~ 1 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

PS 703 วันท่ี 23 กรกฎาคม 2553 ผศ.การุณยลักษณ พหลโยธิน อาจารยผูบรรยายวิชา PS 703

1.ผศ.การุณยลักษณ พหลโยธิน 2.ดร.เบ็ญจมาส จีนาพันธ 3.ดร.ทิพรัตน บุบผะศิร ิ4.ดร.ศิโรตม ภาคสุวรรณ เครือขายนี้ไมตองเรียนกับ ผศ.วราภรณ จุลปานนท ท่ีสอนเก่ียวกับแนวคิดทฤษฎีความสัมพันธระหวางประเทศ ซึ่ง

นักศึกษาตองใหความสนใจเชนกัน เชนแนวคิดเสรีนิยม อุดมคตินิยม แนวคิดมารกซิสต (แนวคิดแบบมารกซมีทฤษฎีภายในมากมายเชนทฤษฎีจักรวรรดินิยม ทฤษฎีพ่ึงพา ทฤษฎีระบบโลก) แนวคิดประดิษฐกรรมนิยม รวมท้ังพูดถึงทฤษฎีพ่ึงพาอาศัยซึ่งกันและกัน ซึ่งเปนทฤษฎีท่ีออกมาตอบโตแนวคิดมารกซิสต เนื่องจากแนวคิดแบบมารกซมองวาโลกเต็มไปดวยความสัมพันธท่ีไมเทาเทียมกันเปนความสัมพันธประเทศเล็กถูกเอารัดเอาเปรียบ แตทฤษฎีพ่ึงพาอาศัยซึ่งกันและกันมองวาโลกตองพ่ึงพาอาศัยซึ่งกันและกันแมวาจะไมเทาเทียมกันก็ตามแตประเทศใหญก็ตองพ่ึงพาอาศัยประเทศเล็กในบางเรื่อง

เกณฑในการประเมินผล 1.การเขาหองเรียน 10 คะแนน 2.Quiz 30 คะแนน 3.รายงาน 20 คะแนน 4.สอบไล 40 คะแนน (ขอสอบมี 4 ขอใหเลือกทํา 3 ขอ) หัวขอรายงาน รายงานไมตํ่ากวา 15 หนา ใชตัวพิมพ ตองมีการอางอิงอยางนอย 10 แหลง ถาเปนเว็บไซตตองระบุวันท่ีคนดวย

(หามใชการตัดแปะ) โดยเลือกหัวขอรายงานจากหัวขอท่ี 10-13 หัวขอใดหัวขอหนึ่งตามเอกสารท่ีอาจารยแจกไป เสนออาจารยการุณยลักษณ รวบรวมสงท่ีสาขาวิทยบริการ (ถานักศึกษาไมอางอิงหรือลอกมาจะใหติด W)

หัวขอการบรรยายของอาจารยการุณยลักษณ 1.สถานการณการเมืองโลก : พัฒนาการจากอดีตจนถึงปจจุบัน 2.ระบอบโลก และระบบโลก 3.โลกาภิวัตนกับการพัฒนา : ปญหาเหนือใต 4.ละมุนอํานาจ (อํานาจท่ีไมไดมาจากอาวุธ) 4.การติดตอสื่อสารของโลก 5.สถานการณท่ีเปนวิกฤติการณโลก ท้ังท่ีเกิดตามธรรมชาติและการกระทําของมนุษย วิกฤติท่ีอาจารยใหความสําคัญ

เชนวิกฤติการณดานพลังงาน อากาศ อาหาร และวิกฤติสิ่งแวดลอม เชนเมื่อสัก 10 ปกอนเคยมีคนพูดวาน้ําจะขาดแคลนเราอาจจะไมรูสึกนัก แตเวลานี้หรือปนี้เราก็ประสบกับภัยแลงท่ี

เห็นไดชัดเจน 6.อัตลักษณ วัฒนธรรม ทองถ่ินนิยม โลกนิยม

~ 2 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

อาจารยมองวาการเมืองเปนเรื่องของภารกิจของการอยูรวมกันในสังคมเมือง เพราะมนุษยเปนสัตวสังคม ซึ่งตองอาศัยอยูในเมือง การท่ีมนุษยตองอยูรวมกันเนื่องจากการอยูรวมกันทําใหมนุษยมีศักยภาพไมจํากัด เชนมนุษยสามารถเลี้ยงสัตวเพ่ือทดแทนการสูญพันธของสัตวท่ีเปนอาหารของมนุษย หรือขณะท่ีสัตวอื่นๆสูญพันธแตมนุษยกลับเพ่ิมปริมาณขึ้นเรื่อยๆ

เมื่อมนุษยตองอาศัยอยูในเมืองเราจึงจําเปนตองสนใจการเมืองของโลกเพราะคนทุกคนตองอยูในโลกจนกวาโลกจะไมอยูกับเรา หรือจนกวาโลกจะแตก

** เขาสูการบรรยาย** การเมืองโลกเกิดจากความสัมพันธระหวางสมาชิกของโลกท้ังท่ีเปนรัฐชาติ (Nation State) และท่ีไมใชรัฐ (Non-

State) เชนองคการระหวางประเทศ บรรษัทขามชาติ กระบวนการกอการรายระหวางประเทศ รวมท้ังตัวบุคคลหรือเอกชนตางๆ ท้ังนี้รูปแบบของความสัมพันธระหวางสมาชิกของโลกนั้นจะมี 2 แบบคือ 1.ความรวมมือ (Cooperation) จะนําไปสูสันติภาพ 2.ความขัดแยง (Conflict) จะนําไปสูสงคราม ทุกวันนี้โลกของเรายังมีความสัมพันธท้ัง 2 แบบดํารงอยูตลอดเวลา เดิมนั้นความสัมพันธในโลกจะมีลักษณะการ

แขงขัน (Competition) กันเพ่ือเปนผูชนะซึ่งหมายถึงตองมีผูแพ หรือเปนแบบ Win-Lose แตปจจุบันโลกของเรามุงเนนการสรางความรวมมือ (Cooperation) เพ่ือใหเกิดการประนีประนอม (Compromise) ท่ีนําไปสูการเปนผูชนะท้ัง 2 ฝายหรือ Win-Win แมวาจะไดไมเทากันแตควรจะไดทุกๆฝาย

เมื่อสมาชิกของโลกตองมีความสัมพันธกันในลักษณะรวมมือหรือขัดแยงดัง เราจึงจําเปนตองทําความเขาใจกับสถานการณการเมืองโลก ซึ่งตองสนใจท้ัง ระบอบ ระเบียบของการอยูรวมกัน สภาพแวดลอม รวมท้ังวิถีชีวิต (Way of Life) หรือการดําเนินชีวิต (Life Style) ของคนบนโลก โดยเฉพาะโลกในศตวรรษท่ี 21

วิถีชีวิตของคนบนโลกจะแตกตางไปในแตละสังคมแตละประเทศ รวมท้ังวิถีชีวิตของคนในสังคมหนึ่งก็อาจจะมีการเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย เชนภาพคนจีนในอดีตท่ีในแตเสื้อสีน้ําเงินหรือเทาเวลานี้หมดไปจากจีนแทบจะสิน้เชิงแลว หรือหากสภาพแวดลอมเปลี่ยนแปลงไปวิถีชีวิตของคนก็เปลี่ยนไปเชนกัน

สถานการณการเมืองโลกหลังยุคสงครามเย็น ในการศึกษาการเมืองโลกสมัยใหมมักจะเริ่มตนท่ีหลังยุคสงครามเย็น เนื่องจากเปนยุคท่ีโลกของเรามีการเปลี่ยนแปลง

ในดานตางๆมากมาย เชนเกิดการรวมกลุมระหวางประเทศ เกิดเงินตราสกุลใหมๆ เหตุการณบางอยางทําใหเกิดความไมแนนอนทางการเมืองขึ้นมาในโลกคือเหตุการณกอการรายถลมตึกเวิรลเทรด

(หรือเหตุการณ9/11) ทําใหสหรัฐอเมริกาตองมุงมั่นไปกับการกอการราย หรือใหความสนใจกับประเด็นปญหาความมั่นคงอันเปนปญหาของการเมืองโลกแบบเดิม เชนปญหานิวเคลียรในเกาหลีเหนือ ในอิหราน

มีผลใหปจจุบันเกิดกลุมประเทศท่ีพัฒนาใหมท่ีเรียกวา BRIC ประกอบดวยบราซิล รัสเซีย อินเดียและจีน ซึ่งมีอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจสูง และเปนประเทศขนาดใหญ มีประชากรจํานวนมากและยังมีทรัพยากรท่ีอุดมสมบูรณ โดยเฉพาะจีนกําลังจะกลายเปนเศรษฐกิจเปนอันดับหนึ่งของโลก และอาจจะกลาวมาแทนที

อยางไรก็ตามโลกปจจุบันประสบกับภัยธรรมชาติท่ีรุนแรงหลายตอหลายเหตุการณ เชนแผนดินไหว พายุถลม ปญหาการขาดแคลนอาหาร เกิดวิกฤติทางเศรษฐกิจ ป 2009 เชน วิกฤติโลกรอน 2007-2010 อากาศแปรปรวน

~ 3 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

สิ่งเหลานี้ตองทําใหเราตองใหความสนใจเรื่องราวตางๆเหลานี้ มุมมองและสถานการณการเมืองโลก จะมี 3 มุมมอง มุมมองแรก เปนมุมมองท่ีมีรัฐเปนศูนยกลาง ไมวาจะเปนรัฐแบบใดก็ตาม ไมวาจะเปนชนเผา (Tribal State) นครรัฐ

(City State) สาธารณรัฐ (Republic) อาณาจักร (Kingdom) มหาอาณาจักร (Empire) หรือชาติรัฐ (Nation State) ชาติรัฐนั้นเพ่ิงเกิดขึ้นในศตวรรษท่ี 15 แตกตางจากชุมชนของมนุษยอื่นๆตรงท่ีชาติรัฐตองมีอธิปไตย โดยรัฐบาลเปนตัวแทนของคนในชาติในการชาติอํานาจอธิปไตยแทนปวงชน

(คําวาสาธารณะเปนคําท่ีสําคัญมาก เพราะหมายถึงคนทุกคน เชนคําวาทรัพยสินสาธารณะคือทรัพยสินของคนทุกคน ดังนั้นถาทรัพยสินของรัฐเสียหายคนทุกคนตองรับผิดชอบ เหมือนบานเมืองของเราท่ีมีปญหาในเวลานี้คนในชาติทุกคนตองรวมกันรับผิดชอบ)

มุมมองท่ี 2 จะมองในเชิงอุดมคติ มองวาคนมาอยูรวมกันเนื่องจากมีประโยชนรวมกัน เพราะแมมนุษยจะฉลาดแตมนุษยก็เปนสัตวท่ีท่ีออนแอ การท่ีรัฐแตละรัฐตองมารวมกันหรือมีความสัมพันธกันเพราะมีประโยชนรวมกัน แตตอมาก็เกิดแนววิพากษขึ้นมาวาทามกลางการอยูรวมกันมนุษยยังมีการเอารัดเอาเปรียบกัน เหมือนกับความสัมพันธของรัฐท่ีไมมีความเทาเทียมกัน ทําใหเกิดแนวคิดระบบโลก แนวคิดการพ่ึงพา หรือเกิดแนวคิดนาชาตินิยมและแนวคิดชาตินิยม

มุมมองท่ี 3 คือแนวกระแสทางเลือก เปนมุมมองใหมๆ ท่ีมองท้ังกระแสหลักและกระแสวิพากษวาลวนแตมีจุดออน เชนแนวคิดท่ีหาประเด็นหรอืเรื่องใหมๆ มาทําการศึกษา เชนแนวคิดเก่ียวกับเพศสภาวะ (Gender) เชนแนวคิดแบบสากลนิยมจะมองหลายสิ่งหลายอยางเปนเพศหญิง เชนแมน้ํา แมพระธรณี เรื่องสิ่งแวดลอม การเมืองสีเขียว เรื่องคนดอยโอกาส วัฒนธรรม อัตลักษณ

ในมุมมองนี้มองวาการเมืองไมไดเปนเรื่องอํานาจอยางเดียว หรือเรื่องเศรษฐกิจเงินทองอยางเดียวไมได เชนการตัดตนไมถือเปนเรื่องท่ีย่ิงใหญมาก เพราะเปนเรื่องท่ีตีคาไมได หรือในเรื่องของอัตลักษณเราจะพบวาเวลานี้เกาหลีก็พยายามสงออกสินคาวัฒนธรรมท่ีแสดงอัตลักษณของความเปนเกาหลีออกมา

สถานการณท่ีทําใหรัฐเปนศูนยกลาง 1.รัฐเปนตัวแสดงหลักในความสัมพันธระหวางประเทศ 2.รัฐแตละรัฐมีความเทาเทียมกันในแงการมีอํานาจอธิปไตยภายในรัฐ 3.รัฐครอบครองดินแดนและประชากรจํานวนหนึ่ง 4.รัฐเปนหนวยของการรวมตัวของมนุษยท่ีเขมแข็งและมนุษยผูกพันมากท่ีสุด จงรักภักดีท่ีสุด อยางไรก็ตามในปจจุบันความจงรักภักดีตอรัฐก็ตองมีการปรับเปลี่ยน เชนความขัดแยงในอาเซียนสวนหนึ่งเกิดมาจาก

ความเปนรัฐ เชนไทยกับกัมพูชาท่ีเรายังทะเลาะกันไมเลิก ท้ังๆท่ีควรจะพูดถึงประวัติศาสตรกันใหม บางเรื่องก็ตองเลิกท่ีจะพูดถึง

กําเนิดการเมืองระหวางประเทศ ประวัติศาสตรของมนุษยชาตินั้นมีมาประมาณ 5-600 พันปมาแล แตระบบการเมืองระหวางประเทศสมัยใหมมีอายุ

ประมาณ 300 กวาป โดยในระยะแรกของระบบการเมืองระหวางประเทศจะเปนไปในลักษณะรัฐท่ีใหญกวาพยายามท่ีจะเขาไป

~ 4 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

ครอบครองหรือมีอิทธิพลเหนือรัฐอื่นๆ เชนจีนถือวาตนเองมีอารยธรรมมาเกาแก จึงพยามอางตนเองมานาน แตในความเปนจริงโลกของเรามีหลายศูนยกลางอํานาจมานานแลว

อยางไรก็ตามมีพฤติการณตางๆท่ีทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลงของโลก เชนสงครามโลก หรือสงครามเย็น ปญหาของโลกในยุคกอนสิ้นสุดสงครามเย็น (1970-1980) 1.วิกฤติพลังงาน น้ํามันและทรัพยากร 2.ความขัดแยงระหวางฝายเหนือและฝายใต หรือปญหาระหวางประเทศท่ีพัฒนาแลวกับประเทศกําลังพัฒนา 3.ปญหาการละเมิดสิทธิมนุษยชน 4.ปญหานิวเคลียร 5.ปญหาความขัดแยงระหวางประเทศ 6.ปญหาการกอการรายระหวางประเทศ จนกระท่ังโลกเขาสูยุคไรพรมแดน เนื่องจากนวัตกรรมดานการสื่อสารโทรคมนาคม เกิดโลกาภิวัตนกรรม เกิดชะตา

กรรมแหงการบูรณาการ เกิดการแขงขันเพ่ือเกิดความไดเปรียบในเชิงการแขงขัน (Economic Competition) ปจจัยท่ีสําคัญในยุคโลกาภิวัตน จึงตองเนนการปกครองโดยกฎหมาย ทําใหคนเกิดคามรู เกิดชุมชนแหงความรู ใช

เทคโนโลยีสานสนเทศ สรางความพอเพียง เอื้ออาทรกัน แบงปนกัน ชวงชมภาพยนตรเรื่อง รายงานโลกป 2006 (ดูแลวทํา QUIZ) ป 2006 โลกของเราประสบกับแผนดินไหวใหญๆมากกวา 50 ครั้ง พายุใตฝุนและเฮอริเคน 70 ลูกและทอรนาโด

หนักๆอีก 19 ลูก รวมท้ังไฟปา ภูเขาไฟระเบิดและคลื่นสึนามิ เหลานี้คือปญหารายแรงท่ีเกิดกับโลก ท้ังดานอากาศ พ้ืนดิน น้ํา และสัตวปา

ในการทําความเขาใจกับปญหาเหลานี้จะมีผูเชี่ยวชาญท่ีคอยเฝาติดตามปญหา สําคัญๆของโลก เชนดร.ไมเฟย ผูเชี่ยวชาญดานสัตวปา ดร.ซิมิเออรนักชีววิทยาทางทะเล ศ.วี รามาราธาน ผูเชี่ยวชาญดานอวกาศ ศ.วานการี มาไทผูเชี่ยวชาญดานความสัมพันธระหวางคนกับพ้ืนดินท่ีเราอาศัยอยู คนเหลานี้เปนเหมือนกับหมอท่ีพยายามตอบคําถามวาคนไขท่ีเรียกวาบาน (หรือโลก) เปนอยางไร

ปญหาใหญท่ีสุดท่ีโลกเผชิญ 2006 คือการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ โดยชั้นบรรยากาศเก็บความรอนจากกาชมีเทนและคารบอนไดออกไซดมากเกินไป โดยปกติถาไมมีกาชดังกลาวโลกก็จะปกคลุมดวยความหนาวเย็น แตการเพ่ิมปริมาณมีเทนและคารบอนไดออกไซดมากวา 7000 ลานตันตอป จากการเผาผลาญเชื้อเพลิงเชนถานกินและน้ํามัน ทําใหมีเทนและคารบอนไดออกไซดผาหนาเกินไป

สภาพอากาศท่ีเปลี่ยนแปลงทําเกิดชองกลวงในน้ําแข็งขั้วโลก วันท่ี 22 สิงหาคม 2006 นักวิทยาศาสตรคนพบวา ทะเลโบวฟอรคท่ีอลาสกาเกิดชองกลวงของน้ําแข็งท่ีเรียกวาโพลีเนียมีขนาดใหญขึ้นเทากับเกาะไอชแลนด ชองกลวงดังกลาวเกิดจากกระแสน้ําอุนและลมเปลี่ยนทิศทาง

หลังจากนั้นในชวงฤดูรอนเกิดรอยแตกขนาดมหึมาไหลจากอารกติกรัสเซียไปจนถึงขั้วโลก และนี่เปนครั้งแรกท่ีเกิดขึ้นในโลก สัญญาณโลกรอนกําลังเกิดขึ้นท่ีอารกติกและเปนไปอยางรวดเร็วอยางนาตกใจ และน้ําแข็งท่ีละลายในอารกติกทําความเดือดรอนใหสัตวและมนุษย

~ 5 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

วันท่ี 13 กันยายน 2006 นักชีววิทยาพบหมีท่ีผอมลงอยางมากถึง 25 % เมื่อเทียบกับ 50 ปท่ีแลว สงผลตอความสามารถในการสืบพันธ น้ําหนักท่ีลดลงมีความเชื่อมโยงกับการละลายของน้ําแข็ง เพราะการลาอาหารทําไดความลําบากมากขึ้น ซึ่งนั้นอาจจะทําใหหมีขั้วโลกสูญพันธ

ดร.วาน มาการาไท กลาววาขอเสียเก่ียวกับการสูญเสียสภาพแวดลอมคือมันเปนไปอยางชาๆ (จนคนไมรูสึก) และคนรุนท่ีทําลายสภาพแวดลอมไมไดเปนคนรับผลกระทบ เพราะคนท่ีจะไดรับผลกระทบคือคนรุนตอไป

สภาพโลกรอนท่ีเกิดขึ้นอยางตอเนื่องจะทําใหคนรุนตอไป เผชิญกับภาวะน้ําแข็งขั้วโลกละลาย และถาน้ําแข็งขั้วโลกบริเวณกรีนแลนดละลายหมด จะทําใหเมืองชายฝงตางๆจมลงใตน้ําและนั่นจะคุกคามประชากรถึงครึ่งหนึ่งของโลก

ในป 2006 ยังเกิดภับพิบัติในหลายประเทศท่ัวโลก เชน -ฟลิปปนสถูกโจมตีดวยโคลนถลม เนื่องจากการตัดไมทําลายปา ทําใหไมมีตนไมท่ีจะชวยดูดซับน้ําฝน หมูบานของ

ฟลิปปนสจึงถูกฝงอยูใตโคลนลึกกวา 30 เมตร และทําใหมีผูเสียชวิตจํานวนมาก -ในอัฟริกามีหลายประเทศเขาไปตักตวงทรัพยากร ท้ังการตัดไม การลาสัตว การทําเหมืองแร การทําเกษตรกรรม

สงผลใหเกิดการทําลายธรรมชาติอยางรุนแรง แตโชคดีท่ีประธานาธิบดีคองโกก็มีการประกาศอุทยายานแหงชาติใหม 2 แหง เปนหนทางหนึ่งของการฟนฟูธรรมชาติ มีการปองกันการลาสัตวปา มีสัตวปาบางชนิดเพ่ิมขึ้นท้ังชาง กวาง กอริลลา

-เกิดพายุทรายในจีนทําลายบานเรือนไปมหาศาล เนื่องจากฝนท่ีตกนอยลงทําใหดินท่ีอุดมสมบูรณกลายเปนทราย เมื่อมีทะเลทรายมากขึ้นทําใหพายุทรายเกิดบอยขึ้นและการทําลายเมืองก็จะเกิดขึ้นไดงาย แมวาในจีนจึงพยายามจะมีการผลิตฝน แตเวลานี้จีนมีพ้ืนท่ีทะเลทรายมากกวาพ้ืนท่ีการเกษตรถึง 2 เทา และขยายไปทางตะวันออกของจีนเรื่อยๆ รวมท้ังในแอฟริกาเองก็มีการขยายตัวของทะเลทราย อันเนื่องมาจากการซะลางหนาดินและการทําลายปา ทําใหโลกเขาสูภาวะทะเลทราย

-ในแคลิฟอรเนียเกิดไฟปารุนแรงกินพ้ืนท่ี 38,000 ตร.กม.ทําใหสูญเสียปาไมไปจํานวนมาก นอกจากนักวิชาการแลวคนดังตางๆก็มีสวนในการรณรงคเพ่ือปองกันและรักษาสัตวปา เชนเหยาหมิงนักบาสชาวจีน

รวมทําโฆษณาเพ่ือปองกันไมใหมีการลาสัตวและประกาศวาจะเลิกกินซุปหูฉลามอันเปนอาหารโปรดของชาวจีน หูฉลามเปนอาหารท่ีมีผูบริโภคมากขึ้นจากภาวะเศรษฐกิจท่ีดีขึ้นของคนจีนและคนเอเชีย ในป 2006 ปลาฉลามถูกฆาถึง

8 พันลานตัว การทําลายปลาฉลามทําใหระบบนิเวศนในทะเลเปลี่ยนไป เพราะจะทําใหปลากรุปเปอรท่ีเปนปลากินเนื้อเพ่ิมมากขึ้น ปลาเหลานี้จะทําลายปลากินพืชและสงผลใหพืชทะเลขยายตัวเพ่ิมขึ้นสงผลใหเกิดการพังทลายของแนวหินโสโครก และสงผลตอการทะลายของชายฝง

ภาวะโลกรอนสงผลเสียตอมหาสมุทรและทําลายสิ่งมีชีวิตในทะเล เพราะทําใหน้ําทะเลมีสภาพเปนกรดมากขึ้น ทําใหเปลือกหอยและสัตวตัวเล็กตัวนอยออนแอลง ย่ิงทําใหโลกรอนมากขึ้นเพราะสัตวตัวเล็กในทะเลเหลานี้ปลอยออกซิเจนเขาสูชั้นบรรยากาศของโลกไดมหาศาล

ปจจุบันเราจึงพบการรณรงคมากมายท่ัวโลก เชนการรณรงคปลูกตนไม หรือการท่ีสหรัฐไดระงับการจับปลาแบบลากอวนใตทะเล เพราะการจับปลาแบบลากอวนใตทะเลเปนการทําลายแหลงท่ีอยูอาศัยของสัตวน้ําในทะเลทําใหปลามีปริมาณนอยลง และมนุษยตองลงทะเลลึกมากขึ้นเพ่ือจับปลา แตก็กลายเปนการทําลายปลาทะเลน้ําลึกซึ่งมักจะมีวงจรชีวิตท่ียาวนานและเติบโตอยางชาๆ ปลาทะเลน้ําลึกบางชนิดท่ีมนุษยจับมาเปนอาหารมีอายุมากกวาปูทวดของคนกินเสียอีก

เชนเดียวกับมลพิษทางอากาศก็ไดเกิดท่ัวโลก เชน LA หรือจีน รวมท้ังอินเดียจะมีหมอกหนาทึบท่ีเปนมลพิษ

~ 6 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

ดังนั้นทุกวันนี้จึงตองเรงฟนฟูธรรมชาติ ท้ังการปลูกปา การประกาศเขตสงวน การจัดทํากาชชีวภาพ เปนตน **Quiz** อาจารยถามวานักศึกษาไดอะไรจากการดูสารคดีเรื่องรายงานโลก** *** ความรูเพ่ิมเติม*** 1.เวลานี้สัตวท่ีสูญพันธไปจากประเทศไทยแลวคือสมัน 2.เพชรบูรณนั้นเกือบจะถูกพัฒนาเปนเมืองหลวงแหงท่ี 2 แทนกรุงเทพมหานคร ในสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม

*****************************

~ 7 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

PS 703 วันท่ี 24 กรกฎาคม 2553 (1) ผศ.การุณยลักษณ พหลโยธิน จากการดูสารคดีนักศึกษาจะรูแลววาโลกของเรามีปญหาอะไร และปญหาของโลกในวันนี้จะกระทบตอคนรุนตอไป

และปญหาของโลกไมไดเปนแคปญหาสิ่งแวดลอมแตเชื่อมโยงไปถึงการเมืองและเศรษฐกิจระหวางประเทศดวย การศึกษาท่ีเชื่อมโยงกันในดานภูมิศาสตรกับการเมืองจะเรียกวา Geopolitics ซึ่งรวมท้ังเรื่องการยายถ่ิน การขยายถ่ิน

ฐาน การเคลื่อนยายถ่ินทํางานของมนุษยซึ่งเวลานี้มีมากขึ้น หรืออาจจะเรียกวาภูมิศาสตรมนุษย ซึ่งรวมไปถึงการบริหารจัดการในแบบท่ีเรียกวา Outsourcing ซึ่งสงผลใหเกิดการเปลี่ยนแปลงในหลายสังคม

เชนอินเดียท่ีมีประชากรมากเปนพันลานคน คนท่ีอยูในชนบทจะเคลื่อนยายเขาสูเมืองเชนมุมไบ หรือคลื่นนักเรียนไทยไปนอก เชนไปออสเตรเลีย นิวซีแลนด ซึ่งทําใหเกิดการเคลื่อนยายท้ังคน เงินทุน และภูมิปญญาตางๆ

การนําสารคดีมาใหนักศึกษาดูเพ่ือใหนักศึกษาสามารถเชื่อมโยงใหไดวาการเมืองระหวางประเทศเก่ียวของกับวิถีชีวิตของมนุษย การเมืองโลกไมไดแยกสวนออกจากชีวิตของมนุษย

ระบอบระหวางประเทศ (International Regime) ระเบียบโลกและระบบโลก (World System) ระบอบคือกติกาหรือสิ่งท่ีกอใหเกิดความสัมพันธและการดําเนินกิจกรรมภายใตความสัมพันธนั้น เดิมการศึกษาความสัมพันธระหวางประเทศยังศึกษารวมกับเรือ่งของปรัชญา พ้ืนฐานแนวคิดของความสัมพันธระหวาง

ประเทศจึงเกิดจากแนวคิดของนักปรัชญา เชนโทมัส ฮอบสท่ีกลาววาโดยธรรมชาติมนุษยมีความชั่วราย ชอบเขนฆากัน เมื่อมนุษยมารวมตัวกันเปนรัฐ รัฐจึงมีความเลวรายและชอบท่ีจะทําสงครามระหวางกัน

เหมือนกับอริสโตเติลท่ีบอกวามนุษยเลวรายจึงตองควบคุมพฤติกรรมของมนุษยดวยกฎหมาย เมื่อมนุษยอยูในรัฐก็ตองมีกฎหมายมาควบคุม ขณะนักจิตวิทยาอยางชารล ดาวินบอกวาสัตวท่ีแข็งแรงเทานั้นจึงจะอยูรอด ดังนั้นรัฐก็ตองสรางความแข็งแกรงใหตนเองเพ่ือการอยูรอด รัฐท่ีจะอยูรอดจึงตองมีการปรับตัว

แนวคิดเชิงปรัชญาดังกลาวเปนท่ีมาของการศึกษาความสัมพันธระหวางรัฐ หรือนํามาวิเคราะหสังคม ชาติ และรัฐโดยเฉพาะการศึกษาพฤติกรรมทางเศรษฐกิจ การเมืองของมนุษยท่ีอยูภายในรัฐ

เชนรัฐในยุโรปซึ่งมีความขาดแคลนทรัพยากร ซึ่งสวนหนึ่งเกิดจากการทําลายทรัพยากรของตนเอง ตองปรับตัวดวยการออกมาแสวงหาทรัพยากรในดินแดนใหม อันกอใหเกิดลัทธิอาณานิคม เชนการเขามาทําปาไมในภาคเหนือของประเทศไทย หรือในระยะตอมาก็จะเขาไปในอเมซอน หรือการท่ีญี่ปุนบุกเกาหลีประมาณ 30 กวาปก็ทําลายทรัพยากรเกาหลีไปจํานวนมากและสงผลใหท้ัง 2 ประเทศยังคงโกรธแคนกันอยู รวมท้ังการทําลายเกาหลีในดานอื่นๆดวย แตปจจุบันเกาหลีใตสรางชาติใหมจนประสบความสําเร็จไปแลว และเวลานี้เองเกาหลีก็ไปสัมปทานทําไมในเกาะของอินโดนีเซีย

คนไทยเองก็มีความสามารถในการปรับตัวมายาวนาน เชนเราสามารถปรับตัวจนไมตองตกเปนอาณานิคมของตะวันตก เมื่อมนุษยตองอยูรวมกันเปนสังคม หรือชาติรัฐตางๆตองอยูรวมกันทําใหจําเปนตองมีการกําหนดกติกาตางๆ เชน

แนวคิดเก่ียวกับระบอบความมั่นคง หรือสรางระบบความรวมมือในระหวางประเทศ เชนในทางเศรษฐกิจโลกของเราสรางกติกาทางเศรษฐกิจใหรัฐตางๆมาปฏิบัติรวมกัน แตปรากฏวาหลายกติกาก็ไมสามารถบังคับรัฐได

~ 8 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

ท้ังนี้เพราะบางครั้งมีสิ่งท่ีอยูเหนือการควบคุมของรัฐ เชนการเกิดสงครามบางครั้งไมไดมาจากรัฐแตมาจากบรรษัทขายอาวุธขามชาติ เนื่องจากบริษัทขายอาวุธมีอิทธิพลเหนือรัฐ และตองการใหรัฐกอสงครามเพ่ือขายอาวุธ เชนเครื่องบินรบ ซึ่งทํากําไรใหบริษัทมหาศาล

คําวาระบอบในแนวคิดแบบเสรีนิยมทําใหรัฐเกิดความรวมมือเพ่ือสรางประโยชนรวมกัน และระบอบความรวมมือทําใหเกิดระบบโลกและระเบียบโลกท่ีมีความเปนเสรีนิยมมากขึ้น เพราะสมาชิกระบอบจะทําการตรวจสอบและติดตามใหเปนไปตามระบอบ

(เชนเดียวกับการมีกฎกติกาหรือกฎหมายภายในประเทศก็จะตองมีหนวยงานท่ีทําหนาท่ีบังคับใหเปนไปตามกฎหมาย หรือ Law Enforcement)

ขณะแนวคิดแบบสัจจะนิยมมองวาระบอบทําใหรัฐเกิดประโยชนรวมกัน ทํากิจกรรมตางๆรวมกันได กติกาหรือระบอบทําใหรัฐใชอํานาจได แตตองมีศูนยกลางอํานาจในการบังคับใหเปนไปตามระบอบ คือตองมีรัฐขนาดใหญท่ีจะใชอํานาจใหเปนเปนไปตามระบอบ เชนถาจะสรางระบอบความมั่นคงของโลก ก็จะตองมีกติกาวาประเทศตางๆจะตองใชอํานาจในการปองกันตนเองได แตก็ยังมีกติกาบางอยางท่ีทําใหบางรัฐเหนือกวารัฐอื่น เชนในสหประชาชาติจะมีสมาชิกคณะมนตรีความมั่นคงถาวร 5 ประเทศท่ีอยูเหนือกวาสมาชิกสหประชาชาติอื่นๆ

แนวคิดสัจจะนิยมจึงมองวาระบอบโลกเกิดขึ้นไดแตตองไดรับการยอมรับจากรัฐชาติท่ีอยูเหนือรัฐอื่นๆ หลักการในการสรางระบอบของโลกก็คือ ความเชื่อในขอเท็จจริงหรือความเชื่อในสัจธรรม หรือนํามาจากปทัสถาน หรือ

มาตรฐานในการปฏิบัติรวมกัน หรือกฎ รวมท้ังระเบียบในการปฏิบัติ เชนในจีนกับรัสเซียซึ่งนําเอาระบอบเดียวกันมาใชในการปกครองคือระบอบคอมมิวนิสต แตมีความแตกตางกันตรงท่ีในสหภาพโซเวียตนั้นไรท่ีรัฐหามประชาชนจะไมทํา แตจะทําทุกอยางท่ีรัฐไมหาม แตในจีนอะไรท่ีรัฐหามประชาชนก็ไมทํา แตอะไรท่ีรัฐไมหามประชาชนก็ไมทําเชนกัน จะทําเฉพาะในสิ่งท่ีรัฐอนุญาตใหทําเทานั้น สงผลใหในท่ีสุดสหภาพโซเวียตก็ลมสลาย เชนการคอรัปชั่นในจีนจะมีการลงโทษท่ีรุนแรงมาก แตในสหภาพโซเวียตมีการคอรัปชั่นอยางรุนแรงกอนการลมสลายในป 1990 ระบอบโลกจึงเปนวิธีการปฏิบัติ ปทัสถานในการปฏิบัติ ในระดับโลกหรือระดับระหวางประเทศ ท่ีสมาชิกของโลกตองทํารวมกัน ระบอบโลกจะมีหลายระบอบ เชนระบอบความมั่นคง ระบอบเศรษฐกิจ ระบอบการเมืองโลก โดยระบอบจะใหญกวาระบบและระเบียบ เชนประชาธิปไตยถือวาเปนระบอบการเมืองโลก ท่ีมีกฎเกณฑ ระเบียบ อยูภายใตมากมาย และกฎหรือระเบียบอาจจะมีการเปลี่ยนแปลงแตตองสอดคลองกับระบอบ ถาไมสอดคลองระบอบอาจจะลมสลายได เชนในสหภาพโซเวียตเดิมยึดถือในระบอบคอมมิวนิสตท่ีมีหลักการเก่ียวกับกรรมสิทธ์ิในทรัพยสินวาตองเปนของสวนรวม แตพอมีการเปลี่ยนแปลงหลักการใหทรัพยสินเปนของเอกชนไดระบอบคอมมิวนิสตก็ลมสลาย แตภายใตระบอบใหมท่ีเปนระบอบประชาธิปไตยท่ีทรัพยสินเปนของเอกชนไดแตในกิจการบางอยางก็มีการกําหนดเปนระเบียบวารัฐจะตองดูแลเองเชนกิจการพลังงาน

~ 9 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

(คิวบาไมไดเปนประเทศท่ีอยูภายใตระบอบคอมมิวนิสตแตเปนระบอบคาสโตร คือระบอบเผด็จการภายใตผูนําเพียงคนเดียวคือฟเดล คาสโตร สวนประเทศท่ีเปนคอมมิวนิสตในปจจุบันคือ จีน ลาว เวียดนามและเกาหลีเหนือ การท่ีบอกวาประเทศเหลานี้อยูภายใตระบอบคอมมิวนิสตเพราะ

-ประเทศเหลานี้ปกครองภายใตพรรคคอมมิวนิสตเพียงพรรคเดียว ไมมีพรรคการเมืองอื่นๆ (แตในประเทศประชาธิปไตยมีพรรคคอมมิวนิสตได) จีนเองเวลานี้มีการเปลี่ยนแปลงกฎหรือระเบียบไปหลายๆอยางๆ เชนมีเขตเศรษฐกิจเสรี หรือเปนทุนนิยม แตยังปกครองภายใตพรรคคอมมิวนิสต -การจํากัดเสรีภาพของประชาชน เดิมคอมมิวนิสตนั้นจะไมใหเสรีภาพของประชาชนในดานตางๆ แตปจจุบันมีการใหเสรีภาพประชาชนมากขึ้นยกเวนเสรีภาพทางการเมืองท่ียังตองอยูภายใตการกํากับของพรรคคอมมิวนิสต สวนพมานั้นก็ไมไดเปนคอมมิวนิสตเพราะพมาปกครองดวยเผด็จการทหาร มีกฎหมายหามต้ังพรรคคอมมิวนิสตดวย

(อาจารยบอวาคิวบาไมมีพรรคคอมมิวนิสต แตจากการคนควา พบวาพรรคการเมืองท่ีปกครองคิวบาคือ Cuban Communist Party หรือ Partido Comunista de Cuba- PCC ใหนักศึกษาไปคนควาเพ่ิมเติมดวยนะคะ วาหลักการของพรรคนี้เหมือนคอมมิวนิสตหรือไม)

อยางไรก็ตามระเบียบโลกก็มีการเปลี่ยนแปลงไปอยางมากจากอดีต เชนปจจุบันเรามีองคการการคาโลกมาทําหนาท่ีใหเปนไปตามระบอบการคาโลก ซึ่งทุกวันนี้โลกท้ังโลกยอมรับระบอบการคาแบบเสรี หรือในระบอบการเมืองก็จะใหการยอมรับการเมืองในระบอบประชาธิปไตย

ซูซาน สเตรนกลาววาระบอบโลกนั้นเปนการจัดระเบียบการทํากิจกรรมรวมกันระหวางประเทศ ซึ่งมีลักษณะคลายกับตลาดโลก (World Market) ท่ีตองมีการแลกเปลีย่นกันในทุกๆดาน

อยางไรก็ตามภายใตระบอบท่ีเปนอยูก็ยังเกิดปญหาของการทําตามระบอบ เชนกรณีของสหรัฐอเมริกาท่ีไมยอมทําตามระบอบหลายเรื่อง เชนในหลายกรณีก็ไมยอมลงนามหรือใหสัตยาบัน เชนไมยอมใหสัตยาบันในสนธิสัญญาเกียวโต

Baylis & Smith ไดจําแนกระบอบระหวางประเทศออกเปน 4 ระบอบ คือ 1.ระบอบความมั่นคง (Security Regime) 2.ระบอบสภาวะแวดลอม (Environmental Regime) 3.ระบอบการติดตอสื่อสาร (Communication Regime) 4.ระบอบเศรษฐกิจ (Economic Regime) การแบงเชนนี้เปนการแบงจากสิ่งทีเกิดขึ้น เชนในการมีปญหาความมั่นคงทําใหเกิดองคการหรือกลไกท่ีเขามาดูแลความ

มั่นคงระหวางประเทศ เชนนาโต คือกลไกของระบอบความมั่นคง สหประชาชาติเปนกลไกของระบอบความมั่นคงในหลายๆดานหรือเปนลักษณะ Comprehensive

ปจจุบันระบอบท่ีสําคัญมากคือระบอบการสื่อสารและระบอบสิ่งแวดลอมโลก โดยเฉพาะการสื่อสารท่ียากในการปดก้ัน เชนการขโมยขอมูลทางโลกไซเบอร ทําใหหลายประเทศจะตองมีหนวยงานขึ้นมากํากับและติดตามอาชญากรรมทางอินเตอรเน็ต

ระบอบความมั่นคง

~ 10 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

เปนระบอบท่ีเกิดขึ้นอยางชัดเจนในชวงศตวรรษท่ี 20 หลังจากมนุษยหวาดกลัวตอภัยคุกคามท่ีเกิดจากอาวุธนิวเคลียร ความรุนแรงของอาวุธนิวเคลียรทําใหมีความพยายามในการหามทดลองและหามเผยแพรอาวุธนิวเคลียร ผลักดันใหมีการสรางระบอบความมั่นคงระหวางประเทศ

ระบอบเศรษฐกิจ ระบอบเศรษฐกิจเปนระบอบท่ีสําคัญมาก โดยเฉพาะอยางย่ิงหลังจากการลมสลายของสงครามเย็น การสิ้นสุดสงครามเย็นเริ่มตนขึ้นเมื่อมีการทลายกําแพงเบอรลินอันเปนสัญลักษณของความขัดแยงกันระหวาง

อุดมการณคอมมิวนิสตและอุดมการณเสรีนิยม เนื่องเยอรมันถูกแบงออกเปน 2 สวนหลังจากเยอรมันพายแพในสงครามโลกครั้งท่ี 2 สวนโดยเยอรมันตะวันตกอยูในความดูแลของชาติตะวันตกเจาของคายอุดมการณเสรีนิยม กับเยอรมันตะวันออกอยูภายใตการดูแลของสหภาพโซเวียตเจาของอุดมการณคอมมิวนิสต โดยมีการสรางกําแพงแบงก้ันกรุงเบอรลินเพ่ือแบงเยอรมันตะวันออกและตะวันตกออกจากกัน

เมื่อสิ้นสุดสงครามเย็นจึงมีการทําลายกําแพงเพ่ือประกาศการสลายของอุดมการณทางการเมือง (แตยังมีเหลือเอาไวเปนมรดกทางประวัติศาสตร)

เมื่อสงครามเย็นสิ้นสุดลงโลกท้ังโลกจึงหันมาใหความสําคัญของการจัดการในดานความเปนอยูของคนในโลกมนุษย นั่นคือการใหความสําคัญในการจัดการทางเศรษฐกิจ เพราะเศรษฐกิจเปนพ้ืนฐานของทุกๆเรื่อง เชนการปฏิวัติฝร่ังเศสก็เกิดจากการท่ีคนจํานวนหนึ่งไมไดรับประโยชนจากวิธีการจัดการทางเศรษฐกิจ คือประชาชนอดอยาก ยากจน จนทําใหตองลุกขึ้นมาเปลีย่นแปลงระบอบ เชนเดียวกับในรัสเซีย หรือจีน

การปฏิวัติจีนท่ีนําโดยเหมาเจอตุงนั้นคนจีนจํานวนมากใชวิธีการเดินทางไกลท่ีเรียกวา Long March เพ่ือตอสูกับพรรคกกมินต๋ัง จนทําใหพรรคคอมมิวนิสตจีนไดรับชัยชนะ สวนกกมินต๋ังก็ตองหนีไปอยูท่ีเกาะใตหวัน

ระบอบเศรษฐกิจจึงเปนตัวหลักในการทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลงในระบอบอื่นๆ เพราะเรื่องปากทองเปนเรื่องท่ีสําคัญพ้ืนฐานอยางท่ีสุด

การสิ้นสุดสงครามเย็นทําใหเศรษฐกิจมีความสําคัญนําหนาการเมืองหรือการทหาร จนกระท่ังบางครั้งทําใหรัฐลดความสําคัญลง อันเนื่องมาจากการรวมตัวทางเศรษฐกิจระหวางประเทศท่ีมีอํานาจเหนือรัฐจากการสรางระบอบเศรษฐกิจรวมกัน เชนประชาคมยุโรป สมาคมอาเซียนซึ่งตอไปจะเปนประชาคมอาเซียน (ซึ่งไมไดพัฒนาการแบบอียู แตจะเปนไปในแบบวิถีอาเซียนหรือ Asian Way)

ระบอบสภาวะแวดลอม เปนระบอบท่ีสําคัญมากเชนกันโดยเฉพาะในปจจุบัน เนื่องจากมีปญหาสภาพแวดลอมมีผลกระทบตอความเปนอยูของ

คนท้ังโลก เชนเมื่อเกิดโลกรอนทําใหเกิดองคการท่ีเขามารวมมือเพ่ือแกปญหาโลกรอนหรือมีหนวยงานท่ีดูแลเรื่องของการทําลายสิ่งแวดลอม

ระบอบการสื่อสารคมนาคม เกิดขึ้นมาอยางชัดเจนต้ังแตศตวรรษท่ี 19 (นักศึกษาอานหนังสือท่ีเก่ียวของกับการเกิดโลกาภิวัตนไดจากหนังสือเรื่อง

จุดเปลี่ยนแหงศตวรรษ ของบริดเจต คาบปรา)

~ 11 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

ท้ังนี้โลกของเรามีการติดตอสื่อสารมานานแลวดวยวิธีการตางๆ แตปจจุบันการติดตอการสื่อสารทําไดโดยเทคโนโลยีทางการสื่อสารท่ีทําใหเกิดการทําลายกําแพงไดท้ังดานสถานท่ีและเวลา หรือเวลาและสถานท่ีไมเปนอุปสรรคในการสื่อสารอีกตอไป

เมื่อโลกมีการติดตอสื่อสารกันมากก็ทําใหเกิดปญหามากมายทําใหตองมีการจัดระบอบในการติดตอสื่อสารของโลกขึ้นมาก

วิกฤติการณดานพลังงานของโลก โลกนั้นเปนฐานพลังงานและฐานทรัพยากร แตทรัพยากรถูกนําไปใชประโยชนโดยมนุษย ทรัพยากรของโลกแบง

ออกเปน -ทรัพยากรท่ีไมสามารถสรางใหมได แตทรัพยากรบางอยางตองใชเวลานานมากกวาจะสรางได -ทรัพยากรท่ีสามารถสรางได ทรัพยากรบางอยางสรางไดแตตองอยูภายใตสภาพแวดลอมท่ีเหมาะสม เชนน้ํามันจะเกิดในบางท่ีของโลกเทานั้นและ

อาจจะตองใชเวลานับพันป ดังนั้นทรัพยากรของโลกท่ีมีมากท่ีสุดคือมนุษย ซึ่งมีอัตราเพ่ิมแบบทวีคูณ ทําใหความตองการใชทรัพยากรอื่นๆเพ่ิม

มากขึ้น สงผลใหทรัพยากรอื่นๆรอยหรอลงไป ไมวาจะเปนพืช สัตว น้ํา ดิน เชนน้ําจะลดปริมาณลงเรื่อยๆ ทําใหในบางประเทศท่ีเปนทะเลทรายตองมีการพัฒนาระบบการกักเก็บน้ํา เชนอิสราเอล

มีการพัฒนาระบบการใชน้ําทําใหพ้ืนท่ีทะเลทรายของอิสราเอลกลายเปนสีเขียว แตดินแดนของอาหรับท่ีติดกับอิสราเอลยังคงเปนทะเลทรายท่ีแหงแลง

ในภูมิภาคของเราก็มีปญหาแมน้ําโขงประสบกับวิกฤติ สวนหนึ่งเกิดจากการทําเขื่อนก้ันแมน้ําโขงของจีน เชนเขื่อนมานวาน เขื่อนจินฮง เขื่อนเซี่ยววาน สงผลใหแมน้ําโขงตอนลางของจีนแหง แมวาจีนจะมองวาเขื่อนจะมีสวนในการชวยเหลือในกรณีน้ําทวมหรือน้ําแลงในจีน รวมท้ังเปนแหลงพลังงานสะอาดก็ตาม แตการสรางเขื่อนของจีนมีผลกระทบตอประเทศอื่นๆท่ีอยูทางใตของลุมน้ําโขง ปญหาแมนําโขงจําเปนตองใชความรวมมือระหวางประเทศในการแกปญหา

ปญหาการขาดแคลนน้ําในอนาคตก็จะกลายเปนปญหาการเมือง เพราะจะเกิดการแยงชิงน้ํา และหากการแยงชิงน้ําเปนปญหาระหวางประเทศก็จะกลายเปนปญหาการเมืองระหวางประเทศ เชนกรณีของการสรางเขื่อนของจีนก็จะสรางความขัดแยงกับประเทศในลุมน้ําโขงอื่นๆ

สําหรับทรัพยากรน้ํามันเริ่มมีบทบาทมากตอนปลายศตวรรษท่ี 19 คําวาปริโตเลียม(Petroleum) มาจากภาษาลาติน Petra (หิน) + Oleum (น้ํามัน) แปลตามตัวคือน้ํามันในหินหรือหินน้ํามัน แตการขุดเจาะน้ํามันสมัยใหมนั้นเริ่มตนขึ้นท่ีมลรัฐเพนซิลวาเนีย สหรัฐอเมริกา ในป 1859 ปจจุบันน้ํามันของโลกอยูภายใตการบริหารจัดการของบริษัทขามชาติขนาดใหญไมก่ีบริษัท เชน

-Standard Oil of New Jersey หรือ EXXON หรือ ESSCO ในเมืองไทย -Standard Oil of New York หรือ Mobil -Standard of California หรือ Chevron -Texaco ซึ่งตอมารวมมือกับ Chevron กอต้ังบริษัท Caltex

~ 12 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

-Gulf Oil -Royal Dutch Shell -British Petroleum หรือ BP (ตอนนี้แทนขุดเจาะน้ํามันของ BP ทําใหเกิดน้ํามันรั่วในอาวเม็กซิโก) เปนตน บริษัทน้ํามันเหลานี้มักจะรวมทุนกัน หรือเขาควบรวมกิจการกันเพ่ือเขาไปลงทุนสัมปทานน้ํามันในในดินแดนตางๆของ

โลกจนมีลักษณะการผูกขาด สาเหตุของการเพ่ิมขึ้นของราคาน้ํามัน เดิมการขึ้นราคาน้ํามันเกิดจากการสรางอํานาจตอรองของประเทศเจาของน้ํามันท่ีตองการจะมีสวนในการกําหนดราคา

น้ํามันกับบริษัทน้ํามันขนาดใหญรวมท้ังหมดอํานาจท่ีบริโภคน้ํามัน โดยการรวมตัวเปนกลุมประเทศผูสงออกน้ํามัน หรือ OPEC แตปจจุบันราคาน้ํามันไมไดถูกกําหนดโดยรัฐ และไมไดขึ้นอยูกับกลไกการตลาดแตเพียงอยางเดียวอีกตอไป แตยังเก่ียวของการเก็งกําไรในตลาดซื้อขายลวงหนา นอกเหนือไปจากความตองการน้ํามันท่ีสูงขึ้นรวมท้ังการคาดการณวาน้ํามันจะลดปริมาณลงในวันขางหนา

การเก็งกําไรในตลาดลวงหนาสามารถท่ีจะพุงสูงขึ้นและตกตํ่าลงไดในเวลาอันรวดเร็ว สวนวิกฤตการณน้ํามันโลกนั้นขึ้นมาแลว 4 ครั้งคือ First Shock Energy Crisis ในป 1973 ครั้งท่ี 2 ป 1979 ครั้ง

ท่ี 3 ป 1990 และลาสุดคือป 2008 แนวทางแกไขปญหาการขาดแคลนน้ํามันในปจจุบันคือการหาแหลงพลังงานทดแทน และลดการใชพลังงาน เชน

เครื่องบินคองคอรด (ของฝรั่งเศส) ตองปดตัวลงเพราะเปนเครื่องบินท่ีบินเร็วมาซึ่งตองใชน้ํามันมหาศาล ชวงดูสารคดีเรื่องการสรางอนาคต (Building the Future)สิ่งแวดลอม แมวาพลังงานจะหมดไป แตมนุษยเราก็คนหาพลังงานใหมๆ เชนพลังงานลม พลังงานแสงอาทิตย พลังงานจาก

กระแสน้ํา ซึ่งมีนักวิทยาศาสตรท่ีพยายามคิดคนพลังงานทดแทนเหลานี้ กาชไฮเดรทส (Gas Hydrates) คือพลังงานท่ีนักวิทยาศาสตรกําลังสํารวจ มันอยูในอวกาศและใตน้ําบริเวณกนทะเลท่ี

เปนบริเวณแหลงน้ําจืด เชนในบริเวณอาวเม็กซิโก ซึ่งนักสํารวจตองใชอุปกรณดําน้ําท่ีดําน้ําลึกมากๆ เพ่ือสํารวจบริเวณท่ีมีกาชคือบริเวณท่ีมีฟองอากาศ ฟองอากาศนี่เองสามารถนําไปสกัดเปนกาชไฮเดรทสได ซึ่งจะกลายเปนแหลงพลังงานของโลกในอนาคต ไฮเดรทสคือโมเลกุลของกาชท่ีอยูภายในโมเลกุลของน้ํา ซึ่งปริมาณ ไฮเดรทสท่ีมีอยูใตอาวเม็กซิโกสามารถนํามาใชในสหรัฐอเมริกาไดนานถึง 2 พันป

อยางไรก็ตามการพบแหลงกาชเปนแคจุดเริ่มตน เพราะการจะนํามาใชนั้นยังตองคิดคนอีกมาก เชนจะทําอยางไรไมใหพลังงานดังกลาวสงผลเสียตอระบบอากาศ หรือการนําแหลงกาชขึ้นมาใชจะตองไมทําลายสภาพแวดลอมทางทะเล

ดังนั้นพลังงานท่ีจะนํามาใชไดทันทีคือพลังงานลม ซึ่งควรจะนํามาใชใหไดมากกวานี้ ในฮอลแลนดนั้นมีการสรางกังหันลม โดยเริม่ตนจากกังหันลมในครอบครัวเกษตรกร จนกลายเปนกังหันลมท่ีผลิตพลังงานไดมหาศาล รวมท้ังกังหันท่ีติดต้ังนอกชายฝง

อยางไรก็ตามในประเทศท่ีลมสงบก็จําเปนตองหาพลังงานอื่นๆ เชนนิวยอรกซิต้ี ซึ่งมีแมน้ําลอมรอบ จึงพัฒนาพลังงานน้ํามาใช โดยนํากังหันลมไปไวใตน้ําและใชพลังงานน้ําท่ีเกิดจากกระแสน้ําท่ีไหลเชี่ยวกรากผลักดันใหกังหันผลิตไฟฟา ซึ่งหาก

~ 13 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

สําเร็จจะทําใหนิวยอรกซิต้ีเปนเมืองท่ีใชพลังงานสะอาดท่ีใหญท่ีสุดในโลกขณะนี้การทดลองประสบความสําเร็จสามารถนํามาใชกับรานซูเปอรมาเก็ต

ในออสเตรเลียซึ่งเปนประเทศท่ีใชพลังงานถานหินท่ีเปนพลังงานสกปรกก็กําลังคิดคนพลังงานสะอาดคือพลังงานแสงอาทิตย มีการสรางหอคอยเพ่ือผลิตพลังงานจากแสงอาทิตย

แสงอาทิตย 1 วินาทีใหพลังงานแกโลกถึง 1 ลานป ถาเรานําพลังงานจากแสงอาทิตยมาไดโลกเราจะไมขาดแคลนพลังงาน

อยางไรก็ตามนอกจากการคนหาแหลงพลังงานใหมมาทดแทนพลังงานน้ํามัน ถานหินแลว สิ่งท่ีมนุษยตองทําคือการประหยัดพลังงานและการลดการทําลายสิ่งแวดลอม และการหาพลังงานท่ีสะอาดเหลานี้ตองเริ่มทําต้ังแตเวลานี้และอาจจะตองมองไปในอนาคตอีก 50-100 ปเลยทีเดียว และการแสวงหาแหลงพลังงานวันนี้ก็เพ่ือลูกหลานของเราในอนาคตขางหนา

อาจารยเพ่ิมเติมวาจากการดูสารคดีแลวเราจะพบเห็นถึงความสามารถของมนุษยและการทํางานเปนทีมของคนทํางาน ลักษณะเชนนี้ทําใหประเทศอยางอเมริกาถึงไมกลัวการขาดแคลนพลังงานเพราะนอกจากเขาจะมีพลังงานสํารองแลว เขายังมีคนท่ีมีความรูความสามารถและทุมเท เชนเดียวกับฮอลแลนดเปนประเทศขนาดเล็กแตสามารถเปนมหาอํานาจทางเศรษฐกิจอันดับตนๆของโลกได

นี่คือสิ่งท่ีคนไทยตองคิด และถามตนเองวาทําไมนอตบนสะพานจึงหายไปอยูท่ีรานขายของเกา หรือทําไมเสาไฟฟาจึงลมเพราะคนตัดสายไฟเอาลวดทองแดงไปขาย

**********************

~ 14 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

PS 703 วันท่ี 24 กรกฎาคม 2553 (2) ผศ.การุณยลักษณ พหลโยธิน แนะนําหนังสือ 1.อนาคตไลลาคุณ 2.จุดเปลี่ยนแหงศตวรรษ 3.ทุนวัฒนธรรม เชนหนังเกาหลี หนังฮอลลีวูด ซึ่งโลกของเรามีการสงขามกันทางวัฒนธรรมมากขึ้น สวนทุนมนุษยเปนเรื่องของคน ท่ีนาสนใจคือเวลานี้จีนกําลังนําเขาคนจีนท่ีเกงๆกลับไปพัฒนาประเทศ (เพราะคนจีน

โพนทะเลมีเยอะมากๆ) เปนเรื่องของทุนมนุษยขณะเดียวกันจีนก็สงทุนไปลงทุนท่ัวโลก และทุนจีนเวลาไปลงทุนจะไปท้ังทุน ผูบริหารระดับสูง ระดับกลาง และบางโครงการจะมีแรงงานไปดวย พรอมกับเครื่องมือเครื่องจัก

4.Six Degree เปนหนังสือเก่ียวกับภาวะสิ่งแวดลอม 5.The World in 2010 เปนหนังสือท่ีจัดทําโดย The Economist (เปนวารสารดานเศรษฐกิจระดับโลก) คําวาเศรษฐกิจนั้น หมายถึงการจัดการปากทอง เมื่อมีหลายปากทองก็กลายเปนเมือง การจัดการปากทองของคนใน

บานเมืองจึงเปนบทบาทของรัฐ ซึ่งเก่ียวของกับการเมือง 6.Deep Problem พูดถึงปญหาน้ํามัน 7.Grate Wall Street เปนหนังสือท่ีพูดถึงจีนท่ีกําลังสราง *** การติดตอสื่อสารของโลก ชวงแรกอาจารยเปดใหดูภาพโลกท่ีถายมาจากดาวเทียมในอวกาศซึ่งถายภาพของโลกไดอยางชัดเจนเห็นท่ีต้ังของเมือง

ตางๆ สะทอนใหเห็นความกาวหนาของเทคโคโนยีทางการสื่อสาร ปจจุบันประเทศท่ีครอบครองการสื่อสารของโลกประเทศนั้นจะมีอํานาจ จากเดิมโลกของเรานั้นคนท่ีมีพลังงานหรือ

น้ํามัน จะมีอํานาจ เพราะน้ํามันทําใหมีเงินทุนและเงินนํามาซึ่งอํานาจ และอํานาจทําใหสามารถควบคุมสิ่งตางๆได แตการมีพลังงานหรือการมีเงินไมไดนํามาซึ่งอํานาจอีกตอไป ปจจุบันอํานาจมาจากการมีความรู หรือการมีขอมูล ทําให

ความรูคืออํานาจ เชนเมื่อมีความรูมีขอมูลทําใหสามารถคิดคนพลังงานทดแทนได ประเทศท่ีครอบครองขอมูลขาวสารจึงมีอํานาจในการควบคุมโลก

ดังนั้นเราจึงพบวาในศตวรรษท่ี 21 โลกจึงมีการเปลี่ยนแปลง เชนจีนท่ีเคยเปนประเทศท่ียากจนมากท่ีสุดประเทศหนึ่ง แตสิ่งท่ีทําใหจีนเปลี่ยนแปลงไปอยางรวดเร็วคือการเปลี่ยนแปลงระบบขอมูลขาวสารหลังการเปลี่ยนแปลงแนวคิดจากเหมามาเปนแบบเต้ิงเสี่ยวผิง ท่ีบอกวาแมวจะสีอะไรก็ไดใหจับหนูได

ดังนั้นขอมูลขาวสารจึงเปนปจจัยสําคัญในการสรางฐานอํานาจในปจจุบัน และเปนอํานาจท่ีมีพลัง มีพลวัตร และขอมูลขาวสารทําใหโลกเกิดสภาพไรพรมแดน เกิดสภาพหมูบานโลก

โนแบท ไวเนอร มองวามนุษยนั้นเปนองคการแหงการติดตอสื่อสาร มนุษยเปนสัตวสังคมเพราะมนุษยติดตอสื่อสารได การติดตอสื่อสารของมนุษยเรียกวาไซเบอรเนติก

~ 15 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

มนุษยมีการติดตอสื่อสารมานานแลว แตการติดตอสื่อสารของมนุษยมีมากขึ้นเพราะเกิดเทคโนโลยีสมัยใหม และพัฒนาการของการจัดการทางการเมืองก็พัฒนาไปตามพัฒนาการของการติดตอสื่อสาร ซึ่งพัฒนาไปตามเทคโนโลยี โดยเฉพาะหลังจากท่ีมนุษยสามารถคิดคนการพิมพ การสื่อสารผานภาพยนตร หนังสือพิมพ มนุษยก็เขาสูยุคสมัยใหม

การเกิดขึ้นของโทรทัศนนํามาซึ่งการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองครั้งใหญในอเมริกา และสงผลทําใหประธานาธิบดีจอหน เอฟ เคเนดี้ ไดรับคะแนนนิยมทางการเมอืงเหนือคูแขงทางการเมืองคือริชารด นิกสัน เนื่องจากการมีหนาตาดี บุคลิกดี และเมื่อสิ่งเหลานี้ถูกสื่อผานโทรทัศน (ผานการดีเบต) ทําใหเขาไดรับการเลือกต้ังในท่ีสุด

ประเด็นนี้ตองการเชื่อมโยงใหเห็นวาการเมืองมีการเปลี่ยนแปลงไปตามวิวัฒนาการของการสื่อสาร การสื่อสารมีสวนทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลงทางสังคม เชนบางสังคมไมไดเปนผูผลิตสินคาหรือซื้อขายสินคา แตใชการ

สื่อสารมาสรางการบริการ เชนบริการขอมูลขาวสาร นําขอมูลขาวสารมาสรางบริการการทองเท่ียว เมื่อมีการสื่อสารสังคมโลกก็จะมีความใกลชิดกันมากขึ้นเกิดความเปนชุมชน ผานการสื่อสารกันผานคอมพิวเตอร เทคโนโลยีไรสาย และอื่นๆ

การจัดระบบขอมูลขาวสารแรกๆของมนุษยคือการจัดสรางสมุดและรวบรวมหนังสือเอาไวในหองสมุด พัฒนาการของเทคโนโลยีในการติดตอสื่อสาร -35,000 BC ยุคกอนประวัติศาสตร เกิดภาษาในการสื่อสาร -22,000 BC ภาพเขียนในถํ้า สื่อวาใครทําอะไร อยางไร -4,000 BC มีการบันทึกเปนตัวอักษร -3,000 BC การเขียนแบบอียิปตโบราณ มีลักษณะเหมือนสัญลักษณ ชาวอาหรับเปนผูคิดคนตัวเลขขึ้นมา เราจึง

เรียกวาตัวเลขอารบิค -1,800 BC อักษรโพนิเชียน -1,000 BC อักษรกรีก -600 BC อักษรละติน -450 BC ชาวกรีกจะเชี่ยวชาญในการใชนกพิราบในการสื่อสาร -600 CE มีการพิมพหนังสือขึ้นในจีน ชาวอาหรับและเปอรเซียใชกระดาษและหมึก โดยท่ีรับหมึกมาจากจีน และ

แพรหลายไปสูยุโรปผานการคาขายติดตอกัน -1,200 CE ใชกระดาษและหมึกในยุโรป -ค.ศ.1453 พิมพคัมภีรไบเบ้ิลดวยเครื่องพิมพกูเต็นเบิรก สามารถพิมพเผยแพรใหมวลชนไดรับรู -ค.ศ.1639 เครื่องพิมพเครื่องแรกในอเมริกาเหนือ -ค.ศ.1709 มีการสรางระบอบการพิมพขึ้นเปนครั้งแรกโดยการกฎหมายลิขสิทธ์ิในอังกฤษ เปนรากฐานของกฎหมาย

ทรัพยสินทางปญญาในปจจุบัน -ค.ศ. 1866 วางสายเคเบ้ิลลอดใตมหาสมุทรแอตแลนติก เริ่มตนการสื่อสารทางไกล -ค.ศ. 1876 อเล็กซานเดอร เกรแฮม เบลล ประดิษฐโทรศัพท -ค.ศ. 1888 มีการคนพบคลื่นวิทยุ -ค.ศ. 1895 มารโคนีสามารถประดิษฐวิทยุไดสําเร็จ

~ 16 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

-ค.ศ.1900 มีการถายทอดผานวิทยุ -ค.ศ.1920 เกิดโทรทัศนบาน -ค.ศ. 1942 เกิดคอมพิวเตอรอิเล็กทรอนิกสเครื่องแรกในสหรัฐฯ -ค.ศ. 1949 เกิดคอมพิวเตอรโปรแกรมเครื่องแรก -ค.ศ. 1951 เกิดทีวีสีในสหรัฐฯ -ค.ศ. 1957 เกิดดาวเทียมสื่อสารดวงแรกชื่อ “สปุตนิก” โดยรัสเซีย ผลิตจากนักวิทยาศาสตรท่ีลี้ภัยสงครามมาจาก

เยอรมัน -ค.ศ. 1958 มีการบันทึกเสียงระบบสเตอริโอโพนิค -ค.ศ. 1961 เกิดโทรทัศนกดปุม -ค.ศ. 1962 มีดาวเทียมสื่อสารดวงแรกของสหรัฐฯชื่อ Telstar -ค.ศ. 1968 เกิดเครื่องบันทึกวีดีโอ -ค.ศ.1970 เกิดไมโครอิเล็กทรอนิกสชิพ -ค.ศ. 1975 เกิดจอทีวีติดกําแพง มีการถายทอดสัญญาณออพติก -ค.ศ.1976 มีเกมสทีวีคอมพิวเตอร -ค.ศ. 1980 คอมพิวเตอรราคาถูก ผูคนสามารถซื้อหามาใชไดงาย -ค.ศ. 1982 ประชาคมยุโรปสงดาวเทียมขึ้นสูอวกาศ และพัฒนาระบบ Digital -1990 เกิดระบบ GPS ประเภทของดาวเทียม 1. ดาวเทียมเพ่ือดาราศาสตร (Astronomical) 2. ดาวเทียมเพ่ือการสื่อสาร (Communication) 3. ดาวเทียมเพ่ือกําหนดทิศทาง (Navigation) 4. ดาวเทียมเพ่ือการรับรู (Conassance) 5. ดาวเทียมพลังแสงอาทิตย (Solar Power) 6. สถานีอวกาศ (Space Station) เปนดาวเทียมขนาดใหญ สงออกไปโดยรัสเซีย เดิมใชชื่อวาสถานีอวกาศเมียร

ภายหลังรัสเซียขายตอใหอเมริกา ตอนนี้จึงเปลี่ยนชื่อเปนสถานีนานาชาติ 7. ดาวเทียมอุตุนิยมวิทยา (Weather) ใชมากในปจจุบัน พระเจาอยูหัวของเราทรงใชดาวเทียมจึงอพยพคนไดทัน

กอนท่ีพายุจะมา 8. ดาวเทียมจิ๋ว (Miniaturized) ไมมีใครรูวาใครสงออกไปเพ่ืออะไร สามารถสองลงไปใตดินและเห็นปายท่ีติดอยูบน

หนาอก ระยะปฏิบัติการของดาวเทียม 1. LEO (Low Earth Orbit) เหนือ 200-1,200 กม.จากผิวโลก 2. HEO (High Earth Orbit) เหนือ 35,786 กม.จากผิวโลก

~ 17 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

3. GEO (Geosynchronous Orbit) ภายใน 35,786 กม.เหนือผิวโลก ประเทศท่ีสงดาวเทียมสื่อสาร 1957 รัสเซียสงสปุตนิก 1 1958 สหรัฐฯ Exloer I 1962 US Telstar 1965 Fr Asterix 1970 Japan Osumi 1975 China Dong Fang Hong I 1971 UK Prospero X3 1979 EU Ariane I 1980 India Rohine 1986-94 China Sat, Sino Sat, Asia Sat รวม 10 ดวง 1988 Israel Ofea I 1993 Thaicom (ประเทศไทย) เปนตน สังคมโลกกับอํานาจ ท้ังนี้ประเทศตางๆในโลกมีจํานวนมากและมีประเทศเพ่ิมขึ้นอยางตอเนื่อง (เวลานี้ประมาณ 200 ประเทศ) แตในบรรดา

ประเทศในโลกนี้พบวามีเพียง 15 % ขอประเทศท้ังหมดเทานั้นท่ีครอบครองและเขาถึงทรัพยากรของโลก เชนประเทศท่ีบริโภคน้ํามันมากท่ีสุดในเวลานี้คืออเมริกา เมื่อเทียบอัตราสวนตอหัว รวมท้ังอเมริกาก็เปนชาติท่ีคนมีรายไดตอหัวสูงในอันดับตนๆของโลก

จาก 200 กวาประเทศ ประเทศท่ีร่ํารวยมีไมเกิน 20 ประเทศ แตประเทศเหลานี้ใชทรัพยากรมหาศาล แตประเทศสวนใหญของโลกมีโอกาสในการเขาถึงทรัพยากรแค 5-10 ของโลก

ตรงนี้เปนการบอกวาโลกของเราตกอยูในสถานการณท่ีเรียกวาเกิดความเหลื่อมล้ํา หรือความไมเทาเทียมกัน ความไมเทาเทียมกันตรงนี้เกิดจากการมีอํานาจไมเทากัน เพียงแตอํานาจไมไดเปนอํานาจแบบเดิม แตเปนอํานาจแบบใหมท่ีเรียกวาละมุนอํานาจ (Soft Power) นั่นคือไมไดเปนอํานาจท่ีมาจากการครอบครองอาวุธ (อาวุธหนัก) แตเปนอํานาจมาจากการครอบครองความรู ครอบครองขอมูลขาวสาร ครอบครองเทคโนโลยี

อํานาจมีสองรูปแบบใหญ ๆ คือ 1. อํานาจท่ีเปนรูปธรรม (Objective) 2. อํานาจท่ีเปนนามธรรม (Subjective) ปลายศตวรรษท่ี 20 หลังยุคสงครามเย็นเมื่อโลกกาวเขาสูสังคมขาวสารสนเทศ (Information Society) อันเนื่องจาก

ยุคโลกาภิวัตนใหม โฉมหนาและลักษณะอํานาจไดเปลี่ยนแปลงไปแบงแยกใหเห็นชัดเจนเปนสองดานคือ 1. คุรุอํานาจ (Hard Power) เปนอํานาจท่ีบีบใหคนอื่นทําตามโดยท่ีเขาไมอยากทํา

~ 18 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

2. ละมุนอํานาจ (Soft Power) เกิดจากการสรางนวัตกรรม ความรู เทคโนโลยีใหม ๆ ละมุนอํานาจเกิดจากการสรางสรรคนวัตกรรม ตลอดจนความรู เทคโนโลยีท่ีกาวหนาพัฒนาตอเนื่องของรัฐ โดยสราง

และสะทอนแรงบันดาลใจ แรงดึงดูใจแกรัฐอื่นในรูปแบบของอุดมการณ ความคิด ประดิษฐกรรม วัฒนธรรม มาตรฐานความเปนอยู วิถีการดําเนินชีวิต การบริโภค รสนิยม

ละมุนอํานาจในสายตาของเคียวเฮ็นและไนมองวา มีลักษณะของอํานาจโดยการบังคับบัญชา/บงการ (Command Power) ไดเชนเดียวกับคุรุอํานาจ แตมิไดเกิดจากการบังคับดวยกําลัง แตหมายถึงวิธีการในการตอรองเพ่ือใหรัฐหรืออีกฝายเปลี่ยนแปลงการปฏิบัติ โดยท่ีผูปฏิบัติยินยอมพรอมใจหรือสมัครใจกระทําดวยตองการผลประโยชนมากกวาความกลัวในอํานาจอาวุธหรือคําสั่งของอีกฝาย ไนเรียกวาอํานาจในการเขารวม (Co-opt Power) เชน ทุกวันนี้เราแตงกายแบบสากลนิยมโดยไมมีใครบังคับ

ละมุนอํานาจอาจใชเปนการทูตทางเลือก เปนชองทางการติดตอสื่อสารท่ีจําเปนย่ิงยวดตอการแสวงหาขอยุติในกรณีความขัดแยง สรางความไวเนื้อเชื่อใจ การยอมรับ ทําใหรัฐสามารถแสวงหาจุดยืนรวมกัน (Common Ground) เชน ชาวยุโรปมีเงินสกุลเดียวกันใชจากการเห็นพองตองกัน

ละมุนอํานาจท่ีสําคัญในโลกปจจุบันคือการควบคุมการติดตอสื่อสารและขอมูลสารสนเทศซึ่งจะใชเปนฐานท้ังทางเศรษฐกิจ การเงิน ความมั่นคง ละมุนอํานาจเปนอํานาจท่ีย่ังยืน ไมตองบังคับ ทุกคนเห็นพองตองกันโดยสมัครใจ มีศักยภาพบางดานท่ีคุรุอํานาจมีขอจํากัด

ในศตวรรษท่ี 21 อํานาจท่ีจะมั่นคงคือละมุนอํานาจ ละมุนอํานาจไมใชความออนแอ สําหรับสหรัฐฯ แลวถือเปนอํานาจอันชาญฉลาด (Smart Power) เนื่องจากอํานาจแบบแข็งใชไมไดอยางถาวรอีกตอไป

เวลานี้ประเทศไทยของเราก็พยายามแสดงอํานาจผานละมุนอํานาจ โดยการสื่อสารเพ่ือสรางความเขาใจใหมใหกับโลกวาไทยเราไมไดเปนประเทศท่ีใชความรุนแรง หากเราทําไดก็แสดงวาเราใชอํานาจได

สหรัฐอเมริกานั้นประสบความสําเร็จอยางมากในการใชละมุนอํานาจ ผานการสงออกวัฒนธรรมแบบอเมริกัน เชนผานหนังฮอลลีวูด ผานการบริโภค เชนโลกท้ังโลกเลียนแบบการกินแบบอเมริกัน รับความคิดและธรรมเนียมแบบอเมริกัน

โลกานิยม ทองถิ่นนิยม อัตลักษณ และวัฒนธรรม ปญหาเหลานี้เปนปญหาเก่ียวกับโลกาภิวัตนสมัยใหม จริง ๆ โลกาภิวัตนมีมาต้ังแตสมัยโบราณเมื่อมนุษยไปมาหาสูกัน

ได หลักฐานยืนยันท่ีสําคัญคือเสนทางสายไหมอันเปนเสนทางการคาทางบกระหวางยุโรปกับเอเชีย โลกาภิวัตนยุคสองคือยุคลาอาณานิคม จนกระท่ังถึงโลกาภิวัตนในปจจุบันท่ีเปดเสรีดวยการคาพาณิชยและเทคโนโลยีการติดตอสื่อสาร สรางตลาดแหงความรูเปนความรูท่ีสามารถแขงขันและเอาชนะกันไดโดยไมตองใชกําลัง

แงมุมของโลกาภิวัตน 1. โลกาภิวัตนทางเศรษฐกิจ (Economic Globalization) กอใหเกิดการเจรจาการคาพหุภาคี ทวิภาคี เขตการคาเสรี

ท่ีทะลายพรมแดนขวางก้ันดานภาษี ลดกฎเกณฑตาง ๆ 2. โลกาภิวัตนทางการเมือง (Political Globalization) หลังสงครามเย็นประชาธิปไตยเปนระบอบการปกครองท่ีท่ัว

โลกยอมรับ (Democratization) สะทอนใหเห็นวาประชาชนมีอธิปไตย มีอํานาจในการตัดสินใจ ไมมีการเอารัดเอาเปรียบกัน

~ 19 ~

รวบรวมเผยแพรโดย (ประพันธ เวารัมย ) เจาหนาวิเคราะหนโยบายและแผน เทศบาลตําบลนาปาแซง อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ

3. โลกาภิวัตนทางวัฒนธรรม (Cultural Globalization) เชน วัฒนธรรมฮอลลีวูด วัฒนธรรม MTV วัฒนธรรมแม็กโดนัลด วัฒนธรรมเกาหลี ญี่ปุน ฯลฯ

4. โลกาภิวัตนทางสิ่งแวดลอม (Environmental Globalization) การท่ีการสื่อสารสามารถเชื่อมโยงโลกท้ังหมดเขาไวดวยกัน ทําใหเกิดโลกาภิวัตน หรือการเปลี่ยนแปลงไปตามโลก เชน

เมื่อถึงเทศกาลฟุตบอลโลก คนท้ังโลกก็จะมารวมตัวเพ่ือไปสูจุดเดียวกันคือสนามฟุตบอลดวยการเปดทีวีรับชมการถายทอดสด อยางไรก็ตามถามองในแงลบโลกาภิวัตนก็ถือเปนการครอบงํา หรือการสรางจักรวรรดินิยมแบบใหม ** ชวงทายอาจารยใหดูคลิปวีดีโอกอนทํา QUIZ ** Quiz จากภาพยนตร สไลด วีดีโอคลิป ไดสื่อสารหลักการ แนวคิด แนวปฏิบัติใดแกทานในประเด็นปญหาสําคัญในปจจุบัน

และอนาคตของโลก อะไรบาง (ไมจําเปนตอตอบท้ังหมด) ********* **ความรูเพ่ิมเติม** **ปจจุบันพยายามมีการจัดกลุมมหาวิทยาลัย เชนมหาวิทยาลัยท่ีเนนการวิจัย มหาวิทยาลัยท่ีเนนการเรียนการสอน

และมหาวิทยาลัยระดับรองๆลงมา เชนวิทยาลัย ท่ีเรียกวา Community Collage ซึ่งบานเราพยายามจะยกระดับ Community Collage ใหเปนมหาวิทยาลัยระดับบน ซึ่งเปนปญหาเพราะ Community Collage เปนสถาบันท่ีใกลชิดกับพ้ืนท่ี เชนวิทยาลัยเทคนิค วิทยาลัยครู แตเราพยายามทําใหวิทยาลัยเหลานี้หายไป แตในอเมริกาวิทยาลัยแบบนี้ยังมีความสําคัญ

**คําวากษัตริยมาจากคําวาเกษตร กษัตริยจึงหมายถึงหัวหนาของผูทําการเกษตรเพราะการเกษตรเปนแนวทางการจัดการสังคมมนุษยใหมีอยูมีกิน หรือการจัดการเรื่องปากเรื่องทอง

**มีความเชื่อวาพระเจานั้นไดสรางสมองใหชาวกรีกทําใหคนกรีกคิดคนอะไรตางๆใหโลกมากมาย สรางมือชาวจีนทําใหคนจีนมีจํานวนมากและสรางสรรคสิ่งตางใหเกิดบนโลก และสรางลิ้นใหชาวอาหรับทําใหคนอาหรับเจรจาเกง คาขายเกง การคาของโลกจึงเริ่มตนท่ีอาหรับ

*********************************