ORGANIZACIJA, UPRAVUVAWE I RAKOVODEWE SO AGENCIJATAav.gov.mk/content/pdf/2008.pdf · Upravuvawe Soglasno Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost, so Agencijata

1

ORGANIZACIJA, UPRAVUVAWE I RAKOVODEWE SO AGENCIJATA ZA VRABOTUVAWE

Organizacija

Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija e javna ustanova, preku koja se ureduvaat i obezbeduvaat pra{awata od oblasta na razmenata na trudot, kako i pravata i obvrskite na rabotodavcite i nevrabotenite lica vo vrska so vrabotuvaweto i osiguruvaweto vo slu~aj na nevrabotenost.

Agencijata za vrabotuvawe deluva na teritorijata na Republika Makedonija preku svojata Centralna slu`ba i 30 Centri za vrabotuvawe.

Vo Centralnata slu`ba na Agencijata za vrabotuvawe na Republika

Makedonija, rabotite i zada~ite se vr{at vo slednite organizacioni oblici:

Kancelarija na direktorot; Sektor za aktivni politiki za vrabotuvawe; Sektor za ~ove~ki resursi, pravni i

personalno-administrativni raboti; Sektor za finansii i smetkovodstveni raboti; Sektor za istraùvawe i analiza na pazarot na trudot; Sektor za osiguruvawe i prava vo slu~aj na nevrabotenost; Sektor za informatika; i Oddelenie za vnatre{na revizija.

Vo centrite za vrabotuvawe vo: Bitola, Veles, Kumanovo, [tip,

Ohrid, Prilep, Strumica i Tetovo funkcioniraat me|uop{tinski timovi za vr{ewe na odredeni funkcii od delokrugot na Agencijata za vrabotuvawe, za centrite za vrabotuvawe kade funkcionira me|uop{tinskiot tim i za ostanatite centri za vrabotuvawe.

Vo Centarot za vrabotuvawe na grad Skopje funkcioniraat oddeli i toa:

oddel za {alterski uslugi za vrabotuvawe; oddel za uslugi za poddr{ka za vrabotuvawe; i oddel za pravni i administrativni uslugi.

Vo ostanatite centri za vrabotuvawe rabotite i zada~ite se

izvr{uvaat kako edinstven organizacionen oblik. Pra{awata od delokrugot na raboteweto na Agencijata za

vrabotuvawe i centrite za vrabotuvawe se uredeni so Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost, Statutot na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija i drugi akti

2

Upravuvawe

Soglasno Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost, so Agencijata za vrabotuvawe upravuva Upravniot odbor, sostaven od 9 ~lena od redot na stru~ni lica so poznavawe ili iskustvo od oblasta na vrabotuvaweto, od koi 5 pretstavnici imenuva Vladata na Republika Makedonija i po 2 pretstavnika se imenuvaat od organizacijata na rabotodavcite i organizacijata na reprezentativniot sindikat za vreme od ~etiri godini.

Rakovodewe

So Agencijata za vrabotuvawe rakovodi direktorot na Agencijata

za vrabotuvawe na Republika Makedonija, so mandat od ~etiri godini. Direktorot na Agencijata za vrabotuvawe ima zamenik. Direktorot na Agencijata za vrabotuvawe i zamenikot na

direktorot gi imenuva i razre{uva Vladata na Republika Makedonija na predlog na ministerot za trud i socijalna politika.

Pravata i nadle`nostite na direktorot se utvrdeni so Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost i so Statutot na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija.

Me|u upravnata i rakovodnata sfera vo Agencijata za vrabotuvawe,

postoi visoko nivo na sorabotka i koordinacija.

3

Vo Kancelarijata na direktorot se izvr{uvaat rabotite koi se odnesuvaat na: korespodencijata na direktorot, delovnite sostanoci, vnatre{nata komunikacijata na direktorot, komunikacijata so dràvnite organi i institucii, site negovite aktivnosti, sledewe i supervizija na site mediumski informacii, podgotvuvawe na pres izve{tai, promocija na aktivnostite na AVRM preku site informativni sredstva, organizirawe na me|unarodnata sorabotka.

Od po~etokot na 2008, Sektorot funkcionira{e vo ramkite na svoite zada~i i ovlastuvawa kako i izvr{uvawe na itni rabotni zada~i dadeni od Direktorot. Sektorot e ekipiran od rakovoditel, tehni~ki sekretar, voza~ i dvajca sovetnici: sovetnik za organizacija i stru~no tehni~ka pomo{ i sovetnik za odnosi so javnosta, komunikacija i me|unarodna sorabotka.

Vo 2008 godina Agencijata za vrabotuvawe na RM u~estvuva{e vo realizacijata na proektite koi se od isklu~itelno zna~ewe ne samo za Agencijata za vrabotuvawe tuku i za Republika Makedonija, vo vrska so namaluvawe na nevrabotenosta odnosno zgolemuvawe na vrabotuvaweto. AVRM u~estvuva{e vo zna~ajni proekti, konferencii, rabotilnici, simpoziumi vo regionot kako i vo Evropski ramki kako:

Konferencija za beneficiite vo slu~aj na nevrabotenost koja se odrà vo Saraevo, Bosna i Hercegovina na 28 fevruari 2008 godina,

Prv ekspertski sostanok na Centarot na javni slu`bi za vrabotuvawe na Jugoisto~na Evropa koj se odrà vo Belgrad, Srbija na 17 i 18 april 2008 godina,

Stru~en sobir za licata so invaliditet na pazarot na trudot koj se odrà vo Zadar, Hrvatska vo maj 2008 godina,

Seminar za sorabotka me|u javnite i privatnite slu`bi za vrabotuvawe koj se odrà vo Brisel, Belgija vo juni 2008 godina,

Rabotilnica za migracii i vrabotuvawe na migranti koja se odrà vo Belgrad, Srbija vo noemvri 2008 godina.

Sostanok na direktorite na javnite slu`bi za vrabotuvawe na zemjite od Jugoisto~na Evropa koj se odrà vo Split, Hrvatska vo noemvri 2008 godina.

Trkalezna masa - Spogodba za socijalno osiguruvawe koja se odrà vo Saraevo, Bosna i Hercegovina vo noemvri 2008 godina.

4

AVRM e ~len na WAPES - Svetska asocijacija na Agenciite za vrabotuvawe i na nivna pokana u~estvuva na seminarite koi se organiziraat:

Na 27 fevruari 2008 vo Roskilde, Danska be{e odràn seminar - Edno{alterski sistem - Sprotivstaveni evropski iskustva.

AVRM u~estvuva{e i na seminari i rabotilnici vo organizacija na WLMP (Work Life Mobillity Program).

Kancelarijata na Direktorot ima{e i drugi aktivnosti, kako: - izgotvuvawe na Godi{niot izve{taj za raboteweto na AVRM za

2007 godina odnosno sublimirawe i sreduvawe na sektorskite izve{tai vo eden celosen izve{taj.

- izgotvuvawe na Programata za rabota na AVRM za 2008 godina odnosno sublimirawe na site planirani aktivnosti na Sektorite za 2008 godina.

- organizacija na rabotata na Upravniot Odbor na RM, odnosno organizirawe na sednicite vo soglasnost so Pretsedatelot na UO i Direktorot na AVRM, izgotvuvawe na dnevniot red i potrebnite materijali po to~kite od dnevniot red i nivno navremeno distribuirawe do ~lenovite na UO. Potoa prisustvo na sednicite na UO i vodewe na zapisnicite od sednicite, izgotvuvawe na odlukite i zaklu~ocite doneseni na sednicite od Upravniot odbor.

Soglasno ~len 89 od Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo

slu~aj na nevrabotenost, so Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija upravuva Upraven odbor sostaven od devet ~lena, od koi pet pretstavnici imenuva Vladata na Republika Makedonija, a po dva pretstavnika se imenuvaat od organizacijata na rabotodava~ite i organizacijata na reprezentativniot sindikat.

Upravniot odbor, ja ostvaruva[e svojata rabota vo ramkite na svoite prava i dol`nosti soglasno gorenavedeniot zakon, Statutot na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija i Delovnikot za rabota na Upravniot odbor na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija, so koj poblisku se uredeni na~inot na rabotata i odlu~uvawe na Upravniot odbor i pravata i dol`nostite na ~lenovite na Upravniot odbor.

Upravniot odbor ja slede[e realizacijata na Operativniot plan za aktivnite programi i merki za vrabotuvawe za 2008 godina zaradi uspe[no sproveduvawe na politikite/merkite za vrabotuvawe predvideni so Programata za rabota na Vladata na RM 2006-1010 godina, a vo realizacijata aktivna uloga ima[e Sektorot za aktivni politiki za vrabotuvawe.

5

Komisijata za Poseben fond i vo 2008 godina vr{e{e uvid vrz osnova na barawata na rabotodava~ite za dodeluvawe sredstva od Posebniot fond vo nivnite prostorii, ja slede{e realizacijata na dodelenite sredstva, za izvr{eniot uvid redovno dostavuva{e izve{tai i na sednica go izvestuva{e Upravniot odbor.

Na sednicite na Upravniot odbor na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija vo kalendarskata 2008 godina, se re{ava{e za predmeti podneseni do Posebniot fond vo tekot na 2007godina i pritoa re{eni se vkupno 158 barawa po site osnovi i toa: 1.Vrabotuvawe na invalidni lica - re{eni se vkupno 130 barawa, pri {to 105 - gi ispolnuvaat uslovite za dodeluvawe sredstva (za 156 lica), 25 - se odbieni, poradi neispolnuvawe na uslovite predvideni so Zakonot i Pravilnikot.

2.Adaptacija na rabotno mesto - be{e re{eno 1 barawe koe e odbieno, poradi neispolnuvawe na uslovite predvideni so Zakonot i Pravilnikot. 3.Nabavka na oprema - bea re{eni vkupno 27 barawa, od koi

26 - gi ispolnuvaat uslovite za dodeluvawe na sredstva, 1 - e odbieno, poradi neispolnuvawe na uslovite predvideni so Zakonot i Pravilnikot. 4.Za rabotno osposobuvawe na vraboteni i nevraboteni invalidni lica - ne se re{ava{e po niedno barawe.

Za re{enite barawa {to bea podneseni vo tekot na 2007 godina, po site osnovi bea dodeleni vkupno 96,114,461.00 denari.

Vo tekot na 2008 godina bea podneseni vkupno 346 barawa za dodeluvawe sredstva od Posebniot fond, od koi 291 barawe po osnov vrabotuvawe na 510 invalidni lica, 51 barawe za nabavka na oprema, 2 barawa za adaptacija na rabotno mesto i 2 barawa po osnov na rabotno osposobuvawe na vraboteni i nevraboteni invalidni lica,.

Zaradi nadminuvawe na problemot vo vrska so nedostigot na

potrebnite sredstva vo Posebniot fond za re[avawe na podnesenite barawa, Upravniot odbor donese zaklu~ok Stru~nata slu`ba na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija povtorno da gi informira Vladata na Republika Makedonija i Ministerstvoto za trud i socijalna politika za potrebata od zgolemuvawe na procentot od pridonesot za vrabotuvawe [to se izdvojuva za Posebniot fond od 5 na 10%.

Od pri~ina [to soglasno zakonskite propisi, vo Posebniot fond prilivot na sredstva e edna[ mese~no, a zaradi pogolema efikasnost vo re[avaweto na podnesenite barawa, Upravniot odbor donese zaklu~ok sednicite na Upravniot odbor da se odrùvaat edna[ mese~no poslednata nedela od tekovniot mesec.

Na sednicite na Upravniot odbor na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija na koi se razgleduvaa barawa za dodeluvawe sredstva od Posebniot fond prisustvuvaa po eden pretstavnik od Zaednicata na za{titnite dru{tva na Makedonija i od Nacionalniot sovet na invalidski organizacii na Makedonija.

6

KADROVSKA EKIPIRANOST NA AGENCIJATA ZA VRABOTUVAWE Na 31 dekemvri 2008 godina vo Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija ima vkupno 525 vraboteni na neopredeleno vreme (vo ovaa brojka ne se vbrojani Direktorot i Zamenikot na direktorot, od pri~ina {to ne stanuva zbor za sistematizirani rabotni mesta, tuku istite se utvrdeni so Zakonot za vrabotuvawe i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost i Statutot na AVRM).

Vrz osnova na utvrdeniot broj na vkupno nevraboteni lica, registrirani na 31.12.2008 godina (343.363) {to gi opsluùva Agencijata za vrabotuvawe, indikativen e podatokot deka vo tekot na 2008 godina, eden rabotnik na Agencijata za vrabotuvawe opsluùval vo prosek po okolu 654 nevraboteni lica.

Prosekot na EU se dviì pome|u 110 - 150 nevraboteni lica po vraboten vo nivnite agencii ili biroa za vrabotuvawe. Strukturata na vrabotenite vo AVRM, spored stepenot na obrazovanie e so slednata sostojba:

VSP V[P SSP IV SSP III VKV-KV

NKV

274 74 141 12 24

52 % 14 % 27 % 2 % 5 %

1VSP V[P SSP VKV-KV NKV

2412

141

74

274

0

50

100

150

200

250

300

obra

zova

nie

Cen

tr. sl

.

Sko

pje

Bit

ola

Vel

es

Kum

anov

o

Ohr

id

Pri

lep

Str

umic

a

Tet

ovo

[ti

p

Ber

ovo

Val

andov

o

Vin

ica

Gevg

elij

a

Gost

ivar

Deb

ar

Del

~evo

D.H

isar

Kav

adac

i

Ki~

evo

Ko~

ani

Kra

tovo

K.P

alan

ka

Kru

{ev

o

Mak

. Bro

d

Neg

otin

o

Pro

bi{

tip

Rad

ovi{

Res

en

S.N

ikol

e

Str

uga

VKUP

NO

:

VSP 36 31 19 6 17 10 12 10 12 8 5 3 7 3 7 7 3 3 8 9 6 5 4 4 3 5 5 4 4 6 12 274

V[P 1 14 3 5 1 2 10 4 3 2 2 0 1 1 1 0 4 0 8 9 6 5 4 4 3 5 5 4 4 6 12 74

SSP IV 7 44 6 4 7 4 3 1 8 0 2 2 1 2 7 2 5 3 2 4 4 1 2 1 4 1 3 2 2 4 3 141

VKV-KV 2 3 2 0 0 0 1 1 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 12

NKV 2 6 1 0 2 1 0 1 1 1 2 0 1 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 24

vkupno: 50 98 31 15 27 17 26 16 24 12 11 7 9 7 17 9 12 6 12 14 11 6 9 9 8 9 11 9 7 11 17 525

7

Spored napravenata analiza na procentualnata zastapenost na vrabotenite vo AVRM po rabotite i rabotnite zada~i {to gi izvr{uvaat vo Agencijata za vrabotuvawe, od vkupniot broj na vraboteni lica vo AVRM, so sostojba 31.12.2008 godina, od 525 vraboten, sostojbata e sledna: • Rakovodni rabotnici se 40 ili izrazeno vo procenti 7,6 %. • Vraboteni na aktivni politiki se 276 ili izrazeno vo procenti

52,6%. • Vraboteni vo pasivni politiki se 169 ili izrazeno vo procenti

32,2%. • Pomo{ni rabotnici se 40 ili izrazeno vo procenti 7,6%.

Centri za vrabotuvawe

rakovodni rabotnici

vraboteni na aktivni

politiki

vraboteni na pasivni

politiki

pomo{ni rabotnici

Centralna slu`ba 9 12 21 6

Skopje 2 54 32 10

Bitola 1 20 8 2

Veles 1 9 5 0

Kumanovo 1 16 8 2

Ohrid 1 8 7 1

Prilep 1 16 8 1

Strumica 1 9 5 1

Tetovo 1 14 7 2

[tip 1 6 3 2

Berovo 1 4 4 2

Valandovo 1 2 2 2

Vinica 1 6 2 0

Gevgelija 1 3 2 1

Gostivar 1 10 4 2

Debar 1 5 3 0

Del~evo 1 7 4 0

Dem.Hisar 1 3 2 0

Kavadarci 1 7 4 0

Ki~evo 1 9 4 0

Ko~ani 1 6 3 1

Kratovo 1 2 3 0

Kr.Palanka 1 4 3 1

Kru{evo 1 4 2 2

Mak.Brod 1 4 3 0

Negotino 1 5 3 0

Probi{tip 1 5 5 0

Radovi{ 1 5 3 0

Resen 1 4 2 0

Sve.Nikole 1 6 3 1

Struga 1 11 4 1

vkupno: 40 276 169 40 procenti : 7,6 % 52,6 % 32,6 % 7,6 %

8

Trendot na davawe osobeno zna~ewe na aktivnite politiki za vrabotuvawe prodolì i vo tekot na 2008 godina, pa od taa pri~ina i vo tekot na ova godina se nametna potrebata, odreden broj vraboteni da bidat prerasporedeni na sistematizirani rabotni mesta od domenot na aktivnite politiki za vrabotuvawe.

Po potreba, del od vrabotenite vo pasivnite politiki bea angaìrani so rabotni zada~i od oblasta na aktivnite politiki i merki za vrabotuvawe, preku zadolènija so dopolnitelni rabotni obvrski od taa oblast.

39

276

166

44

0

50

100

150

200

250

300

1

rakovodnirabotnici

vraboteni naaktivnipolitiki

vraboteni napasivnipolitiki

pomo{nirbotnici

- Polovata struktura na vrabotenite vo AVRM

Vo Agencijata za vrabotuvaawe, so sostojba na den 31.12.2008

godina, spored polovata struktura, 216 se maì i 309 se èni, ili soodnosot pome|u dvata pola izrazen vo procenti e 41 % (maì) i 59 % (èni).

309

216

0 100 200 300 400

maì

èni

9

MA@I @ENI Centar za vrabotuvawe br. % br. %

SÑ

Centralna sl. 19 40 29 60 48 Skopje 33 33.7 65 66.3 98 Bitola 9 29 22 71 31 Veles 5 33.3 10 66.7 15

Kumanovo 12 44.4 15 55.6 27 Ohrid 6 35.3 11 64.7 17

Prilep 9 34.6 17 65.4 26 Strumica 6 37.5 10 62.5 16

Tetovo 13 54.2 11 45.8 24 [tip 3 25 9 75 12

Berovo 4 36.4 7 63.6 11 Valandovo 2 28.6 5 71.4 7

Vinica 5 55.6 4 44.4 9 Gevgelija 3 42.9 4 57.1 7 Gostivar 9 52.9 8 47.1 17

Debar 7 77.8 2 22.2 9 Del~evo 5 41.7 7 58.3 12

Demir Hisar 3 50 3 50 6 Kavadarci 4 33.3 8 66.7 12

Ki~evo 9 64.3 5 35.7 14 Ko~ani 5 45.5 6 54.5 11

Kratovo 2 33.3 4 66.7 6 Kr. Palanka 4 44.4 5 55.6 9

Kru{evo 4 44.4 5 55.6 9 Maked. Brod 5 62.5 3 37.5 8

Negotino 3 33.3 6 66.7 9 Probi{tip 7 63.6 4 36.4 11

Radovi{ 2 22.2 7 77.8 9 Resen 2 28.6 5 71.4 7

Sv. Nikole 5 45.5 6 54.5 11 Struga 11 64.7 6 35.3 17

Vkupno 216 41 % 309 59 % 525

- Zastapenost na pripadnicite na zaednicite vo Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija - sostojba 31.12.2008 godina..

Od vkupniot broj na vraboteni lica vo AVRM, so sostojba 31.12.2008 godina, od 525 vraboteni, sostojbata e sledna: • Makedonci - 410 vraboteni ili izrazeno vo procenti 78%. • Pripadnici na zaednicite koi ne se mnozinstvo vo Republika

Makedonija - 115 ili izrazeno vo procenti 22%. - Razvoj na ~ove~kite resursi vo Agencijata za vrabotuvawe

Griàta za kontinuiran razvoj i jaknewe na ~ove~kite kapaciteti na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija e tekovna aktivnost na Sektorot za ~ove~ki resursi, pravni i personalno-administrativni raboti, pa zatoa e neophodno kontinuirano nadgraduvawe i organizirawe obuki na vrabotenite vo Agencijata za vrabotuvawe.

So cel utvrduvawe na realnite potrebi od edukacija, nadgraduvawe i obuki na vrabotenite vo Agencijata za vrabotuvawe,

10

Sektorot za ~ove~ki resursi, pravni i personalno-administrativni raboti vo tekot na 2008 godina izgotvi i distribuira dva vida anketni pra{alnici za potrebite od obuki (prviot vid be{e dostaven do sekoj od vrabotenite vo Agencijata za vrabotuvawe i vtoriot vid pra{alnici be{e dostaven do Rakovoditelite na Centrite za vrabotuvawe i Rakovoditelite na Sektori vo Centralnata slu`ba na Agencijata za vrabotuvawe).

Po dobivaweto na popolnetite anketni pra{alnici, Sektorot za ~ove~ki resursi, pravni i personalno-administrativni raboti pristapi kon vkrstena analiza na dvata vida na anketnite pra{alnici.

Od edna strana se analiziraa potrebite koi gi iskaàle vrabotenite, a od druga strana se analiziraa i mislewata na Rakovoditelite za potrebata od obuki na vrabotenite vo Centrite za vrabotuvawe odnosno Sektorite so koi rakovodat.

Od izvr{enata analiza na sprovedenite anketni pra{alnici, se konstatira potreba od obuka i edukacija na vrabotenite vo Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija, vrz osnova na {to se izraboti Srednoro~en plan za obuka vo ramkite na Proektot - CADRS III.

So srednoro~niot plan za obuka se predvidoa tri vida programi za obuka i toa:

- Obuka za rakovoditeli;

- Obuka na vnatre{ni obu~uva~i; i

- Obuka na vrabotenite.

Srednoro~niot plan za obuka zapo~na da se sproveduva vo tekot na 2008 godina, taka {to kon krajot na izminatava godina se sprovede Obukata na rakovoditeli (so koja bea opfateni site rakovoditeli na Sektori vo Centralnata slu`ba na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija kako i rakovoditelite na Centrite za vrabotuvawe), so cel da se obezbedat poznavawa za Noviot model na uslugi vo Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija, kako i da se zajakne sposobnosta i kapacitetot na rakovoditelite vo organiziraweto na implementacijata na Noviot model na uslugi.

Pokraj programite za obuka predvideni so Srednoro~niot plan za obuki, so cel nadgraduvawe na znaewata i ve{tinite na vrabotenite vo stru~nata slu`ba na centralno i lokalno nivo, zaradi razvoj na ~ove~kite resursi i kapaciteti vo Agencijata za vrabotuvawe, vo tekot na 2008 godina, so poddr{ka od stranski i lokalni eksperti, vrabotenite posetuvaa seminari, obuki, rabotilnici i tematski predavawa, od koi se izdvojuvaat:

- Vo ramkite na Proektot - CADRS III: • Seminari za izrabotka na lokalni akcioni planovi za

vrabotuvawe:

- Po~eten seminar za izrabotka na LAPV

11

- Rabotilnica za pristap na logi~ka ramka za poddr{ka na pilot-op{tinite pri podgotovka na LAPV

- Osnovi za izrabotka na lokalna analiza na pazarot na trud

- Individualna rabota za izrabotka na LAPV

- Zavr{en seminar za izrabotka na LAPV

• Vovedna obuka za procesot na razvivawe na Nacionalnata strategija za vrabotuvawe i Nacionalniot akcionen plan za vrabotuvawe;

• Rabotilnici za izrabotka na NAPV 2009-2010;

• Klasifikacija na zanimawa ISCO;

• Monitoring proces;

• Monitoring i evaluacija na aktivni merki za vrabotuvawe;

• Mo`nosti za dolgoro~no planirawe za izrabotka na analiza za potreba od ve{tini;

- So poddr{ka na USAID:

• Obuka na tema: Upravuvewe so rabotnoto vreme i upravuvawe so stresot;

• oficijalni MICROSOFT kursevi za WINDOWS SERVER 2003 i za SQL SERVER 2005

- Ostanati seminari, obuki, rabotilnici, sovetuvawa i sli~no:

• Seminar na tema: Dobroto upravuvawe na socijalnata pari~na pomo{ - organiziran od Fondacijata Institut otvoreno op{testvo na Makedonija;

• Sovetuvawe na tema: Mol~eweto na dràvnite organi zna~i odobruvawe - organizirano od Ministerstvoto za pravda;

• Sovetuvawe na tema: Postapuvawe po pretstavki i predozi od gra|anite - organizirana od Ministerstvoto za Pravda;

• Sovetuvawe na tema: Primena na noviot Zakon za javni nabavki organizirano od Biroto za javni nabavki;

• Seminar na tema: Elektronski javni nabavki - organiziran od Biroto za javni nabavki i USAID;

• Obuka za vnatre{na revizija vo ramkite na Tvining Proektot za zajaknuvawe na sistemot za javna vnatre{na finansiska kontrola - organizirana od Ministerstvoto za finansii - Sektor za javna vnatre{na finansiska kontrola i Ministerstvoto za finansii na Kralstvoto Holandija;

• Sovetuvawe na tema: Revizija na proektite finansirani od IPA Fondovite - organizirano od Ministerstvoto za finansii;

12

• Rabotilnica za osnovni informacii za finansirawe i kontrola na proekti za razvoj na ~ove~ki resursi finansirani od EU i dr.

Sektorot za ~ove~ki resursi, pravni i personalno-administrativni raboti, vo sorabotka so ostanatite Sektori i so rakovoditelite na centrite za vrabotuvawe i vo idnina }e inicira organizirawe i realizacija na vakvi i sli~ni obuki, seminari, rabotilnici i tematski predavawa, se razbira vo zavisnost od finasiskite mo`nosti na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija.

- Aktivnosti na Sektorot za ~ove~ki resursi, pravni i personalno-administrativni raboti od oblasta na rabotnite odnosi

Od oblasta na rabotnite odnosi, vo tekot na 2008 godina,

Sektorot za ~ove~ki resursi, pravni i personalno-administrativni raboti kontinuirano be{e angaìran i na:

- vodewe na personalnata evidencija za vrabotenite vo Agencijata

za vrabotuvawe na Republika Makedonija; - vodewe na postapki za zasnovawe na raboten odnos vo Agencijata

za vrabotuvawe na Republika Makedonija; - vodewe na postapki za prestanok na raboten odnos vo Agencijata za

vrabotuvawe na Republika Makedonija; - permanentna podgotovka na poedine~ni akti (re{enija, odluki,

dogovori i sl.); - vodewe na disciplinski postapki; - aktivnosti so vodewe na rabotni sporovi (zastapuvawe pred

sudovite); - vr{ewe na raboti od arhivskoto, kancelarisko i administrativno

rabotewe; - davawe na stru~na pomo{ i pojasnuvawe na primenata na odredbite

od postojnata zakonska regulativa, od delokrugot na Sektorot; - navremeno informirawe na vrabotenite za sekoja organizaciona

promena; kako i drugi aktivnosti od svojot delokrug, planirani so

Programata za rabota na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija, no isto taka i na aktivnosti koi se nametnuvaa i proizleguvaa od sekojdnevnite potrebi i sostojbi vo dadenata situacija.

- Normativna dejnost Normativna dejnost se sostoe{e vo u~estvo vo izgotvuvaweto na

op{ti akti za potrebite na Stru~nata slu`ba na AVRM, kako i vo nivnoto izmenuvawe i dopolnuvawe.

13

Prioritetni aktivnosti na normativen plan vo ovoj period osobeno bea: 1) izgotvuvawe na Pravilnik za izveduvawe na pripravni~kiot

sta` i polagawe na pripravni~kiot ispit, koj be{e donesen od strana na Uprvaniot odbor na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija na den 18.02.2008 godina;

2) Izgotvuvawe na Pravilnik za izmenuvawe i dopolnuvawe na Pravilnikot za sistematizacija na rabotnite mesta vo Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija koj be{e donesen od strana na Uprvaniot odbor na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija na den 18.11.2008 godina;

3) u~estvo vo izgotvuvawe na Predlog-Kolektiven dogovor na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija (vo sorabotka so rabotnata grupa, formarana so odluka na Direktorot na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija i pretstavnici od Sindikalnata organizacija na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija.

14

Vo tekot na 2008 godina Sektorot za istraùvawe i analiza na pazarot na trudot gi realizira{e slednite aktivnosti: • Kontinuirano statisti~ko sledewe na brojot na evidentiranite nevraboteni lica spored razli~ni strukturni karakteristiki; • Kontinuirano statisti~ko sledewe na brojot na registriranite prijavi na zasnovani rabotni odnosi;

Izgotvuvawe na mese~ni izve{tai za nevrabotenosta i registriranite prijavi na zasnovani rabotni odnosi;

Izgotvuvawe na periodi~ni izve{tai, za odredeni kategorii na nevraboteni lica (koi se najbrojni, ranlivi i nefleksibilni na pazarot na trudot) ;

• Podgotovka na podatoci i informacii od oblasta na pazarot na trudot, za potrebite na instituciite na Vladata na Republika Makedonija, nevladini organizacii, mediumi, lokalna samouprava, proekti; • Mese~no aùrirawe na veb-stranata na Agencijata za vrabotuvawe, vo delot statisti~ki podatoci; • Postojani kontakti i koordinirawe na rabotata so vrabotenite od lokalnite centri za vrabotuvawe, koi izvr{uvaat rabotni zada~i od delokrugot na raboteweto na Sektorot. So cel pouspe{no izvr{uvawe na rabotnite zada~i, kako i zgolemuvawe na kvalitetot na istite, bea odràni i nekolku rabotni sostanoci; • Vo ramkite na Proektot KARDS Tehni~ka pomo{ za poddr{ka na politikata za vrabotuvawe- faza 3, bea organizirani golem broj obuki za dopolnitelna nadgradba na kapacitetite na vrabotenite, a vo sorabotka so Sektorot za ~ove~ki resursi, pravni, personalno - administrativni raboti, istite bea uspe{no realizirani; • Vo nasoka na ostvaruvawe na funkciite na Agencijata za vrabotuvawe, odnosno zaradi potrebata od aùrnost vo izvr{uvawe na sekojdnevnite i povremenite zada~i, Sektorot be{e vo postojana sorabotka so drugite sektori; Posebno treba da se napomene sorabotkata so Sektorot za informatika, me|usebnite kontakti i konsultacii so vrabotenite, a se so cel obezbeduvaweto na kvalitetna statistika i lesno dostapni statisti~ki podatoci; • Vo 2008 godina, prodolì sorabotkata so nacionalnite i me|unarodnite institucii i organizacii, u~estvotovo vo proekti, rabotni grupi, u~estvoto na konferencii, seminari i rabotilnici, sledewe na me|unarodnite trendovi koi se odnesuvaat na pazarot na trud i razmena na iskustva. • Analiza na potrebite od ve{tini na pazarot na trudot vo Republika Makedonija

15

Vo periodot mart-april 2008 godina, kako del od svoite redovni aktivnosti Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija - Sektor za istraùvawe i analiza na pazarot na trudot, go sprovede vtoroto po red anketno istraùvawe me|u rabotodava~ite za Analiza na potrebite od ve{tini na pazarot na trudot vo Republika Makedonija.

Vo prvoto tromese~ie od godinata bea napraveni site podgotvitelni aktivnosti, za uspe{no realizirawe na istraùvaweto. Anketiraweto go sprovedoa vrabotenite od site 30 lokalni centri za vrabotuvawe, preku poseta - anketirawe na rabotodava~ite, intervjuirawe i popolnuvawe na pra{alnik.

Po zavr{uvawe na anketiraweto, se pristapi kon vnes na podatocite od anketnite pra{alnici, formirawe na bazata na podatoci, obrabotka i analiza na podatocite i be{e izgotven Nacionalniot izve{taj za Analizata na potrebite od ve{tini na pazarot na trudot vo Republika Makedonija za 2008 godina.

Rezime od Nacionalniot izve{taj od Analizata na potrebite od ve{tini na pazarot na trudot vo Republika Makedonija za 2008

godina

Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija, od 2007 godina, vo ramkite na svojata redovna dejnost, sproveduva anketno istraùvawe me|u rabotodava~ite za Analiza na potrebite od ve{tini Analizata na potrebite od ve{tini za prv pat kako pilot istraùvawe be{e sprovedena vo 2006 godina vo ramkite na KARDS Proektot, Politika za vrabotuvawe 2, Komponenta 2, "Ponatamo{no podobruvawe na kapacitetot na Agencijata za vrabotuvawe i nejzinite lokalni centri za vrabotuvawe". Metodologijata za ovaa analiza se bazira na anketno istraùvawe spored {vedskiot model, a prilagodena na makedonski uslovi Stanuva zbor za istraùvawe ~ii rezultati se mnogu zna~ajni, ne samo za Agencijata za vrabotuvawe, tuku i za rabotodava~ite i socijalnite partneri na regionalno i lokalno nivo.

Analizata na potrebite od ve{tini obezbeduva odredeni

kratkoro~ni pokazateli za fluktuacijata na rabotnata sila vo prethodnata godina i o~ekuvawata na rabotodava~ite vo odnos na novite vrabotuvawa vo narednite dvanaeset meseci. Glavna cel na Analizata na potrebite od ve{tini, e da se zgolemat soznanijata za sostojbite i o~ekuvanite promeni na pazarot na trudot, preku dobivawe na informacii od rabotodava~ite za :

• potrebite od novi vrabotuvawa vo narednite 6 do 12 meseci; • potrebite od zanimawa, na planiranite novi vrabotuvawa; • potrebite od ve{tini so koi treba da raspolagaat kandidatite

za planiranite novi vrabotuvawa; • potrebite od rabotna sila, koi rabotodava~ite ne moàt da gi

zadovolat, odnosno deficitarni kadri.

16

Nacionalniot izve{taj za o~ekuvanite novi vrabotuvawa i potrebite od ve{tini se bazira na rezultatite od anketnoto istraùvawe sprovedeno me|u rabotodava~ite, od strana na vrabotenite vo 30-te centri za vrabotuvawe na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija, vo periodot mart-april 2008 godina.

Anketnoto istraùvawe bazira na primerok od 1626 firmi.

Primerokot vo 2008 godina ostana nepromenet vo odnos na 2006 i 2007 godina. Vo primerokot se vklu~eni samo firmi so 10 i pove}e vraboteni. Izborot na firmi vo anketata e napraven od osum dejnosti: zemjodelstvo, lov i {umarstvo, prerabotuva~ka industrija, grade`ni{tvo, trgovija, hoteli i restorani, soobra}aj, skladirawe i vrski, finansisko posreduvawe i nedvièn imot i uslu`ni dejnosti. So anketiraweto se opfateni samo firmi od privatniot sektor, odnosno javniot sektor ne e vklu~en vo istraùvaweto. Soglasno metodologijata za sproveduvawe na Analizata na potrebite od ve{tini, anketnoto istraùvawe se ocenuva kako uspe{no dokolku so anketata bidat opfateni pove}e od 70% od vkupniot broj firmi vo primerokot. Od ovoj aspekt istraùvaweto na nivo na zemjata, sprovedeno vo 2008 godina, moè da se oceni kako mo{ne uspe{no bidej}i, od 1626-te firmi vo kone~nata lista na primerokot, so anketata bea opfateni 1445 ili 88,9% . Od vkupno anketiranite firmi 984 ili 68,1% se mali firmi (so broj na vraboteni od 10-49), 369 ili 25,6% se sredni firmi (50-249 vraboteni) i 92 ili 6,4% se golemi firmi (so 250 i pove}e vraboteni). Rezultatite od istraùvaweto pokaùvaat deka na nacionalno nivo so anketata bea opfateni 4,7% od vkupniot broj firmi, vo koi rabotat 48,5% od vrabotenite vo firmite od analiziranite osum dejnosti. Vo odnos na rezultatite od anketnoto istraùvawe, moè da se dadat slednite sogleduvawa: Ekonomskata sostojba vo Republika Makedonija se u{te ne ovozmoùva pozna~itelno {irewe na aktivnostite na firmite, {to bi rezultiralo so otvorawe na pogolem broj na novi rabotni mesta. Imeno, ponudata na rabotna sila se u{te e mnogu golema, a pobaruva~kata mala. Predviduvawata za novi vrabotuvawa pokaùvaat deka rabotodava~ite se u{te ne ~uvstvuvaat stabilnost na pazarot poradi {to se dosta rezervirani pri odgovarawe na pra{aweto za novite vrabotuvawa vo narednite 6-12 meseci. So iznao|awe na profitabilna rabota i namaluvawe na sivata ekonomija, odnosno nejzina legalizacija (preku namaluvawe na dano~nite optovaruvawa, stimulacii za prijavuvawe na rabotnici, olesneti proceduri za otpo~nuvawe na novi biznisi), moè da se o~ekuva proces na pogolemo zaìvuvawe na pazarot na trudot , a so toa i otvarawe na pogolem broj novi rabotni mesta.

17

Sepak, nesporen e faktot deka kaj rabotodava~ite postoi interes za razvoj na svoite firmi. Toa moè da se zabeleì kaj site firmi nezavisno od nivnata golemina, koi vo naredniot period od 6 do 12 meseci o~ekuvaat podem na nivnata ekonomska aktivnost Rezultatite od anketnoto istraùvawe vo 2008 godina pokaùvaat deka prerabotuva~kata industrija be{e i ostanuva glaven nositel na idniot razvoj i dejnost vo koja se o~ekuvaat najgolem broj novi vrabotuvawa. Spored goleminata na firmata, pak najgolem del (preku 50,0%) od predvidenite novi vrabotuvawa, }e se realiziraat vo srednite firmi (od 50-249 vraboteni). Spored stepenot na potrebno znaewe (obrazovanie), prioritet pri novite vrabotuvawa vo narednite 12 meseci }e imaat licata so zavr{eno sredno obrazovanie, prete`no za zanimawa od tekstilnata industrija, a za licata so zavr{eno visoko obrazovanie, rabotodava~ite dale prioritet za novi vrabotuvawa na lica od slednite zanimawa: ekonomist, elektroinìner za avtomatika, ma{inski inìner, ekonomist za bankarstvo, informati~ar, programer, inìner-tehnolog, farmacevt za ispituvawe i kontrola na lekovi, ekonomist komercijalist, ekonomist menaxer, gradeèn inìner i dr. Pritoa, rabotodava~ite ja naglasuvaat potrebata od vrabotuvawe rabotnici so rabotno iskustvo. Vo vrska so barawata za posebni znaewa i ve{tini na licata, istraùvaweto pokaà deka pokraj osnovnoto zanimawe najmnogu se bara poznavaweto na stranski jazici, pred se poznavawe na angliskiot jazik, kako i poznavawe na informati~kata tehnologija i osnovnite kompjuterski aplikacii. Me|u drugite ve{tini se naglaseni i komunikaciskite ve{tini, timska rabota, organizaciski ve{tini, doverlivost, ve{tini za menaxirawe. Potrebite za novi vrabotuvawa i nedostatokot od rabotna sila-deficitarni zanimawa, iskaàni se spored Nacionalnata klasifikacija na zanimawa usoglasena spored ISKO. Vo odnos na nedostatokot od rabotna sila so koja se soo~ile rabotodava~ite pri popolnuvawe na slobodnite rabotni mesta vo poslednite 6 meseci, najgolem del se odnesuvaat na lica so zavr{eno sredno obrazovanie, za zanimawe koi se karakteristi~ni za tekstilnata industrija. Od druga strana na evidencijata na Agencijata za vrabotuvawe i ponatamu ima golem broj evidentitrani nevraboteni lica od isti ili srodni na niv zanimawa. Nedostatokot od rabotno iskustvo, dopolnitelnite ve{tini i znaewa, kako i dolgoro~noto otsustvo od pazarot na trudot, ovie nevraboteni lica gi pravi neatraktivni na pazarot na trudot. Ottamu, stanuva zbor za nedostatok na rabotna sila od soodvetni zanimawe, zaradi nemawe na dopolnitelni ve{tini, rabotno iskustvo, koi treba da gi poseduvaat licata, kako bi bile konkurentni pri popolnuvaweto na slobodnite rabotni mesta. Rezultatite od analizata na potrebite od ve{tini, moàt da se primenat pri planiraweto i podgotovkata na aktivnite programi i merki za vrabotuvawe, podgotovkata na lokalnite akcioni planovi za vrabotuvawe, kako i pri koncipirawe na upisnata politika, pri

18

kreiraweto na novi obrazovni programi za zanimawa usoglaseni so potrebite na pazarot na trudot. Rezultatite od Analizata vo 2007 godina, se primeneti pri izrabotkata na Operativniot plan za aktivnite programi i merki za vrabotuvawe za 2008 godina, vo ~ii ramki se realizira Pilot proekt za obuki za oddelni zanimawa i ve{tini koi se deficitarni na pazarot na trudot. Celta na ovaa merka e rabotno osposobuvawe na nevrabotenite lica so ve{tini koi proizleguvaat kako prioritetni deficitarni zanimawa spored Analizata na potrebite od ve{tini, sprovedena vo 2007 godina, spre~uvawe na dolgoro~nata nevrabotenost i izbegnuvawe na mo`nosta od gubewe na ve{tinite, preku povtorno vklu~uvawe na pazarot na trudot. Isto taka , vo ramkite na KARDS proektot, Tehni~ka pomo{ za poddr{ka na politikata za vrabotuvawe Faza 3, Komponenta 2, se sproveduva aktivnost za izgotvuvawe na lokalnite akcioni planovi za vrabotuvawe, kade rezultatite od analizata na potrebite od ve{tini, se osnova za izgotvuvawe na istite. Analizata na potrebite od ve{tini obezbeduva relevantni i mo{ne korisni kratkoro~ni pokazateli za o~ekuvawata na rabotodava~ite vo odnos na novite vrabotuvawa vo narednite dvanaeset meseci na nivo na Republika Makedonija. Sepak, pri opservacija na podatocite od istraùvaweto treba da se imaat vo predvit metodolo{kite aspekti na anlizata. Po sprovedeni tri posledovatelni istraùvawa (vklu~uvaj}i go i pilot istraùvaweto od 2006 godina), na anketen primerok koj ostana nepromenet, moè da se konstatira verodostojnost na rezultatite od anketnoto istraùvawe, koi vo golema mera koincidiraat. Toa pokaùva deka rabotodava~ite dobro gi poznavaat sostojbite na pazarot na trudot, vrz osnova na koj moè da gi planiraat svoite ekonomski aktivnosti, da planiraat i predviduvaat novi vrabotuvawa od soodvetni zanimawa.

Nevrabotenost i registrirani prijavi na zasnovani rabotni odnosi

I. NEVRABOTENOST

Vo tekot na 2008 godina, se zabeleùva trend na namaluvawe na brojot na nevrabotenite lica evidentirani vo Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija. Nevrabotenosta se dviì od 360738 nevraboteni lica vo mesec januari, do 343363 nevraboteni lica vo mesec dekemvri 2008 godina.

So sotojba na 31.12.2008 godina evidentirani se 343363 nevraboteni lica. Sporedeno so istiot period od minatata godina, brojot na evidentirani nevraboteni lica beleì namaluvawe za 13803 lica ili za 3,9%.

Podatocite na Agencijata za vrabotuvawe, pokaùvaat deka vo dekemvri 2008 godina se zabeleùva najniska evidentirana nevrabotenost, vo odnos na istiot period od nekolku godini nanazad.

19

Evidentiranite nevraboteni lica, so sostojba na 31 dekemvri vo periodot 2002-2007 godina

374144

390361 391072

359989

366551

357166

343363

310000

320000

330000

340000

350000

360000

370000

380000

390000

400000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Na pozitivniot trend na namaluvawe na brojot na evidentiranite nevraboteni lica sekako imaat vlijanie i politikita i strategijata za vrabotuvawe na Vladata na Republika Makedonija, utvrdeni vo pove}e dokumenti, soglasno predvidenata Programata za rabota na Vladata za periodot 2006-2010 godina.

Programite i merkite za vrabotuvawe definirani vo

Operativnite planovi za 2007 i 2008 godina kade poseben akcent se stava na podobruvawe na uslovite za kreirawe na novi rabotni mesta i obezbeduvawe na kvalifikuvana rabotna sila preku razvoj na ve{tinite na nevrabotenite lica, uspe{no se realiziraa i gi postignaa o~ekuvanite efekti koi se reflektiraa i na brojot na evidentiranite nevraboteni lica - trend na namaluvawe vo tekot na 2007 i 2008 godina, koj moè da se vidi i vo sledniot grafi~ki prikaz.

Broj na evidentirani nevraboteni lica vo tekot na 2007 i 2008 godina

357166

359133359943360607361840364351

366821

369688370934372078 371816

370447

343363343384343051343692344323345507

348222

351874354174

357690359275

360738

335000

345000

355000

365000

375000

januari fevruari mart apri maj juni juli avgust septemvri oktomvri noemvri dekemvri

2007 godina 2008 godina

Vo period dekemvri 2008 - dekemvri 2007, namaluvawe na nevrabotenosta se zabeleùva re~isi vo site Centri za vrabotuvawe. Vo apsolutni pokazateli najgolemo namaluvawe na brojot na evidentiranite nevraboteni lica se zabeleùva vo Centarot za vrabotuvawe na grad Skopje (3884 nevraboteni lica), Kumanovo (1950), [tip (1292 nevraboteni lica).

20

Evidentirani nevraboteni lica vo Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija - Centar za vrabotuvawe

Broj % Broj % zgolemuvawe/ namaluvawe indeks zgolemuvawe/

namaluvawe (% )

V k u p n o 343363 100.0 357166 100.0 -13803 96.1 -3.9

1 Berovo 3891 1.1 4091 1.1 -200 95.1 -4.92 Bitola 18971 5.5 19562 5.5 -591 97.0 -3.03 Valandovo 2468 0.7 2720 0.8 -252 90.7 -9.34 Veles 14581 4.2 14654 4.1 -73 99.5 -0.55 Vinica 3077 0.9 3163 0.9 -86 97.3 -2.76 Gevgelija 3459 1.0 3583 1.0 -124 96.5 -3.57 Gostivar 15820 4.6 16721 4.7 -901 94.6 -5.48 Debar 4019 1.2 3979 1.1 40 101.0 1.09 Del~evo 4105 1.2 4011 1.1 94 102.3 2.3

10 Demir Hisar 1914 0.6 1960 0.5 -46 97.7 -2.311 Kavadarci 8452 2.5 8684 2.4 -232 97.3 -2.712 Ki~evo 8859 2.6 8722 2.4 137 101.6 1.613 Ko~ani 9986 2.9 10517 2.9 -531 95.0 -5.014 Kratovo 2328 0.7 2498 0.7 -170 93.2 -6.815 KrivaPalanka 6177 1.8 6873 1.9 -696 89.9 -10.116 Kru{evo 2024 0.6 2216 0.6 -192 91.3 -8.717 Kumanovo 29074 8.5 31024 8.7 -1950 93.7 -6.318 Mak. Brod 2579 0.8 2620 0.7 -41 98.4 -1.619 Negotino 4307 1.3 4772 1.3 -465 90.3 -9.720 Ohrid 11235 3.3 11876 3.3 -641 94.6 -5.421 Prilep 23408 6.8 24248 6.8 -840 96.5 -3.522 Probi{tip 3045 0.9 3372 0.9 -327 90.3 -9.723 Radovi{ 6540 1.9 6563 1.8 -23 99.6 -0.424 Resen 3133 0.9 3110 0.9 23 100.7 0.725 Sveti Nikole 4119 1.2 4528 1.3 -409 91.0 -9.026 na Grad Skopje 80600 23.5 84484 23.7 -3884 95.4 -4.627 Struga 8571 2.5 9012 2.5 -441 95.1 -4.928 Strumica 19161 5.6 19603 5.5 -442 97.7 -2.329 Tetovo 30499 8.9 29747 8.3 752 102.5 2.530 [ tip 6961 2.0 8253 2.3 -1292 84.3 -15.7

31.12.08 / 31.12.07Reden broj

Centar za vrabotuvawe

31.12.2008 31.12.2007

Razli~niot obem na nevrabotenosta sledena po Centri za vrabotuvawe e usloven od pove}e faktori, pri {to treba da se ima vo predvid i goleminata, odnosno brojot na ìtelite vo odredena op{tina (eden Centar za vrabotuvawe opsluùva nevraboteni lica od pove}e op{tini). Soodvetno na brojot na ìteli, vo Centarot za vrabtuvawe na grad Skopje, (sostojba 31.12.2008 g.) ima najmnogu evidentirani nevraboteni lica 80600 i go zadrùva dominantnoto u~estvo vo vkupnata nevrabotenost so 23,5%. Brojot na evidentirani nevraboteni lica e relativno golem i vo Centrite za vrabotuvawe Tetovo 30499 nevraboteni lica ili 8,9% od vkupno evidentiranite nevraboteni lica, Kumanovo 29074 (8,5%), Prilep 23408 (6,8%), Strumica 19161 (5,6%) i Bitola kade se evidentirani 18971 nevraboteni lica ili 5,5% od vkupno evidentiranite nevraboteni lica. Pritoa, nevrabotenosta e pove}e izrazena vo gradskite sredini, 228469 ili 66,5% od vkupniot broj na evidentiranite nevraboteni lica so sotojba na 31.12.2008 godina, dodeka vo selskite sredini locirani se 114894 ili 33,5%. Sporedeno so istiot period od minatata godina, nevrabotenosta beleì pogolemo namaluvawe kaj gradskoto naseleni (4,6%), otkolku kaj selskoto naselenie (2,5%).

21

Evidentirani nevraboteni lica, spored mesto na ìveewe

B r o j % B r o j % i n d e k s z g o l e m u v a w e / n a m

a l u v a w e ( % )

V k u p n o 3 4 3 3 6 3 1 0 0 . 0 3 5 7 1 6 6 1 0 0 . 0 9 6 . 1 - 3 . 9

G r a d 2 2 8 4 6 9 6 6 . 5 2 3 9 3 8 4 6 7 . 0 9 5 . 4 - 4 . 6

S e l o 1 1 4 8 9 4 3 3 . 5 1 1 7 7 8 2 3 3 . 0 9 7 . 5 - 2 . 5

E v i d e n t i r a n i n e v r a b o t e n i l i c a

3 1 . 1 2 . 2 0 0 8 3 1 . 1 2 . 2 0 0 7 3 1 . 1 2 . 0 8 / 3 1 . 1 2 . 0 7

Strukturni karakteristiki na evidentiranite nevraboteni lica

Strukturnite karakteristiki na nevrabotenite lica se zna~ajni

od aspekt na ocenkata na kvalitetot na raspoloìviot ~ove~ki potencijal koj {to e nadvor od ekonomska aktivnost i ja definira ponudata na pazarot na trudot.

Strukturata na evidentiranite nevraboteni lica, spored pol

so sostojba na 31.12.2008 godina, se karakterizira so pogolemo u~estvo na maìte vo vkupniot broj na nevraboteni - 57,8%, vo sporedba so ènite koi vo vkupnata nevrabotenost u~estvuvaat so 42,2%. Vo odnos na istiot period od minatat godina, procentualnoto namaluvawe na nevrabotenosta e pove}e izrazeno kaj maìte (5,1%), dodeka pak procentualnoto namaluvaweto kaj ènite e 2,2%. Od tuka i u~estvoto na maìte vo vkupniot broj na nevraboteni beleì namaluvawe, dodeka pak u~estvoto na ènite beleì zgolemuvawe od 41,5% na 42,2%.

Evidentirani nevraboteni lica, spored pol

B r o j % B r o j % i n d e k s z g o l e m u v a w e /

n a m a l u v a w e (% )

V k u p n o 3 4 3 3 6 3 1 0 0 .0 3 5 7 1 6 6 1 0 0 .0 9 6 .1 - 3 .9

M a ` i 1 9 8 4 8 0 5 7 .8 2 0 9 0 9 6 5 8 .5 9 4 .9 - 5 .1

@ e n i 1 4 4 8 8 3 4 2 .2 1 4 8 0 7 0 4 1 .5 9 7 .8 - 2 .2


3 1 .1 2 .2 0 0 8 3 1 .1 2 .2 0 0 7 3 1 .1 2 .0 8 /3 1 .1 2 .0 7

Vo odnos na strukturata na nevrabotenite lica spored vozrast, vo periodot dekemvri 2008 - dekemvri 2007 godina, brojot na nevraboteni beleì namaluvawe kaj site vozrasni grupi, osven kaj nevrabotenite na vozrast od 50 do 54 godini i na vozrast od 55 i pove}e godini, kade se zabeleùva zgolemuvawe na brojot na nevraboteni za 1,1% odnosno 21,2%. Pritoa, namaluvaweto na brojot na evidentirani nevraboteni lica e najgolemo kaj vozrasnata grupa od 15-19 godini (13,1%), potoa kaj vozrasnite grupi od 20-24 godini (8,0%) i od 25-29 godini (8,8%).

22

Evidentirani nevraboteni lica, spored vozrast

Broj % Broj % indeks zgolemuvawe/ namaluvawe (% )

343363 100.0 357166 100.0 96.1 -3.9od 15 do 19 god. 8010 2.3 9213 2.6 86.9 -13.1

od 20 do 24 41288 12.0 44883 12.6 92.0 -8.0

od 25 do 29 45955 13.4 50375 14.1 91.2 -8.8

od 30 do 34 42661 12.4 45887 12.8 93.0 -7.0

od 35 do 39 40116 11.7 42909 12.0 93.5 -6.5

od 40 do 44 39883 11.6 41944 11.7 95.1 -4.9

od 45 do 49 37150 10.8 38018 10.6 97.7 -2.3

od 50 do 54 36341 10.6 35956 10.1 101.1 1.1

od 55 do 59 32047 9.3 31156 8.7 102.9 2.9

60 i pove}e 19912 5.8 16825 4.7 118.3 18.3

V ozrast

31.12.2008 31.12.2007 31.12.08/31.12.07

Brojot na mladite nevraboteni lica, na vozrast od 15-24 godini (spored ILO1), so sostojba na 31.12.2008 godina, broi 49298 lica ili 14,3% od vkupno evidentiranite nevraboteni lica i vo odnos na istiot period od minatata godina brojot na nevrabotenite od ovaa vozrasna grupa beleì namaluvawe za 4798 lica ili za 8,9%. Obrazovnata struktura na evidentiranite nevraboteni lica e mo{ne nepovolna, bidej}i 52,8% (181254) od nevrabotenite lica so sostojba na 31.12.2008 godina, se nekvalifikuvani i polukvalifikuvani. Nedovolnite kvalifikacii so koi raspolagaat, dolgogodi{noto otsustvo od pazarot na trudot, kako i vozrasnata struktura, vo golema mera go ote`nuvaat vklu~uvaweto na ovaa kategorija na nevraboteni lica kako aktivni barateli na rabota na pazarot na trudot. Nevrabotenite lica so zavr{eno sredno obrazovanie vo vkupnata nevrabotenost u~estvuvaat so 24,0%, kvalifikuvanite nevraboteni lica so 16,1% a nevrabotenite lica so zavr{eno vi{o i visoko obrazovanie so 1,7% odnosno 5,5% vo vkupno evidentiranite nevraboteni lica. Vo sporedba so istiot period od minatata godina, nevrabotenosta se namalila kaj site obrazovni kategorii, osven kaj nevrabotenite so visoko obrazovanie kade se zabeleùva malo zgolemuvawe.

Evidentirani nevraboteni lica, spored stepen na obrazovanie

Broj % Broj % indeks zgolemuvawe/ namaluvawe (%)

343363 100.0 357166 100.0 96.1 -3.9NKV i PKV 181254 52.8 185383 51.9 97.8 -2.2

KV i VKV 55328 16.1 58877 16.5 94.0 -6.0

SSO 82369 24.0 88142 24.7 93.5 -6.5

Vi{o SO 5671 1.7 6091 1.7 93.1 -6.9

Visoko SO 18741 5.5 18673 5.2 100.4 0.4

Stepen na obrazovanie

31.12.2008 31.12.2007 31.12.08/31.12.07

Strukturata na nevrabotenite lica spored profilot na zanimawe e re~isi nepromeneta vo tekot na cela 2008 godina. Najmnogubrojni se nevrabotenite lica od slednite profili na zanimawe: diplomiran pravnik, diplomiran ekonomist, profesor po 1 Me|unarodna organizacija na trudot

23

oddelenska nastava na makedonski jazik, diplomiran u~itel, gimnaziskite maturanti se najbrojni od nevrabotenite so zavr{eno sredno stru~no obrazovanie, ekonomski tehni~ar, ma{inski tehni~ar, zemjodelski tehni~ar, prehramben tehni~ar, konfekciski tehni~ar, potoa kvalifikuvan bravar, ma{ino - bravar, avtomehani~ar, prodava~, konfekcioner, elektroinstalater, kelner, gotva~, konfekciski {iva~, yidar na gradba i malterisuvawe, voza~ na lesni motorni vozila i dr. Strukturata na evidentiranite nevraboteni lica spored vreme na ~ekawe na vrabotuvawe, so sostojba na 31.12.2008 godina, e sledna: 61365 nevraboteni lica ili 17,9% od vkupno nevrabotenite lica, ~ekaat na vrabotuvawe do 11 meseci, od edna do tri godini ~ekaat na vrabotuvawe 104640 nevraboteni lica ili 30,5%, a ~etiri godini i pove}e, ~ekaat na vrabotuvawe 177358 nevraboteni lica ili 51,6% od vkupno nevrabotenite lica. Spored ILO, dolgoro~nata nevrabotenost gi vklu~uva nevrabotenite koi ~ekaat na vrabotuvawe 12 meseci i pove}e. Po definicija na ILO, vo Agencijata za vrabotuvawe evidentirani se 281998 (82,1%) dolgoro~no nevraboteni lica.

Evidentirani nevraboteni lica, spored vreme na ~ekawe na vrabotuvawe

B r o j % B r o j % i n d e k s z g o l e m u v a w e / n a m a l u v a w e (% )

V k u p n o 3 4 3 3 6 3 1 0 0 .0 3 5 7 1 6 6 1 0 0 .0 9 6 .1 - 3 .9p o d 1 m e s e c i 7 5 6 4 2 .2 6 6 9 4 1 .9 1 1 3 .0 1 3 .0

o d 1 d o 5 m e s . 2 7 8 3 9 8 .1 2 5 8 0 9 7 .2 1 0 7 .9 7 .9

o d 6 d o 1 1 m . 2 5 9 6 2 7 .6 2 9 9 3 9 8 .4 8 6 .7 -1 3 .3

o d 1 2 d o 1 7 m . 2 3 9 6 9 7 .0 3 0 3 8 4 8 .5 7 8 .9 -2 1 .1

o d 1 8 d o 2 3 m . 1 9 8 5 2 5 .8 2 3 5 5 9 6 .6 8 4 .3 -1 5 .7

2 g o d i n i 3 8 9 0 5 1 1 .3 2 9 0 0 7 8 .1 1 3 4 .1 3 4 .1

3 g o d i n i 2 1 9 1 4 6 .4 2 7 7 2 0 7 .8 7 9 .1 -2 0 .9

4 g o d i n i 2 2 2 4 8 6 .5 2 6 0 1 4 7 .3 8 5 .5 -1 4 .5

5 - 7 g o d i n a 4 9 4 1 4 1 4 .4 5 0 8 5 7 1 4 .2 9 7 .2 -2 .8

8 g o d . i p o v e } e 1 0 5 6 9 6 3 0 .8 1 0 7 1 8 3 3 0 .0 9 8 .6 -1 .4

V r e m e n a ~ e k a w e n av r a b o t u v a w e

3 1 .1 2 .2 0 0 8 3 1 .1 2 .2 0 0 7 3 1 .1 2 .0 8 /3 1 .1 2 .0 7

Strukturata na evidentiranite nevraboteni lica spored nacionalnata pripadnost e vo proporcionalen odnos so vkupniot broj na ìteli vo Republika Makedonija i nivnata etni~ka pripadnost. So sostojba na 31.12.2008 godina, od vkupno evidentiranite nevraboteni lica 216366 (63,0%) se Makedonci, 83954 (24,5%) se Albanci, 17801 (5,2%) se Romi, 13553 (3,9%) se Turci i 11689 (3,4%) se pripadnici na druga etni~ka zaednica.

Evidentirani nevraboteni lica, spored nacionalna pripadnost


V k u p n o 3 4 3 3 6 3 1 0 0 .0 3 5 7 1 6 6 1 0 0 .0 9 6 .1 -3 .9M a k e d o n c i 2 1 6 3 6 6 6 3 .0 2 2 9 9 7 1 6 4 .4 9 4 .1 -5 .9

A l b a n c i 8 3 9 5 4 2 4 .5 8 3 6 5 3 2 3 .4 1 0 0 .4 0 .4

T u r c i 1 3 5 5 3 3 .9 1 3 6 3 7 3 .8 9 9 .4 -0 .6

R o m i 1 7 8 0 1 5 .2 1 7 6 7 2 4 .9 1 0 0 .7 0 .7

S r b i 2 8 5 2 0 .8 3 0 6 5 0 .9 9 3 .1 -6 .9

V l a s i 3 7 4 0 .1 4 4 6 0 .1 8 3 .9 -1 6 .1

D r u gi 8 4 6 3 2 .5 8 7 2 2 2 .4 9 7 .0 -3 .0

N a c i o n a l n a p r i p a d n o s t

3 1 .1 2 .2 0 0 8 3 1 .1 2 .2 0 0 7 3 1 .1 2 .0 8 /3 1 .1 2 .0 7

24

I.1. EVIDENTIRANI NEVRABOTENI LICA - PRIJAVENI SAMO ZARADI OSTVARUVAWE NA PRAVOTO NA ZDRAVSTVENO OSIGURUVAWE

Vo Agencijata za vrabotuvawe, od mesec juni 2006 godina, se sproveduva interna anketa me|u evidentiranite nevraboteni lica, so koja tie se izjasnuvaat dali aktivno baraat rabota ili vo Agencijata za vrabotuvawe se prijavuvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe .

So sostojba na 31.12.2008 godina, od vkupno evidentiranite

343363 nevraboteni lica, vrz osnova na anketata 71589 ili 20,9% od evidentiranite nevraboteni lica se izjasnile deka aktivno ne baraat rabota, odnosno se prijavuvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe. Sporedeno so mesec juni 2006 godina, brojot na evidentiranite nevraboteni lica - koi se ijasnile deka se prijavuvaa samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe se zgolemil za 41392 lica.

B r o j % B r o j % i n d e k s z g o l e m u v a w e /n a m a l

u v a w e (% )

V k u p n o 3 4 3 3 6 3 1 0 0 .0 3 5 4 8 9 2 1 0 0 .0 9 6 .8 -3 .2

K o i s e i z ja s n i l e d e k a s e p r i ja v u v a a t s a m o z a

z d r a v s t v e n o o s i g u r u v a w e 7 1 5 8 9 2 0 .8 3 0 1 9 7 8 .5 2 3 7 .1 1 3 7 .1

K o i a k t i v n o b a r a a a t r a b o t a 2 7 1 7 7 4 7 9 .2 3 2 4 6 9 5 9 1 .5 8 3 .7 -1 6 .3


3 1 .1 2 .2 0 0 8 3 0 .0 6 .2 0 0 6 3 1 .1 2 .0 8 /3 0 .0 6 .2 0 0 6

Ovaa kategorija na nevraboteni lica, soglasno postoe~kite zakonski propisi - Zakonot za zdrastveno osiguruvawe i Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost, pravoto na zdravstvena za{tita kako nevraboteni lica go ostvaruvaat kako pravo od osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost. Nevrabotenite lica - koi se izjasnile deka se prijavuvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe, se vbrojuva vo vkupniot broj na evidentirani nevraboteni lica, se do kone~no utvrduvawe na nivniot status, odnosno dali evidentiraweto vo Agencijata za vrabotuvawe, kako nevraboteno lice e uslov za steknuvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe i pokraj toa {to aktivno ne baraat rabota.

Evidentiranite nevraboteni lica, koi se izjasnile deka se

prijavuvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe i nivnoto u~estvo vo vkupniot broj na evidentirani nevraboteni lica, po Centri za vrabotuvawe e ilustrirano vo sledniot tabelaren prikaz:

25

Evidentirani nevraboteni lica - koi se izjasnile deka se prijavuvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe,

so sostojba 31.12.2008 godina

Vkupno Grad Selo

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

1 Berovo 3891 1814 2077 462 122 26.4 340 73.6 11.9 6.7 16.42 Bitola 18971 13857 5114 3156 1969 62.4 1187 37.6 16.6 14.2 23.23 Valandovo 2468 819 1649 903 227 25.1 676 74.9 36.6 27.7 41.04 Veles 14581 10314 4267 2630 1185 45.1 1445 54.9 18.0 11.5 33.95 Vinica 3077 1829 1248 578 299 51.7 279 48.3 18.8 16.3 22.46 Gevgelija 3459 2116 1343 613 293 47.8 320 52.2 17.7 13.8 23.87 Gostivar 15820 8424 7396 4323 1704 39.4 2619 60.6 27.3 20.2 35.48 Debar 4019 2714 1305 56 23 41.1 33 58.9 1.4 0.8 2.59 Del~evo 4105 2721 1384 392 208 53.1 184 46.9 9.5 7.6 13.3

10 Demir Hisar 1914 523 1391 132 21 15.9 111 84.1 6.9 4.0 8.011 Kavadarci 8452 6264 2188 461 310 67.2 151 32.8 5.5 4.9 6.912 Ki~evo 8859 5370 3489 2087 975 46.7 1112 53.3 23.6 18.2 31.913 Ko~ani 9986 6143 3843 889 531 59.7 358 40.3 8.9 8.6 9.314 Kratovo 2328 1772 556 196 107 54.6 89 45.4 8.4 6.0 16.0

15 Kriva Palanka 6177 3766 2411 502 187 37.3 315 62.7 8.1 5.0 13.1

16 Kru{evo 2024 1186 838 172 29 16.9 143 83.1 8.5 2.4 17.1

17 Kumanovo 29074 18976 10098 7144 3652 51.1 3492 48.9 24.6 19.2 34.6

18 Makedonski Brod 2579 1399 1180 371 148 39.9 223 60.1 14.4 10.6 18.9

19 Negotino 4307 3147 1160 684 431 63.0 253 37.0 15.9 13.7 21.8

20 Ohrid 11235 8349 2886 1573 989 62.9 584 37.1 14.0 11.8 20.2

21 Prilep 23408 17099 6309 5165 3038 58.8 2127 41.2 22.1 17.8 33.7

22 Probi{tip 3045 2569 476 364 269 73.9 95 26.1 12.0 10.5 20.0

23 Radovi{ 6540 3189 3351 1069 474 44.3 595 55.7 16.3 14.9 17.8

24 Resen 3133 1690 1443 233 99 42.5 134 57.5 7.4 5.9 9.3

25 Sveti Nikole 4119 2567 1552 394 130 33.0 264 67.0 9.6 5.1 17.0

26 Skopje 80600 69772 10828 20307 16358 80.6 3949 19.4 25.2 23.4 36.5

27 Struga 8571 3040 5531 792 129 16.3 663 83.7 9.2 4.2 12.0

28 Strumica 19161 6653 12508 8314 2103 25.3 6211 74.7 43.4 31.6 49.7

29 Tetovo 30499 14254 16245 6860 2341 34.1 4519 65.9 22.5 16.4 27.830 [tip 6961 6133 828 767 598 78.0 169 22.0 11.0 9.8 20.4

V k u p n o 343363 228469 114894 71589 38949 54.4 32640 45.6 20.8 17.0 28.4

Centar za vrabotuvawe

% na u~estvo vo vkupno evidentiranite nevraboteni ica

Nevraboteni lica koi se izjsnile deka se prijavuvaat samo za zdravstveno osiguruvawe

Vkupno

Red.br.

Evidentirani nevraboteni lica

Grad Selo Vkupno Grad%na

u~estvoSelo

%na u~estvo

Vo Centrite za vrabotuvawe Strumica i Valandovo, so sotojba

na 31.12.2008 godina, evidenten e golemiot broj na nevraboteni lica koi se izjasnile deka se prijavuvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe, odnosno 43,4% od evidentiranite nevraboten lica vo Centarot za vrabotuvawe Strumica se izjasnile deka ne baraat rabota tuku se prijavuvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe, a 36,6% od evidetiranite nevraboteni lica vo Centarot za vrabotuvawe Valandovo.

U~estvoto na ovaa kategorija na nevraboteni lica e relativno golem i vo vkupniot broj na evidentiranite nevraboteni vo centrite za vrabotuvawe: Gostivar (27,3%), Skopje (25,2%), Kumanovo (24,6%), Ki~evo (23,6%), Tetovo (22,5%) i Prilep (22,1%). Pritoa, vo odnos na mestoto na ìveewe, vo gorenavedenite centri za vrabotuvawe, dominira u~estvoto na nevrabotenite od selskite sredini, {to naveduva na zaklu~ok, deka nevrabotenite lica od sredinite, kade zemjodelskata dejnost e dominatna, realno ne baraat rabota, tuku se prijavuvaat vo evidencijata na nevraboteni samo zaradi ostvaruvawe na odredeni prava po osnov na nevrabotenost, vo slu~ajot - zdravstveno osiguruvawe. Strukturni karakteristiki na evidentiranite nevraboteni lica, koi se izjasnile deka se prijavuvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe ( sostojba 31.12.2008 godina)

Strukturata na evidentiranite nevraboteni lica - koi se izjasnile deka se prijavuvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na

26

zdravstveno osiguruvawe, spored pol se karakterizira so pogolemo u~estvo na maìte 69,1% (49495), vo sporedba so ènite koi vo ovaa kategorija na nevraboteni lica u~estvuvaat so 30,9% (22094).

30.9%

69.1%

maì

èni

Vo odnos na vozrasnata struktura, vo vkupniot broj na

nevraboteni lica koi se izjasnile deka se prijavuvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe, 28573 lica ili 39,9% se na vozrast od 25-39 godini, 17727 lica (24,7%) se na vozrast od od 40-49 godini, a 19436 (27,1%) nevraboteni lica se na vozrast nad 50 godini. Vo vkupniot broj na nevraboteni lica koi se izjasnile deka se prijavuvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe, mladite na vozrast od 15-24 godini u~estvuvaat so 8,2%.

5.2%10.0%

11.9%

11.8%12.9% 13.9%

0.7%7.5%

12.1%

13.9%

od 15 - 19 god.

od 20 - 24 god.

od 25 - 29 god.

od 30 - 34 god.

od 35 - 39 god.

od 40 - 44 god.

od 45 - 49 god.

od 50 - 54 god.

od 55 - 59 god.

od 60 god. i pove}e

Vo vkupniot broj na nevraboteni lica koi se izjasnile deka se

prijavuvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe, spored stepenot na obrazovanie, najgolem udel imaat nekvalifikuvanite i polukvalifikuvanite lica, 84,4% (60427). Kvalifikuvanite nevraboteni lica u~estvuvaat so 7,8% (5581), licata so zavr{eno sredno obrazovanie so 7% (4947), a nevrabotenite lica so zavr{eno vi{o i visoko obrazovanie u~estvuvaat so 0,8% (634) vo ovaa kategorija na nevraboteni lica.

6,9%

7,8%

84,4%

0,3%

0,5%

NKV i PKV

KV

SSO

Vi{o SO

Visoko SO

27

Strukturata na nevrabotenite lica koi se izjasnile deka se prijavuvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe, spored nacionalna pripadnost e sledna: Makedonci 38,4% (27465) od vkupno evidentiranite od ovaa celna grupa, Albanci 41,1% (29440), Turci 7,6% (5445), Romi 9,6% (6856), a preostanatite 3,3% (2383) od ovaa celna grupa se nevraboteni lica, pripadnici na druga etni~ka zaednica.

2.6%0,1%

41,1%

7,6% 38,4%

9,6%

0,6% 0,1%Makedonci

Albanci

Turci

Romi

Srbi

vlasi

bosnjaci

Drugi

Strukturata na nevrabotenite lica koi se izjasnile deka se

prijavuvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe, spored vremeto na ~ekawe na vrabotuvawe e mo{ne nepovolna, bidej}i 68761 (96,0%) nevraboteni lica ~ekaat na vrabotuvawe 12 i pove}e meseci - dolgoro~no nevraboteni.

48.9%

2.5%

2.9%

8.6%

6.7%

7.4%

19.1%

2.0%1.5%

0.4%pomalku od 1 m.

od 1 do 5 m.

od 6 do 11 m.

od 12 do 17 m.

od 18 do 23 m.

2 god.

3 god.

4 god.

od 5 do 7 god.

8 i pove}e god.

Imaj}i gi vo predvid gorenavedenite pokazateli za strukturnite karakteristiki na evidentiranite nevraboteni lica koi se izjasnile deka se prijavauvaat samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe, moè da konstatirame:

deka licata od ovaa kategorija na nevraboteni lica imaat mo{ne nepovolna obrazovna struktura, nedovolno ili voop{to nemaat rabotno iskustvo, a nepostoeweto na dopolnitelni znaewa i ve{tini, gi pravat neatraktivni i nepobaruvani na pazarot na trudot, zaradi {to i ostanale nevraboteni na podolg rok i preminale vo kategorijata na dolgoro~no nevraboteni lica;

analizata spored mestoto na ìveewe pokaùva deka golem del od nevrabotenite lica od ovaa celna grupa se od selskite sredini kade dominira zemjodelskata dejnost. Toa pokaùva deka tie realno ne baraat rabota bidej}i se ve}e rabotno angaìrani, a se evidentiraat kako nevraboteni lica, samo zaradi ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe.

28

I.2. EVIDENTIRANI NEVRABOTENI LICA - KORISNICI NA PRAVA VO SLUÂJ NA NEVRABOTENOST I.2.1. KORISNICI NA PARIÊN NADOMESTOK

Vo vkupno evidentiranite nevraboteni lica vklu~eni se i licata koi koristat pari~en nadomestok, a na koi rabotniot odnos im prestanal poradi ste~aj, ekonomski, tehnolo{ki, strukturalni i sli~ni promeni.

So sostojba na 31.12.2008 godina, evidentirani se 23565 nevraboteni lica - korisnici na pari~en nadomestok ili 6,9% od vkupno evidentiranite nevraboteni lica. Vo strukturata na korisnicite na pari~en nadomestok, najgolemo u~estvo imaat korisnicite po osnov na tehnolo{ki vi{ok od raboten odnos.

Sporedeno so istiot period minatata godina , brojot na nevraboteni lica -korisnici na pari~en nadomestok beleì namaluvawe za 1121 lica ili 4,5%.

Evidntirani nevraboteni lica - korisnici na pari~en nadomestok


V k u p n o 3 4 3 3 6 3 1 0 0 .0 3 5 7 1 6 6 1 0 0 .0 9 6 .1 -3 .9

K o r i s n i c i n a p a r i ~ e n n a d o m e s t o k / O s n o v n a

k o r i s t e w e2 3 5 6 5 6 .9 2 4 6 8 6 6 .9 9 5 .5 -4 .5

S t e ~ a j 3 4 8 9 1 4 .8 4 0 7 3 1 6 .5 8 5 .7 -1 4 .3

S e z o n c i 2 9 6 2 1 2 .6 2 2 3 3 9 .0 1 3 2 .6 3 2 .6T e h n o l o { k i v i { o k o d

r a b .o d n o s1 5 2 3 6 6 4 .7 1 6 1 4 2 6 5 .4 9 4 .4 -5 .6

T e h n o l o { k i v i { o k 2 5 Z a gu b a r i

9 8 3 4 .2 1 0 8 8 4 .4 9 0 .3 -9 .7

T e h n o l o { k i v i { o k 1 2 Z a gu b a r i

7 8 0 3 .3 1 0 0 3 4 .1 7 7 .8 -2 2 .2

R e f o r m i v o d r ` a v n a t a

a d m i n i s t r a c i ja5 0 .0 9 0 .0 5 5 .6 -4 4 .4

T e h n o l o { k i v i { o k o d d r ` .i J A v o 2 0 0 3

5 6 0 .2 6 5 0 .3 8 6 .2 -1 3 .8

T e h n o l o { k i v i { o k M a k e d o n s k i ` e l e z .

5 4 0 .2 7 3 0 .3 7 4 .0 -2 6 .0


3 1 .1 2 .2 0 0 8 3 1 .1 2 .2 0 0 7 3 1 .1 2 .0 8 /3 1 .1 2 .0 7

Brojot na nevraboteni lica - korisnici na pari~en nadomestok po meseci vo 2008 godina e ilustriran vo sledniot grafi~ki prikaz:

23565

23263

2362823615

239352376223782

24127

23873

245452456624544

22500

23000

23500

24000

24500

25000

janu

ari

fev

ruari

mart

apri maj

juni

juli

avgu

st

sept

emvr

i

okto

mvri

noem

vri

dekem

vri

2008 godina

29

I.2.2. KORISNICI NA ZDRAVSTVENO OSIGURUVAWE

So sostojba na 31.12.2008 godina, vo Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija evidentirani se 231508 nevraboteni lica - korisnici na zdravstveno osiguruvawe ili 67,4% od vkupno evidentiranite nevraboteni lica.

Evidentirani nevraboteni lica - korisnici na zdravstveno osiguruvawe, gi vbrojuvaat i nevrabotenite lica - korisnici na pari~en nadomestok.

Na godi{no nivo (dekemvri 2008 - dekemvri 2007 godina), brojot na evidentiranite nevraboteni lica - korisnici na zdravstveno osiguruvawe beleì namaluvawe za 13209 korisnica ili za 5,4%.

Evidntirani nevraboteni lica - korisnici na zdravstveno osiguruvawe


V k u p n o 3 4 3 3 6 3 1 0 .2 3 5 7 1 6 6 1 0 .1 9 6 .1 - 3 .9

K o r i s n i c i n a z d r a v s t v e n o

o s i g u r u v a w e / O s n o v n a k o r i s t e w e

2 3 1 5 0 8 6 7 .4 2 4 4 7 1 7 6 8 .5 9 4 .6 - 5 .4

S t e ~ a j 3 4 8 9 1 .5 4 0 7 3 1 .7 8 5 .7 - 1 4 .3

S e z o n c i 2 9 6 2 1 .3 2 2 3 3 0 .9 1 3 2 .6 3 2 .6

T e h n o l o { k i v i { o k o d r a b .o d n o s

1 5 2 3 6 6 .6 1 6 1 4 2 6 .6 9 4 .4 - 5 .6

T e h n o l o { k i v i { o k 2 5 Z a g u b a r i

9 8 3 0 .4 1 0 8 8 0 .4 9 0 .3 - 9 .7

T e h n o l o { k i v i { o k 1 2 Z a g u b a r i

7 8 0 0 .3 1 0 0 3 0 .4 7 7 .8 - 2 2 .2

R e f o r m i v o d r ` a v n a t a

a d m i n i s t r a c i ja5 0 .0 9 0 .0 5 5 .6 - 4 4 .4

T e h n o l o { k i v i { o k o d d r ` .i J A v o 2 0 0 3

5 6 0 .0 6 5 0 .0 8 6 .2 - 1 3 .8

T e h n o l o { k i v i { o k M a k e d o n s k i ` e l e z .

5 4 0 .0 7 3 0 .0 7 4 .0 - 2 6 .0

K o r i s n i c i s a m o n a z d r a v s t v o

2 0 7 9 4 3 8 9 .8 2 2 0 0 3 1 8 9 .9 9 4 .5 - 5 .5


3 1 .1 2 .2 0 0 8 3 1 .1 2 .2 0 0 7 3 1 .1 2 .0 8 /3 1 .1 2 .0 7

Vo tekot na 2008 godina se zabeleùva trend na namaluvawe na nevrabotenite lica - korisnici na zdravstveno osiguruvawe koe e ilustrirano vo sledniot grafi~ki prikaz:

245239 244520243462

240144 238535236235 236279

233650 233088231643 232088 231508

220000

225000

230000

235000

240000

245000

250000

janu

ari

fev

ruari

mart

apri maj

juni

juli

avgu

st

sept

emvr

i

okto

mvri

noem

vri

dekem

vri

2008 godina

Brojot na evidentiranite nevraboteni lica - korisnici na zdravstveno osiguruvawe e od promenliv karakter, koe pred se, zavisi od prilivot na nevraboteni lica vo Agencijata za vrabotuvawe

30

kako i od steknatiot uslov soglasno zakonskite propisi za ostvaruvawe na pravoto na zdravstveno osiguruvawe po osnov na nevrabotenost. II. REGISTRIRANI PRIJAVI NA ZASNOVANI RABOTNI ODNOSI

Vo periodot od 01.01.2008 do 31.12.2008 godina, registrirani se vkupno 210010 prijavi na zasnovani rabotni odnosi ( M1 obrasci), na neopredeleno i opredeleno vreme i sezonski raboti, od evidencijata i nadvor od evidencijata na nevrabotenite lica. Brojot na registriranite prijavi na zasnovani rabotni odnosi po meseci vo 2008 godina e ilustrirano vo sledniot grafi~ki prikaz:

Registrirani prijavi na zasnovani rabptni odnosi vo periodot od 01.01. do 31.12.2008 godina

19928

17622

16370

18188

15962

15927

17407

11899

22371

20690

16324

17322

5000 7000 9000 11000 13000 15000 17000 19000 21000 23000 25000 27000

januari

fevruari

mart

apri

maj

juni

juli

avgust

septemvri

oktomvri

noemvri

dekemvri

na opredelenovreme i sezonskiraboti

na neopredelenovreme

Registriraniprijavi nazasnovani rabotniodnosi

Sporedeno so istiot period minatata godina (od 01.01. do

31.12.2007 godina), se zabeleùva zgolemuvawe na brojot na registrirani prijavi na zasnovani rabotni odnosi za 18538 ili za 9,7%.

Registrirani prijavi na zasnovani rabotni odnosi,

vo 2007 i 2008 godina

191472210010

88393 89039 103079120971

0

50000

100000

150000

200000

250000

Vkupno neopredelenovreme

opredeleno vreme isezonski raboti

01.01.-31.12.2007

01.01.-31.12.2008

31

Kako {to i prethodno spomenavme vo periodt od 01.01.2008 do 31.12.2008 godina, registrirani se 210010 prijavi na zasnovani rabotni odnosi (m1 obrasci)

Spored statusot na licata na koj se odnesuvaat registriranite prijavi na zasnovani rabotni odnosi - 59901 (28,5%) se registrirani prijavi na zasnovani rabotni

odnosi od evidencijata na nevrabotenite lica, a 150109 (71,5%) se registrirani prijavi na zasnovani rabotni

odnosi nadvor od evidencijata na nevrabotenite. Vo odnos na istiot period minatata godina, se zabeleùva zgolemuvawe na brojot na registrirani prijavi na zasnovani rabotni odnosi koj se odnesuvaat i za licata od evidencija na nevrabotenite i za licata nadvor od evidncijata na nevrabotenite lica. Sepak procentualniot porast e pogolem kaj registriranite prijavi na zasnovani rabotni odnosi na licata nadvor od evidencijata na nevrabotenite.


V k u p n o 210010 100.0 191472 100.0 109.7 9.7

Od evidencija na nevrabotenite

59901 28.5 55870 29.2 107.2 7.2

Nadvor od evidencija na nevrabotenite

150109 71.5 135602 70.8 110.7 10.7

Vkupno

Spored statusot na licata

Registrirani prijavi na zasnovani rabotni

odnosi

01.01. do 31.12.2008 01.01. do 31.12.2007 2008/2007

Spored vidot na rabotniot odnos: - 89039 (42,4%) se registrirani prijavi na zasnovani rabotni odnosi

na neopredeleno vreme, - 120971 (57,6%) se registrirani prijavi na zasnovani rabotni

odnosi na opredeleno vreme i sezonska rabota, Vo 2008 godina, sporedeno so 2007 godina, se zabeleùva pogolemo procentualno zgolemuvawe na registriranite prijavi na zasnovani rabotni odnosi na opredeleno vreme i sezonski raboti (za 17,4%), dodeka pak zgolemuvaweto na registriranite prijavi na zasnovani rabotni odnosi na neopredeleno vreme e 0,7%. Od tuka se zgolemuva u~estvo na brojot na registriranite prijavi na zasnovani rabotni odnosi na opredeleno vreme i sezonski raboti vo vkupniot broj na registrirani prijavi od 53,8% na 57,6%, dodeka pak se namaluva u~estvoto na registriranite prijavi na zasnovani rabotni odnosi na neopredeleno vreme od 46,2% na 42,4%.

32


V k u p n o 210010 100.0 191472 100.0 109.7 9.7

Na neopredeleno vreme 89039 42.4 88393 46.2 100.7 0.7

Na opredeleno vreme i sezonska rabota

120971 57.6 103079 53.8 117.4 17.4

Registrirani prijavi na zasnovani rabotni

odnosi

01.01. do 31.12.2008 01.01. do 31.12.2007 2008/2007

Vkupno

Spored vidot na rabotniot odnos

Spored polot na koj se odnesuvaat registriranite prijavi na zasnovani rabotni odnosi:

- 120971 ( 57,6%) se odnesuvaat na lica od ma{ki pol - 89039 (42,4%) se odnesuvaat na lica od ènski pol. Vo 2008 godina , sporedeno so 2007 godina, vo vkupniot broj na registrirani prijavi na zasnovani rabotni odnosi, se zabeleùva zgolemuvawe na u~estvoto na brojot na registrirani prijavi na zasnovani rabotni odnosi koi se odnesuvaat na licata od ma{ki pol, a nasproti toa se namaluva u~estvoto na registriranite prijavi na zasnovani rabotni odnosi koi se odnesuvaat na licata od ènski pol.

B roj % B roj % indeks zgolem uvaw e/ nam aluvaw e (% )

V k u p n o 210010 100 .0 191472 100 .0 109.7 9 .7

M a` i 120971 57 .6 103079 53 .8 117.4 17.4

@ en i 89039 42 .4 88393 46 .2 100.7 0 .7

V kupno

S pored pol

R egistrirani pr ijavi na zasno vani r ab otn i

odnosi

01 .01 . do 31 .12 .2008 01 .01 . do 31 .12 .2007 2008 /2007

33

Realizacija na aktivnite programi i merki za vrabotuvawe od Operativniot plan za aktivnite programi i merki za vrabotuvawe za 2008 godina predvideni so Programata za rabota na Vladata na

RM 2006-2010 (sostojba 31.12.2008 godina)

Владата na Република Македонија на седница одржана на 12

февруари 2008 година go усвои Оперативniot план за активни програми и мерки за вработување за 2008 година.

Во Оперативниот план се дефинирани конкретните програми и мерки, целните групи, целите што треба да се постигнат, роковите за имплементација по одделни утврдени активности, одговорни организации и институциии за конкретни мерки и сл.

Заклучно со 31.12.2008 година состојбата по одделни програми/мерки е следната: 1. Programa za samovrabotuvawe

Dolgoro~na cel na programata e namaluvawe na nevrabotenosta i siroma{tijata vo Republika Makedonija.

So ovaa programa e predvideno da se obezbedi finansiska poddr{ka na nevrabotenite lica so nepovratni sredstva za zapo~nuvawe na novi 500 biznisi.

Za realizacija na sekoe samovrabotuvawe predvidena e poddr{ka od 153.000,00 denari vo vid na direktna poddr{ka za nabavka na oprema, repromaterijali i drugi sredstva neophodni za otpo~nuvawe na biznisot и 13.500,00 denari kako sredstva za pridonesi za socijalno osiguruvawe za 3 meseci, како и 16.897,00 денари за обука за водење бизнис, ваучер систем за изработка на бизнис план и поддршка при регистрација на бизнисите.

Nevrabotenite lica koi }e se vklu~at vo ovaa programa nema da moàt da se vratat vo evidencija na AVRM во период од tri godini.

So Operativniot plan e predvideno, programata da se realizira preku posebni merki i toa :

250 млади луѓе до 27 години, регистрирани во AVRM како невработени, кои заклучно со истекот на последниот ден на времетраењето на Јавниот оглас наполниле 27 години или помалку (односно сеуште немаат 28 години)

100 жени предприемачи, регистрирани во AVRM како невработени повеќе од 2 години

34

150 долгорочно невработени лица, регистрирани во AVRM како невработени повеќе од 2 години

Nadle`nite institucii (МТСП, АВРМ, АППРМ и УНДП) gi

prevzemaa site neophodni aktivnosti za realizacija na ovaa programa.

Realizirani aktivnosti

AVRM na 14.04.2008 godina vo pe~atenite mediumi objavi Javen oglas do nevraboteni lica koi se zainteresirani svoeto vrabotuvawe da go re{at so aktivnata merka Poddr{ka za samovrabotuvawe (semeen biznis) koj trae{e do 30.04.2008 godina. Poradi maliot broj na podneseni barawa (vklu~uvawe vo drugi aktivni merki za vrabotuvawe) na den 08 i 09.05.2008 godina vo pe~atenite mediumi povtorno be{e objaven Javen oglas koj trae{e do 30.05.2008 godina. Taka, vo dvata objaveni oglasi, barawe podnesoa 894 kandidati.

Prva selekcija na prijavenite kandidati se izvr{i vo odnos na sposobnosta za vodewe na samostoen biznis so pomo{ na softver za samoocenuvawe izraboten po krieteriumi definirani od Ekonomski institut. Vrz osnova na osvoeni bodovi od samoocenuvaweto bea rangirani i izbrani 800 nevraboteni lica koi prodolùvaa na “Obuka od idea do biznis”.

Pregled na prijaveni i selektirani kandidati po celni grupi

Celni grupi

Broj na kandidati Vkupno Mladi do 27 godini

Dolgoro~no nevraboteni @eni

Prijaveni kandidati

894 122 539 233

Selektirani kandidati za ponatamo{na

poddr{ka

800 115 470 215

Izbrani kandidati 500 74 141 285

35

mailto:.@eni

Selekcija na prijaveni kandidati

894

800

530

500

0 200 400 600 800 1000

Podnele barawe

Prva selekcija

Vtora selekcija

Treta selekcija

Do 31.07.2008 godina od UNDP vo sorabotka so 30 centri za

vrabotuvawe, organizirana i realizirana e “Obuka od idea do biznis”. Obuka zavr{ija 603 kandidati a 197 lica od razni pri~ini (u~estvo vo drugi aktivni merki ili li~ni pri~ini) se otkaàa.

Vtora selekcija e izvr{ena po zavr{uvawe na “Obuka od

idea do biznis” vrz osnova na ocenkite i bodiraweto od konsultantite koi ja odràa dvodnevnata obuka, odnosno izbrani se 530 kandidati koi prodolùvaa na narednata aktivnost - izrabotka na biznis plan.

Izrabotkata na biznis plan se organizira{e i sproveduva{e so konsultanti angaìrani od APPRM a izbrani od kandidatite.

Treta selekcija e izvr{ena od Ekspertska komisija sostavena od 3 ~lena (2 prestavnici od bankite i 1 prestavnik od APPRM) od koja izrabotenite biznis planovi bea oceneti i rangirani prema dobienite bodovi. Prema rang listata od Ekspertskata komisija, izbrani se najdobrite 500 biznis planovi koi finansiski }e bidat poddràni.

Registracija na firma i samovrabotuvawe

Vo centrite za vrabotuvawe so izbranite 500 kandidati odràni se informativni sostanoci za procesot na registracija na firma. Do 31.12.2008 godina od poddrànite 500 biznisi, registrirale firmi i se samovrabotile 500 nevraboteni lica. Pregled po vid na registracija na 500 registrirani firmi

36

Po vid na registacija

2

358

432

38 6 51DOO - 2

DOOEL - 358

Individualen zmjodelec - 43

Pravnik - 2

Trgovec - 38

Ambulanta - 6

Zanaet~ija - 51

Nabavka na oprema

Usvoen e Dogovor za nabavka na oprema i materijali koi go potpi{aa AVRM, UNDP i kandidatot. Po izvr{enata registracija na firmite i samovrabotuvawe na kndidatite, potpi{ani se 500 dogovori kako preduslov za zapo~nuvawe nabavka na oprema.

Procesot na nabavka na oprema e zavr{en za site 500 kandidati vo tekot na mesec dekemvri 2008 godina.

Prodonesite na plata za prvite tri meseci od AVRM-centralna slu`ba se prefrleni do 30 centri za vrabotuvawe za 500 lica koi registrirale firmi i se samovrabotile.

Grafi~ki prikaz na zastapenost vo izbrani 500 biznisi Pregled po celni grupi na 500 samovraboteni lica

Po celni grupi

285

74

141

0 50 100 150 200 250 300

Dolgoro~nonevraboteni

Nevraboteni lica do27 godi{na vozrast

.@eni pretpriema~i

37

Pregled po rod od 500 samovraboteni lica

Po rod

313

187

Maì - 313

.@eni - 187

Dopolnitelno vklu~eni nevraboteni lica vo merkata

So cel vklu~uvawe na dopolnitelni 57 kandidati vo merkata, pome|u AVRM i UNDP potpi{an e memorandum za razbirawe. Sredstva za dopolnitelnite 57 kandidati prefrleni se na smetka na UNDP na 14.11.2008 godina a na 17.11.2008 godina povikani se prvite kandidati za podignuvawe na vau~eri, registracija na firma odnosno procesot prodolùva kako i za redovnite 500 kandidati.

Od dopolnitelnite 57 kandidati, po otkaùvawata vo procesot na vau~er sistemot, do krajot na dekemvri se registriraa i vrabotija 29 kandidati i isplateni im se pridonesite na plata za prvite tri meseci vo iznos od 13500 denari.

Nabavkite na oprema i materijali za site dopolnitelni kandidati se o~ekuva da zavr{at do krajot na januari 2009 godina.

Sproveduvaweto na proektot se odviva spored Rabotniot plan na proektot so toa {to od strana na UNDP i vrabotenite od Centrite za vrabotuvawe preostanuva vo mesec januari i fevruari da se izvr{i celosen monitoring i kontrola za nabavenata oprema od novoformiranite firmi.

2. Programa za poddr{ka za formalizirawe na postojni biznisi Opis na merkata

Целта на Програмата е формализирање на postojnite бизниси na невработени лица koi ve}e vr{at dejnost a во функција на намалување на сивата економија.

Finansiskata podr{ka se sostoi vo participacija za registracija na firma, nabavka na oprema i repromaterijali vo visina od 153.000 denari, participacija za pridonesi na plata za prvite 3 meseci vo visina od 13.500 denari i 3.000 denari za registracija na dejnost.

38

Nevrabotenite lica koi }e se vklu~at во оваа програма нема да можат да се vratat vo evidencija na AVRM три години.

So programa za samovrabotuvawe se opfateni cелни групи:

• Celna grupa: Nevraboteni lica nad 1 godina koi neformalno vr{at

dejnost

• Opfat na korisnici: 107 lica

• Potrebni sredstva:

18.136.500,00 denari Relizirani aktivnosti

Со оваа програма е предвидено да се обезбеди формализирање на 107 postojni бизниси na невработени лица koi ve}e vr{at dejnost, a во функција на намалување на сивата економија.

Finansiskata poddr{ka se sostoi vo participacija za registracija na firma, nabavka na oprema i repromaterijali vo visina od 153.000 denari i participacija za pridonesi na plata za prvite 3 meseci vo visina od 13.500 denari i 3.000,00 denari za registracija na dejnost, односно вкупно za 107 lica 18.136.500,00 denari.

Na 08.05 i 09.05.2008 godina vo pe~atenite mediumi ([pic, Ve~er, Vreme i Koha) objaven e Javen oglas do nevrabotenite lica koi se zainteresirani svoeto vrabotuvawe da go re{at so aktivnata merka Programa za poddr{ka za formalizirawe na postojni biznisi, i istiot trae{e do 23.05.2008 godina. Poradi maliot broj na podneseni aplikacii (do 19 maj bea podneseni 91aplikacija) javniot oglas be{e prodolèn do 30.05.2008 godina pri {to vkupno apliciraa 348 nevraboteni lica.

Po dvata objaveni oglasi interes za ovaa programa pokaàa 348 nevraboteni lica, односно 225% повеќе од планираниот број.

Prema izrabotenata edinstvena rang lista od 348 aplikanti, na sednica na Komisijata za izbor odnosno Tehni~kata grupa na proektot, usvoena e rang-lista od izbrani 120 aplikanti koi }e prodolàt so izrabotka na “Mini biznis plan”.

Komisiite pri Centrite za vrabotuvawe izvr{ija neposreden uvid kaj kandidatite so cel utvrduvawe na fakti~kata sostojba i ocenka na “Mini biznis plan“ vo izve{tajot. Vrz osnova na utvrdena rang lista od 117 aplikanti za podgotovka na “Mini biznis plan”, utvrdena e lista na 107 biznisi.

Vo centrite za vrabotuvawe odràni se informativni sostanoci so kandidatite za procesot na registracija na firma a 107 nevraboteni lica registrirale firma i potpi{ale dogovor kako preduslov za zapo~nuvawe nabavka na oprema.

39

Procesot na nabavka e zavr{en za 107 kandidati, pridonesite na plata za prvite tri meseci se prefrleni od strana na Agencija za vrabotuvawe na Republika Makedonija do 20 centri za vrabotuvawe za 107 lica koi registrirale firmi i se vrabotile. - Pregled na realizacija na merkata, za 107 lica, do 31.12.2008 godina

348

107 120 107 107 107 107107 107 107

0

50

100

150

200

250

300

350Bro

j na

lic

a ko

i

se ja

vile

na J

aven

povi

k 34

8

Bro

j na

kval

ifik

uvan

i

prij

avi

120

Bro

j na

odob

reni

prij

avi

107

Bro

j na

regi

stri

rani

bizn

isi

107

Bro

j na

samov

rabo

tuva

wa

107

Postignuvawa vo formalizacija na biznisi

- Pregled na realizacija na merkata prema polova struktura, za 107 lica, do 31.12.2008 godina

74, 69%

33, 31%

maì 74

èni 33

- Pregled na registrirani firmi po vid na registracija, za 107 lica, do 31.12.2008 godina

trgovija 66%

zemjodelci 77%

ambulanti 11%

zanaet~ii 1817%

DOOEL 7569%

DOOEL 75zemjodelci 7trgovija 6ambulanti 1zanaet~ii 18

40

So cel vklu~uvawe na dopolnitelni 7 kandidati vo merkata, pome|u AVRM i UNDP potpi{an e memorandum za razbirawe. Sredstva za dopolnitelnite 7 kandidati prefrleni se na smetka na UNDP na 14.11.2008 godina a na 17.11.2008 godina povikani se prvite kandidati za registracija na firma odnosno procesot prodolì kako i za redovnite 107 kandidati.

Vo tekot na mesec dekemvri za dopolnitelni 6 kandidati zavr{i procesot na registracija na firmite (edno lice se otkaà vo procesot na vau~er sistemot) i isplateni im se pridonesite na plata za prvite tri meseci.

Nabavkite na materijali i oprema za site kandidati se o~ekuva da zavr{at do krajot na januari 2009 godina.

Sproveduvaweto na proektot se odviva spored Rabotniot plan na proektot so toa {to preostanuva celosen monitoring na novoformiranite firmi od strana na UNDP i vrabotenite od Centrite za vrabotuvawe.

3. Programa za podgotovka za vrabotuvawe

Vo ramkite na ovaa programa se predviduva obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija i sovetuvawa na nevraboteni lica za steknuvawe na znaewa i ve{tini, so cel zgolemuvawe na nivnata konkurentnost na pazarot na trudot. 3.1 Obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija na nevraboteni lica za poznat rabotodava~ Opis na merkata

Obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija za poznat rabotodava~ e tekovna merka na AVRM koja redovno se sproveduva preku mese~no participirawe vo tro{ocite na rabotodava~ot vo iznos od 2.000 denari i pari~na pomo{ na nevrabotenoto lice vklu~eno na podgotovka za vrabotuvawe vo iznos od 4.000 denari, za period od 3 meseci. Obvrska na rabotodava~ot e vrabotuvawe na nevrabotenoto lice koe so uspeh }e ja zavr{i podgotovkata za vrabotuvawe na neopredeleno vreme, i liceto da ostane vo raboten odnos najmalku 1 godina.

• Celna grupa: Nevraboteni evidentirani lica

• Opfat na korisnici:

3000 lica godi{no

Potrebni sredstva: 54.000.000,00 denari

41


Zaklu~no so 31.12.2008 godina realizirani se 137 programi za podgotovka za vrabotuvawe (obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija) vo 25 centri za vrabotuvawe. Vkupniot broj na nevraboteni lica koi bile vklu~eni na obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija (vklu~uvaj}i go brojot na licata ~ija podgotovka za vrabotuvawe zapo~nala vo 2007 godina a zavr{ila vo 2008 godina-827 lica, brojot na licata ~ija podgotovka zapo~nala i zavr{ila vo 2008 godina-1597 lica, kako i onie ~ija podgotovka e vo tek-119 lica) e 2543 nevraboteni lica. Od vkupno vklu~enite lica, 1981 lica uspe{no ja zavr{ile podgotovkata za vrabotuvawe, a od niv 1829 lica zasnovale raboten odnos na neopredeleno vreme. Od vkupniot broj na vraboteni lica (1829), seu{te vo raboten odnos se 1371 lica ili izrazeno vo procenti (74,96%). Na krajot na 2007 godina bea otpo~nati 34 programi za podgotovka za vrabotuvawe ~ija realizacija zavr{i vo 2008 godina. Vo ovie programi bea vklu~eni 827 nevraboteni lica, od niv 660 lice zasnova raboten odnos na neopredeleno vreme a 417 lica se seu{te na rabota ili izrazeno vo procenti (63,18%). Vo izve{tajniot period realizirani se 92 programi za podgotovka za vrabotuvawe (obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija), vo koi bea vklu~eni vkupno 1597 nevraboteni lica. Od vkupno vklu~enite (1597), 1270 lica uspe{no ja zavr{ile podgotovkata za vrabotuvawe, od niv 1169 lica zasnovaa raboten odnos na neopredeleno vreme ili izrazeno vo procenti 92,05%. Dodeka pak, od vkupno vklu~enite lica (1597), zasnovaa raboten odnos na neopredeleno vreme 1169 lica ili izrazeno vo procenti 73.20%..Vo tek e realizacija na u{te 11 programi za podgotovka za vrabotuvawe vo koi se vklu~eni 119 nevraboteni lica. Vo periodot od 01.01-31.12.2008 godina so podgotovka za vrabotuvawe (obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija) opfateni se vkupno 1716 nevraboteni lica.(1597+119=1716) Pregled na nevraboteni lica koi bile na podgotovka za vrabotuvawe (obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija)

Opfat na lica so Operativniot plan

Broj na vklu~eni lica

% na vklu~eni lica od planiraniot opfat

Broj na vraboteni lica

3000 1716 57,20% 1169 Od Pregledot se gleda deka so sostojba 31.12.2008 godina, brojot na nevraboteni lica vklu~eni na obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija e 1716 lica ili iskaàno vo procenti (57,20%) od planiraniot broj za 2008 godina.

42

3.2 Obuki vo rabotnite klubovi za steknuvawe na znaewa i ve{tini (stranski jazik i kompjuteri)

Obukite za nevraboteni lica za steknuvawe na znaewa i ve{tini za poznavawe na stranski jazik i kompjuteri se sproveduvaa kako aktivna merka od Operativniot plan za aktivnite programi i merki za vrabotuvawe za 2008 godina.

Opis na merkata

Vo rabotnite klubovi vo centrite za vrabotuvawe, pokraj

drugite redovni aktivnosti se organiziraa i realiziraa kratkoro~ni obuki za nevrabotenite lica. Celta na ovie obuki e da se zajaknat znaewata i ve{tinite na nevrabotenite lica, spored barawata na pazarot na trudot i so toa da se zgolemi nivnata konkurentnost na istiot i mo`nostite za pobrzo vrabotuvawe. Celna grupa - Evidentirani nevraboteni lica

Opfat na korisnici spored OP - 2000 lica godi{no Realizacija na aktivnostite

Vo centrite za vrabotuvawe vo 2008 godina se sproveduvaa slednite vidovi obuki za nevraboteni lica:

- Obuka za poznavawe na stranski jazik ( so traewe od 42 ~asa); i - Obuka za steknuvawe znaewa i ve{tini za rabota so kompjuter (36 ~asa).

Najgolem del od obukite za stranski jazici bea obuki za angliski jazik, no centrite za vrabotuvawe organiziraa obuki i za izu~uvawe na drugi stranski jazici, vo zavisnost od potrebite i interesot na nevrabotenite lica. So obukite za kompjuteri se steknuvaa znaewa i ve{tini za MS WINDOWS, MS WORD, MS EXCEL i INTERNET. Koga postoe{e interes od nevrabotenite lica koi uspe{no gi zavr{ile po~etnite obuki, centrite za vrabotuvawe organiziraa i obuki za steknuvawe na povisoki stepeni na znaewa i ve{tini.

Obukite za nevraboteni lica bea besplatni a za obu~uva~i bea angaìrani lica od evidencijata na nevraboteni lica od centrite za vrabotuvawe (edinstveno vo isklu~itelni slu~aevi koga centrite za vrabotuvawe ne moèa da obezbedat obu~uva~i od licata od evidencijata na nevraboteni lica, bea angaìrani drugi soodvetni lica za obu~uva~i, zaradi golemiot interes na nevrabotenite lica za ovoj vid obuki), so potrebni stru~ni znaewa i ve{tini za obu~uva~i i soodvetno obrazovanie spored vidot na obukata.

Po zavr{uvaweto na obukite, centrite za vrabotuvawe na nevrabotenite lica im izdavaaa potvrda za uspe{no zavr{ena obuka.

Vo centrite za vrabotuvawe vo tekot na 2008 godina postojano be{e istaknat Javniot povik za zainteresiranite nevraboteni lica koi moèa da se prijavat za u~estvo vo obukite vo rabotnite klubovi. Vrz osnova na brojot na zainteresiranite kandidati odgovornite lica

43

za ovoj vid obuki podgotvuvaa listi na kandidati i ja opredeluvaa vremenskata dinamika za sproveduvawe na ovie kratkoro~ni obuki. Isto taka centarot za vrabotuvawe vr{e{e izbor na obu~uva~i i gi podgotvuva{e potrebnite materijali za realizacija na obukite.

Zaklu~no so mesec dekemvri 2008 godina bea organizirani vkupno 125 obuki vo koi bea vklu~eni vkupno 2278 lica (1602 èni). Od niv, 113 obuki bea po~etni obuki (65 za kompjuteri i 48 za stranski jazici) i 12 obuki za povisoki stepeni na znaewa (2 za kompjuteri i 10 za stranski jazici). Vo obukite za kompjuteri bea vklu~eni vkupno 1085 lica (742 èni) i vo obukite za stranski jazici bea vklu~eni vkupno 1193 lica (860 èni).

*Sprovedeni obuki

*Vklu~eni lica vo obukite za kompjuteri i stranski jazici

44

So ogled na golemiot interes na nevrabotenite lica za vklu~uvawe vo obukite za kompjuteri i stranski jazici, be{e nadminat predvideniot opfat od 2000 korisnici godi{no spored Operativniot plan. Vrz osnova na toa moè da se zaklu~i deka ovaa aktivna merka za vrabotuvawe vo 2008 godina uspe{no se realizira{e. Za sproveduvawe na ovaa aktivna merka vo 2008 godina, bea predvideni sredstva vo visina od 1.900.000,00 denari od Buxetot na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija. Tro{ocite bea povrzani so isplatata na obu~uva~ite i tekovnite tro{oci za odrùvawe na obukite vo centrite za vrabotuvawe.

Efektite od sproveduvaweto na ovaa aktivna merka se dolgoro~ni vo smisla na toa {to so ogled na barawata na rabotodava~ite, osposobuvaweto na nevrabotenite lica za poznavawe na stranski jazici i rabota na kompjuteri, zna~itelno moè da vlijae na zgolemuvawe na nivnata konkurentnost na pazarot na trudot, da im go olesni procesot na aktivno barawe rabota i zgolemuvawe na nivnite mo`nosti za vrabotuvawe. Isto taka sproveduvaweto na ovaa aktivna merka ja zajaknuva ulogata na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija kako vistinski servis na gra|anite za uslugi vo vrska so re{avaweto na problemot na vrabotuvaweto. 3.3 Pilot proekt - obuka za oddelni zanimawa i ve{tini koi se deficitarni na pazarot na trudot

Opis na merkata Ovoj pilot proekt e sproveduvawe na obuki vo deficitarnite

zanimawa, spored Analizata na potrebite od ve{tini na pazarot na trudot na Republika Makedonija, izgotvena od Agencija za vrabotuvawe na Republika Makedonija vrz osnova na sprovedena anketa na rabotodava~i vo 2007 godina. Obukite }e se realiziraat vo period do 6 meseci.

Merkata ima za cel rabotno osposobuvawe na nevrabotenite lica so ve{tini koi proizleguvaat kako prioritetni, kako i spre~uvawe na dolgoro~na nevrabotenost i izbegnuvawe na mo`nosta od gubewe na ve{tinite, preku povtorno vklu~uvawe na pazarot na trudot.

Obukata }e se realizira spored prethodno podgotvena programa od Centarot za stru~no obrazovanie i obuka koja treba da bide odobrena od Ministerstvo za obrazovanie i nauka. Licata koi uspe{no }e ja zavr{at obukata }e se steknat so Uverenie za rabotna osposobenost koe }e go izdava Ministerstvo za obrazovanie i nauka.

So ovaa pilot merka se opfateni cenite grupi:

• Celna grupa: Dolgoro~no nevraboteni lica koi se na evidencija

nad 2(dve) godini, so sli~ni ili srodni zanimawa bliski do ve{tinite koi }e se opfatat so ovaa merka;

Nevraboteni lica, na koi im prestanal rabotniot odnos i se najmnogu 6 ({est) meseci evidentirani kako navraboteni, so sli~ni ili srodni zanimawa

45

bliski do ve{tinite koi }e se opfatat so ovaa merka.


108 lica

• Potrebni sredstva: 5.313.600,00 denari

Obukite }e bidat naso~eni kon zanimawa i dejnosti vo koi ima nedostig na ve{tini i toa: - elektroinstalater i elektromonter

• stanbeni objekti (24 lica) • industriski objekti (24 lica)

- instalater i odrùva~ na gasovodna i vodovodna instalacija (36 lica) - serviseri za mehatroni~ki sistemi (24 lica)

Nadle`ni intitucii koi ja spoveduvaat obukata se javni ustanovi od oblasta na obrazovanieto na Grad Skopje: SETU „Mihajlo Pupin”, SUGS „Vlado Tasevski” i „8-mi Septemvri”. Realizirani aktivnosti

Nadle`nite institucii (MTSP, АВРМ, MON i CSOO) gi prevzemaa site neophodni aktivnosti za realizacija na ovaa programa. Izraboteni se Operativni nasoki na programata vo koi se opi{uva postapkata za aplicirawe na nevrabotenite lica i sproveduvawe na postapkata za selekcija na prijavenite kandidati.

Vrz osnova na Zakonot za obrazovanie na vozrasni potpi{an e memorandum za sorabotka pome|u Agencija za vrabotuvawe na Republika Makedonija i Centarot za stru~no osposobuvawe i obuka. Na 25.08.2008 godina objaven e Javen oglas vo pe~atenite mediumi ([pic, Ve~er, Vreme i Koha) so koj se povikuvaat navrabotenite lica koi se zainteresirani za rabotno osposobuvawe preku steknuvawe na znaewa i ve{tini za zanimawa vo koi ima nedostig od ve{tini, i istiot trae{e do 15.09.2008 godina. Isto taka, so cel da se obezbedi transparentnost vo procesot na implementacijata, kako i promocija na ovoj Pilot proekt, izvestuvaweto be{e objaveno i vo elektronskite mediumi. Poradi maliot broj na podneseni prijavi (do 15 septemvri bea podneseni 34 prijavi), javiot oglas be{e prodolèn do 30.09.2008 godina, pri {to vkupno apliciraa 102 nevraboteni lica.

Od strana na Tehni~kata rabotna grupa na proektot, sostavena od pretstavnici na Agencija za vrabotuvawe na Republika Makedonija, Ministerstvo za trud i socijalna politika, Ministerstvo za obrazovanie i nauka i Centarot za stru~no obrazovanie i obuka, a vrz osnova na utvrdeni kriteriumi se selektirani 97 evidentirani nevraboteni lica. Po dobivaweto na Re{enieto od strana na Centarot za stru~no osposobuvawe i obuka t.e. Ministerstvo za obrazovanie i nauka, so koe se odobraa Programite za obuka na kandidatite na 14.11.2008 godina,

46

se potpi{aa dogovorite pome|u Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija, Centarot za stru~no osposobuvawe i obuka i sekoe u~ili{te oddelno. Prema potpi{anite dogovori, obukite otpo~naa na 24.11.2008 godina i treba da zavr{at najdocna do 24.01.2009 godina. Od vkupno 97 nevraboteni lica koi bea selektirani od strana na Tehni~kata rabotna grupa na proektot, poradi otkaùvawe na u~estvoto (od li~ni pri~ini), od strana na Agencijata za vrabotuvawe na Repubika Makedonija do u~ili{tata bea upateni vkupno 83 kandidati. Po dobivaweto na prvi~nite izve{tai od strana na u~ili{tata vo „Mihajlo Pupin” 28 kandidati, „Vlado Tasevski” 25 i „8-mi Septemvri” 7 kandidati, vkupno 60 kandidati redovno ja posetuvale nastavata. - Pregled na broj na planirani lica prema lica koi redovno gi posetuvaat obukite do 31.12.2008 godina, prema vidot na obukata

24

2124

7

36

15

24

17

elek

troi

nsta

lat

er

i el

ektr

omon

ter,

za

stan

beni

obj

ekti

elek

troi

nsta

lat

er

i el

ektr

omon

ter,

za

indus

tris

ki

obje

kti

inst

alat

er i

odr

uva~

na

gaso

vodna

i

vodov

odna

inst

alac

ija

serv

iser

i za

meh

atro

ni~k

i

sist

emi

Pregled na broj na planirani lica i lica koi redovno gi posetuvaat obukite

Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija preku centarot za vrabotuvawe na grad Skopje, prema dostavenite izve{tai od strana na u~ili{ata za 60 kandidati, prefrli pari~ni sredstva vo iznos od vkupno 738.000 denari, na ime avans od 25% od planiranite sredstva po eden kandidat.

Vrz osnova na mese~nite izve{tai koi gi dostavija u~ili{tata moè da se istakne deka brojot na kandidati koi redovno gi posetuvaat obukite e konstanten (osven mali izmeni, vo „Vlado Tasevski” edno lice se otkaà po prvata nedela a edno lice se priklu~i vo „8-mi Septemvri”).

47

- Pregled na broj na kandidati koi redovno gi posetuvaat obukite do 31.12.2008 godina, po u~ili{ta

Pregled na broj na lica po u~ili{ta

24 SUGS Vlado Tasevski, 24 lica

8 SUGS 8-mi Septemvri, 8 lica

28 SETU Mihajlo Pupin, 28 lica

- Pregled na stru~na sprema na kandidatite koi redovno gi posetuvaat obukite

11

24

22

12

nekv

alif

ikuv

ani

lic

a 11

kval

ifik

uvan

i

lic

a 24

lic

a so

sre

dna

stru

~na

podgo

tovk

a 22

lic

a so

vi{

a

stru

~na

podgo

tovk

a 1

lic

a so

vis

oka

stru

~na

podgo

tovk

a 2

Po zavr{uvaweto na obukite vo u~ili{tata, vo istite }e se sprovede i polagawe na ispitite spored nasokite i pravilnikot za polagawe na ispiti od vakov vid propi{an od Ministerstvo za obrazovanie i nauka, so {to kandidatite }e se steknat so uverenie za stru~na osposobenost.

Formatot na uverenieto {to }e im se izdava na kandidatite {to uspe{no }e ja zavr{at obukata i }e gi poloàt izpitite e usoglasen. Ministerstvoto za obrazovanie i nauka oficijalno go odobri formatot na uverenieto.

48

- Pregled na postignivawa vo obukite za deficitarni zanimawa, do 31.12.2008 godina

Postignuvawa na merkata

102

97

60

108

108

108

0 20 40 60 80 100 12

Lica koi se javile naJaven povik 102

Lica koi beaselektirani za site

obuki 97

Lica koi redovno giposetuvale site obuki

60

0

Obukite treba da zavr{at do 24.01.2009 godina po {to

u~ili{tata do Agencija za vrabotuvawe na Republika Makedonija }e dostavat kone~ni izve{tai za: isplata na pari~ni sredtva za u~ili{tata prema brojot na kandidatite koi redovno ja posetuvale i zavr{ile obukata, detalna analiza za vrednuvawe na obukite od strana na obu~uva~ite i kandidatite, izve{taj za tekot na sproveduvaweto i uspehot postignat vo odredeni oblasti kako i finansiski izve{taj. 3.4 Edukacija za zapo~nuvawe na biznis

Celta na merkata e jaknewe na kapacitetite na AVRM, preku obuka na vrabotenite vo AVRM so razli~ni ve{tini i tehniki za edukacija na nevrabotenite lica za zapo~nuvawe na vodewe na sopstven biznis.

• Celna grupa: Vraboteni lica vo AVRM i evidentirani

nevrabotenite lica

• Opfat na korisnici: 820 lica (770 nevraboteni lica i 50 vraboteni

vo AVRM)

• Potrebni sredstva: 150.00,00 denari

• Izvori na sredstva:

USAID Proekt za delovno opkruùvawe.

49

Obukata se odnesuva na pra{awa povrzani so realizacija na

biznis idea, podgotovka na biznis plan, postapka za registracija na firma, zakonska legislativa i sl.

Obukata na vrabotenite vo AVRM se realizira vo ramkite na aktivnata merka za vrabotuvawe Poddr{ka za samovrabotuvawe so kreditirawe. USAID realizira dvodnevna obuka za vraboteni od 30 centri za vrabotuvawe i od centralnata slu`ba na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija.

4. PROGRAMA ZA SUBVENCIONIRAWE NA VRABOTUVAWETO Vo Operativniot plan za aktivnite programi i politiki na Vladata na Republika Makedonija za 2008 godina, so programata broj 4 predvideno e subvencionirawe na vrabotuvawe na nevraboteni deca bez roditeli, invalidni lica, samohrani roditeli i postari lica (od 55 do 64 godini), preku finansiska poddr{ka za rabotodava~ite koi }e vrabotat nevraboteni lica od ovie celni grupi. Opis na merkite

Subvencionirawe na vrabotuvaweto na hendikepirani lica (invalidni lica) se vr{i soglasno Zakonot za vrabotuvawe na invalidni lica i e tekovna aktivnost na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija. Za vrabotuvawe na deca bez roditeli, samohrani roditeli i postari lica (od 55 do 64 godini) be{e predvideno subvencionirawe na vrabotuvaweto preku finansiska poddr{ka na rabotodava~ot.

• Deca bez roditeli:

o Opfat na korisnici 50 o Potrebni sredstva 6 750 000,00 o Izvori na sredstva Buxet na AVRM o Iznos na subvencijata 15 000,00 denari o Period 9 meseci o Obvrska na rabotodava~ot: Da gi zadrì na

rabota u{te 18 meseci

o Realizirani vrabotuvawa 4 lica

• Samohrani roditeli : o Opfat na korisnici 200 o Potrebni sredstva 14 400 000,00 o Izvori na sredstva Buxet na AVRM o Iznos na subvencijata 12 000,00 denari o Period 6 meseci

50

o Obvrska na rabotodava~ot: Da gi zadrì na rabota u{te 12 meseci

o Realizirani vrabotuvawa 95 lica , od koi 15 lica dobija otkazi po razni osnovi i momentalno brojot na vraboteni lica iznesuva 80 .

• Postari lica ( od 55 do 64 godini ) :

o Opfat na korisnici 150 o Potrebni sredstva 16 200 000,00 o Izvori na sredstva Buxet na AVRM o Iznos na subvencijata 12 000,00 denari o Period 9 meseci o Obvrska na rabotodava~ot: Da gi zadrì na

rabota u{te 18 meseci

o Realizirani vrabotuvawa 143 lica, od koi 8 lica dobija otkaz po razni osnovi i momentalno brojot na vraboteni iznesuva 135.


Za realizacija na Programata za subvencionirawe na vrabotuvaweto, Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija na 22.02.2008 godina objavi Javen povik do rabotodava~ite, samohranite roditeli i postarite lica (od 55 do 64 godini). Javnite povici bea otvoreni do 10.03.2008 godina.

Prethodno do site centri za vrabotuvawe se dostaveni potrebnite nasoki upatstva i formulari za uspe{na realizacija na aktivnostite od ovaa Programa.

Na 16.04.2008 godina, objaven e vtor Javen povik za subvencionirawe na vrabotuvaweto na decata bez roditeli i samohrani roditeli koj trae{e do 30.04.2008 godina.

Momentalniot broj na vkupno vraboteni lica so subvencionirawe, realizirani vo I i II Javen povik iznesuva 219 vraboteni lica (maì-104, èni-115), od koi 4 deca bez roditeli (maì-2, èni-2), 80 samohrani roditeli (maì-15, èni-65) i 135 postari lica (maì-87, èni-48). Od gorenavedenite brojki se gleda deka ima osipuvawe na brojkata na vkupno vraboteni lica od ovie celni grupi a pri~inite za ovie otkazi se od razli~na priroda.

51

PREGLED na realizirani vrabotuvawe so subvencionirawe preku programata 4

od Operativniot plan na Vladata na Republika Makedonija vo tekot na 2008 godina

Celna grupa Planirani vrabotuvawa

Realizirani vrabotuvawa

Vkupno %

Deca bez roditeli 50 4 8Samohrani roditeli 200 80 40Postari lica (od 55 do 64 godini) 150 135 90

0

50

100

150

200

Deca bez roditeli 50 4 8

Samohrani roditeli 200 80 40

Postari lica (od 55 do64 godini)

150 135 90

Planirani vrabotuvawa

Realizirani vrabotuvawa

Vkupno %

Aktivna merka 5. Praktikanstvo kako poddr{ka za prvo vrabotuvawe na mladi lica do 27 godini

Celta na ovaa merka e da se opfatat mladi nevraboteni lica do 27 godi{na vozrast zaradi steknuvawe na odredeni prakti~ni znaewa i ve{tini so {to }e im se ovozmoì podgotveni da se vklu~at na pazarot na trudot.

Opis na merkata So merkata bea opfateni mladi lica do 27 godi{na vozrast preku vklu~uvawe vo programi za praktikanstvo (staìrawe) za period od tri meseci, zaradi vrabotuvawe. Za sproveduvawe na ovaa merka, potrebni se 4.000 denari za lice mese~no.

• Celna grupa: Nevraboteni mladi lica do 27 godi{na vozrast


30 lica

Potrebni sredstva: 360.000,00 denari (USAID Proekt za delovno

opkruùvawe)

Nadle`nite institucii (АВРМ, МТСП и УSAID)

52

Realizirani aktivnosti Operativnite upatstva koi vklu~uvaat: objavuvawe javen oglas, obrasci za prijavuvawe na kandidati i na rabotodava~i, kriteriumi za selekcija, tabeli za selekcija, tim za monitoring се изготвени од Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija и се прифатени од страна на USAID. Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija i USAID poradi maliot opfat na korisnici (30 lica) odlu~ija ovaa merka da se sprovede samo na podra~jeto na grad Skopje. Sredstvata od strana na USAID se prefrleni na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija na 01.07.2008 godina. Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija na den 23.07, 24.07 i 25.07.2008 godina vo pe~atenite mediumi (Dnevnik, Ve~er, Koha, [pic, Vreme i Vest) objavi javen oglas do rabotodava~ite i do zainteresiranite mladi nevraboteni lica do 27 godini za vklu~uvawe vo programata za Praktikanstvo od podra~jeto na grad Skopje. Prijavuvaweto na zainteresiranite mladi nevraboteni lica do 27 godini i zainteresiranite rabotodava~i be{e najdocna do 05.08.2008 godina so dostavuvawe na prijava do rabotniot klub na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija - Centar za vrabotuvawe na grad Skopje. Na oglasot se prijavija 59 praktikanti i 30 rabotodava~i koi iskaàa potreba od 106 praktikanti. Vo vtorata polovina na mesec avgust, Komisijata za izbor gi razgleda prijavite od zainteresiranite kandidati i rabotodava~i i imaj}i gi vo predvid kriteriumite za selekcija utvrdeni vo operativnite nasoki izraboti predlog lista na rabotodava~i i praktikanti za ponatamo{no nivno me|usebno povrzuvawe. Centarot za vrabotuvawe na grad Skopje kontaktira{e so site prijaveni praktikanti, no poradi nesoodvetnite kvalifikacii na prijavenite kandidati so iskaànite potrebi na prijavenite rabotodava~i, so praktikanstvo na 15.09.2008 godina otpo~naa samo 13 mladi nevraboteni lica do 27 godini. Soglasno Izvadokot od Nacrt Zapisnik od Edinaesettata sednica na Vladata na Republika Makedonija odràna na 09.09.2008 godina i se ovozmoùva na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija da izvr{i prenaso~uvawe na sredstvata od programata Subvencionirawe na vrabotuvaweto za programata Praktikanstvo kako poddr{ka za prvo vrabotuvawe na mladi lica do 27 godini vo iznos od 912.000,00 denari. Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija na 17.09.2008 godina povtorno objavi javen oglas koj trae{e do 30.09.2008 godina. Na oglasot se prijavija 153 praktikanti i 125 rabotodava~i koi iskaàa potreba od 681 praktikant. Centarot za vrabotuvawe na grad Skopje kontaktira{e so site prijaveni praktikanti i site prijaveni rabotodava~i no poradi nesoodvetnite kvalifikacii na prijavenite kandidati so iskaànite potrebi na prijavenite rabotodava~i, dopolnitelno bea primeni u{te 143 Prijavi za praktikanti i 14 prijavi od rabotodava~i.

53

Posle celokupnata postapka, t.e po zavr{uvawe na prviot i vtoriot javen oglas sklu~eni se vkupno 141 dogovor za angaìrawe na nevrabotenite lica kako praktikanti, od koi 13 lica zapo~naa vo mesec septemvri a 128 lica vo mesec oktomvri. Od licata koi so praktikanstvo zapo~naa vo mesec septemvri (13), 3 lica se otkaàa vo mesec noemvri, a 10 lica vo mesec dekemvri zavr{ija so praktikanstvo i od niv 2 lica se vrabotija vo firmite vo koi ja izvr{uvaa svojata praksa. Od licata koi so praktikanstvo zapo~naa vo mesec oktomvri (128), 6 lica se otkaàa vo tekot na mesec noemvri, i vo mesec dekemvri 5 lica od razli~ni pri~ini (vrabotuvawe vo druga firma, vrabotuvawe vo firmata vo koja liceto ja izvr{uvalo svojata praksa, spogodbeno) se otkaàa od ponatamo{no u~estvo vo ovaa aktivna merka.

So praktikanstvo prodolùvaat 117 praktikanti koi treba da zavr{at so zapo~natata praksa na 24.01.2009 godina.

Zaklu~no so mesec dekemvri za ovaa aktivna merka potro{eni se vkupno 1.530.670,67 denari so vklu~en personalen danok.

So merkata bea opfateni vkupno 141 praktikant, od koi 55 se maì a 86 se èni do 27 godi{na vozrast, a vo odnos na obrazovanieto 76 praktikanti se so sredno obrazovanie i 65 praktikanti se so visoko obrazovanie.

Planirani i opfateni lica so Praktikanstvo

30

141

020406080

100120140160

Planirani Opfateni

Spored iskaànite podatoci moè da se kaè deka realizacijata na merka 5 od Operativniot plan na Vlada za 2008 godina, te~e{e uspe{no i nasproti planiranite 30 lica so ovaa aktivna merka se opfatija 141 lice ili (470%) pove}e od planiranoto {to ukaùva na uspe{nost na ovaa merka.

54

Proekt za samovrabotuvawe so kreditirawe

Proektot za samovrabotuvawe so kreditirawe e proekt na Vladata na Republika Makedonija. Cel na proektot e na zainteresiranite nevraboteni lica koi sakaat da go legaliziraat svojot neformalen biznis ili da zapo~nat sopstven biznis, da im se ovozmoì povolen kredit so {to }e se otvorat novi rabotni mesta so cel samovrabotuvawe.

So proektot predvidena e i edukativna i tehni~ka poddr{ka za zapo~nuvawe i registrirawe na sopstven biznis. Se proektot se predviduva da se ostvarat 2000 vrabotuvawa. Celni grupi se:

A. Nevraboteno lice evidentirano vo Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija najmalku edna godina;

B. Nevraboteno lice evidentirano vo Agencijata za

vrabotuvawe na Republika Makedonija najmalku 6 meseci i toa:

1. Mladi lica do 27-godi{na vozrast; 2. Nevraboteno lice koe e korisnik na pari~en

nadomestok po osnov na nevrabotenost i vo momentot na podnesuvawe na baraweto za kredit da ima koristeno pari~en nadomestok najmalku 6 meseci;

3. Lica na vozrast nad 55 godini.

Korisnici na kredit moè da bidat fizi~ki lica koi se evidentirani vo AVRM kako nevraboteni. Uslovi za kreditirawe

• За секое новоотворено работно место да се доделат 3.000 Евра (во опрема и/или пари), при што ќе се финансираат проекти со најмногу 5 работни места, односно до 15.000 Евра.

• Рок на враќање на средствата да биде 3 години; • Каматна стапка од 1% на годишно ниво; • Грејс период од 1 година; • Сопствено учество на корисникот од најмалку 25% од вкупната

вредност на проектот (во вид на опрема, предмети и/или пари); • Корисникот мора да обезбеди гаранција за поврат на средства со

хипотека во однос 1:1, со одобрениот кредит, или емство со најмалку еден жирант.

Dopolnitelni 1000 evra za vrabotuvawe na lica прогласени за технолошки вишок, невработени по основ на стечај и ликвидација или лица невработени повеќе од 5 години.

55

Овој проект се реализира vo четири фази:

1. Промоција, избор на delovni banki (само во првиот циклус) и прием на апликации; 2. Избор на најдобрите бизнис идеи и бизнис планови, 3. Обука за започнување на бизнис и регистрирање на delovnite subjekti; и 4. Обезбедување на кредитите преку деловни банки.

Osnovni nasoki Proektot gi vklu~uva slednive aktivnosti:

• Aplicirawe e preku Javen oglas. • Prijavuvawe na zainteresiranite kandidati se vr{i preku 30

centri za vrabotuvawe. • Edno kreditno barawe zna~i osnovawe na eden deloven subjekt,

t.e. edno pravno lice. • Sekoj aplikant mora da zadovoli odredeni utvrdeni kriteriumi.

Onie koi ne gi ispolnuvaat utvrdenite kriteriumi }e bidat diskvalifikuvani od ponatamo{nite aktivnosti vo proektot.

• Apliciraweto opfa}a obrazec Barawe za dodeluvawe na kredit i Mini biznis plan koи mora sekoj aplikant da gi popolni i dostavi do CV. Vo baraweto za dodeluvawe na kredit i mini biznis planot mora da se navedat dejnosta i tipot na biznis za koj se podnesuva barawe za kredit.

• Сekoj kandidat }e dobie informacija za pravata i obvrskite za u~estvoto vo proektot.

• Otkako u~esnicite }e preminat vo ~ekorot registrirawe na biznisite i vrabotuvawe vo ramkite na proektniot ciklus, }e bidat izbri{ani od evidencijata na nevraboteni lica na AVRM. Korisnikot na kreditot ne moè da se prijavi kako nevraboten se dodeka kreditot ne bide celosno isplaten.

• Kreditnite sredstva }e moàt da se iskoristat za gotovinski pla}awa.

• Biznis planovite mora da bidat realni i odr`livi. Sproveduvaweto na site biznis planovi mora da bide ostvarlivo.

• Prednost }e im se dava na biznis planovite koi }e pokaàt povisoko nivo na odr`livost na biznisot.

56

Institucii vklu~eni vo implementacija na Proekt za samovrabotuvawe so kreditirawe se:

• Agencija za vrabotuvawe na Republika Makedonija • Agencija za poddr{ka za pretpriemni{tvo na Republika

Makedonija • Vladata na RM i oddelni ministerstva preku u~estvo vo

rabotata na Upravniot odbor i Centralnata komisija Selekcija na kandidati

Selekcija na kandidatite se vr{i spored prethodno utvrdeni kriteriumi od Upraven odbor na proektot, vo nekolku fazi:

1. So specijalno izraboten softver vo momentot na podnesuvawe

na baraweto • vo odnos na pripadadnost na celnite grupi;

2. Od Komisija na centar za vrabotuvawe • po izvr{enata poseta za utvrduvawe na fakti~kata

sostojba vo odnos na popolnetiot Mini biznis plan, se vr{i ocenka spored prethodno utvrdeni kriteriumi od Upravniot odbor na proektot;

3. Od Agencijata za poddr{ka na pretpriemni{tvo na RM • vr{i ocenka na biznisot prema opisot vo Mini biznis

planot spored spored prethodno utvrdeni kreiteriumi od Upravniot odbor na proektot;

• vr{i rangirawe na biznisite;

4. Centralna komisija od 9 ~lena sostavena od prestavnici od Kabinetot na zamenik pretsedatel na Vladata za ekonomski pra{awa, ministerstvata, AVRM, APPRM i MBPR

• go sumira misleweto na Komisiite pri centrite za vrabotuvawe i ocenkite od APPRM vo predlog rang lista i gi dostavuva do Upravniot odbor za kone~no odobruvawe;

5. Upraven odbor na proektot od 5 ~lena sostaven od pretstavnici od Kabinetot na zamenik pretsedatel na Vladata za ekonomski pra{awa, MTSP, AVRM, APPRM i MBPR

• donesuva kone~na odluka za odobruvawe na proektite koi finasiski }e bidat poddràni;

57

6. MBPR ne vr{i selekcija no prestavuva posleden filter vo odnos na obezbedenata garancijata na kreditot od kreditobaratelot.

• garancijata na kreditot (ìrant, hipoteka) Realizirani aktivnosti

Agencijata za vrabotuvawe objavi Javen oglas do delovnite banki da u~estvuvaat vo servisirawe na ovaa kreditna linija dokolku ispolnuvaat odredeni kriteriumi definirani od Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija i НБРМ.

Na Javniot oglas se prijavija NLB Tutunska banka, Ohridska

banka i Invest banka. Site tri banki pod isti uslovi prifatija da u~estvuvaat vo servisirawe na ovaa kreditna linija.

Agencijata za vrabotuvawe na 27.02.2007 godina vo ~etiri

dnevni vesnici objavi Javen povik do nevraboteni lica koi se zainteresirani svoeto vrabotuvawe da go re{at so aktivnata merka Proekt za samovrabotuvawe so kreditirawe. Zainteresiranite nevraboteni lica moàt da podnesat barawe sekoj mesec od 1-vi do 10-ti vo mesecot po~nuvaj}i od mart 2008 godina, so dostavuvawe na baraweto vo rabotnite klubovi na nadle`nite centri za vrabotuvawe na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija kade se evidentirani kako nevraboteni lica.

Do 31.12.2008 godina Upraveniot odbor na proektot odlu~uval

po 4030 podneseni barawa za vrabotuvawe na 4917 lica od koi se odobreni 2562 barawe za vrabotuvawe na 3112 lica;

Dogovori pome|u AVRM i kreditobaratelite se potpi{ani so

2394 kreditobarateli za vrabotuvawe na 2838 lica;

Do NLB Tutunska banka i Ohridska banka isprateni se 2248 dogovori za vrabotuvawe na 2708 lica;

Na 334 kreditobarateli na koi kreditot im e odobren do 30.05.2008 godina a do 25.09.2008 godina ne go podignale kreditot, soglasno zaklu~okot na Vladata dogovorot e raskinat.

Od delovnite banki podignati se krediti za otvarawe na 1946

rabotni mesta. Najgolem broj od registriranite firmi se vo dejnostite

Zemjodelstvo (41,72%), Trgovija (19.38%), Uslu`ni dejnosti (14.06%) i Prerabotuva~kata industrija (10.78%) prema tabela vo Prilog 1.

Od podnesenite 1579 barawa za vrabotuvawe na 1855

nevraboteni lica za mesec septemvri, oktomvri, noemvri i dekemvri 2008 godina, }e se izberat novi biznisi odnosno }e se realiziraat okolu 2000 novi vrabotuvawa

58

IZVE[TAJ ZA DODELUVAWETO NA FINANSISKITE SREDSTVA OD POSEBNIOT FOND ZA VRABOTUVAWE I RABOTEWE NA

INVALIDNITE LICA VO 2008 GODINA

Posebnite uslovi i pogodnosti za vrabotuvawe i rabotewe na invalidnite lica se uredeni so Zakonot za vrabotuvawe na invalidni lica, dodeka uslovite i na~inot na dodeluvawe na sredstvata od Posebniot fond se propi{ani so Pravilnikot za kriteriumite i na~inot na dodeluvawe na sredstvata od Posebniot fond za obezbeduvawe na uslovi za vrabotuvawe i rabotewe na invalidnite lica.

Vo 2005 godina se donese Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za vrabotuvawe na invalidni lica ("Sl. vesnik na RM" br. 62/2005) i pre~isten tekst na Zakonot za vrabotuvawe na invalidni lica ("Sl. vesnik na RM" br. 87/2005), kade:

- podetalno e utvrdeno {to se podrazbira pod invalidno lice vo smisla na zakonot;

- utvrden e brojot na prose~ni plati {to se dodeluva na podnositelite na barawata vo zavisnost od osnovot na pobaruvawe;

- utvrdeno e obezbeduvawe na sredstvata {to treba da se dodelat od Posebniot fond so bankarska garancija i hipoteka;

- utvrden e rokot vo koj podnositelite na barawata moàt povtorno da podnesat barawe za dodeluvawe sredstva od Posebniot fond;

- utvrdeno e deka sredstvata vo Posebniot fond }e po~nat da se izdvojuvaat od 1 januari 2007 godina.

Vo 2008 godina so Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na

Zakonot za vrabotuvawe na invalidni lica ("Sl. vesnik na RM" br. 88/2008) e vraten procentot koj se izdvojuva{e od vkupno ostvarenite sredstva od pridonesot za vrabotuvawe od 5% na 10%, so {to malku se podobri finansiskata sostojba na potsmetkata na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija- smetkata na Posebniot fond, koj se nao|a{e vo nesolidna sostojba. Vo gorenavedenata izmena novina e kriteriumot za utvrduvawe na visinata na dodelenite nepovratni sredstva za nabavka na oprema povrzano so brojot na vrabotenite invalidni lica kaj rabotodava~ite barateli na sredstvata.

Podetalni utvrduvawa na posebnite uslovi za dodeluvawe sredstva od Posebniot fond, se ureduvaa so noviot Pravilnik za kriteriumite i na~inot na dodeluvawe na nepovratni sredstva od

59

Posebniot fond za podobruvawe na uslovite za vrabotuvawe i rabotewe na invalidnite lica ("Sl. vesnik na RM" br. 156/2008).

Soglasno gorenavedenite propisi, finansiski sredstva od Posebniot fond se dodeluvaat po slednite osnovi:

1. vrabotuvawe na invalidno lice na neopredeleno vreme; 2. adaptacija na rabotno mesto; 3. nabavka na oprema; i 4. rabotno osposobuvawe na invalidni lica zaradi vrabotuvawe.

Ovie izmeni i dopolnuvawa se vo funkcija na poadekvatno dodeluvawe na sredstvata od Posebniot fond i nivno ponamensko iskoristuvawe.

Soglasno ~len 19 stav 5 od Zakonot za vrabotuvawe na invalidni lica, donesuvaweto na Re{enijata za dodeluvawe na sredstva od Posebniot fond e vo nadle`nost na Upravniot odbor na Agencijata za vrabotuvawe.

Vo periodot od 01.01 - 31.12.2008 godina od strana na Upravniot odbor na AVRM re{eni se vkupno 130 barawa po osnov vrabotuvawe na invalidni lica, pri {to

105 - gi ispolnuvaat uslovite za dodeluvawe sredstva (za 156 lica),

25 - se odbieni, poradi neispolnuvawe na uslovite predvideni so Zakonot i Pravilnikot;

Vo tekot na izve{tajniot period, po osnov na adaptacija na rabotno mesto be{e re{eno 1 barawe koe e odbieno, poradi neispolnuvawe na uslovite predvideni so Zakonot i Pravilnikot.

Vo tekot na 2008 godina, po osnov na nabavka na oprema na sednicite na Upravniot odbor bea re{eni vkupno 27 barawa, od koi:

.

26 - gi ispolnuvaat uslovite za dodeluvawe sredstva, 1 - e odbieno, poradi neispolnuvawe na uslovite predvideni

so Zakonot i Pravilnikot;

60

Vo tekot na 2008 godina za rabotno osposobuvawe na vraboteni i nevraboteni invalidni lica ne se re{ava{e po niedno barawe.

Vo ovoj period, po ve}e donesenite Re{enija za dodeluvawe sredstva od Posebniot fond od strana na Upraniot odbor na Agencijata za vrabotuvawe na RM bea podneseni 37 àlbi od pravnite subjekti, koi zaedno so ostanatata dokumentacija bea dostaveni do Ministerstvoto za trud i socijalna politika, kako vtorostepen organ na odlu~uvawe, soglasno ~l.19 stav 6 od Zakonot za vrabotuvawe na invalidni lica, od koi :

21 - àlba se odbivaat kako neosnovani od strana na Ministerot za trud i socijalna politika,

11 - àlbi se vra}aat na povtorno razgleduvawe i odlu~uvawe,

1 - àlba dobiva meritorna odluka od strana na Ministerot

za trud i socijalna politika, 3 - àlbi se re{eni soglasno ~len 235 od ZOUP od strana na

Upravniot odbor, i

1 - àlba nema izjasnuvawe vo tekot na izve{tajniot period od

strana na vtorostepeniot organ.

Soglasno ~len 23 stav 1 od Zakonot za vrabotuvawe na invalidni lica, Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija vr{i uvid vo namenskoto koristewe na sredstvata od strana na rabotodava~ite.

Spored toa, Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija ima prevzemeno soodvetni merki za vra}awe vo celost na neosnovano dodelenite sredstva od Posebniot fond. Postignati se 2 dobrovolni spogodbi so dvajca korisnici na sredstva za vra}awe na neosnovano dodelenite sredstva, i vo celost se vrateni sredstvata na smetkata na Posebniot fond na Agencijata za vrabotuvawe. Vo postapka se u{te 6 tu`bi za raskinuvawe na dogovor i povrat na pari~nite sredstva vo Posebniot fond.

61

Zaradi finansirawe na rabotite za podobruvawe na uslovite za vrabotuvawe i rabotewe na invalidni lica, adaptacija na rabotno mesto i nabavka na oprema, soglasno Zakonot se izdvojuvaat 10% od vkupno ostvarenite sredstva od postojniot pridones za vrabotuvawe na potsmetkata vo Agencijata-Poseben fond, najdocna do 30 vo mesecot za prethodniot mesec.

Soglasno buxetskoto planirawe za 2008 - ta godina na smetkata - Poseben fond planirani se 82.500.000,oo denari.

Od ovie raspolo`livi finansiski sredstva vo Posebniot fond za period od 01.01.2008 do 31.12.2008 godina, dodeleni se nepovratni sredstva vo iznos od 96,114,461.00 denari.

- IZNOS NA DODELENI FINANSISKI SREDSTVA ZA PODNESENI BARAWA VO 2007 GODINA

Za re{enite barawa {to bea podneseni vo tekot na 2007 godina, po site osnovi bea dodeleni vkupno 96,114,461.00 denari, i toa za:

1. vrabotuvawe na 156 invalidni lica - 39,792,160.00 denari ( 41.40 % od vkupno dodelenite sredstva);

2. adaptacija na rabotnoto mesto - 0.00 denari; 3. nabavka na oprema - 56,322,301.00 denari ( 58.60 % od vkupno

dodelenite sredstva); i 4. rabotno osposobuvawe na vraboteni i nevraboteni invalidni

lica - 0.00 denari

da postapi po niv.

Edno od pravata na osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost uredeno so Zakonot za vrabotuvawe i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost e pravoto na podgotovka za vrabotuvawe (obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija). So ova pravo se ovozmoùva steknuvawe i dopolnuvawe na znaewata na nevrabotenite i drugi lica zaradi nivno vrabotuvawe. Na~inot, uslovite i postapkata za ostvaruvawe na ova pravo se uredeni so Pravilnikot za obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija na nevrabotenite i drugi lica (,,Sl. vesnik na RM,, br. 30/2001, 24/2005 i 146/2007).

Soglasno Pravilnikot, Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija dava soglasnost za realizirawe na podgotovkata za vrabotuvawe vrz osnova na dostaveno Barawe od strana na rabotodava~ot.

Obvrska na rabotodava~ot e da zasnova raboten odnos na neopredeleno vreme so najmalku 70% od vklu~enite lica vo

IZVE[TAJ ZA REALIZACIJA NA PROGRAMITE ZA PODGOTOVKA ZA VRABOTUVAWE (OBUKA, PREKVALIFIKACIJA ILI

DOKVALIFIKACIJA) ZA PERIODOT OD 01.01-31.12.2008

62

podgotovkata za vrabotuvawe, i istite ne moè da gi otpu{ti od rabota najmalku edna godina. Vkupniot broj na nevraboteni lica koi bile vklu~eni na podgotovka za vrabotuvawe (obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija) vo 2008 godina, vbrojuvaj}i gi i licata koi bile vklu~eni vo realizacijata na programite {to zapo~nale vo 2007 a zavr{ile vo 2008 godina (827) i onie ~ija podgotovka e vo tek (119), iznesuva 2543 nevraboteni lica, od niv 1981 lice uspe{no ja zavr{ilo podgotovkata za vrabotuvawe. Od vkupno vklu~enite lica (2543), 1829 nevraboteni lica zasnovale raboten odnos na neopredeleno vreme ili izrazeno vo procenti 71,92%. Od vkupnot broj na vraboteni lica, seu{te vo raboten odnos se 1371 lice ili izrazeno vo procenti 74,96%. Za potre{enite finansiski sredstva za realizacija na programite za podgotovka za vrabotuvawe vo izve{tajniot period Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija }e ima kone~na sostojba po izgotvuvawe na zavr{nata smetka za 2008 godina. Analiza na dobienite podatoci za realiziranite programi za podgotovka za vrabotuvawe moè da se izvr{i spored nekolku kriteriumi, kako {to se dejnosta na rabotodava~ot i realizacija na podgotovkite za vrabotuvawe spored centrite za vrabotuvawe. Spored dejnosta na rabotodava~ot, najgolem broj nevraboteni lica bile vklu~eni na podgotovka za vrabotuvawe (obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija) vo tekstilnata industrija, po {to sledat: 1756 - proizvodstvo na tekstil i tekstilni proizvodi (69,05%) 330 - proizvodstvo na proizvodi od plasti~ni masi (12,98%) 142 - prerabotka na drvo i proizvodi od drvo (5,58%) 132 - proizvodstvo na obuvki (5,19%) 40 - proizvodstvo na prehrambeni proizvodi (1,57%) 143 - ostanati dejnosti (5,62%)

63

Grafi~kiot prikaz ja potvrduva konstatacijata deka najgolem broj nevraboteni lica bile vklu~eni na podgotovka za vrabotuvawe vo tekstilnata industrija. Vo izminatata godina be{e dadena soglasnost za realizacija i sproveduvawe na programi za podgotovka za vrabotuvawe vo 25 centri za vrabotuvawe. Najgolem broj nevraboteni lica koi bile vklu~eni na podgotovka za vrabotuvawe (obuka, prekvalifikacija ili dokvali-fikacija) se vo slednite op{tini t.e. centri za vrabotuvawe:

0

500

1000

1500

2000

Broj na vklu~eni lica na podgotovka za vrabotuvawe spored dejnosta na rabotodava~ot

Series1 1756 330 142 132 40 143

tekstilna

plasti~na

drvna~evlarska

prehramben

ostanati

Veles 444 (17,46%) Kriva Palanka 441 (17,34%) [tip 314 (12,35%) Sveti Nikole 153 ( 6,02%) Del~evo 119 ( 4,68%) Skopje 116 ( 4,56%) Probi{tip 97 ( 3,81%) Prilep 82 ( 3,22%) Strumica 81 ( 3,19%) Kru{evo 79 ( 3,11%) Kumanovo 75 ( 2,95%) Tetovo 71 ( 2,79%) Gostivar 62 ( 2,44%) Ko~ani 61 ( 2,40%) Bitola 60 ( 2,36%) Makedonski Brod 47 ( 1,85%) Struga 44 ( 1,73%) Valandovo 38 ( 1,49%) Ostanati 159 ( 6,25%)

64

444

111111111111111111

441

314

153119

11697

8281

7975 71 62 61

6047 44 38

159

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

Broj na nevraboteni lica vklu~eni na podgotovka za vrabotuvawe vo centrite za vrabotuvawe

Veles

K.Palanka

[tip

S.Nikole

Del~evo

Skopje

Probi{tip

Prilep

Strumica

Kru{evo

Kumanovo

Tetovo

Gostivar

Ko~ani

Bitola

M.Brod

Struga

Valandovo

Ostanati

Vo sporedba so 2007 godina koga brojot na licata vklu~eni vo podgotovka za vrabotuvawe iznesuva 3866, vo izminatata 2008 godina brojot na ovie lica se namalil na 2543. Brojot na licata koi zasnovale raboten odnos po zavr{uvawe na podgotovka za vrabotuvawe vo 2008 godina e 1829 i e namalen vo odnos na 2007 godina, koga ovoj broj iznesuval 2526.

3866

2526 2543

1829

0

500

1000

1500

2000

25003000

3500

4000

Series1 3866 2526 2543 1829

vklu~eni vrabotenivklu~eni vraboteni

2007 2008

65

Prilog: Pregled za realizacija na programite za podgotovka za vrabotuvawe (obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija) za periodot od 01.01.-31.12.2008 godina i toa: za programite za podgotovka za vrabotuvawe ~ija realizacija otpo~nala vo 2007 godina, a zavr{ila vo 2008 godina, programite ~ija realizacija otpo~nala i zavr{ila vo 2008 godina kako i za programite ~ija realizacija e vo tek.

Profesionalna orientacija Izve{taj za sprovedenite aktivnosti vo 2008 godina

fesionalna oj za sprovedenite aktivnosti vo 2008 godina

Izve{taj za sprovedenite aktivnosti vo 2008 godina

Profesionalna orientacija

Vo ramkite na redovnite aktivnosti na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija se realiziraat i aktivnostite za profesionalna orientacija, pri {to centrite za vrabotuvawe vo tekot na 2008 godina gi davaa slednite uslugi i pomo{ pri izborot na zanimawata i vrabotuvaweto:

- Informirawe za karakteristikite na zanimawata, mo`nostite za prodolùvawe na obrazovanieto vo srednite i visokoobrazovnite ustanovi, potrebite od oddelni zanimawa i mo`nostite za vrabotuvawe i dr.;

- Profesionalna orientacija i sovetuvawe - sovetuvawe vrz osnova na ispituvaweto na profesionalnite interesi, op{ti i specifi~ni sposobnosti i drugi karakteristiki na li~nosta na klientite;

- Profesionalna selekcija - selekcija na kandidati za obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija i pomo{ na rabotodavcite pri izborot na kandidatite za novi vrabotuvawa.

Aktivnostite za profesionalnata orientacija vo 2008 godina

bea zastapeni vo Centarot za vrabotuvawe na grad Skopje i vo dejnosta na centrite za vrabotuvawe so me|uop{tinski timovi: Bitola, Veles, Kumanovo, Ohrid, Prilep, Strumica, Tetovo i [tip, koi ovie funkcii gi obezbeduvaa za ovie i za ostanatite centri za vrabotuvawe koi gi opfa}aat ovie timovi.

Od slu`bata za profesionalna orientacija vo site centri za

vrabotuvawe vkupno bea realizirani 26376 uslugi za nevraboteni lica od koi ( 13740 za èni). Spored brojot na opfateni korisnici na uslugite najzastapena aktivnost be{e profesionalnoto informirawe, dodeka vo najmal obem bea zastapeni aktivnostite za profesionalna selekcija na kandidatite.

Vo ramkite na profesionalnoto informirawe bea realizirani slednite vidovi aktivnosti za 21878 lica:

- Profesionalno informirawe na 15999 u~enici od osnovno

66

i sredno obrazovanie, 5692 nevraboteni i 187 vraboteni lica. - Organizacija na tribini za u~enicite i nivnite roditeli vo vrska so izborot na idnite zanimawa i nivniot ponatamo{en profesionalen razvoj.

- Podgotovka na informativni materijali vo vrska so izborot na zanimawata, sostojbite na pazarot na trudot, vrabotuvaweto i potrebite na rabotodava~ite od rabotna sila, za potrebite od informirawe na nevraboteni lica, vraboteni lica, u~enici, rabotodava~i i obrazovnite ustanovi.

So profesionalnoto sovetuvawe i orientacija bea opfateni

vkupno 3833 lica. Ovaa aktivnost se sostoe{e od primena na psihodijagnosti~ko intervju, ispituvawe (testirawe so psihodijagnosti~ki tehniki) i profesionalno sovetuvawe kako pomo{ pri izborot na zanimawata i planirawe na karierniot razvoj:

- Psiholo{ko ispituvawe na u~enici od zavr{nite oddelenija od osnovnite i srednite u~ili{ta (ispituvawe na mentalnata zrelost na u~enicite so primena na tehniki za ispituvawe na op{ti i specifi~ni intelektualni sposobnosti, ispituvawe na profesionalni interesi, primena na pra{alnici za ispituvawe na semejni uslovi, odnosi i relacii, tehniki za procenka na li~nosta i drugo) i individualno sovetuvawe - 2215 u~enici.

- Profesionalno sovetuvawe i orientacija na lica so cel da dobijat pomo{ pri izborot na idnoto zanimawe so obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija - 1564 nevraboteni i 54 vraboteni lica.

So profesionalnata selekcija za potrebite na rabotodava~ite

za vrabotuvawe ili vklu~uvawe vo razni vidovi obuki zaradi vrabotuvawe, bea opfateni vkupno 1869 nevraboteni lica. Isto taka vo ovaa aktivnost bea vklu~eni 100 u~enici, i 112 vraboteni lica, ili vkupno 2081 lice. Eden od prioritetite za razvoj vo 2008 godina be{e postojano razvivawe i doopremuvawe na slu`bata za profesionalna orientacija vo centrite za vrabotuvawe, zgolemuvawe na brojot na nejzinite korisnici, razvoj i zgolemuvawe na brojot na aktivnostite, nivno neposredno povrzuvawe so obrazovniot sistem i potrebite na pazarot na trudot, kako i pogolema koordinacija so potrebite na drugite slu`bi od Sektorot za aktivni politiki za vrabotuvawe.

Vrz osnova na sogledanite potrebi od analizata na razvienosta na ovaa slu`ba vo centrite za vrabotuvawe i realnite potrebi na pazarot na trudot potrebno e postojano zajaknuvawe na slu`bata so:

• Postojano unapreduvawe na kvalitetot na uslugite od

oblasta na profesionalnata orientacija, vo soglasnost so aktuelnite sostojbi na pazarot na trudot i potrebite na obrazovanieto,

67

• Unapreduvawe i zgolemuvawe na brojot na aktivnostite koi }e bidat naso~eni kon potrebite na evidentiranite lica koi baraat vrabotuvawe,

• Unapreduvawe i zgolemuvawe na brojot na aktivnostite koi }e bidat naso~eni kon potrebite na rabotodava~ite (profesionalna selekcija na kandidatite za vrabotuvawe)

• Unapreduvawe na ~ove~kite resursi za potrebite na ovaa slu`ba niz razni vidovi obuki,

• Voveduvawe na novi aktivnosti i metodologija (testovi i tehniki) vo ramkite na profesionalnata orientacija,

• Unapreduvawe na opremenosta na ovaa slu`ba vo centrite za vrabotuvawe so potrebnata literatura, informativni materijali i drugo,

• Planirawe na novi aktivnosti so koi profesionalnata orientacija }e se razviva vrz novi evropski modeli so se pogolem broj na aktivnosti za uspe{no karierno naso~uvawe i vodewe.

Izve{taj za sprovedenite aktivnosti vo 2008 godina

Rabotni klubovi

Vo centrite za vrabotuvawe vo Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija vo tekot na 2008 godina, kako edna od redovnite aktivnosti se realizira{e i programata za sovetuvawe za vrabotuvawe vo rabotnite klubovi.

Celta na aktivnostite vo rabotnite klubovi vo centrite za vrabotuvawe e da se pottiknuva inicijativata i da se zajaknuvaat kapacitetite na licata koi baraat vrabotuvawe za uspe{no pretstavuvawe na pazarot na trudot, uspe{no barawe rabota i vrabotuvawe.

Korisnici na uslugite na rabotnite klubovi bea site kategorii na nevraboteni lica, no i vraboteni lica i rabotodava~i. So rabotodava~ite bea ostvareni mnogubrojni sredbi na koi bea informirani i sovetuvani za aktivnite merki koi se sproveduvaat vo Agencijata za vrabotuvawe i zakonskata regulativa od oblasta na vrabotuvaweto, bea sprovedeni istraùvawa na nivnite potrebi od rabotnici i drugi aktivnosti.

Vo 2008 godina, so aktivnostite na rabotnite klubovi bea

opfateni vkupno 22062 lica i istite se prikaàni vo priloènite pregledi, spored stepenot na obrazovanie i starosnata struktura.

68

2008 god.

do SSO

SSO

Vi{e SO

Visoko SO

M-r i D-r

Vkupno

1 2 3 4 5 1+2+3+4+5Vkupno

lica 6561 11776 641 3080 4 22062

èni

3097 5985 356 1817 3 11258

2008 god.

do 24

25 - 34

35 - 44

45 - 54

55 i

pove}e

Vkupno

1 2 3 4 5 1+2+3+4+5

Vkupno lica

7059 7141 4787 2469 606 22062

èni 3565 3479 2706 1263 245 11258

Spred stepen na obrazovanie

Spored starosna struktura

Realizirani aktivnosti:

Obemot, brojot i vidot na aktivnostite, kako i drugite aspekti od rabotata na rabotnite klubovi bea prilagodeni kon specifi~nostite na centrite za vrabotuvawe, kon nivnata opremenost, kadrovskiot potencijal i potrebite na nevrabotenite lica koi gi koristea nivnite uslugi. Za unapreduvawe na kvalitetot na aktivnostite i za zgolemuvawe na nivniot broj potrebno e postojano zajaknuvawe na ~ove~kite resursi i podobruvawe na prostornite uslovi i opremata vo del od rabotnite klubovi. Vo najgolem del od centrite za vrabotuvawe, rabotnite klubovi imaat dobro opremeni prostorii za uspe{no sproveduvawe na planiranite aktivnosti.

Za ostvaruvawe na celite na rabotnite klubovi, bea sproveduvani pove}e vidovi aktivnosti kako {to se:

- Otvorena kancelarija; - Rabotilnici; - Predavawa; - Intervjua; - Obuki za kompjuteri i poznavawe na stranski jazici i - Individualni planovi za vrabotuvawe i drugi.

69

Realiziranite aktivnosti vo otvorenite kancelarii kako del od redovnata rabota na rabotnite klubovi, imaa za cel da im ovozmoùvaat na nevrabotenite lica da dobijat informacii za nivnite prava i obvrski, kako i informacii od pazarot na trudot. So aktivnoto u~estvo vo rabotilnicite nevrabotenite bea vklu~eni vo programi za psiholo{ka pomo{ i poddr{ka, bea osposobuvani za procenka na sopstvenite interesi, stavovi, sposobnosti i ve{tini, dobija obuka za koristewe na tehniki za uspe{no pretstavuvawe na pazarot na trudot, bea motivirani i sovetuvani za mo`nostite za vrabotuvawe so samovrabotuvawe i voop{to za ostvaruvaweto na aktivna uloga vo re{avaweto na problemot na nevrabotenosta. Kako del od obukata i sovetuvaweto na nevrabotenite lica bea organizirani i odràni predavawa na razli~ni temi koi bea prilagoduvani kon nivnite potrebi i interesi. Za predava~i pokraj vrabotenite vo centrite za vrabotuvawe vo mal del od centrite za vrabotuvawe bea angaìrani i nadvore{ni stru~ni lica, od razli~ni profili. Pokraj ovie aktivnosti vo rabotnite klubovi bea organizirani i mnogubrojni sredbi pome|u rabotodava~ite i nevrabotenite lica so cel posreduvawe za vrabotuvawe.

So nevrabotenite lica be{e praveno intervju i bea

primenuvani i pra{alnici vrz osnova na koi bea izrabotuvani individualni planovi za vrabotuvawe. Celta na ovie individualni planovi za vrabotuvawe be{e niz individualna rabota, odnosno so zaedni~ko planirawe na stru~nite lica od centrite za vrabotuvawe so nevrabotenite lica da im se dade stru~na pomo{ i nasoki za olesnuvawe na procesot na baraweto na vrabotuvawe.

Vo 2008 godina se zajakna sproveduvaweto na razni vidovi

kratkoro~ni obuki za koi nevrabotenite mladi lica pokaàa osoben interes. Obukite za stranski jazici i kompjuteri se sproveduvaa i kako edna od merkite od Operativniot plan za aktivnite politiki za vrabotuvawe za 2008 godina i so niv bea opfateni lica so visoko, vi{o i sredno obrazovanie. Osobeno e pozitivno toa {to obu~uva~ite bea nevraboteni lica, so soodvetno obrazovanie spored vidot na obukite, so mali isklu~oci vo centrite koi nemaa soodveten stru~en kadar vo svojata evidencija na nevraboteni lica, nitu na evidencijata na okolnite bliski centri za vrabotuvawe.

Od evidencijata na nevrabotenite lica na Agencijata za vrabotuvawe, 1085 lica bea obu~uvani za osnovni ve{tini za rabota so kompjuter, 1193 lica dobija obuka za stranski jazik, ili vkupno vo ovie obuki za ve{tini bea vklu~eni 2278 nevraboteni lica od koi 1602 bea èni. So ogled na barawata na pazarot na trudot, osposobuvaweto na ovie nevraboteni lica za poznavawe na stranski jazici i rabota na kompjuteri, zna~itelno moè da vlijae na zgolemuvawe na nivnata konkurentnost na pazarot na trudot i zgolemuvawe na nivnite mo`nosti za vrabotuvawe. Isto taka vo rabotnite klubovi nevraboteni lica dobija i drugi vidovi obuki i obuki za podgotovka za otpo~nuvawe na sopstven biznis.

Vo rabotnite klubovi se sproveduvaa i aktivnosti za sproveduvawe na aktivnite merki za vrabotuvawe od Operativniot

70

plan za aktivni programi i merki za vrabotuvawe za 2008 godina, kako i aktivnostite na proektite za zgolemuvawe na vrabotuvaweto vo koi be{e vklu~ena Agencijata za vrabotuvawe.

52%

15%

7%

12%

6% 6% 2%

otvorena kancelarija

predavawa

rabotilnici

intervju

individualni planoviza vrabotuvawe

obuki za kompjuteri Istranski jazici

drugi obuki

* Zastapeni aktivnosti vo rabotnite klubovi (%) Golem broj od nevrabotenite lica bea vklu~eni vo pove}e

razli~ni aktivnosti, kako na primer: edno lice dobilo uslugi vo otvorenata kancelarija, u~estvuvalo vo rabotilnica i bilo vklu~eno vo obuki i sli~no.

Vo odnos na vrabotuvawata, osobeno e va`no da se istakne deka efektite od rabotata na rabotnite klubovi, odnosno od vloùvaweto vo ~ove~kite resursi niz nivnite aktivnosti, ovozmoùva dolgoro~ni efekti koi ne se manifestiraat vedna{ po zavr{enite obuki, predavawa ili drugi aktivnosti. Osposobuvaweto na licata da prezemaat inicijativi i zajaknuvawe na nivnata motivacija i interes za aktivno barawe vrabotuvawe, potpomognato so sovetuvawa i razni vidovi obuki doprinesuva za nivno uspe{no vklu~uvawe na pazarot na trudot.

Vo tekot na 2008 godina postojano se sledea i procenuvaa efektite od aktivnosta na rabotnite klubovi, niz redovno dostavuvawe izve{tai od centrite za vrabotuvawe. Monitoringot i koordinacijata na nivnite aktivnosti, doprinesuvaat kon zgolemuvaweto na brojot na u~esnicite vo aktivnostite, nivnoto prilagoduvawe kon realnite potrebi na nevrabotenite lica i zgolemuvaweto na efikasnosta na rabotnite klubovi vo sproveduvaweto na aktivnata politika za vrabotuvawe.

71

IZVE[TAJ ZA TEKOVNOTO RABOTEWE NA ODDELOT ZA STRANCI ZAKLU^NO

SO 31.12.2008 GOD

Od 01.01. do 31.12.2008 godina vo AVRM podneseni se vkupno

1421 barawa za izdavawe na rabotni dozvoli po site osnovi. Pozitivno se re{eni 1010 rabotni dozvoli na stranski

dràvjani, od koi 617 rabotni dozvoli se izdadeni po osnov na prodolùvawe na rabotniot odnos, a 393 rabotni dozvoli za novi vrabotuvawa.

Doneseni se 62 re{enija za odbivawe na baraweto za izdavawe na rabotna dozvola.

So Izvestuvawa dostaveni do AVRM od strana na podnositelite na barawata za izdavawe na rabotni dozvoli povle~eni se 21 barawe.

Od izdadenite rabotni dozvoli za novo vrabotuvawe na stranskite dràvjani 47 rabotni dozvoli poradi istek na periodot na va`nosta na rabotnata dozvola ne se realizirani.

Isprateni se 12 izvestuvawa do podnositelite na barawa za izdavawe na dozvoli za vrabotuvawe (nekompletirani predmeti dobieni od CV).

Od strana na AVRM se doneseni 281 rabotni dozvoli za stranski dràvjani koi ne se realizirani odnosno se u{te ne se podignati originalnite primeroci od rabotnite dozvoli.

Od vkupno izdadenite rabotni dozvoli vo 2008ta godina, po

osnov na: • vrabotuvawe se izdadeni 548 dozvoli za vrabotuvawe; • brak se izdadeni 157 li~ni rabotni dozvoli, • samovrabotuvawe na stranecot se izdadeni 143 li~ni

rabotni dozvoli, • dozvoli za rabota se izdadeni 143; • poteklo se izdadeni 15 li~ni rabotni dozvoli; • postojan prestoj se izdadeni 2 li~ni rabotni dozvoli i • semejno obedinuvawe se izdadeni 2 li~ni rabotni

dozvoli.

Spored zanimaweto na stranskite dràvjani izdadeni se rabotni dozvoli kako:

Upraviteli na firmi 248 lica; Direktori na firmi 116 lica; Profesori 58 lica; Menaxeri 53 lica; Konfekciski rabotnici 14 lica; Lektori 7 lica; Komercijalisti 19 lica; ostanati zanimawa (kazino kontrolor, ~uvar,

bibliotekar, slatkar, smetkovoditel, inèwer, medicinski tehni~ar, novinar, gotva~i i drugi) 495 lica.

72

Spored stru~na podgotovka na strancite: 3 lica se D-r; 12 lica se M-r; 472 lica se so VSP; 24 lica se so V[P; 428 lica se so SSP; 63 lica se NKV i VKV; 8 lica bez obrazovanie.

Spored dràvata na poteklo na stranski dràvjani najmnogu

rabotni dozvoli se izdadeni za lica koi do|aat od: Turcija 197 lica; Srbija 153 lica Grcija 121 lice; Bugarija 60 lica; Germanija 39 lica; Rusija 28 lica; Ukraina 27 lica; Kina 15 lica; Ungarija 8 lica; Slovenija 7 lica i ostanati dràvi 355 lica.

Spored gradovi za koi stranskite dràvjani dobile rabotni

dozvoli: za Skopje 720 rabotni dozvoli; za Gevgelija 58 rabotni dozvoli; za Tetovo 28 rabotni dozvoli; za Bitola 21 rabotna dozvola; za Strumica 19 rabotni dozvoli; za Gostivar 17 rabotni dozvoli; za Ohrid 17 rabotni dozvoli; za Prilep 16 rabotni dozvoli i ostanati gradovi 114 rabotni dozvoli.

So ogled deka so Odlukata za opredeluvawe na kvotite na

rabotni dozvoli za stranci za 2008 godina (Sl.vesnik na RM br.23/08), Vladata na RM ja opredeli godi{nata kvota na rabotni dozvoli za 2008 godina vo vkupna visina od 3.500 rabotni dozvoli raspredelena po grupi, imaj}i go vo predvid gorenavedenoto moè da se konstatira deka brojot na vkupno izdadenite rabotni dozvoli po site osnovi od Agencijata za vrabotuavwe na Republika Makedonija ne ja nadminuva godi{nata kvota na rabotni dozvoli utvrdena za 2008 godina;

Isto taka Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija soglasno ~l.5 stav 2 od Zakonot za vrabotuvawe i rabota na stranci (Sl.vesnik na RM br.70/07) ima obvrska sekoja godina po barawe na nadle`noto ministerstvo da izgotvi i da dostavi Predlog-Izve{taj vrz osnova na koj ministerot nadleèn za rabotite od oblasta na trudot i predlaga na Vladata na Republika Makedonija da utvrdi kvoti na rabotni dozvoli za strancite za tekovnata godina, preku koi }e se ograni~uva brojot na stranci na pazarot na trudot;

73

So Izmenite na Pravilnikot na postapkite za izdavawe na rabotni dozvoli i formata i sodrìnata na posebnite vidovi na rabotni dozvoli objaveni vo Sl.vesnik na RM br.32/08 od 07.03.2008 godina vo delot na dokazot za pozitivnoto rabotewe na firmata izdadeno od Centralen registar (bonitet) se zamenuvaat zborovite "informacija za ekonomsko finansiska sostojba";

Po dostaveniot Predlog za donesuvawe Zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za vrabotuvawe i rabota na stranci od strana na MTSP, Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija po odnos na predloènite izmeni ima dostaveno Mislewe i sugestii okolu poednostavuvawe, a so toa i zabrzuvawe na postapkata pri izdavaweto na rabotnite dozvoli;

Dopisi do MTSP so barawe da se dadat mislewa i nasoki kako da se nadminuvaat odredeni pote{kotii vo sekojdnevnata primena na zakonot;

Izvestuvawe od MTSP od 13.05.2008 godina so cel izbegnuvawe na situacii kade poradi administrativno tehni~ki pre~ki stranskite dràvjani ne bile vo mo`nost da go reguliraat prestojot vo RM soglasno noviot Zakon za stranci;

Izvestuvawe od MTSP od 02.06.2008 godina za nadminuvawe na problemite za slu~aevi kade pred vleguvawe vo sila na ZVRS i Zakonot za stranci licata odnosno stranskite dràvjani imale regulirano prestoj po nekoj od postoe~kite zakonski odredbi;

Izvestuvawe od MTSP od 01.08.2008 godina so nasoki za postapuvawe okolu izdavaweto na dozvoli za vrabotuvawe na istite stranski rabotodava~i koj ve}e nekolku godini se vo raboten odnos kaj istite rabotodava~i i na isto rabotno mesto koga od podra~nite slu`bi za vrabotuvawe imaat dobieno izvestuvawe deka na doma{niot pazar na trud ja ima baranata rabotna sila;

Ukaùvawa do Centrite za vrabotuvawe za primena na ZVRS od 21.04.2008; 19.08.2008 i 02.02.2009 godina;

Po barawe na MTSP br.03-2756 od 29.12.2008 godina, Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija ima dostaveno Izvestuvawe od 14.01.2009 godina za sostojbata za izdadeni rabotni dozvoli na stranski dràvjani za periodot od 01.01.2008 do 31.12.2008 godina;

Povrzanost na AVRM so insituciite involvirani vo izdavaweto na rabotni dozvoli odnosno so MVR I MNR - Vizen centar preku N-VIS sistemot od 01.01.2009 godina;

Dadeno mislewe po odnos na Odlukata za kvotite za 2009 godina; Rabotna grupa planirana za 2009 godina so vrabotenite od

Centrite za vrabotuvawe koj neposredno rabotat na sproveduvaweto na zakonot;

Rabotna grupa so MTSP planirana vo tekot na 2009 godina za mislewe i sugestii okolu izmenata na podzakonskiot akt za primena na ZVRS.

74

REALIZACIJA NA PROEKTI

Proekt za delovno opkruùvawe

Agencijata za vrabotuvawe ostvaruva pove}egodi{na uspe{na sorabotka niz zaedni~ka realizacija na razli~ni programi i aktivnosti so Amerikanskata agencija za me|unaroden razvoj (USAID). Sorabotkata so USAID vo poslednite dve godini intenzivno se sproveduva{e niz Proektot za delovno opkruùvawe. Edna od osnovnite celi na ovoj proekt e kreirawe na delovno opkruùvawe koe }e go stimulira kreiraweto na biznisite i nivniot razvoj. Realizacijata na Proektot otpo~na 2006 godina i }e trae do 2011 godina.

Edna od komponentnite na Proektot e delot {to se odnesuva na reformata na pazarot na trudot vo Republika Makedonija i na raboteweto na Agencijata za vrabotuvawe. Celite na ovaa komponenta se naso~eni kon poddr{ka na aktivnite merki za vrabotuvawe na pazarot na trudot, zajaknuvawe na fleksibilnosta na rabotnata sila, razvoj na ekonomsko socijalniot dijalog i unapreduvawe na odnosite pome|u rabotodava~ite i nevrabotenite lica, unapreduvawe na uslugite na pazarot na trudot preku reformi i implementirawe na informaciono komunikaciski alatki vo raboteweto na Agencijata za vrabotuvawe.

Eden od glavnite dvigateli vo procesot na prestrukturirawe na pazarot na trudot e unapreduvawe na kvalitetot na uslugite za vrabotuvawe. Vo taa nasoka vo izminatiot vremenski period, bea realizirani pove}e zaedni~ki aktivnosti na USAID so Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija.

Vo ramkite na Proektot na delovno opkruùvawe be{e izraboten strate{ki dokument nare~en “Vizija 2011”. Dokumentot dava prikaz na {este vode~ki trendovi vo oblasta na vrabotuvaweto i konkretni nasoki za procesot na modernizacijata na slu`bite za vrabotuvawe, kako i prikaz na merkite na kratok i sreden rok koi }e ovozmoàt prestrukturirawe na Agencijata za vrabotuvawe soglasno navedenite svetski trendovi. Vo 2008 godina bea sprovedeni del od preporakite i planiranite aktivnosti, sodràni vo ovoj dokument.

Preku Proektot za delovno opkruùvawe be{e inicirana implementacija na softversko re{enie za elektronska prijava i odjava na zasnovani rabotni odnosi. Negovata primena otpo~na vo dekemvri 2008 godina.

USAID be{e eden od klu~nite partneri na Agencijata za vrabotuvawe pri realizacijata na Operativniot plan za aktivnite programi i merki za vrabotuvawe za 2008 godina, so participacija vo implementacijata na slednite programi za vrabotuvawe:

- Programa za poddr{ka za formalizirawe na postojni biznisi; - Edukacija za zapo~nuvawe na biznis i - Praktikantstvo kako poddr{ka za prvo vrabotuvawe na mladi lica

do 27 godini.

75

Vo ramkite na Proektot za delovno opkruùvawe kako del od programata Edukacija za zapo~nuvawe na biznis, be{e odràna obuka za obu~uva~i so koja bea obu~eni vrabotenite od Agencijata za vrabotuvawe, za odrùvawe obuki za pretpriemni{tvo za nevraboteni lica. Edukacija za licata na koi im se odobreni kreditni sredstva so Proektot za samovrabotuvawe so kreditirawe, be{e organizirana vo vid na ednodnevni obuki vo pove}e centri za vrabotuvawe so me|uop{tinski timovi i istite bea sprovedeni kako aktivna merka za vrabotuvawe „Edukacija za zapo~nuvawe na biznis” sodràna vo Operativniot plan za aktivnite programi i merki za vrabotuvawe za 2008 godina. Obukite bea sprovedeni od strana na obu~eni lica od centrite za vrabotuvawe i obu~uva~i angaìrani od USAID.

KARDS proekt “Tehni~ka pomo{ za poddr{ka na politikata za vrabotuvawe -

faza 3”

Vo 2008 godina Agencijata za vrabotuvawe go realizira{e

proektot ”Tehni~ka pomo{ za poddr{ka na politikata za vrabotuvawe - faza 3” Sproveduvaweto na Proektot zapo~na vo noemvri 2007 godina a implemetacijata na aktivnostite }e prodolì do maj 2009 godina. Proektot e poddràn od EU a izveduva~i se [vedska javna slu`ba za vrabotuvawe i konsultantska ku}a od Germanija (GVG).

Op{tata cel na proektot e da ja podgotvi zemjata za prifa}awe na nasokite na politikata za vrabotuvawe {to proizleguvaat od Evropskata strategija za vrabotuvawe i Integriranite nasoki za porast i rabotnite mesta, kako i da ja namali nevrabotenosta, osobeno na mladite lu|e, ènite i drugite ranlivi grupi, preku implementacija na efektivni aktivni merki na pazarot na trudot. Konkretni celi na ovoj proekt se da prodolì zajaknuvaweto na kapacitetot na site relevantni institucii i u~esnici za efektivno sproveduvawe, monitoring i evaluacija, preku partnerski pristap, kvantitativnite i kvalitativnite celi i o~ekuvanite rezultati {to se utvrdeni vo Nacionalnata strategija za vrabotuvawe 2010 kako i Nacionalniot akcionen plan za vrabotuvawe 2006-2008. Nadovrzuvaj}i se na rezultatite od proektot na EK KARDS Politika za vrabotuvawe II, ovoj proekt e namenet za: - dopolnitelna nadgradba na kapacitetite na vrabotenite vo MTSP i

drugite u~esnici me|u koi i AVRM za efektivno planirawe, sproveduvawe, monitoring i evaluacija na politikite za vrabotuvawe;

- natamo{na modernizacija na AVRM (Centralnata slu`ba i 30 centri za

vrabotuvawe) so krajna cel - obezbeduvawe kvalitetni uslugi za rabotodava~ite i nevrabotenite lica; - zajaknuvawe na kapacitetite na socijalnite partneri;

76

- visoka svest vo zemjata za nasokite i merkite na politikata za vrabotuvawe. Glavnite korisnici na Proektot se Ministerstvoto za trud i socijalna politika i Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija. Drugi vklu~eni ministerstva i u~esnici imaat korist od Proektot vo forma na gradeweto na institucijata i kapacitetite. Proektot e su{tinski fokusiran kon aktivnostite na lokalno nivo i vklu~uva edinici na lokalnata samouprava i lokalnite centri za vrabotuvawe na Agencijata za vrabotuvawe. Posebno vnimanie se obrnuva na u~estvoto na socijalnite partneri.

Site proektni aktivnosti se planiraaa i sproveduvaaa od stru~nata slu`ba na Agencijata za vrabotuvawe so poddr{ka na lokalni i me|unarodni eksperti. Proektot se sostoi od slednite 4 komponenti: Komponenta1:Poddr{ka na MTSP i rabotnata grupa sostavena od pove}e ~initeli; Komponenta2: Natamo{na modernizacija na slu`bata za vrabotuvawe; Komponenta3: Gradewe na kapacitetite na socijalnite partneri; i Komponenta4: Strategii za komunikacija. Agencijata za vrabotuvawe e vklu~ena vo proektnite komponenti 1, 2 i 4.

Za potrebite na realizacijata na Proektot vo Agencijata za vrabotuvawe e opredeleno lice za koordinacija na site proektni aktivnosti a formirani se i pove}e rabotni grupi i podgrupi. Pretstavnicite od Agencijata za vrabotuvawe vo tekot na 2008 godina bea vklu~eni vo rabotnata grupa za komponentata1 pokraj drugite u~esnici a za komponentata 2 be{e formirana e rabotna grupa na Agencijata za vrabotuvawe i slednite 2 podgrupi:

- Podgrupa za lokalni akcioni planovi za vrabotuvawe; i - Podgrupa za razvoj na aktivni merki na pazarot na trudot.

Vo prvata komponenta AVRM so svoi pretstavnici vo rabotnata grupa u~estvuva{e vo aktivnostite koi se odnesuvaa na monitoring i izvestuvawe za implementacija na Nacionalnata strategija za vrabotuvawe 2010 i Nacionalniot akcionen plan za vrabotuvawe 2006-2008 i i podgotovka na Nacionalniot akcionen plan za vrabotuvawe 2009-2010.

Osobeno be{e staven akcentot na aktivnostite vo ramkite komponenta 2. Ovaa komponenta sodrì 9 me|usebno povrzani aktivnosti i celosno se odnesuva na modernizacija na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija.

Site sprovedeni aktivnosti go podrùvaa razvojot na Agencijata za vrabotuvawe i pridonesoa kon postignuvaweto na celite na Nacionalnata strategija za vrabotuvawe 2010 godina. Bea realizirani slednite aktivnosti od ovaa komponenta: - Aktivnostite {to se sproveduvaa imaa za cel da kreiraat i izgradat nov model na uslugi, prilagoden na uslugite koi gi baraat rabotodava~ite i nevrabotenite lica. Razvien e pristapot/strukturata na modelot na uslugi i izraboteni se prvi~nite verzii na Prira~nikot za noviot model na uslugi na AVRM. Bea sproveduvaweto obuki za vrabotenite vo vrska so ovaa aktivnost. - Sprovedeni se aktivnosti za izbor na op{tinite koi }e izrabotuvaat lokalni akcioni planovi za vrabotuvawe, usvoen e raboten plan i

77

sprovedeni pove}e obuki za izrabotka na lokalnite akcioni planovi. Izraboteni se prvite pet lokalni akcioni planovi za vrabotuvawe i otpo~nata e obukata i izrabotkata na preostanatite planovi za op{tinite koi se predvideni so Proektot.

- Obezbedena e obuka za AVRM za analiza na potrebite od ve{tini vrz osnova na postojna metodologija, (so poseben fokus na toa kako da se analiziraat rezultatite od APV, prenesuvawe na rezultatite vo kreirawe na aktivni merki i politiki za vrabotuvawe). Vo ramkite na ovaa aktivnost usovr{ena e metodologijata za izrabotka na analiza na potrebite od ve{tini na pazarot na trudot i revidiran e postojniot prira~nik za analiza na potrebi od ve{tini na pazarot na trudot.

- Otpo~nata e aktivnosta za izrabotka na informativen materijal za nevrabotenite lica i rabotodava~ite. Istata }e prodolì i vo 2009 godina.

- Podgotven e Plan za obuka na vrabotenite vo Agencijata {to se kombinira so razraboteniot model na uslugi. Bea odràni seminari za Noviot model za uslugi za rakovoditelite na sektorite od Centralnata slu`ba na Agencijata za vrabotuvawe i za rakovoditelite na centrite za vrabotuvawe. Kontinuirano se realiziraa i drugi obuki povrzani so site aktivnosti od ovaa komponenta.

- Sprovedena e aktivnosta za prilagoduvawe na sistemot za klasifikacija na zanimawa ISCO . Vospostaven e tim za klasifikacija na zanimawa vo koj pokraj Agencijata za vrabotuvawe se vklu~eni i drugi relevantni institucii za ovaa problematika.

- Sprovedena e aktivnosta koja se odnesuva na monitoring i evaluacija na aktivnite merki za vrabotuvawe od aspekt na podobruvawe na nivnata efikasnost. Vo ramkite na ovaa aktivnost izraboteni se stru~ni materijali i sprovedeni se obuki na del od vrabotenite na Agencijata.

- Izraboteni se materijali za zajaknuvawe na kapacitetite na Agencijata za vrabotuvawe za izgotvuvawe na izve{tai za kvantitativnite i kvalitativnite celi i indikatori i istite se usoglaseni so Ministerstvoto za trud i socijalna politika.

- Otpo~nata e aktivnosta za kreirawe na novi programi i merki za vrabotuvawe {to e tesno povrzano so analizata na potrebite od ve{tini i istite }e bidat me|usebno koordinirani.

Otpo~nato e sproveduvaweto na aktivnostite vo ramkite na komponenta 4 so koja e predvidena pogotovka na strategija za podigawe na svesta za novite programi i merki za vrabotuvawe i razvienite alatki za nivna implementacija kako i uspe{no izrabotena i implementirana strategija za komunikacija za Agencijata za vrabotuvawe {to treba da pridonese za podobruvawe na nejziniot ugled i transparentnosta na nejzinite aktivnosti i uslugi.

Del od aktivnostite }e prodolàt i vo 2009 godina.

78

Pove}egodi{nata operativna programa za razvoj na ~ove~ki resursi 2007-2013, IPA - Instrumentot za pretpristapna pomo{

^lenovite na rabotnata grupa od Agencijata za vrabotuvawe vo 2008 godina bea vklu~eni vo sproveduvaweto na Pove}egodi{nata operativna programa, razvoj na ~ove~ki resursi 2007-2013, IPA - Instrumentot za pretpristapna pomo{. Se sproveduvaa aktivnosti vo ramkite na komponentata IV vo delot na vrabotuvaweto, obrazovanieto i obukite i socijalnata vklu~enost.

IPA komponentata za razvoj na ~ove~ki resursi treba da ja poddrì RM vo razvojot na politikite kako i vo podgotovkata na implementacijata i upravuvaweto na kohezionata politika na Sovetot, a osobeno na Evropskiot socijalen fond. Komponentata za razvoj na ~ove~ki resursi od Pove}egodi{nata operativna programa za razvoj na ~ove~ki resursi 2007-2013 dava 3 prioriteti:

- Vrabotuvawe - Privlekuvawe i zadrùvawe na pove}e lu|e na pazarot na trudot

- Obrazovanie i obuka - Investirawe vo ~ove~ki kapital preku podobro obrazovanie i obuka

- Socijalno vklu~uvawe - Promovirawe na vklu~uva~ki pazar na trud. Celta na komponentata za razvoj na ~ove~ki resursi e da i

pomogne na zemjata vo razvojot i jakneweto na administrativniot kapacitet za upravuvawe, implementacija, sledewe i kontrola na sredstvata od Evropskiot socijalen fond (ESF). Ova }e se postigne preku procesot na podgotovka i sproveduvawe na sistemskite aktivnosti i pilot proekti vo oblastite na vrabotuvawe, obrazovanie i socijalno vklu~uvawe. Pomo{ }e bide obezbedena i vo forma na tehni~ka pomo{. Steknatoto iskustvo od koristeweto na IPA fondovite }e pridonese vo razvojot i sproveduvaweto, sledeweto i evaluacijata na vrabotuvaweto, obrazovanieto i socijalnata politika.

Operativnata programa za razvoj na ~ove~ki resursi }e poddrì zgolemuvawe na u~estvoto na visokokvalifikuvana i prilagodliva rabotna sila na pazarot na trudot, podobruvawe na kvalitetot na obrazovniot sistem i adaptibilnosta kon potrebite na pazarot na trudot, promovirawe na doìvotno u~ewe, podobruvawe na adaptibilnosta na vrabotenite i pretprijatijata, setknuvawe na potrebnite kvalifikacii i znaewa za integrirawe i mobilnost vo ramkite na pazarot na trudot, integrirawe po pat na vrabotuvawe na licata od naj~uvstvitelnite grupi na pazarot na trudot i sl.

Agencijata za vrabotuvawe be{e aktivno vklu~ena vo aktivnostite predvideni vo komponenta IV za razvoj na ~ove~ki resursi. Za taa cel, formirana e rabotna grupa ~ii ~lenovi u~estvuvaa na nekolku obuki i rabotilnici. Obukite bea nameneti da odgovorat na potrebite na procesot na evropska integracija i jaknewe na kapacitetot na administracijata za iskoristuvawe na pretpristapnite fondovi na EU. U~esnicite imaa mo`nost vo obukite da gi prodlabo~at i nadgradat svoite znaewa koi podocna }e gi primenat vo sekojdnevnata rabota pri koristeweto i rabotata so IPA fondovite.

79

Dekada za vklu~uvawe na Romite 2005-2015 godina So cel da se pridonese kon celosna emancipacija i integracija na Romite vo op{testvoto, Republika Makedonija e edna od zemjite vklu~eni vo me|unarodniot proekt "Dekada za vklu~uvawe na Romite 2005-2015 godina". Celite na Dekadata se da se planiraat, podgotvat i realiziraat akcii za period od 10 godini, so koi }e se podobrat uslovite za razvoj i celosna integracija na Romite vo site sferi od op{testvoto. Nacionalnata strategija za Romite i celite na Dekadata se naso~eni kon unapreduvaweto na 4 prioritetni oblasti: vrabotuvawe, domuvawe, obrazovanie i zdravstvo. So ogled na toa {to eden od klu~nite segmenti za podobruvawe na emancipacijata i integracijata na Romite e podobruvawe na nivniot ekonomski status {to pred se podrazbira vrabotuvawe, Agencijata za vrabotuvawe e vklu~ena vo aktivnostite na Dekadata niz slednite aktivnosti:

• U~estvo vo podgotovkata na Nacionalnite akcioni planovi i operativnite planovi za Dekadata za vklu~uvawe na Romite;

• Implementacija na aktivnostite opredeleni so Nacionalnite akcioni i operativni planovi za Dekadata;

• Implementacija na aktivni merki, programi i proekti, vo funkcija na realizacija na Nacionalnite akcioni i operativni planovi za Dekadata ;

• Sledewe na implementacijata i postignatite rezultati od sprovedenite aktivnosti vo Agencijata za vrabotuvawe, koi se predvideni so akcionite i operativni planovi za Dekadata za vklu~uvawe na Romite 2005-2015 godina.

Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija vo tekot na 2008 godina gi sproveduva{e nacionalniot akcionen i operativen plan za Dekadata preku vklu~uvawe na nevrabotenite lica vo: - Aktivnite programi i merki za vrabotuvawe od Operativniot plan za aktivni programi i merki za vrabotuvawe za 2008 godina 1. Programa za samovrabotuvawe 2. Programa za formalizirawe na postojni biznisi 3.Programa za podgotovka za vrabotuvawe 3.1. Obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija za poznat

rabotodava~ 3.2.Obuki za nevraboteni lica za kompjuteri i stranski jazici vo

rabotnite klubovi 3.3. Pilot obuka za oddelni zanimawa i ve{tini koi se

deficitarni na pazarot na trudot 3.4. Edukacija za zapo~nuvawe na biznis 4. Programa za subvencionirawe na vrabotuvawe

4.1. Subvencionirawe na vrabotuvawe na deca bez roditeli 4.2. Subvencionirawe na vrabotuvawe na invalidni lica 4.3. Subvencionirawe na vrabotuvawe na samohrani roditeli 4.4. Subvencionirawe na vrabotuvawe na postari lica (55-64 godini) 5. Programa za praktikantstvo kako poddr{ka za prvo vrabotuvawe

na mladi lica do 27 godini - Proektot za samovrabotuvawe so kreditirawe;

80

- Aktivnostite za obuka i sovetuvawe vo rabotnite klubovi - Aktivnostite za profesionalna orientacija - Javni raboti i dr.

Vo centrite za vrabotuvawe se odviva{e postojana sorabotka so rabotodava~ite Romi za da se informiraat za sostojbite na pazarot na trudot, zakonskite propisi i aktivnite merki koi gi sproveduva Agencijata za vrabotuvawe, so cel da se zgolemi vrabotuvaweto.

Vo ramkite na Proektot Dekada za vklu~uvawe na Romite 2005-2015 i Strategijata za Romite vo Republika Makedonija, Ministerstvoto za trud i socijalna politika vo sorabotka so Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija, vo noemvri 2008 godina, otpo~na sproveduvawe na Proektot za vrabotuvawe na sto lica Romi so zavr{eno najmalku osnovno obrazovanie. Proektot predviduva obuka za nevrabotenite lica vo traewe od 3 meseci, so toa {to e obezbedena finansiska poddr{ka vo visina od 4.000,00 denari za rabotodava~ot i 4.000,00 denari za nevrabotenoto lice mese~no, za vremetraeweto na obukata. Po zavr{uvaweto na obukata rabotodava~ot e dolèn licata koi uspe{no ja zavr{ile obukata da gi vrabotat na neopredeleno vreme i istite da gi zadràt na rabota najmalku edna godina. Na 28.11.2008 vo Centrite za vrabotuvawe be{e objaven Javen oglas za rabotodava~ite koi se zainteresirani za vklu~uvawe vo Proektot. Komisijata za izbor sostavena od pretstavnici na Ministerstvoto za trud i socijalna politika i Agencijata za vrabotuvawe, napravi izbor od prijavenite rabotodava~i, a centrite za vrabotuvawe sprovedoa posreduvawe spored iskaànite potrebi od rabotnici, so selekcija na licata od evidencijata na nevraboteni lica i istite bea vklu~eni vo obuki.

So Ministerstvoto za trud i socijalna politika i Me|unarodnata organizacija za migracija, Agencijata za vrabotuvawe be{e vklu~ena vo proektot „Prevencija na trgovija so lu|e kaj Romskata zaednica preku zajaknuvawe na trudovite ve{tini”. So Proektot se opfateni nevraboteni lica Romi na vozrast od 18-36 godini od Bitola i Kumanovo. Licata bea selektirani spored nivnata socio-ekonomska sostojba i nivoto na ranlivost kon trgovija so lu|e i drugi formi na ilegalna migracija. So Proektot e predvidena obuka za zanimawa za 30 nevraboteni lica Romi vo traewe od 3 meseci, so toa {to e obezbedena finansiska poddr{ka vo visina od 4.000,00 denari za rabotodava~ot i 6.000,00 denari za nevrabotenoto lice mese~no, za vremetraeweto na obukata. Po zavr{uvaweto na obukata rabotodava~ot e dolèn licata koi uspe{no ja zavr{ile obukata da gi vrabotat i da gi zadràt na rabota najmalku edna godina.

Soglasno implementacijata na Nacionalnite akcioni planovi za "Dekadata za vklu~uvawe na Romite 2005-2015 godina", Ministerstvoto za trud i socijalna politika otvori pove}e Romski informativni centri (RIC) Vo centrite za vrabotuvawe od gradovite vo koi se formirani RIC, Agencijata za vrabotuvawe opredeli odgovorni lica koi redovna sorabotuvaat so istite vo vrska so uslugite {to gi davaat centrite za vrabotuvawe. Agencijata za vrabotuvawe preku svoite centri za vrabotuvawe sorabotuva{e i so pove}e nevladini organizacii niz u~estvo vo zaedni~ki proekti za vrabotuvawe na Romite, a nevrabotenite lica Romi bea opfateni i vo aktivnostite na proektite vo koi e vklu~ena Agencijata za vrabotuvawe.

81

PRAVA NA OSIGURUVAWE

Prava od osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost, spored ovoj zakon se i:

pari~en nadomestok; pravo na zdravstvena za[tita, vo soglasnost so propisite

za zdravstvena za[tita i pravo na penzisko i invalidsko osiguruvawe vo soglasnost so

propisite za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe na nevrabotenoto lice korisnik na pari~en nadomestok na koe mu nedostasuvaat najmnogu do pet godini pred ispolnuvawe na uslovi za steknuvawe pravo na starosna penzija, a koe nema 15 godini sta` na osiguruvawe, do ostvaruvawe na 15 godini sta` na osiguruvawe.

Nevrabotenite lica gi ostvaruvaat gorenavedenite prava od

osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost, vrz osnova na podneseno pismeno barawe vo Centarot za vrabotuvawe kade [to se evidentirani kako nevraboteni lica, vo soglasnost so Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost samo ako se ispolneti uslovite uredeni vo istiot i soglasno propisite za op[ta upravna postapka.

Pravo na pari~en nadomestok

Pravo na pari~en nadomestok ima nevraboteno lice koe bilo vo

raboten odnos najmalku devet meseci neprekinato ili 12 meseci so prekin vo poslednite 18 meseci, a na koe rabotniot odnos mu prestanal bez negova vina ili volja (ste~aj, delovni pri~ini - tehnolo[ki, ekonomski, organizacioni i sli~ni promeni) ili ako bilo vo raboten odnos na opredeleno vreme (sezonski raboti).

Za vremeto pominato vo raboten odnos potrebno e da se uplatuvani pridonesite na plata.

Visinata na mese~niot pari~en nadomestok za vreme na nevrabotenost iznesuva 50% od prose~nata mese~na neto plata na rabotnikot za poslednite 24 meseca, za lice koe ima pravo na pari~en nadomestok do 12 meseca, a za lice koe ima pravo na pari~en nadomestok podolgo od 12 meseca, pari~niot nadomestok za prvite 12 meseca iznesuva 50% od prose~nata mese~na neto plata na rabotnikot za poslednite 24 meseca, a za preostanatoto vreme 40% od prose~nata mese~na neto plata. Nadomestokot ne moè da iznesuva pove]e od 80% od prose~nata mese~na neto plata po rabotnik vo Republikata, objavena za posledniot mesec. Vremeto za koe se isplatuva pari~niot nadomestok zavisi od vremeto za koe nevrabotenoto lice bilo osigureno vo slu~aj na nevrabotenost, no najdolgo 12 meseca. Na nevrabotenoto lice, koe ima nad 15 godini sta` na osiguruvawe, a na koe mu nesdostasuvaat najmnogu do pet

82

godini pred ispolnuvawe na uslovi za steknuvawe pravo na starosna penzija, pari~en nadomestok mu se isplatuva do negovoto vrabotuvawe, odnosno do nastapuvaweto na nekoi od osnovite za prestanok na pravoto na pari~en nadomestok.

Za ostvaruvawe na ova pravo vo prv stepen odlu~uvaat Centrite za vrabotuvawe, po podneseno pismeno barawe od strana na nevrabotenoto lice, vo soglasno so Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost.

Vo 2008 godina po barawa za ostvaruvawe na pravo na pari~en nadomestok, stru~nite slu`bi pri Centrite za vrabotuvawe imaat postapuvano i doneseno se vkupno 10809 re[enija.

Doneseni se 9713 pozitivni re[enija, od koi: 9644 re[enija - bez pravo na penzisko i invalidsko osiguruvawe i 69 re[enija - so pravo na penzisko i invalidsko osiguruvawe. Vkupniot broj na negativni re[enija iznesuva 1096 . Pred Ministerstvoto za trud i socijalna politika kako nadle`no

da odlu~uva vo vtor stepen obàleni se vkupno 203 prvostepeni re[enija, od koi 159 se potvrdeni, 19 se poni[teni, a 25 se vo postapka.

Zavedeni se 39 upravni sporovi protiv vtorostepeni re[enija. Naj~esti problemi [to se javuvaat vo vrska so ostvaruvaweto na

pari~niot nadomestok kako pravo od osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost se: nenavremenoto kompletirawe na dokumentacijata [to e prilog na baraweto za pari~en nadomestok naj~esto potvrda za isplateni plati, obrazec M-4 i.t.n, (po vina na rabotodava~ot), neplatenite pridonesi na plata - nereguliran sta` od strana na rabotodava~ot. Od ovie pri~ini se zabavuva postapkata i rokot za re[avawe kako i se zgolemuva mo`nosta za donesuvawe negativni odluki soglasno zakonskite propisi.

Re[enijata za ostvaruvawe na pravoto na pari~en nadomestok, se donesuvaat vo so zakon utvrdenite rokovi.

Pravo na penzisko i invalidsko osiguruvawe

Nevrabotenite lica korisnici na pari~en nadomestok na koi im nedostasuvaat najmnogu do pet godini pred ispolnuvawe na uslovi za steknuvawe pravo na starosna penzija, a koi nemaat 15 godini sta` na osiguruvawe, do ostvaruvawe na 15 godini sta` na osiguruvawe imaat pravo na penzisko i invalidsko osiguruvawe vo soglasnost so propisite za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe. Na nevrabotenite lica korisnici na pari~en nadomestok so re[enie im se utvrduva periodot za koj ]e koristat pari~en nadomestok i periodot za koj ]e ostvaruvat pravo na penzisko i invalidsko osiguruvawe.

Vo 2008 godina so pravoto na penzisko i invalidsko osiguruvawe bile opfateni vkupno 69 nevraboteno lice.

Pravo na zdravstvena za[tita

Soglasno Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na

nevrabotenost, a vo smisla na odredbata od ~len 5 stav 1 to~ka 7 od Zakonot za zdravstveno osiguruvawe vo koj e uredeno deka, so ovoj zakon

83

zadolìtelno se osiguruvaat licata privremeno nevraboteni dodeka primaat pari~en nadomestok i nevraboteni lica koi se prijavuvaat vo Agencijata za vrabotuvawe, ako nemaat druga osnova na osiguruvawe, istite ova pravo go ostvaruvaat preku Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija.

So sostojba 31.12.2008 godina od vkupno evidentirani nevraboteni lica, samo zdravstveno osiguruvawe koristat 207943 nevraboteni lica (ne vklu~uvaj]i gi korisnicite na pari~en nadomestok).

Nevrabotenite lica koi se zdravstveno osigurani, potvrdite za platen pridones za zdravstveno osiguruvawe (sinite kartoni) gi dobivaat kvartalno za ~etiri meseci tri pati vo tekot na godinata, a distribucijata do korisnicite se vr[i soglasno dogovorenoto so Fondot za zdravstveno osiguruvawe i PTT.

Pravo na na materijalno obezbeduvawe vo vid na pari~en nadomestok

Soglasno odredbite od Zakonot za materijalno obezbeduvawe na nevrabotenite lica poradi privatizacijata na pretprijatijata so dominantna sopstvenost na dràvata vo periodot od 2000 do 2004 godina ("Sl.vesnik na RM" br. 87/2008), se ureduvaat uslovite za steknuvawe i na~inot na koristewe na pravo na materijalno obezbeduvawe vo vid na pari~en nadomestok na nevrabotenite lica na koi im prestanal rabotniot odnos po osnov na ste~aj, likvidacija ili tehnolo[ki vi[ok, zaklu~no so 31 dekemvri 2004 godina, a koi ostvarile pravo na pari~en nadomestok po 7 april 2000 godina, vo pretpijatijata so dominantna sopstvenost na dràvata.

So ~len 8 od Zakonot, e uredeno deka, Vladata na Republika Makedonija, preku nadle`nite institucii ]e obezbedi spisok so podatoci za pretprijatijata vo koi Republika Makedonija se javuva kako dominanten sopstvenik na kapitalot i istiot ]e go dostavi do Agencijata za vrabotuvawe, vo rok od 15 dena od denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon.

Soglasno gorenavedenite zakonski odredbi, a vrz osnova na obezbedeniot spisok, kako i propisite za op[tata upravna postapka, stru~nite slu`bi pri Centrite za vrabotuvawe vo 2008 godina po vkupno 9987 podneseni barawa za ostvaruvawe na pravo na na materijalno obezbeduvawe vo vid na pari~en nadomestok, imaat postapuvano i doneseni se:

- vkupno 9677 re[enija, od koi 2129 pozitivni re[enija i 7548 negativni re[enija. Pred Ministerstvoto za trud i socijalna politika kako nadle`no

da odlu~uva vo vtor stepen obàleni se vkupno 2332 prvostepeni re[enija, od koi 758 se potvrdeni, a ostanatite se seu[te vo postapka.

Agencijata za vrabotuvawe seu[te nema odlu~uvano za okolu 350 barawa (od 30 pretprijatija) od pri~ina [to seu[te ne e dobien spisok za sopstveni~kata struktura za ovie pretprijatija.

84

Finansiskite pokazateli na Agencijata za vrabotuvawe na

Republika Makedonija za periodot januari - dekemvri 2008 godina godina se slednite: 001 - PRIHODI

Vkupnite prihodi na Agencijata za vrabotuvawe vo periodot januari - dekemvri 2008 godina iznesuvaat 4.924.370.603,50 denari. Vo odnos na istiot period od 2007 godina beleàt namaluvawe od 4,3% ili za 221.806.976,00 denari.

Po izvori prihodite iznesuvaat:

(vo denari)

januari-dekemvri 2007

januari-dekemvri 2008 Indeks

Iznos Struktura Iznos Struktura (3:1) 1 2 3 4 5

I. Prihodi od pridones za vrabotuvawe

1.523.589.091,50 29,61% 1.791.648.793,50 36,38% 117,6

1.Prihodi od prid.za vrab.od plati na rabotn.od pravni lica

1.398.560.655,50 27,18% 1.644.930.144,00 33,40% 117,6

2.Prihod.od prid.za vrab.od plati na rabot.vrabot.kaj lica koi vr{at sam. dejnost odn. kaj fiz. lica

22.186.790,00 0,43% 24.572.530,50 0,50% 110,8

3.Prih. od prid.za vrab.{to go uplatuvaat rab. na privrmena rabot. vo stranstvo.

2.698.165,50 2.882.460,00 106,8

4.Prihodi od pridones za vrabotuvawe za izminati godini

100.143.480,50 1,95% 119.263.659,00 2,42% 119,1

II. Drugi prihodi 12.355.336

,00 0,24% 20.035.634,00 0,41% 162,2

III.Prenesen vi{ok na prihodi 98.013.365

,00 1,90% 83.707.816,00 1,70% 85,4

IV. Prihodi od Buxetot 3.512.219.

787,00 68,25% 3.028.978.360,00 61,51% 86,21.Prihodi od Buxetot za pokrivawe na deficitot

3.245.483.053,00 63,07% 2.764.026.832,00 56,13% 85,2

2.Prihodi od Buxetot za isplata na P.N na rab. od pretp. - 25 zagubari

136.827.760,00 2,66% 124.038.135,00 2,52% 90,7

3.Prihodi od Buxetot za isplata na P.N na rab. od pretp. - 12 zagubari

87.741.284,00 1,70% 74.613.506,00 1,52% 85

4. Prihodi od Buxetot za reformi vo javna administracija

1.259.667,00 843.049,00 66,9

5 .Prihodi od Buxetot za Zakonot za pottiknuvawe na vrabotuvaweto 685.407,00 363.615,00 53,16 .Prihodi od Buxetot po Zalku~ok na vlada

7.316.731,00 0,14% 6.443.949,00 0,13% 88,1

7.Prihodi od Buxetot-Makedonski èleznici

9.253.508,00 0,18% 6.818.936,00 0,14% 73,7

8. Prihodi od Buxet -Vodostopanski pretprijatija

12.691.136,00 0,25% 10.227.921,00 0,21% 80,6

9. Prihodi od Buxetot za aktivni merki i politiki za vrasbotuvawe

10.961.241,00 0,21% 41.602.417,00 0,84% 379,5

Vkupni prihodi: 5.146.177.

579,50 100,00% 4.924.370.603,50 100,00% 95,7

85

002 - TRO[OCI

Vo periodot januari - dekemvri 2008 godina tro{ocite na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija iznesuvaat 4.790.682.194,50 denari. Vo odnos na istiot period od 2007 godina tro{ocite beleàt namaluvawe za 5,4%, ili za 271.787.569,00 denari.

Namenski tro{ocite iznesuvaat: (vo denari)

januari-dekemvri 2007

januari-dekemvri 2008 Indeks

Iznos Strukt. Iznos Strukt. (3:1)

1 2 3 4 5 I. Sredstva za obezbeduv.na pari~en nadomestok i za drugi prava za vreme na nevrabot. 4.836.141.346,50 95,53% 4.524.643.485,00 94,45% 93,6II. Stoki i drugi uslugi 69.259.775,50 1,37% 98.159.872,50 2,05% 141,7III. Osnovni plati 134.826.263,00 2,66% 146.097.396,00 3,05% 108,4IV. Nadomestoci 20.501.839,50 0,40% 17.408.737,50 0,36% 84,9V. Kapitalni tro{oci 1.740.539,00 0,03% 4.372.703,50 0,09% 251,2Vkupno tro{oci: 5.062.469.763,50 100,00% 4.790.682.194,50 100,00% 94,6

003 - FINANSISKI REZULTAT 1. Vkupni prihodi ..................................................................... 4.924.370.603,50 2. Vkupni tro{oci .................................................................... 4.790.682.194,50 3. Vi{ok na prihodi (2-1) ................................................... 133.688.409,00

Vo tekot na 2008 godina, Agencijata za vrabotuvawe ostvari vi{ok na prihodi od 133.688.409,00.

Vo tekot na 2008 godina izvr{eni se isplati za pravata na nevrabotenite za dvanaeset meseci i toa za dekemvri 2007 godina i januari - noemvri 2008 godina. 004 - IZVR[UVAWE NA BUXETOT NA AGENCIJATA ZA VRABOTUVAWE NA REPUBLIKA MAKEDONIJA 2008 GODINA

Ako se pogledaat planiranite i ostvarenite prihodi i tro{ocite za 2008 godina, }e se konstatira slednava sostojba: I. Prihodi: 2008 godina (vo denari)

PLANIRANO OSTVARENO

% na ostvaruvawe

(2:1) RAZLIKA

1. Prihodi od pridonesot za vrabotuvawe 1.650.000.000,00 1.791.648.793,50 108,58 141.648.793,50

2. Drugi prihodi 17.000.000,00 20.035.634,00 117,86 3.035.634,00Prenesen vi{ok na prihodi 83.707.816,00 83.707.816,003. Prihodi od Buxetot 3.339.383.000,00 3.028.978.360,00 90,70 -310.404.640,00 VKUPNO: 5.006.383.000,00 4.924.370.603,50 98,36 -82.012.396,50

Od tabelata se gleda deka ima ostvareno pomalku prihodi za 1,64% od planiranite vo 2008 godina odnosno pomalku za 82.012.396,50 denari.

86

II. Tro{oci: 2008 godina (vo denari)

PLANIRANO OSTVARENO

% na ostvaruvawe

(2:1) RAZLIKA A. Tro{oci za funkcijata 1. Sredstva za obezbeduvawe na pari~en nadomestok i za drugi prava za vreme na nevrabotenost 4.700.608.000,00 4.524.643.485,00 96,26 -175.964.515,00

A.Tro{oci za stru~na slu`ba 305.775.000,00 266.038.709,50 87,00 -39.736.290,501. Stoki i drugi uslugi 108.480.000,00 98.159.872,50 90,49 -10.320.127,502. Osnovni plati 157.300.000,00 146.097.396,00 92,88 -11.202.604,003. Nadomestoci 34.700.000,00 17.408.737,50 50,17 -17.291.262,504. Kupuvawe na kap. s-va 5.295.000,00 4.372.703,50 82,58 -922.296,50

VKUPNO: 5.006.383.000,00 4.790.682.194,50 95,69 -215.700.805,50

Od tabelata se gleda deka ima za 4,31% pomalku ostvareni tro{oci od planiranite vo 2008 godina odnosno pomalku za 215.700.805,50 denari.

87

Redovni aktivnosti

Vo tekot na 2008 godina, sektorot za informatika, uspe{no gi izvr{uva{e svoite redovni aktivnosti za upravuvawe i odrùvawe na informati~kiot sistem na Agencijata za vrabotuvawe, kako {to se:

• Postojan monitoring na rabotata na integriranata kompjuterska mreà;

• Sekojdnevni detekcii i otstranuvawe na problemi od mre`na, hardverska ili softverska priroda vo rabotata so komjuterskatata oprema - po telefon ili na lice mesto;

• Kompletna preinstalacija na lokalnite serveri vo Debar, Kavadarci, Ko~ani, Kriva Palanka, Kumanovo, Kru{evo, Negotino, Valandovo (poradi defekt - rasipan disk ili sistemski softver);

• Preinstalacija na operativen sistem (Windows) i aplikativni programi na okolu 30 kompjuterski stanici;

• Instalacija na aplikativni programi i podesuvawe na mre`ni parametri na okolu 200 novi kompjuterski stanici dobieni so grantot na EAR

• Dopolnuvawe, podobruvawe i izmena na aplikativnite programi za centrite za vrabotuvawe, vo soglasnost so potrebite na raboteweto nastanati kako rezultat na promenite vo zakonskata regulativa ili vo raboteweto na slu`bite na Agencijata za vrabotuvawe:

• Mese~na podgotovka na statisti~ki pregledi od oblasta na nevrabotenosta i vrabotuvaweto - na nivo na Republika Makedonija.

• Podgotovka na specijalni statisti~ki pregledi od oblasta na nevrabotenosta i vrabotuvaweto, kako odgovor na brojni barawa od razni institucii.

• Sekojdnevno simnuvawe na elektronski izvodi od veb stranicata na Ministerstvo za finansii (trezor), nivno aùrirawe vo centralnata baza na podatoci - preku koja po pat na replikacii se distribuiraat do centrite za vrabotuvawe, kako i podgotovka na fajl koj povremeno go prevzemaat kolegite od Kancelarijata za stote najgolemi pla}a~i na pridonesi.

• Na sekoi 4 meseci podgotovka i dostavuvawe na fajl do Fondot za zdrvstveno osiguruvawe zaradi pe~atewe na potvdri za platen pridones (sini kartoni).

• Mese~no obedinuvawe na podatocite od lokalnite bazi na podatoci za finansovoto knigovodstvo.

88

Aktivnosti predvideni so programata za 2008 godina

• Podgotovka na tenderska specifikacija za hardver i sistemski softver za realizacija na grantot od EAR, zaedno so ekspertski tim finansiran od EAR. Tenderot za nabavka na hardver so grantot od EAR e realiziran. Nabaven e sovremen serverski sistem smesten vo centralnata slu`ba, 31 lokalen server ( po 1 za centrite i eden za centralnata slu`ba), 322 personalni kompjuteri, 40 laserski pe~atari, 203 matri~ni pe~atari, 10 mre`ni uredi (svi~).

• Podgotovka na tenderska specifikacija za tenderirawe na nova softverska aplikacija za celokupnoto rabotewe na Agencijata za vrabotuvawe, zaedno so eksperti finansirani od EAR. Za ova be{e raspi{ana procedura za nabavka spored Zakonot za javni nabavki. Ponuduva~ot e izbran i momentalno procedurata za potpi{uvawe na dogovor so najpovolniot ponuduva~ e vo tek.

• Od 01.12.2008 godna zapo~na so rabota sistemot za elektronska prijava/odjava na vraboteni preku Internet, Sistemot e e del od Proektot e-Vlada, softverskata aplikacija e finansirana od USAID koj{to treba{e da se integrira vo ostantoto rabotewe na AVRM.

• Vospostaveno e sekojdnevno prezemawe na podatoci za delovni subjekti od Centralniot registar na Makedonija vo funkcija na sistemot za elektronska prijava/odjava na vraboteni.

• Razraboten i primenet e model na integracija na podatoci od bazite na podatoci na AVRM so bazata na podatoci od sistemot za elektronska prijava/odjava na vraboteni.

89

I) Voved Vrz osnova na Pravilnikot za organizacija i rabota na Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija formirano e Oddelenieto za vnatre{na revizija. Spored Pravilnikot za sistematizacija na rabotnite mesta na AVRM predvideni se dve rabotni mesta i toa: rakovoditel na oddelenie za vnatre{na revizija (vnatre{en revizor) i sovetnik-vnatre{en revizor. Od 15.01.2009 godina isprazneto e rabotnoto mesto sovetnik-vnatre{en revizor. II) Izvr{uvawe na revizijata Vnatre{nite revizori vr{at revizii i izgotvuvaat revizorski izve{tai, vrz osnova na godi{en plan za vnatre{na revizija i revizorska programa za sekoja poedine~na revizija, soglasno me|unarodnite standardi za profesionalno izvr{uvawe na vnatre{nata revizija izdadeni od Institutot na vnatre{ni revizori. Godi{niot plan za vnatre{na revizija za 2008 godina br. 03-2008/1 be{e usvoen od strana na direktorot na AVRM na 14.12.2007 godina i dostaven do Ministerstvo za finansii. Vo periodot januari-dekemvri 2008 godina izvr{eni se slednite revizii: 1) Revizija na barawe za isplata na sredstva za lica vraboteni po osnov na pottiknuvawe na vrabotuvaweto od rabotodavecot DOOEL “For Lejdi” od Skopje. Revizijata be{e vonredna po barawe na Rakovoditelot od Sektorot za finansiski i smetkovodstveni raboti. Revizijata e izvr{ena od strana na Meri Trajkovska-rakovoditel na oddelenie za vnatre{na revizija i Tomislav Smilevski sovetnik-vnatre{en revizor vo periodot od 21.01.2008 do 04.02.2008 godina. Izgotven e kone~en izve{taj so akcionen plan.

2) Revizija na regularnost za dodeluvawe na sredstva od Posebniot fond za 2007 godina vo centralnata slu`ba na AVRM. Revizijata e izvr{ena od strana na Meri Trajkovska-rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija i Tomislav Smilevski sovetnik-vnatre{en revizor vo periodot od 08.01.2008 do 20.01.2008 godina i od 05.02.2008 do 23.02.2008 godina Izgotven e kone~en izve{taj so akcionen plan.

3) Revizija na regularnost na procesot za podgotovka za vrabotuvawe (obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija) za 2007 godina

90

Revizijata e izvr{ena od strana na Meri Trajkovska-rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija i Tomislav Smilevski sovetnik vnatre{en revizor vo periodot od 05.03.2008 do 31.03.2008 godina. Izgotven e kone~en izve{taj i akcionen plan. 4) Revizija na regularnost za proces na prijavuvawe i odjavuvawe na raboten odnos vo centrite za vrabotuvawe za period od 01.01.2008 do 15.05.2008 godina Revizijata be{e vonredna po barawe na Vladata na Republika Makedonija. Revizijata e izvr{ena od strana na Meri Trajkovska-rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija i Tomislav Smilevski sovetnik-vnatre{en revizor vo periodot od 15.04.2008 do 20.05.2008 godina. Izgotven e kone~en izve{taj so akcionen plan.

5) Revizija na regularnost na doneseni re{enija za ostvaruvawe na pravo na pari~en nadomestok za period od 08.05.2007 do 31.12.2007 godina, vo centrite za vrabotuvawe Bitola, Skopje, Berovo, Del~evo,Valandovo, Strumica, Veles, Vinica, Gevgelija, Negotino, Tetovo, Demir Hisar, Ki~evo, Kratovo, Probi{tip, Sveti Nikole, Kru{evo, Prilep, Radovi{, Resen, Struga i [tip. Revizijata be{e vonredna po barawe na Direktorot na AVRM. Revizijata e izvr{ena od strana na Elisej Cicimov-rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija i Tomislav Smilevski sovetnik-vnatre{en revizor vo periodot od 03.06.2008 do 22.08.2008 godina. Do 30.08.2008 godina vo procesot na revizijata u~estvuva{e i Meri Trajkovska-prethoden rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija. Izgotven e kone~en izve{taj so akcionen plan.

6) Revizija na regularnost na doneseni re{enija za ostvaruvawe na pravo na pari~en nadomestok za period od 08.05.2007 do 31.12.2007 godina, vo centarot za vrabotuvawe Gostivar

Revizijata e izvr{ena od strana na Elisej Cicimov -rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija i Tomislav Smilevski sovetnik-vnatre{en revizor vo periodot od 03.06.2008 do 30.10.2008 godina. Izgotven e kone~en izve{taj.

7) Revizija na regularnost na doneseni re{enija za ostvaruvawe na pravo na pari~en nadomestok za period od 08.05.2007 do 31.12.2007 godina, vo centarot za vrabotuvawe Gostivar. Revizijata e izvr{ena od strana na Elisej Cicimov -rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija i Tomislav Smilevski sovetnik-vnatre{en revizor vo periodot od 03.06.2008 do 30.10.2008 godina. Izgotven e kone~en izve{taj so akcionen plan.

91

8) Revizija na regularnost na doneseni re{enija za ostvaruvawe na pravo na pari~en nadomestok za period od 08.05.2007 do 31.12.2007 godina, vo centarot za vrabotuvawe Ko~ani. Revizijata e izvr{ena od strana na Elisej Cicimov -rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija vo periodot od 03.06.2008 do 22.10.2008 godina. Izgotven e kone~en izve{taj so akcionen plan.

9) Revizija na regularnost na doneseni re{enija za ostvaruvawe na pravo na pari~en nadomestok za period od 08.05.2007 do 31.12.2007 godina, vo centarot za vrabotuvawe Kriva Palanka. Revizijata e izvr{ena od strana na Elisej Cicimov-rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija i Tomislav Smilevski sovetnik-vnatre{en revizor vo periodot od 03.06.2008 do 30.10.2008 godina. Izgotven e kone~en izve{taj so akcionen plan.

10) Revizija na regularnost na doneseni re{enija za ostvaruvawe na pravo na pari~en nadomestok za period od 08.05.2007 do 31.12.2007 godina, vo centarot za vrabotuvawe Kumanovo. Revizijata e izvr{ena od strana na Elisej Cicimov-rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija i Tomislav Smilevski sovetnik-vnatre{en revizor vo periodot od 03.06.2008 do 30.10.2008 godina. Izgotven e kone~en izve{taj so akcionen plan.

11) Revizija na regularnost na doneseni re{enija za ostvaruvawe na pravo na pari~en nadomestok za period od 08.05.2007 do 31.12.2007 godina, vo centarot za vrabotuvawe Makedonski Brod. Revizijata e izvr{ena od strana na Elisej Cicimov-rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija i Tomislav Smilevski sovetnik-vnatre{en revizor vo periodot od 03.06.2008 do 05.11.2008 godina. Izgotven e kone~en izve{taj so akcionen plan.

12) Revizija na regularnost na doneseni re{enija za ostvaruvawe na pravo na pari~en nadomestok za period od 08.05.2007 do 31.12.2007 godina, vo centarot za vrabotuvawe Ohrid. Revizijata e izvr{ena od strana na Elisej Cicimov-rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija i Tomislav Smilevski sovetnik-vnatre{en revizor vo periodot od 03.06.2008 do 05.11.2008 godina. Izgotven e kone~en izve{taj so akcionen plan.

13) Pilot revizija na sistemot za vnatre{na kontrola vo procesot na proektirawe na Programata za finansiska poddr{ka za zemjodelstvoto za 2008 godina vo Ministerstvoto za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo.

92

Pilot revizijata e izvr{ena vo ramkite na tvining proektot za Zajaknuvawe na sistemot za javna vnatre{na finansiska kontrola” a

Pilot revizijata e izvr{ena od strana na Maja Brajovi}, lider na timot-IPA, Vladimir Ivanovski, koordinator na timot-MZ[V, Nikol~e Spirovski, ~len-Fond za PIO, Amet Dauti, ~len-Fond za PIO, Nata{a Nineska, ~len-Agencija za razuznavawe, Tomislav Smilevski, ~len-c i Svetislav Simovski, sekretar-Ministerstvo za finansii vo periodot od 02.09.2008 do 31.11.2008 godina. Izgotven e prethoden izve{taj.

14) Pilot revizija na prisilna naplata na dopolnitelno presmetan carinski dolg vo period od 01.01.2008 do 31.08.2008 godina vo Carinskata uprava na Republika Makedonija

Pilot revizijata e izvr{ena vo ramkite na tvining proektot za "Zajaknuvawe na sistemot za javna vnatre{na finansiska kontrola"

vo periodot od 01.09.2008 do 31.11.2008 godina. Pilot revizijata e izvr{ena od strana na Tomislav Smilevski- Agencija za vrabotuvawe na RM- lider na tim, Vera Xugumanova, Carinska uprava na RM-koordinator na tim, Nikol~e Spirovski-~len na tim-Fond za PIO, Slobodan Dimitrovski-~len na tim-IPA i Dragan Panevski-~len na tim-Ministerstvo za kultura, vo periodot od 01.09.2008 do 30.11.2008 godina. Izgotven e kone~en izve{taj

Oddelenieto za vnatre{na revizija go sledi izvr{uvaweto na dadenite preporaki. III) Izgotvuvawe na plan za rabota na vnatre{na revizija za 2009 godina Vo tekot na mesec dekemvri 2008 godina soglasno Zakonot za vnatre{na revizija vo javniot sektor izgotven e Plan za rabota na vnatre{nata revizija za 2009 godina, odobren od Direktorot na Agencijata za vrabotuvawe i dostaven do Ministerstvo za finansii. Planot e izgotven vrz osnova na izvr{ena analiza na raboteweto so ocenka na rizicite. IV) Obuki za vnatre{na revizija 1. Ministerstvoto za finansii-Sektor za javna vnatre{na finansiska kontrola zaedno so Ministerstvoto za finansii na Kralstvoto Holandija, vo ramkite na Tvining Proektot za zajaknuvawe na sistemot za javna vnatre{na finansiska kontrola organiziraa specijalizirana obuka za vnatre{na revizija, na koja prisustvuva{e Elisej Cicimov-rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija vo periodot od

15.09 - 19.09.2008 godina (pet rabotni denovi)

93

2. Ministerstvo za finansii -Sektor za javna vnatre{na finansiska kontrola, rabotna sredba so rakovoditelite na edinicite za vnatre{na revizija na centralno nivo na tema: "Revizija na proektite finansirani od IPA fondovite", na koja prisustvuva{e Elisej Cicimov-rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija na den 30.10.2008 godina (eden den)

3. Ministerstvo za trud i socijalna politika, seminar za obuka na noviot model na uslugi na AVRM, na tema: "Tehni~ka pomo{ za poddr{ka na politikata za vrabotuvawe (faza III)" i "Obuka za menaxeri za noviot model na uslugi na AVRM", na koj prisustvuva{e Elisej Cicimov-rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija vo periodot od 20.11 - 21.11.2008 godina (dva rabotni dena).

4. Rabotilnica za osnovni informacii za finansirawe i kontrola na proekti za razvoj na ~ove~ki resursi finansirani od EU, na koja prisustvuva{e Elisej Cicimov-rakovoditel na oddelenieto za vnatre{na revizija na den 14.01.2009 godina (eden den).

94

Documents

ORGANIZACIJA, UPRAVUVAWE I RAKOVODEWE SO AGENCIJATAav.gov.mk/content/pdf/2008.pdf · Upravuvawe Soglasno Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost, so Agencijata