12
1 REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI Komisioni për Ekonominë dhe Financat Tiranë, më 11.11.2020 R A P O R T PËR PROJEKTLIGJIN “PËR MIRATIMIN E BUXHETIT FAKTIK TË VITIT 2019” I. Hyrje. Komisioni për Ekonominë dhe Financat, në cilësinë e Komisionit përgjegjës, në mbledhjen e datës 11 nëntor 2020, shqyrtoi projektligjin “Për miratimin e buxhetit faktik të vitit 2019”. Projektligji është propozuar nga Këshilli i Ministrave. Komisioni për Ekonominë dhe Financat e shqyrton këtë projektligj sipas rregullave të parashikuara në nenet 32-38 të Rregullores së Kuvendit. Komisioni caktoi relator, për këtë projektligj, z. Ervin Bushati. Në mbledhjen e Komisionit ishin të ftuar Drejtoresha e Drejtorisë së Përgjithshme të Buxhetit në Ministrinë e Financave, Kryetari i Kontrollit të Lartë të Shtetit dhe drejtues të tjerë të këtyre institucioneve. II. Baza ligjore. Shqyrtimi i projektligjit për miratimin e buxhetit faktik të vitit të mëparshëm është një procedurë e konsoliduar ndër vite, e cila mbështetet në: nenet 158 dhe 164 të Kushtetutës; nenin 63 të ligjit nr.9936, datë 26.6.2008 “Për menaxhimin e sistemit buxhetor në Republikën e Shqipërisë”, të ndryshuar; nenin 31 të ligjit nr.154/2014 “Për organizimin dhe funksionimin e Kontrollit të Lart ë të Shtetit”; ligjin nr. 99/2018 “Për buxhetin e vitit 2019”, të ndryshuar;

REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI R A P O R T PËR …€¦ · Vijimi i rritjes ekonomike pozitive të vendit dhe ndikimi i ndërsjellë në treguesit e tjerë ekonomikë. Gjatë vitit

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI R A P O R T PËR …€¦ · Vijimi i rritjes ekonomike pozitive të vendit dhe ndikimi i ndërsjellë në treguesit e tjerë ekonomikë. Gjatë vitit

1

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

KUVENDI

Komisioni për Ekonominë dhe Financat

Tiranë, më 11.11.2020

R A P O R T

PËR PROJEKTLIGJIN “PËR MIRATIMIN E BUXHETIT FAKTIK TË VITIT

2019”

I. Hyrje.

Komisioni për Ekonominë dhe Financat, në cilësinë e Komisionit përgjegjës, në mbledhjen e

datës 11 nëntor 2020, shqyrtoi projektligjin “Për miratimin e buxhetit faktik të vitit 2019”.

Projektligji është propozuar nga Këshilli i Ministrave. Komisioni për Ekonominë dhe Financat

e shqyrton këtë projektligj sipas rregullave të parashikuara në nenet 32-38 të Rregullores së

Kuvendit.

Komisioni caktoi relator, për këtë projektligj, z. Ervin Bushati.

Në mbledhjen e Komisionit ishin të ftuar Drejtoresha e Drejtorisë së Përgjithshme të Buxhetit

në Ministrinë e Financave, Kryetari i Kontrollit të Lartë të Shtetit dhe drejtues të tjerë të këtyre

institucioneve.

II. Baza ligjore.

Shqyrtimi i projektligjit për miratimin e buxhetit faktik të vitit të mëparshëm është një

procedurë e konsoliduar ndër vite, e cila mbështetet në:

nenet 158 dhe 164 të Kushtetutës;

nenin 63 të ligjit nr.9936, datë 26.6.2008 “Për menaxhimin e sistemit buxhetor në

Republikën e Shqipërisë”, të ndryshuar;

nenin 31 të ligjit nr.154/2014 “Për organizimin dhe funksionimin e Kontrollit të Lartë

të Shtetit”;

ligjin nr. 99/2018 “Për buxhetin e vitit 2019”, të ndryshuar;

Page 2: REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI R A P O R T PËR …€¦ · Vijimi i rritjes ekonomike pozitive të vendit dhe ndikimi i ndërsjellë në treguesit e tjerë ekonomikë. Gjatë vitit

2

ligjin nr.10296, datë 8.7.2010 “Për menaxhimin financiar dhe kontrollin”, të ndryshuar.

Gjithashtu, Këshilli i Ministrave e ka propozuar projektligjin bazuar në nenet 78 dhe 83, pika

1 të Kushtetutës.

III. Qëllimi dhe përmbajtja e projektligjit.

Qëllimi i projektligjit është miratimi i raportit vjetor të konsoliduar të zbatimit të buxhetit për

vitin 2019. Ky raport përmban informacione, statistika dhe analiza të detajuara mbi pasqyrat e

konsoliduara vjetore për transaksionet financiare të shtetit, zbatimin e buxhetit vjetor, borxhin

publik dhe përbërjen e tij, përdorimin e fondit rezervë dhe të kontigjencës, si dhe situatën e

kontrollit të brendshëm publik në njësitë e qeverisjes së përgjithshme.

Projektligji dhe Raporti i Këshillit të Ministrave shoqërohen me Raportin e Kontrollit të Lartë

të Shtetit mbi zbatimin e buxhetit të shtetit për vitin 2019, i cili pasqyron opinionin e këtij

institucioni për rregullshmërinë e transaksioneve dhe saktësinë e raportimeve që kanë të bëjnë

me zbatimin e buxhetit, përdorimin e fondit rezervë të Këshillit të Ministrave dhe fondeve të

kontigjencës, raportimin e borxhit publik, funksionimin e sistemeve të menaxhimit financiar e

kontrollit, si dhe organizimin e funksionimit të auditimit të brendshëm në sekorin publik. Ky

opinion bazohet në gjetjet dhe rekomandimet e auditimeve të kryera nga KLSH në institucionet

e qeverisjes qendrore, njësitë e vetëqeverisjes vendore dhe entitetet e tjera publike. Në këtë

raport KLSH pasqyron edhe masat dhe rekomandimet për përmirësimin e gjendjes.

IV. Ndryshimet e buxhetit 2019.

Buxheti i vitit 2019 u ndryshua me dy akte normative të Këshillit të Ministrave, si më poshtë:

- Akti normativ nr.2, datë 2.10.2019, i cili pa ndryshuar parametrat kryesorë

makroekonomikë, të parashikuar në fillim të vitit, mundësoi rritjen e financimit për

pushtetin vendor, përballimin e situatës emergjente të shkaktuar nga tërmeti i datës 21

shtator 2019, mbështetjen e funksionimit të institucioneve të sistemit të drejtësisë,

rritjen e efiçencës së përdorimit të fondeve publike dhe rritjen e sigurisë në realizimin

e treguesve të buxhetit.

Page 3: REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI R A P O R T PËR …€¦ · Vijimi i rritjes ekonomike pozitive të vendit dhe ndikimi i ndërsjellë në treguesit e tjerë ekonomikë. Gjatë vitit

3

- Akti normativ nr.11, datë 24.12.2019, i cili përsëri nuk ndryshoi treguesit kryesorë

makroekonomikë, të parashikuar në fillim të vitit, por mundësoi dhënien e shpërblimit

për pensionistët, dhënien e bonusit të lindjeve, mbështetjen e skemës së ndihmës

ekonomike, të paaftësisë së kufizuar dhe të invaliditetit, si dhe subvencionimin e

kredive të strehimit, për të përballuar nevojat shtesë pas tërmetit të datës 26 nëntor

2019.

V. Diskutimi në Komision.

Drejtoresha e Drejtorisë së Përgjithshme të Buxhetit paraqiti raportin vjetor të konsoliduar të

zbatimit të buxhetit për vitin 2019. Ajo analizoi situatën ekonomike dhe treguesit kryesorë

makroekonomikë e fiskalë gjatë vitit 2019.

Kryetari i Kontrollit të Lartë të Shtetit paraqiti opinionin e këtij institucioni për zbatimin e

buxhetit të shtetit të vitit 2019 dhe realizimin e treguesve kryesorë makroekonomikë e fiskalë.

Përfaqësuesit e Ministrisë së Finanave dhe Ekonomisë dhe Kryetari i KLSH, iu përgjigjën

pyetjeve të deputetëve.

Relatori paraqiti opinionin e tij për situatën ekonomike e buxhetore të vitit 2019. Ai evidentoi

karakteristikat kryesore të buxhetit për vitin 2019, të cilat u mbështetën nga shumica e

anëtarëve të Komisionit. Këto karakteristika janë si më poshtë:

1. Vijimi i rritjes ekonomike pozitive të vendit dhe ndikimi i ndërsjellë në treguesit e tjerë

ekonomikë.

Gjatë vitit 2019 ekonomia e vendit vijoi të zhvillohet me ritme pozitive, tendencë kjo e arritur

që prej vitit 2014. Faktorët kryesorë, që dhanë impakt pozitiv, ishin rritja e konsumit privat dhe

zgjerimi i eksportit të shërbimeve, si rezultat i performancës shumë të mirë të turizmit. Degët

kryesore që kontribuan pozitivisht në rritjen ekonomike ishin tregtia, aktivitetet e pasurisë së

paluajtshme, industria dhe bujqësia.

Por, megjithë rritjen me ritme pozitive, ritmi i rritjes ekonomike u ngadalësua në krahasim me

vitet e mëparshme. Rritja ekonomike për vitin 2019 ishte 2.2 për qind, nga 4.1 për qind që ishte

një vit më parë. Rënia e ritmit të rritjes ishte pasojë e disa faktorëve të paqëndrueshëm e të

përkohshëm, si rënia e prodhimit të energjisë elektrike; rritja më e ngadaltë e sektorit të

Page 4: REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI R A P O R T PËR …€¦ · Vijimi i rritjes ekonomike pozitive të vendit dhe ndikimi i ndërsjellë në treguesit e tjerë ekonomikë. Gjatë vitit

4

ndërtimit, si rezultat e hyrjes në fazën përfundimtare të projektit të Gazsjellësit Trans Adriatik

(TAP); si dhe i tërmetit të nëntorit të vitit 2019.

2. Zgjerimi i tregut të punës.

Rritja ekonomike ndikoi pozitivisht në tregun e punës, ku punësimi u rrit me 2.2 për qind dhe

numri i të punësuarve u rrit me 26 mijë të punësuar, në krahasim me një vit më parë. Norma e

papunësisë, në fund të vitit 2019, arriti nivelin 11.6 për qind, i cili është niveli më i ulët ndër

vite.

3. Thellimi i konsolidimit fiskal.

Gjatë vitit 2019 vijoi dhe u thellua më tej konsolidimi fiskal.

Deficiti buxhetor ishte 1.9 për qind e PBB, nga 1.6 për qind e PBB që ishte një vit më parë.

Bilanci primar vijoi të jetë në terma pozitive (0.2 për qind e PBB). Bilanci korrent fiskal ishte

në përputhje me “rregullin e artë” të buxhetit, të përcaktuar në ligjin për menaxhimin e sistemit

buxhetor, i cili përcakton se masa e deficitit buxhetor nuk mund të tejkalojë masën e

shpenzimeve kapitale të parashikuara çdo vit në ligjin e buxhetit. Konktretisht, deficiti

buxhetor për vitin 2019 është 31.5 miliardё lekë, ndërsa shpenzimet kapitale janë 75 miliardё

lekë.

Borxhi publik vijoi tendencën rënëse, duke arritur nivelin 66.2 për qind të PBB në vitin 2019,

nga 67.9 për qind e PBB në vitin 2018. Kjo tendencë rënëse, nga viti në vit, vijon që prej vitit

2015, kur niveli i borxhit publik ishte 72.7 për qind e PBB. Faktorët kryesorë, që kanë ndikuar

në uljen e nivelit të borxhit publik, janë konsolidimi fiskal dhe mbiçmimi i monedhës vendase

në raport me monedhat e tjera të portofolit të borxhit.

Kjo ecuri pozitive e borxhit është në përputhje me objektivin e kuadrit makroekonomik e fiskal

afatmesëm, të sanksionuar edhe në ligjin organik të buxhetit, i cili synon arritjen e një

trajektoreje rënëse të borxhit publik.

Ecuria pozitive e borxhit është në harmoni me nevojat buxhetore. Gjatë vitit 2019 u realizua

me sukses huamarrja, e cila mundësoi rifinancimin e borxhit ekzistues dhe financimin e

Page 5: REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI R A P O R T PËR …€¦ · Vijimi i rritjes ekonomike pozitive të vendit dhe ndikimi i ndërsjellë në treguesit e tjerë ekonomikë. Gjatë vitit

5

pjesshëm të deficitit buxhetor të planifikuar. Huamarrja u realizua nëpërmjet burimeve të

brendshme në masën 73.2% dhe burimeve të huaja në masën 118.8% të planit vjetor.

Gjithashtu, ecuria e borxhit është në përputhje me objektivat e Strategjisë Afatmesme të

Menaxhimit të Borxhit, pasi gjatë vitit 2019 u menaxhua reduktimi i mëtejshëm i ekspozimit

ndaj risqeve të borxhit të brendshëm në raport me kostot, si edhe u vijua me aktivitete në drejtim

të zhvillimit të tregut të titujve shtetërorë.

4. Harmonizimi politikës fiskale me politikën monetare.

Politika monetare vijoi të ruajë kahun stimulues, duke u harmonizuar me politikën fiskale

konsoliduese. Kjo politikë synoi mbështetjen e rritjes ekonomike të vendit dhe kthimin e

inflacionit në objektiv.

Inflacioni mesatar rezultoi 1.4 për qind, nga 2 për qind që ishte një vit më parë. Në rënien e

inflacionit ndikuan mbiçmimi i kursit të këmbimit dhe çmimet e ulëta në tregjet ndërkombëtare.

Stimulimi monetar u realizua nëpërmjet ruajtjes së normës bazë të interesit në nivelin e vitit

2018 prej 1 për qind (i cili ishte niveli më të ulët i arritur ndër vite), furnizimit me likuiditet të

sektorit bankar dhe orientimit të tregut mbi kahun e pritur të politikës monetare.

Ritmet e kreditimit të ekonomisë, gjatë vitit 2019, u përmirësuan. Stoku i kredive bankare u

rrit me 7.1 për qind në krahasim me vitin 2018. Kushtet e favorshme të financimit ndikuan në

zgjerimin e kredisë për sektorin privat. Stoku i kredive me probleme në sistemin bankar u

reduktua ndjeshëm, duke arritur nivelin 8.4 për qind në fund të vitit 2019, nga 11.1 për qind që

ishte një vit më parë. Në rënien e kredive me probleme ndikuan masat e ndërmarra nga Banka

e Shqipërisë për reduktimin e tyre, përmirësimi i ambientit ekonomik dhe i gjendjes financiare

të kredimarrësve. Monedha shqiptare u forcua kundrejt euros.

5. Rritja e të ardhurave të përgjithshme të buxhetit, duke mbështetur konsolidimin fiskal.

Të ardhurat e përgjithshme të buxhetit të konsoliduar, për vitin 2019, ishin 460.3 miliardë lekë,

duke u rritur me 10.4 miliardë lekë ose 2.3 pikë përqindje në krahasim me një vit më parë. Në

krahasim me planin, këto të ardhura u realizuan në masën 97.7 për qind. Të ardhurat e

prëgjithshme, për vitin 2019, përbëjnë 27.4 për qind të PBB ose 0.1 pikë përqindje më shumë

se mesatarja e 5 viteve të fundit. Kjo rritje e të ardhurave është rezultat i impaktit pozitiv të

Page 6: REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI R A P O R T PËR …€¦ · Vijimi i rritjes ekonomike pozitive të vendit dhe ndikimi i ndërsjellë në treguesit e tjerë ekonomikë. Gjatë vitit

6

rritjes ekonomike dhe përmirësimit të performancës në mbledhjen dhe administrimin e tyre, në

kuadër të reformës së konsolidimit të financave publike.

Një rol të rëndësishëm në realizimin e të ardhurave luajtën politikat fiskale të ndjekura, të cilat

synuan vendosjen e një taksimi të drejtë, të balancuar, që nxit produktivitetin dhe

qëndrueshmërinë afatgjatë të ekonomisë. Ndryshimet në paketën fiskale sollën thjeshtimin e

procedurave tatimore, si dhe mbështetjen e biznesit dhe të sektorëve të ndryshëm të ekonomisë.

Mbështetje më e madhe u dha për sektorët e turizmit dhe të teknologjisë së informacionit, për

të siguruar rritjen e konkurrueshmërisë së ekonomisë dhe zhvillimin në tërësi të saj.

Politikat tatimore, të zbatuara gjatë vitit 2019, ishin:

- Reduktimi i normës së dividentit nga 15 për qind, në 8 për qind, për të ndihmuar në

uljen e ngarkesës fiskale ndaj investitorëve dhe për të nxitur alokimin e shpejtë të

kapitalit në ekonomi apo rritjen e konsumit;

- Ulja e ngarkesës fiskale për të punësuarit, duke rritur fashën e të ardhurave që tatohen

me normën 13 për qind. Përfitues nga kjo masë ishin 15 400 punëmarrës.

- Përjashtimi nga TVSH i importit të makinerive bujqësore, për të lehtësuar barrën fiskale

ndaj sektorit të bujqësisë dhe për të nxitur zhvillimin e tij.

- Reduktimi i shkallës së TVSH nga 20 për qind, në 6 për qind, për furnizimet e

reklamave nga mediat audiovizive, furnizimin e librave, mjeteve të transportit me

kapacitet 9+1.

- Përjashtimi nga TVSH i furnizimit me shërbim nga nënkontraktorët për kontraktorët në

industrinë fason.

- Reduktimi i shkallës së tatimit mbi fitimin korporativ nga 15 për qind, në 5 për qind në

shoqëritë e bashkëpunimit bujqësor.

- Reduktimi i shkallës së tatimit mbi fitimin korporativ nga 15 për qind, në 5 për qind në

në subjektet që operojnë në fushën e agroturizmit.

- Reduktimi i normës së tatimit mbi fitimin nga 15 për qind, në 5 për qind për bizneset

me të ardhura deri në 14 milionë lekë. (Në vitin 2020 tatimi për këtë kategori u hoq).

- Heqja e akcizës për fishekzjarret, llampat, pilat dhe bateritë, sugjeruar edhe nga FMN.

- Rritja e nivelit të akcizës për cigaret, që përmbajnë duhan, nga 5850 lekë/1000 copë, në

vitin 2018, në 6000 lekë/1000 copë në vitin 2019.

Page 7: REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI R A P O R T PËR …€¦ · Vijimi i rritjes ekonomike pozitive të vendit dhe ndikimi i ndërsjellë në treguesit e tjerë ekonomikë. Gjatë vitit

7

- Harmonizimi i ligjit për taksat vendore me ndryshimet në ligjin për vetëqeverisjen

vendore dhe ligjin për ndarjen administrative-territoriale të njësive të vetëqeverisjes

vendore në Republikën e Shqipërisë. Qartësimi i përmbajtjes së tij.

- Ulja me 2/3 e nivelit të taksës për produktet e plastikës dhe zgjerimi i bazës së taksës

me produkte të tjera të plastikës.

- Ulja e nivelit të taksës për ambalazhet e qelqit, me qëllim uljen e kostos së prodhimit

të produkteve.

- Për prodhimin brenda vendit, vendosja e taksës mbi lëndët primare, të importuara dhe

që përdoren për prodhimin e mallrave plastike, përfshirë ambalazhin.

- Rritja e rentës minerare për mineralin e kromit që eksportohet. Kjo politikë ka qëllim

uljen e eksportit të kromit si mineral dhe rritjen e eksportit për kromin e përpunuar si

ferrokrom. Pra, qëllimi është stimulimi i përpunimit të mineralit në vend dhe rritja e

vlerës së tij për eksport dhe është në përputhje me Strategjinë Minerare 2010-2025 në

vendin tonë.

Sipas grupeve kryesore, realizimi i të ardhurave është si më poshtë:

- Të ardhurat nga tatimet dhe doganat përbëjnë 66 për qind të të ardhurave të

përgjithshme të buxhetit. Këto të ardhura u rritën me 440 milionë lekë ose 0.1 pikë

përqindje në krahasim me një vit më parë.

- Të ardhurat nga fondet speciale përbëjnë 21 për qind të të ardhurave të përgjithshme të

buxhetit. Këto të ardhura u rritën me 5.3 miliardë lekë ose 5.6 pikë përqindje në

krahasim me një vit më parë. Rritja e këtyre të ardhurave ishte rezultat, kryesisht, i

rritjes së të ardhurave nga sigurimet shoqërore, si rezultat e reformës së pensioneve dhe

administrimit më të mirë fiskal.

- Të ardhurat nga pushteti vendor përbëjnë 5 për qind të të ardhurave të përgjithshme të

buxhetit. Këto të ardhura u rritën me 1.2 miliardë lekë ose 5.7 pikë përqindje në

krahasim me një vit më parë.

- Të ardhurat jotatimore përbëjnë 5 për qind të të ardhurave të përgjithshme të buxhetit.

Këto të ardhura u rritën me 1 miliardë lekë në ose 4.7 pikë përqindje në krahasim me

një vit më parë.

Page 8: REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI R A P O R T PËR …€¦ · Vijimi i rritjes ekonomike pozitive të vendit dhe ndikimi i ndërsjellë në treguesit e tjerë ekonomikë. Gjatë vitit

8

- Të ardhurat nga grantet përbëjnë 2 për qind të të ardhurave të përgjithshme të buxhetit.

Këto të ardhura u rritën me 2.4 miliardë lekë ose 30 pikë përqindje në krahasim me një

vit më parë. Nga totali i granteve prej 2.4 miliardë lekësh, 1.8 miliardë lekë janë

donacione për rindërtimin pas tërmetit dhe 600 milionë lekë janë mbështetje buxhetore

nga BE.

6. Rritja e shpenzimeve të përgjithshme të buxhetit.

Shpenzimet e përgjithshme të buxhetit, për vitin 2019, arritën nivelin 491.9 miliardë lekë, me

një rritje prej 15.7 miliardë lekësh ose 3.3 pikë përqindje krahasuar me një vit më parë. Në

krahasim me planin, këto shpenzime u realizuan në masën 94.7 për qind. Këto shpenzime

përbëjnë 29.3 për qind të PBB, nga 29.1 për qind e PBB që ishin një vit më parë dhe ruajnë një

nivel të qëndrueshëm ndër vite.

Zërat kryesorë që ndikuan në rritjen e shpenzimeve, për vitin 2019, janë:

- Rritja e shpenzimeve për fondet speciale, si rezultat i reformës së pensioneve;

- Rritja e shpenzimeve për buxhetin vendor, si rezultat i rritjes së transfertës së

pakushtëzuar të buxhetit të shtetit dhe të ardhurave të mbledhura nga pushteti vendor.

Realizimi i shpenzimeve, sipas grupeve kryesore, rezulton si më poshtë:

- Shpenzimet korrente përbëjnë 84.7 për qind të shpenzimeve të përgjithshme të buxhetit.

Këto shpenzime u rritën me 19.5 miliardë lekë ose 4.9 pikë përqindje në krahasim me

një vit më parë. Shpenzimet korrente arritën nivelin 24.8 për qind të PBB, nga 24.3 për

qind e PBB që ishin një vit më parë. Niveli i këtyre shpenzimeve ndaj PBB, në vite,

paraqitet i qëndrueshëm, mesatarisht rreth 24 për qind e PBB.

- Shpenzimet kapitale përbëjnë 15.2 për qind të shpenzimeve të përgjithshme të buxhetit.

Këto shpenzime, për vitin 2019, janë rreth 75 miliardë lekë dhe u realizuan në masën

87.1 për qind të planit. Shpenzimet kapitale përbëjnë 4.5 për qind të PBB dhe kanë një

nivel të qëndrueshëm ndër vite.

Page 9: REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI R A P O R T PËR …€¦ · Vijimi i rritjes ekonomike pozitive të vendit dhe ndikimi i ndërsjellë në treguesit e tjerë ekonomikë. Gjatë vitit

9

7. Orientimi i investimeve publike drejt sektorëve prioritarë të ekonomisë.

Investimet publike, edhe gjatë vitit 2019, vijuan të orientohen drejt sektorëve prioritarë të

ekonomisë, si infrastruktura, energjia, arsimi, shëndetësia, turizmi, rendi dhe siguria publike.

Gjatë vitit 2019 u financuan dhe u përfunduan rreth 400 kontrata në projektet e investimeve

me financim të brendshëm, në këto fusha kryesore:

- transport rrugor;

- ujësjellës dhe kanalizime;

- energji, burime natyrore, industri, transport hekurudhor, planifikim dhe mbetje urbane;

- argjinaturat e lumenjve dhe mbrojtjen prej tyre;

- rikonstruksione të ambienteve në disa spitale dhe poliklinika, ndërtim depo barnash,

furnizim dhe vendosje pajisjesh spitalore;

- rikonstruksione, rindërtime, shtesa, ambiente sportive të shkollave 9-vjeçare dhe të

mesme në shumë bashki të vendit;

- policinë e shtetit për armatime, lexues optikë etj.

- sisteme armatimi, sisteme vëzhgimi të hapësirës ajrore dhe aktivitete të tjera të

Ministrisë së Mbrojtjes;

- kanë përfunduar 2 projekte të rëndësishme në fushën kulturore: Projekti i Restaurimit

të Muzeut Historik Kombëtar dhe Restaurimi i Muzeut “Mësonjëtorja e parë shqipe”;

- sistemin e burgjeve dhe arkivën e gjendjes gjyqësore;

- programet e mjedisit;

- institucionet e Sistemit të Drejtësisë.

8. Mbështetja sociale e shtresave në vështirësi ekonomike.

Gjatë vitit 2019 rëndësi e veçantë iu kushtua mbështetjes financiare ndaj shtresave sociale më

vulnerabël. Shpenzimet për mbrojtjen sociale zenë rreth 32 për qind të shpenzimeve të

përgjithshme të buxhetit. Një peshë të rëndësishme të tyre e zenë shpenzimet për fondin e

pensioneve si edhe programet në mbështetje të familjeve dhe individëve në nevojë (ndihma

ekonomike dhe aftësia e kufizuar). Shpenzimet për bonusin e lindjeve janë 2.4 miliardë lekë.

Page 10: REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI R A P O R T PËR …€¦ · Vijimi i rritjes ekonomike pozitive të vendit dhe ndikimi i ndërsjellë në treguesit e tjerë ekonomikë. Gjatë vitit

10

9. Thellimi i procesit të decentralizimit dhe përmirësimi i menaxhimit të financave

publike vendore.

Edhe gjatë vitit 2019, ashtu siç ka ndodhur vitet e fundit, rëndësi e veçantë iu kushtua thellimit

të procesit të decentralizimit dhe zbatimit të reformës administrativo-territoriale. Kjo solli

zbatimin më të plotë të funksioneve të pushtetit vendor, zgjerimin e gamës së shërbimeve ndaj

qytetarëve dhe përmirësimin e cilësisë së tyre. Shpenzimet për pushtetin vendor arritën nivelin

56.2 miliardë lekë, duke u rritur me 6.6 miliardë lekë ose 13.3 pikë përqindje në krahasim me

vitin e mëparshëm.

Pushteti vendor vijoi dhe thelloi më tej tendencën pozitive të mbledhjes së të ardhurave, të cilat

për vitin 2019 arritën nivelin 23.1 miliardë lekë. Këto të ardhura janë 1.2 miliardë lekë ose 5.7

pikë përqindje më të larta se një vit më parë.

10. Mbështetja e reformave strukturore.

Buxheti i vitit 2019 mbështeti vijimin e reformave në sektorët kyç të ekonomisë, si në drejtësi,

administratën publike dhe në menaxhimin e financave publike. Gjatë këtij viti u arritën

rezultate pozitive në të gjithë sektorët e ekonomisë, veçanërisht në sektorët e shëndetësisë,

arsimit, bujqësisë, infrastrukturës, energjisë, furnizimit me ujë e turizmit. Këto reforma

ndikuan në nxitjen e zhvillimit të ekonomisë, zgjerimin e veprimtarisë së biznesit dhe

përmirësimin e shërbimit ndaj qytetarëve.

* * *

Gjatë diskutimit, Komisioni vlerësoi disa çështje të pasqyruara në Raportin e KLSH për gjetjet

nga auditimi, si më poshtë:

Së pari, reduktimi i ndjeshëm i dëmit ekonomik.

Në Raportin e KLSH evidentohet fakti që dëmi ekonomik është reduktuar ndjeshëm në

krahasim me vitet e mëparshme si në vlerë, ashtu edhe në peshë specifike ndaj buxhetit. Në

vitin 2019, dëmi ekonomik i zbuluar nga KLSH është 908 milionë lekë, nga 4.3 miliardë lekë

që ishte një vit më parë. Ky fakt flet për përmirësimin e punës nga strukturat ekzekutive lidhur

me zbatimin e detyrimeve të akteve ligjore e nënligjore. Ndikim pozitiv këtu ka pasur edhe

përmirësimi i vazhdueshëm i akteve ligjore e nënligjore për menaxhimin e financave publike.

Page 11: REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI R A P O R T PËR …€¦ · Vijimi i rritjes ekonomike pozitive të vendit dhe ndikimi i ndërsjellë në treguesit e tjerë ekonomikë. Gjatë vitit

11

Së dyti, respektimi i kufirit ligjor për kontratat e koncesionit/PPP.

Komisioni vlerësoi faktin që kufiri i përcaktuar në ligjin për menaxhimin e sistemit buxhetor

për kontratat e koncesionit/PPP është respektuar. Sipas këtij ligji, shuma totale e pagesave

vjetore neto, që kryhen nga njësitë e qeverisjes së përgjithshme, për kontrata koncesionare apo

partneriteti publik privat, si rregull, nuk duhet të tejkalojë kufirin prej 5 përqind të të ardhurave

tatimore faktike të vitit paraardhës buxhetor.

Pagesat vjetore faktike nga njësitë e qeverisjes së përgjithshme, për kontratat koncesionare apo

PPP, rezultuan rreth 13.7 miliardë lekë ose 3.27 për qind e totalit të të ardhurave tatimore

faktike të vitit 2018. Vlera e tyre është brenda kufirit të pagesave prej 5% të të ardhurave

tatimore faktike të vitit 2018, i cili përllogaritet në rreth 20.97 miliard lekë.

VII. Rekomandime.

Komisioni paraqiti disa rekomandime, si më poshtë:

Së pari, duhet të forcohet më tej puna e ministrive, institucioneve, njësive të vetqeverisjes

vendore dhe enteve publike për zbatimin e rekomandimeve të KLSH, me qëllim përmirësimin

e procesit të hartimit, zbatimit dhe monitorimit të buxhetit, si dhe rritjen e efektivitetit në

menaxhimin e fondeve publike.

Së dyti, të gjitha institucionet buxhetore duhet të forcojnë punën për zbatimin korrekt të

detyrimeve të përcaktuara në aktet ligjore e nënligjore. Kjo kërkesë bëhet më e mprehtë në

drejtim të zbatimit të legjislacionit fiskal dhe të prokurimit publik, si fusha me risk më të lartë.

Së treti, duhet të rritet më tej bashkëpunimi midis Ministrisë së Financave, KLSH-së dhe

Kuvendit për të bërë përmirësimet e nevojshme ligjore në fushën e buxhetit dhe të menaxhimit

të financave publike.

Page 12: REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI R A P O R T PËR …€¦ · Vijimi i rritjes ekonomike pozitive të vendit dhe ndikimi i ndërsjellë në treguesit e tjerë ekonomikë. Gjatë vitit

12

VIII. Përfundim.

Mbështetur në argumentet e mësipërme, Komisioni e miratoi projektligjin “Për miratimin e

buxhetit faktik të vitit 2019” dhe raportit vjetor të konsoliduar të buxhetit, bashkëlidhur tij, me

shumicë votash.

RELATORI KRYETARJA

Ervin BUSHATI Milva EKONOMI