Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

15บทนำ

แตละบรษทนนอยกนคนละระดบขนของการบญชแบบลนและแงมมอนๆ ของ

การคดแบบลน วธการบญชแบบลนทเหมาะสมสำหรบแตละบรษทจะแตกตางกนออก

ไปตามวฒภาวะของบรษทนนๆ ในการผลตแบบลนและประเดนปญหาทพวกเขาเผชญ

อย การบญชแบบลนนนมเสนทางการพฒนา (Maturity Path) อย เมอคณเตบโตม

วฒภาวะมากขนในแนวคดแบบลน วธการบญชแบบลนทเพมขนมาจะมประโยชน

หนงสอเลมนสามารถอานไดตงแตตนจนจบ แมจะไมไดถกเขยนขนมาแบบ

นน จดเรมตนในการเขยนหนงสอเลมนคอ การวนจฉยการบญชแบบลน (Lean Ac-

counting Diagnostic) ซงหาไดจากไฟลทสามารถดาวนโหลดไดจากเวบไซต http://

publishing.eisquare.com/download (ผใช = 7062006 รหสผาน = EI-0053) การ

วนจฉยนถกออกแบบมาเพอชวยคณในการประเมนความคบหนาของบรษทคณใน

ดานการบญชแบบลน และพฒนาแผนการนำแนวทางการปรบปรงจากลนมาใชงาน

และบทท 18 มคำแนะนำการใชแบบวนจฉยการบญชแบบลนดวย

เสนทางการพฒนา

ขณะทคณพจารณาแบบวนจฉยการบญชแบบลน คณจะพบ 3 คอลมนทชอวา

“การนำรองลน” “การจดการตามสายธารคณคา” และ “วสาหกจแบบลน” ในหนงสอเลมน

เราเรยกคอลมนเหลานวา “ระดบในเสนทางการพฒนา”

บรษทสวนใหญจะเรมตนเสนทางลนโดยการสรางเซลลการผลตแบบลนเพอนำ-

รอง ซงเรยกวา “การนำรองลน” ในแบบวนจฉย พวกเขาจะกระตอรอรนกบการผลตแบบลน

และเขารวมบางการฝกอบรม พวกเขาจะไดเรยนรวธการวาดแผนผงสายธารคณคา (Value

Stream Map) และวธการออกแบบเซลลการผลต (Production Cell) ทไหลไดราบรนกวา

ปฏบตการปจจบนของพวกเขามาก พวกเขาจะเรมนำเซลลแบบลนมาใชในโรงงาน เซลล

บทนำ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

16 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

เหลานใชการผลตเปนชดขนาดเลก (Small Batch) วธการไหลและการดง งานทเปน

มาตรฐาน และวธการของลนแบบอนๆ เซลลเหลานจะมผลสำเรจอยางเหนไดชดและ

ทกคนตางยนดกบการปรบปรงดานปฏบตการทเกดขน

วธการบญชแบบลน 4 วธตอไปนทเปนเรองจำเปนสำหรบบรษททอยในขนแรกๆ

ของวธการคดแบบลน:

D การวดสมรรถนะเซลลการผลต (บทท 3)

D ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน (บทท 4)

D การยกเลกธรกรรมทสญเปลา (บทท 5)

D การบญชการเงนแบบลน (บทท 6)

การวดสมรรถนะของเซลลใหมทใชแนวทางแบบลนเปนสงทจำเปนสำหรบการ

ตดตามและควบคมการไหลในการผลตแบบใหม ถาคณใชมาตรวดแบบเดมกบเซลล

เหลาน มาตรวดจะเปนอปสรรคตอความสำเรจของเซลลลนเหลาน และผลกใหผคน

กลบไปตามแนวทางเดมของตน ถาคณตงใจจะใหผลของการปรบปรงเชงการปฏบต-

การในเซลลสงผลออกมาในผลกำไรขาดทนหรอผลเชงการเงน คณนาจะผดหวง

ผลประโยชนสวนใหญของการปรบปรงดวยลนไมไดชวยปรบปรงผลการเงนในระยะ

สน คณตองหาวธการอนในการประเมนผลเชงการเงน

การเรมยกเลกระบบควบคมททำจากรายการธรกรรมของบรษทไมมคำวาสาย

เกนไป ระบบแบบนมความสญเปลาเกดข นมหาศาลและเพมตนทนใหกบองคกร

ในขนแรกๆ ของลน เราคงไมสามารถปรบเปลยนอะไรไดมาก แตคณสามารถเรมยกเลก

การรายงานผลอยางละเอยดโดยสวนใหญในเซลลแบบลน และ (อาจ) ปลอยสนคา

คงคลงไดโดยอตโนมตตามจำนวนหนวยทดำเนนการจนเสรจสนแลว (หรอกลาวอก

อยางหนงวาเปนการแจงขอมลยอนหลง) แทนทจะปอนขอมลดวยมออยางเหนดเหนอย

นอกจากนน คณยงสามารถนำแนวคดเดยวกนนไปใชกบกระบวนการบญชการเงนและ

กำจดความสญเปลาในสำนกงานบญชไดเชนกน การทำเชนนจะทำใหเวลาบางสวนของ

บคลากรวางลงและสามารถนำมาใชกบการปรบปรงลนในสวนอนๆ ทมความสำคญ

มากกวา เชน การบญชแบบลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

17บทนำ

การจดการตามสายธารคณคา

เมอเซลลลนประสบความสำเรจแลวในขนตน บรษทสวนใหญจะเรมรบรวา

แนวคดแบบลนมอะไรมากกวาแคการปรบเปลยนในระดบพนทปฏบตงาน พวกเขาเรมรบรวา

ทกอยางทพวกเขาทำเพอสรางคณคาและบรการลกคานนไดรบผลจากวธการของลน

ทจรงแลว การปรบปรงในเซลลอาจไมมผลจรงๆ ตอการบรการสำหรบลกคาหรอตนทน

ของปฏบตการเลย ปญหาตางๆ มกเคลอนยายจากเซลลทปรบปรงแลวไปยงขนตอน

ตอไปในกระบวนการ ขนตอไปในเสนทางการพฒนา คอการรบรวาคณจะตองเปลยน

แปลงและปรบปรงทงสายธารคณคา ไมใชแคเซลลการผลตระดบพนทปฏบตงาน

การจดการสายธารคณคานนเปนวธการดำเนนธรกจทแตกตางจากเดมมาก

โครงสรางของแตละฝายถกเปลยนแปลงไปอยางมนยสำคญ บทบาทของบคลากรใน

องคกรกเปลยนแปลงไปดวย วฒนธรรมของธรกจเปนสงทกำกบการเปลยนแปลงเชนน

เมอแนวคดของการจดการสายธารคณคาเรมเปนรปเปนรางภายในบรษท จำเปนตองม

การเปลยนแปลงบางดานเกดขน คอ:

D การวดสมรรถนะของสายธารคณคา (บทท 8)

D การคดตนทนสายธารคณคา (บทท 9)

D กลองคะแนนและการวเคราะหตนทนสายธารคณคาและความสามารถของ

สายธารคณคา (บทท 10)

D การตดสนใจเกยวกบลน (บทท 9)

D การยกเลกธรกรรมอยางถอนรากถอนโคน (บทท 12)

D วธการใหมๆ ในการวางแผนและการทำงบประมาณ (บทท 13)

จะตองมการวดผลใหมๆ สำหรบสายธารคณคาแตละสายของบรษท และผ-

จดการสายธารคณคาตองรบผดชอบการปรบปรงมาตรวดเหลาน บทบาทของผจดการ

สายธารคณคานนกวางกวาแคการผลต หนาทงานยงรวมไปถงการเพมรายไดจากสาย-

ธารคณคา การกำจดความสญเปลา การสรางคณคาใหลกคาเพมขนและการหาเงน

ใหกบบรษท

จำเปนตองมการรายงานผลทางดานการเงนในรปแบบใหมเพอสนบสนนความ

พยายามดานสายธารคณคาเหลาน การคดตนทนสายธารคณคาเปนสงททำไดงาย

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

18 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ใหขอมลการจดการทดเยยมและทนทวงท รวมทงยกเลกความจำเปนของระบบการคด

ตนทนและระบบการจดการดานบญชท ซบซอนซ งเปนตวถวงของบรษทสวนใหญ

การคดตนทนของสายธารคณคาเปนเรองทเขาใจไดงายมาก สงททำใหแตกตางจาก

ระบบบญชแบบดงเดม (ทมการปนสวน การคดคาโสหยการผลตเขางาน และการ

รายงานผลความแตกตาง) กลาวคอ การคดตนทนสายธารคณคาเปนการทำบญชตนทน

โดยตรงของสายธารคณคาแบบเรยบงาย ทกคนในบรษทสามารถเขาใจได

การคดตนทนสายธารคณคาจะนำไปสแนวทางอนๆ อกหลายแนวทาง ตนทน

มาตรฐาน (Standard Cost) ของผลตภณฑจะถกยกเลกไป เพราะตนทนจะถก

รวบรวมและรายงานตามสายธารคณคา ไมใชตามผลตภณฑ อยางไรกตาม บรษท

สวนใหญทำการตดสนใจวนตอวนโดยใชตนทนมาตรฐาน ดงนน จงตองมวธการใหมๆ

สำหรบการใหขอมลเพอทำการตดสนใจแบบลน เชน ความสามารถในการทำกำไรจาก

คำสงซอของลกคา การตดสนใจผลตเองหรอซอ การพจารณาเหตผลสนบสนนผลตภณฑ

การโอนระหวางบรษท ฯลฯ

ถาเราตองจดการตามสายธารคณคา เราตองวางแผนและคดงบประมาณ

สำหรบสายธารคณคาแตละสาย ไมใชแตละแผนก การทำเชนนจะนำไปสการเรมทำการ

วางแผนการขาย ปฏบตการและการเงน (Sales, Operations, and Financial Planning)

ซงแผนและงบประมาณจะมการทบทวนใหมทกเดอนใหทนตอเหตการณและใชงานได

เสมอ การวางแผนสายธารคณคาแบบพลวตนเปนเบองหลงททรงพลงในการนำยทธ-

ศาสตรแบบลนมาใชงาน

การแนะนำการคดตนทนของสายธารคณคาและวธการตางๆ ทเกยวของ ชวย

ใหเรายกเลกธรกรรมตางๆ ออกจากกระบวนการธรกจของบรษทไดแบบถอนรากถอน-

โคน การทำเชนนชวยลดทงเวลา ความพยายาม และเงนทน และชวยใหบคลากรมเวลาวาง

ทจะปรบปรงอยางตอเนองตามแนวทางของลนไดอยางมประโยชน แทนทจะใชเวลาปอน

ขอมลเขาระบบคอมพวเตอรดวยขอมลทมกจะลาชา มกสงผลเสย และใหขอมลชนำ

ไปในทางทผด

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

19บทนำ

วสาหกจแบบลน

คณลกษณะขอหนงของวสาหกจแบบลน (Lean Enterprise) คอการมงเนนท

ลกคา หลกการขอแรกในวธคดแบบลนเนนไปทการสรางคณคา (Value) ใหแกลกคา

การใชหลกการกำหนดตนทนเปาหมาย (Target Costing) ทอธบายในบทท 16 ทำให

หลกการนเปนปจจยหลกทผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงและปรบปรงทวทงองคกร

การกำหนดตนทนเปาหมายเรมตนดวยการทำความเขาใจวาอะไรเปนสงทสรางคณคา

ใหแกลกคาและรเรมโครงการการเปลยนแปลงแบบบรณาการเพอทำการตลาด ขาย

ออกแบบ ผลต และสนบสนนผลตภณฑและบรการทสรางคณคาใหแกลกคามาก

ขนเร อยๆ ไปพรอมกบการสรางรายไดและกำไรทสงมากขนมากใหแกบรษท ไมม

“ไมกายสทธ” ใดทจะชวยใหธรกจประสบความสำเรจไดในทนท แตเมอนำหลกการ

กำหนดตนทนเปาหมายมาใชงานอยางถกตอง โดยเนนทคณคาของลกคา ใหทกอยาง

เปนลน และมความสามารถในการทำกำไร จะทำใหองคกรกลายเปนวสาหกจแบบลน

อยางเตมขน

คณลกษณะขอท 2 ของวสาหกจแบบลน คอ ลกษณะธรรมชาตทรวมไมรวมมอ

กน วสาหกจแบบลนเลอกทจะประสานงานกบลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวนธรกจ

ภายนอกรายอนๆ ใหมากทสดเทาทจะทำได การรวมมอกนแบบนนำไปสการใชงานแผนผง

สายธารคณคาระดบมหภาค ทไมไดครอบคลมแคปฏบตการของบรษท แตครอบคลม

ปฏบตการของลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวนภายนอก ขอบเขตทกวางขนทำใหตอง

ใชเครองมอททรงพลง อยางเชน การวเคราะหตนทนและความสามารถในการทำกำไร

เพอใหไดประโยชนสงสดจากวธการของลนสำหรบทวทงบรษทและหนสวนคคาทกราย

แทนทจะแคเจรจาตอรองราคากบลกคา วสาหกจแบบลนจะทำงานรวมกบลกคาอยางเปด

กวางเพอปรบปรงการไหล ลดความสญเปลา และเพมคณคา ทกฝายตางไดผลดกวาเดม

แทนทจะ “บบ” ผจดสงวตถดบใหไดราคาทตำลงและไดรบการบรการทดขน วสาหกจ

แบบลนจะทำงานรวมกบผจดสงวตถดบเพอกำจดความสญเปลา ปรบปรงการไหล และ

สรางคณคาเพมมากขน เมอใชวธน ทกฝายจะไดผลดกวาเดม โดยเฉพาะลกคา

วธการบญชแบบลนทพฒนามากขน มดงน:

D การกำหนดตนทนเปาหมาย (Target Costing) (บทท 16)

D การขยายขอบเขตของสายธารคณคาใหไกลกวา “กำแพงรว” ขององคกร

(บทท 17)

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

20 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

วธการใชหนงสอเลมน

แมวาบางคนไดประโยชนจากการอานหนงสอเลมนตงแตตนจนจบ แตหนงสอ

เลมนถกออกแบบมาใหอานตามการวนจฉยการบญชแบบลน (Lean Accounting

Diagnostic) แนวทางทดทสดคอการทบทวนสถานะปจจบนของบรษทคณในดานการ

บญชแบบลนแลวอานบททเกยวของกบหวขอทคณรสกวาเปนประโยชนตอคณมากท

สดในตอนน

เราไดแนบตารางทโยงแตละสวนของแบบวนจฉยเขากบบทตางๆ ในหนงสอ

เลมน คำแนะนำบางสวนในแบบวนจฉยไมไดรวมอธบายไวในหนงสอเลมน หวขอ

เหลานถกพจารณาแลววาเกนขอบเขตของหนงสอเกยวกบการบญชแบบลนจงไมได

อธบายไว หวขอเหลานเปนหวขอทอธบายไวในหนงสอชนเยยมอกหลายเลมทหาได

ทวไป เราไดหมายเหตขอมลทไมไดอธบายไวในเชงอรรถของบทนและระบหนงสอ

อางองทแนะนำสำหรบผทสนใจศกษาหวขอเหลานเพมเตม

ใหทมงานลนของคณใชแบบวนจฉยและเนอหาในบททเกยวของตลอดเวลาขณะ

ทบรษทกำลงแปลงสภาพสการบญชแบบลน แสดงขอมลตรวจสอบและความคบหนาใน

สวนทเกยวของไวเปนระยะๆ เพอจะไดเปนเครองมอสำคญหนงในการเปลยนแปลงน

นอกจากนน คณสามารถดาวนโหลดไฟลตางๆ ทบรรจเครองมอซงสนบสนน

วธการบญชแบบลนไดจากเวบไซต http://publishing.eisquare.com/download

ซ งจะมแมแบบไฟล Excel และขอมลท เสร มกรณศ กษาการวเคราะหต นทน

สายธารคณคาของ ECI ทอธบายในหนงสอ คณสามารถนำขอมลของคณเองมาใชกบ

ไฟลแมแบบแตละไฟลได

โปรดตดตามเวบไซตของ BMA Inc. (www.maskell.com) เพอขอมลกรณศกษา

อนๆ เพมเตม และแนวคดใหมๆ ในการปรบปรงการบญชแบบลนของคณ ขณะทคณ

กำลงดำเนนไปบนเสนทางแหงลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

21บทนำ

1สำหรบเนอหาทเขาใจไดเกยวกบการใชวธการ “ออกแบบการทดลอง” (Design of Experiments : DOE) เราขอแนะนำหนงสอ ชนเยยมโดย Mark J. Anderson และ Patrik I. Whitcomb ชอ DOE Simplified, Practical Tools for Effective Experimentation Productivity Inc., Portland, Oregon 2000 2หวขอเกยวกบความแปรปรวนเชงสถตนนอยนอกขอบเขตของหนงสอเลมน เราขอแนะนำผอานใหอางองหนงสอชนเยยมทมอยหลาย เลมเกยวกบหวขอน เลมหนงทเราคดวาอานไดงายทสดเขยนโดย Stephen R. Schmidt, Mark J. Kiemele และ Ronald J. Berdine ชอ Knowledge Based Management, Unleashing the Power of Quality Improvement. Air Academy Press & Associates, Colorado Springs, CO, 1998 หนงสอทดอกเลม ทเปนเชงวชาการมากกวาแตยงอานไดงาย เขยนโดย Donald J. Wheeler ชอ Understanding Variation, the Key to Managing Chaos. SPC Press, Knoxville, Tennessee, 1993

หวขอของแบบวนจฉย

หวขอยอยของแบบวนจฉย(ถาม)

เรมนำรองลนแลว

การจดการตามสายธาร

คณคา

วสาหกจแบบลน

บญชการเงน บทท 6 บทท 14 บทท 14

บญชการปฏบตการ

บทท 5บทท 20

บทท 12บทท 20

บทท 12

บญชการจดการ

การจดเรยงเปาหมายดานลน บทท 19 บทท 19 บทท 161

บทท 8บทท 10

การทำงบประมาณและการวางแผน บทท 6 บทท 13 บทท 13

การจดการกบความสามารถในการทำกำไรของผลตภณฑ

บทท 4บทท 9บทท 11

บทท 16

สนบสนนการแปลงสภาพสลน

บทบาทของบคลากรฝายการเงน บทท 6 บทท 14 บทท 14

บทท 4บทท 8บทท 10บทท 21

การมอบอำนาจใหและการเรยนร บทท 3 บทท 8 บทท 13

ผลประโยชนดานการเงนจากการเปลยนแปลงสลน

บทท 4บทท 21

บทท 4บทท 21

การจดการธรกจแบบลน

บทท 7บทท 8บทท 9บทท 10

บทท 7บทท 8บทท 9บทท 10

บทท 15บทท 11บทท 16

บทท 15บทท 16บทท 17

การรบรผลงานและการใหรางวล บทท 3 บทท 8 บทท 15

วดผลสมรรถนะ บทท 3

การปรบปรงอยางตอเนอง บทท 4บทท 21

บทท 16บทท 17

บทท 13

การจดองคกรตามสายธารคณคา บทท 7

คณคาสำหรบลกคาและการกำหนดตนทนเปาหมาย

บทท 15

บทท 162