ou-n integratsi

ОУ-ын ЭЗ-ийн интеграци

ба

ОУ-ын корпораци

www.zaluu.comwww.zaluu.com

ОУЭЗ-ийн интеграцчилал

Интеграцчилалын үйл явц нь улс

орнуудын таваарын болон

үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлийн шилжих

хөдөлгөөнд үндэслэн бий болсон.


эдийн засгийн интеграцичлал

Үүний гол зорилго нь интеграцичилалд

нэгдэн орсон гишүүн улс орнуудын

нөхцөл байдлыг илүү сайн болгоход

оршдог.

ОУЭЗ-ийн интеграцчилалwww.zaluu.comwww.zaluu.com

• Интеграци нэгдлүүд үүсэн бий болоход

дараах урьдач нөхцөлүүд хэрэгтэй:

– эдийн засгийн болон зах зээлийн түвшин

– Газар зүйн байршил, улсын хил болон эз-

ийн түүхэн харилцаа

– Улс төр, эдийн засаг, улс орны хөгжлийн

болон санхүүгийн асуудлууд

– Бусад улс орнуудыг аялдан дуурайх

– Тусгаарлагдмал байдлын нөлөө


• Орчин үеийн эдийн засгийн интеграци

нэгдлүүдийн зорилго:

– эдийн засгийн өргөжилтийн давуу талыг

ашиглах

– гадаад улс төрийн тааламжтай нөхцөл бий

болгох

– худалдааны бодлогын зорилтуудыг шийдвэрлэх

– эдийн засгийн бүтцийн өөрчлөлт хийхэд туслах

– үндэсний АҮ-рийн залуу салбаруудыг дэмжих


ОУ-н хэмжээнд хүлээн зөвшөөрөгдсөн интеграци нэгдлүүдийн 6 үндсэн түвшин байдаг:

1. Хөнгөлөлттэй худалдааны хэлэлцээр(preferential trade agreement) :

2. Чөлөөт худалдааны бүс байгуулах (free trade zone) :

3. Гаалийн холбоо (customs union) :

4. Нэгдсэн зах зээл (common market):

5. Эдийн засгийн хамтын холбоо (economic union):

6. Улс төрийн холбоо



Интеграци

нэгдлийн

түвшин ба

зорилго

Байгуулагдсан он Гишүүн орон ба

байгууллага

ЭЗ,

худалдааны

хамтын

ажиллагааны

хэлэлцээр

1994 он “Cooperation and

Partnership Agreements”

ЕХ, Беларусь,

Казахстан, Россия,

Украйн

1991-1995 „EU Association

Agreements‟

Болгар, Чех, Венгр,

Польш, Румин,

Словак, Эстон, Латви,

Литва, Словен

1990 ”Enterprise for the

American Initiative-EAI”

АНУ, латин-америк,

төв америкийн ихэнхи

улс орнууд



Чөлөөт

худалдааны

бүс

1960 он “European Free

Trade Association-EFTA”

Австри, Финланд, Исланд,

Лихтенштейн, Норвеги, Швед

1983 “Australia-New Zealand

Closer Economic Relations

Trade Agreement”

Австрал, Шинэ зеланд

1992 “Central European FTA” Чех, Венгр, Польш, Словак

1992 “ASEAN FTA” Бруней, Индонез, Малайз,

Филиппин, Сингапур, Тайланд

1993 “Bangkok Agreement” Бангладеш, Энэтхэг, Солонгос,

Лаос, Шри Ланк

1993 ”Baltic FTA” Эстони, Латви, Литва

1994 “NAFTA” Канад, Мексик, АНУ

1994 “European Economic

Area-EEA”

ЕХ-ы улсууд, Исланд,

Лихтенштейн



Гаалийн

холбоо

1961 “Central American

Common Market”

Коста Рика, Сальвадор,

Гватемал, Гондурас, Никарагуа

1963 “Turkey Association

Agreement-EU”

Турк, ЕХ

1964 “Arab Common

Market”

Египт, Ирак, Иордан, Лив,

Мавритан, Сир, Иемен

1991 “Organization of East

Caribbean States”

Антигуа, Барбуда, Доминика,

Гренада, Монтсеррат, Сент-Китс

и Невис, Сент-Люсия, Сент-

Винсент и Гренадин

1992 “Colombia, Ecuador,

Venezuela-FTA”

Колумб, Эквадор, Венесуэль



Commo

n

Market

1960 “Latin American

Integration Association”

Аргентин, Болив, Бразил, Чил,

Колумб, Эквадор, Мексик, Перу,

Уругвай, Венесуэль

1973 “Caribbean Community

and Common Market-

CARICOM”

Aнтигуа, Барбуда, Багамын арал,

Барбадос, Белиз, Доминика,

Гренада, Гайана, Ямайка,

Монтсеррат, Сент-Китс, Невис,

Сент-Люсия, Сент-Винсент,

Гренадин, Тринидад и Табого

1981 “The Gulf Cooperation

Council” Арабийн орнууд

Персийн булангийн хамтын

ажиллагааны зөвлөл

Бахрейн, Кувейт, Оман, Катар,

Саудын Араб

1990 “Andean Common

Market, Andean Pact”

Болив, Колумб, Эквадор, Перу,

Венесуэль

1991 “Southern Cone CM-

MERCOSUR”

Аргентин, Бразил, Парагвай,

Уругвай


ОУЭЗ-ийн интеграцчилалИнтеграци

нэгдлийн

түвшин ба

зорилго

Байгуулагдсан он Гишүүн орон ба байгууллага

ЭЗ-ийн

холбоо

1948 “Belgium, Netherlands,

Luxemburg Economic Union”

Бельги, Нидерланд,

Люксембург

1989 “Arab Maghreb Union” Алжир, Лив, Мавритан,

Марокко, Тунис

1973 “Manu River Union” Гвиния, Либерия, Сьерра-

Леоне

1973 “Lagos Plan of Action” Сахараас өмнөд хүртэлх

Африкийн бүх улсууд

1992 “Commonwealth of

Independent States”

Армен, Азербайжан,

Беларус, Грузин, Казахстан,

Киргиз, Молдав, Орос,

Тажикстан, Туркменстан,

Украйн, Узбекстан



Интеграци

нэгдлийн

түвшин ба

зорилго

Байгуулагдсан он Гишүүн орон ба байгууллага

ЭЗ-ийн

холбоо

1993 “Cross Border

Initiative”

Бурунд, Коморын арал, Кени,

Мадагаскар, Малав, Мавритан,

Намиби, Руанд, Сейшелийн Арал,

Танзани, Уганди, Замби, Зимбабе

1993 “EU” Австри, Бельги, Англи, Дани,

Герман, Грек, Ирланд, Испан, Итал,

Люксембург, Нидерланд, Португал,

Финланд, Франц, Швед

1994 “West African

Economic and

Monetary Union”

Бенин, Буркино-Фасо, Кот-д Ивуар,

Мали, Нигер, Сенегал, Того


ДБ болон судлаачдын үзэж байгаагаар

интеграци нэгдлүүдийг үнэлэх дараах

шалгууруудыг гаргажээ.

• Бүс нутгийн худалдааны хэлэлцээр

• Шилжилтийн үе ба худалдааг

либеральчлах

• Үйлчилгээний худалдаа


• Гаалийн холбооны хүрээнд нэгдсэн гаалийн тариф

• шинэ гишүүнийг элсүүлэх дүрэм

• Барааны гарал үүслийн улсыг тодорхойлох дүрэм

• дэмпингийн эсрэг дүрэм


Олон улсын корпораци

• 1970-аад он

• Олон улсын корпорацын үндсэн шинж

нь уг компани өөрийн оршин байрлах

улс орноос хүлээн авагч улс оронд

хөрөнгө оруулалтыг шууд хэрэгжүүлдэг

байх явдал юм.


• Оршин байрлах улс орон:

(home country)

• Хүлээн авах улс орон:

(host country).

Олон улсын корпораци www.zaluu.comwww.zaluu.com

Олон улсын корпораци:

(international corporation)

Энэ нь дэлхийн янз бүрийн улс

оронд шууд хөрөнгө оруулалтыг

хэрэгжүүлдэг томоохон

корпорацийн зохион байгуулалтын

хэлбэр юм.


• Олон улсын корпорациуд нь хоѐр

үндсэн хэлбэртэй байдаг.

1.Үндэстэн дамнасан корпораци:

(TNCs)

2.Олон үндэстний корпораци:

(MNCs)


• Хамтарсан үйлдвэр байгуулах шалтгаанууд:

– Капиталын зардал нэг компанийн хувьд хэт өндөр байх

– Тухайн улсад гадны компани орох нь хаалттай байх

• Хамтарсан үйлдвэр байгуулах сул тал:

– Удирдлага, хяналт хуваагддаг.

– Тухайн улсын хууль дүрмэнд шууд захирагддаг тул зарим талаар эрсдэлтэй


• ОУК-ийн гадаадад хөрөнгө оруулалт

хийх шалтгаан:

– Шинэ зах зээлийг хайдаг.

– Импортлогч орны протекционизм.

– Зах зээлийн өрсөлдөөн. Alliance ба

Acquiring Жишээ нь General Motors

– Зардлын бууралт буюу өргөжилтийн үр

өгөөж


• Олон улсын корпорацийн ОУЭЗ-т

гүйцэтгэх үүрэг

– Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт

– Олон улсын худалдаа

– Эдийн засгийн интеграцийн үйл явцыг

түргэсгэх


ҮДК-ууд нь дараах давуу талуудтай байдаг.

– Олон улсын шинж чанартай үйлдвэрлэлийн систем

– Нэг цэгээс хянах чадвар

– Салбаруудын бие даасан шийдвэр гаргах чадвар

– Ажил үүргийн глобаль хуваарилалт

– Корпорацийн дотоод дахь их хэмжээний худалдаа

– Менежерүүдийн улс хоорондын шилжилт

– Дэвшилтэт технологийг дамжуулах ашиглах боломж


• ҮДК -ийн сул тал:

– Эх компанийн бизнесийн стратегийн нэгж

байж дээрээс захиалсан бүтээгдэхүүнийг

үйлдвэрлэдэг

– Байгаль орчинд хохирол учруулдаг


• ОУК ба Дэлхийн хөгжил

– Хөгжил ба худалдаа

– Үндэстэн ба хувь хүний орлого

– Бүтээгдэхүүний хэрэглээ

– Хөдөлмөрийн бүтээмж

– Үндэстэн хоорондын ойртон нягтралт


• ОУК ба Үндэсний үр ашиг

– Гадаадын капиталыг татах

– Нөөц, баялагийн ашиглалт

– Технологи ба бүтээмжийн өсөлт

– Маркетинг, менежметийн ур чадвар


• ОУК ба ЗГ

– Төсвийн орлого, татвар

– Эдийн засгийн харилцаа

– Дипломат ба улс төрийн харилцаа

• ОУК ба Хувь хүн

– Ажил эрхлэлт ба ажлын байр

– Ур чадвар болон боловсрол

– Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний хэрэглээ

– Орчин үеийн худалдааны зохион байгуулалт


• ОУК ба BOP

BOP = (K+L + X)-(M + R + P + I)

– X- экспорт

– M- импорт

– К- капитал

– L- хөдөлмөр

– R- технологийн түрээсийн төлбөр

– Р- ашгийн шилжүүлэг

– I- гадаадад төлөх зээл


• ОУК ба ажил эрхлэлт

– Шууд (эерэг)

– Шууд бус (эерэг)

– Үндэсний үйлдвэрлэлд үзүүлэх нөлөө (сөрөг)

– Аж үйлдвэрийн орлуулалт (сөрөг)

• ОУК ба Чөлөөт худалдаа

– Чөлөөт нийгмийн өсөлт

– Засгийн газрын монополь байдал буурах

– Өрсөлдөөнийг улам хүчтэй болгох

– Зах зээлийн үр ашгийг нэмэгдүүлэх

– Чөлөөт худалдаа хүлээн зөвшөөрөгдөх


• ОУК-ийн хувьд үйл ажиллагаагаа явуулахболон орлого ашгаа гуйвуулахад хамгийн их саад учруулдаг зүйл нь татварын асуудал юм.

• Хөгжингүй орнуудын татварын бодлого нь ОУК -ийн үйл ажиллагаа руу чиглэх нь бий.

• Мөн ОУК нь нийлмэл /давхар/ татвар ногдох гол субъект ч болдог. Учир нь тэд үйл ажиллагаа явуулж байгаа хэд хэдэн оронд татвар төлөх хэрэгтэй болдог.

• Улс бүрийн татварын системийн ялгаатай байдал нь ОУК-ийн менежерүүдийн шийдвэрт ихээхэн нөлөө үзүүлдэг. Жишээ нь: салбарын байршил, шилжих үнийн бодлого гэх мэт


• Давхар татварын систем нь дараах хоѐр

ойлголтыг үүсгэдэг.

– Татварын давхцалт

– Татварын зөрөлт

• Иймээс улс орнуудын засгийн газраас “газар

зүйн татварын хууль” эсвэл “үндэсний

татварын хууль” гэсэн 2 байдлаар татвар

авдаг ба эдгээрийг давхцуулан хэрэглэж

болдог.


• Газар зүйн татварын хууль:

Үндэсний татварын хууль:

Ихэнх улсын засгийн газар Үндэсний

татварын хууль болон Газар зүйн

татварын хуулийг хамтад нь хэрэглэдэг.

Энэ нь давхар татварыг бий болгодог.


• АНУ-ийн гадаад эх үүсвэртэй орлогод ноогдуулах татварын зарчим:

– АНУ-ын засгийн газар нь ерөнхийдөө нутаг дэвсгэртээ олсон орлого болон гадаадад олсон орлогыг хооронд нь ялгадаггүй. Гэвч давхар татвараас зайлсхийхийн тулд АНУ-ын ЗГ өөрийннутаг дэвсгэрт байрлах ОУК-ийн толгой компанид гадаадад төлсөн татварын хэмжээгээр нь зээл өгдөг.

– 1972 онд хүчингүй болсон Burk-Hartke Bill-ийн гадаадын хөрөнгө оруулалт, гадаад худалдааны баримт бичигт гадаадад төлсөн татварыг бизнесийн зардал гэж үзэж байжээ.


• Давхар татварын систем нь мөн

менежерүүдийн шилжих үнийн талаарх

шийдвэрт ихээхэн нөлөөлдөг. АНУ-д өмнө нь

хэрэглэж байсан татвар ногдуулалтын аргыг

харахад нийт татварын хэмжээ татварын

өмнөх ашгийн 76% -тай тэнцэж байжээ.

• Иймээс ОУК-ийн менежерүүд ашгаа аль

болох татвараас зайлсхийлгэхийг оролддог.

Өөрөөр хэлбэл ОУК нь татвараа бага

татвартай оронд төлдөг ба харин ашгаа

өндөр татвартай орноос олдог юм.


• Thome – Эх компани байрлагч орны татварын

хэмжээ

• Thost – Хөрөнгө оруулалтыг хүлээн авагч орны

татварын хэмжээ

• Хэрэв Thome > Thost байвал ОУК нь хүлээн

авагч оронд байрлах салбартаа экспортлох

үнээ багаар тогтоодог. Мөн салбараасаа

импортлох үнээ өндөр тогтоодог. Эх

компани болон салбар хоорондын үнийг

зохицуулснаар бага татвартай оронд ашиг

нь өндөр гардаг.


• Үнийг ингэж ашигласан нь нотлогдвол

торгууль төлдөг.

• Дээрх сөрөг үзэгдлээс сэргийлэх

зорилгоор АНУ ялгаатай үнийн

зарчимыг тавьснаар шилжих үнэ нь 2

түвшинтэй болсон.

– Зардал дээр тулгуурласан:

– Зах зээлд тулгуурласан.


• øèëæèõ ¿íèéã õýðýãëýх зорилго:

– Îëîí óëñûí çàõ çýýë äýõ ºðñºëäººíèé õ¿÷èí ç¿éëñ

– Òàðèô áà òàòâàðûã áóóðóóëàõ

– Ìºíãºíèé óðñãàëûã çîõèöóóëàõ

– Âàëþòûí õàíøíû ýðñäëèéã áóóðóóëàõ

– Îðøèí áàéãàà áîëîí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áóé îðíû ÇÃ-òàé ¿¿ññýí çºð÷ëèéã òîéðîí ãàðàõ

– Ñàëáàðóóäûí óäèðäëàãûã óðàìøóóëàõ, òýäíèéã ¿éë àæèëëàãààíû çîðèëãîä õ¿ðýõýä íü òóñëàõ ã.ì


• Øèëæèõ ¿íýä äàðààõü õ¿÷èí ç¿éëñ íºëººëäºã:

– çàõ çýýëèéí íºõöºë áàéäàë

– ºðñºëäººíèé òүâøèí

– àøèã

– ýäèéí çàñãèéí íºõöºë áàéäàë

– îðëîãûí òàòâàð

– Èìïîðòûí õÿçãààðëàëò

– Ãààëèéí òàòâàð

– ¯íèéí çîõèöóóëàëò, õÿíàëò

– Áóñàä òàòâàð õóðààìæ

– Âàëþòûí õàíøíû õÿíàëò


• Íýâòðýí îðîõ ¿åèéí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð õóðààìæ ºíäºð áàéâàë øèëæèõ ¿íèéã äîîãóóð òîãòîîõ áîëîìæòîé.

• Çàðèì óëñ îðíóóäàä ýõ êîìïàíè ñàëáàðóóääàà ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàë øèëæ¿¿ëýõýä íü òàòâàð õóðàà-äàã. Æèøýý íü ÀÍÓ-ä 7%-èéí òàòâàð õóðààí àâäàã.

• Ëàòèí Àìåðèêèéí çàðèì îðíóóä ñàëáàð ï¿¿ñýýñ ýõ êîìïàíèä íýã óäààä 900000 àì.äîëëàðààñ äýýø ìºíãº øèëæ¿¿ëýõèéã õîðèãëîäîã.

• Øèëæèõ ¿íý íü ñàëáàð ï¿¿ñ¿¿äèéí ýðõ àøãààñ ºìíº Î¯Ê áîëîí ¯ÄÊ-óóäûí ãëîáàëü ýðõ àøèãò ¿éë÷èëäýã.


Documents

ou-n integratsi