Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
PANKA SAHKATU NIHKATEWA YUNKI NITUTU,
KAHTU NANANKENIA’CHINTAKASUMARE
NAHTANTAWA’
Panka sahkatu nihkatewa kanpua yunkirewasukeran,Kahtu nananke nitutamare ninahtanakasu’
NISHIRAPIAWA UNPU SAHKATAMARESUNA
Shawi
MINISTERIO DE EDUCACIÓN
DIRECCIÓN GENERAL DE EDUCACIÓN BÁSICA ALTERNATIVA, INTERCULTURAL BILINGÜE Y DE SERVICIOS EDUCATIVOS EN EL ÁMBITO RURAL (DIGEIBIRA)
DIRECCIÓN DE EDUCACIÓN INTERCULTURAL BILINGÜE (DEIB)
PLAN NACIONAL DE EDUCACIÓN INTERCULTURAL BILINGÜEMatriz de Planificación Estratégica
© MINISTERIO DE EDUCACIÓNCalle del Comercio N.° 193, San BorjaLima, Perú Octubre de 2015
Hecho el Depósito Legal en la Biblioteca Nacional del Perú: BNP: N° 2015-14837Tiraje: 1000 ejemplares
Impreso por: RCD IMEX PERU E.I.RL.Av. Salaverry 2580 dpto. 202 - Jesús María - Lima RUC: 20550182352 Impreso en el Perú / Printed in Peru.
Índice
Siglas y abreviaturas 4Presentación 5Matriz de planificación estratégica (desarrollado) 7Finalidad 7Objetivo general 7Objetivo específico 01: Acceso, permanencia y culminación oportuna 8
Resultados específicos:
1.Mejora del acceso y permanencia a servicio EIB2.Culminación oportuna en la EIB
Estrategias (1, 2, 3, 4 y 5)
ActividadesObjetivo específico 02: Currículo pertinente 14
Resultado específico:
Instancias de Gestión Educativa Descentralizada (IGED) im-plementan currículos pertinentes y aseguran la dotación, dis-tribución oportuna y uso de recursos educativos para la EIB
Estrategias (1, 2, 3 y 4)
Actividades
Objetivo específico 03: Formación docente 19Resultado específico:
Docentes EIB suficientes y calificados para coberturar la de-manda de EIB en todas las etapas, niveles y modalidades del sistema educativo
Estrategias (1, 2, 3 y 4)
Actividades
Objetivo específico 04: Gestión descentralizada y participación social 24Resultado específico
Modelo de gestión para la diversidad con enfoque territorial atiende realidades diversas y contribuye a la mejora de lo-gros de aprendizajes en EIB
Estrategias (1, 2, 3 4 y 5)
Actividades
4
SIGLAS Y ABREVIATURAS
CEBA Centro de Educación Básica AlternativaCETPRO Centro de Educación Técnico ProductivoCGIE Comisión de Gestión Intergubernamental de EducaciónCNE Consejo Nacional de EducaciónCONEI Consejo Educativo InstitucionalCONEIB Comisión Nacional de Educación Intercultural y BilingüeCOPALE Consejo participativo local de educaciónCOPARE Consejo participativo regional de educaciónMINCU Ministerio de CulturaDCN Diseño Curricular NacionalDEBA Dirección de Educación Básica AlternativaDEIB Dirección de Educación Intercultural Bilingüe DIGEIBIRA Dirección General de Educación Básica Alternativa, Intercultural Bilingüe y de Servicios Educativos
en el Ámbito RuralDRE Dirección Regional de EducaciónEBA Educación Básica AlternativaEBE Educación Básica EspecialEBR Educación Básica RegularECE Evaluación Censal de EstudiantesEIB Educación Intercultural BilingüeEIT Educación Intercultural para Todos y TodasIE Institución EducativaIESP Instituto de Educación Superior PedagógicaIIEE Instituciones EducativasIGED Instancias de Gestión Educativa DescentralizadaL1 Lengua maternaL2 Segunda lenguaLRM Ley de Reforma MagisterialMINEDU Ministerio de EducaciónNEXUS Sistema de Administración y Control de PlazasNNA Niños, Niñas y AdolescentesOIT Organización Internacional del TrabajoONG Organización No GubernamentalPELA Programa Educativo Logros de AprendizajePEN Proyecto Educativo Nacional al 2021: la educación que queremos para el PerúPIP Proyecto de Inversión PúblicaPRONIED Programa Nacional de Infraestructura EducativaRER Red Educativa RuralROF Reglamento de Organización y FuncionesSPE Secretaría de Planificación Estratégica del MINEDUSSII-PER Sistema de Seguimiento e Información a la Implementación de los Proyectos Educativos Regiona-
les del CNETIC Tecnologías de la información y comunicaciónUGEL Unidad de Gestión Educativa LocalUMC Unidad de Medición de la Calidad Educativa del MINEDUUNESCO Organización de las Naciones Unidas para la Educación, la Ciencia y la CulturaUNICEF Fondo de las Naciones Unidas para la Infancia
5
SHA’WINAN
Kanpuasu Piruke ya’werewasu nihsha nihsha nananke nunewasu ya’werewa, ya’ipiakeran 47 nananu’sa ya’werinsu ihkanewa. Ina nihpirinwe a’nawitamaresu ku nuyawe yunkiatuna ku nu’teenchachin sha’witerinenpuawe; nahpuatun ihpura kanpuanta yunkirewa nikahtawatewa, kirikake nishitatewa yunkia’awa unpuatewata kahtu nanankechachin, unpuinsuna ya’wekasu yunkimatewa nikahtawakasumare’.
Nahpuatun ihpura, ya’ipiachachin nihsha nihsha nananke nunewasu kahtawakasumare, MINEDU itupisu chinihken sahkatarin, wa’waru’sa kahtu nanankechachin a’chintakasumare’, ya’ipia yunikiru’sa ya’weterinpuasu, unpu ya’weterewasuna inawita yunkimatewa kirika nihkasumare’. Inaputatewa wa’waru’sa kahtawarewa a’naruahchin nitutakaisumare’. Inaputuwatewa wa’waru’santa nani kirika tihkiwachina nuyahsha ya’wekaisu yunkisapi, nunpisu, yunkipisu ku nañantapiwe, nararu’sa, ka’nanu’sa, samiru’sa, nu’pa inawita newetatuna piyapichachin yunkiatuna ya’wesapi.
Ihpura taweriru’sa a’nahkensu nihpirinwe nunpisu nanan, yunkipisu nañantapi, ama ahketechachin nananu’sa ayakasumarewe, nahpuatun ya’ipinpuachachin yunkiatewa pa’awa kahtapawa ama ñanantatunawe, ama apiratatepuchin nihkatunawe wi’nina a’chinchina, inawanta kanpunanke nunatuna a’naruachin kirika nitutakaisumare’. A’na taweri chinutun nihpachina, ishipintuwachina nuya yunkiatuna ya’wekasimare’. Nani kanpunanke nuya nitutuwachina, inari kahtawasarin kahcharunkenta a’naruachin nitarian, nanitarin nuna’pi piyapi nihkakasu’, nanitarin unpu ya’wekasuna, ina nuya nuwitumawachin, nahpuruware nunewasu akachinimasapi. Ku tahpansapiwe.
Ahketechachin kanpunanke nunewasu apankatakasumare’, inamare a’na kirikake sha’wikasu ya’werin unpuatewata ya’ipinpua kanpunanke nunewasu apankatawa’. DIGEIBIRA itupisu chinihken sahkatatuna inari tekentarin, kahtawaipuasumare’. Nahpuatun kanpuanta nuwanta ya’ipiachachin Piru nu’pake ya’werewasu nikahtawatewa ahketechachin payatawa.
Inamini yunkiatuna DIGEIBIRA itupisu, DEIB itupisu inake sahkatupisupita yunkiatuna tuhpi, nanitere kañaritunamen nishitatewa pa’awa nahtantawa’, tuhpinihsawasu’. Ku inapuwatewawe ahketechachin piyapiru’sa tahpanpachina ku nunsapiwe, ta’tuna chinihken sahtatapi. Nahpuatun anitere kanpuanta inanahpuchachin ninuntatewa ahketechachin pankatawa’.
Inapuchin kirika nihkakasumare’, ya’ipiachachin wa’anu’sa rekiunke sahkatupisu nuya yunkiatuna sahkatakaisu ya’werin. Inapuwatewa nani 2021 pi’i nihsapasu , kanpuanta ihkantarewa unpuinsuna ya’wekasu nuwanterewasu’. Nahpuruware wa’waru’sa, wi’napiru’sa, nanu’sa, chinutunu’sa nisha nisha nananke nunpisupita, inapitanta kahtapawatewa achinikankanpatewa a’naruahchin kirika nitutatuna ninanunena kahtapasapi.
6
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
7
1.1.
Sa
hkat
u ni
hkak
asum
are
nish
irap
ires
u’
Ihka
ntak
asu’
Wa’w
aru’
sa, w
i’nap
iru’sa
, nan
u’sa
, chi
nutu
nu’sa
nish
a ni
sha
nana
nke
nunp
isupi
ta, i
napi
tant
a ka
htap
ate
achi
nika
nkan
e ki
rika
nitu
tatu
na n
inan
unen
a ka
htap
akai
sum
are’.
Ma’
pita
suna
ih
kant
akas
u yu
nkir
esu
tuw
inim
are-
su’
Inan
ahpu
chac
hin
Piru
nu’
pake
wa’w
aru’
sa,
wi’n
apiru
’sa,
nanu
’sa,
chin
utun
u’sa
nish
a ni
sha
nana
nke
nunp
isupi
ta,
unpu
insu
na n
ihka
tuna
ya
’wep
isupi
ta, in
apita
nta n
uwan
tupi
inaw
ara n
unpi
kech
achi
n, yu
nkip
ikec
hach
in a’
chin
taka
su. I
napu
tere
inaw
anta
chin
ihke
n yu
nkia
tuna
nin
anun
ena
kaht
apak
aisu
mar
e’.
1 Ih
kant
akas
u yu
nkire
su’
Nish
a nih
sa p
arich
i Pi
ru n
u’pa
ke
wa’w
aru’
sa,
wi’n
apiru
’sa,
nanu
’sa,
chin
utun
u’sa
in
apita
nta
nunp
isu n
anan
ke
kirik
a nitu
tatu
na
nuya
ranc
hach
in
tihki
kaisu
mar
e’.
Nahp
uatu
n ka
chin
iate
ka
htap
akas
u,
nuya
sha
yunk
iatu
na
nitu
taka
isum
are’
2 Ih
kant
akas
u yu
nkire
su’
Yunk
inaw
an
ni’tu
na n
uyas
ha
nitu
taka
isum
are,
m
a’pita
su ya
’wep
i-ke
nuw
itupi
su
ina m
ahka
tuna
ni
hkat
una a
’na-
ruac
hin
nuya
nuy
a ni
tuta
kaisu
mar
e,
ihpu
ra n
ani s
ahka
-tu
kirik
a ya’w
erin
, in
a mah
katu
na
ichisa
hkat
atu-
na, a
’chin
apiri
ka
htap
awac
hin,
ke
mup
inen
pita
ri ka
htap
awac
hin
a’nar
uach
in n
itu-
taka
sum
are’.
3 Ih
kant
akas
u yu
nkire
su’
A’chi
na’p
iru’sa
ni
sha n
isha
nana
nke
nunp
isupi
ta
ahke
tech
achi
n ka
htap
akar
e,
inaw
anta
kirik
a ni
tuta
tuna
nuy
a a’c
hina
kaisu
mar
e’,
inam
are p
rogr
amas
itu
pisu
pita
ak
achi
nika
su
ya’w
erin
.
4 Ih
kant
akas
u yu
nkire
su’
Piya
piru
’sa n
isha
nish
a sah
katu
ke
sahk
ater
anta
pi-
supi
ta, in
awita
nta
sha’w
itaka
su ka
h-ta
warin
pu yu
nkia
te
wa’w
aru’
sa, w
i’na-
piru
’sa, n
anu’
sa,
chin
utun
u’sa
in
apita
nta n
unpi
su
nana
nke
a’chi
nter
e ni
tuta
kaisu
mar
e’.
Inaw
atun
a nu’
pa-
nena
kaht
awak
ai-
sum
are’.
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
8
1 Ih
kant
akas
u yu
nkire
su’:
IA’ch
inpe
inke
nuy
asha
a’ch
inpi
su y
a’w
e’in
kan
puan
ta w
a’w
aru’
sa a
ma
mah
shuk
ewar
e ki
rika
tihki
kasu
mar
ewe’,
am
a te
hpan
tais
umar
ewe’.
Nish
a nih
sa p
arich
i Piru
nu’
pake
wa’w
aru’
sa, w
i’nap
iru’sa
, nan
u’sa
, chi
nutu
nu’sa
inap
itant
a nun
pisu
nan
anke
kirik
a nitu
tatu
na n
uyar
anch
achi
n tih
kika
isum
are’.
Nah
puat
un
kach
inia
te k
ahta
paka
su, n
uyas
ha yu
nkia
tuna
nitu
taka
isum
are’
Ma’s
ha yu
nkire
su ih
kant
eres
uA’
nuna
nM
aket
a nap
urin
Unpu
suna
ih
kane
su
Pi’ir
u’sa
ke n
ihka
kasu
’In
karit
a ni
hkap
un20
1620
1720
1820
1920
2020
21
1) N
uya n
i’kat
una s
anaw
ia’w
aru’
sa
kem
awia
’war
u’sa
, win
awia
’war
u’sa
, m
ashu
ru’sa
yawe
atun
a ni
nanu
a’wak
e ni
tuta
imar
e.
2) Ti
hkin
anan
kete
rinsu
EIB
ya
’ipik
echa
chin
nitu
turu
’rusa
. ed
ucat
ivo n
acio
nal
Ya’w
erin
% ka
npu
kem
awia
’war
u’sa
, sa
nawi
a’war
u’sa
, wi
nawi
a’war
u’sa
nitu
-tu
wisu
kanp
unan
ke
inak
eran
kach
arun
ke.
ya’n
aya’k
unpi
su.
Nish
itunu
’sake
anish
ituwi
ka
npun
anke
a’ah
inpe
iru’sa
ke.
Nish
inan
u’sa
ta’p
apisu
kanp
u pi
yawi
kanp
unan
a’ch
ina’p
i-ru
’sa. S
ha’w
ipi m
a’sha
wen
tun
ya’w
erin
su.
52%
60%
70%
75%
80%
85%
90%
MIN
EDU
DRE
UGEL
Ya’w
erin
% ka
npu
kem
awia
’war
u’sa
, sa
nawi
a’war
u’sa
, wi
nawi
a’war
u’sa
nitu
-tu
wisu
kanp
unan
ke
inak
eran
kach
arun
ke,
yunk
ina’w
aru’
sa.
Nish
itunu
’sake
anish
ituwi
ka
npun
anke
a’ah
inpe
iru’sa
ke.
Nish
inan
u’sa
ta’p
apisu
kan
pu
piya
wi ka
npun
an a’
chin
a’pi-
ru’sa
. Sha
’wip
i ma’s
ha w
entu
n ya
’wer
insu
.
52.6
%60
%70
%75
%80
%85
%90
%
Ya’w
erin
% ka
npu
kem
awia
’war
u’sa
, sa
nawi
a’war
u’sa
, wi
nawi
a’war
u’sa
nitu
-tu
wisu
kanp
unan
ke
inak
eran
kach
arun
ke,
wi’n
awia
’war
u’sa
.
Nish
itunu
’sake
anish
ituwi
ka
npun
anke
a’ah
inpe
iru’sa
ke.
Nish
inan
u’sa
ta’p
apisu
kan
pu
piya
wi ka
npun
an a’
chin
a’pi-
ru’sa
. Sha
’wip
i ma’s
ha w
entu
n ya
’wer
insu
.
0%5%
10%
20%
30%
40%
50%
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
9
Ya’w
erin
% ka
npu
kem
awia
’war
u’sa
, sa
nawi
a’war
u’sa
, wi
nawi
a’war
u’sa
ka
npun
anke
tihk
iwisu
nu
ya’p
iach
in yu
nki-
na’w
aru’
sa.
Ku ih
ka-
naka
su
ya’w
ete-
rinwe
MIN
EDU
DRE
UGEL
Ya’w
erin
% ka
npu
kem
awia
’war
u’sa
, sa
nawi
a’war
u’sa
, wi
nawi
a’war
u’sa
ka
npun
anke
tihk
iwisu
nu
ya’p
iach
in w
i-na
wia’w
aru’
sa.
Ku ih
ka-
naka
su
ya’w
ete-
rinwe
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
10
1 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na
ihka
nesu
Pi
’iru’
sake
nih
kaka
su’
Inka
rita
nihk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Nihk
akas
u m
apur
ute
paht
unke
a’nu
nanu
’sa
sha’w
irins
u ka
npu-
nank
e ni
tute
yunk
ika-
mar
e.
Teni
n ch
inan
nuy
a ni-
hkat
un, s
ha’w
inan
u’sa
sh
a’wiri
nsu
kanp
u-na
nke
nitu
tate
EIB
.
Ya’w
erin
% a’
chin
api w
a’anu
’sa
sha’w
irins
u na
hpur
ute
paht
unke
a’n
unan
u’sa
mah
kate
yunk
likam
are
unpu
a’ch
inam
areu
nan
kanp
u-na
ken.
Ku ka
ñari-
tuna
man
ya
’wet
e-rin
we.
MIN
EDU
Ya’w
erin
% a
’chin
api w
a’anu
’sa
kanp
unan
ke sh
a’wiri
nsu
nah
puru
-te
pah
tunk
e a’n
unan
u’sa
mah
kate
yu
nkik
amar
e un
pu a
’chin
amar
eu-
nan
kanp
unak
en.
Ku ka
ñari-
tuna
man
ya
’wet
e-rin
we.
DRE
Ya’w
erin
% %
a’ch
inap
i wa’a
nu’sa
sh
a’wiri
nsu
nahp
urut
e pa
htun
ke
a’nun
anu’
sa m
ahka
te yu
nklik
amar
e un
pu a
’chin
amar
euna
n ka
npu-
nake
n
Ku ka
ñari-
tuna
man
ya
’wet
e-rin
we.
UGEL
1 Sa
hkat
u:Pa
kaim
are
pank
atat
una,
suhs
utun
a kar
arus
acha
chin
nah
puin
achi
n n
unka
mar
e ka
npun
anke
.2
Sahk
atu:
Naht
anta
un an
unan
u’sa
imat
un,
nihk
atun
tihk
ikam
are.
1 Ihk
anta
kasu
yunk
iresu
’
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
11
2 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta n
apur
inUn
pusu
na
ihka
nesu
Pi
’iru’
sake
nih
kaka
su’
Inka
rita
nihk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Nuya
yunk
iate
Kah
-ta
waka
ma a
’chin
a-pi
ru’sa
a’ch
inpe
ike,
nu
ya sa
hkat
u ni
hkai
-m
are
kanp
unan
ke.
Mat
a nih
katu
n nu
wita
kasu
nish
a ni
sha
ya’w
erew
asu
su
’suka
mar
e, ta
ra-
natu
n ka
ñarit
amar
e
wach
i a`ch
inap
iru’sa
ac
hinp
eike
kanp
u-na
nke
sahk
atui
su,
yunk
iatu
na n
ituh-
tua’w
anu’
sa ka
npu-
nank
e nu
npisu
.
% d
e IIE
E re
cono
cidas
com
o EI
B qu
e br
inda
n el
serv
icio
EIB
Regi
stro
Nacio
-na
l de
IIEE
EIB,
NE
XUS,
Reg
istro
de
Nac
iona
l de
Doce
ntes
Bili
n-gü
es d
e Le
ngua
s Or
igin
aria
s6 , in
form
es d
el
equi
po d
e m
ate-
riale
s de
la D
EIB,
Ba
ses d
e Da
tos
de P
ELA
y RER
53%
58%
65%
73%
80%
87%
95%
MIN
EDU
DRE
UGEL
1 Sa
hkat
u:Yu
nika
tun
yu’sa
rin ka
npun
anke
nitu
tu n
anpe
ru’sa
ya`w
erin
su.
2 Sa
hkat
u:Ka
htaw
amar
e nu
yata
tuna
sahk
atam
are
kanp
u a’c
hinp
eiru
’sa ya
’wer
insu
pita
.3
Sahk
atu:
Unpu
nih
kate
suna
n m
a’sha
ru’sa
nish
a nish
a a’ch
inak
asu
yawe
rin.
1 Ihk
anta
kasu
yunk
iresu
’
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
12
3 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na ih
kane
-su
Pi
’iru’
sake
nih
kaka
su’
Inka
rita
nihk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
A’te
ntak
asu
sa’ka
-tu
ru’sa
nish
a yun
ki
ya’w
etup
isu, n
uya
nihk
atun
a tih
kika
ima-
re n
ituh’
tua’w
anu’
sa
kanp
unan
ke.
Nuwi
taka
su in
supi
ta-
suna
n a’c
hinp
eiru
’sake
ka
htaw
ater
insu
, nuy
a ni
hkat
una k
anpu
nank
e ni
tuht
ua’w
anus
a a’ch
intu
pi
nitu
htam
are.
Ya’w
erin
% w
a’anu
’sa
nish
a nish
aker
an n
ihpi
-su
kanp
upiya
pisa
are
yunq
uiwi
su n
ihka
kaisu
-m
are.
Ya’er
in %
W
a’anu
’sa
nish
a nish
ake-
ran
naht
antu
pi
kanp
unan
ke
a’chi
nam
are.
80%
90%
100%
--
-DR
E
Ya’er
in %
wa’a
nu’sa
ni-
sha n
ishak
eran
yunk
ipi
kanp
unan
ke a’
chin
a-m
are.
Ya’w
erin
%
Wa’a
nu’sa
ni-
sha n
ishak
eran
ni
yunt
unpi
ka
npu
piya
pi-
ru’sa
re.
20%
40%
60%
80%
100%
-DR
E
1 Sa
hkat
u:Nu
wita
kasu
nan
anu’
sa ya
’wer
insu
inar
an n
itihk
inam
en n
inin
su ya
’ipiya
cha’c
hin
naht
anta
mar
e.2
Sahk
atu:
Yuni
kaka
su in
suwi
tata
nuw
anta
pun
nihk
akam
are
ya’ip
iach
achi
n.
3 Sa
hkat
u:Ni
hkak
asu
ya’ip
iach
acin
a’ch
inpe
iru’sa
ke sa
’katu
wisu
inar
an a’
nawi
ta sa
’katu
ru’sa
nta s
ha’w
itatu
n, ka
ñarit
atun
tihk
ikam
are
kanp
unan
ke a’
chin
e-su
wita
.
1 Ihk
anta
kasu
yunk
iresu
’
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
13
4 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na ih
kane
-su
Pi
’iru’
sake
nih
kaka
su’
Inka
rita
nihk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Kiwi
taka
su ya
’we-
rin n
uya n
ihka
tun
kaña
ritam
are
kanp
u pi
ayap
i a’ch
ina’p
iru’sa
a’c
hinp
eike
..
Teni
n a’c
hin
peiru
’sa
ya’w
erin
su n
uyat
akas
u,
unpu
insu
nan
ya’w
atun
a wa
’war
u’sa
nitu
tuwi
su.
Ya’er
in %
A’ch
inpe
iru’sa
ka
nuna
nke
a’chi
npik
e,
ya’w
erin
nan
i ma’s
ha-
ru’sa
nuy
a nih
katu
n
kaña
ritam
are.
MIN
EDU
DRE
UGEL
Ya’w
erin
% S
a’kat
uru’
sa
nihp
isu te
kene
n a’s
hi-
mut
u’sa
nih
sawi
nuy
a-ta
kaim
are
a’ch
inpe
iru’sa
ka
npun
anke
nitu
tuwi
ke.
DRE
1 Sa
hkat
u:An
uyat
akas
u ya
’wer
in a’
chin
p’eiru
’sa n
u’pa
nen.
2 Sa
hkat
u:Nu
nani
n a’c
hinp
ei in
aran
wen
sein
an y
a’wer
insu
a’ch
inpe
iru’sa
ke u
npui
nsuk
enan
nih
katu
na n
ituht
ua’n
u’sa
nitu
tawi
.3
Sahk
atu:
Naht
ante
rin m
a’sha
ru’sa
ma’p
atat
un n
uya
a’chi
npei
nih
kam
are.
4 Sa
hkat
u:A’c
hinp
ei n
ina’p
iru’sa
ri n
unan
in u
npui
nsun
an N
ihka
kasu
a’ch
inpe
i, wen
sein
an in
aran
nish
itate
nish
a’witw
resu
nta.
1 Ihk
anta
kasu
yunk
iresu
’
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
14
2 Ih
kant
akas
u yu
nkire
su’:
A’ch
ina’
pi k
anpu
a nu
wite
rew
asu,
unp
u a’c
hina
kais
una
inaw
ita k
irika
keni
shiin
a, in
a ni
tuta
kasu
mar
e’.Yu
nkin
awan
ni’t
una n
uyas
ha n
ituta
kaisu
mar
e, m
a’pita
su ya
’wep
ike
nuwi
tupi
su in
a mah
katu
na n
ihka
tuna
a’na
ruac
hin
nuya
nuy
a nitu
taka
isum
are,
ihpu
ra n
ani s
ahka
tu
kirik
a ya’w
erin
, ina m
ahka
tuna
ichi
sahk
atat
una,
a’chi
napi
ri ka
htap
awac
hin,
kem
upin
enpi
tari
kaht
apaw
achi
n a’n
arua
chin
nitu
taka
sum
are’.
Ma’s
ha yu
nkire
su ih
kant
eres
uA’
nuna
nM
aket
a nap
urin
Unpu
suna
ih
kane
su
Pi’ir
u’sa
ke n
ihka
kasu
’In
karit
a ni
hkap
un20
1620
1720
1820
1920
2020
21
Ya’w
echi
npua
wa’a
nu’sa
ya’ka
ria ki
rihka
ni
hpisu
nih
kate
wa n
ia’ch
inta
kasu
, m
a’sha
ru’sa
a’ch
inpe
ike
ya’w
erin
su
a’nar
uach
in n
inka
naka
su ka
htu
na-
nank
e a’c
hinp
isu p
eiru
’sake
.
Nani
ya’w
erin
% ka
htu
nana
n a’c
hinp
isupi
take
kirih
ka
nihk
ate
a’ch
inak
asu
ya’w
ein,
un
puin
suna
nuy
a nuy
a yu
nki y
a’wer
insu
yunk
iate
ni
a’chi
ntaw
a.
Sha’w
irapi
kasu
unp
uint
a ni
hsap
isu.
30%
40%
49%
58%
67%
76%
85%
MIN
EDU
DRE
UGEL
Nani
ya’w
erin
% A’
chin
pe
iru’sa
ke m
a’sha
ru’sa
, a’n
aruw
achi
n ka
nkun
amar
e a’c
hina
’piru
’sant
a nuy
a sah
ka-
tam
are’.
74%
80%
85%
90%
95%
100%
A’chi
npei
’ru’sa
ke %
sahk
atu-
pisu
a’ch
ina’p
iru’sa
ma’s
ha-
ru’sa
ya’w
erin
suke
, a’ch
ina’p
i-su
sha’w
irapi
rarin
.
30%
40%
50%
60%
75%
90%
100%
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
15
1 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na
ihka
nesu
Pi
’iru’
sake
nih
kaka
su’
Inka
rita
nihk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Ya’w
echi
npuw
a ki
rihka
ru’sa
kanp
uwa-
rank
en n
ituht
a’wa-
ru’sa
a’ch
inta
kasu
, ka
htu
nana
n a’c
hina
te
naku
n na
’kun
wa’w
a-ru
’sa a
niht
utak
asu-
mar
e.
Kaht
apaw
a kiri
hka
nitu
hta’w
aru’
sa
a’chi
ntam
are
niya
wa,
a’chi
na’p
iru’sa
niw
en-
tunp
ike
sahk
achi
na
kanp
unan
ke, a
’mur
e-su
, yun
kire
su ya
’ihpi
ch
achi
n ku
nita
hpa-
yaka
su.
Nani
ya’w
erin
% w
a’anu
’sa n
inan
u ni
’pisu
kirih
karu
’sa a’
chin
amar
e ya
’erin
su ya
’wec
hina
, unp
u sa
hka-
taka
su ka
htu
nana
nke.
23%
33%
43%
50%
65%
80%
100%
DRE
Nani
ya’w
erin
% a’
chin
api w
a’anu
’sa
kirih
karu
’sa a’
chin
amar
e ya
’erin
su
ya’w
echi
na.
30%
40%
50%
65%
75%
85%
100%
UGEL
1 Sa
hkat
u:Ki
rihka
nih
kate
wa n
i a’ch
inta
kasu
ya’w
echi
npu,
a’ch
inpe
ike
kaht
u na
nank
e a’c
hina
kasu
yunk
ia’aw
a.2
Sahk
atu:
Kirih
ka n
ihka
tewa
ni a
’chin
taka
su ya
’wec
hinp
u an
uwita
wa w
a’anu
’sa, a
’chin
peik
e ka
htu
nana
nke
a’chi
naka
su.
3 Sa
hkat
u:Ah
kate
ware
kirih
ka n
ihka
tewa
ni a
’chin
taka
su ya
’wec
hinp
u, a’
chin
peik
e ka
htu
nana
nke
a’chi
naka
su.
4 Sa
hkat
u:Ni
hkap
awa,
kaht
apaw
a kiri
hka
nihk
atew
a ni a
’chin
taka
su ya
’wec
hinp
u, a’
chin
peiru
’sake
kaht
u na
nank
e a’c
hina
kasu
. 5
Sahk
atu:
Sha’w
irapi
a’awa
unp
uins
una n
ihsa
rinsu
kirih
ka n
i a’ch
inta
kasu
ya’w
echi
npu,
kah
tu n
anan
ke a’
chin
akas
u a’c
hin
pei’r
u’sa
ke.
Obje
tivo e
spec
ífico
02
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
16
2 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na
ihka
nesu
Pi
’iru’
sake
nih
kaka
su’
Inka
rita
nihk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Pa’aw
a ya’w
echi
npua
a’c
hin
pei’r
u’sa
ke
kaht
u na
nank
e
a’chi
nam
are,
unp
uin-
suna
ya’w
eres
u ku
na
nian
tariw
echi
n ni
tuht
a’war
u’sa
nta k
u na
nian
tam
are’.
Ya’w
echi
npuw
a un
puin
suna
ni
a’chi
ntak
asu
kaht
u na
nank
e, in
apih
kera
n ni
hsha
nih
sha n
i a’c
hint
amar
e yu
n-ki
a’wa,
unau
pate
ra
nani
tere
nin
anuk
e ch
inku
nta n
anite
-re
kaht
u na
nank
e ni
tuht
a’war
u’sa
a’ch
in-
taka
su’.
Nani
ya’w
erin
% a’
chin
pei
’ru’sa
ka
htu
nana
nke
sahk
atup
isu n
ihsh
a ni
hsha
niyu
htu
a’chi
nam
are
ya’w
e-ta
puna
, ahk
ete
kanp
unan
ma’s
ha
nitu
hter
esu
a pan
kata
mar
e’.
35%
35
%45
%55
%65
%75
%85
%
MIN
EDU
DRE
UGEL
Nani
ya’w
erin
% a’
chin
pei
’ru’sa
ka
htu
nana
nke
sahk
atup
isu n
ihsh
a ni
hsha
niyu
htu
ya’w
erin
su a
nanp
i-ta
teuc
hin
nita
nta’a
wa sa
hkat
awa k
u na
nian
tare
nitu
htur
u’sa
’.
24%
24%
34%
44%
54%
64%
74%
Nani
ya’w
erin
% a’
chin
pei
’ru’sa
ka
htu
nana
nke
sahk
atup
isu n
ihsh
a ni
hsha
nitu
htu
ya’w
erin
su n
ina-
nuru
’sake
nta y
a’we’
in.
10%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
Na’ku
n a’c
hina
’piru
’sa sa
hkat
u ka
htap
ater
insu
ya’w
e’in
, wa’w
a-ra
’war
u’sa
a’ch
inta
mar
e’ (0
-3 p
i’i)
ihpu
rsu
itupi
.
200
500
550
600
650
700
750
1 Sa
hkat
u:Ni
hsha
nih
sha a
’chin
u’sa
ya’w
echi
npuw
a, ka
htu
nana
ke n
uya n
uya a
’chin
amar
e’.2
Sahk
atu:
Wa’a
nu’sa
nih
pisu
puch
in n
ituht
uru’
sa a
’chnt
awa,
nuya
hsha
ihsu
kaht
u na
nke
a’chi
nam
are
ya’w
e’in
.
3 Sa
hkat
u:Ni
’sa’aw
a, ka
htap
ara’a
wa ih
su sa
hkat
u ka
htu
nana
nke
a’chi
npisu
pita
ke, n
uyah
sha w
a’war
u’sa
a’ch
inta
imar
e, ya
’ihpi
a’ch
inpe
i’ru’
sake
ku n
itewe
ta-
mar
e’.
Obje
tivo e
spec
ífico
02
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
17
3 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
-rin
Unpu
-su
na
ihka
nesu
Pi’ir
u’sa
ke n
ihka
kasu
’In
karit
a ni
hkap
un20
1620
1720
1820
1920
2020
21
Kirih
karu
’sa
nihs
apisu
nuy
a nu
tuht
apita
m
a’sha
ru’sa
ka
npun
anke
ka
hcha
runk
e ya
’we’
in, w
a’wa-
ru’sa
nuy
a nuy
a ni
tuht
aim
are’
Ma’s
haru
’sa
nim
a’piru
’sa
kanp
unan
ke
nihp
isu ya
’we-
chin
puwa
. In-
autu
ater
a nuy
a nu
ya p
uchi
n ka
npun
anke
, ka
hcha
runk
e-m
a’sha
ru’sa
ni-
hpisu
ya’w
apun
. In
apih
kera
n a’n
apita
nta
ma’s
haru
’sa
nihk
akas
u ya
’wap
un.
Nani
ya’er
in %
wa’a
nu’sa
nin
anu
anuy
atup
isu a’
chin
pei
’ru’sa
ka
htu
nana
ke a’
chin
pisu
ma’s
haru
’sa n
ihka
kaisu
yu’ki
’ina.
Kaht
apai
nanp
u ka
npun
anke
ma’s
haru
’sa ya
’wei
n wa
’war
u’sa
a’c
hina
mat
are’.
32%
14
45%
59%
73%
86%
100%
-DR
E
Nani
ya’w
erin
% ka
npup
iyapi
ru’sa
yam
utun
a wa’a
nusa
pi-
tare
ma’s
ha ka
npun
anke
nih
katu
na y
a’we’
ina,
a’chi
npei
-ru
’sake
wa’w
aru’
sa n
a’kun
na’k
un n
ituht
aim
are’.
40%
60%
80%
100%
--
-DR
E
Nani
ya’w
erin
% ka
npun
anke
ma’s
haru
’sa n
ihpi
supi
ta
a’chi
npei
’ru’sa
ke n
ewe’
in.
48%
60%
73%
85%
100%
--
MIN
EDU
DRE
UGEL
Nani
ya’w
erin
% a’
hinp
ei’ru
’sa m
a’sha
ru’sa
kanp
unan
ke ya
’we-
rinsu
ma’p
achi
na.
74%
80%
85%
90%
95%
100%
-M
INED
UDR
EUG
EL
Nani
ya’er
in %
a’hi
npei
’ru’sa
ma’s
haru
’sa ka
char
unke
ya’w
erin
-su
ma’p
achi
nade
wa’w
aru’
sa ka
hcha
run
nitu
htak
aisu
’.
MIN
EDU
DRE
UGEL
Nani
ya’w
erin
% a’
hinp
ei’ru
’sa w
a’nar
a’wa n
ishite
resu
ya’w
erin
-su
nish
itina
’.
Ku
ya’w
te-
rinwe
ni
nka-
naka
su
20%
40%
60%
75%
90%
100%
MIN
EDU
DRE
UGEL
1 Sa
hkat
u:Ka
npun
anke
nun
esu
ya’ih
pi an
uwita
nti’i
na.
2 Sa
hkat
u:Nu
wich
ina m
a’sha
ru’sa
paw
anar
insu
kanp
unan
ke.
3 Sa
hkat
u:Ni
awa m
a’sha
ru’sa
paw
anar
insu
kanp
unan
ke.
4 Sa
hkat
u:M
a’sha
ru’sa
kanp
unan
ke ya
’wer
insu
ya’ih
pi ru
’teke
nuw
ichin
a.5
Sahk
atu:
Nitu
htaw
a nih
sha n
ihsh
a nitu
htur
u’sa
kanp
uwan
ta w
a’nar
a’wa n
ishitu
pike
nish
itam
are’.
6
Sahk
atu:
Yuni
a’awa
unp
u ke
pare
ta m
a’sha
ru’sa
a’na
ruac
hin
a’chi
n pe
i’ru’
sake
.7
Sahk
atu:
Yunk
ia’aw
a unp
u ka
htaw
aret
a a’ch
ina’p
iru’sa
nuy
ahsh
a mah
shar
u’sa
kanp
unan
ke ya
’wer
insu
asah
kata
imar
e’.
Obje
tivo e
spec
ífico
02
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
18
4 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na
ihka
nesu
Pi
’iru’
sake
nih
kaka
su’
Inka
rita
nihk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Nuya
nish
itawa
unp
u ni
tini
reta
nih
kam
are
unpu
inta
sahk
atar
esu
kanp
unan
ke.
Nihs
ha n
ihsh
a nish
iru’sa
nia
wa
ni ti
nika
mar
e un
puin
suna
ka
npun
anke
a’ch
inar
esu
nihk
a-m
are
ya’ih
pi a’
chn
pei’r
u’sa
ke
kanp
unan
ke sa
hkat
upik
e.
Nani
ya’w
erin
% a’
chin
pe
i’ru’
sake
nih
sha n
i tin
ikai
su ya
’wec
hina
.
MIN
EDU
DRE
UGEL
1 Sa
hkat
u:Nu
wich
ina
nihs
ha n
ihsh
a nitu
htur
u’sa
a’ch
ina’p
iru’sa
a’ch
inpu
su, u
npui
nsun
a nitu
hter
apisu
. Ina
pihk
eran
tini
’ina w
a’war
u’sa
nih
kam
are
unpu
in-
suna
nitu
hter
apisu
.2
Sahk
atu:
Nish
iawa
nih
sha n
ihsh
a tin
inan
a’ch
inpe
i’ru’
sake
wa’w
aru’
sa ti
nika
su u
npui
nta k
ahtu
nan
anke
nitu
hter
api.
3 Sa
hkat
u:Ya
’wec
hinp
uwa u
npu
ni ti
nika
kasu
’.4
Sahk
atu:
Nia’a
wa u
npui
nta n
ituht
a’war
u’sa
nitu
htup
i sha
’wira
pika
mar
e’.
Obje
tivo e
spec
ífico
02
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
19
3 Ih
kant
akas
u yu
nkire
su’:
A’ch
ina’
piru
’sa a
chin
taka
suA’c
hina
’piru
’sa n
isha n
isha n
anan
ke n
unpi
supi
ta ah
kete
chac
hin
kaht
apak
are,
inaw
anta
kirik
a nitu
tatu
na n
uya a
’chin
akai
sum
are’,
inam
are
prog
ram
as it
upisu
pita
ak
achi
nika
su ya
’wer
in.
Ma’s
ha yu
nkire
su ih
kant
eres
uA’
nuna
nM
aket
a nap
urin
Unpu
suna
ih
kane
su
Pi’ir
u’sa
ke n
ihka
kasu
’In
karit
a ni
hkap
un20
1620
1720
1820
1920
2020
21
Inan
ahpu
acha
chin
a’ch
ina’p
iru’sa
kirik
a tih
kipi
supi
ta ya
’wek
aisu
ya’w
eatu
na
a’chi
npei
ihka
ntak
asu
ya’w
erin
.
Unpu
suna
a’ch
in’p
iru’sa
nu
want
erew
asu,
inan
ahpu
ya
’wek
asu
ya’w
erin
a’ch
inpe
i in
isiar
umar
e, p
rimar
iam
are
inaw
ita ih
kant
amar
e’.
NEXU
S, ka
npu
piya
pi
a’chi
na’p
i nish
irapi
resu
ki
rikak
e ni
shira
pire
su’,
inar
an a’
chin
pei n
ishira
-pi
resu
’
62%
67%
72%
77%
82%
87%
90%
MIN
EDU
DRE
UGEL
Unpu
suna
a’ch
in’p
iru’sa
nu
want
erew
asu,
inan
ahpu
ya
’wek
asu
ya’w
erin
a’ch
inpe
i sik
unta
riam
are
ihka
ntam
are’.
Ku
ya’w
e-rin
we
unpu
-su
na
ihka
-na
kasu
Unpu
sna n
uwan
tere
wa a’
chi-
na’p
iru’sa
kaht
u na
nank
e-ch
achi
n ni
tutu
pisu
inisi
aru
inar
an p
rimar
ia a’
chin
peik
e a’c
hina
kaisu
mar
e’.
NEXU
S, ka
npu
piya
pi
a’chi
na’p
i nish
irapi
resu
ki
rika.
23%
35%
%47
%59
71%
83%
90%
Unpu
sna n
uwan
tere
wa a’
chi-
na’p
iru’sa
kaht
u na
nank
e-ch
achi
n ni
tutu
pisu
siku
ntar
ia
a’chi
npei
ke a’
chin
akai
sum
are’.
NEXU
S, ka
npu
piya
pi
a’chi
na’p
i nish
irapi
resu
ki
rika.
6%14
%21
%29
%37
%45
%50
%
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
20
1 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na
ihka
nesu
Pi
’iru’
sake
nih
kaka
su’
Inka
rita
nihk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Aseg
urar
la fo
rmac
ión
inici
al d
e do
cent
es
a tra
vés d
e di
vers
os
mod
elos
form
ativo
s, qu
e pe
rmita
n at
ende
r la
dem
anda
de
EIB
en
todo
s los
nive
les d
e EB
R.
Dise
ñar e
impl
emen
-ta
r pol
ítica
s y p
rogr
a-m
as d
esce
ntra
lizad
os
de fo
rmac
ión
inici
al
de d
ocen
tes b
ilin-
gües
par
a la E
BR d
e ac
uerd
o a l
as n
eces
i-da
des y
dem
anda
de
cada
pue
blo
/leng
ua
y reg
ión.
% d
e do
cent
es fo
rmad
os p
ara a
ten-
der e
l nive
l ini
cial y
prim
aria
EIB
de
EBR
en re
lació
n a l
a dem
anda
. 23
%35
%%
47%
5971
%83
%90
%
MIN
EDU
DRE
UGEL
% d
e do
cent
es fo
rmad
os p
ara a
ten-
der e
l nive
l sec
unda
rio E
IB d
e EB
R en
rela
ción
a la d
eman
da18
. 30
%40
%50
%60
%70
%85
%10
0%
1 Sa
hkat
u:Pi
chisa
wate
nish
irapi
skas
u un
pusu
na ku
kirik
a tih
kiya
tera
piwe
, inaw
ita n
isha n
isha n
uya a
’chin
tum
are
kaht
u na
nank
e a’c
hina
kaisu
mar
e.
2 Sa
hkat
u:Am
a nun
pisu
nañ
anta
kaisu
mar
ewe
prog
ram
a itu
pisu
yuni
hsaw
ate
inak
e im
atun
kirik
a tih
kika
sum
are’,
nah
puru
ware
EIB
itar
ewas
u a’c
hinp
eike
ya
’wes
arin
.
3 Sa
hkat
u:EI
B ita
pisu
chin
ihke
n ki
rikak
e ya
’wei
n, in
a im
ate
a’ch
ina’p
iru’sa
kaht
apak
asu
ya’w
erin
, inaw
anta
ahke
tech
achi
n yu
nkip
isu ap
anka
tatu
na n
u’te
en-
chac
hin
a’chi
naka
isum
are’.
4 Sa
hkat
u:Yu
nika
su u
npua
teta
anuw
anta
kasu
’, iaw
anta
nish
a nish
a pan
ka a’
chin
peik
e ya
’kuna
tuna
ama t
uhpi
nan
kehp
arich
inaw
e’.
5 Sa
hkat
u:Ih
pura
ware
kaña
riter
ahta
pisu
pita
chin
ihke
n ka
nkan
tatu
na ti
tulo
itap
isu m
a’pac
hina
.
18
Form
ació
n in
icia
l sol
o pa
ra d
ocen
tes
amaz
ónic
os.
Obje
tivo e
spec
ífico
03
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
21
2 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na
ihka
nesu
Pi’ir
u’sa
ke n
ihka
kasu
’In
karit
a ni
-hk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
A’chi
na’p
iru’sa
sahk
a-te
rant
apisu
a’na
hken
ku
tihk
iyate
rarin
wen,
in
awita
mar
e a’n
a kiri
-ka
ya’w
ekas
u ya
’wer
in
in. N
ahpu
atun
yuni
-wa
taka
su in
seke
suna
tih
kika
sum
are’.
Nish
a nish
a par
ichik
e ya
’wep
isu in
awita
nta
nuwa
ntup
i nuy
a a’c
hint
akas
u’. N
a-hp
uatu
n pr
ogra
mas
itu
pisu
yuni
waat
aku.
Inisi
aruk
e, p
rimar
iake
ahke
tech
a-ch
in n
anpe
rant
akaa
su ya
’wer
in.
50%
60%
70%
80%
90%
95%
100%
MIN
EDU
DRE
UGEL
Siku
ntar
iake
ahke
tech
achi
n na
npe-
rant
akaa
su ya
’wer
in.
0%20
%35
%50
%65
%80
%10
0%19
1 Sa
hkat
u:In
seke
pita
suna
nish
a nish
a nan
anke
nun
ewas
u ya
’wer
ewa,
inan
ahpu
chac
hin
nuwi
tawa
te n
ituta
kasu
unp
uins
una n
ia’ch
inta
tewa
EIB
itap
isu
apan
kata
mar
e’.2
Sahk
atu:
A’chi
na’p
iru’sa
kank
anta
tuna
sahk
atum
iatu
pisu
inaw
ita p
awer
e ki
wihk
atak
asu,
pa’y
atat
un a’
kete
chac
hin
kanp
unan
ke, k
ahch
arun
ke sa
hkat
amar
e’.
3 Sa
hkat
u:A’c
hina
’piru
’s sa
hkat
eran
tapi
su in
awita
mar
e pr
ogra
mas
itap
isu yu
nika
su ya
’wer
in, in
awan
ta ah
kete
chac
hin
kirik
a nitu
tatu
na w
a’war
u’sa
a’ch
ntak
ai-
sum
a ya’w
erin
.4
Sahk
atu:
Inka
risun
a a’ch
ina’p
iru’sa
a’ch
inta
kasu
, inan
ta yu
nite
way
unka
su ah
kete
chac
hin
kaht
apak
asum
are’.
5 Sa
hkat
u:Ka
npun
anke
tuwi
nika
mar
e, p
rogr
amas
itap
isu yu
nisa
wate
kaht
apak
asu
ya’w
erin
.6
Sahk
atu:
A’chi
na’p
irusa
wa’a
nu’sa
nta y
a’pich
achi
n un
puin
suna
nun
esu
inaw
ita n
ituta
kasu
ya’w
erin
7
Sahk
atu:
Inka
risun
a a’ch
ina’p
i a’ch
inin
su n
ihka
parin
, ina s
ha’w
ikas
u ya
werin
, nah
tana
te yu
nkia
te an
uyat
amar
e’.
Obje
tivo e
spec
ífico
03
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
22
3 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na
ihka
nesu
Pi
’iru’
sake
nih
kaka
su’
Inka
rita
nihk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
EBA
itupi
ke in
aran
EIB
tu
hsar
ewas
u in
ake
sahk
atup
isu sh
a’wi-
taka
su ka
npup
iyapi
-ru
’sant
a nuw
ante
rin
kaht
apak
asu,
kaht
u na
nank
echa
chwa
’wa-
ru’sa
a’ch
inta
kasu
-m
are’
La e
strat
egia
cons
iste
en d
iseña
r, im
ple-
men
tar y
eva
luar
pr
ogra
mas
de
forta
le-
cimie
nto
de ca
paci-
dade
s par
a dire
ctore
s y d
ocen
tes d
e EB
A y
de E
BE
Nahp
uruw
achi
wa’a
nu’sa
nta %
ita
pisu
ihka
napu
na.
Ku ya
’we-
rinwe
un
pusu
na
ihka
naka
-su
MIN
EDU
DRE
UGEL
1 Sa
hkat
u:In
supi
tasu
EBA
inar
an E
BE n
i’nin
supt
a ina
wita
nih
kate
wa n
uwita
kasu
, inaw
anta
kanp
ua sa
hkat
erew
apuc
hin
yunk
iatu
na a’
chin
a’piru
’sa ka
htap
aina
. 2
Sahk
atu:
Ihpu
ra E
BA in
aran
EBE
ni’n
insu
pta i
nawi
ta n
ihka
tewa
kaht
apak
asu,
inaw
anta
kanp
ua sa
hkat
erew
apuc
hin
yunk
iatu
na a’
chin
a’piru
’sa ka
htap
aina
..3
Sahk
atu:
Paat
ewa E
BA in
aran
EBE
nih
kapa
kasu
unp
uins
una s
ahka
tupi
su.
Obje
tivo e
spec
ífico
03
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
23
4 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na
ihka
nesu
Pi’ir
u’sa
ke n
ihka
kasu
’In
karit
a ni
-hk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Inka
risun
a a’ch
ina’p
i-ru
’sa a’
chin
taka
isu,
inaw
ita n
uya n
untu
-ch
insa
pasu
Unpu
ates
una w
a’wa-
ru’sa
anitu
taka
su
inaw
ita n
uya s
ha’w
itu-
chin
sapa
su, in
awan
ta
nuya
yunk
iatu
na,
a’chi
na’p
iru’sa
kaht
u na
nake
nun
pisu
pisu
-pi
ta, a
’chin
an im
atun
a a’c
hina
kaisu
mar
e’.
Insu
pita
suna
a’ch
ina’p
iru’sa
kaht
a-pa
kaisu
ya’w
erin
, inan
ahpu
chac
hin
kank
anta
kaisu
ya’w
erin
.
Ku ya
’we-
rinwe
un
pusu
na
ihka
naka
-su
MIN
EDU
DRE
Insu
nah
pusu
na u
nipe
rsita
ru’sa
ya
’wer
in a’
chin
a’pi k
ahta
parin
su,
inaw
itant
a ya’i
pi m
a’sha
ya’w
etak
a-su
ya’w
erin
.
Ku ya
’we-
rinwe
un
pusu
na
ihka
naka
-su
1 Sa
hkat
u:In
supi
tasu
na e
duca
ción
supe
rior i
tupi
su E
IB a’
chin
sapi
inaw
ita p
ichik
asu
unpu
suna
ya’w
erin
su.
2 Sa
hkat
u:SI
NEAC
E itu
pisu
ina n
unta
kasu
insu
pita
su n
uya n
u’te
en sa
hkat
upi, i
nawa
keta
kasu
EIB
iter
esu
sahk
atam
are’.
3 Sa
hkat
u:Nu
ya yu
nkim
asaw
ate
tuwi
nika
su u
npui
nsun
a nih
katu
n EI
B ite
resu
sahk
atam
are’,
inap
utat
e pa
nka a
’chin
pei
ru’sa
way
unpi
su ka
htap
akas
umar
e ka
htu
nana
nke,
yunk
iru’sa
kera
n nu
ya a’
chin
akai
sum
are’
4 Sa
hkat
u:Un
pu n
iteni
kasu
na, p
aate
ni’n
eke
ma’t
a nan
itere
kaht
apak
asu,
inaw
ita yu
nkia
te n
uya t
uwin
ichin
sapa
su E
IB it
upisu
sahk
atam
are’.
5 Sa
hkat
u:Un
pu ya
’wer
ewas
una,
unpu
inta
kanp
uam
ares
u ih
suru
’te n
i’new
a, un
puin
ta ir
ahka
su ya
’wep
i, kan
puna
nken
nun
ewas
u in
awita
yuni
mak
asu,
ahke
-te
chac
hin
aipi
tiint
amar
e’, in
awat
ewa a
’chin
a’piru
’sa ka
htap
akas
umar
e’.
Obje
tivo e
spec
ífico
03
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
24
4 Ih
kant
akas
u yu
nkire
su’:
Nish
a’w
itate
wa
ma’s
ha n
ahta
ntak
asu
Piya
piru
’sa n
isha n
isha s
ahka
tuke
sahk
ater
anta
pisu
pita
, inaw
itant
a sha
’wita
kasu
kaht
awar
inpu
yunk
iate
wa’w
aru’
sa, w
i’nap
iru’sa
, nan
u’sa
, chi
nutu
nu’sa
inap
itant
a nun
pisu
na
nank
e a’c
hint
ere
nitu
taka
isum
are’.
Inaw
atun
a nu’
pane
na ka
htaw
akai
sum
are’.
Ma’s
ha yu
nkire
su ih
kant
eres
uA’
nuna
nM
aket
a nap
urin
Unpu
suna
ih
kane
su
Pi’ir
u’sa
ke n
ihka
kasu
’In
karit
a ni
hkap
un20
1620
1720
1820
1920
2020
21
Unpu
nah
tant
atew
asun
an n
ihsh
a nih
s-ha
ya´w
eres
u’ n
u´pa
ru’te
ke, n
uyat
akas
u ni
tuht
uru’
sa ka
npun
anke
ni a
´chin
ta-
tewa
.
% ya
’urin
DRE
akur
insu
nu
’pan
enpu
akey
a’wer
esu-
chah
chin
a’ch
in n
ahta
ntat
ewa
nitu
htak
asu.
Ku ya
’we-
rinwe
un
pusu
na
ihka
naka
-su
DRE
Ya’u
rin %
UGE
L aku
rinsu
’ un
pu n
atan
tate
suna
n a’c
hin
sahk
atak
asu
ya’u
rewa
ke E
IB
itupi
su’.
7% 22
14%
28%
42%
56%
70%
84%
UGEL
Ya’u
rin %
II.E
E u
npu
naht
an-
tate
suna
a’ch
inka
su’ y
a’we-
rinsu
’ EIB
itup
isu’.
35%
35%
45%
55%
65%
75%
85%
MIN
EDU
DRE
UGEL
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
25
1 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na
ihka
nesu
Pi’ir
u’sa
ke n
ihka
kasu
’In
karit
a ni
-hk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Nihk
atew
aaw
anka
nata
wa’ y
a’ipi
ki
rihka
nish
iru’sa
ni
ate
sha’w
ikas
umar
e EI
B itu
pisu
.
Ya’u
’in a’
na w
entu
n ni
hsha
nish
a kiri
ka n
i-hk
ate
sha’w
ikas
u EI
B ita
pisu
pich
irawa
te
unpu
suna
n a’c
hinp
ei-
ru’sa
ya’u
rinsu
pita
, a’c
hina
’piru
’sapi
tare
. Un
’teen
chac
hin
nuwi
-ta
mar
e’.
Nani
nuw
itupi
nan
ya’u
rinsu
’ ni
yunt
unat
ewa k
irihk
a nih
kate
wa
nana
n sh
awik
asu
EIB
itupi
ke.
Nihs
api-
nan
ni
yunt
u-na
tewa
ki
rihka
ni
hkat
ewa
sha’w
i-ka
su
Ni yu
ntun
a-te
kirih
ka
nihk
akas
u nu
ya ak
uatu
-na
tihk
ipi-
nan.
MIN
EDU
% te
kene
n a’c
hinp
eiru
’sa M
INED
U ite
resu
ya’u
rinni
yunt
unat
una k
irihk
a nih
kate
sh
a’wik
asu
EIB
itupi
suke
.50
%80
%10
0%-
--
-
1 Sa
hkat
u:Sh
a’wiin
an i’s
uapi
su n
uwita
te n
unpi
su n
ahta
nate
nuw
anta
kasu
’ ya’i
piru
’teke
.2
Sahk
atu:
Inse
kesu
nan
niyu
ntun
ate
kirik
a nih
kate
nan
an sh
a’wik
asu.
3 Sa
hkat
u:A
newe
kasu
niyu
htun
ate
kirih
ka n
ihka
te sh
a’wire
su.
4 Sa
hkat
u:An
uyat
atew
a yun
ki S
ahka
tu n
ihka
te sh
a’wik
asum
are’
5 Sa
hkat
u:Nu
ya ak
uate
wa n
iyunt
unam
en ki
rihka
nih
kate
wa ya
’ure
suru
’teka
, inae
ran
anap
arih
chi s
hawi
a’pa
kasu
. 6
Sahk
atu:
Nihk
ate
ma’s
ha ak
ua’aw
a ink
enpi
tare
’kenp
uata
sahk
atas
u.
Obje
tivo e
spec
ífico
04
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
26
2Upu
nine
suna
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na
ihka
nesu
Pi’ir
u’sa
ke n
ihka
kasu
’In
karit
a ni
-hk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Niaw
a’ un
puat
ewat
a ke
nank
asu
nitu
htu
ya’u
reke
ranc
ha-
chin
, a’sh
imuh
ten
wa
’anu’
sa n
utat
ewa
ihsu
ru’te
ke ya
’wap
i-su
pita
.
Sha’w
itawa
´ash
i-m
uhte
n wa
’anu’
sa
nina
nu n
ihka
tuna
ka
htaw
ainp
uwa u
npu
naht
anta
kasu
nan
EIB
yaur
esun
u’pa
ke.
% D
RE ya
’ute
rin u
npu
naht
ante
re-
suna
n ya
’ure
sunu
’pak
e EI
B itu
pisu
’0%
14%
23%
36%
50%
64%
77%
% U
GEL y
a’utri
n un
pu n
ahta
nter
usu
nuya
nuy
a a’ch
inak
asu
EIB
itupi
su-
mar
e 7%
25
14%
28%
42%
56%
70%
84%
1 Sa
hkat
u:Un
pupi
nsun
an ya
’ure
suru
’te2
Sahk
atu:
Nuwi
tawa
ma’s
unan
nuw
ante
rewa
su a’
chin
peik
e Ya’w
eres
u nu
’pak
e.3
Sahk
atu:
Nuwi
tawa
unp
u na
htan
inen
puas
unan
ma’s
ham
are
nu’p
anen
puak
e.4
Sahk
atu:
Uhte
awa’
unpu
inta
nuy
a nuy
a ich
inen
puas
u nú
’pan
enpu
ke n
uwan
tere
wa E
IB it
eres
u.
5 Sa
hkat
u:Sh
a’wia
wa’ u
npus
arin
su ac
hinp
eiru
sake
EIB
, a‘n
a wen
tunp
uchi
n ni
yunt
unin
supi
ta n
unpi
kera
n in
aera
n un
pu n
anpi
tupi
kera
n ya
’upi
ke.
6 Sa
hkat
u:Nu
ya sh
a’wik
asu
unpu
kam
aire
suna
n ku
rihki
EIB
itup
isu’ y
unki
risun
nuy
atam
are
a’chi
npei
ru’sa
mar
e ya
’ipi p
arih
chi y
a’upi
suke
.7
Sahk
atu:
Gene
ració
n de
nor
mat
ivida
d pa
ra la
impl
emen
tació
n de
la p
olíti
ca E
IB in
terg
uber
nam
enta
lmen
te.
Obje
tivo e
spec
ífico
04
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
27
3 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na
ihka
nesu
Pi’ir
u’sa
ke n
ihka
kasu
’In
karit
a ni
-hk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Yunk
irewa
su a
nuya
h-ta
te S
ahka
tu n
iawa
EIB
ita
resu
chah
chin
.
Ya’n
urin
unp
uins
unan
m
a’sha
yunk
eres
u ni
hkak
asu
a’chi
npei
ke
wa’w
aru’
sa ku
sahk
aita
tu-
nawe
nitu
htak
aim
are
EIB
teni
npuc
hin.
% a’
chin
peiru
’sake
ya’u
rin u
npei
n-su
nan
EIB
nuwa
nter
inpu
chin
.30
% 26
35%
45%
55%
65%
75%
85%
MIN
EDU
DRE
UGEL
% a’
chin
api w
a’an
a’chi
npei
nin
insu
ya
’urin
a’ch
intu
pina
n un
pu n
ahta
n-ta
kasu
nan
a’ch
inak
asu
EIB
nuwa
nte-
rinpu
chin
.
30%
35%
45%
55%
65%
75%
85%
1 Sa
hkat
u:Yu
nkia
te in
seke
suna
n ni
hkak
asu
Sahk
atu
pei’ a
’chin
a’piru
’sa n
ihka
tewa
sahk
atun
enke
kaht
awak
asu
achi
na’p
i wa’a
npuc
hin
nihk
atun
wen
tune
n ni
nins
u a’c
hint
a-m
are
EIB
nuwa
nter
inpu
chac
hin.
2 Sa
hkat
u:Se
kesu
nan
nuwa
nter
ewa y
a’wek
asu
a’chi
na’p
irusa
niw
entu
inan
, yun
kiat
ewa n
uyah
sha a
kua’a
wa a’
chin
pia’w
arus
a, m
ahsh
uru’
sa ya
’uwa
nnu’
sa ka
ntap
aine
npua
.3
Sahk
atu:
Yuni
a’awa
’ unp
uate
wata
nuy
ahsh
a ak
uate
wa a
pank
atak
asu
ya’ip
inpu
acha
chin
a’ch
ina’p
iru’sa
achi
n nu
yahs
ha n
i a’ch
inta
kaisu
mar
e EI
B te
ninp
uchi
n.
4 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na
ihka
nesu
Pi’ir
u’sa
ke n
ihka
kasu
’In
karit
a ni
-hk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Niaw
a’ Sa
hkat
u wa
nka-
nach
inpu
chin
akua
te
EIB
teni
nsu’.
.
Sahk
atu
nine
wasu
unp
uin-
suna
n nu
want
erew
asu
ya’ip
ipa-
richi
puch
in in
aera
n ya
’ure
ke
puch
in n
ituht
atew
a nuy
ataw
a EI
B te
ninp
uchi
n.
% sa
hkat
uru’
sa n
ihsh
a, ni
hsha
ke
sahk
atup
isupi
ta a
chin
ikan
kanp
inan
sa
hkat
upik
e wa
nkan
achi
n EI
B ya
’uka
-m
are’.
Ku ya
’we-
rinwe
un
pusu
na
ihka
naka
-su
MIN
EDU
1 Sa
hkat
u:Un
puin
suna
n ni
hkai
su ya
’wer
in s
ahka
teru
’sa ya
’ipira
n, in
aera
n m
a’sha
kaht
awat
unu’
sa E
IB it
upisu
mar
e.2
Sahk
atu:
Yunk
iate
akuk
asu
nana
n Sa
hkat
u p
iyapi
ru’sa
nah
tant
atun
unp
u ya
’ute
resu
nitu
tam
are’.
3 Sa
hkat
u:Ni
sha’w
itate
Sah
katu
ru’sa
re’ke
npua
yuni
awa’
nihs
ha, n
ihsh
aken
pua
ihsu
nu’
paru
’teke
nan
pire
wasu
nuw
itawa
’.4
Sahk
atu:
Paka
tewa
ka’t
anew
ake
a pan
kata
wa yu
nkire
su n
ihka
kasu
piya
piru
’sam
are
unpu
insu
nan
ya’w
ate
nanp
iresu
pita
.
Obje
tivo e
spec
ífico
04
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
28
5 Up
unin
esun
a
A’nu
nan
Mak
eta
napu
rinUn
pusu
na
ihka
nesu
Pi’ir
u’sa
ke n
ihka
kasu
’In
karit
a ni
-hk
apun
2016
2017
2018
2019
2020
2021
GKan
pura
chiu
nta
paka
te n
ahta
ntaw
a m
a’sun
an E
IB it
eres
u’.
Uhte
atew
apuc
hin
itawa
’ ma’s
unan
nu
want
eres
u te
en-
chac
hin
nani
kam
a-re
´EIB
nun
insu
’.
% C
OPAR
E in
aera
n CO
PALE
itup
i-su
,sha’w
inan
a’pa
rin D
RE, U
GEL
sahk
atam
are
EIB
teni
su.
SSII-
PER
30%
45%
60%
75%
90%
100%
DRE
UGEL
% ka
npu
piya
piru
’sa w
entu
n pe
weru
’sa w
entu
n in
apita
a’pa
pi
nana
n DR
E, in
aera
n UG
ELke
mah
-su
nan
teni
nsu
EIB.
30%
45%
60%
75%
90%
100%
DRE
UGEL
% ka
npu
piya
piru
’sa w
entu
n pe
weru
’sa w
entu
n in
apita
a’pa
pi
nana
n DR
E, in
aera
n UG
ELke
mah
-su
nan
teni
nsu
EIB.
30%
45%
60%
75%
90%
100%
DRE
UGEL
Nihs
ha ru
’te p
arih
chik
eran
kanp
u pi
yapi
ru’sa
pita
puch
in n
ihpi
su
piya
pia,
a’chi
npia
’war
u’sa
niw
entu
-na
tuna
nan
an n
uyat
upi E
IB m
are´
.
3 27
33
33
3
1 Sa
hkat
u:Ni
sha’w
itate
wa, p
ahte
teta
te ch
inita
wa u
npu
nihk
akas
unan
EIB
, a’ch
inpe
iker
anwa
re ya
’ihpi
par
ihch
i wen
tunu
’sa (C
ONEI
, COP
ALE,
COP
ARE
inae
-ra
n CO
NEIB
) ina
pita
su ka
npu
piya
piru
sa n
i wen
tunp
isupi
ta a
’chin
u’sa
wa’a
n na
htet
amar
e.
2 Sa
hkat
u:Yu
nkia
tewa
ma´
sha n
iawa
wa’w
aru’
sa, k
emap
ia’w
aru’
sa, s
anap
ia’w
aru’
sa, w
i’nap
iru’sa
, mah
shur
u’sa
, kan
pu p
iyapi
ru’sa
nih
pisu
pita
, ni w
entu
-na
’pia
piru
’sa n
anta
ntai
mar
e EI
B yu
nkiri
nsu.
3
Sahk
atu:
Ni w
entu
nu’sa
wa’a
n ke
tawa
’, unp
u ni
hkak
asun
an, ir
ater
inke
, nuy
a nin
inke
, pai
rinke
EIB
nun
insu
Kan
puam
are.
4 Sa
hkat
u:EI
B Sa
hkat
u ni
nins
u a’p
aika
mar
e ni
hsha
nih
sha a
’chin
kaht
apat
upisu
pita
ya’u
reke
nun
akai
su u
npu
akut
akas
unan
ma’s
ha.
5 Sa
hkat
u:Sh
awia
wa u
npu
kaht
awat
akas
una w
a’ane
npua
a’sh
imuh
ten
nina
nu se
’kerin
su in
aera
n m
a’sha
ya’u
tatu
n ka
htaw
ater
insu
pita
, ma’s
unan
nuw
ante
-rin
su E
IB.
6 Sa
hkat
u:Ni
awa’
unpu
ates
unan
ma’s
ha n
i sha
’wita
te ya
’ipin
puak
enpu
a nuy
a nih
kam
are
EIB
itere
su.
Obje
tivo e
spec
ífico
04
LENGUA FAMILIALINGÜÍSTICA
ALFABETO OFICIAL DEPARTAMENTOS DONDE SE HABLA
1. achuar jíbaro En trámite de RD Loreto
2. aimara aru Sí (RM 1218-85-ED) Moquegua, Puno, Lima, Madre de Dios y Tacna
3. amahuaca pano No Madre de Dios, Ucayali
4. arabela záparo En proceso Loreto
5. ashaninka arawak Sí (RD 0606-2008-ED) Apurímac, Ayacucho, Cusco, Huánuco, Junín, Pasco y Ucayali
6. awajún jíbaro Sí (RD 2554-2009-ED) Amazonas, Loreto, San Martín, Cajamarca, Callao y Ucayali
7. bora bora En trámite de RD Loreto
8. capanahua pano En proceso Loreto
9. cashinahua pano Sí (RD 0169-2012-ED) Ucayali
10. cauqui aru No Lima
11. chamicuro arawak No Loreto
12. ese eja tacana Sí (RD 0683-2006-ED) Madre de Dios
13. harakbut harakbut Sí (RD 0680-2006-ED) Cusco y Madre de Dios
14. iñapari arawak No Madre de Dios
15. ikitu záparo Sí (RD 021-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIR
Loreto
16. isconahua pano No Ucayali
17. jaqaru aru Sí (RD 0628-2010-ED) Lima
18. kakataibo pano Sí (RD 2551-2009-ED) Ucayali y Huánuco
19. kakinte (caquinte) arawak Sí (RD 0550-2013-ED) Cusco y Junín
20. kandozi – chapra kandozi Sí (RD 2553-2009-ED) Loreto
21. kukama kukamiria tupi-guaraní SÍ (RD 029-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIR
Loreto y Ucayali
22. madija (culina) arawa SÍ (RD 028-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIR
Ucayali
23. maijiki tucano En proceso Loreto
24. matsés pano RD N° 017-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIR
Loreto
25. matsigenka arawak Sí (RD 2552-2009-ED) Cusco, Madre de Dios, Ayacucho y Lima
26. muniche muniche No Loreto
27. murui-muinani huitoto Sí (RD 0107-2013-ED) Loreto
28. nanti arawak No Cusco
29. nomatsigenga arawak Sí (RD 0926-2011-ED) Junín
30. ocaina huitoto En proceso Loreto
31. omagua tupi-guaraní No Loreto
32.
quechua quechua
Sí (RM 1218-85-ED) Amazonas, Ancash, Apurímac, Arequipa, Ayacucho, Cajamarca, Callao, Cusco, Huánuco, Ica, Junín, Lambayeque, Lima, Loreto, Moquegua, Pasco, San Martín, Ucayali, La Libertad, Piura, Puno, Tumbes, Huancavelica
33. resígaro arawak No Loreto
34. secoya tucano Sí (RD 0106-2013-ED) Loreto
35. sharanahua pano Sí (RD 0096-2013-ED) Ucayali
36. shawi cahuapana Sí (RD 0820-2010-ED) Loreto y San Martín
37. shipibo-konibo pano Sí (RD 0337-2007-ED) Huánuco, Loreto, Madre de Dios, Ucayali y Lima
38. shiwilu cahuapana Sí (RD 025-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIR
Loreto
39. taushiro záparo No Loreto
40. tikuna tikuna En proceso Loreto
41. urarina shimaco En proceso Loreto
42. wampis jíbaro Sí (RD 001-2013-ED, RD 0040-2013-ED)
Loreto, Amazonas y Cajamarca
43. yagua peba-yagua En trámite de RD Loreto
44. yaminahua pano No Ucayali
45. yanesha arawak Sí (RD 1493-2011-ED) Junín, Pasco y Huánuco
46. yine arawak Sí (RD 0220-2008-ED) Cusco, Loreto, Madre de Dios y Ucayali
47. yora (nahua) pano No Ucayali
Relación de lenguas originarias del Perú
Ministerio de EducaciónDirección de Educación Intercultural Bilingüe (DEIB)
Dirección General de Educación Básica Alternativa, Intercultural Bilingüey de Servicios Educativos en el Ámbito Rural (DIGEIBIRA)
Calle del Comercio N.º 193, San Borja, Limawww.minedu.gob.pe