Original Article ผลของสารกระตุ้น ...web1.dent.cmu.ac.th/cmdj/fulltext/fulltext_2560_38_1_428.pdfชม. ท นตสาร ป ท 38 ฉบ บท 1

ผลของสารกระตนปฏกรยาทปราศจากแสงในเรซนซเมนตตอความแขงแรงยดเฉอนของสารยดตดระบบเซลฟเอตชEffect of Dark Cure Activators in Resin Cementson Shear Bond Strength of Self-etch Adhesives

ศวพร ศภประภาวณชย1, ภาวศทธ แกนจนทร2, วรนช ทองงาม2

1คลนกเอกชน กรงเทพมหานคร2ภาควชาทนตกรรมบรณะและปรทนตวทยา คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

Siwaphon Suphapraphawanit1, Pavisuth Kanjantra2, Weeranuch Thong-ngarm2

1Private Practice, Bangkok2Department of Restorative Dentistry and Periodontology, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University

ชม. ทนตสาร 2560; 38(1) : 49-62CM Dent J 2017; 38(1) : 49-62

บทคดยอ วตถประสงค: เพอศกษาถงประสทธภาพของสาร

กระตนปฏกรยาทปราศจากแสงในเรซนซเมนตตอคาความ

แขงแรงยดเฉอนของเรซนซเมนตทใชรวมกบสารยดตด

ระบบเซลฟเอตชกบเนอฟน เมอใชรวมกบวสดบรณะททบ

แสงหรอแสงผานไดบางสวน

วธการวจย: น�าฟนกรามแทซทสามของมนษยตดผว

ฟนใหเนอฟนเผยผงเปนระนาบ สมแบงชนทดสอบเปน 9

กลม กลมท 1, 2 และ 3 ใชรไลยเอกซอลตเมตเรซนซเมนต

รวมกบซงเกลบอนดยนเวอรแซลแอดฮซฟ (RXU+SBU) กลมท 4, 5 และ 6 ใชเนกซสทรเรซนซเมนตรวมกบออฟ

ตบอนดเอกซทอาร (NX3+XTR) กลมท 7, 8 และ 9

Abstract Objective: To evaluate the effect of dark cure activators on shear bond strength of resin cements with self-etch-adhesive-luted, opaque and translu-cent, restorations on dentin. Methods: Human third molars were ground flat to expose dentin and randomly divided into 9 groups. For groups 1, 2 and 3, RelyX™ Ultimate resin cement and Single Bond Universal adhe-sive (RXU+SBU) was used to bond the specimens with resin composite rods. Group 4, 5 and 6, used Nexus®3 resin cement and Optibond™ XTR (NX-

Corresponding Author:

ภาวศทธ แกนจนทรผชวยศาสตราจารย ภาควชาทนตกรรมบรณะและปรทนตวทยาคณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

Pavisuth KanjantraAssistant Professor, Department of Restorative Dentistry and Periodontology, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University E-mail: [email protected]

บทวทยาการOriginal Article

ชม. ทนตสาร ปท 38 ฉบบท 1 ม.ค.-เม.ย. 2560 CM Dent J Vol. 38 No. 1 January-April 201750

ใชเนกซสทรเรซนซเมนตรวมกบออฟตบอนด ออลอนวน

(NX3+AIO) โดยกลมท 1, 4 และ 7 ยดแทงเรซนคอม

โพสตโปรงแสงดวยเรซนซเมนตแตละชนดบนเนอฟน ฉาย

แสง 5 ดาน ดานละ 20 วนาท กลมท 2, 5 และ 8 ยดแทง

เรซนคอมโพสตทบแสงดวยเรซนซเมนต ฉายแสงดานบน

แทงเรซนคอมโพสตทบแสง 20 วนาท ทงไว ในกลองทบ

แสงนาน 6 นาท สวนกลมท 3, 6 และ 9 ยดแทงเรซนคอม

โพสตทบแสงดวยเรซนซเมนต ไมฉายแสงแตทงไวในกลอง

ทบแสงนาน 6 นาท น�าชนงานทงหมดแชในน�ากลนอณหภม

37 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง จากนนน�าชนทดสอบ

กลมละ 15 ชนทดสอบไปหาคาความแขงแรงยดเฉอน

ผลการศกษา: คาเฉลยความแขงแรงยดเฉอนในกลม

ทท�าการยดตดดวยเรซนซเมนต และไดรบการฉายแสงทง

5 ดานมคาสงกวากลมทไดรบการฉายแสงบางสวนอยางม

นยส�าคญ คาเฉลยความแขงแรงยดเฉอนของกลมทไมได

รบการฉายแสงมคาต�าสด (p<0.05) โดยกลมทไดรบการ

ฉายแสง กลม RXU+SBU มคาเฉลยความแขงแรงยด

เฉอนมากกวากลม NX3+XTR และกลม NX3+AIO

แตกลมทไมไดรบการฉายแสงไมมความแตกตางระหวาง

คาเฉลยความแขงแรงยดเฉอนในเรซนซเมนตทง 3 กลม

สรปผลการศกษา: คาเฉลยความแขงแรงยดเฉอนท

ไดจากการใชสารยดตดรวมกบเรซนซเมนต หากไมมการ

ฉายแสงเพอเรมตนปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนมคาต�ามาก

สารกระตนปฏกรยาทปราศจากแสงในเรซนซเมนตอาจไม

สามารถท�าใหสารยดตดเกดพอลเมอรไรเซชนทสมบรณได

ค�าส�าคญ: สารกระตนปฏกรยาทปราศจากแสง เรซนซเมนต

สารยดตดระบบเซลฟเอตช ความแขงแรงยดเฉอน

3+XTR). Group 7, 8 and 9 used Nexus®3 resin cement and Optibond™ All-In-One (NX3+AIO). In groups 1, 4 and 7, translucent shade resin com-posite rods were bonded to the dentin and then light cured for 20 seconds from 5 directions. In group 2, 5, and 8, opaque resin composite rods were light cured from the top for 20 seconds and then kept in a dark box for 6 minutes, while in group 3, 6 and 9, the specimens were not light cured but kept in a dark box for 6 minutes after bonding with opaque resin composite rods. All specimens were then stored in 37°C distilled water for 24 hours and fifteen from each group were tested for shear bond strength. Results: Regarding curing mode, the groups with light curing from 5 directions showed sig-nificantly higher mean shear bond strengths than the groups with partial light curing. The groups without light curing showed the lowest mean shear bond strengths (p<0.05). In the groups with light curing, RXU+SBU showed significantly higher mean shear bond strengths than NX3+XTR and NX3+AIO (p<0.05). In the groups without light curing, there was no significant difference. Conclusions: Without light curing, the means of shear bond strength of resin cements used with self-etch adhesives were very low. The dark cure activators in the resin cements might not allow complete polymerization of the adhesives.

Keywords: dark cure activator, resin cement, self-etch adhesive, shear bond strength


บทน�า ในปจจบนเรซนซเมนต (resin cement) ถกน�ามาใช

อยางแพรหลาย เนองจากมคณสมบตทางกายภาพ (physi-cal properties) ทด เชน มความแขงแรงสง มการละลาย

ตว (solubility) ต�า สามารถยดตดกบฟนและวสดบรณะได

ด เรซนซเมนตทใช ในปจจบนเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชน

(polymerization) หลายรปแบบไดแก การเกดปฏกรยา

พอลเมอรไรเซชนจากการกระตนดวยแสง (light cured polymerization) การเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนจาก

ปฏกรยาเคม (chemical cured polymerization) และการ

เกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนจากปฏกรยาบมตวสองแบบ

(dual cured polymerization)(1,2) โดยการเกดปฏกรยา

พอลเมอรไรเซชนอยางสมบรณสงผลตอการยดตด ความ

แขงแรงของเรซนซเมนตทด และประสบความส�าเรจเมอน�า

ไปใชงานทางคลนก(3,4) เรซนซเมนตทเกดปฏกรยาพอล-

เมอรไรเซชนจากปฏกรยาบมตวสองแบบถกน�ามาใชอยาง

กวางขวาง เนองจากมขอดคอมระยะเวลาการท�างานสนลง

จากการเรมตนเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนดวยแสง สวนใน

บรเวณทการฉายแสงเขาไมถงสามารถเกดพอลเมอรไรเซชน

จากปฏกรยาเคมรวมดวย จงเหมาะน�ามาใชในการยดชนงาน

บรณะทมความทบแสง(2,4)

เรซนซเมนตทใชงานรวมกบระบบสารยดตด (adhesive system) สามารถแบงไดเปนเรซนซเมนตทใชรวมกบสารยด

ตดระบบโททอลเอตช (total-etch) และระบบเซลฟเอตช

(self-etch)(2,5,6) การใชสารยดตดระบบเซลฟเอตชในการ

ยดชนงานบรณะโดยออม (indirect restoration) นนมการ

ยดตดกบเนอฟน (dentin) ซงเปนโครงสรางฟนทเหลอสวน

มากไดด ไมมการก�าจดชนเสมยร (smear layer) หรอก�าจด

ชนเสมยรออกบางสวน จงลดภาวะอาการเสยวฟนหลงการ

บรณะ(7) ทงยงมขนตอนการท�างานไมซบซอนเหมอนระบบ

โททอลเอตชจงเปนทนยมใชในทางคลนก

การใชสารยดตด (bonding agent) ใหเกดความ

แขงแรงและเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนอยางสมบรณ

ควรมการฉายแสง แตในการยดชนงานบรณะโดยออมไม

แนะน�าใหฉายแสงชนของสารยดตดกอนการยดดวยเรซน

ซเมนต เนองจากชนสารยดตดทไดรบการฉายแสงกอนจะ

มความหนาของชนนเกดขนสงผลตอความแนบสนทของชน

งาน(8,9)

รไลยเอกซอลตเมตเรซนซเมนต (RelyX™ Ultimate, 3M ESPE, Germany) เปนเรซนซเมนตชนดใหม ซงทาง

บรษทแนะน�าให ใชรวมกบซงเกลบอนดยนเวอรแซลแอด-

ฮซฟ (Single Bond Universal Adhesive, 3M ESPE, Germany) ซงเปนสารยดตดระบบเซลฟเอตชขนตอนเดยว

(1-step self-etch adhesive system) โดยปกตซงเกลบอนด

ยนเวอรแซลแอดฮซฟนนเปนสารยดตดทมการเกดปฏกรยา

พอลเมอรไรเซชนจากการกระตนดวยแสง บรษทผผลตให

ขอมลวาในรไลยเอกซอลตเมตเรซนซเมนตไดมการเตมสาร

กระตนปฏกรยาทปราศจากแสง (dark cure activator) เมอน�ามาใชกบซงเกลบอนดยนเวอรแซลแอดฮซฟสามารถ

ท�าใหซงเกลบอนดยนเวอรแซลแอดฮซฟเกดปฏกรยาพอล-

เมอรไรเซชนจากปฏกรยาเคมไดโดยไมตองฉายแสงกอน ซง

มลกษณะการใชงานเชนเดยวกบเรซนซเมนตทผลตออกมา

กอนหนาคอ เนกซสทรเรซนซเมนต (Nexus® 3, Kerr Corporation, USA) ทใชรวมกบ ออฟตบอนดเอกซทอาร

(Optibond™ XTR, Kerr Corporation, USA) ซงเปน

สารยดตดระบบเซลฟเอตชสองขนตอน (2-step self-etch adhesive system) และออฟตบอนดออลอนวน (Opti- bond™ All-In-One, Kerr Corporation, USA) ซงเปน

สารยดตดระบบเซลฟเอตชขนตอนเดยว จากค�าแนะน�าของ

บรษทผผลตสามารถใชสารยดตดนรวมกบเรซนซเมนตดง

กลาวไดโดยไมตองฉายแสงชนสารยดตดกอนเชนกน

การศกษาเกยวกบเรซนซเมนตตวใหมยงมนอย ดงนน

ผวจยจงตองการศกษาเปรยบเทยบประสทธภาพของสาร

กระตนปฏกรยาทปราศจากแสงในเรซนซเมนตทงสองชนดน

ตอคาความแขงแรงยดเฉอน (shear bond strength) ของ

เรซนซเมนตทใชรวมกบสารยดตดระบบเซลฟเอตชกบเนอฟน

เมอใชรวมกบวสดบรณะททบแสงหรอแสงผานไดบางสวน ซง

จะเปนขอมลใชประกอบการพจารณาการใชเรซนซเมนตเพอ

ยดชนงานบรณะโดยออมไดอยางเหมาะสม

วสดอปกรณและวธการ ฟนกรามแทซทสามของมนษย จ�านวน 77 ซ เกบใน

สารละลายไทมอลความเขมขนรอยละ 0.1 (0.1% thymal solution) ตดแบงครงตามแนวใกลกลางไกลกลาง (mesio- distal) ตดผวเคลอบฟนบรเวณกงกลางดานใกลแกมและ

ใกลลน (mid-buccal and mid-lingual surface) ใหได


เนอฟนเผยผงเปนระนาบ ขนาดพนทประมาณ 4x4 ตาราง

มลลเมตร ยดฟนดวยเรซนอะครลก ชนดบมตวเอง (self-cured acrylic resin) ในแบบหลอโลหะทรงกลมเสนผาน

ศนยกลาง 20 มลลเมตร สง 10 มลลเมตร ไดชนงานน�า

มาทดลอง 153 ชน ขดผวเนอฟนโดยใชเครองขดกระดาษ

ทราย (Grinding/Polishing Machine, MEGA Advance Co.,Ltd., China) ถงความละเอยด 600 กรต (grits) เพอ

ใหพนผวเนอฟนอยระนาบเดยวกบผวเรซนอะครลกและเกด

ลกษณะของชนเสมยรมาตรฐาน (standardized smear layer) เตรยมชนงานเรซนคอมโพสต (resin composite) ฟลเทกซแซดสามหาศนยเอกซท (Filtex Z350XT, 3M ESPE, USA) สซท (CT, translucent) ซงมความโปรงแสง

(translucent) ดวยแบบหลอแยกสวน (split mold) เปนทรง

กระบอกเสนผานศนยกลาง 3 มลลเมตร สง 2 มลลเมตร อด

เปนชนเดยว ฉายแสง 40 วนาท

เจาะรกระดาษกาวทบแสงขนาดเสนผานศนยกลาง 3

มลลเมตร ตดบนเนอฟนเพอก�าหนดพนทยดเกาะของแทง

เรซนคอมโพสตดวยเรซนซเมนต แบงกลมทดลองโดยวธการ

สมเปน 9 กลม กลมละ 17 ตวอยาง กลมท 1, 2 และ 3 ใช

รไลยเอกซอลตเมตเรซนซเมนตรวมกบซงเกลบอนดยนเวอร

แซลแอดฮซฟ (RXU+SBU) กลมท 4, 5 และ 6 ใชเนกซสทร

เรซนซเมนตรวมกบออฟตบอนดเอกซทอาร (NX3+XTR) กลมท 7, 8 และ 9 ใชเนกซสทรเรซนซเมนตรวมกบออฟต

บอนดออลอนวน (NX3+AIO) รายละเอยดสวนประกอบ

และสารยดตดทใชรวมกบเรซนแตละชนดแสดงในตารางท 1

ผสมเรซนซเมนตแตละกลมตามค�าแนะน�าของบรษทผ

ผลต ดงตารางท 1 ยดแทงเรซนคอมโพสตโปรงแสงบนเนอ

ฟน และวางทบดวยตมน�าหนก 500 กรม ในกลมท 1, 4 และ

7 ฉายแสงดานขาง 4 ดาน และผานดานบนของแทงเรซนคอม-

โพสต ดานละ 20 วนาท รวมเวลาฉายแสงทงหมด 100 วนาท

เปนกลมทเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนจากการกระตนดวย

แสง (light cure mode, LC) ไดชนทดสอบดงรปท 1 ใน

กลมทเหลอ น�าแทงเรซนคอมโพสตปดผวดานบนและดานขาง

ทงหมดดวยแผนกาวทบแสงกอนน�ามายดดวยเรซนซเมนต

แตละชนด โดยทกลมท 2, 5 และ 8 ฉายแสงจากดานบนของ

แทงเรซนคอมโพสตททบแสง เปนเวลา 20 วนาท เพอใหเรซน

ซเมนตสมผสกบแสงเฉพาะบรเวณขอบแทงเรซนคอมโพสตดง

รปท 2 แลวทงไว ในกลองทบแสงนาน 6 นาท เปนกลมทเกด

ปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนจากปฏกรยาบมตวสองแบบ (dual cure mode, DC) กลมท 3, 6 และ 9 ทงไว ในกลองทบแสง

นาน 6 นาท โดยไมมการฉายแสง เปนกลมทเกดปฏกรยา

พอลเมอรไรเซชนจากปฏกรยาเคม (chemical cure mode, CC) ไดชนทดสอบดงรปท 3 แชชนทดสอบทงหมดในน�ากลน

อณหภม 37 องศาเซลเซยส เปนเวลา 24 ชวโมง ดงสรปตาม

แผนผงในรปท 4

น�าชนทดสอบกลมละ 15 ตวอยางมาทดสอบคาความ

แขงแรงยดเฉอน โดยใชเครองทดสอบสากลชนดอนสตรอน

(Universal Testing Machine, Instron® 5566, Instron Limited, Thailand) ดวยอตราเรวหวกด 0.5 มลลเมตร

ตอนาท และสองดลกษณะพนผวของการแตกหกโดยใช

กลองจลทรรศนชนดหวกลบ (inverted phase contrast microscope, model, CK 40 culture microscope, Olympus, Japan) ทก�าลงขยาย 40 เทา เพอจ�าแนกลกษณะ

ความลมเหลวของชนทดสอบ (failure mode) โดยแบงได

เปน 5 รปแบบไดแก ความลมเหลวในชนเนอฟน (cohe-sive failure within dentin) ความลมเหลวระหวางพน

ผวเรซนซเมนตกบชนเนอฟน (adhesive failure at the cement-dentin interface) ความลมเหลวในชนเรซนซเมนต

(cohesive failure within cement layer) ความลมเหลว

ในชนเรซนคอมโพสต (cohesive failure within resin composite) และความลมเหลวแบบผสม (mixed failure at cement-dentin interface and within cement) น�าชน

ทดสอบกลมละ 2 ตวอยางหลงการยดตดดวยเรซนซเมนต

มาตดผากลาง (cross sectioned) เพอสองดพนผวการยด

ตดระหวางเรซนซเมนตและเนอฟนดวยกลองจลทรรศนอเลค

ตรอนแบบสองกราด (scanning electron microscope, JEOL JSM-5910LV SEM, Japan) ทก�าลงขยาย 1000

เทา

น�าคาความแขงแรงยดเฉอนทไดมาวเคราะหขอมลทาง

สถตดวยโปรแกรม SPSS V17.0 (SPSS Inc., Illinois, USA) วเคราะหความแปรปรวนแบบสองทาง (Two-way ANOVA) ทระดบความเชอมนรอยละ 95 (p<0.05) และ

เปรยบเทยบความแขงแรงยดเฉอนระหวาง 9 กลมการ

ทดลองดวยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) ทระดบความเชอมนรอยละ 95 และใชสถต


ตารางท 1 ชอทางการคา บรษทผผลต สวนประกอบ และวธการใชงานของเรซนซเมนตและสารยดตด

Table 1 Trade names, manufacturers, compositions and application techniques of resin cements and adhesive agents

Product names and manufacturers

Compositions Application technique* Batch number

Single Bond Universal (3M ESPE, Germany)

Methacryloyloxydecyl dihydrogen phosphate, phosphate monomer#, dimethacrylate resins, hydroxyethyl methacrylate-modified polyalkenoic acid copolymer, filler, ethanol, water, initiators, silane

Apply the adhesive to the tooth structure and rub it in for 20 s. direct a gentle stream of air over the liquid for 5 s.

545693

RelyX™ Ultimate Clicker™ (3M ESPE, Germany)

Base paste: methacrylate mono-mers, radiopaque silanated fillers, initiator, stabilizer, rheological additivesCatalyst paste: methacrylate mono-mers, radiopaque alkaline (basic) fillers, initiator, stabilizer, pigments, rheological additives, flurescence dye, dark cure activator for Scotch-bond Universal

Mix base and catalyst paste into a homogenous paste for 10 s. using a spatula.

538523

Optibond™ XTR (Kerr Corp., USA)

Primer: GPDM# (Glycerol phos-phate dimethacrylate), hydrophilic mono- and di-functional methacrylate, water, acetone, ethanol, CQAdhesive: hydrophobic, structural and cross-linking monomers, etha-nol, CQ, barium glass filler, nano-silica filler

-apply primer to dentin surface, scrub with a brushing motion for 20 s., air thin for 5 s. with medium air pressure- shake adhesive bottle, apply adhesive to dentin surface with light brushing motion for 15 s., air thin for 5 s.

5303787

5303789

Optibond™ All-In-One (Kerr Corp., USA)

Mono- and di-functional methacry-late esters, GPDM#, water, acetone, ethanol, filler

- apply the adhesive to the tooth structure and scrub with a brushing motion for 20 s.- apply a second application, thoroughly dry the adhesive gentle air first and then medium air for at least 5 s.

5337197

Nexus® 3 (Kerr Corp., USA)

Base: methacrylate ester monomers, HEMA, 2-PTU (pyridylthiourea)Catalyst: methacrylate ester mono-mers, HEMA, CHPO (cumene hydroperoxide), TiO2 pigments

- using auto mixed cement tip 33644

*According to the manufacturer’s instructions.


รปท 3 แสดงตวอยางชนทดสอบทเตรยมเสรจสมบรณ ของ

กลม 3, 6 และ 9 โดยไมมการฉายแสง

Figure 3 A sample specimen of groups 3, 6 and 9 was prepared completely without light curing mode

Resin composite rod covered with metal adhesive tape

Metal adhesive tape Ø 3 mm

เปรยบเทยบเชงซอนชนดดนเนต (Dunnett’s multiple comparison)

ผลการศกษา ผลทดสอบคาความแขงแรงยดเฉอน

คาเฉลยความแขงแรงยดเฉอน (mean shear bond strength) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (standard deviation) ของทง 9 กลมการทดลองแสดงในตารางท 2 เมอวเคราะห

ความแปรปรวนแบบสองทาง พบวาความแตกตางของชนด

เรซนซเมนตกบสารยดตดทใช และรปแบบการเกดปฏกรยา

พอลเมอรไรเซชนทแตกตางกนสงผลใหคาเฉลยความแขงแรง

ยดเฉอนแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตเมอเปรยบเทยบ

ระหวางกลมทมการเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนทแตกตาง

กน พบวากลมทฉายแสงผานแทงเรซนคอมโพสตโปรงแสง

เปนเวลารวม 100 วนาท มคาเฉลยความแขงแรงยดเฉอนสง

กวากลมทฉายแสงผานแทงเรซนคอมโพสตทบแสงเปนเวลา

20 วนาท และกลมทไมไดฉายแสงอยางมนยส�าคญทางสถต

โดยทกลมไมฉายแสงมคาเฉลยความแขงแรงยดเฉอนต�ากวา

อก 2 กลมมาก

หากเปรยบเทยบระหวางคาเฉลยความแขงแรงยดเฉอน

ของแตละกลมทดลองพบวา กลม RXU+SBU และฉายแสง

ผานแทงเรซนคอมโพสตโปรงแสงเปนเวลารวม 100 วนาท ให

คาเฉลยความแขงแรงยดเฉอนสงทสด (25.80 ±2.74 MPa) ตางจากกลม NX3+XTR และฉายแสงผานแทงเรซนคอมโพ

สตโปรงแสงเปนเวลารวม 100 วนาท (20.53 ±3.57 MPa) ซงในกลมนคาเฉลยความแขงแรงยดเฉอนทไดไมแตกตางจาก

กลม NX3+AIO และฉายแสงผานแทงคอมโพสตโปรงแสง

เปนเวลา 100 นาท (18.78±3.33 MPa) ในกรณทฉายแสงผานแทงเรซนคอมโพสตทบแสงเปน

เวลา 20 วนาท กลม RXU+SBU ใหคาเฉลยความแขงแรง

ยดเฉอน (17.08±3.47 MPa) มากกวากลม NX3+XTR (12.54±3.50 MPa) และกลม NX3+AIO (11.16±2.49

MPa) แตในสองกลมหลงคาเฉลยความแขงแรงยดเฉอนไม

แตกตางกน

สวนในกรณทไมฉายแสงทกกลมเรซนซเมนตใหคาเฉลย

ความแขงแรงยดเฉอนต�าทสด (2.98±1.31, 2.26±1.17,

2.61±1.11 Mpa ตามล�าดบชนดของเรซนซเมนต) ชนด

ของเรซนซเมนตทใชไมท�าใหคาเฉลยความแขงแรงยดเฉอน

แตกตางกนทางสถต

รปท 1 แสดงตวอยางชนทดสอบทเตรยมเสรจสมบรณ ของ

กลม 1, 4 และ 7

Figure 1 A sample specimen of group 1, 4, and 7

Self cured acrylic resin

Resin composite rod 3x2 mm2


Tooth specimen 4x4 mm2

Metal ring 20x10 mm2

รปท 2 แสดงการฉายแสงจากดานบนของแทงเรซนคอม

โพสตทปดผวดานบนและดานขางทงหมดดวยแผน

กาวทบแสงในกลม 2, 5 และ 8

Figure 2 Show light curing from the top of resin composite rod coved with metal adhesive tape on the top and surrounding wall in group 2, 5 and 8

Resin composite rod covered with metal adhesive tape



153 specimens

RXU+SBU NX3+XTR

Load weight 500 g

All specimens were stored in 37°C distilled water for 24 hrs (n=17 in eachgroup)

15 specimens of each group for shear bond strength testing,the other 2 specimens for SEM

NX3+AIO

• Apply adhesive agent of dentin surface according to manufacturer’s instruction.• Apply resin cement on resin composite rod.• Place resin composite rod on prepared dentine surface.

Group 1Light cured

5 sides,20s each

side

Group 2Light cured20s from the

top of composite rod, kept in opaque box for 6 min

Group 3Self curedby keepingin opaquebox for6 min

Group 4Light cured

5 sides,20s each

side

Group 5Light cured

20s from the top ofcompositerod, kept inopaque boxfor 6 min


Group 7Light cured

5 sides,20s each

side

Group 8Light cured

20s from the top of composite rod, kept in opaque box for 6 min


รปท 4 แผนผงวธการเตรยมชนทดลองแตละกลม

Figure 4 Diagram of manipulation methods of each experimental group

ตารางท 2 แสดงคาเฉลยก�าลงแรงยดเฉอนและสวนเบยงเบนมาตรฐานของแตละกลมการทดลอง

Table 2 Mean and standard deviation of shear bond strength from each experimental group.Resin cement+Adhesive Mean shear bond strength (MPa)

Polymerization reactionLight cure mode (LC) Dual cure mode (DC) Chemical cure mode (CC)

RXU+SBU 25.80±2.74a 17.08 ±3.47b 2.98±1.31d

NX3+XTR 20.53±3.57b 12.54±3.50c 2.26±1.17d NX3+AIO 18.78±3.33b 11.16±2.49c 2.61±1.11d

Significant difference is represented by different letters. (p<0.05)


ลกษณะความลมเหลว

พบลกษณะความลมเหลวของชนทดสอบ 3 รปแบบไดแก

ความลมเหลวของการยดตดระหวางพนผวเรซนซเมนตกบเนอ

ฟน ความลมเหลวในชนเรซนซเมนต และความลมเหลวแบบ

ผสม โดยรอยละของความลมเหลวของการยดตดระหวาง

เรซนซเมนตกบเนอฟนไดผลดงแสดงในรปท 5

รปท 5 แผนภาพแสดงความลมเหลวทเกดขนในแตละ

กลมการทดลอง

Figure 5 Diagram shows the modes of failure of each experimental group. (Ad-D/RC: adhesive failure between dentine and resin cement, Mixed: Mixed failure, Co-RC: cohesive failure in resin cement)

ผลการสองกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราด

ภาพจากกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราดแสดง

พนผวการยดตดแบบตดขวางของเนอฟนกบเรซนซเมนต

แตละกลมการทดลอง ดงรปท 6-8 พบวากลมทไดรบการ

ฉายแสงทกกลมพบการเกดเรซนแทกซ (resin tags) ใน

ชนเนอฟน ไมสามารถแยกชนสารยดตดและชนเรซนซเมนต

ออกจากกน นอกจากนยงพบวาลกษณะของเรซนแทกซท

เกดขนในกลม NX3+XTR มความหนาแนนมากกวาในกลม

NX3+AIO และกลม RXU+SBU สวนในกลมทไมฉายแสง

ทกกลมไมพบการเกดเรซนแทกซในชนเนอฟน

บทวจารณ การศกษานมสองปจจยหลกคอ ชนดของสารยดตดทใช

รวมกบเรซนซเมนต และลกษณะการเกดปฏกรยาพอลเมอร-

ไรเซชนทแตกตางกน 3 รปแบบ รปแบบแรกคอการเกด

ปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนจากการกระตนดวยแสง โดยใน

กลมนใชเรซนซเมนตยดแทงเรซนคอมโพสตโปรงแสงและ

ฉายแสงโดยรอบทง 5 ดาน ดานละ 20 วนาท กลมนการ

เกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนไดรบการกระตนดวยแสงทว

ถงบรเวณยดตดทงหมด รปแบบทสองคอ การเกดปฏกรยา

พอลเมอรไรเซชนจากปฏกรยาบมตวสองแบบ ในกลมนใช

แทงเรซนคอมโพสตทบแสงโดยใชเทปโลหะทบแสงมาพน

รอบแทงเรซนคอมโพสตดานขางและดานบนกอนการยด

ดวยเรซนซเมนต เพอเปนการปองกนใหสารยดตดและเรซน

ซเมนตสมผสกบแสงจากเครองฉายแสงเฉพาะบรเวณขอบ

เทานน โดยการฉายแสงจากดานบนของแทงเรซนคอมโพสต

เปนเวลา 20 วนาท เสมอนการยดครอบฟนในทางคลนกท

แสงจะโดนเฉพาะบรเวณขอบของครอบฟน ซงเปนการกระตน

ปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนเรมตนดวยแสง สวนดานในรอ

ใหเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนจากปฏกรยาเคมตอเนอง

ขณะอยในกลองทบแสงอก 6 นาท รปแบบสดทายคอการเกด

ปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนจากปฏกรยาเคม ในกลมนจะไมม

การฉายแสงหลงการใชเรซนซเมนตยดแทงเรซนคอมโพสตทบ

แสง แตจะวางชนทดสอบไวในกลองทบแสงเปนเวลา 6 นาท

กอนน�าไปแชน�า การกระตนปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนเกด

จากปฏกรยาเคมเพยงอยางเดยว

จากการศกษานพบวากลมทเกดพอลเมอรไรเซชนจาก

การกระตนดวยแสงมคาเฉลยความแขงแรงยดเฉอนมากกวา

กลมทมการเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนจากปฏกรยาบมตว

สองแบบ และกลมทเกดพอลเมอรไรเซชนจากปฏกรยาเคมซง

ในกลมสดทายมคาเฉลยความแขงแรงยดเฉอนนอยทสด ซง

เปนไปในทศทางเดยวกนกบหลายการศกษา(10-14) ทท�าการ

ศกษาเรซนซเมนตชนดบมตวสองแบบ พบวากลมทเกดพอ-

ลเมอรไรเซชนจากปฏกรยาเคมเพยงอยางเดยวมระดบการ

เกดพอลเมอร และมคาความแขงแรงยดตดต�ากวากลมทเกด

พอลเมอรไรเซชนจากการกระตนดวยแสงรวมกบปฏกรยาเคม

แตอยางไรกตามการศกษาสวนใหญในกลมทเกดพอลเมอรไร

เซชนจากการกระตนดวยแสงไดมการฉายแสงชนสารยดตด

กอนการยดดวยเรซนซเมนต ซงมการศกษาพบวาการฉาย

แสงชนของสารยดตดระบบเซลฟเอตชกอนจะใหคาความแขง

แรงยดตดมากกวาการฉายแสงชนสารยดตดพรอมไปกบเรซน

คอมโพสต (co-cured)(15,16)

Lührs และคณะ(10) ไดศกษาผลของรปแบบการ

เกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนตอคาความแขงแรงยดดง


ARC RC RC

B C

รปท 6 ภาพจากกลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองกราดแสดงพนผวการยดตดกลมทฉายแสงผานแทงเรซนคอม-

โพสตโปรงแสงรวม 100 วนาท ทก�าลงขยาย 1000 เทา (A: กลม RXU+ SBU, B: กลม NX3+XTR, C: กลม

NX3+AIO, RC: เรซนซเมนต)

Figure 6 SEMimagesofresin-dentininterfaceof100secondslightcuredgroupsat1000xmagnification(A: RXU+ SBU, B: NX3+XTR, C: NX3+AIO, RC: resin cement)

ARC RC RC

B C

รปท 7 ภาพจากกลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองกราดแสดงพนผวการยดตดในกลมทฉายแสงบนแทงเรซนคอมโพสต

ทบแสง 20 วนาท ทก�าลงขยาย 1000 เทา (A: กลม RXU+ SBU, B: กลม NX3+XTR, C: กลม NX3+AIO, RC: เรซนซเมนต)

Figure 7 SEM images of resin-dentin interface of 20 seconds light cured from the top of opaque resin com-positegroupsat1000xmagnification(A:RXU+SBU,B:NX3+XTR,C:NX3+AIO,RC:resincement)

A

RC RC RC

B C

รปท 8 ภาพจากกลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองกราดแสดงพนผวการยดตดในกลมทไมมการฉายแสง ทก�าลงขยาย

1000 เทา (A: กลม RXU+ SBU, B: กลม NX3+XTR, C: กลม NX3+AIO, RC: เรซนซเมนต)

Figure 8 SEMimagesofresin-dentininterfaceofnon-lightcuredgroupsat1000xmagnification(A:RXU+SBU, B: NX3+XTR, C: NX3+AIO, RC: resin cement)


ระดบจลภาค (micro-tensile bond strength) โดยใช

RXU+SBU และ NX3+XTR ยดเฟลดสปารตกเซรา-

มกส (feldspathic ceramics) หนา 3 มลลเมตรกบเนอ

ฟน พบวากลมทฉายแสงทงสารยดตดและเรซนซเมนตให

คาความแขงแรงยดดงระดบจลภาคไมแตกตางจากกลมท

ฉายแสงสารยดตดแตไมฉายแสงเรซนซเมนต แตกลมทไม

ฉายแสงทงสารยดตดและเรซนซเมนตมคาความแขงแรงยด

ดงระดบจลภาคต�ามาก นอกจากนอกการศกษาของ Lührs และคณะ(15) ซงศกษาถงผลของรปแบบการเกดปฏกรยา

พอลเมอรไรเซชนตอคาความแขงแรงยดดงระดบจลภาค โดย

ใช RXU+SBU และ NX3+XTR ยดกบแทงเรซนคอม-

โพสตแบบแคดแคม (CAD/CAM composite block) ชนดลาวาอลตเมต (LAVA Ultimate, 3M ESPE, USA) หนา 3 มลลเมตร พบวาในกลมทฉายแสงทงสารยดตดและ

เรซนซเมนตมคาเฉลยความแขงแรงแรงยดดงระดบจลภาค

สงทสด ในกลมทไมฉายแสงสารยดตดแมวาจะมการฉาย

แสงหลงยดดวยเรซนซเมนตหรอไมมการฉายแสงหลงยด

ดวยเรซนซเมนตใหคาเฉลยความแขงแรงยดดงระดบจลภาค

ของเรซนซเมนตทงสองแบบมคาต�าลงมาก อาจเนองมาจาก

การศกษาดงกลาวใชแทงเรซนคอมโพสตทมความหนา 3

มลลเมตร ท�าใหแสงไมสามารถผานไปถงสารยดตดได ซง

มการศกษาพบวาความสามารถในการผานของแสงเรมลด

ลงเมอเรซนคอมโพสตมความหนา 1 มลลเมตร และเมอชน

งานมความหนา 4 มลลเมตรแสงไมสามารถผานไดเลย(17)

แตกตางจากการศกษานทแมจะไมไดฉายแสงชนสารยด

ตดเชนเดยวกน แตใชแทงเรซนคอมโพสตโปรงแสงหนา 2

มลลเมตร ท�าใหแสงสามารถผานไปถงชนสารยดตดเมอ

ท�าการฉายแสงผานแทงเรซนคอมโพสต คาเฉลยความแขง

แรงยดเฉอนทไดจงอยในระดบทดกวา จากการศกษาทกลาว

มาแสดงใหเหนวาการเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนทดของ

สารยดตดสงผลตอคาความแขงแรงยดตดเปนอยางมาก

นอกจากนมการศกษาการยดตดระหวางแทงเรซนคอม-

โพสตกบเนอฟนดวยซงเกลบอนดยนเวอรแซลแอดฮซฟรวม

กบรไลยเอกซอลตเมตเรซนซเมนต พบวาหากไมมการฉาย

แสงคาความแขงแรงยดเฉอนมคานอยกวากลมทฉายแสงเปน

อยางมาก แมวาจะมการเตมซงเกลบอนดยนเวอรแซล ดซเอ

(Single Bond Universal DCA, 3M ESPE, Germany) ซงเปนสารกระตนปฏกรยาทปราศจากแสงผสมกบซงเกล

บอนดยนเวอรแซลแอดฮซฟ ไมท�าใหคาความแขงแรงยดเฉอน

ของกลมทไมมการฉายแสงเพมขน(18)

จากผลการศกษานพบวารปแบบการเกดปฏกรยาพอ-

ลเมอรไรเซชนทแตกตางกนท�าใหคาเฉลยความแขงแรงยด

เฉอนของสารยดตดทใชรวมกบเรซนซเมนตทง 3 ชนดม

ความแตกตางกน เปนไปไดวาสารกระตนปฏกรยาทปราศจาก

แสงทอยในเรซนซเมนตทง 2 ชนดอาจมประสทธภาพไมด

พอในการท�าใหสารยดตดเกดพอลเมอรไรเซชนจากปฏกรยา

เคมอยางสมบรณ จงเปนผลท�าใหคาเฉลยความแขงแรง

ยดเฉอนในกลมทไมไดฉายแสงมคาต�ามาก ซงสมพนธกบ

ภาพจากกลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองกราดทแสดง

พนผวของการยดตดของกลมทไมฉายแสงซงไมพบเรซน

แทกซ ทงยงพบชองระหวางชนเรซนซเมนตกบเนอฟน ซง

อาจเนองมาจากการเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนทไม

สมบรณของชนสารยดตด โดยหลงจากทยดแทงเรซนคอม-

โพสตทงไว ในกลองทบแสงเปนเวลา 6 นาท แลวน�าชน

ทดสอบไปแชน�านาน 24 ชวโมงกอนการทดสอบความแขง

แรงยดเฉอน ซงหากสารยดตดตามขอบยงเกดพอลเมอรไร-

เซชนไมสมบรณ อาจเกดการซมผาน (diffusion) ของน�า

เขาไประหวางชนสารยดตดเรซนกบเนอฟนได(15) นอกจาก

นอาจเปนผลจากอตราการเกดปฏกรยาพอลเมอรไร-

เซชน (rate of polymerization) ของเรซนซเมนต ซงมการ

ศกษาพบวาการเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนจากปฏกรยา

เคมเพยงอยางเดยวมอตราการเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซ-

ชนนอยกวาและชากวาการฉายแสงเพอเรมตนปฏกรยา(19,20)

เวลา 6 นาทททางบรษทแนะน�าอาจไมเพยงพอทจะท�าให

เกดพอลเมอรไรเซชนทเหมาะสมของชนสารยดตดและเรซน

ซเมนตหากปราศจากการฉายแสงเพอเรมตนปฏกรยา

จากการเปรยบเทยบระหวางกล มทใชเรซนซเมนต

และสารยดตดทตางกน ในกรณทมการฉายแสงพบวากลม

RXU+SBU มคาเฉลยความแขงแรงยดเฉอนสงทสด โดยท

กลม NX3+XTR และกลม NX3+AIO มคาเฉลยความแขง

แรงยดเฉอนไมแตกตางกน กลม RXU+SBU ทมคาเฉลย

ความแขงแรงยดเฉอนมากทสดอาจเนองมาจากสวนประกอบ

ส�าคญในซงเกลบอนดยนเวอรแซลแอดฮซพ ทสามารถเกด

การยดตดทางเคม (chemical bond) กบโครงสรางฟนคอ

เทนเอมดพ หรอ เทนเมทาครยโลอลออกซเดซล ไดไฮโดรเจน

ฟอสเฟต (10-MDP, 10-Methacryloyloxydecyl


dihydrogen phosphate) และวทรบอนด โคพอลเมอร

(Vitrebond™ Copolymer) ตามแนวความคดเรองการ

ยดเกาะและการสลายแรธาต (adhesion-decalcification or AD concept)(7,21-23) เทนเอมดพซงเปนโมโนเมอรกลม

ท�างาน (functional monomer) และวทรบอนด โคพอลเมอร

สามารถเกดการยดตดทางเคมกบแคลเซยม (calcium) ในไฮดรอกซอะพาไทต (hydroxyapatite) ของเนอฟน และเกด

เกลอแคลเซยม (calcium salt) ทเสถยร ซงสงผลดตอความ

คงทนของการยดตด(7,21,24-26) ในขณะทออฟตบอนดเอกซ-

ทอาร และออฟตบอนดออลอนวน มโมโนเมอรกลมท�างาน

ชนดเดยวกนคอ จพดเอม หรอกลเซอรอลฟอสเฟตไดเมทา-

ครยเลต (GPDM: glycerol phosphate dimethacrylate) ซงเปนกลมฟอตเฟต (phosphate group) แตกลไกการท�างาน

ยงไมชดเจน การศกษาของ Nurrohman และคณะ(27) ไดศกษา

เปรยบเทยบโมโนเมอรในกลมท�างาน 3 ชนดคอ เทนเอม-

ดพ จพดเอม และฟนลพ (Phenyl-P) ซงเปนกลมฟอตเฟต

ทงหมด พบวาเทนเอมดพสามารถตรง (immobilization) คอลลาเจน (collagen) ไดด ท�าใหเกดการสะสมแรธาตได

มากทสด นอกจากนโมเลกลของเทนเอมดพมขนาดเลกกวา

จดอมพและฟนอลพซงเปนขนาดทเหมาะสมในการแทรกซม

เขาในสวนของเสนใยคอลลาเจน(27)

ภาพจากกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราดท

แสดงพนผวของการยดตดในกลมทฉายแสงจะพบวากลม

NX3+XTR และ กลม NX3+AIO พบลกษณะของเรซน

แทกทหนาแนนกวากลม RXU+SBU แตคาเฉลยความ

แขงแรงยดเฉอนของกลม RXU+SBU มคามากกวา อาจ

เปนผลมาจากซงเกลบอนดยนเวอรแซลแอดฮซฟมการยด

ตดทางเคมกบโครงสรางฟนทดกวา สอดคลองกบการศกษา

ของ Wagner และคณะทพบวาจ�านวนเรซนแทกซทเพมขน

ไมมผลตอความแขงแรงยดตด(28) ปจจยทมผลตอความแขง

แรงยดตดคอคณภาพของชนไฮบรด (hybrid layer)(7,29) นอกจากนสวนไพรเมอร (primer) ของออฟตบอนดเอกซ-

ทอารมคาความเปนกรดดาง 2.4 ซงมความเปนกรดมากกวา

ซงเกลบอนดยนเวอรแซลทมคาความเปนกรดดาง 2.7 จงท�าให

มการก�าจดชนเสมยรมากกวา(30) และออฟตบอนดเอกซ-

ทอารเปนสารยดตดระบบเซลฟเอตชสองขนตอนซงมการแยก

ขวดระหวางไพรเมอรและสารยดตด โดยในสวนไพรเมอรของ

ระบบนจะมความชอบน�ามากกวาสารยดตดระบบเซลฟเอตช-

แบบขนตอนเดยวจงท�าใหมการแทรกซมของเรซนไดดกวา

จงอาจเปนสาเหตทท�าใหมเรซนแทกหนาแนนกวากลมอน

กลม NX3+XTR และกลม NX3+AIO มคาเฉลย

ความแขงแรงยดเฉอนไมตางกนในการเกดปฏกรยาพอล-

เมอรไรเซชนทง 3 รปแบบ ซงแตกตางจากการศกษาทผานมา

ของ Srisuwanwattana และ Kanjantra(31) ทพบวาการใช

NX3+XTR มคาเฉลยความแขงแรงยดเฉอนมากกวาการใช

NX3+AIO แตการศกษาดงกลาวมการฉายแสงชนสารยดตด

กอนการยดชนงานบรณะดวยเรซนซเมนต แตกตางจากการ

ศกษานทไมไดฉายแสงชนสารยดตดกอน อาจเปนไดวาแม

ออฟตบอนดเอกซทอารจะเปนสารยดตดระบบเซลฟเอซตแบบ

สองขนตอน แตหากไมไดมการฉายแสงชนสารยดตดกอนจะ

มคณสมบตไมตางจากการใชสารยดตดระบบเซลฟเอตซแบบ

ขนตอนเดยวมากนกท�าใหคาเฉลยความแขงแรงยดเฉอนของ

สองกลมในการทดลองนไมแตกตางกน

การใช RXU+SBU และ NX3+XTR หรอ

NX3+AIO โดยทไมไดท�าการฉายแสงชนสารยดตดกอน

การยดดวยเรซนซเมนตนนเหมาะส�าหรบใช ในการยดชนงาน

บรณะโดยออมชนดทแสงผานไดบางสวน ไดแก ชนงานกลาส-

เซรามกส (glass ceramics) หรอชนงานเรซนคอมโพสตทม

ความหนาไมเกน 3 มลลเมตร จงจะเกดประสทธภาพสงสด

หากน�ามาใช ในการยดชนงานทบแสงเชน ชนงานโลหะลวน

เซอรโคเนย (zirconia) รวมทงชนงานเซรามกสทมความหนา

มากกวา 3 มลลเมตร อาจท�าใหประสทธภาพในการยดตดลด

ลงเนองจากขอจ�ากดในการฉายแสง การน�ามาใชทางคลนกจง

ควรมการฉายแสงบรเวณขอบชนงานบรณะโดยรอบ อาจเพม

ระยะเวลาฉายแสง และรอใหมการเกดปฏกรยาพอลเมอรไร-

เซชนจากปฏกรยาเคมในระยะเวลาทเพยงพอกอนท�าการ

ขดแตงและตรวจสอบการสบฟน โดยตองมการปองกน

ความชนทดในระหวางทซเมนตยงไมเกดพอลเมอรไร-

เซชนทสมบรณ นอกจากนยงมขอพงระวงในการใชเรซน-

ซเมนตทงสองชนดนในกรณทไมสามารถฉายแสงสองผานไป

ถงบรเวณขอบได เชนการยดครอบฟนโลหะลวนทมขอบอย

ใตเหงอก อาจท�าใหประสทธภาพในการยดตดต�า หากจ�าเปน

ตองใชหลงการยดชนงานดงกลาวควรรอใหเกดปฏกรยา

พอลเมอรไรเซชนจากปฏกรยาเคมใหนานเพยงพอ ซงควรม

การศกษาเพอหาเวลาทเหมาะสมทท�าใหชนสารยดตดสามารถ

เกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนจากปฏกรยาเคมโดยปราศจาก

แสงไดสมบรณขน


บทสรป ภายใตขอบเขตของการศกษานสรปไดวา คาเฉลยความ

แขงแรงยดเฉอนทไดจากการใชเรซนซเมนตทมสารกระตน

ปฏกรยาทปราศจากแสงรวมกบสารยดตดมคาต�ามาก หาก

ไมมการฉายแสงเพอเรมตนปฏกรยาพอลเมอรไรเซชน ซงอาจ

มผลจากสารกระตนปฏกรยาทปราศจากแสงในเรซนซเมนต

ทง 2 ชนดมประสทธภาพไมเพยงพอทจะท�าใหสารยดตดเกด

ปฏกรยาพอลเมอรไรเซชนทด

กตตกรรมประกาศ การศกษาครงนไดรบทนสนบสนนการวจยจากคณะทนต

แพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ขอขอบคณบรษท 3 เอม

ประเทศไทย จ�ากด (แผนก 3M ESPE) และบรษท เอสด

เอส เคอร จ�ากด ทใหความอนเคราะหวสดเพอท�าการศกษา

ศนยบรการวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณะวทยาศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม (ศวท.มช.) ทใหความอนเคราะหใน

การใชงานกลองจลทรรศนอเลคตรอนแบบสองกราด ศนยวจย

ทนตวสดศาสตร คณะทนตแพทยมหาวทยาลยเชยงใหมท

สนบสนนเครองมอและอปกรณ และขอขอบพระคณ อ.ทพญ.

ดร.กนยารตน คอวนช และดร.ธนพฒน ศาสตระรจ ทใหค�า

ปรกษาเรองการวเคราะหขอมลทางสถตในการวจยครงน

เอกสารอางอง1. Pegoraro TA, da Silva NR, Carvalho RM.

Cements for use in esthetic dentistry. Dent Clin North Am 2007; 51(2):453-471.

2. Stamatacos C, Simon JF. Cementation of indirect restorations: an overview of resin cements. Compend Contin Educ Dent 2013; 34(1):42-44, 46.

3. Tezvergil-Mutluay A, Lassila LV, Vallittu PK. Degree of conversion of dual-cure luting resins light-polymerized through various materials. Acta Odontol Scand 2007; 65(4):201-205.

4. Jongsma LA, de Jager N, Kleverlaan CJ, Pallav P, Feilzer AJ. Shear bond strength of three dual-cured resin cements to dentin analyzed by finite element analysis. Dent Mater 2012; 28(10):1080-1088.

5. De Munck J, Van Landuyt K, Peumans M, Poitevin A, Lambrechts P, Braem M, et al. A critical review of the durability of adhesion to tooth tissue: methods and results. J Dent Res 2005; 84(2):118-132.

6. Sirimongkolwattana S, Im-udom P, Adchariya- pitak N. Resin Cement: Clinical application. CM Dent J 2009; 30(1):23-29.

7. Van Meerbeek B, Yoshihara K, Yoshida Y, Mine A, De Munck J, Van Landuyt KL. State of the art of self-etch adhesives. Dent Mater 2011; 27(1):17-28.

8. Arrais CA, Rueggeberg FA, Waller JL, de Goes MF, Giannini M. Effect of curing mode on the polymerization characteristics of dual-cured resin cement systems. J Dent 2008; 36(6):418-426.

9. Arrais CA, Giannini M, Rueggeberg FA. Effect of sodium sulfinate salts on the polymeriza-tion characteristics of dual-cured resin cement systems exposed to attenuated light-activation. J Dent 2009; 37(3):219-227.

10. Lührs AK, De Munck J, Geurtsen W, Van Meerbeek B. Composite cements benefit from light-curing. Dent Mater 2014; 30(3):292-301.

11. Asmussen E, Peutzfeldt A. Bonding of dual- curing resin cements to dentin. J Adhes Dent 2006; 8(5):299-304.

12. el-Badrawy WA, el-Mowafy OM. Chemical versus dual curing of resin inlay cements. J Pros-thet Dent 1995; 73(6):515-524.


13. Faria-e-Silva AL, Fabiao MM, Arias VG, Martins LR. Activation mode effects on the shear bond strength of dual-cured resin cements. Oper Dent 2010; 35(5):515-521.

14. Arrais CA, Giannini M, Rueggeberg FA, Pashley DH. Microtensile bond strength of dual- polymerizing cementing systems to dentin using different polymerizing modes. J Prosthet Dent 2007; 97(2):99-106.

15. Lührs AK, Pongprueksa P, De Munck J, Geurtsen W, Van Meerbeek B. Curing mode affects bond strength of adhesively luted composite CAD/CAM restorations to dentin. Dent Mater 2014; 30(3):281-291.

16. Chapman JL, Burgess JO, Holst S, Sadan A, Blatz MB. Precuring of self-etching bonding agents and its effect on bond strength of resin composite to dentin and enamel. Quintessence Int 2007; 38(8):637-641.

17. Tashiro H, Inai N, Nikaido T, Tagami J. Effects of light intensity through resin inlays on the bond strength of dual-cured resin cement. J Adhes Dent 2004; 6(3):233-238.

18. Suphapraphawanit S, Thong-ngarm W. The effect of dual-cured activator with adhesive on shear bond strength of resin cement and dentin. CM Dent J 2014; 35(2):123-134.

19. Lee IB, Um CM. Thermal analysis on the cure speed of dual cured resin cements under porcelain inlays. J Oral Rehabil 2001; 28(2):186-197.

20. Arrais CA, Giannini M, Rueggeberg FA. Kinetic analysis of monomer conversion in auto- and dual-polymerizing modes of commercial resin luting cements. J Prosthet Dent 2009; 101(2): 128-136.

21. Yoshida Y, Van Meerbeek B, Nakayama Y, Yoshioka M, Snauwaert J, Abe Y, et al. Adhe-sion to and decalcification of hydroxyapatite by carboxylic acids. J Dent Res 2001; 80(6): 1565-1569.

22. Yoshioka M, Yoshida Y, Inoue S, Lambrechts P, Vanherle G, Nomura Y, et al. Adhesion/decal-cification mechanisms of acid interactions with human hard tissues. J Biomed Mater Res 2002; 59(1):56-62.

23. Fu B, Yuan J, Qian W, Shen Q, Sun X, Hannig M. Evidence of chemisorption of maleic acid to enamel and hydroxyapatite. Eur J Oral Sci 2004; 112(4):362-367.

24. Moszner N, Salz U, Zimmermann J. Chemical aspects of self-etching enamel-dentin adhe-sives: a systematic review. Dent Mater 2005; 21(10):895-910.

25. Kubo S, Kawasaki K, Yokota H, Hayashi Y. Five-year clinical evaluation of two adhesive systems in non-carious cervical lesions. J Dent 2006; 34(2):97-105.

26. Dalton Bittencourt D, Ezecelevski IG, Reis A, Van Dijken JW, Loguercio AD. An 18-months’ evaluation of self-etch and etch & rinse adhesive in non-carious cervical lesions. Acta Odontol Scand 2005; 63(3):173-178.

27. Nurrohman H, Nakashima S, Takagaki T, Sadr A, Nikaido T, Asakawa Y, et al. Immobilization of phosphate monomers on collagen induces biomimetic mineralization. Biomed Mater Eng 2015; 25(1):89-99.

28. Wagner A, Wendler M, Petschelt A, Belli R, Lohbauer U. Bonding performance of universal adhesives in different etching modes. J Dent 2014; 42(7):800-807.


29. Van Landuyt KL, Kanumilli P, De Munck J, Peumans M, Lambrechts P, Van Meerbeek B. Bond strength of a mild self-etch adhesive with and without prior acid-etching. J Dent 2006; 34(1):77-85.

30. Hikita K, Van Meerbeek B, De Munck J, Ikeda T, Van Landuyt K, Maida T, et al. Bonding effectiveness of adhesive luting agents to enamel and dentin. Dent Mater 2007; 23(1):71-80.

31. Srisuwanwattana P, Kanjantra P. Shear bond strength between resin cements with self-etch adhesive systems and coronal dentin. CM Dent J 2013; 34(2):93-105.

Documents

Original Article ผลของสารกระตุ้น ...web1.dent.cmu.ac.th/cmdj/fulltext/fulltext_2560_38_1_428.pdfชม. ท นตสาร ป ท 38 ฉบ บท 1