Upload
tierra
View
42
Download
0
Tags:
Embed Size (px)
DESCRIPTION
energoefeqturoba vermonTSi. NARUC” -is programa energetikis regulirebis sferoSi partniorobisTvis saqarTvelos energetikis maregulrebeli erovnuli komisia da vermonTis sajaro samsaxuris sabWo. avtori andrea maqhiu vermonTis sajaro samsaxuris sabWo 2008 wlis 30 ivnisi. mimoxilva. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
NARUC”-is programa energetikis regulirebis sferoSi partniorobisTvis
saqarTvelos energetikis maregulrebeli erovnuli komisiada
vermonTis sajaro samsaxuris sabWo
avtoriandrea maqhiu
vermonTis sajaro samsaxuris sabWo2008 wlis 30 ivnisi
energoefeqturoba vermonTSi
2
mimoxilva
nawili I: ratom virCevT energoefeqturobasnawili II: istorianawili III: EEU-s institucionaluri struqturanawili IV: finansireba da biujetinawili V: kontraqtebis samuSaoze nawili VI: rogor uzrunvelyofen sxva Statebi energoefeqturobasnawili VII: efeqturobis Sedegebi
3
energoefeqturobis terminologia
moTxovnis mxaris marTva – sami ZiriTadi komponenti– energoefeqturoba– datvirTvis marTva– konservacia
konservacia Tu efeqturoba– qcevis cvlilebebi Tu danergili
teqnologiebi
4
ratom virCevT energoefeqturobas? 2007 wels
energoefeqturobis meSveobiT dazogili eleqtroenergiis Rirebuleba– 2.6 centi/kvt.sT
Sedarebadi eleqtrenergiis miwodebis Rirebuleba 2007 wels– 10.7 centi / kvt.sT
5
efeqturobis adreuli programebi
programebis umetesoba eleqtro gaTbobis mqone saxlebisaken iyo mimarTuli– Catarda energo-auditebi– wylis eleqtruli gamacxeleblebis SefuTva– mSenebloba klimaturi pirobebis da “qarTa
vardis” gaTvaliswinebiT wylis eleqtrul gamacxeleblebze
datvirTvis makontrolebeli mowyobilobebi
6
efeqturobisaken mimarTuli sabWos adreuli politikebi
1990 sabWom gamosca zomebis CamonaTvali:– energoefeqturobis programebs SeeZloT arsebuli da
samomavlo datvirTvebis mniSvnelovani wilis uzrunvelyofa
– sawarmoebs energoefeqturobis programebi seriozulad unda mieRoT da Sesabamisad moqceuliyvnen, raTa variantebi CamoeyalibebinaT
– energoefeqturobis programebi unda gaumjobesebuliyo ukeTesi Sedegebis misaRwevad
– saWiro iyo energoefeqturobis yovlismomcveli programis SemuSaveba
gadawyveta – umciresi danaxarjebiT resursebis integrirebuli dagegmareba
7
ra xdeboda EEU-s daarsebamde
franCizis mflobeli 22 ganmanawilebeli sawarmo uzrunvelyofda sacalo momsaxurebas sxvadasxva teritoriebze (amJamad 20-ia) – 5 (amJamad 3) ganmanawilebeli sawarmo investorebs
ekuTvnoda– 2 ganmanawilebeli sawarmo wevrebs ekuTvnoda
(kooperativebi)– 15 municipaluri mTavrobis ganmanawilebeli sawarmo
pasuxismgebloba eleqtrooobis energoefeqturi gziT miwodebaze ganmanawilebel sawarmoebs ekisreboda
sawarmoebi energias sakuTar teritoriebze, daqiravebuli muSakebis an kontraqtorebis meSveobiT awvdidnen
8
vermonTis eleqtro momsaxurebis sawarmoebis teritoriebi(energo-efeqturobis gaerTianebis daarsebamde)
9
energoefeqturobisaken mimarTuli zomebis gaumjobeseba vermonTSi
zomebis koordinireba mTeli Statis masStabiT – efeqturobis momsaxurebis misaRebad erT organizacias unda daukavSirdeT
efeqturobis mesijis mTeli Statis gadamxdelebisTvis gagzavna da danazogebis Sedegebis Sejameba
mcire sawarmoebis klientebisTvis energoefeqturobis danazogebis miRebis iseTive pirobebis Seqmna, rogorc msxvili sawarmoebis klientebisTvis
EEU-s Seqmnisadmi mimarTuli sabWos Zalisxmevis Sedegad SesaZlebeli gaxda sawarmoebs Soris sakiTxebis mogvareba, sazogadoebrivi warmomadgenlebis da bevri sxva gamkiTxavis saqmeSi CarTva
10
EEU-s Seqmna 2000 wels
programis SemuSaveba mTeli StatisTvis– programis struqturis erTgvarovneba, stimulebi– sqriningisTvis gamoyenebuli Tanxebi mTel Statze
nawildeba Statis gadamxdelTa umravlesobisTvis uzrunvelyofis
pasuxismgebloba erT oerganizacis – energoefeqturobis gaerTianebas – ekisreba– sajaro samsaxuris sabWos kontraqtori; ar flobs
franCizas– ekrZaleba eleqtroenergiis miwodeba– “efiSensi vermonTi”
barlingTonis eleqtroenergiis departamenti Tavisi adgilmdebareobis mixedviT zogierT programebs axorecielebs; aucilebelia TanamSromloba
11
Statis uwyebebis roli
sajaro samsaxuris sabWo– qiraobs (RFP procesis Sedegad) “efiSensi
vermonTs”, kontraqtis administrators, fiskalur agents
– amtkicebs “efiSensi vermonTis” wliur gemebs– amtkicebs samuSaos xarisxisTvis raime stimulebis
damtkicebas– adgens EEU-s mTlian saprogramo biujets da
energoefeqturobis momsaxurebisTvis gadasaxadis tarifebis ganakveTebs
– yovelwliurad warudgens sakanonmdeblo organos angariSs energoefeqturobis momsaxurebisTvis gadasaxadidan miRebuli Semosavlebis da EEU-s programuli xarjebis Sesaxeb
12
Statis uwyebebis roli (gagrZ.)
sajaro momsaxurebis departamenti– Semoaqvs winadadebebi efeqturobis programebis
proeqtebze, SeuZlia winadadebebis Semotana, rogrc cvlilebebze, aseve axal programebze
– amowmebs “efiSensi vermonTis” mier gancxadebuli dazogili enrgiis moculobis sizustes
– afasebs efeqturobis programebs– afasebsEvaluates “efiSensi vermonTis” muSaobis
xarisxs– afasebs bazris mdgomareobas da arsebuli DSM-s
potencials– wliuri Sefasebis biujeti energoefeqturobis
momsaxurebisTvis miRebuli gadasaxadebis Tanxebidan
13
kontraqtorebis rolebi
“efiSensi vermonTi”: savWos mier daqiravebuli kontraqtori, romelsac evaleba energoefeqturobis momsaxurebis dagegmva, SemoTavazeba, miwodeba da am momsaxurebis miwodebis uzrunvelyofis mizniT qve-kontraqtorebis daqiraveba
kontraqtir administratori: savWos mier daqiravebuli kontraqtori, romelsac “efiSensi vermonTis” samuSaos xarisxis gakontroleba da davebis mogvareba evaleba
fiskaluri agenti: savWos mier daqiravebuli kontraqtori, romelsac energoefeqturobis momsaxurebis miwodebisTvis dawesebuli gadasaxadis akrefa da gankargva evaleba
14
sxva organizaciebis rolebi sakonsultacio komiteti
– Sedgeba sabWos mier daniSnuli dainteresebuli pirebis warmomadgenlebisagan
– ikribeba sul mcire kvartalSi erTxel da konsultirebas uwevs “efiSensi vermonTs”
– wminda sakonsultacio organo, ar gaaCnia marTvis uflebamosileba
eleqtroganmanawilebeli sawarmoebi– awvdian informacias efeqturobis gaerTianebas da iReben
misgan monacemebs– inarCuneben aqtiur valdebulebas eleqtroenergiis
efeqturad miwodebaze, raTa gadaiWras sistemis SezRudvebTan dakavSirebuli problemebi; am mizniT gaaCniaT energoefeqturobis gaerTianebis daqiravebis ufleba
15
EEU-s struqturasajaro samsaxuris sabWo
ganmanawilebeli sawarmoebi
fiskaluri agenti
kontraqtis administratori
efeqturobis gaerTianeba
kontraqtebi regulireba
$$kontraqtzezedamxedveloba
sajaro samsaxuris
departamenti
Sefaseba da dadastureba
EEU-s momsaxureba
ZiriTadi bazrebi:– axali biznes mSeneblobebi– arsebuli sawarmoebi– axali sacxovrebeli mSeneblobebi– arsebuli saxlebi– efeqturi sacalo produqtebi (ganaTeba da
sayofacxovrebo teqnika) iniciativebi klientebis garkveuli tipebisken aris
mimarTuli– magaliTad: saTxilamuro raionebi, skolebi,
mravalbiniani korpusebi, saxelmwifo Senobebi, dabal Semosavliani jgufebi
EEU-s momsaxureba
bazarze orientirebuli midgoma– fokusireba energoefeqturobis miRwevis sabazro
saSualebebze xdeba– maTi gansazRvra, vinc energoefeqturobis
gadawyvetilebebs iRebs an maTze zegavlenas axdens, da am pirebze fokusireba
– samuSaos im sabazro struqturebis safuZvelze muSaoba, romlebic aRiarebulia da gamoiyeneba klientebis mier
sacalo movaWreebi da momwodeblebi arqiteqtorebi da inJinerebi savaWro asociaciebi
18
finansireba
EEU finansdeba aucilebeli moculobiTi sadenebis gadasaxadis meSveobiT, romelsac “energoefeqturobis gadasaxadi” (“EEC”); igi klientebisTvis wardgenisl angariSebSi calke aris miTiTebuli
es aris mTeli Statis teritoriaze moqmedi gadasaxadi, romelic klientebis klasis mixedviT ganisazRvreba
sabWo gansazRvravs EEU-s programis mTlian biujets da sadenebis gadasaxadis meSveobiT asakrebi Tanxis odenobas
19
rogor xdeba Tanxebis mimoqceva
TiToeuli ganmanawilebeli sawarmo warudgens klientebs EEC-s angariSs
TiToeuli sawarmo ugzavnis fiskalur agents informacias wina TveSi sruli daricxuli (magram ara miRebuli) EEC-s Tanxis Sesaxeb, Sesabamis sabuRaltro formebTan erTad
fiskaluri agenti ixdis kontraqtis administratoris mier damtkicebuli angariS-faqturebis Sesabamis Tanxebs da garkveul gadasaxadebs, romlebic miRebuli iqna, rogorc EEC-s nawili
Semdgom wels xdeba sawarmos mier ver amoRebuli EEC-ebis gasworeba
20
EEC-s struqtura Tavidan daricxuli Tanxis procents warmoadgenda
– gansxvavdeboda sawarmos mier dafaruli teritoriis mixedviT
– erTnairi iyo erT teritoriaze ganlagebuli momxmareblebis yvela klasisTvis
radgan sawarmoTa tarifebis gansxvavebuli iyo, sxvadasxva momsaxurebis teritoriebze ganlagebuli momxmareblebi EEU-s momsaxurebisTvis sxvadasxva Tanxebs ixdidnen
mcire klientebi EEC-s did Tanxebs ixdidnen imasTan SedarebiT, risi dazogvac maTTvis EEU-s momsaxurebas SeeZlo
21
EEC-s struqtura (gagrZ.)
2003 wels moxda gadasvla mTeli StatisTvis erTian kvt-ze da kvt.sT-ze gadasaxadebze; meTodologia 2004 wels daixvewa; amJamad gansazRvrulia “sabWos wesebSi”– mTliani EEC-s akrefa gadanawildes mosaxle,
komerciul da industriul klientebze, sawarmos SemosavlebSi maTi wvlilis Sesabamisad
– ganisazRvros kvt.sT-s tarifebi TiToeuli klasisTvis– komerciuli da industriuli klientebisTvis gamoiyeneT
eleqtroenergiis/moTxovnis gaxleCvis midgoma, raTa gansazRvroT Semosavlebis ra nawili unda gadaixadon maT simZlavreebis, da ra nawili kvt.sT-ebis safuZvelze
22
EEU-s biujeti kanoni moiTxovs, rom biujetis gansazRvrisas sabWom
Semdegi mosazrebebi gaiTvaliswinos:– eleqtroenergiis samomavlo Sesyidveebze moTxovnis
Semcireba– sasaTbure gazebis emisiis Semcireba– gadamcemi da ganmanawilebeli struqturis
simZlavreebis gazrdis saWiroebis Semcireba– eleqtroenergiis Rirebulebis minimizacia– efeqturobis da konservaciis momsaxurebis, rogorc
resursebis miwodebis saerTo strategiis nawilis aRmoCena
– yvela vermonTelisTvis programebSi monawileobis saSualebis Seqmna
– Zaliasxmevis bazrebisaken mimarTva, radgan iq maT yvelaze didi sargeblis motana SeuZliaT
23
EEU-s biujeti (gagrZ.)
Tavidan biujetis zeda zRvrad 17.5 milioni dolari ganisazRvra
biujeti izrdeboda da gansazRvrul zeda zRvars 2005 wlisaTvis miaRwia
2005 wels axali kanonmdeblobiT zeda zRvari gauqmda; sabWom gazarda 2005-2008 wlebis biujetebi
2008 wlis biujeti 30.75 milion dolars Seadgens, rac ganmanawilebeli sawarmoebis sacalo Semosavlebis daaxloebiT 4%-s Seadgens
2009-2011 wlebis biujebi: jer ar gansazRvrula
24
EEU-s biujetis Sedgenis procesi
biujetis gansasazRvrad sabWo sxvadasxva procedurebs iyenebs– mogvarebis xelSekruleba (I-III wlebi )– administraciuli procesi, nawilobriv
efuZneba DPS-s teqnikuri potencialis kvlevas (IV-Vi da VII-IX wlebi)
– konkursze dafuZnebuli saqmeebis procesebi (IV weli)
sabWo iyenebs administraciul process X-XII wlebis biujetebis gansasazRvrad
25
samuSaos xarsixze dafuZnebuli kontraqti
3 wliani kontraqti, romelic Sesrulebuli samuSaoebis xarisxs efuZneba, da romelic kidev sami wliT SeiZleba gagrZeldes
samuSaos xarisxis maCveneblebi SesaniSnavi saSualebaa imisTvis, raTa “efiSensi vermonTis” yuradReba sabWos politikur miznebze mivapyroT
kargad gansazRvrul samuSaos xarisxis maCveneblebs biujetis detaluri SezRudvebis adminsitrirebis gaadvileba SeuZliaT
26
samuSaos xarsixze dafuZnebuli kontraqti (gagrZ.)
sabWo gansazRvravs EEU-s politikur amocanebs
kontraqtis gaformebisas kontraqtorTan xdeba xarisxis uzrunvelyofis konkretuli zomebis da miznebis SeTanxmeba
kontraqtorisTvis gadasaxdeli Tanxebis nawili swored samuSaos xarisxis miznebis miRwevazea damokidebuli (2.347 milioni dolari 3 wliani kontraqtis ganmavlobaSi)
27
sabWos politikuri amocanebi
resursebis dagroveba (pirvelxarisxovani amocana) bazris gardaqmna Tanasworobis mosazrebebi
– klientebis klasebi– geografiuli regioni
sabWo acnobierebs, rom zogierTi amocana sxvebs ewinaaRmdegeba– saqmianobis xarisxis miznebi aZleven
kontraqtors miTiTebas, Tu rogor daabalansos urTierTsawinaaRmdego amocanebi
28
sabWos politikuri amocanebi (gagrZ.)
yovlismomcveli xarjefeqturi energoefeqturobis danazogebis dagrovebis fonze, maqsimalur socialuri wminda sargeblis miRweva
bazrebis qmedebebze adeqvaturi reagireba, vermonTelebisTvis energoefeqturobis momsaxurebis ufro maRali donis da yovlismomcvelobis uzrunvelyofis mizniT
potenciuri “dakarguli SesaZleblobebis” bazrebis efeqturad identificireba
klientebis klasebsa da georgafiul regionebs Soris Tanaswori gadanawilebisken swrafva
29
EEU-s saqmianobis xarisxis cota xnis win damatebuli mizani
sabWom mosTxova “efiSensi vermonTs” EEU-s biujetis 40% Statis im garkveuli geografiuli raionebisken miemarTa, romlebic gadacemis da ganawilebis Seferxebebs ganicdidnen
mizani am raionebSi pikuri moTxovnebis SemcirebaSi mdgmareobs
gadacemis da ganawilebis simZlavreebSi samomavlo investiciebis saWiroebis gadadeba
30
samuSaos xarisxis maCveneblebi
eleqtroenergiis kumulatiuri wliuri danazogi sruli sargebeli resursebTan mimarTebaSi –
moicavs eleqtroenergiis, namarxi sawvavis da wlis ekonomias
zafxulis da zamTris simZlavreebze moTxovnis danazogebi
programis Sedegad Seqmnili stimulebi – pirdapiri zegavlena bazarze
sazogadoebrivi cnobiereba
31
samuSaos xarisxis maCveneblebi (gagrZ.)
samuSaos xarisxis yvela indikatori mravalwliania samuSaos xarisxis maCveneblebis SesrulebisaTvis
dawesebuli bevri jildo Sesrulebis donezea damokidebuli– “efiSensi vermonTma” garkveul minimalur dones
unda miaRwios, raTa miiRos konkretuli indikatoris SesrulebisTvis dawesebuli jildo
– Tuki “efiSensi vermonTi” amocanis 100%-s Seasrulebs, igi am maCveneblisTvis dawesebuli jildos 100%-s miiRebs
– Tuki “efiSensi vermonTi” amocanis 100%-ze mets Seasrulebs, mas SeuZlia am maCveneblisTvs dawesebuli jildos 100%-ze meti miiRos, Tumca jildos saerTo Tanxa zemodan SemosazRvrulia
32
minimaluri standartebi
eleqtroenergiis sargeblebma xarjebs unda gadaaWarbon; Tuki es ar moxerxdeba, arc jildos gacema moxdeba
mosaxle klientebze gaweuli xarjebi minimumamde unda iqnas dayvanili; am pirobis ver Sesrulebis SemTxvevaSi samuSaos xarisxis zeda zRvari 359 100 dolariT Semcirdeba
dabal Semosavlian klientebze gaweuli xarjebi minimumamde unda iqnas dayvanili; am pirobis ver Sesrulebis SemTxvevaSi samuSaos xarisxis zeda zRvari 359 100 dolariT Semcirdeba
mcire ara-mosaxle klientebis monawileoba minimumamde unda iqnas dayvanili; am pirobis ver Sesrulebis SemTxvevaSi samuSaos xarisxis zeda zRvari 359 100 dolariT Semcirdeba
33
EEU-s samuSaos xarisxis gansazRvris procesi
eleqtroenergiis wliuri danazogebisTvis, resursebis saerTo danazogebisTvis da zafxulis da zamTris pikebis simZlavreebis danazogebisTvis, tovelwliurad:– “efiSensi vermonTi” warmoadgens wliur angariSs,
romelSic igi gaakeTebs ganacxads Tavisi danazogebis Sesaxeb
– DPS-i amowmebs gancxadebul danazogebs da rekomendaciebs aZlevs kontraqtis administrators
– kontraqtis administratori cdilobs moagvaros yovelgvari davebi da rekomendaciebs aZlevs sabWos
– sabWo iRebs saboloo gadawyvetilebas “efiSensi vermonTis” mier Sesrulebuli samuSaoebis xarisxis Sesaxeb
34
EEU-s samuSaos xarisxis gansazRvris procesi (gagrZ.)
samuSaos xarisxis sxva maCveneblebis Sesaxeb “efiSensi vermonTi” ganacxads sam wliani periodis bolos warmoadgens, da am warmodgenas agreTve moyveba gadamowmebis garkveuli procesi
35
rogor uzrunvelyofen energoefeqturobas sxva Statebi
dafinansebis ori mTavari meqanizmi– eleqtroobis tarifebi– sazogadoebrivi sargeblis fondebi
energoefeqturobis uzrunvelmyofi organizaciebis sami tipi– eleqtro sawarmoebi– mesame saadministracio mxare– samTavrobo uwyebebi
zogierT StatebSi dafinansebis meqanizmebis da uzrunvelmyofi organizaciebis kombinacia gamoiyeneba
36
Sedegebi vermonTSi
Sedegebi vermonTSi (gagrZ.)
37
38
bunebrivi gazis energoefeqturoba
vermonTSi gazis momwodebeli erTi kompania arsebobs: “vermonT gez sistems, inqorforeiTedi” (VGS); mas 40 800 klienti hyavs
klientebs energoefeqturobis momsaxurebas Tavad kompania uwevs– teqnikuri da finansuri daxmareba– Sina energo-auditebi– komerciuli sawarmoebis auditebi
klientebis Tanamonawileobis maRali done: 16 000-ze meti klienti mimarTavs energiis dazogvisaTvis saWiro zomebs
EEU da VGS mWidro TanamSromloben klientebisTvis srulfasovani momsaxurebis miwodebis mizniT