Gmina Chybie leży w połu-dniowej części wojewódz-

twa śląskiego na północno-wschodnim skraju powiatu cieszyńskiego w zakolu górnej Wisły. W skład gminy Chybie wchodzą sołectwa Chybie, Mnich, Fre-lichów, Zaborze i Zarzecze.

Jezioro Goczałkowickie, liczne stawy, ptactwo wodne, łąki i lasy stanowią niewątpliwie atut tej gminy. Niezwykłą osobliwością na terenie gminy jest uni-katowy rezerwat torfowiskowy „Rotuz”. Godna uwagi jest także aleja dębowa z okazami dębów szypułkowych i błot-nych. Z kolei Szlak Kapliczek Chybskich sprzyjają zadumie i refleksji w czasie spacerów. Przez gminę przebiega słyn-na Wiślańska Trasa Rowerowa łącząca odcinek Jaworze–Strumień oraz łączą-ca odcinek Cieszyn–Strumień.

W gminie Chybie warto zobaczyć: – Kościół pod wezwaniem Chrystusa Króla w Chybiu,

– Rezerwat przyrody „Rotuz”,

– Jezioro Goczałkowickie, – Fontannę w Chybiu, – Dworek w Mnichu.

Kontakt: Urząd Gminy w Chybiu ul. Bielska 78 43-520 Chybie tel. 33 856 10 96 www.chybie.pl

Gmina Chybie GMINA PAwłowIceGMINA DębowIec

Gmina leży na Wyżynie śląskiej, w południowo-

-wschodniej części Kotliny Raciborsko – Oświęcimskiej. Administracyjnie należy do powiatu pszczyńskiego, składa się z 7 sołectw: Golasowic, Jarząbkowic, Krzyżowic, Pawłowic, Pielgrzymowic, Pniówka i Warszowic.

Przez gminę biegnie Szlak Ewakuacji Więź-niów Oświęcimskich oraz ścieżki rowerowe, które w większości pro-wadzą lasami, wzdłuż malowniczych pól i sta-wów m.in. Trakt Reitzen-steinów, Trakt Czarnego Skarbu, Trakt Cesar-sko–Pruski, Trakt Ksią-żęcy. Poza tym, przez gminę prowadzi trasa łącząca Pawłowice z Pszczyną – tzw. Ples-sówka oraz Trakt Żorski.

W  gminie  Pawłowice warto zobaczyć:

– Kościół św. Jana Chrzciciela w Pawło-wicach z XVI w.,

– Drewniany Kościół św. Katarzyny w Pielgrzymowicach z 1746 r.,

– Osiemnastowieczne słupy graniczne usta-wione na byłej granicy

prusko-austriackiej w Pawłowicach i Pielgrzymowicach.

Kontakt: Urząd Gminy Pawłowice ul. Zjednoczenia 60 43-250 Pawłowice tel. 32 47 56 300 www.pawlowice.pl

Zebrzydowice to gmina położona

w południowej, cieszyńskiej części województwa ślą-skiego, nad rzeką Piotrów-ką, w Bramie Morawskiej. Gmina obejmuje sołectwa: Zebrzydowice Dolne i Gór-ne, Kończyce Male, Kaczy-ce oraz Marklowice Górne. Gmina leży na ważnym szla-ku komunikacyjnym, posia-da węzeł kolejowy, przejście graniczne międzynarodowej linii kolejowej wiodącej na południe Europy oraz dro-gowe przejście graniczne w Marklowicach Górnych. Przejście w Kaczycach ob-sługuje mały ruch graniczny. Walorem gminy jest jej przy-graniczne położenie oraz malowniczy, pagórkowaty krajobraz z dużą ilością la-sów i stawów.

W gminie Zebrzydowice warto zobaczyć:

– Ośrodek sportów wod-nych „Młyńszczok” w Ze-brzydowicach,

– Izbę Regionalną Wsi Cieszyńskiej w Kończycach Małych,

– Zamek w Zebrzydowicach, – Zamek w Kończycach Małych, – Kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Kończy-cach Małych,

– Drewniany Kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża w Kaczycach,

– Kościół Parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Zebrzy-dowicach.

Kontakt: Urząd Gminy w Zebrzydowicach ul. Ks. Antoniego Janusza 6 43-410 Zebrzydowice tel. 32 47 55 100 www.zebrzydowice.pl

Gospodarka rybacka na obszarze „Żabi Kraj” w dużej mierze funkcjonuje w oparciu o stawową produkcję ryb kar-płowatych. Produkcja ryb w tonażu ok. 1900 ton rocznie odbywa się w stawach ziemnych, według tradycyjne) technolo-gii ustalonej wielowiekowym doświad-czeniem, wzbogaconym o technologię przesadkowanla Tomasza Dubischa działającego na terenie obecnego za-kładu Polskiej Akademii Nauk w Goły-szu na terenie LGR „Żabi Kraj”. Struk-tura gospodarstw rybackich jest silnie zróżnicowana i tworzy bogatą mozaikę wszystkich form rybactwa stawowego, a dzięki Istnieniu Zbiornika Goczałko-

wice, także Jeziorowego. Wśród gospo-darstw rybackich występuje mniejsze od kilkuhektarowych gospodarstw ro-dzinnych prowadzące produkcję Jedy-nie Jednego lub dwóch roczników, do dużych o charakterze komplementar-nym o powierzchni stawowej niemal do 1000 ha. Głównym gatunkiem produ-kowanym jest karp, który w obsadach stawów dominuje w udziale ponad 90%. Pozostałe gatunki (amur biały, tołpyga biała i pstra, karaś, lin, sandacz, szczu-pak, sum europejski i jesiotry) stanowią mniejszość, której udział w produkcji ry-backiej staje się jednak coraz bardziej zauważalny i znaczący.

Gmina leży w dolinie górnej Wisły, pośród lasów i wody,

charakteryzuje się dużą różnorodnością krajobrazową. Na jej terenie znajdują się liczne stawy rybne i rekreacyjne oraz jeden z największych w Polsce, sztucz-ny zbiornik retencyjny „Jezioro Goczał-kowickie”. Ponadto Goczałkowice-Zdrój posiadają liczne ścieżki rowerowe oraz port jachtowy.

Na terenie Goczałkowic istotną rolę odgrywa gospodarka wędkarska. Tu ma swoją siedzibę Stowarzyszenie Wędkarskie „Rontok”, które jest admi-nistratorem stawów „Rontok” i „Maciek”. Akweny te są wpisane do rejestrów ło-wisk wędkarskich Polskiego Związku Wędkarskiego. Można tutaj złowić do-rodne karpie, pstrągi, węgorze, sumy, sandacze i inne okazy ryb słodkowod-nych, w tym karpia czerwonego. W wo-dach stawu „Rontok” można spotkać raki, wydry oraz żółwie błotne.

Największym atutem Goczałkowic--Zdroju jest uzdrowisko działające od 1862 r. na bazie miej-scowych złóż borowi-ny i solanki, specjali-zujące się w leczeniu chorób narządów ruchu, schorzeń reu-matycznych, stanów pourazowych, cho-rób naczyń obwo-dowych, niektórych schorzeń układu nerwowego, a także w rehabilitacji osób z cukrzycą.

W gminie Goczał-kowice-Zdrój warto zobaczyć:

– Budynek pijalni wód leczniczych,

– Neogotycki Kościół św. Anny z 1883 r.,

– Kościół św. Jerze-go z 1910 r.,

– Kaplica Matki Bo-skiej Uzdrowienia Chorych wznie-siona w 1866 r. w Zdroju,

– Park Zdrojowy,

– Koronę goczałkowickiej zapory, – „Ogrody u Kapiasa”.

Kontakt: Urząd Gminy w Goczałkowicach-Zdroju ul. Szkolna 13 43-230 Goczałkowice-Zdrój tel. 32 210 71 85 www.goczalkowicezdroj.pl

Gmina Strumień jest najbardziej na północ

wysuniętą częścią powiatu cie-szyńskiego. W jej granicach ad-ministracyjnych leży 6 miejscowo-ści: Bąków, Pruchna, Drogomyśl, Strumień, Zabłocie i Zbytków. Na terenie gminy występują pokłady rzadko spotykanej solanki jodowo--bromowej, na bazie której dzia-ła fontanna solankowa w parku miejskim w Strumieniu. Walorem gminy jest także rzeka Wisła oraz liczne stawy i zbiorniki wodne, któ-re nie tylko dodają malowniczości okolicy ale również stanowią roz-rywkę dla rzeszy wędkarzy.

Przez gminę przebiegają dwie ważne drogi: międzynarodowa do przejścia granicznego w Cieszy-nie oraz krajowa Katowice–Wisła, popularnie zwana Wiślanką.

W gminie  Strumień warto  zoba-czyć:

– Ratusz oraz starówka w Stru-mieniu,

– Fontanna solankowa, – Sanktuarium św. Barbary w Strumieniu, – Dawny dwór w Strumieniu, tzw. Zamek, – Dwór baronów Kaliszów w Drogomy-ślu zwany zameczkiem,

– Kościół ewangelicko-augsburski pw. Opatrzności Bożej w Drogomyślu,

– Kościół ewangelicko-augsburski pw. Zmartwychwstania Pańskiego w Pruchnej,

– Krzyż pokutny z 1645 r. w Pruchnej, – Dawny dwór Teofila Kubicy w Bąkowie, – Kaplica domkowa z wieżą dzwonniczą pw. Jana Nepomucena w Zabłociu,

– Słup graniczny na obrzeżach Stru-mienia.

Kontakt: Urząd Miejski w Strumieniu Rynek 4 43-246 Strumień tel. 33 85 70 142 www.strumien.pl

GMINA GoczAłkowIce-zDrój GMINA zebrzyDowIce

Dębowiec należy do jednej z najbardziej malowniczych

miejscowości położonych w powiecie cieszyńskim. Gmina obejmuje swym zasięgiem 7 sołectw: Dębowiec, Gum-na, Iskrzyczyn, Kostkowice, Simoradz, Ogrodzoną i Łączkę.

W krajobrazie dominuje malownicza do-lina rzeczki Knajki, wzdłuż której rozcią-gają się stawy rybne słynące z hodowli karpia. Przez teren gminy przebiegają oznakowane euroregionalne szlaki ro-werowe: szlak żółty prowadzi ze Sko-czowa do Cieszyna, a szlak niebieski w kierunku Kończyc Wielkich. Dobrze utrzymana sieć dróg lokalny i ścieżek sprzyja turystyce rowerowej.

W  gminie  Dębowcu warto zobaczyć:

– Park Jubileuszowy z pomnikiem upa-miętniającym pierw-szy zrzut „cichociem-nych” w 1941 roku,

– Fontanna solankowa w Dębowcu,

– Dawna remiza stra-żacka w Dębowcu,

– Zabytkowy dom drewniany w Gum-nach,

– Budynek remizy strażackiej w Gum-nach,

– Galerię twórczości Andrzeja Klimow-skiego i Izbę Regionalną w Łączce,

– Kościół św. Jakuba Apostoła w Simo-radzu,

– Kościół św. Małgorzaty w Dębowcu, – Kościół św. Mateusza w Ogrodzonej, – Budynek gorzelni z pierwszej połowy XIX wieku w Simoradzu.

Kontakt: Urząd Gminy w Dębowcu ul. Katowicka 6 43-426 Dębowiec tel. 33 853 38 81 www.debowiec.cieszyn.pl

Gmina Skoczów jest malow-niczym zakątkiem powiatu

cieszyńskiego, wkomponowana w kra-jobraz wzniesień podnóży Beskidu Ślą-skiego. Położona jest w dolinie Wzgó-rza Kaplicówka oraz Górki Wiślickiej.

Gmina Skoczów obejmuje miasto wraz z dziesięcioma sołectwami: Bładnice, Harbutowice, Kiczyce, Kowale, Między-świeć, Ochaby, Pierściec, Pogórze, Wi-lamowice i Wiślica.

Skoczów posiada doskonałe warunki do wędrówek pie-szych oraz jazdy rowerowej. Kompleksy leśne na przed-mieściach miasta to idealne tereny spacerowe, które po-łączone zostały ścieżkami rowerowymi zlokalizowanymi na wałach rzeki Wisły. Przez gminę przebiegają piesze szlaki turystyczne, trasy rowe-rowe, a także szlak dziedzic-twa przyrodniczo-kulturalnego Greenways Kraków–Morawy–Wiedeń.

W  gminie  Skoczów  warto zobaczyć:

– Muzeum i pomnik Gustawa Morcinka,

– Barokową fontannę z figurą Jonasza oraz Ratusz,

– Wzgórze Kaplicówka, – Dom urodzenia św. Jana Sarkandra,

– Kościół ewangelicko-augs-burski św. Trójcy,

– Kościół parafialny św. Ap. Piotra i Pawła,

– Stadninę koni w Ochach, – Basen „Delfin”.

Kontakt: Urząd Miejski w Skoczowie Rynek 1 43-430 Skoczów tel. 33 853 38 54 www.um.skoczow.pl www.skoczow.pl

AkwAkulturA I rybActwo

Gmina ChybieZakład Ichtiobiologii i Gospodarki Rybackiej ul. Kalinowa 2, Zaborze 43-520 Chybie tel. 33 856 15 43 www.golysz.pan.pl

Zakład Doświadczalny Gospo-darki Stawowej ul. Kalinowa 2, Zaborze 43-520 Chybie tel. 33 856 15 43 www.golysz.pan.pl

Gospodarstwo Rybackie Jan Smolarz ul. Ochabska 7, Zaborze 43-520 Chybie kom. 510 824 911

Stowarzyszenie Ekologiczne „Eko – Życie” ul. Bielska 82 43-520 Chybie kom. 696 249 700 www.ekozycie.poek.pl

Gmina StrumieńGospodarstwo Rybackie łowisko Piotr Hansel ul. Spokojna 5, Bąków 43-246 Strumień kom. 692 877 711

Gospodarstwo Rybackie Agroturystyka „Leśny Staw” Marzanna i Kazimierz Akus ul. Leśna 10 43-246 Strumień kom. 601 406 408

Gospodarstwo Rybackie i Agrotury-styczne „Wodna Dolina”  Anna i Stanisław Gabzdyl ul. Cicha 28 43-523 Pruchna kom. 606 490 731, 694 884 868 www.wodna.dolina.ox.pl

ZebrzydowiceGospodarstwo Rybackie Lech Hławiczka ul. Spółdzielcza 9 43-252 Jarząbkowice kom. 501 263 693

„Gościniec Zamkowy” ul. Staropolska 5 43-410 Zebrzydowice/Kończyce Małe tel. 32 475 80 91

Koło PZW nr 68 Zebrzydowice ul. ks. A. Janusza 21 43-410 Zebrzydowice kom. 507 179 215

Ośrodek Sportów Wodnych ul. Ks. A. Janusza 21 43-410 Zebrzydowice tel. 32 469 33 34

GMINA Skoczów GMINA StruMIeń

Gmina DębowiecGospodarstwo Rybackie Maria Fryda ul. Cieszyńska 9 43-426 Dębowiec tel. 33 856 26 49 kom. 696 417 495

Gospodarstwo Rybackie DĘBOWIEC Ryszard Maciejewski ul. Szkolna 98 43-426 Dębowiec kom. 504 065 930

Gospodarstwo Rybackie Katarzyna Maciejewska-Zemanek ul. Szkolna 98 43-426 Dębowiec

Gospodarstwo Rybackie Anna i Jan Tomica ul. Karnowiec 121 43-419 Hażlach tel. 33 856 91 82 kom. 694 558 546

Gospodarstwo Agroturystyczne „Radecki Dwór” Ewa i Tomasz Branny ul. Dębowa 8 43-426 Dębowiec tel. 33 856 22 84 kom. 508 389 236 www.radeckidwor.pl

Dwór Dębowiec – Hotel Wellness ul. Spółdzielcza 6 43-426 Dębowiec tel. 33 858 85 85 www.dwordebowiec.pl

Willa Słoneczna ul. Słoneczna 16 43-426 Dębowiec tel. 33 856 22 61 kom. 518 559 206 www.willasloneczna.pl

Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Turystyki w Łączce ul. Widokowa 10 43-426 Dębowiec tel. 33 858 83 51 kom. 512 298 558 www.ck.debowiec.com.pl

Gmina Goczałkowice-ZdrójGórnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S.A. z siedzibą w Katowicach ul. Wojewódzka 19 43-026 Katowice tel. 32 603 88 61 www.gpw.katowice.pl

Willa Anna – Pokoje Gościnne ul. Uzdrowiskowa 36 43-230 Goczałkowice-Zdrój tel. 32 212 77 00 www.willaanna.goczalkowice.pl

PPHU KUBAN Leszek Kubański ul. Spokojna 82 43-230 Goczałkowice-Zdrój tel. 32 442 04 10 www.karczmakuban.pl

Stowarzyszenie Wędkarskie RONTOK ul. Stawowa 24 43-230 Goczałkowice-Zdrój tel. 32 210 71 31

Gmina PawłowiceGospodarstwo Rybackie Tomasz Król ul. Jasna 7 43-252 Pielgrzymowice tel. 32 472 31 92 kom. 502 346 700

Hodowla suma afrykańskiego Marek Król ul. Jasna 10 43-252 Pielgrzymowice tel. 32 472 31 94 kom. 502 346 708 www.pielgrzymowice.pl

Gospodarstwo Rybackie Anna i Emil Holesz ul. Słowackiego 3 43-252 Golasowice kom. 692 202 094

Gospodarstwo Rybackie Irena i Stanisław Czakon ul. Daszyńskiego 6 43-252 Pielgrzymowice kom. 32 472 31 35

Gospodarstwo Rybackie Andrzej Chmiel ul. Słowackiego 9 43-252 Golasowice tel. 32 472 32 20 kom. 506 167 304

Gospodarstwo Rybackie Piotr Kawik ul. Brzezińska 10 a 43-252 Pielgrzymowice kom. 798 444 988

Gospodarstwo Rybackie Maria i Romuald Brandys ul. Wyzwolenia 53 43-250 Pawłowice

Gospodarstwo Rybackie Bogusław Wacławik ul. Sosnowa 2 43-252 Pielgrzymowice tel. 32 472 94 13

Agroturystyka Barbara Wacławik ul. Sosnowa 2 43-252 Pielgrzymowice tel. 32 472 94 13 kom. 504 689 995

Gospodarstwo Rybackie Penkala Grzegorz Penkala ul. Cieszyńska 10 43-253 Pielgrzymowice tel. 32 472 30 90 kom. 602 883 021

Gospodarstwo Agroturystyczne Penkala Zofia Penkala ul. Cieszyńska 10 43-253 Pielgrzymowice tel. 32 472 30 90 kom. 660 690 523

Restauracja „Smak Regionu” ul. Katowicka 15 43-250 Pawłowice tel. 32 441 84 51 www.smakregionu.com

Gmina SkoczówGospodarstwo Rybackie w Pogórzu Sp. z o.o. ul. Biegaczy 4 43-430 Skoczów tel. 33 853 38 07 kom. 504 065 920 e-mail: biuro@ryby.cieszyn.pl

Gospodarstwo Rybackie Leszek Łukosz Harbutowice 30 43-430 Skoczów kom. 502 220 777

Gospodarstwo Rybackie Tadeusz Goszyk ul. Kameralna 15, Ochaby Małe 43-430 Skoczów kom. 516 056 433

Gospodarstwo Rybackie Maria i Józef Waleczek ul. Z. Kossak-Szatkowskiej 32 43-430 Skoczów tel. 33 853 25 22 stawy hodowlane: ul. Młyńska, Ochaby Małe (obok starego młyna)

Gospodarstwo Rybackie Małgorzata Tobiczyk ul. Podbór 26, Ochaby Wielkie 43-430 Skoczów tel. 33 853 57 95 e-mail: tomek.tobiczyk@prokonto.pl

Gospodarstwo Rybackie, łowisko Dorota Pietraszek-Kryjak i Paweł Kryjak ul. Gołyska 61, Ochaby Wielkie 43-430 Skoczów kom. 601 476 138 www.rybyochaby.pl

Fishmax Michał Kryjak ul. Gołyska 61, Ochaby Wielkie 43-430 Skoczów kom. 513 012 234 www.rybyochaby.pl

Hurtownia ryb Maciej Jaworski ul. Dworcowa 15, Pogórze 43-430 Skoczów tel. 33 853 35 11 www.hurtowniajaworski.pl

FHU Sklep rybny Aleksandra i Bogdan Kozieł ul. Fabryczna 43-430 Skoczów tel. 33 479 93 98

Zajazd pod Delfinem Leszek Jaworski ul. Główna 14, Ochaby Małe 43-430 Skoczów tel. 33 853 56 43

Zajazd pod Delfinem 2 Lucyna Korzonek ul. Główna 13, Ochaby Małe 43-430 Skoczów tel. 33 853 58 90

Sklep rybny, Lucyna Korzonek ul. Główna 13, Ochaby Małe 43-430 Skoczów tel. 33 853 58 90

Gospodarstwo Agroturystyczne „Olszynka” Roman i Tadeusz Goszyk ul. Kameralna 14, Ochaby Małe 43-430 Skoczów tel. 33 853 57 91 kom. 503 638 597 www.olszynka.ochaby.pl

Ekskluzywna Agroturystyka „GAJÓWKA”, Renata Żabińska Bładnice Dolne 136 43-430 Skoczów tel. 33 856 99 39 kom. 602 376 140 www.gajowka.skoczow.pl

Agroturystyka – noclegi „Mustang” Bogusław Deda ul. Kolonijna 14 Ochaby Małe 43-430 Skoczów tel. 33 853 55 67 kom. 516 176 024

Stadnina Koni „Ochaby” Sp. z o.o. ul. Hodowlana 16 Ochaby Wielkie 43-430 Skoczów tel. 33 853 37 76 fax 33 852 02 44 www.stadnina-ochaby.com.pl

Koło PZW Ochaby Łowiska: „Stara żwirownia” i „Nowa żwirownia” ul. Wędkarzy 19 43-430 Ochaby Małe tel. 33 853 58 69 – gospodarz łowiska prezes: kom. 694 067 420 www.pzw.org.pl/skoczow

Koło PZW Pogórze Beskid Pogórze 111 43-430 Skoczów prezes: kom. 502 399 176 www.pzwbeskid.pl

Powołanie Stowarzyszenia LGR „Żabi Kraj”:Powołanie Stowarzyszenia LGR „Żabi Kraj” było naturalną konsekwencją wieloletniej aktywności środowisk lo-kalnych, w szczególności rybackich zamieszkujących obszar nazywany od dawien dawna Żabim Krajem. Na tym wyjątkowo bogatym w tradycje rybackie obszarze związek ludności z gospodar-ką stawową sięga wielu wieków.

Wraz z nadejściem perspektywy bu-dżetowej 2007-2013 z niecierpliwością wyczekiwano na instrumenty wsparcia Wspólnej Polityki Rybackiej Unii Eu-ropejskiej, które miały zostać urucho-mione w Polsce w ramach Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich”.

Na obszar objęty realizacją LSROR składają się następujące gminy wiejskie i miejsko-wiejskie, przynależące admi-nistracyjnie do terytorium dwóch powia-tów: cieszyńskiego i pszczyńskiego:

1. Gmina Chybie 2. Gmina Dębowiec 3. Gmina Goczałkowice-Zdrój 4. Gmina Pawłowice 5. Gmina Skoczów 6. Gmina Strumień 7. Gmina Zebrzydowice

Obszar objęty działa-niem Lokalnej Grupy Ry-backiej „Żabi Kraj” leży na styku subregionu po-łudniowego i subregionu centralnego wojewódz-twa śląskiego, między Doliną Olzy na zacho-

dzie, Beskidem Ma-łym na wschodzie, Beskidem Śląskim na południu i Równiną Pszczyńską na północy. Zdecydowana większość tego obszaru leży w granicach trzech regio-nów fizyczno-geograficznych: Doliny Górnej Wisły, Pogórza Cieszyńskiego i Wysoczyzny Kończyckiej.

Obszar działalności LGR graniczy od strony zachodniej z terytorium Republi-ki Czeskiej (granicą terytorium Gminy Zebrzydowice), od strony wschodniej z terenami powiatu bielskiego (Skoczów, Chybie, Goczałkowice-Zdrój), od strony północnej z miastami na prawach po-wiatu – Jastrzębie-Zdrój (Zebrzydowice, Pawłowice) i Żorami (Pawłowice) oraz gminami powiatu pszczyńskiego (Pawło-wice, Goczałkowice-Zdrój), oraz od stro-ny południowej z innymi gminami powia-tu cieszyńskiego (Dębowiec, Skoczów).

Łączna powierzchnia obszaru LGR, tj. 362 km2 stanowi ok. 2,93% powierzchni całego województwa śląskiego.

Klimat obszaru charakteryzuje się pew-nym zróżnicowaniem ze względu na położenie w obrębie dwóch dzielnic kli-matycznych: podkarpackiej i karpackiej. Największy wpływ na kształtowanie się pogody wywierają masy powietrza znad Atlantyku, co znajduje wyraz w domino-waniu wiatrów zachodnich. Z kolei po-łudnikowa rozciągłość obszaru ułatwia napływ ciepłych mas powietrza przez Bramę Morawską z południa Europy. Obszar ten cechuje stosunkowo wyso-ki udział mgieł i wysoka wilgotność po-wietrza w licznych dolinach rzecznych i okolicach zbiorników wodnych. Roczna suma opadów zaliczana jest do średnio--wysokich.

Łączna powierzchnia stawów na obsza-rze działania LGR przekracza 1000 ha, a wraz z Jeziorem Goczałkowickim, po-wierzchnia wód wykorzystywanych ry-backo znacznie wynosi ponad 4000 ha.

W sposób oczywisty, tak duża po-wierzchnia wody, trzcinowisk, poja-wiających się gdzieniegdzie wypłyceń zwanych „wierzchowinami”, w znaczący sposób kształtuje swoisty mikroklimat, który wykorzystując zjawisko skracania obiegu pary wodnej w atmosferze za-trzymuje wilgoć w pobliżu powierzch-ni ziemi, sprzyja rozwojowi bogatych i różnorodnych form roślinności, ta zaś stanowi miejsce schronienia, gniazdo-wania i żerowania rozlicznych przed-

stawicieli świata zwierząt. Co ważne, zmiany o charakterze mikroklimatycz-nym nie dotyczą wyłącznie mis stawo-wych i jeziornych, lecz sięgają w głąb lądu, współdziałając ze środowiskami typowo lądowymi. Na obszarze objętym niniejszą strategią, już w latach 50. i 60. XX stulecia wykonano analizę nauko-wą, opisującą różnorodność biologicz-ną Jeziora Goczałkowickiego, stawów rybnych położonych w jego zlewni oraz otaczających terenów.

Żabi Kraj to obszar o wyjątkowo bogatym i zróżnicowanym środowisku naturalnym i pięknym krajobrazie. Fakt położenia tych ziem u podnóża Beskidu Śląskiego zapewnia różnorodne formy terenu – od zupełnie płaskich przez lekko pagórko-wate – przeplatane krajobrazami rolni-czymi, terenami leśnymi (w tym pozosta-łościami dawnej Puszczy Pszczyńskiej) oraz licznie występującymi ciekami i zbiornikami wodnymi. To właśnie te ostatnie odgrywają wśród krajobrazowej scenerii znaczącą rolę.

Unikatowe zasoby wodne obszaru to:Strumień i Chybie, źródła jodowo-bro-mowe (Drogomyśl, Zabłocie), źródełko rzeki Knajka (Ogrodzona), zasoby wód termalnych oraz największy zbiornik ob-szaru – Jezioro Goczałkowickie.

Na obszarze tym występują również wody zawierające cenne minerały, bę-dące generalnie wodami typu chlorko-

wo-sodowego (solankami), w tym m.in. wzbogacone jodem, bromem, żelazem i magnezem oraz chlorkowo-sodowe, jodkowo-bromkowe ze złóż w Dębowcu i Goczałkowicach-Zdroju oraz chlorko-wo-sodowo-jodkowe ze złóż w Zabłociu, uznane przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej również za wody lecznicze.

Przez obszar objęty LSROR przebiega wododział dorzecza Wisły i Olzy (wschod-nia i północno-wschodnia część obszaru należy do lewostronnego dorzecza Wisły natomiast pozostała część przynależy do zlewni Olzy (dopływ Odry).

Największe rzeki obszaru to: Wisła, Pszczynka, Iłownica, Knajka, Piotrów-ka. Sieć rzeczna obszaru jest dobrze rozwinięta i ma przeważnie charakter stały. Na terenie LGR są również licz-ne stawy o przeznaczeniu hodowlanym. Największa ich koncentracja występuje w gminach Goczałkowice-Zdrój, Chybie, Strumień i Skoczów. Na tym terenie spo-tykane są ponadto formy naturalnej re-tencji w postaci starorzeczy, mniejszych stawów hodowlanych i zbiorników małej retencji.

Łączna liczba gatunków roślin i zwierząt tego ob-szaru znacznie przekracza 2000 gatunków.

Wśród nich, oprócz po-wszechnie występujących, znajdują się gatunki chro-nione i zagrożone w różnym stopniu. Bocian czarny i bia-ły, czapla biała i purpurowa, podgorzałka, gęś gęgawa, bąk, bączek, orzeł bielik, czy ślepowron to jedynie przykłady licznych gatun-ków ornitofauny, których obecność gniazdowania zadecydowała o włącze-niu wielu kompleksów sta-wowych obszaru w sieć NATURA 2000. Oprócz gatunków gniazdujących, stawy i Jezioro Goczałkowi-ce odwiedzają niezliczone stada ptaków migrujących, które zwłaszcza w okre-sie jesiennych znajdują na dnie opuszczonych stawów miejsce odpoczynku i żero-wania. Oczywiście, wśród licznych gatunków roślin

i zwierząt zasiedlających ten teren, znaj-dują się także te, które poprzez specy-ficzne spektrum pokarmowe lub behawior traktowane są jako konkurenci rybactwa lub wręcz szkodniki rybackie. Niezależnie jednak od charakteru obecności poszcze-gólnych gatunków, są one czynnikiem co-raz większego zainteresowania zarówno ze strony osób profesjonalnie trudniących się szeroko pojętą ekologią, jak i coraz liczniejszych rzesz miłośników przyrody w jej naturalnym, niezaburzonym stanie.

Wśród fauny obszaru występują również liczne jelenie, sarny, dziki, lisy i zające. Od niedawna z powodzeniem próbuje się odnowić stanowiska bobra. W miej-scach wilgotnych i cienistych można spotkać salamandry plamiste, a na wy-grzanych słońcem kamieniach jaszczur-ki, padalce i zaskrońce. Wśród licznie występujących płazów można wymie-nić: Kumaka nizinnego, Ropuchę szarą i zieloną, Rzekotkę drzewną, Traszkę grzebieniastą i zwyczajną, Żabę trawną i wodną. W stawie „Rontok” (Goczałko-wice-Zdrój) można też spotkać raki, wy-dry oraz żółwie błotne.

Na obszarze LGR występują liczne rośli-ny chronione, od najmniejszych, jak kwia-

ty, zioła i trawy począwszy, aż po potęż-ne, majestatyczne świerki istebniańskie, które stanowią osobliwość przyrodniczą na skalę światową.

Występują tu także rzadkie jawory, cisy, buki i jodły, zabytkowe drzewa: skręco-na grusza, aleje dębowe i jesionowo--akacjowe. Chronioną roślinność można podziwiać m.in. w rezerwatach przyrody, których łączna powierzchnia na obsza-rze LGR wynosi ok. 95 ha. Rezerwat „Rotuz” w Chybiu obejmuje unikalną roślinność bagienną z najlepiej znaną owadożerną rosiczką, częściowy, le-śny rezerwat przyrody Skarpa Wiślicka chroniący cenne drzewostany bukowe oraz łęgi z pomnikowymi okazami buka i jesionu. Inne obszary chronione to: re-zerwat dzikiego czosnku w Wiślicy, sko-czowska „Kaplicówka” oraz obszary ob-jęte programem Natura 2000 – Ochaby oraz Jezioro Goczałkowickie.

Na obszarze LGR występują zauważal-ne skupiska surowców mineralnych.

W zasobach tego terenu znajdują się m.in. złoża węgla kamiennego i gazu ziemnego. Występowanie gazu udo-kumentowane jest w m.in. w gminach Dębowiec i Skoczów. Ponadto udoku-mentowano występowanie gazu ziem-nego, towarzyszącego pokładom wę-gla kamiennego w kopalni „Morcinek”. Węgiel występuje na terenie Gminy Pawłowice (KWK „Pniówek”) oraz w Zebrzydowicach. Na obszarze LGR występują również złoża rudy darnio-wej. Ważnym surowcem mineralnym

występującym w Goczałkowicach--Zdroju są borowiny (torf leczniczy) – należące do peloidów (z greckiego pelos – błoto). Są to utwory powstałe w wyniku naturalnych procesów geolo-gicznych, które po zmieszaniu z wodą mogą służyć do celów leczniczych – w formie okładów i kąpieli.

Na obszarze objętym LSROR prze-ważają gleby mało urodzajne, głównie bielicowe, gleby bielicowo-brunatne, gleby bagienne i rędziny. Większość gleb wykazuje pochodzenie mineralne, są to głównie bielice i pseudobielice od kl. III b – gleby orne średnio dobre do kl. VI – gleby orne najsłabsze.

Wyżej opisane walory przyrodnicze i krajobrazowe powodują, że obszar ten jest wyjątkowy z punktu widzenia moż-liwości uprawiania rekreacji i turysty-ki. Przez tereny te biegną liczne trasy rowerowe, m.in. Greenway, Wiślańska Trasa Rowerowa, Brenna-Skoczów, tra-sa Śladami Stroju Cieszyńskiego, Szlak Zamków nad Piotrówką, Trakt Cesar-sko-Pruski, szlak myśliwski, oraz liczne ścieżki przyrodnicze, ścieżki zdrowia oraz wiele innych. Bogate tradycje tury-styczne i profesjonalna kadra turystycz-na gwarantują niezliczone możliwości aktywnego spędzania wolnego czasu.

Obok tradycyjnych obiektów noclegowych ciekawą ofertę proponują gospodarstwa agroturystyczne o profilu rybackim, w któ-rych nierzadko można spróbować lokal-nych potraw na bazie ryb.

Rybactwo na obsza-rze działania LGR „Żabi Kraj” charak-teryzują sięgające na wiele wieków wstecz uwarunko-wania historyczne. Choć początek roz-woju gospodarki stawowej w Polsce według zapisów hi-storycznych datuje się na XIV–XV wiek, wydaje się wysoce prawdopodobne, że pierwsze stawy o na-stawieniu produkcyjnym obecne były już wcześniej. Fakt ten wiąże się z osie-dleniem na ziemiach polskich zakonu cystersów. Od XV wieku notowany jest wyraźny rozkwit tej dziedziny. Rozwój ten wiązany jest z rozwojem dwóch cen-trów ekonomiczno-kulturowych: Śląska i Małopolski. Rozwój miast i postępujący wzrost liczby ich mieszkańców powo-dował wzrost zapotrzebowania na ryby, co wobec oddalenia wymienionych re-gionów od morza oraz braku większych kompleksów jeziorowych w pobliżu, stanowiło dogodne podłoże dla rozwo-ju rybactwa stawowego. W tym czasie wyodrębniły się dwa największe ośrod-ki gospodarki stawowej: związanego z Wrocławiem Milicza i zaopatrującego Kraków ośrodek rybnicko-oświęcimski.

Losy obu ośrodków w wiekach później-szych uzależnione były od ogólnego rozwoju socjoekonomicznego, na sku-tek czego ośrodek rybnicko-oświęcimski uległ znacznym zmianom, podczas gdy ośrodek milicki w istotnym stopniu za-chował swój charakter.

W opracowaniach monograficznych Nyrka wyróżnia się następujące okręgi gospodarki stawowej związane z aktu-alnym obszarem województwa śląskie-go: okręg rybnicko-pszczyński, okręg opolsko-niemodliński, okręg kluczbor-sko-lubliniecki. Na tym tle, w ujęciu zarówno historycznym, jak i skutkują-cym w aktualnej sytuacji gospodarczej, szczególnie interesujący przebieg miał rozwój rybactwa stawowego na Śląsku Cieszyńskim. To między innymi tutaj miał swój początek intensywny rozwój

stawiarstwa (tak bywa też określane ry-bactwo stawowe). Osobami o szczegól-nym wkładzie w rozwój tej dziedziny byli wywodzący się z linii Piastów cieszyń-skich Książę Kazimierz II i marszałek jego dworu Mikołaj Brodecki. Istniejące warunki naturalne w postaci podmokłych terenów nadwiślańskich leżących u pod-stawy tarasu akumulacyjnego Wisły, pozwoliły na intensywny rozwój stawów w ówczesnym kluczu  skoczowsko--strumieńskim, a niewielka odległość od Krakowa umożliwiała spławianie ryb specjalnymi łodziami.

Charakter gospodarki już w owym okre-sie miał istotne cechy zaawansowania technologicznego, ponieważ stawy na obszarze dzisiejszego powiatu cie-szyńskiego użytkowane były w sposób przemienny z uprawami polowymi, co w owym czasie nie było działaniem po-wszechnym. Po wygaśnięciu w 1625 r. linii Piastów Cieszyńskich, z dóbr ksią-żęcych stanowiących od 1327 r. lenno Królestwa Czeskiego utworzono tzw. Komorę Cieszyńską, która objęta zosta-ła dominium Habsburgów ówcześnie pa-nujących w Czechach.

W wiekach XVII i XVIII, na skutek wy-niszczających wojen, spadku opłacal-ności produkcji rybackiej będącej skut-kiem niekorzystnych zmian cen zbóż oraz przeniesieniu stolicy z Krakowa do Warszawy, gospodarka stawowa na tym terenie uległa znacznej destrukcji. Powierzchnię 6286 ha stawów zamie-niono na grunty orne, pozostały jedynie gospodarstwa rybackie lokalizujące się w kluczu skoczowsko-strumieńskim.

Spadek cen zbóż, rosnący popyt na pro-dukty mięsne i rozwój środków transpor-tu w XIX wieku, spowodował ponowny wzrost koniunktury dla ryb stawowych (głównie karpia).

Rzeczywisty rozkwit nastąpił jednak po modernizacji  technologii  chowu  kar-pia opracowanej przez Tomasza Dubi-sza (w latach 1868–1888 mistrz rybacki Komory Cieszyńskiej, którego miejscem pracy było jedno z gospodarstw wcho-dzących dzisiaj w skład ośrodka rybac-kiego PAN w Gołyszu). Istota moderniza-cji opierała się na sformułowaniu trzech zasad hodowlanych: 1. Przeniesienie wylęgu w 7 dni po tarle do specjalnie przygotowanego stawu,2. Po 30 dniach przeniesienie do kolej-nego, większego stawu,3. Wprowadzenie klasowego systemu chowu karpia i dostosowanie kategorii stawów do wymagań poszczególnych roczników.

Modernizacja ta nie tylko skróciła do 3 lat cykl produkcji karpia konsumpcyjnego, ale także pozwoliła na gwałtowny wzrost wydajności i powrót rybactwa stawowego jako głównego źródła dochodów Komory Cieszyńskiej. W efekcie nastąpił powrót zainteresowania produkcją ryb. Atrak-cyjność nowej metody upowszechniła ją w Małopolsce, a następnie w krajach ościennych. Metoda ta, jest do dzisiejsze-go dnia z powodzeniem stosowana jako obowiązująca w europejskiej stawowej produkcji karpia.

Obszar „Żabiego Kraju” jest  jednym z  siedmiu  historycznie  ukształtowa-

nych  charakterystycznych  krajobra-zów  kulturowych, wyodrębnionych na terenie województwa śląskiego (obok krajobrazu pocysterskiego, górali be-skidzkich czy jurajskiego). Uwarunko-wania kulturowe tego obszaru, szcze-gólnie w jego cieszyńskiej części silnie związane są z folklorem cieszyńskim, na który w szczególności składają się: gwara cieszyńska, unikatowy strój cie-szyński, liczne pieśni, tradycje i obrzę-dy, wyróżniająca kultura muzyczna, jak również wspólna dla obszaru kultura materialna – szczególnie architektura i rzemiosło. Lokalne dziedzictwo kul-turowe można podziwiać w licznych izbach regionalnych i muzeach (Sko-czów, Strumień, Muzeum Regionalne na Zamku w Kończycach Małych). Tere-ny te cechują się bogatymi tradycjami ekumenizmu – utrzymywania harmonii społecznej przy występujących na tym terenie różnicach wyznaniowych.

Obszar LGR obfituje także w działalności i środowiska kulturalne: teatry amator-skie, lokalnych poetów, muzyków i innych pasjonatów (m.in. prace A. Klimowskie-go – płaskorzeźba, malarstwo, ręko-dzieło artystyczne H. Cypser). Tereny te cechują się wielokulturowością, zarówno w sensie łączenia kultur wielu narodów, jak też w sensie łączenia typowej kultury wiejskiej z historią rodów arystokratycz-nych, które w przeszłości wpływały na lokalny rozwój społeczno-gospodarczy.

Wiele gospodarstw stawowych obsza-ru to gospodarstwa rodzinne, w któ-rych tradycje rybackie przekazywane

są z pokolenia na pokolenie. Istniejąca niegdyś w regionie Cieszyńska Szkoła Rolnicza dała początek utworzeniu nie-gdyś w Olsztynie, nieistniejącego już dziś Wydziału Rybactwa Akademii Rol-niczo-Technicznej. W oparciu o wiedzę i doświadczenie kadry wywodzącej się z tego terenu, wiele pokoleń profesjo-nalistów rybactwa pracujących dzisiaj na terenie całego kraju zdobywało swo-je wykształcenie. Jednakże, tradycje edukacyjne w tym zakresie nie uległy całkowitemu zanikowi. Gospodarstwa rybackie zlokalizowane na tym obszarze są miejscami praktyk edukacyjnych mło-dzieży zdobywającej wiedzę z zakresu rybactwa w krajowych ośrodkach kształ-cących kadry dla rybactwa i ochrony śro-dowiska. To tutaj ma miejsce nieustanna edukacja dzieci i młodzieży, realizowana w postaci wycieczek poglądowych do gospodarstw rybackich.

Obraz  produkcyjno--wędkarski  obsza-ru znakomicie uzu-pełniany  jest  przez placówki  gastrono-miczne,  serwujące potrawy  z  ryb,  także produkowanych na miejscu. Podkreślić jednak należy, że pro-mocja kulinarna ryb słodkowodnych nie odbywa się jedynie w sieci placówek ga-stronomicznych. Or-ganizowane corocznie

w Skoczowie Regionalne Dni Rybac-twa, w ramach których odbywają się od szeregu już lat Mistrzostwa Europy Pro-fesjonalistów w Przyrządzaniu Potraw z Karpia, Mistrzostwa Szkół Gastrono-micznych, oraz Mistrzostwa Kół Gospo-dyń Wiejskich (wszystkie w przyrządza-niu potraw z karpia) na trwałe wpisały się w obraz obszaru, stając się wyznaczni-kiem mistrzostwa kulinarnego.

Tradycyjne  produkty  lokalne wytwa-rzane od lat na tym terenie to w szczegól-ności wyroby kuchni regionalnej: dania na bazie ryb, placki z wyrzoskami, amolety cesarskie, kończycka babraczka, miodu-la, murzyny wielkanocne, wajecznica na Zielone Świątki, lokalne trunki: tatarczów-ka, piwo brackie, warzonka, lipówka, produkty pszczelarskie: wódka miodowo--cytrynowa, propolis, ryby, jak i elementy odzieży: kapelusze (Skoczów).

lGr żAbI krAj uwAruNkowANIAhIStoryczNe I kulturowe

uwAruNkowANIAGeoGrAfIczNe I PrzyroDNIcze

GoSPoDArkA rybAckA

1

2

3

4

5

67

1,2,5,6,7 –powiat cieszyński

3,4 – powiat pszczyński

Kościół pw. Chrystusa Króla w Chybiu,fot. arch. UG

Fontanna w parku, fot. arch. UG

Zachód słońca nad Jeziorem Goczałkiwickim, fot. arch. UG Stawy w Dębowcu, fot. E. Machej

Fontanna Solankowa w Dębowcu, fot. E. Machej

Pijalnia wód leczniczych

Budynek Administracyjny Uzdrowiska – dawniej Hotel Prezydent (Cesarski), fot. arch. UG

Korona Zapory Goczałkowickiej, fot. arch. UG

Staw na tle kopalni w Pawłowicach, fot. arch. UG

Fontanna w Pawłowicach, fot. arch. UG

Panorama Skoczowa, fot. arch. UM

Skoczowski ratusz, fot. E. Machej

Kaplica św. Jacka Sarkandra, fot. E. Machej

Strumieński Ratusz, fot. arch. UM

Fontanna solankowa, fot. arch. UM

Dwór baronów Kalischów w Drogomyślu, fot. arch. UM

Dziedziniec zamku w Zebrzydowicach, fot. E. Machej

Zamek i staw w Kończycach Małych, fot. arch. UG

Zaciąg, fot. arch. PAN

Ptasia ostoja, fot. arch. Eko – Życie

Dwór Dębowiec, fot. E. Machej

Stawy hodowlane w Dębowcu, fot. E. Machej

Radecki dwór, fot. E. Machej

Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Turystyki w Dę-bowcu, fot. UG Dębowiec

Gospodarstwo Rybackie Tomasza Króla, fot. E. Machej

Sumy afrykańskie z hodowli Marka Króla, fot. arch. UG

Gospodarstwo Rybackie Andrzeja Chmiela,fot. E. Machej

Zdjęcie Restauracji „Smak Regionu”,fot. arch. „Smak Regionu”

Agroturystyka Zofii Penkali, fot. E. Machej

Agroturystyka Barbary Wacławik, fot. E. Machej

Gospodarstwo Rybackie Tadeusza Goszyka,fot. E. Machej

Agroturystyka „Gajówka”, fot. E. Machej

Stadnina koni, fot. E. Machej

Łowisko przy Gospodarstwie Agroturystycznym„Olszynka”, fot. E. Machej

Łowisko „Stara Żwirownia”, fot. E. Machej

PZW Ochaby Nowa żwirownia, fot. E. Machej

Zajazd pod Delfinem, fot. E. Machej

Lokal gastronomiczny na terenie łowiska,fot. E. Machej

Łowisko na terenie gospodarstwa, fot. E. Machej

Wodna Dolina, fot. E. Machej

Gospodarstwo Rybackie Leszka Łukosza,fot. E. Machej

Odłów ryb, fot. arch. PAN

Kąpielisko w Zebrzydowicach, fot. E. Machej Karpie gołyskie, fot. arch. PAN

Siedziba Zakładu Ichtiobiologii i Gospodarki Rybackiej PAN w Gołyszu, fot. E. Machej

Jezioro Goczałkowickie, fot. A. Siudy

Jezioro Goczałkowickie, fot. A. Siudy

Simoradzki staw pod Bijokiem, fot. B. Karnas Kormoran przy odłowie, fot. arch. PAN

Rzekotka w Żabim Kraju, fot. P. Kulisz

Droga do światła – jesienne mgły na Starej żwirowni w Ochabach, fot. P. Kulisz

O świcie, fot. J. Cisło

Wschód słońca nad wsią Pierściec, widziany z Kępy Wingrodzkiej, fot. Ł. Giemza

Regionalne Dni Rybactwa – rybny poczęstunek, fot. arch. LGR Żabi Kraj

Staw Mnich, fot. M. Ficek

Eden gołyski, fot. I. Handwerker

Zebrzydowice Młyńszczok, fot. arch. UG

Zamek w Kończycach Małych, fot. UG