กลมอาการแสบรอนชองปาก: รายงานผปวย 1 รายและทบทวนวรรณกรรม

Burning Mouth Syndrome: A Case Reportand Literature Review

ธรยทธ กณทรนรานนตกลมงานทนตกรรม โรงพยาบาลแมลานอย แมฮองสอน

Theerayuth KuntharanirananDental Department, Maelanoi Hospital, Maehongson Province

ชม. ทนตสาร 2558; 36(1) : 75-82CM Dent J 2015; 36(1) : 75-82

บทคดยอ กลมอาการแสบรอนชองปาก เปนอาการแสบรอน

บรเวณชองปาก โดยทมกจะไมตรวจพบความผดปกตใดๆ

ของเยอเมอกชองปาก บทความนรายงานผปวยหญงไทย

อาย 54 ปมาพบทนตแพทยดวยอาการแสบรอนบรเวณลน

และเพดาน จากการตรวจในชองปากพบเยอเมอกชองปากม

ลกษณะปกต ผปวยไมมโรคทางระบบใดๆ และจากผลการ

ตรวจทางหองปฏบตการไมพบความผดปกตใดๆ ผปวยได

รบการรกษาดวย อะมทรปไทลน 25 มลลกรมตอวน จาก

การตดตามผลผปวยตอบสนองตอการรกษาดมาก อาการ

แสบรอนลดลง และหายเปนปกตหลงจากไดรบการรกษา

2 เดอน

ค�ำส�ำคญ: กลมอาการแสบรอนชองปาก อะมทรปไทลน

Abstract Burning mouth syndrome is characterized by

burning sensations of the oral cavity usually in the ab-

sence of mucosal abnormality. This article presents

a case of a 54-year-old female patient with a burning

sensation in the tongue and palate. Clinical and labo-

ratory evaluations revealed the absence of any

clinical and laboratory abnormalities. The patient

denied systemic diseases. She was treated with

amitriptyline (25mg/day), obtaining a complete

remission of symptoms after 2 months of treat-

ment.

Keywords: Burning mouth syndrome, amitrip-

tyline

Corresponding Author:

ธรยทธ กณทรนรานนตทนตแพทย กลมงานทนตกรรม โรงพยาบาลแมลานอย แมฮองสอน 58120

Theerayuth KuntharanirananDentist, Dental Department, Maelanoi Hospital, Maehongson Province 58120, ThailandE-mail: haha_023@hotmail.com

รายงานผปวยCase Report

ชม. ทนตสาร ปท 36 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2558 CM Dent J Vol. 36 No. 1 January-June 201576

บทน�า กลมอาการแสบรอนชองปาก (Burning mouth syn-drome; BMS) จดอยในกลมอาการเจบปวดบรเวณชองปาก

และใบหนาเรอรง โดยทเยอเมอกของชองปากปกต ผปวยจะ

บนถงการรบความรสกทเปลยนไป มอาการแสบรอนโดยไม

พบอาการแสดงทางคลนก และผลการตรวจเพมเตมทางหอง

ปฏบตการปกต(1-3) สมาคมศกษาความปวดนานาชาต (The International Association for the Study of Pain: IASP) ได ใหค�าจ�ากดความของกลมอาการแสบรอนชองปากวาเปน

ความเจบปวดบรเวณลน หรอเยอเมอกชองปากอนๆ ทเปน

อยางนอยเปนระยะเวลา 4 ถง 6 เดอน โดยตรวจไมพบความ

ผดปกตทางคลนก และทางหองปฏบตการ(4) กลมอาการแสบ

รอนชองปากสามารถจ�าแนกออกเปน 2 ชนดไดแก กลมอาการ

แสบรอนชองปากปฐมภม (primary BMS) ซงเกดอาการ

ขนเองโดยไมทราบสาเหต และกลมอาการแสบรอนชองปาก

ทตยภม (secondary BMS) ซงผปวยมอาการเนองจาก

ปจจยเฉพาะท ปจจยทางระบบ หรอปจจยทางจตวทยา(1-2)

ระบาดวทยา ความชกของกลมอาการแสบรอนชองปากพบได รอยละ

0.7-4.6 อายเฉลยของผปวยอยในชวง 55-60 ป โดยจะพบ

นอยในผปวยทอายนอยกวา 30 ป(2,3,5,6)

กล มอาการแสบรอนชองปากจะพบมากในเพศหญง

มากกวาเพศชายประมาณ 3:1 โดยเฉพาะในหญงวยหมด

ประจ�าเดอน ไมมรายงานของโรคนในผปวยเดก และวยรน

และไมพบความสมพนธระหวางกลมอาการแสบรอนชองปาก

กบอาชพ ระดบการศกษา และสถานะทางสงคม(2,3,5,6)

สาเหต มปจจยหลายปจจยทมความสมพนธกบสาเหตและ

พยาธก�าเนดของกลมอาการแสบรอนชองปาก โดยจะ

แบงเปน ปจจยเฉพาะท ปจจยทางระบบ และ ปจจยทาง

จตวทยา(2,3,6,7)

ปจจยเฉพำะท

ปจจยทท�าใหเกดการระคายเคองตอเยอเมอกชองปาก

ทงจากปจจยทางกายภาพ สารเคม การตดเชอ ไดแกการตด

เชอแบคทเรย และเชอรา สามารถท�าใหเกดอาการแสบรอน

ในชองปากได(2,6)

ฟนเทยมทหลวม หรอไดรบการออกแบบไมถกตอง จะ

ท�าใหเกดมการกระแทกเลกนอย (microtrauma) ตอเนอเยอ

ทรองรบฟนเทยม นอกจากนฟนเทยมอาจจะกระตนใหมการ

จ�ากดการเคลอนทของลน การขบเนนฟน (clenching) การ

ถฟนในแนวราบ (grinding) และภาวะลนดนฟน (tongue thrusting) การเสยดสของฟนและฟนเทยมกบเนอเยอในชอง

ปากอาจจะท�าใหเกดอาการแสบรอนชองปากได นอกจากน

การแพเฉพาะทตอวสดท�าฟนเทยม ซงจะพบไดในฟนเทยมท

มมอนอเมอร (monomer) คางในฟนเทยมฐานอะครลกอาจ

เปนสาเหตของอาการนได(2,5,6,8)

การตดเชอจลชพหลายชนดมความสมพนธกบกล ม

อาการแสบรอนชองปาก การตดเชอราแคนดดา โดยเฉพาะ

เชอ แคนดดา อลบเคนส (Candida albicans) เปนสาเหตท

ส�าคญทท�าใหเกดกลมอาการแสบรอนชองปาก นอกจากนยง

มรายงานถงการตรวจพบเชอแบคทเรย ไดแก เอนเทอโรแบค

เตอร (Enterobacter) เคลบซลลา (Klebsiella) สแตฟฟโล

คอกคสออเรยส (Staphylococcus aureus) และเฮลโค-

แบคเตอร ไพโลไร (Helicobacter pylori) ในชองปาก

ผปวยทมอาการแสบรอนชองปาก(2,9)

ภาวะปากแหง (Xerostomia) เปนอาการรวมทพบ

บอยในผปวยกลมอาการแสบรอนชองปาก โดยมรายงาน

ความชกถงรอยละ 34-39 นอกจากนสวนประกอบของน�าลาย

ทเปลยนแปลง โดยจะพบการเพมขนของระดบของโปรตน

โซเดยม คลอไรด ฟอสเฟต อะไมเลส (amylase) ไลโซไซม

(lysozyme) และอมมโนโกลบลน (immunoglobulin) ในผปวยกลมอาการแสบรอนชองปาก(6,10,11)

มรายงานถงการรบรสทเปลยนไป และการเปลยนแปลง

การรบความรสก โดยผปวยจะทนตอความเจบปวดทลดลง

อาจเปนสาเหตหนงของอาการแสบรอนชองปาก(12,13)

ปจจยทำงระบบ

โรคทางระบบ และการขาดสารอาหารอาจเปนสาเหต

ของกลมอาการแสบรอนชองปาก โรคทางระบบทมรายงาน

วามความสมพนธกบกลมอาการแสบรอนชองปาก ไดแก โรค

โลหตจาง โรคเบาหวาน ความผดปกตของตอมไทรอยด (thy-roid dysfunction) โรคระบบทางเดนอาหาร และโรคของ

ระบบภมคมกน (immunological diseases)(2,3,6)

ชม. ทนตสาร ปท 36 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2558 CM Dent J Vol. 36 No. 1 January-June 201577

ภาวะทพโภชนาการ ไดแก การขาดวตามนบ 12 วตามน

บ 6 วตามนซ ธาตเหลก ธาตสงกะส และกรดโฟลก อาจเปน

สาเหตของกลมอาการแสบรอนชองปากได(2,14,15)

อาการแสบรอนชองปากอาจเปนผลจากการใชยารกษา

โรคทางระบบ ไดแก ยาตานฮสตามน (antihistamine) ยา

ตานซมเศรา (antidepressants) เบนโซไดอะซปน (benzo-diazepines) ยารกษาโรคจต (neuroleptics) ยาตานการ

เตนผดจงหวะของหวใจ (antiarrhythmics) และยารกษา

โรคความดนโลหตสง ทงนอาจเนองมาจากภาวะปากแหงท

เปนผลขางเคยงจากการใชยา(16,17)

ภาวการณเปลยนแปลงฮอรโมน ไดแก การลดลงของ

ฮอรโมนเอสโตรเจน ซงพบในหญงวยหมดประจ�าเดอน จะม

ผลใหเกดอาการปากแหง และแสบรอนชองปาก โดยทตรวจ

ไมพบความผดปกตของเยอเมอกชองปาก(2,6,18)

ปจจยทำงจตวทยำ

มรายงานการศกษาพบวาสภาวะความผดปกตทางจตใจ

เปนปจจยส�าคญทท�าใหเกดกลมอาการแสบรอนชองปาก กลม

อาการแสบรอนชองปากสามารถพบในผปวยทมอาการวตก

กงวล (anxiety) อาการซมเศรา (depression) และ โรค

บคลกภาพผดปกต (personality disorders)(6,19-21)

ลกษณะทางคลนก ผปวยจะมอาการแสบรอนเรอรงตอเนอง โดยไมสามารถ

บอกถงปจจยกระตนได อาการแสบรอนมกจะเปนทงสอง

ขาง ต�าแหนงทพบอาการบอยไดแก ลนดานหนา ลนดานบน

ลนดานขาง เพดานปาก เยอเมอกรมฝปาก และเหงอก ตาม

ล�าดบ โดยพบอาการแสบรอนทบรเวณ 2/3 สวนของลนดาน

หนาถง รอยละ 71-78 ผปวยอาจจะมอาการหลายๆ ต�าแหนง

ได(1,2,6,22,23)

อาการแสบรอนมกคอยๆ เพมขนระหวางวน โดยอาการ

จะมากสดในชวงเวลาเยน ผปวยสวนใหญจะไมมอาการชวง

กลางคน และอาการแสบรอนไมเปนสาเหตใหผปวยตองตน

นอนกลางดก แตมรายงานวาผปวยโรคนอาจมปญหานอน

หลบยาก โดยพบวาผปวยอาจมอารมณแปรปรวน อาการวตก

กงวล และมภาวะซมเศรา(2,6,12)

มรายงานถงอาการอนๆ ทพบรวมในผปวยกลมอาการ

แสบรอนชองปาก ไดแก ปากแหง การรบรสผดปกต (dys-

geusia) การรสกรบรสโลหะ (metallic taste) การรสกรบ

รสขม (bitter taste) และอาการกลนล�าบาก (dysphagia) ผปวยบางรายจะบนถงความรสกวามกลนปาก และทนตอการ

ใสฟนเทยมไมได(2,6,12)

อาการแสบรอนอาจพบวาเปนตอเนอง โดยจะเปนระยะ

เวลาเปนเดอน หรอเปนป มรายงานการบรรเทาของอาการ

บางสวนหรอทงหมด โดยอาจจะหายเอง หรอหลงจากไดรบ

การรกษา(2,24)

จากการตรวจชองปากผปวยกลมอาการแสบรอนชอง

ปาก จะไมพบอาการทางแสดงคลนก โดยจะตรวจไมพบความ

ผดปกตใดๆ ของเยอเมอกชองปาก(2,6,12)

การใหการวนจฉยโรค การใหการวนจฉยโรคจะอาศยการซกประวต การตรวจ

ชองปากทางคลนก การประเมนปจจยตางๆ ไดแก ปจจย

น�าลาย การแพเฉพาะท การตรวจทางโลหตวทยา ภาวะสาร

อาหาร ภาวะฮอรโมน ภาวะทางจตใจและจตสงคม(2,3,6)

การตรวจชองปากจะตองตรวจฟน ภาวะปรทนต และเยอ

เมอกชองปากทกต�าแหนงอยางละเอยดวามการเปลยนแปลง

ไปจากปกตหรอไม

การตรวจทางหองปฏบตการทแนะน�า ไดแก การตรวจ

อตราการหลงของน�าลายและสวนประกอบของน�าลาย การ

ตรวจความสมบรณของเมดเลอด การตรวจทางเคมคลนก

เพอหาระดบของธาตเหลก โฟเลท วตามนบ1-2-6-12 และ

ธาตสงกะส การตรวจหาแอนตบอดในซรมเพอประเมนกลม

อาการโชเกรน (Sjögren’s syndrome) รวมทงการเพาะเชอ

เพอตรวจเชอราแคนดดา(2,3,6,25)

การรกษา ในกรณทอาการแสบรอนเปนผลตามมาจากปจจยตางๆ

(secondary BMS) ไดแก โรคทางระบบ ยารกษาโรค การ

ขาดสารอาหาร การแพเฉพาะท หรอการตดเชอแคนดดา

แนะน�าใหก�าจดสาเหต หรอรกษาปจจยทเปนสาเหตนนๆ(2,3,6,7,26)

ยาทนยมใช ในการรกษากลมอาการแสบรอนชองปาก

ไดแก ยาตานอาการซมเศรา (antidepressants) ยาตาน

อาการทางจต (antipsychotics) ยาตานการชก (antiepi-leptics) และยาระงบปวด (analgesics)(2,3,6,26,27)

ชม. ทนตสาร ปท 36 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2558 CM Dent J Vol. 36 No. 1 January-June 201578

การรกษาโดยการใหฮอรโมนทดแทน (Hormone re-placement therapy) แนะน�าในหญงวยหมดประจ�าเดอนท

มอาการแสบรอนในชองปาก(2,6,28)

รายงานผปวย ผปวยหญงไทยอาย 54 ป สถานภาพสมรส อาชพรบจาง

มารบการตรวจทคลนกทนตกรรม โรงพยาบาลแมลานอย

จงหวดแมฮองสอน ดวยอาการแสบรอนบรเวณลน และเพดาน

อาการแสบรอนเปนมาประมาณ 3 เดอน ผปวยรสกแสบรอน

ตลอดเวลา อาการแสบรอนจะเปนมากขนชวงเยน และเวลา

รบประทานอาหารรสจด

ผปวยมสขภาพทวไปด ปฏเสธโรคทางระบบ ผปวยไมได

รบประทานยาใดๆ อย และไมมประวตแพยา ผปวยปฏเสธการ

ดมเหลา และสบบหร ผปวยใหประวตมปญหาเรองการนอน

หลบ

กำรตรวจนอกชองปำก

พบลกษณะทางคลนกของศรษะ ใบหนา ล�าคอปกต ไม

พบการบวมบรเวณใบหนา และตอมน�าเหลอง

กำรตรวจภำยในชองปำก

สภาพชองปากทวไปอยในระดบด ตรวจพบฟนสกเลก

นอยบรเวณฟนกรามแทโดยทวไป สภาพเหงอกทวไปมการ

อกเสบบวมแดงเลกนอย มหนน�าลาย และคราบตดสในระดบ

เลกนอย ตรวจไมพบรองลกปรทนต (รปท 1)

กำรตรวจเยอเมอกชองปำก

สภาพเยอเมอกชองปากโดยทวไปมลกษณะปกต ม

น�าลาย ไมแหง ตรวจลน มลกษณะอยในชวงปกต ทกๆ ดาน

ของลน ไมพบรอยแดง และการฝอลบของตมรบรส (รปท 2)

ตรวจเพดาน มลกษณะปกต (รปท 3) ตรวจเยอเมอกแกม ม

รปท 1 แสดงฟน และเหงอกของผปวยรายน

Figure 1 shows the teeth and gingiva of the patient.

รปท 2 แสดงลนดานบนของผปวยรายน

Figure 2 shows the dorsal surface of the patient’s tongue.

รปท 3 แสดงเพดานปากของผปวยรายน

Figure 3 shows the patient’s palate.

ชม. ทนตสาร ปท 36 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2558 CM Dent J Vol. 36 No. 1 January-June 201579

ลกษณะปกต (รปท 4)

กำรตรวจเพมเตมทำงคลนก

1. ไดประเมนระดบความเจบปวดโดยใชแสดงระดบ

ความเจบปวด (Visual Analog Scale: VAS) ระดบ 0-10

ผปวยใหคะแนนความเจบปวด 8.5

2. ไดท�าการวดอตราการหลงของน�าลายแบบไมกระตน

(unstimulated salivary flow rate) ได 1.5 มลลลตร/นาท

การใหการวนจฉยทางคลนกเบองตนวาเปน กลมอาการ

แสบรอนชองปาก ได ใหการรกษาเบองตนโดยการขดหน

น�าลาย และเกลารากฟน และใหค�าแนะน�าในการดแลอนามย

ชองปาก และไดสงตอผปวย ไปทคลนกพเคราะหโรคชองปาก

และเวชศาสตรชองปาก คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลย

เชยงใหม เพอขอค�าปรกษาในการประเมนผปวย การวนจฉย

โรค และวางแผนการรกษา ผปวยไดรบการตรวจเพมเตมท

คลนกพเคราะหโรคชองปาก และเวชศาสตรชองปาก คณะ

ทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ดงน

1. ตรวจหาเชอราแคนดดา ดวยเทคนคการเพาะเชอแบบ

อมพรนท โดยต�าแหนงทท�าการเกบเชอ 4 ต�าแหนง ไดแก ลน

ดานบน เพดาน กระพงแกมซาย กระพงแกมขวา ผลการตรวจ

ไดผลลบ ไมพบเชอราแคนดดา

2. สงตรวจทางโลหตวทยา ไดผลดงน

ฮโมโกลบน 12.2 กรม/เดซลตร

ฮมาโตครต รอยละ 37

เมดเลอดขาว 7500 เซลล/ลบ. มม.

นวโทรฟล รอยละ 64

ลมโฟไซต รอยละ 32

โมโนไซต รอยละ 2

อโอซโนฟล รอยละ 2

เกลดเลอด พอเพยง

รปรางของเมดเลอดขาว ปกต

รปรางของเมดเลอดแดง ปกต

อตราการตกตะกอนของเมดเลอดแดง

10 มลลเมตร/ชวโมง

น�าตาลในเลอด 95 มลลกรม/เดซลตร

แอนตนวเคลยรแอนตบอด ผลลบ

3. ไดประเมนอาการวตกกงวลและอาการซมเศรา โดย

ใชแบบวดอาการวตกกงวลและอาการซมเศราในโรงพยาบาล

ฉบบภาษาไทย (Thai Version of Hospital Anxiety and Depression Scale: HADS)(29) ไดผลดงน

คะแนนอาการวตกกงวล = 9 (มอาการวตกกงวลแตยง

ไมผดปกตชดเจน; doubtful case) คะแนนอาการซมเศรา = 7 (ไมมอาการซมเศรา)

จากผลการตรวจทางหองปฏบตการ ผลการตรวจ

ทงหมดอยในชวงปกต จงได ใหการวนจฉยโรคขนสดทาย

เปน กลมอาการแสบรอนชองปาก

การรกษาทให ไดอธบายถงโรคทผปวยเปน สาเหต และ

กลไกการเกดโรค รวมทงอธบายถงวธการรกษาและผลขาง

เคยงทอาจเกดขนจากการรกษาดวยยา โดยเรมแรกไดใหการ

รกษาดวย อะมทรปไทลน ขนาด 25 มลลกรม โดยใหผปวยรบ

ประทานครงละ 1 เมดกอนนอน รวมกบน�ายาบวนปากเบนา-

ดรล (Benadryl mouthwash) โดยใหผปวยอมกลวปาก

แลวบวนทงวนละ 4 ครง

เนองจากผปวยไมสะดวกในการเดนทางมารบการรกษา

และตดตามอาการตอท คลนกพเคราะหโรคชองปาก และ

เวชศาสตรชองปาก คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลย

เชยงใหม

ผ ปวยจงถกสงตวกลบมารบการรกษา และตดตาม

อาการตอท คลนกทนตกรรม โรงพยาบาลแมลานอย จงหวด

แมฮองสอน

ผ ปวยมารบการตดตามผล 1 สปดาห หลงจากรบ

ประทานยา ผปวยมอาการแสบรอนลดลง โดยไดประเมน

ระดบความเจบปวด ผปวยใหคะแนนความเจบปวด 3.2 จาก

การตรวจในชองปากไมพบความผดปกตของเยอเมอกใดๆ

ผปวยไมบนถงอาการขางเคยงของยา และผปวยนอนหลบ

ดขน

หลงจากนนไดท�าการตดตามผปวยเปนเวลาทกๆ 2

สปดาห เปนเวลา 2 เดอน ผปวยมอาการดขนมาก และได

ประเมนระดบความเจบปวด ผปวยใหคะแนนความเจบปวด

รปท 4 แสดงกระพงแกมของผปวยรายน

Figure 4 shows the patient’s buccal mucosa.

ชม. ทนตสาร ปท 36 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2558 CM Dent J Vol. 36 No. 1 January-June 201580

เทากบ 0 ขณะนผปวยยงไดรบการรกษาดวยอะมทรปไทลน

25 มลลกรมตอวน ผปวยไมมอาการแสบรอนใดๆ

บทวจารณ กลมอาการแสบรอนชองปาก เปนความรสกแสบรอน

ของเยอเมอกชองปากทเปนอาการทผปวยบอกเลา โดยท

ตรวจไมพบความผดปกตของเยอเมอกของชองปากใดๆ

ผปวยรายนเปนผปวยเพศหญง อาย 54 ป ซงสอดคลอง

กบขอมลทางระบาดวทยาของโรคนทมกจะพบในเพศหญง

วยกลางคน ชวงอาย 55-60 ป

กลมอาการแสบรอนชองปากสามารถแบงออกเปน 3

ชนดโดยแบงตามลกษณะอาการของผปวย ไดแก(30)

ชนดท 1 ผปวยจะมอาการปวดเพมขนตามล�าดบ (pro-gressive pain) โดยผปวยจะไมมอาการปวดตอนตนนอน

แตอาการปวดจะคอยๆเพมขนในชวงเวลาของวน โดยจะพบ

ชนดนประมาณรอยละ 35

ชนดท 2 ผปวยจะมอาการปวดคงทตลอดทงวน ผปวย

จะมปญหาในการนอนหลบ โดยจะพบชนดนประมาณรอยละ

55

ชนดท 3 ผปวยจะมอาการปวดทเปนชวงๆ ไมตอเนอง

(intermittent) โดยผปวยจะมลกษณะของอาการปวด และ

ต�าแหนงทปวดไมแนนอน ซงจะพบชนดนประมาณรอยละ 10

ส�าหรบผปวยรายนรายงานอาการแสบรอนตลอดเวลา

อาการแสบรอนจะคอยๆ เพมขน โดยจะเปนมากขนชวงเยน

จงนาจะจดอยชนดท 1 ของการจ�าแนกกลมอาการแสบรอน

ชองปาก มการศกษาพบวาความสมพนธระหวางกลมอาการ

แสบรอนชองปากชนดท 1 กบปจจยทางระบบ ไดแกการขาด

สารอาหาร

จากการศกษาของ Lamey และ Lamb(31) พบความ

สมพนธระหวางปจจยทางจตวทยา 2 ปจจย ไดแก อาการ

วตกกงวลและอาการซมเศรา กบกลมอาการแสบรอนชองปาก

ส�าหรบผปวยรายนใหประวตวามปญหาเรองการนอนหลบ และ

จากผลการประเมนสขภาพจตโดยใช แบบวดอาการวตกกงวล

และอาการซมเศรา พบวาผปวยรายนมคะแนนอาการวตก

กงวล = 9 ประเมนวาอาการวตกกงวลแตยงไมผดปกตชดเจน

โดยแบบประเมน HADS จะใช cut-off point ทคะแนน

มากกวา 11 จงจะประเมนวาผปวยมอาการวตกกงวลทถอวา

มความผดปกตทางจตเวช(29) ความวตกกงวลอาจเปนปจจย

หนงทเปนสาเหตของอาการแสบรอนในผปวยรายน สภาวะ

ความผดปกตทางจตใจ ไดแก อาการวตกกงวล และอาการซม

เศรา อาจเปนปจจยส�าคญทท�าใหเกดกลมอาการแสบรอนชอง

ปาก Al Quran ไดรายงานวาสามารถใชผลการประเมนสภาวะ

ทางจตใจมาใชเปนตวชวดความรนแรงของอาการของผปวย

ได(21) นอกจากนยงมการศกษาทพบวาผปวยกลมอาการแสบ

รอนชองปากจะมระดบความรนแรงของอาการวตกกงวลและ

อาการซมเศรา มากกวาในกลมควบคม(19,20)

เนองจากมปจจยทรายงานวาเปนปจจยสาเหตของโรคน

ทหลากหลาย แนวทางการรกษาโรคผปวยควรถกประเมนถง

ปจจยทเปนสาเหต และรกษาสาเหตนนๆ การใชยาแนะน�าใน

กรณผปวยทไมมสาเหตของการเกดโรคอยางชดเจน ยาทม

รายงานวาน�ามาใช ในการรกษากลมอาการแสบรอนชองปาก

มทงยาทใชแบบเฉพาะท และยาทใหทางระบบ ยาทาเฉพาะท

ทมรายงานผลการรกษาไดแก คลอนาซแพม (clonazepam) ลโดเคน (lidocaine) แคปไซซน (capsaisin) และยาชา

เฉพาะท ยาทางระบบทมรายงานผลการรกษา ไดแก อะมทรป

ไทลน นอรทรปไทลน (nortriptyline) คลอนาซแพม แคป

ไซซน กาบาเพนตน (gabapentin) และ กรดอลฟาไลโปอก

(alpha lipoic acid)(2,32,33)

ยาตานอาการซมเศรา ไดแก อะมทรปไทลน และนอร-

ทรปไทลน ในปรมาณต�ามผลในการระงบอาการในผปวยโรคน

โดยขนาดยาทแนะน�าไดแก อะมทรปไทลน 25-75 มลลกรม/

วน ในบางการศกษารายงานวาอาการแสบรอนของผปวย

อาจไมดขนเนองจากภาวะปากแหงซงเปนอาการขางเคยง

ของยาน(2,3) นอกจากนยงมการศกษาถงการใชยาเซอรทรา-

ลน (sertraline) ขนาด 50-100 มลลกรม/วน ซงเปนยา

ตานอาการซมเศรา ในการรกษาผปวยโรคน(34) นอกจากน

Tanakun(35) ไดรายงานผปวยกลมอาการแสบรอนชองปาก

ชาวไทยทมอาการวตกกงวลและซมเศรา โดยใหการรกษา

หายดวยยาตานอาการซมเศรา มรายงานการใชยาชาเฉพาะ

ท ไดแก เบนาดรล อลกเซอร (Benadryl elixir) และน�ายา

บวนปากเบนซดามนไฮโดรคลอไรด (benzydamine hydro-chloride mouthwash) ในการควบคมอาการแสบรอนชอง

ปาก Holroyd และ Wynn รายงานการใช เบนาดรล อลก-

เซอร ขนาด 12.5 มลลกรม/ 5 มลลลตร ในการรกษาโรคน

โดยแนะน�าใหใชอมกลวปากวนละ 4 ครงแลวบวนทง ส�าหรบ

ผปวยรายนตอบสนองตอการรกษาดมาก ดวยอะมทรปไทลน

ชม. ทนตสาร ปท 36 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2558 CM Dent J Vol. 36 No. 1 January-June 201581

ขนาด 25 มลลกรมตอวน รวมกบน�ายาบวนปากเบนาดรล

ผปวยนอนหลบดขนและไมบนถงอาการปากแหงทเปนอาการ

ขางเคยงของยา(27)

สรป กลมอาการแสบรอนชองปาก เปนกลมอาการเจบปวด

บรเวณชองปาก และใบหนา โดยทไมตรวจพบความผด

ปกตใดๆ ของเยอเมอกชองปาก ส�าหรบการใหการวนจฉยโรค

อาศยการซกประวต การตรวจชองปากทางคลนก รวมกบการ

ประเมนปจจยตาง ๆ ทอาจเปนสาเหตของการเกดอาการแสบ

รอน ยาตานอาการซมเศรา ไดแก อะมทรปไทลน ในปรมาณ

ต�ามประสทธผลดในการรกษาโรคน

เอกสารอางอง1. Sun A, Wu KM, Wang YP, Lin HP, Chen HM,

Chiang CP. Burning mouth syndrome: a review and update. J Oral Pathol Med 2013; 42(9): 649-655.

2. López-Jornet P, Camacho-Alonso F, Andujar-Ma-teos P, Sánchez-Siles M, Gómez-Garcia F. Burn-ing mouth syndrome: an update. Med Oral Patol Oral Cir Bucal 2010; 15(4): e562-568.

3. Spanemberg JC, Cherubini K, de Figueiredo MA, Yurgel LS, Salum FG. Aetiology and ther-apeutics of burning mouth syndrome: an update. Gerodontology 2012; 29(2): 84-89.

4. Dworkin SF, Burgess JA. Orofacial pain of psy-chogenic origin: current concepts and classifica-tion. J Am Dent Assoc 1987; 115(4): 565-571.

5. Bergdahl M, Bergdahl J. Burning mouth syn-drome: prevalence and associated factors. J Oral Pathol Med 1999; 28: 350-354.

6. Klasser GD, Fischer DJ, Epstein JB. Burning mouth syndrome: recognition, understanding, and management. Oral Maxillofac Surg Clin North Am 2008; 20(2): 255-271.

7. Buchanan JA, Zakrzewska JM. Burning mouth syndrome. Clin Evid (Online) 2010; 19; 2010. pii: 1301.

8. van Joost T, van Ulsen J, van Loon LA. Contact allergy to denture materials in the burning mouth syndrome (letter). Contact Dermatitis 1988; 18: 97-99.

9. Samaranayake LP, Lamb AB, Lamey PJ, Mac-Farlane TW. Oral carriage of Candida species and coliforms in patients with burning mouth syndrome. J Oral Pathol Med 1989; 18: 233-235.

10. Main DM, Basker RM. Patients complaining of a burning mouth. Further experience in clinical assessment and management. Br Dent J 1983; 154: 206-211.

11. Yontchev E, Emilson CG. Salivary and microbial conditions in patients with orofacial discomfort complaints. Acta Odontol Scand 1986; 44(4): 215-219.

12. Grushka M, Sessle BJ, Howley TP. Psycho-physical assessment of tactile, pain and thermal sensory functions in burning mouth syndrome. Pain 1987; 28:169-184.

13. Grushka M, Sessle B. Taste dysfunction in burn-ing mouth syndrome. Gerodontics 1988; 4: 256-258.

14. Lamey PJ, Hammond A, Allam BF, McIntosh WB. Vitamin status of patients with burning mouth syndrome and the response to replacement therapy. Br Dent J 1986; 160: 81-84.

15. Maresky LS, van der Bijl P, Gird I. Burning mouth syndrome. Evaluation of multiple vari-ables among 85 patients. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1993; 75: 303-307.

16. Bergdahl M, Bergdahl J. Low unstimulated sali-vary flow and subjective oral dryness: association with medication, anxiety, depression, and stress. J Dent Res 2000; 79:1652-1658.

ชม. ทนตสาร ปท 36 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2558 CM Dent J Vol. 36 No. 1 January-June 201582

17. Culhane NS, Hodle AD. Burning mouth syn-drome after taking clonazepam. Ann Pharmaco-ther 2000; 35: 874-876.

18. Wardrop RW, Hailes J, Burger H, Reade PC. Oral discomfort at menopause. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1989; 67: 535-540.

19. Rojo L, Silvestre FJ, Bagan JV, De Vicente T. Prevalence of psychopathology in burning mouth syndrome. A comparative study among patients with and without psychiatric disorders and con-trols. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1994; 78: 312-316.

20. Carlson CR, Miller CS, Reid KI. Psychosocial profiles of patients with burning mouth syn-drome. J Orofac Pain 2000; 14: 59-64.

21. Al Quran FA. Psychological profile in burning mouth syndrome. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2004; 97(3): 339-344.

22. Grushka M. Clinical features of burning mouth syndrome. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1987; 63: 30-36.

23. Pinto A, Sollecito TP, DeRossi SS. Burning mouth syndrome. A retrospective analysis of clinical characteristics and treatment outcomes. N Y State Dent J 2003; 69(3): 18-24.

24. Sardella A, Lodi G, Demarosi F, Bez C, Cassa-no S, Carrassi A. Burning mouth syndrome: a retrospective study investigating spontaneous remission and response to treatments. Oral Dis 2006; 12(2): 152-155.

25. Pinto A, Stoopler ET, DeRossi SS, Sollecito TP, Popovic R. Burning mouth syndrome: a guide for the general practitioner. Gen Dent 2003; 51(5): 458-461.

26. Scala A, Checchi L, Montevecchi M, Marini I, Giamberardino MA. Update on burning mouth syndrome: overview and patient management. Crit Rev Oral Biol Med 2003; 14(4): 275-291.

27. Holroyd SV, Wynn RL. Clinical Pharmacology in Dental Practice. 3rd ed. St. Louis: Mosby; 1983: 394.

28. Forabosco A, Criscuolo M, Coukos G, et al. Efficacy of hormone replacement therapy in post-menopausal women with oral discomfort. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1992; 73: 570-574.

29. Nilchaikovit T, Lortrakul M, Phisansuthideth U. Development of Thai version of Hospital Anxiety and Depression Scale in cancer patients. J Psychiatr Assoc Thailand 1996; 41(1): 18-30.

30. Lamey PJ, Lewis MA. Oral medicine in prac-tice: burning mouth syndrome. Br Dent J 1989; 167(6): 197-200.

31. Lamey PJ, Lamb AB. The usefulness of the HAD scale assessing anxiety and depression in patient with burning mouth syndrome. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1989; 67: 390-392.

32. Zakrzewska JM, Forssell H, Glenny AM. In-terventions for the treatment of burning mouth syndrome: a systematic review. J Orofac Pain 2003; 17(4): 293-300.

33. Grushka M, Epstein J, Mott A. An open-label, dose escalation pilot study of the effect of clonaz-epam in burning mouth syndrome. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 1998; 86: 557-561.

34. Van Houdenhove B, Joostens P. Burning mouth syndrome. Successful treatment with combined psychotherapy and psychopharmacotherapy. Gen Hosp Psychiatry 1995; 17: 385-388.

35. Tanakun S. Burning mouth syndrome: a case report. J Dent Assoc Thai 1997; 47: 267-273.