1

Mặt trận Tân Cảnh, Kontum 1972

Mặt trận Tân Cảnh, Kontum 1972

Tháng 4/1975, toàn thể Quân lưc VNCH đã bị “bức tử” một cách nhục nhã. Nhưng trước đó 3 năm, vào Mùa Hè Đỏ Lửa 1972, Sư đoàn 22 Bộ binh cũng đã bị “bức tử” tại Tân Cảnh, Kontum trong trường hợp tương tợ. Tại sao lúc đó Sư đoàn 22BB đã bị bức tử và đã bị bức tử như thế nào ? Trận Tân Cảnh 1972 là một trong những trận đánh lơ’n nhất của Quân lực VNCH. Chúng tôi qua các chức vụ được giao phó có cơ hội biết được một số sự kiện liên hệ đến trận đánh này. Chúng tôi xin ghi lại dưới đây với hy vọng giúp các sử gia sau này tìm ra được câu trả lời chính xác cho những’ vấn nạn kể trên.....

Đại Tá Trịnh Tiếu

1. Tướng Ngô Du và Quân đoàn II :

Tháng 8/1970, Thiếu tướng Ngô Du, quyền Tư lịnh Quân đoàn IV (sau khi

Thiếu tướng Nguyễn Viết Thanh tử trận), đã được Tổng thống Thiệu bổ

nhiệm chức vụ Tư lịnh Quân đoàn II và Quân khu II. Tướng Ngô Du, theo

nhận xét của các giới chức Hoa Kỳ, là một tướng lãnh thông minh, giỏi về

tham mưu, hăng say phục vụ cho đất nước và quân đội. Tuy nhiên, theo nhận

xét của họ, ông không can đảm bằng Đại tướng Đỗ Cao Trí hay Trung tướng

Dư Quốc Đống.

Ông đến Pleiku với vài sĩ quan thân tín của ông, lập một bộ tham mưu riêng

để làm việc. Trong thời gian này, tôi (Đại tá Trịnh Tiếu) là Trưởng Phòng

Nhì Quân đoàn II và Quân khu II từ thời Trung tướng Vĩnh Lộc và Lữ Lan.

2

Đây là lần đầu tôi phục vụ dưới quyền Tướng Ngô Du mặc dù đến năm này

(1970) tôi đã phục vụ trong quân đội được 17 năm. Những ngày đầu làm

việc với Tướng Ngô Du, tôi phải trải qua một thời gian trắc nghiệm khả năng

chuyên môn và thủ tục tham mưu theo sách vở Hoa Kỳ thật gay go. Có

những buổi ông gọi tôi lên văn phòng của ông hàng giờ để nhận xét xem tôi

có hiểu những danh từ chuyên môn về tình báo theo sách vở tham mưu của

quân đội Hoa Kỳ mà ông đã biết. Rất may là tôi đã tốt nghiệp khóa tình báo

cao cấp tại Hoa Kỳ vào năm 1968. Tôi trả lời ông rất rõ ràng và đầy đủ

những gì ông muốn trắc nghiệm tôi, lúc đó tôi có cảm tưởng ông là vi.

Tướng chỉ huy trưởng tham mưu Hoa Kỳ, vì ông rất giỏi về thủ tục tham

mưu.

Tướng Ngô Du giữ chức vu. Tư lịnh Quân đoàn II vào một thời gian rất

thuận lợi cho ông, vì trước đó 3 tháng (5/1970), Tướng Lữ Lan đã tổ chức

một cuộc hành quân vượt biên qua lãnh thổ Cam-bốt đánh thẳng vào Quân

khu 702 của CS tại tỉnh Ratanakiri. Quân đội ta đã phá hủy toàn bộ khu hậu

cần của CS tại mật khu này, ta tịch thu rất nhiều vũ khí nặng của địch, như

súng phòng không, cối 120 ly, đại liên 12.7 và hỏa tiễn, v.v… Còn những

mật khu nhỏ của CS trong lãnh thổ Quân khu II, Sư đoàn 22BB và Sư đoàn

23BB cùng với địa phương quân đã thanh toán.

Trong thời gian này, CS rất yếu, các đơn vị chính quy của địch hầu như bị tê

liệt, vì thế Tướng Ngô Du đặt hết trọng tâm vào công tác bình định và phát

triển tại Quân khu II. Ông say mê làm việc suốt ngày đêm, vợ con ông đều

để lại Saigon. Bà Ngô Du đặc biệt không bao giờ tham gia vào công việc của

chồng. Có nhiều đêm, Tướng Ngô Du gọi tôi qua để thảo luận tình hình vào

lúc 2, 3 giờ sáng. Ông cũng thường điện thoại các Tỉnh trưởng trong vùng

cũng vào giờ này.

2. Tướng Ngô Du và cố vấn John Paul Vann :

Trung Tướng Ngô Dzu & Cố Vấn Paul Vann

3

John Paul Vann, Trung tá Bộ Binh làm cố vấn Sư đoàn 7BB tại vùng IV từ

năm 1962-1963. Sau đó, ông về Hoa Kỳ, xin giải ngũ để tiếp tục đại học.

Đến năm 1966, ông sang VN trở lại và làm cố vấn dân sự cho các chương

trình bình định và phát triển. Tướng Ngô Du rất tâm đắc với Paul Vann về kế

hoạch bình định phát triển tại vùng IV trước đây. John Paul Vann thông

minh, can đảm, hiếu thắng, kiêu căng, tự phụ và thích làm anh hùng cá nhân.

Sau khi Tướng Ngô Du được bổ nhiệm Tư lịnh Quân đoàn II thì Paul Vann

cũng muốn chức vụ cố vấn Quân đoàn II, mặc dù ông là dân sự. Dịp may

đến với Paul Vann :

Tháng 4/1971, quân đội Hoa Kỳ tham chiến tại VN phải giảm quân số, từ

543,500 xuống còn 270,000 quân. Vị tướng đang làm cố vấn cho Tướng Ngô

Du cũng được lịnh về Mỹ trong đợt giảm quân này. Paul Vann liền nắm cơ

hội hiếm có, vận động ngầm vơi Tướng Ngô Du xin Hoa Kỳ bổ nhiệm Paul

Vann làm cố vấn Quân đoàn II.

Một điều rất khó xử cho Đại tướng Hoa Kỳ Creighton Abrams lúc bấy giờ là

làm thế nào để một vị dân sự chỉ huy Hoa Kỳ còn lại tại Quân đoàn II. Trong

lịch sử Hoa Kỳ, chưa bao giờ có một dân sự giữ chức vụ cấp tướng và chỉ

huy các đơn vi. Hoa Kỳ tại mặt trận trong thời chiến, trường hợp của Vann là

một biệt lê…

Theo ước tính của các tướng lãnh Hoa Kỳ tại VN, vào năm 1972, CS sẽ mở

nhiều mặt trận lớn tại Quân đoàn I và Quân đoàn II, vì thế kế hoạch bình

định và phát triển phải đặt hàng đầu trong năm 1971, để các dơn vị chính

quy của ta rãnh tay đối đầu với địch vào năm 1972. Quân đoàn II cần có một

cố vấn nhiều kinh nghiệm về bình định phát triển, hợp tác chặt chẽ với

Tướng Ngô Du, Tưlịnh Quân đoàn. Người cố vấn đó không khác ai ngoài

Paul Vann, vì ông đã xuất sắc trong chức vụ này. Tháng 5/1971, Paul Vann

đã được Tướng Abrams bổ nhiệm làm cố vấn Tư lịnh Quân đoàn II và Quân

khu II.

3. Tin tình báo Hoa Kỳ :

Tháng 12/1971, tôi đang làm việc tại văn phòng, Đại tá Cahn, cố vấn tình

báo của tôi, đến mời tôi qua văn phòng cố vấn Paul Vann (cũng ở tại Bộ tư

lịnh Quân đoàn, gần văn phòng Tướng Ngô Du) để thảo luận tình hình. Mở

đầu, ông Vann hỏi tôi :

- Đại tá có biết Sư đoà 320 của CS Bắc Việt hay không ?

Tôi trả lời :

- Sư đoàn 320 là sư đoàn nổi tiếng tại Điện Biên Phủ trong thời gian chiến

tranh với Pháp vào năm 1954.

4

- Đại tá có biết sư đoàn này đang ở đâu không ?

- Vị trí đóng quân của các sư đoàn CS miền Bắc, Phòng Nhì của Bộ Tổng

tham mưu nắm rất vững, tôi sẽ hỏi và tin cho ông biết sau.

Paul Vann nói tiếp :

- Tôi có nguồn tin chính xác, sư đoàn này đang dưỡng quân tại Thanh Hóa,

trong tháng 2/1972 này sẽ di chuyển vào vùng Tam Biên Việt – Miên – Lào,

và sẽ tham chiến với ta vào tháng 2/1972.

Ông nói thêm :

“Kỳ này tôi nghỉ phép Giáng sinh 15 ngày tại Hoa Kỳ. Vậy Đại tá cố gắng

dùng các phương tiện về tình báo của Đại tá để xác nhận chính xác vị trí của

Sư đoàn 320, sư đoàn này chuyển vào vùng Tam Biên. Tướng Ngô Du và tôi

sẽ có kế hoạch tiêu diệt sư đoàn này”.

Tôi cám ơn về những tin tức vừa cho. Trước đây, tôi đã có dịp đi quan sát

phi trường N.K.P. của Hoa Kỳ nằm trên lãnh thổ Thái Lan, đối diện với tỉnh

Thakkhet của Lào. Tại phi trường này, khi phi cơ cất cánh lên cao độ thì có

thể quan sát được đèo Mụ Gia trên đường đi qua biên giới Viêt – Lào, nằm

giữa Vinh và Đồng Hới. Với những phương tiện tình báo điện tử rất tối tân,

Hoa Kỳ có thể biết được sự di chuyển của CS từ Bắc vào Nam, vì thế tôi tin

những tin tức tình báo của Hoa Kỳ trên lãnh thổ Bắc Việt là chính xác.

4. Tung màng lưới tình báo điện tử vào tháng 1/1972 :

Tôi cho thả rất nhiều chùm điện tử (được ngụy trang như những cây nhỏ

trong rừng) trên đường mòn Hồ Chí Minh để báo động khi có người đi qua.

Các máy điện tử đều hướng về Mật khu 609, nơi trú quân của Tướng Hoàng

Minh Thảo, Tư lịnh Mặt trận B3 của CS tại vùng Attopeu (Nam Lào) để dò

bắt các mật điện của Bộ tư lịnh này.

Hàng ngày đều có máy bay không thám của Quân đoàn và phi cơ chụp

không ả?nh của Bộ Tổng tham mưu CS, chụp ảnh một khu vực rộng lớn trên

đường mòn Hồ Chí Minh để theo dõi các hoạt động của địch trên các đường

mòn đưa vào lãnh thổ Quân khu II. Các toán viễn thám, biệt kích, trinh sát

và tình báo đã được thả xuống khắp nơi tại vùng ba biên giới để rình bắt các

cán binh CS đi lẻ tẻ trong rừng.

Quả nhiên, đến cuối tháng 1/1972, các toán thám báo đã bắt được một cán

binh CS nhỏ tuổi (khoảng 17 tuổi). Người này khai thuộc Sư đoàn 320 vừa

mới hành quân đến vùng ba biên giới. Tù binh khai Sư đoàn 320 di chuyển

ngày đêm, đúng một tháng từ Thanh Hóa đến vùng dương sự vừa bị bắt. Tôi

liền trình lên Tướng Ngô Du và cố vấn Paul Vann các tin tức mà tù binh này

đã cung cấp.

5. Kế hoạch tiêu diệt Sư đoàn 320 bằng B-52 của Tướng Ngô Du và John

5

Paul Vann :

Tướng Ngô Du và Paul Vann không muốn các đơn vị bộ binh VNCH tiến

sâu vào các mật khu kiên cố đầy rừng núi hiểm trở để tiêu diệt địch như

Tướng Westmoreland đã làm trước đây trong chiếc dịch “Tìm và Diệt”. Năm

1967, Lữ đoàn 173 Nhảy Dù và Sư đoàn 4 Hoa Kỳ đã thiệt mất 287 người và

trên 1000 người bị thương tại Mật khu 609 của Tướng Hoàng Minh Thảo,

nhưng Tướng Westmoreland tuyên bố chiến thắng tại Hoa Thịnh Đốn. Paul

Vann muốn bắt chước Tướng Walton Walker trong kế hoạch đánh bại quân

Bắc Triều Tiên năm 1953. Vì thế, 2 ông đã đưa ra kế hoạch du. Sư đoàn 320

tiến sâu vào trong lãnh thổ Quân đoàn II (vùng Tân Cảnh – Dakto thuộc

Kontum) để tiêu diệt toàn bộ sư đoàn thiện chiến này bằng pháo đài bay B-

52. Paul Vann hứa với Tướng Ngô Du rằng ông có thể xin Đại tướng

Abrams tất cả 25 “Box” của pháo đài bay B-52 mà Hoa Kỳ đang dùng để

yểm trợ cho VN trên 4 vùng chiến thuật

mỗi ngày, để tiêu diệt tối đa quân địch tại Quân đoàn II. (Mỗi “Box” B-52,

bề dài 3 km, bề ngang 1 km, được thả bằng 3 chiếc B-52 chứa trên 100 quả

bom đủ loại, từ 100 lbs đến 500 lbs). Sư đoàn 22BB tại Bình Định được lịnh

di chuyển 2 trung đoàn và Bộ Tham mưu một của sư đoàn lên Tân Cảnh để

giao chiến với Sư đoàn 320 của CS Bắc Việt. Quân đoàn dự trù CS sẽ tăng

cường Sư đoàn 2 Sao Vàng cho mặt trận này. Tướng Ngô Du thiết lập thêm

2 căn cứ hỏa lực là căn cứ 5 và 6 trên các sườn đồi phía Nam Tân Cảnh để

yểm trợ hỏa lực pháo binh

cho Sư đoàn 22BB. Toàn bộ pháo binh và chiến xa cơ hữu của sư đoàn cũg

được điều động lên vùng này. Ngoài ra, Quân đoàn còn tăng cường thêm

Biệt Động Quân để củng cố vững chắc đồn biên phòng Ban Het, cửa ngõ đi

vào lãnh thô? Quân Đoàn II và Quân khu II. Nhiệm vụ của Sư đoàn 22BB là

dụ cho địch xuất hiện và đi vào thật sâu để Không quân Hoa Kỳ tiêu diệt

bằng B-52.

Sau khi dàn binh bố trận xong, Tướng Ngô Du mời Đại tướng Cao Văn Viên

lên quan sát mặt trận vào cuối tháng 2/1972. Qua một ngày đi thăm tất cả các

đồn bót và công sự bố phòng của ta, trước khi ra về, Đại tướng đã bắt tay

thân mật Tướng Ngô Du và Paul Vann và nói :”Tôi chưa thấy một cuộc phối

trí quân sự nào chu đáo và đầy đủ như sự phối trí này. Tôi tin tưởng 2 ông sẽ

đập nát Sư đoàn 320 bằng hỏa lực không quân và pháo binh của VN và Hoa

Kỳ. Chúc 2 ông thành công tốt đẹp”.

6. Những trục trặc đáng tiếc :

Quân đoàn II có 2 sư đoàn chính quy là Sư đoàn 22BB và Sư đoàn 23BB. Sư

đoàn 22BB chịu trách nhiệm lãnh thổ 5 tỉnh phía Bắc Quân đoàn II gồm

Bình Định, Phú Yên, Phú Bổn, Pleiku và Kontum. Sư đoàn 23BB chịu trách

6

nhiệm lãnh thổ 7 tỉnh còn lại của Quân đoàn II là Ban Mê Thuộc, Tuyên

Đức, Quảng Đức, Khánh Hoà, Cam Ranh, Ninh Thuận và Bình Thuận. Sư

đoàn 22BB do Thiếu tướng Triễn làm Tư lịnh; Sư đoàn 23BB do Thiếu

tướng Cảnh làm Tư lịnh. 2 vị tư lịnh này lập được nhiều chiến công trên các

mặt trận tiêu diệt địch tại Quân đoàn II nhiều năm trước đây.

Paul Vann đề nghi. Tướng Ngô Du thay thế 2 vị tư lịnh này viện lý do sau

đây : Mặt trận sắp tới sẽ sôi động và gây cấn, cần phải có các tư lịnh sư đoàn

năng động, trẻ tuổi. 2 Tướng Triễn và Cảnh đã lớn tuổi. Như tôi (Đại tá

Trịnh Tiếu) đã nói trên, John Paul Vann rất năng động, hiếu thắng và kiêu

căng, nên ông chỉ thích các đại tá trẻ, có can đảm làm tư lịnh sư đoàn.

Tướng Ngô Du bị bất ngờ trước ý kiến này của Paul Vann, nên đã nói với

Paul Vann biết rằng việc bổ nhiệm tư lịnh sư đoàn là do Tổng thống Thiệu

quyết định, ông không có quyền. Hơn nữa, 2 vị tướng tư lịnh nói trên không

phạm lỗi gì, nên không thể đề nghị thay đổi đươc. Nhưng Paul Vann nhất

quyết đề nghị thay thế 2 vị tư lịnh sư đoàn. Tướng Triễn và Tướng Cảnh biết

được những khó khăn của Tướng Ngô Du trong lúc mặt trận sắp bùng nổ nên

2 ông đã nói với Tướng Ngô Du rằng vì “đất nước và quân đội”, 2 ông sẽ sẵn

sàng làm đơn lên Tổng thống xin từ chức vì lý do sức khoẻ để Tướng Ngô

Du tiện việc sắp xế. Thái độ của 2 Tướng này đã làm cho quân nhân các cấp

ở trong Quân doàn khâm phục. Paul Vann đề nghị :”Đại tá Lý Tòng Bá và

Đại tá Lê Minh Đảo, là các sĩ quan trẻ, năng động và có nhiều kinh nghiệm

chiến trường mà tôi biết tại Quân đoàn III.

Tướng Ngô Du hỏi : “Quân đoàn II có nhiêu Đại tá trẻ và giỏi như Đại tá Lê

Đức Đạt. Đại tá Tôn Thất Hùng, và nhiều Đại tá khác, tại sao ông không đề

nghị ?”. Paul Vann trả lời :”Đại ta Lê Đức Đạt mang tiếng tham nhũng tại

Quân đoàn III, nên tôi không đề nghị, còn Đại tá Tôn Thất Hùng tôi chưa có

cơ hội được biết khả năng của ông ta”.

Tình hình quân sự tại mặt trận càng ngày càng khẩn trương, Tướng Ngô Du

cần phải thỏa mãn gấp điều kiện của Paul Vann, nhưng ông chỉ thỏa mãn

50%. Ông đề nghi. Tổng thống Thiệu bổ nhiệm Đại tá Lý Tòng Bá làm Tư

lịnh Sư đoàn 23BB và Đại tá Lê Đức Đạt làm Tư lịnh Sư đoàn 22BB. Sở dĩ

Tướng Ngô Du đề nghi. Đại tá Lê Đức Đạt là vì Đại tá Đạt đang là Tư lịnh

phó Sư đoàn 22BB, lên thay thế Tư lịnh sư đoàn là hợp lý. Hơn nữa, Đại tá

Đạt rất thân với Đại tướng Cao Văn Viên, nên ông nghĩ rằng khi Đại tá Đạt

lên làm Tư lịnh tại mặt trận thì Đại tướng Viên sẽ yểm trợ tối đa cho Đại tá

Đạt. Paul Vann rất giận Tướng Ngô Du đã không đề nghi. Đại tá Lê Minh

Đảo trong chức vu. Tư lịnh Sư đoàn 22BB.

7

Đại Tá Lê Đức Đạt & Tướng Lý Tòng Bá

Đại tá Đạt làm Tư lịnh tại mặt trận Tân Cảnh được một tuần lễ thì địch bắt

đầu chạm súng lẻ tẻ với ta tại nhiều nơi. Đại tướng Cao Văn Viên liền tăng

cường cho Đại tá Đạt một Lữ đoàn Dù. Tướng Ngô Du đã thổ lộ với tôi trên

trực thăng chỉ huy của ông là Paul Vann là một người Mỹ rất hăng say muốn

giúp VN, nhưng không thông cảm cho hoàn cảnh và tình cảm của người VN.

7. Mặt trận bùng nổ :

Theo tin tức khai thác được của các tù binh CS thì mặt trận sẽ bùng nổ lớn

vào trung tuần tháng 3/1972, nhưng Hà Nội đã ra lịnh cho Tướng Hoàng

Minh Thảo tấn công vào đầu tháng 4/1972 để phối hợp nhịp nhàng với các

mặt trận khác tại Quân đoàn I (Quảng Trị) và Quân đoàn III (Bình Long).

Theo tin tức tình báo mà Phòng II chúng tôi thu thập được vào giờ chót thì

Tướng Hoàng Minh Thảo sẽ xử dụng Sư đoàn 2 của CS Bắc Việt đương đầu

với các đơn vị của Sư đoàn 22BB để cầm chân sư đoàn này tại Tân Cảnh,

còn Sư đoàn 320 của CS sẽ tiến quân vào Kontum.

Để đối phó với tình thế mới, Tướng Ngô Du đã xử dụng Lữ đoàn Dù vừa

được Đại tướng Viên tăng cường, tiến chiếm dãy đồi phía Tây sông Polco và

thiết lập 2 căn cứ hỏa lực mới là “Charlie” và “Delta” để ngăn chặn Sư đoàn

320 của CS. Kế hoạc phối trí này rất tốt đẹp lúc đầu.

Vào 4g sáng ngày 3/4/1972, Sư đoàn 320 tấn công biển người vào căn cứ

“Delta”, nhưng đã gặp sức kháng cự vô cùng mãnh liệt của các chiến sĩ Dù

(Mũ đỏ). Sau nhiều đợt tấn công và pháo kích tới tấp bằng hỏa tiển 122 ly và

cối 120 ly, địch chỉ chiếm được hàng rào đầu tiên vào căn cứ. Tướng Ngô

Du và tham mưu lên căn cứ Võ Định trên Quốc lộ 14 để chỉ huy mặt trận. Cố

8

vấn Paul Vann được tin này rất phấn khởi, cũng bay lên quan sát 2 căn cứ

“Delta” và “Charlie”. Paul Vann thấy rõ một số Cộng quân đông đảo đang

bao vây quanh căn cứ “Delta” giữa hàng rào thứ nhất và thứ hai, ông liền gọi

các phi tuần của Không lực Hoa Kỳ cất cánh từ Thái Lan qua oanh kích liên

tục chung quanh căn cứ “Delta”, ông còn gọi thêm các phi cơ Stinger và

Spectre, được trang bị đặc biệt đại bác Bofors và đại liên Volcan để yểm trợ

căn cứ này.

Chiều ngày 3/4/1972, Cộng quân chưa chiếm dược đồn nhưng các chiến sĩ

Dù đã cạn hết đạn dược, thuốc men và nước uống. Trực thăng Chinook của

ta được lịnh Tướng Ngô Du tiếp tế khẩn cấp đạn dược và thuốc men vào căn

cứ “Delta” để các chiến sĩ có thể bảo vệ căn cứ trong đêm nay. Nhưng trực

thăng đã bị hỏa lực phòng không của địch bắn rới ngoài đồn. Thấy thế, Paul

Vann đã liều lĩnh xử dụng trực thăng nhỏ, loại mới nhất của quân đội Hoa

Kỳ, là OH58 Kiowa, chỉ có 2 chỗ ngồi để tiếp tế. Đích thân ông lái máy bay

còn Trung úy Huỳnh Văn Cai, người được Tướng Ngô Du chỉ định làm sĩ

quan tùy viên cho Paul Vann, đạp từng thùng đạn, thùng thuốc xuống giữa

căn cứ, mặc dù súng phòng không địch đủ loại 14.5 ly, 12.7 ly bắn lên tới

tấp. Bất chấp mọi nguy hiểm, Paul Vann đã tiếp tế cho đơn vi. Dù các

chuyến đầy đủ dạn dược, mìn chiếu sáng, thuốc men và nước uống, để đơn

vị này có thể cầm cự với địch quân đêm sắp tới. Chuẩn tướng Gerge Wear,

Tư lịnh phó, và Đại tá Joseph Pizzi, Tham mưu trưởng của Paul Vann phải

kêu lên :”Thật điên rồ !”. Tướng Ngô Du phải khâm phục hành

động táo bạo của Paul Vann.

Kết quả, Sư đoàn 320 của CS bị thảm bị thảm bại nặng nề tại căn cứ “Delta”.

Tướng Hoàng Minh Thảo phải bổ sung quân số cấp tốc cho sư đoàn này và

sau đó 10 ngày (14/4/1972) lại cho mở cuộc tấn công vào căn cứ “Charlie”.

Lần này Lữ đoàn Dù do Trung Tá Nguyễn Đình Bảo chỉ huy bị một hỏa tiễn

122 ly trúng vào hầm chỉ huy làm Trung tá Bảo tử trận ngay giây phút đầu

tiên. Những sĩ qan còn lại của Trung tá Bảo thấy địch quá đông nên đã rút

khỏi căn cứ và bỏ xác Trung tá Bảo lại trong hầm.

Ngày 20/4/1972, tình hình tại Quảng Trị (Quân đoàn I) quá nặng, nên Đại

tướng Viên phải rút Lữ đoàn Dù tại Kontum để tăng cường cho mặt trận

Quảng Trị. Tình hình quân sự tại mặt trận Tân Cảnh bắt đầu đen tối. Tướng

Ngô Du vô cùng lo lắng.

8. Không tin nhưng phải làm :

Câu chuyện sau đây do chính Trung tá Trần Hữu Công, Chánh văn phòng

của Tướng Ngô Du, kể lại cho tôi. Thân sinh Tướng Ngô Du là cụ Ngô Khôi,

một viên chức của chính quyền thuộc địa Pháp. Đang sống tại Qui Nhơn,

9

thấy con mình quá lo âu cho chiến trường sắp đến, nên đã vội lên Pleiku và

nói với Tướng Ngô Du như sau :”Con à, cha biết trách nhiệm của con rất

nặng đối với đất nước và quân đội, nhất là sinh mạng của các chiến sĩ. Vậy

con phải xin ơn trên phù hô… Cha đề nghị con xuống Qui Nhơn, ở đó có

đền Đức Thánh Trần.

Dân địa phương rất tin vào sự thiêng liêng của ngài. Con mang lễ vật đến xin

ngài phù hộ, cứu độ sinh mạng đồng bào và các chiến sĩ trong vùng trách

nhiệm của con”. Lắng nghe lời dặn của cha, Tướng Ngô Du đã vâng dạ rất lễ

phép, nhưng ông không thi hành vì ông theo đạo Thiên Chúa. Tuy nhiên,

Tướng Ngô Du giao nhiệm vụ này cho Trung tá Công. Khi Trung Tá Công

đem lễ vật vào đền thì vị sư trụ trì nhìn thẳng vào Trung tá và nói rõ :”Ông

không có niềm tin thì đến đây làm gì ? Hãy mang lễ vật rở về “. Trung tá

Công giật mình hoảng sợ, đã cố trình bày lý do tại

sao ông cần phải đến cầu xin Đức Thánh Trần và xin vị sư đó giúp cho. Vị

sư này chấp nhận và cùng với Trung tá Công khấn vái. Lễ lạc xong, nhà sư

đưa cho Trung tá Công một lá bùa, bảo đốt ra tro và rải xuống những vị trí

nào thấy nguy hiểm nhất. Trung tá Công đã làm đúng theo lời vị sư, ông

dùng trực thăng rải xuống đồn Ben Het (giáp biên giới Lào) theo lịnh của

Tướng Ngô Dụ

Ngày 28/4/1972, CS tấn công đồn này bằng 10 chiến xa T54, nhưng đã bi.

Paul Vann điều động 2 trực thăng võ trang Cobra trang bị hỏa tiễn chống

chiến xa, được điều khiển bằng tia Laser bắn rất chính xác, tiêu diệt 5 chiến

xa T54 tại chỗ, 5 chiếc còn lại phải chạy trốn qua biên giới Lào. Sau đó ta rút

quân khỏi đồn này, vì vị trí quá xa và hẻo lánh.

9. Đại tá Lê Đức Đạt, Tư lịnh Sư đoàn 22BB và John Paul Vann :

Các toán biệt kích và viễn thám của ta phục kích sâu trong rừng, hằng đêm

đều nghe tiếng chiến xa của CS di chuyển. Tôi báo động về sự xuất hiện của

chiến xa T54 để Tướng Ngô Du và Paul Vann tìm cách đối phó. Tướng Ngô

Du tin những báo cáo của tôi, nhưng Paul Vann thì hoài nghi. Ông cho rằng

đó chỉ là loại xe thường, hoặc là T76S, chiến xa lội nước hạng nhẹ không

đáng kể của CS. Đối với Paul Vann phải trông thấy tận mắt mới tin.

Tướng Hoàng Minh Thảo thấy Lữ đoàn Dù đã rút, nên ông có kế hoạch tấn

công cấp tốc để dứt điểm Sư đoàn 22BB tại Tân Cảnh bằng Sư đoàn 320 và

Sư đoàn 2 Sao Vàng bằng chiến xa T54 và hỏa tiễn Sagger do Liên Xô chế

tạo. Chiến xa T54 và hoả tiễn Sagger là 2 loại vũ khí tối tân được sử dụng

lần đầu tiên tại chiến trường Miền Nam trong Mùa Hè Đỏ Lửa 1972. T54 là

loại chiến xa bọc sắt cứng, dày, tương đương với chiến xa M48 của Hoa Kỳ.

10

Hỏa tiễn Sagger mà ta gọi là AT3, là loại hoả tiễn chống chiến xa bằng giây.

Giống như hỏa tiễn Tow của Mỹ, nhưng tầm xa kém (hỏa tiễn Tow tầm xa

3000; hoả tiễn Sagger 200 m).

Trong những ngày 20, 21 và 22/4/1972, các sư đoàn địch áp sát bao vây Tân

Cảnh. Khi đã khám phá đầy đủ các vị trí của địch xuất hiện, tôi trình Tướng

Ngô Du phải diệt địch ngay bằng B52 theo như kế hoạch trước đây mà ông

và Paul Vann đã tính toán. Nhưng Paul Vann đã từ chối xử dụng B-52, vì

trong thâm ý, ông không muốn yểm trợ cho Đại tá Lê Đức Đạt. Tướng Ngô

Du nổi giận la to :”Ông Paul Vann, ông là bạn hay là kẻ thù của tôi?”. Paul

Vann làm thinh bỏ đi. Ông dùng trực thăg bay xuống mặt Bắc Bình Định.

Thời gian này, mặt trận mặt Bắc Bình Định cũng rất sôi động. Tướng Ngô

Du chỉ dịnh Đại tá Trần Hiếu Đức, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 40 thuộc

Sư đoàn 22BB làm Tư lịnh chiến trường, chịu trách nhiệm bảo vệ 3 quận

Hoài Ân, Bồng Sơn và Tam Quang. Sư đoàn 3 Sao Vàng CS được lịnh phối

hợp nhịp nhàng với các mặt trận khác nên đã tung quân bao vây quận Hoài

Ân. Tại đây, Paul Vann cũng gây khó khăn cho Đại tá Đức về yểm trợ hỏa

lực trong khi bị áp lực nặng nề của địch. Đại tá Đức liền ra lịnh rút bỏ quận

Hoài Ân để cố thủ quận

Bồng Sơn. Ngày 21/4/1972, Paul Vann bay lên Tân Cảnh thăm Đại tá Philip

Kaplan, cố vấn cho Đại tá Lê Đức Đạt.

Tại hầm chỉ huy, mặc dù biết Paul Vann không ưa thích, Đại tá Đạt vẫn trình

bày đầy đủ chi tiết cho Paul Vann rõ. Paul Vann đã có hành dộng thiếu lịch

sự, ông chỉ mạnh vào bản đồ và nói cộc lốc bằng giọng mũi :”Đại tá Đạt,

ông sẽ là vi. Tư lịnhSư đoàn VN đầu tiên làm mất Sư đoàn và bại trận”. Đại

tá Đạt rất tức giận, ông đã vứt điếu tuốc đang hút xuống đất, cười

gằn và bảo Paul Vann :”Ồ, chuyện đó sẽ không bao giờ xảy ra”.

Ngày 23/4/1972, một Tiểu đoàn Bộ Binh của Sư đoàn 22 chạm súng với địc

rất sớm, không quá xa Bộ tư lịnh sư đoàn, đồng thời địch pháo kích tới tấp

vào căn cứ Tân Cảnh bằng hỏa tiễn 122 ly. Chiến xa bảo vê. Bộ tư lịnh của

sư đoàn của Đại tá Đạt gồm 10 chiếc được điều động ra để chống lại địch, đã

bị hỏa tiễn Sagger bắn cháy mất 8 chiếc, còn lại 2 chiếc thì bị đứt xích.

Người bạn rất thân với tôi trước đây tại Qui Nhơn là Thiếu tá Như cùng Đại

úy Kenneth Yonan, 23 tuổi, xuất thân từ trường Wespoint, đã leo lên tháp

nước cao tại căn cứ, xử dụng đại liên 12.7 ly để tấn công địch, cũng bị hỏa

tiễn Sagger bắn, bồn nước nổ tung và cả hai người chết tại chỗ. Các đơn vị

của ta chạm súng suốt ngày với địch tại Tân Cảnh. Tướng Ngô Du sử dụng

tối đa hỏa lực không quân để yểm trợ cho Đại tá Đạt.

Khoảng 10g tối ngày 23/4/1972, quận Dakto cách Tân Cảnh 2 km về phía

11

Bắc, do Địa Pương Quân và Nghĩa Quân người Thượng bảo vệ, đã quan sát

thấy đèn của 11 chiến xa T54 đang tiến về hướng quận. Quân đoàn liền điều

động C-130 Spectre lên thả trái sáng. Chiến sĩ ta trong các hầm chiến đấu cá

nhân đã thấy tất cả 15 chiếc chiến xa T54 của địch xếp hàng dọc chạy tiến về

Tân Cảnh. Phi cơ C-130 tác xạ để ngăn kông cho chiến xa địch tiến, nhưng

vô hiệu quả, vì loại phi cơ này không có loại đạn chống chiến xa.

Khoảng 2g sáng ngày 24/4/1972, 15 chiến xa địch đã bao vây căn cứ Tân

Cản. Đại tá Philip Kaplan yêu cầu Paul Vann lên cứu ông vào lúc 4g khi trời

chưa sáng tại bãi đáp rất nhỏ bên cạnh bãi mìn. Đại tá Kaplan cho Đại tá Đạt

biết và yêu cầu cùng lên trực thăng cấp cứu của Paul Vann nhưng Đại tá Đạt

từ chối. Đại tá Đạt biết tình hình rất bi đát, địch sẽ tràn ngập căn cứ vào

khoảng 7g sáng, nhưng ông không yêu cầu Tướng Ngô Du lên cứu như Đại

tá Kaplan đã làm. Ông ra lịnh cho tất cả các sĩ quan và binh sĩ còn lại tìm

cách thoát ra ngoài trước khi trời sáng. Đại tá Tôn Thất Hùng đã thoát được

nhưng bị thương; ông chạy vào một buông Thượng gần đó. Nhờ nói được

tiếng Thượng rất rành, nên đã được một gia đình người Thượng che dấu và

bảo vệ ông, đưa ông về đến thị xã Kontum sau 15 ngày đi loanh quanh trong

rừng. 3 tháng sau, ông cùng gia đình lên Pleiku để đền ơn cho gia đình người

Thượng này đang sống trong trại tị nạn.

Đại tá Lê Đức Đạt đã ở lại trong căn cứ Tân Cảnh. Theo lời Đại tá Kaplan,

có lẽ Đại tá Đạt đã tự sát sau khi đồn Tân Cảnh bi. Cộng quân tràn ngập. Đó

là ngày 24/4/1972, lúc 10g sáng.

Ai cứu Kontum trong cơn hấp hối ?

Sau khi mặt trận Tân Cản bị thảm bại, Tư lịnh Sư đoàn 22BB chết mất xác

tại mặt trận, thành pần Bộ tham mưu sư đoàn và chỉ huy trưởng các cấp cũng

như binh sĩ bị bắt làm tù binh hay bị chết, chỉ một số rất ít chạy được về

Kontum. Sư đoàn 22B tan rã. Vì thế, phòng tuyến kiên cố nhất để bảo vệ thị

xã Kontum coi như không còn nữa. Toà hành chánh tỉnh Kontum với dân số

25,000 người sống trong thị xã đã hoang mang giao động cao độ, chuẩn bị

tản cự

Tướng Ngô Du rất khổ tâm trong thời gian này. Ông bị xúc động khi được

tin Đại tá Lê Đức Đạt tử trận. Những hy vọng thắng trận vinh quang mà ông

ấp ủ trong lòng trên 3 tháng nay đã tiêu tan và biến thành thảm bại cay đắng

vì có những bất đồng giữa ông và Paul Vann, và thành kiến không tốt đẹp

của Paul Vann đối với Đại tá Lê Đức Đạt. Do đó, bịnh tim của ông bị tái

phát.

Thông thường chiến thuật Cộng quân là thừa thắng xông lên. Do đó, chúng

tôi không loại bỏ giả thuyết Cộng quân sẽ đánh Kontum, vì nơi đây chỉ có

12

Địa Phương Quân và Nghĩa Quân trấn giữ. Tướng Ngô Du phải cho tái phối

trí lực lượng, điều động 2 Trung đoàn Bộ Binh từ Ban Mê Thuột lên cố thủ

Kontum, chỉ để lại một Trung đoàn phòng thủ 7 tỉnh phía Nam của Quân

đoàn.

Đại tá Lý Tòng Bá, Tư lịnh Sư đoàn 23BB, được chỉ định làm Tư lịnh mặt

trận Kontum. Tướng Ngô Du chỉ mong Tướng Hoàng Minh Thảo hoãn tấn

công vào Kontum 5 ngày thôi, thì ông và Đại tá Lý Tòng Bá đủ thời gian

phối trí quân và đào công sự vững chắc phòng thủ thị xã này.

Đường chuyển quân và tiếp vận chính giữa Pleiku – Kontum là Quốc lộ 14

rất yên tĩnh trong 3 ngày đầu, đến ngày thứ tư thì Cộng quân chiếm và đóng

chốt đèo Chu Pao, giao thông bị gián đoạn. Rất may khi địch chiếm đèo Chu

Pao thì ta vừa chuyển quân xong. Cộng quân không tiến quân tiếp vào

Kontum sau 5 ngày như Tướng Ngô Du dự tính mà đến 20 ngày sau. Như

vậy, chúng ta có thể tin rằng Sư đoàn 320 và Sư đoàn 2 của Cộng quân đã bị

tổn thất khá nặng trong các cuộc chạm súng trước đây với Lữ đoàn Dù và Sư

đoàn 22BB. Các chiến xa T54 của địch cũng bị tiêu hao một số tại phi

trường Dakto do Không quân VN bắn cháy và một số tại đồn Ben Het do

Cobra của Hoa Kỳ phá hủy. Vì thế, Tướng Hoàng Minh Thảo

cần có thời gian củng cố lại đơn vị của ông chớ không thể mở cuộc tấn công

mới ngay được.

Phối trí quân xong tại Kontum, Tướng Ngô Du ngã bịnh nặng, không ăn,

không ngũ. Tôi thấy ông ngày đêm ôm tim và nhăn nhó. Trước đó một ngày,

ông đã điện thoại Tổng thống Thiệu và yêu cầu Tổng thống đề cử người thay

thế ông. Tại Saigon, TT Thiệu và Đại tướng Cao Văn Viên tham khảo ý kiến

với nhiều vi. Trung tướng, nhưng không ông nào chịu lên làm Tư lịnh Quân

đoàn II, vì biết tình hình rất đen tối tại đây. Cuối cùng, TT Thiệu chọn Thiếu

tướng Nguyễn Văn Toàn, vì Tướng Toàn đồng ý tử thủ tại Kontum.

Đại tá Lý Tòng Bá, người mà Paul Vann khẩn thiết yêu cầu Tướng Ngô Du

đề nghi. TT Thiệu đề cử làm Tư lịnh Sư đoàn 23BB, nay đang nằm tại mặt

trận chính. Paul Vann làm việc tại Kontum với Đại tá Lý Tòng Bá trong lúc

chưa có cố vấn của Sư đoàn. Paul Vann nhớ đến Đại tá Rhotenberry là người

làm cố vấn cho Đại tá Bá tại Bình Dương. Khi đưa Đại tá Rhotenberry đến

Kontum, Paul Vann nói :”Ông và tôi phải hết sức yểm trơ. Đại tá Bá vì tôi đã

hứa với Đại tướng Abrams là không để mất Kontum. Nếu mất Kontum, thì

Kissinger, Trưởng phái đoàn Hoa Kỳ tại Hoà đàm Paris, sẽ gặp nhiều khó

khăn”.

13

Thiếu tướng Nguyễn Văn Toàn và Quân đoàn II :

Tướng Nguyễn Văn Toàn

Đầu tháng 5/1972, TT Thiệu bổ nhiệm Thiếu tướng Nguyễn Văn Toàn giữ

chức vu. Tư lịnh Quân đoàn II thay thế Trung tướng Ngô Dụ Trước khi nhận

nhiệm vụ, Tướng Toàn trình diện Đại tướng Cao Văn Viên và yêu cầu Đại

tướng thỏa mãn cho ông về những thay đổi nhân sự. Ông cho rằng Quân

đoàn II thất trận là do Bộ Tham mưu Quân đoàn thiếu khả năng. Đến Pleiku,

việc đầu tiên của Tướng Toàn là tập hợp các sĩ quan Quân đoàn lại và xỉ vã

nặng lời. Ông chỉ trích Bộ Tham mưu của Quân đoàn yếu kém, thiếu khả

năng tham mưu nên tình hình Quân đoàn mới đen tối như hiện nay. Ông giận

dữ và tỏ ý muốn đưa hết các sĩ quan trong Bộ Tham mưu ra tuyến đầu với

các đơn vị tiểu đoàn và trung đoàn để chiến đấu.

Sau khi nghe tường trình về tình hình, ông chỉ thị Đại tá Vĩnh Phúc, Trưởng

phòng IV Quân đoàn, ra làm việc tại phi trường Kontum tiếp nhận vũ khí và

đạn dược từ Saigon không vận ra. Thời gian này phi trường Kontum luôn

luôn bị pháo kíc bằng hỏa tiễn 122 ly, nên có một vài phi cơ C-130 tiếp vận

của ta đã bị trúng đạn bốc cháy.

Tướng Toàn kêu Trưởng phòng II cùng với ông lên Kontum. Tôi liền cầm

bản đồ theo ông lên trực thăng của Tư lịnh. Trên trực thăng chỉ huỵ chỉ có

ông và tôi cùng sĩ quan Đại úy tùy viên. Tôi thấy Tướng Toàn rất lo âu, mồ

hôi nhễ nhại, mặc dù khí hậu Cao nguyên không nóng.

Ông hỏi tôi : “Anh cho tôi biết, chúng ta có đủ khả năng giữ vững được

Kontum không ?”. Thời gian bay lên Kontum chỉ 20′ nên tôi phải trả lời ông

rất ngắn gọn. Căn cứ theo các chuyện đã xảy ra tại mặt trận Tân Cảnh, tôi

tính toán kỹ và nói : “Thưa Thiếu tướng, ta có thể giữ được, mặc dù quân

địch có đến 3 sư đoàn (Sư đoàn 320, Sư đoàn 2 và Sư đoàn 968), ta chỉ có

một (Sư đoàn 23BB). Điều kiện là Thiếu tướng và cố vấn Paul Vann phải

thảo luận với nhau không có gì trục trặc xảy ra.

14

Đại tá Lý Tòng Bá là người quen rất thân với Paul Vann đang ở lại mặt trận

nên sẽ được Paul Vann giúp đỡ tận tình”. Sau này tôi mới biết câu trả lời của

tôi đã trùng hợp với lời khuyên của Đại tướng Cao Văn Viên trước khi

Tướng Toàn đi nhận chức :”Ông lên trên đó phải chiều cố vấn Paul Vann

mới xong được”.

Đến Kontum, Đại tá Lý Tòng Bá và Đại tá Rhotenberry hương dẫn Tướng

Toàn thăm tuyến đầu bảo vê. Kontum về phía Bắc 5 km. Tại đây, các sĩ quan

các cấp và các binh sĩ Sư đoàn 23BB, mỗi người một chiếc xẻng cá nhân,

đang hăng say đào công sự phòng thủ. Tướng Toàn vui vẻ an ủi, khích lệ và

nhắc nhủ mọi người phải cố gắng chuẩn bị chiến đấu, quyết tâm tử thủ,

không để CS chiếm một tấc đất nào tại Kontum. Ông chỉ thị cho Đại tá Lý

Tòng Bá và các Trung đoàn trưởng, Tiểu đoàn trưởng phải chọn một số binh

sĩ can đảm để thành lập ngay

các tổ chống chiến xa bằng súng M72 Law, cho các binh sĩ này thực tập tác

xạ vào các chiến xa hư của ta vào ngày kế để họ tin tưởng rằng vũ khí M72

Law của Mỹ có thể tiêu diệt được các chiến xa T54 của Cộng quân. Ông cho

Đại tá Bá biết ông sẽ cho không vận trung đoàn còn lại của Sư đoàn 23BB

tại Ban Mê Thuột lên Kontum để Đại tá Bá có đầy đủ quân số và thống nhất

chỉ huy. Về hành chánh, Tướng Toàn chỉ thị Đại tá Nguyễn Bá Long tự

Thìn, Tỉnh trưởng Kontum, phải lo trấn an và ủy lạo dân, làm cho họ tin

tuởng vào chính phủ và quân đội. Khuyến khích dân chúng phải hết sức ủng

hô. Quân đoàn để tử thủ. Trở về Pleiku, Tướng Toàn bàn ngay với cố vấn

Paul Vann nhiều giờ về kế hoạch bảo vê. Kontum. Sau đó, ông chỉ thị Đại tá

Hoàng, Tham mưu phó Chiến Tranh Chính tri. Quân đoàn xử dụng phi cơ

C47 của ông đi Phan Thiết và Saigon mua cá tươi và xoài tượng đem lên

phân phát cho các binh sĩ tại Kontum để bữa ăn có thêm chất tươi.

Về hành quân, Tướng Toàn chỉ thị Trung tá Nguyễn Đức Dung chỉ huy Lữ

đoàn 2 Thiết Giáp với một Liên đoàn Biệt Động Quân tăng cường phải đem

các chiến xa lên Kontum bằng mọi giá. Ông nói rằng không cần thanh toán

các lực lượng địch chốt tại đèo Chu Pao mất thời giờ, phải mở Quốc lộ 14bis

vònh quanh sau lưng địch để đi; ông chỉ thị trong 3 ngày phải thực hiện xong

cuộc hành quân này. Cuộc hành quân của Trung tá Dung gặp rất nhiều khó

khăn vì sức kháng cự của Cộng quân rất mãnh liệt. Nhưng với quyết tâm thi

hành đúng chỉ thị của Tư

lịnh Quân đoàn, Lữ đoàn 2 Thiết Giáp và Biệt Động Quân đã thanh toán và

đè bẹp các lực lượng của Cộng quân, mở được Quốc lộ 14bis quanh đèo Chu

Pao đem nhiều chiến xa lên mặt trận Kontum đúng ngày N+3. Đoàn xe thiết

giáp và Biệt Động Quân qua cầu Dak-Bla tiến vào Kontum, đồng bào trong

thị xã chạy ra xem rất đông, nồng nhiệt chào mừng và hoan hô vang trời.

Đây là chuyện chưa từng có trước đây. Tướng Toàn gắn cấp bậc Đại tá tại

15

mặt trận cho Trung tá Nguyễn Đức Dung ở đầu cầu Dak-Bla.

Tính đến ngày thứ ba, kể từ ngày nhận chức, Tướng Toàn đã tăng cường cho

Đại tá Lý Tòng Bá Bá một Trung đoàn Bộ Binh, một Liên đoàn Biệt Động

Quân, trên 20 chiếc xa thiết giáp, nhiều đạn dược, nguyên liệu, và thuốc men

mới được không vận từ Saigon lên. Số đạn dược và nhiên liệu này đủ để bảo

đảm cho các đơn vị tại Kontum phòng thủ trong thời gian một tháng. Tình

hình Kontum bắt đầu sôi động. Các hỏa tiễn 122 ly của địch cứ đều đều rót

vào các căn cứ quân sự và phi trường Kontum làm tinh thần dân và quân

luôn luôn bị căng thẳng.

Về tình báo, Tướng Toàn chỉ thị tôi phải báo cáo cho ông biết trước ngày giờ

Cộng quân tấn công vào Kontum và làm gấp kế hoạc trải thãm B52 phía Bắc

tuyến đầu của ta để ông và Paul Vann áp dụng kế hoạch khi địch tấn công.

Hôm sau, tôi trình lên ông kế hoạch 100 “Box” B52 (mỗi Box chiều dài 3

km, chiều ngang 1 km) chận đứng các mũi tấn công và tiêu diệt các ổ phòng

không của địch, căn cứ vào địa hình, địa vật và tin tức bằng không ảnh.

Tướng Toàn và Paul Vann đã chấp thuận hoàn toàn ý kiến của tôi.

Tướng Hoàng Minh Thảo của CS bị thảm bại trong đợt đầu tấn công

vào Kontum :

Tướng Toàn rất chú trọng đến vai trò tình báo. Lần đầu tiên trong binh

nghiệp tôi phục vụ dưới quyền ông. Sau vài ngày làm việc, tôi thấy ông có

vẻ có phần tin tưởng nơi tôi, nên tôi càng lo và cố sứ chu toàn nhiệm vụ. Tôi

đốc thúc các phần hành chuyên môn, nhất là các toán tình báo kỹ thuật, ngày

đêm bám sát địch, không được chểnh mảng trong nhiệm vụ giao phó.

Ngày 13/5/72, nhân viên kỹ thuật báo cáo đã bắt được mật điện của B3.

Trong mật điện này, Bộ tư lịnh B3 CS đã ra lịnh như sau :”Mũi tấn công

hướng Bắc – Sư đoàn 2 – Stop – Tăng cường mỗi sư đoàn 10 T54 – Stop –

Ngày giờ tấn công hướng Tây Bắc Sư đoàn 320 – Stop – Ngày giờ tấn công

05g00 ngày 14/5/72 – Stop”. Tôi vội vàng trình ngay tin này cho Tướng

Toàn. Đọc xong mật điện, ông liền bảo tôi theo ông lên Kontum.

Trong giao thông của tuyến đầu, Tướng Toàn và Đại tá Lý Tòng Bá đi từng

hầm để nhắn nhủ từng binh sĩ hãy can đảm nằm yên tại chỗ khi địch tấn

công. Tướng Toàn nói :”Khi địch nổ súng thì sẽ có B52 thả ngay trên đầu

địch. Các em phải chịu khó bịt tai lại và hả miệng để bớt áp lực của bom

nổ”. Áp lực của bom sẽ rất lớn đối với các binh sĩ của ta vì theo kế hoạch đã

vạch sẵn, B52 sẽ thả bom sát quân ta, ở mức an toàn là 500m thay vì 1000m

như thường lê…

16

Tại hầm chỉ huy Sư đoàn 23, Tướng Toàn, Paul Vann, Đại tá Bá, Đại tá

Rhotenberry nghiên cứu trên bản đồ và thảo luận vị trí từng Box B52 sẽ dội

bom xuống và thời gian dội. Paul Vann gọi máy yêu cầu Trung tướng chỉ

huy Không quân chiến lược Hoa Kỳ (Strategic Air Command) tại Thái Lan

để thảo luận với ông về thể tức chuyển đổi các Box B52 cho thật hợp với

tình hình mặt trận dưới đất. Paul Vann cũng điện đàm với Đại tướng Abrams

tại Saigon khẩn khoản cho ông được xử dụng hết tất cả 25 Box B52 dành để

yểm trợ cho 4 vùng chiến thuật trong

ngày 14/5/72, để Quân đoàn II có thể tiêu địch tối đa. Đề nghị này được Đại

tướng Abrams chấp thuận. Đêm 13 rạng 14/2/72, Tướng Toàn, Paul Vann và

2 Bộ tham mưu Việt – Mỹ đều thức suốt đêm theo dõi tình hình từng phút và

hồi hộp chờ đợi. Phi đoàn A37 của Sư đoàn 6 Không quân tại Pleiku túc trực

100%. Chiếc trực thăng của Chuẩn tướng John Hill, Tư lịnh phó của Paul

Vann cấp tốc gắn 2 đại liên 12.7 ly bên hông và các xạ thủ luôn túc trực ở

trực tăng. Tướng John Hill đang nghĩ dưỡng sức ở Cam Ranh để chờ ngày về

nước, cũng đã tình nguyện ở lại để giúp Paul Vann đối phó với CS tại mặt

trận Kontum. Nhiều cặp phi cơ trực thăng võ trang Cobra của Hoa Kỳ đã ở

trong tư thế sẵn sàng chiến đấu kể từ 12g đêm. 2 đoàn B52 cất cánh từ đảo

Guam và Sattahip ở Thái Lan đã cất cánh và xuất hiện trên bầu trời biển Thái

Bình Dương. Tất cả hồi hộp cờ đợi giờ G (tức 5g00 sáng).

Kém 5 phút đến 5g, Đại tá Bá báo cáo trên máy rất lớn, địch đã bắt đầu nổ

súng. Trực thăng của Chuẩn tướng John Hill với 2 đại liên 12.7 ly cất cánh

đầu tiên, tiếp theo là trực thăng của Paul Vann và sau cùng là trực thăng chỉ

huy của Tướng Toàn bay về hướng Kontum trong sương mù. Paul Vann ra

lịnh cho phi hành đoàn B52 vào vùng đúng 5g ngày 14/2/72. Tất cả 25 Box

B52 đồng loạt bấm nút thả xuống trên 3000 quả bom đủ loại, từ 100 lbs đến

500 lbs, trên đầu Sư đoàn 320 và Sư đoàn 2 của Cộng quân, tiếng nổ long

trời lỡ đất, khói bụi bay mịt mù. Diện tích trải thảm của các B52 là 75 km2.

Tiếp theo từng đoàn A37 và AD6 của Sư đoàn 6 Không quân VNCH bay

vào mục tiêu tiếp tục bắn vào các chiến xa và các ổ phòng không địch. Vì bị

áp lực quá mạnh của bom, nhiều đoàn quân của Cộng quân bị ngất ngư, đã

hốt hoảng chạy lui về phía sau, lại bị trực thăng của Chuẩn tướng John Hill

và trực thăng võ trang Cobra bọc hậu thanh toán rất nhiều.

Tại tuyến đầu, 9 chiến xa T54 của địch nằm ngoài khu ném bom của B52 đã

hốt hoảng lao vào phía ta và đã bị các chiến xa của ta bắn cháy mất 6 chiếc.

3 chiếc còn lại bỏ chạy, nhưng vì các chiến binh của Cộng quân điều khiển

các xe này đã bị sức dội quá mạnh của B52, không còn chủ động được, nên

các binh sĩ của ta đã nhào ra bắt sống. Một giờ sau, Tướng Toàn và Paul

Vann bay vào vùng thả bom B52 để kiểm soát tì thấy rất nhiều xác của Cộng

quân trong các hố bom, không thể đếm hết đươc. Paul Vann thấy một số

Cộng quân đang lảo đảo đi

17

trong các hố bom B52, đã hạ thấp trực thăng xuống cho Trung úy Huỳnh

Văn Cai, Trung úy tùy viên, dùng M16 thanh toán.

Không quân ta và Không quân Hoa Kỳ tiếp tục thanh toán tàn quân và các ổ

phòng không địch trong vùng suốt ngày 14/5/72. Trong các cuộc oanh kích

này, Không quân ta bị thiệt mất một AD6 do Thiếu tá Phạm Thặng làm hoa

tiêu. Phòng không địch đã bắn trúng chiếc phi cơ do Thiếu tá Thặng lái

khiến ông bị tử thương và chiếc phi cơ rớt ở phía Nam Kontum (Thiếu tá

Phạm Thặng là anh ruột của Đại úy Phạm Thục, hoa tiêu trực thăng, là em rể

tôi).

Kế hoạch trải thảm B52 đã dứt điểm cuộc tấn công đầu tiên của 2 sư đoàn

Cộng quân vào Kontum. Trong trận này, chắc chắn Tướng Hoàng Minh

Thảo, Tư lịnh mặt trận B3, đã phải ôm hận vì đã gặp phải một đối thủ nguy

hiểm là Tướng Toàn, một vị tướng có nhiều kinh nghiệm khi điều khiển

chiến trường. Theo ước tính về phía Hoa Kỳ, trong cuộc tấn công này, địch

đã thiệt mất 1000 người và 20 chiến xa T54. Quân ta đã thắng trận đầu. Các

chiến xa T54 của địch mà ta đã bắt sống được mang về triển lãm tại Saigon.

Sau trận đánh này, các binh sĩ VNCH đã đặt tên cho Paul Vann là “ông

B52″.

Cuối cùng cộng sản đại bại tại Kontum

Thị xã Kontum được xây cất bên cạnh bờ sông Dak-Bla nằm về hướng Bắc.

Sông Dakbla uốn quanh như con rồng rất đẹp và cảnh 2 bên bờ sông rất thơ

mộng, nước sông chảy mạnh từ hướng Đông qua hướng Tây. Dân số

Kontum độ 25,000 người, cả Kinh lẫn Thượng, đa số sinh sống trong thị xã

và các vùng phụ cận thị xã. Khoảng 70% dân theo đạo Thiên Chúa. Vì thế,

Toà Giám mục giáo phận Kontum (gồm Kontum và Pleiku) đã được đặt ở số

44 Trần Hưng Đạo, Kontum, do Đức cha Seitz, một giáo sĩ thừa sai người

Pháp làm Giám mục. Ông nói và viết thông thạo cả tiếng Việt lẫn tiếng

Thượng. Ông đã bi. Cộng quân trục xuất sau 30/4/75.

Kế hoạch phòng thủ Kontum được giao cho Sư đoàn 23BB của Đại tá Lý

Tòng Bá. Sư đoàn này có nhiệm vụ đảm trách 3 mặt nặng nhất của tỉnh là

Đông, Tây và Bắc. Hướng Nam có phần nhẹ hơn nhờ có chướng ngại Vật

của thiên nhiên là con sông Dakbla, nên giao cho Địa Phương Quân và

Nghĩa Quân đảm nhiệm.

Sự thảm bại cay đắng trong trận ngày 14/5/72, Tướng Hoàng Minh Thảo và

các Cộng quân đã phải kiểm thảo rất chu đáo để rút kin nghiệm. Một câu hỏi

quan trọng đã được Tướng Hoàng Minh Thảo đặt ra : Tại sao đối phương

biết rõ được lực lượng và ngày giờ Cộng quân sẽ tấn công để xử dụng B52 ồ

18

ạt ? Tướng Thảo đoán rằng có thể kỹ thuật rà bắt điện đài của đối phương rất

cao nên đã bắt được tất cả những mật lịnh mà Bộ tư lịnh B3 của ông đã đánh

đi.

Rút kinh nghiệm, ông không xử dụng điện đài nữa mà xử dùng điện thoại và

người để liên lạc. Vì thế, sau ngày 14/5/72, cả toán kỹ thuật của Quân đoàn

II đều ngạc nhiên không thấy địch lên máy nữa. Tôi làm phúc trình lên

Tướng Toàn về sự việc này và ước tính địch còn khả năng tấn công ta vài

đợt nữa trong những ngày sắp tới. Quân đoàn nên cẩn thận, không nên khinh

địch.

Tôi đã liên lạc với ông Archer, Trưởng toán Tình báo của Toà Đại sứ Hoa

Kỳ và mượn được 2 máy nghe lén điện thoại. Loại máy này rất tối tân, chỉ

nhỏ bằng nắm tay,

ta chỉ cần đâm vào dây điện thoại của địch bằng một cây kim rồi cắm máy

chui vào bụi cây cách nơi cắm vài trăm thước cũng nghe được các cuộc điện

đàm của địch. Tôi liền cho các biệt kích lọt vào các khu hậu cần của địch, xử

dụng máy điện thám nghe lén điện thoại của địch, nhưng chưa ghi nhận được

điều gì quan trọng.

Vinh nhục trong ngành tình báo : Ngày 20/5/72, Thiếu tá Hưng, Trưởng phòng II Tiểu khu Kontum, báo cho

tôi biết một tin động trời là đặc công CS đã vượt qua sông tiến vào chiếm

được gần nửa thành phố. Bị bất ngờ, tôi hoảng hốt chạy vội vào Trung tâm

hành quân của Quân đoàn để tìm hiểu thật hư. Đại tá Long, Tỉnh trưởng

Kontum, cho tôi biết độ 2 tiểu đoàn đặc công của Cộng quân đã lợi dụng

đêm tối có nhiều sương mù, lội qua sông và tiến chiếm được phi trường, kho

đạn và khu Tòa Giám mục trong thành phố.

Cuộc giao tranh giữa Địa Phương Quân và Nghĩa Quân của Tiểu khu với đặc

công của địch rất dữ dội. Khu dân chúng và khu Tòa Hành chánh chưa có

địch xuất hiện.

Đúng 5g sáng, Tướng Toàn được báo cáo về cuộc tấn công này, ông đã hối

hả chạy vào Quân đoàn. Vừa gặp tôi ông liền quát tháo om sòm và dọa đưa

tôi ra Tòa án Quân sự. Ông hỏi :”Tại sao để cho đặc công Cộng quân vào

chiếm thị xã Kontum mà không hay biết ?”. Tôi nghiêm người đứng chịu

trận. Biết nói gì bây giờ ? Binh sĩ ta hời hợt, mới thắng một trận mà đã khinh

dịch. Cấp chỉ huy của ta thiếu đôn đốc và kiểm soát. Cộng quân rất tinh ranh,

chúng biết được yếu điểm của ta nên đã lợi dụng địa hình địa vật xử dụng

đặc công len lỏi vào thị xã bằng hướng phòng thủ yếu nhất.

Lúc 6g sáng ngày 20/5/72, Tướng Toàn và tôi bay lên Kontum. Trên trực

thăng, tôi không dám nhìn thẳng vào ông vì biết ông đang nóng giận và lo

19

âu. Đến Bộ Chỉ huy của Đại tá Lý Tòng Bá, chúng tôi thấy nơi đây đang bị

pháo kích nên trực thăng phải tìm cách lượn quanh tránh đạn mới đáp xuống

được. Trực thăng vừa đáp xuống thì chúng tôi thấy Đại tá Bá và Bộ Tham

mưu của ông đang hốt hoảng chạy ra khỏi hầm chỉ huy và hình như đang

muốn di chuyển đi nơi khác. Mặc dù tiếng đại liên và AK47 nổ chát chúa rất

gần, Tướng Toàn vẫn bình tĩnh nói lớn với Đại tá Bá :”Tử thủ, ông và tôi

không chết nơi đây đâu ! Không chạy đi đâu hết”. Ông yêu cầu Đại tá Bá

cho biết tình hình như thế nào. Đại tá Bá chỉ vào khu nghĩa địa của thành

phố cách hầm chỉ huy của ông độ 300 m và cho biết một đại đội đặc công

của địch đang cố thủ ở đó. Ông đã xử dụng một đại đội trinh sát tinh nhuệ

nhất của sư đoàn vào nằm chiếm lại khu vực này nhưng gặp sự kháng cự rất

mãnh liệt, 2 chiến xa bị cháy, đại đội trinh sát không tiến lên được.

Tướng Toàn bảo đưa máy cho ông chỉ huy và chỉ thị trong máy :

- Tư lịnh Quân đoàn ra lịnh ! Bằng mọi giá phải thanh toán sạch đặc công

Cộng quân đó. Tôi đang đứng đằng sau các anh và chờ kết quả”.

Bên kia đầu máy trả lời :

- Nghe lịnh ! Tin Mặt Trời rõ ! Tôi đang thi hành !

Tiếng đại lên trên 3 chiến xa đang nổ dòn trong khu nghĩa địa. Trong khi đặc

công tràn vào thành phố, Chuẩn tướng John Hill dùng trực thăng có gắn 2

khẩu đại liên 12.7 ly bay quan sát vùng Võ Định (Bắc Kontum 15 km) và

thấy nhiều đơn vi. Cộng quân di chuyển về hướng Nam, ông liền tác xạ liên

tục và báo cho Paul Vann biết để xử dụng B52. Ngay hôm đó, Paul Vann đã

xử dụng trên 10 Box B52 để làm giảm áp lực của địch. Thiếu Tướng Toàn

quan sát mặt trận và chỉ thị thêm cho Đại tá Bá đề phòng tuyến đầu vì địch

có ý định tấn công phía trước trong khi ta đang bấn loạn bên trong.

Sau một giờ đánh nhau ác liệt với đặc công của địch, Đại đội trưởng Trinh

Sát báo cáo trong máy :

- Trình Mặt Trời ! Tôi đã thanh toán xong đặc công tại khu nghĩa địa.

Tướng Toàn đáp :

- Tốt ! Tôi sẽ thưởng công cho anh !

Đại tá Nguyễn Bá Long tự Thìn, Tỉnh trưởng Kontum, chạy qua trình diện

Tướng Toàn đã bị xỉ vả một trận tơi bời. Sau đó, Tướng Toàn bảo Đại tá

Long cùng ông lên xe chạy thẳng vào khu Tòa Giám mục và nói: “Có gì ông

chết tôi cũng chết”. Đại tá Long hướng dẫn Tướng Toàn đến quan sát các ổ

kháng cự của đặc công Cộng quân trong các tòa nhà được xây cất kiên cố từ

thời Pháp trong khu Tòa Giám mục, đang chống trả với Địa Phương Quân.

Tướng Toàn liền tăng cường cho Đại tá Long 5 chiến xa, một Liên doàn Biệt

Động Quân, và chỉ thị nếu cần phải bắn sập một vài tòa nhà trong khu Tòa

Giám mục để tiêu diệt đặc công thì cứ làm, sau này chính phủ sẽ xây cất lại,

nhưng phải cố gắng đừng gây thiệt hại về nhân mạng cho dân chúng đang ở

trong khụ 2 ngày sau, Đại tá Bá và Đại tá Long mới thanh toán sạch sẽ các

20

lực lượng đặc công Cộng quân trong thành phố.

Bên ta thiệt hại nhe…

Anh hùng và mỹ nhân :Gia đình Đại tá Long được đưa về Saigon khi

Kontum bắt đầu sôi động. Sau vụ đặc công xâm nhập vào thành phố, Đại tá

Long và tất cả các sĩ quan mật khu kiểm soát chặt chẽ các đơn vi. Địa

Phương Quân và Nghĩa Quân hơn. Hàng đêm, ông và một số sĩ quan đi khắp

nơi trong thành phố để đôn đốc Nghĩa Quân và Nhân Dân Tự Vệ tăng cường

canh phòng cẩn mật.

Như mọi người trog thị xã Kontum đều biết, tại đây có cô gái lai Pháp rất

xinh đẹp và dễ thương tên Lucie, cô là chủ một tiệm sách nằm giữa thị xã,

các sĩ quan trẻ tuổi thường đến mua sách và trò chuyện đùa giỡn với cô. Đại

tá Long, Tỉnh trưởng Kontum, khi đi kiểm soát vùng cũng vài lần ghé lại

tiệm sách này để “thăm dân cho biết sự tình”. Không biết ai đã báo cáo lại

chuyện này với bà Long tại Saigon, bà liền cấp tốc tìm phương tiện bay lên

Kontum này và chạy vào Tòa Hành chánh tỉnh la lối om sòm, đập nát kính

chiếc xe Toyota của Đại tá Tỉnh trưởng. Bị mất mặt, Đại tá Long lôi bà về tư

thất đánh cho một trận và bắt bà phải trở về lại Saigon.

Năm 1970, khi Đại tá Long làm Tỉnh trưởng tỉnh Tuyên Đức kiêm Thị

trưởng Đà Lạt, bà Thủ tướng Khiêm thường hay lên đây nghỉ mát, nên bà

Long có dịp tiếp xúc và chuyện trò với bà Khiêm. Nhờ sự quen biết đó nên

khi về tới Saigon, bà Long đã chạy ngay vào nhà bà Khiêm khóc lóc, vạch

lưng vạch ngực cho bà Khiêm xem các dấu vết đánh của Đại tá Long. Phụ

nữ thường hay bênh nhau, nên bà Khiêm đã chở bà Long sang gặp bà Thiệu

để trình bày mọi chuyện.

Nghe bà Long kể lể, bà Thiệu xúc động liền yêu cầu TT Thiệu cách chức Đại

tá Long. Hôm sau, Quân đoàn nhận được mật điện của TT Thiệu chỉ thị Tư

lịnh Quân đoàn II đề cử một sĩ quan khác giữ chức vu. Tỉnh trưởng Kontum

thaỵ thế Đại tá Nguyễn Bá Long trong 24 giờ. Lý do sẽ cho biết sau.

Trong trận chiến Kontum, Đại tá Long là người có chiến công. Trực thăng

chỉ huy của Đại tá Long đã một lần bị địch bắn rơi, nhưng rất may ông

không chết và được cứu thoát. Tôi được biết Đại tá Long đã cưới bà này làm

vợ trong một hoàn cảnh đặc biệt, vì lòng nhân đạo hơn là vì tình. Nhưng nay,

vì một sự ghen tương nhãm nhí của bà vợ và sự nóng giận không kềm chế

của Đại tá Long đã làm cho ông thân bại danh liệt. Năm 1974, Đại tá Long

bị giải ngũ.

Sau 30/4/75,Đại tá Long phải đi học tập cải tạo và bị chuyển ra Bắc. Ông là

Đại tá Quân lực VNCH đầu tiên chết trong trại cải tạo tại miền Bắc. VC bắt

ông phải đi gánh nước hàng ngày, ông bị té bể xương chậu (xương mông) và

21

nằm đau đớn cho tới chết vì cán bộ trại giam không cho ông thuốc men hay

đưa đi bệnh xá để cứu chữa. Đại tá Nguyễn Bá Long tự Thìn đã tốt ngiệp

khóa 8 Sĩ Quan Đà Lạt và đậu thủ khoa. Ông là một sĩ quan rất giỏi về cả

tham mưu lẫn tác chiến.

Kontum kiêu hùng :

Cuộc tấn công của đặc công Cộng quân đã bị ta thanh toán trong 3 ngày. Các

đơn vị chính qui của Cộng quân được bố trí xung quanh để tiến vào thị xã

hợp đồng tác chiến với đặc công đã bi. B52 và Không Quân ta tiêu diệt.

Cuộc tấn công đợt 2 của Tướng Hoàng Minh Thảo tiến chiếm Kontum coi

như thất bại. Cộng quân điên cuồng trả đũa trong những ngày kế tiếp bằng

những hỏa tiễn 122 ly rót vào thị xã liên tục ngày đêm, bất kể khu quân sự

hay dân sự. Kontum luôn luôn ở trong tình trạng căng thẳng.

Tôi làm tờ trình ước tính tình báo lên Tướng Toàn và Paul Vann là địch còn

khả năng tấn công ta đợt 3 trong vòng 10 ngày tới. Sư đoàn 968 trừ bị của

mặt trận B3 của Tướng Hoàng Minh Thảo còn chưa ra quân. Ước tín mức độ

và cường độ đợt 3 yếu hơn đợt 1. Tướng Toàn và Paul Vann tiếp tục nghiên

cứu và xử dụng kế hoạc 100 Box B52 mà tôi đã trình khi Tướng Toàn mới

nhận chức. Paul Van có uy tín với Đại tướng Abrams nên được xử dụng

nhiều Box B52 hơn các Quân đoàn khác.

Đúng 5g sáng ngày 28/5/72, Cộng quân tấn công đợt 3 vào Kontum bằng 3

mũi chính :

- Mũi từ hướng Bắc do lực lượng Sư đoàn 2 Cộng quân.

- Mũi 2 từ hướng Tây Bắc do lực lượng Sư đoàn 320.

- Mũi 3 từ hướng Nam do lực lượng Sư đoàn 968.

Trong đợt tấn công này địch không dùng chiến xa T54.

Mũi 1 và 2 đã gặp sự kháng cự mãnh liệt của các chiến sĩ can trường của Sư

đoàn 23BB. Địch đã xung phong nhiều đợt để cố chiếm tuyến phòng thủ đầu

của ta nhưng đều bị đẩy lui. Phi cơ chiến đấu của Sư đoàn 6 Không Quân tại

Pleiku xuất trận liên tục để yểm trợ quân ta tại tuyến đầu.

Mũi 3 do lực lượng Sư đoàn 968, một lực lượng trừ bị của Tướng Hoàng

Minh Thảo phụ trách. Lực lượng này mới tham gia trận Kontum lần đầu,

chưa nếm mùi B52 nên khí thế có vẻ mạnh hơn mũi 1 và 2.

Sông Dakbla bọc quanh phía Nam thị xã là một chướng ngại vật thiên nhiên

ngăn chặn không cho địch tiến quân một các dễ dàng. Sư đoàn 968 cố gắng

vượt sông nhưng bị các phòng tuyến của Địa Phương Quân và Nghĩa Quân

ngăn chặn. Paul Vann đã xử dụng các phi tuần của Không Quân Hoa Kỳ cất

cánh từ Thái Lan trợ chiến, sau đó ông mới gọi các phi vu. B52 đến trải

22

thảm.

Trong ngày 28/5/72 này, Paul Vann cũng đã được Đại tướng Abrams cấp hết

25 Box B52 cho mặt trận Kontum. 2 bên quần thảo nhau suốt ngày; đến tối

địch vẫn không chiếm đươc vị trí nào của ta. Tướng Hoàng Minh Thảo thấy

không thể kéo dài cuộc tấn công vì sơ. B52 đến dội bom, đã ra lịnh rút lui

thật nhanh.

Tại cuộc Hoà đàm Ba Lê, có lẽ Lê Đức Thọ cũng điên đầu vì Cộng quân

chưa tạo được một chiến thắng quân sự nào tại Kontum, Quảng Trị hay Bình

Long để yểm trợ yêu sách với Kissinger.

Trận chiến Kontum kéo dài đến 3 tháng (3, 4, 5/72) mà Cộng quân chẳng

những không chiếm được vị trí nào mà còn bị thiệt mất một số quân khá lớn.

Theo ước tính của giới chức quân sư. Hoa Kỳ, trong trận đánh kéo dài này,

mặt trận B3 của Tướng Hoàng Minh Thảo bị thiệt mất khoảng một sư đoàn

rưỡi, 30 chiến xa T54 và nhiều đại pháo, phòng không bị thiêu hủy. Sau trận

này, Sư đoàn 2 Sao Vàng của Cộng quân đã hoàn toàn bị xóa tên.

Kontum đáng mặt kiêu hùng,

Sánh vai Quảng Trị so cùng Bình Long.

Ngày 31/5/72, TT Thiệu lên Kontum ủy lạo binh sĩ và gắn cấp bậc Chuẩn

tướng cho Đại Tá Lý Tòng Bá.

KBC 16

Đại Tá Trịnh Tiếu

Nguồn: http://hoiquanphidung.com/showthread.php?5045-

M%E1%BA%B7t-tr%E1%BA%ADn-T%C3%A2n-C%E1%BA%A3nh-Kontum-

1972