18

Popart in Europa

  • Upload
    wbooks

  • View
    232

  • Download
    1

Embed Size (px)

DESCRIPTION

 

Citation preview

Page 1: Popart in Europa
Page 2: Popart in Europa

A by PRINTER TRENTO: 12-08-16 10:35:24 - gianni.battistata 0923_12_POP_ART_IN_EURO - P 2 -- -- - Sheet: --

-

. Layer 1: NEW_COVER_BACK.p1.pdf Layer 2: COP_TRACCIATO.p1.pdf] A

by PRINTER TRENTO: 12-08-16 10:35:24 - gianni.battistata 0923_12_POP_ART_IN_EURO - P 2 -- -- - Sheet: --

-

. Layer 1: NEW_COVER_BACK.p1.pdf Layer 2: COP_TRACCIATO.p1.pdf]

Page 3: Popart in Europa

INL

EID

ING

IN

TR

OD

UC

TIO

N

Page 4: Popart in Europa

03

6

Page 5: Popart in Europa

en d

ynam

isch

e be

eldc

ultu

ur u

itdr

agen

. Te

rwijl

de

Am

erik

anen

met

hun

ev

ocat

ieve

bee

ldta

al e

lke

indi

vidu

ele

gevo

elss

tem

min

g w

ilden

ove

rsti

jgen

, w

aren

de

uiti

ngen

van

hun

Eur

opes

e te

gens

pele

rs v

eel

mee

r pa

rtic

ulie

r,

poët

isch

en

anek

doti

sch

van

opze

t. I

n Eu

ropa

spe

elde

n hi

stor

iser

ende

te

nden

sen

een

rol

van

bete

keni

s. K

unst

enaa

rs w

erkt

en i

n hu

n co

llage

s en

ass

embl

ages

gra

ag m

et h

erin

neri

ngsb

eeld

en,

souv

enir

s, o

ude

foto

’s,

vaud

evill

e en

the

ater

beel

den.

In

zeke

re z

in s

loot

de

Pop

Art

hie

r aa

n bi

j th

ema’

s va

n de

gel

iefd

e ze

vent

iend

e-ee

uwse

gen

reku

nst

met

zijn

hui

selij

ke

ensc

ener

inge

n, n

otab

elen

port

rett

en e

n ijd

ele

uits

talli

ng v

an lu

xear

tike

len.

K

enm

erke

nd v

oor

de E

urop

ese

Pop

Art

is h

et c

once

pt v

an g

elaa

gd-

heid

en

com

plex

e be

teke

nis.

Em

otie

s zi

jn e

xplic

iet

uitg

ebee

ld,

van

verl

ei-

ding

tot

ver

ontw

aard

igin

g, e

n en

gage

men

t is

ver

pakt

in h

eroï

ek o

f in

iron

ie.

Dez

e co

mpl

exit

eit

houd

t on

getw

ijfel

d ve

rban

d m

et d

e Eu

rope

se c

ultu

rele

di

vers

itei

t. D

e pe

rsoo

nlijk

e, a

rtis

tiek

e ex

pres

sie

zit

nu e

enm

aal d

iep

inge

-ba

kken

in d

e ku

nstb

eoef

enin

g va

n he

t ou

de c

onti

nent

.V

anze

lfsp

reke

nd z

ijn e

r oo

k ra

akvl

akke

n en

ove

reen

kom

sten

te

cons

tate

ren

tuss

en d

e Eu

rope

se e

n de

Am

erik

aans

e va

rian

t va

n de

Pop

A

rt.

De

Fran

sen

Mar

cel D

ucha

mp,

Mar

tial

Ray

sse

en A

rman

wer

kten

en

expo

seer

den

begi

n ja

ren

zest

ig i

n N

ew Y

ork.

In

1961

org

anis

eerd

e he

t M

useu

m o

f M

oder

n A

rt i

n N

ew Y

ork

de s

praa

kmak

ende

ten

toon

stel

ling

Art

of

Ass

embl

age

met

bijd

rage

n va

n di

vers

e N

ouve

aux

Réa

liste

s. D

e A

mer

ikaa

nse

Pop

Art

wer

d vr

oeg

geëx

pose

erd

in A

mst

erda

m,

Sto

ckho

lm,

op d

e B

iënn

ale

in V

enet

ië e

n op

de

Doc

umen

ta in

Kas

sel,

en k

reeg

er

veel

aa

ndac

ht e

n na

volg

ing.

Aan

spre

kend

war

en h

et e

lan

en d

e ei

gent

ijdsh

eid

van

de n

ieuw

e ri

chti

ng.

Vele

n he

rken

den

in d

e P

op A

rt d

e dy

nam

iek

van

het

nieu

we

dece

nniu

m e

n de

zeg

ging

skra

cht

van

een

gene

rati

e be

vlog

en

kuns

tena

ars.

In d

e ni

euw

e ku

nsts

trom

ing

ston

den

het

uitd

agen

de t

rivi

ale

obje

ct e

n de

In d

e ja

ren

zest

ig b

elee

fde

Pop

Art

in

Euro

pa e

en w

are

door

braa

k.

Jong

e ku

nste

naar

s om

arm

den

de s

trom

ing.

Voo

ral o

p he

t ho

ogte

punt

, in

de

jare

n 19

63

-19

68,

wer

d de

inte

rnat

iona

le P

op A

rt m

et e

igen

acc

ente

n op

gela

den

en g

eïnt

ensi

veer

d. D

e jo

nge

gene

rati

e na

m a

fsta

nd v

an d

e na

-oo

rlog

se a

bstr

acte

kun

st, d

ie t

ot d

at m

omen

t al

lesb

epal

end

was

gew

eest

. D

e ni

euw

e be

weg

ing

door

brak

de

dom

inan

tie

van

de b

elad

en e

n so

ms

thea

tral

e sc

hild

erku

nst

van

het

abst

ract

-exp

ress

ioni

sme.

De

nieu

we

figu-

rati

eve

tend

ense

n on

twik

keld

en z

ich

vers

chill

end

in E

urop

a en

in A

mer

ika.

D

e Eu

rope

se P

op A

rt w

as i

nhou

delij

k an

ders

geo

riën

teer

d da

n de

Am

e-ri

kaan

se p

enda

nt.

De

kuns

tena

ars

in E

urop

a vo

elde

n zi

ch v

erbo

nden

met

hu

n ku

nsth

isto

risc

he t

radi

ties

, w

at in

hiel

d da

t de

nie

uwe

figur

atie

ve b

eel-

den

in e

erst

e in

stan

tie

voor

al v

ia d

e ve

rtro

uwde

, vo

oroo

rlog

se k

unst

disc

i-pl

ines

, zo

als

schi

lder

kuns

t en

col

lage

, vo

rm k

rege

n. H

et F

utur

ism

e, D

ada

en h

et S

urre

alis

me

blek

en in

vloe

drijk

e st

rom

inge

n. K

enm

erke

nde

fact

oren

w

aren

de

aand

acht

voo

r pa

rodi

e, o

verd

rijv

ing,

abs

urdi

sme

en t

rans

for-

mat

ie.

De

Pop

Art

in E

urop

a is

rea

listi

sch,

dir

ect

en s

oms

conf

ront

eren

d.

Mar

cel

Duc

ham

p ha

d be

gin

twin

tigs

te e

euw

de

‘rea

dy m

ade’

geï

ntro

du-

ceer

d: h

et a

lleda

agse

voo

rwer

p w

erd

gevi

erd.

Jui

st d

oor

de n

adru

k te

leg-

gen

op h

et t

rivi

ale

vest

igde

n ku

nste

naar

s de

aan

dach

t op

ach

terl

igge

nde

idee

ën e

n op

soc

iale

en

psyc

holo

gisc

he f

acto

ren.

De

Nou

veau

x R

éalis

tes

wer

kten

met

geb

ruik

te v

oorw

erpe

n, m

et c

umul

atie

s va

n ob

ject

en e

n m

et

kapo

tget

rokk

en a

anpl

akbi

ljett

en o

p af

fiche

bord

en.

De

Euro

pese

Pop

Art

m

aakt

e ge

brui

k va

n do

orw

roch

te b

eeld

bew

erki

ngen

en

colla

gete

chni

eken

.D

e A

mer

ikaa

nse

Pop

Art

wer

d ge

dom

inee

rd d

oor

flat

ness

en

cool

-ne

ss,

een

onpe

rsoo

nlijk

e en

beh

eers

te v

orm

uitd

rukk

ing,

die

val

t w

aar

te

nem

en in

het

wer

k va

n R

oy L

icht

enst

ein,

Tom

Wes

selm

ann,

Jam

es R

osen

-qu

ist

en A

ndy

War

hol.

Dez

e ku

nste

naar

s w

erkt

en o

p gr

oot

form

aat

met

kl

eurr

ijke

en h

elde

re g

rafis

che

patr

onen

, di

e de

sfe

er v

an r

ecla

meb

eeld

en

PO

P A

RT

IN

EU

RO

PA

Frank v

an d

e S

choor

03

7

Page 6: Popart in Europa

die

zich

in d

e ja

ren

196

0-1

96

2 o

nder

aan

voer

ing

van

Pier

re R

esta

ny m

ani-

fest

eerd

e m

et t

umul

tueu

ze p

roje

cten

in

Par

ijs e

n N

ice.

Ita

lië,

Span

je e

n Po

rtug

al b

evon

den

zich

pol

itie

k-m

aats

chap

pelij

k in

een

and

er o

ntw

ikke

lings

-st

adiu

m, m

aar

ook

hier

klo

nk in

kun

sten

aars

krin

gen

de n

ieuw

e st

rom

ing

via

vers

chill

ende

kan

alen

doo

r.

Ned

erla

nd b

leek

gev

oelig

voo

r de

dyn

amie

k en

de

zegg

ings

krac

ht v

an

de P

op A

rt d

ie h

ier

begi

n ja

ren

zest

ig d

oord

rong

. In

Bel

gië

vorm

de h

et S

ur-

real

ism

e ee

n vr

ucht

bare

voe

ding

sbod

em v

oor

exce

ntri

eke

verb

eeld

inge

n va

n de

Pop

Art

. G

erha

rd R

icht

er e

n Si

gmar

Pol

ke r

aakt

en h

et n

aoor

logs

e D

uits

land

, da

t vo

lledi

g in

de

ban

was

van

het

Wir

tsch

afts

wun

der,

in

de

achi

llesh

iel.

Met

het

nod

ige

gevo

el v

oor

iron

ie o

ntw

ikke

lden

zij

een

loka

le

vari

ant

van

de P

op A

rt o

nder

de

noem

er K

apit

alis

tisc

her

Rea

lism

us.

Op

licht

voet

ige

wijz

e na

men

zij

de v

erw

orve

n w

elva

art

en lu

xe o

p de

kor

rel.

Jong

e ku

nste

naar

s ui

t Sp

anje

en

Por

tuga

l m

oest

en o

nder

inv

loed

van

de

heer

send

e di

ctat

oria

le r

egim

es n

oodg

edw

onge

n ui

twijk

en n

aar

Lond

en e

n P

arijs

. D

aard

oor

kwam

en z

ij in

nau

w c

onta

ct m

et b

uite

nlan

dse

gees

tver

-w

ante

n. D

e It

alia

anse

kun

sten

aars

liet

en z

ich

bij v

oork

eur

insp

irer

en d

oor

de e

igen

rijk

e hi

stor

ie m

et s

ublie

me

beel

teni

ssen

. A

ls p

enda

nt v

an d

e kl

assi

eke

icon

en w

erde

n ei

gent

ijdse

ido

len

als

Mar

ilyn

Mon

roe

en L

ouis

A

rmst

rong

afg

ebee

ld.

In N

eder

land

vol

gde

een

jong

e ge

nera

tie

kuns

tena

ars

gees

tdri

ftig

de

too

naan

geve

nde

ontw

ikke

linge

n in

de

Am

erik

aans

e en

de

Bri

tse

Pop

Art

. O

mst

reek

s 19

64

ber

eikt

e de

invl

oed

van

de P

op A

rt in

ons

land

zijn

hoo

g-te

punt

. Jo

nge

kuns

tena

ars

als

Woo

dy v

an A

men

, G

usta

ve A

ssel

berg

s en

Lu

cass

en,

geta

lent

eerd

en

bere

isd,

heb

ben

kort

e of

lan

gere

tijd

ond

er

invl

oed

van

deze

kun

stri

chti

ng g

ewer

kt.

Hie

r be

ston

d ec

hter

gee

n he

chte

gr

oep

kuns

tena

ars

die

de P

op A

rt-id

enti

teit

wild

e na

volg

en;

daar

was

de

vade

rlan

dse

kuns

t de

stijd

s no

g te

wei

nig

inte

rnat

iona

al v

oor

geor

iënt

eerd

. W

el k

oos

een

goed

geï

nfor

mee

rde

gene

rati

e jo

nge

kuns

tena

ars

ervo

or

om m

ee t

e ga

an i

n de

ene

rgie

stro

om v

an d

e P

op A

rt.

Onc

onve

ntio

neel

m

ater

iaal

gebr

uik,

inv

enti

eve

asso

ciat

ies

en v

rijh

eid

van

wer

ken

vorm

den

de s

terk

e tr

oeve

n va

n de

nie

uwe

stro

min

g. H

un w

erk

adem

de d

e ge

est

van

over

moe

d en

ver

nieu

win

g. M

eer

dan

hun

buit

enla

ndse

col

lega

’s h

adde

n de

N

eder

land

se k

unst

enaa

rs o

og v

oor

de p

olit

ieke

str

ekki

ng v

an h

un k

unst

-

alle

daag

se r

ealit

eit

cent

raal

. D

e fa

scin

eren

de w

erke

lijkh

eid

wer

d m

et e

en

eige

ntijd

se b

lik b

ezie

n en

ing

ekle

urd.

De

geko

este

rde

wel

vaar

t en

de

op-

win

dend

e be

eldc

ultu

ur v

orm

den

de in

spir

atie

bron

voo

r jo

nge

kuns

tena

ars.

D

e P

op A

rt li

ep s

ynch

roon

met

het

mod

erne

leve

n en

de

popu

lair

e be

eld-

taal

spi

egel

de z

ich

aan

de t

ijdge

est.

De

gees

t va

n de

Pop

Art

dro

ng i

n de

eer

ste

helf

t va

n de

jar

en

zest

ig i

n ho

og t

empo

doo

r in

Wes

t-Eu

ropa

met

act

uele

exp

osit

ies

van

de A

mer

ikaa

nse

Pop

Art

in t

oona

ange

vend

e Eu

rope

se m

usea

en

dank

zij

inte

rnat

iona

le c

onta

cten

tus

sen

kuns

tena

ars,

cur

ator

en e

n ve

rzam

elaa

rs.

Ond

anks

de

grot

e in

vloe

d va

n A

mer

ika

op d

e Eu

rope

se g

eest

verw

ante

n w

aren

er

ook

krit

isch

e ge

luid

en t

e ho

ren.

De

Pop

Art

in

Euro

pa t

oond

e ni

et u

itsl

uite

nd h

et o

ptim

ism

e va

n de

con

sum

ptie

cult

uur:

de

mat

erië

le

opbl

oei w

as in

de

Euro

pese

land

en n

og la

ng n

iet

zo s

terk

doo

rged

rong

en

en w

erd

niet

in

deze

lfde

mat

e be

jube

ld a

ls i

n A

mer

ika.

Rijk

dom

en

wel

-va

art

wer

den

som

s do

or E

urop

ese

kuns

tena

ars,

geh

eel

in d

adaï

stis

che

trad

itie

, m

et e

en z

eker

e hu

mor

en

spot

bec

omm

enta

riee

rd.

Ook

de

Pop

A

rt-h

auss

e ze

lf w

erd

al s

nel

krit

isch

ond

er d

e lo

ep g

enom

en,

vaak

doo

r de

zelfd

e be

eldt

aal

te g

ebru

iken

, m

aar

dan

in i

roni

sche

zin

, zo

als

Der

ek

Bos

hier

dee

d in

zijn

sch

ilder

ij En

glan

d’s

Glo

ry (

196

2).

De

voor

stel

ling

toon

t ee

n ty

pisc

h tr

adit

ione

el E

ngel

s lu

cife

rdoo

sje

dat

wor

dt i

ngen

omen

do

or d

e ex

pans

ieve

Sta

rs a

nd S

trip

es-v

lag.

Op

niet

mis

te

vers

tane

w

ijze

verb

eeld

de B

oshi

er d

aarm

ee d

e A

mer

ikaa

nse

hege

mon

ie m

et z

ijn

alle

sove

rhee

rsen

de c

onsu

mpt

iecu

ltuu

r. D

e sp

iege

l van

de

tijd

vor

mde

een

be

lang

rijk

e in

spir

atie

bron

. In

Am

erik

a w

erd

het

spec

trum

bep

aald

doo

r de

euf

orie

van

wel

vaar

t en

med

ia-e

xpos

ure;

in

Euro

pa d

oor

de n

ieuw

e ti

jdge

est

met

zijn

ove

rrom

pele

nde

beel

dcul

tuur

.

Om

stre

eks

196

0 b

elee

fde

de k

unst

wer

eld

inte

rnat

iona

al d

e de

fini-

tiev

e do

orbr

aak

van

de P

op A

rt.

De

fasc

inat

ie k

wam

uit

New

Yor

k, m

aar

gelij

ktijd

ig o

ok u

it L

onde

n, w

aar

Ric

hard

Ham

ilton

, P

eter

Bla

ke,

Edua

rdo

Pao

lozz

i en

Joe

Tils

on a

l ei

nd j

aren

vijf

tig

aan

het

Roy

al C

olle

ge o

f A

rt

pion

iers

war

en v

an d

e B

rits

e P

op A

rt.

And

ere

Wes

t-Eu

rope

se la

nden

ble

-ke

n ge

voel

ig v

oor

de A

nglo

-Am

erik

aans

e tr

end.

Kun

sten

aars

in D

uits

land

, N

eder

land

, B

elgi

ë, I

talië

en

Zwed

en v

olgd

en d

e ac

tuel

e on

twik

kelin

gen

op

de v

oet.

Fra

nkri

jk v

olgd

e zi

jn e

igen

spo

or m

et d

e gr

oep

Nou

veau

x R

éalis

tes,

03

8

Page 7: Popart in Europa

best

eedd

en z

e aa

ndac

ht a

an E

urop

ese

film

ster

ren,

ond

er w

ie M

onic

a V

itti

en B

rigi

tte

Bar

dot.

Ond

er d

e ti

tel L

a P

aris

ienn

e po

rtre

ttee

rde

Evel

yne

Axe

ll ee

n tr

ansp

aran

te B

rigi

tte

Bar

dot.

Wol

f Vo

stel

l bra

cht

in z

ijn g

elaa

gde

col-

lage

een

hom

mag

e aa

n Ja

yne

Man

sfie

ld, f

ameu

s om

haa

r w

ulps

e de

colle

té.

Ond

er h

et b

egri

p ‘ic

onen

’ val

t de

diva

als

pop

- en

film

ster

, maa

r oo

k he

t bee

ld

van

de v

erle

idel

ijke

vrou

w.

Som

s zi

jn m

eerd

ere

iden

tite

iten

in

één

kuns

t-w

erk

geco

mbi

neer

d, z

oals

in d

e w

erke

n H

e, S

he &

It (1

96

9-1

97

0) v

an J

oe

Tils

on e

n P

aulin

e B

oty’

s C

elia

Bir

twel

l an

d S

ome

of H

er H

eroe

s (1

96

3).

Consum

ptie

cult

uur

Ver

beel

ding

van

de

mas

sacu

ltuu

r ko

mt

gere

geld

voo

r in

het

wer

k va

n de

Eur

opes

e ku

nste

naar

s. F

avor

iete

ond

er-

wer

pen

zijn

vri

jeti

jdsb

este

ding

, con

sum

ptie

goed

eren

, str

ipbo

eken

en

film

s.

Vaak

zijn

de

onde

rwer

pen

verg

elijk

baar

met

de

sym

bole

n va

n de

Am

erik

aans

e co

nsum

ptie

cult

uur.

Het

ver

schi

l is

wel

dat

der

gelij

ke v

oors

telli

ngen

nie

t on

beva

ngen

wor

den

over

geno

men

, m

aar

dat

er v

aak

spra

ke i

s va

n ee

n po

ëtis

che

subt

ilite

it e

n va

n un

ders

tate

men

t. T

erw

ijl i

n de

Am

erik

aans

e P

op A

rt h

et o

nbeg

rens

de e

n m

eesl

epen

de le

ven

wer

d ve

rhee

rlijk

t, w

aren

de

Eur

opes

e te

genh

ange

rs k

riti

sche

r in

gest

eld

over

de

onge

brei

deld

e gr

oei v

an lu

xe e

n w

elva

art.

Een

spr

eken

d vo

orbe

eld

hier

van

is D

og F

ood

(19

64

) va

n de

IJsl

ands

e ku

nste

naar

Err

ó.

Politie

k

Om

stre

eks

196

0 b

leek

de

Pop

Art

bij

uits

tek

gesc

hikt

om

vor

m t

e ge

ven

aan

de a

ctua

litei

t, o

m d

aarm

ee d

e co

ndit

ies

van

het

mod

erne

bes

taan

als

een

bee

lden

de m

etaf

oor

zich

tbaa

r te

mak

en.

Uto

pie

en e

ngag

emen

t vo

rmde

n ke

rnbe

grip

pen

om d

e be

levi

ng v

an d

e tu

rbul

ente

ja

ren

zest

ig m

ee u

it t

e dr

ukke

n. D

e vo

orui

tgan

g va

n w

elva

art

en i

nter

-na

tion

ale

cont

acte

n w

as v

eelb

elov

end,

maa

r er

was

teg

elijk

erti

jd e

en g

rote

co

llect

ieve

ins

pann

ing

nodi

g om

dez

e id

eale

n oo

k te

ber

eike

n. E

urop

a be

vond

zic

h im

mer

s no

g in

de

naw

eeën

van

het

pos

tkol

onia

le t

ijdpe

rk,

de

Ber

lijns

e M

uur

wer

d op

getr

okke

n, d

e K

oude

Oor

log

tuss

en h

et W

este

n en

het

Oos

tblo

k w

as o

p zi

jn h

oogt

epun

t en

de

Vie

tnam

oorl

og e

scal

eerd

e.

Dez

e en

and

ere

polit

ieke

the

ma’

s zi

jn d

uide

lijk

teru

g te

vin

den

in h

et w

erk

van

Euro

pese

Pop

Art

-kun

sten

aars

als

Wol

f Vo

stel

l, G

usta

ve A

ssel

berg

s,

Equi

po C

róni

ca e

n Ed

uard

o A

rroy

o.

prod

ucti

e. H

un b

ijdra

ge a

an d

e P

op A

rt le

verd

e ee

n bo

eien

de c

ombi

nati

e op

van

exo

tisc

he c

olla

gebe

elde

n en

fig

urat

ieve

sch

ilder

kuns

t.S

amen

vatt

end

kan

wor

den

gest

eld

dat

er i

n de

Eur

opes

e la

nden

aa

nvan

kelij

k sp

rake

was

van

bel

angr

ijke

vers

chill

en in

de

loka

le f

igur

atie

ve

tend

ense

n. D

oor

gren

sove

rsch

rijd

ende

con

tact

en e

n in

tern

atio

nale

ten

-to

onst

ellin

gen

wer

den

de d

iver

se b

enam

inge

n va

n st

ijlva

rian

ten,

zoa

ls

Nie

uwe

Figu

rati

e, R

adic

aal R

ealis

me,

Neo

-Dad

aïsm

e en

Nie

uwe

Kun

st n

a ve

rloo

p va

n ti

jd s

teed

s m

eer

onde

r éé

n pa

rapl

u sa

men

gebr

acht

, en

wel

on

der

de n

oem

er N

ouve

au R

éalis

me

en P

op A

rt.

Vanu

it h

et h

eden

ter

ug-

blik

kend

op

de p

opul

aire

kun

st v

an d

e ja

ren

zest

ig z

ijn e

r oo

k ve

el o

vere

en-

kom

sten

in

sfee

r, m

enta

litei

t en

voo

rste

lling

waa

r te

nem

en.

Dat

maa

kt

het

juis

t nú

, m

et d

e no

dige

afs

tand

, bo

eien

d om

het

ove

rzic

ht v

an d

e P

op

Art

in E

urop

a sa

men

te

stel

len.

M

useu

m H

et V

alkh

of b

ezit

een

opm

erke

lijke

col

lect

ie P

op A

rt v

an

Ned

erla

ndse

kun

sten

aars

. Dez

e w

erke

n vo

rmen

de

kern

van

de

verz

amel

ing

mod

erne

kun

st. D

e N

eder

land

se P

op A

rt is

ent

hous

iast

, uit

druk

king

svol

en

op h

et b

uite

nlan

d ge

orië

ntee

rd. D

e Po

p A

rt h

eeft

een

inte

rnat

iona

le c

on te

xt

en d

aaro

m is

het

des

te

inte

ress

ante

r om

Wes

t-Eu

ropa

, w

aar

de P

op A

rt

als

kuns

tstr

omin

g ee

n du

idel

ijke

impa

ct h

eeft

geh

ad,

als

focu

s te

ne m

en.

Het

bel

ang

van

de z

elfs

tand

ige

ontw

ikke

ling

van

de P

op A

rt i

n Eu

ropa

w

ordt

doo

r de

exp

osit

ie n

aar

vore

n ge

brac

ht.

Dui

delij

k w

ordt

dat

de

Pop

A

rt h

ier,

vee

l mee

r da

n in

Am

erik

a, e

en u

itge

spro

ken

posi

tie

inne

emt

bin-

nen

een

kuns

this

tori

sche

con

tinu

ïtei

t en

ter

uggr

ijpt

op s

trom

inge

n al

s he

t S

urre

alis

me,

het

Dad

aïsm

e en

and

ere

bron

nen.

TH

EM

A’S

IN

DE

TE

NT

OO

NS

TE

LLIN

G

Iconen

De

ontw

ikke

ling

van

de m

assa

med

ia v

anaf

de

jare

n vi

jftig

dr

oeg

ook

bij a

an h

et o

ntst

aan

van

een

ster

renc

ultu

s, m

et id

olen

als

Mar

ilyn

Mon

roe,

Jam

es D

ean

en E

lvis

Pre

sley

. In

de

Am

erik

aans

e P

op A

rt w

erde

n de

ze s

terr

en v

eelv

uldi

g af

gebe

eld.

Ook

in

de E

urop

ese

tege

nhan

ger

was

di

t he

t ge

val,

waa

rbij

wel

moe

t w

orde

n aa

nget

eken

d da

t ku

nste

naar

s al

s M

imm

o R

otel

la e

n P

aulin

e B

oty

hun

film

- en

pop

ster

ren

min

der

glam

ou-

reus

, su

btie

ler

en v

aak

met

een

flin

ke d

osis

iron

ie p

ortr

ette

erde

n. T

even

s 03

9

Page 8: Popart in Europa

Fran

se N

ouve

au R

éalis

me

is o

p af

stan

d ve

rwan

t aa

n de

Am

erik

aans

e P

op

Art

, m

aar

wat

de

Fran

se a

fval

bak

of m

arch

é au

x pu

ces

te b

iede

n ha

d,

valt

nie

t te

ver

gelij

ken

met

de

‘junk

’ van

de

Am

erik

aans

e w

egw

erpc

ultu

ur.

Het

bes

tond

voo

rnam

elijk

uit

de

bric

-à-b

rac

van

de ja

ren

vijft

ig. D

e B

rits

e ku

nste

naar

Pet

er B

lake

ver

klaa

rde:

‘For

me,

Pop

Art

is

ofte

n ro

oted

in

nost

algi

a: t

he n

osta

lgia

of

old,

pop

ular

thi

ngs…

’D

e re

vita

liser

ing

van

gebr

uikt

e vo

orw

erpe

n, h

et o

ntro

eren

de v

aude

ville

-th

eate

r, h

et k

leur

rijk

e fo

lklo

rism

e, o

verj

arig

e te

chno

logi

e en

nos

talg

isch

e er

otie

k vo

rmde

n oo

k al

eer

der

gelie

fde

mot

ieve

n in

de

Euro

pese

Dad

a-be

weg

ing

en h

et S

urre

alis

me.

De a

nonie

me r

ealiteit

De

real

itei

t is

ono

pges

muk

t en

tas

tbaa

r.

Min

der

glam

oure

us e

n on

mis

kenb

aar

aans

luit

end

bij d

e Eu

rope

se k

unst

-hi

stor

isch

e tr

adit

ie v

an h

et s

ocia

al-r

ealis

me,

ver

beel

dden

som

mig

e Eu

rope

se P

op A

rt-k

unst

enaa

rs d

e al

leda

agse

rea

litei

t zo

nder

dra

ma

en

zond

er r

oman

tiek

. Zi

j ko

zen

juis

t vo

or d

e kl

eine

, va

ak p

oëti

sche

mot

ieve

n.

Zij f

ixee

rden

als

het

war

e de

wer

kelij

khei

d: S

poer

ri d

eed

dat

met

gek

ante

lde

maa

ltijd

tafe

ls,

Chr

isto

ver

pakt

e al

les,

Arm

an a

ccum

ulee

rde

obje

cten

en

Wim

T. S

chip

pers

en

Jan

Hen

deri

kse

etal

eerd

en h

uis-

tui

n- e

n ke

uken

voor

-w

erpe

n. K

unst

wer

d in

geze

t al

s ee

n be

zwer

ing,

ten

eind

e he

t al

leda

agse

le

ven

conc

reet

en

bete

keni

svol

te

mak

en.

Space A

ge –

ruim

tevaart

De

jare

n ze

stig

wor

den

ook

wel

aan

-ge

duid

als

de

Spac

e A

ge,

het

dece

nniu

m v

an d

e on

tdek

king

van

de

ruim

te.

De

groo

tmac

hten

van

toe

n, d

e S

ovje

t U

nie

en A

mer

ika,

wed

ijver

den

met

el

kaar

om

met

gea

vanc

eerd

e ra

kett

en d

e ru

imte

te

verk

enne

n en

een

la

ndin

g op

de

maa

n te

rea

liser

en.

Een

men

tale

gre

ns w

erd

over

schr

eden

, he

t he

elal

kon

wor

den

geëx

plor

eerd

. W

as e

r le

ven

op e

en a

nder

e pl

anee

t?

Zoch

ten

buit

enaa

rdse

wez

ens

cont

act

met

de

aard

e? D

e ru

imte

vaar

t vo

rmde

een

kat

alys

ator

voo

r de

ont

wik

kelin

g va

n ni

euw

e te

chno

logi

eën

en g

eava

ncee

rde

mat

eria

len.

Voo

r de

kun

stpr

akti

jk w

as d

e on

twik

kelin

g va

n ku

nsts

toft

oepa

ssin

gen

en s

ynth

etis

che

verv

en e

en b

elan

grijk

e fa

ctor

.Ve

el k

unst

enaa

rs r

aakt

en g

efas

cine

erd

door

de

futu

rist

isch

e be

elde

n ui

t de

kos

mos

en

de b

uite

naar

dse

vorm

en v

an r

aket

ten

en r

uim

teva

artp

akke

n.

Het

war

en a

ansp

reke

nde

beel

den

die

de ti

jdge

est g

oed

uitd

rukt

en. M

arti

al

Ray

sse

com

pone

erde

het

por

tret

van

de

lege

ndar

isch

e A

mer

ikaa

nse

astr

onau

t G

ordo

n C

oope

r, J

oe T

ilson

bra

cht

de R

us Y

ouri

Gag

arin

tot

leve

n en

Pau

l Van

Hoe

ydon

ck v

erva

ardi

gde

astr

onau

t-sc

ulpt

uren

.

Nostalg

ie

Nos

talg

ie h

eeft

ind

irec

t oo

k m

et c

onsu

mpt

iecu

ltuu

r te

mak

en:

opva

llend

is

imm

ers

dat

Euro

pese

Pop

Art

-kun

sten

aars

vaa

k ni

et d

e co

ntem

pora

ine

cons

umpt

iego

eder

en in

hun

wer

k to

nen,

maa

r ju

ist

oude

rwet

se,

gebr

uikt

e sp

ulle

n; o

ok a

fval

, du

s af

geda

nkte

mat

eria

len.

Het

04

0

Page 9: Popart in Europa

08

3

Page 10: Popart in Europa

08

4

HA

NS

PE

TE

R A

LV

ER

MA

NN

P

08

6

WO

OD

Y V

AN

AM

EN

P

08

8

WO

OD

Y V

AN

AM

EN

P

09

0

WO

OD

Y V

AN

AM

EN

P

09

2

BIL

LY

AP

PLE

P

09

4

AR

MA

N

P 0

96

AR

MA

N

P 0

98

AR

MA

N

P 1

00

ED

UA

RD

O A

RR

OY

O

P 1

02

ED

UA

RD

O A

RR

OY

O

P 1

04

GU

STA

VE

AS

SE

LB

ER

GS

P

10

6

GU

STA

VE

AS

SE

LB

ER

GS

P

10

8

GU

STA

VE

AS

SE

LB

ER

GS

P

11

0

EV

ELY

NE

AX

ELL

P 1

12

EV

ELY

NE

AX

ELL

P 1

14

EV

ELY

NE

AX

ELL

P 1

16

RIK

VA

N B

EN

TU

M

P 1

18

PE

TE

R B

LA

KE

P

12

0

PE

TE

R B

LA

KE

P

12

2

DE

RE

K B

OS

HIE

R

P 1

24

DE

RE

K B

OS

HIE

R

P 1

26

DE

RE

K B

OS

HIE

R

P 1

28

PA

ULIN

E B

OTY

P

13

0

PA

ULIN

E B

OTY

P

13

2

PA

ULIN

E B

OTY

P

13

4

MA

RC

EL B

RO

OD

TH

AE

RS

P

13

6

LO

UR

DE

S C

AS

TR

O

P 1

38

CH

RIS

TO

P

14

0

CH

RIS

TO

P

14

2

RA

RD

DE

SC

HA

MP

S

P 1

44

ETIE

NN

E E

LIA

S

P 1

46

EQ

UIP

O C

NIC

A

P 1

48

ER

P

15

0

ER

P

15

2

ER

P

15

4

ÖY

VIN

D F

AH

LS

TR

ÖM

P

15

6

FE

RD

I

P 1

58

RU

TH

FR

AN

CK

EN

P

16

0

ALP

HO

NS

FR

EIJ

MU

TH

P

16

2

CLA

UD

E G

ILLI

P 1

64

RA

YM

ON

D H

AIN

S

P 1

66

RIC

HA

RD

HA

MIL

TO

N

P 1

68

JA

NN

HA

WO

RTH

P 1

70

JA

N H

EN

DE

RIK

SE

P

17

2

DA

VID

HO

CK

NE

Y

P 1

74

DA

VID

HO

CK

NE

Y

P 1

76

PA

UL V

AN

HO

EY

DO

NC

K

P 1

78

PA

UL V

AN

HO

EY

DO

NC

K

P 1

80

ALA

IN J

AC

QU

ET

P 1

82

ALLE

N J

ON

ES

P

18

4

ALLE

N J

ON

ES

P

18

6

ALLE

N J

ON

ES

P

18

8

RIC

HA

RD

LIN

DN

ER

P

19

0

LU

CA

SS

EN

P

19

2

LU

CA

SS

EN

P

19

4

PO

L M

AR

A

P 1

96

PO

L M

AR

A

P 1

98

PO

L M

AR

A

P 2

00

AD

OLFO

NA

TA

LIN

I P

20

2

AN

NIO

PA

LO

LO

P

20

4

PA

NA

MA

RE

NK

O

P 2

06

PA

NA

MA

RE

NK

O

P 2

08

ED

UA

RD

O P

AO

LO

ZZ

I P

21

0

PE

TE

R P

HIL

IPS

P

21

2

PE

TE

R P

HIL

IPS

P

21

4

SIG

MA

R P

OLK

E

P 2

16

RO

GE

R R

AV

EE

L

P 2

18

MA

RTIA

L R

AY

SS

E

P 2

20

MA

RTIA

L R

AY

SS

E

P 2

22

MA

RTIA

L R

AY

SS

E

P 2

24

GE

RH

AR

D R

ICH

TE

R

P 2

26

MIM

MO

RO

TE

LLA

P

22

8

MIM

MO

RO

TE

LLA

P

23

0

MIM

MO

RO

TE

LLA

P

23

2

NIK

I D

E S

AIN

T P

HA

LLE

P

23

4

EM

ILE

SA

LK

IN

P 2

36

WIM

T. S

CH

IPP

ER

S

P 2

38

WIM

T. S

CH

IPP

ER

S

P 2

40

DA

NIE

L S

PO

ER

RI

P 2

42

SW

IP S

TO

LK

P

24

4

SU

ZA

N S

WA

LE

P

24

6

SH

INK

ICH

I TA

JIR

I

P 2

48

SH

INK

ICH

I TA

JIR

I

P 2

50

JO

E T

ILS

ON

P

25

2

JO

E T

ILS

ON

P

25

4

JO

E T

ILS

ON

P

25

6

JE

AN

TIN

GU

ELY

P

25

8

WO

LF V

OS

TE

LL

P 2

60

WO

LF V

OS

TE

LL

P 2

62

JA

CO

B Z

EK

VE

LD

P

26

4

Page 11: Popart in Europa

08

5

Page 12: Popart in Europa

(pure

) is

a lo

aded

ter

m. In

19

65, pro

test

singer

Wolf B

ierm

ann s

ang w

ith

som

e ir

ony

that

the

New

Man in

the

GD

R m

ust

live

‘sauber

und a

nstä

ndig

[p

ure

ly a

nd d

ecen

tly]

’: “D

ie D

DR

, m

ein V

ate

rland,

ist sa

uber

imm

erhin

. Die

W

iederk

ehr

der

Nazi

zeit

ist

abso

lut

nic

ht

dri

n [

The

GD

R, m

y fa

therl

and

is, aft

er

all,

pure

. The r

etu

rn o

f th

e N

azi

era

is a

bsolu

tely

not

urg

ent]

.”

Alv

erm

ann’s

art

off

ere

d t

he

pro

spect

of a b

ett

er

worl

d.

(FV

DS

)

Alv

erm

ann g

rew

up in t

he

post-

war

genera

tion t

hat

took

the

resp

onsib

ility

for

ensu

ring t

hat

Nati

onal S

oci

alis

m w

ould

neve

r re

turn

to

their

countr

y. T

he

insta

llati

on s

how

s an inte

rior

pie

ce s

imila

r to

an

alt

ar

wit

h v

ari

ous

connecte

d a

ttri

bute

s. T

he

centr

e fe

atu

res

a s

wasti

ka

and t

he

Germ

an f

lag w

hile

pla

sti

c bre

asts

and b

utt

ock

s are

inco

rpora

t-ed into

the

sidep

iece

s above

the

word

s S

AU

and B

ER

. P

olit

ically

, S

auber

Sauber,

19

66

wood, pla

ste

r, g

lass, cir

ca 2

20

X 2

50

X 1

00 c

mLu

dw

ig F

oru

m f

ür

Inte

rna

tion

ale

Ku

nst,

Aach

en (

DE

)

de w

oord

en S

AU

en B

ER. Sauber

(zuiv

er)

is

in p

olit

ieke

zin

een

bela

den b

egri

p. M

et de n

odig

e ir

onie

zong p

rote

stz

anger

Wolf

Bie

rmann in

19

65

dat

de N

ieuw

e M

ens

in d

e D

DR

‘sauber

und

anstä

ndig

’ leve

n m

oest:

‘Die

DD

R,

mein

Vate

rland,

ist

sauber

imm

erh

in.

Die

Wie

derk

ehr

der

Nazi

zeit

ist

abso

lut

nic

ht

dri

n.’

Alv

erm

anns

kunst

bood e

en p

ers

pecti

ef op e

en b

ete

re w

ere

ld.

(FV

DS)

Alv

erm

ann g

roeid

e op in

de

naoorl

ogse

genera

tie,

die

zic

h e

rvoor

vera

ntw

oord

elij

k vo

eld

e d

at

het

na-

tio naal s

oci

alis

me n

ooit

meer

in h

un land z

ou t

eru

gke

ren. D

e in

sta

llati

e t

oont

een i

nte

rieurs

tuk

met

de

gelij

kenis

van e

en

alt

aar,

waara

an d

ivers

e a

ttri

bute

n z

ijn v

erb

onden.

In h

et

mid

-den z

ijn h

et

hake

nkr

uis

en d

e D

uit

se v

lag a

angebra

cht.

In d

e zi

j-stu

kken z

ijn b

ors

ten e

n b

illen p

lastisc

h v

erw

erk

t m

et

ero

nder

(Düsseld

orf

[DE

]19

31

– 2

00

6 B

reid

enbach [

DE

])

HA

NS

PE

TE

R A

LV

ER

MA

NN

08

6

Page 13: Popart in Europa

08

7

Page 14: Popart in Europa

Wri

gle

y, 1

96

3oil o

n c

an

vas,

13

0 X

16

0 c

mM

useum

He

t V

alk

ho

f, N

ijm

eg

en

als

Wri

gle

y, F

elix

, R

VS

en R

izla

, alle

uit 1

96

3. H

et gebru

ik v

an

merk

nam

en v

an t

ot

de v

erb

eeld

ing s

pre

kende a

rtik

ele

n a

ls

Wri

gle

y-ka

uw

gom

getu

igt

van e

en m

ilde

ironie

op d

e ook

in

Nederl

and o

m z

ich h

een g

rijp

ende

consu

mpti

ecu

ltuur.

De

stijl

van s

child

ere

n s

luit n

og a

an b

ij het destijd

s gangbare

abstr

act-

exp

ress

ionis

me,

uit d

e vo

ors

telli

ng s

pre

ekt

onm

iske

nbaar

de

geest

van d

e nie

uw

e P

op A

rt.

(FV

DS)

In 1

961

verb

leef Van A

men t

wee

jaar

in N

ew

York

, w

aar

hij

in c

onta

ct

kwam

met

ava

nt-

gard

eku

nste

naars

die

in d

ie t

ijd

de

om

wente

ling d

oorm

aakt

en v

an h

et

abstr

act-

exp

ress

ionis

-m

e naar

de

Pop A

rt. Van A

men w

as

geboeid

door

de

dyn

am

iek

van d

eze

str

om

ing,

met

de a

ansp

reke

nde iconen u

it d

e c

on-

sum

p ti

em

aats

chappij

en d

e p

opula

ire b

eeld

cult

uur.

Hij

para

-fr

ase

erd

e o

p d

e A

meri

kaanse

Pop A

rt m

et

olie

verf

schild

eri

jen

as

Wri

gle

y, F

elix,

RV

S a

nd R

izla

, all

of

19

63

. The

use

of

bra

nd n

am

es

of su

ch e

voca

tive

item

s as

Wri

gle

y ch

ew

ing g

um

att

ests

to a

mild

irony

tow

ard

s th

e ra

mpant

consu

mer

cult

ure

that

was

als

o g

rippin

g t

he

Neth

erl

ands.

The

sty

le o

f pain

ting d

ove

tails

is in

line

wit

h t

he

pre

vaili

ng

abstr

act

exp

ressio

nis

m b

ut

the

pic

ture

unm

ista

kably

pro

nounce

s th

e sp

irit

of

the

new

Pop A

rt.

(FV

DS

)

In 1

96

1 V

an A

men m

ove

d t

o N

ew

York

for

two y

ears

where

he

cam

e in

to c

onta

ct

wit

h a

vant-

gard

e art

ists

who w

ere

then g

oin

g th

rough t

he

revo

luti

onary

tra

nsit

ion f

rom

abstr

act

exp

ressio

nis

m t

o P

op A

rt.

Van A

men w

as

fasci

nate

d b

y th

e dyn

am

ics

of

this

move

ment

wit

h i

ts a

ttra

cti

ve i

cons

of

the

consu

mer

soci

ety

and p

opula

r vi

sual

cult

ure

. H

e para

phra

sed t

he

Am

eri

can P

op A

rt w

ith o

il pain

tings

such

(Ein

dhoven 1

93

6)

WO

OD

Y V

AN

AM

EN

08

8

Page 15: Popart in Europa

08

9

Page 16: Popart in Europa

have

been a

rranged a

long t

he

top o

f th

e fr

am

e. T

he

art

work

form

s an

ironic

depic

tion o

f th

e ri

ch R

om

an C

ath

olic

lif

e of

the

Cath

olic

Churc

h th

at

began t

o lose

gro

und in

the

19

60

s. T

he

art

ist

pla

ys w

ith r

elig

ious

sym

bols

such

as

Mari

an d

evo

tion a

nd p

om

pous

alt

ars

. The

pro

voca

tive

P

op A

rt s

pir

it h

ere

has

resu

lted in a

n a

ppealin

g a

nd inti

mate

art

work

. (F

VD

S)

Woody

van A

men h

as

constr

ucte

d a

kin

d o

f alt

arp

iece

co

mposed o

f ve

ry d

iffe

rent

mate

rials

in a

colo

urf

ul

sett

ing.

The

art

-is

t co

llecte

d t

he

obje

cts

at

the

flea m

ark

et

and c

om

bin

ed t

hem

into

a

gra

phic

poeti

c w

hole

. A

rota

ting M

adonna s

tatu

e sta

nds

in t

he

centr

e surr

ounded b

y gra

ve o

rnam

ents

, beads

and c

andle

s. A

nosta

lgic

image

of

hors

e r

iders

has b

een a

dded f

or

a c

lassic

al to

uch.

Row

s o

f cig

ars

Reta

ble

Rouge, 1

96

4assem

bla

ge, kin

eti

c o

bje

cts

, 1

21

X 1

46

X 2

3 c

mC

oll

ecti

on B

ech

t, N

aa

rden

ruit

ers

verw

erk

t. In

de

om

lijsting

aan d

e bove

nka

nt zi

jn r

eeks

en

sigare

n a

angebra

cht.

Het

kunstw

erk

vorm

t een iro

nis

che u

it-

beeld

ing

van h

et ri

jke

room

se le

ven,

van d

e ka

tholie

ke k

erk

die

in

de

jare

n ze

stig

terr

ein

beg

on

te v

erl

ieze

n. D

e ku

nst

enaa

r sp

eelt

met

relig

ieuze

sym

bole

n al

s de

Mari

adevo

tie

en m

et

pom

peu

ze

alt

are

n. D

e p

rovo

cati

e v

an d

e P

op A

rt-g

eest

heeft

hie

r gele

id

tot ee

n aa

nsp

reke

nd

en in

tiem

kun

stw

erk

.(F

VD

S)

In e

en k

leurr

ijke

sett

ing

hee

ft W

oody

van

Am

en e

en

soort

alt

aarr

eta

bel

gec

onst

ruee

rd, sa

men

gest

eld

uit

de

mee

st

uit

eenlo

pen

de

mate

riale

n. D

e ku

nst

enaa

r ve

rgaard

e zi

jn s

pulle

n op d

e ro

mm

elm

ark

t en c

om

bin

eerd

e ze

tot een a

ansc

houw

elij

k,

poëtisc

h g

eheel. C

entr

aal s

taat

een r

ote

rend M

adonnabeeld

je,

om

geve

n d

oor

gra

fvers

ieri

ngen,

kra

alt

jes

en k

aars

jes.

In e

en

klass

iek

aandoen

de

ambia

nce

is e

en n

ost

algis

che

afb

eeld

ing

van

(Ein

dhoven 1

93

6)

WO

OD

Y V

AN

AM

EN

09

0

Page 17: Popart in Europa

09

1

Page 18: Popart in Europa

IN E

UR

OP

A

IN E

UR

OP

EH

ET

VA

LK

HO

F

MU

SE

UM

A by PRINTER TRENTO: 12-08-16 10:35:24 - gianni.battistata 0923_12_POP_ART_IN_EURO - P 1 -- -- - Sheet: --

-

. Layer 1: NEW_COVER.p1.pdf Layer 2: NEW_COVER_FOIL.p1.pdf Layer 3: COP_TRACCIATO.p1.pdf] A

by PRINTER TRENTO: 12-08-16 10:35:24 - gianni.battistata 0923_12_POP_ART_IN_EURO - P 1 -- -- - Sheet: --

-

. Layer 1: NEW_COVER.p1.pdf Layer 2: NEW_COVER_FOIL.p1.pdf Layer 3: COP_TRACCIATO.p1.pdf] A

by PRINTER TRENTO: 12-08-16 10:35:24 - gianni.battistata 0923_12_POP_ART_IN_EURO - P 1 -- -- - Sheet: --

-

. Layer 1: NEW_COVER.p1.pdf Layer 2: NEW_COVER_FOIL.p1.pdf Layer 3: COP_TRACCIATO.p1.pdf]