• Home

  • Documents

  • PHÁT TRIỂN LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC BỘ MÔN TOÁN
159
PHÁT TRIỂN LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC BỘ MÔN TOÁN I. NGƯỜI GIÁO VIÊN TOÁN DẠY HỌC TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY 1.1. Dạy học trong bối cảnh mới Vấn đề tri thức (trong đó có tri thức toán học) cũng lâu đời như chính con người vậy. Thời đại nào cũng thế, và ở đâu cũng vậy, con người không thể sống được nếu không có tri thức. Đúng như Francis Bacon nói, tri thức là sức mạnh, là quyền lực của con người. Ngày nay, vấn đề tri thức được đặt lại hoàn toàn mới, do sự phát triển như vũ bão của khoa học và biến đổi cách mạng trong đời sống của con người. Xây dựng nền kinh tế tri thức, tiến tới xã hội tri thức, đang là chủ đề quan trọng trong các chương trình phát triển của các quốc gia trên thế giới. Tri thức ngày nay đã trở thành nhân tố hàng đầu của tăng trưởng kinh tế, là động lực thực sự của phát triển kinh tế - xã hội. Đương nhiên, tri thức mà ta nói ở đây khác hẳn về chất với tri thức cần cho con người trong xã hội nông nghiệp và xã hội công nghiệp. Ta đã hiểu rằng khoa học là hệ thống các tri thức về tự nhiên mà con người thu nhận được thông qua kinh nghiệm và trực cảm, suy luận logic, và được kiểm chứng bằng thực nghiệm, tức là thu được bằng các “phương pháp khoa học”. Những tri thức khoa học đó là những tri thức đúng đắn một cách khách quan, hoàn toàn có thể tin cậy được để làm cơ sở cho con người nhận thức đúng đắn các đối tượng thực tế trong tự nhiên và xã hội, phát triển các công nghệ trong sản xuất, xây dựng các kế hoạch trong quản lý kinh tế, hoạch định các giải pháp trong việc xử lý các mối quan hệ xã hội,.v..v. 1

PHÁT TRIỂN LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC BỘ MÔN TOÁN

Embed Size (px)

Citation preview

1 PHT TRIEN L LUAN V PHUONG PHPDAY HOC BO MN TON I. NGUI GIO VIN TON DAY HOC TRONG BI CNH HIEN NAY 1.1. Day hoc trong bi cnh mi Vndtrithuc(trongdocotrithuctoanhoc)cngludoinhuchinhcon nguoivy.Thoidainaocngth,vaoducngvy,connguoikhngthsng duoc nukhng co tri thuc.DungnhuFrancis Bacon noi, tri thucla sucmanh, la quyn luc cua con nguoi. Ngay nay, vn d tri thuc duoc dt lai hoan toan moi, do su phat trin nhu v bo cua khoa hocva bin di cach mang trong doi sng cua con nguoi.Xy dung nnkinhttrithuc,tintoixhitrithuc,danglachudquantrongtrongcac chuongtrinhphattrincuacacqucgiatrnthgioi.Trithucngaynaydtro thanh nhn t hang du cua tng truong kinh t, la dng luc thuc su cua phat trin kinh t - x hi. Duong nhin, tri thuc ma ta noi o dy khac hn v chat voi tri thuc cn cho con nguoi trong x hi nong nghip va x hi cong nghip. Ta d hiu rng khoa hoc la h thng cac tri thucv tu nhinma con nguoi thu nhn duoc thng qua kinh nghim va truc cam, suy lun logic, va duoc kim chung bng thuc nghim, tuc la thu duoc bng cac 'phuong phap khoa hoc. Nhung tri thuc khoa hoc do la nhung tri thuc dung dn mt cach khach quan, hoan toan co th tin cy duoc d lam co so cho con nguoi nhn thuc dung dn cac di tuong thuc t trong tu nhin va x hi, phat trincaccngnghtrongsanxut,xydungcackhoachtrongquanlykinht, hoach dinh cac giai phap trong vic xu ly cac mi quan h x hi,.v..v.X hi ngay nay la mt x hi lin tuc bin di. Do la mt x hi phuc tap va hn dn, cua cac tuong tac bt dinh va phi tuyn, cua nhung trt tu d bi xoi mon va sup d, vacanhungsusupdlongtinvaoquytdinhlunvakhanngtindoancuacon nguoi,v..v. Mi truong phuc tap va chua nhiu bt dinh co nghia la no khng con thun nht, khng doan truoc duoc, ma chi co th bit duoc cac bi canh tuc thoi cua no Day hoc noi chung, day hoc b mn Toan noi ring la mt khoa hoc thuc su. Vic day hoc la day cho hoc sinh cac quy lut khach quan, tinh hoa cua x hi loai nguoi, vic hoc tp la d nm vung quy lut khach quan va vn dung vao thuc tin. TheoTudingiaoduc:Dvlatruynlainhungkinthuc,kinhnghim,duadn 2 nhung thng tin khoa hoc cho nguoi khac tip thu mt cach co h thng, co phuong phap nhm muc dich tu nng cao trinh d vn hoa, nng luc tri tu va k nng thuc hanh trong doi sng thuc t. Theo A.V. Ptrovski: Dv hc la qua trinh kich thich va diu khin tinh tich cuc bn ngoai va bn trong cua hoc sinh ma kt qua la o hoc sinh hinhthanhduocnhungtrithuc,knngvakxaoxacdinh.Dayhoc,theoquan nim c la day hoc trong mt x hi tt dinh. Nhungnusuynghithtkthivicdayhoccuachungta,trongdocoday hoc b mn toan, truoc dyva hin nay dang tinhanh trongmtmi truong quy gian, tuyn tinh, theo dinh nghia v day nhu trn.Do tri thuc duoc bi canh hoa, nn co th s khng con comtkhoa hocdc lp, tu quan, san xut ra nhung tri thuc khach quan, dc lp, thun khit, mt cai li tri thuc lam nong ct cua tri thuc lun. Bi canh hoa cng co nghia la cac bi canh khac nhau, tuc la x hi, tng cuong tac dng didap laikhoa hoc, thamgia tich cuc hon vao vic san xut ra tri thuc. Tiu chi cho nhung san phm tri thuc duoc tao ra nhu vy s khng con chi la nhung tri thuc dung, nhung 'chn ly khach quan, ma con phai k dn nhung 'tri thuc tin cy duoc, va nhung tri thuc thit thuc v mt x hi. Tt ca cac diu noi trn s dn ta dn mt cach nhin moi, mt cach hiu moi v day hoc, va khi ta noi 'tu duy lai day hoc thi diu do khng co nghia la noi v mt phuong phap day hoc hin tai 'duoc tu duy lai. Day hoc trong cach nhin moi s khng conla cai day hocvn covoi quyn uy ti thuong cung cpva ban phat cac chn ly khach quan, dinh doat tinh dung sai cua cac nhn thuc va ly giai cua con nguoi, ma la day hoc trong tuong lai, day hoc s duoc phat trin trong su tuong tac thuong xuyn voi cac bi canh cua tu nhin va x hi, cac bi canh lun lun trong tinhtrangbitacdngcuanhungxaotrnngunhin,btdinhvakhngdudoan truoc duoc. Day hoc d con nguoi tn tai va sng. Do la nhung diu ma chung ti suy nghi chua chin chn lm, boi do thoi gian va nng luc co han. Nhung voi nim tin cn thay di cach nhin v giao duc, v day hoc theo quan dim moi manh hon by gio. Trong Nghi quyt Hi nghi ln thu II BCH Trung uong Dang Cng san Vit Namkhoa VIII co doanvit: "Di moimanh m phuong phapgiao duc- dao tao, khc phuc li truyn thu mt chiu, ren luyn thanh np tu duy sang tao cua nguoi hoc. Tung buoc ap dung cac phuong phap tin tin va phuong tin hin dai vao qua 3 trinh day hoc, bao damdiu kin va thoi gian tu hoc, tu nghin cuu cho hoc sinh, nhtlasinhvindaihoc.".Diunaydcotacdngdnphongtraodimoi phuong phap day hoc. Song, trn thuc t vic chuyn bin theo su mong mun cua Nghi quyt con rt chm, chua r net. 1.2. Mt s quan dim day hoc b mn Ton Theo quan dim giao duc hin dai, hoat dng day trong b mn Toan la cn thit phai uu tin su dung cac phuong phap day hoc tich cuc, t chuc va huong dn hoc sinh thuc hin cac hanh dng nhn thc d ho tai tao lai kin thuc, kinh nghim x hi bin chung thanh tai san cua minhva bin di ban thn, hinh thanh va phat trinohonhungphmcht,nnglucchuynmn,nghnghip.Munvy,cn quan trit cac quan dim sau: 1.2.1. Quan dim th nht Day hoc thuc cht la day tu hoc. Ban cht ct li cua hoat dng day la phai hinh thanh va phat trin tinh tich cuc trong hoat dng hoccua hoc sinh va ren luyn cho hoc sinh co duoc nhung k nng co ban cua nng luc tu hoc, lam cho sinh vin bit chim linh toan b b mav khai nim cuamonhc. cautruc logich cuamonhcdo.cacphuong phapdctrung cuakhoa hc. ngon ng cua khoa hc do va bit ng dung nhng hiu bit do vao vic tip tuc hc tp va lao dng. Day hoc thuc cht la day tu hoc. Dy la hai hoat dng co mi quan h bin chung voi nhau. Khng th co mt hoat dng hoc ma khng co hoat dng day. Nguoc lai, hoat dng day chi tn tai trong hoan canh co hoat dng hoc dang duoc trin khai. Nm vung quan dim nay nguoi giao vin Toan cn quan trit quan dim hop tac trong qua trinh DayTu hoc. Nguoi giao vin day lam sao d nhim vu cua hoc sinh la phai doc nhiu tai liu tham khao khac nhau d hoan thin cac vn d toan hoc va day hoc toan ph thng d dinh huong trong bai giang. Xu huong hin dai cua cac chuong trinh day hoc, phuong phap day hoc la chuyn tu dao tao kin thuc la chu yu sang dao tao cac nng luc trong do co nng lc tu duv. nng lc t hc, tu nghin cuu, bao dam cho hc sinh hanh dng co hiu qua trong cac hoat dng ngh nghip tuong lai.Hinh thanh va phat trin nng lc t hc, tu nghin cuu la mt trong nhng muc tiu quan trng cua cng tac dv hc noi chung, day hoc Toan noi ring. Hoat dng hoc tp cua hoc sinh la qua trinh tu giac, tich cuc, tu luc chim linh tri thuc Toanhocbng hanh dngcua chinhminh huong toi d datnhungmuc dich 4 nht dinh. Vi vy, qua trinh t chuc day hoc phai lam cho hoat dng hoc cua hoc sinh thuc su chu dng trong hoc tp, ma cu th la tng cuong nhiu hon qua trinh tu hoc, tu nghin cuu cua hc sinh. Hoat dng hoc tp cua hoc sinh din ra trong diu kin co k hoach, ni dung chuong trinh dao tao, muc tiu, phuong thuc dao tao, thoi gian dao tao d duoc xac dinh. Trong hinh thuc day hoc tp trung, nguoi giao vin truc tip t chuc va huong dn qua trinh nhn thuc cua hoc sinh, con hoc sinh dong vai tro chu th nhn thuc,tichcuchuydngmoiphmchttmlycanhncuaminhdtinhanhhoat dng hoc tp nhm chim linh tri thuc, hinh thanh k nng va thai d. Nu hoc sinh thu dng, khng co su vn dng tich cuc cac thao tac tu duv cua ban thnd ren luyn k nng tu duy, thi khng th chim linh duoc tri thuc va khng th hoan thanh nhn cach duoc. Mt thuc trang hin nay la o truong pho thong, co giao vin thuong lam thay hoc sinhtheokiucmtaychivic:tukhuxacdinhnhimvunhnthuc,trinhbayni dung tri thuc, bin di bai toan,...dn cac buoc di, k hoach hoc tp cu th. Cach day hoc ap dt nhu vy tt yu dn dn tinh y lai cua s dng hoc sinh, s khng phat trin nng luc tu duy cho hoc sinh trong qua trinh hoc toan.1.2.2. Quan dim th hai Day hoc mt mn khoa hoc trong giao duc - dao tao thuc cht la day k nng cho hoc sinh. K nng day o dy la % nng tu duv. Day hoc sinh bit tim toi nghin cuu xy dung kin thuc toan hoc va kin thuc d sng, ren k nng dc thu cua mn khoa hoc Toan hoc, day cho hoc sinh bit hoat dng theo phuong phap nhn thuc cua mn Toan hoc, dng thoi vn dung, ren luyn nhung k nng ngh day Toan cho ngay chinh ban thn nguoi giao vin Toan. Voi vai tro nguoi c vn, t chuc huong dn hoc sinh hoat dng nhn thuc, truoc ht giao vin Toan phai nm chinh xac, su sc kin thuc cn day, lua chon duoc logic giang day thich hop d chuyn tri thuc khoa hoc thanh tri thuc day hoc phu hop voi trinh d di tuong. 1.2.3. Quan dim th baVicdayhocmnToanphaixutphattukinthuctrinhd,kinhnghim cua nguoi hoc sinh. Cn day theo cach sao cho hoc sinh nm vung tri thuc, k nng thuc hanh va sn sang vn dung vao thuc tin. Mun vy, cn t chuc cho hoc sinh hocToantronghoatdngvabnghoatdngtugiac,tichcuc,chudngvatudo sang tao, thuc hin trong hoat dng dc lp hay trong giao luu. Quan dim day hoc nay dua trn tu tuong cho rng con nguoi phat trin trong hoat dng va hoc tp din ratronghoatdng.Voiquandimnayapdungchohocsinh,cothtchucday 5 hoc theo cach d an, giao cho hoc sinh nghin cuu trinh bay chuyn d phu hop di tuong, day hoc theo phuong phap du an, phuong phap diu phi,... Ngay khi trong day hoc Toan o ph thng d phu hop voi di tuong, cng co nhiu dinh ly ma sach giao khoa chi trinh bay cng nhn, khng co chung minh. Di voinhungdinhlynaygiaovincngtimcachdndtchohocsinhhiuvanm vungdinhly,tranhsuapdt.Chnghan,cacdinhly:Lagrange(Giaitich12); BolzanoCauchy (Dai s va Giai tich 11);,... khng th chung minh duoc mt cach cht chdivoitrinhdhoc sinh Trunghocph thng. Tuynhin, nhu tabithai dinh ly nay co vai tro cuc ky quan trong trong chuong trinh mn Toan, boi vy khng thkhngduahaidinhlynayvao.Nhungvoigiaiphapla:nunidungdinhly; khng chung minh ma chi minh hoa bng d thi d hoc sinh hiu vi sao co dinh ly y. Theo quan dim day hoc dua trn tu tuong cho rng hoc sinh phat trin trong hoat dng va hoc tp din ra trong hoat dng, nn khi day cac dinh ly noi trn cng cn tao ra co hi d hoc sinh duoc hoat dng. Day dinh ly Lagrange: 'Cho ham s I(x) lin tuc trn doan |a; b|, co dao ham trn khoang (a; b). Tn tai mt s c thuc (a; b) sao cho a ba f b f

) ( ) ( I `(c)'. Giao vin co th yu cu hoc sinh tra loi cac cu hoi sau: - Gia thit I(x) lin tuc trn |a; b| noi ln dc dim gi v d thi cua I(x) trn |a; b|? - Gia thit I(x) co dao ham trn (a; b) phan anh dc dim gi v tip tuyn voi d thi cua ham s trn (a; b) y I(b)B I(c)C I(a)A O ac b x 6 Saukhivhinhbiudin,giaovincothgiaithichvoihocsinh:'Bngtruc quan ta nhn thy, trn d thi th nao cng co mt dim C sao cho tip tuyn tai do la song song voi AB'. Giao vin yu cu hoc sinh tim h s goc cua AB va h s goc cua tip tuyn d tu do rut ra dinh ly. 1.2.4. Quan dim th t Dayhoc,dcbitlabmnToano truongphthngphaicoitrongvicdv cach hc cho hoc sinh. Do do, trong giang day cn chu y nhung dim sau dy: V di tuong va phuong phap nghin cuu: Mi mn hoc trong chuong trinh ducodituongringvaphuongphapnghincuudcthu.Vicdimoiphuong phapdayhoc o truongphthngdoihoigiaovinkhngchichuy truyn thucac kin thuc cua mn Toan, chu trong ren luyn cho hoc sinh khng nhung nm vung tng hop cac phuong phap, ma con nghin cuu phuong phap dc thu cua mn hoc. Mt khac, nhu d phn tich o cac muc trn, Toan hoc nu nhin duoi goc d trinh bay lai kt qua d dat duoc thi do la mt khoa hoc suy din, nhung nu xet trong qua trinh hinhthanhvaphattrinthitrongphuongphapnghincuuvncodudoan,'thuc nghim va quy nap. Vi vy, trong giang day toan hoc, cn chu y ca hai khia canh do, dc bit khia canh thu hai giup ich rt nhiu vic phat trin nng lc tu duv Toan hc cua hc sinh. Vcactinhhungungdungtoanhoc:Mttrongcacdcdimcuatoan hoclanhungtrithuctoanhockhngnhtthitbaogiocngduocungdungtruc tip trong doi sng, ma nhiu khi phai thng qua nhung nc trung gian. Vi vy, day cac ung dung toan hocvao thuc tinkhngphai chi dua ra cac ung dung truc tip trong doi sng, hoc cac ung dung thng qua cac mn hoc khac, ma phai chu y khai thac ca cac ung dung ngay trong ni b toan hoc. -Xydungdngcohoctpchohocsinh,boivi'dngcohoatdnghoc quyt dinh kt qua hoc tp cua hoc sinh.Hoat dng hoc nhm muc tiu cai tao, phat trin chinh hoc sinh la hoat dng khng ai co thlam thay. Vi th, doihoi hoc sinh phai tugiac, tich cuc, sang tao, phai co dng co hc tp. Cac nghin cuu v day hoc phat trin d cho kt qua rng trongquatrinhphattrincuamicanhnducotinhtichcucbnngoaivatinh tich cuc bn trong. Tinh tich cuc bn ngoai th hin o y chi quyt tm thuc hin cac yucuhoctpcuagiaovin,nhatruong.Cacthaotachanhvibnngoaicoth 7 kim soat duoc. Tinh tich cuc bn trong th hin o ch nguoi hoc sinh co dng co hoctp,mucdichhoctptipthucactacdngbnngoaidbinthanhnhucu nhnthuc,tichcucdaosusuynghimtcachchudngtugiac,tuluc.Tinhtich cuc bn trong dn dn su dc lp phat trin cua mi ca nhn hoc sinh, la co so cho nng luc tu hoc sut doi. Ngui giao vin Toan can quan trit tu tung dv hc la s hop tac gia giao vin va hc sinh.Co th co mt s cach xy dung dng co hoc tp cho hoc sinh ph thng trong hoc toan nhu sau: (1) Su dung tng hop gia dinh, nha truong, x hi d xy dung dng co hoc tp cho hoc sinh. (2) Lua tui hoc sinh la lua tui dang qua trinh phat trin nhanh, co nhiu dt bin. Nu nguoi giao vin Toan bit duoc nhung bin di do anh huong dn thai d hoc tp cua hoc sinh nhu th nao thi ho s t chuc duoc nhiu hoat dng hoc Toan co hiu qua hon. Diu nay cng giup cho nguoi giao vin Toan hiu va co cach tac dng tich cuc dn dng co hoc tp cua hoc sinh. Giao vin cn nm vung v nhung dc dim tm ly v dng co hoc tp cua hoc sinh. (3) Lam cho hoc sinh nng cao t v thc v nng lc va kha nng cua minh: Su nhin nhn v ban thn co y nghia lon dn dng co hoc tp cua hoc sinh. Dua vao kinh nghim, vn sng, nguoi thn, giang vin, ban be, hoc sinh y thuc la minh co hay khng co kha nng. (4) Lam cho HS t no lc va co s t tin: Mi mt nguoi du phai tu tin rng minh coy nghiava cogia tri. Moi nguoi du phai du tranhvidoi hoi cua ban thn minhva cua ca nguoikhac. Co mt diu dang tic hin nay la nhiu giao vin Toan, T B mn, nha truongkhi danhgia nngluc cua hoc sinh thuong co xu huong qua thin v thi cu, kim tra, dim hon la hop tac voi hoc sinh, vi th, hoc sinh cam thy kho xac dinh duoc minh la nguoi co nng luc.Hinnay,nhatruongvacacgiaovinvndungcacquannimvyut sang tao hay su thngminh conmang nghia hep, chng han nhu 'sang tao la phai moi, dc dao, coich.Cn co quan dimlich su - toan dinkhi quan nim nhung yu t nay trong qua trinh hoc tp. Trong qua trinh hoc tp, ren luyn o truong, hu nhu cac hoc sinh du co th cho minh la co nng luc. Song trong qua trinh danh gia, giao vin chua thy duoc su tin b cua mi hoc sinh, boi chung ta thuong ly cac 8 dimkim tra d danhgiakha nng.Co nhiu hin tuong hoc sinh, nhtla nhung hoc sinh duoc goi la kem thuong quay cop, mo tp, gian ln thi cu, do la nhung thu thut di pho voi nhung quan nim trn. (5) Hu ht hoc sinh cho rng thanh cng trong hoc tp, ren luyn cua ho la nho vao bn yu t: kha nng. t no lc. vu cau cao cua nhim vu va s mav mn. Hoc sinh dat duoc thanh cng bng cac cach khac nhau tuy thuc vao vic ho cho la nguynnhncuasuthanhcng.Chnghan,nucachdaycuagiaovinlamcho hocsinhcamthythuonglamaymnmoidatktquathihocsinhskhnghai long, dng co tu hoc s yu di, boi vi su may mn la yu t khng kim soat duoc. Truoc cac ky thi, co nhunggiaovin thuong cho hoc sinhmt s cac bai tp mu dgiai,hochanchcackinthuccnthi,diudottyudndnhoctu,hoc thuc va chu yu la bt chuoc, su tu n luc thp, dn dn khng hinh thanh dng co hoc tp cho hoc sinh. (6) Lam cho hoc sinh nhn thuc r v nghia cua nhim vu hc tp: Cn thua nhn rng: Btkymt ai do comun thamgiavao mt hoat dng haykhngdu phu thuc vao hoat dng do co y nghia nhu th nao voi ho. Y nghia cua nhim vu hoc tp va dng co hoc tp co lin quan cht ch voi nhau. (7)Lamchohocsinhnngcaotinhchudngvahoptac:Theoquandim trithoc,dtntaivaphattrin,connguoiphaihoatdngvadngthoilamchu cac hoat dng cua minh va hop tac voi nguoi khac. Trong hoat dng hoc cng vy, hoc sinh thuong mun co quyn kim soat nhung hoat dng ma ho thuc hin. Giao vin cn tao cho hoc sinh co hi lua chon quyn y nghia nay. Qua vic huong dn hocsinhlpkhoachhocmarencacknngxydung,luachoncacmuctiu, nhm nng cao tinh chu dng va tinh quyt doan. Diu nay co y nghia dn vic phat trin nng luc tu duy cho hoc sinh nhu d nu o cac muc trn. (8) Quan tam dn hoc sinh va dt vu cau cao: Su quan tm s lam cho hoc sinh gn bo voi hoc tp, gn bo voi nha truong, hoc sinh cam thy yn tm va manh dan hon trong hoc tp. Dt va duy tri vu cau cao divoi hoc sinhla mt cach d giaovinbclsuquantmdnhocsinh.Nguoigiaovinkhngdinhkhanng cuahocsinhbngcachdtyucucaohoply.Nuhocsinhcangduocyucu cao, ho cang tu n luc d dat duoc nhung yu cu do. Mun phat trin nng luc tu duy cho hoc sinh thi nguoi giao vinToan lun dt yu cu cao di voi hoc sinh cua minhcuaminh.Nunhuhocsinhchiphaigiaiquytnhungnhimvuhoctpco 9 yu cu trinh d ti thiu va nguoi giao vin Toan sn sang chp nhn cng vic co cht luong thp thi hoc sinh s co dng co tu hoc yu va s thiu tu tin khi buoc vao nhung bai toan thach thuc khac. 1.2.5. Day ton I tao co hi cho hoc sinh tu do, day tu do trong suy ngh Tudovuamangbanchttunhin(laquyntunhin)vualaychi,nim khao khat cua mi con nguoi, la nng luong, linh hn tao nn doi sng con nguoi, su tin b va phat trin. Suphattrinmincacnngluccuacanhn,trongdoquantrongnhtla nngluctritu(nngluctuduy),lacinguncuasuthinhvuong.Dphattrin duocthiconnguoicnnhnracacnngluccanhncuaminhvatimranhung khoang khng gian tu do d phat trin cac nng luc y. Nng luc nhn ra cai tt yu la quan trong nhung nng luc su dung, khai thac vasudungtudomoilannglucquantrongnht.Dcbitkhichungtadayhoc mn Toan trong bi canh x hi nhu hin nay. Trongday hocmn Toan, d hoc sinh duoc tu do thi trong cachday cua thy khng duoc ap dt, hy d hoc sinh cua minh tu do nghi va d cho hoc sinh cua minh tu do chon cach nghi dung dn cua nguoi khac. Mi mt con nguoi it nht phai phn du d tro thanh nha tu tuong cua chinh hanh dng cua minh, cua tu duy cua minh. Nguoi lam thy phai tin tuong vao hoc sinh, tin vao th h tuong lai cua dn tc, d trong dayhoclun lun tao co hi suy nghi, co hi hoat dng tri thu cho hoc sinh cua minh. Vi du: Khi mt hoc sinh nao do giai bai toan Giai phuong trinh sau:15. 0 9 . 15 15 . 34 252 2 2= + x x x Truockhiemdotrinhbayloigiai,thycothkhuynkhich:Emhytrinh bay cach suy nghi cua em v bai toan nay va cach d giai bai toan nay. Hoc sinh co th trinh bay, dgiai bai nay, em thy n x o s m nn dyla phuongtrinhm,tacothdidndtnphu,emlaithycacscosla25;15;9 khng ging nhau, nhung 25 va 9 la s chinh phuong, con 15 3.5, nn co nhn xet la: 22 25 25xx = , 2 23 . 5 152 x xx = , 2 223 9x x= ,vithemcosuynghidnvicchiahaiv cho 29xta duoc0 1591534925152 2= + '+

'

'+

'

x x hay0 15353435152 22= + '+

'

'+

'

x x 10 Dt t 1352K '+

'

x, ta duoc 15t234t 15 0 giai phuong trinh bc hai nay ta duoc t 35 va t 53 (loai) , tu do 35352= '+

'

x x 1 Vy phuong trinh d cho co hai nghim x 1 va x - 1Ngay04thang7nm1776,ThomasJeIIerrson,nguoisaunaytrothanhvi Tng thng M thu 3 d mo du ban Tuyn ngn Dc lp cua Hop chung quc Hoa Ky bng su khng dinh: "Chung toi coi nhng chan lv sau dav la hin nhin. rng tat ca mi ngui sinh ra du binh dng. rng to hoa cho h nhng quvn khong ai co th xam phm duoc, trong nhng quvn av co Quvn duoc sng. Quvn t do va Quvn muu cau hnh phuc". Trong Tuyn ngn dc lp ngay 2 thang 9 nm 1945 cua nuoc Vit Nam Dn chuCnghoa,ChutichHChiMinhdtrichdnlaicunoidovakhngdinh thm:"LibathuavtrongbanTuvnngonclpnm1776cuanucMv.Suv rng ra. cau av co nghia la. tat ca cac dan tc trn th gii du sinh ra binh dng. dan tc nao cng co quvn sng. quvn sung sung va quvn t do". Day hoc sinh tu duy ph phn Mt trong nhung vic quan trong nht mt giao vin co th thuc hin trong lop hoc,khngkmn hoc nao hay lop nao, la lam cho hoc sinh cuaminhy thuc duoc cac qua trinh siu nhn thuc (metathinking) ring cua ho - day hoc sinh kim tracaimahodangnghiv,phnbitvasosanh,dthylitrongcachmahotu duy va ho tu duy nhu th nao v no, va d tu kim tra sua li. Nhiunguoichorngtuduycophphanlamthinhthuccuatrithng minhvacothdayduoc.Nhungnguoidxutdungducuatruongphainayla Mathew Lipman, Robert Sternberg va Robert Ennis. Lipman tim kim d phat trin kha nng sudung cua hoc sinhv cac khai nim, cach khai quat hoa, cac mi quan h nhn qua, cach suy din logic, tinh nht quan va mu thun, phep loai suy, cac mi lin h tng th - b phn va b phn -tngth,xydungvndphanbaclainhungnhndinhlogic,vaungdungcac nguyn tc vao cac tinh hung doi thuc. 11 Trong chuong trinh cua Lipman d day tu duy co ph phan, hoc sinh danh mt phn dang k thoi gian suy nghi v cac cach trong do tu duy co hiu qua khac voi tu duy khng hiu qua. Lipmanphnbitgiuatuduyphthngvoituduycophphan.Tuduy phthnglatuduydongian,thiucactiuchun;tuduycophphanlatuduy phuctaphonvaduocduavaocactiuchunkhachquanvatinhnhtquan.ng mungiaovingiuphocsinhthayditudoansanguocdoan,tuthichhonsang danh gia, tu phn nhom sang phn loai, tu tin sang gia dinh, tu suy din co ban sang suy din logic, tu lin h cac khai nim sang nm bt cac duoc nguyn tc, tu luu y cac mi quan h sang luu y cac mi quan h cua cac quan h, tu gia dinh sang gia thuyt, tu dua ra quan dim khng co ly do sang dua ra quan dim co ly do, tu nhn xet khng co tiu chi sang nhn xet co tiu chi. Sternbergtimkimdcungcnhiuknngtuongtu,nhungtheomt cachkhac.ngchirabaphamtrutrongthanhphncuatuduycophphan:Cac siuthanhphn(meta-components)(cacquatrinhtinhthnobccaohonduoc dung dlpk hoach,giam satva danhgia vicma canhn dang thuc hin),Cac thanh phn thuc hin (perIormance components) (cac buoc ca nhn thuc hin theo), vacacthanhphnkinthuc-thudc(knowledge-acquisitioncomponents)(cac quatrinhduocdungdlinhtuliucvoituliumoivadungdungtuliu moi),Sternbergkhngcuthhoavicdaycacknngnaynhuthnao;trailai, ng dua ra nhung huong dn khai quat d phat trin hay lua chon mt chuong trinh. Tuy nhin, ng goi y rng nu giao vin su dung tt ca cac k nng nay, thi hoc sinh co th xu ly thng tin co hiu qua hon. Bang cac k nng tu duy co ph phan tao co so cho hanh vi tri tu 1.Nhn ra va xac dinh duoc ban cht cua vn d 2.Quyt dinh cac qua trinh cn d giai quyt vn d 3.Sp xp trinh tu cac qua trinh thanh mt chin luoc ti uu 4.Quyt dinh vic th hin thng tin nhu th nao 5.Phn phi cac ngun luc vt cht va tinh thn d giai quyt vn d 6.Giam sat va danh gia vic xu ly cac giai phap 7.Phan ung lai mt cach dy du hi m tu bn ngoai 8.Nhp m cac thanh phn kich thich mt cach co hiu qua 12 9.Suy din cac mi quan h giua cac thanh phn kich thich 10. Lp ban d quan h giua cac mi quan h 11. Ung dung cac mi quan h c vao cac tinh hung moi 12. So sanh cac thanh phn kich thich 13. Phanungmtcachcohiuquadivoicacnhimvuvacactinhhung moi 14. Tu dng hoa co hiu qua vic xu ly thng tin 15. Diuchinhcohiuquachophuhopvoivoimitruongtrongdominh dang sng 16. Lua chon cac mi truong cn d dat duoc su phu hop tt hon nhung kha nng va hung thu cua con nguoi 17. Tao cac mi truong cn d tng cuong vic su dung co hiu qua cac kha nng va hung thu cua hoc sinh. (Ngun: Robert J.Sternberg, 'How canweteach intelligence?'Educational Leadership (Sternberg 1980) RobertEnnisxacdinhmuoibadcdimcuanguoicotuduyphphan: Nhung nguoi co tu duy ph phan co xu huong (1) coi mo, (2) giu quan dim (hoc thaydiquandim)khichungcuyucu,(3)xemxettoanbtinhhinh,(4)tim kimthngtin,(5)timkimsuchinhxactrongthngtin,(6)xulycacphncua tng th phuc tap theo thu tu, (7) tim cac su lua chon khac, (8) tim kim cac ly do, (9) timkim sukhng dinh r rang cuavn d, (10)giu trong duvn d co ban, (11) su dung cac ngun co uy tin, (12) phu hop voi dim dang noi v, va (13) nhay cam voi nhung tinh cam va trinh d kin thuc cua nguoi khac. Nguoitacothcilairngttcanhungdimvtuduynoitrnchngco khacgingoaicachgiaiquytvndtheokiuc-caimanhunggiaovingoila day gioi dua vao nhung nm vua qua. Co th co nguoi nghi rng day tu duy la day mt cach tng th, khng th day theo tung mu do Lipman, Sternberg va Ennis goi y. 'C gng phan chia cac kv nng tu duv thanh cac don v tach bit co th co loi chonhnggoivchndoan``.Conguoinhndinh'nhungnoduongnhukhng phaila con duong dungdn trongvicdaycac knng do``. Tu duy coph phan qua phuc tap d co th chia thanh cac buoc hay cac qua trinh nho; day hoc phai bao gm 'hoat dng tri tu tng th cua hoc sinh, khng phai mt tp hop cac k nng 13 duocxacdinhmtcachhanhep``.Tuongtu,FredNewmanchorngdaytuduy nhu vy di theo nguyn ly la qua don gianno quan tm qua nhiu dn cac b phn chu khng dn tng th. Cach day tu duy tt nht la yu cu hoc sinh giai thich tu duy cua chung, yu cu chung phai h tro nhung cu tra loi cua minh bng nhung chungcu,vasudungcuhoigoituduy(cuhoikiuSocrat).Xydungtuduy thanh cac k nng bit lp hay mt khoa hoc hay mt don vi bai hoc dc bit la cach lamkhng tu nhin,va chia cac k nng tuduy theo chu d la cach lam maymoc va cng knh. Suphphandivoicacchuongtrinhdayknngtuduydduocchinh Sternberg nu ra. ng thn trongkhuyn cao rng cac kiuk nng tu duy co ph phan duoc nhn manh o truong hoc va cach ma chung duoc day 'chun bi cho hoc sinhmtcachkhngdyduchocacvndmachunggpphaitrongcucsng hang ngay``. Cnphaithntronghonnua.Cacchuongtrinhdayknngtuduythuong nhnmanhvaocaccuhoi'dung``vacacdonvibaikimtra'cothtinhdim duoc mt cach khach quan``; do do chung khng phu hop voi th gioi thuc tai. Hu htcacvndvacacquytdinhtrongdoisngthucduconhunganhhuongv tm ly, kinh t - x hi. Chung thu hut cac mi quan h lin nhn va nhung su danh gia v con nguoi, cng thng ca nhn va khung hoang, va nhung th lung dao bao gmtrachnhimvasuluachon.Mtnguoigiaiquytnhuthnaovicmdau, tui gia, hay cai cht, hayvoi cac sukinit quan trong hon nhu bt du mt cng vic hay gp mt nguoi moi, co rt it voi cach ma anh ta tu duy trong lop va voi cac bai kim tra v tu duy ph phan. Nhung cac tinh hung trong cuc sng nhu vy la nhung vn d rt quan trong. Trong khi nhn manh vao cac k nng nhn thuc, cac nhagiaoduccoxuhuonglaboquathuctcuacucsng.Conhiuyutkhac lin quan dn kt qua cua cuc sng, va nhiu kt qua co lin quan rt it toi tu duy co ph phan, thm chi ca voi tri thng minh nua. Do do, chung ta phai luu y dn cac thanh phn dao duc, tm ly va x hi cua hoc, cng nhu cua 'su may mn``hay cai mamt s nguoi chung tagoila cac tham binkhngluong dn trong cackt qua cua cuc sng. Mtphncualydotaisaotuduycophphanlaiquantrongla,cacban, nhung giao vin khng th day duoc cho hoc sinh moi thu ma chung cn bit. Ngay ca khi chung ta la nhunggiao vingioi nht, tuyt voi nht, thi hoc sinh ra truong 14 vnthiukinthuccoban.Cngviccuanguoigiaovinlakhngphaidaycho hoc sinh moi thu, ma giup cho hoc sinh tao dung va bao dam kin thuc cua ho.TheocachnoicuaJanetAstington:Trongmtxhidangthaydinhanh chong,chungtakhngthdayhocsinhttcacacthuctchungscndntrong cuc sng cua chung. Nhung chung ta co th day chung danh gia trang thai tri thuc nhuthnao,timranhungvndchochinhminhnhuthnao,vadanhgiacac ngunthngtinmuthunrasao.Nhnmanhvaolophochindaiduocdtvao vic ghi nho cac thuc t it hon la vao vic thu duoc cac k nng nhn thuctu duy valplun. Mtkhi trong tm thay di thivic tim hiu cua dua trev tri tu tro nn quan trong. Lythuytvtritumacactreemthuduoctrongcacnmhoctrongnha truong cung cp co so khai nim cho cac k nng siu nhn thuc chungyu cu o nhatruong.Bngvicgioithiumtcachcoythucvasudungngnngutuduy trong lop hoc, nguoi giao vin co th huong dn hoc sinh suy nghi va phat biu r tuduycuaho.Noichuynsiunhnthucgiupduanhnthucvaoythuc.Notao kha nng cho su hiu bit v x hi phuc tap ma hoc sinh co duoc v con nguoi khi cac co th sng co tu duy duoc dua vao doi sng lop hoc, noi ma no thng bao cho su hiu bit cua ho v vic ho phai hoc va tu duy o truong nhu th nao. 'Moi giao vin du tin rng ho day hoc sinh tu duy. Nu ho khng, ho d thu mt ngh khac. Nhung cach ma chung ta day hoc sinh o truong it co lin h voi doi sng hang ngay,va, thucvy, cai co th co hiuqua trong tu duy o truong co th khng co hiu qua trong tu duy ngoai doi. Vi du, trong th gioi hang ngay, chung ta cn nhn ra vn d khigp phai chung; con o truong giaovingiao nhungvn d dochohocsinh.Trongthgioihangngay,chungtaphaihinhdungrachinhxac ban cht cua vn d ma chung ta gp phai o mt thoi dim nht dinh; con o truong, giao vin quyt dinh vn d cho chung ta. Trong th gioi hang ngay, cac vn d co vn canh (bi canh) r rang. Co nhiu thng tin nu di vao giai phap giai quyt vn d cua chung ta va quyt dinh ma chung ta dua ra. Vi du thng tin liu chung ta cn dquytdinhconnmuamtchicxecahaykhngvanumuathiloainao, khng th duoc phat biu trong mt vai cu duoc. Nguoc lai, nhung vn d o truong thuong khng co ngn canh, voi kt qua la hoc sinh thuong co xu huong suy nghi rng nhung vn d do co th duoc nhn dinh mtcachdongianhonthucnhiu.Honnuacacvndotruongcocutruccht 15 ch:thuongcoduonghuongrrangdtaogiaiphap.Nguoclaicacvndhang ngaythuongcoxuhuongkhngcoktcuchtch,khngcoduonghuongsn dn dn cu tra loi. Thuc vy, trong cuc sng hang ngay, thuong khng co mt cu tra loi dung don le, vi vy, khng ging voi cac bai kim tra theo hinh thuc da lua chon hay din vao ch trng ma chung ta giao kim tra. Truong cng khng chun bittchochungtadchungtalamvictheonhom,btchpthuctlatrongth gioihang ngay coitvn d duocgiai quyt hang ngay theo ca nhnmalaikhng cn phai noivoi nhungnguoikhacvnhunggiai phap co th. Ci ngun cuavn d la phai day hoc sinh tu duy, chung ta cn phai day chung d chun bi chung cho doi sng o ngoai truong, khng phai chi doi sng trong lop hoc ma co th ging rt it voi nhung gi din ra bn ngoai lop hoc``. Day tu duy sng tao(1)Sangto:Thutngusngtao(creativity)dduocsudungdmtait nhtbakiukhanngkhacnhaucuaconnguoi:quatrinhquadomtlinhvuc tuong trung duoc thay di ; cac kha nng giai quyt vn d theo cach moi ; va cach thhincuacanhnthngquanghthut.Trongcaccunsachmtacaccng trinh nghin cuu v cuc doi cua nhung nguoi sang tao. Howard Gardner va Mihali Csikszentmihalyithysangtaolamtkhanngtaodunghocthaydimtquan dim v th gioi moi thng qua cng vic hay y tuong cua minh. Hai ng nay cng dua ra nhungykinv hai thut ngusu sang tao``va tinh sang tao``, bao gm cadchicackhanngtugiaiquytvnddnnhungthhinnghthutcuaca nhn, hai ng d khng xem nhung kha nng nay la nhung kha nng ma ho khng tim thy trong cng trinh nghin cuu cua ho v nhung nguoi co du oc sang tao cao. Hai ng cng chi ra rng hai thut ngu talent (tai nng va genius (thin tai) thuong duoc dung nhu la nhung tu dng nghiavoicum tu cac kha nng sang to. Nhung ca nhn co du oc sang tao cao la kt qua cua thoi gian, nn vn hoa, va su sang tao ca nhn. Lecne.I.Ia.chorng:'Susangtaolaquatrinhconnguoixydungcaimoi v cht bng hanh dng tri tu dc bit ma khng th xem nhu la h thng cac thao tachochanhdngduocmtathtchinhxacvaduocdiuhanhnghimngt. Theo R.L. Solsor: 'Su sang tao la mt hoat dng nhn thuc dem lai mt cach nhin nhn hay giai quyt moi me di voi mt vn d hay mt tinh hung. Theo Nguyn CanhToan:'Nguoicoocsangtaolanguoicokinhnghimvphathinvagiai 16 quyt vn d d dt ra. Tu din Ting Vit: 'Sang tao la tao ra nhung gia tri moi v vtchthoctinhthn;hay:timracaimoi,cachgiaiquytmoi,khngbigobo, phu thuc vao cai d co (2) Qua trinh sang to: Theo Pham Gia Duc - Pham Duc Quang d nu rt r va chi tit qua trinh sang tao trai qua 4 giai doan theo Wallas: Giai don I: Giai doan chun bi cho cng vic co y thuc; Giai dan II: Giai doan p u; Giai don III: Giai doan bung sang; Giai don IJ: Giai doan kim chung. 'Trong bn giai doan k trn cua qua trinh sang tao thi hai giai doan p u va bung sang la quan trong nht, vi chinh giai doan bung sang moi phat hin ra cai moi; moi giai quyt duoc vn d va cng chinh hai giai doan nay chua duoc nghin cuu dy du, con nhiu tranh ci. (3)Hiuthnaolatuduvsangto:Nutuduybtchuoclatuduylplai nhung gi d co truoc do, thi tu duy sang tao la tu duy tim mt cach giai quyt moi trongquatrinhditoichnly.Nhnthuclaquatrinh tipcnchnly,laquatrinh khcphucnhungsailm.Dolaquatrinhtimrabanchtmoi,hinhthucmoi,m hinh moi, qua trinh moi, phuong phap moi. Do do qua trinh nhn thuc v ban cht la co tinh sang tao. Sang tao la phm cht ti cao cua nng luc tu duy co tinh bm sinh. Tu duy sang tao la hat nhn cua hoc tp toan sang tao. Cruxtexki d quan nim tu duy sang tao la kt hop cao nht, hoan thin nht cua tu duy dc lp va tu duy tich cuc.Quanghincuu,nguoitadkhaiquatyuttaothanhtuduysangtao nhu: (1) Phuong phapgiai quyt khac thuong; (2) nhin truoc duoc cac vn d; (3) nm duoc mi lin h co ban; (4) cu tao cac yu t tu do tao ra chuc nng moi; (5) thay di huong nghin cuu; (6) nhin thy cac con duong, cac cach giai quyt khac nhaumtcachtichcuc;(7)chuyntumhinhnaysangmhinhkhac;(8)nhay cam voi cac vn d moi nay sinh tu cac vn d c d giai quyt xong; (9) bit truoc kt qua; (10) nm duoc cac tu tuong khac nhau trong mt tinh hung nao do; (11) phn tich cac su kin theo mt trt tu ti uu; (12) tu do tim ra tu tuong chung; (13) giai dap duoc nhung tinh hung dc bit.Pham Gia Duc - Pham Duc Quangd tng hop cac nghin cuuv cu truc cua tu duy sang tao thy ni ln 5 thanh phn co ban: 'Tinh mm do: La kha nng ddangchuyntuhoatdngtritunaysanghoatdngtritukhac;Tinhnhuan nhuvn: La kha nng tim duoc nhiu giai phap trn nhiu goc d va tinh hung khac nhau; Tinh dc dao:Lakha nng timkimvagiaiquyt phuong thucla hoc duy nht. Tinh hoan thin: La kha nng lp k hoach, phi hop cac y nghi va hanh dng, 17 phat trin y tuong, kim tra va chung minh y tuong; Tinh nhv cam van d: La nng lucnhanhchongphathinravnd,muthun,sailm,suthiulogic,chuati uu,.do do nay sinh y mun cu truc hop ly, hai hoa, tao ra cai moi. RobertSternbergxacdinhsaudcdimlinquandntinhsangtao :(1) khng theo quy uoc ; (2) thng minh ; (3) Tri tuong tuong va du oc thm m ; (4) mm deo va cac k nng ra quyt dinh ; (5) mach lac (trong khi cht vn cac chun x hi) ; (6)kha nng hoan thanh va cng nhn. ng cng thuc hin nhung su phn bit quan trong giua tinh sang tao, tri thng minh va su thng thai. Mc du chung la cac pham tru kha tach bit, nhung chung la cac cu truc co lin h voi nhau. Thng thai co quan h voi tri thng minh r rang hon la tinh sang tao, nhung khac voi tri thngminh o ch no nhnmanhvaovic danh gia chin chnvavaovic su dung kinhnghimtrongcactinhhungkhokhn.Sangtaochngcheovoitrithng minhnhiuhonvoithngthai,nhungnobaogmtrituongtuongvacacphuong phapkhngtheoquyuocnhiuhon.Trithngminhxulycaccutruclogicva phn tich. Theo Carl Rogers, ban cht cua tinh sang tao la su moi me va do do chung ta khng co tiu chi d danh gia no. Trong thuc t san phm cang dc dao bao nhiu, thi no cang co xu huong bi nhung nguoi duong thoi danh gia la ngu ngc by nhiu. Ca nhn sang tao ra luc du boi vi sang tao la mt cach tu thoa mn va boi vi hanh vi hay san phm co tinh tu hin thuc (dy la khia canh con nguoi cua sang tao, mc duquatrinhvatrituthamgiavaotrongkhisangtaovbanchtcotinhnhn thuc). Erich Fromm dinh nghia quan dim sang tao nhu la su tu nguyn d bi la bi ri(lamquenchinhminhvoimtcaigidochuaduocbitdnvoisukhochiu), kha nng tp trung, kha nng trai qua kinh nghim nhu la nguoi tao ngun cho cac hanhdng,sutunguynchpnhnmuthunvasucngthngdosuthiukin nhn gy ra cho cac y tuong sang tao. Nhuvy,tucacquandimnutrnchira rngcortitsunht trivdinh nghia v sang tao, tru vic cho rng no la mt phm cht cua tri tu va co quan h voi tri thng minh. 18 Cai moi la tiu chi r nht cua tu duy sang tao. Khng nhung san phm la moi, ma qua trinh tu duy cng moi, th hin o ch qua trinh tu duy di moi, chuyn di quan dim, khc phuc nhung thoi quen khng phu hop trong phuong thuc tu duy. Tuduysangtaocohailoai:Mtloailatuduysangtaocuacacnhakhoa hoc, nha ngh si, nha phat minh sang ch.Nhung san phmmoi, tu tuongmoido ho sang tao ra la moi di voi x hi, moi di voi nhn loai, co tinh mo duong. Mt loai nua la tinh tu duy sang tao, cach giai quyt vn d moi, san phm moi, huong di moi, kt qua moi, tuy di voi x hi la khng moi, nhung la moi di voi chu th, chua tung co di voi qua trinh phat trin cua chu th. Tri thuc co vai tro quan trong di voi tu duy sang tao. Tri thuc vua la ngun luc vua la kim chi nam cua sang tao. Hoat dng sang tao trong hoc toan cng nhu trong thuc hanh ngh day toan doi hoi phai co tri thuc chuyn mn cac b mn nhu: cac b mn Dai s, Giai tich, Hinh hoc, Xac sut thng k,.cac mn nghip vu nhu: Phuong phap day hoc mn Toan, Thuc hanh su pham Toan,.va phuong phap giai quyt vn d.Cac bai kim tra chun thuong khng do duoc tinh sang tao mt cach chinh xac ; trong thuc t, chung ta gp kho khn trong vic nht tri v tinh sang tao la gi va aila nguoi sang tao. Tt ca nhung hoc sinh binh thuong du sang tao mt cach tim tang, y th nhung nhiu phu huynh va giao vin lai ap dt nhiu gioi han vao hanh vi tu nhin cua hoc sinh dn muc ma chung thy sang tao tao phin ha cho ban thn minh,va duong nhinkhng tao duocsu dng thun tu hoc sinh. Phu huynh thuongphanungtiucucvoisuhiukyhiudng,baybuacuaconminh.Giao vinvaphuhuynhapdtcacquytctrttu,sutunthu,va`trangthaibinh thuong`` d phu hop voi ho, chu khng phai la hoc sinh. Conhiukiusangtaonghthut,snkhu,khoahoc,dinkinh,vatay chnvy nhung, chung ta co xu huong noi v sang tao nhu la kha nng tng th, gingvoicachmanhiunguoidinhnghiavtrithngminh.Nghialagingnhu cac nha giao duc danh gia con nguoi la thng minh hay dn dn dua trn su th hin cua ho trong mt hoc hai linh vuc cua tri thng minh, nhu kha nng toan hoc hay kha nng ngn ngu, giao vin cng thuong co xu huong danh gia con nguoi co sang tao haykhngdua trnvic ho thuc hin omt trong hai linhvuc. Trong thuc t, voi tu cach lagiaovin muc dich cua chung ta khng phai la chi thuc su danhgia xem hoc sinh thng minh nhu th nao, ma phai kham pha xem hoc sinh thng minh bng cach nao va sau do dung cac cach do d giup hoc sinh hoc nhu th nao. Boi vi 19 quandimhepvcackhanngcuaconnguoivasuthiunhaycamnaydivoi vic cac ca nhn khac nhau nhu th nao, cho nn cac truong hoc thuong han ch su phat trin cua mt quan nim tu thn tich cuc trong nhiu hoc sinh co du oc sang tao. Cac tai nng tim tang cua nhiu hoc sinh co du oc sang tao bi mt boi vi vic chung ta c dinh vao cac kiu kin thuc cu th va bi han ch. Divoinguoigiaovinnoichung,giaovintoannoiring,khibidung tinh sang tao cho hoc sinh quaday hoc,dinh nghiav tinh sang tao phai o cp d nao, xung toi bao nhiu y tuong d co th vn dung duoc. Qua trinh sang tao ma ta d cp dn la qua trinh huu thucvav thuc, vua co th quan sat duoc, vua co th khngquansatduoc.Cacquatrinhvthuckhngthquansatduoc,khoxuly trong lop hoc, cho nn thuong co hiu nhm giua giao vin va nhung hoc sinh sang tao. Giao vin thuong yu cu hoc sinh co tu duy phan ung`` (reactive thinking) ; nghia la cac thy, c cho doi hoc sinh phan ung lai cac cu hoi, cac bai tp, hay cac muctrongbaikimtravaduaracutraloimongdoiuachunghon.Giaovin thuongkhngcoxuhuongkhuynkhichhocsinhcuaminhtuduynguoc`` (proactive), nghia la tao ra cac cu hoi va cu tra loi moi. Cac truong Su pham dao taogiaovindangdaotaotheokiunay,giaovinthuongcamthykhngvui, khng thoai mai khi khng nhn duoc cu tra loi dung cua hoc sinh. Giao vin phai thuc su phat trin tu duy ph phan cho hoc sinh, mun th ho phai vuot ra khoi tu duy phan ung va thm chi ra khoi tu duy ph phan va khuyn khich hoc sinh tao ra cac y tuong. X hi cn cac nha tao tu tuong d lp k hoach, d ra quyt dinh, va d xu ly cac vn d cng ngh va x hi. Giao vin cn phai d hoc sinh bit rng co cu hoi dung va cu tra loi dung khng phai luc nao cng quan trong, rng hiu sumoiladiuquantrong,rngcachoatdngkhacnhau,yucucackhanng khac nhau. Giao vin cn phai hiu rng hu ht moi hoc sinh du co tim nng cua tu duy sang tao. Dkhuynkhichtuduysangtao,giaovinphaikichthichhocsinhtp luyn tu duy logic, luyn tp suy din, khuyn khich tu duy truc giac, cac thu thut du doan, tim kim, kham pha. (4) Tich cc tim toi. phat hin tri thc mi d boi dung tu duv sang to Nhung dinh nghia, dinh ly, nguyn ly, cng thuc toan hoc hoc quy tc tinh toan trong cac giao trinh tai liu la su kt tinh tri tu sang tao cua nhiu th h cac nhatoanhoc.Rtnhiudinhnghia,dinhly,cngthucquantronghocnhung 20 chung minh du la mu muc cua tu duy sang tao. Tinh quan trong cua cac phuong phap di dn cac tri thuc hay cac chung minh khng kem ban thn cac tri thuc, dinh ly.Vith,tronghoctphocsinhphaitichcuctimtoi,manhdanphathin,dt minhovitricacnhatoanhocdnghincuu,hoctp.Thngquahoctheocach phathinlaivndmathuduockinthucmoivahiusuynghiacuaphuong phap,tutrongphathinmahoccachphathin.Hocsinhphaituminhtaoracon duong di dn tri thuc.Vic tp luyn cho hoc sinh nng luc du doan nhu d phn tich o trn cng la cho hoc sinh tich cu tim toi d bi dung tu duy sang tao. Vi du 41: Trong giai doan hin nay trong day hoc mn Toan cang rt cn ren luyn cho hoc sinh nng luc vn dung kin thuc toan hoc d giai cac bai toan thuc tin.TrongcacmnToanotruongphthng,conhiuchuddkhaithacren luyn cho hoc sinh nng luc vn dung kin thuc toan hoc vao vic giai cac bai toan thuc tin. Din hinh nhu chuong Ung dung dao ham trong Giai tich lop 12, o lop 12 cuicp,cackinthucvVtly,Hoahoc,Sinhhoc,Kthut,Hinhhockhng gian, d duoc hoc tuong di dy du. Mtkhac, nhungung dung cua daoham cho pheptimcuctri ;timgiatrilonnhnnhonhtcuahamsmtcachcohiuluc hon. Thng qua vic day giai tich lop 12, co th cho hoc sinh giai nhung bai toan co ni dung lin mn va thuc tin hon. (5) Ren luvn nng lc lin tung va huv dng kin thc d giai quvt van d mt cach sang to: Trong lich su phat trin toan hoc, nho co tinh sang tao, dt pha trong cac cach giai quyt vn d ma d thuc dy su phat trin su sc cua toan hoc. Di voi hoc sinh, tuy rt kho sang tao ra nhung ly thuyt va phuong phap moi co y nghia nhu cac nha toan hoc, nhung cn phai bt du tu nhung diu nho, don gian. Chng han, khi giai quyt vn d, cn phai huy dng kin thuc nao, phuong phap nao, khng nn nghi giai quyt duoc la xong, ma phai suy nghi con co cach nao nua khng? Con co cach nao hay hon khng? Phai huy dng toan b tri luc d giai quyt vn d mt cach sang tao. Vai tro cua lin tuong trong tu duy rt quan trong. Nng luc lin tuong, huy dngkin thuc cua tung hoc sinh lakhngging nhau. Truoc mt vn d cn giai quyt,mtbaitoancuth,cohocsinhlintuongduocnhiukinthuc,phuong phap,dinhly,baitoandgiaiquyt,...giupchovicgiaiquytvnd,giaibai toan,.. Co em chi lin tuong duoc s it, thm chi khng co lin tuong nao. Suc lin tuongvahuydngkinthucphuthucvaotimnngtichlykinthuc,phuong phap va su nhay cam trong khu phat hin vn d. Nng luc lin tuong va huy dng 21 kin thuc o nguoi hoc sinh lun lun phat trin (giao vin Toan phai co tac dng su pham vao qua trinh phat trin nay). J.A. Komenxki: 'Day hoc la mt qua trinh tu tu va lin tuc, nhung diu hm nay phai cung c cai hm qua va mo ra con duong cho ngay mai. Khng co nng luc lin tuong va huy dng kin thuc thi s khng co truc giac va nng luc giai toan s han ch, s ngheo nan v y tuong. Nhung, d lin tuong va vic huy dng kin thuc co hiu qua thi phai co su sang loc lin tuong. Vi du 42: Chng han, xet bai toan: Chung minh rng nu a, b, c la d dai cua ba canh cua tam giac thia2 b2 c2 2(ab bc ac). Ta nhn thy, bai toan co d cp dn mi quan h giua cac canh cua mt tam giac, hoc sinh phai huy dng dinh ly, tinh chtd bit v quan h giua cac canh cua mt tam giac: a ~ bc(1) a b c(2) a2 b2 c22bccos A (3)a2 2 2222b mcc +(4) D chon loc nhung kin thuc thich hop, truoc ht ta loai (3) va (4) vi chung d cp dn mi quan h 'dng thuc chu khng phai 'bt dng thuc.Hyquansat(1),haivcua(1)dubcnht,trongkhidodiuphaichung minh lai lin quan dn bc hai. D lam xut hin bc hai, co th binh phuong hai v hocc nhn ca hai v voi a. Nu tin hanh theo cach binh phuong 2 v, cn phai cn thn mt chut, boi v phai chua hn la s duong, tuy nhin cho du v phai la m thi cng khng th a - (b c), do do ta vn co a2 ~ (bc)2, tuc la a2 ~ b2 c22bc. Ti tuc quan sat diu phai chung minh, ta nhn thy vai tro a, b, c la binh dng, boi th sau khi co duoc a2 ~ b2 c22bc thi ta rut ra cac kt qua tuong tu b2 ~ c2 a22ac, c2 ~ a2 b22ab. Cng theo v cua bt dng thuc nay ta co: a2 b2 c2~ 2(a2 b2 c2) - 2(ab bc ac) a2 b2 c2 2(ab bc ac). Nu tin hanh con duong nhn ca 2 v voi a, ta co a2 ~ abac, tuong tu ta co b2 ~ bcba, c2 ~ cacb. Nu cng theo v ta co a2 b2 c2 ~ 0. Dy la bt dng thuc hin nhin dung, nhung khng phai la diu cn chung minh. By gio ta chu y dn (2) va quan sat, tuong tu suy nghi nhu (1), d xut hin a2 ta co th binh phuong 2 v hoc nhn ca hai v voi a. 22 *Nutinhanh theo conduongbinhphuong2vtaco a2 b2 c2 2bc, tuong tu ta cng co b2 c2 a2 2ac, c2 a2 b2 2ab. Cng theo v a2 b2 c2 2(a2 b2 c2) 2(ab bc ac) a2 b2 c2~-2(ab bc ac). Dy la bt dng thuc hin nhin dung nhung do khng phai la diu cn chung minh. * Tip tuc thu khai thac (2) theo cach nhn ca hai v voi a, khi do: a2 ab ac. Nhung vi vai tro a, b, c binh dng nn b2 bc ba, c2 ca cb. Cng theo v ta duoc a2 b2 c2 2(ab bc ac). Nhiukhi, vicgiu nguyn bai toan s khng xut hin lin tuong, nhung khi bai toan duoc bin di, tuc la phat biu bai toan duoi dang khac thi lp tuc lin tuong xut hin. Chng han, xet bai toan: Chung minh rng nu 0 a b thi aa babba b

lnNu bin di bt dng thuc phai chung minh thanh bt dng thuc tuong duong voi no ln luot qua tung buoc: aa babba b

ln aa ba bba b

ln ln a a ba bb1 ln ln 1

Dn dy co th lin tuong dn dinh ly Lagrange, nho do co th giai duoc bai toan bng cach: Xet ham s I(x) lnx trn |a; b|, trn |a; b| ham I(x) lin tuc va co daoham,do do theodinhlyLagrangethi tntaimt sc(a;b)saocho I`(c) a ba f b f

) ( ) (

a ba bc

=ln ln 1. Vi a c b nn a c b1 1 1 , tu do rut ra diu phai chung minh: aa babba b

ln . II. Mt s hung tip cn tu duy trong tm I hoc Tu duy la mt nng luc phuc tap va ky diu cua con nguoi. D co nhiu cach tip cn d nghin cuu, kham pha ca chiu su y thuc va trinh d, phuong phap tu duy, nhung dn nay, vn con phai tip tuc nghin cuu. 2.1.Chng han, hung tip cn Iin tung vn d tu duy, tr tuMadaibiulacacnhatrithoc,tmlyhocnguoiAnh:D.Ghatli(1705 1836), D. S. Milo (1806 -1873), H. Spenxo (1820 -1903). V sau, thuyt lin tuong dua vao co ch phan xa co diu kin do P.I. Pavlov phat hin, lam co so sinh ly thn kinh cua cac mi lin tuong tm ly. Cac nha lin tuong cho rng tu duy la qua trinh thay di tu do tp hop cac hinh anh, la lin tuong cac biu tuong. Tu duy lun la tu 23 duy hinh anh. Ho quan tm chu yu toi vn d tai tao cac mi lin tuong tu duy, la tu duytai tao. Theoho,co 4loailin tuong:lin tuonggingnhau,lintuongtuong phan,lintuonggnnhauvkhnggianvathoigian,lintuongnhnqua.Lin tuong nhn qua co vai tro dc bit quan trong trong qua trinh tu duy. Su phat trin tri tu la qua trinh tich ly cac mi lin tuong. Thuyt lin tuong chua thoat khoi tu duy siu hinh,moi chinu ranguyn tcgiaithichmaymocv tri tuma chuadcp dn ban cht, cu truc, vai tro cua tu duy trong hoat dng cua con nguoi. 2.2. Hung tip cn hnh dng tinh thn La dc trung cua truong phai tm ly hoc Vuxbua (Duc), theo thuyt trit hoc duyly,daibiu:O.Quynpe(1862-1915),O.Denxo(1881-1944)vaK.Biulo (1897-1963).Tutuongchudaocuatruongphainaylanghincuutuduy,tritu thngquathucnghimgiaibaitoantuduy.Phuongphapchuyusudungtrong thucnghimlatuquansat.Theoho,tuduylahanhdngbntrongcuachuth nhm xem xet cac mi quan h. Vic xem xet cac mi quan h nay dc lp voi vic trigiaccacthanhphnthamgiaquanh.Hanhdngtuduylacngviccuacai 'ti chu th, no chiu anh huong cua nhim vu tu duy (bai toan tu duy). Bai toan tu duy dinh huong cho hanh dng tu duy. Khi chu th nhn ra bai toan co nghia la d bin cac chi dn tu bn ngoai thanh tu chi dn bn trong trong qua trinh giai quyt. Tinhluachoncuatuduybiquydinhboisuvndngcuatuchidn.TheoO. Denxo d giai bai toan tu duy thi thuc cht tu duy la su vn hanh cua cac thao tac tri tu. Qua trinh nay din ra qua nhiu giai doan, trong do nhn thuc du bai toan va cu truc lai no, tao ra nhung tinh hung co vn d cho tu duy la quan trong nht. Co th noi, thuc cht cua qua trinhgiai quyt bai toan tu duy la qua trinh cu truclai bai toan do. Trong qua trinhgiai cacbai toan, chu th phai thuong xuyn su dung cacthaotactritunhuphntich,tnghop,truutuonghoa,taorasugingnhau (khaiquathoa).Huongtipcnhanhdngtinhthnddonggopnhiuchokhoa hoc tm ly hoc tu duy. Vic nghin cuu tu duy nhu la mt hanh dng bn trong, la qua trinh vn dng cua cac thao tac tri tu la buoc tin lon trn con duong tim hiu ban cht cua tu duy. Nhung, ho lai cuc doan cho rng tu duy thun tuy la hanh dng bn trong,khnglin quangi toi cac nhn t bn ngoai.Vn d quan hgiua chu th tu duy voi cac diu kin bn ngoai cua chinh qua trinh tu duy d bi loai ra khoi tm nghin cuu cua cac nha tm ly theo huong tip cn nay. Vi th, vn d ban cht x hi va logic tm ly cua tu duy vn con d ngo. 24 2.3. Tip cn hnh vi Tm ly hoc hanh vi, ma cac dai biu xut sc la cac nha tm ly hoc kit xut: J. Watson(1878-1958),E.Tolmen(1886-1959),E.L.Toocdai(1874-1949),B.Ph. Skinner(1904-1990),..dphu nhnvicnghincuuythuc connguoi. Tmlyhoc chi nghin cuu hanh vi con nguoi ma thi. Hanh vi la tp hop cac phan ung cua co th dap lai cac kich thich tu mi truong bn ngoai. Theo ho, hanh vi tri tu (cua ca nguoi va dng vt) la cac phan ung co hiu qua ma ca th (chu th) hoc duoc, nhm dap lai cac kich thich cua mi truong sng. J.Watson coi hanh vi tri tu dng nht voi ngn ngu bn trong. Tu do, ng chia tu duy thanh ba dang: th nhat, la cac thoi quen, k xao, ngn ngu don gian; th hai, giai quyt cac nhim vu tuy khng moi, nhung it gp va phai co hanh vi ngn ngu kem theo; th ba, giai quyt nhim vu moi, buc co th lm vao hoan canh phuc tap, doi hoi phai giai quyt bng ngn ngu truoc khi thuc hin mt hanh dng cu th. Nhu vy, cac nha hanh vi coi tu duy ging nhu k xao, noduochinh thanh theoco chphanxava luyntp chung.Vndhoc tpvak xao dat duoc la trung tm cua tm ly hoc hanh vi. V sau, khoang nhung nm gia thkyXX,huongtipcnhanhviphat trinnaysinh cachocthuytmoivaphn hoa thanh 3 nhanh: Tam lv hc hanh vi bao thu, Tam lv hc hanh vi mi, Tam lv hc hanh vi chu quan.Nhiu lun dim cua cac nha nghin cuu tu duy theo huong tip cn hanh vi khng con phu hop voi tm ly hoc hin dai. Nhung, cng lao to lon cua ho la dua tinh khach quan, cht ch khoa hoc vao nghin cuu tri tu con nguoi, vn di la rt phuc tap. Mun nghin cuu khach quan tu duy con nguoi thi phai nghin cuu hanh vi cua no. Mun hun luyn chuc nng tm ly nao do phai dua chu th vao trong cac diu kin xac dinh, tuc la phai tuong minh hoa ni dung day hoc theo mt quy trinh cht ch d qua do co th quan sat va kim soat duoc qua trinh hinh thanh cac hanh vi tm ly nguoi hoc. Tuy nhin, cuc doan hoa mi truong kich thich, coi nhe vai tro chu th cua nguoi hoc s dn dn su 'dinh mnh x hi trong day hoc va phat trin. 2.4. Tip cn sinh hoc Noi chung, cach tip cn hanh vi cng bt ngun tu huong tip cn sinh hoc, tuc la chiu anh huong cua thuyt tin hoa hanh vi ca th, thu duoc do tp nhim va su phuc tap hoa cac hanh vi ban nng cua cac ca th. Tuy vy, tm ly hoc hanh vi moi chu yu khai thac mi quan h tuong tac giua hanh vi voi cac kich thich mi truong. Ngoai ra, nhiu cng trinh cng tip cn tm ly tu goc d sinh hoc, co cac cng trinh nghin cuu theo cac 25 huong chinh nhu: Nghin cuu co so sinh ly-thn kinh cua tri tu; Nghin cuu vai tro va su phat trin cua cachanhviban nngva tu tao trong hoat dng tmly cua nguoivavt; nghin cuu vai tro cua yu t di truyn tri tu giua cac th h. 2.5. Tip cn pht sinh tr tu (Tip cn kin tao) Huong tip cn phat sinh nhn thuc, phat sinh tri tu tre em, dai din chu yu la J. Piaget (1896-1980) va cac dng su cua ng. Tip cn kin tao d co anh huong to lon di voi su phat trin tm ly hoc cua th ky XX va hin nay. J. Piaget d xut phat tu goc d sinh hoc va logic hoc d giai quyt vn d tri tu. Duoi dang chung nht, tri tu duoc J. Piaget hiu la su phat trin tip tuc cua yu t sinh hoc. Ca hoat dng sinh hoc va hoat dng tm ly khng tach bit voi cuc sng cua ca th va ca hai du la b phn cua hoat dng toan b, ma dc trung cua chung la tinh to chc kinh nghim va s thich ng. Dy la hai chuc nng co ban cua tri tu. Tinh to chc cua tri tu cho phep trong tung tinh tich cuc cua chu th co th tach ra cai gi do tron ven, tach ra nhung phn tu va mi lin h giua cac phn tu tham gia cu truc nn cai tron ven do. D m ta s thich ng cua chu th, J. Piaget su dung 4khai nim gc sinh hoc: ong hoa (Assimilation), iu ng (Accommodation), Co cau hav So do (Scheme) va Can bng (Equilibrium). ong hoa la chu th tai lp lai mt s dc dim cua khach th duoc nhn thuc, dua chung vao trong cac so d d co. iu ng la quatrinh thichnghicuachuthdivoinhungdoihoidadangcuamitruong,bng cach tai lp lai nhung dc dim cua khach th vao cai d co, qua do bin di cu truc d co, tao ra cu truc moi, dn dn trang thai cn bng. Can bng, la su tu cn bng cua chu th,laquatrinhcnbnggiuahaiquatrinhdnghoavadiuung.Sumtcnbng (Desequilibrium) cng la mt cn bng giua hai qua trinh nay. Trong dong hoa, cac kich thich duoc ch bin cho phu hop voi su ap dt cua cu truc. Con trong diu ng, chu th bucphaithaydicutrucdcochophuhopvoikichthichmoi.Dnghoalatng trung, diu ung la phat trin. Cau truc nhn thc la nhung kinh nghim ma chu th tich ly duoc trong mi giai doan nht dinh. So do la mt cu truc nhn thuc bao gm mt lopcac thaotacgingnhau theomttrt tunhtdinh.Dolamtth thngnht,bn vung cac yu t cu thanh (cac thao tac) co quan h voi nhau. So d la khai nim then cht trong ly thuyt phat sinh tri tu va th hin r nht tu tuong cua J. Piaget v ban cht tchuc,banchtcuathaotactritu.J.Piagetchorngtritucobanchtthaotac (Operation) va duoc tre em xy dung nn bng chinh hanh dng (Action) cua minh. Su phat trin tri tu duoc hiu la su phat trin cua h thng thao tac. Thao tacdo la hanh 26 dng bn trong, no duoc nay sinh tu cac hanh dng co di tuong bn ngoai. Tuy nhin, khac voi hanh dng, thao tac la hanh dng co tinh rut gon va di tuong cua no khng phai la nhung su vt co thuc, ma la nhung hinh anh, biu tuong, ki hiu. Thao tac co tinh chatthunnghch(reversible);baoton(conservation);tinhlinkt(associative).Cac thaotacduoccutructhanhhthngnhtdinh(cutructhaotac).Thaotactritu khng co sn trong du dua tre, cng khng nm trong di tuong khach quan, ma nm ngaytrongsutacdngqualaigiuachuthvoidituong,thngquahanhdng.Co nghia la dua tre tu xy dung cu truc tri tu cho minh. Thoi ky du, tre em tin hanh thao tac voi vt liu la cac dang vt cht cu th, cac hanh dng thuc tinmuc thao tac cu th. Sau do, cac vt liu cu th duoc thay bng cac ky hiu, khai nim, mnh d,. tri tu duoc phat trin toi muc thao tac hinh thuc - muc truong thanh. Theo J. Piaget, tri tu ca nhn phat trin tu thp dn cao duoc tun theo trt tu cht ch, hng dinh.Dykhng phai la trt tu thoigianmala trt tuk tip,moi ca nhn phat trin binh thuong du phai tun theo trt tu do. Dng thoi qua trinh phat trin nay theo hai quy lut: tng truong lin tuc, tung ti, tung ti mt (theo co ch dng hoa) va phat trin nhay vot chuyn giai doan theo nguyn ly thng hop. Chinh nhay vot cho ta khai nim giai doan. Mi lua tui co dc trung ring v cht luong tri tu va duoc coi la mt giai doan phat trin. Mt giai doan tri tu co nhung dc trung sau: th nhat, cac thanh tuu tri khn giai doan nay la su k tip giai doan truoc; th hai. la su thng hop cac cu truc d co tu giai doan truoc; th ba, mi giai doan la mt cu truc tng th cac so d chu khng phai la su xp chng cac so d ln nhau; th tu, mi giai doan du gm cu truc d co, dang co va cac yu t chun bi cho giai doan tip sau.Ly thuyt phat sinh tri tu la mt trong nhung hoc thuyt co anh huong va co uy tin nht trong tm ly hoc th ky XX. Cac khia canh cn quan tm nht cua hoc thuyt nay la cach tip cn phat sinh, phat trin khi giai quyt vn d co ban cua tm ly hoc; cac phuong phap nghin cuu khach quan, dc bit la phuong phap lm sang; quan dim nhn manh hoat dng tri tu khng don thun la hoat dng nhn thuc, la su tai lp lai dc dim cua cac vt th bn ngoai, ma chu yu la thay di chinh chu th nhn thuc. Su thay di do quy dinh kha nng nhn thuc di tuong moi, tach ra cac giai doan phat trin cu th,.2.6. Tip cn hoat dng 2.6.1. Huong tip cn hoat dng la mt cuc cach mang thuc su trong tm ly hocnoichung,trongnghincuusuhinhthanhvaphattrincuatuduy,trituca nhn noi ring. Ly thuyt hoat dng duoc hinh thanh tu nhung nm 1930, dat dinh 27 cao vao nhung nm 1970. Dai din cho cach tip cn nay la cac nha tm ly hoc Nga nhu: L. X. Vugotxki va A. N. Leonchiev, X. L. Rubinstein, P. Ia. Galperin,.. 2.6.2. Huong tip cn hoat dng tim cach khc phuc nhung thiu sot cua cac cach tip cn truoc dy, bng cach khai thac trit d thanh tuu cua trit hoc duy vt binchungvalichsu,lytrithocnaylamnntangphuongphaplunchovic nghin cuu tm ly, tu duy con nguoi. Lun dim co ban o dy la: Con ngui lam ra chinh ban than minh bng lao dng va hot dng x hi. Toan b di sng tam lv. v thc cua con ngui la s phan anh thc tin di sng vt chat cua no. Tam lv v thc duoc hinh thanh va duoc biu hin qua hot dng. ma truc ht la lao dng san xuat va hot dng x hi. Vi vy mun nghin cuu tm ly, tu duy cua con nguoi mt cach khachquan,ttyuphaibtdutunghincuutoanbdoisng(cutruc,lichsu phat sinh hinh thanh va phat trin) cua hoat dng thuc tin cua con nguoi. Cng vic chu yu cua cac nha tm ly hoc la phn tich cac dang hoat dng trong doi sng thuc tin, x hi cua chung; phat hin cac quy lut hinh thaanh va chuyn hoa tu dang hoat dng vt cht bn ngoai thanh dang hoat dng tm ly bn trong va nguoc lai, tu trong ra ngoai. Chi co th trn co so hiu bit dy du va su sc cac quy lut hinh thanh va chuyn hoa do; hiu bit cac yu t lin quan va chi phi qua trinh nay, thi khi do cac nha tm ly moi co hy vong hiu bit, kim soat, diu chinh vic hinh thanh tm ly, tu duy con nguoi. Nhu vy, chiakhoa d nghin cuu tri tu, theo huong tip cn hoat dng la tim hiu su hinh thanh hoat dng tri tu tu hoat dng thuc tin, vt cht bn ngoai. Tuy nhin, vic nghin cuu nay khng ging cac nha hinh thai hoc quan sat, m ta hanh vi tri tu cua con vt hay cua tre em theo kiu 'o dy va by gio. Cac nha tm li hoc hoat dng nghin cuu tritu trong toan b doi sng hin thuc cua no. Tu nghin cuu chucnng,cutruc cuanodnngungc,nidungx hi,lich su phat sinh, hinh thanh va phat trin. O muc d nht dinh, cach tip cn hoat dng gn ging tip cn phat sinh tri tu cua J.Piaget. Ca hai cach tip cn du quan tm va d cao thao tac,hanhdngtritucuacanhn, du timhiuvaxaclpqua trinhphat sinh, phat trin tri tu cua tre em. Dim khac nhau co ban giua hai cach tip cn nay la o ch, tip cn phat sinh chu yu dua theo cac nguvn tc sinh hc va logic hc d xac lp quy lut phat sinh v mt lgic - tm li cua tri tu. Vi vy, mt cam xuc va ni dung x hi cua no b b qua. Mi quan h giua chu th voi mi truong x hi duoc quy v quan h vt ly. Trong khi do mt vn hoa - x hi cua cac quan h nay moi thuc su anh huong toi chiu huong va phuong thuc phat sinh, phat trin tri tu cua tre 28 em trong cac nn vn hoa khac nhau va chung la ni dung chinh cua hoc thuyt lich su - vn hoa v su phat trin tm li nguoi do L.X.Vugotxki sang lp. 2.6.3.Theocachtipcnhoatdng,vicnghincuutmli,trituphaidua trn cac nguyn tc phuong phap lun trit hoc duy vt lich su va bin chung: nguvn tc gian tip va nguvn tc lch s - phat sinh. Tu cac nguyn tc phuong phap lun nay, cac nha tm li hoc hoat dng d su dung nhiu phuong phap khach quan d phn tich, m ta, hinh thanh tri tu cho tre em. Kt qua la hang loat vn d nan giai trong tmlihocvtritudduocgiaiquyt,dcbitlavicchudngtchuc,dinh huong, diu khin, diu chinh tre em hoat dng d qua do hinh thanh va phat trin tri tu cua minh. Co th nu vn tt mt s thanh tuu ma li thuyt hoat dng d dat duoc. 2.6.3.1. V tri tu va cu truc cua tri tu: Theo quan dim cua L.X.Vugotxki, cn tach ra hai muc tri tu: tri tu bc thapva tri tu bc cao. Tri tu bc thp co phn ging voi tri tu dng vt ma ta vn thy trong cac thuc nghim cua V.Kolo, U.Stecno trn khiva tri tu bc cao chi coo con nguoi. Tri tu bc thp duoc dc trung boi mi quan h trc tip kich thich - phan ung (nhu d thy trong cac so d SR cua huong tip cn hanh vi); con tri tu bc cao duoc dc trung boi su tham giacuangonngvacacmiquanhgiantipgiuachuthvoidituongthng quan cng cu tm li (ki hiu tm ly). 2.6.3.2.Ngungckhachquan cua tri tu nguoikhng nm trong co ch sinh hoc ma o trong thuc tin doi sng vn hoax hi. Tri tu ngui co ni dung x hilch s. Mi truong x hi khng phai la diu kin cua su phat trin tri tu, ma la ngun gc cua su phat trin. Su phat trin tri tu cua tre em bao gio cng chiu su ch uoc cua x hi. Phuong thuc hoat dng tri tu cua ca nhn la phuong thuc tri tu cua x hi. 2.6.3.3.Tritubcthpduochinhthanhtheocochtinhoa.coch thich nghi.tuduoidiln,theoconduongtpnhim.Tritucpcaocobanchathot dng va duoc hinh thanh theo co ch linh hi cac kinh nghim x hilch s. Do la qua trinh cu truc lai chuc nng tri tu bc thp, d co, bng cach chu th su dung caccngcutmli,duavaocaccutrucdo,caitlaichung,hinhthanhcutruc moi. Su phat trin tri tu tre em la qua trinh linh hi kinh nghim cua loai nguoi; la qua trinh hinh thanh hanh dng tri tu cua cac em. Qua trinh hinh thanh nay din ra theoquylutphbinchomoichucnngtmlicpcao.Quylutdoduocphat biu nhu sau: Bat ki chc nng tam li cap cao nao cua tr em trong qua trinh phat trincngduduocthhinhailan.landaulahotdngtpth.hotdngx 29 hi.tclachcnngtamlibnngoai.Lanthhailahotdngcanhan.la phuong phap bn trong cua tu duv tr em. la chc nng tam li bn trong. Qua trinh chuyn hoa hoat dng vt cht, bn ngoai, thanh hoat dng tm li, tri tu bn trong duoc din ra qua mt s khu, mt s buoc. Cac buoc chuyn hoa nay va vic dinh huongchungduocnghincuu,mtakhakitrongcngtrinhnghincuucua P.Ia.Galperin. 2.6.3.4. Tri tu cua tre em duoc hinh thanh bng chinh hoatdng cuano.Mi giai doan phat trin cua tre co nhiu hoat dng. Trong do, co hoat dng chu dao, la hoat dng covai tro chuyudivoi su phat trin tri tuva cua cac hoat dngkhac trong giai doan do. Su phat trin tri tu cua tre em phu thuc truoc ht vao hoat dng nao giu vai tro chu dao trong tung giai doan. Vi vy, hinh thanh va phat trin tri tu cua tre em gn lin voi vic hinh thanh hoat dng chu dao trong mi giai doan phat trin cua no. 2.6.3.5.Treemkhngthtuminhhoatdng'theokiuRbinxon.Hot dng cua tr em vi th gii do vt bao gi cng phai trc tip hoc gian tip thong qua ngui ln. lav ngui ln lam trung gian. Noi cach khac, tri tu bc cao cua tre em la san phm cua hoat dng va hop tac cua no voi nguoi lon. Vi vy, day hoc hop tac giua nguoi day va nguoi hoc (day hoc tuong tac) la phuong thuc mang lai hiu qua nht. Dv hc phai la mt qua trinh tuong tac gia tr em va hc phai la mt qua trinh tuong tac gia tr em va ngui ln. ngui dv va ngui hc la hai chu th cua mt hot dng chung. 2.7. Mi quan h gia day hoc v su pht trin tr tu (tu duy Ton hoc) Dayhoc,theodungchucnngcuanoladvhcphattrin.Munvy,no khng duoc di sau su phat trin, phu hoa cho su phat trin. Day hoc phai di truoc su phat trin, keo theo su phat trin. Tuc la day hoc khng huong vao trinh d phat trin hin thoi ma phai tac dng vao vung phat trin gan nhat trong tri tu cua hoc sinh. Nhim vu cua cac nha giao duc hin dai la phai chi ra duoc cach hiu dung dn v mi quan h giua day hoc voi su phat trin tri tu, trn co so ph phan nhung quan dim lch lac v vn d nay. Trong thuc tin co ba nhom quan nim: Thu nht, day hoc va phat trin duong nhu dc lp voi nhau, day hoc di song song va dua trn thanh tuu cua su phat trin, lam bc l su phat trin do; thu hai, day hoc chinh la su phat trin; quan nim thu ba, day hoc di truoc su phat trin. Quan nim nay la khoa hoc, cach mang. Hai quan nim trn khng phan anh dung mi quan h va vai tro cua day hoc di voi su phat trin tri tu. 30 Nhom quan nim thu nht chu truong qua trinh phat trin tri tu cua tre em dc lp voi qua trinh day hoc. Di voi ho, day hoc la qua trinh o bn ngoai su phat trin va phu thuc vao no. Day hoc lun di sau su phat trin va co vai tro khng lon di voi qua trinh nay. Nhom quan nim nay tp hop rng ri cac nha tm ly hoc tip cn tri tu dua trn hoc thuyt tin hoa cua S. Darwin hay hoc thuyt v di truyn nhim sc th, thm chi ca nhung nguoi theo quan dim kin tao cng it nhiu co tu tuong nay. Divoi nhung nha tin hoalun thi hanhvi tri tu cua con nguoi chilakt qua cua qua trinh tin hoa lu dai theo con duong tp nhim. Su phat trin cua cac hanhvinaydduoclptrinhtudutrongcacucdoicuamicath.Contheo nhung nguoi chu truong di truyn tri tu, thi su phat trin va khac bit v tri tu cua ca nhn d duoc quy dinh boi yu t gen. Trong ca hai cach tip cn trn, day hoc chi la yu t lam bc l su phat trin d tim tang trong co th. Trongcachtipcnkintao,quanhgiuadayvahocvaphattrintritu duocgiaiquytkhacsovoiquannimtrn.Truocht,tutuongchudaocuaJ. Piaget la tim hiu tri tu tre em duoc phat sinh va phat trin (tu phat) nhu th nao, chu khng quan tm dn lam th nao d phat trin no. Kt qua la, ng d phat hin ra,mtmt,trituduocphatsinh,phattrinladosukintaocuacanhn;mt khac, qua trinh kin tao nay duoc thuc hin bng co ch dng hoa va diu ung bn trong,huongtoisucnbngnitai.Quatrinhnaydinratheotrttuhngdinh, tuy thuc vao su chin mui, thun thuc cua h thn kinh. Tu cac kt qua nghin cuu nay,xuthinquannimchorngdayhockhngphailanhungtacdngnhm 'dt chay`` cac giai doan phat trin, ma lam cach nao d cho chung duoc phat trin nhu la no phai co, ca v phuong din muc d, nhip d va tc d phat trin. Nhu vy chu trinh phat trin ni tai cua tre vua la tin d, la co so cua tac dng day hoc, vua la muc tiu cua no. Day hoc va phat trin co mi quan h song hanh va la diu kin cuanhau.Dinhin,nunhutaphntichduocdydu,susc,tritdvakhach quan toan b chu trinh phat sinh, phat trin tri tu cng nhu cac yu t chi phi qua trinh nay, thi vic xac lp mi quan h nhu vy la co khia canh hop ly. Tuy nhin, nhu d phn tich, cac cng trinh cua J.Piaget moi chu yu xac lp duocvphuongdincutruclogictmly,connhiukhiacanhnuatrongdoi sngcuatritucanhnkhngduocdcp.Mtkhacdcokhngitnghincuu thucnghimchungminhduockhanngthavdoinhpdphattrincuacaccu truc tri tu va nhn thuc cua tre, nu co chuong trinh day hoc phat trin. Nhung su 31 kin nu trn lam cho quan dim cho rng giua su phat trin tri tu voi day hoc co quan h song hanh tro nn kem thuyt phuc. Dai din din hinh cua quan nim dng nht day hoc voi phat trin tri tu la cac nha tm ly hoc hanh vi. Di voi day hoc va phat trin duong nhu la mt. Diu nay bc l kha r trong cng thuc (S R). Theo ho, day hoc nhu th nao thi phat trin s la nhu th. V xu huong tip cn cua tm ly hoc hanh vi d nu trong muc (2.3) o trn va d r tinh giao diu cua xu huong nay. Nhomquandimthuba,cuaL.X.Vugotxkivacacnhatmlyhochoat dng. Coi day hoc di truoc su phat trin va keo theo su phat trin. Quan nim nay gn voi khai nim vung phat trin gan nhat do L.X. Vugotxki d xut. DivoiL.X.Vugotxki, day hoc, theo dung chuc nng cua no, phai di truoc va keo theo su phat trin. Theo ng, truoc khi dn truong di hoc (theo dung nghia hepcuano),tritutreemdduocphattrin.Nhuvy,dayhoc(theonghiahep) khng phai la su phat trinva no duoc bt du tu mt trinh d nao do cua su phat trin. Tu dy xut hin cac kha nng quan h giua day hoc voi su phat trin tri tu cua tre em. Day hoc co th kim hm hoc thuc dy su phat trin. Nu di sau su phat trin,dayhocskimhmsuphattrin.Nguoclai,nudayhocditruocsuphat trin, no s thuc dy, keo su phat trin tri tu di ln. Cai ct li cua day hoc phat trin la xac dinh dung cac trinh d phat trin cua tre em. Theo L.X. Vugotxki, cn thit phai phn bit hai trinh d trong sut qua trinh phat trin cua tre: trinh d phat trin hin thi va kha nng phat trin gan nhat (vung phat trin gn nht). Trinh d phat trin hin thoi la trinh d ma o do cac chuc nng tmlyddatomucchinmui,convungphattringnnhtlavungtrongdocac chuc nng tm ly dang truong thanh chua chin. V phuong din chn doan, muc d hin tai duoc biu hin qua tinh hung tre em dc lp giai quyt nhim vu, khng cn sutrogiupbnngoai.Conkhanngphattringnnhtduocthhintrongtinh hung tre hoan thanh nhim vu khi co su hop tac, giup d cua nguoi khac, va nu tu minh thi dua tre s khng thuc hin duoc. Nhu vy, hai trinh d phat trin cua tre, th hinhaimucdchinmuicuacacchucnngtmlyocacthoidimkhacnhau. Dngthoichunglunvndng,vungphat trin ngayhmnay thingaymais tro thanh trinh d hin tai va xut hin vung phat trin gn nht moi. Vic phat hin ra cac muc d phat trin, truoc ht lin quan toi su chn doan tam lv va tac dng cua dv hc. 32 Trong day hoc, nguoi giao vin, o goc d tm ly, nu chi gioi han o vic xac dinhcaidchinmuimakhngtinhdncaidanghinhthanhvaphattrinthis khng xac dinh duoc dy du su phat trin cua hoc sinh. Noi cach khac, nguoi giao vindayhockhngchihuongvaophattrintrinhdhinthoimaconphaiphat hin ravung phat trin gn nht, thng quaday hoc hop tac giua hoc sinhvagiao vintrongquatrinhdayhoc.Tucla,khilamrkhanngcuahocsinhtrongtinh hungcosuhoptac,chungtasxacdinhduoccacchucnngtmlydangchin mui,matrongthoigiangnnhtdttyudattoitrinhdhintai.TheoL.X. Vugotxki,nguyntchoptacnhmphathinvungphattringnnhtchophep truc tip nghin cuu cai d quy dinh su chin mui v tm ly, tri tu va diu kin d chung duoc hoan thin trong tuong lai. Diu nay co gia tri to lon trong day hoc phat trin. ng cho rng moi y d day hoc tach roi su phat trin, coi hai yu t nay dc lp voi nhau va day hoc di sau su phat trin, hoc cho rng day hoc trung khop voi su phat trin, du dn dn sai lm, lam han ch vai tro cua day hoc. Nu hiu dung dn vn d thi day hoc va phat trin phai thuong xuyn co quan h huu co voi nhau, nhung day hoc khng phai la yu t di sau su phat trin, la diu kin d bc l no. Day hoc co t chuc dung dn skeo theo su phat trin cua tre, tao ra su sng cho hang loat qua trinh phat trin, ma dung ngoai day hoc thi s khng thuc hin duoc. Chi co day hoc di truoc su phat trin moi tao ra vung phat trin gn nht, moi thuc su keo theo su phat trin, dinh huong va thuc dy no. Di nhin, trong thuc tin, phai luu y day hoc khng duoc di truoc qua xa so voi su phat trin, cang khng duoc di sau no. Day hocva phat trin phai duoc cn k nhau. Dng thoi phai quan trit tu tuongdayhoclasuhoptacgiuanguoidayvanguoihoc.Hoatdngdayvahoat dng hoc la hoat dng hop tac giua thy va tro. Chi co nhu vy, day hoc noi chung, day hoc Toan noi ring moi dat hiu qua ti uu di voi su phat trin cua hoc sinh. 2.8. Cc phuong hung nng cao hiu qu day hoc pht trin tr tu Tu du nhung thpnin cua thky XX, nguynly day hoc huong toiva thuc dy ti da su phat trin tri tu cua hoc sinh d duoc xac lp va x hi ngay cang nhn thyynghiasngconcuavicquantritnguynlynaytrongdayhoc.Dcbitla trong thoi dai phat trin gia tc cua trithuc khoa hoc va cng ngh ngay nay. Co rt nghiu chuong trinh day hoc phat trin tu duy, tri tu hoc sinh. Co hai huongkhaiquatchuongtrinhphattrintritu:Phattrintuduy,trituhocsinh thng qua day tri thuc khoa hoc va day cac k nng tu duy. 33 Mt phuong huong co tinh truyn thng la phat trin tu duy, tri tu hoc sinh thng qua day tri thuc khoa hoc. Huong nay phu hop voi quan nim cho rng tri tu cohaimtkhngthtachroi:nidungtrithucvacacthaotactriocdndntri thuc do. Trong cac nghin cuu va phn tich cua J. Piaget, P. Ia. Galperin, J. Bruner , A.V.Petrovskivacuanhiunhatmlyhoclonkhac,caccutructrituthuong khng tach roi cu truc tri thuc tuongung.Theo cac nha tm ly hoc noi trn, vic day tu duy, tri tu thuong duoc tin hanh thng qua vic day hoc sinh linh hi cac cu truc nhn thuc khac nhau. Chng han, trn co so phn tich tu duy, tri tu tre em theoquandimcuaJ.Piaget,J.Brunerdxacdinhmtcutrucnhnthucvoi3 muc th hin: hanh dng, biu tuong va khai nim. Tu do, ng d xut chuong trinh hoc tp theo hinh 'xoay trn c``, dua trn su phat trin cac cu truc nhn thuc va kha nng vn dung chung. J. Bruner cho rng, co th phat trin kha nng phn tich vahinhthanhkhainimlyluntruutuongchomoidituonghocsinhcaclop duoi, nu nguoi giao vin co phuong phap day hoc phu hop. P. Ia. Galperin (1952), cng cung xu huong voi J. Bruner, nhung dy du va cu th hon, trong ly thuyt v cac buoc hinh thanh hanh dng tri tu cua hoc sinh, d phn tich co ch chuyn mt khai nim tu bn ngoai, cua x hi,vao bn trong cua cac ca nhn hoc sinh. Dng thoi, ng cng vach ra cac phuong phap dinh huong qua trinh chuyn, bin do trong day hoc. L.V. Zankov (1970), trn co so nguyn ly day hoc phai tac dng vao vung phat trin gn nht cua L.X. Vugotxki, d d xut phuong phap day hoc nhm phat trin tinh tich cucvakha nng nhn thuc,kha nng tri tu cua hoc sinh. Petrovski chorngconhiucachdaytuduychohocsinh,mttrongnhungsdolathng qua day cac cu truc nhn thuc. Cac nha tm ly hoc nhn thuc cng d xut phuong huong phat trin tu duy, tri tu hoc sinh thng qua ni dungmn hoc.Chng han, R. Fischer d xut m hinh gm ba thanh phn ren luyn cac k nng khoa hoc giup hoc sinh kha nng nhn thuc. Ba thanh phn la (1) hinh thanh y tuong, bao gm cac yu t th hin, thc mc, nu lun d; (2) thu thp thng tin:Quan sat, giai thich, trao di; (3) thu nghim ly thuyt: khao sat, thi nghim, kim tra. Phat trin tuduy,tri tu thngquavictruc tipdaycacknngtuduyngay cang duoc chu trong va ung dung rng ri trn th gioi, voi su tham gia cua cac linh vuc khoa hoc: toan hoc, diu khin hoc, thng tin,...Ngay trong tm ly giao duc hoc, nhiu chuongtrinhhunluyn,bidungtuduy,tritudangduocphbinvaungdung, chnghan:ChuongtrinhhunluyncacthuthuttritucuaR.Sternberg(1987); Chuongtrinhdayhocnhmhinh thanhnngluctuduytoanhoccuaV.V.Davudov, 34 chuong trinh day chin luoc tu duy theo chiu ngang va chiu doc cua E. De Bono,... O Vit Nam, chua co mt chuong trinh chinh thuc d day k nng tu duy cho nguoi hoc. Tuy nhin mt s chuong trinh lin kt, nhu lin kt VitBi (DHSP Ha Ni) co d cp dn vn d nay, cac Du an dao tao giao vinTHCS, Tiu hoc va gn dy Du an Phat trin Giao vinTHPT co mt s chuong trinh d cp dn k nng tu duy. 2.9. Yu t cm xc trong day hoc mn Ton MtsnguoithuongchorngmnToanlamtmnhockhkhanvichi lamvicvoinhungcons,cachinh,cacsuylunchtch.Dolamtsuynghi hoan toan sai lm. Chinh vi quan nim do ma mt s thy giao day Toan cua chung ta v tinh coi nhe vic day yu t cam xuc trong qua trinh day hoc mn Toan,... Trong khi dim qua cac cach tip cn day hoc tri tu, dc bit la tip cn theo ly thuythoatdng,tipcntheolythuytkintao,chungtadnhnthyvaitrocua mi quan h giua yu t chu th voi yu t sinh hoc va mi truong x hi, tao nn su phat trin cua tri tu ca nhn, thng qua hoat dng cua chu th. Khi noi dn chu th, la phai d cp nhiu linh vuc cua nhn cach ca nhn: xu huong, hung thu, nhu cu, su say m, y chi, nghi luc,... Dc bit, nhung nm gn dy, trong s cac yu t cua chu th co anh huong truc tip toi tri tu, vn d cam xuc duoc quan tm d cp nhiu hon. Vn d quan hgiua cam xucva tri tu lakhng dongian. Cam xuckhng chi anh huong tich cuc hay tiu cuc dn tri tu, bng cach truc tip tac dng toi qua trinh hanh dng cua chu th. Nguoc lai, su tham gia truc tip cua cac yu t tri tu vaovicnhnthucvakimsoatcacquatrinhxuccamcuachuthvacuanguoi khac trong hoat dnggiao tip ddn dnmt loai tri tu: 'tri tu camxuc``.Noi cach khac, cam xuc va tri tu la hai mt cua mt hanh dng ca nhn. Khi d cp toi mi quan h giua cam xuc va tri tu nguoi ta thuong tach ra hai khia canh: (1) anh huong cua cam xuc toi su hinh thanh, phat trin tri tu, (2) tri tu cam xuc va vai tro cua no trong hoat dng ca nhn. Su tach bit nay chi la tuong di. O dy, tri tu la tri tu noi chung, tu nhung quan dim nayhocvin suynghivndung cu thvao day hoc mn toan, phat trin tu duy, tri tu toan hoc. 2.9.1. nh hung ca cm xc ti tr tu Vaitrocuacamxucdivoihoatdngnhnthuccuacanhnduocdcp dn trong cac cng trinh nghin cuu cua nhiu nha tm ly hoc lon nhu J. Piaget, P. Janet, Claparede, L.X. Vugotxki... Cac nha tm ly hoc nay du thng nht cho rng, 35 trong mi tac dng qualaigiua chu thvoihoan canh duoc thng qua 'truong cu xu, trong do cac cam xuc la dng luc cua cac ung xu, con tri giac, vn dng va tri tulasucutruchoacuacacungxudo.Chnghan,J.Piaget(1997)quannim, mi ung xu bao ham hai mt: mt nng luong va mt nhn thc hay cu truc. Mt nng luong la do cam xuc tao ra, con cu truc hay nhn thuc la kt qua cua tri tu. Nhuvy,xuccamvanhnthuckhngthtachroinhau,mcduchungkhacbit nhau.TheoJ.Piagetmthanhdngtritubaohamsudiutitnngluonglin quan toi thao tac tri tu. Tuong tu nhu J. Piaget,L.X.Vugtxki cho rng, trong tu duy ngn ngu, y khng phai la dim tn cung cua toan b qua trinh. Y khng phai duoc nay sinh tu y nghi khac, ma tu linh vuc dng co cua y thuc. Dng sau y la xu huong, cam xuc, nhu cu,y chi.ngviy nghi nhu dammydenmang congio lam dam my chuyn dng va d ra trn mua tu ngu do. Vi vy, ng cho rng vic phn tich tm ly mt y nghi nao do chi trit d khi phat hin ra duoc chinh binh din dng co, cam xuc bn trong bi che lp boi cac tu duy ngn ngu. Nhiu nha nghin cuu d phat hin co so sinh ly, sinh hoa cua cam xuc va vai tro thuc dy hoc kim hm cua no di voi hoat dng noi chung, tri tu noi ring cua con nguoi. Daniel Goleman (1995), trn co so nghin cuu mi quan h giua chi s tri tu (IQ) voi cac yu t tu tuong khac tao thanh tinh cach (character) cua cac nha quan li, d kt lun su thanh cng cua mi nguoi khng phai chu yu la do co chi s tri tu cao, ma do cacyu t tao nn tinh cach do. ng cho rng, cac camxuc chi daotritu,thmchinoconmanhhoncakhannglgictoan,machungtavn thy trong cac trc nghim. Vi vy, ng d nghi phai giao duc tinh cam cho tre em ngay tu khi chung con nho. Trongthuctin,camxucthamgiavaohoatdngtritutrnhaiphuong din: la dng lc thuc dy hoc kim hm mt hanh dng tri tu nao do va la nguoi hung do cho hanh dng do. Vai tro huong dao cua cam xuc duoc biu hin it nht trn ba phuong din sau: Th nhat : Cam xuc nhu la yu t bn trong xm nhp vao toan b qua trinh hanh dng tri tu tu trigiac su vt dn cac qua trinh tu duy truu tuong.Toanbquatrinhhanhdngtritunaybinhummauvabichiphiboi cam xuc cua ca nhn, trong tung tinh hung cu th hoc gn lin voi dc trung tinh cam cua ca nhn do. Th hai : trong sut qua trinh hanh dng tri tu, ngay tu nhung thao tac du tin cho toi thao tac cui cung, mi khi xut hin mt thao tac, thi lin 36 ngay doxut hinmt cam xuc tuong ungva cam xuc nay tro thanh tm th, dn chui thao tac tip theo di theo huong phu hop voi tm th do. Th ba : kt qua cua mi thao tac, mi hanh dng tri tu s mang dn cho chu th mt cam xuc moi. Dn luotno,camxucnayschiphicacquytdinhtiptheocuachuth,dcbitla trong vic lua chon cac phuong an, cac k hoach hanh dng tri tu. Noi tom lai, suv cho cung moi hanh dng tri tu du co su tham gia cua cam xuc. No thm nhpvao ngay tu cac hoat dng trigiac,dnvic lua chon cac thao tac va ra quyt dinh tri tu. Muc d anh huong nay rt lonva trai ra trn mt ph rng, tu nhung cam xuc don gian, dn tinh cam phc hop va cui cung la su tham gia cua nhung linh cam trc giac. Vichiunhungvndnaydtudo,migiaovindayToannghincuu vn dung vao tao lp va bi dung cam xuc trong vic phat trin tu duy, tri tu toan hoc trong qua trinh day hoc mn Toan. 2.9.2. Tr tu cm xc V mi quan h giua cam xuc va su phat trin tri tu. Cac nha tm ly hoc lon nhu P. Janet, J. Piaget, L.X. Vugtxki ...du khng dinh vai tro cua cam xuc di voi hoat dng tri tu, hoat dng nhn thuc cua ca nhn. 'Moi hanh dng tri tu du co su thamgiacuacamxuc.Nothmnhpngaytucachoatdngtrigiac,dnviclua chon cac thao tac va ra quyt dinh tri tu. Muc d anh huong nay rt lonva trai ra trn mt ph rng, tu nhung cam xuc don gian, dn tinh cam phuc hop va cui cung lasuthamgiacuanhunglinhcamtrucgiac.Tuynhin,nhiucngtrinhnghin cuu va duoc kim nghim trong thuc tin, kt qua hoat dng sng cua mi ca nhn khng hoan toan ty l thunvoi nng luc tri tu d co cua ca nhn do. Trong da s truong hop, thanh cng cua mi ca nhn phu thuc nhiu vao cacyu t phi tri tu logic, dc bit phu thuc vao muc d thu hiu va kim soat duoc cam xuc cua minh cng nhu cua nguoi khac. Vi vy, nhung nm gn dy, nhiu nha tm ly hoc d tp trung nghin cuu kha nng thm nhp cua yu t tri tu vao trong cac linh vuc cam xuctinh cam cua mi ca nhn; kha nng nhn thuc, kim soat va diu khin chung tronghoatdngvagiaotip.Tudo,hinhthanhmtkhainimmoi'tritucam xuc. Hai nha tm ly hoc Hoa Ky Peter Salovey va Jonh Mayer dua ra thut ngu 'tri tu cam xuc vao nm 1990. Cac ng d dua ra quan dim cua minh la 'tri tu cam xucduochiulakhannghiurcamxuccuabanthn,thuhiucamxuccua 37 nguoi khac, phn bit duoc chung va su dung chung d huong dn suy nghi va hanh dng cua ban thn. Dinh nghia nu trn d co su thay di va phat trin.Daniel Golman (nha Tm ly hoc Hoa Ky, 1995) cho rng: Tri tu cam xuc la khannggiamsatcaccamgiacvacamxuccuabanthnvacuanguoikhac,kha nng phn bit chung va kha nng su dung cac thng tin nhm dinh huong suy nghi va hanh dng cua minh. NhatmlyhocH.Steve(1996)laichorng,tritucamxuclasukthop giua su nhay cam v cam xuc co tinh cht tu nhin voi cac k nng quan ly cam xuc co duoc do tu hoc hoi, nhm giup con nguoi dat duoc hanh phuc trong cuc sng. VnPeterSalovey(1997)ddinhnghialainhusau:Tritucamxucbao gm kha nng tip nhn dung, danh gia va th hin cam xuc, kha nng danh gia va phn loainhung cam xucgiup dinh huongsuynghi,khanng hiuva diukhin, dinh huong cam xuc nhmgia tng su phat trin cam xucva tri tu. Theo Edward De Bono (nguoi Anh), tri tu cam xuc la loai tri tu giup ca nhn di su phn tich, kham phava lam bc l cam xuc cua chu th ra ngoai. Nola loai tri tu truc giac, linh cam va phi logic.Vn d cu truc va vai tro cua tri tu cam xuc d va dang duoc d cp trong nhiucngtrinhnghincuucuacacnhaTmlyhoc.Tuynhin,hinthoicoth nhn manh nhung thanh phn chu yu sau cua tri tu cam xuc: Kha nng nhn bit. danhgiavathhincamxuccuabanthan,khanngnhnbitvadanhgiacam xuc cua ngui khac, kha nng diu chnh cam xuc cua ban than va cua ngui khac, s dung cam xuc d dnh hung hanh dng. Vy thi, trong qua trinh day va hoc b mn Toan co hay chng tri tu cam xuc toan hoc khng? III.NHUCUVINHHUNGOIMIPHUONGPHPDAYHOC TON VIET NAM 3.1. Nhu cu Vic di moi phuong phap day hoc d giai quyt mu thun giua yu cu dao tao con nguoi moi voi thuc trang lac hu noi chung cua phuong phap day hoc con lac hu o nuoc ta hin nay.Nhu cu nay d duoc th hinbuc xuc trong cac nghi quyt cua Dang, cac vn ban chi dao cua Nha nuoc, B Giao duc. Dc bit,d vit thanhcacdiukhoantrongLutGiaoduccuanuocCnghoaXhiChunghia Vit Nam. 38 Theo Giao su Nguyn baKim (2004): 'Phai thua nhn rng trong tinhhinh hin nay, phuong phap day hoc o nuoc ta con co nhung nhuoc dim ph bin: OThav thuvt trinh tran lan, OTri thc duoc truvn thu dui dng co sn. it vu t tim toi. phat hin, OThav ap dt. tro thu dng, OThinvdv.vuvhc.thiuhotdngtgiac.tichccvasangto cua ngui hc, OKhong kim soat duoc vic hc.`` Mu thun giua yu cu dao tao con nguoi xy dung x hi cng nghip hoa, hin dai hoa voi thuc trang lac hu cua phuong phap day hoc d lam nay sinh thuc dy cuc vn dng di moi phuong phap day hoc o tt ca cac cp trong nganh Giao duc va Dao tao tu mt s nm cui thp ky th ky XX dn nay. Nhung tu tuong chu daocuacucdimoiduocphatbiuduoinhiuhinhthuckhacnhau:'Phathuy tinh tich cuc``; 'Phuong phap day hoc tich cuc``; 'Phuong phap giao duc tich cuc``; 'Hoat dng hoa nguoi hoc``; 'Tich cuc hoa hoat dng hoc tp; 'Day hoc ly nguoi hoc lam trung tm``,... 3.2. Bn cht ca cng cuc di mi phuong php day hoc Ton Vn dung nhung thanh tuu cua ly lun day hoc hin dai trn th gioi, dc bit la ly thuyt hoat dng vn dung vao day hoc va mt s quan dim cua day hoc kin tao, day hoc kham pha, cac nha nghin cuu giao duc Vit Nam d nu bt duoc ban cht cua cng cucdimoiphuong phap day hoc oVitNam.Din hinh la trong cun 'Phuong phap Day hoc mn Toan`` cua Giao su Nguyn Ba Kim d chi r: 'Phuongphapdvhccanhungvaovictochcchonguihchctp trong hot dng va bng hot dng t giac. tich cc. chu dng va sang to``. Dinhhuongnaynubtbanchtcuadimoiphuongphapdayhoclahoc tp trong hoat dng va bng hoat dng, hay noi gon: hot dng hoa ngui hc. Theo Giao su Nguyn Ba Kim, mi ni dung day hoc du lin h voi nhung hoat dng nht dinh. Truoc ht do la nhung hoat dng d duoc tin hanh trong qua trinhlichsuhinhthanhvaungdungnhungtrithucduocbaohamtrongnidung nay, cng chinh la nhung hoat dng d nguoi hoc co th kin tao va ung dung nhung tri thuc trong ni dung do. Tt nhin, con phai k toi ca nhung hoat dng co tac dung cung c tri thuc, ren luyn nhung k nng va hinh thanh nhung thai d co lin quan. 39 ngcngdchirarng,phathinduocnhunghoatdngnhuvytrongmtni dung la vach duoc mt con duong d nguoi hoc chim linh ni dung do va dat duoc nhung muc tiu day hoc khac, cng dng thoi la cu th hoa duoc muc tiu day hoc ni dung do va chi ra duoc mt cach kim tra xem muc tiu day hoc do co dat duoc hay khng va dat dn muc d nao. Cho nn diu cn ban cua phuong phap day hoc la khai thac nhung hoat dng nhu trn tim tang trong mi ni dung d dat duoc muc tiu day hoc. Quan dim nay th hin r net mi lin h giua muc tiu, ni dung va phuong phap day hoc. No hoan toan phu hop voi lun dim co ban cua giao duc hoc cho rng con nguoi phat trin trong hoat dng va hoc tp din ra trong hoat dng. Hoat dng lin h voi cac yu t: chu th, di tuong, muc tiu, phuong tin, kt qua; di voi hoat dng hoc, con lin h dn mt yu t quan trong, do la nguoi thy. Cu th hoa ban cht nu trn ta co mt s dc trung sau dy 3.2.1. Xac lp v tri chu th cua ngui hc. bao dam tinh t giac. tich cc. chu dng va sang to cua hot dng hc duoc thc hin dc lp hoc trong giao luu Nguoi hoc la chu th kin tao tri thuc, ren luyn k nng, hinh thanh thai d chu khng phai la nhn vt bi dng hoan toan lam theo lnh cua thy giao. Voi dinh huong 'hoat dng hoa nguoi hoc``, vai tro chu th cua nguoi hoc duoc khng dinh trong qua trinh ho hoc tp trong hoat dng va bng hoat dng cua ban thn minh. Tuytheomuctiuvahoancanhcuth,cothtchucchohocsinhhoat dngdclphoctronggiaoluu,cahaitruonghopdurtquantrongdivoi phuong phapday hoc. Mtmt,mc du trong qua trinhhoc tpvn co canhung pha hoc sinh hoat dng duoi su dn dt cua thy hoc co su h tro cua ban, nhung hoat dng dc lp cua hoc sinh la thanh phn khng th thiu d dam bao vic hoc thanh cng. Mt khac, do ban cht x hi cua vic hoc, phuong din giao luu ngay cang duoc quan tmva nhnmanh trong phuong phap day hoc, nhungyu t cua day hoc hop tac: hoc theo nhom, theo cp, tranh lun,...ngay cang duoc tng cuong. 3.2.2. Tri thc duoc cai dt trong nhng tinh hung co dung v su phm Tri thuc la di tuong cua hoat dng hoc tp. D day mt tri thuc nao do, thy giao khng th trao ngay cho hoc sinh diu minhmunday;cachlamttnhtthuonglacaidttrithucdovaonhungtinh hung thich hop d hoc sinh chim linh no thng qua hoat dng tu giac, tich cuc va sang tao cua ban thn. 40 Theolythuytkintao,hoctplamtquatrinhtrongdonguoihocxy dungkinthucchominhbngcachthichnghivoimitruongsinhranhungmu thun,nhungkhokhnvanhungsumtcnbng.Tuynhin,mtmitruong khng co dungy su pham thikhng du dchu th kin tao tri thuc theo dungyu cu x hi mong doi. Vi th, diu quan trong la thit lp nhung tinh hung co dung y su pham d nguoi hoc hoc tp trong hoat dng, hoc tp bng thich nghi. 3.2.3. Dv vic hc. dv t hc thong qua toan b qua trinh dv hc Cac nha Tm ly hoc d chung minh rng nng luc cua mi ca nhn duoc hinh thanh va phat trin chu yu trong qua trinh hoat dng va giao luu cua con nguoi. Con duong ti uu nht, co hiu qua nht d nng cao cht luong dao tao va dat duoc muc tiugiao duc dao taola: hoc bng hoat dng tu hoc, tu nghin cuu cuanguoi hoc, thng qua chinh bng hoat dng tu luc chim linh kin thuc, ma hinh thanh nng luc va thai d cho hoc sinh. Hoat dng hoc nhm muc tiu cai tao, phat trin chinh hoc sinh la hoat dng khngaicothlamthay.Vith,doihoihocsinhphaitugiac,tichcuc,sangtao, phai co kha nng tu hoc. Cac nghin cuu v day hoc phat trin d cho kt qua rng trongquatrinhphattrincuamicanhnducotinhtichcucbnngoaivatinh tich cuc bn trong. Tinh tich cuc bn ngoai th hin o y chi quyt tm thuc hin cac yucuhoctpcuagiaovin,nhatruong.Cacthaotachanhvibnngoaicoth kim soat duoc. Tinh tich cuc bn trong th hin o ch nguoi hoc sinh co dng co hoctp,mucdichhoctptipthucactacdngbnngoaidbinthanhnhucu nhnthuc,tichcucdaosusuynghimtcachchudngtugiac,tuluc.Tinhtich cuc bn trong dn dn su dc lp phat trin cua mi ca nhn hoc sinh, la co so cho tu hoc sut doi. Ngui giao vin Toan can quan trit tu tung dv hc la s hop tac gia giao vinva hc sinh.3.2.4.Ttovakhai thacnhngphuongtindvhcdtipnivagiatngsc mnh cua con ngui 3.2.5. To nim lc quan hc tp da trn lao dng va thanh qua cua ban than ngui hc 3.2.6.Xacdnhvaitromicuanguithavvitucachnguithitk.uvthac.diu khin va th ch hoa Tronghoatdnghoanguoihoc,suxaclpvitrichuthcuanguoihoc khng h lam suy giam vai tro cua nguoi thy giao, ma nguoc lai cang nng cao vai 41 tro trach nhim cua nguoi thy. Vai tro nguoi thy d duoc chuyn di, thy khng phaila ngun phat tin duy nht,Day hoc trong cach nhinmoi skhng con la cai dayhocvncovoiquynuytithuongcungcpvabanphatcacchnlykhach quan, dinh doat tinh dung sai cua cac nhn thuc va ly giai cua con nguoi, ma la day hoc trong tuong lai, day hoc s duoc phat trin trong su tuong tac thuong xuyn voi cac bi canh cua tu nhinva x hi, cac bi canh lun lun trong tinh trang bi tac dng cua nhung xao trn ngu nhin, bt dinh va khng du doan truoc duoc. Vai tro nguoi thy quan trong hon, nng n hon, th hin: OThit k, la lp k hoach, chun bi qua trinh day hoc v mt muc tiu, ni dung, phuong phap, phuong tin va hinh thuc t chuc; OUv thac, la bin y d day cua thy thanh nhim vu hoc tp tu nguyn, tu giac cua hoc sinh, la chuyn giao cho hoc sinh khng phai nhung tri thuc duoidangcosnmalanhungtinhhungdhocsinhhoatdngthich nghi; Oiu khin, k ca diu khin v mt tm ly, bao gm su dng vin, huong dn, tro giup va danh gia; OThchhoa,laxacnhnnhungkinthucmoiphathin,dngnhthoa nhungkin thuc ringle mangmau sc ca th, phu thuc vao hoan canh va thoi gian cua tung hoc sinh thanh tri thuc khoa hoc cua x hi, tun thu chuongtrinhvmucdyucu,cachthucdindatvadinhvitrithuc moitronghthngtrithucdco,huongdnvndungvaghinhohoc giai phong khoi tri nho nu thy khng cn thit. 3.2.7.Tdnhhunghctptronghotdngvabnghotdng.phantichcac thanh phan cua hot dng v mt lv lun va thc tin. t do rut ra cac thanh t co s cua phuong phap dv hc. Cac thanh t co so cua phuong phap day hoc th hin cac tu tuong chu dao cua quan dim hoat dng trong phuong phap day hoc toan. *Chohocsinhthuchinvatpluynnhunghoatdngvahoatdngthanh phn tuong thich voi ni dung va muc tiu day hoc; * Goi dng co cho cac hoat dng hoc tp; *Dndthocsinhkintaotrithuc,dcbitlatrithucphuongphapnhu phuong tin va kt qua cua hoat dng; * Phn bc hoat dng la cn cu diu khin qua trinh day hoc 42 3.3. Mt s thnh tuu ca di mi phuong php day hoc mn Ton D cng cuc di moi phuong phap day hoc Toan thanh cng, trong xu th hi nhp, nhiu nha giao duc hoc mn Toan trong nuoc d bin dich, vit, gioi thiu nhung ly lun v tm ly hoc, giao duc hoc tin tin trn th gioi vao Vit Nam. Cac cng trinh vlythuythoatdng,lythuytkintao,lythuytkhampha,lythuyttinh hung,...du duoc gioi thiu va dua vao chuong trinh, ni dung dao tao o cac truong, khoaSupham.Dinhinhlacun'PhuongphapdayhocmnToan``cuaGiaosu Nguyn Ba Kim, la mt cun sach co gia tri han lm va gia tri hin thuc, cu th. Tac dng cua cun sach nay dn di moi phuong phap day hoc Toan rt to lon. Truoc do vao nhung nm thp nin 70 cua th ky truoc co cun Giao duc hoc mn Toan cua c GiaosuPhamVnHoanvacuaGiaosuTrnThucTrinh,NguynGiaCc.Nhiu nhaGiaoduchocmn Toan dvit sachvadonggop cho su phat trin cua phuong phap day hoc Toan nhu cac Giao su: Dao Tam, Trn Kiu, Tn Thn, Hoang Chung, Bui Vn Nghi, Vuong Duong Minh, D Dinh Hoan, V Quc Chung.... TukhiVitNamcodaotaoTinsiKhoahocGiaoducchuynnganhLy lun va PPDH B mn Toan va Thac si chuyn nganh nay thi d co hang trm lun vn Thac si, lun an Tin si nghin cuu thuc hin nng cao cht luong day hoc b mn Toan cho cac cp hoc. Cacphuongphapdayhoctruynthngduoianhsangcuacaclylunday hochindaiduoccacgiaovindaytoannhinnhnlaimtcachtichcuccohiu quahon.CacphuongphapdayhoccachdynhiunmkhiduavaoVitNam duoc goi la cac xu huong day hoc khng truyn thng thi by gio d tro thanh ph bin di voi moi giao vin day Toan. Nhung cuc hi thao, tranh lun v vic phn ban o trung hoc ph thng, qua caclnthaysachgiaokhoaocaccpphthng,nidung,chuongtrinh,phuong phapdayhocmnToandphattrinnhiusovoitruocdylamchochtluong day hoc mn Toan nng ln. Cac sachgiaokhoa Toan Tiu hoc, Trung hoc co so duocvit theo cach t chuc cho hoc sinh hoat dng d chim linh tri thuc Toan hoc, cac vn d v lich su Toan,cacyutthuctinduocchonlocduavaonhiuhon.Cachtrinhbaycua sach d tao diu kin cho hoc sinh tu hoc va cac giao vin Toan co th su dung cac phuong phap day hoc tin tin.43 Mtscacchuongtrinh,duanmuctiungoaiphnnngcpthitbiday hoc, d co tac dng tich cuc dn phuongphap day hoc mn Toan: Du anDao tao giao vin THCS, Du an Phat trin Giao vin va truong THCS, Du an dao tao Giao vin Tiu hoc, Du an phat trin Giao vin THPT. Chuong trinh lin kt VitBi. Vic danggiakt qua hoc tp mnmn dangla nhung d tai tranh lun si ni. Thi, kim tra dang gia tung mn Toan o cac cp nhu th nao d nng cao cht luong day hoc mn Toan. Nhiu cng trinhnghin cuuvvn d nay cua cac nha khoahocgiaoducmnToan.DconhiulunvnThacsi,LunanTinsiv danggiaktquadayhocmnToan.Dangcocuctranhlunconnduatrc nghim vao thi tt nghip hay dai hoc v mn Toan khng? Vic day hoc toan khi phn ban o bc THPT nhu th nao? Vn d Ren luyn va Phat trin nng luc tu hoc trong day hoc mn Toan d duoc nghin cuu va thuc hin qua day hoc mn Toan cac cp. Khoa Toan DHSP Ha Ni d t chuc day tu hoc cho sinh vin va co hiu qua cao. D co nhung Lun an Tin si Nghin cuu tu hoc trong day


DẠY HỌC XƯỚNG ÂM CHO HỌC SINH HỆ TRUNG CẤP TRƯỜNG …spnttw.edu.vn/userfiles/files/7_phungthilanhuong.pdf · LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC ÂM NHẠC

DẠY HỌC XƯỚNG ÂM CHO HỌC SINH HỆ TRUNG CẤP TRƯỜNG …spnttw.edu.vn/userfiles/files/7_phungthilanhuong.pdf · LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC ÂM NHẠC

Documents
Phát triển dịch vụ khách hàng của công ty kinh doanh khóa luận

Phát triển dịch vụ khách hàng của công ty kinh doanh khóa luận

Education
tổ chức hoạt động dạy toán nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn

tổ chức hoạt động dạy toán nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn

Documents
Phát triển kĩ năng dạy học hợp tác cho giáo viên cấp II

Phát triển kĩ năng dạy học hợp tác cho giáo viên cấp II

Documents
Báo cáo khóa luận tốt nghiệp triển khai CRM thực tế

Báo cáo khóa luận tốt nghiệp triển khai CRM thực tế

Documents
CHU BẰNG LONG DẠY HỌC SOẠN ĐỆM CA KHÚC CỦA NHẠC SĨ … · Những đóng góp của luận văn Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu dạy học cho

CHU BẰNG LONG DẠY HỌC SOẠN ĐỆM CA KHÚC CỦA NHẠC SĨ … · Những đóng góp của luận văn Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu dạy học cho

Documents
Nội Dung Tự Nghiên Cứu - Lý Luận Dạy Học

Nội Dung Tự Nghiên Cứu - Lý Luận Dạy Học

Education
VẬN DỤNG TRI THỨC LÍ LUẬN VỀ THỂ LOẠI VĂN HỌC VÀO DẠY …

VẬN DỤNG TRI THỨC LÍ LUẬN VỀ THỂ LOẠI VĂN HỌC VÀO DẠY …

Documents
GiỚI THIỆU PHƯƠNG PHÁP LUẬN PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP AG- EDM

GiỚI THIỆU PHƯƠNG PHÁP LUẬN PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP AG- EDM

Documents
Phương pháp luận triển khai phần mềm DMS

Phương pháp luận triển khai phần mềm DMS

Business
DẠY HỌC THANH NHẠC CHO SINH VIÊN GIỌNG NAM CAO … · đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành Lý luận và phương pháp dạy học âm nhạc. 2. Lịch sử

DẠY HỌC THANH NHẠC CHO SINH VIÊN GIỌNG NAM CAO … · đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành Lý luận và phương pháp dạy học âm nhạc. 2. Lịch sử

Documents
Ngôn ngữ Anh, Lí luận và phương pháp dạy học Bộ môn Tiếng Anh

Ngôn ngữ Anh, Lí luận và phương pháp dạy học Bộ môn Tiếng Anh

Documents
LÝ LUẬN CHUNG VỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP

LÝ LUẬN CHUNG VỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP

Documents
BÁO CÁO THAM LUẬN “PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ”

BÁO CÁO THAM LUẬN “PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ”

Documents
TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC …

TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC …

Documents
DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC – MỘT … Van/KIỀU - BÁO CÁO... · DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC – MỘT SỐ VẤN

DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC – MỘT … Van/KIỀU - BÁO CÁO... · DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC – MỘT SỐ VẤN

Documents
DẠY HỌC PIANO CHO HỌC SINH TIỂU HỌC Ở · Dạy piano cho học sinh năng khiếu tại trung tâm Yamaha - Hà Nội (2016) - luận văn Th.s chuyên ngành Lý luận

DẠY HỌC PIANO CHO HỌC SINH TIỂU HỌC Ở · Dạy piano cho học sinh năng khiếu tại trung tâm Yamaha - Hà Nội (2016) - luận văn Th.s chuyên ngành Lý luận

Documents
BÀI THAM LUẬN PHƯƠNG PHÁP DẠY VÀ HỌC THỰC HÀNH THEO HỌC CHẾ TÍN CHỈ

BÀI THAM LUẬN PHƯƠNG PHÁP DẠY VÀ HỌC THỰC HÀNH THEO HỌC CHẾ TÍN CHỈ

Documents
LÝ LUẬN DẠY HỌC

LÝ LUẬN DẠY HỌC

Documents
Xây dựng Kế hoạch dạy học theo định hƣớng phát triển năng

Xây dựng Kế hoạch dạy học theo định hƣớng phát triển năng

Documents
Ph ương Pháp Luận Phát Triển HTTT

Ph ương Pháp Luận Phát Triển HTTT

Documents
chiến lược phát triển VCB - luận văn tốt nghiệp

chiến lược phát triển VCB - luận văn tốt nghiệp

Documents
lý luận dạy học toán

lý luận dạy học toán

Documents
Phát triển năng lực trong dạy học vật lí

Phát triển năng lực trong dạy học vật lí

Documents
tiểu luận phát triển sản phẩm hoa thiên lý- mật ong

tiểu luận phát triển sản phẩm hoa thiên lý- mật ong

Documents
15. Thực trạng và giải pháp triển khai dạy học môn toán

15. Thực trạng và giải pháp triển khai dạy học môn toán

Documents
Luận Văn Phát Triển Ngành Viễn Thông Việt Nam Đến Năm 2020

Luận Văn Phát Triển Ngành Viễn Thông Việt Nam Đến Năm 2020

Documents
Tài liệu Lý luận và Phương pháp dạy học Vật lý (HCMUP)

Tài liệu Lý luận và Phương pháp dạy học Vật lý (HCMUP)

Documents
III.1. Đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng

III.1. Đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng

Documents
DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC …thcstruongcongthan.edu.vn/upload/50198/20180909/1-_Phat_trien_nang_luc... · Dạy học dự án 3 - DẠY HỌC

DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC …thcstruongcongthan.edu.vn/upload/50198/20180909/1-_Phat_trien_nang_luc... · Dạy học dự án 3 - DẠY HỌC

Documents