{pandiwa} - dlsu.edu.ph · ng komite. Sinimulan ang pagdiriwang ng Buwan ng Wika 2012 sa pa-mantasan sa pamamagitan ng isang banal na misa na isinagawa sa Pearl of Great Price Chapel

Hunyo-Setyembre 2012

Buwan ng Wika 2012, Patok!

AMBAG-SALITA:

linangin {pandiwa} [Tagalog]:

pahusayin ang kalidad; idebelop Hal. Linangin natin

ang industriya ng

langis.

Mga guro ng departamento sa pangunguna ni Dr. Mangahis sa Talastasang Wika 2012

Sundan sa pahina 18

Kumbaga sa pelikula,

“patok sa takilya” ang pagdiriwang

ng Buwan ng Wikang Pambansa

2012 sa De La Salle University

(DLSU)-Manila na pinamunuan ng

Departamento ng Filipino.

Daan-daang estudyante

ang nakilahok sa iba‟t ibang mga

patimpalak at aktibidad na inihan-

da ng departamento sa

pangunguna ni Dr. Josefina Man-

gahis, tagapangulo ng departa-

mento, at ng Komite sa Wikang

Pambansa 2012 na pinamunuan

ni Dr. Dolores Taylan, tagapangulo

ng komite, at Prop. David Michael

San Juan at Prop. Voltaire Villanue-

va, mga katuwang na tagapangulo

ng komite.

Sinimulan ang pagdiriwang

ng Buwan ng Wika 2012 sa pa-

mantasan sa pamamagitan ng

isang banal na misa na isinagawa

sa Pearl of Great Price Chapel

noong Agosto 2, mula 12:00 nt

hanggang 1:00 nh. Pinangasiwaan

nina Dr. Fely Herrera at Dr. Ert As-

torga ang paghahanda para sa

nasabing misa ng dinaluhan ng

mga guro ng Filipino at estudyan-

teng kumukuha ng mga asignatur-

ang Filipino.

Noong Agosto 2 din ay

isinagawa naman sa kauna-

unahang pagkakataon ang Ta-

lastasang Wika sa Bulwagang

Yuchengco 408-409, mula 1:00-

2:30 nh. Ang Talastasang Wika ay

isang panel discussion hinggil sa

mga kontemporaryong isyung

pangwika at pangkultura. Naging

bahagi ng panel sina Dr. Emma

Basco, Prop. Mirylle Calindro,

Prop. David Michael San Juan, at

Prop. Voltaire Villanueva. Naging

aktibo rin sa pagbibigay ng kanil-

ang kuru-kuro at katanungan ang

mga mag-aaral ng Filkomu at

Fildlar na lumahok sa Ta-

lastasang Wika.

Nagtanghal naman ang

Mabuhay Singers sa isang patok

na konsyerto noong Agosto 3 sa

Teresa Yuchengco Auditorium,

mula 1:00-3:00 nh. Si Dr.

Lakanggiting Garcia ang

koordineytor ng aktibidad na

ito. Inawit nila ang mga popu-

lar na himig Pilipino at ilang

awiting Ingles.

Bahagi rin ng pagdiri-

wang ng Buwan ng Wika 2012

ang iba‟t ibang patimpalak.

Nagsagawa ng paligsahan sa

pagsulat ng TexTulang Diona,

Tanaga at Malaya. Daan-daang

lahok ang tinanggap ng mga

koordineytor ng patimpalak na

sina Prop. San Juan at Prop.

Villanueva mula Hunyo hang-

*Tomo 5, Bilang 1* ISSN 2094-9332

Pinagpupugayan din natin

ang mga beterano ng panahong

iyon na nakapag-ambag ng napa-

karaming salita sa leksikon ng

wikang pambansa gaya ng

“tibak” (pinaikling “aktibista”);

“tortyur”; “makibaka” (hindi ito gi-

nagamit na pandiwa bago ang

panahong iyon); “pasista”;

“detenidong politikal”; “plakard”;

“desaparecido” at iba pa.

Ang mga salitang ito‟y humi-

hiwa at nag-iiwan ng marka sa ating

pambansang kamalayan at humu-

hubog din sa ating kamalayang

makabansa sa pamamagitan ng

pagpapaalaala sa atin na ang

bawat mamamayan ay may

tungkuling pangalagaan ang

kalayaan ng kanyang bayan. Sa

ganitong diwa, umaasa tayong

magiging maliwanag ang bukas ng

bayan sa mga susunod pang deka-

da. ~~~

EDITORYAL

2

Noong ika-21 ng Setyem-

bre 2012, ginunita ng ng sam-

bayanang Pilipino ang deklara-

syon ng Batas Militar sa ilalim

ng diktadurang Ferdinand Mar-

cos.

Dose-dosenang aklat na

ang inilimbag ng mga aktibi-

stang “beterano” ng nabanggit

na panahon upang ipaalala sa

madla ang masasaklap na aral

at pangyayari ng panahong iyon.

Naririyan ang “Tibak Rising: Ac-

tivism in the Days of Martial

Law” (Anvil Publishing), isang

koleksyon ng 46 salaysay ng 39

na manunulat. Nariyan din ang

kahawig na antolohiyang “Not

on Our Watch: Martial Law Real-

ly Happened. We Were There”

na sinulat naman ng 14 na be-

terano na ngayo‟y abala na sa

iba‟t ibang larangan.

Marami na ring programa

ng paggunita sa Batas Militar

ang isingawa mula sa mga fo-

rum sa iba‟t ibang unibersidad

gaya ng Unibersidad ng Pilipi-

nas, Ateneo de Manila, Polytech-

nic University of the Philippines,

at Bulacan State University,

hanggang sa mga demonstra-

syon sa lansangan ng Ka-

maynilaan.

Mabuti ang lahat ng ak-

tibidad na ito sapagkat gaya nga

ng sinabi ng manunulat na si

Milan Kundera, “Ang pakikibaka

laban sa diktadura ay pakikiba-

ka ng gunita laban sa

pagkalimot.” Kailangan nating

gunitain ang madilim na

panahon ng Batas Militar upang

maging gising at mulat tayo sa

tuwing may magtatangkang

buhayin ang mga multo nito.

Punong-Patnugot: David Michael M. San Juan

Lupon ng Tagapayo: Dr. Ernesto Carandang II, Prop. Ramilito Correa,

Dr. Feorillo Demeterio, Dr. Teresita Fortunato, Dr. Fanny Garcia, Dr. Lakangiting

Garcia, Dr. Josefina Mangahis, Dr. Rhoderick Nuncio, Dr. Raquel Sison-Buban,

Dr. Dolores Taylan

Kontribyutor (Lathalain, Sanaysay Atbp.): Dr. Ruby Alunen, Dr. Josefina Mangahis, at Prop. Voltaire Villanueva

Kontribyutor (Larawan): Ms. Marilou Bagona, Dr. Josefina Mangahis, Ms. Maureen Roraldo

Lay-out: David Michael M. San Juan

Puno ng Departamento ng Filipino: Dr. Josefina Mangahis

Pamuhatan: Departamento ng Filipino, Rm. 401 William Hall, 2401 Taft Avenue,

De La Salle University / Telepono: (02) 524-4611 lokal 509 / Email: [email protected]

Website: http://www.dlsu.edu.ph/academics/colleges/cla/filipino/

Gunita, Wika, at Kinabukasan

ALINAYA (Opisyal na Newsletter ng Departamento ng Filipino ng DLSU-Maynila) *Tomo 5, Bilang 1* ISSN 2094-9332

http://www.dlsu.edu.ph/academics/colleges/cla/filipino/

3 ALINAYA (Opisyal na Newsletter ng Departamento ng Filipino ng DLSU-Maynila) *Tomo 5, Bilang 1* ISSN 2094-9332

Mga guro ng departamento, panalo sa Palanca at Gawad KWF

Nagwagi ng Unang Gantimpala Kategoryang Tu-

lang Pambata sa prestihiyosong Carlos Palanca Memori-

al Awards for Literature si Prop. John Enrico C. Torralba

para sa kanyang lahok na “Gusto Ko Nang Lumaki.” Ang

kanyang maybahay na si Prop. Elyrah L. Salanga-

Torralba ay nagwagi naman ng Ikalawang Gantimpala

sa Kategoryang Sanaysay para sa lahok na “Utang Ina.”

Samantala, nagwagi naman ng Ikatlong Gantim-

pala sa Gawad Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) sa

Sanaysay si Prop. David Michael M. San Juan para sa

kanyang lahok na “Pedagohiyang Mapagpalaya at

Makabansa sa Wikang Filipino: Pagpapatatag ng

Kaakuhang Pilipino Tungo sa Bansang Ating Pinapan-

garap” at Karangalang-Banggit naman si Prop. Ramilito

Correa para sa kanyang sanaysay na “Ang Pagsasa-

Filipino ng mga Panoorin sa Daigdig ng Telebisyon, Pag-

da-dub ng Anime at Paglaganap ng Wikang Filipino sa

Bawat Sulok ng Mundo: Mga Patunay na „Moog‟ ng

Pagka-Pilipino.” Mas kilala noon sa tawag na Gawad

Surian sa Sanaysay-Gantimpalang Collantes ang patim-

palak na ito. Ang nagwagi ng Unang Gantimpala sa

Gawad KWF sa Sanaysay at itinanghal na Mananaysay

ng Taon 2012 ay si Dr. Leticia Pagkalinawan, na nag-

tapos ng Doctor of Arts in Language in Literature sa

DLSU-Manila at kasalukuyang nagtuturo sa University

of Hawaii-Manoa. Si Prop. Romeo P. Peña naman ng

Polytechnic University of the Philippines, ang nagwagi

ng Pangalawang Gantimpala, at sina Prop. Jonathan V.

Geronimo ng Unibersidad ng Sto. Tomas, at G. Fermin

S. Salvador naman ay nagkamit din ng karangalang-

banggit.

Community Engagement ng Departamento, Tuluy-tuloy

Alinsunod sa misyon at bisyon ng paman-

tasan na nagbibigay-diin sa gampanin ng mga

institusyong pang-edukasyon sa pagbabagong

panlipunan, tuluy-tuloy ang pagsasagawa ng

community engagement ng Departamento ng

Filipino.

Humigit-kumulang 300 aklat ang naibigay

ng departamento sa Samahang Sining at Kultura

ng Pilipinas (SSKP), isang organisasyon na nag-

mamantini ng isang pampublikong aklatan na

matatagpuan sa Sto. Nino Parish Church com-

pound sa Pandacan, Maynila. Pinangunahan ni

Dr. Rowie Madula ang nasabing inisyatiba.

Samantala, kabahagi rin ang ilang mga guro

sa departamento sa pangunguna ni Dr. Raquel

Sison-Buban sa proyektong pagsasalin mula Ingles

tungong Filipino ng mga artikulo mula sa Wikipedia.

Ang mga awtput sa nasabing proyekto ay gagamitin

sa patuloy na pagpapabuti ng isang machine transla-

tion program na dinedebelop ng College of Computer

Studies ng unibersidad.

Nakatakda ring magsagawa ng mga libreng

seminar at worksyap sa pagtuturo ng Filipino ang

departamento ngayong Oktubre sa inisyatiba ni Dr.

Ruby Alunen. Partner ng departamento sa nasabing

gawain ang ilang publikong paaralan sa Maynila.

Mga nagwagi sa Gawad KWF kasama ang tagapangulo ng CCP.


Nagbasa ng papel si Dr. Tess Fortunato at ilan pang guro ng departamento sa Ikatlong Kumperensyang Internasyunal sa Filipino Bilang Wikang Global na ginanap sa CSB Ho-tel International Conference Center, Malate, Maynila noong Agosto 3-5, 2012. Ang nasabing kumperen-sya na may te-mang “Ang Wika at Kulturang Filipino: Iba’t Ibang Isyu at Hamon ng Siglo 21” ay isina-gawa ng Global Consortium for the Advance-ment of Filipino Lan-guage and Culture (GLOCAFIL), Pam-bansang Samahan sa Linggwistika at Literaturang Filipino (PSLLF), National Commission on Cul-ture and the Arts (NCCA), University of Hawaii Filipino and Philippine Literature Program (UH-FPLP) at Komisyon sa Wikang Filipino (KWF). Ang naunang dala-wang kumperensyang internasyunal sa Filipino bilang wikang global ay isinagawa sa Hawaii noong 2008, at sa San Diego, California na-man noong Enero 2010. Dumalo sa nasabing kumperensya ang humigit-kumulang 200 kalahok mula sa iba’t ibang institusyon at unibersidad sa Pilipinas,

Dr. Fortunato at iba pa, nagbasa ng papel sa

Kumperensyang Internasyunal sa Filipino

Estados Unidos, Brunei, Malaysia, Hapon, at Pransya. Kabilang sa mga tagapagsalita sa mga sesyong plenary ang mga kinatawan ng Depart-ment of Education (DepEd), Commission on Higher Education (CHED), at mga propesor mu-

la sa mga banyagang unibersidad sa Amerika at Asya. Samantala, narito ang mga pama-gat ng mga papel na binasa ng mga guro at estudyante ng departamento sa nasa-bing kumperensya: “Pag-uulat ng Katoto-hanan sa mga Balitang Tabloid sa Filipi-no Gamit ang Wikang Eupemistiko” (Dr. Tess Fortunato); “Mula sa Sining ng Pakikipagtalastasan Hanggang sa Sining ng PakikipagCHAT-an: Paano Sasa-lubungin ng Wikang Filipino ang mga Wika at Imahen ng Facebook at Twit-ter?” (Dr. Marvin R. Reyes);

“Awitalakay: Estilong Kahulugan, Kasaysayan, Kabuluhan at Kaugnayan/4K Tungo sa Multidisiplinaring Pagtuturo ng/sa Filipi-no” (David Michael M. San Juan); Voltaire M. Villanueva (Panimulang Pag-Aral sa Varayti ng Tagalog-Pateros sa Domeyn ng Balutan); Dr. Ma. Crisanta Flores (Wikang Global sa Panahon ng Internasy-onalisasyon); “Pagsipat sa Gamit ng Wikang Filipino sa Iba’t Ibang Pasulat na Ad-bertismo Gamit ang Tuntuning

Retorika at Ortograpiyang Filipino” (Vasil Agong Victoria); “Online Materials para sa Teksbuk sa Filipino bilang Pangalawang Wika” (Ralph Vin-cent Regalado); at “Kaso ng Kunwari at Si-ya” (Dr. Maria Fe Gannaban). Maaaring basahin at/o idownload sa www.kumperensya.wordpress.com ang mga papel na binasa sa kumperensyang ito.

Mga delegado sa kumperensyang internasyunal sa Filipino

Mula sa kanan: Dr. Galileo Zafra ng Osaka University, Dr. Fortunato, delegadong Hapones, at Dr. Aurora Batnag

http://www.kumperensya.wordpress.com


“Wang-wang,” “pagpag” at “level-up”:

Mga Salita ng Taon 2012

~~~ MGA KIDLAT-BALITA ~~~ Prop. Madula at Prop. Orellana,

nagkamit ng mga bagong degri

Noong unang termino ng

Taong Panuruan 2012-2013 ay nag-

tapos ng PhD sa Araling Filipino sa

pamantasan si Prop. Rowie Madula

at MA sa Araling Filipino naman si

Prop. Joel Orellana.

“Rampa sa paglaya : pagla-

lakbay ng mga bakla sa Sangandaan

ng pag-ibig at pakikibaka” ang

pamagat ng disertasyon ni Dr.

Madula at “Sports, isports at pala-

kasan: ang kategorisasyon ng

Sports Jargon sa mga piling tab-

loid” naman ang tesis ni Prop. Orel-

lana. Ginawaran din ng permanent

status si Dr. Madula kamakailan.

Dr. Taylan at iba pa, pinarangalan

Pinarangalan ng pamantasan

noong Agosto si Dr. Dolores

Taylan, tagapayo ng Plaridel na

opisyal na pahayagang pang-

Dr. Nuncio, itinalagang

OIC ng SRDC

Itinalagang officer-in-

charge si Dr. Rhoderick Nuncio

ng Social Development Research

Center (SRDC), isa sa mga in-

stitusyong pampananaliksik ng

unibersidad. Sa kasalukuyan ay

nanunungkulan din siyang puno

ng Research & Advanced Stud-

ies Office ng Kolehiyo ng Mala-

layang Sining.

Departamento ng Filipino, nag-

aplay para muling maging

“sentro ng kahusayan”

Isinumite ng departamento

ngayong Setyembre ang mga

dokumento kaugnay ng aplikasyon

para muling maging “sentro ng

kahusayan” o “center of excel-

lence” (COE) ito. Circa 2000 nang

DLSU, sa pamamagitan ng pagbib-

igay sa kanya ng Gawad Lasalyano

2012 sa kanyang pagiging

“namumukod-tanging katuwang sa

Lasalyanong misyon.”

Samantala, pinarangalan

din ng pamantasan ang iba pang

guro ng departmento dahil sa ka-

nilang subok na paglikingkod sa

DLSU: Dr. Josefina Mangahis, Dr.

Rhoderick Nuncio at Dr. Ruby

Alunen (10 taon); Dr. Dolores

Taylan (15 taon); at Dr. Lakangit-

ing Garcia (25 taon).

maging “sentro ng kahusayan” sa

Filipino ang departamento.

Nag-aplay rin para maging

COE o kaya nama’y “center of

development” (COD) ang iba

pang departamento sa ilalim ng

Kolehiyo ng Malalayang Sining

gaya ng Agham Pampulitika

(Political Science), Kasaysayan,

Literatura, at Pilosopiya.

Itinanghal na Mga Salita ng Taon 2012 ang

“Wang-wang" (Unang Gantimpala), “Pagpag,” at “Level-

Up” (kapwa Pangalawang Gantimpala) sa nakaraang

Pambansang Kumperensiya sa Wika at Sawikaan 2012

na ginanap noong Setyembre 21 sa Bulwagang Leong,

Ateneo de Manila University.

Ang Sawikaan 2012 ay kumperensyang isinasa-

gawa tuwing makalawang taon. Idinepensa ni Prop. Da-

vid Michael M. San Juan ang salitang “wang-wang” ha-

bang si Prop. John Enrico Torralba naman ang nagde-

pensa sa salitang “pagpag” at kay Prop. Joselito de los

Reyes naman ang salitang “level-up.” Itinanghal ding

“People‟s Choice” ang “level-up.”

Kabilang sa finalists sa Sawikaan 2012 ang

mga sumusunod na salita na idinepensa ng mga

propesor at mananaliksik mula sa Ateneo de Manila

University, Unibersidad ng Pilipinas at Unibersidad ng

Sto. Tomas: “trending," “SALN," “impeachment," “pick-

up line," “palusot," “wagas," “android," “wifi," at“fish

kill."Pinangasiwaan ng Filipinas Institute of Translation

(FIT) sa pangunguna nina Pambansang Alagad sa Si-

ning Virgilio S. Almario, Prop. Romulo Baquiran at Dr.

Michael Coroza, katuwang ang Wika ng Kultura at

Agham (WIKA), Inc, National Commission for Culture

and the Arts, (NCCA), Paaralan ng Humanidades ng

Ateneo de Manila University, National Book Develop-

ment Board (NBDB), at Commission on Higher Educa-

tion (CHED), ang Sawikaan 2012.


Pinasiyaan ng departamento ang Ser-yeng Panayam Magdalena C. Sayas 2012-2013 sa pamamagitan ng lektura ni Dr. Lakangiting C. Garcia na pinamagatang “Guro at Mag-aaral sa Pamamahala sa Klase” noong Agosto 16, 2012 mula 9:40 - 11:10 nu sa Bul-wagang Ariston Estrada. Ang Ser-yeng Panayam ay taunang ak-tibidad ng de-partamento na naglalayong parangalan ang mga guro at manunulat na nagging bahagi ng DLSU at nagtaguyod ng wika, kultura at panitikang Pili-pino. Layunin din ng Seryeng Panayam na itanghal sa madla ang mga lektura at pananaliksik ng mga kasa-lukuyang guro ng departamento. Ipinangalan kay Dr. Magdalena C. Sayas, dating tagapangulo ng departamento, ang Seryeng Panayam 2012-2013. Narito naman ang mga lektura sa Ser-yeng Panayam Clemencia Espiritu 2011-2012: “Bakit Ganyan Ka: Isang Interaktibong

Seryeng Panayam 2012-2013, pinasinayaan

Pag-alam sa Pag-uugali sa Komunikasyon” ni Dr. Lakangiting C. Garcia, at “Huwag Susuko”: Isang Pakikipagtunggali sa Proseso ng Pagsasalin ng Tulang Don’t Quit” ni Prop. Ramilito B. Correa noong Marso 27, 2012sa Bulwagang Ariston Estrada;

“Pagdidisenyo ng Silabus para sa Banyaga o Dayuhang Mag-aaral ng Pamatasang De La Salle-Maynila” ni Dr. Felicitas B. Herre-ra noong Marso 20, 2012 sa Bulwagang Ariston Estrada; “Wikang Filipino bilang Wikang Global” ni Dr. Ma. Crisanta Flores noong Marso 12, 2012 sa Yuchengco 407; “Mga Panlapi, Mga Salitang Ugat at mga Kaku-wanan ng/sa Wikang Filipino” ni Dr. Aurora E. Batnag at “Varayti ng Pateros-Tagalog sa Domeyn ng Balutan” ni Prop. Voltaire M. Villanueva noong Pebrero 28, 2011 sa Yuchengco 407;

“Dalawang Kaso: Kunwari o Halimbawa? Alin sa Dalawa? Sinong Siya? Tao o Bagay?” ni Dr. Ma. Fe A. Gannaban noong Oktubre 5, 2011 sa Tereso Lara Seminar Room; at “Alternatibong Pagbasa sa mga Nobela ni Jose Rizal: Ambag sa Pedagohiyang Pampani-tikan” ni Prop. David Michael San Juan noong Agosto 18, 2011 sa Yuchengco 407. ~~~

Si Dr. Garcia habang naglelektura tungkol sa peda-gohiya at personalidad

Si Dr. Sayas ay dating tagapangulo ng Departamento

ng Filipino at Pangalawang Dekana ng Kolehiyo ng Mala-

layang Sining ng Pamantasang De La Salle at editor ng Malay,

isangn dyornal na multidisiplinari sa Filipino. Si Dr. Sayas ay

may doktorado sa literatura mula sa Manuel L. Quezon Uni-

versity. Marami siyang nailathalang mga pag-aaral tungkol sa

literatura at lenggwaheng Filipino, kabilang na rito ang mga

librong Cuento/Kwento (1997) at FILITWO: Retorikang Filipino

(1993; ko-awtor). NaisaFilipino niya ang mga akdang Antigone,

Arte de la Lengua Tagala y Manual Tagalog para Los Sacra-

mentos, at ang Con la Vara Con Que Midos ni Serafin En-

riquez. Natapos na rin niya ang teksbuk para sa FILITWO na

pinamagatang Filipino sa Mundo ng Syensya at Inhenyeriya.

~~~

~~~ BIONOTE ni Dr. Magdalena C. Sayas ~~~


Higit sa 100 inimprenta at elektronikong aklat, inilunsad;

mga akda ng guro sa departamento, tampok

Tampok sa mahigit 100 inimprenta at elektroni-

kong aklat (e-book) na inilunsad ng De La Salle University

(DLSU) Publishing House ang ilang aklat na sinulat sa Fili-

pino ng mga guro sa Departamento ng Filipino.

Kabilang sa enggrandeng lunsad-aklat na ito na

ginanap sa International Conference Center ng CSB Hotel

noong Hunyo 11, 2012 ang “Pamilya, Migrasyon, Disinte-

grasyon,” (creative nonfiction, tungkol sa isang pamilyang

ang maybahay/ina ay isang OFW sa Middle East.),

“Surinaysay: Wika-Panitikan-Malikhaing Pagsulat-

Feminismo-Midya” (sanaysay na nagsusuri kaugnay ng

mga nasabing paksa/larangan), at “Ang Tinig ni Genoveva

Edroza-Matute: Mga Piling Interbyu” (librong alay at pag-

bibigay-pugay kay GEM) ni Dr. Fanny Garcia.

Inilunsad din sa nabanggit na pagtitipon ang “100

Tinig sa Iisang Himig” (antolohiya ng mga sanaysay na

isinulat ng mga estudyanteng frosh o nasa unang taon sa

DLSU) na pinamatnugutan ni Dr. Lhai Taylan; “100 Bago

sa DLSU” (antolohiya hinggil sa mga kontemporar-

yongh inobasyon sa loob o kaya’y kaugnay ng DLSU)

na pinamatnugutan ni Dr. Rhod Nuncio et al.; “100

Salin” (antolohiya ng iba’t ibang akda at teskto na isina-

lin ng mga Lasalyanong guro at mag-aaral) na

pinamatnugutan nina Dr. Rakki E. Sison-Buban at Joey

Stephanie C. Chua.

Bukod sa mga nabanggit na inimprentang aklat,

inilunsad din sa pagtitipong iyon ang mga sumusunod

na e-book: “Sanghiyang sa Mundo ng Internet” ni Dr.

Rhoderick Nuncio; “Mga Pangunahing Etnolinggwis-

tikong Grupo sa Pilipinas” ni Dr. Teresita F. Fortunato;

“Mga Tanong sa Sagot: Pitong Iisahing-Yugtong Dula,”

“Green Cupid Romances 1: Isang Puso sa Dalawang

Dibdib at Bilanggo sa Salaming Ginto,” at “Green Cu-

pid Romances 2: Walang Tinig ang Pagluha at Hang-

ga’t Makatitiis ang Puso” ni Dr. Lakangiting C. Garcia.

~~~


Titser-titseran, Naging Totohanan

ni Prop. Voltaire M. Villanueva

GURO AT BAYAN

Sundan sa pahina 9

Tila isang pagkaligaw sa

aking tinatahak na landas ang

aking napatunayan at

nasaksihan. Mistulang

naligaw lamang sa

isang tindahan at doon

ng napagpasyahan na

bumili ng isang balot

na tinapay at isang bo-

teng pepsi para pama-

tid-uhaw dala nang

pagkalito sa walang

katapusang paglala-

kad, pagtakbo at sabi-

hin na nating isang paglalakbay

sa tagumpay. Ang akin palang

narating na lugar ay hindi isang

maling pagkaligaw o pagkaka-

mali bagkus ito ay isang pag-

tutuwid. Isang lugar na masasa-

bing paraiso para sa

pagpapanday ng musmos na

isipan at pagpupunla ng binhi ng

karunugan.

Marahil kung ang mga

batang nasa edad lima hang-

gang sampu ay ating tatanungin

sa kung anong propesyon ang

nais nila sa kanilang paglaki ay

hindi mawawalan ng sasagot na

nais nilang maging titser balang

araw. ”Upang turuang bumasa at

sumulat ang mga bata. Ganun

kasimpleng sagot!” Madali nila

itong masabi sapagkat idolo nila

ang kanilang guro. Maraming

pagkakataon na kasa-kasama nila

ang kanilang guro sa kanilang

kamus-musan. Maliban sa bahay-

bahayan, na ako ang tatay at ang

aming kapitbahay na kaedad ko

ang nanay na pinagtutulungan

namin ang pagluluto mula sa

aming mga nakuhang sangkap sa

aming mga totoong tahanan at

munting tindahan ng aming mga

ina, pagtatayo ng munting kubo

gamit ang sasa, palapa ng niyog,

at mga dahon ng saging sa aming

likod bahay. Isang laro na mistu-

lang isang pamilya ang binubuo

at nais mapalitaw. Naranasan

ko rin ang maging isang munting

guro sa aming laro. Ang pagga-

wa ng isang kunwaring klasrum

na minsang naging kulungan ng

mga panabong na manok ng

aking gurong tatay. Sa kabila ng

kitid at baho ay ginawan ko ng

paraan upang ito'y maging ma-

kulay, kaaya-aya at kahali-halina

upang pumasok ang aking mga

magiging estudyante. Mistulang

totoong paaralan nga ang aming

nabuo sa tulong ng aking mga

munting magiging kaguro. May

kunwaring lugar para sa pag-

tataas at pagbababa ng wa-

tawat at ang hudyat nito ay

manggagaling sa aming pi-

naglumaang arenola at mga

kaserola. Nakagawa rin ako ng

mga kunwaring I.D. at report

kards ng aking mga mag-aaral.

At sa labas ng dating tangkal ng

mga manok, mabababasa ang

aking pangalan na guro ng

unang baitang pangkat- maga-

lang. Kaya't batid ng aming mga

kapit-bahay na ang aming laro

9

Titser-titseran...mula p. 8


ay skul-skolan. Mayroong mga ba-

on na pagkain at pera. At ang

aming magsisilbing kantina ay

ang tindahan ng aking ina.

Ngunit sa aking paglaki tila

hindi na pumapasok sa aking

isipan na maging isang guro. Tila

nakalimutan ko na ang aking li-

bangan at ambisyon na maging

guro at napapalitan na ito ng

ibang propesyon, na mismong ang

aking ina't ama na pawang mga

guro ay inililihis ako sa mundo ng

pagtuturo. Ito ang katotohanang

bihira na ang nais at taal na mag-

ing isang guro ngayon, kundi ang

nais ay maging isang nars para

makapunta sa ibang bansa, mag-

artisa o maging pulitiko para sa

mabilisang pera at kita o ang pu-

masok sa call centers para sa ka-

kaibang karanasan, o kung anong

usong kurso ay iyon na lang. Pero

ang katotohanan at ang kataka-

takang naging kaganapan ay nag-

ing isang guro ako. Bagama't

ako'y nasa Pamantasang Normal

ng Pilipinas, isang prestihiyosong

institusyon sa mga nagpapaka-

dalubhasa ng edukasyon o para

sa mga magiging guro. Ito raw ang

kusina ng mga magiging guro

kase lahat ng kurso na ibinibigay

ng paaralan ay para lamang sa

pagtuturo ang ipinagkaiba lamang

ay kung anong uri ng asigna-

tura o konsentrasyon at edad

ang nais mong turuan. Kung

nais mong magturo para sa

mga may kapansanan may-

roon dito sa normal, kung gus-

to mong pumasok sa call cen-

ter at ayaw mong magturo

mag-English major ka. Kung

gusto mong maging caregiver

mag Special Education ka.

Maging titser sa Canada, USA

at tutor ng mga Koreano, mag

BSMT ka o Math major. Mag-

ing isang aktibista at kritiko ng

mga pulitiko mag SOC. SCI. ka.

Nais mo ring maging artista o

mananayaw , mag-P.E major o

Speech at Theater Arts ka. Tila

isang maling kalituhan na sa

kabila na ang lahat ng kurso

ay para maging isang guro

kung kaya't ang pamantasan

ay tinaguriang “Center of Excel-

lence in Teaching Education” ay

bakit ibang propesyon ang aking

nababanggit.

Marahil ito ang kalimitang

ginagawa ng mga mag-aaral dito

sa Normal o kahit saan pang pa-

mantasan na binabalak ko ring

gawin noon. Ang magtapos at

maging skolar ng bayan at sa pag-

tatapos ay hindi naman

ipagpapatuloy at paninindigan

kung ano ang nararapat na pan-

gatawanan.

Hindi naman sa

ako'y hindi nagtaksil sa ating pa-

mahalaan at sa ating mga mama-

mayan sa pagpapaaral sa akin na

masasabi na nating libre mula sa

halos humigit-kumulang na tat-

Sundan sa pahina 10

long daang piso na

matrikula na masasa-

bing mas mahal pa ang

pang-load sa ating mga

cellphones ay bakit ko

tinupad ang misyon ni

Inang Pamantasan ang

rebulto at bantayog ng

aming paaralan na si-

nasabing naglalakad sa

gabi sa pamantasan, na

tuparin ang maging ilaw

para sa ating mga kabataan.

10

ALINGAWNGAW NG KAHAPON

Titser-titseran...mula p. 9


Isang kataka-takang pang beau-

ty queen na sagot kapag ako ay

pinukol ng tanong na iyan.

“Bakit nais mong maging guro?”

Sapagkat ang guro ay hindi

lamang gabay ng mga kabataan

kundi kaibigan ng ating uhaw

na lipunan.

Siguradong kung mariri-

nig ito ng mga aking mga nag-

ing guro at masasabi na nating

institusyon sa larangan ng

edukasyon ay isang malutong

na tawa at nagpapalakpakang

mga tenga ang kanilang ibaba-

landra, at kung ito maaari ay

maririnig ng mga pulitikong

nasa posisyon ngayon ay baka

akalaing maging kakompetensi-

ya nila ako sa posisyon bilang

alkalde ng bayan o senador ng

bansa, at kung ito ay maririnig

ng ating mga musmos, mang-

mang, mga kabataan sa ating

inang bayan siguradong isang

matamis na ngiti bilang hudyat

ng pag-asa para sa ating kin-

abukasan na tila nababahidan

na ng dumi at dilim... Napag-

tanto ko malaon na ipagpapatu-

loy ko ang aking nasimulan hin-

di sa napipilitan lang kung hindi

gusto ko na at talagang napa-

mahal na ako. Naalis na sa isip

ko na magiging isang magaling

na mamamahayag tulad ng

aking kababayang Noli de Castro

na sana ngayon ay nasa Kath-

mandu, Nepal ako para ibalita

ang mga nakarating sa tuktok ng

Bundok Everest, na sana'y nasa

Taysan, Batangas ako para kapa-

nayamin ang mga kamag-anak ni

Titser Nelly, ang gurong naabo

habang nagseserbisyo para sa

pagboto na walang kaalam-alam

na mangyayari ang kalunus-lunos

na huling yugto ng buhay niya…

ang lahat ng sanang ito ay akin ng

nil imot o pansamantalang

isinangtabi sapagkat ang katoto-

hanan ay ginaya ko ang mga gu-

rong nagpuyat, nagpagod, nagu-

tom at sumakit ang katawan sa

banta ng kamatayan maipamalas

lamang ang serbisyo sa halalan at

pagmamahal sa bayan.

Nang mamatay ang aking

ama dahil sa kanser dito sa

Maynila ay napagdesisyunan ng

kanyang mga kapatid na sa

probinsya nila ito dalhin at hindi

sa lugar na aming kinalakihan

sapagkat wala raw na kamag-

anak na mag-aasikaso sa amin.

Sapagkat ang aking ina't ama ay

sabay na pumasok sa paaralan,

pareho silang dayuhan at ang

paaralang iyon ang naging saksi

sa kanilang pagmamahalan kung

kaya't kami ang naging produkto.

Ngunit isang tagpo ang naging

dahilan sa pagpapalimot sa

aking maraming sana. Isa

palang bayani ang tatay ko para

sa aming mga kababayan. Halos

umawas na ang mga bulaklak,

pagkain at mga nakikiramay sa

labi ng aking ama na ang

kanyang mga kapatid ay lubus-

ang hindi makapaniwala.

Maraming buhay pala ang

binago ni tatay na isang sim-

pleng guro lamang. Kaya't

buong tigas kong sinabi sa ataul

ni tatay na ipagpapatuloy ko ang

kanyang nasimulan. Buong

tapang kong haharapin ang mga

naghihintay na hamon, nauuna-

waan ko na kung bakit ayaw ni-

ya akong maging guro dahil sa

mga hirap na kanyang pinag-

daanan, pero ito ang naging bul-

wakan na dahilan kung bakit

ganun na lamang ang kanyang

pagpapahalaga sa edukasyon

upang kami ay paaralin at

bigyan ng isang napaka-

mahalagang pamana na kahit

sino ay walang makakakuha.

Ang aming diploma. Alam kong

sa araw-araw ng aking pa-

ghahanda para sa gagawing

pagtuturo ay nakamatyag ang

aking ama, buong sigasig at ti-

kas na inuusal na, anak ko yan!

isang guro! kagaya ko yan!

~~~


Puso sa Puso: Mga Punto ng Pagninilay

Marami sa atin ang naghahangad ng maraming bagay. Ipad, bagong kotse, mga bagong sapatos, dam-it at limpak limpak na salapi. Kapag hindi naipagkaloob ang ninanais ay agad na nagtatampo sa Panginoon.

Napukaw ang aking damdamin sa narinig kong sermon ng pare sa aming parokya. Madalas daw siyang nakikipag-usap sa mga karaniwang tao sa paligid. Ang lagi niyang tinatanong sa bawat makasalamuha niya ay “Ano ang unang hiling mo kay Hesus kapag nagdarasal ka”?

May nagsabing tumama sana siya sa Jackpot ng 6/55 lotto, may tumugon naman na magkaroon ng ma-gandang bahay at iba pa.

Paghahangad at Pasasalamat

Ni Dr. Josefina Mangahis

Madilim na ang gabi nang lapitan ni Fr. ang isang babae. Nilapitan niya habang ang kasa-mang pamilya ay naglalatag ng karton sa harap ng isang lumang gusali. Tinanong niya ang babae, Ano ba ang hinihiling mo kay Hesus. Ang tugon ng babae “Simple lang father. Huwag sana kaming paalisin sa gabi dito sa aming sinisilungan. At na-pakabait po ni Hesus at lagi niyang dinidinig ang aming samo.” Ano ang implikasyon nito sa atin?

Plano Natin, Interbensyon Niya

ni David Michael San Juan

Naranasan mo na bang magtampo sa

Diyos dahil di nasunod ang plano mo? Marami

sa atin ang dumaraan sa pagsubok sa iba‟t

ibang bahagi ng ating buhay. Kumbaga sa pagla-

lakbay ay maalong dagat ang pinaglalayagan

natin kung minsan.

Parang hindi natutupad ang gusto nating

mangyari. Tinatabangan tuloy tayong magpatu-

loy sa pagpaplano. „Yun tipong nagpapatianod

na lang tayo sa mga agos ng buhay. Come what

may. Que sera, sera.

Pagkatapos ng ilang araw, linggo, buwan,

at kung minsan, taon, maiisip natin at mara-

ramdaman natin na ayos lang pala na di natu-

pad ang orihinal nating plano.

Mas mainam pala ang interbensyon ng

langit. Nakabuti sa pangmatagalan ang pagkaanta-

la o kaya‟y di pagpayag ng Bathala sa orihinal

nating plano o hangarin.

Mantakin mong pasasalamatan mo rin pala

minsan ang mga bagyo sa buhay mo dahil ang mga

iyon din ang magpapakita sa iyo ng makukulay na

bahaghari. Mahiwaga ang buhay at isa lamang ito

sa mga hiwaga na hindi ganap na mauunawaan ng

tao maliban kung mayroon siyang pananam-

palataya. Ang pananampalataya ay ang simpleng

pag-asa na mayroong naghihintay na mabuti sa

atin sa kabila ng mga nagaganap o naganap na

kasawian sa ating nakalipas. Mahirap magkaroon

nito pero masarap ang pakiramdam kapag may-

roon.

12


Gurong Partaymer

ni Dr. Ruby Alunen

Makulay, Masaya, masalimuot at

napakaraming paglalarawan ang

maaari kong ikabit sa aking mga

nagging karanasan bilang isang

gurong partaymer. Nais kong

ilahad ang ilan sa mga karanasan

ng buhay partaymer na tila ka-

wangis ng pagkain, bagay,

pangyayari, at marami pang iba.

Tiyak na makauugnay ang mga gu-

ro at iba pang manggagawa na ang

buhay ay inilaan sa pagpapartaym.

Naisip ko, parang pansit

ang buhay partaymer. Kapag

maiksi ito, ibig sabihin konti ang

load at mahaba naman ito kung

marami-raming load. May iba‟t

ibang kulay rin. Maputla ang kulay

kapag wala kang load dahil mal-

nourished ka na, kulang ang pera

kaya kulang din sa sustansya ang

kinakain mo. Pero kapag

maraming load, para kang ba-

haghari dahil nanariwa ka sa dami

ng pera mo. Sa pansit, may diretso

at may kulot din na tulad ng isang

partaymer.

Kung ang load na naibigay

sa iyo ay diretso, ibig sabihin wa-

lang break o butas sa iskedyul mo,

ibig sabihin tuloy-tuloy ang pagtutu-

ro na, palikuran lang ang pahinga.

Kapag kulot naman ibig sabihin

patlang-patlang ang load, makuku-

lot ang pilik-mata mo sa

kahihintay ng susunod na sabjek.

KUWENTONG-BUHAY

May pansit din na lutong-luto

at may ilang hilaw; minsan

kung sa timpla at ang iba na at

ang iba naman ay malasang-

malasa. Sa puntong ito, lutong

-luto ang pagtuturo mo kapag

pang-apat mo ng sabjek ang

itinuturo mo; kahit nakapikit

ka kaya mong ituro, kaya kung

minsan, napapanaginipan mo

na rin sa sobrang pagod. Kung

bago naman ang sabjek na

ituturo mo, kulang pa ito sa

timpla; mangangapa ka, kaya

kung minsan pati pagtuturo

mo hilaw rin.

Maihahalintulad din

ang buhay partaymer sa mga

holiday. Kung minsan ay puno

ng kalbaryo dahil sa hirap at

pagod. Kung minsa‟y gusto mo

nang gumulong at tumakbo dahil

baka mahuli ka sa susunod mong

klase sa ibang pamantasan kaya

para itong Mahal na Araw. Pero

may kaligayahan din ang pagiging

partaymer; parang Araw ng mga

Puso. Minsan kailangan mong

mainlove sa mga estudyante nang

sapilitan; maliban sa pagmama-

hal mo sa pagtuturo, dahil kung

wala kang pagmamahal mala-

mang hihimatayin ka dahil sa mga

estudyanteng pasaway pero sala-

mat na lang at may natitira pang

mabubuting estudyante. Nais ng

partaymer na madagdagan ang

kita niya, kaya siya rumaraket,

kaya kung hanap mo‟y pera dahil

salat ka nito, hintayin mo ang Pas-

ko. Maliban sa bonus na nata-

tanggap mo, makakahawak ka pa

ng mga bagong pera. Minsan

hanggang hawak lang dahil da-

daan lang ito sa iyong mga ka-

may. At kung gusto mo naming

maranasan ang panahon ng Un-

das, tumingin ka na lang sa sala-

min. Masayang-mahirap ang

buhay partaymer. Parang online

game kasi may hangganan. Ma-

saya habang nananalo ka, ibig

sabihin may load ka pa sa bawat

semester. Pero kung minsa, may

hangganan din ito: parang game

over na. Hindi lagging panalo lalo

na kapag dumating ang kaunting

Sundan sa pahina 13

Sundan sa pahina 14

Gurong Partaymer..mula sa pahina 12


load dahil kakaunti ang nag-enroll

kaya kung minsan kailangang mag-

tanggal ng titser. At siyempre,

partaymer ang puntirya lasi nga hin-

di siya priority at ito ang pinaka-

masakit na bahagi ng kanyang

buhay.

Parang sugal ang pagiging

partaymer. Minsan panalo, minsan

talo. Minsan, tiba-tiba, minsan bawi

lang. Ang pinakamasakoit kapag

wala kang makuhang load dahil full-

time ang dapat magturo ng na-

titirang load. Ang mangyayari, pah-

inga ka muna at maghintay ng ta-

wag sa susunod na term.

Para rin itong cellphone na

nalolobat ka rin; hindi laging fully

charged. Minsan, kaunti ring load;

minsan, unli-, unlimited ang load

pero minsan unli-it ng sahod. Kung

minsan sa dami ng raket, unli-bag

ng katawan mo dahil sa mga

naipong pawis sa pagod. Dapat

ding unli-kot ng iyong imahinasyon

para sa mga ituturo mong iba-ibang

sabjek at sa iba‟t ibang aktibidad

na dapat mong ipagawa sa iba‟t

ibang klaseng estudyante.

Sa kabuuan, masayang ma-

hirap ang buhay-pakikibaka ng

isang partaymer dulot ng

pakikisama sa bagong sistema, ka-

paligiran, guro, at mag-aaral. Bukod

sa pagnanais na magkaroon ng

katugunan ang pangangailangan

dulot ng ganitong uri ng pagtatra-

baho, hangad ng isang partaymer

na masulit ang kanyang halaga sa

kabila ng limitasyong kaakibat ng

kanyang trabaho.

~~~

SIPAT-ISYU

Praymer Hinggil sa K to 12

(halaw sa artikulong ”The K to 12 Basic Education Program” mula sa Official Gazette ng Republika ng

Pilipinas, sa ”Tanong at Sagot Hinggil Sa K to 12 Program Ng Gobyerno ng Pilipinas” na inilabas ng Institute of

Nationalist Education and Republican Democracy/INERD at sa Kritik at Panawagan sa K to 12 ng Alliance of

Concerned Teachers/ACT)

TANONG: ANO ANG K TO 12 PROGRAM?

SAGOT: Ang K to 12 Program ng gobyerno ng Pilipinas ay tumutukoy sa

pagkakaroon ng mandatory o required na kindergarten at karagdagang 2

taon sa dating 10-year Basic Education Cycle. Noon, pagkatapos ng anim

na taon sa elementarya at apat na taon sa hayskul (kabuuang 10 taon) ay

maaari nang makapagkolehiyo ang mga estudyante. Sa ilalim ng K to 12,

bago makapagkolehiyo, kailangan pa nilang dumaan sa karagdagang 2

taon ng edukasyon pagkatapos ng apat na taong hayskul. Sa bagong siste-

ma, tinatawag na senior high school o junior college ang karagdagang 2

taon sa lumang 10-year Basic Education Cycle. Ang apat na taon ng

hayskul sa lumang sistema ay tinatawag na ngayong junior high school. Sa

kabuuan, Grades 1-12 ang opisyal na tawag sa 12 taon ng Basic Education

sa ilalim ng K to 12.

TANONG: AYON SA GOBYERNO, BAKIT DAW KAILANGANG MAG-

DAGDAG NG 2 TAON SA BASIC EDUCATION?

SAGOT: Mababa raw ang kalidad ng edukasyon sa Pilipinas at sa pama-

magitan daw ng K to 12 ay mapatataas ang kalidad ng edukasyon sa

bansa. Sa buong Southeast Asia raw, ang Pilipinas na lang ang may 10-

year Basic Education Cycle (ang ibang bansa ay may 11-12 taon sa Basic

Education Cycle). Sa buong mundo, ang Pilipinas daw ang isa sa 3 bansa

na may 10-year Basic Education Cycle. Sa lumang sistema raw, pagkagra-

duate ng hayskul ay di pa rin handa para magtrabaho ang mga estudyante

(masyado pang bata para makapagnegosyo at iba pa). Hindi rin daw han-

dang magkolehiyo ang maraming graduate ng hayskul sa lumang sistema.


Dahil daw sa lumang 10-year

Basic Education Cycle ay hindi kinikila-

la o nirerecognize ng ibang bansa ang

mga propesyunal na grumaduate sa

Pilipinas. Sa Amerika, kailangan daw

ang 12 taon ng Basic Education para

sa mga engineer. Sa Europa naman,

kailangan daw ng 12 taon ng Basic

Education para sa mga gustong mag-

aral sa mga unibersidad doon at para

sa mga gustong magtrabaho bilang

propesyunal doon.

TANONG: KAILAN MAGSISIMULA

ANG K TO 12 PROGRAM?

SAGOT: Nagsimula noong School

Year 2011-2012 ang pagkakaroon ng

kindergarten sa mga pampublikong

paaralan. Ngayong School Year 2012-

2013 ay sisimulan na ang implementa-

syon ng K to 12 curriculum sa Grade 1

(elementarya) at Grade 7 (unang taon

sa junior high school). Unti-unting

ipapatupad ang K to 12 curriculum

hanggang sa tuluyan makagraduate

ang unang batch ng senior high school

sa School Year 2017-2018. Batay sa

plano ng gobyerno, sa School Year

2018-2019 pa lang makapagsisimulang

kumuha ng bachelor’s degree sa kole-

hiyo/unibersidad ang unang batch ng

senior high school na dumaan sa

Kto12.

TANONG: ANU-ANONG SULIRANIN

ANG KINAKAHARAP NG GO-

BYERNO HINGGIL SA IMPLEMEN-

TASYON NG K TO 12?

~~~ Praymer sa K to 12…mula p.13 ~~~

SAGOT: Maraming naging prob-

lema nang agad na ipinatupad ang

mandatory kindergarten: kulang ng

silid-aralan, kulang ng guro at

mababa lang din ang sweldo ng

mga guro sa kindergarten. Nga-

yong School Year 2012-2013, ayon

sa ACT Teachers Partylist, kulang

ng 132,483 guro, 97,685 silid-

aralan at 153,709 pasilidad sa

tubig at sanitasyon ang mga pam-

publikong paaralang elementarya

at hayskul sa Pilipinas. Mismong

ang Department of Education ay

umaamin na may kulang pa ring

guro at pasilidad ang mga pam-

publikong paaralan dahil sa kaku-

langan ng pondo.

Samantala, may problema

rin ang K to 12 curriculum na

ipapatupad ngayong School Year

2012-2013. Una, minadali ang pag-

gawa sa curriculum na ito

(ngayong summer lang ng 2012 ito

ginawa). Mas malala ang problema

sa hayskul dahil noong 2010 ay

may inilabas nang curriculum ang

DepEd. Kumbaga, mainit-init pa

ang 2010 curriculum ay may bago

na naman ngayon kaya laganap

ang pagkalito ng mga guro at mag-

ing ng mga administrador. Sa

katunayan, di pa tapos ang imple-

mentasyon ng 2010 curriculum sa

hayskul (ang curriculum na ito’y

tinatawag na 2010 Secondary Edu-

cation Curriculum o 2010 SEC).

Pinupuna rin ng ibang guro ang pag-

adopt ng ilang bahagi ng K to 12 cur-

riculum sa mga tema ng isang insti-

tusyong pang-edukasyon sa Amerika

gaya ng nangyari sa draft ng curricu-

lum para sa Araling Panlipunan gaya

ng ipinapakita sa larawang mula sa

Facebook account ni Robert Medrano

ng ACT Teachers Partylist.

As of May 28, 2012, tuma-

tanggap pa rin ng suhestyon atbp. ang

Bureau of Secondary Education ng

DepEd hinggil sa curriculum ng 3rd

Year sa hayskul sa ilalim ng 2010 SEC

na ayon sa website nila ay “DRAFT” pa

lang. Tumatanggap pa rin sila ng su-

hestyon hinggil sa K to 12 curriculum

para sa Grade 7-12 (samakatwid,

“draft” lang din ang K to 12 curriculum).

Sa kabuuan, ang prosesong sinunod

sa pagbubuo ng Kto12 curriculum ay

top-down: mga eksperto ang namama-

hala sa pagbuo ng curriculum at halos

walang malaking papel ang mga sim-

pleng gurong aktwal na nasa field.

Problematiko rin ang kasabay

na pagpapatupad ng Kto12 at ng Moth-

er Tongue-Based Multilingual Educa-

tion (MTB-MLE) ng DepEd: hati ang

oras at resources ng ahensya para sa

training ng mga guro.

TANONG: MAGKANO ANG MAGA-

GASTOS SA IMPLEMENTASYON NG

KTO12 AT SAAN KUKUHA NG PERA

ANG GOBYERNO PARA RITO?

Sundan sa pahina 15

Sundan sa pahina 16


SAGOT: Tinatayang 150 bilyong piso

ang magagastos para sa karagdagang

guro, libro at klasrum pa lamang. Hang-

gang ngayon, di pa rin nililinaw ng go-

byerno kung saan kukunin ang ganitong

kalaking pera. Suportado (at talagang

matagal nang itinutulak) ng World Bank

ang K to 12 Program kaya may posi-

bilidad na sa karagdagang utang mang-

galing ang pera para sa Kto12.

Kamakailan, lumabas din ang balita na

inirerekomenda ng World Bank sa go-

byerno ng Pilipinas na magtaas at mag-

dagdag ng bagong buwis. Kung hindi

utang, karagdagang buwis ang posibleng

pagmumulan ng pondo para sa Kto12

dahil wala namang ibang source ang

Pilipinas.

TANONG: MAY PLANO NA BA ANG

GOBYERNO PARA SA MGA KOLE-

HIYO/UNIBERSIDAD NA POSIBLENG

MAWALAN NG ESTUDYANTE MULA

SCHOOL YEAR 2016-2017 HANG-

GANG 2017-2018 DAHIL SA KTO12?

SAGOT: Wala pang malinaw na plano

ang gobyerno hinggil dito. Gayunman,

ayon sa mga forum/talakayan, posibleng

gamitin ang pasilidad ng mga kolehiyo/

unibersidad na ito para sa implemen-

tasyon ng senior high school. Ang mga

guro ng mga institusyong ito ay pwede

ring pagturuin sa senior high school.

TANONG: MAAARI BANG MAGTURO

SA JUNIOR AT/O SENIOR HIGH

SCHOOL ANG MGA PROPESOR/

INSTRUKTOR NA WALANG LET O

HINDI KUMUHA/HINDI PASADO NG

LICENSURE EXAMINATION FOR

TEACHERS?

SAGOT: Wala pang malinaw na sagot

ang gobyerno hinggil dito. May mga

nagsasabing papayagan silang mag-

turo basta may sapat nang bilang ng

taon ng pagtuturo noon sa kolehiyo/

unibersidad.

TANONG: ANO ANG EPEKTO NG K

TO 12 SA KOLEHIYO/

UNIBERSIDAD, PARTIKULAR SA

MGA KURSO/COURSES?

SAGOT: Hanggang ngayon, wala

pang malinaw na detalye hinggil dito.

May nagsasabing iikli ang bilang ng

taon ng kolehiyo/unibersidad dahil ang

ibang General Education subjects

(gaya ng Filipino, English at History)

ay isasama/ililipat na sa senior high

school. May nagsasabing ganoon pa

rin ang bilang ng taon ng kolehiyo/

unibersidad pero mababawasan ng

ilang General Education subjects ang

kukunin ng mga estudyante roon.

TANONG: ANO ANG EPEKTO NG K

TO 12 SA GENERAL EDUCATION

SUBJECTS GAYA NG FILIPINO AT

KASAYSAYAN/HISTORY SA KOLE-

HIYO/UNIBERSIDAD?

SAGOT: Ayon sa mga umiiral na draft

ng Revised General Education Curric-

ulum (RGEC) para sa kolehiyo, maba-

bawasan (kundi man tuluyan nang

mawawala) ang mga General Educa-

tion subjects gaya ng Filipino at Ka-

saysayan/History sa kolehiyo/

unibersidad dahil ililipat diumano

ang mga ito sa senior high school/

junior college. Katunayan, tila wa-

lang asignaturang Filipino ang

maiiwan sa RGEC sa ilalim ng K

to 12. Kapansin-pansin na English

ang wika ng draft RGEC at Eng-

lish din ang mismong mga asigna-

tura/subject.

TANONG: SA PANGKALA-

HATAN, BAKIT NANININDIGAN

ANG DEPED, CHED AT ANG

ADMINISTRASYONG AQUINO

NA DAPAT IPATUPAD NA ANG

K TO 12?

SAGOT: Naninindigan ang De-

pEd, CHED at ang administra-

syong Aquino na dapat nang

ipatupad ang K to 12 upang

madaling magkaroon ng trabaho

ang mga kabataang Pilipino kahit

di na sila magkolehiyo. Sa ilalim

ng plano ng gobyerno, may five

tracks o pokus na maaaring piliin

ang mga mag-aaral sa senior high

school/junior college: Business

and Entrepreneurship; Humanities

and Social Sciences; Science,

Technology, and Engineering;

Sports; at Technical-Vocational.

Ayon sa mga sumusuporta sa K to

12 (kabilang ang mga pangkat ng

mga malalaking negosyante sa

bansa), ang mga track na ito sa

senior high school/junior college



ay magbibigay ng sapat na kasa-

nayan o skills sa mga kabataang

Pilipino upang makapagtrabaho na

sila pagkagraduate ng high school.

Samakatwid, hindi na kakailanganin

ng mayorya ng mga estudyanteng

Pilipino na magkolehiyo o pumasok

sa unibersidad, kapag nakagraduate

na sila ng senior high school/junior

college sa ilalim ng K to 12.

TANONG: SA PANGKALAHATAN,

BAKIT NANININDIGAN ANG

ILANG MGA GURO AT MAMAMA-

YAN NA DAPAT MUNANG IHINTO

ANG IMPLEMENTASYON NG K TO

12?

SAGOT: Batay sa mga nabanggit na

problema at kawalan ng malinaw at

komprehensibong plano ng go-

byerno hinggil sa implementasyon

ng K to 12, naninindigan ang ilang

guro at mga mamamayan na dapat

pansamantala munang itigil ang im-

plementasyon nito para hindi ma-

sayang ang pera at pagod ng DepEd

at ng mga guro at iba pang mga ma-

mamayang kasangkot sa implemen-

tasyon nito. Iminumungkahi ng mga

iba’t ibang pangkat ng guro na dapat

unahin ng gobyerno ang mga kaku-

langan sa 10-year Basic Education

Cycle bago magdagdag ng taon da-

hil kung basta na lamang magdarag-

dag ng taon nang hindi pa naaayos

ang 10-year Basic Education Cycle

ay baka lalo lamang maging kump-

likado ang mga problema sa kasalu-

kuyang sistemang pang-edukasyon, at

baka nga lalo pang bumaba ang kali-

dad ng edukasyon sa bansa.

Kung tutuusin, wala ring sapat

na pera ang gobyerno para sa K to 12

sa panahong ito. Kapansin-pansin na

hindi nga mailaan ng gobyerno sa

edukasyon ang 6% man lamang ng

Gross Domestic Product ng bansa

para makasunod sa standard ng Uni-

ted Nations. Katunayan, mula noong

administrasyong Macapagal-Arroyo

hanggang sa panahon ng ikalawang

administrasyong Aquino, pagbabayad

ng utang at hindi edukasyon ang pra-

yoridad ng gobyerno sa National Bud-

get (bagay na maliwanag na lumala-

bag sa probisyon hinggil sa badyet

para sa edukasyon na nasa Artikulo

XIV Konstitusyon).

Gayundin, dapat bigyang-diin na

ang ibang dahilan sa pagpapatupad

ng Kto12 (halimbawa’y ang pagpapat-

tern ng ating education system para

sa pangangailangan ng Amerika at

Europa) ay nangangailangan pa ng

mas malalimang pagsusuri at panana-

liksik. Bakit dapat magproduce ng

mga propesyunal ang Pilipinas para

sa pangangailangan ng Amerika at

Europa lamang? Hindi ba dapat na

ang mga propesyunal na graduate sa

Pilipinas ay suitable ang skills sa

bansa nila mismo para makatulong

sila sa pag-unlad nito? Para saan nga

ba o para kanino ang edukasyon?

Iyon ang unang dapat sagutin at

isaisip sa tuwing may pagbabago sa

kurikulum na planong isagawa.

Nangangamba rin ang ilang

propesor sa kolehiyo/unibersidad na

ang K to 12 ay magdulot ng unti-

unting “pagpatay” sa General Educa-

tion o Liberal Arts Education na gaya

ng nangyari sa mga community col-

lege sa Estados Unidos mula dekada

90. Ayon sa kanila, ang pag-aalis/

pagbabawas/pagbubura ng mga Gen-

eral Education/Liberal Arts subjects sa

kolehiyo/unibersidad ay tila nag-aalis/

nagbabawas/nagbubura na rin sa

kahalagahan ng mga ito. Anila,

kailangan ang holistikong paghubog

sa mga mag-aaral lagpas pa sa mga

kasanayan o skills ng edukasyong

teknikal sa ilalim ng K to 12.

Kung ililipat lamang ang mga Gen-

eral Education/Liberal Arts subjects sa

senior high school/junior college, na-

pakalaki ng posibilidad na hilaw pa rin

ang holistikong paghubog sa mga

mag-aaral dahil labels o pangalan

lang ng antas ng edukasyon ang

nabago ngunit ang bilang ng yunit ng

mga asignatura ay halos ganoon din o

kaya’y kakaunti lamang ang nadag-

dag. May posibilidad din na psycho-

logically ay balewalain o di gaanong

seryosohin ng mga mag-aaral ang

General Education/Liberal Arts sub-


Sundan sa pahina 17


jects gaya ng Filipino at Kasaysayan

kung ilalagay ito sa antas na “mas

mababa” pa sa kolehiyo/unibersidad -

alalaon baga’y sa senior high school/

junior college sa ilalim ng K to 12.

Upang higit na maunawaan ang

mga pangambang ito, makabuluhang

sipiin ang ilang bahagi ng artikulong

“Who Killed the Liberal Arts? And why

we should care” ni Joseph Epstein:

“The death of liberal arts education

would constitute a serious subtraction.

Without it, we shall no longer have a

segment of the population that has a

proper standard with which to judge

true intellectual achievement. Without

it, no one can have a genuine notion of

what constitutes an educated man or

woman, or why one work of art is su-

perior to another, or what in life is seri-

ous and what is trivial. The loss of lib-

eral arts education can only result in

replacing authoritative judgment with

rivaling expert opinions, the vaunting of

the second- and third-rate in politics

and art, the supremacy of the faddish

and the fashionable in all of life. With-

out that glimpse of the best that liberal

arts education conveys, a nation might

wake up living in the worst, and never

notice.”

Maganda ring pagnilayan ang wini-

ka ni Mr. Glenn Holland, isang guro sa

pelikulang “Mr. Holland’s Opus” (1995)

na tumatalakay rin sa unti-unting

pagkamatay ng General Education/

Liberal Arts subjects sa Estados

Unidos: “Well, I guess you can cut the

arts as much as you want, Gene

(school principal). Sooner or later, the-

se kids aren’t going to have anything to

read or write about...You people create

a new generation of children who will

not have the ability to think or create or

listen...”

Bunsod ng pagbibigay-tuon ng K

to 12 sa teknikal at komersyal na

aspekto ng edukasyon, makabuluhang

banggitin naman ang puna ni Mr. Chip-

ping, guro sa pelikulang “Goodbye Mr.

Chips” (1939) sa edukasyong robotiko

at komersyal: “I know the world’s

changing. I see old traditions dying one

by one. Grace, dignity, feeling for the

past. All that matters today is a fat

banking account. You’re trying to run

the school like a factory for turning out

moneymaking snobs.”

Sa pangkalahatan, ang isang

matibay at komprehensibong Gen-

eral Education/Liberal Arts Curricu-

lum (na taliwas sa layunin ng K to

12) ang makatutupad sa binabanggit

na adbokasiyang pang-edukasyon

nina Dr. Bienvenido Lumbera, Dr.

Ramon Guillermo at G. Arnold Ala-

mon sa pambungad ng aklat na

“Mula Tore Patungong Palengke”:

“Tungkulin ng lahat ng progresibong

guro at mag-aaral ang

pagpapalaganap ng Makabayan,

Siyentipiko at Makamasang

Edukasyon sa loob at labas ng mga

pormal na institusyong pang-

edukasyon. Sa ganitong paraan ay

malilinang at maipapalaganap ang

isang edukasyon na nagtataguyod

ng kapakanan ng bansa, nagpapaya-

man ng diwang mapagtanong at

mapanlikha...” ~~~

MGA SANGGUNIAN:

http://www.weeklystandard.com/articles/who-killed-liberal-arts_652007.html?nopager=1

http://www.gov.ph/k-12/

http://www.scribd.com/doc/95041238/Tanong-at-Sagot-Hinggil-Sa-Kto12-Program-Ng-Gobyerno-ng-Pilipinas

http://www.scribd.com/doc/100173820/Alliance-of-Concerned-Teachers-ACT-Critique-of-and-Call-to-Action-on-PNoy-s-K-to-12

http://cnsupdiliman.weebly.com/uploads/4/7/1/0/4710922/mula_tore_patunong_palengke_-_neoliberal_education_in_the_philippines.pdf




http://www.gov.ph/k-12/







18

DALIT SA KABABAIHAN NI EUROPA / BUWAN NG WIKA 2012..mula sa pahina 1


gang Agosto 15. Ang patimpalak sa

TexTula Tanaga ay binuksan sa mga

klase sa Filkomu. TexTula Diona ang

para sa Fildlar. Samantala, bukas sa

lahat ng estudyante ng DLSU ang Tex-

Tula Malaya. Nasa pahina __ ang ta-

laan ng mga nagwagi sa Textula at iba

pang patimpalak.

Isinagawa naman ang patimpa-

lak sa pagsulat ng sanaysay para sa

mga kumukuha ng WikaKul noong

Agosto 15 sa Ariston Estrada Seminar

Room mula 1:00-2:30 nh.

Pinangasiwaan nina Dr. Rita Aranda,

Dr. Fanny Garcia, Dr. Tess Fortunato,

at Prop. Calindro ang nasabing ak-

tibidad.

Ang finals ng Lasalitaan, isang

patimpalak sa pagsulat ng panana-

liksik at paglikha ng video hinggil sa

mga salitang tumatak sa kamalayang

Lasalyano, ay naging bahagi ng

pangwakas na programa noong Agosto

17 sa DLSU Amphitheater. Sina Dr.

Rowie Madula at Dr. Maria Lucille Rox-

as ang mga koordineytor ng nasabing

patimpalak.

Isina-

gawa naman

ang Kumus-

tahan

(sesyong ka-

pihan at ma-

layang tala-

kayan kasa-

ma ang mga

personaheng

naging ba-

hagi ng de-

partamento) noong Agosto 13

mula 2:00-4:00 nh sa Bro. Con-

non Conference Room.

Pinangunahan nina Dr. Ruby

Alunen at Dr. Garcia ang pag-

sasagawa ng aktibidad na ito.

Ang Saloy 2012 ay idi-

naos noong Agosto 15, mula

1:00-5:00nh sa Bulwagang Wal-

do Perfecto. Ang Saloy ay isang

kumperensyang pangwika na

taunang di-

nadaluhan

ng mga

kinatawan

ng iba‟t

ibang kole-

hiyo at uni-

bersidad

mula sa

buong Lu-

zon.

Pinangasiwaan nina Dr. Maria

Fe Gannaban at Dr. Nestor de

Guzman ang Saloy 2012 na

dinaluhan ng mga kinatawan

mulan sa De La Salle Univer-

sity-Canlubang, Angeles Uni-

versity Foundation, Uniber-

sidad ng Sto. Tomas, Techno-

logical University of the Philip-

pines-Taguig, at DLSU-Manila.

Pinangunahan nina Matthew

Salegumba at Rhianna Flores-

ca, mga bagong graduate ng

AB-Philippine Studies major in

Filipino in Mass Media ng de-

partamento, ang mga lek-

tyurer sa Saloy.

Ipinagkaloob naman

ang Gawad Lasallian 2012

kina Prop. Michael Charles-

ton Xiao Chua (kategoryang

faculty) at Dr. Jesusa Marco

(kategoryang administrador)

noong Agosto 22, mula 1:00-

Sundan sa pahina 4

Di-mahulugang karayom ang Teresa Yuchengco Auditorium dahil

sa konsyerto ng Mabuhay Singers na pinangasiwaan ng

departamento, sa pakikipag-ugnayan ni Dr. Lakangiting Garcia

Ilan sa mga lumahok sa Saloy 2012 kasama si Dr. Taylan

3:00nh sa Ariston Estrada Seminar Room. Ang Gawad Lasallian ay

taunang ipinagkakaloob sa mga Lasalyanong aktibong nagtataguyod ng

wikang pambansa. Pinangasiwaan nina Dr. Rhod Nuncio at Dr. Yum De-

meterio ang Gawad Lasallian sa taong ito. Isinabay rin sa programa ng

Gawad Lasallian ang paggagawad ng sertipiko sa mga nagwagi sa iba‟t

ibang patimpalak na isinagawa.

Noong Agosto 17 naman isinagawa sa DLSU Amphitheater ang

Pangwakas na Programa ng Buwan ng Wika 2012 mula 1:00-4:00nh.

Tampok dito ang finals ng Lasalitaan, at ang Tulaan at Awitang Bayan

2012, mula 1:00-4:00nh.

Naghandog ng sariling awiting “Speak in English Zone” at “Awit

kay Macario Sakay” si Prop. Joel Costa Malabanan sa nasabing pro-

gramang. Si Prop. Malabanan ay nagtapos ng MA sa Philippine Studies

sa departamento, at kasalukuyang nagtuturo sa Philippine Normal Uni-

versity.

Nagtanghal naman ng sabayang bigkas ang mga estudyante ng

Eulogio Amang Rodriguez Institute of Science and Technology (EARIST)

sa pamumuno ni Dr. Astorga.

Samantala, nangagsitula naman sa nasabing programa sina

Prop. Ramilito Correa (Pag-ibig” ni Jose Corazon de Jesus); Dr. Rhod

Nuncio (“Mga Talimhaga”); Prop. Voltaire Villanueva (“Ang „Yong Ngiti”

salin ng tula ni Pablo Neruda); Dr. Maria Roxas at Prop. David Michael

San Juan (“Panata sa Kalayaan” at “Kung Tuyo Na Ang Luha Mo Aking

Bayan” ni Amado V. Hernandez); at Carlo Adriano (“Leon Guinto”). Si G.

Adriano ay estudyante ni Dr. Ma. Crisanta Flores. ~~~

BUWAN NG WIKA 2012..mula sa pahina 18 MGA NAGWAGI SA Textula-

MALAYA

Unang Gantimpala

- John Gilbert Ong

Ikalawang Gantimpala

- Arisa Ricelle Lazaro

Ikatlong Gantimpala

- Genevieve Justine L. Rubio

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

MGA NAGWAGI SA

PATIMPALAK SA PAGSULAT

NG SANAYSAY

Unang Gantimpala

- Marvin Mercado ("Ang Wika at Kulturang Filipino Kasabay ng Paggalaw ng Globalisasyon at Multikulturalismo: Isang Pakina-bang Kay Juan dela Cruz”)


- Beneliza Polican ("Wika at Kulturang Atin, Higit na Pagyamanin at Paunlarin")

Ikatlong Gantimpala

- Shauka Mae Buenaventura ("Pilipino sa Iba't Ibang Sulok ng Mundo”)

MGA NAGWAGI SA

LASALITAAN 2012

Unang Gantimpala -

Juvhan Rebangcos ("NGANGA”)

Ikalawang Gantimpala - Lucibelle

T. Ong at Filmer L. See

("CENTENNIAL HALL"); at Darel

Angelo M. Pichay (“MASINLOK”)

Ikatlong Gantimpala - Mariel

Evangelista, Alison Galian, Ysh

Ysmael, Krizia Vargas, Arvin

Maghirang, at Francis Bernardo

("CHOS”)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

MGA NAGWAGI SA Textula-

TANAGA

Unang Gantimpala

- Ritchelle Anne Quiros


- Lanie Angelee A. Calingasan

Ikatlong Gantimpala

- Valerie Ann Lopez

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

MGA NAGWAGI SA Textula-

DIONA

Unang Gantimpala -

Marlene Alcantara


- Arra San Agustin

Ikatlong Gantimpala

- Genevieve Justine Rubio

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~


Si Prop. Chua, isa sa mga tumanggap ng Gawad Lasallian 2012 at ang

mga guro sa departamento

20

DALIT SA KABABAIHAN NI EUROPA / BALITA SA LARAWAN


Ilan sa mga lumahok sa Saloy 2012 kasama si Dr. De Guzman at Dr.

Mangahis

Si Prop. Correa sa Tulaang Bayan 2012

Ilan sa mga nagwagi sa Lasalitaan 2012

< Si Prop. Correa at Dr. Madula kasama

ang kinatawan ng Samahang Sining at

Kultura ng Pilipinas (SSKP)


Talakayan ng Komite sa Community Engagement

Group picture pagkatapos ng Summer Workshop 2012

Mga produkto ng departamento sa Thanks and Farewell

< Kuha sa CLA Frosh Convocation 2012

Documents

{pandiwa} - dlsu.edu.ph · ng komite. Sinimulan ang pagdiriwang ng Buwan ng Wika 2012 sa pa-mantasan sa pamamagitan ng isang banal na misa na isinagawa sa Pearl of Great Price Chapel