การศกษาคนควาอสระ

การศกษาตนทนและผลตอบแทนการปลกกลวยหอมทอง : กรณศกษากลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน

จงหวดปทมธาน COST AND RETURN STUDY OF HOM THONG BANANA FARMING

: A CASE STUDY OF KLOY HOM THONG PATHUMRAT SMALL AND MICRO COMMUNITY ENTERPRISE

IN PATHUM THANI PROVINCE

นางสาวสจตรา ปญญาพสทธ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร พ.ศ. ๒๕๖๑

การศกษาคนควาอสระ

เรอง

การศกษาตนทนและผลตอบแทนการปลกกลวยหอมทอง : กรณศกษากลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน จงหวดปทมธาน

Cost and Return Study of Hom Thong Banana Farming

: A Case Study of Kloy Hom Thong Pathumrat Small And Micro Community Enterprise in Pathum Thani Province

โดย

นางสาวสจตรา ปญญาพสทธ

เสนอ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เพอความสมบรณแหงปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (ธรกจการเกษตร)

พ.ศ. 2561

สจตรา ปญญาพสทธ 2561: การศกษาตนทนและผลตอบแทนการปลกกลวยหอมทอง : กรณศกษากลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน จงหวดปทมธาน ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (ธรกจการเกษตร) สาขาวชาธรกจการเกษตร ภาควชาเศรษฐศาสตรเกษตรและทรพยากร อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ: ผชวยศาสตราจารยเออวด เปรมษเฐยร, Ph.D. 57 หนา การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษา ตนทนและผลตอบแทนการปลกกลวยหอมทอง

ของสมาชกกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน แบงตามขนาดพนท 3 ขนาด คอ สวนขนาดเลก (1-20 ไร) สวนขนาดกลาง (21-40 ไร) และสวนขนาดใหญ (41 ไรขนไป) โดยการสมภาษณสมาชกกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน ปการเพาะปลก 2560/61 จ านวน 10 ราย ท าการศกษาโดยใชการวเคราะหตนทนและผลตอบแทน

ผลการศกษาพบวา สวนขนาดเลกมตนทนเฉลยตอไรสงทสด รองลงมาคอสวนขนาดกลาง

และสวนขนาดใหญ เทากบ 22,401.53 บาท 21,276.42 บาท และ 20,219.13 บาท ตามล าดบ ผลตอบแทนเฉลยตอไรสงทสด คอ สวนขนาดใหญ รองลงมาเปนสวนขนาดกลาง และสวนขนาดเลก เทากบ 35,765.63 บาท 35,088.46 บาท และ 34,804.69 บาท ตามล าดบ และเมอน ามาคดก าไรสทธตอไรพบวา สวนขนาดใหญ มก าไรสทธตอไรมากทสด รองลงมาเปนสวนขนาดกลาง และสวนขนาดเลก เทากบ 15,546.50 บาท 13,812.04 บาท และ 12,403.16 บาทตามล าดบ

ดงนนหากสมาชกกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตนทง 3 ขนาด มการรวมตวกนอยางเขมแขง เพอสรางอ านาจการตอรองทงในดานการลดตนทนการผลต และการจดจ าหนาย อาท การจดตงธนาคารป ย การหมนเวยนแรงงาน การตงราคากลางของกลม เปนตน เพอพฒนาปรบปรง เพมประสทธภาพการผลต และชวยสรางรายไดแกเกษตรกรสมาชกทง 3 ขนาดมากขน

/ /

ลายมอชอนสต ลายมอชออาจารยทปรกษา 23 ก.ค. 2561

Suchitra Panyarpisit 2018: Cost and Return Study of Hom Thong Banana Farming : A Case Study of Kloy Hom Thong Pathumrat Small And Micro Community Enterprise in Pathum Thani Province. Master of Science (Agribusiness), Major Field: Agribusiness, Department of Agricultural and Resource Economics. Independent Study Advisor: Assistant Professor Aerwadee Premashthira, Ph.D. 57 pages. The purpose of this research was to study cost and return of Kloy Hom Thong

farming of Kloy Hom Thong Pathumrat Small And Micro Community Enterprise in Nongsue District Pathumthani Province. The study was divided into 3 farming size which were small farm (1-20 rai), medium farm (21-40 rai), and large farm (41 rai and above). Primary data was collected by interviewing 10 members of Pathumrat Small And Micro Community Enterprise member in 2017 to 2018 production year and was analyse by cost and return analysis.

The results of the study found that small farm had the highest average total cost

per rai equal to 22,401.53 baht while medium farm and large farm had average total cost per rai 21,276.42 baht and 20,219.13 baht respectively. However, large farm had the highest average return on investment per rai which was 35,765.63 baht, medium farm and small farm had average return on investment per rai were 35,088.46 baht and 34,804.69 baht respectively. In addition, the highest average return net profit per rai was large farm, the second was medium farm and the third was small farm which were equal to 15,546.50 baht 13,812.04 baht and 12,403.16 baht respectively.

Therefore, the members of Kloy Hom Thong Pathumrat Small And Micro Community

Enterprise should cooperate to increase higher performance in bargaining, cost reduction, marketing such as manure bank establishing, labour sharing and rotating, and mark up price setting, and etc. This could be the keys to develop, improve, and increase production efficiency and higher revenue for all size of member farmers.

/ / Student’s signature Independent Advisor’s signature

23 July 2018

กตตกรรมประกาศ

การศกษาคนควาอสระฉบบนส าเรจลลวงไปไดดวยด ผ ศกษาขอขอบพระคณผ ชวยศาสตราจารย ดร.เออวด เปรมษเฐยร อาจารยทปรกษาคนควาอสระ เปนอยางสงทกรณาใหค าปรกษา ขอเสนอแนะ ตลอดจนชวยตรวจสอบและแกไขขอบกพรองของการศกษาคนควาอสระมาโดยตลอด ขอขอบพระคณอาจารย ดร.เดชรต สขก าเนด และผชวยศาสตราจารย ดร.รชพนธ เชยจตร (ผทรงคณวฒภายนอก) ทใหความกรณาเปนผแทนในการสอบการศกษาคนควาอสระในครงน รวมทงขอขอบพระคณอาจารยภาควชาเศรษฐศาสตรเกษตรและทรพยากรทกทานทอบรมสงสอน และใหความร รวมถงเจาหนาทโครงการบณฑตศกษา ภาคพเศษ ทคอยดแลใหความชวยเหลอ แกผศกษาเปนอยางดมาโดยตลอด

นอกจากนผ ศกษาขอขอบพระคณนายนกล นามปราศย ประธานกลมวสาหกจชมชน

กลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน และสมาชกทกทาน ทกรณาสละเวลาใหขอมล ตลอดถงหนวยงานทงภาครฐและเอกชนทไดใหขอมลในการจดท าการศกษาคนควาอสระจนส าเรจลลวงไปไดดวยด สดทายนขอขอบพระคณบดา มารดา และครอบครวทใสใจดแล และใหการสนบสนน ในการศกษาตลอดมา รวมทงเพอนนสตสาขาธรกจเกษตรทใหความชวยเหลอในดานตางๆ และผ ทเกยวของ ผศกษาหวงเปนอยางยงวาการศกษาคนควาอสระเลมนจะสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนตอไป สวนขอบกพรองประการใด ผศกษาขอนอมรบไวทกประการ และขออภยมา ณ ทน

สจตรา ปญญาพสทธ พฤษภาคม 2561

(1)

สารบญ

หนา

สารบญตาราง (3) สารบญภาพ (5) บทท 1 บทน า 1 ความส าคญของปญหา 1 วตถประสงคของการศกษา 4 ขอบเขตการศกษา 4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 4 วธการศกษา 5 บทท 2 การตรวจเอกสาร 7 ทฤษฎวเคราะหตนทนและผลตอบแทนทางการเงน 7 งานวจยทเกยวของ 10 กรอบแนวคดในการศกษา 15 บทท 3 ขอมลทวไป 16 สภาพทวไปของจงหวดปทมธาน 16 สภาพทวไปของกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมปทมรตน 19 บทท 4 ผลการศกษา 24 การน าเสนอการวเคราะหขอมล 24 ผลการวเคราะหขอมล 25 สวนท 1 สภาพทวไปของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชน

กลวยหอมทองปทมรตน

25 สวนท 2 การวเคราะหตนทนและผลตอบแทน 33 บทท 5 สรปและขอเสนอแนะ 42 สรป 42 ขอเสนอแนะ

44

(2)

สารบญ (ตอ)

หนา

เอกสารและสงอางอง 45 ภาคผนวก 48 ประวตการศกษา และการท างาน 57

(3)

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 การผลตกลวยหอม ระหวางป 2557 - 2559 2

2 การคาของกลวยหอม ระหวางป 2557 - 2559 3

3 เพศ อาย และระดบการศกษาของหวหนาครวเรอนเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561

25

4 ขนาดครวเรอนของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมปทมรตนอ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561 26

5 ประสบการณการปลกกลวยหอมของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชน กลวยหอมปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561 27

6 อาชพดานการเกษตรของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมปทมรตนอ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561

28

7 ภาวะหนสนของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561 29

8 การถอครองทดนของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561 29

9 จ านวนและรอยละของตวอยาง จ าแนกตามขนาดพนทปลกกลวยหอมของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561 30

(4)

สารบญตาราง (ตอ)

10 จ านวนและรอยละของตวอยาง จ าแนกตามพนธกลวยหอมทใชปลกของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561 31

11

สรปปญหาและอปสรรค แยกตามขนาดพนทปลกของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน 32

12

ตนทนการผลตของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมปทมรตนอ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน แยกตามขนาดพนทการปลก ปเพาะปลก 2560/2561 37

13

ผลตอบแทนของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน แยกตามขนาดพนทการปลก ปเพาะปลก 2560/2561 38

(5)

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1 กรอบแนวคดในการวจย 15 2

แผนทแสดงขอบเขตจงหวดปทมธาน 17

1

บทท 1

บทน า

ความส าคญของปญหา กลวยถอวาเปนผลไมพนเมองของไทย เปนไมผลทคนไทยรจกกนมานาน มถนก าเนด ในเอเชยใตและเอเชยตะวนออกเฉยงใต นยมรบประทานกนอยางแพรหลาย เปนผลไมทมทกฤดกาล มประโยชนมากมาย สามารถน าเอาทกสวนของกลวยมาใชประโยชนและรบประทานไมวาจะเปน ใบ ดอก กานใบ ล าตน และผล รวมทงสามารถแปรรปเปนผลตภณฑตาง ๆ ไดอยางหลากหลาย ซงกลวยทผลตในประเทศไทยเพอเปนการคาและเปนทรจกกนทวไปมอย 3 ชนด คอ กลวยหอม กลวยน าวา และกลวยไข ทงน ในปจจบนผบรโภคใหความส าคญและใสใจสขภาพมากขนอยางตอเนอง หนมาบรโภคอาหารทมประโยชนตอสขภาพเพอลดความเสยงจากการเกดโรคตาง ๆ ซงท าให มผบรโภคหนมาสนใจกลวยหอมมากขนและไดรบความนยมอยางแพรหลายในปจจบนเพราะสามารถตอบโจทยทงในดานคณประโยชนและความสะดวกในการรบประทานเปนอาหารเชา ของคนทกชวงวย ถอเปนพชอกชนดหนงทสรางรายไดใหกบเกษตรกรในแตละปเปนจ านวนมาก กลวยหอม ถอเปนกลวยชนดหนงทเปนพชเศรษฐกจ ดวยคณลกษณะทมรสชาตด มกลนหอมนารบประทาน สผวของกลวยเมอสกจะเปลยนเปนสเหลองทอง แตละลกเรยงกนอยในหวอยางสวยงาม อกทงยงมคณประโยชนมากมาย ท าใหกลวยหอมไดรบความนยมเปนทยอมรบ ของผบรโภค มศกยภาพทงตลาดภายในประเทศและตางประเทศ ซงแนวโนมความตองการของตลาดยงเพมมากขน การปลกกลวยหอมในประเทศไทยกระจายอยในทกภมภาค โดยแหลงเพาะปลกทส าคญ ไดแก ปทมธาน เพชรบร สราษฎรธาน ชมพร สระบร โดยจากขอมลป 2559 เนอทใหผลผลตเพมขนจากป 2558 จ านวน 37,020 ไร และ 34,018 ไร (ส านกเศรษฐกจการเกษตร, 2559) ตามล าดบ ดงตารางท 1

2

ตารางท 1 การผลตกลวยหอม ระหวางป 2557 - 2559

รายการ 2557 2558 2559 1. เนอทใหผล (ไร) 2. ผลผลต (ตน) 3. ผลผลตตอไร (กก.) 4. ตนทนการผลต (บาท/ตน) 5. ราคาทเกษตรกรขายได กลวยหอมทองขนาดใหญ (บาท/ตน) 6. ผลตอบแทนสทธ (บาท/ตน)

33,040 116,499 3,526 4,563

8,333 3,770

34,018 113,926 3,349 4,985

10,444 5,459

37,020 117,427

3,172 4,823

12,777 7,954

ทมา: ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร (2559) เนองจากผบรโภคกลวยหอมทงตลาดในประเทศและตางประเทศ ยงคงมความตองการเพมสงขน โดยตลาดสงออกทส าคญของไทย ไดแก ญป น จน และลาว ซงเกษตรกรเนนการปลกกลวยหอมแบบปลอดสารพษ ไมใชสารเคม การใชถงหอเครอกลวย ใชระบบน าหยด เพอใหไดกลวยหอม ทมคณภาพไดมาตรฐาน จงท าใหเกษตรกรขยายพนทปลกในสวนผลไมเดม และพนทวาง แตในป 2559 ผลผลตตอไรลดลง เนองจากไดรบผลกระทบจากภยแลงท าใหปรมาณน าไมเพยงพอตอการเพาะปลก ทงนยงพบวาปรมาณการบรโภคกลวยหอมในประเทศของป 2559 ยงคงเตบโตขนจากปกอนและปรมาณการสงออกกเพมสงขน ในป 2559 จ านวน 3,725 ตน ป 2558 จ านวน 3,297 ตน แตมลคาการสงออกลดลงเนองจากประเทศคคามการใชมาตรการทมใชภาษ เชน มาตรการดานสขอนามย ค ารบรองการน าเขา ขอก าหนดทางเทคนคการคา การจ ากดจดน าเขา ระบบการรบรองคณภาพความปลอดภยดงตารางท 2

3

ตารางท 2 การคาของกลวยหอม ระหวางป 2557 - 2559

รายการ 2557 2558 2559 1. ใชในประเทศ (ตน) 2. สงออก กลวยหอมสด ปรมาณ (ตน) มลคา (ลานบาท) 3. ราคาสงออก (บาท/ตน)

115,024

1,475 45.15 30,616

110,629

3,297 99.17 30,075

113,703

3,725 81.40 21,855

4. คคาทส าคญ : ญป น จน ลาว 5. คแขงทส าคญ : ฟลปปนส เอกวาดอร เบลเยยม คอสตารกา ทมา: ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร (2559)

จงหวดปทมธานถอเปนพนทปลกกลวยหอมแหลงใหญของประเทศ มพนทปลกถง 14,170.10 ไร (ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2558) และมขอไดเปรยบทางภมศาสตรทเปนดนเหนยว มระบบชลประทานทวถง ท าใหเหมาะกบการปลกกลวยหอม หรอพชชนดอน ๆ อกทงยงอยใกล กบตลาดคาสงผกผลไมขนาดใหญ อาท ตลาดไท ตลาดสมมเมอง ฯลฯ การขนสงจงสะดวกสบาย ผลผลตเสยหายนอย แตอยางไรกตามเกษตรกรผปลกกลวยหอมทองยงมการปลกอยางกระจดกระจาย พบมเพยงวสาหกจชมชนกลมกลวยหอมทองปทมรตนเทานนทมการรวมกลมกนในอ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน วสาหกจชมชนกลมกลวยหอมทองปทมรตน ตงอยเลขท 111 หม 2 ต าบลนพรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน เปนกลมเกษตรกรทรวมตวกนผลตกลวยหอมเพอจ าหนาย สทองตลาดทงภายในประเทศและตางประเทศ ไดจดทะเบยนอยางเปนทางการขนในนามวสาหกจชมชนกลมกลวยหอมทองปทมรตนกบกรมสงเสรมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ ในป พ.ศ.2558 มสมาชกกลมทงสน จ านวน 22 รายโดยประธานกลมฯ คอ นายนกล นามปราศย พนทเพาะปลกกลวยหอมทงหมดของกลมมประมาณกวา 500 ไร ในปจจบนทางกลมเนนจ าหนายผลผลตแบบผลสดจ าหนายภายในประเทศแทนการสงออก เนองจากบรษทรบซอจากประเทศญป นปดตวลง ท าใหชองทางการจ าหนายของกลมลดลง อกทงปรมาณผลผลตกลวยหอม ในประเทศมปรมาณมากขน ท าใหเกดปญหาภาวะผลผลตลนตลาด ราคาผลตตกต า อกทงเกษตรกรสมาชกในกลมไมมการจดบนทกขอมลการผลตในการปลกกลวยหอมทอง หรอการวเคราะหตนทนและผลตอบแทน ท าใหไมทราบตนทน ผลตอบแทน และก าไรทไดรบอยางแทจรง

4

สงผลใหเกษตรกรในกลมเสยเปรยบในการแขงขน ดงนนผวจยจงเหนความจ าเปนทจะตองมการวเคราะหและศกษาตนทนและผลตอบแทนของการลงทนปลกกลวยหอมของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน เพอปรบปรงการผลต วางแผนการผลตทถกตองเหมาะสม และน าความรเกยวกบตนทนการผลตและผลตอบแทนมาใชประโยชนในการบรหารและจดการส าหรบเกษตรกรผปลกกลวยหอมทองใหมประสทธภาพสงสด

วตถประสงคของการศกษา 1. เพอศกษาสภาพทวไปของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน 2. เพอศกษาเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนทางการเงนของการปลกกลวยหอมทองแบงตามขนาดพนทการปลกของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน

ขอบเขตการศกษา

ท าการศกษาสภาพทวไป การเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนทางการเงนของการปลกกลวยหอมทองของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน โดยการสมภาษณเชงลกตวแทนเกษตรกร จากสมาชกจ านวน 10 ราย โดยรปแบบการปลกแบงเปนกลมตามขนาดพนทออกเปน 3 ขนาด คอ สวนขนาดเลก (พนท 1 - 20 ไร) สวนขนาดกลาง (พนท 21 - 40 ไร) และสวนขนาดใหญ (พนท 41 ไรขนไป) และใหความรวมมอในการสมภาษณ โดยใชขอมลจากการส ารวจ ปเพาะปลก 2560/2561

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ การศกษาครงน ท าใหทราบถงสภาพทวไป และผลการเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนการปลกกลวยหอมทองแบงตามขนาดพนททง 3 ขนาด ของกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน เพอน าความรทไดเปนขอมลใหเกษตรกร ปรบปรงพฒนา เพมประสทธภาพการผลต ลดตนทนการผลตไดอยางเหมาะสม และสรางรายไดใหแก

5

เกษตรกรมากขน รวมถงใชเปนขอมลใหหนวยงานรฐบาลใชในการสงเสรมและพฒนาการปลกกลวยหอมทองของจงหวดปทมธาน ตอไป

วธการศกษา

การศกษาเรองตนทนและผลตอบแทนของการปลกกลวยหอมทอง : กรณศกษากลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน วธการศกษาดงน การเกบรวบรวมขอมล 1. ขอมลแบบทตยภม (Secondary Data) คอ ขอมลทไดมาจากแหลงขอมลทมผ รวบรวมไวอยแลว โดยการเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบเรองจะทศกษาจากหนงสอ เอกสาร รายงานวทยานพนธ งานวจยตาง ๆ ทเกยวของตลอดจนขอมลจากหนวยงานตาง ๆ ของทางราชการ เชน กรมสงเสรมการเกษตร ส านกงานจงหวดปทมธาน กรมวชาการเกษตร ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร และกรมศลกากร เปนตน 2. ขอมลแบบปฐมภม (Primary Data) คอ ขอมลทไดจากการเกบรวบรวมขอมล จากแหลงขอมลโดยตรง ซงจากการศกษาครงนไดจากการสมภาษณเชงลก (In-Depth Interview)สมาชกเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธานโดยการเกบตวอยางใชวธการสมเลอกเกษตรกรตวอยาง แบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling)จ านวน 10 ราย แบงออกตามขนาดพนทการปลกกลวยหอมทองเปน 3 ขนาด ดงน 2.1 สวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) จ านวน 4 ราย 2.2 สวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) จ านวน 3 ราย 2.3 สวนขนาดใหญ (พนท 41 ไรขนไป) จ านวน 3 ราย

6

การวเคราะหขอมล การศกษาในครงนจะน าขอมลทไดจากการสมภาษณมาวเคราะห โดยแบงตามวตถประสงค ดงน 1. เพอใหบรรลวตถประสงคขอท 1 ใชวธการวเคราะหเชงพรรณนา (descriptive analysis) เพอใหทราบถงสภาพทวไปของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน โดยใชขอมลปฐมภม (primary data) ทไดจากการสมภาษณมาท าการวเคราะห ดวยวธทางสถตแบบงาย แสดงในรปคาเฉลย และรอยละ 2. เพอใหบรรลวตถประสงคขอท 2 ใชวธการวเคราะหเชงปรมาณ (quantitative analysis) โดยน าขอมลทไดจากแบบสอบถามและการสมภาษณมาค านวณตนทนและผลตอบแทนทางการเงนในการปลกกลวยหอม เพอวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ทแตกตางกนทง 3 ขนาด ท าใหทราบถงผลตอบแทนทเกษตรกรไดรบ

7

บทท 2

การตรวจเอกสาร การศกษาเรองตนทนและผลตอบแทนการปลกกลวยหอมทอง : กรณศกษากลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน จงหวดปทมธาน ซงผ ศกษาไดท าการศกษาคนควา ด าเนนการรวบรวมแนวคดและทฤษฎ เอกสาร ตลอดจนงานวจยทเกยวของเพอน ามาใชในการก าหนดแนวทางการศกษาดงน 1. ทฤษฎวเคราะหตนทนและผลตอบแทนทางการเงน 2. งานวจยทเกยวของ 3. กรอบแนวคดในการวจย

ทฤษฎวเคราะหตนทนและผลตอบแทนทางการเงน การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนตอหนวยพนทการผลต จะท าใหทราบถงผลตอบแทน ทเกษตรกรไดรบในการวเคราะหและพจารณาตนทนการผลต สามารถพจารณาไดดงน (ชชพ พพฒนศถ, 2544) ตนทนการผลต (Cost of Production) หมายถง คาใชจายทสญเสยไปในกระบวนการผลต สามารถแบงตนทนการผลตไดตามปจจยการผลต คอ ปจจยคงท (Fixed Factor) และปจจย ผนแปร (Variable Factor) ดงนน ตนทนการผลตกเชนเดยวกน สามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท ดงน 1. ตนทนคงททงหมด (Total Fixed Cost: TFC) คอ คาใชจายทสญเสยไปในกระบวนการผลตทเกดจากการใชปจจยคงท ซงหมายถง คาใชจายทสญเสยไปในกระบวนการผลตทไมขน อยกบปรมาณของผลผลต สามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท ดงน

8

1.1 ตนทนคงททเปนตวเงน (Tangible Fixed Cost) เปนคาใชจายคงททผ ผลตตองสญเสยไปในรปของการจายเงนสดในจ านวนทคงทตอป ไดแก คาเชาทดน คาภาษทดน คาเบยประกน เปนตน ซงสตรค านวณทเกยวของกบตนทนคงท มดงน ตนทนคงทเฉลย (Average Fixed Cost: AFC) สามารถค านวณไดตามสตรดงน

ตนทนคงทเฉลย (AFC) = ตนทนคงททงหมด (TFC) ผลผลตทเกบเกยวไดทงหมด (Q)

1.2 ตนทนคงททไมเปนตวเงน (Intangible Fixed Cost) เปนคาใชจายคงททผ ผลตไมไดสญเสยไปในรปของการจายเงนสด แตเปนตนทนทเกดจากการประเมน ไดแก คาใชทดน ของตนเอง คาเสอมราคาของโรงเรอน คาเสอมของเครองจกรทเกดขนจากการใชมาเปนเวลานาน คาเสอมราคาของอปกรณทใชท าการเกษตร เปนตน ซงสามารถค านวณหาคาเสอมตาง ๆ แบบเสนตรง ไดตามสตรค านวณ ดงน

คาเสอม = มลคาทรพยสนแรกซอ - มลคาซาก อายการใชงาน (ป)

2. ตนทนผนแปรทงหมด (Total Variable Cost: TVC) หมายถง คาใชจายทสญเสยไป ในกระบวนการผลตทเปลยนแปลงไปตามปรมาณการผลต หากเกษตรกรผลตมาก กจะสญเสยตนทนประเภทนจ านวนมาก หากเกษตรกรผลตนอยกจะเสยตนทนประเภทนนอยลงไปดวย คาใชจายประเภทนเปนคาใชจายทเกษตรกรสามารถควบคมไดในระยะเวลาทท าการผลตค านวณไดจากการน าจ านวนปจจยผนแปรทงหมดคณดวยราคาของปจจยผนแปรตอหนวย สามารถเขยนสตรค านวณไดดงน

TVC = Px1X1 + Px2X2 + ................. เมอ TVC คอ ตนทนผนแปรทงหมด Pxi คอ จ านวนปจจยผนแปรท i; 1, 2, 3, 4, 5,………… Xi คอ ราคาผนแปรตอหนวยท i; 1, 2, 3, 4, 5,………..

9

และ ตนทนผนแปรเฉลย (AVC) = ตนทนผนแปรทงหมด (TVC)

ผลผลตทเกบเกยวไดทงหมด (Q) นอกจากน ยงสามารถค านวณตนทนผนแปรทงหมดไดจาก TVC = (AVC)(Q) ตนทนผนแปรทงหมดทน ามาวเคราะห มดงน 2.1 คาแรงในการประกอบกจกรรมการผลต ไดแก แรงงานของคนในครอบครว แรงงานชวยเหลอ และแรงงานจาง ซงแรงงานของคนในครอบครวและแรงงานชวยเหลอ สามารถ ประเมนไดตามอตราคาจางแรงงานของเกษตรกรในทองถน คาแรงงานสามารถแบงออกไดตาม ลกษณะของกจกรรมการผลตคอ คาแรงงานในการเตรยมดน คาแรงงานในการปลก คาแรงงาน ในการใสป ย คาแรงงานในการก าจดวชพช คาแรงงานในการเกบเกยวผลผลต คาแรงงานในการขนสง เปนตน 2.2 คาวสดทางการเกษตร ไดแก คาหนอพนธ คาป ยเคม ป ยอนทรย คาน ามนเชอเพลง คาสารเคมก าจดวชพชและแมลงศตรพช เปนตน 2.3 คาใชจายผนแปรอนๆ ไดแก คาซอมแซมเครองมออปกรณ และคาเสยโอกาส เงนลงทน เปนตน 3. ตนทนรวม (Total Cost: TC) คอ ตนทนทงหมดทเ กดข นในกระบวนการผลต ซงในระยะสนจะประกอบดวย ตนทนคงททงหมดและตนทนผนแปรทงหมดคดเฉลยตอหนวย พนทเพาะปลก ในการค านวณตนทนทงหมดสามารถใชสตรค านวณ ดงน ตนทนทงหมด = ตนทนคงททงหมด + ตนทนผนแปรทงหมด หรอ ตนทนทงหมด = คาใชจายทเปนตวเงน + คาใชจายทไมเปนตวเงน รายได (Revenue) หมายถง คาตอบแทนทไดรบจากการผลตกลวยหอมทอง ผลตอบแทนมากหรอนอยขนอยกบระดบรายไดตางๆ ไดแก รายไดทงหมด รายไดสทธ และผลก าไรสทธ สามารถค านวณไดโดยการคดเฉลยตอหนงหนวยพนทเพาะปลกใชสตรค านวณ ดงน

10

รายไดทงหมด = ราคาผลผลต x จ านวนผลผลตทเกษตรกรเกบเกยวได

รายไดสทธ = รายไดทงหมด - ตนทนผนแปร ก าไรสทธ = รายไดทงหมด - ตนทนทงหมด

งานวจยทเกยวของ จากการตรวจเอกสารรายงานผลการศกษาทเกยวของ พบวาทผานมามผศกษาเกยวกบ เรองของการวเคราะหเปรยบเทยบผลตอบแทนทางการเงนในการลงทนปลกพชตาง ๆ และทเกยวของดงน วชย อมรเสนารกษ (2542) ไดศกษาการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนในการลงทน ท าสวนกลวยไข ในต าบลหนองปลง อ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร โดยท าการแบงเนอทปลกสวนกลวยไขออกเปน 3 ขนาด ไดแก สวนขนาดเลก 5-10 ไร สวนขนาดกลาง 15-20 ไร และสวนขนาดใหญ 30-50 ไร พบวา สวนขนาดเลก 5 ไร และ 10 ไร มตนทนรวมตลอดอายโครงการ 132,813.80 บาท และ 254,062.60 บาท สวนขนาดกลาง 15 ไร และ 20 ไร มตนทนรวมตลอดอายโครงการ 382,121.40 บาท และ 503,370.20 บาท สวนขนาดใหญ 30 ไร และ 50 ไร มตนทนรวมตลอดอายโครงการ 762,487.80 บาท และ 1,247,483 บาท การวเคราะหผลตอบแทนจากการปลกกลวยไข พบวาเนอทปลกกลวยขนาดใหญ ไรตวอยาง 50 ไร มงวดระยะเวลาคนทนเรวทสด คอ 10 เดอน มมลคาปจจบนสทธเปนบวก ณ อตราผลตอบแทน คอ 389,446.37 บาท 353,895.06 บาท และ 322,414.86 บาทตามล าดบ และมดชนก าไร ณ อตราผลตอบแทน ไดแก รอยละ 10, 14 และ 18 ตามล าดบ ทงนสรปไดวาการลงทนท าสวนกลวยไข ส าหรบเนอทการเพาะปลกกลวยไขขนาดเลก ขนาดกลางและขนาดใหญ จะไดรบผลตอบแทนจากการลงทนคมคาแกการลงทน จงเปนโครงการทนาสนใจส าหรบการลงทน ละออง รตนพรหม (2548) ไดศกษาการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนการปลกลองกองอ าเภอระแงะ จงหวดนราธวาส โดยศกษาเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนจากการปลกลองกองโดยแบงเปน 2 ขนาดสวน คอ สวนขนาดเลก พนท 1-5 ไร และสวนขนาดกลาง พนทมากกวา 5 ไรถง 10 ไร โดยก าหนดขนาดตวอยางสวนขนาดเลกจ านวน 30 ราย และสวนขนาดกลาง 10 ราย พบวากจกรรมการปลกลองกองของสวนลองกองขนาดเลกจะเปนแบบสวนหลงบาน และปลกเปนพชแซมพชชนดอน ตนทนของสวนขนาดเลกเฉลยตอไรปละ 6,241.17 บาท รายรบเฉลยตอไรตอป

11

ปละ 9,982.12 บาท ท าใหผลตอบแทนตอไรเฉลยปละ 3,740.95 บาท สวนขนาดกลางเปนสวน ทมการดแลรกษาคอนขางดกวา ตนทนของสวนขนาดกลางเฉลยตอไรปละ 6,362.85 บาท รายรบเฉลยตอไรปละ 19,651.50 บาท ท าใหไดผลตอบแทนตอไรเฉลยปละ 13 ,288.65 บาท ดงนน จากการวเคราะหพบวาการทเกษตรกรไดรบค าแนะน าในเรองการปลกและการดแลทถกตองจากทางราชการอยางทวถง จะท าใหเกษตรสามารถน าไปปรบเปลยนพฤตกรรมการดแลรกษาทดขน จะท าใหเกษตรกรจะไดรบผลผลตทมคณภาพมากขน และท าใหไดผลตอบแทนทสงขน อยางไรกตามในการปลกลองกองในรปแบบใดกตามกสามารถใหผลตอบแทนทสงและคมคานาลงทนทงสน ศรพร งามเชย (2551) ไดศกษาการวเคราะหการตอบสนองอปทานกลวยหอมในประเทศไทย ผลการศกษาพบวา ปจจยทางเศรษฐกจทมผลกระทบตอการตอบสนองอปทานกลวยหอมเปนไปตามทฤษฎทางเศรษฐศาสตร และสอดคลองกบงานวจยทไดตรวจสอบมา ซงพบวา ปจจยทมผลกระทบตอพนทเพาะปลก คอ ราคาในปทผานมา คาจางแรงงาน ราคาป ยเคม และพนทเพาะปลกกลวยหอม โดยเฉพาะราคากลวยหอมในปทผานมาเปนปจจยหนงทมอทธพลตอการตดสนใจของเกษตรกรในการปรบเปลยนพนทเพาะปลก และปรมาณการผลตการคาดการณซงพบวาแนวโนมของอปทานผลผลตกลวยหอมทง 4 ภาคในสถานการณปกต พบวา อตราการขยายตวของอปทานผลผลตกลวยหอมในภาคเหนอมแนวโนมเพมมากทสด รอยละ 17.19 ตอป รองลงมาเปนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคใต และภาคกลาง โดยมอตราการขยายตวของอปทานผลผลตกลวยหอมมแนวโนมเพมขนเรอย ๆ รอยละ 5.78 4.36 และ 0.17 ตามล าดบ ภดนนท สงาพงษ (2553) ไดศกษาการเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนของเกษตรกร ผปลกมนส าปะหลง ปการเพาะปลก 2551/2552 ระหวางพนทโครงการจดระบบพเศษเฉพาะ พนทดนดาน และพนทปกต จงหวดนครราชสมา โดยท าการศกษาเกษตรกรตวอยางจ านวน 67 ราย ผลการศกษาพบวา เกษตรกรในพนทโครงการจดระบบพเศษเฉพาะพนทดนดาน มตนทนการผลตเทากบ 5,785.73 บาทตอไร ผลผลตเฉย 4,532.93 บาทตอไร รายรบสทธเทากบ 3,149.44 บาทตอไร ไดรบก าไรตอไรเทากบ 2,010.92 บาท ส าหรบเกษตรกรในพนทปกต มตนทนการผลต เทากบ 5,289 บาทตอไร ผลผลตเฉลย 4,129.83 กโลกรมตอไร ไดรบรายไดสทธเทากบ 3,068.33 บาทตอไร ไดรบก าไรตอไรเทากบ 1,855.61 บาท จงสรปไดวาแมวาตนทนการผลตในแปลงไถระเบดดนดานจะสงกวาแตผลผลตตอไรกจะสงกวาเชนกน ซงจะสงผลใหตนทนตอหนวยลดลงส าหรบแปลงทไมมการไถระเบดดนดานแตมปญหาดนดานผลผลตตอไรกจะลดลงเรอย ๆ เนองจากปญหาดนดานจะเพมขนทกป

12

สขใจ ตอนปญญา (2554) ไดศกษาเรองตนทนและผลตอบแทนในการลงทนปลกขาว ของเกษตรกร หม 5 ต าบลหวดง อ าเภอเมอง จงหวดพจตร ซงท าการศกษาเกษตรกรรายยอย ทมขนาดพนทการปลกขาว 10-30 ไร จ านวน 10 คน เนองจากพจารณาเหนวาเกษตรกรมวธการจดการเกยวกบการปลกขาวไมตางกน ซงผลการศกษาพบวา การปลกขาวมตนทนรวมเฉลย 5,083.27 บาทตอไร มก าไรสทธเฉลย 614 บาทตอไร อตราก าไรสทธตอตนทนรอย 12.08 อตราก าไรสทธตอยอดขายรอยละ 10.40 อตราผลตอบแทนจากเงนลงทน (ROI) รอยละ 9.16 อตราผลตอบแทนจากสนทรพย (ROA) รอยละ 34.80 และมจดคมทนอยท 0.55 ตน โดยตนทน การปลกขาวประกอบดวย 3 สวนทส าคญ ไดแก ตนทนคาวตถดบรอยละ 13 ตนทนคาแรงงาน รอยละ 24 และตนทนคาใชจายการผลตรอยละ 63 โดยผลผลตเฉลยตอไร พบวา การลงทน ของเกษตรกรรายยอย ใหผลผลตเฉลย 0.7 ตนตอไร และรายไดเฉลย 5,903.08 บาทตอไร ทงน การหาจดคมทนพบวา เกษตรกรตองปลกขาวใหไดผลผลต 0.55 ตนตอไร จงจะคมทนพอด ณรดา ปนชย (2555) ไดศกษาการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนโครงการสงเสรม การปลกขาวอนทรยเพอการสงออกของเกษตรกรในจงหวดเชยงใหม เพอการศกษาดานการจดการการผลตขาวอนทรยของเกษตรกรผปลกขาวอนทรย รวมไปถงการตนทนและผลตอบแทนทางการเงนของเกษตรกรผปลกขาวอนทรย และวเคราะหความไหวตวของโครงการ (Sensitivities Analysis) โดยรวบรวมขอมลจากการแจกแบบสอบถามเกษตรกรผปลกขาวอนทรย ในพนท 8 อ าเภอ ในจงหวดเชยงใหม จ านวน 70 ราย ในการประเมนตนทนและผลตอบแทนจะแบงตามขนาดของพนทออกเปน 3 ประเภท คอ พนทขนาดเลก (1-10 ไร) พนทขนาดกลาง (11-29 ไร) และขนาดใหญ (30 ไรขนไป) จากการศกษาตนทนและผลตอบแทนการผลตเทยบตอไร พบวาพนทขนาดเลก มตนทนในการผลตต าทสด คอ 16.37 บาทตอกโลกรม รองลงมา คอ พนทขนาดกลางและขนาดใหญมตนทน ตอหนวย เทากบ 17.90 และ 19.01 บาทตอกโลกรม ตามล าดบ หากน ามาเปรยบเทยบ จะพบวา เกษตรกรทปลกขาวอนทรยในพนทขนาดเลกมมลคาปจจบนสทธ (NPV) เทากบ 35,745.90 บาท และอตราสวนผลประโยชนตอตนทน (B/C) เทากบ 1.60 ซงมคามากกวาในการปลกในพนทขนาดใหญและขนาดกลาง ซงมมลคาปจจบนสทธ (NPV) เทากบ 31,957.16 บาท และ 21,519.88 บาท อตราสวนผลประโยชนตอตนทน (B/C) เทากบ 1.55 และ 1.40 ตามล าดบ นอกจากนยงมการวเคราะหเปรยบเทยบตนทนรายอ าเภอของจงหวดเชยงใหม ซงพบวาอ าเภอแมรมมตนทนในการผลตขาวอนทรยต าทสด สวนในดานการวเคราะหความออนไหวของโครงการ ในการลงทนกรณตนทนลดลงรอยละ 10 และกรณรายไดเพมขนรอยละ 10 พบวากาลงทนปลกขาวอนทรยของทง 3 ขนาดมความเปนไปไดในการลงทนโดยเฉพาะเกษตรกรทปลกขาวอนทรยในพนทขนาดเลก

13

อธสทธ นชเนตร และสภาพร เพชรรตนกล (2556) ไดศกษาเรอง “กลวยหอมทองบานลาดตนทนการผลตกบความคมคาในการลงทน” ผลการศกษาพบวา ตนทนการผลตกลวยหอมทอง อ าเภอบานลาด เพชรบร จ านวน 4 ต าบล ไดแก ต าบลถ ารงค ไรสะทอน ต าหร และหนองกระเจด เทากบ 1,635,726 บาท 748,933 บาท 900,622 บาท และ 1,114,758 บาท ตามล าดบ ตนทนคงทสวนมากเปนคาเสอมราคา อปกรณและคาเสยโอกาสในการใชทดน โดยสรปอตราตอบแทนคมคา แกเกษตรกรของต าบลถ ารงคใหผลตอบแทนสงสดทงปรมาณและมลคามระยะเวลาคนทน 1 ป 6 เดอน 19 วน มลคาปจจบนสทธ 1,431,845.62 บาท อตราผลตอบแทนภายในรอยละ 42.78 รองลงมาคอต าบลหนองกระเจด ระยะคนทน 1 ป 9 เดอน 18 วน มลคาปจจบนสทธ 734,872.21 บาท อตราผลตอบแทนภายในรอยละ 31.42 ล าดบตอมาคอต าบลต าหร ระยะคนทน 2 ป 2 เดอน 3 วน มลคาปจจบนสทธ 294,775.16 บาท อตราผลตอบแทนภายในรอยละ 18.79 สวน และต าบลไรสะทอน มระยะคนทนมากกวา 3 ป ซงควรปรบปรงกระบวนการผลตและการตลาดของการผลตกลวยหอมทอง นกขนภา บญชวย (2560) ศกษาเรองตนทนและผลตอบแทนของการปลกกลวยน าวา ในเขตอ าเภอทายาง จงหวดเพชรบร โดยการท าการศกษาตนทนและผลตอบแทนในการลงทนปลกกลวยน าวา และศกษาสาเหตของการเลอกอาชพการปลกกลวยน าวาของเกษตรกร อ าเภอทายาง จงหวดเพชรบรโดยจ านวนกลมตวอยางจ านวน 10 ราย พบวา การปลกกลวยน าวาตอไรตอป มเงนลงทนครงแรกในระยะเวลา 1 ป จงจะสามารถสรางรายไดใหกบเกษตรกรเทากบ 33,884.55 บาท พบวา มคาใชจายรวมทงหมด 20,184.55 บาท และรายได เปนเงน 25,728.57 บาท และมก าไรสทธ 5,544.02 บาท และอตราผลตอบแทนจากการปลกกลวยน าวาเฉลยตอไรตอป พบวา อตราก าไรสทธตอยอดขาย 21.55% และอตราผลตอบแทนจากเงนลงทน (ROI) 16.36% สรปผลการวจยพบวาการปลกกลวยน าวาตอไรตอป มผลผลตคอนขางต าเมอเปรยบเทยบกบตนทนในการลงทน จากการศกษางานวจยทเกยวของไดแนวคดเกยวกบการศกษาเปรยบเทยบตนทน และผลตอบแทน โดยงานวจยเรองการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนในการลงทนท าสวนกลวยไข ในต าบลหนองปลง อ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร ของวชย อมรเสนารกษ (2542) ไดแนวคดการศกษาเปรยบเทยบโดยการแบงเนอทปลกออกเปนแตละขนาด ซงคลายกบงานวจยของละออง รตนพรหม (2548) ทท าการศกษาวเคราะหตนทนและผลตอบแทนการปลกลองกอง อ าเภอระแงะ จงหวดนราธวาส โดยศกษาเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนจากการปลกลองกองโดยแบงขนาดสวน รวมทงงานวจยของณรดา ปนชย (2555) ศกษาการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนโครงการสงเสรมการปลกขาวอนทรยเพอการสงออกของเกษตรกรในจงหวดเชยงใหม ประเมนตนทน และผลตอบแทนจะแบงตามขนาดของพนท จะเหนไดวามการศกษาเปรยบเทยบตนทนและ

14

ผลตอบแทนโดยแบงตามขนาดพนท และจากการตรวจเอกสารบทความของ สขใจ ตอนปญญา (2554) ภดนนท สงาพงษ (2553) และงานวจยของนกขนภา บญชวย (2560) รวมทงอธสทธ นชเนตร และสภาพร เพชรรตนกล (2556) จงไดน ามาเปนแนวทางในการด าเนนงานวจยเรอง การศกษาตนทนและผลตอบแทนการปลกกลวยหอมทอง : กรณศกษากลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน จงหวดปทมธาน

15

กรอบแนวคดการศกษา การศกษาตนทนและผลตอบแทนการปลกกลวยหอมทองของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ครงน เปนการศกษาสภาพทวไป ของการผลต และวเคราะหตนทนและผลตอบแทนแบงตามขนาดพนท ซงกรอบแนวคดในการศกษามดงตอไปน

ภาพท 1 กรอบแนวคดการศกษา

สภาพทวไป ของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน

วเคราะหเปรยบเทยบตนทนแลผลตอบแทนทางการเงนของการปลกกลวยหอมของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตนตามขนาดพนทปลกจ านวน 3

ขนาดสวน

เปนแนวทางของเกษตรกรกลมในการพฒนา ปรบปรงการผลต ลดตนทนเพมประสทธภาพการผลตและ

เพมรายไดใหกบเกษตรกรทง 3 ขนาดสวน

เกษตรกรทเปนสมาชกกลมไมทราบตนทนการผลต และการลงทนการปลกกลวยหอมทองทแทจรง

กลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน

การศกษาตนทนและผลตอบแทนทางการเงนของการลงทนปลกกลวยหอมทอง

วเคราะหขอมลและผลการศกษา

ขอเสนอแนะ

16

บทท 3

ขอมลทวไป

สภาพทวไปของจงหวดปทมธาน ทตงและอาณาเขตของจงหวดปทมธาน จงหวดปทมธาน ตงอยในภาคกลางประมาณเสนรงท 14 องศาเหนอ และเสนแวงท 100 องศาตะวนออก อยเหนอระดบน าทะเลปานกลาง 2.30 เมตร มเนอทประมาณ 1,525.856 ตารางกโลเมตร หรอ ประมาณ 953,660 ไร หางจากกรงเทพมหานครไปทางทศเหนอ ตามทางหลวงแผนดนหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธน) เปนระยะทางประมาณ 27.8 กโลเมตร มอาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยง คอ - ทศเหนอ ตดตอกบอ าเภอบางไทร อ าเภอบางปะอนและอ าเภอวงนอย จงหวดพระนครศรอยธยา อ าเภอหนองแค และอ าเภอวหารแดง จงหวดสระบร - ทศตะวนออก ตดตอกบอ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก และอ าเภอบางน าเปรยว จงหวดฉะเชงเทรา - ทศตะวนตก ตดตอกบอ าเภอลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา อ าเภอบางเลน จงหวดนครปฐม และอ าเภอไทรนอย จงหวดนนทบร - ทศใต ตดตอกบเขตหนองจอก เขตคลองสามวา เขตสายไหม เขตบางเขน เขตดอนเมอง กรงเทพมหานคร และอ าเภอปากเกรด อ าเภอบางบวทอง จงหวดนนทบร

17

แผนทแสดงขอบเขตจงหวดปทมธาน

ภาพท 2 แผนทแสดงขอบเขตจงหวดปทมธาน

ทมา: ส านกงานจงหวดปทมธาน (2559) สภาพภมประเทศ พนทสวนใหญของจงหวดเปนทราบลมรมสองฝงแมน า โดยมแมน าเจาพระยาไหลผานใจกลางจงหวดในเขตอ าเภอเมองปทมธาน และอ าเภอสามโคก เปนระยะทาง 27 กโลเมตร ท าใหพนทของจงหวดปทมธานถกแบงออกเปน 2 สวน คอ ฝงตะวนตกของจงหวดหรอบนฝงขวาของแมน าเจาพระยา ไดแก พนทในเขตอ าเภอลาดหลมแกวกบพนทบางสวนของอ าเภอเมองปทมธาน และอ าเภอสามโคก กบฝงตะวนออกของจงหวดหรอบนฝงซายของแมน าเจาพระยา ไดแก พนทอ าเภอเมองปทมธานบางสวน อ าเภอธญบร อ าเภอคลองหลวง อ าเภอหนองเสอ อ าเภอล าลกกา และพนทบางสวนของอ าเภอสามโคก โดยปกตระดบน าในแมน าเจาพระยาในฤดฝนจะเพมสงขนเฉลยประมาณ 50 เซนตเมตร ซงท าใหเกดภาวะน าทวมในบรเวณพนทราบรมฝงแมน าเจาพระยาเปนบรเวณกวาง และกอใหเกดปญหาอทกภยในพนทฝงขวาของแมน าเจาพระยา ส าหรบพนททางฝงซายของแมน าเจาพระยานน

18

เนองจากประกอบดวยคลองซอยเปนคลองชลประทานจ านวนมาก สามารถควบคมจ านวนปรมาณน าได ท าใหปญหาเกยวกบอทกภยมนอยกวา (ส านกงานจงหวดปทมธาน, 2559) สภาพภมอากาศ จงหวดปทมธาน ตงอยภาคกลางของประเทศไทย ตงอยท ละตจด 14 องศา 6 ลปดาเหนอ ลองจจด 100 องศา 37 ลปดาตะวนออก สงจากระดบน าทะเลปานกลาง 6 เมตร มลกษณะอากาศแบบทงหญาเมองรอน คอมฝนตกปานกลางและสลบฤดแลง บรเวณภาคกลางตอนลางอากาศ ชมชน เนองจากตงอยใกลทะเลอาวไทย ปจจยทควบคมอณหภมไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนตกเฉยงใตทน าความชมชนมาสจงหวด โดยมอณหภมเฉลยประมาณ 27-28 องศาเซลเซยส อากาศจะคอนขางรอน ปรมาณน าฝนเฉลยประมาณ 1,375 มลลเมตร ฝนตกมากสดในเดอนกนยายน (ส านกงานจงหวดปทมธาน, 2559) ลกษณะของดน พนทจงหวดสวนใหญเปนทราบลม ดนมลกษณะเปนดนเหนยวจด สภาพดนเปนกรดปานกลางถงเปนกรดจด ม pH ประมาณ 4-6 ซงเปนลกษณะของดนเปรยว ซงสามารถจ าแนกไดดงน (1) ดนเปรยวนอยมเนอท 35,964.06 ไร คดเปนรอยละ 5.20 (2) ดนเปรยวปานกลาง 426,292.54 ไร คดเปนรอยละ 61.58 (3) ดนเปรยวจด 229,991.04 ไร คดเปนรอยละ 33.22 ซงสภาพพนทดงกลาวท าใหไมเหมาะสมกบการปลกพชไร และการปลกขาวซงท าใหไดผลผลตต า จงตองมการปรบปรง โดยการใชปนขาวหรอปนมารลควบคกบการใชป ยเคมเพอใหการเพาะปลกไดผลผลตดขน (ส านกงานจงหวดปทมธาน, 2559) ลกษณะแหลงน า แหลงน าทส าคญของจงหวดปทมธาน นอกจากแมน าเจาพระยาแลวยงมระบบคลองสงน าชลประทาน และคลองธรรมชาต เชน คลองควาย คลองเชยงรากนอย คลองบางเตย คลองบางโพธ คลองน าออม คลองบางหลวง คลองหกวา คลองรงสตประยรศกด และคลองระพพฒน เปนตน ซงจะรบน าจากเขอนชยนาท และรบน าจากแมน าปาสกเขอนพระรามหก นอกเหนอจากแหลงน า

19

ตางๆแลว จงหวดปทมธานยงเปนจดสบน าดบจากแมน าเจาพระยา เพอน ามาผลตน าประปาใหบรการในพนทกรงเทพมหานครฝงตะวนออก โดยมสถานสบน าบรเวณตอนลางของปากคลองออม ต าบลบานกระแชง อ าเภอเมองปทมธาน เพอสงน าตามคลองสงน าดบไปยงโรงกรองน าทบางเขนและสามเสน (ส านกงานจงหวดปทมธาน, 2559)

สภาพทวไปของกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน ประวตความเปนมา วสาหกจชมชนกลมกลวยหอมทองปทมรตน ตงอยเลขท 111 หม 2 ต าบลนพรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน โดยมความเปนมาเรมจากป พ.ศ.2550 เกษตรกรผปลกสมทงรงสต ประสบปญหาโรครากเนาโคนเนาในตนสมระบาดอยางรนแรง และไมสามารถฟนฟสวนสม ไดจงท าใหเกดปญหาการขาดทน กอเกดหนสนเปนจ านวนมาก คนทมทนสวนหนงขยบพนทขนไปลงทนปลกสมในพนทจงหวดพจตร ก าแพงเพชร แตอกสวนหนงไมมทางเลอกจงรวมกลมกนประกอบอาชพเยบผา ซงไดผลตอบแทนนอยไมเพยงพอตอคาใชจายในครอบครว จงหาพชตวใหมทจะปลกทดแทนการปลกสม โดยเลอกปลกกลวยหอมทอง ซงเปนทตองการของตลาดในขณะนน กลมจดตงโดยจดทะเบยนอยางเปนทางการในนามวสาหกจชมชนกลมกลวยหอมทองปทมรตนกบกรมสงเสรมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ ในป พ.ศ.2558 มสมาชกกลม จ านวนทงสน 22 รายโดยประธานกลม คอ นายนกล นามปราศย พนทเพาะปลกกลวยหอมทงหมดของกลมมประมาณกวา 500 ไร เปนกลมเกษตรกรทรวมตวกนผลตกลวยหอมเพอจ าหนาย สตลาดทงภายในประเทศและตางประเทศ ปจจบนทางกลมจ าหนายผลผลตแบบผลสด ราคาขายขนอยกบคณภาพของผลผลต ซงมราคาตงแตเครอละ 120 - 150 บาท โดยผลผลตจะออกมากในชวงเดอนมนาคม - เมษายน ปรมาณผลผลตเฉลย 1,000 กโลกรมตอสปดาห และกรณถาเปนชวงทตลาดตองการกลวยหอมทองสง อาท เทศกาลตรษจน สารทจน ราคาจะขนไปถง 250 บาทตอเครอ โดยชองทางการจ าหนายผลผลตของเกษตรกรสมาชกกลมมหลากหลายชองทาง ทงการจ าหนายหนาสวน การท าสญญากบบรษทสงออกกบประเทศญป น การสงขายตลาดไท ตลาดสมมเมอง เปนตน

20

ดานการผลต เกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน สวนใหญเปนสวนแบบยกรอง มขนาดความกวางของรองดนปลกประมาณ 5.5-6.5 เมตร ความกวางของรองน าระหวางรองประมาณ 1.0-1.5 เมตร หรอปรบเปลยนตามสภาพของพนท ตามความเหมาะสม การน าน าเขาสวนโดยการใชเครองสบน าวดน าเขารอง รกษาระดบน าใหมความลกประมาณ 1.0 เมตร และต ากวาระดบดนบนพนรองประมาณ 50-80 เซนตเมตร ท าการเตรยมดนโดยใชป ยอนทรยและวสดปนทใชในการเกษตร ลงในแตละหลมปลกทจดเปน 3 -4 แถว โดยใชระยะปลก (ระหวางแถว x ระหวางตน) ประมาณ 1.0 x 1.5 เมตร หรอ 1.5 x 1.5 เมตร หนอพนธกลวยหอมทใชปลกทงหมดเปนพนธกลวยหอมทอง ระยะเวลาตงแตปลกจนถงเกบเกยวใชเวลาประมาณ 9-10 เดอน โดยรดน าอยางนอยวนละ 1-2 ครงตอวน โดยการใชเรอรดน าตามรองน า วสดทใชเปนเรอสแตนเลสทตดตงเครองและอปกรณรดน า มการใสป ยเคมและป ยอนทรย ตามชวงอายกลวย เชน กลวยอาย 20 วน ใสป ยสตร 46-0-0 กลวยอาย 1-4 เดอน ใสป ยสตร 25-7-7 และ 16-16-16 กลวยอาย 5, 6 และ 7 เดอน ใสป ยสตร 13-13-21 สตร 0-0-60 ชวงออกปล เปนตน และใสกระดกปนเพอใหกลวยขยายปลไดด ถากลวยปลใหญจะสงผลใหเครอกจะใหญตามไปดวย การตดแตงใบ เพอไมใหทบจนเกนไป ไมรกเกะกะ ใหแสงและลมเขาไดด และใบทเบยดกบหวกลวย ตองหมนแตงออกเพราะจะท าใหผลกลวยลายได และชวยลดการเกดโรคและแมลงเขาท าลาย ตนกลวยไดงาย ก าจดวชพชดวยเครองตดหญาแบบสะพายหลงหรอจางแรงงานตดหญา และฉดพนสารปองกนก าจดโรคและแมลงศตรพชสามารถใชเรอทตดตงเครองและอปกรณฉดพนสารเคม เมอเขาสเดอนท 5 มกพบปญหาการชะลางหนาดนบรเวณโคนตน ซงเปนสาเหตท าใหโคนตนตนและรากลอยงายตอการโคนลม หนาดนทถกชะลางจะลงไปจะสะสมท าใหคน าตน จงตองท าการขดลอกเลนจากรองน าขนคนสผวหนาของรองปลกและโคนตน (โกยเลน) ประมาณ 2 ครง รวมทงยงท าใหตนกลวยสมบรณขน เมอถงระยะตนกลวยเรมแทงปลจะตองมการค าพยงล าตนเพอรองรบน าหนกของเครอกลวยทก าลงเจรญเตบโต โดยใชแทงเหลกกลวงปลายดานหนงแหลมแทงลงดน ท าใหเปนหลมน าและงายตอการน าไมไผล าใหญขนาดเสนผาศนยกลาง 7.5 -10.0 เซนตเมตร ยาว 3.0-3.5 เมตร ปกค าโดยใชเชอกพลาสตกหรอรบบนเปนวสดมด เมอปลเจรญเตบโตเตมท กจะเรมเปดกาบปลใหเหนผลออน ท าการตดปลเพอใหผลออนเจรญเตบโตไดเตมทและหอเค รอดวยถงพลาสตกบางสฟาใส ขนาด 1.0 × 1.2 เมตรทเจาะรระบายอากาศ เพอปองกนผลกลวย

21

จนครบก าหนดจงท าการเกบเกยวผลผลตดวยวธการตดเครอ เมอเกบเกยวผลผลตหมดทงแปลงแลวจงโคนลมตนกลวย ท าความสะอาดแปลง ก าจดวชพช และตากดนเพอรอการผลตรอบใหมตอไป วถตลาด วถตลาดกลวยหอมทองของสมาชกกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน ในปจจบนมการปรบตวเปลยนแปลงไปจากอดต เนองจากปรมาณผลผลตทมากเกดปญหามภาวะลนตลาด ราคาผลผลตตกต า รวมทงชองทางการจ าหนายของกลมทลดลงเนองจากการปดตวลงของบรษทสงออกไปประเทศญป น จงท าใหเกษตรกรสมาชกกลมเนนการจ าหนายภายในประเทศเพยงอยางเดยว ทงน เกษตรกรสมาชกมรปแบบการขายผลผลตกลวยหอมทอง โดยรอยละ 86.65 เปนการจ าหนายทหนาสวนโดยมพอคาหรอผ ซอมารบซอถงหนาสวน รองลงมาเปนการจ าหนายผลผลตทงทหนาสวนและน าไปจ าหนายเอง รอยละ 9.24 ทเหลอเปนการน าผลผลตทผลตไดไปจ าหนายเองคดเปนรอยละ 4.11 โดยลกษณะการจ าหนายหนาสวนเกษตรกรกลมตกลงซอขาย กบพอคาคนกลาง ใหราคาจากการประเมนคณภาพผลผลต และเหมาสวนตามปรมาณจ านวนไร ทตกลง และจะนดวนในการเขามาเกบเกยวผลผลต โดยเกษตรกรกลมพบปญหาพอคาคนกลาง ไมมารบซอตามทตกลง หรอไมมารบซอตามก าหนดเวลา ท าใหผลผลตเกดความเสยหาย รวมทงเปนการเพมตนทนแกเกษตรกรอกดวย ซงเกษตรกรตองไปตดตอจ าหนายใหกบพอคารายอน หรอน าไปจ าหนายเองทตลาดทางการเกษตร ปญหาและอปสรรคในการปลกกลวยหอมทอง ปญหาและอปสรรคในการปลกกลวยหอมทองของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตนสวนใหญเกดจากสาเหตหลก 3 ประการ ดงน 1. โรคกลวย โรคกลวยมหลายชนดแตทสงผลกระทบตอผลผลตกลวยหอมมดงตอไปน 1.1 โรคเ หยว (Bacterial wilt) เ กดจากเช อแบคทเ รย Ralstonia solanacearum ในระยะแรกหลงจากการตดเชอ ใบแกทอยลาง ๆ จะเหยวมากลลง ตอมาจะมวนเปนหลอดและเหลอง อาการคอย ๆ ลกลามจากสวนลางขนไปยงสวนปลายยอดของกลวย และมอาการหกตรงกานใบ

22

หนอกลวยทก าลงจะแตกยอดมสด า ยอดปลแคระแกรนและจะตายในทสด โดยการแพรระบาดอยางรวดเรวของเชอแบคทเรยกอใหเกดโรคในแปลงปลก เมอปลกโดยใชหวพนธ ทตดเชอ แปลงปลกมเศษซากพชทตดเชอ ดนทมเชออยแลวและเศษวชพชทเปนพชอาศย เป นตน แสดงอาการคลายโรคตายพราย แตเมอตดดลกษณะภายในล าตนจะพบวาเปลยนสเปนสน าตาลแดง พบบรเวณไสกลางตนและจะขยายไปยงกาบ กานใบ เครอกลวย ผล หนอ ตากลวยจะเหลอง และตายไปในทสด 1.2 โรคใบจด (Leaf spot) เกดจากเชอรา Alternaria solani สวนใหญมกเกดในชวงฤดฝนถงปลายฝนตนฤดหนาว มลกษณะอาการเปนขดสน าตาลแดงสน ๆ ขนานไปกบเสนใบ บางครงจะกระจายไปทวทงใบและขยายไปทางกวาง ท าใหเกดอาการใบจดและผลลามตดตอกนท าใหเกดอาการใบไหม โดยมากเกดจากรมใบเขาไป แผลมสน าตาลออน ขอบผลมสน าตาลเขม พบทกระยะ การเจรญเตบโต 1.3 โรคยอดมวน เกดจากเชอไวรส พาหนะน าเชอคอ เพลย เชอโรคจะแพรกระจายตดไปกบหนอหรอสวนขยายพนธตาง ๆ อาการทพบ คอในระยะแรก ๆ จะปรากฏรอยขดสเขยว และจดเลก ๆ ตามเสนใบและกานใบ ใบถด ๆ ไปจะมขนาดเลกลงสเหลอง ใบมวนทปลาย เมอโรคน ระบาดมากขนตนกลวยจะแคระแกรน ใบขนรวมกนเปนกระจกดอก และปลของตนทเปนโรคเจรญเตบโตอยางชา ๆ เครอเลกจะใชประโยชนไมได ถาตนกลวยเปนโรคทก ๆ หนอทเกดมากจะเปนโรคดวย 2. แมลงศตรพช แมลงศตรทส าคญของกลวยหอมมดงตอไปน 2.1 หนอนมวนใบ (leaf roller) ผเสอจะมาวางไขในใบยอดทยงไมคล หลงจากนนไข จะฟกเปนตวออนเจรญอยในใบออนทยงมวนอย ตวหนอนจะกดกนใบออน ท าใหใบแหวง เปนรพรน หรอฉกขาด และมวนตวอยางรวดเรว พบมากในชวงปลายฝนถงตนฤดหนาว 2.2 ดวงงวง (stock weevil) ดวงงวงจะเขาท าลายทรากและเหงา ท าใหตนกลวยชะงกการเจรญเตบโต ใบเหยวเฉา และตายในทสด วธการจดการควรถางบรเวณโคนของกอกลวย ใหสะอาด อยาใหรกหรอมวชพชปกคลม

23

3. ภยธรรมชาตทเปนปญหาหลกของกลวยหอมทอง คอ ลมพายซงเปนภยธรรมชาต ทเกษตรกรไมสามารถหลกเลยงได มกจะเกดชวงเดอนเมษายน - เดอนมถนายน ของทกป ซงท าใหตนกลวยไดรบความเสยหาย ตนลม คอกลวยหกท าใหเครอกลวยผดรป หรอไมเจรญเตบโต

24

บทท 4

ผลการศกษา การศกษาตนทนและผลตอบแทนการปลกกลวยหอมทองของเกษตรกรสมาชกกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ผลการศกษาครงนไดจากการสมภาษณเกษตรกรตวอยาง โดยขอมลทท าการศกษาจะเปนขอมลการเพาะปลก 2560/2561 ในการเกบตวอยางใชว ธการสมเลอกเกษตรกรตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) จ านวน 10 ราย 4.1 การน าเสนอการวเคราะหขอมล

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาสภาพทวไป และเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนการปลกกลวยหอมทองของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน โดยแบงการวเคราะหตามขนาดพนท 3 ขนาด ดงน 1. สวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) จ านวน 4 ราย 2. สวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) จ านวน 3 ราย 3. สวนขนาดใหญ (พนท 41 ไรขนไป) จ านวน 3 ราย

จากแบบสมภาษณดงกลาว สามารถน ามาท าการวเคราะหขอมลโดยแบงออกเปนสวน ตาง ๆ ไดทงหมด 5 สวน คอ

สวนท 1 ขอมลทวไป เกยวกบเกษตรกรสมาชกกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน สวนท 2 ขอมลดานการผลตกลวยหอมทอง ปการเพาะปลก 2560/2561 สวนท 3 ขอมลเกยวกบการปลกกลวยหอมทอง ประกอบดวย การถอครองทดน ตนทน และคาใชจายในการปลก สวนท 4 ผลตอบแทนการปลกกลวยหอมทอง สวนท 5 ปญหาและอปสรรคทางดานการผลต

25

4.2 ผลการวเคราะหขอมล

สวนท 1 สภาพทวไปของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน ขอมลทวไป 1) เพศ อาย และระดบการศกษาของหวหนาครวเรอน จากการส ารวจเกษตรกร กลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน พบวาหวหนาครวเรอนสวนใหญเปนเพศชาย จ านวน 6 ราย คดเปนรอยละ 60 และเปนเพศหญง จ านวน 4 ราย คดเปนรอยละ 40 สวนใหญมอายระหวาง 51-60 ป จ านวน 5 ราย คดเปนรอยละ 50 รองลงมาอายระหวาง 41-50 ป จ านวน 3 ราย คดเปนรอยละ 30 อายระหวาง 31-40 ป จ านวน 1 ราย คดเปนรอยละ 10 และอายมากกวา 60 ป จ านวน 1 ราย คดเปนรอยละ 10 การศกษาพบวาสวนใหญ มระดบการศกษาระดบชนประถมศกษา โดยมจ านวน 7 ราย คดเปนรอยละ 70 รองลงมาจบการศกษาระดบชนประถมศกษา จ านวน 2 ราย คดเปนรอยละ 20 ระดบปรญญาตร 1 ราย คดเปนรอยละ 10 (ตารางท 3) ตารางท 3 เพศ อาย และระดบการศกษาของหวหนาครวเรอนเกษตรกรกลมวสาหกจชมชน

กลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561

รายการ เกษตรกร

จ านวน รอยละ จ านวนตวอยาง เพศ ชาย หญง ชวงอาย 21-30 ป 31-40 ป 41-50 ป

10 6 4 - 1 3

100 60 40 -

10 30

26

ตารางท 3 (ตอ)

รายการ เกษตรกร

จ านวน รอยละ 51-60 ป มากกวา 60 ป

5 1

50 10

อายเฉลย (ป) 49.50 ระดบการศกษา ต ากวาประถมศกษา ประถมศกษา มธยมศกษา ปวส./อนปรญญาตร ปรญญาตร ปรญญาโทหรอสงกวา

- 7 2 - 1 -

-

70 20 -

10 -

ทมา: จากการสมภาษณ 2) ขนาดครวเรอน เกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอจงหวดปทมธาน สวนใหญมขนาดครวเรอนประมาณ 3-4 คน มจ านวน 4 ราย คดเปนรอยละ 40 รองลงมามสมาชกอยระหวาง 5-6 คน จ านวน 3 ราย คดเปนรอยละ 30 สมาชกในครวเรอน อยระหวาง 1-2 คน จ านวน 2 ราย คดเปนรอยละ 20 และสมาชกในครวเรอนอยระหวาง 7-8 คนจ านวน 1 ราย คดเปนรอยละ 10 (ตารางท 4) ตารางท 4 ขนาดครวเรอนของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561

จ านวนสมาชก ราย รอยละ จ านวนตวอยาง 1-2 คน/ครวเรอน 3-4 คน/ครวเรอน

10 2 4

100 20 40

27

ตารางท 4 (ตอ)

จ านวนสมาชก ราย รอยละ

5-6 คน/ครวเรอน 7-8 คน/ครวเรอน

3 1

30 10

ทมา: จากการสมภาษณ

3) ประสบการณการปลกกลวยหอม เกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตนอ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธานสวนใหญมประสบการณการในการปลกกลวยหอมทองอยในชวง 5-10 ป จ านวน 4 ราย คดเปนรอยละ 40 รองลงมาอยในชวง 11-15 ป จ านวน 3 ราย มากกวา 15 ป จ านวน 2 ราย และต ากวา 5 ป จ านวน 1 ราย หรอคดเปนรอยละ 30 , 20 และ 10 ตามล าดบ และเมอพจารณาคาเฉลยประสบการณในการปลกกลวยหอมทองมคาเทากบ 11.30 ป (ตารางท 5) ตารางท 5 ประสบการณการปลกกลวยหอมของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561

ประสบการณในการปลกกลวยหอม เกษตรกร

จ านวน รอยละ

จ านวนตวอยาง ต ากวา 5 ป 5-10 ป 11-15 ป มากกวา 15 ป

10 4 3 2

10 40 30 20

ประสบการณในการปลกกลวยหอมเฉลย (ป/ครวเรอน) 11.30

ทมา: จากการสมภาษณ

28

4) อาชพดานการเกษตร เกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน สวนใหญปลกกลวยหอมทองอยางเดยวมจ านวน 7 ราย คดเปนรอยละ 70 รองลงมา คอ ปลกกลวยหอมทองหลงควบคกบการปลกขาวโพด มจ านวน 3 รายคดเปน รอยละ 30 ปลกกลวยหอมทองควบคกบการปลกมะละกอ จ านวน 2 รายคดเปนรอยละ 20 ปลกกลวยหอมทองควบคกบการปลกพชชนดอน ๆ มจ านวน 2 ราย คดเปนรอยละ 20 (ตารางท 6) ตารางท 6 อาชพดานการเกษตรของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561

อาชพดานการเกษตร เกษตรกร

จ านวน รอยละ

จ านวนตวอยาง เฉพาะกลวยหอมทองอยางเดยว ขาวโพด มะละกอ อนๆ

10 7 3 2 2

70 30 20 20

ทมา: จากการสมภาษณ

5) ภาวะหนสน ของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอจงหวดปทมธาน สวนใหญตองก เงนมาปลกกลวยหอม มจ านวน 9 ราย คดเปนรอยละ 90 สวนเกษตรกรทไมตองก เงนมเพยง 1 ราย คดเปนรอยละ 10 เทานน โดยเกษตรกรสวนใหญก เงนจากธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) มาลงทนปลกกลวยหอม มจ านวน 9 ราย คดเปนรอยละ 90 รองลงมาคอ กองทนหมบานจ านวน 7 ราย คดเปนรอยละ สหกรณการเกษตร จ านวน 5 ราย คดเปนรอยละ และอน ๆ จ านวน 3 ราย คดเปนรอยละ (ตารางท 7)

29

ตารางท 7 ภาวะหนสนของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561

ภาวะหนสน ราย รอยละ จ านวนตวอยาง ไมก ก ทมาของเงนกในระบบ ธ.ก.ส. กองทนหมบาน

สหกรณการเกษตร อนๆ

10 1 9 9 7 5 3

100 10 90

90 70 50 30

หมายเหต: ตอบไดมากกวา 1 ขอ ทมา: จากการสมภาษณ

7) ลกษณะการถอครองทดน ของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตนอ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน สวนใหญเปนพนทปลกกลวยหอมทองทเปนของตนเองและเชา มจ านวน 6 ราย คดเปนรอยละ 60 เชาพนปลกทงหมด จ านวน 4 ราย คดเปนรอยละ 40 (ตารางท 8) ตารางท 8 การถอครองทดนของเกษตรกรกลมวสาหกจผปลกกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561

การถอครองทดน ราย รอยละ จ านวนตวอยาง เปนของตวเองทงหมด เปนผ เชาทงหมด

เปนของตนเองและเชา

10 - 4 6

100 - 40 60

ทมา: จากการสมภาษณ

30

8) ขนาดพนทปลกกลวยหอมทองของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน โดยเกษตรกรสวนใหญมขนาดพนทปลกกลวยหอมทอง 1-20 ไร จ านวน 4 ราย คดเปนรอยละ 40 รองลงมามขนาดพนทปลกกลวยหอม 21-40 ไร จ านวน 3 ราย คดเปนรอยละ 30 และมขนาดพนทปลกกลวยหอมทองมากกวา 41 ไร จ านวน 3 ราย คดเปนรอยละ 30 ตามล าดบ และเมอพจารณาคาเฉลยขนาดพนทปลกกลวยหอมทองตอรายมคาเทากบ 58.30 ไร (ตารางท 9) ตารางท 9 จ านวนและรอยละของตวอยาง จ าแนกตามขนาดพนทปลกกลวยหอมทองของเกษตรกร กลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561

ขนาดพนทปลกกลวยหอม เกษตรกร

จ านวน รอยละ

1-20 ไร 21-40 ไร มากกวา 41 ไร ขนไป

4 3 3

40 30 30

รวม 10 100

ขนาดพนทปลกกลวยหอมทงหมด (ไร) 583

ขนาดพนทปลกกลวยหอมเฉลย (ไร/ครวเรอน) 58.30

ทมา: จากการสมภาษณ

9) พนธกลวยหอมทใชปลก พนธกลวยหอมทเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปลกเปนพนธกลวยหอมทองทงหมด จ านวน 10 ราย คดเปนรอยละ 100 (ตารางท 10)

31

ตารางท 10 จ านวนและรอยละของตวอยาง จ าแนกตามพนธกลวยหอมทใชปลกของเกษตรกร กลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561

พนธ เกษตรกร

จ านวน รอยละ

กลวยหอมทอง กลวยหอมทองไตหวน

10 -

100 -

รวม 10 100

ทมา : จากการสมภาษณ

10) ปญหาและอปสรรค ของเกษตรกรของกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน พบวา ปญหาและอปสรรคในการผลตของเกษตรกรสวนขนาดเลก พบวามปญหาเรองป ยเคมหรอสารเคมราคาแพง ซงถอวาเปนปญหาทมความส าคญมากทสด คดเปนรอยละ 100 รองลงมาเรองขาดแคลนแรงงาน คดเปนรอยละ 75 ราคาผลผลตไมแนนอน และภยธรรมชาต (ลม) คดเปนรอยละ 66.67 ตามล าดบ สวนขนาดกลาง มปญหาเรองป ยเคม หรอสารเคมราคาแพง มากทสด คดเปนรอยละ 100 รองลงมาเรองราคาผลผลตไมแนนอนและภยธรรมชาต (ลม) คดเปนรอยละ 66.67 ตามล าดบ ส าหรบสวนขนาดใหญ มปญหาเรองป ยเคมหรอสารเคมราคาแพง มากทสด คดเปนรอยละ 100 รองลงมาเรองราคาผลผลตไมแนนอน คดเปนรอยละ 75 ภยธรรมชาต (ลม) และโรคแมลง คดเปนรอยละ 50 ตามล าดบ (ตารางท 11)

32

ตารางท 11 สรปปญหาและอปสรรค แยกตามขนาดพนทปลกของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชน กลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน

ประเดน เกษตรกร รอยละ

ปญหา อปสรรคทพบ 1. สวนขนาดเลก 1) ป ยเคม/สารเคมราคาแพง 2) ขาดแคลนแรงงาน 3) ราคาผลผลตไมแนนอน /ภยธรรมชาต (ลม) 2. สวนขนาดกลาง 1) ป ยเคม/สารเคมราคาแพง 2) ราคาผลผลตไมแนนอน 3) ภยธรรมชาต (ลม) 3. สวนขนาดใหญ 1) ป ยเคม/สารเคมราคาแพง 2) ราคาผลผลตไมแนนอน

3) ภยธรรมชาต (ลม)/โรคและแมลง

100 75 50

100 100

66.67 66.67

100 75 50

ทมา: จากการสมภาษณ

จากการศกษาสภาพทวไปของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน สรปไดวา เกษตรกรสวนใหญมขนาดครวเรอนประมาณ 3-4 คน โดยนยมปลกกลวยหอมเพยงอยางเดยว พนธกลวยหอมทองทงหมด มประสบการณการปลกกลวยหอมคาเฉลยเทากบ 11.30 ป สวนใหญมการก เงนจากธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) มาเพอใชลงทนการปลกกลวยหอม และเงนลงทนของตนเอง โดยลกษณะการถอครองทดนเปนของตนเองและเชา ซงจากขอมลสามารถจ าแนกตามขนาดพนทการปลกของเกษตรกรเปน 3 รปแบบ คอ พนทสวนขนาดเลก (1-20 ไร) พนทสวนขนาดกลาง (21-40 ไร) และพนทสวนขนาดใหญ (41 ไรขนไป)

33

โดยปญหาและอปสรรคทมความส าคญมากทสดของทกขนาดสวน ซงสอดคลองเปนไปในทศทางเดยวกน คอ ปญหาเรองป ยเคมหรอสารเคมราคาแพง

สวนท 2 การวเคราะหตนทนและผลตอบแทน

การศกษาเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561 โดยแบงตามขนาดพนทออกเปน 3 ขนาด คอ สวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) สวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) และสวนขนาดใหญ (พนท 41 ไรขนไป) จากการวเคราะหพบวาตนทนการผลตทงหมดเฉลยตอหนงรอบ การผลตกลวยหอมทองทงหมดทน ามาค านวณ แบงออกเปน 2 สวน คอ ตนทนผนแปร และตนทนคงท ซงจะพจารณาทงตนทนทเปนเงนสด และไมเปนเงนสด ดงน ตนทนผนแปร คอ คาใชจายในการผลตกลวยหอมทองทเปลยนแปลงไปตามปรมาณ การผลต เกดจากปจจยผนแปร 3 ชนด ไดแก

1. คาแรงงานในการผลต ไดแก คาแรงงานในการเตรยมดนและการปลก ประกอบดวย คาไถ ขดหนอปลก ปลกซอม และการดแลรกษา ประกอบดวย การใหน า ใสป ย ตดหญา ฉดสารปองกนก าจดวชพช/ศตรพช การแตงใบ โกยเลนกลบโคน ค าตน และหอผล

2. ปจจยการผลต ไดแก คาวสดอปกรณทางการเกษตร ประกอบดวย หนอกลวย ไมค ายนตน

เชอก และถงหอผล คาป ยเคม คาป ยอนทรย คาสารเคมก าจดวชพชและศตรพช คาน ามนชอเพลง และหลอลน

3. คาซอมแซมอปกรณการเกษตร

ตนทนคงท คอ คาใชจายในการผลตกลวยหอมทอง ทเกดจากการจายคาใชทดน คาเสอม

ราคาอปกรณการเกษตร เปนคาใชจายทตดจากมลคาของสนทรพยทใชในการผลต ซงเมอท าการใชงานไประยะหนงจะมการเสอมสภาพไปตามอายการใชงาน ค านวณไดจากมลคาสนทรพย ตออายการใชงาน ซงอายการใชงานของเครองจกรหรออปกรณทไดจากการสมภาษณ โดยมการ

34

ใชงานอยางเตมประสทธภาพ ไดแก เรอรดน า อายการใชงาน 10 ป เครองตดหญา อายการใชงาน 5 ป และเครองฉดยาอายการใชงาน 5 ป

ส าหรบการคดคาแรงงานทใชในการปลกกลวยหอม แบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก

1. คาแรงงานในครวเรอนหรอแลกเปลยน โดยประเมนจากอตราคาแรงเปนรายวนในทองท ทท าการศกษา ซงจากการส ารวจอตราคาแรงทท าการผลตกลวยหอมทอง อยระหวาง 250-300 บาท ตอคนตอวน โดยพจารณาจากหนงวนท างานเทากบ 8 ชวโมง ซงถอวาเปนคาใชจายทไมเปนเงนสด

2. แรงงานจาง โดยคดตามอตราคาแรงเปนรายวนเชนเดยวกน ซงถอวาเปนคาใชจาย ทเปนเงนสด

3. คาแรงงานเครองจกร โดยคดจากอตราคาจางเหมาจาย ซงถอวาเปนคาใชจายทเปน เงนสด

คาวสดอปกรณทางการเกษตร ใชการประเมนจากราคาจรง โดยคดเปนคาใชจายทเปน เงนสด ในสวนอปกรณทไดมาฟร จะคดเปนคาใชจายทไมเปนเงนสด

คาใชทดน โดยคดจากการประเมนอตราคาเชาทดนในทองททท าการศกษา แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก คาใชทดนจากการเชาทดน ซงคดเปนคาใชจายทเปนเงนสด และคาใชทดน ของตนเอง คดเปนคาใชจายทไมเปนเงนสด

คาเสอมราคาอปกรณทางการเกษตร ประเมนจากมลคาของเครองมออปกรณทางการเกษตร ทใชในการผลตกลวยหอมทอง โดยคดค านวณแบบเสนตรง (Straight – Line Depreciation Method)

35

ผลการวเคราะหตนทนและผลตอบแทน มรายละเอยด ดงน

1. สวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) การวเคราะหพบวาการปลกกลวยหอมทองของสวนขนาดเลก พนท (1-20 ไร) ตนทนรวมทงหมดตอไร เทากบ 22,401.53 บาท ไดแก ตนทนผนแปร ประกอบดวย คาแรงงาน คาปจจยการผลต คาน ามนเชอเพลงและหลอลน คาซอมแซมอปกรณการเกษตร ฯลฯ เทากบ 18,878.34 บาท แบงเปนเงนสดเทากบ 17,689.67 บาท และไมเปนเงนสด เทากบ 1,188.67 บาท ตนทนคงท ประกอบดวย คาเชาทดน และคาเสอมอปกรณการเกษตร เทากบ 3,523.19 บาท แบงเปนเงนสดเทากบ 2,500 บาท และไมเปนเงนสด เทากบ 1,023.19 บาท และผลผลตตอไรเฉลย เทากบ 281.25 เครอตอไร ราคาขายตอเครอเฉลยเทากบ 123.75 บาท ผลตอบแทนตอไรเทากบ 34,804.69 บาทตอไร เมอหกตนทนแลวจะไดก าไรสทธตอไร เทากบ 12,403.16 บาทตอไร (ตารางท 12 และตารางท 13)

2. สวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) การปลกกลวยหอมทองของสวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) ตนทนรวมทงหมดตอไร เทากบ 21,276.42 บาท ไดแก ตนทนผนแปรประกอบดวย คาแรงงาน คาปจจยการผลต คาน ามนเชอเพลงและหลอลน คาซอมแซมอปกรณการเกษตร ฯลฯ เทากบ 17,866.70 บาท แบงเปนเงนสดเทากบ 16,686.77 บาท และไมเปนเงนสด เทากบ 1,179.93 บาท ตนทนคงท ประกอบดวย คาเชาทดน และคาเสอมอปกรณการเกษตร เทากบ 3,409.72 บาท แบงเปนเงนสดเทากบ 2,250 บาท และไมเปนเงนสด เทากบ 1,159.72 บาท และผลผลตตอไรเฉลย เทากบ 279.30 เครอตอไร ราคาขายตอเครอเฉลยเทากบ 125.63 บาท ผลตอบแทนตอไรเทากบ 35,088.46 บาทตอไร เมอหกตนทนแลวจะไดก าไรสทธตอไร เทากบ 13,812.04 บาทตอไร (ตารางท 12 และตารางท 13)

36

3. สวนขนาดใหญ (พนท 41 ขนไร)

การปลกกลวยหอมทองของสวนขนาดใหญ (พนท 41 ขนไร) ตนทนรวมทงหมดตอไร เทากบ 20,219.13 บาท ไดแก ตนทนผนแปรประกอบดวย คาแรงงาน คาปจจยการผลต คาน ามนเชอเพลงและหลอลนคาซอมแซมอปกรณการเกษตร ฯลฯ เทากบ 16,686.74 บาท แบงเปนเงนสดเทากบ 15,688.82 บาท และไมเปนเงนสด เทากบ 997.92 บาท ตนทนคงท ประกอบดวย คาเชาทดน และคาเสอมอปกรณการเกษตร เทากบ 3,532.39 บาท แบงเปนเงนสดเทากบ 2,250 บาท และ ไมเปนเงนสด เทากบ 1,282.39 บาท และผลผลตตอไรเฉลย เทากบ 272.50 เครอตอไร ราคาขาย ตอเครอเฉลยเทากบ 131.25 บาท ผลตอบแทนตอไรเทากบ 35 ,765.63 บาทตอไรเมอหกตนทนแลวจะไดก าไรสทธเทากบ 15,546.50 บาทตอไร (ตารางท 12 และตารางท 13)

31

ตารางท 12 ตนทนการผลตของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน แยกตามขนาดพนทการปลก ปเพาะปลก 2560/2561

รายการ สวนขนาดเลก สวนขนาดกลาง สวนขนาดใหญ เงนสด ไมเปน

เงนสด รวม รอยละ เงนสด ไมเปน

เงนสด รวม รอยละ เงนสด ไมเปน

เงนสด รวม รอยละ

1.ตนทนผนแปร

1.1 คาแรงงาน

- การเตรยมดน/ปลก

- การดแลรกษา

1.2 ปจจยการผลต

- คาวสดการเกษตร

- คาป ยเคม

- คาป ยอนทรย

- คาสารเคมก าจดวชพชและศตรพช

- คาน ามนเชอเพลงและหลอลน

- คาซอมแซมอปกรณการเกษตร

2.ตนทนคงท

- คาเชาทดน

- คาเสอมอปกรณการเกษตร

3.ตนทนทงหมด

17,689.67

5,878.20

1,314.42

4,563.78

11,811.47

3,939.65

3,778.35

995.82

646.34

1,829.36

621.95

2,500.00

2,500.00

-

20,189.67

1,188.67

932.94

-

932.94

255.73

255.73

-

-

-

-

-

1,023.19

-

1,023.19

2,211.86

18,878.34

6,811.14

1,314.42

5,496.72

12,067.20

4,195.38

3,778.35

995.82

646.34

1,829.36

621.95

3,523.19

2,500.00

1,023.19

22,401.53

84.27

30.40

5.87

24.54

53.87

18.73

16.87

4.45

2.89

8.17

2.78

15.73

11.16

4.57

100.00

16,686.77

5,388.26

1,168.34

4,219.92

11,298.51

3,834.57

3,482.21

925.28

598.43

1,798.66

659.36

2,250.00

2,250.00

-

18,936.77

1,179.93

856.57

-

856.57

323.36

323.36

-

-

-

-

-

1,159.72

-

1,159.72

2,339.65

17,866.70

6,244.83

1,168.34

5,076.49

11,621.87

4,157.93

3,482.21

925.28

598.43

1,798.66

659.36

3,409.72

2,250.00

1,159.72

21,276.42

83.97

29.35

5.49

23.86

54.62

19.54

16.37

4.35

2.81

8.45

3.10

16.03

10.58

5.45

100.00

15,688.82

5,107.17

1,044.5

4062.67

10,581.65

3,516.31

3,274.01

840.86

562.58

1,661.50

726.39

2,250.00

2,250.00

-

17,938.82

997.92

771.42

-

771.42

226.5

226.5

-

-

-

-

-

1,282.39

-

1,282.39

2,280.31

16,686.74

5,878.59

1,044.5

4,834.09

10,808.15

3,742.81

3,274.01

840.86

562.58

1,661.50

726.39

3,532.39

2,250.00

1,282.39

20,219.13

82.53

29.07

5.17

23.91

53.46

18.51

16.19

4.16

2.78

8.22

3.59

17.47

11.13

6.34

100.00

37

หมายเหต: ตนทนการผลตสงทสด คอ สวนขนาดเลก รองลงมาสวนขนาดกลางและสวนขนาดใหญ ตามล าดบ เนองจากสวนขนาดเลกมคาแรงงานและปจจยการผลต อาท คาปยเคม/อนทรย คาวสดการเกษตร ทสงกวาสวนขนาดใหญ เพราะซอในปรมาณนอยกวาและมคาขนสง

32 32

ตารางท 13 ผลตอบแทนของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน แยกตามขนาดพนทการปลก ปเพาะปลก 2560/2561

รายการ สวนขนาดเลก

(1-20 ไร) สวนขนาดกลาง

(21-40 ไร) สวนขนาดใหญ (41 ไรขนไป)

คาเฉลย ในจงหวดปทมธาน

ผลผลตตอไรเฉลย (เครอ/ไร) 281.25 279.30 272.50 270.00

ราคาขายตอเครอเฉลย

(เครอ/ไร)

123.75 125.63 131.25 130.00

ผลตอบแทนตอไรเฉลย

(บาท/ไร)

34,804.69 35,088.46 35,765.63 35,100.00

รายไดสทธ (บาท/ไร) 15,926.35 17,221.76 19,078.89 19,500.00

ก าไรสทธ (บาท/ไร) 12,403.16 13,812.04 15,546.50 15,950.00

ทมา: จากการค านวณ

38

31

หมายเหต: ราคาขายตอเครอเฉลยของสวนขนาดใหญไดราคาสงสด รองลงมาเปนสวนขนาดกลางและสวนปลกขนาดเลก เนองจากการประเมนราคาขายจากคณภาพกลวยหอมทอง เชน ผวนวล มรอยบนผวนอย ขนาดของลก เปนตน โดยสวนขนาดใหญขอไดเปรยบดานแรงงานทเพยงพอเหมาะสม สามารถควบคมทงดานเวลาและคณภาพไดมากกวา โดยสวนขนาดเลกพบปญหาขาดแรงงานท

39

การเปรยบเทยบผลผลต ตนทน และผลตอบแทนของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561 แยกตามขนาดพนทการปลก 3 ขนาด คอ สวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) สวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) และสวนขนาดใหญ (พนท 41 ไรขนไป)

1. การเปรยบเทยบผลผลต

เกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน พนทใหผลผลตตอไรสงสด ไดแก สวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) ใหผลผลตตอไรเฉลย 281.25 เครอตอไร รองลงมาสวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) 279.30 เครอตอไร และสวนขนาดใหญ (พนท 41 ไรขนไป) 272.50 เครอตอไรตามล าดบ ดงขอมลตารางท 13 และเนองจากสวนขนาดเลกสามารถดแลรกษาไดกระจายทวถงและจดการปญหาไดรวดเรวกวา สงผลใหผลผลตมปรมาณสงกวาสวนขนาดกลาง และสวนขนาดใหญ

2. การเปรยบเทยบตนทน

การปลกกลวยหอมทองของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน มตนทนการผลตสงสด ไดแก สวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) เทากบ22,401.53 บาทตอไร รองลงมาเปนสวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) 21,276.42 บาทตอไร และสวนขนาดใหญ (พนท 41 ไรขนไป) 20,219.13 บาทตอไร ตามล าดบ ดงขอมลตารางท 12 ทงน เนองจากสวนขนาดเลกการซอปจจยการผลตในปรมาณนอยกวาพนทขนาดใหญ ท าใหมราคาตนทนทสงกวา เชน คาป ย คาสารก าจดวชพชและศตรพช รวมทงมคาขนสง และการหาแรงงานไดยากกวาท าใหคาแรงงานในการผลตทสงกวา

3. การเปรยบเทยบผลตอบแทน

เมอเปรยบเทยบผลตอบแทนการปลกกลวยหอมทองของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตนพบวาสวนขนาดใหญ (พนท 41 ไรขนไป) ใหผลตอบแทนสงสด เทากบ 35,765.63 บาทตอไร รองลงมาเปนสวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) 35,088.46 บาทตอไร และสวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) 34,804.69 บาทตอไร ตามล าดบ และเมอน าก าไรสทธทไดรบตอไร ของสวนขนาดใหญ สวนขนาดกลาง และสวนขนาดเลก ซงสอดคลองเปนไปในทศทางเดยวกน มคาเทากบ 15,546.50 บาทตอไร 13,812.04 บาทตอไร และ12,916.12 บาท ตอไรตามล าดบ ดงขอมลตารางท 13

40

การเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนกบคาเฉลยของเกษตรกรผปลกกลวยหอมทองในจงหวดปทมธาน กบเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมปทมรตน แบงตามพนททง 3 ขนาด ปเพาะปลก 2560/2561

จากศกษาขอมลตนทนและผลตอบแทนการผลตกลวยหอมทองในจงหวดปทมธาน

ปเพาะปลก 2560/2561 พบวามตนทนการผลตตอไร 19,150 บาท และผลตอบแทนตอไร 35,100 บาท ซงจะไดก าไรสทธตอไร เทากบ 15,950 บาท (ส านกงานเกษตรจงหวดปทมธาน, 2561)

เมอเปรยบเทยบตนทนการผลตและผลตอบแทนการผลตกลวยหอมทองในจงหวดปทมธาน

กบเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน โดยแบงตามพนท 3 ขนาด คอ สวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) สวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) และสวนขนาดใหญ (พนท 41 ไรขนไป) รายละเอยด ดงน

1. กรณเปรยบเทยบสวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) การวเคราะหพบวาการปลกกลวยหอมทองของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทอง

ปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน กรณสวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) ตนทนรวมทงหมด ตอไร เทากบ 22,401.53 บาท เมอเปรยบเทยบกบคาเฉลยของจงหวดปทมธาน พบวา มตนทนทสงกวาถง 3,251.53 บาทตอไร และผลตอบแทนทไดรบต ากวา 295.31 บาทตอไร เมอหกตนทนแลวจะไดก าไรสทธต ากวา 3,546.84 บาทตอไร

2. กรณเปรยบเทยบสวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) การวเคราะหพบวาการปลกกลวยหอมทองของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทอง

ปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน กรณสวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) ตนทนรวมทงหมด ตอไร เทากบ 21,276.42 บาท เมอเปรยบเทยบกบคาเฉลยของจงหวดปทมธาน พบวามตนทนทสงกวาถง 2,126.42 บาทตอไร และผลตอบแทนทไดรบต ากวา 11.54 บาทตอไร เมอหกตนทนแลวจะไดก าไรสทธต ากวา 2,137.96 บาทตอไร

41

3. กรณเปรยบเทยบสวนขนาดใหญ (พนท 41 ขนไร) การวเคราะหพบวาการปลกกลวยหอมทองของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทอง

ปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน กรณสวนขนาดใหญ (พนท 41 ขนไร) ตนทนรวมทงหมดตอไร เทากบ 20,219.13 บาท เมอเปรยบเทยบกบคาเฉลยของจงหวดปทมธาน พบวา มตนทนทสงกวาถง 1,069.13 บาทตอไร และผลตอบแทนทไดรบสงกวา 665.63 บาทตอไร เมอหกตนทนแลวจะไดก าไรสทธต ากวา 403.50 บาทตอไร

42

บทท 5

สรปและขอเสนอแนะ

สรป การศกษาในครงนเปนการศกษาตนทนและผลตอบแทนการปลกกลวยหอมทอง : กรณศกษากลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน มวตถประสงคเพอทราบถงสภาพทวไป และวเคราะหเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนทางการเงนของการปลกกลวยหอมของเกษตรกรกลมวสาหกจผปลกกลวยหอมปทมรตน ปการเพาะปลก 2560/2561 โดยท าการเกบขอมลจากเกษตรกรตวอยาง จ านวน 10 ราย แบงตามขนาดพนทออกเปน 3 ขนาด คอ สวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) จ านวน 4 ราย สวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) จ านวน 3 ราย และสวนขนาดใหญ (พนท 41 ไรขนไป) จ านวน 3 ราย แลวน าขอมลทไดมาวเคราะหโดยใชทงสถตเชงพรรณนาเพอหาคาแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย และวเคราะหตนทนและผลตอบแทนเปรยบเทยบตามขนาดพนททง 3 ขนาด จากผลการศกษาสามารถสรปไดดงน สภาพทวไปของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน จากการศกษาพบวา เกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน สวนใหญเปนเพศชายมอายอยระหวาง 51-60 ป จบการศกษาระดบชนประถมศกษา ขนาดครวเรอนประมาณ 3-4 คน มประสบการณการปลกกลวยหอมคาเฉลยเทากบ 11.30 ป โดยสวนใหญปลกกลวยหอม เพยงอยางเดยว มการปลกพชอนรวมดวยเพยงเลกนอย พนธกลวยทปลกเปนพนธกลวยหอมทองทงหมด มการก เงนจากธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) และเงนลงทนของตนเอง โดยลกษณะการถอครองทดนเปนของตนเองและเชา แบงตามขนาดพนทการปลกออกเปน 3 ขนาด คอ สวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) สวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) และสวนขนาดใหญ (พนท 41 ไรขนไป) ลกษณะการปลก ขนตอน และเทคโนโลยการผลต ตงแตการเตรยมดน การปลก รวมถงการบ ารงรกษาจนถงการเกบเกยวของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตนในทกขนาดสวนนน มขนตอนทเหมอนกน โดยการรวมกลมของเกษตรกรในดานการผลตกลวยหอมทอง มการจดการดานการผลตมมาตรฐานเดยวกน

43

การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนการผลต ตนทนการผลตกลวยหอมทองกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน โดยแบงรปแบบการปลกกลวยหอมทองตามขนาดพนทออกเปน 3 ขนาด คอ สวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) สวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) และสวนขนาดใหญ (พนท 41 ไรขนไป) โดยท าการวเคราะหเปรยบเทยบตนทนแตละขนาดสวน สรปไดวาสวนขนาดเลกมตนทนรวมเฉลยตอไรสงทสดเทากบ 22,401.53 บาท ประกอบดวย ตนทนผนแปรเทากบ 18,878.34 บาท และตนทนคงทเทากบ 3,523.19 บาท รองลงมาสวนขนาดกลาง ตนทนรวมเฉลยตอไรเทากบ 21,276.42 บาท ประกอบดวย ตนทนผนแปรเทากบ 17,866.70 บาท และตนทนคงทเทากบ 3,409.72 บาท และสวนขนาดใหญ ตนทนรวมเฉลยตอไรเทากบ 20,219.13 บาท ประกอบดวย ตนทนผนแปรเทากบ 16,686.74 บาท และตนทนคงทเทากบ 3,532.39 บาท ตามล าดบ ผลตอบแทนการผลต พบวา สวนขนาดใหญมผลตอบแทนเฉลยสงทสดเทากบ 35,765.63 บาทตอไร รองลงมาเปนสวนขนาดกลางเทากบ 35,088.46 บาทตอไร และสวนขนาดเลกเทากบ 34,804.69 บาทตอไร ตามล าดบ เมอน ามาคดก าไรสทธ ซงสอดคลองเปนไปในทศทางเดยวกน คอ สวนขนาดใหญมก าไรสทธสงสด เทากบ 15,546.50 บาทตอไร รองลงมาเปนสวนขนาดกลางเทากบ 13,812.04 บาทตอไร และสวนขนาดเลกเทากบ 12,403.16 บาทตอไร ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบจากขอมลตนทนและผลตอบแทนการผลตกลวยหอมทองในจงหวดปทมธาน ปเพาะปลก 2560/2561 ซงมตนทนการผลตตอไร 19,150 บาท และผลตอบแทนตอไร 35,100 บาท ซงจะไดก าไรสทธตอไร เทากบ 15,950 บาท (ส านกงานเกษตรจงหวดปทมธาน,ง2561) พบวาคาเฉลยตนทนของเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตนสงกวาสงผลใหก าไรสทธตอไรทไดรบต ากวาในทกขนาดสวน จากการวเคราะหพบวาสวนขนาดเลก (พนท 1-20 ไร) ตนทนสงกวา 3,251.53 บาทตอไร และผลตอบแทนทไดรบต ากวา 295.31 บาทตอไร เมอหกตนทนแลวจะไดก าไรสทธต ากวา 3,546.84 บาทตอไร สวนขนาดกลาง (พนท 21-40 ไร) มตนทนสงกวา 2,126.42 บาทตอไร และผลตอบแทนทไดรบต ากวา 11.54 บาทตอไร เมอหกตนทนแลว จะไดก าไรสทธต ากวา 2,137.96 บาทตอไร และสวนขนาดใหญ (พนท 41 ไรขนไป) มตนทนสงกวา 1,069.13 บาทตอไร และผลตอบแทนทไดรบสงกวา 665.63 บาทตอไร เมอหกตนทนแลวจะไดก าไรสทธต ากวา 403.50 บาทตอไร

44

ขอเสนอแนะ

1. เกษตรกรในกลมควรรวมตวกนอยางเขมแขง เพอสรางอ านาจการตอรองทงในดาน การจ าหนายผลผลต โดยท าสญญาการซอขายผานคณะกรรมการกลม ภายใตเงอนไขขอตกลงในรปแบบทเปนลายลกษณอกษร และดานการลดตนทนการผลต อาท การจดตงธนาคารป ยภายในกลม เพอรวมตวกนซอป ยในปรมาณมากขน การหมนเวยนแรงงาน รวมทงเทคนคเฉพาะเพอชวยใหทกกลมขนาดสวนลดตนทน เพมประสทธภาพการผลตและชวยสรางรายไดแกเกษตรกรกลมมากขน 2. ปญหาของเกษตรกรมตนทนในการผลตสง อนเกดมาจากปจจยหลก คอ ป ยและสารเคมราคาแพง เปนปญหาทมความส าคญ และเปนปญหาทพบเสมอในการผลตพชทางการเกษตร ซงแนวทางการแกไขปญหาเหลานจ าเปนตองอาศยทงหนวยงานภาครฐและเอกชนทมสวนเกยวของ รวมมอกนในการแกปญหานอยางจรงจงและเรงดวน รวมทงสงเสรมใหเกษตรกรใชป ยอนทรย ป ยชวภาพ ใหมากขน เพอลดการใชป ยเคมใหนอยลง ซงเปนวธการลดตนทนของเกษตรกร และยงชวยใหสภาพดนดขนดวย ขอเสนอแนะส าหรบการศกษาครงตอไป การศกษาในครงนผศกษาไดลงพนทในการเกบขอมลเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน อ าเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน ซงมความเหนวามกจกรรมทนาสนใจทนาจะน ามาศกษาตอไดคอ ภาพรวมทางการตลาดของกลวยหอมทอง ดงนน การศกษาครงตอไป ควรศกษาการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพอคาคนกลางทรบซอกลวยหอมทองในพนทจงหวดปทมธานเพอใหทราบถงตนทนและผลตอบแทนของพอคาคนกลางทรบซอกลวยหอมทอง

45

เอกสารและสงอางอง กรมสงเสรมการเกษตร. 2559. ระบบสารสนเทศการผลตทางดานเกษตร (Online).

http://www.agriinfo.doae.go.th/year60/plant/rortor/fruit1/banana5.pdf., 7 กนยายน 2560.

กรมวชาการเกษตร. 2559. ยทธศาสตรการพฒนางานวจยกลวย พ.ศ. 2559-2563.(Online).

http://www.doa.go.th/hortold/images/stories/strategyplantort/straegybanana.doc., 21 กนยายน 2560.

ชชพ พพฒนศถ. 2544. เศรษฐศาสตรการวเคราะหโครงการ. พมพครงท 4.

กรงเทพมหานคร: คณะเศรษฐศาสตรเกษตร, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ณรดา ปนชย. 2555. การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนโครงการสงเสรมการปลกขาว

อนทรยเพอการสงออกของเกษตรกรในจงหวดเชยงใหม. การศกษาคนควาอสระ เศรษฐศาสตรมหาบณฑต สาขาเศรษฐศาสตร, มหาวทยาลยเชยงใหม.

นกขนภา บญชวย. 2560. “การศกษาตนทนและผลตอบแทนของการปลกกลวยน าวา

ในเขตอ าเภอทายาง จงหวดเพชรบร.” วารสารวจยมหาวทยาลยศลปากร. 10 (1): 1884-1894.

นวลนภา โกศลเมธากล. 2547. การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนทางการเงนของการลงทน

ปลกกลวยไมตดดอกของเกษตรกรในอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาเศรษฐศาสตรเกษตร, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ภดนนท สงาพงษ. 2553. การเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนของเกษตรกรผปลกมน

ส าปะหลง ปการเพาะปลก 2551/2552 ระหวางพนทโครงการจดระบบพเศษเฉพาะ พนทดนดาน และพนทปกต จงหวดนครราชสมา. การศกษาคนควาอสระ บรหารธรกจมหาบณฑต สาขาบรหารธรกจ, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

46

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 2544. การปลกกลวย ตอน 3 (Online). http://www.ku.ac.th/e-magazine/april44/agri/banana3.html., 26 ธนวาคม 2560. โรจนาพร ขายมาน. 2546. การวเคราะหการตอบสนองอปทานกลวยและแนวโนมการผลต

ในประเทศไทย. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาเศรษฐศาสตรเกษตร, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วารนทร งามการญ. 2558. แผนธรกจการปลกกลวยหอมในประเทศไทยเพอการสงออก

ในประเทศญปนใหมความสามารถในการแขงขนอยางย งยน. การศกษาคนควาอสระ บรหารธรกจมหาบณฑต สาขาพาณชยศาสตรและการบญช, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ศกรนทร ทพยเนตร. 2541. การวเคราะหตนทนผลตอบแทนในการผลตและสงออกกลวย

หอมทองปลอดสารพษ: ศกษาเฉพาะกรณสหกรณการเกษตรทายาง จ ากด จงหวดเพชรบร. วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต สาขาเศรษฐศาสตร, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ศรประภา ธงชยสรยา. 2558. การวเคราะหเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนทางการ

เงนของการผลตขาว ระหวางวธการผลตแบบดงเดม วธการผลตแบบปลอดสารพษ และวธการผลตแบบเกษตรอนทรย ในจงหวดราชบร. การศกษาคนควาอสระเศรษฐศาสตรมหาบณฑต สาขาเศรษฐศาสตรธรกจ, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ศรพร งามเชย. 2551. การวการวเคราะหการตอบสนองอปทานกลวยหอมในประเทศไทย. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาเศรษฐศาสตรเกษตร, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สขใจ ตอนปญญา. 2554. ตนทนและผลตอบแทนในการลงทนปลกขาวของเกษตรกร หม

5 ต าบลหวดง อ าเภอเมอง จงหวดพจตร. การศกษาคนควาอสระบรหารธรกจมหาบณฑต, มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.

47

ส านกเศรษฐกจการเกษตร. 2559. สารสนเทศเศรษฐกจการเกษตรรายสนคา ป 2559 (Online). http://www.oae.go.th/download/download_journal/2560/commodity59.pdf.,

26 สงหาคม 2560. ส านกงานจงหวดปทมธาน. 2559. ขอมลทวไปจงหวดปทมธาน (online). http://www2.pathumthani.go.th/index.php?option=com_content&view=arti cle&id=6&Itemid=177., 26 ธนวาคม 2560. อธสทธ นชเนตรและสภาพร เพชรรตนกล. 2556. “กลวยหอมทองบานลาด : ตนทนการผลต

กบความคมคา.” วารสารเทคโนโลยภาคใต. 6 (2): 1-8.

48

ภาคผนวก

49

แบบสอบถาม

แบบสอบถามเกษตรกรผปลกกลวยหอม เพอประกอบการศกษาคนควาอสระ เรอง การศกษาตนทนและผลตอบแทนการปลกกลวยหอมทอง

: กรณศกษากลมวสาหกจชมชนกลวยหอมทองปทมรตน จงหวดปทมธาน โดยนสตปรญญาโท สาขาธรกจการเกษตร คณะเศรษฐศาสตรเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ชอผสมภาษณ.................................................... วนทสมภาษณ ………………………………….

************************************************************ ค าชแจง : ท าเครองหมาย ใน และเตมขอความในชองวางทตรงกบความเปนจรง สวนท 1 ขอมลทวไป 1.1 ชอผ ใหสมภาษณ....................................................... เบอรโทรศพท ..............................

บานเลขท.............หม...............ต าบล....................อ าเภอ................ จงหวด...............

1.2 เพศ

ชาย หญง

1.3 อาย ............. ป

1.4 ระดบการศกษาสงสด

ต ากวาประถมศกษา ประถมศกษา มธยมศกษา

ปวส./อนปรญญา ปรญญาตร ปรญญาโทหรอสงกวา

1.5 มสมาชกในครอบครว…….…. คน

1.6 สมาชกทชวยในการท าการเกษตร ……….. คน

1.7 พนทในการเกษตรทงหมด...................ไร

1.8 พนทในการปลกกลวยหอมทองมทงหมด .............ไร

1.9 เดมทานท าอาชพอะไร……………………………..

1.10 ประสบการณการปลกกลวยหอม......................... ป

1.11 เกบผลผลตไดตอรอบ ....................... ตอป

50

1.12 รายไดหลกของครวเรอน

รายไดจากการปลกกลวยหอม...............................บาท/ป

รายไดอน ๆ นอกเหนอจากปลกกลวยหอม.........................บาท/ป

1.13 ในรอบปเพาะปลกทผานมา ทานมการก ยมหนสนมาใชในการปลกกลวยหอมหรอไม

(ระบไดมากกวา 1 แหลง)

ก ไมก

ธ.ก.ส. จ านวน........................บาท ดอกเบย (%)....................

กองทนหมบาน จ านวน...........................บาท ดอกเบย (%) ......................

สหกรณการเกษตร จ านวน ....................บาท ดอกเบย (%) ......................

อน ๆ (ระบ) ............จ านวน .....................บาท ดอกเบย (%) ......................

1.14 ทานไดรบค าแนะน าการกลวยหอมทองจาก (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

มความรจากภมปญญาทองถน

ศกษาคนควาขนตอนการปลกดวยตนเอง

เจาหนาทจากภาครฐ

เจาหนาทจากภาคเอกชน

อนเตอรเนต/หนงสอ

อน ๆ ระบ.....................

สวนท 2 ขอมลดานการผลตกลวยหอม ปการเพาะปลก 2560/2561

2.1 ลกษณะดนทปลก

ดนทราย ดนรวน ดนเหนยว

ดนรวนปนทราย ดนเหนยวปนทราย

2.2 ตนพนธทใชปลก

เพาะเลยงเนอเยอ หนอ อน ๆ ระบ

2.3 ลกษณะพนทปลก

ยกรอง ไมยกรอง

51

2.4 ระยะการปลก

1x1.5 เมตร 1.5x1.5 เมตร อน ๆ ระบ

2.5 วธการใหน า

สปรงเกอร สายยางรดน า สบน าใหตามรอง + เรอ

อน ๆ ระบ

2.6 แหลงน าใชในการเพาะปลกกลวยหอม

น าฝน น าชลประทาน แหลงน าธรรมชาต

อน ๆ ระบ

44 44

สวนท 3 ขอมลเกยวกบการปลกกลวยหอมทอง 3.1 การถอครองทดนในการปลกกลวยหอมทอง ปการเพาะปลก 2560/2561

เนอทปลกกลวยหอมทอง ทงหมด............... แปลง รวมเปนเนอททงหมด...............ไร (ตนเอง.................... ไร /เชา.............. ไร)

แปลงท เนอทปลก

(ไร) พนธ

จ านวนตน/ไร

เดอน การถอครองทดน

หมายเหต ปลก เกบ

ตนเอง เชา

ไร กรณถาใหเชา คาเชาเทาไหร

ไร คาเชา

(บาท/ไร/ป)

1

2

3

4

5

6

7

8

52

45 45

3.2 ขอมลเกยวกบตนทนในการปลกกลวยหอมทองใน 1 ฤดการเพาะปลก ปการเพาะปลก 2560/2561

รายการ

ของตนเอง เชา/ยม

จ านวน

ราคาซอ/หนวย (บาท)

อายการใชงาน (ป)

จ านวนเงน (บาท)

ใชมาแลว (ป)

มลคาซาก/มลคาปจจบน (บาท)

คาซอม/ป(บาท)

จ านวน คาเชา /ครง/วน/

เดอน (บาท)

1. เครองจกร/อปกรณการเกษตร - รถไถ - เครองตดหญา - เครองฉดยา - เรอรดน า - เขง - มดดายหญา - เครองชง - อนๆ................................................ 2. คากอสราง - โรงเกบวสดอปกรณ - อน ๆ........................................

53

46 46

3.3 ขอมลเกยวกบคาใชจายในการปลกกลวยหอมทองใน 1 ฤดการเพาะปลก ปการเพาะปลก 2560/2561

รายการ/กจกรรม

1.การใชแรงงานคน 2.การใชแรงงานเครองจกร 3.การใชปจจยการผลต จ านวนแรงงานคน (คน/วน) คาแรงงาน

อตราคาจาง

(บาท/วน)

น ามนเชอเพลง (บาท/ครง)

ปรมาณ (หนวย)

ราคา (หนวย/บาท)

มลคาการผลต

ตนเอง ครอบครว จาง อตราคาจาง

(บาท/วน)

จ านวนวนท างาน

รอบ เปนเงนสด ไมเปนเงนสด เปนเงนสด

ไมเปนเงนสด

ใสป ยคอก....................ครง

ฉดยาฆาหญา………………..

ฉดยาโรค/แมลง................

ใหน ากครง.........../วน โกยเลน ค ายนตน - ไมค ายนตน - เชอกผก

หอผล อนๆ...................... 3. คาเกบเกยว 4. คาขนสง

54

47 47

สวนท 4 ขอมลเกยวกบผลตอบแทนจากการปลกกลวยหอมทอง 4.1 ขอมลเกยวกบการประมาณการรายได

แปลงท เนอทปลก

(ไร) พนธ

ผลผลตตอไร

(กก./เครอ)

ผลผลตรวม

(กก./เครอ)

ราคาทขายได

กก./เครอ

(บาท)

มลคารวม

ทงสน

(บาท)

กรณขาย

เหมาสวน

(บาท)

รายไดอนๆ

(บาท) หมายเหต

1

2

3

4

5

6

7

8

55

47

สวนท 5 ปญหาและอปสรรคทางดานการผลตกลวยหอมในพนทของเกษตรกร

ปญหา สภาพปญหา

ลกษณะของปญหา ม ไมม

ขาดแคลนตนพนธด ดนขาดความอดมสมบรณ ขาดแคลนน า ป ยเคมราคาแพง สารเคมราคาแพง วชพชระบาด โรคระบาด แมลงศตรระบาด ขาดแคลนแรงงาน ภยธรรมชาต ราคาผลผลตไมแนนอน ทดนท ากน ขาดแคลนเงนทน อนๆ (ระบ)……………… อนๆ (ระบ)……………… อนๆ (ระบ)……………… อนๆ (ระบ)……………… อนๆ (ระบ)………………

ขอเสนอแนะอนๆ

....…………………………………...........................................................................................

.........................................…………………………………......................................................

..............................................................................………………………………….................

.........................................…………………………………......................................................

..............................................................................………………………………….................

*****ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสอบถาม*****

56

48

ประวตการศกษา และการท างาน

ชอ - นามสกล นางสาวสจตรา ปญญาพสทธ วน เดอน ปเกด วนท 8 ธนวาคม พ.ศ. 2530 สถานทเกด กรงเทพมหานคร ประวตการศกษา ปรญญาวทยาศาสตรบณฑต (วทยาศาสตรเกษตร)

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ต าแหนงหนาทการงานปจจบน สถานทท างานปจจบน

นกวเคราะหนโยบายและแผน กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

57