Embed Size (px)
Citation preview
R2R Volume 5Issue 2 2 0 1 6
กาวแรก
ของ R2R
และความคบหนา
ทผานมา
ประสบการณ Transform
ของ ดร.นภาพร ลครวงศ
R2R
ในงานสงเสรม
การเกษตร
มหศจรรย
สามพนโบก
โรงพยาบาล
ศรนครนทร
คณะแพทยศาสตร
มหาวทยาลยขอนแกน
ทศทาง
ของ R2R
ประเทศไทย
22
กองบรรณาธการ (Editorial Staff)
3-5 16-18ทศทางของ R2R ประเทศไทย R2R ในงานสงเสรมการเกษตร
6-8 19-20กาวแรกของ R2R
และความคบหนาทผานมา มหศจรรยสามพนโบก
9-14 21
22-2315
ประสบการณ Transform ของ ดร.นภาพร ลครวงศ
การจดตงเครอขาย R2R กรงเทพฯ
เครอขาย R2R ขอนแกนและภาคใต
บนทกเรองเลา“ยงรจกยงรก R2R”
ทปรกษา: ศ. นพ.วจารณ พานช นพ.สมศกด ชณหรศม ศ. ดร. นพ.ประสทธ วฒนาภา ศ. ดร. พญ.รวงผง สทเธนทร
ศ. พญ.ดวงมณ เลาหประสทธพร ศ. นพ.สมบรณ เทยนทอง นพ.วศษฎ สงวนวงศวาน พญ.พชร ยมรตนบวร
ผศ. (พเศษ) นพ.ไพโรจน บญลกษณศร นพ.ทนง ประสานพานช นพ.สรชย โชคครรชตไชย นพ.สรนทร สมนาพนธ นพ.สนย จนทรฉาย
บรรณาธการ: รศ. นพ.เชดชย นพมณจำารสเลศ กองบรรณาธการ: อ. นพ.อครนทร นมมานนตย สรนยา งามทพยวฒนา รววรรณ วฒนมงคล
ประสานงาน: วจตรา บญจตร สภมาส ขำาแสง ปรางคทพย เกษรประทม สถานทตดตอ: โครงการสนบสนนการพฒนางานประจำาสงานวจยระดบประเทศ
อาคารเฉลมพระเกยรต ๘๐ พรรษา ๕ ธนวาคม ๒๕๕๐ ชน 2 ถนนพรานนก แขวงศรราช เขตบางกอกนอย กรงเทพฯ 10700
โทรศพท 0-2419-2661, 08-0459-8170 แฟกซ 0-2418-3296 e-mail: [email protected] website: www.r2rthailand.org
ออกแบบและพมพท: บรษท ยเนยน ครเอชน จำากด โทร. 0-2866-3002, 0-2848-9704-5
Content
สวสดครบ สมาชก R2R ทกทาน
ฉบบนเราไดมาพบกนในงานประชมแลกเปลยนเรยนรจากงานประจำาสงานวจย
(R2R) ครงท 9 การจดงานในปนอยภายใตแนวคด “R2R ๙ แหงการเรยนร ๙
สนโยบาย” กวา 9 ปทผานมาโครงการสนบสนนการพฒนางานประจำาสงานวจย
ระดบประเทศ และ 9 เครอขายทวประเทศไทย ไดมงมนในการพฒนาความร
พฒนางาน พฒนาคนและพฒนาองคกร ทกอใหเกดการพฒนาระบบบรการ
สาธารณสขไปทวทกพนทในประเทศไทย เราชาว R2R ไดรวมเดนทางบนถนน
แหงความปรารถนาด ถนนแหงความมงมนสายนมาอยางยาวนาน โดยการ
ขบเคลอน R2R ในกาวตอไปจากนจะเปนกาวทสำาคญตอวงการการพฒนา
ทงในและนอกระบบบรการสาธารณสข โดยเรมจากความรวมมอในระดบผบรหาร
องคกร ทจะทำาใหเกดการขยายการใช R2R ใหเปนเครองมอในการพฒนาและ
แกไขปญหาการทำางานประจำาดวยการวจย พรอมการขบเคลอนทครอบคลมและ
มประสทธภาพทวทกพนทในประเทศไทย
กอนจากกนไปในฉบบน หากสมาชกทานใดมขอคดเหนหรอขอเสนอแนะ
เพมเตมเกยวกบหนงสอ R2R Newsletter สามารถแนะนำา หรอหากทานสนใจรวม
แลกเปลยนประสบการณการทำางาน R2R ในบรบทของทาน และสามารถตอบคำาถาม
ชงรางวล รวมทงสงผลงาน หรอรวมเปนนกเขยนใน R2R Newsletter ตดตอมา
พดคยกนไดนะครบท [email protected] หรอ http:/www.r2rthailand.org
หรอ Facebook “R2R Thailand Fanclub” ครบ
รศ. นพ.เชดชย นพมณจ�ารสเลศ
บรรณาธการขอเลา
(Editor’s Garden)
33
คอลมนมอง R2R ผานสายตาผบรหาร ฉบบน
รสกเปนเกยรตอยางยงท ไดมโอกาสสมภาษณพเศษ
ศาสตราจารยเกยรตคณ นายแพทยประเวศ วะส ผเปน
ปชนยบคคลและมคณปการตอวงการสาธารณสขไทย
ประจวบกบเปนจงหวะดท R2R กาวหนาเตบใหญ
บานสะพรงจนกาวเขามาสยค transform
หลายทานคงอยากทราบทศนคตของอาจารยประเวศ
แลวใชไหมคะวา ทานมอง R2R ยคปจจบนอยางไร ไปฟง
พรอมกนเลยคะ
Q: R2R ในมมมองของอาจารยเปนอยางไรคะ
A: R2R มาจากคำาวา routine หรองานประจำา โดย
เลข 2 เปนลกเลนของคำาวา to แปลวาไปถง สวน R ตวท
สองคอ research หรอการวจย แปลโดยรวมคอ “จากงาน
ประจำาสการวจย” หากฟงผานๆ คำาวา routine เหมอน
ไมมคา ทกคนเหมอนไมคอยใหความสำาคญ แตความจรง
แลวเปนงานทใหญและมประโยชนตอประชาชนมากทสด
เพราะเปนงานทคนทำาเปนประจำา ไมวาอาชพอะไรกตาม
เชน คนทำางานในโรงพยาบาล ตำารวจ ครสอนหนงสอ หรอ
สถานบรการตางๆ ของรฐกลวนคองานประจำา ยง R2R คอ
การนำาเอางานประจำามาทำางานวจยกยงสามารถสรางความ
รใหมขนมาได
แตพอพดถงงานวจย คนอาจจะไปคดถงหองวจย หรอ
เครองมออะไรตางๆ มากมาย ทงทความจรงแลวงานวจย
ควรเปนชวต อยในวถชวต และเปนสวนหนงของการเรยนร
ของคน ผมขอยกตวอยางชาวบานทำางานวจยทเพชรบร คอ
สมภาษณพเศษ(Special In
terview)
ทศทางของ
R2R ประเทศไทยแมกมลง สมยกอนแกจนมาก มลกหลายคน รายไดเดอนหนง
ประมาณ 500 บาท ไมพอเลยงลก แกกนอนมองดกลวยแขวน
อยเครอหนง จะทำาอยางไรใหมมลคาเพม นคอคำาถามวจยแลว
จากนนกพยายามหาความร ทดลองทำา อนนคอการวจยแลว
ผลคอรายไดดขน จนกจการเจรญรงเรอง พอแมกมลงรวยแลว
แกกเหนความสำาคญของการศกษา จงบรจาคเพอการศกษา
เรอยมา ตอนนนผมเปนประธานอนกรรมการปฏรปการเรยนร
ของสภาการศกษาจงมโอกาสไดรจกและพดคยกน
อกคนหนงคอแมคาขายเหดนางฟา ซงปกตเมอเหดเหลอก
ตองทง เพราะมนเนา แกกตงคำาถามวาจะเกบอยางไรใหไดนาน
และอรอย จงลองทำาสารพดวธจนกระทงพบวธทำาเหดหยอง ซง
เปนความรใหม ไมเคยมมากอนในโลก นคอการวจยเพอสราง
ความร เพอทำาใหอาชพดขน แกกเลยรวย ตอนหลงทำาเหดหยอง
ขาย เกบไดทนและอรอยดวย
สวนอกคนจบแคปอส มอาชพปลกไมเมองหนาวสงมาขายท
สวนจตจกร เรมตนแกมาทสวนจตจกร เพอดวาเขาขายอะไรกน
อะไรขายได ราคาเทาไร แกจะไดปลกใหตรงกบทตลาดตองการ
นคอการทำา market research แลวแกกปลกตนไมหลากหลาย
วธ แลวสงเกตวาวธไหนไดผล แลวพฒนาใหดขนเรอยๆ นคอ
การวจยจากงานประจำา การปลกตนไมคองานประจำา ทกวนนแก
บรรทกตนไมมาขายในกรงเทพฯ สามคนรถ คนละ 50,000 บาท
แกปลกบานรมภเขา อากาศเยน บานแกมเตาผงไฟ มปลอง
นคอตวอยางของการวจย งานวจยเปนการสรางความรใหมเพอ
ใหทำางานประจำาไดดขน
Q: ในมมมองของอาจารยคดวาท�าไม R2R ถง
ประสบความส�าเรจขนาดน
A: เบองตนคอทมผกอตง R2R ทศรราชเมอสบกวาปท
แลวเปนทมทเกงและเขมแขง ทงอาจารยวจารณ พานช อาจารย
สมศกด ชณหรศม อาจารยธาดา ยบอนซอย แลวไดคนเกงและ
ตงใจทำางานมาสานตออยางอาจารยอครนทร นมมานนตย และ
อาจารยเชดชย นพมณจำารสเลศ โดยทำาวจยในระบบการดแล
ศาสตราจารยเกยรตคณ นพ.ประเวศ วะส
444
ผปวยซงเปนงานประจำา สรางความรขนมา ทำาใหการรกษา
ไดผลดขน เมองานกาวหนา ผคนสนใจเยอะ มการจด
สมมนาประจำาปและครงกมคนมารวมเยอะ เพราะอยากร
วาทำาไม R2R ของศรราชถงประสบความสำาเรจอยางรวดเรว
จนตอนนคนนยมมาก ขยายไปทวประเทศ เพราะทกคนเหน
ผลแลววา R2R ทำาใหคณภาพของบรการดขน ผปวยกดขน
ญาตผปวยกดขน ตวคนทำา R2R กดขน ทกฝายดขนหมด
คำาถามของงานวจยจากงานประจำาคอ ทำาอยางไร
การตรวจรกษาคนไขจงจะใหผลคมคา หรอทภาษาองกฤษ
เรยกวา Cost effective โดย Cost หมายถง หนวยลงทนไป
ทงลงแรง ลงเงน ลงเวลา สวน effective คอ ผลทได
ทำายงไงตนทนถงจะลดลง แตไดผลทคมคามากขน เชน การ
ตรวจรกษา เสยคาใชจายนอยลงแตไดผลดขนมากกวาเดม
ประโยชนเกดกบทกฝาย ทงคนทำางาน คนไข ญาตคนไข
ไดชวยคนไขใหดขน คนไขประหยดเงน รฐกประหยดดวย
ทสำาคญคอทำาแลวฉลาดขน มปญญามากขน ภมใจในตวเอง
ทไดทำาประโยชน คอคนเราขาดความดไมได เปนธรรมชาต
คนทำาความดจะมความปต เกดความสมบรณในตวเอง
จงทำาให R2R กระจายเรวมาก เพราะทำาแลวมนมความสข
อะไรททำาแลวมความสข คนกอยากทำาอก
ปจจยสำาคญททำาให R2R ประสบความสำาเรจคอ
อาจารยอครนทรและอาจารยเชดชยทมเทเวลาทำางาน
เตมทเตมเวลา เปนนกขบเคลอนทางยทธศาสตร ทผานมา
ประเทศไทยเคยทำาเรองอนแลวไมประสบความสำาเรจ แมวา
จะมคนเกงๆ มาชวยเปนทปรกษา แตเพราะขาดคนทำางาน
ทคอยขบเคลอนอยางจรงจง R2R จงเปนกรณศกษาถง
โครงการอนๆ วา หากอยากทำาใหสำาเรจตองมนกขบเคลอนทาง
ยทธศาสตรททำางานเตมเวลา จรงจงและจรงใจในการทำางาน
Q: คณสมบตทดของคนท�าวจย R2R ในมมมอง
ของอาจารยควรเปนอยางไรคะ
A: อนดบแรกคอตองรจกสงเกต แลวหดบนทกสงท
สงเกต คนไทยไมชอบบนทก คนไทยชอบพดไมชอบเขยน
แมแตหมอกไมคอยบนทกไวหรอกวาเคยใชยาอะไรรกษา
คนไข พอคนไขมารกษาอกกตองระลกชาตอยนานวา
เคยใหยาอะไรไป ซงแบบนไมด อกเรองทสำาคญคอตอง
ฝกนำาเสนอเพอใหคนอนเขาใจในสงทเราตองการสอสาร
เปนกระบวนการเรยนรเพอพดใหคนอนเขาใจ ปญหาของ
คนไทยคอพดไมเปน อกเรองคอตองฝกฟงผอน ถาฟงเรา
จะไดความร โดยเฉพาะฟงในทประชม ฟงมาก รมาก เรยกวา
พหสต จากนนตองตงคำาถามใหชดเจนขน ตงสมมตฐาน 1 2 3
4 5 เลยวาเรองทไดรมาเปนอะไร อะไรเปนสาเหตใหเกดแบบน
มผลดผลเสยอะไร แลวกพยายามหาคำาตอบ ซงคำาตอบอาจอย
ในตำารา อยในคอมพวเตอร หรออยในตวคน แลวแตคำาถาม
ตองหาใหเจอ ถาเปนไปไดกอาจตองไปคยกบชาวบาน คนเฒา
คนแก เพราะคำาตอบอยในคน ถาคนหมดทกทางแลวยงไมได
คำาตอบ แตคำาถามยงอยกแปลวาตองทำาวจยเพอจะหาคำาตอบ
เพอใหเกดความร และนำาความรไปใชงาน ซงกตองประเมนอก
วาทนำาไปใชไดผลหรอไม เพราะอะไร ทำาจนไดคำาตอบทดทสด
ซงจะทำาใหการเรยนรเปนความสข
ความพเศษของ R2R คอการทำาเปนกลม เปนขบวนการ
อยางการรกษาคนไขมหลายคนเกยวของ เชน แพทย พยาบาล
เภสชกร ทนตแพทย นกกายภาพบำาบด เทคนคการแพทย
เจาหนาทเขนเปล และอกหลายคนเกยวของเปนกระบวนการ
เรยนรรวมกนในสถานการณจรง ถามคนใดคนหนงเกงคนเดยว
การรกษาอาจจะไมไดผล ทกคนสำาคญเหมอนกนหมด
ภาษาองกฤษ เรยกวา interactive learning full option เปนการ
เรยนรรวมกนในการปฏบต ซงถอเปนการเรยนรทสำาคญทสด
เมอทกคนเรยนรรวมกนกนำาไปสการเปลยนแปลงขนพนฐาน
ทเรยกวา transformation อยางนอย 8 ขอดวยกน ดงตอไปน
ขอ 1 เราตองเคารพศกดศร คณคาความเปนคน
ของคนอยางเทาเทยมกน ความเหลอมลำาเปนตนตอของปญหา
ตางๆ การฟงกบการอธบาย คอ สงสำาคญ ถาเราเปนคนเหมอนกน
ตองฟงคนอนดวย จงจะเกดการปรบปรงการรกษาและ
การทำางานทดขน
ขอ 2 ตองเคารพความรในตวคน พยาบาลกมความร
ในตวเขา ไมจำาเปนวาเขาตองจบฮารวารดหรอแคมบรดจ
คณถงจะเคารพเขา คนเขนเปลกมความรในการเขนเปล
ขอ 3 ตองมความเปดเผยจรงใจตอเพอนรวมงาน
แตดวยโครงสรางของอำานาจคนจะไมเปดเผย ไมจรงใจ จะซอน
ขอมล แอบแทงขางหลง นนทาวาราย คนในททำางานไมรกกน
แบงแยก ซงสงผลเสยตอการพฒนาการทำางาน
ขอ 4 ตองมความเอออาทรตอกน อยาทำางานแบบ
ตางคนตางทำา แบบนไมด
สมภาษณพเศษ(Special In
terview)
5
ขอ 5 เรยนรรวมกน เมอเกดปญญารวมยอมดกวาเรยนร
คนเดยว จะทำาใหเกดนวตกรรม คอ ถานำาของทตางกน
มาเจอกนทำาใหเกดของใหม
ขอ 6 มความเชอถอไววางใจกน ทเรยกวา trust
ความแตกแยกตางๆ เกดจากคนไมมความเชอถอไววางใจกน
พอความไววางใจเกดขนคนกมความสขมาก มนเบาสบาย
ไปหมด ไมตองระแวดระวงอะไรไมตองเกรง
ขอ 7 ฝาฟนความยาก จนเกดความสำาเรจในงาน
นคอ เครองมอฝาความยากไปสความสำาเรจ interactive
learning full option
ขอ 8 เกดความสขประดจบรรลนพพาน คนทใชคำาน
คอ Scott จตแพทยชาวอเมรกน การเรยนรรวมกนใน
การปฏบต รวมคด คอรวมเรยนร รวมตว รวมคดรวมทำา
สรางความเปนชมชน community building คำาวา community
หมายถง มการรวมตวรวมคดรวมทำา ถามรวมคดรวมทำา
ทไหนกเกดความเปนชมชนทนน เชน บาน วด มหาวทยาลย
โรงพยาบาล เปนตน
อยาง R2R กเปน community of practice หรอ COP
ทคนมารวมตวรวมคดรวมทำา เรยนรรวมกน Scott พดถง
โลกแหงความเปนชมชนวาโลกปจจบนไมไหวแลว เพราะ
เปนโลกแบบตวใครตวมน มความเครยดและทกข ถามการ
รวมตวรวมคดรวมทำาเยอะๆจะเกดโลกใหมขน เปนกลมทม
ความสขประดจบรรลนพพานดวยการทำาประโยชนให
คนอน R2R กเขาขายน ถา R2R ขยายไปทวประเทศ เรม
ในระบบบรการไปทวโรงพยาบาลจงหวด โรงพยาบาลชมชน
โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล เรอยไปจนถงองคกรอนๆ
เชน ระบบการศกษา ระบบการปกครอง ระบบบรหาร ระบบผดง
ความยตธรรม เปนตน โดยนำาองคความร ของ R2R
ไปพฒนาการทำางานของตวเองใหมประสทธภาพมากขน
ประเทศชาตของเรากจะเจรญขนกวานมาก
Q: ทศทางของ R2R ในอนาคตควรเปนอยางไร
A: R2R เปนเรองสำาคญ ทำามากวาสบปแลวประสบ
ความสำาเรจ สรางคนทำางานเกงๆ มาแลวมากมายทวประเทศ
ถาถามวากาวตอไปคณจะทำาอะไร เราเคยประชมกน
ไดขอสรปเบองตนวาอยากใหขยายตอไปเปนสถาบน R2R
พฒนาประเทศไทย ซงเรากมองวานาจะตงเปนมลนธ
ตงอยในคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล การทศรราช
จะทำาหรอไมทำาอะไร มความหมายตอประเทศมาก
เพราะเปนสถาบนทมชอเสยงและมบารม ฉะนนศรราช
จะตองทำาเรองดๆ เปนตวอยางใหทอน ซงคงตองมาคย
รายละเอยดกนอกทวาจะทำาอยางไร
Q: นอกจากตงเปนสถาบน R2R พฒนา
ประเทศไทย อาจารยคดวาควรจดการอะไรกอนหลง
A: อนดบแรกตองขยายเรองเกาในการรกษาพยาบาล
ประชาชนไดรบประโยชนอยางไรบาง แลวจะขยายผลไป
สหนวยงานหรอองคกรอนๆ ไดอยางไร เชน ทดลองไป
ชวนตำารวจทำา R2R จะนารกมาก ถาตำารวจทำาจะเกดความ
ยตธรรมชมชน ซงเรองความยตธรรมสำาคญ เพราะคนเราจะ
อยในสงคมแบบไหนตองรสกวามความเปนธรรม ถารสกวา
ไมเปนธรรมคนจะมความทกขมาก ตอนนคนยากคนจนไม
ไดรบความเปนธรรมมเยอะ ความยตธรรมเปนเรองสำาคญ
เราตองปฏรปตรงน แลวระบบความยตธรรมยากมาก อำานาจ
ทงนน แตถาใชการวจยมาเปนเครองมอการพฒนาระบบ
ความยตธรรมนาจะกอใหเกดความเปลยนแปลงทดได
ทผานมา R2R เรมตนมาจากศนย กระทง
วนนสามารถเตบโตเขมแขงและเขมขนดานองคความร
หาก R2R จะกาวไปสอกขนทใหญขนในสถานะสถาบนระดบชาต
คงไมใชเรองไกลเกนฝน พวกเรามาเอาใจลนชวยกนนะคะ
เพอระบบสาธารณสขไทยกาวไกลในระดบสากล
สมภาษณพเศษ(Special In
terview)
6
หากเอยชอนายแพทยสมศกด ชณหรศม รอง
ประธานกรรมการมลนธสาธารณสขแหงชาต คงไมม
ใครไมรจก เพราะทานเปนอาจารยผใหญทมบทบาท
สำาคญตอ R2R มาตงแตยคบกเบก แมชวงหลงๆ
มาน ทานจะมภาระหนาทมากมายใหรบผดชอบสะสาง
แตทานกยงคงคอยเอาใจชวยและใหคำาแนะนำาตอชาว
R2R อยเสมอ
เมอถงเวลาท R2R จะ transformation ทานกไมลม
มารวมแสดงทศนะทเปนประโยชนและเปดกวางเชนเคย
ถาอยากรวาทานพดวาอะไรบาง เชญอานบรรทดตอไปไดเลยคะ
Q: พฒนาการของ R2R จากอดตถงปจจบน
ในมมมองของอาจารยเปนอยางไร
A: จดเรมตนของ R2R กบ transformation มความ
คลายคลงกน นนคอมความหมายมากกวา change หรอ
improvement ตอนทเรารเรม R2R ความตงใจมาจากสองมม
มมทหนง คอ คนทำางาน จะทำางานไดดขนเมอนำางานวจยมา
พฒนางานททำาอย ในขณะเดยวกนคนททำางานวจยจะตองม
เปาหมายวาอยากนำางานวจยไปใชใหเปนประโยชน อยาก
ทำาใหงานดขน ปกตเรากไมคอยไดคาดหวงวาคนทำางาน
ตองทำาวจย และเชอวางานวจยเปนเรองของนกวชาการ
ในขณะทนกวชาการททำาวจยกเชอวาเปาหมายของการ
วจยคอการสรางความรใหม ซงมกเขาใจกนวาตองเปน
ความรสากล จงไมคอยสนใจความรทจะนำาไปพฒนางาน
เทาไร ในแงหนงอาจจะมองวาเปนความรทไมมคามากเทา
ความรใหมกได ดงนน ตอนทพวกเรารเรม R2R กพยายาม
ใหทงสองเรองนเชอมโยงกน
เราเรมตน R2R ทศรราชพยาบาลซงเปนโรงเรยนแพทย
ประเดนนจงเปนเรองทสำาคญมาก เพราะคนจะอนกบงานวจย
ไมเทากน อยางคนทำางานทวไปเขากจะบนวาทำาไมองคกร
เรยกรองเยอะจง ทำางานปกตกแยแลว แตคนทำางานในโรงเรยนแพทย
จะเรมตระหนกวางานททำานนนำาไปใชประโยชนไดดวย และเมอ
เราขยายเรอง R2R ออกไปนอกโรงเรยนแพทยกพบวาคนตดใจ
เยอะมากเลย สะทอนวาคนทำางานสาธารณสขในประเทศไทยเปน
คนทตนตวและตนร ไมใชแคทำางานไปเรอยๆ หรอจะพดอกแบบ
กคอ เรามดนด มคนทำางานทใฝดอยากทำาอะไรยากๆ ดวย ซงเปน
เรองทนายนดมาก และยงถาหากเราเรมตน R2R พรอมๆ กนไป
กบการพฒนาดานวชาการผมคดวาเปนโอกาสททาทาย
สำาหรบเรอง transformation ถาหมายถงการเปลยนแปลง
ครงใหญ ตงแตระดบตวคนไปจนถงการเปลยนแปลงของระบบ
ผมคดวา R2R มเปาหมายททาทายมาก ถา R2R เปนเพยงแค
เครองมอในการเลอนระดบ คงมประโยชนพฒนางานในระบบ
ไดนอยมาก และคงเปลยนแปลงตวเองไดไมมากเทาไรนก
ถาเปนแบบน R2R คงไมไดสรางทง improvement, change
และ transformation แตคอนเซปตของ R2R เรมขนมาพรอมกบ
คำาวาคณตองทำาใหเกด improvement อยางนอยๆ คนทำางาน
วจยกทำาใหงานททำาอยดขน เราจงหวงวาคนอยากทำา R2R เพราะ
อยากสราง improvement แตเขาอาจจะไมเหน change หรอ
transformation เทาไร
ผมเชอวาคนทำา R2R จะไปถงขน transformation ได
จำานวนหนง นนคอเขาทำาจนเขาเหนคณคาของการทำางานและ
การพฒนางานอยางตอเนอง และถาจะใหดกวานนกคอเปนงาน
ทเกดการเรยนรดวย เกดการสรางความรใหม คนททำางานแลว
อยากใหงานดขนมอยางนอยสามวธ วธทหนง คอนงคดวาจะทำา
อยางไร ขอสรปทไดจากการคดแลวนำาไปลองทำาดวาไดผลหรอไม
อยางไร ผมเรยกวา การคดและการพฒนางานและสรปบทเรยน
วธทสอง คอเรยนรเพมเตมดวยการแลกเปลยนเรยนรกบผอน
วธทสาม คอมการทำาวจย เกดความรใหม ซงวธทสามทำาไดตงหลาย
อยาง คนทผานกระบวนการเหลานแมจะมความยากลำาบากกวาจะ
ไดมา แตเขาจะมความสขมากขน และมความภมใจมากยงขนอก
กาวแรกของ R2R
และความคบหนาทผานมา
นพ.สมศกด ชณหรศมรองประธานกรรมการมลนธสาธารณสขแหงชาต
มอง R2R ผานสายตาผ
บรหาร
(Butterfly View)
7
มอง R2R ผานสายตาผ
บรหาร
(Butterfly View)
7
ถาสามารถเปลยนแปลงระบบไดดวย เพราะความรของเขา
ไดถกนำาไปใชในระดบทกวางขวางกวา ผมจงเชอวา R2R จะ
ทำาใหเกดการ transformation แนๆ ซงกเปนความทาทายวา
จากทเราทำา R2R มาหลายป ตอนนเราไปถงตรงนนหรอยง
Q: สมมตวา R2R ไปถงระดบปจเจกแตไปไมถง
ระดบระบบ อาจารยคดวาเปน transformation ไหมคะ
A: ผมไมอาจหาญทจะบอกวา transformation เปน
อยางไร แตผมเขาใจวา R2R กบ transformation เปนการ
เลอกใชคำาเพอทาทายทกคน ซงมนทาทายแนนอน เราทำา
มาตงหลายป เรากยงไมไดมองในมมของ transformation
เทาไรนก อยางทบอกวาเราถงจดทเรยกวา transformation
มากนอยเทาไรแลว มาชวยกนกำาหนดใหมนชดเจนนดหนง
มนตองเปน transformation ทงระดบปจเจกและระบบนะ
ระดบปจเจกไมใชแคมความสขชวครงชวคราว แตหมายถงการ
เปลยนแปลงขนพนฐานทคนทำางานรสกวา หนง งานจะดขนได
ตองมการใชความรและสรางความรใหม สอง การสรางความร
ใหมและการใชความรใหมมนไมยาก สาม การสรางความรใหม
และการใชความรใหมนำาไปสการใชประโยชนทงกบตวเราและ
คนอน และสดทายคอนคอวถชวต วถการทำางานทไมยาก
ลำาบาก ในทางกลบกนถงวนวายกไมยอทอ พดงายๆ คอ
กลายเปนสงทมคาในชวตไปแลว นนคอ transformation
แบบปจเจก ซงมนกยอนกลบมาสคำาถามของผมทวาเราไปถง
ตรงนนกคนแลว ลองตงเปนประโยคทาทาย ในเชงระบบ
กตองมการสนบสนนและความคาดหวงใหคนทำางานในระบบ
มการสรางและการใชความร หรอทเรยกวา วฒนธรรมการ
เรยนร ใหเปนสวนหนงของชวตประจำาวน และเปนการเรยนร
ทไมใชแคไปอานตำารามา แตเปนการเรยนรจากบทสรป
ตรงหนา มการเรยนรใหมผานกระบวนการเรยนรอยางเปน
ระบบทเรยกวา การวจย นคอ transformations แนนอน
ซงระบบทจะเปนแบบนไดกไมใชหมๆ นะ
จากคำาถามทวา transformation จะเกดขนไดไหม
ภายใตขอจำากด ผมอยากยกตวอยางใหเหนวาทศรราช
กเกด transformation ในระดบหนงทเดยวนะ มคนกลมหนงท
R2R เขาไปเปนสวนหนงในชวตจตใจแลว หรออยางนอยๆก
รสกวาการทำางานแบบนเปนเรองทด ตองขวนขวายทำาใหเปน
มนเกดขนแลว ในแงรปธรรมคอคนงานระดบยาม คนเขนเปล
กพยายามจะพฒนางานของเขา หรอทโรงพยาบาลปาตว
คนนงของกอยากทำางานใหด มการทำาวจยวาจะนงของใหด
ไดอยางไร สำาหรบผมนคอเปนสงสะทอนเลกๆ ภายใต
สถานการณปจจบน เวลาเราเหนสงดๆ บางอยางเกดขน
มคำาถามมากมายเลยวาเปนไปไดอยางไร แตสำาหรบคนท
อยากเหนสงทดกวานยอมเปนตวอยางในการสรางแรงบนดาลใจ
เมอเหนทหนงสามารถทำาได กอาจจะเปนแรงบนดาลใจให
ทอนได นคอ transformation ทผมอยากเหน
ในขณะเดยวกนเราตองตงคำาถามวาเราม R2R ไวทำาไม
เราอยากเหนอะไร อยากเหนแคโปรเจกตทมากขนหรออยาก
เหนคนทำางานแคไมกคนมความสขมากขน เทานนเองเหรอ
ผมวาไมใชหรอก เราอยากเหนการเปลยนแปลง อยากให
กลายเปนวฒนธรรมการเรยนร ความเชอมนวาทำาไดแลว
มาลงมอชวยกนทำา ผมวาทสดแลว transformation แปลวา
เราอยากเหนสงทดกวา ไมยอมแพ และสามารถทำาใหดกวา
เดมไดแนนอน
Q: อาจารยคดวาอะไรจะน�าไปส transformation
ทดทสดคะ
A: ตองมสองมมเสมอ หนง คอ คนทำางาน คนทำางานก
ตองมสปรตในการทำางาน ตองไมกลวเรองยาก ใฝด และใจถง
สอง ระบบตองมกลไกสนบสนน เชน การไปทำา facilitator
ไปคยกบผบรหาร หรอการเชญผใหญมาพดเพอใหเกดขวญ
และกำาลงใจ เกดการเชยร การตดตามวาทำาเรองดๆ แลว
นำาไปใชประโยชนไดไหม เหลานเปนการเสรมพลง ไมใชการ
ใหเงน ถาเราทำา R2R ดวยการใหเงน นอกจากเราจะไมได
R2R ทดแลว การ transformation กจะเกดยาก ความจรง
แรงจงใจ แรงดงดดกมพอสมควรแลว ทเหลอคอการไกดให
เขาเหนวางานทเขาทำามประโยชนตองาน ตอตวเอง และตอ
ระบบดวย ไมใชแควาไดประโยชนสวนตว
Q: R2R มสวนรวมในการ transformation
วงการสาธารณสขและสงคมไทยอยางไร
A: ถาเราทำาไดถงขนาดนเรากหวงไดแนๆ วาระบบ
สาธารณสขไทยจะมคนอจฉา เพราะมแกนทจะสรางสรรค
และเปลยนแปลง คอ เปนระบบทดแน เพราะคนกลา
ตงคำาถามและกลาหาคำาตอบ แถมอยากจะเปลยนแปลง
ถาองคกรไหนมคนแบบนระบบกจะไดนามกมาก มนม
คอนเซปตหนง ภาษาฝรงเรยกวา รซเลยน (resilient)
88
พดงายๆ กคอ การปรบตว ไมแตกหกงายๆ มนมาจาก
จตวทยาเรองคน มมมทสามารถสรางสรรคเปลยนแปลง
ไดดวย ระบบรซเลยนเปนสงทพดกนมากขนเรอยๆ ทนถา
เรามคนททำางาน R2R อยในขนทวา transformative ระบบ
รซเลยนกคงเปนเรองปกต ถา R2R ม transformation ระดบ
ระบบดวย กยอมจะทำาใหสาธารณสขไดประโยชนแนนอน แตถา
R2R ยงอยในกลมบางกลม ยงไมเปนสวนหนงของระบบ
หรอยงเปนสเกลเลกมาก กอาจจะยงไมมผลตอระบบเทาไร
แตจะตองสเกลตองใหญขนาดไหนผมกไมมคำาตอบให ตองดกน
ตอไป ผมเขาใจวาทผานมากทำาใหเราเหนตวอยาง เหนความหวง
วาเราสามารถทำาใหขยายตวไดมากกวานอยางมคณภาพ
Q: ตอนนมขาวรฐบาลยกเวนภาษ 300% งาน
วจยจะเกยวของกบ R2R ไหมคะ
A: เกยวนดเดยว อนดบแรกเปนเรองนวตกรรมและ
เศรษฐกจเสยเยอะ เปนเปาหมายเพอใหเอกชนสนบสนนเรอง
การวจย อนทสองคอการใชเครองมอทางการเงน อนทสาม
คอเรอง transformation การทรฐบาลมเครองมอทางการเงน
ใหเอกชนลงทนเรองการวจย มคำาถามใหญมากวาจะยงยน
หรอเปลา สมมตฐานทมกนแนๆ คอ การวจยเปนของทมคา
ถาธรกจอยากพฒนาแตไมมงานวจยมารองรบนนาจะยาก
การวจยมสองมม มมหนง คอ product development
อกมมหนง คอ process development อนหลงนคอ Lean
R2R ทอาจารยเชดชยพดถงในแงของการพฒนาการทำางาน
ในบางเรองจะทำาลนอยางเดยวไมได ตองม R2R ดวย ซงอนน
ผมวามนเปนธรรมชาตขององคกรทด พดอกแบบ คอ ไมเหน
ตองมคนเอาเงนมาลอเลย
แตถามคนเอาเงนมาลอกอาจจะเปน technology
development และเขากเชอวาถาไมมการลงทนอยางจรงจง
จะไมม product development นถาเราลองเอา R2R ไปขาย
บรษทเอกชน เขาจะซอไหมนะ ถาเราทำาใหเขาเกด process
development ขนมาได เขาจะตนเตนไหม กมคำาถามวา
บรษททรฐบาลตองลอดวยเงนจะไปไหนหรอเปลา ทผานมา
เคยมคนวจยวาเมองไทยลดภาษ หกภาษได กนำาเงนลงทน
วจยไปเคลมเปนมาตรการวาไมคอยโอเค แตทำาไมทำาอก
เคยมคนเสนออกโมเดลทเรยกวา voicer model ไมไดแจก
เงนแตแจกเปนความร คอเราไมไดแจกเงนคณ เราแจก
เครองมอใหคณไปเอาความร ถาคณไมตองการความร
เรากไมเสยเงน แตละบรษทตองไปหาความตองการท
จะอยากไดความรเอาเอง
Q: ถารฐบาลรวามการ transformation
ในระบบ R2R เราจะน�าไอเดยไปขายไดอยางไร
A: ถาพดกนอยางตรงไปตรงมา ในปจจบนเราก
มโมเดลขาย แตยงไมไดไปขายระดบนโยบาย ปทแลว
ทผมเปนรฐมนตรกพดไววามอำานาจสงกไมด คอ มของ
สองอยางททำาใหของดเปนไมดได อยางแรก คอ คำาสง
อยางทสอง คอ เงน ผมเขาใจวาถาเราอยากให R2R
เกดการเปลยนแปลงถงขน transformative การออก
คำาสงกบการใหเงนตองทำาดวยความระมดระวงเปน
อยางยง ถาเราขายใหรฐบาลเพอใหนำาไปทำาอะไรตอ เชน
ถารฐบาลสงใหมการทำา R2R กลำาบากแลว แตถาไปขาย
รฐบาลเพอสรางกลไก หรอใหมนโยบาย และมการตามด
เพอชวยเหลอ สนบสนน อนนนาจะได
การทจะทำาหรอพฒนางาน R2R ระบบสาธารณสข
ใหมเปาหมายคอการ transformation ซงเปนเปาหมาย
ทด และสอดคลองกบธรรมชาตของ R2R ทตองการให
คนและองคกรเปนระบบทมคณภาพอยางแทจรง เพราะม
วฒนธรรมการสรางและการใชความรเปนองคประกอบท
ผสมกลมกลน การทเรามาพดเรอง transformation เปน
เรองด ควรจะชวยการนตความมนใจและหาทางแปรให
เปนรปธรรม ทงทมงาน คนทำางาน รวมทงองคกรตวเอง
ชวยกนใหเกดการเปลยนแปลง เรายงเชอวาการทำาอยางน
ตองคอยๆ ทำา แลววนหนงมนจะประสบความสำาเรจ
อยางแนนอน
แมจะเปนเรองยาก หากมองอกแงหนง คอ
ความทาทายท R2R จะกาวไปถงการ transformation
อยางเตมรปแบบ ทงในแงปจเจกและองคกร ซงก
ไมใชหนาทของใครคนใดคนหนง แตทกภาคสวนทม
สวนเกยวของตองชวยกนอยางแขงขน เพราะประโยค
ทวา “สามคคคอ พลง” ยงคงมมนตรขลงไมเสอมคลาย
มอง R2R ผานสายตาผ
บรหาร
(Butterfly View)
9
กาวไปกบคณอ�านวย
(Inspiring Flower)
เมอนกถงคณอำานวย หลายคนนกถง
ดร.นภาพร ลครวงศ หรอ “อาจารยกะปม” แลว
หลายคนทเคยสมผสคงจะนกถงรอยยม
ทเปนมตร ความเปนคนมอารมณขนใน
ทกสถานการณ และการทำางานแบบมออาชพ
ชนดถงไหนถงกน ซงทำาใหอาจารยกะปม
เปนหนงในตนแบบคณอำานวย R2R ทชดเจน
ทสดในขณะน
ในวนน อาจารยกะปม จากโรงพยาบาลยโสธร
ไดใหเกยรตมาพดคยกบเราในคอลมน “กาวไปกบ
คณอำานวย” อกครง เชอวาหลายคนคงอยากรวาหลงจาก
ทอาจารยไดนำาแนวคด R2R ไปประยกตใชในการ
ทำางานแลว ทำาใหเกดการเปลยนแปลงอะไรขนบาง และ
ไดผลลพธเปนอยางไร ไปตดตามพรอมกนเลยดกวา
Q: เปนเวลากวา 10 ปแลวทอาจารยได
รจกและสนทสนมกบงาน R2R จงอยากทราบ
วา R2R ไดท�าใหชวตของอาจารยเปลยนแปลง
ไปในดานใดบางคะ?
A: อาจารยไดรจกกบ R2R ในป 2548 เนองจาก
ตอนนนกำาลงทำาดษฎนพนธปรญญาเอกเกยวกบเรอง
การสรางความร ทำาใหมโอกาสไดรจกกบทานศาสตราจารย
นายแพทยวจารณ พานช จากนนกไดยนแนวทางท
ผใหญหลายทานไดรเรม R2R ทศรราช แตตอนนนยง
ไมเขาใจวา R2R คออะไร ทราบแควาเปนการนำาวจย
มาใชในกระบวนการทำางานประจำา อาจเปนวจยหวขอ
เลกๆ ไมเหมอนงานวจยใหญๆ ทเราเคยรจก หลงจาก
กลบมาทำางานทโรงพยาบาลยโสธรกเลยคดวาเรานาจะ
ทำาโปรเจกตอะไรสกอยางหนง
จงนำาแนวคดของ R2R มาพดคยกบพๆ ทชอบทำา
วจยเหมอนกนประมาณ 4-5 คน ตอนแรกๆ กทำากนเอง
ทำาไปเรยนรไป (learning by doing)
จนมโอกาสไดอานแนวคดของทานอาจารยวจารณ
ผานเวบไซต รวมทงจากการไดเขารวมประชมกบทานจง
ทำาใหพอทราบวา R2R เปนมากกวาการวจย เพราะยงเปน
เรองของการจดการความร ซงสอดคลองกบวทยานพนธ
ปรญญาเอกทเราทำาอยพอด จงเหมอนเปนภารกจของ
ตวเองดวยทจะทำาใหคนทำางานประจำาเรยนรการทำาวจย
โดยทไมตองมานงเรยนระเบยบวธวจย แลวกไดทำาตอเนอง
มาเรอยๆ โดยใชเทคนคหรอกระบวนการของ R2R ทเรอง
รวมทง dialogue และ Share&learning ซงปรากฏวา
คนทำางานรสกสนกและมแรงบนดาลใจในการทำาวจยเพอ
แกปญหาหนางานของตวเอง
ประสบการณ
ของ ดร.นภาพร ลครวงศTransform
10
กาวไปกบคณอ�านวย
(Inspiring Flower)
Q: ในดานการด�าเนนชวต R2R ไดน�าความ
เปลยนแปลงมาสอาจารยอยางไรบางคะ?
A: สวนตวเชอวาการทำาวจยไมไดแยกสวนจากชวต
เลย มนเปนสวนหนงของชวต เปนกระบวนการเรยนร
ของทกๆ คน ถาเรารจกเรมตนตงคำาถามกบตนเองกบ
อปสรรคในชวตทเรากำาลงเผชญ เรากจะแสวงหาคำาตอบ
ซงกระบวนการแสวงหาคำาตอบนแหละทเปนทกษะของ
งานวจย หากเราอยากรวามใครเคยเจอปญหาแบบเดยว
กบเราไหม แลวเขาทำาอยางไร เรากจะกาวไปสการคนควา
เพมเตมเพอมาเปนแนวทางในการแกไขปญหาของเรา
เมอทำาไปสกพกกมาดผลลพธทเกดขนวาปญหาคลคลาย
ลงไหม อปสรรคลดลงหรอเปลา ซงทกษะนถกฝงอยในมนษย
ทกคน เพยงแตบางคนอาจจะถอดรหสไมออก กเลย
มองวานมนมหศจรรยมาก ทงทความจรงแลว R2R เปน
สวนหนงในชวตประจำาวนของเรา
อยางดฉนชอบทำาเบเกอรกเคยใชทกษะ R2R เขามา
ประยกตดวย เชน ตอนอบขนมเคกจะไมทำาตามสตร แต
ชอบดดแปลง ถาคนอนใสนม เรากเปลยนมาลองใสนำานม
ขาวโพดแทน ถาเขาใสไข เรากลองไมใสไข เราจะอบไฟ
ดวยอณหภมเทาไหร อบนานแคไหน กนำาทกษะของ R2R
เขามาใช หรออยางในชวตประจำาวน ดฉนสนใจเรองการ
พฒนาจต กตงคำาถามวาถาเราใชชวตแบบนและทำาแบบน
ผลจะเปนอยางไร ทกอยางมนเปนไปโดยอตโนมต ไมวา
จะทำาอะไรกตาม ทกครงจะเรมตนดวยการตงคำาถาม
กบตวเองและแสวงหาคำาตอบ เมอไหรทเราเรมแสวงหา
คำาตอบ กระบวนการและทกษะวจยจะเกดขนโดยอตโนมต
มนชดเจนตอนมานงเขยนบนทกเพราะสะทอนวธคด
และกระบวนการของเราวาขนตอนทเราทำามนลวนเปน
ทกษะวจยทงนน งานวจยกเลยฝงเขาไปในชวตประจำาวน
จงพยายามชใหคนทวไปเหนวาวจยไมใชเรองไกลตว
แตอยในชวตประจำาวนของทกคน ซงพออธบายมมน
หลายคนกเรมเหนชดและเขาใจ
Q: ความเปลยนแปลงตอองคกรหลงจาก
น�า R2R ไปพฒนางานเปนอยางไรบางคะ?
A: ขอเรมจากโรงพยาบาลยโสธรกอนนะคะ
จากทเรมนำา R2R มาใชในกลมคนเลกๆ จนวนน สบป
ผานมา ทำาใหทกคนมองสงตางๆ ลกซงขน มความสข
กบการทำางานมากขน เสยงบนเกยวกบงานและเสยงบน
วาอยากลาออกกคอยๆ หายไป อกทคอ โรงพยาบาล
ปาตว ท R2R กลายเปนวฒนธรรมในการทำางานไปแลว ตอนน
ทกคนมองอะไรกเปน R2R เมอมปญหาอะไรเกดขน กระบวนการ
คดแกปญหาจะเกดเรวมากจนเรยกไดวามหศจรรย โดยปจจย
ททำาใหเปนเชนนอาจจะเพราะวาเขาเปดใจ ไมปดกนตวเอง
ไมมกรอบ ไมตอตาน การเรยนรจงไปไดเรว จตใจดานในก
เตบโต ไมใชแควาไดผลงานวจยเทานน แตยงทำาใหคนไดรบ
การพฒนาขดเกลาทางดานจตใจ เขาใจชวต เขาใจการงาน
และมองเรองตางๆ อยางทะลปรโปรงมากขน
Q: อาจารยมตวอยางเดดๆ ของคณอ�านวย
R2R ทนาสนใจ มาเลาใหเราฟงไหมคะ? โดยเฉพาะ
กรณตวอยางทลมลกคลกคลานจนกลายมาเปน
คณอ�านวยมอหนง
A: คนแรกคอโย ชลภสสร ววรรณพงศเปนพยาบาล
ประจำาหอผปวย ICU ศลยกรรม โรงพยาบาลยโสธร ซงหลาย
คนคงมองวานาจะเปนงานทซเรยสมาก เพราะตองอยทามกลาง
ความเปนความตายทกลมหายใจเขาออก แตปรากฏวาพอเดน
เขาไปในหนวยงานนเรากลบรสกสบายใจ เพราะไดสมผสถง
ความสขของคนทำางาน เขามความเบกบานอยในงาน ไมมใคร
บนเหนอยหรอเบอหนาย คณโยจบปรญญาตรแลวไปเรยนตอ
ปรญญาโท เปนคนทมความสขในการเรยน ในขณะเดยวกนเขา
กเผชญกบความเจบปวยจากโรคหวใจอกดวย แตเขามพลงใน
ตวเองจนสามารถพาตวเองกาวผานการเจบปวยนมาได และ
ประสบความสำาเรจในการทำา R2R
อกคนคอพโอ สมหญง อมบญ จากโรงพยาบาลปาตว
ซงถกยายไปแผนกอนกระทนหน แตเขาเปลยนความคดวาตอง
มทางออก แลวกมาปรกษาวาเราตองทำาอะไรรวมกนสกอยาง
แลวละ แมไมมพนฐานความร R2R แตพโอเปนนกสเตมรอย
มใจทอยากจะเรยนร จากนนทกอยางกชดเจนจนมนใจไปผลกดน
และสานตองาน R2R ใหนองๆ ทโรงพยาบาลไดรจก เกดพลง
ชวตจากคนทไมรวจย เขยนงานวจยไมได กสามารถเขยนได
อาศยการเรยนรจากคนอน จากบทเรยนการถกยายแผนกมา
เปลยนเปนพลงสรางสรรคแหงการเรยนร สดทายกกลายเปน
เรยวแรงสำาคญของหนวยงานทเสรมสรางความสขในองคกร
11
กาวไปกบคณอ�านวย
(Inspiring Flower)
11
อกเคสหนงคอพแกะ อนงลกษณ ฤทธวฒ จากโรงพยาบาล
คำาเขอนแกว พแกะจบปรญญาโท เคยผานการทำาวจยแบบเขมงวด
เตมรปแบบ จากการไดรวมงานกบพแกะ ทำาใหไดเรยนรถกผดมา
ดวยกน ชวงหนงของชวตพแกะเจอวกฤตของชวตเพราะปวยเปน
มะเรง เปนเวลาสองปทตองเผชญกบโจทยใหญของชวต โดยท
พแกะปฏเสธการรกษาแบบแพทยแผนปจจบน แตเลอกนำาทกษะของ
ความเปนนกวจยมาทดลองกบตวเองโดยแพทยวถธรรม ปรากฏวา
เซลลมะเรงหายไป ทำาใหพแกะรสกมพลงชวตมากขน จนวนหนง
ทพรอมกไดกลบมาเรยนรเรอง R2R กนอกครง เรยกวามาพลกฟน
กนใหมกวาได พแกะเปนคนทมการเปลยนแปลงคอนขางชดเจนม
การเตบโตทงภายในและภายนอก
Q: อาจารยไดวางแผนน�า R2R ไปใชในอนาคตไหมคะ
A: ระยะเวลา 4-5 เดอนทผานมา จากการทำากระบวนการ
หลายๆ แหง กลายเปนกระบวนการเรยนรทลกซงขน ลกซงใน
ความหมายของตวเองกคอวามนนมนวลขน ลกซงขนในจตวญญาณ
ของคนทำางาน ไมใชแค มงมนเอาผลงานวจย แตคอการพฒนาทง
ตวคนทำางานและองคกร กเลยตงโจทยกบตวเองวาทศวรรษทสอง
นนาจะเปนการใช R2R เขามาพฒนาจตวญญาณของคนทำางาน
อยางลกซงขน ไมใชแคผลตงานวจยอยางเดยว การเปนคณอำานวย
จะนำาพาใหคนทำางานพนทกข และมความสขกบการทำางานมากขน
Q: อาจารยจะแนะน�า R2R ใหกบคนอนอยางไรดคะ
โดยเฉพาะคนทไมรจก R2R
A: บางคน บางองคกร ถาเราบอกวาทำา R2R ปบ เขาจะ
นกถงผลงานวจยหรอวชาการบางอยางทนท สำาหรบตวเองคดวา
ถาคนคนหนงอยากทำา R2R และเดนมาปรกษา จะแนะนำาวาให
ตงสตและทำาความเขาใจกบตวเองกอนวากำาลงเรยนรอะไร R2R
ทอยากทำาคออะไร เมอตงหลกแลวจงคอยๆ เรยนรไปดวยกน
ถาอยากจะนำา R2R มาใช ไมอยากใหไปมองทผลงานวชาการ
เพราะ R2R ใหเรามากกวาผลงานวชาการคะ
อานมาถงบรรทดนคณคดเหมอนกนไหมคะ วานคอสายตา
ของผทมองโลก มองชวตภายใตวถแหงธรรม และมอง R2R อยาง
ทะลปรโปรง จนเรามนใจวา อาจารยกะปมจะเปนคณอำานวยทาน
หนงทจดประกายให R2R เดนหนา เตบโต และผลบานอยางลกซง
ในจตวญญาณของคนทำางานทกคน
R2R คอพลงบวกและแรงบนดาลใจ
ขอดของการเปนคนมองโลกในแงบวก
มมากมาย นอกจากจะทำาใหตวเองมความสข
แลว ยงทำาใหคนทอย ใกลไดรสกสมผส
มวลความสขนนไปดวย เชนเดยวกบพโย
ชลภสสรณ ววรรณพงษ ท ไดรบพลงบวก
จากอาจารยกะปม - ดร.นภาพร ลครวงศ
มาตลอด 10 ป ทรจกกน
พโยกบอาจารยกะปมรจกกนมาตงแต
ป พ.ศ. 2549 รวมทกขรวมสข กอดคอกน
หวเราะรองไหมาดวยกน ชนดมองตากรใจ
พโยมองอาจารยกะปมเปนทงเพอน พทปรกษา
และไอดอลในการทำางานและการดำาเนนชวต
โดยเฉพาะการทำาวจย R2R ทพโยบอกวาอาจารย
กะปมคอตนแบบของเธอ
Q: ในฐานะคนสนทของอาจารยกะปม
ท�างานทคลกคลกนมานาน พโยเหนการเปลยนแปลง
ทเกดขนกบอาจารยหลงจากท�า R2R อยางไร
บางคะ?
A: พไดรจกกบอาจารยตงแตป พ.ศ. 2549 ตอนนน
โรงพยาบาลยโสธรเรมทำา R2R เปนครงแรก พอยากทำา
R2R กเลยเขาไปปรกษาอาจารย พอมโอกาสไดพดคย
กนและทำางานดวยกทำาสนทกนมากขน เมอกอนอาจารย
แตงตวหร ดไฮโซ และบคลกนาเกรงขาม แตหลงจากทำา
R2R อาจารยกเรม Transform ตวเอง ในป พ.ศ. 2551
ผมเรมสนลงและหนมานงผาฝาย สมถะมากขน สวน
เรองการทำาวจย R2R จากเดมทอาจารยเชญวทยากรจาก
ขางนอกมาบรรยาย ผลตอบรบจากทมงานคอกลวการ
ทำาวจย อาจารยกเลยมองวานาจะหาคณอำานวยในพนท
ทม positive thinking และเขาถงงายมาชวยทำา R2R
ทม positive thinking และเขาถงงาย
12
กาวไปกบคณอ�านวย
(Inspiring Flower)
พดถงการ Transform อาจารยจะเปลยนแปลงตวเอง
ตลอดเวลา โดยทำา R2R กบตวเองบอยมาก เชน อาจารย
อยากรวาถาถอศล 8 โกนผม ปฏบตธรรมและทำางานใน
โรงพยาบาลไปดวย จะสามารถทำาไดหรอไม ผลสรปกคอทำาได
ทผานมาอาจารยเดนทางไปทวประเทศ ถอศล 8 กนขาว
มอเดยว ทำาวตร ทำาสมาธปกต ซงทกอยางลงตวด ไมมปญหา
สวนเรองการทำางานเราไดฟอรมทมเลกๆ ในโรงพยาบาล
ยโสธรกอน โดยปรบรปแบบจาก formal เปน informal และ
มอาจารยเปนคณอำานวย มการปรบปรงกนมาเรอยๆ เพอให
เกดความยดหยนในการทำางาน โดยในปจจบนเราทำา R2R
แบบผสมผสานทงสองอยาง
จากททำา R2R ในโรงพยาบาลยโสธรอาจารยกมอง
วานาจะขยายเครอขายออกไปขางนอกบาง ตอนแรกกไป
โรงพยาบาลปาตว เรมตงแตเปลยนรปแบบการประชมเลย
ปกตเวลาจดการอบรมเขาจะนงเกาอเรยงกน อาจารยมองวา
ถาทำาแบบนนผเขาอบรมจะอดอด บรรยากาศในวงประชมจะ
เครยด กเลยเปลยนใหนงลอมวง จากทเคยนงโตะกใหนงพน
นงเบาะสบายๆ ใครอยากนอนเรยนกนอน อยากนงกนง
รปแบบการเรยนของอาจารยจะเปนแบบกนเอง บรรยากาศการ
แลกเปลยนเรยนรกเปนธรรมชาต เตมเตมใหกนไดมากกวา
อาจารยมองวาทกหนวยงานหรอทกองคกรนาจะมการ
สนบสนนใหทำา R2R เพราะ R2R ชวยใหเกดการเปลยนแปลง
ตองานในทางทดขนจนกระทงสามารถ Transform R2R ให
เขาไปแทรกซมอยในการทำางานคณภาพ (HA) ของโรงพยาบาล
R2R สามารถตอบโจทย HA ไดพรอมๆ กบการแกปญหา
หนวยงาน และการดแลผปวย เชอมโยงไปกบการใหบรการ
ขององคกรอาจารยพสจนใหทกฝายทเกยวของเหนวา R2R
สามารถแกปญหาได โดยจะมรปแบบการสอนใหบคลากร
หรอนกวจยมการ learning & sharing เนนบรรยากาศแบบ
กนเอง ไมเครยด
ตอมาอาจารยกมอง
วายงมอกหลายททนาจะ
ขยายเครอขาย ลาสดก
ขยายเครอขายไปท
โ รงพยาบาล
คำาเขอนแกว
โดยนำาวถพทธ
เขาไปปรบใชดวย อาจารยสนบสนนใหมการนำาการ
ปฏบตธรรมเขาไปดแลรกษาผปวยความดนและเบาหวาน
ซงผลกออกมาดมาก อาจารยทำา R2R ทกอยางจรงๆ
แมกระทงการทำาอาหารและขนม ถาในตำาราแนะนำาวา
ตองอบขนมนานแคน อาจารยจะลองลดขนตอน ลดเวลา
เกบขอมลทำา R2R อาจารยทำา R2R ทกอยางในชวตจนพ
แซววาอาจารยอยามาทำา R2R กบครอบครวหนนะ
Q: ในสายตาของพโยและคนอนๆ มอง
อาจารยกะปมอยางไรคะ?
A: อาจารยเปลยนแปลงตามการหมนของโลก
เปนคนมองโลกในแงด เวลาพดถงอะไร กจะมองวา
นาจะทำา R2R เนอะ ทกคนในโรงพยาบาลและคนทวไป
มองอาจารยเปนโลโกของ R2R เวลาเดนไปไหนมาไหน
กจะสงเกตสงรอบตว เชน คนเขากำาลงคยกนเรองอะไร
กนนะ เรองนนาจะทำา R2R ไดนะ แลวอาจารยกจะเชยร
มองหนาปบกเปน R2R เลยคะ
พมองวามนเปนเรองทดมากๆ เลยนะคะ เพราะไม
วาอาจารยจะทำาอะไรกจะทำาใหเกดการเปลยนแปลงใน
ทางทดเสมอ เชน ทานถอศล 8 ปฏบตธรรม เวลาทาน
ไปบรรยายทไหน ทานกสอนแงคด สอนธรรมะไปดวย
ทสำาคญทานเปนคนอารมณด ปกตเวลาเราเหนแมชก
จะกลว ไมกลาเขาหา แตทานทำาใหทกคนรสกสบายใจ
มความสข กลาพดกลาถาม
ทานใชกระบวนการ KM (Knowledge Management)
ในการทำากลม R2R ซงดมากๆ บรรยากาศเปนกนเอง
ใหนกวจยพดคยและรบฟงกนอยางตงใจ แลกเปลยน
และเรยนรในกลม เวลาอาจารยไปบรรยายตามทตางๆ
รปแบบการบรรยายแตละครงไมมรปแบบทตายตว อาจารย
จะปรบตามผเรยนตลอดเวลา อาจารยจะเนนใหลงมอ
ปฏบต ผเรยนกจะเกดความเขาใจ อาจารยเปนนกสราง
องคความร โดยนำาความรของนกวจยออกมาเอง ไมใช
ใสขอมลฝายเดยว ซงเปนขอมลทฝงลก เปนองคความ
รจรงๆ ของผวจย
ทผานมากสนกดนะคะ เวลาไปไหนกจะมเสยง
ตอบรบกลบมาวา อาจารยเกงจงเลย ทำาเรองยาก
ใหเปนเรองงายและสนก สวนใหญเขากมความสข
12
13
R2R คออรยสจ 4 บนถนนสายวจย
“อาจารยกะปม” นอกจากเปน
หนงในตนแบบ R2R ทชดเจน
ทสด ทงยงเปนผจดประกาย
การทำาวจยจากงานประจำาของคน
ทวประเทศ ไมวาเธอจะเดนทางไป
บรรยายท ไหน ใครๆ ตางก ไดรบ
พลงบวกจากเธออยางเตมเปยม
ในขณะทคนทวไปมองเธอเปน
แรงบนดาลใจและไฟฝน แลวคนใกลตว
อยาง คณสมหญง อมบญ พยาบาล
วชาชพ ชำานาญการ รพ.ปาตว มอง
หญงเหลกเลกพรกขหนทมชอนารก
สมตวคนนอยางไร ไปฟงจากปาก
เธอกนเลย
Q: ในฐานะคนสนททท�างานกบอาจารย
กะปมมานาน คณเหนการเปลยนแปลงทเกดขนกบ
อาจารยกะปมหลงจากน�า R2R มาใชอยางไรบาง
A: อาจารยกะปมเคยบอกวา R2R คลายอรยสจสของ
พระพทธเจา คอ ทกข สภาพททนไดยาก สมทย สาเหตท
ทำาใหเกดทกข นโรธ ความดบทกข และมรรค หาหนทางเพอ
ดบทกข เชน ทกขในงานประจำาและทกขของการเกดมาเปน
มนษย สงผลใหอาจารยใฝศกษาพระธรรมอยางละเอยดลกซง
นอมนำามาทดลองกบตวเอง ทงทมองเหนภายนอกจาก
การแตงกายทเปลยนแปลงไป การดแลสขภาพดวยการกน
อาหารปรงแตงนอย ใชวถธรรมชาตบำาบดอาการเจบปวย
แลววดผลลพธยนยนดวยผลตรวจทางหองปฏบตการ
การฝกจตภาวนาดวยการทำางานฝมอ สรางสรรคผลงาน
เยบปกถกรอย ตกแตงตนไมกระถางเลกเพมมลคาใหกบ
ผลงานเพอหางบประมาณชวยเหลอเดกดอยโอกาสในวด
และอยากทำา บางคนอยากทำาเปนสบๆ เรอง กม อาจารย
Transform เกงมาก เปนนกสรางแรงบนดาลใจ ใครไดคย
กบอาจารยกไดทำา R2R ทกคน ทำาแบบมความสข เปน
Happiness R2R จรงๆ
Q: พโยอยากฝากอะไรถงอาจารยกะปมบางคะ?
A: อยากใหรกษาสขภาพ เพราะอาจารยเดนทางบอย
มาก ทำาทงงานในคลนกจตเวช ทำางานตวเอง และกยงไป
ทำางานขางนอก เดนสายไปหวานเมลดพนธการทำาวจย R2R
ใหสวยงามอกดวย อาจารยจะมสหนาสดชน ไมแสดงออกวา
เหนอยเลย แตพไปดวยจะรวาจรงๆ แลวอาจารยเหนอยมาก
พรจกอาจารยมาสบป แคมองตากรใจ
ทกวนนทพไดอยตรงนกเพราะวามอาจารยกะปมเปน
คนขดเกลาและหลอหลอมความดงามให ใสปญญา ใสความ
สามารถ แตกอนไมไดเรยนปรญญาโท อาจารยกบอกวาให
ไปเสรมปญญา เพอนำาความรของเราไปชวยคนอน พรกและ
เคารพอาจารยมาก ยงรจกยงรก กตองขอบพระคณอาจารย
มากๆ สำาหรบพ ตอใหเขยนคำาขอบคณเตมผนฟา กยงไม
เทยบเทาคณงามความดทอาจารยมให
อานถงบรรทดนแลว คณผอานคงเหนดวยกบเราวา
อาจารยกะปมเปนผ Transform ให R2R กลายเปนพลงบวก
และแรงบนดาลใจใหคนทเคยกลวการทำาวจยมากอนมแรงฮด
และเกดความรกในงานทตวเองทำา และยงเปนแบบอยางให
กบหลายๆ คน ดวยการปฏบตด ปฏบตธรรม โดยนำา R2R
มาใชในการดำาเนนชวต ทงทางโลกและทางธรรม เปนแรง
บนดาลใจอยางดใหมดงาน เพอพฒนาการบรการผปวยตอไป
14
กาวไปกบคณอ�านวย
(Inspiring Flower)
อกสงหนงทนาทงคอการจดกระบวนการเรยนร R2R จาก
การสงสมประสบการณของการเปนวทยากรหลายแหง ซงผาน
การทดลองซำาจนตกผลก มการถอดบทเรยนทกทจนเกดเปนชด
ความรเกบไวในคลงสวนตว ซงมความเรยบงาย หลากหลาย
สามารถเลอกใชอยางเหมาะสมตามลกษณะและบรบทผเรยน
แทนการเรมตนสอนดวยตวเลขสถต ระเบยบวธวจย เมอป
พ.ศ. 2552 อาจารยเคยพาพนกงานเวรเปล ซกฟอก และจาย
กลางเขารวมเรยนร R2R เมอเสรจสนกระบวนการเรยนรนองๆ
พนกงานเผยวา “ไมรสกเลยวาไดเรยนวจย เพราะอาจารยมชด
คำาพดและภาษาทเขาใจงาย กระตน โนมนาว และเชยรใหผคน
มใจฮกเหม” แมกลมคนทไมเคยรจกงานวจยมากอนกเขาใจ
ไดงายดาย หากผเรยนเปดใจรบฟง ใหโอกาสพฒนา พฒนา
และสรางศกยภาพกจะสามารถกาวสการเปลยนแปลงในทสด”
Q: การเปลยนแปลงทเกดขนกบอาจารยกะปม
หลงจากทไดน�า R2R มาใชในการท�างานในมมมอง
ของคณเปนอยางไร
A: การผสมผสานงาน R2R กบธรรมะและจตวทยา
เชงบวกเปนขอแตกตางทเปนจดเดนทด อาจารยเปนคนมจตใจ
ละเอยดออน เขาใจคนหนางานวามภาระอนหนกองอยแลว
จงเปลยนแปลงวธการในการขบเคลอน R2R ทจบตองได
เชอมโยงใหนกวจยเหนภาพทงระบบ ชชวนใหมองชองวางท
เปนประเดนสำาคญนำามาสการพฒนา เปนหวขอวจยเชงระบบ
Meta R2R ทมระบบงานยอยๆ หลายชนงาน เปนแรงบนดาลใจ
แรงกระตนใหคนทำางานคดอยากแกปญหาหนางานดวย
การวจยมากขน
อยางครงลาสดเมอวนท 28 ธนวาคม พ.ศ. 2558
ทอาจารยกลบมาถอดบทเรยนการพฒนางานดวยการวจย
โรงพยาบาลปาตว คณธญนนท ศรชนะ (พยาบาลวชาชพชำานาญการ
หวหนากลมการพยาบาล รพ.ปาตว จ.ยโสธร) กลาวถงอาจารย
กะปมในการชใหเหนงานทพฒนาเปนภาพชดเจนวา “พอม
นโยบายลงสพนท สงทเราพฒนากนมาตงแตงาน R2R ในยคเรมตน
ชวยทำาใหภาพการทำางานเราชดเจนขน และตอบสนองตอการ
ทำางานตามนโยบายไดงายขน ทสำาคญพวกเรามความสขทได
ทำาสงตางๆ ใหสอดคลองกบความตองการของผปวย...”
นอกจากน อาจารยยงเปนแบบอยางของความอดทน
การบมเพาะตนเองใหมความเพยรและวรยะตอหนาท
ทงยงอำานวย สนบสนนใหเกดการพฒนาตนเองเตมศกยภาพ
คนหาจดเดนของแตละบคคล เชยรใหเปนคณอำานวยทโดดเดน
ในแตละพนท เพอขยายการขบเคลอน R2R อยางตอเนอง
บทเรยนแหงการปลอยวาง การไมยดตดของอาจารยเปน
แบบอยางทดทชวยหาทางออกใหคณอำานวยมอใหมได
พฒนาจตใจตนเองใหเขมแขงตอขอจำากดและอปสรรคท
หนกหนาจนหาทางออกไมเจอ
Q: สงทอยากฝากถงอาจารยกะปม
A: อาจารยคอผจดประกายฝนของคนหนางาน
ทวประเทศ เปนคณอำานวยตนแบบทใชใจอนเปยมลน
ดวยพลง มความปรารถนาดตอผอน ชวยเหลอเกอกล
เตมทแบบเทพลงหมดหนาตกเพอชวยเหลอผลกดน
สรางคน สรางกระบวนการเรยนร เชอมโยงสรางเครอขาย
ขยายแนวคด R2R เธอมหองทำางานทกวางใหญทสด กอให
เกดการเปลยนแปลงอนยงใหญ หยงลกลงถงจตใจใหสามารถ
ปรบเปลยนวธคด และเตบโตจากภายใน ไดเหนคณคาการ
คนหาความรใหม และความสขในการพฒนางานประจำา
จนทำาใหหลายคนหลงรก R2R อยางหมดใจ
หากจะมใครสกคนทเปรยบเหมอนลมใตปกของใคร
อกหลายคนทสามารถนำาหลกธรรมคำาสงสอนขององค
พระสมมาสมพทธเจามาประยกตใชกบ R2R จนสอดคลอง
เปนเนอเดยวกนอยางไรรอยตอ จะเปนใครอนไกลไปไมได
นอกจากคนเกงหญงแกรงแหงวงการ R2R หนงเดยวคนน
ทชอ “ดร.นภาพร ลครวงศ”
อานรายละเอยดเพมเตมไดท https://www.gotoknow.org/posts/598985
14
“ยงรจกยงรก R2R”
15
R2R ชวนอาน
(R2R read)
ผเขยน : รวบรวมจากผลงานทไดรบรางวล
การประกวดเรองเลา “ยงรจกยงรก R2R”
จดพมพโดย : โครงการสนบสนนการพฒนางานประจำาสงานวจยระดบประเทศ
บนทกเรองเลา
เดนทางเขาสปท 9 แลวสำาหรบการประชม
แลกเปลยนเรยนรจากงานประจำาสงานวจย R2R ปน
กลบมาพบกนเปนครงท 9 ในหวขอ “R2R ๙ แหงการ
เรยนร ๙ สนโยบาย” เนองในโอกาสดๆ ทเราชาว R2R
ไดรวมเดนทางบนถนนแหงความปรารถนาด ถนนแหง
ความมงมนสายนมาอยางยาวนาน จนกอใหเกดการ
พฒนาระบบบรการสาธารณสขไปทวทกพนท
R2R จงไดจดกจกรรมประกวดเรองเลา “ยงรจก
ยงรก R2R” ประจำาป 2559 ซงเปนการเชญชวน
ผทมประสบการณตรงกบงานวจย R2R ทงคณเออ
คณอำานวย และคณกจ มารวมกนถายทอดเปนเรองเลาดๆ
ทเกดขนตลอดหลายปทผานมา ผอานจะไดสมผสถง
พลงและแรงบนดาลใจ ผานเรองเลาสดประทบใจท
รวบรวมไวในบนทก
เรองเลา “ยงรจกยงรก R2R” ซงทงหมดนเปน
เพยงสวนหนงทถกคดเลอกขนมาจากเรองราวดๆ
ทเกดขน นอกจากน ยงมคณอำานวยขนเทพหลายทาน
มารวมถายทอดความรสกผานตวอกษร เพอบอกรก
R2R ใหดงกอง ไปพรอมๆ กนอกดวย
รบรองไดเลยวา หากทานไดอานบนทกเรองเลา
“ยงรจกยงรก R2R” เลมน นอกจากจะสนกจนวางไมลง
แลว ไฟแหงความมงมนและพลงแหงความสรางสรรค
ทจะทำาเพอสาธารณสขไทยตองลกโชนอยางแนนอน
(สามารถดาวนโหลดหนงสอ ไดท
http://www.r2rthailand.org/resources/book/list)
“ยงรจกยงรก R2R”
15
16
จดเรมตนท�ำ R2Rจากการทกรมสงเสรมการเกษตรมคนอยทวทศเปนมตรกบ
เกษตรกร กอปรกบการทำางานวจยของกรมสงเสรมการเกษตร
ในหลายปทผานมาลดนอยลง เนองจากนโยบายทเปลยนไป
จงเปนการเปลยนวกฤตเปนโอกาสดวยการนำาแนวคด R2R
มาใชในการพฒนางานประจำาใหเปนงานวจย ซงโรงพยาบาลศรราช
ไดนำารองไปกอนแลว จงเปนจดเรมตนของการศกษา
แนวคด R2R เพอนำามาประยกตใชใหเหมาะสมกบบรบทของ
นกสงเสรมการเกษตร
รวมเรยนรการวเคราะหงานรวมกบผเขาอบรมทำาใหเขาใจการ
ทำางานในบรบททแตกตางกน เมอไดโจทยวจยทชดเจนแลว
จงไดออกแบบการวจยทสอดคลองกบโจทยและความตองการ
ของผเขาอบรม จากนนจงนำา R2R กลบไปทำาในหนวยงานเปน
เวลา 2-3 เดอน จงกลบมาพบกนในการฝกอบรมเชงปฏบตการ
ครงท ๒ เพอวเคราะหขอมลทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ
ขนอยกบวาใครออกแบบการวจยแบบไหน เพอตอบโจทยงาน
ของตนเอง สวนการฝกอบรมเชงปฏบตการ ครงท 3 เพอ
เขยนรายงาน ซงเปนรปแบบงายๆ เพอเลาเรองสงทตวเองทำา
และสรางแรงบนดาลใจแกคนอนๆทสนใจ
จากนนกถงขนตอนสำาคญ คอ หาผสมครเขารวม
หลกสตรฝกอบรม R2R ดวยความสมครใจ เราเชอวาคนทมา
เขารวมฝกอบรม ถามาดวยความสมครใจกประสบความ
สำาเรจไปครงหนงแลว ทสำาคญกวานนในปแรกทดำาเนนการ
ยงไมมงบประมาณกใหผอบรมใชงบประมาณจากตนสงกด
จนกระทงในปตอๆ มาผบรหารเรมเหนผลทเกดขนจาก
โครงการ R2R จงสนบสนนงบประมาณในการจดฝกอบรม
เชงปฏบตการหลกสตร TOT (Training of Trainer) ใหแก
นกสงเสรมการเกษตรของสำานกสงเสรมและพฒนาการเกษตร
ระดบเขต เพอเปนทมวทยากร R2R และขยายผลการทำา R2R
ใหครอบคลมทงประเทศจากประสบการณการจดอบรม R2R
มาหลายปสงหนงทพบ คอ เปนเรองยากทจะเปลยนกรอบความ
คดเดมของผเขารบการอบรม จากงานวจยทเคยเรยนมาวา
ทำาวจยแลวตองเขยนรายงานออกมาเปนเลมหมอนวทยานพนธ
แตเปาหมายของ R2R ตางกนทตองการพฒนางาน ในขณะ
เปดหองนกวจย
(Flower Gallery)
R2R
ในงานสงเสรม
การเกษตร
ดร.ปรญญารตน ภศร กองวจยและพฒนางานสงเสรมการเกษตร กรมสงเสรมการเกษตร
R2R พฒนาคนท�างานไปพรอมกบการพฒนางานจากการศกษาแนวคด ทำาความเขาใจR2R จงไดออกแบบ
หลกสตรใหสอดคลองกบงานเจาหนาทสงเสรมการเกษตร
เรมจากการคนหาคนคอเดยวกนเพอรวมคดรวมออกแบบ
หลกสตร รวมทงคนหาวทยากรในแตละหลกสตร เมอไดบทสรป
จงจดทำาหลกสตรฝกอบรมเชงปฏบตการ โดยแบงเปน 3 ครง
เพอใหผ เขารบการอบรมไดเรยนรพรอมกบการปฏบต
งานประจำา โดยครงท 1 คนหาโจทยวจยและออกแบบการวจย
ดวยการวเคราะหสถานการณปญหาในงานประจำา และคนหา
แนวทางแกไข ซงเปนขนตอนทยากมาก เพราะผเขารวม
อบรมยงตดกรอบความคดเดม บางคนมาพรอมโจทยวจย
ทอยากทำาแตไมใชโจทยวจยทมาจากงานทรบผดชอบ
บางคนมาพรอมกบปญหาในการทำางานวจยทผานมา
ทไมสามารถแกปญหาในงานททำา กเปนสงททำาใหทมงานได
17
เดยวกนไดพฒนาคนทำางานไปพรอมๆ กน สวนเลมรายงาน
วจยเปนสวนหนงไมใชวาไมสำาคญ เพราะเลมรายงานวจยก
เปรยบเสมอนรองรอยในการทำางาน และผลงานททงไวใหคนรนหลง
แตไมใชใหความสำาคญกบเลมรายงานวจยจนกระทงลมให
ความสำาคญกบคนทำางานและงานทตองการพฒนา เพราะการพฒนา
งานใดๆ จะสำาเรจกเพราะคนทำางานไดรบการพฒนา ดงนน R2R
กเปนเครองมอหนงในการพฒนาคนและพฒนางานไปพรอมๆ กน
เคลดลบความสำาเรจในการทำา R2R คอทำาใหเปนเรองสนกทาทาย
ใสความคดสรางสรรคเปดใจรบฟงความคดเหนทแตกตาง
คดบวกและทำางานเปนทม
การท�า R2R ในวงการเกษตรเปนอยางไรR2R ทเหมาะกบบรบทนกสงเสรมการเกษตร ซงตอง
ใกลชดเกษตรกร จงตองมความตงใจจรง อดทน เขาใจเกษตรกร
จงจะสามารถทำางานกบเกษตรกรได แตดวยนโยบาย โครงสราง
สงคม สภาพแวดลอมในปจจบนทเปลยนแปลงอยางรวดเรว
สงผลใหนกสงเสรมฯ ตองปรบตว ปรบการทำางานใหทนกบ
ปจจยแวดลอมตาง ๆ ทถาโถม รมเรา และมภารกจรอบดาน
ดงนน รปแบบ R2R จงตองงาย ไมซบซอน แกไขปญหาในการ
ทำางาน เกดประโยชนกบคนทำางาน ทำางานไดอยางมศกดศร
และสามารถแกปญหาของเกษตรกรได
R2R จงเปนเครองมอทหลายคนสนใจนำามาใชพฒนางาน
สงเสรมการเกษตรตงแตงานจดซอจดจาง งานบรหาร งานขอมล
จนกระทงงานพฒนาเกษตรกร เชน แนวทางการเบกคาใชจาย
ในการเดนทางไปราชการ การจดเกบขอมลการผลตพช
ใหไดถกตองตรงความเปนจรง นำามาใชประโยชนไดเพอ
ตอบสนองความตองการของผรบบรการขอมล การจดทำา
แผนพฒนาการเกษตรแบบมสวนรวมเพอใหไดแผนพฒนา
การเกษตรทสอดคลองกบความตองการของเกษตรกร
การจดการศตรพชโดยชมชนอยางยงยนผานศนยจดการศตรพช
ของชมชน การพฒนาวสาหกจชมชน รวมทงกระบวนการ
สงเสรมการเกษตรทเหมาะสมกบบรบทพนท
การเปลยนแปลงทเกดขนเมอน�า R2R มาใช (บคคล องคกร ชมชน)
เจาหนาทสงเสรมไดพฒนาระบบคด ไดเรยนร
การพฒนาระบบคดทเปนระบบผานโครงการ R2R
เกดความคดเชงบวกในการทำางาน ทำาใหเกดความมนใจ
เกดความภาคภมใจในงานททำา ไดพฒนาการทำางาน
เปนทมจากการไดพดคยกนมากขน มความสมพนธทด
เพราะไดแลกเปลยนเรยนรระหวางรนพทชแนะแนวทาง
การทำางานใหกบรนนอง สามารถพฒนางานทชดเจน
และไดเครอขาย ไดเพอนจากการแลกเปลยนเรยนร
องคกร พฒนาการทำางานใหเปนทยอมรบของผมาใช
บรการ การใหบรการทสะดวกรวดเรว ตรงตามตองการของ
ผมารบบรการ และเปนทยอมรบจากหนวยงานอน ๆ เชน
ไดรบรางวลจากผลงานทนำาเสนอ รวมทงองคกรสามารถ
กำาหนดนโยบายแผนยทธศาสตรการพฒนาไดอยางถกทศทาง
ชมชน ไดพฒนาระบบคด และพฒนาบนพนฐาน
การพงตนเอง
17
18
กาวตอไปของ R2R จะท�าอยางไรวเคราะหจากการทำา R2R ทผานมายงตองไดรบการสนบสนนจากทกฝายทเกยวของ
จงไดวางแนวทางการทำา R2R ไวดงน
- จดทำายทธศาสตรวจยดานสงเสรมการเกษตรเพอกำาหนดเปาหมายการทำา R2R
รวมกนใหสามารถตอบโจทยขององคกร ไปพรอมๆ กบพฒนางานทรบผดชอบ และ
พฒนาระบบคดของตนเอง
- การทำาวจย (R2R) เพอศกษาความตองการของเจาหนาทสงเสรมการเกษตร
ในการทำาวจย เพอใหสามารถใหการสนบสนนไดอยางถกตองเหมาะสม
- จดคลนกวจย เพอเปนทปรกษา ใหคำาแนะนำาในการทำา R2R แกผทสนใจ
ทงในเรองการพฒนาโจทยวจย กระบวนการวจย และงบประมาณในการทำาวจย
- การจดเวทนำาเสนอ เพอเผยแพรผลงาน R2R เพอสรางความภาคภมใจแกผทำา
และเปนเวทแลกเปลยนเรยนร รวมทงสรางเครอขายการทำา R2R ตอไป
- การพฒนาคมอ R2R และคมอการเขยนรายงานวจย เพราะคนทำางาน
สงเสรมการเกษตรมอยทวประเทศ ดงนน การมคมอทเขาใจงายเปนสงจำาเปนในการ
สนบสนนการทำา R2R ไดอกทางหนง และคมอการเขยนรายงานวจย R2R ทเหมาะสม
สอดคลองกบคนทำางานสงเสรมการเกษตรในพนท เปนความทาทายอกเรองหนง
เปดหองนกวจย
(Flower Gallery)
18
19
R2R พาเทยว
(R2R Relax Zone)
สวสดคะ ชาว r2r ทกทาน ฉบบน มาชวนเทยว
อบลราชธาน จงหวดทเหนพระอาทตยกอนใครในสยามคะ
อนทจรงอบลราชธานมแหลงทองเทยวมากมายหลาย
ประเภทใหเลอกชม เลอกเชยรกนแบบตามใจชอบเลยคะ
แตฉบบนมาชวนเทยวสามพนโบกคะ หลายๆ ทานคง
พอจะคนเคยกบชอเสยงของสามพนโบกมาบางแลว
นะคะ วนนจะมานำาเสนอในมมมองของคนชอบถายภาพ
ซงอาจจะแตกตางจากนกทองเทยวทวไปอยบางสกหนอยคะ
“โบก” ภาษาอสาน แปลวา หลม คะ แตสามพนโบก
ไมไดหมายถงสถานททมหลมสามพนหลมนะคะ เพราะ
คงไมมใครมานงนบหลมกนจรงจงขนาดนน แตหมายถง
หลมเยอะมากๆ คะ และทมนเยอะกเพราะวา ปกตใน
หนานำาหลากหรอชวงฤดฝน สถานทแหงนเปนลานหน
ทจมอยใตแมนำาโขง ซงมกระแสนำาทเชยวพอสมควร
พอมกรวดหนกอนเลกๆ ลงไปในหลมกจะถกพดวน
กดกรอนผานกาลเวลาจนหลมเลกกลายเปนหลมใหญ
หนาแลงนำาลด ลานหนแหงนจะเสมอนโผลขนมาจากสายนำา
โชวแองนำา หลมเลกบางใหญบาง บางหลมกมรปรางแปลกๆ
ทำาใหมองคลายโนนบาง นบางตามจนตนาการของผมอง
มหศจรรยสามพนโบก โดย สวาร เจรญมขยนนท
สำาหรบคนชอบถายภาพแลว สามพนโบกดจะเปนสถานท
ทถายภาพไดไมเบอไมวาจะไปสกกครงกยงสวย เพราะ
แสงของทองฟาทเปลยนไปเรอยอยางไมเคยจะเหมอนเดม
หากจะไปถายภาพทนตองตนแตเชาเพอไปเกบแสงกอน
ตะวนจะโผลพนขอบฟาและเคลอนตวขนสง ความตนเตน
จะอยทวา จะเลอกอยมมไหนด หากโชคดมชาวบานพาย
เรอมาจบปลาในบรเวณนนกจะไดภาพทมชวตชวามากขน
สายหนอยแดดเรมรอนเรากกลบมาพกหรอไมเทยวทอนได
เพราะกลางวนเปนชวงเวลาทไมคอยจะเหมาะกบการถาย
ภาพทน ทำาไมเหรอคะ กแหม!! คดดนะคะ ลานหนกวางๆ
สดสายตา รบไอแดดจากแสงตะวนเตมท สะสมความรอน
ไวชนดทวางเสอเปยกตากไวกแหงทนใด แลวผวอนบอบบาง
19
20
อยางเราๆ ทานๆ จะไปเหลออะไร อยากระนนเลย ไปเทยว
ทอนทเยนๆ สบายๆ กอนไวชวงบายแกๆ กลบมาใหมอกรอบ
คราวนกเตรยมตวหามมเกบแสงยามเยน สำาหรบคนถายภาพ
แลวจะรวาแสงกอนทพระอาทตยจะลบหายไปเปนชวงทอาจ
จะเกดภาพทองฟาทสวยอยางมหศจรรยขนมาเมอไหรกได
ดงนน กไมเปนนาแปลกใจทคนชอบถายภาพสวนใหญจะ
นงรอ รอ และรอถายภาพแสงสดทายของวนกอนจะลบหาย
ซงคนกลมนมกจะเปนกลมสดทายทจะออกจากลานหน
อยเสมอ แตยงไมหมดแคนนะคะ คนถายภาพสวนใหญจะ
รวาทยอมออกไปกแคไปหาอะไรรองทองเตรยมเสบยงเพอจะ
กลบเขามาทลานหนแหงนอกครงในยามคำาคน เพออะไร
เหรอคะ หลายทานคงยงไมรวา การไดนอนมองทองฟา
บนลานหนกวาง ทามกลางสายลมในชวงฤดหนาว และใน
คนเดอนมด ทองฟาจะเตมไปดวยดวงดาวทแสนจะสวยงาม
แขงกนสองแสงอยางไมยอมแพกน คนชอบถายภาพดาว
มกจะไมพลาดชวงเวลานเชนกน ซงแมชางภาพหลายคน
จะไดภาพความงามของทองฟาในชวงเวลาเดอนดบ
ตดมอกลบไปแลว กยงอดไมไดทจะกลบแวะเวยนมาชม
ความงามในทแหงนอยอกเสมอ เพยงแตถาใครอยาก
จะเหนความงามเชนน ตองเตรยมอปกรณสองสวางให
พรอม เตรยมอปกรณกนหนาวใหพอ ไมผดหวงแนนอนคะ
เสยดายพนทมเพยงนดไมเพยงพอจะบรรยาย
ความสวยงามใหรซง มโอกาสแวะมาเทยวอบลราชธาน
มาชมความมหศจรรยแหงสามพนโบกกนนะคะ
R2R พาเทยว
(R2R Relax Zone)
21
เครอขาย R2R
(R2R Network)
โครงการพฒนางานประจำาสงานวจยกาวเขาสปท 9 บนสายทางทมงมน
ในการพฒนาความร พฒนางาน พฒนาคนและพฒนาองคกร ทกอใหเกด
การพฒนาระบบบรการสาธารณสขไปทวทกพนทในประเทศไทย กวา 9 ป
และ 9 เครอขายทเตบโตมาดวยกน วนนเรากำาลงจะเกดเครอขายนองใหม คอ
เครอขายกรงเทพมหานคร โดยเมอวนท 26 พฤศจกายน 2558 มการประชม
หารอแนวทางในการจดตงเครอขาย ในหนวยงานทมการขบเคลอน R2R ทงใน
และนอกระบบสาธารณสข อาท โรงพยาบาลในสงกดกรงเทพมหานคร สถาบน
การศกษา สถาบนและองคกรภาครฐในสงกดกระทรวงสาธารณสข รวมไปถง
โรงพยาบาลภาคเอกชน เปนตน ทำาใหเกดแนวทางการจดตงเครอขายในเบองตน
โดยความรวมมอในการขบเคลอน R2R ในครงนจะเปนความรวมมอในระดบ
ผบรหารองคกร ทจะทำาใหเกดการขยายการใช R2R ใหเปนเครองมอใน
การพฒนาและแกไขปญหาการทำางานประจำาดวยการวจย พรอมการขบเคลอนท
ครอบคลมและมประสทธภาพทวทกพนทในประเทศไทย
การจดตงเครอขาย
R2R กรงเทพ
21
22
เมอวนท 23-24 และ 27 พฤษภาคม 2559 ไดมกจกรรม
อบรมเชงปฏบตการเพอเพมศกยภาพทมสนบสนนงานวจย
R2R Facilitator” ณ หองประชม 89 พรรษาฯ สมเดจยา
โรงพยาบาลศรนครนทร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลย
ขอนแกน บอกไดเลยวางานนอบรมกนเขมขนจรงๆ ตงแต
การคดสรรผเขารวมอบรม การเตรยมตวกอน ทงคณอำานวย
และนกวจยตางไดมโอกาสฝกซอมเสมอนจรง ในเรองการ
สรางบรรยากาศนำาเสนอผลงาน การใหคำาปรกษาของ
คณอำานวยตอผวจย งานนอบรมกน 3 วนเลยทเดยว
นอกจากน จะมกจกรรมสรางความสมพนธอนดระหวาง
คณอำานวยและผวจย รวมไปถงการไดรบแรงบนดาลใจ
ในการทำางานจากเพอนพนองชาว R2R ศรนครนทร
โรงพยาบาลศรนครนทร
คณะแพทยศาสตร
มหาวทยาลยขอนแกน
กระจายขาวR2R
(R2R’s Update)
22
23
โรงพยาบาลศรนครนทร
คณะแพทยศาสตร
มหาวทยาลยขอนแกน
23
“หวดดคะ ชาว R2R” บายดหมาย ? เปนไง
บางคะ กบภาษาใตทพอจะแหลงไดหดหย ทเรา
ทกทายกนดวยภาษาใตแบบน เพราะวาเราจะ
พาทกทานไปเทยวภาคใตกนคะ ซงในวนนกม
เรองราวกจกรรมดๆ จากเครอขาย R2R ภาคใต
ทไดขยบขบเคลอนเครอขายของตนเองกนอยาง
แขงขน ในกจกรรม “R2R ชบพรด” (ชบ แปลวา
ชำานาญ, เกง พรด แปลวา มาก, สดยอด) เมอ
วนท 20-22 มกราคม ทผานมา ใหกบพเลยงใน
เขต 11 และ 12 โดยกจกรรมทเตมไปดวยความร
ทงการคนหาตวตน การตงคำาถามงานวจย
บทบาทคณอำานวยทจะเปนฟนเฟองชวยขบ
เคลอนงาน และอกหลายหวขอทนาสนใจสำาหรบ
คนทำางาน R2R โดยบรรยากาศเตมไปดวยความสข
สนกสนานและอบอนดวยแววตาทเปยมไปดวย
พลงทพรอมจะพฒนาตน พฒนางานและพฒนา
องคกร ไปดวยกน และหวงเปนอยางยงวากจกรรม
ดๆ นจะสรางแรงบนดาลใจใหกบคนทำางาน R2R
ในทกเครอขายทวประเทศไทย
23
กระจายขาวR2R
(R2R’s Update)
24
ตดตอเรา
website : http://www.r2rthailand.org
e-mail : [email protected]
facebook : R2R Thailand FanClub
