Yeni y›l 2009’a iliflkin ald›¤›m kutlama mesajlar›ndan biribeni çok etkiledi. Mesaj› gönderen yer, Küba Dostluk Derne¤i…fiöyle diyor; “Küba yüzleri gülen, ayaklar› dans eden, zihinleripolitik ö¤retilerle geliflen, kitap hediyesine oyuncak hediyesikadar sevinen çocuklar›n ülkesi 2009 y›l›n›n bütün dünyaçocuklar›n›n Kübal› çocuklar kadar özgür, mutlu ve kayg›s›zcayaflayaca¤› yeni bir ça¤›n bafllang›c› olaca¤›na inanc›m›zlagüzel bir y›l dileriz…”

Bu dile¤e kat›lmamak mümkün de¤il. Tabii ayn› zamandabu mesajla beraber, düflünsel alanda k›sa bir seyahate ç›kmay›da engelleyemiyorsunuz. fiöyle ki; büyük üstat Naz›m Hikmet’in“Memleketimden ‹nsan Manzaralar›”n› hat›rlamadan, yine büyükozan Ahmet Arif’in “Adilofl Bebe”sini için için ve sat›r sat›rokumaktan kendinizi alam›yorsunuz. Filistin halk›n›n unutulmazlideri Yaser Arafat’›n, Filistin sokaklar›nda ‹srail’in en sonteknolojiyle donat›lm›fl silahl› askerlerine karfl›, sapanla tafl atarakdirenen bu gün birer birer öldürülen Filistinli çocuklar›hat›rlamamak mümkün mü? “Onlar benim generallerim, savaflangenerallerim” deyiflini hat›rlamadan geçemiyorsunuz. Düflleralemindeki bu seyahat çok uzun sürmüyor. Çünkü ülkemizinac› gerçe¤i bizleri öylesine sarmal›na alm›fl ki, gidebilece¤inizyer ancak onun izin verdi¤i kadar. “fiu sokak çocuklar›” diyerekönce d›fllay›p birer potansiyel suç aletine dönüfltürdü¤ümüzçocuklar yani bizim çocuklar›m›z geliyor akl›n›za. Ö¤retmensizokullarda, karla kapanan köylerde yal›n ayak dolaflan çocuklar,ana oca¤›ndan asker oca¤›na gönderip cenazesiylekarfl›laflt›¤›m›z, neden öldüklerini sorgulayamad›¤›m›zçocuklar›m›z› düflünmeden yapam›yorsunuz. Cami avlular›nab›rak›lm›fl, yokluk ve yoksunluk içerisinde, el yordam›yla yolunubulup yaflamaya çal›flan çocuklar. Ac› ama gerçek, 12 Eylüldarbecilerinin, “asmayal›m da besleyelim mi” diyerek ast›klar›çocuklar, yani özgürlük savaflç›lar›n› hat›rl›yorsunuz. Elinizdeolmadan bir kah›r mektubu yaz›yorsunuz, tüm bunlara sessizkalanlara, sebep olanlara yaz›klar olsun diyorsunuz. Ama onlar,bunlar›n olmas›na zemin haz›rlayanlar, her fleyi bu ülkenin iyili¤iiçin yapt›m veya yapt›k demekten s›k›lmad›lar. ‹flte, ülkemizad›na ve yarar›na yap›lanlar ortada, bir bak›n, bakabilirseniztabi, geldi¤imiz durum içler ac›s›. Tüm evrensel de¤erler tart›fl›l›rve uygulanamaz durumda. ‹nsanlar›n kafas› allak bullak, kendisiveya kendileri için neyin do¤ru ve güzel oldu¤unu dahidüflünmekten çekinir, yan›ndakinden flüphelenir, örgütlü yaflamabilincinden yoksun b›rak›lm›fl ve korkar olmufllard›r. Buyurun,her fleyi bu ülke yarar›na yapt›¤›n›z› ileri sürerek yapt›klar›n›zlaülkemizin hali. Asli unsurlar›n d›flar›da b›rak›larak, yasaklanarakbir grup mutlu az›nl›¤›n tekelinde yap›lan siyaset! Sonuçlar›ortada. Kendiniz giderken el verdikleriniz ve kendi siyasigelene¤inizden gelmifl olmalar›yla övündü¤ünüz, günümüzünyeni yetme siyasetçilerinin ve bürokratik kadrolar›n bafl›naüflüfltükleri devlet kurumlar›n›n durumlar›. Ülke de¤erleriniemperyalizme peflkefl çekenler, bununla yetinmeyip, kurumlarlabirlikte maliyeti düflürmek ve flirket cazibesini art›rmak içinçal›flanlar›n kazan›lm›fl haklar›n› ortadan kald›rmay› düflünecekkadar basitleflmifllerdir. Yasa ve hukuk tan›maz edalar›yla,iflçilerin seçme ve seçilme haklar›na, temel hak ve özgürlüklerine

karfl› göstermifl olduklar› tahammülsüzlük, çal›flma bar›fl›n›bozmufl onar›lmas› güç olan tahribatlar açm›flt›r. Kadrolaflmayaesas teflkil eden yaklafl›mlar› flöyle: Ya onlardan olacaks›n, yada istedikleri gibi davranacaks›n. T›pk› THY A.O. ve THY TeknikA.fi.’de yeni dönem T‹S süreçlerini ç›kmaza sokacak ahlakiolmayan itirazlarda bulunup, her iki flirket çal›flanlar› üzerindenh›rslar›n› tatmin etmeye çal›flt›klar› gibi. Bu demokrasi, insanhak ve özgürlüklerinden yoksun bir siyasi gelene¤in, tek partiiktidar›n›n avantajlar›n›, faflizan bir siyasi anlay›fl üzerindensürdürme politikas›d›r. Bu politik yaklafl›m sonucudur ki, yerelseçimlerde belediyelerin tamam›n› isteyerek kendilerindenolmayanlara yaflam hakk› vermek istemiyorlar. Bu anlay›fl›nhakim oldu¤u siyaset arenas›nda, dünümüzle ve bu günümüzlegeldi¤imiz durumun resmi bu flekilde.Yani çocuklar›m›z,gelece¤imizin güvencesi olarak bakt›¤›m›z çocuklar›m›z hasta(siyasi iktidarlar›n siyasi tercihlerine göre sürekli de¤iflken e¤itimpolitikalar› yüzünden), YÖK sultas›n›n alt›ndaki genç nesilaraflt›rma, elefltirme ve sorgulama bilincinden yoksun.Üniversiteler bilimsel araflt›rma yapan kurumlardan çok, ortaö¤retimin devam› kapsam›nda b›rak›larak, üniversiteler ülkesorunlar›na yabanc›laflt›r›lm›fl, uzaklaflt›r›lm›fllar. Analar, babalara¤›r hayat flartlar›yla mücadeleden yorgun düflmüfl. Ahlaks›zl›ktüm renkleriyle hayat›n her yan›n› sarm›fl durumdad›r. ‹flte bununiçindir ki, Küba Dostluk Derne¤i’yle, bizim yeni y›l mesajlar›m›ziçerik olarak farkl›. Bu farkl›l›¤a neden ise bir hasrettir, güzelolan her fleye ve evrensel olan tüm insani de¤erlere. Bizleriy›llard›r her türlü güzelliklere hasret b›rakt›klar› içindir ki, enküçük bir güzellikten an›nda etkileniyor, duygusallafl›yoruz. Bizido¤as›yla ve insan›yla güzelliklere hasret b›rak›p fliddet politikalar›üzerinden ç›kar sa¤layanlara, dün Vietnam’da, Irak’da bugünFilistin’de vahfli kapitalizmin insan katliam›na hamasi nutuklarlaseyirci olan sözde din kardefllerine! Yaz›klar olsun. Dünyan›nneresinde ne sebeple olursa olsun, çocuklar›n çocukluklar›n›yaflamadan öldürüldükleri zeminde politika yapanlara, bu zeminüzerinde Baflkanl›k, efl baflkanl›k ve benzeri ünvanlar›n›sürdürmeye çal›flanlara yaz›klar olsun.

Sevgi ve Sayg›lar›mla.

AT‹LAY AYÇ‹NHava-‹fl Sendikas› Genel Baflkan›

Bir yeni y›l mesaj›n›ndüflündürdükleri

1

Hak-‹fl’e ba¤l› Çelik-‹fl Sendikas›Teknik A.fi.’ye iliflkin “buras› ulaflt›rmade¤il, metal iflkoludur” diyerek iflkoluitiraz›nda bulundu. THY A.O. ve TeknikA.fi.’de 22. ve 2. dönem toplu iflsözleflmelerinin bafllamas›na say›l› günlerkala yap›lan bu itiraz Teknik A.fi.sözleflmesini aç›kça yürütülemez k›lmay›amaçl›yor. Çelik-‹fl; sendikas›n› da kendibünyesinden ç›karan ve 1962 y›l›ndanbu yana ulaflt›rma sektöründe faaliyetgösteren Teknik A.fi.’nin ulaflt›rma de¤ilmetal ifl kolunda oldu¤unu iddia ederek,gayet aç›k ve tart›flmas›z olan bir konuyutart›flmal› hale getiriyor. Önümüzdekigünlerde Teknik A.fi. ile ilgili yasalprosedür ise flöyle iflleyecek: Çal›flmave Sosyal Güvenlik Bakanl›¤› müfettiflleriTeknik A.fi. ile ilgili iflkolunun niteli¤ineiliflkin bilirkifli raporu haz›rlayacak. Buraporda Teknik A.fi.’nin iflkolu -olmas›gerekti¤i gibi- ulaflt›rma de¤il de, metalolarak ç›karsa o zaman Hava-‹flSendikas› bu karara itiraz ederek yasalsüreci bafllatacak. Yasal sürenin

bafllamas› demek, bu dava sürdü¤üsürece Teknik A.fi.’de toplu iflsözleflmesinin imzalanamamas› demek.Hava-‹fl Sendikas›; bilirkiflinin görevinikötüye kullanarak iflkoluna, “metaliflkoludur” raporu vermesi halindesözkonusu müfettifllere görevini kötüyekullanmak gerekçesiyle dava açaca¤›n›flimdiden duyurdu.

Teknik A.fi. ulusal ve uluslararas›havac›l›k otoritelerine üye ve onlar›ndenetimine tabi

Üyelerimizin pek ço¤u biliyor ancakbilmeyenler için bir kez dahahat›rlatmakta fayda var; Teknik A.fi.SGHM gibi ulusal ve FAA ECAC gibiuluslararas› sivil havac›l›k otoritelerineüye ve onlar›n denetimine tabiyken TeknikA.fi.’de çal›flan yüzlerce teknisyen vemühendis de yine ayn› otoritelerdenlisansland›r›lmak durumunda, aksi haldezaten uçufl operasyonuna kat›lmalar›mümkün de¤il.

2 ‹flveren ve Hak-‹fl KonfederasyonuTeknik A.fi. sözleflmesini yap›lamaz hale getirdi

Teknik A.fi.SGHM gibi ulusalve FAA ECAC gibiuluslararas› sivil

havac›l›kotoritelerine üye veonlar›n denetimine

tabiyken TeknikA.fi’de çal›flan

yüzlerce teknisyenve mühendis de

yine ayn›otoritelerden

lisansland›r›lmakdurumunda, aksihalde zaten uçufl

operasyonunakat›lmalar›

mümkün de¤il.

Hak-‹fl’in itiraz› siyasi nedenleredayan›yor

Hal böyleyken; Hak-‹fl’e ba¤l› Çelik-‹fl Sendikas›’n›n iflverenle birlikte hareketederek yapt›¤› iflkolu itiraz›n›n tamamensiyasi nedenlere dayand›¤›n› söylemekfazla olmayacak. Zira ‹stanbul TeknikÜniversite’nin verdi¤i rapor da tüm di¤erdayanaklar gibi Teknik A.fi.’nin ulaflt›rmaiflkolunda faaliyet gösteren bir kurumoldu¤unu do¤rulamakta. Hak-‹fl GenelSekreteri Feridun Tankut’un 2 Aral›k 2008tarihinde Anadolu Ajans›’na düflen sözleriise Hak-‹fl’in sürdü¤ü siyasal politikan›nmarifetlerini de deflifre eder nitelikte:“Asl›nda bu konu Türk-‹fl'e ba¤l›sendikalara özgü bir hastal›kt›r. HalenHak-‹fl'e ba¤l› Öz Orman-‹fl Sendikas›’n›nbir ifl yerine Türk-‹fl'e ba¤l› TürkiyeOrman-‹fl Sendikas›, Yol-‹fl Koop-‹fl veTez Koop-‹fl Sendikas› dört koldan itirazederek süreci t›kam›fllar, yine Hak-‹fl'eba¤l› Öz G›da-‹fl Sendikas›’n›n örgütlüoldu¤u EBK ifl yerinde ise Türk-‹fl'e ba¤l›Tez Koop-‹fl Sendikas› ve Tüm-‹flSendikas› ifl kolu itirazlar› yaparak iflçiyima¤dur etmektedirler. Bu yolu açan Türk-‹fl'e ba¤l› sendikalar kendi örgütlüolduklar› ifl yerlerindeki ifl kollar›n›ngerçek olup olmad›¤›n› gözden geçirmekmecburiyetinde kalacaklard›r. THY TeknikA.fi. kuruldu¤u andan itibaren Metal-‹flkolunda faaliyet gösteren bir ifl yeriolmas›na ra¤men, Türk-‹fl’e ba¤l› Hava-‹fl Sendikas› taraf›ndan hava tafl›mac›l›¤›iflkolunda gösterilmeye çal›fl›lmaktad›r.”

Bu giriflimi bofla ç›karmak için hertürlü mücadele ortaya konacakt›r

3 Aral›k 2008 tarihinde konuyla ilgilibas›n aç›klamas› yapan Hava-‹fl GenelBaflkan› Atilay Ayçin; iflvereninkendilerine yandafl iflbirlikçi bir sendikaolan Çelik-‹fl’i yanlar›na alarak TeknikA.fi.’deki örgütlülü¤ü da¤›tmak istedi¤ine

dikkat çekerken, bu siyasi girifliminortadan kald›r›lmas› için her türlümücadelenin ortaya konaca¤›n› dabelirtti: “Y›llard›r biz iflverenin istedi¤i gibibir sendika olmad›k. Bunun içinkendilerine yandafl bir sendika olanÇelik-‹fl’i de yanlar›na alarakörgütlülü¤ümüzü da¤›tmak istiyorlar.Hava-‹fl Sendikas› bugüne kadarüyelerinin ç›karlar›n› korumak için bedelödemekten kaç›nmam›flt›r. Bu siyasigiriflimi bofla ç›kartmak için her türlümücadele ortaya konacakt›r. Ancak budönem toplu sözleflme görüflmelerininbafllamas›na k›sa bir süre kala ifl kolunayap›lan bu itiraz tesadüf de¤ildir. E¤eriflkolu metal diye ç›karsa burada çal›flanyaklafl›k 3 bin kifli 2 y›l boyunca toplusözleflme imzalayamayacak. Yani iflçilerma¤dur edilecek, Hava-‹fl’in gücüazalt›lacak.”

Çelik-‹fl bu oyunda senin ne iflinvar!?

Aç›klamas›nda Hak-‹fl’e itafenkonuflan Ayçin, sözkonusukonfederasyonun iflbirlikçi yap›s›na dadikkat çekti. “Gelelim di¤er figüran Hak-‹fl’e ba¤l› Çelik-‹fl Sendikas›’na. Buoyunda senin ne iflin var? Sen birileritaraf›ndan verilen her figüranl›¤a böylekoflar m›s›n? Hava-‹fl’e ba¤l›l›k gelene¤inihiçbir giriflim ortadan kald›ramam›flt›r,kald›ramayacakt›r. E¤er Çelik-‹fl bir iflçisendikas› ise gider on binlerce örgütsüzmetal iflçisini örgütler biz de Hava-‹flolarak alk›fllar›z. THY teknik iflvereni ilebirlikte hareket ederek nas›l sendikac›l›kyapacaks›n? Bu siyasi iktidar›n birad›m›d›r.”

Teknik A.fi. çal›flanlar›ndan Çelik-‹fl’e tepki

25 Aral›k tarihinde Atilay Ayçin’inkonuyla ilgili çal›flanlar› bilgilendirmek

Hava-‹fl GenelBaflkan› AtilayAyçin : Bu siyasigiriflimi boflaç›kartmak için hertürlü mücadeleortaya konacakt›r.

3

4

için yapt›¤› yemekhane toplant›s›n›nard›ndan yürüyüfle geçen Teknik A.fi.çal›flanlar›, “iflbirlikçi sendika istemiyoruz,yaflas›n Hava-‹fl” sloganlar› eflli¤indeÇelik-‹fl’in iflkolu itiraz›n› bir kez dahaprotesto ettiler.

THY Teknik A.fi. 24 May›s 2006’daTHY bünyesinden ayr›ld›¤›nda iflverenkendi talebi ile bu ifl yerinin hangiiflkolunda oldu¤unun tespiti amac›ylabaflvuruda bulunmufl ve Teknik A.fi.’ninhavac›l›k iflkolunda oldu¤u tespit edilerek31.08.2008 tarih ve 26275 say›l› Resmi

Gazetede yay›nlanarak kesinleflmiflti.1962 y›l›nda kendi sendikas›n› dabünyesinden ç›karan bir iflyeri olanTeknik A.fi. için bugün “metal olmas›nara¤men” demeçleri veren Hak-‹fl bugirifliminin tamamen siyasi oldu¤unu birkez daha kan›tlam›flt›r. Hükümeteyak›nl›¤›yla bilinen Hak-‹fl, daha baflkapek çok alanda pek çok sendikayayapt›¤› sald›r›lar›n› bu kez Hava-‹fl’eyönelterek kendi kimli¤ini bir kez dahadeflifre etmekten baflka bir fley eldeedemeyecektir.

Bu, Hak-‹fl’in ilk sald›r›s› de¤il

Hava-‹fl, Çal›flma Bakan› Faruk Çelikhakk›nda suç duyurusunda bulundu.

Hava-‹fl Sendikas› iflkolu itiraz›yla ilgili olarak Çal›flma Bakan›Faruk Çelik ve Çal›flma Bakanl›¤› Genel Müdürü Fikret fiöhrethakk›nda suç duyurunda bulundu.

2500 mühendis ve uçak teknisyeninin toplu ifl sözleflmesininyap›lamamas›ndan kaynaklanan hak kay›plar›yla ilgili olarak;2821 say›l› Sendikalar Yasas›n›n 4. Maddesine ayk›r› hareketederek GÖREV‹N‹ KÖTÜYE KULLANDI⁄I ve 01.01.2009tarihinden itibaren bu ifllemi ile 2500’e yak›n üyeyle ilgili telafisimümkün olmayan hak kay›plar›na yol açt›¤› gerekçesiyle,Hava-‹fl Faruk Çelik hakk›nda suç duyurusunda bulundu.

Hak-‹fl’e ba¤l› sendikalar›n, Türk-‹fl’e ba¤l›sendikalar›n örgütlü oldu¤u iflyerlerine yönelik sald›r›lar›nda bu ilk de¤il. Hak-‹fl’e ba¤l› Tar›mOrman-‹fl, siyasi iktidar› da yan›na alarak 2004 y›l›nda Türk-‹fl’e ba¤l› Orman-‹fl’in örgütlü oldu¤uOrman Müdürlü¤ü’ne sald›rm›flt›. Mahkeme sürecinin devam etti¤i orman ifl kolunda 4 y›ld›r toplusözleflme imzalanam›yor yine Hak-‹fl’e ba¤l› Öz G›da-‹fl’de 56 y›ld›r Tek G›da-‹fl’de örgütlü olanÇaykur’da örgütlenme çal›flmas› yürüttü. Kurum yöneticilerinin yan› s›ra AKP yöneticilerini desendika de¤ifltirme bask›s› yapt›¤› kurumda Çal›flma Bakanl›¤›’n›n yetkiyi Öz G›da-‹fl’e vermesininard›ndan mahkeme süreci bafllad›. Çaykur iflçilerini de uzunca bir süre T‹S yapmamas› sözkonusu. Tek G›da-‹fl’in yetkili sendikan›n belirlenmesi için referandum yapma ça¤r›s› ise yan›ts›zb›rak›ld›.

Teknik A.fi. sivil havac›l›k ifl kolundad›r.Teknik A.fi.’de çal›flan 2500 kifli sendikaüyesidir. Türkiye Sivil Havac›l›k Sendikas›Hava-‹fl bu ifl kolundaki tek yetkilisendikad›r. Teknik A.fi. çal›flanlar›n›nbaflka bir ifl kolunda baflka sendikayaüye olmas› söz konusu olamaz. Konuhukuken ele al›nd›¤›nda Teknik A.fi.’ninbaflka bir ifl kolunda olamayaca¤›konusunda çok net aç›klamalar var.

Konuyu uluslararas› boyutu ilede¤erlendirmek istiyorum. AvrupaHavac›l›k Güvenlik Dairesi EASA(European Av›at›on Safety Agency) ileABD’de bulunan FAA’n›n (FederalAviation Administration) ortak amac›;hava sahas› içinde, genifl çapl› havac›l›klailgili her türlü uçak, uçufl, üretim,müdahale etkinlik ve geçerli güvenlikmevzuatlar›n›n takibi ve uygulamas›n›kontrol edip, havac›l›k güvenli¤inisa¤lamakt›r.

Uçak bak›mlar›n› yap›labilmesi içinhangar›n ve personelin yeterlili¤ini kontroleder ve sertifika verir. (JAR 145, SHY-145) (JAR 147, SHY-147)

Almanya’n›n Köln flehrinde 2002’defaaliyetine bafllayan EASA’n›n Türkiye ileiliflkileri ise Ulaflt›rma Bakanl›¤›bünyesinde görev yapan Sivil Havac›l›kGenel Müdürlü¤ü ile yürütülmektedir.

EASA’n›n bu güvenli¤i sa¤layabilmesiiçin, yönetmelik ve talimatlar›n kesinlikleuygulanmas› zorunlulu¤u vard›r. Buçerçevede Avrupa Birli¤i üyesi ülkelerEASA talimatlar›n› uygularken üyeolmayan ülkelerin Avrupa Birli¤i’ne üyeülkelere uçak uçurmalar› yine butalimatlar›n kendi ülkelerinde ç›kart›lmas›n›zorunlu tutmufltur.

Bu sebeple Türkiye’de bir de¤iflimyaflanm›fl ve sivil havac›l›k talimatlar›yeniden düzenlenmifltir. Uçak Bak›mTeknisyeni Lisans› Talimat› SHDT-35, bunedenle SHY-66 ad›n› alm›flt›r.

EASA’daki EASA-66 talimat›Türkiye’de SHY-66’ya dönüfltükten sonraTeknik A.fi.’de Uçak Bak›m Baflkanl›¤›,

Revizyon AtölyeleriBaflkanl›¤›, MühendislikBaflkanl›¤›, Üretim PlanlamaBaflkanl›¤›, Teknik ‹kmalBaflkanl›¤› bünyesindeçal›flan tüm uçak teknisyenive mühendislerin SHDT-35’e göre II. S›n›f UçakBak›m Lisanslar› SHY-66’yauygun olarak; A, B1, B2, C fleklindeSHGM taraf›ndan dönüfltürülmeyebafllanm›flt›r.

Bu konuda uluslararas› mevzuatlarauygun olarak ulusal mevzuatlar afla¤›dakigibidir.

Ulusal Mevzuatlar* Hava Arac› Bak›m Personeli Lisans

Yönetmeli¤i SHY-66* Ticari Hava Tafl›ma ‹flletmeleri Bak›m

Sistemi Yönetmeli¤i SHY-M* Onayl› Bak›m Kurulufllar› Yönetmeli¤i

SHY-145* Hava Arac› Bak›m E¤itimi

Yönetmeli¤i SHY-147* Uçucu Ekip Uçufl Görev ve

Dinlenme Süreleri ile Uygulama Esaslar›Talimat› SHY6A-50

* Uçufla Elverifllilik Sertifikas› Verilmeve / veya Temdit Edilme Kurallar›(Madde14 Teknik A.fi. ile ilgilidir)

* Jant-Lastik ve Kompanentleri ile ilgiliBak›m Yetkisi SHT-25

Teknik A.fi. uçufl emniyetininolmazsa olmaz›d›r

Bu konu aç›kça ifade ediyor ki; TeknikA.fi. çal›flanlar› tüm dünya da oldu¤u gibiülkemizde de sivil havac›l›k ifl kolundad›r.

Teknik A.fi. uluslararas› talimatlarlabu ifl koluna göbekten ba¤lanm›flt›r.Teknik A.fi.’de yap›lan uçak bak›mlar›direkt olarak uçufl güvenli¤i demektir.Havac›l›¤›n olmazsa olmaz kural› olanuçufl güvenli¤ine el uzatan, dil uzatanlar›ncevab›n› Teknik A.fi.’de çal›flan 2500 kiflien do¤ru flekilde verecektir.

5

Uçufl operasyonunun teknik faaliyeti,

ulaflt›rma iflkoludur

Teknik A.fi.uluslararas›talimatlarla bu iflkoluna göbektenba¤lanm›flt›r.Teknik A.fi.’deyap›lan uçakbak›mlar› direktolarak uçuflgüvenli¤i demektir.Havac›l›¤›nolmazsa olmazkural› olan uçuflgüvenli¤ine eluzatan, diluzatanlar›ncevab›n› TeknikA.fi.’de çal›flan2500 kifli en do¤ruflekilde verecektir.

Kaya Say›nHava-‹fl Sendikas›Teflkilat Sekreteri

6

Hava-‹fl Genel Temsilciler Kurulu topland›

Atilay AyçinHava-‹fl Sendikas›Genel Baflkan›

Hava-‹fl’in gelene¤indeteslim olmak, pes etmek yok.

Buyursunlar, hodri meydan!

Her dönem çok zordur ama bizler 19y›ld›r bu zorluklardan s›yr›lmas›n› bildik.Hava-‹fl bu s›k›nt›lar› aflarak ve kirlenmedenbugünlere gelebildiyse bu bir baflar›d›r vebu baflar› size aittir. Hepinizi kutluyorum.Yaflanan sorunlar› biliyoruz. Her fleyi sizlerlepaylafl›p karar süreçlerine ortak etmeyeçal›fl›yor, do¤rular›m›z› da yanl›fllar›m›z› dasizlerle paylafl›yoruz. Bu dönem, THY veTeknik A.fi.’de yaflanan süreci özelliklehat›rlamak gerek.

“Greve evet” ç›km›fl olsa da iflverenin“daha fazlas›n› veremeyiz” dedi¤i günlere

gitmek gerekiyor. Bugün yap›lanlar›anlamak için son iki y›lda yaflananlar› birkez daha gözden geçirmeliyiz.

Her fleyi yapt›lar, denediler. fiimdi biryol kald›; kurumu tamamen ortadankald›rmak… Bugünkü yönetim; “komünizmlaz›msa onu da biz getiririz“ diyenlerintorunlar›. “Teknik A.fi.’de sendika olacaksaonu da biz getiririz” diyorlar.

Hava-‹fl’i y›llard›r benzetmeye çal›flt›lar,olmad›; geriye bir yol kald›; tasfiye etmek…

Yasa-hukuk nas›l olsa ifllemiyor.“Bakanl›kta bizim, erkte biziz” diyorlar.“Teknik A.fi.’de ifl kolu itiraz› yapaca¤›zdediler ve yapt›lar.

Bu itiraz, Hak-‹fl’e ba¤l› ve siyasi iktidarayak›n Çelik-‹fl Sendikas› taraf›ndan iflverenlebirlikte yap›l›yor.

Bu itiraz›n ard›nda iyi niyet bulabilmekmümkün mü?

Er ya da geç o masaya oturacak vegörüflece¤iz.

“Bu dönem zor” ifadesi bizi anlatm›yor,bu dönem ola¤anüstü zor.

‹flsizlik, açl›k, sefalet alm›fl gidiyor,insanlar üç kurufla muhtaç hale getirilmifl,sadaka devleti olmufluz.

Bu ülkede yaflanan her sorun bizleriilgilendiriyor. Baflbakan›n muhalefetyapanlara nas›l yaklaflt›¤›n› görüyoruz. Bizede bir fleylerin olaca¤›n› biliyoruz.

Ancak unuttuklar› bir fley var; Hava-

Hava-‹fl Sendikas› Genel Temsilciler Kurulu, ‹stanbul ve di¤er illerden gelen 150 iflyeri temsilcisininkat›l›m›yla 20-21 Aral›k 2008 tarihlerinde gerçeklefltirildi. 2 gün süren oturumun ilk gününde, GenelBaflkan Atilay Ayçin aç›l›fl konuflmas› yaparken, Genel Sekreter Mustafa Ya¤c› toplu sözleflme öntasla¤›na veri teflkil edecek anket sonuçlar›n› kat›l›mc›larla paylaflt›.

2. gün yap›lan ve daha çok temsilcilerin söz ald›¤› bölümde, konuflmac›lar toplu sözleflme ile ilgiligörüfl ve fikirlerini sunarken, çal›flanlar›n toplu sözleflme ile ilgili beklentilerini de yans›tt›lar.

Teknik A.fi. ile ilgili Hak-‹fl’in sald›r›s› ise toplant›n›n bir di¤er önemli gündem maddesiydi.

Atilay Ayçin: Buitiraz, Hak-‹fl’e

ba¤l› ve siyasiiktidara yak›n

Çelik-‹fl Sendikas›taraf›ndan

iflverenle birlikteyap›l›yor.

Bu itiraz›n ard›ndaiyi niyet

bulabilmekmümkün mü?Er ya da geç o

masaya oturacakve görüflece¤iz.

7

‹fl’in gelene¤inde teslim olmak ve pesetmek yoktur. Buyursunlar... Hodri meydan!Kim kazanacak görece¤iz.

Lütfen uyan›k olal›m, bu iflin geriyedönüflü yok. Topyekün birlikte hareketetmek durumunday›z. Bu kurumanamusumuza sahip ç›kt›¤›m›z gibi sahipç›kaca¤›z.

‹flverenin kuca¤›nda sendikac›l›k yapansendikalar› biliyoruz ancak Hava-‹fl’i onlarlakar›flt›rmas›nlar.

Hak-‹fl ve ona ba¤l› Çelik-‹fl’in Karabükve Seydiflehir’de neler yapt›¤›n› çok iyibiliyorum. Daha oralar› anlatmad›k. Bunlar›ntümünü zaman› geldi¤inde kamuoyunaaç›klayaca¤›m.

Bu ifl bizim namus borcumuz. Bu ülkedehiçbir hak yok ki bedel ödenmedenkazan›lm›yor ve korunmuyor. Bu sorunsadece tekni¤in de¤il, hepimizin sorunu.

Herkes kendi iflyerine yap›l›yormufl-ças›na karfl› koyacak.

“Bu ifl yasal zeminde çözülsün”derlerse, haklar›m›z› arayaca¤›z elbet,ancak iflyerlerinden yükselen ses bu sürecide etkileyecektir.

Kemal fiimflekGenel Müdürlük Delegesi

‹flveren denenmemifl, bizise denenmifl yöntemlerlemücadele ediyoruz

Bizler, 12 bin çal›flan›n temsilcileriyiz.Bizler, burada düflünce üretmekzorunday›z. Muhalif delege olaraksöylüyorum, anket formunun arkas›na dayazd›m. ‹flveren denenmemifl, biz isedenenmifl yöntemlerle mücadele ediyoruz.

Temsilci, sendika yönetimiyle üyenintam ortas›ndad›r. Bir sendikac›n›n elindekien önemli malzeme taban›d›r, kitlesidir.Ortada kazan›lm›fl ortak bir irade var.

Av. Abdi PesokHava-‹fl Sendikas› Hukuk Müflaviri

Yasaya ve genel ahlakaayk›r› olmayan her hak T‹S’eyaz›labilir

Toplu ifl sözleflmelerinin çerçevesigenel olarak flöyle çiziliyor:

Yasalara ve genel ahlaka ayk›r›olmamak kofluluyla, çal›flma yaflam›na aither türlü hak toplu ifl sözleflmesineyazd›r›labilir.

T‹S’le ilgili tespit etti¤im 5-6 madde var.Bunlar olmazsa olmaz maddelerdir.

1. ‹fl güvencesi; bizim sözleflmemizTürkiye’de en ileri hükümleri tafl›yansözleflmedir.

Mutlak ifl güvencisi ise bizimyasalar›m›zda yok.

2. Sakl› haklar maddesi; asl›ndahukukun güvence alt›na ald›¤› bir konudur.Kiflinin kazan›lm›fl haklar› tersine bir geliflmeolmad›¤› sürece sakl›d›r. Çok eski y›llardanberi sözleflmemizde olan bir madde. ÇünküHava ifl kanunu yok ve personelin tümününde ifl yasas›na tabi olmas› mümkün de¤il.Hukuka sayg›l› bir iflverenin yasaya, tüzü¤e,yönetmeli¤e uygun davranmas› gerek.

3.Temel konu tayinlerle ilgili; bumaddeyi istismar ettiler. Tayin maddesider ki; “çal›flan›n r›zas› olmadan, çal›flt›¤›ilçe hudutlar› d›fl›na tayin edilemez.”

4. Konu tafleron ve geçici ifl iliflkisi; bumesele asl›nda Türkiye’nin konusu.

Bu sorun iflçi iflveren itilaf› olman›nötesinde emperyalizmle ilgili.Emperyalizmin ülkemize girme planlar›40’larda yap›lm›fl ve 50’lerde ilk kez hayatageçirilerek bugünlere gelinmifltir.

4857 say›l› çal›flma yasas› böyle geldi.Emperyalizm, esnek çal›flma

mevzuat›n›n yeterli olmad›¤›n› daha dayayg›nlaflt›r›lmas› gerekti¤ini söylüyor.Tafleron ve geçici ifl iliflkisi konusu bunedenle çok önemli. THY yönetimi de flimdibunu uyguluyor.

Bahad›r Altan:Bizler evrenselkurallar› ve bilimisavunuyoruz. 2007T‹S ve grevoylamas› sürecinibirlikte yaflad›k.‹flin bafl›ndatoplum duyars›z,iflçi hareketi ondanbeterdi, THYyönetiminin bask›ve tehditi yo¤undu.Biz, bu koflullardagrev oylamas›nagittik ve kazand›k.

8

Baflar› sizlerin elindedir. Bu bilgi vedonan›mla sizlerin baflar›l› olaca¤›nainan›yorum.

Faruk Say›l›rUçufl iflletme ‹flyeri Temsilcisi

Büyüyen flirket de¤il, uçaksay›s›

Hava-‹fl üyeleri, sendikas›n›n yapt›¤›sözleflmeleri yeterli görüyor. 600 milyardanfazla borç, insan olman›n onuru ayaklaralt›na al›nm›fl, tarikatlara b›rak›lm›fl bir ülke…Geride sizlerle birlikte olman›nmutlulu¤undan baflka bir fley görmüyorum.Biz bir fleyi yanl›fl yapt›k diye düflünüyorum.Medyaya bak›yorum birkaç düzgün adamd›fl›nda, soytar› bir millet olduk, bir rezillikbir soytar›l›k alm›fl bafl›n› gidiyor. Kendikendimize propaganda yapmaktanusanmad›k. Bu ülkede oluflturulan bofllukkimler taraf›ndan dolduruluyor.

Bu iktidar›n bu ülkeye getirdi¤i bir fleysöyleyelim, kadrolaflma. Bu hep böyleydiasl›nda. ANAP’l›s›, DYP’lisi hep vard› ancakher fleyi tam olarak isteyen olmam›flt›.Bizden-bizden olmayan ayr›m› hiçbirdönemde bu kadar yo¤un yaflanmam›flt›.fiu iktidara Atilay Ayçin’e yap›lan muhalefetyap›lmad›. AKP devlet olmay› baflard›¤›n-dan beri, insan haklar› ve özgürlüklerikonusunda bundan önceki faflisthükümetlerden daha da faflist olacakt›r.

Uçufl iflletmenin durumu bir facia.Aylardan temmuz, geç saat uçuflagidece¤im. Televizyonda Celal Pir ve TemelKotil –ama o gün ayakkab›lar› var-… THYbir karar alm›fl; ikram hakkatten güzel.Tokyo-‹stanbul 13 saat, Japonlar› ‹stanbul’agelene kadar bir beden büyütüyoruz. Birtostçu dükkan›n›z bile olsa %30büyüyemezsiniz. fiimdi “%15 büyüdük”diyorlar. Oysa büyüyen uçak say›s›. Yolcuart›fl h›z›nda bile azalma yok.

fiimdi düflünebiliyor musunuz, Çelik-‹fl

Sendikas›’ndan arkadafllar bütün bu iflleriö¤renip Teknik A.fi. çal›flanlar›n›nsorunlar›na ihtiyaçlar›na yan›t verecekler!

Ben de herkes gibi, kaosasürüklendi¤imizi düflünerek kahrolan birinsan›m. Bunda da kabahatin bizdeoldu¤unu düflünüyorum. Bizler, sendikan›ninsanlarla var oldu¤unu halenanlatamam›flsak yaz›klar olsun.Yunanistan’da 15-16 yafl›ndaki çocuklar›d›flar›ya kim ça¤›rd›? Cesur olmakzorunday›z. Herkese selamlar, sevgiler...

Bahad›r AltanKaptan Pilot

Kamuoyunu süreçtenhaberdar etmeyi baflard›k

Geçen y›l yaflad›¤›m›z sürecin ard›ndankamuoyu, uçufl emniyeti konusunda duyarl›hale geldi. Bizler bu konuyu kamuoyunamal etmeyi baflarabildik. Bizler evrenselkurallar› ve bilimi savunuyoruz. 2007 T‹S vegrev oylamas› sürecini birlikte yaflad›k. ‹flinbafl›nda toplum duyars›z, iflçi hareketi ondanbeterdi, THY yönetiminin bask› ve tehditiyo¤undu. Biz, bu koflullarda grevoylamas›na gittik ve kazand›k. Sanki grevyapm›fl›z gibi kamuoyu bizi bir yere koydu.Bu süreçte, grevin söylenegeldi¤i gibidemode olmad›¤›n›, aksine önemli bir silaholdu¤unu gördük. Baflar› yenilmemektir,bükülmemektir; bunu iflçi ve temsilcilerlebirlikte baflard›k.

Bunun sebepleri çok önemli:Baflta yüreklilik, bir di¤er önemli konu

iflçilerle birlikte hareket etmek ve medyay›iyi kullanarak kamuoyunu süreçten haberdaretmek.

Biz tüm bunlar› baflard›k.Ancak iflverenin sald›r›lar›na karfl› etkili

projeler üretmemiz gerek. Disiplinmekanizmas› burada da sorgulanmal› veçal›flt›r›lmal›. fiirket, 2006 y›l›ndan sonraözelleflti ve yönetenler de özellefltirmeninavantajlar›n› flimdi yavafl yavafl kullan›yor.

Faruk Say›l›r:Uçufl iflletmenin

durumu bir facia.Bir tostçu

dükkan›n›z bileolsa % 30

büyüyemezsiniz.fiimdi “% 15

büyüdük” diyorlar.Oysa büyüyen

uçak say›s›. Yolcuart›fl h›z›nda bile

azalma yok.

Ayhan UygunTeknik A.fi. ‹flyeri Temsilcisi

Teknik Afi.’deki tepkiyigelifltirece¤iz

Bizim flu an kafam›z› kesiyorlar. Durumbu. 2500 kiflinin çal›flt›¤› bir iflyerinde Hak-‹fl’e “gelin burada örgütlenin” diye bir teklifyok. Hak-‹fl ve Çelik-‹fl uçak teknisyenli¤ive havac›l›k kavramlar›na sald›rarak insanlar›en hassas yerlerinden vurdular. ‹nsanlar›nçok duyarl› oldu¤u bir noktaya dokunuldu.fiu an var olan tepkiye giderek yükselen birivme kazand›rabilirsek Teknik A.fi.’de önemlifleyler olabilir.

Teknik A.fi.’deki tepkiyi gelifltirece¤iz.En küçük tepkiden, ifl b›rakmaya kadargiden süreçte eylem zincirini önemsiyorum.Teknik A.fi.’de hukuki süreç bafllad›¤›ndaTHY A.O.’daki arkadafl›n ifli de zor olacak.

Bu zorlu süreçte bütün mücadelearkadafllar›ma baflar›lar diliyorum.

Tolgahan Akbafl‹zmir Kargo Temsilcisi

‹dareciyle yaflananproblemden ayn› idarecininsavunma istemesi abesleifltigal

Bu dönem çok daha ›srarc› ve çok dahamücadeleci olmam›z gerekti¤inidüflünüyorum. Toplu ifl sözleflmesisürecinde önce kendimizi sonraarkadafllar›m›z› bas›n›n manüplasyonundan

uzak tutmam›z gerek. Ön taslakta birkaçmaddenin özellikle önemli oldu¤unudüflünüyorum. Uyar› ve k›nama cezalar›naitiraz edilememe durumu. ‹dareciylearam›zda olan problemden ayn› idarecininsavunma istemesi abesle ifltigal. Çünkükendisi zaten konunun taraf›. Bununkesinlikle üzerinde durulmas› ve önlenmesigerek. Di¤er konu ise kalite ve performans;çal›flma listelerinin düzenlenmesi ile ilgilinokta. Bizim üyelerimizde de hata var.Üyelerimiz zaman zaman haklar›ndanferagat edebiliyorlar. Mazeret izni gibi. T‹S’dehiçbir esnekli¤e müsaade edilmemeli.Geçici ifl iliflkisiyle ilgili olarak ise; Havafl veÇelebi’de çal›flanlar›n sendikal haklardanfaydalanabilmesi durumunun mümkünolabilece¤ini düflünmüyorum.

Arzu fiahinÇa¤r› Merkezi Temsilcisi

Boyal› bas›n yans›tmasa daiflçi direniflleri sürüyor

Ça¤r› merkezi temsilcisiyim.Önümüzdeki dönem de sizlerle birlikteolmay› umuyor ve istiyorum. fiu an kriz varve boyal› bas›n yans›tmasa da pek çokyerde iflçi direniflleri sürüyor. Teknikanlamda T‹S maddeleriyle ilgili bir s›k›nt›m›zyok. Yap›lmas› gereken güç birli¤ioluflturmak. ‹flini kaybeden insan aslankesiliyor; tecrübeyle sabit. Kargonun, yeriflletmenin, ça¤r› merkezinin içinde birikenöfkeyi a盤a ç›kartabilmeliyiz. Çelik-‹fl’innemenem bir sendika oldu¤unun veolaca¤›n›n deflifre edilmesi gerekti¤inidüflünüyorum. Bu, Hava-‹fl’i anlatman›n dabir yolu olacakt›r. ‹nsanlar›n sendikalar›nasahip ç›kmalar›n› sa¤layabiliriz. THY için,T‹S’ine sahip ç›k, Teknik A.fi. için desendikana sahip fliar›yla yola ç›kabiliriz. 1May›s’›n bayram ilan edilmesinin toplusözleflmemizde yer almas›n› konuflmufltuk.Gericili¤in tavan yapt›¤› bir dönemde 1May›s’› anlatmal›y›z. Çünkü biz ilerici iflçileriz,kitlemiz öyle diyor diye onlara benzeyeme-yiz. Mücadelenin anlat›lmas› gerek.

9

Arzu fiahin:Yap›lmas› gerekengüç birli¤ioluflturmak. ‹flinikaybeden insanaslan kesiliyor;tecrübeyle sabit.Kargonun, yeriflletmenin, ça¤r›merkezinin içindebiriken öfkeyia盤aç›kartabilmeliyiz.Çelik-‹fl’innemenem birsendikaoldu¤unun deflifreedilmesigerekti¤inidüflünüyorum.

Hava-‹fl E¤itim ve D›fl ‹liflkiler Uzman›Kemal Ülker, toplant›da “Ekonomik kriz,havac›l›k sektörü ve THY” bafll›kl› sunumunda,sürmekte olan küresel krizi, bu ba¤lamdaTürkiye ekonomisinin durumunu ve yak›ngelece¤ini, dünya havac›l›k sektöründe sondurumunu ve beklentileri ve bu genel çerçeveiçinde THY A.O.’nun ve Teknik A.fi.’nin malidurumunu ve THY A.O.’nun ve Teknik A.fi.çal›flanlar›n›n verimlili¤ini ele alan bir sunumyapt›. Ülker, özetle flunlar› vurgulad›:

• “Dünya kapitalizmi son 30 y›ld›r tekliyor:1974-75 petrol krizi, 1979-80’deki daralma,1984’teki Latin Amerika borç krizi, 1987’dekiNew York borsas›n›n çöküflü, 1990-91’deküresel ekonomik daralma, 1994 Meksika“tekila krizi”, 1997 Asya, 1998 Rusya ve 2001Türkiye ve Arjantin krizlerini hat›rlayal›m.fiimdi, çok daha büyük ve küresel bir krizyaflan›yor.

• “Dünya ekonomisindeki inifl öncesindegöstergeleri bozulmaya bafllam›fl olan Türkiyeekonomisinin durumu küresel krizle birlikteh›zla bozuluyor.”

• “ABD’de bafl gösteren ve tüm dünyayayay›lan küresel mali ve ekonomik krizdenönce, Türkiye ekonomisi 2002-2006döneminin ucuz eme¤e ve d›fl kaynak giriflinedayal› büyümenin ard›ndan zaten iniflegeçmiflti. 2007’nin bafl›ndan itibaren büyümeyavafllad›, enflasyon iki haneye s›çrad›, iflsizlikkemikleflti, cari aç›k h›zla artt›. Dolay›s›yla

bugünkü krizi sadece d›fl etkenlere ba¤lamakdo¤ru de¤il.

• “2001 krizi sonras› girilen patikada,Türkiye ekonomisi, ihracatç› Asya ülkeleri ileyar›flmaya çal›flan, ucuz eme¤e dayal› birbüyümeyi denedi. Ancak bu Asyalaflmaçabas›nda da k›sa sürede nefesi t›kand›. S›rad›fl› ve flansl› bir dünya konjonktürü ile iktidar›çak›flan AKP'nin, Kemal Dervifl’in altyap›s›n›haz›rlad›¤› bu Asyalaflman›n 2006 da sonunagelindi ve ekonominin büyüme temposudüfltü, patinaj bafllad›. 2008 ikinci çeyre¤ibüyüme oran› yüzde 2’nin alt›na indi veüçüncü çeyrekte yüzde 0,5 oldu.

• “2007 y›l›n›n ilk çeyre¤i sonras› sanayisektörü üretimi yavafllamaya bafllad›. 2007’ninikinci yar›s›nda sanayinin büyüme temposuyüzde 4 band›na indi. 2008’in ilk çeyre¤indeyüzde 7 olan büyüme ise ikinci çeyrekteyüzde 2,5’a geriledi. Gerileme, izleyen aylardada sürdü. Son yay›nlanan sanayide üretimdüflüflleri, nas›l bir buzul ça¤a girildi¤iniyeterince ortaya koyuyor.

10

Dünya kapitalizmi 30 y›ld›r tekliyor

ABD’de baflgösteren ve tümdünyaya yay›lan

küresel mali veekonomik krizden

önce, Türkiyeekonomisi 2002-2006 döneminin

ucuz eme¤e ve d›flkaynak girifline

dayal› büyümeninard›ndan zateninifle geçmiflti.

• “Bu ortamda bizleri, eme¤i ile geçineninsanlar› ciddi tehlikeler bekliyor: Tensikatlar,yeni bir iflsizlik dalgas›, ‹MF reçeteleri ilekentlerde ve k›rda yeni yoksullaflmalar, sosyalharcamalar›n daha da k›s›lmas›, daha fazlaözellefltirme, kamusal yoksullaflt›rma, bat›kbanka ve özellikle bat›k flirketleri kurtarman›nfaturas›n›n üzerimize y›k›lmas›, borçlu ailelereicra-iflas davalar›, anti - sendikal sald›r›lar,anti-demokratikleflme. Teknik A.fi.’de yap›landan›fl›kl› ifl kolu itiraz› bu sonuncusunun aç›kve yak›n bir örne¤idir.

• “1998’den bu yana ‹MF destekli birprogram uygulayan Türkiye ekonomisi,2008’de biten program uygulamas›n›yenilemek için, baflta TÜS‹AD olmak üzeresermaye çevreleri yo¤un bir kampanyabafllatt›lar. ‹MF’ye olan borçlar›n› azaltanTürkiye, yeniden kaynak temini söz konusuolmas› halinde bildik emek düflman› kemers›k›c› IMF reçetelerine tekrar dönmeninhaz›rl›¤› içinde. Krizde pani¤e kap›lan ifldünyas› IMF ile anlaflman›n, bir çapa olarakkullan›lmas›nda ifle yarayaca¤›n› ve d›fl borçyükünün Devletçe garanti edilmesinihedefliyor. Ayr›ca ‹fl Kanunu’na daha fazla

esneklik getirmek de (güvenceli esneklik ad›alt›nda) hedefler aras›nda yer al›yor.

• “THY, Teknik A.fi. ve di¤er bütün ba¤l›ortakl›klar›yla birlikte kârl› bir flirket ve kârl›l›koranlar› da IATA ortalamalar›n›n çok çoküzerinde seyrediyor. IATA üyesihavayollar›nda EB‹T marj› % 2 düzeyindeykenTHY için bu oran % 13. Net kâr marj›nda daIATA üyelerinin ortalamas› % 0’ken THY’debu oran % 6’n›n üzerinde.

• “THY A.O. ve Teknik A.fi. iflçileriAvrupa’n›n en yüksek verimlili¤e sahip iflçileriaras›nda yer al›yorlar. Dolay›s›yla THYrakiplerine oranla personel verimlili¤ininavantaj›n› yafl›yor. Bunu bir çok farkl› verimlilikkriterine bakt›¤›m›zda görüyoruz. Di¤er birdeyiflle az önce sözünü etti¤imiz kâr›n vekârl›l›¤›n temelini personel verimlili¤ioluflturmaktad›r. Elbette amaç da bu katk›danhakça bir pay alabilmemiz olmal›d›r.”

11

2001 krizi sonras›girilen patikada,Türkiyeekonomisi,ihracatç› Asyaülkeleri ileyar›flmaya çal›flan,ucuz eme¤e dayal›bir büyümeyidenedi. Ancak buAsyalaflmaçabas›nda da k›sasürede nefesit›kand›.

‹ki torba kömürle sözde“çare” üretenler...

Bir y›l› daha geride b›rak›rken,dünyada ve ülkede yaflanan geliflmelerebakarak insanl›k ad›na güzel fleylerinoldu¤unu dile getirebilmek ne kadar güzelolurdu. Sürdürülen haks›z savafllar, artarakdevam eden paylafl›m adaletsizli¤ininneden oldu¤u olumsuz sonuçlar, önlemal›nmamas› durumunda gezegenimizi yokedebilecek küresel çevre sorunlar› endifleverici boyutlara ulaflm›flt›r. Bilimselçal›flmalar›n çok ileri boyutlarda olmas›nakarfl›n, egemen sistemin kontrol ve sömürüarac› olarak kullanmas› ile de karfl›karfl›yay›z. Buna ba¤l› olarak, kapitalistsistem do¤as› gere¤i krizler üretir vebunal›m›n› aflmak için daha çoksömürmekten baflka seçenek baflkaseçenekte ortaya koyamaz. Ülkemizdeise zaten hep var olan ekonomik bunal›maiki torba kömürle sözde “çare” üretmeyi‘’sosyal devlet’’ kavram› ile kar›flt›ran iktidarpolitikalar› ile karfl› karfl›yay›z. Yaklaflanher seçim sürecinde oya tahvil edilenerzak torbalar› ile yoksullu¤un boyutlar›n›da görebiliyoruz. Yoksulluk dahil her türlüolumsuzlu¤a neden olan yolsuzluk üzerinekurulmufl bu sistemin üretebilece¤içözümde ancak bu olabilir. Gerçekteyaflanan kriz asl›nda kapitalist sisteminta kendisidir ve as›l amaç bu sistemekarfl› mücadele olmal›d›r. Kapitalistsistemde burjuvazinin arac› kurumu olan

iktidar, yoksul halk›n en temel ve yaflamsaltüketim maddelerinde KDV oran›n› %18uygularken, p›rlanta gibi lüks ürünlerdeise %0 belirlerken, tercih ve öncelikleribak›m›ndan da ortadad›r. Asgari ücretiaçl›k s›n›r›n›n alt›nda belirleyenler mutluaz›nl›¤a gelince ne kadar da “duyarl›lar”de¤il mi? Nas›lsa demokrasiye uygun.Bizler onlar› seçiyoruz, onlarda sistemidizayn ediyorlar. ‹flbafl›nda kald›klar›sürece krizi aflmak için, vergileri artt›r›p,ücretlerin düflürülmesi ile iflçiç›kar›lmas›ndan baflka çözümleri deyoktur. ‹fl bafl›nda kald›klar› sürece krizide bahane ederek kaynaklar›m›z› arac›kurumlar ve patronlar olarak payedeceklerdir.

Mevcut sisteme ba¤l› olarak, ülkedeve iflkolumuzda yaflanan geliflme vesonuçlar›n› da genel uygulamalarabakarak do¤ru de¤erlendirmeliyiz.Geçmiflten bugüne yönetime getirilenlerinortak yanlar›, çal›flanlar›n örgütlülü¤ünesald›rmalar›n›n tekrar›d›r. Bazen kabuledilemez oldu¤unu düflündü¤ümüzyanl›fllarda bile ›srarc› olmalar›,niyetlerinden ba¤›ms›z de¤ildir. Örgütlüeme¤in üretimden ald›¤› pay›n artmas›nakarfl›n, örgütsüz emek gücü üzerindekisömürü koflullar›n›n yasal düzenlemelerile en uygun hale getirilmifl olmas›n› f›rsatolarak görmektedirler. Uluslararas›

12

Uluslararas›kamuoyunda bilealay konusu olan

apronda devekesilmesinden

sonra, Türk HavaYollar›’n›aya¤›nda

terliklerle yönetenbir genel müdür veicra heyeti ile karfl›karfl›ya oluflumuzu

da bu anlay›flabirlikte

de¤erlendirmekgerekir.

Engin BarutçuHava-‹fl Sendikas›E¤itim Sekreteri

enginbarutcu@havais.org.tr

kamuoyunda bile alay konusu olanapronda deve kesilmesinden sonra, TürkHava Yollar›’n› aya¤›nda terliklerle yönetenbir genel müdür ve icra heyeti ile karfl›karfl›ya oluflumuzu da bu anlay›fla birliktede¤erlendirir isek, san›r›m haks›zl›k etmiflolmay›z. Çal›flanlar›na k›yafetyönetmeli¤inden tutun, oturma kalkmadahil, gülmek yerine neredeyse zorakis›r›tma talimatlar› ya¤d›ran ve kendianlay›fllar›nla göre uygun bulmad›klar›n›cezaland›ranlar›n terlikli gösterisinin THYile ilgili olmad›¤› söylenebilir mi? V‹P (çokönemli yolcu) olarak k›rm›z› hal›lar üzerindekarfl›lan›p u¤urlanan Hak-‹fl‘in GenelBaflkan› Sn. Salim Uslu’nun THY TeknikAfi.’ deki giriflimlerine bakt›¤›m›zda, k›rm›z›hal›larda yürüyen ayaklar farkl› olsa dakafalar ayn›d›r. Hava-‹fl örgütlülü¤ünekapat›lmak istenen kap›larda sözdesendika liderlerinin özel ilgi ilea¤›rlanmalar›n› Hava-‹fl üyeleri elbette kido¤ru de¤erlendireceklerdir.

Geçti¤imiz toplu ifl sözleflmesisürecinde her türlü bask› ve hukuk d›fl›yöntemlerle toplu sözleflmeyiengelleyemeyince, bu amaca aletolabilecek baflka hangi aktörleri devreyesokabileceklerinin aray›fl›na girdiler. Üçgün süren grev oylamas› sonuçlananakadar, hani “biz bir aile idik” THY TeknikAfi. duvarlar›nda yazan yaz›larda ise, “bizisiz yönetiyorsunuz” diyorlard›! ‹flkoluitiraz› yaparken ve yapt›r›rken sizlere misordular? Hava-‹fl’in örgütlülü¤ününiradesini ortadan kald›ramay›nca,çal›flanlar›n örnek ald›¤› bu iradeyeöncülük eden iflçi temsilcilerini düflmangörüp, ak›l ve hukuk d›fl› gerekçelerleiflten atarak sürdürmüfllerdir. Demokrasiyia¤z›ndan düflürmeyenler için neutan›lacak ve ac›nacak bir durum asl›nda.Esas olarak kapitalist burjuvazinin iktidarkoltu¤una oturttu¤u iflbirlikçi sözdeyöneticilerin tamam›n›n atanm›fl olmalar›özgür ve ba¤›ms›z davranmalar›naengeldir. Kendi ç›karlar›n›n da gere¤ihaks›z kararlara imza atarlarken nedüflünür ne de utan›rlar. Kendilerineverilen görev gere¤i rollerinioynamaktad›rlar. Toplumun bilinçlenmesive örgütlenmesi bir avuç yönetim erki içinen tehlikeli durumdur. Kendi anlay›fl veç›karlar›na hizmet etmeyenlerin bilgi veyeteneklerinin hiçbir de¤eri olmad›¤›n›ispatlamak istercesine, bozuk düzenlerineçomak sokup maskelerini düflürenlereasla tahammül edemezler.

THY bünyesinden, önce THY TeknikA.fi. ve flimdi de TGS ad›nda bir flirketkurdular. Sanki yeni fabrikalar kurarakiflsizlikle mücadele ediyorlar. Ça¤r›merkezini, yandafllar› ve siyasi kardeflleriolan iki flirkete önceden planland›¤› gibiihale oyunu ile devretmifllerdir. Buiflyerlerinde çal›flan ve ileride çal›flacakbinlerce insan›n çal›flma hakk›na yöneliksald›r›lar› tamamen kazan›lm›fl haklar›nortadan kald›r›lmas›na yöneliktir. Önceörgütsüz, sonrada iflsiz b›rakacaklar›insanlar için referans ald›klar› siyasetin“sosyal” projesi olan iki torba kömür vebir kilo nohutla devreye girerek, hemtoplumsal vicdanlar›n› rahatlatacaklar hemde kullaflt›rma projelerini sürdüreceklerdir.

12 Eylül faflizminin ürünü olanantidemokratik anayasay› bile yeterligörmeyen bugünkü sermaye yanl›s› vegerici iktidar güçlerini durdurabilmenintek yolu örgütlü ve kararl›l›kla verilecekmücadeleye ba¤l›d›r. Üzerimize atmakiçin fitilini ateflledikleri bomba ellerindepatlayacak kadar, kendileri için detehlikelidir! Anadolu’daki iflyerlerini kapat›piflten ç›karma, sürgün, her türlü bask› vecezaland›rmalar ile geçti¤imiz y›l› zehiretmek isteyenlerin yeni y›lda çal›flanlaraverebilecekleri kal›c› hiçbir fley yoktur.Mevcut yasalarla baz› haklar sa¤lanm›flgibi gösterilerek, ancak ile devam edenmetinleri asl›nda iflverenlerin taleplerinegöre haz›rlanm›flt›r. Bu anlamda haks›zyere iflten at›lan öncelikle iflçitemsilcilerimiz ve tüm üyelerimizinmahkeme kararlar› beklenmeden gerial›nmalar›n› öncelikle talep etmeliyiz.‹flyerlerimizin tafleron flirketlere devrininiptal edilmesi ve toplu ifl sözleflmelerimiziortadan kald›rmaya yönelik giriflimlerikabul etmemenin yan›nda, yap›lananlaflmalar›n iptal edilmesini sa¤layanakadar mücadele etmekten baflka birçözüm de bulunmamaktad›r. Tümüyelerimizin bu talepler arkas›nda durmas›hem görev hem de zorunluluktur. Busald›r›lara sessiz kalmakla onaylamakaras›nda bir fark kalmam›flt›r.

Krizin yükünü 2009’da emekçilereödetmekten baflka önerisi olmayanlardaniyimserlik beklememiz söz konusu de¤ildir.Tüm çal›flanlar aç›s›ndan yeni y›l›n iyigeçebilmesinin öncelikli koflulu, hakl›mücadelemize her birimizin verece¤i tamdestektir. Örgütlü mücadelenin her alandatoplumsal kazan›mlarla yaflanaca¤› bir y›lolmas›n› dilerim.

13

Önce örgütsüz,sonra da iflsizb›rakacaklar›insanlar içinreferans ald›klar›siyasetin “sosyal”projesi olan ikitorba kömür ve birkilo nohutladevreye girerek,hem toplumsalvicdanlar›n›rahatlatacaklarhem de kullaflt›rmaprojelerinisürdüreceklerdir.

Yeni bir ekonomik kriz dalgas›n›nbelimizi bükmeye bafllamas› veönümüzdeki y›l tüm kemiklerimizi unufak edecek kadar güçlenebilece¤isöylentileriyle insanlar korku ve endifleyegark olurken, geçti¤imiz on y›llar›n modadeyimi “kemer s›kman›n” yerini “te¤etgeçme” sapt›rmalar›na b›rakt›¤›n›izliyoruz bugünlerde. Davul zurnaeflli¤inde, tepeden t›rna¤a milli birlik,beraberlik kuflanarak, “ayn› geminin”az sonra okyanusa at›l›verecek “fedakar”yolcular› olarak yola ç›kard›k eskiden.fiimdilerde ise, modas› geçti¤indenmidir yoksa kemerlerde aç›lacak yenidelik için yer kalmad›¤›ndan m›d›rbilmem, bir aymazl›k halet-i ruhiyesiiçinde, tsunaminin bizim gemiyi›skalayaca¤›n› umuyoruz. “Hamdolsun”,biz, krizin “psikolojik” oldu¤unu keflfettikve huflu içinde dua etmeye bafllarsak,tsunami yaklaflt›¤›nda üstündenz›playarak arfl›n üst katlar›na t›rmanacak,ihya olmufl halde atlataca¤›z bubadireyi!..

Uluslararas› ve ulusal piyasalardakorku, panik, karamsarl›k... Dünyaborsalar›nda önüne geçilemeyen rekordüflüfl ve çöküfl... En büyük banka vefinans devleri birer birer iflas bayra¤›çekifli… Batan milyar dolarlar…

Zararlar›n büyüklü¤ü tüm zamanlar›nrekorlar›n› k›r›yor: trilyonlarca dolar!...Uluslararas› Çal›flma Örgütü (ILO), malikrizin küresel ekonomi üzerindekietkisinin, gelecek y›l sonuna kadar 20milyon kiflinin iflini kaybetmesiylesonuçlanaca¤› uyar›s›nda bulundu.ILO'nun, Uluslararas› Para Fonu'nun(IMF) tahminlerine dayanarak verdi¤irakamlara göre, halen dünya genelinde190 milyonu bulan iflsiz say›s› 20 milyonkiflinin eklenmesiyle 210 milyonaulaflacak, 140 milyon yeni yoksulistatistiklerdeki yerini alacak.

Türkiye’de ise, flimdiden fabrikalarkapan›yor ya da üretimlerine ara veriyor;iflten at›lanlar her geçen gün ço¤al›yor.Türk-‹fl’in Cumhuriyet için haz›rlad›¤›rapora göre, son krizde 24.098 sendikal›iflçi iflinden oldu. Kay›t d›fl› çal›flanlarve di¤er sektörlerdeki iflçiler göz önüneal›nd›¤›nda gerçek rakam çok dahabüyük. Özellikle, sanayinin geliflti¤iillerde, küresel ekonomik krizin etkisiyleiflten ç›kar›lan iflçi say›s›n›n 100 bininüzerinde oldu¤u iddia ediliyor. Türkiye‹fl Kurumu’nun rakamlar›na göre iflarayanlar›n say›s› bir ayda, hamdolsunki %134 artt›. Kredi kartlar›nda hacizler,senetlerin protesto olmas›, piyasadakinakit s›k›nt›s› gözler önünde. Ekonomi

14 Tsunami k›y›lar›m›za yaklafl›rken...

“Hamdolsun”,ülkemiz krizler

aç›s›ndan oldukçakabar›k bir

koleksiyona sahip.Cumhuriyettarihine göz

att›¤›m›za iç ve d›fletkenlerden

kaynaklanan iriliufakl› 18 krizden

bahsedilebilir.

YAVUZ PAKSiyaset Bilimci

profesörü Seyfettin Gürsel'e göre2009'da ekonomi büyüse bile 2.5milyonluk “resmi iflsizler” ordusuna 500bin kifli daha eklenecek. “Hamdolsun”41 bin iflyeri kapand›. Bu rakamlar krizinte¤et geçmedi¤ini, daha daderinleflti¤ini gösteriyor.

Bu rakamlarla yüzümüzde tokat gibipatlarken unutmamam›z gereken enönemli fley fludur: Söz konusu olankapitalizmin krizidir ve bu krizlerin as›lnedeni, ileri sürüldü¤ü gibi tüketimfazlal›¤› de¤il, üretim bollu¤u; afl›r›üretimdir. Piyasalar, daha fazla kârpeflindeki kapitalistlerin kâr oranlar›n›ndüflmesini engellemek ve daha fazlakâr için daha çok üreterek kapitalistrekabette öne geçme çabalar›sonucunda afl›r› meta y›¤›lmas›yla dolarve bu durum kitlelerin sat›n alma gücüdüflüklü¤ü ve tüketim olanaks›zl›klar›ylabirleflerek krize yol açar. Kan›tistenecekse, iflte piyasalar metalarladoludur ve tüketim olamad›¤› için, üretimde k›s›lmakta, düflürülmekte ya da kimisektörlerde tamamen durdurulmaktad›r.

Özellikle, ‹kinci Dünya Savafl› sonras›dönemde, Türkiye’nin yaflad›¤› krizlerinzaman boyutu flafl›rt›c› bir düzengösterir: Türkiye her on y›lda bir döneminsonuna do¤ru (on y›l›n 7. ile 9. y›l› aras›)fliddetli ya da hafif bir kriz yaflam›flt›r;yirmi y›lda bir, 8. y›lda bafllayan krizler(1958, 1978, 1998) ola¤anüstü fliddetteve uzunlukta olmufl ve Türkiye’yeizlenecek politikalarda özgürlükba¤lam›nda çok pahal›ya gelmifltir; bude¤erlendirme özellikle 1978 ilebafllayan dönem için geçerlidir.“Hamdolsun”, ülkemiz krizler aç›s›ndanoldukça kabar›k bir koleksiyona sahip.Cumhuriyet tarihine göz att›¤›m›za iç ved›fl etkenlerden kaynaklanan irili ufakl›18 krizden bahsedilebilir. S›ras›yla: 1929- 31, 1954, 1958, 1974, 1978, 1979 –80, 1982, 1987, 1990, 1990 –1991, 1992– 93, 1994, 1997 – 99, 1998, 2000, 2001,2002 ve nihayet 2008 ekonomik krizi.

Son dönemde, yüksek faiz kazanc›oldu¤u için uluslararas› vurguncular›ngözdelerinden olan Türkiye, en küçükbir risk sinyalinde çekilen yüksekmiktarda para nedeniyle alt üstolabiliyor. Önce mali sektör; borsa,döviz, bankalar zarar görüyor, ard›ndans›ra üretim sektörlerine geliyor. ‹flte IMFve Dünya Bankas› gibi uluslararas›tekellerin dünya çap›ndaki örgütleri bunedenle devreye girereksermayedarlar›n ç›karlar›na zarargelmesini önlemeye dönükmüdahalelerde bulunuyor. Türkiye’deneredeyse tüm uluslararas› tekellerin

hem bankalar› hem de üretim yapanflirketleri veya ortakl›klar› var. Hükümet,sadece onlar›n verdi¤i emirleri yerinegetirmekle kalm›yor, bir de toplumu biravuç sermayedar yarar›na al›nankararlar›n ne kadar gerekli oldu¤unaikna ediyor. Oysa kriz, kapitalizminçocu¤udur ve bir çocuk dahado¤mufltur: her kriz yeni sermayebirikimlerinin ve zenginleflmeninmüjdecisidir sermaye için. Ve her krizemekçilerin ücretlerinin düflmesinin,sömürünün artmas›n›n, iflsizlik veyoksullu¤un daha da derinleflmesininhabercisidir.

Sonuçta, e¤er tüm bu olup bitenler, bu finansal tsunami, ekonomik, siyasalve toplumsal boyutlar› yan›nda bilinçlibir eyleminin sonucuysa ve yutturulmayaçal›fl›ld›¤› gibi kendili¤inden, do¤al,insanüstü güçlerin marifeti bir de¤ilse;demek ki, baflkalar›n›n bilinçli eylemiylede muhakkak baflka fleyler demümkündür, baflka türlü de olabilir.2009 y›l›, bir yandan emekçi y›¤›nlar›nüzerine y›k›lmaya çal›fl›lan a¤›r bir krizin,di¤er yandan bu karabasan›n ortayerinde, Kocaeli’nde Brisa’dan,Tezcan’dan, Ümraniye’de Sinter’denflükretmeyip direnen nas›rl› ellerdebüyüyen umudun ad› olmaya adayd›r.Kutlu olsun!

15

Söz konusu olankapitalizminkrizidir ve bukrizlerin as›lnedeni, ilerisürüldü¤ü gibitüketim fazlal›¤›de¤il, üretimbollu¤u; afl›r›üretimdir.

16

Ekim ay›nda‹stanbul'da 9 bin,

‹zmir'de 7 bin,Bursa'da 6 bin,

Ayd›n veKocaeli'de 2 binkay›tl› iflçi iflsizkald›. Bu illeri

s›ras› ile Ankara,Denizli ve

Eskiflehir izledi.

Sanayide istihdam

190 bin kifli gerilediBirleflik Metal-‹fl Sendikas›

taraf›ndan yap›lan araflt›rmaya göre,Ekim 2008'de imalat sanayinde kay›tl›iflçi istihdam› 190 bin darald›, toplamdaise istihdam 44 bin kifli azald›.

Al›nan bilgiye göre, D‹SK'e ba¤l›Birleflik Metal-‹fl Sendikas›, SosyalGüvenlik Kurumu (SGK) istatistiklerinikullanarak Ekim 2008'de kay›tl› iflçiistihdam›na iliflkin bir araflt›rma yapt›.

Araflt›rmada, “Krizi kendileri içinf›rsata dönüfltürmek isteyen baz›iflverenlerin, iflten ç›kartmalarda durdurak bilmedi¤i” söylendi.

‹malat sanayinde ekim ay›ndasigortal› iflçi say›s›n›n bir önceki ayagöre 190 bin azald›¤› belirtilenaraflt›rmada, buna karfl›n hizmetlersektörünün 170 bin iflçiye yeni istihdamyaratt›¤› ifade edildi.

Araflt›rmada, inflaat ve di¤ersektörlerdeki kay›plarla birlikte Ekim2008'de toplamda istihdam›n 44 binkifli azald›¤›na dikkat çekilerek, geçeny›l›n ayn› döneminde SGK

kapsam›ndaki zorunlu sigortal› say›s›n›ninflaat ve turizm sektöründekimevsimsel etki ile 23 bin azald›¤›nayer verildi.

‹l baz›ndaki rakamlar‹l baz›nda sigortal› say›s›ndaki

de¤iflime de yer verilen araflt›rmada,flunlar kaydedildi:

“Ekim ay›nda ‹stanbul'da 9 bin,‹zmir'de 7 bin, Bursa'da 6 bin, Ayd›nve Kocaeli'de 2 bin kay›tl› iflçi iflsizkald›. Bu illeri s›ras› ile Ankara, Denizlive Eskiflehir izledi.

2007 y›l›n›n ekim ay›nda toplamdayüzde 90'› mevsimlik iflçi olan 22 binkifli iflsiz kalm›flt›. En büyük kay›p isesektörel olarak flahsi hizmetler ve inflaatsektöründe yaflanm›flt›. Ekim 2008'deise iflsiz kalanlar›n yüzde 79'u daimiiflçilerden oluflmakta. Bu da mevsimseletkinin, küresel kriz dalgas› karfl›s›ndaoldukça s›n›rl› kald›¤›n› gösteriyor.Krizden en çok etkilenen sektörler isemetal ve haz›r giyim sektörü olarak

Ekim 2008'deimalat sanayinde

kay›tl› iflçiistihdam› 190 bindarald›, toplamdaise istihdam 44 bin

kifli azald›.

17

karfl›m›za ç›k›yor.”Araflt›rmada ayr›ca Ekim 2008'de

ücretlerin reel olarak geriledi¤i ifadeedildi. Eylül ay›nda 36,8 TL olanortalama brüt günlük kazanc›n ekimay›nda 35,8 TL'ye düfltü¤ü belirtilenaraflt›rmada, “Ekim ay›nda enflasyonunyüzde 2,6 oldu¤u da dikkateal›nd›¤›nda, reel ücretlerdeki gerilemeSGK kapsam›ndaki ifl gücü aç›s›ndanyüzde 5,5 düzeyinde gerçekleflti”denildi.

Araflt›rmada, ortalama brüt günlükkazanc›n gerilemesinin nedeni, “Krizgerekçesiyle öncelikli olarak yüksekücretli ve k›demli iflçilerin ç›kar›lmas›ve yeni iflçilerin a¤›rl›kl› olarak düflükücretten ifle bafllat›lmas›” olarakgösterildi.

“‹flten ç›karmalara karfl› aktif tutumal›nmal›”

Krizin, kimi iflverenler taraf›ndan“Emek maliyetlerini afla¤› çekmek vesendikas›zlaflt›rmak için bir f›rsatadönüfltürülmeye çal›fl›ld›¤›” öne sürülenaraflt›rmada, krizin etkisininyaflanmad›¤›, üretimin ola¤an seyrindedevam etti¤i baz› ifl yerlerinde bile,kriz bahane edilerek iflten ç›kartmalar›ngündeme geldi¤i, iflverenlerinsendikas›zlaflt›rma için kriz bahanesinesar›ld›¤› belirtildi.

Araflt›rmada, iflten ç›karmalara veiflverenlerin suiistimallerine karfl›hükümetin aktif tutum almas›n›n birzorunluluk haline geldi¤i ifade edilerek,bunun yerine iflverenlere yönelik kimipaketlerin gündeme getirilmesinindo¤ru olmayaca¤› kaydedildi.

İşsizlerin profili

Yüzde 70.6’sı erkek nüfus

Yüzde 55.3’ü lise altı eğitimli

Yüzde 27.8’i bir yıl ve daha uzun süredir iş arıyor

İşsizler sıklıkla (yüzde 30) eş-dost vasıtasıyla iş arıyor

Yüzde 83.6’sı (2 milyon 129 bin kişi) daha önce bir işte çalışmış

Daha önce bir işte çalışmış olan işsizlerin

yüzde 48.1’i hizmetler, yüzde 24.1’i sanayi, yüzde 18.9’u inşaat,

yüzde 8.9’u ise tarım sektöründe çalışmış

18

Bugün en yayg›n tabirle “küreselfinans krizi” olarak adland›r›lan kapitalistbuhran, 2008 y›l›n›n yaz sonundagündemi kaplayan bir hareketlilikkazand›. ABD’nin köklü ve hacmen çokbüyük finans kurulufllar›n›n yaflad›¤› malizorluklar ve bunlardan en bilineni LehmanBrothers’›n iflas›n› aç›klamas› bir zirvekabul edildi ve bu tarihten itibaren tümgöstergeler tepe taklak olmaya bafllad›.

Daha o günlerde, baz› kapitalistfalc›lar, finans kahinleri, sanki söylediklerifley bir mucize öngörüymüflçesine, krizinh›zla reel sektöre sirayet edece¤ini veüretim k›s›tlamalar›na, dolay›s›yla istihdamsorunlar›na yol açaca¤›n› söylediler. Bukahinlerin “istihdam sorunu” olarakakademik/teknik bir görünümkazand›rmaya çal›flt›klar› gerçeklik; butür krizler karfl›s›nda “önlem” olaraköncelikle iflgücünün tasfiyesi ve emekpazar›n›n ucuzlat›lmas›n›n geldi¤igerçekli¤idir.

Mevcut ekonomik örgütlenme, afl›r›kar odaklanmas›na dayal› organizasyonunedeniyle, neredeyse düzenlidenebilecek aral›klarla krize girerken,geleneksel olarak al›nan ilk önlemler,

iflten ç›karma, s›f›r zam, hatta ücretazaltma gibi çal›flanlara ve onlar›n refah,gelir düzeyi ve haklar›na yönelik önemleroluyor. Yasal-meflru zemindeyapabildikleri bu uygulamalar›n d›fl›nda,belki de daha yayg›n olarak kullan›lan ise

- sendikal› iflçilerin ve sendikalar›niflyerlerinden tasfiyesi,

- iflyerinde, çal›flanlar›n ifl güvencesitedirginli¤ini k›flk›rtan söylem veuygulamalarla iflveren lehine bir psikolojikortam yarat›lmas›,

- çal›flanlarda yarat›lan bu “iflsizkalma” korkusunun, iflsiz y›¤›nlarüzerindeki kabusun da a¤›rlaflt›r›lmas›için kullan›lmas› ve bir yandan, “ifltenç›kar›lma s›ras› bana ne zaman gelecek”korkusuyla haklar›n›n bilincinden ve uzunvadeli bir perspektiften kopar›lm›flçal›flanlar, öbür yandan “zaten ifl yok,kaça olsa, ne ifl olsa yap›l›r” durumunagetirilen iflsizler... her ikisi de di¤erinekarfl› bir tür tehdit olarak kullan›l›r.

Mutlak ve s›n›rs›z kar güdüsüyle kendikrizini zorunlu olarak ça¤›ran ama krizlekarfl›laflt›¤›nda da bunu derhal çal›flankesimlerin üstüne y›kmaya çal›flan buekonomi anlay›fl›, baflka zamanlarda türlü

‹flveren krizi f›rsata çevirdi bile

Mutlak ve s›n›rs›zkar güdüsüyle

kendi krizinizorunlu olarak

ça¤›ran ama krizlekarfl›laflt›¤›nda da

bunu derhalçal›flan kesimlerin

üstüne y›kmayaçal›flan bu

ekonomi anlay›fl›,baflka zamanlarda

türlü nedenlerlebafl e¤mek

zorunda kald›¤›sendikalaflma

hakk›na karfl› daderhal kriz k›l›c›n›

çekiyor.

19

‹flten ç›kar›lansendika üyesiiflçiler, kendilerinifabrikan›nyemekhanesinekapatarak direniflbafllatt›lar. Vehedeflerini çok netolarak ilan ettiler:‹flten at›lmalardurdurulana,at›lan iflçiler gerial›nana kadareylem sürecek...

nedenlerle bafl e¤mek zorunda kald›¤›sendikalaflma hakk›na karfl› da derhalkriz k›l›c›n› çekiyor.

Kriz dönemleri, çal›flanlar›n yaln›zcahaklar›n›n ve ücretlerinin de¤il; gerçektebu hak ve ücretlerin bir güvencesi olansendikal haklar›n›n da gasp edilmesi için“f›rsat” olarak görülüyor. Baflbakan›ndanOdalar Birli¤i Baflkan›na kadar “krizif›rsata çevirme” türküleri söylenenülkemizde, bu krizden “iflçileri geriletmek”d›fl›nda bir f›rsat ç›kmayaca¤›n› çoktananlam›fl olan büyük sermaye unsurlar›ise bu f›rsat didiflmesinde devleti kendiyan›na yard›mc› ça¤›r›yor ve hükümeti,“iflverene yeterli deste¤i vermedi¤i”noktada elefltiriyor. TÜS‹AD ve belli bafll›flirketlerin patronlar›n›n, hükümetten “krizekarfl› paket” ad›yla talep ettikleri; iflsizlikfonunda biriken paralar›n iflveren lehinedolafl›ma ç›kmas›ndan k›demtazminatlar›n›n tamamen kald›r›lmas›nadek, “geçici” varsayd›klar› kriz karfl›s›ndagayet kal›c› önlemler... Asgari ücretinmevcut sefil düzeyinde tutulmas›,anlaflmal› iflaslar, iflten ç›karmalar,sendikalaflma çabalar›n›n derhal ifltenatmayla cezaland›r›lmas› ve bu anayasalhakk›n gasp› karfl›s›nda “idare”nin sesizkalmas›...

Krizin reel sektöre etkisinin istihdamkayb› kadar, sendika kayb› oldu¤u dasöylenebilir. Bu iflten ç›karmalar›n daimasendikal› iflçilere isabet etmesi bir tesadüfolmasa gerek.

‹flte krizin besledi¤i ve iflvereninkörükledi¤i o endifle ortam›nda, sadeceekim ay›nda 190 bin kiflinin iflsiz kald›¤›imalat sanayinde, sendikal›lar›n ifltenç›kar›ld›¤› iki iflyerindeki direnifl öneç›k›yor ve “korkunun ecele faydas›n›nolmad›¤›” bu emek pazar›nda, kriz k›rbac›sallayan iflveren karfl›s›nda sinmenin biriflgüvencesi anlam›na gelmedi¤inigösteriyor.

Tezcan Galvaniz ve Sinter Metal’dedirenifl

Kocaeli'deki Tezcan Galvanizfabrikas›, kas›m ay›nda malum krizgerekçesiyle iflten ç›karmalara bafllad›ve tamam› D‹SK’e ba¤l› Birleflik Metal ‹flsendikas›na üye toplam 83 iflçiyi ifltenç›kard›. ‹flten ç›kar›lan sendika üyesiiflçiler, kendilerini fabrikan›n

yemekhanesine kapatarak direniflbafllatt›lar. Ve hedeflerini çok net olarakilan ettiler: ‹flten at›lmalar durdurulana,at›lan iflçiler geri al›nana kadar eylemsürecek...

Ama kuflkusuz onlar›n en büyükflans›, henüz iflten at›lmam›fl sendikal›arkadafllar›n›n “ifl güvencesi” endiflesiylesinmemesi ve at›lan arkadafllar›na destekvermesi oldu. Kendilerini yemekhaneyekapatan iflçilere sendika üyesi 170 iflçi,üretimi yavafllatarak destek oluyor. Ayn›günlerde flirketin Arslanbey’de yapt›rd›¤›okulun aç›l›fl›n› Milli E¤itim Bakan›Hüseyin Çelik yap›yor. Okulun 2 milyonTL’ye mal oldu¤unu ve “dünyastandartlar›nda” oldu¤unu söylüyor.

Sinter'de iflçiler fabrika önündebekliyor

‹stanbul Ümraniye Dudullu organizesanayi bölgesindeki Sinter Metal'dekidirenifl de devam ediyor.

Yaklafl›k 500 iflçinin çal›flt›¤› SinterMetal fabrikas›nda 19 Aral›k günü 38iflçinin ifl akitlerinin feshedilmesininard›ndan bafllayan süreç 22 Aral›ksabah›ndan itibaren fabrika iflgalinedönüflmüfltü.

Birleflik Metal-‹fl Sendikas› ‹stanbul1 No'lu fiube'de örgütlenen Sinter Metaliflçileri 22 Aral›k Pazartesi sabah›patronun tüm iflçilerin ifl akitlerinifeshetti¤ini aç›klamas›n›n ard›ndanfabrikalar›na kapand›lar. 19 Aral›ktarihinden itibaren 400'e yak›n iflçiyi ifltenatan Sinter patronu "yasad›fl› lokavt" ilanetmifl oldu.

22 Aral›k sabah› fabrika binas›nakapanan iflçiler, sendika ve iflverenaras›nda var›lan anlaflma sonucunda 23Aral›k akflam› fabrikay› terk ettiler amaertesi sabahtan itibaren fabrika önündekidirenifle yeniden bafllad›lar.

“Sendikal› olarak iflbafl› yapmakta”kararl› olan iflçiler, fabrika binas› önündedirenifli sürdürüyor. Öyle ki fabrikabinas›n›n içini çevik kuvvetle dolduranve üretim yapamaz duruma gelmifl olaniflveren, yasad›fl› lokavt ilen etmiflpozisyona düflüyor. Sendikan›nbaflvurusu üzerine Üsküdar Adliyesi’ndengelen bir ifl hakimi de fabrikada üretimolmad›¤›na dair tespitte bulundu.

20

Asgari ücret tespit komisyonutaraf›ndan, 1 Ocak 2009’da yap›lacakzamla asgari ücretin günlük 79 Kr, ayl›k23,87 TL artt›r›larak 527,13 YTL'si olmas›kararlaflt›r›ld›.

Birleflik Metal-‹fl Sendikas› milyonlarcainsan›n “yaflam standard›n›” belirleyenasgari ücret günlük art›fl miktar› ile 169gram pirinç, 16 gram bebek mamas›, 49gram dana eti, 72 gram beyaz peyniral›nabilece¤ini hesaplad›.

Türkiye ‹statistik Kurumu maddefiyatlar› temel al›narak yap›lanaraflt›rmada, 16 yafl›ndan büyükler içingeçerli olan asgari ücrete 1 Ocak’tayap›lacak yüzde 4,3'lük zamm›n, “entemel ihtiyaçlar› bile karfl›lamaktan uzak,trajikomik bir rakam oldu¤u” belirtildi.

Yap›lan zamla “bir yerden bir yeregitmenin” mümkün olmad›¤› dabelirtilirken “Belediye otobüsü için tekbilet, verilen zamm›n 2 kat›na yak›n.Ald›¤› zamla d›flar›da bir tas çorba içmekisteyen asgari ücretli yaklafl›k 4 günlükzamm› lokantaya b›rakmak zorunda”denildi.

Birleflik Metal-‹fl’in konuyla ilgilide¤erlendirmesinde, “asgari ücretegelecek y›l yap›lacak zamm›n, asgariücrette oluflan kay›plar› bilekarfl›lamad›¤›” dile getirildi.

“Enflasyon hedefinin, ücretlerbelirlenirken temel al›nan kriter olmay›sürdürdü¤ü ifade edilende¤erlendirmede, aç›klanan zamoranlar›n› kabul etmenin mümkünolmad›¤›” belirtildi. De¤erlendirmede,“asgari ücretin iflçinin ailesi ile birlikteinsanca yaflayaca¤› bir seviyedebelirlenmesi, Asgari Ücret TespitKomisyonunun demokratiklefltirilmesi”gerekti¤i de kaydedildi.

Tük-‹fl asgari ücreti protesto ederekmasay› terk etmiflti

Türk-‹fl asgari ücret görüflmeleris›ras›nda masay› terk ederek, “bu karar›n

sorumlusu hükümettir. Hükümet buinsanlar›n nas›l geçinebilece¤ini deaç›klamak zorundad›r.” demiflti.

D‹SK Genel Baflkan› Süleyman Çelebiise Türk-‹fl'in komisyondan çekilmesininönemli bir ad›m oldu¤unu ifade ederken,“Asgari Ücret Tespit Komisyonumeflruiyetini yitirmifltir. fiimdi bütünsendikalar yarg› sürecini bafllatmal›d›r”dedi.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu ‹flçiKesimi Baflkan› ve Türk-‹fl Genel E¤itimSekreteri Nihat Yurdakul, yapt›¤›aç›klamada, hükümet ile iflverenlerinbirlikte ald›klar› karar›nde¤erlendirilebilecek bir yan› olmad›¤›n› söyledi.

Al›nan kararla asgari ücretle geçinen10 milyon kiflinin ve ailelerinin yoksay›ld›¤›n› söyleyen Yurdakul, flunlar›kaydetti:

“Bizi de senaryoda figüran olarakoynatmak istediler. Bunu kabuletmedi¤imiz için son toplant›ya kat›lmamakarar› ald›k. Belirlenen rakamlar›nde¤erlendirilecek, tart›fl›lacak bir taraf›yok. Yap›lan zam ayl›k 24 YTL'ye karfl›l›kgeliyor. Bunun nesini tart›flal›m, nas›lyorumlayal›m. Türk-‹fl olarak elimizdengeldi¤i kadar olmas› gerekenlerikamuoyuyla, asgari ücretlilerlepaylaflmaya çal›flt›k. Bu kararla asgariücretlilerle alay edilmektedir. Hepimizbu ülkenin insan›y›z ve ülkemde bunlar› yafl›yor olmak beni üzüyor.”

D‹SK Genel Baflkan› Süleyman Çelebide yap›lan zamlar›n ka¤›t üzerindekald›¤›n›, zamm›n reel anlamda bir art›flsa¤lamad›¤›n› öne sürdü.

Do¤al gaza, elektri¤e yap›lan yüzde80'lere varan zamlarla vatandafl›n al›mgücünün yüzde 20-25 geriledi¤ini dilegetiren Çelebi, “Bu asgari ücret art›fl›n›do¤ru bulmak mümkün de¤il. Butrajikomik bir art›flt›r. ‹nsanlar›n bu'mucizevi' art›flla yaflam standartlar›n›nas›l gelifltirecekleri ortadad›r” dedi.

Sefalet ücretine ayl›k 23.87 TL “zam”!

D‹SK GenelBaflkan› SüleymanÇelebi Türk-‹fl'in

komisyondançekilmesinin

önemli bir ad›moldu¤unu ifade

ederken, “AsgariÜcret TespitKomisyonu

meflruiyetiniyitirmifltir. fiimdi

bütün sendikalaryarg› sürecini

bafllatmal›d›r”dedi.

21

Hava-‹fl ile THY A.O. aras›nda sürdürülen toplu iflgörüflmelerinin anlaflmazl›kla sonuçlanmas› s›ras›nda,uyuflmazl ›k konular › hakk›nda kamuoyunubilgilendirmek amac›yla gazetelere verilen “ÖnceUçufl Güvenli¤i” bafll›kl› ilan, THY yönetimi taraf›ndandava konusu yap›lm›flt›.

27 Temmuz 2007 tarihinde gazetelere verilen builanla THY yönetimi, “flirketin ticari itibar›n› sarst›¤›”gerekçesiyle Hava-‹fl Sendikas›’na 15 bin YTL’likmanevi tazminat davas› açm›flt›. Avukatl›¤›n› Hava-‹flad›na Kemal Iflk›n Keleflo¤lu’nun yapt›¤› ve Bak›rköyAsliye Hukuk Mahkemesi’nde görülen davan›n sonduruflmas›nda, mahkeme THY’nin bu iddia ve talebinireddetti.

“Önce Uçufl Güvenli¤i” ilan›naTHY Yönetimi’nin tazminat talebi reddedildi

Fransa'da ulusal hava yolu flirketi"Air France" pilotlar›n›n 13 Kas›m’dabafllatt›¤› grev hava ulafl›m›n› felceu¤ratt›.

Pilotlar›n üye oldu¤u sendika,uzun mesafe seferlerinin yüzde30'unun, di¤er seferlerin ise yüzde50'sinin bugün yap›lmad›¤›n›aç›klad›.

Grev nedeniyle özellikle baflkent

Paris'ten yurt içi ve d›fl›na yap›lan seferlerin yap›lamad›¤› bildirildi.

Air France'›n, Paris'ten her günuzun mesafe 73, orta mesafe için760 düzenli uçak seferi bulunuyor.

Pilotlar, Air France'›n kendileriiçin emeklilik yafl›n›n 65'e çekilmesiniöngören yeni politikas›na karfl›ç›k›yor.

Fransa’da pilotlar›n grevihava ulafl›m›n› felce u¤ratt›

Hava-‹fl Sendikas› Hukuk MüflaviriAv. Kemal Iflk›n Keleflo¤lu

Yunanistan, aral›k ay› boyunca sertkitle gösterileriyle sars›ld›. Bir gencinpolis kurflunuyla ölümü üzerine bafllayangösteriler, neredeyse topyekun bir sivilgösteriye dönüfltü

Bizim ülkemizde de benzerlerines›kça rastlanan bir cinayet sonras›,Yunanistan’› bunca etkileyen tepkininanlam› neydi peki? Yunan toplumu bugücü, bir gencin ölümü karfl›s›nda verdi¤ibu istikrarl› ve yayg›n tepkinin etkisininereden bulmufltu?

Önce Yunanistan’daki olaylar›n seyrinibir hat›rlayal›m...

Atina, Selanik, Yanya, Girit...Atina'da 6 Aral›k Cumartesi akflam›

16 yafl›ndaki Aleksandros AndreasGrigoropulos’un Yunanistan polisininaçt›¤› atefl sonucu yaflam›n› kaybetti. Bucinayetin ard›ndan Yunanistan'›n pekçok kentinde ayn› anda bafllayan vep›trak gibi ço¤alan protesto gösterilerigünlerce sürdü.

Atina, Selanik, Yanya, Patra ve Giritadas› baflta olmak üzere neredeyse tümYunan kentlerinde, s›k s›k polismüdahalesiyle çat›flmaya dönengösteriler, 2008’in son günlerine kadar,ülkedeki gündelik yaflam› adeta felç etti.

Üniversitelerin tamam›, lise veortaokullar›n neredeyse hepsi iflgal edildi.

Grigoropulos adl› gencin öldürülmesiolay›na kar›flan 2 polis memuru ve olay›nmeydana geldi¤i Eksarhia semti polismerkezi amiri görevden al›nd›.

Yunanistan Baflbakan› KostasKaramanlis, olaylarda hayat›n› kaybedengencin ailesine gönderdi¤i bafl sa¤l›¤›mesaj›nda, "Tüm Yunanl›lar gibikendisinin de çok büyük üzüntüduydu¤unu, sorumlular›n bulunaca¤›n›ve böyle bir olay›n tekrar etmemesi içingereken tüm önlemlerin al›naca¤›n›"söylemek durumunda kad›.

Cumhurbaflkan› Karolos Papulyas iseolaylar›n bir hukuk devleti için travmateflkil etti¤ini belirtti.

Yunanistan ‹çiflleri Bakan› ProkopisPavlopulos ile Bakan Yard›mc›s›Panayotis Hinofotis'in olay›n ertesindesunduklar› istifalar› Baflbakan Karamanlistaraf›ndan kabul edilmedi.

‹çiflleri Bakan› Pavlopulos, 16yafl›ndaki bir gencin polis kurflunuylayaflam›n› yitirmesi karfl›s›nda bize hayli“tan›d›k” gelen bir aç›klama yapt›:"Münferit bir olay"...

Yunan bas›n yay›n organlar›, günlercemanflet haber olarak sayfalar›na tafl›d›¤›olaylar›n, uzun zamand›r eksiklikleri olanpolis teflkilat›n›n kara sayfas›n› teflkil etti¤igörüflünde birleflti.

Aleksis Grigoropulos çok kalabal›k

22

Yunanistan’datoplumun örgütlülü¤ü ateflle s›nand›

Yunanistan ‹flçiSendikalar›

Federasyonu(GESEE) ile

Yunanistan Kamu Çal›flanlar›

Konfederasyo-nu’nun (ADEDY)

ça¤r›s›yla greveç›kan, kamu

kurumlar›, yerelyönetim, banka,

vergi daireleriçal›flanlar›n›n yan›

s›ra avukat vee¤itimciler

Yunanistan’dahayat› durdurdu.

23

bir cenaze töreninin ard›ndan topra¤averildi. Cenaze törenine kat›lan kalabal›k,töreni yöneten papaza da tepki gösterdi.

Gösteriler cenaze töreninin ard›ndanda devam etti.

Ard›ndan, Yunanistan ‹flçi Sendikalar›Federasyonu (GESEE) ile YunanistanKamu Çal›flanlar› Konfederasyonu'nun(ADEDY) ça¤r›s›yla greve ç›kan, kamukurumlar›, yerel yönetim, banka, vergidaireleri çal›flanlar›n›n yan› s›ra avukatve e¤itimciler Yunanistan’da hayat›durdurdu.

Sivil havayolu çal›flanlar› dahil tümtoplu tafl›ma araçlar› çal›flanlar›n›n dagerek ifl durdurma eylemleri arac›l›¤›yladestek verip gerekse 24 saat süresincekat›ld›klar› grevde, posta, elektrik ve suiflleri çal›flanlar›n›n yan› s›ra Atina ile Pirekentlerinin de içinde bulundu¤u Atikabölgesindeki devlet hastaneleriçal›flanlar› da yer ald›.

Bu arada bas›n yay›n organlar›çal›flanlar› da 24 saat süresince grevegitti.

Greve kat›lanlar Atina ile Selanik kentmerkezleri baflta olmak üzere birçokkentte protesto gösterileri yapt›.

Özellikle gençlerin kat›ld›¤› gösteriler,öteki Avrupa ülkelerinde de tedirginli¤eyol açt›. Avrupa bas›n›, “küresel mali krizile birlikte iflten ç›kartmalar›n artmas›ylatoplumun sosyal bir patlaman›n efli¤inegelmesinden korkuldu¤u" uyar›s›ndabulundu.

Yunan toplumu örgütlü tepkigösterdi

Yunanistan’da birden büyüyen vetoplumun neredeyse tüm kesimlerini içinealan bu protesto dalgas›n›n arkas›nda,özellikle Yunan çal›flanlar›n›n yüksekörgütlülük düzeyi yat›yor. Yunansendikalar›n›n yüksek örgütlülükdüzeyinin yan› s›ra, çal›flanlar›n hemsendikalar›na hem de toplumsalsorunlara karfl› hassas tutumlar›, onlar›bu tür acil durumlarda bir araya getiriyor.

“Bunlar anarflist”, “devlet düflman›”,“yak›p y›k›yorlar” gibi kliflelere,önyarg›lara teslim olmayan toplumun,“ba¤›ms›z düflünebilme” yetene¤inikorumas›nda sendikal örgütlülü¤ün pay›büyük. Sol gelene¤in ve sokakeylemlerine yaslanan bir muhalefetinöteden beri güçlü oldu¤u Yunanistan,belki siyasal olarak da bu tür birleflikeylemler için uygun bir zemine sahip.Ama onca insan›, hükümetin ve bas›n›naksi yöndeki tüm çabalar›na, polisin

tehditlerine ra¤men istikrarl› bir flekildebir araya getirebilenin yaln›zca siyasigelenek olmad›¤› aç›k.

Küresel mali krizin, beyaz ya da maviyakal› tüm çal›flanlar›n temel haklar›n›ngeriletilmesi, ceberrut bir iflsizlikk›rbac›yla korkutularak “daha az›na raz›”edilmesi için bir f›rsata dönüfltürüldü¤ünügörüyoruz. Dünyan›n her yerinde “dev”flirketler çal›flanlar›n› kap› önüne koymay›al›nacak ilk önlem olarak görüyor veuyguluyor. At›lanlar yaln›zca at›ld›klar›ylakalm›yorlar, henüz at›lmam›fl olanlar›ndaha fazla ürkütülmesi, sindirilmesi içinde iflaret edilen ilk kurbanlar olarakkullan›l›yorlar.

Yunanistan’daki gösterilerin içindeçok say›da iflsizin yer almas› vesendikalar›n, henüz olaylar s›cakken birgenel grevle soka¤a dökülmesiYunanistan sermaye s›n›flar› için “krizinf›rsata dönüfltürülmesi” rüyas›n› kesintiyeu¤ratan bir kabusa dönüfltü.

Gösteriler,Yunanistansermaye s›n›flar›için “krizin f›rsatadönüfltürülmesi”rüyas›n› kesintiyeu¤ratan bir kabusadönüfltürdü.

‹hsan Oktay Anar nam ile meflhurgünümüz yazar›n “Kitab-Ül Hiyel” adl›matbuat›ndan al›nan kaynaklaradayan›larak rivayet olunmufltur ki;Kadanac› Behçet Paflazade Köse BekirEfendinin kullar›ndan, Candan-ü AlaKaragüllezade ‹lham Çelebi’nin kirvesi,Topçu Hamdi Pafla mahdumu, TemelAbbas Efendi, Hac dönüflü Irak’tangeçer iken, bir Bilal O¤lan›nyalvarmalar›na kay›ts›z kalamam›fl veMuntaz›r el Zeydi adl› muharrir iletemafla eylemifltir.

Havac› oldu¤undan kelli kendisi ilepabuç uçufl ilmi hakk›nda fikir teatisinegiren bu flahs›n niyeti, aya¤›ndakiçar›klar ile on kulaç mesafeden birkuffar kellesi uçurmakt›r. Emme, pekhafif olan çar›klar›n aerodinamik ilminevak›f olan herkesin tahmin eyleyece¤iüzre f›rlatma usulüyle bu kerte mesafeyihavadan kat eylemesini kabil-i mümküngörmeyen Temel Abbas Efendi derhal42 ebat olan (Kuffar ölçümü 10)pabuçlar›n›n, her metrede 1 turdöndürecek flekilde at›lmas› halindekafirin kellesinde patlayaca¤›n›hesaplam›fl ve aya¤›ndan s›y›r›p buyi¤ide vermifltir. Ol sebeple ayaklar›yal›n kalan Temel Abbas Efendi uçaktannaylon terliklerle inip pek Çok ÖnemliZaatlar bölümünden geçerkenjurnalcilere yakalanarak alay konusuedilmifltir. Ol yüce emel u¤runapabuçsuz kalan Temel Abbas Efendimasumdur ayaklar› da gayetsa¤l›kl›d›r...

Say›n Yazar ‹hsan Oktay Anar lütfenbeni affetsin. Bayram sonras› Hürriyetgazetesinin birinci sayfas›nda iki malumhaberi birlikte görünce, kendisindenizin almadan yukar›daki h›rs›zlamamuziplik dilimden dökülüverdi. Bilmemokudunuz mu; de¤erli yazar›m›z›n(flimdilik) 5 kitab›n›n isimleri flöyle:“Puslu K›talar Atlas›, Kitab-ül Hiyel,Efrasiyab’›n Hikayeleri, Amat veSuskunlar” Okuman›z› fliddetleöneriyorum...

Hürriyet’in birinci sayfas›nda üstüste denk gelen iki haberden Irakl›gazetecinin pabuçlar› ne kadar gerçekve hepimize sanki bir ferahl›k yaflatt›ysa.Atatürk Hava Liman› VIP salonundanmakam arabas›na terlikle yürüyen birGenel Müdürün foto¤raf› da flakagibiydi! Havac›l›k çevrelerinde buz gibiesen ve hepimizi utand›ran bir flaka!Hani çok ciddi, resmi bir ortamda birisiç›kar ve yakas› aç›lmad›k sözlerle,olmad›k bir f›kra anlat›r da buz gibi birhava eser bazen, f›kra komiktir amagülemezsiniz, sadece utan›rs›n›z, aynenöyle... fiimdilerde bafllayan veseçimlere do¤ru daha da h›zlanacakbelediye baflkan adaylar›n›nekranlardaki gösterileri de yüzümüzük›zartan flakalar gibi de¤il mi? Ekranaayakkab›s›n› f›rlataca¤› geliyor insan›n.

Irakl› gazeteci Muntaz›r el Zeydi ve“imha edilen” ayakkab›s› çok önemlibir direnifl simgesi art›k. Bizimgelene¤imizde bat›daki “surata pastayap›flt›rmak” ya da Araplar›n pabuç

24

Terlikler pabuçlar*Bahad›r AltanKaptan Pilot

Hürriyet’in birincisayfas›nda üst üste

denk gelen ikihaberden Irakl›

gazetecininpabuçlar› ne kadargerçek ve hepimizesanki bir ferahl›k

yaflatt›ysa. AtatürkHava Liman› VIP

salonundanmakam arabas›naterlikle yürüyen bir

Genel Müdürünfoto¤raf› da flaka

gibiydi!

25

f›rlatmas› yok, ama Bush’a ve ABD’yeduyulan tepki art›k ayakkab› f›rlatmay›evrensel bir gelenek yap›yor.Önümüzdeki günlerde benzerleriniülkemizde de görece¤imiz kesindir.

Bush Irak halk›n›n öfkesini önee¤ilerek flimdilik savuflturdu. AmaObama bu kadar flansl› olmayabilir.Protesto biçimlerinde mazlumlar›nyarat›c›l›¤›n›n s›n›r› yok çünkü.Türkiye’de de üniversite gençli¤i bukonuda oldukça baflar›l›. 20 Aral›ktabunun çok güzel bir örne¤ini izlediTaksim. Yunanistan’da 16 yafl›ndakiAlexis’in polis kurflunuyla öldürülmesiTürkiye için tan›d›k ve neredeyseal›fl›lm›fl olay niteli¤i tafl›yordu. Alexis’inkatlinin öfkesini sokaklarda isyanaçeviren komflumuz bizde yaflananpolis fliddetine karfl› bir fark›ndal›k dasa¤lad›.

Taksim’de, insan olman›nsorumlulu¤unu hepimiz ad›nayüklenmifl gençlerin duyarl›l›¤› vard›.Yüzler ölüm beyazl›¤›na boyanm›fl,gözler polis barikat›na dikilmiflti.K›m›ldamadan polislere bakt›lar.

Dümdüz bakt›lar... Öfkeyle bakt›lar...Sessiz sessiz bakt›lar... Uzun uzunbakt›lar...

Suratlar ölü, ama gözler barikat›delik deflik etmeye yetecek canl›l›ktaalev alevdi.

Polisler yer yer önlerine bak›yor buçakmak çakmak bak›fllardankaç›n›yordu sanki. Kara gözlüklerinitakanlar oldu.

Otorite u¤runa tarihte kaybolanölüler o öfkeli ölüm beyaz› suratlardavücut buluyordu.

Çoktular. Sessizce, sadece bakt›lar.Sonra f›s›lt› halinde bafllayan ve

yavafl yavafl yükselen perdede sesoldular.

Sadece iki kelime ç›k›yordududaklardan:

“Unutmayaca¤›z, affetmeyece¤iz”Yürüyüfle geçtiklerinde bu “F›s›lt›”

perde perde, yavafl yavafl yükselerekhayk›r›fla döndü, Beyo¤lu’nunsokaklar›n› sar›p yank›land›. Eyleminsonunda yap›lan aç›klaman›n mesaj›netti:

“...bu gözler tüm faili meçhullerinfaillerini, sizleri gördü efendiler.Gözümüz üstünüzde efendiler.Gözümüzdeki par›lt› bir yang›na k›v›lc›molabilir...”

Hiçbirfley unutulmuyor efendiler.Mazlumun ah› geç de olsa zalimin

surat›nda patl›yor. Ama ayakkab›, amatokat olarak; bazen bir çift k›v›lc›m bak›flolarak, bazen de bir terlikli foto¤rafolarak ç›k›yor.

Toplum sizi görüyor efendiler...Reflekslerinizi gelifltirmelisiniz.

Bush’tan alman›z gereken çok dersvar. Öne e¤ilme konusunda e¤itimlisinizbiliyoruz, ama art›k bundan fazlas›gerekiyor!

H›zla bafl›n›z› öne, bazen yanakaç›racak refleksten söz ediyorum.

Bir sonraki ayakkab› sizin surat›n›zado¤ru geliyor..!

Emniyetli uçufllar.

*www.airkule.com’da yay›nlanm›flt›r

Hiçbirfleyunutulmuyorefendiler.Mazlumun ah› geçde olsa zaliminsurat›nda patl›yor.Ama ayakkab›,ama tokat olarak;bazen bir çiftk›v›lc›m bak›flolarak, bazen debir terlikli foto¤rafolarak ç›k›yor.

26

Yaln›zca üyelerimizin bir ço¤u de¤il, art›kkamuoyunun hat›r› say›l›r bir bölümü desendikam›z›n bu konuya büyük bir a¤›rl›kverdi¤ini, bu alanda sa¤lanacak ilerlemelerinyaln›zca havac›l›k çal›flanlar› aç›s›ndan de¤il,fakat ayn› zamanda sektörün orta ve uzun vadeligeliflimi ve ülke ekonomisi aç›s›ndan da canal›c› bir öneme sahip oldu¤unun bilinciylehareket etti¤ini biliyorlar.

Hava-‹fl bu konuda yaln›z de¤il. Ülke içindeHavac›l›k T›bb› Derne¤i gibi kurulufllar›n çabalar›var. Dünya ölçe¤inde ise hem tekil havac›l›ksendikalar› hem de Avrupa örgütleri ETF (AvrupaTafl›mac›l›k ‹flçileri Federasyonu ve dünyaörgütümüz ITF (Uluslararas› Tafl›mac›l›k ‹flçileriFederasyonu) önemli çal›flmalar yürütüyorlar,uçufl emniyetinin liberalizasyon vekurals›zlaflt›rma ile zay›flat›lmamas› gerekti¤iniher f›rsatta vurguluyorlar.

ITF bu konuda kimi önemli bilimselçal›flmalar›n yap›lmas›na da önayak oldu. Neyaz›k ki, bu önemli çal›flmalar ço¤u durumda,bir ‹ngiliz deyiflinde söylendi¤i gibi “sessizlikleöldürülmeye” çal›fl›ld›. Ne de olsa bu çal›flmalar›yapt›ran bir sendikayd› ve sonuçlar nal›nc› keserimisali hep iflçilerden yana olacak biçimdeyontulmufltu. Elbette gerçek durum bundanfarkl› ancak bu tarz ak›l buland›rmaya yönelikpropaganda yaln›zca ülkemizde de¤il, bütündünyada ifle yar›yor ne yaz›k ki!

2005 y›l›n›n Haziran ay›nda Uluslararas› SivilHavac›l›k Örgütü (ICAO) tam da bu konuyu elealan, “Safety and Security Aspects of EconomicLiberalization” [Ekonomik LiberalizasyonununEmniyet ve Güvenlikle ilgili Yanlar›] bafll›kl› birbilimsel inceleme yapt›rd›. Sektöre yeni girmiflüyelerimiz için belirtmekte fayda var, BirleflmiflMilletler'e ba¤l›, 1947 y›l›nda kurulmufl birörgüttür ve merkezi Kanada’dad›r. Di¤er birdeyiflle ICAO devletlerin temsil edildi¤i birörgüttür ve dolay›s›yla onun haz›rlayaca¤› birraporda sendikalar›n tezlerinin kay›r›lmas› yada iflçilerden yana tarafl› bir çizgi izlenmesi sözkonusu olamaz. Hele de son 25-30 y›la evrenseldüzeyde damgas›n› vuran neo-liberal politikalargöz önüne al›nd›¤›nda…

ICAO’nun söz konusu raporu ekleri ile birlikte34 sayfa uzunlu¤unda. Burada bu raporu birç›rp›da özetlememiz hiç kuflkusuz mümkün

de¤il. Bunu birkaç bölüm halinde daha sonrakiyaz›larda yapaca¤›m. Burada ICAO’nunraporunun sendikalar›n y›llard›r söylediklerinihakl› buldu¤unu, ekonomik liberalizasyonunuçufl emniyeti ve güvenli¤ini zaafa u¤ratabilecekbirçok aç›k kap› b›rakt›¤›n› flüpheye yerb›rakmayacak bir biçimde ortaya koyuyor.fiüpheye yer b›rakmayacak diyorum, çünkü azönce belirtti¤im gibi raporu haz›rlatan bir BMörgütü, sendikalar ya da emekten yanaakademisyenler ve bilim insanlar› de¤il.

Raporun 2.2.2 ve 2.2.3 numaral›paragraflar›nda (yani hemen bafllar›nda) hemtek tek devletler baz›nda hem çok say›dadevletin bir arada oldu¤u durumlarda “ticaridüzenlemelerin ve uygulamalar›n” emniyet vegüvenli¤i olumsuz yönde etkileyebildi¤ibelirtiliyor. Söz edilen ticari düzenleme veuygulamalar ise daha sonraki paragraflarda tektek ele al›n›yor: Yabanc› sicile kay›tl› uçaklarlayap›lan operasyonlar, yabanc› uçufl ekibi ileyap›lan operasyonlar, “off-shore” operasyonlar,çok taraf› içeren ve baflka markalar›n kullan›m›n›içeren operasyonlar, s›n›r ötesi havayolubirleflmeleri ve sat›n almalar›, faaliyetlerintaflerona devredilmesi.

Evet, ICAO bunlar›n hepsinin uçufl emniyetive güvenli¤i alan›nda zaaflar yaratmapotansiyeline sahip oldu¤unu tespit ediyor.Di¤er bir deyiflle sendikalar›n daha 20 y›l öncehavac›l›k sektöründe liberalizasyon vekurals›zlaflt›rman›n yarataca¤› sonuçlarla ilgiliuyar›lar›n›n hakl›l›¤› bu raporla tescilleniyor.

Bununla birlikte bu raporun liberalizasyonuve kurals›zlaflt›rmay› önleyece¤ini, hatta kötühuylu bir çift ur gibi büyüyüfllerinin h›z›n›kesebilece¤ini düflünmek ham hayalcilik olur.T›pk› küresel ›s›nman›n ya da Tuzla’da ölümlerinve yaralanmalar›n önüne raporlarla geçilemedi¤igibi.

Bu tür raporlar çal›flanlar›n ve kamuoyununbilinç düzeyini yükseltmek, son y›llar›n modaifadesiyle fark›ndal›¤›n› art›rmak aç›s›ndan büyükönem tafl›maktad›r. Sa¤lam, bilimsel bilgiyedayanmak ça¤›m›z›n bir gere¤i. Ama bu bilgiancak bir toplumsal harekete dönüfltü¤ündegerçekten etkili olabilir. ‹flte ancak o zamanyaln›zca hakl› ç›kt›k demenin ötesine geçebilirizve hakl›yd›k o nedenle de kazand›k diyebiliriz.

Uçufl emniyeti ve ekonomik

liberalizasyon

KARfiIATAKKemal Ülker

Hava-‹fl E¤itim Uzman›

‹ki ay› aflk›n bir süre önce THY’de çal›flaniki Japon kabin memuru sendikam›z› ziyaret etti.

Genç, p›r›l p›r›l, enerjik ve son derecesempatik iki genç kad›n. Di¤er 16 arkadafllar›n›temsil etmek üzere gelmifller. Bu kabinmemurlar›n›n kimi birkaç ayd›r kimi ise birkaçy›ld›r hatta 10 y›l› aflk›n süredir THY’ye hizmetveriyor.

Dil, din, ›rk, siyasi düflünce, cinsiyet ve cinselyönelim ayr›m› yapmadan iflçilere destek olmak,onlarla dayan›flma içine girmek sendikac›l›¤›nevrensel ilkesidir. Biz de konu nedir, sizin içinne yapabiliriz diye sorduk.

Kendilerine yap›lan bir tebli¤ canlar›n› çoks›km›flt›. THY bugüne kadar Japonya-Türkiyeuçufllar›nda biri “business”da biri de“ekonomi”de olmak üzere iki Japon kabinmemuru ile uçuyordu. Kendilerine bir gün hiçbeklemedikleri bir anda bu say›n›n biredüflürülece¤i söylenmifl.

Bu arkadafllar uçufl bafl›na paraald›klar›ndan bu karar gelirlerinin ve yaflamstandartlar›n›n yar› yar›ya düflmesi anlam›nageliyor.

Ama mesele sadece gelir meselesi de¤ilhiç kuflkusuz.

THY yönetiminin bafl›n› sonunu hesapetmeden ald›¤› bu karar hem uçufl emniyetihem de müflteri memnuniyeti aç›s›ndan çokciddi sak›ncalar içeriyor.

Uçufl emniyeti ile ilgili sorunlarTürkiye-Japonya aras›nda a¤›rl›kl› olarak

yafll› Japon turistler uçuyor. Bu yolcular›n ço¤uya hiç ‹ngilizce bilmiyorlar ya da çok az ‹ngilizcekonufluyorlar.

Hiç istenmese de acil bir durumda kabinmemurlar› çok ciddi iletiflim sorunlar›yaflabilecektir. Bir acil inifl öncesinde ikinci dili‹ngilizce olan kabin memurlar›n›n çok az ‹ngilizcebilen ya da hiç bilmeyen ve yafl ortalamas›yüksek olan bir yolcu kitlesinin emniyetinisa¤lamaya çal›flt›¤› bir ortam› kafan›zdacanland›r›n. Tek bafl›na bir Japon kabin memuruyüzlerce yolcudan hangi birine yetiflebilir?

Müflteri memnuniyeti ile ilgili sorunlarBu uygulama business ve ekonomi

s›n›flar›nda birer Japon kabin memuru görmeyeal›fl›k ve bunu talep eden ve bu anlamda “tutucu”oldu¤unu söyleyebilece¤imiz Japon yolcular›hayal k›r›kl›¤›na u¤ratacakt›r. Uygulaman›nbafllayaca¤› duyulur duyulmaz flikayetmektuplar› ya¤maya bafllam›flt›r. Yolcular›nflikayetle sonuç alamamalar› durumunda bir

baflka havayoluna yönelmeleri hiç de flafl›rt›c›olmayacakt›r.

Japonya’daki sendikaya üye oldular veifllerine son verildi

Bu arkadafllar›m›z Türkiye’de çal›flma izinlerive sigorta numaralar› olmad›¤›ndan sendikam›zaüye olamad›lar. Çünkü bu arkadafllarJaponya’da faaliyet gösteren bir istihdam bürosuüzerinden kiralan›p çal›flt›r›l›yorlar.

Bunun üzerine kendilerine Japonya’dakisendikaya üye olmalar›n› önerdik. Onlar daböyle yapt›lar. ITF de konuyla ilgilendi. Yap›lanaraflt›rma sonucunda bu arkadafllar›n çok azücret ald›klar› ve Japon ifl kanununa göre kimihaklar›n›n ödenmedi¤i belirlendi. Bakanl›k THYhakk›nda bir soruflturma bafllatt›. Elbette buarkadafllar›m›z haklar›n› alacaklar.

THY’nin Tokyo Ofisi yöneticisi Japonya’dakisendikadan ve ITF’ten gelen toplant› talebinireddetti.

Hemen ard›ndan da bu arkadafllar›m›zafiubat ay›nda iflten ç›kar›lacaklar› söylendi.

Yerlerine 3 Japonca bilen Türk kabinmemuru arkadafl e¤itime al›nd›.

Oysa bu arkadafllar›n say›s› bu görev içinçok yetersizdir. Ayn› zamanda bu uygulamaJapon kabin memuru görme konusunda tutucu›srarc›l›k içinde olan yolcular aras›nda büyükmemnuniyetsizlik yaratacakt›r.

‹flten ç›kar›lan Japon arkadafllar›m›zkolayl›kla ifl bulabileceklerini söylüyorlar. AmaTHY’de mutlu olduklar› bu flirkette çal›flmayadevam etmek istedikleri ama haklar›n› aramaktanda geri durmayacaklar›n› söylüyorlar.

Pek çok durumda oldu¤u gibi bu örnektede çal›flanlar›n önerileri ve uyar›lar› yaln›zcakendi ç›karlar›n› de¤il fakat ayn› zamanda flirketinç›karlar›n› ve itibar›n› koruyan nitelikteydi.

Asl›nda hâlâ zaman var ve THY yöneticileribu yanl›fl karardan dönme flans›na sahipler.Keflke…

27

THY’nin Japonkabin memurlar›

Yap›lan araflt›rmasonucunda buarkadafllar›n çokaz ücret ald›klar›ve Japon iflkanununa görekimi haklar›n›nödenmedi¤ibelirlendi.Bakanl›k THYhakk›nda birsoruflturmabafllatt›. Elbette buarkadafllar›m›zhaklar›n›alacaklar.

28

Sabah-ATVgrubunda örgütsüzoldu¤u için iflinden

olmufl yüzlercegazeteci bir yana;

sendikalfaaliyetlerinden

dolay› iflindenç›kar›lm›fl az

say›daki bas›nemekçisinden biri

Nuh Köklü.

Türkiye Gazeteciler Sendikas›; Ankave Anadolu Ajans’tan sonra Sabah-ATVgrubunda da üye ço¤unlu¤unu eldeederek toplu sözleflme yetkisine hakkazand›. Ancak bu uzun ve zor süreçözellikle baz›lar› için hiç de kolay olmad›.Sabah-ATV grubunda örgütsüz oldu¤uiçin iflinden olmufl yüzlerce gazeteci biryana; sendikal faaliyetlerinden dolay›iflinden ç›kar›lm›fl az say›daki bas›nemekçisinden biri Nuh Köklü.

O, y›llar›n› bas›na vermifl vesendikalaflma sürecinin bedelini ödemiflduyarl› bir gazeteci.

Toplumdaki yayg›n gazetecilik alg›s›n›naksine “Fabrikadaki bir iflçiden ya dasözleflmeli, sözleflmesiz bir devletmemurundan fark›m›z yok. Yayg›n alg›,gazetecinin kamusal alanda ‘flansl›,ayr›cal›kl›’ oldu¤u gibi bir durum yarat›yorki biz gazetecilerin bu ilüzyonu görmekistememesi birçok sorunu da beraberindegetiriyor.” diyen Köklü ile bas›n, sendikaüzerine konufltuk.

-Sizi tan›yabilir miyiz?1968 y›l›nda Ankara’da do¤dum. 1985

y›l›nda ‹stanbul Üniversitesi Bas›n Yay›nYüksek Okulu’na girdim . Mesleki anlamdailk profesyonel deneyimim 1994 y›l›ndabir grup arkadafl›n içerisinde yer alarakExpress Dergisi’nde çal›flmaya bafllamamoldu. Burada röportajlar yapt›ktan sonra1995 y›l›nda Nokta Dergisi’nde çal›flt›m-

ki benim için eski kuflak gazetecilerin ismiaz bilinenlerinden merhum Fikri Ayy›ld›z’laçal›flma flans›m›n oldu¤u yerdi- 1996’daHürriyet Gazetesi’ne girdim, ‹stanbul LifeDergisi’nde kültür- sanat editörlü¤ü,Tempo Dergisi’nde muhabirlik yapt›m.2001 y›l›na kadar orada çal›flt›m, ard›ndanBianet internet sitesinde editörlük yapt›m.2003 y›l›nda Arjantin’e gittim. OradanBolivya, Urguay, fiili ve Peru’dan Bianet,Cumhuriyet Gazetesi ve Aç›k Site’yeyaz›lar gönderdim. Türkiye’ye döndüktensonra bir süre Aç›k Radyo’da programyapt›m ve son olarak da SabahGazetesi’nde editör olarak çal›fl›yordum.Mesleki olarak durumum bu. P›narÇekirge’yle Profili Olmayan Kad›n: AjdaPekkan kitab›n› yazd›m. Virgül, Radikalgibi mecralarda da yaz›lar yazd›m.

-Sendikal› oldu¤unuz için ifl akdinizinfesh edildi¤ini biliyoruz. ‹fl akdiniz feshedilirken söylenen gerekçe neydi?

Yaz›l› olarak da aç›kland›¤› gibi;puantaja uymamak (‹fl yerinde haftal›k 45saat çal›flma süresi girifl ç›k›fl saatlerinegöre ayarlan›yor) ve editoryal dikkatsizlikolarak belirtildi. Bu yaz›l› aç›klamayd›,zaten hiçbir fesih gerekçesinde gerçeksebep belirtilmez. Oysa ki benim iflyeritemsilcisi olarak seçildi¤im tarihten itibarengelmeye bafllayan yaz›l› uyar›lar, birçokarkadafl›m›za sendikadan ayr›lmas› içinyap›lan tehditler, istifa edenlerin taltif

Özlem ErgunHava-‹fl Sendikas›Bas›n-Yay›n Uzman›

TGS ‹flyeri Temsilcisi, Gazeteci Nuh Köklü:

‹flçi hareketleri ana medyada yer alm›yorsasebebi gazetecilerin örgütsüzlü¤üdür

edilmesi as›l gerekçenin sendikalörgütlenmenin içinde olmam oldu¤unuortaya koyuyor.

-Gazetecilerin çal›flma koflullar›ndansöz eder misiniz? Toplumumuzdagazeteci dendi¤inde ilk akla gelen köfleyazarlar› oluyor, oysa ki marka olmuflbirkaç köfle yazar› d›fl›nda iflinmutfa¤›nda görünmeyen emek olarakçal›flan binlerce bas›n emekçisi var.Onlar›n yaflam ve çal›flma flartlar› nedir?

Temelde fabrikadaki bir iflçiden ya dasözleflmeli, sözleflmesiz bir devletmemurundan fark yok. Tabi oldu¤u iflyasas› farkl› o kadar. Çal›flma koflullar›n›anlatmadan önce özellikle flunu belirtmekisterim; toplumdaki gazeteci alg›s›,gazeteciyi di¤er mesleki pozisyonlardanfarkl›laflt›r›yor, bu alg› gazetecinin kamusalalanda ‘flansl›, ayr›cal›kl›’ oldu¤u gibi birdurum yarat›yor ki biz gazetecilerin builüzyonu görmek istememesi birçoksorunu da beraberinde getiriyor. Bu benceçok önemli. Gazeteci kamu nezdindekikonumdan vazgeçmek istemiyor, yani‘kaybedece¤i zincirlerden çok fazla fleyoluyor’. ‹tibar, bedava seyahat, hediye,toplumun önde gelen insanlar›yla görüflmeimkan› vd… Belki çok konuflulmuyor amasendikal örgütlenmenin medyada yayg›nolamamas›n›n içinde bunlar da var.

fiimdi sizin sorunuza gelince; Birmedya organ›n›n en alt kat›nda olanmuhabirle, editörün, servis flefinin ya dao yay›n organ›n›n yönetici kadrosundakikiflilerin konumlar› farkl›. En alttaysan›zsize sunulanla yetineceksiniz, ne sigorta,ne sözleflme ne de baflka bir fley.fiansl›ysan›z sigortan›z yap›l›r ama as›lolarak tabi olman›z gereken yasamaddesinden (eski 212 yeni 5953.madde) bahsedilmez bile. Siz buna raz›olursunuz alaca¤›n›z para da 800 ile 1500YTL aras›nda de¤iflir. Çal›flma saatleri deyeri de belirsizdir. Üstelik herhangi biriflkolundaki rekabet koflullar›n›n en üstseviyede oldu¤unu, imzan›z›n ç›kmas›gerekti¤ini de bilirsiniz. Örgütlenmeninad› bile zikredilmez, kazara örgütlenmeyeçal›fl›rsan›z ‘kara liste’ye al›n›rs›n›z vezaten s›n›rl› say›da olan medya organlar›aras›nda yer bulman›z da zorlafl›r. Bukoflullar›n iyileflmesi tamamen sizin ekipflefiyle ya da karar verici yöneticilerleiliflkinize ba¤l›d›r, yetenekleriniz, bilgibirikiminiz ancak bir yere kadar ifle yarar.Yani editör olursunuz belki 5953’e tabiiolursunuz, maafl›n›zda iyilefltirme olur.Editör ya da orta kademe yöneticiysenizmaafl›n›z bir muhabirden fazlad›r ama bukez de sorumluluklar›n›z, ald›¤›n›z ücretlek›yaslanmayacak kadar artmaya bafllar. Bu arada istedi¤iniz haberi de¤il istenilenhaberi yapman›z öne ç›kar, mesela birSabah çal›flan›n›n nükleer enerjiyle ilgilibir haber yapmas› düflünülemez dahi,

t›pk› bir Hürriyet çal›flan›n›n TÜS‹ADaleyhinde bir haber yapamamas› gibi.E¤er ana medya dedi¤imiz Sabah,Hürriyet gibi medyalarda çal›fl›yorsan›zçal›flma koflullar›n›z di¤er medyaorganlar›na göre daha iyidir. ( Servis,yemek vs) Fakat çocuklar için krefl istedi¤iiçin iflten at›lan birisinin oldu¤u bir medyaçal›flma ortam›nda s›n›rlar›n çok da geniflolmad›¤›n› da bilmek gerekir. Sonuçitibariyle; en alttaki muhabirden enyukardaki yöneticiye kadar tabii kald›¤›m›zve patronun belirledi¤i bir çal›flmakoflulundan bahsedebiliriz.

-Haber verme asl›nda bir kamugörevi. Bu aç›dan bak›ld›¤›nda, bas›nsektöründe sendikan›n kamuyu dailgilendiren baflka anlamlar› olmal›. Birkaçgazete patronunun tekeller eliyle hakimoldu¤u bas›n alan›nda sendikan›n birtehlike olarak görülmesinin demokrasiaç›s›ndan açmazlar› neler?

Kesinlikle çok önemli bir soru. Ben deörgütlenme sürecinde fark ettim.Fabrikada örgütlenmek tabii ki çok önemliama bas›n da örgütlülü¤ün temel bir fark›var; ba¤›ms›z haber yapabilme, ba¤›ms›zhaber yayabilme flans›n›n olmas›. Bir örnekvereyim; Bir x partisinin yöneticisini ya dabir belediye baflkan›n›n yolsuzlu¤a ad›n›nkar›flt›¤›n› biliyorsunuz ama bunugazetenizde yazabilme flans›n›z tamamenpatronun ç›karlar›na göre flekillendi¤inidüflünün. Bu durumda hangidemokrasiden bahsedebiliriz ki? BafltaAyd›n Do¤an olmak üzere gazetepatronlar› bunun fark›nda. Sendikalaflm›fl,kiflisel haklar›n› savunman›n yan› s›ragazeteci olman›n getirdi¤i kamusal göreviicra edebilen bir gazeteciyi istemezler.Kamuoyu asl›nda durumun ne kadartehlikeli olabildi¤ini Do¤an Grubu- AKPhükümeti aras›ndaki söz düellosundagördü. Karfl›l›kl› tehdit, flantajla flekillenenolaylarda iki fley çok önemliydi. Hükümetistese bas›n›n etkinli¤ini s›n›rland›rabilir,kendine tabii k›labilir. Bas›n da bir güçoda¤› olursa isterse kendine ayr›cal›kl› birkonum yaratabilir. Gazetedeki köfleyazarlar›n›n patronlar›n›n ç›karlar›n› nas›lkorudu¤unu gördünüz. Tamam, patronunç›kar›n› korumak bas›na has de¤il amabir kanaat önderi olmufl yazar›n ya daçok okunan bir gazetecinin de buyolu seçmifl olmas› durumufarkl›laflt›r›yor. Bizim gibidaha afla¤›daçal›flanlar ise zatenpatronaj›n ç›kar›nagöre flekillendirilerekçal›fl›r›z. Çok uç birörnek ama yine deönemli. Sabah yazar›Sinan Akyüz yazd›¤›bir yaz›dan dolay› ifltenç›kar›ld›. (Yaz›s›ndaki ›rkç›,

29

En alttaysan›z sizesunulanlayetineceksiniz, nesigorta, nesözleflme ne debaflka bir fley.fiansl›ysan›zsigortan›z yap›l›rama as›l olaraktabi olman›zgereken yasamaddesinden ( eski212 yeni 5953.madde)bahsedilmez bile.Siz buna raz›olursunuzalaca¤›n›z para da800 ile 1500 YTLaras›nda de¤iflir.Çal›flma saatleri deyeri de belirsizdir.

Türkiye Gazeteciler Sendikas› ileATV-Sabah iflvereni aras›nda 26Hazi ran ’da bafl layan top lu iflsözleflmesi görüflmeleri anlaflmazl›klasonuçlan›nca 17 Aral›k 2008 tarihinde

ATV ve Sabah Gazetesi’nin Balmum-cu’daki tesislerine grev karar› as›ld›.D‹SK Genel Baflkan› Süleyman Çelebi,Türk-‹fl ‹stanbul Bölge Temsilcisi FarukBüyükkucak, Türk-‹fl Genel SekreteriMustafa Türkel ve Hava-‹fl GenelBaflkan› Atilay Ayçin’in de destekverdi¤i grev karar›, çal›flanlar›n “özgürbas›n, özgür sözleflme” sloganlar›aras›nda as›ld›. Daha pek çok sendikatemsilcisinin de haz›r bulundu¤u bas›naç›klamas›nda Türkiye GazetecilerSendikas› Genel Baflkan› Ercan ‹pekçi,“Bir y›ld›r süren örgütlenme sürecinde,5 oturum sonras›nda 21 maddeüzerinde anlaflmam›za ra¤men iflverentemsilci ler inin masadan kaçmabahaneleri yaratt›klar›n› gördük.‹flveren, bir taraftan T‹S görüflmelerinisürdürürken di¤er taraftan çal›flanlara,sendikadan ayr›lmalar› için yo¤un bask›yapt›.” dedi.

Bas›n aç›klamas›n›n ard›ndan grevkarar›n›n as›lmas›yla birlikte bas›nçal›flanlar›n kalemlerini Sabah-ATVbinas›n›n önüne atarak ilk tepkilerinidile getirdiler.

Sabah ATV binas›nagrev karar› as›ld›

30

afla¤›lay›c› ifadeyi kabul etmemeklebirlikte) Orada as›l önemli olan yaz›dabahsi geçen Türkmen kad›nlar›meselesiydi. Bilmiyor olabilirsiniz ama fluan gazetenin patronu Ahmet Çal›k,Türkmenistan’da yat›r›ma haz›rlan›yor.Ayn› yazar daha önce Moldavyal› kad›nlarhakk›nda da benzer yaz› yazm›flt›, ozaman yöneticiler neredeydi? E¤er etkilibir sendika olsayd› belki yine Akyüz ifltenç›kar›l›rd› ama tutarl›l›¤›n olmas› gerekti¤ivurgulan›rd›. Yine ‘kara liste’ye al›n›p iflbulamayan bir arkadafl›m›z›n maruzkald›¤› fleylerden dolay› kamuoyubilgilendirilebilirdi. Yine Nükleer enerjigibi tehlikeli bir yat›r›m›n haberiniyapabilirdik, yine Kuzey Irak’tangönderilen foto¤raflar› hiçbir sansüregerek b›rakmadan yay›nlayabilirdik.Birçok örnek verilebilir ama bas›ndasendika ayn› zamanda ifadeözgürlü¤ünün geniflletilmesi için çokönemli, k›sacas› bas›n alan›nda sendikaistenmemesinin as›l sebebi politik biralternatifin do¤abilme ihtimalidir.

-Bildi¤imiz kadar›yla TGS’nin sadeceAnadolu Ajans›’nda toplu sözleflmeyetkisi var. Bas›n sektöründe sendikan›ntoplu ifl sözleflmesi yapabilmesininönündeki engeller neler? Siz bundansonras›n› nas›l de¤erlendiriyorsunuz?

TGS, Anadolu Ajans›’nda örgütlü vegeleneksel olarak her toplu sözleflmedöneminde görüflme yapabiliyor. Fakatgeçen aylarda ANKA’da da bir görüflmeyap›ld› ve ba¤›tland›. Sabah - ATV’de ise

TGS ço¤unlu¤u ald›. Yani toplu sözleflmehakk› do¤du. Fakat üç ya da dörtgörüflme, üzerinde anlafl›lan 22 madde(ki biri hariç son derece s›radanmeseleler) sonras›nda görüflmeler t›kand›ve greve do¤ru bir süreç bafllad›.

Toplu sözleflme yapabilmek içinöncelikle o ifl yerinde ço¤unlu¤unal›nmas› gerekir. Bu Sabah’ta mümkünoldu çünkü TMSF yönetimi s›ras›nda iyibir örgütlenmeyle ço¤unlu¤u alm›flt›k.Fakat di¤er medya organlar›nda bununmümkün olamamas›n›n birkaç sebebivar. öncelikle patron tek bir ifl yeri alt›ndaasl›nda sizin bilmedi¤iniz baflka iflyerindesizi çal›flt›r›yor olabilir, dolay›s›yla bir iflkolunda ço¤unlu¤u alman›z mümkünolamaz. ‹kincisi, 1990’l› y›llarda Ayd›nDo¤an’›n denedi¤i gibi sendikay› by-passederek görüflme yap›l›r ve uzun vadedetoplu görüflme anlams›z hale getirilir. Birsebep daha var ki bu çok daha önemli;gazeteciler örgütlenmek istemiyor.

- Eklemek istedikleriniz… Sabah - ATV asl›nda olmaz deneni

hayata geçirdi ve ana medyadaörgütlenme olabilece¤ini gösterdi.Sendikal örgütlenme sürecindezaaflar›m›z olabilir ama kamuoyununayr›cal›kl› olarak tan›mlad›¤› gazetecilerinde örgütlenmesi gerekti¤ini gösterdik.Gazeteci arkadafllar›m›z flunu bilmeli;DESA grevine iliflkin bir haber anamedyada yer alam›yorsa bunun ilk sebebikendilerinin örgütsüz olmas›d›r.

31Uluslararas› SendikalarKonfederasyonu, kas›m ay›ndaaç›klad›¤› raporla 2007 y›l›nda dünyada91 sendikac›n›n öldürüldü¤ünü, 73sendikac›n›n da tutukland›¤›n› belirtti.

Konfederasyonun yay›mlad›¤› y›ll›kraporda, 39 sendikac›n›n öldürüldü¤üKolombiya'n›n geçen y›l da en fazlasendikac›n›n cinayete kurban gitti¤i ülke oldu¤u belirtildi.

138 ülkeyi kapsayan raporda,Gine'de sendikalar›n rüflvet ve temelhaklara müdahaleyi protesto etmek içindüzenledi¤i gösterilerin sert flekildebast›r›lmas› s›ras›nda 30 sendikac›n›nöldü¤ü, bundan Devlet Baflkan› LansanaConte rejiminin do¤rudan sorumluoldu¤u ifade edildi.

‹ran'da 40, Fas'ta 14, Myanmar'da 7sendikac›n›n öldürüldü¤ünün belirtildi¤iraporda, sendikac›lar›n fliddete maruzkald›¤› ya da tutukland›¤› ülkeleraras›nda Beyaz Rusya, Sudan,Swaziland, Filipinler, Zimbabve, Pakistan,Nepal ve Honduras da yer ald›.

Raporda, Latin Amerika'n›n sendikafaaliyetleri konusunda en tehlikeli bölgeolmaya devam etti¤i, fliddet, cinayet,iflkence, h›rpalama, yasa d›fl› iflten atmave tutuklama gibi tüm sendika karfl›t›uygulamalar›n görüldü¤ü vurguland›.

Çin, Kuzey Kore, Laos, Vietnam,‹ran, Irak, Suriye, M›s›r, Ürdün, Kuveytve Yemen'de de sendikal haklar›n›n hiçesay›ld›¤› kaydedildi.

Tek yasal devlet sendikas›n›n oldu¤uÇin'de Olimpiyat Oyunlar› için insanhaklar›n›n iyilefltirilmesi konusundaverilen sözlere ra¤men iflçilerin toplueylemlere kat›ld›klar› gerekçesiyletutukland›¤› ve hapsedildi¤i örne¤iverildi.

ABD ve Avustralya'da ise Bush veHoward hükümetlerinin sendikalörgütlenmeye karfl› düflmanl›klar›n›yo¤unlaflt›rd›klar› ifade edildi.

Uluslararas› SendikalarKonfederasyonu'nun kara listesindeTürkiye’de yer ald›. ‹flten ç›karma,psikolojik bask›, sendika karfl›t›kampanyalar›n neredeyse dünyagenelinde oldu¤u ancak Türkiye, BosnaHersek ve Bulgaristan'da bunlara dahafazla rastland›¤› belirtildi.

Konfederasyon, 2006'da dünyada144 sendikac›n›n öldürüldü¤ünüaç›klam›flt›.

Merkezi Brüksel'de bulunanUluslararas› SendikalarKonfederasyonu, 155 ülkedeki 311sendikaya ba¤l› 168 milyon çal›flan›bünyesinde bulunduruyor.

Uluslararas› Sendikalar Konfederasyonu:2007’de 91 sendikac› öldürüldü

Uluslararas›SendikalarKonfederasyo-nu'nun karalistesindeTürkiye’de yerald›. ‹flten ç›karma,psikolojik bask›,sendika karfl›t›kampanyalar›nneredeyse dünyagenelinde oldu¤uancak Türkiye,Bosna Hersek veBulgaristan'dabunlara dahafazla rastland›¤›belirtildi.

Geri Dönüflüm ‹flçileri GazetesiKat›k'›n yeni say›s› ç›kt›. Alt›nda¤Belediyesi'nin geçti¤imiz A¤ustosay›nda at›k ka¤›t iflçilerinin Ankara‹skitler bölgesindeki depo veyatakhanelerine gerçeklefltirdi¤isald›r›n›n konu edildi¤i Kat›k dergisinde,Trakya'dan Antalya'ya, ‹stanbul'danAksaray'a birçok ilden at›k ka¤›tiflçilerinin yaz›lar› yer al›yor.

Yüzlerce ka¤›t toplay›c›s›n›n geçimkap›s› olan ka¤›t depolar›n›nboflalt›lmas›n› aksi halde kumladoldurulaca¤›n› söyleyen Alt›nda¤Belediyesine karfl› kararl› direnifllerinisürdüren at›k iflçileri, “Ekme¤imizden,onurumuzdan bugüne kadar ödünvermedik, bundan sonra da vermeyiz.Biz kazan›rsak tüm emekçilerkazanacak” diyor.

Örgütlenme ve sendikalaflmaçal›flmalar›n› sürdüren geri dönüflümiflçileri için yapaca¤›n›z her türlü katk›ise çok de¤erli. “Sizleri yan›m›zdagörmek gücümüze güç katacakt›r.Destek mesajlar›n›z eylem süresiboyunca at›k ka¤›t iflçisiarkadafllar›m›zla paylafl›lacak ve bizebüyük moral ve güç katacakt›r.” diyenka¤›t iflçilerine ulaflmak için:katik_aki@mynet.com

Kat›k dergisine yazan pek çok ka¤›tiflçisinden biri olan Kerem, gönderdi¤imektupta binlerce at›k iflçisinetercüman olurken, bu insanlar›nyaflad›klar›n› tüm samimiyeti vegerçekli¤iyle gözler önüne seriyor.

32

Geri dönüflüm iflçileri:

Biz kazan›rsak tüm emekçiler kazanacak

Örgütlenme vesendikalaflmaçal›flmalar›n›sürdüren geri

dönüflüm iflçileriiçin yapaca¤›n›z

her türlü katk› iseçok de¤erli.

Onlara ulaflmak için:katik_aki@mynet.com

Bize güneflinvurmas› zor

Asgari ücret 430 YTL de¤il mi? Size öylegeliyor. Aksaray’da birinci organize sanayibitti, ikincisi kuruluyor. Organize sanayidetorpille ifl buldum. Gece on bire kadarçal›fl›yorum. Önemli olan sigortan›n yatmas›diye düflünüyorum. O zaman asgari ücret300 YTL faland›. Ben hesapl›yorum 250 maaflverseler, 80 yol paras›na gidiyor, 100 yemekdesen, bana kal›r 70 lira. Sigaray› b›raksam,hiç hastalanmasam, hiç üstüme bafl›ma birfley almasam para bile biriktirebilirim. ‹flebafllad›¤›m›n üçüncü günü patron beniça¤›rd› maafl› konuflmak için: “Maafl 180YTL, sigortay› 9 ay sonra yapar›m, Pazargünleri tatil ama çal›flmazsan maafl›ndan çiftyevmiye olarak kesilir.”

Bizim köyle sanayinin aras› 15 km, serviseveriyorum 80 lira. Yemek 100 olsa baflkahiçbir harcamam olmasa, Pazar günleri iflegelmesem ben borçlu ç›k›yorum. Kafamdankaynar sular döküldü. A¤z›ma gelen küfürüsay›p ç›kt›m odadan. D›flar›da çal›flanlaraba¤›rd›m: “Ulan hadi ben ç›k›yorum, gidipka¤›t toplar›m, size ne oluyor, siz ne demeyehiç sesinizi ç›karm›yorsunuz?” ‹flçilerdenbirisi ”Sigorta memurlar› geliyorlar, biz ne

yapabiliriz” diye cevap verdi.Bu ülke do¤ru düzgün yönetilsin, ka¤›tç›

kalmaz. Çöpün içinde her fley vard›r, köpekölüsü de olur, insan boku da. Yeri geliyor,çocuk bezini almak için bokun içine elat›yorum. Kokudan tansiyonumun düfltü¤üoluyor. Zab›ta sopas› durmadan tepemizde.Biliyorum yanl›fl yap›yorum ama bazenöfkeden bütün pofletleri y›rta y›rta, çöplerida¤›ta da¤›ta yürüyorum. Gerçi zab›talar›nhepsi kötü de¤il ama emir demiri kesiyor.Melih Gökçek emir vermifl.

5 sene önce dü¤ün yapt›m hala borçlar›m›ödüyorum. Adana’dan A¤r› Aksaray’a kadark›z arad›k, kimse k›z vermiyor. ‹fl yok, güçyok, ka¤›tç›l›¤› iflten sayan yok. K›z›ma nas›lbakacaks›n diye soruyorlar. Zar zor otuzumdabir k›z buldum, o da akraba olmasa geneverecekleri yok. fiimdi alt› buçuk ayl›k birçocu¤um var, ona da flükür. Y›lda birmemlekete gidiyorum, onda da bir haftayorgunluktan yataktan ç›kam›yorum. Kar›n›nyüzünü görmüyorum ki çocuk olsun.

Bu düzen de¤iflmeli. Benim gençli¤imgeri gelmez, flimdi ayda 1 milyar kazansamgene bir fley biriktiremem. Yafllan›nca birmaafl›m olmazsa ne yiyece¤im? Avratla baflbafla kal›r›z, bir de evlat hay›rs›z ç›karsa…zaten bu devi rde nas› l hay› r l › ev latyetifltireceksin? Tek derdim o okusun dakendini kurtars›n.

Biz bu ülkede ikinci de¤il alt›nc›-yedincis›n›f insanlar›z. Bize güneflin vurmas› çokzor, ta zemin kattay›z. Bazen teyze dedi¤imkad›n bana ters bir fley söylüyor, 10 yafl›ndaçocuk beni çal›fl›rken görünce kaç›yor. Bizifareden daha pis görüyorlar. Böyle birdurumda 1 milyar kazansam neye yararorada kafa olarak bitmiflim ben. Bir gün yoldabir kad›n beni görünce tedbir olarak çantas›n›as›p s ›k › s ›k › yap›flt › . Benim fleref imkapt›kaçt›ya elverse niye boklu bezinikar›flt›ray›m? Biz niye hakir görülüyoruz?Tak›m elbise giysem hiç rahats›z olmaz amao tak›m elbise giyenlerin içinde bir sürü h›rs›zoldu¤unun fark›nda bile de¤il.

Örgütlülü¤ümüzden yeni haberim oldu.Bundan sonra her türlü deste¤i verece¤im,eylemlere kat›laca¤›m. Tüm ka¤›t iflçisiarkadafllara selam.

33

THY ÇA⁄RI MERKEZ‹ KAPATILMASIN!TÜKET‹C‹ OLARAK KAL‹TEL‹ H‹ZMET‹ST‹YORUZ!

THY ça¤r› merkezinin 550 çal›flan›yla, THY yönetiminin bir gecedeald›¤› kararla kapat›larak taflerona devredilmesi; hem çal›flanlar hemtüketiciler için kabul edilemez bir uygulamad›r. Tüketiciler olarak; k›sasürede hem ülkemizin hem bölgenin en büyük ve kaliteli ça¤r› merkezikonumuna gelen THY ça¤r› merkezinden hizmet almak istiyoruz. Halk›nbirikimleriyle oluflturulan kurumlar›n; iktidara yak›nl›¤›yla bilinen çevreleresat›lmas›n› bir yurttafl olarak da kabul etmiyor; THY yönetiminin ald›¤›bu talihsiz karardan bir an önce vazgeçerek, çal›flanlara ifl güvencelerinigeri vermelerini istiyoruz.

Hava-‹fl Sendikas› bu y›l ilk kezTüyap kitap fuar›na kat›ld›. 27.’si Tüyapkongre binas›nda gerçeklefltirilen kitapfuar›n›n bu y›lki temas› “1968: 40 y›lönce, 40 y›l sonra” olarak belirlenirken,fuara 550 yay›nevinin yan› s›ra pek çoksivil toplum örgütü kat›ld›. Fuarda panel,söylefli, konser, fliir ve çocuketkinliklerinin yan›nda yüzlerce yazarda okurlar›yla buluflma f›rsat›n› yakalad›.Tüyap ve Yay›nc›lar Birli¤i taraf›ndan1-9 Kas›m tarihleri aras›nda 18. ‹stanbulSanat Fuar› ile efl zamanl›gerçeklefltirilen kitap fuar›n›n bu y›l kionur yazar› ise Füruzan’d›.

Fuarda 2000 imza topland›Hava-‹fl ça¤r› merkezinin

kapat›lmas›na yönelik THY yönetimin’ninald›¤› karar afifllerle duyurulurken “Ça¤r›merkezi kapanmas›n, tüketici olarakkaliteli hizmet istiyoruz” bafll›kl› imzakampanyas› büyük ilgi gördü. Ayr›caHava-‹fl yay›nlar›ndan örnekler okurlarasunulurken, sendika-yurttafl buluflmas›gerçeklefltirilmifl oldu. ‹lgililerin sendikave ça¤r› merkezi ile ilgili sorular›yan›tlan›rken, uçucu ekiplerinyorgunlu¤unun uçufl emniyetineetkilerini anlatan kampanya materyalleride k›sa sürede tükendi.

Ça¤r› merkezinin kapat›lmas›karar›na karfl› ç›kan yaklafl›k 2000tüketici imzas› ise Cumhurbaflkanl›¤›,Meclis Baflkanl›¤›, mecliste grubu olanpartiler ve Çal›flma Bakanl›¤›’na iletildi.

34

Hava-‹fl Sendikas›Tüyap Kitap Fuar›’ndayd›

‹lgililerin sendikave ça¤r› merkezi ile

ilgili sorular›yan›tlan›rken,

uçucu ekiplerinyorgunlu¤ununuçufl emniyetine

etkilerini anlatankampanya

materyalleri dek›sa sürede

tükendi.

35

Türk-‹fl taraf›ndan yap›lançal›flmada, uzun çal›flma saatleri, k›sazamanda afl›r› ifl, ayr›mc›l›k, düflük ifltatmini, düflük ücret, kötü çal›flmaatmosferi, sosyal güvence ve iflgüvencesinden yoksunluk gibinedenlerin ak›l sa¤l›¤› problemleriniart›rd›¤› belirtildi.

Çal›flmada, “Kimi ulusal veuluslararas› örgütlerin Türkiye'yesunduklar›, k›dem tazminat›n› kald›rma,esnek çal›flma, iflten ç›karmay›kolaylaflt›rma, bölgesel asgari ücretgibi reçetelerin, yol açaca¤› sonuçlar›nak›llara zarar oldu¤u gözdenkaç›r›lmamal›d›r” denildi.

Yap›lan araflt›rmaya göre, OECDüyesi ülkelerde hastal›k izinlerine,maluliyete neden olan ve kamununsa¤l›k yükünü art›ran anahastal›klardan birini ak›l sa¤l›¤›problemleri oluflturuyor. Meslekhastal›klar› içerisinde dünya çap›ndailk s›rada kas ve iskelet rahats›zl›klar›gelirken, bunu ak›l sa¤l›¤› problemleriizliyor.

Ak›l sa¤l›¤› problemlerinin tedavimaliyeti ve üretimde neden oldu¤udolayl› kay›plar›n ‹ngiltere'de GayriSafi Milli Has›lan›n yüzde 2'sinden veKanada'da yüzde 1,7'sinden fazlaoldu¤u tahmin ediliyor.

Çal›flan nüfustaki demografikde¤iflimlerin, sosyal güvencedenyoksun ve düflük ücretli ifller gibiyap›sal de¤iflikliklerin iflle ilgili stresive dolay›s›yla bahsedilen maliyetleridaha da art›raca¤› öngörülüyor.

‹flsizler çal›flanlardan daha zordurumda

Bu arada, Türkiye'de ak›l sa¤l›¤›problemleri, ifl yerinde stres gibikonulara yeterince önem verilmiyor.Çal›flanlar›n büyük bölümü yaflad›klar›ifl yeri kaynakl› stres ve ak›l sa¤l›¤›problemlerini istenmeyen sonuçlarlakarfl›laflmamak için gizliyor.

Baflta iflsizlik olmak üzere patronbask›s›, ifl yerinde kötü ve sa¤l›ks›z

fiziki koflullar, iflini sevmeme, düflüktatmin, yetersiz ücret, iflinden olmakorkusu, gelecekle ilgili endifle gibidaha pek çok nedenle stres vepsikolojik rahats›zl›klar yaflan›yor.Bu durum, Türk çal›flanlar›n›n aileyaflant›lar›n› ve sosyal yaflamlar›n› daolumsuz yönde etkiliyor.

Öte yandan, iflsizler ve aktifolmayanlar, çal›flanlardan daha yayg›nflekilde ak›l sa¤l›¤› problemleri yafl›yor.‹flsizlikle gelen mali ve psikolojiksorunlar ak›l sa¤l›¤› problemlerini dahada art›r›yor. Ayr›ca, iflsizli¤in,yeteneklerin afl›nmas›ndan ve iflsizkalan kiflinin becerilerinikaybetmesinden dolay› ileride dahadüflük ücretlerle çal›flmak zorundakal›nmas›na neden olaca¤› belirtiliyor.‹flsizlerin ak›l sa¤l›¤›nda, ifleyerlefltirilmelerinin ard›ndan kaydade¤er iyileflme gözlemleniyor.

Türkiye'de de yaflanan uzun süreliyüksek iflsizlik oranlar› dikkateal›nd›¤›nda, ifl arayan pek çok iflçininsadece ak›l sa¤l›¤›n›n de¤il,becerilerinin de bu durumdan olumsuzetkilendi¤i ifade ediliyor.

Türk-‹fl: Kötü çal›flma koflullar›

ak›l sa¤l›¤›n› tehdit ediyor

Baflta iflsizlikolmak üzerepatron bask›s›, iflyerinde kötü vesa¤l›ks›z fizikikoflullar, iflinisevmeme, düflüktatmin, yetersizücret, iflinden olma korkusu, gelecekleilgili endifle gibidaha pek çoknedenle stres vepsikolojikrahats›zl›klaryaflan›yor.

3617-18 Kas›m’da üst örgütümüz

Uluslararas› Tafl›mac›l›k ‹flçileriFederasyonu (ITF) Londra’da, SivilHavac›l›k ve ‹klim De¤iflikli¤i bafll›kl›bir toplant› düzenledi.

‹ki günlük toplant›n›n ilk günündeICAO’dan, IATA’dan, çeflitli sivil toplumkurulufllar›ndan ve akademik dünyadangelen temsilciler sunumlar yapt›lar. Busunumlar hem çok ö¤reticiydi hem debirbirinden çok farkl› perspektifleresahipti.

Perspektifler aras› derin farkl›l›klar›nalt›nda derin farkl› s›n›f ç›karlar› yat›yorhiç kuflkusuz. ‹nsan eliyle yarat›lanküresel ›s›nmayla mücadele etmeninbir bedeli var ve taraflar ama özelliklede iflverenler en az bedeli ödeme hattamümkünse bu iflten de kârl› ç›kmaçabas› içindeler.

Ayr›ca bu köklü farkl›l›klar sorunasektör baz›nda bile ortak bir çözümbulman›n ne kadar zor oldu¤unu ortayakoydu.

Toplant›n›n ikinci günündesendikalar flu dört soruyu tart›flt›lar:‹klim de¤iflikli¤i ve havac›l›k sektörüalan›nda önceliklerimiz neler olmal›, buöncelikleri sendikalar›m›zda nas›lgündeme getirebiliriz, sürdürülebilir birhavac›l›k sektörünün kilit unsurlar› nelerolmal›d›r ve ITF ailesi gelecekteherhangi bir pratik giriflimi nas›l

destekleyebilir?‹flin ilginç taraf› bu konularda

sendikalar aras›nda da bir fikir birli¤ibulunmuyor. Sözgelimi kimi sendikatemsilcileri (özellikle zengin ve sosyalgüvencelerin görece güçlü oldu¤uülkelerden gelenler) “bu insanl›¤›ngelece¤i ile ilgili gerekirse iflimizikaybetmeyi bile göze alal›m,” derken,yoksul ülkelerin sendikalar› (yaln›zcaAfrika ülkeleri de¤il, Hindistan, hattaDo¤u Avrupa ülkelerinden gelenler)“bizim böyle bir fleyi söyleme flans›m›zyok, üyelerimiz bunu asla kabuletmezler,” diye itiraz ettiler.

Baz› sendikalar›n, çevreyi en fazlakirleten ulaflt›rma biçimi karayolu as›lbedeli onlar ödesin, biz sadeceteknolojik yenilenmeye (temizteknolojiye) a¤›rl›k verelim diyeözetlenebilecek bir yaklafl›mbenimsedi¤i dikkat çekti. Bu yaklafl›milginç bir biçimde iflverenlerin örgütüIATA temsilcisinin tezlerini and›r›yordu.

Sendikalar karbon ticaretikonusunda da farkl› yaklafl›mlarasahipler. Kimileri bunun iyi bir yöntemoldu¤unu söylerken bizim de içindeyer ald›¤›m›z bir grup sendika bununpiyasan›n yaratt›¤› sorunlar› piyasa ileçözmeye çal›flmak oldu¤unu, istenilensonucu vermeyece¤ini ve daha dakötüsü spekülatif sermaye için yeni bir

Küresel ›s›nma ve sektörümüz

‹nsan eliyleyarat›lan küresel

›s›nmaylamücadele etmeninbir bedeli var ama

iflverenler en azbedeli ödeme hatta

mümkünse buiflten de kârl›ç›kma çabas›

içindeler.

Kemal ÜlkerHava-‹fl Sendikas›E¤itim Uzman›

37

yat›r›m arac› olaca¤›n›, kumarhaneekonomisini büyütece¤ini söyledik.

Bu toplant›da yap›lan sunumlar vetart›flmalar› önümüzdeki günlerde birrapor olarak web sitemizdeyay›nlayaca¤›z. Konuyla ilgilenenlerburadan daha fazla bilgi alabilirler.

fiunu vurgulamakta fayda var.Türkiye’de ne iklim de¤iflikli¤i ne debuna ba¤l› olarak sivil havac›l›ksektörünün oynad›¤› rol pek fazlatart›fl›lm›yor ve daha aç›kças›önemsenmiyor. Siyasi partilerin bukonuya hemen hiç önem vermemesi,Yeflilci hareketin özellikle Bat› Avrupaülkelerine k›yasla son derece zay›folmas›, ülkemizde bu konunun“al›c›s›”n›n olmad›¤›n›n aç›k kan›tlar›.

Ne var ki, dünyada, özellikle Bat›dünyas›nda durum çok farkl›. Buradageliflen tart›flmalar›n ülkemizde pekfazla umursanm›yor olmas› orta vadedebunlar›n bizi de etkileyece¤i gerçe¤inine yaz›k ki de¤ifltirmiyor. Bir zamansonra Avrupa Birli¤i’nin üçüncü ülkeleriba¤layan s›n›rlamalar› nedeniylekonuyu yine d›flar›dan gelen etkilerleele almak zorunda kalaca¤›z. Ama herzaman oldu¤u gibi haz›rl›ks›zyakalanaca¤›z ve büyük s›k›nt›larçekece¤iz.

38

Dünya Su Konseyi (WWC)taraf›ndan her üç y›lda bir düzenlenenDünya Su Forumu’nun (WWF) Mart2009’da Türkiye’de yap›lmas› karar›üzerine, sivil toplum kurulufllar› vemeslek odalar› bir araya geldi. WWCve WWF‘nin suyu ekonomik bir metaolarak tan›mlamas›na karfl› ç›kanlar,suyu bir "hak" olarak ele almak amac›ylaY›ld›z Teknik Üniversitesi’nde 22-23Mart 2008 tarihlerinde “KapitalizminK›skac›nda Su” bafll›kl› bir toplant›gerçeklefltirdi.

"Türkiye'nin neden Dünya SuForumu için ev sahibi ülke olarakbelirlendi¤ini merak ediyorsan›z; suyunticarilefltirilmesinin arka plan›nda hangikapitalist ç›karlar›n yatt›¤›n› ö¤renmekistiyorsan›z ve dünyada verilen sumücadelelerini birebir bumücadelelerde yer alm›fl aktivistlerinkendilerinden dinlemek istiyorsan›zkat›l›n" fleklinde ça¤r›s› yap›lankonferansta, dünyadaki su mücadelesideneyimleri aktar›ld›.

Kas›m 2008’de de Dünya SuForumu’na karfl› ikinci kez toplananplatform üyeleri yay›nlad›klar›

deklarasyonda su konusunda hak vesöz sahibi olanlar› flöyle ifade ettiler

• Para ve güç sahipleri ile suyu al›psat›labilir bir mal olarak görenler de¤il;suyu beslenme, temizlik ve hijyen gibitemel yaflamsal ihtiyaçlar› için talepeden, Türkiye ve dünyada temiz suyaeriflimi olmayan ‹stanbul’da Madenmahallesi, Urfa’da Suruç ve‹stanbul’daki Küçük Armutlu vb.yerlerde yaflayan milyonlarca insan;

• Suyun flebekeler üzerindenda¤›t›m› iflinde çal›flan ücretliler veonlar›n sendikalar›, meslek örgütleri;

• Binlerce dekarl›k arazilerdeendüstriyel tar›mla sermaye birikimlerinih›zland›ranlar de¤il; do¤ayla bar›fl›k,topra¤› tüketmeden tar›m yapanlar;

• Binlerce ton temiz suyu üretimsüreçlerinde kirlettikten sonra at›k sular›tekrar do¤aya boflaltarak bütün sukaynaklar›n› tehdit edenler de¤il,

° Tar›m› kapitalistlefltirerek de¤iflimde¤eri üreten flirketler de¤il;toplumsal ihtiyaçlar› gidermek içinkullan›m de¤erleri üreten çiftçiler,° Üretim süreçleri, do¤ay› ve yaflam›gözetecek flekilde suyu yeniden

Suyumuzu, yaflam›m›z› sat›yorlar...

Birleflmifl Milletler 1977 y›l›nda

suyun insan hakk›oldu¤u karar›n›

alm›fl, 1992 y›l›ndaise suyun al›n›p

sat›labilen bir metaoldu¤una karar

vermifltir.

Sevil SarpHava-‹fl Sendikas›Bilgi Belge Uzman›

kullanacak, süreç kontrolleri gibi at›kazaltma tekniklerini uygulayacakolanlar,° Kurulufl aflamas›ndan bafllayarakbütün aflamalar› yaln›zca vedo¤rudan ilgili halklar›n demokratikyönetim, gözetim ve denetimindeolacak toplumsal üretimin gerçeksahipleri;• Kapitalist üretim modelinin

dayatt›¤› enerji yo¤un üretimteknolojileri afl›lmad›kça, iletim veda¤›t›mda al›nacak önlemlerle kay›pve kaçaklar ortadan kald›r›lmad›kçaenerji darbo¤az› içinde bulunuldu¤ualdatmacas›yla, baflta s›n›r aflannehirler olmak üzere, bütünakarsular›m›z› enerji üretmekbahanesiyle barajlarla doldurmayakalk›flanlar de¤il;

° Öncelikle Munzur, Hasankeyf veKaradeniz dereleri olmak üzerebütün akarsular›m›z›n -s›n›r›n hangitaraf›nda olursa olsun- ak›fl› boyuncabesledi¤i topraklarda on y›llardanberi do¤aya zarar vermedenyaflamay› baflarm›fl halklard›r.Yukar›da say›lan nedenlerden ötürü

bizler;• Bütün dünyan›n derin ve etkilerinin

y›llarca devam edece¤i belirtilen birekonomik bunal›mdan geçti¤ibugünlerde, Türkiye Hükümetinin Mart2009’da yap›lacak 5. Dünya Su Forumutoplant›lar› için 17,5 milyon Euro bütçeay›rmas›n› kabul etmiyor, bunudüzenleyen yasan›n derhal iptaledilmesi için sonuna kadar mücadeleedece¤imizi duyuruyoruz. Malidisiplinden ve krizden dem vurup herzaman oldu¤u gibi yoksullar veemekçilerden fedakârl›k isteyen ülkeyöneticilerine sesleniyoruz: Dünya SuForumu gibi, sadece kapitalist s›n›f›nyarar›na olan faaliyetlerin bedelininhalklara ödettirilmesini reddediyoruz.

• Suyun ticarilefltirilmesine hizmeteden ve "kullanan-kirleten öder" ilkesinedayanan politikalar›n do¤ay› korumas›mümkün de¤ildir. Sermayeyi kollayanama canl›lar›n suya eriflimini s›n›rlayanbu tür politikalar› kabul etmiyoruz.

• Evlerimize tak›lmaya bafllanankontörlü su sayaçlar› ve suyunmaliyetini aflan fiyatlarla toplumaverilmesi kabul edilemez. Çünkü yaflam

için gereken su ticari bir mal de¤il, birhakt›r. Suyun bir hak oldu¤unu kabuletti¤ini, ancak, bu hakk›n kullan›labilirhale gelmesi için gereken maliyetinhalklara yüklenmesini öne süren DünyaSu Forumu’na da bir çift sözümüz var:

Baflta su olmak üzere toplumsaleme¤in ürünlerini, karfl›lanmayan tekbir ihtiyaç kalmayacak bir flekildeda¤›tmay› bilmiyorsan›z, bu ifli bilenlere,yani bütün zenginlikleri üreten eme¤eb›rak›n.

Birleflmifl Milletler 1977 y›l›ndasuyun insan hakk› oldu¤u karar›n› alm›fl,1992 y›l›nda ise suyun al›n›p sat›labilenbir meta oldu¤una karar vermifltir. 1996y›l›nda oluflturulan Dünya Su Konseyi(WWC) arac›l›¤›yla çok uluslu flirketlerve özel sektör temsilcilerinin ülkepolitikac›lar› ve yerel yöneticileri iflbirli¤isonucu su bütün dünyada talanaaç›lm›flt›r. WWC’nin gerçeklefltirdi¤iDünya Su Forumlar›’n›n hepsindeamaç, dünyada ve ülkemizde tümsular›n (su kaynaklar›n›n, akarsular›n,göllerin, barajlar›n, flehirlerin suda¤›t›m›n›n) özellefltirilmesiniamaçlamaktad›r.

Platform bileflenleri tümbu unsurlar› göz önüne alaraksuyun metalaflt›r›lmas›na hay›rdemektedir.

Detayl› bilgi için: www.suplatformu.net

39

1996 y›l›ndaoluflturulan DünyaSu Konseyi(WWC)arac›l›¤›yla çokuluslu flirketler veözel sektörtemsilcilerinin ülkepolitikac›lar› veyerel yöneticileriiflbirli¤i sonucu subütün dünyadatalana aç›lm›flt›r.

Nâz›m Hikmet, ünlü ‘Kuvayi MilliyeDestan›’ isimli kitab›nda, Arhaveli‹smail’in hikâyesini anlat›r. Arhaveli‹smail, Karadeniz’den f›nd›k ve tütüngetirip geriye fleker ve zeytinya¤›götüren bir takan›n personelidir. Ancak,bu kez Kurtulufl Savafl›’nda kullan›lmaküzere “a¤›r bir makineli tüfe¤i”götüreceklerdir. ‹stanbul’dan ç›karç›kmaz bir ‹ngiliz torpidosu takay›bat›r›r. Taka batmadan önce kay›¤›namakineli tüfe¤i koyan Arhaveli ‹smailçoktan ayr›lm›flt›r çat›flma alan›ndan.Nâz›m, bundan sonras›n› flöyle anlat›r:…ismail bodoslamadan bir sa¤nak yedi,

bir sa¤nak daha,peflinden üç-kardefller.ve denizi b›çak atmak kadar iyibilmeseydi e¤eralabora olacakt›.…rüzgâr bocal›yor.belki karayel gösterecek.en azdan on befl mil uzakt›r en yak›n

sahil.fakat ismailellerine güvenir.o eller ekme¤i, küreklerin sap›n›,dümenin yekesinive kemeralt›’nda fotika’n›n memesiniayn› emniyetle tutarlar.

rüzgâr karayel göstermedi.yüz kerte birden atlay›p rüzgârbir anda bütün ipleri b›çakla kesilmiflgibidüfltü.

ismail beklemiyordu bunu.dalgalar bir müddet dahayuvarland›lar teknenin alt›ndasonra deniz dümdüzve simsiyahdurdu.ismail flafl›r›p b›rakt› kürekleri.ne korkunçtur düflmek kavgan›nharicine.bir ürperme geldi ismail’in içine.ve bir bal›k gibi ürkerek,bir sandal

40 Dalgalarla dövüflen adamlar*fienay AydemirSinema yazar›

bir çift kürekve durgunölü bir deniz fleklinde gördü yaln›zl›¤›.ve birdenbireöyle kahrolup duydu ki insans›zl›¤›y›ld› elleri,yüklendi küreklere,k›r›ld› kürekler.…

Nâz›m, Arhaveli ‹smail’inhikâyesinde Karadeniz insan›n›ninanm›fll›¤›n› anlat›r. Ama as›l anlatmakistedi¤i mücadeledir. Dalgalar›nkesildi¤i ve ‹smail’in afallad›¤› ân› “Nekorkunçtur düflmek kavgan›n haricine”sözleriyle ifade eder. ‹smail, karfl›s›ndamücadele edilecek, dövüflülecekdüflman› somut olarak görmek ister.Bu ‹ngiliz iflgalci de olabilir, elindekiemanetini sa¤ salim teslim etmesineengel olacak bir f›rt›na da. Bunun için“Yüz kerte birden atlay›p rüzgâr biranda bütün ipleri b›çakla kesilmifl gibi”düflünce ‹smail de kavgan›n haricinedüflmüfl hisseder kendini. Ve “birsandal, bir çift kürek ve durgun ölü birdeniz fleklinde görür yaln›zl›¤›”.

Bir baflka kurtulufl için mücadeleeden ve F tipi cezaevine konulmamakiçin açl›k grevine yatarak bedeninitüketen Sonbahar’›n kahraman› Yusufda, Arhaveli ‹smail ile ayn› iklimdenbeslenir. Azrail’in kap›s›n› çalmas›naramak kala, Karadeniz’in h›rç›ndalgalar›n›n karfl›s›na dikilir. Devdalgalarla mücadele edecek takatikalmam›flt›r, ama belli ki ‹smail ile ayn›duygunun içindedir.

E¤er bir hikâye Karadeniz’deanlat›lacaksa, insan› do¤an›n içinde,bazen ona kafa tutan, bazen kay›ts›zcaona uyum sa¤layan bir unsur olarakkoymak zorunluluktur. Do¤aylasavaflarak ve do¤aya kar›flarak hayat›nvar edildi¤i bir co¤rafyada, budamardan beslenmeyen her öykükadük kalacakt›r hiç kuflkusuz.

Bunun için Nâz›m da, Sonbahar’›nyönetmeni Özcan Alper dekarakterlerini ancak Karadeniz’in içindeve Karadeniz’e karfl› olaraktan›mlad›klar›nda fliirlerini kusursuzlu¤ayaklaflt›r›rlar.

Bunun için Arhaveli ‹smail, dalgalaryüz kerte birden atlay›p, rüzgâr birdenkesilince kavgan›n d›fl›na düflmüflhisseder kendisini. Çünkü ‹smail bilirki, do¤ayla savaflma vaktindedir.

Sonbahar’›n Yusuf’unun hikâyesiArhaveli ‹smail’in b›rakt›¤› yerdenbafllar.

Yusuf, yaln›zl›¤› ve insans›zl›¤› “birsandal, bir çift kürek ve durgun ölü birdeniz fleklinde” görmüfl; dalgalar›aflmak için son bir kez küreklereyüklenmifl ve kürekler k›r›lm›flt›r. Art›kdurgun bir denizle bafl baflad›r.

‹smail’in do¤a ile savafl› ne kadarinançl› ve kararl› ise Yusuf’un do¤ayadönüflü de o kadar bilinçlidir.

Do¤aya ve hayata kar›flmakYusuf, 19 Aral›k 2000 tarihinde

(filmin bu tarihte vizyona giriyor olmas›ne güzel bir cevap) “siyasi tutuklular›”F tipi cezaevlerine yerlefltirmek üzeregerçeklefltirilen ve “Hayata Dönüfl” ad›verilen k›y›m›n ard›ndan yatt›¤› ölümorucundan kalan ar›zalar nedeniylehapisten sal›verildi¤inde, ahir vaktinitamamlamak üzere Karadeniz’in enucundaki evine gider. Karadeniz’in‘deniz’i ne kadar sald›rgan vetehditkârsa, ‘kara’s› da o kadar sakinve dingindir. Yusuf, y›llard›r gitmedi¤ievine ve görmedi¤i annesinekavufltu¤unda bu dinginli¤in içindebulur kendini. Her sabah evin önüneç›k›p yeflilden k›rm›z›ya ve gidereksar›ya dönen ormanlar› seyretmesininve ya¤mur ya¤arken sigara tellendirip“huzura ermesi”nin nedeni bir burjuvaütopyas› olan “do¤aya dönüfl”ten çok,kendini do¤an›n bir parças› gibigörmesinden, do¤adaki dönüflümüiliklerinde hissetmesinden kaynaklan›r.Ancak Yusuf’un bedeni do¤a ile uyumiçinde ‘sonbahar’a do¤ru ilerlerken,bilinci gençli¤ine ve giderekçocuklu¤una do¤ru bir yolculu¤a ç›kar.Do¤a, koca bir yaz›n yorgunlu¤unu birsüreli¤ine üzerinden atmayahaz›rlan›rken; Yusuf bütün bir ömrü,annesi, çocukluk ve gençlik arkadafl›Mikail ve Gürcü k›z› Eka ile temizeçeker.

41

Genç yönetmenÖzcan Alper’in ilkfilmi olanSonbahar, F tipicezaevinekonulmamak içinölüm orucunayatan Yusuf’unhapisten ç›k›pmemleketinedöndü¤ündeyaflad›klar›n›anlat›rken,hayat›n›n sondemlerini geçirenYusuf’un içdünyas›Karadeniz’indalgalar›ndayank›l›yor.

Annesi Rukiye, elleriyle yemekyedirerek, uyuya kald›¤›nda üzeriniörterek, arkadafllar›yla vakit geçirmesiiçin teflvik ederek, susarak, konuflarak,gö¤süne yaslayarak ve için içinkanayarak bakarak, Yusuf’a ana-o¤uliliflkisinin bütün safhalar›n› yaflat›r.

Mikail ise, Yusuf’u Yusuf yapanergenlik ve gençlik dönemini ifade eder.Yusuf ve Mikail bugünü yarataneskilerden konuflur hep. Kafay›çekerken de, “eski günlerin hat›r›na”k›fl günü yaylaya ç›karken de gençli¤inizini sürüp boflluklar› doldurmayaçal›fl›rlar. Mikail anlat›rken Yusuf susar.Çünkü, Mikail onun hayat›n›n birdönemidir ve onun hikâyesinidinleyerek kendi hikâyesindekiboflluklar› doldurur. Mikail “köyünihtiyarla birlikte ihtiyarlad›¤›n›” anlat›pdururken, Yusuf biraz daha gençleflir.

Yusuf’un önce kitapç›da karfl›laflt›¤›,daha sonra gittikleri meyhanedeMikail’in masalar›na davet etti¤i Eka ileiliflkisi ise, yar›m kalm›fl -yar›mb›rakt›r›lm›fl- iki rüyan›n ma¤durlar›n›nbirbirlerini tan›ma, anlama ve onarmasürecini anlat›r. Böylece film boyuncailk kez Yusuf’un dünyas›ndan ç›k›pEka’n›n gözünden bakmaya bafllar›z.

Bu hem ad›na aflk denilen fleyin ‘ikikiflilik bir örgüt’ oldu¤unu, hem de buaflk›n imkâns›zl›¤›n› anlatmak içingereklidir.

Eka ile Yusuf’u birlikte olduklar›gecenin sabah›nda anne karn›ndakiceninler gibi yatakta ç›r›lç›plakgördü¤ümüzde ‘aflk’› da ‘imkâns›zl›¤›’da aflan bir âna tan›kl›k ederiz. Yusuf’unbedeni do¤ayla birlikte ölürken, ruhuaflkla en bafla, bafllad›¤› yeredönmüfltür. Otuz küsur y›ll›k ömrününhesab›n› bu dünyada vermifl veaklanm›flt›r. Bu yüzden, Karadeniz’inazg›n dalgalar› k›y›y› döverken,dalgalar›n karfl›s›na dikilmek ve bir kezdaha hayata diklenmek hakk›n› bulurkendisinde. Böylece Yusuf, bir kezdaha, fakat farkl› bir biçimde ‘kavgan›n’içinde hisseder kendisini.

Finalde Yusuf annesinin ›srarlar›nadayanamay›p tulumu yeniden eline al›pçalmaya bafllad›¤›nda bu sahnedeolmayan baflka bir ses; Yusuf ile ayn›yafllarda, ayn› topraktan olan ve kimbilir belki bir yayla gecesinde Yusuftulumunu çalarken ona flark›lar›yla eflliketmifl Kaz›m Koyuncu, ölümündenönceki son flark›s›yla efllik eder ona…

42

iflte gidiyorum...bir fley demeden, arkam› dönmeden flikâyet etmedenhiçbir fley almadan, bir fley vermedenyol ayr›lm›fl görmeden gidiyorum...

ne küslük var ne piflmanl›k var kalbimdeyürüyorum sanki senin yan›ndasesim uzaklafl›r her bir ad›mdaayak izim kalmadan gidiyorum

gerdi¤in tel kalbimde k›r›lmad›gönül kuflum flark›dan yorulmad›bana kimse sen gibi sar›lmad››fl›¤›m›z sönmeden gidiyorum…

* Altyaz› Dergisi’nin Aral›k 2008 tarihli say›s›nda yay›nlanm›flt›r.

Türkiye, Hindistan ve Hollanda’danolmak üzere üç sanatç›ya ait yap›tlar›nyer verildi¤i sergi, 14 Ocak-28 fiubattarihleri aras›nda Simens Sanat’ta sanatseverlerle buluflacak.

Küratörlü¤ünü T.Melih Görgün veMürteza Fidan’›n üstlendi¤i ‘GerçekHesap Baflka Yerde’ do¤u ve bat›kültürleri aras›ndaki çeliflkinin Gözde‹lkin, Javed Mulani ve Wafae Ahalouchel Keriasti isimli sanatç›lar›n desençal›flmalar›na nas›l yans›d›¤›n› inceliyor.

T.Melih Görgün sergininin do¤uluinsan›n gönül gözüyle görmeye dayal›gerçekli¤i ile bat› insan›n›n görsel alg›yadayal› gerçekli¤i aras›ndaki çeliflkiyiortaya koydu¤unu ifade ederek ekliyor,“‹ki kültür aras›ndaki bu çeliflkiden do¤ançat›flman›n yaratt›¤› flerrin sorumlulu¤uve insan›n evrilmesine dair günden güneciddiyetsizleflen elden düflme düflüncelerbu sergide ifade buluyor”

Sergide yer alan sanatç›lar›n yap›tlar›,kültürel farkl›l›klar›na ra¤men herhangibir e¤ilime ba¤l› kalmaks›z›n çizgiarac›l›¤›yla uzlafl›yor. T.Melih Görgün“Ham haldeki insan iyi bir yabanidir.‹nsan›n do¤as›n› de¤ifltiren onuns›n›rland›r›lamaz tutkular›d›r. Tatmin

edilemez arzular›yla yaflamak zorundab›rakan ve yabanc›laflm›fl bir bilinç varl›¤›haline getiren fley ise sosyalli¤idir”derken bu uzlaflman›n nas›lgerçekleflti¤ine dair ipuçlar› veriyor.

Sanatç›lardan Gözde ‹lkin desençal›flmalar›n›, tüketim fleklinin, yaflan›lanalanlar›n ve iliflkilerin biçimlendirdi¤ikimlikler karfl›s›nda, bedenin dönüflümüüzerine küçük hikayeler olarak özetliyor.

Hindistan’dan gelen sanatç› JavedMulan desenlerinin, enerjiyi olumlu birflekilde serbest b›rakarak gelece¤inumulandan çok daha fazlas›n›getirece¤ine olan inanc›n› yans›tt›¤›n›söylüyor.

Hollandal› sanatç› WafaeAhalouch el Keriasti ise tarih, din,politika, film, medya, aileler ve perimasallar›n›n, son befl y›ld›r, eserlerineen önemli esin kayna¤› oldu¤unuifade ediyor. Sanatç›, güce karfl›güçsüzlük, erkek-kad›n iliflkileri,suçluluk karfl›s›nda masumiyettemalar›n› çal›flmalar›nda s›kça iflliyor.

Siemens Sanat’ta ‘Gerçek HesapBaflka Yerde’ sergisi 14 Ocak- 28fiubat tarihleri aras›nda aras›ndaziyaret edilebilir.

43Gerçek hesap baflka yerde

44

Geçmiflte köleleri reva görülen çal›flma, günümüzde yaflam›m›z›nen önemli parças›n› oluflturuyor. Zaman›m›z›n büyük bölümünüfabrikalardan limanlara, elektrik santrallerinden füze rampalar›na uzananfarkl› çal›flma mekanlar›nda geçiriyoruz. Alain de Botton yeni kitab›ndabu mekanlar› ziyaret ediyor ve bisküvi üreticilerini, liman iflçilerini, elektirikmühendislerini, bilim insanlar›n›, manzara ressamlar›n›, muhasebecileri,kariyer dan›flmanlar›n› çal›fl›rken izliyor. Modern yaflam›n farkl› alanlar›ndaçal›flan bu insanlar›n ifllerini nas›l yapt›klar›n› anlat›rken çal›flman›n do¤as›üzerine çarp›c› düflünceler gelifltiriyor.

Çal›flman›n Mutlulu¤u ve S›k›nt›s›Alain de BottonSel Yay›nc›l›k

Her fley bir denemeyle bafllad›; foto¤raflanm›fl görüntülere her yerderastlaman›n önümüze ç›kard›¤› baz› estetik ve ahlaki sorunlar hakk›ndayazd›¤›m bir denemeyle. Ancak ben, ondan sonra foto¤raflar›n ne oldu¤ukonusunda ne kadar çok kafa yorduysam, yazd›¤›m metinler de o ölçüdekarmafl›k ve anlam yüklü hale geldiler. …

Bu suretle yazd›¤›m bir deneme öbürünü, öbür deneme bir di¤erinido¤urdu. …. Daha teorik bir aç›dan özetleyerek geniflletebilece¤imderecede ileri gitmemi ve sonunda bir noktada durmam› sa¤layacakbir süreç (foto¤raflar›n anlam› ve geliflim seyri hakk›nda bir dizi deneme)ortaya ç›kt›.

Sözünü etti¤im bu denemeler ilk önce (biraz de¤iflik bir biçimiyle)The New York Review of Books’ta yay›nland›… Susan Sontag

Foto¤raf ÜzerineSusan SontagAgora Kitapl›¤›

Ertesi gün onu klasik dans akademisine yazd›rd›lar. Dehflet bir olayd›.Akortsuz bir piyano, duvar boyunca uzana barlar, aynalar ve yeflilimsibir ›fl›¤a bo¤ulmufl harap bir atölye. Onlardan parmak ucunda durmalar›isteniyor, insan do¤as›na ayk›r› bir jimnastikle bedenlerini e¤ip bükmeleribekleniyordu. Isadora buna bafl kald›racakt›: “Parmak ucunda m›? Amakimse parmak ucunda yürüyemez ki! Bu do¤aya ayk›r› bir fley!” Ayr›catüm bu bale durufllar›ndan daha budalaca bir fley olabilir miydi: hepsisaçma sapan fleylerdi. Dehflet vericiydi. Ruhsuz mekanik figürlerdi.‹nsan vücudunun özgürlü¤ünü k›s›tlayan, deforme eden hareketlerdi.Dans ö¤renmek için bir tek okul tan›yordu: Do¤a.

Isadora Duncan Dans›n Tanr›ças›Maurice LeverEverest Yay›nlar›

45Gerçe¤in peflindeki araflt›rmac›, gezgin, pasifist ünlü yazar HermannHesse 1946 y›l›nda Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazand›. Önemli yap›tlar›n›nço¤unu, yaflam›n›n büyük bölümünü geçirdi¤i sürgünde yazan Hesse’ninas›l otobiyografik yap›t› tüm yönleriyle ‘Bozk›r Kurdu’nun DüflYolculuklar›’nda yer almakta. Çocuklu¤u, ailesi, ‹sviçre’deki yaflam›,yerleflik bir düzen kurduktan sonra içindeki bozk›r kurdunun uyan›fl›ylaher fleyi terk edifli, yeniden özgür ve yaln›z yollara düflmesi ve ileriyafllar›nda dünyaya bak›fl›ndaki bilgelik.

Kitap, Hermann Hesse okurlar›na kendi düflünce ve düfllerine dairsundu¤u bir iç bak›fl, ayn› zamanda onun derin ve yo¤un romanlar›n›nbir anahtar› niteli¤inde.

Bozk›r Kurdu’nun Düfl Yolculuklar›Hermann HesseRemzi Kitapevi

K›y›da ise üç direkli, iki güverteli ve 58 toplu bir kalyon, o karanl›ktausturmaçlar›n› puta edip iskeleye palamar vermiflti. Yelkenlerin sar›l›oldu¤u serenler hisa edilmifl ve tez zamanda yola ç›kaca¤›n› ilan içinmizana dire¤ine mavi bayrak çekmiflti. Esrarengiz adam, kalabal›¤›yar›p elinden tuttu¤u ‹srafil’le iskeleden gemiye do¤ru yürümeye bafllad›.Kalyonun dikmesinin palangalar›na as›lan ve t›raka tutan gemicilerevardiyan, “Yisa, sizi gidi sütü bozuk sünepeler! Yisa beraber! Vardaruhsuzlar! Varda! Bre aman! Laflka! Laflka!” diye feryat ediyor vehurçlar›n, sand›klar›n ve f›ç›lar›n ambarlara usulünce istifine nezaretediyordu. Güneflin do¤mas›na 7 saat kala esrarengiz adam, sürmeiskeleden kalyonun çukur güvertesine ç›kmak istedi.

Amat‹hsan Oktay Anar‹letiflim Yay›nlar›

Madauruslu Apuleius gramer, retorik ve felsefe e¤itimi görmüfl, Atina,Roma, Samos Hieoropolis ve Kartaca’da okumufl, yazm›fl , söz söylemiflve gezmifl bir büyük düflünür. Do¤a olaylar›, cinlerin varl›¤›, do¤a veahlak kurallar›, kozmoloji ve teoloji üzerine felsefi yap›tlar› d›fl›nda, lirikaflk fliirleri, hymnoslar, yergi içeren epigramlar, edebi konuflmalar, birsavunma ve en önemlisi de¤iflik hayal ürünü yaz›lar kaleme alm›flt›r. Bumetinlerin günümüze ulaflanlar› insanl›¤›n kültün hazinesinin güzideparçalar›n› oluflturur. Baflkalafl›mlar’da kufllar›n hislerini tecrübe etmeyehevesli kahraman›m›z›n büyüye baflvurmas› ama talihsiz bir hataylakufla de¤il de efle¤e dönüflmesi maceram›z›n bafllang›ç noktas›.

Baflkalafl›mlarApuleiusKabalc› Kitapevi

46

EVLENENLER• THY ‹stanbul Uçufl üyemiz

Yasemen Ang›n ile A. MustafaAtaman 27.12.2008'de • THY‹stanbul Uçufl ‹flletme üyemizS e r d a r Ç e l i k t u t a n21.12.2008'de • THY ‹stanbulUçufl ‹flletme üyelerimiz EsatKonsalkat› ile Gülin Tulu¤20.12.2008'de • THY ‹stanbulSab iha Gökçen Tekn i ktemsilcimiz Mustafa Demir ileSeda 15.11.2008'de • THY‹stanbul Teknik Uçufl ‹flletmeüyelerimiz ‹dil Atman ile YavuzKoral 14.11.2008'de • THY‹stanbul Teknik üyemiz NevzatAyd›n'›n o¤lu Adnan ile Vildan01.11.2008'de • THY ‹stanbulKad›köy sat›fl üyemiz Çi¤demAkp›nar ile Enver Batu Ünerli• THY Ankara Ebru ‹ber veDündar 08.11.2008’de • THYAnkara Hüseyin Uçar’›n k›z›Fikriye 13.12.2008’de • THYAnkara Vedihat Keleflo¤lu’nunk›z› ile Orhan 16.11.2008’de• THY Ankara Hüseyin Uçar’›nK›z› 13.12.2008’de • THYAnkara Uçus ‹flletme Bilal Avc›01.09.2008’de • THY AntalyaKargo’dan üyemiz Sad›kTe t i kç i i l e Nec la Kaya26.10.2008’de • THY AntalyaKargo’dan üyemiz Suat Sar›i le Halime 10.01.2009’daevlenmifltir.Evlenen tüm üyeler imizemutluluklar diliyoruz.

DO⁄UM• THY ‹stanbul Teknik üyemizFatih Tezcan ile AsumanTezcan'›n çocu¤u 15.12.2008'de • THY ‹stanbul Teknik E¤itimüyemiz Mutlu Özyünlü'nün k›z›20.11.2008'de • THY ‹stanbulKad›köy sat›fl üyemiz NeslihanTürker’in k›z› Emine Zeynep• THY ‹stanbul E¤itim üyemiz

Güler Oral›n çocu¤u • THY‹stanbul Kargo üyemiz BerrakDamla Y›ld›r›m’›n ikiz bebekleri07.01.2009’da. • THY AnkaraBilal Avc›’n›n 01.09.2008’deçocu¤u • Ankara ÖzgürTüzel’in çocu¤u • THY ‹zmirS a t › fl ü y e m i z Z e k e r i y aYörüko¤lu'nun 18.12.2008'deo¤lu • Hava-‹fl Antalya fiubeE¤itim ve Teflkilatland›rmaSekreterimiz Murat YaflarY›ld›z’›n o¤lu Furkan SabitY›ld›z 30.10.2008’de • THYAntalya Kargo’dan üyemizSeyid Ya¤murlu’nun k›z› Asya06.11.2008’de • THY AnkaraSat›fl Md. Özgül Tülek’in k›z›Ece 27.10.2008 • THY Antalya‹stasyon üyemiz Burçin ÖktemAkbu¤a ve Ahmet CanA k b u ¤ a ’ n › n k › z › B a d e13.12.2008’de • THY Antalya‹stasyon üyemiz Emel RecepB i ry › lmaz ’ › n k › z › Tuana15.11.2008’de • Hava-‹flAntalya fiubesi Yönetim Kuruluüyemiz Avni Çay’›n kardefliZeynep Gül’ün o¤lu Duralidünyaya gelmifltir.Yeni do¤an bebeklerimizemutlu, baflar›l› ve aileleri ilebirlikte bir yaflam diliyoruz.

RAHATSIZLANMA• THY ‹stanbul Genel Müdürlüktemsilcimiz Recep Dombayc›'n›nannesi 30.12.2008'de. • THY‹stanbul K›z›ltoprak üyemizCanberk Vargül 06.01.2009’da.• THY Ankara Mutlu Refik ‹nce25.10.2008’de • THY AnkaraAhmet Demir’in annesi Han›mDemir 25.10.2008’de • THYAnkara Atila Kaplan 21.10.2008’de • THY Ankara ZeynepSelin fiener’in annesi • THYAnka ra Osman Bak › r c ›04.12.2008’de • THY AnkaraGürol Çaml›bel 01.11.2008’deÜ

YE

LE

R‹

M‹

ZD

EN

• T H Y A n k a r a B u r ç i nÇetinkaya’n›n babas› Kemal04.12.2008’de • THY AnkaraKenan Tavukçu 25.11.2008’de• THY Ankara Serap Aypa’n›nAnnesi • THY Ankara FikretTürkmen 07.01.2009’de • Hava-‹fl Sendikas› Ankara fiubesiDenetim Kurulu Baflkan› PapatyaY›ld›z’›n babas› Do¤an Y›ld›z06.01.2009’da • THY Ankara‹stasyon Md. Mutlu Refik ‹nce25.10.2008’de • THY AnkaraGürol Çaml›bel 01.11.2008’de• THY Ankara Ahmet Demir’inannesi 01.11.2008’de • THYAnkara Zeynep Selin fiener’inannesi 29.11.2008’de • THYAnkara Tamara - SerapS a l m a n ’ › n a n n e l e r i02.01.2009’da • THY AnkaraTeknik A.fi. Esb.Hat Bak›mKenan Tavukçu 25.11.2008’de• THY Ankara Fikret Türkmen06.01.2009’da • THY AnkaraKargo Md. Afer Candar’›n anneve babas› 28.11.2008’de• THY Ankara Osman Bak›rc›04.12.2008’de • THY AnkaraUçus ‹flletme Cpt. Atilla Kaplan21.10.2008’de • THY ‹zmir‹stasyon üyemiz MustafaTurgut'un annesi 17.12.2008'deameliyat olmufltur. • THY ‹zmir‹s tasyon üyemiz NusretAslantafl'›n annesi 16.12.2008'deameliyat olmufltur. • Hava-‹fl‹zmir fiube Baflkan› HasanCoflkun'un efli Müjde Coflkun03 .11 .2008 'de ame l i ya to lmufltur • THY Antalya‹stasyon üyemiz HüseyinPehlivan’›n o¤lu ameliyato lmufltur • THY Antalya‹s tasyon üyemiz Yefl imDereli’nin Ablas› Ayfle Do¤an30.10.2008’de • THY Antalya‹stasyon üyemiz Onur TolunayBoyun F›t›¤›ndan ameliyat

o lmufltur • THY AntalyaDispeçten üyemiz TungutTunca l › ’ n ›n Kay ›npeder i20.11.2008’de • THY Antalya‹stasyon üyemiz Zeki Ekflili’ninefli Nursel Ekflili 28.11.2008’de• THY Antalya ‹stasyon üyemizNecati Hastürk 24.12.2008’derahatsızlanmıfltır.Rahats›zlanan üyelerimize veyak›nlar›na acil flifalar diliyoruz.

VEFAT• THY ‹stanbul Genel Müdürlüküyemiz Taner Özden'in babas›05.01.2009'da • THY ‹stanbulGenel Müdürlük üyemiz BurcuToker'in babas› 24.12.2008'de.• THY ‹stanbul A.O. ‹stanbulHarbiye üyemiz Ayflen LerzanY›lmazer'in babas› 03.12.2008'de • THY ‹stanbul Yer‹ fl l e t m e ü y e m i z Y e fl i mA¤›rkol'un babas› 24.11.2008'de• THY ‹stanbul Teknik üyemiz‹sma i l Özkan ' ›n babas ›21.11.2008'de. • THY ‹stanbulYer ‹flletme üyemiz ArzuTezgel ' in annes i 10 .11.2008'de • THY ‹stanbul Genelmüdür lük üyemiz Yefl imÜlkem’in babas› • THY ‹stanbulTeknik üyemiz Sedat Akkan’›nabisi 07.01.2009’da • THYAnkara ‹stasyon üyesi CananYurttafl Gülyan’›n amcas›09.01.2009’da • Hava-‹flAntalya fiube Baflkan›m›zAhmet Tafldemir’in annesi09.11.2008’de • THY Antalya‹stasyon üyemiz TeomanS a l m a n ’ › n A n n e a n n e s i10.11.2008’de • THY ‹zmir EB‹üyemiz Tuncer Göze'ninannesi 02.11.2008'devefat etmifltir.Kaybettiklerimizin yak›nlar›nabaflsa¤l›¤› diliyoruz.

47

ÜY

EL

ER

‹M

‹Z

DE

N