OCENA NAUCZYCIEL A

OCENA OCENA NAUCZYCIELNAUCZYCIELAA

OCENA OCENA NAUCZYCIELNAUCZYCIELAA

HOSPITACJEHOSPITACJEHOSPITACJEHOSPITACJE

Irena DzierzgowskaIrena Dzierzgowska

Warszawa, luty 2005Warszawa, luty 2005

2

OOmawianemawiane zagadnieniazagadnienia

I. Ocena pracownikówI. Ocena pracownikówI.1. Ocena jako element polityki kadrowej – modele I.1. Ocena jako element polityki kadrowej – modele

polityki kadrowejpolityki kadrowej

I.2. Systemy ocenianiaI.2. Systemy oceniania

I.3. Zasady ocenianiaI.3. Zasady oceniania

I.4. Techniki ocenianiaI.4. Techniki oceniania

I.5. Błędy ocenianiaI.5. Błędy oceniania

I.6. Cechy i umiejętności oceniającegoI.6. Cechy i umiejętności oceniającego

3

II. Specyfika oceniania nauczycieliII. Specyfika oceniania nauczycieli

II.1. Przepisy prawaII.1. Przepisy prawa

II.2. Cele, czyli po co oceniać nauczycieliII.2. Cele, czyli po co oceniać nauczycieli

II.3. Wskaźniki i kryteria oceniania – model statycznyII.3. Wskaźniki i kryteria oceniania – model statyczny

II.4. Ocena jako mechanizm rozwoju szkoły – model dynamicznyII.4. Ocena jako mechanizm rozwoju szkoły – model dynamiczny

II.5. Procedura oceniania nauczycieliII.5. Procedura oceniania nauczycieli Rodzaje hospitacjiRodzaje hospitacji Arkusze obserwacji lekcjiArkusze obserwacji lekcji Rozmowa pohospitacyjnaRozmowa pohospitacyjna Zbieranie opinii uczniów i rodziców. AnkietyZbieranie opinii uczniów i rodziców. Ankiety Procedura oceniania krok po krokuProcedura oceniania krok po kroku

II.6. Samoocena nauczycielaII.6. Samoocena nauczyciela

II.7. Kompetencje dyrektoraII.7. Kompetencje dyrektora

OOmawianemawiane zagadnienia zagadnienia

4

Ocena pracownikówOcena pracowników

I.1. Zadania dyrektoraI.1. Zadania dyrektora PlanowaniePlanowanie OrganizowanieOrganizowanie Przewodzenie czyli zatrudnianie, motywowanie, Przewodzenie czyli zatrudnianie, motywowanie,

szkolenie, ocenianieszkolenie, ocenianie KontrolaKontrola

5


Modele polityki kadrowejModele polityki kadrowej Model sitaModel sita – selekcja kandydatów, zatrudnianie – selekcja kandydatów, zatrudnianie

najlepszych, wysokie wymagania, najwyższe najlepszych, wysokie wymagania, najwyższe płace, spora rotacja personelupłace, spora rotacja personelu

Model kapitału ludzkiegoModel kapitału ludzkiego – przekonanie, że – przekonanie, że ludzie są największym bogactwem organizacji, ludzie są największym bogactwem organizacji, szkolenie i stały rozwój personelu, ocena jako szkolenie i stały rozwój personelu, ocena jako mechanizm doskonaleniamechanizm doskonalenia

6


I.2. Systemy ocenianiaI.2. Systemy oceniania Ocenianie rezultatów – kryteria efektywnościowe Ocenianie rezultatów – kryteria efektywnościowe Ocenianie sposobu wykonywania pracy (procesu) – Ocenianie sposobu wykonywania pracy (procesu) –

kryteria behawioralne. Ocenianie jest postępowanie kryteria behawioralne. Ocenianie jest postępowanie i staraniai starania

Ocenianie kwalifikacji – kryteria osobowościowe i Ocenianie kwalifikacji – kryteria osobowościowe i kwalifikacyjne. Oceniane są cechy pracowników i kwalifikacyjne. Oceniane są cechy pracowników i kwalifikacje, w tym wiedza i umiejętnościkwalifikacje, w tym wiedza i umiejętności

W praktyce najczęściej stosowany jest system W praktyce najczęściej stosowany jest system będący mieszaniną wszystkich trzech sposobówbędący mieszaniną wszystkich trzech sposobów

7


I.3. Zasady ocenianiaI.3. Zasady oceniania Zakres – ocenianie powinno obejmować wszystkich Zakres – ocenianie powinno obejmować wszystkich

pracownikówpracowników Jawność – znajomość kryteriów, procedury i wynikówJawność – znajomość kryteriów, procedury i wyników Prawo do kwestionowania oceny zgodnie z ustaloną Prawo do kwestionowania oceny zgodnie z ustaloną

procedurąprocedurą Omawianie projektu oceny z pracownikiem – udzielanie Omawianie projektu oceny z pracownikiem – udzielanie

informacji zwrotnychinformacji zwrotnych Wykorzystanie oceny – decyzje dotyczące szkoleń, Wykorzystanie oceny – decyzje dotyczące szkoleń,

nagrody, kary, motywacjenagrody, kary, motywacje

8


I.4. Techniki (metody) ocenianiaI.4. Techniki (metody) oceniania Ocena opisowaOcena opisowa – wykazuje mocne i słabe strony – wykazuje mocne i słabe strony

pracownikapracownika

Zalety:Zalety: wszechstronność i uzasadnienie oceny wszechstronność i uzasadnienie oceny

Wady:Wady: dowolność formy, trudności w porównaniach dowolność formy, trudności w porównaniach Technika wydarzeń krytycznychTechnika wydarzeń krytycznych –systematyczny –systematyczny

zapis sukcesów i porażekzapis sukcesów i porażek

Zalety:Zalety: systematyczna obserwacja personelu systematyczna obserwacja personelu

Wady:Wady: pracochłonność, rejestrowanie jedynie porażek pracochłonność, rejestrowanie jedynie porażek

9


I.4. Techniki (metody) ocenianiaI.4. Techniki (metody) oceniania Skale ocenSkale ocen – natężenie ocenianych elementów. Skale – natężenie ocenianych elementów. Skale

mogą być punktowe lub przymiotnikowe. Skala mogą być punktowe lub przymiotnikowe. Skala trzystopniowa: cel nie został zrealizowany, pełna trzystopniowa: cel nie został zrealizowany, pełna realizacja celu, realizacja zadania powyżej realizacja celu, realizacja zadania powyżej wyznaczonego celuwyznaczonego celu

Zalety:Zalety: wnikliwość, porównywalność, ocena rozwoju wnikliwość, porównywalność, ocena rozwoju

Wady:Wady: pochłania czas, sformalizowanie pochłania czas, sformalizowanie

10


I.4. Techniki (metody) ocenianiaI.4. Techniki (metody) oceniania RankingRanking – uszeregowanie pracowników od – uszeregowanie pracowników od

najlepszego do najgorszegonajlepszego do najgorszego

Zalety:Zalety: porównanie, decyzje jednostkowe (nagrody, porównanie, decyzje jednostkowe (nagrody, dodatki)dodatki)

Wady:Wady: nie pełni funkcji rozwojowej, może nie pełni funkcji rozwojowej, może prowadzić do skłócenia pracownikówprowadzić do skłócenia pracowników

Metoda 360Metoda 360oo – dostarczenie pracownikowi informacji – dostarczenie pracownikowi informacji zwrotnej pochodzącej z różnych źródeł: samoocena, zwrotnej pochodzącej z różnych źródeł: samoocena, ocena przełożonych, ocena klientów wewnętrznych i ocena przełożonych, ocena klientów wewnętrznych i zewnętrznych. zewnętrznych.

Zalety:Zalety: bardzo wszechstronna bardzo wszechstronna

Wady:Wady: kłopotliwa i trudna kłopotliwa i trudna

11

Ocena pracownikówOcena pracownikówI.5. Błędy ocenianiaI.5. Błędy oceniania „„Efekt halo” – jedna pozytywna lub negatywna Efekt halo” – jedna pozytywna lub negatywna

cecha wpływa na ocenęcecha wpływa na ocenę Tendencja do uśredniania – unikanie ocen bardzo Tendencja do uśredniania – unikanie ocen bardzo

wysokich lub bardzo niskichwysokich lub bardzo niskich Błąd pobłażliwości lub surowościBłąd pobłażliwości lub surowości Błąd ostatniego wrażenia – aktualna ocena może Błąd ostatniego wrażenia – aktualna ocena może

być zdominowana przez poprzednie wyniki i ocenybyć zdominowana przez poprzednie wyniki i oceny Błąd projekcji – osoba dokonująca oceny robi to Błąd projekcji – osoba dokonująca oceny robi to

przez pryzmat własnych wymagań i wartości. Lepiej przez pryzmat własnych wymagań i wartości. Lepiej oceniani są pracownicy podobni do oceniającegooceniani są pracownicy podobni do oceniającego

12


I.6. Cechy i umiejętności oceniającegoI.6. Cechy i umiejętności oceniającego ObiektywizmObiektywizm SprawiedliwośćSprawiedliwość OpanowanieOpanowanie Udzielanie informacji zwrotnychUdzielanie informacji zwrotnych Umiejętności komunikacyjne Umiejętności komunikacyjne DoradztwoDoradztwo

13

Specyfika oceniania nauczycieliSpecyfika oceniania nauczycieli II.1. Przepisy prawaII.1. Przepisy prawa Ustawa Karta NauczycielaUstawa Karta Nauczyciela

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej I Sportu z dnia 23 kwietnia 2004 r.I Sportu z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a także kwalifikacji sprawowania nadzoru pedagogicznego, a także kwalifikacji osób, którym można zlecać prowadzenie badań osób, którym można zlecać prowadzenie badań i opracowywanie ekspertyz (Dz. U. z 2004 r. Nr 89, poz. 845)i opracowywanie ekspertyz (Dz. U. z 2004 r. Nr 89, poz. 845)

Rozporządzenie z dnia 2 listopada 2000 r.Rozporządzenie z dnia 2 listopada 2000 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego. (Dz. U. Nr 98 z sposobu powoływania zespołu oceniającego. (Dz. U. Nr 98 z 2000 r. poz. 1066)2000 r. poz. 1066)

14

Specyfika oceniania nauczycieliSpecyfika oceniania nauczycieli

II.2. Cele, czyli po co oceniać nauczycieli?II.2. Cele, czyli po co oceniać nauczycieli? Żeby określić silne i słabe strony nauczyciela, Żeby określić silne i słabe strony nauczyciela,

udzielić mu informacji zwrotnej i pomóc w udzielić mu informacji zwrotnej i pomóc w doskonaleniudoskonaleniu

Żeby wprowadzać zmiany, ocenić stopień Żeby wprowadzać zmiany, ocenić stopień wdrażanie wspólnych przedsięwzięć – na wdrażanie wspólnych przedsięwzięć – na przykład wprowadzania aktywnych metod przykład wprowadzania aktywnych metod nauczanianauczania

Żeby się czegoś nauczyćŻeby się czegoś nauczyć Żeby móc upowszechnić przykłady dobrej Żeby móc upowszechnić przykłady dobrej

praktykipraktyki Żeby sprawiedliwie przydzielać dodatki i nagrodyŻeby sprawiedliwie przydzielać dodatki i nagrody

15


II.3. Wskaźniki i kryteria ocenianiaII.3. Wskaźniki i kryteria oceniania– model statyczny– model statyczny

Praca z dziećmi Praca z dziećmi Praca z rodzicami Praca z rodzicami Współpraca z innymi nauczycielami i pracownikami szkoły Współpraca z innymi nauczycielami i pracownikami szkoły Postawa i doskonalenie własna Postawa i doskonalenie własna

16

Specyfika oceniania nauczycieliSpecyfika oceniania nauczycieliII.4. Ocena jako mechanizm rozwoju szkoły II.4. Ocena jako mechanizm rozwoju szkoły

– model dynamiczny– model dynamiczny Krok pierwszyKrok pierwszy – – Tworzymy plan rozwoju szkołyTworzymy plan rozwoju szkoły Krok drugiKrok drugi – – Ustalamy spodziewane efekty, zadania i Ustalamy spodziewane efekty, zadania i

kompetencjekompetencje

Krok trzeciKrok trzeci – – Szkolimy nauczycieli, zapoznajemy ich z Szkolimy nauczycieli, zapoznajemy ich z planowanymi zmianamiplanowanymi zmianami

Krok czwartyKrok czwarty – – Przygotowujemy karty obserwacji lekcji i Przygotowujemy karty obserwacji lekcji i harmonogram hospitacjiharmonogram hospitacji

Krok piątyKrok piąty – – Hospitujemy zajęcia i lekcje koleżeńskieHospitujemy zajęcia i lekcje koleżeńskie

Krok szóstyKrok szósty – – Podsumowujemy wyniki, omawiamy Podsumowujemy wyniki, omawiamy problemy, udzielamy informacji zwrotnej, oceniamyproblemy, udzielamy informacji zwrotnej, oceniamy

Krok siódmyKrok siódmy – – Świętujemy sukcesy, dzielimy się Świętujemy sukcesy, dzielimy się przykładami dobrej praktykiprzykładami dobrej praktyki

17


II.5. Procedura oceniania nauczycieliII.5. Procedura oceniania nauczycieli Rodzaje hospitacji w zależności od ustanowionego Rodzaje hospitacji w zależności od ustanowionego

celu:celu: Diagnozująca – obserwowanie efektów: Diagnozująca – obserwowanie efektów:

wiedzy, umiejętności i postaw uczniówwiedzy, umiejętności i postaw uczniów Hospitacja nastawiona na ocenę nauczyciela: Hospitacja nastawiona na ocenę nauczyciela:

superwizja – silne i słabe strony nauczyciela, superwizja – silne i słabe strony nauczyciela, informacja zwrotna, planowanie doskonalenia informacja zwrotna, planowanie doskonalenia

18


II.5. Procedura oceniania nauczycieliII.5. Procedura oceniania nauczycieli Narzędzia hospitacji: Arkusze obserwacji lekcjiNarzędzia hospitacji: Arkusze obserwacji lekcji

Arkusze obserwacji lekcji zależą od celu hospitacji:Arkusze obserwacji lekcji zależą od celu hospitacji: Dla hospitacji diagnozującej trzeba opracować Dla hospitacji diagnozującej trzeba opracować

arkusz, który ułatwia obserwację skupioną na arkusz, który ułatwia obserwację skupioną na zachowaniu i pracy uczniówzachowaniu i pracy uczniów

W czasie hospitacji - superwizji - obserwowane jest W czasie hospitacji - superwizji - obserwowane jest zachowanie nauczyciela, niektóre, wybrane zachowanie nauczyciela, niektóre, wybrane elementy, na przykład umiejętności komunikacyjne elementy, na przykład umiejętności komunikacyjne lub wszystkielub wszystkie

19


II.5. Procedura oceniania nauczycieliII.5. Procedura oceniania nauczycieli Rozmowa pohospitacyjnaRozmowa pohospitacyjna

Rozmowa po zakończeniu hospitacji ma na celu: Rozmowa po zakończeniu hospitacji ma na celu: dostarczenie nauczycielowi informacji dostarczenie nauczycielowi informacji

zwrotnejzwrotnej wyrażenie uznania dla umiejętności wyrażenie uznania dla umiejętności

nauczycielanauczyciela uzgodnienie kierunków rozwoju i uzgodnienie kierunków rozwoju i

doskonalenia nauczycieladoskonalenia nauczyciela

20


II.5. Procedura oceniania nauczycieliII.5. Procedura oceniania nauczycieli Zbieranie opinii uczniów i rodziców. AnkietyZbieranie opinii uczniów i rodziców. Ankiety

Zasady zbierania opinii: Zasady zbierania opinii: Rozróżnienie między opinią i ocenąRozróżnienie między opinią i oceną Stawianie pytań konkretnych, badanie Stawianie pytań konkretnych, badanie

problemów nie ludzi problemów nie ludzi Pytania z pierwszej rękiPytania z pierwszej ręki

21


II.5. Procedura oceniania nauczycieliII.5. Procedura oceniania nauczycieli Procedura oceniania krok po krokuProcedura oceniania krok po kroku

Ustalenie systemu, zasad, kryteriów, terminówUstalenie systemu, zasad, kryteriów, terminów Opracowanie Arkuszy HospitacjiOpracowanie Arkuszy Hospitacji Zapoznanie rady pedagogicznej z systemem oceniania Zapoznanie rady pedagogicznej z systemem oceniania

nauczycieli. Akceptacja Arkuszy Hospitacji i trybu nauczycieli. Akceptacja Arkuszy Hospitacji i trybu ocenianiaoceniania

Harmonogram hospitacji. Rozmowy pohospitacyjneHarmonogram hospitacji. Rozmowy pohospitacyjne Zebranie opinii uczniów i rodzicówZebranie opinii uczniów i rodziców Ustalenie terminu oceniania nauczycieliUstalenie terminu oceniania nauczycieli Indywidualne rozmowy oceniająceIndywidualne rozmowy oceniające Omówienie wniosków z oceniania nauczycieli na Omówienie wniosków z oceniania nauczycieli na

posiedzeniu rady pedagogicznejposiedzeniu rady pedagogicznej Planowanie doskonalenia nauczycieliPlanowanie doskonalenia nauczycieli

22


II.6. Samoocena nauczycielaII.6. Samoocena nauczyciela Ujawniać czy nie? Ujawniać czy nie? Arkusz samoocenyArkusz samooceny Częstotliwość samooceny?Częstotliwość samooceny?

23


II.7. Kompetencje dyrektoraII.7. Kompetencje dyrektora Trener (Coaching)Trener (Coaching) Mentor Mentor TutorTutor

Documents

OCENA NAUCZYCIEL A