11
PROGRAMLANABLR DENETLEYCLER DERS – 01 Otomasyon Sistemi Bir otomasyon cihazı, kendisine ulatırılan bilgiler temelinde, önceden belirlenen hareketleri çevresiyle ilikili olarak gerçekletiren bir sistemdir. Hareketler, verilen ve hesaplanan bilgilere ya da önceden belirlenmi parametrelere balı kesin bir prosedüre göre gerçekletirilir.

PROGRAMLANAB LR DENETLEY CLER DERS – 01ozersenyurt.net/dersler/plc/PLC_DERS_01.pdf · PLC’ler geni sıcaklık ve nem bandında çalı abilecek kalitede üretilmi tir. yi tasarlanmı

  • Upload
    haphuc

  • View
    226

  • Download
    4

Embed Size (px)

Citation preview

�������������������� ������������������ ���������������� ���

PROGRAMLANAB�L�R DENETLEY�C�LER

DERS – 01

�������������������� ������������������ ���������������� ���

Otomasyon Sistemi

Bir otomasyon cihazı, kendisine ula�tırılan bilgiler temelinde, önceden belirlenen hareketleri çevresiyle ili�kili olarak gerçekle�tiren bir sistemdir.

Hareketler, verilen ve hesaplanan bilgilere ya da önceden belirlenmi� parametrelere ba�lı kesin bir prosedüre göre gerçekle�tirilir.

�������������������� ������������������ ���������������� ���

Bir Otomasyon Sistemi;Tesis yada makineAlgılayıcılarTahrik sistemleri Güç kontrolüVeri i�leme sistemleri�nsan makine arabirimleri

kısımlardan meydana gelir.

�������������������� ������������������ ���������������� ���

Tesis Yada Makine:Otomasyona tabi tutulacak bir sistem olmalı. Bu sistem çok karma�ık bir yapıda olabilir. Örne�in; Fabrikalarda bulunan montaj hatları, üretim atölyesi veya bir fabrika gibi. Otomasyon i�lemi çok daha basit i�lemleri gerçekle�tirmek içinde kullanılabilir. Örne�in; Trafik lambaları, hırsız alarmı bildirimi, oto park giri�i, içecek makinesi, tarla, bahçe, sera sulama sistemleri vb. gibi

�������������������� ������������������ ���������������� ���

Algılayıcılar:Kontrol i�lemi gerçekle�tirilecek objeden, otomasyon sistemine bilgi verecek olan kontrol elemanları algılayıcılardır

�������������������� ������������������ ���������������� ��

Tahrik Sistemleri:Tahrik elemanları kontrol sistemlerinde gerçekle�tirilmesi gereken hareketlerin elde edilmesinde kullanılır. Örne�in; Elektrik motorları, pnömatik veya hidrolik pompalar, pnömatik veya hidrolik silindirler vb. gibi

�������������������� ������������������ ���������������� ��!

Güç Kontrolü:Tahrik sistemi için gerekli olan gücü sa�lamak ve veri i�leme sistemiyle arasında aracı olmak için özel elektriksel cihazlara ihtiyaç vardır. Bunlara güç kontrol sistemleri denir. Örne�in; Kontaktörler, devre kesiciler, röleler, selenoidler vb. gibi

�������������������� ������������������ ���������������� ��"

Veri ��leme Sistemleri:Otomasyon sisteminin fonksiyonel olarak en önemli parçası veri i�leme sistemidir. �lk gerçekle�tirilen otomasyon sistemlerinde elektromekanik kontrol elemanları (Röleler ve kontaktörden olu�an kumanda elemanları) kullanılmı�tır. Günümüzde otomasyon i�lemleri gerçekle�tirilirken veri i�lemeyi gerçekle�tirmek için PLC’ler kullanılmaktadır

�������������������� ������������������ ���������������� ��#

�nsan/Makine Arabirimleri:Otomasyon sistemleri bir operatör tarafından gerekti�inde, izlemek ve kontrol edilmek için insan makine arabirimine gereksinim duyar.

Bir sistemin, yetkili ki�i tarafından çalı�tırılıp durdurulması için kumanda butonları, sistemde gerçekle�tirilen i�lemleri uzatan izlemek için yada kumanda etmek için arabirim terminalleri, sistemden görsel bilgi almak için gösterge ünitelerinden faydalanılır.

Human Machine InterfaceHMI

�������������������� ������������������ ���������������� ���$

Otomatik Kontrol Sistemleri

Her i�letmenin sa�lam bir �ekilde verimli, mali açıdan etkin ve esnek olmalıdır. Otomatik kontrol sistemleri hız, güvenlik, kullanım esnekli�i, ürün kalitesi ve personel sayısı bakımından i�letmelere çe�itli avantajlar sa�lamaktadır. Günümüzde bu avantajları sa�layan en etkin sistem PLC veya PC tabanlı kontrol sistemleridir.

�������������������� ������������������ ���������������� ����

PLC nedir?

PLC (Programmnable Logic Controller) otomasyon devrelerinde yardımcı röleler, zaman röleleri, sayıcılar gibi kumanda elemanlarının yerine kullanılan mikroi�lemci temelli cihazlardır. Bu cihazlarda zamanlama, sayma, sıralama ve her türlü kombinasyonel ve ardı�ık lojik i�lemler yazılımla gerçekle�tirilir.

Genel olarak PLC; belle�inde bulunan programın akı�ı içinde, giri�lerindeki sinyallerin de�erlerini okuyup (denetim veya geri besleme i�aretleri) bu de�erlere göre istenen yönetim sinyallerini üreten ve çıkı�lara veren özel amaçlı bir mikrobilgisayardır.

�������������������� ������������������ ���������������� ����

Bir PLC; makine ve süreci kontrol etmek için kullanılan özel bir bilgisayardır.

PLC sistemi sahada meydana gelen fiziksel olayları, de�i�imleri ve hareketleri çe�itli ölçüm cihazları ile belirleyerek, gelen bilgileri yazılan kullanıcı programına göre bir de�erlendirmeye tabi tutar. Mantıksal i�lemler sonucu ortaya çıkan sonuçları da kumanda etti�i elemanlar aracılı�ıyla sahaya yansıtır.

�������������������� ������������������ ���������������� ����

PLC Kontrol Sisteminin Avantajları

o Daha kolay ve güvenilirdirler.o Daha az yer tutar ve daha az arıza yaparlar.o Yeni bir uygulamaya daha çabuk adapte olurlar.o Kötü çevre �artlarından kolay etkilenmezler.o Daha az kablo ba�lantısı isterler.o Hazır fonksiyonları kullanma imkanı vardır.o Giri� ve çıkı�ların durumları izlenebilir.

�������������������� ������������������ ���������������� ����

PLC’lerin Temel Özellikleri:

1. Yüksek derecede güvenilir aletlerdir ve olumsuz ko�ullar altında çalı�acak biçimde üretilirler.

2. Kolayca programlanabilirler.3. PLC elektromekanik kontrole göre daha üst düzeyde bir otomasyon sa�lar.4. Az sayıda parametreler kullanarak az sayıda denetim i�levinin yapıldı�ı durumlarda

ba�langıçtaki yatırım maliyeti PLC sistemi için daha fazladır.5. PLC’li sistemler Elektro Mekanik Kontrole nazaran daha uzun ömürlüdürler.6. PLC’li sistemler Elektro Mekanik Kontrole nazaran daha güvenilirdirler. 7. Zamanla durumları veya sistemin yapısı de�i�ecek olursa PLC’de program de�i�ikli�i

yapılarak, yeni sisteme uyarlamalar yapılabilir.8. PLC’ler Elektro Mekanik Kontrolden daha az yer kaplar.9. PLC’ler Elektro Mekanik Kontrolden daha az enerji harcarlar.10. Bilgisayar tabanlı ve röle-tabanlı kontrol sistemleriyle kar�ıla�tırıldı�ında PLC’ler hem

küçük hem de ucuzdur.

�������������������� ������������������ ���������������� ����

� PLC’ler geni� sıcaklık ve nem bandında çalı�abilecek kalitede üretilmi�tir.

� �yi tasarlanmı� bir PLC cihazı genellikle endüstriyel ortamda olu�an elektriksel gürültülerden etkilenmez.

� PLC’nin donanım ve yazılımları fabrikada çalı�an uzman elektrikçiler ve teknisyenler tarafından kolayca kullanılabilecek �ekilde tasarlanmı�tır.

� Merdiven programlama dili, di�er bilgisayar programlama dillerinden daha kolay ö�renilebilir.

� Bilgisayarlarda aynı anda birçok program veya i�lem yürütülebilir, ço�u PLC’ler ise bir programı ba�ından sonuna kadar sıralı biçimde yürütürler.

PLC ile Bilgisayarların Kar�ıla�tırılması

Bir PLC’nin mimari yapısı temel olarak genel amaçlı bir bilgisayarın mimari yapısı ile aynıdır. Farklılıkları ise �unlarıdır:

�������������������� ������������������ ���������������� ���

PLC’lerin Genel Uygulama Alanları

Sıra KontrolPLC’lerin en büyük ve en çok kullanılan ve “sıralı çalı�ma“ özelli�iyle röleli sistemlere en yakın olan uygulamasıdır. Uygulama açısından, ba�ımsız makinelerde ya da makine hatlarında, konveyör ve paketleme makinelerinde ve hatta modern asansör denetim sistemlerinde kullanılmaktadır.

�������������������� ������������������ ���������������� ���!

PLC’lerin Genel Uygulama Alanları

Hareket KontrolüDo�rusal ve döner hareket denetim sistemlerinin PLC’de tümle�tirilmesidir. Servo adım ve hidrolik sürücülerde kullanılabilen tek ya da çok eksenli bir sistem denetimi olabilir. PLC hareket denetimi uygulamaları, sonsuz bir makine çe�itlili�i ve çoklu hareket eksenlerini kontrol edebilirler. Bunlara örnek olarak; kartezyen robotlar, film, kauçuk ve dokunmamı� kuma� tekstil sistemleri gibi ilgili örnekler verilebilir.

�������������������� ������������������ ���������������� ���"

PLC’lerin Genel Uygulama Alanları

Süreç DenetimiBu uygulama PLC’nin birkaç fiziksel parametreyi (sıcaklık, basınç, debi, hız, a�ırlık vb gibi) denetleme yetene�iyle ilgilidir. Bu da bir kapalı çevrim denetim sistemi olu�turmak için, analog I/O (giri�/çıkı�) gerektirir. PID yazılımının kullanımıyla PLC, tek ba�ına çalı�an çevrim denetleyicilerinin i�levini üstlenmi�tir. Di�er bir seçenek de her ikisinin en iyi özelliklerini kullanarak PLC ile kontrolörlerin tümle�tirilmesidir. Buna tipik örnek olarak plastik enjeksiyon makineleri ve ısıtma fırınları verilebilir.

�������������������� ������������������ ���������������� ���#

PLC’lerin Genel Uygulama Alanları

Veri YönetimiPLC ile veri toplama, inceleme ve i�leme son yıllarda geli�mi�tir. PLC’ler denetledi�i proses hakkında veri toplayıcı olarak kullanılabilir. Sonra bu veri, denetleyicinin belle�indeki referans veri ile kar�ıla�tırılır ve rapor alımı için ba�ka bir aygıta aktarılabilir. Bu uygulama da büyük malzeme i�leme sistemlerinde ve ka�ıt, metal ve yiyecek i�leme gibi birçok süreçte kullanılır.

�������������������� ������������������ ���������������� ���$

PLC Çe�itleriYapısal farklılıkları dikkate alarak PLC’leri �u �ekilde, ikiye ayırmak mümkündür.

Kompakt Tip PLC’lerKompakt PLC olarak adlandırılan küçük boyutlu PLC’ler de belseme kayna�ı, giri� ve çıkı� birimi, merkezi i�lem birimi, tek modül olarak, sabit(de�i�tirilemeyen) bir yapı dikkate alınarak imal edilmi�tir.

Modüler Tip PLC’lerBu tip PLC’ler de�i�tirilebilmesi mümkün olan ve geni�letilebilecek bir yapı dikkate alınarak imal edilmi�tir. Büyük kapasiteli PLC’ler de besleme kayna�ı, giri� ve çıkı� birimi, merkezi i�lem birimi ayrı modüller halinde bulunur.

�������������������� ������������������ ���������������� ����