84
1 2 H-1 Sabbath School Lesson [Gmidkbmom yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol OD;zkef;Edkif (00354) refae*sm uif;apmifhyHkESdyfwdkuf 206 a&Topömvrf;? &efuif;NrKdUe,f &efukefNrKdU xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol OD;apmxDrao (00590) OuúX jrefrmjynfow ÅraeYOykoftoif;awmf 68 OD;0dpm&vrf;? &efukefNrKdU tkyfa& - 700 "r®'ge yxrtBudrf PUITLIN PUITLIN PUITLIN PUITLIN PUITLIN G G G S S S S S ABB ABB ABB ABB ABB A A A TH TH TH TH TH SIKUL SIKUL SIKUL SIKUL SIKUL ZIRLAI ZIRLAI ZIRLAI ZIRLAI ZIRLAI KRISTIAN ZIRNA by by by by by Seventh-day Adventist College President-te October, November, December 2020

PUITLING SABBATH SIKUL [Gmidkbmom ZIRLAIzawngin, i thlarau zawng zawngin, i chakna zawng zawngin, i rilru zawng zawngin i hmangaih tûr a ni’ Luka 10:27 tih hi a ni. Chakna zawng

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • 1 2

    H-1

    Sabbath School Lesson[Gmidkbmom

    yH kE S dy folyH kE S dy fol

    yH kE S dy folyH kE S dy fol

    yH kE S dy fol

    OD;zkef;Edkif (00354)refae*sm

    uif;apmifhyHkESdyfwdkuf206 a&Topömvrf;? &efuif;NrKdUe,f

    &efukefNrKdU

    xkwfa0olxkwfa0ol

    xkwfa0olxkwfa0ol

    xkwfa0ol

    OD;apmxDrao (00590)OuúX

    jrefrmjynfowÅraeYOykoftoif;awmf68 OD;0dpm&vrf;?

    &efukefNrKdU

    tkyfa& - 700

    "r®'ge

    yxrtBudrf

    PUITLINPUITLINPUITLINPUITLINPUITLINGGGGG S S S S SABBABBABBABBABBAAAAATH TH TH TH TH SIKULSIKULSIKULSIKULSIKULZIRLAIZIRLAIZIRLAIZIRLAIZIRLAI

    KRISTIAN ZIRNA

    bybybybyby

    Seventh-day Adventist College President-te

    October, November, December2020

  • 3 4

    KRISTIAN ZIRNA

    “LALPA tih hi finna bul a ni a,Mi thianghlima hriatna hi hriat thiamna a ni.”

    (Thufingte 9:10, NKJV).

    A chunga Bible châng târ lan hi ngun takinngaihtuah la. Thu pawimawh tak tak pahnih kal dûn tlat aawm a ni tih i lo hria em? Pakhat chu, “tih” tih a ni a, chuchu Pathian ropuizia leh thiltihtheihzia kan hmuha kanthinlunga amah hlauhna, mak tihna lo awm nghâl hi a ni.A dang chu “hriatna” tih niin, chu chuan Pathian nungchanghre tûra zirna lam a kâwk ve thung. Chuti a nih chuan,finna, hriatna leh hriat thiamna tihte hi amah Pathianatanga lo chhuak vek an ni tihna a ni. Hei hian thilpawimawh tak min hriattîr a nei a. Pathian chu thil zawngzawng Bul niin, amah chauh hi thil zawng zawng siamavawngtu a ni bawk (Johana 1:1–3; Kolosa 1:16, 17). Kan thilzir hrang hrangte leh kan thil hriat tinrêng mai—arsi te,pangang te, vântirhkoh te leh ramhuai te leh vân hmunalalnate leh thuneihnate chian khian (Ephesi 3:10) anzavâiin Pathian vânga lo awm vek an ni a. Chuvângin,hriatna leh finna leh hriat thiamna dik takte chuan amahLALPA Pathianah bul an nei vek rêng a ni.

    Pathian Lehkhabu chuan “Pathian chuhmangaihna” (1 Johana 4:8) a nih thu chiang takin a losawi a. Chu chuan he thu Ellen G. White-in a lo sawi hi arawn sawi fiah chiang hle mai: “Khawvêl leh a chhûngaawmte siam an nihna leh tlan an nihna innghahna chuhmangaihna niin, chu hmangaihna vêk chu zirna dik takinnghahna pawh a ni bawk. Chutiang a nih dân chu nunkaihhruaitu atâna Pathianin min pêk dân sâwmah pawhhian chiang takin tihlan a ni a. Thupêk hmasa ber leh

    THUPUITE

    1 Eden Huana Zirna (September 26-October 2) ....7

    2 Chhûngkua Chu (October 3–9) ......................20

    3 Dân Hi Zirtîrtu A Ni (October 10–16) .............32

    4 Lalpa Mit Chu: Bible-in Mihring Nun A

    Thlîr Dân (October 17–23) ............................44

    5 Zirtîrtu Ropui Isua (October 24–30) ..............56

    6 Zirtîrtu Ropui Hnên Atanga Zirlâi Zir

    Theih Dangte (October 31–November 6) ........ 68

    7 Zirna leh Pathian Chibai Bûkna

    (November 7–13) ...........................................80

    8 Zirna leh Tlanna (November 14–20) ...............91

    9 Kohhran leh Zirna (November 21–27) ..........104

    10 Arts-ah leh Science-a Zirna

    (November 28–December 4) ..........................117

    11 Kristiante leh Hnathawh (December 5–11) ..129

    12 Sabbath: Pathian Nungchang chu Hria

    leh Nunpuiin (December 12– 18) .................141

    13 Vânram, Zirna leh Chatuana Thil Thar

    Zir Reng (December 19–25) ........................ 153

  • 5 6

    ropui ber ni bawk chu ‘Lalpa i Pathian chu i thinlung zawngzawngin, i thlarau zawng zawngin, i chakna zawng zawngin,i rilru zawng zawngin i hmangaih tûr a ni’ Luka 10:27 tihhi a ni. Chakna zawng zawng, rilru zawng zawng leh thinlungzawng zawnga tâwp chin nei lo, Engkimtitheia hmangaihchu mihringin a thlen theih sâng ber a ni a. A awmzia chu,mihring pumhlûm—taksa, rilru leh thlarauvah hianPathian anna chu a lo awm thar leh tûr a ni tihna a ni.”—Education, p. 16.

    LALPA chu hriatna dik zawng zawng hnâr leh bul bera nih tlat avângin zirna dik zawng, Kristian zirna zawngzawng hian kan rilru chu amah lamah leh ama chungchângama’n a puanna lamah mi a hruai tûr a ni a. Thil siam hmangte, ziaka awm Thu hmang te leh ziaka awm Thu-a Kristainpuanna hmang te hian kan mamawh ang zawng zawngchu pêk vek kan ni tawh a, chu bâkah chuan kan LALPA nênainlaichînna min neihtîrin amah chu kan thinlung zawngzawng leh thlarau zawng zawnga hmangaih thei tûrin mintanpui bawk. Thil siamte ngei pawh hian, kum tak takchhûng sualin a tihchingpen tawh ni tho mah se, Pathiannungchang chu eng ang nge ni tih min la hrilh chhunzawmreng tho a, chûngte chu Pathian Lehkhabu-in min hrilh dânnên inrema kan thlîr a nih phawt chuan Pathian thatzia hairual a ni lo. Amaherawhchu, ziaka awm Pathian Lehkhabuhi thutak tehfung dik leh tha famkim, Pathian chu tu nge anih a, mihringte tân eng nge a lo tih tawh a, eng nge a la tihmêk tih min hrilhtu ropui ber a ni tih kan hriat a pawimawha. Pathian Lehkhabu leh Pathian Lehkhabu-in thil siam thuleh tlanna chungchâng a sawi dân hi Kristian zirna zawngzawnga a laipui ber a ni tûr a ni.

    Tirhkoh Johana chuan Isua Krista hi êng, mi tin ti-êng thîntu kha niin, tûnah hian khawvêlah a lo kal mêkthu a sawi a (Johana 1:9). Tawngkam danga sawi chuan,

    mihringte hian Isua Krista zârah chauh nun kan nei angchiahin, Isua zârah vêk chuan Pathian êng thenkhat chukan dawng a, kan hriat phâk ngâi loh tûr thutak leh thatnahriat thiamna pawh eng emaw chen kan thei bawk.

    Amaherawhchu, kan zavâi hian indona ropuiahchuan kan tel ve ta vek mai si a, mihringte hmêlma chuanhe hriatna hi kan neih theih lohna tûr theihtâwp a chhuahve reng bawk. Chuvângin, Kristian zirna chuan thil dangdangte pawh keng tel tho mah se, Pathianin vân atangamin rawn pêk êngte chu hre thiam thei tûrin zirlâite puihdân kawng a zawng ngei ngei tûr a ni.

    Chutiang chu ni ta lo se, eng tin nge ni ang? Isuachuan, “Mi-in khawvêl hi a pumin nei se la, a nun chân sîsela, a tân eng nge sâwt ang?” (Marka 8:36) tiin a lo sawi a.Science thiam tak, thu leh hla lama mi ril, economicssubject hre tak leh engineer ropui êm êm pawh ni mah la,thih hnihna hmachhawn tûra mei dîla paih luh i nih tlat sichuan eng nge i zir thiamna chu a tangkâina awm ang? Achhânna chu a chiang mai a—tangkâina pakhatmah a awmlo tih hi a ni.

    Chutiang chu a nih avângin, tûn kuartara kan zirlâithupui pawh hi “zirna” tih a ni a. “Kristian zirna” nei tih hieng nge ni a awmzia sawi fiah kan tum ang a, chutiangzirna chu kan kohhran member zawng zawngten an neihvek theih dân kawng pawh kan zawng nghâl bawk dâwn ani.

    Tun tum kan Sabbath Sikul Zirlâi kaihhruaina bu hiNorth America ram-a Seventh-day Adventist college leh universityhrang hrang president-te buatsaih a ni.

  • 7 8

    ZIRLAI 1 September 26–October 2, 2020

    EDEN HUANA ZIRNA

    CHÂNGVAWN: “Ngâi teh, Pathian chu A thiltihtheihnaachâwisânin a awm a; tu nge Amah ang zirtîrtuawm?” (Joba 36:22, NKJV).

    SABBATH CHAWHNÛ September 26

    Bible Châng Chhiar Tûrte: Genesis 2:7–23; 3:1–6; Hebrai13:7, 17, 24; 2 Petera 1:3–11;2:1–17.

    BIBLE chhiar thinte chuan Genesis 1–3 thu hi kanhre hlawm ngei ang a, a changtute chu Pathian, Adama,Evi, vântirhkohte leh rûl an nih thu pawh kan hre theuhâwm e. He thil a thlenna hmun hi huan mâwi leh nuamtak, “Eden” a ni a. Thil thleng hrang hrang kan hmuhtepawh hi a thlen dân indawta ziah zêl niin a lang. Evi lehAdama te chu Pathianin a siam a. Evi leh Adama te chuPathianin a zirtîr a. Evi leh Adama te chuan thil sual an tia. Evi leh Adama te chu Eden huan atanga hnawhchhuahan ni ta. Amaherawhchu, Genesis bung hmasa lamte hizirna tarmite nêna ngun taka kan chhiar chuan achangtute, thil thlen dân leh thlen chhan te kan hre thiamthei dâwn a ni.

    “Khawvêl awm tan tirha zirna kalpui dân kha a hnuzêlah pawh mihringten an entawn ni tûra duan a ni a.Pathian duh dân leh ruahmanna târ lanna ni tûrin kan nuleh pa hmasa berte chênna Eden huanah khân sikul thatak din a ni. Eden huan kha an classroom niin, Pathian

    thil siam mâwi leh ropui tak takte kha an zirlâi bu a nibawk. Amah Siamtu Pathian kha zirtîrtu chu a ni a, mihringzawng zawngte nu leh pate kha zirlâite chu an ni.”—EllenG. White, Education, p. 20.LALPA chu sikul hmasa ber dintu, a hotu ber leh zirtîrtu nibawk a ni a. Nimahsela, kan hriat angin, Evi leh Adama tekhân zirtîrtu dang thlangin zirlâi dik lo chiu an zir ta zâwksi a nih kha. Eng thil nge thleng a, chu chu eng vânga thlengnge ni tih leh, he zirna chanchin hmasa ber atang hiankeini tûn lâi huna chêngte tâna tangkâi tûr eng thilte ngekan zir chhuah theih ang tihte chu tûr kâra kan zir tûr ani.

    SUNDAY September 27SIKUL HMASA BER CHU

    Huan hi zirna in angah kan ngâi lo a ni mai thei a;mahse, Eden huan angte kha chu Pathian thil siam ropuitak tak, sualin a la tihchingpen ve lohte awmna hmun anih avângin zirna hmun atâna duhthusâm a ni âwm e. Keinitûn lâi huna chêngte tân hi chuan suala la tlu lo khawvêlachêng mihringte kha eng tiangin nge anmahni Siamtu ngeichuan a zirtîr a, eng tiangin nge chu “zirna pindanah” chuanthil an zir thin tih te kha suangtuah thiam a har tawh hlea ni.

    Chhiar tûrte: Genesis 2:7–23. Pathianin Adama asiam chhan leh Eden huana a dah chhan kha eng nge ni?

    Pathian chuan hmeichhia leh mipa te kha amaanpuiin a siam a, an chênna tûr hmun pe-in an hnathawhtûr pawh a tuksak bawk. Zirtîrtu leh zirlâite inlaichîn tawndân kan sawi dâwn a nih chuan, Adama te nupa leh Pathianinlaichînna kha chu duhthusâma tha a ni ang. Pathian

  • 9 10

    chuan Adama kha ama siam ngei a nih avângin a theihnatea hriatsak vek a. Adama khân a theihna zawng zawng ahre chhuak thei a ni tih pawh a hriatsak bawk avângin azirtîr thei rêng a ni.

    Pathian chuan a kovah mawhphurhna a nghat a,chutih rual chuan, hlim takin awn se a ti tho bawk.Khatianga mawphurhna eng eng emaw a pêkte kha hlimnaa pêkna hmanrua pawh a ni nghâl âwm e. A thuhrimin,mawhphurhna pêk kan nih a, chûng kan mawhphurhnatechu rinawm taka kan han hlen chhuah hian keimahnipaw’n lungâwina kan lo nei a, hlimna kan lo char thîn bawka ni lo’m ni? Pathian chuan Adama thinlung kha a hrechiang hle a, eng nge neih tuma a beih ngâi tih pawh ahriatsak bawk, chuvâng chuan, huan enkawl hna thawktûrin a ti ta rêng a ni. “LALPA Pathian chuan mihring chu ahruai a, Eden huanah chuan a enkawl leh a vên tûrin adah ta a” (Genesis 2:15). Suala tlu tawh khawvêl leh thihnachauh hria keini ang tân hi chuan Adama hnathawh takkha eng nge ni tih leh an chênna huan an enkawl pahazirlâi a zir chhuahte kha engte nge ni ang tih hi suangtuahthiam a harsa tawh hle.

    Genesis 2:19–23-ah hian Pathian chuan Adamakawm hlim atân ransate leh ramsate a siam a, a nupuiatân Evi a siam bawk thu kan hmu a. Adama hian thianleh kawppui, amah tanpuitu tûr a mamawh a ni tih a hriatavângin atân hmeichhia a siam ta a.

    Pathian chuan mihringin amah nêna inlaichînnanghet tak neih a mamawh a ni tih a hre bawk a, chutichuanEden huan chhûngah khân an inkawm hlimna tûr hmunnuam tak a siam ta rêng a ni. Hêng zawng zawng hianPathianin thil a siama tum fel tak a neihzia leh mihringtea hmangaihzia an tilang. Mahse, hei pawh hi, kum sângtam tak kal taa thleng kha a nih avâng keini tûn lâi huna

    mite tân hi chuan a nihna ang tak zuk hriat thiam a harsatawh a—”ngaihruatin lunglên a hril chang chang” tih chauhhi kan chan a ni tawh a ni mai lo’m ni?

    Eden huan kha hmâsâng thil ni tawh tho mah se,thil siam hrang hrang atang hian zirlâi zir theih kan langah hle tho mai. Chûng zirlâi kan zir chhuah theihthenkhat chu eng nge ni a, chûngte chu PathianLehkhabu-in a sawi dân nên inremna kan hrilh fiahnaatangin eng tin nge hlâwkna kan chhar chhuah theihang?

    THAWHTANNÎ September 28INLÊNG HUANGTAU

    Zirtîrtute tâna thil nuam ber pakhat chu zirnapindan (classroom) han buatsaih kual vêl hi a ni âwm e:hriattîrna pawimawh târ te, mamawh hrang hrang lâkkhâwm leh mahni duh dân taka thutthlêng leh dawhkânhan rem te hi thil hlimawm tak a ni. Pathianin mihringtea zirtîrna tûr hmun Eden huan a buatsaih dân kha kanthlîr chuan, Evi leh Adama te tâna thil thar zir a nawmtheih dân tûr a ngaihtuahzia kan hmu thei ang. Mawina-in anmahni kha hual vêl se a duh hle a. Pangpâr chi hranghrang te, sava te, ramsa leh ransa te, thingkûng chi hranghrangte khân an chênna khawvêl leh anmahni Siamtuchanchin chiang leh zuala an hriat theihna tûr remchângan siam vek a ni tih kan suangtuah thei âwm e.

    Nimahsela, Genesis 2-a thil thleng leh Genesis 3-athil thleng hi thil inpersan tak mai a ni tlat. Genesis 2-ahhian Pathianin duh taka a siam thil chi hrang hrang kanhmu a. Genesis 3:1-ah erawh Pathianin mihringteduhthlanna zalên a pêk thu kan hmu ta thung. Ramsa zînga

  • 11 12

    fing vervêk ber rûl lo lan thu sawiin he a tawngkam hmanhi a hma lama Pathian thil siamte sawi fiah nâna tawngkamduhawm tak tak a hman, entîr nân, “tha êm êm” tih te,“zak lêm lo” tih te leh “hlimawm” tih te nên kha chuaninang lo tak a ni. Tûnah erawh, sawi tâk angin, rûl a lolang ta bawk a, a tawngkam hman leh thlûk te pawh a lodanglam zo ta. “Fing vervêk” tih thumal hi Bible lehlinthenkhatah chuan “phakar” ti pawha lehlin a ni a. A awmziachu, khawvêl tha famkimah khân thil tha lo tak a lo lût tathut mai tihna a ni.

    Genesis bu hian Pathian chu “fing vervêk” kalhchiah a nih thu a sawi a. Eden huana chêng nupa tuaktelaka a thil beisei pawh chiang takin a târ lang bawk. Genesis2:16, 17-a Pathian thupêk atang hian an zawm ngei tûrdân pawimawh tak pakhat a siam tih kan hria a, chu chu achhia leh a tha hriatna thing rah ei loh a ni.

    He thawnthu atang hian thil dang eng eng emawpawh hre thei tho mah ila, thil pakhat chiang deuh awmchu hei hi a ni: Evi leh Adama te kha a chhia leh a thathliar hrang thei tûra zalênna nei, thuâwihna emawthuâwih lohna zâwk emaw thlang thei tûra siam an ni a.Chutiang chuan, a tîr tê, suala la tlu lo khawvêlah ngeipawh khân mihringte hian duhthlanna zalên kan nei thîna ni tih kan hmu thei.

    Genesis 3:1–6 chhiar la. Hetah hian rûk khân—ahnu-a Evi pawhin a sawi chhâwn ve leh—eng thu nge asawi? Khatiang thu a sawi hnu-a Evi’n a chhia leh a thahriatna thing rah a ngaih tâk dân chu eng nge ni?

    Genesis 2:17-ah hian Lalpan Adama chu a chhialeh a tha hriatna thing rah a ei chuan a “thih ngei” tûr thua hrilh tih kan hmu a. He thupêk hi Genesis 3:3-a rûl na

    Evi’n a sawi chhâwn ve leh kha chuan a sawi khawng tâwkloh hle a, “ngei” tih thumal kha a hmaih ta daih mai a ni.Genesis 3:4 kan chhiar chuan, rûl khân Evi chu chhânglêtin, Pathian thusawi kalh zâwng chiahin a sawi ve thunga. Evi khân Eden huana Pathian ngeiin a zirtîr thin a nichungin a thil zir tawhte chu a lâk thu tak tûr angia a lathu tak tâwk lo hle tih a lang. Pathian thumal hmanpawimawh êm êm ngei pawh a lo theihnghilh hmin dêrmai a nih kha.

    THAWHLEHNÎ September 29THUPÊK CHU ZÂWM LOVIN

    Nimin lama kan hmuh tâk ang khan, Evi chuanPathianin chiang taka thu a pe chungin a thil lo zir tawhtechu ama tawngkam ngei hmangin a sawi nêp ta daih maia.

    LALPAN a hrilh chu dik lo takin sawi chhâwng lo mahse, a la thu tak tâwk lo hle a ni tih erawh a chiang a. A thiltihte nghawng pawizia chu a sawiin a siak lo hial zâwk ani.

    Chutichuan, rûl hnênah khân huana thing awmtechungchânga Pathianin a lo sawi tawh chu Pathian sawidân chiah ni lo deuhin a sawi chhâwng ta a (Genesis 3:2, 3).A thu sawi chu rûl tân thu thar a ni hran lo. He thupêk hi alo hre chiang sa tawh hle zâwk a, a sawi pial dân tûr pawha lo ngaihtuah sa vek tawh nghe nghe bawk. Chutiangchuan, Evi kha a a inrin lohna lamah a bum thlu ta dêrmai a ni.

    Genesis 3:4–6 hi ngun takin chhiar la. Rûl khânPathianin a lo sawi tawh chu a rawn namnûl luih sakbâkah, Evi âwih zâwng tak tûr eng thil dang nge a sawibawk le? Eng thute nge a hman tangkâi êm êm awm?

  • 13 14

    Evi khân rûlin thu dik chiah lo deuh a hrilh khân a duhchuan Pathian a berâwn nghâl thei reng a. Hei hi Edenhuana zirna mâwi êm êm chhan pawh a ni rêng bawk:zirlâiten an Zirtîrtu Ropui an biak pawh reng theih dân khakeini tân zuk hriat thiam phâk bâk a ni. Amaherawhchu,Evi khân rûl kha tlânchhiatsan emaw, Pathian puihna dîlemaw ta lovin, a thil sawi chu a âwihsak ta zâwk a.Khatianga rûlin Pathian thusawi a sawi chhâwn a lo pawmtâk mai chhan chu Pathian chungchâng leh Pathianin anhnêna a lo sawi tawhte kha rinhlelhna rilru a lo put vedeuh reng vâng a ni.

    Hetih lâi hian, Adama pawh kha dinhmun harsatakah a lo ding ve tho mai a. “Adama chuan a kawppuinuinPathian dân bawhchhiain Pathian thil khap, an rinawmnafiahna tûr chu a lo bawhchhe ta tih a hria a. A rilru chu abuai hlê a. ‘Eng vângin nge a nupui chu a tlat hrantîr chuaw,’ tiin pawi a ti tak zet a. Mahse a lo kal hrantîr tawh si,amah atang hian a inla hrang ta a ni tih chu a hria; mahseEvi chu a thlahlel sî a. Eng tin nge a tih tâk ang le?”—EllenG. White, Patriarchs and Prophets (Thlahtubulte lehZâwlneite), p. 35. Vânduaithlâk takin, ani pawhh hian a dikleh a dik lo hre reng chungin a dik lo zâwk chu a thlang tatho a ni.

    Rûl thu vei vir kual vêl dân hi ngun deuhin hanngaituah teh: thing rah kha an ei a nih chuan “Pathianang an lo ni dâwn” (Genesis 3:5,NKJV) tiin a sawi a nihkha. Mahse, Genesis 2:17 hian Pathian ang chu an ni satawh reng tih a sawi lo em ni? Heta tang hian, bum kansamzia leh Evi leh Adama te ang khân zirna tha ber berpêk ni mah ila, rinna leh thuâwihna hi kan invênna awmchhun a nih thozia eng tin nge kan hriat theih le?

    NILÂINÎ September 30HLOH TAWH CHU NEI LÊT LEHIN

    Evi leh Adama te nupain rûl thu sawi an âwih chiahkhân thil tha lo tam tak an hmachhawn nghâl a, Pathiansikul atanga hnawhchhuah nghâl an ni bawk. Thil sual antih avâng an chân tâk hi han ngaihtuah teh. Suala antlûknain a nghawngte kha kan hre thiam a nih chuan, tûnlâi huna zirnain a tum ni tûr pawh kan hre thiam tha lehzual thei dâwn a. Khatiang khân sikul atangahnawhchhuah ni ta mah se, tha famkim lo khawvêlamihring nun chuan zirnain a tum thar ni tûr chu a rawnher chhuahpui ta tho a ni.

    Suala tlûk hmâa zirna kha Pathianin Evi leh Adamate hnêna a chanchin, a nungchang, a thatna leh ahmangaihna te a hriattîrna kawng a nih chuan, Eden sikulatanga hnawhchhuah an nih hnu-ah pawh khân zirnain athawh ber ni tûr chu mihringte hnêna hêng thilte hriatthartîr leh a nih bâkah, keimahnia Pathian anna siam tharleh a ni a. Pathian chênna atanga dah chhuah ni tawh mahse, Pathian fate chuan Pathian an la hre thei tho a, a thatnaleh a hmangaihna pawh an la chang thei reng bawk. Edenhuana Evi leh Adama ten Pathian an hnaih thin ang khânkeini pawhin tawngtâina, rawngbâwlna leh a Thu zirna tehmangin amah chu kan hnaih reng thei a ni.

    Thil lâwmawm êm êm mai chu, Isua avâng lehtlanna ruahman avângin thil zawng zawng kan hloh fâi veklo hi a ni. Chhandamna leh din thar lehna beiseina chukan nei a. Kristian zirna ngei pawh hian a zirlâite chu Isuaa kawhhmuh tûr a ni a, kan tâna thil a lo tih tawhte lehmin neihtîr a tum din thar lehna chu min hrilh dâwn bawka ni.

  • 15 16

    Chhiar tûr: 2 Petera 1:3–11. Mihring hmasatekhân Eden huan chhuahsanin thil zawng zawng chân tavek mah se, hêng Bible chângte hian thil tam tak kannei lêt leh thei tho a ni ti min hrilh a. Kan nuna Pathiananna din thar leh a nih theihna tûra kan tih ngei ngâinia Peteran a sawi chu eng nge ni?

    Isua zârah “nunna leh Pathian ngaihsakna lamkawnga thil zawng zawng” (NKJV) chu pêk kan ni tawh a.Thutiam ropui tak a va ni êm! Chûng thilte chu eng nge niang? Petera chuan hetiang hian min hrilh a: rinna, thatna,hriatna, mahni inthununna, chhelna leh a dangte. Hetahpawh hian, hriatna chu Petera thil sawi lante zîngah a rawntel ve leh a. Chu hriatna chuan zirna tih a kâwk bawk.Zirna dik tak chuan hriatna dik, Krista hriatnaah min hruaidâwn a, chutichuan, amah kan lo an deuh deuh dâwn bâkah,amah kan hriatna chu mi dangte hnênah pawh kan hrilhchhâwng ve leh bawk dâwn a ni.

    Pathianin ei a phalsak loh thing rah kha “a chhialeh a tha hriatna thing” a ni tih hi ngaihtuah la. Chuchuan hriatna zawng zawng hi hriatna tha a nih vek lohtheih dân eng tin nge min hrilh le? Eng tin nge hriatnatha leh hriatna tha lo chu kan thliar hran theih ang?

    NINGÂNÎ October 1HOTUTE THU ZAH LOTUTE

    Mi thenkhat hi chu an nihphung rêngah pawh zirlâini âwm hliah hliaha mâwi an ni a. Chûng mite chuan marktha leh sâng tak tak hmu tûra lehkha an zir vak pawh angâi hran lêm lo. An thil zirte chu an thiam zung zung zêlmai a. An hriat tawh chu an rilru-ah a “bei” nghet nghâl

    tlat mai thîn niin a lang. Amaherawhchu, 2 Petera 1 leh 2hian Kristaa kan zirna chu ama hnêna inpumpêk zawngzawngte tân chuan ama nungchang zir theihna remchângtha tak a nih thu min hrilh a.

    2 Petera 1-a fuihna ngaihthlâk nuam tak takte hi 2Petera 2-a vaukhânna thu urhsûn êm êmte nên hian inbûktâwk taka kan dawnsawn thiam a tûl khawp mai.

    Chhiar tûr: 2 Petera 2:1–17. Hetah hian eng angthiam loh chantîrna thu nge a sawi? Chutih rual chuan,hetiang vaukhânna leh thiam loh chantîrna thudêngkhâwng tak kârah hian eng ang beiseina thu ropuitak nge min hrilh tho bawk le?

    Peteran châng 4-naa a sawi hi chu hotute thu zahlotute chungchâng a ni tih lo hria ila. He a thu sawi hi kantûn lâi huna hotute thu ngâi pawimawh duh miah lote tânpawh zilhhâuna thu hriam tak a ni nghâl bawk. Kohhranhian Krista taksa kan nih ang ngeiin thuneihna eng emawchen chu kan nei ve a, (Hebrai 13:7, 17, 24 en la), chûngkohhrana thuneihnate chu kan zahin LALPA laka kanrinawmna nêna a inkalh loh chhûng chuan kohhran thuhi kan zâwm thîn tûr a ni bawk.

    Amaherawhchu, hetianga thiam loh chantîrna thudêngkhâwng tak a sawi kârah hian thu lâwmawmm takpakhat min hrilh tel tho bawk (châng 9 en la). Pathian chubumna thu pawmtute lakah che na viau dâwn tho mah se,amah ngaihsaktute chu thlêmna ata a chhanchhuak thîndâwn thung tih a sawi a. Chuti a nih chuan, Kristian zirnahian thlêmna pumpelh dân kawng zawn chauh pawh nilovin, thlêmna laka Pathianin min chhanchhuah theih dânkawng a lo ruahmante hriat chhuah leh min tichhe theirin hranna rawn luh rûkpuitute (2 Petera 2:1, NKJV) laka

  • 17 18

    H-2

    min humhim dân pawh a huam tel ve thei ang em? Tin,hotute thu âwih loh hi a thil ngaih huat tak a nih avânginkan Kristian zirna chuan hriat thiam dân kawng dik hriatte, kan hotute hnuaia intûk luh leh an thu zawm (Hebrai13:7, NKJV) te pawh a huam tel ve tho tûr a ni dâwn lo’mni?

    Evi leh Adama te khân an Hotupa thu an hmusit a nichu kan ti thei lo nângin, zawm loh an thlang ngei a ni tiherawh chu a chiang a. Tin, an bawhchhiatna tipawi lehzual êm êmtu chu amah Pathian ngeiin a lo hrilh tawh dânkawlh zâwng chiaha thil an ti kher kha a ni. Ei lo tûra ahrilh chhan pawh an tâna tha tûr a nih vâng a ni reng si a.

    Hotute—kohhran hotute emaw, kan nu leh patethu emaw chauh pawh ni bîk chuang lovin, kan chungaawmte thu hrim hrim âwih chungchâng hi ngun takinngaihtuah leh la. Eng vângin nge thuneihna hi—dik takahman leh tha taka zawm mai—a pawimawh êm êm? Ichhânna chu in class-ah i sawi chhuak dâwn nia.

    ZIRTÂWPNÎ October 2

    ZIR ZÂUNA: “Nupa thianghlimte chu Pathian fa duatte anni mai lo va, finnaa khat Siamtu hnên atanga zirtîrna dawngtûra zirlaite an ni. Vântirhkohte chuan an tlawh a, engmah hliahtu awm lovin an Siamtu nên an inbe thei a ni.Nunna Thing avângin chakna leh finna neiin vântirhkohteâia hnuai deuh chauha siam an ni. “Hriatna famkim neituthiltih” (Joba 37:16) hmuh theihna thurûk leh, zirtîrna lehlâwmna tâwp nei lo chu pêk an ni. Leilung awm dân mihringtâna kum sâng ruk chhûng zir tûr chu tâwp chin nei lo,eng kim Dintu leh Tungdingtu chuan an hmâah a pharh a.Hnah, pangpâr leh thingte pawh an bia a, nunna an lo neih

    dân thurûkte an zir a. Thil siam zawng zawng, tuialeviathan (awle) chak tak atanga ni zunga lêng sep sep thilnung thlengin, Adama chuan a hre vek a. hming a phuahtheuh a, an nungchang leh awm dânte a hre vek bawk.Vân hmuntea Pathian ropuina chhiar sên loh te, khawvêlchet dân leh inher dânte “chhûm tâi darh dân te,” êng lehri te, chhûn leh zân lo awm dân thurûkte chu kan nû lehpa hmasa berte zir tûr atân kêu hawn a ni. Ram ngâwathinghnah tin leh, tlânga lung zawng zawngah te, arsi êngleh lei, boruak leh vânah te chuan Pathian hming a inziaka. Thil siam kalphung dik tak chuan finna lehthiltihtheihna tâwp nei lo chu a zirtîr a. Hmangaihna thûkzâwk an thinlung luah khat tûr leh, lâwmna thar chu anhmuchhuak reng mai a ni.”—Ellen G. White, Patriarchs andProphets (Thlahtubulte leh Zâwlneite), pp. 28, 29.

    ZAWHNA SAWI HO TÛRTE:

    1. Pathian hian sikul/hnathawh hi mihringten amah leha thil siamte chanchin kan hriat theihna kawngremchâng ni tûra a lo ruahman ve rêng a nih si chuankeini tûn lâi huna mite hian chu Pathian thil tum chukan la tihlawhtling zêl hlawm em? Eng nge kanhnathawhte (hlawh neia kan thawh, lehkha kan zir,tlâwmngaih chhuaha kan thawh, rawng kan bâwlna,leh a dangte) hmang hian Pathian chu kan lo hriatchian leh zual theih ang?

    2. Eden huana Setana chêt fin kherek dân kha kanngaihtuah chuan, keimahni mihring chakna maichuan do hneh rual a nih lohzia kan hre mai âwm e.Evi leh Adama te khân Pathian bul hnaiha awm rengchungin rûlin thu dik chanve a sawi chu an âwih tlat

  • 19 20

    mai a. Keini Pathian bul hnaiha awm ve tawh lote hianeng tin nge thlêmna kan hnehna tûrin a thiltihtheihnachu kan lo chan ve theih ang?

    3. Hotute thu zawm pawimawhna chungchâng hi sawi houla. Thuneihna inkhâidiat chhâwn dân a buai a, zawmtûr ber pawh kan chian loh châng hian eng nge lothleng thîn? Thuneihna hi eng tiangin nge hman sualtheih a ni a, chutianga hman sual a nih châng chuaneng tin nge kan hmachhawn ang?

    ZIRLAI 2 October 3–9, 2020

    CHHÛNGKUA CHU

    CHÂNGVAWN: “Ka fapa, i pâ zirtîrna che chu ngaithlâ la, i nûdân chu hawisan suh” (Thufingte 1:8, NKJV).

    SABBATH CHAWHNÛ October 3Bible Châng Chhiar Tûrte: Genesis 3:1–15; Deuteronomi 6;

    Matthaia 1:18–24; Luka 1:26–38;2 Korinth 4:6; Ephesi 4:15; 1Johana 3:18.

    MIHRINGTE hian thil thar chi hrang hrang hi kanzir reng mai a. Dik taka sawi chuan, mihring nun hrimhrim hi zirna sikul a ni zâwk.

    “Hmâsâng atang tawhin Israel mi rinawmte chuthalâite zirtîrnaah an duhtui êm êm thîn a. Lalpan a thatnaleh ropuina, A dâna târ lante leh Israel fate chanchina hmuhtheihte hi an fanaute hnênah, naupang tê an la nih laiatanga zirtîr thin tûrin A hrilh a. Hlâ te, tawngtâina te,Pathian Lehkha Thua zir tûr awm te hi naupang rilru lainhawng tak nêna inhmeh taka hman tûr an ni. Pathiandân hi nungchang târ lanna a ni tih nu leh paten an fatehnênah an zirtîr thîn tûr a ni a, chutiang taka dân thubulte hi naupangte thinlunga tuh a nih chuan, Pathian annachu an rilru leh nunah nem kâi a lo ni thîn a ni. Hmâsângaan inzirtîr dân chu tawngkain a ni ber a; thalâite erawhchuan Hebrai tawnga ziak leh chhiar an zir vê thîn a,Thuthlung Hlui bû, savun ziala ziakte pawh an zir phalsaka ni bawk.”—Ellen G. White, Desire of Ages (ChatuanNghahfâk), p. 61.

  • 21 22

    Khawvêl chanchin kal tawh kan thlîr kîr chuan,zirna hi mahni in chhûngkhura kalpui a ni thîn tlângpuia. Eng tin nge Bible hian inchhûngkhura zirna chungchânghi lo sawi ve a, chuta tang chuan keimahni chhûngkuatheuh tâna thu pawimawh chhar chhuah tûr eng nge awmtih kan zir ho dâwn a ni.

    SUNDAY October 4CHHÛNGKAW HMASA BER CHU

    Pathian Lehkhabu phêk tîr lamah hian mihringchanchin hmasa lama chhûngkaw zirna kalpui a nih dânkha chipchiar taka sawi a ni hran lo va—dik tak phei chuan,sawi a nei lo hrim hrim a ni zâwk. Amaherawhchu, khatihlâi hunah pawh khân zirna chu in chhûngkhura thleng ani tih chiang takin kan hre thei tho thung a.

    “Eden huana zirna Pathianin a din kha chu inchhûngkhura thleng a ni a. Adama kha ‘Pathian fapa’ (Luka3:38) niin, Chungnungbera fate chuan amahChungnungber hnên atangin zirtîrna an dawng thîn. Ansikul kha a nihna dik takah chuan chhûngkaw sikul ani.”—Ellen G. White, Education, p. 33.

    Eng thilte nge zirtîr a nih tih chu hre chiah lo mahila, thil siam ropuizia leh mâwizia te hi chu an zir thînngei ang tih a rin theih a; tin, suala an tlûk hnu-ah khachuan tlanna ruahman chanchin pawh an zir tel ve lehbawk ngei ang.

    Hêng Bible chângte hian eng chungchâng nge ansawi a, eng vângin nge hêngte hi Evi leh Adama ten anfate hnêna zirna a pêk thinte zîngah khân a tel ve ngei a

    rinawm le? Genesis 1–2; 3:1–15; 2 Korinth 4:6; Luka 10:27;Galatia 3:11; Thupuan 22:12.

    “Khawvêl awm tan tirha Pathianin a din zirna khaa hnu zêla mihringten an entawn tûr a ni a. Zirna thupuitetilangtu atân kan nu leh pa hmasa berte chênna hmunEden huanah khân a hnu leh zêl pawha entawn tûr sikultha tak chu din a lo ni ta a ni.”—Ellen G. White, Education,p. 20.

    Kristian zirna chuan chhûngkuate leh chhûngkawmember-te chu Bible thurin chungchângah te, Pathianchibai bûkna chungchângah te, inkaihhruaina,inpâwlhona, chanchin tha hrilna leh rawngbâwlnachungchângah te zirtîrna pêk a tum tlat a. Chhûngkua hinu leh paten an fate Pathian hmangaihna leh a thutiamtechungchâng an zirtîrna hmun tûr a ni. Hemi hmunah hianIsua chu an LALPA leh Chhandamtu, an thian a ni tihnaupangte hrilh thin tûr a ni a, Bible hi Pathian Thu a nitih pawmtîrna tûr hmun a ni bawk. Chhûngkua hi kan vânPa nêna inlaichînna hrisêl tak kan neihzia tihlanna hmuntûr a ni.

    Genesis 4:1–4-ah hian Kaina leh Abela ten LALPAhnêna hlan tûr thil an rawn ken ve ve thu kan hmu a.Anni unau hian anmahni chhûngkaw sikulahchhandamna ruahman hi zir thînin, thil hlan awmzia leha pawimawhna pawh an hre chiang hle ang tih a rinawm.Mahse, a thawnthu-ah pawh kan hmuh ang hian, zirna thatak pawhin kan beisei ang rah tha a chhuah ziah bîk chuanglo fo si a nih hi.

    In chhûngkaw dinhmun chu eng pawh lo ni se,thutak zirtîrna leh nun chhuahpuina hmun a lo nih theihnâna duhthlanna in siam theih awmte chu eng nge ni?

  • 23 24

    THAWHTANNÎ October 5ISUA NAUPAN LÂI

    Pathian Lehkhabu hian Isua naupan lâi chanchintlêm azâwng chu min hrilh a. Mahse, a naupan lâi huntam zâwk a hman dân erawh tûn thleng hian kan la hre lothung. Chutih rualin, a lei nu leh pa Mari leh Josepha tenungchang erawh hriat kan nei nual a, chûng kan hriatchhunte chuan Isua naupan lâi chanchin thenkhat lehzirna a dawn tlângpuite min hriattîr thei tho thung a ni.

    Hêng Bible chângte hian Mari leh Josepha techanchin leh Isua an zirtîr thin dân eng tin nge min hrilhle?

    Luka 1:26–38___________________________________________Luka 1:46–55___________________________________________Matthaia 1:18–24________________________________________

    Hêng Bible chângte atang hian Mari leh Josepha tekha rinawm taka Juda sakhaw vuantu niin, Pathian dânteleh thupêkte zawm tum tlat thîn mi an ni tih kan hre theia. Chuvâng tak chuan, an hnêna LALPA a rawn kal a, anchunga thil lo thleng tûr a hrilh pawh khân LALPAN a hrilhang chu rinawm takin an ti vek rêng a nih kha.

    “Naupang a nih lâi khân Isuan sunagog sikulahzirna a nei ngâi lo va, mihringte zînga a zirtîrtu hmasa berchu Amâ nu a ni. A nu awkâ atang leh zâwlneite lehkhabuzial atangin vân lam chanchin te a zir thîn a. Amah ngeiinIsrael-te tâna Mosia hnêna a sawi thinte chu a nûmalchunga thuin a zir thar ve leh a. A têt lâi atanga atleirâwl chhuah thlengin rabbi-te sikula zirna a nei ngâi

    lo, chûng sikula an zirtîrna ang chi chu a mamawh hek lova, Amah zirtîrtu chu Pathian a ni sî a.”—Ellen G. White,Desire of Ages (Chatuan Nghahfâk), pp. 61, 62.

    Mari leh Josepha te nupa hi an Fapa tân khânzirtîrtu tha leh rinawm tak an ni ang tih rinhleh rual a nilo va. Chutih rual chuan, Luka 2:41–50-a kan hmuh anghian a Fapa chungchângah khân hriat thiam loh tam takan nei tih erawh a hriat theih thung, a chhan pawh Isuakhân LALPA chauhin a pêk hriatna leh finna a neih tlat vânga ni.

    A chûnga Ellen G. White-i thil sawi khi chhiarnawn leh la. Isuan a nu mal chunga thu chunga amahngeiin a lo sawi tawh thute a zir dân chungchâng a ziahhi eng tin nge kan rilru-in kan lo hriat thiam theih ang?Chu chuan Pathian hmangaihna makzia eng tin nge minhrilh? Eng tin nge chu hmangaih chu keini suala tlu tawhleh mi sualte hian kan lo chhân lêt ang?

    THAWHLEHNÎ October 6INBIAK TAWNNA

    A nihna taka chuan zirna kan tih hi—a hniamlamah a ni emaw, a sâng lamah emaw pawh ni se—inbiaktawnna a ni. Zirtîrtu chu hriatna, finna, thu dik leh zirlâitehnêna hrilh tûr thil pawimawh dang rêng rêng neitu a ni a.Mi, hriatna tam tak nei chuan mi dangte a be pawp theingei ngei tûr a ni; a thei lo a nih chuan, a thil hriat zozâitechuan zirtîrna kawngah eng nge tangkâina a neih ang?

    Kawng leh lamah chuan, zirtîr thiam tak ni tûr hianmi dangte be pawp thei mi nih rîkngawt chu a tâwk chuangbîk lo. Inzirtîrna kawnga thil pawimawh tak dang pakhatchu inlaichînna tha siam hi a ni a. “Zirtîrtu dik takin a

  • 25 26

    zirlâite hnêna thilthlâwnpêk tlêm azâwng a pêk theihtezînga hlu tak pakhat chu an laka intihnêlawm a ni. A tutemai pawh hian, kan dinhmun min hriat thiampui takchunga zirtîr kan nih chuan thil kan hre thiam sam bîk a,chutiang chu thalâite leh naupangte-ah phei chuan a nileh zual; chutiang chu keini pawhin hre thiamin kan hmantangkâi ve a tûl hle a ni.”—Ellen G. White, Education, p.212.

    Tawngkam dangin han sawi ta ila, zirtîrna thachuan rilru a hneh bâkah mi a titlângnêl sawt thîn.Chhûngkua pawh hi sikul a nih avângin nu leh pate leh anfate chu an innêl tawn hle a pawimawh a. Zirlâite lehzirtîrtute inkârah pawh inlaichîn tawnna tha tak a awm angâi a ni.

    Inlaichînna chu inbiak tawnna hmanga siam lehtihhmasâwn zêl tûr a ni a. Kristiante pawh hian Pathiankan biak khât a, Bible chhiar leh tawngtâi kan thlahthlama nih chuan, Pathian nêna kan inlaichînna chu a lothuanawp ve thuai mai thîn. Chhûngkuate pawh hianKrista khawngaihna leh hriatnaa an than zêlna tûr atânPathian kaihhruaina an mamawh hle a ni.

    Hêng Bible chângte hi chhiar la. Hêng chângteatang hian chhûngkaw inlaichînna tha tak siam theihdân tûr chungchâng (inlaichînna dangte pawh) engte ngekan hmuh le? Sâm 37:7–9; Thufingte 10:31, 32; 27:17; Ephesi4:15; Tita 3:1, 2; Jakoba 4:11;1 Johana 3:18.

    Inbiak pawh tawnna chî dik tak tuh hun hriatnahian chhûngkaw member-te chu Isua nêna inlaichînnanghet tak nei tûra a buatsaih mai bâkah, anmahnichhûngkaw member-te zîngah ngei pawh inlaichînna thazâwk a neihtîr bawk dâwn a. Inbiak pawh tawnna kawng

    thar hawngin, chu chu i faten an lo tleirâwl chhuaha an lopuitlin thlengin an thlah tawh lo vang. Hêng Bible chângtenan sawi thu pawimawh tak takte hi fa nei ve lote tân pawhthil tangkâi tak a ni tho a, inlaichînna chi dang zawngzawngah pawh hman theih vek a ni bawk.

    Eng vângin nge kan thil sawi chauh ni lovin, kansawi dân phung pawh hi a pawimawh êm êm bawk le?Thil eng emaw i sawi a, i thil sawi chu thu dik tak ni thomah se, i sawi dânin a zir loh avânga thil a pawi tâk vektum kha ngaihtuah lêt leh la. Chuta tanga i thil zirchhuah chu han sawi teh.

    NILÂINÎ October 7NU LEH PATE HNA

    “Chutichuan, nangni pate u, i fate tithinur suhula, LALPA thununna leh zilhhaunaah chuan enkawl seilian zâwk rawh u” (Ephesi 6:4).

    “Tu nge nupui tha chu hmu thei ang? A hlutnachu lunghlu sen chi âi pawhin a sâng zâwk daih si a”(Thufingte 31:10, NKJV).

    Nu leh pate hian mawhphurhna sâng tak an nei tihhi hriat reng tûr a ni. Pa chu chhûngkaw lû ber a ni a, tin,chhûngkua chu kohhran, sikul leh khawtlânga tel tûrtekûi tiahna hmun a ni bawk. Chhûngkhat pa ber chu a chakloh a, a mawhphurhna a hlen chhuah zawh loh a, a lâk tlâkloh viau chuan chhûngkua, kohhran, sikul leh khawtlângina tawrh phah ngei ang. Chuvâng chuan, pate hian ThlarauThianghlim rah hrang hrang, hêng—”hmangaihna, hlimna,remna, dawhtheihna, ngilneihna, thatna, rinawmna,thuhnuairawlhna, insûmtheihna” (Galatia 5:22, 23) te hilan chhuahtîr an tum tûr a ni.

  • 27 28

    Nute pawh an bâk chuang lo va, dik takinkhawtlânga mawhphurhna pawimawh ber chelhtu an ni hialmai thei nghe nghe. An fate nungchang leh chhûngkawrilru sûkthlêk chher kawngah huhâng an nei lian hle a.Pate hian nute nêna tang dûnin an fate zirna hna chutheihtâwpin an thawk dûn thîn a ni.

    Hêng Bible chângte atanga nu leh paten hriat tûran neihte chu eng nge ni? Ephesi 5:22, 23, 25, 26; 1 Korinth11:3; 2 Korinth 6:14; Rom 13:13, 14; 2 Petera 1:5–7; Philipi4:8.

    Kristian nu leh pate hian anmahni nungchanghmangin Bible-in a sawi Krista leh kohhran inlaichîn tawndân chu an târ lang tûr a ni. Kristian dâna inneihna hiKrista leh kohhran inlaichîn tawn dân entîrtu a ni a. Chumilama nu leh paten an fate an kaihhruai loh a, a nih loh lehnunrâwng taka an fate an enkawl chuan, an fate leh khawvêlhnênah Krista nungchang ni lo pui an lantîr tihna a ni ang.Pathian chuan Kristian nu leh pate zawng zawngte hi taimataka an fate zirtîr theuh thîn tûrin thu a pe a(Deuteronomi6:7 en la). An fate chu an thinlung zawng zawnga LALPAhmangaih an zirtîr ang a, LALPA tih tûr leh a hnênahhmangaihna nêna intulût tûrin an zirtîr bawk tûr a ni.

    Deuteronomi 6:7-ah hian Israel mite chu LALPAN amite tâna thil ropui tak takte a tih chungchâng an fatezirtîr thîn tûra hrilh an nih thu kan hmu a. Israel hnamupaten an fate hnêna hrilh tûr an neih thawnthu chu enganga ropui pawh lo ni se, keini, Krista kraws hnu lamachêngte hian thawnthu ropui leh tha zâwk daih hrilh tûrkan nei a ni lo’m ni?

    Chuvângin, damna emaw, zirtîrna emaw kan pêktûr hi thil thleng chhunzawm zêl, kan fate hnêna Pathianthutak kan chhûn luhna niin, anmahni’n Krista nêna

    inlaichînna an lo chher chhuah ve theihna tûra buatsaihnapawh a ni nghâl bawk.

    Mahse, a pawimawh ber chu thilpêk hlu tak,duhthlanna zalên pêk kan ni theuh hi a ni. Kan fate hianpuitling an lo nih hunah Pathian hmaah an chanchin anla sawi theuh a tûl dâwn si a.

    NINGÂNÎ October 8IN THEIHNGHILH TÛR A NI LO

    Isreal faten ram tiam Kanan an luh hma deuh khânan hnênah Mosian thu a sawi leh a, LALPAN a lo hruai tawhdân zawng zawngte hrilhin chûng an tâna LALPAN a lo tihtawhte chu theihnghilh ngâi rêng rêng lo tûrin a chahmawlh mawlh bawk. Kawng thenkhata ngaihtuah chuan,Deuteronomi bu hi Mosia thu sawi hnuhnûngte lâwrkhâwm, a thuthlungte ziah chhuahna bu ti pawhin a sawitheih a. Kum sâng tam tak ral tawh, keini khawsak phungleh ngaihtuah dân nêna inang lo êm êm mite tâna a ziahchu ni tho mah se, an sawi tum laimu hi chu keini tânpawh a la pawimawh reng tho si a ni.

    Chhiar tûr: Deuteronomi 6. Hemi bung atang hianKristian zirna innghahna laipui chungchâng eng nge zirchhuah theih kan neih le? Kan fate chauh pawh ni lovin,Pathian leh a chhandamna ropui tak chanchin kan hriatang hre ve lote hnêna thil kan zirtîr zawng zawnga a laipuiber ni tûr chu eng nge ni? Hêng Bible chângahte hianeng ang vaukhânna thu nge kan hmuh bawk le?

    Israel miten an fate thil chi hrang hrang an zirtîrzînga a pawimawh leh laipui ber ni bawk chu an zîngaPathianin hna a thawh ropui tak chanchin kha a ni a.

  • 29 30

    Pathianin an tâna thil a lo tih tawhte zawng zawng chupakhat mah theihnghilh lo tûrin vaukhânna thu khauhtak a pe bawk.

    Nu leh pate hian, an faten Bible zirtîrna thute annuna an seng luh theihna tûra tanpuitu a ni dâwn a nihchuan, anmahni nun ngei pawh an uluk ang a, chu maibâkah chuan, an fate nêna hun tam tâwk an hman theihnatûra hriat ngâi awm chinte pawh an hriat ve vek a tûl hle.“Naupang zirtîrtu hmasa ber chu a nu a ni a. Hneh a awlsamlâi leh thil thar a zir chak lâi zawnga zirna chu a nu kutaha innghat thui êm êm a ni.”—Ellen G. White, Education, p.275.

    He hun hi nu leh paten an fate hnêna Pathianhmangaihna leh thutiamte chanchin an hrilh theihnaremchâng pawimawh tak a ni a. I fate hnêna mi mal takaPathian finna leh thutiamte zirtîr thinna hun tûr tuk la,chu chuan chhuan lo awm leh zêl tûrah pawh ichhûngkuaah a tha zâwngin nghawng a nei ang.

    Chhiar tûr: “Hêngte hi thahnemngâi takin in fatein zirtîr ang a, in ina in thut lâi te, kalkawnga in kal lâite, in mut lâi te, in thawh hunah te pawhin in sawi thîntûr a ni” (Deuteronomi 6:7, NKJV). Heta a sawi tum hi engnge ni a, chu chuan kan fate hmâah chauh pawh ni bîklovin, keimahni ngei hmâah pawh Lalpa chu dah zêl apawimawhhzia eng tin nge min hrilh le?

    ZIRTÂWPNÎ October 9ZIR ZÂUNA: Ellen G. White-i lehkhabu, Education,“Preperation” (phêk 275–282) tih te, “Cooperation” (phêk283–286) tih te leh, “Discipline” (phêk 287–297) tih te chhiarni se.

    “Nute leh pate hian an fate chu an naupan lâi lehan len deuh hnu thleng pawhin an zirtîr thîn tûr a ni a, chu

    chu an mawhphurhna niin, fîmkhur tak leh uluk taka fatebuatsaih chu thil hmanhmawh thlâk tak a ni bawk. Nu lehpa an lo nih hmain a hmei a pa-te hian mihring taksa lothan len chho dân phungte hi an hre sa vek tûr a ni a . . .;an rilru lo than len chhoh dân hre thiamin thil dik leh diklo thliar hran dân pawh an zirtîr thiam bawk tûr a ni.”—Ellen G. White, Education, p. 276.

    “Thawh hona hna chu nu leh pa kârah, inchhûngkhurah thawh tan phawt tûr a ni a. An fate zirtîrkawngah mawhphurhna intâwm an nei a, eng tik lâi pawhinan thawk dûn tlat reng tûr a ni. Pathian hmâah kûn dûn sela, an intihchak tawn zêl theih nân a puihna dîl thîn rawhse. . . . Hetianga an fate zirtîr thîn nu leh pate chuan sikulzirtîrtute sawisêl an chîng lo tlângpui a. An fate hmâkhualeh school dân leh dûn zam te chuan a theih chen chenahan mawhphurhna tâwmpuitute tichakin a châwimâwi a nitih an hre bawk.”—Ellen G. White, Education, p. 283.

    ZAWHNA SAWI HO TÛRTE:

    1. Fa kan nei emaw, nei lo emaw pawh ni se, chênnahmun nghet chu nei theuhin, mi dangte nên kaninkhawih tawnna chin pawh a awm theuh bawk. Tûnkâr zirlâi atang hian i chênna hmuna chêng ve-teemaw, hmun danga mite emaw nêna in inkhawihtawnna kawnga tanpui thei tûr che u eng thil nge zirchhuah in neih sawi rawh u.

    2. Zirna han tih hian thil tha lam kâwk riakah kan ngâitlângpui a (zirna duh lo chu tu mah kan awm âwm love). Mahse, chutiang chu a ni ziah chuang em le? Zirnatihchingpen leh thil tha lo eng eng emaw inzirtîrchhuah tâk hlauh thute sawi tûr i hria em? Chûng

  • 31 32

    zirna kalpui dân dik lote atanga chuan thil tha kansiam chhuah phah theihna tûr engte nge zir tûr kanneih le?

    3. Nilaini zirlâia kan hmuh ang khân, kan zavâi hianthilpêk thianghlim tak, duhthlan theihna zalên pêktheuh kan ni a. Nakin lawk, naupangte hi an lo nulâttlangvâl a, puitling an lo nih hunah chuan an naupanlâi zawnga kan lo zirtîr thin Pathian chungchângahduhthlanna eng eng emaw an siam a la ngâi dâwn a.Chuti a nih chuan, eng vângin nge nu leh pate leh midang, mi dangte hnêna thu hretu nih tum leh midangte hnêna chanchin tha hrilh tum zawng zawngtehian he thu pawimawh tak, duhthlanna zalên kanneih chungchâng hi an rilru-a an vawn reng a tûl le?

    ZIRLAI 3 October 10–16, 2020

    DÂN HI ZIRTÎRTU

    CHÂNGVAWN: “LALPA in Pathian chu in thinlung zawngzawngin, in thlarau zawng zawngin, inchakna zawng zawngin in hmangaih tûr a ni”(Deuteronomi 6:5, NKJV).

    SABBATH CHAWHNÛ October 10Bible Châng Chhiar Tûrte: Deuteronomi 6:5; 31:9–27; Marka

    6:25–27; Rom 3:19–23; Hebrai5:8; Thupuan 12:17; 14:12.

    PAULA chuan Galatia khua mite hnênah dân zawmavânga chhandamna hlawh chhuah an tum loh nân hetianghian vaukhânna thu a pe a: “Nunna pe thei dân a awmreng tawh a nih si chuan dân avângin felna a awm ngei tûra ni” (Galatia 3:21, NKJV) tiin. Ni e, “nunna pe thei” dânchu a lo awm reng a nih phawt chuan eng dân dang mah nilovin Pathian dân ngei hi a ni ang. Mahse, Paula sawi tumchu: keini mi sualte tân hi chuan Pathian dân meuh pawhinnunna a pe thei bîk chuang lo tih a ni. Eng vângin maw?“Nimahsela, Isua rin avânga thil tiam chu a ringtute hnênapêk a nih theih nân Pathian Lehkha Thu chuan sualhnênah eng kim a khârkhip ta vek a ni” (Galatia 3:22,NKJV).

    Amaherawhchu, dân hian mi sualte hnênah nunnaa pêk theih si loh chuan khawngaihna kan mamawhziamin kawhhmuhtu a nihna bâk eng nge a tangkâina awmta ang? Chutiang chuan, dân hian kan sualte min hriattîrchauh hi em ni tih theih a neih le?

  • 33 34

    H-3

    Ni lo ve; dân hi nunna kawng min kawhhmuhtupawha ni bawk a, chu nunna chu Isuaah chauh hmuh theiha ni nghe nghe. Hei hi zirna dik takin a tum pawh a ni vetûr a ni a, khawngaihna, rinna leh Krista thu âwihna nunahmin hruai lût tûr a ni. Chuvâng chuan, tûr kârah pawhhian Kristian zirna pum puia Pathian dânin pawimawhnaa neih dân kan zir ho dâwn a. Chutianga kan zir pah chuan,dânin (min chhandam thei lo mah se) rinna chungchângte, khawngaihna chungchâng te, suala tlu tawh mihringtetâna kan Pathian hmangaihna chungchâng te min zirtîrdân pawh hmuh tel kan tum bawk dâwn a ni.

    SUNDAY October 11PATHIAN CHU HMANGAIHA TIHIN

    Deuteronomi bu-ah hian ram tiama lût tûrthangtharte hmâa Mosia thusawi hnuhnûng berte kan hmua. Hêng mite hnênah hian, ram tiam an luh hma ngeia anhriat ngei tûr thu pawimawh tak tak hrilh a duh a ni.

    Chhiar tûr: Deuteronomi 31:9–13. LALPA tih tihchu eng nge ni a awmzia?

    Pathian chuan tum dân fel tak neiin Israel mitehnênah khân a dân a pe a. A dânte chu an theihnghilhngâi lohna tûrin ruahmanna chi hrang hrang a siam vekbawk. Chutiang chuan, Pathian hi zirtîrtu dawhthei tak ani tih kan hre thei âwm e. A zirlâite chu dawhthei takin azirtîr a, a sawi tawhte pawh a sawi nawn leh fo va, a zâwlneitetîrin a thuchah puangtu atân a chhiahhlawhte pawh ahmang thîn bawk. Dik taka sawi chuan, Thuthlung Hluilehkhabute hi thil dang vak pawh ni lovin, Pathianin nunnakawng zawh tûra a mite zirtîr a tum dân chanchin inziahnaa ni pawh kan ti thei ang.

    Hêng Bible chângahte hian chhuan lo awm leh zêltûrten dân an hriat a pawimawhzia uar takin a sawi tihhria ila. Dân chu chhâwng hniha zir tûr niin a sawi nghenghe. A hmasain naupangten dân chu an hria ang a, chumizawhah LALPA an Pathian chu tih dân an zir leh bawk ang(Deuteronomi 31:13).

    A hmasa berin an hria ang a, tichuan Pathian tihdân an zir leh dâwn a ni. A awmzia chu, dân chu zir eng angmah se, a dân hriatna ngawr ngawr chuan Pathian tihna aneihtîr hran dâwn chuang lo tihna a ni a. Mosia hianhriatna leh Pathian tihna chu chawplehchilhna inrahchhuah tawn ni lovin, a tahtawl tê-a lo thleng tûr a nih thua sawi.

    Chutiang bawkin, Israel mite chu an thinlung zawngzawng, an nunna zawng zawng leh, an chakna zawng zawngaLALPA an Pathian hmangaih tûra hrilh an nih lâia(Deuteronomi 6:5, NKJV), “Pathian tih” tûra a hrilh bawk sihi eng nge ni a awmzia ni ang le? Naupangin a pa ahmangaih a, a hlau tel bawk nên hian a tehkhin theihâwm e. Chutianga an faten an hmangaih leh hlauh bawksi pa tha takte chuan an rilru tak sawi chhuakin leh anthil sawi ang chu an ti ngei bawk dâwn a ni tih lantîrin anfate chu an hmangaih a, an ngaihsak êm êm bawk thîn.Thil dik lo an ti a nih erawh chuan, an thil tih dik loh rahpawh an sengtîr ngei bawk thîn thung. Ni e, Pathian chukan hmangaih rualin kan tih tel thei tho bawk a. Amahkan hmangaihna leh tihna chu thil inkalh a ni lo, nihahnêkin chutiang chuan kan hmangaihin kan tih ngei tûrpawh a ni zâwk. Pathian chanchin kan hriat tam poh leh athatna avângin amah kan lo hmangaih zual deuh deuh dâwna; chutih rual chuan, Pathian chanchin kan hriat tam pohleh amah kan tih leh zual sawt bawk ang. A chhan chu athianghlimzia leh felzia kan lo hmu ang a, chutih lâiin keini

  • 35 36

    erawh mi sual tak leh fel lo tak kan ni ve thung tih pawhkan inhre chhuak bawk dâwn a ni. Chutichuan, kan phûmiah loh khawngaihna avâng chauhin tiboral loh kan nitih kan lo inhre chhuak tawh ang.

    Eng tin nge Pathian hi kan hmangaih rualin kantih tho bawk theih ang?

    THAWHTANNÎ October 12In chungchâng thua thuhretu

    Mosian a thi dâwn hnâi tawh a ni tih a hriat khân akalsan mai tûrte dinhmun kha a hre chiang êm êm a. Athih hnu rei vak lovah Israel mite khân ram tiam Kananchu an lût tawh mai dâwn a ni tih pawh a hre bawk. Khaleh chen an lo pan tawh ram an luh dâwn a ruaiah an helleh hnuhnawh dâwn a ni tih thlengin a lo hre lâwk vek ani.

    Chhiar tûr: Deuteronomi 31:14–27. Mosian a thihhmâa thil a tihte chu eng nge ni? Eng thilte nge a enghelhni a, chûng a thil enghelhte chu eng tin nge a sawichhuah?

    Hêng thute Mosian a sawi lâia a awkî kha zirtîrtutu emawin amah rawn thlâktu tûr hnêna thil tûl eng engemaw a hrilh lâia a awkî nên a inang ngawt ang. A zirlâitechu ama awm reng lâi pawhin an awm tha duh lo hle thîna; a awm loh hnu-ah pawh an lo awm tha chuang lo vangtih a hre tlang sa vek ngei ang. Chuvângin, thuthlung bâwmzâwntu Levia chi-te chu “thuhretu” atâna thuthlung bâwmkianga Dân Bu dah tûrin a hrilh ta rêng a ni. Mosia hianamah thlâktu tûr hnênah khân zirtîr dân tûr ruangâmruahman sa chu a hlân chhâwng a ni mai lo va. Thuhriatpuitu tûr pawh a pe tel bawk. Dân bu chu mihringte

    thinlung zilh tûra thiltihtheihna nei thil nung eng emawang deuhin a cheibâwl a ni ber mai.

    Dân chu anmahni chungchânga “thuhretu” (anthil tihsual hâilangtu) a nihna hi ngaihtuah la. Hemichungchâng hi Thuthlung Thar lamah eng tiangin ngesawi a nih ve thung? Rom 3:19–23 en la. A awmzia chu,eng tiangin nge dân hian khawngaihna kan mawhzia minhrilh?

    Deuteronomi 31-ah hian Pathianin Mosia chu a lozirtîr tawh hla kha ziak chhuak vek tûrin a hrilh tih kanhmu a. Chu hla chu Israel mite hnênah a zirtîr ang a, chuhla chu, châng 19-naa kan hmuh ang hian Israel thlahtechungchâng thu-a Pathian hriatpuitu a ni dâwn a ni. Hetapawh hian Pathian thupêkte chu nunna nei mihring angdeuhah chan a nih dân kan hmu leh bawk. Ni e, hla hi asaka kan han sak hian mi dangte hnênah hriattîr chhâwnve a awlin a darh zau chak zâwk thîn a. Tin, hla chuhriatpuitu a lo nih chuan, mite chu anmahni inenfiah tûrina tur chhuak thei a, anmahni chungchâng a sawi te pawha hmuh thiamtîr thei thîn a ni.

    Pathian dân chu amahin min pêk kan chaknazawng zawng nêna zawm kan tum chung pawha kan thiamlohna min hmuhtîrtu a nih tho tho dân kawngte chu engnge ni? Hetianga kan thiam lohna min hmuhtîrtu a nihnahian kan nunin chanchin tha a mamawhzia eng tin ngemin hrilh le?

    THAWHLEHNÎ October 13IN LO HMUINGÎL THEIH NÂN

    Bible-ah hian Pathian dân hriatna leh zawmnainrah a chhuah dangte pawh kan hmu tam hle mai.

  • 37 38

    Chhiar tûr: Joshua 1:7, 8. Hetah hian LALPAN engthu nge Josua hnênah a sawi a, a thil sawite chu keinitûn lâi huna chêngte tân pawh hian eng nge apawimawhna awm ve tho le?

    LALPA’N Kanan rama lût mai tawh tûr Josua chu hethu hi a rawn hrilh a: “Ka chhiahhlawh Mosian dân zawngzawng zâwm tûra thu a pêk che u kha zâwm tlat tûrin chaktak leh huai takin awm phawt mai rawh; i kalna apianga ilo hmuingîl zêl theihna tûrin i dinglamah emaw, i vei lamahemaw pênsan hauh suh ang che” (Josua 1:7) tiin.

    Hetiang hlawhtlinna, thuâwihna avânga lo thlengang chi hi chu kan tûn lâi khawvêla hlawhtlinna kan tehdân nên hi chuan a inkalh tlat niin a lang. Tûn lâi mi tamtak hi chuan hlawhtlinna chu thil thar siam chhuah lehngaihtuah chhuah thiamna atang te, mahni inrintâwknaatang te-a lo thleng thei niin an hria a. Kan thil tih rêngrêngah hian hlawhtlinna chang thei tûr chuan thiam bîkeng emaw tak kan neih a ngâi a, tin, risk lâk huai pawh angâi bawk niin a sawi thîn.

    Amaherawhchu, Pathian mitah chuan hlawhtlinnamin pe thei thil dang eng eng emaw a awm tlat a ni.

    Chhiar tûr: Rom 1:5; 16:26, Jakoba 2:10–12;Thupuan 12:17; 14:12. Hêng Bible chângte hian keini tûnlâi huna mite hi Pathian dân zawm chungchâng eng tinnge min hrilh? A awmzia chu, Pathian dân zawm avângachhandam ni chu ni hran loh mah ila, eng vângin ngePathian dân chu kan zawm a la pawimawh reng tho si le?

    Thuthlung Hlui, Thuthlung Thar, thu thlun hluizâwk, thu thlun thar zâwk—eng mah danglam a awm hranchuang lo: Bible ringtu Kristiante kan nih ang ngeiin

    Pathian dân zâwm tûra koh kan ni a. Pathian dân bawhchhiatna, sualna tia kan hriat tlânglâwn hian natna,tawrhna leh chatuana thihna bâk a thlentîr thei lo.Keimahni ngei pawh hian kan sual rah, Pathian dân kanbawhchhiatna rah chu kan hmu-in kan lo tuar hlawm fotawh lo em ni? Hmâsâng Israel mite kha Pathian dân anzawm thatna (khawngaihna pawh an mamawh tel tho na-in) hmanga hmuingîl tûr an ni a, keini pawh chutiang thochu kan ni ve a ni tih kan hriat a tûl hle. Chuvângin,Kristian zirnain a ken tel pawimawh tak pakhat chu Pathiandân zâwm a ni a, chu chu rinnaa nung tih leh Pathiankhawngaihna rin chhan tihin a kawh pawh a ni bawk.

    Thil sual i tih avânga i chunga thil tha lo lo thlengtawhte sawi tûr i nei em? Chûng i thil lo tawn tawhteatang chuan mi dangte hnênah i tihsual ang chu an tihve loh nâna thurâwn eng emaw hrilh tûr i nei em?

    NILÂINÎ October 14DÂN ZÂWMTU NIH HAHTHLÂKZIA

    Pathian dân zawm hian hamthatna tam tak a kengtel a nih tih chu Pathianin a tihhmuingîl mite atang pawhhian chiang takin a lang thei âwm e. Josua khân Pathianthuruatte chu tha takin a zâwm a, Israel mite pawh thatakin a kâihruai thîn bawk a nih kha. LALPA chuan Israelmite kha a dânte an zawm that chuan an hmuingîl dâwn ani tih a hrilh fo thîn a ni.

    Chhiar tûr: 2 Chronicles 31:20, 21. He lâi thu-aHezekia hmuingîl chhan a sawi chu engte nge ni?

    Kan thil zirtîr chu eng pawh niin, khawi hmuna zirtîrpawh ni ila, thuâwihna hi a pawimawh hle a ni tih kan hrereng tûr a ni. Mahse, kan zirlâite hi mi â nilêng an ni bîk lo

  • 39 40

    va, eng tikah emaw chuan mi thenkhat hi chu an rinawma, hmangaihna an ngah a, thu an âwih hle bawk a ni tih anla hre dâwn a. Chutih rual chuan, chhiatna pawhin a rawnnangchîng ve thei tho si. Chu chu eng tin nge kanhrilhfiahsak tâk ang?

    Thu dik sawi ta mai ila, kan hrilhfiah thei tak taklo. Sual leh thil tha, indona ropui thlenna hmun khawvêlachêng kan ni miau a, chumiin nghawng tha lo a neihtelakah chuan tu mah him bîk a awm theih si loh a ni.

    Hêng Bible chângte hian hemi chungchângazawhna harsa tak awm thu hi eng tin nge an sawi hlawmle? Joba 1, 2; Marka 6:25–27; 2 Korinth 11:23–29.

    Thil lang chiang sa reng chu, mi tha leh rinawm,dân zâwm tha êm êmte pawh hi khawvêlin hmuingîl a hriatdân ang hi chuan an awm reng bîk lo tlat mai a. Chu pawhchuan he zawhna harsa zet mai, dân pawimawhna kan sawinîkhuaa miin min zawh thin hi eng emaw chen chu achhânsak âwm e. “Hmuingîlna” kan tih hi eng emaw nichiah rêng le? Sâm ziaktu hian eng tin nge a lo sawi?“Suahsualna puan intea awm âi chuan, kan Pathian inakawngkhâr vêngtu nih pawh ka duh zâwk a ni” (Sâm 84:10)a ti tawp mai nia!

    Khawvêl tehna atang chuan Pathian laka rinawmleh a dân zâwm tha êm êmte pawh hi an “hmuingîl” rengbîk chuang miah lo mai tih a chiang a. Kan zirlâite hnênahpawh thuâwihna hian hlawhtlinna min thlen ngei ngei hranchuang lo a ni tih kan hrilh a pawimawh khawp mai.

    Chhiar tûr: Hebrai 11:13–16. Eng tiangin nge hêngBible chângte hian Pathian laka rinawm tak takte pawhinhrehawm an tawrh ve tho chhan hre thiam thei tûrin minpuih le?

    NINGÂNÎ October15ISUA, KAN ENTAWN TÛR CHU

    Isua Krista, Pathian Fapa khân a mihring nun khaa Pa thu leh Pathian dân tha taka zâwmin a hmang tluanthak a. Khatianga a tih avâng khân kan âiawh chauh pawhni mai lovin, kan entawn tûr pawh a ni tel bawk a—chutiangchu a ni ve ve rêng a ni.

    Chhiar tûr: Luka 2:51, 52; Johana 8:28, 29; Philipi2:8; Hebrai 5:8. Hêng Bible chângte hian Kristan mihringa nih chhûng zawnga a Pa thu a zawm thatzia eng tin ngemin hrilh le?

    Johana sawi hi Isua thuâwihzia tilangtu chiang bera ni âwm e. Heti hian a lo ziak a: “ ‘Amahah ka awm reng’titu chu ama awm ang bawk khân a awm ve tûr a ni” (1Johana 2:6) tiin. Krista nun leh he leia a rawngbâwlna khakan en tlat reng a nih chuan a thuâwihna hmanga a Pa atihlâwm thin dân kha hmuh a harsa lo êm êm a. Kristakhân hrilhlâwkna tifamkimin a dam chhûng zawng khânPathian dân a châwi sâng tluan chhuak zak a ni.

    Pathianin Israel thlahte chungchânga thuhretuatân a dân ziak tûra Mosia a hrilh ang chiah khân Kristapawh kha a mite, a zirtîrte, mi sualte leh mi thianghlimtechungchâng thua hriatpuitu nung a ni a. Tûnah erawhzawm tûr dân eng eng emaw ziah chhuah sa ni tawh lovin,entawn tûr Isua, mihringte tisa ang pû leh thisen ang neive chu kan nei ta zâwk a ni.

    Keini zirtîrtute hian Isua âia entawn tûr tha zâwkmi dang kan zirlâite kawhhmuh tûr kan hria ang em le? APa thu a zawm thatzia te kha a va han entâwk tlâk tehrêngêm!

    “Krista rinna avânga dân zawm a tûl tawh lo tih rinnahi rinna dik a ni lova, ngaih dân satliah mai a ni zâwk.

  • 41 42

    ‘Rinna avânga khawngaihnaa chhandam in ni sî a.’Nimahsela, ‘Rinna chu thiltih nei lovin amah chauhvin aawm chuan thî a ni.’Ephesi 2:8; Jakoba 2:17. Khawvêla A lokal hmain Isua’n Amâ chungchâng thû-ah, ‘Aw ka Pathian,i duhzâwng tih hi ka lâwmzâwng tak a ni; a ni, i dân thûchu ka thinlungah a awm reng e,’ Sâm 40:8 a ti a. Vâna Alâwn chhoh leh hmâ deuh lawk khân, ‘Keiin ka Pâ thupêkteka zâwm a, A hmangaihin ka awm reng ang bawk hian . . .’Johana 15:10 a ti leh a. ‘Amahah ka awm reng thîn’ tituchu Amâ awm ang bawk khân a awm ve tûr a ni’ 1 Johana2:3–6.”—Ellen G. White, Steps to Christ (Krista PannaKâilâwn), p. 55.

    Krista hniakhnung kha kan nung kawng pênghrang hrangah hian eng tin nge tha zâwkin kan zawhtheih ang a, mi dangte hnênah eng tin nge zirtîrtu thazâwk kan lo nih theih bawk ang? Eng vângin nge kanthil tihte hian kan thu sawi âiin thu a sawi rin zâwk le?

    ZIRTÂWPNÎ October 16ZIR ZÂUNA: “Hmangaihna, khawvêl leh a chhûnga thilawmte siam an nihna leh tlan an nihna innghahna hi zirnadik tak innghahna pawh a ni bawk a. Chutiang a nihziachu mihring nun kaihhruaina atâna Pathianin min pêkdânah hian chiang takin târ lan a ni. Thupêk hmasa berleh ropui ber ni bawk chu, ‘LALPA in Pathian chu in thinlungzawng zawngin, in nunna zawng zawngin, in chakna zawngzawngin leh in rilru zawng zawngin in hmangaih tûr a ni’tih hi a ni a. Luka 10:27. Chakna zawng zawng, rilru zawngzawng leh thinlung zawng zawnga tâwp chin nei lo lehEngkimtitheia hmangaih chu mihring zawng zawngin anhan thlen theih sâng ber a ni. A awmzia chu, kan nihnapum pui—kan taksa, kan rilru leh kan nunna—hianPathian ang nihna chu din thar leh a ngâi tihna a ni.

    “Thupêk pahnihna—‘Nangmah i inhmangaih angini vêngte pawh i hmangaih ve tûr a ni’ Matthaia 22:39 tihpawh hi a pakhatna nên a inhnaih khawp mai.Hmangaihna dân chuan Pathian rawngbâwlna atân leh kanmihringpuite tâna kan taksa, rilru leh nunna te hlân tûrinmin ko va. He rawngbâwlna hian mi dangte tâna malsâwmnani tûra mi a siam mai bâkah, keimahni tân ngei pawhmalsâwmna ropui ber a rawn thlen bawk. Mahni hmasialnatel miah lova rawngbâwlna hian hmasâwnna famkim athlentîr thîn a. Mahni hmasialna tel miah lova mi dangterawng kan bâwlsak hian kawng tinrêngin malsâwmna sângber ber kan dawng thîn. Pathian zia chu kan lo kâi nghetdeuh deuh thîn a. Kan thinlungah vânram chu kan lo neihtâk avângin vânramah chuan kan lût ve thei ta a ni.”—Ellen G. White, Education, p. 16.

    ZAWHNA SAWI HO TÛRTE:

    1. Hmâsâng Israel mite ang bawk khân keini pawh hianPathian chu kan hmangaiha kan tih bawk a ngâi a(Matthaia 22:37; Thupuan 14:7). In class-ah khân Pathiankan hmangaiha kan tih bawk theih dân tûr sawi hoang che u. Tichuan, he zawhna hi in chhâng bawk dâwnnia: Enga ti nge hêng thupêk pahnihte hi a inkalhloh?

    2. Entawn tûr siam leh zawm tûr dân duan hi eng nge adanglamna? In thil lo tawn tawhte atangin AdventistKohhran hian an member-te zînga entawn tûr tha siamnge a ngaih pawimawh thin zâwk a, member-tetipumkhattu tûr dân eng eng maw duan? PathianLehkhabu hian keimahni theuh tân te, kan chhûngkawtân te, kan kohhran tân te-a entawn tûr siamchungchâng eng tin nge a lo sawi?

  • 43 44

    3. Eng tin nge Pathian dân zawm pawimawhna leh chudân zawmna chu chhandam kan nih chhan tûr a nihsi loh dân hi inbûk tâwk takin kan kalpui theih ang?

    4. Sâm 119 chhiar ula, vawi eng zât nge thuâwihna,zalênna, dân leh thupêk tihte sawi lan a nih tih lochhiar ang che u. Sâm 119 ziaktu hian hêng thupuihrang hrangte chungchângah hian eng nge sawi a tumni ang?

    ZIRLAI 4 October 17–23,2020

    LALPA MIT CHU: BIBLE-IN MIHRING NUN A THLÎR DÂN

    CHÂNGVAWN: “LALPÂ mit chu hmun tinah a lêng ruâi ruâi a,thil thâ leh tha lote a enthla reng thîn”(Thufingte 15:3, NKJV).

    SABBATH CHAWHNÛ October 17

    Bible Châng Chhiar Tûrte: Joba 12:7–10; Thufingte 15:3;Marka12:29–31; Johana 1:1–14; Ephesi6:12; Thupuan 20:5, 6.

    POLISH mi hla phuah thiam, Czeslaw Milosz-a chuanransate a suangtuahna chungchânga intan hla pakhat aphuah a: sazupui tawng thei te, thehlei tawng thei te leh adangte. Chûng ransate chuan ransa dik takte nên inannatam tak an nei a, kan suangtuahnaa khawvêl awm dân lehkhawvêl tak tak pawhin inanna eng emaw zât a nei angdeuh hi niin a sawi. Tichuan, a châng tâwpah a khâr nânhe thu hi a ziak a: “Hei hi ngaihtuah ula, khûr rawh u”tiin.

    “Khûr” tih hi thumal hriat nuam lo zet mai a nihnachen a awm a; mahse, mihringten khawvêl leh mihringnun kan hriat dân tam tak hi chu a lo dik loh nasat theihêm avâng hian khûr zawih zawih âwm rêng a ni. Entîr nân,kum 2,000 dâwn chhûng chu khawvêla mi fing leh lehkhathiam ber berte pawh khân kan chênna lei hi lei leh vânpum puia a lâi takah che lovin, a awmna hmun ngâiah aawm char char mai niin an ring thîn a. Tûn lâi hunah pawh,mi fing leh lehkha zir sang zînga tam tak chuan mihringte

  • 45 46

    hi thil nung mâwlmang zâwk eng emaw atanga lo insiamdanglam chho kan ni emaw zuk ti tlat pek a!

    Mihringte hian khawvêl hi rilru-a âwn sa lam engemaw nei lovin kan thlîr ngâi hlawm si lo va. Kan vêla thilawmte rêng rêng hi keimahni hrilh fiah dân leh hriat thiamdânin a nghawng chhuah tarmit atangin kan hmu vek maithîn a nih hi. Chu tarmit chu khawvêl leh mihring nunthlîrna tia sawi niin, kan kohhran thalâite leh memberupa lam deuhte pawh hi Bible-in mihring nun a thlîr dânkan zirtîr a tûl hle a ni.

    SUNDAY October 18LALPA MIT CHU

    Oxford University-a thawk zirtîrtu (professor) pakhatchuan keimahni, he khawvêl leh kan chheh vêla thil awmzawng zawngte hi a tak tak ni lo vek niin a sawi a. Computerchak leh tha chungchuang hmanga khawvêl piah lamachêngten an siam kan ni e zuk ti a!

    A thil sawi hian beng verh ang reng viau mah se,zawhna pawimawh tak chhân ngei ngâi a nei ve a, chuchu: Mihring nihphung hi eng nge? tih hi a ni.

    Chhânna huap zau thei tak tak pahnih a awm a;mahse pakhat zâwk chauh hian chhui chian a dâwl thung.A hmasa zâwk chu lei leh vân leh a chhûnga thil awmzawng zawng—keini mihringte pawh hi telin—mahnia loawm ve tawp an ni tih a ni a. Eng mah hi siam a ni lo va,eng mah hi din a ni hek lo. Anmahniin an lo awm ve tawpmai a ni. A thuvuakthlâk hi a mâwlmang ve khawp mai.Pathian pawh a awm lo va, mihringte piah lamah hianvântirhkoh leh ramhuai tih vêlte pawh an awm chuang heklo. He leia thil kan hmuh theih leh kan khawih theihtebâk hi chu thil dang eng mah awm a awm lo va. Kum 2,500

    liam taa mi pakhatin a lo sawi tawh ang khân (hei hi ngaihdân thar pawh a ni hran lo), “atom-te leh hmun ruak” chauha awm a ni.

    Thlîr dân dangah ve thung chuan mihring âiachungnung zâwk eng emaw-in lei leh vân leh a chhûngathil awmte hi a siam tih a sawi a. He ngaih dân hi lei lehvânte hi amaha lo awm tawp a ni tih âi kha chuan aâwihawm a, chhui chin a dâwl a, a âwm ang zâwk bawk. Hethlîrna hi chuan khawvêl leh a chhûnga thil awm, “atom-te leh hmun ruak” te chen hian a huam tel vek a; mahse,chutah chuan a inkhûrkhung vek ve lo thung. Tûn lâiahpawh kan hriat fo Pathian awm ring lo mite thil thlîr dân,kan hmuh theih leh khawih theih thilte bâk hi eng mahthil dang awm a awm lo tih âia zau zâwk daih, thûk zâwkdaih leh hâwl kim zâwk daih bawk si thil nihna dik tak chumin kawhhmuh a ni.

    Hêng Bible chângte hian vawiin zirlâia ngaih dânchi hnih kan hmuhte chungchâng kha eng tin nge an losawi le? Sâm 53:1; Thufingte 15:3; Isaia 45:21; Luka 1:26–35; Johana 3:16.

    Kristian zirna eng pawha a laipui ber ni zêl chuPathian a awm a ni tih rinna ni mai lovin, chu Pathian chumi mal tin Pathian, min hmangaiha min rawn ngaihsakêm êmtu pawh a ni bawk tih rinna hi a ni. Ani chuthilmakte ti thîn Pathian niin, chûng thilmakte chu leilungdang hmangin a ti thîn a; mahse, leilung dânte hian a phuarve lêm lo thung, a thiltum tihhlawhtlinna tûr a nih dâwnchuan chûng dânte chung daiha awm a nihzia chu a rawntilang mai thîn nghe nghe (Isua pawh nula thianghlimin ahring nawlh mai a nih kha). He thlîrnain a zirtîr dân hi abîk takin kan tûn lâi hunah hian a pawimawh leh zual hlemai. A chhan chu, mi fing leh vengva nia kan ngaih tam

  • 47 48

    takte hian Pathian a awm lo va, kan mita kan hmuh theihleh kuta kan khawih mai theih thilte bâk hi chu thil dangeng mah a awm lo tih ngaih dân (dik lo tak) hi uâlau takleh tîmna nei hauh lovin an sawi thîn a, chu chu sciencepawhin a finfiah vek nia an chhâl leh zêl bawk si vâng a ni.

    Pathian awm ring lotuten mihring nun an thlîrdân leh Bible-in mihring nun a thlîr dân (a chunga kansawi tâk ang khian, leilung dân nêna inrem, mahseleilung dânin a phuar beh ni si lo) inan lohzia hi ngaihtuahla. Eng vângin nge Bible-in mihringn nun a thlîr dân,Pathian a awm a ni tih rinna hi Pathian a awm a ni tihring lotuten mihring nun an thlîr dân âi chuan aâwihawmin a âwm ang daih zâwk bawk le?

    THAWHTANNÎ October 19LEIBNIZ-A ZAWHNA

    Kum tam tak kal tawhah khân German mi fing lehthuziak mi, Gottfried Wilhelm Leibniz-a chuan zawhna riltak, thil zawng zawng innghahna ni hial tûr chu a siam a,chu chu: “Eng vângin nge thil eng mah lo ni lovin, thilthenkhat hi a lo awm?” tih a ni.

    Eng tin nge hêng Bible chângte hian Leibniz-azawhna chu an chhân? Genesis 1:1; Exodus 20:8–11; Joba12:7–10; Johana 1:1–4; Thupuan 14:6, 7.

    Pathian a awm ngei a ni Bible ziaktuten an tihlandân hian rilru a hneh khawp. Genesis 1:1 hi Pathian a awmthu sawina hnialkhân eng eng emaw nêna intan a ni hranlo va (chutiang chu tam tak awm tho mah se). Pathian chua awm ngei nia ngaih theih tûrin a sawi tawp mai zâwk ani (Exodus 3:13, 14 pawh en bawk la). Chumi thu atangchuan Bible phêk tinah hian Siamtu Pathian chanchin leh

    thutak dang zawng zawngte pawh puan chhuah a ni bawk.Khawvêl leh a chhûnga thil awmte siam a nih thu hiKristian zirna innghah chhan a ni a. Kristian kan nih angakan rin leh kan zirtîr thil dang zawng zawngte pawh hi niruk chhûnga thil siam thurina innghat vek tho an ni. Biblehi tlanna chungchâng sawina thu emaw, dân chungchângemaw, kraws thu emaw, thawhlehna thu emaw, a nih lohleh, Krista lo kal lehna chungchâng thu emawa intan a nilo va. Pathian chu Siamtu a nih thu-a intan a ni zâwk, achhan pawh hêng thurin dang zawng zawngte hian Pathianchu min siamtu a ni tih kan pawm a nih loh chuan awmziaa nei lo vek si a.

    Chuvângin, Bible-in mihring nun a thlîrna chuankhawvêl leh a chhûnga thil awmte hi Pathian siam a ni tihthurin hi a pawimawhzia uar takin a sawi tûr a ni a.Chutianga sawi uar chu thil pawimawh tak a nih chhanpawh science hming hawha nasa taka beihna a tawh vânga ni. Evolution—khawvêla ransa leh thlâi awmte hi kummaktaduai tam tak chhûng zâwi zâwia thil lo danglam hrethretin tihpalh thil thu liau liauva a hrin chhuah a ni tihngaih dân hian mi tam tak thinlungah Bible rinhlelhna aneihtîr a. Chuvâng chuan a nia, evolution hi Bible-inkhawvêl leh a chhûnga thil awmte siam a nih thu a sawidân nên hian sawi rem theih dân kawng a awm a ni tihrinna (theistic evolution) pawh hi Pathian awm ring lo lâwlâwten evolution an pawm dân (atheistic evolution) âi pawhahlauhawm zâwk a nih rêng ni. Hetiang hi nuihzabûra Biblethil sawite leh Kristian thurin pum pui siam chung lo chuanthil tih theih miah loh tûr a ni.

    Pathian chuan chawlhkâr tin hian a ni sarihna zêlhi ni ruk chhûngin khawvêl leh a chhûnga thil awmte asiam a ni tih hriat rengna atâna hmang tûrin min hrilh

  • 49 50

    H-4

    a. Hei hian he thurin hi Kristianten khawvêl leh mihringnun an thlîrna kawnga a lungphûm leh pawimawh tak anih dân eng tin nge a sawi le?

    THAWHLEHNÎ October 20BIBLE-IN MIHRING NUN A THLÎR DÂN

    Thuhmahruai lama kan sawi tawh ang khan, kanzînga tu mah hian khawvêl hi âwn lam sa nei lovin kanthlîr hlawm lo va. Entîr nân, Pathian awm ring lo mi tu emawhian vâna chhimbâl rawn zâm chu a thlîr a, leilung dânathleng pângngâi ve mai a nihna bâk thil dang eng mah ahmu thiam lo. Mihringten an ngaih dâna hrilh fiah antumna bâk chu awmze dang eng mah a nei lo hrim hrimmai a ni. A leh lamah, mi tu emaw chuan Bible-in thil athlîr dân atanga thlîr ve thungin chhimbâl chu leilung dânalo thleng, tui leh êng inkhawih tawn avânga lo awm thei anihna piah lam pawh a hmu phâk ve thung a, tui hmangakhawvêl tihchhiat a nih tawh loh tûr thu Pathianin a losawi (Genesis 9:13–16)nemnghehna pawh a ni tel tih a hrechiang hle.”Pathianin a thil siam, sual hmang takte alainatna avânga an hnêna a thuthlun entîr nâna chhûmachhimbâl mâwi tak mai a’n zâmtîr raih mai hi a inphahhniâmna a va ropui êm! . . . Pathian tum ber chu, thangtharan rawn awm zêl ang a, vâna mak taka kual ruih mai chueng nge ni tia an zawh hunah an nû leh pâten tuilêtchanchin chu an hrilh nawn leh ang a, Chungnungberachuan chhimbâl chu a tikûl a, chhûmah a dah a, chu chutuiin lei hi a chîm pil leh tawh dâwn hauh lo tihna a nihziaan hriattîr ang.”—Ellen G. White, Patriarchs and Prophets(Thlahtubulte leh Zâwlneite), p. 88.

    Seventh-day Adventist-te tân chuan Bible hi kanrinna innghahna a la ni reng a. Bible hian khawvêl mihring

    nun thlîr dân “fîm” tak chu min zirtîrin, chumi hmang chuankhawvêl, hmun hlauhawm leh buai tak mai ni thei hi hmu-in kan hre thiam dâwn a ni. Pathian Lehkhabu hian kanngaihtuahna tibuaitu leh rilru hamhaih taka min siam fotumihring nun awmzia hi kan lo hriat thiam theih nânentawn tûr min siamsak a ni tih i hre reng ang u.

    Hêng Bible chângahte hian khawvêl awm dân lehmihring nun awmzia kan hriat thiam theih nâna mintanpui thei tûr eng thutakte nge kan hmuh le? Thuhrilte9:5; Marka 13:7; Rom 5:8; 8:28; Ephesi 6:12; Thupuan 20:5, 6.

    Keini Seventh-day Adventist-te chuan, Biblezirtîrnate hi nghet takin kan vuan ngei ngei tûr a ni a, achhan pawh hei hi mihringte hnêna Pathianin a puanchhuah thutak niin, keimahni’na kan hriat emaw, hriatthiam emaw hauh loh tûr khawvêl chungchânga thil tamtak min hrilh fiahsak vâng a ni. Chuti a nih chuan, Kristianzirna zawng zawng hi Pathian Thu-a zung kaih leh innghata nih ngei a tûl a, Bible nêna inkalh zirtîrna rêng rêng chuhnâwl vek tûr a ni.

    Bible zirtîrna thenkhat, mi tuten emaw an rintenêna inkalh awmte chu eng nge ni? He an danglamnahian Pathian Thu hi rinawm taka kan vawn tlat apawimawhzia eng tin nge min hrilh le?

    NILÂINÎ October 21TLANTU CHU CHIBAI BÛK RAWH U

    Khawvêl leh a chhûng thil awmte siam an nih thuhi kan rinnaa thil pawimawh tak a nih rualin he thurin hi,a bîkin Thuthung Thar lamah phei chuan amah ngawtading thei erawh a ni lo thung. Tlanna thu nên a kal kawp fova, dik tak phei chuan a inbelhbawm tlat a ni mah zâwk.

  • 51 52

    Suala tlu tawh leh thihnain ro a rêlna khawvêlah hi chuantlanna thurin ngau ngau hi chu a tâwk zo lo atin a ni. Kannung a, harsatna kan tâwk a, hrehawm kan tuar a, chumihnu chuan eng nge thleng leh thîn le? Kan thi a ni lo’m ni?Chutia kan thih hnu chuan kawng sîra ransa ruang thalreng nên hian kan danglamna a awm hran tawh ngâi lo.Chu chu eng nge a ropuina awm?

    Mahse, tlanna thurin chu kan khawvêl thlîr dân lehmihring nun kan thlîr dâna thil pawimawh tak a ni tel vetho a—chumi awmzia chu, Isua Krista kan nei a, ani chukhenbeh niin, a tholeh tawh bawk. Chu chu kan thurinzawng zawng laimu ber a ni.

    Chhiar tûr: Johana 1:1–14. Hêng Bible chângtehian Isua chungchâng leh kan tâna thil a tih chanchineng tin nge min hrilh?

    Vântirhkoh pakhatna thuchah hi han en ila: “Tin,leia awmte hnênah leh hnam tinrêng te, chi tinrêng te,tawng tinrêng te, mi tinrêng te hnêna tlângaupui tûrchantuana chanchin tha nei vântirhkoh dang vânlaizâwlathlâwk ka hmu a; tin, ani chuan aw ring takin, ‘A rorêl hunchu a lo thlen tâk avângin Pathian chu hlau ula châwimâwirawh u; vân te, lei te, tuifinriat te, tuihna te siamtu chuchibai bûk rawh u’ a ti a” (Thupuan 14:6). Hetah hian“chatuana chanchin tha” chu Siamtu Pathian nên inzawmanga sawi a ni. Min siamtu Pathian chu mihring tisa angpu, kan sual avânga hremna phurtu Pathian tho kha a nia—chuvâng chuan, amah chibai bûk tûra koh kan ni pawhhi thil âwm tak a ni rêng a ni. Kan Pathian hi eng nge anih chiah tih kan lo hriat chhuaha keimahni lam atangachhânna dang lo a tûrte chu eng nge ni ang?

    Hei vâng hian Krista leh kraws thu hi kan thil zirtîrzawng zawnga a hmatâwng leh laipui a nih zêl a ngâi a—chu mai ni lovin, Krista lo kal lehna pawh hi a tel ve tûr a

    ni bawk, a chhan chu Krista lo kal tum khatna ngau ngaukhân a lo kal tum hnihna tel lo chuan thil tha min thlensaktam êm êm hran loh vâng a ni. Chuvângin, PathianLehkhabu han chhiar chian pawh hian, Krista lo kal tumkhatna leh tum hnihna te hi thil thleng pakhat,chhandamna ruahman pêng pahnihte an ni ti pawhin asawi theih âwm e.

    Johana bung 1-a kan hmuh, “thil siam” zawngzawngte Siamtu (Johana 1:3) kha kan tâna Krawsa thikha a ni bawk tih thu hi ngun leh zualin han ngaihtuahla. Eng vângin nge Pathian chu chibai bûk tûr rêng kannih le?

    NINGÂNÎ October 22PATHIAN DÂN CHU

    Kum eng emaw ti kal ta khân French ramah khuanmi sual hremna atâna tihhlum hi tihtâwp tûr nge hmanzêl tûr tih thu-ah inhnialna a lian tak a chhuak a. Tihtâwptawh duhtute chuan French lehkha ziak mi hmingthangtak leh mi fing ni bawk, Michel Foucault-a chu lamtangahsâwmin anmahni tan zâwnga chanchinbu-a thu ziak tûrinan ngên a. Nimahsela, a han ziak ta a le, a sawi mâwi chuin tihhlum tihtâwp chauh pawh ni bîk lovin, lung ina inkhung hrim hrim tihtâwp a, lung ina tâng zawng zawngtepawh chhuah zalên vek a ni tlat mai.

    Enga ti nge chutiang chuan a tih? Ani thlîrna atangchuan thil dik leh dik lo, tha leh tha lo kan tehna zawngzawng hi mihringte ngaih dân, mihringte siam chawp maimai vek niin, thuneituten mipui nâwlpui thununnahmanrua atâna an hman a ni tlat. Chuvâng chuan, hêngthil tha leh tha lo tehna dânte hi rintlâk tak tak a ni lo atihna a ni ber.

  • 53 54

    A ngaih dân hi a fîrfiak angreng viau na-in buainaina nghawng chhuah, thil thar vak pawh ni hran chuang lochu kan hmuh phah a. Mosia pawhin hetiang hian hmasângIsrael mite hnênah khân a lo sawi ve tho mai: “Tûna kantih ang—mi tinin mahni tha tih zâwng anga kan tih anghian in ti miah tûr a ni lo” (Deuteronomi 12:8, NKJV; Rorêltute17:6; Thufingte 12:15 te pawh en tel bawk la).

    Amaherawhchu, keimahni ngaiha thil tha leh dikpawh kan ti lo a nih chuan—a awmzia chu, keimahni ngeihi kan dik a, kan thianghlim loh a, thil dik leh tha hre tûrakan inhawn loh chuan—eng tin nge tih tûr leh tih loh tûrchu kan hriat theih ang? A chhânna chu, min siamtu LALPAhian kan nun kâihruaitu tûr thatna dân pawh min lo pe telhlauh mai a. Keimahni mit hi chuan thil tha a hmu thei loa ni mai thei e; mahse, LALPA mit chuan a hmu thei reng ani.

    Hêng Bible chângte hian nungchang tha leh dikchungchâng eng tin nge min hrilh le? Deuteronomi 6:5;Marka 12:29–31; Thupuan 14:12.

    Kristian kan nih anga thil kan thlîr dânah hiantlanna chu a laipui bera kan dah dâwn a nih chuan (kârhmasa zirlâia kan sawi tâk ang khân), Pathian dân, ThuSâwm Pêk pawh hi a laipuia kan dah ve ngei a ngâi ang. Athu hrimin, sual (chu chu dân bawhchhiatna hi a ni a, Rom3:20) lak ata tlan kan ni lo a nih chuan eng lak atangin ngetlan kan nih tâk ang? Chanchin tha pawh hian Pathiandân nêna inzawmna a nei lo a nih chuan awmzia a nei taktak lo va, chu tak chu min chhandam thei lo chunga kantân dân zawm a la tûl reng chhan pakhat niin, chanchintha kan mamawh chhan pawh a ni rêng bawk a ni.

    Chuvângin, Seventh-day Adventist zirna zawngzawng hian Ellen White-in “dân hi chatuan atân a ni” (TheGreat Controversy (Indona Ropui), p. 63) tia a lo sawi hi uar

    taka an kalpui a ngâi a, chu dânah chuan Sabbath serhpawh hi a tel ve a ni tih kan hriat a ngâi bawk. Zirna hi atheih chen chena keimahnia Pathian anna awm thîn dinthar lehna hmanrua a nih chuan, Isuan a lo tih thin dânang khân a bûlthûm atang ngeiin Pathian dân hi châwisântûr a ni ang a, he dân hi Pathian mita thil dik leh tha minkawhhmuhtu a ni tih kan hriat a tûl hle a ni.

    ZIRTÂWPNÎ October 23ZIR ZÂUNA: “Zirnain a tum dik tak chu mihringa Pathianâng nihna din thar leh a ni.”—Ellen G. White, Thlahtubulteleh Zâwlneite, p. 595. Hei hi rilru-ah kan dah a nih chuanAdventist zirna atâna Kristiante khawvêl leh mihring nunthlîr dân nghet tak neih a tûlzia kan hmu thei âwm e. Athuhrimin, a hmâah pawh kan sawi tawh ang khân zirnahi amah ngâwng ngâwng hi chuan thil tha a ni hran lêm lova. Lehkha thiam, lehkha zir sâng tak, ngaih dân leh rilruputhmang fing tak tak nei, mahse, Bible-in a sawite nênainkalha khawsa leh nung tlat pawh awm theih a ni. Chuvângchuan, keini Seventh-day Adventist-te zirna kalphung hichu Kristiante khawvêl thlîr dân leh mihring nun thlîr dânaa innghah ngei a ngâi a. Zirna pêng lian tak tak—sciencezirna te, chanchin kal tawh (history) zirna te, thil dik lehtha chungchâng zirna te, hnam nun leh zia zirna te lehthil dang dangte pawh hi Kristiante khawvêl thlîrna atangzêla zirtîr thin tûr a ni. Tin, a hma lamah pawh kan sawitawh, mahse sawi nawn leh ngâi si chu hei hi a ni: thilthlîr dân âwn lam bîk pawh nei lova tualdâwih nih theih ani lo. Mihring nun leh thil eng kim mai hi keimahnikhawvêl thlîr dân hmanga hmuh vek a ni thîn a. Chuvângin,Bible-in khawvêl a thlîr dân hi Seventh-day Adventist zirnazawng zawngte innghah chhan a nih ngâi tak meuh meuha ni.

  • 55 56

    ZAWHNA SAWI HO TÛRTE:

    1. Hun kal tawh kha thlîr kîr la, dik lo taka zirnakalphung pum pui hman a lo nih tawh dân sawi tûr inhria em? Chutiang chu khawi hmunah te nge a thlena, zirlâite hnênah eng nge zirtîr thin a nih a, chûngteatang chuan eng nge zir chhuah theih kan neih bawkle? Hetianga dik lo taka zirna kalpuina ang chi lakahhian eng tin nge kan zirna kalphung hi kan vênhimtheih ang?

    2. Tûn kâr zirlâiah khân Kristiante thil thlîr dâna thilpawimawh tak tak thenkhat kan en ho a, chûngte chu:Pathian awm thu te, khawvêl leh a chhûnga thil awmtesiam an nih tih thu te, tlanna ruahman te leh Pathiandân te a ni. Hêngte bâkah hian Kristiante khawvêlthlîrnaa telh belh tûr thil dang eng nge la awm?

    3. Kum zabi sâwm leh pariatna huna chêng mi fingpakhat chuan heti hian a lo sawi a: “Aw chhia leh thahriatna! Chhia leh tha hriatna! Nang Pathianin minpêk pianpui finna, mi mâwlte leh khârkhip hnuaiaawmte kâihruaitu, mahse fing leh zalên êm êm bawksi—nang thil tha leh tha lo chungchânga rorêltu diklo thei lo, Pathian anpui ni tûra mihringte siamtu ini” tiin. A thil sawiah hian eng nge dika dik lo awmle?

    4. Ellen G. White-i chuan, “Zirnain a tum dik tak chumihringa Pathian anna awm thîn din thar leh a ni”tiin a sawi a. A thu sawi hi eng nge ni a awmzia? Heihian khawvêlin zirna a thlîr dân laka Adventist zirnaa danglam bîk chhan tûr eng tin nge a lantîr?

    ZIRLAI 5 *October 24–30

    ZIRTÎRTU ROPUI ISUA

    CHÂNGVAWN: “Isua Kristâ hmêla Pathian ropuina hriatnaêng min neihtîr tûrin, thim atâ êngênchhuahtîr tûra thupetu Pathian chu kanthinlungah a lo êng ta a ni” (2 Korinth 4:6,NKJV).

    SABBATH CHAWHNÛ October 24Bible Châng Chhiar Tûr: Johana 1:14, 18;14:1–14;2 Korinth

    4:1–6; 5:16–21; Philipi 2:1–11;Hebrai 1:1–4.

    BILLY Graham-a chuan sipai damdâwi ina enkawlmêk sipaite a tlawh chanchin a sawi a. Sipai la naupang vedeuh pakhat chu “a hliam na hle mai a, thîr khumah chuanchêt pawh che thei lovin a lo bawkkhup rân mai a.” Doctorchuan Graham-a chu lo hrilh rû-in, “Ke-a a kal leh theihpawh ka ring tawh lo” a ti a. Chu sipai damlo chuan anhotupa (general) hnênah heti hian ngenna a siam a: “Kapu, . . . i tân râl ka do va; mahse, nangmah tak hi chu ka lola hmu ngâi miah lo thung che. Tûnah hian i hmêl ka hmuthei ang em?” tiin. Chutah, an hotupa chu a thingthî a, thîrkhum hnuaiah chuan zangthal pheiin chu sipai damlobawkkhawpa mû chu a be ta a. Graham-an a thlîr reng lâichuan sipai hotu biangah chuan sipai damlo mittui chu arawn far thla fap fap mai a ni âwm e.

    Isua pian lâi vêl khân mihringte dinhmun chu achhiain a ngaihtuah awm hle a, Pathian tihdamna anmamawh ngawih ngawih mai a ni. “Aw Pathian, i hmêl kan

  • 57 58

    hmu thei ang em?” tiin Pathian kar pawh ni se, an mawhâwm lo ve. Pa-in he leia a Fapa rawn tirh khân tih tûr bîkneiin Zirtîrtu Ropui a rawn tîr tihna a ni a. Chu ZirtîrtuRopuiin a rawn tih tûr chu mihringte hnênah a hmêlhmuhtîr a ni. Chuta chin chu “Isua Krista hmêla Pathianropuizia” hre thei tûrin hamthatna ropui tak kan lo nei ta(2 Korinth 4:6).

    Zirtîrtu Ropuiin he lei a rawn pan lâi kan han mitthlahian a hnên atangin eng zirlâi nge kan zir chhuah theihang?

    SUNDAY October 25PA NIHNA PUANG CHHUAKIN

    Hebrai Lehkhathawn tîr lama Tirhkoh Paulan Isuachungchâng thu-a a sawia a pawimawh zualte chu engnge ni? (Hebrai 1:1–4).

    Thuthlung Thar lehkhakhabu ziaktute hian thilpawimawh tak sawi nawn fo an nei a, chu chu: Isua chumihringte hnêna Pa nihna entîr tûrin leiah a lo kal tih hi ani. Isua lo kal hma kha chuan Pathian inpuanna hizâwlneite kaltlangin a then a zâr chauh a lo thleng thîn a;amaherawhchu, Isuaah hian Pathian inpuanna tâwpkhâwkleh famkim chu a lo thleng ta a ni.

    Tin, amah Isua hi “Pathian ropuina êng” (Hebrai 1:3)a ni bawk a. Keini mihringte hi chu mi sual kan nih avângina famkimin Pathian ropuina chu kan hmu thei tawh lo.Mihringa lo chang Pathian Fapa a nih ang ngeiin churopuina chu a rawn tilang ta a. Krista mihrinnaah khânPathian ropuina chu tihthîm deuh a ni a, chuvânginPathian nungchang chu kan lo hmu-in kan lo hre thiam vethei ta a ni.

    Isua chu “a tak anpui” ngei a ni bawk (Hebrai 1:3).Heta “anpui” tih sawina atâna Grik thumal a hman, charactertih hi seal atâna khawihnûna thil lem eng emaw an nemkâi sawi nân te, pawisa thîra tu hming emaw, lem emawan nem kâi sawina atân te hman thin a ni a. Chutiangchuan, Isua pawh hi Pathian nihna dik tak lo lan chhuahnaa ni (Hebrai 1:3).

    Pa chu tu nge a nih tih kan hre duh a nih chuanZirtîrtu Ropuian a chungchâng thu a sawi hi ngun takinkan ngâithla mai tûr a ni a. Tin, Zirtîrtu Ropuia thil tih dânleh a nungchang kha kan thlîr tûr a ni bawk. Pa chu Fapa-ah khân târ lanin a awm si a.

    Hebrai 1:1–4 leh 2 Korinth 4:1–6 hi khâikhin la. 2Korinth 4:1–6-a sawi Isua hi tu nge ni a, a hnên atangazir chhuah tûr kan neih chu eng nge?

    Paula leh a hnathawhpuiten Pathian chanchin ansawi pah khân amah Isua rawngbâwlnain Pa chungchângthu sawi thin dân kha târ lan an tum hrâm hrâm thîn bawka. Isua khân “Pathian anpui” (2 Korinth 4:4) a nih ang ngeiinPa Pathian chanchin chu min hriattîr ta a ni. Chutiangchiah chuan, Paula pawh khân Pathian Thu chungchângainbumna awm theite leh thil lâk kawih theihte chupumpêlhin, thutak chu tlang takin a sawi râwng mai zâwka ni (2 Korinth 4:2).

    Pathian chuan khawvêl leh a chhûnga thil awmte asiam lâia thim tihkian nân êng a hmang a, chutiang chiahchuan ama chungchânga ngaih dân dik lote tibo nân lehPathian chungchânga thutak min hmuhtîrna tûrin a Fapamin pe a. “Isua hmêlah” chuan Pathian ropuizia hriatnachiang ber mai chu kan lo nei ta a ni (2 Korinth 4:6).

    Isua khân Pathian nungchang dik takin a lanchhuahtîr thîn a, keini pawh hi “Pathian fa duh tak,

  • 59 60

    Pathian awm dân lantîrtute” (Ephesi 5:1, NKJV) kan nihang ngeiin Isua tih anga Pathian nungchang lanchhuahtîr ve tûra koh kan ni. Pathian awm dân la tihchu eng nge ni a awmzia ni a, eng tin nge Isua hnên atangkhân Pathian “awm dân latute” nih dân chu kan lo hriattheih ang?

    THAWHTANNÎ October 26PA NIHNA PUANG CHHHUAKIN (Chhunzawmna)

    A Chanchin Tha bu ziah thuhmahruai lungkuaideuh maiah hian (Johana 1:1–18) Johana chuan Isua hichatuana awm reng “Thu” a nih thu a sawi a. Johanan asawi Isua hi chu zakzum leh inkiltawih tak ni lovin, mihuaisen leh lei leh vân pum pui huap zo a ni. Isua chukhawvêl pian hma pawh a lo awm daih tawh a ni a—diktaka sawi phei chuan chatuana awm reng a ni nghe nghezâwk. Amah hi thil siamte siamtu a ni (Johana 1:2, 3). Anichu mi zawng zawng êng a ni a (Johana 1:4, NRSV); tin,khawvêla lo kal Thu a nih ang ngeiin ani chuan mi tin hi atiêng mêk a ni (Johana 1:9, NRSV).

    Johana sawi dâna Krista mihringa a channa-in rahchhuah a neih chu eng nge ni a? Thu a nihna anga êng arawn thlen chu eng nge ni? Chutiang ti thei tûr chuaneng nihnate nge a neih? Johana 1:14, 18.

    “Êng chu khawvêl a thim chhah zual lâi berin a lolang ta a. . . .

    “Mihringte tân beisei theih pakhat chiah a awm . . .din thar leh a ni.

    “Krista chu he hriatna din thar leh tûr hian a lo kala. Pathian hria nia inchhâlte’n ama chungchâng dik lohtaka an hrilh fiahna thu chu tikiang tûrin a lo kal bawk. A

    dân nihphung sawifiaha, ama nungchang ngeiathianghlimna mâwizia puang chhuak tûrin a lo kal a ni..”—Ellen G. White, Education, pp. 74–76.

    Amah Isua ngeiin heti hian a sawi a: “Tu pawh keimi hmu tawhtu chuan Pa a hmu tawh a ni” (Johana 14:9,NRSV) tiin. He thu hi eng ang boruak hnuaia sawi nge anih a, eng vânga sawi nge a nih? Johana 14:1–14.

    Filipa thil sawi hi a mâwlmang ve angreng bawk êmmai a (Johana 14:8), chuvâng chuan Isua tân pawh han khakve deuh hlak a châkawm a ni mai thei. Kum kha leh chenkha Isua nên an lo inzui reng tawh a; mahse Isua mihringaa lo chan chhan ber—Pa nungchang târ lang tûra lo kal a nitih kha a lo la hre lo rêng rêng chu niin. Heta tang hian tûnlâi huna zirtîrtute tân pawh inhnemna tûr tha tak a awmthei âwm e, Zirtîrtu Ropui Ber zirlâi pakhat pawh khân azirlâi a lo hre thiam bîk lo êm lulâi mai! Philipa thu sawiJohanan a lo ziah chhâwn chhan hi amah kan hmuhsitphahna tûr atân ni lovin, keimahni kan inenfiahna atânzâwk a nih a rinawm a. Isua nên hian eng tianga reng ngeikan lo inzui ve tawh le? Philipa âi khân Isua hi kan hrechiang zâwk em? “Tu pawh kei mi hmu tawhtu chuan Pa ahmu tawh a ni” tih a nih kha.

    THAWHLEHNÎ October 27ZIRTÎRTU ROPUIA RILRU CHU HRETHIAMIN

    Paulan Philipi khuaa awm Kristiante hnênalehkha a thawna a rilru-a vei lian tak a neih a sawi chueng nge ni? Philipi 2:1–4; 4:2, 3.

    Philipi 2:1–11 hi Bible-a thu ril leh thûk ber pakhata ni âwm e. Krista chu mihringa a lo chan hma pawha loawm reng tawh a nih thu te, Pathian a nihna te, mihringa