PHAÄT THUYEÁT VOÂ LÖÔÏNG THOÏ KINH...VOÂ LÖÔÏNG THOÏ TRANG NGHIEÂM KINH (dòch giaû: Taây Thieân Tam Taïng Phaùp Hieàn, ñôøi Toáng). Ñaïi löôïc thì boán

CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN 1

PHAÄT THUYEÁT VOÂ LÖÔÏNG THOÏ

KINH

2 PHAÄT THUYEÁT VOÂ LÖÔÏNG THOÏ KINH


CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN

PHAÄT THUYEÁT VOÂ LÖÔÏNG THOÏ KINH

Khôûi söï giaûng taïi chuøa Xaù Lôïi, ñeâm Raèm thaùng 8 naêm Canh Tyù

(nhaèm 5.10.1960)


Bieân soaïn: BAN PHAÄT HOÏC XAÙ LÔÏI

– TK. Thích Ñoàng Boån – Cö só Toáng Hoà Caàm – Cö só Laâm Hoaøng Loäc – Cö só Traàn Ñöùc Haï – Cö só Toâ Vaên Thieän – Cö só Traàn Phi Huøng – Cö só Chính Trung


CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN 1905-1973



Lôøi daãn

eà töïa Kinh “Phaät thuyeát Ñaïi A Di Ñaø” do oâng hieäu taäp, Vöông Nhöït Höu () vieát: “Trong Ñaïi

Taïng kinh, coù treân 10 kinh goïi laø A DI ÑAØ PHAÄT TEÁ ÑOÄ CHUÙNG SANH. Trong soá coù boán kinh cuøng moät goác maø ra, nhöng vì ngöôøi dòch khaùc nhau, neân coù boán teân khoâng ñoàng:

1.- VOÂ LÖÔÏNG THANH TÒNH BÌNH ÑAÚNG GIAÙC KINH (dòch giaû: Nguyeät Chi Tam Taïng Chi Laâu Gia Saùm, ñôøi Haäu Haùn).

2.- VOÂ LÖÔÏNG THOÏ KINH (dòch giaû: Khöông Taêng Khaûi, ñôøi Taøo Nguïy) (2).

3.- A Di ÑAØ QUAÙ ÑOÄ NHAÂN ÑAÏO KINH (dòch giaû: Nguyeät Chi, Chi Khieâm, ñôøi Ngoâ).

4.- VOÂ LÖÔÏNG THOÏ TRANG NGHIEÂM KINH (dòch giaû: Taây Thieân Tam Taïng Phaùp Hieàn, ñôøi Toáng).

Ñaïi löôïc thì boán kinh gioáng nhau, nhöng noäi dung coù choã sai khaùc”.

Ñ


Chính vì nhöõng sai khaùc naøy maø Vöông Nhöït Höu ra coâng nghieân cöùu, goùp nhaët, so saùnh maø vieát laïi boä PHAÄT THUYEÁT ÑAÏI A DI ÑAØ KINH noùi treân.

Boä naøy, thoâng tuïc goïi ñaïi baûn, coøn kinh A Di Ñaø chuùng ta trì tuïng haèng ngaøy, goïi laø tieåu baûn.

PHAÄT THUYEÁT VOÂ LÖÔÏNG THOÏ KINH coù nghóa laø: Kinh Voâ Löôïng Thoï do Phaät noùi.

Theo nguyeân vaên chöõ Phaïn, kinh coù hai teân: Sukhaâvativyuõha vaø Amitaâbhavyuõha.

Amitaâbha (Taøu phieân aâm: A Di Ñaø), nghóa laø Voâ löôïng thoï (tuoåi thoï khoâng löôøng ñöôïc, töùc laø vónh cöûu: Eternel, Eterniteù)

Sukhaâvaâtó laø An laïc hay Cöïc laïc (vui toät böïc)


PHÖÔNG PHAÙP TRÌNH BAØY

1.- So saùnh nhöõng baûn löu thoâng (1 cuûa Phaät hoïc Tuøng

thô Ñoaøn Trung Coøn, 1 cuûa chuøa Taêng Thöôïng beân Nhaät Baûn) vôùi baûn cuûa boä Ñaïi Chaùnh taân tu Ñaïi taïng kinh, thaáy baûn cuûa Phaät hoïc Tuøng thô cuûa Ñoaøn Trung Coøn soùt nhieàu caâu, coøn baûn Taêng Thöôïng töï vaø Ñaïi taïng y nhö nhau. Vaäy seõ theo baûn Taêng Thöôïng töï maø dòch giaûng.

2.- Nguyeân vaên, Kinh ñi moät maïch töø ñaàu ñeán cuoái, khoâng coù chia ra chöông, phaåm, phaàn. Nhöõng tieåu ñeà thaáy trong caùc baûn keå treân (tröø baûn cuûa Ñaïi taïng) coù leõ laø do nhaø aán haønh töï yù theâm vaøo, vì vaäy maø coù choã sai khaùc nhau. Seõ tuøy tröôøng hôïp, hoaëc giöõ hay boû, hoaëc söûa nhöõng tieåu ñeà aáy, ñeå traùnh söï chia cheû quaù löôïm thöôïm.

3.- Tröôùc khi giaûi chuù moät ñoaïn. Seõ trình baøy baûn dòch ra Vieät vaên, vaø neáu caàn, seõ neâu nhöõng loái dòch khaùc, ñeå thính giaû, ñoäc giaû coù ñuû taøi lieäu so saùnh vaø pheâ phaùn.

4.- Muïc ñích cuûa cuoäc giaûng laø giuùp caùc baïn hieáu hoïc thaâm hieåu yù nghóa cuûa kinh. Vaäy seõ khoâng ñi saâu vaøo söï chuù thích nhöõng “thuaät ngöõ” töùc laø danh töø chuyeân moân cuûa Phaät hoïc.

CHAÙNH TRÍ kính khaûi


PHAÄT THUYEÁT VOÂ LÖÔÏNG THOÏ KINH

QUYEÅN NHAÁT

1. NÔI THUYEÁT KINH VAØ THAØNH PHAÀN PHAÙP HOÄI

Toâi nghe nhö vaày: Moät luùc noï, Phaät ôû taïi thaønh Vöông- xaù, trong hang nuùi Kyø – xaø, cuøng vôùi caùc ñaïi Tyø – kheo, ñoâng moät vaïn hai nghìn ngöôøi, toaøn laø baäc Thaùnh ñaõ ñeán choã thaàn thoâng. Ñoù laø caùc Toân giaû Lieãu – baûn – teá, Chaùnh – nguyeän, Chaùnh – Ngöõ, Ñaïi – Hieäu, Nhaân – Hieàn, Ly – caáu, Danh – Vaên, Thieän – Thöïc, Cuï – Tuùc, Ngöu – Vöông, Öu – laâu –taân-loa Ca – Dieáp, Xaù-lôïi-phaát, Ñaïi Muïc-kieàn-Lieân, Kieáp-taân-Na, Ñaïi-Truï, Ñaïi-tònh-Chí, Ma-ha Chaâu –Na, Maõn-nguyeän-Töû, Ly-Chöôùng, Löu-Quaùn, Kieân-Phuïc, Dieän-Vöông, Dò-Thöøa, Nhaân-Tính, Gia-Laïc, Thieän-Lai, La-Vaân, A-Nan… ñeàu laø baäc treân tröôùc nhö theá caû.


Laïi cuõng coù caùc Boà-taùt Ñaïi-thöøa nhö Phoå-Hieàn, Dieäu-Ñöùc, Töø-Thò… toaøn laø nhöõng Boà-taùt cuûa Hieàn-kieáp. Laïi coù möôøi saùu Chaùnh-sóP0F

1P Hieàn-hoäP1F2P laø caùc Boà-

taùt Thieän-tö-Nghò, Tín-Hueä, Khoâng-Voâ, Thaàn-thoâng-Hoa, Quang-Anh, Hueä-Thöôïng, Trí-ChaøngP2F

3P

Tòch-Caên, Nguyeän-Hueä, Höông-Töôïng, Baûo –Anh, Trung-Truù, Cheá-Haønh, Giaûi-Thoaùt. Taát caû ñeàu tuaân theo ñöùc cuûa Ñaïi-só Phoå-hieàn ñaày - ñuû voâ-löôïng haïnh nguyeän cuûa caùc Boà-taùt, ôû yeân trong phaùp cuûa moïi coâng-ñöùc, ñi khaép möôøi-phöông, haønh phöông-tieän truyeàn-giaùo, vaøo kho Phaät- phaùp, cuoái cuøng ñaõ ñeán bôø beân kiaP3F

4P. Trong khoâng bieát bao nhieâu theá-giôùi,

hieän thaønh baäc Ñaúng-giaùcP4F

5P, ôû cung Ñaâu-suaátP5F

6P, roäng

baøy Chaùnh-phaùp. Rôøi cung trôøi aáy, giaùng thaàn vaøo thai meï, theo hoâng tay phaûi sanh ra, lieàn ñi baûy böôùc, aùnh saùng röïc-rôõ chieáu khaép möôøi phöông nöôùc Phaät khoâng keå xieát. Ñaát chuyeån saùu ñieäu. Caát tieáng töï xöng: “Treân ñôøi, ta seõ laø baäc Toân quyù khoâng ai baèng”. Ñeá-Thích, Phaïm-Thieân phuïng-haàu, trôøi, ngöôøi quy ngöôõng, sanh ra laø goàm thoâng toaùn hoïc, vaên chöông, baén teân, cöôõi ngöïa, roäng taäp ñaïo 1. Chaùnh só: Boà taùt (caàu Chaùnh ñaïo chæ coù ñaïi só). 2. Hieàn hoä: Boà taùt taïi gia. 3. Chaøng: Thöôøng goïi laø traøng (nhö traøng phan). 4. Bôø beân kia: Bæ ngaïn, bôø giaùc. 5. Ñaúng giaùc: Phaät. 6. Ñaâu suaát: cung trôøi.


thuaät, luyeän suoát söû saùch, sau vöôøn daïo chôi, giaûng thí voõ-ngheä. Ngay luùc soáng choán cung thaâm, trong caûnh saéc ñeïp muøi ngon, laïi thaáy caùi giaø, caùi beänh, caùi cheát, tænh ngoä nhaän theá-gian chaúng thöôøng, beøn boû nöôùc nhaø, tieàn cuûa, ngoâi baùu vaøo nuùi hoïc ñaïo; quaàn aùo, vaät cöôõi, ngöïa baïch, ngaïch baùu, chuoãi ngoïc, ñeàu khieán ñem veà; boû aùo quyù baùu, maëc phaùp phuïcP6F

1P, caét boû raâu toùc, ngoài ngay thaúng döôùi coäi caây,

sieâng-naêng kham-khoå saùu naêm, ñi treân con ñöôøng neân ñi. Hieän ra trong ñôøi coù naêm caùi khoâng saïchP7F

2P,

xuoâi theo quaàn-sanh maø chæ cho thaáy buïi nhô. Taém goäi trong doøng soâng KimP8F

3P, thieân-thaàn ñeø nhaùnh caây,

vin laáy leân khoûi nöôùc. Döôùi caùnh chim linh, ñi ñeán Ñaïo-traøngP9F

4P, caûm loøng ñoàng-töû Kieát-Töôøng, ñeå toû roõ

nghieäp-phuùc cuûa ñoàng-töû, thöông nhaän môù coû ñoàng-töû cho, raûi döôùi coäi caây Phaät, roài Ma xua hoï-haøng ñeán aùp-böùc vaø thöû-thaùch. Laáy söùc trí choáng laïi, khieán Ma ñaàu haøng, ñöôïc phaùp maàu – nhieäm, thaønh baäc Voâ-thöôïng Chaùnh-ñaúng Chaùnh-giaùc.

1. Phaùp phuïc: Danh töø chæ chung cho 3 aùo ca sa. 2. Nguyeân vaên laø Nguõ tröôïc: 1) kieáp tröôïc; 2) kieán tröôïc; 3)

phieàn naõo tröôïc; 4) chuùng sanh tröôïc; 5) maïng tröôïc. 3. Kim löu: Gioøng soâng Kim, töùc soâng Ni Lieân, choã Phaät xuoáng

taém sau khi boû loái tu khoå haïnh. 4. Ñaïo traøng: Choã haønh ñaïo, chæ goác caây Boà ñeà, choã Phaät nhaäp

ñònh thaønh Chaùnh giaùc.


Phaïm-Thieân, Ñeá-Thích caàu khuyeân, thænh chuyeån Phaùp-luaânP10F

1P. Theo pheùp ñi cuûa Phaät maø ñi,

theo caùch Phaät roáng maø roáng, ñaùnh troáng Phaùp, thoåi loa Phaùp, noå saám Phaùp, loeø chôùp Phaùp, truùt möa Phaùp, thöôøng duøng tieáng Phaùp thöùc-tænh theá-gian. AÙnh saùnh soi cuøng voâ-löôïng nöôùc Phaät. Taát caû theá giôùi ñeàu bò rung-ñoäng saùu caùch, luoân caû theá-giôùi loaøi Ma, laøm cho cung ñieän cuûa chuùng bò lay-chuyeån. Caùc ma ñeàu hoaûng sôï, khoâng ma naøo laø khoâng quy-phuïc. Xeù raùch löôùi taø, tieâu-dieät moïi kieán-hoaëcP11F

2P, laøm

tan moïi traàn-laoP12F

3P, phaù laáp moïi haàm-duïcP13F

4P; nghieâm

giöõ thaønh phaùp, môû roäng cöûa phaùp, röûa saïch nhô-nhôùp, saùng-toû traéng trong, saùng thoâng Phaät-phaùp, tuyeân-boá löu-thoâng söï hoùa-ñoä chaùnh chaân. Vaøo nöôùc khaát-thöïc, ñöôïc aên ñaày-ñuû, chöùa coâng-ñöùc, chæ phöôùc ñieàn; muoán tuyeân Phaùp, hieän vui cöôøi, duøng nhöõng thuoác boå Phaùp, cöùu laønh ba khoå. Hieån-hieän yù ñaïo, coâng ñöùc khoâng löôøng. Thoï kyù cho Boà-taùt thaønh Ñaúng Chaùnh-giaùc. Hieän ra ñeå chæ phaùp dieät

1. Chuyeån phaùp luaân: Laøm chuyeån ñoäng baùnh xe Phaùp. Coù

nghóa laø truyeàn baù giaùo phaùp. 2. Kieán hoaëc: Nhöõng caùi hieåu bieát sai laàm do ngöôøi meâ loaïn.

Phaät hoïc chia coù nhò kieán, töù kieán, thaäp kieán. 3. Traàn lao: Moät loái goïi phieàn naõo. 4. Haàm duïc: Saùnh söï ham muoán, khao khaùt nhö caùi haàm, caùi

hoá ñeå con ngöôøi rôi vaøo ñoù.


chöôùng ñoä khoå (dieät ñoä), cöùu giuùp voâ cuøng, tieâu-tröø moïi phieàn-naõo, vun troàng coäi ñöùc, ñaày-ñuû coâng-ñöùc, maàu-nhieäm khoù löôøng. Daïo caùc nöôùc Phaät, khaép baøy ñaïo giaùo maø ñieàu phaûi tu-haønh, laø trong saïch khoâng nhô. Tyû nhö nhaø haùt thuaät, laøm chuyeän laï luøng, hoùa trai, hoaù gaùi, khoâng gì khoâng bieán. Caùi hoïc caên-baûn ñaõ thoâng roõ, tuyø yù maø laøm. Caùc vò Boà-taùt (keå treân) cuõng nhö vaäy: hoïc taát caû caùc phaùp, xaâu suoát, toùm goùp, choã ôû thaät an, khoâng ai laø khoâng ñaët vaøo ñoù ñeå hoaù ñoä. Khaép hieän ôû caùc nöôùc Phaät nhieàu voâ soá, nhöng chöa töøng ñeå taâm kieâu-maïn phoùng-tuùng, thöông-xoùt chuùng-sanh. Caùc phaùp nhö theá, taát caû ñaày-ñuû. Kinh-ñieån Boà-taùt, nghieân cöùu ñeán choã bí-yeáu maàu nhieäm, tieáng khen khaép cuøng, dìu daét möôøi phöông, chö Phaät voâ-löôïng ñeàu cuøng hoä-nieäm. Nôi Phaät ôû, ñeàu ñaõ ñöôïc ôû; nôi Ñaïi-thaùnh ñöùng, ñeàu ñaõ ñöôïc ñöùng; con ñöôøng khai hoaù cuûa Nhö-Lai, moãi vò ñeàu coù khaû-naêng tuyeân-boá. Vì caùc Boà-taùt laøm baäc Ñaïi-sö; laáy caùi saùng saâu cuûa söï tham-thieàn, môû ñöôøng cho quaàn-chuùng. Thoâng caùc phaùp-taùnhP14F

1P, ñaït

1. Phaùp taùnh: Cuõng goïi laø Thöïc töôùng, Chaân nhö, Phaùp giôùi,

Nieát baøn v.v… tuy khaùc teân nhöng ñoàng theå. Taùnh laø noùi ñeán caùi Theå, caùi khoâng dôøi ñoåi, Chaân nhö laø Theå cuûa muoân phaùp maø caùi taùnh, duø trong tröôøng hôïp nhieãm hay tònh, taïi loaøi höõu tình hay phi tình, vaãn khoâng bieán ñoåi. Bôûi côù noùi Phaùp taùnh.


töôùng chuùng-sanh, roõ roát caùc nöôùc, cuùng-döôøng chö Phaät, hoaù-hieän thaân-hình, döôøng nhö chôùp nhoaùng. Kheùo hoïc löôùi voâ-uyùP15F1P, raønh-roõ phaùp huyeãn-hoaù, xeù raùch löôùi ma, côûi moïi raøng-buoäc. Vöôït leân ñòa vò Thanh-vaên, Duyeân-giaùc, ñöôïc pheùp ñònh “Khoâng, Voâ-töôùng, Voâ-nguyeän”P16F

2P, kheùo laäp phöông-tieän, chæ

roõ ba thöøa, nôi hai thöøa trung, haï hieän ra dieät-ñoä, nhöng töï khoâng thaáy coù laøm gì, coù ñöôïc gì, khoâng day khoâng döùt, ñöôïc phaùp “bình ñaúng”P17F

3P, thaønh töïu

ñaày-ñuû voâ-löôïng toång-trìP18F

4P, traêm ngaøn chaùnh-ñònhP19F

5P.

Caùc caên saùng-suoát, roäng khaép vaéng-laëng, vaøo saâu trong kho phaùp cuûa Boà-taùt, ñöôïc Chaùnh-ñònh Hoa- 1. Löôùi voâ uùy: Thaáy leõ chaùnh, loøng heát sôï (voâ uùy), laáy caùi heát

sôï ñoù bao mình khoâng cho söï taø vaïy nhaäp vaøo. 2. Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän tam muoäi: Tam muoäi hay Tam

ma ñeà (samadhi) laø chaùnh ñònh. Ñònh yù quaùn saùt, thaáy caùc phaùp ñoù do nhaân duyeân hoøa hôïp maø sanh, khoâng thaät coù, khoâng coù mình, khoâng coù caùi gì cuûa mình, ñöôïc nhö vaäy goïi laø ñöôïc “Khoâng tam muoäi”. Leân moät töøng nöõa, thaáy vaïn vaät tuy khaùc hình daùng, nhöng ñoàng moät theå, ñoù laø ñöôïc “Voâ töôùng tam muoäi”. Ñaõ khoâng thaáy coù vaät, laïi heát meâ veà töôùng, thì coøn mong muoán gì nöõa: ñoù laø ñöôïc “Voâ nguyeän tam muoäi”

3. Bình ñaúng phaùp: Chaùnh giaùc cuûa Nhö Lai khoâng coù cao thaáp, saâu caïn, neân goïi laø phaùp bình ñaúng.

4. Toång trì (Ñaø la ni hay dharani): caùc aán chuù ñeå giöõ söï laønh khoâng cho maát, söï döõ khoâng phaùt leân.

5. Chaùnh ñònh: (xem chuù thích 3 ôû treân).


Nghieâm cuûa Phaät. Tuyeân döông dieãn-thuyeát taát caû kinh-ñieån, ôû cöûa thaâm ñònh, thaáy heát hieän-taïi voâ-löôïng chö Phaät. Trong moät khoaûnh-khaéc tö-töôûng khoâng ñaâu khoâng ñi cuøng khaép. Cöùu vôùt naïn nguy, khoâng luùc thong-thaû. Phaân – bieät chæ roõ bôø-beán cuûa söï Chaân-thaät, ñöôïc trí bieän-taøi cuûa Chö Nhö-Lai, vaøo tieáng noùi cuûa chuùng-sanh, khai hoaù cho heát thaûy. Vöôït qua caùc phaùp “coù” ôû theá gian, taâm luoân truù vaøo ñaïo ñoä theá. Soáng giöõa vaïn vaät maø tuyø yù töï-taïi; vì caùc loaøi, laøm ngöôøi baïn chaúng ñôïi môøi, coõng vaùc quaàn-sanh, vì chuùng maø naëng gaùnh. Laõnh giöõ kho phaùp raát saâu cuûa Nhö-Lai, che-chôû Phaät-taùnh, thöôøng khieán chaúng döùt. Daáy ñaïi bi thöông chuùng-sanh, dieãn lôøi töø, trao phaùp-nhaõn, laáp ba “thuù”P20F

1P, môû

cuûa thieän. Laáy phaùp khoâng ñôïi caàu maø boá-thí cho daân chuùng, nhö ngöôøi con thuaàn hieáu thöông cha kính meï. Ñoái vôùi caùc chuùng-sanh, coi nhö töï mình. Taát caû caên laønh, ñeàu ñöa tôùi bôø beân kia. Uûng-hoä voâ-löôïng coâng-ñöùc chö Phaät, trí-hueä saùng-suoát vaøo baäc Thaùnh, khoâng theå nghó baøn.

Nhöõng Boà-taùt Ñaïi-só nhö vaäy, ñeám khoâng theå xieát, ñoàng moät luùc ñeán döï hoäi.

1. Thuù: Noùi ñuû laø Thuù höôùng (tendenses), töùc laø xu höôùng, Ba

thuù noùi ñaây laø nhöõng xu höôùng ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sanh.


(trích taïp chí Töø Quang soá 113-114, tr. 78-82, Saøi Goøn thaùng 6-7 naêm 1961)

II. NGUYEÂN NHAÂN THUYEÁT PHAÙP

Luùc baáy giôø, Theá Toân caùc caênP21F

1P vui ñeïp, daùng veû

vaø nhan saéc trong saïch, maët saùng ngôøi ngôøi. Toân giaûP22F2P A-Nan, vaâng lôøi Phaät daïy, töø choã ngoài ñöùng daäy, trích aùo qua vai phía maët, quyø moïp, tay chaáp baïch Phaät: "Hoâm nay Theá Toân caùc caên vui ñeïp, daùng veû vaø nhan saéc trong saïch, maët saùng ngôøi ngôøi nhö maûnh göông laøu, boùng loàng trong ngoaøi, uy dung roõ reät, sieâu tuyeät khoâng löôøng, thaät laø moät veû ñeïp ñaëc bieät chöa töøng thaáy nhö hoâm nay. Baïch Ñaïi ThaùnhP23F

3P!

Loøng toâi nghó: Hoâm nay ñöùc Theá Toân ôû trong phaùp laï luøng ñaëc bieät; hoâm nay ñöùc Theá Huøng ñöùng nôi choã Phaät ñöùng; hoâm nay ñöùc Theá Nhaõn ñi treân con ñöôøng cuûa baäc Thaày daãn ñöôøng; hoâm nay ñöùc Theá Anh ñöùng treân neûo cao nhöùt; hoâm nay ñöùc Theá Toân thöïc haønh ñöùc cuûa Nhö LaiP24F

4P. Chö Phaät thôøi quaù khöù,

1. Caùc caên: Chæ naêm caên laø maét, tai, muõi, mieäng, chaân 2. Toân giaû: Phaïn ngöõ: Arya. Danh töø toân xöng caùc vò A-la-haùn

laø baäc trí ñöùc ñaày ñuû ñaùng toân, ñaùng kính (Veùneùrable). 3. Ñaïi thaùnh: Tieáng toân xöng ñöùc Phaät. Phaùp dòch: Seigneur 4. Theá Toân: Ñöôïc theá gian toân kính. Theá Huøng: Khoâng ai ôû theá

gian coù moät tinh thaàn huøng maïnh baèng. Theá Nhaõn: Con maét


hieän taïi vaø vò lai, cuøng moät loøng ghi nhôù nhau, thì ñöôïc nhö hoâm nay, phaûi chaêng Theá Toân ñang nghó ñeán chö Phaät? taïi sao uy thaàn cuûa Theá Toân röïc rôõ nhö vaäy?"

Ñeán ñaây, Theá Toân noùi voùi A-Nan: "A-Nan! Coù phaûi chö Thieân baûo ngöôi ñeán hoûi Phaät khoâng? Hay töï ngöôi duøng hueä kieán maø vaán Phaät veà uy nhan?"

A-Nan baïch Phaät: "Chö Thieân khoâng coù baûo toâi. Taïi toâi thaáy roài hoûi Phaät vaäy".

Phaät noùi: "Toát thay! Naøy A-Nan, caâu hoûi cuûa ngöôi raát hay. Coù phaùt trí hueä saâu xa, coù bieän taøi chôn dieäuP25F

1P, coù thöông nghó ñeán chuùng sanh môùi saùng

hoûi nghóa naøy. Nhö Lai laáy loøng ñaïi bò voâ taän thöông xoùt ba coõi P26F

2P, cho neân môùi hieän ra nhö theá, môû saùng

ñaïo giaùo, mong cöùu ñoaøn muø, ôn ban cho caùi lôïi chôn thaät, khoù gaëp khoù tìm trong voâ löôïng öùc kieáp, gioáng nhö hoa 'Linh thuïy"P27F

3P, laâu laéêm môùi troå moät

laàn. Ñieàu ngöôi hoûi hoâm nay giuùp ích raát nhieàu vì seõ khai hoùa cho taát caû chö Thieân vaø ngöôøi ñôøi. A-Nan!

cuûa theá gian thaáy roõ taát caû. Theá Anh: Ngöôøi taøi naêng xuaát chuùng cuûa theá gian.

1. Bieän taøi: Taøi bieän thuyeát, giaûi ñaùp. 2. Ba coõi: 1-Coõi Duïc giôùi, 2- coõi Saéc giôùi, 3- coõi Voâ saéc giôùi 3. Linh thuïy: Ñieåm linh. AÙm chæ hoa Öu ñaøm, laâu laém môùi nôû

moät laàn. Moãi laàn nôû laø moät ñieåm linh, baùo tin coù Phaät giaùng traàn.


Ngöôi neân bieát: Nhö Lai laø baäc giaùc ngoä chaân chaùnh, trí cuûa Nhö Lai khoâng löôøng ñöôïc, trí aáy dìu daét cheá ngöï raát nhieàu ngöôøi. Caùi saùng thaáy cuûa Nhö Lai khoâng bò gì ngaên ngaïi, khoâng gì laøm cho noù bò caám döùt. Chæ duøng söùc cuûa moät böõa aênP28F

1P, Nhö lai cuõng coù

khaû naêng laøm cho maïng soáng keùo daøi trong öùc traêm ngaøn kieáp, voâ soá, voâ löôïng. Coøn hôn nhöõng gì ngöôi thaáy hoâm nay nöõa: Caùc caên vui ñeïp, khoâng coù hö toån, tö saéc khoâng bieán, quang nhan khoâng ñoåi. Taïi sao ñöôïc nhö theá? – Ñònh hueä cuûa Nhö Lai thoâng ñaït voâ cuøng ôû choã roát raùo, nôi taát caû caùc phaùp maø ñöôïc töï taïi. A-Nan! Haõy nghe cho kyõ, nay ta vì ngöôi maø noùi".

A-Nan baïch Phaät: "Daï, toâi xin chaêm chuù nghe".

III. SÖÏ TÍCH PHAÙP TAÏNG TYØ KHEO

Phaät noùi vôùi A-Nan: "Trong quaù khöù thaät laâu xa khoâng löôøng ñöôïc khoâng theå nghó baøn ñöôïc, khoâng bieát caùch ñaây bao laâu kieáp, coù ñöùc Ñænh Quang Nhö Lai xuaát theá, giaùo hoùa ñoä thoaùt khoâng bieát bao nhieâu chuùng sanh. Caùc chuùng sanh ñaéc ñaïo

1. Söùc cuûa moät böõa aên (nhöùt xan chi löïc): phaûi chaêng kinh

muoán noùi ñeán böõa aên phaùp vò? Coù nghóa laø sau moät thôøi phaùp, Phaät coù theå laøm cho chuùng sanh trôû veà ñöôïc vôùi ñôøi soáng cuûa taâm linh.


roài, Nhö Lai môùi thuû dieät ñoä (nhaäp Nieát baøn). Keá ñoù coù nhöõng Nhö Lai danh goïi Quang Vieãn, Nguyeät Quang, Chieân ñaøn Höông, Thieän sôn Vöông, Tu di Thieân Quang, Tu Di Ñaúng Dieäu, Nguyeät Saéùc, Chaùnh Nieäm, Ly Caáu, Voâ Tröôùc, Long Thieân, Daï Quang, An minh Ñaûnh, Baát ñoäng Ñòa. Löu Ly Dieäu Hoa, Löu Ly Kim Saéc, Kim Taïng, Dieãm Quang, Dieãm Caêng, Ñòa Ñoäng, Nguyeät Töôïng, Nhöït Aâm, Giaûi thoaùt Hoa, Trang Nghieâm Quang Minh, Haûi Giaùc Thaàn Thoâng, Thuûy Quang, Ñaïi Höông, Ly Traàn Caáu, Xaû Yeám YÙ, Baûo Dieäm, Dieäu Ñaûnh, Doõng Laäp, Coâng Ñöùc, Trí Hueä, Teá Nhöït Nguyeät Quang, Nhöït Nguyeät Löu Ly Quang, Voâ Thöôïng Löu Ly Quang, Toái Thöôïng Thuû, Boà Ñeà Hoa, Nguyeät Minh, Nhöït Quang, Hoa Saéc Vöông, Thuûy Nguyeän Quang, Tröø Si Minh, Ñoâ Caùi haïnh, Tònh Tín, Thieän Tuùc, Uy Thaàn, Phaùp Tueä, Loan Aâm, Sö Töû AÂm, Long AÂm, Xöû Theá. Chö Phaät nhö theá ñeàu ñaõ qua roài.

Luùc baáy giôø, keá tieáp theo, coù Phaät Theá Töï Taïi Vöông Nhö Lai, ÖÙng Cuùng, Ñaúng Chaùnh Giaùc, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theá, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhaân Sö, Phaät Theá Toân ra ñôøi. Thuôû aáy coù moät nhaø Vua, nghe Phaät thuyeát phaùp, loøng ñaày vui veû, beøn naåy yù taàm ñöôøng Voâ thöôïng chaùnh chôn, beøn boû nöôùc lìa ngoâi, tu haïnh Sa moân, hieäu laø Phaùp Taïng, taøi cao trí doõng,


vöôït treân ngöôøi ñôøi. Phaùp Taïng tôùi nôi ñöùc Phaät Theá Töï Taïi Vöông ngöï, daäp ñaàu döôùi chaân Phaät, ñi quanh Phaät ba voøng theo phía tay maët, quyø moïp chaáp tay, ñoïc baøi keä khen ngôïi ñöùc Phaät nhö sau;

Saùng röïc dung nhan Uy thaàn heát möùc Nhö löûa aùnh saùng Khoâng gì baèng ñöôïc AÙnh saùng nhöït nguyeät Loùng laùnh ma ni Ñeàu trôû lu lôø Nhö boû vaøo möïc. Dung nhan Nhö Lai Trong ñôøi khoâng hai. Tieáng ñöùc Ñaïi giaùc Vang khaép möôøi phöông. Giôùi, vaên, tinh taán, Ñinh löïc, trí hueä, Uy ñöùc khoâng baøn, Hôn caû ít thaáy. Saâu xeùt kheùo doø Chö Phaät bieån Phaùp


Tôùi choã saâu kín Roát ñeán ñaây, bôø, Voâ minh, tham, giaän Theá Toân khoâng coøn. Maïnh nhö sö töû Thaàn ñöùc khoâng löôøng Coâng hun roäng to Trí hueä saâu dieäu Uy töôùng saùng ngôøi Ñaïi thieânP29F

1P chaán ñoäng

Toâi nguyeän laøm Phaät Baèng ñaáng Phaùp vöông Ñöa soâng sanh töû Khoâng ai khoâng thoaùt, Boá thí, ñieàu yù, Giôùi, nhaãn, tinh taán, Chaùnh ñònh nhö vaäy, Trí hueä treân heát. Toâi theá ñaéc Phaät Khaép haønh nguyeän aán,

1. Ñaïi thieân: töùc tam thieân ñaïi theá giôùi (ba ngaøn ñaïi thieân theá

giôùi, töùc vuõ truï voâ bieân).


Taát caû lo sôï, Laøm cho oån an Giaû söû coù Phaät Traêm ngaøn vaïn ñöùc, Voâ löôïng Ñaïi Thaùnh Ñoâng nhö Haèng sa; Cuùng döôøng taát caû Chö Phaät vöøa noùi, Khoâng baèng caàu ñaïo, Moät loøng cöùng raén. Chö Phaät theá giôùi Vaø nhieàu Haèng sa, Ñaát Phaät voâ soá Khoâng theå keå xieát, Saùng soi taát caû Khaép caùc nöôùc aáy. Tinh taán nhö theá Uy thaàn khoâng löôøng. Nay toâi thaønh Phaät Nöôùc toâi haïng nhöùt, Daân chuùng laø maàu, Ñaïo traøng cao tuyeät


Nöôùc nhö Neâ-höôønP30F

1 Khoâng nöôùc naøo baèng. Toâi seõ thöông xoùt Ñoä thoaùt taát caû Möôøi phöông lai sanh Loøng vui thanh tònh. Ñaõ ñeán nöôùc toâi Vui söôùng an nhaøn Möôøi phöông chö Phaät Trí hueä voâ ngaïi Thöôøng khieán Phaät naøy Bieát roõ loøng toâi. Giaû söû thaân toâi Phaûi sa bieån khoå Toâi luoân tinh taán, Nhaãn chòu ñeán cuøng Maø khoâng hoái tieác.

Ñöùc Phaät (Thích Ca) noùi vôùi A-Nan: "Sau khi ñoïc xong baøi tuïng, Phaùp taïng Tyø khöu baïch vôùi Ñöùc Phaät Theá Töï Taïi Vöông Nhö Lai raèng: Baïch Theá Toân, toâi phaùt taâm caàu söï giaùc ngoä chôn chaùnh voâ 1. Töùc Nieát Baøn


thöôïng, nguyeän Phaät thöông toâi roäng noùi kinh phaùp. Toâi seõ tu haønh ñeå thaâu laáy Phaät quoác, laø coõi ñaát kyø dieäu voâ löôïng, do söï trong saïch xaây ñaáp maø thaønh. Nguyeän Phaät laøm cho toâi, luùc ôû theá gian naøy, mau thaønh baäc Chaùnh giaùc, nhoå taän goác moïi khoå naõo sanh töû". Ñöùc Phaät (Thích Ca) noùi vôùi A-Nan: 'Luùc baáy giôø ñöùc Phaät Theá Töï Taïi Vöông noùi vôùi Phaùp Taïng Tyø khöu: "Ñöôøng loái tu haønh ñeå trang nghieâm nöôùc Phaät, töï nhaø ngöôi seõ bieát". Phaùp Taïng baïch Phaät: "Nghóa aáy raát saâu, khoâng thuoäc caûnh giôùi hieåu bieát cuûa toâi. Daï xin Theá Toân roäng ôn chæ noùi nhöõng haïnh laøm cho nöôùc saïch cuûa chö Phaät. Moät khi toâi nghe xong, toâi seõ theo lôøi Phaät noùi maø tu haønh, ñeå laøm cho sôû nguyeän cuûa toâi ñöôïc thaønh töïu vieân maõn. Lieàn khi aáy, Ñöùc Phaät Theá Töï Taïi Vöông bieát Phaùp Taïng laø ngöôøi cao minh, coù moät chí nguyeän saâu roäng. Ngaøi beøn vì Phaùp Taïng maø noùi kinh raèng: Vì nhö ngöôi coù ngöôøi laáy ñaáu maø taùtP31F

1P bieån caû, tuy traûi

bao kieáp soá, vaãn coá coâng neân xuoáng ñöôïc taän ñaùy maø löôïm cuûa baùu, huoáng chi ngöôøi chí taâm tinh taán caàu Ñaïo khoâng ngöøng, keát quaû seõ gaëp vaø nguyeän gì laïi khoâng thaønh?

1. Theo nguyeân vaên phaûi dòch laø "löôøng" chöù khoâng phaûi "taùt".

Nhöng neáu noùi laø löôøng thì khoâng coù vieäc laøm cho bieån caïn ñeán ñaùy ñeå laáy cuûa baùu. Vì vaäy xin dòch laø "taùt".


Roài ñoù, ñöùc Phaät Theá Töï Taïi Vöông lieàn thuyeát cho Phaùp taïng nghe ñieàu laønh, ñieàu döõ cuûa coõi Trôøi, coõi ngöôøi, caûnh thoâ kòch, caûnh tinh dieäu cuûa hai traêm möôøi öùc ñaát Phaät. Taát caû nhöõng gì hôïp vôùi taâm nguyeän cuûa Phaùp Taïng, ñöùc Phaät Theá Töï Taïi Vöông ñeàu baøy ra cho thaáy heát.

Luùc baáy giôø, nghe Phaät thuyeát veà caùc coõi nghieâm trang trong saïch, Tyø khöu Phaùp Taïng ñeàu troâng thaáy heát. Tyø khöu beøn phaùt nguyeän cao ñeïp nhöùt, taâm toaøn trong saïch, chí khoâng dính vöôùng vaøo ñaâu, trong taát caû theá gian, khoâng ai saùnh baèng. (AÁy vì traûi qua naêm kieáp ñaày ñuû, Phaùp taïng ñaõ suy gaãm vaø thu thaäp nhöõng haïnh thanh tònh ñeå trang nghieâm ñaát Phaät.

A-Nan baïch ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni: "Ñöùc Phaät ôû coõi thanh tònh aáy soáng ñeán chöøng naøo?"

Ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni phaùn; "Thoï maïng cuûa Ñöùc Phaät aáy laâu ñeán 42 kieáp".P32F

1 (trích taïp chí Töø Quang soá 115, tr. 40-46,

Saøi Goøn thaùng 8 naêm 1961)

1. Kieáp: Noùi cho ñuû laø kieáp ba, phieân aâm cuûa Phaïm danh laø

Kalpa, yù noùi moät thôøi gian raát laâu daøi.


Tröôùc khi tieáp hoïc caùc ñoaïn sau, chuùng toâi nghó neân taïm döøng ôû ñaây ñeå neâu ra moät vaøi nhaän xeùt maø chuùng toâi cho laø toái caàn thieát cho söï thaâm hieåu kinh ñieån ñaïi thöøa, maø kinh Voâ löôïng thoï laø moät.

Theo nhieàu hoïc giaû phöông Taây, Ñaïi thöøa laø phaàn sieâu hình cuûa Phaät giaùo, töùc laø phaàn maø chuùng ta, Phaät töû, quen goïi laø "voâ töôùng". Ñaõ laø voâ hình voâ töôùng thì khoâng theå dieãn ñaït baèng lôøi noùi, baèng vaên töï ñöôïc. Vì vaäy, ñöùc Phaät cuõng nhö caùc baäc Thaùnh nhaân Ñoâng, Taây, trong tröôøng hôïp ñeà caäp ñeán nhöõng vaán ñeà sieâu hình, thöôøng duøng nhöõng "tyû duï" (paraboles). Nhöõng nguï ngoân cuûa La Fontaine, saùch Nam Hoa Kinh cuûa Trang Töû, nhieàu lôøi daïy cuûa ñöùc J. Christ ghi laïi trong saùch Phuùc AÂm, ñeàu laø nhöõng "tyû duï" maø ngöôøi ñoïc caàn phaûi "nghieân cöùu ñeán choã bí yeáu nhieäm maøu", töùc laø phaûi tìm hieåu cho thaáu caùi nghóa aån saâu. Neáu khoâng coù caùi nghóa saâu caàn phaûi moi tìm, coù leõ Phaät tröôùc khi thuyeát phaùp, khoâng nhaéc ñi nhaéc laïi caâu: "Ñeá thính, Ñeá thính!".

Ñeá laø chaân lyù; thính laø nghe. Vaäy ñeá thính phaûi chaêng laø nghe cho ñuùng vôùi caùi lyù chaân chính, ñöøng nghe theo caùi lyù sai laïc maø chuùng ta thöôøng goïi nghóa ñen töùc laø nghóa theo maët chöõ? Ngöôøi hoïc kinh Ñaïi thöøa maø khoâng löu taâm ñeán ñieåm naøy, khoù traùnh caùi loãi "chaáp söï" vaø raát nhieàu kinh Ñaïi thöøa, thaäm chí kinh


Phaùp Hoa, seõ bò laàm xem nhö nhöõng caâu chuyeän dò ñoan.

Vaäy caùi nghóa traéng, caùi nghóa thaâm huyeàn cuûa Kinh Voâ Löôïng Thoï laø theá naøo? Chuùng ta haõy laàn löôït coá tìm.

Tröôùc heát xin xeùt veà teân kinh, trong ñoù ba chöõ "Voâ Löôïng Thoï" ñaùng ñöôïc chuùng ta ñeå yù. Nghóa ñen laø " thoï maïng voâ löôïng – tuoåi thoï hay maïng soáng khoân löôøng. Nhöng maïng soáng cuûa ai?

Chuùng ta khoâng theå ñaùp laø Phaät A Di Ñaø, hay cuûa Phaät Voâ Löôïng ThoïP33F1P. Ñaùp nhö theá chaúng khaùc noùi: "Kinh cuûa Phaät (Thích Ca) noùi veà maïng soáng khoân löôøng cuûa Phaät maïng soáng khoân löôøng", thì ai coøn hieåu gì ñöôïc? Huoáng chi kinh mang teân laø "Phaät thuyeát Voâ Löôïng Thoï Kinh", chôù naøo phaûi "Phaät thuyeát Voâ Löôïng Thoï Phaät kinh".

Coù ngöôøi seõ beû: tuy trong teân kinh khoâng coù chöõ Phaät, nhöng trong loøng kinh, coù noùi ñeán Phaät Voâ Löôïng Thoï. Quaû nhö theá, nhöng ñaõ noùi laø "tyû duï" thì Phaät Voâ Löôïng Thoï ôû ñaây phaûi coù moät nghóa traéng maø chuùng ta caàn tìm hieåu.

Theo chuùng toâi, teân kinh chæ coù nghóa: "Kinh Phaät noùi veà maïng soáng khoân löôøng". Soáng khoân löôøng laø 1. A-Di-Ñaø laø phieân aâm taét cuûa Phaïm ngöõ Amitayua maø nghóa

laø Voâ löôïng thoï.


soáng khoâng bieát ñeán ñaâu laø cuøng, laø khoâng cheát, maø khoâng cheát laø tröôøng toàn, vónh cöûu (eùternel). Vaäy vaán ñeà cuûa Phaät ñem ra thuyeát laø vaán ñeà cuûa caùi vónh cöûu (le probleøme de l'Eternel).

Caùi gì vónh cöûu tröôøng toàn? Nhaát ñònh khoâng phaûi caùi phaàn "saéc" (vaät chaát hay töôùng) cuûa vaïn vaät, maø laø caùi phaàn taâm linh (tinh thaàn hay theå).

Trong kinh Laêng Nghieâm coù ñoaïn Phaät hoûi moät nhaø vua: Luùc nhoû Beä haï coù thaáy soâng Haèng, baây giôø giaø, Beä haï cuõng thaáy soâng Haèng, vaäy caùi "taùnh thaáy" (kieán taùnh) cuûa Beä haï tröôùc sau coù dôøi ñoåi khoâng? – Nhaø vua ñaùp: Khoâng.

Ñuùng nhö vaäy. Caùi thaân cuûa nhaø vua coù thay ñoåi, khi nhoû khaùc, luùc giaø khaùc, nhöng caùi "taùnh thaáy". – caùi khaû naêng thaáy, caùi gì ôû trong nhaø vua laøm cho nhaø vua thaáy ñöôïc soâng Haèng – caùi aáy tröôùc sau nhö moät. Vaäy thaân, phaàn xaùc thòt, laø phaàn "khoâng voâ löôïng thoï" vì coù sanh, coù ñoåi, coù giaø, coù cheát, coøn caùi taùnh thaáy laø phaàn "voâ löôïng thoï" vì noù thuoäc veà Taâm Taùnh. Noùi cho ñuùng, taùnh thaáy laø Voâ Löôïng Thoï, Voâ Löôïng Thoï laø taùnh thaáy, vaø caû hai danh töø aáy ñeàu chæ caùi maø Phaät giaùo Ñaïi thöøa goïi laø Theå, laø Taùnh.

Ñeå keát thuùc ñoaïn naøy, chuùng ta coù theå giaûi theâm: Phaät thuyeát Voâ Löôïng Thoï kinh coù nghóa thaâm dieäu laø: Kinh Phaät noùi veà caùi vónh cöûu, töùc laø Taùnh hay Phaät taùnh". Ñeán ñaây, caâu 'Töï taùnh Di Ñaø" maø chuùng ta


thöôøng nghe noùi ñeán, coù leõ ñaõ ñöôïc saùng nghóa phaàn naøo.

Taùnh coù moät cho muoân loaøi, muoân vaät trong vuõ truï nhöng ôû loaøi voâ tình nhö ngoùi, gaïch thì goïi laø Phaùp taùnh, coøn ôû loaøi höõu tình nhö suùc vaät, con ngöôøi, thì goïi laø Phaät taùnh.

Ñöùng veà maët Khoa hoïc hay Trieát hoïc, taùnh aáy chæ Söï soáng (la Vie) ôû khaép cuøng vuõ truï voâ bieân. Caâu " Phaät bieán nhaát theá xöù" (Phaät ôû khaép taát caû caùc nôi) coù nghóa laø Söï soáng ôû khaép cuøng (la Vie est partout, la Vie est universelle).

Taùnh aáy, hay Söï soáng aáy "linh minh ñoång trieät, traïm tòch thöôøng haèng, phi tröïc, phi thanh, voâ boái, voâ höôùng" nhö Toå Vaân Theâ noùi trong boä "Di Ñaø sôù sao". Dòch ra Vieät vaên, caâu vöøa nhaéc laïi coù nghóa: Taùnh aáy linh thieâng, saùng suoát, roãng rang, thoâng suoát, trong treûo, vaéng laëng, coøn hoaøi maõi maõi, chaúng phaûi nhô, chaúng phaûi saïch, khoâng traùi, khoâng maët.

Vì linh thieâng, saùng suoát, roãng rang vaø thoâng suoát neân goïi laø Voâ löôïng quang (Amitabha), laø aùnh saùng khoân löôøng.


Vì trong treûo, vaéng laëng, coøn hoaøi maõi neân goïi laø Voâ löôïng thoï (Amitayus), laø Söï soáng khoân löôøng.

AÙnh saùng, ôû ñaây khoâng phaûi caùi aùnh saùng vaät chaát cuûa maët trôøi, maët traêng, cuûa ñeøn, cuûa ñoùm, maø laø AÙnh saùng thieâng lieâng (Lumìere divine, spirituelle), laø AÙnh saùng Giaùc. Maø Phaät laø Giaùc, thì ngöôïc laïi Giaùc cuõng laø Phaät. Do ñaây maø Voâ löôïng thoï ñöôïc goïi laø Phaät, vaø Phaät Voâ löôïng thoï coù nghóa laø söï Soáng Giaùc, söï Soáng saùng suoát thieâng lieâng khoân löôøng.

ÔÛ ngöôøi, nguoàn soáng aáy ñöôïc goïi baèng nhieàu teân nhö: Phaät taùnh, Töï taùnh, Boån taâm, Boån giaùc, Chaân trí, Chaân thöùc, Chaân nhö, Chaân taâm Tuøy caùi "goùc" maø chuùng ta ñöùng nhìn nguoàn soáng aáy.

Noùi Taùnh aáy chaúng phaûi nhô, laø yù noùi, daàu ôû ngöôøi ñoäc aùc, toäi loãi, noù vaãn tröôùc sau trong treûo, khoâng heà bò buïi traàn laøm hoen oá.

Noùi Taùnh aáy chaúng phaûi saïch, laø yù noùi tuy khoâng bò nhieãm nhô, noù khoâng rôøi moät söï moät vaät naøo, y nhö Trieát hoïc baây giôø noùi: Tinh thaàn (taùnh) khoâng theå naøo xa lìa vaät chaát (muoân söï muoân vaät hay nhaát theá phaùp).

Vaäy, Töï taùnh cuûa ta laø nguoàn soáng ôû ta, noù coù hai ñaëc ñieåm: 1. laø Voâ löôïng quang (saùng suoát khoân löôøng); 2. laø Voâ löôïng thoï (thöôøng coøn maõi maõi).


Nguoàn soáng AÙnh saùng aáy (Vie – Lumìere) chöùa ñöïng taát caû caùc "phaùp" (muoân söï muoân vaät) trong vuõ truï. Nghóa laø theá giôùi höõu hình, höõu töôùng ñeàu baét töø nguoàn aáy maø sanh hoùa, khoâng coù söï naøo, vaät naøo coù ngoaøi noù. Do ñaây maø coù caâu "nhaát theá do Taâm taïo", vì Taâm cuõng laø Taùnh, teân hai maø nghóa khoâng hai. Laïi nöõa, vì muoân söï muoân vaät ñeàu naèm trong noù, cho neân Taâm, Taùnh cuõng coøn goïi laø "Phaùp Taïng" Caùi kho taøng tröõ taát caû caùc "phaùp". Vaäy noùi Phaùp Taïng laø ñeå tyû duï cho Taâm, Taùnh, nhö chuùng ta seõ thaáy khi tìm hieåu saâu "lòch söû" cuûa Tyø khöu Phaùp Taïng.

Tyø khöu nguyeân laø moät Nhaø Vua, "nghe Phaät Theá Töï Taïi Vöông thuyeát phaùp, loøng ñaày vui veû, naåy yù tìm ñöôøng Voâ thöôïng Chaùnh chaân, beøn boû nöôùc lìa ngoâi, tu haïnh Sa moân, hieäu laø Phaùp Taïng".

Nghe phaùp maø vui thích ñeán boû cuoäc ñôøi vinh hoa phuù quyù (töôïng tröng cho ñôøi soáng khoaùi laïc vaät chaát) ñeå ñoåi laáy con ñöôøng tu haønh kham khoå, phaûi laø baäc taâm trí cao caû khaùc phaøm, phaûi laø "Vua"vôùi caùc nghóa xuaát chuùng.

Vaäy nhaø Vua khoâng teân khoâng tuoåi, soáng döôùi thôøi Phaät Theá Töï Taïi Vöông caùch xa ñaây tít muø, vaø ñaõ ñi tu laáy hieäu laø Phaùp Taïng, chaéc chaén khoâng phaûi laø moät Nhaø Vua coù xöông coù thòt, moät nhaø Vua cuûa Lòch


söû, maø laø moät tyû duï khaùc ñeå chæ Taâm, chæ Taùnh, laø "Phaùp Taïng" nhö treân ñaõ giaûi.

Phaät Theá Töï Taïi Vöông cuõng laø moät tyû duï.

Giaûi töø chöõ moät, danh hieäu treân coù nghóa ñen laø: OÂng Vua Töï Taïi choán theá gian. Veà maët nghóa aån: (dieäu nghóa): danh hieäu aáy nguï yù chæ con ngöôøi cao caû (Vöông), tuy soáng trong caûnh traàn theá (theá) maø luoân luoân töï do, khoâng bò moät ñieàu gì raøng buoäc (töï taïi). Con ngöôøi aáy coù theå laø moät anh khoá raùch aùo manh, nhöng vaãn laø vua, vì taâm hoàn cao caû chôù khoâng phaûi vì chieác ngai vaøng vaät chaát. Phaûi chaêng, vôùi tyû duï naøy, Phaät muoán noùi: coù soáng döôùi söï höôùng thöôïng vaø côûi môû (döôùi thôøi Phaät Theá Töï Taïi Vöông), con ngöôøi môùi boû caùi teân theá gian vaø ñôøi soáng traàn tuïc, ñeå trôû veà soáng ñôøi soáng taâm linh (vie spirituelle). Boû theá goïi laø ñi tu.

Coù theå coù caâu hoûi thaéc maéc: Neáu Phaùp Taïng khoâng phaûi laø moät nhaân vaät tu thaønh Phaät A Di Ñaø, maø Phaùp Taïng laø moät tyû duï ñeå chæ Taâm, Taùnh, thì Taâm, Taùnh sao laïi tu thaønh Phaät ñöôïc?

Xin thöa: Chaân – Taâm, Phaät Taùnh, ai cuõng coù nhöng chuùng sanh khoâng soáng theo söï sai khieán cuûa Chaân Taâm, cuûa Phaät Taùnh (Taùnh giaùc, Taùnh saùng), maø soáng theo Voïng taâm hay Thöùc, theo phaøm taùnh (taùnh Voâ-minh, ñen toái), cho neân Phaät môùi baûo "chuùng sanh


boäi giaùc hôïp traàn", ñöa löng cho aùnh saùng noäi taâm maø day maët veà ngoaïi caûnh ñen toái.

AÙnh saùng Taâm aáy coù moät quyeàn löïc laï luøng laø töï soi, töï thaáy. Noùi "Minh taâm kieán taùnh" laø noùi töï mình phaûi laøm saùng Taâm mình ñeå töï mình thaáy Taùnh mình. Nhöng mình laø ai? Mình laø Ta vaø Ta laø Taâm, laø Taùnh. Ngöôøi töï xeùt ñeå bieát loøng mình, ñeå bieát mình khoâng phaûi thaân "nguõ uaån giaû hôïp", maø laø Taùnh thieâng lieâng, saùng suoát, laø Söï Soáng giaùc Voâ löôïng thoï, ngöôøi aáy ñaõ "boäi traàn, hôïp giaùc" – ñöa löng vôùi traàn theá ñen toái maø day maët veà vôùi aùnh saùng noäi taâm.

Xeùt loøng phaøm ñeå röûa saïch buïi nhô laø trôû laïi vôùi caùi Thanh tònh laø Chaân taâm saün coù nôi mình; khoâng soáng theo phaøm Taùnh, aét phaûi soáng theo Töï taùnh, Phaät taùnh cuûa mình. Trôû laïi vaø soáng nhö theá goïi laø thaønh Phaät, moät caùi "thaønh" khoâng coù gì laø "thaønh" vì baûn nguyeân mình laø trong saïch, laø saùng suoát (Phaät: Giaùc). Caùi aùo saïch, lôõ tay ta ñaùnh rôi xuoáng buøn, aùo thaønh nhô. Ta ñem aùo ra giaët, aùo saïch trôû laïi, ta coù caûm töôûng nhö vöøa ñöôïc moät caùi aùo môùi, hay aùo cuõ ñaõ thaønh aùo môùi, nhöng naøo ta coù ñöôïc gì ñaâu, baát quaù ta laøm cho caùi nhô bay ñi, ñeå cho aùo trôû veà vôùi traïng thaùi saïch seõ tröôùc kia cuûa noù thoâi.


Vaäy chuùng ta coù theå hieåu muïc ñích cuûa Phaät khi thuyeát kinh meänh danh Voâ löôïng thoï, laø:

1. Chæ cho bieát caùc phaàn baát sanh baát dieät, thöôøng coøn maõi maõi, saùng suoát voâ cuøng ôû trong moãi chuùng sanh.

2. Phaàn ñoù, Phaät goïi laø Taâm, laø Taùnh hay Boån Taâm, Boån Taùnh..., nhö ñaõ noùi ôû phía tröôùc.

3. Khuyeân con ngöôøi phaûi boû ngoaïi caûnh phuù quyù, tu söûa khaét khe, giöõ loøng toaøn trong saïch, "chí khoâng dính vöôùng vaøo ñaâu, suy gaãm vaø thu thaäp nhöõng haïnh thanh tònh suoát naêm kieáp, ñeå tang nghieâm ñaát Phaät" laø Taâm mình.

Nhöng Phaät khoâng noùi ngay nhö theá, Phaät laïi duøng "tyû duï", ñeå cho chuùng sanh ai nhaän ñöôïc caùi nghóa thaâm huyeàn laø lyù, thì nhaän, baèng khoâng cöù theo maët chöõ laø söï ma tính maø haønh, ñoâi ñaøng ñeàu ñöôïc lôïi ích.

Thuôû beù chuùng ta ñoïc baøi nguï ngoân "Con quaï vaø con choàn":

Con quaï ñaäu treân caây cao, Moû ngaäm baùnh söõa tha ñaâu môùi veà.

Baét hôi choàn ñeán gaàn keà, Muoán aên baùnh söõa, caø keâ phænh raèng:


"Tieáng cuï keâu toát ai baèng..."

Quaï nghe lôøi phænh, haù moàm keâu to, ñaùnh rôi mieáng baùnh. Chuù Choàn chuïp aên laïi coøn cheâ Quaï: 'Ñaây laø giaù moät baøi hoïc cho baùc nheù! Töø raøy veà sau, ñöøng nghe nhöõng lôøi ñöôøng maät nöõa".

Troø nhoû naøo khoâng tin laø Quaï vaø Choàn bieát noùi, nhöng khi lôùn, coøn troø naøo giöõ caùi tin töôûng aáy? Vaäy coù hai thöù hieåu khaùc nhau, caùi cao, caùi thaáp, nhöng dieäu lyù trong nguï ngoân vaãn coù moät laø ñöøng nghe lôøi phænh maø bò gaït.

Ñoái vôùi baøi nguï ngoân Voâ löôïng thoï ñaây cuõng theá. Hieåu Voâ löôïng thoï laø Phaät, hay hieåu Voâ löôïng thoï laø Taâm, laø Taùnh, caùi ñích cuûa Phaät muoán daãn ñeán, chæ coù moät. Tin coù Phaät A Di Ñaø, coù Taây phöông Cöïc Laïc maø "nhaát taâm nieäm Phaät", laäp nhieàu tònh nghieäp, hay hieåu Phaät A Di Ñaø laø nguoàn saùng nôi mình, Taây phöông laø töôïng tröng cho caûnh giôùi cuûa Taâm thanh tònh maø cuõng "nhaát taâm nieäm Phaät", laäp nhieàu tònh nghieäp, ñoâi ñaøng ñeàu thu hoaïch moät keát quaû an laïc nhö nhau, khoâng beân naøo hôn, beân naøo keùm. Ñöùc Luïc Toå daïy: "Ngöôøi coù hai haïng, phaùp chaúng coù hai thöù" (Nhaân höõu löôõng chuùng, phaùp voâ löôõng haïng), vì vaäy cho neân môùi "coù meâ ngoä khaùc nhau, hieåu mau hieåu chaäm" (meâ ngoä höõu thuø, kieán höõu trì taät).


Ñaõ noùi muïc ñích cuûa kinh laø khuyeân con ngöôøi boû ngoaïi caûnh, höôùng veà noäi taâm, tu söûa khe khaét... vaäy muoán ñaït ñeán söï thanh tònh an laïc (vaõng sanh Cöïc laïc quoác), con ngöôøi phaûi bieát muoán moät caùch quaû quyeát, muoán thaät muoán, muoán caùi chaân, caùi thieän, caùi myõ, chôù ñöøng muoán caùi giaû, caùi baát thieän, caùi xaáu xa. Ñaây laø nghóa saâu cuûa 48 lôøi nguyeän maø chuùng ta seõ hoïc tieáp trong baøi tôùi.

(trích taïp chí Töø Quang soá 116, tr.93-45, Saøi Goøn thaùng 9 naêm 1961)

IV. PHAÙP TAÏNG PHAÙT NGUYEÄN

Luùc baáy giôø, Tyø khöu Phaùp Taïng thaâu laáy nhöõng haïnh thanh tònh trong hai traêm möôøi öùc coõi ñaát tinh ñeïp cuûa chö Phaät, tu theo ñoù xong, beøn tôùi nôi ñöùc Phaät (Theá Töï Taïi Vöông), daäp ñaàu hoân chaân Phaät, ñi quanh Phaät ba voøng, chaép tay ñöùng thaúng, baïch Phaät: "Theá Toân! Toâi ñaõ thaâu laáy xong nhöõng haïnh thanh tònh duøng trang nghieâm coõi Phaät".

Ñöùc Phaät Theá Töï Taïi Vöông noùi vôùi Phaùp Taïng: "Nay nhaø ngöôi coù theå noùi (nhöõng haïnh aáy). Neân bieát giôø naøy maø ngöôi noùi ra laø coù theå laøm ñeïp loøng taát caû ñaïi chuùng. Haøng Boà taùt maø nghe ngöôi xong, tu haønh phaùp cuûa ngöôi noùi, seõ nhaân ñoù maø ñeán choã ñaày ñuû nguyeän lôùn voâ löôïng cuûa mình".


Tyø khöu Phaùp Taïng baïch Phaät: Kính xin Phaät ruõ loøng nghe xeùt cho, toâi seõ trình ñuû nhöõng sôû nguyeän cuûa toâi:

1. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø trong nöôùc toâi coù ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sanh, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

2. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø trôøi, ngöôøi trong nöôùc toâi coøn phaûi traûi qua ba neûo aùc, sau khi tuoåi thoï chaám döùt, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

3. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø trôøi, ngöôøi trong nöôùc toâi khoâng ñeàu ñöôïc nhö vaøng y, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

4. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø trôøi, ngöôøi trong nöôùc toâi hình saéc chaúng ñoàng, keû ñeïp ngöôøi xaáu, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

5. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø trôøi, ngöôøi trong nöôùc toâi khoâng ñeàu ñöôïc Tuùc maïng thoâng, cho ñeán möùc bieát vieäc cuûa traêm ngaøn öùc na do tha kieáp P34F

1P

thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc. 6. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø trôøi, ngöôøi

trong nöôùc toâi chaúng coù thaàn thoâng Thieân nhaõn cho tôùi thaáy ñöôïc traêm ngaøn öùc na do tha coõi Phaät, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc. 1. Na do tha: coù choã caét nghóa laø möôøi vaïn, coù choã traêm vaïn,

coù choã ngaøn vaïn. Toùm laïi; moät soá lôùn.


7. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø trôøi, ngöôøi trong nöôùc toâi chaúng ñöôïc thaàn thoâng Thieân nhó cho ñeán nghe ñöôïc traêm traêm ngaøn na do tha lôøi Phaät thuyeát phaùp vaø khoâng ñeàu laõnh giöõ phaùp aáy, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

8. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø trôøi, ngöôøi trong nöôùc toâi chaúng ñöôïc thaàn thoâng Tha taâm trí, cho ñeán bieát ñöôïc traêm ngaøn öùc na do tha taâm nieäm cuûa chuùng sanh trong caùc coõi Phaät, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

9. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø trôøi, ngöôøi trong nöôùc toâi chaúng ñöôïc Thaàn tuùc cho ñeán trong moät nieäm maø khoâng vöôït qua ñöôïc traêm ngaøn öùc na do tha nöôùc Phaät, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

10. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø trôøi, ngöôøi trong nöôùc toâi coøn nhöõng tö töôûng tham tính ñeán thaân mình, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

11. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø trôøi, ngöôøi trong nöôùc toâi khoâng truù trong Chaùnh ñònh vaø ñeàu ñöôïc Nieát baøn, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

12. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø aùnh saùng cuûa toâi coù chöøng möïc, thaäm chí khoâng chieáu ñöôïc traêm ngaøn öùc na do tha coõi Phaät, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.


13. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø thoï maïng cuûa toâi coù chöøng möïc, thaäm chí chaúng daøi ñeán traêm ngaøn öùc na do tha kieáp, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

14. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø baäc Thanh vaên trong nöôùc toâi coù theå ñeám ñöôïc, thaäm chí haïng chuùng sanh thaønh Duyeân giaùc trong traêm ngaøn kieáp maø cuõng bieát ñöôïc con soá, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

15. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät thì, tröø tröôøng hôïp töï do phaùt nguyeän ruùt ngaén, thoï maïng cuûa trôøi, ngöôøi trong nöôùc toâi phaûi daøi ñeán khoâng theå haïn löôïng ñöôïc. Khoâng nhö vaäy, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

16. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø trôøi, ngöôøi trong nöôùc toâi coøn nghe tieáng baát thieän, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

17. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø möôøi phöông chuùng sanh heát loøng tin vui, muoán sanh veà nöôùc toâi, nhöng ñeán möôøi nieäm maø khoâng sanh sang nôi aáy, tröø nhöõng ngöôøi phaïm naêm toäi lôùn deøm pha Chaùnh phaùp, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

18. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø möôøi phöông theá giôùi chö Phaät voâ löôïng khoâng ñeàu nöùc nôû xöng danh toâi, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.


19. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, chuùng sanh möôøi phöông phaùt taâm boà ñeà, tu taäp caùc coâng ñöùc, heát loøng tin töôûng, nguyeän sanh veà nöôùc toâi, maø khi giôø thoï maïng chaám döùt, chö Boà taùt khoâng vaây quanh vaø hieän ra tröôùc nhöõng chuùng sanh aáy, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

20. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, chuùng sanh möôøi phöông nghe danh toâi, laïi töôûng nghó tôùi nöôùc toâi maø troàng nhieàu goác ñöùc, ñeán ñem loøng hoài höôùngP35F

1P mong

sanh veà nöôùc toâi, maø keát quaû khoâng toaïi loøng, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

21. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø trôøi, ngöôøi trong nöôùc toâi ñeàu khoâng thaønh troïn veïn ba möôi hai töôùng cuûa baäc Ñaïi nhaân, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

22. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, thì Boà taùt caùc coõi Phaät phöông khaùc, moät khi sanh sang nöôùc toâi,

1. Hoài höôùng: Hoài laø hoài chuyeån (laät trôû laïi). Höôùng laø thuù

höôùng (nhaém veà höôùng). Ñem nhöõng coâng ñöùc töï mình tu ñöôïc, maø chuyeån veà höôùng cuûa mình mong muoán, nhö theá goïi laø hoài höôùng. Mong ñem thieän caên coâng ñöùc cuûa mình maø cho keû khaùc laø hoài höôùng nôi chuùng sanh. Ñem coâng ñöùc cuûa mình maø mong mình vaø ngöôøi ñeàu nhôø ñoù maø thaønh Phaät quaû, laø hoài höôùng nôi Phaät ñaïo.


cuoái cuøng seõ ñeán choã "nhöùt sanh boå xöù"P36F

1P, tröø nhöõng

vò coù nguyeän rieâng, töï yù hoùa sanh, vì chuùng sanh maø ñeo mang theä nguyeän lôùn, chöùa chaát goác ñöùc, cöùu vôùt taát caû, ñi caùc nöôùc Phaät, tu haïnh Boà taùt, cuùng döôøng möôøi phöông Nhö lai, khai hoùa chuùng sanh ñoâng khoâng cuøng nhö caùt soâng Haèng, khieán nhöõng chuùng sanh aáy ñöùng vaøo con ñöôøng chaùnh chôn voâ thöôïng thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

23. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, Boà taùt trong nöôùc toâi, vaâng theo thaàn löïc P37F

2Pcuûa Phaät, cuùng döôøng

chö Phaät, maø trong khoaûnh khaéc moät böõa aên, khoâng ñi khaép ñöôïc voâ soá voâ löôïng na do tha nöôùc Phaät, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

24. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, thì Boà taùt trong nöôùc toâi, taïi nöôùc chö Phaät, ñeå toû baøy goác ñöùc cuûa mình, phaûi ñöôïc ñem taát caû nhöõng gì mình caàu mong ra cuùng döôøng chö Phaät. Neáu caùc Boà taùt aáy khoâng ñöôïc nhö yù, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

25. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, maø Boà Taùt trong nöôùc toâi khoâng kham dieãn thuyeát taát caû caùc trí, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

1. Nhöùt sanh boå xöù: Baäc Boà taùt chæ coøn taùi sanh moät laàn, sanh

veà coõi naøo seõ laøm Phaät coõi aáy. 2. Thaàn löïc; Söùc maïnh thuoäc veà thaàn linh töùc laø taâm linh

(pouvoir spirituel).


26. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, Boà taùt trong nöôùc toâi khoâng ñöôïc thaân Kim cang Na-la dieânP38F

1P, thì

toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc. 27. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, thì soá trôøi ngöôøi

trong nöôùc toâi vaø taát caû muoân loaøi ñöôïc trang nghieâm, thanh tònh, saùng ñeïp, hình töôùng raát ñaëc bieät, heát söùc vi dieäu, phaûi laø con soá khoâng theå ño löôøng ñöôïc.

Neáu phaân bieät ñöôïc teân hoï vaø con soá cuûa nhöõng chuùng sanh aáy, luoân caû nhöõng baäc ñöôïc thieân nhaõn, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

28. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, maø Boà taùt trong nöôùc toâi cuõng nhö caùc haøng ít ñöùc khoâng bieát khoâng thaáy caây Ñaïo traøng, aùnh saùng voâ löôïng vaø cao boán traêm vaïn lyù, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

29. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, Boà taùt trong nöôùc toâi, duø ñaõ laõnh hoïc kinh Phaùp, ngaàm tuïng, naém giöõ vaø dieãn thuyeát, maø khoâng ñöôïc trí hueä bieän taøi, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

1. Thaân Kim cang Na la dieân: Thaân kieân coá nhö kim cang vaø

maïnh meõ nhö thaàn Na la dieân, aùm chæ phaùp nhaân (corps spiriuel).


30. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, maø trí hueä bieän taøi cuûa Boà taùt trong nöôùc toâi laïi bò haïn löôïng, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

31. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, nöôùc toâi phaûi trong saïch cho ñeán chieáu thaáy möôøi phöông voâ soá voâ löôïng theá giôùi chö Phaät, gioáng nhö maûnh göông trong roïi roõ maët maøy, hình thöùc. Neáu khoâng ñöôïc nhö vaäy, toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

32. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, thì töø ñaát trôû leân cho tôùi hö khoâng, cung ñieän, laàu quaùn, ao soâng hoa caây, cuõng nhö vaïn vaät coù trong nöôùc toâi, ñeàu laø voâ löôïng cuûa baùu cuøng vôùi traêm ngaøn muøi thôm hôïp thaønh aáy xoâng khaép 10 phöông theá giôùi; Boà taùt (ôû caùc theá giôùi aáy), heã bieát ñöôïc muøi thôm aáy laø tu moïi haïnh Phaät. Neáu khoâng ñöôïc nhö vaäy, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

33. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, caùc loaïi chuùng sanh trong nhöõng theá giôùi nhieàu voâ löôïng vaø khoâng theå nghó baøn cuûa 10 phöông chö Phaät, heã aùnh saùng cuûa toâi chaïm ñeán thaân hoï, thì thaân hoï ñeàu meàm deûo, hôn thaân taâm cuûa trôøi, ngöôøi. Khoâng ñöôïc nhö vaäy, toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

34. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, caùc loaïi chuùng sanh trong nhöõng theá giôùi nhieàu voâ löôïng vaø khoâng theå nghó baøn cuûa 10 phöông chö Phaät, nghe teân toâi


roài maø khoâng ñöôïc "Voâ sanh Phaùp nhaãn"P39F

1P vaø caùc

"Ñaø la ni"P40F

2P cuûa Boà taùt, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh

giaùc. 35. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, nhöõng ngöôøi nöõ

trong nhöõng theá giôùi nhieàu voâ löôïng vaø khoâng theå nghó baøn cuûa 10 phöông chö Phaät, nghe teân toâi, vui möøng tin töôûng, phaùt taâm boà ñeà, nhaøm gheùt thaân nöõ, maø sau khi tuoåi thoï chaám döùt, coøn trôû laïi vôùi hình töôïng nöõ nhaân, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

36. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, Boà taùt trong nhöõng theá giôùi nhieàu voâ löôïng vaø khoâng theå nghó baøn 10 phöông chö Phaät, heã nghe danh hieäu toâi roài, thì sau khi tuoåi thoï chaám döùt, thöôøng tu "phaïm haïnh"P41F

3P cho ñeán thaønh Phaät. Neáu khoâng ñöôïc nhö

vaäy, toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc. 37. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, thì trôøi, ngöôøi

trong nhöõng theá giôùi nhieàu voâ löôïng vaø khoâng theå

1. Voâ sanh phaùp nhaãn: Noùi taét laø "Voâ sanh nhaãn". Theo Luaän

Trí Ñoä, danh töø naøy coù nghóa: Ngöôøi ñöôïc voâ-sanh-nhaãn thì khoâng taïo nghieäp. Caùc Boà taùt ñöôïc pheùp naøy, goïi laø A-beà-baït-trí.

2. Ñaø la ni (dharani): Taøu dòch laø toång trì: phaùp giöõ moïi ñieàu aùc khoâng cho haønh, gìn giöõ vaø phaùt huy moïi ñieàu thieän.

3. Phaïm haïnh: Phaïm nghóa laø thanh tònh, laø ñoaïn daâm duïc. Ñaây laø haïnh phaùp cuûa Phaïm thieân.


nghó baøn cuûa 10 phöông chö Phaät, heã nghe danh hieäu toâi, thì ñieàu naêm theå neùm xuoáng ñaátP42F

1P , vaäp ñaàu

laøm leã, vui möøng tin töôûng, tu haïnh Boà taùt, chö Thieân vaø ngöôøi ñôøi, khoâng ai khoâng kính neå. Neáu khoâng ñöôïc vaäy, toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

38. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, trôøi ngöôøi trong nöôùc toâi, muoán ñöôïc quaàn aùo thì tuøy yù töôûng maø nhöõng "dieäu phuïc" P43F

2P öùng vôùi Chaùnh phaùp vaø lôøi

khen cuûa Phaät, lieàn coù ngay vaø töï nhieân phuû leân mình. Neáu coøn phaûi caét may, nhuoäm, giaët, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

39. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, maø nhöõng ñieàu khoaùi laïc cuûa trôøi, ngöôøi trong nöôùc toâi khoâng nhö nhöõng khoaùi laïc cuûa baäc Tyø khöu "laäu taän"P44F

3P thì toâi

khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc. 40. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, Boà taùt trong

nöôùc toâi tuøy yù muoán thaáy coõi Phaät voâ löôïng nghieâm tònh trong 10 phöông, thì ngay luùc aáy, ñuùng nhö sôû nguyeän, ñeàu nôi caây baùuP45F

4P chieáu thaáy hình töôùng caùc

1. Naêm theå (nguõ theå) laø ñaàu, hai tay, hai ñaàu goái. 2. Dieäu phuïc: dieäu laø khoâng gì hôn. Phuïc laø quaàn aùo. 3. Laäu taän: Phieàn naõo ñaõ bò tröø taän goác. Thaät heát phieàn naõo. 4. Caây baùu (baûo thoï): Caây baùu laø caây Boà ñeà nôi goác ñöùc Phaät

ñaõ ñaéc ñaïo giaùc ngoä. Vaäy trong caây baùu coù nghóa laø trong chaùnh ñònh, trong söï giaùc ngoä.


coõi aáy, nhö trong göông saùng. Neáu khoâng ñöôïc nhö vaäy, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

41. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, chö Boà taùt caùc coõi khaùc, nghe danh hieäu cuûa toâi cho ñeán khi thaønh Phaät, maø caùc caên thieáu thoán, khoâng ñöôïc ñaày ñuû, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

42. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, chö Boà taùt caùc coõi khaùc, nghe danh hieäu toâi ñeàu kòp ñöôïc "tam muoäi" thanh tònh giaûi thoaùt, roài ôû trong tam muoäi aáy, trong moät khoaûnh khaéc phaùt nieäm, cuùng döôøng chö Phaät ñoâng khoâng löôøng vaø khoâng theå nghó baøn ñöôïc, maø khoâng maát ñònh yù. Neáu khoâng ñöôïc nhö vaäy, toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

43. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, chö Boà taùt caùc coõi khaùc, nghe danh hieäu cuûa toâi, thì sau khi maïng chung, sanh vaøo nhaø toân quí. Neáu khoâng ñöôïc nhö vaäy, toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

44. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, chö Boà taùt caùc coõi khaùc, nghe ñöôïc danh hieäu toâi laø vui möøng nhaûy nhoùt, tu haïnh Boà taùt, ñaày ñuû goác laønh. Neáu khoâng ñöôïc nhö vaäy, toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

45. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, thì chö Boà taùt caùc coõi khaùc, moät khi nghe danh hieäu toâi, ñeàu kòp


ñöôïc tam muoäi "phoå ñaúng"P46F

1P, roài ôû trong tam muoäi

aáy cho ñeán khi thaønh Phaät, thöôøng thaáy chö Phaät ñoâng voâ löôïng, khoâng theå nghó baøn. Neáu khoâng ñöôïc nhö vaäy, toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

46. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, Boà taùt trong nöôùc toâi, tuøy chí nguyeän phaùp naøo, thì töï nhieân ñöôïc nghe phaùp aáy. Neáu chaúng ñöôïc nhö vaäy thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

47. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, chö Boà taùt caùc coõi khaùc, moät khi nghe danh hieäu toâi maø khoâng lieàn ñöôïc ñeán choã "baát thoái chuyeån" P47F

2P, thì toâi khoâng giöõ

ngoâi chaùnh giaùc. 48. Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät, chö Boà Taùt caùc

coõi khaùc, nghe danh hieäu toâi maø khoâng lieàn ñöôïc ñeán "phaùp nhaãn" P48F

3P thöù nhaát, thöù nhì, thöù ba trong

1. Tam muoäi phoå ñaúng: Tam muoäi laø chaùnh ñònh – Phoå ñaúng laø

khaép cuøng caùc nôi. 2. Baát thoái chuyeån: khoâng ñoåi loøng thoái böôùc treân ñöôøng tu

haønh. Chæ moät trình ñoä tu chöùng. Vò Boà taùt naøo ñaït ñeán möùc naøy thì goïi laø baäc baát thoái chuyeån hay A beà baït trí.

3. Phaùp nhaãn: Nhaãn coù nghóa laø tin caùi lyù khoù tin maø khoâng nghi ngôø. Phaùp laø phaùp trí: trí do loøng tin aáy maø ñöôïc. Tin lyù Khoå ñeá laø Khoå phaùp nhaãn. Tin lyù Ñaïo ñeá laø Ñaïo phaùp nhaãn. Ñoù laø veà Tieåu thöøa. Coøn veà Ñaïi thöøa, tin ñöôïc caùi lyù voâ sanh, thì goïi laø Voâ sanh phaùp nhaãn. Tam phaùp: Giaùo phaùp, haønh phaùp, chöùng phaùp.


caùc phaùp cuûa Phaät maø khoâng naêng lieàn ñöôïc baát thoái chuyeån, thì toâi khoâng giöõ ngoâi chaùnh giaùc.

(trích taïp chí Töø Quang soá 117-118, tr.80-88, Saøi Goøn thaùng 10-11 naêm 1961)


CHUÙ GIAÛI DIEÄU LYÙ 48 LÔØI NGUYEÄN:

1.- Quyeàn bieán, Phaät noùi laø 48 lôøi nguyeän cuûa Tyø kheo Phaùp Taïng. Thaät söï, ñoù laø nhöõng lôøi quaû quyeát (affirmations) maø Phaät daïy ta töï nhaéc nhôû moãi ngaøy, khoâng bao giôø sai chaïy. Neáu coù söï sai chaïy thì Tyø kheo Phaùp Taïng ñaõ khoâng thaønh Phaät A Di Ñaø!

2.- “ Trong nöôùc toâi” coù nghóa laø trong taâm thanh-tònh, vì Phaät laø ngöôøi ñaõ hoaøn-toaøn thanh-tònh thì phaûi ôû nôi (nöôùc) thanh-tònh. Chöõ nöôùc ôû ñaây coù nghóa laø taâm.

3.- “Trôøi, ngöôøi” chæ hai baäc chuùng sanh cao nhaát trong saùu naác thang chuùng-sanh, laøm thieän nhieàu aùc ít, nhöng coøn vò-kyû.

4.- “Boà-taùt” chæ haïng Trôøi, ngöôøi thaàn-thieän, vì ngöôøi queân mình, coøn moät böôùc nöõa laø ñeán ngoâi hoaøn-toaøn giaûi-thoaùt giaùc-ngoä.

Vaäy troïn caâu nguyeän thöù nhaát: “Neáu luùc toâi ñöôïc laøm Phaät maø trong nöôùc toâi coù ñòa-nguïc, ngaï-quyû, suùc-sanh, thì toâi khoâng giöõ ngoâi Chaùnh-giaùc” coù nghóa laø: “Neáu luùc toâi ñaõ thöïc-hieän ñaày-ñuû caùc ñieàu-kieän ñeå thaønh baäc Giaùc-ngoä hoaøn-toaøn, maø trong taâm toâi coøn nhöõng tö töôûng ñen toái (ñòa-nguïc), tham lam (ngaï-quyû) vaø ty tieän (suùc-sanh) thì toâi nguyeän khoâng thaønh Phaät”.


Moät caâu cam keát khoâng coù gì cam keát heát, vì neáu trong taâm coøn nhöõng tö-töôûng-xaáu-xa nhö vöøa keå, thì laø chöa thanh-tònh thì laøm sao thaønh Chaùnh-giaùc? Ñaèng naøy Tyø-kheo Phaùp-taïng noùi: “Neáu toâi ñöôïc laøm Phaät…”, nghóa laø ñaõ ñöôïc hoaøn-toaøn thanh-tònh roài, thì taâm laøm gì coøn oâ tröôïc. Vì leõ naøy neân noùi: tuy noùi nguyeän, thaät söï laø quaû quyeát.

Cöù theo lyù treân thì 48 lôøi nguyeän trong Kinh coù nghóa nhö sau:

Quaû-quyeát thöù nhaát: Trong taâm thanh tònh, khoâng coù tö-töôûng ñòa-nguïc, ngaï-quyû, suùc-sanh.

Quaû-quyeát thöù nhì: Trôøi, ngöôøi naøo ñöôïc taâm thanh-tònh thì sau khi cheát, khoâng coøn taùi sinh trong ba neûo aùc.

Quaû-quyeát thöù ba: Haïng ngöôøi soáng trong thanh-tònh laø soáng ñôøi soáng taâm-linh baát hoaïi (vaøng y).

Quaû-quyeát thöù tö: Haïng trôøi, ngöôøi naøo thanh-tònh thì soáng trong tinh thaàn, töùc laø soáng trong taùnh bình-ñaúng. Ñaõ soáng trong taùnh bình-ñaúng thì y nhö nhau, vì taùnh ñaâu coù töôùng maø noùi toát noùi xaáu.

Quaû-quyeát thöù naêm: Heã coù thanh-tònh thì nhaát ñònh bieát ñöôïc caùc vieäc ñôøi tröôùc (tuùc maïng thoâng).

Quaû-quyeát thöù saùu: Heã coù thanh-tònh thì nhaát ñònh coù ñoâi maét saùng-suoát (thieân nhaõn) thaáy taát caû moïi söï thaät (coõi Phaät).


Quaû quyeát thöù baûy: Heã coù thanh-tònh thì nhaát ñònh coù ñoâi tai laï-luøng (thieân nhó) nghe ñöôïc tieáng noùi cuûa chaân-lyù (taâm).

Quaû-quyeát thöù taùm: Heã coù thanh-tònh thì nhaát ñònh bieát ñöôïc ngöôøi khaùc nghó gì, tính gì trong taâm (tha taâm trí).

Quaû-quyeát thöù chín: Heã coù thanh-tònh thì nhaát ñònh khoâng coøn bò trôû ngaïi trong vieäc truy-taàm aùnh saùng chaân-lyù, cho neân coù theå vöôït ñeán bao nhieâu giai taàng cao-sieâu, xa vôøi cuûa chaân-lyù cuõng ñöôïc.

Quaû-quyeát thöù 10: Heã coù thanh-tònh thì nhaát ñònh heát nhöõng tö-töôûng ích-kyû.

Quaû-quyeát thöù 11: Heã coù thanh-tònh thì nhaát ñònh heát taùn loaïn (ñònh) vaø dieät ñöôïc moïi phieàn-naõo heä phöôïc (Nieát-baøn).

Quaû-quyeát thöù 12: Heã saép ñöôïc laøm Phaät (thanh-tònh toaøn-hoaøn) thì nhaát ñònh aùnh saùng trí-hueä voâ cuøng taän, ñaâu soi cuõng tôùi (vieäc gì cuõng xeùt thaáy roõ).

Quaû-quyeát thöù 13: Heã saép ñöôïc laøm Phaät (thanh-tònh hoaøn-toaøn) thì nhaát ñònh seõ soáng ñôøi soáng baát dieät (vie eùternelle) laø ñôøi soáng cuûa taâm-linh giaûi-thoaùt.

Quaû-quyeát thöù 14: Nhöõng ngöôøi nghe boån chaân-lyù cuûa Phaät daïy (Thanh-vaên) maø thanh-tònh ñöôïc taâm, nhöõng ngöôøi nghe lyù vaïn-vaät do nhaân duyeân sanh


(Duyeân-giaùc) maø thanh tònh ñöôïc taâm, hai haïng ngöôøi aáy raát nhieàu khoâng keå xieát.

Quaû-quyeát thöù 15: Tröø tröôøng hôïp phaùt nguyeän trôû vaøo nhaân-gian ñeå ñoä thoaùt chuùng-sanh, hay thöïc-hieän nhöõng coâng-ñöùc khaùc, haøng trôøi, ngöôøi ñaõ coù thanh-tònh nhaát ñònh phaûi soáng ñôøi soáng tinh-thaàn baát dieät.

Quaû-quyeát thöù 16: Heã coù thanh-tònh thì nhaát ñònh tai khoâng coøn nghe tieáng aùc.

Quaû-quyeát thöù 17: Möôøi phöông chö Phaät nhaát ñònh ñeàu phaûi ca ngôïi ñöùc thanh-tònh maø töôïng tröng laø danh hieäu A-Di-Ñaø.

Quaû-quyeát thöù 18: Tröø nhöõng ngöôøi troïng toäi, gia dö chuùng-sanh ñeàu nhaát ñònh ñöôïc thanh-tònh, neáu moät loøng nieäm möôøi danh hieäu Phaät maø khoâng taùn loaïn.

Quaû-quyeát thöù 19: Chuùng-sanh naøo nguyeän caàu Chaùnh-giaùc (phaùt taâm Boà-ñeà), laøm vieäc thieän (tu taäp coâng-ñöùc), ñaày ñuû tín-taâm (heát loøng tin-töôûng) vaø nguyeän ñöôïc thanh-tònh (sanh veà nöôùc Phaät) thì nhaát ñònh khi laâm chung, taâm ñöôïc töø-bi, trí-hueä (chö Boà-taùt vaây quanh vaø hieän ra tröôùc maét).

Quaû-quyeát thöù 20: Heã nghe danh hieäu A-Di-Ñaø (töôïng tröng cho söï thanh-tònh) maø muoán ñöôïc thanh-tònh, roài do ñoù laøm vieäc phuùc ñöùc maø khoâng caàu mong


höôûng quaû (hoài-höôùng) thì nhaát ñònh ñöôïc thanh-tònh (keát quaû toaïi loøng).

Quaû-quyeát thöù 21: Heã coù thanh-tònh, thì thaân hình coù töôùng ñeïp vì töôùng do taâm uoán naén.

Quaû-quyeát thöù 22: Baäc Boà-taùt (vò tha) heã ñaéc thanh-tònh thì nhaát ñònh sanh veà coõi naøo seõ thaønh Phaät coõi aáy (nhaát sanh boå xöù), tröø tröôøng hôïp phaùt nguyeän trôû laïi theá gian ra ôn hoaù ñoä.

Quaû-quyeát thöù 23: Heã coù thanh-tònh thì taâm hoàn giaûi thoaùt maëc tình giao du trong caûnh chaân-lyù voâ taän.

Quaû-quyeát thöù 24: Haøng Boà-taùt thanh-tònh caàu mong lôïi tha naøo cuõng ñöôïc.

Quaû-quyeát thöù 25: Haøng Boà-taùt thanh-tònh nhaát ñònh phaûi coù khaû-naêng dieãn giaûi moïi ñaïo-lyù.

Quaû-quyeát thöù 26: Haøng Boà-taùt thanh-tònh nhaát ñònh phaûi coù huøng löïc baát thoaùi (thaân kim cang Na-la-dieân).

Quaû-quyeát thöù 27: Soá trôøi ngöôøi ñöôïc thanh-tònh nhaát ñònh khoâng theå bieát ñöôïc (vì ai cuõng coù theå trôû thaønh thanh-tònh). Chuùng-sanh ñaõ voâ soá thì ngöôøi ñöôïc thanh-tònh cuõng phaûi voâ soá.

Quaû-quyeát thöù 28: Daàu ít ñöùc, daàu nhieàu ñöùc nhö haøng Boà-taùt, heã coù thanh-tònh laø thaáy bieát ñöôïc aùnh saùng vaø söï cao sieâu cuûa Phaùp (Ñaïo- traøng).


Quaû-quyeát thöù 29: Boà-taùt thanh-tònh thì nhaát ñònh coù bieän taøi trí-hueä.

Quaû-quyeát thöù 30: Trí-hueä bieän taøi cuûa haøng Boà-taùt thanh-tònh voâ löôïng voâ bieân, nhaát ñònh nhö vaäy.

Quaû-quyeát thöù 31: Taâm cuûa ngöôøi saép hoaøn-toaøn thanh-tònh laø trí saùng voâ bieân, khoâng ñaâu khoâng soi tôùi.

Quaû-quyeát thöù 32: Trong taâm ngöôøi saép thaønh Phaät chæ chöùa cuûa baùu coâng-ñöùc vaø muøi thôm cuûa thanh-khieát.

Quaû-quyeát thöù 33: Aùnh saùng thanh-tònh ñeán vôùi ai (chaïm) thì nhaát ñònh ngöôøi aáy seõ trôû thaønh nhaãn-nhuïc (meàm-deûo).

Quaû-quyeát thöù 34: Chuùng-sanh naøo nieäm danh Phaät A-Di-Ñaø maø tai nghe ñöôïc danh-hieäu aáy khoâng thieáu soùt (coù ñònh) thì nhaát ñònh khoâng coøn taïo nghieäp, khoâng coøn khôûi nieäm nghieäp (voâ sanh phaùp nhaãn) vaø cuõng nhö caùc vò Boà-taùt, nhaát ñònh giöõ aùc khoâng cho sanh vaø phaùt trieån caùc vieäc laønh (ñaø-la-ni).

Quaû-quyeát thöù 35: Ngöôøi nöõ maø phaùt taâm tu thanh-tònh, thì nhaát ñònh khoâng taùi sinh laøm nöõ nöõa.

Quaû-quyeát thöù 36: Boà-taùt chöa ñöôïc thanh-tònh, heã nghe danh Phaät A-Di-Ñaø roài (nghóa laø ñöôïc thanh-tònh roài) thì sau khi cheát, seõ soáng maõi trong thanh-tònh, ñoaïn duïc (phaïm haïnh) vaø tu tieán ñeán thaønh Phaät.


Quaû-quyeát thöù 37: Chuùng-sanh bieát haønh thieän bôùt aùc (Trôøi, ngöôøi) nghe noùi ñeán ñöùc thanh-tònh (nghe danh hieäu Phaät) maø bieát kính meán ñeán choã tu haïnh vò tha, thì nhaát ñònh ñöôïc kính neå.

Quaû-quyeát thöù 38: Chuùng-sanh coù thanh-tònh roài maø muoán laáy Chaùnh-phaùp, chaân-lyù che thaân (dieäu phuïc) laø ñöôïc ngay, nhaát ñònh nhö vaäy.

Quaû-quyeát thöù 39: Heã ñöôïc thanh-tònh thì nhaát ñònh ñöôïc höôûng ñôøi soáng an vui cuûa baäc tu haønh ñaõ ñoaïn tröø phieàn naõo (laäu taän).

Quaû-quyeát thöù 40: Boà-taùt ñaéc thanh-tònh, nhaát ñònh ñöôïc nöông vaøo Phaùp maø thaáy moïi caûnh cuûa giaùc-ngoä, giaûi-thoaùt hoaøn toaøn.

Quaû-quyeát thöù 41: Chö Boà-taùt chöa ñöôïc thanh-tònh, moät khi nghe tieáng noùi cuûa thanh-tònh töø luùc ñaàu cho ñeán khi thaønh Phaät, khoâng heà giaùn ñoaïn, thì nhaát ñònh moïi caên ñaày ñuû.

Quaû-quyeát thöù 42: Heã ñöôïc chaùnh ñònh trong thanh-tònh roài, thì nhaát ñònh khoâng bao giôø maát caùi chaùnh ñònh aáy.

Quaû-quyeát thöù 43: Chö Boà-taùt chöa thanh-tònh (coõi khaùc), moät khi nghe ñöôïc tieáng thanh-tònh, thì nhaát ñònh seõ taùi sinh vaøo nôi toân quyù.


Quaû-quyeát thöù 44: Chö Boà-taùt chöa thanh-tònh maø nghe ñöôïc tieáng cuûa taâm vaø bieát vui möøng, thì nhaát ñònh phaûi tu haïnh Boà-taùt vaø laøm moïi vieäc laønh.

Quaû-quyeát thöù 45: Chö Boà-taùt chöa thanh-tònh (coõi khaùc) moät khi nghe ñöôïc tieáng cuûa taâm (danh hieäu Phaät) thì nhaát ñònh seõ ñaït ñeán choã chaùnh ñònh trong moïi cöû chæ, hoaøn caûnh (ñi ñöùng naèm ngoài) vaø ôû maõi trong chaùnh ñònh aáy, nhôø vaäy maø dieän ñoái vôùi aùnh saùng chaân-lyù luoân luoân (thaáy Chö Phaät ñoâng voâ löôïng).

Quaû-quyeát thöù 46: Boà-taùt ñaéc thanh-tònh roài (Boà-taùt trong nöôùc Phaät ) thì nhaát ñònh muoán hoûi taâm veà moät vaán-ñeà naøo (nghe phaùp), seõ ñöôïc taâm traû lôøi döùt khoaùt (töï nhieân nghe ñöôïc phaùp).

Quaû-quyeát thöù 47: Chö Boà-taùt chöa ñaéc thanh-tònh, heã nghe ñöôïc tieáng cuûa thanh-tònh, thì nhaát ñònh tieán tu khoâng bao giôø naûn chí (baát thoái chuyeån).

Quaû-quyeát thöù 48: Chö Boà-taùt chöa ñaéc thanh-tònh, heã nghe ñöôïc tieáng cuûa thanh-tònh (taâm) thì töï nhieân ñöôïc ba tieáng nhaãn: 1) aâm höôûng nhaãn (nhö nghe tieáng chöûi maéng maø khoâng giaän), 2) nhu thuaän nhaãn (ñoái vôùi ngöôøi khaùc luoân luoân meàm deûo, thuaän hoaø), 3) voâ sanh phaùp nhaãn (khoâng coøn taïo nghieäp, nieäm nghieäp).

(trích taïp chí Töø Quang soá 119, Hoäi Phaät hoïc Nam Vieät aán haønh thaùng 12 naêm 1961)


Phaät noùi vôùi A-Nan: "Luùc baáy giôø, Tyø kheo

Phaùp taïng, sau khi phaùt nguyeän xong, ñoïc baøi tuïng nhö sau:

1. Toâi laäp nguyeän "sieâu theá"P49F

1 AÉt ñeán Ñaïo Voâ thöôïng Nguyeän baèng khoâng ñaày ñuû Theä khoâng thaønh Chaùnh giaùc.

2. Neáu trong voâ soá kieáp Khoâng laøm boá thí lôùn Khaép trôï keû ngheøo khoå Theä khoâng thaønh Chaùnh giaùc. 3. Neáu khi thaønh Phaät ñaïo Danh tieáng vöôït möôøi phöông Maø roát khoâng nghe ñöôïc (tieáng Phaùp) Theä khoâng thaønh Chaùnh giaùc. 4. Lìa duïc, saâu chaùnh nieäm, Tònh, saùng, tu phaïm haïnh Chí caàu Voâ thöôïng Ñaïo

1. Sieâu theá: Vöôït khoûi theá gian thöôøng tình saùu coõi.


Laøm thaày baäc thieân, nhaân. 5. Söùc thaàn buûa saùng lôùn Khaép chieáu khoâng bôø beán Tieâu tröø ba buïi môø Roäng cöùu chuùng aùch naïn. 6. Môû chung maét trí hueä Dieät döùt toái meâ môø Ñoùng ngaên caùc ñöôøng aùc Thoâng suoát cöûa höôùng thieän. 7. Coâng phu ñeàu ñaày ñuû Uy saùng aùnh möôøi phöông Nhaät nguyeät ñaønh keùm saùng Saùng trôøi aån khoâng hieän. 8. Vì chuùng môû Kho phaùpP50F

1 Roäng cho baùu coâng ñöùc Thöông trong ñaùm ñaïi chuùng Noùi phaùp Sö töû roáng. 9. Cuùng döôøng taát caû Phaät Ñaày ñuû caùc goác ñöùc Trí hueä ñuùng nhö nguyeän Thaønh baäc huøng ba coõi.

1. Kho phaùp: Phaùp taïng (taâm) vì taâm chöùa ñuû moïi Phaùp laø

Chaân lyù.


10. Nhö Phaät, trí voâ ngaïiP51F

1 Khoâng ñaâu khoâng chieáu suoát Nguyeän coâng, hueä löïc toâiP52F

2 Ñeàu laø löïc toái maïnh. 11. Nguyeän naøy baèng ñuùng quaûP53F3 Vuõ truï neân caûm ñoäng Hö khoâng ngöôøi coõi trôøi Xin raûi möa hoa dieäu. Phaät noùi vôùi A-Nan: Tyø kheo Phaùp Taïng ñoïc

xong baøi tuïng, ngay luùc aáy khaép maët ñaát saùu thöù chaán ñoäng noåi leân, chö thieân raûi hoa xuoáng treân ñaàu Phaùp taïng nhö möa. Töï nhieân trong khoâng trung aâm nhaïc noåi leân ca ngôïi: "Nhaát ñònh seõ thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng chaùnh giaùc". Roài ñoù, Tyø kheo Phaùp Taïng tu haønh ñaày ñuû nhöõng nguyeän lôùn ñaõ laäp, thaønh thöïc khoâng doái, vöôït ngoaøi theá gian, vui ñi saâu trong vaéng laëng. Naøy A-Nan, Tyø kheo Phaùp Taïng taïi nöôùc Phaät, trong ñaùm chö thieân, ma, Phaïm, Long, Thaàn, taùm boä, phaùt nhöõng nguyeän lôùn aáy. Phaùt nguyeän roài höôùng veà moät choã laø chuyeân chí trang nghieâm maûnh ñaát nhieäm maøu.

1. Trí voâ ngaïi: Trí Phaät khoâng gì khoâng bieát, khoâng bò gì ngaên

ngaïi, vì ñeå giaûi thoaùt hoaøn toaøn moïi voïng hoaëc. 2. Coâng, hueä löïc: Söùc maïnh cuûa coâng ñöùc vaø trí hueä 3. Quaû: keát quaû


Chuù giaûi: Cuõng nhö 48 lôøi nguyeän, 11 baøi tuïng ôû treân coù yù

nghóa thaâm saâu nhö sau: 1. Coù laäp nguyeän "sieâu theá", nghóa laø coù yù muoán

quaû quyeát xa lìa theá söï, thì nhaát ñònh seõ ñöôïc söï giaùc ngoä toät baäc (Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc).

2. Muoán coù giaùc ngoä toät baäc, phaûi haønh haïnh boá thí lôùn, nghóa laø phaûi ban ra taát caû cho moïi loaøi.

3. Coù boá thí lôùn laø coù Phaùp (Dharma) töùc laø naém ñöôïc Chaân lyù cuûa vuõ truï.

4. Nghe ñöôïc tieáng Phaùp, seõ khoâng coøn tham muoán nöõa (lìa duïc) boû vieäc traàn theá, soáng ñôøi soáng ñaïo ñöùc taâm linh (ñi saâu vaøo chaùnh nieäm).

5. Ly duïc ñöôïc laø coù trí hueä (aùnh saùng lôùn), soi chieáu moïi söï moïi vaät, nhôø vaäy maø phaù tröø ba ñoäc tham, saân, si (tieâu tröø ba buïi môø).

6. Coâng phu vaø phuùc ñöùc, khi ñaõ ñöôïc ñaày ñuû, thì aùnh saùng taâm linh (lumìere spiriluelle) böøng daäy, khoâng moät aùnh saùng theá gian naøo coù theå so saùnh baèng, duø ñoù laø aùnh saùng cuûa maët traêng, maët trôøi.

7. Coù hueä roài thì voâ minh chaám döùt, ñöôøng aùc bò ñoùng ngaên vaø ñöôøng laønh ñöôïc môû thoâng suoát.


Töø 1 ñeán 7, laø töï ñoä. Töï ñoä xong, phaûi böôùc sang gian ñoaïn ñoä tha:

8. Ñem Chaùnh phaùp truyeàn cho taát caû chuùng sanh (noùi phaùp Sö töû roáng).

9. Phuïc vuï taát caû chuùng sanh (cuùng döôøng taát caû Phaät) baèng caùch thöïc haønh caùc ñöùc cho tôùi möùc hoaøn toaøn nhö vaäy seõ coù trí hueä vieân maõn vaø thaønh baäc anh huøng thoaùt khoûi nguïc tuø cuûa ba coõi: duïc giôùi, saéc giôùi vaø voâ saéc giôùi (monde des deùsirs, monde des formes, monde des non-formes), nghóa laø lìa loái soáng thieân veà vaät chaát, thieân veà mô töôûng, thieân veà quan nieäm.

Ñeán ñaây laø ñaït ñeán ngoâi vò giaûi thoaùt, giaùc ngoä, toät baäc, cho neân:

10. Seõ coù moät trí hueä soi saùng khaép nôi, khoâng bò gì ngaên ngaïi vaø bao nhieâu coâng ñöùc vaø trí hueä thöïc hieän seõ ñöôïc trôû thaønh moät söùc maïnh khoâng söùc maïnh naøo hôn.

11. Thöïc hieän ñöôïc söï giaùc ngoä Voâ thöôïng laø moät ñaïi söï seõ laøm chaán ñoäng vuõ truï vaø moät söï vui möøng lôùn lao, chung cho haïng laønh cao caû (trôøi) vaø chuùng sanh ôû theá gian (ngöôøi).

Vaäy ñaïi yù cuûa 11 baøi tuïng laø: Ñeå ñöôïc thaønh Phaät (ñöôïc Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc), phaûi bieát muoán moät caùch cöông quyeát. Keá ñoù laø phaûi töï tu söûa:


xa lìa theá söï, laøm vieäc boá thí lôùn, phaûi bòt tai vôùi tieáng ñôøi maø loùng nghe tieáng Phaùp, heát ham muoán giöõ loøng thanh tònh. Coù tònh laø coù ñònh, coù ñònh seõ coù hueä, nhôø hueä maø tröø ba ñoäc, phaù voâ minh, saùng suoát khoâng löôøng. Ñöôïc nhö theá roài, phaûi ñem aùnh saùng giaùc ngoä maø soi chieáu cho taát caû, phuïc vuï moïi chuùng sanh. Roát heát laø phaûi ñöa coâng phu vaø trí hueä ñeán choã cuøng toät, ñöôïc theá laø seõ nhö Phaät.

Toùm laïi, con ñöôøng daãn ñeán quaû Phaät khôûi ñaàu ôû choã nguyeän (vonlonteù), traûi qua giai ñoaïn raát daøi laø haønh (pratique) vaø chaám döùt ôû ñieåm quaû (reùalisation).

(trích taïp chí Töø Quang soá 120, tr. 41-44. Saøi Goøn thaùng 1 naêm 1962)

Nöôùc Phaät neân tu phaûi khueách tröông roäng lôùn, hôn taát caû caùc nöôùc vaø tieáng ñöôïc tinh ñeïp; phaûi ñöôïc xaây döïng treân "thöôøng nhieân", khoâng suy giaûm, khoâng bieán ñoåi, trong choã khoâng theå nghó baøn, laâu daøi maõi maõi; (nôi aáy) chöùa troàng voâ löôïng ñöùc haïnh Boà taùt, khoâng sanh nhöõng tri giaùc tham muoán, giaän hôøn, laøm haïi; khoâng daáy nhöõng tö töôûng tham muoán, giaän hôøn, laøm haïi; khoâng dính líu vaøo saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp; söùc maïnh nhaãn nhuïc thaønh töïu, khoâng keå caùc khoå; ít muoán, bieát ñuû;


khoâng nhieãm oaùn giaän, si meâ; chaùnh ñònh, luoân vaéng laëng, saùng suoát, chaúng ngaïi, khoâng coù loøng doái traù, nònh hoùt, taø vaïy; veû maët hoøa thuaän, lôøi noùi deã thöông, ñoùn tröôùc yù ngöôøi, vaâng chòu caâu hoûi; maïnh meõ tinh taán, chí nguyeän khoâng moûi, chuyeân caàu phaùp traéng trong, laáy loøng nhaân laøm lôïi quaàn sinh; cung kính Tam Baûo, phuïng söï baäc thaày vaø ngöôøi treân; duøng ñaïi trang nghieâm maø laøm ñaày ñuû moïi haïnh, khieán caùc chuùng sinh thaønh töïu coâng ñöùc; ôû haún trong ba ñònh "Khoâng", "Voâ töôùng", "Voâ nguyeän", khoâng laøm, khoâng khôûiP54F

1P, xem moïi söï vaät

nhö huyeãn hoùa; xa lìa lôøi noùi thoâ bæ haïi mình, haïi ngöôøi, hoaëc haïi caû hai ñaøng; tu taäp lôøi noùi laønh, lôïi mình lôïi ngöôøi, ñoâi ñaøng ñeàu lôïi; boû nöôùc töø ngoâi, tuyeät döùt cuûa caûi saéc ñeïp; töï haønh 6 pheùp ba la maät; daïy ngöôøi cuøng laøm; trong voâ cuøng soá kieáp, chöùa coâng choàng ñöùc, muoán sinh nôi naøo laø ñöôïc nhö yù muoán, kho baùu voâ löôïng töï nhieân phaùt öùng; daïy söûa vaø ñaët choã cho an oån khoâng bieát bao nhieâu chuùng 1. Ba ñònh laø Tam tam muoäi hay Tam trò, laø phöông phaùp trò

taâm: 1) Khoâng tam muoäi: ñònh trong choã thaáy vaïn vaät laø "khoâng", voâ ngaõ; 2) Voâ töôùng tam muoäi: ñònh trong choã thaáy ñöôïc Thöïc töôùng cuûa vaïn phaùp; 3) Voâ nguyeän tam muoäi: ñònh trong choã khoâng coøn voïng ñoïng, caàu mong. Voâ taùc (khoâng laøm): taâm khoâng coù nhöõng yù nieäm laøm vieäc naøy, vieäc noï.

Voâ khôûi (khoâng khôûi): khoâng khôûi nhaân ñeå sanh quaû.


sinh, ñuùng haún trong ñöôøng voâ thöôïng chaùnh chaân. Hoaëc laøm tröôûng giaû, cö sóP55F

1P, hoï haøng hôn ngöôøi,

ñöôïc ñôøi toân quí, hoaëc laøm Saùt ñeá ly, laøm Vua, hay Thaùnh ñeà Chuyeån luaân, hoaëc laøm caùc Thieân vöông coõi trôøi Luïc duïc, nhaãn ñeán Phaïm vöông; thöôøng töù söï cuùng döôøngP56F

2P taát caû chö Phaät. Coâng ñöùc nhö theá,

khoâng theå noùi cho xöùng. Hôi mieäng thôm saïch nhö muøi hoa Öu baùt la, chaân loâng ôû thaân tieát ra muøi thôm traàm chieân ñaøn muøi thôm aáy xoâng khaép cuøng voâ löôïng theá giôùi. Dung saéc ngay thaúng, töôùng toát khoâng ai baèng tay thöôøng ban ra cuûa baùu voâ taän, quaàn, aùo, uoáng, aên, ñeàu laø nhöõng thöù traân dieäu thôm nhö hoa; coøn luïa, loïng, côø, phöôùng ñeàu laø nhöõng vaät trang nghieâm. Taát caû nhöõng ñoà duøng aáy toát ñeïp hôn taát caû nhöõng (thöù töông töïa) ôû coõi trôøi, ngöôøi. Nhöng trong taát caû caùc phaùp ñoù, luoân luoân ñöôïc töï taïi.

Chuù giaûi:

1. Cö só: Hieän giôø, danh töø naøy duøng ñeå chæ nhöõng ngöôøi taïi

gia hoïc Phaät. Ñuùng theo nghóa kinh ñieån chöõ Phaïm, thì cö só laø ngöôøi giaøu coù (quaûng tích tö taøi, cö taøi chi só)

2. Töù söï cuùng döôøng: Boán moùn döng cuùng: thöùc aên, thöùc uoáng, vaät duïng naèm ngoài, thuoác thang.


"Nöôùc Phaät neân tu" (Sôû tu Phaät quoác) noùi ôû ñaây coù nghóa "Taâm neân tu söûa", vì Phaät quoác (le Royaume de Bouddha) laø Taâm.

Taâm chuùng sanh laø taâm ngaõ chaáp, ích kyû, neân nhoû heïp. Nay phaûi khueách tröông cho noù roäng lôùn ra, töùc laø laøm cho noù thaønh vò tha, thaønh taâm Boà taùt, Phaät.

Taâm chuùng sanh chaïy theo caûnh theá gian bieán dòch voâ thöôøng (impermanent). Taâm cuûa ngöôøi tu haønh phaûi ñöôïc xaây döïng treân caùi Thöôøng (Eternel), laø caùi khoâng hao moøn, suy giaûm, bieán ñoåi.

Taâm phaûi tu laø taâm khoâng chuù yù, khoâng tö töôûng ñeán nhöõng caùi tham muoán, giaän hôøn, gaây haïi; laø taâm giaûi thoaùt ngoaïi caûnh (khoâng dính líu vaøo saéc, thanh...) laø taâm nhaãn nhuïc, tri tuùc, ít muoán, chaùnh ñònh, vaéng laëng, saùng suoát... Ñoù laø ñoái vôùi mình.

Coøn ñoái vôùi ngöôøi thì phaûi khoâng doái traù, nònh hoùt, taø vaïy; phaûi hoøa thuaän, coù lôøi noùi deã thöông, ñoùn tröôùc yù ngöôøi, vaâng chòu ngöôøi hoûi, laáy nhaân aùi maø ñaõi, cung kính phuïng söï baäc treân tröôùc.

Phaûi giöõ vöõng "taâm neân tu" aáy trong caùi thaáy vaïn vaät laø khoâng (Khoâng tam muoäi), trong choã thaáy thöïc töôùng cuûa vaïn phaùp (Voâ töôùng tam muoäi), trong choã khoâng coøn caàu mong (Voâ nguyeän tam muoäi), trong choã khoâng voïng ñoäng (Voâ taùc), trong choã khoâng gaây nhaân ñeå sanh quaû (Voâ khôûi).


Nhö theá laø giaûi thoaùt. Giaûi thoaùt taøi, saéc; töï haønh boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä (luïc ba la maät).

Giöõ taâm, reøn taâm ñöôïc nhö vaäy thì treân ñöôøng luaân hoài, luoân luoân ñöôïc taùi sanh hoaëc laøm Thieân höôûng phöôùc, hoaëc laøm ngöôøi cao sang giaøu coù. Ngöôøi coù taâm thanh tònh, chaùnh chaân, giaûi thoaùt, aét seõ coù thaân toát ñeïp, hôi mieäng thôm saïch, moà hoâi muøi traàm, dung saéc ngay thaúng, nhöng khoâng muõi leäch, maét leù...

V. PHAÙP TAÏNG THAØNH PHAÄT

A Nan baïch Phaät: "Boà taùt Phaùp Taïng ñaõ thaønh Phaät roài vaø nhaäp Nieát baøn, hay chöa thaønh Phaät, hay hieän haõy coøn?"

Phaät noùi vôùi A Nan: "Boà taùt Phaùp Taïng nay ñaõ thaønh Phaät, hieän ôû Taây Phöông, caùch ñaây möôøi muoân öùc coõi. Theá giôùi cuûa Phaät aáy teân laø An Laïc".

A Nan laïi hoûi: "Ñaõ traûi qua bao nhieâu laâu roài, töø khi Phaùp Taïng thaønh Phaät?".

Phaät ñaùp: "Töø thaønh Phaät ñeán nay, ñaõ qua möôøi kieáp".


Chuù giaûi: Phaùp Taïng laø Taâm, nhö ñaõ giaûi maø Taâm laø Phaät

(töùc Taâm thò Phaät), neân nay noùi Phaùp Taïng ñaõ thaønh Phaät roài, laø ñeàu khoâng phaûi khoù hieåu. Taâm thaønh Phaät laø Taâm ñaõ giaùc ngoä, giaûi thoaùt vaø trôû veà vôùi caùi baûn nguyeân thanh tònh cuûa noù.

Thaønh Phaät ôû coõi Taây phöông, caùch ñaây möôøi öùc coõi. Vaäy Taây phöông xa thaät laø xa, nhöng chæ xa cho ngöôøi maø taâm chöa ñöôïc giaùc ngoä. Noùi moät caùch khaùc, thanh tònh laø moät caùi gì raát xa xoâi ñoái vôùi ngöôøi chöa giaùc ngoä. Nhöng khi ñaõ giaùc ngoä roài thì raát gaàn, gaàn hôn taát caû caùi gaàn mình nhaát vì ñoù laø taâm giaûi thoaùt cuûa mình.

Coõi Taây phöông coù teân laø An laïc. Taâm ñaõ giaûi thoaùt, trôû veà vôùi caùi baûn nguyeân thanh tònh cuûa noù, heát caàu heát muoán, heát phieàn heát lo, thì töùc nhieân phaûi coù söï an oån (paix inteùrieure) vaø vui söôùng khoâng ngaèn hay laïc (feùliciteù), cho neân goïi laø An laïc.

VI. CAÛNH NÖÔÙC AN LAÏC

Nöôùc cuûa ñöùc Phaät aáy töï nhieân coù 7 moùn baùu: vaøng, baïc, löu ly, san hoâ, hoå phaùch, xa cöø, maõ naõoP57F

1P

1. Baûy moùn baùu: Phaûi chaêng ñaây kinh muoán aùm chæ baûy moùn

baùu cuûa baäc Thaùnh (Thaát Thaùnh taøi) laø: 1. Tín (loøng tin), 2. Giôùi (giöõ giôùi, giôùi haïnh), 3. Vaên (nghe hoïc Phaät phaùp), 4.


hôïp laïi laøm ñaát, roäng raõi theânh thang, khoâng bieát giôùi haïn vaø ñeán ñaâu laø cuøng. Caùc baùu aáy laãn loän, xen nhau, saùng suûa röïc rôõ, maàu nhieäm, toát ñeïp laï luøng, trong saïch trang nghieâm, vöôït treân caùc theá giôùi trong möôøi phöông. Beà trong caùc baùu aáy thaät tinh anh, caùc baùu aáy gioáng nhö nhöõng baùu ôû coõi Trôøi thöù saùuP58F

1P. Laïi nöõa, trong nöôùc aáy khoâng coù nuùi Tu di vaø

raøo Kim cang, cuõng khoâng coù bieån lôùn, bieån nhoû, khe, ngoøi, gieáng. Hang. Nhöng nhôø thaàn löïc cuûa

Taøm (bieát theïn), 5. Quí (bieát xaáu hoå, maéc côû), 6. Xaû (bieát boû, khoâng tham luyeán), 7. Hueä (trí hueä, saùng suoát). Coù 7 thöù goïi laø giaøu. Khoâng coù goïi laø baàn cuøng toät Baäc.

1. Coù taát caû 18 coõi Thieân thuoäc Saéc giôùi: Sô thieàn: 1- Phaïm chuùng thieân 2- Phaïm phuï thieân 3- Ñaïi phaïm thieân

Nhò thieàn: 4- Thieåu quang thieân 5- Voâ löôïng quang thieân 6- Quang aâm thieân

Tam thieàn: 7- Thieåu tònh thieân 8- Voâ löôïng tinh thieân 9- Bieán tònh thieân

Töù thieàn: 10- Voâ vaân thieân, 11- Phuùc sanh thieân, 12- Quaûng quaû thieân

13- Voâ töôûng thieân, 14- Voâ nhieät thieân, 15- Voâ nhieãm thieân

16- Thieän kieán thieân, 17- Thieän hieän thieân, 18- Saéc cöùu caùnh thieân.


Phaät, heã muoán thaáy caùc thöù aáy laø thaáyP59F

1P. Cuõng khoâng

coù ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sanh vaø nhöõng xu höôùng tai naïn; cuõng khoâng boán muøa: xuaân, haï, thu, ñoâng, khoâng laïnh khoâng noùng, khí haäu ñieàu hoøa vöøa phaûi.

Luùc baáy giôø A Nan baïch Phaät: 'Theá Toân neáu ôû nöôùc aáy khoâng coù nuùi tu di, thì boán vò Thieân vöông vaø coõi trôøi Ñao lôïi nöông truù vaøo ñaâu?"

Phaät ñaùp A Nan: "Vaäy coõi Trôøi thöù ba laø Vieâm Thieân cho ñeán coõi Trôøi Saéc cöùu caùnh ñeàu truù vaøo ñaâu?"

A Nan baïch Phaät: "Quaû baùo cuûa haïnh nghieäp thaät khoâng theå nghó baøn ñöôïc".

Phaät noùi vôùi A Nan: "Quaû baùo cuûa haïnh nghieäp khoâng theå nghó baøn, theá giôùi cuûa chö phaät cuõng khoâng theå nghó baøn. Coâng ñöùc thieän löïc cuûa chuùng sanh ôû caùc coõi Phaät aáy naèm trong ñaát cuûa haïnh nghieäp, bôûi côù neân ñöôïc nhö vaäy ñoù thoâi".

A Nan baïch Phaät: "Toâi chaúng nghi ngôø ñieàu naøy, chæ vì chuùng sanh trong töông lai neân môùi hoûi nghóa cuûa "caùi khoâng theå nghó baøn aáy", ñeå tröø loøng nghi ngôø cuûa hoï".

Chuù giaûi:

1. Coù baûn Kinh vieát: Heã muoán thaáy laø caùc thöù aáy hieän.


Kinh noùi: ñaát nöôùc An laïc do baûy baùu thaønh. Neân hieåu: Muoán coù thanh tònh, phaûi laáy tín, giôùi, vaên, taøm, quí, xaû vaø hueä maø taïo (xem cöôùc chuù veà baûy baùu hay thaát baûo).

Ngöôøi theá gian laáy vaøng, baïc, chaâu, baùu baèng chaát kim, chaát ñaù laøm quí, ngöôøi tu haïnh thanh tiïnh phaûi baûy caùi tín, giôùi,... noùi treân laøm quí, laøm taøi saûn, laøm söï nghieäp. YÙ Phaät muoán ñoái chieáu cuûa caûi theá gian (biens terrestres) vôùi cuûa baùu tinh thaàn (biens spirituels) töùc laø ñöùc haïnh.

Kinh noùi: Caùc baùu aáy gioáng nhöõng baùu cuûa coõi Trôøi thöù saùu laø Quang AÂm Thieân, thuoäc Ñeä nhò thieàn. Vaäy phaûi chaêng yù Kinh muoán noùi: Taâm thanh tònh gioáng nhö taâm cuûa ngöôøi tu thieàn ñònh vaøo ñöôïc baäc thöù hai (ñeä nhò thieàn), ôû ñaáy taâm soáng trong coõi Thieân Quang Aâm (plan divin de Lumìere), töùc laø trong aùnh saùng? Maø soáng trong aùnh saùng, phaûi chaêng laø soáng giaûi thoaùt khoûi caùi haéc aùm cuûa voâ minh, nghieäp chöôùng, trieàn phöôïc?

Phaät quoác noùi ôû ñaây laø Taâm thanh tònh, maø thanh tònh thì bình ñaúng, cho neân noùi khoâng coù nuùi, coù bieån thí duï cho nhöõng baát bình ñaúng ôû theá gian. Thanh tònh thì heát nhöõng yù nieäm baát thieän, cho neân noùi khoâng coù ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sanh. Thanh tònh thì an nhieân, baát bieán, cho neân noùi khoâng coù boán muøa thay ñoåi, noùng laïnh voâ chöøng.


Phaät quoác noùi ôû ñaây khoâng coù nghóa laø moät theá giôùi trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi cuûa Kinh, hay trong haèng sa theá giôùi cuûa khoa Thieân vaên hoïc ngaøy nay, nhö coù ngöôøi hieåu laàm. Ñaây laø caûnh giôùi cuûa taâm linh (plan spirituel) chôù naøo phaûi caûnh giôùi cuûa vaät chaát (plan physique), ñoù laø dieäu nghóa cuûa caâu: " Vaäy coõi trôøi thöù ba laø Vieâm Thieân cho ñeán coõi trôøi Saéc cöùu caùnh ñeàu truù vaøo ñaâu?"

Theo Kinh ñieån, Phaät daïy theá giôùi cuûa chuùng ta ñang ôû ñaây, giöõa coù nuùi Tu di, boán hoâng nuùi Tu di coù boán vò Thieân vöông vaø treân ñaûnh coù coõi Trôøi Ñao lôïi.

Roài trong Kinh naøy, Phaät laïi noùi Taây phöông theá giôùi khoâng coù nuùi Tu di.

Vaäy Theá giôùi Taây phöông raát khaùc bieät theá giôùi cuûa chuùng ta ñang ôû, khaùc bieät luoân taát caû nhöõng theá giôùi maø Thieân vaên hoïc tìm thaáy. Ñeå cho chuùng sanh haäu taán khoûi laàm ñieàu naøy, oâng A Nan môùi giaû tuoàng ngôù ngaån, ñaët ra caâu hoûi: "Khoâng coù nuùi Tu di thì boán thò Thieân vöông vaø coõi Trôøi Ñao lôïi naèm ôû choã naøo?" ñeå cho Phaät giaûi.

Phaät khoâng giaûi maø hoûi laïi: "Vaäy coõi Trôøi thöù ba laø Vieâm Thieân cho ñeán coõi Trôøi saéc cöùu caùnh ñeàu truù vaøo ñaâu?" Taát caû nhöõng coõi naøy khoâng truù vaøo ñaâu caû, vì ñaâu phaûi caûnh vaät chaát maø caàn phaûi coù choã nöông töïa? Ai noùi: "Thieân vaên hoïc ngaøy nay tìm ra khoâng bieát bao nhieân theá giôùi trong vuõ truï voâ bieân, vaäy thì bieát


ñaâu moät trong nhöõng theá giôùi ñoù khoâng laø theá giôùi Cöïc laïc", laø ngöôøi "phaùp chaáp", chöa bieát gì veà khoa taâm phaùp cuûa Phaät, cuõng chöa hieåu ñöôïc loái thí duï (enseignement parabolique) cuûa Phaät. Thaø ñöøng giaûi thích coøn hôn laø giaûi thích theo loái naøy, vì khoâng coøn söï meâ hoaëc naøo hôn. "Y kinh giaûi nghóa, tam theá Phaät oan" laø ñaây.

(trích taïp chí Töø Quang soá 121-122, tr.69-75, Saøi Goøn thaùng 2-3 naêm 1962)

VII. AÙNH SAÙNG KHOÂNG LÖÔØNG (Quang minh voâ löôïng)

Phaät noùi vôùi A Nan: AÙnh saùng uy nghieâm vaø linh thieâng cuûa Phaät Voâ löôïng Thoï cao hôn heát, laø baäc nhaát; aùnh saùng cuûa caùc Phaät khaùc khoâng bì kòp. AÙnh saùng cuûa Phaät Voâ löôïng Thoï hoaëc chieáu soi traêm theá giôùi Phaät, hoaëc chieáu soi ngaøn theá giôùi Phaät. Toùm taét maø noùi, aùnh saùng aáy chieáu soi nhöõng nöôùc Phaät nhieàu nhö caùt soâng Haèng ôû phöông ñoâng vaø phöông treân, phöông döôùiP60F

1P cuõng ñeàu ñöôïc chieáu

1. Boán höôùng chaùnh laø ñoâng, taây, nam, baéc, theâm vaøo boán

höôùng phuï laø ñoâng-nam, taây-nam, ñoâng-baéc, taây-baéc vaø hai höôùng treân vaø döôùi, coïng laïi laø möôøi höôùng (thaäp phöông), töùc vuõ truï voâ bieân.


soi nhö vaäy. Hoaëc chieáu soi tôùi baûy thöôùc, hoaëc moät do tuaànP61F

1P, hai, ba, boán, naêm do tuaàn, laàn leân nhö vaäy

cho ñeán khaép moät nöôùc Phaät. Bôûi côù, Phaät Voâ löôïng Thoï coù nhöõng hieäu Voâ löôïng quang Phaät, Voâ bieân quang Phaät, Voâ ngaïi quang Phaät, Voâ ñoái quang Phaät, Dieäm vöông quang Phaät, Thanh tònh quang Phaät, Hoan hyû quang Phaät, Trí hueä quang Phaät, Baát ñoaïn quang Phaät, Nan tö quang Phaät, Voâ xöng quang Phaät, Sieâu Nhaät nguyeät quang Phaät. ÔÛ caùc coõi Phaät, chuùng sanh naøo maø gaëp aùnh saùng aáy, thì ba chaát dô (tham, saân, si) ñöôïc tieâu dieät, thaân yù meàm maïi, vui veû nhaûy nhoùt, vì taâm laønh ñaõ sinh roài vaäy. Neáu coøn ôû trong ba ñöôøng (ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sinh) laø nôi lao löïc, khoå sôû, maø thaáy ñöôïc aùnh saùng aáy, thì ñeàu ñöôïc nghæ ngôi, khoå lo khoâng trôû laïi nöõa; sau khi maïng chung, laïi coøn nhôø ñoù maø giaûi thoaùt.

AÙnh saùng cuûa Phaät Voâ löôïng Thoï raát laø röïc rôõ, chieáu saùng möôøi phöông, caùc nöôùc cuûa chö Phaät, khoâng ñaâu khoâng nghe bieát. Chaúng phaûi moät mình ta xöng tuïng aùnh saùng cuûa Phaät Voâ löôïng Thoï maø taát caû chö Phaät, Thanh Vaên, Duyeân giaùc, caùc haøng Boà taùt, ñeàu cuøng nhau ngôïi khen y nhö vaäy. Neáu chuùng sinh naøo nghe bieát ñöôïc uy thaàn coâng ñöùc cuûa aùnh saùng aáy maø ngaøy ñeâm heát loøng khoâng döùt khen 1. Do tuaàn: Theo phong tuïc AÁn Ñoä, moät do tuaàn laø 30 daëm,

coøn theo kinh ñieån Phaät giaùo chæ laø 16 daëm.


noùi, thì ñöôïc nhö loøng nguyeän öôùc maø sinh veà nöôùc cuûa Phaät Voâ löôïng thoï, ñöôïc chö Boà taùt vaø caùc haøng Thanh vaên cuøng nhau khen ngôïi aùnh saùng cuûa mình, y nhö hoâm nay (aùnh saùng cuûa Phaät Voâ löôïng thoï ñöôïc khen ngôïi vaäy).

Ñöùc Phaät Thích Ca noùi: Aùnh saùng uy nghieâm thieâng lieâng, cao xa, maàu nhieäm cuûa Phaät Voâ löôïng thoï maø ta noùi ñaây, daàu coù traûi qua moät kieáp, ngaøy ñeâm noùi maõi, cuõng khoâng laøm sao noùi cho heát nhöõng caùi uy nghieâm, thieâng lieâng, cao xa vaø maàu nhieäm aáy.

Chuù giaûi: Döôùi ñaây laø nhöõng ñieåm chuùng ta caàn ñeå yù vaø tìm

hieåu: I.- "AÙnh saùng cuûa Phaät Voâ Löôïng Thoï cao hôn

heát, laø baäc nhaát; aùnh saùng cuûa caùc Phaät khaùc khoâng bì kòp".

Taïi sao coù söï sai khaùc giöõa Phaät vaø Phaät nhö vaäy? ÔÛ phaàn chuù giaûi phía tröôùc chuùng ta ñaõ noùi Phaät

Voâ Löôïng Thoï chính laø caùi aùnh saùng voâ thöôïng ñoù, nghóa laø khoâng coù Phaät Voâ Löôïng Thoï laøm chuû moät caùi aùnh saùng cao hôn heát, baäc nhaát, maø chæ coù thöù aùnh saùng aáy maø Kinh quyeàn goïi laø Phaät Voâ Löôïng Thoï. Vaø aùnh saùng aáy – vieát baèng chöõ A môùi ñuùng – laø Theå cuûa vuõ truï vaïn vaät.


Vì laø Theå cuûa taát caû, laø nguoàn coäi cuûa taát caû, neân trong moät baøi taùn môùi coù caâu:

Quang trung hoùa Phaät voâ soá öùc Hoùa Boà taùt dieäc voâ bieân.

Trong Haøo quang quyeàn goïi laø A Di Ñaø Phaät (chôù khoâng phaûi cuûa A Di Ñaø Phaät) voâ soá öùc Phaät cuõng nhö voâ bieân Boà taùt hoùa sanh ra. Ngoaøi haøo quang aáy, khoâng coù Phaät vaø chuùng sanh (Boà taùt).

Vì leõ naøy maø Kinh coù caâu: "Nhaát theá do Taâm taïo", Taâm laø Phaät, maø Phaät laø Haøo quang hay AÙnh saùng baäc nhaát aáy.

Taâm sanh ra hai caùi ñoái nhau sai khaùc nhau laø Phaät vaø Boà taùt, y nhö Nho gia noùi: "Thaùi cöïc sanh löôõng nghi" hay nhö Laõo giaùo noùi "Nhaát sanh nhò, nhò sanh tam". Tuy ba maø vaãn moät, cho neân Phaät giaùo noùi:"Taâm, Phaät, chuùng sanh, tam voâ sai bieät" (Taâm, Phaät, chuùng sanh, tuy ba nhöng khoâng sai khaùc vaø caùch bieät nhau).

AÙnh saùng laø Theå cuûa Phaät, cuûa chuùng sanh, thì Noù laø Toaøn theå, coøn Phaät laø phaàn töû, vì vaäy Toaøn theå phaûi bao truøm phaàn töû. Thí nhö moät gioït nöôùc bieån, tuy ñoàng moät chaát maën nhö nöôùc cuûa moät ñaïi döông, vaãn khoâng phaûi toaøn nöôùc cuûa ñaïi döông.

II.- "AÙnh saùng aáy ôû khaép cuøng. Khoâng khaép cuøng sao ñöôïc khi AÙnh saùng aáy laø Theå cuûa vuõ truï vaïn vaät;


heã ñaâu coù vuõ truï thì phaûi coù Theå, maø vuõ truï voâ cuøng thì AÙnh saùng aáy laø Caùi Khaép Cuøng (Ommipreùsence). Ñoaïn naøy coøn giuùp ta hieåu caâu "Phaät bieán nhaát theá xöù" (Phaät ôû khaép moïi nôi".

III.- Kinh noùi Phaät Voâ Löôïng Thoï coù 12 hieäu. Neân hieåu: AÙnh saùng Voâ Löôïng Thoï coù 12 thuoäc taùnh hay ñaëc taùnh (attributs). Ñoù laø:

1) Voâ löôïng. Vuõ truï nhö vöøa noùi, laø voâ cuøng, thì laøm sao ño löôøng noù ñöôïc. Töôùng maø coøn nhö vaäy, thì theå cuûa noù laø AÙnh saùng cuõng phaûi voâ löôïng (incommensurable).

2) Voâ bieân. Heã voâ cuøng, voâ löôïng, laø voâ bieân khoâng bôø beán (illimiteù).

3) Voâ ngaïi. Khoâng coù gì ngaên ngaïi, caûn trôû, ngaên ñoùn caùi AÙnh saùng Theå ñoù. Thaät vaäy, neáu noù bò ngaên ngaïi, thì laøm sao ôû khaép cuøng ñöôïc? Moät hình daùng xa xoâi cuûa caùi "voâ ngaïi" naøy laø caùi voâ ngaïi cuûa aâm ba (laøn soùng ñieän cuûa radio), khoâng ñaâu laø noù khoâng chui vaøo ñöôïc, daàu laø cöûa ñoùng, töôøng cao.

4) Voâ ñoái. Khoâng gì ñem ra so saùnh, ñoái ñaõi ñöôïc, vaäy laø tuyeät ñoái (absolu).

5) Dieäm vöông. Dieäm laø AÙnh saùng treân ngoïn löûa. Vöông laø vua. Vaäy Dieäm vöông laø vua cuûa caùc aùnh saùng, laø cao hôn heát (supreâme).

6) Thanh tònh. Trong saïch (pur)


7) Hoan hyû. Laø vui veû, laø an laïc (feùliciteù) 8) Trí hueä. Thoâng minh saùng suoát (intelligence,

sagesse, sapience). 9) Baát ñoaïn. Khoâng, theå caét ra tuøng khuùc. AÙnh

saùng naøy voâ hình, voâ töôùng, laøm sao caét noù ñöôïc maø khoâng baûo laø "voâ ñoaïn" (inseùcable).

10) Nan tö. Khoù maø suy nghó, khoù maø quan nieäm, nghóa laø khoù laáy trí oùc phaøm phu maø quan nieäm, maø nghó töôûng ñeán AÙnh saùng aáy ñöôïc (impensable, inconcevable).

11) Voâ xöng. Khoâng goïi ñöôïc, khoâng ñaët teân ñöôïc (innommable) vì noù vöôït khoûi voøng danh saéc nghóa laø voøng vaät chaát coù hình, coù teân.

12) Sieâu nhaät nguyeät. Vöôït leân treân maët trôøi, maët traêng, nghóa laø saùng hôn caùi saùng cuûa nhaät nguyeät (incomparable).

Noùi cho ñuùng, chính nhöõng caùi Voâ bieân, Voâ löôïng... ñoù laø caùi maø kinh quyeàn goïi laø AÙnh saùng (Lumieøre) laø Phaät Voâ Löôïng Thoï.

VIII. SOÁNG LAÂU VOÂ CUØNG (Thoï maïng voâ löôïng)

Phaät noùi vôùi A Nan: Laïi nöõa, ñôøi soáng cuûa Phaät Voâ löôïng thoï laâu daøi chaúng bieát chöøng naøo maø keå, ngöôøi coù bieát chaêng? Giaû nhö voâ löôïng chuùng sinh


trong caùc theá giôùi khaép möôøi phöông ñeàu ñöôïc thaân ngöôøi, roài nhöõng ngöôøi aáy ñeàu ñöôïc thaønh töïu quaû Thanh vaên, Duyeân giaùc vaø cuøng nhau taäp hoïp laïi, moät loøng tham thieàn ñònh yù, suy gaãm heát söùc mình trong traêm ngaøn muoân kieáp ñeå tính ñeám soá tuoåi daøi xa cuûa Phaät Voâ löôïng thoï, cuõng khoâng laøm sao bieát cho ñöôïc taän cuøng caùi giôùi haïn vaø möùc cuøng cöïc cuûa soá tuoåi aáy. Thoï maïng cuûa caùc Thanh vaên, Boà taùt, trôøi, ngöôøi ôû Phaät Voâ löôïng thoï, daøi vaén cuõng nhö vaäy nöõa, nghóa laø khoâng theå laáy söï tính toaùn, thí duï maø bieát ñöôïc.


Chuù giaûi: Ngoaøi nhöõng thuoäc taùnh keå treân, coøn moät thuoäc

taùnh chaùnh nöõa laø "Voâ löôïng thoï", nghóa laø soáng hoaøi, coøn hoaøi, khoâng maát.

Theá laø baát sanh thì phaûi baát dieät, maø baát dieät laø voâ löôïng thoï vaäy.

Caùc Thanh vaên, Boà taùt, trôøi, ngöôøi, maø ôû trong nöôùc Voâ löôïng Thoï (Eterniteù), thì nhaát ñònh khoâng phaûi Thanh vaên, Boà taùt, trôøi, ngöôøi nhuïc thaân, maø laø Thanh vaên, Boà taùt, trôøi, ngöôøi phaùp thaân töùc laø caùi phaàn Taâm Taùnh. Maø Taâm Taùnh laø Theå, cho neân cuõng Voâ löôïng thoï.

(trích taïp chí Töø Quang soá 123, tr. 40-44, Saøi Goøn thaùng 4 naêm 1962)

IX. THAÙNH CHUÙNG VOÂ LÖÔÏNG

Laïi nöõa, soá Thanh vaên, Boà taùt (ôû coõi aáy) chaúng theå noùi ra cho xieát ñöôïc. Taát caû caùc vò ñeàu laø baäc Taâm Taùnh, trí hueä roõ thoâng, uy löïc töï taïi, coù theå thu naém taát caû theá giôùi trong baøn tay.

Phaät noùi vôùi A Nan: Trong buoåi hoäi laàn ñaàu cuûa Phaät Voâ löôïng thoï, soá Thanh vaên khoâng theå ñeám ñöôïc, soá Boà taùt cuõng vaäy. Coù khaû naêng nhö Ñaïi Muïc


Kieàn Lieân ñaây vaø ñoâng traêm ngaøn, muoân, öùc, cho ñeán voâ löôïng voâ soá, daàu coù traûi qua moät soá kieáp keå khoâng xieát ñi nöõa, xuùm nhau laïi maø coäng ñeám, cuõng khoâng laøm sao bieát roát raùo caû, saâu roäng khoâng löôøng. Giaû söû coù ngöôøi chaët moät sôïi loâng ra laøm traêm ñoaïn, moãi ñoaïn thaám laáy moät gioït nöôùc. Ngöôi nghó theá naøo? Nöôùc thaám trong caùc khuùc loâng aáy vaø nöôùc ôû döôùi bieån caû, ñaøng naøo nhieàu? A Nan baïch Phaät: Söï ít nhieàu giöõa nöôùc thaám loâng vaø nöôùc trong bieån caû, daàu laø keû kheùo leùo töøng traûi veà khoa tính toaùn cuõng khoâng theå ñem lôøi noùi, thí duï, so saùnh maø bieát ñöôïc.

Phaät noùi vôùi A Nan; Nhö boïn Muïc Kieàn Lieân kia, daàu coù traûi traêm ngaøn muoân öùc na do tha kieáp ñeå ñeám tính soá Thanh vaên vaø Boà taùt ôû buoåi hoäi ñaàu tieân taïi nöôùc An Laïc, thì con soá cuûa boïn aáy ñeám tính ñöôïc gioáng nhö nöôùc thaám loâng, coøn con soá chuùng khoâng bieát ñöôïc nhö nöôùc ôû bieån caû.

Huyeàn Nghóa: Thanh vaên chæ ñöùc " töï giaùc, töï ñoä". Boà taùt chæ ñöùc

"töï giaùc giaùc tha, töï ñoä ñoä tha". Nhöng duø môùi thöùc tænh cho rieâng mình, hay sau

khi töï thöùc tænh roài ra laøm vieäc thöùc tænh cho ngöôøi khaùc, hai haïng ñeàu phaûi laø nhöõng baäc ñaõ "ñaéc thanh tònh".


Ñaõ laø ngöôøi "thanh tònh", leõ coá nhieân phaûi soáng trong thanh tònh, phaûi "ôû coõi thanh tònh, phaûi soáng trong vaø vì caùi Thöôøng toàn baát bieán (Voâ löôïng thoï = Eterniteù), khoâng coøn soáng trong vaø vì caùi Voâ thöôøng bieán dòch nöõa (Impermanence).

Chuùng sanh voâ löôïng, maø chuùng sanh naøo cuõng coù khaû naêng thaønh Tieân taùc Phaät, thì soá ngöôøi töï giaùc (Thanh vaên) vaø giaùc thoï (Boà taùt) phaûi ñoâng voâ soá keå.

Kinh coøn noùi: "buoåi hoäi laàn ñaàu cuûa Phaät Voâ löôïng thoï, soá Thanh vaên khoâng theå ñeám ñöôïc, soá Boà taùt cuõng vaäy". Buoåi hoäi laàn ñaàu laø buoåi hoäi naøo? Phaûi chaêng Kinh muoán noùi ôû choã nguyeân thæ (aø l'origine), Taâm chöùa toaøn nhöõng ñöùc taùnh saùng suoát (töï giaùc töôïng tröng bôûi Thanh vaên) vaø vò tha (giaùc tha töôïng tröng bôûi Boà taùt)? Raát coù leõ, vì nguyeân lai, nguoàn coäi cuûa Taâm laø nhö theá, nhöng vì chuùng sanh ñeå cho vaät duïc loâi keùo, thöùc taâm laøm keâ, thaønh sau caùi "hoäi ñaàu tieân" aáy, Thanh vaên vaø Boà taùt ly taùn, ñeå roài phaûi gia coâng tu taäp môùi quy caû hai veà moät moái ôû ñaát Thanh tònh.

X. CAÙC CAÂY BAÛY BAÙU

Laïi nöõa, taïi nöôùc aáy, nhöõng caây baûy baùu ñaày khaép theá giôùi. Coù nhöõng caây vaøng, caây baïc, caây löu ly, caây pha leâ, caây san hoä, caây maõ naõo, caây xa cöø. Hoaëc coù thöù caây hai baùu, ba baùu, cho chí baûy baùu,


caùc baùu aáy cuøng nhau xaây chuyeån maø hôïp thaønh. Hoaëc coù caây vaøng maø laù, hoa, traùi baïc; hoaëc coù caây baïc maø laù, hoa, traùi baïc; hoaëc coù caây baïc maø laù, hoa, traùi vaøng; hoaëc coù caây löu ly maø laù, hoa traùi pha leâ, hoaëc coù caây thuûy tinh maø laù, hoa, traùi löu ly; hoaëc coù caây san hoâ maø laù, hoa, traùi maõ naõo; hoaëc coù caây maõ naõo maø laù, hoa, traùi löu ly; hoaëc coù caây xa cöø, maø laù, hoa, traùi laø caùc thöù baùu khaùc. Hoaëc coù thaây caây baùu goác vaøng tía, thaân baïc, caønh löu ly, ñoït thuûy tinh, laù san hoâ, hoa maõ naõo, traùi xa cöø. Hoaëc coù thöù caây baùu goác baïc, thaân löu ly, caønh thuûy tinh, ñoït san hoâ, laù maõ naõo, hoa xa cöø, traùi vaøng tía. Hoaëc coù thöù caây baùu goác löu ly, thaân thuûy tinh, caønh san hoâ, ñoït maõ naõo, laù xa cöø, hoa vaøng tía, traùi baïc traéng. Hoaëc coù thöù caây baùu goác thuûy tinh, thaân san hoâ, caønh maõ naõo, ñoït xa cöø, laù vaøng tía, hoa baïc traéng, traùi löu ly. Hoaëc coù thöù caây baùu goác san hoâ, thaân maõ naõo, caùnh xa cöø, ñoït vaøng tía, laù baïc traéng hoa löu ly, traùi thuûy tinh. Hoaëc coù thöù caây baùu goác maõ naõo, thaân xa cöø, caønh vaøng tía, ñoït baïc traéng, laù löu ly, hoa thuûy tinh, traùi san hoâ. Hoaëc coù thöù caây baùu, goác xa cöø, thaân vaøng tía, caønh baïc traéng, ñoït löu ly, laù thuûy tinh, hoa san hoâ, traùi maõ naõo. Caùc thöù caây baùu aáy, haøng haøng ngang nhau, thaân thaân lieàn nhau, laù laù höôùng veà nhau, hoa hoa thuaän vôùi nhau, traùi traùi nhö nhau, veû toát saùng roïi, ngaém khoâng theå xieát. Luùc coù gioù thanh


noåi leân thì töø caùc caây aáy, naêm aâm cung, thöông, maàu nhieäm phaùt xuaát, töï nhieân hoøa nhau cho chí baûy baùu, caùc baùu aáy cuøng nhau xaây chuyeån maø hôïp thaønh.

Huyeàn Nghóa: Caây coù caønh laù, coù hoa coù quaû, maø laïi baèng baûy

baùu (vaøng baïc, löu ly, pha leâ...) laø moät ñieàu laï. Vì laï neân phaûi hieåu laø Phaät ñaõ phöông tieän möôïn caûnh theá gian ñeå ñöa chuùng sanh vaøo caûnh xuaát theá gian.

Baûy baùu ñaõ laø "thaát Thaùnh taøi" (tín, giôùi, vaên, taøm, quí, xaû vaø hueä; xem chuù thích 1 trang 72) thì nhöõng caây naøy cuõng chæ laø "thaát Thaùnh taøi", hay laø goác cuûa tín, giôùi, vaên... Coù ngöôøi vì tín maø giöõ giôùi (trong thí duï caây löu ly maø laù, hoa, traùi pha leâ chaúng haïn), hoaëc bieát theïn maø xaû (trong thí duï caây san hoâ maø laù, hoa, traùi maõ naõo chaúng haïn). Cuõng coù ngöôøi nhôø tin maø giöõ giôùi, maø nghe phaùp, roài ñöôïc taøm, ñöôïc quí, ñöôïc xaû, ñöôïc hueä. Do ñaây Kinh noùi: coù thöù caây goác vaøng tín, thaân baïc, löu ly, ñoït thuûy tinh, laù san hoâ, hoa maõ naõo.

Noùi toùm, trong baûy ñöùc keå treân, moãi ñöùc coù theå hoøa hôïp vôùi nhöõng ñöùc khaùc, ñeå ñem laïi cho taâm linh con ngöôøi nhöõng hoa traùi tinh thaàn toát ñeïp.

Nhöng muoán ñöôïc keát quaû aáy, caùc caây baùu phaûi "haøng haøng ngang nhau, thaân thaân lieàn nhau, laù laù


höôùng veà nhau, hoa hoa thuaän vôùi nhau, traùi traùi nhö nhau", nghóa laø baûy ñöùc taùnh tín, giôùi, vaên... phaûi ñoàng moät söùc maïnh nhö nhau, phaûi ñoàng thôøi phaùt huy vôùi nhau, phaûi cuøng höôùng veà moät neûo laø giaûi thoaùt vaø keát quaû phaûi thuaän vaø nhö nhau.

XI. CAÂY BAÙU NÔI ÑAÏO TRAØNG

Laïi caây Ñaïo traøngP62F

1P cuûa Phaät Voâ löôïng Thoï, cao

boán traêm vaïn lyùP63F2P, goác troøn naêm möôi do tuaàn, caønh laù xoøe ra 4 phía tôùi hai möôi vaïn daäm. Taát caû caùc thöù baùu töï nhieân hôïp thaønh; laáy ngoïc ma ni nguyeät quangP64F

3P, baùu trì haûi luaânP65F

4P laø chuùa cuûa caùc baùu maø

trang nghieâm caây aáy. Voøng quanh ñoït caây chuoãi ngoïc anh laïc buoâng maønh, traêm ngaøn muoân saéc, thöù thöù bieán ra nhieàu saéc khaùc nhau, aùnh saùng röïc rôõ khoâng löôøng, soi saùng khoâng bieát ñeán ñaâu laø cuøng. Treân choùt voùt caây, coù löôùi baùu laï luøng phuû leân, laøm cho moïi thöù trang nghieâm tuøy öùng maø hieän. Khi coù gioù hiu töø töø noåi leân vaø thoåi vaøo caønh laù, thì phaùt ra aâm thanh cuûa Dieäu Phaùp khoâng löôøng. Tieáng aáy

1. Ñaïo traøng: Choã phaùt Ñaïo, haønh Ñaïo, nhö döôùi coäi Boà Ñeà

Phaät thaønh ñaïo. Vaäy caây Ñaïo Traøng ôû ñaây coù nghóa aån laø Chaùnh ñònh.

2. Lyù: daëm, 576 thöôùc taây 3. Nguyeät quang ma ni: Ngoïc baùu aùnh saùng nhö maët traêng roïi

ban ñeâm 4. Trì haûi luaân: Baùnh xe ngaên nöôùc bieån


traøn lan khaép caùc nöôùc Phaät. Nhöõng ai nghe ñöôïc tieáng aáy thì ñöôïc Phaùp nhaãn thaâm saâu, ôû haún trong baát thoái chuyeånP66F

1P, cho tôùi khi thaønh Phaät ñaïo, loã tai

trong suoát, khoâng gaëp hoaïn naïn. Maét thaáy ñöôïc hình saéc, tai nghe ñöôïc tieáng, muõi bieát ñöôïc muøi, löôõi neám ñöôïc vò, thaân ñuïng ñöôïc aùnh saùng cuûa caây Ñaïo traøng, taâm laáy "phaùp" maø lieân laïc ñöôïc vôùi caây aáy, thì taát caû ñeàu ñöôïc phaùp nhaãn raát saâu, ôû haún trong baát thoái chuyeån, cho tôùi khi thaønh Phaät ñaïo, saùu caên trong suoát, chaúng coøn caùc söï phieàn naõo hoaïn naïn. Naøy A Nan! Haïng trôøi, ngöôøi ôû nöôùc aáy maø thaáy ñöôïc caây Ñaïo Traøng thì ñöôïc ba phaùp nhaãn: 1) aâm höôûng nhaãnP67F

2P, 2) nhu thuaän nhaãnP68F

3P, 3) voâ

sanh phaùp nhaãnP69F

4P. Ñöôïc ba phaùp nhaãn aáy laø do söùc

maïnh uy thaàn, söùc maïnh baûn nguyeän, lôøi nguyeän ñaày ñuû, lôøi nguyeän roõ raøng, lôøi nguyeän kieân coá, lôøi nguyeän roát raùo cuûa Phaät Voâ löôïng Thoï.

Phaät baûo An Nan: Baäc ñeá vöông ôû theá gian coù traêm ngaøn thöù aâm nhaïc. Nhöõng aâm nhaïc aáy bò aâm nhaïc cuûa Chuyeån luaân Thaùnh vöông chí aâm nhaïc cuûa coõi Trôøi thöù saùu thaéng maát. Nhöng muoân thöù aâm nhaïc cuûa coõi Trôøi thöù saùu khoâng baèng aâm thanh

1. Baát thoái chuyeån: Khoâng lui böôùc. 1. AÂm höôûng nhaãn: Caùi nhaãn do tieáng vaø tieáng vang maø ñöôïc 3. Nhu thuaän nhaãn: Caùi nhaãn meàm dòu thuaän hoøa 4. Voâ sanh phaùp nhaän; Xem laïi cöôùc chuù (37)


cuûa nhöõng caây baûy baùu ôû nöôùc Phaät Voâ löôïng Thoï, vì aâm thanh naøy hay hôn aâm nhaïc kia ngaøn öùc laàn. Laïi nöõa (ôû nöôùc Phaät), coøn muoân thöù muùa haùt aâm nhaïc töï nhieân, vaø tieáng nhaïc aáy, khoâng tieáng naøo laø khoâng phaûi tieáng Phaùp, trong treûo, líu lo, maàu nhieäm, eâm ñeïp, baäc nhöùt cuûa moïi thöù tieáng trong möôøi phöông theá giôùi.


Huyeàn Nghóa: Caây baùu nôi Ñaïo traøng: aùm chæ caây Boà ñeà, nôi ñöùc

Phaät Thích Ca ñaéc ñaïo. Trong daân gian, caây naøy coù teân laø Acvatha hay

Pippala. Vì caây ñaõ chöùng kieán söï Ñaïi giaùc cuûa ñöùc Phaät neân ngöôøi ñôøi cho caây coù tính caùch linh hieån vaø ñaët cho moät bieät danh laø Bodhivriksa hay Bodhidruma (caây Boà ñeà). Maø Boà ñeà laø "giaùc", vaäy caây Boà ñeà laø caây Giaùc ngoä, vaø khi noùi ñeán caây laø yù muoán noùi ñeán söï giaùc ngoä.

Kinh Voâ Löôïng Thoï noùi caây Boà ñeà cuûa Phaät Voâ Löôïng Thoï cao 400 vaïn lyù, goác troøn 50 do tuaàn, caønh laù xoøe ra 4 phía tôùi 20 daëm, vaø caây aáy cuõng do 7 thöù baùu hôïp thaønh. YÙ noùi coù 7 ñöùc (thaát Thaùnh taøi) môùi coù Giaùc ngoä, vaø caùi giaùc ngoä naøy laø Ñaïi Giaùc ngoä cho neân cao lôùn vaø roäng truøm nhö ñaõ thí duï ôû treân.

Treân caây Ñaïo traøng laïi coøn ñöôïc trang hoaøng baèng nhöõng chuoãi ngoïc ma ni nguyeät quang (duï cho hueä) vaø baùu trì haûi luaân (duï cho giôùi). Khoâng trí hueä, khoâng giöõ giôùi thì khoâng bao giôø ñaéc Ñaïo ñöôïc.

Thaáy ñöôïc, tieáp xuùc ñöôïc vôùi caây Ñaïo traøng, töùc laø theå hieän ñöôïc söï giaùc ngoä. Coù giaùc ngoä, laø coù ba thöù nhaãn: 1) aâm höôûng nhaãn (nhö nieäm Phaät maø coù tieáng vang trong taâm laø höôùng noäi coù keát quaû vaø con ngöôøi khoâng coøn chaïy theo tieáng cuûa traàn theá nöõa); 2) nhu


thuaän nhaãn (vì chaïy theo ngoaøi neân tranh chaáp, nay ñaõ vaøo trong thì phaûi meàm dòu thuaän hoøa); 3) voâ sanh phaùp nhaãn (taâm heát taïo nghieäp).

Laøm sao thaáy ñöôïc caây Ñaïo traøng (ñöôïc Giaùc ngoä)? Phaûi phaùt nguyeän moät caùch ñaày ñuû, roõ raøng, kieân coá, roát raùo, töùc laø phaûi coù caùi muoán cöông quyeát (volonteù ineùbranlable). Chæ coù söùc maïnh cuûa caùi muoán aáy môùi ñöa chuùng sanh ñeán döôùi caây Ñaïo traøng (tôùi choã giaùc ngoä).

AÂm nhaïc cuûa theá gian, cuûa coõi trôøi laøm vui thöùc maø khoâng laøm tænh taâm, laøm daáy tính maø khoâng laøm phaùt hueä, Chæ coù khuùc nhaïc vi dieäu, do baûy ñöùc hoøa nhau trong chaân taâm, thöïc taùnh, môùi laø khuùc nhaïc hay vì noù giaûi thoaùt. Caøng nghe ñöôïc thöù nhaïc aáy, caøng thaám Ñaïo phaùp.

(trích taïp chí Töø Quang soá 124, tr 38-43, Saøi Goøn thaùng 5 naêm 1962)

XII. NHAØ CÖÛA CUNG ÑIEÄN

Giaûng ñöôøng, tinh xaù, cung ñieän, laàu quaùn trong nöôùc Phaät ñeàu trang söùc baèng baûy thöù baùu, töï nhieân hoùa thaønh. Laïi laáy traân chaâu, ngoïc ma ni minh nguyeät keát thaønh xaâu, phuû truøm leân caùc nhaø aáy.

HUYEÀN NGHÓA: ÔÛ theá gian, nhaø cöûa cung ñieän ñeàu baèng vaät chaát.


Soáng trong nhaø cöûa ñoù laø soáng trong voøng vaät chaát, trong khoâng khí vaät chaát maø ñaëc taùnh laø oâ nhieãm, laø thaát ñöùc...

Nhöõng taâm hoàn ñaày ñuû baûy ñöùc (thaát thaùnh taøi) laø nhöõng taâm hoàn thanh tònh, vaø moät khi ñaõ thanh tònh, nhöõng taâm hoàn aáy khoâng laøm sao khoâng soáng trong phaïm vi vaø khoâng khí cuûa baûy ñöùc. Vì vaäy maø Kinh quyeàn noùi laø soáng trong nhöõng cung ñieän baèng baûy baùu.

Caùc nhaø cöûa cung ñieän aáy laïi coøn ñöôïc chuoãi ngoïc aùnh saùng truøm leân. Thí duï naøy coù nghóa: soáng trong baûy ñöùc, döôùi söï soi saùng cuûa ma ni Baùt nhaõ laø Hueä.

Noùi toùm vaø roõ raøng: Heã coù thanh tònh laø coù Hueä. Kinh A Di Ñaø ñaõ laëp ñi laëp laïi boán laàn caâu naøy:

"Cöïc laïc quoác ñoä thaønh töïu nhö thò coâng ñöùc trang nghieâm", vôùi nghóa: Nöôùc Cöïc laïc maø xaây ñaép ñöôïc nhö vaäy, laø nhôø söï toâ boài cuûa caùc coâng ñöùc. Coâng ñöùc laø coâng caùn veà maët ñaïo ñöùc (meùrite moral), vaäy nöôùc Cöïc laïc laø moät nöôùc xaây döïng baèng ñaïo ñöùc, vaø nhö theá thì ñöøng mong tìm noù trong voâ soá theá giôùi cuûa Khoa Thieân vaên...

Chuùng ta laøm ñöôïc moät coâng ñöùc laø chuùng ta ñaõ mua ñöôïc moät vieân gaïch ñeå xaây döïng toøa laâu ñaøi cuûa ta ôû nöôùc Vui söôùng voâ cuøng voâ cöïc roài ñoù.

XIII. HOÀ TAÉM BAÛY BAÙU


Trong, ngoaøi, traùi, maët, coù nhöõng hoà taém, hoaëc möôøi do tuaàn, hoaëc hai möôi, ba möôi cho chí traêm ngaøn do tuaàn, daøi, roäng, saâu, caïn ñeàu moät loaït nhö nhau. Caùc hoà aáy ñaày daãy nöôùc taùm coâng ñöùc yeân laëng, trong treûo, thôm saïch, vò nhö cam loä. Hoà vaøng roøng thì ñaùy traùng caùt baïc; hoà baïc traéng thì ñaùy traùng caùt vaøng roøng; hoà thuûy tinh thì ñaùy traùng caùt löu ly; hoà löu ly thì ñaùy traùng caùt thuûy tinh; hoà san hoâ thì ñaùy traùng caùt hoå phaùch; hoà hoå phaùch thì ñaùy traùng caùt san hoâ; hoà xa cöø thì ñaùy traùng caùt maõ naõo; hoà maõ naõo thì ñaùy traùng caùt xa cöø; hoà ngoïc traéng thì ñaùy traùng caùt vaøng tía, hoà vaøng tía thì ñaùy traùng caùt ngoïc traéng. Hoaëc coù hai moùn baùu, ba moùn baùu cho ñeán baûy moùn baùu troän loän vôùi nhau hôïp laïi maø thaønh.

Treân bôø ao aáy, coù caây chieân ñaøn, boâng laù ruõ toûa ra, muøi thôm xoâng cuøng taát caû. Nhöõng hoa coõi Trôøi nhö Öu baùt la, Baùt ñaøm ma, Caâu maâu ñaàu, Phaân ñaø lî, xen loän moïi maøu saùng toát, phuû khaép treân maët nöôùc.

Chö Boà taùt, Thanh vaên ôû coõi aáy, heã xuoáng caùc hoà baùu naøy, yù muoán cho nöôùc ngaäp chaân, thì nöôùc ngaäp chaân; yù muoán cho nöôùc tôùi goái, nöôùc lieàn tôùi goái; yù muoán cho nöôùc tôùi löng, nöôùc lieàn tôùi löng; muoán cho tôùi coå, nöôùc lieàn tôùi coå; muoán cho xoái leân thaân, töï nhieân nöôùc xoái leân thaân; muoán cho trôû laïi


nhö cuõ, nöôùc lieàn trôû laïi. Nöôùc aáy laøm saùng tinh thaàn, laøm ñeïp thaân theå, röûa saïch heát chaát dô trong taâm, trong saùng laéng saïch, khoâng gôïn, gaàn nhö voâ hình. Caùt baùu aùnh suoát, khoâng choã saâu naøo khoâng chieáu tôùi. Soùng nhoû chaûy voøng, xaây loän xoái roùt vôùi nhau, an laønh vaø töø töø chaûy luoân, chaúng mau chaúng chaäm. Soùng reo leân khoâng keå xieát nhöõng tieáng maàu nhieäm töï nhieân. Tuøy theo choã öùng, khoâng ai khoâng nghe: hoaëc nghe tieáng Phaät, hoaëc nghe tieáng Phaùp, hoaëc nghe tieáng Taêng, hoaëc nghe tieáng cuûa Söï Vaéng laëng (tòch tónh), tieáng cuûa Khoâng, cuûa Voâ ngaõ, tieáng cuûa Ñaïi Töø bi, tieáng cuûa Ba la maät, hoaëc tieáng cuûa Thaäp löïc, Voâ uùy, Baát coäng phaùpP

(70F

1)P, caùc tieáng cuûa Söï

1. Möôøi söùc laø Thaäp löïc: Möôøi söùc maïnh trí hueä cuûa Phaät: 1.

Bieát choã phaûi traùi, 2. Bieát nghieäp baùo caû ñôøi, 3. Bieát pheùp thieàn ñònh giaûi thoaùt, 4. Bieát caên naøo thaéng caên naøo lieät, 5. Bieát caùc thöù tri giaûi cuûa chuùng sanh, 6. Bieát heát caùc caûnh giôùi cuûa chuùng sanh, 7. Bieát heát caùc choã daãn daét chuùng sanh ñeán, 8. Bieát thieân nhaõn voâ ngaïi, 9. Bieát tuùc maïng voâ laäu, 10. Bieát ñoaïn tuyeät caùc taäp khí.

Voâ uùy: Khoâng sôï, moät trong nhöõng ñöùc cuûa Phaät. Baát coäng phaùp: Möôøi phaùp rieâng cuûa Phaät. Theo Tieåu thöøa

thì coù 18: Thaäp löïc, Töù voâ uùy, Tam nieäm truù vaø Ñaïi bi. Theo Ñaïi thöøa thì: Thaân, khaåu, yù voâ thaát; voâ dò töôûng, voâ baát ñònh taâm, voâ baát tri kyû xaû, duïc ñoä chuùng sanh voâ giaûm, tinh taán voâ giaûm, nieäm voâ giaûm, giaûi thoaùt voâ giaûm, giaûi thoaùt tri kieán voâ giaûm, nhaát thieát thaân nghieäp tuøy trí hueä haønh, nhaát thieát khaåu nghieäp tuøy trí hueä haønh, nhaát thieát yù nghieäp tuøy


Thoâng tueä, tieáng cuûa Voâ sôû taùcP

(71F

1)P, tieáng cuûa Baát khôûi

Baát dieätP

(72F

2)P, tieáng cuûa Voâ sanh nhaãnP

(73F

3)P, cho ñeán tieáng

phaùp maàu cuûa Cam loä quaùn ñaûnh. Nhöõng tieáng nhö theá, xöùng vôùi nhöõng gì maø nhöõng tieáng aáy nghe ñöôïc, vui möøng khoâng keå xieát, tuøy thuaän theo nghóa cuûa Thanh tònh, Ly duïc, Tòch dieät, Chaân thaät, tuøy thuaän theo caùi phaùp Voâ sôû uùy vaø Baát coäng cuûa söùc Tam baûo, tuøy thuaän theo con ñöôøng ñi cuûa caùc baäc Thoâng tueä Boà taùt, Thanh vaên. Khoâng coù nhöõng caùi danh Tam ñoàP74F4P, khoå naïn, chæ coù caùi tieáng töï nhieân khoaùi laïc. Bôûi côù, nöôùc aáy teân goïi laø Cöïc laïcP75F

5P.

HUYEÀN NGHÓA: Hoài xöa vaø nhaát laø beân AÁn Ñoä, daân chuùng thöôøng

chæ coù moät loái taém laø taém trong ao. Maø ao cuûa theá gian thì ñaùy buøn nöôùc ñuïc. Tuy nhieân, khoâng nöôùc ao thì con ngöôøi khoâng coøn phöông naøo khaùc ñeå goäi röûa

trí hueä haønh, trí hueä tri quaù khöù theá voâ ngaïi, tri vò lai voâ ngaïi, tri hieän taïi theá voâ ngaïi.

1. Voâ sôû taùc hay voâ taùc: Laøm maø khoâng nöông vaøo moät nhaân duyeân naøo, nhö ngöôøi giöõ giôùi ñaõ thuaàn, ba nghieäp cuûa thaân, khaåu, yù, tuy khoâng coù yù gìn giöõ maø vaãn ñuùng vôùi giôùi luaät.

2. Baát khôûi baát dieät: Chaúng khôûi moät tö töôûng gì cho neân chaúng dieät moät tö töôûng naøo.

3. Voâ sanh nhaãn: Xem cöôùc chuù (37). 4. Tam ñoà: Ba neûo: Ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sanh. 5. Coù baûn vieát laø An laïc.


nhöõng buïi nhôùp laøm baån thaân. Nhöng chaúng phaûi chæ coù thaân môùi bò buïi traàn laøm

dô. Haøng ngaøy taâm con ngöôøi cuõng bò buïi traàn laøm oâ tröôïc. Laøm theá naøo ñeå taåy ñaây?

Phaûi taém, khoâng phaûi trong ao vaät chaát theá gian, maø trong ao baûy baùu, ñaày nöôùc 8 coâng ñöùc.

Theo Phaät hoïc Ñaïi töø ñieån, chaúng nhöõng ôû ao Cöïc laïc coù thöù nöôùc laï luøng naøy, maø ôû caùc bieån treân nuùi Tu di vaø baûy Nuùi Vaøng (Thaát Kim sôn) cuõng ñaày daãy.

Coøn 8 coâng ñöùc cuûa nöôùc laø gì? - Kinh "Xöng taùn Tònh ñoä" noùi: "Sao goïi laø nöôùc 8 coâng ñöùc? Moät laø loùng saïch, hai laø trong laïnh, ba laø ngoït ngon, boán laø nheï meàm, naêm laø nhuaàn thaám, saùu laø an hoøa, baûy laø khi ñang uoáng thì tröø ñöôïc voâ löôïng sai laàm lo nghó cuûa söï ñoùi khaùt, taùm laø khi uoáng xong roài thì nhaát ñònh caùc caên ñöôïc tröôûng döôõng, thaân theå ñöôïc theâm maïnh khoûe".

Vaäy muoán taém, muoán uoáng ñöôïc nöôùc aáy, caàn phaûi sang Cöïc laïc theá giôùi, nghóa laø phaûi giöõ loøng thanh tònh, khoâng thì phaûi leo leân nuùi Tu di, nghóa laø caát mình, ñöa taâm hoàn mình leân choã cao thaät cao, ñöøng ñeå noù laø ñaø döôùi maët ñaát theá söï. Caûnh thaät cao aáy laø caûnh Giaûi thoaùt. Hoaëc nöõa phaûi leo leân baûy ngoïn Nuùi Vaøng, laø baûy naác cuûa chieác thang Chaùnh ñònh.

Noùi traéng, muoán taém mình trong ao ñaïo ñöùc, ñeå höôûng ñöôïc caùi saïch trong, laïnh maùt, ngoït ngon, nheï


nhaøng, an hoøa, thay cho caùi dô baån, noùng böùc, cay chua, naëng neà, tranh chaáp cuûa nhaø löûa theá gian, thì phaûi aùp duïng moät trong ba phöông phaùp naøy laø Thanh tònh, Giaûi thoaùt vaø Chaùnh ñònh.

Vì yù naøy, maø Kinh noùi: "Nöôùc aáy laøm saùng tinh thaàn, laøm ñeïp thaân theå, röûa saïch chaát dô trong taâm...".

Tuøy mình, tuøy söï cöông quyeát vaø coâng phu cuûa mình maø ñöôïc thanh tònh, nhieàu hay ít. Do ñaây Kinh noùi "Chö Boà taùt, Thanh vaên ôû coõi aáy, heã xuoáng ao roài, yù muoán cho nöôùc ngaäp chaân, thì nöôùc ngaäp chaân; yù muoán cho nöôùc tôùi goái, nöôùc lieàn tôùi goái..."

Xuoáng ao, chaúng nhöõng taém trong nöôùc saïch maùt, maø coøn höôûng ñöôïc caùi thôm cuûa Thieän, maø Kinh töôïng tröng baèng muøi ngaït ngaøo cuûa nhöõng hoa baùu coõi Trôøi.

Ñaõ laø ao thì leõ ra khoâng coù soùng. Nhöng vaãn coù, khaùc chaêng laø soùng ôû ao baûy baùu khoâng gaøo theùt laøm ñinh tai nhöùc oùc nhö soùng cuûa bieån traàn. Trong thanh tònh, con ngöôøi nghe ñöôïc tieáng soùng nhieäm maàu aáy, vì laø tieáng cuûa Giaùc ngoä (Phaät), cuûa Luaät thieân nhieân (Phaùp), cuûa söï Ñieàu hoøa trong vuõ truï hay Harmonie universelle (Taêng). Taâm coøn nghe ñöôïc tieáng noùi cuûa töï mình (Tòch tónh) vaø nhieàu tieáng khaùc ñeàu laø nhöõng lôøi töï mình nhaéc nhôû vôùi mình nhöõng chaân lyù baát dieät nhö: vaïn vaät laø khoâng, ngaõ laø caùi gì khoâng coù thaät...


Nhöõng tieáng aáy tuøy thuaän theo Thanh tònh, Ly duïc, Tòch dieät, nghóa laø khi taâm khoâng trong saïch, khoâng xa lìa moïi ham muoán, khoâng vaéng laëng, thì khoâng bao giôø nhöõng tieáng aáy phaùt ra.

Thaät vaäy, laøm sao nghe ñöôïc tieáng cuûa Töø bi, thí duï, khi loøng ta coøn vang doäi tieáng cuûa tham saân?

XIV. Y, THÖÏC TÖÏ NHIEÂN

Naøy A Nan! Nhöõng ai sanh sang ñöôïc nöôùc Phaät aáy thôøi coù ñaày ñuû naøo saéc thaân thanh tònh, naøo nhöõng tieáng nhieäm maàu, naøo nhöõng thaàn thoâng coâng ñöùc nhö vaäy. Nôi cung ñieän cuûa caùc vò vaõng sanh aáy ôû, nhöõng quaàn aùo, moùn aên thöùc uoáng, nhöõng vaät duøng trang söùc baèng caùc thöù hoa thôm maàu nhieäm, taát caû nhöõng vaät aáy ñeàu gioáng nhö nhöõng vaät töï nhieân ôû coõi Trôøi thöù saùu. Heã ñeán giôø muoán aên, thì nhöõng baùt (cheùn) baèng baûy baùu töï nhieân coù tröôùc maët. Nhöõng baùt baèng vaøng, baïc, löu ly, xa cöø, maõ naõo, san hoâ, hoå phaùch vaø traân chaâu minh nguyeät, tuøy yù maø tôùi. Traêm thöùc aên, uoáng töï nhieân ñaày ñuû. Tuy coù nhöõng moùn aên aáy, thöïc ra khoâng coù caùi vieäc aên, chæ coù thaáy hình daùng, ngöûi muøi, roài yù cho laø ñaõ aên thôøi töï nhieân no ñuû, thaân taâm meàm deûo, chöù khoâng coù caùi vieäc neám vò. Xong roài laø böõa aên bieán maát, tôùi böõa khaùc laïi hieän ra nöõa.

Nöôùc cuûa ñöùc Phaät aáy trong saïch, an oån, maàu


nhieäm, vui söôùng gaàn nhö coõi Nieát baøn voâ vi vaäy.

HUYEÀN NGHÓA:

Caûnh Cöïc laïc laø caûnh cuûa taâm thanh tònh, maø taâm taàm thöôøng coøn khoâng caàn nhöõng quaàn aùo, moùn aên thöùc uoáng vaät chaát, haø huoáng taâm thanh tònh!

Nhöng vì con ngöôøi, quaù ñaém say ñôøi soáng vaät chaát, cho neân ñeå giuùp con ngöôøi maïnh daïn tu haønh, khoâng sôï veà Cöïc laïc thieáu aên, thieáu maëc, Phaät môùi "phöông tieän" laáy vieäc theá gian maø daãn duï.

Ñöùng veà maët khaùc maø xeùt thì thaáy, tuy taâm naøo phaûi thaân maø caàn aên caàn maëc ñoà vaät chaát, taâm vaãn coøn caùi theøm. Coù ngöôøi theøm ñeán thaáy aên, thaáy maëc nhö yù muoán trong giaác chieâm bao. Coù ngöôøi khaùc, ngay trong luùc thöùc, theøm quaù ñeán thaáy vaät theøm trong töôûng töôïng maø chaûy nöôùc daõi.

Taâm ngöôøi tu haønh thanh tònh khoâng coù nhöõng theøm khaùt vaät chaát ñoù, nhöng coù nhöõng theøm khaùt ñaïo ñöùc, nhöõng moùn aên TINH THAÀN.

Moùn aên maëc vaät chaát, muoán coù, phaûi taïo, naøo naáu nöôùng, naøo may caét; coøn veà tinh thaàn, muoán maëc aùo nhaãn nhuïc chaúng haïn, laø coù nhaãn nhuïc lieàn, caàn gì may caét; muoán taän höôûng caùi vò cuûa hyû xaû, laø aên ñöôïc hyû xaû ngay, caàn gì naáu nöôùng. Do ñaây kinh noùi caùc thöù aáy "töï nhieân ñaày ñuû".

Laïi nöõa, noùi moùn aên tinh thaàn, thaät ra naøo coù caùi


vieäc aên nhö aên côm, aên baùnh. Chæ laø moät thí duï thoâi. Sôï ngöôøi nghe Phaät, ñoïc Phaät nghó sai hieåu laàm, Kinh theâm: Khoâng coù caùi vieäc aên.

Cöù nhôù laïi nhöõng vieäc Kinh noùi, nhö caùc vaät ñeàu trang söùc baèng caùc thöù hoa thôm maàu nhieäm, nhö baùt cheùn baèng baûy baùu vaø töï nhieân hieän baøy, khoûi caàn mua saém, nhö aên xong laø baùt cheùn cuõng nhö moùn aên coøn dö ñeàu bieán maát ñeå hieän trôû laïi, ñuû thaáy Phaät muoán noùi ñeán caùi gì caùch bieät haún chuyeän theá gian.

Moät baèng chöùng khaùc ñeå ñaùnh ñoå caùi tin sai laàm laø Theá giôùi Cöïc laïc naèm trong soá theá giôùi do Thieân vaên hoïc tìm thaáy!

Caâu choùt cuûa ñoaïn XIV treân ñaây haøm chöùa moät caùch quaù roõ reät caùi nghóa aån cuûa lôøi Phaät noùi: "Nöôùc cuûa ñöùc Phaät aáy (Voâ löôïng thoï) trong saïch, an oån, maàu nhieäm, vui söôùng gaàn nhö coõi Nieát baøn voâ vi vaäy". Moät theá giôùi cuûa vuõ truï höõu vi maø vui söôùng gaàn nhö Nieát baøn voâ vi laø ñieàu khoâng theå coù ñöôïc.

(trích taïp chí Töø Quang soá 125, thaùng 6 naêm 1962, tr. 33-39)

XV. NHAN SAÉC, DUNG MAÏO ÑOAN CHAÙNH

Nhöõng Thanh vaên, Boà taùt, thieân, nhaân trong nöôùc Phaät trí tueä cao saùng, thaàn thoâng roãng suoát, ñeàu ñoàng moät loaït, hình khoâng khaùc traïng. Chæ vì ñeå thuaän theo caùc phöông phaùp cho neân môùi ñaët ra


nhöõng caùi danh thieân, nhaân vaäy thoâi. Nhan saéc, dung maïo cuûa haøng thieân nhaân naøy ngay thaúng, ngoaøi traàn, ít coù. Dung maïo, hình daùng cuûa hoï maàu nhieäm, chaúng phaûi trôøi, chaúng phaûi ngöôøi; taát caû ñeàu töï nhieân höôûng ñöôïc caùi thaân hö voâ, caùi theå voâ cöïc.

Phaät baûo A Nan: Ví nhö treân ñôøi coù keû aên maøy ngheøo cuøng ñöùng caïnh moät nhaø vua, hình maïo dung traïng ñoâi beân coù theå nhö nhau khoâng?

A Nan baïch Phaät: Giaû nhö keû aên xin kia coù ñöùng gaàn beân vua ñi nöõa thì caùi thaân tong teo, queâ muøa, xaáu xa cuûa anh ta laøm sao ñem so saùnh vôùi dung maïo cuûa nhaø vua ñöôïc, vì keùm xa ñeán traêm ngaøn muoân öùc laàn, khoâng theå noùi xieát ñöôïc.

Sôû dó coù ñieàu aáy vì keû ngheøo khoù aên xin, rôi saâu xuoáng choã thaáp, aùo chaúng che thaân, aên khoâng ñuû nuoâi maïng, ñoùi reùt khoán khoå, laøm aên nguy ngaäp, ñeàu taïi ñôøi tröôùc khoâng troàng goác laønh, chöùa cuûa khoâng cho, giaøu theâm ích kyû, laïi theâm tham muoán khoâng chaùn, chaúng tin tu thieän, phaïm aùc nhö nuùi. Soáng nhö vaäy cho neân khi cheát, tieàn cuûa tieâu taùn, khoå thaân choàng chaát taïo neân phieàn naõo, vôùi mình coøn khoâng ích lôïi gì, haø huoáng ñoái vôùi ngöôøi khaùc, khoâng laønh ñeå nhôø, khoâng ñöùc ñeå töïa, bôûi côù, cheát roài thì rôi vaøo neûo aùc, chòu khoå daèng dai. Toäi heát, taùi sanh vaøo nôi thaáp heøn, ngu queâ cuøng cöïc ñoái vôùi ngöôøi ñoàng loaïi. Sôû dó ôû theá gian, caùc baäc vua chuùa laø baäc ñoäc


toân trong loaøi ngöôøi laø vì nhôø ñôøi tröôùc ñaõ chöùa ñöùc, thöông yeâu, cho roäng, nhaân aùi, giuùp ñôõ, tin töôûng, söûa laønh, khoâng ñieàu traùi ngöôïc. Nhôø ñoù maø khi tuoåi thoï chaám döùt, phöôùc öùng ñöôïc leân Thieän ñaïo. Neáu laø baäc cao thì sanh veà coõi Trôøi, höôûng nhieàu phöôùc laïc. Caùi dö thöôûng cuûa vieäc laøm laønh, laø ñöôïc laøm ngöôøi, sanh vaøo nhaø vua chuùa, töï nhieân ñöôïc quí troïng, dung maïo ñoan chaùnh, ai thaáy cuõng kính, tuøy loøng maø aên ngon maëc ñeïp, ñoù laø nhôø chöùa ñöùc maø ñöôïc nhö vaäy.

Phaät baûo A Nan: Ngöôi noùi phaûi ñoù. Keå ra thì nhaø vua, tuy laø baäc toân quí trong loaøi ngöôøi, hình daùng ñoan chaùnh, nhöng ñem ra saùnh vôùi haøng Chuyeån luaân Thaùnh vöông, thì thaät raát queâ muøa, chaúng khaùc naøo anh aên xin kia ñöùng gaàn nhaø vua vaäy. Coøn baäc Chuyeån luaân Thaùnh vöông, oai töôùng toát ñeïp laï thöôøng, haïng nhaát trong thieân haï, nhöng ví vôùi Ñao lôïi Thieân vöông (Ñeá Thích) laïi quaù xaáu xa, chaúng theå so saùnh ñöôïc vôùi baäc muoân öùc laàn troäi hôn. Nay giaû söû ñem Thieân ñeá ra so saùnh vôùi vò Thieân vöông coõi Trôøi thöù saùu (Tha hoùa Töï taïi Thieân vöông), thì caùi khaùc tôùi traêm ngaøn öùc laàn. Baây giôø laáy vò Thieân vöông coõi Trôøi thöù saùu maø so saùnh vôùi caùc vò Boà taùt, Thanh vaên trong nöôùc cuûa Phaät Voâ Löôïng Thoï, thì nhan saéc saùng suoát cuûa Thieân vöông chaúng kòp nhan saéc troäi hôn ngaøn muoân öùc laàn cuûa


Boà taùt, Thanh vaên. HUYEÀN NGHÓA: Nöôùc Phaät Voâ Löôïng Thoï laø caûnh cuûa taâm thanh

tònh ôû chôù khoâng phaûi cuûa thaân xaùc thòt, maø taâm naøo cuõng nhö taâm naøo, cho neân Kinh noùi "thaân cuûa ngöôøi Tònh ñoä ñoàng moät loaïi".

Hình khoâng khaùc traïng laø tuøy vieäc theá gian maø huyeàn noùi, chôù taâm laøm gì coù hình coù traïng, vaø cuõng tuøy vieäc theá gian maø chia coù thieân, coù nhaân laø hai haïng chuùng sanh cao thaáp khaùc nhau trong tam giôùi.

Vì sôï ngöôøi ñoïc nghe hieåu laàm, Kinh theâm caâu choùt maø nghóa saâu nhö theá naøy: Neáu daân chuùng coõi Cöïc laïc maø coù thaân, thì thaân aáy laø thaân hö voâ (khoâng khoâng, tröøu töôïng, abstrait), coøn theå cuûa thaân aáy laø theå voâ cöïc (tuyeät ñoái, principe absolu).

Thaân ngöôøi aên maøy - haøng thieáu ñöùc - khoâng ñeïp baèng thaân moät oâng vua - haøng coù ñöùc. Thaân moät oâng vua khoâng baèng thaân cuûa moät Ñaïi ñeá (Chuyeån luaân Thaùnh vöông) laø haøng coù ñöùc troäi hôn. Thaân Chuyeån luaân Thaùnh vöông, saùnh vôùi thaân caùc Vua Trôøi laø haøng coù ñöùc cao hôn nöõa, laïi keùm xa. Nhöng nhan saéc saùng suoát cuûa baäc Vua Trôøi cao nhaát, ñem so saùnh vôùi nhan saéc saùng suoát cuûa Boà taùt, Thanh vaên coõi Tònh ñoä, laïi keùm hôn ngaøn muoân öùc laàn.


Vaäy roõ ñöùc khoâng chaúng ñuû, maø phaûi vöøa coù ñöùc, vöøa thanh tònh, caùi saùng suoát môùi to. Saùng suoát laø Hueä vaäy, vaø vì coù Hueä môùi giaûi thoaùt môùi "thaønh Phaät", cho neân Kinh nhaán maïnh ñieåm naøy.

Coù hai thöù ñeïp: moät cuûa thaân, moät cuûa taâm hoàn. Nhöng daàu laø cuûa taâm hoàn, cuõng phaûi do thaân maø ñoaùn.

Ñeïp thaân cuûa thaân cuõng coù hai thöù, ñeïp laønh vaø ñeïp aùc.

Ñeïp aùc laø caùi ñeïp quyeán ruõ, caùi ñeïp khieâu daâm, chöùng toû moät taâm hoàn baát chaùnh, ña duïc.

Ñeïp laønh laø caùi ñeïp hieàn hoøa, nhu thuaän, chöùng toû moät taâm hoàn chaân chaùnh, thanh tònh, trang nghieâm.

Söï sai khaùc giöõa hai caùi ñeïp naøy deã nhaän ôû choã caùi ñeïp aùc khoâng saùng, coøn caùi ñeïp laønh thì höïc hôõ nhö vöøng thaùi döông.

Vaäy thaân naøo ñeïp saùng bao nhieâu, thì trí ñöùc cuûa thaân aáy cuõng toát ñeïp baáy nhieâu. Nhöng ñaõ coøn laø chuùng sanh, daàu laø haïng thieän nhieàu aùc ít (Thieân) ñi nöõa, thì taâm vaãn chöa phaûi laø taâm thanh tònh nhö haøng vò tha (Boà taùt) vaø thöùc tænh (Thanh vaên) ñaõ ñaéc thanh tònh (ôû nöôùc Cöïc laïc). Do ñaây Kinh baûo caùi ñeïp taâm hoàn cuûa taát caû caùc haïng chuùng sanh, töø thaáp leân cao, ñeàu khoâng baèng caùi ñeïp taâm hoàn cuûa nhöõng baäc vò tha, thöùc tænh an truù trong thanh tònh.


Phaät baûo A Nan: Nhöõng quaàn aùo, mieáng aên, thöùc uoáng, hoa höông, chuoãi muõ, côø xí, aâm thanh heát söùc nhieäm maàu, nhaø cöûa, cung ñieän, laàu gaùc cuûa nhöõng trôøi, ngöôøi nôi nöôùc Phaät Voâ Löôïng Thoï, ñeàu tuøy hình saéc cuûa hoï maø cao thaáp, lôùn nhoû, hoaëc baèng moät baùu, hai baùu, chí ñeán voâ löôïng thöù baùu. Tuøy yù muoán cuûa hoï, maø nhöõng thöùc naøy coù ngay. Laïi laáy aùo maàu nhieàu baùu traûi khaép maët ñaát, taát caû trôøi, ngöôøi ñaët chaân leân ñoù maø ñi. voâ soá löôùi baùu che treân ñaát Phaät, cuõng ñeàu baèng vaøng ngoïc thaät, traêm ngaøn ñuû thöù baùu, laï maàu quyù khaùc, treo qua vaét laïi trang nghieâm, bao quanh boán maët. Treân khoâng laïi coøn nhöõng chuoâng baùu toøng teng, saéc saùng loøa maét, heát söùc laø nghieâm trang toát ñeïp. Töï nhieân gioù ñöùc chaäm raõi noåi leân kheõ ñoäng, ñieàu hoøa, chaúng laïnh chaúng noùng, aám aùp meàm maïi, chaúng mau chaúng chaäm, thoåi vaøo caùc löôùi cuøng caùc caây baùu, laøm phaùt sanh voâ löôïng tieáng phaùp nhieäm maàu vaø laøm lan cuøng muoân thöù höông ñöùc ñeïp aám. Ai nghe ñöôïc tieáng gioù aáy thì nhöõng lao khoå theá gian, nhöõng taäp quaùn nhô baån töï nhieân chaúng khôûi. Gioù ñuïng ñeán thaân, lieàn ñöôïc khoaùi laïc tyû nhö caùc vò Tyø khöu ñöôïc "tam muoäi taän


dieät"P76F

1P.

HUYEÀN NGHÓA: Ngöôøi ñöùc haïnh, thanh tònh, soáng cho taâm maø

khoâng soáng cho thaân, vì vaäy laáy ñöùc vaø thanh tònh maø laøm thöùc aên thöùc maëc, laøm nôi truù aån (nhaø cöûa, laàu gaùc) cho tinh thaàn. Ñöùc to thì buûa roäng, choã an truù cao lôùn; ñöùc nhoû thì buûa heïp, choã an truù thaáp heïp, nhö tuøy thaân maø xaây nhaø cao thaáp, lôùn beù. Ñaây laø yù cuûa caâu kinh: "... laàu gaùc cuûa nhöõng trôøi, ngöôøi nôi nöôùc Phaät Voâ Löôïng Thoï, ñeàu tuøy hình saéc cuûa hoï maø cao thaáp, lôùn nhoû..."

Nhöõng laàu gaùc aáy coøn hoaëc baèng moät baùu, hai baùu chí ñeán voâ löôïng thöù baùu, nghóa laø hoï muoán xaây laàu cho taâm hoï ôû baèng toaøn moät thöù baùu Töø, hay baèng nhieàu thöù baùu khaùc nhö Bi, Hyû, Xaû v.v..., ñeàu ñöôïc heát, khoâng bò moät gì ngaên ngaïi. Vaø tuøy yù muoán cuûa hoï maø hoï coù ngay nhöõng vaät lieäu ñeå xaây caát nhöõng laàu gaùc aáy. Thaät vaäy, chuùng ta muoán coù Töø khoâng? Cöù muoán laø coù ngay, chuùng ta khoâng ñôïi giaøu hay ñôïi coù pheùp môùi mua ñöôïc.

Döôùi chaân ñi thì coù thaûm aùo baùu, treân ñaàu che thì coù löôùi laï chuoâng linh. Caâu naøy coù nghóa: heã ñaéc thanh

1. Tam muoäi hay Tam ma ñeà (samadhi) laø chaùnh ñònh. Tam

muoäi taän dieät laø vaøo chaùnh ñònh dieät tröø moïi voïng töôûng ñeán taän goác.


tònh (ngöôøi cuûa nöôùc Phaät Voâ Löôïng Thoï) thì ñi, ñöùng, naèm, ngoài, hoaøn toaøn ñöôïc bao boïc trong ñöùc haïnh vaø trí hueä, khoâng moät choã hôû.

Trong caûnh aáy, daàu coù gaëp côn gioù loác töùc laø nhöõng caûnh beân ngoaøi thöôøng laøm cho möøng, giaän, thöông, vui... noåi leân - ngöôøi thanh tònh vaãn thaáy taâm mình chæ kheõ ñoäng chôù khoâng xao xuyeán nhieàu, ñieàu hoøa maø khoâng boàng boät. Neáu töø trong caùi kheõ ñoäng ñieàu hoøa aáy coù moät tieáng phaùt ra sai söû, nhaát ñònh tieáng ñoù laø tieáng cuûa Chaân lyù (Phaùp), chôù khoâng phaûi cuûa Hö voïng.

Nghe ñöôïc tieáng cuûa Chaân lyù, laøm gì khoâng laøm theo Chaân lyù. Laøm theo Chaân lyù laø hôïp vôùi ñöùc. Hôïp vôùi ñöùc cho neân tieáng thôm (höông ñöùc) ñöôïc lan, thaân taâm nheï nhaøng (nhöõng lao khoå theá gian vaø nhöõng taäp quaùn nhô baån töï nhieân chaúng khôûi). Höôûng ñöôïc caùi maùt meû nheï nhaøng aáy, laø höôûng ñöôïc moät khoaùi laïc tinh thaàn y nhö caùi khoaùi laùc tinh thaàn cuûa caùc baäc tu haønh ñaõ vaøo chaùnh ñònh vaø dieät tröø moïi voïng töôûng ñeán taän goác.

Laïi nöõa, gioù coøn raûi hoa ñaày khaép nöôùc Phaät, thöù lôùp tuøy maøu khoâng heà xaùo troän, meàm maïi, boùng dôïn, muøi höông noàng nhieät. Chaân böôùc treân ñaát aáy thì ñaát luùn xuoáng 4 taác, nhöng khi giôû chaân leân thì


maët ñaát trôû laïi nhö cuõ. Hoa raûi xong laø tieâu maát, maët ñaát hieän baøy trôû laïi saïch seõ nhö tröôùc, khoâng heà sai chaïy. Tuøy thôøi tieát, gioù thoåi tung hoa nhö vaäy quanh ñi quanh laïi saùu laàn. Laïi nöõa, nhöõng hoa sen baûy baùu ñaày khaép theá giôùi, moãi moãi hoa baùu coù traêm ngaøn öùc laù maøu saéc trong saùng khoâng theå noùi xieát. Sen xanh thì saùng aùnh xanh, sen traéng thì saùng aùnh traéng, tím, vaøng, ñoû, tía cuõng tuøy maøu maø saùng aùnh nhö theá, höïc hôõ hôn maët trôøi maët traêng. Töø trong moãi hoa, phaùt ra ba möôi saùu traêm, ngaøn, öùc aùnh saùng; töø trong moãi luoàng aùnh saùng, laïi phaùt ra ba möôi saùu traêm, ngaøn luoàng aùnh saùng khaùc, soi cuøng 10 phöông, tuyeân thuyeát phaùp maàu. Nhö theá, chö Phaät an laäp voâ löôïng chuùng sanh trong chaùnh ñaïo cuûa Phaät.

HUYEÀN NGHÓA: Gioù raûi hoa laø gioù laøm ruïng hoa, maø moãi hoa ôû

Tònh ñoä laø moät trong 7 baùu (7 ñöùc), vaäy moãi maøu xanh, traéng, vaøng, tím... noùi trong Kinh laø töôïng tröng cho moãi ñöùc.

Neân hieåu moät caùch chaân chaùnh nghóa cuûa thanh tònh, meï ñeû cuûa chaùnh ñònh.

Ñònh maø baát ñoäng, ñöùc Luïc Toå baûo laø caây ñaù. Maø con ngöôøi laø loaøi coù tri giaùc, thì baûo baát ñoäng sao ñöôïc? Vaäy baûn chaát cuûa con ngöôøi laø ñoäng.


Coù hai loái ñoäng, moät theo thöôøng tình (baát thanh tònh), moät theo loái Cöïc laïc (thanh tònh).

Vaäy daàu laø ñaéc thanh tònh roài, taâm ngöôøi tu vaãn coøn ñoäng, vaãn coøn bò gioù laøm ruïng hoa. Nhöng hoa gì? Phaûi chaêng nhöõng thöù hoa daïi ñoäc haïi, gieát ngöôøi, gieát mình? Khoâng. Toaøn laø nhöõng hoa ñöùc, vaø moãi thöù phaân bieät, thöù lôùp tuøy maøu, nhö luùc hoa "bieát hoå theïn" (taøm) phaûi rôi laø rôi, hay luùc hoa "töï tin" (tín) phaûi rôùt laø rôùt, khoâng xaùo troän nhö treân mieáng ñaát taâm phaøm baát tònh maø ñoâi thöù xaø ngaàu, laøm cho con ngöôøi vöøa bieát hoå theïn cho vieäc xaáu vöøa laøm, maø cuõng vöøa quaù töï tin ñeán noãi beânh mình maø choái aùc.

Laïi nöõa, ngöôøi thanh tònh laø ngöôøi ñaõ xaû kyû, queân mình, cho neân khi ñaùng vaø phaûi hoå theïn (ñi treân maët ñaát raûi hoa), laø ñi saâu vaøo caùi hoå theïn aáy (maët ñaát luùn xuoáng) ñeå thaáy thaät roõ loãi mình, khoâng nhö ngöôøi theá gian ueá tröôïc, tuy cuõng bieát hoå theïn, nhöng chæ ñi phôùt treân maët.

Moät caùi khaùc nöõa giöõa ñoâi ñaøng, thanh tònh vaø baát thanh tònh, laø ngöôøi Cöïc laïc khoâng naém giöõ caùi hoå theïn maõi, ñeå roài chaùn naûn sanh hôøn. Moät khi ñaõ bieát xaáu hoå vaø hoái caûi xong, laø roài, taâm trôû laïi quaân bình (maët ñaát trôû laïi nhö cuõ, heát luùn, vaø hoa cuõng heát rôi).

"Tuøy thôøi tieát, gioù thoåi tung hoa nhö vaäy, quanh ñi quanh laïi 6 laàn". Saùu laàn aùm chæ 6 giôø, töùc laø ngaøy ñeâm, theo loái tính thuôû xöa (ngaøy ñeâm 6 giôø: truù daï luïc


thôøi), sau chia laøm 12, baây giôø chia laøm 24. Vaäy moät giôø hieän nay baèng 1/4 giôø hoài xöa.

YÙ nghóa cuûa caâu kinh vöøa nhaéc laïi laø: Tuøy vieäc maø cho tung moät trong caùc thöù hoa baùu - neân hieåu tuøy tröôøng hôïp maø gieo, maø laøm naûy nôû nhöõng hoa ñöùc haïnh, nhöng nhôù laø ñöøng cho giaùn ñoaïn, maø phaûi lieân tuïc maõi, ngaøy ñeâm naøo cuõng nhö ngaøy ñeâm aáy. Coù nhö theá, aùnh saùng cuûa caùc ñöùc môùi höïc hôõ, töùc laø môùi taêng leân, vaø taâm môùi naèm yeân trong con ñöôøng giaûi thoaùt (an laäp trong chaùnh ñaïo cuûa Phaät).

(trích tạp chí Từ Quang số 126-127, tr. 61-67, Saøi Goøn thaùng 7-8 năm 1962)


QUYEÅN DÖÔÙI

I. COÙ CHAÙNH ÑÒNH MÔÙI VAÕNG SANH

Phaät baûo A Nan: Nhöõng chuùng sanh naøo ñöôïc sanh veà nöôùc Phaät aáy ñeàu phaûi ñöùng haún vaøo choã tuï cuûa chaùnh ñònhP77F

1P. Taïi sao theá? Vì nôi nöôùc Phaät aáy,

khoâng coù taø tuïP78F2P, cuõng khoâng coù baát ñònh tuïP79F3P. Chö Phaät Nhö Lai ôû khaép möôøi phöông, ñoâng nhö caùt soâng Haèng, ñeàu moät loøng khen ngôïi uy thaàn, coâng ñöùc khoâng theå nghó baøn cuûa Phaät Voâ Löôïng Thoï. Trong haøng chuùng sanh, coù chuùng sanh naøo nghe ñöôïc danh hieäu cuûa Phaät Voâ Löôïng Thoï maø vui möøng tin töôûng cho ñeán moät nieäm heát loøng hoài höôùng, nguyeän sanh veà nöôùc Phaät aáy, taát ñöôïc sanh sang, ôû maõi trong baát thoái chuyeån, tröø nhöõng keû phaïm toäi nguõ nghòch, phæ baùng Chaùnh phaùp.

1. Tuï laø nhoùm hoïp, töùc laø taäp trung (concentration) nhö chuùng

ta noùi baây giôø - Chaùnh ñònh laø giöõ yù ñònh vaøo choã chaân chaùnh. Vaäy tuï cuûa chaùnh ñònh coù nghóa laø taäp trung tö töôûng vaøo choã chaân chaùnh.

2. Taø tuï - Taø laø cong vaïy. Taø tuï laø tuï khoâng ñöùng ñaén (taäp trung tö töôûng vaøo nhöõng vieäc baát chaùnh, cong vaïy).

3. Baát ñònh tuï - Khoâng theå coù taäp trung tö töôûng khi loøng coøn nhôù töôûng nhieàu vieäc (baát ñònh).


HUYEÀN NGHÓA: Chaùnh ñònh laø taäp trung tö töôûng, nhôù nghó vaøo

moät choã vaø choã aáy phaûi hoaøn toaøn chaân chaùnh. Ngöôøi aùc, taäp trung tö töôûng (tuï) vaøo vieäc baát

chaùnh, nhö ñaøo töôøng khoeùt vaùch, nhö traû oaùn traû thuø, hoï cuõng "ñònh", nhöng laø moät caùi ñònh vaøo neûo taø.

Muoán taäp trung tö töôûng vaøo moät choã chaân chaùnh thì choã aáy phaûi laø ôû Phaät, vì khoâng coøn ai hay khoâng coøn gì chaân chaùnh hôn Phaät.

Laïi nöõa, caùi muoán aáy phaûi laø moät caùi muoán heát söùc tha thieát, duy nhaát, vaø ñöôïc caùi muoán aáy laø ñöôïc thanh tònh (sanh sang Tònh ñoä).

Nhöõng keû phaïm toäi nguõ nghòch vaø phæ baùng Chaùnh Phaùp, nhaát ñònh khoâng ñöôïc thanh tònh, vì hoï coù tin Chaùnh Phaùp ñaâu maø nhaát taâm nieäm Phaät, hay vì hoï ñaõ quaù muø toái ñeán noãi gieát cha, haïi Phaät...

II. BA HAÏNG VAÕNG SANH

Phaät baûo A Nan: Soá trôøi ngöôøi trong möôøi phöông theá giôùi chí taâm nguyeän sanh veà nöôùc Phaät aáy, chia ra laøm ba haïng.

Haïng thöù nhaát laø nhöõng ngöôøi boû nhaø cöûa, neùm ham muoán maø laøm Sa moân, phaùt taâm boà ñeà, höôùng veà moät choã, chuyeân töôûng Phaät Voâ Löôïng Thoï, tu taäp moïi coâng ñöùc, nguyeän sanh veà nöôùc cuûa Ngaøi.


Haïng chuùng sanh naøy, ñeán giôø phuùt laâm chung, ñöôïc Phaät Voâ Löôïng Thoï cuøng caùc haøng ñeä töû hieän ra tröôùc maët, roài theo Phaät Voâ Löôïng Thoï maø sanh sang nöôùc Ngaøi, lieàn töï nhieân hoùa sanh trong hoa baûy baùu, ôû vöõng trong baát thoái chuyeån, trí hueä maïnh meõ, thaàn thoâng töï taïi. Bôûi côù, naøy A Nan, neáu coù chuùng sanh naøo muoán trong ñôøi naøy thaáy ñöôïc Phaät Voâ Löôïng Thoï thì neân phaùt taâm boà ñeà voâ thöôïng, tu taäp coâng ñöùc, nguyeän sanh veà nöôùc Phaät.

Phaät baûo A Nan: Haïng thöù nhì laø haïng daân chuùng cuûa caùc coõi trôøi, ngöôøi, chí taâm nguyeän sanh veà nöôùc Phaät, tuy chaúng theå laøm baäc Sa moân, ñaïi tu coâng ñöùc, phaùt taâm boà ñeà voâ thöôïng, nhöng moät höôùng chuyeân nieäm Phaät Voâ Löôïng Thoï, laøm laønh ít nhieàu, vaâng giöõ trai giôùi, phaùt taâm xaây ñuùc thaùp töôïng, aên uoáng theo Sa moân, treo phöôùng ñoát ñeøn, taùn hoa ñoát höông, laáy ñoù maø hoài höôùng, nguyeän sanh veà nöôùc Phaät. Nhöõng haïng ngöôøi aáy, khi gaàn cheát, Phaät Voâ Löôïng Thoï hoùa hieän ra, thaân töôùng aùnh saùng, toát ñeïp ñaày ñuû nhö Phaät thaät, cuøng vôùi caùc ñeä töû, hieän ra tröôùc ngöôøi saép cheát. Nhöõng ngöôøi naøy seõ theo Phaät hieån hoùa maø sanh sang nöôùc Phaät, ñöùng vöõng trong baát thoái chuyeån, coâng ñöùc vaø trí hueä nhö haïng thöù nhaát, nhöng keùm hôn.

Phaät baûo A Nan: Haïng choùt heát laø nhöõng daân chuùng cuûa caùc coõi trôøi, ngöôøi, heát loøng muoán sanh


veà nöôùc Phaät, giaû söû khoâng hay laøm moïi coâng ñöùc thì neân phaùt taâm boà ñeà voâ thöôïng, moät höôùng chuyeân yù cho ñeán möôøi nieäm, töôûng nhôù Phaät Voâ Löôïng Thoï, nguyeän sanh veà nöôùc Ngaøi. Neáu nghe ñöôïc Phaùp saâu, vui möøng tin töôûng, khoâng sanh nghi hoaëc, thaäm chí moät nieäm töôûng nhôù Phaät Voâ Löôïng Thoï, cho ñeán taâm thaønh nguyeän sanh veà nöôùc Ngaøi, thì nhöõng ngöôøi aáy, khi gaàn cheát, naèm moäng thaáy Phaät Voâ Löôïng Thoï, cuõng ñöôïc vaõng sanh, coâng ñöùc vaø trí hueä gioáng nhö haïng thöù hai, nhöng keùm hôn.

HUYEÀN NGHÓA: Coù 3 ñöôøng loái ñeå ñöôïc veà coõi thanh tònh: 1. Xuaát gia tu haønh, chuyeân töôûng Phaät Voâ Löôïng

Thoï, tu taäp moïi coâng ñöùc vaø nguyeän sanh veà Taây Phöông. AÁn chöùng: khi laâm chung, ñöôïc Phaät Voâ Löôïng Thoï cuøng caùc haøng ñeä töû hieän ra tröôùc maët, roài theo Phaät maø veà nöôùc Ngaøi.

2. Taïi gia tu haønh, laøm laønh, trai giôùi, boû vieäc ñôøi theo neûo ñaïo, chuyeân nieäm Phaät, höông ñaêng, thaùp töôïng cuùng döôøng, nguyeän sanh veà Taây phöông. AÁn chöùng: khi gaàn cheát, Phaät A Di Ñaø (töùc Phaät Voâ Löôïng Thoï) cuøng caùc ñeä töû hoùa hieän ra tröôùc maët, roài cuøng Phaät sanh sang Cöïc laïc.

3. Taïi gia loøng laønh, tuy chöa laøm ñöôïc moïi thöù coâng ñöùc, nhöng mong muoán giaûi thoaùt (phaùt taâm boà


ñeà), moät loøng höôùng veà Phaät Voâ Löôïng Thoï trong 10 nieäm maø khoâng loaïn vaø nguyeän sanh veà nöôùc Ngaøi. AÁn chöùng: khi gaàn cheát, naèm moäng thaáy Phaät Voâ Löôïng Thoï roài cuõng ñöôïc vaõng sanh, coâng ñöùc trí hueä gioáng nhö haïng thöù hai, nhöng keùm hôn.

Vaäy tuøy coâng phu tu taäp maø keát quaû coù khaùc, khoâng phaûi trong söï vaõng sanh, maø trong choã thaáy Phaät. Thöù nhaát thaáy Phaät thieät hieän ra (töùc kieán Taùnh), haïng thöù nhì thaáy hoùa Phaät (töùc laø thaáy theo hình töôùng töôïng tröng maø baáy laâu ñaõ leã baùi, tin töôûng), coøn haïng thöù ba khoâng thaáy ñöôïc trong luùc thöùc maø thaáy trong giaác moäng, vì nhôø ñaõ heát söùc tin töôûng.

Nhöng daàu thaáy baèng caùch naøo, ngöôøi ñöôïc thaáy ñeàu höôûng ñöôïc nhö nhau, laø vui loøng theo Phaät maø khoâng coøn vöông víu vôùi moät vaät gì ôû theá gian. Ai vui maø ñi nhö theá laø quaû ñaõ vaõng sanh vaäy.

(trích taïp chí Töø Quang soá 126-127, thaùng 7-8 naêm 1962, tr. 61-71)

Phaät baûo A Nan: Oai thaàn cuûa Phaät Voâ Löôïng Thoï khoâng cuøng. Chö Phaät Nhö Lai trong möôøi phöông theá giôùi voâ löôïng voâ bieân, khoâng Phaät naøo laø khoâng ca ngôïi (oai thaàn aáy). Chö Boà taùt ôû haèng sa


nöôùc Phaät phöông Ñoâng ñeàu sang ñeán nöôùc Phaät Voâ Löôïng Thoï cung kính cuùng döôøng, cuøng vôùi ñaïi chuùng Boà taùt, Thanh vaên, nghe nhaän kinh phaùp, tuyeân boá ñaïo hoùa. Caùc Boà taùt ôû phöông Nam, phöông Taây, phöông Baéc, boán phöông caïnh, phöông treân, phöông döôùi, ñeàu cuõng nhö theá.

Luùc baáy giôø, Theá Toân môùi noùi baøi tuïng nhö sau: 1. Ñoâng phöông caùc nöôùc Phaät, Nhieàu nhö caùt soâng Haèng, Boà taùt caùc nöôùc aáy Sang chaàu Voâ Löôïng Giaùc. 2. Nam, Taây, Baéc, boán höôùng (caïnh) Treân, döôùi, ñeàu nhö theá, Boà taùt caùc phöông naøy Sang chaàu Voâ Löôïng Giaùc. 3. Taát caû chö Boà taùt, Moãi caàm hoa thaùnh maàu, Höông baùu, aùo voâ giaù, Cuùng döôøng Voâ Löôïng Giaùc. 4. Töï nhieân nhaïc trôøi taáu, Thoâng phaùt hoøa nhaõ aâm, Ca ngôïi Toái thaéng toân


Cuùng döôøng Voâ Löôïng Giaùc. 5. Roát ñöôïc thaàn thoâng hueä Ñi vaøo cöûa Phaùp saâu, Ñaày ñuû kho coâng ñöùc Trí maàu khoâng saùnh kòp. 6. Hueä nhaät soi theá gian Laøm tan maây sanh töû, Cung kính quanh ba voøng Cuùi ñaàu leã Voâ thöôïng. 7. Thaáy nöôùc Phaät nghieâm tònh Nhieäm maàu khoù nghó baøn, Nhaân phaùt taâm voâ thöôïng Nguyeän nöôùc mình cuõng theá. 8. Ngay ñoù Phaät Voâ Löôïng Dung nhan khôûi töôi cöôøi Mieäng xuaát voâ löôïng quang Khaép soi möôøi phöông nöôùc; 9. Xoay haøo quang quanh mình Ba voøng roài nhaäp ñaûnh. Taát caû loaøi trôøi, ngöôøi Nhaûy nhoùt ñeàu möøng rôõ. 10. Boà taùt Quaùn Theá AÂm


Söûa aùo cuùi ñaàu thöa: Baïch Phaät côù sao cöôøi, Xin Phaät cho bieát yù. 11. Tieáng Phaïm nhö saám noå, Taùm aâm suoát dieäu vang: Seõ thoï kyù Boà taùt, Nay thuyeát nhaân coá thính. 12. Naøy Boà taùt möôøi phöông, Ta ñeàu bieát nguyeän ngöôi Chí caàu ñaát nghieâm tònh Quyeát taâm sau thaønh Phaät. 13. Neân tænh bieát caùc "phaùp" Gioáng nhö moäng, huyeãn, vang Löôõng tuùcP80F

1P bao nguyeän maàu,

Haún thaønh nöôùc tònh aáy. 14. Bieát "phaùp" nhö ñieän, aûnh, Roát vaøo ñöôøng Boà taùt. Ñaày ñuû bao coâng ñöùc, Nhaän quyeát seõ thaønh Phaät. 15. Thoâng suoát caùc "phaùp taùnh"

1. Löôõng tuùc: Hai caùi "ñaày ñuû troïn veïn" (pleùnitudes) ôû Phaät laø

Phuùc ñöùc ñaày ñuû vaø Trí hueä (sageasse) ñaày ñuû.


Taát caû KHOÂNG, VOÂ NGAÕ, Chuyeân caàu ñaát Phaät tònh AÉt thaønh nöôùc nhö theá. 16. Chö Phaät baûo Boà taùt: Neân chaàu Phaät An Döôõng, Nghe phaùp vui laõnh laøm, Sôùm ñöôïc xöù thanh tònh. 17. Ñeán nöôùc nghieâm tònh roài Chöøng aáy ñöôïc thaàn thoâng, Taát nôi Voâ Löôïng Toân, Thoï kyù thaønh Ñaúng giaùc. 18. Söùc nguyeän goác cuûa Phaät, Nghe danh muoán vaõng sanh, Ñeàu ñöôïc ñeán nöôùc Phaät Töï ñaët choã khoâng lui. 19. Boà taùt heát loøng nguyeän Nguyeän nöôùc mình khoâng khaùc, Khaép nhôù ñoä taát caû, Danh raïng rôõ möôøi phöông. 20. Phuïng söï öùc Nhö Lai, Bay hoùa khaép caùc nöôùc, Cung kính vui veû ñi,


Xong veà An döôõng quoác. 21. Neáu ngöôøi khoâng goác thieän, Chaúng theå nghe kinh naøy. Ngöôøi thanh tònh giöõ giôùi Beøn ñöôïc nghe chaùnh phaùp. 22. Töøng naêng thaáy Theá Toân, AÉt naêng tin thöû söï. Khieâm kính nghe theo laøm, Nhaûy nhoùt vui möøng roän. 23. Kieâu ngaïo cuøng löôøi bieáng Khoù loøng tin thöû phaùp. Kieáp tröôùc coù thaáy Phaät Môùi vui nghe Phaät daïy. 24. Thanh vaên hoaëc Boà taùt Khoâng naêng ñaït thaùnh taâm Tyû loït loøng ñaõ ñui Maø muoán daãn ngöôøi khaùc. 25. Nhö Lai trí nhö bieån Roäng saâu khoâng bôø beán, Hai Thöøa khoâng theå löôïng, Chæ Phaät rieâng hieåu roõ. 26. Giaû söû taát caû ngöôøi


Ñaày ñuû ñeàu ñaéc ñaïo, Trong saùng bieát "voán khoâng", ÖÙc kieáp suy Phaät trí, 27. Heát söùc coá giaûng thuyeát, Ñeán cheát nhö khoâng bieát: Phaät hueä khoâng ranh baïn. Nhö theá giöõ loøng thanh. 28. Ñôøi soáng raát khoù ñöôïc, Phaät giaùng cuõng khoù gaëp. Laøm ngöôøi khoù tín, hueä, Baèng nghe, gaéng söùc caàu. 29. Nghe phaùp maø chaúng queân, Thaáy, kính, ñöôïc phuùc lôùn, Gaàn Phaät nhö baïn thaân, Bôûi côù neân phaùt yù. 30. Theá giôùi loø ñaày löûa, Muoán qua phaûi nghe phaùp. Ñeán khi thaønh Phaät ñaïo, Roäng cöùu gioøng sanh töû. HUYEÀN NGHÓA: A Di Ñaø laø Voâ Löôïng Quang, maø Quang tieâu bieåu


cho Giaùc ngoä, vaäy Voâ Löôïng Quang laø Voâ Löôïng Giaùc.

Boà taùt laø haïng nhöõng truy caàu söï Giaùc ngoä, thì taâm trí phaûi höôùng veà ñoù, vì vaäy baøi tuïng noùi "chö Boà taùt 10 phöông sang chaàu Phaät Voâ löôïng Giaùc". Chaúng nhöõng höôùng maø coøn phaûi laáy thanh tònh (hoa thanh), giôùi ñöùc (höông baùu) vaø nhaãn nhuïc (aùo voâ giaù) laøm leã phaåm cuùng döôøng Phaät Giaùc ngoä.

Laøm ñöôïc hai vieäc aáy, Boà taùt seõ nghe ñöôïc tieáng nhieäm maàu nhö töø treân khoâng vang xuoáng (nhaïc trôøi) nhöng thaät söï laø tieáng cuûa Chaân taâm, vaø roát ñöôïc thaàn thoâng, nghe thaáy nhöõng gì maø tai phaøm maét tuïc khoâng nghe thaáy, ñi saâu vaøo Chaân lyù (cöûa Phaùp), coâng ñöùc, trí hueä ñaày ñuû, thoaùt voøng sanh töû vaø thaáy roõ Chaân taùnh (leã Voâ löôïng Phaät). Ñoù laø nghóa saâu cuûa nhöõng ñoaïn töø 1 tôùi 7 trong baøi tuïng.

Vaäy thanh tònh laø ñieàu kieän coát yeáu cuûa giaùc ngoä (thaønh Phaät), vaø muoán thöïc hieän ñöôïc ñieàu kieän naøy, caàn thöùc tænh maø bieát raèng:

- Ñöùng veà maët töôùng maø luaän, thì caùc phaùp (söï vaät), tuy coù (existant), maø khoâng thaät (irreùel), cho neân Phaät xem vaïn vaät nhö nhöõng ñieàu troâng thaáy trong giaác chieâm bao (moäng), nhö nhöõng troø haùt thuaät (huyeãn), nhö tieáng doäi trong hang (vang), nhö laøn ñieän xeït (ñieän), nhö boùng traêng döôùi nöôùc trong göông (aûnh) -


(ñoaïn 13 vaø 14).

- Ñöùng veà maët taùnh maø xeùt, thì caùc phaùp ñeàu do caùc chaát hôïp thaønh, vì vaäy neáu coù thì caùc chaát laø coù, coøn vaät thì thaät laø khoâng, vì ngoaøi chaát khoâng coù vaät. Ñeán nhö tìm caùi anh chuû teå trong vaät, nhö tìm "caùi ta" ôû con ngöôøi, "caùi hoäi" ôû moät nhoùm ngöôøi "caùi baøn" ôû söï keát hôïp cuûa nhöõng maûnh goã, thì ñeán cheát cuõng khoâng tìm ra. Do ñaây, Phaät daïy caùc phaùp laø "voâ ngaõ" - (ñoaïn 15).

Coù thanh tònh laø coù söï an oån trong taâm (paix inteùrieure) maø Kinh goïi laø "chaàu Phaät an döôõng". Thanh tònh vaø an oån ñaõ coù thì nhaát ñònh seõ thaønh Chaùnh giaùc (ñoaïn 16 vaø 17).

Nhöng ñöôïc cuøng khoâng ñöôïc, khoâng phaûi do ngoaïi duyeân maø do caùi muoán maïnh hay yeáu cuûa moãi ngöôøi. Ñaây laø nghóa cuûa caâu "söùc nguyeän (nguyeän löïc hay force de volonteù) laø goác cuûa söï thaønh Phaät" (ñoaïn 18).

Heã laø Boà taùt queân mình vì ngöôøi, thì phaûi ñem heát thieän chí vöøa töï söûa mình trong saïch, vöøa giuùp ñôõ ngöôøi, vieäc gì cuõng laøm nhöng khoâng ñeå cho ñôøi loâi keùo, laøm xong roài thoâi, loøng an nhieân nhö khoâng coù laøm gì heát (trôû veà an döôõng quoác) (ñoaïn 19 vaø 20).

Lyù thì nhö vaäy, nhöng khoâng phaûi deã maø nghe, deã maø hieåu, maø tin, maø haønh nhöõng lôøi Phaät daïy, neáu khoâng phaûi laø ngöôøi ñaõ töøng soáng trong söï thöùc tænh


(töøng naêng thaáy Theá toân), khoâng kieâu ngaïo töï haøo vaø khoâng löôøi bieáng. Vui nghe lôøi Phaät, khoâng phaûi laø baäc taàm thöôøng ñaâu, maø laø nhöõng ngöôøi trong kieáp tröôùc ñaõ thaáy Phaät, vôùi nghóa hoaëc coù thaáy thaät nhôø sanh ñoàng thôøi vôùi Phaät, hoaëc ñaõ phaùt taâm tu haønh vaø thaáy ñöôïc moät phaàn aùnh saùng Giaùc ngoä. Neân nhôù: trí Phaät nhö bieån, roäng saâu khoâng bôø ñaùy, ñöøng laáy oùc phaøm maø mong ño löôøng.

Phaät baûo A Nan: Boà taùt ôû nöôùc aáy ñeàu seõ ñeán choã roát raùo, sanh trôû laïi coù moät laàn roài boå xöù laøm Phaät, tröø khi naøo caùc vò phaùt nguyeän, vì chuùng sanh, roäng tu coâng ñöùc, vöøa töï trang nghieâm, muoán khaép ñoä thoaùt taát caû chuùng sanh.

A Nan! Trong nöôùc Phaät aáy, chö Thanh vaên coù thaân aùnh saùng xa moät taàm (8 thöôùc), coøn aùnh saùng cuûa haøng Boà taùt thì xa ñeán traêm do tuaàn. Coù hai Boà taùt ñöôïc toân kính baäc nhaát, aùnh saùng oai thaàn chieáu soi ba ngaøn ñaïi thieân theá giôùi.

A Nan baïch Phaät: Danh hieäu cuûa hai Boà taùt aáy laø gì?

Phaät noùi: Moät, teân Quaùn Theá AÂm, hai, teân Ñaïi Theá Chí. Hai Boà taùt aáy, ôû taïi nöôùc naøy tu haïnh Boà taùt, khi maïng döùt, chuyeån hoùa sanh veà nöôùc Phaät


kia. A Nan! Neáu coù chuùng sanh naøo sanh veà nöôùc Phaät kia, thì nhöõng chuùng sanh aáy taát phaûi ñaày ñuû 32 töôùng toát, trí hueä thaønh töïu vieân maõn, vaøo saâu moïi phaùp cho ñeán choã roát raùo thieát yeáu vaø nhieäm maàu, thaàn thoâng khoâng ngaïi, caùc caên saùng beùn. Haïng caên cô cuøn caïn thì thaønh töïu ñöôïc hai "nhaãn", haïng caên beùn thì ñöôïc caùi nhaãn chaúng theå keå xieát goïi laø "Voâ sanh phaùp nhaãn"P

(81F

1)P. Laïi nöõa, nhöõng Boà taùt aáy, daãn

ñeán khi thaønh Phaät, khoâng trôû laïi neûo aùc, thaàn thoâng töï taïi, thöôøng bieát caùc ñôøi tröôùc cuûa mình, tröø tröôøng hôïp sanh veà phöông khaùc, nôi theá giôùi coù 5 loaïi nhô baån thì thò hieän ñoàng moät töôùng nhö ôû nöôùc cuûa ta vaäy.

Phaät baûo A Nan: Boà taùt ôû nöôùc Phaät aáy, nhôø oai thaàn cuûa Phaät, cho neân trong thôøi gian ngaén cuûa moät böõa aên, ñi sang voâ löôïng theá giôùi cuûa möôøi phöông, cung kính cuùng döôøng chö Phaät Theá toân. Tuøy loøng nhôù töôûng maø hoa, höông, muùa, nhaïc, khaên ñoäi, côø xí, voâ soá voâ löôïng nhöõng ñoà vaät cuùng döôøng töï nhieân hoùa sanh, ñuùng vôùi loøng nghó maø tôùi, moãi moãi ñeàu quyù baùu, nhieäm maàu, ñaëc bieät, coõi theá gian khoâng bao giôø coù. Khi tung leân treân chö Phaät, Boà taùt vaø haøng Thanh vaên, thì nhöõng vaät aáy, taïi trong hö khoâng, hoùa thaønh loïng hoa saéc saùng nhö

1. Xem lôøi chuù 65 vaø 37.


maët trôøi, khí thôm khaép xoâng. Voøng troøn cuûa hoa aáy tôùi boán traêm daëm, roài roäng lôùn theâm cho ñeán che truøm ba ngaøn ñaïi thieân theá giôùi. Nhöõng loïng hoa aáy, tuøy hieän ra tröôùc hay sau maø thöù töï hoùa maát. Nhöõng Boà taùt aáy ñeàu töï nhieân vui möøng, trong hö khoâng, cuøng nhau troåi nhaïc trôøi, ñeå duøng tieáng nhieäm maàu maø ca ngôïi nhöõng ñöùc cuûa Phaät, nghe laõnh kinh phaùp, hoan hyû voâ löôïng. Cuùng döôøng Phaät xong, tuy chöa aên côm, nhöng boãng thaáy töï nhieân nheï nhaøng, beøn trôû veà nöôùc mình.

Phaät baûo A Nan: Vì caùc haøng Thanh vaên vaø Boà taùt, Phaät Voâ Löôïng Thoï, luùc ban boá tuyeân thuyeát Phaùp maàu, taäp hoäi taát caû thính chuùng taïi Giaûng ñöôøng xaây caát baèng 7 baùu, roäng tuyeân ñaïo giaùo, dieãn xöôùng dieäu phaùp, khoâng ai laø khoâng vui möøng, taâm giaûi, ñöôïc ñaïo. Ngay luùc aáy, 4 phöông töï nhieân gioù noåi, khaép thoåi caây baùu, laøm phaùt sanh naêm thöù aâm thanh, möa ñoå voâ löôïng hoa baùu, hoa naøy theo gioù maø bay khaép nôi, töï nhieân cuùng döôøng, nhö theá khoâng luùc naøo döùt. Taát caû ngöôøi coõi Thieân ñeàu chôû leân trôøi traêm ngaøn hoa thôm, muoân thöù muùa nhaïc, cuùng döôøng Phaät Voâ Löôïng Thoï cuøng chö Boà taùt, Thanh vaên, tung hoa thôm roäng khaép, taáu caùc thöù aâm nhaïc, tröôùc sau lui tôùi roài cuøng nhau môû loái traùnh ñi. Ñöông luùc aáy, ai ai cuõng vui veû sung söôùng khoâng theå noùi xieát.


HUYEÀN NGHÓA: Ngöôøi thöôøng soáng trong voâ minh, cho neân ñen

toái, "khoâng coù aùnh saùng". Haøng tu haønh Thanh vaên, Boà taùt soáng trong giaùc ngoä, cho neân thaân "coù aùnh saùng". Nhöng aùnh saùng cuûa Thanh vaên khoâng baèng aùnh saùng cuûa Boà taùt - 8 thöôùc ñoái vôùi 96 muoân thöôùc - chæ vì Thanh vaên chöa thaáy xa vaø chöa haønh lôùn baèng Boà taùt.

Coù hai Boà taùt ñöôïc troïng kính hôn heát vaø aùnh saùng oai thaàn roäng chieáu hôn heát laø Quaùn Theá AÂm vaø Ñaïi Theá Chí. Taïi sao theá? Taïi vì khoâng Töø bi (Quaùn Theá AÂm) vaø khoâng Trí hueä (Ñaïi Theá Chí) thì khoâng thaønh Phaät ñeå cho ñôøi toân troïng vaø ñeå soi saùng cho chuùng sanh.

III. COÂNG ÑÖÙC CUÛA CHÖ BOÀ TAÙT

Phaät noùi vôùi A Nan: Nhöõng lôøi giaûng thuyeát cuûa caùc Boà taùt sanh veà nöôùc Phaät Voâ Löôïng Thoï ñeàu laø tuyeân döông chaùnh phaùp, tuøy thuaän trí hueä, khoâng sai khoâng maát. ÔÛ nöôùc cuûa caùc vò aáy, ñoái vôùi vaïn vaät, caùc vò khoâng coù taâm ngaõ, sôû; khoâng coù taâm nhieãm dính; laïi qua, tôùi döøng, tình khoâng bò coät, tuøy yù töï taïi, khoâng chaáp phaûi traùiP82F

1P, khoâng ngöôøi khoâng ta,

1. Nguyeân vaên: Thích maïc. Noùi cho ñuû laø "Thích maïc caâu voâ" -

Luaän ngöõ coù caâu: Voâ thích voâ maïc. Thích laø nhaát ñònh laáy laøm phaûi, maïc laø nhaát ñònh laáy laøm khoâng phaûi. Thích maïc


khoâng giaønh khoâng kieän. Ñoái vôùi chuùng sanh, caùc vò coù taâm ñaïi töø bi, laøm vieäc ích lôïi, taâm meàm maïi, ñieàu phuïc, khoâng giaän hôøn, taâm lìa xa nhöõng caùi che laáp, trong saïch, khoâng nhaøm chaùn. Caùc vò coù nhöõng taâm hôn ngöôøi nhö theá, taâm saâu, taâm ñònh nhö theá, taâm meán phaùp, muoán phaùp, vui phaùp nhö theá, dieät caùc phieàn naõo, xa laùnh taâm höôùng veà neûo aùc, roát cuoäc ñeán vôùi taát caû. Vieäc laøm cuûa Boà taùt thaønh töïu ñaày ñuû voâ löôïng coâng ñöùc, ñöôïc thieàn ñònh saâu xa, caùc "thoâng"P83F

1P saùng suoát, ñi ñeán baûy GiaùcP84F

2P, söûa taâm

theo phaùp Phaät, maét thòt trong saïch, khoâng gì laø khoâng phaân taùch troïn veïn. Maét trôøi suoát ñaït tôùi voâ löôïng voâ haïn; maét phaùp quaùn saùt caùc ñöôøng tôùi choã cuøng toät; maét hueä thaáy caùi chaân thaät, naêng ñöa ñeán bôø beân kia; maét Phaät ñaày ñuû, nhìn thaáy phaùp taùnh, duøng trí voâ ngaïi maø vì ngöôøi dieãn thuyeát. Xem xeùt tam giôùi thì thaáy toaøn laø "khoâng", chaúng coù gì laø coù thaät, cho neân ñem heát chí mình caàu ñöôïc Phaät phaùp, töï ban ñaày ñuû bieän taøi, dieät tröø nhöõng caùi tai haïi phieàn naõo, khoâng cho sanh soâi naûy nôû. Theo choã Nhö

caâu voâ laø thích cuõng khoâng maø maïc cuõng khoâng, chæ thuaän theo ñaïo lyù maø khoâng pha loøng rieâng tö.

1. Caùc thoâng, aùm chæ Nguõ thoâng, töùc Nguõ thaàn thoâng: 1. thieân nhaõn thoâng, 2. thieân nhó thoâng, 3. tha taâm thoâng, 4. tuùc maïng thoâng, 5. nhö yù thoâng.

2. Baûy giaùc: Traïch phaùp, Tinh taán, Hyû, Khinh an, Nieäm, Ñònh vaø Haønh xaû.


Lai sanhP85F

1P maø giaûi phaùp Nhö nhöP86F

2P, bieát roõ theá naøo laø

nguyeân nhaân cuûa khoå (Taäp), theá naøo laø söï dieät khoå (Dieät), laáy aâm thanh laøm phöông tieän, nhöng khoâng vui thích lôøi noùi theá gian, vui taøi chaùnh luaän, tu taäp caùc goác laønh, ñeå heát taâm chí vaøo vieäc suøng baùi con ñöôøng Phaät. Bieát taát caû caùc phaùp ñeàu phaûi veà nôi vaéng laëng, vaø caùi thaân soáng ñaây cuøng taát caû phieàn naõo, hai ñaøng ñeàu phaûi chaám döùt. Nghe phaùp thaâm saâu, taâm khoâng nghi sôï, thöôøng hay tu haønh.

Loøng ñaïi bi cuûa caùc vò saâu xa, nhoû nhaët, khoâng vaät naøo laø khoâng bao truøm, che chôû. Roát cuoäc chæ coù moät thöøa (thaëng), ñeán bôø beân kia. Quyeát chaët löôùi nghi, hueä do taâm ra, nôi giaùo phaùp cuûa Phaät, bao la khoâng ngoaøi. Trí hueä nhö beå caû, chaùnh ñònh nhö non cao, aùnh hueä trong saïch, saùng hôn nhaät nguyeät. Caùc phaùp trong traéng ñeàu ñaày ñuû troïn veïn gioáng nhö nuùi tuyeát, soi moïi coâng ñöùc aáy do tònh maø ra vaäy. Gioáng nhö maët ñaát, saïch nhô toát xaáu ñeàu chöùa, aáy do khoâng coù taâm (nieäm) khaùc vaäy. Gioáng nhö nöôùc 1. Nhö Lai sanh: Nhö Lai chæ caùi baát sanh baát dieät, khoâng lui

khoâng tôùi (principe immuable) ôû chuùng sanh. Ñoù laø taâm, laø taùnh, laø vò Phaät cao ngöï trong moãi ngöôøi. Vaäy Nhö Lai sanh coù nghóa laø minh taâm kieán taùnh, thaáy ñöôïc mình tìm ñöôïc mình, noùi toùm laø ñaõ giaùc ngoä, giaûi thoaùt.

2. Nhö nhö: Chæ caùi lyù theå (principe essentiel) cuûa phaùp taùnh (nature de toute chose) coù moät vaø bình ñaúng (unique et toujours eùgal).


saïch, röûa heát buïi nhoïc cuøng caùc thöù caën nhieãm vaäy. Gioáng nhö löûa to, thieâu maát taát caû nhöõng cuûi phieàn naõo vaäy. Gioáng nhö gioù lôùn, ñi moïi theá giôùi khoâng bò chöôùng ngaïi vaäy. Gioáng nhö hö khoâng, ñoái vôùi taát caû nhöõng caùi coù, khoâng heà dính líu vaäy. Gioáng nhö hoa sen, trong moïi theá gian, khoâng coù söï oâ nhieãm vaäy. Gioáng nhö xe to, chuyeân chôû ñoaøn muø ra khoûi sanh töû vaäy. Gioáng nhö maây daøy, laøm noåi saám seùt, thöùc tænh keû chöa thöùc tænh vaäy. Gioáng nhö möa to, röôùi phaùp cam loä, thaám öôùt chuùng sanh. Nhö nuùi Kim Cöông, chuùng ma ngoaïi ñaïo khoâng laøm lay ñoäng ñöôïc vaäy. Nhö Phaïm Thieân Vöông, vì laø ñöùng ñaàu treân heát trong caùc thieän phaùp. Nhö caây Ni caâu loaïi laø vì che truøm taát caû vaäy. Nhö hoa Öu ñaøm baùt, laø vì ít coù khoù gaëp vaäy. Nhö chim Kim tuùyP87F

1P, laø vì laáy oai

maø haøng phuïc ngoaïi ñaïo. Nhö nhöõng loaøi chim raøy ñaây mai ñoù, laø vì khoâng giaáu chöùa moät vaät gì vaäy.

1. Kim tuùy ñieåu: Chim caùnh vaøng, hai caùnh roäng ñeán 36 ngaøn

daëm, ôû caáp döôùi choùt cuûa nuùi Tu Di, thöôøng baét roàng aên thòt. Nhö Lai ñöôïc ví vôùi chuùa loaøi chim caùnh vaøng vì Nhö Lai ôû trong hö khoâng cuûa voâ ngaïi, laáy maét thanh tònh quaùn saùt taát caû chuùng sanh trong caùc cung ñieän cuûa theá giôùi. Neáu thaáy nhöõng caên laønh ñaõ thuaàn thuïc thì lieàn maïnh meõ duøng hai caùnh Chæ vaø Quaùn maø veït môû nöôùc beå sanh töû aùi duïc, roài tuøy sôû öùng maø ñöa ra khoûi beå, dieät tröø taát caû voïng töôûng, ñieân ñaûo, vaø ñaët vaøo nhöõng haïnh voâ ngaïi cuûa Nhö Lai.


Gioáng nhö con boø chuùa, laø vì khoâng boø naøo thaéng noåi vaäy. Gioáng nhö töôïng chuùa, laø vì kheùo ñieàu phuïc (daïy doã) vaäy. Nhö sö töû chuùa, laø vì khoâng bieát sôï gì vaäy. Roäng nhö hö khoâng, laø loøng ñaïi töø bình ñaúng vaäy. Xua ñuoåi vaø dieät tröø nieäm ganh gheùt, laø vì taùnh khoâng ñoá kî ñaõ thaéng roài vaäy. Chuyeân vui caàu Phaùp, loøng khoâng chaùn naûn hay töï cho laø ñaày ñuû roài, thöôøng muoán noùi cho roäng ngöôøi nghe, chí khoâng moûi meät. Ñaùnh troáng Phaùp, döïng côø Phaùp, röïc trôøi Hueä, tröø ngu toái, tu saùu ñieàu hoøa kínhP88F

1P haèng laøm boá

thí, chí maïnh tieán maõi, taâm khoâng thoái lui meàm yeáu, vì ngöôøi theá gian maø laøm ngoïn ñeøn saùng, maø laøm mieáng ruoäng phöôùc; haèng laøm thaày daãn ñöôøng, bình ñaúng khoâng thöông gheùt. Chæ mong Chaùnh ñaïo, ngoaøi ra khoâng coøn vui thích naøo khaùc. Nhoå taát caû nhöõng gai ham muoán ñeå laøm an moïi loaøi. Coâng ñöùc, trí hueä tuyeät vôøi, khoâng ai khoâng toân kính. Dieät chöôùng ngaïi cuûa ba nhôP

(89F

2)P, daïo chôi trong choán thaàn

thoâng. Söùc maïnh cuûa nhaân, cuûa duyeân, cuûa yù, cuûa nguyeän, cuûa phöông tieän, cuûa thöôøng, cuûa thieän, cuûa ñònh, cuûa hueä, cuûa "nghe" nhieàu, cuûa boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä, cuûa chaùnh nieäm, chaùnh quaùn, cuûa caùc thoâng minh, cuûa söï ñieàu

1. Luïc hoøa kính: 1. Thaân hoøa, 2. Khaåu hoøa, 3. YÙ hoøa, 4. Giôùi hoøa,

5. Kieán hoøa, 6. Lôïi hoøa. 2. Tam caáu: Caáu: buïi baëm. Tam caáu: Tham, Saân, Si.


phuïc moïi chuùng sanh ñuùng theo Phaùp, taát caû nhöõng söùc maïnh aáy ñeàu ñaày ñuû, thaân hình saéc dieän ñeàu toát ñeïp, coâng ñöùc vaø bieän taøi ñeàu ñaày ñuû trang troïng vaø nghieâm chænh, khoâng laáy gì saùnh baèng ñöôïc. Cung kính cuùng döôøng chö Phaät voâ löôïng, thöôøng ñöôïc chö Phaät ñeàu cuøng ngôïi khen. Roát cuoäc ñöôïc caùc ba la maät cuûa Boà taùt, tu caùc thieàn ñònh "Voâ", "Khoâng töôùng", "Voâ nguyeän", "Baát sanh, Baát dieät" xa lìa ñòa vò Thanh vaên, Duyeân giaùc.

A Nan! Chö Boà taùt aáy thaønh töïu voâ löôïng coâng ñöùc nhö vaäy, ñaây laø ta vì ngöôi maø noùi sô ñoù thoâi. Neáu phaûi noùi roäng ra, thì traêm ngaøn muoân kieáp, cuõng khoâng theå noùi heát ñöôïc.

(trích taïp chí Töø Quang soá 128-129, thaùng 9-10 naêm 1962, tr 79-89)

IV. KHUYEÂN TAÁN TÔÙI VAÕNG SINH

Phaät baûo Boà taùt Di Laëc vaø chö thieân, nhaân raèng: Coâng ñöùc, trí hueä cuûa haøng Thanh vaên, Boà taùt ôû nöôùc Phaät Voâ Löôïng Thoï, khoâng theå noùi cuøng. Laïi nöõa, nöôùc aáy ñaõ nhieäm maàu, an laïc, trong saïch nhö theá, taïi sao chaúng ra söùc laøm laønh, nghó ñeán caùi töï nhieân cuûa con ñöôøng, nöông vaøo choã khoâng treân khoâng döôùi, thaáu suoát ñeán choã khoâng bôø coõi? Vaäy


caùc ngöôi neân caàn tinh taán, ra söùc töï caàu cho ñöôïc coâng ñöùc vaø trí hueä aáy, aét ñöôïc ñi ñeán nôi sieâu tuyeät, sanh sang nöôùc An Döôõng, caét ngang naêm xu höôùng aùc, xu höôùng aùc töï nhieân bò ñoùng, böôùc leân ñöôøng voâ cuøng cöïc. Choã deã sang maø chaúng coù ngöôøi tôùi, nöôùc Phaät Voâ Löôïng Thoï chaúng coù ñieàu traùi ngöôïc, (muoán veà ñoù) thì ñeå cho töï nhieân daét daãn. Sao chaúng boû theá söï, nhoïc laøm ñeå caàu ñaïo ñöùc, ñeå ñöôïc tröôøng sanh maõi maõi, soáng vui khoâng bieát chöøng naøo heát.

HUYEÀN NGHÓA: Trong ñoaïn ñaàu, Kinh coù caâu: "...nöôùc aáy ñaõ

nhieäm maàu, an laïc, trong saïch nhö theá, taïi sao chaúng ra söùc laøm laønh, nghó ñeán caùi töï nhieân cuûa con ñöôøng, nöông vaøo choã khoâng treân khoâng döôùi, thaáu suoát ñeán choã khoâng bôø coõi?"

Thaät laø giaûn dò maø cuõng thaät laø thaâm saâu: lôøi Phaät coù khaùc! Khoâng ra söùc laøm laønh ñeå sang nöôùc nhieäm maàu chæ vì con ngöôøi coøn meâ ñaém coõi phaøm phu thoâ tuïc; an laïc maø khoâng muoán ñeán, chæ vì con ngöôøi say soáng trong khoå ñau lo buoàn; nôi trong saïch maø khoâng muoán vaøo, haù chaúng phaûi taïi con ngöôøi ñaõ quen soáng vôùi ueá tröôïc? Nhöng naøo phaûi khoù khaên hieåm trôû gì con ñöôøng daãn ñeán nöôùc nhieäm maàu, an laïc vaø thanh tònh aáy! Nho gia baûo: "Suaát taùnh chi vò ñaïo" (Trung dung). Theo taùnh töï nhieân maø khoâng uoán naén söûa ñoåi, ñoù laø con ñöôøng (chaân chaùnh). Caâu "nghó ñeán caùi töï nhieân


cuûa con ñöôøng" khoâng coù nghóa naøo khaùc hôn. Phaät taùnh cuûa moãi chuùng sanh laø taùnh töï nhieân, vì saün coù, khoâng caàn phaûi reøn luyeän. Cöù theo con ñöôøng töï nhieân aáy laø ñeán coõi nhieäm maàu, an laïc... Tieác thay, thöôøng chuùng ta khoâng theo con ñöôøng töï nhieân aáy maø laïi theo con ñöôøng nhaân taïo. Thaáy ngöôøi ngheøo khoå, taâm Phaät lieàn vaïch ngay con ñöôøng cöùu teá, taïi sao ta khoâng xuoâi theo, laïi söûa ñoåi böôùc ñi ñeå reõ sang con ñöôøng "nhaân taïo" ích kyû? Noùi toùm, cöù theo tieáng goïi cuûa loøng trong saïch (Chaân taâm), cuûa taùnh saùng suoát (Phaät taùnh) maø ñi laø ñuùng con ñöôøng töï nhieân. Do ñaây, ôû choùt ñoaïn, Kinh daïy: "ñeå cho töï nhieân daét daãn".

"Nöông vaøo choã khoâng treân khoâng döôùi" laø khoâng thaùi quaù, khoâng baát caäp, ñöùng giöõa hai caùi cöïc ñoan thöông gheùt, laáy boû... (Trung ñaïo).

"Thaáu suoát ñeán choã khoâng bôø coõi" laø thaáu suoát leõ Voâ cuøng (Infini), leõ Tuyeät ñoái (Absolu), töùc laø thoâng hieåu tôùi choã "chí ñaïo".

Nhöng muoán khoâng, chöa ñuû, maø "caàn tinh taán, ra söùc töï caàu..." Vaäy ra, tuy coù tieáng laø döïa treân tha löïc, phaùp moân Tònh ñoä töïu trung ñoøi hoûi moät söùc töï caàu tinh taán môùi thaønh töïu.

Nhöng ngöôøi ñôøi soáng trong moûng manh, cuøng


nhau tranh giaønh nhöõng söï khoâng khaån thieát. Trong choã cöïc khoå, döõ doäi aáy, con ngöôøi ñeå thaân nhoïc nhaèn laøm vieäc haàu töï cung caáp söï ích lôïi cho mình. Baát luaän keû sang ngöôøi heøn, keû ngheøo ngöôøi giaøu, lôùn nhoû, nam nöõ, taát caû ñeàu lo veà tieàn cuûa (keû) coù (ngöôøi) khoâng ñoàng y nhö nhau, ñeå cho buoàn raàu keùo ñeán, lo toan saàu khoå, choàng nieäm chöùa löï, laøm toâi moïi cho taâm, khoâng luùc naøo ñöôïc an. Coù ruoäng thì lo cho ruoäng, coù nhaø thì lo cho nhaø, coù boø ngöïa, luïc suùc, toâi trai tôù gaùi, tieàn baïc, cuûa caûi, quaàn aùo, mieáng aên moïi thöùc, thì ñeàu lo cho caùc thöù aáy. Choàng chaát lo nghó, theâm nhieàu thôû ra, buoàn, nhôù, saàu sôï, ñeå roài bò caùi theá löïc cuûa "phi thöôøng": nöôùc, löûa, troäm, giaëc, keû thuø, chuû nôï, ñoát, troâi, cöôùp, ñoaït, tan taùc moøn maát, noïc ñoäc lo buoàn, khoâng luùc naøo giaûi ñöôïc, keát chöùa trong loøng, khoâng lìa öu naõo. Taâm beàn yù vöõng cho ñeán khoâng buoâng khoâng boû thì khi laâm vaøo caûnh suy vôõ, thaân maát maïng chung, roài boû heát maø ñi, khoâng moät vaät naøo theo ñöôïc. Baäc giaøu sang cuõng coù nhöõng tai haïi aáy: lo sôï muoân beà, nhoïc khoå cuõng theá, coät mình vôùi noùng laïnh, cuøng ôû vôùi söï ñau ñôùn. Haïng ngheøo khoù thaáp thoûi, thieáu thoán tay khoâng, chaúng coù ruoäng thì cuõng lo, muoán coù ruoäng; khoâng nhaø cuõng lo, muoán coù nhaø; khoâng coù boø ngöïa deâ gaø choù lôïn, toâi trai tôù gaùi, tieàn baïc aùo quaàn, mieáng aên thöùc uoáng, vaät naøy thöù noï, cuõng lo, muoán sao cho coù. Ñeán khi ñöôïc moät, laïi cho moät laø ít, coù


bao nhieâu cuõng cho laø ít, lo coù cho ñöôïc baèng ngöôøi. Ñeán khi caùi muoán ñöôïc ñaày ñuû roài thì laïi laøm cho noù tan naùt. Roài vì ñoù maø lo khoå, maát roài kieám trôû laïi, khoâng bao giôø ñöôïc, thaønh ra nhôù nghó voâ ích, thaønh ra thaân taâm ñeàu meät nhoïc, ngoài ñöùng khoâng an. Lo nghó theo nhau, nhoïc khoå nhö theá, maø laïi coøn thaét buoäc mình vôùi noùng laïnh, cuøng ôû vôùi ñau nhöùc. Laâm vaøo caûnh aáy thì chung thaân cheát yeåu, nhöng laïi khoâng khöùng laøm laønh, ñi trong con ñöôøng chaân chaùnh, tieán tôùi choã ñöùc haïnh ñeå thoï heát, thaân cheát, moät mình ra ñi, coù nôi coù höôùng. Con ñöôøng laønh döõ, chaúng khaù khoâng bieát vaäy.

HUYEÀN NGHÓA: Tranh giaønh, lo nhoïc laø vì tham lam ích kyû, tham

tieàn cuûa, tham sung söôùng vaät chaát. Khoâng coù thì mong coù, mong khoâng ñöôïc laø khoå (caàu baát ñaéc khoå), ñöôïc bao nhieâu cuõng khoâng vöøa loøng. Vaû laïi, ñöôïc naøo phaûi laø ñöôïc maõi, troäm cöôùp, luït loäi, hoûa hoaïn, keû thuø, bao giôø cuõng chöïc xaâm ñoaït, maø heã maát laø khoå ñeán (aùi bieät ly khoå).

Töø tröôùc tôùi ñaây, Kinh chæ caùi ñoäc haïi cuûa loøng tham laø söï khao khaùt khoâng bao giôø thoûa maõn. Vaäy nghó neân boû tham lam, meï ñeû cuûa lo buoàn, ñeå cho taâm thanh tònh, höôûng caûnh an laïc vaø caûnh nhieäm maàu tuyeät ñoái voâ vi.


Laøm ngöôøi trong ñôøi, cha con anh em, vôï choàng nhaø cöûa, hoï haøng trong ngoaøi (noäi ngoaïi), neân cuøng nhau thöông kính, khoâng neân cuøng nhau ganh gheùt; keû coù ngöôøi khoâng, thoâng caûm nhau, khoâng neân tham tieác. Lôøi noùi, saéc maët luoân luoân hoøa dòu, ñöøng laøm ngang traùi nhau. Hoaëc khi trong loøng coù yù tranh chaáp, coù ñieàu noùng giaän, (neân bieát) moät chuùt giaän oaùn nghòch laãn, ganh gheùt trong ñôøi naøy, seõ chuyeån maïnh hôn leân ñeán thaønh oaùn lôùn trong ñôøi sau. Taïi sao vaäy? Vì muoân vieäc ôû ñôøi, heã ñoåi yù muoán haïi nhau, thì tuy khoâng töùc thôøi phaù nhau nhanh choùng, vaãn chöùa nuoâi caùi ñoäc caùi giaän, laøm cho tinh thaàn bò keát chaët vôùi caùi giaän, töï nhieân choáng ñoái vôùi taâm thöùc. Khoâng lìa xa nhau ñöôïc, (vì oaùn thuø coät chaët) thì seõ cuøng nhau sanh trôû laïi trong caûnh choáng baùng ñeå roài cuøng nhau baùo oaùn traû thuø. Con ngöôøi ôû theá gian, soáng trong voøng thöông muoán, sanh moät mình, thaùc moät mình, moät mình mình ñi, moät mình mình ñeán, neân ñi ñuùng höôùng. Soáng khoå caûnh naøo cuõng chæ moät mình mình gaùnh chòu, khoâng ai thay theá. Laønh döõ bieán hoùa, hoïa phöôùc khaùc nôi, ñeàu coù döï tröôùc vaø nghieâm nghò ñôïi chôø, vaäy neân moät mình höôùng veà neûo khaùc maø xa laùnh vaäy. Keû naøo khoâng bieát leõ naøy thì laønh döõ töï nhieân seõ theo ñuoåi ôû kieáp lai sanh trong choã toái taêm saâu kín. Coù theå xa caùch laâu daøi, moãi ngöôøi moãi ngaõ, nhöng gaëp nhau trôû laïi, thaät khoâng bieát luùc naøo. Khoù thay! Khoù thay!


HUYEÀN NGHÓA: Noùng giaän, oaùn thuø, ganh gheùt, tranh chaáp, choáng

choûi nhau, laø nhöõng taät xaáu cuûa con ngöôøi maø Kinh Phaät ñaët chung cho caùi teân "Saân".

Neân nhôù caâu "moät chuùt giaän oaùn, nghòch laãn, ganh gheùt trong ñôøi naøy, seõ chuyeån maïnh hôn leân ñeán thaønh oaùn leân cho ñôøi sau".

Thöông nhau, ai muoán chia lìa, nhöng khi cheát ñeán, thì ai cuõng ra ñi coù moät mình nhö luùc tôùi laø sanh. Vaäy phaûi ñi cho ñuùng höôùng vaø höôùng aáy nhaát ñònh phaûi laø höôùng thieän, thanh.

Laïi nöõa, vì laáy oaùn troùi coät nhau, cho neân khoù traùnh söï taùi ngoä. Ñoù laø nghóa cuûa caâu "oan oan töông baùo" maø mình thöôøng nghe.

Ñaõ bieát seõ gaëp laïi nhau, côù sao khoâng boû moïi

vieäc, ai cuõng ñem caùi thôøi xinh töôi maïnh meõ cuûa mình ra maø noã löïc caàn tu ñieàu laønh, tinh taán nguyeän ñoä ñôøi. Taïo ñöôïc ñöùc laø soáng hoaøi khoâng cuøng cöïc. Nhö vaäy maø khoâng caàu ñaïo, an loøng chôø ñôïi, coøn ham caùi vui naøo khaùc ö?

AÁy vì ngöôøi ñôøi khoâng tin laøm laønh ñöôïc laønh, theo ñaïo ñöôïc ñaïo; khoâng tin con ngöôøi cheát ñi roài coøn soáng laïi, heã cho nhieàu thì ñöôïc phöôùc. Vieäc laønh


vieäc aùc ñeàu khoâng tin, cho laø khoâng theå coù vieäc baùo öùng, roát cuoäc khoâng coù gì heát. Haõy laáy ñaây vaø töï xeùt, seõ thaáy ñoâi beân keû lieác ngöôøi ngoù, tröôùc sau nhö nhau, ñoâi ñaøng cuøng nhau cho, laõnh. Cha daïy ñieàu gì laø do tieân nhaân toå phuï truyeàn laïi, maø oâng baø laïi khoâng laøm laønh, khoâng bieát ñaïo ñöùc, thaân ngu trí toái, loøng ngheït yù ñoùng, caùi leõ thuùc ñaåy cuûa sanh töû, ñoâi ñöôøng thieän aùc maø töï mình khoâng thaáy, thì khoâng coøn bieát noùi laøm sao! Kieát hung hoïa phöôùc, tranh nhau maø laøm, thaät khoâng coù gì laï caû. Sanh töû ñaïo thöôøng, noái nhau laäp ra, hoaëc cha khoùc con, hoaëc con khoùc cha, anh em, vôï choàng cuõng laïi khoùc nhau, loän leân trôû xuoáng, coäi reã taïi leõ voâ thöôøng. Vaäy neân boû qua ñi, vì ñoù khoâng phaûi laø ñieàu giöõ gìn coøn maõi. Laáy lôøi maø daïy, môû loái cho ñi, ngöôøi tin raát ít, vì löu chuyeån trong doøng sanh töû, khoâng luùc naøo nghæ döøng. Nhöõng ngöôøi nhö theá ngu toái quaù saâu, khoâng tin Kinh phaùp, loøng khoâng lo xa, ai ai cuõng muoán khoaùi yù, meâ muoäi trong ham muoán, khoâng ñaït ñeán ñaïo ñöùc, meâ chìm trong noùng giaän, tham lam nôi cuûa caûi, saéc ñeïp. Ñoù laø vì khoâng ñaéc ñaïo, seõ höôùng veà nôi aùc khoå, sanh töû khoâng bieát ñeán ñaâu laø cuøng heát. Ñau ñôùn thay! Thaät laø ñaùng thöông vaäy!

HUYEÀN NGHÓA: Khoâng thaáy laøm laønh maø öa taïo vieäc aùc, chæ vì con


ngöôøi chöa tin luaät nhaân quaû, baùo öùng vaø luaät luaân hoài taùi sanh.

Keû lieác qua, ngöôøi ngoù laïi, laø giöõa ñoâi beân coù söï raøng buoäc roài. Cho maø khoâng ai laõnh, nhö maéng ñaùnh maø khoâng ai töï xem bò maéng bò ñaùnh, thì khoâng khaùc naøo gioù qua cöûa soå, chaúng coù haäu quaû gì. Ñeán nhö cho maø coù ngöôøi laõnh, thì moái töông quan, daây thuø oaùn, khoâng bieát ngaøy naøo thaùo môû ñöôïc.

Maáy lôøi cuûa Phaät trong ñoaïn choùt treân ñaây thaät laø tha thieát, chöùng toû Phaät thöông ñaøn con daïi khoâng bieát ñeán ñaâu laø cuøng.

Hoaëc coù luùc cuøng chung moät nhaø, laøm cha laøm

con laøm anh laøm em, laøm choàng laøm vôï, moät cheát moät sinh, caøng theâm cuøng nhau thöông xoùt aân aùi nhôù töôûng lo nghó keát chaët, taâm yù dính lieàn, daàn theâm thöông meán khoâng rôøi, ngaøy qua naêm heát, khoâng sao giaûi ñöôïc. (Vì vaäy cho neân), laáy lôøi maø daïy ñaïo ñöùc, taâm chaúng khai môû, trong moïi tö töôûng thöông meán, chaúng lìa tình duïc, toái taêm ñoùng ngaên, ngu si meâ hoaëc che laáp, khoâng naêng suy tính saâu xa, ñeå söûa loøng cho ñoan chính, roøng lo haønh ñaïo, quyeát döùt vieäc ñôøi, laïi cöù quay moøng maõi theo tình duïc roài ñeán khi naêm heát maïng chung, khoâng naém ñöôïc ñaïo, thì chaúng bieát coøn laøm theá naøo. Noùi chung moät caùch moäc maïc, taát caû nhöõng traïng thaùi taâm loaïn taâm roái


ñeàu do tham lam, thöông meán, ham muoán gaây ra. Laàm ñöôøng thì nhieàu, bieát ñöôøng thaät ít. Theá gian ñaâu ñaâu cuõng theá, chaúng ai maø chaúng laøm lôïi trong choã ñau thöông. Baäc cao nhö baäc thaáp, ngheøo giaøu sang heøn caàn cuø lao khoå laøm aên moãi moãi ñeàu chöùa caùi ñoäc gieát choùc, aùc khí saâu kín. Vì caûnh doái laùo maø hoaït ñoäng, traùi nghòch trôøi ñaát, chaúng tuøng nhöõng taâm laø caùi töï nhieân chaúng phaûi aùc. Tröôùc coøn tuøy theo taâm, sau laïi nghe vieäc cuûa mình laøm, ñeán khi toäi loãi daãy ñaày, tuoåi thoï chöa taän laïi laøm cho noù döùt ñöùt rôi xuoáng ñöôøng aùc, nhieàu ñôøi khoå nhoïc, quay quaàn trong caûnh aáy ngaøn, muoân öùc kieáp, chaúng coù ngaøy ra khoûi ñôùn ñau khoâng noùi xieát. Thaät ñaùng thöông thay!

HUYEÀN NGHÓA: Thöông muoán (aùi duïc) maø coøn thì goïi laø coøn bò coät

troùi (trieàn phöôïc). Vì ngöôøi ñôøi soáng theo thöông muoán maø khoâng nghó ñeán vieäc coåi môû (giaûi thoaùt) neân Kinh noùi: "Laàm ñöôøng thì nhieàu, bieát ñöôøng thaät ít". Bieát ñöôøng ñaây laø ñöôøng dieät duïc, giaûi thoaùt. Coù dieät duïc môùi thanh tònh, coù giaûi thoaùt môùi an laïc.

"Vì caûnh doái laùo maø hoaït ñoäng". Phaûi quaû quyeát caûnh theá gian naøy laø huyeãn hoaëc khoâng thaät, vaäy laø moät troø doái laùo (mensonge), khaùc vôùi söï thaät (veùriteù). "Tröôùc coøn tuøy theo taâm" laø tieáng sai söû cuûa Taâm taùnh "töï nhieân khoâng phaûi aùc", roài "sau laïi nghe vieäc cuûa


mình laøm", töùc laø nghe lôøi ñöôøng maät thuùc ñaåy cuûa tham lam, giaän hôøn, si meâ.

Phaät baûo Boà taùt Di Laëc vaø caùc haøng thieân,

nhaân: Ta nay noùi cho caùc ngöôi bieát, vì ôû theá gian con ngöôøi xöû söï nhö vaäy cho neân khoâng ñöôïc ñaïo. Vaäy neân suy tính cho chín chaén, xa lìa caùc aùc, choïn nhöõng ñieàu laønh vaø ra coâng thi haønh. Thöông muoán, vinh hoa chaúng theå giöõ maõi, vaäy cuõng neân bieät ly, khoâng gì vui caû. Gaëp Phaät ra ñôøi, neân coá gaéng tinh taán. Ai laø ngöôøi chí taâm nguyeän sinh veà nöôùc An laïc coù theå ñöôïc trí hueä saùng suoát, coâng ñöùc thuø thaéng. Chôù neân xuoâi theo caùi ham muoán cuûa loøng maø laøm thieät haïi hay traùi ngöôïc vôùi Kinh, vôùi Luaät, ñeå phaûi ñöùng sau ngöôøi. Neáu coù ñieàu gì nghi ngôø, chaúng giaûi ñöôïc nghóa kinh, khaù ñem ra hoûi Phaät ñaày ñuû, ta seõ thuyeát cho nghe.

Boà taùt Di Laëc quyø moïp baïch raèng: Hôõi ñöùc Phaät oai thaàn kính troïng! Lôøi Phaät noùi thaät laø saéc saûo. Nghe Phaät noùi roài ñeå loøng thoâng suoát maø suy gaãm thì thaáy raèng ngöôøi ñôøi quaû ñuùng nhö vaäy. Nay Phaät thöông xoùt, baøy chæ Ñaïo caû, thì tai maét môû saùng, ñöôïc ñoä thoaùt laâu daøi. Nghe nhöõng lôøi Phaät thuyeát, khoâng ai laø khoâng hoan hyû. Töø haøng chö Thieân cho ñeán loaøi ngöôøi vaø caùc loaøi thuù maùy cöïa, taát caû ñeàu ñoäi aân laønh, giaûi thoaùt lo khoå. Lôøi Phaät


daïy raên, raát saâu, raát phaûi, (chöùng toû) moät trí hueä saùng suoát, taùm phöông, treân döôùi, vieäc qua, vieäc nay, vieäc tôùi, khoâng vieäc naøo maø Phaät khoâng cöùu xeùt taän töôøng. Nay chuùng con sôû dó mong ñöôïc giaûi thoaùt laø nhôø ôû caùc kieáp tröôùc, trong luùc coøn caàu ñaïo, Phaät ñaõ nhuùn nhöôøng chòu khoå, ñem aân ñöùc bao truøm taát caû, phöôùc loäc voøi voïi, saùng chieáu cuøng toät, ñaït ñeán "Khoâng", "Voâ töôùng", khai môû vaø ñi vaøo Nieát baøn. Roài Phaät daïy baûo, trao truyeàn pheùp taéc, duøng oai thaàn maø cheá ngöï, tieâu tröø, bieán hoùa, laøm cho möôøi phöông chuyeån ñoäng khoâng cuøng khoâng cöïc. Phaät laø Vua Phaùp, ñaùng toân troïng hôn taát caû caùc vì Thaùnh, khaép vì taát caû Trôøi Ngöôøi maø laøm Thaày, tuøy taâm nguyeän cuûa moãi ngöôøi maø khieán cho ñaéc ñaïo. Nay ñöôïc gaëp Phaät, laïi nghe ñöôïc tieáng cuûa Voâ Löôïng Thoï Phaät, khoâng ai chaúng hoan hyû, loøng ñöôïc môû saùng.

HUYEÀN NGHÓA: Chaïy theo thöông, muoán, vinh hoa laø nhöõng caùi

mình bieát khoâng theå giöõ maõi, thì coù gì laø vui ñaâu? Xuoâi theo thöông muoán maø laøm thieät haïi ngöôøi

hay traùi vôùi lôøi Phaät daïy, vôùi giôùi luaät, thì phaûi "ñöùng sau ngöôøi" treân ñöôøng ñaïo ñöùc.

Phaät baûo Boà taùt Di Laëc: Lôøi ngöôi raát phaûi vaäy. Neáu coù ngöôøi thöông kính Phaät, thì ñoù laø moät ñieàu


laønh lôùn. Döôùi gaàm trôøi naøy, laâu laâu môùi coù Phaät ra ñôøi. Nay ta ôû coõi naøy laøm Phaät, dieãn thuyeát kinh phaùp, tuyeân boá ñaïo giaùo, chaët ñöùt löôùi nghi, nhoå goác aùi duïc, laáp nguoàn moïi aùc, daïo böôùc trong ba giôùi, khoâng bò gì caâu thuùc ngaên ngaïi, trí hueä laøu thoâng yeáu ñieåm cuûa moïi ñaïo, caàm giöõ gieàng moái, chieáu toû phaân minh, môû chæ naêm "thuù", ñoä keû chöa ñöôïc ñoä, giaûi quyeát moät caùch chaân chính ñaïo sinh töû, Nieát baøn. Di Laëc! Ngöôi neân bieát raèng, ngöôi ñaõ töø voâ soá kieáp ñeán nay, tu haïnh Boà taùt, muoán ñoä chuùng sanh, nhö theá ñaõ laâu laém roài. Nhöõng keû theo ngöôi ñaéc ñaïo cho ñeán Nieát baøn, ñoâng khoâng theå bieát soá. Ngöôi vaø möôøi phöông chö Thieân, Nhaân, taát caû boán chuùng, töø kieáp xa ñeán nay, laên loän trong naêm neûo lo sôï nhoïc khoå khoâng theå noùi cho heát, cho tôùi ñôøi naøy maø ñöôøng sinh töû chaúng döùt. Nay cuøng Phaät gaëp gôõ, nghe laõnh kinh phaùp, laïi coøn ñöôïc nghe Phaät Voâ Löôïng Thoï, sung söôùng bieát bao, laønh thay! Ta möøng giuøm cho ngöôi ñoù. Nay ngöôi cuõng neân töï ngöôi nhaøm chaùn söï ñau khoå cuûa sinh, giaø, beänh, cheát, nhaøm chaùn thöù nöôùc ngoït baát tònh cuûa ñieàu aùc, laø nhöõng caùi khoâng coù gì vui caû. Neân töï quyeát chaët ñöùt, giöõ thaân ngay thaúng, gìn haïnh chaân chaùnh, laøm theâm vieäc laønh, söûa mình, saïch theå, taåy tröø moïi nhô baån cuûa taâm, noùi laøm trung tín, ngoaøi trong öùng nhau. Ngöôøi ñôøi ai cuõng coù khaû naêng töï ñoä, (vaäy


neân) chuyeån höôùng maø cöùu vôùt laãn nhau, tinh caàn saùng suoát caàu nguyeän, chöùa chaát caên laønh. Tuy moät ñôøi khoù nhoïc, nhöng (ñoái vôùi thôøi gian voâ taän) cuõng chæ khoaûnh khaéc thoâi, maø veà sau seõ ñöôïc sinh veà nöôùc Phaät Voâ Löôïng Thoï, höôûng söï khoaùi laïc voâ cöïc, maõi cuøng ñaïo ñöùc baét tay, vónh vieãn nhoå ñöùt coäi reã sinh töû, khoâng coøn chòu trôû laïi caùi hoaïn hoïa tham, giaän, ngu si, khoå naõo. Muoán soáng laâu moät kieáp, traêm kieáp, ngaøn muoân öùc kieáp trong töï taïi tuøy yù, ñeàu coù theå ñöôïc voâ vi töï nhieân, keá ñoù laø vaøo con ñöôøng Nieát baøn vaäy. Caùc ngöôi neân tinh taán, caàu cho ñöôïc sôû nguyeän cuûa taâm mình. Khoâng neân vì nghi hoaëc maø hoái tieác, töï laøm sai laàm toäi loãi, maø phaûi sinh vaøo coõi ñaát bieân thuøy cuûa nöôùc cung ñieän baûy baùu, chòu khoå aùch trong naêm traêm naêm vaäy.

Di Laëc baïch Phaät, noùi: Xin laõnh laáy lôøi daïy traân troïng cuûa Phaät, caàn chuyeân tinh taán tu hoïc, y theo lôøi Phaät daïy maø haønh, khoâng daùm coù ñieàu ngôø vöïc.

HUYEÀN NGHÓA: Lôøi Phaät daïy Boà Taùt Di Laëc laø lôøi daïy chung cho

taát caû chuùng sanh: "... neân töï nhaøm chaùn söï ñau khoå cuûa sanh, giaø, beänh, cheát; nhaøm chaùn thöù nöôùc ngoït baát tònh cuûa ñieàu aùc..." maø Kinh goïi laø "aùc loä baát tònh". Baõ vinh hoa, moài phuù quyù laø nhöõng thöù nöôùc ngoït (cam loä) khoâng trong saïch maø trong ñoù nhöõng con ruoài chuùng


sanh bò quyeán ruõ thöôøng teù cheát. Ñem muoân öùc kieáp caàn tu ra so vôùi thôøi gian voâ

taän, chæ laø khoaûnh khaéc. Huoáng chi laáy caùi nhoïc höõu haïn ñaùnh ñoåi caùi vui voâ cuøng, thì caùi lôïi hieån nhieân, taïi sao khoâng coá gaéng?

(trích taïp chí Töø Quang soá 130-131, thaùng 11-12 naêm 1962, tr 90-98)

V. NEÂN BOÛ NAÊM ÑIEÀU AÙC

Phaät baûo Di Laëc: ÔÛ ñôøi naøy maø caùc ngöôi giöõ ñöôïc taâm yù ñoan chính, khoâng laøm ñieàu aùc, thì thaät laø ñöùc caû, möôøi phöông theá giôùi, khoâng ai saùnh kòp vaäy. Taïi sao? Caùc haøng Thieân, nhaân ôû caùc nöôùc Phaät, töï nhieân maø laøm laønh, khoâng bao giôø laøm aùc, thì raát deã khai hoùa. Ta nay laøm Phaät ôû theá gian naøy, ñöùng trong 5 aùc, 5 ñau, 5 doát, laø nhöõng caùi khoå heát söùc nguy kòch maø giaùo hoùa quaàn sinh, daïy cho chuùng boû 5 aùc, khöû 5 ñau, lìa 5 doát; haøng phuïc bieán hoùa taâm yù cuûa chuùng, daïy chuùng naém giöõ 5 laønh, thu hoaïch phöôùc ñöùc, vöôït khoûi caûnh theá gian, vaøo ñöôøng tröôøng thoï Nieát baøn.

Phaät noùi tieáp: Naêm aùc laø gì? Naêm ñau laø gì? Naêm doát laø gì? Nhöõng gì seõ laøm tieâu hoùa 5 aùc khieán naém giöõ naêm laønh ñeå thu hoaïch phöôùc ñöùc, thoaùt


caûnh theá gian, vaøo neûo Nieát baøn tröôøng thoï?

HUYEÀN NGHÓA: Naêm aùc seõ noùi sau ñaây laø nhöõng vi phaïm cuûa naêm

giôùi: chaúng saùt sanh, chaúng troäm caép, chaúng taø daâm, chaúng noùi doái, chaúng uoáng röôïu.

Taïo nhöõng nghieäp saùt, ñaïo, daâm, voïng vaø töûu thì luùc soáng, bò luaät phaùp nhaø nöôùc tuø ñaøy tröøng phaït, cheát sa vaøo aùc ñaïo, ñau khoå, cho neân goïi laø 5 ñau (nguõ thoáng).

Ñau khoå böùc baùch, caét xeù thaân theå nhö bò löûa ñoát, cho neân goïi 5 thieâu (nguõ thieâu).

Treân ñaây, laø giaûi theo Phaät hoïc Ñaïi Töø ñieån. Thaâm saâu hôn, coù theå noùi raèng sôû dó coù phaïm 5 aùc, laø vì bò 3 ñoäc tham, saân, si sai söû. Maø soáng trong tam ñoäc ví chaúng khaùc soáng trong nhaø chaùy (hoûa traïch) maø ôû trong nhaø chaùy thì seõ coá nhieân phaûi bò thieâu ñoát, nhöõng caùi thieâu ñoát cuûa duïc voïng, cuûa giaän hôøn, cuûa say ñaém.

1) AÙc thöù nhaát - Phaät noùi: Loaøi thieân, loaøi ngöôøi cho chí nhöõng loaøi maùy cöïa, heã muoán laøm aùc, thì ñeàu laøm y nhö nhau, laø maïnh hieáp yeáu cho ñeán nöôùc xem nhau nhö giaëc, taøn haïi, gieát choùc, thaäm chí ñeán caén nuoát laãn nhau, khoâng bieát tu söûa laøm laønh. AÙc nghòch voâ ñaïo, thì sau phaûi laõnh toäi vaï, töï nhieân noù


xoâ ñaåy tôùi, vì coù thaàn minh ghi bieát. Keû phaïm toäi khoâng chòu buoâng tha cho neân môùi coù caûnh ngheøo cuøng, heøn haï, aên maøy, coâi cuùt, ñieác ñui, caâm ngoïng, ngu si, teä aùc, cho ñeán ñieân khuøng khoâng baèng ai. Traùi laïi, coù nhöõng baäc cao sang giaøu coù, taøi cao saùng suoát, aáy chaúng qua nhöõng ngöôøi aáy ñeàu do ñôøi tröôùc bieát töø hieáu laøm laønh, chaát chöùa phöôùc ñöùc. Theá gian coù con ñöôøng thoâng thöôøng cuûa theá gian, laø pheùp vua, lao nguïc, theá maø hoï khoâng khöùn sôï haõi, thaän troïng, ñeå laøm aùc phaïm toäi, laõnh chòu söï tröøng phaït, muoán thoaùt khoûi khoù ñöôïc vaäy. Chuyeän theá gian tröôùc maét nhö theá, chí nhö chuyeän cuûa khi thoï chung, cuûa ñôøi sau, thì laïi saâu saéc, nguy kòch hôn nhieàu; vaøo choán ñen toái, chuyeån sanh thoï thaân khaùc, tyû nhö chòu söï ñau khoå cöïc hình cuûa pheùp vua. Bôûi côù coù ba neûo töï nhieân, khoå naõo voâ löôïng, baùn ñoåi caùi thaân, caûi hình ñoåi loái, coøn tuoåi thoï chòu laõnh thì hoaëc daøi hoaëc ngaén, hoàn thaàn tinh thöùc, töï nhieân höôùng veà ñoù maø ñeán. Leõ ra moät mình, laïi gaëp nhöõng keû thuø tröôùc theo goùt cuøng sanh, ñeå cuøng nhau baùo thuø phuïc haän, khoâng luùc naøo döøng heát. AÙc haïi chöa heát, thì chöa xa lìa nhau ñöôïc, quay quaàn trong caùi voøng aáy maõi, khoâng coù luùc ra khoûi, khoù maø giaûi thoaùt, ñôùn ñau khoâng theå noùi xieát. Trong trôøi ñaát, töï nhieân coù caûnh aáy, tuy khoâng ngay ñaây, baïo cuøng öùng ñeán. Con ñöôøng laønh döõ, neân laáy trí maø hoäi yù. Ñaây laø noùi


ñeán caùi aùc thöù nhaát, caùi ñau khoå thöù nhaát, caùi nung ñoát thöù nhaát. Khoå nhoïc nhö theá, tyû nhö löûa to ñoát thaân. Con ngöôøi bò ñoát nhö theá maø bieát moät loøng cheá yù, ñoan thaân chính haïnh, ñoäc laøm vieäc laønh maø khoâng laøm aùc, thì seõ rieâng ñöôïc ñoä thoaùt, löôïm nhieàu phöôùc ñöùc, vöôït khoûi theá gian, leân coõi Thieân thöôïng, vaøo ñöôøng Nieát baøn. Ñoù laø söï laønh lôùn thöù nhaát vaäy.

HUYEÀN NGHÓA: AÙc thöù nhaát laø aùc saùt sanh haïi maïng.

Caâu "thaàn minh ghi bieát" coù leõ laø moät loái dieãn taû luaät nhaân quaû, nghieäp baùo nghieâm minh.

Ñaõ noùi nhaân quaû, thì cuõng nhö caùc thöù traùi kia, coù thöù chín chaäm, coù thöù chín mau, khoâng ñoàng ñeàu. Vì vaäy ñöøng thaáy traùi nghieäp chöa chín maø töôûng laø khoâng coù baùo öùng. Kinh daïy: "Tuy khoâng ngay ñaây, baïo cuøng öùng ñeán" (tuy baát töùc thôøi, toát baïo öùng chí), nghóa laø cuoái cuøng roài, söï hung aùc öùng nghieäm maø ñeán.

2) AÙc thöù hai - Phaät noùi: Ñieàu aùc thöù hai laø: Ngöôøi ñôøi, cha con, anh em, cöûa nhaø, choàng vôï, toùm laïi ñeàu khoâng nghóa lyù. (Nhöng vì) khoâng bieát thuaän theo Phaùp cho neân môùi sinh ra xa xí, hoang daâm, kieâu ngaïo, buoâng lung, ai cuõng muoán laøm khoaùi yù


mình, ñem loøng phoùng tuùng, doái gaït laãn nhau, loøng mieäng khaùc nhau, lôøi noùi tö töôûng khoâng thaønh thöïc, nònh hoùt khoâng trung vôùi ngöôøi, noùi kheùo, bôï ñôõ, gheùt ngöôøi hieàn, gieøm ngöôøi thieän, laøm cho ngöôøi sa vaøo haàm oan uoång. Treân, baäc laøm chuû khoâng saùng suoát trong choã giao phoù chöùc vieäc cho baày toâi; döôùi, baày toâi töï do gian giaûo nhieàu beà. Chaø ñaïp leân phaùp luaät maø coù ngöôøi laøm, laø vì hoï bieát tình traïng cuûa phaùp luaät nhö theá naøo; taïi chöùc vò maø khoâng chaùnh, laø vì bò chöùc vò doái löøa. Noùi laùo laøm thöông toån haïng ngay thaúng hieàn laønh, khoâng xöùng vôùi thieän taâm. Toâi doái vua, con doái cha, anh em vôï choàng, trong ngoaøi beø baïn quen bieát cuõng doái laùo nhau, ai cuõng mang loøng tham muoán, hôøn giaän, ngu si, chæ vì muoán töï haäu ñaõi mình. Tham muoán cho nhieàu, taâm yù aáy, ngöôøi sang keû heøn, ngöôøi treân keû döôùi, ñeàu ñoàng nhö nhau vaäy. Nhaø hö thaân cheát laø vì chaúng ngoù tröôùc xem sau. Heã coù taâm yù aáy thì daàu laø baø con noäi ngoaïi, cuõng coù theå dieät ñöôïc. Coù khi trong choã gia ñình, quen bieát, laøng xoùm, chôï buùa, cuøng laøm vieäc vôùi haïng ngu doát, queâ muøa maø laïi laøm lôïi laøm haïi laãn nhau, laøm cho giaän hôøn maø sanh thuø oaùn. Giaøu thì keo kieát, tieác cuûa, khoâng chia sôùt vôùi ai; thöông giöõ, tham naëng, loøng nhoïc, thaân khoå, nhö theá maõi cho ñeán cuøng, khoâng coù nôi nöông töïa, nhôø caäy, thaønh phaûi tôùi lui moät mình, khoâng moät ai theo.


Laønh döõ, hoïa phöôùc laø do ñôøi soáng tröôùc cuûa ta sanh ra, (vì vaäy) maø coù keû sanh nôi vui söôùng, coù ngöôøi laïi vaøo choã khoå ñoäc. Nhö vaäy maø ñôïi ñeán sau môùi aên naên thì laøm theá naøo khaéc phuïc tình theá cho kòp?

Ngöôøi ñôøi, loøng ngu trí heïp, thaáy laønh thì gheùt boû, phæ baùng, khoâng nghó ñeán vieäc meán chuoäng vaø laøm cho baèng ngöôøi, chæ muoán laøm aùc, voïng taïo ñieàu phi phaùp, thöôøng mang loøng troäm caép, troâng mong nhöõng caùi lôïi cuûa ngöôøi. Laøm cho tieâu taùn moøn heát roài laïi ñi tìm kieám. Loøng vaïy khoâng ngay, sôï ngöôøi ñeán ra maët. Khoâng xeùt khoâng tính tröôùc khi vieäc xaûy ra, vieäc ñeán roài môùi hoái ngoä. Trong ñôøi naøy vaø tröôùc maét thì bò pheùp vua lao nguïc, tuøy toäi maø ñònh ñoaït, phaûi laõnh hoïa toäi. Nguyeân nhaân ôû choã ñôøi tröôùc khoâng tin ñaïo ñöùc, khoâng tu caên laønh, roài ñôøi nay laïi laøm aùc. Thaàn trôøi ghi bieát, bieân teân vaøo boä soå, ñeán khi tuoåi heát (maïng chung), thaàn hoàn ra ñi, phaûi rôi vaøo ñöôøng döõ. Bôûi côù, töï nhieân maø coù ba ñöôøng (ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sanh), khoå naõo khoâng löôøng, quaây quaàn trong ñoù, ñôøi ñôøi kieáp kieáp, khoâng coù ngaøy ra, khoù noãi giaûi thoaùt, ñôùn ñau khoâng noùi xieát. Caùi ñaïi aùc thöù hai, caùi ñau ñôùn thöù hai, caùi thieâu ñoát thöù hai laø nhö theá ñoù.

Bò nhoïc nhaèn ñau khoå nhö vaäy tyû nhö thaân bò löûa to thui ñoát. Ngöôøi ôû trong loø löûa aáy maø naêng moät


loøng cheá ngöï yù mình, söûa thaân ñoan trang, laøm haïnh chaân chaùnh, chæ coù laøm vieäc laønh maø khoâng laøm vieäc aùc, thì rieâng ñoä thoaùt ñöôïc thaân mình, maø coøn gaët haùi nhieàu phöôùc ñöùc, ra khoûi theá gian, veà choán Thöôïng thieân vaø böôùc vaøo con ñöôøng daãn ñeán Nieát baøn. Ñaây laø ñieàu laønh thöù hai vaäy.

3) AÙc thöù ba - Phaät noùi: Ñieàu aùc thöù ba laø: Con ngöôøi ôû theá gian, nöông nhau soáng gôûi, cuøng nhau chung ôû giöõa khoaûng trôøi ñaát, höôûng thoï nghó coù bao naêm. Treân thì coù nhöõng baäc hieàn minh, tröôûng giaû, sang troïng, giaøu coù, döôùi thì coù ngheøo cuøng thaáp thoûi, yeáu ñuoái ngu si; giöõa hai giai caáp ñoù thì coù haïng ngöôøi chaúng laønh, thöôøng oâm taø daâm taø aùc, chæ nhôù nghó ñeán chuyeän daâm daät, phieàn naõo, daãy ñaày trong buïng, thöông muoán chaèng chòt, ngoài ñöùng khoâng an, yù tham giöõ tieác, chæ muoán ñöôïc to. Ñoâi maét laám leùt ngoù nhìn saéc ñeïp, neùt taø daâm xuaát hieän ra ngoaøi, vôï mình thì chaùn gheùt, rieâng tö baäy baï, ra voâ hao toån cuûa nhaø, laøm vieäc phi phaùp. Giao keát, tuï hoäi, keát ñoaøn ñaùnh nhau, taán coâng, cöôùp ñoaït, gieát choùc, cöôõng ñoaït khoâng keå gì ñaïo lyù. AÙc taâm ñaõ hieän ra ngoaøi thì khoâng söûa nghieäp ñöôïc. Troäm caép maø thích roài, ham muoán thaønh neát roài, ñeå cho caùi sôï caùi noùng böùc baùch, thì phaûi ñem veà maø cho vôï cho con. Phoùng taâm khoaùi yù, heát söùc tìm vui, thì trong loøng thaân thuoäc, khoâng coøn keå gì toân ty, coøn baø con noäi


ngoaïi trong gia ñình, ñeàu laøm khoå, gaây hoïa cho hoï. Laïi cuõng khoâng coøn sôï pheùp vua leänh caám. Nhöõng ñieàu aùc nhö theá lieân quan ñeán ngöôøi vaø quæ, nhaät nguyeät soi thaáy, thaàn minh ghi bieát. Bôûi côù coù ba neûo töï nhieân khoå naõo khoân löôøng, quay quaàn trong ñoù, ñôøi ñôøi kieáp kieáp khoâng coù ngaøy ra khoù maø giaûi thoaùt, ñau ñôùn khoâng theå noùi. Ñaây laø aùc lôùn thöù ba, caùi ñau ñôùn thöù ba, caùi thieâu ñoát thöù ba. Lao, nhoïc khoå sôû nhö vaäy, tyû nhö löûa to thieâu ñoát con ngöôøi.

Ngöôøi ôû trong loø löûa aáy maø naêng moät loøng keàm cheá yù mình, söûa thaân ñoan trang, laøm haïnh chaân chính, chæ coù laøm vieäc laønh maø khoâng laøm ñieàu aùc, thì rieâng ñöôïc ñoä thoaùt thaân mình, gaët haùi nhieàu phöôùc ñöùc, ra khoûi theá gian, veà choán Thöôïng thieân vaø böôùc vaøo con ñöôøng Nieát baøn. Ñaây laø ñieàu laønh lôùn thöù ba vaäy.

4) AÙc thöù tö - Phaät noùi: Ñieàu aùc thöù tö laø: Con ngöôøi ôû theá gian, chaúng nhôù nghó ñeán söï tu söûa ñieàu laønh, laïi cuøng nhau daïy baûo laøm aùc, ñaâm thoïc, maéng chöûi, noùi baäy theâu deät, gieøm haïi, khuaáy roái, ganh gheùt ngöôøi laøm, laøm hö hoûng baäc hieàn minh, theá maø gaàn nhö sung söôùng. Baát hieáu vôùi cha meï, khinh lôøn thaày vaø baäc tröôûng thöôïng, ñoái vôùi baïn beø khoâng giöõ chöõ tín, khoù ñöôïc thaønh thaät, töï coi mình cao mình lôùn, cho mình coù ñaïo, hoaønh haønh uy theá, laán löôùt ngöôøi khaùc. Theá maø töï mình khoâng bieát, laøm aùc maø


khoâng hoå, töï laáy söùc maïnh muoán laøm cho ngöôøi kính neå, chaúng sôï trôøi ñaát, thaàn minh, nhaät nguyeät, chaúng khöùng laøm laønh, khoù theå haøng phuïc bieán hoùa, töï do ngaát ngöôûng, cho ñoù laø thöôøng, khoâng bieát lo sôï gì, thöôøng mang tính kieâu ngaïo. Nhöõng ñieàu aùc nhö vaäy, thaàn trôøi ghi bieát. Döïa vaøo ñôøi tröôùc coù taïo moät vaøi phöôùc ñöùc, moät ít vieäc laønh, ñôøi nay ñöôïc phoø tieáp hoä trôï roài laøm aùc, ñeán khi phöôùc ñöùc heát, caùc hoàn thaàn laønh cuøng nhau boû ñi, thì thaân coøn trô troïi, khoâng coøn choã naøo töïa nöông. Ñeán khi thoï maïng chaám döùt, bao nhieâu ñieàu aùc ñeàu ñoå doàn, töï nhieân maø böùc baùch vaø cuøng nhau xoâ ñaåy xuoáng choã thaáp heøn. Laïi theâm noãi teân tuoåi ñaõ bò ghi cheùp nôi thaàn minh, tai öông seõ daãn daét thì seõ nhaém höôùng toäi baùo töï nhieân maø ñeán. Tröôùc khoâng boû lìa, chæ bieát ñi tôùi maõi treân con ñöôøng aùc thì phaûi vaøo loø löûa, vaïc daàu thaân taâm gaõy naùt, tinh thaàn ñau khoå. Ñeán luùc aáy roài, aên naên sao kòp! Ñaïo trôøi töï nhieân, khoâng bao giôø sai chaïy, cho neân töï nhieân coù ba neûo khoå naõo khoân löôøng, quay quaàn trong ñoù, ñôøi ñôøi kieáp kieáp khoâng coù ngaøy ra, khoù ñöôïc giaûi thoaùt, ñau ñôùn khoâng theå noùi. Ñoù laø aùc lôùn thöù tö, caùi ñau ñôùn thöù tö, caùi thieâu ñoát thöù tö. Lao nhoïc, khoå sôû nhö vaäy, tyû nhö löûa to thieâu ñoát thaân ngöôøi.

ÔÛ trong loø löûa aáy maø naêng moät loøng keàm cheá yù mình söûa thaân ngay thaúng, laøm haïnh chaân chính, chæ


laøm vieäc laønh, khoâng laøm ñieàu aùc, thì rieâng ñöôïc ñoä thoaùt thaân mình, gaët haùi nhieàu phöôùc ñöùc, ra khoûi theá gian, veà choán Thöôïng thieân vaø böôùc vaøo con ñöôøng Nieát baøn. Ñaây laø ñieàu laønh lôùn thöù tö vaäy.

5) AÙc thöù naêm - Phaät noùi: Ñieàu aùc thöù naêm laø: Con ngöôøi ôû theá gian laàn löïa, bieáng nhaùc, chaúng khöùng laøm laønh, trò thaân söûa nghieäp (ñeå cho) cöûa nhaø hoï haøng phaûi bò ñoùi reùt khoán khoå. Cha meï coù daïy doã, thì loû maét giaän doãi caõi laïi, lôøi noùi chaúng hoøa, ngang traùi phaûn nghòch, tyû nhö keû thuø. Thaø khoâng con coøn hôn! Giöõ, cho, khoâng chöøng, ngöôøi ngöôøi ñeàu lo gheùt. Queân ôn traùi nghóa khoâng loøng ñeàn ñaùp thöôûng coâng. Ngheøo cuøng, khoán thieáu, chaúng naêng khaéc phuïc ñöôïc. Ngaên ñoùn caïnh tranh, buoâng thaû cöôùp laáy phoùng tuùng chôi bôøi, laøm khoâng chaân chính ñeå mau thaønh coâng, noùi caøn cho ñöôïc vieäc, töï lo chaâu caáp, vui röôïu thích ñeïp, uoáng aên voâ ñoä, buoâng loøng caøn dôõ, ngu ñoän ngang ngöôïc, ñuïng ñaâu chaïm ñoù, chaúng bieát nhaân tình, coá muoán, aùp böùc. Thaáy ngöôøi coù ñieàu laønh thì ganh gheùt. Khoâng nghóa khoâng leã, khoâng nghó ñeán tai vaï. Töï duøng chöùc phaän, chaúng theå khuyeân can. Luïc thaân quyeán thuoäc, khi cho khi khoâng chaúng naêng xoùt nhôù. Chaúng töôûng ôn cha meï, chaúng nhôù nghóa thaày baïn, loøng thöôøng töôûng döõ, mieäng thöôøng noùi aùc, chöa töøng coù moät vieäc laønh. Chaúng tin baäc Thaùnh tröôùc, chö Phaät vaø


kinh phaùp, chaúng tin haønh ñaïo coù theå ra khoûi theá gian; chaúng tin cheát roài, thaàn thöùc sanh laïi; chaúng tin laøm laønh ñöôïc laønh, laøm döõ ñöôïc döõ. Muoán gieát Chaân nhaân (Phaät) khuaáy roái chuùng Taêng, muoán haïi cha meï anh em hoï haøng, saùu thaân ñeàu gheùt vaø muoán cho cheát. Ngöôøi ñôøi nhö theá, taâm ñeàu töï nhieân ngu si moâng muoäi maø cho ñoù laø trí hueä, chaúng bieát sanh laø töø ñaâu maø laïi, cheát laø nhaém höôùng naøo maø ñi thaúng loøng nhaân aùi, chaúng yù hoøa thuaän? Laøm döõ, ngöôïc vôùi trôøi ñaát, theá maø hy voïng caàu lôïi; muoán caàu soáng laâu maø laïi ñi veà neûo cheát. Gaëp baäc töø taâm daïy doã, khieán cho nhôù töôûng ñieàu laønh, môû chæ cho bieát nhöõng xu höôùng cuûa sanh töû thieän aùc vaø caùi leõ töï nhieân cuûa nhöõng xu höôùng aáy, laïi chaúng chòu tin. Coù khoå taâm noùi vôùi hoï, cuõng khoâng giuùp ích gì cho hoï, vì loøng hoï bò ñoùng ngaên, yù hoï chaúng theå môû giaûi. Maïng soáng gaàn heát, söï aên naên sôï seät ñoå xoâ ñeán; neáu tröôùc khoâng lo tu thieän söûa theo laønh tôùi luùc cuøng môùi hoái tieác, thì söï hoái tieác ôû giôø phuùt choùt aáy laøm sao cho kòp.

Trong khoaûng trôøi ñaát, naêm neûo roõ raøng, muø mòt, baâng khuaâng, meânh mang, loàng loäng, laønh döõ baùo öùng hoïa phöôùc theo nhau, töï mình mang laáy khoâng ai thay theá. Töï nhieân maø thieän aùc, hoïa phöôùc ñöôïc ghi tính ñuùng vôùi haønh ñoäng maø tai öông, loãi laàm theo ñuoåi ñôøi soáng khoâng sao buoâng boû ñöôïc.


Ngöôøi laønh laøm laønh laø töø caùi vui naøy ñi ñeán caùi vui khaùc, laø töø choã saùng ñi vaøo caùi saùng. Keû aùc laøm aùc laø töø caùi khoå naøy ñi ñeán caùi khoå khaùc, laø töø choã toái ñi vaøo caùi toái. Ai naêng bieát ñieàu naøy? Chæ coù Phaät bieát vaäy. Phaät ñaõ laáy lôøi maø daïy, khai ñöôøng chæ loái, maø ngöôøi tin duøng quaù ít, thaønh ra sanh töû khoâng döøng, neûo aùc chaúng döùt. Ngöôøi ñôøi nhö vaäy, khoù maø keå heát ñöôïc, bôûi vaäy töï nhieân maø coù ba neûo khoå naõo khoân löôøng, quay quaàn trong ñoù ñôøi ñôøi kieáp kieáp khoâng coù ngaøy ra, khoù ñöôïc giaûi thoaùt, ñau ñôùn chaúng theå noùi. Ñoù laø aùc lôùn thöù naêm, caùi ñau ñôùn thöù naêm, caùi thieâu ñoát thöù naêm. Lao nhoïc, khoå sôû nhö vaäy, tyû nhö löûa to thieâu ñoát thaân ngöôøi.

ÔÛ trong loø löûa aáy maø naêng moät loøng keàm cheá yù mình söûa thaân ngay thaúng, laøm haïnh chaân chính, lôøi noùi vieäc laøm phuø hôïp nhau, laøm gì laø chí thaønh, noùi gì laø ñuùng vôùi lôøi, loøng mieäng chaúng dôøi ñoåi, chæ laøm ñieàu laønh, khoâng laøm moïi ñieàu aùc thì thaân rieâng ñöôïc ñoä thoaùt, thu gaët phöôùc ñöùc, ra khoûi theá gian, leân choán Thöôïng thieân, vaøo ñöôøng Nieát baøn. Ñaây laø ñieàu laønh lôùn thöù naêm vaäy.

(trích taïp chí Töø Quang soá 132, tr. 41-48, thaùng 1 naêm 1963)


VI. MUOÁN CHEÁT CHAÚNG ÑÖÔÏC

Phaät baûo Boà taùt Di Laëc: Nhöõng gì ta vöøa noùi vôùi chuùng ngöôi thuoäc naêm ñieàu aùc cuûa theá gian, lao nhoïc khoå naõo nhö vaäy, naêm thöù ñôùn ñau, naêm thöù thieâu ñoát, quay quaàn maø sinh nhau ra. Neáu chæ laøm moïi ñieàu aùc maø chaúng söûa goác laønh, thì töï nhieân maø coù xu höôùng vaøo caùc neûo aùc, hoaëc ngay ñôøi nay bò tai öông beänh hoaïn, muoán cheát chaúng ñöôïc maø muoán soáng cuõng khoâng kham. AÁy do toäi döõ ñöa ñeán, ta chæ cho maø thaáy. Thaân cheát roài thì tuøy vieäc laøm maø nhaäp vaøo ba neûo döõ, khoå sôû khoân löôøng, töï mình thieâu ñoát laáy mình. Roài veà sau, laâu ngaøy chaày thaùng, cuøng laøm cho oaùn keát, töø nhöõng caùi aùc nhoû khôûi thaønh nhöõng aùc lôùn. Taát caû ñeàu do tham dính tieàn baïc, chaúng bieát cho ra; bò ngu si tham muoán böùc baùch, tuøy taâm maø tö töôûng, lo raàu troùi buoäc khoâng theå coåi môû. Ích mình tranh lôïi, khoâng bieát xeùt ghi. Luùc ñöôïc giaøu sang vinh hoa thì khoaùi yù, chaúng hay nhaãn nhuïc, chaúng vuï söûa mình cho laønh; oai theá, khoâng ñieàm baùo tröôùc, taïi coù moøn neân coù maát; thaân ngoài treân lao khoå, sau thaønh nguy to. Ñaïo trôøi raát lôùn, töï nhieân buûa giaêng, gieàng moái cuûa löôùi, treân döôùi chaèng chòt lo lo, ñoäng ñoäng. Khi ñaõ loït vaøo ñoù roài, khoå sôû laø nhö theá. Ñau ñôùn thay, khaù thöông vaäy!


Phaät noùi vôùi Boà taùt Di Laëc: Theá gian nhö vaäy, Phaät laáy laøm thöông, cho neân môùi duøng söùc oai thaàn, xua ñuoåi tröø dieät moïi aùc, khieán moïi ngöôøi töïu veà choán thieän, queân boû nhöõng ñieàu lo nghó, phuïng trì kinh giôùi, thoï haønh ñaïo phaùp khoâng sai khoâng maát, roát ñöôïc ra khoûi theá gian, vaøo ñöôøng Nieát baøn.

Phaät noùi: Ngöôi nay cuøng chö nhaân daân coõi trôøi, kòp ñeán ngöôøi ñôøi sau, ñaõ ñöôïc kinh phaùp cuûa Phaät, neân suy nghó cho chín, ôû trong lyù cuûa kinh phaùp maø gaéng laøm cho ngay haïnh chính, ngöôøi treân laáy laønh maø dìu daét söûa ñoåi keû döôùi, cuøng nhau daïy baûo nhau, ñeå moãi ngöôøi töï naém giöõ ñoan trang, toân troïng baäc hieàn thaùnh, kính neå ngöôøi laønh, nhaân töø baùc aùi.

Lôøi Phaät daïy raên chaúng daùm ñeå thieáu vaø traùi ngöôïc. Neân caàu qua khoûi theá gian, nhoå beû goác moïi aùc sanh töû. Neân xa lìa ba neûo, ñöôøng khoå ñau lo sôï voâ löôïng. Caùc ngöôøi neân nôi ñaây roäng troàng goác ñöùc, raûi ôn caáp hueä, chôù phaïm ñieàu caám cuûa Ñaïo, nhaãn nhuïc, tinh taán, nhaát taâm, trí hueä, giaùo hoùa laãn nhau. Laøm ñöùc, laäp thieän, chính taâm, chính yù, trai giôùi, thanh tònh moät ngaøy moät ñeâm hôn moät traêm naêm laøm laønh ôû nöôùc Voâ Löôïng Thoï. Taïi sao vaäy? Vì ôû nöôùc Phaät aáy, voâ vi, töï nhieân, chöùa chaát caùc laønh, khoâng moät aùc nhoû nhö maûy loâng sôïi toùc. ÔÛ ñaây tu thieän möôøi ngaøy möôøi ñeâm hôn laøm laønh ngaøn naêm


ôû caùc nöôùc Phaät cuûa phöông khaùc? Taïi sao vaäy? Caùc nöôùc Phaät phöông khaùc, ngöôøi laøm laønh nhieàu, ngöôøi laøm aùc ít, töï nhieân maø coù phöôùc ñöùc, khoâng ñaát ñeå laøm aùc. Duy coù ôû theá gian naøy laø nhieàu aùc, chaúng coù töï nhieân, nhoïc nhaèn khoå sôû ñeå caàu caùc tham muoán, doái gaït laãn nhau, taâm nhoïc, hình meät, uoáng ñaéng aên ñoäc, laøm aùc nhö theá chöa heà yeân nghæ.

Ta thöông caùc ngöôi, loaøi trôøi, loaøi ngöôøi, cho neân khoå taâm raên daïy cho bieát tu thieän, tuøy taøi naêng ñoä löôïng maø môû daét, trao cho kinh phaùp, khoâng ai khoâng vaâng duøng. Tuøy sôû nguyeän trong loøng, ta ñeàu khieán cho ñöôïc Ñaïo. Nhöõng nôi Phaät ñeå chaân ñeán, nöôùc, aáp, laøng, xoùm, khoâng ñaâu laø khoâng ñoäi ôn boá hoùa. Thieân haï hoøa thuaän, trôøi traêng trong saùng, möa gioù ñuùng thôøi, tai öông dòch leä chaúng khôûi, nöôùc giaøu daân an, binh khí voâ duïng, chuoäng ñöùc, daáy nhaân, chuyeân tu leã nhöôïng.

Phaät noùi: Ta thöông xoùt caùc ngöôi, nhaân daân coõi trôøi coõi ngöôøi, hôn cha meï thöông nhôù con. Nay ta ôû nôi ñaây laø caûnh theá gian maø laøm Phaät, haøng phuïc hoùa ñoä naêm aùc, tieâu tröø naêm ñau, tuyeät dieät naêm löûa, laáy laønh tröø aùc, nhoå goác ñau khoå sanh töû, khieán cho thu gaët naêm ñöùcP

(90F

1)P, böôùc leân choã an oån voâ

1. Naêm ñöùc: tri thôøi, chaân thöïc, lôïi ích, nhu nhuyeãn vaø töø taâm.

Coù moät loaïi 5 ñöùc khaùc laø: baát aùi, baát khueå, baát boá, baát si, tri


vi. Sau khi ta boû theá gian ra ñi, Ñaïo laàn hoài bò tieâu dieät, daân chuùng dua bôï doái traù laïi coøn laøm moïi ñieàu aùc, naêm thieâu ñoát, naêm ñau ñôùn trôû laïi nhö tröôùc khi ta noùi phaùp. Veà sau coøn nguy hôn nöõa, khoâng theå noùi heát, ta nay vì chuùng ngöôi noùi sô nhö vaäy ñoù thoâi.

Phaät noùi vôùi Di Laëc: Caùc ngöôi moãi ngöôøi neân kheùo suy gaãm lôøi ta, raên daïy laãn nhau, ñöøng ñeå phaïm kinh phaùp cuûa Phaät.

Ngay khi aáy, Boà taùt Di Laëc chaép tay baïch noùi: Lôøi Phaät noùi raát hay, ngöôøi ñôøi quaû ñuùng nhö vaäy. Loøng thöông xoùt khaép cuøng cuûa Nhö Lai aét khieán cho taát caû ñeàu ñoä thoaùt. Chuùng toâi xin laõnh lôøi daïy traân troïng cuûa Phaät, chaúng daùm ñeå traùi maát.

HUYEÀN NGHÓA:

"Laøm ñöùc, laäp thieän, chính taâm, chính yù, trai giôùi thanh tònh moät ngaøy moät ñeâm (ôû theá gian) hôn moät traêm naêm laøm laønh ôû nöôùc Voâ Löôïng Thoï". - Taïi sao vaäy? Kinh daïy: "Vì ôû nöôùc Phaät aáy, voâ vi, töï nhieân, chöùa chaát caùc laønh, khoâng moät aùc nhoû nhö maûy loâng".

Nghóa aáy theá naøo?

Khoâng coù ngöôøi aùc, vieäc aùc, thôøi laøm thieän vôùi ai, do ñoù maø khoù boøn caùi thieän.

baát töï thöù döõ baát töï thöù. Naêm ñöùc sau naøy goïi laø: "Töï thöù nguõ ñöùc".


ÔÛ theá gian, aùc nhieàu thieän ít, ai muoán laøm thieän, aét coù choã laøm thieän vaø gaët haùi nhieàu quaû thieän.

VII. LEÃ PHAÄT, AÙNH SAÙNG HIEÄN RA

Phaät baûo A Nan: Ngöôi haõy ñöùng daäy vaø söûa y phuïc cho ngay ngaén, chaép tay cung kính leã Phaät Voâ Löôïng Thoï, thöôøng cuøng xöng döông taùn thaùn chö Phaät trong möôøi phöông. Chö Phaät aáy khoâng dính níu, khoâng bò ngaên ngaïi.

Luùc aáy, A Nan ñöùng daäy, söûa y phuïc ñöùng ngay, quay maët höôùng veà taây, cung kính chaép tay, naêm voùc gieo xuoáng ñaát, laøm leã Phaät Voâ Löôïng Thoï, baïch noùi: "Theá Toân! Toâi nguyeän thaáy Phaät coõi nöôùc An laïc vaø chö ñaïi chuùng Boà taùt, Thanh vaên".

A Nan noùi xong, Phaät A Di Ñaø lieàn phoùng quang lôùn, khaép chieáu taát caû caùc theá giôùi cuûa chö Phaät; nuùi Kim Cang viP

(91F

1)P, nuùi chuùa Tu Di, caùc nuùi lôùn

nuùi nhoû. Taát caû nhöõng gì coù ôû khaép nôi ñeàu ñoàng moät saéc, tyû nhö nöôùc luït (hoàng thuûy) thuôû Hoaïi kieápP

(92F

2)P, traøn ñaày theá giôùi, trong ñoù muoân vaät chìm

maát khoâng thaáy, linh laùng baùt ngaùt, khoâng thaáy gì

1. Kim cang vi sôn: töùc Thieát vi sôn, nghóa boùng laø ñòa nguïc. 2. Hoaïi kieáp: Moät trong 4 kieáp: thôøi kyø phaù hoaïi cuûa ba ngaøn

ñaïi thieân theá giôùi, trong coù 20 tieåu kieáp. 19 tieåu kieáp ñaàu laø thôøi kyø hoaïi cuûa höõu tình theá gian. Tieåu kieáp choùt laø thôøi kyø hoaïi cuûa khí theá gian.


khaùc hôn laø nöôùc vaø nöôùc. AÙnh saùng cuûa Phaät Voâ Löôïng cuõng nhö theá. Trong aùnh saùng aáy, taát caû aùnh saùng cuûa Thanh vaên, Boà taùt, ñeàu bò che maát, chæ thaáy aùnh saùng cuûa Phaät maø thoâi, choùi loïi, roõ raøng.

Luùc baáy giôø, A Nan lieàn thaáy Phaät Voâ Löôïng Thoï, oai ñöùc voøi voïi nhö nuùi chuùa Tu Di, cao vöôït leân treân heát thaûy caùc theá giôùi, töôùng toát saùng toû, khoâng ñaâu khoâng chieáu ngôøi. Boán chuùng trong hoäi naøy ñoàng thôøi thaáy taát caû. Beân nöôùc kia thaáy nöôùc naøy cuõng nhö vaäy.

Khi aáy, Phaät baûo A Nan vaø Boà taùt Töø Thò: Hai ngöôi thaáy nöôùc Phaät aáy töø maët ñaát trôû leân cho tôùi caûnh trôøi Tònh Cö. Nhöõng vaät maàu nhieäm, nghieâm tònh, töï nhieân trong nöôùc aáy, caùc ngöôøi ñaõ thaáy taát caû phaûi khoâng?

A Nan ñaùp: Daï phaûi, chuùng con ñaõ thaáy. - Caùc ngöôi laïi coøn nghe Phaät Voâ Löôïng Thoï

caát tieáng vang daäy khaép taát caû caùc theá giôùi, giaùo hoùa chuùng sanh, phaûi vaäy chaêng?

- Daï phaûi, chuùng con ñaõ nghe. - Nhaân daân cuûa nöôùc aáy, ngoài treân cung ñieän

baûy baùu, cao traêm ngaøn do tuaàn, ñi khaép möôøi phöông cuùng döôøng chö Phaät maø khoâng gaëp chöôùng ngaïi naøo, caùc ngöôi coù thaáy chaêng?

- Chuùng con ñaõ thaáy.


- Trong nhaân daân cuûa nöôùc aáy, coù haïng thai sanh, caùc ngöôi coù thaáy nöõa chaêng?

- Chuùng con ñaõ thaáy. - Cung ñieän cuûa haïng thai sanh aáy ôû, cao hoaëc

traêm do tuaàn, hoaëc naêm traêm do tuaàn, moãi ngöôøi trong cung ñieän aáy thoï höôûng moïi vui söôùng töï nhieân nhö treân caûnh trôøi Ñao Lôïi.

VIII. NGHI VAÁN VEÀ THAI SANH

Luùc baáy giôø, Boà taùt Töø Thò baïch Phaät noùi: Theá Toân! Vì nhaân duyeân naøo maø nhaân daân nöôùc Phaät aáy coù haïng thai sanh, coù haïng hoùa sanh?

Phaät ñaùp Boà taùt Töø Thò: Neáu coù chuùng sanh naøo duøng taâm nghi hoaëc maø tu taäp caùc coâng ñöùc, nguyeän sanh veà nöôùc aáy maø chaúng roõ trí Phaät, trí chaúng theå nghó baøn, trí chaúng theå caân nhaéc, trí roäng lôùn nhö chieác xe to khoâng so saùnh ñöôïc, trí cao toät baäc, tuy ñoái vôùi caùc trí aáy coù loøng nghi hoaëc chaúng tin, nhöng nhôø tin toäi phöôùc, tu taäp goác laønh, nguyeän sanh veà nöôùc aáy, thì nhöõng chuùng sanh ñoù ñöôïc sanh veà caùc cung ñieän noùi treân, soáng naêm traêm tuoåi, thöôøng chaúng thaáy Phaät, chaúng nghe kinh phaùp, chaúng thaáy caùc baäc Thaùnh Boà taùt, Thanh vaên. Bôûi côù goïi hoï laø thai sanh ôû coõi ñoù. Baèng coù chuùng sanh naøo saùng tin töø trí Phaät cho tôùi trí cao toät baäc, laøm moïi coâng ñöùc, vöõng tin hoài höôùng, thì nhöõng chuùng


sanh aáy töø trong nhöõng hoa baûy baùu töï nhieân hoùa sanh, treùo chaân maø ngoài, trong khoaûng giaây laùt, thaân töôùng saùng rôõ vaø thaønh töïu ñaày ñuû trí hueä vaø coâng ñöùc nhö caùc vò Boà taùt.

Laïi nöõa, naøy Töø Thò, nhöõng ñaïi Boà taùt ôû caùc nöôùc Phaät phöông khaùc phaùt taâm muoán thaáy Phaät Voâ Löôïng Thoï, cung kính cuùng döôøng, luoân caû caùc Thaùnh chuùng Boà taùt, Thanh vaên, thì nhöõng Boà taùt aáy khi maïng chung, ñöôïc sanh veà nöôùc Voâ Löôïng Thoï, trong hoa baûy baùu töï nhieân maø hoùa sanh. Ñöôïc nhö theá laø nhôø trí hueä cao. Coøn haïng thai sanh ñeàu khoâng trí hueä, suoát 500 naêm, thöôøng chaúng thaáy Phaät, chaúng nghe kinh phaùp, chaúng thaáy chuùng Thaùnh Boà taùt, Thanh vaên, khoâng do ñaâu maø cuùng döôøng Phaät ñöôïc, chaúng bieát phaùp thöùc cuûa Boà taùt, chaúng ñöôïc tu taäp coâng ñöùc. Di Laëc neân bieát nhöõng ngöôøi nhö theá laø nhöõng ngöôøi trong caùc ñôøi tröôùc chaúng coù trí hueä, aáy vì nghi hoaëc maø bò ñaët vaøo tình traïng nhö vaäy.

Phaät noùi vôùi Di Laëc: Ví duï vua Chuyeån Luaân rieâng coù nhöõng cung ñieän baûy baùu, moãi moãi ñeàu trang nghieâm toát ñeïp, giöôøng tröôùng phoâ baøy, côø loïng cao treo. Neáu coù caùc vöông töû naøo phaïm toäi vôùi vua, thì vua cho nhoát vaøo caùc cung aáy, laáy khoùa vaøng xieàng chaân, cung caáp moùn aên thöùc uoáng, quaàn aùo, giöôøng neäm, hoa thôm, muùa haùt y nhö vua cha,


khoâng thieáu moùn naøo. Ngöôi nghó sao: caùc vöông töû coù chòu vui trong caûnh aáy khoâng? Di Laëc ñaùp: Thöa khoâng. Caùc vöông töû chaéc chaén tìm phöông naøy theá noï vaø caàu nôi nhöõng baäc coù theá löïc lôùn ñeå ñöa mình ra khoûi caûnh aáy.

Phaät noùi vôùi Di Laëc: Nhöõng chuùng sanh thai sanh cuõng nhö theá. Bôûi vì nghi hoaëc trí Phaät cho neân sanh vaøo nhöõng cung ñieän aáy laø nôi khoâng hình phaït, cho ñeán moät tö töôûng veà vieäc aùc cuõng khoâng coù. Chæ coù ñieàu laø suoát 500 naêm chaúng thaáy Tam Baûo, chaúng ñöôïc cuùng döôøng vaø tu caùc goác laønh, vì ñoù maø khoå. Tuy coù thöøa vui, vaãn khoâng vui ôû nôi ñoù. Neáu caùc chuùng sanh naøy nhaän thöùc ñöôïc goác toäi cuûa mình, töï hoái töï traùch moät caùch thaâm saâu, caàu lìa khoûi nôi ñoù, thì lieàn ñöôïc nhö yù muoán, sang ñeán choã ngöï cuûa Phaät Voâ Löôïng Thoï maø cung kính cuùng döôøng. Laïi coøn ñöôïc sang khaép nhöõng nöôùc cuûa voâ löôïng voâ soá Phaät khaùc, tu moïi coâng ñ. Di Laëc neân bieát, Boà taùt naøo maø sanh loøng nghi ngôø thì maát söï lôïi ích lôùn. Bôûi côù neân phaûi saùng suoát tin töôûng nôi trí hueä voâ thöôïng cuûa chö Phaät.

HUYEÀN NGHÓA: Theo kinh, thai sanh laø haïng tu taäp coâng ñöùc vaø

nguyeän sanh veà Taây phöông maø loøng coøn nghi hoaëc, khoâng tin trí Phaät. Coøn lieân hoa hoùa sanh laø laøm moïi


coâng ñöùc theâm saùng tin trí Phaät vaø vöõng tin hoài höôùng. Ñaây laø moät loái thí duï. Hai ñaøng, thai sanh vaø lieân

hoa hoùa sanh, ñeàu nhö nhau ôû ñieåm ñaàu laø tu taäp coâng ñöùc, nhöng laïi khaùc nhau ôû ñieåm sau laø ñieåm tin trí Phaät.

Tin trí Phaät laø tin taâm mình ñaày ñuû trí hueä, taâm mình laø Phaät. Vì khoâng tin ñieàu naøy, vì coøn nghi hoaëc, neân haïng thöù nhaát tuy laøm coâng ñöùc vaø nguyeän sanh veà Taây phöông, vaãn coøn giöõ loøng phaøm, nhö nhöõng ngöôøi thöôøng (thai sanh), cho neân quyeàn goïi thai sanh. Coøn haïng ngöôøi cuõng tu taäp coâng ñöùc nhöng hoài höôùng (nghóa laø ñem coâng ñöùc aáy maø chuyeån cho keû khaùc, chöùng toû söï giaûi thoaùt, dieät duïc) laïi tin mình coù khaû naêng thaønh Phaät, cho neân taâm ñöôïc thanh tònh, nhö ñaõ cheát vôùi con ngöôøi do cha meï giao caáu sanh ra vaø taùi sanh trong moät ñôøi môùi, do söï thanh tònh taïo thaønh (lieân hoa hoùa sanh).

Laïi nöõa, haøng thai sanh laø haøng thieän nhaân chöa thanh tònh, neân chæ ñöôïc sanh veà coõi Thieân höôûng phöôùc, maø chöa ñöôïc giaûi thoaùt, thí nhö caùc vöông töû ñöôïc höôûng moïi sung söôùng nhöng phaûi tay chön bò troùi buoäc baèng xieàng xích vaøng.

IX CAÙC HAØNG BOÀ TAÙT ÑÖÔÏC VAÕNG SANH

Boà taùt Di Laëc baïch Phaät: Theá Toân! ÔÛ theá giôùi


naøy, coù bao nhieâu Boà taùt "baát thoái chuyeånP93F

1P ñöôïc

sanh sang coõi Phaät ñoù (Phaät Voâ Löôïng Thoï)? Phaät traû lôøi vôùi Di Laëc: ÔÛ theá giôùi naøy coù 67 öùc

Boà taùt "baát thoái chuyeån" ñöôïc sanh sang coõi aáy, moãi moãi ñaõ töøng cuùng döôøng voâ soá chö Phaät, gaàn baèng nhö Di Laëc vaäy. Nhöõng Boà taùt "tieåu haïnh"P94F

2P vaø

nhöõng ngöôøi tu taäp coâng ñöùc nhoû, ñoâng khoâng theå keå, ñeàu seõ vaõng sanh.

Phaät noùi vôùi Di Laëc: Chaúng nhöõng Boà taùt ôû nöôùc ta vaõng sanh veà nöôùc aáy maø (chö Boà taùt) cuûa caùc phöông nöôùc Phaät khaùc cuõng ñeàu nhö vaäy. Ñöùc Phaät thöù nhöùt (trong soá chö Phaät khaùc aáy) teân laø Vieãn Chieáu, Ngaøi coù 80 öùc Boà taùt ñeàu seõ vaõng sanh. Ñöùc Phaät thöù nhì teân laø Baûo Taïng, Ngaøi coù 90 öùc Boà taùt ñeàu seõ vaõng sanh. Ñöùc Phaät thöù ba teân laø Voâ Löôïng AÂm, Ngaøi coù 220 öùc Boà taùt ñeàu seõ vaõng sanh. Ñöùc Phaät thöù tö teân laø Cam Loä Vò, Ngaøi coù 250 öùc Boà taùt ñeàu seõ vaõng sanh. Ñöùc Phaät thöù naêm teân laø Long Thaéng, Ngaøi coù 14 öùc Boà taùt, ñeàu seõ vaõng sanh. Ñöùc Phaät thöù saùu teân laø Thaéng Löïc, Ngaøi coù moät

1. Boà taùt baát thoái chuyeån (A beà baït trí): khoâng lui böôùc, khoâng

ñoåi loøng, töùc khoâng naûn chí boû dôû coâng phu tu taäp coâng ñöùc thieän caên - Cuõng coù nghóa laø trong coâng trình theo ñuoåi Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, khoâng heà thoái böôùc.

2. Tieåu haïnh: Chæ nhöõng haïnh tieåu thöøa töï ñoä, ñoái chieáu vôùi nhöõng haïnh ñaïi thöøa ñoä tha.


muoân boán ngaøn Boà taùt ñeàu seõ vaõng sanh. Ñöùc Phaät thöù baûy teân laø Sö Töû, Ngaøi coù 500 öùc Boà taùt, ñeàu seõ vaõng sanh. Ñöùc Phaät thöù taùm teân laø Ly Caáu Quang, Ngaøi coù 80 öùc Boà taùt, ñeàu seõ vaõng sanh. Ñöùc Phaät thöù chín teân laø Ñöùc Thuû, Ngaøi coù 60 öùc Boà taùt, ñeàu seõ vaõng sanh. Ñöùc Phaät thöù möôøi teân laø Dieäu Ñöùc Sôn, Ngaøi coù 60 öùc Boà taùt ñeàu seõ vaõng sanh. Ñöùc Phaät thöù möôøi moät, teân laø Nhaân Vöông. Ngaøi coù möôøi öùc Boà taùt, ñeàu seõ vaõng sanh. Ñöùc Phaät thöù möôøi hai teân laø Voâ Thöôïng Hoa, Ngaøi coù voâ soá Boà taùt, khoâng theå keå xieát, ñeàu laø nhöõng baäc "baát thoái chuyeån", trí hueä, doõng maõnh, ñaõ töøng cuùng döôøng Phaät Voâ Löôïng Thoï, luoân tieáp baûy ngaøy, töùc naêng naém laáy caùi pheùp kieân coá cuûa haøng Ñaïi só (Boà taùt) tu taäp trong traêm, ngaøn, öùc kieáp. Nhöõng Boà taùt aáy seõ ñöôïc vaõng sanh. Ñöùc Phaät thöù möôøi ba teân laø Voâ UÙy, Ngaøi coù 790 öùc Ñaïi Boà taùt vaø moät soá Tieåu Boà taùt vaø Tyø kheo khoâng theå keå xieát, taát caû seõ ñöôïc vaõng sanh. Phaät noùi vôùi Di Laëc: "Chaúng phaûi chæ coù chö Boà taùt cuûa 14 Phaät quoác naøy seõ ñöôïc vaõng sanh, maø nhöõng haïng vaõng sanh cuûa voâ löôïng nöôùc Phaät trong 10 phöông theá giôùi, cuõng ñeàu nhö vaäy, (nghóa laø) nhieàu cho ñeán khoâng bieát laø bao nhieâu. (ÔÛ ñaây), ta chæ noùi nhöõng danh hieäu cuûa chö Phaät möôøi phöông vaø nhöõng Boà taùt, Tyø kheo ñöôïc sanh veà nöôùc Phaät (Voâ Löôïng Thoï), nhöng daàu coù traûi qua moät kieáp troïn, noùi ñeâm noùi ngaøy, cuõng chöa heát


ñöôïc. Nay ta noùi sô löôïc cho ngöôi nghe vaäy thoâi.

X. PHAÀN LÖU THOÂNG

Phaät noùi vôùi Di Laëc: Neáu coù ngöôøi ñöôïc nghe danh hieäu cuûa Phaät kia (Phaät Voâ Löôïng Thoï) maø vui söôùng, nhaûy muùa cho ñeán "moät nieäm", ngöôi neân bieát ngöôøi aáy ñöôïc moät caùi lôïi lôùn laø ñaày ñuû voâ thöôïng coâng ñöùc. Bôûi côù, naøy Di Laëc, duø coù löûa lôùn ñaày daãy ba ngaøn theá giôùi ñaïi thieân, cuõng neân xoâng löôùt ñeå nghe cho ñöôïc kinh phaùp naøy, vui möøng, tin thích, laõnh giöõ, ñoïc tuïng vaø theo kinh daïy maø tu haønh. Taïi sao vaäy? Coù nhieàu Boà taùt muoán nghe kinh naøy maø chaúng ñöôïc. Chuùng sanh naøo maø nghe ñöôïc kinh naøy thì treân con Ñöôøng Voâ thöôïng, roát cuoäc khoâng heà lui böôùc. Bôûi vaäy neân caàn chuyeân taâm tin, laõnh, naém giöõ, ñoïc tuïng, noùi sao laøm vaäy.

Phaät noùi: Nay ta vì chuùng sanh maø noùi kinh naøy, khieán cho thaáy Phaät Voâ Löôïng Thoï vaø taát caû nhöõng gì coù ôû nôi nöôùc cuûa Ngaøi. Vieäc gì neân laøm, ñeàu khaù caàu laøm ñi, ñöøng ñeå sau khi ta dieät ñoä roài laïi sanh loøng nghi hoaëc.

Ñôøi sau ñaây, kinh ñaïo bò dieät heát. Ta laáy loøng töø bi thöông xoùt, ñaëc bieät ñeå laïi kinh naøy vaø (kinh naøy) seõ truï laïi traêm naêm. Chuùng sanh naøo gaëp ñöôïc kinh naøy, thì tuøy sôû nguyeän cuûa yù mình maø ñeàu coù theå ñöôïc ñoä.


Phaät noùi vôùi Di Laëc: Nhö Lai hieän ra ôû ñôøi laø ñieàu khoù gaëp, khoù thaáy. Kinh ñaïo cuûa chö Phaät khoù ñöôïc, khoù nghe. Caùc Ba la maät laø phöông phaùp tu haønh toát nhaát cuûa chö Boà taùt maø ñöôïc nghe cuõng laø moät ñieàu khoù. Gaëp nhöõng baïn laønh, nghe phaùp roài laïi hay thöïc haønh, ñoù cuõng laø vieäc khoù. Baèng nghe kinh naøy, tin, thích, laõnh, giöõ, laø moät caùi khoù trong muoân ngaøn caùi khoù vaø khoâng coøn caùi khoù naøo hôn. Bôûi vaäy Phaùp cuûa ta nhö vaäy, ta thuyeát ra nhö vaäy, daïy cho nhö vaäy, phaûi neân tin theo, ñuùng theo phaùp maø tu haønh.

XI. LÔÏI ÍCH CUÛA SÖÏ NGHE KINH

Luùc baáy giôø, Theá Toân thuyeát kinh naøy (xong), voâ löôïng chuùng sanh ñeàu phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh giaùc. Moät muoân hai ngaøn na do tha ngöôøi ñöôïc "phaùp nhaõn thanh tònh"; hai möôi hai öùc daân chuùng caùc coõi trôøi ñöôïc quaû A na haøm; taùm möôi muoân Tyø khöu ñöôïc quaû "laäu taän yù giaûi"; boán möôi öùc Boà taùt ñöôïc "baát thoái chuyeån", laáy coâng ñöùc cuûa lôøi nguyeän roäng lôùn maø töï trang nghieâm, vaø trong ñôøi vò lai, seõ thaønh Chaùnh giaùc.

Luùc baáy giôø, trong ba ngaøn ñaïi thieân theá giôùi, saùu caùch chaán ñoäng noåi leân; aùnh saùng röïc rôõ chieáu khaép caùc nöôùc trong möôøi phöông; traêm ngaøn aâm nhaïc töï nhieân troåi gioïng, khoâng bieát bao nhieâu hoa maøu ñoå xuoáng nhö möa.


Phaät thuyeát kinh xong, Boà taùt Di Laëc cuøng chö Boà taùt töø möôøi phöông hoäi laïi, Tröôûng laõo A Nan, caùc ñaïi Thanh vaên, taát caû ñaïi chuùng, nghe lôøi Phaät thuyeát, khoâng ai khoâng hoan hyû...

(trích taïp chí Töø Quang soá 133-134, tr. 74-83, Saøi Goøn thaùng 2-3, naêm 1963)

HEÁT

PHAÄT THUYEÁT VOÂ LÖÔÏNG THOÏ KINH ***

Chòu traùch nhieäm xuaát baûn: NGUYEÃN COÂNG OAÙNH Bieân taäp: VUÕ VAÊN HIEÁU

Söûa baûn in: TRẦN ĐỨC HẠ - TÔ VĂN THIỆN

Vi tính: KHAÙNH CHI Bìa: ĐẶNG VĂN THÀNH

***


Thöïc hieän lieân doanh: CTY TNHH VAÊN HOÙA PHAÙT QUANG

Email: [email protected]

In 1000 cuoán khoå 14,5x20,5cm taïi Coâng ty coå phaàn in Khuyeán hoïc phía Nam. Giaáy pheùp soá 24-2012/CXB/67-02/TG caáp ngaøy 28/3/2012. In xong vaø noäp löu chieåu quyù 2 naêm 2012.

Documents

PHAÄT THUYEÁT VOÂ LÖÔÏNG THOÏ KINH...VOÂ LÖÔÏNG THOÏ TRANG NGHIEÂM KINH (dòch giaû: Taây Thieân Tam Taïng Phaùp Hieàn, ñôøi Toáng). Ñaïi löôïc thì boán