161
ﻫﻮ۱۲۱ اﻟﻄ ﻣﻨﻄﻖ ﻓﺮﯾﺪ ﻧﯿﺸﺎﺑﻮریﺎر ﻋﻄ اﺑﺮاﻫﯿﻢﻤﺪﺑﻦ ُﯾﻦ اﻟﺪ

یرﻮﺑﺎﺸﯿﻧ رﺎّﻄﻋ ﻢﯿﻫاﺮﺑا ﻦﺑﺪﻤّﺤُﻣ …dl.ketabesabz.com/ebooks3/up/mantegh-teyr_[].pdf · ﺖﺳﺮﻬﻓ ۱۱ ..... ﻢﯿﺣﺮﻟا

  • Upload
    others

  • View
    10

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

هو

۱۲۱

منطق الطري الدین محمدبن ابراهیم عطار نیشابوریفرید

فهرست ۱۱ ............................................................................................... بسم الله الرحمن الرحیم

۱۶ .................................................................................................................. حکایت ۱۸ ............................................................................. در نعت حضرت رسول صلی الله علیه

۲۲ .................................................................................................................. حکایت ۲۲ .................................................................................................... در مدح خلیفه اول

۲۳ ................................................................................................. در وصف خلیفه ثانی ۲۳ .................................................................................................... در مدح خلیفه سوم

۲۴ ................................................................. در مدح حضرت امريالمؤمنني علی ابن ابیطالب ۲۴ ........................................................................................................... در ذم تعصب

۲۶ .................................................................................................. مکالمه عمر با اویس ۲۶ .................................................................... ره قاتل خوددربا) ع(لطف امريالمؤمنني علی ۲۶ ................................................................. باچاه و خون شدن آن) ع(راز گفنت امريالمؤمنني ۲۷ ..................................................................................................... در عشق بجانبازی

۲۷ ............................................................................................................... حال بالل ۲۷ ............................................................................................ اتفاق یاران در جانفشانی ۲۸ ................................................................................................ شفاعت پیغمرب از امت

۲۹ ............................................................................................................. آغاز داستان ۲۹ ............................................................................................................... مقاله اوىل ۲۹ ............................................................................................................. صفت طیور

۳۱ ............................................................................................................... نیهمقاله ثا ۳۱ ...................................................................... در سخن هدهد بامرغان برای طلب سیمرغ

۳۲ ..................................................................................................... ابتدای کار سیمرغ ۳۳ .............................................................................................................. مقاله ثالثه ۳۳ ............................................................................................................... عذر بلبل

۳۴ ................................................................................................. حکایت در این معنی ۳۴ .............................................................................................................. مقاله رابعه ۳۴ ............................................................................................................. عذر طوطی ۳۵ .................................................................................................................. حکایت

۳۵ ............................................................................................................ مقاله خامسه ۳۵ ............................................................................................................. عذر طاوس ۳۶ .................................................................................................................. حکایت

۳۶ ............................................................................................................ مقاله سادسه ۳۶ .................................................................................................................. عذر بط

۳۶ .................................................................................................................. حکایت ۳۷ ............................................................................................................ مقاله سابعه ۳۷ .............................................................................................................. عذر کبک ۳۸ ................................................................................................................. حکایت

۳۸ .............................................................................................................. مقاله ثامنه ۳۸ ............................................................................................................. عذر همای ۳۹ .................................................................................................................. حکایت

۳۹ ............................................................................................................. مقاله تاسعه ۳۹ .................................................................................................................. عذر باز ۴۰ ................................................................................................................... تحکای

۴۰ .............................................................................................................. مقاله عاشره ۴۰ .............................................................................................................. عذر بوتیمار

۴۱ .................................................................................................................. حکایت ۴۱ .......................................................................................................مقاله حادی عشر

۴۱ ............................................................................................................... عذر بوف ۴۲ .................................................................................................................. حکایت

۴۲ ......................................................................................................... مقاله ثانی عشر ۴۲ .............................................................................................................. عذر صعوه ۴۲ .................................................................................................................. حکایت ۴۳ ........................................................................................................ الث عشرمقاله ث

۴۳ ..................................................................................................... عذر تمام پرندگان ۴۴ .................................................................................................................. حکایت ۴۵ .................................................................................................................. حکایت

۴۶ ......................................................................................................... مقاله رابع عشر ۴۶ ........................................................................... سؤال کردن مرغان از هدهد در راه رفنت

۴۶ ......................................................... بسنت اواز عشق دخرت ترساحکایت شیخ صنعان و زنار ۵۸ ...................................................................................................... مقاله خامس عشر

۵۸ ...................................................................... اتفاق کردن مرغان برای رفنت بسوی سیمرغ ۵۹ .................................................................................................................. حکایت

۵۹ ...................................................................................................... مقاله سادس عشر ۵۹ ...................................................................................... در مشاوره مرغان با راهرب خود

۶۰ ......................................................................................................... مقاله سابع عشر ۶۰ ...................................................................................................... بیان اشکال مرغی

۶۱ .................................................................................................................. حکایت ۶۱ .................................................................................................................. کایتح

۶۲ .................................................................................................................. حکایت ۶۳ ........................................................................................................ مقاله ثامن عشر

۶۳ .................................................................................................... اشکال مرغی دیگر ۶۴ .................................................................................................................. حکایت ۶۵ .................................................................................................................. حکایت ۶۵ .................................................................................................................. حکایت ۶۵ .................................................................................................................. حکایت

۶۶ ........................................................................................................ مقاله تاسع عشر ۶۶ ................................................................................................... در عذر مرغی دیگر

۶۶ .................................................................................................................. حکایت ۶۶ .................................................................................................................. حکایت ۶۷ .................................................................................................................. حکایت ۶۷ .................................................................................................................. حکایت ۶۸ .................................................................................................................. حکایت ۶۸ .................................................................................................................. حکایت

۶۹ ............................................................................................................ مقاله عشرون ۶۹ ................................................................................................... در عذر مرغی دیگر

۶۹ .................................................................................................................. حکایت ۷۰ .................................................................................................................. حکایت ۷۰ .................................................................................................................. حکایت

۷۱ ................................................................................................ مقاله حادی و عشرون ۷۱ .................................................................................................... اشکال مرغی دیگر

۷۱ .................................................................................................................. حکایت ۷۱ .................................................................................................................. حکایت ۷۲ .................................................................................................................. حکايت ۷۲ .................................................................................................................. حکایت

۷۳ .................................................................................................. مقاله ثانی و عشرون ۷۳ ................................................................................................................. حکایت ۷۳ ................................................................................................................. حکایت ۷۳ ................................................................................................................. حکایت ۷۴ .................................................................................................................. حکایت ۷۴ .................................................................................................................. حکایت

۷۴ .................................................................................................. مقاله ثالث و عشرون ۷۴ ....................................................................................................... عذر مرغی دیگر

۷۵ .................................................................................................................. حکایت

۷۶ .................................................................................................................. حکایت ۷۶ .................................................................................................................. یتحکا

۷۷ .................................................................................................. مقاله رابع و عشرون ۷۷ ...................................................................................................... عذر مرغی دیگر

۷۷ ................................................................................................................. حکایت ۷۷ ................................................................................................................. حکایت ۷۸ ................................................................................................................. حکایت ۷۸ ................................................................................................................. حکایت ۷۹ .................................................................................................................. حکایت ۷۹ .................................................................................................................. حکایت

۷۹ ............................................................................................... مقاله خامس و عشرون ۷۹ .................................................................................................... ال مرغی دیگراشک

۸۰ .................................................................................................................. حکایت ۸۲ .................................................................................................................. حکایت ۸۲ .................................................................................................................. حکایت ۸۲ .................................................................................................................. حکایت ۸۳ ................................................................................................................. حکایت ۸۳ ................................................................................................................. حکایت

۸۴ ................................................................................................ مقاله سادس و عشرون ۸۴ ................................................................................................... در عذر مرغی دیگر

۸۴ .................................................................................................................. حکایت ۸۵ .................................................................................................................. حکایت ۸۵ .................................................................................................................. حکایت ۸۶ .................................................................................................................. حکایت ۸۶ .................................................................................................................. حکایت

۸۶ .................................................................................................. مقاله سابع و عشرون ۸۶ ................................................................................................... در عذر مرغی دیگر

۸۷ ................................................................................................................. حکایت ۸۷ ................................................................................................................. حکایت ۸۸ ................................................................................................................. حکایت ۸۸ ................................................................................................................. حکایت

۸۸ ................................................................................................................. کایتح ۸۹ .................................................................................................................. حکایت

۸۹ .................................................................................................. مقاله ثامن و عشرون ۸۹ ....................................................................................................... عذر مرغی دیگر

۹۰ ................................................................................................................... حکایت ۹۱ ................................................................................................................... حکایت ۹۱ ................................................................................................................... حکایت ۹۱ ................................................................................................................... حکایت

۹۲ .................................................................................................. مقاله تاسع و عشرون ۹۲ ...................................................................................................... سؤال مرغی دیگر

۹۲ .................................................................................................................. حکایت ۹۲ .................................................................................................................. حکایت ۹۳ .................................................................................................................. حکایت ۹۳ .................................................................................................................. حکایت

۹۴ .............................................................................................................. مقاله ثلثون ۹۴ ...................................................................................................... سؤال مرغی دیگر

۹۴ .................................................................................................................. حکایت ۹۴ .................................................................................................................. حکایت ۹۵ .................................................................................................................. حکایت ۹۵ .................................................................................................................. حکایت ۹۵ .................................................................................................................. حکایت

۹۶ ................................................................................................... مقاله حادی و ثلثون ۹۶ ...................................................................................................... سؤال مرغی دیگر

۹۶ .................................................................................................................. حکایت ۹۷ .................................................................................................................. حکایت ۹۷ .................................................................................................................. حکایت ۹۸ .................................................................................................................. حکایت

۹۸ ..................................................................... آمدن برادران یوسف در سال قحطی به مصر ۹۹ ..................................................................................................... مقاله ثانی و ثلثون ۹۹ ...................................................................................................... سؤال مرغی دیگر

۱۰۰ .................................................................................................................. حکایت ۱۰۰ .................................................................................................................. حکایت ۱۰۰ .................................................................................................................. حکایت ۱۰۱ .................................................................................................................. حکایت ۱۰۱ .................................................................................................................. حکایت ۱۰۲ .................................................................................................................. حکایت

۱۰۲ .................................................................................................... مقاله ثالث و ثلثون ۱۰۲ ...................................................................................................... سؤال مرغی دیگر

۱۰۲ .................................................................................................................. حکایت

۱۰۳ ................................................................................................................. حکایت ۱۰۳ ................................................................................................................. حکایت

۱۰۴ .................................................................................................... مقاله رابع و ثلثون ۱۰۴ ..................................................................................................... سؤال مرغی دیگر

۱۰۵ ................................................................................................................. حکایت ۱۰۶ ................................................................................................................. حکایت ۱۰۶ ................................................................................................................. حکایت ۱۰۶ ................................................................................................................. تحکای

۱۰۶ ................................................................................................................. حکایت ۱۰۷ ................................................................................................................. حکایت ۱۰۷ ................................................................................................................. حکایت

۱۰۸ ................................................................................................. مقاله خامس و ثلثون ۱۰۸ ................................................................................................. در سؤال مرغی دیگر

۱۰۸ ................................................................................................................. حکایت ۱۰۸ ................................................................................................................. حکایت ۱۰۹ ................................................................................................................. حکایت ۱۰۹ ................................................................................................................. حکایت ۱۰۹ ................................................................................................................. حکایت ۱۱۰ .................................................................................................................. حکایت

۱۱۰ .................................................................................................. مقاله سادس و ثلثون ۱۱۰ ...................................................................................................... سؤال مرغی دیگر

۱۱۰ .................................................................................................................. حکایت ۱۱۰ .................................................................................................................. حکایت ۱۱۱ .................................................................................................................. حکایت ۱۱۲ ................................................................................................................. حکایت

۱۱۲ ...................................................................................................خطاب عزت بداود ۱۱۲ ................................................................................................................. حکایت ۱۱۳ ................................................................................................................. تحکای

۱۱۳ .................................................................................................... مقاله سابع و ثلثون ۱۱۳ ..................................................................................................... سؤال مرغی دیگر

۱۱۴ ................................................................................................................. حکایت ۱۱۴ .................................................................................... زندان فرستادن زلیخا یوسف را

۱۱۴ ................................................................................................................. حکایت ۱۱۵ ................................................................................................................. حکایت ۱۱۵ ................................................................................................................. حکایت

۱۱۶ .................................................................................................... مقاله ثامن و ثلثون ۱۱۶ ..................................................................................................... سؤال مرغی دیگر

۱۱۶ ............................................................................................. بیان هفت وادی سلوک ۱۱۶ ....................................................................................... بیان وادی اول که طلب باشد

۱۱۷ ................................................................................................................. حکایت ۱۱۷ ................................................................................................................. حکایت ۱۱۸ ................................................................................................................. حکایت ۱۱۸ ................................................................................................................. حکایت

۱۱۸ ................................................................................................................. کایتح ۱۱۹ ................................................................................................................. حکایت ۱۱۹ ................................................................................................................. حکایت ۱۲۰ .................................................................................................................. حکایت

۱۲۰ .............................................................................................................. وادی عشق ۱۲۱ ................................................................................................................. حکایت ۱۲۱ ................................................................................................................. حکایت ۱۲۲ ................................................................................................................. حکایت ۱۲۳ ................................................................................................................. حکایت ۱۲۴ ................................................................................................................. حکایت ۱۲۴ ................................................................................................................. حکایت

۱۲۵ ........................................................................................................... مقاله اربعون ۱۲۵ .................................................................................................... بیان وادی معرفت

۱۲۵ ................................................................................................................. حکایت ۱۲۶ ................................................................................................ مقاله حادی و اربعون ۱۲۶ ................................................................................................ در بیان وادی استغناء

۱۲۶ ................................................................................................................. حکایت ۱۲۷ ................................................................................................................. حکایت ۱۲۸ ................................................................................................................. حکایت ۱۲۸ ................................................................................................................. حکایت ۱۲۸ ................................................................................................................. حکایت ۱۲۹ ................................................................................................................. حکایت ۱۲۹ ................................................................................................................. حکایت

۱۳۰ .................................................................................................. مقاله ثانی و اربعون ۱۳۰ ............................................................................... در بیان وادی پنجم که توحید باشد

۱۳۰ ................................................................................................................. حکایت ۱۳۰ ................................................................................................................. حکایت

۱۳۱ ................................................................................................................. حکایت ۱۳۲ ................................................................................................................. حکایت ۱۳۲ ................................................................................................................. حکایت

۱۳۳ ................................................................................................ مقاله ثالث و اربعون ۱۳۳ .............................................................................. در بیان وادی ششم که حريت باشد

۱۳۴ ................................................................................................................ حکایت ۱۳۶ ................................................................................................................ حکایت ۱۳۶ ................................................................................................................ حکایت ۱۳۷ ................................................................................................................ حکایت ۱۳۷ ................................................................................................................ حکایت

۱۳۸ ................................................................................................. مقاله رابع و اربعون ۱۳۸ ........................................................................... در بیان وادی هفتم که فقر و فنا است

۱۳۸ ................................................................................................................ حکایت ۱۳۹................................................................................................................. حکایت ۱۳۹................................................................................................................. حکایت ۱۴۰ ................................................................................................................. حکایت ۱۴۳ ................................................................................................................ حکایت

۱۴۳ .............................................................................................. مقاله خامس و اربعون ۱۴۳ ............................................................................... در راه افتادن مرغان بسوی سیمرغ

۱۴۵ ................................................................................................................. حکایت ۱۴۵ ................................................................................................................. حکایت ۱۴۵ ................................................................................................................. حکایت ۱۴۶ .................................................... رغان به سوی سیمرغ و رسیدن سیمرغ بدان درگاهرفنت م ۱۴۷ ................................................................................................................ حکایت ۱۴۷ ................................................................................................................ حکایت ۱۴۸ ................................................................................................................ حکایت ۱۵۳ .................................................................................................................. خاتمه

۱۵۴ ................................................................................................................. حکایت ۱۵۵ ................................................................................................................. حکایت ۱۵۶ ................................................................................................................. حکایت ۱۵۷ ................................................................................................................ حکایت ۱۵۷ ................................................................................................................ حکایت ۱۵۸ ................................................................................................................ حکایت ۱۵۸ ................................................................................................................ حکایت ۱۵۹ ................................................................................................................. حکایت

۱۵۹ ................................................................................................................. حکایت ۱۵۹ ................................................................................................................. حکایت ۱۶۰ ................................................................................................................. حکایت

۱۶۰ ........................................................ این حکایت در نسخه اصل افتاده بود اینجا ملحق شد ۱۶۱ .............................................................................................................. ختم کتاب

بسم الله الرحمن الرحیمــــــــــرین ــــــــــاک را آف ــــــــــرین پ جــــــــــان آف

ـــــــــاد ـــــــــاد اونه ـــــــــر آب بنی خـــــــــاک را ب آســــــــمان را در زبــــــــر دســــــــتی بداشــــــــت آن یکــــــــــــی را جنــــــــــــبش مــــــــــــادام دادـــــــای کـــــــ ـــــــۀ برپ ردآســـــــمان چـــــــون خیم

ـــــد ـــــم پدی ـــــت انج ـــــش روز هف ـــــرد در ش کــــــاخت ــــــه س ــــــن حق ــــــم ز زری ــــــرۀ انج مه دام تــــــــن را مختلــــــــف احــــــــوال کــــــــرد بحــــــر را بگـــــــداخت در تســـــــلیم خـــــــویش بحــــــر را ازتشــــــنگی لــــــب خشــــــک کــــــرد کــــــــوه را هــــــــم تیــــــــغ دادوهــــــــم کمــــــــر گـــــاه گـــــل بـــــر روی آتـــــش دســـــته کـــــرد نــــــیم پشــــــه بــــــر ســــــر دشــــــمن گماشــــــتــــــــــــــــت دام داد ــــــــــــــــوتی را بحکم عنکب

ون مـــــوی ســـــربســـــت مـــــوری را کمـــــر چـــــ خلعــــــــــــت اوالد عباســــــــــــش بــــــــــــداد ســـــوزنی چـــــون دیـــــد بـــــا عیســـــی بهـــــمــــــرد ــــــود ک ــــــون آل ــــــه خ ــــــه از الل ــــــغ ک تی پــــــاره پــــــاره خــــــاک را در خــــــون گرفــــــت در ســـــجودش روز و شـــــب خورشـــــید و مـــــاه

ســـــــیمای ایشـــــــان از ســـــــجود هســـــــت آن روز از بســـــــــــطش ســـــــــــپید افروختـــــــــــه طـــــــــــوطیی را طـــــــــــوق از زر ســـــــــــاخته

ـــــی ـــــر م ـــــش پ ـــــردون در ره ـــــرغ گ ـــــد م زن دور شــــــــــــبانروزی دهــــــــــــد چــــــــــــرخ را

دمـــــــی در گـــــــل دمـــــــد آدم کنـــــــد چـــــــون گـــــــه ســـــــگی را ره دهـــــــد تـــــــا پیشـــــــگاهــــــد ــــــت کن ــــــرد آن قرب چــــــون ســــــگی را م گـــــــــه عصـــــــــائی را ســـــــــلیمانی دهـــــــــدــــــــــــد ــــــــــــان پدی ــــــــــــائی آورد ثعب از عصـــــــــــــار در زمســـــــــــــتان ســـــــــــــیم آرد درنثــــــد ــــــرکش کن ــــــۀ س ــــــک را کوه ــــــون فل چـــــــــــــدار آورد ـــــــــــــنگی پدی ـــــــــــــه ازس ناق

آنکـــــه جـــــان بخشـــــید و ایمـــــان خـــــاک را خاکیـــــــان را عمـــــــر بـــــــر بـــــــاد او نهـــــــادـــــــت پســـــــتی بداشـــــــت خـــــــاک را در غایآرام داد ــــــــــــــــــــا ــــــــــــــــــــدگر را دائم وانـــــرد ـــــای ک ـــــنش ج ـــــرد زمی ـــــتون گ ـــــی س ب

مـــــــر نـــــــه طـــــــارم پدیـــــــدوز دوحـــــــرف اــــک هــــر شــــب در آنجــــامهره باخــــت ــــا فل تـــــال کـــــرد ـــــر دنب ـــــرغ جـــــان را خـــــاک ب م کــــــوه را افســــــرده کــــــرد از بــــــیم خــــــویشــــرد ــــک ک ــــاقوت و خــــون را مش ســــنگ را یـــــــــرهنگی او افراخـــــــــت ســـــــــر ـــــــــا بس تــــــا بســــــته کــــــرد ــــــر آب دری ــــــل ب گــــــاه پ در ســـــــر آن چارصـــــــد ســـــــالش بداشـــــــت صــــــــــــــــــدر عــــــــــــــــــالم را از او آرام داد

ـــــــــا ســـــــــلیما ـــــــــرکـــــــــرد او را ب ن در کم زحمـــــت طاســـــش بـــــداد طـــــا و ســـــني بـــــی

بخیـــــــــۀ بـــــــــر رو فکنـــــــــدش الجـــــــــرم گلشــــــــــــن نیلـــــــــــــوفری از دود کـــــــــــــردــــــت ــــــريون گرف ــــــل از او ب ــــــق لع ــــــا عقی ت هشــــــــته پیشــــــــانی خــــــــود برخــــــــاک راه

ـــــود بـــــی ســـــجده ســـــیما را وجـــــود کـــــی ب شـــــــب ز قبضـــــــش در ســـــــیاهی ســـــــوخته هدهــــــــدی را پیــــــــک رهــــــــرب ســــــــاخته

زنـــــد بـــــر درش چـــــون حلقـــــۀ ســـــر مـــــی روزی دهـــــــــــد شـــــــــــب بـــــــــــرد روز آورد

وز کــــــــف و دودی همــــــــه عــــــــالم کنــــــــدـــــــــۀ مکشـــــــــوف راه ـــــــــد از گرب گـــــــــه کن شــــــري مــــــردی را بســــــک نســــــبت کنــــــد گـــــــــاه مـــــــــوری را ســـــــــخندانی دهـــــــــدــــــــــــد ــــــــــــان پدی ــــــــــــوری آورد طوف وز تن زر فشـــــــــــاند درخـــــــــــزان از شاخســـــــــــارـــــــــد ـــــــــش کن ـــــــــل در آت ـــــــــش نع از هالل

الـــــــــــــــــــــۀ زار آوردگـــــــــــــــــــــاو زر در ن

ـــــد ـــــان کن ـــــون پنه ـــــان بخ ـــــی پیک ـــــر کس گ را چـــــــار ترکـــــــی بـــــــر نهـــــــد یاســـــــمني

گــــــه نهــــــد بــــــر فــــــرق نــــــرگس تــــــاج زرــــت ــــداده زوس ــــان دل ــــاده ج ــــار افت ــــل ک عق هرچــــه هســــت از پشــــت مــــاهی تــــا بمــــاهـــــــــدی فلـــــــــک ـــــــــاک و بلن ـــــــــتی خ پس بــــــــادو خــــــــاک و آتــــــــش و خــــــــون آورد خـــــاک مـــــا گـــــل کـــــرد و درچـــــل بامـــــداد جـــان چـــو درتـــن رفـــت و دل زو زنـــده شـــد عقــــــل را چــــــون دیــــــد بینــــــائی گرفــــــت

ز اقـــــرار کـــــردچـــــون شناســـــا شـــــد بعجـــــــــت ــــواه دوس ــــا خ ــــري اینج ــــمن گ ــــواه دش خ

ـــــــی ـــــــت وی م ـــــــه حکم ـــــــار هم ـــــــد ب نه کـــــــوه رامـــــــیخ زمـــــــني کـــــــرد ازنخســـــــت چـــون زمـــني بـــر پشــــت گـــاو اســـتاد راســــت

برچیســــت بــــرهیچ اســــت و بــــس پــــس هــــوا فکـــــــــر کـــــــــن در صـــــــــنعت آن پادشـــــــــاهـــــی ـــــد از یک ـــــیچ باش ـــــر ه ـــــه ب ـــــون هم چ عــــــرش بــــــر آبســــــت و عــــــالم برهواســــــت

ســــتعــــرش و عــــالم جــــز طلســــمی بــــیش نیــــــــالم و آن عــــــــالم اوســــــــت درنگــــــــر کاین ای دریغــــــا هــــــیچ کــــــس را نیســــــت تــــــاب گـــــر بـــــه بینـــــی ایـــــن خـــــرد را کـــــم کنـــــیـــــد ای عجـــــب دامـــــن بدســـــت ـــــه دارن جمل ای ز پیــــــــدائی خــــــــود بــــــــس ناپدیــــــــد جــــان نهــــان درجســــم و تــــو در جــــان نهــــان هــــم زجملــــه بــــیش و هــــم پــــیش از همــــهــــــس ــــــر عس ــــــبان و پ ــــــر پاس ــــــو پ ــــــام ت ب

ـــــت راه نیســـــتعقـــــل و جـــــان را گـــــرد ذات گرچــــه در جــــان گــــنج پنهــــان هــــم تــــوئیـــــــی نشـــــــان ـــــــۀ جانهـــــــا ز کنهـــــــت ب جمل عقـــــل اگـــــر از تـــــو وجـــــودی پـــــی بـــــردــــــام ــــــد درهســــــتی تم ــــــوئی جاوی چــــــون تــــــــوئی ای درون جــــــــان بــــــــرون جــــــــان ت ای خــــــــــرد سرگشــــــــــتۀ درگــــــــــاه تــــــــــو

ـــــــد او ز غنچـــــــه خـــــــون درون پیکـــــــان کن ه بــــــر ســــــر نهــــــداللــــــه را از خــــــون کلــــــ

گــــــه کنــــــد در تــــــاجش از شــــــبنم گهــــــر آســــــمان گــــــردان زمــــــني افتــــــاده زوســــــت جملـــــــــۀ ذرات بـــــــــر ذاتـــــــــش گـــــــــواه دو گـــــواهش بـــــس بـــــود بـــــر یـــــک بیـــــک ســــــــر خــــــــویش از جملــــــــه بــــــــريون آورد بعــــــــــــــد از آن جــــــــــــــان را در او آرام دادـــــــده شـــــــد عقـــــــل دادش تـــــــا بـــــــدو بیننــــــــت ــــــــائی گرف ــــــــا شناس ــــــــم دادش ت علــــار کــــرد ــــن در ک ــــت و ت ــــرق حــــريت گش غ جملـــــــه را گـــــــردن بزیـــــــر بـــــــار اوســـــــتــــــدار همــــــه ــــــن عجــــــب او خــــــود نگه ویـــــــا بشســـــــت ـــــــني را روی از دری ـــــــس زم پــــــاهی برهواســــــت ــــــاهی و م ــــــر م گــــــاو ب هـــیچ هـــیچ اســـت اینهمـــه هـــیچ اســـت و بـــس

دارد نگـــــاه کـــــني همـــــه بـــــر هـــــیچ مـــــیـــــکی ـــــد بیش ـــــیچ باش ـــــس ه ـــــه پ ـــــن هم ای بگــــــذر از آب و هــــــوا جملــــــه خداســــــتـــت ـــیش نیس ـــمی ب ـــه اس ـــس اینجمل ـــت پ اوس

غـــــري او و گـــــر هســـــت اوهموســـــت نیســـــت هــــــا کــــــور و جهــــــان پــــــر آفتــــــاب دیــــــده

ــــــی ــــــم کن ــــــی و خــــــود را گ ــــــۀ او بین جملـــــی ـــــذر م ـــــی ع ـــــد و م ـــــت آرن ـــــد هس گوین

ـــــــد ـــــــس ناپدی ـــــــو و ک ـــــــالم ت ـــــــۀ ع جمل ای نهــــــان انــــــدر نهــــــان ای جــــــان جــــــان جملـــــه از خـــــود دیـــــده و خـــــویش از همـــــه ســـــــوی توچـــــــون راه یابـــــــد هــــــــیچکسگـــــــاه نیســـــــت وز صـــــــفاتت هـــــــیچکس آ

و جــــــــان هــــــــم تــــــــوئی آشــــــــکارا در دل انبیـــــــا بـــــــر خـــــــاک راهـــــــت جانفشـــــــان لیـــــــک هرگـــــــز ره بکنهـــــــت کـــــــی بـــــــردــــــــام ــــــــرو بســــــــتی تم دســــــــتها کــــــــال فـــــــــوئی هرچـــــــــه گـــــــــویم آن نـــــــــۀ و آن ت عقــــل و جــــان ســــر رشــــته گــــم در راه تــــو

جملــــــــۀ عــــــــالم بتــــــــو بیــــــــنم عیــــــــانـــــــاز ـــــــانی داد ب ـــــــو نش ـــــــی از ت ـــــــر کس ه گرچـــــه چنـــــدین چشـــــم گـــــردون بـــــاز کـــــرد

ـــــم د ـــــني ه ـــــی زم ـــــون ـــــرد ت ـــــز گ ـــــد هرگ ی آفتــــــاب از شــــــوق تــــــو رفتــــــه ز هــــــوش

ــــــــاه ــــــــه م ــــــــو بگداخت ــــــــر ت ــــــــز از مه نی بحـــــــــر در شـــــــــورت ســـــــــرانداز آمـــــــــده کـــــــــوه را صـــــــــد عقبـــــــــه در ره مانـــــــــدهـــــش شـــــده ـــــو چـــــون آت ـــــش از شـــــوق ت آت بـــــــاد از تـــــــو بـــــــی ســـــــر و پـــــــا آمـــــــده آب را نامانـــــــــــــده آبـــــــــــــی درجگـــــــــــــر خـــــــاک در کـــــــوی تـــــــو بـــــــر در مانـــــــدۀ

ــــــــدگویم چــــــــون ــــــــائی در صــــــــفت چن نی دل طـــــــــــالبی در راه روگـــــــــــر تـــــــــــو ای

ـــــــــده ـــــــــدرگاه آم ـــــــــني ب ـــــــــالکان را ب ســــــــر ــــــــاهی دگ ــــــــر ذره درگ ــــــــت در ه هس تـــــــو چـــــــه دانـــــــی تـــــــا کـــــــدامني ره رویــــــان ــــــوئی عی ــــــان ج ــــــو را نه ــــــان ک آن زم گــــــر عیــــــان جــــــوئی نهــــــان آنگــــــه بــــــود ور بهـــــم جــــــوئی چــــــو بیچــــــون اســــــت او تـــــو نکـــــردی هـــــیچ گـــــم چیـــــزی مجـــــوــــــوئی ــــــی آن ت آنچــــــه گــــــوئی وانچــــــه دان

ـــــــی ـــــــناس او ران ـــــــدو بش ـــــــو ب بخـــــــود ت واصــــــفان را وصــــــف اودرخــــــورد نیســــــتــــــت ــــــا معرف عجــــــز از آن همســــــري شــــــد بـــــیش نیســـــت ـــــاىل ب ـــــق از وی خی قســـــم خل

انــــــد گــــــر بغایــــــت نیــــــک ور بــــــد گفتــــــهــــــريون ازعیانســــــت ــــــت و ب ــــــر از علمس برت

نشـــــانی کـــــس نیافـــــت زو نشـــــان جـــــز بـــــیـــــــــودی ـــــــــودی و بیخ ـــــــــیچکس را درخ ه ذره ذره در دو گیتـــــــــــی فهـــــــــــم تســـــــــــت

ســــــتنیســــــت او آن کســــــی آنجــــــا کــــــه او صــــد هــــزاران طــــور از جــــان برتــــر اســــت عقـــــــل در ســـــــودای او حـــــــريان بمانـــــــد چیســــــــت جــــــــان در کــــــــار او سرگشــــــــتۀ

ـــــــی ـــــــو در عـــــــالم نم ـــــــنم نشـــــــان وز ت بیـــــو ای دانـــــای راز ـــــی از ت خـــــود نشـــــان نــــــرد ــــــک ذره گ ــــــو ی ــــــد از راه ت ــــــم ندی ه

درد تـــــو گرچـــــه بـــــر ســـــر کـــــرد خـــــاک از مالــــد دو گــــوش هــــر شــــبی بــــر خــــاک مــــی

ـــــــه ـــــــرپ انداخت ـــــــريت س ـــــــه از ح ـــــــر م هــــــاز آمــــــده ــــــب ب ــــــر خشــــــک ل دامــــــن ت پــــــای در گــــــل تــــــا کمــــــر گــــــه مانــــــدهـــــای بـــــر آتـــــش چنـــــني ســـــرکش شـــــده پ بــــــاد بــــــر کــــــف خــــــاک پیمــــــا آمــــــده و آبــــــش از شــــــوق تــــــو بگذشــــــته ز ســــــر خاکســـــــاری خـــــــاک بـــــــر ســـــــر مانـــــــدۀ چـــــون کـــــنم چـــــون مـــــن نـــــدارم معرفـــــت

گــــــاه رو نگــــــر از پــــــیش و مــــــی پــــــس آـــــــده ـــــــراه آم ـــــــت هم ـــــــتا پش ـــــــه پش جملـــــــر ـــــــی دگ ـــــــدو راه ـــــــر ذره ب ـــــــس ز ه پ وز کـــــــــــدامني ره بـــــــــــدان درگـــــــــــه رویــــــان ــــــوئی نه ــــــان ج ــــــو را عی ــــــان ک وانزم ور نهـــــــان جـــــــوئی عیـــــــان آنگـــــــه بـــــــودـــــــريون اســـــــت او ـــــــر دو ب ـــــــان از ه آن زم هرچـــــه گـــــوئی نیســـــت آن چیـــــزی مگـــــوـــــوئی ـــــدان ت خـــــویش را بشـــــناس صـــــد چنــــــــی از خــــــــ ــــــــدو ن ــــــــزد ب ردراه از او خی

الیـــــــق هـــــــر مـــــــرد و هرنـــــــامرد نیســـــــت کــــاو نــــه در شــــرح آیــــد ونــــی در صــــفتـــــــت ـــــــیش نیس ـــــــاىل ب ـــــــرب دادن مح زو خ

ــــــه ــــــود گفت ــــــد از خ ــــــه زو گفتن ــــــد هرچ انـــــی ـــــت زانکـــــه در قدوســـــی خـــــود ب نشانس

چـــــارۀ جـــــز جـــــان فشـــــانی کـــــس نیافـــــتــــــــذی زو نصــــــــیبی نیســــــــت جــــــــز اال الـــــت ـــــم تس ـــــدا آن و ه ـــــوئی خ ـــــه راگ هرچ کــــی رســــد جــــان کســــی آنجــــا کــــه اوســــت

چــــه خــــواهم گفــــت او زان برتــــر اســــتهرــــد ــــدان بمان ــــر دن جــــان ز عجــــز انگشــــت بـــــــــــتۀ دل جگرخـــــــــــواری بخـــــــــــون آغش

ـــناس ـــق ش ـــاس ای ح ـــدین قی ـــن چن ـــني مک هـــــوت شـــــد ـــــش عقـــــل و جـــــان فرت در جالل چـــــــــون نـــــــــربد از انبیـــــــــاء و وز رســـــــــلـــــــد ـــــــه عـــــــاجز روی در خـــــــاک آمدن جملـــــم الف شـــــناخت ـــــا زن مـــــن کـــــه باشـــــم ت

کـــس چـــون جـــز او در هـــر دو عـــالم نیســـتــــــــوج زن ــــــــوهر م ــــــــائی ز گ ــــــــت دری هســـــــا نیافـــــــت هـــــــر کـــــــه او آن جـــــــوهر دری

ـــــد آن ـــــوف ش ـــــه آن موص ـــــود هرچ ـــــی ب ک آن مگـــــــو چـــــــون در اشـــــــارت نایـــــــدت

ــــــه اشــــــارت مــــــی ــــــی نشــــــان ن ــــــذیرد ن پ تــــو مبــــاش اصــــال کمــــال اینســــت و بــــس تـــــو در او گـــــم شـــــو حلـــــوىل ایـــــن بـــــود در یکــــــی رو وز دوئــــــی یکســــــوی بــــــاش ای خلیفـــــــــــــه زادۀ بـــــــــــــی معرفـــــــــــــت

زعــــــــدم حــــــــق دروجــــــــودهرچــــــــه آورد اـــــــآدم فطـــــــرتش چـــــــون رســـــــید آخـــــــر بــــــاش ــــــود ب ــــــر ج ــــــو بح ــــــت ای آدم ت گفــــــت ــــــر بتاف ــــــجدۀ او س ــــــز س ــــــی ک آن یک

ــــی ــــت ای ب ــــت گف ــــیه رو گش ــــون س ــــاز چ نیــــــــون راه حــــــــق ــــــــت ای ملع ــــــــاىل گف تع

ـــــــــو ـــــــــروز ت ـــــــــم روی او ام ـــــــــاش چش ب جـــزو کـــل شـــد چـــون فـــرو شـــد جـــان بجســـمــــدی داشــــت تــــن پســــتی ز خــــاک جــــان بلن

شـــــدچـــــون بلنـــــد و پســـــت بـــــا هـــــم یـــــار لیــــــک کــــــس واقــــــف نشــــــد ز اســــــرار او

ـــــــــتیم و ـــــــــی بدانس ـــــــــناختیم ن ـــــــــی بش ن چنــــــد گــــــوئی جــــــز خموشــــــی راه نیســــــت آگهنـــــــــد از روی ایـــــــــن دریـــــــــا بســـــــــیــــم ــــون طلس ــــی چ ــــت گیت ــــر اس ــــنج در قع گــــت ــــیش رف ــــم از پ ــــون طلس ــــابی چ ــــنج ی گ

ـــــد از آن ـــــت بع ـــــر اس ـــــم دیگ ـــــت طلس جان همچنـــــــــني مـــــــــري و بپایـــــــــانش مـــــــــرس

ــــــی ــــــن بحــــــر ب ــــــن ای ــــــان بســــــی در ب پایــــني ــــتدر چن ــــم اس ــــر اعظ ــــه بح ــــری ک بح

ــــــاس ــــــون در قی ــــــار بیچ ــــــد ک ــــــه نای زانک عقــــل حــــريان گشــــت و جــــان مبهــــوت شــــد هـــــیچکس یـــــک جـــــزو پـــــی از کـــــل کـــــل در خطــــــــاب مــــــــا عرفنــــــــاک آمدنــــــــدــــاخت ــــا او نس ــــز ب ــــه ج ــــناخت او را ک آن ش بـــــا کـــــه ســـــازد اینـــــت ســـــودا و هـــــوس

نی در حضــــــــــیض و اوج زنتـــــــــو نــــــــــداــــــــت ــــــــز النیاف ــــــــان ج ــــــــد و ازالنش الش بــــــا منــــــت آن گفــــــنت آســــــان کــــــی بــــــود دم مـــــــزن چــــــــون در عبــــــــارت نایــــــــدتــــــان ــــــی نش ــــــم دارد ن ــــــی زو عل ــــــی کس ن تــــو ز تــــو کــــم شــــو وصــــال اینســــت و بــــســـــود ـــــن ب ـــــوىل ای ـــــود فض ـــــن نب ـــــه ای هرچــــاش ــــک روی ب ــــه و ی ــــک قبل ــــک دل و ی یـــــم صـــــفت ـــــو ه ـــــت ش ـــــدر در معرف ـــــا پ ب

ــــــــد پیشــــــــ ــــــــه افتادن ش در ســــــــجودجملــــــريتش ــــــرد از غ ــــــرده ب ــــــس صــــــد پ در پ ســــــاجدند اینــــــان و تــــــو مســــــجود بــــــاش مســـخ و ملعـــون گشـــت و ایـــن ســـر در نیافـــت ضـــــــایعم مگـــــــذار و کـــــــار مـــــــن بســـــــاز هــــــم خلیفــــــه اســــــت آدم و هــــــم پادشــــــاه بعـــــد ازیـــــن فـــــردا ســـــپندش ســـــوز تـــــوــــــم ــــــایبرت طلس ــــــن عج ــــــازد زی ــــــس نس ک مجتمــــع شــــد خــــاک پســــت و جــــان پــــاک آدمــــــــــی اعجوبــــــــــۀ اســــــــــرار شــــــــــد

یســــــــت کــــــــار هــــــــر گــــــــدائی کــــــــار اون نـــــــــی زمـــــــــانی نیـــــــــز دل پـــــــــرداختیم زانکــــــه کــــــس را زهــــــرۀ یــــــک آه نیســــــتــــــرش کســــــی گــــــه نیســــــت از قع ــــــک آ لیـــــم ـــــد جس ـــــن بن ـــــم ای ـــــکند آخـــــر طلس بشـــیش رفـــت ـــدا چـــو جســـم از پ چـــون شـــود پی غیـــــب را جـــــان تـــــو جســـــم دیگـــــر اســـــتــــــــــرس ــــــــــدرمانش م ــــــــــني دردی ب در چن غرقـــــــه گشـــــــتند و خـــــــرب نـــــــی از کســـــــی

ــــــت و ذ ــــــالمی ذره اس ــــــتع ــــــالم اس ره ع

کوپلـــــه اســـــت ایـــــن بحـــــر را عـــــالم بـــــدان گـــــــر نمانـــــــد عـــــــالم و یـــــــک ذره هـــــــمــــق ــــر عمی ــــن بح ــــا دری ــــد ت ــــه دان ــــس چ ک عقــــــل و جــــــان و دیــــــن و دل دربــــــاختیمـــــرپس ـــــرش وز کرســـــی م ـــــدوزاز ع ـــــب ب لــــر ســــر مــــوئی بســــوخت عقــــل تــــو چــــون بـــــــام ـــــــک ذره تم ـــــــه ی ـــــــد کن ـــــــس ندان کــــــدار چیســــــت گــــــردون ســــــر نگــــــونی پای

ــــــــــا ــــــــــردۀدر ره او پ ــــــــــم ک ــــــــــر گ و س چـــــرخ جـــــز سرگشـــــتۀ گـــــم کـــــرده نیســـــت او کــــــه چنــــــدین ســــــال برسرگشــــــته اســــــتــــــــــــرده راز ــــــــــــد در درون پ ــــــــــــی ندان مــــــــت ــــــــت و عربتس ــــــــالم حريتس ــــــــار ع کـــای ـــه پ ـــر ن ـــی س ـــت و رون ـــاری پش ـــت ک هس پیشــــــــــوایانی کــــــــــه ره بــــــــــني آمدنــــــــــد جــــــان خــــــود را عــــــني حســــــرت ســــــاختند در نگــــــر اول کــــــه بـــــــا آدم چــــــه رفـــــــتـــــــار ـــــــاب ک ـــــــوح در غرق ـــــــر ن ـــــــاز بنگ ب بــــــــــاز ابــــــــــراهیم را بــــــــــني دل شــــــــــده بــــــــــاز اســــــــــمعیل را بــــــــــني ســــــــــوگوارـــــــــوب ســـــــــرگردان نگـــــــــر ـــــــــاز در یعق ب بــــــــــــاز یوســــــــــــف را نگــــــــــــر در داوری بــــــــــاز ایــــــــــوب ســــــــــتمکش را نگــــــــــرـــــــونس را نگـــــــر گـــــــم گشـــــــته راه ـــــــاز ی بـــــــد ـــــــاز موســـــــی را نگـــــــر ز آغـــــــاز عه ب بـــــــــــــــاز داود زره گـــــــــــــــر را نگـــــــــــــــرــــــــدیو ــــــــلیمان خ ــــــــز س ــــــــر ک ــــــــاز بنگ ب

وش شــــــدجــــــبــــــاز زکریــــــا کــــــه دل پــــــر یحیــــــی را نگــــــر در پــــــیش جمــــــعبــــــاز

ـــــــای دار ـــــــز پ ـــــــر ک ـــــــی را نگ ـــــــاز عیس ب بـــــــــاز بنگـــــــــر تـــــــــا ســـــــــر پیغمـــــــــربان

دانـــــی کـــــه ایـــــن آســـــان بـــــود تـــــو چنـــــان دگــــــر گفــــــتم نمانــــــد چنــــــد گــــــویم چــــــون

ـــــــــارگی ـــــــــدم یکب ـــــــــريت ش ـــــــــتۀ ح کش ای خـــــــــرد در راه تـــــــــو طفـــــــــل بشـــــــــري

ــــــدان ــــــنهم ب ــــــه اســــــت ای ــــــک کوپل ذرۀ یـــــن بحـــــر و کـــــم ـــــه زی کـــــم شـــــود دو کوپلـــــــق ســـــــنگ ریـــــــزه قـــــــدر دارد یـــــــا عقیـــــــــــــــا کمـــــــــــــــال ذرۀ بشـــــــــــــــناختیم ت

پرســــی مــــرپس گــــر همــــه یــــک حــــرف مــــیـــــدوخت ـــــیدن ب ـــــد ز پرس ـــــب بای ـــــر دو ل هــــــــد پرســــــــی و الســــــــالم ــــــــدگوئی چن چن بیقــــــــراری دائمــــــــا بــــــــر یــــــــک قــــــــرار پـــــــــــــــردۀ در پـــــــــــــــردۀ در پـــــــــــــــردۀ

تــــــا درون پــــــرده چیســــــتاو چــــــه دانــــــد بیســـــر و بـــــن گـــــرد ایـــــن درگشـــــته اســـــتـــاز ـــرده ب ـــن پ ـــوئی ای ـــون ت ـــر چ ـــود ب ـــی ش ک حــــــريت انــــــدر حــــــريت انــــــدر حريتســــــتـــــــای ـــــــت خ ـــــــت دس ـــــــوار پش روی در دیـــــــد ـــــــن آمدن ـــــــی ای گـــــــاه و بیگـــــــاه از پ همــــــره جــــــان عجــــــز و حــــــريت ســــــاختند عمرهـــــا بـــــروی در آن مـــــاتم چـــــه رفـــــت تـــــا چـــــه دیـــــد ازکـــــافران ســـــاىل هـــــزار

ـــــــــ ـــــــــق و آتش ـــــــــدهمنجنی ـــــــــزل ش ش من کــــــیش او قربــــــان شــــــدن در پــــــیش یــــــارــــــــر ــــــــار پس ــــــــر ک ــــــــرده در س ــــــــم ک چشــــــری ــــــای س ــــــدگی ج ــــــدان بن ــــــاه و زن چـــــــیش در ـــــــان پ ـــــــان و گرگ ـــــــده در کرم مان آمــــــــــده از مــــــــــه بمــــــــــاهی چنــــــــــدگاه دایــــــه فرعــــــون و شــــــده تــــــابوت مهــــــد مــــــــوم کــــــــرده آهــــــــن از تــــــــف جگــــــــرـــــو ـــــاد چـــــون بگرفـــــت دی ـــــر ب ـــــک او ب مل اره بـــــــر ســـــــر دم نـــــــزد خـــــــاموش شـــــــد

یــــــده در طشــــــتی چــــــو شــــــمعزار ســــــر بربـــــد بـــــار چـــــون گرخـــــت او از جهـــــودان چنـــــــد از کـــــــافران ـــــــج دی ـــــــا و رن چـــــــه جف بلکــــــه کمــــــرت چیــــــز ثــــــرک جــــــان بــــــود

رفـــــــتم نمانـــــــد گرگلـــــــی از شـــــــاخ مـــــــیـــــــدارم چـــــــاره جـــــــز بیچـــــــارگی ـــــــن ن مــــــري گــــــم شــــــده در جســــــتجویت عقــــــل پ

ـــــم ـــــی رس ـــــه ک ـــــن ابل ـــــی م ـــــان ذات در چنـــــان ـــــی در بی ـــــی و ن ـــــم آئ ـــــو در عل ـــــی ت ن

ی رســــــدنــــــی ز موســــــی هرگــــــزت ســــــود نهایـــــت جـــــز تـــــو کیســـــت ای خـــــدای بـــــی

شـــــکی نهایـــــت بـــــی هـــــیچ چیـــــز از بـــــی ای جهـــــــــانی خلـــــــــق حـــــــــريان مانـــــــــدۀـــــــوز ـــــــانم مس ـــــــر و ج ـــــــرگري آخ ـــــــرده ب پــــــان ــــــريت ناگه ــــــر ح ــــــدم در بح ــــــم ش گـــــــــده ـــــــــردون مان ـــــــــر گ ـــــــــان بح ام در می

ـــــــرآر ـــــــامحرم ب ـــــــر ن ـــــــن بح ـــــــده را زی بن نفــــس مـــــن بگرفــــت ســـــر تــــا پـــــای مـــــن جــــــــانم آلــــــــوده اســــــــت از بیهــــــــودگی

ودگی پــــــــاکم بکــــــــنیــــــــا ازیــــــــن آلـــــــــــــو مـــــن ترســـــم ز خـــــود ـــــق ترســـــند ازت خل

روم بــــــر روی خــــــاک ام مــــــن مــــــی مــــــردهـــــــته ـــــــون آغش ـــــــافر بخ ـــــــؤمن و ک ـــــــد م ان

گــــــر نخــــــوانی ایــــــن بــــــود سرگشــــــتگی ام پادشــــــــــــاها دل بخــــــــــــون آغشــــــــــــتهـــــا یکـــــدیگر همســـــایه ـــــني ب ـــــم چـــــون چن ای

گفتـــــــۀ مـــــــن بـــــــا شـــــــمایم روز و شـــــــبـــــــی ـــــــه بـــــــود معطـــــــی ب ســـــــرمایگان چ

یـــــــغبـــــــا دىل پـــــــر درد و جـــــــانی پـــــــر درــــــــرا ــــــــویم ت ــــــــویش برگ ــــــــون ز درد خ چ رهـــــــربم شـــــــو زانکـــــــه گمـــــــراه آمـــــــدمـــــــد ـــــــار ش ـــــــو دولتی ـــــــوی ت ـــــــه در ک هرک نیســـــــــتم نومیـــــــــد و هســـــــــتم برقـــــــــرار

ــــــزه کــــــی رســــــم گــــــر رســــــم مــــــن در منــــــی ــــــان ب ــــــان و ســــــودی از ســــــود و زی زی

ــــــودی ــــــان ب ــــــت زی ــــــی ز فرعون ــــــدن رســـو کیســـت ـــت جـــز ت ـــوئی بیحـــد و غای چـــون تـــــــی ـــــــد یک ـــــــد کجامان ـــــــر نای ـــــــون بس چ تــــــــو بزیــــــــر پــــــــرده پنهــــــــان مانــــــــدۀ بــــــیش از ایــــــن در پــــــرده پنهــــــانم مســــــوزــــــن همــــــه سرگشــــــتگی بــــــازم رهــــــان زی ام وز درون پــــــــــــرده بــــــــــــريون مانــــــــــــده

ـــــــــدی مـــــــــرا تـــــــــوهم درآر تـــــــــو درافکنـــــن ـــــوای م ـــــن ای ـــــت م ـــــريی دس ـــــر نگ گــــــــــودگی ــــــــــت آل ــــــــــدارم طاق ــــــــــن ن م

ــــــ ــــــونم ک ــــــاز در خ ــــــنب ــــــاکم بک ش و خـــــده ـــــو نیکـــــی دی ـــــد کـــــز ت ام ازخـــــویش ب

بــــــازگردان جــــــانم ای جــــــانبخش پــــــاکــــــته ــــــا برگش ــــــته ی ــــــه سرگش ــــــا هم ــــــد ب ان

ـــــــــتگی ـــــــــود برگش ـــــــــن ب ـــــــــی ای ور برانـــــته ـــــک سرگش ـــــا ســـــر چـــــون فل ـــــای ت ام پ ایـــم تـــو چـــو خورشـــیدی و مـــا چـــون ســـایه

ــــــب ــــــارغ مباشــــــید از طل ــــــان ف ــــــک زم ی گــــــــر نگهــــــــداری حــــــــق همســــــــایگان

و میـــــغبـــــارم چـــــ ز اشـــــتیاقت اشـــــک مـــــیــــــرا ــــــویم ت ــــــی ج ــــــا بک ــــــم ت ــــــم بباش گ دولـــــــــتم ده گرچـــــــــه بیگـــــــــاه آمـــــــــدمـــــزار شـــــد ـــــو گـــــم گشـــــت وز خـــــود بی در ت بـــــــو کـــــــه درگـــــــريد یکـــــــی از صـــــــدهزار

حکایت

ـــــــود مـــــــردی و ا ـــــــس بانظـــــــامب لهـــــــی بـــــــخـــــــورد ع ـــــــازی ـــــــدو دلخســـــــته ب اری ب

ــــــردنش ــــــر گ ــــــد ب ــــــغ آرد زن ــــــه تی شــــــد ک چــــــون بیامــــــد مــــــرد بــــــا تیــــــغ آن زمــــــان

هـــــیچکس گفـــــت ایـــــن نانـــــت کـــــه داد ایـــــن پاســـــخ تمـــــام مـــــرد چـــــون بشـــــنید ایــــان مــــا شکســــت زانکــــه هــــر مــــردی کــــه ن

روز و شــــــب انــــــدر ســــــفر بــــــودی مــــــدام ــــــاز ــــــرد دســــــت بســــــته ب ــــــاقش ب ــــــا وث ت پـــــــــارۀ نـــــــــان داد آن ســـــــــاعت زنـــــــــشـــــــد آن دلخســـــــته را در دســـــــت نـــــــان دی گفــــــت ایــــــن نــــــانم عیالــــــت داد و بــــــس گفـــــت بـــــر مـــــا شـــــد تـــــرا کشـــــنت حـــــرام

ـــــغ ن ـــــا تی ـــــوی او ب ـــــتس ـــــرد دس ـــــوان ب ت

نیســــــت ازنــــــانخواره مــــــا را جــــــان دریــــــغ ام خالقــــــــــا تــــــــــا ســــــــــر بــــــــــراه آورده

ـــــی بشـــــکند نـــــان کســـــی چـــــون کســـــی م چـــــون تـــــو بحـــــر جـــــود داری صـــــد هـــــزار ام یــــــــــا الــــــــــه العــــــــــالمني درمانــــــــــده

دســـــــت مـــــــن گـــــــري و مـــــــرا فریـــــــاد رس ای گنـــــــاه آمـــــــرزو عـــــــذر آمـــــــوز مـــــــن خـــــــونم از تشـــــــویر تـــــــو آمـــــــد بجـــــــوشـــــاز ـــــرده س ـــــه راک ـــــد گن ـــــت ص ـــــن زغفل مـــــــاها بـــــــر مـــــــن مســـــــکني مگـــــــري پادشــــــبخش ــــــردم ب ــــــا ک ــــــتم خط چــــــون ندانس

نگریــــــد آشــــــکار چشــــــم مــــــن گــــــر مــــــیــــــد کــــــرده ــــــک و گــــــر ب ام خالقــــــا گــــــر نی

عفــــــــــو کــــــــــن دون همتیهــــــــــای مــــــــــرا مبـــــــــتالی خـــــــــویش و حـــــــــريان تـــــــــوامــــــو مــــــن در مــــــن نگــــــر نــــــیم جــــــزوم بیت یــــــــک نظــــــــر ســــــــوی دل پرخــــــــونم آر گـــــر تـــــو خـــــوانی نـــــاکس خویشـــــم دمـــــیـــــرا ـــــم ت ـــــی باش ـــــا کس ـــــم ت ـــــه باش ـــــن ک مـــــــوام ـــــــدوی ت ـــــــت هن ـــــــوانم گف ـــــــی ت کــــــو ــــــان دارم ز ت ــــــر می ــــــان ب ــــــدوئی ج هنـــــوم ـــــل ش ـــــون مقب ـــــدوت چ ـــــیم هن ـــــر ن گ هنـــــــــدوی بـــــــــا داغ را مفـــــــــروش تـــــــــوــــــــس ــــــــد ک ــــــــده نومی ای ز فضــــــــلت ناشــــو ــــا درد ت ــــت دل ب ــــوش نیس ــــه را خ ــــر ک هــــــــــــــــــن ــــــــــــــــــان م ذرۀ دردم ده ای درم

ـــــــــن ـــــــــافر را و دی ـــــــــر ک ـــــــــدار را کف دینگـــــــاهی ز یـــــــا ربهـــــــای مـــــــن یـــــــا رب آــــــد ســــــوری فرســــــت ــــــاتمم از حــــــد بش مــــاش ــــو ب ــــاتم ت ــــن م ــــن در ای ــــرد م ــــای م پـــــــــــــــلمانیم ده ـــــــــــــــور مس ـــــــــــــــذت ن ل

ام مــــــــــن گــــــــــم شــــــــــده در ســــــــــایۀ ذرهــــــــاب ســــــــایه ام زانحضــــــــرت چــــــــون آفت

ـــــــن ـــــــته م ـــــــر چـــــــون ذرۀ سرگش ـــــــا مگ تــــت ــــه هس ــــن روزن ک ــــم از ای ــــرون آی ــــس ب پ

ـــــــغ ـــــــزم بتی ـــــــه خـــــــون او ری مـــــــن چگون ام خــــــورده نــــــان تــــــو برخــــــوان تــــــو مــــــی

کنـــــد آن کـــــس بســـــی حـــــق گـــــذاری مـــــی نــــــان تــــــو بســــــیار خــــــوردم حــــــق گــــــذارــــده ــــتی ران ــــک کش ــــر خش ــــون ب ــــرق خ ام غ

ــــس ــــون مگ ــــد دارم چ ــــر چن ــــر س ــــت ب دســــن ــــوز م ــــواهی س ــــه خ ــــدره چ ــــوختم ص ســــــــوش ــــــــردم بپ ــــــــی ک ــــــــاجوانمردی بس ن

ــــت ــــه رحم ــــوض صــــد گون ــــو ع ــــا ت زداده ب گــــر ز مــــن بــــد دیــــدی آن شــــد ایــــن مگــــري بــــــــر دل و برجــــــــان پــــــــر دردم بــــــــبخش

گریــــد از عشــــق تــــو زار جــــان نهــــان مــــی ام هرچــــــه کــــــردم بــــــا تــــــن خــــــود کــــــرده

هــــــای مــــــرا حرمتــــــی محــــــو کــــــن بــــــی گــــــر بــــــدم گــــــر نیــــــک هــــــم زان تــــــو ام کــــــل شــــــوم گرتــــــو کنــــــی در مــــــن نظــــــر وز میـــــــــان ایـــــــــن همـــــــــه بــــــــــريونم آر هــــــیچکس در گــــــرد مــــــن نرســــــد همــــــی

ــــــن بســــــم گــــــ ــــــراای ر ناکســــــی باشــــــم ت هنــــــدوی خــــــاک ســــــگ کــــــوی تــــــوامــــــــــو ــــــــــون حبشــــــــــیان دارم زت داغ همچــــــوم ــــــی دل ش ــــــدوت زنگ ــــــوم هن ــــــا ش تـــــــو ـــــــوش ت ـــــــده رادر گ ـــــــن بن ـــــــۀ ک حلقـــــــــۀ داغ تـــــــــوام جاویـــــــــد بـــــــــس حلقـــــو ـــــود مـــــرد ت ـــــادش زانکـــــه نب خـــــوش مب زانکـــــــه بیـــــــدردت بمـــــــريد جـــــــان مـــــــن ذرۀ دردت دل عطـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــار راــــــــر مــــــــاتم شــــــــبهای مــــــــن نــــــــاظری ب

ـــــــــان ظلمـــــــــتم نـــــــــوری ف رســـــــــتدر میـــــاش ـــــو ب ـــــدارم دســـــتگريم هـــــم ت کـــــس ن نیســــــــــــــتی نفــــــــــــــس ظلمــــــــــــــانیم دهـــــــــرا ســـــــــرمایۀ ـــــــــتی م ـــــــــت از هس نیســــاب ــــته ت ــــد زانرش ــــابم رس ــــن ت ــــه زی ــــو ک بــــــن ــــــته م ــــــم در رش ــــــتی زن ــــــم دس درجهـــــت ـــــه هس ـــــن ک ـــــالم روش ـــــريم ع ـــــیش گ پ

ــــود ــــه ب ــــان ک ــــن ج ــــبم ای ــــر ل ــــد ب ــــا نیای تــــون ب ــــسچ ــــو ک ــــز ت ــــدارم ج ــــان ن ــــد ج رآی

ـــــن ـــــد جـــــای م ـــــن خـــــاىل بمان چـــــون ز مـــــــــــد ـــــــــــی کن ـــــــــــه همراه روی آن دارم ک

داشــــــتم آخــــــر دىل زانســــــان کــــــه بــــــود همــــــره جــــــانم تــــــو بــــــاش آخــــــر نفــــــس گـــــــر تـــــــو همـــــــراهم نباشـــــــی وای مـــــــن

اهی کنــــــیتــــــوانی کــــــرد گــــــر خــــــو مــــــی

در نعت حضرت رسول صلی الله علیه

خواجــــــــه دنیــــــــا و دیــــــــن گــــــــنج وفــــــــاــــــــــاب شــــــــــرع و گــــــــــردون یقــــــــــني آفتــــــاک او ــــــان پ ــــــاک ج ــــــان خ ــــــان پاک جـــــــــه ـــــــــلطان هم ـــــــــونني و س ـــــــــه ک خواجــــــــات ــــــــدر کائن ــــــــراج وص ــــــــاحب مع صــــــــان ــــــــان و آن جه ــــــــن جه ــــــــوای ای پیشـــــــــــــــاء مهـــــــــــــــرتین و بهـــــــــــــــرتین انبی مهـــــــــدی اســـــــــالم و هـــــــــادی ســـــــــبل

یش بــــودخواجــــۀ کــــز هــــر چــــه گــــویم بـــــــــت ـــــات گف ـــــۀ عرص ـــــراو را خواج ـــــق م ح هــــــر دو گیتــــــی از وجــــــودش نــــــام یافــــــت همچـــــــو شـــــــبنم آمدنـــــــد از بهـــــــر جـــــــودــــق در حضــــور ــــور مطل ــــد آن ن حــــق چــــو دی نـــــــــور او مقصـــــــــود مخلوقـــــــــات بـــــــــود بهـــــر خـــــویش آن پـــــاک جـــــان را آفریـــــد آفــــــــرینش را جــــــــز او مقصــــــــود نیســــــــت آنچــــــه اول شــــــد پدیــــــد از جیــــــب غیــــــب

ــــــاىل زد ع ــــــور ع ــــــان ن ــــــد از آن ک ــــــمبع ل یـــــک علـــــم از نـــــور پـــــاکش عـــــالم اســـــت چـــــــون شـــــــد آن نـــــــور معظـــــــم آشـــــــکار قرنهـــــــا انـــــــدر ســـــــجود افتـــــــاده بـــــــودــــــــام ــــــــود مشــــــــغول قی ســــــــالها هــــــــم بـــــــــــــور آن دریـــــــــــــای راز از نمـــــــــــــاز ن داشــــت حــــق آن نــــور را چــــون مهــــر و مــــاهـــــــــاگهی ـــــــــت ن ـــــــــدریای حقیق ـــــــــس ب پ چــــــــون بدیــــــــد آن نــــــــور روی بحــــــــر رازــــار ــــر خــــود بگشــــت او هفــــت ب ــــب ب در طل

بســــــوی او رســــــید هــــــر نظــــــر کــــــز حــــــقـــــــت ـــــــاک آرام یاف ـــــــور پ ـــــــد از آن آن ن بع

صــــــدر و بــــــدر هــــــر دو عــــــالم مصــــــطفی نــــــــــور عــــــــــالم رحمــــــــــة للعــــــــــالمني جــــــان رهــــــا کــــــن آفــــــرینش خــــــاک اوــــــــــه ــــــــــان هم ــــــــــان و ایم ــــــــــاب ج آفت ســـــــایۀ حـــــــق خواجـــــــه خورشـــــــید ذاتــــــــــــــان ــــــــــــــکارا و نه ــــــــــــــدای آش مقت رهنمــــــــــــــای اصــــــــــــــفیاء و اولیــــــــــــــاءـــــــل ـــــــزء و ک ـــــــام ج ـــــــب و ام ـــــــی غی مفتــــــود ــــــیش ب ــــــز از همــــــه در پ در همــــــه چی انمــــــــا آن رحمــــــــت مهــــــــدات گفــــــــت

از نــــــــام او آرام یافــــــــت عــــــــرش نیــــــــز خلــــــــق عــــــــالم از طفــــــــیلش در وجــــــــودـــــــور ـــــــر ن ـــــــور او صـــــــد بح ـــــــد از ن آفریـــــــود ـــــــودات ب ـــــــات و موج اصـــــــل معلوم بهـــــــــر او خلـــــــــق جهـــــــــان را آفریـــــــــد پـــــاک دامـــــن تــــــر از او موجـــــود نیســــــت

هــــــیچ ریــــــب بــــــود نــــــور پــــــاک او بــــــیـــــی و لـــــوح و قلـــــم ـــــت عـــــرش و کرس گش یـــــک علـــــم ذریـــــت اســـــت و آدم اســـــت ردر ســـــــــجود افتـــــــــاد پـــــــــیش کردگـــــــــا عمرهـــــــا انـــــــدر رکـــــــوع اســـــــتاده بـــــــودـــــــود هـــــــم عمـــــــری تمـــــــام در تشـــــــهد بــــــۀ امــــــت نمــــــاز ــــــر جمل فــــــرض شــــــد ب

جهــــــــت تــــــــا دیرگــــــــاه در برابــــــــر بــــــــی برگشـــــــــاد آن نـــــــــور را ظـــــــــاهر رهـــــــــیـــــــاز ـــــــز و ن ـــــــاد از ع ـــــــوش در وی اوفت جـــــــک شـــــــد آشـــــــکار ـــــــت پرگـــــــار فل هف کـــــــوکبی شـــــــد در فلـــــــک آمـــــــد پدیـــــــدــــت ــــام یاف عــــرش عــــاىل گشــــت و کرســــی ن

ــــتند ــــش خواس ــــس ذات ــــی عک ــــرش و کرس عــــــــوار آشــــــــکار گشــــــــت از انفاســــــــش ان

روح از عــــــالم امــــــر اســــــت و بــــــس ســــــر چـــــون شـــــد آن انفـــــاس و آن اســـــرار جمـــــع چــــــــون طفیــــــــل نــــــــور او آمــــــــد امــــــــم گشــــــــت او مبعــــــــوث تــــــــا روز شــــــــمار چـــــون بـــــدعوت کـــــرد شـــــیطان را طلـــــبـــــــ ـــــــاذن کردگ ـــــــم ب ـــــــوت ه ـــــــرد دع ارکـــــــز ـــــــا رســـــــل بنشـــــــاند نی قدســـــــیان را بــــــکار ــــــرد او آش ــــــو ک ــــــوان چ ــــــوت حی دعــــــــم ــــــــود ه ــــــــالم ب ــــــــای ع ــــــــی بته داعــــــــــاک ذات ــــــــــود آن پ ــــــــــی ذرات ب داع ز انبیــــا ایــــن عــــز و ایــــن رفعــــت کــــه یافــــتــــــود نــــــور او چــــــون اصــــــل موجــــــودات بــــــان ــــــر دو جه ــــــوت ه ــــــد دع ــــــب آم واج جـــــــزء و کـــــــل چـــــــون امـــــــت او آمدنـــــــد

عمــــــل روز حشــــــر از بهــــــر مشــــــتی بــــــیـــــــرای جـــــــان آن شـــــــمع هـــــــدی حـــــــق ب

ــــــتاد ــــــود او اوس ــــــاری چــــــو ب ــــــه ک در همـــــــت ـــــــزی ننگریس ـــــــز بچی ـــــــه او هرگ گرچ در پنــــــاه اوســــــت موجــــــودی کــــــه هســــــت ســـــــر عـــــــالم اوســـــــت در هـــــــر رســـــــتۀــــــــس آنچــــــــه آن خاصــــــــیت او بــــــــود و بـــویش دیـــد ـــل را خ ـــد و ک ـــل دی ـــویش را ک خ خـــــــتم کـــــــرده حـــــــق نبـــــــوت را بـــــــدوــــــر خــــــاص و عــــــام ــــــود به دعــــــوتش فرم کــــــــــافران را داده مهلــــــــــت در عــــــــــذاب

ر نبــــــــــی رادر پنــــــــــاه حشــــــــــمتشهــــــــــــــــراجش روان ــــــوی مع ــــــب س ــــــرده در ش ک بـــــــــود از عـــــــــز و شـــــــــرف ذوالقبلتـــــــــني هــــــــم زحــــــــق بهــــــــرت کتــــــــابی یافتــــــــه امهـــــــــــــــــــــات مـــــــــــــــــــــؤمنني ازواج او انبیـــــــــایش پـــــــــس رونـــــــــد او پیشـــــــــوا کردگـــــــــــــارش از بـــــــــــــرای احـــــــــــــرتام ســـــــنگی از وی قـــــــدر و رفعـــــــت یافتـــــــه

ـــــــک از صـــــــفاتش خا ـــــــس مالی ـــــــتندپ س وز دل پرفکـــــــــــرش اســـــــــــرار آشـــــــــــکارـــــس ـــــن روحـــــی نف ـــــه م ـــــس نفخـــــت فی پـــــع ـــــیار جم ـــــد بس ـــــوار ش ـــــبب ان ـــــن س زیـــــرم ـــــد الج ـــــوث از آن ش ـــــل مبع ـــــوی ک ســــــــــار ــــــــــق روزگ ــــــــــل خل ــــــــــرای ک از بـــــن ســـــبب ـــــلمان زی گشـــــت شـــــیطانش مس جنیــــــــــان را لیلــــــــــة الجــــــــــن آشــــــــــکار جملــــه را یــــک شــــب بــــدعوت خوانــــد نیــــزــــــــه بــــــــود و سوســــــــمار شــــــــاهدش بزغال

ــــــــش ــــــــتند پیش ــــــــرنگون گش ــــــــرمس الجــــــردی حصــــــات ــــــبیح زان ک ــــــش تس در کفــــــت ــــــر نتاف ــــــت س ــــــیچ ام ــــــوتش را ه دع ذات او چـــــــون معطـــــــی هـــــــر ذات بـــــــودـــــــــــــان ـــــــــــــدا ونه ـــــــــــــوت ذرات پی دعـــــــــد ـــــــــت او آمدن ـــــــــني هم ـــــــــه چ خوشـــــــل ـــــــن قب ـــــــس زی ـــــــد و ب ـــــــی او گوی امت

فرســــــــــتد امــــــــــت او را فــــــــــدی مــــــــــیــــــاد ــــــاری اوفت ــــــه ک ــــــرا ک خواســــــت زو آن

ـــــــی بایـــــــد گریســـــــت بهـــــــر چیـــــــزش نم تدر رضــــای اوســــت مقصــــودی کــــه هســــ

ــــــــــتۀ ــــــــــر خس ــــــــــش دل ه ــــــــــرهم ری مـــــــیچکس ـــــــد ه ـــــــا در خـــــــواب بین آن کج همچنــــان کـــــز پـــــس بدیـــــد از پـــــیش دیـــــد معجـــــــــز و خلـــــــــق و فتـــــــــوت را بـــــــــدوـــــــدو کـــــــرده تمـــــــام نعمـــــــت خـــــــود را بـــــــــــــاب ـــــــــــــد او عق ـــــــــــــتاده بعه نافرس زنــــــــــــــدگی داده ز بهــــــــــــــر امــــــــــــــتشــــــــان ســــــــر کــــــــل بــــــــا او نهــــــــاده در می

ــــــــــی ــــــــــل ب ــــــــــافقني ظ ــــــــــی او برخ ظل حســــــابی یافتــــــه هــــــم کــــــل کــــــل بــــــی ني معــــــــــــــراج اواحــــــــــــــرتام مرســــــــــــــل

عالمــــــــــان امــــــــــتش چــــــــــون انبیــــــــــاــــــــام ــــــــل ن ــــــــة و در انجی ــــــــرده در توری ب پــــــــس یمــــــــني اللــــــــه خلعــــــــت یافتــــــــه

ــــــــته خــــــــاک او از حــــــــرمتش ــــــــه گش قبل بعـــــــــث او شـــــــــد ســـــــــرنگونی بتـــــــــان

خشـــــک را در خشـــــک ســـــالکـــــرده چـــــاه مـــــــــــــاه از انگشـــــــــــــت او بشـــــــــــــکافته در میــــــــــــان کتــــــــــــف او خورشــــــــــــیدوار خســــــــــته در خريالــــــــــبالد از خلــــــــــق دونــــــت ــــــه یاف ــــــت الل ــــــریف بی ــــــه زو تش کعب دار جربئیـــــــل از دســـــــت وی شـــــــد خرقـــــــه

ــــت ــــز یاف ــــر چی ــــوی ت ــــدش ق خــــاک در عهــــان ــــودش عی ــــون ب ــــک ذره چ ــــک ی ــــر ی ســـــس ـــــت ب ـــــان اوس ـــــق زب ـــــان ح ـــــون زب چـــــــ ـــــــر بس ـــــــردد س ـــــــر محـــــــو گ رروز محش

گشــــــت حــــــال تــــــا دم آخــــــر کــــــه برمــــــیـــــش بیخـــــود شـــــدی در بحـــــر راز چـــــون دل چــــــــون دل او بــــــــود دریــــــــای شــــــــگرف

ـــــــی ار ـــــــدن گفت ـــــــاللدر ش ـــــــا ب ـــــــا ی حنــــــــــفته او ــــــــــدن آش ــــــــــاز آم ــــــــــاز در ب بــــــرد ــــــد خ ــــــون بیندیش ــــــد چ ــــــد آم زان شــــــــــت ــــــــــوت او راه نیس ــــــــــل را در خل عق چـــــون بخلـــــوت جشـــــن ســـــازد بـــــا خلیـــــلــــــکار ــــــانش آش ــــــیمرغ ج ــــــود س ــــــون ب چ

ــــــاط ــــــر بس ــــــی ب ــــــت موس ــــــاب رف آن جن چــــــون بــــــه نزدیکــــــی شــــــد از نعلــــــني دور بــــــــاز در معــــــــراج شــــــــمع ذوالجــــــــاللـــــــود شـــــــاه موســـــــی عمـــــــران اگرچـــــــه بـــــــاه او ـــــــه بهرج ـــــــني ک ـــــــت ب ـــــــن عنای ای چــــــاکرش را کــــــرد مــــــرد کــــــوی خــــــویشــــــد ــــــت بدی موســــــی عمــــــران چــــــو آن رتبـــــــرا ـــــــت او کـــــــن م ـــــــا رب زام ـــــــت ی گف گرچــــه موســــی خواســــت آن حاجــــت مــــدام الجـــــرم چـــــون تـــــرک ایـــــن خلـــــوت کنـــــد

ني آیــــــــد ز چــــــــارم آســــــــمانبــــــــر زمـــــــــــــــــدار ـــــــــیح نام ـــــــــد مس ـــــــــدوی او ش هن

ــــــد کســــــی مــــــی ــــــدی گــــــر کســــــی گوی بای برگشـــــــادی مشـــــــکل مـــــــا یـــــــک بیـــــــک

ــــــــتش ــــــــده در ام مســــــــخ و نســــــــخی نام امـــــــــــــــت او بهـــــــــــــــرتین امتـــــــــــــــانــــــــــــر زالل قطــــــــــــرۀ او در دهــــــــــــانش پ مهــــــــــر از فرمــــــــــانش ســــــــــرنا تافتــــــــــه گشــــــــــته آن مهــــــــــر نبــــــــــوت آشــــــــــکارــــــرون ــــــري الق ــــــی خ ــــــق ف ــــــو خريالخل و ه

ـــــر کـــــه در وی را ـــــن ه ـــــتگشـــــت ایم ه یاف در لبــــــــاس و جبــــــــه زان شــــــــد آشــــــــکار مســــجدی هــــم گشــــت و طــــوری نیــــز یافــــتــــــوان ــــــر مخ ــــــرت ب ــــــو زدف ــــــد ک ــــــی آم امــــــس ــــــت ب ــــــان اوس ــــــدی زم ــــــرتین عه به جــــــــــز زبــــــــــان او زبانهــــــــــای دگــــــــــر

کـــــرد از حضـــــرت ســـــؤال شـــــوق او مـــــی جــــــــوش او ســــــــیلی برانــــــــدی در نمــــــــازــــــــــای ژرف مــــــــــوج بســــــــــیاری زدی دریــــــال ــــــن ضــــــیق خی ــــــم ازی ــــــرون آی ــــــا ب ت

ــــــــــري ــــــــــا حم ــــــــــی ی ــــــــــه اوکلمین ا گفت نــــدانم تــــا بــــرد یــــک جــــان ز صــــد مــــی

علــــــم نیــــــز از وقــــــت او آگــــــاه نیســــــت گـــــــــر بســـــــــوزد در نگنجـــــــــد جربئیـــــــــل وار موســــــی از دهشـــــــت شــــــود موســـــــیجه

خلــــــع نعلــــــني آمــــــدش از حــــــق خطــــــابــــــور ــــــرق ن ــــــدس غ ــــــت در وادی المق گش

ــــــــــی ــــــــــالل م ــــــــــني ب ــــــــــنود آواز نعل شـــــــني راه ـــــــا نعل ـــــــاش ب ـــــــود آنج ـــــــم نب ه کــــــــرد حــــــــق بــــــــا چــــــــاکر درگــــــــاه او

ـــــــانعل ـــــــویشداد ب ـــــــوی خ ـــــــش س ني راه چـــــــــاکر او را چنـــــــــان قربـــــــــت بدیـــــــــدــــــــــرا ــــــــــت او کــــــــــن م ــــــــــل هم در طفیــــــک عیســــــی یافــــــت آن عــــــاىل مقــــــام لی خلـــــــق را بـــــــر دیـــــــن او دعـــــــوت کنـــــــد روی بـــــر خـــــاکش نهـــــد جـــــان بـــــر میـــــانـــــــــام کـــــــــردش کردگـــــــــار زان مبشـــــــــر نــــــدی ــــــان بازآم ــــــی زینجه ــــــو رفت ــــــو چ کــــــک ــــــیچ ش ــــــا ه ــــــدی در دل م ــــــا نمان ت

ــــــــــدا ونهــــــــــان ــــــــــس ز پی ــــــــــد ک بازنایـــــــید ـــــــائی رس ـــــــه بین ـــــــا او ب ـــــــه آنج آنچــــــــو ســــــــلطان و طفیــــــــل او همــــــــه او چ چـــــون لعمـــــرک تـــــاج آمـــــد بـــــر ســـــرشـــــوی او پرمشـــــک شـــــد ـــــان از م چـــــون جهـــــت ـــــدار اوس ـــــنۀ دی ـــــه تش ـــــو ن ـــــت ک کیس

ـــــه ـــــور چـــــون ب ـــــای ن ـــــرب برشـــــد آن دری من آســــــــــمان بیســــــــــتون پرنــــــــــور شــــــــــدــــــرا ــــــد م ــــــون آی ــــــت چ ــــــف او در گف وصــــــــــــن الل او ــــــــــــالم و م او فصــــــــــــیح عــــت ــــاکس اس ــــن ن ــــق ای ــــی الی وصــــف او ک ایـــــن جهـــــان بـــــا رتبـــــت خـــــود خـــــاک اوــــــــا در وصــــــــف او حــــــــريان شــــــــدند انبیــــــــــاب ــــــــــو آفت ــــــــــده ت ــــــــــل خن ای طفیـــــای تســـــت ـــــی گـــــرد خـــــاک پ هـــــر دو گیتـــــــــــریم ـــــــــــت ای ک ســـــــــــر درآورد از گلیم محـــــو شـــــد شـــــرع همـــــه در شـــــرع تـــــو تــــــا بــــــود شــــــرع تــــــو و احکــــــام تســــــت هـــــــر کـــــــه بـــــــود از انبیـــــــا و وز رســـــــلـــــو یکـــــی ـــــیش از ت ـــــیش ب چـــــون نیامـــــد پـــــوئی ـــــیش از عـــــالم ت ـــــس و هـــــم پ هـــــم پ نــــــی کســــــی در گــــــرد تــــــو هرگــــــز رســــــدـــــــد ـــــــا اب ـــــــالم ت ـــــــر دو ع ـــــــواجگی ه خـــــــه بـــــــس درمانـــــــده ام یـــــــا رســـــــول الل

بیکســــــان را کــــــس تــــــوئی در هــــــر نفــــــســـــن غ ـــــر ســـــوی م ـــــک نظ ـــــنی مخـــــواره ک

ــــــرده ــــــایع ک ــــــه ض ــــــاه گرچ ــــــر از گن ام عم گـــــــر ز ال تـــــــأمن بـــــــود ترســـــــی مـــــــراـــــــته درصـــــــد مـــــــاتمم ـــــــب بنشس روز و شـــــــــد ـــــــــر شـــــــــفاعت در رس ـــــــــو گ از در تـــــــريه روز ـــــــتی ت ـــــــفاعت خـــــــواه مش ای ش تـــــــا چـــــــو پروانـــــــه میـــــــان جمـــــــع تـــــــو هـــــر کـــــه شـــــمع تـــــو بـــــه بینـــــد آشـــــکارـــــت ـــــس اس ـــــو ب ـــــای ت ـــــان را لق ـــــدۀ ج دیـــــــــــت ـــــــــــر تس ـــــــــــن مه داروی درد دل م

در دو عـــــــالم جـــــــز محمـــــــد در جهـــــــانـــــــدانائی رســـــــیدکـــــــی کســـــــ ی آنجـــــــا ب

اوســــــــت شاهنشــــــــاه و خیــــــــل او همــــــــه خلـــــق حـــــاىل خـــــاک ره شـــــد بـــــر درش بحـــــر را از تشـــــنگی لـــــب خشـــــک شـــــدــــت ــــار اوس ــــنگ غــــرق ک ــــا بچــــوب و س ت

شــــــــــد دور دور نالــــــــــه حنانــــــــــه مــــــــــیــــــــد ــــــــور ش ــــــــرقتش رنج ــــــــتون از ف وانســـــرا ـــــد م ـــــون آی ـــــرم خ ـــــرق از ش ـــــون ع چـــــــــوانم داد شـــــــــرح حـــــــــال او ـــــــــی ت ک واصــــــف او خــــــالق عــــــالم بــــــس اســــــت

ــــاک اوصــــد ج ــــان جــــان خــــاک جــــان پ هــــــــدند ــــــــرگردان ش ــــــــز س ــــــــان نی سرشناســــــــــو کارفرمــــــــــای ســــــــــحاب ــــــــــۀ ت گریــــــت ــــــای تس ــــــه ج ــــــۀ چ ــــــی خفت در گلیمـــــیم ـــــدر گل ـــــر ق ـــــای ب ـــــن پ ـــــرو ک ـــــس ف پ اصــــــل جملــــــه کــــــم بــــــود در فــــــرع تــــــو همـــــــــرب نـــــــــام الهـــــــــی نـــــــــام تســـــــــت

ــــــد ــــــو آین ــــــن ت ــــــا دی ــــــه ب ــــــبلجمل از ســــــی ــــــد ب ــــــز نای ــــــو نی ــــــس ت ــــــکی از پ ش

ـــــــوئی ـــــــم ت ســـــــابق و آخـــــــر بیکجـــــــا هـــــی کســـــی را نیـــــز چنـــــدان عـــــز رســـــد ن

کـــــــرده وقـــــــف احمـــــــد مرســـــــل احـــــــدــــــرمانده ــــــر س ــــــاک ب ــــــف خ ــــــاد در ک ام ب

ـــــو کـــــس ـــــدارم در دو عـــــالم جـــــز ت مـــــن ن چــــــــارۀ کــــــــار مــــــــن بیچــــــــاره کــــــــن توبـــــه کـــــردم عـــــذرش از حضـــــرت بخـــــواه هســـــــــت از التیأســـــــــوا درســـــــــی مـــــــــراـــــم ـــــک دم ـــــا شـــــفاعت خـــــواه باشـــــی ی ت معصــــــــیت را مهــــــــر طاعــــــــت در رســــــــدـــــروز ـــــر ف ـــــفاعت ب ـــــمع ش ـــــن ش ـــــف ک لط

ن آیـــــم بـــــه پـــــیش شـــــمع تـــــوپـــــر زنـــــاــــــــه ــــــــد پروان ــــــــوع دل ده ــــــــان بط وار ج

ــــت ــــس اس ــــو ب ــــای ت ــــالم را رض ــــر دو ع ه نـــــــور جــــــــانم آفتـــــــاب چهــــــــر تســــــــت

ــــــر درت ــــــرب ــــــان دارم مگ ــــــر می ــــــان ب جـــــــانده ـــــــان افش ـــــــان از زب ـــــــر ک ـــــــر گه ام ه

زان شــــــدم از بحــــــر جــــــان گــــــوهر فشــــــانــــــو ــــــن ز ت ــــــت جــــــان م ــــــا نشــــــانی یاف تـــــــــر ـــــــــاىل گه ـــــــــت ای ع ـــــــــاجتم آنس ح

ـــــــــی ـــــــــر در ب ـــــــــم زان نظ ـــــــــانی داری نشــــــــات ــــــــدار و شــــــــرک و تره ــــــــه پن زینهمــــــــــی ســــــــــیاه ــــــــــم نگردان ــــــــــه روی از گن طفــــــــل راه تــــــــو مــــــــنم غرقــــــــه شــــــــده چشـــــــــــم آن دارم کـــــــــــزین آب ســـــــــــیاه

گـــــــــوهر تیـــــــــغ زبـــــــــان مـــــــــن نگـــــــــر ام در رهــــــــت از قعــــــــر جــــــــان افشــــــــانده

کـــــز تـــــو بحـــــر جـــــان مـــــن دارد نشـــــانــــــی ــــــو ب ــــــن ز ت ــــــان م ــــــد نش ــــــانی ش نش

کــــــز ســــــر فضــــــلی کنــــــی در مــــــن نظــــــرــــــــــم ــــــــــاودانی داری ــــــــــان ج ــــــــــی نش ب

نـــــــی مـــــــرا ای پـــــــاک ذاتپـــــــاک گردا حـــــــــق همنـــــــــای مـــــــــن داری نگـــــــــاهـــــــه شـــــــده ـــــــیه حلق ـــــــن آب س ـــــــرد م گ دســـــــت مـــــــن گـــــــريی و بـــــــازآری بـــــــراه

حکایت

مــــــــــــادریرا طفــــــــــــل در آب اوفتــــــــــــاد زد دســــــت و پــــــا در تحــــــري طفــــــل مــــــی

ـــــــز ـــــــل عزی ـــــــت و آن طف ـــــــس رف آب از پ خواســـــت شــــــد در ناومـــــادر کــــــان بدیــــــد مـــــــــادرش برجســـــــــت و او را برگرفـــــــــت انای ز شـــــــــــفقت داده مهـــــــــــر مـــــــــــادر

چــــــــون درآن گــــــــرداب حــــــــريت اوفــــــــتمــــــم در آب ــــــده ســــــرگردان چــــــو آن طفل مان یـــــــک نفـــــــس ای مشـــــــفق طفـــــــالن راهـــــا ـــــاب م ـــــت غرق ـــــن زحم ـــــني ای ـــــان بب هــــــــــرم ــــــــــتان ک ــــــــــا را ز پس ــــــــــري ده م ش ای ورای وصــــــــــــــف و ادراک آمــــــــــــــدهـــــــــو ـــــــــرتاک ت نارســـــــــیده دســـــــــت در ف خــــــاک تــــــو یــــــاران پــــــاک تــــــو شــــــدند خـــــــاک نبـــــــود هـــــــر کـــــــه یـــــــاران تـــــــرا

ـــــــــر مرت ـــــــــوبکر و آخ ـــــــــش ب ـــــــــیاول ض آن یکــــــــی در صــــــــدق همــــــــراز و وزیــــــــر آن یکـــــــــــــی دریـــــــــــــای آزرم و حیـــــــــــــا

ــــــاد ــــــاب اوفت ــــــب و ت ــــــادر در ت ــــــان م جــــــــیا ــــــــا و آس ــــــــه ن ــــــــا ب ــــــــردش ت آب ب بـــــــر ســـــــر آن آب از پـــــــس رفـــــــت نیـــــــزــــــــوی آن آب ویــــــــرا برکشــــــــید ــــــــد س ش شـــــــــــري دادش حـــــــــــاىل و دربرگرفـــــــــــتــــــاوی گــــــران ــــــاب را ن ــــــن غرق هســــــت ایـــــــــتم ـــــــــرت اوف ـــــــــاو آب حس ـــــــــیش ن پ

طرابزنـــــم از اضــــــ دســـــت و پـــــائی مــــــیـــــــۀ خـــــــود کـــــــن نگـــــــاه از کـــــــرم در غرقــــــا ــــــاب م ــــــر ت ــــــر دل پ ــــــی کــــــن ب رحمت بــــــر مگــــــري از پــــــیش مــــــا خــــــوان کــــــرمــــــــده ــــــــاک آم آن صــــــــفات واصــــــــفان پ الجـــــــرم هســـــــتیم خـــــــاک خـــــــاک تـــــــوـــــو شـــــدند اهـــــل عـــــالم خـــــاک خـــــاک تــــــــرا دشــــــــمن اســــــــت او دوســــــــتداران تـــــــه صـــــــدق و صـــــــفا ـــــــن کعب چـــــــار رک وانــــــــدگر در عــــــــدل خورشــــــــید منــــــــريــــــ ــــــوالعلم و ص ــــــاه اول ــــــی ش ــــــن یک فاوی

در مدح خلیفه اول

ــــــــت ــــــــار اوس ــــــــه اول ی ــــــــۀ اول ک خواجـــــن صـــــدیق اکـــــرب قطـــــب حـــــق صـــــدر دیــــــــــا ــــــــــاه کربی ــــــــــق از بارگ ــــــــــه ح هرچ

ثـــــانی اثنـــــني اذهمـــــا فـــــی الغـــــار اوســـــت در همـــــــه چیـــــــز از همـــــــه بـــــــرده ســـــــبقـــــــریف مصـــــــطفی ـــــــت در صـــــــدر ش ریخ

ــــــــینۀ صــــــــدیق ریخــــــــت ــــــــه در س آن هم چـــــــون دو عـــــــالم را بیکـــــــدم درکشـــــــید ســـــر فـــــرو بـــــردی همـــــه شـــــب تـــــا بـــــروز هـــــــوی او تـــــــا چـــــــني برفتـــــــی مشـــــــکبارـــــن ـــــاب شـــــرع و دی ز آن ســـــبب گفـــــت آفت

ر دهـــــانشســـــنگ از آن بـــــودی بحکمـــــت د نـــــی کـــــه ســـــنگش بـــــر زبـــــان بگرفـــــت راه ســـــــنگ بایـــــــد تـــــــا پدیـــــــد آرد وقـــــــارــــــدر او ــــــد از ق ــــــوئی بدی ــــــر م ــــــون عم چـــــول ـــــنش قب ـــــانی اثنی ـــــردی ث ـــــو ک چـــــون ت

الجــــــرم تــــــا بــــــود از او تحقیــــــق ریخــــــتــــدم در ــــنگ خوش ــــت از س ــــب ببس ــــید ل کش

ـــــــیم ـــــــرآوردی بســـــــوز ن شـــــــب هـــــــوئی ب مشـــــــک کـــــــردی خـــــــون آهـــــــوی تتـــــــارـــــا بچـــــني ـــــت ازاینجـــــا ت ـــــد جس ـــــم بای علــــانش ــــردی زب ــــو ک ــــک ه ــــنگ و هن ــــا بس ت تــــــا نگویــــــد هــــــیچ نــــــامی جــــــز الــــــهــــــد بکــــــار ــــــی ســــــنگ کــــــی آی مــــــردم ب گفــــــت کــــــاش آن مــــــویمی بــــــر صــــــدر اوــــــانی اثنــــــني او بــــــود بعــــــد از رســــــول ث

در وصف خلیفه ثانی ع دیـــــــنخواجـــــــۀ شـــــــرع آفتـــــــاب جمـــــــ

خـــــتم کـــــرده عـــــدل و انصـــــاف او بحـــــقــــت ــــد از نخس ــــر او خوان ــــه ب ــــه حــــق ط آنک آنکـــــــــه دارد بـــــــــر صـــــــــراط اول گـــــــــذرـــــــــــالم ـــــــــــت ازدارالس ـــــــــــه اول خلع آنکـــت ـــت دس ـــد در دس ـــق نه ـــتش ح ـــون نخس چــــــت ــــــدل او انجــــــام یاف ــــــن از ع کــــــار دیـــــع ـــــیچ جم ـــــدر ه ـــــود وان ـــــت ب ـــــمع جن شـــــــور ـــــــود ز ن شـــــــمع را چـــــــون ســـــــایۀ نب چــــون ســــخن گفتــــی حقیقیــــت بــــر زبــــان

ه ز درد عشـــــــق جـــــــان میســـــــوختشگـــــــ ســـــوخت زار چـــــون نبـــــی میدیـــــد کـــــو مـــــی

ـــــن ـــــمع دی ـــــم ش ـــــاروق اعظ ـــــل حـــــق ف ظــــــــت بــــــــرده ازمــــــــردان ســــــــبق در فراس تـــــــا مطهـــــــر شـــــــد ز طاهـــــــا و درســـــــتـــــــــول پیغمـــــــــرب عمـــــــــر هســـــــــت او از قــــــــام ــــــــاىل مق ــــــــی ع او بدســــــــت آرد زهــــت ــــه هس ــــا ک ــــرد آنج ــــا خــــود ب آخــــرش بـــــــــت ـــــــــه آرام یاف ـــــــــل مصـــــــــر از زلزل نی

ــــــــود ــــــــایۀ نب ــــــــیچکس را س ــــــــمعه ز شـــــــو دور ـــــــایۀ او دی ـــــــت از س ـــــــون گرخ چـــــــــان ـــــــــتی عی ـــــــــی جـــــــــدا گش از زر قلب

ـــــان مـــــی ســـــوختش گـــــه ز نطـــــق حـــــق زب گفــــــت شــــــمع جنــــــت اســــــت او آشــــــکار

در مدح خلیفه سومـــــق اســـــت ـــــور مطل ـــــه ن خواجـــــۀ ســـــنت کـــــان آمـــــده اســـــت آنکـــــه غـــــرق بحـــــر عرفـــــــی کـــــــني رایـــــــت ایمـــــــان گرفـــــــت رفعت رونقـــــــی کـــــــني عرصـــــــۀ کـــــــونني یافـــــــتـــــــــطفی ـــــــــول مص ـــــــــانی بق ـــــــــف ث یوســـــــــه ـــــــــی بجـــــــــان پرداخت کـــــــــار ذوالقربـــــود ـــــته ب ـــــا بنشس ـــــه ت ـــــدنش ک ـــــر بریدن س هــــــم هــــــدایت در جهــــــان و هــــــم و هــــــرنـــــــر ـــــــان منتش ـــــــد ایم ـــــــدل او ش ـــــــم بع ه

ـــــور ـــــد دو ن ـــــل خداون ـــــر حـــــق اســـــتب ب صــــدر دیــــن عثمــــان عفــــان آمــــده اســــت از امريالمـــــــــــؤمنني عثمـــــــــــان گرفـــــــــــت از دل پــــــــر نــــــــور ذوالنــــــــورین یافــــــــتــــــــا ــــــــان وف ــــــــا ک ــــــــوی و حی ــــــــر تق بح جـــــــان خـــــــود در کـــــــار ایشـــــــان باختـــــــه ارچـــــــه پیوســـــــته رحـــــــم دربســـــــته بـــــــود منتشــــــــــر در عهــــــــــد او بــــــــــد بیشــــــــــرت هــــــم ز حکمــــــتش گشــــــت قــــــرآن منتشــــــر

ـــــــک ـــــــر فل ـــــــی ب ـــــــادات گفت ـــــــید الس ســــــت در کشــــــف حجــــــاب ــــــرب گف ــــــم پیم ه چــــــون نبــــــد او تــــــا کنــــــد بیعــــــت قبــــــول حاضـــــــری گفتـــــــا کـــــــه مـــــــن برســـــــودمی گفــــــــــت او رامهــــــــــرت دنیــــــــــا و دیــــــــــن

ــــــــک ــــــــم از عثمــــــــان مل شــــــــرم دارد دائـــــابحـــــق نخواهـــــ ـــــا عثمـــــان عت د کـــــرد ب

ــــــول ــــــت رس ــــــد بجــــــای دســــــت او دس بــــــــودمی ــــــــب ب ــــــــورین غائ گرچــــــــه ذوالنــــن ــــیمش بعــــد از ای ــــد نیســــت ب هرچــــه بکن

در مدح حضرت امريالمؤمنني علی ابن ابیطالبـــــــــتني ـــــــــوای راس ـــــــــق پیش ـــــــــۀ ح خواجـــــــــــاقی کـــــــــــوثر امـــــــــــام رهنمـــــــــــا ســـــــــول ـــــــــت بت ـــــــــی جف مرتضـــــــــای مجتب در بیـــــــــــــــان رهنمـــــــــــــــونی آمـــــــــــــــدهــــــــن باســــــــتحقاق اوســــــــت ــــــــدای دی مقت چـــــون علـــــی از عینهـــــای حـــــق یکیســـــت

ــــیک ــــم ز اقض ــــه اســــته گ ــــان آ م علــــی جـــــت ـــــده خاس ـــــرده زن ـــــو م ـــــی چ از دم عیس گشــــــت انــــــدر کعبــــــه آن صــــــاحب قبــــــول در ضـــــــمريش بـــــــود مکنونـــــــات غیـــــــب گــــــــر یــــــــد بیضــــــــا نبــــــــودش آشــــــــکارـــــاه در جـــــوش آمـــــدی از کـــــار خـــــویش گ در همـــــــه آفـــــــاق همـــــــدم مـــــــی نیافـــــــت

کـــــان علـــــم و بحـــــر حلـــــم و قطـــــب دیـــــن فی شــــــــري خــــــــداابــــــــن عــــــــم مصــــــــط

خواجــــــــۀ معصــــــــوم ودامــــــــاد رســــــــول صــــــــــاحب ســــــــــر ســــــــــلونی آمــــــــــده مفتـــــی مطلـــــق علـــــی االطـــــالق اوســـــتــــت ــــی شکیس ــــود ک ــــیش او خ ــــل را در پ عق هــــم علــــی ممســــوس فــــی ذات اللــــه اســــت او بــــــدم دســــــت بریــــــده کــــــرد راســــــتــــــول ــــــتی دوش رس ــــــر پش ــــــت شــــــکن ب بــــــــب ــــــــد بیضــــــــا ز جی ــــــــرآوردی ی ز آن ب کـــــــی گرفتـــــــی ذوالفقـــــــار آنجـــــــا قـــــــرار

ـــــی بچـــــاه اســـــرار خـــــویشگـــــه فـــــرو گ فتــــی ــــی در درون م ــــرم م ــــت و مح ــــت گش نیاف

در ذم تعصب ای گرفتــــــــــــــار تعصــــــــــــــب آمــــــــــــــده

زنــــی گــــر تــــو الف از هــــوش و از لــــب مــــیـــــــل ای بیخـــــــرب ـــــــت نیســـــــت می در خالفـــــــدا ـــــــدو مقت ـــــــودی در آن ـــــــل اگـــــــر ب می هــــــر دو گــــــر بردنــــــد حــــــق از حقــــــورانـــــــــد ـــــــــدار آمدن ـــــــــون ناپدی ـــــــــع را چ من

آیــــــد کســــــی در منــــــع یــــــار گــــــر نمــــــی ی تکــــــــذیب اصــــــــحاب رســــــــولور کنــــــــ

گفــــت هــــر یــــاریم نجمــــی روشــــن اســــتـــــــــــد ـــــــــــاران منن ـــــــــــق ی ـــــــــــرتین خل بهــــــرت ــــــد ب ــــــو باش ــــــزد ت ــــــون ن ــــــرتین چ بهـــــــول ـــــــه اصـــــــحاب رس ـــــــی روا داری ک کـــــــــانندش بجـــــــــای مصـــــــــطفی ـــــــــا نش ی

دائمــــــــا در بغــــــــض و در حــــــــب آمــــــــده زنـــــــی پـــــــس چـــــــرا دم ازتعصـــــــب مـــــــی

میـــــــل کـــــــی آیـــــــد ز بـــــــوبکر و عمـــــــرـــــــــوا ـــــــــر را پیش ـــــــــدی پس ـــــــــر دو کردن هـــــــران ـــــــر دیگ ـــــــدی ب ـــــــب آم ـــــــع واج منـــــــــــد ـــــــــــرک واجـــــــــــب را روا دار آمدن ت جملـــــــه را تکـــــــذیب کـــــــن یـــــــا اختیـــــــار قـــــــــول پیغمـــــــــرب نکردســـــــــتی قبـــــــــول بهــــــــرتین قرنهــــــــا قــــــــرن مــــــــن اســــــــتــــــــــــــد ــــــــــــــتداران منن ــــــــــــــا و دوس اقرب

ـــــــی ـــــــرا صـــــــاحبنظر ک ـــــــنت ت ـــــــوان گف تــــــول ــــــان قب ــــــد از ج ــــــاحق را کنن ــــــرد ن م از صــــــــحابه نیســــــــت ایــــــــن باطــــــــل روا

شـــــان گـــــر نیســـــت راســـــت اختیـــــار جملـــــهــــــد ــــــرب کنن ــــــه اصــــــحاب پیغم ــــــه هرچ بلک گـــــر کنـــــی معـــــزول یـــــک تـــــن را ز کـــــار آنکـــــه کـــــار او جـــــز بحـــــق یکـــــدم نکـــــرد او چــــــــو چنــــــــدینی در آویــــــــزد بکــــــــارـــــــدی ـــــــل در صـــــــدیق اگـــــــر جـــــــایز ب میــــــــــودی ذرۀ ــــــــــل ب ــــــــــر می ــــــــــر گ در عمــــــــــود ــــــــــرد راه ب ــــــــــدیق م ــــــــــا ص دائمــــار ــــر نث ــــر س ــــان ب ــــرد و ج ــــرت ک ــــال ود خ م پــــــــــاک از قشــــــــــر روایــــــــــت بــــــــــود اوـــــــــرب ادب دارد نگـــــــــاه ـــــــــر من آنکـــــــــه بــــــس ــــــیش و پ ــــــه از پ ــــــد اینهم چــــــون ببین بــــــاز فــــــاروقی کــــــه عــــــدلش بــــــود کــــــار

برداشــــــــــتی بنــــــــــد هیــــــــــزم را بخــــــــــود بــــــود هــــــر روزی در ایــــــن حــــــبس نفــــــســـــوان او ـــــک برخ ـــــا نم ـــــودی ب ـــــه ب ـــــر ک س ریــــــگ بـــــــودی گــــــر بختفـــــــی بســـــــرتشــــــــی همچــــــــو ســــــــقا مشــــــــک آب برگرفت شــــــــب برفتــــــــی دل ز خــــــــود برداشــــــــتیــــــر ــــــت ای صــــــاحب نظ ــــــه گف ــــــا حذیف بـــــن در روی مـــــن ـــــو عیـــــب م کانکســـــی ک

ــــــی ــــــا م ــــــر خط ــــــت ب ــــــت او گرخالف داش چــــون نــــه جامــــه دســــت دادش نــــه ادیــــم

ــــــ ــــــه زینس ــــــدز آنک ــــــی کن ــــــاهی خیل ان ش آنکــــه گــــاهی خشــــت و گــــاهی گــــل کشــــد

ــــــی ــــــوا م ــــــر ه ــــــت ب ــــــدی گــــــر خالف ران شـــــــــــــهرهای منکـــــــــــــران هنگـــــــــــــام او

ـــــــی ـــــــر آن گـــــــر تعصـــــــب م ـــــــی از به کن او نمــــــــرد از زهـــــــــر و تـــــــــو از قهـــــــــر او هــــــني مکــــــن ای جاهــــــل حــــــق ناشــــــناس بـــــر تـــــو گـــــر ایـــــن خـــــواجگی آیـــــد بســـــرــــــتدی ــــــت بس ــــــان خالف گــــــر کســــــی زایشــــو ــــن ب ــــان در ت ــــه ج ــــا ک ــــان ت ــــت آس دنیس

ــــــت ــــــس خطاس ــــــرآن پ ــــــع ق ــــــار جم اختیــــــد ــــــور کنن ــــــق و در خ ــــــدو الی ــــــق کنن ح

ـــــی ـــــزار م ـــــه ه ـــــی و س ـــــذیب س ـــــی تک کنـــــــد اشـــــــرت کـــــــم نکـــــــرد ـــــــو بن ـــــــا بزان ت حـــــق ز حقـــــور کـــــی بـــــرداین ظـــــن مـــــدار در اقیلـــــــــونی کجــــــــــا هرگــــــــــز بــــــــــدیــــــــــزخم در ــــــــــتی ب ــــــــــر کش ــــــــــی پس ۀکـــــــــود ـــــــــاه ب ـــــــــل الزم درگ ـــــــــارغ از ک ف ظلـــــم نکنـــــد ایـــــن چنـــــني کـــــس شـــــرم دارـــــــــود او ـــــــــت ب ـــــــــز درای زانکـــــــــه در مغــــــــر جایگــــــــاه خواجــــــــه را ننشــــــــیند او بــــــس ــــــت ک ــــــد گف ــــــی توان ــــــاحق او را ک ن

ــــد خــــار زد خشــــت و گــــه مــــی گــــاه مــــی کنـــــــــتی ـــــــــهر را بگذاش ـــــــــه ش ـــــــــا درم ن ب هفــــــت لقمــــــه نــــــان طعــــــام او و بــــــس نـــــــی ز بیـــــــت المـــــــال بـــــــودی نـــــــان او

ـــــــــادر ـــــــــر ســـــــــرشه ب ـــــــــود در زی لش بـــــــواب ـــــــت خ ـــــــردی وق ـــــــري زن را آب ب پ جملـــــــۀ شـــــــب پـــــــاس لشـــــــگر داشـــــــتی

ـــــــی بینـــــــی نفـــــــاقی در عمـــــــر هـــــــیچ م میـــــــل نکنـــــــد تحفـــــــه آرد ســـــــوی مـــــــن

داشـــــت او هفـــــت مـــــن دلقـــــی چـــــرا مـــــیــــــــم ــــــــارۀ ادی ــــــــی پ ــــــــع دوخت ــــــــر مرق بــــــــد ــــــــی کن ــــــــه او میل ــــــــی روا داری ک ک اینهمــــــه ســــــختی نــــــه بــــــر باطــــــل کشــــــد خویشـــــــــنت بـــــــــر ســـــــــلطنت بنشـــــــــاندی

ــــــــــام اوشــــــــــد تهــــــــــی ا ز کفــــــــــر در ایــــــــر آن ــــــــري از قه ــــــــت انصــــــــافت بم نیس چنـــــــد مـــــــريی گـــــــر نخـــــــوردی زهـــــــر اوـــــــاس ـــــــت خـــــــواجگی خـــــــود قی از خالف زیــــن غمــــت صــــد آتــــش افتــــد در جگــــرـــــــتدی ـــــــت بس ـــــــه آف ـــــــد گون ـــــــدۀ ص عهـــــــود ـــــــی کـــــــه در گـــــــردن ب ـــــــدۀ خلق عه

مکالمه عمر با اویس چـــــون عمـــــر پـــــیش اویـــــس آمـــــد بجـــــوشـــــــود ـــــــداری ب ـــــــن خالفـــــــت گـــــــر خری ای

ــــن ــــس ای ــــرچــــون اوی حــــرف بشــــنید از عمــــــی ــــــه م ــــــیفکن هرک ــــــو ب ــــــد ز راه ت خواه

ـــــري ـــــدن ام ـــــت خواســـــت افکن چـــــون خالفــــــــوا ــــــــن ای پیش ــــــــدش مک ــــــــه گفتن جمل عهـــــــده انـــــــدر گردنـــــــت صـــــــدیق کـــــــرد

پیچـــــی ســـــر از فرمـــــان او گـــــر تـــــو مـــــی چـــــون شـــــنید ایـــــن حجـــــت محکـــــم عمـــــر

ـــــــــت را ز دوش ـــــــــدم خالف ـــــــــت افکن گفــــــــود مــــــــی فروشــــــــم گــــــــر بــــــــدیناری ب

ــــــذ ــــــارغ در گ ــــــذار و ف ــــــو بگ ــــــت ت رگفــــــــگاه ــــــــا پیش ــــــــود ت ــــــــرگريد ش ــــــــار ب ب آن زمــــــــان برخاســــــــت از یــــــــاران نفــــــــريـــــــــدا ـــــــــر خ ـــــــــته از به ـــــــــق را سرگش خل آن نـــــه بـــــر عمیـــــا کـــــه بـــــر تحقیـــــق کـــــرد ایـــــــن زمـــــــان از تـــــــو برنجـــــــد جـــــــان او کـــــار از ایـــــن حجـــــت بـــــراو شـــــد ســـــخترت

درباره قاتل خود) ع(لطف امريالمؤمنني علی چونکــــــــه آن بــــــــدبخت آخــــــــر از قضــــــــا

د راســــــــتمرتضــــــــی را شــــــــربتی کردنــــــــ شـــــــربت او را ده نخســـــــت آنگـــــــه مـــــــرا شـــــربتش بردنـــــد گفـــــت ایـــــن اســـــت قهـــــرــــــــــا بحــــــــــق کردگــــــــــار مرتضــــــــــی گفتـــــــم ـــــــی او به ـــــــادمی ب ـــــــی ننه ـــــــن هم مــــت ــــرد زش ــــت آن م ــــون بکش ــــی را چ مرتض بـــــر عـــــدو چـــــون شـــــفقتش چنـــــدین بـــــود آنکـــــــه را چنـــــــدین غـــــــم دشـــــــمن بـــــــود بامیــــــــــان نــــــــــارد جهــــــــــانرا کردگــــــــــارـــــــود ـــــــوم ب ـــــــد گـــــــوئی مرتضـــــــی مظل چن

ق اســــت و تــــاج ســــرچــــون علــــی شــــري حــــ

ــــــــر مرتضــــــــی ــــــــم زد ب ــــــــان آن زخ ناگه شــــاه دیــــن گفتــــا کــــه خــــونریزم کجاســــت زانکــــــه او خواهــــــد بــــــدن همــــــره مــــــراــــــــدراینجا خواهــــــــدم کشــــــــنت بزهــــــــر حی

کــــــــاربگــــــــر بخــــــــوردی شــــــــربتم آن ناــــــدم ــــــأوی ق ــــــت الم ــــــق در جن ــــــیش ح پ مرتضـــــی بـــــی او نمـــــی شـــــد در بهشـــــت بــــــا چــــــو صــــــدیقیش هرگــــــز کــــــني بــــــودـــــو ـــــیقش دشـــــمنی چـــــون ظـــــن ب ـــــا عت دب چــــــون علــــــی صــــــدیق را یــــــک دوســــــتارــــــــود ــــــــروم ب ــــــــدن مح ــــــــت ران وز خالف ظلــــــم نتــــــوان کــــــرد بــــــر شــــــري ای پســــــر

باچاه و خون شدن آن) ع(راز گفنت امريالمؤمننيـــــــراه ـــــــد ب ـــــــرود آم مصـــــــطفی جـــــــائی فـــــــتاب ـــــــد پرش ـــــــاز آم ـــــــردی ب ـــــــت م رف گفـــــــت پنـــــــداری ز درد کـــــــار خــــــــویش چـــــــاه چـــــــون بشـــــــنید آن تـــــــابش نبـــــــودــــــود ــــــني شــــــوری ب آنکــــــه در جــــــانش چن

ـــــو جـــــوش در تعصـــــب مـــــی ـــــد جـــــان ت زن مکـــــن بـــــر خـــــود قیـــــاس مرتضـــــی را مـــــی

همچنــــــــان مســــــــتغرق کــــــــار اســــــــت او گرچــــــو تــــــو پــــــر کینــــــه بــــــودی مرتضــــــی

ــــــــاه ــــــــکر را زچ ــــــــد لش ــــــــت آب آری گف گفــــــت پرخونســــــت چــــــاه و نیســــــت آب مرتضـــــی در چـــــاه گفـــــت اســـــرار خـــــویشـــــود ـــــش نب ـــــد و آب ـــــون ش ـــــر خ ـــــرم پ الجـــــــود ـــــــوری ب ـــــــۀ م ـــــــی کین ـــــــش ک در دلـــــوش ـــــود خم ـــــني نب ـــــان چن مرتضـــــی را ج زانکـــه در حـــق غـــرق بـــود آن حـــق شـــناس وز خیـــــــــاالت تـــــــــو بیـــــــــزار اســـــــــت او

جســـــتی پـــــیش خیـــــل مصـــــطفیجنـــــگ

تــــــــر آمــــــــد بســــــــیاو زتــــــــو مردانــــــــهــــــود صــــــدیق ای عجــــــب ــــــاحق ب گــــــر بنـــــــــؤمنني ـــــــــل ام الم ـــــــــدر خی ـــــــــیش حی پ الجــــرم چــــون دیــــد چنــــدان جنــــگ و شــــور آنکــــــه بــــــا دخــــــرت توانــــــد جنــــــگ کــــــرد

ـــــــی رســـــــپای ـــــــو ب ـــــــینشـــــــا رت نی از عل تـــــــو زعشـــــــق جـــــــان خویشـــــــی بیقـــــــرار

ـــــا کســـــی پـــــس چـــــرا جنگـــــی نکـــــرد او ب او چـــــو برحـــــق بـــــود حـــــق کـــــردی طلـــــبــــني ــــتند ک ــــن جس ــــوال دی ــــر من ــــه ب ــــون ن چ دفـــــــع کـــــــرد آن قـــــــوم را حیـــــــدر بـــــــزورـــــــگ کـــــــرد ـــــــدر آهن ـــــــد او ســـــــوی پ دان عــــــــني و الم و یــــــــا بــــــــدانی از علــــــــی او نشســــــته تــــــا کنــــــد صــــــد جــــــان نثــــــار

در عشق بجانبازی از صـــــــحابه گـــــــر شـــــــدی کشـــــــته کســـــــیـــــز ـــــا چـــــرا مـــــن هـــــم نگشـــــتم کشـــــته نی تــــی ــــاده اســــت ای عل ــــا چــــه فت خواجــــه گفت

ـــــــی ـــــــوردی بس ـــــــم خ ـــــــرار غ ـــــــدر ک حیـــــز خـــــوار شـــــد در چشـــــم مـــــن جـــــان عزی آن تــــــو لختــــــی نهــــــاده اســــــت ای علــــــی

حال بالل خــــــورد بــــــر یــــــک جایکــــــه روزی بــــــالل خـــــــون روان شـــــــد زو زچـــــــوب بیعـــــــدد گــــــر شــــــود در پــــــای خــــــاری ناگهــــــت

ــــــواری مبتال ــــــت خ ــــــه او در دس ــــــتآنک ســـــني ـــــو چن ـــــد ایشـــــان ت ـــــان بودن چـــــون چن

انـــــــد از زیانـــــــت بـــــــت پرســـــــتان رســـــــتهــــــی ــــــوىل م ــــــیاه در فض ــــــوان س ــــــن دی مک

بــــــر تــــــن باریــــــک صــــــد چــــــوب و دوال ـــی ـــان م ـــی همچن ـــد م ـــت اح ـــد گف ـــت اح گف

حـــــب و بغـــــض آنجـــــا نمانـــــد در رهـــــتــــــان قــــــومی خطاســــــت زو تصــــــرف در چنـــــني ـــــو حـــــريان چن ـــــود ت ـــــد خـــــواهی ب چن

ـــــــته ـــــــحابه خس ـــــــو ص ـــــــان ت ـــــــد وز زب انــــــوی ــــــاهگ ــــــان داری نگ ــــــر زب ــــــردی گ ب

اتفاق یاران در جانفشانیــــــود ــــــر صــــــدیق ب ــــــود و گ ــــــی ب ــــــر عل گ

ـــــی شـــــد مصـــــطفی چـــــون بســـــوی غـــــار م کـــــــرد جـــــــان خـــــــویش را حیـــــــدر نثـــــــار پــــــــیش یــــــــار غــــــــار صــــــــدیق جهــــــــان هــــــــــــر دو جانبــــــــــــازان راه او شــــــــــــدند تـــــو تعصـــــب کـــــن کـــــه ایشـــــان مـــــردوار گــــــر توهســــــتی مــــــرد ایــــــن یــــــا مــــــرد آن

کـــــنهمچـــــو ایشـــــان جانفشـــــاندن پیشـــــه تـــــــو علـــــــی دانـــــــی و بـــــــوبکر ای پســـــــرـــــه ـــــن واقع ـــــر ای ـــــا کـــــن ســـــر بمه ـــــو ره ت او نــــه یکـــــزن بـــــود بـــــل صـــــد مـــــرد بـــــود زو یکــــــی پرســــــید کــــــای صــــــاحب قبــــــول

ــــــم بســــــر گفــــــت مــــــن از حــــــق نمــــــی آی

جــــــان هــــــر یــــــک غرقــــــه تحقیــــــق بــــــود خفـــــت آن شـــــب بـــــر فراشـــــش مرتضـــــی تــــــــا بمانــــــــد جــــــــان آن صــــــــدر کبــــــــار از بــــــــرای جــــــــان او در باخــــــــت جــــــــانــــــــــــاه او شــــــــــــدند جانفشــــــــــــانان در پن

ـــــر جا ـــــد ب ـــــان کردن ـــــر دو ج ـــــاره ـــــان نث نـــــــا درد آن ـــــــن ی ـــــــا درد ای ـــــــرا ی ـــــــو ت ک یـــــا خمـــــوش و تـــــرک ایـــــن اندیشـــــه کـــــن

ــــــی ــــــانی ب ــــــل و ج ــــــدا و عق ــــــرب وز خ خــــه ــــون رابع ــــب چ ــــو روز و ش ــــق ش ــــرد ح م از قـــــــدم تـــــــا فـــــــرق عـــــــني درد بـــــــود

گـــــوئی ز یـــــاران رســـــول تـــــو چـــــه مـــــیـــــــــرب ـــــــــاران خ ـــــــــوانم داد از ی ـــــــــی ت ک

ـــــم دارمـــــی ـــــق جـــــان و دل گ ـــــه در ح گرن آن نـــــه مـــــن بـــــودم کـــــه در ســـــجده گهـــــیــــــر ــــــد از بص ــــــون روان ش ــــــنم خ ــــــر زمی بــــــــود ــــــــني دردی ب ــــــــن چن آنکــــــــه او را ای

ــــناسچــــو ــــودم حــــق ش ــــه ب ــــا ک ــــودم ت ن نب تــــو در ایـــــن ره نـــــی خــــدائی نـــــی رســـــولـــــــــــاک شـــــــــــو ـــــــــــربا پ ـــــــــــوىل و ت از تــــو چــــون کــــف خــــاکی ســــخن از خــــاک گ

یـــــــک نفـــــــس پـــــــروای مـــــــردم دارمـــــــیـــــدر رهـــــی خـــــار در چشـــــمم شکســـــت ان

ن خـــــــویش بـــــــودم بیخـــــــربمـــــــن زخـــــــوـــــــــود کـــــــــی طلبکـــــــــار زن و مـــــــــردی بـــــــاس ـــــــم از قی ـــــــون شناس ـــــــری را چ دیگــــــول دســــــت کوتــــــه کــــــن از ایــــــن رد و قبــــو ــــاک ش ــــن ره خ ــــاکی در ای ــــف خ ــــو ک تــــــــاک گــــــــو ــــــــاکیزه دان و پ ــــــــه را پ جمل

شفاعت پیغمرب از امتـــــــــا از کردگـــــــــار خواســـــــــت خـــــــــتم انبی تـــــــــا نیابـــــــــد اطالعتـــــــــی هـــــــــیچکس حـــــــق تعـــــــاىل گفـــــــت ای صـــــــدر کبـــــــار

اری تـــــــاب آن حـــــــريان شـــــــویتـــــــو نیـــــــ عایشـــــه کـــــو بـــــود همچـــــون جـــــان تـــــراــــــــۀ اهــــــــل مجــــــــاز ــــــــو شــــــــنیدی گفت ت

ـــــــر کســـــــی چـــــــون بگشـــــــتی از گرامـــــــی ت تـــــــو نیـــــــاری تـــــــاب آن جملـــــــه گنـــــــاه

ـــی ـــو م ـــر ت ـــان گ ـــس را در جه ـــه ک ـــواهی ک خ خـــــواهم ای عـــــاىل گهـــــر مـــــن چنـــــان مـــــی

ـــــــار ـــــــان رو در کن ـــــــا در می ـــــــه پ ـــــــو من تــــت ــــار مصــــطفی اس ــــه ک ــــون ن ــــت چ کارام

ـــــاه کـــــنهـــــان مکـــــن حکـــــم و ز ـــــان کوت ب انــــــد آن پیشــــــگري آنچــــــه ایشــــــان کــــــرده

یـــــــا قـــــــدم در صـــــــدق نـــــــه صـــــــدیق وار یــــا چــــو عثمــــان پــــر حیــــا و حلــــم بــــاشـــــــذیر و رو ـــــــن بپ ـــــــد م ـــــــزن دم پن ـــــــا م ی تـــــو نـــــه مـــــرد صـــــدق و علـــــم حیـــــدریــــــاش ــــــؤمن بب ــــــش م ــــــافر را بک ــــــس ک نف

ــــــی ــــــن فضــــــوىل م ــــــی در تعصــــــب ای کن نیســــــت در شــــــرعت ســــــخن تنهــــــا قبــــــولــــــ ــــــن فضــــــوىل ای ال هنیســــــت در مــــــن ایــــــن ــــــان م ــــــب ج ــــــردان از تعص ــــــاک گ پ

گفـــــــت کـــــــار امـــــــتم بـــــــا مـــــــن گـــــــذار بـــــــر گنـــــــاه امـــــــت مـــــــن یـــــــک نفـــــــس گــــــــــر ببینــــــــــی آن گنــــــــــاه بیشــــــــــمار شــــــــرم داری وز میــــــــان پنهــــــــان شــــــــوی ســـــــري شـــــــد زو دل بیـــــــک بهتـــــــان تـــــــراــــــــاز ــــــــس بجــــــــای خودفرســــــــتادیش ب پــــــــه هســــــــتند از امــــــــت بســــــــی ــــــــر گن پ امــــــت خــــــود را رهــــــا کــــــن بــــــا الــــــهـــــــــــود نشـــــــــــان ـــــــــــت نب ـــــــــــاه امت از گن

ـــــز گنـــــه ـــــربک ـــــرا نبـــــود خ ـــــم ت ـــــان ه شـــــن گـــــذار ـــــا م ـــــت روز و شـــــب ب کـــــار ام کــــی شــــود ایــــن کــــار از حکــــم تــــو راســــت بــــــی تعصــــــب بــــــاش و عــــــزم راه کــــــنـــــــري ـــــــویش گ ـــــــق خ ـــــــالمت رو طری در س ورنـــــه چـــــون فـــــاروق کـــــن عـــــدل اختیـــــارــــاش ــــم ب ــــدر بحــــر جــــود و عل ــــا چــــو حی ی پــــــای بــــــر دار و ســــــر خــــــود گــــــري و روــــــری مــــــرد نفســــــی هــــــر زمــــــان کــــــافر ت

را ایمــــــن ببــــــاشچـــــون بکشــــــتی نفـــــس ـــــی ـــــوىل م ـــــن رس ـــــود ای ـــــر خ ـــــی از س کن

چــــــه ســـــــخن گــــــوئی ز یـــــــاران رســـــــولــــــــــــاه ــــــــــــتم نگ ــــــــــــب دار پیوس از تعصـــــوان مـــــن ـــــن قصـــــه در دی ـــــاش ای گـــــو مب

آغاز داستان

مقاله اوىل

صفت طیور ـــــــــد هـــــــــادی شـــــــــده ـــــــــا ای هده مرحب ای بســــــر حــــــد ســــــبا ســــــري تــــــو خــــــوش دیـــــــــو را دربنـــــــــد و زنـــــــــدان بـــــــــاز دار

ـــــــیدیـــــــو را وقتـــــــی کـــــــه در زنـــــــدان ک ن خــــــه خــــــه ای موســــــیجه موســــــی صــــــفت کــــــرد از جــــــان مــــــرد موســــــیقی شــــــناســــــــش ز دور ــــــــدۀ آت همچــــــــو موســــــــی دیـــــــــو ـــــــــی دور ش ـــــــــون بهیم ـــــــــم ز فرع ه

خــــــروش زبــــــان و بــــــی بــــــس کــــــالم بــــــی مرحبـــــــــا ای طـــــــــوطی طـــــــــوبی نشـــــــــني طــــــوق آتــــــش از بــــــرای دوزخــــــی اســــــت چــــون خلیــــل آن کــــس کــــه از نمــــرود رســــتـــــــم ـــــــزن نمـــــــرود را همچـــــــون قل ســـــــر ب

ــــــاکگــــــر شــــــدی از وحشــــــت نمــــــرو د پ خـــــه خـــــه ای کبـــــک خرامـــــان در خـــــرامــــــــــــن راه زن ــــــــــــیوه ای ــــــــــــی در ش قهقهـــــــۀ ـــــــم گـــــــذار از فاق کـــــــوه خـــــــود در ه چــــــــون مســــــــلم ناقــــــــۀ یــــــــابی جــــــــوانـــــــدت ـــــــالح بای ـــــــر مص ـــــــريان گ ـــــــه م ناقـــــــم ـــــــز چش ـــــــاز تی ـــــــک ب ـــــــا ای نی مرحبــــــــد ــــــــای بن ــــــــر پ ــــــــق ازل ب ــــــــۀ عش نام عقـــــــل مـــــــادرزاد کـــــــن بـــــــا دل بـــــــدل چـــــــــارچوب طبـــــــــع بشـــــــــکن مـــــــــردوار

تــــــراچــــــون بغــــــار انــــــدر قــــــرار آیــــــد ــــــــت ــــــــراج الس خــــــــه خــــــــه ای دراج مع چــــــون الســــــت عشــــــق بشــــــنودی بجــــــانــــــت ــــــرداب بالس ــــــس گ ــــــی نف ــــــون بل چ نفــــــس را همچــــــون خــــــر عیســــــی بســــــوزــــــاز ــــــان را کارس ــــــرغ ج ــــــوز و م ــــــر بس خ مرحبـــــــــا ای عنـــــــــدلیب بـــــــــاغ عشـــــــــق

پیـــــــک هـــــــر وادی شـــــــدهدر حقیقـــــــت ـــــوش ـــــو خ ـــــري ت ـــــق الط ـــــلیمان منط ـــــا س ب تــــــــــــا ســــــــــــلیمان وار باشــــــــــــی راز دار بـــــــا ســـــــلیمان قصـــــــد شـــــــادروان کنـــــــیـــــــــــز و موســـــــــــیقار زن در معرفـــــــــــت خیـــــــت را ز موســـــــیقی اســـــــاس لحـــــــن خلق

ای در کــــــــوه طــــــــور الجــــــــرم موســــــــیجهــــــو ــــــور ش ــــــرغ ط ــــــات آی و م ــــــم بمیق ه فهـــــم کـــــن بیعقـــــل و بشـــــنو نـــــی بگـــــوش

ـــــت ـــــه اس ـــــت حل ـــــني پوشش ـــــت آتش و طوق حلــــــه از بهــــــر بهشــــــتی و ســــــخی اســــــت خــــــوش توانــــــد کــــــرد در آتــــــش نشســــــتـــــدم ـــــه ق ـــــش ن ـــــه در آت ـــــل الل ـــــون خلی چــــاک ــــه ب ــــت چ ــــني طوق ــــوش از آتش ــــه پ حلــــرام ــــان در خ ــــوی عرف ــــوش ازک ــــک و خ نیـــــــه زن ـــــــت الل ـــــــندان بی ـــــــر س ـــــــه ب حلق تــــــــــابرون آیــــــــــد ز کوهــــــــــت ناقــــــــــۀــــــــی روان ــــــــني بین ــــــــري و انگب ــــــــوی ش جـــــــــدت ـــــــــتقبال صـــــــــالح آی ـــــــــود باس خ

ـــــد ـــــم چن ـــــز خش ـــــد و تی ـــــود تن خـــــواهی بـــــــد ـــــــه را مگشـــــــای بن ـــــــد آن نام ـــــــا اب تــــــــا ازل ــــــــد را ب ــــــــی اب ــــــــا یکــــــــی بین تــــــــرار ــــــــن ق ــــــــدت ک ــــــــار وح در درون غ صـــــــدر عـــــــالم یـــــــار غـــــــار آیـــــــد تـــــــراــــــت ــــــاج الس ــــــی ت ــــــرق بل ــــــر ف ــــــده ب دی از بلــــــــــی نفــــــــــس بیــــــــــزاری ســــــــــتان کـــــی شـــــود کـــــار تـــــو در گـــــرداب راســـــتـــروز ـــان برف ـــه جان ـــان ب ـــی ج ـــو عیس ـــس چ پ

ــــــــد ــــــــه آی ــــــــرا روح الل ــــــــا ت ــــــــبازت پیشـــــــۀ کـــــــن خـــــــوش ز درد وداغ عشـــــــق نال

درد دل داودوارخـــــــــــــــوش بنـــــــــــــــال ازــــــــــــی برگشــــــــــــای ــــــــــــق داودی بمعن حل چنـــــــد پیونـــــــدی زره بـــــــا نفـــــــس شـــــــوم مگـــــــر شـــــــود آن آهنـــــــت چونمـــــــوم نـــــــرــــــاغ هشــــــت در خــــــه خــــــه ای طــــــاوس ب

ــــــن ــــــد صــــــحبت ای ــــــت فکن مــــــار در خونـــــــــوبی ز راه ـــــــــدرۀ ط ـــــــــت س ـــــــــر گرفت ب تـــــــــانگردانی هـــــــــالک ایـــــــــن مـــــــــار راــــت ــــار زش ــــن م ــــدت زی ــــی باش ــــر خالص گــــــــني ــــــــذرو دور ب ــــــــا ای خــــــــوش ت مرحب ای میــــــــــان چــــــــــاه ظلمــــــــــت مانــــــــــدهــــــرآر ــــــانی ب ــــــن چــــــاه ظلم خــــــویش را زی همچـــــو یوســـــف بگـــــذر از زنـــــدان و چـــــاه

ـــــــخر ـــــــی مس ـــــــني ملک ـــــــر چن ـــــــدتگ آی خـــــــه خـــــــه ای قمـــــــری دمســـــــاز آمـــــــده تنگـــــــدل زانـــــــی کـــــــه در خـــــــون مانـــــــدۀ ای شـــــــــده سرگشـــــــــتۀ مـــــــــاهی نفـــــــــس ســـــــــر بکـــــــــن آن مـــــــــاهی بـــــــــدخواه راــــــالص ــــــت خ ــــــاهی نفس ــــــود از م ــــــر ب گ مرحبــــــــا ای فاختــــــــه بگشــــــــای لحــــــــنـــــــت ـــــــود طـــــــوق وفـــــــا درگردن چـــــــون ب ازوجـــــــودت تـــــــا بـــــــود مـــــــوئی بجـــــــای گـــــــر در آئـــــــی و بـــــــرون آئـــــــی ز خـــــــود چــــــــون خــــــــرد ســــــــوی معانیــــــــت آورد

ــــــــرپواز آمــــــــدهخــــــــ ــــــــاز ب ه خــــــــه ای بــــــدۀ ســــــر مکــــــش چــــــون ســــــرنگونی مان بســـــــــــته مــــــــــــردار دنیـــــــــــا آمــــــــــــدی هـــــــم ز دنیـــــــی هـــــــم ز عقبـــــــی درگـــــــذرــــــــو ــــــــی رای ت چــــــــون بگــــــــردد از دو گیتـــــــن خـــــــوش درآی ـــــــا ای مـــــــرغ زری مرحب هرچـــــــه پیشـــــــت آیـــــــد از گرمـــــــی بســـــــوزـــــرا ـــــد ت ـــــیش آی ـــــه پ ـــــوزی هرچ ـــــون بس چـــــرار حـــــق ـــــف اس ـــــد واق ـــــت ش چـــــون دل مچــــون شــــدی در کــــار حــــق مرغــــی تمــــا

ــــار ــــان نث ــــس صــــد ج ــــر نف ــــدت ه ــــا کنن ت خلــــــــق را از لحــــــــن حلقــــــــت رهنمــــــــای همچـــــو داود آهـــــن خـــــود کـــــن چـــــو مـــــوم تــــــو شــــــوی در عشــــــق چــــــون داود گــــــرم ســـــــوختی از زخـــــــم مـــــــار هفـــــــت ســـــــرــــــــت فکنــــــــد ــــــــدن بريون ــــــــت ع وز بهشــــــــت دل ســــــــیاه ــــــــد طبیع کــــــــردت از بنــــــن اســــــرار را ــــــوی شایســــــته ای ــــــی ش ک

ــــــا خــــــویش ــــــت ب گــــــريد در بهشــــــت آدمـــــــني ـــــــور ب ـــــــر ن ـــــــرق بح ـــــــمۀ دل غ چشـــــــــده ـــــــــت مان ـــــــــبس تهم ـــــــــتالی ح مبــــــــرآر ــــــــانی ب ــــــــرش رحم ــــــــر ز اوج ع س تـــــــا شـــــــوی در مصـــــــر عـــــــزت پادشـــــــاه یوســــــــــف صــــــــــدیق رهــــــــــرب آیــــــــــدتــــــــده ــــــــاز آم ــــــــدل ب ــــــــه تنگ ــــــــاد رفت ش در مضــــــــیق حــــــــبس ذوالنــــــــون مانــــــــدۀ چنـــــد خـــــواهی دیـــــد بـــــدخواهی نفـــــســــــــاه را ــــــــرق م ــــــــود ف ــــــــوانی س ــــــــا ت تـــــونس شـــــوی در صـــــدر خـــــاص مـــــونس ی

ا گهـــــر بـــــر تـــــو فشـــــاند هفـــــت صـــــحنتــــــــــــــت ـــــــــائی کردن ـــــــــد بیوف ـــــــــت باش زش بیوفایـــــــت خـــــــوانم از ســـــــر تـــــــا بپـــــــایـــــــــی راه یـــــــــابی از خـــــــــرد ســـــــــوی معنـــــــــــــــــــدگانیت آورد ـــــــــــــــــــر آب زن خض رفتـــــــه ســـــــرکش ســـــــرنگون بـــــــاز آمـــــــده تـــــن بنـــــه چـــــون غـــــرق خـــــونی مانـــــدۀـــــــــدی ـــــــــی آم ـــــــــور عقب ـــــــــرم مهج الج پـــــــس کـــــــاله از ســـــــر بگـــــــري و درنگـــــــرـــــــو ـــــــد جـــــــای ت ـــــــرنني آی دســـــــت ذوالق

ر کــــــار و چــــــون آتــــــش درآیگــــــرم شــــــودـــــــاره دوز ـــــــان یکب ـــــــم ج ـــــــرینش چش ز آف نـــــور حـــــق هـــــر لحظـــــه بـــــیش آیـــــد تـــــرا خویشــــــنت را وقــــــف کــــــن در کــــــار حــــــقـــــــــالم ـــــــــانی حـــــــــق بماندوالس ـــــــــو نم ت

مقاله ثانیه

در سخن هدهد بامرغان برای طلب سیمرغـــــــــان ـــــــــد مرغـــــــــان جه ـــــــــی کردن مجمعــــــان در روزگــــــار ــــــن زم ــــــد ای ــــــه گفتن جمل

ــــــاه ــــــا را ش ــــــیم م ــــــه رو اقل ــــــتاز چ نیســـــــــیم ـــــــــاری کن یکـــــــــدگر را شـــــــــاید ار ی

ـــــی ـــــاه زانکـــــه ب ـــــود چـــــون پادش ـــــور ب کش پـــــــــس همـــــــــه در جایگـــــــــاهی آمدنـــــــــدــــــــــر انتظــــــــــار هدهــــــــــد آشــــــــــفته دل پـــــــــرش ـــــــــت در ب ـــــــــود از طریق ـــــــــۀ ب حلــــــــــده ــــــــــود در راه آم ــــــــــز فهمــــــــــی ب تی

هـــــیچ ریـــــب گفـــــت ای مرغـــــان مـــــنم بـــــی هـــــــم زحضـــــــرت مـــــــن خـــــــربدار آمـــــــدمـــــــت ـــــــار یاف ـــــــه در منق ـــــــم الل آنکـــــــه بس

روزگـــــــار گـــــــذارم در غـــــــم خـــــــود مـــــــیــــــــان ــــــــان جه ــــــــن آزادم ز خلق چــــــــون م چـــــــــون مـــــــــنم مشـــــــــغول درد پادشـــــــــاه آب پیمـــــــــــــایم ز وهـــــــــــــم خویشـــــــــــــنت بـــــــا ســـــــلیمان در ســـــــخن بـــــــیش آمـــــــدم هرکـــــه غایـــــب شـــــد ز ملکـــــش ای عجـــــب مــــن چــــو غایــــب گشــــتم از وی یــــک زمــــان

نشــــکیبد از مــــن یــــک نفــــس زانکــــه مــــیـــــــــــاز آمـــــــــــدم ـــــــــــردم و ب نامـــــــــــۀ او ب هــــــــر کــــــــه او مطلــــــــوب پیغمــــــــرب بــــــــود

خــــــدا آمـــــــد بخـــــــريهــــــر کـــــــه مـــــــذکور ام گشـــــــــته ســـــــــالها در بحـــــــــر و برمـــــــــی

ام وادی و کــــــــــــوه و بیابــــــــــــان رفتــــــــــــهـــــــــوده ـــــــــفرها ب ـــــــــلیمان در س ـــــــــا س ام ب ام پادشـــــــــــــاه خـــــــــــــویش را دانســـــــــــــته

پـــــس شـــــما بـــــا مـــــن اگـــــر همـــــره شـــــویدـــــــگ خـــــــودبینی خـــــــویش ـــــــد از نن وارهیـــه در وی باخـــت از جـــان خـــود برســـت ـــر ک ه جـــــــــان فشـــــــــانید وقـــــــــدم در ره نهیـــــــــد

ـــــــــان ـــــــــکارا و نه ـــــــــد آش هرچـــــــــه بودن نیســــــت خــــــاىل هــــــیچ شــــــهر از شــــــهریار

ــــی ــــن ب ــــیش از ای ــــت ب ــــودن راه نیس ــــاه ب شــــــــــــیم ــــــــــــاری کن ــــــــــــاهی را طلبک پادشـــــــــد در ســـــــــپاه ـــــــــی نمان نظـــــــــم و ترتیبـــــــد ـــــــای شـــــــاهی آمدن ـــــــر جوی ســـــــر بس در میــــــــــان جمــــــــــع آمــــــــــد بیقــــــــــرارــــــرش ــــــر س ــــــت ب ــــــود از حقیق ــــــری ب افسگــــــــــاه آمــــــــــده از بــــــــــد و از نیــــــــــک آ هــــم بریــــد حضــــرت و هــــم پیــــک غیــــب هــــــم ز فطــــــرت صــــــاحب اســــــرار آمــــــدم دور نبـــــــود گـــــــر بســـــــی اســـــــرار یافـــــــت هـــــیچ کـــــس را نیســـــت بـــــا مـــــن هیچکـــــار

ـــــــن بـــــــی گمـــــــان خلـــــــق آزادنـــــــد از مــــــــــــپاه ــــــــــــد از س ــــــــــــزم دردی نباش هرگ رازهــــــا دانــــــم بســــــی زیــــــن بــــــیش مــــــن الجـــــــــرم از خیـــــــــل او پـــــــــیش آمـــــــــدمـــــــــــب زو نرپســـــــــــید و نکـــــــــــرد او را طلــــــــاری روان ــــــــب طلبک ــــــــر جان ــــــــرد ه ک هدهـــــدی را تـــــا ابـــــد ایـــــن قـــــدر بـــــســـــــــرده همـــــــــراز آمـــــــــدم ـــــــــیش او در پ پــــــود ــــــرق اگــــــر افســــــر ب ــــــر ف ــــــدش ب زیب کـــــی رســـــد در گـــــرد ســـــريش هـــــیچ طـــــري

ـــــــی ـــــــر م ـــــــدر ره بس ـــــــای ان ـــــــته پ ام گش ام فتــــــــهعــــــــالمی در عهــــــــد طوفــــــــان ر

ام عرصــــــــــۀ عــــــــــالم بســــــــــی پیمــــــــــوده ام چـــــــــون روم تنهـــــــــا چـــــــــو نتوانســـــــــته

محــــــــرم آن شــــــــاه و آن درگــــــــه شــــــــویدــــــــویش ــــــــدینی خ ــــــــویر بی ــــــــم و تش از غـــــــت ـــــــد برس ـــــــک و ب ـــــــان ز نی در ره جان پـــــای کوبـــــان ســـــر بـــــدان درگـــــه نهیـــــد

ــــــــیخ ــــــــا را پادشــــــــاهی ب الفهســــــــت م نـــــــــام او ســـــــــیمرغ ســـــــــلطان طیـــــــــورـــــــــــــــــــت آرام او ـــــــــــــــــــای عزتس در حم صــــــــــــدهزاران پــــــــــــرده دارد بیشــــــــــــرت در دو عــــــــالم نیســــــــت کــــــــس را زهــــــــرۀـــــــــت ـــــــــق اس ـــــــــاه مطل ـــــــــا او پادش دائمــــرد آنجــــا کــــه اوســــت ــــم طــــایر چــــون پ فهـــــــــکیبائی ازو ـــــــــی ش ـــــــــدور و ن ـــــــــی ب ن وصـــــف او جـــــز کـــــار جـــــان پـــــاک نیســـــتـــد ـــريه مان ـــان خ ـــم ج ـــل و ه ـــم عق ـــرم ه الج

ــــــــــا ــــــــــائی کم ــــــــــیچ دان ــــــــــده ل اوندی در کمـــــــــــالش آفــــــــــــرینش ره نیافــــــــــــتــــــال ــــــال و زان جم ــــــان زان کم ــــــم خلق قس بـــــر خیـــــاىل کـــــی تـــــوان ایـــــن ره ســـــرپدــــود ــــا ب ــــوی آنج ــــو گ ــــر چ ــــزاران س صــــد ه بـــس کـــه خشـــکی بـــس کـــه دریـــا در ره اســـتـــــــگرف ـــــــن ره را ش ـــــــد ای ـــــــريمردی بای ش

رویــــــــم روی آن دارد کـــــــه حـــــــريان مـــــــی گـــــــر نشـــــــان یـــــــابیم از آن کـــــــاری بـــــــود

ــــــی ــــــان کجــــــ جــــــاان ب ــــــد بکــــــارجان ا آیـــــــــن راه را ـــــــــام ای ـــــــــد تم ـــــــــی بای مردم دســــــت بایــــــد شســــــت از جــــــان مــــــردوار

جانــــــان نــــــريزد هــــــیچ چیــــــز جــــــان بــــــیـــــــردوار ـــــــانی م ـــــــانی برفش ـــــــو ج ـــــــر ت گ

در پــــس کــــوهی کــــه هســــت آن کــــوه قــــافــــــــــک و مــــــــــا زو دور دور او بمــــــــــا نزدی نیســــــــت حــــــــد هــــــــر زبــــــــانی نــــــــام او

ـــــــو ر و هـــــــم ز ظلمـــــــت بیشـــــــرتهـــــــم زن تــــــــــا توانــــــــــد یافــــــــــت از وی بهــــــــــرۀــــــتغرق اســــــت ــــــز خــــــود مس ــــــال ع در کمــــت ــــه اوس ــــا ک ــــم و خردآنج ــــد عل ــــی رس کــــــــودائی ازو ــــــــق س ــــــــزاران خل ــــــــد ه ص عقـــــــــــل را ســـــــــــرمایۀ ادراک نیســـــــــــت در صــــــفاتش بــــــا دو چشــــــم تــــــريه مانــــــد هــــــــــیچ بینــــــــــائی جمــــــــــال او ندیــــــــــد دانـــــش از پـــــی رفـــــت و بیـــــنش ره نیافـــــت

ـــــی مشـــــتی خ ـــــرهم نه ـــــالهســـــت گـــــر ب یــــــوانی مــــــه ســــــرپد ــــــو بمــــــاهی کــــــی ت ت هـــــای هـــــای و هـــــوی هـــــوی آنجـــــا بـــــودـــــداری کـــــه راهـــــی کوتـــــه اســـــت تـــــا نپن زانکــــــه ره دور اســــــت و دریــــــا ژرف ژرف

رویـــــم در رهـــــش گریـــــان و خنـــــدان مـــــیـــــــود ـــــــی او زیســـــــنت عـــــــاری ب ور نـــــــه بـــــدار ـــــان م ـــــان بیجان ـــــردی ج ـــــو م ـــــر ت گــــــاه را ــــــن درگ ــــــد ای ــــــاندن بای ــــــان فش ج رتـــــا تــــــوان گفـــــنت کــــــه هســـــتی مردکــــــاــــــز ــــــان عزی ــــــان ج ــــــردان برفش ــــــو م همچ بــــس کــــه جانــــان جــــان کنــــد بــــر تــــو نثــــار

ابتدای کار سیمرغ ابتــــــــدای کــــــــار ســــــــیمرغ ای عجــــــــب در میــــــــان چــــــــني فتــــــــاد از وی پـــــــــریــــــت ــــــر برگرف ــــــی از آن پ ــــــی نقش ــــــر کس هــــــــر در نگارســــــــتان چــــــــني ــــــــت آن پ هســـــــر نگشـــــــتی نقـــــــش پـــــــر او عیـــــــان گـــــــت ـــــــر اوس ـــــــار صـــــــنع از ف ـــــــه آث اینهم

ـــر پیداســـت وصـــف ـــه س ـــنچـــون ن ـــه ب ش را ن هــــــر کــــــه اکنــــــون از شــــــما مــــــرد رهیــــــدــــــــاه ــــــــدند آن جایگ ــــــــان ش ــــــــۀ مرغ جمل

گـــــر بگذشـــــت در چـــــني نیمشـــــبجلـــــوه الجــــــرم پــــــر شــــــور شــــــد هــــــر کشــــــوری

رفــــتهــــر کــــه دیــــد آن نقــــش کــــاری درگـــــــــني ـــــــــو بالصـــــــــني بب ـــــــــواالعلم ول اطلبــــــان ــــــودی در جه ــــــا نب ــــــه غوغ ــــــن هم ای نقشـــــــها جملـــــــه ز نقـــــــش پـــــــر اوســـــــتــــنت ســــخن ــــن گف ــــیش از ای ــــق ب نیســــت الی ســــــر بــــــراه آریــــــد و پــــــای انــــــدر نهیــــــدـــــــــــــاه ـــــــــــــزت آن پادش ـــــــــــــرار از ع بیق

شــــــوق او در جــــــان ایشــــــان کــــــار کــــــردــــــــد ــــــــیش آمدن ــــــــد و در پ عــــــــزم ره کردن لیـــــــک چـــــــون راهـــــــی دراز ودور بـــــــودــــــک کارســــــاز ــــــود هــــــر ی گرچــــــه راه را ب

ــــــی ــــــی ب ــــــر یک ــــــرد ه ــــــیار ک صــــــربی بســــــــد عاشــــــــق او دشــــــــمن خــــــــویش آمدن هـــــــر کســـــــی از طـــــــی آن رنجـــــــور بـــــــود

گفتنــــــد بــــــاز هــــــر یکــــــی عــــــذر دگــــــر

مقاله ثالثه

عذر بلبلـــــــد مســـــــت مســـــــت ـــــــل شـــــــیدا درآم بلبــــــــزار آواز داشــــــــت ــــــــر ه ــــــــی در ه معنیئ شـــــــــد در اســـــــــرار معـــــــــانی نعـــــــــره زنــــق ــــرار عش ــــد اس ــــتم ش ــــن خ ــــر م ــــت ب گفــــــاده کــــــار ــــــک افت نیســــــت چــــــون داود یــــــت ــــــن اس ــــــار م ــــــی ز گفت ــــــدر ن زاری ان گلســــــــتانها پرخـــــــــروش از مـــــــــن بـــــــــودــــــــر ــــــــان راز دگ ــــــــر زم ــــــــویم ه ــــــــاز گ ب

رجــــــــان مــــــــن زور آوردعشــــــــق چــــــــون بــــد ــــت ش ــــد از دس ــــن بدی ــــور م ــــه ش ــــر ک ه

بیــــــنم محرمــــــی ســــــاىل دراز چــــــون نــــــهــــــار ــــــن در نوبه ــــــوق م ــــــد معش ــــــون کن چـــــــم ـــــــروی او دل مـــــــن نمـــــــایم خـــــــوش ب بــــــــار معشــــــــوقم چــــــــو ناپیــــــــدا شــــــــود زانکـــــــــه رازم در نیایـــــــــد هـــــــــر یکـــــــــیــــــتغرقم ــــــل مس ــــــق گ ــــــان در عش ــــــن چن مــــس اســــت در ســــرم از عشــــق گــــل ســــودا بــــــــــی ــــــــــارد بلبل ــــــــــیمرغ ن ــــــــــت س طاق

ــــــدار مــــــراچــــــو ــــــرگ دل ــــــود صــــــد ب ن ب گــــل کــــه حــــاىل بشــــکفد چــــون دلکشــــیـــــود ـــــر ش ـــــل حاض ـــــرده گ ـــــر پ ـــــون ز زی چــــــل یــــــک شــــــبی ــــــود بلب ــــــد ب کــــــی توان هدهــــدش گفــــت ای بصــــورت مانــــده بــــازــــــاد عشــــــق روی گــــــل بســــــی خــــــارت نه گــــل اگرچــــه هســــت بــــس صــــاحب جمــــال عشــــــــق چیــــــــزی کــــــــان زوال آرد پدیــــــــد خنــــــدۀ گــــــل گرچــــــه در خــــــارت کشــــــد

نــــه ز عشــــق او نیســــت نــــه از عقــــل هســــت ــــــت ــــــانی راز داش ــــــی جه ــــــر معن ــــــر ه زیــــــد از ســــــخن ــــــان بن کــــــرد مرغــــــان را زب

ـــــی ـــــب م کـــــنم تکـــــرار عشـــــق جملـــــۀ ش تـــــــــا ز بـــــــــور عشـــــــــق خـــــــــوانم زار زار زیــــــر چنــــــگ از نالــــــۀ زار مــــــن اســــــت در دل عشــــــــاق جــــــــوش از مــــــــن بــــــــود در دهـــــــــم هـــــــــر لحظـــــــــه آواز دگـــــــــر همچــــــو دریــــــا جــــــان مــــــن شــــــور آورد

ـــــ ـــــت شـــــدگرچـــــه ب ـــــد مس ـــــیار آم س هش تـــــن زنـــــم بـــــا کـــــس نگـــــویم هـــــیچ رازــــــار بــــــوی مشــــــک خــــــویش در عــــــالم نث حـــــــــل کـــــــــنم از طلعـــــــــت او مشـــــــــکلمــــــــل شــــــــوریده کــــــــم گویــــــــا شــــــــود بلب

ـــــــی ـــــــد ب ـــــــل بدان شـــــــکی راز بلبـــــــل گ کـــــــز وجـــــــود خـــــــویش محـــــــو مطلقـــــــم زانکــــه معشـــــوقم گــــل رعنـــــا بــــس اســـــتـــــــود عشـــــــق گلـــــــی ـــــــی را بـــــــس ب بلبلــــــرا ــــــار م ــــــی ک ــــــی برگ ــــــم ب ــــــت غ نیس

ـــــه در ر ـــــن هم ـــــدد خوشـــــیای ـــــن خن وی مـــــــده ـــــــود خن ـــــــاهر ش ـــــــن ظ اش در روی م

ــــــی ــــــدان لب ــــــان خن خــــــاىل از عشــــــق چن بــــــیش از ایــــــن از عشــــــق رعنــــــائی منــــــاز کــــــارگر شــــــد بــــــر نــــــو و کــــــارت نهــــــادــــــــــــۀ گــــــــــــريد زوال حســــــــــــن او در هفت کـــــــــــامالن را زان مـــــــــــالل آرد پدیـــــــــــد روز و شـــــــــــب در نالـــــــــــۀ زارت کشـــــــــــد

نوبهــــــاردر گــــــذر از گــــــل کــــــه گــــــل هــــــر

خنــــدد بــــه معنــــی شــــرم دار بــــر تــــو مــــی

حکایت در این معنی شـــــهریاری دخـــــرتی چـــــون مـــــاه داشـــــت فتنــــــــــه را بیــــــــــداری پیوســــــــــت بــــــــــود عـــارض از کـــافور و زلـــف از مشـــک داشـــت گـــــــــر جمـــــــــالش ذرۀ پیـــــــــدا شـــــــــدیـــــــناختی ـــــــبش بش ـــــــم ل ـــــــکر طع ـــــــر ش گ

رفـــــــت درویشـــــــی اســـــــري از قضـــــــا مـــــــی داشـــــــت بــــــــر کــــــــف گــــــــردۀ آن بینــــــــواــــــاد ــــــه فت ــــــر رخ آن م ــــــون ب ــــــم او چ چشـــــش در گذشـــــت دخـــــرت از پیشـــــش چـــــو آت

مـــــــه بدیـــــــدآن گـــــــدا چـــــــون خنـــــــدۀ آن داشــــت مســــکني نــــیم جــــان و نیمــــه نــــانـــــم ـــــی روز ه ـــــب ن ـــــود ش ـــــرارش ب ـــــی ق نــــــــــدۀ آن شــــــــــهریار یــــــــــاد کــــــــــردی خنـــــود ـــــس آشـــــفته ب هفـــــت ســـــال القصـــــه ب بنـــــــــــــدگان دخـــــــــــــرت و خـــــــــــــدمتگران عــــــــزم کردنــــــــد آن جفاکــــــــاران بجمــــــــعـــــت ـــــد و گف ـــــدا را خوان ـــــان دخـــــرت گ در نه قصــــــــد تــــــــو دارنــــــــد بگریــــــــز و بــــــــروــــــا کــــــه مــــــن آن روز دســــــت آن گــــــدا گفت

ـــــرارصـــــد هـــــز اران جـــــان چـــــون مـــــن بیقــــــنت ناصــــــواب ــــــد کش ــــــرا خواهن چــــــون م

گمــــان برنــــدی بــــی چــــون مــــرا ســــر مــــیــــی گفــــت چــــون مــــی ــــس ب ــــدمت ب هــــرن دی

ــــــدن رواســــــت ــــــو خندی ــــــر ســــــروریش ت ب ایــــن بگفــــت ور فــــت از پیشــــش چــــو دود

عـــــــالمی پـــــــر عاشـــــــق گمـــــــراه داشـــــــت خـــــوابش مســـــت بـــــود زانکـــــه چشـــــم نـــــیم

لـــبش لـــب خشـــک داشـــت آب حیـــوان بـــی لـــــــــی شـــــــــیدا شـــــــــدیعقـــــــــل از الیعق

از خجــــــــــل بفســــــــــردی و بگـــــــــــداختی چشـــــــم افتـــــــادش بـــــــدان مـــــــاه منـــــــريــــــــانوا ــــــــر ن ــــــــد ب ــــــــده ب ــــــــان او وامان نـــــــاد ـــــــتش شـــــــد و در ره فت ـــــــرده از دس گ خــوش بــر او خندیــد و خــوش خــوش برگذشــت خــــــویش را در خــــــون و خــــــاک ره بدیــــــدــــان ــــک زم ــــد در ی ــــاک ش ــــه پ ــــدو نیم ز انـــــــــم ـــــــــوز ه ـــــــــه و از س ـــــــــزد از گری دم ن

وبهــــــــارگریــــــــه افتــــــــادی چــــــــو ابــــــــر نــــــود ــــــه ب باســــــگان در کــــــوی دخــــــرت خفتـــــه گشـــــتند ای عجـــــب واقـــــف بـــــر آن جمل تـــــا بربنـــــد آن گـــــدا را ســـــر چـــــو شـــــمع چـــون تـــوئی را همچـــو مـــن کـــی بـــوده جفـــتـــــــرو ـــــــز و ب ـــــــو برخی ـــــــني ت ـــــــر درم منش ب

ــــو مســــت شســــته ام از خــــود کــــه گشــــتم از ت بــــــاد بــــــر روی تــــــو هــــــر ســــــاعت نثــــــار یـــــــک ســـــــؤالم را بلطفـــــــی ده جـــــــواب

مــــــن آن زمــــــاناز چــــــه خندیــــــدی تــــــو در بــــــــر تــــــــو خندیــــــــدم از آن ای بیخــــــــرب لیـــــــک در روی تـــــــو خنـــــــدین خطاســـــــتـــــود ـــــزی نب ـــــود اصـــــال همـــــه چی هرچـــــه ب

مقاله رابعه

عذر طوطیــــــد ــــــر شــــــکرطــــــوطی آم ــــــا دهــــــانی پ ب

بـــــــــا شـــــــــۀ گشـــــــــته پشـــــــــه از فـــــــــر اوـــــــده ـــــــز آم ـــــــنت شـــــــکر ری در ســـــــخن گف گفـــــت هـــــر ســـــنگني دل و هـــــر هـــــیچکس

ـــــــــوق زر ـــــــــا ط ـــــــــتقی ب ـــــــــاس فس در لبـــــــر او ـــــــی از پ ـــــــبزی ئ ـــــــا سرس ـــــــر کج ه در شــــــکر خــــــوردن بگــــــه خیــــــز آمــــــده

قفــــــسچــــــون منــــــی را آهنــــــني ســــــازد

ـــــاز ـــــده ب ـــــن مان ـــــدان آه ـــــن زن ـــــن در ای م انم از آنـــــــــم ســـــــــبزپوشخضـــــــــر مرغـــــــــ

مـــــــن نیـــــــارم در بـــــــر ســـــــیمرغ تـــــــاب نشـــــان هدهـــــدش گفـــــت ای ز دولـــــت بـــــی

جـــــــان ز بهـــــــر تـــــــن بکـــــــار آیـــــــد تـــــــرا آب حیــــــوان خــــــواهی از جــــــان دوســــــتی جـــان چـــه خـــواهی کـــرد بـــر جانـــان فشـــان

ز آرزوی آب خضـــــــــــــــــرم در گـــــــــــــــــدازـــــــوش ـــــــرد آب خضـــــــر ن ـــــــوانم ک ـــــــا ت تـــــک آب ـــــمه خضـــــرم ی ـــــود از چش ـــــس ب ب مـــــرد نبـــــود هـــــر کـــــه نبـــــود جـــــان فشـــــانــــــرا ــــــد ت ــــــار آی ــــــورد ی ــــــی در خ ــــــا دم ت رو کــــــه تــــــو مغــــــزی نــــــداری، پوســــــتیـــــــردان جانفشـــــــان ـــــــان چـــــــو م در ره جان

حکایت بــــــــــود آن دیوانــــــــــۀ عــــــــــاىل مقــــــــــامــــــــن ــــــــار م ــــــــی ی ــــــــه باش رای آن داری ک

خـــــــوردی آب حیـــــــوان چنـــــــدگاهزانکـــــــه ــــــرک جــــــان ــــــا بگــــــویم ت ــــــرآنم ت مــــــن ب ام نـــــی چـــــو تـــــو در حفـــــظ جـــــانی مانـــــده

بهــــــرت آن باشــــــد کــــــه چــــــون مرغــــــان زدام

خضـــــــر بـــــــا او گفـــــــت ای مـــــــرد تمـــــــام گفــــــت بــــــا تــــــو بــــــر نیایــــــد کــــــار مــــــن تـــــــا بمانـــــــد جـــــــان تـــــــو تـــــــا دیرگـــــــاهــــــان ــــــرگ ج ــــــدارم ب ــــــان ن ــــــه بیجان زانکــــــر روز جــــــان افشــــــانده ــــــن ه ام بلکــــــه م

شـــــــــیم از هـــــــــم والســـــــــالمبا دور مـــــــــی

مقاله خامسه

عذر طاوس بعـــــــــد از آن طـــــــــاوس آمـــــــــد زرنگـــــــــار چـــــون عروســـــی جلـــــوه کـــــردن ســـــاز کـــــردـــــت ـــــش بس ـــــبم نق ـــــاش غی ـــــا نق ـــــت ت گفــــــک ــــــانم ولی ــــــل مرغ ــــــن جربی ــــــه م گرچ یـــــار شـــــد بـــــا مـــــن بیکجـــــا مـــــار زشـــــت چـــــون بـــــدل کردنـــــد خلـــــوت جـــــای مـــــن عــــــــزم آن دارم کــــــــزین تاریــــــــک جــــــــای مـــــن نـــــه آن مـــــرغم کـــــه در ســـــلطان رســـــمـــــــن ـــــــروای م ـــــــود ســـــــیمرغ را پ کـــــــی بـــــــن نـــــــدارم در جهـــــــان کـــــــار دگـــــــر مــــرده راه ــــم ک ــــت ای ز خــــود گ ــــدش گف هده گــــو بیــــا نزدیــــک شــــو ایــــن زان بــــه اســــت خانـــــــۀ نفـــــــس اســـــــت خلـــــــد پرهـــــــوســــــیم ــــــای عظ حضــــــرت حــــــق اســــــت دریــــــود ــــــا ب ــــــه را دری ــــــر ک ــــــود ه ــــــره چب قط

تـــــــوانی راه یافـــــــت چـــــــون بـــــــدریا مـــــــی هـــــر کـــــه دانـــــد گفـــــت بـــــا خورشـــــید راز

نقـــش بـــر پـــرش نـــه صـــد بـــل صـــد هـــزار ـــــــــوۀ آغـــــــــاز کـــــــــرد هـــــــــر پـــــــــر او جل چینیــــــان را شــــــد قلــــــم انگشــــــت دســــــتــــک ــــه نی ــــاری ن ــــن از قضــــا ک ــــر م ــــه ب رفت تـــــــــا بیفتـــــــــادم بخـــــــــواری از بهشـــــــــتـــــای مـــــن ـــــای مـــــن شـــــد پ ـــــد پ ـــــه بن تخت رهـــــــــربی باشـــــــــد بخلـــــــــدم رهنمـــــــــای

رســـــم بـــــس بـــــود ایـــــنم کـــــه در دربـــــانـــــن ـــــی جـــــای م ـــــردوس اعل ـــــود ف ـــــس ب بــــــــر ــــــــار دگ ــــــــد ب ــــــــتم ره ده ــــــــا بهش تـــــــه آن پادشـــــــاه هـــــــر کـــــــه خواهـــــــد خانــــه اســــت ــــه کــــی از حضــــرت ســــلطان ب خانـــــت و بـــــس ـــــد صـــــدق اس ـــــه دل مقع خان قطـــــــرۀ خـــــــورد اســـــــت جنـــــــات نعـــــــیمــــــود ــــــود ســــــودا ب ــــــا ب هرچــــــه جــــــز دری ســـــوی یـــــک شـــــبنم چـــــرا بایـــــد شـــــتافت کــــــی توانــــــد مانــــــد بــــــا یــــــک ذره بــــــاز

جــــزء را بــــا او چکــــارهــــر کــــه کــــل شــــد گـــــر تـــــو هســـــتی مـــــرد کـــــل کـــــل را ببـــــني

ور را بــــا او چکــــاروانکــــه جــــان شــــد عضـــــــزین ـــل گ ـــو ک ـــل ش ـــاش ک ـــل ب ـــب ک ـــل طل ک

حکایتــــــــتاد ــــــــؤال از اوس ــــــــاگردی س ــــــــرد ش کـــــــر ـــــــاىل گه ـــــــس ع ـــــــود ب ـــــــت آدم ب گف هـــــــــــــاتفی بداشـــــــــــــت آوازی بلنـــــــــــــدــــريون زماســــت ــــان ب ــــر دو جه هــــر کــــه در ه مـــــا زوال آریـــــم بـــــر وی هـــــر چـــــه هســـــتــــدهزار ــــان ص ــــیش جان ــــد پ ــــه باش ــــان چ ج هـــر کـــه جـــز جانـــان بـــه چیـــزی زنـــده شـــد

را چنـــــــني آمـــــــد خـــــــرباهـــــــل جنـــــــت ــــــل راز ــــــند اه ــــــون نباش ــــــت چ ــــــل جن اه

کـــــــز بهشـــــــت آدم چـــــــرا بـــــــريون فتـــــــاد ــــــر ــــــرود آورد س ــــــی ف ــــــه فردوس ــــــون ب چ کـــــای بهشـــــتت کـــــرده از صـــــد گونـــــه بنـــــدــــا اســــت ــــزی دون م ــــه چی ــــرود آرد ب ــــر ف ســـــري دوســـــت دســـــت ـــــه نتـــــوان زد بغ زانک

ـــــی ـــــه کـــــار جـــــان ب ـــــد ب ـــــان کجـــــا آی جانـــــــد ـــــــده ش ـــــــود افکن ـــــــه آدم ب ـــــــر هم گ

نــــــد آنجـــــــا جگـــــــرکــــــاولني چیـــــــزی ده زانجگــــــر خــــــوردن ز ســــــر گرينــــــد بــــــاز

مقاله سادسه

عذر بطـــــــد ز آب ـــــــرو آم ـــــــاکی ب ـــــــط بصـــــــد پ ب گفــــــت در هــــــر دو جهــــــان ندهــــــد خــــــرب

ام هــــــر لحظــــــه غســــــلی برصــــــواب کــــــرده همچـــــو مـــــن بـــــر آب چـــــون اســـــتد یکـــــیـــــــاک ـــــــا رای پ زاهـــــــد مرغـــــــان مـــــــنم بــــــود ــــــی آب س ــــــان ب ــــــارم در جه ــــــن نی م گرچــــــــه در دل عــــــــالمی غــــــــم داشــــــــتم

ـــــو ی مـــــن اســـــت اینجـــــا مـــــدامآب در جـــــار ـــــت ک ـــــاده اس ـــــا آب افت ـــــرا ب ـــــون م چــــــت ــــــم هرچــــــه هس ــــــده از آبســــــت دای زنـــــــــد ـــــــــم بری ـــــــــا دان ـــــــــن ره وادی کج م

ـــــــه ـــــــد قبل ـــــــه باش ـــــــام آنک ـــــــی تم اش آب هدهــــدش گفــــت ای بــــه آبــــی خــــوش شــــده در میــــــــان آب خــــــــوش خوابــــــــت بــــــــربد آب هســـــــــت از بهـــــــــر هرناشســـــــــته روی چنــــــــد باشــــــــد همچــــــــو آب روشــــــــنت

ـــــــري الث ـــــــا خ ـــــــع ب ـــــــان جم ـــــــابدر می ی کــــس ز مــــن یــــک پــــاک رو تــــر پــــاک تــــرـــــــــر آب ـــــــــدم ب بارهـــــــــا ســـــــــجاده افکن نیســــــــت بــــــــاقی در کرامــــــــاتم شــــــــکی دائمـــــم هـــــم جامـــــه و هـــــم جـــــای پـــــاک زانکــــــــه زاد و بــــــــود مــــــــن در آب بــــــــود شســــــــتم از دل کــــــــاب همــــــــدم داشــــــــتمـــــت کـــــام ـــــوانم یاف ـــــن بخشـــــکی کـــــی ت م از میـــــــــان آب چـــــــــون گـــــــــريم کنـــــــــارـــــوان شســـــت دســـــت ایـــــن چنـــــني از آب نت

ـــــــی ـــــــا س ـــــــه ب ـــــــدزانک ـــــــوانم پری مرغ نت کــــــی توانــــــد یافــــــت از ســــــیمرغ کــــــامــــــده ــــــش ش ــــــت آب چــــــون آت ــــــرد جان گــــــــــربد ــــــــــت ب ــــــــــد و آب قطــــــــــره آب آم گــــــر تــــــوهم ناشســــــته روئــــــی آب جــــــویــــــــدنت ــــــــی دی ــــــــته روئ ــــــــر ناشس روی ه

حکایتــــال کـــــــــرد از دیوانـــــــــۀ مـــــــــردی ســـــــــئوال ــــدین خی ــــا چن ــــدو عــــالم چیســــت ب کاین

گفـــــت باشـــــد دو جهـــــان بـــــاال و پســـــت کیســـــــــــت ز اول قطـــــــــــرۀ آب آشـــــــــــکارـــــــر روی آب ـــــــود ب ـــــــو ب ـــــــائی ک ـــــــر بن ه

یچ چیــــزی نیســــت ز آهــــن ســــخت تــــرهــــــــــــود ــــــــی ب ــــــــر آب ــــــــاد ب ــــــــه را بنی هرچــــــــــدار ــــــــــد پای آب هرگــــــــــز کــــــــــس نبین

قطـــــرۀ نـــــه نیســـــت در معنـــــی نـــــه هســـــت قطـــــــرۀ آبســـــــت بـــــــا چنـــــــدین نگـــــــارـــــراب ـــــردد خ ـــــود گ ـــــن ب ـــــه ز آه ـــــر هم گ هــــــــــم بنــــــــــا بــــــــــر آب دارد در نگــــــــــر گـــــر همـــــه ز آهـــــن بـــــود خـــــوابی بـــــود

د اســـــــتوارکـــــــی بـــــــود بـــــــر آب بنیـــــــا

مقاله سابعه

عذر کبک کبــــــک بــــــس خــــــرم خرامــــــان در رســــــید ســـــــرخ منقـــــــار و شـــــــفق پـــــــوش آمـــــــده

ـــــــی ـــــــاه م ـــــــر گ ـــــــوه و کم ـــــــر ک ـــــــد ب پریــــــته ــــــان گش ــــــته در ک ــــــن پیوس ــــــت م ام گف

ام پیوســــــــته بــــــــا کــــــــوه و کمــــــــر بــــــــودهـــــــــم ـــــــــی زد در دل ـــــــــوهر آتش ـــــــــق گ عش تـــــف آن آتـــــش چـــــو ســـــر بـــــريون کنـــــد آتشــــــی دیــــــدی کــــــه چــــــون تــــــأثري کــــــرد

ــــــــنگ و ــــــــان س ــــــــدهدر می ــــــــش مان ام آت خــــــورم در تــــــف و تــــــاب ســــــنگریزه مــــــی

چشــــــــم بگشــــــــائید ای اصــــــــحاب مــــــــن آنکــــه بــــر ســــنگی بخفــــت و ســــنگ خــــوردـــــت ـــــدوه جس ـــــختی بصـــــد ان ـــــن س دل دریـــــر ـــــزی دوســـــت دارد جـــــز گه هـــــر کـــــه چی ملـــــــک و گـــــــوهر جـــــــاودان دارد نظـــــــام مــــــــن عیــــــــار کــــــــوهم و مــــــــرد گهــــــــرــــــغ گــــــوهر بــــــر دوام چــــــون بــــــود بــــــر تیــــــافتم ــــــیچ گــــــوهر ی ــــــی چــــــو گــــــوهر ه ن

ـــــــو ـــــــتچ ـــــــی مشکلس ـــــــیمرغ راه ن ره ســـــم ـــــی رس ـــــوی دل ک ـــــیمرغ ق ـــــه س ـــــن ب مـــــنگ ـــــر ز س ـــــابم س ـــــر نت ـــــش ب همچـــــو آت گــــــــوهرم بایــــــــد کــــــــه گــــــــردد آشــــــــکارـــگ ـــه رن ـــت ای چـــو گـــوهر جمل هدهـــدش گفـــــــر ـــــــون جگ ـــــــوپر خ ـــــــار ت ـــــــای و منق پ اصــــل گــــوهر چیســــت ســــنگی کــــرده رنــــگ

کــــــان در رســــــیدســــــرکش و سرمســــــت از ــــــــده درجــــــــوش آمــــــــده خــــــــون او از دی

پیچیــــــد پــــــیش تیــــــغ ســــــر گــــــاه مــــــیــــــــراوان گشــــــــته ــــــــر ســــــــر گــــــــوهر ف ام ب

تــــــا تــــــوانم بــــــود ســــــر ســــــنگ گهــــــر بـــــس بـــــود ایـــــن آتـــــش خـــــوش حاصـــــلمــــــد ــــــون کن ــــــم خ ــــــزه در درون ــــــنگ ری س

تـــــأخري کـــــرد ســـــنگ را خـــــون کـــــرد و بـــــی ام هـــــــم معطـــــــل هـــــــم مشـــــــوش مانـــــــده

کـــنم بــــر ســـنگ خــــواب دل پـــر آتـــش مــــیــــــد آخــــــ ــــــنبنگری ر بخــــــورد و خــــــواب م

بــــا چنــــني کــــس از چــــه بایــــد جنــــگ کــــردـــــت ـــــوه بس ـــــر ک ـــــوهرم ب ـــــق گ ـــــه عش زانک ملکـــــــــت آن چیـــــــــز باشـــــــــد برگـــــــــذر جــــــــان او بــــــــا کــــــــوه پیوســــــــته مــــــــدام نیســـــتم یـــــک لحظـــــه بـــــی تیـــــغ و کمـــــر

جـــــــویم مـــــــدام زان گهـــــــر در تیـــــــغ مـــــــی نــــــــی ز گــــــــوهر گــــــــوهری تــــــــر یــــــــافتمـــــن در ســـــنگ و گـــــوهر در گلســـــت ـــــای م پ

ــــی ــــل ک ــــای در گ ــــر پ ــــر س ــــت ب ــــمدس رســــــگ ــــــه چن ــــــر آرم ب ــــــا گه ــــــريم ی ــــــا بم ی

گـــــــوهر کجـــــــا آیـــــــد بکـــــــار مـــــــرد بـــــــیــــــگ ــــــذر لن ــــــد آری ع ــــــی چن ــــــد لنگ چنـــــــر ـــــــدی از گه ـــــــاز مان ـــــــنگی ب ـــــــو بس تـــــنگ ـــــودای س ـــــن دل از س ـــــني آه ـــــو چن ت

ـــــــود ـــــــگ او ســـــــنگی ب ـــــــد رن گـــــــر نمان هـــــر کـــــرا بوئیســـــت او رنگـــــی نخواســـــت

ســـــنگ هســـــت او هـــــر کـــــه برينگـــــی بـــــود زانکـــــه مـــــرد گـــــوهری ســـــنگی نخواســـــت

حکایت هـــــــــیچ گـــــــــوهر را نبـــــــــود آن ســـــــــروریـــــگ ـــــام و بان ـــــدان ن ـــــود چن ـــــنش ب زان نگیــــــني ــــــوهر نگ ــــــرد آن گ ــــــلیمان ک چــــــون س چــــون ســــلیمان ملــــک خــــود چنــــدان بدیــــد بـــــــــود چـــــــــل فرســـــــــنگ شـــــــــادروان او گرچـــــه شـــــادروان چـــــل فرســـــنگ داشـــــت گفـــت چـــو ایـــن مملکـــت ویـــن کـــار و بـــار

ـــــن نمـــــی ـــــن م ـــــا و دی خـــــواهم کـــــه در دنیــــــــــار ــــــــــم اعتب ــــــــــن بچش ــــــــــاها م پادش هســـــت ایـــــن در جنـــــب عقبـــــی مختصـــــرــــــک کــــــار ــــــا ســــــپاه و مل ــــــدارم ب مــــــن ن

گــــــوهر ســــــلیمان شــــــاه شــــــدگرچــــــه زان ـــــد ـــــن کن ـــــلیمان ای ـــــا س ـــــون ب ـــــر چ آن گه چـــون گهـــر ســـنگی اســـت چنـــدین کـــان مکـــنــــــب ــــــوهر طل ــــــن ای گ ــــــر ک ــــــوهر ب دل ز گ

ـــــــلیمان د ـــــــان س ـــــــرتیک اشـــــــت در انگش نگی نیمـــــدانگویـــــن عجـــــب کـــــان بودســـــ

ــــــني ــــــر حکمــــــش شــــــد همــــــه روی زم زی جملــــــــــۀ آفــــــــــاق در فرمــــــــــان بدیــــــــــد

بــــــــود در فرمــــــــان او بــــــــاد هــــــــم مــــــــی گ ســـــنگ داشـــــتهـــــم بنـــــا بـــــر نیمـــــدان

زیـــــن قـــــدر ســـــنگ اســـــت دائـــــم پایـــــدارـــــني ـــــن چن ـــــی ای ـــــه ملک ـــــس ب ـــــد ک بازمانـــــــکار ـــــــدم آش ـــــــک دی ـــــــن مل ـــــــت ای آف بعـــــد ازیـــــن کـــــس را مـــــده چونـــــان گهـــــر

ــــــــار مــــــــی ــــــــافی اختی ــــــــل ب کــــــــنم زنبیـــــــد راه شـــــــد ـــــــودش کـــــــه بن ـــــــر ب آن گه کـــــی چـــــو تـــــو سرگشـــــته را تمکـــــني کنـــــدــــــان جــــــان مکــــــن ــــــرای روی جان جــــــز بــــــــب ــــــــم در طل ــــــــاش دای جــــــــوهری را ب

ه ثامنهمقال

عذر همای پـــــیش جمـــــع آمـــــد همـــــای ســـــایه بخـــــش زان همــــــا ایــــــن ســــــان همــــــایون آمــــــدهـــــــــر ـــــــــر و ب ـــــــــدگان بح ـــــــــت ای پرن گف همـــــــــــت عـــــــــــالیم درگـــــــــــاه آمـــــــــــده نفـــــــس ســـــــگ را خـــــــوار دارم الجـــــــرم

ـــــــن ـــــــرورد م ـــــــایه پ ـــــــاهان س ـــــــد پادش ان دهــــــم نفــــــس ســــــگ را اســــــتخوانی مــــــی

نفـــــــس را چـــــــون اســـــــتخوان دادم مـــــــدامــــــــر او ــــــــزد ز ظــــــــل پ آنکــــــــه شــــــــه خی

در پـــــــــر او بایـــــــــد نشســـــــــت جملـــــــــه راـــــن ـــــار م ـــــرکش ی ـــــیمرغ س ـــــود س ـــــی ش ک هدهـــــدش گفـــــت ای غـــــرورت کـــــرده بنـــــد نیســـــــتت خســـــــرو نشـــــــانی ایـــــــن زمـــــــان

ـــــــش ـــــــرمایه بخ ـــــــل او س ـــــــروان را ظ خســـــــزون آمـــــــده کـــــــز همـــــــه در همـــــــت اف

نــــــیم مرغــــــی چــــــو مرغــــــان دگــــــر مــــــنـــــــــده ـــــــــدار آم ـــــــــم پدی ـــــــــت از خلق عزل عــــــزت از مــــــن یافــــــت افریــــــدون وجــــــم

انـــــد چـــــون گـــــدا طبعنـــــد کـــــی مـــــرد مـــــن دهــــــم روح را زیــــــن ســــــگ امــــــانی مــــــی

جــــان مــــن زان یافــــت ایــــن عــــاىل مقــــامـــــــر او ـــــــد ســـــــر از ف ـــــــوان پیچی چـــــــون ت تــــــــــا ز ظلــــــــــش ذرۀ آیــــــــــد بدســــــــــت بــــــس بــــــود خســــــرو نشــــــانی کــــــار مــــــن

ـــن ـــیش از ای ـــر چـــني ب ـــد ســـایه ب برخـــود مخنــــان ــــن زم ــــتخوانی ای ــــا اس ــــو ســــگ ب همچ

خســــــــــــروان را کاشــــــــــــکی ننشــــــــــــانئیـــــان ـــــاهان جه ـــــه ش ـــــود ک ـــــرفتم خ ـــــن گ م لیـــــــــک فـــــــــردا در بـــــــــال عمـــــــــری درازــــــــهریار ــــــــدی ش ــــــــر ندی ــــــــو گ ــــــــایۀ ت س

ــــــــــانئی ــــــــــتخوان بره ــــــــــویش را از اس خـــــان ـــــن زم ـــــد ای ـــــو خیزن ـــــل ت ـــــه از ظ جمل جملـــــــه از شـــــــاهی خـــــــود ماننـــــــد بـــــــازـــــــــدی روز شـــــــــمار ـــــــــال کـــــــــی مان در ب

حکایتـــــــر راه صـــــــواب ـــــــود ب ـــــــی ب ـــــــاک رائ پـــــــــــار زار ـــــــــــلطان نیکوک ـــــــــــت ای س گفـــــز ـــــن مری ـــــن زن خـــــون جـــــان م ـــــت ت گفــــــــــ ــــــــــدار و غل ــــــــــود ســــــــــلطانیم پن طب

حــــق کــــه ســــلطان جهانــــدار آمــــده اســــتـــــی خـــــویش ـــــدم عجـــــز و حريان چـــــون بدیـــــو خـــــوانی جـــــز پریشـــــانم مخـــــوان گـــــر تــــــر ســــــودمی ســــــلطنت او راســــــت مــــــن ب کاشـــــکی صـــــد چـــــاه بـــــودی جـــــاه نـــــهـــــرا ـــــريون شـــــو م ـــــیچ ب ـــــن دم ه نیســـــت ای خشـــــــک بـــــــادا پـــــــر و بـــــــال آن همـــــــای

یـــــک شـــــبی محمـــــود را دیـــــد او بخـــــواب ــــــــرار ــــــــت در دار الق ــــــــو چونس حــــــــال ت

زن چــــــه جــــــای سلطانیســــــت خیــــــزدم مــــــ ســــــلطنت کــــــی خیــــــزد از مشــــــتی ســــــقطـــــــت ـــــــده اس ـــــــزاوار آم ـــــــلطنت را او س س

ـــــــی ـــــــگ م ـــــــویش نن ـــــــلطانی خ دارم ز ســـــیچ ســـــلطانم مخـــــوان اوســـــت ســـــلطان ه گــــــــــر بــــــــــدنیا در گــــــــــدائی بــــــــــودمیـــــــه ـــــــودمی و شـــــــاه ن ـــــــی ب خوشـــــــه چین

ــــی ــــاز م ــــرا ب ــــو م ــــک ج ــــک ی ــــد ی خواهن کــــــو مــــــرا در ســــــایه خــــــود داد جــــــای

مقاله تاسعه

عذر بازــــــــد ســــــــرفراز ــــــــع آم ــــــــیش جم ــــــــاز پ ب

کــــــرد از ســــــپهداری خــــــویش ســــــینه مــــــیــــــن از شــــــوق دســــــت شــــــهریار ــــــت م گف

ام زیـــــــــر کـــــــــاله چشـــــــــم از آن بگرفتـــــــــه ام در ادب خــــــــــود را بســــــــــی پــــــــــرورده

تــــــــا اگــــــــر روزی بــــــــر شــــــــاهم برنــــــــدــــــواب ــــــنم بخ ــــــیمرغ را بی ــــــا س ــــــن کج مـــــــود ـــــــس ب ـــــــۀ از دســـــــت شـــــــاهم ب رزق چـــــــــون نـــــــــدارم رهـــــــــروی را پایگـــــــــاه

ان بـــــــودهـــــــر کـــــــه او شایســـــــتۀ ســـــــلطـــــــن اگـــــــر شایســـــــتۀ ســـــــلطان شـــــــوم مـــــــاه ـــــــر روی ش ـــــــن ب ـــــــه م روی آن دارد ک

کــــــــنم گــــــــاه شــــــــه را انتظــــــــاری مــــــــی هدهــــــــدش گفــــــــت ای گرفتــــــــار مجــــــــازـــــــا بـــــــود ـــــــک اگـــــــر همت شـــــــاه را در مل

ـــــــاز ـــــــرده ب ـــــــانی پ کـــــــرده ز اســـــــرار مع زد از کلــــــــــه داری خــــــــــویش الف مــــــــــی

ـــــــار ـــــــق روزگ ـــــــتم ز خل ـــــــر بس ـــــــم ب چش تــــــــا رســــــــد پــــــــایم بدســــــــت پادشــــــــاه ام همچـــــــو مرتاضـــــــان ریاضـــــــت کـــــــرده

گـــــــــاهم برنـــــــــد از رســـــــــوم خـــــــــدمت آــــــوده ســــــوی او شــــــتابچــــــون کــــــنم بی ه

ــــــود ــــــس ب ــــــاهم ب ــــــن پایگ ــــــان ای در جه کـــــنم بـــــر دســـــت شـــــاه ســـــر فـــــرازی مـــــی

ــــــود ــــــد آن ب ــــــیش ســــــلطان هرچــــــه گوی پـــــــی ـــــــه در وادی ب ـــــــه ک ـــــــوم ب ـــــــان ش پای

عمــــــــر بگــــــــذارم خوشــــــــی آن جایگــــــــاهــــــی ــــــکاری م ــــــوقش ش ــــــاه در ش ــــــنم گ ک

از صــــــفت دور و بصــــــورت مانــــــده بــــــازــــــــا بــــــــود پادشــــــــاهی کــــــــی بــــــــدو زیب

ســــــلطنت رانیســــــت جــــــز ســــــیمرغ کــــــســـــــوری ـــــــر کش ـــــــه در ه ـــــــود آنک ـــــــاه نب شـــــــودش ـــــــا نب ـــــــه همت ـــــــد ک ـــــــاه او باش شــــــــد ــــــــاداری کن ــــــــر وف ــــــــا گ ــــــــاه دنی ش

نزدیــــــک تــــــرهــــــر کــــــه باشــــــد پــــــیش او ــــــــر حــــــــذر دائمــــــــا از شــــــــاه باشــــــــد بــــــت ــــــش اس ــــــال آت ــــــر مث ــــــا ب ــــــاه دنی ش زان بـــــــود در پـــــــیش شـــــــاهان دور بـــــــاش

ــــــس ــــــا بشــــــاهی اوســــــت ب زانکــــــه بیهمت مغــــــزی ســــــری ســــــازد از خــــــود او ز بــــــی

جــــــــز وفــــــــا و جــــــــز مــــــــدارا نبــــــــودش یـــــــــک دم دیگـــــــــر جفاکـــــــــاری کنـــــــــد

تــــــر شــــــک بــــــود باریــــــک کــــــار او بــــــی جــــــــان او پیوســــــــته باشــــــــد در خطــــــــرـــــــت ـــــــنت خوشس ـــــــه را کش ـــــــرد او پروان گـــــاش ـــــک شـــــاهان دور ب کـــــای شـــــده نزدی

حکایتـــــــر ـــــــاىل گه ـــــــس ع ـــــــود ب ـــــــاهی ب پادش شــــد چنــــان عاشــــق کــــه بــــی آن بــــت دمــــی

بزینـــــــت بـــــــیش داشـــــــت از غالمـــــــانش شــــــاه چـــــــون در قصــــــر تـــــــري انـــــــداختی زانکــــــه ســــــیبی را هــــــدف کــــــردی مــــــدام ســـــــیب را بشـــــــکافتی حـــــــاىل بـــــــه تـــــــري زو مگـــــــــر پرســـــــــید مـــــــــردی بیخـــــــــربــــر اســــت ــــیش شــــه ت اینهمــــه حرمــــت کــــه پ

ـــــی ـــــر ســـــر م ـــــت ب ـــــرا گف ـــــد ســـــیبی م نه گویــــــد انگــــــارم غالمــــــی خــــــود نبــــــودـــــد تـــــري راســـــت ور چنـــــان باشـــــد کـــــه آی

ـــــی ـــــم در پ ـــــن دو غ ـــــان ای ـــــن می ـــــیچم چ پ

گشـــــــت عاشـــــــق بـــــــر غالمـــــــی ســـــــیمرب نـــــــی نشســـــــتی و نـــــــه آســـــــودی همـــــــیــــت ــــویش داش ــــم خ ــــیش چش ــــش در پ دائم آن غــــــــــــالم از بــــــــــــیم او بگــــــــــــداختی پـــــس نهـــــادی ســـــیب بـــــر فـــــرق غـــــالم وان غــــــالم از بــــــیم گشــــــتی چــــــون زریــــــرـــــو زر ـــــت چ ـــــۀ روی ـــــد گلگون ـــــه ش ـــــز چ کــــــت ــــــت چراس ــــــني زردی روی ــــــرح ده ک شـــــــرا ـــــــیبی م ـــــــريش آس ـــــــد از ت ـــــــر رس گ

امی خـــــــــود نبـــــــــوددر ســـــــــپاهم ناتمــــــــــــــــدش زبخـــــــت پادشاســـــــت ـــــــه گوین جمل

ـــــر هـــــیچ هـــــیچ برچـــــه ام جـــــان پرخطـــــر ب

مقاله عاشره

عذر بوتیمار پـــــــــس درآمـــــــــد زود بوتیمـــــــــار پـــــــــیش بــــــر لــــــب دریاســــــت دایــــــم جــــــای مــــــن از کــــــــــم آزاری مــــــــــن هرگــــــــــز دمــــــــــیــــــــد ــــــــینم دردمن ــــــــا نش ــــــــب دری ــــــــر ل بـــــــــــنم ـــــــــــون ک ـــــــــــر خ ز آرزوی آب دل پـــــیم مـــــن اهـــــل دریـــــا ای عجـــــب چـــــون ن

ــــا مــــی ــــه جــــوش گرچــــه دری ــــد صــــد گون زنـــــا کـــــم شـــــود یـــــک قطـــــره آب گـــــر ز دریـــــود ـــــس ب ـــــا ب ـــــق دری ـــــی را عش ـــــون من چ جــــــز غــــــم دریــــــا نخــــــواهم ایــــــن زمــــــان

مـــــن و تیمـــــار خـــــویشگفـــــت ای مرغـــــان نشــــــــــنود هرگــــــــــز کســــــــــی آوای مــــــــــن کـــــــــس نیـــــــــازارد ز مـــــــــن در عـــــــــالمی

دوهگني و مســـــــــــــتمنددائمـــــــــــــا انـــــــــــــ چـــــون دریـــــغ آیـــــد بخویشـــــم چـــــون کـــــنم بــــــر لــــــب دریــــــا بمــــــريم خشــــــک لــــــب مـــــن نیـــــارم گـــــرد ازو یـــــک قطـــــره نـــــوش ز آتـــــــــش غـــــــــريت دلـــــــــم گرددکبـــــــــابـــــود ـــــس ب ـــــن شـــــیوه ســـــودا ب در ســـــرم زیــــــــان ــــــــد در جه ــــــــیمرغم نباش ــــــــاب س ت

آنکـــــــــه او را قطـــــــــرۀ آبســـــــــت اصـــــــــل هدهــــــــدش گفــــــــت ای ز دریــــــــا بیخــــــــرب گــــــــاه تلخســــــــت آب او را گــــــــاه شــــــــورـــــــــده هـــــــــم ـــــــــب چیزیســـــــــت ناپاین منقل بـــــس بزرگـــــان را کـــــه کشـــــتی کـــــرد خـــــردـــــــواص ره دارد در ـــــــه چـــــــون غ ـــــــر ک او ه

ـــــــــی ـــــــــا دم کس ـــــــــر دری ـــــــــد در قع ور زن از چنــــــني کــــــس کــــــو وفــــــاداری نداشــــــت گـــــــر تـــــــو از دریـــــــا نیـــــــائی بـــــــا کنـــــــار

زنــــد او خــــود ز شــــوق دوســــت جــــوش مــــی نیابـــــــد کـــــــام دل او چـــــــو خـــــــود را مـــــــی

ـــــــــا چشـــــــــمۀ از کـــــــــوی او هســـــــــت دری

کــــــی توانــــــد یافــــــت از ســــــیمرغ وصــــــل هســـــــت دریـــــــا پـــــــر نهنـــــــگ و جـــــــانورــــــــاه زور ــــــــت او را گ ــــــــی اس ــــــــاه آرام گ

رونـــــــده گـــــــاه بـــــــاز آینـــــــده هـــــــم گـــــــه بــــــس کــــــه در گــــــرداب او افتــــــاد و مــــــردـــــــــــدارد از او از غـــــــــــم جـــــــــــان دم نگهــــد چــــون خســــی ــــا ســــر افت ــــن ب ــــرده از ب م هــــــــیچکس امیــــــــد دلــــــــداری نداشــــــــتــــــــار ــــــــان ک ــــــــرا پای ــــــــد ت ــــــــه گردان غرق گـــــــاه در موجســـــــت گـــــــاهی در خـــــــروش تـــــــــــــو نیـــــــــــــابی هـــــــــــــم از او آرام دلــــــــوی از روی او ــــــــارغ ش ــــــــرا ف ــــــــو چ ت

حکایتـــــده ور ـــــروددی ـــــد ف ـــــا ش ـــــه دری ـــــردی ب م

ـــــــــــیدۀ ـــــــــــاتم چـــــــــــرا پوش ـــــــــــۀ م جام داد دریـــــــــــا آن نکـــــــــــو دل را جـــــــــــواب چـــــــون ز نـــــــامردی نـــــــیم مـــــــن مـــــــرد او

ام مـــــدهوش مـــــن خشـــــک لـــــب بنشســـــته گــــــــــر بیـــــــــــابم قطـــــــــــرۀ از کـــــــــــوثرشـــب ـــزاران خشـــک ل ـــن صـــد ه ـــه چـــون م ورن

گفــــــت ای دریــــــا چــــــرا باشــــــی کبــــــود نیســــــت چــــــون آتــــــش چــــــرا جوشــــــیدۀ کـــــــز فــــــــراق دوســـــــت دارم اضــــــــطراب

ــــــــــــی کــــــــــــردهجامــــــــــــه ام از درد او نیل ز آتــــــش عشــــــق آب مــــــن شــــــد جوشــــــزن زنــــــــــدۀ جاویــــــــــد گــــــــــردم بــــــــــر درش مـــــــــــی بمـــــــــــريد در ره او روز و شـــــــــــب

مقاله حادی عشر

عذر بوف بــــــــوف آمــــــــد پــــــــیش چــــــــون دیوانــــــــۀـــــــــن ـــــــــی زاده م ـــــــــدر خراب ـــــــــاجزم ان عــــــافتم ــــــوش ی ــــــورۀ خ ــــــد معم ــــــه ص گرچـــــــت ـــــــد نشس ـــــــی خواه ـــــــه در جمعیت هرک

ســـــــازم بـــــــرنج در خرابـــــــی جـــــــای مـــــــیــــــــودعشــــــــق گــــــــنج ــــــــی ره نم م در خراب

دور بـــــردم از همـــــه کـــــس رنـــــج خـــــویشــــــی بگنجــــــی پــــــای مــــــن گــــــر فــــــرو رفت عشـــــق بـــــر ســـــیمرغ جـــــز افســـــانه نیســـــت مــــــــــن نــــــــــیم در عشــــــــــق او مردانــــــــــۀــــنج مســــت ــــق گ ــــت ای ز عش ــــدش گف هده

ام ویرانــــــــــۀ گفــــــــــت مــــــــــن بگزیــــــــــده ـــــــــی مـــــــــی ـــــــــزاده مـــــــــن در خراب روم بی

ـــــــافتم هـــــــم مخـــــــالف هـــــــم مشـــــــوش ی در خرابــــــی بایــــــدش رفــــــنت چــــــو مســــــتــــــنج ــــــه جــــــای گ ــــــد در خراب زانکــــــه باش ســــــوی گــــــنجم جــــــز خرابــــــی ره نبــــــود

ــــی ــــابم ب ــــه ی ــــو ک ــــنج خــــویش ب ــــمی گ طلســــــن ــــــود رای م ــــــن دل خ ــــــتی ای ــــــاز رس بــــت ــــه نیس ــــر دیوان ــــار ه ــــقش ک ــــه عش زانک

ــــــــــد ــــــــــنجم بای ــــــــــق گ ــــــــــۀ عش و ویرانــــــدت گنجــــــی بدســــــت ــــــن گــــــرفتم کام م

بـــــر ســــــر آن گــــــنج خـــــود را مــــــرده گــــــريـــــــت ـــــــق زر از کافریس ـــــــو عش ـــــــق گنج عش زر پرســـــــــــــتیدن بـــــــــــــود از کـــــــــــــافریـــــــل هـــــــر دىل کـــــــز عشـــــــق زر گـــــــريد خل

عمــــــــر رفتــــــــه ره بســــــــر نــــــــابرده گــــــــريــــــت ــــــد از آذریس ــــــت کن ــــــه او زر ب ــــــر ک هــــــــــامری ــــــــــوم س ــــــــــر ز ق ــــــــــتی آخ نیســــــــدل ــــــــردد ب ــــــــورتش گ ــــــــت ص در قیام

حکایتـــــــــرب ـــــــــردی بیخ ـــــــــت م ـــــــــه زر داش حقــــــواب ــــــدش بخ ــــــد فرزن ــــــاىل دی ــــــد س بعـــــود ـــــاده ب ـــــه زر بنه ـــــع ک ـــــس در آن موض پ گفــــــت فرزنــــــدش کــــــزو کــــــردم ســــــؤال

ــــــــت ز ــــــــادهگف ــــــــاه ر بنه ــــــــن جایگ ام ایـــــت ـــــت چراس ـــــورت موش ـــــر ص ـــــتم آخ گف

نگــــــر صــــــورتش اینســــــت در مــــــن مــــــی

او بمــــــــــرد و زو بمانــــــــــد آن حقــــــــــه زر صـــورتش چـــون مــــوش دو چشـــمش پــــر آب

گشـــــت زود همچـــــو موشـــــی گـــــرد آن مـــــی کــــز چــــه اینجــــا آمــــدی بــــر گــــوی حــــال

نـــــدانم تـــــا بـــــدو کـــــس یافـــــت راه مـــــی گفـــــت هـــــر دل را کـــــه مهـــــر زر بخواســـــت

ـــــــــري و ـــــــــد گ ـــــــــرپن ـــــــــیفکن ای پس زر ب

مقاله ثانی عشر

عذر صعوهـــــزار ـــــن ن ـــــف و ت صـــــعوه آمـــــد جـــــان نحیــــــدم ــــــوت آم ــــــريان و فرت ــــــن ح ــــــت م گفــــــم نیســــــت ــــــازو و زوری همچــــــو مــــــوئی ب مــــن نــــه پــــر دارم نــــه بــــال و هــــیچ چیــــزـــــد ـــــی رس ـــــاجز ک ـــــرغ ع ـــــن م ـــــیش او ای پ در جهــــــان او را طلبکــــــاران بســــــی اســــــت در وصـــــــــال او چـــــــــو نتـــــــــوانم رســـــــــید

ــــــو ــــــن روی س ــــــم م ــــــر نه ــــــشگ ی درگهـــــن جایگـــــاه ـــــرد او وی ـــــن م ـــــیم م چـــــون ن

ــــــــرده ــــــــم ک ــــــــفی گ ــــــــار یوس ام در چاهســـــه چـــــاه ـــــف خـــــود را ب ـــــر بیـــــابم یوس گ هدهــــــدش گفــــــت ای زشــــــنگی و خوشــــــیـــــــه سالوســـــــی تـــــــو چـــــــون بنگـــــــرم جمل پـــــــای در نـــــــه دم مـــــــزن لـــــــب را بـــــــدوزـــــی المثـــــل ـــــو یعقـــــوبی بمعنـــــی ف گـــــر ت

فــــــــروزد آتــــــــش غــــــــريت مــــــــدام مــــــــی

پــــــای تــــــا ســــــر همچــــــو آتــــــش بیقــــــرار بـــــــی قـــــــوت و قـــــــوت آمـــــــدم بیـــــــدل و

ــــــــت ــــــــوریم نیس ــــــــوت م وز ضــــــــعیفی ق کــــــی رســــــم درگــــــرد ســــــیمرغ ای عزیــــــزــــــد ــــــی رس ــــــز ک ــــــیمرغ هرگ صــــــعوه در ســـق چـــون مـــن کســـی اســـت وصـــل او کـــی الیــــــــــد ــــــــــوانم بری ــــــــــاىل راه نت ــــــــــر مح ب یـــــــا بمــــــــريم یـــــــا بســــــــوزم در رهــــــــش یوســـــف خـــــود را همـــــی جـــــویم ز چــــــاهـــــــــــــار ـــــــــــــرش در روزگ ـــــــــــــابم آخ بازی بـــــــر پـــــــرم بـــــــا او زمـــــــاهی تـــــــا بمـــــــاه

ــــــــرد ــــــــیک ــــــــادگی صــــــــد سرکش ه در افتــــــن کــــــی آن خــــــرم مســــــت زراقــــــی و م گــــــر بســــــوزند آنهمــــــه تــــــو هــــــم بســــــوزـــــــل ـــــــن حی ـــــــرت ک ـــــــد کم ـــــــفت ندهن یوس عشـــــق یوســـــف هســـــت بـــــر عـــــالم حـــــرام

حکایت صــــــرگشــــــت یعقــــــوب از فــــــراقش بــــــی ب چـــــــون جـــــــدا افتـــــــاد یوســـــــف از پـــــــدر

ـــــی ـــــوج م ـــــدگانش م ـــــون از دی ـــــر خ زد بح جربئیــــــل آمــــــد کــــــه زیــــــن پــــــس گردگــــــرـــــــــني ـــــــــت ای مه ـــــــــردانیم نام ـــــــــو گ مح

ـــــرش ا ـــــد ام ـــــون درآم ـــــانچ ـــــق آن زم ز ح گرچـــــــه نـــــــام یوســـــــفش بـــــــودی نـــــــدیمـــــیش ـــــد یوســـــف را شـــــبی در خـــــواب پ دیـــــود ـــــوده ب ـــــق فرم ـــــه ح ـــــد آنک ـــــادش آم ی

ــــــی ــــــک از ب ــــــاک لی ــــــان پ ــــــاقتی از ج طــــد او زجــــای چــــون ز خــــواب خــــویش جنبی گــــــر نرانــــــدی نــــــام یوســــــف بــــــر زبــــــانــــــــود ــــــــه ب ــــــــم ک ــــــــو دان ــــــــان آه ت در می

کنــــــد عقــــــل را زیــــــن کــــــار ســــــودا مــــــی

ـــــانش ـــــر زب ـــــم ب ـــــده دای ـــــام یوســـــف مان ن بـــــــر زبـــــــان تـــــــو کنـــــــد یوســـــــف گـــــــذر از میـــــــــــــــان انبیـــــــــــــــاء مرســـــــــــــــلني گشـــــت محـــــوش نـــــام یوســـــف از زبـــــان از زبـــــــانش رفـــــــت و در دل شـــــــد مقـــــــیمــــد ســــوی خــــویش ــــا او را بخوان خواســــت ت تــــــــــن زد آن سرگشــــــــــته فرســــــــــوده زود برکشـــــــــید آهـــــــــی بغایـــــــــت دردنـــــــــاک

گویـــــد خـــــدای جربئیـــــل آمـــــد کـــــه مـــــیـــــــک آهـــــــی بـــــــر کشـــــــی دی آن زمـــــــانلی

ـــــود ـــــه س ـــــتی چ ـــــه بشکس ـــــت توب در حقیق کنـــــد عشـــــقبازی بـــــني چـــــه بـــــا مـــــا مـــــی

مقاله ثالث عشر

عذر تمام پرندگان بعـــــــد از آن مرغـــــــان دیگـــــــر ســـــــر بســـــــرـــــت ـــــز گف هـــــر یکـــــی از جهـــــل عـــــذری نی گــــر بگــــویم عــــذر یــــک یــــک بــــا تــــو بــــاز هـــــر یکـــــی را بـــــود عـــــذری لنـــــگ لنـــــگ هــــر کــــه عنقــــار اســــت از جــــان خواســــتار

ـــــ ـــــرا در آش ـــــر ک ـــــته ـــــه نیس ـــــی دان یان ســـــــــۀ را حوصـــــــــله ـــــــــداری دان چـــــــــون ن چـــــون تهـــــی کـــــردی بیـــــک مـــــی پهلـــــوانـــــــــاب ـــــــــز ت ـــــــــداری ذرۀ را نی ـــــــــون ن چــــــد ــــــر خــــــاک افکن صــــــدهزاران ســــــایه بــــــرق ــــــاچیز غ ــــــرۀ ن ــــــدی در قط ــــــون ش چ زانچــــه آن خــــود هســــت بــــوئی نیســــت ایــــن جملـــــــۀ مرغـــــــان چـــــــو بشـــــــنیدند حـــــــالـــــــرده زمـــــــا در رهـــــــربی کـــــــای ســـــــبق ب مــــــا همـــــــه مشـــــــتی ضـــــــعیف و نـــــــاتوان

ی رســــــیم آخــــــر بــــــه ســــــیمرغ رفیــــــعکــــــ نســـــــبت او چیســـــــت بـــــــا مـــــــا بـــــــازگوی گـــــــر میـــــــان مـــــــا و او نســـــــبت بـــــــدی او ســـــــلیمان اســـــــت و مـــــــا مـــــــور گـــــــدا

خــــــــرب عــــــــذرها گفتنــــــــد مشــــــــتی بــــــــی ـــــت ـــــز گف ـــــت از صـــــدر از دهلی کـــــس نگف

درازگــــــــردد دار معــــــــذورم کــــــــه مــــــــی ایــــن چنــــني کــــس کــــی کنــــد عنقــــا بچنــــگــــــــردوار ــــــــاز دارد م ــــــــت از جــــــــان ب دس زیـــــن ســـــفر تـــــن زد اگـــــر دیوانـــــه نیســـــت کــــی تــــو بــــا ســــیمرغ باشــــی هــــم چلــــهــــــوان ــــــوری ای پهل ــــــون خ ــــــتکانی چ دوس کـــــــی تـــــــوانی یافـــــــت وصـــــــل آفتـــــــاب تــــــا نظــــــر بــــــر ســــــایه پــــــاک افکنــــــدــــــرق ــــــا بف ــــــا ت ــــــای دری ــــــون روی از پ چـــــن ـــــت ای ـــــی نیس ـــــته روئ ـــــر ناشس ـــــار ه ک

ـــــــد از هدهـــــــد ســـــــؤالســـــــر بســـــــ ر کردن خــــــــــتم کــــــــــرده مهــــــــــرتی و بهــــــــــرتی نــــی پــــر و نــــی بــــال نــــی تــــن نــــی روان گـــــر رســـــد از مـــــا کســـــی باشـــــد بـــــدیعــــــار از جــــــوی ــــــوان شــــــد بعمی زانکــــــه نتــــــدی ــــــت ب هــــــر یکــــــی را ســــــوی او رغبـــــــــا ـــــــــا مـــــــــا از کج در نگـــــــــر او از کج

ـــــــد ـــــــان چـــــــاه بن ـــــــوری در می ـــــــته م گش ایــــن بــــه بــــازوی چــــو مــــائی کــــی شــــود

حاصــــــالن هدهــــــد آنگــــــه گفــــــت ای بــــــیــــــیاای گــــــدای ــــــن ب ــــــد ازی حاصــــــلی ن چن

هـــــر کـــــرا در عشـــــق چشـــــمی بـــــاز شـــــدـــــدان آنگـــــه کـــــه ســـــی ـــــو ب مرغ از نقـــــابت

ــــــد ــــــر خــــــاک افکن صــــــدهزاران ســــــایه ب ســـــــایۀ خـــــــود کـــــــرد بـــــــر عـــــــالم نثـــــــارـــــــر ـــــــر بس ـــــــالم س ـــــــان ع ـــــــورت مرغ صــــت ــــتی نخس ــــن بدانس ــــدان چــــون ای ــــن ب ایــــــني وانگــــــه شــــــناس چــــــون ندانســــــتی ببــــــــود ــــــــتغرق ب ــــــــت مس ــــــــه او آن گش هرک گـــــر تـــــو گشـــــتی آنچـــــه گفـــــتم نـــــه حقـــــی مـــــــرد مســـــــتغرق حلـــــــوىل کـــــــی بـــــــودـــــــتی ـــــــل کیس ـــــــه ظ ـــــــتی ک چـــــــون بدانس

هــــــیچ ســــــیمرغ آشــــــکار گــــــر نگشــــــتی گشـــــتی نهـــــان بـــــاز اگـــــر ســـــیمرغ مـــــی

ـــــــود ـــــــدا ب ـــــــه را پی ـــــــا هرچ ـــــــایه اینج س دیــــــــدۀ ســــــــیمرغ بــــــــني گــــــــر نیســــــــتت چـــــون کســـــی را نیســـــت چشـــــم آن جمـــــال بــــا جمــــالش چونکــــه نتــــوان عشــــق باخــــتـــــــــــر ـــــــــــه دل در دل نگ ـــــــــــت آن آئین هس

ـــــــد کـــــــی رســـــــد در گـــــــرد ســـــــیمرغ بلنـــــــی شـــــــود ـــــــدائی ک ـــــــروی یـــــــار گ خس عشــــــق کــــــی نیکــــــو بــــــود از بــــــد دالن راســــــــت نایــــــــد عاشــــــــقی و بــــــــد دىلـــــــد ـــــــاز ش ـــــــد و جانب ـــــــان آم ـــــــای کوب پـــــــــاب آشـــــــــکارا کـــــــــرد رخ چـــــــــون آفتــــــد ــــــاک افکن ــــــر ســــــایۀ پ ــــــس نظــــــر ب پ گشــــــت چنــــــدین مــــــرغ هــــــر دم آشــــــکار ســـــــــــــایۀ آنســـــــــــــت دان ای بیخـــــــــــــربــــت ــــردی درس ــــب ک ــــرت نس ــــوی آن حض ســـــــپاس ـــــــدار آن را س ـــــــتی ب ـــــــون بدانس چـــــود ـــــو گـــــوئی حـــــق ب ـــــه گـــــر ت حـــــاش لل لیـــــــــک در حـــــــــق دائمـــــــــا مســـــــــتغرقی

یــــــن ســــــخن کــــــار فضــــــوىل کــــــی بــــــوداـــــــتی ـــــــر زیس ـــــــردی و گ ـــــــر م ـــــــارغی گ فــــــایه دار ــــــودی س ــــــی نب ــــــی م ــــــیچ مرغ هـــــــــان ـــــــــودی در جه ـــــــــز نب ـــــــــایۀ هرگ ســـــــــود ـــــــــز آشـــــــــکار آنجـــــــــا ب اول آن چیــــــــــتت ــــــــــور نیس ــــــــــه من ــــــــــو آئین دل چ وز جمــــــالش هســــــت صــــــرب مــــــا محــــــالــــــه ســــــاخت از کمــــــال لطــــــف خــــــود آئینــــــر ــــــش ای صــــــحاب نظ ــــــی روی ــــــا ببین ت

حکایت جمــــــالپادشــــــاهی بــــــود بــــــس صــــــاحب

ملـــــــــک عـــــــــالم مصـــــــــحف آیـــــــــات او صــــــــــــبح صــــــــــــادق لمعــــــــــــۀ از روی اوـــــــگ او ـــــــردوس و صـــــــفا و رن ـــــــت ف هش

ـــــی ـــــت م ـــــره داش ـــــیچکس آن زه ـــــدانم ه نــــــــای او ــــــــر شــــــــد از غوغ روی عــــــــالم پــــــدی بکــــــوی ــــــرون ران گــــــاه شــــــبدیزی بـــــاه ـــــع نگ ـــــوی آن برق ـــــردی س ـــــه ک ـــــر ک هـــــــان ـــــــر زب ـــــــام او را ب ـــــــردی ن وانکـــــــه ب گــــــر کســــــی اندیشــــــه کــــــردی زان وصــــــال

ــــــــــــردن از عشــــــــــــق ر ــــــــــــوازم خ آن دلن

مثـــــــل و مثـــــــال در جهـــــــان حســـــــن بـــــــی دلربـــــــــــــائی پـــــــــــــرچم و آیـــــــــــــات او روح قدســــــــــــی نفحــــــــــــۀ از بــــــــــــوی او

رنـــــــــگ او ناتمـــــــــام و مختصـــــــــر بـــــــــی کــــــز جمــــــال او توانــــــد بهــــــره داشــــــت

ــــــــودای ــــــــد س ــــــــق را از حــــــــد بش اوخلــــــروی ــــــتی ب ــــــرو هش ــــــون ف ــــــی گلگ برقعـــــــــاه ـــــــــن وی بیگن ـــــــــد از ت ســـــــــر بریدنــــــــان ــــــــانش در زم ــــــــدی زب ــــــــع کردن قطـــــال ـــــاد دادی زانجم ـــــر ب ـــــان ب ـــــل و ج عقـــــــــــــدگانی دراز ـــــــــــــرت از صـــــــــــــد زن به

روز بـــــــودی کـــــــز غـــــــم عشـــــــقش هـــــــزارــــــودی دمــــــی ــــــرب زو ب ــــــی را ص ــــــی کس ن هــــــر کــــــه او دیــــــدی جمــــــالش آشــــــکار

مردنــــــد دایــــــم زیــــــن طلــــــب خلــــــق مــــــیـــــک زمـــــان ـــــودی ی ـــــاب ب گـــــر کســـــی را تــــد او نداشــــت ــــاب دی ــــک چــــون کــــس ت لی چـــــــون نیامـــــــد هـــــــیچ خلقـــــــی مـــــــرد او آینـــــــــــه فرمـــــــــــود حـــــــــــاىل پادشـــــــــــاه شـــــــــاه را قصـــــــــری نکـــــــــو بنگاشـــــــــتند

رفتــــــــی پادشــــــــاه بــــــــر ســــــــر آن قصــــــــرــــــــــــــی ــــــــــــــه م ــــــــــــــافتی روی او از آین ت

داری جمـــــال یـــــار دوســـــت گـــــر تـــــو مـــــیـــــــــــني ـــــــــــال او بب دل بدســـــــــــت آر و جمـــــــــالل ـــــــــت در قصـــــــــر ج ـــــــــاه تس پادش پادشـــــــــــاه خـــــــــــویش را در دل ببـــــــــــنيــــه صــــحرا آمــــده اســــت هــــر لباســــی کــــان ب گـــــــر تـــــــرا ســـــــیمرغ بنمایـــــــد جمـــــــالــــود ــــیمرغ ب ــــر س ــــرغ وگ ــــه چــــل م ــــر هم گ ســــــایه از ســــــیمرغ چــــــون نبــــــود جــــــدا

خـــــود هســـــتند بـــــا هـــــم بـــــازجویهـــــر دو ـــــایۀ ـــــني در س ـــــتی چن ـــــم گش ـــــو گ ـــــون ت چ گـــــر تـــــرا پیـــــدا شـــــود یـــــک فـــــتح بـــــاب ســــــایه در خورشــــــید گــــــم بینــــــی مــــــدام

بمردنـــــد اینـــــت عشـــــق و اینـــــت کـــــارمـــــیــــــی ــــــودی هم ــــــاب او ب ــــــی را ت ــــــی کس نـــــــــــردی زار زار ـــــــــــدادی و بم جـــــــــــان ب صـــــرب نـــــی بـــــا او نـــــه بـــــی او ای عجـــــب

ش بنمــــــــودی عیــــــــانشــــــــاه روی خــــــــوی لـــــــــذتی جـــــــــز در شـــــــــنید او نداشـــــــــت

مردنــــــــد دل پــــــــر درد او جملــــــــه مــــــــی کانـــــــدر آئینـــــــه تـــــــوان کـــــــردن نگـــــــاه و آینـــــــــــه انـــــــــــدر برابـــــــــــر داشـــــــــــتندـــــــــاه ـــــــــردی نگ ـــــــــه ک ـــــــــی در آین وانگه

ـــــی ـــــش نشـــــان م ـــــافتی هـــــر کـــــس از روی ی دل بـــــــــدان کائینـــــــــه دیـــــــــدار اوســـــــــت آینــــــــه کــــــــن جــــــــان وصــــــــال او ببــــــــنيــــــــال ــــــــاب آن جم ــــــــن ز آفت قصــــــــر روش

ذرۀ حاصــــــــــــل ببــــــــــــني عــــــــــــرش را درـــــــت ـــــــده اس ـــــــا آم ـــــــیمرغ زیب ـــــــایه س س

ـــــــی بـــــــی ـــــــال ســـــــایه را ســـــــیمرغ بین خیـــــــود ـــــــدم ســـــــایۀ ســـــــیمرغ ب چـــــــون بدی گـــــــــر جـــــــــدا گـــــــــوئی ازو نبـــــــــود روا درگــــــــذر از ســــــــایه وانگــــــــه راز جــــــــویـــــــــود همســـــــــایۀ کـــــــــی ز ســـــــــیمرغت ب در درون ســـــــــــــایه بینـــــــــــــی آفتـــــــــــــابــــــی والســــــالم خــــــود همــــــه خورشــــــید بین

حکایت گفــــت چــــون اســــکندر آن صــــاحب قبــــولــــــان چــــــون رســــــوالن آخــــــر آن شــــــاه جهــــت ــــنوده اس ــــس نش ــــه ک ــــی آنچ ــــس بگفت پ

دانســـــــت کـــــــس در همـــــــه عـــــــالم نمـــــــیــــت ــــکندر نداش ــــم اس ــــون چش ــــیچکس چ ه هســــــت راهــــــی ســــــوی هــــــر دل شــــــاه راــــــود ــــــه ب ــــــه شــــــه بیگان ــــــرون خان گــــــر ب

خواســــــــتی جــــــــائی فرســــــــتادن رســــــــول جامــــــه پوشــــــیدی و رفتــــــی خــــــود نهــــــان گفتـــــی اســـــکندر چنـــــني فرمـــــوده اســـــت

ــــ ــــول اس ــــاین رس ــــسک ــــت و ب کندر روم اســـــاور نداشـــــت ـــــکندرم ب ـــــت اس گرچـــــه گفـــــــــــــود دل گمـــــــــــــراه را ـــــــــــــک ره نب لیـــــود ـــــه ب ـــــون در درون خان ـــــور چ ـــــم مخ غ

مقاله رابع عشر

سؤال کردن مرغان از هدهد در راه رفنت چــــــون شــــــنیدند آنهمــــــه مرغــــــان ســــــخنـــــــد ـــــــبت یافتن ـــــــا ســـــــیمرغ نس ـــــــه ب جمل زیــــــن ســــــخن یکســــــر بــــــره بــــــاز آمدنــــــد گفتگـــــــو کردنـــــــد بـــــــا هدهـــــــد بســـــــی زو برپســـــــــــــیدند کـــــــــــــای اســـــــــــــتادکار زانکــــــه نبــــــود در چنــــــني عــــــاىل مقــــــامــــــان ــــــت آن زم ــــــني گف ــــــرب چن ــــــد ره هدهــــــرتک جــــــان بگــــــوئی عاشــــــقی چــــــون ب چـــــــون دل تـــــــو دشـــــــمن جـــــــان آیـــــــدتـــــــن ـــــــار ک ـــــــت جـــــــان ایث ـــــــد ره جانس س ور تـــــــرا گوینـــــــد کـــــــز ایمـــــــان بـــــــر آی تـــــو هـــــم ایـــــن را و هـــــم آنـــــرا برفشـــــان منکــــری گــــر گویــــا ایــــن بــــس منکــــر اســــت

ـــــ ـــــا کف ـــــق را ب ـــــارعش ـــــان چک ـــــا ایم ر و ب عاشــــــق آتــــــش در همــــــه خــــــرمن زنــــــدـــــــــــق را ـــــــــــد عش درد و خـــــــــــون دل ببایـــــــن ـــــــام ک ـــــــر در ج ـــــــون جگ ـــــــاقیا خ س عشـــــــــــق را دردی ببایـــــــــــد دیـــــــــــده دوزــــــــــه ــــــــــاق ب ــــــــــه آف ــــــــــق از هم ذرۀ عش عشــــــــق مغــــــــز کائنــــــــات آمــــــــد مــــــــدام قدســــــیان را عشــــــق هســــــت و درد نیســــــت هـــــر کـــــرا در عشـــــق محکـــــم شـــــد قـــــدم عشــــــــق ســــــــوی فقــــــــر در بگشــــــــایدت

افری خویشـــــــی بـــــــودعشـــــــق را بـــــــا کـــــــ چــــون تــــرا ایــــن کفــــر و ایــــن ایمــــان نمانــــد بعــــــــد از آن مــــــــردی شــــــــوی اینکــــــــار راــــــرتس ــــــردان و م ــــــه همچــــــو م ــــــای در ن پــــــدار ــــــی ب ــــــت از طفل ــــــی دس ــــــد ترس چنــــــد ــــــاه اوفت ــــــه ناگ ــــــرا صــــــد عقب ــــــر ت گ

ــــــــد اســــــــرار کهــــــــن ــــــــی بردن ــــــــک پ نیـــــــــد ـــــــــت یافتن ـــــــــري رغب ـــــــــرم در س الجــــــــد ــــــــم آواز آمدن ــــــــدرد و ه ــــــــه هم جمل

ــــــــــود از ــــــــــون نب ــــــــــی راه دانرتچ وی کس چــــــون دهــــــیم آخــــــر در ایــــــن ره دادکــــــارــــــن روش هــــــر گــــــز تمــــــام از ضــــــعیفان ای کانکــــــه عاشــــــق شــــــد نیندیشــــــد ز جــــــان خــــــواه زاهــــــد خــــــواه باشــــــی فاســــــقیـــــدت ـــــان آی ـــــه پای ـــــان ره ب ـــــر افش جـــــان ب پـــــــس بـــــــرافکن دیـــــــده و دیـــــــدار کـــــــنـــــرآی ـــــان ب ـــــز ج ـــــرا ک ـــــد ت ـــــاب آی ور خطـــــان ـــــان را برفش ـــــوی و ج ـــــان گ ـــــرک ایم ت

برتـــــر اســـــت عشـــــق گـــــو از کفـــــر و ایمـــــان عاشـــــقان را بـــــا تـــــن و بـــــا جـــــان چکـــــارـــــــد ـــــــن زن ـــــــد او ت ـــــــرقش نهن ـــــــر ف اره ب قصــــــــــۀ مشــــــــــکل ببایــــــــــد عشــــــــــق راـــــــــداری درد از مـــــــــا وام کـــــــــن گـــــــــر نــــــرده دوز گــــــاه جــــــان را پــــــرده در گــــــه پـــــــــــــه ـــــــــــــاق ب ـــــــــــــه عش ذرۀ درد از هم لیـــــــک نبـــــــود عشـــــــق بیـــــــدردی تمـــــــامـــــــز آدمـــــــی درخـــــــورد نیســـــــت درد را ج برگذشــــــــت از کفــــــــر و از اســــــــالم هــــــــم

کفــــــــــر ره بنمایــــــــــدت فقــــــــــر ســــــــــوی کـــــــافری خـــــــود مغـــــــز درویشـــــــی بـــــــود آن تـــــن و دل کـــــم شـــــد و آن جـــــان نمانـــــد مـــــــرد بایـــــــد ایـــــــن چنـــــــني اســـــــرار را درگــــــــذر از کفــــــــر و ایمــــــــان و مــــــــرتســــار ــــیش ک ــــردان پ ــــري م ــــون ش ــــو چ ــــاز ش ب پــــــاک نبــــــود چــــــون در ایــــــن راه اوفتــــــد

حکایت شیخ صنعان و زناربسنت اواز عشق دخرت ترساـــــري عهـــــد خـــــو ـــــودشـــــیخ صـــــنعان پ ــــــود یش ب ــــــیش ب در کمــــــالش هرچــــــه گــــــویم ب

شــــــیخ بــــــود انــــــدر حــــــرم پنجــــــاه ســــــالــــــود ای عجــــــب ــــــدی کــــــان او ب هــــــر مری هــــم عمــــل هــــم علــــم بــــا هــــم یــــار داشــــت قـــــــرب پنجـــــــه حـــــــج بجـــــــا آورده بـــــــودـــــت او ـــــد داش ـــــوم بیح ـــــلوة و ص ـــــود ص خـــــــــد ـــــــــیش آمدن پیشـــــــــوایانی کـــــــــه در پ مـــــــوی مـــــــی بشـــــــکافت مـــــــرد معنـــــــویـــــــافتی ـــــــتی ی ـــــــاری و سس ـــــــه بیم ـــــــر ک هـــــم ـــــادی و غ ـــــه در ش ـــــی الجمل ـــــق را ف خل

ود را قــــــدوه اصــــــحاب دیــــــدگرچــــــه خــــــــــــام ــــــادی مق ــــــش افت ــــــرم در روم ــــــز ح ک چــــــون بدیــــــد آن خــــــواب بیــــــدار جهــــــانـــــــــاد ـــــــــق در چـــــــــاه اوفت یوســـــــــف توفیـــــرم ـــــا ازیـــــن غـــــم جـــــان ب ـــــدانم ت مـــــی ن نیســــــت یــــــک تــــــن در همــــــه روی زمــــــنيــــاه ــــن جایگ ــــع ای ــــه قط ــــن عقب ــــد ای ــــر کن گ ور بمانـــــــد در پـــــــس ایـــــــن عقبـــــــه بـــــــازــــــــــــتاد ــــــــــــدانش اوس ــــــــــــر آن ب آخراالم

روم زود مــــــــی ببایــــــــد رفــــــــت ســــــــویـــــــــــرب ـــــــــــد معت چارصـــــــــــد مـــــــــــرد مری

ــــــی ــــــای روم م ــــــا اقص ــــــه ت ــــــدند از کعب شـــــــــری ـــــــــاىل منظ ـــــــــد ع ـــــــــا دیدن از قض دخـــــــــرت ترســـــــــای روحـــــــــانی صـــــــــفتـــــــرج جمـــــــال ـــــــن و از ب ـــــــت حس در بهشــــــــــاب از رشــــــــــک عکــــــــــس روی او آفتـــــــت ـــــــدار بس ـــــــف آن دل ـــــــه دل در زل هرک آنکــــــه جــــــان بــــــر لعــــــل آن دلــــــرب نهــــــادـــــدی ـــــکني ش ـــــف او مش ـــــون صـــــبا از زل چ

عشـــــــاق بـــــــودهـــــــر دو چشـــــــمش فتنـــــــۀ ـــــد ـــــر جـــــان عشـــــاق او فکن چـــــون نظـــــر ب ابــــــرویش بــــــر مــــــاه طــــــاقی بســــــته بــــــودــــــی ــــــردی مردم ــــــو ک ــــــمش چ ــــــردم چش م روی او از زیـــــــــــــر زلـــــــــــــف تابـــــــــــــدار لعــــــل ســــــريابش جهــــــانی تشــــــنه داشــــــتـــــدی ـــــنه ش ـــــم او تش ـــــوی چش ـــــه س ـــــر ک ه

ــــــدی چارصــــــد صــــــاحب کمــــــال ــــــا مری ب ی نیاســـــــود از ریاضـــــــت روز و شـــــــبمـــــــ

در عیـــان هـــم کشـــف و هـــم اســـرار داشــــت کــــرده بــــود عمــــره عمــــری بــــود تــــا مــــی

ــــــــت او ــــــــرو نگذاش ــــــــنت را ف ــــــــیچ س ه پــــــیش او از خــــــویش بیخــــــویش آمدنــــــدــــــــــــوی ــــــــــــات ق ــــــــــــات و مقام در کرام از دم او تندرســــــــــــــــــــتی یــــــــــــــــــــافتی مقتــــــــــدائی بــــــــــود در عــــــــــالم علــــــــــم چنــــد شــــب او ایــــن چنــــني در خــــواب دیــــد

ــــــ ســــــجده مــــــی ی را والســــــالمکــــــردی بتــــــــان ــــــــاین زم ــــــــا ک ــــــــت دردا و دریغ گفـــــــــــــاد ـــــــــــــۀ دشـــــــــــــوار در راه اوفت عقب تــــــرک جــــــان گفــــــتم اگــــــر ایمــــــان بــــــرم کـــــــــو نـــــــــدارد عقبـــــــــۀ در ره چنـــــــــني راه روشـــــــــن گـــــــــرددش تـــــــــا پیشـــــــــگاهــــــــــر وی دراز ــــــــــود ب ــــــــــت ره ش در عقوبـــــــاد ـــــــاریم اوفت ـــــــت ک ـــــــدان گف ـــــــا مری ب تـــــــا شـــــــود تعبـــــــري ایـــــــن معلـــــــوم زودـــــــــا وی در ســـــــــفر ـــــــــد ب ـــــــــريوی کردن پ

ـــــی ـــــوف م ـــــای رومک ط ـــــا پ ـــــر ت ـــــد س ردن بــــــــر ســــــــر منظــــــــر نشســــــــته دخــــــــرتیــــــــــت ــــــــــد معرف ــــــــــش ص در ره روح الله آفتـــــــــــابی بـــــــــــود امـــــــــــا بـــــــــــی زوال زردتـــــــــــر از عاشـــــــــــقان در کـــــــــــوی اوـــــــــت ـــــــــار بس ـــــــــف او زن ـــــــــال زل از خی پـــــــای در ره نـــــــا نهـــــــاده ســـــــر نهـــــــاد روم ازو آزرم و هنــــــــــدو چــــــــــني شــــــــــدیــــــود ــــــرویش بخــــــوبی طــــــاق ب ــــــر دو اب ه جـــــان بدســـــت غمـــــزه بـــــر طـــــاق اوفکنـــــد

بـــــــر طـــــــاق او بنشســـــــته بـــــــودمردمـــــــی ـــــی ـــــد آدم ـــــد ص ـــــان ص ـــــردی ج ـــــید ک ص بــــــــود آتــــــــش پــــــــارۀ بــــــــس آبــــــــدارـــــت ـــــنه داش ـــــزاران دش ـــــتش ه ـــــرگس مس ن در دلـــــش هـــــر مـــــژه چـــــون دشـــــنه شـــــدی

ــــــود گفــــــت را چــــــون بــــــر دهــــــانش ره نبـــــانش ـــــکل ده ـــــوزنی ش ـــــم س ـــــو چش همچــــــر زنخــــــدان داشــــــت او چــــــاه ســــــیمني ب

ــــدل چــــو یوســــف غــــرق خــــونصــــدهزار ا نــــــوی داشــــــت گــــــوهر خورشــــــیدوش در مـــــــت ـــــــع برگرف ـــــــو برق ـــــــا چ ـــــــرت ترس دخـــــع روی خـــــویش ـــــر برق ـــــود از زی چـــــون نمــــرد ــــیش ک ــــر پ ــــر ب ــــا نظ ــــیخ آنج ــــه ش گرچـــــاد ـــــای اوفت ـــــش از دســـــت و در پ شـــــد دل هرچـــــه بـــــودش ســـــر بســـــر نـــــابود شـــــد عشـــــــق دخـــــــرت کـــــــرد غـــــــارت جـــــــان او شـــــــــیخ ایمـــــــــان داد ترســـــــــائی گزیـــــــــد

چـــــــري شـــــــدعشـــــــق بـــــــر جـــــــان و دل او گفــــت چونــــدین رفــــت چــــه جــــای دلســــت چــــــــون مریــــــــدانش چنــــــــني دیدنــــــــد زار ســـــــر بســـــــر در کـــــــار او حـــــــريان شـــــــدند پنـــــــد دادنـــــــدش بســـــــی ســـــــودی نبـــــــود

نــــــربد هـــــر کــــــه پنــــــدش داد فرمــــــان مــــــیـــــــرد ـــــــون ب ـــــــان چ ـــــــفته فرم ـــــــق آش عاش بــــــــود تــــــــا شــــــــب همچنــــــــان روز دراز هــــــر چراغــــــی کــــــاخرتان شــــــب برگرفــــــتــــیش شــــد عشــــق او آن شــــب یکــــی صــــد ب

خــــود هــــم ز عــــالم بــــر گرفــــت هــــم دل از یـــک دمـــش نـــی خـــواب بـــود و نـــی قـــرارـــــــا رب امشـــــــبم را روز نیســـــــت ـــــــت ی گف

ام شـــــــــبها بســـــــــی در ریاضـــــــــت بـــــــــوده همچــــــو شــــــمع از ســــــوخنت تــــــابم نمانــــــد

ــــی ــــف و ســــوزم م ــــند همچــــو شــــمع ازت کشــــــــۀ شــــــــب ــــــــدهجمل ام در شــــــــبیخون مان

ـــــذرد ـــــبیخون بگ ـــــب صـــــد ش ـــــر دم از ش هـــــود ـــــني روزی ب ـــــک شـــــب چن هـــــر کـــــرا ی

ام ســــــــیار در تــــــــب بــــــــودهروز و شــــــــب ب پرداختنـــــــد کـــــــار مـــــــن روزی کـــــــه مـــــــی

ـــــــود روز ـــــــا رب امشـــــــب را نخواهـــــــد ب یـــــت امشبســـــت ـــــدین عالم ـــــن چن ـــــارب ای ی

ـــــود ـــــه نب گ ـــــت آ ـــــه گف ـــــر ک ـــــانش ه از ده بســـــته زنـــــاری چـــــو زلـــــف انـــــدر میـــــانش همچـــــو عیســـــی در ســـــخن جانداشــــــت اوـــــــــــــرنگون ـــــــــــــاده درچـــــــــــــه او س اوفتـــــــر روی داشـــــــت برقـــــــع شـــــــعر ســـــــیه ب

ــــــــــ ــــــــــتبن ــــــــــد شــــــــــیخ را آذر گرف د بنــــویش ــــوی خ ــــک م ــــار از ی ــــد زن ــــته ص بســــــرد ــــــار خــــــویش ک ــــــا زاده ک ــــــق ترس عشــــــاد ــــــای اوفت ــــــود و برج ــــــش ب ــــــای آت ج ز آتـــــــش ســـــــودا دلـــــــش پـــــــر دود شـــــــدـــــــان او ـــــــر ایم ـــــــف ب ـــــــر زل ریخـــــــت کف عافیــــــــت بفروخــــــــت رســــــــوائی خریــــــــدــــــد ــــــري ش ــــــان س ــــــزار و از ج ــــــا ز دل بی تـــــت ـــــکل اس ـــــاری مش ـــــازاده ک ـــــق ترس عش

ــــــاده ــــــتند کافت ــــــه دانس ــــــت کــــــار جمل اس ســـــــرنگون گشـــــــتند و ســـــــرگردان شـــــــدند بـــــــودنی چـــــــون بـــــــود بهبـــــــودی نبـــــــود

نــــــربد زانکــــــه دردش هــــــیچ درمــــــان مــــــیــــــرد درد درمــــــان ســــــوز درمــــــان چــــــون بـــــاز ـــــده ب ـــــانش مان ـــــر ده ـــــر منظ ـــــم ب چش از دل آن پـــــــــــري غمخـــــــــــور درگرفـــــــــــتــــــــارگی از خــــــــویش شــــــــد الجــــــــرم یکب خـــــاک بـــــر ســـــر کـــــرد و مـــــاتم در گرفـــــت

ــــــی ــــــی م ــــــق و م ــــــد از عش ــــــد زا طپی رنالی شــــــمع گــــــردون را همانــــــا ســــــوز نیســــــت خـــــود نشـــــان ندهـــــد چنـــــني شـــــبها کســـــیـــــد ـــــم نمان ـــــون دل آب ـــــز خ ـــــر ج ـــــر جگ ب

ـــــی ـــــی ســـــوزند و روزم م ـــــند شـــــب هم کشـــــده ـــــا ســـــر عـــــرق در خـــــون مان ـــــای ت ام پ

مـــــــی نـــــــدانم روز تـــــــا چـــــــون بگـــــــذرد روز و شـــــــب کـــــــارش جگرســـــــوزی بـــــــود ام مــــــن بــــــروز خــــــویش امشــــــب بــــــوده

ســــــــــاختند از بــــــــــرای امشــــــــــبم مــــــــــی ا نخواهــــــد بــــــود ســــــوزشــــــمع گــــــردون ر

ــــــت ــــــب اس ــــــت امش ــــــر روز قیام ــــــا مگ ی

یــــــا ز آهــــــم شــــــمع گــــــردون مــــــرده شــــــدـــــــوی او شـــــــب درازســـــــت و ســـــــیه چونم مـــــن بســـــوزم امشـــــب از ســـــودای عشـــــقــــــداری کــــــنم ــــــا وصــــــف بی عمــــــر کــــــو تــــــم ــــــن کش ــــــای در دام ــــــا پ ــــــو ت صــــــرب ک

ــــــداری ک ــــــزم بی ــــــا ع ــــــو ت ــــــت ک ــــــدبخ نـــــــیش آورم ـــــــم در پ ـــــــا عل ـــــــل کـــــــو ت عق دســـــت کـــــو تـــــا خـــــاک ره بـــــر ســـــر کـــــنمـــــار ـــــوی ی ـــــویم ک ـــــاز ج ـــــا ب ـــــو ت ـــــای ک پــــــک غمــــــم ــــــد در ی ــــــادل نه ــــــار کــــــو ت یــــــــــنم ــــــــــه و زاری ک ــــــــــا نال روز کــــــــــو ت رفـــــت عقـــــل و رفـــــت صـــــرب و رفـــــت یـــــارــــــــــــــداری او ــــــــــــــاران بدل ــــــــــــــۀ ی جملــــــــار ــــــــیخ کب ــــــــتش ای ش ــــــــینی گف همنش شـــــــیخ گفتـــــــا امشـــــــب از خـــــــون جگـــــــر

ــــــا کــــــه تســــــبیحت کجاســــــت آن دگــــــر گفتـــــــت ـــــــدم ز دس ـــــــن بیفکن ـــــــت آن را م گفــــــــن ــــــــري که ــــــــا کــــــــه ای پ آن دگــــــــر گفت گفــــــت کــــــردم توبــــــه ازنــــــاموس و حــــــالــــــــای راز ــــــــتش کــــــــه ای دان آن دگــــــــر گف گفــــــــت کــــــــو محــــــــراب روی آن نگــــــــارــــخن ــــن س ــــی ای ــــا ک ــــه ت ــــتش ک ــــر گف آن دگ گفــــــت اگــــــر بــــــت روی مــــــن آنجاســــــتیـــــــــا پشـــــــــیمانیت نیســـــــــت آن دگـــــــــر گفت گفــــت کــــس نبــــود پشــــیمان بــــیش ازیــــن

ــــــــر ــــــــوت راه زد آن دگ ــــــــه دی ــــــــتش ک گفــــــی ــــــا م ــــــو ره م ــــــوی ک ــــــت دی ــــــد گف زن

ـــــد ـــــاه ش گ ـــــه آ ـــــه هرک ـــــتش ک ـــــر گف آن دگــــگ ــــام و نن ــــارغم از ن ــــس ف ــــن ب ــــت م گفـــــــدیم ـــــــاران ق ـــــــه ی ـــــــتش ک ـــــــر گف آن دگــــود ــــا بچــــه چــــون خــــوش دل ب ــــت ترس گف آن دگــــــر گفــــــتش کــــــه بــــــا یــــــاران بســــــازـــــت ـــــر هس ـــــد دی ـــــه نباش ـــــر کعب ـــــت اگ گف آن دگـــــر گفـــــت ایـــــن زمـــــان کـــــن عـــــزم راه

تان آن نگــــــــارگفــــــــت ســــــــر بــــــــر آســــــــ

یــــــــا ز شــــــــرم دلــــــــربم در پــــــــرده شــــــــد ورنــــــــه صــــــــد ره بــــــــودمی در کــــــــوی او مــــــن نــــــدارم طاقــــــت غوغــــــای عشــــــق یــــــــــا بکــــــــــام خویشــــــــــنت زاری کــــــــــنمــــم ــــرد افکــــن کش ــــردان رطــــل م ــــا چــــو م ی پـــــــس مـــــــرا در عشـــــــق او یـــــــاری کنـــــــدـــــا خـــــویش آورم ـــــل ب ـــــت عق ـــــه حیل ـــــا ب یــــــرکنم ــــــر ب ــــــون س ــــــاک و خ ــــــا ز زیرخ ی

ــــــ ــــــارچش ــــــنم روی ی ــــــاز بی ــــــا ب ــــــو ت م کــــم ــــک دم ــــا دســــت گــــريد ی دوســــت کــــو ت هــــــوش کــــــو تــــــا ســــــاز هشــــــیاری کــــــنم این چه درد است اینچـه عشقسـت ایـن چـه کـار جمــــــــــع گشــــــــــتند آن شــــــــــب از زاری او خیــــــز و ایــــــن وســــــواس را غســــــلی بــــــرآر

ــــــرده ــــــرب ک ــــــل ای بیخ ــــــار غس ــــــد ب ام صــــت ــــبیح راس ــــی تس ــــو ب ــــار ت ــــود ک ــــی ش ک تـــــــا تـــــــوانم بـــــــر میـــــــان زنـــــــار بســـــــت

ــــــه کــــــنگــــــر ــــــت زودی توب ــــــائی رف خطــــــل و قــــــال ــــــا رهــــــم از شــــــیخی و از قی تـــــاز ـــــردان در نم ـــــع گ ـــــود را جم ـــــز و خ خیــــــار ــــــیچ ک ــــــازم ه ــــــز نم ــــــد ج ــــــا نباش ت

ـــــوت ـــــز و در خل خـــــدا را ســـــجده کـــــنخیـــــــــــتی ـــــــــــیش روی او زیباس ـــــــــــجده پ ســـــــت ـــــــلمانیت نیس ـــــــس درد مس ـــــــک نف یـــــن ـــــیش ازی ـــــتم پ ـــــق نگش ـــــرا عاش ـــــا چ تـــــــاه زد ـــــــت ناگ ـــــــر دل ـــــــذالن ب ـــــــري خ ت

ـــــه ـــــق ک ـــــزن الح ـــــو ب ـــــیگ ـــــا م ـــــد زیب زن گویـــــدش کـــــاین پـــــري چـــــون گمـــــراه شـــــد شیشــــــــه ســــــــالوس بشکســــــــتم بســــــــنگ از تـــــــو رنجورنـــــــد و مانـــــــده دل دو نـــــــیمــــــــود ــــــــل ب ــــــــن و آن غاف ــــــــج ای دل ز رن تـــــا شـــــویم امشـــــب بســـــوی کعبـــــه بـــــاز هوشـــــــیار کعبـــــــه شـــــــد در دیـــــــر مســـــــتـــــواه ـــــذر خـــــویش خ ـــــني و ع ـــــرم بنش در حـــدار ـــن ب ـــت از م ـــت دس ـــواهم خواس ـــذر خ ع

ــــــت ــــــه دوزخ در ره اس ــــــتش ک ــــــر گف آن دگــــــن ــــــراه م ــــــود هم ــــــر دوزخ ش ــــــت اگ گف آن دگــــــــــر گفــــــــــتش بامیــــــــــد بهشــــــــــت گفـــــــت آن یـــــــار بهشـــــــتی روی هســـــــتــــــرم دار ــــــق ش ــــــه از ح ــــــتش ک ــــــدگر گف آن گفـــت ایـــن آتـــش چـــو حـــق در مـــن فکنـــدــــــاش ــــــاکن بب ــــــه روس ــــــتش ک ــــــر گف آن دگ گفـــــت جـــــز کفـــــر از مـــــن حـــــريان مخـــــواهــــــــارگر ــــــــد ک ــــــــخن در وی نیام چــــــــون س

ــــــ ــــــونم ــــــان زخ ــــــردۀ دلش ــــــد پ وج زن ش تــــــرک روز آخــــــر چــــــو بــــــا زریــــــن ســــــرپ روز دیگـــــــــر کـــــــــاین جهـــــــــان پرغـــــــــرورــــــار شــــــد ــــــوت ســــــاز کــــــوی ی شــــــیخ خلــــــر خــــــاک رهــــــش معتکــــــف بنشســــــت ب

روز و شـــــــب در کـــــــوی اوقـــــــرب مـــــــاهی دلســــــــتان عاقبـــــــت بیمـــــــار شـــــــد بـــــــی

ــــــت بســــــرتش ــــــوی آن ب ــــــود خــــــاک ک ب چــــــــون نبــــــــود از کــــــــوی او بگذشــــــــتنشـــــــار خویشـــــــنت را اعجمـــــــی کـــــــرد آن نگ کــــــی کننــــــدی از شــــــراب شــــــرک مســــــتــــــــــرار آورد ــــــــــیخ اق ــــــــــزلفم ش ــــــــــر ب گـــــــدۀ ـــــــونم دی ـــــــتش چـــــــون زب شـــــــیخ گف یـــــــادلم ده بـــــــاز یـــــــا بـــــــا مـــــــن بســـــــاز از ســـــــــــر نـــــــــــاز و تکـــــــــــرب در گـــــــــــذر سرســـــری چـــــون نیســـــت عشـــــقم ای نگـــــار جــــــان فشــــــانم گــــــر تــــــو فرمــــــانم دهــــــیــــــن ــــــان و ســــــود م ــــــت زی ــــــب و زلف ای لـــــــی ـــــــابم کن ـــــــف در ت ـــــــاب زل ـــــــه ز ت گ

ـــــاب از ـــــر ت ـــــده پ ـــــش دی ـــــر آت ـــــوام دل پ تـــــروختم ـــــان بف ـــــو مـــــن جـــــان و جه ـــــی ت ب

ــــک مــــی بــــارم ز چشــــم همچــــو بــــاران اش دل ز دســــــــت دیــــــــده در مــــــــاتم بمانــــــــدـــــد ـــــدم کـــــس ندی ـــــده دی آنچـــــه مـــــن از دی از دلــــــم جــــــز خــــــون دل حاصــــــل نمانــــــدــــر جــــان ایــــن مســــکني مــــزن بــــیش ازیــــن ب

گـــــه اســـــتمـــــرد دوزخ نیســـــت هـــــر کـــــو آـــــــن ـــــــک آه م ـــــــوزد از ی ـــــــت دوزخ س هفـــــار زشـــــت ـــــن ک ـــــن زی ـــــه ک ـــــازگرد و توب ب ور بهشــــــــتی بایــــــــدم آن کــــــــوی هســــــــتــــــــــــاىل را بحــــــــــــق آزرم دار حــــــــــــق تع مـــــــن بخـــــــود نتـــــــوانم از گـــــــردن فکنـــــــدـــــــــاش ـــــــــؤمن بب ـــــــــان آور و م ـــــــــاز ایم ب هـــــر کـــــه کـــــافر شـــــد از او ایمـــــان مخـــــواه تـــــــن زدنـــــــد آخـــــــر بـــــــدان تیمـــــــار درــــــرون ــــــرده ب ــــــس پ ــــــد از پ ــــــه آی ــــــا چ ت

ـــــدوی ـــــد ســـــر هن ـــــغ افکن ـــــه تی شـــــب را ب یافــــــــت از سرچشــــــــمۀ خورشــــــــید نــــــــورـــــــد ـــــــار ش ـــــــوی او در ک ـــــــگان ک ـــــــا س ب همچـــــو مـــــوئی شـــــد ز روی چـــــون مهـــــشـــــــــــــاب روی او صـــــــــــــرب کـــــــــــــرد از آفت هـــــــــیچ برنگرفـــــــــت ســـــــــر زان آســـــــــتانـــــــــــــتان آن درش ـــــــــــــالني آس ـــــــــــــود ب ب دخــــــرت آگــــــه شــــــد ز عاشــــــق گشــــــتنش

ـــــی ـــــرار گفـــــت شـــــیخا از چـــــه گشـــــتی ب قـــــــت ـــــــایان نشس ـــــــوی ترس ـــــــدان در ک زاه

ـــــــــر ـــــــــار آورده ـــــــــوانگی ب ـــــــــش دی دم الجـــــــــــــرم دزدیـــــــــــــده دل دزدیـــــــــــــدۀـــــــاز ـــــــدین من ـــــــر چن ـــــــن نگ ـــــــاز م در نیـــــــــري و غـــــــــریبم در نگـــــــــر عاشـــــــــق و پــــــر درآر ــــــا س ــــــرب ی ــــــن ب ــــــرم از ت ــــــا س ی هــــــم ز لــــــب بــــــار دگــــــر جــــــانم دهــــــی روی خوبـــــــت مقصـــــــد و مقصـــــــود مـــــــنــــــی ــــــوابم کن ــــــت در خ ــــــم مس ــــــه زچش گــــوام ــــی خــــواب از ت ــــی صــــرب و ب ــــدل و ب بی مکیســـــه بـــــني کـــــز عشـــــق تـــــو بـــــردوحن زانکــــــه بیتــــــو چشــــــم مــــــن دارم ز چشــــــمـــــد ـــــم بمان ـــــد ودل در غ ـــــت دی ـــــده روی دیــــــید ــــــه کش ــــــیدم ک ــــــن از دل کش ــــــه م آنچ خــــون دل تــــا کــــی خــــورم چــــون دل نمانــــدــــــدین مــــــزن ــــــوح مــــــن لگــــــد چن بــــــر فت

ــــــــــن بشــــــــــد در انتظــــــــــار روزگــــــــــار م هــــر شــــبی بــــر جــــان کمــــني ســــازی کــــنم

دهــــــم روی بــــــر خــــــاک درت جــــــان مــــــی چنـــــــد نـــــــالم بـــــــر درت در بـــــــاز کـــــــنـــــــــو دوری چـــــــــون کـــــــــنم ـــــــــابی از ت آفت

ام از اضــــــطراب گرچــــــه همچــــــون ســــــایه هفـــــــت گـــــــردون را بـــــــرآرم زیـــــــر پـــــــرـــــــار ـــــــرف از روزگ ـــــــت ایخ ـــــــرتش گف دخ چــــون دمــــت ســــرد اســــت دمســــازی مکــــنــــــرا ــــــردن ت ــــــن ک ــــــزم کف ــــــان ع ــــــن زم ایـــــانی گـــــرو ـــــک ن ـــــريی بی ـــــودر پ ـــــون ت چــــــــــافنت ــــــــــوانی پادشــــــــــاهی ی کــــــــــی ت

ـــــوئی صـــــد ـــــر بگ ـــــتش گ ـــــیخ گف ـــــزار ش هــــــرد ــــــه پريم ــــــوان چ ــــــه ج ــــــقی را چ عاش گفـــــت دخـــــرت گـــــر دریـــــن کـــــاری درســـــتــــت ــــویش نیس ــــار خ ــــگ ی ــــه او همرن ــــر ک هــــــنم ــــــوئی آن ک ــــــه گ ــــــتش هرچ ــــــیخ گف شــــــــیمنت ــــــــوام ای س ــــــــوش ت ــــــــه در گ حلقـــــــو هســـــــتی مردکـــــــار ـــــــدخرت گـــــــر ت گفتـــــت و قـــــرآن بســـــوز ـــــیش ب ســـــجده کـــــن پ شــــــــیخ گفتــــــــا خمــــــــر کــــــــردم اختیــــــــارـــــن ـــــورد م ـــــارم خ ـــــر ی ـــــالت خم ـــــر جم ب

بیـــــــا و خمـــــــر نـــــــوش گفـــــــت برخیـــــــز وــــــــان ــــــــر مغ ــــــــا دی ــــــــد ت شــــــــیخ را بردنـــــد ـــــازه دی ـــــس ت شـــــیخ الحـــــق مجلســـــی ب آتــــــــــش عشــــــــــق آب کــــــــــار او بــــــــــربدـــــــــم ـــــــــوش ه ـــــــــد ه ـــــــــش نمان ذرۀ عقل

ـــــار خـــــویش جـــــام مـــــی بســـــتد ز دســـــت ی چــــون بیکجــــا شــــد شــــراب و عشــــق یــــار چــــــون حریــــــف آب دنــــــدان دیــــــد شــــــیخ آتشــــــــی از شــــــــوق در جــــــــانش فتـــــــــادــــوش کــــرد جــــام دیگــــر خواســــت شــــیخ و ن

ــــــتد هرچــــــه مــــــی ــــــادش برف انســــــت از ی خمــــر هــــر معنــــی کــــه بــــودش از نخســــت قـــــرب صـــــد تصـــــنیف در دیـــــن یادداشـــــت

گـــــــر بـــــــود وصـــــــلی بیـــــــابم روزگـــــــار بــــــر ســــــر کــــــوی تــــــو جانبــــــازی کــــــنم

ــــــی ــــــاک ارزان م ــــــرنخ خ ــــــان ب ــــــم ج ده یـــــک دمـــــم بـــــا خویشـــــنت دمســـــاز کـــــن

ز تــــــو صــــــبوری چــــــون کــــــنمام ا ســــــایه در جهــــــــم از روزنــــــــت چــــــــون آفتــــــــابــــــر ــــــته س ــــــدین سرگش ــــــرود آری ب ــــــر ف گـــــــن کـــــــن شـــــــرم دار ســـــــاز کـــــــافور و کف پـــــــري گشـــــــتی قصـــــــد دل بـــــــازی مکـــــــن بــــــه بــــــود تــــــا عــــــزم مــــــن کــــــردن تــــــرا عشـــــــق ورزیـــــــدن نـــــــه بتـــــــوانی بـــــــروــــــافنت ــــــواهی ی ــــــان نخ ــــــريی ن ــــــون بس چـــــو کـــــار ـــــدارم جـــــز غـــــم عشـــــق ت ـــــن ن م عشــــــق بــــــر هــــــر دل کــــــه زد تــــــأثري کــــــرد دســـــت بایـــــد پاکـــــت از اســـــالم شســـــت عشـــق او جـــز رنـــگ و بـــوئی بـــیش نیســـت هرچــــــه فرمـــــــائی بجــــــان فرمـــــــان کـــــــنم حلقـــــــــۀ از زلـــــــــف در حلقـــــــــم فکـــــــــنــــــــار چــــــــار کــــــــارت کــــــــرد بایــــــــد اختی خمــــــر نــــــوش و دیــــــده از ایمــــــان بــــــدوز بــــــا ســــــۀ دیگـــــــر نــــــدارم هــــــیچ کـــــــارــــــــن ــــــــرد م ــــــــارم ک ــــــــۀ دیگــــــــر نی وانس چــــــون بنوشــــــی خمــــــر آئــــــی در خــــــروش

ـــــــــدان ـــــــــد آنجـــــــــا مری ـــــــــانآمدن در فغ میزبــــــان را حســــــن بــــــی انــــــدازه دیــــــدــــــــــربد ــــــــــف ترســــــــــا روزگــــــــــار او ب زل درکشـــــــــــید آنجایگـــــــــــه خـــــــــــاموش دم نــــــوش کــــــرده دل بریــــــد از کــــــار خــــــویشـــــد صـــــدهزار ـــــی ش ـــــاهش یک ـــــق آن م عشــــــد شــــــیخ ــــــدان دی لعــــــل او در حقــــــه خنــــــاد ــــــانش فت ــــــوی مژگ ــــــونني س ــــــیل خ ســــــــرد ــــــــوش ک ــــــــف او در گ ــــــــۀ از زل حلقـــــت ـــــادش برف ـــــل چـــــون ب ـــــد عق ـــــاده آم ب

ــــــــمري او بشســــــــت پــــــــاک از لــــــــوح ض حفــــــظ قــــــرآن را بســــــی اســــــتاد داشــــــت

ــــــاف او رســــــید چــــــون مــــــی از ســــــاغر بنـــــــدش صـــــــعمناک ـــــــرب بمان ـــــــق آن دل عشـــرد ـــقش زور ک ـــت و عش ـــد مس ـــون ش ـــیخ چ ش آن صـــــــنم را دیـــــــدمی در دســـــــت مســـــــت بــــــر نیامــــــد بــــــا خــــــود و رســــــوا شــــــد اوــــــوردنش ــــــی خ ــــــت وز م ــــــداد از دس دل ب

ــــــ ــــــت ای ت ــــــیدخــــــرتش گف ــــــار ن و مردکـــــــود ســـــــازگار ـــــــق نب ـــــــا عش ـــــــت ب عافی گـــــر قـــــدم در عشــــــق محکـــــم داری ئــــــیـــــــدم در کـــــــافری ـــــــه ق ـــــــم ن همچـــــــو زلفــــــــی ــــــــن کن ــــــــر م ــــــــو بکف ــــــــداگر ت اقتـــــــدا گـــــــر بخـــــــواهی کـــــــردن اینجـــــــا اقتـــــود ـــــاده ب ـــــار افت ـــــته ک ـــــق گش ـــــیخ عاش شــــــود ــــــدر ســــــرش مســــــتی نب ــــــان کان آن زم ایــــن زمــــان کــــه عاشــــق زار اســــت و مســــت مــــــی نیایــــــد بــــــا خــــــود و رســــــوا شــــــود

ودمی بــــــس کهنــــــه زانــــــرو کــــــار کــــــردبـــــــــــــق جـــــــوان ـــــــه و عش ـــــــی کهن ـــــــري را م پــــت ــــیدا و مس ــــی ش ــــق و م ــــد از عش ــــري ش پــــــاهرو ــــــت شــــــدم ای م ــــــی طاق ــــــت ب گفــــــت ــــــت پرس ــــــتم ب ــــــیاری نگش ــــــر بهش گـــــی ـــــن زمـــــان شـــــاه من دخـــــرتش گفـــــت ایــــودی خــــام خــــام ــــن در عشــــق ب پــــیش از ایــــــک ترســــــایان رســــــید چــــــون خــــــرب نزدی شـــــــیخ را بردنـــــــد ســـــــوی دیـــــــر مســـــــت

ۀ زنــــــــار شــــــــدشــــــــیخ چــــــــون درحلقــــــــــــــــــــن خویشــــــــــــنت آزاد کــــــــــــرد دل ز دی بعـــــــد چنـــــــدین ســـــــال ایمـــــــان درســـــــتــــرد ــــش ک ــــن دروی ــــت خــــذالن قصــــد ای گفـــــنم ـــــان ک ـــــن فرم ـــــد ازی ـــــد بع ـــــه گوی هرچــــــــت ــــــــت پرس ــــــــودم ب ــــــــیاری نب روز هش بـــــس کســـــا کـــــز خمـــــر تـــــرک دیـــــن کنـــــد شـــــیخ گفـــــت ای دخـــــرت دلـــــرب چـــــه مانـــــد خمــــــر خــــــوردم بــــــت پرســــــتیدم ز عشــــــق کــــس چــــو مــــن در عاشــــقی رســــوا نشــــد

دعــــــــــوی او رفــــــــــت و الف او رســــــــــیدــــاک ــــت پ ــــود یکســــر رف هــــر چــــه دیگــــر ب همچــــــو دریــــــا جــــــان او پرشــــــور کــــــردــــــت ــــــا زدس ــــــارگی آنج ــــــد یکب ــــــیخ ش ش مــــــی نرتســــــید از کــــــس و ترســــــا شــــــد اوـــــــد در گـــــــردنش ـــــــت تادســـــــتی کن خواســـــــی ـــــــوی دار ن ـــــــق و دع ـــــــدعی در عش م عاشــــــــــقی را کفــــــــــر بایــــــــــد پایــــــــــدار

ب ایــــــن زلــــــف پــــــرخم داری ئــــــیمــــــذهـــــــود عشـــــــق کـــــــار سرســـــــری زانکـــــــه نب بـــــا مـــــن ایـــــن دم دســـــت در گـــــردن کنـــــی خیـــــــز و رو اینـــــــک عصـــــــا اینـــــــک رداــــــا بنهــــــاده بــــــود ــــــت بــــــر قض دل ز غفلــــــود ــــــتی نب ــــــر هس ــــــس او را س ــــــک نف یـــــت ـــــه ز دس ـــــم رفت ـــــاده ه ـــــا افت ـــــم ز پ ه مـــــــی نرتســـــــد از کـــــــس و ترســـــــا شـــــــودــــــرد ــــــار ک ــــــون پرگ ــــــته چ ــــــیخ را سرگش ش

ی چــــــون تــــــواندلــــــربش حاضــــــر صــــــبور مســـــت و عاشـــــق چونبـــــود رفتـــــه ز دســـــت

ـــــی ـــــه م ـــــدل چ ـــــن بی ـــــو از م ـــــواهی بگ خ پـــیش بـــت مصـــحف بســـوزم مســـت مســـتــــــــــی ــــــــــراه من ــــــــــدار و هم ــــــــــق دی الی خــــوش پــــزی چــــون پختــــه گشــــتی والســــالم کانچنــــــــان شــــــــیخی ره ایشــــــــان گزیــــــــدـــــــار بســـــــت ـــــــا زن ـــــــد ت بعـــــــد از آن گفتنــــــــد ــــــــار ش ــــــــش زد و در ک ــــــــه را آت خرق نــــــی ز کعبــــــه نــــــی ز شــــــیخی یــــــاد کــــــردــــــت ــــــش بشس ــــــاوۀ روی ــــــني نوب ــــــن چن ایــــــویش کــــــرد ــــــار خ ــــــازاده ک ــــــق ترس عش زیــــــن بــــــرت چبــــــود کــــــه کــــــردم آن کــــــنم بــــت پرســــتیدم چــــو گشــــتم مســــت مســــتـــــــــد ـــــــــن کن ـــــــــث ای بیشـــــــــکی ام الخبائ هرچــــه گفتــــی کــــرده شــــد دیگــــر چــــه مانــــد کـــس ندیـــده اســـت آنچـــه مـــن دیـــدم ز عشـــقــــــان شــــــیدا نشــــــد ــــــان شــــــوخی چن از چن

نجــــــه ســــــال را هــــــم بــــــود بــــــازقــــــرب پـــــني بـــــر جســـــت چســـــت ذره عشـــــق از کمـــــد عشـــــق ازیـــــن بســـــیار کـــــرده اســـــت و کن تختـــــه کعبـــــه اســـــت ابجـــــد خـــــوان عشـــــق ایـــــن همـــــه خـــــود رفـــــت بـــــر گـــــو انـــــدکیـــــل بـــــود ـــــو براص ـــــل ت ـــــون بنـــــای وص چ وصـــــــــــل بایـــــــــــد آشـــــــــــنائی یـــــــــــافنتــــــري ــــــري اس ــــــای پ ــــــت ک ــــــرت گف ــــــاز دخ بـــــــــرب ـــــــــرا ای بیخ ـــــــــد ت ـــــــــیم و زر بای س

گــــــري و روچــــــون نــــــداری زر ســــــر خــــــود ـــــاش ـــــرد ب ـــــبک رو ف ـــــید س ـــــو خورش همچــــــر ــــــیم ب ــــــد س ــــــرو ق ــــــت ایس ــــــیخ گف شـــــار ـــــا نگ ـــــو ای زیب ـــــز ت ـــــدارم ج ـــــس ن ک هــــــــر دمــــــــی نــــــــوعی دگــــــــر انــــــــدازیمــــــود ــــــو بخــــــوردم هرچــــــه ب خــــــون دل بیت در ره عشــــــق تــــــو هــــــر چــــــم بــــــود شــــــدــــــــــــد داری بیقــــــــــــرارم ز انتظــــــــــــار چن

انـــــــد جملـــــــۀ یـــــــاران ز مـــــــن برگشـــــــتهــــن چــــون کــــنم ــــان م ــــني ایشــــان چن ــــو چن ت

دارم ای عیســـــی سرشـــــت مـــــی دوســـــت تـــــرـــــــرد او ـــــــد م ـــــــت چـــــــون شـــــــیخ آم عاقب گفـــــــــت کـــــــــابني مـــــــــرا ای مســـــــــتهام چونکــــــه ســــــاىل بگــــــذرد بــــــا تــــــو بهــــــمــــــت ــــــر نتاف ــــــان س ــــــان جان ــــــیخ از فرم شــــــــار ــــــــري کب ــــــــه و پ ــــــــیخ کعب ــــــــت ش رف در نهـــــاد هـــــر کســـــی صـــــد خـــــوک هســـــت

بـــــری ای هـــــیچکس تـــــو چنـــــان ظـــــن مـــــی در درون هــــــر کســــــی هســــــت ایــــــن خطــــــرــــــۀ ــــــو زخــــــوک خــــــویش اگــــــر آگــــــه ن ت

قـــــــدم در ره نهــــــی ای مـــــــرد کـــــــار گــــــر خــــوک کــــش بــــت ســــوزدر صــــحرای عشــــقــــــد ــــــائی گزی ــــــیخ ترس ــــــون ش ــــــت چ عاقب

درمانــــــده ســــــخت هــــــم نشــــــینانش همــــــهــــــــــــاری او ــــــــــــد آن گرفت چــــــــــــون بدیدنـــــــــــد ـــــــــــذالن او بگریختن ـــــــــــه از خ جمل

ــــــــی ــــــــوج م ــــــــای راز م ــــــــم دری زد در دلــــــا ــــــرد م ــــــتب ــــــوح نخس ــــــر ل ــــــر س را ب

ـــــــد خرقـــــــه را زنـــــــار کـــــــرده اســـــــت و کنـــــــق ـــــــرگردان عش ـــــــب و س ـــــــناس غی سرش تــــا تــــو کــــی خــــواهی شــــدن بــــا مــــن یکــــی هرچــــــه کــــــردم بــــــر امیــــــد وصــــــل بــــــود چنـــــــــد خـــــــــواهم در جـــــــــدائی تـــــــــافنت مــــــن گــــــران کــــــابینم و تــــــو بــــــس فقــــــري کـــــی شـــــود بـــــی ســـــیم کـــــار تـــــو چـــــو زرــــــــن ای پــــــــري و رو ــــــــۀ بســــــــتان ز م نفق

د بـــــــاشصــــــرب کـــــــن مردانــــــه وار و مـــــــرــــــد نیکــــــو مــــــی ــــــری الحــــــق بســــــر عه ب

دســــت از ایــــن شــــیوه ســــخن آخــــر بــــدار در ســـــــــر انـــــــــدازی بســـــــــر انـــــــــدازیمـــــود ـــــه ب ـــــر چ ـــــردم ه ـــــو ک ـــــار ت ـــــر ک در ســــــد ــــــود ش ــــــان و س ــــــالم و زی ــــــر و اس کف تـــــو نـــــدادی ایـــــن چنـــــني بـــــا مـــــن قـــــرار

انــــــــد دشــــــــمن جــــــــان مــــــــن سرگشــــــــتهــنم ــون ک ــن چ ــان م ــه ج ــد و ن ــه دل مان ــون ن چــــــو در بهشــــــ ــــــو در دوزخ کــــــه بیت تبــــــا ت

ــــــــــر درد او ــــــــــاه را ب ســــــــــوخت دل آن مـــــــــام ـــــــــاىل تم ـــــــــدت س ـــــــــانی بای خوکبــــــــادی و غــــــــم ــــــــذاریم در ش ــــــــر بگ عمــــــان برنتافــــــت ــــــد ز جان کانکــــــه ســــــر تاب خوکبــــــــــانی کــــــــــرد ســــــــــاىل اختیــــــــــار خــــــوک بایــــــد کشــــــت یــــــا زنــــــار بســــــتــــــس ــــــاد و ب ــــــري را افت کــــــاین خطــــــر آن پـــــــفر ـــــــد در س ـــــــرون آرد چـــــــو آی ســـــــر بـــــــۀ ـــــــرد ره ن ـــــــذوری کـــــــه م ســـــــخت مع

ی صــــد هــــزارهــــم بــــت و هــــم خــــوک بینــــــــه همچــــون شــــیخ شــــو رســــوای عشــــق ورنـــــــــد ـــــــــام روم شـــــــــد غوغـــــــــا پدی در تم مـــات و حـــريان خســـته جـــان و تـــريه بخـــت بــــــــــــــاز گردیدنــــــــــــــد از یــــــــــــــاری او

ـــــــداز ـــــــر ســـــــر ریختن غـــــــم اوخـــــــاک ب

بـــــــود یـــــــاری در میـــــــان جمـــــــع چســـــــتـــــــاز مـــــــی ـــــــه ب روم امشـــــــب بســـــــوی کعب

یـــــا همـــــه همچـــــون تـــــو ترســـــائی کنـــــیمــــــــــن را ــــــــــراداریم از ای ــــــــــا ت ــــــــــازی ه ب

ـــــــن چنـــــــني تنهـــــــات نپســـــــندیم مـــــــا ای یــــــا چــــــو نتــــــوانیم دیــــــدت ایــــــن چنــــــني معتکـــــــــف در کعبـــــــــه بنشـــــــــینیم مـــــــــا شــــــیخ گفتــــــا جــــــان مــــــن پــــــر درد بــــــود تــــــا مــــــرا جانســــــت دیــــــرم جــــــای بــــــس

ایـــــــد مـــــــی ندانیـــــــد ار چـــــــه بـــــــس آزاده گــــــــر شــــــــما را کــــــــار افتــــــــادی دمــــــــیــــــــــز ــــــــــان عزی ــــــــــد ای رفیق ــــــــــاز گردی بــــــد راســــــت ــــــر گوئی گــــــر زمــــــا پرســــــند ب

ــــر مانــــدچشــــم پــــر خــــون ود ــــن پــــر زه هـــــــان ندهـــــــد رضـــــــا هـــــــیچ کـــــــافر درجهــــــــــــــــدش ز دور روی ترســــــــــــــــائی نمودن زلـــــف او چـــــون حلقـــــه در حلقـــــش فکنـــــدـــــــرا در ســـــــرزنش گـــــــريد کســـــــی گـــــــر مـــــر ـــــه س ـــــن دارد ن ـــــه ب ـــــه ن ـــــني ره ک در چن ایـــــــن بگفـــــــت و روی از یـــــــاران بتافـــــــت عاقبـــــــت رفتنـــــــد ســـــــوی کعبـــــــه بـــــــاز بســـــــکه یــــــــاران در غمــــــــش بگریســــــــتندــــــــــــدۀ ــــــــــــا مان ــــــــــــان در روم تنه شیخشــــــود ــــــاری چســــــت ب ــــــه ی شــــــیخ را در کعب بــــــــود بــــــــس بیننــــــــده و بــــــــس راهــــــــربـــــه شـــــد ســـــوی ســـــفر شـــــیخ چـــــون از کعب

جـــــای هچـــــون مریـــــد شـــــیخ بـــــاز آمدبـــــ بــــــاز پرســــــید از مریــــــدان حــــــال شـــــــیخ کــــــز قضــــــا او را چــــــه شــــــاخ آمــــــد بــــــرب

ــــــک مــــــویش ببســــــتمــــــوی ترســــــائی بیــــف و خــــال عشــــق مــــی ــــا زل ــــون ب ــــازد کن ب

ــــــــــــت او ــــــــــــته از طاع ــــــــــــتها برداش دســــــــان آن ــــــــن زم خواجــــــــۀ بســــــــیار دردای

ــــاخت ــــادین بس ــــس ب ــــا را گرچــــه ب ــــیخ م ش چــــون مریــــد ایــــن قصــــه بشــــنید از شــــگفت

د کـــــه ای در کارسســـــتپـــــیش شـــــیخ آمـــــــــــــت راز ــــــــد گف ــــــــان بازبای چیســــــــت فرمـــــــیم ـــــــوائی کن ـــــــیش رس ـــــــویش را در ک خـــــرگ راه و ســـــاز گرچـــــه مـــــا را نیســـــت ب

ــــــــاه ــــــــدیم م ــــــــار بربن ــــــــو زن ــــــــو ت مچـــــــــني ـــــــــن زم ـــــــــو زی ـــــــــزیم بیت زود بگری

ـــــــی ـــــــیم آنچـــــــه م ـــــــا نبین ـــــــا ت ـــــــیم م بین هــــــر کجـــــــا خواهیــــــد بایـــــــد رفـــــــت زود دخــــــــرت ترســــــــای روح افــــــــزای بــــــــس

ایــــــــد زانکــــــــه اینجــــــــا کــــــــار ناافتــــــــاده همـــــــدمی بـــــــودی مـــــــرادر هـــــــر غمـــــــی مـــــی نـــــدانم تـــــا چـــــه خواهـــــد بـــــود نیـــــز کـــــان زپـــــا افتـــــاده ســـــر گـــــردان کجاســـــت

ر مانــــــــــددر دهـــــــــان اژدهــــــــــای قهــــــــــ آنچـــــــه کـــــــرد آن پـــــــري اســـــــالم از قضـــــــاـــــن و شـــــیخی ناصـــــبور ـــــل و دی شـــــد ز عق

خلقـــــــــش فکنـــــــــد ۀدر دهـــــــــان جملـــــــــ گـــــو در ایـــــن ره ایـــــن چنـــــني افتـــــد بســـــی کــــــس مبــــــادا ایمــــــن از خــــــوف و خطــــــرـــــــانی را ســـــــوی خوکـــــــان شـــــــتافت خوکبـــــداز ـــــن در گ ـــــوخنت ت ـــــان در س ـــــده ج مان

زیســــــتند مردنــــــد و گــــــه مــــــی گــــــاه مــــــیـــــــر بـــــــاد و ترســـــــا ما ـــــــدۀداده دیـــــــن ب ن نمـــــــود در ارادت ســـــــخت و ثابـــــــت مـــــــی

گــــــــــاه تــــــــــر زو نبــــــــــودی شــــــــــیخ را آـــــــــود آنجایگـــــــــه حاضـــــــــر مگـــــــــر او نب بـــــود از شـــــیخش تهـــــی خلـــــوت ســـــرایـــــــدش همـــــــه احـــــــوال شـــــــیخ ـــــــاز گفتن بـــــــد بســـــــر ـــــــدر او را چـــــــه کـــــــار آم وز ق راه بــــــر ایمــــــان ز صــــــد ســــــویش ببســــــت خرقـــــه گشـــــتش مخرقـــــه حـــــالش محـــــال

ــــــی ــــــانی م ــــــاعت او خوکب ــــــن س ــــــد ای کنــــــــه را ــــــــار کــــــــردســــــــجۀ صــــــــد دان زن

از کهــــــن گــــــربی کنــــــون نتــــــوان شــــــناخت روی چــــــــون زر کــــــــرد و زاری در گرفــــــــت

ـــــــان ـــــــر دامن ـــــــت ای ت ـــــــدان گف ـــــــا مری بــــــد هــــــزار ــــــاده بایــــــد ص ــــــار کــــــار افت ی گـــــر شـــــما بودیـــــد یـــــار شـــــیخ خـــــویشـــــاری بـــــود؟ ـــــن ی ـــــر ای ـــــاد آخ ـــــرمتان ب شـــــار دســـــت ـــــر زن ـــــاد آن شـــــیخ ب چـــــون نه

بایســـــــت شـــــــد از بـــــــرش عمـــــــدا نمـــــــی وافـــــــق بودنســـــــتایـــــــن نـــــــه یـــــــاری و م

ــــــود ــــــاور ب ــــــار خــــــویش را ی ــــــه ی ــــــر ک ه وقـــــــت ناکـــــــامی تـــــــوان دانســـــــت یـــــــارـــــــگ ـــــــاد در کـــــــام نهن شـــــــیخ چـــــــون افت عشـــــــق را بنیـــــــاد بـــــــر ناکـــــــامی اســـــــت جملـــــه گفتنـــــد آنچـــــه گفتـــــی پـــــیش ازیـــــنــــــــم ــــــــا او به ــــــــا ب عــــــــزم آن کــــــــردیم تــــــــریم ــــــــوائی خ ــــــــیم و رس ــــــــد بفروش زهــــــــد شــــــــیخ کارســــــــاز ــــــــک روی آن دی لیـــــود ـــــیخ س ـــــا ش ـــــاری م ـــــد از ی ـــــون ندی چ

ــــــا ــــــاز م ــــــتیم ب ــــــم او گش ــــــر حک ــــــه ب همــــــد بعــــــد از آن اصــــــحاب را گفــــــت آن مری جـــــــز درحـــــــق نیســـــــتی جـــــــای شـــــــماـــــــــیش حـــــــــق ـــــــــم داشـــــــــنت در پ در تظل خــــــود چــــــرا از شــــــیخ کردیــــــد احــــــرتازـــز خـــویش ـــن ســـخن از عج ـــنودند ای چـــون شـــت چـــه ســـود ـــن خجل ـــون ازی مـــرد گفـــت اکنــــــــــا ــــــــــیم م ــــــــــق باش ــــــــــاه ح الزم درگــــــــــريهن پوشــــــــــیم از کاغــــــــــذ همــــــــــه پ

ــــــــ ــــــــه ســــــــوی روم رفتن د از عــــــــربجملـــــد هـــــزار ـــــی را ص ـــــر در حـــــق هـــــر یک بـــــــام ـــــــا چـــــــل شـــــــبانروز تم ـــــــان ت همچنــه خــواب ــود و ن ــه خــور ب ــه را چــل شــب ن جملـــــــــاک ـــــــــوم پ از تضـــــــــرع کـــــــــردن آن ق سبزپوشـــــــــــان در فـــــــــــراز و در فـــــــــــرود آخراالمــــــر آنکــــــه بــــــود او پــــــیش صــــــفـــــــاز ـــــــد پاکب ـــــــد چـــــــل شـــــــب آن مری بعـــــــــادی برآمـــــــــد مشـــــــــکبار صـــــــــبحدم ب

آیـــــد چـــــو مـــــاه مصـــــطفی را دیـــــد مـــــی

در وفـــــــاداری نـــــــه مـــــــردان نـــــــه زنـــــــانـــــــني روزی بکـــــــار یـــــــار نایـــــــد جـــــــز چنــــــــد پــــــــیش ــــــــه نگرفتی ــــــــاری از چ راه ی حـــــــــق شناســـــــــی و وفـــــــــاداری بـــــــــود؟

بایســـــــت بســـــــت جملـــــــه را زنـــــــار مـــــــیـــــد ـــــت ش ـــــا شایس ـــــود کج ـــــا خ ـــــري ترس غ کانچـــــــه گردیـــــــد از منـــــــافق بودنســــــــت

ر بایـــــــد بـــــــود اگـــــــر کـــــــافر شـــــــودیـــــــا خــــــود بــــــود در کــــــامرانی صــــــد هــــــزارـــــــگ ـــــــام ونن ـــــــد از ن ـــــــه زو بگریختن جملـــــت ـــــامی اس ـــــد از خ ـــــر سرکش ـــــه زینس هرک بارهـــــــا گفتـــــــیم بـــــــا او بـــــــیش ازیـــــــنــــــــادی و غــــــــم ــــــــذاریم در ش ــــــــر بگ عمــــــریم ــــــائی خ ــــــدازیم و ترس ــــــر ان ــــــن ب دی کــــــز بــــــر او یــــــک بیــــــک گــــــردیم بــــــازـــــــــــــد مـــــــــــــا را شـــــــــــــیخ زود بازگردانی

نهفتــــــــــــیم رازقصــــــــــــه بــــــــــــرگفتیم و نـــــــد ـــــــودی برمزی ـــــــار ب ـــــــما را ک ـــــــر ش گ در حضورســــــــــــتی ســــــــــــراپای شــــــــــــماـــــبق ـــــر س ـــــر آن دیگ ـــــردی ب ـــــی ب ـــــر یک هـــــــاز ـــــــتید ب ـــــــه گش ـــــــر چ ـــــــق به از در حـــــن ســـــر ز پـــــیش بـــــر نیاوردنـــــد یـــــک تـــــــــزیم زود ـــــــــاد برخی کـــــــــار چـــــــــون افت

پاشـــــــیم مـــــــا در تظلـــــــم خـــــــاک مـــــــی در رســـــــیم آخـــــــر بشـــــــیخ خـــــــود همـــــــهـــــــان روز و شـــــــب ـــــــتند پنه معتکـــــــف گش

ری بـــــــود کـــــــارگـــــــه شـــــــفاعت گـــــــاه زاـــــد هـــــیچ از یـــــک مقـــــام ـــــه پیچیدن ســـــر نــــه آب ــــان و ن ــــه ن ــــل روزن ــــب چ ــــو ش همچ در فلـــــــک افتـــــــاد جوشـــــــی صـــــــعبناکـــــــــود ـــــــــاتم کب ـــــــــه پوشـــــــــیدند از م جمل

بــــــــر هــــــــدف آمــــــــدش تــــــــري دعــــــــائیـــــاز ـــــه ب ـــــوت از خـــــودر فت ـــــدر خل ـــــود ان ب شــــــد جهـــــــان کشـــــــف بـــــــر دل آشـــــــکار دربـــــــــر افکنـــــــــده دو گیســـــــــوی ســـــــــیاه

ــــــــــــــاب روی او ســــــــــــــایۀ حــــــــــــــق آفت نمــــــــود خرامیــــــــد و تبســــــــم مــــــــی مــــــــی

آن مریــــد او را چــــو دیــــد از جــــای جســــت رهنمـــــــــای خلقـــــــــی از بهـــــــــر خـــــــــدایـــــد ـــــس بلن ـــــت ب ـــــت ای بهم ـــــطفی گف مصـــــــت کـــــــار خـــــــویش کـــــــرد ـــــــت عالی هم در میــــــــان شــــــــیخ و حــــــــق از دیرگــــــــاهــــــــــــتیم ــــــــــــار از راه او برداش ــــــــــــن غب ای کـــــــــردم از بهـــــــــر شـــــــــفاعت شـــــــــبنمی آن غبــــــــــــار اکنــــــــــــون ز ره برخاســــــــــــته

یقـــــني میـــــدان کـــــه صـــــد عـــــالم گنـــــاهتـــــو ــــــد مــــــوج زن بحــــــر احســــــان چــــــون درآی مــــــــرد از شــــــــادی آن مــــــــدهوش شــــــــدگـــــــــاه کـــــــــرد جملـــــــــۀ اصـــــــــحاب را آــــــــان و دوان ــــــــا اصــــــــحاب گری رفــــــــت ب شـــــــیخ را دیدنـــــــد چـــــــون آتـــــــش شـــــــده هــــــم فکنـــــــده بــــــود نـــــــاقوس از دهـــــــان هـــــــــم کـــــــــاله گـــــــــرب کـــــــــی انداختـــــــــه شـــــــیخ چـــــــون اصـــــــحاب را از دور دیـــــــد دهــــم زخجلــــت جامــــه بــــر تــــن چــــاک کــــر

فشـــاند گـــاه چـــون ابـــر اشـــک خـــونني مـــیــــــردۀ گــــــردون بســــــوخت گــــــه ز آهــــــش پـــــــــرآن و خـــــــــرب حکمـــــــــت و اســـــــــرار قـــــــارگی ـــــــدش یکب ـــــــاد آم ـــــــا ی ـــــــه ب جمل چـــــــون بحـــــــال خـــــــود فـــــــرو نگریســـــــتیــــــود همچــــــو گــــــل از خــــــون دل آغشــــــته بــــــــان اصــــــــحابنا ــــــــدش چن چــــــــون بدیدنـــــــه ـــــــردان هم ـــــــر گ ـــــــد س ـــــــیش او رفتن پــــــــرده راز ــــــــی ب ــــــــد ای پ ــــــــیخ را گفتن ش

ــــر و ــــت از ره کف ــــت خاس ــــان نشس ــــس ایم پ مــــــــــوج زد ناگــــــــــاه دریــــــــــای قبــــــــــول ایـــــن زمـــــان شـــــکرانه عـــــالم عـــــالم اســـــتـــــــار ـــــــای ق ـــــــه از دری ـــــــزد را ک ـــــــکر ای شـــــــیاه ـــــــن را س ـــــــرد روش ـــــــد ک ـــــــه دان آنک آتشـــــــــی از توبـــــــــه چـــــــــون بفـــــــــروزد او

ـــان جـــان وقـــف هـــر یـــک مـــوی او صـــد جهــــویش ــــیخ ــــم م ــــدر او گ ــــان ان ــــود را ج نم

کــــــای نبــــــی اللــــــه دســــــتم گــــــري دســــــتـــــای ـــــش نم ـــــد راه ـــــراه ش ـــــا گم ـــــیخ م شــــــد رو کــــــه شــــــیخت را بــــــرون کــــــردم زبن دم نـــــــزد تـــــــا شـــــــیخ را در پـــــــیش کـــــــرد بـــــــود گـــــــردی و غبـــــــاری بـــــــس ســـــــیاهــــــــــــتیم ــــــــــــتش نگذاش ــــــــــــان ظلم در میــــــــــی ــــــــــار او هم ــــــــــر روزگ ــــــــــر ب منتشــــــــــته ــــــــــه برخاس ــــــــــته گن ــــــــــه بنشس توبــــــــزد ز راه ــــــــه برخی ــــــــک توب ــــــــف ی از تــــــــــاه مــــــــــرد و زن محــــــــــو گردانــــــــــد گنــــــــرۀ زد کاســــــــمان در جــــــــوش شــــــــد نع

کـــــــــــرد مژدگـــــــــــانی داد و عـــــــــــزم راهـــــــان ـــــــیخ خوکب ـــــــزد ش ـــــــید او ن ـــــــا رس ت در میـــــــــان بیقـــــــــراری خـــــــــوش شـــــــــده هـــــــم گسســـــــته بـــــــود زنـــــــار از میـــــــانـــــــــه ـــــــــش پرداخت ـــــــــائی دل ـــــــــم ز ترس هـــــــــد ـــــــــور دی ـــــــــان ن ـــــــــنت را در می خویشــــرد ــــر خــــاک ک ــــر س ــــم بدســــت عجــــز ب هـــــريین میفشـــــان دگـــــاه دســـــت از جـــــان ش گــــه ز خجلــــت بــــر تــــن او خــــون بســــوختــــــد از ضــــــمريش ســــــر بســــــر شســــــته بودنـــــــارگی ـــــــل و از بیچ ـــــــت از جه ـــــــاز رس بـــــــــــتی ـــــــــــادی و بگریس در ســـــــــــجود افت وز خجالــــــت درعــــــرق گــــــم گشــــــته بــــــودـــــــــتال ـــــــــادی مب ـــــــــدوه ش ـــــــــده در ان مان

ــــــی ــــــ وز پ ــــــهش ــــــان هم ــــــان افش کرانه ج یدتو بــــــازشــــــمیــــــغ شــــــد از پــــــیش خور

بــــــت پرســــــت روم شــــــد یــــــزدان پرســــــت کــــــار تــــــو رســــــول شــــــد شــــــفات خــــــواه

شـــکر کـــن حـــق را چـــه جـــای مـــاتم اســـت کـــــرد راهـــــی همچـــــو خورشـــــید آشـــــکارـــــــاه ـــــــدین گن ـــــــا چن ـــــــد داد ب ـــــــه دان توب هرچـــــه باشـــــد جملـــــه در هـــــم ســـــوزد او

کــــــنم زیــــــن جایگــــــاهقصــــــه کوتــــــه مــــــی شــــیخ غســــلی کــــرد و شــــد در خرقــــه بــــازــــــا ز خــــــواب ــــــد دخــــــرت ترس چــــــون درآمــــــــــ ــــــــــاب آنگــــــــــاه بگشــــــــــاده زب انآفت

ــــــــاش مــــــــذهب او گــــــــري و خــــــــاک او ببـــــــاز ـــــــا حج ـــــــو ب ـــــــد در ره ن ـــــــو آم او چــــــــــــراه او درآی ــــــــــــودی ب ــــــــــــزنش ب رهــــــاش ــــــره بب ــــــون هم ــــــردی کن از رهــــــش بــــــــا از آن نیکــــــــو خطــــــــاب ــــــــرت ترس دخ در دلـــــــــش دردی درآمـــــــــد ای عجـــــــــب آتشـــــــی در جـــــــان ســـــــر مســـــــتش فتـــــــاد مـــــــی ندانســـــــت او کـــــــه جـــــــان بیقـــــــرارــــــــب عــــــــالمی ــــــــد خــــــــود را در عجای دی

نیســــــــت عــــــــالمی کانجــــــــا نشــــــــان راه در زمــــــان آن نــــــاز و نخــــــوت و انطــــــرب نعــــــــره زن جامــــــــه دران بــــــــريون دویــــــــدــــــــمی نــــــــاتوان ــــــــر درد و جس ــــــــادىل پ ب

ــــی ــــون م ــــه در خ ــــری غرق ــــو اب ــــد همچ دویــــی ــــت م ــــحرا و دش ــــر ص ــــه ب ــــت او ک ندانس

ــــــی ــــــته م ــــــاجز و سرگش ــــــوش ع ــــــد خ نالی گفــــت بــــا عجــــز و نیــــاز هــــر زمــــان مــــی

ام عــــــــــــورتی درمانــــــــــــده و بیچــــــــــــاره زدم مـــــــــــرد راه چـــــــــــون تـــــــــــوئی را ره

ــــــــت را بنشــــــــان ز جــــــــوش بحــــــــر قهاریـــــر مـــــن مســـــکني مگـــــري هرچـــــه کـــــردم بـــــــــــد از درون ـــــــــــالم کردن ـــــــــــیخ را اع شــــــــا ــــــــاه م ــــــــا درگ ــــــــت ب ــــــــنائی یاف آشــــــاز شــــــو ــــــت ب ــــــیش آن ب ــــــاز گــــــرد و پ ب شــــــیخ حــــــاىل بازگشــــــت از ره چــــــو بــــــاد جملـــــه گفتنـــــدش ز ســـــر بـــــازت چـــــه بـــــود

ــــــی ــــــازی م ــــــار دیگــــــر عشــــــق ب ــــــی ب کنـــــت ـــــان بگف ـــــا ایش ـــــیخ ب ـــــرت ش ـــــال دخ ح

بش ز پــــــس رفتنــــــد بــــــازشــــــیخ و اصــــــحا دیدنــــــــــد چــــــــــون زر روی او زرد مــــــــــی

ســــــر برهنــــــه پــــــا برهنــــــه جامــــــه چــــــاک

بودشــــــــان القصــــــــه حــــــــاىل عــــــــزم راهـــــت بـــــا اصـــــحاب خودســـــوی حجـــــاز رف مــــــوج زد نــــــور از دلــــــش چــــــون آفتــــــابـــــیخت روان ـــــی ش ـــــو از پ ـــــان ش ـــــت ه گفــــــــا ــــــــاک او بب ــــــــدش کــــــــرده پ شای پلی

در حقیقـــــــــت تـــــــــو ره او گـــــــــري بـــــــــازـــــای ـــــی نم ـــــو همراه ـــــد ت ـــــراه آم ـــــون ب چـــــاش ـــــه بب گ ـــــی آ ـــــی آگه ـــــن ب ـــــد ازی چنـــــــاب ـــــــیچ و ت ـــــــار هـــــــزاران پ شـــــــد گرفتـــــــــــب ـــــــــــرارش کـــــــــــرد آن درد از طل بیقــــــــاد دســــــــت در دل زد دل از دســــــــتش فتـــــــــــار ـــــــــــم آرد بب ـــــــــــه تخ در درون او چــــــــودش همــــــــدمی ــــــــاد و نب کــــــــارش افتگـــــاه نیســـــت ـــــان آ ـــــد شـــــد زب ـــــگ بای گن

خــــــت ازوی ای عجــــــبهمچــــــو بــــــاران ریـــــد ـــــان خـــــون دوی ـــــر ســـــر در می خـــــاک بــــــــدان شــــــــد روان ــــــــی شــــــــیخ و مری از پ

ــــــی ــــــی م ــــــد داده دل از دســــــت و در پ دوی بایــــــد گذشــــــت از کــــــدامني ســــــوی مــــــی مالیـــــد خـــــوش روی خـــــود در خـــــاک مـــــی

کـــــــــــــای کـــــــــــــریم راه دان کارســـــــــــــاز ام از دیــــــــــــــــــــار و خانمــــــــــــــــــــان آواره

گـــــه زدم ـــــی آ ـــــن کـــــه ب ـــــر م ـــــزن ب ـــــو م تـــــــوش مـــــــن ندانســـــــتم خطـــــــا کـــــــردم بپـــــــري ـــــــدین مگ ـــــــرا بی ـــــــذیرفتم م ـــــــن پ دیــــــــرون ــــــــائی ب ــــــــرت ز ترس ــــــــد آن دخ کامــــــا ــــــان در راه م ــــــن زم ــــــاد ای ــــــارش افت ک بـــــا بـــــت خـــــود همـــــدم و همـــــراز شـــــوـــــــــاد ـــــــــدان اوفت ـــــــــاز شـــــــــوری در مری بــــود ــــه ب ــــازت چ ــــک و ت ــــدین ت ــــه و چن توب

کنــــــی نمــــــازی مــــــی بــــــا نیــــــازی بــــــی هـــــر کـــــه آن بشـــــنید تـــــرک جـــــان بگفـــــت تــــــا رســــــید آنجــــــا کــــــه بــــــود آن دلنــــــواز

درگــــــــرد ره گیســــــــوی او گــــــــم شــــــــده بـــــــر مثـــــــال مـــــــردۀ بـــــــر روی خـــــــاک

چــــــون بدیــــــد آن مــــــاه شــــــیخ خــــــویش راـــــواب ـــــی خ ـــــار را از غش ـــــربد آن ی ـــــس ب پـــــر شـــــیخ آن نگـــــار ـــــد ب چـــــون نظـــــر افکنـــــــد دیـــــــده بـــــــر عهـــــــد و وفـــــــای او فکنــــــو جــــــانم بســــــوخت گفــــــت از تشــــــویر تــــــوم ــــــه ش گ ــــــا آ ــــــرده ت ــــــن پ ــــــرفکن ای ب

ــــــالم و ب ــــــن اس ــــــقعرضــــــه ک ــــــا راه ح نم شــــــــیخ بـــــــــر وی عرضــــــــۀ اســـــــــالم دادـــــــان ـــــــت روی از اهـــــــل عی چونشـــــــد آن بـــــــت ـــــــر آن صـــــــنم چـــــــون راه یاف آخراالم

ــــــی ــــــان ب ــــــش از ذوق ایم ــــــد دل ــــــرار ش ق گفـــــت شـــــیخا طاقـــــت مـــــن گشـــــت طـــــاق

نخاکـــــــــدان پـــــــــر صـــــــــداعیروم ز مـــــــــیـــــاه خواهـــــد شـــــد ســـــخن ـــــرا کوت چـــــون م ایـــن بگفـــت آن مـــاه و دســـت از جـــان فشـــاندـــــــ ـــــــر می ـــــــابش زی ـــــــان آفت ـــــــت پنه غگشـــــــاز ـــــــر مج ـــــــن بح ـــــــود او دری ـــــــرۀ ب قط

رویـــــم جملـــــه چـــــون بـــــا وی ز عـــــالم مـــــیــــــق ــــــی در راه عش ــــــد بس ــــــني آم ــــــن چن ای

ـــــی ـــــه م ـــــت هرچ ـــــن اس ـــــد در ره ممک گوینـــــــنود ـــــــد ش ـــــــرار نتوان ـــــــن اس ـــــــس ای نف ایــــــن بگــــــوش جــــــان و دل بایــــــد شــــــنودــــس هــــر دم ســــخت شــــد ــــا نف ــــگ دل ب جن

غشـــــــی بگرفـــــــت آن بـــــــت دلـــــــریش را شـــــیخ بـــــر رویـــــش فشـــــاند از دیـــــده آبـــــار ـــــر به ـــــاران گشـــــت چـــــون اب اشـــــک ب خــــــویش را در دســــــت و پــــــای اوفکنــــــدـــــوخت ـــــوانم بس ـــــرده نت ـــــن در پ ـــــیش ازی بــــــــرد ره شــــــــوم ــــــــا کــــــــه م ــــــــا ت راه بنمگـــــــاه حـــــــق ای گـــــــزین شـــــــیخ مـــــــه آ غلغلـــــــــی در جملـــــــــۀ یـــــــــاران فتـــــــــادـــــد آن زمـــــان اشـــــک بـــــاران مـــــوج زن شـــــــت ـــــــاه یاف ـــــــش ناگ ـــــــان در دل ذوق ایم

ـــــــی ـــــــد گـــــــرد او ب غمگســـــــار غـــــــم درآمـــــــت مـــــــی ـــــــراق هـــــــیچ طاق ـــــــارم در ف نی

الــــــــوداع ای شــــــــیخ عــــــــالم الـــــــــوداع عــــــاجزم عفــــــوم کــــــن و خصــــــمی مکــــــن نـــــیم جـــــانی داشـــــت بـــــر جانـــــان فشـــــاند جــــــان شــــــريین زو جــــــدا شــــــد ای دریــــــغــــــاز ــــــت ب ــــــت رف ــــــای حقیقی ــــــوی دری س

رویــــــم هــــــم مــــــی رفــــــت او و مــــــا همــــــهگــــاه عشــــق ایــــن کســــی دانــــد کــــه هســــت آ اهـــــل رحمـــــت مـــــرد امیـــــد ایمـــــن اســـــت بــــــــی نصــــــــیبه گــــــــوی نتوانــــــــد ربــــــــود نـــــــی بـــــــنقش آب و گـــــــل بایـــــــد شـــــــنود

خــــوان کــــه مــــاتم ســــخت شــــد نوحــــۀ مــــی

مقاله خامس عشر

اتفاق کردن مرغان برای رفنت بسوی سیمرغ چـــــون شـــــنیدند ایـــــن حکایـــــت آن همـــــه راربـــــــــرد ســـــــــیمرغ از دل ایشـــــــــان قـــــــــ

ــــــس درســــــت ــــــد عزمــــــی ب عــــــزم ره کردنـــــد ـــــا را بنق ـــــان م ـــــن زم ـــــد ای ـــــه گفتن جملــــــــــود در راه مــــــــــا را رهــــــــــربی ــــــــــا ب تـــــــد شـــــــگرف ـــــــني ره صـــــــاحبی بای در چنــــــانربیم ــــــان فرم ــــــه ج ــــــود را ب ــــــاکم خ ح تـــــــا بـــــــود آخـــــــر در ایـــــــن میـــــــدان الف

آن زمـــــــان گفتنـــــــد تـــــــرک جـــــــان همـــــــه عشـــــق در جانشـــــان یکـــــی شـــــد صـــــدهزارــــــــرای ره ســــــــرپدن گشــــــــته چســــــــت از ب پیشـــــــوائی بایـــــــد انـــــــدر حـــــــل و عقـــــــد

کــــــــه نتــــــــوان رفــــــــت راه خودســــــــریزان تـــــا تـــــوان بگذشـــــت از ایـــــن دریـــــای ژرفــــــرپیم ــــــر او ره نس ــــــم و ام ــــــه حک ــــــز ب جــــــاف ــــــوه ق ــــــا در ک ــــــد بج ــــــا افت ــــــار م ب

ذره در خورشــــــــــــــــــید واال اوفتــــــــــــــــــدــــــس ــــــت ک ــــــاکم نیس ــــــد ح ــــــت گفتن عاقب قرعـــــه بـــــر هـــــر کـــــس فتـــــد ســـــرور شـــــود

ـــــت ـــــون بدس ـــــار چ ـــــاد ک ـــــان افت ـــــه ش قرع چـــون رســـید اینجـــا ســـخن کـــم گشـــت جـــوش قرعــــــه افکندنــــــد و بــــــس الیــــــق فتــــــاد جملــــــــه او را رهــــــــرب خــــــــود ســــــــاختند عهـــــد کردنـــــد آن همـــــه کـــــو ســـــرور اســـــتـــــم ـــــز ه ـــــان نی حکـــــم حکـــــم اوســـــت فرمـــــــــو آن پهلـــــــــوان ـــــــــد هـــــــــادی چ هدهـــــــــــد ـــــــــــرغ در راه آمدن صـــــــــــدهزاران مــــــــر وادی ز راه ــــــــد س ــــــــد آم ــــــــون پدی چ

ـــــــــاد هیبتـــــــــی زان راه بـــــــــر جـــــــــان اوفت بـــــــر کشـــــــیدند آن همـــــــه بـــــــر یکـــــــدگر جملــــــه دســــــت از جــــــان بشســــــته پاکبــــــاز بــــــود راهــــــی خــــــاىل از ســــــري ای عجــــــبـــــــــــش در او ـــــــــــی و آرام ـــــــــــود خاموش ب ســــــالکی گفتــــــا کــــــه ره خــــــاىل چراســــــت

ســــــــایۀ ســــــــیمرغ بــــــــر مــــــــا اوفتــــــــد قرعــــــه بایــــــد زد طریــــــق اینســــــت و بــــــســــــــــرت شــــــــــود ــــــــــرتان مه ــــــــــان که در میـــــــــــرار ـــــــــــراران را ق ـــــــــــت آن بیق دل گرفــــــۀ مرغــــــان شــــــدند آنجــــــا خمــــــوش جمل

ـــــ ـــــه شـــــان بـــــر هده د عاشـــــق فتـــــادقرع باختنــــــد گــــــر همــــــی فرمــــــود ســــــر مــــــی

ــــت ــــرب اس ــــم ره ــــرو ه ــــن ره پیش ــــم در ای هـــــز هـــــم ـــــن جـــــان نی ـــــی نیســـــت ت زو دریغ تـــــــاج بـــــــر فـــــــرقش نهادنـــــــد آن زمـــــــان ســــــــــایبان مــــــــــاهی و مــــــــــاه آمدنــــــــــد النفــــــري از قــــــوم بــــــر شــــــد تــــــا بمــــــاه واتشـــــــــی در جـــــــــان ایشـــــــــان اوفتـــــــــادــــر ــــه س ــــاو چ ــــه پ ــــال چ ــــه ب ــــر و چ ــــه پ چــــــــران و ره درا ــــــــس گ ــــــــان ب ــــــــار ایش زبـــــــه خـــــــري ای عجـــــــب ذرۀ نـــــــه شـــــــر ون نــــــی فــــــزایش بــــــود و نــــــه کــــــاهش در او هدهــــــدش گفــــــت آن ز عــــــز پادشاســــــت

حکایت بــــــا یزیــــــد آمــــــد شــــــبی بــــــريون ز شــــــهر ماهتـــــــابی بـــــــود بـــــــس عـــــــالم فـــــــروز آســــــــــمان پــــــــــر انجــــــــــم و آراســـــــــــته شـــــیخ چنـــــدانی کـــــه در صـــــحرا گذشـــــتــــــــزور ــــــــد ب ــــــــد آم ــــــــی در وی پدی شورشـــــت ـــــاه تراس ـــــه درگ ـــــت ک ـــــني رفع ـــــا چن ب

فــــــــتش کــــــــه ای حــــــــريان راههــــــــاتفی گـــــــني کـــــــرد اقتضـــــــا ـــــــن در چن عـــــــزت ایــــــد ــــــور افکن ــــــا ن ــــــز م ــــــریم ع ــــــون ح چ ســــــــــالها بردنــــــــــد مــــــــــردم انتظــــــــــار

از خــــــروش خلــــــق خــــــاىل دیــــــد دهــــــر شـــــــب شـــــــده از پرتـــــــو آن همچـــــــو روزـــــــته ـــــــر را خواس ـــــــار دگ ـــــــی ک ـــــــر یک ه

جنبیـــــد در صـــــحرا ودشـــــت کـــــس نمـــــی گفــــــت یــــــا رب در دلــــــم افتــــــاد شــــــور همچنـــــــني خـــــــاىل ز مشـــــــتاقان چراســـــــت

ـــــــــ ـــــــــد پادشـــــــــاهه ر کســـــــــی را راه نده کــــــــز در مــــــــا دور باشــــــــد هــــــــر گــــــــدا غـــــــــــــافالن خفتـــــــــــــه رادور افکنـــــــــــــد تـــــــا یکـــــــی را یـــــــار باشـــــــد از هـــــــزار

مقاله سادس عشر

در مشاوره مرغان با راهرب خود جملـــــــــۀ مرغـــــــــان ز هـــــــــول و بـــــــــیم راه

ـــــــــی ـــــــــد راه م ـــــــــان ناپدی ـــــــــد و پای دیدنـــــــد آه ـــــــر خـــــــون برآوردن ـــــــر پ ـــــــال و پ ب

ــــــــی ــــــــد درد م ــــــــان ناپدی ــــــــد و درم دیدن

بـــــــــاد اســـــــــتغنا چنـــــــــان جســـــــــتی در او در بیابـــــــــانی کـــــــــه طـــــــــاوس فلـــــــــک

بـــــــود مـــــــرغ دگـــــــر را در جهـــــــانکـــــــی چــــــــــون برتســــــــــیدند آن مرغــــــــــان ز راهــــــده ــــــود ش ــــــد از خ ــــــد آمدن ــــــیش هده پ پـــــــــس بـــــــــدو گفتنـــــــــد ای دانـــــــــای راهــــــــودۀ ــــــــیش ســــــــلیمان ب ــــــــو بســــــــی پ ت رســـــــم خـــــــدمت ســـــــر بســـــــر دانســـــــتۀـــــــدۀ ـــــــن ره دی ـــــــیب ای ـــــــراز و ش ـــــــم ف هــــــد ــــــاعت بنق ــــــاین س ــــــت ک ــــــا آنس رای مــــــاه ــــــن جایگ ــــــرب شــــــوی ای ــــــر من ــــــر س بــــــــوک شــــــــرح گــــــــوئی رســــــــم وآداب مل

ـــــــر ی ـــــــکلیه ـــــــت در دل مش ـــــــی را هس ک چـــــون برپســـــیم از تـــــو مشـــــکلهای خـــــویش مشـــــکل دلهـــــای مـــــا حـــــل کـــــن نخســـــتــــــــــن راه دراز ــــــــــیم ای مــــــــــا کجــــــــــا دانـــــیم ـــــن در ره ده ـــــت ت ـــــارغ گش ـــــو ف دل چ بعـــــد از آن هدهـــــد ســـــخن را ســـــاز کـــــردــــر تخــــت شــــد ــــاج چــــون ب ــــا ت ــــدی ب هده پـــــــیش هدهـــــــد صـــــــد هـــــــزاران بیشـــــــرت پــــــــیش آمــــــــد بلبــــــــل و قمــــــــری بهــــــــم

از آمدنـــــــدبلبـــــــل و قمـــــــری چـــــــو همـــــــر هــــــــر دو الحــــــــان برکشــــــــیدند آن زمــــــــانـــــد ـــــوش ش ـــــرا در گ ـــــر ک ـــــان ه ـــــن ایش لح هـــــــر یکـــــــی را حـــــــالتی آمـــــــد پدیـــــــدــــــرد ــــــاز ک ــــــخن آغ ــــــد س ــــــد از آن هده بع

ـــــــــتی در او ـــــــــت بشکس ـــــــــمان را پش کاســــی ــــیچ م ــــک ه ــــیچ ش ــــی ه ــــنجد در او ب س

ــــــــان ــــــــک زم ــــــــز ی ــــــــت آن راه هرگ طاق جمــــــع گشــــــتند آن همــــــه یــــــک جایگــــــاهـــــــــده ـــــــــد ش ـــــــــدرز آن هده ـــــــــب ان طال بــــــــی ادب نتــــــــوان شــــــــدن در پیشــــــــگاه بـــــــر بســـــــاط ملـــــــک ســـــــلطان بـــــــودۀ موضــــــــــع امــــــــــن و خطــــــــــر دانســــــــــتۀ هــــــــم بســــــــی گــــــــرد جهــــــــان گردیــــــــدۀـــــوئی مـــــا را امـــــام حـــــل و عقـــــد چـــــون تــــــوم خــــــود را ســــــاز راه ــــــس بســــــازی ق پ زانکـــه نتـــوان کـــرد بـــر جهـــل ایـــن ســـلوک ىلمـــــــــــــی ببایـــــــــــــد راه را فـــــــــــــارغ د

بســـــــرتیم آن شـــــــبهه از دلهـــــــای خـــــــویشــــــت ــــــی درس ــــــد آن عزم ــــــیم از بع ــــــا کن تـــــــاز ـــــــانیم ب ـــــــان شـــــــبهه چـــــــون م در می بیـــــدل و تـــــن ســـــر بـــــدان درگـــــه نهـــــیمــــــاز کــــــرد ــــــد و آغ ــــــی ش ــــــر ســــــر کرس بــــد ــــت ش ــــاىل بخ ــــد ع ــــش دی ــــه روی ــــر ک ه صــــف زدنــــد از خیــــل مرغــــان ســــر بســــرــــــم ــــــری به ــــــن مق ــــــر دو ت ــــــوند آن ه تاشـــــــد ـــــــری خـــــــوش آواز آمدن چـــــــون دو مق

افتـــــــــاد زیشـــــــــان در جهـــــــــانغلغلـــــــــی ـــــــــدهوش شـــــــــد ـــــــــد و م ـــــــــراری آم بیقـــد ـــود پدی ـــی بیخ ـــود ن ـــود ب ـــا خ ـــه ب ـــس ن ک پـــــــــرده از روی معـــــــــانی بـــــــــاز کـــــــــرد

مقاله سابع عشر

بیان اشکال مرغی ســـــــائلی گفـــــــتش کـــــــه ای بـــــــرده ســـــــبق نــه تــو چــون مــائی و مــا همچــون تــو راســتــــــه آمــــــد ز جســــــم و جــــــان مــــــا چــــــه گن گفـــــــت ای ســـــــائل ســـــــلیمان را همـــــــی

ـــــ ـــــیم ای ـــــی بس ـــــزرن ـــــه ب ـــــن ن ـــــافتم م ن ی

تــــــو بچــــــه از مــــــا ســــــبق بــــــردی بحــــــق در میــــــان مــــــا تفــــــاوت از چــــــه خاســــــت قســـــــــم تـــــــــو صـــــــــافی ودردی آن مـــــــــاـــــدمی ـــــا یک ـــــر م ـــــت ب ـــــاده اس ـــــم افت چش

ـــــت مـــــرا از یـــــک نظـــــرهســـــت ا یـــــن دول

کــــــــی بدســــــــت آرد بطاعــــــــت آنکســــــــی ور کســـــــــی گویـــــــــد نبایـــــــــد طـــــــــاعتی تـــــو مکـــــن در یـــــک نفـــــس طاعـــــت رهـــــا

بـــــر بســـــر عمـــــر خـــــود مـــــی تـــــو بطاعـــــتـــــــدی ـــــــول ســـــــلیمان آم ـــــــو مقب چـــــــون ت

زانکــــه کــــرد ابلــــیس ایــــن طاعــــت بســــیــــــن مــــــی ــــــر او هــــــر ســــــاعتی لع ــــــارد ب ب

پـــــس منـــــه بـــــر طاعـــــت خـــــود هـــــم بهـــــا تــــــا ســــــلیمان بــــــر تــــــو انــــــدازد نظــــــرـــــــدی ـــــــر چـــــــه گـــــــویم بیشـــــــرت زان آم ه

حکایتـــــــا ـــــــود از قض ـــــــاه محم ـــــــت روزی ش گف

ــــــاد تــــــک مــــــی ــــــد تنهــــــائی یکــــــی ب رانـــــــده بـــــــود شصـــــــت در بـــــــن دریـــــــا فکن

ــــــــدوهگني ــــــــد بنشکــــــــودکی ان ســــــــته دی گفــــــــت ای کــــــــودک چرائــــــــی غمــــــــزده کـــــــــودکش گفـــــــــت ای امـــــــــري پـــــــــرهرنــــــــــادری داریــــــــــم بــــــــــر جامانــــــــــدۀ مـــــــــــــــــــر روز دام ـــــــــــــــــــرای روزی ه از بــــــا صــــــد زجــــــري ــــــاهیئی ب ــــــا بگــــــريم م تــــــــل دژم ــــــــا خــــــــواهی ای طف شــــــــاه گفتــــــاز شــــــد گشــــــت کــــــودک راضــــــی و انب شســـــت کـــــودک دولـــــت شـــــاهی گرفـــــتـــــیش ـــــد پ آنهمـــــه مـــــاهی چـــــو کـــــودک دی

ی غـــــــــــالمطـــــــــــالعی داری بـــــــــــدولت ا شــــــــاه گفتــــــــا کــــــــم نباشــــــــی ای پســــــــر دولـــــت تـــــو از مـــــن اســـــت ایـــــن جایگـــــاه ایـــــن بگفـــــت و گشـــــت بـــــر مرکـــــب ســـــوارــــــــرا ــــــــروزی ت ــــــــم ام ــــــــا قس ــــــــاه گفت شــــس ــــود و ب ــــو خــــواهی ب ــــردا ت صــــید مــــا ف روز دیگـــــــر چـــــــون بـــــــایوان بـــــــاز شـــــــد رفــــــت ســــــرهنگی و کــــــودک را بخوانــــــدـــــن گداســـــت ـــــت شـــــاها ای بوالفضـــــوىل گفــــــــون پــــــــذیرفتیم رد نتــــــــوانش کــــــــرد چ

د از کــــــــودک طلبکــــــــاری ســــــــئوالکــــــــر گفــــــت شــــــادی آمــــــد و شــــــیون گذشــــــت

ــــــــــکر جــــــــــدا ــــــــــود از لش ــــــــــاده ب اوفتـــــــدش کـــــــودکی ـــــــب دریـــــــا بدی بـــــــر ل شـــــه ســـــالمی کـــــرد و در پیشـــــش نشســـــت هــم دلــش خــون گشــته هــم جــان خســته دیــدـــــاتمزده ـــــک م ـــــو ی ـــــدم چـــــون ت ـــــن ندی مــــدر ــــی پ ــــا ب ــــان م ــــن زم ــــیم ای ــــت طفل هفـــــــدۀ ـــــــر جـــــــا ران ســـــــخت درویشـــــــیم ه

تــــــــا بشــــــــاممــــــــن درانــــــــدازم نشــــــــینم قــــوت مــــا ایــــن اســــت هــــر شــــب ای امــــريـــــــم ـــــــو به ـــــــا ت ـــــــازئی ب ـــــــنم انب ـــــــا ک ت شـــــاه انــــــدر بحــــــر شســــــت انــــــداز شــــــد الجـــــــرم آن روز صـــــــد مـــــــاهی گرفـــــــت گفــــت ایــــن دولــــت عجــــب دارم ز خــــویش کاینهمــــــــه مــــــــاهی در افتــــــــادت بــــــــدام گــــــر ز مــــــاهی گــــــري خــــــود یــــــابی خــــــرب زانکــــــه مــــــاهی گــــــري تــــــو شــــــد پادشــــــاه طفـــــل گفتـــــا قســـــم خـــــود کـــــن بـــــر کنـــــار

چــــــــه فــــــــردا صــــــــید افتــــــــد آن مــــــــراآن الجـــــرم مـــــن صـــــید خـــــود نـــــدهم بکـــــســــــــاز شــــــــد ــــــــی انب خــــــــاطر شــــــــه در پـــــــاند ـــــــند نش ـــــــر مس ـــــــازیش ب ـــــــه بانب ش شــــاه گفتــــا هرچــــه هســــت انبــــاز مــــا اســــتـــکرد ـــلطان ش ـــود س ـــو خ ـــت وهمچ ـــن بگف ای کـــــــز کجـــــــا آوردی آخـــــــر ایـــــــن جـــــــاللــــن گذشــــت ــــر م ــــی ب ــــه صــــاحب دولت زانک

حکایتـــــــاب ــــــواب خـــــــونیئی را کشـــــــت شـــــــاهی از عق ــــــب صــــــوفیئی او را بخ ــــــد آن ش دی

ـــــ ـــــیدر بهش ـــــدان م ـــــدن خن ـــــتت ع گذشـــــــودۀ ـــــــونی ب ـــــــو خ ـــــــا ت ـــــــوفیش گفت ص از کجـــــــا ایـــــــن منزلــــــــت آمـــــــد پدیــــــــدـــــد برزمـــــی ـــــونم روان ش ـــــت چـــــون خ گفــــــــري راه ــــــــر چشــــــــم آن پ ــــــــان از زی در نهــــن همــــه تشــــریف و صــــد چنــــدان دگــــر ای هــــــر کــــــه چشــــــم دولتــــــی بــــــر وی فتــــــاد تــــــا نیفتــــــد بــــــر تــــــو مــــــردی را نظــــــر گــــــــر تــــــــو بنشــــــــینی بتنهــــــــائی بســــــــیـــــــــ ـــــــــا م ـــــــــرا تنه ـــــــــد راه ـــــــــري بای روپ

پـــــــــــري را البـــــــــــد ز راه آمـــــــــــد تـــــــــــراــــــاه ــــــی زچ ــــــز راه نشناس ــــــو هرگ ــــــون ت چ نــــی تــــرا چشــــم اســــت ونــــه ره کوتــــه اســــتـــــی ـــــل صـــــاحب دولت ـــــه شـــــد در ظ ـــــر ک ه هـــــــر کـــــــه او بـــــــادولتی پیوســـــــته شـــــــد

ـــــی ـــــان م ـــــه خرام ـــــرم گ ـــــاه خ ـــــت گ گذشــــــــــودۀ ــــــــــونی ب ــــــــــر نگ ــــــــــا در س دائمـــــوان رســـــید ـــــدین نت ـــــو کـــــردی ب زانچـــــه ت

ــــــی ــــــیگ م ــــــب اعجم ــــــت آنجــــــا حبی ذش کـــــــــرد در مـــــــــن طرفـــــــــةالعینی نگـــــــــاه یـــــــــافتم از عـــــــــزت آن یـــــــــک نظـــــــــرــــــاد ــــــا نه ــــــعادت پ ــــــدر س ــــــر ص ــــــر س ب از وجـــــــود خـــــــویش کـــــــی یـــــــابی خـــــــرب راه نتــــــــــوانی بریــــــــــدن بــــــــــی کســــــــــیـــــــرو ـــــــا م ـــــــن دری ـــــــا در ای ـــــــر عمی از ســــــــرا ــــــــد ت ــــــــاه آم ــــــــاری پن ــــــــه ک در همـــــرد راه ـــــوانی ب ـــــی ت ـــــش ک ـــــی عصـــــا ک بــــــــري در راهــــــــت قــــــــالووز ره اســــــــت پ

راه هرگــــــــــــز خجلتــــــــــــینبــــــــــــودش در ــــــه گلدســــــته شــــــد خــــــار در دســــــتش هم

حکایتــــــکار ــــــوی ش ــــــد س ــــــود ش ــــــاگهی محم ن

رانــــــد خــــــر پريمــــــردی خــــــار کــــــش مــــــی دیـــــــــد محمـــــــــودش چنـــــــــان درمانـــــــــدهـــــرار ـــــت ای بیق ـــــود و گف ـــــد محم ـــــیش ش پــــــران ــــــود گ ــــــی نب ــــــاری کن ــــــرا ی ــــــر م گ

ـــــــت مـــــــی ـــــــنم نصـــــــیب از نکـــــــو روئی بیــــــــــر آن شــــــــــهریار ــــــــــد بزی از کــــــــــرم آم ازبــــــار او بــــــر خــــــر نهــــــاد آنســــــر فــــــر گفـــــــت لشـــــــکر را کـــــــه پـــــــري خـــــــارکشـــــــــوی او ـــــــــر س ـــــــــد از ه ـــــــــرو گريی ره ف لشـــــــــکرش بــــــــــر پــــــــــري بگرفتنــــــــــد راه

ـــــا خـــــود گفـــــت ـــــري ب ـــــا الغـــــر خـــــریپ ب ترســـــــید روی شـــــــاه دیـــــــد گرچـــــــه مـــــــی

ــــــی ــــــرک م ــــــاه آن خ ــــــک ش ــــــد تانزدی رانـــــــــــنا ـــــــــــرت روی آش ـــــــــــر چ ـــــــــــد زی دی گفـــت یـــا رب بـــا کـــه گـــویم حـــال خـــویش شـــــــاه بـــــــا او گفـــــــت ای درویـــــــش مـــــــن

کـــــج مبـــــازدانـــــی تـــــو کـــــارم گفـــــت مـــــی

اوفتــــــــاد از لشــــــــگر خــــــــود بــــــــر کنــــــــار خــــــــــار میافتــــــــــاد و میخاریــــــــــد ســــــــــرــــــــــده ــــــــــاده و خــــــــــر مان خــــــــــار او افت یـــــار خـــــواهی؟ گفـــــت خـــــواهم ای ســـــوارــــــان ــــــود زی ــــــرا نب ــــــود و ت ــــــنم س ــــــن ک مــــــب ــــــان غری ــــــو روی ــــــود از نک ــــــف نب لط بـــرد حـــاىل دســـت چـــون گـــل ســـوی خـــارـــــاز ـــــد ب رخـــــش ســـــوی لشـــــکر خـــــود ران

س بــــــارکشآیــــــد از پــــــ بــــــا خــــــری مــــــی بینـــــــــد روی مـــــــــن را روی او تـــــــــا بـــــــــه

ــــــاه ــــــیش ش ــــــز پ ــــــري را ج ــــــد آن پ ره نمانــــــت ظــــــالم لشــــــگری ــــــرم راه این چــــــون بـــــــد ـــــــنت راه دی ـــــــاه رف ـــــــوی ش ـــــــم بس ه چــــــون بدیــــــد اورا خجــــــل شــــــد پــــــري راه در عنایـــــــــــــت اوفتـــــــــــــاد و در عنـــــــــــــا

ـــــــرده ـــــــویش ک ـــــــال خ ـــــــود را حم ام محمـــــن ـــــیش م ـــــو در پ ـــــو بگ ـــــار ت ـــــت ک چیس خویشـــــــنت را اعجمـــــــی صـــــــورت مســـــــاز

ـــــــارکش ـــــــل و ب ـــــــريم معی ـــــــن یکـــــــی پ م خــــــــار بفروشــــــــم خــــــــرم نــــــــان تهــــــــیـــــــــد ـــــــــري نژن ـــــــــت ای پ شـــــــــهریارش گفـــــن زمـــــن ارزان مخـــــر ـــــت ای شـــــاه ای گفــــــــه خمــــــــوش ــــــــد ای ابل لشــــــــگرش گفتنــــــک ــــــو ارزد و لی ــــــن دو ج ــــــا ای ــــــري گفت پ

ـــــی ـــــاد مقبل ـــــارم نه ـــــر خ ـــــت ب ـــــون دس چــــني خــــاری خــــرد هــــر کــــه خواهــــد ایــــن چنــــــــــاد ــــــــــیارم نه ــــــــــامرادی خــــــــــار بس ن

ــــن خا ــــه ای ــــنگرچ ــــت کــــار زان ارزد ای ریس

و شــــــب در دشــــــت باشــــــم خــــــارکشروزــــــــانی دهــــــــی مــــــــی ــــــــوانی گرمــــــــرا ن تـــــر ـــــد خن ـــــارت بچن ـــــم خ ـــــا زر ده ـــــن ت ک

ـــــــان زر ـــــــده همی ـــــــه بفروشـــــــم ب کـــــــم نــــــروش ــــــی ارزان ف ــــــو ارزد زه ــــــن دو ج ایــــک ــــد کــــاین خریداریســــت نی ــــن کــــم افت زیـــــــاد ـــــــزارم نه ـــــــن صـــــــدگونه گل خـــــــار م هــــــــر بــــــــن خــــــــاری بــــــــدیناری خــــــــردـــــی دســـــت برخـــــارم نهـــــاد تـــــا چـــــو اوئ

ـــنچـــون ز دســـت اوســـت صـــد جـــ ان ارزد ای

مقاله ثامن عشر

اشکال مرغی دیگر دیگــــــری گفــــــتش کــــــه ای پشــــــت و پنــــــاهـــــــس عـــــــاجزم ـــــــدارم قـــــــوت و ب مـــــــن ن هســــــــت وادی دور و ره بــــــــس مشــــــــکلشـــــــت ـــــــی اس ـــــــني در ره بس ـــــــای آتش کوههــــد ــــوی ش ــــن ره گ ــــر در ای ــــزاران س ــــد ه صـــــاد ـــــر نه ـــــا س ـــــل اینج ـــــزاران عق ـــــد ه صـــــــا ـــــــردان بريی ـــــــني راهـــــــی کـــــــه م در چن

ـــــ ـــــکني چـــــه خی ـــــن مس ـــــاراز م زد جـــــز غبـــــد ازیـــــن هدهـــــدش گفـــــت ای فســـــرده چنــــت ــــدکی اس ــــدر ان ــــه ق ــــرا اینجایگ ــــون ت چـــــا چـــــون نجاســـــت ســـــر بســـــر هســـــت دنیـــــــق همچـــــــون کـــــــرم زرد صـــــــدهزاران خل

ــــــی ــــــن م ــــــر دری ــــــر آخ ــــــا اگ ــــــم زار م ریــــو خطاســــت ــــن و از ت ــــب گــــر از م ــــن طل ای چـــــون خطاهـــــای جهـــــان بســـــیار هســـــت گــــــر کســــــی را عشــــــق بــــــد نــــــامی بــــــود

ــــــــراری ــــــــق در ط ــــــــدهزاران خل ــــــــدا ص ن گـــــريم ایـــــن ســـــودا ز طـــــراری کـــــم اســـــتـــــی ـــــا کن ـــــو دل دری ـــــن ســـــودا ت کـــــی از ای گــــر کســــی گویــــد غــــرور اســــت ایــــن هــــوس در غـــــرور ایـــــن هـــــوس گـــــر جـــــان دهـــــیم

روی چـــــــــــــون آرم بـــــــــــــراه نـــــــــــــاتوانم ایـــــــن چنـــــــني ره پـــــــیش نایـــــــد هرگـــــــزم مـــــــــن بمـــــــــريم در نخســـــــــتني منـــــــــزلش ایـــن چنـــني کـــاری نـــه کـــار هرکســـی اســـتـــب در جـــوی شـــد ـــن طل ـــا زی ـــه خونه ـــس ک بــــــاد ــــــر ســــــر فت ــــــاد ســــــر ب وانکــــــه اوننهـــــــا ـــــــیدند از حی ـــــــر ســـــــر کش چـــــــادری بـــــــــريم زار زار ـــــــــی بم ـــــــــنم عزم ـــــــــر ک گ تــــــا بکــــــی داری تــــــو دل در بنــــــد ازیــــــن

ـــري ـــواه خـــواه م ـــتو خ ـــر دو یکـــی اس ـــی ه ن مرينــــــــد در وی در بـــــــــدر خلــــــــق مــــــــی

مرينــــــــــد در دنیــــــــــا بــــــــــدرد زار مــــــــــی بـــــه کـــــه در عـــــني نجاســـــت خـــــوار خـــــوارـــــت ـــــم رواس ـــــن ه ـــــم ای ـــــريم از غ ـــــر بم گ

ــــــا ــــــک خط ــــــت یی دیگــــــرم انگــــــار هس بــــــــــه زکناســــــــــی و حجــــــــــامی بــــــــــود

ــــــــرداری ــــــــای دون م ــــــــی دنی ــــــــد در پ انـــري ایـــن مـــرا کمـــرت غـــم اســـت تـــو کمـــش گـــــــی چـــــــون بطـــــــراری همـــــــه ســـــــودا کن

نرســــی آنجــــا کــــه نرســــیده اســــت کــــسچو بــــــه کــــــه دل بــــــر خانــــــه ودکــــــان نهــــــیم

ـــــــا ـــــــنیدیم م ـــــــدیم و بش ـــــــه دی ـــــــن هم ایــــــر مــــــا دراز ــــــق شــــــد ب کــــــار مــــــا از خلــــــاک ــــــق پ ــــــود و از خل ــــــريم از خ ــــــا نم تـــــی مـــــرده نیســـــت ـــــق کل هـــــر کـــــه او از خلـــــــرده جـــــــان آگهســـــــت ـــــــن پ محـــــــرم ای

گـــــر تـــــو هســـــتی مـــــرد کـــــارپـــــای در نـــــه ــــت ــــر کافریس ــــب گ ــــاین طل ــــني دان ک ــــو یق تــــار بــــر درخــــت عشــــق بــــی برگــــی اســــت بــــــت ــــــزل گرف ــــــینۀ من ــــــون در س ــــــق چ عشــــــــد ــــــــن درد در خــــــــون افکن ــــــــرد را ای مـــــا ـــــد ره ـــــنت نکن ـــــا خویش ـــــش ب ـــــک دم یــــــود جــــــز زجــــــري ــــــیش نب ــــــد آب ــــــر ده گ ور بــــــــود از ضــــــــعف عــــــــاجزتر ز مــــــــورـــــــر ـــــــر خط ـــــــاد در بح ـــــــون افت ـــــــرد چ م

ـــــا ـــــدیم م ـــــس از خـــــود نگـــــر دی ـــــک نف ی نمـــــاز چنـــــد ازیـــــن مشـــــتی گـــــدای بـــــی

برنیایـــــــد جـــــــان مـــــــن از حلـــــــق پـــــــاکــــــت ــــــرده نیس ــــــن پ ــــــرد راه و محــــــرم ای مـــــــرد رهســـــــت ـــــــق کـــــــی م ـــــــدۀ از خل زنــــدار ــــان دســــت آخــــر از دســــتان ب چــــون زن کـــــار اینســـــت ایـــــن نـــــه کـــــار سرسریســـــت

ـــــر کـــــه دا ـــــن گـــــو ســـــر درآره ـــــرگ ای رد ب جـــــــان آنکـــــــس را ز هســـــــتی دل گرفـــــــت ســـــــر نگـــــــون از پـــــــرده بـــــــريون افکنـــــــد بکشـــــــدش وانگـــــــاه خواهـــــــد خونبهـــــــاـــــــود جـــــــز فطـــــــري ـــــــانیش نب ور دهـــــــد نـــــه زور ـــــر لحظ ـــــر او ه ـــــیش آرد ب ـــــق ب عش کــــی خــــورد یــــک لقمــــه بــــی خــــون جگــــر

حکایتـــــــد ـــــــابور ش ـــــــه نیش ـــــــانی ب ـــــــیخ خرق ش هفتـــــــــــۀ بـــــــــــا ژنـــــــــــدۀ در گوشـــــــــــۀ

ـــــــۀ ـــــــه چـــــــون برآمـــــــد هفت گفـــــــت ای الــــاک ــــن لحظــــه پ ــــروب ای ــــتش ب هــــاتفی گفـــــدان ســـــر بســـــر چـــــون بروبـــــی خـــــاک می گفــــــت اگــــــر جــــــاروب و غربــــــالم بــــــدیـــــــی در جگـــــــر ـــــــدارم هـــــــیچ آب چـــــــون نـــــــدت ـــــــان بای ـــــــه آس ـــــــا ک ـــــــاتفش گفت هــــــــري رفــــــــت و کــــــــرد زاریهــــــــا بســــــــی پ

شـــتافت رفـــت و بـــه پایـــان مـــی خـــاک مـــیــــــد ــــــانزر بدی ــــــس او ک ــــــد نف ــــــادمان ش ش تـــــــا کـــــــه مـــــــرد نـــــــانوا نـــــــانش بـــــــداد

تشــــــــی افتــــــــاد انــــــــدر جــــــــان پــــــــريآــــون گفــــت چــــون مــــن نیســــت ســــرگردان کن

ـــــــی ـــــــت م ـــــــۀ عاقب ـــــــون دیوان ـــــــت چ رف چــــــون در آن ویرانــــــه شــــــد خــــــوار و دژم شــــــادمان شــــــد پــــــري و گفتــــــا کــــــای الــــــهـــــن ـــــر جـــــان م ـــــن ب ـــــان م ـــــردی ن ـــــر ک زه هــــــاتفش گفتــــــا کــــــه ای نــــــاخوش مــــــنش

ـــــــر او رنجـــــــور شـــــــد ـــــــد ب ـــــــج راه آم رنــــــــاد ــــــــنه افت ــــــــیگرس ــــــــد ب ــــــــۀ ه ب توش

گــــــرده نــــــانی ده مــــــرا کــــــن ســــــر بــــــراهـــــــــاک ـــــــــابور خ ـــــــــدان نیش ـــــــــۀ می جمل نــــــیم جـــــــو زر یـــــــابی از آن نـــــــان بخـــــــر وجـــــــه نـــــــانی را چـــــــه اشـــــــکالم بـــــــدی بــــــی جگــــــر نــــــانم بــــــده خــــــونم مخــــــور خـــــــاکروبی کـــــــن اگـــــــر نـــــــان بایـــــــدتــــــال از کســــــی ــــــا ســــــتد جــــــاروب و غرب تــــــــت ــــــــاره یاف ــــــــال آن زر پ آخــــــــرین غربـــــــد ـــــــان خری ـــــــانواو ن ـــــــوی ن ـــــــت س رف

جـــــاروب و غربـــــالش زیـــــاد شـــــد همـــــی در تـــــــــک افتـــــــــادو برآمـــــــــد زو نفـــــــــريـــــــون ـــــــاوان کن ـــــــم ت ـــــــا ده ـــــــدارم ت زر ن خــــــــــــویش را افکنــــــــــــد در ویرانــــــــــــۀ دیـــــد بـــــا جـــــاروب خـــــود غربـــــال هـــــمــــیاه ــــن س ــــر م ــــان ب ــــردی جه ــــرا ک ــــن چ ای گـــــو بـــــرو جـــــان بـــــازگري ایـــــن نـــــان مـــــن خــــوش نباشــــد هیچنــــان بــــی نــــان خــــورش

ـــــــار ـــــــا در کن ـــــــان تنه ـــــــادی ن چـــــــون نه

ــــــدار ــــــت ب ــــــان خــــــورش من ــــــزودم ن در ف

حکایت یوانـــــــــــــه دل برخاســـــــــــــتهبـــــــــــــود آن د

ـــــــــۀ ده محکمـــــــــم ـــــــــارب جب گفـــــــــت ی هــــــــــــاتفی آوازداد و گفــــــــــــت هــــــــــــني گفــــــت یــــــا رب تــــــا کــــــیم داری عــــــذابــــــــن ــــــــر صــــــــرب ک ــــــــت رو ده روز دیگ گف چـــــــــون بشـــــــــد ده روز مـــــــــرد ســـــــــوختهــــــود ــــــیش ب ــــــر وی ب ــــــاره ب صــــــدهزاران پ مــــــــرد مجنــــــــون گفــــــــت ای دانــــــــای راز

ــــــه ــــــه جام ــــــوخت در خزان ــــــو بس ــــــای ت هـــــی ـــــم دوخت ـــــر ه ـــــده ب ـــــزاران ژن ـــــد ه ص

ـــــــ ـــــــار آس ـــــــاه اوک ـــــــا درگ ـــــــت ب ان نیس بــــــس کســــــا آمــــــد بــــــدین درگــــــه ز دور چـــــون پـــــس از عمـــــری بمقصـــــودی رســـــید

ـــــــی ـــــــه م ـــــــق آراســـــــته برهن ـــــــت و خل رفـــــــن خـــــــرمم ـــــــو خلقـــــــان دگـــــــر ک همچ آفتـــــــــــــابی گـــــــــــــرم دارم در نشـــــــــــــني جبـــــــــۀ نبـــــــــود تـــــــــرا بـــــــــه ز آفتـــــــــاب

ســــــخن تــــــاترا یــــــک جبــــــه بخشــــــم بــــــی جبــــــــــــــۀ آورد مــــــــــــــردی دوختــــــــــــــهـــــود ـــــش ب ـــــس دروی ـــــنده ب زانکـــــه آن بخش

هــــــم دوختــــــی زانــــــروز بــــــازژنــــــده بــــــر ـــــت ـــــت دوخ ـــــی بایس ـــــده هم ـــــه ژن کاینهم ایــــــــن چنــــــــني درزی ز کــــــــه آمــــــــوختی

ــــــــی ــــــــاک م ــــــــدن در راه او خ ــــــــد ش بای ســـــوخت و بفروخـــــت هـــــم از نـــــار و نـــــور عـــــني حســـــرت گشـــــت و مقصـــــودی ندیـــــد

حکایتـــــــــه هفـــــــــت ســـــــــال رابعـــــــــه در راه کعب چـــــون بـــــه نزدیـــــک حـــــرم آمـــــد بکـــــامـــــــذار ـــــــج گ ـــــــرد روز ح ـــــــه ک ـــــــد کعب قص

ـــــــت از راه ـــــــالل بازگش ـــــــت ای ذوالج و گفــــــــني ــــــــا زاری چن چــــــــون رســــــــیدم روز ب یــــــــا مــــــــرادر خانــــــــه خــــــــود ده قــــــــرارـــــــون رابعـــــــه ـــــــقی چ ـــــــد عاش ـــــــا نباش ت

ــــی ــــو م ــــا ت ــــول ت ــــن بحــــر فص گــــردی دری دهــــــد گــــــه ز پــــــیش کعبــــــه بــــــارت مــــــی

گـــــر ازیـــــن گـــــرداب ســـــر بـــــريون کنــــــیـــــــــتال ـــــــــانی مب ـــــــــرداب م ـــــــــن گ ور دری بـــــــوی جمعیـــــــت نیـــــــابی یـــــــک نفـــــــس

ـــــال ـــــاج الرج ـــــی ت ـــــو زه ـــــر پهل ـــــت ب گشـــــــامگ ـــــــی تم ـــــــافتم حج ـــــــر ی ـــــــت آخ ف

ـــــــانش آشـــــــکار شـــــــد همـــــــی عـــــــذر زن راه پیمـــــــودم بـــــــه پهلـــــــو هفـــــــت ســـــــال او فکنــــــــدی در رهــــــــم خــــــــاری چنــــــــنيــــــه خویشــــــم گــــــذار ــــــدر خان ــــــه ان ــــــا ن ی کــــــی شناســــــد قــــــدر صــــــاحب واقعــــــه

خیــــــــزد از رد و قبــــــــول مــــــــوج برمــــــــی دهـــــــد گـــــــه درون دیـــــــر کـــــــارت مـــــــی

ـــــــی ـــــــزون کن ـــــــی اف ـــــــس جمعیت هـــــــر نفــــــیا ــــــون آس ــــــرا چ ــــــردد ت ــــــی گ ــــــر بس س

د وقـــــت تـــــو از یـــــک مگـــــسمـــــی بشـــــول

حکایتــــــوار ــــــه خ ــــــی دیوان ــــــی یک ــــــود در کنج ب

بیــــــــنم تــــــــرا اهلیتــــــــی گفــــــــت مــــــــیــــــس ــــــابم ز ک ــــــی ی ــــــون جمعیت ــــــت چ گف جملـــــــــــۀ روزم مگـــــــــــس دارد عـــــــــــذاب

ـــــــــدار ـــــــــز نام ـــــــــد آن عزی ـــــــــیش او ش پـــــــــــــ ـــــــــــــت در اهلی ـــــــــــــیهس ت جمعیت

ــــس ــــک و مگ ــــت از کی چــــون خالصــــم نیســــــ ــــــک خــــــوابجمل ۀ شــــــب نایــــــدم از کی

ــــــــد ــــــــرود ش ــــــــر نم ــــــــه در س ــــــــیم پش ن مــــــن مگــــــر نمــــــرود وقــــــتم کــــــز حبیــــــب

ــــــــر دود شــــــــد ــــــــز آن سرگشــــــــته دل پ مغـــــــک و مگـــــــس دارم نصـــــــیب پشـــــــه و کی

مقاله تاسع عشر

در عذر مرغی دیگر دیگـــــــــری گفـــــــــتش گنـــــــــه دارم بســـــــــیــــــوده گــــــردد بــــــیخالف چــــــون مگــــــس آل چــــــون ز ره ســــــر تافــــــت مــــــرد بیگنــــــاهــــــــد ازو ــــــــل مشــــــــو نومی ــــــــت ای غاف گفــــــــدازی ســــــــرپ ــــــــانی بین ــــــــه آس ــــــــر ب گ

ـــــــب ـــــــرد تائ ـــــــودی م ـــــــر نب ـــــــول گ را قبـــــــاز ـــــــت ب ـــــــردی در اوهس ـــــــه ک ـــــــر گن گ گــــــــر در آئــــــــی از در صــــــــدقی دمــــــــی

ــــــه چــــــون ره بــــــرد آنجــــــا کســــــی بــــــا گنــــــاف کــــــی ســــــزد ســــــیمرغ را در کــــــوه قـــــــرب پادشـــــــاه ـــــــت ق ـــــــد یاف کـــــــی توان

ــــــی ــــــف م ــــــد ازو لط ــــــرم جاوی ــــــواه و ک خ خـــــــرب کـــــــار دشـــــــوارت شـــــــود ای بـــــــی

ـــــزول ـــــرای او ن ـــــب ب ـــــر ش ـــــدی ه ـــــی ب کـــــراز ـــــدر نخواهـــــد شـــــد ف ـــــه کـــــن کاین توب

ـــــــیصـــــــد فتوحـــــــ ـــــــد هم ت پیشـــــــباز آی

حکایتـــــــاهکـــــــرده بـــــــود آن مـــــــرد بســـــــیاری گن

ـــــت ـــــوت گرف ـــــس چـــــون ق ـــــار دیگـــــر نف بـــــــــود ـــــــــاده ب ـــــــــر ز راه افت ـــــــــدتی دیگ م بعــــــــــد از آن دردی درآمــــــــــد در دلــــــــــش چــــــون بجــــــز بیحاصــــــلی بهــــــره نداشــــــتــــــب چــــــون گنــــــدمی بــــــر تابــــــۀ روز و شــــــود ــــــته ب ــــــش بنشس ــــــاری در ره ــــــر غب گ در ســــــــــــــــــحرگه هــــــــــــــــــاتفش آواز داد

نـــــــد جهـــــــانگویـــــــد خداو گفـــــــت مـــــــیــــــــــذیرفتمت ــــــــــه بپ ــــــــــو کــــــــــردم توب عف بـــــار دیگـــــر چـــــون شکســـــتی توبـــــه پـــــاک در خیالســــــــت ایــــــــن زمــــــــان ای بیخــــــــرب

ایـــــــم بـــــــاز آی آخـــــــر کـــــــه دربگشـــــــاده

توبـــــه کـــــرد از شـــــرم و بـــــاز آمـــــد بـــــراه ـــــی شـــــهوت گرفـــــت توبـــــه بشکســـــت و پ در همـــــــه نـــــــوع ازگنـــــــاه افتـــــــاده بـــــــود وز خجالـــــت کـــــار شـــــد بـــــس مشـــــکلش خواســـــت تـــــا توبـــــه کنـــــد زهـــــره نداشـــــت

دل پـــــــر آتـــــــش چشـــــــم پـــــــر خونابـــــــۀ ـــــــود ـــــــته ب ـــــــه ره شس ـــــــم او هم ز آب چش ســــــــازگارش کــــــــردو کــــــــارش ســــــــاز داد چـــــــون در اول توبـــــــه کـــــــردی ای فـــــــالن میتوانســــــــــــــــــــتم وىل نگرفتمــــــــــــــــــــت دادمــــــت مهلــــــت نگشــــــتم خشــــــم نــــــاک آرزوی تـــــــــــو کـــــــــــه بـــــــــــازآئی دگـــــــــــر

ــــــت کــــــرد ــــــو جنای ــــــا اســــــتاده هت ــــــم م ای

حکایتـــــود ـــــک شـــــبی روح االمـــــني در ســـــدره ب ی

ـــــدۀ گفـــــت ا خوانـــــدش یـــــن زمـــــان مـــــیبنــــده ــــاىل بن ــــه ع ــــم ک ــــدر دان ــــن ق ــــت ای ایس

ـــــــا بشناســـــــد او را در زمـــــــان خواســـــــت تـــــــت ـــــــا بگش ـــــــد و در دری ـــــــني گردی در زم

شــــــنود بانــــــگ لبیکــــــی ز حضــــــرت مــــــی ـــــــدش ـــــــی میدان ـــــــا کس ـــــــدانم ت ـــــــی ن م

ایســــت نفــــس او مــــرده اســــت و او دل زنــــدهـــــــمان ـــــــت آس ـــــــاه در هف گ ـــــــت آ زو نگشــــت ــــی ز دش ــــازو ن ــــت ب ــــوهش یاف ــــی ز ک ن

ســــوی حضــــرت بــــاز شــــد بــــا صــــد شــــتابــــــــت ــــــــزت او را ســــــــر بگش ــــــــال ع از کم هـــــم ندیـــــد آن بنـــــده را گفـــــت ای خـــــداـــــــزم روم کـــــــن ـــــــت ع ـــــــاىل گف حـــــــق تعــــــــت جربیــــــــل و بدیــــــــدش آشــــــــکار رف

ــــاد و گ ــــان بگش ــــس زب ــــیپ ــــت ای ب ــــاز ف نیــــــاب ــــــت خط ــــــد باب ــــــری کن آنکــــــه در دیـــــیاه ـــــت او دل س ـــــت هس ـــــاىل گف ـــــق تع ح گـــــر ز غفلـــــت ره غلـــــط کـــــرد آن ســـــقطـــــم تـــــا پیشـــــگاه ـــــش ده ـــــم کنـــــون راه ه ایــــــــن بگفــــــــت و راه جــــــــانش برگشــــــــادــــت ــــت اس ــــن آن مل ــــه ای ــــو ک ــــدانی ت ــــا ب ت گـــــر بـــــر ایـــــن درگـــــه نـــــداری هـــــیچ تـــــو

ــــــی ــــــلم م ــــــد مس ــــــه زه ــــــی هم ــــــد ن خرن

آمـــــــد جـــــــواب همچنـــــــان لبیـــــــک مـــــــیـــــــت ـــــــالم دربگش ـــــــرد ع ـــــــر گ ـــــــار دیگ ب ســــــــوی او آخــــــــر مــــــــرا راهــــــــی نمــــــــاــــــــوم کــــــــن ــــــــر شــــــــو معل ــــــــان دی در می

ـــــــی ـــــــان م ـــــــت را زار زار کانزم ـــــــد ب خوانـــــرده کـــــن در ـــــاز پ ـــــن راز ب ـــــیش مـــــن زی پ

تــــــو بلطــــــف خــــــود دهــــــی او را جــــــوابـــــت راه ـــــرده اس ـــــط ک ـــــد زان غل ـــــی ندان م

دانــــــم نکــــــردم ره غلــــــط مــــــن کــــــه مــــــیــــواه ــــذر خ ــــد اورا ع ــــد ش ــــا خواه ــــف م لط در خــــــــــــداگفنت زبــــــــــــانش برگشــــــــــــاد

علـــــت اســـــت رود بـــــی کانچـــــه آنجـــــا مـــــیــــــیچ ــــــو ه ــــــیچ ت ــــــرت پ ــــــده کم ــــــه افکن ن

خرنــــــد هــــــیچ بــــــر درگــــــاه او هــــــم مــــــی

حکایت رفــــــــت در بغــــــــداد زود مــــــــیصــــــــوفیئی

کــــــان یکــــــی گفــــــت انگبــــــني دارم بســــــیــــــرد صــــــبور ــــــت ای م شــــــیخ صــــــوفی گف تـــــــــــــو مگردیوانـــــــــــــۀ ای بوالهـــــــــــــوس هـــــــاتفی گفـــــــتش کـــــــه ای صـــــــوفی درآی تــــــا بهیچــــــی مــــــن همــــــه چیــــــزت دهــــــم هســــــــــت رحمــــــــــت آفتــــــــــابی تافتــــــــــهـــــــربی ـــــــا پیغم ـــــــه ب ـــــــني ک ـــــــت او ب رحم

ــــــــــــــــــــنود ــــــــــــــــــــان راه آوازی ش در میــــــی ــــــی م ــــــو کس فروشــــــم ســــــخت ارزان ک یچــــــی بهیچــــــی گفــــــت دوردهــــــی ه مــــــی

ــــس ــــزی بک ــــد چی ــــی ده ــــی ک ــــس بهیچ ک یـــــک قـــــدم زانجـــــا کـــــه هســـــتی برتـــــر آیــــــم ــــــزت ده ــــــی نی ــــــر خــــــواهی بس ور دگ جملــــــــــــــــــــــۀ ذرات را دریافتــــــــــــــــــــــه در عتــــــــــاب آمــــــــــد بــــــــــرای کــــــــــافری

حکایتــــــــارون زار زار ــــــــت ق ــــــــاىل گف حــــــــق تعــــــو نــــــدادی هــــــیچ بــــــار او را جــــــواب ت شــــــــاخ شــــــــرک از جــــــــان او برکنــــــــدمیـــــال ـــــد دردش ه ـــــی بص ـــــردی ای موس کک

ـــــــــــودۀ ـــــــــــده ب ـــــــــــو او را آفری گـــــــــــر ت رحمتـــــان رحمـــــت کنـــــد آنکـــــه بـــــر بـــــی

ــــــی ــــــای فضــــــلش ب ــــــت دریاه ــــــغ هس دریـــــــی ـــــــان بخشایش ـــــــد چن ـــــــرا باش ـــــــر ک هــــــد ــــــاران کن ــــــه ک ــــــب گن ــــــه او عی ــــــر ک ه

خوانــــــد یــــــا موســــــی تــــــرا هفتــــــاد بــــــار ــــــاب ــــــردی خط ــــــرهم ک ــــــزاری یک ــــــر ب گــــــــدمی ــــــــرش افکن ــــــــن در ب ــــــــت دی خلع خــــــاک راهــــــش کــــــردی و دادی بخــــــاکــــــــــــــودۀ ــــــــــــــده ب ــــــــــــــذابش آرمی در عــــــــد اهــــــــل رحمــــــــت را وىل نعمــــــــت کن عـــــذر خـــــواه جـــــرم مـــــا اشکســـــت و میـــــغــــــــــــــی ــــــــــــــري آرد از آالیش ــــــــــــــی تغ کــــــــد ــــــــاران کن ــــــــل جب ــــــــویش را از خی خ

حکایتــــــاه ــــــد در گن ــــــرد مفس ــــــرد آن م ــــــون بم چ چــــــون بدیــــــد آن زاهــــــدی کــــــرد احــــــرتاز در شــــب آن زاهــــد مگــــر دیــــدش بخــــواب مـــــــرد زاهـــــــد گفـــــــتش آخـــــــر ای غـــــــالمــــــودی همــــــه ــــــا ب ــــــو ت ــــــودی ت ــــــه ب در گن

ـــــــــت ا ـــــــــارگف ـــــــــو کردگ ـــــــــی ت ز بريحم کنـــــد عشـــــقبازی بـــــني چـــــه حکمـــــت مـــــی

ـــــــر زاغ ـــــــون پ ـــــــب چ ـــــــت او در ش حکمـــــــــزرو ـــــــــادی فرســـــــــتد تی ـــــــــد از آن ب بعــــــــذر ــــــــل را در رهگ ــــــــريد طف ــــــــس بگ پ زان بگــــــــريد طفــــــــل را تــــــــادر حســــــــاب گـــــر همـــــه کــــــس جـــــز نمـــــازی نیســــــتیـــــام ـــــود تم ـــــني نب ـــــز چن ـــــت ج ـــــار حکم ک در ره او صــــــــــد هــــــــــزاران حکمتســــــــــتـــــر ـــــارای پس ـــــت پرگ ـــــن هف ـــــب ای روز و ش طاعــــــــت روحانیــــــــان از بهــــــــر تســــــــت

ــــــرده ــــــجودت ک ــــــه س ــــــیان جمل ــــــد قدس انـــــارت ســـــوی خـــــود منگـــــر بســـــی ـــــا حق ب جســــم تــــو جــــزء اســــت و جانــــت کــــل کــــلـــــد ـــــو در تافـــــت جـــــزوت شـــــد پدی کـــــل ت نیســــت تــــن از جــــان جــــدا جــــزوی ازوســــتــــــد ــــــن راه اح ــــــود در ای ــــــدد نب ــــــون ع چ صـــــد هـــــزاران ابـــــر رحمـــــت فـــــوق تـــــو چـــــــون درآیـــــــد وقـــــــت رفعتهـــــــای کـــــــل

ــــــه چنــــــدانی م انــــــد الیــــــک کــــــردههرچـــــــــۀ طاعـــــــــات ایشـــــــــان کردگـــــــــار جمل

ـــــــی ـــــــت م ـــــــراه گف ـــــــابوتش ب ـــــــد ت بردن تـــــــا نبایـــــــد کـــــــرد بـــــــر مفســـــــد نمـــــــازـــــــــاب ـــــــــون آفت ـــــــــت و روی همچ در بهش از کجــــــــا آوردی ایــــــــن عــــــــاىل مقــــــــام پــــــــای تــــــــا فرقــــــــت بیــــــــالودی همــــــــهــــــر مــــــن آشــــــفته کــــــار کــــــرد رحمــــــت ب

ـــــی ـــــی م ـــــت م ـــــار و رحم ـــــد انک ـــــد کن کن فرســـــــتد بـــــــا چـــــــراغ کـــــــودکی را مـــــــی

ـــــــز و روکـــــــاین چـــــــراغ او بکـــــــش برخی خــــرب کــــز چــــه کشــــتی ایــــن چــــراغ ای بــــی

ـــــی ـــــاب م ـــــا او بصـــــد شـــــفقت عت ـــــد ب کنـــــــــــتی ـــــــــــقبازی نیس ـــــــــــتش را عش حکمـــــدام ـــــد م ـــــني آم ـــــن چن ـــــود ای ـــــرم خ الج قطــــــــرۀ زان حصــــــــه بحــــــــر رحمتســــــــت از بـــــــــرای تســـــــــت در کـــــــــار ای پســـــــــر خلــــد و دوزخ عکــــس لطــــف و مهــــر تســــت

ـــــد جـــــزء و کـــــل غـــــرق وجـــــودت کـــــرده انــــیش از ــــیزانکــــه ممکــــن نیســــت ب ــــو کس ت

خـــــــویش را عـــــــاجز مکـــــــن در عـــــــني ذل جــــان تــــو بشــــتافت عضــــوت شــــد پدیــــد نیســــت جــــان از کــــل جداعضــــوی ازوســــتــــــد ــــــا اب ــــــد ت ــــــنت نباش ــــــل گف ــــــزء و ک جــــــــو ــــــــد ذوق ت ــــــــا فزای ــــــــارد ت ــــــــی بب مـــــــــل ـــــــــای ک ـــــــــت خلعته ـــــــــرای تس از ب

انــــــــد از بــــــــرای تــــــــو فــــــــذلک کــــــــرده بـــــر تــــــو خواهـــــد کــــــرد جاویـــــدان نثــــــار

حکایتـــــــــت عباســـــــــه کـــــــــه روز رســـــــــتخیز گف

ــــــــــــاهعاصــــــــــــی ان و غــــــــــــافالن را از گنـــــــی ـــــــق ب ـــــــدۀ خل ـــــــريان مان ـــــــرمایه ح س

ــــــک حــــــق تعــــــاىل از زمــــــني تــــــا نــــــه فلــــــاک ــــــوم پ ــــــه زان ق ــــــتاند هم ــــــاک بس پ

ــــــز ــــــد در گری ــــــق افت ــــــت خل ــــــون ز هیب چ رویهـــــــا گـــــــردد بیـــــــک ســـــــاعت ســـــــیاه

ـــــــان ـــــــوعی پریش ـــــــر یکـــــــی ن ـــــــدۀه مان صــــــد هــــــزاران ســــــاله طاعــــــت از ملــــــک وافکنـــــد انـــــدر ســـــر ایـــــن مشـــــت خـــــاک

ــــــه ــــــای ال ــــــزد ک ــــــگ خی ــــــک بان از مالی حــــــــق تعــــــــاىل گویــــــــد ای روحانیــــــــان

ـــــــــی ـــــــــار م ـــــــــان را ک ـــــــــام خاکی گرددتم

زنــــد ایــــن خلــــق راهاز چــــه بــــر مــــا مــــی چـــــون شـــــما را نیســـــت زان ســـــود و زیـــــان نــــــــان بــــــــرای گرســــــــنه بایــــــــد مــــــــدام

مقاله عشرون

در عذر مرغی دیگر دیگـــــــــری گفـــــــــتش مخنـــــــــث گـــــــــوهرمــــــت ــــــاه مس ــــــد گ ــــــاه زاه ــــــدم گ ــــــاه رن گ

ـــــــــد گـــــــــاه نفســـــــــم در خرابـــــــــات افکنــــــ ــــــه ب ــــــمگ ــــــو از ره ــــــرد دی ــــــا بنگ رد ت

ـــــــدۀ ـــــــريان مان ـــــــر دو ح ـــــــان ه ـــــــن می مـــــــا کـــــــه ای حـــــــريان ز راه هدهـــــــدش گفتـــــی ـــــر کس ـــــدر ه ـــــد ان ـــــایل باش ـــــن خص ای گــــر همــــه کــــس پــــاک بــــودی ازنخســــتــــــــتگی ــــــــت دلبس ــــــــود در طاعت چــــــــون بـــــی ـــــری سرکش ـــــس عم ـــــد نف ـــــه نکن ـــــا ک تـــــــــت جـــــــــای تـــــــــو ای تنورســـــــــتان غفل اشـــــک چـــــون شـــــنگرف اســـــرار دلســـــت یچـــــون تـــــودایم نفـــــس ســـــگ را پـــــرور

هـــــــر زمـــــــانی مـــــــرغ شـــــــاخ دیگـــــــرم ـــت ـــت هس ـــاهی نیس ـــت گ ـــت و نیس ـــاه هس گ گـــــــــاه جـــــــــانم در مناجـــــــــات افکنـــــــــد گـــــــــــه فرشـــــــــــته بـــــــــــاز آرد نـــــــــــاگهم چـــــــون کـــــــنم در چـــــــاه زنـــــــدان مانـــــــدۀـــني شـــد حکـــم شـــاه ـــن چن ـــه کـــس ای ـــر هم بـــــود کســـــی زانکـــــه مـــــرد یـــــک صـــــفت نبــــــت ــــــت درس ــــــدی بعث ــــــی ش ــــــا را ک انبیـــــــتگی ـــــــی بصـــــــد آهس ـــــــا صـــــــالح آئ ب

ـــــــــآرام و خ ـــــــــن فروندهـــــــــد ب وشـــــــــیتــــــو ــــــای ت ــــــا پ ــــــر ت ــــــوب س ــــــردۀ مطل ک ســــــري خــــــوردن چیســــــت زنگــــــار دلســــــت کـــــــــم نیایـــــــــد از مخنـــــــــث گـــــــــوهری

حکایت گـــــم شـــــد از بغـــــداد شـــــبلی چنـــــد گـــــاه بـــــــاز جســـــــتندش بهـــــــر موضـــــــع بســـــــی

ادب در میــــــــــــــان آن گــــــــــــــروه بــــــــــــــی ســـــــالکی گفـــــــت ای بـــــــزرگ راز جـــــــوی

ــــــی گفــــــت ایــــــن قــــــوم انــــــد از تــــــر دامنــــــــن ــــــــن چــــــــو ایشــــــــانم وىل در راه دی م

ـــــــاج ـــــــدم در ن ـــــــم ش ـــــــویشگ وانمردی خ هــــــر کــــــه جــــــان خــــــویش را ایثــــــار کــــــرد همچــــــو مــــــردان ذل خــــــود کــــــرد اختیــــــارـــــوئی در نظـــــر ـــــی ز م ـــــیش آئ ـــــو ب ـــــر ت گ

ـــــی ـــــاوت م ـــــر تف ـــــت گ ـــــدح و ذم ـــــد م کن گــــــر تــــــو حــــــق را بنــــــدۀ بتگــــــر مبــــــاشـــــام ـــــان خـــــاص و ع ـــــت ممکـــــن در می نیس بنــــدگی کــــن بــــیش از ایــــن دعــــوی مجــــوی

بـــــــرد راه کـــــــس بســـــــوی او کجـــــــا مـــــــی در مخنـــــــــث خانـــــــــۀ دیـــــــــدش کســـــــــی چشـــــم تـــــر بنشســـــته بـــــود و خشـــــک لـــــبـــــازگوی ـــــت آخـــــر ب ـــــن چـــــه جـــــای تس ایـــــــی ـــــــا چـــــــه مـــــــردی چـــــــه زن در ره دنی نــــی زنــــی در دیــــن نــــه مــــردی چنــــد ازیــــن

دارم مــــــن ازمــــــردی خــــــویش شــــــرم مــــــی ریـــــش خـــــود دســـــتار خـــــوان یـــــار کـــــرد کــــــــرد بــــــــر افتادگــــــــان عــــــــزت نثــــــــار

ـــــــــنت را ا ـــــــــرتخویش ـــــــــی ب ـــــــــی باش ز بتـــــی ـــــت م ـــــه او ب ـــــی ک ـــــری باش ـــــد بتگ کن

ـــــــــاش ـــــــــزدی آذر مب ـــــــــرد ای ـــــــــو م ور تــــــــــام ــــــــــر مق ــــــــــدگی برت ــــــــــام بن از مق مـــــرد حـــــق شـــــو عـــــزت از عـــــزی مجـــــوی

ــــق ــــر دل ــــود در زی ــــت ب ــــرا صــــد ب ــــون ت چـــــــــث جامـــــــــۀ مـــــــــردان مـــــــــدار ای مخن

چـــــون نمـــــائی خـــــویش را صـــــوفی بخلـــــقــــدار ــــردان م ــــر گ ــــیش س ــــن ب ــــویش را زی خ

حکایتـــــــــــا ـــــــــــد و در جف در خصـــــــــــومت آمدنــــــاز ــــــرد ب ــــــی ب ــــــان را بکنج ــــــی ایش قاض

ــــــــرد ــــــــر ک ــــــــلیم در ب ــــــــۀ تس ــــــــد هجام ایـــــني ـــــگ و ک ـــــرد جن ـــــتید م ـــــما هس ـــــر ش گــــــد ــــــل آمدی ــــــه را اه ــــــن جام ــــــما ای ور شــــــوی ــــــرد معن ــــــه م ــــــیم ن ــــــه قاض ــــــن ک مـــــــنت ـــــــع داش ـــــــرق مقن ـــــــر ف ـــــــر دو را ب هــــق ــــار عش ــــه زن در ک ــــردی ن ــــه م ــــون تون چـــــی ـــــدان کن ـــــن می ـــــزم ای ـــــدعوی ع ـــــر ب گــــــــتال ــــــــه ســــــــر راه عشــــــــقی مب گــــــــر بـــــو ـــــراز ت ـــــن مف ـــــیش از ای ـــــدعوی ب ســـــر ب

دو مرقــــــــــــع پــــــــــــوش در دار القضــــــــــــا صـــوفی خـــوش نباشـــد جنـــگ ســـازگفـــت

ــــرده ــــر ک ــــه در س ــــومت از چ ــــن خص ــــد ای ای ایـــــــن لبـــــــاس از بـــــــر براندازیـــــــد هـــــــني در خصــــــــومت از ســــــــر جهــــــــل آمدیــــــــد

ـــــــی ـــــــرم م ـــــــع ش ـــــــن مرق ـــــــوی زی دارم ق بــــــــه بــــــــود زینســــــــان مرقــــــــع داشــــــــنتـــــق ـــــرار عش ـــــل اس ـــــرد ح ـــــوانی ک ـــــی ت کــــی ــــان کن ــــرک ج ــــاد و ت ــــر ب ــــی ب ــــر ده س بــــــــــــــرفکن برگســــــــــــــتوانی از بــــــــــــــال

تــــــــوتــــــــا برســــــــوائی نمــــــــانی بــــــــاز

حکایت بـــــــود انـــــــدر مصـــــــر شـــــــاهی نامـــــــدارــــــاه را ــــــقش ش ــــــد ز عش ــــــرب آم ــــــون خ چ

شــــق شــــدی بــــر شــــهریاراگفــــت چــــون عــــن کشــــور بگــــوی ــــرک شــــهر و ای ــــو ت ــــا ت ی بـــــــا تـــــــو گفـــــــتم کـــــــار تـــــــو یکبـــــــارگیـــــار ـــــرد ک ـــــرد عاشـــــق م ـــــود آن م چـــــون نب

خویشــــــنت چــــــون برفــــــت آن مفلــــــس بــــــیـــــی ـــــا کـــــه هســـــت او ب ـــــاه حـــــاجبی گفت گن

ـــــــ ـــــــا زانکـــــــه او عاشـــــــق نب ودشـــــــاه گفتــــار ــــرد ک ــــودی م ــــه ب ــــودی ک ــــان ب ــــر چن گ هــــر کــــه بــــر وی ســــر بــــه از جانــــان بــــود گــــــر ز مــــــن او ســــــر بریــــــدن خواســــــتیـــــــیش او ـــــــان بســـــــتی کمـــــــر در پ ـــــــر می ب لیــــــک چــــــون در عشــــــق دعویــــــدار بــــــودــــــــقم سرســــــــر دارد او ــــــــه در عش ــــــــر ک ه

ــــی ــــا هــــر ب ــــدان گفــــتم کــــه ت ــــن ب فــــروغ ای

ــــــت زار ــــــق گش ــــــاه عاش ــــــر ش ــــــی ب مفلس خوانـــــــــد حـــــــــاىل مفلـــــــــس گمـــــــــراه را

ــــــارا ــــــون یکــــــی کــــــن اختی ز دو کــــــار اکنـــــوی ـــــر بگ ـــــرتک س ـــــقم ب ـــــه در عش ـــــا ن یــــــــا آوارگــــــــی ــــــــدن خــــــــواه ی ســــــــر بری کـــــــــرد او از شـــــــــهر رفـــــــــنت اختیـــــــــار شــــــــاه گفتــــــــا ســــــــر بربیــــــــدش ز تــــــــن از چـــــــه ســـــــر بربیـــــــدنش فرمـــــــود شـــــــاه در طریـــــــق عشـــــــق مـــــــا صـــــــادق نبـــــــودـــــــار ـــــــدن کـــــــردی اینجـــــــا اختی ســـــــر بری عشـــــــق ورزیـــــــدن بـــــــر او تـــــــاوان بـــــــود

ســـــــــــتیشـــــــــــهریار از مملکـــــــــــت برخا خســــــــرو عــــــــالم شــــــــدی درویــــــــش اوـــــــــار زود ـــــــــدش زنه ـــــــــدن بای ســـــــــر بری

ــــــــی ــــــــر دارد او ب ــــــــوددامن ت ــــــــکی خ ش کـــــــم زنـــــــد در عشـــــــق مـــــــا الف دروغ

مقاله حادی و عشرون

اشکال مرغی دیگر دیگــــری گفــــتش کــــه نفســــم دشــــمن اســــتـــــرم ـــــان ب ـــــد فرم ـــــز نش ـــــس ســـــگ هرگ نف آشـــــــنا شـــــــد گـــــــرگ در صـــــــحرا مـــــــرا

وفــــــا ام زیــــــن بــــــی در عجایــــــب مانــــــدهــــت کــــرده خــــوشگفــــت ای ســــگ در جوال

نفــــس تــــوهم احــــول و هــــم اعــــور اســــتـــــــــا دروغ گـــــــــر کســـــــــی بســـــــــتایدت ام نیســــت روی آنکــــه ایــــن ســــگ بــــه شــــودـــــــــــــه بیحاصـــــــــــــلی ـــــــــــــوددر اول هم بـــــــــود در اوســـــــــط همـــــــــه بیگـــــــــانگی بــــــريی بــــــود کــــــار ــــــود در آخــــــر کــــــه پ بـــــــته ـــــــل آراس ـــــــری بجه ـــــــني عم ـــــــا چن بــــــت ــــــر غافلیس ــــــه آخ ــــــا ب ــــــون ز اول ت چـــــی ـــــگ بس ـــــن س ـــــان ای ـــــده دارد در جه بن صــــــد هــــــزاران دل بمــــــرد از غــــــم همــــــی

ــت ــن اس ــا م ــزن ب ــه ره ــک چونک ــم ت ــون زن چـــــی نـــــدانم تـــــا ز دســـــتش جـــــان بـــــرم مــــــرا ــــــا م ــــــگ رعن ــــــن س ــــــه ای ــــــنا ن واشــــــــنا ــــــــد در آش ــــــــی اوفت ــــــــرا م ــــــــا چ تـــــوش ـــــرده خ ـــــت ک ـــــاکی پایمال ـــــو خ همچـــافر اســـت ـــم ک ـــل و ه ـــم کاه ـــم ســـگ و ه ه از دروغـــــــی نفـــــــس تـــــــو گـــــــريد فـــــــروغ کـــــز دروغـــــی ایـــــن چنـــــني فربـــــه شـــــود

ـــــــــــــدىل و غـــــــــــــافلیکـــــــــــــودکی و بیـــــــــــــوانگی در جـــــــــــــوانی شـــــــــــــعبۀ دی جـــــان خـــــرف وامانـــــده تـــــن گشـــــته نـــــزار کـــــی شـــــود ایـــــن نفـــــس ســـــگ پرياســـــتهــــــــا الجــــــــرم بیحاصلیســــــــت حاصــــــــل م بنــــــــدگی ســــــــگ کنــــــــد آخــــــــر کســــــــی

مــــــريد دمــــــی ویــــــن ســــــگ کــــــافر نمــــــی

حکایتــــــری دراز ــــــردی گــــــور کــــــن عم ــــــت م یافــــاک ــــدی در مغ ــــور کن ــــری گ ــــو عم چــــون تـــال ـــب ح ـــر حس ـــب ب ـــدم عج ـــن دی ـــت ای گف

ر کنــــدن دیــــد و یــــک ســــاعت نمــــردگــــو

ـــــاز ـــــزی گـــــوی ب ـــــتش کـــــه چی ســـــائلی گفـــــده ـــــب دی ـــــه عجای ـــــاک چ ـــــر خ ای در زی

کــــاین ســــگ نفســــم همــــی هفتــــاد ســــال یـــــک دمـــــم فرمـــــان یـــــک طاعـــــت نـــــربد

حکایت یـــــک شـــــبی عکاشـــــه گفـــــت ای حاضـــــرانـــــــــــافران بوالفضـــــــــــول ـــــــــــی آن ک وانگه ایـــــــــن توانـــــــــد بـــــــــود امـــــــــا آمدنـــــــــدــــن نفــــس کــــافر یــــک زمــــان تــــا شــــود ای

ــــــــن نی ــــــــتای ــــــــرد و آن رواس ــــــــتند ک ارس مـــــــا همـــــــه در حکـــــــم نفـــــــس کـــــــافریم کــــافر اســــت ایــــن نفــــس نافرمــــان چنــــني

ـــی ـــدد م ـــون م ـــس از دو راه چ ـــن نف ـــردد ای گـــــــــیم ـــــــــد مق ـــــــــت آم ـــــــــوار مملک دل س

ایـــــن جهـــــان گـــــر پـــــر شـــــود از کـــــافران از ســـــــر صـــــــدقی کننـــــــد ایمـــــــان قبـــــــول

انــــــد انبیــــــا ایــــــن صــــــد هــــــزار و بیســــــت یـــــــا مســـــــلمان یـــــــا بمـــــــريد در میـــــــانــــت ــــه خاس ــــاوت از چ ــــدین تف ــــان چن در میـــــــــــروریم ـــــــــــافر پ ـــــــــــویش ک در درون خ

تــــــر اســــــت آســــــان چنــــــني کشــــــتنش اوىل پـــــس عجـــــب باشـــــد اگـــــر گـــــردد تبـــــاه

ــــن ن ــــدیمروز و شــــب ای ــــس ســــگ او را ن ف

ـــــــد ســـــــوار ـــــــدانی کـــــــه تازان اســـــــب چن هرچــــــه دل از حضــــــرت جانــــــان گرفــــــت هرکـــــه ایـــــن ســـــگ را بمـــــردی کـــــرد بنـــــد هــــر کــــه ایــــن ســــگ رازبــــون خــــویش کــــرد

گ را کنـــــد بنـــــد گـــــرانهـــــر کـــــه ایـــــن ســـــ

رود ســــــــگ در شــــــــکار در برابــــــــر مــــــــی نفــــــس از دل نیــــــز هــــــم چنــــــدان گرفــــــت در دو عـــــــــــالم شـــــــــــري آرد در کمنـــــــــــد گـــــــرد گفـــــــتش در نیایـــــــد هـــــــیچ مـــــــردــــــــون دیگــــــــران ــــــــاک او بهــــــــرت ز خ خ

تيحکاـــــی ـــــی م ـــــی در ره ـــــده پوش ـــــراهژن ـــــد ب ش

ــــوش ــــده پ ــــان ای ژن ــــه یاتوه ــــن ب ــــت م گف گرچـــــــه مـــــــا را خودســـــــتودن راه نیســـــــت

ــــک چونشــــد ــــن یکــــیلی ــــون م واجــــبم چــــت ــــناخته اس ــــن نش ــــت ذوق دی ــــه جان زانکـــــــري ـــــــته ای ام ـــــــو نشس ـــــــر ت ـــــــی ب وانگه بــــــر ســــــرت افســــــار کــــــرده روز و شــــــبــــــــیچکس ــــــــرا ای ه ــــــــد ت ــــــــه فرمای هرچـــــناختم ـــــن بش ـــــر دی ـــــن س ـــــون م ـــــک چ لی چـــــون خـــــرم شـــــد نفـــــس بنشســـــتم بـــــر او

گــــردد ســــوار چــــون خــــرمن بــــر تــــو مــــی ای گرفتـــــــه برســــــــگ نفســــــــت خوشــــــــیـــــــــربد ـــــــــهوت ب ـــــــــش ش ـــــــــو آن آت آب ت

ــــــــريه ــــــــده و کــــــــری گــــــــوش ت گــــــــی دی ایــــــن و صــــــد چنــــــدین ســــــپاه و لشــــــگرند

رســــــد روز و شــــــب پیوســــــته لشــــــگر مــــــی چــــــون درآمــــــد از همــــــه ســــــوئی ســــــپاهـــاختی ـــگ درس ـــس س ـــا نف ـــی ب ـــوش خوش خ پـــــــــای بســـــــــت عشـــــــــرت او آمـــــــــدی چــــــون درآیــــــد گــــــرد تــــــو شــــــاه و حشــــــمـــــد ـــــواهیم ش ـــــدا خ ـــــا ج ـــــم اینج ـــــر ز ه گ غــــم مخــــور گــــر بــــا هــــم اینجــــا کــــم رســــیم

ـــــــــــان او را ـــــــــــاهناگه ـــــــــــد آن پادش بدیــــري گفــــت ای بــــی ــــرب تــــن زن خمــــوش پ خ

گـــــاه نیســـــت کانکـــــه او خـــــود را ســـــتود آــــی ــــو صــــد هــــزاران ب ــــه ز چــــون ت شــــکی ب

ــــاخته اســــت ــــو خــــری برس ــــو از ت ــــس ت نفــــــــار او اســــــــري ــــــــر ب ــــــــو شــــــــده در زی ت تـــــــــــو بـــــــــــامر اوفتـــــــــــاده در طلـــــــــــب کــــــام و ناکــــــام آن تــــــوانی کــــــرد و بــــــس نفــــس ســــگ را مــــن خــــر خــــود ســــاختم

ســــتم بــــر اونفــــس ســــگ بــــر تســــت مــــن ه چــــون منــــی بهــــرت ز چــــون تــــو صــــد هــــزارـــــــــده ز شـــــــــهوت آتشـــــــــی تـــــــــو درافکن از دلـــــــت نـــــــور و ز تـــــــن قـــــــوت بـــــــربد پـــــريی و نقصـــــان عقـــــل و ضـــــعف هـــــوشـــــــد ـــــــل را چاکرن ـــــــري اج ـــــــر م ـــــــر بس س

رســـــد یعنـــــی او از پـــــیش و پـــــس درمـــــیــــــم نفســــــت ز راه ــــــازآئی و ه ــــــو ب هــــــم ت عشـــــــــرتی بــــــــــا او بهــــــــــم پرداختــــــــــی زیــــــــــر دســــــــــت قــــــــــدرت او آمــــــــــدی

ی ز ســــگ ســــگ از تــــو هــــمتــــو جــــدا افتــــ بـــــــس بفرقـــــــت مبـــــــتال خواهیـــــــد شـــــــدـــــا هـــــم رســـــیم زانکـــــه در دوزخ خوشـــــی ب

حکایت آن دو روبــــــه چــــــون بهــــــم همــــــرب شــــــدند خســـــروی در دشـــــت شـــــد بـــــا یـــــوز و بـــــاز

پرســـــد زنـــــر کـــــای رخنـــــه جـــــو مـــــاده مـــــی گفــــــت مــــــا را گــــــر بــــــود از عمــــــر بهــــــر

ـــــدند ـــــدیگر ش ـــــت یک ـــــرت جف ـــــس بعش پــــــــاز ــــــــد ب ــــــــم افکن ــــــــه را ز ه آن دو روب

ـــــا ـــــو م ـــــر بگ ـــــیم آخ ـــــم رس ـــــا ه ـــــا ب کج در دکــــــــــــان پوســــــــــــتني دوزان شــــــــــــهر

مقاله ثانی و عشرون

حکایت دیگــــــری گفــــــتش کــــــه ابلــــــیس از غــــــرور

ــــــی ــــــا او برنم ــــــو ب ــــــن چ ــــــزور م ــــــم ب آی چــــــون کــــــنم کــــــز وی نجــــــاتی باشــــــدم گفــــت تــــا بــــا تــــو بــــود ایــــن نفــــس ســــگـــــــــیس تســـــــــت ـــــــــیس از تلب عشـــــــــوه ابل گـــــــر کنـــــــی یـــــــک آرزوی خـــــــود تمـــــــام

ـــــ ـــــدان آم ـــــه زن ـــــا ک ـــــن دنی ـــــتگلخ ده اس دســــــــــــت از اقطــــــــــــار او کوتــــــــــــاه دار

زنـــــد وقـــــت حضــــــور راه بـــــر مـــــن مــــــی در دلـــــــــم از غـــــــــنب او افتـــــــــاده شـــــــــور وز مـــــــــی معنـــــــــی حیـــــــــاتی باشـــــــــدمـــــــــک ـــــــــزد بت ـــــــــیس بگری ـــــــــرت ابل از ب در تـــــو یـــــک یـــــک آرزو ابلـــــیس تســـــتــــــالم ــــــد والس ــــــیس زای ــــــد ابل ــــــو ص در تـــــده اســـــت ـــــیطان آم ـــــع ش ـــــر اقط ـــــر بس ســــــار ــــــو ک ــــــا ت ــــــیچ او را ب ــــــد ه ــــــا نباش ت

حکایت غــــــــافلی در پــــــــیش آن صــــــــاحب چلــــــــهـــــــــــیس راه ـــــــــــم زد از تلب ـــــــــــت ابلیس گف مـــــــرد گفـــــــتش ای جـــــــوان مـــــــرد عزیـــــــزــــــــو و آزرده بــــــــود ــــــــود از ت ــــــــتکی ب مش

ـــــه اقطـــــاع مـــــن اســـــت گفـــــت ـــــا جمل دنی تـــــــو بگـــــــوی او را کـــــــه عـــــــزم راه کـــــــن

کـــــنم آهنـــــگ ســـــخت مـــــن بـــــدینش مـــــی هـــــر کـــــه بـــــريون شـــــد ز اقطـــــاعم تمـــــام

کــــــــــرد از ابلــــــــــیس بســــــــــیاری گلــــــــــه ــــــن ب ــــــر م ــــــن ب ــــــرد دی ــــــاهک ــــــراری تب ط

ـــــز ـــــیس نی ـــــن ابل ـــــیش از ای آمـــــد و شـــــد پ خــــاک از ظلــــم تــــو بــــر ســــر کــــرده بــــودــــا دشــــمن اســــت ــــی آنکــــه دنی مــــرد مــــن نـــــــاه کـــــــن ـــــــن کوت ـــــــای م دســـــــت از دنی زانکــــه در دنیــــای مــــن زد چنــــگ ســــخت نیســـــــت بـــــــا او هـــــــیچ کـــــــارم والســـــــالم

حکایت مالـــــــــک دینـــــــــار را گفـــــــــت آن عزیـــــــــز

ـــــی ـــــان م ـــــت برخـــــوان خـــــدا ن خـــــورم گف د والحولیـــــــت نیســـــــتدیـــــــوت از ره بـــــــر

در غـــــــــــم دنیـــــــــــا گرفتـــــــــــار آمـــــــــــدی گــــــر تــــــرا گفــــــتم کــــــه دنیــــــا را گــــــذارـــه هســـت ـــت ک ـــر دول ـــو ه ـــدو دادی ت چـــون بــــــــــــای آز ــــــــــــه دری ــــــــــــت غرق ای ز غفلـــــــــت ـــــــــاس تعزی ـــــــــالم در لب ـــــــــر دو ع هـــــــــربد ـــــــــت ب ـــــــــا ذوق ایمان ـــــــــب دنی حــــــــرص و آز ــــــــیان ح ــــــــا آش ــــــــت دنی چیســـــــی بگذاشـــــــته ـــــــرده ق ـــــــارون ک ـــــــاه ق گـــــــام او حـــــــق تعـــــــاىل کـــــــرده الشـــــــئی ن

ــــز ــــو نی ــــونی ت ــــود چ ــــال خ ــــدانم ح ــــی ن م بــــــرم پــــــس همــــــه فرمــــــان شــــــیطان مــــــی

ــــــــت ــــــــت نیس ــــــــلمانی بجــــــــز قولی از مســـــدی ـــــردار آم ـــــه م ـــــت ک ـــــر فرق ـــــاک ب خ

گویمـــــت محکـــــم بـــــدار ایـــــن زمـــــان مـــــی کــــــی تــــــوانی دادنــــــش آســــــان ز دســــــت

ــــدانی کــــز چــــه مــــی ــــاز مــــی ن ــــو ب مــــانی تــــــد و تــــــو در معصــــــیت اشــــــک مــــــی بارن

ــــــــــــــربد ــــــــــــــت ب ــــــــــــــو جان آرزو و آز تــــــــاز ــــــــده از فرعــــــــون و از نمــــــــرود ب مان گـــــــــاه شـــــــــدادش بشـــــــــدت داشـــــــــته تــــــــــو چنــــــــــني افتــــــــــاده انــــــــــدر دام او

دنیــــــای دون تــــــا کــــــی تــــــرا رنــــــج ایــــــن تـــــو بمانـــــده روز و شـــــب حـــــريان و مســـــت هرکــــــه در یــــــک ذره الشــــــئی گــــــم شــــــود هــــــــر کــــــــه را نگسســــــــت در الشــــــــئی دمـــــــا چیســـــــت بیکـــــــاری همـــــــه کـــــــار دنیــــــــــه ــــــــــی افروخت ــــــــــا آتش ــــــــــت دنی هســـــز ـــــوزنده تی ـــــش س ـــــن آت ـــــود ای ـــــون ش چــــدوز ــــش ب ــــن آت ــــم ازی ــــريان چش ــــو ش همچــــش پرســــت ــــه شــــد آت هــــر کــــه چــــون پروان

ـــــرا ا ـــــش ت ـــــه آت ـــــن هم ـــــسای ـــــیش و پ ز پ درنگـــــــر تـــــــا هســـــــت جـــــــای آن تـــــــرا

الشـــــــۀ نـــــــابوده زیـــــــن الشـــــــئی تـــــــراــــا دهــــد یــــک ذره ــــن الشــــه دســــت ت ات زی

ـــــود ـــــردم ش ـــــه او م ـــــن ک ـــــود ممک ـــــی ب کـــــــاره از الشـــــــئی کـــــــم ـــــــود صـــــــد ب او بــــــــاری همــــــــه ــــــــاری گرفت ــــــــت بیک چیس

وختههـــــــر زمـــــــان خلقـــــــی دگـــــــر را ســــــــــــــز ـــــــريی گری ـــــــر ازو گ ـــــــردی گ ـــــــري م شـــــش بســـــوز ـــــن آت ـــــه زی ـــــه چـــــون پروان ورنـــــــرور مســـــــت ـــــــاید آن مغ ـــــــوخنت را ش س نیســـــت ممکـــــن گـــــر نســـــوزی هـــــر نفـــــس کــــــاینچنني آتــــــش بســـــــوزد جــــــان تـــــــرا

حکایت گفـــــــت در وقــــــت نمـــــــاز خواجــــــۀ مــــــی

ـــــــــنود ازو ـــــــــۀ بش ـــــــــخن دیوان ـــــــــن س ای تـــــــو زنـــــــاز خـــــــود بگنجـــــــی در جهـــــــان منظــــــــری ســــــــر بــــــــر فلــــــــک افراشــــــــته

ـــــــال ـــــــزک کـــــــرده راســـــــتده غ م و ده کنیـــن جملـــه کـــار نیـــک بنگـــر خـــود تـــو بـــا ای گـــر چـــون مـــن یـــک گـــرده قســـمت باشـــدت تــــــــا نگردانــــــــی ز ملــــــــک و مــــــــال رویــــــــــه ــــــــــردان از هم ــــــــــاعت بگ روی در س

کـــــای خـــــدا رحمـــــت کـــــن و کـــــارم بســـــاز ـــــــی ـــــــت م ـــــــت رحم نیوشـــــــی زود ازو گف

خرامـــــــی از تکـــــــرب هـــــــر زمـــــــان مـــــــیــــــــــزر بنگاشــــــــــته ــــــــــوارش ب چــــــــــار دی

ـــ ـــی ب ـــا ک ـــت اینج ـــیرحم ـــوی راســـت ود م گـــــــرم دار ـــــــت داری آخـــــــر ش جـــــــای رحمـــــدت ـــــت باش ـــــف وجـــــای رحم جـــــای لطـــــن حـــــال روی ـــــدت ای ـــــس ننمای ـــــک نف یـــــه ـــــردان از هم ـــــارغ چـــــو م ـــــوی ف ـــــا ش ت

حکایت پــــاک دینــــی گفــــت مشــــتی حیلــــه جــــویــــــــردوام ــــــــن آن بیخــــــــرب را ب ــــــــیش از ای پ بـــــرگ ریـــــزان شـــــاخ بنشـــــانی چـــــه ســـــود هـــــــــر کـــــــــه رادر نـــــــــزع گرداننـــــــــد روی

گرداننــــــــــــد روی مــــــــــــرد را در نــــــــــــزع روی گرداننـــــــــــد زی پســـــــــــتی تمـــــــــــامـــــون بگردانـــــی چـــــه ســـــود روی چـــــون اکن او جنــــــب مــــــريد تــــــو زو پــــــاکی مجــــــوی

مقاله ثالث و عشرون

عذر مرغی دیگرــــــتم ــــــن زر دوس ــــــه م ــــــتش ک ــــــری گف دیگــــــت ــــــود بدس ــــــل زری نب ــــــرا چونگ ــــــا م تــــــــــرا ــــــــــی م ــــــــــار و زر دین عشــــــــــق دینـــــــده ـــــــريان ش ـــــــورتی ح ـــــــت ای از ص گف

عشــــــق زر چــــــون مغــــــز شــــــد در پوســــــتم همچــــو گــــل خنـــــدان نــــه بتــــوانم نشســـــت

ــــــــی ــــــــرا کــــــــرد پردعــــــــوی ب ــــــــی م معنـــــــت صـــــــبح صـــــــفا پنهـــــــان شـــــــده ازدل

ــــــــو روز کــــــــوری م ــــــــدۀروز و شــــــــب ت انــــــیچ ــــــاش در صــــــورت مپ ــــــی ب ــــــرد معن مـــــــده ســـــــنگ زر بصـــــــورت رنـــــــگ گردانی زر کــــــــه مشـــــــــغولت کنــــــــد از کردگـــــــــار زر اگــــــر جــــــائی بغایــــــت درخــــــور اســــــتـــــــــو یـــــــــاریئی ـــــــــی کســـــــــی را از زر ت ن گــــر تــــو یــــک جــــو زر دهــــی درویــــش راــــدت ــــدی بای ــــر وی و چــــو زی ــــی چــــو عم نـــــت ـــــق دوس ـــــا خل ـــــتی زری ب ـــــه پش ـــــو ب ت

بایـــــــدت مــــــاه نـــــــو مـــــــزد دکـــــــان مـــــــیـــــــزجـــــــان شـــــــريین ت شـــــــد و عمـــــــر عزی

ــــــــو ــــــــی داده ت ــــــــزی بهیچ ــــــــه چی ای هم لیـــــک صـــــربم هســـــت تـــــا در وقـــــت کـــــار غــــــــرق دنیــــــــائی ببایــــــــد دینــــــــت نیــــــــزـــــــغله ـــــــدر مش ـــــــوئی ان ـــــــت ج ـــــــو فراغ تــــــو ــــــه داری چارس ــــــزی ک ــــــن چی ــــــه ک نفق

ــــی ــــرک م ــــت آن ت ــــه هس ــــت هرچ ــــد گرف بای چــــون تــــرا در دســــت جــــان نتــــوان گذاشــــت گـــــر پالســـــی خوابگاهـــــت آمـــــده اســـــت

شــــناس آن پــــالس خــــوش بســــوز ای حــــقــــــیم ــــــا زب ــــــالس اینج ــــــوزی آن پ ــــــر نس گ هــــــر کــــــه صــــــید رأی خــــــود شــــــد وای اوـــــــــالم ـــــــــد فلا واو ای غ واو و حـــــــــرف آم واو را بـــــــــني در میـــــــــان خـــــــــون قـــــــــرار

بســـــــتۀ صـــــــورت چـــــــو مـــــــوری مانـــــــدۀـــت مع ـــیچچیس ـــیچ ه ـــی اصـــل و صـــورت ه ن

ـــــگ ـــــته برن ـــــتال گش ـــــالن مب ـــــو چـــــو طف تـــــار ـــــن زینه ـــــاکش افک ـــــر خ ـــــود ب ـــــت ب ب هــــــم بــــــرای قفــــــل فــــــرج اســــــرت اســــــتـــــی ـــــز خـــــور داریئ ـــــز ب ـــــم نی ـــــرا ه ـــــی ت ن گــــــاه او را خونخــــــوری گــــــه خــــــویش راــــــدت ــــــدی بای ــــــدهی جنی ــــــوی ب ــــــر ج گ داغ پهلــــــوی تــــــو بــــــر پشــــــتی اوســـــــت

ــــــی ــــــدت مخــــــزن زر چیســــــت کــــــان م بایـــــــک ـــــــت ی ـــــــد از دکان ـــــــا برآی ـــــــیزت پش

پـــــس چنـــــني دل بـــــر همـــــه بنهـــــاده تـــــوـــــــــر بکشـــــــــد روزگـــــــــار ـــــــــان از زی نردبــــــز ــــــد ای عزی ــــــت نده ــــــدنیا دس ــــــن ب دیـــــــه ـــــــد ولول ـــــــو افت ـــــــابی در ت ـــــــون نی چــــــــوا ــــــــی تنفق ــــــــرب حت ــــــــالوا ال ــــــــن تن ل

شـــــاید گرفـــــت جـــــان هـــــم ار باشـــــد نمـــــیـــــت ـــــوان گذاش ـــــن و آن نت ـــــک ای ـــــال مل م آن پالســــــت ســــــد راهــــــت آمــــــده اســــــت تــــا کــــی از تزویــــر بــــا حــــق هــــم پــــالس

ســـــی فـــــردا بـــــه پهنـــــا بـــــی گلـــــیمکـــــی ر گــــــم شـــــــود در وای ســـــــر تـــــــا پـــــــای او هـــــر دو را در خـــــاک و خـــــون بیـــــنم مـــــدامــــــان خــــــاک خــــــوار ــــــني می ــــــس فلا را ب پ

حکایتــــــه زر ــــــدک مای ــــــت ان ــــــدی داش ــــــو مری ن

ــــی ــــیخ م ــــی ش ــــزی م ــــت و چی ــــت دانس نگف آن مریــــــــــــــد راه و پــــــــــــــري راهــــــــــــــربـــــیاه ـــــس س ـــــد ب ـــــیش آم ـــــان پ ـــــی ش وادیئ

ترســـــــید زان کـــــــش بـــــــود زر مـــــــرد مـــــــیــــــیخ ــــــد دو راه ش ــــــدا ش ــــــو پی ــــــا چ راگفت

گفـــــت معلومـــــت بـــــیفکن کـــــان خطاســـــت گـــــر کســـــی را جفـــــت گـــــردد ســـــیم تــــــو در حســــــــاب یــــــــک جــــــــو زر از حــــــــرام

کــــــرد زر پنهــــــان ز شــــــیخ خــــــود مگــــــر ت آن زر در نهفـــــتداشـــــ و او همـــــی مـــــی رفتنــــــد بــــــا هــــــم در ســــــفر هــــــر دو مــــــی

واشــــــــــــــکارا شــــــــــــــد در آن وادی دو راه مـــــــــرد را رســـــــــوا کنـــــــــد بـــــــــس زود زرـــــــــــاه ـــــــــــم اینجایگ ـــــــــــدامني ره روی در کـــه خـــواهی شـــد رواســـت ـــی ک ـــر راه ـــس به پ دیــــــــو بگریــــــــزد بتــــــــک از بــــــــیم تــــــــوـــــــــدام مـــــــــوی بشـــــــــکافی بطـــــــــراری م

ــــــدی ــــــگ آم ــــــون خرلن ــــــن چ ــــــاز در دی ب چــــــون بطــــــراری رســــــی شــــــیطان شــــــوی هــــــــر کــــــــه را زر راه زد گمــــــــره بمانــــــــدــــــاه ژرف ــــــن چ ــــــن زی ــــــز ک ــــــفی پرهی یوس

ـــــی ـــــر ســـــنگ ب ســـــنگ آمـــــدی دســـــت زیـــــوی ـــــی حـــــريان ش ـــــداری رس ـــــون بدین چ پـــــــــای بســـــــــته در درون چـــــــــه بمانـــــــــد دم مــــــزن کــــــاین چــــــاه دم دارد شــــــگرف

حکایت رفـــــــت شـــــــیخ بصـــــــره پـــــــیش رابعـــــــهــــــــــنیدۀ ــــــــــیچکس نش ــــــــــز ه ــــــــــۀ ک نکت وان تـــــرا از خویشـــــنت روشـــــن شـــــده اســـــت رابعـــــــه گفـــــــتش کـــــــه ای شـــــــیخ زمـــــــانــــــــدم ــــــــدل ش ــــــــروختم خوش ــــــــردم و بف بـــــان ـــــت آن زم ـــــک دس ـــــرفتم بی ـــــر دو بگ هـــت ـــیم جف ـــد س ـــه چـــون ش ـــیدم ک ـــه ترس زانک

ـــــرد دن ـــــدم ـــــون نه ـــــر خ ـــــان و دل ب ـــــا ج ی تــــــــا بدســــــــت آرد جــــــــوی زر از حــــــــرامـــــــــــــــــالل ـــــــــــــــــود آن زر ح وارث او را ب ای بـــــــــــــزر ســـــــــــــیمرغ را بفروختـــــــــــــه

ـــــی ـــــرنه م ـــــون دری ـــــر چ ـــــوی س ـــــد م نگنجـــــت ـــــان روی نیس ـــــوئی بجان ـــــر م ـــــون س چ

گفـــــــت ای در عشـــــــق صـــــــاحب واقعـــــــه بــــــر کســــــی نــــــی خوانــــــده و نــــــی دیــــــدۀ آن بگــــو کــــز شــــوق جــــان مــــن شــــده اســــت

ـــــــود ـــــــته ب ـــــــاره رش ـــــــد پ ـــــــمانچن م ریســـــــــد حاصـــــــــلم ـــــــــیم آم ـــــــــت س دو درس پــــــس یکـــــــی در ایــــــن و دیگـــــــر را در آنــــــت ــــــوان نهف ــــــخن نت ــــــردد س ــــــزن گ راه صــــــد هــــــزاران دام دیگــــــر گــــــون نهــــــد چــــــــون بدســــــــت آرد بمــــــــريد والســــــــالمــــــــــــال ــــــــــــر آن زر در وب ــــــــــــد به او بمانــــــــوخته ــــــــش س ــــــــه آت ــــــــق زر ب دل ز عش کــــــی بگنجــــــد گــــــنج و صــــــره ســــــیم و زر هــــــیچ کــــــس را زهــــــرۀ آن کــــــوی نیســــــت

حکایت عابــــــدی کــــــز حــــــق ســــــعادت داشــــــت او از میـــــــان خلـــــــق بـــــــريون رفتـــــــه بـــــــودـــس اســـت ـــدم ب ـــود و او هم ـــدمش حـــق ب همــــــــان ــــــــی در می ــــــــودش درخت حــــــــایطی بـــــود مـــــرغ خـــــوش الحـــــان و خـــــوش آواز ب یافـــــــــــت عابـــــــــــد از خـــــــــــوش آوازی اوحــــــــــق ســــــــــوی پیغمــــــــــربان روزگــــــــــار مــــــی ببایــــــد گفــــــت کــــــاخر ای عجــــــب

ســـــــوختی ســـــــالها از شـــــــوق مـــــــن مـــــــیــــــرک ــــــرغ زی ــــــودی م ــــــال گرچــــــه ب از کم

مــــــــــن تــــــــــرا بخریــــــــــده و آموختــــــــــهــــــــوختی ــــــــت س ــــــــس و الف ــــــــان ان خانمــــــاش ــــــدین ارزان فروشــــــی هــــــم مب ــــــو ب ت

چارصــــــــد ســــــــاله عبــــــــادت داشــــــــت او ــــــود ــــــۀ ب ــــــا حــــــق گفت ــــــرده ب ــــــر پ راز زیــــت ــــس اس ــــم ب ــــق ه ــــد آن دم ح ــــر نباش گ بـــــــر درخـــــــتش کـــــــرده مرغـــــــی آشـــــــیان زیـــــــــر هـــــــــر آواز او صـــــــــد راز بـــــــــودـــــــــــــدکی انســـــــــــــی بدمســـــــــــــازی او ان

ـــــا ـــــت ب ـــــرد و گف ـــــی ک ـــــار وح ـــــرد ک آن مــــــب ــــــردی روز و ش ــــــت بک ــــــه طاع آن هم تــــــــا بــــــــه مرغــــــــی آخــــــــرم بفروختــــــــی بانـــــگ مرغـــــی کـــــردت آخـــــر در جـــــوالــــــــــه ــــــــــرا بفروخت ــــــــــااهلی م ــــــــــو ز ن ت ایــــــــــن وفــــــــــاداری ز کــــــــــه آمــــــــــوختیــــــاش ــــــدم مب ــــــی هم ــــــائیم ب ــــــدمت م هم

مقاله رابع و عشرون

عذر مرغی دیگرـــــش اســـــت ـــــر آت ـــــم پ ـــــتش دل دیگـــــری گف هســــــــت قصــــــــری زر نگــــــــار و دلگشــــــــا

شــــــــادی مــــــــرا حاصــــــــل از آن عــــــــالمی شــــــــاه مرغــــــــانم بــــــــر آن قصــــــــر بلنــــــــد شــــــهریاری چــــــون دهــــــم کلــــــی ز دســــــت هــــــــــیچ عاقــــــــــل رفتــــــــــه از بــــــــــاغ ارم گفــــــــت ای دون همــــــــت نــــــــامرد تــــــــوــــــای دون هســــــت گلخــــــن ســــــر بســــــر دنیــــت ــــده اس ــــت آم ــــد جن ــــر خل ــــو گ ــــر ت قص گــــــر نبــــــودی مرگــــــرا بــــــر خلــــــق دســــــت

ـــت ـــوش اس ـــائی خ ـــن ج ـــوم م ـــه زاد و ب زانک زاخلــــــــــــــق را نظــــــــــــــاره آن جــــــــــــــانف

چــــــــون تــــــــوانم بــــــــر گــــــــرفنت دل از آن ــــــد ــــــن وادی گزن چــــــون کشــــــم آخــــــر دریــــت ــــني قصــــری نشس ــــی چن ــــوانم ب ــــون ت چ تـــــــــا گزینـــــــــد در ســـــــــفر داغ و الـــــــــمــــو ــــۀ گلخــــن چــــه خــــواهی کــــرد ت ســــگ ن قســــم تــــو چنــــد اســــت ازیــــن گلخــــن کنــــونـــــده اســـــت ـــــت آم ـــــدان محن ـــــا اجـــــل زن بــــــت ــــــزل نشس ــــــن من ــــــادی دری ــــــق افت الی

حکایت شـــــــــهریاری کـــــــــرد قصـــــــــری زرنگـــــــــار چـــــون شـــــد آن قصـــــر بهشـــــت آســـــا تمـــــام

ــــــی ــــــی م ــــــر کس ــــــار ه ــــــر دی ــــــد از ه آمدنـــــــد ـــــــدیمان را بخوان ـــــــان و ن ـــــــه حکیم شـــــیچ حـــــال ـــــرا در ه ـــــن قصـــــر م ـــــت ای گفـــــــــد در روی زمـــــــــني هـــــــــر یکـــــــــی گفتن زاهـــــدی برجســـــت و گفـــــت ای نیکبخـــــتــــــب ــــــه عی ــــــودی قصــــــر را آن رخن گــــــر نبــــــــۀ ــــــــدم رخن ــــــــن ندی ــــــــا م ــــــــاه گفت شـــــــرفراز ـــــــاهی س ـــــــت ای بش ـــــــدش گف زاه

ـــــه ـــــه آن رخن ـــــو ک ـــــختب ـــــرد س ـــــوانی ک ت گرچـــه ایـــن قصریســـت خـــرم چـــون بهشـــت هـــیچ بـــاقی نیســـت هســـت اینجـــای زیســـت بـــــر ســـــرای و قصـــــر خـــــود چنـــــدین منـــــازــــــو ــــــی از خــــــواجگی و جــــــای ت ــــــر کس گ

ـــــزار ـــــد ه ـــــروی ص ـــــار ب ـــــد دین ـــــرج ش خـــــام ـــــش نظ ـــــرش و آرای ـــــت از ف ـــــس گرف پـــــــار ـــــــای نث ـــــــا طبقه ـــــــیش خـــــــدمت ب پـــــر کرســـــی نشـــــاند پـــــیش خـــــویش آورد و ب

ســــــن و کمــــــالهــــــیچ بــــــاقی نیســــــت از حــــن چنــــني ــــد ای ــــده اســــت و نبین ــــس ندی کــــده اســــت و آن عیبیســــت ســــخت ــــۀ مان رخنــــــب ــــــش ز غی ــــــر فردوس ــــــه دادی قص تحفــــــۀ ــــــو جاهــــــل فتن ــــــزی ت ــــــر انگی ــــــی ب مـــــــــاز ـــــــــل ب ـــــــــت آن عزرائی ـــــــــۀ هس رخن ورنــــه چــــه قصــــر تــــو و چــــه تــــاج و تخــــتــــر چشــــم تــــو خواهــــد کــــرد زشــــت مــــرگ ب لیــــک بــــاقی نیســــت ایــــن را حیلــــه چیســــت

دین متـــــازرخـــــش کـــــرب از سرکشـــــی چنـــــــــــو ــــــد وای ت ــــــو نگوی ــــــب ت ــــــو عی ــــــا ت ب

حکایتــــــــــار ــــــــــفته ک ــــــــــازاری آش ــــــــــرد آن ب کــــــام ــــــرای او تم ــــــد س ــــــون ش ــــــت چ عاقب خوانــــــد خلقــــــی را بصــــــد نــــــاز و طــــــرب

ـــــــــی ســـــــــرائی زرنگـــــــــار از ســـــــــر عجب دعـــــــوتی آغـــــــاز کـــــــرد از بهـــــــر عـــــــام

ـــــــــد ای عجـــــــــب تـــــــــا ســـــــــرای او ببینن

ــــــی ــــــود م ــــــرد بیخ ــــــوت م ــــــدروز دع دوی گفـــــت خـــــواهم ایـــــن زمـــــان کـــــایم بتـــــکـــــــــذور دار ـــــــــک مشـــــــــغولم مـــــــــرا مع لی

ـــــــــــــا دیوانـــــــــــــۀ او را بدیـــــــــــــد از قضـــــــم ای خـــــــام رک ـــــــو ری ـــــــر ســـــــرای ت بــــــت دور دار ــــــت زحم ــــــت و گف ــــــن بگف ای

حکایتــــــــــــــوت بیقــــــــــــــرار دیــــــــــــــدۀ آن عنکبــــــــدیش ــــــــم دور ان ــــــــیش گــــــــريد و ه را پ

بوالعجــــــــب دامــــــــی بســــــــازد از هــــــــوســـــد ســـــرنگون ـــــش آی چـــــون مگـــــس در دام بعـــــد از آن خشـــــگش کنـــــد بـــــر جایگـــــاه

ن صــــــاحب ســــــراینــــــاگهی باشــــــد کــــــه آـــــــــــوت و آن مگـــــــــــس ـــــــــــه آن عنکب خان هســــت دنیــــا آنکــــه در وی ســــاخت قــــوت گــــــــر همــــــــه دنیــــــــا مســــــــلم آیــــــــدت

کنـــــی گـــــر بـــــه شـــــاهی ســـــرفرازی مـــــیـــــب گـــــر نخـــــوردی مغـــــز خـــــر ملـــــک مطلــــت ــــش نیس ــــم دروی ــــوس و عل ــــه از ک ــــر ک هـــــگ ـــــم در کـــــوس بان ـــــادی در عل هســـــت ب ابلــــــــــق بیهــــــــــودگی چنــــــــــدین متــــــــــازــــــــگ پوســــــــت آخــــــــر درکشــــــــیدند از پلن

ـــــــدنچـــــــون محـــــــال ـــــــدار آم ـــــــد پدی آمــــــــت نیســــــــت ممکــــــــن ســــــــرفرازی کردنــــــه ســــــر ســــــروری دیگــــــر مکــــــن ــــــا بن یـــــــو ـــــــدان ت ـــــــو رن ـــــــاغ ت ـــــــرای و ب ای ســـــــــن خاکـــــــــدان پرغـــــــــرور درگـــــــــذر زیـــــــــني ـــــــــا و راه ب ـــــــــت برگش ـــــــــم هم چشــــــدان درگــــــاه جــــــان چــــــون رســــــانیدی ب

ـــــــــی ـــــــــاىل م ـــــــــاردر خی ـــــــــذارد روزگ گــــــــویش را ــــــــی خ ــــــــازد بکنج ــــــــۀ س خان تـــــا مگـــــر در دامـــــش افتـــــد یـــــک مگـــــس

آن سرگشــــــــته خــــــــونبرمگــــــــداز عــــــــرق قـــــــوت خـــــــود ســـــــازد ازو تـــــــا دیرگـــــــاه چــــــوبی انــــــدر دســــــت برخیــــــزد ز جــــــای جملـــــــه ناپیـــــــدا کنـــــــد در یـــــــک نفـــــــس چـــــــون مگـــــــس در خانـــــــۀ آن عنکبـــــــوتــــــرهم آیــــــدت ــــــا چشــــــم ب گــــــم شــــــود ت

کنـــــی طفـــــل راهـــــی پـــــرده بـــــازی مـــــیــــــــد ای بیخــــــــرب ــــــــک گــــــــاوان را دهن مل دور ازو کـــــه بـــــاد و بـــــانگی بـــــیش نیســـــت

انـــــگبـــــاد و بـــــانگی کمـــــرت ارزد نـــــیم د در غــــــــرور خــــــــواجگی چنــــــــدین منــــــــاز

درنـــــگ درکشـــــند از جســـــم تـــــو هـــــم بـــــی گـــــــم شـــــــدن یـــــــا سرنگونســـــــار آمـــــــدنــــــت ــــــازی کردن ــــــد ب ــــــا چن ــــــه ت ــــــر بن س یــــــا ازیــــــن افــــــزون ببــــــازی ســــــر مکــــــنــــــــو ــــــــان ت ــــــــالی ج ــــــــو ب ــــــــان ت خانمـــــــر ز شـــــــور ـــــــد پیمـــــــائی جهـــــــانی پ چنــــــني ــــــاه ب ــــــه در او درگ ــــــدم در ن ــــــس ق پ خـــــود بکنجـــــی تـــــو ز عـــــزت در جهـــــان

حکایتــــ ــــبک م ــــس س ــــیپ ــــان م ــــدردی کرانج دوی

گفـــــت چـــــون داری تـــــو ای درویـــــش کـــــار ام در تنگنــــــــای ایــــــــن جهــــــــان مانــــــــده

ــــت راســــت ــــی نیس ــــتش آنچــــه گفت ــــرد گف مـــــــــا ـــــــــت اگـــــــــر اینجـــــــــانبودی تنگن گف

دهــــد گــــر تــــرا صــــد وعــــدۀ خــــوش مــــی

در بیابـــــــــــــانی بدرویشـــــــــــــی رســـــــــــــید گفـــــت آخـــــر مـــــی چـــــه پرســـــی شـــــرم دارــــان ــــن زم ــــانم ای ــــن جه ــــت ای ــــک تنگس نی

ــــــــــــان فراخــــــــــــت تنگناســــــــــــت در بیابـــــــــا ـــــــــادۀ هرگـــــــــز بم ـــــــــو کجـــــــــا افت ت

دهــــــد آن نشــــــان زان ســــــوی آتــــــش مــــــی

آتـــــــش تـــــــو چیســـــــت دنیـــــــا درگـــــــذرـــــدت ـــــردی دل خـــــویش آی ـــــذر ک چـــــون ح آتشـــــــی در پـــــــیش و راهـــــــی ســـــــخت دورــــــــــه ــــــــــارغ و پرداخت ــــــــــه ف ــــــــــو زجمل ت گــــر بســــی دیــــدی جهــــان جــــان برفشــــانـــــو ـــــیچ ت ـــــی ه ـــــه بین ـــــی ن ـــــی بین ـــــر بس گ

همچــــو شــــريان کــــن از ایــــن آتــــش حــــذر پــــــس ســــــرای دلخوشــــــی پــــــیش آیــــــدتـــــور ـــــان نف ـــــري و ج ـــــن ضـــــعیف و دل اس ت در میـــــــان کـــــــاری چنـــــــني بـــــــر ســـــــاخته کـــــز جهـــــان نـــــه نـــــام داری نـــــه نشـــــانــــو ــــیچ ت ــــم پ ــــن ک ــــیش از ای ــــویم ب ــــد گ چن

حکایت بــــــــــودابلهـــــــــی را میـــــــــوۀ دل مـــــــــرده

ـــــــــد ســـــــــوگوار ـــــــــابوت میش ـــــــــس ت از پ کـــــای جهـــــان نادیـــــدۀ مـــــن چـــــون شـــــدیـــــد ـــــار دی ـــــنید و ک ـــــن ش ـــــون ای ـــــدىل چ بی گـــــر جهـــــان بـــــاخویش خـــــواهی بـــــرد تـــــوـــــــی ـــــــالم کن ـــــــاره ع ـــــــو نظ ـــــــه ت ـــــــا ک تـــــــو ازنفـــــــس خســـــــیس تـــــــا نـــــــرپدازی ت

ــــــــود ــــــــرده ب ــــــــرارش ب صــــــــرب و آرام و قــــــــی ــــــــی م ــــــــرار و وانگه ــــــــت زار بیق گف

ـــــــريون شـــــــدی زار و ناکـــــــام از جهـــــــان ب بـــار ایـــن چمـــن ایـــن خـــار دیـــدگفـــت صـــد

ــــــو ــــــرد ت ــــــده خــــــواهی م ــــــان نادی همچن عمـــــــر شـــــــد کـــــــی درد را مـــــــرهم کنـــــــی در نجاســـــت هســـــت گـــــم جـــــان نفــــــیس

حکایت ســـــــوزاند آن غافـــــــل بســـــــی عـــــــود مـــــــی

ـــــــــدار ـــــــــز نام ـــــــــت آن عزی ـــــــــرد را گف مـــــم ـــــود ه ـــــوزی ع ـــــد گـــــر نس ـــــو ب ـــــوی ت ب

جــــــــا کســــــــیشــــــــی آنزد از خو آخ مــــــــی ـــــود زار ـــــن ع ـــــو در گـــــوئی بســـــوز ای ـــــا ت ت

ید مشــــــــــامی از الــــــــــممــــــــــی نیاســــــــــا

مقاله خامس و عشرون

اشکال مرغی دیگر دیگــــــری گفــــــتش کــــــه ای مــــــرغ بلنــــــدـــــــیش کـــــــرد ـــــــرا در پ ـــــــد م عشـــــــق او آمـــــــــرا ـــــــــزن م ـــــــــال روی او ره ـــــــــد خی ش

یـــــابم قــــــرار یـــــک نفـــــس بـــــی او نمـــــی چــــون دلــــم پــــر کــــرد او از خــــون خــــویش

بایـــــــد گرفـــــــت وادیئـــــــی در پـــــــیش مـــــــیـــــــــاهروی ـــــــــريخ آن م ـــــــــانی ب ـــــــــن زم م

ن درگذشــــــتدرد مــــــن از دســــــت درمــــــاـــــس ـــــدوه ک ـــــن ان ـــــن در ای ـــــدارم م ـــــر ن گ عشــــــق او درخــــــاک و در خــــــونم فکنــــــد مــــــن چــــــو بیطاقــــــت شــــــدم در کــــــار اوــــه در خــــون چــــون کــــنم خــــاک را هــــم غرق

ـــــد ـــــرا کـــــرده اســـــت بن ـــــدی م عشـــــق دلبنـــــود و کـــــار خـــــویش ـــــن برب ـــــل م کـــــرد عق

واتشـــــــــی زد در همـــــــــه خـــــــــرمن مـــــــــرا کفـــــــرم آیـــــــد صـــــــرب کـــــــردن زان نگـــــــارــــــیش ــــــته پ ــــــن سرگش ــــــريم م ــــــون گ راه چ

ــــی ــــویش م ــــر خ ــــال ب ــــد ب ــــت ص ــــد گرف بای چــــــون تــــــوانم بــــــود هرگــــــز راه جــــــوی کــــــار مــــــن از کفــــــر و ایمــــــان درگذشــــــتـــــــس ـــــــدوه و ب ـــــــق او ان ـــــــدمم در عش هم زلـــــــــف او از پـــــــــرده بـــــــــريونم فکنـــــــــدــــــــدار او ــــــــس نشــــــــکیبم از دی ــــــــک نف ی

ـــــون چـــــون کـــــنمحـــــال مـــــن ا ینســـــت اکن

ــــــــدۀ ــــــــد صــــــــورت مان گفــــــــت ای در بن عشـــــق صـــــورت نیســـــت عشـــــق معرفـــــتـــــــود ـــــــاىل را کـــــــه نقصـــــــانی ب ـــــــر جم هـــــــت از زوال ـــــــه مصونس ـــــــاىل ک ـــــــر جم هــــــــط و خــــــــون آراســــــــته صــــــــورتی از خل

ـــــم ازو گـــــر شـــــود ـــــط و آن خـــــون ک آن خلــــــود ــــــط وخــــــون ب آنکــــــه حســــــن او ز خل چنــــد گــــردی گــــرد صــــورت عیــــب جــــوی گــــــــر برافتــــــــد پــــــــردۀ در پــــــــیش کــــــــار محــــــــو گــــــــردد صــــــــورت آفــــــــاق کــــــــل دوســـــــتی صـــــــورت ایـــــــن معنـــــــی نگـــــــر وانکــــــــه او را دوســــــــتی غیبــــــــی اســــــــتــــــر چــــــه جــــــز آن دوســــــتی ره گــــــريدت ه

ـــــــای تـــــــا ســـــــر در کـــــــدورت مانـــــــدۀ پــــفت ــــوان ص ــــازی ای حی ــــهوت ب ــــت ش هســـــــــود ـــــــــاوانی ب مـــــــــرد را زان عشـــــــــق تــــــــردن زان زوال ــــــــد صــــــــرب ک ــــــــر باش کفـــــــــــته ـــــــــــه ناکاس ـــــــــــرده م ـــــــــــام او ک ن

ـــــــت ـــــــالم ازو زش ـــــــن ع ـــــــود دری ـــــــر نب ت دانـــــــی آخـــــــر آن نکـــــــوئی چـــــــون بـــــــودــــــوی ــــــب ج ــــــت آن از غی ــــــن در غیبس حســــــار ــــــی دی ــــــد ن ــــــار مان ــــــی دی ــــــی هم ن

عــــــز بینــــــی بــــــدل گــــــردد بــــــذلهرچــــــه دشـــــمنی گـــــردد همـــــی بـــــا یـــــک دگـــــر دوســـــتی اینســـــت کـــــز بـــــی عیبـــــی اســـــت بـــــــس پشـــــــیمانی کـــــــه ناگـــــــه گـــــــريدت

حکایتــــــــــاردان ــــــــــت ک ــــــــــائی بغای ــــــــــود برن بــــــــود ــــــــیل ب ــــــــته در تحص ــــــــره پیوس از شـــــان کـــــاری نداشـــــت ـــــق جه ـــــا همـــــه خل ب بــــــــود روشـــــــــن چشـــــــــم اســـــــــتادش ازو هــــــــم ز شــــــــاگردانش افــــــــزون داشــــــــتیـــــــــرده ـــــــــر پ در داشـــــــــت اســـــــــتادش بزی

ــــــروری ــــــربی جــــــان پ شــــــوخ چشــــــمی دل صــــــورتی از پــــــای تــــــا ســــــر همچــــــو روح هــــــم بشــــــريینی شــــــکر را کــــــرده صــــــید دو کمنـــــــدش بـــــــر زمـــــــني افتـــــــاده بـــــــود

ریختـــــــــی از دو لعـــــــــل او شـــــــــکر مـــــــــی شــــــدی از دو چشــــــمش تــــــري بــــــريون مــــــی

اتفاقـــــــــــــا چشـــــــــــــم آن شـــــــــــــاگرد رادــــــــــــائی او ــــــــــــو زیب ــــــــــــت دردم مح گش گفــــــت شــــــاگردی ایــــــن مــــــه رو بســـــــم

ـــــــــــراه ا ـــــــــــم ب ـــــــــــدم دای ـــــــــــتادبای وس تـــــــــرک درس اوســـــــــتاد خـــــــــود نمـــــــــود شــــــــد چــــــــو شــــــــاخ زعفــــــــران از درد اوـــــــرد ـــــــر ک ـــــــل را در زی ـــــــد عق ـــــــق آم عش گرچـــــــــــه بســـــــــــیاری بـــــــــــدانش داد داد

تیـــــــــز فهـــــــــم و زیـــــــــرک و بســـــــــیار دان ســـــال تـــــا ســـــالش دو شـــــب تعطیـــــل بـــــودــــــیم و تکــــــراری نداشــــــت کــــــار جــــــز تعلــــــــادش ازو ــــــــک افت ــــــــق نی ــــــــه الح زانکــــــتی ــــــون داش ــــــا او دگرگ ــــــخن ب ــــــم س هــــــر ــــــزک غــــــريت شــــــمس و قم ــــــک کنی یـــــــــایون پیکـــــــــری عـــــــــالم آرائـــــــــی همـــــدر فتـــــوح ـــــوح ان ـــــف در لطـــــف و فت لطـــــد ـــــرده قی ـــــرش را ک ـــــر ت ـــــی ه ـــــم بتلخ ه

ـــــودنـــــی ز ق ـــــاده ب ـــــني افت ـــــل چن صـــــدی ب ریختــــــی طوطیــــــان را بــــــال و پــــــر مــــــی

ــــی ــــون م ــــوده در خ ــــون آل ــــته خ ــــدی کش شــــــــــاد ــــــــــرو اوفت ــــــــــال آن پری ــــــــــر جم بــــــــــــــــــــــی او ــــــــــــــــــــــی و دالرائ دلفریبــــــــم ــــــــري از او کس ــــــــت غ ــــــــتادی نیس اوس عشـــــق شـــــاگرد اســـــت و حســـــنش اوســـــتادــــــزود ــــــر او ف ــــــت و مه ــــــم گش ــــــرب او ک صــــــــه زرد او ــــــــگ رفت ــــــــری رن چــــــــون زری

ـــــــري ـــــــان س ـــــــز از ج ـــــــدىل را نی ـــــــردبی کـــــــــاد داد ـــــــــر ب ذرۀ عشـــــــــق آن همـــــــــه ب

علــــــــــم ظــــــــــاهر کــــــــــرب و غوغــــــــــا آورد هـــــــر کـــــــرا بـــــــی عشـــــــق علمـــــــی راه داد الغــــــــرض شــــــــاگرد در ســــــــودا و ســــــــوز عاقبــــــــــت یکبــــــــــارگی بیمــــــــــار شــــــــــد آنچــــــــــه او را بــــــــــا کنیــــــــــزک اوفتــــــــــاد

ـــــــ ـــــــه قص ـــــــش بحیل ـــــــر دان ـــــــرداز س د ک مســــــــهلی دادش کــــــــه در کــــــــار آمــــــــدشـــــــــد از آن ـــــــــون زر ش ـــــــــزک زرد چ آن کنیـــــــــدار او ـــــــــد در دی ـــــــــی نکـــــــــوئی مان ن از جمــــــــــــالش ذرۀ بــــــــــــاقی نمانــــــــــــدـــت ـــن شـــد بـــرون در طشـــت رف هرچـــه زان تـــــــد ـــــــرک را بخوان ـــــــاگرد زی ـــــــالم آن ش عـــــــرد ـــــــای ک ـــــــون ج ـــــــاگرد را چ اول آن شــــــــا روی او ــــــــرد برن ــــــــد آن م چــــــــون بدیــــــــا نگــــــــار ــــــــد از آن زیب در تعجــــــــب مانـــــــــــدش ـــــــــــدار آم ـــــــــــردیئی از وی پدی س چـــــــــــــون بدیـــــــــــــد اســـــــــــــتاد آزادی او گرمـــــــی شـــــــاگرد زیـــــــرک گشـــــــته ســـــــرد گفـــــــــت تـــــــــا انطشـــــــــت آوردنـــــــــد زود گفـــــــت ای برنـــــــا چـــــــو کـــــــارت اوفتـــــــادـــــــــــو ـــــــــــت ک ـــــــــــق دل گرمی در ره آن عشــــــــــم آن صــــــــــنم ــــــــــود دای ــــــــــت ب آرزوی روی تــــــو در عشــــــق او زرد از چــــــه شــــــدــــــــم ــــــــز ه ــــــــزک نی ــــــــانی و کنی ــــــــو هم ت

ــــــت از ــــــم گش ــــــو گ ــــــه دور از روی ت آنآنچ چـــــون جـــــدا گشـــــت از کنیـــــزک آن همـــــه

ـــــــــاد مـــــــــی ـــــــــزک ب ـــــــــر کنی پیمـــــــــودۀ ب تــــــــو بــــــــره در بــــــــی فراســــــــت آمــــــــدیـــــــد ـــــــار ش ـــــــرد ک ـــــــاگرد م ـــــــاىل آن ش ح هـــــر کـــــه او صـــــورت پرســـــتی پیشـــــه کـــــرد اصـــــل صـــــورت نفـــــس شـــــیطانی تســـــت تــــــرک صــــــورت گــــــري در عشــــــق صــــــفتــــت ــــیش نیس ــــونی ب ــــط و خ صــــورتت از خل هرچــــــه آن از خلــــــط و خــــــون زیبــــــا بــــــود

عیــــب جــــوی چنــــد گــــردی گــــرد صــــورت

عشـــــــــــق ورزی ســـــــــــوز و ســـــــــــودا آوردــــــــال و جــــــــاه داد ــــــــم او را حــــــــب م علـــــب ز روز ـــــل ش ـــــل از م ـــــتی گ ـــــی ندانس مــــــــــد ــــــــــار ش ــــــــــتۀ تیم ــــــــــته و وابس خس

گشـــــــــت آخـــــــــر اوســـــــــتاد واقـــــــــف آن از دو دســـــــت آن کنیـــــــزک فصـــــــد کـــــــرد بعــــــــد از آن حیظــــــــی پدیــــــــدار آمــــــــدشــــــارش چــــــو شــــــاخ زعفــــــران گشــــــت گلن

ــــــــد در ر ــــــــراوت مان ــــــــی ط ــــــــار اون خســــــد ــــــدح بشکســــــت و آن ســــــاقی نمان آن ق هـــم ز خـــون فصـــد و حـــیض آن طشـــت رفـــت در پـــــــــس پـــــــــرده کنیـــــــــزک را نشـــــــــاند آن کنیـــــــزک پـــــــیش او بـــــــر پـــــــای کـــــــرد نیـــــــز زان پــــــــس بنگریـــــــد آن ســــــــوی اوـــــار ـــــره شـــــد از روزگ ـــــی به ـــــني ب ـــــه چن ک گرمــــــــی تحصـــــــــیل در کـــــــــار آمـــــــــدش بـــــــر غمـــــــان غالـــــــب شـــــــده شـــــــادی او آمــــــــده صــــــــحت برفتــــــــه رنــــــــج و درد

ه پــــــــــــیش او بردنــــــــــــد زودسرگشــــــــــــاد بیقــــــــــراری شــــــــــد قــــــــــرارت اوفتــــــــــاد

ــــــی شــــــرمیت کــــــو آن همــــــه شــــــومی و بــــــم ــــــیش و ک ــــــن ب ــــــو و آن آرزو ای ــــــن ت ای آن چنــــان عشــــقی چنــــني ســــرد از چــــه شــــد لیــــک ازوی شـــــد همـــــان یــــک چیـــــز کـــــم درنگـــر اینـــک پـــر اســـت ایـــن طشـــت از آن ســـــرد شـــــد آن عشـــــق و شـــــور و دمدمـــــهـــــــــودۀ ـــــــــن ب ـــــــــق ای ـــــــــت عاش د رحقیق

آمــــــــدی عاشــــــــق خــــــــون و نجاســــــــتــــــد ــــــرار ش ــــــر تک ــــــر س ــــــرد و ب ــــــه ک توبـــــد ایـــــن صـــــفت اندیشـــــه کـــــرد کـــــی توانــــــت ــــــانی تس ــــــان روح ــــــی ج ــــــل معن اصـــــــــــت ـــــــــــاب معرف ـــــــــــد آفت ـــــــــــا بتاب تـــــت ـــــدیش نیس ـــــرد دوران ـــــرد صـــــورت م م مبــــــــــتالی آن شــــــــــدن ســــــــــودا بــــــــــودــــب جــــوی ــــن از غی ــــن در غیبســــت حس حس

حکایت گریســــــتدردمنــــــدی پــــــیش شــــــبلی مــــــی

گفــــــت شــــــیخا دوســــــتی بــــــود آن مــــــنــــــــن ــــــــرد و م ــــــــش وی بم ــــــــريم از غم بم

شـــــیخ گفتـــــا شـــــد دلـــــت بیخـــــویش ازیـــــنــــــو ــــــار ت ــــــن ب دوســــــتی دیگــــــر گــــــزین ای دوســـــــــتی کـــــــــز مـــــــــرگ نقصـــــــــان آوردـــــتال ـــــق صـــــورت مب ـــــه شـــــد در عش ـــــر ک ه زودش آن صـــــورت شـــــود بـــــريون زدســـــت

شـــــیخ ازو پرســـــید کـــــني گریـــــه ز چیســـــت ـــــن ـــــان م ـــــودی ج ـــــازه ب ـــــالش ت ـــــز جم کـــــر مـــــن ســـــیاه از مـــــاتمش ـــــان ب شـــــد جه

ازیـــــن باشـــــد ســـــزایت بـــــیش خـــــود نمـــــی کــــــــه نمــــــــريد هــــــــم نمــــــــريی زار تــــــــو دوســــــــــــــتی او غــــــــــــــم جــــــــــــــان آورد هــــــم از آن صــــــورت فتــــــد در صــــــد بــــــال واو از آن دوری کنـــــــد درخـــــــون نشســــــــت

حکایت تــــــاجری مــــــاىل و ملکــــــی چنــــــد داشــــــتــــــــا آواره شــــــــد ــــــــاگهش بفروخــــــــت ت نـــــــــرار ـــــــــه او بیق ـــــــــیش خواج ـــــــــت پ رف

ســـــــــــوختش ز آرزوی او جگـــــــــــر مـــــــــــی هـــــــر دمـــــــی رفتـــــــی میـــــــان ره مـــــــدام

کـــه ایـــن داغـــم بـــس اســـت گفتـــی زار مـــی کـــز حماقـــت رفـــت و چشـــم عقـــل دوخـــت روز بـــــــــــــا زاری چنـــــــــــــني آراســـــــــــــتهـــــاس عمـــــرت گوهریســـــت ـــــس زانف هـــــر نف از قـــــــدم تـــــــا فـــــــرق نعمتهـــــــای اوســـــــتــــــــادۀ ــــــــه دور افت ــــــــز ک ــــــــدانی ک ــــــــا ب ت حـــــق تـــــرا پـــــرورد در صـــــد عـــــز و نـــــاز

یــــک کنیــــزک بــــا لبــــی چــــون قنــــد داشــــت پــــس پشــــیمان گشــــت و بــــس بیچــــاره شــــد

ون از هـــــــزارخریـــــــدش بـــــــاز افـــــــز مـــــــیـــــــــی ـــــــــاز م ـــــــــروختش خواجـــــــــۀ او ب نف

ـــــر ســـــر مـــــی ـــــر دوام خـــــاک ب فشـــــاندی بــــني داغــــی ســــزای آن کــــس اســــت ایــــن چنــــــــت ــــــــدیناری فروخ ــــــــود را ب ــــــــرب خ دلـــــــــته ـــــــــنت را خواس ـــــــــان خویش ـــــــــو زی تــــــو رهربیســــــت ــــــوی حــــــق هــــــر ذره ت س عرضــــه کــــن بــــر خــــویش نعمتهــــای دوســــتـــــــــادۀ ـــــــــس صـــــــــبور افت در جـــــــــدائی ب تـــــــو زنـــــــادانی بغـــــــريی مانـــــــده بـــــــاز

حکایت رفــــــت در دشــــــت شــــــکار خســــــروی مــــــی

ـــــــــگی آموختـــــــــه بـــــــــود خســـــــــرو را ســــــــــر طــــــــــوق مرصــــــــــع ســــــــــاخته از گه از زرش خلخـــــــــال ودســـــــــت ابـــــــــرنجنشـــــرد گرفـــــت ـــــگ را ســـــگ بخ ـــــاه آن س ش

شـــــد در قفـــــاش آن ســـــگ دوان شـــــاه مـــــی شــــد کاســــتخوان افتــــاده بــــود ســــگ نمــــی

ـــــــش غـــــــريت چنـــــــان بـــــــر شـــــــاه زد آتــــــونمن پادشــــــاه ــــــت آخــــــر پــــــیش چ گف

ن زمـــانرشـــته بگسســـت آن شـــه و گفـــت ایـــ

گفــــــت ای ســــــگبان ســــــگ تــــــازی بیــــــار ـــــــون واطلـــــــس دوختـــــــه جلـــــــش از اکس فخــــــــــــر را در گــــــــــــردنش افراختــــــــــــه رشـــــــــــــته ابریشـــــــــــــمني در گـــــــــــــردنش رشـــــته آن ســـــگ بدســـــت خـــــود گرفـــــت در ره ســـــــگ بـــــــود مشـــــــتی اســـــــتخوان بنگرســـــت آن شـــــاه و ســـــگ اســـــتاده بـــــودـــــــــراه زد ـــــــــدر ســـــــــگ گم ـــــــــی ان کاتش

ريی چـــــون تـــــوان کـــــردن نگـــــاهســـــوی غـــــــــــن بیخــــــرب را درجهــــــان ــــــر دهیــــــد ای س

گــــر بخــــوردی ســــوزن آن ســــگ صــــدهزارــــت ســــگ آراســــته اســــت ــــرد ســــگبان گف مــن ســگ دشــت و صــحرا را سزاســت ــه ای گرچ شــــــــاه گفتــــــــا همچنــــــــني بگــــــــذار و روـــــن ـــــد ازی ـــــد بع ـــــا خـــــویش آی ـــــا اگـــــر ب تـــــــه اســـــــت یـــــــادش آیـــــــد کاشـــــــنائی یافت ای در اول آشـــــــــــــــــــــنائی یافتـــــــــــــــــــــهـــــــام ـــــــه تم ـــــــی ن ـــــــای در عشـــــــق حقیق پ زانکــــــــه اینجــــــــا پــــــــای دار اژدهاســــــــت

ه جـــــــان مـــــــرد را شـــــــوری دهـــــــدآنچـــــــ عاشــــــقانش گــــــر یکــــــی وگــــــر صــــــداند

بهــــرتش بـــــودی کـــــه کـــــرد آن زشـــــت کـــــار جملــــــــۀ انــــــــدام او برخاســــــــته اســــــــتـــــــت ـــــــا را سزاس ـــــــر م ـــــــس و زر و گه اطل دل ز زر و ســــــــــــــــیم او بــــــــــــــــردار و روـــــــــني ـــــــــد چن ـــــــــته بین ـــــــــویش را آراس خــــه اســــت وز چــــو مــــن شــــاهی جــــدائی یافت و آخـــــــــر از غفلـــــــــت جـــــــــدائی یافتـــــــــه

هــــــا مردانــــــه جــــــامنــــــوش کــــــن بــــــا اژدـــــــدن خونبهاســـــــت عاشـــــــقان را ســـــــر بری اژدهـــــــــا را صـــــــــورت مـــــــــوری دهـــــــــدــــــــــــد در ره او تشــــــــــــنه خــــــــــــون خودان

حکایت چـــــون شـــــد آن حـــــالج بـــــردار آن زمـــــان چـــــــــون زبـــــــــان او همـــــــــی نشـــــــــناختند زرد شـــــد چـــــون ریخـــــت از وی خونبســـــی زود درمالیـــــــــــــــــد آن خورشـــــــــــــــــید راه گفــــت چــــون گلگونــــه مــــرد اســــت خــــون

ـــــــــم ـــــــــم زرد در چش ـــــــــا نباش ـــــــــیت کس هـــــــر کـــــــه را مـــــــن زرد آیـــــــم در نظـــــــرــــت ــــوی نیس ــــر م ــــرس یکس ــــرا از ت ــــون م چ مــــــرد خــــــونی چــــــون نهــــــد سرســــــوی دارـــــــــود ـــــــــۀمیمی ب ـــــــــانم حلق ـــــــــون جه چــــــت ســــــر ــــــای هف ــــــا اژده ــــــه را ب ــــــر ک هـــــــد ـــــــیار اوفت ـــــــازیش بس ـــــــني ب ـــــــن چن ای

ـــــان ـــــر زب ـــــرفتش ب ـــــی ن ـــــاالحق م ـــــز ان جــــــــد ــــــــای او انداختن ــــــــت و پ ــــــــار دس چ ســــــرخ کــــــی مانــــــد در آن حالــــــت کســــــی

بـــــــروی همچـــــــو مـــــــاه دســـــــت بربیـــــــدهــــــون ــــــردم کن ــــــر ک ــــــه ت ــــــود گلگون روی خ ســـــــرخ روئـــــــی باشـــــــدم اینجـــــــا بســـــــیـــــــر ـــــــیدم مگ ـــــــا برتس ـــــــرد کاینج ـــــــن ب ظـــــت ـــــا روی نیس ـــــه اینج ـــــني گلگون جـــــز چنـــــار ـــــد بک ـــــان آی ـــــن زم ـــــردیش ای ـــــري م ش کــــــی چنــــــني جــــــائی مــــــرا بیمــــــی بــــــودــــــاد دایــــــم خفــــــت و خــــــور در تمــــــوز افتـــــــــد ـــــــــزش ســـــــــردار اوفت کمـــــــــرتین چی

حکایت آن بحـــــــر ژرفمقتـــــــدای دیـــــــن جنیـــــــد

ـــــــــمان ـــــــــدیش آس ـــــــــز بلن ـــــــــائی ک حرفهــــــــــرب ــــــــــد راه ــــــــــائی جنی داشــــــــــت برن ســــــــــــر بریدنــــــــــــد آن پســــــــــــر را زار زار چـــــــون بدیـــــــد آن ســـــــر جنیـــــــد پاکبـــــــازــــیم ــــس عظ ــــب ب ــــه امش ــــدیکی ک ــــت آن گفـــــــني پخـــــــت بایـــــــد انـــــــدر آن آشـــــــی چن

ــــی ــــبی م ــــک ش ــــداد حــــرف ی ــــت در بغ گف ســـــــر نهـــــــاده تشـــــــنه دل بـــــــر آســـــــتانــــــا پســــــر همچــــــو خورشــــــیدی یکــــــی زیب

مـــــــع افکندنـــــــد خـــــــوارپـــــــس میـــــــان جـــــــــــاز ـــــــــــزد وانجمـــــــــــع را دل داد ب دم ن بـــــــر نهـــــــادم مـــــــن در اســـــــرار قـــــــدیمــــن ــــود ازی ــــم نب ــــیش و ک ــــن ب ــــود زی ــــم ب ه

مقاله سادس و عشرون

در عذر مرغی دیگر ترســـــم ز مـــــرگدیگــــری گفـــــتش کـــــه مــــی

ترســـــد دلـــــم ایـــــن چنـــــني کـــــز مـــــرگ مـــــیـــــل بـــــا کـــــار و بـــــار ـــــري اج ـــــر مـــــنم م گــــت ــــغ دس ــــک تی ــــل ی ــــد از اج ــــه یاب ــــر ک ه

ــــــغای د ــــــانی دســــــت و تی ــــــا کــــــز جه ریغــــــه ــــــر خفت ــــــني ب ــــــر زم ــــــد جملگــــــی زی ان

مـــرگ بنگــــر تــــا چـــه راهــــی مشــــکل اســــت گــــــــر بــــــــود ازتلخــــــــی مرگــــــــت خــــــــرب هدهـــــــدش گفـــــــت ای ضـــــــعیف نـــــــاتوانـــــــاخته ـــــــم س ـــــــر ه ـــــــد ب اســـــــتخوانی چن

ــــی ــــو نم ــــم ت ــــیش و ک ــــرت ب ــــه عم ــــی ک دانـــــی ـــــو نم ـــــرد ت ـــــو زاد م ـــــر ک ـــــی کـــــه ه دان

انــــــــد هــــــــم بــــــــرای مردنــــــــت پــــــــرورده رنگونهســـــت گـــــردون همچـــــو طشـــــت ســـــ

ـــــــــــــغ زن در گشـــــــــــــت او ـــــــــــــاب تی آفتــــــاک آمــــــدی ــــــر پ ــــــوده گ ــــــر آل ــــــو اگ تـــــــــرق درد ـــــــــا ف ـــــــــدم ت قطـــــــــره آب از ق گــــــر تــــــو عمــــــری در جهــــــان فرمانــــــدهی

وادی دور اســــــت و مــــــن بــــــی زاد وبــــــرگ ـــــــــزلم ـــــــــد در نخســـــــــتني من جـــــــــان برآیـــــــــد بمـــــــــريم زار زار چـــــــــون اجـــــــــل آیـــت ـــیغش شکس ـــم ت ـــت ه ـــد دس ـــم ش ـــم قل ه جـــــز دریغـــــی نیســـــت در دســـــت ای دریـــــغ

انــــــــد فتــــــــه همــــــــه آشــــــــفتهبلکــــــــه ناخ کانـــــــــدرین ره گـــــــــورش اول منزلســـــــــتـــــــر ـــــــر و زب ـــــــود زی ـــــــريینت ش ـــــــان ش جـــــد خـــــواهی مانـــــد مشـــــتی اســـــتخوان چنـــــــــــه ـــــــــــتخوان بگداخت ـــــــــــز را در اس مغــــــــیم دم ــــــــا ن ــــــــاقی از دو دم ت هســــــــت ب شــــد بخــــاک و هرچــــه بــــودش بــــاد بــــرد

ــــــــــت آورده ــــــــــرای بردن ــــــــــد هــــــــــم ب ان وز شـــفق ایـــن طشـــت هـــر شـــب غـــرق خـــون

ـــــی ـــــه ســـــر م ـــــن هم ـــــ ای ـــــرد در طش ت اوبــــــدی ــــــا خــــــاک آم ــــــه ب ــــــی ک ــــــره آب قط کــــــی تــــــوانی کــــــرد بــــــا دریــــــا نــــــربدـــــزاری جـــــان دهـــــی هـــــم بســـــوزی هـــــم ب

حکایت هســــــت ققــــــنس طرفــــــه مرغــــــی دلســــــتان ســــــــــخت منقــــــــــاری عجــــــــــب دارد دراز قــــــرب صــــــد ســــــوراخ در منقــــــار اوســــــتـــــــــه آوازی دگـــــــــر هســـــــــت در هـــــــــر ثقب چــــــــــون بهــــــــــر ثقبــــــــــه بنالــــــــــد زار زارـــــــــۀ درنـــــــــدگان خـــــــــامش شـــــــــوند جمل

دمســــــــازش گرفــــــــتفیلســــــــوفی بــــــــود ســــــــال عمــــــــر او بــــــــود قــــــــرب هــــــــزارـــــویش ـــــردن دل ز خ ـــــت م ـــــربد وق ـــــون ب چ در میـــــــــــان هیـــــــــــزم آیـــــــــــد بیقـــــــــــرارـــــاک ـــــان پ ـــــۀ از ج ـــــک ثقب ـــــر ی ـــــس به پ چــــون بهــــر یــــک ثقبــــه همچــــون نوحــــه گــــر

ـــــــــــتان ـــــــــــرغ در هندوس ـــــــــــع آن م موضـــــ ـــــوراخ ب ـــــی س ـــــی در وی بس ـــــو ن ازهمچــــودن کــــار اوســــت ــــتش طــــاق ب نیســــت جف زیــــــــــــــر هــــــــــــــر آواز او رازی دگــــــــــــــرـــــــرار ـــــــردد از وی بیق ـــــــاهی گ ـــــــرغ و م مـــــــیهش شـــــــوند ـــــــگ او ب در خوشـــــــی بانـــــــــــت ـــــــــــم موســـــــــــیقی ز آوازش گرف عل وقـــــــت مـــــــرگ خـــــــود بدانـــــــد آشـــــــکار هیـــــزم آرد گـــــرد خـــــود صـــــد خرمـــــه بـــــیش در دهـــــــــد صـــــــــد نوحـــــــــه آن دم زار زار نوحــــــــــه دیگــــــــــر بــــــــــرآرد دردنــــــــــاک

ــــــــوع ــــــــد ن ی دگــــــــرنوحــــــــۀ دیگــــــــر کن

ـــــــــدوه مـــــــــرگ ـــــــــان نوحـــــــــه از ان در می از نفـــــــــــــــري او همـــــــــــــــه پرنـــــــــــــــدگان

ــــــــــاره ــــــــــد ازنظ ــــــــــوی او آین ــــــــــی س گ از غمـــــــــــش آن روز از خـــــــــــون جگـــــــــــر

ــــــــــه از زاری وی ــــــــــوند جمل حــــــــــريان ش پــــــــــس عجــــــــــب روزی بــــــــــود آن روز او بــــاز چــــون عمــــرش رســــد بــــا یــــک نفــــس آتشـــــــــی بـــــــــريون جهـــــــــد از بـــــــــال او زود بــــــــر آتــــــــش فتــــــــد هیــــــــزم همــــــــیــــزم هــــر دو چــــون اخگــــر شــــوند مــــرغ و هیـــــــــد ـــــــــر پدی ـــــــــد ذرۀ اخگ ـــــــــون بمان چـــــــد ـــــــزم چـــــــو خاکســـــــرت کن آتـــــــش آن هیــــــاد ــــــن اوفت هــــــیچ کــــــس را در جهــــــان ایـــــد گـــــر چـــــو ققـــــنس عمـــــر بســـــیارت دهن

سرگشـــــــــته در ســـــــــاىل هـــــــــزارققـــــــــنس ســـــــــــــالها درنالـــــــــــــه و در درد بـــــــــــــود در همـــــــــه آفـــــــــاق پیونـــــــــدی نداشـــــــــتــــــــــون داد داد ــــــــــل چ ــــــــــرش اج آخراالمــــــگ اجــــــل ــــــو کــــــه از چن ــــــدانی ت ــــــا ب ت

مـــــرگ نیســـــت در همـــــه آفـــــاق کـــــس بـــــی مـــــرگ اگرچـــــه بـــــس درشـــــت و ظالمســـــتـــــــاد ـــــــیار اوفت ـــــــار بس ـــــــا را ک ـــــــه م گرچ

هــــــر زمــــــان برخــــــودبلرزد همچــــــو بــــــرگــــــــــــدگان ــــــــــــه درن وز خــــــــــــروش او هم

گـــــــــی دل بربنــــــــد از جهــــــــان یکبــــــــاره رد جـــــــــانور پـــــــــیش وی بســـــــــیار مـــــــــی

ــــــی ــــــی از ب ــــــوند بعض ــــــان ش ــــــوتی بیج قـــــــــۀ دلســـــــــوز او خـــــــــون چکـــــــــد از نالــــس ــــیش و پ ــــد از پ ــــر هــــم زن ــــر ب ــــال و پ بــــــــش بگــــــــردد حــــــــال او ــــــــد از آن آت بعـــی ـــوش هم ـــوش خ ـــزمش خ ـــوزد هی ـــس بس پ

ـــــــر ن ـــــــد اخگ ـــــــوندبع ـــــــرت ش ـــــــز خاکس یـــــــــد ز خاکســـــــــرت پدیـــــــــد ققنســـــــــی آیـــــــد ـــــــنس بحـــــــه ســـــــر برکن ـــــــان قق از می

و پــــــس از مــــــردن بزایــــــد یــــــا بــــــزادکـــــــــــد ـــــارت دهن ـــــی ک ـــــم بس ـــــريی ه ـــــم بم هـــــــد زار ـــــــنت نالی ـــــــر خویش ـــــــه ب صـــــــد تنـــــود ـــــد نـــــی جفـــــت فـــــرد فـــــرد ب نـــــی ولـــــــت ـــــــدی نداش ـــــــی و فرزن ـــــــت جفت محنـــــــــاد داد ـــــــــر ب ـــــــــرتش ب ـــــــــد وخاکس آم جــــــان نخواهــــــد بــــــرد جانــــــدار از حیــــــل

ایـــب بـــني کـــه کـــس را بـــرگ نیســـتویـــن عج گــــــرد نــــــان را نــــــرم کــــــردن الزمســــــتـــــاد ـــــه ایـــــن کـــــار اوفت ـــــر از جمل ســـــخت ت

حکایتــــــی ــــــدر م ــــــابوت پ ــــــیش ت ــــــرپ ــــــد پس ش

ایــــن چنــــني روزی کــــه جــــانم کــــرد ریــــشــــــدر ــــــودت پ ــــــت صــــــوفی آنکــــــه او ب گف نیســـــــت کـــــــاری کـــــــان پســـــــر را اوفتـــــــادــــــــده ــــــــا آم ــــــــی ســــــــر و پ ــــــــدنیا ب ای ب گــــــر بصــــــدر مملکــــــت بایــــــد نشســــــت

ــــ ــــک م ــــی یاش ــــد و م ــــدر باری ــــت ای پ گف هرگـــــــزم نامـــــــد بعمـــــــر خـــــــویش پـــــــیش نیـــــــز نامـــــــد هرگـــــــز ایـــــــن روزش بســـــــر کـــــــار بـــــــس مشـــــــکل پـــــــدر را اوفتـــــــاد خـــــــاک بـــــــر ســـــــر بـــــــاد پیمـــــــا آمـــــــدهــــت ــــادی بدس ــــز ب ــــت ج ــــواهی رف ــــم نخ ه

حکایتـــــــراز ـــــــد ف ـــــــائیئی را چـــــــون اجـــــــل آم ن حـــــال تـــــو چونســـــت وقـــــت پـــــیچ پـــــیچـــــــــام ـــــــــری تم ـــــــــتمی عم ـــــــــاد پیمودس ب

در عــــــــني راز زو یکــــــــی پرســــــــید کــــــــای گفــــت حــــالم مــــی نــــه بتــــوان گفــــت هــــیچــــــــالم ــــــــتم والس ــــــــت درخــــــــاک رف عاقب

حکایتــــــاب ــــــوی خوش ــــــی آب از ج ــــــورد عیس خ آن یکــــــی زان آب خــــــم پرکــــــرد و رفــــــتــــــان ــــــه تلخــــــش ده شــــــد ز آب خــــــم همـــــن آب جـــــوی ـــــارب آب خـــــم وی ـــــت ی گفـــــــني ـــــــا چـــــــرا تلخســـــــت آب خـــــــم چن ت پــــــیش عیســــــی آن خــــــم آمــــــد در ســــــخن زارزیـــــر ایـــــن نـــــه کاســـــه مـــــن ســـــاىل هـــــ

ــــــار نیــــــز ــــــزاران ب ــــــم ه ــــــدم خ ــــــر کنن گـــــــني ـــــــن چن ـــــــرگم ای ـــــــدم ازتلخـــــــی م دیــــــوش راز ــــــم بنی ــــــو ه ــــــل ت ــــــر ای غاف آخ خـــــــویش را گـــــــم کـــــــردۀ ایـــــــراز جـــــــویــــــو ــــــاز ت ــــــده خــــــود را ب ــــــابی زن گــــــر نیـــــــرب ـــــــود خ ـــــــرا از خ ـــــــیاری ت ـــــــی بهش نــــــرده گــــــم شــــــده ــــــابرده م ــــــی ن ــــــده پ زنــــــــش را ــــــــرده آن دروی صــــــــد هــــــــزاران پ

ــــــــالب ــــــــرت از گ ــــــــم آب خوش ــــــــود طع بــــم ــــی از خ ــــت عیس ــــورد و رف ــــی خ ــــز آب نی

بــــــــاز گردیــــــــد و عجایــــــــب مانــــــــد از آنـــــن بگـــــوی ـــــک آبســـــت ســـــر ای هـــــر دو ی وانــــــــدگر شــــــــريین تراســــــــت از انگبــــــــني گفـــــــت ای عیســـــــی مـــــــنم مـــــــرد کهـــــــن

ــــته ــــار گش ــــم تغ ــــم ه ــــم خ ــــوزه ه ــــم ک ام ه نیســــــت جــــــز تلخــــــی مــــــرگم کــــــار نیــــــزــــــــني ــــــــريین چن ــــــــت ناش ــــــــن زانس آب مــــت خــــم مســــاز ــــن خــــودر ا زغفل ــــیش ازی ب

ـــــان ـــــت ج ـــــیش از آن ک ـــــازگویپ ـــــد ب برآی چــــــون بمــــــريی کــــــی شناســــــی راز تــــــو نـــــــی بمـــــــردن ازوجـــــــودت هـــــــیچ اثـــــــرـــــــــامردم شـــــــــده ـــــــــک ن زاده مـــــــــردم لی پــــــس چگونــــــه بــــــاز یابــــــد خــــــویش را

حکایت چونکـــــــه آن بقـــــــراط در نـــــــزع اوفتــــــــاد چـــــون کفـــــن ســـــازیم و تـــــن پاکـــــت کنـــــیمـــــالم ـــــابیم ای غ ـــــاز ی ـــــو ب ـــــر ت ـــــت اگ گف مـــــن چـــــو خـــــود را زندهـــــدر عمـــــری دراز

دروقــــــت گــــــذر مــــــن چنــــــان رفــــــتم کــــــه نیســـــت درمـــــان مـــــرگ را جـــــز مـــــرگ روی

ایـــــــم مـــــــا همـــــــه از بهـــــــر مـــــــردن زادهــــــني ــــــر نگ ــــــت در زی ــــــی داش ــــــه ملک آنک گـــــــر شهنشـــــــه بـــــــود و ور پرویـــــــز بـــــــود

ــــــه مــــــی ــــــد گــــــر گــــــدا ور شــــــاه جمل رونــــــج ــــــرگ رن ــــــج و م ــــــدگانی هســــــت رن زنــــــج و درد ــــــاقی رن ــــــت و ب ــــــنج سیمرغس گ

بـــــــود شـــــــاگردیش گفـــــــت ای اوســـــــتاد نـــــــیمدر کـــــــدامني جـــــــای در خاکـــــــت ک

دفــــن کــــن هــــر جــــا کــــه خــــواهی والســــالمـــــاز ـــــو ب ـــــابی ت ـــــربدم مـــــرده کـــــی ی پـــــی نـــــــود از خـــــــود خـــــــرب ـــــــویم نب ـــــــر م یکســـــــــــرگ روی ـــــــــــزاری ب ریخـــــــــــنت دارد ب

ــــــاده ــــــد دل بنه ــــــد مان ــــــم جــــــان نخواه ایــــــني ــــــر زم ــــــا زی ــــــد توتی ــــــان ش ــــــن زم ای گشــــــــت درخــــــــاک لحــــــــد نــــــــاچیز زود

ــــــی ــــــون م ــــــل دگرگ ــــــاقص و کام ــــــوند ن شـــــج خـــــویش گـــــنج ـــــدو رن ـــــابی زین گـــــر نی

ایــــــن بیهــــــوده در دنیــــــا مگــــــرد بــــــیش از

مقاله سابع و عشرون

در عذر مرغی دیگرـــــــراد دیگـــــری گفـــــتش کـــــه ای پـــــاک اعتقـــــاد ـــــــر م ـــــــک دم ازمـــــــن ب برنیامـــــــد ی

ـــــــوده امچـــــــون تمـــــــام عمـــــــر در غـــــــم ب بـــــر دل پـــــر خـــــون مـــــن چنـــــدین غمســـــتـــــــــوده ـــــــــاجز ب ـــــــــريان و ع ـــــــــا ح ام دائم

ــــه غــــم در خــــویش مــــن مانــــده ام زیــــن جمل گـــــــر نبـــــــودی نقـــــــد چنـــــــدین از غمـــــــم

ن کـــنملیـــک دل چـــون هســـت پـــر خـــون چـــوــــــرغ راه دان ــــــه م ــــــوش لهج ــــــدش خ هده گفـــــــــت ای مغـــــــــرور شـــــــــیدا آمـــــــــده نــــــــــامرادی و مــــــــــراد ایــــــــــن جهــــــــــانـــــذرد ـــــی بگ ـــــس م ـــــک نف ـــــه آن در ی هرچ چــــون جهــــان مــــی بگــــذرد بگــــذر تــــو نیــــزــــت ــــده نیس ــــه آن پاین ــــزی ک ــــر چی ــــه ه زانک

ــــــــــوده ــــــــــالم ب ــــــــــوی ع ــــــــــتمند ک ام مس کـــــــــز غمـــــــــم هـــــــــر ذرۀ در ماتمســـــــــت

ام اد هرگــــــــز بــــــــودهکــــــــافرم گــــــــر شــــــــــــــن ــــــیش م سرســــــری چــــــون راه گــــــريم پــــــرمم ــــــس خ ــــــودی دىل ب ــــــفر ب ــــــن س زیـــــنم ـــــون ک ـــــون چ ـــــالم اکن ـــــوگفتم ح ـــــا ت بـــــــــان ـــــــــه از زی ـــــــــود و آگ ـــــــــاخرب از س ب پــــــای تــــــا ســــــر غــــــرق ســــــودا آمــــــده تــــــا بجنبــــــی بگــــــذرد در یــــــک زمــــــان

ـــــی ـــــوس م ـــــی آن ه ـــــم ب ـــــر ه ـــــذرد عم بگـــــــز ـــــــو نی ـــــــدومنگر ت ـــــــري و ب ـــــــرک او گ ت

نیســـــتهـــــر کـــــه دل بنـــــدد در او دل زنـــــده

حکایتـــــــس ـــــــاىل نف ـــــــس ع ـــــــود ب ـــــــی ب راه بینـــــــت ای بحضـــــــرت نســـــــبتت ســـــــائلی گف گفــــــت مــــــرگ اســــــتاده بیــــــنم بــــــر زبــــــر بــــــا چنــــــني مــــــرگ موکــــــل بــــــر ســــــرم

اموکـــــــل شـــــــربتم چـــــــون خـــــــوش بـــــــودب دمســـــــــتهرچـــــــــه آنـــــــــرا پایـــــــــداری یک

ــــت ــــه نیس ــــلی ک ــــاعت وص ــــک س ــــی ی از پ گـــــــر تـــــــو هســـــــتی از مـــــــرادی ســـــــرفرازــــــــريه حــــــــال ــــــــامرادی ت ور شــــــــدت از ن

ــــــو را ر نجــــــی رســــــد در زاریئــــــیگــــــر ت آنچـــــــه آن بـــــــر انبیـــــــا رفـــــــت از بـــــــال آنچــــــه در صـــــــورت تـــــــرا رنجـــــــی بـــــــود

ـــــی ـــــت م ـــــت صـــــد عنای ـــــر دم رســـــد در ه مـــــــــی نیـــــــــاری یـــــــــاد از احســـــــــان او ایـــــــن کجـــــــا باشـــــــد نشـــــــان دوســـــــتی

هرگـــــز او شـــــربت نخـــــورد از دســـــت کـــــس چــــــون بشــــــربت نیســــــت هرگــــــز رغبتــــــتــــــر ــــــريد زود ت ــــــاز گ ــــــربت ب ــــــه ش ــــــا ک تـــــورم ـــــربت خ ـــــر ش ـــــن اگ ـــــد م ـــــر باش زه

ـــــــود آن ـــــــاتش ب ـــــــود ک ـــــــی ب ـــــــه جالب نــــــت ــــــد عالمس ــــــر ص ــــــو ارزد اگ ــــــیم ج ن

ــــنم ب ــــتچــــون ک ــــه نیس ــــر اصــــلی ک ــــاد ب نیـــــــــازاز مـــــــــراد یکـــــــــ ـــــــــدین من نفس چن

نـــــــامرادی چـــــــون دمـــــــی باشـــــــد منـــــــال آن زعـــــــــز تســـــــــت نـــــــــی از خـــــــــواریئی هــــــــیچکس ندهــــــــد نشــــــــان در کــــــــربالــــــــود ــــــــی ب ــــــــده را گنج ــــــــفت بینن در ص هســـــــت از احســـــــان او صـــــــد عالمـــــــت

ـــــــج آ ـــــــدکی رن ـــــــی ان ـــــــه بین ن اومـــــــی ب تــــــريه مغــــــزا پــــــای تــــــا ســــــر پوســــــتی

حکایت ی بــــــــــود نیکــــــــــو شــــــــــیوۀپادشــــــــــاه

ـــــــوۀ او خـــــــوش همی خـــــــورد آن غـــــــالممیــــــورد آن ــــــاکرش میخ ــــــان چ ــــــی ک از خوش گفــــــت یــــــک نیمــــــه بمــــــن ده ای غــــــالم

چـــــــــــــــــــاکری را داد روزی میـــــــــــــــــــوۀ ـــــــو ـــــــام همچ ـــــــرت طع ـــــــوتر و خوش آن نیک

ــــــــــز آرزو مــــــــــی کــــــــــرد آن پادشــــــــــه نیــی ــس خــوش م ــه ب ــام زانک ــن طع ــو ای خــوری ت

ـــــــید ـــــــه چش ـــــــون ش ـــــــوه و چ داد او آن میـــرد ـــه ک ـــود ک ـــن خ ـــالم ای ـــز ای غ ـــت هرگ گفــــــت ای شــــــهریار ــــــا شــــــاه گف آن رهــــــی ب

رســـــد چـــــون ز دســـــتت هـــــر دمـــــم گنجـــــیـــــو ـــــر نعمـــــت پســـــت ت چـــــون شـــــدم در زیــــــــوۀ ــــــــد می ــــــــخ افت گــــــــر ز دســــــــتت تل خــــود اگــــر در راه او رنجــــت بســــی اســــتـــــت ـــــاده اس ـــــت و رو افت ـــــس پش ـــــار او ب کــــــم ــــــن دار ال ــــــی جــــــوئی در ای ــــــو خوش ت

دىل هســــــــت بــــــــا هــــــــر لقمــــــــۀ خــــــــون انـــــــد پختگـــــــان چـــــــون ســـــــر بپـــــــا آورده انـــــد تـــــا کـــــه بـــــر نـــــان و نمـــــک بنشســـــته

ــــــید ــــــم کش ــــــروان در ه ــــــد زان اب ــــــخ ب تلـــه خـــورد ـــني شـــريین ک ـــني تلخـــی چن ـــن چن ای مـــــن ز دســـــتت تحفـــــه دیـــــدم صـــــد هـــــزارـــــد ـــــرا رنجـــــی رس ـــــک تلخـــــی م ـــــی بی ک تلـــــخ کـــــی تلخـــــی کنـــــد از دســـــت تـــــو بـــــــــــــــاز دادن رانـــــــــــــــدانم شـــــــــــــــیوۀ

ـــن ـــني بش ـــا یق ـــتب ـــی اس ـــخن گنجـــت بس و س چـــون کنـــی تـــو چـــون چنـــني افتـــاده اســـت دلخوشـــــی ایـــــن جهـــــان درد اســـــت و غـــــمـــــت حاصـــــلی ـــــس را جـــــز حقیق ـــــت ک نیس

انـــــــد لقمـــــــۀ بیخـــــــون دل کـــــــی خـــــــوردهــــــی ــــــان تهــــــی نشکســــــته ب ــــــد جگــــــر ن ان

حکایت صــــــــوفئی را گفــــــــت مــــــــردی نامــــــــدارــــــــده ــــــــی درمان ام گفــــــــت مــــــــن در گلخن

ام در گلخـــــــــــــنم گـــــــــــــردۀ نشکســـــــــــــته خوشــــی جــــوئی همــــی گــــر تــــو در عــــالم

ـــــاط گـــــر خوشـــــی جـــــوئی در آن کـــــن احتیــــــت ــــــالم روی نیس ــــــوی ع ــــــدىل در ک خوش نفــــس مســــت اینجــــا کــــه چــــون آتــــش بــــود گــــــر چــــــو پرگــــــاری بگــــــردی در جهــــــان

ــــی ــــون م ــــی چ ــــای اخ ــــار ک ــــذاری روزگ گــــــده ــــــی درمان ــــــر دامن ــــــب ت ــــــک ل ام خش

تــــــــا کــــــــه نشکســــــــتند آنجــــــــا گــــــــردنم گـــــــوئی همـــــــی خفتـــــــۀ و خـــــــواب مـــــــی

ــــــه زان ســــــوی ــــــا رســــــی مردان صــــــراطت وی نیســـــتمـــــزانکـــــه رســـــم خوشـــــدىل یک

در زمانـــــــه کـــــــو دىل تـــــــا خـــــــوش بـــــــود دلخوشــــی یــــک نقطــــه کــــس ندهــــد نشــــان

حکایتـــــــــريزن ـــــــــه را آن پ ـــــــــت شـــــــــیخ مهن گفــــــن ــــــیش از ای ــــــامرادی پ ــــــیدم ن ــــــن کش م گـــــــــر دعــــــــــای خوشـــــــــدىل آمــــــــــوزیم شـــــــیخ گفتـــــــا مـــــــدتی شـــــــد روزگـــــــار

خـــــــواهی بســـــــی بشـــــــتافتم آنچـــــــه مـــــــیـــــــــن درد را ـــــــــد ای ـــــــــد پدی ـــــــــا دوا نای ت

ـــــــن دىلخـــــــوش ـــــــني دعـــــــائی ده بم را ب مـــــی نیـــــارم تـــــاب اکنـــــون بـــــیش از ایـــــن

ــــــی ــــــم ب ــــــود هــــــر روزی شــــــک آن وردی بــــــو حصــــــار ــــــس زان ــــــن پ ــــــا گــــــرفتم م ت

ئـــــــی نـــــــی دیـــــــدم و نـــــــی یـــــــافتم ذره خوشــــــــدىل کــــــــی روی باشــــــــد مــــــــرد را

حکایت ســـــــــائلی بنشســـــــــت در پـــــــــیش جنیـــــــــد خوشـــــــدىل مـــــــرد کـــــــی حاصـــــــل شـــــــود تـــــا کـــــه ندهـــــد دســـــت وصـــــل پادشـــــاه

ـــــــــــنم صـــــــــــوابذره را سرگشـــــــــــتگی ب ی

ـــــد ـــــی هـــــیچ قی گفـــــت ای صـــــید خـــــدا ب ت آن ســـــاعت کـــــه او واصـــــل بـــــودگفـــــ

پــــــــــای مــــــــــرد تســــــــــت ناکــــــــــامی راه زانکــــــــه او رانیســــــــت تــــــــاب آفتــــــــاب

ـــــود ـــــون ش ـــــرق خ ـــــاره غ ـــــر صـــــد ب ذره گ ذره تـــــــــــــــا ذره بـــــــــــــــود ذره بـــــــــــــــود گــــــــر بگرداننــــــــد او را آن نــــــــه اوســــــــت هرکـــــــــــه او از ذره برخیـــــــــــزد نخســـــــــــت گـــــر نـــــه کـــــل گـــــم گشـــــت در خورشـــــید اوـــــود ـــــد ب ـــــس ب ـــــک ور ب ـــــس نی ذره گـــــر ب

روی ای ذره چـــــون مســـــت و خـــــراب مـــــی صــــــــــــرب دارم ای چــــــــــــو ذره بیقــــــــــــرار

ـــــــود ـــــــريون ش ـــــــتگی ب ـــــــی از آن سرگش کــــــود ــــــد نیســــــت او غــــــره ب هــــــر کــــــه گوی ذره اســـــت و چشـــــمه حیـــــوان نـــــه اوســـــت اصــــــــل او هــــــــم ذرۀ باشــــــــد درســــــــت کـــــــی بـــــــود یـــــــک ذره تـــــــا جاویـــــــد اوــــود ــــود ب ــــد در خ ــــک زن ــــری ت ــــه عم گرچ

ـــــو درگشـــــتی شـــــوی چـــــون ـــــا ت ـــــابت آفت تـــــا تـــــو عجـــــز خـــــود بـــــه بینـــــی آشـــــکار

حکایتــــاب ــــیچ ب ــــت از ه ــــاش گف ــــک شــــبی خف ی

ـــــی ـــــاره م ـــــد بیچ ـــــری بص ـــــوم عم ـــــی ش گــــــاه چشــــــم بســــــته مــــــی روم در ســــــال و م

تیــــــز چشــــــمی گفــــــت ای مغــــــرور مســــــتــــد ــــی رس ــــن ره ک ــــته ای ــــو سرگش ــــر چــــو ت ب گفــــت بــــاکی نیســــت مــــن خــــواهم پریــــد

ـــــــی ـــــــت و بیخـــــــرب ســـــــالها م ـــــــت مس رفــــــان ــــــت ج ــــــن در عاقب ــــــوخته ت ــــــدازس گــــــی ــــــد ز خورشــــــیدش خــــــرب چــــــون نم آم

عــــــاقلی گفــــــتش کــــــه تــــــو بــــــس خفتــــــۀــــــــی گــــــــوئی کــــــــز او بگذشــــــــته ام وانگه

ـــــاچیز شـــــد ـــــس ن زیـــــن ســـــخن خفـــــاش ب از ســـــــــر عجـــــــــزی بســـــــــوی آفتـــــــــابــــــده ور ــــــس دی ــــــافتی ب ــــــی ی ــــــت مرغ گفــــت ود ــــن ســــخن از ســــوز دل چــــون گف درای

ـــــــد روشـــــــنی ـــــــی دیـــــــدۀ ش ـــــــمت ب قس

یـــــک دمـــــم چـــــون نیســـــت تـــــاب آفتـــــاب ـــــــا بباشـــــــم گـــــــم در او ـــــــارهت گـــــــی یکب

عاقبــــــــــت آخــــــــــر رســــــــــم آنجایگــــــــــاه ره تــــــرا تــــــا او هــــــزاران ســــــال هســــــتـــــه کـــــی رســـــد ـــــده در م مـــــور در چـــــه مانــــد ــــد پدی ــــش آی ــــه نق ــــارم چ ــــن ک ــــا از ای تــــر ــــال و پ ــــی ب ــــدش و ن ــــوت مان ــــه ق ــــا ن ت بـــــی پـــــر و بـــــی بـــــال عـــــاجز مانـــــد بـــــاز

گــــــــرمگفــــــــت از خورشــــــــید بگذشــــــــتم ــــــــۀ ره نمــــــــی ــــــــی کــــــــه گــــــــامی رفت بین

ـــــر گشـــــ ـــــی پ ـــــال و ب ـــــی ب ام تهکـــــاینچنني بــــــز شــــــد ــــــد او نی ــــــده ب آنچــــــه از وی مانــــــاب ــــــان خط ــــــان ج ــــــاىل از زب ــــــرد ح کــــــــر ــــــــو دگ ــــــــر ش ــــــــر ب ــــــــارۀ زو دورت پ آفتـــــــاب جـــــــود کـــــــار خـــــــویش کـــــــرد دولــــــت آمــــــد گشــــــت مســــــکینی غنــــــی

مقاله ثامن و عشرون

عذر مرغی دیگرــــــــا ــــــــای رهنم ــــــــید از اوک ــــــــری پرس دیگـــــار ـــــت ک ـــــرا خـــــود نیس ـــــول و رد م ـــــا قب ب هرچـــــــه فرمـــــــائی بجـــــــان فرمـــــــان کـــــــنم

ــــ ــــن ســــؤالگف ــــرغ ای ت نیکــــو کــــردی ای م بــــری جــــان گــــر تــــو آنجــــا جــــان بــــری مــــی

ــــــت ــــــذالن برس ــــــانربد از خ ــــــه فرم ــــــر ک ه

ــــــی ــــــر م ــــــر ام ــــــود گ ــــــون ب ــــــا چ آرم بجـــــــــی ـــــــــم م ـــــــــارکش ـــــــــان او را انتظ فرم

گـــــــر ز فرمـــــــان سرکشـــــــم تـــــــاوان کـــــــنمـــــــود کمـــــــال ـــــــن بیشـــــــرت نب ـــــــرد را زی مــــری ــــان ب ــــان فرم ــــو بج ــــر ت ــــری گ ــــان ب ج از همـــــــه دشـــــــواری او آســـــــان برســـــــت

ــــــــاعت ــــــــک س ــــــــر در ی ــــــــاعتی در ام ط فرمـــــان بـــــرد ســـــختی بســـــی هـــــر کـــــه بـــــی

ـــود ـــه س ـــید و زان چ ـــختی کش ـــی س ســـگ بســـــی ـــــختی دم ـــــد س ـــــان کش ـــــر فرم ـــــه ب آنکـــــــــز ـــــــــان گری ـــــــــت در فرم ـــــــــر فرمانس ک

بهـــــــرت از بـــــــی امـــــــر عمـــــــری طاعتـــــــت ســــگ بــــود در کــــوی ایــــن کــــس نــــه کســــی جـــــز زیـــــان نبـــــود چـــــو بـــــر فرمـــــان نبـــــودـــــــالمی ـــــــر ع ـــــــد پ ـــــــود کن ـــــــواب خ از ث

مخیــــــــز بنــــــــدۀ تــــــــو در تصــــــــرف بــــــــر

حکایتـــــی ـــــاز خســـــروی م شـــــد بشـــــهر خـــــویش ب

ـــــزی از آن خـــــویش داشـــــت هـــــر کســـــی چیــــــل ــــــزء و ک ــــــود از ج ــــــدان را نب ــــــل زن اه هـــــــم ســـــــر چنـــــــدی بریـــــــده داشـــــــتند دســـــــت و پـــــــای چنـــــــد نیـــــــز انداختنـــــــدـــــهریار ـــــد ش ـــــهر خـــــود درآم ـــــه ش چـــــون بــــود شــــاه ــــدان ب چــــون رســــید آنجــــا کــــه زنـــــــار داد ـــــــر خـــــــود ب ـــــــدان را ب اهـــــــل زن

راز جـــــــویهـــــــم نشـــــــینی بـــــــود شـــــــه را ـــــــدۀ ـــــــزون دی ـــــــش اف ـــــــزار آرای صـــــــد ه

ریختنـــــــد گـــــــوهر و زر بـــــــر زمـــــــني مـــــــی آن همـــــــــه دیـــــــــدی و کـــــــــردی احـــــــــرتازـــــــرار ـــــــودت ق ـــــــرا ب ـــــــدان چ ـــــــر در زن ب نیســــــت اینجــــــا هــــــیچ چیــــــزی دلگشــــــا خونیاننــــــد ایــــــن همــــــه بربیــــــده دســــــتـــــــــش آن دیگـــــــــران شـــــــــاه گفـــــــــت آرای

ــــیوه ــــی در ش ــــر کس ــــویش ه ــــأن خ ــــی در ش ئ انــــــــد جملـــــــۀ آن قـــــــوم تــــــــاوان کـــــــرده

امــــــر مــــــن اینجــــــا گــــــذر گــــــر نکــــــردی حکــــــم خــــــود اینجــــــا روان تــــــر یـــــــافتم

ـــــرده ـــــم ک ـــــود گ ـــــاز خ ـــــه در ن ـــــد آن هم ان اهـــــــــل زنداننـــــــــد ســـــــــرگردان شـــــــــدهـــــــه ـــــــر در باخت ـــــــاه س ـــــــت و گ ـــــــاه دس گــــــار ــــــه ب ــــــار ون ــــــی ک ــــــته ن ــــــر بنشس منتظـــــرا ـــــدان م ـــــن زن ـــــد ای ـــــن ش ـــــرم گلش الجــــــنت اســــــت کــــــار ره بینــــــان بفرمــــــان رف

ـــــــق شـــــــهرآرای مـــــــی کردنـــــــد ســـــــاز خلــــــ ــــــه در پ ــــــش هم ــــــر آرای ــــــتبه یش داش

ـــــــل ـــــــد و غ ـــــــر اال بن ـــــــز دیگ ـــــــیچ چی هـــــــــتند ـــــــــده داش ـــــــــای دری ـــــــــم جگره ه زینهمــــــــــه آرایشــــــــــی بــــــــــر ســــــــــاختندــــــار ــــــت پرنگ ــــــب و زین ــــــهر و زی ــــــد ش دیــــــاه ــــــاده زود ش ــــــود پی ــــــب خ ــــــد ز اس شـــــــیار داد ـــــــیم و زر بس ـــــــرد و س ـــــــده ک وعــــوی ــــن بگ ــــا م ــــن ب ــــر ای ــــاها س ــــت ش گفـــــــــدۀ ـــــــــون دی ـــــــــا و اکس ـــــــــهر در دیب ش

ـــــی ـــــوا م ـــــر ه ـــــرب ب ـــــگ و عن ـــــد مش بیختن ی چیــــــزی هــــــیچ بــــــازننگرســــــتی ســــــو

ــــــده بینــــــی اینــــــت کــــــار تــــــا ســــــر بربی جـــــز ســـــر بربیـــــده و جـــــز دســـــت و پـــــاـــــــد نشســـــــت ـــــــر ایشـــــــان چـــــــرا بای در ب هســـــــــــــت آن بازیچـــــــــــــه بـــــــــــــازیگران

کـــرد نـــه خـــویش و آن خـــویش عرضـــه مـــیـــــرده ـــــارم اینجـــــا اهـــــل زنـــــدان ک ـــــد ک ان

ــــن ز ســــر ــــن ت ــــودی ســــر از ت کــــی جــــدا بــــــــــافتم ــــــــــان برت الجــــــــــرم اینجــــــــــا عن

ـــــــوده ـــــــرو آس ـــــــود ف ـــــــرور خ ـــــــ در غ دان زیــــــر حکــــــم قهــــــر مــــــن حــــــريان شــــــده گـــــــاه خشـــــــک و گـــــــاه تـــــــر در ســـــــاخته تــــــا رونــــــد از چــــــاه و زنــــــدان ســــــوی دارـــــرا ـــــان م ـــــه ایش ـــــان را و گ ـــــن ایش ـــــه م گــــــت ــــــنت اس ــــــدان رف ــــــه را بزن ــــــرم ش الج

حکایتـــــــود ـــــــاف ب ـــــــۀ عک ـــــــز تخم ـــــــۀ ک خواجـــــاگهی ـــــدم ن ـــــواب دی ـــــب در خ ـــــت ش گف

ــــــــد ــــــــر دو دادن ــــــــروری مه ــــــــفقت س بش بعـــــــــد از آن تـــــــــدبري آن کـــــــــردم تمـــــــــام

ـــــــو ـــــــحرب ـــــــت س ـــــــه در وق ـــــــري آنک د تعبــــــی ــــــن م ــــــاد آه م ــــــم گش ــــــا راه ــــــت ت رف

ـــــاب ـــــتح ب ـــــرا آن ف ـــــد م ـــــد آم ـــــون پدی چــــــــدان مریــــــــد کانهمــــــــه پــــــــريان و آن چن بایزیــــــد از جملــــــه مــــــردی مــــــرد خاســــــت چونکــــه بشــــنیدم مــــن آنشــــب ایــــن خطــــاب مـــــن ز تـــــو چـــــون خـــــواهم و درد تـــــو نـــــهــــــت خواســــــت ــــــرا آنس ــــــائی م آنچــــــه فرمــــــرا ــــــی راســــــتی باشــــــد م ــــــی کــــــژی ن ن

ـــــــده را ـــــــودبن ـــــــس ب ـــــــان ب ـــــــنت بفرم رفــــــرتم ــــــیخ مح ــــــردو ش ــــــخن آن ه ــــــن س زیــــــود ــــــان ب ــــــر فرم ــــــده پیوســــــته چــــــو ب بن بنـــــــــده نبـــــــــود آنکـــــــــه از روی گـــــــــزاف بنــــــــده وقــــــــت امتحــــــــان آیــــــــد پدیــــــــد

ــــود ــــاک و صــــاف ب ــــود و پ ــــالم ب قطــــب عــــــــــــی ــــــــــــذی را در ره ــــــــــــد و ترم بایزی پــــــیش ایشــــــان هــــــر دو کــــــردم رهــــــربی کـــــز چـــــه کردنـــــد آن دو شـــــیخم احـــــرتام

ـــــــــد ا ـــــــــی برآم ـــــــــودم آه ـــــــــربیخ ز جگـــــی ـــــه م ـــــاد حلق ـــــاهم گش ـــــه درگ ـــــا ک زد ت

ـــــی ـــــاب ب ـــــن خط ـــــوی م ـــــد س ـــــان کردن زبــــــــتند از مــــــــا بــــــــرون از بایزیــــــــد خواس زانکـــه مـــا را خواســـت هـــیچ از مـــا نخواســـتــــــود صــــــواب ــــــرا نب ــــــن و آن م ــــــتم ای گفـــــه ـــــو ن ـــــرد ت ـــــرا چـــــون جـــــویم و م ـــــا ت یـــــق فرمانســـــت راســـــت ـــــر وف ـــــن ب کـــــار مــــــرا ــــــا خواســــــتی باشــــــد م ــــــن کــــــیم ت م

ـــــــس ـــــــرا آن ب ـــــــائی م ـــــــه فرم ـــــــودآنچ بـــــــرم ـــــــود الج ـــــــر خ ـــــــد ب ـــــــبقتم دادن ســــــود ــــــدش ســــــخن در جــــــان ب ــــــا خداون ب

ــــــــی ــــــــته الف م ــــــــدگی پیوس ــــــــد در بن زنــــــد ــــــد پدی ــــــا نشــــــان آی امتحــــــان کــــــی ت

حکایت در دم آخـــــــر کـــــــه جـــــــان آمـــــــد بلـــــــب کاشــــــــکی بشــــــــکافتندی جــــــــان مــــــــن

نمودنـــــــدی دلـــــــم پـــــــس بعـــــــالم مـــــــی تــــــــا بداننــــــــدی کــــــــه بــــــــا دانــــــــای راز بنــــــدگی ایــــــن باشــــــد و دیگــــــر هــــــوس

ــــــو خــــــدائی مــــــی ــــــدگیک ت ــــــی بن ــــــی ن نــــ ــــم بنــــده بــــاشه م بــــیفکن خــــویش را هــــــزچون ــــــاش نی ــــــده بخــــــدمت ب شــــــدی بن

حرمـــــت حـــــرام شـــــد حـــــرم بـــــر مـــــرد بـــــی

ـــــني گفـــــت ای عجـــــب شـــــیخ خرقـــــانی چنــــــــــن ــــــــــان م ــــــــــدی دل بری ــــــــــاز کردن بــــــکلم ــــــه در چــــــه مش ــــــدی ک ــــــرح دادن ش بــــــت پرســــــتی راســــــت نایــــــد کــــــژ مبــــــازــــــس ــــــدان و ب ــــــده گــــــی می ــــــدگی افکن بن

ـــــده ـــــود افکن ـــــن ش ـــــرا ممک ـــــی ت ـــــی ک گ افکنـــــــده بـــــــاش و زنـــــــده بـــــــاش بنـــــــده

در ره رحمــــــــت بهمــــــــت بــــــــاش نیــــــــز گـــــر بحرمـــــت باشـــــی ایـــــن نعمـــــت تمـــــام

حکایت بنــــــــــدۀ را خلعتــــــــــی بخشــــــــــید شــــــــــاهــــــــود ــــــــته ب ــــــــر روی او بنشس ــــــــرد ره ب گ منکــــــری بــــــا شــــــاه گفــــــت ای پادشــــــاه

ــــــراه ــــــد ب ــــــرون آم ــــــت ب ــــــا خلع ــــــده ب بنــــــــــــتني خلعــــــــــــت او بســــــــــــرتد زودآس

پـــــــاک کـــــــرد از خلعـــــــت تـــــــو گـــــــرد راه

ــــــی ــــــدان ب ــــــی انکــــــار کــــــرد شــــــه ب حرمتــــــی ــــــه ب ــــــدانی آنک ــــــا ب ــــــود ت ــــــت ب حرم

ــــــــردار کــــــــرد ــــــــاىل آن سرگشــــــــته را ب حــــــود ــــــت ب ــــــی قیم ــــــاه ب ــــــاط ش ــــــر بس ب

مقاله تاسع و عشرون

سؤال مرغی دیگر دیگــــــــری گفــــــــتش کــــــــه در راه خــــــــدای هســــــت مشــــــغوىل تــــــن بــــــر مــــــن حــــــرام هرچــــــه در دســــــت آیــــــدم گــــــم گــــــرددمــــــیچ ــــــد ه ــــــویش را دربن ــــــدارم خ ــــــن ن م

ـــــــــی ـــــــــازی م ـــــــــوی ا پاکب ـــــــــنم در ک وکــــــر کــــــس بــــــود ــــــت هدهــــــد را هروگ گفــــاک ــــود پ هــــر کــــه او در باخــــت هــــرچش ب دوختـــــــه بـــــــر در دریـــــــده بـــــــر مـــــــدوز چــــــــون بســــــــوزی کــــــــل بــــــــآه آتشــــــــنيــــــه ــــــتی از هم ــــــردی برس ــــــني ک چــــــون چنــــو ــــز ت ــــک چی ــــک ی ــــود ز ی ــــريی خ ــــا نم تــــوان نشســــت ــــدان بســــی نت ــــن زن چــــون دریــــز تــــو زانکــــه وقــــت مــــرگ یــــک یــــک چیـــــــــن ـــــــــاه ک ـــــــــود کوت ـــــــــتها اول ز خ دس

ـــــــــــــا در اول پاک ـــــــــــــودتت ـــــــــــــازی نب ب

پاکبـــــــــازی کـــــــــی بـــــــــود ای پـــــــــاکرای فشـــــــــانم بـــــــــر دوام هرچـــــــــه دارم مـــــــــی

ـــــرددم ـــــژدم گ ـــــو ک ـــــت آن چ ـــــه در دس زانکـــــــــد هـــــــــیچ ـــــــــه را از بن برفشـــــــــانم جمل بـــــــو کـــــــه در پـــــــاکی بـــــــه بیـــــــنم روی او پاکبـــــــــازی زاد راهـــــــــش بـــــــــس بـــــــــود رفــــــت و در پــــــاکی خــــــود آســــــود پــــــاک هرچـــــــه داری تـــــــا ســـــــر مـــــــوئی بســـــــوزــــــروی نشــــــني جمــــــع کــــــن خاکســــــرتش ب

ه خونخـــــور چونکـــــه هســـــتی از همـــــهورنــــــــــو ـــــز ت ـــــن دهلی ـــــامی در ای ـــــی گ ـــــی نه کـــــت ـــــه هس ـــــش از هرچ ـــــاز ک ـــــنت را ب خویشــــــو ــــــونریز ت ــــــو و خ ــــــوار ت ــــــت خونخ هســــــــز و عــــــــزم راه کــــــــن ــــــــد از آن برخی بعـــــــودت ـــــــازی نب ـــــــن ســـــــفر کـــــــردن نم ای

حکایتـــــــــتان خـــــــــرب ـــــــــري ترکس داد از خـــــــــود پــــــامزن ــــــق گ ــــــت ابل ــــــب اس ــــــی اس آن یکــــــر ــــــن پس ــــــرگ ای ــــــابم ز م ــــــر خــــــرب ی گ

بیـــنم کـــه هســـت ایـــن هـــر دو چیـــز کـــه مـــیزان تــــــا نســــــوزی ونســــــازی همچــــــو شــــــمعـــــــــد ـــــــــازی دم زن ـــــــــه او در پاکب ـــــــــر ک ه پاکبـــــــازی کـــــــو بشـــــــهوت نـــــــان خـــــــورد

گفــــــت مــــــن دو چیــــــز دارم دوســــــت تــــــر ـــــد مـــــن ـــــدگر خـــــود نیســـــت جـــــز فرزن وان

ــــن خــــرب اســــب مــــی ــــه لشــــگر زای بخشــــم ب چــــــون دو بــــــت در دیــــــدۀ جــــــانم عزیــــــزــــــــازی پــــــــیش جمــــــــع دم مــــــــزن در پاکب

ـــــدکـــــار خـــــو ـــــر هـــــم زن ـــــا بنگـــــری ب د تـــــــای آن خـــــــورد هـــــــم در آن ســـــــاعت قف

حکایت شــــیخ خرقــــانی کــــه عــــرش ایــــوانش بــــود مــــــــادرش از چشــــــــم شــــــــیخ آورد شــــــــورــــود ــــه ب ــــان ک ــــیم بادنج ــــورد آن ن ــــون بخ چ چـــــــون درآمـــــــد شـــــــب ســـــــران پـــــــاکزاد

ــــــــود روزگــــــــاری شــــــــوق بادنجــــــــانش بـــــــان ـــــــیم بادنج ـــــــدادش ن ـــــــا ب ـــــــزور ت ب

ــــــــد زود ــــــــدش جــــــــدا کردن ســــــــر ز فرزن مــــــــــدبری بــــــــــر آســــــــــتان او نهــــــــــاد

شــــــیخ گفتــــــا نــــــی مــــــن آشــــــفته کــــــارـــــورد ـــــان خ ـــــیم بادنج ـــــر ن ـــــدا گ ـــــاین گ ک هـــــر زمـــــانم مـــــی بســـــوزد جـــــان چنـــــني

او رادرکشــــــد در کــــــار خــــــویشهــــــر کــــــه ســــخت کــــار اســــت اینکــــه مــــا را اوفتــــاد هــــــیچ دانــــــی را نــــــه دانــــــش نــــــه قــــــرار هـــــــــر زمـــــــــانی میهمـــــــــانی در رســـــــــد گرچــــه صــــد غــــم هســــت در جــــان عزیــــز هرکـــــــه از کـــــــتم عـــــــدم شـــــــد آشـــــــکارـــــــز او ـــــــر تی ـــــــق س ـــــــزاران عاش ـــــــد ه ص جملـــــــــۀ جانهـــــــــا از آن آیـــــــــد بکـــــــــار

ـــــــه ـــــــزار گفت ـــــــاری ه ـــــــما ب ـــــــیش ش ام پ تـــــا بجنبـــــد ضـــــربتی بـــــر جـــــان خـــــورد نیســـــت بـــــا مـــــن کـــــار او آســـــان چنـــــنيــــــار خــــــویش ــــــی بــــــا ی ــــــارد زو دم دم نی برتـــــــــر از جنـــــــــگ و مـــــــــدارا اوفتـــــــــاد بــــــا همــــــه دانــــــی بیفتــــــاده اســــــت کــــــارـــــــــــــد ـــــــــــــانی در رس ـــــــــــــاروان امتح ک

ـــــی ـــــز م ـــــد چـــــو خ نی ـــــزآی ـــــود نی ـــــد ب واه ســـــر بســـــر را خـــــون بخواهـــــد ریخـــــت زارـــــز او ـــــک خـــــون ری ـــــار ی ـــــد ایث جـــــان کننـــــــــا زار زار ـــــــــون جانه ـــــــــزد خ ـــــــــا بری ت

حکایتــــــی ــــــون م ــــــت ذوالن ــــــهگف ــــــدم در بادی ش

چــــــــل مرقــــــــع پــــــــوش رادیــــــــدم بــــــــراهـــــــاد ـــــــل بیهوشـــــــم فت ـــــــر عق شورشـــــــی ب گفـــتم آخـــر ایـــن چـــه کـــار اســـت ای خـــداــــــن کــــــار آگهــــــیم ــــــا کــــــز ای هــــــاتفی گفت

خــــــواهی کشــــــت زار گفــــــتم آخــــــر چنــــــد مانــــــــدم در خزانــــــــه تــــــــا دیــــــــت مــــــــی

ـــــــم ـــــــونش درکش ـــــــه بخ ـــــــمش وانگ بکشـــــزای او ـــــد اج ـــــو ش ـــــون مح ـــــد از آن چ بع عرضـــــــــــــه دارم آفتـــــــــــــاب طلعـــــــــــــتش خــــــــــون او گلگونــــــــــه رویــــــــــش کــــــــــنم ســــــــایۀ گــــــــردانمش در کــــــــوی خــــــــویش چـــــــــون برآیـــــــــد آفتـــــــــاب روی مــــــــــن ســــــایه چــــــون نـــــــاچیز شــــــد در آفتـــــــابــــه درحــــق محــــو شــــد از خــــود برســــت هرک

ــــــدینی مگــــــوی محــــــو شــــــو وز محــــــو چن مــــــی نــــــدانم دولتــــــی زیــــــن بــــــیش مــــــن

ــــــــه ــــــــی عصــــــــا و راوی ــــــــل ب ــــــــر توک بـــــک جایگـــــاه جـــــان ـــــر ی ـــــه ب ـــــداده جمل ب

رجــــــــــان پرجوشــــــــــم فتــــــــــادآتشــــــــــی بـــــــــا ـــــــــدازی ز پ ـــــــــد ان ســـــــــروران را چن

ــــی ــــود دیتشــــان م ــــود کشــــیم و خ دهــــیم خ گفــــــت تــــــا دارم دیــــــت اینســــــت کــــــار

مانــــــــدم کشــــــــم تاتعزیــــــــت مــــــــی مــــــــی گــــــــرد عــــــــالم ســــــــرنگونش درکشــــــــم

د ز ســـــر تـــــا پـــــای اوپـــــا و ســـــر گـــــم شـــــ وز جمـــــــال خـــــــویش ســـــــازم خلعــــــــتشــــــر خــــــاک آن کــــــویش کــــــنم معتکــــــف بــــــــاب روی خــــــــویش ــــــــرآرم آفت ــــــــس ب پـــــــن ـــــــوی م ـــــــایۀ در ک ـــــــد س ـــــــی بمان ک جملــــــه شــــــد واللــــــه اعلــــــم بالصــــــواب زانکــــــه نتــــــوان بــــــود بــــــا او خودپرســــــتـــــوی ـــــدینی مج ـــــانرا و چن ـــــن ج صـــــرف ک مـــــــرد را کـــــــو گـــــــم شـــــــود از خویشـــــــنت

حکایت یافــــــتمــــــی نــــــدانم هــــــیچکس در کــــــون

آنچـــــــه دولـــــــت بـــــــود کایشـــــــان یافتنـــــــدـــــس ـــــان آن نف ـــــد از ایش ـــــدا کردن ـــــان ج ج

دولتــــــی کــــــان ســــــحرۀ فرعــــــون یافــــــت آن زمـــــــــان کـــــــــانقوم ایمـــــــــان یافتنـــــــــد هرگـــــز ایـــــن دولـــــت نـــــه بینـــــد هـــــیچکس

یــــــک قــــــدم در دیــــــن نهادنــــــد آن زمــــــانـــــد ـــــرت ندی ـــــدن به ـــــد ش ـــــن آم ـــــس از ای ک

ــــــان ــــــد از جه ــــــريون نهادن ــــــر ب ــــــس دگ پ دهـــــــیچ شـــــــاخی زیـــــــن نکـــــــوتر برندیـــــــ

مقاله ثلثون

سؤال مرغی دیگر دیگـــــری گفـــــتش کـــــه ای صـــــاحب نظـــــر گرچــــه هســــتم مــــن بصــــورت بــــس ضــــعیف گــــــر ز طاعــــــت نیســــــت بســــــیاری مــــــرا گفـــــــــت مقنـــــــــاطیس اســـــــــرار الســـــــــتـــــــد هرکـــــــه را شـــــــد همـــــــت عـــــــاىل پدی هـــــر کـــــه را یـــــک ذره همـــــت داد دســـــتــــــت ــــــت اس ــــــا هم ــــــک جهانه ــــــق مل منط

ــــــر ــــــی اث ــــــن معن ــــــت را در ای هســــــت هم رم شــــــــــریفدر حقیقــــــــــت همتــــــــــی دا

ـــــــرا ـــــــاری م ـــــــی ب ـــــــاىل همت ـــــــت ع هســـــت ـــــت هم ـــــه هس ـــــف هرچ ـــــت کش عالیس

ــــد ــــز شــــد حــــاىل پدی هرچــــه جســــت آن چی کـــــــــرد او خورشـــــــــید را زان ذره پســـــــــتـــــت اســـــت ـــــا هم ـــــرغ جانه ـــــر م ـــــال و پ ب

حکایت گفـــــت یوســـــف را چـــــو مـــــی بفروختنـــــدــــــــداران بســــــــی برخاســــــــتند چــــــــون خری پـــــــــري زاىل دل بخـــــــــون آغشـــــــــته بـــــــــودـــــــروش ـــــــا خ ـــــــد ب ـــــــع آم ـــــــان جم در می

ــــــــــــتهز آ ــــــــــــر سرگش ــــــــــــن پس ام رزوی ای ایــــن ز مـــــن بســــتان و بـــــا مــــن بیـــــع کـــــنــــــلیم ــــــت ای س ــــــرد را گف ــــــد م ــــــده آم خن هســــــت صــــــد گــــــنجش بهــــــا در انجمــــــنــــــــني ــــــــا کــــــــه دانســــــــتم یق ــــــــريزن گفت پ لیــک ایــنم بــس کــه چــه دشــمن چــه دوســت هـــــــر دىل کـــــــو همـــــــت عـــــــاىل نیافـــــــت آن ز همـــــــــت بــــــــــود کانشـــــــــاه بلنــــــــــدـــــد ـــــران بدی خســـــروی را چـــــون بســـــی خس

ـــــت ـــــاکی هم ـــــه پ ش در کـــــار شـــــدچـــــون بــــني چشــــم همــــت چونکــــه شــــد خورشــــید ب

ســــــــوختند مصــــــــریان از شــــــــوق او مــــــــی ـــــنج ده هـــــم ســـــنگ مشـــــکش خواســـــتند پ ریســــــمانی چنــــــد بــــــر هــــــم رشــــــته بــــــود گفــــــــت کایــــــــدالل کنعــــــــانی فــــــــروشــــــــــــته ــــــــــــمانش رش ــــــــــــه ریس ام ده کالف

ســـــخن دســـــت در دســـــت مـــــنش نـــــه بـــــی نیســــــت در خــــــورد تــــــو ایــــــن در یتــــــیم چــــــه تــــــو و چــــــه ریســــــمان ای پــــــريزن

پســــر را کــــس نــــه بفروشــــد بــــدین کــــاین گویـــــــد ایـــــــن زن از خریـــــــداران اوســـــــتـــــــت ـــــــاىل نیاف ـــــــا ح ـــــــی منته ـــــــت ب دولــــــــــــد ــــــــــــی در پادشــــــــــــاهی او فکن آتش صــــد هــــزاران ملــــک و صــــد چنــــدان بدیــــدـــــــزار شـــــــد ـــــــک نجـــــــس بی زانهمـــــــه مل کـــــــی شـــــــود بـــــــا ذره هرگـــــــز همنشـــــــني

حکایتـــــی ـــــم ز ب ـــــی دای ـــــویشآن یک ـــــی خ خویش

گفـــــــــتش ابـــــــــراهیم ادهـــــــــم ای پســـــــــرـــــتش ا ـــــرد گف ـــــارم ـــــد بک ـــــخن نای ـــــن س ی

ــــــده ــــــان بخری ــــــاری بج ــــــن ب ــــــت م ام گف

کــــــردی ز درویشــــــی خــــــویش نالــــــه مــــــی گــــــــــــرفقــــــــــــر را ارزان خریدســــــــــــتی م

کــــــس خــــــرد درویشــــــی آخــــــر شــــــرم دارــــــده ــــــالمش بگزی ــــــک ع ــــــه مل ــــــس ب ام پ

ـــــی ـــــوز م ـــــالم هن ـــــک دم بصـــــد ع خـــــرم یــــــاع ــــــن مت ــــــافتم مــــــن ای چونکــــــه ارزان ی

ـــــی ـــــدر م ـــــن ق ـــــرم م ـــــو الج ـــــه ت ـــــم ن دانــــــن درباختنــــــد ــــــان و ت ــــــت ج ــــــل هم اهــــــرین مــــــرغ همتشــــــان بحضــــــرت شــــــد قـــــۀ ـــــت ن ـــــني هم ـــــن چن ـــــرد ای ـــــو م ـــــر ت گ

ارزدم هــــــر دم هنـــــــوز زانکــــــه بــــــه مـــــــیـــــــــــردم وداع ـــــــــــل ک ـــــــــــاهی را بک پادش

ـــی ـــویش م ـــر خ ـــن ب ـــکر ای ـــو ش ـــه ت ـــوانم ن خـــــــــاختند ـــــــــا ســـــــــوخنت در س ســـــــــالها ب هــــــم ز دنیــــــا درگذشــــــت و هــــــم ز دیــــــنــــــــــۀ دور شــــــــــو کاهــــــــــل ولینعمــــــــــت ن

حکایت شـــــــیخ غـــــــوری آن بکلـــــــی گشـــــــته کـــــــل

ـــــا ـــــی از قض ـــــکوه م ـــــا ش ـــــنجر ب ـــــت س رف پـــــا همـــــه ســـــر و بـــــی شـــــیخ گفـــــتش بـــــی

گــــــر تــــــو مــــــا را دوســــــت داری بــــــر دوام ور تـــــــو مـــــــا را دشـــــــمنی نـــــــه دوســـــــتارــــــس ــــــک نف ــــــی ی ــــــل درآئ ــــــر پ گــــــر بزیــــــــــني ــــــــــا بب ــــــــــمنی م ــــــــــتی و دش دوســــــــا نــــــــیم مــــــــرد شــــــــما ســــــــنجرش گفتـــــــمنم ـــــــه دش ـــــــتم ن ـــــــما را دوس ـــــــی ش ن از شــــــما فخــــــری و هــــــم عــــــاریم نیســــــت همــــــت آمــــــد همچــــــو مرغــــــی تیــــــز پــــــر

ــــر ــــودگ ــــی ب ــــنش ک ــــه بی ــــز ب ــــرد ج ــــه پ بــــــري او ز آفــــــاق هســــــتی برتــــــر اســــــت س

ـــــــل ـــــــر پ ـــــــان در زی ـــــــا دیوانگ ـــــــت ب رفــــروه ــــن گ ــــد ای ــــه قومن ــــل چ ــــر پ ــــت زی گفــــــه ــــــا هم ــــــال م ــــــت ح ــــــريون نیس از دو ب زود از دنیـــــــــا بـــــــــر آریمـــــــــت تمــــــــــام زود از دینــــــــت بــــــــرآریم اینــــــــت کــــــــار وارهــــــی زیــــــن طمطــــــراق وزیــــــن هــــــوســــــني ــــــوا بب ــــــویش را رس ــــــه خ ــــــای در ن پ

ـــــماحـــــب و بغضـــــم ـــــورد ش ـــــت در خ نیســـــــرمنم ـــــــوزد خ ـــــــا نس ـــــــک ت ـــــــتم این رف بـــــا بـــــد و نیـــــک شـــــما کـــــاریم نیســـــت هــــــر زمــــــان در ســــــري خــــــود ســــــر تیزتــــــرـــــــــــــود ـــــــــــــی ب ـــــــــــــرینش ک در درون آف کــــــو ز هشــــــیاری و مســــــتی برتــــــر اســــــت

حکایت گریســـــتنـــــیم شـــــب دیوانـــــۀ خـــــوش مـــــی

ــــــــا در او ــــــــاده م ــــــــر نه ــــــــر ب ــــــــۀ س حقـــــــرگريد اجـــــــل ـــــــه ب چـــــــون ســـــــر آن حق

د بـــــالوانکـــــه او بـــــی پـــــر بـــــود در صــــــــــــال ده ـــــــی ب ـــــــه معن مـــــــرغ همـــــــت را ب پــــــیش از آن کــــــاین حقــــــه برگرينــــــد ســــــرـــــویش هـــــم ـــــر بســـــوز و خ ـــــاز بـــــال و پ ب

ـــت ـــه چیس ـــن ک ـــویم م ـــالم بگ ـــن ع ـــت ای گف پــــــزیم از جهــــــل خــــــود ســــــودا در او مــــــی

ــــــــا ازل ــــــــرپد ت ــــــــر دارد ب ــــــــه پ ــــــــر ک ه در میـــــــــــان حقـــــــــــه مانـــــــــــد مبـــــــــــتال عقــــــل را دل بخــــــش و جــــــان را حــــــال ده

پـــــــر مـــــــرغ ره گـــــــرد و بـــــــر آور بـــــــال وـــــه در پـــــیش هـــــم ـــــو باشـــــی از هم ـــــا ت ت

حکایتـــــــرب ـــــــت ای بیخ ـــــــاش گف بوالعجـــــــب خفـــــــد شـــــــد ســـــــیاه ـــــــابی را کـــــــه خواه آفتـــــــــــــرب ـــــــــــــاتم ب ـــــــــــــۀ م روی زرد و جام

ـــــــاره او تشـــــــنه ـــــــر از دیگـــــــران صـــــــد ب ت

مـــن چـــه خـــواهم کـــرد و ایـــن شـــمس و قمـــر در غــــــروبش بــــــر تــــــو گــــــم ســـــــازند راهــــــــدر ــــــــده در ب ــــــــوئی بمان ــــــــک و پ در ت وز شـــــــــــفق آغشـــــــــــتۀ خونخـــــــــــواره او

گـــــــر چنـــــــني خورشـــــــید نایـــــــد در نظـــــــر تـــو مخســـب ای مـــرد و یـــک شـــب پاســـدارـــــت ـــــون شبس ـــــل چ ـــــرد غاف ـــــن ای م روز م بچـــــــون پدیـــــــد آیـــــــد بشـــــــب آن آفتـــــــا

ــــــــور و ضــــــــیا ــــــــس آن ن ــــــــاب از عک آفتــــــــویر ای عجــــــــب ــــــــد ز تش ــــــــز آی در گری لیــــک هــــر کــــو همچــــو مــــی محــــرم بــــود چــــون چنــــني خورشــــید در شــــب حاصلســــت

خســــبم همـــــه شــــب تــــا بـــــروز مــــی نمــــی چــــــــون نمایــــــــد روی خورشــــــــید مجــــــــازـــــــه در شـــــــبان تابـــــــد چـــــــو خورشـــــــید الــــــت ــــــی آری بدس ــــــازان همت ــــــو ب ــــــر چ گ ور چــــــــو پشــــــــه باشــــــــی از دون همتــــــــی

ه نقصــــــان باشــــــدتالجــــــرم چــــــون پشـــــــــــرد شـــــد ـــــد م ـــــت آم هرکـــــه صـــــاحب همــــــود ــــــت عــــــاىل ب گــــــر چــــــو گــــــوهر همتـــــــی ز راه ـــــــرود آئ ـــــــزی ف ـــــــر چی گـــــــر به

ـــــا چـــــون هســـــت خورشـــــید دگـــــر گـــــو میـــــــی آشـــــــکار تـــــــا بشـــــــب خورشـــــــید بین کافتــــــــــاب نــــــــــري اللــــــــــه در شبســــــــــتــــــد مشــــــغول خــــــواب ــــــق عــــــالم را کن خل روی درپوشـــــــــــــد بجلبـــــــــــــاب حیـــــــــــــا

کنــــد از نــــیم شــــب روز و شــــب خــــوش مــــیــــــــــود ــــــــــاتم ب ــــــــــابش در شــــــــــب م آفت

بخســــــبی مشکلســــــت گــــــر بکــــــوری مــــــی پـــــــرم بســـــــوز گـــــــرد آن خورشـــــــید مـــــــی

مــــــا بــــــه ظلمــــــت آشــــــیان بنمــــــوده بــــــاز خفتــــــــه در ظلمــــــــت نباشــــــــد اهــــــــل راه دســــــت ســــــلطانت بــــــود جــــــای نشســــــت

حرمتـــــــی مچــــــو پشــــــه باشــــــی از بــــــیهـــــــدت ـــــــان باش ـــــــابود یکس ـــــــا ن ـــــــود ی ب همچــــــو خورشــــــید از بلنــــــدی فــــــرد شــــــدـــــود ـــــاىل ب ـــــو خ ـــــای ت ـــــه ج ـــــر ش ـــــر س بــــاه ــــت ش ــــام از دس ــــورد ج ــــوانی خ ــــی ت ک

مقاله حادی و ثلثون

سؤال مرغی دیگرــــــا ــــــه انصــــــاف و وف ــــــتش ک ــــــری گف دیگـــــــــی ـــــــــاىل داد انصـــــــــافم بس ـــــــــق تع ح در کســــی چــــون جمــــع آیــــد ایــــن صــــفت

ت ســــــــلطان نجــــــــاتگفــــــــت انصافســـــــــــــــد در وجـــــــود از تـــــــو گـــــــر انصـــــــاف آی خـــــود فتـــــوت نیســـــت در هـــــر دو جهـــــانــــــــکار ــــــــد آش وانکــــــــه او انصــــــــاف بدهــــــــی ــــــــردان از کس ــــــــتدند انصــــــــاف م نس

چــــــــون بــــــــود در حضــــــــرت آن پادشــــــــا ــــــی ــــــی ب ــــــا کس ــــــردم ب ــــــم نک ــــــائی ه وف

رتبــــــــت او چــــــــون بــــــــود در معرفــــــــتــــات ــــت از تره ــــد برس ــــف ش ــــه منص ــــر ک هـــــجود ـــــوع و در س ـــــری در رک ـــــه عم ـــــه ک ب

ـــــــــــانبر ـــــــــــر از انصـــــــــــاف دادن در نه تـــــــاد دار ـــــــد ی ـــــــاىل افت ـــــــم خ ـــــــا ک از ری

انـــــد الحـــــق بســـــی داده لیـــــک خـــــود مـــــی

حکایت احمــــــــد حنبــــــــل امــــــــام عصــــــــر بــــــــودــــــــم صــــــــافی آمــــــــدی چــــــــون ز درس عل گـــــــر کســـــــی در پـــــــیش بشـــــــرش یـــــــافتیــــــــالمی ــــــــام ع ــــــــو ام ــــــــر ت ــــــــت آخ گف

نشـــــنوی گویـــــد ســـــخن مـــــی هـــــر کـــــه مـــــی

شــــــرح فضــــــل او بــــــرون از حصــــــر بــــــود زود پـــــــــیش بشـــــــــر حـــــــــافی آمـــــــــدیــــــــــــت کــــــــــــردنش بشــــــــــــتافتی در مالمــــــــــــــی ــــــــــــــزد آدم ــــــــــــــاتر نخی از تودان

روی پــــــیش ایــــــن ســــــر پــــــا برهنــــــه مــــــی

ــــــا کــــــه مــــــن ــــــني گفت ــــــل چن احمــــــد حنبـــــدانم ـــــه زو ب ـــــن ب ـــــم م ـــــک عل ـــــک نی نی

ای ز بـــــــــی انصـــــــــافی خـــــــــود بیخـــــــــرب

ــــــــث و ســــــــنن ــــــــر دم در احادی گــــــــوی ب او خــــــدا را بــــــه ز مــــــن دانــــــد ولیــــــکــــــر ــــــان نگ ــــــان انصــــــاف ره بین ــــــک زم ی

حکایتـــــــــدوان ر ـــــــــريهن ـــــــــود پ ـــــــــاهی ب ا پادش

چـــــــون بـــــــر محمـــــــود بردنـــــــدش اســـــــريــــــــــت او هــــــــــم نشــــــــــان آشــــــــــنائی یاف بعــــــــد از آن در خیمــــــــۀ تنهــــــــا نشســــــــتـــــــود ـــــــه و در ســـــــوز ب روز و شـــــــب در گری

هـــــــای زار او چـــــــون بســـــــی شـــــــد نالـــــــه خوانـــــد محمـــــودش بـــــه پـــــیش خـــــویش در تــــو شــــهی نوحــــه مکــــن بــــر خــــویش ازیــــن خســــــــرو هنــــــــدوش گفــــــــت ای پادشــــــــاه

الجــــــاللزان همــــــی گــــــریم کــــــه فــــــردا ذوــــــی ــــــرد ب ــــــد م ــــــد عه ــــــد ای ب ــــــا گوی وف

ــــــاز ــــــود ب ــــــو محم ــــــیش ت ــــــد پ ــــــا نیام ت تـــــو نکـــــردی یـــــاد مـــــن ایـــــن چـــــون بـــــود پـــــــس ببایـــــــد گـــــــرد بیحـــــــد لشـــــــگری بـــــــی ســـــــپاهی یـــــــاد نامـــــــد از منـــــــتــــــا ــــــو جف ــــــا وز ت ــــــن وف ــــــا بکــــــی از م ت گـــــر رســـــد از حـــــق تعـــــاىل ایـــــن خطـــــابــــــت و تشــــــویر را ــــــن خجل چــــــون کــــــنم ایــــــــنو ــــــــاداری ش حــــــــرف انصــــــــاف و وف

عــــــــزم راه کــــــــن گــــــــر وفــــــــاداری تــــــــو هرچـــــــه بـــــــريون شـــــــد ز فهرســـــــت وفـــــــا

ــــــد مگــــــر در لشــــــگر محمــــــود اســــــري ش شــــــد مســــــلمان عاقبــــــت آن شــــــاه پــــــريــــــــت او هــــــــم ز دو عــــــــالم جــــــــدائی یاف دل ازو برخاســـــــــت در ســـــــــودا نشســـــــــت روز از شــــــــب شــــــــب بــــــــرت از روز بــــــــودـــــــــار او ـــــــــود را از ک ـــــــــد خـــــــــرب محم ش گفــــــت صــــــد ملکــــــت دهــــــم زان بیشــــــرتــــــن ــــــیش ازی ــــــو ب ــــــه و زاری مکــــــن ت گری

ـــــ ـــــیم ـــــاه ن نم ـــــک و ج ـــــرای مل ـــــریم ب گـــــــد از مـــــــن ســـــــؤال در قیامـــــــت گـــــــر کنــــــی تخــــــم جفــــــا ــــــا چــــــون من کاشــــــته ب بـــــــا جهـــــــانی پـــــــر ســـــــوار ســـــــر فـــــــرازـــــريون بـــــود ـــــا ب ـــــط وف ـــــود از خ ـــــن خ ایــــــر دیگــــــری ــــــو خــــــود ز به ــــــو ت ــــــر ت به دوســــــتت خــــــوانم بگــــــو یــــــا دشــــــمنت در وفــــــــــــاداری چنــــــــــــني نبــــــــــــود روا

وفـــــائی را جـــــواب چـــــون دهـــــم ایـــــن بـــــی یــــــن پــــــري راگریــــــه زانســــــت ای جــــــوان ا

درس دیــــــــــــوان نکوکــــــــــــاری شــــــــــــنوـــــاه کـــــن ـــــن کوت ـــــه بنشـــــني دســـــت ازی ورن نیســـــــــــت در بـــــــــــاب جـــــــــــوانمردی روا

حکایت غـــــــــازیئی از کـــــــــافری بـــــــــس ســـــــــرفراز چـــــون بشـــــد غـــــازی نمـــــاز خـــــویش کـــــرد بــــــــود کـــــــــافر را نمـــــــــازی آن خـــــــــویشــــــــر ــــــــاک ت ــــــــافر پ ــــــــد ک ــــــــۀ بگزی گوش غــــــازیش چــــــون دیــــــد ســــــر برخــــــاک راه خواســـــت تـــــا تیغـــــی زنـــــد بـــــر وی نهـــــان

نهمــــه بــــد عهــــد از ســــر تــــا بــــه پــــایکای

خواســـــت مهلـــــت تـــــا کـــــه بگـــــذارد نمـــــاز ـــــا ـــــیش کـــــردب ـــــگ همچـــــون پ ز آمـــــد جن

ـــیش ـــريون شـــد ز پ خواســـت او هـــم مهـــل و ب پـــــس نهـــــاد او پـــــیش بـــــت برخـــــاک ســـــرــــــن جایگــــــاه ــــــافتم زی ــــــت نصــــــرت ی گف هـــــــــــــــــــاتفش آواز داد از آســـــــــــــــــــمان

ــــــا و عهــــــد مــــــی آری بجــــــای خــــــوش وف

ــــــــل ــــــــو اول داد مه ــــــــت چ ــــــــزد تیغ او ن ای تـــــــــو اوفوالعهـــــــــد برنـــــــــا خوانـــــــــدۀــــن ــــیش از ای ــــو پ ــــا ت چــــون نکــــوئی کــــرد ب

ــــــی ــــــد م ــــــو ب ــــــرد ت ــــــوئی ک ــــــی او نک کنــــــــــی ــــــــــودت از کــــــــــافر وفــــــــــا و ایمن بـــــــــــــدی ـــــــــــــلم آم ـــــــــــــلمان نامس ای مس رفــــت غــــازی زیــــن ســــخن ازجــــای خــــویش کـــــــافرش چـــــــون دیـــــــد گریـــــــان مانـــــــده

ـــــان ازچـــــۀ ـــــت گری ـــــر گـــــوی راســـــتگف ب وفـــــــــا گفتنـــــــــد از بهـــــــــر تـــــــــوأم بـــــــــی

ـــــکار ـــــافر آش ـــــن حـــــال ک ـــــنود ای چـــــون شــــویش ــــوب خ ــــا محب ــــه ب ــــاری ک ــــت جب گف ازوفـــــــــاداری کنـــــــــد چنـــــــــدین عتـــــــــابـــــــن آورم ـــــــا دی عرضـــــــه کـــــــن اســـــــالم تـــــــني ـــــــدی چن ـــــــم بن ـــــــر دل ـــــــا ب ای دریغ

ــــی ــــود ای ب ــــوب خ ــــا مطل ــــه ب ــــس ک ادب بـــــک ـــــا طـــــاس فل ـــــک صـــــربم هســـــت ت لی

تـــــو اگـــــر تـــــیغش زنـــــی جهلســـــت جهـــــل گشــــــته کــــــج بــــــر عهــــــد خــــــود نامانــــــدۀ نـــــاجوانمردی مکـــــن تــــــو بـــــیش از ایــــــن

کنــــی کــــه بـــا خــــود مـــیبـــا کســــان آن کـــن کـــــــن وفـــــــاداری اگـــــــر تـــــــو مـــــــؤمنی در وفــــــــــا از کــــــــــافری کــــــــــم آمــــــــــدیــــا پــــای خــــویش در عــــرق گــــم دیــــد ســــر ت

مانــــــده تــــــیغش انــــــدر دســــــت و حــــــريانـــــت ـــــانم بازخواس ـــــن زم ـــــد ای ـــــت کردن گفـــــوأم ـــــر ت ـــــن از قه ـــــريان م ـــــني ح ـــــن چن ای نعــــــــــرۀ زد پــــــــــس از آن بگریســــــــــت زارــــــــوب خــــــــویش ــــــــرای دشــــــــمن معی از ب

ــــی ــــن ب ــــنم م ــــی چــــون ک ــــائی ب ــــاب وف حســـــــــني آورم ـــــــــرع آئ ـــــــــوزم ش ـــــــــرک س ش

خـــــــرب مـــــــن از خداونـــــــدی چنـــــــني بـــــــی وفــــــــائی کــــــــردۀ تــــــــو در طلــــــــب بــــــــی

جملــــــه در رویــــــت بگویــــــد یــــــک بیــــــک

حکایت

آمدن برادران یوسف در سال قحطی به مصر ده بـــــــــرادر قحطشـــــــــان کـــــــــرده نفـــــــــور از ســــــــــر بیچــــــــــارگی گفتنــــــــــد حــــــــــالــــــــان ــــــــع نه ــــــــود در برق ــــــــف ب روی یوس دســــــت زد بــــــر طــــــاس یوســــــف آشــــــکار

ـــــت حـــــ ـــــت شـــــناسگف اىل یوســـــف حکمــــــان ــــــزی زب ــــــر عج ــــــف از س ــــــیش یوس پــــــز حــــــق شــــــناس ــــــد ای عزی ــــــه گفتن جمل یوســــف آنگــــه گفــــت مــــن دانــــم درســــت

گویـــــد شـــــما را پـــــیش ازیـــــن طـــــاس مـــــیــــــود از شــــــما ــــــام یوســــــف داشــــــت او ب نــــــــرباز در ــــــــاس از س ــــــــر ط ــــــــت زد ب دســــــه چــــــاه ــــــد یوســــــف را ب ــــــه افکندی جملـــــــار دگـــــــر ـــــــر طـــــــاس یکب دســـــــت زد ب

دگویــــــد پــــــدر را ســــــوختی گفــــــت مــــــی

پـــــــــــیش یوســـــــــــف آمدنـــــــــــد از راه دور خواســـــــــتند از تنگســـــــــال چـــــــــارۀ مـــــــــی

پــــــیش یوســــــف بــــــود طاســــــی آن زمــــــان ه آمـــــــــد زار زارطاســـــــــش انـــــــــدر نالـــــــــ

ـــــــی ـــــــیچ م ـــــــن آواز طـــــــاس ه ـــــــد ای دانیـــــــــان ـــــــــادند آن زم ـــــــــر گش ـــــــــرادر ب ده ب

دانــد چــه بانــگ آیــد ز طــاس کــس چــه مــی گویــــد شــــما هســــتید سســــت کــــو چــــه مــــی

یـــــک بـــــرادر بـــــود حســـــنش بـــــیش ازیـــــن در نکــــــــوئی گــــــــوی بربــــــــود از شــــــــما

گویـــــــــد بـــــــــدین آواز در گفـــــــــت مـــــــــی گنــــــــاه پــــــــس بیاوردیــــــــد گرگــــــــی بــــــــی

ـــــــــــــر طـــــــــــــاس را آورد در کـــــــــــــار دگ ف مــــــــــــه روی را بفروختیــــــــــــدیوســــــــــــ

ــــــافران ــــــن ک ــــــد ای ــــــی کنن ــــــرادر ک ــــــا ب ب زان ســــــــخن آن قــــــــوم حــــــــريان آمدنــــــــدـــــــان بفروختنـــــــد ـــــــف را چن ـــــــه یوس گرچ چـــــون بـــــه چـــــاه افکنـــــدنش کردنـــــد ســـــازـــــــه او ـــــــدش کاینقص ـــــــمی باش ـــــــور چش ک تـــــو مکـــــن چنـــــدان دریـــــن قصـــــه نظـــــر

ــــــــی ــــــــو از ب ــــــــه ت ــــــــردۀ آنچ ــــــــائی ک وفــــر طــــاس دســــت گــــر کســــی عمــــری زنــــد ب بــــــاش تــــــا از خــــــواب بیــــــدارت کننــــــد

ــــــــردا ــــــــا ف ــــــــاش ت ــــــــای تــــــــراب جفاهــــــد آن همــــــه ــــــیش رویــــــت عرضــــــه دارن پ چــــــون بســــــی آواز طــــــاس آیــــــد بگــــــوشـــــون ـــــر نگ ـــــی س ـــــرد طاس ـــــردی گ ـــــد گ چنــــــــــده ــــــــــار آم ــــــــــی گرفت ــــــــــن طاس در بــــــــتال ــــــــانی مب ــــــــان طــــــــاس م ــــــــر می گــــــذر ای حــــــق شــــــناس ــــــر بــــــرآور در گ پ

شـــــــرمتان بـــــــاد از خـــــــدا ای حاضـــــــران آب گشــــــــــته از پــــــــــی نــــــــــان آمدنــــــــــدـــــد ـــــان بفروختن ـــــاعت جه ـــــر خـــــود آن س بـــــــاز ـــــــد ب ـــــــال ماندن ـــــــاه ب ـــــــه در چ جملـــــــــرنگريد حصـــــــــه او ـــــــــن ب بشـــــــــنود زی قصـــــــۀ تســـــــت ایـــــــن همـــــــه ای بیخـــــــرب نــــــــــــی بنــــــــــــور آشــــــــــــنائی کــــــــــــردۀ کـــــــار ناشایســـــــت تـــــــو بســـــــیار هســـــــتـــــــــد ـــــــــارت کنن ـــــــــود گرفت ـــــــــاد خ در نه

تــــــــــــــراو خطاهــــــــــــــای کافریهــــــــــــــاـــــه ـــــو شـــــمارند آن هم ـــــر ت ـــــک ب ـــــک بی ی

نـــــدانم تـــــا بمانـــــد عقـــــل و هـــــوش بـــــســــون ــــر زخ ــــتی پ ــــت طش ــــاین هس ــــذر ک درگــــــده ــــــار آم ــــــگ در ک ــــــوری لن ــــــو م همچــــــــــرا ــــــــــد ت ــــــــــر آی ــــــــــر دم آوازی دگ هــــــــه رســــــــوا گــــــــردی از آواز طــــــــاس ورن

مقاله ثانی و ثلثون

سؤال مرغی دیگرــــــــوا ــــــــای پیش ــــــــید از اوک ــــــــری پرس دیگ

بـــــــد عظـــــــیمگـــــــر کســـــــی گســـــــتاخیئی یا چـــــــون بـــــــود گســـــــتاخی آنجـــــــا بـــــــازگو گفـــــت هــــــر کــــــس را کـــــه اهلیــــــت بــــــودــــــــت ــــــــتاخیئی او رارواس ــــــــد گس ــــــــر کن گ لیـــــــــــــــــــک مــــــــــــــــــــرد راز دان راز دار چـــون ز چــــپ باشــــد ادب حرمــــت زر اســــت مــــــــرد اشــــــــرتبان کــــــــه باشــــــــد برکنــــــــارــــــون اهــــــل راز ــــــتاخیئی چ ــــــد گس ــــــر کن گــــــپاه ــــــدی در س ــــــت زی ــــــد داش ــــــی توان ک گـــــــر بـــــــراه آیـــــــد وشـــــــاقی اعجمـــــــی

ــــــو دیو ــــــقاو چ ــــــور عش ــــــود در ش ــــــه ب ان ور بـــــــــود ســـــــــوزنده ســـــــــودای عشـــــــــقـــــه رب ـــــد ن ـــــه اب دان ـــــد ن ـــــه رب دان جمل خــــــوش بــــــود گســــــتاخی او خــــــوش بــــــود

ــــــــرت روا ــــــــتاخی در آن حض ــــــــت گس هس بعـــــد از آن از پـــــی درآیـــــد تـــــرس و بـــــیمـــــــــــــو ـــــــــــــان و راز گ ـــــــــــــی برفش در معنـــــــــــــــود ـــــــــــــــت ب محـــــــــــــــرم راز الوهی

دایــــــــم راز دار پادشــــــــا اســــــــت زانکــــــــهــــــــرم دار ــــــــتاخیئی او ش ــــــــد گس ــــــــی کن ک یــــــک نفــــــس گســــــتاخیئی از وی رواســــــتـــــــــود شـــــــــه را راز دار ـــــــــد ب کـــــــــی توانــــــاز ــــــز ب ــــــان نی ــــــان و وز ج ــــــد از ایم مان زهـــــــــره گســـــــــتاخیئی در پـــــــــیش شـــــــــاه هســــــــــــت گســــــــــــتاخی او از خرمــــــــــــی

رود بـــــــــر روی آب از زور عشـــــــــق مـــــــــی دســــت بــــر ســــر مانــــده ازغوغــــای عشــــق

ــــــی از فــــــرط حــــــبکنــــــد گســــــتاخیئی مــــــود ــــــش ب ــــــون آت ــــــه چ ــــــه آن دیوان زانک

ـــــــــود ـــــــــی ب ـــــــــالمت ک ـــــــــش س در ره آت چــــــــون تــــــــرا دیــــــــوانگی آیــــــــد پدیــــــــد

مـــــــرد مجنـــــــون را مالمـــــــت کـــــــی بـــــــود هرچـــــه تـــــو گـــــوئی ز تـــــو بتـــــوان شـــــنید

حکایتـــــــد ـــــــر مزی ـــــــت ب ـــــــود دول درخراســـــــان بــــــاهروی ــــــرک م ــــــود ت ــــــش ب ــــــد غالم ص هــــــر یکــــــی در گــــــوش دری شــــــب فــــــروزــــــــا طــــــــوق زر ــــــــا کــــــــاله شعشــــــــعه ب بــــــــــان بــــــــــا کمرهــــــــــای مرصــــــــــع در می هـــــر کـــــه دیـــــدی روی آن یـــــک لشـــــگری

ــــــــــنهاز ق ــــــــــس گرس ــــــــــۀ ب ضــــــــــا دیوانـــــــــــان را ز دور ـــــــــــل غالم ـــــــــــد آن خی دی خواجـــــــۀ شـــــــهرش جـــــــوابی داد راســـــــتـــــه زود ـــــه آن دیوان ـــــن قص ـــــنید ای ـــــون ش چ گفــــــــت ای دارنــــــــده عــــــــرش مجیــــــــدـــــــــاش ـــــــــه گســـــــــتاخ ب گرچـــــــــه او دیوانـــــــد ور نـــــــداری بـــــــرگ ایـــــــن شـــــــاخ بلن خــــــــوش بــــــــود گســــــــتاخی دیوانگــــــــانـــــــوم راه ـــــــن ق ـــــــد ای ـــــــد دی ـــــــیچ نتوانن ه

ــــــدا شــــــد خراســــــان را ع ــــــدزانکــــــه پی می ســــــرو قامــــــت ســــــیم ســــــاعد مشــــــکمویـــــو روز ـــــس آن در همچ ـــــده از عک ـــــب ش ش ســــــر بســــــر ســــــیمني بــــــر و زریــــــن کمــــــر هــــــر یکــــــی را نقــــــره خنکــــــی زیــــــرران در رهـــــــش از جـــــــان گذشـــــــتی سرســـــــری ژنــــــــــده پوشـــــــــــیده پـــــــــــائی برهنـــــــــــه گفــــت اوهــــان کیســــتند ایــــن خیــــل حــــورــــــهر ماســــــت ــــــد ش ــــــان عمی ــــــاین غالم ک اوفتــــــــــاد انــــــــــدر ســــــــــر دیوانــــــــــه دود

ـــــــــ ـــــــــروردن بی ـــــــــده پ ـــــــــدبن اموز از عمی بــــــــرگ داری الزم ایــــــــن شــــــــاخ بــــــــاشــــد ــــود مخن ــــر خ ــــتاخی و ب ــــن گس ــــس مک پـــــان ـــــوزند چـــــون پروانگ ـــــی س خـــــوش همـــــاه ـــــک جـــــز از پادش ـــــد و چـــــه نی چـــــه ب

حکایتــــــــــه ــــــــــن برهن ــــــــــۀ ت ــــــــــت آن دیوان گف بــــــــود ســــــــرمائی و بــــــــارانی شــــــــگرفـــــــۀ ـــــــی خان ـــــــودش و ن ـــــــی ب ـــــــی نهفت نــــــــام ــــــــه گ ــــــــاد از راه در ویران ــــــــون نه چ

چــــو جــــوسرشکســــت و خــــون روان شــــد همــــــلطانی زدن ــــــوس س ــــــی ک ــــــا ک ــــــت ت گف هـــــر کـــــه جـــــان را محـــــرم دلخـــــواه یافـــــت یــــــــا کمــــــــاىل یافــــــــت بــــــــر درگــــــــاه اوــــــــواز ــــــــۀ آن دلن هــــــــر کــــــــه شــــــــد دیوان

شـــــــد گرســـــــنه چـــــــون میـــــــان راه مـــــــی ترشـــــــد آن سرگشـــــــته در بـــــــاران و بـــــــرف

ــــــــی ــــــــت م ــــــــۀ عاقب ــــــــا ویران ــــــــت ت رفـــــام ـــــتی ز ب ـــــی خش ـــــد هم ـــــرش آم ـــــر س ب مــــــــرد ســــــــوی آســــــــمان بــــــــر کــــــــرد رو

ــــــــت ــــــــوتر خش ــــــــن نک ــــــــوانی زدن زی نتـــــت ـــــن راه یاف ـــــبزی ای ـــــجر سرس ـــــون ش چــــــــــــه دل در راه او ــــــــــــد دیوان ــــــــــــا بش ت

خواهــــــدش گویــــــد بنــــــاز هرچــــــه دل مــــــی

حکایت بـــــــــــود در کـــــــــــاریز بـــــــــــی ســـــــــــرمایۀــــــت ــــــت ســــــوی آســــــیا و خــــــوش بخف رف گــــــــرگ آن خــــــــر را بدریــــــــد و بخــــــــورد

ــــــــی ــــــــن م ــــــــد از ره دوان هــــــــر دو ت آمدن

ـــــــــایه ـــــــــر از همس ـــــــــتد خ ـــــــــت بس عاریــــت چــــون بخفــــت آن مــــرد حــــاىل خــــر برف

روز دیگــــر گشــــت و تــــاوان خواســــت مــــرد تـــــــا بـــــــه نـــــــزد مـــــــري کـــــــاریز آن زمـــــــان

ـــــــد راســـــــت ـــــــري برگفتن ـــــــیش م قصـــــــه پ مـــــــري گفتـــــــا هـــــــر کـــــــه گـــــــرگ گرســـــــنه

ـــی ـــت ب ـــد درس ـــر او باش ـــاوان ب ـــن ت ـــک ای ش ور بـــــود صـــــد خـــــر نـــــه از صـــــد بیشـــــرت گــــــــرگ را او آفریــــــــد ای کــــــــم خـــــــــرد

ــــی ــــاوان چــــه نیکــــو م ــــن ت ــــا رب ای ــــد ی کنـــــت بگشـــــت ـــــان مصـــــر چـــــون حال ـــــر زن ب چــــــــه عجــــــــب باشــــــــد اگــــــــر دیوانــــــــۀ

خــــــویش او تـــــا در آن حالـــــت شــــــود بـــــیـــــــه ـــــــد هم ـــــــدو گوی ـــــــد ب ـــــــه زو گوی جمل

زو برپســــــــیدند کــــــــاین تــــــــاوان کراســــــــت ســـــر دهـــــد در دشـــــت و صـــــحرا هرســـــنهــــــت ــــــت جس ــــــاوان از او بایس ــــــر دو را ت هــــــدگر ــــــم درد از یک ــــــر ه ــــــک ب ــــــک بی ی زیـــــــــن بالئـــــــــی ناگهـــــــــت او واخـــــــــرد

کنـــــد هـــــیچ تـــــاوان نیســـــت هـــــرچ او مـــــیـــــــ ـــــــان برگذشـــــــتزانکـــــــه مخل وقی بدیش

حــــــــــــــالتی یابــــــــــــــد ز دولتخانــــــــــــــۀ ننگــــــــرد هــــــــیچ از پــــــــس و از پــــــــیش او جملــــــه زو جویــــــد بــــــدو جویــــــد همــــــه

حکایت خاســــــت انــــــدر مصــــــر قحطــــــی ناگهــــــان جملــــــۀ ره خلــــــق بــــــر هــــــم مــــــرده بــــــودـــــــــد ـــــــــۀ چـــــــــون آن بدی از قضـــــــــا دیوانـــــــــن ـــــــــا و دی ـــــــــدۀ دنی ـــــــــت ای دارن گف بیـــــــدالن چـــــــون گـــــــرم در کـــــــار آمدنـــــــد

وجـــــــــود هرچـــــــــه از دیوانـــــــــه آیـــــــــد در گرچـــــــــه نبـــــــــود نیـــــــــک بپذیرنـــــــــد ازوـــــــــد ـــــــــاتی کنن ـــــــــی او را مراع ـــــــــر دم ه عاشــــــــقانش پــــــــاک از نقــــــــص آمدنــــــــد

رونـــــد پـــــای همچـــــون شـــــاخ در گـــــل مـــــی هــــــر کــــــه او گســــــتاخ ایــــــن درگــــــه شــــــودــــه راســــت ــــدین درگــــه ن ــــد ب گــــر کــــژی گوی

گفتنـــــد نـــــان مردنـــــد و مـــــی خلـــــق مـــــی نــــــیم مــــــرده نــــــیم مــــــرده خــــــورده بــــــود

ـــــی ـــــق م ـــــد خل ـــــان پدی ـــــد ن ـــــد و نام مردن چـــــــــون نـــــــــداری رزق کمـــــــــرت آفـــــــــرین ا زوجـــــــــود خـــــــــویش بیـــــــــزار آمدنـــــــــد عفــــــــــو فرمائیــــــــــد ازدیــــــــــوان جــــــــــودــــــد ازو ــــــک برگرين ــــــزی نی ــــــه چی ــــــس ب پــــــد ــــــاتی کنن ــــــد مکاف ــــــون باش ــــــک چ نیـــــه در رقـــــص آمدنـــــد چـــــون درختـــــان جمل

شــــــوند الجــــــرم در قــــــرب کامــــــل مــــــیـــــود ـــــه ش گ ـــــون آ ـــــاز چ ـــــد ب ـــــذر خواه ع عــــــذر آن دانــــــد بــــــه شــــــريینی بخواســــــت

حکایتـــــــود آن دیو ـــــــانب ـــــــود از دل چک ـــــــه خ ان

ــــــ ــــــیرفت ــــــنج گلخن ــــــه ک ــــــر ب ــــــود آخ ه ب روزن تگرگـــــــــی آشـــــــــکارشـــــــــد از آنـــــــــ

تــــــريه بــــــود آن خانــــــه افتــــــادش گمــــــان نشــــناخت بــــاز چــــون تگــــرگ از ســــنگ مــــی

داد دیوانـــــــــه بســـــــــی دشـــــــــنام زشـــــــــت ناگــــــــه ازجـــــــــائی دری بگشـــــــــاد بـــــــــاد بـــــاز دانســـــت او تگـــــرگ آنجـــــا زســـــنگـــــن گلخـــــنم ـــــود ای ـــــريه ب ـــــا رب ت ـــــت ی گف

زانکـــــــه ســـــــنگ انداختنـــــــدش کودکـــــــان بــــــــود انــــــــدر کــــــــنج گلخــــــــن روزنــــــــی بــــــــر ســــــــر دیوانــــــــه آمــــــــد در نثــــــــار کـــــاین مگـــــر هـــــم کودکاننـــــد ایـــــن زمـــــانـــــــــود دراز ـــــــــان خ ـــــــــوده زب ـــــــــرد بیه ک

ـــ ـــه اندازن ـــز چ ـــتک ـــنگ و خش ـــن س ـــر م د بـــــــــاد ـــــــــن فت ـــــــــه گلخ ـــــــــنی در خان روشــــــــــگ دل شــــــــــدش از دادن دشــــــــــنام تنـــــــنم ـــــــتم آن م ســـــــهو کـــــــردم هرچـــــــه گف

ـــــــــۀ زینگو ـــــــــد دیوان ـــــــــه الفگـــــــــر زن ن آنکـــــــه اینجـــــــا مســـــــت والیعقـــــــل بـــــــود

ـــــــی مـــــــی گـــــــذارد عمـــــــر در ناکـــــــامی ئــــــــــۀ اودرگــــــــــذار ــــــــــان از طعن ــــــــــو زب تــــــی ــــــوران کن ــــــی ن گــــــر نظــــــر در ســــــر ب

تــــــو مکــــــن از سرکشــــــی بــــــا او مصــــــافـــــــــود ـــــــــدل ب ـــــــــیکس و بی ـــــــــرار و ب بیق هــــــر زمــــــانش تــــــازه بــــــی آرامــــــی ئــــــیــــــــــــق دیوانــــــــــــه را معــــــــــــذور دار عاش جملـــــــه را بیشـــــــک ز معـــــــذوران کنـــــــی

حکایتــــــی ــــــطی م ــــــده واس ــــــرگردان ش ــــــت س رف

ایــــــن جهــــــودان گفــــــت معذورنــــــد نیــــــکـــــنید ـــــی ش ـــــس قاض ـــــخن از وی ک ـــــن س ایـــــود ـــــور قاضـــــی نب ـــــون در خ ـــــرف او چ ح واســـــطی گفــــــتش کــــــه ایــــــن قــــــوم تبــــــاه لیــــــــک از حکــــــــم خــــــــدای غیــــــــب دان

ـــــــــده ـــــــــامان ش ـــــــــر و س ـــــــــري بیس وز تح بـــــا کســـــی ایـــــن راز نتـــــوان گفـــــت لیـــــکــــــــر قاضــــــــی کشــــــــید خشــــــــمگني او را بـــــــود ـــــــدو راضـــــــی نب کـــــــرد انکـــــــار و ب

تـــــــو معـــــــذور راه گـــــــر نینـــــــد از حکـــــــمــــــان ــــــن زم ــــــد ای ــــــذوران راهن ــــــه مع جمل

مقاله ثالث و ثلثون

سؤال مرغی دیگر امدیگـــــری گفـــــتش کـــــه تـــــا مـــــن زنـــــده

از همـــــــــه بربیـــــــــده و بنشســـــــــته مـــــــــنــــــده ــــــان را دی ــــــق جه ــــــه خل ــــــون هم ام چ

ــــن ســــودای عشــــق او بــــس اســــت کــــار مــــــــار کــــــــاری آوردم بجــــــــان از عشــــــــق ی وقـــــت آن آمـــــد کـــــه خـــــط در جـــــان کشـــــم

جــــــان روشــــــن کــــــنماز جمــــــالش چشــــــم ــــــدعوی و بــــــالف ــــــوان شــــــد ب گفــــــت نت الف عشــــــــق او مــــــــزن در هــــــــر نفــــــــس گـــــــــر نســـــــــیم دولتـــــــــی آیـــــــــد فـــــــــراز پــــس تــــرا خــــوش درکشــــد در راه خــــویش دوســــــــــــــتداری تــــــــــــــو آزاری بــــــــــــــود

ــــــــــــده ــــــــــــق و زیبن ــــــــــــق او را الی ام عشــــــی ــــــن الف عشــــــقش م ــــــم پیوســــــته م زن

ام در کـــــــه پیونـــــــدم کـــــــه بـــــــس بربیـــــــدهـــت ـــس اس ـــر ک ـــار ه ـــه ک ـــودا ن ـــني س ـــن چن ای

ــــــــیگوئ ــــــــانم نم ــــــــا ج ــــــــار ی ــــــــد بک آی جــــــام مــــــی بــــــر طلعــــــت جانــــــان کشــــــم بــــــا وصــــــالش دســــــت در گــــــردن کــــــنم همنشــــــــني ســــــــیمرغ را در کــــــــوه قــــــــاف کــــــــو نگنجــــــــد در جــــــــوال هــــــــیچکســـــــــاز ـــــــــار ب ـــــــــدازی ز روی ک ـــــــــرده ان پ فـــــــــرد بنشـــــــــاند بخلوتگـــــــــاه خـــــــــویش دوســـــــــــتی او تـــــــــــرا کـــــــــــاری بـــــــــــود

حکایتـــــــــد ـــــــــا بایزی ـــــــــت از داردنی چـــــــــون برفـــــري ـــــته پ ـــــی شایس ـــــرد ک ـــــؤالش ک ـــــس س پ گفــــــــت چــــــــون کردنــــــــد آن دو نامــــــــدار گفــــــتم ایشــــــان را نبــــــوده ایــــــن ســــــؤال زانکـــــه گـــــر گـــــویم خـــــدایم اوســـــت بـــــس

ـــــد ـــــب مری ـــــر آن ش ـــــوابش مگ ـــــد در خ دیــــــو ز منکــــــر وز نکــــــري چــــــون گذشــــــتی تـــــــــن مســـــــــکني ســـــــــؤال کردگـــــــــار از م نــــــی شــــــما را نــــــی مــــــرا هرگــــــز کمــــــالـــــود از مـــــن هـــــوس ـــــن ســـــخن گفـــــنت ب ای

لیــــــک اگــــــر زینجــــــا بســــــوی ذوالجــــــاللـــــــکار ـــــــد آش ـــــــده خوان ـــــــرا او بن ـــــــر م گــــــــــــمارد او ــــــــــــدگان نش ــــــــــــرا از بن ور م بـــــا کســـــی آســـــان چـــــو پیونـــــدش نبـــــودــــــــــدی او ــــــــــده بن ــــــــــم بن چــــــــــون نباش ام در خداونــــــــــــدیش ســــــــــــر افکنــــــــــــده

ـــــــــد عاشـــــــــقیگـــــــــر ز ســـــــــوی او در آیـــــود ـــــو ب ـــــوی ت ـــــان ز س ـــــقی ک ـــــک عش لیـــــــدازد خوشـــــــی ـــــــو دران ـــــــا ت او اگـــــــر بــــــر ــــــی بص ــــــه آن ای ب ــــــن دارد ن ــــــار ای ک

ـــــــــال ـــــــــید ح ـــــــــد و ازو پرس ـــــــــاز گردی بـــــــدارب ـــــــن خـــــــدا را نام ـــــــم م ـــــــده باش ن

بســــــــــتۀ بنــــــــــد خــــــــــودم بگــــــــــذارد اوــــود ــــه س ــــدش چ ــــوانم خداون ــــر خ ــــن اگ مــــــــــدی او ــــــــــم الف از خداون چــــــــــون زنـــــــده ـــــــد بن ـــــــد کـــــــه خوان ـــــــک او بای ام لی

ــــــــــت الیقــــــــــی ــــــــــو بعشــــــــــق او بغای تــــــــود ــــــــو ب ــــــــه او درخــــــــورد روی ت وانکـــــــی ـــــــادی آتش ـــــــد ز ش ـــــــوانی ش ـــــــو ت ت

ــــــی ــــــد از او مــــــر ب خــــــرب کــــــی خــــــرب یاب

حکایت ز فــــــــرط عشــــــــق زاربــــــــود درویشــــــــی

ـــــــه ـــــــف عشـــــــق جـــــــان افروخت هـــــــم ز تــــــود ــــــاده ب ــــــش افت ــــــان در دل ــــــش ازج آت

ــــــــــی ــــــــــان راه م ــــــــــرار در می شــــــــــد بیق جــــــان و دل از آتــــــش رشــــــکم بســــــوختـــــن شـــــیوه الف هـــــاتفی گفـــــتش مـــــزن زی گفـــــت مـــــن کـــــی درفکنـــــدم بـــــا یکـــــیـــز و پوســـت ـــن مغ ـــود ای ـــی را کـــی ب چـــون من مـــن چـــه کـــردم هرچـــه کـــرد او کـــرد و بـــس

ـــــــدد داد بـــــــار او چـــــــو بـــــــا تـــــــو در فکن تـــــو کـــــه باشـــــی تـــــا در آن جـــــاه عظـــــیمـــــالم ـــــازد ای غ ـــــق ب ـــــی عش ـــــو او ک ـــــا ت ب تــــــو نــــــۀ هــــــیچ و نــــــۀ بــــــر هــــــیچ کــــــارــــــان ــــــو خــــــود را در می ــــــد آری ت گــــــر پدی

وز محبـــــــــت همچـــــــــو آتـــــــــش بیقـــــــــرار هــــــم ز ســــــوز جــــــان زبــــــانش ســــــوخته مشــــــکلی بــــــس مشــــــکلش افتــــــاده بــــــود

گفــــت زار گریســــت و ایــــن ســــخن مــــی مــــیــــوخ ــــکم بس ــــه اش ــــون هم ــــریم چ ــــد گ تچن

ــــــــدی از گــــــــزاف از چــــــــه بــــــــا او درفکن او در افکنــــــده اســــــت بــــــا مــــــن بیشــــــکیـــــوانم داشـــــت دوســـــت تـــــا چـــــو اوئـــــريا تــورد و بــس دل چــو خــون شــد خــون دل او خـــــار ـــــر زینه ـــــر س ـــــرب ب ـــــن ک ـــــن ای ـــــو مک تـــــیم ـــــا از گل ـــــی پ ـــــريون کن ـــــس ب ـــــک نف یـــــدام ـــــازد م ـــــود ب ـــــا صـــــنع خ ـــــق او ب عش محــــــو گــــــردد صــــــنع بــــــا صــــــانع گــــــذار هـــــــم ز ایمانـــــــت برآئـــــــی هـــــــم زجـــــــان

حکایتــــــاب شــــــد ــــــک شــــــبی محمــــــود دل پرت ی رنــــــــدبر خاکســــــــرتش بنشــــــــاند خــــــــوش خشـــــــــــک نـــــــــــانی پـــــــــــیش او آورد زود گفــــت اگــــر ایــــن گلخنــــی امشــــب ز مــــنـــــنت کـــــرد شـــــاه عاقبـــــت چـــــون عـــــزم رفــــــوان مــــــن ــــــدی و ای خــــــورد و خفــــــتم دیـــــــز زود ـــــــدت برخی گـــــــر دگـــــــر بـــــــار افت

میهمــــــــان رنــــــــد گلخــــــــن تــــــــاب شــــــــد ـــــ ـــــوشری ـــــاند خ ـــــی افش ـــــن هم زه در گلخ

دســـــت بـــــريون کـــــرد شـــــاه و خـــــورد زودـــــن ـــــرم ز ت ـــــرش ب ـــــن س ـــــد م ـــــذر خواه عــــــدی جایگــــــاه ــــــی گفــــــتش کــــــه دی گلخن آمـــــــدی ناخوانـــــــده تـــــــو مهمـــــــان مـــــــن پـــــــس قـــــــدم در راه نـــــــه ســـــــر تیـــــــز زود

ـــــی ـــــودت م ـــــا نب ـــــر م ـــــوشور س ـــــاش خ بــــــت ــــــزونرت آیم ــــــی ف ــــــرت ن ــــــه کم ــــــن ن م

ــــــان خــــــوش شــــــد از ــــــار او شــــــاه جه گفتـــــــــت شـــــــــاه ـــــــــی را گف روز آخـــــــــر گلخن گفـــــت اگـــــر حاجـــــت بگویـــــد ایـــــن گـــــدا شـــــاه گفتـــــا حاجتـــــت بـــــا مـــــن بگـــــوی گفـــــت حاجتمنـــــد آنـــــم مـــــن کـــــه شـــــاهـــــت ـــــس اس ـــــو ب ـــــای ت ـــــن لق ـــــروی م خســــــت ــــــیار هس ــــــو بس ــــــت ت ــــــهریار از دس شـــــــی ـــــــته گلخن ـــــــن نشس ـــــــو در گلخ ـــــــا ت بــــــتم ــــــد دول ــــــن درآم ــــــن گلخ ــــــون از ای چ

ـــــی ـــــر وصـــــاىل م ـــــا گ ـــــو اینج ـــــا ت ـــــم ب نه بــــــس بــــــود ایــــــن گلخــــــنم روشــــــن بتــــــو مــــــرگ جــــــان بــــــاد ایــــــن دل پــــــرپیچ راــــروی ــــی خس ــــواهم و ن ــــاهی خ ــــه ش ــــن ن م شــــه تــــو بــــس باشــــی مــــده شــــاهی مــــراــــــود ــــــن ب ــــــار ای ــــــرا ک ــــــد ت ــــــق او بای عش گــــــر تراعشــــــق اســــــت از وی خــــــواه نیــــــزـــــر ـــــد دگ ـــــو خواه ـــــق ن ـــــه عش ـــــق کهن عش دل بگــــــــــريد زان خویشــــــــــش بیشــــــــــکی

شــــــد آن ســــــقا مگــــــر آبــــــی بکــــــف مــــــی در کـــــف آن زمـــــان حـــــاىل ایـــــن یـــــک آب

ـــــــــی بیخـــــــــرب مـــــــــرد گفـــــــــتش ای ز معنــــــرا ــــــرد م ــــــی ده ای بخ ــــــني آب ــــــت ه گف بـــــــــــــود آدم را دىل از کهنـــــــــــــه ســـــــــــــري

ـــــه ـــــدم فروخـــــت کهن ـــــه بیـــــک گن هـــــا جملـــــــد دردی ز دل ســـــــر بـــــــرزدش ـــــــور ش ع در فــــــروغ عشـــــــق چــــــون نـــــــاچیز شـــــــد چــــون نمانــــدش هــــیچ بــــا هیچــــی بســــاخت دل ز خــــــــود بگــــــــرفنت و مــــــــردن بســــــــی

ـــــی ـــــو ریـــــزۀ م ـــــی ک پـــــاش خـــــوش گلخنــــــــت ــــــــر آیم ــــــــا در براب ــــــــیم ت ــــــــن ک م هفـــــــت بـــــــار دیگـــــــرش شـــــــد میهمـــــــان

ــــــزی ب ــــــان چی ــــــاه جه ــــــر از ش ــــــواهآخ خــــــــــد روا شــــــــــاهش آن حاجــــــــــت بگردانــــوی ــــن بگ ــــن گلخ ــــرک ای ــــن ت ــــروی ک خســـــــــاه ـــــــــد گاهگ ـــــــــانم آی ـــــــــني مهم همچنــــو بــــس اســــت ــــای ت ــــاج فــــرقم خــــاک پ ت هـــــــیچ گلخـــــــن تـــــــابرا اینکـــــــار هســـــــت بــــــــه کــــــــه بیتــــــــو پادشــــــــاه گلشــــــــنیـــــــــتم کـــــــــافری باشـــــــــد از اینجـــــــــا رحلـــــک هـــــر دو عـــــالم کـــــی دهـــــم ـــــه مل آن ب چیســـــت از توبـــــه کـــــه خـــــواهم مـــــن زتـــــو

ــــــو ــــــر ت ــــــد ب ــــــر گزین ــــــیچ را گ ــــــر ه دیگــــی ــــه م ــــوئی آن چ ــــو آن ت ــــن از ت ــــواهم م خ

میهمـــــــــان میـــــــــآی گهگـــــــــاهی مـــــــــرا آن تــــــــو او را غــــــــم یــــــــار ایــــــــن بــــــــودـــــز ـــــاه نی ـــــن مکـــــن کوت ـــــن دام دســـــت ازی گنجهـــــا نقـــــدش دو جـــــو خواهـــــد دگـــــر بحــــــــر دارد قطــــــــره خواهــــــــد از یکــــــــی دیـــــــد ســـــــقای دگـــــــر را پـــــــیش صـــــــفــــیش آن یــــک رفــــت و آبــــی خواســــت زان پ

جـــــــــــوئی دگـــــــــــر آب داری آب مـــــــــــیـــــــرازان ـــــــت ز آب خـــــــود م کـــــــه دل بگرف

ــــــــــري ــــــــــدم زد دل ــــــــــو بگن ــــــــــرای ن از ب هرچــــه بــــودش جملــــه در گنــــدم بســــوختـــــــــر در زدش ـــــــــۀ ب ـــــــــد حلق ـــــــــق آم عشـــــد ـــــز ش ـــــم نی ـــــت و او ه ـــــو رف ـــــه و ن کهن هرچــــــه دســــــتش داد در هیچــــــی بباخــــــت نیســــــت کــــــار مــــــا و کــــــار هــــــر کســــــی

مقاله رابع و ثلثون

سؤال مرغی دیگرـــــن ـــــه م ـــــدارم ک ـــــه پن ـــــتش ک ـــــری گف ــــــــرده دیگ ــــــــنت ک ــــــــال خویش ــــــــل کم ام حاص

ــــــال ــــــم کم ــــــردهه ــــــویش حاصــــــل ک امخــــود ــــن حاصــــل ب ــــني جــــا کــــار م چــــون همـــــــزد ز گـــــــنج ـــــــدۀ کـــــــس را کـــــــه برخی دی گفـــــــــت ای ابلـــــــــیس طبـــــــــع پرغـــــــــرور در خیــــــــال خــــــــویش مغــــــــرور آمــــــــدیــــــه ــــــتی یافت ــــــو دس ــــــان ت ــــــر ج ــــــس ب نفــــــــده ــــــــار آم ــــــــداری گرفت ــــــــه پن ــــــــو ب تــــــت ــــــار تس ــــــت در ره ن ــــــرا نوریس ــــــر ت گـــــو خیـــــاىل بـــــیش نیســـــت وجـــــد و ذوق تــــــــــاش ــــــــــنی ره مب ــــــــــن روش ــــــــــره ای غ

ــــان ــــا چن ــــت ب ــــی بدس ــــني تیغ ــــم و چن خص گــــــر تــــــرا نــــــوری ز نفــــــس آیــــــد پدیــــــدــــــاش تــــــو بــــــدان نــــــور نجــــــس غــــــره مب نــــــــــی ز تــــــــــاریکی ره نومیــــــــــد شــــــــــو تـــــــا تـــــــودر پنـــــــدار خویشـــــــی ای عزیـــــــزـــــــدار وجـــــــود ـــــــی ز پن ـــــــرون آئ چـــــــون ب ور تـــــــرا پنـــــــدار هســـــــتی هســـــــت هـــــــیچ گـــــر در ایـــــن ره طمـــــع هســـــتی باشـــــدت گـــــر پدیـــــد آئـــــی بهســـــتی یـــــک نفـــــس

نــــــهتــــــا توهســــــتی رنــــــج جــــــان را تــــــن ب گــــــر تــــــو خــــــود آئــــــی بهســــــتی آشــــــکار

ام مشـــــــــکل بـــــــــردههـــــــــم ریاضـــــــــتهایـــــــود ـــــــن جایگـــــــه مشـــــــکل ب ـــــــنم زی رفت

رود در کـــــــوه و در صـــــــحرا بـــــــرنج مـــــــی در منــــــــی گــــــــم وز مــــــــراد خــــــــویش دورـــــــــــت دور آمـــــــــــدی ـــــــــــای معرف وز فضـــــــــو در مغـــــــــزت نشســـــــــتی یافتـــــــــه دی پـــــــای تـــــــا ســـــــر عـــــــني پنـــــــدار آمـــــــده

ــــــــدار ــــــــرا ذوقیســــــــت آن پن تســــــــت ور تــــی ــــه م ــــت هرچ ــــیش نیس ــــاىل ب ــــوئی مح گ

نفـــــس تـــــو بـــــا تســـــت جـــــز آگـــــه مبـــــاش کــــــی توانــــــد هــــــیچکس ایمــــــن نشســــــت زخـــــــم کـــــــژدم را کـــــــرفس آیـــــــد پدیـــــــدــــــاش ــــــز ذره مب ــــــید ج ــــــۀ خورش ــــــون ن چـــــو ـــــید ش ـــــر خورش ـــــم ب ـــــورش ه ـــــی ز ن ن خوانــــــدن و رانــــــدن نــــــريزد یــــــک پشــــــیز بــــــــر تــــــــو گــــــــردد دور پرگــــــــار وجــــــــود نبـــــــودت در نیســـــــتی در دســـــــت هـــــــیچ

ســـــــــتی باشـــــــــدتکـــــــــافری و بـــــــــت پر تــــــري بـــــــاران آیــــــدت از پـــــــیش و پـــــــســــــه صــــــد قفــــــا را هــــــر زمــــــان گــــــردن بنــــــار ــــــرآرد روزگ ــــــس ب ــــــات از پ صــــــد قف

حکایتــــــــــراه ــــــــــابوری ب ــــــــــوبکر نش ــــــــــیخ ب ش شــــــیخ بـــــــر خـــــــر بــــــود بـــــــا اصـــــــحابناــــــد ــــــد پدی ــــــت ش ــــــاد حال ــــــیخ را زان ب ش هــــم مریــــدان هــــم کســــی کــــان دیــــد از اوــــــد از آن کــــــرد آن یکــــــی از وی ســــــؤال بع

ـــــی ـــــه م ـــــدانی ک ـــــت چن ـــــاه گف ـــــردم نگ ک بـــــود هـــــم از پـــــیش و هـــــم از پـــــس مریـــــد همچنــــــــني کــــــــامروز خــــــــوش آراســــــــته

شـــــکی فـــــردا خوشـــــی در عـــــز و نـــــاز بـــــیـــــن فکـــــر کـــــردم از قضـــــا گفـــــت چـــــون ای

زنــــد زیــــن شــــیوه الف یعنــــی آن کــــو مــــی زیـــــن ســـــبب چـــــون آتشـــــم در جـــــان فتـــــاد

بـــــــا مریـــــــدان شـــــــد بـــــــرون از خانقـــــــاه کــــــــــرد خرآنجایگــــــــــه بــــــــــادی رهــــــــــاـــــــد ـــــــم دری ـــــــر ه ـــــــه را ب ـــــــرۀ زد جام نعــــــندید از او ــــــه نپس ــــــی الجمل ــــــیچکس ف ه کــــاخر اینجــــا از چــــه کــــرد آن شــــیخ حــــالــــــــه راه ــــــــود از اصــــــــحاب مــــــــن بگرفت بـــــــد ـــــــیم از بایزی ـــــــم ن ـــــــق ک ـــــــتم الح گفـــــــــته ـــــــــان برخاس ـــــــــدانی ز ج ـــــــــا مری بــــــــــرفراز ــــــــــر س در روم در دشــــــــــت محشـــــــا ـــــــادی ره ـــــــه ب ـــــــر اینجایگ ـــــــرد خ ک

دهـــــد چنـــــد از گـــــزاف خـــــر جـــــوابش مـــــی جـــــــای حـــــــالم بـــــــود زان حـــــــالم فتـــــــاد

ــــــروری مانــــــدۀ ــــــب و غ ــــــو در عج ــــــا ت ت عجــــــب بــــــر هــــــم زن غــــــرورت را بســــــوز

نی دگــــــــرای بگشــــــــته هــــــــر دم از لــــــــوـــــده اســـــت ـــــاقی مان ـــــک ذره ب ـــــو ی ـــــا زت تــــــــرا ــــــــد ت ــــــــی باش ــــــــر ایمن ــــــــی گ از من گــــــر تــــــو روزی در فنــــــای مــــــن شــــــویــــــد بــــــال ــــــی در ص ــــــو ای از من ــــــن مگ م

ـــــــــــــــــدۀ ـــــــــــــــــت دور دوری مان از حقیق حاضــــــــر نفســــــــی حضــــــــورت را بســــــــوزـــــــر ـــــــونی دگ ـــــــوی فرع ـــــــر م ـــــــن ه در ب صــــد نشــــان از تــــو نفــــاقی مانــــده اســــت بــــــــا دوعــــــــالم دشــــــــمنی باشــــــــد تــــــــراــــوی ــــن ش ــــوی روش ــــب در ش ــــه ش ــــر هم گ تــــــــــا بابلیســــــــــی نگــــــــــردی مبــــــــــتال

حکایت حــــــق تعــــــاىل گفــــــت بــــــا موســــــی بــــــرازــــــراه ــــــی ب ــــــیس را موس ــــــد ابل ــــــون بدی چ گفـــــت دایـــــم یـــــاد دار ایـــــن یـــــک ســـــخن گـــــــر بموســـــــی زنـــــــدگی باشـــــــد تـــــــرا راه تـــــــــا انجـــــــــام در ناکـــــــــامی اســـــــــت

ـــــــر ـــــــه گ ـــــــامرانزانک ـــــــرنه ک ـــــــد دری باش

ــــــاز ــــــوی ب ــــــزی ج ــــــیس رم ــــــاخر از ابل ک گشــــــت از ابلــــــیس موســــــی رمــــــز خــــــواهــــن ــــو م ــــردی همچ ــــو نگ ــــا ت ــــو ت ــــن مگ مــــــــرا ــــــــد ت ــــــــدگی باش ــــــــر بن ــــــــافرم گ کـــــت ـــــامی اس ـــــد ن ـــــرد در ب ـــــک م ـــــام نی نــــان ــــک زم ــــد در ی ــــر زن ــــر ب ــــی س صــــد من

حکایت پـــــاک دینـــــی گفـــــت ایـــــن نیکـــــوتر اســـــت تـــــا بـــــه کلـــــی گـــــم شـــــود در بحـــــر جـــــود

ـــــر چ ـــــه گ ـــــودزانک ـــــاهر ش ـــــر او ظ ـــــزی ب یـــــو آنچـــــه در تســـــت از حســـــد و ز خشـــــم تـــــــا ـــــــر اژده ـــــــی پ ـــــــو گلخن ـــــــت در ت هســـــــدۀ ـــــــرورش شـــــــان مان روز و شـــــــب در پـــــــــــــی ـــــــــــــدی درون را بینیئ ـــــــــــــر پلی گ

ــــــــاریکی در اســــــــت ــــــــدی را گــــــــو بت مبتــــــدش در وجــــــود ــــــیچ بن ــــــد ه ــــــس نمان پـــــــود ـــــــافر ش ـــــــان ک ـــــــردد در زم ـــــــره گ غـــــو ـــــی چشـــــم ت ـــــد آن ن ـــــردان بین چشـــــم م

را رهـــــــاتـــــــو ز غفلـــــــت کـــــــرده ایشـــــــان فتنــــــۀ خــــــواب و خــــــورش شــــــان مانــــــدۀـــــــینئی ـــــــل کجـــــــا بنش ـــــــني غاف ـــــــن چن ای

حکایت شـــــد پلیـــــددر بـــــر شـــــیخی ســـــگی مـــــی

ــــــــاز ــــــــزرگ پاکب ــــــــت ای ب ــــــــائلی گف س گفـــــت ایـــــن ســـــگ ظـــــاهری دارد پلیـــــد آنچــــــــه او را هســــــــت در ظــــــــاهر عیــــــــان چـــــون درون مـــــن چـــــو بـــــريون سگســـــتــــــــــــت ــــــــــــت اندکیس ــــــــــــدی درون ور پلیـــــــده راه ـــــــد بن ـــــــز آی ـــــــدک چی گرچـــــــه ان

ـــــدشـــــیخ ـــــن در نچی ـــــیچ دام زان ســـــگ هــــرتاز ــــر اح ــــگ آخ ــــن س ــــردی زی ــــون نک چ

در بــــــــاطن مــــــــن ناپدیــــــــد هســــــــت آنــــــان ــــــاطن نه ــــــت در ب ــــــدا را هس ــــــن گ ای چــــون گریــــزم زو کــــه بــــا مــــن هــــم تکســــتـــت یکیســـت ـــن قل ـــیغش کـــه ای صـــد نجـــس ب چــــــه بکــــــوهی بــــــاز مــــــانی چــــــه بکــــــاه

حکایتـــــــیم عابــــــدی بــــــوده اســــــت در عهــــــد کلــــــیم ـــــــوده مق ـــــــادت روز و شـــــــب ب در عب

ـــــــــــت ذرۀ ذوق و گشـــــــــــایش مـــــــــــی نیافــــرد داشــــت ــــک م ــــو آن نی ــــس نک ــــی ب ریش

ــــــــد موســــــــی را ز دور ــــــــرد عابــــــــد دی مـــــؤال ـــــن س ـــــق ک ـــــو از ح ـــــن ت ـــــرای م از ب چــــون کلــــیم القصــــه شــــد بــــر کــــوه طــــورــــــد ــــــش مان ــــــا دروی ــــــو ز دور وصــــــل م ک موســــی آمــــد قصــــه بــــر گفــــتش کــــه چیســــتــــــــی دوان ــــــــوی موس ــــــــد س ــــــــل آم جربئی ریــــــش اگــــــر آراســــــت در تشــــــویش بــــــودـــــرآوردن خطاســـــت ـــــی او ب ـــــس ب ـــــک نف ی

بــــــــريون نامــــــــده ای ز ریــــــــش خــــــــویشـــــت ـــــرپدازی نخس ـــــود ب ـــــش خ ـــــون ز ری چـــــوی ـــــا ش ـــــش در دری ـــــن ری ـــــا ای ـــــو ب ور ت

ــــــــاب دل نمــــــــایش مــــــــی نیافــــــــت ز آفت گاهگـــــاهی ریـــــش خـــــود را شـــــانه کـــــردــــــور ــــــاالر ط ــــــای سپهس ــــــد ک ــــــیش او ش پـــــال ـــــه ح ـــــن ن ـــــه ذوق دارم م ـــــرا ن ـــــا چ تــــت دور ــــق گف ــــخن ح ــــن س ــــید ای ــــاز پرس ب

ــــــش خــــــ ــــــددائمــــــا مشــــــغول ری ویش مان گریســـت کنـــد مـــرد و مـــی ریـــش خـــود مـــی

گفـــت هـــم مشـــغول ریـــش اســـت آن فـــالن ور همــــــی برکنــــــد هــــــم درویــــــش بــــــودــــــت ــــــه براس ــــــانی چ ــــــژ زو بازم ــــــه بک چ غـــــــــرق اینــــــــــدریای پهنــــــــــاور شــــــــــدهـــــنت درســـــت ـــــن رف ـــــو گـــــردد در ای عـــــزم ت هـــــم ز ریـــــش خـــــویش بـــــی پـــــروا شـــــوی

حکایتـــــی ـــــزرگ آن ابله ـــــس ب ـــــی ب ـــــت ریش داش

ــــــرد ــــــر م ــــــگی مگ ــــــدش از خش ــــــره دی س گفــــت ایــــن نــــی تــــوبره ریــــش مــــن اســــت گفــــت احســــنت اینــــت ریــــش و اینــــت کــــار ای چــــو بــــز از ریــــش خــــود شــــرمیت نـــــه تــــــــا تــــــــرا نفســــــــی و شــــــــیطانی بــــــــود پشـــــم در کـــــش همچـــــو موســـــی کـــــون را ریــــــش ایــــــن فرعــــــون گــــــري و ســــــخت دارـــــش خـــــویش گـــــري ـــــرک ری ـــــه ت ـــــای در ن پ گرچـــــه از ریشـــــت بجـــــز تشـــــویش نیســـــت در ره دیــــــــــــــن آن بــــــــــــــود فرزانــــــــــــــۀ

گــــــاه کــــــنخــــــویش را از ریــــــش خــــــود آ نــــــــی بجــــــــز خونابــــــــه آبــــــــی یابــــــــد او گـــــــر بـــــــود گـــــــازر نـــــــه بینـــــــد آفتـــــــاب

غرقــــــــــــه شــــــــــــد در آب دریانــــــــــــاگهی گفـــــــــت از ســـــــــر بـــــــــرفکن آن تـــــــــوبرهــــت ــــن اس ــــویش م ــــباب تش ــــن اس ــــش م ریــــــت خواهــــــد گشــــــت زار تــــــن فــــــزوده این برگرفتــــــــــه ریــــــــــش و آزرمیــــــــــت نــــــــــهـــــــــود در تـــــــــو فرعـــــــــونی و هامـــــــــانی ب ریـــــــش گـــــــري آنگـــــــاه ایـــــــن فرعـــــــون راــــــــگ ریشــــــــاریش مــــــــیکن مــــــــردوار جن تـــــا کیـــــت زیـــــن ریـــــش ره در پـــــیش گـــــري یــــک دمــــت پــــروای ریــــش خــــویش نیســــتـــــــانۀ ـــــــش خـــــــود را ش ـــــــدارد ری ـــــــو ن کــــــن ــــــوان راه ک ــــــتار خ ــــــود دس ــــــش خ ریـــــــــد او ـــــــــابی یاب نـــــــــی بجـــــــــز از دل کب ور بــــــــود دهقــــــــان نــــــــه بینــــــــد روی آب

حکایتـــــاه ـــــتی گاهگ ـــــه شس ـــــون جام صـــــوفیئی چ جامـــه چـــون پـــر شـــوخ شـــد یکبـــاره گـــیش

پـــــــی اشـــــــنان ســـــــوی بقـــــــال شـــــــداز ــــتی پدیــــد ــــون گش ــــت ای میــــغ چ ــــرد گف م

میــــــــغ کــــــــردی جملــــــــۀ عــــــــالم ســــــــیاه گرچــــه بــــود از میــــغ صــــد غمخــــواره کــــیش میـــــــغ پیــــــــدا آمـــــــد و آن حــــــــال شــــــــد

ـــــــویزم همـــــــی با د خریـــــــدیـــــــرو کـــــــه می

مــــــــــن ازو میــــــــــویز پنهــــــــــان میخــــــــــرم از تـــــو چنـــــد اشـــــنان فـــــرو ریـــــزم بخـــــاک

خــــرم تــــو چــــه میــــدانی کــــه اشــــنان مــــی بشســــتم از تــــو پــــاکدســــت بــــا صــــابون

مقاله خامس و ثلثون

در سؤال مرغی دیگر دیگـــــــــری گفـــــــــتش بگـــــــــو ای نـــــــــامور گــــــــر بگــــــــوئی کــــــــم شــــــــود آشــــــــفتنمــــــــــــرد را در راه دور ــــــــــــد م رشــــــــــــد بای گفـــــت تـــــا هســـــتی بـــــرو دلشـــــاد بـــــاش چـــــون بـــــدو جانـــــت توانـــــد بـــــود شـــــادـــــــردان ازوســـــــت در دو عـــــــالم شـــــــادی مـــــاش ـــــده ب ـــــدر شـــــادی او زن ـــــو ان ـــــس ت پ

ای هـــــــیچکسچیســـــــت زو بهـــــــرت بگـــــــو

تــــــــا بچــــــــه دلشــــــــاد باشــــــــم در ســــــــفر ـــــــــنم ـــــــــود در رفت ـــــــــدی ب ـــــــــدکی رش انـــــــــور ـــــــــنت نف ـــــــــردد او ز ره رف ـــــــــا نگ تــــــــــــاش ــــــــــــدگان آزاد ب ــــــــــــه گوین وز هم جــــــان پــــــرغم را بــــــدو کــــــن زود شــــــادـــــــــت ـــــــــردون ازوس ـــــــــد گ ـــــــــدگی گنب زنـــــاش ـــــده ب ـــــک در شـــــوق او گردن چـــــون فل تــــــا بــــــدو دلشــــــاد باشــــــی یــــــک نفــــــس

حکایتــــــــونی عجــــــــب در کوهســــــــار ــــــــود مجن ب

ش حــــــــالتی پیــــــــدا شـــــــــدیگاهگــــــــاهـــــــــــت روز او حـــــــــــالتی برداشـــــــــــتی بیســـــام ـــــت ش ـــــا وق ـــــبحدم ت ـــــت روز از ص بیســـــــه ـــــــوه ن ـــــــیچ انب ـــــــائیم و ه ـــــــر دو تنه ه کــــــی بمــــــريد هــــــر کــــــرا بــــــا اوســــــت دل گــــــــر بشــــــــوق اودلــــــــت شــــــــد مبــــــــتال

ــــــرار ــــــرده ق ــــــب ک ــــــان روز و ش ــــــا پلنگ ب گــــم شــــدی از خــــود کســــی کانجــــا شــــدیـــــــــتی ـــــــــر داش ـــــــــت او حـــــــــال دیگ حال

دامگفتـــــی مـــــ کـــــردی و مـــــی رقـــــص مـــــیـــــه ـــــدوه ن ـــــیچ ان ـــــادی و ه ـــــه ش ـــــن هم ایــــــــدو ده دوســــــــت دارد دوســــــــت دل دل بــــــو روا ــــــر ت ــــــود ب ــــــی ب ــــــز ک ــــــرگ هرگ م

حکایتــــــردن مــــــی گریســــــتعاشــــــقی هنگــــــام م

ــــــار گفــــــت مــــــی ــــــر نوبه گــــــریم چــــــو ابـــــــون ـــــــريم کن ـــــــر نوحـــــــه درگ ـــــــایدم گ شــــــود ــــــا او ب ــــــتش چــــــو دل ب ــــــدمی گف هم مـــــرد گفتـــــا هـــــر کـــــرا دل بـــــا خداســـــتــــــی ــــــد هم ــــــا او در وصــــــال آی دل چــــــو بـــــان ـــــک زم ـــــتی ی ـــــاد گش ـــــر ش ـــــر بدینس گ هـــــــر کـــــــه از هســـــــتی او دلشـــــــاد گشـــــــتـــــــو ـــــــد کـــــــن ازدوســـــــت ت شـــــــادی جاوی

ـــــــیدند کـــــــاین گریـــــــه ز چیســـــــت زو برپســــــرد زار ــــــارم م ــــــی نی ــــــن دم م ــــــه ای زانک چــــون دلــــم بــــا اوســــت چــــون مــــريم کنــــون گــــــــر بمــــــــريی مردنــــــــی نیکــــــــو بــــــــود گـــــر بمـــــريد مـــــرگ بـــــروی کـــــی رواســـــتـــــــد همـــــــی ـــــــس محـــــــال آی مـــــــردن او ب

بگنجـــــــی در جهـــــــانجــــــا نـــــــدارد کــــــه ــــــــت ــــــــد وآزاد گش ــــــــتی ش ــــــــو از هس مح تـــــا بگنجـــــی همچـــــو گـــــل در پوســـــت تـــــو

حکایتــــــال ــــــاد س ــــــد هفت ــــــت ش ــــــزی گف آن عزیــــــــدیم هســــــــت ــــــــا خداون کــــــــاینچنني زیبــــــب ــــــائی عی ــــــغوىل بجوی ــــــو مش ــــــون ت چ عیــــــب جویــــــا تــــــو بچشــــــم عیــــــب بــــــني اوال از عیـــــــــــــب خلـــــــــــــق آزاد شـــــــــــــوـــــــــب دیگـــــــــران مـــــــــوی بشـــــــــکافی بعیـــــــــب خویشـــــــــنت مشـــــــــغولیئی گـــــــــر بعی

ـــــا ـــــیت ـــــنم وز شـــــوق حـــــال زشـــــادی م ک بــــــــا خداونــــــــدیش پیونــــــــدیم هســــــــتـــــــب ـــــــائی غی ـــــــی شـــــــادی بزیب کـــــــی کن کــــــی تــــــوانی بــــــود هرگــــــز غیــــــب بــــــنيـــــو ـــــاد ش ـــــق ش ـــــب مطل ـــــق غی ـــــس بعش پـــــب خـــــود رســـــی کـــــوری در آن چـــــون بعیــــــــولیئی ــــــــوبیئی مقب ــــــــس معی ــــــــه ب گرچ

حکایت بــــــود مســــــتی ســــــخت الیعقــــــل بخــــــواب درد وصـــاف از بســـکه بـــا هـــم خـــورده بـــود

ــــــــــت از وی مــــــــــاللهوشــــــــــیاری را گ رفـــــرد در جـــــای خـــــویش ـــــا ب ـــــر گـــــرفتش ت ب مســـــت دیگـــــر هـــــر زمـــــان بـــــا هـــــر کســـــیــــــدر جــــــوال مســــــت اول آنکــــــه بــــــود ان گفــــــــت دو پیمانــــــــه کمــــــــرت ای عمــــــــو

ــــــــی ــــــــی آن او م ــــــــویش ن ــــــــد و آن خ دی دیــــــدۀ گــــــر ز عشــــــق انــــــدک خــــــرب مــــــی

ـــــۀ ـــــو عاشـــــق ن ـــــی کـــــه ت ـــــني زان ـــــب ب عی

آب کـــــــــارش بـــــــــرده کلـــــــــی کـــــــــار آب از خرابــــــی پــــــا و ســــــر گــــــم کــــــرده بــــــودـــــوال ـــــدر ج ـــــت را ان ـــــاند آن مس ـــــس نش پ

ــــــــ ــــــــت دگ ــــــــدش مس ــــــــیش رآم در راه پ کــــرد بــــد مســــتی بســــی شــــد و مــــی مــــی

چــــون بدیــــد آن مســــت را بــــس تــــريه حــــال تــــــا روی آزاده چــــــون مــــــن کــــــو بکــــــو حـــــال و کـــــار مـــــا همـــــه زیـــــن بـــــیش نـــــی

دیــــــــدۀ عیبهــــــــا جملــــــــه هــــــــرن مــــــــی الجـــــــرم ایـــــــن شـــــــیوه را الیـــــــق نـــــــۀ

حکایتــــــی ــــــم افکن ــــــريدل خص ــــــردی ش ــــــود م ب

ر چشـــــم آن زن همچـــــون نگـــــارداشـــــت بــــــــــــــودی بیخـــــــــرب زان ســـــــــپیدی مـــــــــرد ب مــــــرد عاشــــــق چــــــون بــــــود در عشــــــق زارـــــرد را ـــــد از آن کـــــم گشـــــت عشـــــق آن م بعــــــت ــــــش نقصــــــان گرف عشــــــق آن زن در دلـــــار ـــــم ی ـــــب چش ـــــرد عی ـــــد آن م ـــــس بدی پ گفــــت آن ســــاعت کــــه شــــد عشــــق تــــو کــــم چــــون تــــرا در عشــــق نقصــــان شــــد پدیــــدـــــــــور دل کـــــــــردۀ از وسوســـــــــه پـــــــــر ش

ــــــر ــــــوئی دیگ ــــــد ج ــــــازچن ــــــب ب ان را عی تـــــا چـــــو بـــــر تـــــو عیـــــب تـــــو آیـــــد گـــــران

ـــــی ـــــر زن ـــــق ب ـــــد عاش ـــــاىل چن ـــــت س گشـــــــــپیدی آشـــــــــکار یکســـــــــر نـــــــــاخن س گرچـــــــه بســـــــیاری بـــــــزن کـــــــردی نظـــــــر

ز عیــــــب چشـــــم یــــــارکـــــی خــــــرب یابـــــد ــــــــــــد آن درد را ــــــــــــی آمــــــــــــد پدی داروئــــــــت ــــــــان گرف ــــــــنت آس ــــــــار او برخویش کـــــت کـــــی شـــــد آشـــــکار ـــــن ســـــپیدی گف ای چشــــــم مــــــن عیــــــب آن زمــــــان آورد هــــــم

چشـــــم مـــــن زان شـــــد پدیـــــدعیـــــب انـــــدر ــــور دل ــــب خــــود ای ک ــــک عی ــــني ی ــــم بب ه عیـــــب خـــــود بـــــاری بجـــــو از جیـــــب بـــــازـــــــــب دیگـــــــــران ـــــــــروای عی ـــــــــودت پ نب

حکایتــــــــزور ــــــــزد ب محتســــــــب آن مســــــــت را می زانکــــــه گرمــــــال حــــــرام ایــــــن جایگــــــاهــــــی ــــــن بس ــــــر از م ــــــت ت ــــــو مس ــــــودۀ ت بــــــز ــــــیش نی ــــــران زان ب ــــــن م ــــــای م در جف

مســـت گفـــت ای محتســـب کـــم کـــن تـــو شـــور ـــــــــــتی آورد ـــــــــــراهمس ـــــــــــدی ب ی و افکن

ـــــــیکن آن مســـــــتی نمـــــــی ـــــــد کســـــــی ل بین داد بســــــــتان انــــــــدکی از خــــــــویش نیــــــــز

مقاله سادس و ثلثون

سؤال مرغی دیگر دیگـــــــری گفـــــــتش کـــــــه ای ســـــــرهنگ راه چـــــون شـــــود بـــــر مـــــن جهـــــان روشـــــن ازو مـــــــرد را درخواســـــــتآگاهی بـــــــه اســـــــت در همــــــه عــــــالم گــــــر آگــــــاهی از اوســــــت

زو چــــه خــــواهم گــــر رســــم ایــــن جایگــــاه ـــــدا ـــــی ن ـــــن ازوم ـــــواهم م ـــــه خ ـــــا چ نم ت

خـــواهی بـــه اســـت کـــو ز هـــر چیـــزی کـــه مـــیـــت ـــواهی از اوس ـــه آن خ ـــی ک ـــه دان ـــه ب زو چ

حکایتــــــــــار ــــــــــوعلی رودب ــــــــــردن ب ــــــــــت م وق

انـــــــــد آســـــــــمان را در همـــــــــه بگشـــــــــاده همچــــــو بلبــــــل قدســــــیان خــــــوش ســــــرای

ــــه شــــادی مــــی خــــرام شــــکر مــــیکن پــــس بــــت ــــق هس ــــن توفی ــــام و ای ــــن انع ــــه ای گرچ

چکــــارگویــــد مــــرا بــــا ایــــن زانکــــه مــــی نیســـــت بـــــرگم تــــــا چـــــو اهـــــل شــــــهوتیــــم سرشــــت ــــن دره ــــا جــــان م ــــو ب ــــق ت عش گـــــــر بســـــــوزی همچـــــــو خاکســـــــرت مـــــــرا مــــــن تــــــرادانم نــــــه دیــــــن نــــــه کــــــافرم مـــــــن تـــــــرا خـــــــواهم تـــــــرا دانـــــــم تـــــــرا حاجـــــــت مـــــــن در همـــــــه عـــــــالم تـــــــوئیــــــرآر ــــــوئی ب ــــــده م ــــــن دل ش ــــــت ای حاج جــــــان مــــــن گــــــر سرکشــــــد مــــــوئی ز تــــــو

ـــــار ـــــد ز انتظ ـــــب آم ـــــر ل ـــــانم ب ـــــت ج گفـــــــــند ـــــــــتم مس ـــــــــادهدر بهش ـــــــــد ی بنه ان

دارنــــــد کــــــای عاشــــــق درآی بانــــــگ مــــــیـــام ـــن مق ـــده اســـت ای ـــز کـــس ندی زانکـــه هرگــــــق دســــــت ــــــدارد جــــــانم از تحقی مــــــی ن دادۀ عمــــــــــــــــــــری درازم انتظــــــــــــــــــــار ســــــــــر فــــــــــرو آرم بانــــــــــدک رشــــــــــوتی مــــن نــــه دوزخ دانــــم اینجــــا نــــی بهشــــتــــــو کــــــس دیگــــــر مــــــرا ــــــد جــــــز ت در نیاب نگـــــذرم مـــــن زیـــــن اگـــــر تـــــو بگـــــذریــــــرا ــــــو جــــــانمرا و هــــــم جــــــانم ت هــــــم تــــــوئی ــــــانم هــــــم ت ــــــان و آن جه ــــــن جه ای یــــک نفــــس بــــا مــــن بهــــم هــــوئی بــــرآرـــــوئی ز تـــــو ـــــن ه ـــــرب هـــــائی ز م جـــــان ب

حکایتــــــــاک حــــــــق تعــــــــاىل گفــــــــت ای داود پـــــــرا ـــــــتی م ـــــــه بهشتس ـــــــه دوزخ ن ـــــــر ن گ گــــــر نبــــــودی هــــــیچ نــــــور و هــــــیچ نــــــار مـــــــن چـــــــو اســـــــتحقاق آن دارم عظـــــــیم

بنــــــدگانم را بگــــــو کــــــای مشــــــت خــــــاک ـــــــرا ـــــــتی م ـــــــه زشتس ـــــــردن ن ـــــــدگی ک بنــــــا مــــــن شــــــما را هــــــیچ کــــــار نیســــــتی ب

ـــــــی ـــــــه ا م ـــــــتیدم ن ـــــــیمپرس ـــــــد و ب ز امی

گـــــر رجـــــاء و خـــــوف نـــــی در پـــــی بـــــدی میســــــزد چــــــون مــــــن خداونــــــدم مــــــدام

ـــــده ـــــابن ـــــو ب ـــــت زرا گ ـــــري دس ـــــش از غ ک هرچـــــه آن جـــــز مـــــا بـــــود بـــــر هـــــم فکـــــن چــــون شکســـــتی پـــــاک در هـــــم ســـــوز تـــــوــــــــــان ــــــــــرتش را برفش ــــــــــه آن خاکس وانگــــــه ــــــتی از هم ــــــردی برس ــــــني ک چــــــون چن گـــــر تــــــرا مشـــــغول خلــــــد و حـــــور کــــــرد

پـــــس شـــــما را کـــــار بـــــا مـــــن کـــــی بـــــدی کـــــــز میـــــــان جـــــــان پرســـــــتیدم مـــــــدام

ــــــی ــــــا را م ــــــتحقاق م ــــــس باس ــــــت پ پرســـــرهمش در هـــــم شـــــکن ـــــدی ب چـــــون فکن جمــــــع کــــــن خاکســــــرتش یــــــک روز تــــــو تــــــا شــــــود از بــــــاد غــــــريت بــــــی نشــــــان ورنـــــه خونخـــــور تـــــا کـــــه هســـــتی از همـــــه تــــــو یقــــــني دان کــــــه زخویشــــــت دور کــــــرد

حکایت ود خوانــــــــدآن ایــــــــاز خــــــــاص را محمــــــــ

ـــــت ـــــگر تراس ـــــت لش ـــــاهی دادم ـــــت ش گف آن همـــــی خـــــواهم کـــــه تـــــو شـــــاهی کنـــــی هـــــــر کـــــــه آن بشـــــــنید از خیـــــــل و ســـــــپاه

ــــی ــــر کســــی م ــــت شــــاهی بــــا غــــالم ه گفـــــــــاز هوشـــــــــیار ـــــــــک آن ســـــــــاعت ای لی جملــــــــه گفتنــــــــدش کــــــــه تــــــــو دیوانــــــــۀ چـــــون بـــــه ســـــلطانی رســـــیدی ای غـــــالم داد ایــــــــاز آن قــــــــوم را حــــــــاىل جــــــــوابــــــــن نیســــــــتید آگــــــــه کــــــــه شــــــــاه انجم

مشــــــغولیم تــــــا مــــــن ز شــــــاهدهــــــد مــــــی گــــــر بحکــــــم مــــــن کنــــــد جملــــــه جهــــــانــــــس ــــــرد و ب ــــــوانم ک ــــــد آن ت ــــــه گوی هرچ مـــــن چـــــه خـــــواهم کـــــرد ملـــــک و کـــــار او گــــــر تــــــو مــــــرد طــــــالبی وحــــــق شــــــناســـــــــدۀ ـــــــــروز و شـــــــــب معطـــــــــل مان ای بــــــو ای بوالفضــــــول ــــــر ت ــــــر شــــــبی از به هـــــی ادب ـــــرد ب ـــــو م ـــــود چ ـــــای خ ـــــو زج ت آمـــــــــــــدت از اوج عـــــــــــــزت پیشـــــــــــــباز ای دریغـــــــا نیســـــــتی تـــــــو مـــــــرد ایـــــــن

ا بهشـــــــت و دوزخـــــــت همـــــــره بـــــــودتــــــــــــام ـــــی تم ـــــرون آئ ـــــر دو ب ـــــن ه چـــــون ازی گلشــــــن دولــــــت نــــــه ایــــــن اصحابراســــــتــــــــــن در و آن در دوان ــــــــــو زخــــــــــامی ای تــــــو ــــــون ز هــــــر دو درگذشــــــتی فــــــرد ت چ

تاجــــــدارش کــــــرد و بــــــر تخــــــتش نشــــــاند پادشـــــاهی کـــــن کـــــه ایـــــن کشـــــور تراســـــتــــــی ــــــه و مــــــاهی کن ــــــه در گــــــوش م حلق جملــــــه را شــــــد چشــــــم از غــــــريت ســــــیاه

ــــــان ــــــن احــــــرتام در جه هرگــــــز نکــــــرد ایـــــــی ـــــــلطان زار زار م ـــــــار س ـــــــت از ک گریس

ــــــــــۀ ــــــــــدانی وز خــــــــــرد بیگان مــــــــــی نـــــادکام ـــــني ش ـــــه بنش ـــــدین گری ـــــت چن چیس گفــــــــت بــــــــس دوریــــــــد از راه صــــــــواب

ــــــــــــی ــــــــــــنت دور م ــــــــــــدازدم از خویش انــــــــــــپاه ــــــــــــغول س ــــــــــــانم دور و مش بازمـــــان ـــــک زم ـــــب از وی ی ـــــردم غای ـــــن نگ مــــــس ــــــک نف ــــــک از او دوری نجــــــویم ی لی

ـــــــدار ـــــــود دی ـــــــس ب ـــــــن ب ـــــــت م اوملکـــــــــاس ـــــــــاموز از ای ـــــــــدگی کـــــــــردن بی بنــــــــــدۀ ــــــــــر گــــــــــام اول مان ــــــــــان ب همچن

ـــــــــزول مـــــــــی ـــــــــاری ن ـــــــــد از اوج جب کنــــــب ــــــی روز و نــــــه ش ــــــرنگريی گــــــام ن بـــــــی و کـــــــردی احـــــــرتاز ـــــــس رفت ـــــــو زپ ت بــــــا کــــــه بتــــــوان گفــــــت آخــــــر درد ایــــــنــــــود ــــــه ب گ ــــــی آ ــــــن راز ک ــــــو زی جــــــان تـــــد ز شـــــام ـــــرون آی ـــــت ب ـــــن دول صـــــبح ای زانکـــــــه علیـــــــني اولوااللبـــــــاب راســـــــت

ین نــــــه نــــــه بــــــر آندرگــــــذر نــــــه دل بــــــرــــو ــــرد ت ــــون م ــــوی چ ــــی ش ــــی باش ــــر زن گ

حکایتـــــــــای راز ـــــــــی کـــــــــه ای دان رابعـــــــــه گفت دوســـــــــــتان را آخـــــــــــرت ده بـــــــــــر دوام گــــــر ز دنیــــــا و آخــــــرت مفلــــــس شــــــوم بــــــس بــــــود ایــــــن مفلســــــی از تــــــو مــــــراـــــــرم ـــــــالم بنگ ـــــــر دو ع ـــــــوی ه ـــــــر بس گ هــــــر کــــــه او را هســــــت کــــــل او را بــــــودــــــودنیز ــــــود و هرچــــــه خواهــــــد ب هرچــــــه ب

ــــــابی نظــــــريهرچــــــه را جــــــوئی جــــــز او ی

دشـــــــــــــمنان را کاردنیـــــــــــــائی بســـــــــــــاز زانکــــــه مــــــن زیــــــن هــــــر دو آزادم مــــــدام کـــــی غمـــــم گـــــر یکـــــدمت مـــــونس شـــــومــــــرا ــــــو م ــــــو بســــــی از ت ــــــم ت زانکــــــه دائــــــافرم ــــــیچ خــــــواهم ک ــــــو ه ــــــز ت ــــــا بج ی هفـــــــت دریـــــــا زیـــــــر پـــــــل او را بـــــــودـــــــــل دارد جـــــــــز خداونـــــــــد عزیـــــــــز مث

نظـــــــري و نـــــــاگزیر اســـــــت دائـــــــم بـــــــی

خطاب عزت بداودــــــ ــــــاق م ــــــالق االف ــــــابخ ــــــوق الحج ن ف

گفـــت هـــر چیـــزی کـــه هســـت انـــدر جهـــانـــــــــرا ـــــــــوض اال م ـــــــــابی ع ـــــــــه را ی جملــــاش ــــود مــــرا بــــی مــــن مب چــــون عــــوض نب نــــــــاگزیر تــــــــو مــــــــنم ای حلقــــــــه گــــــــريـــــان مخـــــواه ـــــای ج ـــــن بق ـــــی م ـــــۀ ب لحظـــــــــــــده ـــــــــــــدار آم ـــــــــــــار جهان ای طلبک اوســــــت در هــــــر دوجهــــــان مقصــــــود تــــــوــــــیچ ــــــیچ پ ــــــان پ ــــــو نفروشــــــد جه ــــــر ت بـــــر او ـــــو ب ـــــی ت ـــــود هرچـــــه آن گزین ـــــت ب ب

رد بـــــــــا داود پیغمـــــــــرب خطـــــــــابکـــــــــ خـــــــوب و زشـــــــت و آشـــــــکارا و نهـــــــان نــــــی عــــــوض یــــــابی و نــــــی همتــــــا مــــــراـــــاش ـــــن مب مـــــن بســـــم جـــــان توجـــــان و ت یــــــک نفــــــس غافــــــل مبــــــاش از نــــــاگزیر هــــر چــــه جــــز مــــن پیشــــت آیــــد آن مخــــواهـــــــده ـــــــار آم ـــــــن ک ـــــــب در درد ای روز و شـــــــــو ـــــــــود ت هـــــــــم ز روی امتحـــــــــان معب در جهـــــــان مفـــــــروش تـــــــو او را بهـــــــیچ

ینــــــی تــــــو بــــــر اوکــــــافری گــــــر جــــــان گز

حکایتـــــــــومنات ـــــــــدر س ـــــــــود ان ـــــــــگر محم لش هنـــــــــدوان از بهـــــــــر بـــــــــت برخاســـــــــتند هیچگونـــــــــه شـــــــــاه مـــــــــی نفـــــــــروختش

ـــــی ـــــتش نم ـــــی گف ـــــت ســـــوخت سرکش بایســــــــمار ــــــــه در روز ش ــــــــیدم ک ــــــــت ترس گفــــــــــــد گــــــــــــوش آذر و محمــــــــــــود را داریـــــش برفروخـــــت ـــــود آت ـــــت چـــــون محم گف

ــــــبی ــــــانشس ــــــد از می ــــــوهر بیام ــــــن گ ت مـــــــود ـــــــن ب ـــــــق الت ای ـــــــا الی ـــــــاه گفت ش

ــــــکن ــــــربش ــــــر بس ــــــه داری س ــــــا ک آن بتهـــوز از شـــوق دوســـت ـــت بس ـــس را چـــون ب نفـــت ـــگ الس ـــد بان ـــان رس ـــوش ج ـــه گ ـــون ب چ

یافتنــــــد آن بــــــت کــــــه نــــــامش بــــــود الت ــــــنگ زر ــــــش همس ــــــی ده ده ــــــتند م خواس

ـــــــر کـــــــرد وحـــــــاىل ســـــــوختش آتشـــــــی بـــــت ـــــتش فروخ ـــــی ببایس ـــــت م ـــــه از ب زر ب بـــــــر ســـــــر آن جمـــــــع گویـــــــد کردگـــــــارــروش ــت ف ــن ب ــراش ای ــت ت ــه هســت آن ب زانک آن بـــــــت آتـــــــش پرســـــــتان را بســـــــوختــــانش ــــد از دســــت حــــاىل رایگ خواســــت ش وز خــــــــدایمن مکافــــــــات ایــــــــن بــــــــودــــــر ــــــای گه ــــــو دری ــــــابی ت ــــــا عــــــوض ی تـــــت ـــــزد ز پوس ـــــرو ری ـــــوهر ف ـــــی گ ـــــا بس ت از بلـــــــی گفـــــــنت مکـــــــن کوتـــــــاه دســـــــت

بســــــــتۀ عهــــــــد الســــــــت از پــــــــیش تــــــــوــــــــت ــــــــرار آوردی نخس ــــــــدو اق ــــــــون ب چــــــــــــت ــــــــــــرار الس ــــــــــــه اول داده اق ای ب چـــــــــون در اول بســـــــــتۀ میثـــــــــاق تـــــــــوــــــاز ــــــا او بس ــــــس ب ــــــت پ ــــــاگزیرت اوس ن

از بلـــــی ســـــر در مکـــــش زیـــــن بـــــیش تـــــو کــــــی شــــــود انکــــــار آن کــــــردن درســــــتــــــه آخــــــر کــــــرده انکــــــار الســــــت پــــــس ب چـــــون تـــــوانی شـــــد بـــــه آخـــــر عـــــاق تـــــو هرچــــــه پــــــذرفتی وفــــــا کــــــن کــــــج مبــــــاز

حکایت گفـــــت چـــــون محمـــــود شـــــمع خســـــروان هنــــــــــدوان را لشــــــــــگر انبــــــــــوه دیــــــــــد نــــــــــذر کــــــــــرد آن روز شــــــــــاه دادگــــــــــر

فتـــــــدم ایـــــــن جایگـــــــاههـــــــر غنیمـــــــت کا عاقبـــــت چـــــون یافـــــت نصـــــرت شـــــهریار بـــــــود یـــــــک جـــــــزو غنیمـــــــت از قیـــــــاس چــــــون زحــــــد بــــــريون غنیمــــــت یافتنــــــدــــــان ــــــاىل ازکس ــــــت ح ــــــی را گف ــــــه کس شــــــذر کــــــردم از نخســــــت ــــــاحق ن زانکــــــه بــــــال و زر ــــــدین م ــــــد چن ــــــی گفتن ــــــر کس ه

ــــــه مــــــی ــــــا ســــــپه را ده کــــــه کین کشــــــند یـــــد ـــــن اندیشـــــه ســـــر گـــــردان بمان شـــــه دری

انــــــــــۀبوالحســــــــــینی بــــــــــود بــــــــــس فرزــــــــی ــــــــان آن ســــــــپاه م گذشــــــــت او در می

گفـــــــــت آن دیوانـــــــــه را فرمـــــــــان کـــــــــنم چونکــــــــه آزادســــــــت از شــــــــاه و ســــــــپاهــــــــان ــــــــاه جه ــــــــه را ش ــــــــد آن دیوان خوان بیـــــــــدل دیوانـــــــــه گفـــــــــت ای پادشـــــــــاهـــــز ـــــار نی ـــــا او ک ـــــت ب ـــــواهی داش ـــــر نخ گ ور دگـــــــر بـــــــا اوت خواهـــــــد بـــــــود کـــــــارـــرد راســـت ـــارت ک حـــق چـــو نصـــرت داد و کــــــــرد آن زر نثــــــــار ــــــــود ک ــــــــت محم عاقب

ــــــــدوان ــــــــرب هن ــــــــی بح ــــــــت از غزن رفـــــــــد ـــــــــدوه دی ـــــــــر ان ـــــــــوه پ دل از آن انبــــر ــــگر ظف ــــن لش ــــر ای ــــابم ب ــــر ی ــــت اگ گفــــــــــــان راه ــــــــــــانم بدرویش ــــــــــــه برس جمل

شــــــمار بــــــس غنیمــــــت گــــــرد آمــــــد بــــــی برتــــــر از صــــــد خــــــاطر حکمــــــت شــــــناســــــــد ــــــــت یافتن ــــــــان هزیم ــــــــیه روی وان ســـــــان ـــــــان رس ـــــــت را بدرویش ـــــــاین غنیم ک تـــــا در ایـــــن عهـــــد و وفـــــا باشـــــم درســـــت

بمشــــــــتی بیهــــــــرتچــــــــون تــــــــوان دادن ــــــی ــــــه م ــــــا در خزین ــــــا بگــــــو ت ــــــند ی کش

ــــــــد ــــــــن و آن حــــــــريان بمان ــــــــان ای در می لیکمــــــــــــــردی بیــــــــــــــدىل دیوانــــــــــــــۀ چــــــــــون بدیــــــــــد از دور او را پادشــــــــــاه زو برپســـــــــم هرچـــــــــه گویـــــــــد آن کـــــــــنم

ــــــی ــــــد ســــــخن از جایگــــــاه ب غــــــرض گویــــــان ــــــا او در می ــــــاد آن قصــــــه ب ــــــس نه پـــــا دو جـــــو ایـــــن جایگـــــاه کـــــارت آمـــــد ب تـــــو بـــــدو جـــــو زیـــــن مینـــــدیش ای عزیـــــزــــرم دار ــــم ش ــــو ک ــــا دو ج ــــن اینج ــــس مک پ او بکــــــــرد آن خــــــــود آن تــــــــو کجاســــــــتـــــــهریار ـــــــت آن ش ـــــــود گش ـــــــت محم عاقب

مقاله سابع و ثلثون

سؤال مرغی دیگرــــــرده راه ــــــت ای بحضــــــرت ب ــــــری گف دیگ گـــــر بگـــــوئی چـــــون بـــــدین ســـــودا دریـــــم پـــــــیش شـــــــاهان تحفـــــــۀ بایـــــــد نفـــــــیس

چــــــه بضــــــاعت رایــــــج اســــــت آنجایگــــــاه ــــــریم ــــــود آنجــــــا ب ــــــر ب ــــــج ت هرچــــــه رایـــــیس ـــــز خس ـــــد ج ـــــه نباش ـــــی هدی ـــــرد ب م

گفــــــــت ای ســــــــائل اگــــــــر فرمــــــــانربی آنچــــــه تــــــو زینجــــــا بــــــری کانجــــــا بــــــود

لــــــــم هســــــــت آنجایکــــــــه اسرارهســــــــتعــــــــرب بســــــــی ــــــــان و درد دل می ــــــــوز ج س گـــــــــر برآیـــــــــد از ســـــــــر دردی یـــــــــک آه جایگـــــــاه خـــــــاص مغـــــــز جـــــــان تســـــــت آه اگــــــر از جــــــای خــــــاص آیــــــد پدیــــــد

هرچـــــــــه آنجـــــــــا آن نباشـــــــــد آن بـــــــــری بـــــــودبـــــــردن آن بـــــــر تـــــــو کـــــــی زیبـــــــا

ــــــــت ــــــــیار هس ــــــــان بس ــــــــت روحانی طاعـــــن آنجـــــا نشـــــان بدهـــــد کســـــی زانکـــــه ای

ــــــی ــــــگاه م ــــــا پیش ــــــر ت ــــــوی جگ ــــــرد ب بــــــت ــــــان تس ــــــس نافرم ــــــت نف ــــــر جان قش مـــــــرد را حـــــــاىل خـــــــالص آیـــــــد پدیـــــــد

حکایت

زندان فرستادن زلیخا یوسف راـــــت ـــــزاز داش ـــــمت و اع ـــــا حش چـــــون زلیخــــــــدمش ــــــــان این ــــــــت بنش ــــــــاغالمی گف ب بـــــــرتن یوســـــــف چنـــــــان بـــــــازو گشـــــــای

آمـــــــد بســـــــی کـــــــارش نـــــــدادآن غـــــــالم پوســــــــــتینی دیــــــــــد مــــــــــرد نیکبخــــــــــت

زد اســــــتوار مــــــرد هــــــر چــــــوبی کــــــه مــــــیـــــــگ بشـــــــنودی ز دور چـــــــون زلیخـــــــا بان مــــــرد گفــــــت ای یوســــــف خورشــــــید فــــــرــــیچ ــــوب ه ــــم چ ــــو زخ ــــر ت ــــد ب ــــون نبین چـــــــــای دار ـــــــــن دوش و دل برج ـــــــــه ک برهن گرچــــــه زیــــــن ضــــــربت زیــــــانی باشــــــدتـــــــه کـــــــرد یوســـــــف آن زمـــــــان تـــــــن برهن مــــــرد حــــــاىل کــــــرد دســــــت خــــــود بلنــــــدــــــاره آه ــــــن ب ــــــنید ای ــــــا زو ش ــــــون زلیخ چ پـــــــیش از ایـــــــن آن آههـــــــا نـــــــاچیز بـــــــود گـــــر بـــــود در مـــــاتمی صـــــد نوحـــــه گـــــر ور بـــــــــود در حلقـــــــــۀ صـــــــــد غـــــــــم زده تـــــــا نگـــــــردی مـــــــرد صـــــــاحب درد تـــــــو هرکــــــــه در دل عشــــــــق دارد ســــــــوز هــــــــم

ـــــدان بـــــاز داشـــــت رفـــــت و یوســـــف را بزنــــــش ــــــزن پنجــــــاه چــــــوب محکم ــــــس ب پـــــــنوم از دور جـــــــای ـــــــش بش ـــــــدم آه کاین

ـــــــف ـــــــدادروی یوس ـــــــارش ن ـــــــد دل ب دی دســــــت را بــــــر پوســــــتني بگشــــــاد ســــــخت

ـــــــــی ـــــــــۀ م ـــــــــرد یوســـــــــف زار زار نال ک گفتـــــی آخـــــر ســـــخت تـــــر زن ای صـــــبور گـــــــر زلیخـــــــا بـــــــر تـــــــو انـــــــدازد نظـــــــر

ـــــی ـــــیچ ب ـــــیچ پ ـــــرا در پ ـــــدازد م ـــــک ان ش بعــــــــد از آن چــــــــوب قــــــــوی را پایــــــــدار چــــــون تــــــو را بینــــــد نشــــــانی باشــــــدت غلغلـــــــــی افتـــــــــاد در هفـــــــــت آســـــــــمانــــخت چــــوبی زد کــــه در خــــاکش فکنــــ دس گفــــــت بــــــس کــــــاین آه بــــــود از جایگــــــاهـــــــود ـــــــز ب ـــــــانی تی ـــــــاری ز ج ـــــــن ب آه ایــــــــــــر ــــــــــــد اث ــــــــــــاحب درد را باش آه ص حلقـــــــــه را باشـــــــــد نگـــــــــني مـــــــــاتم زده در صـــــــف مـــــــردان نباشـــــــی مـــــــرد تـــــــوـــــــرار و روز هـــــــم ـــــــد ق شـــــــب کجـــــــا یاب

حکایتـــــود ـــــت ب ـــــی چس ـــــی غالم ـــــه رازنگ خواج جملــــــــــۀ شــــــــــب آن غــــــــــالم پاکبــــــــــاز خواجــــــه گفــــــتش ای غــــــالم کــــــار کــــــن

کـــــنم بـــــا تـــــو نمـــــاز تـــــا وضـــــو ســـــازم

دســـــت پـــــاک از کـــــار دنیـــــا شســـــت زود کــــــردی نمــــــاز تــــــا بوقــــــت صــــــبح مــــــی

شــــــب چــــــو برخیــــــزی مــــــرا بیــــــدار کــــــنـــــــــــالم او را جـــــــــــواب ـــــــــــازآن غ ی داد ب

ــــــت ــــــه درد ره بخاس ــــــس را ک ــــــت آنک گفــــــــــداریئی ــــــــــرا دردیســــــــــتی بی گــــــــــر ت چـــــون کســــــی بایـــــد کــــــه بیـــــدارت کنــــــدــــت ــــن درد نیس ــــرت و ای ــــن حس ــــرا ای ــــر ک هــــا هــــم سرشــــت ــــن درد دل ب ــــا ای هــــر کــــه ب

ــــــود رواســــــت ــــــدار کــــــن نب هــــــیچش ار بی روز و شــــــــــب در کــــــــــاریئی بیکــــــــــاریئی دیگــــــری بایــــــد کــــــه هــــــم کــــــارت کنــــــدـــت ـــرد نیس ـــس م ـــه آنک ـــرقش ک ـــر ف ـــاک ب خ محـــــو شـــــد هـــــم دوزخ او را هـــــم بهشـــــت

حکایت بــــــوعلی طوســــــی کــــــه پــــــري عهــــــد بــــــودـــــــید ـــــــز رس ـــــــاز و ع ـــــــا بن ـــــــه او آنج آنکـــــــــــل دوزخ زار زار ـــــــــــردا اه ـــــــــــت ف گف

ــــــــت و ذوق وصــــــــال کــــــــز خوشــــــــی جنــــــان ــــــد آن زم ــــــه گوین ــــــت جمل ــــــل جن اه زانکـــــــه مـــــــا را در بهشـــــــت بـــــــا کمـــــــال چــــــون جمــــــال او بمــــــا نزدیــــــک شــــــد در فــــــــــــروغ آن جمــــــــــــال جانفشــــــــــــانــــت حــــال خــــویش ــــد اهــــل جن چــــون بگوینــــــان ــــــردوس جن ــــــارغ ز ف ــــــما ف ــــــای ش کـــــیم ـــــای ناخوش ـــــحاب ج ـــــا کاص ـــــه م زانک روی چــــــــون بنمــــــــود مــــــــا را آشــــــــکار

گــــــه کــــــه ماافتــــــاده ایــــــم چــــــون شــــــدیم آ ت دل ناشــــــــــــادماز آتــــــــــــش حســــــــــــر

هرکجــــــــا کــــــــاین آتــــــــش آمــــــــد کــــــــارگر هـــــر کـــــرا شـــــد در رهـــــش حســـــرت پدیـــــد حســــــــــرت و آه و جراحــــــــــت بایــــــــــدت گردرایمنــــــــزل تــــــــو مجــــــــروح آمــــــــدیــــــزن ــــــالم م ــــــو مجروحــــــی دم از ع گــــــر ت

ســــــــالک وادی جــــــــد و جهــــــــد بــــــــود ــــــید ــــــز رس ــــــیچکس هرگ ــــــدانم ه ــــــی ن مـــــــــکار ـــــــــت را برپســـــــــند آش ـــــــــل جن اهـــال ـــت ح ـــود چیس ـــا خ ـــد ت ـــود گوئی ـــال خ ح

خــــــود شــــــد از میــــــان خوشــــــی فــــــردوس روی بنمــــــــــــود آفتــــــــــــاب آن جمــــــــــــال هشـــــت خلـــــد از شـــــرم آن تاریـــــک شـــــد خلـــــد را نـــــی نـــــام مانـــــد ونـــــی نشـــــان اهـــــــل دوزخ در جــــــــواب آینـــــــد پــــــــیشــــــــان ــــــــد آنچنانســــــــت آنچن هرچــــــــه گفتیــــــــرق غــــــــرق آتشــــــــیم ــــــــا ف ــــــــدم ت از قـــــــــــار ـــــــــــدگی از روی ی حســـــــــــرت وامان

ـــــــاده ـــــــی جـــــــدا افت ـــــــان روئ ـــــــم وز چن ایــــــــــا ــــــــــاد م ــــــــــربد از ی ــــــــــش دوزخ ب آت

وزخ کجـــــــــا مانـــــــــد اثـــــــــرز آتـــــــــش دـــــــد ـــــــريت پدی ـــــــد کـــــــرد او غ کـــــــی توان در جراحـــــــــت ذوق و راحـــــــــت بایـــــــــدت محـــــــــــــرم خلوتگـــــــــــــه روح آمـــــــــــــدی داغ مــــــــی نــــــــه وز جراحــــــــت دم مــــــــزن

حکایتــــــت ــــــی درخواس ــــــازاز بن ــــــر نی ــــــردی پ م

ـــــــــداد او را در آن خواجـــــــــه دســـــــــتوری ن روی نــــه بــــر ریــــگ گــــرم و خــــاک کــــوی

بینــــــی جراحــــــت روح را چــــــون تــــــو مــــــی جایگـــــــــاه یـــــــــنتــــــــا نیـــــــــاری داغ دل ا

ـــــــــــــــــدان درد داغ دل آور کـــــــــــــــــه در می

تــــــــا گــــــــذارد بــــــــر مصــــــــالیش نمــــــــاز ـــگ و خـــاک ـــت ری ـــان گف ـــن زم گرمســـت ای

زانکــــــه هــــــر مجــــــروح را داغســــــت رویــــــــــــروح را ــــــــــــود مج ــــــــــــوتر ب داغ نیک

کـــــردن بســـــوی تـــــو نگـــــاه کـــــی تـــــوانـــــــــــرد ـــــــــــند م ـــــــــــل دل از داغ بشناس اه

مقاله ثامن و ثلثون

سؤال مرغی دیگر راهدیگــــــــری گفــــــــتش کــــــــه ای دانــــــــای

نمایــــــد ایــــــن طریــــــق پــــــر سیاســــــت مــــــی گفــــــت مــــــا را هفــــــت وادی در رهســــــت بــــــاز نایــــــد در جهــــــان زیــــــن راه کــــــســــــن راه دور ــــــس زی ــــــاز ک ــــــد ب چــــــون نیامـــــر ـــــر بس ـــــم س ـــــه گ ـــــدند آنجایگ ـــــون ش چ

دیــــــدۀ مــــــا شــــــد در ایــــــن وادی ســــــیاه ـــــــق ـــــــن راه ای رفی ـــــــد فرسنگســـــــت ای چنــــت ــــه اس ــــت وادی درگ ــــتی هف ــــون گذش چگــــــــاه کــــــــس نیســــــــت از فرســــــــنگ آن آ

ـــــــون ـــــــبور چ ـــــــی ای ناص ـــــــدت آگه دهن کــــــی خــــــرب بـــــــازت دهنــــــد ای بیخـــــــرب

بیان هفت وادی سلوک هســــــــــت وادی طلــــــــــب آغــــــــــاز کــــــــــارـــــــــــس ســـــــــــیم وادی از آن معرفـــــــــــت پــــــــاک ــــــــد پ ــــــــنجم وادی توحی هســــــــت پ هفتمـــــــــني وادی فقـــــــــر اســـــــــت و فنـــــــــاـــــــرددت ـــــــم گ ـــــــی روش گ ـــــــش افت ذر کش

کنــــار وادی عشــــق اســــت از ایــــن پــــس بــــی ـــــــفت ـــــــتغنا ص ـــــــارم وادی اس ـــــــت چ هس

وادی حـــــــريت صـــــــعبناکپـــــــس ششـــــــم بعــــــــد از ایــــــــن وادی روش نبــــــــود تــــــــراـــــرددت ـــــزم گ ـــــره قل ـــــک قط ـــــود ی ـــــر ب گ

بیان وادی اول که طلب باشد چـــــــون فـــــــرود آئـــــــی بـــــــوادی طلـــــــب صــــــد بــــــال در هــــــر نفــــــس اینجــــــا بــــــود جــــــد و جهــــــد اینجــــــات بایــــــد ســــــالها مــــــــــال اینجــــــــــا بایــــــــــدت انــــــــــداخنتــــــــــد آمــــــــــدن ــــــــــت بای ــــــــــان خون در میــــــد هــــــیچ معلومــــــت بدســــــت چــــــون نمان

ل تــــــو پــــــاک گــــــردد از صــــــفاتچــــــون د چــــــون شــــــود آن نــــــور بــــــر دل آشــــــکار گـــــــــر شـــــــــود در راه او آتـــــــــش پدیـــــــــد خــــــــــویش را از شــــــــــوق او دیوانــــــــــه وارــــــب گــــــردد ز مشــــــتاقی خــــــویش ســــــر طلــــــود ــــــاده چــــــون نوشــــــش ب جرعــــــۀ زان بـــــــب ـــــــک ل ـــــــد خش ـــــــا بمان ـــــــه دری غرق ز آرزوی آنکــــــــــــه ســــــــــــر بشناســــــــــــد اوـــــدش ـــــیش آی ـــــم پ ـــــر به ـــــان گ ـــــر و ایم کف

چــــه دیــــن چــــون درش بگشــــاد چــــه کفــــر و

پیشــــــت آیــــــد هــــــر زمــــــانی صــــــد تعــــــب ــــــوطی ــــــودط ــــــا ب ــــــس اینج ــــــردون مگ گ

ـــــــب گـــــــردد حالهـــــــا زانکـــــــه اینجـــــــا قل ملـــــــــک اینجـــــــــا بایـــــــــدت در بـــــــــاخنت وز همــــــــــه بريونــــــــــت بایــــــــــد آمــــــــــدن

ـــــرد ـــــاک ک ـــــد پ ـــــتدل ببای ـــــه هس از هرچــــــــور ذات ــــــــافنت گــــــــريد ز حضــــــــرت ن تــــــزار ــــــردد ه ــــــب گ ــــــک طل ــــــو ی در دل تـــــــد ـــــــاخوش پدی ـــــــود صـــــــد وادی ن ور ش

ــــــــش زنــــــــ ــــــــر ســــــــر آت ــــــــه وارب د پروان خواهـــــد از ســـــاقی خـــــویش جرعـــــۀ مـــــی

هــــــر دو عـــــــالم کــــــل فراموشـــــــش بـــــــودـــــی ـــــان م ـــــر جان ـــــب س ـــــان طل ـــــد از ج کن

ز اژدهـــــــــــای جانســـــــــــتان نهراســـــــــــد او در پــــــــــــذیرد تــــــــــــا دری بگشــــــــــــایدشـــــــن ـــــــوئی در آن و ای ـــــــود زانس زانکـــــــه نب

حکایت عمــــــــر و بوعثمــــــــان مکــــــــی در حــــــــرم

دمیــد ایــن جــان پــاک گفــت چــون حــق مــیـــــل مال ـــــا خی ـــــک ســـــر بســـــرخواســـــت ت ی

گفـــــــــــــت ای روحانیـــــــــــــان آســـــــــــــمانــــــاک ــــــر روی خ ــــــه ب ــــــد آنهم ــــــر نهادن ســـــس ـــــن نف ـــــت ای ـــــد و گف ـــــیس آم ـــــاز ابل بــــــــرا ــــــــن م ــــــــر از ت ــــــــد س ــــــــر بیندازن گ مــــن همــــی دانــــم کــــه آدم خــــاک نیســــتـــــر زمـــــني ـــــیس را ســـــر ب ـــــون نبـــــود ابل چـــــــوس راه ـــــــت ای جاس ـــــــاىل گف حـــــــق تعـــــان ـــــادم نه ـــــه بنه ـــــدی ک ـــــنج چـــــون دی گ زانکــــــه انــــــدر خفیــــــه پنهــــــان از ســــــپاه

کی در چشــــــم آنکــــــس کــــــان نهــــــدبیشـــــــــــــدی آشـــــــکار ـــــــنج دی ـــــــرد گنجـــــــی گ م ور نــــــــربم ســــــــر ز تــــــــن ایــــــــن دم تــــــــرا

ــــــارب ــــــت ی ــــــده راگف ــــــن بن ــــــل ده ای مه حــــــق تعــــــاىل گفــــــت مهلــــــت دادمــــــت نـــــــام تـــــــو کـــــــذاب خـــــــواهم زد رقـــــــم بعــــد از آن ابلــــیس گفــــت ایــــن گــــنج پــــاک لعنـــــــــت آن تســـــــــت رحمـــــــــت آن تـــــــــوـــت ـــاک نیس ـــمت ب ـــت قس ـــن اس ـــرا لع ـــر م گ

طلــــــب چــــــون بدیــــــدم خلــــــق را رحمــــــتـــــت ـــــده نیس ـــــت بن ـــــو رحم ـــــی را همچ لعنت ایــــــن چنــــــني بایــــــد طلــــــب گــــــر طــــــالبی

ــــــو او را روز و شــــــب گــــــر نمــــــی ــــــابی ت ی

آوریــــــــد ایــــــــن گــــــــنج نامــــــــه در قلــــــــم در تــــــن آدم کــــــه آبــــــی بــــــود و خــــــاکــــــر ــــــی اث ــــــد از جــــــان ن ــــــی خــــــرب یابن نــــــان ــــــن زم ــــــد ای ــــــجده آری ــــــیش آدم س پـــــاک ـــــر پ ـــــد آنس ـــــن بدی ـــــک ت ـــــرم ی الج ســــــجدۀ از مــــــن نــــــه بینــــــد هــــــیچکس

غـــم چـــون هســـت ایـــن گـــردن مـــرا نیســـت ســــر نهــــم تــــا ســــر بــــه بیــــنم بــــاک نیســــتـــــدر کمـــــني ـــــود ان ـــــد او زانکـــــه ب ســـــر بدی تــــــــو بســــــــر دزدیــــــــدۀ ایــــــــن جایگــــــــاهــــــــان ــــــــوئی درجه ــــــــا وانگ ــــــــمت ت بکش هــــــر کجــــــا گنجــــــی کــــــه بنهــــــد پادشــــــاهـــــد ـــــان نه ـــــش در ج ـــــا خط ـــــد او را ت بکشـــــــار ـــــــرد اختی ـــــــدت ک ـــــــدن بای ـــــــر بری س ایــــــن ســــــخن باشــــــد همــــــه عــــــالم تــــــرا

ـــــــن ز ـــــــده را چـــــــارۀ کـــــــن ای کـــــــار افکن طـــــــوق بـــــــر گـــــــردن ســـــــپس بنهادمـــــــتــــــــتهم ــــــــت م ــــــــا قیام ــــــــانی ت ــــــــی بم مـــاک ـــت چـــه ب ـــرا شـــد روشـــن از لعن چـــون مـــــــــو ـــــــــمت آن ت ـــــــــت قس ـــــــــده آن تس بنـــــاک نیســـــت زهـــــر هـــــم باشـــــد همـــــه تریـــــــــی ادب ـــــــــت برداشـــــــــتم مـــــــــن ب لعنت بنــــــدۀ لعنــــــت مــــــنم کافکنــــــده نیســــــت تــــــــو نــــــــۀ طالــــــــب بــــــــدعوی غــــــــالبیـــــب نیســـــت او گـــــم هســـــت نقصـــــان در طل

حکایتـــــــ ت مـــــــردن بـــــــود شـــــــبلی بیقـــــــراروق

ــــــود ــــــته ب ــــــار حــــــريت بس ــــــان زن ــــــر می بــــــرت او ــــــر خاکس ــــــک ب ــــــدی اش ــــــه بران گ ســــائلی گفــــتش چنــــني وقتــــی کــــه هســــت

ســــوزم چــــه ســــازم چــــون کــــنم گفــــت مــــی جـــان مـــن کـــز هـــر دوعـــالم چشـــم دوخـــت

ـــــــــار ـــــــــر انتظ ـــــــــیده دىل پ ـــــــــم پوش چشـــــــود ـــــــته ب ـــــــرتی بنشس ـــــــر خاکس ـــــــر س ب گــــــاه خاکســــــرت فشــــــاندی بــــــر ســــــر اوـــــــار بســـــــت ـــــــدۀ کـــــــس را کـــــــه او زن دی

گـــــدازم چـــــون کـــــنم زغـــــريت مـــــی چـــــونـــــوخت ـــــیس س ـــــريت ابل ـــــان از غ ـــــن زم ای

چـــــون خطـــــاب لعنتـــــی او راســـــت بـــــســـــــر ـــــــه جگ ـــــــنه و تفت ـــــــبلی تش ـــــــد ش مان گــــــر تفــــــاوت باشــــــدت از دســــــت شــــــاه

وز ســـــنگ خـــــوار گـــــر عزیـــــز از گـــــوهری ســـنگ و گـــوهر را نـــه دشـــمن شـــو نـــه دوســـتـــــت ـــــوق مس ـــــد معش ـــــرا ســـــنگی زن ـــــر ت گ مــــــــرد بایــــــــد کــــــــز طلــــــــب وز انتظــــــــار نـــــــی زمـــــــانی از طلـــــــب ســـــــاکن شـــــــودـــــــانی از طلـــــــب ـــــــرو اســـــــتد زم ـــــــر ف گ

ــــــس ــــــم بک ــــــد افسوس ــــــن اضــــــافت آم ایـــــــر ـــــــز دگ ـــــــد چی ـــــــس ده ـــــــدیگر ک او بــــــرد راه ــــــو م ــــــۀ ت ــــــوهر ن ــــــا گ ــــــنگ ب س پـــــــس نـــــــدارد شـــــــاه اینجـــــــا هیچکـــــــار آن نظـــر کـــن تـــو کـــه ایـــن از دســـت اوســـتــــــت ــــــر آری بدس ــــــريی گه ــــــه از غ ــــــه ک بـــــار هـــــر زمـــــان صـــــد جـــــان کنـــــد در ره نث

ممکــــــن شــــــودنــــــی دمــــــی آســــــودنش مرتــــــــدی باشــــــــد درایــــــــن ره بــــــــی ادب

حکایت دیـــــــــد مجنـــــــــون را عزیـــــــــز دردنـــــــــاک

ــــی ــــون چــــه م ــــت ای مجن ــــن گف جــــوئی ازیــــــابی ز خــــــاک ــــــی را کجــــــا ی ــــــت لیل گفـــت ـــه هس ـــا ک ـــر ج ـــویمش ه ـــن میج ـــت م گف

در میـــــان رهگـــــذر مـــــی بیخـــــت خـــــاک گفـــــــت لیلـــــــی را همـــــــی پـــــــویم چنـــــــني کـــــی بـــــود در خــــــاک شـــــارع در پــــــاک

ـــــو کـــــه جـــــائی آرمـــــش ناگـــــه ب دســـــتب

حکایت یوســـــــــف همـــــــــدان امـــــــــام روزگـــــــــارــــــاال و پســــــت ــــــدانی کــــــه از ب گفــــــت چنــــــت هــــــر یــــــک ذره یعقــــــوبی دگــــــر هس درد بایـــــــــــــــــــد در ره او و انتظـــــــــــــــــــارــــــاز ــــــابی کــــــار ب ــــــن هــــــر دو نی گــــــر دریـــــــــرد را ـــــــــد م ـــــــــب صـــــــــربی ببای در طل صــــــرب کــــــن گــــــر خــــــواهی وگرنــــــه بســــــی همچـــــو آن طفلـــــی کـــــه باشـــــد در شـــــکم گــــــــر نــــــــۀ ای خفتــــــــه اهــــــــل تهنیــــــــت

شــــــادیئی از وصــــــل یــــــارگــــــر نــــــداری ـــــــو گـــــــر نمـــــــی ـــــــار ت ـــــــی جمـــــــال ی بینــــــی ــــــر نم ــــــرم دار گ ــــــن ش ــــــب ک داری طل

صــــــاحب اســــــرار جهــــــان بینــــــای کــــــار ــــت ــــر چــــه هس ــــرد در ه ــــی بنگ ــــده در م دی یوســـــــفی گـــــــم کـــــــرده را پرســـــــد خـــــــربـــــــار ـــــــد روزگ ـــــــر دو برآی ـــــــن ه ـــــــا دری تـــــاز ســـــر مکـــــش زنهـــــار از ایـــــن اســـــرار بــــــل درد را ــــــد اه ــــــی باش ــــــود ک صــــــرب خ

ـــــــابی ـــــــائی راه ی ـــــــه ج ـــــــو ک ـــــــی ب از کســــم ــــود به ــــا خ ــــني ب ــــون نش ــــان در خ همچنــــــت ــــــداری تعزی ــــــود را ن ــــــرا خ ــــــس چ پ خیـــــــز بـــــــاری مـــــــاتم هجـــــــران بـــــــدار

ـــــی ـــــز و منشـــــني م ـــــو خی ـــــرار ت طلـــــب اســــی ــــی ب ــــد باش ــــا چن ــــران ت ــــار چــــون خ فس

حکایتـــــوه چـــــني ـــــدر ک ـــــردی ان ـــــته م ســـــنگ گش

ریخـــــت اشـــــکش زار زار بـــــر زمـــــني مـــــیــــغ ــــت می ــــر در دس ــــه گ ــــنگی ک ــــان س آن چن

ــــــرد ــــــم آن م ــــــت عل ــــــاک راســــــتگوهس پـــــــــان ـــــــــه بیهمت ـــــــــم از غص ـــــــــه عل زانک

ـــــی ـــــني اشـــــک م ـــــر زم ـــــد چشـــــمش ب باریــــی ــــنگ م ــــکار س ــــرد آش ــــک آن م ــــد اش ش

او فتــــــــــــادی زان بباریــــــــــــدی دریــــــــــــغ گـــــر بـــــه چـــــني بایـــــد شـــــدن آنـــــرا بجـــــوــــــان ســــــنگ شــــــد وز دســــــت کــــــافر نعمت

ـــــرای ـــــت س ـــــن محن ـــــت ای ـــــه تاریکیس جملــــــن ــــــت در ای ــــــک جــــــای رهــــــرب جان تاری

ــــــر ــــــا و س ــــــی پ ــــــاریکی ب ــــــن ت ــــــو دری ت گـــــر تـــــو بـــــرگريی ازیـــــن جـــــوهر بســـــیــــــــــیچکس ــــــــــابی جــــــــــوهرت ای ه ور نیــــــرا ــــــن جــــــوهر ت ــــــود ای ــــــود ور نب گــــــر بــــت ــــان کمس ــــان در ج ــــان و آن جه ــــن جه ای چـــــون بـــــرون رفتـــــی ازیـــــن کـــــم در کمـــــی چـــــون رســـــی آنجـــــا بجـــــای خـــــاص بـــــاز ور دریـــــــــن ره بـــــــــاز مـــــــــانی وای تـــــــــو شـــــب مخســـــب و روز هـــــم چیـــــزی مخـــــور

طلـــــب تـــــو تـــــا طلـــــب کـــــم گـــــرددت مـــــی

راغـــــــی رهنمـــــــایعلـــــــم در وی چـــــــون چ جـــــــوهر علمســـــــت و علمـــــــت جـــــــانفزایـــــــرب ـــــــی راه ـــــــدۀ ب چـــــــون ســـــــکندر مانــــــی ــــــر کس ــــــیمان ت ــــــابی پش ــــــویش را ی خ هــــم پشــــیمان تــــر تــــو خــــواهی بــــود و بــــســــــرا ــــــر ت ــــــیمان ت ــــــابم پش ــــــان ی ــــــر زم هــــان کمســــت ــــن پنه ــــن زجــــان و جــــان ز ت ت هســـــــت آنجـــــــا جـــــــای خـــــــاص آدمـــــــی پـــــی بـــــری در هـــــر نفـــــس صـــــد گونـــــه راز گــــم شــــوی در نوحــــه ســــر تــــا پــــای تــــوـــــر ـــــد مگ ـــــد آی ـــــو پدی ـــــب در ت ـــــاین طل ک خـــــورد روز و خـــــواب شـــــب کـــــم گـــــرددت

حکایت شـــــــیخ مهنـــــــه بـــــــود در قبضـــــــی عظـــــــیمـــــــــــــتائی را ز دور ـــــــــــــري روس ـــــــــــــد پ دی شــــــیخ ســــــوی او شــــــد و کــــــردش ســــــالمــــــعید ــــــت ای بوس ــــــنید گف ــــــري چــــــون بش پ گـــــر کننـــــد ایـــــن جملـــــه پـــــر ارزن تمـــــامـــــــد آشـــــــکار ـــــــود مرغـــــــی کـــــــه چین ور بـــــــان ـــــــدینی زم ـــــــه چن ـــــــد آنک ـــــــر ز بع گ

ــــــــوزاز ــــــــان هن ــــــــد ج ــــــــوئی نیاب درش ب بایـــــــد بســـــــی طالبـــــــان را صـــــــرب مـــــــی

ـــــــد ـــــــد پدی ـــــــدرون نای ـــــــب در ان ـــــــا طل ت از درونـــــــــی گـــــــــر طلـــــــــب بـــــــــريون رود هــــــر کــــــرا نبــــــود طلــــــب مــــــردار اوســــــت گـــــــر بدســـــــت آیـــــــد تـــــــرا گـــــــنج گهـــــــر آنکـــــــه از گـــــــنج و گهـــــــر خرســـــــند شـــــــد وانکــــــــه او در ره بچیــــــــزی مانــــــــد بــــــــاز چـــــون تنـــــگ مغـــــز آمـــــدی بیـــــدل شـــــدی

ســــت نیــــزنــــی مشــــو آخــــر بیــــک هــــی م

شــــد بــــه صــــحرا دیــــده پرخــــون دل دو نــــیم ـــــی ـــــاو م ـــــی گ ـــــد و ازو م ـــــور ران ـــــت ن تاف

شـــــرح دادش حـــــال قـــــبض خـــــود تمـــــامـــــــد ـــــــرش مجی ـــــــا ع ـــــــرش ت ـــــــرود ف از ف نـــــی بیـــــک کـــــرت بصـــــد کـــــرت مـــــدام دانـــــــــه ارزن پـــــــــس از ســـــــــاىل هـــــــــزارـــــــد بـــــــاره بـــــــرپد از جهـــــــان ـــــــرغ ص مـــــــــــوز ـــــــــــد آن هن ـــــــــــعید از دور باش بوس طالــــــــب صــــــــابر نیفتــــــــد هــــــــر کســــــــی

ــــــامشــــــک در ن ــــــدف ــــــد پدی ه ز خــــــون نای گــــــردون بــــــود در خــــــون رود گــــــر همــــــه

ــــــت ــــــوار اوس ــــــورت دی ــــــود ص ــــــده نب زنــــــر ــــــب بایــــــد کــــــه باشــــــی گــــــرم ت در طل هـــــم بـــــدان گـــــنج و گهـــــر در بنـــــد شـــــد شـــــد بـــــتش آن چیـــــز گـــــو بـــــا بـــــت بســـــازــــــل شــــــدی کــــــز شــــــرابی مســــــت والیعق

ــــی مــــی ــــب چــــون ب ــــز طل ــــت هســــت نی نهای

حکایتــــی ــــود م ــــبی محم ــــک ش ــــا ســــپاهی ــــد ب ش

جــــای کــــوهی خــــاک بــــیشکــــرده بــــر هــــر راهخـــــاک بیـــــزی دیـــــد ســـــر بـــــر خـــــاک

شـــــاه چـــــون آن دیـــــد بـــــازو بنـــــد خـــــویش

ـــــــــد ـــــــــاک او فکن ـــــــــوه خ ـــــــــان ک در می چــــــون دگــــــر شــــــب بــــــاز آمــــــد شــــــهریار گفــــــــت آخــــــــر آنچــــــــه دوش آن یــــــــافتی همچنــــان ایــــن خــــاک مــــی بیــــزی تــــو بــــازــــــافتم ــــــن ی ــــــت آن زی ــــــزش گف ــــــاک بی خ چـــــون از ایـــــن دردولـــــتم گشـــــت آشـــــکار مـــــــرد ایـــــــن در بـــــــاش تـــــــا بگشـــــــایدت بســـــتۀ جـــــز چشـــــم تـــــو پیوســـــته نیســـــت

پـــــس برانـــــد آنگـــــاه چـــــون بـــــادی ســـــمندــــــــار ــــــــغول ک ــــــــان مش ــــــــد او را همچن دی ده خـــــــــراج عـــــــــالم آســـــــــان یـــــــــافتی

نیــــــاز پادشــــــاهی کــــــن کــــــه گشــــــتی بــــــی آنچنـــــــان گنجـــــــی نهـــــــان زیـــــــن یـــــــافتمــــــدارم مــــــرا اینســــــت کــــــار تــــــا کــــــه جانـــــــــدت ـــــــــا بنمای ـــــــــاب از راه ت ســـــــــر مت رو طلـــب کـــن زانکـــه ایـــن در بســـته نیســـت

حکایت گفـــــت در پـــــیش خـــــدای بیخـــــودی مـــــی

رابعــــــــه آنجــــــــا مگــــــــر بنشســــــــته بــــــــود

ــــــای ــــــن گش ــــــر م ــــــر دری ب ــــــدا آخ کایخــــود ــــن در بســــته ب ــــل کــــی ای گفــــت ای غاف

وادی عشق بعــــــــد از آن وادی عشــــــــق آیــــــــد پدیــــــــد کــــــس در ایــــــن وادی بجــــــز آتــــــش مبــــــادـــــود ـــــش ب عاشـــــق آن باشـــــد کـــــه چـــــون آت عاقبـــــــت انـــــــدیش نبـــــــود یـــــــک زمـــــــان

ـــــــی کـــــــافری دار ـــــــنلحظـــــــۀ ن ـــــــه دی د ن نیـــــــک و بـــــــد در راه او یکســـــــان بـــــــود ای مبـــــاحی ایـــــن ســـــخن آن تـــــو نیســـــت هــــــر چــــــه دارد پــــــاک در بــــــازد بنقــــــدـــــــود ـــــــران را وعـــــــده بـــــــا فـــــــردا ب دیگــــــــــارگی ــــــــــد را یکب ــــــــــوزد نق ــــــــــا نس ت تــــــا کــــــه جــــــوهر در وجــــــود او نســــــوخت مـــــاهی از دریـــــا چـــــو بـــــر صـــــحرا فتـــــدـــــت ـــــتاد نیس ـــــق اس ـــــودای عش ـــــل در س عقـــــل دود ـــــت و عق ـــــش اس ـــــا آت ـــــق اینج عش

ـــــــد پیوســـــــته در ســـــــوز و گـــــــداز مـــــــی طپــــــت ــــــند راس ــــــدۀ بخش ــــــت دی ــــــر ز غیب گــــق ــــتی عش ــــرگ از هس ــــک ب ــــر ی ــــت ه هســــــاز شــــــد ــــــی ب ــــــرا آن چشــــــم غیب گــــــر تـــــــــر ـــــــــل بگشـــــــــائی نظ ور بچشـــــــــم عق مـــــــرد کــــــــار افتــــــــاده بایــــــــد عشــــــــق را تـــــــو نـــــــه کـــــــار افتـــــــادۀ نـــــــه عاشـــــــقی

ـــــید ـــــی کانجـــــا رس ـــــش شـــــد کس ـــــرق آت غ عیشــــش خــــوش مبــــاد وانکــــه آتــــش نیســــت

ــــــــود ــــــــرکش ب ــــــــوزنده و س ــــــــرم رو س گــــــان ــــــرق جه ــــــش چــــــو آن ب غــــــرق در آت ذرۀ نـــــــی شـــــــک شناســـــــد نـــــــی یقـــــــنيـــود ـــه آن ب ـــن ن ـــه ای ـــد ن ـــق آم ـــو عش ـــود چ خـــــت ـــــو نیس ـــــان ت ـــــن ذوق در ج ـــــدی ای مرت

نــــــازد بنقــــــد وز وصــــــال دوســــــت مــــــیـــــــود ـــــــیکن او را نقـــــــد هـــــــم اینجـــــــا ب لــــــــوان رســــــــت از غمخــــــــوارگی کــــــــی ت در مفــــــــرح کــــــــی توانــــــــد دل فروخــــــــت

طپـــــد تـــــا بـــــو کـــــه در دریـــــا فتـــــد یمـــــ عشـــــــق کـــــــار عقـــــــل مـــــــادرزاد نیســـــــتــــــزد عقــــــل زود ــــــد گری ــــــون آم ــــــق چ عش تـــــا بـــــه جـــــای خـــــود رســـــد ناگـــــاه بـــــاز اصــــل عشــــق آنجــــا بــــه بینــــی کــــز کجاســــت ســـــــر بـــــــراه افکنـــــــده ازمســـــــتی عشـــــــق

ـــــــو ذ ـــــــا ت ـــــــراز شـــــــدب ـــــــان هم رات جه عشــــــق را هرگــــــز نــــــه بینــــــی پــــــا و ســــــر مــــــــــــــردم آزاده بایــــــــــــــد عشــــــــــــــق را

الیقــــــــیمـــــــردۀ تـــــــو عشـــــــق را کـــــــی

ــــــار ــــــرد ک ــــــن ره م ــــــد در ای ــــــده دل بای زن

ـــــار ـــــس صـــــد جـــــان نث ـــــد در هـــــر نف تاکن

حکایت خواجــــــــــــۀ از خانمــــــــــــان آواره شــــــــــــدـــــــــودائی او ـــــــــق س ـــــــــرط عش شـــــــــد ز ف هرچــــــــه او را بــــــــود اســــــــباب و ضــــــــیاعـــــش شـــــد ـــــزی و دروی ـــــدش چی چـــــون نمان

دادنـــــــد نـــــــان او را تمـــــــام گرچـــــــه مـــــــیـــــانش مـــــی ـــــدانی کـــــه ن رســـــید زانکـــــه چن

دائمــــــــــا بنشســــــــــته بــــــــــودی گرســــــــــنه ســـــــائلی گفـــــــتش کـــــــه ای آشـــــــفته کـــــــارـــــاع گفـــــت آن باشـــــد کـــــه صـــــد عـــــالم مت تــــــــا چنــــــــني کــــــــاری نیفتــــــــد مــــــــرد را

ــــــــد ــــــــاره ش ــــــــودکی بیچ ــــــــاعی ک وز فق گشــــــــــــت پرغوغــــــــــــای رســــــــــــوائی او داد از دســـــــــت و خریـــــــــد از وی فقـــــــــاع عشـــــق آن بیـــــدل یکـــــی صـــــد بـــــیش شـــــد گرســــــنه بــــــودی و ســــــري از جــــــان مــــــدام

ــــــی ــــــه م ــــــی جمل ــــــاعی م ــــــد داد و فق خریـــــه ـــــاعی صـــــد تن ـــــک دم فق ـــــا خـــــورد ی ت

ـــــــود ســـــــر آن کـــــــن آشـــــــکار عشـــــــق چبــــــاع ــــــک فق ــــــرای ی ــــــی ب ــــــه بفروش جملـــــــــــق را و درد را ـــــــــــد عش ـــــــــــه دان او چ

حکایتــــــی ــــــون را هم ــــــه مجن ــــــی جمل ــــــل لیل اهــــــانی در آن صــــــحرا نشســــــت داشــــــت چوپ ســــــرنگون شــــــد پوســــــت انــــــدر ســــــرفکندـــــــــت بهـــــــــر کردگـــــــــار آن شـــــــــبان را گف ســــــوی لیلــــــی ران گلــــــه مــــــن در میــــــانــــــن ــــــر پوســــــت م ــــــان از غــــــري زی ــــــا نه ت

ـــــــني دردی ـــــــرا یکـــــــدم چن ـــــــودگـــــــر ت ب ای دریغـــــــــــــا درد مردانـــــــــــــت بـــــــــــــود عاقبـــــت مجنـــــون چـــــو زیـــــر پوســـــت شـــــد خـــــوش خوشـــــی برخاســـــت اول جـــــوش ازو چـــــون درآمـــــد آب و عشـــــق از سرگذشـــــتــــــــــر روی آن مســــــــــت خــــــــــراب آب زد بـــــــت ـــــــون مس ـــــــر مجن ـــــــد از آن روز دگ بعـــاز ـــت ب ـــون گف ـــه مجن ـــومش ب ـــن از ق ـــک ت ی جامــــــۀ کــــــان دوســــــت تــــــر داری و بــــــســــت ــــت نیس ــــزای دوس ــــه س ــــر جام ــــت ه گف

خـــــــــــواهم از آن گوســـــــــــفندپوســـــــــــتی اطلــــس و اکســــون مجنــــون پوســــت اســــت

ام در پوســــــت بــــــوی دوســــــت مــــــن بــــــردهــــــــــتی ــــــــــت راز دوس ــــــــــت دل در پوس یاف

ـــــــــــــدی دمـــــــــــــی ـــــــــــــه ره ندادن در قبیل پوســـــــتی بســـــــتد از او مجنـــــــون مســـــــتـــــــف ـــــــون گوس ـــــــرد همچ ـــــــنت را ک ندخویش

در میـــــــــــــان گوســـــــــــــفندانم گـــــــــــــذارــــــان ــــــک زم ــــــی ی ــــــوی لیل ــــــابم ب ــــــا بی تــــــن ــــــت م ــــــاعتی از دوس ــــــريم س ــــــره گ بهــــــود ــــــردی ب ــــــو م ــــــوی ت ــــــر م ــــــن ه در بــــــــــود ــــــــــت ب ــــــــــرد را آن ــــــــــد م درد بایــــــد ــــــت ش ــــــوی دوس ــــــان بس ــــــه پنه در گل پـــــس بـــــه آخـــــر گشـــــت زائـــــل هـــــوش ازو بــــــر گــــــرفتش آن شــــــبان بــــــردش بدشــــــتــــــــش ز آب ــــــــی بنشســــــــت آن آت ــــــــا دم ت

نشســـــتکـــــرد بـــــا قـــــومی بـــــه صـــــحرا در ـــــــــرفراز ـــــــــدۀ ای س ـــــــــه مان ـــــــــس برهن ب گــــــر بگــــــوئی مــــــن بیــــــارم ایــــــن نفــــــس هــــــیچ جامــــــه بهــــــرتم از پوســــــت نیســــــت

ســــــوزم ســــــپند چشــــــم بــــــد را نیــــــز مــــــی پوســـت خواهـــد هـــر کـــه لیلـــی دوســـت اســـتـــــن ـــــت م ـــــز پوس ـــــۀ ج ـــــتانم جام ـــــی س ک چـــــــون نـــــــداری مغـــــــز بـــــــاری پوســـــــتی

عشـــــــق بایـــــــد کـــــــز خـــــــودی بســـــــتاندتــــــفات ــــــو ص ــــــو در مح ــــــز ت ــــــرتین چی کمـــــــني ـــــــه گـــــــر ســـــــرافرازی چن ـــــــای در ن پ

پـــــــس صـــــــفات تـــــــو بـــــــدل گردانـــــــدت بخشـــــــش جانســـــــت و تـــــــرک ترهـــــــات

نبــــــازی چنــــــنيزانکــــــه بــــــازی نیســــــت جا

حکایت گشــــــت عاشــــــق بــــــر ایــــــاز آن مفلســــــیــــــاس ــــــدر ره ای ــــــی ان ــــــواره رفت ــــــون س چـــــکموی ـــــدی آن مش ـــــدان آم ـــــه می ـــــون ب چ ایــــــن ســــــخن گفتنــــــد بــــــا محمــــــود بــــــاز روز دیگــــر چـــــون بــــه میـــــدان شــــد غـــــالم چشـــــــم بـــــــر گـــــــوی ایـــــــاز آورده بـــــــودــــــاه ــــــان ســــــوی او ســــــلطان نگ ــــــرد پنه کـــوی ـــو گ ـــرگردان چ ـــان و س ـــون چوگ ـــت چ پش

ودش و گفــــت ای گــــداخوانــــد پــــس محمــــ رنـــــــد گفـــــــتش گـــــــر گـــــــدایم گـــــــر نـــــــیم عشـــــــــــق و افالســـــــــــند در همســـــــــــایگی

گــــــريد نمــــــک عشــــــق از افــــــالس مــــــیــــــــــــه ــــــــــــداری و دل افروخت ــــــــــــو جهان ت ســــاز وصــــل اســــت آنچــــه تــــو داری و بــــســــار ــــار و ب ــــازی ک ــــدین چــــه س وصــــل را چن شــــــــاه گفــــــــتش ای ز هســــــــتی بیخــــــــربــــت ــــته اس ــــن سرگش ــــو م ــــرا او چ ــــت زی گف قــــــــــدر مــــــــــن او دانــــــــــد ومــــــــــن آن او

ــــــــاده ــــــــتگی افت ــــــــر دو در سرگش ــــــــم ه ای او خـــــــــرب دارد زمـــــــــن مـــــــــن هـــــــــم ازوـــــــوی راه ـــــــن گ ـــــــد از م ـــــــر آم ـــــــی ت دولت گوچـــــه همچـــــون گـــــوی بـــــی پـــــا و ســـــرم گـــــوی بـــــر تـــــن زخـــــم از چوگـــــان خـــــورد گــــــوی گــــــر چــــــه زخــــــم دارد بیقیــــــاســــــــیش ازو ــــــــن اگرچــــــــه زخــــــــم دارم ب م گــــوی گــــه گــــه در حضــــور افتــــاده اســــت

رســــــد آخــــــر او را چــــــون حضــــــوری مــــــی بوصــــــلش بــــــوی بــــــرد یــــــارم مــــــن نمــــــی

شــــــهریارش گفــــــت کــــــای درویــــــش مــــــن گـــــــــوئی دروغ ای بینـــــــــوا گـــــــــر نمـــــــــی

ــــی ــــر مجلس ــــاش در ه ــــد ف ــــخن ش ــــن س ویــــــی ــــــدی آن گــــــدای حــــــق شــــــناس م دوی

هــــــیچ ســــــوئی ننگرســــــتی جــــــز بــــــاوی کــــــان گــــــدا گردیــــــده عاشــــــق بــــــر ایــــــاز

دویـــــــد آن رنـــــــد باعاشـــــــق تمـــــــام مـــــــیــــود ــــان خــــورده ب ــــوی چوگ ــــا چــــون گ گوئیــــاه ــــد جــــانش همچــــو جــــورویش چــــو ک دی

ــــی ــــدان چــــو گــــوی م ــــر ســــر می ــــد از ه دوی خواســـــــتی هـــــــم کاســـــــگی بـــــــا پادشـــــــاــــــــــیم ــــــــــو کمــــــــــرت ن عشــــــــــقبازی را ز تـــــــایگی ـــــــی م ـــــــن ســـــــرمایۀ ب هســـــــت ایــــی هــــیچ شــــک عشــــق مفلــــس را ســــزد بــــــن دل ســــــوخته ــــــد چــــــو م عشــــــق را بای صـــــرب کـــــن بـــــا درد هجـــــران یـــــک نفـــــســـــــدار ـــــــرد عشـــــــقی پای هجـــــــر را گـــــــر م

ـــــی ـــــوی م ـــــر گ ـــــه ب ـــــون هم ـــــر چ داری نظ غشــــته اســــتمــــن چــــو او او همچــــو مــــن آ

هــــــــر دو یــــــــک گــــــــوئیم در چوگــــــــان اوـــــا اســـــتاده ـــــن بپ ـــــی ب ـــــی ســـــر و ب ـــــم ب ای

گـــــــوئیم مشـــــــتی غـــــــم ازو بـــــــاز مـــــــی کاســــــــب او را نعــــــــل بوســــــــد گاهگــــــــاه لیـــــک مـــــن از گـــــوی محنـــــت کـــــش تـــــرم ویـــــن گـــــدای دل شـــــده بـــــر جـــــان خـــــورد

ـــــــــی ـــــــــی او م ـــــــــاس از پ ـــــــــر ای دود آخـــــــــیش از او ـــــــــایم پ ـــــــــم نی ـــــــــی اوی در پــــــاده اســــــت ویــــــن گــــــدا پیوســــــته دور افت

ــــــیاز ــــــروری م ــــــلش س ــــــی وص ــــــد م رس گـــــوی وصـــــلی یافـــــت ازمـــــن گـــــوی بـــــرد دعـــــــوی افـــــــالس کـــــــردی پـــــــیش مـــــــن دعــــــــــــــوی افــــــــــــــالس را آور گــــــــــــــوا

ــــــیم ــــــس ن ــــــود مفل ــــــا جــــــانم ب گفــــــت تــــک ــــان لی ــــان فش ــــتم ج ــــق گش ــــر در عش اگ

ــــــی عشــــــق ــــــود کــــــو معن ــــــو ای محم در تـــــان ـــــر زب ـــــود حـــــرفش ب ـــــن بگفـــــت و ب ایـــــد جـــــان درخـــــاک راه ـــــداد آن رن چـــــون بـــر بـــه نزدیـــک تـــو جـــان بازیســـت خـــورد گ

ــــــــاعت ــــــــد یکس ــــــــرا گوین ــــــــر ت در آیگ آنچنــــــان بــــــی پــــــا و ســــــر گــــــردی مــــــدام چــــــون در افتــــــی تــــــا خــــــرب باشــــــد تــــــرا

ــــــن مجلــــــس نــــــیم ــــــدعی باشــــــم از ای مـــــس را نشـــــان جـــــان فشـــــاندن هســـــت مفل جانفشــــــان ورنــــــه مکــــــن دعــــــوی عشــــــق کــــــه بــــــه جانــــــان داد جــــــان را در زمــــــان شــــــد جهــــــان محمــــــود را از غــــــم ســــــیاه تربدتــــــو درآ تــــــا خــــــود بــــــه بینــــــی دســــــ

تــــــا تــــــو زیــــــن ره بشــــــنوی بانــــــگ درآیــــــــدام ــــــــازی هرچــــــــه را داری م کــــــــه ببـــــرا ـــــد ت ـــــر باش ـــــر و زب ـــــان زی ـــــل و ج عق

حکایت در عجـــــــــم افتـــــــــاد مـــــــــردی از عـــــــــرب

ــــــــی ــــــــاره م ــــــــرب در نظ ــــــــت آن بیخ گذش دیـــــد مشـــــتی رنـــــد را نـــــی ســـــر نـــــه بـــــنــــــر ــــــاک ب ــــــه کــــــم زن مهــــــره دزد و پ جملــــــــت ــــــــوزۀ دردی بدس ــــــــی را ک ــــــــر یک ه

ــــــیلش ــــــوم را م ــــــد آن ق ــــــادچــــــون بدی فتـــــــــد ـــــــــانش یافتن ـــــــــدرها چن چـــــــــون قلنای هـــــــــیچکس جملـــــــــه گفتنـــــــــدش درآ مســــــت کردنــــــد آنگــــــه از یــــــک دردیــــــش مـــــال و ملـــــک و ســـــیم و زر بـــــودش بســـــیـــــــــــزونش داد ـــــــــــد دردی اف ـــــــــــدی آم رن

ـــــی ـــــرد م ـــــرب م ـــــا در ع ـــــان ت ـــــد همچن ش اهـــــــــــل او گفتنـــــــــــد بـــــــــــس آشـــــــــــفتۀ ســـــــیم و زر شـــــــد آمـــــــد آشـــــــفنت تـــــــرا دزد راهـــــــت زد کجـــــــا شـــــــد مـــــــال تـــــــو

در رهــــــی رفــــــتم خرامــــــان گفــــــت مــــــیــــــن ــــــز م ــــــدانم نی ــــــی ن ــــــر م ــــــیچ دیگ ه گفـــــــت وصـــــــف آن قلنـــــــدر کـــــــن مـــــــراـــــــود ـــــــده ب ـــــــائی مان ـــــــی فن ـــــــرد اعراب م پـــــای در نـــــه یـــــا ســـــر خـــــود گـــــري تـــــوـــــق ـــــرار عش ـــــان اس ـــــذیری بج ـــــو بپ ـــــر ت گ جــــــــــان فشــــــــــانی و بمــــــــــانی برهنــــــــــه

مانـــــــد از رســـــــم عجـــــــم انـــــــدر عجـــــــب بــــــــر قلنــــــــدر خانــــــــه افتــــــــادش گــــــــذرـــــه بـــــی یـــــک ســـــخن هـــــر دو عـــــالم باخت

از دیگـــــــر بـــــــرت در پلیـــــــدی هـــــــر یـــــــک کــــــــــــــوزه در دردی زده اول نشســــــــــــــت عقـــــل و جـــــان بـــــر شـــــارع ســـــیلش فتـــــادــــــــد ــــــــل و جــــــــانش یافتن ــــــــرده عق آب بـــس ـــود و ب ـــن ب ـــم ای ـــیش و ک ـــد ب ـــدرون ش ان محــــو شــــد از خــــویش و گــــم شــــد مــــردیش بــــــرد ازو در یــــــک نفــــــس حــــــاىل کســــــیـــــــــــريونش داد ـــــــــــه ســـــــــــر ب وز قلندرخان عــــور و مفلــــس تشــــنه جــــان و خشــــک لــــب

ـــــــــا ـــــــــیمت همان ـــــــــو زر و س ـــــــــۀک خفت شـــــوم بـــــود ایـــــن در عجـــــم رفـــــنت تـــــرا

ــــــو شــــــرح ــــــدانم حــــــال ت ــــــا مــــــن ب ده ت اوفتـــــــــــادم بـــــــــــر قلنـــــــــــدر نـــــــــــاگهیــــــن ــــــاچیز م ــــــدم ن ــــــت وش ــــــیم و زر رف ســــدرا ــــال ان ــــس ق ــــت پ ــــت وصــــف اینس گف وز همــــــه قــــــال انــــــدرائی مانــــــده بــــــودـــــو ـــــذیر ت ـــــان بپ ـــــه بج ـــــا ن ـــــرب ی ـــــان ب جــــــق ــــــردار عش ــــــرکنی ب ــــــانان س جــــــان فشـــــــه ـــــــی زانهم ـــــــدر آئ ـــــــال ان ـــــــدت ق مان

حکایت همتـــــــی صـــــــاحب کمـــــــالىلود عـــــــابـــــــ

ــــــــرد ــــــــداده م ــــــــوق آن دل ــــــــا معش از قض روز روشــــــن بــــــر دلــــــش تاریــــــک شــــــدــــــــد از آن ــــــــرب دادن ــــــــق را خ ــــــــرد عاش م گفـــــــت جانـــــــان را بخـــــــواه کشـــــــت زار مردمــــــــــان گفتنــــــــــد بــــــــــس شــــــــــوریدۀ خـــــون مریـــــز ودســـــت ازیـــــن کشـــــنت بـــــدارــــــلی ــــــنت حاص ــــــرده کش ــــــدارد م ــــــون ن چـــار ـــن شـــد کشـــته ی ـــر دســـت م گفـــت چـــون ب

پـــــیش جمـــــع پـــــس چـــــو برخیـــــزد قیامـــــتــــــوس ــــــروز از ه ــــــته ام هــــــم شــــــوم زو کشــــــود اینجــــــا و آنجــــــا کــــــام مــــــن پــــــس ب عاشــــــــقان جانبــــــــاز ایــــــــن راه آمدنــــــــدــــــــتند ــــــــان برداش ــــــــان از می ــــــــت ج زحم دســـــت چـــــون برداشـــــتند از جـــــان خـــــویش

ــــر یکــــی صــــاحب جمــــال گشــــت عاشــــق بـــــک و زرد شـــــد چـــــو شـــــاخ زعفـــــران باریـــــــد ـــــــک ش ـــــــد و نزدی ـــــــرگش از دور آم م

ــــــــی ــــــــد دوان کــــــــاردی در دســــــــت م آم تـــــا بـــــه مـــــرگ خـــــود نمـــــريد آن نگـــــارـــــدۀ ـــــت دی ـــــنت چـــــه حکم ـــــن کش ـــــو دری تـــــردزار ـــــن ســـــاعت بخواهـــــد م او خـــــود ای ســـــــر نـــــــربد مـــــــرده را جـــــــز جـــــــاهلیــــــــــــر قصــــــــــــاص او کشــــــــــــندم زار زار بـــــــوزندم چـــــــو شـــــــمع در قصـــــــاص او بس ســـــــوخته فـــــــردا از او ایـــــــنم نـــــــه بـــــــســــــــن ــــــــام م ــــــــتۀ او ن ــــــــا کش ــــــــوخته ی ســــــــد ــــــــاه آمدن ــــــــالم دســــــــت کوت در دو ع

ن برداشــــــــتنددل بــــــــه کلــــــــی از جهــــــــا خلــــــوتی کردنــــــد بــــــا جانــــــان خــــــویش

حکایت چـــــــون خلیـــــــل اللـــــــه در نـــــــزغ اوفتـــــــاد گفـــــت واپـــــس شـــــو بگـــــو بـــــا پادشـــــاهـــــل حـــــق تعـــــاىل گفـــــت اگـــــر هســـــتی خلی جــــان همــــی بایــــد ســــتد از تــــو بــــه تیــــغـــــان ـــــمع جه ـــــه ای ش ـــــتش ک ـــــری گف حاض عاشــــــــقان بودنــــــــد جــــــــان بــــــــازان راهـــان ـــرک ج ـــک ت ـــویم این ـــن گ ـــون م ـــت چ گف

ــــــــد ج ــــــــش درآم ــــــــر آت ــــــــر س ــــــــلب ربئی مــــــــن نکــــــــردم ســــــــوی او آن دم نگــــــــاهـــــل مـــــن ـــــدم ســـــر از جربی ـــــه پیچی چـــــون بــــار ــــارم کــــرد جــــان خــــوش خــــوش نث زان نی چـــــون بـــــه جـــــان دادن رســـــد فرمـــــان مـــــراـــس ـــه ک ـــان ب ـــن ج ـــم م ـــی ده ـــالم ک در دو ع

ـــــــداد ـــــــی ن ـــــــل آســـــــان م جـــــــان بعزرائی از خلیــــــل خــــــویش آخــــــر جــــــان مخــــــواهـــــبیل ـــــن جـــــان س ـــــنت ک ـــــل خویش ـــــر خلی ب

ــــــل خــــــود کــــــه دارد جــــــان دریــــــغاز خلیــــــان ــــــل ج ــــــدهی بعزرائی ــــــی ن ــــــه م از چ

ـــــی ـــــرا م ـــــو چ ـــــاه ت ـــــان نگ ـــــر ج داری آخــــــــــان ــــــــــل آمــــــــــد در می ــــــــــای عزرائی پ گفـــــت از مـــــن حـــــاجتی خـــــواه ای خلیـــــلــــــه ــــــز ال ــــــد ج ــــــم آم ــــــد را ه ــــــه بن زانک کـــــــی دهـــــــم جـــــــان را بعزرائیـــــــل مـــــــن تـــــــــامگر او خـــــــــود بفرمایـــــــــد بیـــــــــارـــــــــرا ـــــــــان م ـــــــــان ج ـــــــــو ارزد جه نیمج تـــــا کـــــه او گویـــــد ســـــخن اینســـــت و بـــــس

اربعون مقاله

بیان وادی معرفت بعـــــــــد از آن بنمایـــــــــدت پـــــــــیش نظـــــــــر هــــــیچکس نبــــــود کــــــه نــــــی آنجایگــــــاهــــت ــــر اس ــــون آن دیگ ــــه چ ــــیچ ره در وی ن ه بـــــــاز جـــــــان و تـــــــن زنقصـــــــان و کمـــــــالـــــد ـــــد پدی ـــــیش آی ـــــه پ ـــــس ره ک ـــــرم ب الج

ــــــد در ــــــی توانــــــد ش یــــــن راه جلیــــــل اک ســــــري هــــــر کــــــس تــــــا کمــــــال او بــــــود گــــــر بــــــرپد پشــــــه چنــــــدانی کــــــه هســــــت

لـــــــف افتـــــــاد ســـــــريالجـــــــرم چـــــــون مختـــــــــــــه ـــــــــــــاوت یافت ـــــــــــــت اینجاتف معرفــــــــــت ــــــــــاب معرف ــــــــــد آفت ــــــــــون بتاب چ هـــــر تنـــــی بینـــــا شـــــود بـــــر قـــــدر خـــــویشـــــود ـــــن ش ـــــر او روش ـــــون ب ـــــش چ ـــــر آت ســــــــی پوســــــــت او ــــــــد از درون ن مغــــــــز بینـــــــد مـــــــدام ـــــــد روی او بین هـــــــر چـــــــه بینـــــــاب ـــــــر نق ـــــــرار از زی ـــــــزار اس ـــــــد ه ص صــــــد هــــــزاران مــــــرد گــــــم گــــــردد مــــــدامــــــــن راه شــــــــگرف ــــــــد در ای کــــــــاملی بای

ارت شــــــود ذوقــــــی پدیــــــدگــــــر ز اســــــرــــــــود ــــــــا ب ــــــــال اینج ــــــــر کم ــــــــنگی ب تش تــــــا بیــــــاری دســــــت تــــــا عــــــرش مجیــــــد خـــــویش را در بحـــــر عرفـــــان غـــــرق کـــــنــــان ــــن جه ــــک ای ــــه مل ــــانع ب ــــوی ق ــــر ش گــــــــت ــــــــم ســــــــلطنت در معرف هســــــــت دایــــــود ــــــان ب ــــــالم عرف ــــــت ع ــــــه مس ــــــر ک ه ملــــــک عــــــالم پــــــیش او ملکــــــی شــــــود گــــــــــر بداننــــــــــدی ملــــــــــوک روزگــــــــــار جملــــــــــه در عــــــــــالم نشســــــــــتندی ز درد

ـــــــــت ر ـــــــــرمعرف ـــــــــا وس ـــــــــی پ ا وادی بــــــــــــف گــــــــــــردد ز بســــــــــــیاری راه مختلــــت ــــر اس ــــان دیگ ــــالک ج ــــن س ــــالک ت س هســــــــــــت دایــــــــــــم در ترقــــــــــــی و زوالــــد ــــد پدی ــــویش آی ــــد خ ــــر ح ــــی ب ــــر یک هــــــــــل ــــــــــتال همــــــــــراه فی ــــــــــوت مب عنکب قــــرب هــــر کــــس حســــب و حــــال او بــــودــــــت ــــــد بدس ــــــال صرصــــــرش آی ــــــی کم ک همـــــــروش هرگـــــــز نگـــــــردد هـــــــیچ طـــــــريــــــه ایــــــن یکــــــی محــــــراب و آن بــــــت یافت

ـــــــــن ـــــــــاىل صـــــــــفتاز ســـــــــپهر ای ره ع بــــــاز یابــــــد در حقیقــــــت صــــــدر خــــــویش گلخـــــــن دنیـــــــا بـــــــر او گلشـــــــن شـــــــودــــــت او ــــــز دوس ــــــد ذرۀ ج ــــــه بین ــــــون ن چـــــــــــــد تمـــــــــــــام ذره ذره کـــــــــــــوی او بین

ــــــــی ــــــــاب روی م ــــــــدش چــــــــون آفت بنمایــــــام ــــــني گــــــردد تم ــــــا یکــــــی اســــــرار ب ت تـــــــا کنـــــــد غواصـــــــی ایـــــــن بحـــــــر ژرف هـــــر زمانـــــت نـــــو شـــــود شـــــوقی پدیـــــد صـــــد هـــــزاران خـــــون حـــــالل اینجـــــا بـــــود

ک ســـاعت از هـــل مـــن مزیـــدکـــم مـــزن یــــــــن ـــــرق ک ـــــر ف ـــــاک ره ب ـــــاری خ ـــــه ب ورن تـــــــا ابـــــــد ضـــــــایع بمـــــــانی جـــــــاودانــــن صــــفت ــــد ای ــــا حاصــــل آی ــــن ت ــــد ک جه بـــــر همـــــه خلـــــق جهـــــان ســـــلطان بـــــودــــــود ــــــی ش ــــــیش او فلک ــــــک در پ ــــــه فل نــــــار ذوق ایــــــن شــــــربت ز ملــــــک بــــــی کنــــــــتندی ز درد ــــــــه بس ــــــــم ب ــــــــروی ه در ب

حکایت شــــــــــد مگــــــــــر محمــــــــــود در ویرانــــــــــۀ

ـــــدوه ـــــرده بان ـــــرو ب ـــــر ف ـــــتس ـــــه داش ی کـــــــــــۀ ـــــــــــدىل دیوان ـــــــــــا بی ـــــــــــد آنج دی

پشـــــت زیـــــر بـــــار آن کـــــوهی کـــــه داشـــــت

شــــــاه را چــــــون دیــــــد گفتــــــا دور بــــــاش تونــــــه شــــــاهی رو کــــــه بــــــس دون همتــــــیــــــرا کــــــافر مگــــــوی ــــــت محمــــــودش م گف گفـــــــت اگـــــــر میـــــــدانی ای تـــــــو بیخـــــــربــــــــام ــــــــت تم ــــــــرت و خاک ــــــــتی خاکس نیس

ورنـــــه بـــــر جانـــــت زنـــــد صـــــد دور بـــــاشــــــــدای ــــــــی در خ ــــــــافر نعمت ــــــــویش ک خ

مــــن بگــــو دیگــــر مگــــوی یــــک ســــخن بــــاـــــــر ـــــــی نظ ـــــــاده ای ب ـــــــه دور افت ـــــــز ک ک جملـــــه آتــــــش ریختــــــی بــــــر ســــــر مــــــدام

مقاله حادی و اربعون

در بیان وادی استغناء بعــــــــــــد از آن وادی اســــــــــــتغنا بــــــــــــود

نیـــــــازی صرصـــــــری جهـــــــد از بـــــــی مـــــــیـــــــود ـــــــا ب ـــــــمر اینج ـــــــک ش ـــــــدریا ی هفت

ـــــرده ـــــا م ـــــز آنج ـــــت نی ـــــت جن ـــــت هش ایس هســـــت مـــــوری را هـــــم اینجـــــا ای عجـــــب

ـــــــی ر ـــــــا کالغ ـــــــلهت ـــــــر حوص ـــــــود پ ا ش صـــــد هـــــزاران ســـــبزپوش از غـــــم بســـــوختـــــد ز روح ـــــاىل ش ـــــم خ ـــــزاران جس صـــــد ه صـــــــد هـــــــزاران پشـــــــه در لشـــــــگر فتـــــــادـــــد ـــــده ش ـــــر بربی ـــــل س ـــــزاران طف ـــــد ه صـــــــار شـــــــد ـــــــق در زن ـــــــزاران خل صـــــــد هـــــت ـــــاراج رف ـــــان و دل ت ـــــزاران ج ـــــد ه صـــــــه کهـــــــن ـــــــن خان ـــــــو دارد ای قـــــــدرتی ن گــــــــــر جهــــــــــانی دل کبــــــــــابی دیــــــــــدۀـــــن دریـــــا هـــــزاران جـــــان فتـــــ ادگـــــر دری

گــــر فروشــــد صــــد هــــزاران ســــر بخـــــواب ریخــــت گــــرافالک و انجــــم لخــــت لخــــت گـــــر ز مـــــاهی در عـــــدم شـــــد تـــــا بمـــــاه گـــــر دو عـــــالم شـــــد همـــــه یکبـــــار نیســـــتـــــــر ـــــــردم اث ـــــــو وز م ـــــــد از دی ـــــــر نمان گــــــه خــــــاک ــــــا ب ــــــۀ تنه ــــــزد جمل گــــــر بری گـــر شـــد اینجـــا جـــزء و کـــل ای جـــان تبــــاهــــم ــــت گ ــــه طش ــــن ن ــــت ای ــــره گش ــــر بیک گ

ودنــــــی در آن دعــــــوی ونــــــی معنــــــا بــــــ ــــــی ــــــر هــــــم بیکــــــدم کشــــــوری م ــــــد ب زن

هفـــــت اخـــــرت یـــــک شـــــرر اینجـــــا بـــــود ایســـــت دوزخ همچـــــو یـــــخ افســـــرده هفـــــت

ــــک ســــبب ــــی ی ــــان ب ــــل دم ــــک فی اجــــر ی کـــــــس نمانـــــــد زنـــــــده در یـــــــک قافلـــــــهــــــــا کــــــــه آدم را چراغــــــــی برفروخــــــــت تـــــوح ـــــت ن ـــــر گش ـــــا در آن حضـــــرت دروگ تــــــاد ــــــر فت ــــــر س ــــــان ب ــــــراهیم از می ــــــا ب تــــــده شــــــد ــــــه صــــــاحب دی ــــــیم الل ــــــا کل ت

ــــــا کــــــه عیســــــی محــــــرم اســــــرار شــــــدتـــــت ـــــراج رف ـــــبی مع ـــــک ش ـــــد ی ـــــا محم ت خـــــواه اینجـــــا هـــــیچ کـــــن خـــــواهی مکـــــن همچنـــــــان دانـــــــم کـــــــه خـــــــوابی دیـــــــدۀ

ـــــــی ـــــــر ب ـــــــبنمی در بح ـــــــاد ش ـــــــان فت پایــــــــــــــاب ــــــــــــــد ز آفت ــــــــــــــا سایۀش ذرۀ یــــــان کــــــم گــــــري برگــــــی ازدرخــــــت در جهـــــر چـــــاه ـــــگ شـــــد در قع ـــــوری لن ـــــای م پ در زمــــــان ریگــــــی همــــــه انکــــــار نیســــــت از ســـــــر یـــــــک قطـــــــره بـــــــاران در گـــــــذر

ـــــوی ح ـــــاکم ـــــه ب ـــــود چ ـــــر نب ـــــوانی اگ یـــــاه ـــــر ک ـــــک پ ـــــني ی ـــــد از روی زم ـــــم ش کـــــــا گشـــــــت گـــــــم قطـــــــرۀ در هفـــــــت دری

حکایت در خراســـــــان بـــــــود برنـــــــائی چـــــــو مـــــــاهـــــــی ـــــــاد خـــــــاک او را بس ـــــــر افت ـــــــر زب ب

اوفتــــــــاد آن مــــــــاه یوســــــــف وش بچــــــــاه ــــــــی ــــــــر آوردش کس ــــــــا ب ــــــــت زانج عاقب

ــــــار ــــــود و روزگ ــــــته ب ــــــر وی گش ــــــال ب حـــــــود ـــــــام ب ـــــــد ن آن نکـــــــو ســـــــريت محمــــان گفــــت ای پســــر ــــدش چن ــــدر دی چــــون پـــــــن ـــــــی بک ـــــــدر لطف ـــــــا پ ـــــــد ب ای محم

ســــــر کــــــو هــــــیچکسکــــــو محمــــــد کــــــو پ در نگــــــــــــر ای ســــــــــــالک صــــــــــــاحبنظر آدم آخــــــــــــــر کــــــــــــــو و ذریــــــــــــــات او کـــــو زمـــــني کـــــو کـــــوه ودریـــــا کـــــو فلـــــک کــــو کنــــون آن صــــد هــــزاران تــــن بخــــاک کــــــو بوقــــــت جــــــان بــــــدادن پــــــیچ پــــــیچ هــــر دو عــــالم را و صـــــد چندانکــــه هســـــتــــــرا ــــــد ت ــــــیچ آی ــــــیچ پ ــــــرای پ ــــــون س چ

م آورده کــــــــــارش ســــــــــخت زاربــــــــــاد ودـــــود ـــــام ب ـــــک گ ـــــالم از او ی ـــــدان ع ـــــا ب ت ای چــــــــراغ چشــــــــم و ای جــــــــان پــــــــدرـــخن ـــن س ـــت ای ـــوی او گف ـــر گ ـــخن ب ـــک س ی ایـــن بگفـــت و جـــان بـــداد ایـــن بـــود بـــســـــــــوی و آدم در نگـــــــــر ـــــــــد گ ـــــــــا محم تــــــــــــــات او ــــــــــــــات و کلی ــــــــــــــام جزئی ن کـــــو پـــــری کـــــو دیـــــو مـــــردم کـــــو ملـــــکـــــاک ـــــان پ ـــــزاران ج ـــــد ه ـــــون آن ص کوکن

ـــن ـــان و ت ـــو ج ـــی ک ـــو کس ـــیچک ـــیچ ه ـــو ه ک گـــــر بســـــائی و بـــــه بیـــــزی زانچـــــه هســـــتـــــــرا ـــــــد ت ـــــــال هـــــــیچ آی ـــــــر ســـــــر غرب ب

حکایتـــــت ـــــم راه داش ـــــه چش ـــــدان ک ـــــف هم یوســـــرش ـــــاالی ع ـــــا ب ـــــر شـــــو عمره ـــــت ب گفــــز ــــود نی ــــد ب ــــت و خواه ــــود و هس ــــه ب هرچـــــــود ـــــــای ب ـــــــه از دری ـــــــن جمل قطـــــــرۀ ای نیســــت ایــــن وادی چنــــني ســــهل ای ســــلیمـــــت گـــــر شـــــود صـــــد ره روان خـــــون در دل

ـــــــــانی راه هـــــــــر دم بســـــــــرپی گـــــــــر جه هــــــــیچ ســــــــالک راه را پایــــــــان ندیــــــــد

ـــــی ـــــم م ـــــی و دای ـــــگ باش ـــــو س دوی ور چــــــتادنت ــــــه اس ــــــت و ن ــــــدن رویس ــــــی ش نـــــادن چـــــه ســـــود هســـــت مشـــــکل کـــــار افتـــــزن ای مـــــرد خمـــــوش ســـــر مـــــزن ســـــر می هـــــم بـــــه تـــــرک کـــــار گـــــو هـــــم کـــــار کـــــن تــــــا مگــــــر کــــــاری بــــــود درمــــــان کــــــارــــــــــی ــــــــــان کس ــــــــــار درم ــــــــــد ک ور نباشــــت ــــردی نخس ــــه آن ک ــــاری ک ــــن ک ــــرک ک ت

شناســــی کــــار چــــون نتــــوان شــــناختچــــون ــــــــی ــــــــني و اســــــــتغنا نگــــــــر ب ــــــــازی ب نی

ــــــت ــــــا فروخ ــــــان اینج ــــــتغنا چن ــــــرق اس ب صـــــد جهـــــان اینجـــــا فـــــرو ریـــــزد بخـــــاک

ــــــــت ــــــــاه داش گ ــــــــاک و دىل آ ــــــــینۀ پ س پــــس فــــرو شــــد بعــــد از آن در تحــــت فــــرش چــــه بــــد و چــــه نیــــک هــــر یــــک ذره چیــــزـــــود آمـــــد چـــــه ســـــود بـــــود و فرزنـــــدش نب

دانـــــی تـــــو از جهـــــل ای لئـــــیم ســـــهل مـــــیـــــم ـــــت ه ـــــک منزل ـــــز ی ـــــع ج ـــــردد قط نگ

ــــــــری ــــــــون بنگ ــــــــدت چ ــــــــام اول باش گـــــــد ـــــــن درد را درمـــــــان ندی هـــــــیچکس ای تــــــــا ابــــــــد بانــــــــگ درائــــــــی نشــــــــنویــــــت ــــــی زادن ــــــه و ن ــــــردن ب ــــــرا م ــــــه ت نــــود ــــه س ــــتادن چ ــــت اس ــــخت اینس ــــار س ک تـــرک کــــن ایــــن کــــار و هــــني در کــــار کــــوش کـــــار خـــــود انـــــدک کـــــن و بســـــیار کـــــنــــــار ــــــان ک ــــــو در پای ــــــا ت ــــــد ب ــــــار باش ک

ــــــو ــــــاری ب ــــــو بیک ــــــا ت ــــــیب ــــــا بس د آنج کـــــردن و نـــــاکردن ایـــــن باشـــــد درســـــتــــــوانی کــــــار ســــــاخت ورشناســــــی کــــــی ت خــــواه مطــــرب بــــاش و خــــواهی نوحــــه گــــر کــــز تــــف او صــــد جهــــان حــــاىل بســــوخت گــــر جهــــان نبــــود در ایــــن وادی چــــه بــــاک

حکایتـــــــده باشـــــــی کـــــــان حکـــــــیم پرخـــــــرد دیـــــر نقـــــش و نگـــــار ـــــه پ ـــــد آن تخت پـــــس کن هـــــــم فلـــــــک آرد پدیـــــــد و هـــــــم زمـــــــني

بـــــــروج آرد پدیـــــــد هـــــــم نجـــــــوم و هـــــــمــــــد ــــــعادت برکش ــــــم س ــــــت ه ــــــم نحوس ه چـــــون حســـــاب نحـــــس گـــــردد ســـــعد از آن برفشـــــــــاند گـــــــــوئی آن هرگـــــــــز نبـــــــــودــــــیچ ــــــیچ پ ــــــر پ ــــــالم پ ــــــن ع صــــــورت ایــــــزین ــــــنج گ ــــــن گ ــــــاب ای ــــــاری ت ــــــو نی ت جملـــــــۀ مـــــــردان زنـــــــان اینجـــــــا شـــــــدند گــــــــر نیــــــــاری طاقــــــــت ایــــــــن راه تــــــــو

آورد در پــــــــیش خــــــــودتختــــــــه خــــــــاک ثابـــــــــــــت و ســـــــــــــیاره آرد آشـــــــــــــکار

ـــــر ان ح ـــــرینگـــــه ب ـــــد گـــــاهی ب کمـــــی کن هــــــم افــــــول و هــــــم عــــــروج آرد پدیــــــد خانــــــــــــۀ مــــــــــــوت و والدت برکشــــــــــــدــــــــد از آن ــــــــريد بع ــــــــه گ ــــــــۀ آن تخت گوشــــــود ــــــز نب ــــــان هرگ ــــــش و نش ــــــه نق آن هم هســـــت همچـــــون صـــــورت آن تختـــــه هـــــیچ گـــــرد ایـــــن کـــــم گـــــرد و در کنجـــــی نشـــــني از دو عــــــالم بــــــی نشــــــان اینجــــــا شــــــدند گــــــر همــــــه کــــــوهی نســــــنجی کــــــاه تــــــو

حکایتــــــــر ــــــــردی م ــــــــت م ــــــــل رازگف د را از اه

ـــــــري زود ـــــــت ای پ ـــــــال گف ـــــــاتفی در ح ه پـــــــــري گفتـــــــــا مـــــــــن بدیـــــــــدم کانبیـــــــــا هــــــر کجــــــا رنــــــج و بالئــــــی بــــــیش بــــــود انبیـــــــا را چـــــــون بـــــــال آمـــــــد نصـــــــیب مـــــن نـــــه عـــــزت خـــــواهم و نـــــه خـــــواریئی چــــون نصــــیب مهــــرتان درد اســــت و رنــــجــــــــد ســــــــر غوغــــــــای کــــــــار ــــــــا بودن ابنیـــــان جـــــان چـــــه ســـــود هرچـــــه گـــــویم از می دۀگــــــــر چــــــــه در بحــــــــر خطــــــــر افتــــــــا

از نهنــــــــــگ قهــــــــــر اگــــــــــر آگــــــــــاهیئی اول از پنــــــــــــــدار مــــــــــــــانی بیقــــــــــــــرار

پــــــــرده شــــــــد از عــــــــالم اســــــــرار بــــــــاز خــــواهی بخــــواه و گــــري زود هــــر چــــه مــــی

مبـــــــــــتال بودنـــــــــــد دایـــــــــــم در بـــــــــــالـــــــــود ـــــــــیش ب ـــــــــه در پ ـــــــــا را آن هم انبی کـــــی رســـــد راحـــــت بـــــدین مـــــرد غریـــــب کــــــــاش در عجــــــــز خــــــــودم بگــــــــذاریئیـــــــود گـــــــنج ـــــــد ب ـــــــرتان را کـــــــی توان که

ـــــاب دســـــت ـــــدارم ت ـــــدار مـــــن ن از مـــــن ب تـــــا تـــــرا کـــــاری نیفتـــــد زان چـــــه ســـــودــــــادۀ ــــــر افت ــــــر ز ب همچــــــو کــــــف کــــــی بـــــــی ســـــــلوک اینچنـــــــني ره خـــــــواهیئی کـــــار ـــــی آری برکن ـــــان ک ـــــی ج ـــــون در افت چ

حکایتـــــــی ـــــــس م ـــــــۀ آن مگ ـــــــر توش ـــــــد ز به ش

ـــــــــدادۀ ـــــــــل دل ـــــــــوق آن عس ـــــــــد ز ش ش جــــــوی بســــــتاند اوکــــــز مــــــن مســــــکني

ــــــني ــــــد چن ــــــار آی ــــــر بب شــــــاخ وصــــــلم گـــــــو ـــــــريون ش ـــــــود ب ـــــــارش داد خ یکردگ

ــــــاد کــــــار چــــــون مگــــــس را در عســــــل افت از طپیـــــــــدن سســـــــــت شـــــــــد پیونـــــــــد او

دیــــــــــد کنــــــــــدوی عســــــــــل در گوشــــــــــۀ در خــــــــــروش آمــــــــــد کــــــــــه کــــــــــو آزادۀ در درون کنــــــــــــــــــدویم بنشــــــــــــــــــاند اوــــــني ــــــت از انگب ــــــی اس ــــــوتر ن ــــــیچ نیک ه

ــــــــــــــتد زوجــــــــــــــوی رد درون ره داد و بســــــتوار ــــــد اس ــــــل ش ــــــتش در عس ــــــا ودس پــــــد او ــــــر شــــــد بن ــــــدن ســــــخت ت وز چخی

ـــــر کشـــــت ـــــد کـــــه مـــــا را قه در خـــــروش آم گــــــر جــــــوی دادم دو جــــــو اکنــــــون دهــــــمـــــاد ـــــارغ مب ـــــی ف ـــــن وادی دم ـــــس در ای ک روزگــــــــــــاری ای دل آشــــــــــــتفه کــــــــــــار

ــــــی ــــــازاری م ــــــس بب ــــــار ب ــــــماری روزگ شــــــن وادی مشــــــکل قطــــــع کــــــن ــــــز و ای خی زانکــــه تــــا بــــا جــــان و بــــادل هــــم بــــری

ـــــــان ـــــــاربرفش ـــــــن نث ـــــــان در ره و دل ک ج

انگبیـــــــنم ســـــــخت تـــــــر از زهـــــــر کشـــــــت بـــــــو کـــــــزین درمانـــــــدگی بـــــــريون جهـــــــمـــــــاد ـــــــالغ می ـــــــز ب ـــــــن وادی بج ـــــــرد ای مــــــتوار ــــــد اس ــــــل ش ــــــتت در عس ــــــا و دس پ

ـــــــی ـــــــت م ـــــــا بغفل ـــــــار ی ـــــــذاری روزگ گــــــن ــــــع ک ــــــان و از دل قط ــــــر از ج ــــــاز ب بــــــــری ــــــــل ت ــــــــرکان غاف ــــــــرکی وز مش مش ورنــــــــــه ز اســــــــــتغنا بگرداننــــــــــد کــــــــــار

حکایتــــــدار ــــــوش و نام ــــــه پ ــــــیخی خرق ــــــود ش بــــــون ــــــرب زب ــــــق آن دل ــــــان در عش شــــــد چنــــــــــد روی او ــــــــــه بین ــــــــــد آنک ــــــــــر امی ب

ــــــــــادر د گــــــــــاه شــــــــــدم خــــــــــرت از آن آ در ســــرت باشــــد اگــــر هــــیچ ایــــن هــــوســـــی ـــــگبانی کن ـــــو س ـــــا ت ـــــون م ـــــدت چ بایــــدر عشــــق سســــت ــــود آن شــــیخ ان چــــون نب بــــــا ســــــگی در دســــــت بــــــر بــــــازار شــــــدـــــس ـــــم نف ـــــودش ه ـــــه ب ـــــر ک صـــــوفی دیگ مــــــدت ســــــی ســــــال بــــــودی مــــــرد مــــــرد گفــــــــت ای غافــــــــل مکــــــــن قصــــــــه درازـــــــرار را ـــــــن اس ـــــــد ای ـــــــاىل دان ـــــــق تع حــــــو ــــــۀ پیوســــــت ت ــــــد طعن ــــــه بین چــــــون ب

ــــــــم از درد راهچ ــــــــاین دل ــــــــویم ک ــــــــد گ نـــــــوی ـــــــیار گ ـــــــدم بس ـــــــوده ش ـــــــن ز بیه مـــــــــوید ـــــــــرار دان ره ش ـــــــــما اس ـــــــــر ش گـــــی ـــــرنه بس ـــــن زی ـــــیش ازی ـــــویم ب ـــــر بگ گ

بـــــــــرد از وی دخـــــــــرت ســـــــــگبان قـــــــــرار زد چــــو دریــــا مــــوج خــــون کــــز دلــــش مــــی

شـــــــب بخفتـــــــی بـــــــا ســـــــگان کـــــــوی او گفـــــت شـــــیخا چـــــون دلـــــت گمـــــراه شـــــد پیشـــــــۀ مـــــــا هســـــــت ســـــــگبانی و بـــــــس

انی کنـــــــیبعـــــــد ســـــــاىل عقـــــــد و مهمــــــــــــت ـــــار چس ـــــد در ک ـــــد و ش ـــــه را افکن خرق قــــــرب ســــــاىل از پــــــی ایــــــن کــــــار شــــــد چــــون چنــــانش دیــــد گفــــت ای هــــیچکســــن کــــه کــــرد ــــن چــــرا کــــردی و هرگــــز ای ای زانکــــه گــــر پــــرده کنــــی زیــــن قصــــه بــــاز بــــــــا تــــــــو گردانــــــــد همــــــــی اینکــــــــار راــــو ــــت ت ــــن در دس ــــت م ــــد از دس ــــگ نه ســــرد راه ــــد م ــــس نیام ــــک ک ــــد و ی ــــون ش خ

ر جـــــویوز شـــــما یـــــک تـــــن نشـــــد اســـــراگـــــــــه شـــــــــوید آنگهـــــــــی از درد مـــــــــن آ لغـــــو باشـــــد نیســـــت چـــــون رهـــــرو کســـــی

حکایت آن مریـــــــدی شـــــــیخ را گفـــــــت از حضـــــــور گـــــر شـــــما روهـــــا بشـــــوئید ایـــــن زمـــــانـــــــت مشـــــــکبوئی زان چـــــــه ســـــــود در کثاف

نکتــــــــۀ برگــــــــوی شــــــــیخش گفــــــــت دور آنگهـــــــــی مـــــــــن نکتـــــــــه آرم در میـــــــــانــــه گــــوئی زان چــــه ســــود پــــیش مســــتان نکت

مقاله ثانی و اربعون

در بیان وادی پنجم که توحید باشدـــــــــــدت ـــــــــــد آی ـــــــــــد از آن وادی توحی بعــــــن بیابــــــان درکشــــــند رویهــــــا چــــــون زیــــــدکی ــــــدد گــــــر ان ــــــی ع گــــــر بســــــی بین چـــون یکـــی باشـــد یـــک انـــدر یـــک مـــدام نیســـــت آن یـــــک کـــــان احـــــد آیـــــد تـــــراـــــدد ـــــد و از ع ـــــن ز ح ـــــت ای ـــــون برونس چـــــاودان ـــــم ج ـــــد ه ـــــد اب ـــــم ش ـــــو ازل ک چـــــود هـــــیچ اینهمـــــه چـــــون همـــــه هیچـــــی ب

زل تجریـــــــــد و تفریـــــــــد آیـــــــــدتمنـــــــــ ــــــند ــــــان برکش ــــــک گریب ــــــر از ی ــــــه س جملـــــــن ره آن یکـــــــی آن یکـــــــی باشـــــــد در ای آن یکـــــــی انـــــــدر یکـــــــی باشـــــــد تمـــــــامـــــــرا ـــــــد ت ـــــــدد آی ـــــــدر ع ـــــــی کان زان یک

نظــــــــــر کــــــــــن وز ابــــــــــداز ازل قطــــــــــع ــــــان ــــــد در می ــــــیچ مان ــــــی ه ــــــر دو را ک هـــــود در اصـــــل جـــــز هـــــیچ اینهمـــــه کـــــی ب

حکایتــــــــز ــــــــردی عزی ــــــــه را م ــــــــت آن دیوان گف

ایــــن عــــالم پــــر نــــام وننــــگ گفــــت هســــتــــــی ــــــد کس ــــــر بدســــــت آن نخــــــل را مال گ چــــون همــــه مومســــت و دیگــــر چیــــز نیســــتـــــی ـــــود دوئ ـــــه نب ـــــد هم ـــــی باش چـــــون یک

ـــن خانـــه نیـــز ـــن عـــالم بگـــو و ای ـــت ای چیســــگ ــــه رن ــــی بســــته از صــــد گون همچــــو نخل آن همــــــه یــــــک مــــــوم گــــــردد بیشــــــکیـــز نیســـت وانکـــه چنـــدین رنـــگ آن خـــود نیـــــوئی ـــــم ت ـــــا ه ـــــزد اینج ـــــی برخی ـــــم من ه

حکایت رفـــــــــت پـــــــــیش بـــــــــوعلی آن پـــــــــريزن شــــــیخ گفتــــــا عهــــــد دارم مــــــن کــــــه نیــــــز

ــــــــــا بــــــــــوعلیريپــــــــــ زن در حــــــــــال گفتــــــت ــــــري نیس ــــــا غ ــــــده اینج ــــــرد را در دی مــــــۀ ــــــد و حــــــل ن ــــــرد عق ــــــن ره م ــــــو دی تــــــید ــــــد دل رس ــــــون بح ــــــالک چ ــــــرد س مــــــــــــکار ــــــــــــخنها آش ــــــــــــنود از وی س بشــــد یــــک زمــــان هــــم جــــز او کــــس را نــــه بینــــــود ــــــا او ب ــــــم ب ــــــم زاو و ه ــــــم در او ه ه

ـــــه ـــــر ک ـــــد ه ـــــم نش ـــــدت گ ـــــای وح در دریــــــرن و ز اهــــــل عیــــــب هرکــــــه از اهــــــل ه عاقبـــــــــت روزی بـــــــــود کـــــــــان آفتـــــــــابـــــــاب خـــــــود رســـــــید هـــــــر کـــــــه او در آفت تــــا تــــو باشــــی نیــــک و بــــد اینجــــا بــــودــــــاز ــــــانی در وجــــــود خــــــویش ب ــــــو م ور ت

کاغـــــــذ زر بـــــــرد کـــــــاین بســـــــتان زمـــــــن جـــــز ز حـــــق نســـــتانم از کـــــس هـــــیچ چیـــــز از کجـــــــــــــا آوردی آخـــــــــــــر احـــــــــــــوىل

ـــــــه ر ـــــــر نیســـــــتکعب ـــــــا دی ا ضـــــــدیتی بــــــري اگــــــر احــــــول نــــــۀ ــــــد بینــــــی غ چن انــــــدرین ره چــــــون بــــــدین منــــــزل رســــــیدـــــــدار ـــــــد وجـــــــودش پای ـــــــدو مان هـــــــم بــــــان ــــــد درجه هــــــم جــــــز او کــــــس را ندانــــن نیکــــو بــــود ــــر ســــه ای ــــم بــــرون از ه ه گــــــــر همــــــــه آدم بــــــــود مــــــــردم نشــــــــد آفتـــــــــابی دارد انـــــــــدر جیـــــــــب غیـــــــــبـــــاب ـــــدازد نق ـــــر ان ـــــريد ب ـــــودش گ ـــــا خ ب

ـــــک و ـــــدان ز نی ـــــو یقـــــني می ـــــدت ـــــد رهی ب چــــون تــــو کــــم گشــــتی همــــه ســــودا بــــود نیـــــــک و بـــــــد بینـــــــی در ایـــــــن راه دراز

ـــــــدی ـــــــدار آم ـــــــی پدی ـــــــه از هیچ ـــــــا ک ت کاشـــــــــکی اکنـــــــــون چـــــــــو اول بـــــــــودۀـــــــو ـــــــاک ش ـــــــی پ ـــــــد بکل از صـــــــفات ب

تــــــرااز کجــــــا دانــــــی کــــــه انــــــدر تــــــن ـــــو زیـــــر پـــــرده انـــــد مـــــار و کـــــژدم بـــــا ت

ــــــی ــــــان کن ــــــرا ایش ــــــوئی ف ــــــر م ــــــر س گ هــــــر یکــــــی را دوزخ پــــــر مــــــار هســــــتــــــو ــــــرون آئــــــی از اینهــــــا پــــــاک ت گــــــر ب ورنــــه زیــــر خــــاک چــــه کــــژدم چــــه مــــار تـــــا کـــــی ای عطـــــار ازیـــــن حـــــرف مجـــــازــــاه ــــن جایگ ــــید ای ــــون رس ــــالک چ ــــرد س م گــــــم شــــــود زیــــــرا کــــــه پیــــــدا آیــــــد اوــــه جــــزو ــــه کــــل ن جــــزء گــــردد کــــل شــــود ن

چهـــــــــار آیـــــــــد بـــــــــرون از هرچهـــــــــارهر در دبريســـــــــتان ایـــــــــن ســـــــــر عجـــــــــبـــــــدر ـــــــاده ب ـــــــت افت ـــــــا کیس ـــــــل اینج عقـــــت ـــــه اس ـــــر یافت ـــــن س ـــــو از ای ـــــر ک ذرۀ ه خـــود چـــو ایـــن کـــس نیســـت مـــوئی در جهـــان گرچه ایـن کـس نیسـت کـل هـم ایـن کـس اسـت

ـــــــــدی ـــــــــار آم در وجـــــــــود خـــــــــود گرفت یعنـــــــــی از هســــــــــتی معطــــــــــل بــــــــــودۀــــو ــــاک ش ــــا خ ــــف ب ــــادی بک ــــد از آن ب بعـــــــرا چـــــــه پلیدیهاســـــــت چـــــــه گلخـــــــن ت

ـــــه ـــــرده خفت ـــــم ک ـــــد و خویشـــــنت گ ـــــد ان ان هـــــر یکـــــی را همچـــــو صـــــد ثعبـــــان کنـــــی تــــــا نــــــرپدازی تــــــو دوزخ کــــــار هســــــت

بخــــاک انــــدر شــــوی در خــــاک تــــوخــــوش ــــــی ــــــمار م ــــــا روز ش ــــــخت ت ــــــدت س گزن

ـــــــاز ـــــــد آی ب ـــــــرار و توحی ـــــــر اس ـــــــا س بــــــــــــزد ز راه ــــــــــــرد برخی ــــــــــــاه و م جایگ گنـــــــگ گـــــــردد زانکـــــــه گویـــــــا آیـــــــد اوـــو ـــه عض ـــان ن ـــه ج ـــد صـــفت ن ـــورتی باش صـــــزار ـــــد ه ـــــرون از ص ـــــد ب ـــــزار آی ـــــد ه ص صــــد هــــزاران عقــــل بینــــی خشــــک لــــبــــــادرزاد و کــــــر ــــــی کــــــور و م ــــــده طفل مان

عــــالم تافتــــه اســــت ســــر ز ملــــک هــــر دو چـــــــون بیابـــــــد نیـــــــز بـــــــوئی در جهـــــــانــن کــس اســت گــر وجــود اســت و عــدم هــم ای

حکایت گفـــــــت لقمـــــــان سرخســـــــی کـــــــای الـــــــهــــــادش کننــــــد ــــــد ش ــــــري ش ــــــو پ ــــــدۀ ک بن مــــــــن کنــــــــون در بنــــــــدگیت ای پادشــــــــاهـــــش ـــــادیم بخ ـــــم ش ـــــم کش ـــــس غ ـــــدۀ ب بنــــاص ــــاص خ ــــرم را خ ــــت ای ح ــــاتفی گف ه محــــــو گــــــردد عقــــــل و تکلــــــیفش بهــــــم

ـــــرا ـــــن ت ـــــی م ـــــت اله ـــــدامگف ـــــواهم م خــــــرون ــــــف وز عقــــــل آمــــــد ب ــــــس ز تکلی پـــــــدانم کیســـــــتم ـــــــن ن ـــــــون م ـــــــت اکن گفــــــــد ــــــــدگی شــــــــد محــــــــو و آزادی نمان بن

ـــــی ـــــی ب ـــــتم نگشـــــتم ب صـــــفت صـــــفت گشـــــی ـــــو من ـــــن تـــــوأم یـــــا ت ـــــن نـــــدانم م م

پـــــــــريم و سرگشـــــــــته و گـــــــــم کـــــــــرده راه ـــــــد ـــــــد و آزادش کنن ـــــــس خطـــــــش بدهن پ همچـــــو برفـــــی کـــــرده مـــــوی خـــــود ســـــیاه پــــــــري گشــــــــتم خــــــــط آزادیــــــــم بخــــــــش

و از بنـــــدگی خواهـــــد خـــــالصهـــــر کـــــه اـــــه قـــــدم ـــــن هـــــر دو را در ن ـــــرک کـــــن ای ت عقـــــــــل و تکلـــــــــیفم نبایـــــــــد والســـــــــالم

زد در جنــــــون پــــــای کوبــــــان دســــــت مــــــیـــــــتم ـــــــس چیس ـــــــتم پ ـــــــاری نیس ـــــــده ب بن ذرۀ در دل غـــــــــــم و شـــــــــــادی نمانـــــــــــد عــــــــــارفم امــــــــــا نــــــــــدارم معرفــــــــــت محـــــو گشـــــتم در تـــــو و گـــــم شـــــد منـــــی

حکایتـــــــــــوقی در آب ـــــــــــاد معش ـــــــــــا افت از قض

دو تــــــن بــــــا یکــــــدگرچــــــون رســــــیدند آن ــــــــن آب روان ــــــــادم در ای ــــــــن افت گــــــــر م گفـــــــت مـــــــن خـــــــود را در آب انـــــــداختم روزگـــــــاری شـــــــد کـــــــه باشـــــــد بیشـــــــکی تـــــو منـــــی یـــــا مـــــن تـــــوام چنـــــد ازدوئـــــیــــر دوام ــــو ب ــــو مــــن باشــــی و مــــن ت چــــون تـــــت ـــــی برجاســـــت در شـــــرکت بتاف ـــــا دوئ ت تـــــو در او گـــــم گـــــرد توحیـــــد ایـــــن بـــــود

ــــــد از شــــــتاب عاشــــــقش خــــــود را درافکن ســـــید از او کـــــای بـــــی خـــــربایـــــن یکـــــی پر

ـــــان ـــــود را در می ـــــو خ ـــــدی ت ـــــه افکن از چــــــی ــــــو م ــــــه خــــــود را از ت ــــــناختم زانک نش

هـــم تـــو مـــن هـــم مـــن تـــو و ان هـــر دو یکـــی بــــا تــــوأم مــــن یــــا تــــو مــــن یــــا مــــن تــــوئی هـــــر دو تـــــن باشـــــیم یـــــک تـــــن والســـــالمــــت ــــدت بتاف ــــت توحی ــــی برخاس ــــون دوئ چ گــــم شــــدن کــــم کــــن کــــه تفریــــد ایــــن بــــود

حکایتــــــــرخ ــــــــودگفــــــــت روزی ف و مســــــــعود ب

ــــپاه ــــل و س ــــدد فی ــــی ع ــــه صــــحرا ب ــــد ب شــــــاز و هــــــم حســــــن ــــــر او هــــــم ای شــــــد ببـــــــــود روی عـــــــــالم از فیـــــــــل و ســـــــــپاه ــــــد ــــــگر ندی ــــــان لش ــــــالم آن چن ــــــم ع چش پــــــــس زبــــــــان بگشــــــــاد شــــــــاه نــــــــامور هســــــت چنــــــدین فیــــــل و لشــــــگر آن مــــــنـــــدار ـــــظ شـــــاه نام ـــــن لف ـــــت ای گرچـــــه گفــــــــاه ــــــــرد آنجایگ ــــــــدمت نک ــــــــاه را خ ش شــــــد حســــــن آشــــــفته و گفــــــت ای غــــــالم

ـــــو ـــــی ت ـــــون ب ـــــتاده چ ـــــني اس ـــــی چن حرمت داری نگـــــــاه تـــــــو چـــــــرا حرمـــــــت نمـــــــی

چــــون ایــــاز القصــــه بشــــنید ایــــن خطــــاب یـــــک جـــــواب اینســـــت کـــــان بـــــريوی و راهــــــیش او ــــــواری پ ــــــد بخ ــــــاک افت ــــــا بخ یــــــــــدن ــــــــــرت آم ــــــــــاه و کم ــــــــــرت از ش بیشــــــن در آورم ــــــر ای ــــــا ســــــر ب ــــــن کــــــیم ت مــــــــــت ــــــــــریف آن اوس ــــــــــده آن او و تش بن زانچـــــــــه هـــــــــر روزی شـــــــــه فريوزگـــــــــرد

ـــــــدگـــــــر دوعـــــــالم خ ـــــــۀ ذاتـــــــش دهن طبـــــد ـــــم پدی ـــــرض کجـــــا آی ـــــن مع ـــــن در ای م نـــــی کـــــنم خـــــدمت نـــــه بـــــر ســـــر آیمـــــش

روز عـــــــــرض لشـــــــــگر محمـــــــــود بـــــــــود ــــــت شــــــاه ــــــر آنجــــــا رف ــــــاالئی ب ــــــود ب ب

ــــــی ــــــر دو م ــــــن ه ــــــرض انجم ــــــد ع کردن همچــــــــو از مــــــــور و ملــــــــخ بگرفتــــــــه راه بــــــیش از آن لشــــــگر کســــــی دیگــــــر ندیــــــدـــــت ای پســـــر ـــــاز خـــــاص خـــــود گف ـــــا ای بــــــو ســــــلطان مــــــن ــــــو ت ــــــن همــــــه آن ت ایـــــــرار ـــــــاز و برق ـــــــد ای ـــــــارغ ب ســـــــخت فــــاه ــــت ش ــــرا گفتس ــــن م ــــت او ای خــــود نگف

کنــــــد شــــــاهیت چنــــــدین احــــــرتام مــــــی پشــــــت خــــــم نــــــدهی و نکنــــــی خــــــدمتی حــــق شناســــی نبــــود ایــــن در پــــیش شــــاه گفــــت هســــت ایــــن را موافــــق دو جــــواب گــــــر کنــــــد خــــــدمت بــــــه پــــــیش پادشــــــاهـــــــیش او ـــــــزاری پ ـــــــد ب ـــــــا ســـــــخن گوی یــــــــــدن ــــــــــر آم ــــــــــل باشــــــــــد در براب جه در میـــــــــــــان خـــــــــــــود را برابـــــــــــــر آورم مـــــن کـــــیم فرمـــــان همـــــه فرمـــــان اوســـــت

ـــــاز ـــــا ای ـــــو ب ـــــرم ک ـــــن ک ـــــردوی ـــــروز ک امـــــــد ـــــــاتش دهن ـــــــا مکاف ـــــــدانم ت ـــــــن ن مـــــد ـــــم پدی ـــــرا آی ـــــا چ ـــــم ی ـــــه باش ـــــن ک مــــــــــش ــــــــــر آیم ــــــــــا در براب ــــــــــتم ت کیس

ــــاس ــــول از ای ــــن ق ــــنید ای ــــن بش ــــون حس چ دادم انصـــــــــافی کـــــــــه در ایـــــــــام شـــــــــاهـــــا بگـــــو دیگـــــر جـــــواب پـــــس حســـــن گفتــــودمی ــــم ب ــــا ه ــــر دو ب ــــه ه ــــن و ش ــــر م گ لیـــــــک چـــــــون تـــــــو محـــــــرم آن نیســـــــتیــــــــن را زود بفرســــــــتاد شــــــــاه ــــــــس حس پ

ـــود ـــا ب ـــه م ـــوت ن ـــون در آن خل ـــنچ ـــه م و نـــــــوی ـــــــد رازگ ـــــــوت آم ـــــــا خل ـــــــاه گفت ش گفـــــت هـــــر گـــــه کـــــز کمـــــال لطـــــف شـــــاه در فــــــــــروغ پرتــــــــــو آن یــــــــــک نظــــــــــر از ضـــــــــــیاء آفتـــــــــــاب فـــــــــــر شـــــــــــاه

مانــــــد زمــــــن نــــــام وجــــــود چــــــون نمــــــیـــــی ـــــو م ـــــر ت ـــــان گ ـــــی را آن زم ـــــی کس بین

ـــک لطـــف و وگـــر صـــد مـــی ـــو ی ـــی گـــر ت کنــــــــاب ســــــــایۀ کــــــــو گــــــــم شــــــــود در آفت هســـــــت ایـــــــازت ســـــــایۀ در کـــــــوی تـــــــو

ــــ ــــده ف ــــود بن ــــد از خ ــــون ش ــــدچ انی اونمان

ـــــناس ـــــق ش ـــــاز ح ـــــنت ای ای ـــــت احس گفـــــــام شـــــــاه ـــــــر دم بصـــــــد انع ـــــــی ه الیقـــــنت صـــــواب ـــــو گف ـــــیش ت ـــــود پ ـــــت نب گف ایـــــن ســـــخن را ســـــخت محـــــرم بـــــودمیــــتی ــــلطان نیس ــــو س ــــون ت ــــویم چ ــــون بگ چـــــــان آن ســـــــپاه ـــــــا می آن حســـــــن شـــــــد ت

ـــــوئی ـــــن م ـــــر حس ـــــنگ ـــــود حس ـــــود نب شـــــوی ـــــاز گ ـــــن ب ـــــا م آن جـــــواب خـــــاص ب

کنـــــد ســــــوی مـــــن مســـــکني نگــــــاه مـــــی گــــــردد وجــــــودم ســــــر بســــــر محــــــو مــــــی

خیـــــــزم آن ســـــــاعت زراه پـــــــاک برمـــــــیــــیش افــــتم در ســــجود ــــه خــــدمت پ چــــون بـــــان ـــــاه جه ـــــم ش ـــــت ه ـــــیم آن هس ـــــن ن م

ـــــی ـــــا خـــــود م ـــــو ب ـــــدی ت ـــــی آن خداون کنــــــاب ــــــد خــــــدمتی در هــــــیچ ب زو کــــــی آی گـــــــــم شـــــــــده در آفتـــــــــاب روی تـــــــــو

ــــو ــــه خ ــــدهرچ ــــی او نمان ــــو دان ــــن ت اهی ک

مقاله ثالث و اربعون

در بیان وادی ششم که حريت باشدـــــــــــد از آن ـــــــــــدت بع وادی حـــــــــــريت آی

ـــــی باشـــــدت ـــــس اینجـــــا چـــــو تیغ هـــــر نف آه باشــــــــــد درد باشــــــــــد ســــــــــوز هــــــــــم از بـــــن هـــــر مـــــوی آنکـــــس نـــــه بـــــه تیـــــغ آتشــــــــی افســــــــرده باشــــــــد مــــــــرد ایــــــــنــــــون رســــــد آنجایگــــــاه ــــــرد حــــــريان چ م

ـــــاتگـــــم شـــــود در راه حـــــريت محـــــو و مـــــــم ـــــــد برجـــــــانش رق هـــــــر کـــــــه زد توحیـــــــۀ ـــــــد هســـــــتی یـــــــا ن گـــــــر بـــــــدو گوین در میــــــــــانی یــــــــــا برونــــــــــی از میــــــــــانــــــی ــــــر دوئ ــــــا ه ــــــاقیئی ی ــــــا ب ــــــانیئی ی ف گویــــــد اصــــــال مــــــی نــــــدانم چیــــــز مــــــنـــــــــر کـــــــــیم ـــــــــدانم ب عاشـــــــــقم امـــــــــا نـــــــــی گه ـــــــــدارم آ ـــــــــقم ن ـــــــــیکن از عش ل

ــــــــدت ــــــــرت آی ــــــــم درد و حس کــــــــار دای هردمـــــــــی اینجـــــــــا دریغـــــــــی باشـــــــــدت

ــــه ــــب ن ــــه ش ــــد ن ــــب باش ــــم روز و ش روز ه نگـــــارد ای دریـــــغ چکـــــد خـــــون مـــــی مـــــی

ــــــــــــن ــــــــــــوخته از درد ای ــــــــــــري س در تح در تحـــــــــري مانـــــــــده و گـــــــــم کـــــــــرده راه

خـــــــرب از بـــــــود خـــــــود وز کاینـــــــات بـــــــیــــــم ــــــز ه ــــــردد محــــــو از او او نی ــــــه گ جمل ســــــــر بلنــــــــد عــــــــالمی پســــــــتی کــــــــۀ بـــــــر کنـــــــاری یـــــــا نهـــــــانی یـــــــا عیـــــــان هــــــر دوئــــــی یــــــا تونــــــۀ یــــــا نــــــه تــــــوئیــــــن ــــــز م ــــــدانم نی ــــــم ن ــــــدانم ه ــــــن ن وی

نم نــــــه کــــــافر پــــــس چــــــیمنــــــی مســــــلما هــــــم دىل پــــــر عشــــــق دارم هــــــم تهــــــی

حکایت خســــــــروی کافــــــــاق در فرمــــــــانش بــــــــودــــــری ــــــک پ ــــــون رش ــــــود چ ــــــوئی ب از نک طــــــــره او صــــــــد دل مجــــــــروح داشــــــــت مــــــاه رویــــــش همچــــــو فــــــردوس آمــــــده چــــــون ز قوســــــش تــــــري بــــــاران آمــــــدیــــــــار را ــــــــان خ ــــــــتش ز مژگ ــــــــرگس مس ن روی آن عــــــــــذراوش خورشــــــــــید چهــــــــــر وددر و یـــــاقوتش کـــــه جـــــان را قـــــوت بـــــ

چـــــــون بخندیـــــــدی لـــــــبش آب حیـــــــاتــــــدانش نگــــــاه ــــــردی در زنخ ــــــه ک ــــــر ک هــــدی ــــاهش ش ــــون م ــــید روی چ ــــه ص ــــر ک ه آمــــــــدی گــــــــه گــــــــه ز پــــــــیش پادشــــــــاهـــــــال ـــــــه او داد از جم ـــــــی آنک ـــــــه غالم چـــــــــود ـــــــــا نب ـــــــــالمش همت ـــــــــیط ع در بس صــــــد هــــــزاران خلــــــق در بــــــازار و کــــــوی کــــــــرد روزی از قضــــــــا دخــــــــرت نگــــــــاهــــــاد دل ز دســــــتش رفــــــت و در خــــــون اوفت

ـــــق ـــــت و عش ـــــل رف ـــــت عق ـــــروی زور یاف بـــــــرد ـــــــه ک ـــــــنت اندیش ـــــــا خویش ـــــــدتی ب م در گــــــــداز و ســــــــوز از عشــــــــق و فــــــــراق بـــــــــــــود او را دو کنیـــــــــــــزک مطربـــــــــــــه جملــــــــه موســــــــیقار زن بلبــــــــل ســــــــرای حــــال خــــود در حــــال بــــا ایشــــان بگفــــت هــــــر کــــــرا شــــــد عشــــــق جانــــــان آشــــــکارـــــالم ـــــا غ ـــــویم ب ـــــقم بگ ـــــر عش ـــــت اگ گفــــــــی ــــــــان دارد بس ــــــــم زی ــــــــمتم را ه حشــــــــکار ــــــــویش آش ــــــــه خ ــــــــویم قص ور نگ

ـــــدهصـــــد ک ـــــر خـــــود خوان ـــــاب صـــــرب ب ام ت آن همـــــی خـــــواهم کـــــه زان ســـــرو ســـــهی گـــــر چنـــــني مقصـــــود مـــــن حاصـــــل شـــــودــــخن ــــن س ــــنیدند ای ــــوش آوازان ش ــــون خ چ مــــا بـــــه شــــب پـــــیش تــــو آریمـــــش نهـــــانـــــالم ـــــیش غ ـــــان پ ـــــزک شـــــد نه ـــــک کنی ی

در ایــــــوانش بــــــوددخــــــرتی چــــــون مــــــاه یـــــــا بهـــــــار و ســـــــرو گـــــــل در دلـــــــربی هـــــر ســـــر مـــــویش رگـــــی بـــــا روحداشـــــت زانکــــــــه از ابــــــــروش دو قــــــــوس آمــــــــده

ــــــــاخوان ــــــــینش ثن ــــــــاب قوس ــــــــدی غ آمـــــــــــیار را ـــــــــــی هش ـــــــــــدی بس در ره افکنـــــــــپهر ـــــــــاه س ـــــــــرت از م ـــــــــوئی به در نکــــــود ــــــوت ب ــــــدس مبه ــــــی روح الق زان هم تشـــــنه مـــــردی وز لـــــبش جســـــتی زکـــــاتــــــــادی ســــــــرنگون در قعــــــــر چــــــــاه اوفت

ـــــی ـــــرا چـــــاهش شـــــدی ب رســـــن حـــــاىل فــــــی خــــــدمت غالمــــــی همچــــــو مــــــاه از پ مهـــــر و مـــــه را هـــــم محـــــاق و هـــــم زوالــــــود ــــــا نب ــــــز غوغ ــــــویش بج ــــــر ک ــــــر س ب

ی در آن خورشــــــــید رویخــــــــريه ماندنــــــــدـــــــــــــد روی آن غـــــــــــــالم پادشـــــــــــــاه دی عقـــــــــل او از پـــــــــرده بـــــــــريون اوفتـــــــــاد جــــــان شــــــريینش ز تلخــــــی شــــــور یافــــــتـــــــراری پیشـــــــه کـــــــرد ـــــــت هـــــــم بیق عاقبــــــــتیاق ــــــــر اش ــــــــري درد ودل پ ــــــــان اس جـــــــــه در اغـــــــــانی ســـــــــخت عـــــــــاىل مرتب لحـــــــــــن داودی ایشـــــــــــان جـــــــــــانفزایــــت ــــرک جــــان بگف ــــگ و ت ــــام ونن ــــرک ن تـــــار ـــــد بک ـــــا آی ـــــائی کج ـــــان ج ـــــان چن ج

غلــــــط افتــــــد کــــــه هــــــم نبــــــود تمــــــامدر ــــی کــــی غالمــــی را رســــد چــــون مــــن کســــــرار ــــــن دل دور از ق ــــــا ای ــــــنم ب چــــــون کــــــده ــــــی صــــــربم و درمان ــــــنم ب ام چــــــون ک

بهــــــــــره یــــــــــابم او نیابــــــــــد آگهــــــــــی کـــــــار جـــــــان مـــــــن بکـــــــام دل شـــــــودـــــدش کـــــه دل نـــــاخوش مکـــــن ـــــه گفتن جملــــــــود در آن ــــــــان کــــــــو را خــــــــرب نب آن چنـــــیش آورد جـــــام ـــــه پ ـــــا ب گفـــــت حـــــاىل ت

ـــــــــــی ـــــــــــدداروی بیهوشـــــــــــیش در م فکن چـــون بخـــورد آنمـــی غـــالم از خـــویش شـــد روز تـــــــــا شـــــــــب آن غـــــــــالم ســـــــــیمرب

ــــــب آمــــــد آن کنیــــــزان آمدنــــــدچــــــون ش پــــــــس نهادنــــــــد آن زمــــــــان در بســــــــرتش زود بــــــــــــر تخــــــــــــت زرش بنشــــــــــــاندند نـــــیم شـــــب چـــــون نـــــیم مســـــتی آن غـــــالمـــــار ـــــردوس از نگ ـــــو ف ـــــری همچ ـــــد قص دیـــــــــد ـــــــــر افروختن ـــــــــربین ده شـــــــــمع ب عن برکشــــــــیده آن بتــــــــان یکســــــــر ســــــــماع بــــــــــود آن دخــــــــــرت میــــــــــان جمــــــــــع درـــــــــان آن همـــــــــه شـــــــــادی و کـــــــــام در می مانــــده بــــد او خــــريه نــــی عقــــل و نــــه جــــان

شـــــــم بـــــــر رخســـــــارۀ دلـــــــدار داشـــــــتچ ســـــــینه پـــــــر عشـــــــق و زبـــــــان الل آمـــــــده هــــــــم مشــــــــامش بــــــــوی عنــــــــرب یافتــــــــه دخـــــــرتش در حـــــــال جـــــــام مـــــــی بـــــــدادــــــــد ــــــــان بمان ــــــــرۀ جان ــــــــم او در چه چش

آمــــــــد زبــــــــانش کــــــــارگر چــــــــون نمــــــــیــــــار ــــــون نگ ــــــرت همچ ــــــان آن دخ ــــــر زم ه گـــــه لـــــبش را بوســـــه دادی چـــــون شـــــکر گـــــــه پریشـــــــان کـــــــرد زلـــــــف سرکشـــــــشـــــــــواز ـــــــــیش دلن وان غـــــــــالم مســـــــــت پ

بـــــــود آن غـــــــالم نـــــــدرین نظـــــــاره مـــــــیاــــاد صــــبح جســــت ــــد صــــبح و ب چــــون درآم چــــــون بخفــــــت آنجــــــا غــــــالم ســــــرفرازــــــــد از آن چــــــــون آن غــــــــالم ســــــــیمرب بعــــــــود ــــــــه ب ــــــــتش چ ــــــــور آورد و ندانس شـــــر ـــــر جگ ـــــودش ب ـــــی نب ـــــیچ آب ـــــه ه گرچــــن چــــاک کــــرد ــــر ت ــــر زد جامــــه ب دســــت ب قصـــــــــه پرســـــــــیدند زان شـــــــــمع طـــــــــرازــــراب ــــت و خ ــــان مس ــــدم عی ــــن دی ــــه م آنچ

مــــــن حــــــريان گذشــــــت آنچـــــه تنهــــــا بــــــرــــــارم گفــــــت بــــــاز آنچــــــه مــــــن دیــــــدم نی هــــــــر یکــــــــی گفتنــــــــد کــــــــاخر انــــــــدکی

ـــــــی ـــــــد یئی در ویخویشـــــــ الجـــــــرم ب فکنـــــــد ـــــــیش ش ـــــــزک پ ـــــــا کنی ـــــــار آن زیب کــــــــرب ــــــــالم بیخ ــــــــت و از دو ع ــــــــود مس ب پــــــــیش او افتــــــــان و خیــــــــزان آمدنــــــــد در نهـــــــــان بردنـــــــــد پـــــــــیش دخـــــــــرتش گـــــــوهرش بـــــــر فـــــــرق مـــــــی افشـــــــاندندــــام ــــم تم ــــاد از ه ــــرگس گش ــــون ن ــــم چ چشـــــــن از کنـــــــاری تـــــــا کنـــــــار ـــــــت زری تخ

ـــــی ـــــر م ـــــود ت ـــــه ع ـــــو هیم ـــــوختند همچ س عقــــل و جــــان را کــــرده جــــان و تــــن وداع همچــــــــو خورشــــــــیدی بنــــــــور شــــــــمع در گـــــــم شـــــــده در چهـــــــره دخـــــــرت غـــــــالم نـــــی در ایـــــن عـــــالم بـــــه معنـــــی نـــــه در آنــــــــت ــــــــیقار داش ــــــــر آواز موس ــــــــوش ب گـــــــــــده جـــــــــــان او از ذوق در حـــــــــــال آمــــــــه ــــــــر یافت ــــــــش ت ــــــــانش آت ــــــــم ده هـــــــداد ـــــــی ب ـــــــی را بوســـــــۀ در پ ـــــــل م نق در رخ دخــــــــرت همــــــــی حــــــــريان بمانــــــــد

ـــــی ـــــک م ـــــی اش ـــــد و م ـــــر باری ـــــد س خاریــــ ــــک بــــر رویــــش فشــــاندی ص د هــــزاراش جگـــــر گـــــه نمـــــک در بوســـــه کـــــردی بـــــی

ــــــد دردو جــــــادوی خوشــــــش ــــــاهگم ش گـــاز ـــم ب ـــا خـــود چش ـــه ب ـــود ن ـــی بیخ ـــده ن مانـــــــام ـــــــرق تم ـــــــد صـــــــبح از مش ـــــــا برآم ت از خرابــــــی شــــــد غــــــالم آنجــــــا ز دســــــت زود بردنــــــــدش بجــــــــای خــــــــویش بــــــــاز یافـــــــت آخـــــــر انـــــــدکی از خـــــــود خـــــــربــــود ــــورش چــــه س ــــود از ش ــــودنی چــــون ب بـــــــــــر ـــــــــــاالی س ـــــــــــت از ب آب او بگذش

ــــر ســــر خــــاک کــــرد مــــوی از ــــد و ب ســــر کنـــــاز ـــــه ب ـــــن قص ـــــود ای ـــــوانم نم ـــــت نت گف هـــــــیچکس هرگـــــــز نبینـــــــد آن بخـــــــوابـــــت ـــــان گذش ـــــدانم ک ـــــز ن ـــــی هرگ ـــــر کس ب زیـــــــن عجایـــــــب تـــــــر نیفتـــــــد هـــــــیچ رازــــــازگو از صــــــد یکــــــی ــــــا خــــــود آی و ب ب

ـــــده ـــــن درمان ـــــت م ام چـــــون مضـــــطریگف ام مـــــــن نـــــــدانم کـــــــان ز مســـــــتی دیـــــــده

ـــــــه ـــــــنیدم هم ـــــــو بش ـــــــنیدم چ ـــــــیچ نش هـــــــدۀ عـــــــاقلی گفـــــــتش کـــــــه خـــــــوابی دیگــــــــه نــــــــیم پنــــــــداریئی گفــــــــت مــــــــن آ زیـــــن عجـــــب تـــــر حـــــال نبـــــود در جهـــــانـــــود ـــــاموش ب ـــــی خ ـــــت ن ـــــوانم گف ـــــی ت ن

گــــــردد ز جــــــان نی محــــــو مــــــینــــــه زمــــــاــــــده ــــــال دی ــــــز کم ــــــاىل ک ــــــاحب جم ام ص

ـــــــــاب ـــــــــره او آفت ـــــــــیش چه ـــــــــت پ نیس دانـــــم چگـــــویم بـــــیش ازیـــــن چـــــون نمـــــی

ـــــــــده ـــــــــده و نادی ام مـــــــــن چـــــــــو او رادی

ـــــــده ـــــــا دیگـــــــری کانهمـــــــه مـــــــن دی ام یـــــــــا بهشـــــــــیاری صـــــــــفت بشـــــــــنیده ام ی

مـــــن ندیـــــدم گرچـــــه مـــــن دیـــــدم همـــــه شـــــــــــــوریدۀکـــــــــــــاینچنني دیوانـــــــــــــه و

یــــــا کــــــه خــــــوابی دیــــــده یــــــا بیــــــداریئی حـــــــالتی نــــــــی آشـــــــکارا نــــــــی نهــــــــان نـــــــه میـــــــان ایـــــــن و آن مـــــــدهوش بـــــــود

یــــــابم نشــــــان نــــــه از او یــــــک ذره مــــــیــــال ــــیچ ح ــــان در ه ــــد نش ــــس نده ــــیچ ک ه ذرۀ واللـــــــــــــه اعلـــــــــــــم بالصـــــــــــــواب

ام مــــــن پــــــیش ازیــــــن گرچــــــه او رادیــــــدهــــــــــــن و آن شــــــــــــوریده ــــــــــــان ای ام در می

حکایت ریســـــتگمـــــادری بـــــر خـــــاک دخـــــرت مـــــی

ــــــبق ــــــردان س ــــــرد از م ــــــن زن ب ــــــت ای گف دور ده اســـــتئـــــکـــــز کـــــدامني گمشـــــده ما دانـــد کـــه چیســـت فـــرخ او چـــون حـــال مـــی

مشـــــــکل آمـــــــد قصـــــــه ایـــــــن غمـــــــزدهــــــــــــومم ز دور روزگــــــــــــار نیســــــــــــت معلگـــــاهم چنـــــني حـــــريان شـــــده مـــــن نـــــه آــــرد ــــن چــــون هــــزاران گــــوی ب ــــن زن از م ایــــــن حــــــريت مــــــرا ــــــربدم بــــــوی ای مــــــن نــــــد ــــــد ناپدی ــــــه دل ش ــــــزل ک ــــــني من در چن ریســــــمان عقــــــل را ســــــرگم شــــــده اســــــتـــــد هـــــر کـــــه او اینجـــــا رســـــد ســـــر گـــــم کن گـــــر کســـــی اینجـــــا رهـــــی دریافـــــت اســـــت

ــــــــــی ســــــــــوی آن زن بنگریســــــــــت راه بین دانــــد بحــــق زانکــــه چــــون مــــا نیســــت مــــی

وز کـــــه افتـــــاده اســـــت زینســـــان ناصـــــبور بایـــــد گریســـــت دانـــــد او تـــــا بـــــر کـــــه مـــــی

روز وشـــــــــــب بنشســـــــــــته و مـــــــــــاتمزدهـــــی ـــــه م ـــــر ک ـــــاران زار ب ـــــو ب ـــــریم چ زار گ

ام گریـــــــان شـــــــده کـــــــز کـــــــه دور افتـــــــادهـــــرد ـــــوی ب ـــــود ب ـــــته خ ـــــم گش ـــــه از گ زانکـــــرا ـــــرت م ـــــت درحس ـــــون و کش ـــــت خ ریخـــــد ـــــزل ناپدی ـــــن راه من ـــــد زی ـــــه ش ـــــی ک ن خانــــــۀ پنـــــــدار رادر گـــــــم شـــــــده اســـــــت چـــــــار حـــــــد خـــــــویش را در گـــــــم کنـــــــدــــــت ــــــت اس ــــــر یاف ــــــل او را سراس ــــــر ک س

حکایت رفــــــــت آوازی شــــــــنید صــــــــوفیئی مــــــــی

ایگـــــاهکـــــه کلیـــــدی یافتـــــه اســـــت ایـــــن ج گــــــر در مــــــن بســــــته مانــــــد چــــــون کــــــنم صــــوفیش گفتــــا کــــه گفتــــت خســــته بــــاش بـــــــر در بســـــــته چــــــــو بنشـــــــینی بســــــــی کـــــار تـــــو ســـــهل اســـــت و دشـــــوار آن مـــــن

ــــی ــــان یکــــی م ــــد ک ــــردم کلی ــــم ک ــــت گ گفـــر خـــاک راه ـــن ب ـــته اســـت و م ـــه در بس زانک غصـــــــۀ پیوســـــــته مانـــــــد چـــــــون کـــــــنمـــــاش ـــــته ب ـــــرو گـــــو بس ـــــدانی ب در چـــــو می عاقبـــــــــــت بگشـــــــــــاید آن در را کســـــــــــیــــــن ــــــوزد جــــــان م ــــــی بس کــــــز تحــــــري م

نیســــــت کــــــارم را نــــــه پــــــائی نــــــه ســــــریــــــتافتی ــــــی بش ــــــوفی بس ــــــن ص ــــــاش ای ک

ــــــردم را نصــــــیب ــــــت م ــــــال ینیس ــــــز خی جـــر کـــه گویـــد چـــون کـــنم گـــو چـــون مکـــن ه هــــــــر کــــــــه او در وادی حــــــــريت فتــــــــاد

و سرگشـــــــتگی تـــــــا کـــــــی بـــــــرم حـــــــريتـــــــی ـــــــن دانم ـــــــدانم کاشـــــــکی م ـــــــی ن مــــــــد ــــــــکر ش ــــــــکایت ش ــــــــرد را اینجاش م

ه درینـــــــی کلیـــــــدم بـــــــود هرگـــــــز نــــــــــــــــافتی ـــــــــاده در را ی ـــــــــا بگش ـــــــــته ی بســــال ــــت ح ــــا چیس ــــیچکس ت ــــد ه ــــی ندان م

ام اکنــــــون مکــــــن تــــــاکنون چــــــون کــــــردهــــاد ــــان حســــرت فت ــــس در صــــد جه ــــر نف ه پــــی چــــو گــــم گردیــــد مــــن چــــون پــــی بــــرم کــــــــــه اگــــــــــر میــــــــــدانمی حريانمــــــــــی کفـــــر ایمـــــان گشـــــت و ایمـــــان کفـــــر شـــــد

حکایت شــــــــیخ نصــــــــر آبــــــــاد را بگرفــــــــت درد

نــــــزار بعــــــد از آن مــــــوی ســــــپید و تــــــن در دلــــــــش تــــــــابی و در جــــــــانش تفــــــــی آمــــــــده نــــــــی از ســــــــر دعــــــــوی و الفـــــــدار ـــــــزرگ نام ـــــــی ای ب ـــــــت شخص گفـــــدین ســـــروری ـــــدین حـــــج و چن کـــــرده چن ایــــــن چنــــــني کــــــار از ســــــر خــــــامی بــــــودــــت ــــن راه کیس ــــرد ای ــــیخ ک ــــدامني ش ــــن ک ای شـــــیخ گفتـــــا کـــــار مـــــن ســـــخت اوفتـــــاد شـــــد از ایـــــن آتـــــش مـــــرا خـــــرمن ببـــــاد

ــــــــــته ــــــــــنت گش ــــــــــار خویش ــــــــــالیو ک ام کــــــون در ــــــانچ ــــــش بج ــــــني آت ــــــد اینچن آی

تـــــــــا گرفتـــــــــار چنـــــــــني کـــــــــار آمـــــــــدم ذرۀ گـــــــــــر حريتـــــــــــت آیـــــــــــد پدیـــــــــــد

کــــرد چــــل حــــج بــــر توکــــل اینــــت مــــرد برهنــــــه دیــــــدش کســــــی بــــــا یــــــک ازارـــــــــی ـــــــــاده کف ـــــــــاری و بگش ـــــــــته زن بس گـــــــــرد آتشـــــــــگاه گـــــــــربی در طـــــــــواف ایـــــن چـــــه کـــــار تســـــت آخـــــر شـــــرم دارـــــــافری ـــــــد ک ـــــــه آم ـــــــن جمل حاصـــــــل ای اهـــــــــل دل را از تـــــــــو بـــــــــدنامی بـــــــــود

تـــــو کـــــه آتشـــــگاه کیســـــت مـــــی نـــــدانی آتشـــــــــم در خانـــــــــه و رخـــــــــت اوفتـــــــــادـــــــاد ـــــــن بب ـــــــگ م ـــــــام و نن ـــــــی ن داد کلــــــیش مــــــن ــــــن ب ــــــۀ زی ــــــدانم حیل مــــــی نـــــک زمـــــان ـــــنگم ی ـــــام و ن کـــــی گـــــذارد ن از کنشــــــــــت و کعبــــــــــه بیــــــــــزار آمــــــــــدم همچـــــو مـــــن صـــــد حســـــرتت آیـــــد پدیـــــد

حکایت نـــــــو مریـــــــدی بـــــــود دل چـــــــون آفتـــــــاب گفـــــت از حـــــريت دلـــــم در خـــــون نشســـــت

فــــــــــــروختمدر فراقــــــــــــت شــــــــــــمع دل ا مـــــن ز حـــــريت گشـــــتم اینجـــــا راز جـــــوی

ام حـــــــريان و مســـــــت پـــــــري گفتـــــــا مانـــــــدهـــــاه ـــــدان وچ ـــــن زن ـــــر ای ـــــی در قع ـــــا بس مــــــــــــــرا ــــــــــــــی م ــــــــــــــريت عقب ذرۀ از ح

ــــک شــــب بخــــواب ــــري خــــویش را ی ــــد پ دیـــــو برگـــــوی آنجـــــا چـــــون گذشـــــت کـــــار تـــــوختم ـــــريت س ـــــن ز ح ـــــی م ـــــو رفت ـــــا ت تـــــــازگوی کـــــــار تـــــــو چونســـــــت آنجـــــــا ب

گـــــزم دائـــــم بدنـــــدان پشـــــت دســـــت مـــــی تـــــــریم ایـــــــن جایگـــــــاه ما حـــــــرياناز شـــــــ

ـــــــرا ـــــــی م ـــــــوه در دنی ـــــــیش از صـــــــد ک ب

مقاله رابع و اربعون

در بیان وادی هفتم که فقر و فنا است بعــــــد ازیــــــن وادی فقــــــر اســــــت و فنــــــاـــــــــود ـــــــــن وادی فراموشـــــــــی ب عـــــــــني ای صــــــــد هــــــــزاران ســــــــایه جاویــــــــد تــــــــوــــــرد رای ــــــبش ک ــــــون بجن ــــــی چ ــــــر کل بح هـــــر دو عـــــالم نقـــــش ایـــــن دریـــــات بـــــس

ل گــــم بــــوده شــــدهــــر کــــه در دریــــای کــــــــــــن آســــــــودگی ــــــــا در ای ــــــــدین دری دل ب گـــــر از ایـــــن گـــــم بـــــودگی بـــــازش دهنـــــد ســــــــــالکان پختــــــــــه و مــــــــــردان مــــــــــرد گـــم شـــدن اول قـــدم زیـــن پـــس چـــه ســـودــــــدند ــــــم ش ــــــام اول گ ــــــه در گ ــــــون هم چــــش در شــــوند ــــون بــــه آت ــــود و هیمــــه چ عـــــر دو یکســـــان باشـــــدت ـــــن بصـــــورت ه ایــــــدی گــــــم شــــــود در بحــــــر کــــــل گــــــر پلی ودلیــــــک گــــــر پــــــاکی دریــــــن دریــــــا شــــــ

ــــــــــود ــــــــــا ب ــــــــــبش دری ــــــــــبش او جن جنــــــن ــــــد ای ــــــون باش ــــــود چ ــــــود او و او ب نب

کـــــــی بـــــــود اینجـــــــا ســـــــخن گفـــــــنت روا گنگـــــــــی و کـــــــــری و بیهوشـــــــــی بـــــــــودـــــو ـــــک خورشـــــید ت ـــــی ز ی گـــــم شـــــده بین نقشــــــها در بحـــــــر کــــــی مانـــــــده بجـــــــای هــــر کــــه گویــــد نیســــت ایــــن ســــودات بــــس دائمــــــــا گــــــــم بــــــــوده و آســــــــوده شــــــــدــــــودگی ــــــد هــــــیچ جــــــز کــــــم ب ــــــی نیاب م

ــــــني گــــــردد بســــــ ــــــدصــــــنع ب ی رازش دهنــــــــدان درد ــــــــد در می ــــــــرو رفتن ــــــــون ف چ الجـــــــرم دیگـــــــر قـــــــدم کـــــــس را نبـــــــود تـــــو جمـــــادی گـــــري اگـــــر مـــــردم شـــــدند هــــر دو بــــر یــــک جــــای خاکســــرت شــــوندــــــــراوان باشــــــــدت ــــــــرق ف در صــــــــفت فـــــــــذل ـــــــــد ب ـــــــــرو مان در صـــــــــفاتخود فـــــــــدا شـــــــــود از وجـــــــــود خـــــــــویش ناپیـــــــود ـــــــا ب ـــــــان زیب ـــــــود در می ـــــــو نب او چ از خیـــــــال عقـــــــل بـــــــريون باشـــــــد ایـــــــن

حکایت یــــــک شــــــبی محمــــــود طوســــــی بحــــــر راز تـــــا چـــــو انـــــدر عشـــــق بگـــــدازی تمـــــامـــزار ـــوئی ن ـــون م ـــو چ ـــخص ت ـــود ش ـــون ش چ هـــــر کـــــه چـــــون مـــــوئی شـــــود در کـــــوی او گــــــر تــــــو هســــــتی راه بــــــني و دیــــــده ورـــــا ـــــک فن ـــــان این ـــــت از می ـــــه او رف ـــــر ک ه گـــــر تــــــرا هســـــت ایــــــن دل زیـــــر و زبــــــرـــــراغ ـــــن وز چ ـــــاتش ز روغ ـــــور ک ـــــم مخ غـــــذر ـــــن گ ـــــد روغ ـــــش کن ـــــر آن آت ـــــون ب چ

ــــــدگــــــر چــــــه ره بــــــر آتــــــش ســــــوزان کنــــی ــــا رس ــــو آنج ــــه ت ــــواهی ک ــــی خ ــــر هم گ

خـــــویش کـــــن خـــــویش را اول ز خـــــود بـــــیــــــــــو ــــــــــوش ت جامــــــــــۀ از نیســــــــــتی درپ

گــــــداز بــــــا مریــــــدی گفــــــت دایــــــم مــــــی پــــس شــــوی از ضــــعف چــــون مــــوئی مــــدام جایگــــــــاهی ســــــــازدت در زلــــــــف یــــــــار بیشــــــــکی مــــــــوئی شــــــــود درمــــــــوی او مـــــوی در مـــــوی ایـــــن چنـــــني انـــــدر نگـــــرـــــا ـــــک بق ـــــا این ـــــت از فن ـــــا گش ـــــون فن چـــــــش ســـــــوزان گـــــــذر ـــــــر صـــــــراط و آت ب

ـــــــــد ـــــــــر زاغدودۀ پی ـــــــــون پ ـــــــــد چ ا کنــــــــــدر ــــــــــد ب از وجــــــــــود روغنــــــــــی آی خویشــــــــــنت را قالــــــــــب قــــــــــرآن کنــــــــــدـــــــــــــی ـــــــــــــه واال رس ـــــــــــــدرین منزلگ ان پــــــس براتــــــی از عــــــدم در پــــــیش کــــــن کاســــــۀ پــــــر از فنــــــا کــــــن نــــــوش تــــــو

ـــــن ـــــر فک ـــــی در ب ـــــان یک ـــــا ک ـــــه از م خرق در رکـــــــاب محـــــــو کـــــــن پـــــــائی ز هـــــــیچ بـــــــر میـــــــان نـــــــه از کمـــــــر زیـــــــر و زبـــــــر طمـــــس کـــــن چشـــــم و زهـــــم بگشـــــای زودــــاش ــــن هــــم بیکــــدم کــــم مب کــــم شــــو و زی

ین آســـــــــودگیهمچنـــــــــان مـــــــــريو بـــــــــدــــــر ــــــن عالمــــــت مــــــوئی اث ــــــود زی گــــــر ب گـــــــر ســـــــر مـــــــوئی بمانـــــــد از خودیـــــــت

ــــــن ــــــر فک ــــــر س ــــــن ب ــــــم یک ــــــان ل طیلس رخــــــش نــــــاچیزی بــــــران جــــــائی ز هــــــیچ همچنـــــــان بـــــــر بنـــــــد از الشـــــــئی کمـــــــر بعــــــد از آن در چشــــــم کــــــن کحــــــل نبــــــود

ــــم گ ــــن ک ــــس ازی ــــم مبــــاشپ ــــتگی در غ ش تـــــــا رســـــــی در عـــــــالم کـــــــم بـــــــودگی نیســــــت زیــــــن عــــــالم تــــــرا مــــــوئی خــــــربـــــــدیت ـــــــر ب ـــــــد پ ـــــــا را نمای ـــــــت دری هف

حکایتــــــد ــــــع آمدن ــــــان جم ــــــبی پروانگ ــــــک ش ی

ـــــــی ـــــــد م ـــــــی گفتن ـــــــد یکـــــــی جملگ بایــــــا قصــــــری ز دور ــــــه ت ــــــی پروان ــــــد یک شـــــــرد ـــــــاز ک ـــــــود ب ـــــــرت خ ـــــــت و دف بازگشــــــی ــــــدی کــــــو داشــــــت در مجمــــــع مه ناق

ــــــور درشــــــد یکــــــی دیگــــــر گذشــــــت از ن پـــــــر زنـــــــان در پرتـــــــو مطلـــــــوب شـــــــدــــــــت ــــــــتی راز گف ــــــــز مش بازگشــــــــت او نیــــز ــــی ای عزی ــــان ن ــــن نش ــــت ای ــــدش گف ناق

شــــد مســــت مســــت دیگــــری برخاســــت مــــیـــــم ـــــش به ـــــا آت ـــــت ب ـــــردن گش ـــــت و گ دســـــای او ـــــا پ ـــــش ز ســـــر ت ـــــت آت چـــــون گرف ناقــــــــد ایشــــــــان چــــــــو دیــــــــد او را ز دورــــس ــــه در کــــار اســــت و ب ــــن پروان ــــت ای گفــــــان ــــــم و ج ــــــرب از جس ــــــردی بیخ ــــــا نگ ت

ـــــــاز دادهـــــــ ر کـــــــه از مـــــــوئی نشـــــــانت بــــن جایگــــاه ــــس ای نیســــت چــــون محــــرم نف

ــــــــد ــــــــمع آمدن ــــــــب ش ــــــــیقی طال در مضــــــــدکی ــــــــوب ان ــــــــو خــــــــرب دارد ز مطل کــــــور ــــــد از شــــــمع ن در فضــــــای قصــــــر دیــــــم آغــــــاز کــــــرد وصــــــف او درخــــــورد فهـــــــی ـــــــت او را نیســـــــت از شـــــــمع آگه گف خویشـــــــــنت بـــــــــر شـــــــــمع زد از دورتـــــــــرـــــد ـــــوب ش ـــــت و او مغل ـــــب گش ـــــمع غال ش

ــــــر ــــــمع ش ــــــال ش ــــــتاز وص ــــــاز گف حی ب همچوانـــــــدیگر نشــــــــان دادی تـــــــو نیــــــــز پــــــای کوبــــــان بــــــر ســــــر آتــــــش نشســــــت خــــویش را گــــم کــــرد بــــا او خــــوش بهــــم ســــــرخ شــــــد چــــــون آتشــــــی اعضــــــای او شـــــمع بـــــا خـــــود کـــــرد همـــــرنگش ز نـــــور کــــس چــــه دانــــد او خــــربدار اســــت و بــــس کـــــی خـــــرب یـــــابی ز جانـــــان یـــــک زمـــــان صــــد خــــط انــــدر خــــون جانــــت بــــاز دادــــــــــاه ــــــــــیچکس اینجایگ ــــــــــد ه در نگنج

حکایت حاصـــــلیرفـــــت چـــــون بـــــی صـــــوفیئی مـــــی

ـــــس کـــــرد او ـــــر خـــــون ســـــر از پ ـــــا دىل پ بــــت ــــرد و رف ــــا او م ــــت ت ــــی سالس ــــرب س قـــــه کـــــار مـــــرد گفـــــتش ای همـــــه دعـــــوی ن

ـــــی ـــــو دم م ـــــه ت ـــــا ک ـــــۀ ت ـــــدم ن ـــــی هم زن گـــــــر بـــــــود مـــــــوئی اضـــــــافت در میـــــــان

زد قفــــــــــائی محکمــــــــــش ســــــــــنگني دىل ــــــو قفــــــائی خــــــورد اوگفــــــت آ ن کــــــز ت

ـــــت ـــــرد و رف ـــــان ب ـــــه پای ـــــتی ب ـــــالم هس عـــــدار ـــــد ســـــخن شـــــرمی ب مـــــرده کـــــی گوی تـــــــا کـــــــه مـــــــوئی مانـــــــدۀ محـــــــرم نـــــــۀ هســــــت صــــــد عــــــالم مســــــافت در میــــــان

وانکـــــه شـــــد هـــــم بیخـــــرب هـــــم بـــــی اثـــــرــــی ــــزل رس ــــن من ــــا دری ــــواهی ت ــــو خ ــــر ت گــــــــــــر وزهرچــــــــــــه داری آتشــــــــــــی را برف

ــــــن ــــــدیش از کف ــــــیچ من ــــــد ه ــــــون نمان چـــــو خاکســـــرت شـــــود چـــــون همـــــه رخـــــت ت ور چــــو عیســــی یــــک ســــر ســــوزن بمانــــدــــد ــــوی افکن ــــت در ک ــــی رخ ــــو عیس ــــر چ گ چـــــون حجـــــاب آیـــــد وجـــــود اینجایگـــــاه هرچـــــه داری یـــــک یـــــک از خـــــود بـــــازکنـــــودی ـــــد در بیخ ـــــع ش ـــــت جم ـــــون درون چــــد نیــــک و بــــد عاشــــق شــــوی ــــون نمان چ

ـــــــــــــرب ـــــــــــــع اودارد خ ـــــــــــــان جم در می تـــــا کــــــه مــــــوئی مانـــــدۀ مشــــــکل رســــــیــــــــــش بســــــــــوز ــــــــــای در آت ــــــــــا ازار پ تــــــــه خــــــــود را در آتــــــــش در فکــــــــن برهنـــــــــــود ـــــــــــرت ش ـــــــــــو کم ـــــــــــدار ت ذرۀ پن

ت ای مـــــرد صـــــد رهـــــزن بمانـــــددر رهـــــــــــد ــــــر روی افکن ــــــه ب ســــــوزنش هــــــم بخیـــاه ـــب و ج ـــک و اس ـــال و مل ـــد م ـــت نای راس پـــــــس بخـــــــود در خلـــــــوتی آغـــــــاز کـــــــنـــــــدی ـــــــی و ب ـــــــی ز نیک ـــــــرون آئ ـــــــو ب ت پـــــــس فنـــــــای عشـــــــق را الیـــــــق شـــــــوی

حکایتـــــــر ـــــــاهرو خورشـــــــید ف ـــــــود شـــــــاهی م ب کــــــس بحســــــن او پســــــر هرگــــــز نداشــــــتـــــــــدان همـــــــــه ـــــــــد دلبن خـــــــــاک او بودن

پیــــــــدا آمــــــــدیگــــــــر بشــــــــب آن مــــــــاه روی او را وصــــــــف کــــــــردن روی نیســــــــتــــــیاه ــــــف س ــــــردی از آن زل ــــــن ک ــــــر رس گـــــــف عـــــــالم ســـــــوز آن شـــــــمع طـــــــراز زلــــال ــــف آن یوســــف جم ــــن و زل وصــــف حس چشــــــم چــــــون نــــــرگس اگــــــر بــــــرهم زدیـــــــار خنـــــــده او چـــــــون شـــــــکر کـــــــردی نثــــــیچ ــــــوم ه ــــــد معل ــــــانش خــــــود نش از دهـــــــدی ـــــــريون آم ـــــــرده ب ـــــــر پ ـــــــون ز زی چـــــــود آن پســـــــر ـــــــه جـــــــان و جهـــــــان ب فتن

ــــرو ــــرسچــــون ب ــــدان ف ــــدی ســــوی می ن ران هــــــر کــــــه ســــــوی آن پســــــر کــــــردی نگــــــاه

خــــــــرب بــــــــود درویشــــــــی گــــــــدایی بــــــــی بهـــــره زو جـــــز عجـــــز و آشـــــفنت نداشـــــتـــــــد آن درد را هـــــــم پشـــــــت او چـــــــون ندی روز و شـــــــب در کـــــــوی او بنشســـــــته بـــــــود

ــــی ــــم م ــــود و زان غ ــــان ب ــــده گری ــــت دی نگفـــــــان ـــــــودش در جه هـــــــیچکس محـــــــرم نبـــی چـــو زر اشـــکی چـــو ســـیم روز و شـــب روئ

داشــــت چــــون یوســــف یکــــی زیبــــا پســــر هـــــیچکس آن حشـــــمت و آن عـــــز نداشـــــتـــــــــه ـــــــــدان هم ـــــــــش خداون ـــــــــدۀ روی بن

آمـــــــــــدیآفتـــــــــــابی نـــــــــــو بصـــــــــــحرا ـــوی نیســـت ـــک م زانکـــه وصـــف از روی او یـــــه چـــــاه ـــــی ب صـــــد هـــــزاران دل فـــــرو رفتـــــــالم دراز ـــــــه ع ـــــــر هم ـــــــردی ب ـــــــار ک کــــــــال ــــــــاه س ــــــــوان داد در پنج ــــــــرح نت شـــــــــــــه عـــــــــــــالم زدی آتشـــــــــــــی در جملـــــار ـــــی به صـــــد هـــــزاران گـــــل شـــــکفتی ب زانکــــــه نتــــــوان گفــــــت از معــــــدوم هــــــیچـــــدی ـــــویش بصـــــد خـــــون آم ـــــر م ـــــر س ه هــــر چــــه گــــویم بــــیش از آن بــــودآن پســــر

ــــــسبره ــــــیش و پ ــــــغ از پ ــــــودیش تی ــــــه ب نـــــــــــاعت ز راه ـــــــــــدیش در س ـــــــــــر گرفتن ب بیســـــــر و بـــــــن شـــــــد ز عشـــــــق آن پســـــــر

شـــــد زهـــــره گفـــــنت نداشـــــت جـــــانش مـــــی کشـــــت او جـــــان و دل مـــــی درتخـــــم غـــــم

ــــــود ــــــته ب ــــــان بربس ــــــق جه ــــــم از خل چشــــی ــــی نخــــورد و م ــــن گــــدازان م نخفــــت ت

ـــــی ـــــان م ـــــان همچن ـــــم در نه ـــــت آن غ داشــــــــیم ــــــــودی دل دو ن منتظــــــــر بنشســــــــته ب

ــــــــدای ناصــــــــبورزنــــــــده ز ان بــــــــودی گ مــــــــاهرو از دور چــــــــون پیــــــــدا شــــــــدی

رســـــــتخیز در جهـــــــان برخواســـــــتی صـــــــدــــــی ــــــرد م ــــــردا ب ــــــگ ب ــــــاه بان ــــــی بم رفت

چـــــون شـــــنیدی بانـــــگ چـــــاوش آن گـــــدایـــــــــــدی ـــــــــــی آوردی و درخـــــــــــون آم غشـــــــزار ـــــــتی در آن دم صـــــــد ه ـــــــم بایس چش گــــــاه چــــــون نیلــــــی شــــــدی آن نــــــاتوانــــــــک او ــــــــش اش ــــــــردی ز آه ــــــــاه بفس گ نــــــیم کشــــــته نــــــیم مــــــرده نــــــیم جــــــانــــت ــــاده پس ــــان افت ــــس کانچن ــــني ک ــــن چن ای نــــــــــیم ذره ســــــــــایه بــــــــــود آن بیخــــــــــرب

ــــــی ــــــپاه م ــــــا س ــــــهزاده روزی ب شــــــد آن شـــــی ـــــره و ب ـــــد نع ـــــر آم ـــــد زو ب ـــــویش ش خ

چنـــد خـــواهم ســـوخت جـــان خـــویش ازیـــنــــی ــــخن م ــــن س ــــرد ای ــــته م ــــت آن سرگش گف

چــــون بگفــــت ایــــن گشــــت زایــــل هــــوش اوگـــــــــاه شـــــــــد چـــــــــاوش شـــــــــهزاده زان آ

ات ای شــــــــهریار گفــــــــت بــــــــر شــــــــهزادهــــــان مــــــدهوش شــــــد شــــــاه از غــــــريت چن

ــــــــد ــــــــر دارش کنی ــــــــد و ب گفــــــــت برخیزیــــــــــل پادشــــــــــا ــــــــــد خی در زمــــــــــان رفتنــــــــان ــــــــدش کش ــــــــوی دار کردن ــــــــس بس پگـــــــاه بـــــــود نـــــــی ز دردش هـــــــیچکس آ چـــــــــون بـــــــــه زیـــــــــر دار آوردش وزیـــــــــرــــــــــر کردگــــــــــار ــــــــــم ده به ــــــــــت مهل گف مهـــــــــــل دادش آن وزیـــــــــــر خشـــــــــــمناکـــــه ـــــای ال ـــــتش ک ـــــجده گف ـــــان س ـــــس می پ پــــــیش از آن کــــــز جــــــان بــــــرآیم بیخــــــرب

ــــــه ــــــا ب ــــــنم روی آن شــــــهزاده خــــــوش ت بی تــــــــا بــــــــه بیــــــــنم روی او یکبــــــــار نیــــــــزــــــده حاجــــــت خــــــواه تســــــت پادشــــــاها بنــــــوز ــــــن در هن ــــــده ای ــــــان بن ــــــتم از ج هس چـــون تـــو حاجـــت مـــی بـــرآری صـــد هـــزار خواســـت چـــون ایـــن حاجـــت آن مظلـــوم راه

گــــــــاه بگذشــــــــتی ز دورکــــــــان پســــــــر گهــــــــر غوغــــــــا شــــــــدی ــــــــازار پ ــــــــۀ ب جمل خلــــــق یــــــک ســــــر آمدنــــــدی در گریــــــزــــــی ســــــپاه قــــــرب یــــــک فرســــــنگ بگرفت ســـــــــر بگشـــــــــتی و بیفتـــــــــادی ز پـــــــــایــــــــدی ــــــــريون آم ــــــــویش ب ــــــــود خ وز وج تـــــــا بـــــــر او بگریســـــــتی چـــــــون ابـــــــر زارــــــــتی روان ــــــــر او گش گــــــــاه خــــــــون از زی گـــــــاه اشـــــــکش ســـــــوختی از رشـــــــک او وز تهـــــــی دســـــــتی نبـــــــودش نـــــــیم نـــــــان

هزاده چـــــــون آرد بدســـــــتآن چنـــــــان شـــــــــــــرب ــــــريد ب ــــــید را گ ــــــا خورش ــــــت ت خواس آن گــــــــدا یــــــــک نعــــــــره زد آن جایگــــــــاه گفــــت جــــانم ســــوخت عقــــل از پــــیش شــــدــــن بــــیش ازیــــن ــــرب و طاقــــت م نیســــت ص

زد ســــر ز درد هــــر زمــــان بــــر ســــنگ مــــیــــوش او ــــم و گ ــــون ز چش ــــد خ ــــس روان ش پـــــیش شـــــاه شـــــد عـــــزم خـــــونش کـــــرد و پــــــــرار ــــــــدی بیق ــــــــت رن ــــــــق آورد اس عش

ـــــز ا ـــــف دل مغ ـــــز ت ـــــر جـــــوش شـــــدک و پ پـــــــای بســـــــته ســـــــر نگونســـــــارش کنیـــــــد حلقـــــــــــۀ کردنـــــــــــد گـــــــــــرد آن گـــــــــــدا بــــــر ســــــر او گشــــــته خلقــــــی خونفشــــــان نـــــی کســـــش آنجـــــا شـــــفاعت خـــــواه بـــــود ز آتـــــــــش حســـــــــرت برآمـــــــــد زو نفـــــــــريـــــر دار ـــــاری زی ـــــجده ب ـــــک س ـــــنم ی ـــــا ک تـــــر روی خـــــاک ـــــاد او روی خـــــود ب ـــــا نه ت

گنـــــاه چـــــون بخواهـــــد کشـــــت شـــــاهم بـــــیـــــــــر ـــــــــال آن پس ـــــــــردان جم ـــــــــم گ روزی

ـــــزار ـــــوانم داده خـــــوشصـــــد ه ان جـــــان تـــــــز ـــــــار نی ـــــــر روی او ایث ـــــــنم ب ـــــــان ک ج عاشــــــق اســــــت و کشــــــته درگــــــاه تســــــتــــــوز گــــــر شــــــدم عاشــــــق نــــــیم کــــــافر هنـــــــرآر حاجـــــــت مـــــــن کـــــــن روا کـــــــامم بــــــــر جایگــــــــاه ــــــــد مگــــــــر ب ــــــــري او آم ت

ـــــــــر ـــــــــان وزی ـــــــــنید آواز او پنه ـــــــــه ش کــــــی ــــــاه و م ــــــیش پادش ــــــت پ ــــــت رف گریس

زاری او در مناجـــــــــــــــــاتش بگفـــــــــــــــــتــــــــــــــــاه را درد ــــــــــــــــادش ی از اودر دل فت

شــــــــاه حــــــــاىل گفــــــــت آن شــــــــهزاده راـــــــر دار شـــــــو ـــــــز و زی ـــــــان برخی ـــــــن زم ایـــــــــــــــــــویش را آواز ده ـــــــــــــــــــتمند خ مســـــو کشـــــید ـــــر ت ـــــا او کـــــه قه لطـــــف کـــــن ب از رهــــــــش بــــــــردار و ســــــــوی گلشــــــــن آرــــــــال ــــــــهزادۀ یوســــــــف جم ــــــــت آن ش رفـــــــــــني ـــــــــــید روی آتش ـــــــــــت آن خورش رف رفــــــت آن دریــــــای پــــــر گــــــوهر خوشــــــی از خوشـــــــی آنجایگـــــــه بـــــــر ســـــــر زنیـــــــد

ن شـــــــــهزاده زیـــــــــر دار شـــــــــدآخـــــــــر آ آن گــــــــدا را در هــــــــالک افتــــــــاده دیــــــــد خـــــاک از خـــــون دو چشـــــمش گـــــل شـــــدهــــــم ــــــاچیز ه ــــــده ن ــــــم ش ــــــته گ ــــــو گش مح چـــــون چنـــــني دیـــــد آن بخـــــون افتـــــاده راــــپاه ــــد اشــــک از س ــــان کن ــــا پنه خواســــت ت اشـــــک چـــــون بـــــاران روان کـــــرد آن زمـــــانــــت ــــده اس ــــق صــــادق آم ــــه او در عش ــــر ک ه گــــــر بصــــــدقی عشــــــق پــــــیش آیــــــد تــــــرا

ـــــــــــه ـــــــــــت ش ـــــــــــید وشعاقب زادۀ خورش آن گــــــــــدا آواز شــــــــــه نشــــــــــنیده بــــــــــود چـــــون همـــــی برداشـــــت روی از خـــــاک راه آتـــــــــش ســـــــــوزنده بـــــــــا دریـــــــــای آب

ـــــــــی ـــــــــش ب ـــــــــود آن دروی ـــــــــی ب دل آتش جـــــــان بلـــــــب آورد و گفـــــــت ای شـــــــهریارــــــود ــــــز نب ــــــر ب ــــــگر ک ــــــن لش ــــــت ای حاج نعـــــــــرۀ زد جـــــــــان ببخشـــــــــید و بمـــــــــردــــــوم گشــــــت ــــــربش معل چــــــون وصــــــال دل ســــــــــــالکان داننــــــــــــد در دریــــــــــــای درد

ـــــــــود ـــــــــهای وج ـــــــــدم آمیخت ـــــــــا ع ت بــــــــر ــــــــر و زب ــــــــدتی زی ــــــــا نگــــــــردی م ت دســـــــت بگشـــــــاده چـــــــو برقـــــــی جســـــــتۀ

درد کـــــــــــــــــردش دل ز درد آن فقـــــــــــــــــريــــت ــــه چیس ــــتش ک ــــر گف ــــداده ب ــــال آن دل حـــــــت ـــــــاتش بگف ـــــــجده حاج ـــــــان س در می

ـــــو کـــــردن دل ن ـــــر عف ـــــادخـــــوش شـــــد ب ه ســـــــــر مگـــــــــردان آن ز پـــــــــا افتـــــــــاده را پــــــــیش آن ســــــــر گشــــــــته بیمــــــــار شــــــــو

دل تــــــــــو شــــــــــد دل او بــــــــــاز ده بــــــــــی نــــوش خــــور بــــا او کــــه زهــــر تــــو چشــــیدـــــن آر ـــــزد م ـــــا خـــــودش ن ـــــائی ب چـــــون بیـــــــال ـــــــدائی در وص ـــــــا گ ـــــــیند ب ـــــــا نش ت تــــــــا شــــــــود بــــــــا ذرۀ خلــــــــوت نشــــــــني تـــــا کنـــــد بـــــا قطـــــره دســـــت انـــــدر کشـــــی پـــــــای درکوبیـــــــد و دســـــــتی بـــــــر زنیـــــــد

ۀ بیــــــــدار شــــــــدچــــــــون قیامــــــــت فتنـــــــــــــد ـــــاده دی ـــــاک افت ـــــر روی خ ـــــرنگون ب ســــــرتش حاصــــــل شــــــده ــــــر حس ــــــالمی ب عــــــز هــــــم ــــــود بگــــــو آن نی ــــــرت چب ــــــن ب زیــــــــــهزاده را ــــــــــد آن ش ــــــــــم آم آب در چش

ــــــی ــــــر نم ــــــی اشــــــک آه ب ــــــد مگــــــر ب آم گشــــــــت حاصــــــــل صــــــــدهزاران درد از آنــــت ــــده اس ــــق آم ــــوق عاش ــــرش معش ــــر س بــــــرا ــــــد ت ــــــویش آی ــــــوق خ ــــــقت معش عاش از ســـــر لطـــــف آن گـــــدا را خوانـــــد خـــــوش

ـــــــک ـــــــود لی ـــــــده ب ـــــــیاری ز دورش دی بســـــــــــــاه ـــــــــــــد روی پادش ـــــــــــــر دی در براب

ــــی ــــه م ــــر چ ــــاب گ ــــیچ ت ــــدارد ه ــــوزد ن س قـــــــربتش افتـــــــاد بـــــــا دریـــــــا خوشـــــــی

ــــــی ــــــنم م ــــــون چنی ــــــت زار چ ــــــوانی کش تـــــــود ـــــــز نب ـــــــا هرگ ـــــــت و گوئی ـــــــن بگف ایــــــرد ــــــد و بم ــــــاز خندی همچــــــو شــــــمعی بــــــت ــــــدوم گش ــــــد و مع ــــــق ش ــــــانی مطل فـــــردم چـــــه کـــــرد ـــــا م ـــــای عشـــــق ب ـــــا فن تـــــــــه ـــــــــم آمیخت ـــــــــا ال ـــــــــو ب ـــــــــذت ت ل

ز وجـــــــود خـــــــویش کـــــــی یـــــــابی خـــــــرباـــــــتۀ ـــــــی بس ـــــــیش برق ـــــــد پ ـــــــال ش در خ

ایـــــــن چـــــــه کـــــــار تســـــــت مردانـــــــه درآیــــــا ــــــن کیمی ــــــو ای گــــــر بخــــــواهی کــــــرد ت

خــــویش شــــو چنــــد اندیشــــی چــــو مــــن بــــیــــــــــا دم آخــــــــــر بدرویشــــــــــی رســــــــــی ت

ام نــــی غــــري مــــن مــــن کــــه نــــی مــــن مانــــدهــــــــارگی ــــــــنت یکب ــــــــدم در خویش ــــــــم ش گــــــر مــــــن بتافــــــت ــــــاب فقــــــر چــــــون ب آفت

دیـــــــدم پرتـــــــو آن آفتـــــــابمـــــــن چـــــــو ــــــاختم ــــــردم و گــــــه ب هــــــر چــــــه گــــــاهی بـــــد ـــــیچم نمان ـــــدم ه ـــــم ش ـــــتم گ ـــــو گش مح قطــــــره بــــــودم گــــــم شــــــدم در بحــــــر رازـــی اســـت ـــر کس ـــار ه ـــه ک ـــنت ن ـــم گش گرچـــه گ کیســــــت در عــــــالم ز مــــــاهی تــــــا بمــــــاه

ــــــــه درآی ــــــــز و دیوان ــــــــل نی ــــــــل را ه عقـــــــاری بـــــــه نظـــــــاره درآ یـــــــک نفـــــــس ب یـــک زمـــان در خـــویش پـــیش انـــدیش شـــو

خویشــــــــی رســــــــی در کمــــــــال ذوق بــــــــی برتــــر اســـــت از عقــــل و شـــــر و خــــري مـــــن چـــــــاره مـــــــن نیســـــــت جـــــــز بیچـــــــارگیـــــــت ـــــــم از ارزن بیاف ـــــــالم را ک ـــــــر دو ع ه

آبــــــی بــــــه آب مــــــن نمانــــــدم بــــــاز شــــــدــــــــــــداختم ــــــــــــیاه ان ــــــــــــه در آب س جملـــــــــد ـــــــــیچم نمان ـــــــــدم ذرۀ پ ـــــــــایه مان ســــاز ــــره ب ــــک قط ــــان ی ــــن زم ــــابم ای ــــی نی مـــن بســـی اســـت ـــا گـــم گشـــتم و چـــون م در فن کـــــو نخواهـــــد گشـــــت گـــــم ایـــــن جایگـــــاه

حکایت پـــــــاک دینـــــــی کـــــــرد از نـــــــوری ســـــــؤالـــــور ـــــار و ن ـــــا ن ـــــت دری ـــــا را هف ـــــت م گفــــس ــــاز پ ــــا ب ــــت دری ــــن هف ــــی ای ــــون کن چ

ــــــز ــــــاهیئی ک ــــــدم ــــــون دم برکش ــــــینه چ س چــــــون نهنــــــگ آســــــا دو عــــــالم درکشــــــدــــدا نــــه پــــای هســــت حــــوتی نــــی ســــرش پی

ـــــال ـــــا تاوص ـــــزد از م ـــــون خی ـــــت ره چ گفــــــــی دور دور ــــــــت راه ــــــــد رف ــــــــی ببای م مــــــاهیئی جــــــذبت کنــــــد در یــــــک نفــــــســـــــــــــد ـــــــــــــرین را درکش ـــــــــــــني و آخ اولــــــــد ــــــــک دم در کش ــــــــی بی ــــــــق را کل خلـــــــــان بحـــــــــر اســـــــــتغناش جـــــــــای در می

مقاله خامس و اربعون

افتادن مرغان بسوی سیمرغ در راهــــــر ــــــر بس ــــــان وادی س ــــــخن مرغ ــــــن س زی جملــــــه دانســــــتند کــــــان مشــــــکل کمــــــان

ــــی ــــن ســــخن شــــد جــــای ایشــــان ب ــــرار زی ق وانــــــــدگر مرغــــــــان همــــــــه از جایگــــــــاهـــــــــراز ـــــــــیب و ف ـــــــــد در ش ـــــــــالها رفتن س آنچـــــــه ایشـــــــان را در ایـــــــن ره رخ نمـــــــود گــــــر تــــــو هــــــم روزی فــــــرود آئــــــی بــــــراه

ــــــی آنچــــــه ایشــــــان کــــــرده ــــــاز دان ــــــد ب انـــــــــــــپاهآخراال ـــــــــــــان آن س ـــــــــــــر از می م

زانهمـــــــه مـــــــرغ انـــــــدکی آنجـــــــا رســـــــید بــــــــاز بعضــــــــی غرقــــــــه دریــــــــا شــــــــدند

ــــــــر ــــــــون جگ ــــــــتند در خ ــــــــرنگون گش س نیســـــــت بـــــــر بـــــــازوی مشـــــــتی نـــــــاتوان هــــــــم در آن منــــــــزل بســــــــی مردنــــــــد زار ســــــــر نهــــــــاده از ســــــــر حــــــــريت بــــــــراهـــــــر دراز ـــــــان عم ـــــــد در راهش ـــــــرف ش ص کــــــی تــــــوانم شــــــرح آن پاســــــخ نمــــــود

ــــــ ــــــۀ آن ره کن ــــــاهعقب ــــــک نگ ــــــک ی ی یـــورده ـــه چـــون خـــون خ ـــردد ک ـــد روشـــنت گ ان

کـــــــم کســـــــی ره بـــــــرد تـــــــا آن پیشـــــــگاه زان هــــــزاران کــــــس یکــــــی آنجــــــا رســــــید بـــــــاز بعضـــــــی محـــــــو و ناپیـــــــدا شـــــــدند

ـــــــد ـــــــر ســـــــر کـــــــوه بلن ـــــــاز بعضـــــــی ب ب بــــــــــاز بعضــــــــــی را ز تــــــــــف آفتــــــــــاب بــــــــاز بعضــــــــی را پلنــــــــگ و شــــــــري راه بـــــــاز بعضـــــــی نیـــــــز خـــــــائف آمدنـــــــدــــــب ــــــک ل ــــــان خش ــــــاز بعضــــــی در بیاب بــــــــــــــۀ ــــــــــــــاز بعضــــــــــــــی ز آرزوی دان بــــــور آمدنــــــد ــــــخت رنج بــــــاز بعضــــــی س

یبهــــــــــــای راهبــــــــــــاز بعضــــــــــــی در عجاـــــــــاز بعضـــــــــی در تماشـــــــــا و طـــــــــرب ب عاقبـــــــت از صـــــــد هـــــــزاران تـــــــا یکـــــــی

بردنـــــــد راه عـــــــالمی مرغـــــــان کـــــــه مـــــــی و پـــر رنجـــور و سســـت ســـی تـــن بـــی بـــا ل

ـــــی وصـــــف و صـــــفت ـــــد ب حضـــــرتی دیدن افروختـــــــی بـــــــرق اســـــــتغنا چـــــــو مـــــــی

صـــــــــــد هـــــــــــزاران آفتـــــــــــاب معتـــــــــــرب دیدنــــــــد حــــــــريان آمــــــــده جمــــــــع مــــــــی

ـــــاب ـــــون آفت ـــــب چ ـــــد ای عج ـــــه گفتن جملــــــیم ــــــد آئ ــــــن جایگــــــاهکــــــی پدی ــــــا ای م

ـــــــــــتیم ـــــــــــنت برداش ـــــــــــل از خویش دل بکـــاک ـــک ذره خ ـــان ی ـــد جه ـــا ص ـــت اینج هس آن همـــــــه مرغـــــــان چـــــــو بیـــــــدل آمدنـــــــد

بودنــــــد گــــــم نــــــاچیز هــــــم محــــــو مــــــی آخـــــــــر از پیشـــــــــان عـــــــــاىل درگهـــــــــی دیــــــد ســــــیمرغ خــــــرف را مانــــــده بــــــازــــــــدۀ ــــــــري مان ــــــــر در تح ــــــــا س ــــــــای ت پـــــد ـــــوم از شـــــهر کـــــه ای ـــــت هـــــان ای ق گف

ــــــی ــــــت ای ب ــــــام شــــــما چیس حاصــــــالن نــــــا شــــــم ــــــانی ــــــد در جه ا را کــــــس چگوی

جملـــــــه گفتنـــــــد آمـــــــدیم ایـــــــن جایگـــــــاه مـــــــــا همـــــــــه سرگشـــــــــتگان درگهـــــــــیم مـــــــدتی شـــــــد تـــــــا در ایـــــــن راه آمـــــــدیمـــــــــــــاه از راه دور ـــــــــــــد پادش ـــــــــــــر امی بــــــن پادشــــــاه ــــــا ای ــــــج م گــــــر پســــــندد رنـــــــی سرگشـــــــتگان گفـــــــت آن چـــــــاوش ک گـــــــر شـــــــما باشـــــــید ور نـــــــه در جهـــــــان

تشــــــنه جــــــان دادنـــــــد در بــــــیم و گزنـــــــدــــــاب ــــــا کب ــــــوخته جانه ــــــا س ــــــت پره گش کــــــــرد در یــــــــک دم برســــــــوائی تبــــــــاه در کــــــــــــف ذات مخــــــــــــالف آمدنــــــــــــد تشــــــــنه درگرمــــــــا بماندنــــــــد از تعــــــــب خــــــــویش را کشــــــــتند چــــــــون دیوانــــــــۀــــــد ــــــذور آمدن ــــــد و مع ــــــس ماندن ــــــاز پ بــــــــر جایگــــــــاه ــــــــاز اســــــــتادند هــــــــم ب بـــــــب ـــــــارغ از طل ـــــــد ف ـــــــرو دادن ـــــــن ف ت بــــــــــیش نرســــــــــیدند آنجــــــــــا انــــــــــدکی بـــــــــیش نرســـــــــیدند ســـــــــی آنجایگـــــــــاه

ـــــان ـــــده ج ـــــن ش ـــــته ت ـــــت دل شکس نادرس برتـــــــــــر از ادراک عقـــــــــــل و معرفـــــــــــت

ــــان مــــی ــــک زم ــــان در ی ســــوختی صــــد جه رتصـــــــد هـــــــزاران مـــــــاه و انجـــــــم بیشــــــــــــــــده ـــــــــان آم ـــــــــای کوب ـــــــــو ذره پ همچــــــــاب ــــــــیش آن جن ذرۀ محــــــــو اســــــــت پ ای دریغــــــــا رنــــــــج بــــــــرده مــــــــا بــــــــراه نیســــــت زان دســــــتی کــــــه مــــــا پنداشــــــتیم مـــــا اگـــــر باشـــــیم وگرنـــــه زان چـــــه بـــــاکـــــــد ـــــــمل آمدن ـــــــیم بس ـــــــرغ ن همچـــــــو م تـــــــا بـــــــر آمـــــــد روزگـــــــاری نیـــــــز هـــــــمـــــــــاگهی ـــــــــد ن ـــــــــزت درآم ـــــــــاوش ع چ بـــــال و پـــــر و جـــــان و تـــــن هـــــم در گـــــداز

پــــــر مانــــــدۀنــــــی تنیشــــــان مانــــــده نــــــی در چنـــــــني منزلگـــــــه از بهـــــــر چـــــــه ایـــــــدـــــــــما ـــــــــت آرام ش ـــــــــود اس ـــــــــا ب در کج یــــــــا چکــــــــار آینــــــــد مشــــــــتی نــــــــاتوان تــــــــا بــــــــود ســــــــیمرغ مــــــــا را پادشــــــــاه

قــــــــــراران رهــــــــــیم دالن و بــــــــــی بــــــــــی از هـــــــــزاران ســـــــــی بـــــــــدرگاه آمـــــــــدیمــــور ــــن حضــــرت حض ــــا را در ای ــــود م ــــا ب تـــــــا نگـــــــاه ـــــــد در م ـــــــی کن آخـــــــر از لطفـــــــتگان ـــــــون دل آغش ـــــــل در خ ـــــــو گ همچ

پادشـــــــــاه جـــــــــاودان اوســـــــــت مطلـــــــــق

صـــــــد هـــــــزاران عـــــــالم پـــــــر از ســـــــپاهـــــ ـــــز ز ح ـــــزد ج ـــــر چـــــه خی ـــــما آخ رياز ش زیــــن ســــخن هــــر یــــک چنــــان نومیــــد شــــدـــــــد ایـــــــن معظـــــــم پادشـــــــاه ـــــــه گفتن جملــــــــود زو کســــــــی را خــــــــواریئی هرگــــــــز نب

هســـــــت مـــــــوری بـــــــر در ایـــــــن پادشـــــــاه بــــــاز پــــــس گردیــــــد ای مشــــــتی حقــــــريـــــد شـــــد ـــــردۀ جاوی ـــــان چـــــون م کـــــان زمـــــراه چـــــون دهـــــد مـــــا را بخـــــواری ســـــر بــــــود ــــــز نب ــــــز ع ــــــواریئی ج ــــــود ور زو خ ب

حکایتــــــني ــــــه روی زم ــــــر هم ــــــون گ ــــــت مجن گفـــــــــیچکس ـــــــــرین ه ـــــــــن نخـــــــــواهم آف مـــــک دشـــــنام او ـــــد مـــــدح ی ـــــرت از ص خوش

ـــــتم ـــــو گف ـــــا ت ـــــود ب ـــــذهب خ ـــــز م ای عزیـــــــد آشـــــــکار ـــــــزت آی ـــــــرق ع چونکـــــــه ب چــــون بســــوزد جــــان بصــــد زاری چــــه ســــودــــــــــوخته ــــــــــروه س ــــــــــد آن گ ــــــــــاز گفتن بـــــــور ـــــــش نف ـــــــه از آت ـــــــی شـــــــود پروان ک گرچـــــه مـــــا را دســـــت ندهـــــد وصـــــل یـــــار گــــــر رســــــیدن ســــــوی آن درگــــــاه نیســــــت

ــــــرین ــــــدی آف ــــــن کنن ــــــر م ــــــان ب ــــــر زم هـــــس ـــــاد و ب ـــــی ب ـــــنام لیل ـــــن دش ـــــدح م مـــــــــک دو عـــــــــالم نـــــــــام او بهـــــــــرت از مل

ــــود ــــز گــــر ب ــــود نی خــــواری چــــه خواهــــد بـــــــرآرد از همـــــــه جانهـــــــا دمـــــــار ـــــــس ب پ وانگهـــــی از عـــــزت و خـــــواری چـــــه ســـــود جـــــــــــان مـــــــــــا و آتـــــــــــش افروختـــــــــــه زانکـــــــه او را هســـــــت از آتـــــــش حضـــــــور ســــوخنت مـــــا را دهـــــد دســـــت اینـــــت کـــــارـــــت خـــــاک بوســـــیدن جـــــز اینجـــــا راه نیس

حکایتـــــــــــــــار ـــــــــــــــدگان روزگ ـــــــــــــــۀ پرن جملــــــد ای ضــــــعیف ــــــه گفتن ــــــا پروان ــــــه ب جمل

ـــــد ـــــود از شـــــمعت وصـــــالچـــــون نخواه بــــه شــــد مســــت و خــــراب ــــن ســــخن پروان زی

ــــی ــــن ب ــــه م ــــس ک ــــنم ب ــــت ای ــــدام گف دل مــــــد چــــــون همــــــه در عشــــــق او مــــــرد آمدنــــــود ــــــدازه ب ــــــرون ز ان ــــــتغنا ب ــــــه اس گرچ حاجــــــــب لطــــــــف آمــــــــد و در برگشــــــــادـــــــی حجـــــــابی آشـــــــکار ـــــــان ب شـــــــد جهـــــــت نشـــــــاند ـــــــر مســـــــند قرب ـــــــه را ب جمل رقعــــــــــه بنهادنــــــــــد پــــــــــیش آن همــــــــــهــــــــــــــال ــــــــــــــوم از راه مث ــــــــــــــۀ آن ق رقع

ــــــــــکار ــــــــــد آش ــــــــــه کردن قصــــــــــۀ پروانــــــریف ــــــان ش ــــــازی اینج ــــــی در ب ــــــا بک تـــال ـــن مح ـــی زی ـــا ک ـــل ت ـــر جه ـــده ب ـــان م جـــــــه مرغـــــــان را جـــــــواب داد حـــــــاىل جمل

گــــــردم تمــــــام رســــــم در او و مــــــی مــــــی پــــــــای تــــــــا ســــــــر غرقــــــــه درد آمدنــــــــد لطـــــــف او را نیـــــــز روئـــــــی تـــــــازه بـــــــود هــــــر نفــــــس صــــــد پــــــرده دیگــــــر گشــــــاد پــــــس ز نــــــور النــــــور در پیوســــــت کــــــار

ـــــــت ـــــــر ســـــــریر هیب ـــــــاند ب و عـــــــزت نشـــــــه ـــــــان هم ـــــــا پای ـــــــد ت ـــــــت برخوانی گف

ــــی شــــود معلــــوم از ایــــن شــــوریده حــــال م

حکایت یوســــــــفی کــــــــانجم ســــــــپندش ســــــــوختند

خریــــد مالــــک مصــــرش چــــو زیشــــان مــــیـــــر جایگـــــاه ـــــم ب ـــــوم ه خـــــط ســـــتد زان ق

ــــــــد ــــــــی بفروختن ــــــــرادر چــــــــونش م ده ب خریـــد خـــط از ایشـــان خواســـت کـــار زان مـــی

ــــــــرادر را گــــــــواه ــــــــس گرفــــــــت آن ده ب پ

ــــــد ــــــز مصــــــر یوســــــف را خری چــــــون عزی عاقبـــــت چـــــون گشـــــت یوســـــف پادشـــــاه

نشـــــــــناختند روی یوســـــــــف بـــــــــاز مـــــــــی واســــــــتندخویشــــــــنت را چــــــــارۀ جــــــــان خ

یوســـــــف صـــــــدیق گفـــــــت ای مردمــــــــان مــــــی ندانــــــد خوانــــــد در عــــــالم کســــــی جملــــــه عــــــربی خــــــوان بدنــــــد از اختیــــــارــــــن حــــــال حضــــــور ــــــادا از ای ــــــور دل ب کــــــداد ــــــان را ب ــــــف ایش ــــــان یوس ــــــط آن خـــــد ـــــتند خوان ـــــی زان خـــــط توانس ـــــی خط ن سســـــــت شـــــــد حـــــــاىل زبـــــــان آن همـــــــهــــــــد ــــــــف ماندن ــــــــم در تأس ــــــــه در غ جملــــــیهش شــــــدید ــــــا ب ــــــت یوســــــف گوئی گف

ــــــ ــــــه گفتن ــــــن زدنجمل ــــــا را ت ــــــه م دش ک

ــــــید ــــــف را رس ــــــدر یوس ــــــر ق ــــــط پ آن خ ده بـــــــــــــرادر آمدنـــــــــــــد آن جایگـــــــــــــاهــــــــــد ــــــــــیش او انداختن ــــــــــویش را در پ خــــــتند ــــــان خواس ــــــا ن ــــــد ت ــــــود بردن آب خــــــان مــــــن خطــــــی دارم همــــــی عــــــربی زب

ـــــ ـــــد ن ـــــما خوانی ـــــر ش ـــــیگ ـــــم بس ان بخشـــــــار ـــــــد شـــــــاها خـــــــط بی شـــــــادمان گفتن قصـــــــه خـــــــود نشـــــــنود چنـــــــد از غـــــــرورــــــاد ــــــک اوفت ــــــر ی ــــــدام ه ــــــر ان ــــــرزه ب لـــــــد ـــــــتند ران ـــــــز دانس ـــــــدیثی نی ـــــــی ح ن

همــــــــــهآنســــــــــخت شــــــــــد در حــــــــــال مبـــــــــتال در کـــــــــار یوســـــــــف ماندنـــــــــد وقــــت خــــط خوانــــدن چــــرا خــــامش شــــدیدـــــــردن زدن ـــــــدن وگ ـــــــرت از خـــــــط خوان به

غ بدان درگاهرفنت مرغان به سوی سیمرغ و رسیدن سیمر چــــــــون نگــــــــه کردنــــــــد آن ســــــــیمرغ زارـــــد آن همـــــه هـــــر چـــــه ایشـــــان کـــــرده بودنـــک ـــود لی ـــن ب ـــود ســـخت ای ـــه خـــود ب آن هم رفتــــــــــه بودنــــــــــد و طریقــــــــــی تاختــــــــــه یوســــــــف جــــــــان را بخــــــــواری ســــــــوختهـــــــیچکس ـــــــو گـــــــدای ه ـــــــدانی ت ـــــــی ن م یوســــــفت چــــــون پادشــــــه خواهــــــد شــــــدنــــــنه ــــــم گرس ــــــدا ه ــــــم گ ــــــو در آخــــــر ه ت چـــــون ازو کـــــار تـــــو خواهـــــد برفروخـــــت جــــــــان آن مرغــــــــان ز تشــــــــویر و حیــــــــا چــــون شــــدند از کــــل کــــل پــــاک آن همــــهــــــو جــــــان شــــــدند ــــــدۀ ن ــــــاز از ســــــر بن ب کــــــــــرده و نــــــــــاکرده دیرینــــــــــه شــــــــــان آفتـــــــــاب قربـــــــــت از ایشـــــــــان بتافـــــــــت هــــــــم زعکــــــــس روی ســــــــیمرغ جهــــــــان چــــــون نگــــــه کردنــــــد آن ســــــی مــــــرغ زودــــــــدند ــــــــرگردان ش ــــــــه س ــــــــري جمل در تح خــــــــویش را دیدنــــــــد ســــــــیمرغ تمــــــــام

ی نگــــاهچــــون ســــوی ســــی مــــرغ کردنــــد

در خــــــــط ایــــــــن رقعــــــــۀ پــــــــر اعتبــــــــار ــــــه ــــــان هم ــــــا پای ــــــش ت ــــــرده نق ــــــود ک ب کــــان اســــريان چــــون نگــــه کردنــــد نیــــک یوســــــف خــــــود را بــــــه چــــــاه انداختــــــه وانگـــــــــه او را بـــــــــر ســـــــــری بفروختـــــــــه

ــــــی ــــــ م ــــــر نف ــــــفی در ه ــــــی یوس سفروش پیشـــــــــوا و پیشـــــــــگه خواهـــــــــد شـــــــــدنــــــه ــــــن برهن ــــــدن ت ــــــواهی ش ــــــیش او خ پـــــــد فروخـــــــت ـــــــان بای از چـــــــه او را رایگـــــا ـــــد توتی ـــــن ش ـــــض و ت ـــــای مح ـــــد فن شــــــه ــــــان هم ــــــور حضــــــرت ج ــــــد از ن یافتنـــــــا آن شـــــــدند ـــــــن ت مـــــــی ندانســـــــتند ای

ــــینه ــــد از س ــــو ش ــــت و مح ــــاک گش ــــان پ شــــــــه را از پرتــــــــو آن جــــــــان بتافــــــــت جمل چهـــــــــرۀ ســـــــــیمرغ دیدنـــــــــد آن زمـــــــــان

ـــی ـــ ب ـــن س ـــودشـــک ای ـــیمرغ ب ـــرغ آن س ی م ایــــــن ندانســــــتند تــــــا خــــــود آن شــــــدندـــــام ـــــرغ تم ـــــی م ـــــیمرغ س ـــــود س ـــــود خ ب بــــــــود خــــــــود ســــــــیمرغ در آن جایگــــــــاه

ــــــــر ــــــــدی نظ ــــــــوی خــــــــویش کردن ور بس ور نظــــــــر در هــــــــر دو کردنــــــــدی بهــــــــم بــــود ایــــن یــــک آن و آن یــــک بــــود ایــــنــــــــــد ــــــــــه غــــــــــرق تحــــــــــري ماندن آن هم چــــــون ندانســــــتند هــــــیچ از هــــــیچ حــــــالــــــتند ــــــوی درخواس ــــــر ق ــــــن س ــــــف ای کش

زبـــــان آمـــــد از آن حضـــــرت جـــــواب بـــــیـــــــد در او ـــــــنت بین ـــــــد خویش ـــــــه آی ـــــــر ک ه چـــــــون شـــــــما ســـــــیمرغ اینجـــــــا آمدیـــــــد

جـــــاه و شصـــــت آینـــــد بـــــازگـــــر چـــــل و پن ایــــــد گــــــر چــــــه بســــــیاری بســــــر گردیــــــده

هــــیچ کــــس را دیــــده بــــر مــــا کــــی رســــد دیـــــــدۀ مـــــــوری کـــــــه ســـــــندان برگرفـــــــتــــــــود ــــــــد آن نب هرچــــــــه دانســــــــتند و دیدن

ایـــــد ایـــــن همـــــه وادی کـــــه از پـــــس کـــــردهــــــی ــــــا م ــــــال م ــــــه در افع ــــــه جمل ــــــد رفت ای

ایــــد چــــون شــــما ســــی مــــرغ حــــريان مانــــدهـــــــه ســـــــیمرغی بســـــــی اوىل ـــــــریم مـــــــا ب ت

ردیـــــد در صـــــد عـــــز و نـــــازمحـــــو مـــــا گ محــــــــــو او گشــــــــــتند آخــــــــــر بــــــــــر دوام

ـــــی ـــــا کـــــه م ـــــی ت ـــــد م ـــــتم ســـــخن رفتن گفـــــــد ـــــــاه ش ـــــــخن کوت ـــــــا س الجـــــــرم اینج

ـــــر ـــــان آن دگ ـــــرغ ایش ـــــی م ـــــن س ـــــود ای بــــم ــــیش و ک ــــودی ب ــــک ســــیمرغ ب ــــر دو ی ه در همـــــــه عـــــــالم کســـــــی نشـــــــنود ایـــــــنــــــــــد ــــــــــی تفکــــــــــر در تفکــــــــــر ماندن ب

ـــــی ـــــد از آن حضـــــرت ســـــؤال ب ـــــان کردن زب ســــــــتندحــــــــل مــــــــائی و تــــــــوئی درخوا

کاینـــــه اســـــت آن حضـــــرت چـــــون آفتـــــابــــد در او ــــن بین ــــان و ت ــــم ج ــــن ه ــــان و ت جـــــــن آئینـــــــه پیـــــــدا آمدیـــــــد ـــــــی در ای ســـــــــاز ـــــــــایند ب ـــــــــردۀ از خـــــــــویش بگش پ

ـــــده ـــــد و خـــــود را دی ـــــد خـــــویش را دیدی ایــــــد ــــــی رس ــــــا ک ــــــر ثری ــــــوری ب ــــــم م چشــــــــــی بدنــــــــــدان برگرفــــــــــت پشــــــــــۀ فیلــــــــود ــــــــد و شــــــــنیدند آن نب وانچــــــــه گفتن

ایـــد ایـــن همـــه مـــردی کـــه هـــر کـــس کـــردهــــــــــه ــــــــــد وادی ذات و صــــــــــفت را رفت ای

ایــــد جــــان مانــــده صــــرب و بــــی دل و بــــی بــــیــــــــت گــــــــوهریم زانکــــــــه ســــــــیمرغ حقیق تــــــا بــــــه مــــــادر خــــــویش را یابیــــــد بــــــاز ســــــایه در خورشــــــید گــــــم شــــــد والســــــالم چـــون رســـیدند آن نـــه ســـر مانـــد و نـــه بـــن رهـــــــــرو و رهـــــــــرب نمانـــــــــد و راه شـــــــــد

حکایت گفــــــــت چـــــــــون در آتشــــــــی افروختـــــــــه

بدســــــتعاشــــــقی آمــــــد مگــــــر چــــــوبی ــــــی ــــــون آتش ــــــاد همچ ــــــان بگش ــــــس زب پــــــت ــــــد راس ــــــت برگوئی ــــــر گف ــــــی ب وانگهــــــه ــــــنیدی هم ــــــه بش ــــــی و آنچ ــــــه گفت آنچ آن همــــــــه جــــــــز اول افســــــــانه نیســــــــتــــــاک ــــــتغنی و پ ــــــد اصــــــل مس اصــــــل بای هســــــــت خورشــــــــید حقیقــــــــی بــــــــر دوام

گشـــــــــت آن حـــــــــالج کلـــــــــی ســـــــــوخته ــــــت ــــــرت نشس ــــــت خاکس ــــــر آن مش ــــــر س ب

شـــــــورید خاکســـــــرت خوشـــــــی بـــــــاز مـــــــیــــــاال کانکــــــه او مــــــی حق او کجاســــــتزد ان

دیـــــــدی همـــــــه آنچـــــــه دانســـــــتی و مـــــــیـــه نیســـت ـــن ویران محـــو شـــو چـــون جایـــت ایــــاک ــــه ب ــــود چ ــــر نب ــــرع و اگ ــــود ف ــــر ب گـــــالم ـــــایه والس ـــــه س ـــــان ن ـــــه ذره م ـــــو ن گ

حکایت قرنهــــا و نــــی زمــــان نــــه پــــس نــــه پــــیش چـــــون برآمـــــد صـــــد هـــــزاران قـــــرن بـــــیش

بعـــــــــد از آن مرغـــــــــان فـــــــــانی را نیـــــــــازـــی ـــه ب ـــون هم ـــد چ ـــویش آمدن ـــا خ ـــویش ب خ

نــــــو اســــــت وار کهــــــنرنیســــــت هرگــــــز اـــــ ـــــرهمچن ـــــت از نظ ـــــو دور اس ـــــو از ت ان ک

ـــــــــــــال اصـــــــــــــحابنا ـــــــــــــک از راه مث لی از کجــــــــــا اینجــــــــــا تــــــــــوان پــــــــــرداخنتــــــــا ــــــــد الفن ــــــــا بع ــــــــرار بق ــــــــه اس زانکــــــدم ــــــود و در ع ــــــتی در وج ــــــو هس ــــــا ت تـــــرا ـــــن در ره ت ـــــه ای ـــــد ن ـــــه آن مان چـــــون ن در نگــــــــر تــــــــا اول و آخــــــــر کــــــــه بــــــــودـــــــاز ـــــــرورده در صـــــــد عـــــــز و ن نطفـــــــۀ پ کــــــــرده او را واقــــــــف اســــــــرار خــــــــویش

حـــــو کـــــرده هـــــر کـــــه کـــــلبعـــــد از آنـــــش م بـــــــــــــاز گردانیـــــــــــــد او را خـــــــــــــاک راهـــــــه راز ـــــــا صـــــــد گون ـــــــان آن فن ـــــــس می پ بعـــــــــــد از آن او را بقـــــــــــائی داده کـــــــــــلــــو چــــه دانــــی تــــا چــــه داری پــــیش تــــو تــــــاه ــــــردود ش ــــــو م ــــــان ت ــــــردد ج ــــــا نگ تــــــــتی ــــــــم کاس ــــــــا ک ــــــــابی در فن ــــــــا نی تـــــــــــت ـــــــــــواری در ره ـــــــــــدازد بخ اول انــــــا هســــــتیت از وی رســــــد نیســــــت شــــــو تـــــــا ـــــــواری و فن ـــــــو خ ـــــــردی مح ـــــــا نگ ت

ـــــــاز ـــــــد ب ـــــــود دادن ـــــــل بخ ـــــــای ک در فنـــــــد ـــــــیش آمدن ـــــــا پ ـــــــد الفن ـــــــا بع در بق زان فنــــــــا و زان بقــــــــا کــــــــس را ســــــــخنــــــرب ــــــت از وصــــــف و خ ــــــرح او دور اس شـــــــا ـــــــد الفن ـــــــا بع ـــــــتند از بق ـــــــرح جس ش نــــــــــو کتــــــــــابی بایــــــــــد آن را ســــــــــاخنتـــــــــزا ـــــــــود آن را س ـــــــــو ب ـــــــــد ک آن شناســــــدم ــــــزل ق ــــــن من ــــــوانی زد در ای ــــــی ت ک

ـــــواب چـــــون ـــــی خ ـــــه تـــــرا م ـــــد ای ابل آی گــــر بــــه آخــــر دانــــی ایــــن آخــــر چــــه ســــود تــــــا شــــــده هــــــم عاقــــــل و هــــــم کارســــــازـــــــــویش ـــــــــار خ ـــــــــت در ک داده او را معرفــــــــذل ــــــــده ب زان همــــــــه عــــــــزت در افکن بـــــــاز کـــــــرده فـــــــانی او را چنـــــــد گـــــــاهـــــاز ـــــه ب ـــــی او گفت ـــــک ب ـــــا او لی ـــــت ب گفــــــني ذل ــــــني عــــــزت کــــــرده بــــــر وی ع عــــــو ــــــدیش ت ــــــرو ان ــــــر ف آخ ــــــودآ ــــــا خ ب

ــــــاه ــــــول ش ــــــود مقب ــــــی ش ــــــاه ک آن جایگ در بقــــــــا هرگــــــــز نــــــــه بینــــــــی راســــــــتیــــــــــت ــــــــــزت ناگه ــــــــــرگريد بع ــــــــــاز ب بــــد ــــی رس ــــو ک ــــت در ت ــــتی هس ــــو هس ــــا ت تـــــــی رســـــــد اثبـــــــات از عـــــــز و بقـــــــا ک

حکایتـــــــــــــود عـــــــــــــالم زان او پادشـــــــــــــاهی ب بــــــــــــود در فرمانــــــــــــدهی اســــــــــــکندری جـــــــــــــاه او در رخ نهـــــــــــــاده مـــــــــــــاه را داشــــــت آن خســــــرو یکــــــی عــــــاىل وزیــــــر آن وزیــــــــر پــــــــر هــــــــرن را یــــــــک پســــــــر

ـــــــ ـــــــه زیب ـــــــس ب ـــــــدک ـــــــز ندی ائی او هرگ بــــــــا جمـــــــــاىل آن چنـــــــــان آن دلفـــــــــروزــــــــدا آمــــــــدی ــــــــاه پی ــــــــروز آن م گــــــــر بــــــــــی ــــــــــان خرم ــــــــــزد از جه ــــــــــر نخی بـــــــاب ـــــــر چـــــــون آفت ـــــــا پس ـــــــر آن زیب چه ســــــــــایبان آفتــــــــــابش مشــــــــــک بــــــــــود

ــــــــان او ــــــــه در فرم ــــــــور جمل ــــــــت کش هف ف تـــــــا قـــــــاف جهـــــــانش لشـــــــگریقـــــــا

ــــــاه را ــــــن ش ــــــر خــــــاک راه ای ــــــاه رخ ب م در بزرگــــــی خــــــورده دان و خــــــورده گــــــريــــــالم ســــــر بســــــر ــــــود و او را حســــــن ع بــــــد ــــــدان عــــــز ندی ــــــز چن ــــــا نی ــــــیچ زیب ه هـــــــیچ نتوانســـــــت بـــــــريون شـــــــد بـــــــروز صــــــــــد قیامــــــــــت آشــــــــــکارا آمــــــــــدی تــــــــا ابــــــــد محبــــــــوب تــــــــر زو آدمــــــــی

ــــاب طــــره ــــوی مشــــک ن ــــگ و ب ای هــــم رنــــ ــــب خش ــــبش ل ــــی ل ــــوان ب ــــودآب حی ک ب

در میــــــــــــــان آفتــــــــــــــاب دلســــــــــــــتانشـــــــــــــــده ـــــــــــــــردم ش ـــــــــــــــۀ م ذرۀ او فتنــــــــان ــــــــد در جه ــــــــتاره رو نمای چــــــــون س زلـــــــــف او بـــــــــر پشـــــــــتی او ســـــــــرفراز هـــــــــر شـــــــــکن در طـــــــــرۀ آن ســـــــــیمنتـــــر رخ بســـــی منصـــــوبه داشـــــت ـــــف او ب زلـــــــی ـــــــانش ابروئ ـــــــکل کم ـــــــر ش ـــــــود ب ب نــــــــــــرگس افســــــــــــونگرش در دلــــــــــــربیــــــــــــات ــــــــــــل او سرچشــــــــــــمۀ آب حی لع خــــــــط ســــــــبزش ســــــــرخی روی جمــــــــالـــــــت ـــــــل نیس ـــــــدان او از عق ـــــــنت از دن گفــــــال ــــــیم جم ــــــه ج ــــــالش نقط ــــــگ خ مش شـــــــــــرح زیبـــــــــــائی آن زیبـــــــــــا پســـــــــــرــــــد ــــــت ش ــــــت مس ــــــه مس ــــــاه ازو القص شــــود ــــدر ب ــــاىل ق ــــاهی خــــوب و ع ــــه ش گرچ

ـــــــا ـــــــد چن ـــــــرش ـــــــق پس ـــــــتغرق عش ن مســـــــــیش او ـــــــــۀ در پ ـــــــــودی لحظ ـــــــــر نب گـــــی قـــــرارش بـــــود بـــــا او یـــــک نفـــــس نـــــــی ـــــــودی دم ـــــــی او نیاس ـــــــب ب روز و شــــــــــــاندی روز دراز ــــــــــــبش بنش ــــــــــــا ش تــــــکار ــــــتی آش ــــــک گش ــــــب تاری ــــــون ش چـــــاه ـــــیش ش ـــــی پ ـــــواب رفت ـــــر در خ وان پس در فـــــــــروغ نـــــــــور شـــــــــمع آن دلســـــــــتان

نگریســــــــتی شــــــــه در آن مــــــــه روی مــــــــیـــــــــاندی ـــــــــر روی او افش گـــــــــاه گـــــــــل ب

ــــــه ز در ــــــون بــــــاران میــــــغگ د عشــــــق چـــــــاختی ـــــــنی س ـــــــاه جش ـــــــا آن م ـــــــاه ب گـــــتش ـــــیش خـــــود نگذاش ـــــس از پ ـــــک نف ی کـــــی توانســـــت آن پســـــر یـــــک دم نشســـــت گــــــــر برفتــــــــی یــــــــک دم از پريامــــــــنشــــــدر ــــــادر او را هــــــم پ ــــــتی هــــــم م خواســـــــیم شـــــــاه ـــــــود از ب لیکشـــــــان زهـــــــره نبـــــــــــــهریار ـــــــــــــایگی ش ـــــــــــــود در همس ب آن پســـــــــر شـــــــــد عاشـــــــــق دیـــــــــدار او یـــــک شـــــبی بـــــا او نشســـــنت ســـــاز کـــــرد

بــــــــود همچــــــــون ذرۀ شــــــــکل دهــــــــانش در درونــــــش صــــــد ســــــتاره گــــــم شــــــده ســــــــی درون ذره چــــــــون باشــــــــد نهــــــــانــــــــاز ــــــــاده ب ــــــــت افت ــــــــرافرازی بپش در ســـک دم صـــف شـــکن ـــان جـــان را بی صـــد جهــــت ــــه داش ــــد اعجوب ــــوی ص ــــر م ــــر ه در ســـــــازوئی ـــــــان را ب ـــــــه دارد آن کم ـــــــود ک خــــــاحری ــــــژه صــــــد س ــــــر م ــــــرده او از ه کــــات چــــون شــــکر ســــر ســــبز و شــــريین از نب

طی سرچشـــــــــمه بحـــــــــر کمـــــــــالطـــــــــو کــــــان گــــــر از عــــــزت خــــــود پردگیســــــت ماضـــــــی و مســـــــتقبل ازوی کـــــــرده حـــــــالــــــر ــــــد بس ــــــا آی ــــــری کج ــــــم عم ــــــر ده گــــــــالی عشــــــــق او از دســــــــت شــــــــد وز ب چـــــــون هـــــــالىل از غـــــــم آن بـــــــدر بـــــــود کـــــــز وجـــــــود خـــــــود نبـــــــود او را خـــــــرب

خـــــویش او جـــــوی خـــــون رانـــــدی دل بـــــی نـــــی زمـــــانی صـــــرب بـــــودش زیـــــن هـــــوس مــــــــونس او بــــــــود روز و شــــــــب همــــــــی

ـــــیر ـــــاز از م ـــــره ب ـــــه چه ـــــدان م ـــــی ب گفتـــــرار ـــــه ق ـــــودی ن ـــــواب ب ـــــی خ ـــــاه را ن ش

ـــــــی ـــــــاه م ـــــــاه ش ـــــــروی او نگ ـــــــردی ب کـــــی ـــــه م ـــــۀ شـــــب خفت ـــــان جمل ـــــودی چن ب

هردمـــــی صـــــد جـــــوی خـــــون بگریســـــتی گـــــــــاه گـــــــــرد از مـــــــــوی او افشـــــــــاندی

ــــــی ــــــدی ب ــــــک ران ــــــر رخ او اش ــــــغ ب دریـــــــی ـــــــدح پرداخت ـــــــش ق ـــــــر روی ـــــــاه ب گ تـــــــا کـــــــه بـــــــودی الزم خـــــــود داشـــــــتش

ای بســـــتلیـــــک بـــــود از بـــــیم خســـــرو پـــــ شــــــــه ز غــــــــريت ســــــــرفکندی از تــــــــنشــــــــــد روی آن پســــــــــر ــــــــــا دمــــــــــی بینن تــــــــد دیرگــــــــاه ــــــــن قصــــــــه برآم ــــــــا ازی تــــــار ــــــون نگ ــــــید رخ همچ ــــــرتی خورش دخ همچـــــــو آتـــــــش گـــــــرم شـــــــد در کـــــــار او مجلســـــی چـــــون روی خـــــویش آغـــــاز کـــــرد

نهـــــــــان شـــــــــاه بـــــــــا او در نشســـــــــتدر نـــــیم شـــــب از خـــــواب خـــــوش آن پادشـــــاه

نیافــــت جســــت و هــــیچش مــــی آن پســــر مــــیـــــــد ـــــــا آن پســـــــر بنشســـــــته دی دخـــــــرتی بـــــــامور ـــــــد آن حـــــــال شـــــــاه ن چـــــــون بدی مســـــت و عاشـــــق وانگهـــــی ســـــلطان ســـــریـــن شـــهی شـــاه بـــا خـــود گفـــت چـــون بـــا مـــــــی ـــــــن کـــــــردم بجـــــــای او بس آنچـــــــه م

کنـــــــد در مکافـــــــات مـــــــن او ایـــــــن مـــــــی هـــــــــا در دســـــــــت اوهـــــــــم کلیـــــــــد گنج

ـــــدام ـــــدم م ـــــم هم ـــــراز و ه ـــــرا هم ـــــم م ه در نشـــــــــنید بـــــــــا گـــــــــدائی در نهـــــــــانــــــهریار ــــــرد آن ش ــــــر ک ــــــت و ام ــــــن بگف ایـــــــــاک راه ـــــــــان خ ـــــــــام او می ـــــــــیم خ س بعــــــــد از آن فرمــــــــود بــــــــر دارش زدنــــــــدـــــــــند ـــــــــت از وی درکش ـــــــــت اول پوس گفــــــا کســــــی کــــــو گشــــــت اهــــــل پادشــــــاه ت در ربودنــــــــــد آن پســــــــــر را زار و خــــــــــوارــــــــر آگــــــــاه از حــــــــال پســــــــر شــــــــد وزی

یـــــن چـــــه خـــــذالن بـــــود کامـــــد در رهـــــتاــــــــــاه ــــــــــالم پادش ــــــــــا ده غ ــــــــــود آنج بـــــــــــر درد وداغ ـــــــــــر آمـــــــــــد وىل پ آن وزی گفــــت امشــــب هســــت مســــت ایــــن پادشــــاهـــــــدار ـــــــاه نام ـــــــیار ش ـــــــود هش ـــــــون ش چ

ـــــی ـــــد ب ـــــته باش ـــــه او را کش ـــــر ک ـــــکی ه ش آن غالمـــــــان جملـــــــه گفتنـــــــد آن نفـــــــســــــون ــــــوی خ ــــــزد ج ــــــا بری ــــــان از م در زمــــــــــــر ــــــــــــدان وزی ــــــــــــونیئی آورد از زن خ

ـــــــارش ـــــــر نگونس ـــــــردس ـــــــگ ک ز دار آون وان پســـــــــر را کـــــــــرد در پـــــــــرده نهـــــــــانـــــــر ـــــــیار شـــــــد روز دگ شـــــــاه چـــــــون هشــــــــــد آن پادشــــــــــا آن غالمــــــــــان را بخوانــــــتوار ــــــردیم اس ــــــه ک ــــــدش ک ــــــه گفتن جمل پوســــــتش کــــــردیم ســــــر تــــــا ســــــر بــــــرون شـــــــاه چـــــــون بشـــــــنید آن پاســـــــخ تمـــــــام

بـــــود آن شـــــب از قضـــــا آن شـــــاه مســـــت دشـــــــنۀ در کـــــــف بجســـــــت از خوابگـــــــاهـــــود آنجـــــا شـــــتافت ـــــت آنجـــــا کـــــه ب عاقب

ــــــ ــــــر دو را ب ــــــده ــــــته دی ــــــم دىل پیوس ا هـــــــــادش در جگـــــــــر ـــــــــش غـــــــــريت فت آت چــــــون بــــــود معشــــــوق او بــــــا دیگــــــری

گزینــــــــــد دیگــــــــــری از ابلهــــــــــی مــــــــــیــــــا کســــــی هــــــیچکس هرگــــــز نکــــــرد آن ب

کنــــد کــــوه کــــن الحــــق کــــه شــــريین مــــیـــــــرازان عـــــــالم پســـــــت او هـــــــم ســـــــر افـــــرا هـــــم درد و هـــــم مـــــرهم مـــــدام هـــــم مــــــــان ــــــــرپدازم همــــــــني ســــــــاعت جه زو ب تــــــــــا ببســــــــــتند آن پســــــــــر را اســــــــــتوار

ــــر ــــاهک ــــام از چــــوب ش ــــل خ ــــون نی د همچــــــــــد ــــــــــارش زدن ــــــــــان صــــــــــفه ب در می ســــــر نگــــــون آنگــــــه بــــــدارش برکشــــــند تـــــــا دم آخـــــــر بکـــــــس نکنـــــــد نگـــــــاه تـــــــا درآویزنـــــــد ســـــــر مســـــــتش بـــــــدارــــدر ــــای جــــان پ ــــر گفــــت ک ــــاک بــــر س خ چـــه قضـــا بـــود اینکـــه دشـــمن شـــد شـــهتــــــــاه ــــــــد او راتب ــــــــا کنن عــــــــزم کــــــــرده تـــــــراغ ـــــــب چ ـــــــی را داد دری ش ـــــــر یک ه

نــــــاهایــــــن پســــــر را نیســــــت چنــــــدینی گ قــــــرار هــــــم پشــــــیمان گــــــردد و هــــــم بــــــی

شـــــــاه از صـــــــد زنـــــــده نگـــــــذارد یکـــــــیـــــد هـــــیچ کـــــس ـــــه بین ـــــد شـــــه ن گـــــر بیای پـــــــس کنـــــــد بـــــــر دار مـــــــا را ســـــــرنگون بــــاز کــــردش پوســــت از تــــن همچــــو ســــريـــــرد ـــــگ ک ـــــل و گلرن ـــــونش گ ـــــاک از خ خ تــــــا چــــــه زایــــــد از پــــــس پــــــرده جهــــــان

ــــی ــــان م ــــر همچن ــــمش جگ ــــوخت از خش ســــا ــــد از جف ــــه کردی ــــگ چ ــــا آن س ــــت ب گف

ــــــــــ ــــــــــداردر می ــــــــــارش ب ان صــــــــــفه بــــــرنگون ــــــون س ــــــت اکن ــــــر دار اس ــــــر س ب

ده غــــــــالم شــــــــاد شــــــــد از پاســــــــخ آن

ـــــــــی ـــــــــاخر خلعت هـــــــــر یکـــــــــی را داد ف شــــــــاه گفتــــــــا همچنــــــــان تــــــــا دیرگــــــــاهـــــــــد نابکـــــــــار ـــــــــن پلی ـــــــــا زکـــــــــار ای ت

ـــــن قصـــــه اهـــــل شـــــهر او چـــــون شـــــنید ای در نظــــــــــاره آمدنــــــــــد آنجــــــــــا بســــــــــیــــــد خلقــــــان غــــــرق خــــــون گوشــــــتی دیدن از کـــــه و مـــــه هـــــر کـــــه دیـــــدش آنچنــــــان روز تـــــــا شـــــــب مـــــــاتم آن مـــــــاه بـــــــود بعــــــد روزی چنــــــد بــــــی دلــــــدار خــــــویش خشـــــم او کـــــم گشـــــت و عشـــــقش زور کـــــردــــــی ــــــف و ش ــــــني یوس ــــــا چن ــــــاهی ب پادش بــــــود دایــــــم از شــــــراب وصــــــل مســــــت

ک نفـــــسعاقبـــــت طاقـــــت نمانـــــدش یـــــ ســــــــوخت از درد فــــــــراق جــــــــان او مــــــــی

ـــــــــاه ـــــــــد پادش ـــــــــرو ش ـــــــــیمانی ف در پش جامــــه نیلــــی کــــرد و در بــــر خــــود ببســــت نــــی طعــــامی خــــورد زان پــــس نــــی شــــراب چـــــون درآمـــــد شـــــب بـــــرون شـــــد شـــــهریار رفــــــــــت پنهــــــــــان زیــــــــــر دار آن پســــــــــر چــــون ز یــــک یــــک کــــار او یــــاد آمــــدشـــــــــد ـــــــــدازه ش ـــــــــی ان ـــــــــر دل او درد ب ب

نالیــــــــد زار بــــــــر ســــــــر آن کشــــــــته مــــــــیــــــــــد او خــــــــــویش را در خــــــــــاک میافکن

اشـــــــک او کـــــــردی کســـــــی رگـــــــر شـــــــما جملــــــۀ شـــــــب بـــــــود تنهــــــا تـــــــا بـــــــروز چـــــــون نســـــــیم صـــــــبح گشـــــــتی آشـــــــکار در میــــــــان خــــــــاک و خاکســــــــرت شــــــــدیـــــــد چـــــــل شـــــــبانروز تمـــــــام چـــــــون برآمـــــــــــــر دار او در فـــــــــــــرو بســـــــــــــت و بزی نــــه کســــی را زهــــره تــــا چــــل روز و شــــبـــه آب ـــان خـــورد و ن ـــه ن ا زپـــس چـــل شـــب ن

ــــــک ــــــاه او در اش ــــــون م ــــــرق روی همچ غ شــــــــاه گفــــــــتش ای لطیــــــــف جــــــــانفزایـــــــــوام ـــــــــنائی ت ـــــــــون زآش ـــــــــت درخ گف

گنـــــاه بـــــاز کـــــردی پوســـــت از مـــــن بـــــی

هـــــــــر تنـــــــــی را منصـــــــــبی و رفعتـــــــــیـــــــــاه خـــــــــوار بگذاریـــــــــد بـــــــــر دارش تبــــــــــق روزگــــــــــار ــــــــــد خل ــــــــــی گرين عربت جملـــــــــــه را دل درد کـــــــــــرد از قهـــــــــــر او

ـــــــی ـــــــاز م ـــــــز کســـــــی ب نشـــــــناختش هرگ پوســـــــت از وی درکشـــــــیده ســـــــر نگـــــــون همچوبـــــــاران خـــــــون گرســـــــتی در نهـــــــان

ـــــــــ ـــــــــودشـــــــــهر پ ـــــــــغ و آه ب ر درد و دری شـــــه پشـــــیمان گشـــــت از کـــــردار خـــــویش

را مـــــــور کـــــــردعشـــــــق شـــــــاه شـــــــري دل ـــــی ـــــوت خوش ـــــته در خل ـــــب بنشس روز و شــــــد نشســــــت در خمــــــار هجــــــر چــــــون بای کــــــــار او پیوســــــــته زاری بــــــــود و بــــــــس

ــــــی ــــــت ب ــــــتیاق گش ــــــرار از اش ــــــرب و ق ص دیـــده پـــر خـــون کـــرد و بـــر ســـر خـــاک راه در میـــــــان خـــــــون و خاکســـــــرت نشســـــــت

ــــد از چشــــم خــــون افشــــانش خــــوابدر رمی کـــــــــرد از اغیـــــــــار خـــــــــاىل زیـــــــــر دار

آورد کـــــــــــار آن پســـــــــــر یـــــــــــاد مـــــــــــی از بـــــــن هـــــــر مـــــــوی فریـــــــاد آمـــــــدش هــــــــر زمــــــــانی مــــــــاتم او تــــــــازه شــــــــد

مالیـــــــــد زار خـــــــــون او بـــــــــر روی مـــــــــیـــــی ـــــت او م ـــــت از دس ـــــت دس ـــــد او پش کن

بیشـــــــرت بـــــــودی ز صـــــــد بـــــــاران بســـــــی همچـــــو شـــــمعی در میـــــان اشـــــک و ســـــوزــــــــی شــــــــهریار ــــــــاق خــــــــویش رفت زی وث

ـــــا ســـــر شـــــدیدر م ـــــان ب صـــــیبت هـــــر زمـــــام ـــــاىل مق ـــــه ع ـــــد ش ـــــوئی ش ـــــو م همچ گشــــــــــــت در تیمــــــــــــار وی بیمــــــــــــار او کـــــه گشـــــاید در ســـــخن بـــــا شـــــاه لـــــبـــــک ســـــاعت بخـــــواب ـــــد ی ـــــر را دی آن پســــــته تــــــا بفــــــرق ــــــدم در خــــــون نشس از قـــای ـــه پ ـــا ب از چـــه غـــرق خـــون شـــدی ســـر ت

وفـــــــائی تـــــــو ام ایـــــــن چنـــــــني از بـــــــی ایـــــــــن وفـــــــــاداری بـــــــــود ای پادشـــــــــاه

یــــــار بــــــا یــــــار خــــــود آخــــــر ایــــــن کنــــــدـــــی ـــــردارم کن ـــــو ب ـــــا ت ـــــن چـــــه کـــــردم ت م روی اکنـــــــــون مـــــــــی بگـــــــــردانم ز تـــــــــوــــــــکار ــــــــوان دادی آش ــــــــود دی ــــــــون ش چ شـــــاه چـــــون بشـــــنید از مـــــاه ایـــــن جـــــوابــــــش ــــــب گشــــــت برجــــــان و دل شــــــور غال

و از دســــــت شــــــدگشــــــت بــــــس دیوانــــــه ــــــــــرد ــــــــــاز ک ــــــــــوانگی در ب ــــــــــۀ دی خان

حاصــــــــلم گفــــــــت ای جــــــــان و دل بــــــــیــــــــده ــــــــن آم ــــــــتۀ م ــــــــر سرگش ــــــــن پس ایـــز شکســـت خـــود کـــه کـــرد ـــن هرگ همچـــو م

ام ســـــزد گـــــر مـــــن بـــــه خـــــون آغشـــــته مـــــی در نگـــــــــر آخـــــــــر کجـــــــــائی ای پســـــــــرـــــد گرچـــــه مـــــن بـــــد کـــــرده ام تـــــو مکـــــن ب

مـــــن چنـــــني حـــــريان و غمنـــــاک از تـــــوامـــــــن ـــــــرا ای جـــــــان م از کجـــــــا جـــــــویم ت

وفـــــا ا دیـــــدی تـــــو از مـــــن بـــــیگـــــر جفـــــ خــــــرب از تنــــــت گــــــر ریخــــــتم خــــــون بــــــی

ــــر مــــن برفــــت ــــودم کــــاین خطــــا ب مســــت بـــــان ـــــی ناگه ـــــن برفت ـــــیش از م ـــــو پ ـــــر ت گ

تـــو چـــون یـــک دم ســـر خویشـــم نمانـــد بـــی تــــــو شــــــهریار جــــــان بــــــه لــــــب آورد بــــــی

ـــــن ـــــرک ت ـــــرگ و ت ـــــن ز م ـــــی نرتســـــم م م گـــــــر شـــــــود جاویـــــــد جـــــــانم عـــــــذر راه کاشـــــــــگی حلقـــــــــم بربیـــــــــدی بتیـــــــــغ

ـــــانم در ـــــا ج ـــــوختخالق ـــــرت بس ـــــن حس یـــــــــراق ـــــــــاب ف ـــــــــت و ت ـــــــــدارم طاق منن جـــــان مـــــن بســـــتان بـــــه فضـــــل ای دادگـــــر

ـــــني مـــــی ـــــا خـــــاموش شـــــد همچن گفـــــت ت عاقبــــــــت پیــــــــک عنایــــــــت در رســـــــــید چــــــــون زحــــــــد بگذشــــــــت درد پادشــــــــاه شـــــد پســـــر را کـــــرد پـــــاکیزه چـــــو جـــــانـــــغ ـــــه ز می ـــــون م ـــــرون چ ـــــرده ب ـــــد از پ آمــــــون بدیــــــد آن مــــــاه را شــــــاه جهــــــان چ شـــــاه در خـــــاک و پســــــر در خـــــون فتــــــاد

ــــــاف ــــــیچ ک ــــــر ه ــــــافرم گ ــــــدک ــــــن کن ر ایـــــــی ـــــــری و ســـــــر نگونســـــــارم کن ســـــــر بــــــــــو ــــــــــتانم ز ت ــــــــــت داد بس ــــــــــا قیام تـــــــــار ـــــــــو کردگ ـــــــــتاند از ت ـــــــــن بس داد مــــر خــــون ز خــــواب در زمــــان برجســــت دل پ هـــــر زمـــــانی ســـــخت تـــــر شـــــد مشـــــکلش ضـــــعف در پیوســـــت و غـــــم پیوســـــت شـــــد نوحـــــــــۀ بـــــــــس زار زار آغـــــــــاز کـــــــــردـــــم ـــــانو دل ـــــو ج ـــــویر ت ـــــد از تش ـــــون ش خــــــــده ــــــــن آم ــــــــتۀ م ــــــــزاری کش ــــــــس ب پ

م بدســــت خــــود کــــه کــــردآنچــــه مــــن کــــرد ام تـــــــا چـــــــرا معشـــــــوق خـــــــود را کشـــــــته

خــــــــط مکــــــــش در آشــــــــنائی ای پســــــــرــــا خــــود کــــرده ــــه ب ــــد جمل ــــن ب ام زانکــــه ای

خـــــاک بـــــر ســـــر بـــــر ســـــر خـــــاک تـــــوامـــــــن ـــــــر دل حـــــــريان م ـــــــن ب ـــــــی ک رحمتــــــا ــــــن جف ــــــا م ــــــاداری مکــــــن ب ــــــو وف ت خـــــــون جـــــــانم چنـــــــد ریـــــــزی ای پســـــــر خـــود چـــه بـــود ایـــن کـــز قضـــا بـــر مـــن برفـــت

ــــی ــــانم ب ــــده م ــــی زن ــــن ک ــــو م ــــان ت در جهـــــــد ـــــــم نمان ـــــــک دو دم بیش ـــــــدگانی ی زن تــــــــا کنــــــــد در خونبهــــــــای تــــــــو نثــــــــارــــــــنت ــــــــای خویش ــــــــم از جف ــــــــک ترس لیـــــاه ـــــن گن ـــــذر ای ـــــت ع ـــــارد خواس ـــــم نی ه وز دلــــــم کــــــم گشــــــتی ایــــــن درد و دریــــــغــــوخت ــــرت بس ــــن از حس ــــرق م ــــا ف ــــای ت پ چنــــــد ســــــوزد جــــــان مــــــن در اشــــــتیاق

آرم دگـــــــر زانکـــــــه مـــــــن طاقـــــــت نمـــــــیـــــــــان خامشـــــــــی بیهـــــــــوش شـــــــــد در می

ـــــــ ـــــــکرها بع ـــــــیدش ـــــــکایت در رس د از ش بــــــــود پنهــــــــان آن وزیــــــــر آن جایگــــــــاهـــــــان ـــــــاه جه ـــــــر ش ـــــــتادش ب ـــــــس فرس پ پـــــیش خســـــرو رفـــــت بـــــا کربـــــاس و تیـــــغ مــــــن نــــــدانم تــــــا چــــــه گــــــویم آن زمــــــانــــاد ــــون فت ــــب چ ــــاین عجای ــــد ک ــــس ندان ک

ــــت ــــاگفتنی اس ــــن ن ــــد ازی ــــویم بع ــــه گ هرچ شـــــاه چـــــون از درد هجـــــران شـــــد خـــــالص بعـــــد ازیـــــن کـــــس واقـــــف اســـــرار نیســـــتــــر شــــنید ــــن دیگ ــــک گفــــت وی ــــه آن ی آنچ مـــــن کـــــیم تـــــا شـــــرح و وصـــــف آن دهـــــمــــــرح آن ــــــن ش ــــــم م ــــــون ده ــــــیده چ نارس گـــــــر اجـــــــازت باشـــــــد از پیشـــــــان مـــــــراـــــام ـــــردم تم ـــــخن ک ـــــاری س ـــــان ب ـــــن زم ای

ـــفتنی اســـت ـــم ناس ـــر اســـت ه ـــو در قع در چـــــاص ـــــوان خ ـــــا ای ـــــد ت ـــــن رفتن ـــــر دو ت هـــــــار نیســـــــت زانکـــــــه آنجـــــــا موقـــــــع اغی

و گـــــوش کـــــر شـــــنید کـــــور دیـــــد آن حـــــال آن شـــــرح خـــــط بـــــر جـــــان نهـــــمور دهـــــم

ام در طــــــرح آن تــــــن زنــــــم چــــــون مانــــــده زود فرماینـــــــــــــد شــــــــــــــرح آن مــــــــــــــرا کـــــــار بایـــــــد چنـــــــد گـــــــویم والســـــــالم

خاتمهـــــــار ـــــــالم نث ـــــــر ع ـــــــار ب ـــــــردی ای عط ک ازتــــــو پــــــر عطــــــر اســــــت آفــــــاق جهــــــانــــــــالق زن ــــــــی االط ــــــــق عل ــــــــه دم عش گـــــــــو عشـــــــــاق را ســـــــــرمایه داد شـــــــــعر ت

ــــو برخو ــــو چ ــــر ت ــــد ب ــــتم ش ــــورخ ــــید ن رش ایـــــــــن مقامـــــــــات ره حريانـــــــــی اســـــــــتــــــــــوان درآی ــــــــــن دی ــــــــــر دردی دری از س در چنــــني میـــــدان کـــــه جـــــان شـــــد ناپدیـــــدــــــــــــائی از ســــــــــــر دردی در او گــــــــــــر نیــــــــامزن ــــــــون ک ــــــــد چ ــــــــو درد ش در دل ت تــــــــا نگــــــــردد نــــــــامرادی قــــــــوت تــــــــو درد حاصـــــل کـــــن کـــــه درمـــــان درد تســـــتــــــــرد راه ــــــــن ای م ــــــــن مک ــــــــاب م در کت از ســـــــــر دردی نگـــــــــه کـــــــــن دفـــــــــرتم

ـــــــت ـــــــا پیشـــــــگاهگـــــــوی دول ـــــــرد ت آن بــــــــــــادگی ــــــــــــدی و س ــــــــــــذر از زاه درگــــــاد ــــــانش مب ــــــت درم ــــــه را دردیس ــــــر ک ه

خــــورد و خـــــواب مــــرد بایـــــد تشــــنه و بـــــی هرکـــــه زیـــــن شـــــیوه ســـــخن بـــــوئی نیافـــــت هـــــر کـــــه ایـــــن برخوانـــــد مـــــرد کـــــار شـــــد

انـــــد اهـــــل صـــــورت غـــــرق گفتـــــار مـــــن ایـــــــن کتـــــــاب آرایـــــــش اســـــــت ایـــــــام راــــاب ــــن کت ــــد ای ــــردۀ دی ــــخ افس ــــو ی ــــر چ گ

ــــــــن خاصــــــــیتی دار ــــــــم م ــــــــبنظ د عجیـــــــدت ـــــــر آی ـــــــدن میس ـــــــی خوان گـــــــر بس

نالــــــــۀ اســــــــرار هــــــــر دم صــــــــد هــــــــزار ــــــــو در شــــــــورند عشــــــــاق جهــــــــان وز ت گــــــــــه نــــــــــوای پــــــــــرده عشــــــــــاق زنــــــــه داد ــــــــن پريای ــــــــم ای عاشــــــــقان را دایـــــــــور ـــــــــات طی منطـــــــــق الطـــــــــري و مقام یـــــــا مگـــــــر دیـــــــوان ســـــــرگردانی اســـــــت جــــــان ســــــرپ ســــــاز و بــــــاین ایــــــوان درآی بلکــــــه هــــــم شــــــد نیــــــز میــــــدان ناپدیــــــد روی ننمایــــــــــــد تــــــــــــرا گــــــــــــردی در اوــــــام زن ــــــر ک ــــــه ب ــــــی کــــــامی هم گــــــر زنـــــــو ـــــــوت ت ـــــــده دل مبه کـــــــی شـــــــود زنــــــــت ــــــــان درد تس ــــــــالم داروی ج در دو ع از ســــــــر شــــــــعر و ســــــــر کــــــــربی نگــــــــاه تـــــــــا زصـــــــــد یـــــــــک درد آری بـــــــــاورم کـــــــز ســـــــر دردی کنـــــــد ایـــــــن را نگـــــــاهـــــــــــــادگی ـــــــــــــد درد کـــــــــــــار افت درد بایــــاد ــــانش مب ــــد او ج ــــان خواه ــــه درم ــــر ک ه تشــــــــنۀ کــــــــه نارســــــــد هرگــــــــز بــــــــه آب

ــــــــوئی ن یافــــــــتاز طریــــــــق عاشــــــــقی م وانکــــــه ایــــــن دریافــــــت برخــــــوردار شــــــد

ــــــن ــــــرار م ــــــرد اس ــــــی م ــــــل معن ــــــد اه ان خـــــــــــاص را داده نصـــــــــــیب وعـــــــــــام راــــرون آمــــد چــــو آتــــش از حجــــاب خــــوش ب زانکــــــه هــــــر دم بیشــــــرت بخشــــــد نصــــــیب

شــــــکی هــــــر بــــــار خوشــــــرت آیــــــدت بــــــی

ــــــاز ــــــن عــــــروس خــــــانگی در صــــــدر ن زی تـــــا قیامـــــت نیســـــت چـــــون مـــــن بیخـــــودیــــــــان ــــــــت درفش ــــــــر حقیق ــــــــتم از بح هس گـــــــر ثنـــــــای خویشـــــــنت گـــــــویم بســـــــی لیـــــک خـــــود منصـــــف شناســـــد قـــــدر مـــــن حـــــــال خـــــــود سربســـــــته گفـــــــتم انـــــــدکیـــــق افکنـــــده ـــــرق خل ـــــر ف ـــــن ب ـــــه م ام آنچ

ــــــــــق تــــــــــا روز شــــــــــمار در زبــــــــــان خلــــــ ــــــم ای ــــــزد از ه ــــــر بری ــــــرهگ ــــــه دای ن ن

گـــــــر کســـــــی را ره نمایـــــــد ایـــــــن کتـــــــابـــــار ـــــن یادگ ـــــه آســـــایش رســـــد زی چـــــون ب

ام زیــــــن بوســــــتان گــــــل فشــــــانی کــــــردهــــود ــــه ب ــــوعی ک ــــر یکــــی خــــود را در آن ن ه الجـــــــرم مـــــــن نیـــــــز همچـــــــون رفتگـــــــانــــــــۀعمری دراز ــــــــن ســــــــخن گــــــــر خفت زی

شــــــکی دانـــــــم برآیــــــد کــــــار مـــــــن بــــــی بــــس کــــه خــــود را چــــون چراغــــی ســــوختم

ــــــد از دودم د مــــــاغهمچــــــو مشــــــکوتی شــــت و شــــب خــــوابم نمانــــد روز خــــوردم رفـــــــوی ـــــــیار گ ـــــــه ای بس ـــــــتم ک ـــــــادلم گف ب گفـــــــت غـــــــرق آتشـــــــم عیـــــــبم مکـــــــن

ــــی ــــانم م ــــر ج ــــه جــــوش بح ــــد صــــد گون زنـــــــی ـــــــری نم ـــــــی فخ ـــــــر کس ـــــــدین ب آرم ب

ـــــــــاىل درد آن ـــــــــت خ ـــــــــه از دل نیس گرچـــــــــن همـــــــــه افســـــــــانۀ بیهودگیســـــــــت ایــــــوده شــــــد ــــــن بیه دل کــــــه او مشــــــغول ایــــت ــــار گف ــــد ب ــــان ص ــــرک ج ــــد ت ــــی ببای م

ـــــد ـــــد بای ـــــودچن ـــــوش ب ـــــان درج ـــــر ج به

جــــــز بــــــه تــــــدریجی نیفتــــــد پــــــرده بــــــازـــــــذی ـــــــر کاغ ـــــــم ب ـــــــد قل در ســـــــخن ننهــــک نشــــان ــــن ســــخن این ــــر م خــــتم شــــد ب

ـــــــا از مـــــــن کســـــــیکـــــــی پســـــــندد آ ن ثنـــــدر مـــــن ـــــور ب زانکـــــه پنهـــــان نیســـــت ن

شــــکی خــــود ســــخن هــــم داد بدهــــد بــــی ام گــــــــر نمــــــــانم تــــــــا قیامــــــــت مانــــــــده

ــــــار ــــــن یادگ ــــــود ای ــــــس ب ــــــردم ب ــــــاد ک ی کــــــــم نگــــــــردد نقطــــــــۀ زیــــــــن تــــــــذکره پــــــــس برانــــــــدازد ز پــــــــیش او حجــــــــاب در دعــــــــــا گوینــــــــــده راگــــــــــو یــــــــــاد آر یـــــــــاد داریـــــــــدم بخـــــــــري ای دوســـــــــتانـــــــت زود ـــــــوه و بگذش ـــــــی جل ـــــــرد لخت ک

ه دادم مـــــــرغ جـــــــان برخفتگـــــــانجلـــــــو یـــــــک نفـــــــس بیـــــــدار دل گـــــــردد بـــــــرازـــــــن ـــــــار م ـــــــم و تیم ـــــــردد غ ـــــــع گ منقط تــــــا جهــــــان را همچــــــو شــــــمع افــــــروختمــــــراغ ــــــروزد چ ــــــاکی اف ــــــدم ت ــــــمع خل شـــــــد ـــــــم نمان ـــــــر آب ـــــــر جگ ـــــــش دل ب زاتــــــوی ــــــرار ج ــــــن زن و اس ــــــوئی ت ــــــد گ چنـــــوزم گـــــر نگـــــویم خـــــود ســـــخن ـــــی بس م چــــــون تــــــوانم بــــــود یــــــک ســــــاعتخموش

ـــــــی ـــــــغول م ـــــــویش را مش ـــــــ خ دیندارم ب چنـــــد گــــــویم چــــــون نـــــیم مــــــن مــــــرد آن کــــــــار مــــــــردم از منــــــــی پالودگیســــــــت زوچـــــه آیـــــد چـــــون ســـــخن فرســـــوده شـــــد زیـــــــن همـــــــه بیهـــــــوده اســـــــتغفار گفـــــــت جــــــان فشــــــاندن بایــــــد و خــــــاموش بــــــود

حکایتـــــن ـــــای دی ـــــاد آن دان ـــــزع افت ـــــه ن چـــــون بــــرف ــــون دارد ش ــــت چ ــــر گف ــــنو ب ــــاین ش ک گــــــر ســــــخن از نیکــــــوئی چــــــون زر بــــــودــــــــرد ــــــــردان م ــــــــه م ــــــــد حص ــــــــار آم کـــــودی مـــــرا ـــــن ب گـــــر چـــــو مـــــردان درد دی

گفـــــت اگردانســــــتمی مــــــن بــــــیش ازیــــــن در ســــــخن کــــــی کردمــــــی عمــــــری تلــــــفـــــــــود ـــــــــه نیکـــــــــوتر ب آن ســـــــــخن ناگفتـــــــت درد ـــــــد این ـــــــت آم ـــــــا گف حصـــــــه م

گــــــویم یقــــــني بــــــودی مــــــرا آنچــــــه مــــــی

ز آشــــــنائی چــــــون دلــــــت بیگانــــــه اســــــت رو بخســـــــب از نـــــــاز همچـــــــون سرکشـــــــیــــت ــــانه گف ــــر افس ــــار گ خــــوش خوشــــت عط بـــــس کـــــه مـــــا در ریـــــگ روغـــــن ریختـــــیمـــــرو آراســـــتیم ـــــن خـــــوان را ف ـــــس کـــــه ای بـــــربد ـــــان ن ـــــس را فرم ـــــتم نف ـــــه گف ـــــس ک ب چـــــون نخواهـــــد آمـــــد از مـــــن هـــــیچ کـــــار تجذبـــــۀ حـــــق بایـــــد از پیشـــــان بخواســـــ

تــــر شــــود نفــــس چــــون هــــر لحظــــه فربــــهـــــــد ـــــــه نش ـــــــز آن فرب ـــــــنید او ک ـــــــیچ نش ه تـــــــــا نمـــــــــريم مـــــــــن بصـــــــــد زاری زار

ـــــی ـــــه م ـــــت هرچ ـــــانه اس ـــــرا افس ـــــویم ت گـــــ ـــــانه م ـــــت افس ـــــا من ـــــی یت ـــــویم خوش گ

خـــواب خوشـــرت آیـــدت تـــو خـــوش بخفـــتــــــیم ــــــق خــــــوک آویخت بــــــس گهــــــر در حل بــــس کــــز ایــــن خــــوان گرســــنه برخاســــتیم بــــــس کــــــه دارو کــــــردمش درمــــــان نــــــربد شســـــتم ازخـــــود دســـــت و رفـــــتم بـــــا کنـــــار کــــاین بدســــت مــــا نخواهــــد گشــــت راســــتــــــــود ــــــــرت ش ــــــــه او به ــــــــت روی آنک نیس ایـــــن همـــــه بشـــــنید و یـــــک دم بـــــه نشـــــد

زینهــــــــــار او نگـــــــــريد پنــــــــــد یــــــــــا رب

حکایتــــــنچــــــون بمــــــرد اســــــکندر ــــــدر راه دی ان

دادی مــــــدام تــــــا کــــــه بــــــودی پنــــــد مــــــی پنــــــد گــــــري ای دل کــــــه گــــــرداب بالســــــت مـــــن زبـــــان و نطـــــق مرغـــــان ســـــر بســـــر در میـــــــــان عاشـــــــــقان مرغـــــــــان درنـــــــــد جملــــــه را شــــــرح و بیــــــانی دیگــــــر اســــــت پـــــیش ســـــیمرغ آن کســـــی اکســـــري ســـــاختـــــــــان ـــــــــت روحانی کـــــــــی شناســـــــــی دول

ــــــردی ــــــت نگ ــــــا از آن حکم ــــــوت ــــــرد ت فـــــــرد در راه عشـــــــق ـــــــام آن ب ـــــــر کـــــــه ن هـــــــه ـــــــر اینجـــــــا بحـــــــق المعرف کـــــــاف کف زانکـــــه گـــــر پـــــرده شـــــود زیـــــن کفـــــر بـــــازــــــد ــــــون ره زن ــــــدل چ ــــــم ج ــــــک آن عل لیــــــــــی گــــــــــر از آن حکمــــــــــت دىل افروختـــوخت ـــان بس ـــت یون ـــون حکم ـــن چ ـــمع دی ش حکمــــــت یثــــــرب بســــــت ای مــــــرد دیــــــنـــــو ای عطـــــار حـــــرف ـــــا بکـــــی گـــــوئی ت ت ازوجــــــــود خــــــــویش بــــــــريون آی پــــــــاک

تی پایمـــــــال هـــــــر خســـــــیتـــــــاتو هســـــــــــــان راه ــــــه مرغ ــــــا هم ــــــو ت ــــــا ش ــــــو فن تـــــــود ـــــــرب هـــــــر کـــــــس ب ـــــــو ره ـــــــۀ ت گفت گــــــــر نــــــــیم مرغــــــــان ره را هــــــــیچکس

ارســــــطا طــــــالیس گفــــــت ای شــــــاه دیــــــن ـــــــد امـــــــروزی تمـــــــام ـــــــن پن ـــــــق را ای خلــــه مرگــــت در قفاســــت ــــو زانک ــــده دل ش زن

ـــــی ـــــن ای ب ـــــم ک ـــــتم فه ـــــو گف ـــــا ت خـــــرب ب پرنـــــدکـــــز قفـــــس پـــــیش از اجـــــل بـــــريون

زانکـــــه مرغـــــان را زبـــــانی دیگـــــر اســـــتــــــان آن همــــــه مرغــــــان شــــــناخت کــــــو زبـــــــــــــان ـــــــــــــت یونانی ـــــــــــــان حکم در می کـــــی شـــــوی در حکمـــــت دیـــــن مـــــرد تـــــوگــــــاه عشــــــق ــــــن آ ــــــوان دی نیســــــت در دی دوســـــــــت تـــــــــر دارم ز فـــــــــای فلســـــــــفه تــــــــو تــــــــوانی کــــــــرد از کفــــــــر احــــــــرتازـــــــــد گـــــــــه زن ـــــــــردم آ ـــــــــر م بیشـــــــــرت بـــــوختی ـــــم س ـــــر ه ـــــاروق ب ـــــان ف ـــــی چن ک

ــــر ــــم ب ــــن زان عل ــــوان فروخــــتشــــمع دی نتــــــن ــــــان فشــــــان از راه دی ــــــر یون خــــــاک ب نیســــــتی تــــــو مــــــرد ایــــــن کــــــار شــــــگرفـــــاک ـــــر روی خ ـــــتی ب ـــــو از نیس ـــــاک ش خ نیســـــت گشـــــتی تـــــاج فـــــرق هـــــر کســـــیـــــــــا پیشـــــــــگاه ـــــــــدت در بقـــــــــا ت ره دهن کــــــاین ســــــخن پــــــري ره تــــــو بــــــس بــــــود

ام ایــــــنم نــــــه بــــــس ذکــــــر ایشــــــان کــــــرده

آخـــــــــرم زان کـــــــــاروان گـــــــــردی رســـــــــد

ـــــــد ـــــــان دردی رس ـــــــن زان رفتگ ـــــــم م قس

حکایتـــــــــري ـــــــــت آن پ ـــــــــوفئی را گف کهـــــــــنص

ــــــر دوام ــــــان را ب ــــــد زب ــــــت خــــــوش آی گف ام گــــــر نــــــیم زایشــــــان از ایشــــــان گفتــــــه

ــــــر ــــــام به ــــــدارم از شــــــکر جــــــز ن گــــــر نــــــــــــت ــــــــــــن دیوانگیس ــــــــــــۀدیوان م جملـــــب ـــــویم ای عج ـــــه گ ـــــا چ ـــــدانم ت ـــــن ن م ام ازحماقـــــــــت تـــــــــرک دولـــــــــت گفتـــــــــه

ـــــــد ای گـــــــم کـــــــرده راه ـــــــرا گوین گـــــــر م مــــی نــــدانم تــــا شــــود ایــــن کــــار راســــت گــــــــر دمــــــــی بــــــــر راه او بــــــــر کــــــــارمی

ـــــــــرا ـــــــــامگـــــــــر م ـــــــــودی مق در راه او ب حاصـــــلی اســـــت شـــــعر گفـــــنت حجـــــت بـــــی

چــــــون ندیــــــدم در جهــــــان محــــــرم کســــــیــــــــــازگو ــــــــــرد رازداری ب ــــــــــو م ــــــــــر ت گ ام زانکــــه مــــن خــــون بــــا سرشــــک افشــــانده

آری بــــــه بحــــــر ژرف مــــــن گــــــر مشــــــامـــــد ـــــدعت دردمن ـــــر ب ـــــد از زه ـــــه ش ـــــر ک هــــــــن و تریــــــــاک ده ــــــــه عطــــــــارم م گرچ

ــــی ــــس ب ــــک ب ــــی نم ــــق ب ــــت خل ــــرب هس خ پــــیشچــــون زنــــان خشــــک گــــريم ســــفره

ـــــــان کـــــــنم ـــــــن ســـــــفره را بری ـــــــم ای از دل چــــون مــــرا روح القــــدس هــــم کاســــه اســــت مـــــن نخـــــواهم نـــــان هـــــر نـــــاخوش مـــــنشـــــن ـــــزای م ـــــب جـــــان اف ـــــائ القل ـــــد غن ش هـــــر تـــــوانگر کـــــاینچنني گنجـــــیش هســـــتـــــــیم ـــــــاری ن ـــــــه در ک ـــــــزد را ک ـــــــکر ای ش مـــــن زکـــــس بـــــر دل چـــــرا بنـــــدی نهـــــمـــــــورده ـــــــالم خ ـــــــیچ ظ ـــــــام ه ـــــــی طع ام ن

ممــــــدوح اســــــت و بــــــس لیمهمــــــت عــــــاـــــــو ـــــــیش خ ـــــــراپ ـــــــینان م ـــــــد پیش د بردن

ـــــــــــدم ـــــــــــق آزاد آم ـــــــــــار خل ـــــــــــا زک ت فـــــارغم زیـــــن زمـــــرۀ بـــــد خـــــواه نیـــــک

ــــــخن ــــــوئی س ــــــق گ ــــــردان ح ــــــد از م چن گوینـــــــد از مـــــــردم مـــــــدام زانکـــــــه مـــــــی

ــــه ــــم کــــاین قصــــه از جــــان گفت ام خــــوش دلــــــ ــــــرت ک ــــــا به ــــــرای بس ــــــام زه ــــــدر ک ه ان

عقــــــل را بــــــا ایــــــن ســــــخن بیگانگیســــــتــــــاکرده جــــــویم ای عجــــــب ــــــد گــــــم ن چن ام درس بیکــــــــــــاران غفلــــــــــــت گفتــــــــــــه

هـــــم بخـــــود عـــــذر گنـــــاه خـــــود بخـــــواه یــــا تــــوانم عــــذر ایــــن صــــد ســــال خواســــتـــــــــني مســـــــــتغرق اشـــــــــعارمی کـــــــــی چن

ســـــر کشــــــتی مــــــدام شـــــني شــــــعرم ســــــنيـــــت ـــــاهلی اس ـــــردن ج ـــــد ک ـــــنت را دی خویش هـــــم بـــــه شـــــعر خـــــود فـــــرو گفـــــتم بســـــی خــــــون فشــــــان و خــــــون گــــــری و رازجــــــو ام تـــــــا چنـــــــني خـــــــونریز حرفـــــــی رانـــــــده

بشـــــنوی تـــــو بـــــوی خـــــون ازحـــــرف مـــــنـــــد ـــــن حـــــرف بلن ـــــاقش ای ـــــود تری ـــــس ب بــــــــــاک ده ســــــــــوخته دارم دىل چــــــــــون ت

خــــــورم تنهــــــا جگــــــر الجــــــرم زان مــــــیــــــم خــــــویش ــــــوربائی چش ــــــنم از ش ــــــر ک ت گـــــــه گهـــــــی جربیـــــــل را مهمـــــــان کـــــــنم

نــــــان هرمــــــدبر شکســــــتکــــــی تــــــوانم و ایــــن نــــان خــــورشبــــس بــــود ایــــن نــــانم

ـــــــن ـــــــای م ـــــــز الیفن ـــــــت کن ـــــــد حقیق شـــــت ـــــفله پس ـــــر س ـــــت ه ـــــی شـــــود از من ک بســـــــــــتۀ هـــــــــــر ناســـــــــــزاواری نـــــــــــیمـــــــم ـــــــدی نه ـــــــی خداون ـــــــر دون ـــــــام ه نـــــــــرده ـــــــــص ک ـــــــــابی را تخل ـــــــــی کت ام ن

قـــــوت جســـــمم قـــــوت روح اســـــت و بـــــســـــــان مـــــــرا ـــــــود از خویشـــــــنت بنی ـــــــس ب پ در میــــــــان صــــــــد بــــــــال شــــــــاد آمــــــــدمـــــک ـــــواه نی ـــــد و خ ـــــد کنن ـــــامم ب ـــــواه ن خ

ــــــده ــــــا درد خــــــود درمان ــــــان ب ــــــن چن امم گــــــــــر دریــــــــــغ و درد مــــــــــن بشــــــــــنودۀـــن ـــم م ـــان و جس ـــت و ز ج ـــان رف ـــم و ج جس

ام ت افشـــــــاندهکـــــــز همـــــــه آفـــــــاق دســـــــــــــودۀ ــــــر از مــــــن ب ــــــو بســــــی حــــــريان ت ت نیســــــت جــــــز درد و دریغــــــی قســــــم مــــــن

حکایتـــــــیچ مـــــــرگ ـــــــت پیچـــــــا پ ـــــــی وق راه بینــــــت کفــــــی گــــــل کــــــرده ام از خــــــوی خجل

شیشـــــــۀ پـــــــر اشــــــــک دارم نیـــــــز مــــــــن اولـــــم زان اشـــــک چـــــون غســـــلی دهیـــــدــــــــــن در آب چشــــــــــم آغشــــــــــته ام وان کف

ــــــاک ــــــید پ ــــــرتنم پوش ــــــون ب ــــــن چ آن کفـــــا محشـــــر ـــــد ت ـــــني کردی ـــــغ چـــــون چن ز می

ــــغ از بهــــر چیســــت ــــدین دری ــــن چن دانــــی ای جویــــــد وصــــــال ســــــایه از خورشــــــید مــــــی

ـــــکار ـــــاىل آش ـــــس مح ـــــت از پ ـــــه هس گرچـــــر ـــــه س ـــــن اندیش ـــــد در ای ـــــه او ننه ـــــر ک هـــــــکلم ـــــــر دم مش ـــــــنم به ـــــــر بی ســـــــخت ت کیســـــت چـــــون مـــــن فـــــرد و تنهـــــا مانـــــدۀــــــیچکس ــــــدم ه ــــــراز و هم ــــــرا هم ــــــی م ن نـــــــــی ز همـــــــــت میـــــــــل ممـــــــــدوحی راـــــم ـــــز ه ـــــود نی ـــــی دل خ ـــــس ن ـــــی دل ک ن

ــــــــی ــــــــرا ن هــــــــوای لقمــــــــۀ ســــــــلطان مـــــم ـــــک دم ـــــبوری ی ـــــائی ص ـــــه تنه ـــــی ب ن هســـــت ایـــــن احـــــوال مـــــن زیـــــر و زبـــــر

ــــــرگ ــــــدارم زاد و ب ــــــت چــــــون در ره ن گفــــت حاصــــل کــــرده ــــس از آن یــــک خش ام پ

ـــــــــــده ام بهـــــــــــر کفـــــــــــن ژنـــــــــــدۀ برچیـــــــد ـــــــر نهی ـــــــر س ـــــــت زی ـــــــرم آن خش آخ ام ای دریغـــــــــا ســـــــــر بســـــــــر بنوشـــــــــته

ــــــــاک ــــــــه بخ ــــــــد آنگ ــــــــلیمم کنی زود تس غبــــــــر ســــــــرخاکم نبــــــــارد جــــــــز دریــــــــ پشــــــــۀ بــــــــا بــــــــاد نتوانســــــــت زیســــــــتـــــــت ســـــــودای محـــــــال مـــــــی نیابـــــــد این جــــــز محــــــال اندیشــــــی او رانیســــــت کــــــار او از ایــــــن بهــــــرت چــــــه اندیشــــــد دگـــــــر چـــــــون بـــــــرپدازم ازیـــــــن مشـــــــکل دلـــــــم خشــــــک لــــــب غرقــــــاب دریــــــا مانــــــدۀ نــــــی مــــــرا همــــــدرد و محــــــرم هــــــیچکس نــــــی ز ظلمــــــت خلــــــوت روحــــــی مــــــراـــــم ـــــز ه ـــــد نی ـــــر ب ـــــک و س ـــــر نی ـــــی س نــــــــر ــــــــان م ــــــــا و ســــــــیلی درب ــــــــی قف انــــــق دوری یــــــک دمــــــم نــــــی بــــــدل از خل همچنــــــان کــــــان پــــــري داد از خــــــود خــــــرب

حکایتـــــام ـــــال تم ـــــی س ـــــت س ـــــی گف ـــــاک دین پ همچـــــــــو اســـــــــمعیل در غـــــــــم ناپدیـــــــــد چــــون بــــود آنکــــس کــــه او عمــــری گذاشــــت کـــس چــــه دانـــد تــــا دریـــن حــــبس و تعــــب

ـــــی ـــــاه م ـــــار گ ـــــمع از انتظ ـــــو ش ـــــوزم چ س بینــــــی خوشــــــی تــــــو فــــــروغ شــــــمع مــــــی

اهآنکـــــــه از بـــــــريون کنـــــــد در مـــــــن نگـــــــ در خــــم چوگــــان چــــو گــــوئی هــــیچ جــــای از وجــــــود خــــــود نکــــــردم هــــــیچ ســــــود

گـــــذارم بـــــر دوام خـــــود مـــــی عمـــــر بـــــی بریــــــد آن زمــــــان کــــــو را پــــــدر ســــــر مــــــی

همچــــــو آن یــــــک دم کهاســــــمعیل داشــــــت گــــذارم روز و شــــب عمــــر خــــود چــــون مــــی

ــــــی ــــــو ابــــــر نوبهــــــار گــــــاه م گــــــریم چ مـــــــی نـــــــه بینــــــــی در ســـــــر او آتشــــــــی کـــــــــــی بـــــــــــود او را درون ســـــــــــینه راه مـــــی نـــــدانم پـــــای از ســـــر ســـــر ز پـــــای کانچـــــه کـــــردم وانچـــــه گفـــــتم هـــــیچ بـــــود

ای دریغـــــــــا نیســـــــــت از کـــــــــس یـــــــــاریم چــــــون توانســــــتم ندانســــــتم چــــــه ســــــودـــــــارگی ـــــــز و در بیچ ـــــــان در عج ـــــــن زم ای

عمـــــــــر ضـــــــــایع گشـــــــــت در بیکـــــــــاریمـــــــــود ـــــــــتم نب ـــــــــتم توانس ـــــــــون بدانس چــــــوارگی ــــــز غمخ ــــــاره ج ــــــدانم چ ــــــی ن م

حکایت چـــــون بشـــــد شـــــبلی ازیـــــن جـــــای خـــــراب

ـــت حـــق بـــا ـــو چـــه کـــرد ای نیکبخـــت گف ت هـــــم مـــــرا بـــــا خویشـــــنت دشـــــمن بدیـــــدـــــــــر آن بیچـــــــــارگیم رحمـــــــــتش آمـــــــــد ب خالقــــــــــا بیچـــــــــــارۀ راهـــــــــــم تـــــــــــو را

ـــــم کـــــه مـــــن اهـــــل چـــــه مـــــن نمـــــی ام دان حاصــــــلی دولتــــــی بــــــی کســــــی بــــــی بــــــی

عمـــــــر بـــــــر خـــــــون جگـــــــر بگذاشـــــــته ام هرچــــــه کــــــردم جملــــــه تــــــاوان کــــــرده

دیـــــن ز دســـــتم رفـــــت و دنیـــــی گـــــم شـــــده ام همــــــن نــــــه کــــــافر نــــــه مســــــلمان مانــــــد

نــــــی مســــــلمانم نــــــه کــــــافر چــــــون کــــــنمـــــــــــــده ـــــــــــــار آم ـــــــــــــنگم گرفت در دری تـــــــن در برگشـــــــای ـــــــر مـــــــن بیچـــــــاره ای ب بنــــــــده را گــــــــر نیســــــــت زاد راه هــــــــیچــــــاه ــــــش گن ــــــوخت از آه ــــــوانی س ــــــم ت ه هـــــر کـــــه دریاهـــــای اشـــــکش حاصلســـــتــــــــت ــــــــار نیس ــــــــده خونب ــــــــه او رادی وانک

بعـــــد از آن دیـــــدش جـــــوانمردی بخـــــواب گفــــت چــــون شــــد در حســــابم کــــار ســــخت

ـــــز و ـــــد عج ـــــن بدی ـــــعف م ـــــدی و ض نومی پـــــــــس ببخشـــــــــود از کـــــــــرم یکبـــــــــارگیم همچــــــو مــــــوری لنــــــگ در راهــــــم تــــــو راــــــــا کــــــــه ــــــــا کــــــــدامم از کجــــــــایم ی ام ی

ــــــــــی ــــــــــوائی ب ــــــــــی بین ــــــــــراری ب دىل ق بهـــــــــــــــرۀ از عمـــــــــــــــر نابرداشـــــــــــــــتهـــــان کـــــرده ـــــه پای ـــــب عمـــــری ب ام جـــــان بل

صـــــــورتم نامانـــــــده معنـــــــی گـــــــم شـــــــدهــــــــده ــــــــريان مان ــــــــر دو ح ــــــــان ه ام در می

ـــــ ـــــطر چ ـــــرگردان و مض ـــــده س ـــــنممان ون کـــــــــــــده ـــــــــــــدار آم ـــــــــــــوار پن روی در دیــــــــاده را راهــــــــی نمــــــــای ــــــــن ز ره افت ویــــــــیچ ــــــــک و آه ه ــــــــاید ز اش ــــــــی نیاس مــــــوان ســــــیاه هــــــم ز اشــــــکش شســــــت دی گـــــو بیـــــا کـــــه در خـــــور ایـــــن منزلســـــتـــــت ـــــار نیس ـــــا ک ـــــر م ـــــو را ب ـــــرو ک ـــــو ب گ

حکایتـــــــی ـــــــی م ـــــــرب در ره ـــــــريی راه ـــــــت پ رف

ــــــان ــــــج در می ــــــخت رای ــــــدی س ــــــود نق ب پـــــــري کـــــــرد آن قـــــــوم را حـــــــاىل ســـــــئوالــــــــري راه مــــــــرد روحــــــــانیش گفــــــــت ای پ برکشـــــــید آهـــــــی ز دل پـــــــاک و برفـــــــتــــــــاکنون آن اشــــــــک گــــــــرم و آه ســــــــرد تـــــــت ـــــــیاریم هس ـــــــک و آه بس ـــــــا رب اش ی چــــــون رواجــــــی دارد آنجــــــا اشــــــک و آه پـــــــاک کـــــــن از آه صـــــــحن جـــــــان مـــــــن

ـــــده ـــــت مان ـــــای بس ـــــدان پ ـــــاه و زن ام در چ

ـــــــــان خلقـــــــــی مگـــــــــردیـــــــــد از روحان یـــــــــان مـــــــــی ربودنـــــــــد آن همـــــــــه روحانی

گفـــــت ازیـــــن نقـــــدم یکـــــی گوئیـــــد حـــــال گذشــــــت ایــــــن جایگــــــاه دردمنـــــدی مــــــی

ــــت ــــر خــــاک و برف ــــرم ب ریخــــت اشــــک گ بـــــــــــریم از یکـــــــــــدگر از راه درد مـــــــــــی

ـــــن بـــــاریم هســـــت گـــــر نـــــدارم هـــــیچ ایــــــــاع آن جایگــــــــاه ــــــــن مت ــــــــده دارد ای بن پــــس بشــــوی از اشــــک مــــن دیــــوان مــــن

تودســــتدر چنــــني جــــایم کــــه گــــريد جــــز

هــــــــم تــــــــن زنــــــــدانیم آلــــــــوده شــــــــد گرچـــــــــه بـــــــــس آلـــــــــوده در راه آمـــــــــدم

ــــــوده شــــــد ــــــم فرس ــــــت کش ــــــم دل محن ه عفـــــو کـــــن کـــــز حـــــبس وز چـــــاه آمـــــدم

حکایت آن عزیــــــــزی گفــــــــت فــــــــردا ذوالجــــــــاللــــــــــه آوردی ز راه ــــــــــده چ ــــــــــای فرومان کــــــــــده ــــــــــدان آم ــــــــــارم ز زن غــــــــــرق ادبـــــــوام ـــــــاد در کـــــــف خـــــــاک درگـــــــاه ت ب چشــــــــم آن دارم کــــــــه نفروشــــــــی مــــــــرا زیـــــــن همـــــــه آلـــــــودگی پـــــــاکم کنـــــــی چــــون نهــــان گــــردد تــــنم درخــــاک و خشــــت

رایگــــــــانم چــــــــون رواســــــــت آفریــــــــدن

گــــر کنــــد در دشــــت حشــــر از مــــن ســــؤال گــــــویم از زنــــــدان چــــــه آرنــــــد ای الــــــهــــــده ــــــريان آم ــــــرده ح ــــــم ک ــــــر گ ــــــا و س پ بنـــــــــــده زنـــــــــــدانی و چـــــــــــاه تـــــــــــوام خلعتــــــــی از فضــــــــل در پوشــــــــی مــــــــراـــــــــی ـــــــــرو خـــــــــاکم کن ـــــــــلمانی ف در مســــت ــــوب و زش ــــردم خ ــــه ک ــــذری از هرچ بگ رایگـــــــــانم گـــــــــر بیـــــــــامرزی سزاســـــــــت

حکایت در نــــــزع اوفتــــــادچــــــون نظــــــام الملــــــک

خالقــــــــا یــــــــا رب بحــــــــق آنکــــــــه مــــــــن از همــــــــه نــــــــوعی خریــــــــدارش شــــــــدمـــــــــــوختم ـــــــــــو آم ـــــــــــداری ت ـــــــــــر خری بـــــــی ـــــــردم بس ـــــــو ک ـــــــداری ت ـــــــون خری چ در دم آخــــــــــــــر خریــــــــــــــداریم کــــــــــــــنـــــــس ـــــــک نف ـــــــاریم ده ی ـــــــا رب آن دم ی ی آن زمـــــــان کـــــــان دوســـــــتان پـــــــاک مـــــــن تـــــو مـــــرا دســـــتی ده آن ســـــاعت درســـــت

روم در دســــــت بــــــادگفــــــت الهــــــی مــــــی گفــــت از تــــو ســــخن هــــر کــــه را دیــــدم کــــه

ـــــــــدم ـــــــــارش ش ـــــــــردم و ی ـــــــــاری او ک ی هرگـــــــــــزت روزی بکـــــــــــس نفـــــــــــروختم هرگــــــــزت نفــــــــروختم چــــــــون هرکســــــــیــــــن ــــــاریم ک ــــــوئی ی ــــــاران ت ــــــی ی ــــــار ب یــــود کــــس ــــد ب ــــو نخواه ــــم جــــز ت ــــان دم کـــــن ـــــاک م ـــــت از خ ـــــانند دس ـــــون بیفش چ تــــــا بگــــــريم دامــــــن فضــــــل تــــــو چســــــت

حکایت چـــــون ســـــلیمان کـــــرد بـــــا چنـــــدین کمـــــالـــــ ـــــته ت ـــــن آغش ـــــو م ـــــو ای چ ـــــت برگ وگفـــــــگ ـــــــور لن ـــــــاعت جـــــــوابش م داد آن س واپســـــني خشـــــتی کـــــه پیونـــــدد بـــــه خـــــاکــــاک ای پــــاک ذات ــــرا در زیــــر خ ــــون م چــــــن ــــــر روی م ــــــت آخ ــــــد خش ــــــس بپوش پ چـــــون بـــــه خـــــاک آرم مـــــن سرگشـــــته رویــــــــاه ــــــــدین گن ــــــــا چن روی آن دارم کــــــــه ب تــــــــــو کــــــــــریم مطلقــــــــــی ای کردگــــــــــار

پـــــیش مـــــور لنـــــگ از عجـــــز ایـــــن ســـــؤال کـــــان کـــــدامني گـــــل بخـــــون بسرشـــــته تـــــو

خشـــــت واپســـــني در گـــــور تنـــــگگفـــــت ـــــــد پـــــــاک ـــــــردد همـــــــه امی ـــــــع گ منقطـــــــــات ـــــــــد از کاین ـــــــــردد امی ـــــــــع گ منقطـــــن ـــــردان روی فضـــــل از ســـــوی م ـــــو مگ تـــــوی ـــــیچ س ـــــار از ه ـــــم می ـــــر روی ـــــیچ ب ه هــــــــیچ بــــــــر رویــــــــم نیــــــــاری ای الــــــــهـــــــذار ـــــــت و برگ ـــــــه هس ـــــــذر از هرچ در گ

حکایتــــــــــود ــــــــــام ب ــــــــــه درحم بوســــــــــعید مهنـــــــــازوی او ـــــــــا ب شـــــــــوخ شـــــــــیخ آورد ت

ــــــو ا ــــــا بگ ــــــیخ را گفت ــــــانش ــــــاک ج ی پ شــــــیخ گفتــــــا شــــــوخ پنهــــــان کردنســــــت ایـــــــن جـــــــوابی بـــــــود بـــــــر بـــــــاالی اوـــــرد ـــــرار ک ـــــادانی خـــــویش اق ـــــه ن چـــــون ب خالقـــــــــــــــا پروردگـــــــــــــــارا منعمـــــــــــــــا چـــــــــون جـــــــــوانمردی خلـــــــــق عـــــــــالمیــــــــق تــــــــوئی امــــــــا بــــــــذات قــــــــائم مطل

شـــــــرمی مـــــــا درگـــــــذار شـــــــوخی و بـــــــی

قــــــائمش کافتــــــاده مــــــردی خــــــام بــــــود ـــــــیش روی او ـــــــه پ ـــــــرد آن جمل ـــــــع ک جم

باشــــــد در جهــــــانتــــــا جــــــوانمردی چــــــه ـــــــا آوردنســـــــت ـــــــق ن ـــــــیش چشـــــــم خل پـــــــای او ـــــــر پ ـــــــان ب ـــــــاد آن زم ـــــــائم افت ق شـــــیخ خـــــوش شـــــد قـــــائم اســـــتغفار کـــــردــــــــــــــا ــــــــــــــازا مکرم ــــــــــــــاها کارس پادش هســــــــت از دریــــــــای فضــــــــلت شــــــــبنمیــــــــــائی در صــــــــــفات وز جــــــــــوانمردی نیــــــار ــــــیش چشــــــم مــــــا می شــــــوخی مــــــا پ

اینجا ملحق شد این حکایت در نسخه اصل افتاده بودـــــ ـــــم ب ـــــاز از چش ـــــدچـــــون ای د رنجـــــور ش

ـــــــــــــاد ـــــــــــــرت زاری فت ـــــــــــــاتوان در بس نـــــه محمـــــود از ایـــــاس چـــــون خـــــرب آمـــــد ب

رو تــــــا بــــــه نزدیــــــک ایــــــاز گفــــــت مــــــی دور از روی تــــــــــــو مهجــــــــــــورم ز تــــــــــــو گـــــــر تـــــــنم دور اوفتـــــــاد از هـــــــم نفـــــــســــــن ــــــو م ــــــانی از ت ــــــتاق ج ــــــده مش ای ش چشــــــــم بــــــــد بــــــــدکاری بســــــــیار کــــــــرد ایـــــــن بگفــــــــت و گفــــــــت بــــــــاری زود رو

توقـــــــــف زینهـــــــــار هـــــــــم مکـــــــــن در ره ی لحظــــــــۀ در ره درنــــــــگگــــــــر نمــــــــائ

ـــــــــاد ـــــــــا در ره نه ـــــــــته پ ـــــــــادم سرگش خ دیـــــــــد ســـــــــلطان را نشســـــــــته پـــــــــیش اوــــــــاد ــــــــادم اوفت ــــــــدام خ ــــــــر ان ــــــــرزه ب ل

ـــــا ـــــت ب ـــــوان آویخـــــنت گف ـــــه چـــــون ت شـــــــــبض ـــــــــان و ن ـــــــــاقط روی زرد دل طپ س

در هـــــیچ جـــــایخـــــورد صـــــد ســـــوگند کانـــــ مــــــی نــــــدانم ای عجــــــب کــــــه پادشــــــاهــــــــــاورم ــــــــــه ب ــــــــــردارد وگرن ــــــــــاه اگ ش شـــــــاه گفتـــــــا نیســـــــتی مجـــــــرم چنـــــــني

ــــــــن ــــــــده دارم ســــــــوی او م ــــــــی دزدی ره

عاقبـــــــت از چشـــــــم ســـــــلطان دور شـــــــد ـــــــــاد ـــــــــج و بیمـــــــــاری فت ـــــــــال و رن در ب خــــــادمی را خوانــــــد شــــــاه حــــــق شــــــناســـــاز ـــــاده ب ـــــاو گـــــو کـــــی ز شـــــه افت ـــــس ب پ

ــــــــم و در ر ــــــــودر غ ــــــــورم ز ت ــــــــج رنج نــــــس ــــــک و ب ــــــود نزدی ــــــتاقم ب ــــــان مش جـــــــن ـــــــو م ـــــــانی از ت ـــــــب زم ـــــــتم غای نیســــــــرا بیمــــــــار کــــــــرد ــــــــازنینی چــــــــون ت نــــــون دود رو ــــــز و همچ ــــــش خی ــــــو آت همچ

ـــــــــی ـــــــــد م ـــــــــر از رع ـــــــــرق زودت وار رو ب هــــــر دوعــــــالم بــــــر تــــــو گــــــردانیم تنــــــگـــــاد ـــــد چـــــو ب ـــــاز آم ـــــک ای ـــــه نزدی ـــــا ب ت مضـــــــطرب شـــــــد عقـــــــل دور انـــــــدیش اوــــــــــاد ــــــــــم اوفت ــــــــــج دای ــــــــــا در رن گوئی

ــــــنتا ــــــد ریخ ــــــونم بخواه ــــــان خ ــــــن زم یـــــرد ـــــال ک ـــــرض ح ـــــید و ع ـــــاک ره بوس خ نــــــه ســــــتادم مــــــن نــــــه بنشســــــتم ز پــــــایــــاه ــــن جایگ ــــید ای ــــون رس ــــن چ ــــیش از م پـــــــافرم ـــــــردم ک ـــــــن تقصـــــــري ک ـــــــر در ای گــــــن ــــــادم دری ــــــو راه ای خ ــــــری ت ــــــی ب ک زانکــــــــه نشــــــــکیبم دمــــــــی بــــــــريوی او

ـــــــان ـــــــم نه ـــــــدو آی ـــــــان زان ره ب هـــــــر زم راه دزدیـــــــده میـــــــان مـــــــا بســـــــی اســـــــت از بــــــــــرون گــــــــــر بســــــــــتۀ راهــــــــــیم ازو

ـــــــی ـــــــر م ـــــــري وجـــــــوان راز گ ـــــــم از پ پوش

ـــــــود کســـــــی را در جهـــــــان تـــــــا خـــــــرب نبــــت ــــی اس ــــا بس ــــان م ــــا در صــــحن ج راه م

ـــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــاهیم ازودر درون پ گ رده آـــــــان ـــــــانم در می ـــــــت ج ـــــــا اوس از درون ب

ختم کتابـــــــی ـــــــد ب ـــــــزد را و حم ـــــــت ای ـــــــمارمن ش

جــــــــان مــــــــا در بوســــــــتان حمــــــــد تــــــــو دل کــــــه طــــــوطی شــــــکر خــــــوان ثناســــــتــــــــــده ــــــــــام عجــــــــــز حــــــــــريان آم در مق

ـــــــــی ـــــــــس درود ب ـــــــــدا ب ـــــــــت از خ نهایــــــــه کــــــــرد یــــــــاد ان تعــــــــدوا نعمــــــــة الل آنکـــــــــه باشـــــــــد ایـــــــــن درودش دایمـــــــــا

ـــــار ـــــیفته در ک ـــــی ش ـــــه کل ـــــان ب ـــــتج تس از ســــــــــر لطفــــــــــی بســــــــــوی او نگــــــــــر همچنـــــــــان دل در تحـــــــــري فـــــــــرد بـــــــــودـــــــاد ـــــــا گش ـــــــدد دره ـــــــاىل ار م حـــــــق تعــــــــــتوا ــــــــــت اس ــــــــــنبه بوق ــــــــــه ش روز ســـــــــــــــــی ـــــــــــــــــفا وذوق و در آسایش در صـــــال ـــــته س ـــــه بگذش ـــــتاد و س پانصـــــد و هشــــــردان ســــــخن ــــــت عطــــــار از همــــــه م گف چـــــون بـــــه توفیـــــق تـــــو بنوشـــــتم کتـــــاب

او را و شــــــــکر آشــــــــکارهــــــــم ســــــــپاس ــــــت از صــــــفات ــــــه و مس ــــــو وال ــــــد ت مج

ــــت ــــوش نواس ــــدلیب خ ــــق و عن ــــت عش مس هـــــــم ســـــــر انگشـــــــتش بدنـــــــدان آمـــــــدهــــــــی ــــــــول مجتب ــــــــان رس ــــــــر ج ــــــــاد ب ب داد التحصــــــــــــــــوا بســــــــــــــــوز ودرد داد مـــــــــــــرهم درد و دوای جـــــــــــــان مـــــــــــــاــــــــت ــــــــدار تس ــــــــنه دی ــــــــول او تش ای رســـــــر ـــــــو در او نگ ـــــــد روی ت ـــــــه بین ـــــــا ب تــــــود ــــــاهی درد ب ــــــد و گ ــــــدر حم ــــــاه ان گـــــــداد ـــــــخه ب ـــــــن نس ـــــــاق خـــــــتم ای و اتف

ـــــــــد از ـــــــــتم روزی ب ـــــــــدابیس ـــــــــاه خ مـــــــی ـــــــوش از بخشایش ـــــــت خ ـــــــدم وق دمبـــــــــاریخ رســـــــــول ذوالجـــــــــالل هـــــــــم زت گـــــر تـــــوهم مـــــردی بخـــــريش یـــــاد کـــــن خـــــــتم شـــــــد واللـــــــه اعلـــــــم باالصـــــــواب

»پایان«