JU xxxxxxxx

Esej iz sociologije:Pojam, vrste i funkcije braka

Datum:24.2.2015. god Uenik: Abdakovi Nihad

POJAM BRAKABrak je zakonski i drutveno ureena zajednica, obino izmeu jednog mukarca i jedne ene, koja je regulirana zakonima, pravilima, obiajima, vjerovanjima i stavovima koji propisuju prava i obaveze partnera i njihov zajedniki status prema djeci (ako ih brani partneri imaju).Univerzalnost braka unutar razliitih drutava i kultura je pripisana brojnim osnovnim drutvenim i osobnim potrebama kojima daje drutveno prihvaeni okvir kao to su regulacija i zadovoljavanje seksualnih nagona, podjela rada izmeu spolova, ekonomska proizvodnja i potronja te zadovoljenje osobnih potreba pojedinca za privrenou, poloajem u zajednici i ljudskim drutvom. Najvanija funkcija braka gotovo sigurno proizlazi iz osnovne ljudske potrebe za stvaranjem potomstva tj. prirodnog nagona za biolokim razmnoavanjem, skrbi o potomstvu te njihovom obrazovanju i socijalizaciji kao i ureivanjem problema nasljeivanja i osobnog podrijetla svakog pojedinca.Ljudskim biima, meu svim sisavcima, za razvoj do zrelosti treba najvie vremena, a samim time je i razdoblje ovisnosti potomaka o majci najdulje. Ta injenica namee poveane obaveze roditeljima oko skrbi o potomstvu i u tom smislu brak predstavlja drutveni mehanizam koji tradicionalno institucionalizira vrenje roditeljskih dunosti i obaveza.Brak se u razliitim oblicima moe nai u gotovo svakoj drutvenoj zajednici. Najstariji povijesni zapisi sugeriraju da se brak smatrao dijelom obiaja, te se kasnije razvio u suvremene oblike regulirane pravom.Mukarac i ena iz ijeg braka je proizalo jedno ili vie djece predstavljaju tzv. nuklearnu obitelj, koja se esto ugrauje u vee "molekule", tzv. proirene obitelji.

VRSTE BRAKOVABrakovi se, s obzirom na to da se pojavljuju u razliitim kulturama, pojavljuju u brojnim oblicima. Obino se dijele po broju partnera, pripadnosti partnera odreenoj drutvenoj grupi odnosno instituciji pred kojom se sklapaju.Prema broju partnera dijele se na: monogamni brak (izmeu dvoje partnera, odnosno jednog mukarca i jedne ene) i poligamni brak (izmeu vie od dvoje partnera), koji se moe pojaviti kao: poliginija, brak izmeu jednog mukarca i vie ena poliandrija, brak izmeu jedne ene i vie mukaraca grupni brak izmeu vie mukaraca i vie ena istovremeno.Prema tome pripadaju li partneri istoj drutvenoj skupini (pleme, nacija, klasa, vjerska zajednica) dijele se na: endogamne, tj. izmeu pripadnika iste drutvene skupine egzogamne, tj. izmeu pripadnika razliitih drutvenih skupina.Prema tome da li se sklapaju pred duhovnom (vjerske) ili svjetovnom vlasti dijele se na: crkveni brak graanski brak.Ostale vrste brakova su dogovoreni brak, koji u ime partnera sklapaju lanovi njihove obitelji (poseban je oblik djeji brak), a koji takoer moe biti prisilni brak (poseban je oblik tzv. otmica nevjesta). Oblik braka specifian za ijitski islam je niqah ili privremeni brak, a u anglosaksonskoj pravnoj tradiciji postoji i institucija tzv. neformalnog braka.Institucije sline braku su i tzv. divlji brak, ali i probni brak (kome je primarna svrha ustanoviti sposobnost ene da raa). U Francuskoj je, pak, pod vrlo specifinim uvjetima, mogue sklopiti brak s preminulom osobom, tzv. posthumni brak. Ta je institucija u tome slina kineskom obiaju poznatom kao kineski brak duhova.Brak se u zapadnim drutvima u pravilu shvaa kao monogamna zajednica, dok se u drugim dijelovima svijeta brak moe pojaviti i kao poligamna institucija. Najei je sluaj u obliku poliginije (mukarac s nekoliko supruga), ali su neka drutva znala tolerirati i poliandriju (enu s nekoliko supruga). U svim drutvima se sve donedavno monogamni brak smatrao iskljuivo zajednicom razliitog spola - mukarca i ene - sve dok se nije pojavio koncept istospolnog braka koji izaziva velike kontraverze.U razliitim plemenskim zajednicama, kao kod nekih indijanskih plemena drutvo je toleriralo zjedniki ivot 'berdaa', vraeva-homoseksualaca koji bi ivjeli zajedno sa nekim drugim mukarcem. Berdai su izazivali zbog svoje prirode podsmjeh svojih ostalih suplemenika, ali su isrovremeno uivali i jak ugled kao moni amani. U novije doba neke drave su priznale gej brakove. FUNKCIJA BRAKAOsnovne funkcije braka su: SEKSUALNA REPRODUKTIVNA EKONOMSKA ODGOJNA / VASPITNA RELIGIJSKA

MILJENJE O BRAKU/PORODICI

U poreenju sa brakom smatram da je porodica jedna od najstarijih, ali i najbitnijih drutvenih grupa. Sklapanjem braka zapoinjemo novu fazu u ivotu, tj novi nain ivljenja. Brak je prva faza u osnivanju jedne porodice a u samoj porodici se obavlja poetna faza, pa onda zbog toga je toliko vana. Porodica je drutvena grupa vezana krvnim srodstvom i vezama koje su razliite prirode od obiajno vjerskih do pravno-ekonomskih. Ona je zajednica s ciljem zadovoljavanja biolokih, socijalnih, ekonomskih i kulturnih veza i odnosa.

Sl. ivotni ciklus jedne porodice