risalah ramadan_

  • Upload
    pok-ku

  • View
    184

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

RISALAH RAMADHAN [In donesia ]] [ ABDULLAHBINJ ARULLAHBINIBRAHIMALJ ARULLAH . .. ..... . . .- . . ... Pe n e r je ma h : MUHAMMADYUSUFHARUN, MA.AINULHARITSUMARARIFINTHAYIB, LC.AHMADMUSTHALIHAFANDI, LC. Mu r a ja a h :ERWANDITARMIZI : Maktab Dakwah Dan Bimbingan Jaliyat Rabwah 1428 2007 Ri sal ah Ramadhan 2 DAFTARISI Is iHa l Mu qa ddima h5 Keu t a ma a nBu la nRa ma dh a n8 Keu t a ma a npu a s a11 Kekh u s u s a n da n keis t imewa a n Bu la nRa ma dh a n15 Hu ku m-Hu ku m ya n g beka it a nden ga npu a s aRa ma dh a n21 Qiya m Ra ma dh a n30 Memba ca AlQu r a n dibu la n Ra ma dh a nda nla in n ya38 Sedeka hdi bu la nRa ma dh a n51 Ta fs ir a na ya t -a ya tt en t a n g pu a s a57 Pela ja r a nda r i a ya t -a ya tt en t a n g pu a s a71 Ber pu a s at a pi men in gga lka ns h a la t79 Pu a s aya n g s empu r n a85 Pu a s aya n g dis ya r ia t ka n92 Seba b-s eba ba mpu n a n dibu la n 94 Ri sal ah Ramadhan 3 Ra ma dh a n Ten t a n gs epu lu h h a r idia kh ir bu la nRa ma dh a n100 Umr a hdi bu la nRa ma dh a n109 La ila t u l Qa da r110 Ta u ba tda nIs t igh fa r118 Sya r a t -s ya r a tt a u ba t126 Ber pis a hden ga nRa ma dh a n128 Per in ga t a n135 Fa t wa -fa t wapen t in g 146 Doa ya n gs a n ga t ber ma n fa a t da ndibu t u h ka n155 Za ka tfit r a h172 Ha r i r a ya172 Pet u n ju k Na bi rt en t a n g h a r i r a ya180 Keu t a ma a n pu a s a en a mh a r idibu la nSya wa l 183 Pen u t u p 189 Ri sal ah Ramadhan 4 P MUQADDIMAH Sega la pu jiba giAlla h Ya n gt ela h memu lia ka nbu la n Ra ma dh a n a t a s bu la n -bu la n la in n ya ,men gis t imewa ka n n ya den ga n t u r u n n yaAlQu r a n da n kewa jiba n pu a s a pa da bu la n in i,men ja dika n pu a s aRa ma dh a n s eba ga is a la h s a t u t on gga kda n ba n gu n a nIs la mya n gkokoh ,pen gh a pu s dos a da n n is t a .Akuber s a ks iba h wa t ia da s es emba h a n ya n gh a qs ela inAlla h ,Ya n gMa h a Es a ,t ia da s eku t u ba gi-Nya ,Ya n g Mer a ja ida n Ma h a Men get a h u i,Ma h aMu lia da n pember is ela ma t .Da n a ku ber s a ks iba h waMu h a mma da da la h h a mba da n Ra s u l-Nya ,s eba ik-ba ikma n u s ia ya n gs h a la t da n pu a s a ,ya n gdiu t u sAlla h s eba ga ir a h ma t ba gia la ms emes t a ,s u r it ela da nba gipa r a pen it ija la nkepa da Alla h da nh u jja h ba gi s egen a pu ma t ma n u s ia .Semoga s h ala wa t s a la m s en a n t ia s a dilimpa h ka n kepa da belia u ,kepa dakelu a r ga ,s a h a ba t da n pa r a pen giku tmer eka den ga nba ik s a mpa i h a r i kemu dia n . Ber iku t in ir is a la h r in gka s ya n gmen ca ku ph a l-h a lpen t in gba gika u mmu s limin da la mbu la nRa ma dh a n ,s eper t ipu a s a ,qiya mu lla il,memba ca Al Qu r a n ,s edeka h da n la ins eba ga in ya , ya n g a ka na n dada pa t idit er a n gka n den ga n jela s ,In s ya Alla h .Ris a la hin is en ga ja pen u lis bu a t s eder h a n a ,t ida kt er la luber t ele-t eleda n t ida kt er la lu r in gka s ,s emu adis a r ika n da r ifir ma n Alla h t a a la ,s a bda Ra s u lu lla h rda n u ca pa n pa r a u la ma mu h a qqiqin .Set ia pu ca pa nRi sal ah Ramadhan 5 pen u lis s ebu t ka n u la ma ya n gmen ga t a ka n n ya , den ga n men yebu t ka n ju zda n h a la ma n kit a bya n g din u kil,h a lin iu n t u kmen ja ga a ma n a t ilmiya h da ns u pa ya s ia pa pu n ya n gber n ia t da pa t mer u ju kke s u mber n ya .Set ia pa ya t pen u lis s ebu t ka n n omor da nn a ma s u r a t n ya da la mAlQu r a n da n s et ia ph a dit sdis ebu t ka n pa r a per iwa ya t n ya .J u ga dis ebu t ka nbu ku -bu kur u ju ka nda la m a kh irr is a la hin i. Semoga Alla h Ya n gMa h a Mu lia ,pemilikAr s y ya n ga gu n g,men ja dika n r is a la h in iikh la s s ema t a -ma t a u n t u k-Nya ,da n t er ma s u ks a la h s a t u s eba b u n t u kmen da pa t ka n s u r ga dis is in ya ,ber ma n fa a tba gipen u lis s en dir i,pa r a pemba ca da npen den ga r n ya .Ha n ya kepa da Alla h kit a ber t a wa kka l, t ia da da ya da n keku a t a n kecu a liden ga n ma u n a hAlla h ya n gMa h a Tin ggila giMa h a Agu n g.Semogas h a la wa t da n s a la ms en a n t ia s a dilimpa h ka n kepa daNa bikit a Mu h a mma d,kepa da kelu a r ga da n pa r as a h a ba t n ya . Ri sal ah Ramadhan 6 KEUTAMAANBULANRAMADHAN 1.Da r i AbuHu r a ir a ht: . `_`...`. _...= r `_`..... `..-..`. `.`...`.)) . `.=....- `.... `..... `.=`..:. . ...= ...`. `.`.. _.... `.`. . `..`. `-..`: `.. .`.. .`: .`.-. `..`. `.. `:`.`: . ....`.- ...`- `.. .`.. ..: `.. `..`.- .:`.: `.. ``.L..: ..`- `... (( :...: .. . Ras ulullahr bias any amemberik abargembira k epadaparas ahabatny adenganbers abda: Telahdatangk epadamubulanRamadhan, bulany angdiberk ahi.Allahmewajibk an k epadamupuas adidalamny a;padabulanini pintu-pintus urgadibuk a,pintu-pintunerak a ditutupdanparas etandiik at;jugaterdapat padabulaninimalamy anglebihbaik dari s eribubulan,barangs iapatidak memperoleh k ebaik anny amak adiatidak memperolehapa-apa. (H.R. Ah ma d da nAnNa s a i)(1). 2.Da r i Uba da hbinAs hSh a mit , ba h waRa s u lu lla hrber s a bda : )) `_`...`.. `.. . .=.`.. =.. `.`. `_... `.=.: . `.L`.. ....: `.. `.`.-.`.. ...L. `-. .`-.: 1.AlMundziri berkata:DiriwayatkanolehAnNasaIdanAlBaihaqi.Keduanyadari Abu Qilabah, dan Abu Hurairah, tetapi setahuku dia tidak pernah mendengar darinya. Ri sal ah Ramadhan 7 . ``.... `...=:. `...=. .....`. ..`.. `.=......: ..: `.- `.=..`. `. . ..`- .`.. ...`- `. .: _.. . ((..: : .,L: . Telahdatangk epadamubulanRamadhan, bulank eberk ahan,Allahmengunjungimupada bulaninidenganmenurunk anrahmat, mengahapus dos a-dos adanmengabulk andoa. Allahmelihatberlomba-lombany ak amupada bulaninidanDiamembangga-banggak anmu k epadamalaik at-Ny a,mak atunjuk k anlah k epadaAllahhal-haly angbaik daridirimu. Karenaorang-orangy angs engs araialahy ang tidak mendapatk anrahmatAllahdibulanini. (H.R. At hTh a br a n i, da nper iwa ya t n yat s iqa h ). 3.Da r iAbu Hu r a ir a h t ,ba h wa Ra s u lu lla hr ber s a bda : .. ...L` .`: `..: _..- ``.- _... .`. `. `.. ` .L`. ...:`.. . `...: -..`. `.. . ...`.. `...L .:....: ... ` .`...:- . ``...`. ``..L.`. ..- .=: : `.`.: `..`..`.: U .= `..- .`.. `_`... .`:. ] .`.`.. `..:`. `_ _`.`-:. .: _....`.`. ..`.: `.`. ... _.. ..` .: [ ... `..:..... .`.. `..` ..`: `...`.`. `.`..`. . `. `.: _`.` .:`-. `.`..= .. : `.. _`.` .:`-. . `.`.: :`.: .- ` (( `.. . _.. :`..: :`.: . . _`.`. .. .Ri sal ah Ramadhan 8 )) `:.. .. . `.`.`- ..`. ... .. .: =: v (( ... Umatk upadabulanRamadhandiberilima k eutamaany angtidak diberik ank epadaumat s ebelumny a,y aitu:baumulutorangy ang berpuas alebihharumdis is iAllahdaripada aromak as turi,paramalaik atmemohonk an ampunanbagimerek as ampaimerek aberbuk a, AllahAz z aWajallas etiapharimenghias ai s urgany alaluberf irman(k epadas urga):hampir tibas aatny aparahambak uy angs halih dibebas k andaribebandanderitas ertamerek a menujuk epadamu.Padabulaniniparajin y angjahatdiik ats ehinggamerek atidak bebasbergerak s epertipadabulanlainny a,dan diberik ank epadaumatk uampunanpadaak hir malam.Beliauditany a:WahaiRas ulullah apak ahmalamitulailatulQadar?Jawabbeliau: Tidak .Namunorangy angberamaltentudiberi balas anny ajik ameny eles aik anamalny a.(HR. Ah ma d)(2). 2.Isnadhaditstersebutdhaif,dandiantarabagiannyaadanash-nashlainyang memperkuatnya. Ri sal ah Ramadhan 9 KEUTAMAANPUASA 1.Da lil: Dir iwa ya t ka n da la ms h a h ih AlBu kh a r ida nMu s limda r iAbu Hu r a ir a h t ,ba h wa Na birber s a bda : )) :.. .`.. : ..:. .`. .`.. .. . `: .. `. .. = :. .: . _.. .`.. . ] . `_.`- .. `: `... ...` .: v `..:`- `.. `.... `... .L `:.`... ..: [ _....-`.. ...` ..::.. ..... ` .`...:-: ..`. .....: ...`.. ..-`.. ....L. ...`.. ..-`. `.: -`. `. . .`.. `..L .:. .: ((Setiapamaly angdilak uk ananak Adamadalah untuk ny a,dans atuk ebaik andibalas s epuluh k alilipatny abahk ans ampaitujuhratus k ali lipat.Allahtaalaberf irman:Kecualipuas a,itu untuk -KuAk uy anglangs ungmembalas ny a.Ia telahmeninggalk ans y ahwat,mak andan minumny ak arena-Ku.Orangy angberpuas a mendapatk anduak es enangan,y aitu k es enangank etik aberbuk apuas adan k es enangank etik aberjumpadenganTuhanny a. Sungguh,baumulutorangberpuas alebihharum daripada aroma k as turi.2.Ba ga ima n a ber t a qa r r u b(men deka t ka n dir i) kepa daAlla h ? Ri sal ah Ramadhan 10 Per lu diket a h u i,ba h wa ber t a qa r r u bkepa daAlla h t ida kda pa t dica pa iden ga n men in gga lka ns ya h wa t in iya n gs ela in da la mkea da a nber pu a s a a da la h mu ba h -kecu a lis et ela hber t a qa r r u bkepa da -Nya den ga n men in gga lka na pa ya n gdih a r a mka n Alla h da la ms ega la h a l, s eper t i:du s t a ,kedza lima nda npela n gga r a nh a k or a n gla in da la mma s a la h da r a h ,h a r t a da nkeh or ma t a n n ya . Un t u k it u , Na bi rber s a bda : )) `_ `.. .-.- .::`..:. .. .. .: `.: _`.. `.. `.: `. `.. `.. .L.. (( _.-.: . Barangs iapatidak meninggalk anperk ataan danperbuatandus tamak aAllahtidak butuh dengan puas any a. (HR. Al Bu kh a r i). In t iper n ya t a a n in i:ba h wa t ida ks empu r n aber t a qa r r u bkepa da Alla h I den ga nmen in gga lka n h a l-h a lya n gmu ba h kecu a li s et ela h ber t a qa r r u bkepa da n ya den ga nmen in gga lka n h a l-h a lya n gh a r a m.Den ga ndemkia n ,or a n gya n gmela ku ka n h a l-h a lya n g h a r a mkemu dia n ber t a qa r r u bkepa da Alla hden ga n men in gga lka n h a l-h a lya n gmu ba h , iba r a t n ya or a n gya n gmen in gga lka n h a l-h a l ya n gwa jibda n ber t a qa r r u bden ga n h a l-h a l ya n g s u n a t . J ika s es eor a n gden ga n ma ka n da n min u m ber n ia t a ga r ku a t ba da n n ya mela ks a n a ka ns h a la t ma la mda n pu a s a ,ia men da pa t pa h a laka r en a n ya .J u ga jika den ga n t idu r n ya pa dama la mda n s ia n gh a r iber n ia t a ga r ku a tRi sal ah Ramadhan 11 ber a ma l(beker ja ),ma ka t idu r n ya it umer u pa ka niba da h . J a dior a n gya n gber pu a s a s en a n t ia s a da la m kea da a n iba da h pa da s ia n gda n ma la m h a r in ya .Dika bu lka n doa n ya ket ika ber pu a s ada n ber bu ka .Pa da s ia n gh a r in ya ia a da la hor a n gya n gber pu a s a da n s a ba r ,s eda n gpa dama la mh a r in ya ia a da la h or a n gya n gmember i ma ka nda nber s yu ku r . 3.Sya r a tmen da pa tpa h a lapu a s a : Dia n t a r a s ya r a t n ya :a ga r ber bu ka pu a s aden ga n ya n gh a la l.J ika ber bu ka pu a s a den ga nya n gh a r a mma ka ia t er ma s u kor a n gya n g men a h a n dir ida r iya n gdih a la lka n Alla h da nmema ka n a pa ya n gdih a r a mka n Alla h ,da nt ida k dika bu lka ndoa n ya . Or a n g ber pu a s aya n g ber jih a d: Per lu diket a h u iba h wa or a n gmu min pa dabu la nRa ma dh a nmela ku ka ndu ajih a d, ya it u : 1.J ih a du n t u kdir in ya pa da s ia n gh a r iden ga npu a s a . 2.J ih a d pa dama la m h a r i den ga ns h a la tma la m. Ba r a n gs ia pa ya n gmema du ka n kedu a jih a din i, ma ka memen u h is ega la h a k-h a kn ya da n ber s a ba rt er h a da pn ya .Nis ca ya diber ika n kepa da n ya pa h a laya n g t a k t er h it u n g(3). 3.lihat Lathaaiful Maarif, oleh Ibnu Rajab, hlm. 163, 165 dan 183. Ri sal ah Ramadhan 12 KEKHUSUSANDANKEISTIMEWAANBULAN RAMADHAN 1.Pu a s a bu la n Ra ma dh a n a da la h r u ku n keempa tda la m Is la m. Fir ma nAlla ht a a la : Haiorang-orangy angberiman,diwajibk an atas k amuberpuas as ebagaimanadiwajibk an atas orang-orangs ebelumk amuagark amu bertak wa. (Al Ba qa r a h : 183). Sa bdaNa bi r : ) ) ..`.- ..:. `...`. . ...`. . _ . v ..: v `_ :..... .`..... :....=.: ......`.:....: ...... . `_`....`. .....-`. ...`..: ` -- _... (( .:. ... Is lamdidirik andiatas limas endi,y aitu: s y ahadattiadas embahany anghaqs elainAllah danMuhammadadalahras ulAllah,mendirik an s halat,menunaik anz ak at,puas aRamadhan danpergihajik eBaitulharam.(Ha dit sMu t t a fa q a la ih ). Iba da h pu a s a mer u pa ka n s a la h s a t u s a r a n apen t in gu n t u kmen ca pa it a kwa ,da n s a la h s a t u s eba b u n t u kmen da pa t ka n a mpu n a n dos a -dos a , pelipa t ga n da a n keba ika n ,da n pen ga n gka t a n der a ja t . Ri sal ah Ramadhan 13 Alla h t ela h men ja dika n iba da h pu a s a kh u s u s u n t u k dir i-Nya da r ia n t a r a a ma l-a ma liba da h la in n ya . Fir ma n Alla h da la mh a dit s ya n gdis a mpa ika n olehNa bi r : Pu a s a it u u n t u k-Ku da n Aku la n gs u n g memba la s n ya .Or a n gya n gber pu a s a men da pa t ka ndu a kes en a n ga n ,ya it u kes en a n ga n ket ika ber bu kapu a s a da n kes en a n ga n ket ika ber ju mpa den ga nTu h a n n ya .Su n ggu h ,ba u mu lu t or a n gber pu a s a lebihh a r u mda r ipa da a r oma ka s t u r i.(Ha dit s Mu t t a fa q a la ih ). Da ns a bdaNa bi r : )) ...`.. `... .....: .... `..: ..... .......`- ......`. _..... ..... `... ((.:. ... Barangs iapaberpuas aRamadhank arenaiman danmengharappahaladariAllah,nis cay adiampuni dos a-dos any ay angtelahlalu.(Ha dit s Mu t t a fa q a la ih ). Ma ka u n t u kmemper oleh a mpu n a n den ga npu a s aRa ma dh a n , h a r u sa dadu as ya r a tber iku tin i:a .Men gima n i den ga nben a ra ka nkewa jiba nin i. b.Men gh a r a ppa h a la ka r en a n ya dis is iAlla ht a a la . 2.Pa da bu la n Ra ma dh a n dit u r u n ka n AlQu r a ns eba ga ipet u n ju kba giu ma t ma n u s ia da n ber is i ket er a n ga n -ket er a n ga n t en t a n gpet u n ju kda npembedaa n t a r aya n g h a q da nya n g ba t h il. 3.Pa da bu la n in idis u n n a h ka n s h a la t t a r a wih , ya kn is h a la t ma la mpa da bu la n Ra ma dh a n , Ri sal ah Ramadhan 14 u n t u kmen giku t ijeja kNa bir ,pa r a s a h a ba tda nkh u la fa u rr a s yidin . Sa bdaNa bi r : )) ..`.. `.. ....: ... `.: ... . .....`- ....`. _... ... `. (( .:. ... Barangs iapamendirik ans halatmalamdi bulanRamadhank arenaimandanmengharap pahaladariAllah,nis cay adiampunidos a-dos any ay angtelahlalu.(Ha dit s Mu t t a fa q a la ih ). 4.Ter da pa t pa da bu la n in iLa ila t u lQa da r (ma la m mu lia ),ya it u ma la mya n glebih ba ikda r ipa das er ibu bu la n ,a t a u s a ma den ga n 83t a h u n 4 bu la n .Ma la mdima n a pin t u -pin t u la n gitdibu ka ka n ,doa dika bu lka n ,da n s ega la t a kdirya n gt er ja dipa da t a h u n it u dit en t u ka n .Sa bdaNa bi r :)) ..: ..... .......`- ......`. `....: ..:`.: ..... `... `... .....: .... `.`.. (( .:. ... Barangs iapamendirik ans halatpadamalam lailatulqadark arenaimandanmengharap pahaladariAllah,nis cay adiampunidos a-dos any ay angtelahlalu.(Ha dit s Mu t t a fa q a la ih ). Ma la min it er da pa t pa da s epu lu h ma la m t er a kh ir ,da n dih a r a pka n pa da ma la m-ma la m ga n jillebih ku a t da r ipa da ma la m-ma la m la in n ya .Ka r en a it u ,s eyogya n ya s eor a n g mu s limya n gs en a n t ia s a men gh a r a pr a h ma tAlla h da n t a ku t da r is iks a -Nya .Mema n fa a t ka nRi sal ah Ramadhan 15 kes empa t a n pa da ma la m-ma la mit u den ga nber s u n ggu h -s u n ggu h pa da s et ia pma la mda r i kes epu lu h ma la mt er s ebu t den ga n ;s h a la t , memba ca AlQu r a n u lka r im,dzikir ,doa , is t igh fa r da n t a u ba t ya n gs eben a r -ben a r n ya . Semoga Alla h men er ima a ma liba da h kit a , men ga mpu n i,mer a h ma t ida n men ga bu lka ndoakit a . 5.Pa da bu la n in it er ja diper is t iwa bes a r ya it uper a n gBa da r ,ya n gpa da kees oka n h a r in yaAlla h membeda ka n a n t a r a ya n gh a qda n ya n g ba t il,s eh in gga men a n gla h Is la mda n ka u m mu s limin s er t a h a n cu r la h s yir ikda n ka u m mu s yr ikin . 6.Pa da bu la n s u ciin it er ja dipembeba s a n kot aMa kka h AlMu ka r r a ma h ,da n Alla hmemen a n gka n Ra s u l-Nya .Seh in gga ma s u kla hma n u s ia keda la ma ga ma Alla h den ga nber bon don g-bon don gda n Ra s u lu lla hmen ga h a n cu r ka n s yir ikda n pa ga n is meya n g t er da pa t dikot a Ma kka h ,da n Ma kka h pu nmen ja di n eger i Is la m. 7.Pa da bu la n in ipin t u -pin t us u r gadibu ka , pin t u -pin t un er a kadit u t u p da npa r as et a ndiika t . Bet a pa ba n ya kber ka h da n keba ika n ya n g t er da pa t da la mbu la n Ra ma dh a n .Ma ka kit a wa jib mema n fa a t ka n kes empa t a n in iu n t u kber t a u ba tkepa da Alla h den ga n s eben a r -ben a r n ya da n ber a ma l s h a lih .Semoga kit a t er ma s u kor a n g-or a n gya n g dit er imaa ma ln yada nber u n t u n g. Per lu diin ga t ba h wa a da s eba gia n or a n gs emogaAlla h member in ya pet u n ju k-mu n gkin ber pu a s a t a pi Ri sal ah Ramadhan 16 t ida ks h a la t ,a t a u h a n ya s h a la t pa da bu la nRa ma dh a n s a ja .Or a n gs eper t iin it ida kber gu n aba gin ya ;pu a s a ,h a ji,ma u pu n za ka t .Ka r en a s h a la ta da la h s en dia ga ma Is la mya n gia t ida kda pa t t ega k kecu a li den ga n n ya . Sa bdaNa bi r : )) _... ``..`.- `..: . . `..-`. .. `...`.`. `..:-.-. _... ` . ` `... . `.... .`... ....: -......... `..: . `..:.. `.... . `.... ((-.-. _..- . ..- . . Jibrildatangk epadak udanberk ata:Wahai Muhammad,s iapay angmenjumpaibulanRamadhan, namuns etelahbulanituhabis daniatidak mendapat ampunan,mak ajik aiamatiiamas uk nerak a.Semoga Allahmenjauhk anny a.Katak anlah:amin,ak u mengatak an:amin.(HR.Ibn u Kh u za ima h da n Ibn uHibba nda la m s h a h ih n ya )(4). Ma ka s eyogya n ya wa kt u -wa kt u pa da bu la nRa ma dh a n diper gu n a ka n u n t u kber ba ga ia ma l keba ika n ,s eper t i:s h a la t ,s edeka h ,memba ca Al Qu r a n ,zikir ,doa da n is t igh fa r .Ra ma dh a n a da la hkes empa t a n u n t u kmen a n a mba gipa r a h a mba Alla h , u n t u k member s ih ka nh a t i mer ekada r i ker u s a ka n . J u ga wa jibmen ja ga a n ggot a ba da n da r is ega lados a ,s eper t i:ber ka t a ya n gh a r a m,melih a t ya n g h a r a m,men den ga r ya n gh a r a m,min u mda n ma ka nya n gh a r a m;a ga r pu a s a n ya men ja diber s ih da ndit er ima da n or a n gya n gber pu a s a memper oleha mpu n a nda npembeba s a nda r i a pi n er a ka . 4.Lihat, kitab An Nashaihud diniyah, hlm. 37-39. Ri sal ah Ramadhan 17 Ten t a n gkeu t a ma a n Ra ma dh a n ,Na birber s a bda : )) _.... .`.. `..... `....-. ..L. `...:. `... `.. `- ``. `.` `....... (( ...,L: .:....: _....,: .=.... ..- ...- .. ,.=: Ak umelihats eoranglak i-lak idariumatk u terengah-engahk ehaus an,mak adatanglah k epadany apuas abulanRamadhanlalumemberiny a minums ampaik eny ang.(HR.AlHa kim,AtTu r mu dzi,AdDa ila mida n At Th a br a n ida la mAl Mu ja m Al Ka birda nh a dit sin i h a s a n ). )) ..... ..: `_..... .. .`.. ..: .. .`.. ` ..`.. ` .:...: _ `.:..=:..`.`- . `..`.. ..: `..=`. (( .:.. . Shalatlimawak tu,s halatJumatk es halat jumatlainny adanRamadhank eRamadhan berik utny amenghapus k andos a-dos ay angdilak uk an diantarany ajik ados a-dos abes arditinggalk an.(HR. Mu s lim). J a dih a l-h a lya n gfa r dh u in ida pa tmen gh a pu s ka n dos a -dos a kecil,den ga n s ya r a t dos a -dos a bes a r dit in gga lka n .Dos a -dos a bes a r ya it u : per bu a t a n ya n gdia n ca mden ga n h u ku ma n didu n iada n s iks a a n dia kh ir a t .Mis a ln ya :zin a ,men cu r i, min u ma r a k,men ca cikedu a or a n gt u a ,memu t u s ka nh u bu n ga n kekelu a r ga a n ,t r a n s a ks iden ga n r iba , men ga mbilr is ywa h (u a n gs u a p),ber s a ks ipa ls u , memu t u s ka nper ka r aden ga ns ela inh u ku m Alla h . Ri sal ah Ramadhan 18 Sea n da in ya t ida kt er da pa t da la mbu la nRa ma dh a n keu t a ma a n -keu t a ma a n s ela inkeber a da a n n ya s eba ga is a la h s a t u fa r dh u da la m Is la m,da n wa kt u dit u r u n ka n n ya AlQu r a n u lKa r im, s er t a a da n ya La ila t u lQa da r ya n gmer u pa ka n ma la m ya n glebih ba ikda r is er ibu bu la n -dida la mn ya ,, n is ca ya it u s u da h cu ku p.Semoga Alla h melimpa h ka nt a u fik-Nya(5). 5. lihat kitab Kalimaat Mukhtaarah, hlm. 74-76. Ri sal ah Ramadhan 19 HUKUM-HUKUMYANGBERKAITANDENGAN PUASARAMADHAN 1.Defin is i: Pu a s a ia la h men a h a n dir ida r ima ka n ,min u m da n ber s en gga ma mu la ida r it er bit fa ja r ya n g kedu a s a mpa it er ben a mn ya ma t a h a r i.Fir ma nAlla ht a a la : danmak andanminumlahhinggaterang bagimubenangputihdaribenanghitam,y aitu f ajar.Kemudians empurnak anlahpuas aitu s ampai (datang) malam (Al Ba qa r a h : 187). 2.Ka pa n da n ba ga ima n a pu a s a Ra ma dh a ndiwa jibka n ? Pu a s a Ra ma dh a n wa jibdiker ja ka n s et ela ht er lih a t n ya h ila l,a t a u s et ela h bu la n s ya ba ngen a p30h a r i.Pu a s a Ra ma dh a n wa jib dila ku ka n a pa bila h ila la wa lbu la n Ra ma dh a ndis a ks ika n s eor a n gya n gdiper ca ya ,s eda n gka na wa lbu la n la in n ya dit en t u ka n den ga nkes a ks ia ndu aor a n g ya n g diper ca ya . 3.s ia paya n g wa jib ber pu a s aRa ma dh a n ?Pu a s a Ra ma dh a n diwa jibka n a t a s s et ia p mu s limya n gba ligh (dewa s a ), a qil (ber a ka l), da nma mpuu n t u k ber pu a s a . Ri sal ah Ramadhan 20 4.Sya r a twa jibn yapu a s aRa ma dh a n ? Ada pu n s ya r a t wa jibn ya pu a s a Ra ma dh a n a daempa t ,ya it u :Is la m,ber a ka l,dewa s a da nma mpu . 5.Ka pa na n a k kecil diwa jibka npu a s a ? Pa r a u la ma men ga t a ka n :a n a kkecildis u r u hber pu a s a jika ku a t ,h a lin iu n t u kmela t ih n ya , s eba ga ima n a dis u r u h s h a la t pa da u mu r 7 t a h u n da n dipu ku lpa da u mu r 10t a h u n a ga rt er la t ihda nmembia s a ka ndir i. 6.Sya r a ts a h n yapu a s a . Sya r a ts a h n yapu a s aa daen a m: a .Is la m:t ida ks a h pu a s a or a n gka fir s ebelu m ma s u k is la m. b.Aka l:t ida ks a h pu a s a or a n ggila s a mpa i kemba li ber a ka l. c.Ta myiz:t ida ks a h pu a s a a n a kkecils ebelu m da pa t membeda ka n (ya n gba ikden ga n ya n g bu r u k). d.Tida kh a id:t ida ks a h pu a s a wa n it a h a id, s ebelu m ber h en t i h a idn ya . e.Tida kn ifa s :t ida ks a h pu a s a wa n it a n ifa s , s ebelu m s u ci da r i n ifa s . f.Nia t :da r ima la mh a r iu n t u ks et ia ph a r i da la mpu a s a wa jib.Ha lin idida s a r ka n pa das a bdaNa bi r : )) `...: ....... .... ....`-.: ...`.. ....`.:...`..`. `....: `.... (( .... Ri sal ah Ramadhan 21 Barangs iapay angtidak berniatpuas apada malamharis ebelumf ajarmak atidak s ah puas any a.(HR.Ah ma d,Abu Da u d,Ibn uMa ja h , AnNa s a I da nAtTir midzi)6. Da n h a dis in imen u n ju kka n t ida ks a h n yapu a s a kecu a lidiir in giden ga n n ia t s eja kma la m h a r i,ya it u den ga n men ia t ka n pu a s a dis a la hs a t uba gia nma la m. 7.Su n n a hpu a s a .Su n n a hpu a s aa daen a m:a .Men ga kh ir ka n s a h u r s a mpa ia kh ir wa kt uma la m,s ela ma t ida kdikh a wa t ir ka n t er bitfa ja r . b.Seger a ber bu ka pu a s a bila ben a r -ben a rma t a h a r i t er ben a m. c.Memper ba n ya ka ma lkeba ika n ,t er u t a mamen ja ga s h a la t lima wa kt u pa da wa kt u n yaden ga n ber ja ma a h ,men u n a ika n za ka t h a r t aben da kepa da or a n g-or a n gya n gber h a k, memper ba n ya ks h a la t s u n n a h ,s edeka h , memba ca AlQu r a n da n a ma lkeba jika nla in n ya . d.J ika dica cima ki,s u pa ya men ga t a ka n :Sa yaber pu a s a da n ja n ga n memba la s men gejek or a n gya n gmen gejekn ya ,mema kior a n g ya n gmema kin ya ,memba la s keja h a t a nor a n gya n gber bu a t ja h a t kepa da n ya ;t et a pi memba la s it u s emu a den ga n keba ika n a ga rmen da pa t ka n pa h a la da n t er h in da r da r i dos a . 6 . Sanad hadist ini Shahih. Ri sal ah Ramadhan 22 e.Ber doa ket ika ber bu ka s es u a iden ga n ya n g diin gin ka n . Seper t i memba cadoa : ) ..-`.....`. ` `.....L. .....` ...:. ``.....`.....: ....`.:: `.`.:.: ``...: . `.. `..: .`.:: .`.-. (YaAllah,hany auntuk muak uberpuas a, denganriz k ianugerah-Muak uberbuk a. Mahas uciEngk audans egalapujibagi-Mu. YaAllah,terimalahamalk u,s es ungguhny a Engk auMahaMendengarlabiMaha Mengetahui. f.Ber bu ka den ga n ku r ma s ega r ,jika t ida k pu n ya ma ka den ga n ku r ma ker in g,da n jikat ida k pu n yacu ku p den ga na ir . 8.Hu ku m or a n g ya n g t ida k ber pu a s aRa ma dh a n . Diper boleh ka n t ida kpu a s a pa da bu la nRa ma dh a nba gi empa tgolon ga n : a .Or a n gs a kit ya n gber ba h a ya ba gin ya jikaber pu a s a da n or a n gbeper gia n ya n gbolehba gin ya men gqa s h a r s h a la t .Tida kpu a s a ba gi mer eka a da la h a fdh a l,t a piwa jib men gqa dh a n ya .Na mu n jika mer eka ber pu a s ama ka pu a s a mer eka s a h (men da pa t pa h a la ). Fir ma nAlla h :

Mak abarangs iapadiantarak amuaday ang s ak itataudalamperjalanan(laluiaberbuk a), mak a(wajibbaginy aberpuas a)s ebany ak hari Ri sal ah Ramadhan 23 y angditinggalk anitupadahari-hariy ang lain (Al Ba qa r a h : 184). Ma ks u dn ya ,jika or a n gs a kit da n or a n gya n g beper gia n t ida kber pu a s a ma ka wa jib men gqa dh a (men gga n t in ya )s eju mla h h a r iya n g dit in gga lka n it u pa da h a r ila in s et ela h bu la nRa ma dh a n . b.Wa n it a h a idda n wa n it a n ifa s :mer eka t ida k ber pu a s a da n wa jibmen gqa dh a .J ika ber pu a s at ida ks a h pu a s a n ya .Ais ya h r a dh iya lla h u a n h aber ka t a :jik ak amimengalamihaidh,mak a diperintahk anuntuk mengqadhapuas adan tidak diperintahk anmengqadhas halat.(Ha dit smu t t a fa q a la ih ). c.Wa n it a h a milda n wa n it a men yu s u i:jikakh a wa t ir a t a s kes eh a t a n a n a kn ya boleh ba gi mer eka t ida kber pu a s a da n h a r u s men gqa dh as er t a member ima ka n s eor a n gmis kin u n t u k s et ia ph a r iya n gdit in gga lka n .J ika mer ekaber pu a s a ma ka s a h pu a s a n ya .Ada pu n jikakh a wa t ir a t a s kes eh a t a n dir imer eka s en dir i, ma ka mer eka boleh t ida kbepu a s a da n h a r u smen gqa dh a s a ja .Demikia n dika t a ka n Ibn uAbba s s eba ga ima n a dir iwa ya t ka n oleh AbuDa u d(7). d.Or a n gya n gt ida kku a t ber pu a s a ka r en a t u aa t a u s a kit ya n gt ida ka da h a r a pa n s embu h . Boleh ba gin ya t ida kber pu a s a da n member i ma ka n s eor a n gmis kin u n t u ks et ia ph a r iya n g 7 . Lihat kitab Ar Raudhul murbi 1/124. Ri sal ah Ramadhan 24 dit in gga lka n n ya .Demikia n ka t a Ibn u Abba smen u r u tr iwa ya tAl Bu kh a r i(8). Seda n gka n ju mla h ma ka n a n ya n gdiber ika nya it u s a t umu d (gen gga m t a n ga n ) ga n du m, a t a us a t us h a da r i ba h a nma ka n a nla in n ya(9). 9.Hu ku m jima pa das ia n g h a r i bu la nRa ma dh a n . Dih a r a mka n mela ku ka n jima (ber s en gga ma ) pa da s ia n gh a r ibu la n Ra ma dh a n .Da n s ia paya n gmela n gga r n ya h a r u s men gqa dh a da nmemba ya r ka ffa r a h mu gh a lla dza h (den da ber a t ) ya it u memer deka ka n h a mba s a h a ya .J ika t ida k men da pa t ka n ,ma ka ber pu a s a s ela ma du abu la n ber t u r u t -t u r u t .J ika t ida kma mpu ma kamember ima ka n 60or a n gmis kin .Da n jikat ida kpu n ya ma ka beba s la h ia da r ika ffa r a h it u . Fir ma nAlla ht a a la : Allahtidak membebanis es eorangmelaink an s es uaidengank es anggupanny a(AlBa qa r a h : 286). 10.Ha l-h a l ya n g memba t a lka npu a s a . a .Ma ka n da n min u mden ga n s en ga ja .J ikadila ku ka n ka r en a lu pa ma ka t ida kba t a l pu a s a n ya . b.J ima (ber s en gga ma ). 8 . Lihat kitab Tafsir Ibnu Katsir 1/215. 9 . Lihat kita Umdatul fiqh, oleh Ibnu Qudamah, hlm.28. Ri sal ah Ramadhan 25 c.Mema s u kka n ma ka n a n keda la mper u t . Ter ma s u kda la mh a lin ia da la h s u n t ika n ya n g men gen ya n gka n da n t r a n fu s ida r a h ba gior a n g ya n g ber pu a s a . d.Men gelu a r ka n ma n ida la mkea da a n t er ja gaKa r en a on a n i,ber s en t u h a n ,ciu ma n a t a u s eba b la in n ya den ga n s en ga ja .Ada pu n kelu a r ma n i ka r en a mimpit ida kmemba t a lka n pu a s aka r en akelu a r n yat a n pas en ga ja . e.Kelu a r n ya da r a h h a idda n n ifa s .Ma n a ka las eor a n gwa n it a men da pa t ida r a h h a id,a t a un ifa s ba t a lla h pu a s a n ya ,ba ikpa da pa gih a r i a t a us or e h a r i s ebelu m t er ben a m ma t a h a r i. f.Sen ga ja mu n t a h ,dega n men gelu a r ka nma ka n a n a t a u min u ma n da r iper u t mela lu i mu lu t . Ha l in i dida s a r ka npa das a bdaNa bi r : )) `.... . `.... `....: . .... `....... ...`.:.`....:. `.`....: `....: `.: .. .`.. ....`. (( :...: v ... . Barangs iapamuntahtanpas engajamak atidakwajibqadha,s edangbarangs iapay angmuntah dengans engajamak awajibqadha.(HR. Ah ma d,Abu Da u d,Ibn u Ma ja h da n AtTir midzi). g.Mu r t a dda r iIs la ms emoga Alla h melin du n gi kit a da r in ya -.Per bu a t a n in imen gh a pu s ka ns ega laa ma l keba ika n . Fir ma nAlla ht a 'a la : Ri sal ah Ramadhan 26 s eandainy amerek amempers ek utuk anAllah, nis cay aleny aplahdarimerek aamalany ang telah merek a k erjak an. (Al An a m: 88). Tida kba t a lpu a s a or a n gya n gmela ku ka ns es u a t u ya n gmemba t a lka n pu a s a ka r en a t ida k t a h u ,lu pa a t a u dipa ks a .Demikia n pu la jikat en ggor oka n n ya kema s u ka n debu ,la la t ,a t a ua irt a n padis en ga ja . J ika wa n it a n ifa s t ela h s u cis ebelu ms empu r n aempa t pu lu h h a r i,ma ka h en da kn ya ia ma n di s h a la tda nber pu a s a . 11.Kewa jiba nor a n g ya n g ber pu a s a : Or a n gya n gber pu a s a ,ju ga la in n ya ,wa jib men ja u h ka n dir ida r iper bu a t a n du s t a .Gh iba h(men yebu t ka n kejeleka n or a n gla in ),n a mima h(men ga du domba ),la kn a t (men doa ka n or a n g dija u h ka n da r ir a h ma t Alla h )da n men ca ci ma ki.Hen da kla h ia men ja ga t elin ga ,ma t a , lida h da n per u t n ya da r iper ka t a a n ya n gh a r a m, pen glih a t a n ya n gh a r a m,pen den ga r a n ya n g h a r a m, ma ka nda nmin u m ya n g h a r a m. 12.Pu a s aya n g dis u n n a h ka n : Dis u n n a h ka n pu a s a 6h a r ipa da bu la n s ya wa l, 3h a r ipa da s et ia pbu la n (ya n ga fdh a lya it ut a n gga l13,14da n 15,dis ebu t s h a u mu lbiidh ), h a r is en in da n ka mis ,9h a r iper t a ma bu la nDzu lHijja h (lebih dit eka n ka n t a n gga l9,ya it uh a r ia r a fa h ),h a r iAs yu r a (t a n gga l10 Mu h a r r a m)dit a mba h s eh a r is ebelu ma t a us es u da h n ya u n t u kmen giku t ijeja kNa bida npa r a s a h a ba t n ya ya n gmu lia s er t a men yelis ih i ka u m ya h u di. Ri sal ah Ramadhan 27 13.Pes a nda nn a s eh a t : Ma n fa a t ka n da n per gu n a ka n ma s a h idu pa n da , kes eh a t a n da n ma s a mu da a n da den ga n keba ika ns ebelu mma u t da t a n gmen jempu t .Ber t a u ba t la hkepa da Alla h den ga n s eben a r -ben a r t a u ba t da la m s et ia pwa kt u da r is ega la dos a da n per bu a t a nt er la r a n g.J a ga la h fa r dh u -fa r dh u Alla h da n per in t a h -per a n t a h -Nya s er t a ja u h ila h a pa -a pa ya n g dih a r a mka n da n dila r a n g-Nya ba ikpa da bu la nRa ma dh a n ma u pu n pa da bu la n la in n ya .J a n ga ns a mpa ia n da men u n da -n u n da t a u ba t ,la lu a n da pu nma t ida la mkea da a n ma ks ia t s ebelu ms empa tber t a u ba t ,ka r en a a n da t ida kt a h u a pa ka h a n dada pa t men ju mpa ila gibu la n Ra ma dh a n men da t a n g a t a ut ida k? Ber s u n ggu h -s u n ggu h la h da la mmen gu r u skelu a r ga ,a n a k-a n a kda n s ia pa s a ja ya n gmen ja di t a n ggu n gja wa ba n da a ga r mer eka t a a t kepa da Alla hda n men ja u h ka n dir ida r ima ks ia t kepa da -Nya . J a dila h s u r it a u la da n ya n gba ikba gimer eka da la m s ega la bida n g,ka r en a a n da la h pemimpin mer eka da nber t a n ggu n gja wa ba t a s mer eka dih a da pa n Alla ht a a la .Ber s ih ka n r u ma h a n da da r is ega la ben t u k kemu n gka r a n ya n gmen ja dipen gh a la n gu n t u k ber zikirda ns h a la tkepa daAlla h . Sibu kka n dir ida n kelu a r ga a n da da la mh a lya n g ber ma n fa a t ba gia n da da n mer eka .Da n in ga t ka nmer eka a ga r men ja u h ka n dir ida r ih a lya n g memba h a ya ka n mer eka da la ma ga ma ,du n ia da na kh ir a tmer eka . Semoga Alla h melimpa h ka n t a u fik-Nya kepa dakit a s emu a u n t u ka ma lya n gdicin t a ida n dir idh a i-Nya .Sh a la wa t da n s a la ms emoga ju ga dilimpa h ka nRi sal ah Ramadhan 28 Alla h kepa da Na bikit a Mu h a mma dr ,s egen a p kelu a r gada ns a h a ba t n ya . Ri sal ah Ramadhan 29 QIYAMRAMADHAN 1.Da lil:a .Da r i AbuHu r a ir a ht , Ra s u lu lla hrber s a bda : )) ..`. . `.. ....: ... `: .. . .....`- ....`. _... ... `. ((.:. ... Barangs iapamendirik ans halatmalamdi bulanRamadhank arenaimandanmengharap pahaladariAllah,nis cay adiampunidos a-dos any ay angtelahlalu.(Ha dit s Mu t t a fa q a la ih ). b.Da r iAbdu r r a h ma n bin Au ft ba h wa s a n yaRa s u lu lla h r men yebu t bu la n Ra ma dh a ns er a yaber s a bda : )) `..:`.`.:: ``... ``. `.... ... `.`. _... _ .- .....`- ....`. `... `... `.. `.... .`.`...: .. -. `.. `.`:.: .`..= (( _... :....: .-.- . .. ....::.... . Sungguh,Ramadhanadalahbulany ang diwajibk anAllahpuas any adank us unnahk an s halatmalamny a.Mak abarangs iapa menjalank anpuas adans halatmalampada bulanituk arenaimandanmengharappahala, nis cay abebas daridos a-dos as epertis aat Ri sal ah Ramadhan 30 k etik adilahirk anibuny a(10).(HR.An Na s a i, ka t a n ya : ya n g ben a ra da la hda r i Abuh u r a ir a h ). 2.Hu ku mn ya : Qiya mRa ma dh a n (s h a la t ma la mRa ma dh a n ) h u ku mn ya s u n n a h mu a kka da h (dit eka n ka n ), dit u n t u n ka n oleh Ra s u lu lla h r da n belia ua n ju r ka n s er t a s a r a n ka n kepa da ka u m mu s limin .J u ga dia ma lka n oleh Kh u la fa u rRa s yidin da n pa r a s a h a ba t da n t a biin .ka r en ait u ,s eyogya n ya s er a n gmu s lims en a n t ia s amen ger ja ka n s h a la t t a r a wih pa da bu la nRa ma dh a n ,da n s h a la t ma la mpa da s epu lu hma la mt er a kh ir ,u n t u kmen da pa t ka n La ila t u l Qa da r . 3.Keu t a ma a n n ya : Qiya mu lLa il(s h a la t ma la m)dis ya r ia t ka n pa das et ia pma la ms epa n ja n gt a h u n .Keu t a ma a n n yabes a r da n pa h a la n ya ba n ya k.Fir ma n Alla ht a a la : Lambungmerek ajauhdaritempat tidurny a(11),s edangmerek aberdoapada Tuhanny adenganras atak utdanharap,dan 10.MenurutAlArnauthdalamJamiulUshul.Juz6,hal.441,haditsinihasan dengan adanya nash-nash lain yang menguatkannya. 11.Maksudnyamrekatidaktidurdiwaktubiasanyaorangtidur,untukmengerjakan shalat malam. Ri sal ah Ramadhan 31 merek amenaf k ahk ans ebagiandaririz k iy ang k ami berik an k epada merek a. (AsSa jda h : 16). In imer u pa ka n s a n ju n ga n da n pu jia n da r iAlla hba gior a n g-or a n gya n gmen dir ika n s h a la tt a h a jju d di ma la m h a r i. Da n s a n ju n ga n Alla h pa da ka u mla in n yaden ga nfir ma n n ya : Merek as edik its ek alitidurdiwak tumalam, dandiak hir-ak hirmalammerek amemohon ampun (k epada Allah). (Adz Dza r iya t : 17-18). Danorang-orangy angmelaluimalamhari denganbers ujuddanberdiriuntuk Tuhan merek a. (Al Fu r qa n : 64). Dir iwa ya t ka n oleh At Tir midzi(12)da r iAbdu lla hbins a la m, ba h waNa bi rber s a bda : )) `.:.. ... .L: `..`. .L ...: `.`.. `...: .... .. ... .. `.:`-`.: `.... ` ..: `.::.. `.:. ..-` . ((Wahais ek alianmanus ia,s ebark ans alam, berilahorangmis k inmak an,s ambungk antali k ek eluargaan,dans halatlahpadawak tumalam k etik amanus iatidur,nis cay ak alianmas uks urga dengan s elamat. 12. Dengan mengatakan: Hadits ini hasan shahih dan hadits ini dinyatakan shahih oleh Al Hakim. Ri sal ah Ramadhan 32 J u ga dir iwa ya t ka n oleh At Tir midzida r iBila l, ba h waNa bi rber s a bda : )) =:`.... `.-:. ...: `.. `..... ..`.:: ....... `.=`...:. _ `. . .`....:::....=`. `...=`. ..: `...=: ...... ..`.:: ...... ..... ... ....:::....L. ...`:. ...:....`.. (( --..._..: .. .=.. Hendak lahk amumendirik ans halatmalam k arenaitutradis iorang-orangs halih s ebelummu.Sungguh,s halatmalam mendek atk andirimuk epadaTuhanmu, menghapus k ank es alahan,menjagadiridari dos adanmengus irpeny ak itdari tubuh.(Ha dit sin idin ya t a ka n s h a h ih oleh AlHa kimda n Adz Dza h a bi men yet u ju in ya . 1/ 308). Da la mh a dit s ka ffa r a h da n der a ja t ,Na birber s a bda : )) .`...: `_ ..=: `.`.L .. .L: `.. .L .-.: . `.... ` ..: `.::.. (( _..,: _.-.: --. Dantermas uk derajat:memberimak an,berk ata baik ,danmendirik ans halatmalamk etik a orang-orangtidur.(Din ya t a ka n s h a h ih oleh Al Bu kh a r i da nAtTir midzi)(13). Da ns a bdaNa bi r : )) `.:: :. .`...: .` .. :.: `.. (( .:.. . 13 .Lihat kitab wadzaifur Ramadhan, oleh Ibnu Qaasim, halm. 42. Ri sal ah Ramadhan 33 Sebaik -baik s halats etelahs halatf ardhu adalah s halat malam.

4.Bila n ga n n ya : Tema s u ks h a la t ma la m:wit ir ,pa lin gs edikits a t u r a ka a t da n pa lin gba n ya k11r a ka a t .Boleh mela ku ka n wit ir s a t u r a ka a t s a ja , ber da s a r ka ns a bdaNa bi r : )) `...:.:.-.. .:`.`. `_ .- `. ((Barangs iapay anginginmelak uk anwitir dengans aturak aatmak alak uk anlah.(HR. AbuDa u d da nAnNa s a I). At a u wit ir den ga n t iga r a ka a t ,ber da s a r ka ns a bdaNa bi r: )) `...:... .:`.`. `_ .- `. (( Barangs iapay anginginmelak uk anwitir dengantigarak aatmak alak uk anlah.(HR. AbuDa u d da nNa s a i)14. Ha lin iboleh dila ku ka n den ga n s eka lis a la m, a t a u du a r a ka a t da n s a la mkemu dia n s h a la tr a ka a tket iga . At a u wit ir den ga n lima r a ka a t ,dila ku ka n t a n padu du kda n t ida ks a la mkecu a lipa da a kh irr a ka a t . Ber da s a r ka ns a bdaNa bi r: )) :.`.-. .:`.`. `_ .- `. `... (( 14. Ketiga hadits tersebut dinyatakan shahih oleh Ibnu Hibban. Ri sal ah Ramadhan 34 Barangs iapay anginginmelak uk anwitir denganlimarak aatmak alak uk anlah.(HR. AbuDa u d da nAnNa s a i). Da r iAis ya h r a dh iya lla h u a n h a belia umen ga t a ka n : )) ..: _.= r `.:`..`. . .=:....: .`.:: .. :.`. . `. ..- `. v `.`.. .` `. ` :`-. v `.-. : ((.:. ...Nabis hallallhualaihiwas allambias any a s halatmalamtigabelas rak aat,termas uk di dalamny awitirdenganlimarak aattanpadudukdis alahs aturak aatpunk ecualipadarak aat terak hir. (Ha dit sMu t t a fa q a la ih ). At a u wit ir den ga n t u ju h r a ka a t ,dila ku ka ns eba ga ima n a lima r a ka a t .Ber da s a r ka npen u t u r a nUmmus a la ma hr a dh iya lla h ua n h a : )) ..: _.= r ... `..`.. `...v `.-. `... `.:`.`. v .= (( -.. . :...: .. . Nabis hallallahualaihiwas allambias any a s halatwitirdengantujuhrak aatdanlima rak aattanpadis elingidengans alamdan ucapan. (HR. Ah ma d, Na s a i da nIbn uMa ja h ). Boleh ju ga mela ku ka n wit ir den ga n s embila n , s ebela s a t a u t iga bela s r a ka a t .Da n ya n ga fdh a l a da la h s a la ms et ia pdu a r a ka a t kemu dia n wit irden ga ns a t ur a ka a t . Ri sal ah Ramadhan 35 Sh a la t ma la mpa da bu la n Ra ma dh a n memiliki keu t a ma a n da n keis t imewa a n a t a s s h a la tma la m la in n ya . 5.Wa kt u n ya :Sh a la t ma la mr a ma dh a n men ca ku ps h a la tpa daper mu la a nma la m da npa daa kh irma la m. 6.Sh a la tt a r a wih : Sh a la t t a r a wih t er ma s u kqiya mRa ma dh a n . Ka r en a it u ,h en da kla h ber s u n ggu h -s u n ggu hda n memper h a t ika n n ya s er t a men gh a r a pka npa h a la da n ba la s a n n ya da r iAlla h .Ma la m Ra ma dh a n a da la h kes empa t a n ya n gt er ba t a sbila n ga n n ya da n or a n gmu min ya n gber a ka l a ka n mema n fa a t ka n n ya den ga n ba ikt a n pat er lewa t ka n . J a n ga n s a mpa idit in gga lka n s h a la t t a r a wih , a ga r memper oleh pa h a la da n ga n ja r a n n ya .Da nja n ga n pu la n gda r is h a la t t a r a wih s ebelu m ima ms eles a ida r in ya da n da r is h a la t wit ir ,a ga rmen da pa t ka n pa h a ls h a la t s ema la ms u n t u k.Ha l in i dida s a r ka npa das a bdaNa bi r: )) ..:`.: `...... `..: ....=.....`.. ...- ..... .... ..... `... ((..: ..-. . Barangs iapamendirik ans halatmalam bers amaimams ehinggas eles ai,dicatatbaginy a Ri sal ah Ramadhan 36 s halats emalams untuk .(HR.pa r a pen u liskit a b s u n a n , den ga ns a n a d s h a h ih )(15). Sh a la t t a r a wih a da la h s u n a t ,dila ku ka n den ga nber ja ma a h lebih u t a ma .Demikia n ya n g ma s yh u r dila ku ka n pa r a s a h a ba t ,da n diwa r is i oleh u ma t in ida r imer eka gen er a s idemi gen er a s i.Sh a la t in it ida ka da ba t a s a n n ya . Boleh mela ku ka n s h a la t 20r a ka a t ,36r a ka a t , 11r a ka a t ,a t a u 13r a ka a t .Semu a n ya ba ik. Ba n ya ka t a u s edikit n ya r a ka a t t er ga n t u n gpa dapa n ja n ga t a u pen dekn ya ba ca a n a ya t .Da la m s h a la t dimin t a s u pa ya kh u s yu , ber t h u ma n in a h ,dih a ya t ida n memba ca den ga npela n ,da n it u t ida kbis a den ga n cepa t da nt er ges a -ges a .Da n s eper t in ya lebih ba ika pa bilas h a la t t er s ebu t h a n ya dila ku ka n s ebela sr a ka a t . 15 . Lihat kitab Majalisu Syahri Ramadhan. Oleh syaikh ibnu Utsaimin, hal, 26. Ri sal ah Ramadhan 37 MEMBACAALQURANULKARIMDIBULAN RAMADHANDANLAINNYA Sega la pu jiba giAlla h ,ya n gt ela h men u r u n ka n kepa da h a mba -Nya kit a bAl-Qu r a n s eba ga i pen jela s a n a t a s s ega la s es u a t u ,pet u n ju k,r a h ma tda n ka ba r gembir a ba gior a n g-or a n gya n gmu s lim. Semoga s h a la wa t da n s a la ms en a n t ia s a t er cu r a hkepa da h a mba da n Ra s u l-Nya Mu h a mma d,ya n g diu t u sAlla hs eba ga i r a h ma tba gi a la m s emes t a . Ada la h dit eka n ka n ba gis eor a n gmu s limya n g men gh a r a pr a h ma t Alla h da n t a ku t a ka n s iks a -Nyau n t u kmemper ba n ya kmemba ca AlQu r a n u lKa r im pa da bu la n Ra ma dh a n da n bu la n -bu la n la in n yau n t u kmen deka t ka n dir ikepa da Alla h t a 'a la , men gh a r a pr idh a -Nya ,memper oleh keu t a ma a n da npa h a la n ya .Ka r en a AlQu r a n u lKa r ima da la h s eba ik-ba ikkit a b,ya n gdit u r u n ka n kepa da Ra s u lt er mu lia , u n t u ku ma t t er ba ikya n gper n a h dila h ir ka n kepa dau ma t ma n u s ia ,den ga n s ya r ia t ya n gpa lin gu t a ma , mu da h , pa lin g lu h u rda npa lin g s empu r n a . Al-qu r a n dit u r u n ka n u n t u kdiba ca oleh s et ia p or a n gmu s lim,dir en u n gka n da n dipa h a mima kn a , per in t a h da n la r a n ga n n ya ,kemu dia n dia ma lka n . Seh in gga ia a ka n men ja dih u jja h ba gin ya dih a da pa nTu h a n n ya da n pember is ya fa a t ba gin ya pa da h a r i kia ma t .Alla h t ela h men ja min ba gis ia pa ya n gmemba caAlQu r a n da n men ga ma lka n is ika n du n ga n n ya t ida k a ka n t er s es a t didu n ia da n t ida kcela ka dia kh ir a t . Den ga nfir ma n -Nya : Ri sal ah Ramadhan 38 Mak abarangs iapay angmengik utipetunjuk -Ku,iatidak ak ans es atdantidak ak ancelak a. (Th a h a : 123). J a n ga n la h s eor a n gmu s limmema lin gka n dir i da r imemba ca kit a bAlla h ,mer en u n gka n da nmen ga ma lka n is ika n du n ga n n ya .Alla h t ela hmen ga n ca mor a n g-or a n gya n gmema lin gka n dir i da r in yaden ga nfir ma n -Nya : Barangs iapaberpalingdariAlQuranmak a s es ungguhny aiaak anmemik uldos ay angbes ardi hari k iamat. (Th a h a : 100). Danbarangs iapaberpalingdariperingatan-Ku, mak as es ungguhny abaginy apenghidupany ang s empit,danKamiak anmenghimpunk anny apadahari k iamat dalam k eadaan buta. (Th a h a : 124). Di a n t a r akeu t a ma a nAl Qu r a n : 1.Fir ma nAlla ht a 'a la : Ri sal ah Ramadhan 39 DanKamiturunk ank epadamuAlKitab(Al Quran)untuk menjelas k ans egalas es uatudan petunjuk s ertarahmatdank abargembirabagi orang-orang y ang bers erah diri. (AnNa h l: 89). 2.Fir ma nAlla ht a 'a la : Ses ungguhny atelahdatangk epadamu cahay adariAllah,dank itaby ang menerangk an.Dengank itabitulahAllah menunjuk iorang-orangy angmengik uti k eridhaan-Ny ak ejalank es elamatan,dan (dengank itabitupula)Allahmengeluark an orang-orangitudarigelap-gulitak epadacahay a y angterang-benderangdengans eiz in-Ny adan menunjuk imerek ak ejalany anglurus .(Al Ma ida h : 15-16). 3.Fir ma nAlla ht a 'a la : Haimanus ia,telahdatangk epadamu pelajarandariTuhanmudanpeny embuhbagi peny ak it-peny ak it(y angberada)dalamdada danpetunjuk s ertarahmatbagiorang-orang y ang beriman. (Yu n u s : 57). Ri sal ah Ramadhan 40 4.Sa bdaRa s u lu lla hr: )) ..-.`..: ..`... .....: .`.. `:.. `... _`..: ``.. ((... . . .:.. . BacalahAlQurank arenaiaak andatangpada harik iamats ebagaipemberis y af aatbagi pembacany a. (HR. Mu s lim da r i AbuUma ma h ). 5.Da r iAn Na wwa s bin Sa ma n t ,ka t a n ya a kumen den ga rr a s u lu lla hrber s a bda : )) `.. .. _`..:.` .. `.`...= `. ..: .:`. _`..:.. ....: .`.. :` .`. ....-.. `. _.-.-`: _.`.. _ :...::`.`. ``....: ..`..: ((:.. . . Didatangk anpadaharik iamatAlQurandan parapembacany ay angmerek aitudahulu mengamalk anny adidunia,dengandidahului olehs uratAl-BaqarahdanAliImrany ang membelapembacak eduas uratini.(HR. Mu s lim). 6.Da r iUt s ma n bin Affa n t ,ka t a n ya r a s u lu lla h rber s a bda : )) `.:. _`..: .:.: `. `.=`.`.- (( _.-.: . Sebaik -baik k alianadalahorangy ang mempelajariAl-Qurandanmengajark anny a. (HR. Al-Bu kh a r i). 7.Da r iIbn u Ma s u dt ,ka t a n ya :r a s u lu lla h rber s a bda : Ri sal ah Ramadhan 41 )) .`.- .. `. .`... .. . ..- `:. . ...= `. . `_`..... v .....:. .`. ] .[ `.v `.`....- `....: `.... `.`....- `.`..- `.`... ` .`.- (( _... _...,: . . ..- ....--.-. Barangs iapamembacas atuhuruf darik itab Allahmak abaginy as atuk ebaik an,dans atu k ebaik anitudibalas s epuluhk alilipatny a.Ak u tidak mengatak analif lammimitus atuhuruf ; tetapialif s atuhuruf ,lams atuhuruf danmim s atuhuruf .(HR.At -Tir midzi,ia ber ka t a :h a dit sh a s a ns h a h ih ). 8.Da r iAbdu lla h bin Amr bin Al'As h r a dh iya lla h ua n h u ma , ba h waNa bi rber s a bda : )) _`..: .-. .: `_..`. . `.`:.`: `.= ..= ``: :` .. ......: ... ...- ...`.....:.`.. _.... ..`....: `... (( .... ._.. _..,: .. . -.-. .- ...- Dik atak ank epadapembacaAl-Quran: Bacalah,naik lahdanbacalahdengantartil s ebagaimanay angtelahk amulak uk andi dunia,k arenak eduduk anmuadalahpadaak hir ay aty angk amubaca.(HR.Abu Da u dda n AtTir midziden ga n men ga t a ka n :h a dit s h a s a ns h a h ih ). 9.Da r iAis ya h r a dh iya lla h u a n h a ,ia ber ka t a :Na bi rber s a bda : Ri sal ah Ramadhan 42 )) ....=: :.....: ... ... `...... ...`. _`....: ..... `_...: `.: .. .`.:. ..`. .`.. ` ..` .... _`...: .... ` _.: :..: _.`- (( .:. ... Orangy angmembacaAl-Qurandenganmahir adalahbers amaparamalaik aty angmulialagi ta'at,s edangk anorangy angmembacaAl-Quran dengantergagapdans us ahmembacany a baginy a dua pahala. (Ha dit sMu t t a fa q a la ih ). Du a pa h a la ,ya kn i,pa h a la memba ca da npa h a las u s a hpa ya h n ya . 10.Da r iIbn u Uma r r a dh iya lla h u a n h u ma , Na bi rber s a bda : )) `..`: `. v ..- v . .. `.`.... ..`.. _`...: . `...: ``- .... `...`.`. ..`.. v... . `...: `.`- ....: .... `.:: ... ...: ... `.:: (( .:. ... Tidak bolehdengk ik ecualidalamduaperk ara, y aitu:orangy angdik aruniaiAllahAl-Quranlalu diamalk anny apadawak tumalamdans iang, danorangy angdik aruniaiAllahhartalalu diinf ak k anny apadawak tumalamdans iang. (Ha dit sMu t t a fa q a la ih ). Ya n gdima ks u dden gkidis in iya it umen gh a r a pka n s eper t ia pa ya n gdimilikior a n g la in(16). 16 . Lihat kitab Riyadhush shalihin, hlm. 467-469. Ri sal ah Ramadhan 43 Ma ka ber s u n ggu h -s u n ggu h la h s emoga Alla hmen u n ju kia n da kepa da ja la n ya n gdir idh a i-Nya - u n t u kmempela ja r iAl-Qu r a n u lKa r imda nmemba ca n ya den ga n n ia t ya n gikh la s u n t u kAlla ht a 'a la .Ber s u n ggu h -s u n ggu h la h u n t u kmempela ja r i ma kn a n ya da n men ga ma lka n n ya ,a ga r men da pa t ka na pa ya n gdija n jika n Alla h ba gipa r a Ah liAl-Qu r a nber u pa keu t a ma a n ya n gbes a r ,pa h a la ya n gba n ya k, der a ja t ya n gt in ggida n ken ikma t a n ya n ga ba di.Pa r as a h a ba t Ra s u lu lla h r da h u lu jika mempela ja r i s epu lu h a ya t da r iAl-Qu r a n ,mer eka t ida kmela lu in yat a n pamempela ja r i ma kn ada nca r apen ga ma la n n ya . Da n per lu a n da ket a h u i,ba h wa memba ca Al-Qu r a n ya n gber gu n a ba gipemba ca n ya ,ya it umemba ca den ga n dis er t a imer en u n gka n da nmema h a mima kn a n ya ,per in t a h -per in t a h n ya da nla r a n ga n -la r a n ga n n ya .J ika ia men ju mpa ia ya t ya n g memer in t a h ka n s es u a t u ma ka ia pu n mema t u h ida nmen ja la n ka n n ya ,a t a u men ju mpa ia ya t ya n g mela r a n gs es u a t u ma ka ia pu n men in gga lka n da nmen ja u h in ya .J ika ia men ju mpa ia ya t r a h ma t ,Iamemoh on da n men gh a r a pkepa da Alla h r a h ma t -Nya ; a t a u men ju mpa ia ya t a dza b,ia ber lin du n gkepa daAlla h da n t a ku t a ka ns iks a -Nya . Al-Qu r a nit umen ja di h u jja h ba gior a n gya n gmer en u n gka n da nmen ga ma lka n n ya ;s eda n gka n ya n gt ida k men ga ma lka n da nmema n fa a t ka n n yama kaAl-Qu r a nit umen ja di h u jja ht er h a da p dir in ya . Fir ma nAlla ht a 'a la : Ri sal ah Ramadhan 44 Iniadalahs ebuahk itaby angKamiturunk an k epadamupenuhdenganberk ahs upay amerek a memperhatik anay at-ay at-Ny adans upay aorang-orangy angmempuny aipik iranmendapatpelajaran. (Sh a a d: 29). Bu la n r a ma dh a n memilikikekh u s u s a n den ga nAl-Qu r a n u l Ka r im, s eba ga ima n afir ma nAlla h : Bulanramadhan,y angdidalamny aditurunk an (permulaan) Al-Quran (Al-Ba qa r a h : 185). Da n da la mh a dit s s h a h ih da r iIbn u Abba s , Ra s u lu lla h r ber t emu den ga n jibr ilpa da bu la nRa ma dh a n s et ia pma la mu n t u kmemba ca ka nkepa da n yaAl-Qu r a n u l ka r im. Ha lit u men u n ju kka n dia n ju r ka n n yamempela ja r iAl-Qu r a n pa da bu la n r a ma dh a n da nber ku mpu lu n t u kit u ,ju ga memba ca ka n Al-Qu r a nkepa da or a n gya n glebih h a fa l.Da n ju gamen u n ju kka n dia n ju r ka n n ya memper ba n ya kba ca a nAl-Qu r a npa dabu la nRa ma dh a n . Ten t a n gkeu t a ma a n ber ku mpu ldima s jid-ma s jid u n t u kmempela ja r iAl-Qu r a n u lKa r im,Ra s u lu lla h rber s a bda : )) . ......= _`....:`.. .`....`.`. `.... ...`.. `.... `.`..........`- ..... ....`-.: .`.`...... .`.=...: ..`....:. ` ..:.. v `.`.....`.. `.`...`.... `..`.. `.`.. . .`..= . =: : .`.`..- ((Ri sal ah Ramadhan 45 Tidak lahberk umpuls uatuk aumdis alahs atu rumahAllahs eray amembacak itabAllahdan mempelajariny adiantaramerek a,k ecualiturunlah k etenanganatas merek a,s ertamerek adiliputirahmat, dik erumuniparamalaik atdandis ebut-s ebutolehAllah k epada para malaik at di hadapan-Ny a. (HR. Mu s lim). Ada du a ca r a u n t u kmempela ja r iAl-Qu r a n u l Ka r im: 1.Memba caa ya tya n g diba cas a h a ba ta n da . 2.Memba ca a ya t s es u da h n ya .Na mu n ca r aper t a malebihba ik. Da la mh a dit s Ibn u Abba s dia t a s dis ebu t ka npu la mu da r a s a h a n t a r a Na bida n J ibr ilt er ja di pa da ma la mh a r i.In imen u n ju kka ndia n ju r ka n n ya ba n ya k-ba n ya kmemba ca Al-Qu r a n dibu la n Ra ma dh a n pa da ma la mh a r i, ka r en a ma la mmer u pa ka n wa kt u ber h en t in yas ega la kes ibu ka n ,kemba lit er ku mpu ln yas ema n ga t da n ber t emu n ya h a t ida n lis a n u n t u k mer en u n gka n .Seper t idin ya t a ka n da la m fir ma nAlla h : Ses ungguhny abangundiwak tumalam adalahlebihtepat(untuk k hus y u),danbacaan di wak tu itu lebih berk es an. (Al Mu za mmil: 6). Dis u n n a h ka n memba ca Al-Qu r a n da la mkon dis i s es empu r n a mu n gkin ,ya kn iden ga n ber s u ci, men gh a da pkibla t ,men ca r iwa kt u -wa kt u ya n gpa lin g u t a ma s eper t ima la m,s et ela h ma gh r ibda n s et ela hfa ja r .Boleh memba ca s a mbilber dir i,du du k,t idu r , Ri sal ah Ramadhan 46 ber ja la n da n men a ikiken da r a a n ,ber da s a r ka n fir ma nAlla h : (y aitu)orang-orangy angdz ik irk epadaAllah s ambilberdiri,ataududuk ,ataudalamk eadaan berbaring. (Al-Imr a n : 191). Seda n gka n Al-Qu r a n u lKa r immer u pa ka n dzikirya n g pa lin g a gu n g. Ka da r ba c a a n ya n gdis u n n a h k a n : Dis u n n a h ka n men gkh a t a mka n Al-Qu r a n s et ia p min ggu ,den ga n s et ia ph a r imemba ca s eper t u ju h da r i Al-Qu r a n den ga n melih a t mu s h a f,ka r en a melih a tmu s h a fmer u pa ka n iba da h .J u gamen gkh a t a mka n n ya ku r a n gda r is emin ggu pa dawa kt u -wa kt u ya n gmu lia da n dit empa t -t empa t ya n g mu lia .Seper t i;Ra ma dh a n ,Du a t a n a h s u cida ns epu lu h h a r iDzu lHijja h ka r en a mema n fa a t ka nwa kt u da n t empa t .J ika memba ca Al-Qu r a n kh a t a m da la ms et ia ph a r ipu n ba ik,ber da s a r ka n s a bda Na bi rkepa daAbdu lla hbin'Amr : )) : `= `. `... ((Bacalah Al-Quran itu dalam s etiap tiga hari.(17). Da n ma kr u h men u n da kh a t a mAl-Qu r a n lebihda r iempa t pu lu h h a r i,bila h a lt er s ebu tdikh a wa t ir ka n membu a t n ya lu pa .Ima mAh ma d 17. LihatkitabFadhalilulQuran,olehIbnuKatsir,hlm.169-172danHasyiyatu muqaddimatu tafsir, oleh Ibnu Qassim, hal, 107. Ri sal ah Ramadhan 47 ber ka t a :Bet a pa ber a t beba n Al-Qu r a n it u ba gior a n g ya n g men gh a fa ln yakemu dia nmelu pa ka n n ya . Dila r a n gba giya n gber h a da t s kecilma u pu nbes a r men yen t u h mu s h a f,da s a r n ya fir ma n Alla ht a 'a la : Tidak meny entuhny ak ecualihamba-hamba y ang dis ucik an. (Al-Wa qia h : 78). Da ns a bdaNa bi r : )) v `........L v _`.......:.......(( ......L.: .....:.. ......... ._L..: Tidak dibenark anmeny entuhAl-Quranini k ecualiorangy angs uci.(HR.Ima mMa likda la mAl-Mu wa t t h a , Ad-Da r u qu t h n i da nla in n ya )(18). Al-Qu r a n u lKa r ims ya r ia t s e mp u r n a : As y-s ya t ibida la mkit a bAl-Mu wa fa qa tmen ga t a ka n :Su da h men ja dikes epa ka t a n ba h wakit a bya n gmu lia in ia da la h s ya r ia t ya n gs empu r n a , s en dia ga ma ,s u mber h ikma h ,bu kt iker a s u la n , ca h a ya pen glih a t a n da n h u jja h .Tia da ja la n men u juAlla h s ela in n ya ,t ia da kes ela ma t a nkecu a li den ga n n yada n t ida ka da ya n g da pa tdija dika npega n ga ns es u a t uya n gmen yelis ih in ya .Ka la u demikia n h a ln ya ,ma ut ida kma u ba gis ia pa ya n gh en da kmen get a h u i 18. Halini diperkuat oleh hadits Hakim bin Hizam yang lafadznya: Jangan menyentuh Al-Qurankecualijikakamusuci.(HR.At-ThabranidanAlHakimdengan menyatakan shahih). Ri sal ah Ramadhan 48 keu n iver s a la n s ya r ia t ,ber kein gin a n men gen a l t u ju a n -t u ju a n n ya s er t a men giku t ijeja kpa r a a h lin yah a r u s men ja dika n n ya s eba ga ika wa n ber ca ka pda nt ema n du du kn ya s epa n ja n gs ia n gda n ma la mda la mt eor ida n pr a kt ek;ma ka deka t wa kt u n ya ia men ca pa i t u ju a n da n men gga pa icit a -cit a s er t a men da pa t i dir in ya t er ma s u kor a n g-or a n gpen da h u lu ,da n da la m r ombon ga n per t a ma .J ika ia ma mpu ,da n t ida kla nma mpu a t a s h a lit u kecu a lior a n gya n gs en a n t ia s amen ggu n a ka n a pa ya n gda pa t memba n t u n ya ,ya it us u n n a h ya n gmen jela s ka n kit a bin i.Sela in n ya a da la hu ca pa n pa r a ima mt er kemu ka da n s a la fpen da h u luya n gda pa t membimbin gn ya da la mt u ju a n ya n g mu liain i(19). Hu k u mme la gu k a n Al-Qu r a n : Pemba ca da n pen den ga r Al-Qu r a n ya n gh a t in yadis ibu kka n den ga n la gu da n s ejen is n ya -ya n gda pa tmen ga kiba t ka n per u ba h a n fir ma n Alla h ,pa da h a lkit adiper in t a h ka n u n t u kmemper h a t ika n n ya -s eben a r n yamen gh a la n gih a t in ya da r ia pa ya n gdikeh en da kiAlla hda la mkit a b-Nya ,memu t u s ka n n ya da r ipema h a ma nfir ma n -Nya .Ma h a s u cifir ma n Alla h da r ih a lit us emu a .Ima mAh ma dmela r a n gt a lh in da la m memba ca Al-Qu r a n ,ya it u ya n gmen yer u pa ila gu , belia uber ka t ait ubida h . Ibn u Ka t s ir Ra h ima h u lla h da la mFa dh a ilu l Qu r a n men ga t a ka n :Sa s a r a n ya n gdimin t a men u r u ts ya r a t ia da la in ya it u memper in da h s u a r aya n g da pa tmen dor on gu n t u kmer en u n gka n da n mema h a miAl-Qu r a n ya n gmu lia den ga n kh u s yu ,t u n du k,da n 19 . Lihat Al Muwafaqat, oleh Asy Syathibi, 3/224. Ri sal ah Ramadhan 49 pa t u h pen u h ket a a t a n .Ada pu n s u a r a -s u a r a den ga nla gu ya n gdia da -a da ka n ya n gt er dir ida r in a da da nir a ma ya n gmela la ika n s er t a a t u r a n mu s ika l,ma kaAl-Qu r a n a da la h s u cida r ih a lin ida n t a kla ya k da la m pela ks a n a a n n yadiper la ku ka ndemikia n(20).Sya ikh u lIs la mIbn u Ta imiya h mega t a ka n : Ir a ma -ir a ma ya n gdila r a n gpa r a u la ma u n t u k memba ca Al-Qu r a n ya it u ya n gda pa t memen dekka nh u r u fya n gpa n ja n g,mema n ja n gka n ya n gpen dek, men gh idu pka n h u r u fya n gs a kin da n men s a kin ka nya n gber h a r ka t .Mer eka la ku ka n h a lit u s u pa yas es u a iden ga n ir a ma la gu -la gu ya n gmer du .J ika h a l it u da pa t men gu ba h a t u r a n Al-Qu r a n da n meja dika nh a r a ka ts eba ga i h u r u f, ma kah a r a m h u ku mn ya(21). 20 . Lihat kitab Fadhailul Quran, oleh Ibnu Katsir, hlm, 125-126. 21. Lihat Hasyiyatu Muqaddimatu tafsir, oleh Ibnu Qasim, hlm,107. Ri sal ah Ramadhan 50 SEDEKAHDIBULANRAMADHAN 1.Da lil: Dir iwa ya t ka n da la ms h a h ih Al-Bu kh a r ida nMu s lim,da r iIbn u Abba s r a diya lla h u a n h u ma , iaber ka t a : )) ..: _.= r `.. `_`..=. ......`- _..=...:..`- `.`..`.- _..= _`...: `.`..`.. ``..`.- `...:. `.- _... _..=. _`...: ``..`.. _... .`. `. :`.: = `...:. . `_`.`. r :.`. : -`.`.: . .`.... ..`- `...:. `.-((Nabis hallallahualaihiwas allamadalahorang y angamatdermawan,danbeliaulebih dermawanpadabulanRamadhan,s aatbeliau ditemuiJibriluntuk membacak anpadany aAl-Quran.Jibrilmenemuibeliaus etiapmalam padabulanRamadhan,lalumembacak an padany aAl-Quran.Ras ulullahs hallallahualaihi was allamk etik aditemuijibrillebihdermawan dalamk ebaik andaripadaanginy ang berhembus . Ha dit s in idir iwa ya t ka n pu la oleh Ah ma dden ga nt a mba h a n : )) `..L`. v ..`. `_.`.`. v ((Danbeliautidak pernahdimintais es uatuk ecuali memberik anny a. Ri sal ah Ramadhan 51 Da n men u r u t r iwa ya t Al-Ba ih a qi,da r iAis ya hr a dh iya lla h ua n h a : )) . `_`...`. _...= r ..L`. .`.... ..= ..:L _..... ..- . . = :..((Ras ullullahs hallallahualaihiwas allamjik a mas uk bulanRamadhanmembebas k ans etiap tawanan dan memberi s etiap orang y ang meminta. Keder ma wa n a n a da la h s ifa t mu r a h h a t ida nmu da h member i,Alla h pu n ber s ifa t Ma h a Der ma wa n , s eba ga ima n a dir iwa ya t ka n oleh At Tir midzida r is a a d binAbi Wa qqa s htba h waNa bi rber s a bda : )) ..=: .-`. `.`..= .`.. .-`. `..- . _ ((Ses ungguhny aAllahituMahaDermawan,cinta k epadak edermawanandanMahaPemurah,cinta k epada k emurahan hati. Alla h t a a la ma h a Der ma wa n ,keder ma wa n a n -Nyaber lipa t ga n da pa da wa kt u -wa kt u t er t en t u s eper t i bu la n Ra ma dh a n .Da n Ra s u lu lla h r a da la h ma n u s iaya n gpa lin gder ma wa n ,ju ga pa lin gmu lia pa lin g ber a n ida n a ma t s empu r n a da la ms ega la s ifa t ya n g t er pu ji,keder ma wa n a n belia u pa da bu la n Ra ma dh a nber lipa t ga n da da r ipa da bu la n -bu la n la in n ya , s eba ga ima n a keder ma wa n a n Tu h a n n ya ber lipa tga n dapa dabu la nin i. Beber a pa pela ja r a n ya n gda pa t dia mbilda r i ber lipa t ga n da n ya keder ma wa n a n Na bir dibu la nRa ma dh a n : 1.Ba h wa kes empa t a n in ia ma t ber h a r ga da nmelipa t ga n da ka na ma l keba ika n . Ri sal ah Ramadhan 52 2.Memba n t u or a n g-or a n gya n gber pu a s a da nber zikir u n t u ks en a n t ia s a t a a t ,a ga rmemper ola h pa h a la s eper t ipa h a la mer eka , s eba ga ima n a s ia pa ya n gmembeka lior a n gya n g ber per a n g,da n s ia pa ya n gmen a n ggu n g den ga n ba ikkelu a r ga or a n gya n gber per a n g ma ka ia memper oleh pu la s eper t ipa h a la or a n g ya n gber per a n g.Din ya t a ka n da la mh a dit s Za id binKh a lid da r i Na bi rbelia uber s a bda : )) ..`- `..`.. `_ .`.. `. ..`- ``.. `:. ..:.. .L. `. `.` .:. .: (( _..,: .. . Barangs iapamemberimak anpadaorangy ang berpuas amak abaginy apahalas epertipahala orangy angberpuas aitutanpamengurangi s edik itpun dari pahalany a.(HR.Ah ma dda n AtTir midzi). 3.Bu la n Ra ma dh a n a da la h s a a t Alla h ber der makepa da pa r a h a mba -Nya den ga r a h ma t , a mpu n a n da n pembeba s a n da r ia pin er a ka . Ter u t a ma pa da La ila t u lQa da r .Alla h t a a lamelimpa h ka n ka s ih -Nya kepa da pa r a h a mba -Nya ya n gber s ifa t ka s ih ,ma ka ba r a n gs ia paber der ma kepa da pa r a h a mba Alla h n is ca yaAlla h Ma h a Der ma wa n kepa da n ya den ga na n u ger a h da n keba ika n .Ba la s a n it u a da la hs ejen isden ga na ma l per bu a t a n . 4.Pu a s a da n s edeka h bila diker ja ka n ber s a ma a nt er ma s u ks eba bma s u ks u r ga .Din ya t a ka nda la m h a dit sAli t , ba h waNa bi rber s a bda : Ri sal ah Ramadhan 53 )) `.. ..`.`.L`. ...`.L`. `. ..``.`.L _.`. .... .. `. _ ....`.`.L (( `.:.... . _.... :. _`...`. .... `...: )) . ....L `...:..... .L: .... .L ....=: ...`.::.. :.... ...` ....: .. `.... ` ..: (( ....: _..- . .. . Sungguhdis urgaterdapatruangan-ruangan y angbagianluarny adapatdilihatdaridalam danbagiandalamny adapatdilihatdariluar. Sahabatbertany a:untuk s iapak ahruangan-ruanganituy aRas ulullah?Jawabbeliau: untuk s iapas ajay angberk atabaik ,memberi mak an,s elaluberpuas adans halatmalam k etik aorang-orangdalamk eadaantidur.(HR. Ah ma d, Ibn uHibba nda nAl Ba ih a qi). Semu a kr it er ia in it er da pa t da la mbu la nRa ma dh a n .Ter ku mpu lba gior a n gmu minda la mbu la n in i;pu a s a ,s h a la t ma la m,s edeka hda n per ka t a a n ba ik.Ka r en a pa da wa kt u in i or a n gya n gber pu a s a dila r a n gda r iper ka t a a nkot or da n per bu a t a n keji.Seda n gka n s h a la t , pu a s a da n s edeka h da pa t men gh a n t a r ka npela ku n yakepa daAlla ht a a la . 5.Pu a s a da n s edeka h bila diker ja ka n ber s a ma -s a ma lebih da pa t men gh a pu s ka n dos a -dos ada n men ja u h ka n da r ia pin er a ka J a h a n n a m, t er u t a ma jika dit a mba h la gis h a la t ma la m. Din ya t a ka n da la ms ebu a h h a dis ba h wa Na birber s a bda : )) : _...: . ..`-= ..: . `.=.- .`- `...` . ((Ri sal ah Ramadhan 54 Puas aitumerupak anperis aibagis es eorang dariapinerak as ebagaimanaperis aidalam peperangan (22). Dir iwa ya t ka n pu la oleh Ah ma dda r iAbi Hu r a ir a hba h waNa bi rber s a bda : )) `..: ..: . ``. .- ``.- .`- `. ((Puas aituperis aidanbentengk ok oh(y ang melindungi s es eorang) dari api nerak a(23). Da n da la mh a dit s Mu a dzt Ra s u lu lla h rber s a bda : )) .... ....: `....: `...L`. ....= .. .`.L. `...L`: .. ...: `.. `.::.`.- `. `-.: ((Sedek ahdans halats es eorangditengah malamdapatmenghapus k andos as ebagaimana air memadamk an api(24). Ma ks u dn ya s h a la t ma la mda pa t pu lamen ga h a pu s ka ndos a . 6.Da la mpu a s a ,t en t u t er da pa t kekelir u a n s er t akeku r a n ga n .Da n pu a s a da pa t men gh a pu s ka ndos a -dos a den ga n s ya r a t men ja ga dir ida r ia paya n gmes t idija ga .Pa da h a lkeba n ya ka n pu a s aya n gdila ku ka n keba n ya ka n or a n gt ida k t er pen u h ida la mpu a s a n ya it u pen ja ga a n ya n g s emes t in ya .Da n den ga n s edeka h keku r a n ga n 22 . Hadits riwayat Ahmad, An NasaI dan Ibnu Majah dari Utsman bin Abil 'Ash, juga diriwayatkan oleh Ibnu Khuzaimah dalam shahihnya, serta dinyatakan shahih oleh Al Hakim dan disetujui Az Zahabi. 23 . Hadits riwayat Ahmad, dengan isnad hasan dan Al Baihaqi. 24 . Hadits riwayat At Turmudzi dan katanya: hadits hasan shahih. Ri sal ah Ramadhan 55 da n kekelir u a n ya n gt er ja dida pa t t er len gka pi. Ka r en a it u pa da a kh ir Ra ma dh a n ,diwa jibka nmemba ya r za ka t fit r a h u n t u kmen s u cika nor a n gya n gber pu a s a da r iper ka t a a n kot or da nper bu a t a nkeji. 7.Or a n gya n gber pu a s a men in gga lka n ma ka nda n min u mn ya .J ika ia da pa t memba n t uor a n g-or a n gla in ya n gber pu a s a a ga r ku a tden ga n ma ka n da n min u mma kakedu du ka n n ya s a ma den ga n or a n gya n g men in gga lka n s ya h wa t n ya ka r en a Alla h , member ika n da n memba n t u ka n n ya kepa daor a n gla in .Un t u kit u dis ya r ia t ka n ba gin yamember ih ida n ga n ber bu ka kepa da or a n gor a n gya n gber pu a s a ber s a ma n ya ,ka r en ama ka n a n s a a t it u s a n ga t dis u ka in ya ,ma kah en da kn ya ia memba n t u or a n gla in den ga nma ka n a n t er s ebu t .Aga r ia t er ma s u kor a n g ya n gmember ima ka n a n ya n gdis u ka ida nka r en a n ya men ja dior a n gya n gber s yu ku rkepa da Alla h a t a s n ima t ma ka n a n da nmin u ma n ya n gdia n u ger a h ka n kepa da n ya ,di ma n a s ebelu mn ya ia t ida kmen da pa t ka na n u ger a h t er s ebu t .Su n ggu h n ima t in i h a n ya la h da pa t diket a h u in ila in ya ket ika t ida k dida pa t ka n(25).

25 . Lihat kitab Lathaiful Maarif, oleh Ibnu Rajab halm, 172-178. Ri sal ah Ramadhan 56 TAFSIRANAYAT-AYATTENTANGPUASA Alla ht a a laber fir ma n : Haiorang-orangy angberiman,diwajibk anatask amuberpuas as ebagaimanadiwajibk anatas orang-orangs ebelumk amuagark amubertaqwa.(Yaitu) dalambeberapahariy angtertentu.Mak abarangs iapa diantarak amuaday angs ak itataudalamperjalanan (laluiaberbuk a),mak a(wajiblahiaberpuas a) s ebany ak hariy angditinggalk anitupadahari-hari y anglain.Danwajibbagiorang-orangy angberat menjalank anny a(jiaiatidak berpuas a)membay ar f idy ah,(y aitu)memberimak ans eorangmis k in. Barangs iapay angdengank erelaanhatimengerjak an k ebajik an,mak aitulahy anglebihbaik baginy a.Dan berpuas alebihbaik bagimujik ak amumengetahui. (Al Ba qa r a h : 183-184). Alla h ber fir ma n ya n gdit u ju ka n kepa da or a n g-or a n gya n gber ima n da r iu ma t in i,s er a ya men yu r u hmer eka a ga r ber pu a s a .Ya it u men a h a n da r ima ka n , min u mda n ber s en gga ma den ga n n ia t ikh la s ka r en aAlla h t a 'a la .Ka r en a dida la mn ya t er da pa t pen yu cia nRi sal ah Ramadhan 57 da n pember s ih a n jiwa .J u ga men jer n ih ka n n ya da r i pikir a n -pikir a nya n g bu r u k da na kh la k ya n g r en da h . Alla h men yebu t ka n ,dis a mpin gmewa jibka n a t a su ma t in i,h a lya n gs a ma ju ga t ela h diwa jibka n a t a sor a n g-or a n gt er da h u lu s ebelu mmer eka .Da r is a n a la hmer eka men da pa t t ela da n .Ma ka h en da kn ya mer ekaber u s a h a men ja la n ka n kewa jiba n in is eca r a lebihs empu r n a diba n din gden ga n a pa ya n gt ela h mer ekaker ja ka n(26). La lu Dia member ika n a la s a n diwa jibka n n yapu a s a t er s ebu t den ga n men jela s ka n ma n fa a t n ya ya n g bes a r da n h ikma h n ya ya n gt in ggi.Ya it u a ga r or a n g ya n gber pu a s a memper s ia pka n dir iu n t u kber t a qwakepa da Alla h ,ya kn iden ga n men in gga lka n n a fs u da nkes en a n ga n ya n gdiboleh ka n ,s ema t a -ma t a u n t u k men t a 'a t iper in t a h Alla hda nmen gh a r a pka npa h a ladi s is i-Nya .Aga r or a n gber ima n t er ma s u kmer eka ya n g ber t a kwa kepa da Alla h ,t a 'a t kepa da s emu a pet in t a h -Nya s er t a men ja u h ila r a n ga n -la r a n ga n da n s ega laya n g dih a r a mka n -Nya(27). Ket ika Alla h men yebu t ka n ba h wa Diamewa jibka n pu a s a a t a s mer eka ,ma ka Diamember it a h u ka n ba h wa pu a s a t er s ebu t pa da h a r i-h a r it er t en t u a t a u da la mju mla h ya n gr ela t ifs edikitda n mu da h .Dia n t a r a kemu da h a n n ya ya it u pu a s at er s ebu t pa da bu la n t er t en t u ,dima n a s elu r u h u ma tIs la mmela ku ka n n ya .La lu Alla h member i kemu da h a n la in ,s eper t idis ebu t ka n da la mfir ma n -Nya : 26 . Tafsir Ibnu Katsir 1/313. 27 . Tafsir Ayatul Ahkam, oleh Ash Shabuni, 1/192. Ri sal ah Ramadhan 58 Mak abarangs iapadiantarak amuaday ang s ak itataudalamperjalanan(laluiaberbuk a),mak a wajiblahbaginy aberpuas a)s ebany ak hariy ang ditinggalk anitupadahari-hariy anglain.(Al-Ba qa r a h : 184). Ka r en a bia s a n ya ber a t ,ma ka Alla h member ika nker in ga n a n kepa da mer eka ber du a u n t u kt ida k ber pu a s a .Da n a ga r h a mba men da pa t ka nkema s la h a t a n pu a s a ,ma ka Alla memer in t a h ka nmer eka ber du a a ga r men gga n t in ya pa da h a r i-h a r i la in .Ya kn iket ika ia s embu h da r is a kit a t a u t a kla gi mela ku ka n per ja la n a n .Da n s eda n gda la mkea da a nlu a n g (28). Da m fir ma nAlla ht a 'a la : Mak abarangs iapadiantarak amuaday ang s ak itataudalamperjalanan(laluiaberbuk a),mak a (wajiblahbaginy aberpuas a)s ebany ak hariy ang ditinggalk anitupadahari-hariy anglain.(Al-Ba qa r a h : 184). Ma ks u dn ya s eor a n gboleh t ida kber pu a s a ket ikas eda n gs a kit a t a u da la mkea da a n beper gia n ,ka r en ah a lit u ber a t ba gin ya .Ma ka ia diboleh ka n ber bu kada n men gqa dh a n ya s es u a iden ga n bila n ga n h a r i ya n g dit in gga lka n n ya , pa dah a r i-h a r i la in . 28 . Lihat kitab Taisirul Lathifil Mannan fi khulasahati tafsiril Quran, oleh Ibnu Sadi, hlm, 56. Ri sal ah Ramadhan 59 Ada pu nor a n g s eh a tda nmu kim (t ida k beper gia n ) t et a piber a t (t ida kku a t )men ja la n ka n pu a s a ,ma ka iaboleh memilih a n t a r a ber pu a s a a t a u member ima ka nor a n gmis kin .Ia boleh ber pu a s a ,boleh pu la den ga ns ya r a t member ima ka n kepa da or a n gmis kin u n t u k s et iph a r iya n gdit in gga lka n n ya .J ika ia member i ma ka n lebih da r is eor a n gmis kin u n t u ks et ia p h a r in ya ,t en t u a ka n lebih ba ik.Da n bila ia ber pu a s a , ma ka pu a s a lebih u t a ma da r ipa da member i ma ka n a n .Ibn u Ma s u dda n Ibn u Abba s r a dh iya lla h ua n h u maber ka t a : ka r en ait u la hAlla hber fir ma n : da nber pu a s a lebih ba ikba gimu ,jika ka mumen get a h u i(29). Fir ma nAlla ht a 'a la : (Beberapahariy angditentuk anituadalah) bulanRamadhan,bulany angdidalamny aditurunk an Al-Qurans ebagaipetunjuk bagimanus iadan penjelas an-penjelas anmengenaipetunjuk itudan pembeda(antaray anghak dany angbatil).Karenaitu, barangs iapadiantarak amuhadir(dinegeritempat 29 . Tafsir Ibnu Katsir, 1/214. Ri sal ah Ramadhan 60 tinggalny a)dibulanitumak ahendak lahiaberpuas a padabulanitu.Danbarangs iapas ak itataudalam perjalanan(laluiaberbuk a)mak a(wajiblahbaginy a berpuas a),s ebany ak hariy angditinggalk anny aitu, padahari-hariy anglain.Allahmenghendak i k emudahanbagimu,dantidak menghendak i k es uk aranbagimu.Danhendak lahk ammencuk upk an bilanganny adanhendak lahk amumengagunggk an Allahatas petunjuk -Ny ay angdiberik ank epadamu, s upay a k amu bers y uk ur.(Al-Ba qa r a h : 185). Alla h member it a h u ka n ba h wa bu la n ya n gdi da la mn ya diwa jibka n ba gimer eka ber pu a s a it ua da la h bu la n Ra ma dh a n .Bu la n dima n a Al-Qu r a n ya n gden ga n n ya Alla h memu lia ka n u ma tMu h a mma d-dit u r u n ka n u n t u kper t a ma ka lin ya . Alla h men ja dika n Al-Qu r a n s eba ga iu n da n g-u n da n g s er t a per a t u r a n ya n gmer eka pega n gt egu h da la m keh idu pa n .Dida la mn ya t er da pa t ca h a ya da npet u n ju k.Da n it u la h ja la n keba h a gia a n ba gior a n g ya n gin gin men it in ya .Dida la mn ya t er da pa t pembedaa n t a r a ya n gh a kden ga n ya n gba t il,a n t a r a pet u n ju k den ga n kes es a t a n da n a n t a r a ya n gh a la lden ga n ya n g h a r a m. Alla h men eka n ka n pu a s a pa da bu la n Ra ma dh a nka r en a bu la n it ua da la hbu la ndit u r u n ka n n yar a h ma tkepa da s et ia ph a mba .Da n Alla h t ida kmen gh en da ki kepa da s egen a ph a mba -Nya kecu a likemu da h a n . Ka r en a it u Dia memboleh ka n or a n gs a kit da n mu s a firber bu ka pu a s a pa da h a r i-h a r ibu la n Ra ma dh a n(30), da n memer in t a h ka n mer eka men gga n t in ya ,s eh in ggas empu r n a bila n ga n s a t u bu la n .Sela in it u ,dia ju gamemer in t a h ka n memper ba n ya kdzikir da n t a kbir 30 . Tafsir Ayatul Ahkam, oleh Ash Shabuni, 1/92. Ri sal ah Ramadhan 61 ket ika s eles a imela ks a n a ka n iba da h pu a s a ,ya kn i pa da s a a t s empu r n a n ya bu la n Ra ma dh a n .Ka r en a it uAlla hber fir ma n : Allahmenghendak ik emudahanbagimu,dan tidak menghendak ik es uk aranbagimu.Danhendak lah k amumencuk upk anbilanganny adanhendak lah k amumengagungk anAllahatas petunjuk -Ny ay ang diberik ank epadamu,s upay ak amubers y uk ur.(Al-Ba qa r a h : 185). Ma ks u dn ya ,bila a n da t ela h men u n a ika n a paya n gdiper in t a h ka n Alla h ,t a a t kepa da -Nya den ga nmen ja la n ka n h a l-h a lya n gdiwa jibka n da nmen in gga lka n s ega la ya n gdih a r a mka n s er t a men ja gaba t a s a n -ba t a s a n h oku m-Nya ,ma ka h en da kla h ka mut er ma s u k or a n g-or a n g ya n g ber s yu ku rka r en a n ya(31). La luAlla hber fir ma n : Danapabilaparahamba-Kubertany a k epadamutentangAk umak a(jawablah)bahwas any a Ak uadalahdek at.Ak umengabulk anpermohonan orangy angberdoaapabilaiamemohonk epada-Ku mak ahendak lahmerek aitumemenuhi(s egala 31 . Tafsir Ibnu Katsir, 1/218. Ri sal ah Ramadhan 62 perintah)Ku,danhendak lahmerek aberimank epada-Ku,agarmerek as elaluberadadalamk ebenaran.(Al-Ba qa r a h : 186) Seba b t u r u n n yaa ya t : Dir iwa ya t ka n ba h wa s eor a n gAr a bba du i ber t a n ya :wa h a iRa s u lu lla h ,a pa ka h Tu h a n kit a deka ts eh in gga kit a ber bis ika t a u ja u h s eh in gga kit aber t er ia k(mema n ggil-Nya ket ika ber doa ?)Na birh a n ya t er dia m,s a mpa iAlla h men u r u n ka n a ya t di a t a s(32). Ta fs ir a na ya t : Alla h men jela s ka n ba h wa dir i-Nya a da la h deka t . Ia men ga bu lka n doa or a n g-or a n gya n gmemoh on , s er t a memen u h ikebu t u h a n or a n g-or a n gya n g memoh on ,s er t a memen u h ikebu t u h a n or a n g-or a n g ya n gmemin t a .Tida ka da t ir a ipemba t a s a n t a r a dir i-Nya den ga n s a la h s eor a n gh a mba -Nya .Ka r en a it u , s eyogya n ya mer eka men gh a da ph a n ya kepa da -Nyaber doa da n mer en da h ka n dir i,lu r u s da nmemu r n ika nket a a t a npa da -Nyas ema t a(33). Ada pu n h ikma hpen yebu t a nAlla ha ka na ya tin i ya n gmemot iva s imemper ba n ya kdoa -ber a n gka ia nden ga n h u ku m-h u ku mpu a s a a da la h bimbin ga nkepa da kes u n ggu h a n da la mber doa ,ket ika bila n ga npu a s at ela hs empu r n a , ba h ka ns et ia p ka li ber bu ka . An ju r a n da n Ke u t a ma a n Doa : Ba n ya ks eka lin a s h -n a s h ya n gmemot iva s iu n t u k ber doa men er a n gka n fa dh ila h (keu t a ma a n )n ya da n 32 . Tafsir Ibnu Katsir, 1/219. 33 . Tafsir Ibnu katsir, 1/218. Ri sal ah Ramadhan 63 men dor on ga ga r s u ka mela ku ka n n ya .Dia n t a r a n yaa da la hs eba ga i ber iku t : 1.Fir ma n n yaAlla ht a a la : DanTuhanmuberf irman:Berdoalahk epada-Ku,nis cay aak ank uperk enank anbagimu. (Gh a fir : 60). Dida la mn ya Alla h memer in t a h ka n ber doa da nDiamen ja mina ka nmen ga bu lka n n ya . 2.Fir ma nAlla ht a 'a la : Berdoalahk epadaTuhanmudenganberendah diridans uaray anglembut.Ses ungguhny a Allahtidak meny uk aiorang-orangy ang melampaui batas . (Al-Ar a f: 55). Ma ks u dn ya ,ber doa kepa da Alla h den ga nmen gh in a ka n dir ida n s eca r a r a h a s ia ,pen u hkh u s yu da n mer en da h ka n dir i.Ses u n ggu h n yaAlla h t ida kmen yu ka ior a n g-or a n gya n g mela mpa u iba t a s .Ya kn it ida kmen yu ka i or a n g-or a n gya n gmela mpa u iba t a s ,ba ikda la m ber doa a t a u la in n ya ,or a n g-or a n gya n g mela mpa u iba t a s da la ms et ia pper ka r a . Ter ma s u kmela mpa u iba t a s da la mber doaa da la h per min t a a n h a mba a ka n ber ba ga ih a l ya n gt ida ks es u a iu n t u kdir in ya a t a u den ga nRi sal ah Ramadhan 64 men in ggika n da n men ger a s ka n s u a r a n yada la m ber doa . Da la ms h a h ih a in ,Al-As ya r iber ka t a :Or a n g-or a n gmen in ggika n s u a r a n ya ket ika ber doa ma kaRa s u lu lla hrber s a bda : )) ... _`.`.`..:v `.=.... `.=..`. :. `.` ..` `..: .....:. . v`.`... ` `... _`.`.`.: ` _.: _ ((Wahais ek alianmanus ia,k as ihanilahdirimu, s es ungguhny ak amutidak berdoak epadaDz at y angtuli,tidak pulaghaib,s es ungguhny aDz at y angk amuberdoapadany aituMaha Mendengar lagi Maha Dek at.3.Fir ma nAlla ht a 'a la : Ataus iapak ahy angmemperk enank an(doa) orangy angdalamk es ulitanapabilaiaberdoa k epadany a,dany angmenghilangk an k es us ahan? (An -Na ml: 62). Ma ks u dn ya a pa ka h a da ya n gbis amen ga bu lka n doa or a n gya n gkes u lit a n ,ya n g digu n ca n goleh ber ba ga ikes empit a n ,ya n gs u litmen da pa t ka n a pa ya n gia min t a ,s eh in gga t a k a da ja la n kelu a r da r ikea da a n ya n g men gu n gku n gin ya ,s ela in Alla h s ema t a ?Sia papu la ya n gmen gh ila n gka n kebu r u ka n(ma la pet a ka ),keja h a t a n da n mu r ka ,s ela inAlla hs ema t a ? Ri sal ah Ramadhan 65 4.Da r iAn -Nu ma n bin Ba s yir t ,da r iNa bir , belia uber s a bda : )) :..... .: ...`. `......: (( .....- _.... _....,: .. .... .-.-. .- DoaadalahIbadah.(HR.Abu Da u dda n AtTir midzi.At Tir midziber ka t a :h a dit s h a s a ns h a h ih ). 5.Da r iUba da h bin As h Sh a mit t ia ber ka t a : s es u n ggu h n yaRa s u lu lla hrber s a bda : )). .`.`.... `.:`...`.`. ..:. .... ` ...... `....: v :.`..... ..- . .`.L. ` .` :... ` `.. `.:.. ..:`.. .`..: . ``..... (( .`..: . ``- _... . _... `.. .=`. . )) . `.. .= . (( ._.. _..,: . -.-. .- ...- Tidak adas eorangmus limy angberdoak epada Allahdiduniadengans uatupermohonan k ecualiDiamengabulk anny a,atau menghilangk andaripadany ak eburuk any ang s emis alny a,s elamaiatidak memintas uatu dos aataupemutus ank erabat.Mak a berk atalahs eoranglak i-lak idaris uatuk aum: k alaubegitu,k itamemperbany ak doa. Ras ulullahr bers abda:Allahmengabulk andoa lebihbany ak daripaday angk alianminta.(HR. AtTir midzi, iaber ka t a : h a dit sh a s a ns h a h ih )(34). La luAlla ht a 'a laber fir ma n : 34. Lihat kitab Riyadhus shalihin, hlm. 612 dan 622. Ri sal ah Ramadhan 66 Dihalalk anbagimupadamalamharibulan puas abercampurdenganis teri-is terimu;merek a ituadalahpak aianbagimu,dank amupun adalahpak aianbagimerek a.Allahmengetahui bahwas any ak amutidak dapatMenahan naf s umu,k arenaituAllahmengampunik amu danmemberimaaf k epadamu.Mak as ek arang campurilahmerek adancarilahapay angtelah ditetapk anolehAllahuntuk mu,danmak an minumlahhinggaterangbagimubenangputih daribenanghitam,y aituf ajar.Kemudian s empurnak anlahpuas aitus ampaidatang malam,tetapijanganlahk amucampurimerek a itus edangk amuberitik af dimas jid.Itulah laranganAllah,mak ajanganlahk amu mendek atiny a.Demik ianlahAllahmenerangk an ay at-ay at-Ny ak epadamanus ia,s upay amerek a bertak wa. (Al-Ba qa r a h : 187). Seba b t u r u n n yaa ya t : Ri sal ah Ramadhan 67 Ima mAl-Bu kh a r imer iwa ya t ka n da r iAl-ba r r a binAzib ba h wa s a n yaiaber ka t a : Da h u lu ,pa r a s a h a ba t Na bir ,jika s eor a n gda r i mer eka ber pu a s a ,da n t ela h da t a n gwa kt u ber bu ka , t et a piia t idu r s ebelu mber bu ka ,ia t ida kma ka n pa dama la mda n s ia n gh a r in ya h in ga s or e.Su a t u ket ikaQa is bin Sh ir ma h Al-An s h a r ida la mkea da a n pu a s a , s eda n gpa da s ia n gh a r in ya beker ja dikebu n ku r ma . Ket ika s eda n gda t a n gwa kt u ber bu ka ,ia men da t a n gi is t er in ya s er a ya ber ka t a pa da n ya :Apa ka h en gka umemilikima ka n a n ?ia men ja wa b:t ida k,t et a pia kua ka n per gimen ca r ika n u n t u kmu .Pa da h a ls ia n gh a r in ya ia s ibu kbeker ja ,ka r en a it u ia t er t idu r . Kemu dia n da t a n gla h is t er in ya .Ta t ka la ia melih a ts u a min ya ia ber ka t a :En gka u mer u gi(ka r en a a kut a kmen da pa t ka n ma ka n a n u n t u kmu ).Ket ika s a mpa i t en ga h h a r i,ia (Qa is )pin gs a n .Ma ka h a lit udiber it a h u ka n kepa da Na bir ,s eh in gga t u r u n la h a ya tin i: Dih a la lka n ba gimu pa da ma la mh a r ibu la npu a s aber ca mpu rden ga nis t er i-is t er imu .Ma ka mer eka s a n ga t ber s u ka cit a ka r en a n ya , kemu dia nt u r u n la ha ya tber iku t :Da n ma ka n min u mla h h in gga t er a n gba gimuben a n g pu t ihda r i ben a n g h it a m, ya it ufa ja r(35). Ta fs ir a na ya t :Alla h t a 'a la ber fir ma n u n t u kmemu da h ka n pa r a h a mba -Nya s eka ligu s u n t u kmemboleh ka n mer ekaber s en a n g-s en a n g(ber s et u bu h ) den ga nis t er in yapa dama la m-ma la mbu la n Ra ma dh a n ,s eba ga ima n a 35. Lihat kitab Ash Shahihul Musnad min Asbabin Nuzul, hlm, 9. Ri sal ah Ramadhan 68 mer eka diboleh ka n pu la ket ika ma la mh a r ima ka nda nmin u m:Dih a la lka n ba gimu pa da ma la mh a r ibu la npu a s aber ca mpu rden gais t er i-is t er imu .Ra fa t s a da la h ber s et u bu h da n h a l-h a lya n g men yeba bka n t er ja din ya .Da h u lu ,mer eka dila r a n g mela ku ka n h a lt er s ebu t (pa da ma la mh a r i),t et a pi kemu dia n Alla h memboleh ka n mer eka ma ka n min u m da n mela mpia s ka n kebu t u h a n biologis ,den ga nber s en a n g-s en a n gber s a ma is t er i-is t er imer eka .Ha l it u u n t u kmen a mpa kka n a n u ger a h da n r a h ma t Alla hkepa damer eka . Alla h men yer u pa ka n wa n it a den ga n pa ka ia nya n gmen u t u piba da n .Ma ka ia a da la h pen u t u pba gi la ki-la kida n pember iket en a n ga npa da n ya , begit u pu ns eba likn ya . Ibn u Abba s ber ka t a :ma ks u dn ya pa r a is t er i mer u pa ka n ket en a n ga n ba gimu da n ka mu pu nmer u pa ka nket en a n ga nba gi mer eka . Da n Alla h memboleh ka n men gga u lipa r a is t er i h in gga t er bit fa ja r .La lu dia men gecu a lika nkeu mu ma n diboleh ka n n ya men gga u liis t er ipa dama la mh a r ibu la n pu a s a pa da s a a t It ika f.Ka r en a it ua da la h wa kt u men in gga lka n s ega la u r u s a n du n iau n t u ks epen u h n ya kon s en t r a s iber iba da h .Pa daa kh ir n ya Alla h men u t u pa ya t -a ya t ya n gmu lia in i memper in ga t ka n a ga r mer eka t ida kmela n gga rper in t a h -per in t a h -Nya da n mela ku ka n h a l-h a lya n g dih a r a mka n s er t a ber ba ga ima ks ia t ,ya n gs emu a it umer u pa ka n ba t a s a n -ba t a s a n -Nya .Ha l-h a lit u t ela hDia jela s ka a n kepa da pa r a h a mba -Nya a ga r mer ekamen ja u h in ya ,s er t a t a a t ber pega n gt egu h den ga nRi sal ah Ramadhan 69 s ya r ia t Alla h ,s eh in gga mer eka men ja dior a n g-or a n g ya n g ber t a kwa(36). 36. Tafsir Ayatil Ahkam, oleh Ash shabuni, 1/93. Ri sal ah Ramadhan 70 PELAJ ARANDARIAYAT-AYATTENTANG PUASA 1.Uma tIs la m wa jib mela ku ka npu a s aRa ma dh a n . 2.Kewa jiba n ber t a kwa kepa da Alla h den ga nmela ku ka n s ega la per in t a h -Nya da n men ja u h i s ega lala r a n ga n -Nya . 3.Boleh ber bu ka dibu la n Ra ma dh a n ba gior a n g s a kitda nmu s a fir . 4.Kedu a n ya wa jibmen gga n t ipu a s a s eba n ya k bila n ga n h a r imer eka ber bu ka ,pa da h a r i-h a r i la in . 5.Fir ma nAlla ht a 'a la : Mak aw ajiblahmerek aberpuas a,s ebany ak hari y ang ditinggalk anny a itu, pad a hari-hari lain. Ada la h da lilwa jibn ya men gqa dh a ba gior a n g ya n gber bu ka pa da bu la n Ra ma dh a n ka r en au zu r ,ba iks ebu la n pen u h a t a u ku r a n g,ju gamer u pa ka n da lildiboleh ka n n ya men gga n t i h a r i-h a r iya n gpa n ja n gda n pa n a s den ga n h a r i-h a r i ya n g pen dek da ndin gina t a us eba likn ya . 6.Tida kdiwa jibka n ber t u r u t -t u r u t da la m men gqa dh a pu a s a Ra ma dh a n ,ka r en a Alla ht a a laber fir ma n : Ri sal ah Ramadhan 71 Ma ka wa jibla h mer eka ber pu a s a ,s eba n ya k h a r iya n gdit in gga lka n n ya it u ,pa da h a r i-h a r i la in .Ta n pa men s ya r a t ka n pu a s a ber t u r u t -t u r u t .Ma ka ,diboleh ka n ber pu a s a s eca r aber t u r u t -t u r u t a t a u s eca r a t er pis a h -pis a h .Da nya n g demikia nit ulebihmemu da h ka nma n u s ia . 7.Or a n gya n gt ida kku a t pu a s a ka r en a t u a a t a us a kit ya n gt ida ka da h a r a pa n s embu h ,wa jib ba gin ya memba ya r fidya h ,u n t u ks et ia p h a r in yamember i ma ka ns a t uor a n g mis kin . 8.Fir ma nAlla ht a 'a la : Dan berpuas a lebih baikbagimu. Men u n ju kka n ba h wa mela ku ka n pu a s a ba gi or a n gya n gboleh ber bu ka a da la h lebih u t a ma , s ela mat ida k member a t ka ndir in ya . 9.Dia n t a r a keu t a ma a n Ra ma dh a n a da la h ,Alla hmen gis t imewa ka n n ya den ga n men u r u n ka n Al-Qu r a n pa da bu la n t er s ebu t s eba ga ipet u n ju k ba gis egen a ph a mba da n u n t u kmen gelu a r ka nmer ekada r i kegela pa nmen u juca h a ya . 10.Ba h wa kes u lit a n men yeba bka nda t a n gn ya kemu da h a n .Ka r en a it u Alla hmemboleh ka n ber bu ka ba gior a n gs a kit da nmu s a fir . 11.Kemu da h a n da n kela pa n ga n is la m,ya n g ma n a ia t ida kmembeba n is es eor a n gdilu a rkema mpu a n n ya . Ri sal ah Ramadhan 72 12.Dis ya r ia t ka n men gu ma n da n gka n t a kbirpa dama la m Idu l Fit r i. Fir ma nAlla ht a 'a la : Danhend ak lahk amumengangungk anAllah (mengumand angk antak bir)atas petunjuk -Ny a y ang diberik an k epad amu. 13.Wa jibber s yu ku r kepa da Alla h a t a sber ba ga ika r u n ia da n t a u fik-Nya ,s eh in gga bis amen ja la n ka n pu a s a ,s h a la t da n memba ca Al-Qu r a n u lKa r im,da n h a lit u den ga n men t a a t i-Nyada nmen in gga lka nma ks ia tt er h a da p-Nya . 14.An ju r a n ber doa ,ka r en a Alla hmemer in t a h ka n n ya da n men ja min a ka nmen ga bu lka n n ya . 15.Kedeka t a n Alla h da r ior a n gya n gber doakepa da -Nya ber u pa dika bu lka n n ya doa ,da nda r ior a n gya n gmen yemba h -Nya ber u papember ia npa h a la . 16.Wa jibmemen u h is er u a n Alla h den ga nber ima n kepa da -Nya da n t u n du kmen t a a t i-Nya . Da n ya n gdemikia n it u a da la h s ya r a tdika bu lka n n yadoa . 17.Boleh ma ka n da n min u ms er t amela ku ka n h u bu n ga n s u a miis t er ipa dama la m-ma la mbu la n Ra ma dh a n ,h in gga t er bitfa ja r ,da n h a r a mmela ku ka n n ya pa da s ia n g h a r i. Ri sal ah Ramadhan 73 18.Wa kt u pu a s a a da la h da r it er bit n ya fa ja rya n g kedu a , h in ggat er ben a mn yama t a h a r i. 19.Dis ya r ia t ka n It ika fdima s jid-ma s jid. Ya kn idima s jidu n t u kmela ku ka n ket a a t a nkepa da Alla h da n mela ku ka n t ot a lit a s iba da hdi da la mn ya .It ika ft ida ks a h ,kecu a lidila ku ka ndida la mma s jidya n gdis it u dis elen gga r a ka ns h a la tlimawa kt u . 20.Dih a r a mka n ba gior a n gya n gber it ika f men cu mbu is t er in ya .Ber s en gga ma mer u pa ka ns a la hs a t uya n g memba t a lka nIt ika f. 21.Wa jibkon s is t en den ga n men t a a t i per in t a h -per in t a h Alla h da n la r a n ga n -la r a n ga n -Nya . Alla ht a 'a laber fir ma n :

Itulahlarangan-laranganAllahmak ak amu jangan mendek atiny a. 22.Hikma h da n pen jela s a n in ia da la ht er ea lis a s in ya t a kwa s et ela h men get a h u ida r i a paiah a r u sber t a kwa(men ja gadir i). 23.Or a n gya n gma ka n da la mkea da a n r a gu -r a gu t en t a n gt ela h t er bit n ya fa ja r a t a u belu m a da la h s a h pu a s a n ya ,Ka r en a pa da da s a r n yawa kt uma la m ma s ihber la n gs u n g. 24.Dis u n n a h ka n ma ka ns a h u r , s eba ga ima n adis u n n a h ka nmen ga kh ir ka nwa kt u n ya . 25.Boleh men ga kh ir ka n ma n dija n a ba th in ggat er bitfa ja r . Ri sal ah Ramadhan 74 26.Pu a s a a da la h ma dr a s a h r oh a n iya h , u n t u kmela t ih da n membia s a ka n jiwa ber la kus a ba r(37). Ma n fa a t p u a s a : Pu a s a memilikibeber a pa ma n fa a t ,dit in ja u da r i s egi kejiwa a n , s os ia l da nkes eh a t a n , di a n t a r a n ya : 1.Beber a pa ma n fa a t pu a s a s eca r a kejiwa a na da la h pu a s a membia s a ka n kes a ba r a n , men gu a t ka n kema u a n ,men ga ja r ida nmemba n t u ba ga ima n a men gu a s a idir i,s er t amewu ju dka n da n memben t u kket a kwa a n ya n g kokoh da la mdir i,ya n gia mer u pa ka n h ikma hpu a s aya n g pa lin g u t a ma . Fir ma nAlla ht a 'a la : Hai orang-orang y ang beriman, diw ajibk anatask amuberpuas as ebagaimanadiw ajibk anatasorang-orangs ebelumk amuagark amu bertak w a. (Al-Ba qa r a h : 183). Ca t a t a n p e n t in g: 1.Da la mkes empa t a n in i,ka mimen gin ga t ka nkepa da pa r a s a u da r a ku ka u mmu s limin ya n g s u ka mer okok.Ses u n ggu h n ya den ga n ca r aber pu a s a mer eka bis a men in gga lka n kebia s a a nmer okokya n gmer eka s en dir iya kin a ka n 37. LihatkitabAl-Iklilfiistinbatittanzil,olehAsSuyuthi,hlm,24-28,danTaisirul Lathifil Mannan, oleh Ibnu Sadi, halm, 56-58. Ri sal ah Ramadhan 75 ba h a ya n ya t er h a da pjiwa ,t u bu h ,a ga ma da nma s ya r a ka t ,ka r en a r okokt er ma s u kjen iskebu r u ka n ya n gdih a r a mka n den ga n n a s h Al-Qu r a n u lKa r im.Ba r a n gs ia pa men in gga lka ns es u a t u ka r en a Alla h ,n is ca ya Alla h a ka nmen gga n t in ya den ga n ya n glebih ba ik. Hen da kn ya mer eka t ida kber pu a s a (men a h a ndir i)da r is es u a t u ya n gh a la l,kemu dia nber bu ka den ga n s es u a t u ya n gh a r a m,ka mi memoh on a mpu n kepa da Alla h u n t u k ka mi da nu n t u k mer eka . 2.Ter ma s u kma n fa a t pu a s a s eca r a s os ia la da la hmembia s a ka n u ma t ber la ku dis iplin ,ber s a t u , cin t a kea dila n da n per s a ma a n ,ju ga mela h ir ka nper a s a a n ka s ih s a ya n gda la mjiwa or a n g-or a n g ber ima n da n men dor on gmer eka ber bu a tkeba jika n .Seba ga ima n a ia ju ga men ja gama s ya r a ka tda r i keja h a t a nda nker u s a ka n . 3.Seda n gdia n t a r a ma n fa a t pu a s a dit in ja u da r i s egikes eh a t a n a da la h ia member s ih ka n u s u s -u s u s ,memper ba ikikin er ja pen cer n a a n , member s ih ka n t u bu h da r is is a -s is a da nen da pa n ma ka n a n ,men gu r a n gikegemu ka nda nkelebih a nlema