Embed Size (px)
DESCRIPTION
sine,amed,dil,dilbirin,karwan,karzan,sema,jiyan,zilan,ocelan,apo,egid,hewler,sengal,zaxo.gerila,kirmasan
Citation preview
رۆژی واڵتگۆڤارێکی مانگانەیە پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان دەریدەکات
]ساڵی 4[ ]ژمارەی 42[ ]2014/8/15[ ]گەالوێژ2714 کوردی[ ]نرخ: 1500 دينار[
هەندرێن؛
رەفتارە ترسنۆكترین نیشانیدا موسڵدا و لەشەنگال پێشمەرگە ئەوەی كورددا لەمێژووی
چۆمانی؛ كەمال
و جیۆپۆلیتیكی و لەرووی سیاسی رۆژئاوا سەلماندی
پێشمەرگەیە و باشور پاڵپشتی سەربازییەوە
كاكەیی؛ هەژار
هێزی ئەتنیكیەكان گروپە پێویستە
هەبێ پاراستنی خۆیان بۆ تایبەتیان
ئۆجاالن؛ناژی تێیدا لێبێت كۆیالیەتی ئازادی و كەرامەتی مرۆڤی شوێنێك
چەند دیمەنێكی گەلەكەمان لەشەنگاڵ بەهۆی پەالمارەكانی چەتەكانی داعشەوە
~ساڵی 4 | ژماره 42
2014/8/15
خاوەنی ئیمتیاز
PÇDK کۆمیتەی ڕاگەیاندنی
سەرنووسەرپەروین حەسەن مستەفا
بەڕێوەبەری نووسینئارام کەریم بابان
دەستەی نووسەرانفەهمی محەمەدسۆران حسینئامینه محەمەدچنوور غەریب
دیزاینكاردۆ عەلیالی
ژمارەی متامنه 446
بۆ پەیوەندی گرتنwww.PCDK.org
[email protected]ناو نیشان
کەرکوک، بەرامبەر یانەی وەرزشی کەرکوک
Rojî Wilat
گەریالی شەهید"دڵشاد ئەحمەد عارف"، ناسراو بە"دیار دەلیال"
Organî Rageyandinî Partî Çareserî Dîmukratî Kurdistan[Jimarey: 42] [Salî: 2014]
2...... خۆخەڵەتاندن و غەفلەت؛ ئەو خیانەتە گەورەی بەرامبەر برا ئێزدیەكانمانی بەرهەمهێنا
3...... ئۆجاالن؛ دەبێت كورد لەبەرامبەر داعش هەڵوێستێكی نەتەوەیی و هاوبەشی هەبێت
8 ...... مۆدێرنیتە لەنێوان سەرمایەداری و دیموكراتیدا21 ...... كێ ناچێتە ژێر چەتری نەتەوەییە؟!
25 ...... سیمبولی بەرخۆدانی راگەیاندنی كوردی"دەنیز فرات"26 ...... دەسكەوتە نەتەوەییەكان، لەناكۆكیە حزبیەكان گەورەترن
27 ...... تاكتیكی پارتی شەنگالی سووتاند32 ...... كۆبانی راستی ووت ... یەكڕیزی سەركەوتنە
4 ...... دیار غەریب؛"لەبەرامبەر بە دۆخی شەنگال، حكومەتی هەرێم و بەرپرسانی سەربازی هەرێم بەپلەی یەكەم بەرپرسیار دەبینم
15 ...... هەندرێن؛"ئەوەی پێشمەرگە لەشەنگال و موسڵ نیشانیدا ترسنۆكترین رەفتارە لەمێژووی كورددا"
22 ...... كەمال چۆمانی؛"رۆژئاوا سەلماندی لەرووی سیاسی و جیۆپۆلیتیكی و سەربازییەوە پاڵپشتی باشور و پێشمەرگەیە"
28 ...... گۆران؛ كۆمەڵێك نووسەر كاریان مكیاجكردنی شكستی سەركردەكانیانە و بە تاكتیك و سەركەوتن پێمان دەفرۆشنەوە
30 ...... هەژار كاكەیی؛"پێویستە گروپە ئەتنیكیەكان هێزی تایبەت بەخۆیان هەبێ بۆ پاراستنیان"33 ...... چیمەن رەحیمی؛"هەركەس هەوڵ بۆ یارمەتیدانی رۆژئاوا نەدا ەوا ئەستەمە مرۆڤ و
خاوەن دڵ و هەست بێ"
37 ...... باوان سەردەشتی؛"ژنان لەباشوری كوردستان بەنیسبەت باكور و رۆژئاوا لەشۆناسی خۆیان بەدوورن"
41 ...... ئۆجاالن؛ ژنێتی بەواتای مافی هەموو جۆرە مامەڵەكردنێكە بەرامبەر بەژن"
43 ...... ناچاربوین سنور ببەزێنینجارێكی تر مێژوو لە دەروونی خۆیدا بە بەرخودان و ئیرادەی ڕۆڵەكانی ڕۆژ خۆی گەرم دەكردەوە
سەروتار
چاوپێكەوتن
راپۆرت
ژنان
بیرەوەری كەریال
وتار
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[2 سەروتار
و و دهێرشی داع��ش تیرۆریستیەكانی هێزە ساڵە كوردستان خۆرئاوای سەر دەكەنە ب��ەردەوام كوردستاندا خۆرئاوای گەلی بەسەر شەڕیان و لەناوبردنی دەسكەوتەكان سەپاندووە و هەوڵی دەدەن. كوردستان بەشەی ئەو داگیركردنی و ئەو كاتە هەندێك الیەنی دیاریكراو پرۆپاگەندەی ئەوەیان دەكرد كە پەیەدە و یەپەگە خۆرئاوایان نییە ك��ردووە كە هی كورد دووچ��اری شەڕێك ئەوا كە دەك��رد نابینا راستیە لەو خۆیان و تیرۆریستانی داعشن هێرش دەكەنە سەر خاك و كوردستان بەشەی ئەو دەسكەوتەكانی و و كوردان كوشتنی تایبەتەوە فەتوای لەرێگای بەغەنیمەتبردنی ژنان و پێشێلكردنی كەرامەتی بەاڵم خۆیان، ئامانجی بە كردبوو كوردانیان و گ��ەل بەرخودانی لەسایەی خۆشبەختانە گشت گەل"یەپەگە" پاراستنی یەكینەكانی
هەوڵەكانیان مایەپووچ بوو.نوێ دۆخێكی موسڵ رووداوەك���ان���ی ل��ەگ��ەڵ مەترسی و ئ��اراوە هاتە كوردستان لەباشوری لەباشوور داعش تیرۆریستانی هەڕەشەكانی و هێزی هەندێك كاتەش ئەو بوویەوە. نزیكتر دیاریكراو بەهۆی هاوپەیمانیان لەگەڵ سوننەكان كرد رووداوەك��ان بۆ هەڵەیان خوێندنەوەیەكی هەڵوێستەكانیان زەقكردنەوەی شانبەشانی و لەگروپە پشتگیریان بەئاشكرا بەشیعە، دژ جیاوازەكانی ناو موسڵ كرد و تەنانەت بەشێكیان خستە راگەیاندنەكانیان و داڵ��دەدان لەهەولێر دەیانگوت بەئاشكراش و گروپانە ئەو خزمەتی
شەڕ لەدژی داعش ناكەین.گروپی كە ئاشكرایە هەموان الی بێگومان و شۆڤینیست لەبەعسیە داع��ش تیرۆریستی پێكدێت. فاشیستەكان و توندڕەو ئیسالمییە و كورد بەخوێنی دەستیان رەوتیش ه��ەردوو كوردستانیان سوورە و هەڵوێستیان دوژمنكارانەیە و هیچ جیاوازییەك لەنێوان كوردانی بەشەكانی كوردستان ناكەن. هەر ئەوكاتە پێداگریمان لەسەر ئەو خاڵە كردبۆوە كە نەبینینی ئەو حەقیقەتە خۆخەڵەتاندنە، بێگومان خۆخەڵەتاندنیش مرۆڤ
ئەنجامەكەی غەفلەتیش غەفلەتەوە، دەخاتە بەخیانەت كۆتایی دێت.
ئەو رەوانی و راستی ئاب "3"ی رووداوەكانی چەسپاندنەی ئێمەی سەلماند و ئیتر راستیەكان رەوشێكی بەدەركەوتن. رووتیەكەوە بەهەموو شەنگال رووی��دا. لەشەنگال موسڵ هاوشێوەی هێزی بەرخودان و شەڕی بەبێ دەوروب��ەری و پێشمەرگە رادەستی چەپۆكی رەشی تیرۆریستان خۆخەڵەتاندنی هەڵە خوێندنەوەی بەڵی كرا، غەفلەتی دۆخ��ی ئەویش هێنا. خۆیدا لەگەڵ قووڵ كردەوە، غەفلەتیش ئەو خیانەتە گەورەی ئێزدیەكانمان ب��را بەرامبەر كە لێكەوتەوە كۆمەڵكوژی، رووبەرووی ئێزدیەكان ئەنجامدرا، و جینۆساید تێنوێتی و برسێتی دەرب��ەدەری، بەقوربانی بوون ئێزدیەكان بەمجۆرە كرانەوە، سیاسەتێكی فاشیل و خوێندنەوەیەكی سەقەت،
ئەگەر نەڵێین بەئەنقەستیش بوو بێت.بێگومان ئەو تراژیدیا گەورەی لەئارادایە كاتییە هێزەكانی و ئێزدیەكان بەرخودانی لەسایەی و ئارامی و پێدێت كۆتایی كوردستان پاراستنی ئەو دەگەڕێتەوە. خەڵكەكەمان بۆ ئاسایش و كاتە پێویستە دۆسیەی داگیركردنی شەنگال و رووداوەكانی دواتری تاوتوێ بكرێت و بەرپرسانی دادگایی بكرێن و سزا بدرێن، ئینجا ئەمانە هەر هەبێت. پایەیەكیان و پلە هەر و بن كێیەك مرۆڤە لەویژدانی لەئێستاوە هەر لەراستیدا شەرەفمەند و ویژدان زیندووەكان مەحكوم كراون
و مەحاڵە گەل لێیان ببوورێت.و لەخۆرئاوا دڕندانەی هێرشە بەو بەرامبەر سەر كردویەتییە داعش كوردستان باشووری دەسكەوتەكان و هەوڵی لەناوبردنی هەمەڕەنگی و جیاوازەكان دەدات و خوازیارە رەنگێكی رەش و تاریك بەسەر تەواوی گەالندا بسەپێنێت، ئەمڕۆ پاراستنی گەل"یەپەگە"، هێزەكانی یەكینەكانی پاراستنی گەل"هەپەگە" و هێزەكانی پێشمەرگەی ناوی لەژێر یەكتر شانبەشانی كوردستان هێزەكانی پاراستنی كوردستان رووبەرووی داعش بوونەتەوە و بەرگری لەگەل و نیشتمان دەكەن.
بێگومان ئەوە خاڵێكی گرنگە، بەاڵم تەنیا لەو چوارچێوەیەدا لەئاست داخوازی و پێداویستیەكانی بەرلەهەموو نییە. كوردستان گەلی و قۆناخ و هاوبەش فەرماندەییەكی پێویستە شتێك مەیدانی بۆ ئەو هێزە سەربازیانەی كوردستان ئاوا بكرێت، تاهەموو تواناكان یەكبخرێت و لەمیانەی
یەكێتی ریزی هێزە كوردستانیەكان بەرگریەكی كوردستان گەلی و لەخاك سەركەوتوانەتر و پشتگیریكردن بۆ ئەوەشدا لەپاڵ بكرێت. تەواوكردنی ئەو هێزانە گرنگی بەئاواكردنی هێز و یەكینە خۆجێیەكان بدرێت لەپێناو پاراستن و بەرگریكردن لەبست بەبستی خاكی كوردستان و
گەلەكەمان.دامەزراندنی و بەستن بە ئەمانەش بێگومان گەرەنتی نیشتمانی � نەتەوەیی كۆنگرەیەكی دەكرێت كە سەرجەم هێز و الیەنە سیاسیەكان سیاسی، دام����ەزراوەی و ب��ن ب��ەش��دار تێیدا دیبلۆماسی، راگەیاندنی و سەربازی نەتەوەیی � نیشتمانی سەرتاسەری كوردستان بكاتە ئامانج. دەرباز لەمەترسییە پڕ قۆناخە ئەو بەمجۆرە بكرێت و لەسەر بنەمای ئازادی و پێكەوەژیانی و ك��وردس��ت��ان گەلی بەسەركەوتنی گ��ەالن
بەدەستهێنانی مافە رەواكانی تاجدار بكرێت.
خۆخەڵەتاندن و غەفلەت ...
ئەو خیانەتە گەورەی بەرامبەر برا ئێزدیەكانمانی بەرهەمهێنا
شرۆڤه ی سیاسی
هەندێك هێزی دیاریكراو بەهۆی
هاوپەیمانیان لەگەڵ سوننەكان خوێندنەوەیەكی هەڵەیان بۆ رووداوەكان كرد و شانبەشانی زەقكردنەوەی هەڵوێستەكانی دژ بەشیعە،
بەئاشكرا پشتگیریان لەگروپە جیاوازەكانی
ناو موسڵ كرد و تەنانەت بەشێكیان لەهەولێر
داڵدەدان و راگەیاندنەكانیان خستە خزمەتی ئەو
گروپانە و بەئاشكراش دەیانگوت شەڕ لەدژی
داعش ناكەین
] ~ [[email protected]
3] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
راپۆرت
رێبەری گەلی كورد عەبدوڵاڵ ئۆجاالن لەدوایین چاوپێكەوتنیدا لەگەڵ پارێزەر هێرشی بە سەبارەت لەبەرواری"2014/8/5" دینج" "مەزلوم راسپێردراو و بوو:”چەتەكانی داعش راگەیاند گروپە چەتەكانی داعش بۆ سەر شەنگال دەخوازن شەنگال و تەلەعفەر بەتەواوی بەدەستبخەن و لەو هێڵەدا دەسەاڵتی خۆیان بەهێز بكەن و بەو شێوەیە هێرش بكەنە سەر رۆژئاوا. بۆیە پێویستە لەبەرامبەر ئەو گروپە تیرۆریستیە هێزە كوردیەكان لە سلێمانی هەتا تلكۆچەر بگرن. دەبێت كورد لەو مژارەدا هەڵوێستێكی نەتەوەیی و هاوبەشی هەبێت و
بەو شێوەیە هەڵسوكەوت بكات".مەزلوم دینج پارێزەری رێبەری گەلی كورد عەبدوڵاڵ ئۆجاالن و كەسوكاری دوای ئەنجامدا. دیداریان و ئیمراڵی رۆژی"2014/4/5"چ��وون��ە زیندانیان گەرانەوەیان مەزلوم دینج لەبارەی ناوەرۆكی دیدارەكە لەگەڵ رێبەری گەلی كورد عەبدوڵاڵ ئۆجاالن رایگەیاند كە ئۆجاالن وتوویەتی:"ئەو لەڕاگەیاندنەكاندا ووتی:”من بارەیەوە لەو و داعشە چەتەكانی گروپە هێرشی ئاگاداری لەراگەیاندنەكاندا چاودێری دەكەم. هێرشی چەتەكانی داعش بەردەوام دەكەن. بە بەدەستخستنی شەنگال و تەلەعفەر چەتەكانی داعش دەخوازن هێڵێك دروستبكەن و هێرش بكەنە سەر رۆژئاوا، بۆیە پێویستە لەبەرامبەر ئەو چەتانە هێزە كوردیەكان لە سلێمانی هەتا تلكۆچەر بگرن. دەبێت كورد لەو مژارەدا هەڵوێستێكی نەتەوەیی و هاوبەشی هەبێت و بەو شێوەیە هەڵسوكەوت بكات. بكرێت. هاوبەش تێكۆشانێكی داعش گروپە چەتەكانی لەبەرامبەر دەبێت گەالنی دیموكراتی و هاوبەش ژیانی لەسەر مەترسین داعش چەتەكانی كورد سریانی، توركمان، داعش چەتەكانی لەبەرامبەر دەبێت هەرێمەكە. �� ئێزدی و نەتەوەكانی تر تێكۆشانێكی هاوبەش بەبنەما بگرن. لەو بارەوە
جارێكی دیكە هۆشیاری دەدەم."
غەزە چە بێت، رۆژئاواش ئەوەیە
ئۆجاالن لەدیدارەكەیدا راگەشیاگەیاندووە گروپە چەتەكانی داعش لەكوێ بن دەبێت لەوێ دەرخرێن و گەلی رۆژئاواش هەموو ژیانی خۆی بەگوێرەی شەڕ پیالن بكات و دەڵێت:”دەبێت گەلی رۆژئاوا بەگوێرەی شەڕ ژیانی خۆی پیالن بكات، دەبێت بەشێوەیەكی ئاسایی لەدۆخەكە نەڕوانێت. هەروەك چۆن گەلی غەزە بەگوێرەی شەڕ دەژیت و ژیانی خۆی بەگوێرەی شەڕ پیالن دەكات، دەبێت رۆژئاواش بەهەمان شێوە بێت. غەزە چە بێت، رۆژئاواش ئەوەیە. ئیسرائیل چە بێت، داعشیش ئەوەیە. ئیسرائیلی ئێمەش چەتەكانی داعشن".
دەمیرتاش لە سەدا"دە" تێپەڕنێت گرنگە
لەبەشێكی دیكەی دیدارەكەدا ئۆجاالن لەبارەی هەڵبژاردنەكانی سەرۆكایەتی كۆماری توركیا رایگەیاندووە:”ئەگەر دەمیرتاش لە هەڵبژاردنی سەرۆككۆماریدا ئیجابی كاریگەری و گرنگە ئەوا بەدەستبێنێت دەنگ زیاتر لەسەدا )10(
لەسەر دەستپێكردنی دانوستاندن دەكات".بۆ تایبەتی ساڵوی لەدیدارەكەیدا ئۆجاالن عەبدوڵاڵ كورد گەلی رێبەری خەڵكی شەنگال و كۆبانێ دەنێرێت و رایدەگەینێت:”لەسەرووی هەمویانەوە ساڵوی تایبەتم هەیە بۆ گەلەكەمان لەشەنگال و كۆبانێ و هەموو گەلی كورد. هەروەها ساڵوی تایبەتیم بۆ خەباتكارانی ستێرك تیڤی، مەد نوچە و رۆناهی
تیڤی و رادیۆ دەنێرم و هیوای سەركەوتنیان بۆ دەخوازم".
ئۆجاالن؛
دەبێت كورد لەبەرامبەر داعش هەڵوێستێكی نەتەوەیی و هاوبەشی هەبێت
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[4 چاوپێكەوتن
هاوسەرۆكی پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان"دیار غەریب"، لە هەڤپەیڤینێكدا هەر هەرێم حكومەتی دەڵێت:"ئەگەر لەسەرەتاوە لەبن ناوی هەبوونی ناكۆكی شیعە و سوننە بێدەنگی بەرامبەر داعش هەڵنەبژێردرایە و لەبەرامبەر هێرشەكانیان ناوی لەبن رۆژئ��اوای كوردستان بۆ سەر جیاجیاوە بیانووی و سیاسی ناكۆكی بێدەنگ نەبوونایە، ئەوا ئەمڕۆ رووبەڕووی ئەم بارودۆخە نەدەبوینەوە". هاوكاتیش سیاسەتی الوازی دەڵ��ێ��ت��ی��ش:"خ��اڵ��ی هەرێمی ئ��ی��دارەی بەرپرسانی زۆرب���ەی لە كورد نوێنەرانی و باشوری كوردستان ئێراقدا ئەوەیە رۆژانە سیاسەت دەكەن، ب��ەك��اردان��ەوە ه��ەڵ��س��وك��ەوت دەك���ەن، لەسەر بنەمای چەسپاندنی پێوەر و مافە ناكەن، هەڵوەستە دیموكراتییەكان گرنگی بە بەش و پلە و پۆست دەدەن".
سەبارەت چارەسەری پارتی هاوسەرۆكی پاراستنی ه��ێ��زەك��ان��ی پشتیوانی ب��ە كوردستان لەبەرەكانی جەنگی دژی داعش و پاراستنی خاك و مێژووی كوردستانیش بە ك��ردووە نوسینگەكانیان دەڵێ؛"ئێمە دەخوازن ئەوانەی ناونوسینی بۆ ناوەند
ب���ەش���داری ل��ەپ��اراس��ت��ن��ی ش��ەن��گ��اڵ و ناوچەكانی تردا بكەن و سەرجەم ئەندام و دۆستانی پارتەكەمان ئامادەكردووە بۆ
بەشداریكردن لە هەڵمەتی پاراستندا".
ئا/ ئارام پێنجوێنی* س��ێ م��ان��گ ب��ەس��ەر ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی پەرلەمانی ئێراقدا تێپەڕبووە و كە چی هێشتا حكومەتی ئێراق پێكنەهێندراوە، لەم ماوەیەشدا رێكخراوی تیرۆریستی دەوڵ���ەت���ی ئ��ی��س��الم��ی ل���ە ئ���ێ���راق و بەشێك بەسەر دەستی شام"داعش" ل��ە ج��وگ��راف��ی��ای ئ��ێ��راق��دا گ��رت��ووە و راگەیاند، خۆی خەالفەتی و دەوڵ��ەت لەم رۆژانەشدا شەنگاڵ و زوومماریان داگیركرد، ئێوە چۆن سەیری ئاییندەی ئێراق و ناوچەكە و كوردستان دەكەن؟ جیهانیش و ناوین رۆژه��ەاڵت��ی و ئێراق �ئەو دەژی��ن. هەمەالیەنەدا قەیرانێكی لەناو قەیرانەش، قەیرانی ئەقڵییەت و سیستەمە. راب��ردوودا لەسەدەی كە ئەقڵییەتەی ئەو مۆدێل ئ��ەو ب��ەس��ەرچ��ووە، پێدەكرا ك��اری زیاتر سەدەیەك ماوەی كە سیستەمەش و
دەچێت، بەسەر ئەویش كرا، بۆ بانگەشەی بەاڵم هێزە سەردەست و بەرژەوەندیخوازەكان ناخوازن دەست لەو ئەقڵیەت و مۆدێلە بەربدەن لەالیەك بكەن، پینە سیستەم دەخ��وازن و الوە لەو دەكەن، دیموكراتی بۆ بانگەوازی هەتا دوایی بە پشتبەستن بە نەژادپەرستی، ئایینگەرایی و ئاینزاگەرایی سیاسەت دەكەن
و دەخوازن حوكمی گەل بكەن. دەبینین زۆر خۆیان بە نەیار و بەرهەڵستكاری بەاڵم دەزان��ن، ئێستا سیستەمی و مۆدیل دەسووڕێنەوە خولگەیەدا لەو هەر خۆشیان ئەمەش دروس��ت��دەك��ەن. مۆدیل هەمان و زەمینی سازان و پێكەوە ژیان كەم دەكاتەوە و لەئەنجامدا بە ئاسانی حكومەت پێكنایەت.
* ئەگەر وەها بێت بۆچی سەرۆكایەتی كۆمار س��ەرۆك��ای��ەت��ی و پ��ەرل��ەم��ان
دیاریكران و لەسەری سازان؟ � بێگومان ئەمەش دوو الیەنەیە، الیەنێكیان دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی كە ئەو دامەزراوانە رۆڵ و قورساییان وەكو حكومەت و سەرۆكوەزیران جێگەی دەبنە كەمتر ئەوەش لەبەر نییە، ئەو وابەستەی تری الیەنەكەی ملمالنێ. هەشت ئەزموونی لە مالیكی كە تابلۆیەیە
دیار غەریب؛
لەبەرامبەر بەدۆخی شەنگال"حكومەتی هەرێم و بەرپرسانی سەربازی هەرێم بە پلەی یەكەم بەرپرسیار دەبینم"
] ~ [[email protected]
5] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
چاوپێكەوتن
كردووە. دروستی خۆیدا راب��ردووی ساڵەی تابلۆیەكە بەشێكی زۆری الیەن و پێكهاتەكان ناخوازن سێ بارە ببێتەوە، بەاڵم ئەویش هەتا ئێستا دیارە ئامادە نییە دەست لەو پۆستە بە دەخوازن شیعەكانیش الیەنە و بەربدات سازان مالیكی دووربخەنەوە نەك بەشێوەیەك و مەترسیەوە ناو بخاتە ئایندەی شیعە كە
یەكێتی ماڵەكەیان تێكبدات.
یەكال زوو بابەتە ئەم وای��ە پێتان *دەبێتەوە؟
� مەزەندە دەكرێت پێشهاتی سیاسی هەموو كاتێك زەحمەتە؛ چونكە زۆر كات هێزەكان وتار و كرداریان وەكو یەك نییە، بەتایبەتی لەرووی ئێراقدا. ئەمڕۆی وەكو لەرەوشێكی دەچێت، تەواوبوون بەرەو كات یاساییەوە ئەگەر شیعە بخوازن بارودۆخی ئێراق خراپتر بمێنێتەوە، یەكگرتوویی بە ئێراق و نەبێت بابەتە ئ��ەم زووە هەرچی پێویستە ئ��ەوا بگۆڕن، مالیكیش نوری و بكەنەوە یەكالیی ئەگەر نا وەكو دیارە بارودۆخ بەرەو خراپتر دەچێت، دوومانگی رابردووش گەواهی بۆ ئەم
وتانەمان دەدەن.
دەڵێیت ل��ەوەی چییە مەبەستت *رەوشەكە بەرەو خراپتر دەچێت؟
� رووداوەكان دیارن، پێداگیری مالیكی لەسەر شیعەكان زیاتر سەرۆكوەزیر وەكو مانەوەی بەشی كاردانەوەی هاوكات دەك��ات، پارچە زۆری سووننەكان و كوردیشی لێدەكەوێتەوە، بارودۆخە ئەو ئەوەی هۆی دەبێتە ئەوەش نائارامەی ئێراق درێژ ببێتەوە و ئەمەش رەنگە
لەگەڵ خۆیدا ئێراقیش پارچە بكات.
پارچەبوونی شیمانەی وایە پێتان *ئێراق لەئارادایە؟
� ئ��ەگ��ەر س���ازان دروس���ت ن��ەب��ێ��ت، ئ��ەوا پارچەبوونی ئێراق دوور نییە.
)ف��واد هەڵبژاردنی بە وای��ە پێتان *كۆمار سەرۆكایەتی ب��ۆ مەعسوم( كورد دەتوانێت رۆڵێكی باش ببینێت هەر ئێراق، كێشەكانی چارەسەری بۆ ل��ەگ��ەڵ ئ��ەم��ەش��دا ئ��ەو دەن��گ��ۆی��ەی هەبوو بۆ راگەیاندنی سەربەخۆیی كورد
كۆتایی دێت؟"د.فواد كاك بەڕێز لە پیرۆزبایی سەرەتا �م��ەع��س��وم" دەك���ەم ب��ەب��ۆن��ەی ه��ەڵ��ب��ژاردن سەرۆككۆماری وەك��و دەستبەكاربوون و لە ببینێت خ��ۆی رۆڵ��ی بەهیوام و ئێراق چارەسەركردنی كێشەكانی ئێراقدا و هاوكات بە هەموو شتەكان كە بڵێم ئەوە دەمەوێت تەنیا كورد یان سەرۆككۆمار چارەسەر نابێت.
بۆ سەرۆككۆمار بەوەی رازیبوون بێگومان و كورد داواكانی لە گوێگرتن و بێت كورد لەسەر كاریگەری بەغداد و ك��ورد سازانی بارودۆخەكە هەیە، بەاڵم ئەمڕۆ رۆڵی سەرەكی بۆ چونكە شیعە؛ و مالیكی سەر كەوتۆتە پۆستی سەرۆكوەزیران هەتا ئێستا بەدەست و سیاسەت چەمكی ئەگەر ئ��ەوان��ەوەی��ە، رەنگە ئەوا نەگۆڕن، خۆیان ئیدارەكردنی نەتوانرێت كێشەكان چارەسەر ببن. ئەوەشی كە پەیوەستە بە سەربەخۆیی كورد و رۆڵی ك���وردەوە، پێم وای��ە لە راب��ردووش��دا كورد قوربانی بۆ مافەكانی خۆی داوە بۆ پاراستنی یەكپارچەیی ئێراق و تاڕادەیەك رۆڵی خۆی كەم وەك��و دەتوانین كە ئ��ەوەی بینیوە. وكورتی ببینین و گرنگی بەم خاڵە نەدراوە، ناوخۆیە، دیموكرااتی سیاسەتی بونیادنانی ئەمەش بووە بە خاڵی الوازی كورد، ئەگەر نا تا رادەیەك بەرامبەر بە ئێراق بە فەرمی
هەڵسوكەوتی كردووە.
* مەبەستت لە چۆن هەڵسوكەوتێكی نەرمە؟
� بێگومان لە زۆر كاتدا كورد دەیتوانی خۆی و ئێراق سیاسی پرۆسەی لە بكێشێتەوە پەكدەخست، ئێراق بونیادنانەوەی بەمەش
بەاڵم نەیكرد.
* بە تێڕوانینی ئێوە ئەوەی نەكردووە باش بووە یاخود نا؟
هەڵسوكەوتی ستراتیژی دەڵێم كە ئەمە �نەكرد بەو واتایەیە كە ئەگەر هەر لەسەرەتاوە ئێراقدا ل��ە ه��اوب��ەش��ی ی��اخ��ود ب��ەش��داری ببەستایەتەوە بە چەسپاندنی هەموو پێوەرە بەشداربوایە دوات��ر و دیموكراتییەكانەوە دەب��وو. باشتری ئەنجامی و ب��وو راستتر هەموو بۆ ناكرێت دوات��ر نەكرد ئ��ەوەی كە بگوترێت خۆكشاندنەوەیەك و هەڵوێست باشە و وابەستەی ئەو بارودۆخەیە كە تێیدا
هەڵوێست وەردەگرێت.
* وەاڵم��ی ئ��ەوەت نەدامەوە كە ئایا جاڕی ك��ورد كە م��اوە ئ��ەوە شیمانە
سەربەخۆیی بدات؟ � سەرەتا دەمەوێت بابەتێك راست بكەمەوە؛ ئەویش بەستنەوەی سەربەخۆیی و دەوڵەتە پێكەوە. لە دنیای ئەمڕۆدا كە باسی دەوڵەت دەكرێت بە واتای سەربەخۆیی باس دەكرێت. پێم وایە دەبێت ئەم دوو دەستەواژە و زاراوە سەربەخۆیی چونكە بكەینەوە؛ جیا لێك وابەستەی ئەو دیاردەیە كە باسی لێ دەكرێت، ئەگەر ئێمە باسی سەربەخۆیی گەل بكەین، راگەیاندنی بە بیبەستین نییە مەرج ئەوا لەسەربەخۆیی باس ئەگەر دەوڵەتێكەوە،
ژمارەیەك ئەنداممان چوونەتە بەرەی جەنگ
و ناوەندەكانیشمان تەرخانكردووە
..........
بەپێویستی دەبینین لە ناوچەكانی تری
كوردستانیش یەكینەی پاراستنی هەرێمی و
بەرخۆدان دروست بكرێن و ئێمە ئامادەین كە پشتوانی هەر هەوڵێكی لەو شێوەیە
بكەین..........
خۆم بە شەرمەزار دەبینم كە نەمانتوانی گەلەكەمان
لەو ناوچانە بپارێزین ..........
ئێمە ئیرادە و ناسنامە و سەربەخۆیی گەلی كورد
نابەستینەوە بە راگەیاندنی دەوڵەتێكەوە، نموونەشمان
بۆ ئەمە رەوشی عەرەبە
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[6چاوپێكەوتن
نییە م��ەرج ئ��ەوا دەك��رێ��ت، دەوڵەتێكیش سەربەخۆ گەلەكەی دروستبوو، دەوڵەتێك وایە پێمان ئێمە بۆیە هەر بێت!!. ئازاد و هەموو كاتێك گەلی كورد و سەرجەم گەالنی ئیرادەی بە و بەسەربەخۆ مافی خۆیانە تر خۆیان بژین و ژێردەستەی گەلی تر نەبێت. دەستبەرداری قەت ئێمە كە مافێكە ئەوە نابین و ئێمە لەم بوارەدا رەخنەمان لەسەر پارتی و یەكێتی و نوێنەرانی كورد لە ئێراق یەكێتی دەبێت كە گوتوون پێمان هەبووە. لەسەر دەس��ت��وور پەسەندكردنی و ئێراق ناسینی و ئارەزوومەندانە یەكێتی بنەمای ئیرادە و ناسنامە و سەربەخۆیی یەكتر بێت، بەاڵم دەستووری ئێراق ئەم بنەمایانەی تێدا دەكەین. لەمە داكۆكی ئێستاش نەچەسپا. لەناو زیاتر ی��ان گ��ەل دوو دەك��رێ��ت وات��ە دەوڵەتێكدا بە سەربەخۆیی بژین و ژیانێكی
هاوبەش پێكەوە بنێن، بەاڵم ئەمە وابەستەی پێوەر و بنەماكانی رێكەوتنە. لەم حاڵەتەدا مەرج نییە لەبن ناوی سەربەخۆییدا دەوڵەت پێكنەهات، ئەوە ئەگەر خۆ رابگەیەندرێت. وەكو رەنگە دەوڵەتیش راگەیاندنی ئەوكاتە ئەمەش بەاڵم ببردرێت، بۆ پەنای رێگایەك هەیە زەمینەسازی و ژێرخان بە پێویستی ئیرادە ئێمە جارێكتر وێستگەشدا ل��ەدوا و ك��ورد گەلی سەربەخۆیی و ناسنامە و دەوڵەتێكەوە، راگەیاندنی بە نابەستینەوە
نموونەشمان بۆ ئەمە رەوشی عەرەبە.
* پێتان وایە الیەنە كوردستانییەكانی تر هاوبیرن لەگەڵ ئێوەدا؟
� ئەمە بابەتێكی تێكۆشانە.
دەس��ت��ب��ەك��ارب��وون��ی دوای ئ��ای��ا *
لە س��اردب��وون��ەوەی��ەك سەرۆككۆمار ب��ان��گ��ەش��ەی راگ��ەی��ان��دن��ی دەوڵ��ەت��ی
كوردیدا بەدی ناكەن؟ زۆرب��ەی سیاسەتی الوازی خاڵی ئەمە �باشوری هەرێمی ئ��ی��دارەی بەرپرسانی كوردستان و نوێنەرانی كوردە لە ئێراقدا. رۆژانە هەڵسوكەوت بەكاردانەوە دەكەن، سیاسەت پێوەر چەسپاندنی بنەمای لەسەر دەكەن، ناكەن، هەڵوەستە دیموكراتییەكان مافە و دەدەن، پۆست و پلە و بەش بە گرنگی لێدەكەوێتەوە. وەهای هەڵوێستی ئەمانەش وەكو پێشتریش باسم كرد لەبەر ئەوەی وا لە جەماوەر گەیەندراوە كە ئازادی و سەربەخۆیی وابەستەی دەوڵەتە، جارجاریش ئەم هەست و سۆزەی جەماوەر بۆ سیاسەتە رۆژانەییەكانیان بە سوود رەوشە ئەم بێگومان دەجوڵێنن. هەرێمی ئیدارەی ئەوەی و ناگەیەنێت كورد
ئەگەر سەرەتا لەبن ناوی هەبوونی ناكۆكی شیعە و سوننە حكومەتی هەرێم بێدەنگی بەرامبەر داعش هەڵنەبژێردرایە و لەبەرامبەر هێرشەكانیان بۆ رۆژئاوای كوردستان لەبن ناوی ناكۆكی سیاسی و بیانووی جیاجیاوە بێدەنگ نەبوونایە، ئەوا ئەمڕۆ رووبەڕووی ئەم بارودۆخە
نەدەبوینەوە..........
لەبەر ئەوەی وا لە جەماوەر گەیەندراوە كە ئازادی و سەربەخۆیی وابەستەی دەوڵەتە، جارجاریش ئەم هەست و سۆزەی جەماوەر بۆ سیاسەتە رۆژانەییەكانیان دەجوڵێنن. بێگومان ئەم رەوشە سوود بە كورد ناگەیەنێت و ئەوەی ئیدارەی هەرێمی باشوری كوردستانی الواز كردووە لە
ئەمڕۆدا ئەم هەڵوێستانەیە
] ~ [[email protected]
7] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
چاوپێكەوتن
باشوری كوردستانی الواز كردووە لە ئەمڕۆدا ئ��ەوەی لەجێگەی هەڵوێستانەیە. ئ��ەم و نەتەوەیی ستراتیژییەكی لەچوارچێوەی دیموكراتی بەرفراواندا كار بكات، تەكتیكی و
رۆژانە و ناوچەیی كار دەكات.
ئەمڕۆی بارودۆخەی ئەو دەتوانین *دەوروبەریشی و زووممار و شەنگاڵ
بەم سیاسەتەوە ببەستینەوە؟ � بێگومان، ئەگەر سەرەتا لەبن ناوی هەبوونی هەرێم حكومەتی سوننە و شیعە ناكۆكی هەڵنەبژێردرایە داع��ش بەرامبەر بێدەنگی رۆژئ��اوای بۆ هێرشەكانیان لەبەرامبەر و و سیاسی ناكۆكی ن��اوی لەبن كوردستان ئەوا نەبوونایە، بێدەنگ جیاجیاوە بیانووی ئەمڕۆ رووبەڕووی ئەم بارودۆخە نەدەبوینەوە.
راگەیاندنەكاندا لە ئێوە هەرچەندە *هەڵوێستی خۆتان دیاریكرد سەبارەت دەوروب��ەری، و شەنگاڵ بارودۆخی بە بەاڵم ئەوە چەند رۆژ تێپەڕبوو، شەنگاڵ قوربانی رۆژان���ە و داگ��ی��رك��راوە ه��ەر كردارییەوە رووی��ی لە دەبێت، زیاتر هەڵوێستتان چییە و چی بە پێویست
دەبینن؟ داگیركارییە و هێرش ئ��ەو تر جارێكی �شەرمەزار دەكەم و ئەوە بە هێرش بۆ سەر بەهاكانی و مرۆڤایەتی و ك��ورد نەتەوەی دەبینم، هەمانكات خۆم بە شەرمەزار دەبینم كە نەمانتوانی گەلەكەمان لەو ناوچانە بپارێزین سەربازی بەرپرسانی و هەرێم حكومەتی و هەرێمیش بە پلەی یەكەم بەرپرسیار دەبینم لێیان مێژوو و بارودۆخە ئەم لەبەرامبەر
نابورێت. ئێمە ك���رداری، هەڵوێستی بە س��ەب��ارەت بۆ ن��اوەن��د ب��ە ك���ردووە نوسینگەكانمان لە بەشداری دەخ��وازن ئەوانەی ناونوسینی بكەن تردا ناوچەكانی و پاراستنی شەنگاڵ و سەرجەم ئەندام و دۆستانمان ئامادەكردووە بۆ بەشداریكردن لەهەڵمەتی پاراستندا و هەتا ئەندامانمان لە بەرچاو ژمارەیەكی ئێستا بەرخۆدانی یەكینەكانی بەشداری و چوونە شەنگاڵ بوون و بەشداریكردن لە زیادبووندایە و داوا دەكەین كە سەرجەم گەنجانی كوردستان قۆڵی لێ هەڵماڵن و بەشداری ئەو بەرخۆدانە دەبینین بەپێویستی ئ��ەوەدا لەگەڵ بكەن. یەكینەی كوردستانیش تری ناوچەكانی لە پاراستنی هەرێمی و بەرخۆدان دروست بكرێن و ئێمە ئامادەین كە پشتوانی هەر هەوڵێكی
لەو شێوەیە بكەین.
* لەكۆتاییدا ئەگەر وتەیەكتان مابێ؟ یەكینەكانی لە دەستخۆشی كۆتاییدا لە �پاراستنی گەل و یەكینەكانی پاراستنی ژن لە رۆژئاوا و گەریالكانی كۆما جڤاكێن كوردستان "كەجەكە"، دەكەم كە لەم كاتەدا هەڵوێستێكی
نەتەوەیی و مرۆڤایەتییان نیشاندا و داواكاریشم ئەو هاتنی لە رێگری هەرێم حكومەتی كە هێزانە نەكات و رێگەیان بۆ خۆش بكات، هەتا ئەوان ئەزموونی لە سوود بتوانین ئێمەش
وەربگرین.
ئێمە پێمان وایە هەموو كاتێك گەلی كورد و سەرجەم گەالنی تر مافی خۆیانە بەسەربەخۆ و بە ئیرادەی خۆیان بژین و ژێردەستەی گەلی تر نەبێت. ئەوە مافێكە كە ئێمە
قەت دەستبەرداری نابین و ئێمە لەم بوارەدا رەخنەمان لەسەر پارتی و یەكێتی و نوێنەرانی كورد لە ئێراق هەبووە. پێمان گوتوون كە دەبێت یەكێتی ئێراق و پەسەندكردنی دەستوور لەسەر بنەمای یەكێتی ئارەزوومەندانە و ناسینی ئیرادە و
ناسنامە و سەربەخۆیی یەكتر بێت، بەاڵم دەستووری ئێراق ئەم بنەمایانەی تێدا نەچەسپا
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[8وتار
ئا/ رۆژی واڵتلەو دەستەواژەكان، و دی��اردە پێناسەكردنی بابەتانەی كە دەبنە سەرچاوەی زۆر كێشە یاخود كێشەیان لێدەكەوێتەوە. هەرسەردەم و قۆناخێكی ژیانی مرۆڤ، هەتا جوگرافیاش پێناسەی تایبەت و دەستەواژەكان و دی��اردە بۆ هەیە بەخۆی بەپێی سەردەمی خۆی پێناسەكان دەگۆڕێت یا خود دەستەواژەكان دەگۆڕێت و هی نوێ بەرهەم هەتا دەكەنەوە. زیندوو كۆنەكان یان دێنێت، لەم رێگەیەوە سیمبۆلەكان دروست دەكرێن، یان كاڵ دەكرێنەوە و بێواتا دەكرێن یان واتاكانیان دەگۆڕدرێن، بۆنمونە دیموكراسی لەم سەردەمەدا مرۆڤایەتی كۆمەڵگای زۆری بەشێكی الی لە پێناسە باش دیاردەیەكی و دەستەواژە وەكو دەكرێت، بەاڵم لە الی بەشێكی جواڵنەوە سیاسیە فریودەرانەی داهێنراوێكی وەكو ئیسالمیەكان و دەخوازن كۆمەڵگای پێناسە دەكرێت رۆژئاوا دەتوانین بگرێت. بەدوور لێ خۆی مرۆڤایەتی باس لە نمونەیەكی تریش بكەین، ئەوەتا لەالی كۆمەڵگا، بەشێكی و دەس��ەاڵت��داران زۆرب��ەی دەسەاڵت وەكو بابەتێكی ئەرێنی پێناسە دەكرێت و پێیان وایە كە لە رێگەی دەسەاڵتەوە دەتوانرێت بەاڵم بكرێت، دەستەبەر یەكسانی و دادوەری دەسەاڵت ئازادیخوازان، زۆربەی بەپێچەوانەوە و چەوساندنەوە هۆكاری وەكو ئامرازەكانی و دروستكردنی جیاكاری لەناو كۆمەڵگادا پێناسە دەكەن. ئەگەر لەسەر "ئازادی"یش گفتوگۆ بكەین جۆراوجۆر پێناسەی چەندین رووب��ەرووی ئەوا
دەبینەوە. گیرۆدەی سیمبوڵەكانیش كرد باسمان وەكو پێناسەی سەردەم و كۆمەڵگا جیاوازەكانن، بۆ بەرێز ئاژەڵێكی نمونە "مانگا" الی هیندییەكان ئێرانی كۆنیش لەالی كورد و واڵتی پیرۆزە، و لەالی لەبەرئەوەی هەبوە، تایبەتی پێگەیەكی لەرۆژگاری ب��ەاڵم لێگیراوە، رێ��زی زەردەش��ت ئێمەدا كۆمەڵگای لەناو ئەمرۆماندا"مانگا" سۆمەریەكانیش لەالی دەبەنگییە. سیمبوڵی بەاڵم ب��ووە، ك��ار و خزمەت سمبوڵی "ك��ەر"
لەئەمرۆماندا سیمبوڵی بێهۆشییە. ئ��ەم ب��ارودۆخ��ە ب��ووەت��ە ه��ۆك��اری ئ��ەوەی كە شۆڕشگێڕان و پەیامبەر زانایان، بیرمەندان، هەمیشە هەوڵیانداوە بەپێی تێگە و فەلسەفە و باوەڕی خۆیان دیاردە و دەستەواژە و سیمبوڵەكان پێناسە بكەن و ئەو پێناسە و دیاردانەی لەگەڵ چەمكی فەلسەفی و پێناسەی ئەواندا ئەگونجێن، ژیان پێناسەی سەرلەنوێ یاخود بیگۆڕن ئەوا و دیاردەكانی بكەن و زۆربەی كاتەكانیش ئەمە وەكو شۆڕش ناودێركراوە. بەشێكی زۆری بیرمەند و شۆڕشگێڕانی كۆن لەسەر ئەوەی كە شۆڕش
كاتێك ئەنجام دەدرێت و ئەنجامگیر دەبێت كە بتوانرێت سەرلەنوێ پێناسە بۆ ژیان و دیاردەكانی ئەگەرنا بكرێت، جێبەجێ لەڕاستیدا و بكرێت ناكرێت و ناتوانین بەپرۆسەی گۆڕینی دەسەاڵت یان دەسەاڵتدارێك بڵێین شوڕش؛ ئەمەش بووە
بە بەهاندەر بۆ ئەم نوسینە. بەتێز باوەڕم كە كەسێك وەكو نوسینەدا لەم و هەیە ئۆجاالن عەبدوڵاڵ رێبەر فەلسەفەی و پێم وایە ئەو كەسایەتیە پێش ئەوەی كەسێكی و مەزنە بیرمەندێكی بێت، سیاسی و حزبی دەتوانرێت سوود لە تێز و چەمك و فەلسەفەكەی وەربگیرێت بۆ سەرلەنوێ پێناسەكردنەوەی ژیان و دیاردەكانی. ئەوەتا لەسەرەتای الوییەوە هەتا ئێستا ژیان و بوارەكانی ژیانی كردووە بەخەمی و تیاندا بووە قاڵبوونەوەدا لەهەوڵی و خۆی بەپرسیارە زۆرەكانی سەبارەت بە ژیان و گەڕان زۆر بۆ نوێی پێناسەی وەاڵمەكانیاندا ب��ەدوای بواری ژیان كردووە،. ژیان و چۆنێتی گوزەران كۆمەڵگا، و كەسێتی لە قاڵبونەوە ك��ردن، ئ���ازادی، چەمكی زانستەكان، و فەلسەفە ئەخالق، دەس���ەاڵت، دەوڵ���ەت، سەربەخۆیی، یاسا، ویژدان، دیموكراتی و گەلێك چەمكی تری ژیانی پانتاییەكی زۆریان لە نوسینەكانی داگیر لە بە سودوەرگرتن كردووە. هەربۆیە دەمەوێت تێگە و پێناسەكان، پێناسەی چەند بوارێكی ژیان بكەم و بەراوردیان بكەم بەپێناسە باوەكانی ئەم
سەردەمە:
مۆدێرنیتە:
دەست لە)مۆدێرنیتە(ەوە دەمەوێت سەرەتا یاخود ئەم وشە كە لەوەدانیە گومان پێبكەم، كە دەستەواژانەی لەو یەكێكە دەستەواژەیە و قۆناخ لەم خۆی مۆركی و بەكاردێت زۆر كۆمەڵگا)مۆدێرن( بەشێكی الی سەردەمەداوە. و نوێبون لە گوزارە مۆدێرنیتە خود یا بوون، پێچەوانەی چەمكێكە و دەك��ات پێشكەوتن ئەم بەپێچەوانەوە پاشڤەڕۆییە. و كۆنەخوازی دەستەواژەیە الی بەشێكی كۆمەڵگا هەوڵدانە بۆ تێكدانی ژیان و ئەخالقی كۆمەڵگا و پێیان وایە ئەم دەستەواژەیە خولقێنراوی ئەو هێز و دەستە و تاقمانەیە كە هیچ گرنگی بە ژیان و كۆمەڵگا بۆ الیەن هەردوو دیارە نادەن. پێوەرەكانی و سەپاندنی تێڕوانین و پێناسەكانی خۆیان نمونەی جۆراوجۆر دێننەوە. ئەوانەی الیەنگری مۆدێرنیتەن، سەرجەم پێشكەوتن و نوێگەرییە جوانەكانی ژیان لێرەوە نیشاندەدەن. مۆدێرنیتە بەرهەمی وەكو دەخوازن مۆدێرنیتە، نوێگەری و پێشكەوتن وەكو سیانەیەكی لێكدانەبڕاو پێناسە بكەن، بە دیوێكی لە دیاردە تردا دەخوازن هەموو داكۆكیكردنێك پاشڤەڕۆیەتی وەكو ژیان كۆنەكانی الیەنە و
بكەن. بەناو مۆدێرنیتە دژە و دواكەوتویی و لەبەرامبەر ئەمەدا، ئەوانەی نەیاری مۆدێرنیتەن، كۆمەڵگاكە)نوێ( ناو قێزەونانەی دیاردە ئەو كەم یاخود نەبووە بونیان ل��ەڕاب��ردوودا و ن بووە، بە نمونە دێننەوە و ئەمەش بە بەرهەمی بەمشێوەیە و دەدەن قەڵەم لە مۆدێرنیتە سەردەم قێزەونەكانی دیاردە هەموو دەخوازن ببەستنەوە بە مۆدێرنیتەوە و بەو شێوەیە پاساو بۆ پاراستنی كۆن و بابەتە نەریتیەكان دێننەوە. مۆدێرنبوون و مۆدێرنیتە كە كردوە وای ئەمە مشتومڕی جێگەی بونەتە س��ەردەم��ەدا ل��ەم زۆربەی ڕۆشنبیران، بیرمەندان و سیاسیەكانیش. ئێمەش كاتێك دەمانەوێت لەم بابەتە بكۆڵینەوە، لە بەتایبەتی دەبینەوە، زەحمەتی رووب��ەرووی كە كوردەواریدا كۆمەڵگای وەكو كۆمەڵگایەكی كرانەوەیەكی ئامادەی و داخ��راوە ت��اڕادەی��ەك خێرا نیە. هەرلەسەرەتای قسەكردن لەسەر ئەم بابەتەوە رووبەرووی ئاستەنگی دەبینەوە. ئەمەش دەمانخاتە بەردەم ئەو پرسەی كە ئایا دەكرێت بە پشتبەستن بەمۆدێرنیتە وەرچەرخانێكی ڕیشەیی كوردیدا كۆمەڵگای لەناو پێشكەوتوخوازانە و ئەنجام بدەین؟ یان مۆدێرنیتە و كۆمەڵگای ئێمە پێكەوە ناگونجێن و پێویستە خۆمانی لێ بەدوور بگرین. ئەوەی جێگەی سەرنجە لە كوردستان و جیهانیشدا بەهۆی ئەو دابەشبوونەی لەڕوانگەوە بوونی هەیە، تاڕادەیەك گرێ كوێرە و چەقبەستن دروستبووە. لەم بوارەدا رێبەر عەبدوڵاڵ ئۆجاالن خزمەتێكی باشی ئەنجامداوە و لەوڕوانگە باوانەوە )مۆدێرنیتە(ی پێناسە نەكردووە؛ بەڵكو هەستاوە بەنوژەنكردنەوەی پێناسەی ئەو دەستەواژەیە و واتای تری پێداوە. لێرەدا هەوڵدەدەم تیشكێك
بخەمە سەرئەم بابەتە.رێبەر عەبدوڵاڵ ئۆج ئاالن سەرەتا هاتووە رەگ و ڕیشەی وشەی مۆدێرنیتەی دۆزیوەتەوە و لەوێوە مۆدێرنیتە، كە دەزانرێت ك��ردووە. پێناسەی سەرچاوەكەی وشەی)مۆدێرن(ە، ئەم وشەیەش )مۆدیرنیتە(ش دێ��ت، )س��ەردەم��ی( بەواتای ئەو دیاردە و شتانەیە كە سەردەمین. بەواتای بكەین مۆدێرنیتە سەیری پێناسەیەوە ل��ەم بەشتی بكەین بارگاوی دەستەواژەكە ناتوانین ناكرێت چونكە خراپە؛ شتی یاخود باشە، سیفەتە باش یان خراپەكان و سەردەمێك پێكەوە لەوانە دەگرێت كە لێرەوە رەخنە ببەستینەوە. بدەنە باشەكان تایبەتمەندیە هەموو دەخوازن پاڵ مۆدێرنیتە، هاوكات رەخنەش لەوانە دەگرێت كە هەموو تایبەتمەندییە خراپەكان و مۆدێرنیتە پێكەوە پێناسە دەكەن. رێبەر عەبدوڵاڵ ئۆجاالن تەنیا بەوەوە ناوەستێت كە ئەوانە رەخنە بكات؛ پێناسەی راستكردنەوەی لە جەخت بەڵكو مۆدێرنیتە ئەمەش بۆ دەك��ات��ەوە. مۆدێرنیتە پرسیارە ئەو و نەشتەرگەرییەوە ژێر دەخاتە
مۆدێرنیتە لەنێوان سەرمایەداری و دیموكراتیدا
] ~ [[email protected]
9] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
وتار
دەهوروژێنێت كە ئایا )مۆدێرنیتە( پێویستییەكە ببین؟ دەستبەرداری دەكرێت ئایا نا؟ خود یا ئەگەر دەكرێت دەستەربەرداری ببین، ئەوا چۆن دەكرێت؟ ئەگەر ناكرێت دەستبەرداری ببین، ئەوا بەچی شێوەیەك پەسندی بكەین؟ لە وەاڵمیشدا )مۆدێرن(بوون و )مۆدێرنیتە( ئۆجاالن رێبەر وەكو پێویستیەك دەبینێ؛ چونكە هەرسەردەمە و دیاردە و تایبەتمەندی تایبەت بەخۆی هەیە و ناكرێت هەموو سەردەمەكان بەیەك جۆر دیاردە و تایبەتمەندی بەسەر ببەین. بە واتایەكی تر وەكو لەسەرەتادا باسمان كرد، مادام هەموو سەردەم و كۆمەڵگایەك هەڵگری خەسڵەتی خۆیەتی، ئەوا دێت، سەردەمیبوون بەواتای كە )مۆدێرنیتە( بایەخی كە گرنگە و ئاساییە دەستەواژەیەكی پێبدەین. بێگومان بەو مەرجەی كە وەكو خۆی كە گرنگە ئەمەش بۆ بكرێت. بۆ پێناسەی بكەین پێناسە دەستەواژەیەك وەكو مۆدێرنیتە كە تایبەت نییە بە قۆناغ وسیستەمێك؛ بەڵكو وەكو سەرجەم ئەو دیاردە و روداوانە پێناسەی یان روودەدەن قۆناغێكدا لەهەر كە بكەین دەبنە مۆدی ناوجەماوەر و جیاواز لەوەی پێش نابێت بكەین، سەیری روانگەیەوە لەم خۆی. مۆدێرنیتە سنوردار بكەین بەقۆناخێكی مێژوویی سەردەمەكاندا لەهەموو بەڵكو كۆمەڵگاوە؛ یان بەشێوەی جیاجیا بوونی هەیە. بۆ نمونە)100(ساڵ پێش ئێستا كاتێك رادیۆ دۆزرایەوە، بۆ ئەو لەئەمڕۆدا بەاڵم بوو، مۆدێرن و سەردەم كاتە ئەو شێوە رادیۆیە وەكو سەردەمی بەناو ناكرێت، دیاردەی بوونەتە كۆمەاڵیەتیەكان تۆڕە ئەمڕۆ سەردەمی. یاخود پێش)300(ساڵ كاتێك هێزی هەڵم دۆزرایەوە و بەكار هات لەبواری پیشەسازی بەاڵم بوو، سەردەمی بابەتێكی كەشتیوانیدا و ناكرێتە هەڵم هێزی سەیری وەها ئەمڕۆدا لە جێگەی وزە ت��ری شێوازی و ئەتۆمی وزەی سیاسی لەبواری ئەگەر گرتۆتەوە. )هەڵم(ی س��ەدەی بكەین، سەیری كۆمەاڵیەتیشەوە و نەتەوە دەوڵەتی مۆدێلی بیستەم و نۆزدەیەم وەكو دیاردەیەكی سەردەمی سەیری دەكرا، بەاڵم سەیری سەردەمی دیاردەیەكی وەكو لەئێستادا ناكرێت. لێرەوە رێبەر ئۆجاالن )مۆدێرنیتە( وەكو نوێگەری پێناسە دەكات. دیارە كە مۆدێرنیتەمان زۆر رووب��ەرووی كرد، پێناسە نوێگەری وەكو نوێگەری ئایا لەوانە، دەبینەوە، تر پرسیاری سەراپا دیاردەیەكی ئەرێنی و پێشكەوتوخوازییە نوێگەریدا لە نەرێنی الیەنی دەكرێت یاخود هەبێت؟ رێبەر ئۆجاالن نوێگەری وەكو بابەتێك نەرێنی و ئەرێنی الیەنی كە دەك��ات پێناسە و م��رۆڤ كە دەك��ات ئ��ەوە بۆ ئاماژە تێدایە، و پێناسە لە رۆڵیان دەسەاڵتەكان و كۆمەڵگا شێوەگرتنیدا هەیە. لێرەوە دەگاتە ئەو ئەنجامە كە مۆدێرنیتە لە دوو روانگەوە پێناسە دەكات و
تایبەتمەندییەكانیان باس دەكات.
یەكەم:لێرەدا س��ەرم��ای��ەداری: مۆدێرنیتەی �
پێناسە سەرمایەدارییەوە لەروانگەی مۆدێرنیتە دەكرێت و لە قاڵب دەدرێت، رێبەرانی ئەم چەمكە هەوڵدەدەن )مۆدێرنیتە( لە بۆتەی بەرژەوەندی رێبەر هەربۆیە بتوێننەوە. تێڕوانینەكانیاندا و ئۆجاالن دەڵێت:"ئەو چەمكە باوەی ئێستا باس لە مۆدێرنیتە دەكات و پەسەندی دەكات، تەنها مۆدێرنیتە نیە؛ بەڵكو مۆدێرنیتەی سەرمایەدارییە و شیبكرێتەوە باش دەبینێ پێویستی بە و مۆدێرنیتەی چەمكی لە چونكە بكرێت؛ تێپەڕ سەرمایەداریدا مۆدێرنیتە بەواتای نوێگەری دێت بەبەراورد نوێبونێكیش و نوێگەری هەموو و لە ئەمە دەبینن. چاكتری و بەباشتر كۆن بە هەموو بوارێكی ژیاندا پەیڕەو دەكەن. بەو پێیە، لەدایك منداڵ هەمیشە باشترە، لەپار ئەمساڵ لە سەرمایەداری سیستەمی باشترە، باوك و لە نەتەوە دەوڵەتی باشترە، دەرەبەگایەتی دەوڵەتی ئیمپراتۆرییەت باشترە، پیشەسازی لە كشتوكاڵ باشترە، شار لە گوند باشترە، رۆژئاوا لە رۆژهەاڵت باشترە و پێشكەوتوترە و چەندین نمونەی ژیانی تر كە دەكرێت باسیان لێوەبكرێت. كردووە مرۆڤەكان زۆربەی لە وای هەرئەمەشە و نوێبوون مۆدێرنبوون، پێناسەی ئ��ەوەی بۆ لەهەوڵی بسەپێ، بەسەردا پێشكەوتوخوازیان لەوبوار خۆیان و دەوروب��ەردان السایكردنەوەی و دیاردانە دەبوێرن كە پێناسەی دواكەوتوییان ب��ەس��ەردا دەس��ەپ��ێ��ت و خ��ۆی��ان ل��ەوب��واران��ە مۆدێرنبوون پێناسەی كە دەك��ەن��ەوە نزیك لەو یەكێكە هەرئەمەشە دەیانگیرێتەوە. هۆكارانەی كە بەشێكی زۆری نەوەی نوێ، ئەوەی هەڵدەدەن و دەبینن بەدواكەوتوو پێش خۆیان هەوڵدەدەن هەروەها بكەونەوە، دوور لێیان السایی شتی دەرەوە بكەنەوە و پێیان باشترە لە شتی ناوخۆیی، هەرلەبەر ئەوەی هی دەرەوەیە یەكێك نوێن، ناوخۆییەكان شتە بە بەراورد و گوندەكان نەبوونەوەی ئاوەدان هۆكارەكانی لە بۆ هەردەگەڕێتەوە شارەكانیش هەڵئاوسانی و رەسەنی كەلتوری كاڵبوونەوەی هۆكارە، ئەم بەشێوەیەكی كۆمەڵگاكەشمان كۆمەاڵیەتی سەرەكی دەگەرێتەوە بۆ ئەم پێناسە و ناولێنانە، هەرئەمەش وایكردووە كە رێبەر ئۆجاالن ئەو تێگە راستینەی سەر بۆ بەهەڕەشەیەك پێناسەیە و بۆ ك��اری بەجدی و دەك��ات پێناسە كۆمەڵگا شیكردنەوە و تێپەركردنی كردووە و مۆدێرنیتەی لەڕوانگەی كۆمەڵگا و پێوەرە دیموكراتیەكانەوە لێناوە)مۆدێرنیتەی ن��اوی و ك��ردوە پێناسە
دیموكراتی(.
دووەم:و تێگە ئەم دیموكراتیك: مۆدێرنیتەی �دەستەواژە تایبەتە بە رێبەر عەبدوڵاڵ ئۆج ئاالن، بە بداتەوە واتا ناولێنانەوە لەم هەوڵیداوە ئەو مۆدێرنیتە و لە هەمانكاتیشدا مۆدێرنیتە لەچەمك لێرەدا بكاتەوە. جیا سەرمایەداری تێگەی و و دیموكراتی لەروانگەی مۆدێرنیتە هەوڵیداوە كەلتورییەوە پێناسە بكات، بۆیە دەكرێت بڵێین
لەسیستەمی دەوڵەتدا میكانیزمەی
زۆرینە و كەمینە یاخود ناوەندێتی دیموكراتی بەبنەما وەردەگیرێت
لەكاتی بڕیاردایندا، بەاڵم لەكۆنفیدراڵی دیموكراتیدا
سازان ورێككەوتنی دیموكراتیانە بەبنەما
دەگیرێت..........
لە مۆدێرنیتەی دیموكراتیدا، دیموكراسی
وەكو دەسەاڵت پێناسە ناكرێت؛ بەڵكو وەكو
خۆبەڕێوەبەرێتی پێناسە دەكرێت. دیموكراسی خۆبەڕێوەبەێتی ئەو
كۆمەڵگایانەیە كە ئاشنای دەوڵەت و دەسەاڵت نەبوون،
یا خود خوبەڕێوەبردنی كۆمەڵگاكانە بە بێ دەوڵەت
..........
بۆ ئەوەی كۆمەڵگاكان بتوانن خۆیان بەرێوە ببەن
پێویستیان بە دەسەاڵت نییە؛ بەڵكو پێویستیان
بە رزگاربوون لە چەمكی دەسەاڵت هەیە. لە جێگەی ئەوە پێویستیان بە چەمكی
خۆبەرێوەبردن هەیە و رێبەر ئوجاالن ئەمەی ناو ناوە كارگێڕی كە گوزارە
لە هێز و ئیرادەی كۆمەڵگا دەكات و لەسەر بنەمای
السەنگی و جیاكاری پێكهاتە و گروپەكان
دروست نابینێت
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[10وتار
مۆدێرنیتەی دیموكراتی بریتیە لە پێناسەكردنی لە داهێنانەكان و نوێیەكان دیاردە و نوێگەری روانگەی دیموكراتییەوە. لەم پێناسەیەدا جارێكی نوێگەری لە گوزارە دیموكراتی مۆدێرنیتەی تر نوێبونێك و نوێگەری هەموو ب��ەاڵم دەك��ات، بەپێشكەوتن و باشە پێناسە ناكات. واتە رەنگە هەموو نوێیەك ببێتە ماڵی سەردەمەكەی خۆی، بەاڵم مەرج نیە هەموو شتە سەردەمییەكان نوێ بن و هەموو كۆنێك خراپ و پاشكەوتوو بێت. ئەمەش وای كردوە كە كۆمەڵێك پێوەری نوێ بۆ پێوانەكردنی دیاردە و بوارەكانی ژیان دیاری بكات. لەم نوسینەدا هەوڵدەدەم تیشك بخەمە
سەر هەندێك لەو پێناسە و پێوەرانە.
چەمكی نەتەوە و ناسنامەی نەتەوەیی لە مۆدێرنیتەی سەرمایەداری و
مۆدێرنیتەی دیموكراتیدا ...
كۆمەڵگاكان نەتەوەیی ناسنامەی و نەتەوە زۆربەی سەرەكی بابەتێكی بووەتە لەئەمڕۆدا كۆمەڵگاكان و پانتاییەكی زۆری لە ژیانی خەڵك داگیركردووە. پێناسەی باوی ئەمڕۆش بۆنەتەوە، سەرچاوەی خۆی لەو پێناسەیەوە وەردەگرێت كە پێداوە"بوونی پەرەیان بۆرژواكان و سەرمایەدار یەك زمان، كەلتور، دەوڵەت، مێژوو، جوگراڤیا، هەبوونی بۆ سەرەكی مەرجی وەكو بازار"یان چەمكی لێرەوە ك��ردووە، دی��اری نەتەوەیەك كرایە و پێدرا پ��ەرەی نەتەوە( � )دەوڵ��ەت��ی مەرجی سەرەكی بۆ ناسینی نەتەوەیەك لەسەر ئاستی جیهانی و سیستەمی جیهانیش لەسەر ئەم بنەمایە دارێژراوە، ئەوەتا نەتەوە یەكگرتووەكان جیهانی سیاسی سیستەمی بۆ چەترێك وەكو ناوەكەی ئ���ەوەی س���ەرەڕای دەبینێت، رۆڵ دەزگایە ئەو چی یەكگرتوەكانە(كە )نەتەوە نوێنەری و تێدایە دەوڵەتی نوێنەرایەتی تەنیا نەتەوەیەكی بێ دەوڵەتی تێدا نییە. بە واتایەكی تر دەتوانین بڵێین لە مۆدێرنیتەی سەرمایەداریدا س����ەرەڕای ئ���ەوەی ب��اس ل��ە ئ���ازادی گ��ەل و نەتەوەكان دەكرێت، بەاڵم ناسنامەی نەتەوەكان نەتەوەیەك هەر و بەدەوڵەتەوە بەستراونەتەوە دەوڵەت نەتەوەی نەبێت، ئەوا دانی پێدا نانرێت. زۆری بەشێكی كە ك��ردووە وای ئەوەشە هەر گەالن لە هەوڵی دروستكردنی دەوڵەت نەتەوەدان پاراستنی بەگەرەنتی كارە ئەم و خۆیان بۆ ئەوەی جێگەی سەرنجە دەزانن. ناسنامەكەیان ئەوەیە كە لەسەدەكانی رابردوودا ناسنامەی گەالن و ناسنامەی دەوڵەتەكان تێكەڵ نەكرابوون و هیچ كاتێك نەبوونی دەوڵەتێك بۆ گەلێك نەبۆتە هۆی نكۆڵیكردن لەو گەلە بە واتایەكی تر ناسنامەی ناسنامەی دوو دەوڵەت ناسنامەی و نەتەوەیی جیاوازبوون و پەیوەندیان پێكەوە نەبووە، بەاڵم لە سەردەمی سەرمایەداریدا، ئەم دوو ناسنامەیە توێندراونەتەوە دەوڵەتدا ناسنامەی لەبۆتەی بۆ مەزنە هەڕەشەیەكی ئێستا هەتا ئەمەش و هەر دەوڵەتەكان. بێ پێكهاتە و نەتەوە سەر
لە خوێناوی شەڕێكی زەمینەی بۆتە ئەمەشە نێوان نەتەوە جیاوازەكاندا. ئەمە لەو كاتەدایە كە نەتەوە و نەتەوەبوون پەیوەندییان بە پەیوەندی كەلتور و تاك و پێكهاتەكانی كۆمەڵگاوە هەیە، بەاڵم دەوڵەت بابەتێكە پەیوەندی بەڕێكخستنی دەسەاڵتی كارگێڕی ناوچەیەك یا خود هەرێمێكی بابەتەكە باشتر ئەوەی بۆ هەیە. جوگرافیەوە ئێراق دەوڵەتی لە باس كاتێك بێتەوە، روون لە ب��اس دەزان��ێ��ت ه��ەر كەسێك دەك��ەی��ن، كە ب��ەاڵم دەكەین، دیاریكراو جوگرافیایەكی باسی نەتەوەی كورد دەكەین، مەرج نیە باس لە جوگرافیایەكی دیاریكراو بكەین؛ چونكە جوگرافیا نابێتە هۆكاری پەیوەندی و تێكەاڵوی تاكەكانی زمان، كەلتوری، پەیوەندی بەڵكو نەتەوەیەك؛ هەستی هاوبەش لە نێوان تاكەكاندا نەتەوەبوون دروس���ت دەك���ات. ل��ێ��رەوەی��ە رێ��ب��ەر ئوجاالن دەكاتەوە نوژەن دەوڵ��ەت � نەتەوە پێناسەی جێگەی بخاتە هەریەكەیان ه��ەوڵ��ئ��ەدات و راستەقینەی خۆی. نەتەوە لەالی رێبەر ئوجاالن پێكهاتەكانی دوای كۆمەڵگایە، شێوەگرتنێكی قەوم، گەل، میللەتی ئەو كاڵن قەبیلە و خێاڵنە و خوێن پەیوەندی لە سەرچاوەیان كە دێت لێكچوونی میانەی لە وەرگرتووە، خزمایەتیەوە واتە دەكات. فورمیلە خۆی كەلتوردا و زمانی شێوەگرتنی وەكو بنەماڵەیەك دەكرێت چۆن بكەین، ناودێر خێزانێك چەند كۆمەاڵیەتیانەی بنەماڵەیەك چەند شێوەگرتنی وەكو تیرەیەك شێوەگرتنێكی وەكو هۆزێك و بكەین پێناسە بااڵتری كۆمەڵگایی چەند خێڵێك بە ناو بكەین. كەلتوری كۆمەاڵیەتی، پەیوندی تر بەواتایەكی دروست نەتەوە پەیوەندیەكانی تەونی زمان و ئۆجاالن رێبەر الی لە دەوڵەتیش دەك���ەن. س��ەردەم ئ��ەو بەپێی دەس��ەاڵت��ە شێوەگرتنی تێیدان، شارستانیەكان هێزە ب��ارودۆخ��ەی و خۆی مۆدێلێك وەك��و یاخود لەناوچەیەكدا رێكدەخات. واتە رێكخستنی دەوڵەت وابەستەی خەسڵەتی هێزە شارستانیەكانە، كە ئەویش پشت بەجیاكاری چینایەتی و كۆمەاڵیەتی و جوگرافیایی دەبەستێت، یەكانگیر نابێت لەگەڵ تایبەتمەندیە بەم بەدەرككردن كۆمەڵگادا. سروشتیەكانی لە رەخنە بەتوندی ئوجاالن رێبەر راستیە، نەتەوە � دەوڵ��ەت دەگرێت و مۆدێلی دەوڵ��ەت و بەستنەوەی ناسنامەی نەتەوەكان بەدەوڵەتەوە كۆكوژی هۆكارێكی و مێژوویی بەهەڵەیەكی دەبینێ. بیستەم س��ەدەی جینوسایدەكانی و ناسنامەی هەوڵیداوە خۆیدا تێزی لە هەربۆیە ناسنامەی لە كۆمەڵگا و نەتەوە كۆمەاڵیەتی دەسەاڵت و كارگێڕی جیا بكاتەوە. لەم پێناوەشدا چەمكی نەتەوە و نەتەوەی دیموكراتی بۆ فۆرم چەمكی پێداوە، پەرە كۆمەڵگا شێوەگرتنی و خۆسەری دیموكراتی و كۆنفیدراڵی دیموكراتیشی وەكو فۆرم و شێوەگرتنی كارگێری پەرەپێداوە. نەتەوەكان سیستەمەش و چەمك ئەم بەپێی خۆیان شێوەبەندی و فۆرم خاوەنی دەتوانن بن و لەنێوان نەتەوە و پێكهاتە جیاوازەكانیشدا
نەتەوەی ناوی لەژێر هاوبەش فۆرمی دەكرێت دیموكراتیدا پێكبهێنرێت. هەر لەسەر ئەم بنەمایە فۆرمی نەتەوەی دیموكراتی لەسەر ئاستی جیهان دروست دەكرێت و سەرجەم نەتەوەكان نوێنەریان دەبێت لەو سەكۆ نەتەوەیی جیهانیەدا. لەالیەكی ترەوە سیستەمی كارگێڕی لەسەر ئاستی جوگرافیا و هەرێمەكان و ناوچە دەگاتە هەتا بچوكەكان خۆسەری بنەمای لەسەر جیهان كیشوەرەكانی دیموكراتی هەرێمەكان و كۆنفیدراڵی دیموكراتی بەشێوەی رێ��ك��دەخ��ات. هەرێمەكان ن��ێ��وان و كۆت لە كۆمەاڵیەتی و كەلتوری ناسنامەی رزگ��اری دەبێت، بەندی دەوڵ��ەت و دەس��ەاڵت ناسنامەی كارگێڕیش لەكۆت و بەندی دابەشكردنی ئەتنیكی و كەلتووری رزگاری دەبێت. بەم پێیە سیستەمی جیهانی لەسەر بنەمای یەك فۆرم نا؛ و شێوەبەندی فۆرم دوو بنەمای لەسەر بەڵكو رێكدەخرێتەوە، واتە لەجێگەی ئەوەی لە جیهاندا رێكخراوێك هەبێت بەناوی نەتەوە یەكگرتوەكان )لە راستیدا رێكخراوی دەوڵەتە یەكگرتووكان و نەتەوەكان( نەك دەكات دەوڵەتان نۆێنەرایەتی دەبێت ئەوا سیستەم، هەموو چەتری ببێتە و هەبن، جیهانی رێكخراوی دوو كەمەوە بەالی و بێت تێدا نەتەوەكانی نوێنەری یەكەمیان گەرەنتی ناسنامەی نەتەوە جیاوازەكانی جیهان بكات. دووەمیشیان نوێنەرایەتی یەكە كارگێرییە
هەرێمیەكان بكات.ئ��ازادی ناسنامە، ئوجاالن رێبەر لێرەدا وات��ە نەبەستۆتەوە نەتەوەیەكی سەربەخۆیی و بەهەبوونی دەوڵەتێكەوە، هەر وەكو لە سیستەمی سەرمایەداریدا مۆدێرنیتەی و سەرمایەداری كراوە؛ بەڵكو ئازادی و سەربەخۆیی نەتەوەیەكی ب��ەس��ت��ۆت��ەوە ب��ە ئ��اس��ت��ی رێ��ك��خ��راوب��وون و گەشەپێدانی كەلتور، زمان و پەیوەندییەكانەوە كەلتور هەوڵدەدات ئەوەندە ئەمەشە بۆ هەر و و زمان و پەیوەندییەكانی كورد گەشە پێبدات و سیستەمێكیش دروست بكات كە گوزارە لەم
حەقیقەتە بكات.
چەمكی دەسەاڵت و كارگێڕی لەڕوانگەی مۆدێرنیتەی سەرمایەداری و مۆدێرنیتەی
دیموكراتیەوە ...
دەسەاڵت یەكێكە لەو دەستەواژانەی كە زۆرترین كەم و كردووە داگیر كۆمەڵگادا لەناو پانتایی بە كۆتایی هەیە دیوەخان و سیمینار ك��ۆڕ، دەسەاڵت ئەوەی بێ بە بهێنن، گفتوگۆكانیان سەریان لێ نەدات و ئەوانیش بەركوڵێكی دەسەاڵت نەكەن. سەرەڕای ئەوەش كە زۆربەی رۆشنبیران، سیاسەتمەداران، جەماوەر ڕەخنە لە دەسەاڵتداران دەگرن، بەاڵم بەشێكی زۆری كۆمەڵگاش لەناخی خۆیدا حەز دەكات ببێت بە دەسەاڵتدار. ئەمەش تاكەكان پارادۆكس)ناكۆكی(انەی لەو یەكێكە ئەم بێگومان دەژین. ناویدا لە كۆمەڵگاكان و پێناسەی لە نییە، هۆكار بەبێ ب��ارودۆخ��ە ئەو بەهۆی كە كرد لەوە باسمان مۆدێرنیتەدا
] ~ [[email protected]
11] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
وتار
پێناسەیەی سەرمایەداری بۆ مۆدێرنیتەی كردووە و توانیویەتی بیكاتە پێناسەی بااڵدەست، ئیتر هەر كەسێك دەخوازێت بااڵی خۆی بەو پێناسەیە بپێوێت و ئەوەش گەلێك دیاردەی ناتەندرستی ناكۆكیەی ئەو هۆكاری هێناوە. گەڵ خۆیدا لە كە لەسەر مەسەلەی دەسەاڵت مرۆڤەكان لەناخ تر جارێكی دەناڵێنن، پێوەی كرداریاندا و مۆدێرنیتەی لە دەس��ەاڵت��ە. پێناسەی خ��ودی ئەمڕۆدا بااڵدەستی لەچەمكی و سەرمایەداریدا دەسەاڵت ئامرازی بەدیهێنانی ئازادی، دادوەری و یەكسانییە، دەسەاڵت گەرەنتی بەرژەوەندییەكان دەكات. دەگوترێت ئەوەی بۆتە هۆكاری نەبوونی ئازادی، دادوەری و یەكسانی و دەستەبەر نەبوونی بەرژەوەندییەكانی كۆمەڵگا خودی دەسەاڵت نییە؛ بەڵكو ئەو تاك و گروپانەن كە دەسەاڵت بەڕاستی دەسەاڵتداران گۆڕینی بۆیە هەر ناهێنن. بەكار وەكو هۆكارێك بۆ چارەسەركردنی ئەو كێشانە
دیاری دەكەن.كێشانە ئەو هۆكاری ئۆجاالن عەبدۆڵاڵ رێبەر بەڵكو ب��ەدەس��ەاڵت��داران��ەوە؛ نابەستێتەوە چەمكی و دەس��ەاڵت خودی بە دەیبەستێتەوە دەس���ەاڵت���ەوە. ئ��ەو پێی وای��ە ك��ە دەس��ەاڵت توانای و ئابووری چەوسانەوەی چڕبوونەوەی پشت و كۆمەڵگایە ئەنتی دیاردەیەكە هێزە. بەجیاكاری چینایەتی و كۆمەاڵیەتی دەبەستێت. پێچەوانەی دەسەاڵتداری و دەسەاڵت وایە پێی كۆمەڵگای داهێنانێكی و كۆمەڵگایە سروشتی شارە بۆ سەپاندنی بااڵدەستی چینێك بە سەر
چینێكی تردا لە ناو كۆمەڵگادا.هەر ئەمەشە كە وادەكات مرۆڤەكان لە كاتی بوون بە دەسەاڵت لە راستی خۆیان دور دەكەوەنەوە؛ بچنە بخوازن گروپانەی و كەس ئەو چونكە دەسەاڵتەوە و سروشتی راستی خۆیان بپارێزن،
بەهێز، دەس��ەاڵت��دارێ��ك��ی ببنە ناتوانن ئ��ەوا بەپێچەوانەوە ئەگەر بخوازن ببنە دەسەاڵتدارێكی خۆیان راستی لە دەس��ت دەبێت ئ��ەوا بەهێز بەربدەن. هەر ئەمەش رێبەر ئوجاالنی گەیاندۆتە ئەو قەناعەتەی كە بڵێ، تاجی دەسەاڵت بكەیتە )24(كاتژمێردا لە مرۆڤ دیموكراترین سەری هەوڵیداوە روانگەشەوە لەم دیكتاتۆر. دەبێتە دەس��ەاڵت��داری و دەس��ەاڵت لە چەمكی خ��ۆی رزگار بكات. ئەو دەسەاڵت وەك بەرێوەبەرایەتی حوكم ئامرازی وەكو بەڵكو نابێنێ؛ كۆمەڵگا دەبینێت كە لەرێگەیەوە كۆمەڵێك كەس یاخود كۆمەڵگا بەرێوەبەرایەتی توانای كەسێك تاكە سەر بە دەسەپێنن خۆیان و دەك��ەن ق��ۆرخ بتوانن كۆمەڵگاكان ئەوەی بۆ واتە كۆمەڵگادا. دەسەاڵت بە پێویستیان ببەن بەرێوە خۆیان نییە؛ بەڵكو پێویستیان بە رزگاربوون لە چەمكی دەسەاڵت هەیە. لە جێگەی ئەوە پێویستیان بە ئوجاالن رێبەر و هەیە خۆبەرێوەبردن چەمكی لە هێز و ناوە كارگێڕی كە گوزارە ناو ئەمەی بنەمای لەسەر و دەك��ات كۆمەڵگا ئ��ی��رادەی السەنگی و جیاكاری پێكهاتە و گروپەكان دروست بەشدارییەكی بنەمای لەسەر بەڵكو نابینێت؛ ت��وێ��ژە و پێكهاتە س��ەرج��ەم ه��اوس��ەن��گ��ی كۆمەاڵیەتیەكان دروست دەبێت. واتە سیستەمی كۆمەڵگا نوێنەرایەتی بە پارتەكان كارگێڕی بەرێوەی نابەن؛ بەڵكو هەموو توێژێك بۆ خۆی بەشداری خۆبەرێوەبردن و كارگێری دەبێت. ئەو سیستەمەی كە دەسەاڵت دروستی دەكات خۆی لە دەوڵەتدا چركردۆتەوە، بەاڵم ئەو سیستەمەی خۆبەرێوەبەری دەك���ات، دروس��ت��ی كارگێری دیموكراتی و كۆنفیدراڵی دیموكراتیە. لە بەشی یەكەمدا هەندێك هەڵوەستەمان لەسەر كرد و لە بەشێكی تریشدا بە تایبەتی هەڵوەستەی لەسەر
لە پێناسەی دەسەاڵت و كارگێرییەوە دەكەین. و پێویستە چەمك كە ئەنجامەی ئەو دەگەینە پێناسەی دەسەاڵت بە باشی تێبگەین و تێپەری بكەین، ئەگەر وەها نەكەین ئەوا لەناو بازنەیەكی هێچ ناگەینە و دەسورێنەوە هەر داخ���راوەدا
ئەنجامێك.
دەوڵەت و دیموكراتی لە مۆدێرنیتەی دیموكراتیدا ...
دەوڵەت، شێوەگرتنی دەسەاڵتە بەپێی ئەو سەردەم و بارودۆخەی هێزە شارستانیەكان تێیدان، بەهۆی ئەوەی كە هێزەكانی شارستانی دەسەاڵتیان وەكو دیاردەیەكی ئەرێنی پێناسە كردوە، دەوڵەتیش دەستهێناوە. بە پیرۆزی و باش خەسڵەتێكی مودێرنیتەی لە ئ��ەوەی لەبەر زیاتر ل��ەوەش سەرمایەداریدا، دەوڵەت و دیموكراسی، دەوڵەت و سەربەخۆیی، دەوڵەت و ئازادی پێكەوە پێناسە كە دروستكردوە وەهایان تابلۆیەكی و دەكرێن ئازادی دیموكراسی، عەدالەت، دەوڵەت، بێ بە بۆتە ئەمەش نابن. دەستەبەر سەربەخۆیی و زیاتر كۆمەڵگاكان و تاك كە ئەوەی هۆكاری كرد باسمان پێشتر بن. دەوڵ��ەت وابەستەی بوو، هەندێك لە رێگەی ناسنامەی نەتەوەیی و ئەتنیكییەوە دەبەسترێن بە دەوڵەتەوە، هەندێكی تریش لە رێگەی ئەو چەمكانەی كە باسمان كرد. لە باسكردنی ناسنامەی نەتەوەدا باسمان لەوە كرد كە بەستنەوەی نەتەوە و دەوڵەت تەنیا بۆ و نەتەوەكانە ئیرادەی سەرداگرتنی بە دەست دەستەمۆ كردنیانە، هەوڵ ئەدا ئەمە بسەلمێنێت. پەیوەندی لە لێكۆڵینەوە دەمانەوێت لێرەشدا راستی بە ئایا بكەین، دیموكراسی و دەوڵەت پێناسەی س��ەرم��ای��ەداری مۆدێرنیتەی وەك��و
لەسیستەمی دەوڵەتە لیبڕاڵ و دەڵەتە
سۆسیالیتەكانیشدا تەنیا پارتەكان مافی
سیاسەتكردنیان هەیە و حوكمی كۆمەڵگا دەكەن، بەاڵم
لە كۆنفیدراڵی دیموكراتیدا ئەوە تەنیا پارتەكان نیین كۆمەڵگا بەڕێوە دەبەن؛
بەڵكو سەرجەم ڕێكخراوە و كۆمەڵەكانی كۆمەڵگا ڕاستەوخۆ بەشداری
لەبەڕێوەبردنی كۆمەڵگادا دەكەن و مافی سیاسەتكردنی
چاالكیان هەیە
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[12وتار
كردوە، دەوڵەت و دیموكراسی دوانەیەكی لەناو شێوەیەكی بە پەیوەندیەكەیان یاخود یەكدان پێویستە تر جارێكی لێرەشدا بێگومان ترە؟ بچینەوە سەر پێناسەی دەوڵەت و دیموكراسی. شێوەگرتنی دەوڵەت دەڵێن بیرمەندان زۆربەی بیرمەندانی نییە، جیاوازیان لەمەدا دەسەاڵتە، دەسەاڵتی وەكو دیموكراسی سەرمایەداریش، گەل پێناسەی دەكەن و بۆ ئەوەش دەگەڕێنەوە كە كراتۆس( � )دیمۆس وشەی بنچینەی بۆ لێرەوە دەوڵەت و دیموكراسی پێكەوە یونانیە. دەبستنەوە و بانگەشەی ئەوە دەكەن كە دەكرێت دەوڵەت دیموكرات بێت و نوێنەرایەتی دەسەاڵتی
گەل بكات.دیموكراسی دیموكراتیدا، مۆدێرنیتەی ل��ە وەكو بەڵكو ناكرێت؛ پێناسە دەس��ەاڵت وەكو )پێشتر دەكرێت پێناسە خۆبەڕێوەبەرێتی باسمان لە جیاوازی ئەم دوو دەستەواژەیە كرد، ئوج رێبەر س��ەری(، ناگەڕێینەوە ئەوە لەبەر ئەو خۆبەڕێوەبەێتی دەڵێت:"دیموكراسی ئاالن كۆمەڵگایانەیە كە ئاشنای دەوڵەت و دەسەاڵت نەبوون، یا خود خوبەڕێوەبردنی كۆمەڵگاكانە بە هێزی دیموكراسی تر بەواتایەكی دەوڵەت. بێ كاتێكدایە لە ئەمە كۆمەڵگایە، خۆبەڕێوەبردنی پێشتر باسمان كرد كە دەوڵەت و دەسەاڵت دوو
دیاردەی ئەنتی كۆمەڵگان.دیاردەن دوو دیموكراسی و دەوڵ��ەت هەربۆیە پێچەوانە بەڵكو ناگونجێن؛ پێكەوە راستەوانە روون باشتر ئ��ەوەی بۆ دەگونجێن، پێكەوە سەیریان نەوت و ئاو وەكو دەكرێت ببێتەوە دەفرێكەوە ناو بخرێنە پێكەوە كاتێك بكەین، تێكەڵ بە یەكتری نابن و چەند یەكێكیان زیاتر دەبێتەوە. كەم تریان ئەوەی بۆ دەرفەت بێت ئەمەیە وای لە رێبەر ئوجاالن كردووە و دەڵێت لەوێ بێت بەهێز دەوڵ��ەت جێگایەك لەهەر دەوڵەت دەڵێت هەمانكات الوازە، دیموكراسی
دەكرێت سنوردار بەڵكو ناكرێت؛ دیموكراتیزە هەتا رێز لە دیموكراتی بگرێت.
ه���ەر ل��ێ��رەوە ئ��ەگ��ەر ب���اس ل��ە پ��ەی��وەن��دی بكەین، دەوڵەتدا لەگەڵ ئازادی و سەربەخۆیی ئەوەی بۆ كاركراوە لێزانانە لەمەشدا دەبینین و دەوڵ��ەت��ەوە بە ببەستن چەمكە دوو ئ��ەم ئەوەتا بوون. سەركەوتوو تارادەیەك لەمەشدا و ئازادی بندەستەكان زۆری كۆمەڵگا بەشێكی سەربەخۆیی خۆیان دەبەستنەوە بە دروستكردنی خاوەن كۆمەڵگا و كەس تاكە دەوڵەتێكەوە، خۆیان سەربەخۆیی و ئ��ازادی دەوڵەتەكانیش پێوانەكانی و بەها پاراستنی بە دەبەستنەوە ب��ەوردی ئەگەر لەمەشدا ب��ەاڵم دەوڵ��ەت��ەوە، لێكۆڵینەوە بكەین دەبینین كە ئەو هاوكێشەیە دەوڵەت كە كرد باسمان پێشتر نییە. راست شێوەگرتنی دەسەاڵتە لە هەرێمێكی جوگرافیایدا و دەسەاڵتیش چڕبوونەوەی چەوسانەوەی ئابووری كۆمەڵگایە. دژە دیاردەیەكی و هێزە توانای و كۆمەڵێك سەربەخۆیش و عەدالەت ئ��ازادی، دیاردە و تایبەتمەندی و خەسڵەتن كە وابەستەی دەداتە خۆی پرسیارە ئەم لێرەوە كۆمەڵگان. ئەوا بێت كۆمەڵگا دژە دەوڵ��ەت ئەگەر پێش، كۆمەڵگاوە بەخەسڵەتەكانی پەیوەندیەكی چی دەبێت؟ ئایا دەكرێت دەوڵەت دژە كۆمەڵگا بێت، بەاڵم لەگەڵ ئازادی و سەربەخۆیی و عەدالەتدا یاخود بگونجێت؟ راستەوانە كۆمەڵگادا لەناو پێچەوانەكەی بێگومان راستە. پێچەوانەكەی راستە، واتە چەندە دەوڵەت بەهێز بێت، ئەوەندە ئازادی و سەربەخۆیی عەدالەت كەم دەبێتەوە، قۆرخ دەكرێت. چەندە دەوڵەت سنووردار بكرێت، ئەوەندە دەرفەتی ئازادی، سەربەخۆیی و عەدالەت
دەرەخسێت.
دەوڵەت و كۆنفیدراڵی دیموكراتی لە مۆدێرنیتەی دیموكراتیدا ...
دەوڵ��ەت لەسەر هەندێك ت��ردا بەشەكانی لە و دەسەاڵت نەتەوە، و دەوڵەت دیموكراتی، و كارگێری هەڵوەستەمان كرد. لێرەدا هەوڵدەدەین دەوڵەت سیستەمی تایبەتمەندییەكانی لەسەر كۆنفیدراڵی سیستەمی تایبەتمەندییەكانی و هەرلێرەوە بكەین. هەڵوەستە دیموكراتی هەوڵدەدەین ئەوە روون بكەینەوە كە كۆنفیدراڵی دەوڵەتان نێوان كۆنفیدراڵی هەمان دیموكراتی دەوڵ��ەت��ان نێوان كۆنفیدراڵی چونكە نییە؛ ب��ەاڵم دەوڵ����ەت، شێوەكانی ل��ە شێوەیەكە كۆنفیدراڵی دیموكراتی لەناوەرۆكدا سیستەمێكی هەرلێرەشەوە دەوڵەت. سیستەمی لە جیاوازە دەمەوێت وەاڵمی ئەو كەسانە بدەمەوە كە پرسیار دەكەن و دەخوازن لەم سیستەمە تێبگەن، یان رێبەر وایە پێیان كە بدەمەوە ئەوانە وەاڵم��ی ئۆجاالن تەنازولی كردووە لە داواكانی؛ چونكە ئەو لەرابردوودا داوای دەوڵەتی كوردی دەكرد، بەاڵم لە ئێستادا داوای كۆنفیدراڵی یان خۆبەرێوەبەری دیموكراتی دەكات. ئەمەش وەكو تەنازول پێناسە
دەكەن.رەخنەیەوە و پرسیار لەم دەمەوێت سەرەتا دەست پێبكەم، بێگومان راستە رێبەر ئۆجاالن كوردی دەوڵەتی داوای )1999( سااڵنی هەتا دەكرد؛ چونكە پێی وابوو كە دەوڵەت دەتوانێت كوردیش دۆزی و بەگشتی گ��ەالن كێشەی قاڵبوونەوە ئەنجامی لە بەاڵم بكات، چارەسەر بابەتی دەوڵەت، دیموكراتی، مافی گەالن و لە ئازادی و سەربەخۆییدا گەیشتە ئەو قەناعەتەی و ناتوانێت كێشەی گەالن دەوڵەت مۆدێلی كە دۆزی كوردیش چارەسەر بكات و تێزێكی نوێ لە نە تێزەش ئەم بۆ چارەسەری گەاڵڵە كرد. ناوەرۆكدا و نە لەرووی سیاسیەوە بەرهەمی فشار نیە و هاتنە خوارەوە نییە لە ماف و ئازادیەكانی و قاڵبوونەوە بەرهەمی بەڵكو ك��ورد؛ گەلی
دەوڵەتە یەكگرتووەكان یان نەتەوە یەكگرتووەكان??
] ~ [[email protected]
13] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
وتار
دەستەواژەكاندا، و چەمك لە وردبوونەوەیە باشترە و راستر رێگای دۆزی��ن��ەوەی هاوكات لەم گەل. ئاواتەكانی و ئامانج بە گەیشتن بۆ مۆدێلەدا رێبەر ئۆجاالن زیاتر جەخت لە ئازادی كوردستان گەلی ناسنامەی و سەربەخۆیی و دەكاتەوە. هەر ئەم قاڵبوونەوەیە رێبەر ئۆجاالنی گەیاندە ئەو قەناعەتەی كە سەربەخۆیی، ئازادی دەوڵەتەوە لەرێگای نەتەوەیی ناسنامەی و دەستەبەر نابێت و باشترین چارەسەری لەرێگای كۆنفیدراڵی دیموكراتیەوە دەبێت، لەم نوسین و بەراوردكردنەدا زیاتر ئەم الیەنە روون دەكەینەوە:كرد پێناسەمان پێشتر وەك��و دەوڵ���ەت �1س���ەردەم، بەپێی دەس��ەاڵت��ە شێوەگرتنی دەسەاڵتیش چڕبوونەوەی چەوسانەوەی ئابووری و توانای هێزە. دەوڵەت لەسەر بنەمای جیاكاری چینایەتی، رەگەزی، كۆمەاڵیەتی و السەنگكردنی كۆمەڵگا دروستبووە و دەبێت، بەاڵم كۆنفیدراڵی و خۆبەرێوەبەرییە سیستەمێكی دیموكراتی لەسەر بنەمای هاوسەنگی و بەشداری سەرجەم توێژ و پێكهاتەكانی كۆمەڵگا دادەمەزرێت. واتە لە دەوڵەتدا دەسەاڵتداری و حوكم بەبنەما دەگیرێت، و خۆبەرێوەبەری دیموكراتیدا كۆنفیدراڵی لە لەڕێگەی ئەوەتا دەگیرێت. بەبنەما كارگێڕی سیستەمەدا ل��ەم هاوسەرۆكیەوە سیستەمی هەوڵدەدرێت السەنگی نێوان هەردوو ڕەگەزی ژن و پیاو راست بكرێتەوە و هاوسەنگی لەنێوانیاندا
دروست بكرێت.سنورێكی لە دەزگایەكە كۆمەڵە دەوڵ��ەت �2لە هێز و دەك��ات كار دیاریكراودا جوگرافیای دیموكراتی كۆنفیدراڵی وەردەگرێت، دەزگاكان لە خ��ۆی هێزی و كۆمەڵگایە رێكخستنێكی
كۆمەڵگا وەردەگرێت.رێكخستنی فۆرمی دەوڵەتدا لەسیستەمی �3دەوڵەت و فۆرمی رێكخستنی كۆمەڵگا لەبۆتەی لەژێر و كۆكراوەتەوە نەتەوەدا دەوڵەت فۆرمی كۆمەڵگاكان فۆرمی نەتەوەدا، دەوڵەتی ناوی لەناو براون. لەسیستەمی كۆنفیدراڵی دیموكراتیدا لەیەكتری كارگێڕی فۆرمی و كۆمەڵگا فۆرمی جیادەكرێتەوە و نەتەوە و پێكهاتە جیاوازەكانی كۆمەڵگا دەتوانن لەچوارچێوەی فۆرمی نەتەوەی الیەنی هەروەها و رێكبخەن خۆیان دیموكراتدا خۆسەری ل��ەچ��وارچ��ێ��وەی كارگێڕییەكەشی دیموكراتی و پێوانەكانی كۆنفیدراڵی دیموكراتیدا دەتوانرێت رێكبخرێت. بەواتایەكی تر لەسیستەمی ئەمڕۆی جیهانی دەوڵەت نەتەوەدا، یەك فۆرمی رێكخستنمان هەیە، ئەویش دەوڵەت � نەتەوەیە، دوو دیموكراتدا كۆنفیدراڵی لەسیستەمی بەاڵم فۆرمی رێكخستنیمان هەیە، ئەوانیش كۆمەڵگا و
كارگێڕی هەیە.4� لەسیستەمی دەوڵەت � نەتەوەدا، یەكڕەنگی لەسەر دەوڵەتانەی ئەو و دەگیرێت بەبنەما یەك دەخ��وازن دەبن، دروست نەتەوە بنەمای ئااڵ( جوگرافیا، بازار، مێژوو، كەلتور، )زمان، فرەڕەنگی واتە دەوڵەتە، ئەو ناسنامەی بكەنە پەسەند ناكرێ. دیارە بەشێكی هێز و الیەنەكان
نەتەوەیی دەوڵ��ەت��ی ن��او فرەڕەنگی لە ب��اس دەكەن، ئەم تێگەیە یان بەشێوەیەكی تاكتیكی بەكار دەهێنرێت، یاخود لەحاڵەتی جێگیربوونی چەمكی فرەڕەنگی لەناو دەوڵەتدا، ئەوا یەكێك لەپایەكانی دەوڵەت نەتەوە توشی لەرزین دەبێت، دیوكراتیدا كۆنفیدراڵی سیستەمی لە ب��ەاڵم فرەڕەنگی بەبنەما دەگیرێت و زەمینەی پێكەوە
ژیان دەڕەخسێنێ.لەسەرەوە بڕیارەكان دەوڵەتدا لەسیستەمی �5دەدرێن و لەخوارەوە جێبەجێ دەكرێن، بەاڵم لە هەرێمێك و هەرناوچە دیموكراتیدا كۆنفیدراڵی بەڕێوەبردنی و لەسەرچارەنوس بڕیار خۆیان كارەكانی خۆیان دەدەن و كارگێڕییەكانی سەرەوە تەنیا رۆڵی گەیاندن و رێكخەری كۆنفیدراڵیانەی
هەرێمە خۆسەرەكان دەبینن.6� لەسیستەمی دەوڵەتدا كە باس لە كۆنفیدراڵی دەوڵەت دوو نێوان پەیوەندی بەواتای دەكرێت هەریەكە و كۆنفیدراڵیدا لەچوارچێوەی دێت نێودەوڵەتین رەوایەتی خاوەنی دەوڵەتانە لەو كۆنفیدراڵی هەرچی هەیە، خۆیان ناسنامەی و دیموكراتییە بریتیە لە پەیوەندی كۆنفیدرااڵنەی نێوان گەالن و كۆمەڵگاكان كە دوو گەل یان زیاتر لە چوارچێوەی ئەم سیستەمەدا پێكەوە خۆیان رێكدەخەن و پەیوەندیەكی هاوتا و هاوسەنگیان كۆنفیدراڵی لەچوارچێوەی سیستەمی و دەبێت پەسەندكراو گەالنە ئەو ناسنامەی جیهانیشدا
دەبێت و خاوەنی كەسایەتی جیهانی دەبن.زۆرینە میكانیزمەی دەوڵەتدا لەسیستەمی �7دیموكراتی ن��اوەن��دێ��ت��ی ی��اخ��ود كەمینە و بەاڵم بڕیاردایندا، لەكاتی وەردەگیرێت بەبنەما ورێككەوتنی سازان دیموكراتیدا لەكۆنفیدراڵی لێرەدا رەنگە دەگیرێت. بەبنەما دیموكراتیانە باس لەوە بكرێت كە ئەمڕۆ لە هەرێمی كوردستان و ئێراق و هەندێك دەوڵەتی وەكو لوبنان جۆرێك لە سازان هەیە، هەروەها بگوترێت ئەم سازانە بەو واتایە دێت كە سیستەمی دەوڵەت تێپەڕكراوە. چونكە باشە؛ هەنگاوی سازانە ئەم بێگومان كە میكانیزمەیە ئەو تێپەركردنی بەدیوێكیدا دەوڵەتی لەسەر دروست بووە، بەاڵم بەودیوەیدا سیستەمی بۆ ستراتیژی خۆێندنەوەیەكی كە بنەمای لەسەر سازانەكەش و نەكراوە دەوڵەت نەك دەسەاڵتە، و بەش پۆست، دابەشكردنی ناكرێ دیموكراتیانە، بەشداری بنەمای لەسەر بەناوی بكەین، هەرئەوەشە بە گۆڕانی ڕیشەیی الیەنەكان زۆرج��ار كە ئەوەی هۆكاری دەبێتە قوڵتر ناكۆكیەكان زیاتردا بەشی پێناوی لە
دەكەنەوە.دیموكراتی لە باس دەوڵەتدا لەسیستەمی �8كە كرد لەوە باسمان )پێشتر دەكرێت لیبڕاڵ یەكترین(، پێچەوانەی دیموكراتی و دەوڵ��ەت بەدەسەاڵت دەستاودەست پێوەرە ئەو پێی بە فرە و كەسەكاندا و پ��ارت نێوان لە دەكرێت راگەیاندنی و ناحكومەتی رێكخراوەی و پارتی مافی لەچوارچێوەی تاكەكانیش هەیە. ئەهلی و دەبەسترێنەوە بەدەوڵەتەوە هاواڵتییبووندا
لەسیستەمی كۆنفیدراڵی دیموكراتیدا، دیموكراتی رادیكاڵ یاخود
دیموكراتی كۆمیناڵ بەبنەما دەگیرێت، ئەم
جۆرە دیموكراتیە لەالیەك دیموكراتی راستەوخۆیە و
نوێینەرایەتی نییە، لەالیەكی ترەوە تەنیا مافی دەوڵەت و هاواڵتی دەەستەبەر ناكات؛ بەڵكو سێ جۆر ماف بەبنەما
دەگرێت، مافی هاواڵتی، مافی كۆمەڵگا )پێكهاتە و كۆمەڵە ئەتنیكی، ئاینی و نەتەوەییەكان( و مافی
كارگێڕی..........
لەسیستەمی كۆنفیدراڵی دیموكرتیدا ڕاگەیاندن تەنیا و تەنیا دەبێت خزمەتی گەل
و ڕاستیەكان بكات و لەو چوارچێوەیەدا ڕێكدەخرێت
..........
لەسیستەمی دەوڵەتدا كە باس لە كۆنفیدراڵی
دەكرێت بەواتای پەیوەندی نێوان دوو دەوڵەت دێت
لەچوارچێوەی كۆنفیدراڵیدا و هەریەكە لەو دەوڵەتانە
خاوەنی رەوایەتی نێودەوڵەتین و ناسنامەی
خۆیان هەیە، هەرچی كۆنفیدراڵی دیموكراتییە
بریتیە لە پەیوەندی كۆنفیدرااڵنەی نێوان گەالن و كۆمەڵگاكان كە دوو گەل یان زیاتر لە چوارچێوەی ئەم سیستەمەدا پێكەوە
خۆیان رێكدەخەن
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[14وتار
ئەمە مافن، خ��اوەن دەستوردا لەچوارچێوەی دەوڵەتان، ئەمڕۆی سیستەمی كاتێكدایە لە لەدەستی سەرەكی دەسەاڵتی ڕۆژئاوا ئەوانەی بەڵكو نیە؛ دادگاكاندا و پەرلەمان حكومەت، و گەورەكان سەرمایەدارییە كۆمپانیا لەدەستی تانكەكانیاندان و ئەوان حكومەت، دەزگا تینك پەرلەمان، دادگا، پارت، رێكخراوە، راگەیاندن و زانكۆكانیش بەڕێوەدەبەن و ئاراستەیان دەكەن، لەدەستی بنەڕەتی دەسەاڵتی تر بەواتایەكی دەگۆڕێت ئەوەی نەگۆڕە، و سەرمایەداراندایە دەوڵەتە هەرچی ئیدارییەكانن. فەرمانبەرە سۆسیالیستەكانە ئەوا دەسەاڵت لەناوەندی پارتی دەسەاڵتداردا كۆدەبێتەوە و ئەو كۆنترۆڵی هەموو بوارەكانی ژیان دەكات و فرە پارتی بوونی نییە، ئەگەر هەشبێت، ئەوا رووكەشانەیە. لەدەوڵەتی دەسەاڵتی ئێرانیشدا وەكو )ئاینی( تیئۆكراتی رەها لەدەستی رێبەر دایە كە وەلی فەقێیە و ئەو ڕۆڵی ناوەندە سەرمایەدارەكانی رۆژئاوا دەبینێ.
لەسیستەمی كۆنفیدراڵی دیموكراتیدا، دیموكراتی بەبنەما كۆمیناڵ دیموكراتی یاخود رادیكاڵ لەالیەك دیموكراتیە ج��ۆرە ئ��ەم دەگیرێت، نییە، نوێینەرایەتی و راستەوخۆیە دیموكراتی لەالیەكی ترەوە تەنیا مافی دەوڵەت و هاواڵتی دەەستەبەر ناكات؛ بەڵكو سێ جۆر ماف بەبنەما دەگرێت، مافی هاواڵتی، مافی كۆمەڵگا )پێكهاتە و نەتەوەییەكان( و ئاینی ئەتنیكی، كۆمەڵە و مافی كارگێڕی. وەكو پێشتریش باسمان لێوە كرد هەرێمە بچوكی بازنەی لە پێنجەمدا( )لەخاڵی خۆجێیەكاندا بڕیاری سەرەكی دەدرێت و كۆمەڵگا دەتوانێت ئ��ەوەی لەبەر دەب��ات، بەرێوە خۆی بكات لەخۆبەرێوەبردندا چاالكانە بەشدارییەكی لەم نوێنەر ئەبێت. هاوكات و تەنیا چاوەڕوانی دەرفەتی و هەیە بوون فرەپارتی سیستەمەدا سەربەخۆ كۆمەڵەی و رێكخراو دامەزراندنی دەدرێت و راگەیاندنەكانیش نابێت لەژێر كۆنترۆڵی خۆیان بەڵكو ب��ن؛ بەرێوەبەرێتیدا و پارتی سەربەخۆ و ئازاد بەرێوە دەبەن. لەم سیستەمەدا ئەنجومەنی گەل مەرجەعی بریاڕدانە و دەستەی یان سااڵنە هەڵبژاردنی بەپێی بەرێوەبەرێتیش
دوو ساڵ جارێك دەگۆڕێت.لەژێر یان دەوڵەتدا لەسیستەمی راگەیاندن �9لەوێنەی حكومەتەكاندایە، و پارتی چەتری دەوڵەتە سۆسیالیستی و ئاینییەكان، یان لەژێر سێبەری كۆمپانیاكانی سەرمایەدارریدایە و لەهەر بەرژەوەندی و بەگەل خزمەت حاڵەتەكەدا دوو بەستراوەتەوە، پێوەی كە دەكات ئەوناوەندانە دیموكرتیدا كۆنفیدراڵی لەسیستەمی ب��ەاڵم خزمەتی دەب��ێ��ت تەنیا و تەنیا ڕاگ��ەی��ان��دن چوارچێوەیەدا لەو و بكات ڕاستیەكان و گەل
ڕێكدەخرێت.دەڵەتە و لیبڕاڵ دەوڵەتە لەسیستەمی �10مافی پارتەكان تەنیا سۆسیالیتەكانیشدا كۆمەڵگا حوكمی و هەیە سیاسەتكردنیان ئەوە دیموكراتیدا كۆنفیدراڵی لە بەاڵم دەكەن، دەبەن؛ بەڕێوە كۆمەڵگا نیین پارتەكان تەنیا بەڵكو سەرجەم ڕێكخراوە و كۆمەڵەكانی كۆمەڵگا كۆمەڵگادا لەبەڕێوەبردنی بەشداری ڕاستەوخۆ
دەكەن و مافی سیاسەتكردنی چاالكیان هەیە. بۆ نمونە، كاتێك هەڵبژادن ئەنجام بدرێت، مامۆستا، كرێكار، جوتیار، ژنان و گەنجان و وتوێژەكانی و بكەن دیاری نوێنەری خۆیان دەتوانن تریش ئەنجومەنی بەئەندامی ببن ئەوەی بۆ بیپاڵێون و ب��ەش ئ��ەو بەمشێوەیە دوات��ری��ش و گ��ەل
پێكهاتانەی كۆمەڵگا چاالك دەكەن.11� سیستەمی پاراستن لە كۆنفیدراڵی دیموكراتیدا هاوشێوەی دەوڵەت نییە، بێجگە لەكاتی ئاوارتە و نائاسایی، لەكاتی ئاساییدا كۆمەڵگا لەڕێگەی چەمكی پاراستنی گەوهەرییەوە خۆی دەپارێزێت و هێزی گەورەی سەربازی دروست ناكات. ئەو پەروەردە الوێتیدا تەمەنی لەسنوری گەنجانەی كۆمەڵگا پاراستنی فێری و ئامادە و دەكرێن ئاسایی ژیانی بەشداری دواتر بەاڵم دەكرێن، خۆیان دەبن و لەكاتی پێویستدا بانگی خزمەتی پاراستن دەكرێن، بەمشێوەیە، دەزگای سەربازی نابێتە دەزگایەك كە كاریگەری لەسەر سیاسەتی كە دەزگایەك نابێتە هەروەها بكات، ناوخۆیی بوودجەی زۆری بەشێكی و بێت بەكاربەر ئەمەشدا لەگەڵ بكرێت. خەرج بۆ كۆمەڵگای ژیانی كۆمەڵگادا لە گەنجان بەشداری چاالكانە
دەكەن.كۆنفیدراڵی سیستەمی ل��ە ئ��اب��ووری �12دیموكراتیدا، نە ئابوری بازاڕە و تایبەتە، وەكو و هەیە سەرمایەداریدا سیستەمی لە ئ��ەوەی چەمكی قازانج و كێبڕكێی سەرمایەداری بەبنەما لە ئەوەی وەكو دەوڵەتە ئابوری نە دەگرێت، دەب��راو ب��ەڕێ��وە سۆسیالیستەكاندا دەوڵ��ەت��ە ئابوری لەژێر كۆنترۆڵی دەوڵەت و دەسەاڵتدایە دەهێێنن. ب��ەك��اری خ��ۆی��ان خزمەتی ب��ۆ و دیموكراتدا كۆنفیدراڵی لەسیستەمی ئابوری پێوەر لەچوارچێوەی و گەلە هاوبەشی ئابوری و سیاسی و ئەخالقی كۆمەڵگای بنەماكانی و پێوەرە دیموكراتی و ژینگەییەكاندا رێكدەخرێت. كاری هەرەوەز و خزمەتگوزاری كۆمەڵگا بەبنەما
دەگیردرێت.13� لەكۆنفیدراڵی دیموكراتیدا پێوەرە دیموكراتی و یاسا و س��ەروەرە كۆمەڵگا ئەخالقیەكانی و رێساكان بەو پێوەرانە دەپێورێن و هەر یاسایەك نابێت، نەگرێت، سەروەر بەبنەما پێوەرانە ئەو بەراست یاسا س��ەروەری گشتگیرانەی چەمكی الیەنی لە یاساكان زۆرب��ەی چونكە نازانێت؛ بەسەر تەنیا و داڕێ���ژراون دەس��ەاڵت��داران��ەوە خەڵكانی بێهێزدا جێبەجێ دەكرێن و زۆربەی كات دەس��ەاڵت��داردا كەسایەتی ب��ەس��ەر یاساكان ناسەپێندرێت، هەربۆیە لە جێگەی دادگاكانیش، دیوان و دەستەی دادوەری كۆمەاڵیەتی بەبنەما ئەو كێشەكان، چارەسەركردنی بۆ دەگرێت كێشانەی كە دروست دەبن، هەوڵدەدات لەرێگەی ئەو دەستانەوە لەگەڵ كۆمەڵگا چارەسەری بكات. بێگومان ئەم شێوازە لە ئێستادا لەناو كۆمەڵگای پێوانەی بەاڵم دەكرێت، لێ پەیڕەوی ئێمەدا چارەسەری كێشەكان پێوەری نەریتی و كالسیكن، پێوەری دیموكراتیدا كۆنفیدراڵی لەسیستەمی دیموكراتیەكان پێوەرە كێشەكان چارەسەری
دەبێت.
رێبەر ئۆجاالن )مۆدێرنیتە( وەكو نوێگەری پێناسە دەكات. نوێگەریش
وەكو بابەتێك پێناسە دەكات كە الیەنی ئەرێنی و نەرێنی
تێدایە، ئاماژە بۆ ئەوە دەكات كە مرۆڤ و كۆمەڵگا و دەسەاڵتەكان رۆڵیان لە
پێناسە و شێوەگرتنیدا هەیە..........
لە چەمكی مۆدێرنیتەی سەرمایەداریدا، مۆدێرنیتە
بەواتای نوێگەری دێت و هەموو نوێگەری و
نوێبونێكیش بەبەراورد بە كۆن بەباشتر و چاكتری دەبینن. ئەمە لە هەموو
بوارێكی ژیاندا پەیڕەو دەكەن.مۆدێرنیتەی دیموكراتی بریتیە لە پێناسەكردنی
نوێگەری و دیاردە نوێیەكان و داهێنانەكان لە روانگەی
دیموكراتییەوە..........
دەوڵەت شێوەگرتنی دەسەاڵتە بەپێی سەردەم، دەسەاڵتیش چڕبوونەوەی
چەوسانەوەی ئابووری و توانای هێزە. دەوڵەت
لەسەر بنەمای جیاكاری چینایەتی، رەگەزی،
كۆمەاڵیەتی و السەنگكردنی كۆمەڵگا دروستبووە و
دەبێت، بەاڵم كۆنفیدراڵی دیموكراتی سیستەمێكی خۆبەرێوەبەرییە و لەسەر
بنەمای هاوسەنگی و بەشداری سەرجەم توێژ و پێكهاتەكانی كۆمەڵگا
دادەمەزرێت
] ~ [[email protected]
15] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
چاوپێكەوتن
پێشمەرگەی دێرین و نووسەر و شاعیرێكی هەڤپەیڤینێكی"رۆژی لە دیار"هەندرێن"، ك��وردس��ت��ان رووداوەك�����ان�����ی واڵت"دا ل��ەپ��ەی��وەن��دی ب��ەه��ێ��رش��ەك��ان��ی گ��روپ��ی گەل بەرگریەكانی و داعش تیرۆریستی هەڵدەسەنگێنێت. هەندرێن دەڵێ:"ئەوەی مۆدیلە لەو ئاكامێكە روودەدا، ئێستا حكومەتی ك��ە ئابوورییەی و سیاسی هەرێمی كوردستان هەڵگریەتی. ئەمەش رەوش��ە ئ��ەو بۆ تیۆرییە راڤەیەكی نە ژیانی واقیعی بەڵكو خەیااڵندن، نە و ح��ك��وم��ەت و ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی ب���اش���وورە"، نییە هێزێك دەڵ��ێ��ت:"داع��ش ئ���ەوەش بتوانرێت بە گفتوگۆ رووبەڕووی ببیتەوە؛ بەڵكو دەبێ بە ئایۆلۆژیایەك رووبەڕووی وای��ە پ��ێ هەندرێن ه��ەرچ��ی ببیتەوە". داعشیش رووب��ەرووب��وون��ەوەی ك��ە:"ب��ۆ و هەپەگە ئەزموونی لە س��وود دەك��رێ یەپەگە وەربگیردرێت؛ چونكە ئەمڕۆ تاكە و پرنسیپ خ��اوەن سەربازیی هێزێكی ئێتیكی نیشتمانیە كە كورد هەیبێ، ئەو
دوو هیزەن".
ئا/ رۆژ ئەحمەدت��ون��دڕەوی گ��روپ��ی ئێوە بۆچونی ب��ە *داعش)دەوڵەتی ئیسالمی( چما توندترین لە ك���وردە گەلی س��ەر دەك��ەن��ە هێرش
ناوچەكەدا؟. لە پێكهاتەیە دڕن��دەی��ە، گرووپێكی داع��ش �كۆنە سیاسی، ئیسالمی هێزی وەحشیترین بەعسی، پان � عەرەبیزم و ئەو موسڵمانانەی كە بڕوایان بە شەرع و خەلەفەتی ئیسالمی هەیە، تێكەڵییەكە لە كۆی ئەو كەسانەی كە لەماوەی پەنجا ساڵی رابردوودا لە ژێر دەستەاڵتی حكومەتە لەجیهانی ئیسالمدا سووكایەتیان دیكتاتۆرەكان خەڵكانەی ل��ەو بریتیە ه���ەروەك پ��ێ��ك��راوە. هەژموونی و جیهانیبوون ب��ە ل��ەدۆخ��ی ك��ە پەراوێزبوون و بوغز بە هەست سەرمایەداریدا دەكەن. گەندەڵیی و تایفەگەریی حكومەتی ئێراق لە داعش هێزبوونی بە بۆ رێگە خۆشكەربوون ئێراقدا، بۆیە سوپای ئێراق هاوكاربوو لە گرتنی موسڵ و ناوچە سوننیەكان. بە كورتی داعش، پشكۆی ژێر خۆڵەمێشی كۆمەڵگەی دەمكوتكراوی ئیسالمە. دونیای دیكتاتۆرییەكانی حكومەتە موسڵمانە داعش جەوهەری لەبنەڕەتدا كەواتە
بێمۆرالترین هێزە تووندڕو و دڕندەكانی جیهانی ئیسالمن، بەاڵم تووندتر بوونیان بەرانبەر كورد، پەیوەندی بە كۆی ئەو دیدە بەد و شوومەی كە لەتەواوی مێژووی كۆمەڵگەی عەرەبی و توركی
و... تاد بەرانبەر كوردا هەیانە، هەیە.الیەنێك و هێز ه��ەر ج��ا داع���ش، دی����اردەی لەپشتەوەی سازكردنی بن، لە دۆخی جیهانگریی فۆرمێكی لە عەرەبییدا، پۆستناسیۆنالیزمی و ئیسالمیدا. نوێنەری پان � عەرەبیزم و شۆڤینیزمی جیهانی موسڵمانەكان و دووبارەبوونەوەی بەشێكی گرنگی مێژووی ئیسالمە دەكا. بۆیە لەروانگەی داعشەوە كورد بە گشتی و بە تایبەتیش پارتە كوردییەكان عەلەمانین، "مرتد"ن، بۆیە كوشتن، لە بەشێكە و مەحفكردنەوەی كورد، تااڵنكردن
"جیهاد".
* ساڵێك زیاترە شەرڤانانی كورد لەرۆژئاوای باشوری دەدەن���ە ه��ۆش��داری كوردستان بۆسەر مەترسیە داعش كە كوردستان یەكێتی و ناوچەكە هاواڵتیانی و ك��ورد نەتەوەیی پێویستیە، بەاڵم هیچ هێزێكی هەرێمی بەحكومەتی ك���ورد، دی��ك��ەی هۆشدارییەی ئ��ەم ك��وردس��ت��ان��ی��ش��ەوە، سنوری هێزەكانی وەرن��ەگ��رت، بەهەند هەرێم لەبەری وەاڵمدانەوە زیاتر گەمارۆ رۆژئ����اوای س��ەر خستە ئ��اب��ڵ��وق��ەی��ان و
كوردستان، بە بڕوای ئێوە بۆچی؟.� راستە نەك بەبڕوای من؛ بەڵكو بە بڕوای زۆرێك لە نووسەر و سیاسەتوانی رۆژئاوایی و جیهانیشدا، بتوانێت و توانیبێت كە هێزێك سەرسەخترین بكات، شەڕڤانەكانی داعش قارەمانانەی شەڕی یەپەگەن. ئەمڕۆ بە دیار ئەو دۆخەی مۆلەقەماندا لەخۆرئاوادا كورد شەڕڤەكانی داعش، بەرانبەر ئەوەیان سەلماند كە داعش مەترسییە بۆ سەر و حیزب مخابن بەاڵم كوردستان، سەروەریی هێزەكانی تر لەبەشەكانی تری كوردستاندا، بە نەك كوردستان هەرێمی حكومەتی تایبەتیش و ئابلۆقە رێگەی بە بەڵكو نەناوە، هەنگاویان سنوور داخستنەوە تەگەرەشییان بۆ شەڕڤانەكانی دیسان ئەمەش دروستكردووە، لەخۆرئاوا كورد كوردە. دووبەرەكی و مێژوو بوونەوەی دووبارە نەبوونی ئەو یەكێتییە نەتەوەییە و ئابڵۆقە خستنە سەر رۆژئاوای كوردستان هۆكاری زۆرە، لێرەدا بوارمان نەبێت بە درێژی باسییان بكەین، بەاڵم بە كورتی هۆكارە سەرەكییەكەی نەبوونی ویست و ئیرادەی یەكێتی نەتەوەیی، گوتاری نەتەوایەتییە لە الیەن حكومەتی هەرێمی كوردستان و بگرە
هەندرێن؛"ئەو راكردنە نیشانیدا پیشمەرگە هیچ خۆئامادەكردنێكی نیە"
ئەوەی پێشمەرگە لەشەنگال و موسڵ نیشانیدا ترسنۆكترین رەفتارە لەمێژووی كورددا
ئەو شكستە نەك هەر بوو بە هۆی تراژیدیایەك
بۆ ئێزدییەكان و هاواڵتیانی ئەو دەڤەرە؛
بەڵكو ئەو وێنە پاڵەوانییەی كە بۆ پێشمەرگە
نیشاندەدرا هەڵوەشاندەوە. ئەمەش بە درەنگییەوە
دەریخست ئەو ئاسایشەی كە لە كوردستاندا شانازی پێوە دەكرا شاشی و كەم و
كوڕی زۆری تێدایە..........
هیوادارین ئەو شكستە سیاسی، سەربازیی و
ئەخالقیەی حكومەتی هەرێمی كوردستان،
ببێت بە وەرچەرخانێكی نەتەوەیی
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[16چاوپێكەوتن
زۆرینەی هاواڵتیانی كوردستانە. لەئاكامی ئەوەدا دووب��ەرەك��ی نەتەوەییە، یەكێتی ئ��ەو لەبڕی ب��ەرژەوەن��دی حیزبی، پاوانخوازیی حیزبی. راستی ئەوەی هەڵبژارد. ئابوورییان و حیزبی و كوردستان هەرێمی حكومەتی دەب��وو بێت، ئەو رێكخراو و گروپە سیاسی و رووناكبیرانەی كە خۆیان بە سەربەخۆ دەزانن دەستپێشخەری بن، نەتەوایەتییە یەكێتی پرۆژەی ئەركە، ئەو لێ بەڵگەنەویستە سیاسەتی حكومەتی هەرێمی كوردستان پرۆژەی ئابووری، بازرگانی كردن، بە ئەركی سەرەكی خۆی داناوە. هاوكاتیش هیچ یەك لەهێزە جیاوازەكانی تر، نەك هەر ئەو غەمەیان بە ئەركی خۆیان نەزانیوە، بەڵكو هەڵگری هەمان
پرۆژی ئابوورین.دیارە ئەو دووبەرەكیی و پاوانخوازییەی حیزبەكان و نەریت بۆتە و هەیە دووری راب��ردووی��ەك��ی بەرهەمدەهێننەوە، خۆیان هەمیشە گوتارێك لە ك��ورد ئاییندەی كاتێكدا لە ئێستا ه��ەر و رق چی كە داعشدایە، هەڕەشەی ب��ەردەم كێنە و ملمالنێی نێوان حیزبەكان لەپەرەسەندن رووخانی ل��ەدوای كوردستان، باشووری دان. چیتر كە ب��وو وەهێمك تووشی س��ەدام��ەوە، بۆیە نەماوەتەوە، هەڕەشەدا لەژێر كوردستان بە دوبەیكردنی كوردستان، بازاڕخوازیی بوو بە خەونی سەرەكی حكومەتی هەرێم. بەمجۆرە بازاڕ و قازانجی هەمیشە، پارەخوازیی بوو بە ئامانجی سەرەكی هێز و هاوواڵتیانی كوردستان. ئەو بە
ئابووریكردنە هەرچی بەهای نیشتمان و مێژووی بێئەخالقی بازاڕكردنە بە ئەو تااڵنكرد. كوردە راستی؛ بە كرد ساختەكاری بەئەخالق، كرد كۆی ژیان بوو بە كااڵ و پارە. لەوەش بترازێ، پەیوەندی بازرگانی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەگەڵ توركیا و ئێران، هەر لەئاستی بەرژەوەندی ئابووریی نەمایەوە؛ بەڵكو بوو بە بازرگانی نەوت و بەرژەوەندی سیاسیش. لەئاكامی ئەمەشدا ئەو تەنێ هەر كورد، مێژوویانەی دوژمنە دەوڵەتە بە نەكرد كوردستانیان حكومەتی و كۆمەڵگە بەڵكو خۆیان، بازاڕەكانی بەرخۆری و كااڵخۆر توانیشیان بوونی ئێرادە و رۆحی ئەو یەكێتییە
نەتەوەییە بێمانا و تااڵن بكەن.و لەبازاڕ ژیان لەكۆمەڵگەیەكدا كاتێك لێرەوە بازرگانی كورتبكرێتەوە، ئیتر نیشتمان و نەتەوە ئاشكرایە جەوهەری نامێنێت؛ چونكە مانایەكی كە ئ��ەوەی هەمیشەیە. قازانجی ب��ازرگ��ان��ی، سیاسی مۆدیلە لەو ئاكامێكە روودەدا، ئێستا و ئابوورییەی كە حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ تیۆرییە راڤەیەكی نە ئەمەش هەڵگریەتی. ئەو رەوشە و نە خەیااڵندن، بەڵكو واقیعی ژیانی
حكومەت و كۆمەڵگەی باشوورە.وێڕای ئەمەش، ئەوە مانای ئەوە نییە حیزبەكانی لەنەبوونی كوردستان ت��ری لەبەشەكانی تر دیارە نین. بەشدار نەتەوەییە یەكیتییە ئەو بە هۆی هەرێمی كوردستان گوتمان حكومەتی ئەوەی دام و دەزگا و دەستەاڵتی هەیە، دەبوو
ئەزموونی هەپەگە، یەپەگە و یەپەژە لەو چەند ساڵەدا توانی ناسنامەیەكی جیاواز بە كورد ببەخشێت.
هەروەك ئەزموونی ژن لەباكور و خۆرئاوادا، ئەو وێنە ناشیرینەی كە كورد لەئەوروپادا وەك ژنكوژ سەیر دەكرا، سەرەو ژێر
كردۆتەوە. بەر لەدوو ساڵ لەئەورۆپا لە مێدیایەكاندا
تەنیا باس لەژنكۆژی لەباشور و كوردانی تاراوگە دەكرا،
كەچی هەنووكە بە تایبەتی دوای ئامادەیی راشكاوانەی
ژنی كورد شانبەشانی پیاو لە یەپەگە، وێنەی
ژن و كۆمەڵگەی كورد بە پێچەوانەوە بۆتەوە
] ~ [[email protected]
17] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
چاوپێكەوتن
دەكرێ لێ بێت، پرۆژەیە ئەو دەستپێشخەری پەكەكە و پەیەدە و هێزەكانی تری كوردستانی رۆژهەاڵت، پێكەوە ئەو ئەركە ئێتیكیە نشتیمانییە شكانی ل��ەدوای ئەڵبەت بزانن. خۆیان هی بە سەربازییەوە رووی لە لەشەنگال، پێشمەرگە راپەڕاندووە. ئەركەیان ئەو یەپەگە و هەپەگە ئەوە بە كردەیەكی گەورە، توانیوویانە مێژووی
كۆمەڵگاكانیان وەربچەرخێنن.وەك دەزانین، پەیوەندی نێوان ئەو هێزانە لەگەڵ هەرێمی حكومەتی نیوان لەپەیوەندی یەكتر كوردستان و هێزەكانی باكور و خۆرئاوادا باشتر نییە. بە كورتی كورد وێڕای ئەو هەموو هەژەندەی كە تووشی بووە، كەچی هێشتا لە قۆناغی عەقڵی خێڵ و حیزبخوازیدا تێداماوە و گیریخواردوە. بۆیە وێڕای داعشدا، لەبەرانبەر پارتی بەزینەی ئەو ئەوەی كە دڵخۆش بوون بەو شكستە هیچ لەو كۆستەی كە بەسەر كوردستان و بە تایبەتیش ئەو دۆخە لێ ئێزدییەكاندا هات، كەمناكاتەوە، بەرهەمی ئەو عەقلە خێڵەكیی و حیزبخوازییەیە نەتەوەییان یەكێتی ئیرادەی ئەمانەیە هەر كە ئیفلیج كردووە. دواجار، ئەمڕۆ ئەو هێزە شكۆی ئەو بتوانێت كە دەك��ا، دەستبەر مێژوویی تێدامانەی كورد وەربچەرخێنێت و پەرتەوازەیی لەم هەرنا تا دروستبكا، نیشتمانی هێزێكی و
دۆخەدا بەرگریی لە هاواڵتیانی كوردستان بكا.
بۆ داع��ش هاتنی لەمەوبەر مانگێك *وەك پێشمەرگە هێزەكانی م��وس��ڵ، لە س��ەرك��ەوت��وو" ئ���ام���ادەی "هێزێكی ب��ەاڵم ناسێنران، جیهاندا میدیاكانی چ��ۆڵ��ك��ردن��ی ش��ەن��گ��ال و ن��اوچ��ەك��ان��ی هەتاوەكو شەڕ گەشتنی و دەوروب���ەری كیلۆمەتر "40" بە كە گوێر ناوچەكانی پێچەوانەی ت���ەواو دوورە، هەولێر ل��ە دەرئەنجامە ئەم دەك��ات، شرۆڤە ئەمە
هاوپێچەوانەیە بۆچی دەگەڕێننەوە؟� ئەو شكستە نەك هەر بوو بە هۆی تراژیدیایەك بۆ ئێزدییەكان و هاواڵتیانی ئەو دەڤەرە؛ بەڵكو ئەو وێنە پاڵەوانییەی كە بۆ پێشمەرگە نیشاندەدرا هەڵوەشاندەوە. ئەمەش بە درەنگییەوە دەریخست ئەو ئاسایشەی كە لە كوردستاندا شانازی پێوە تێدایە. زۆری ك��وڕی و كەم و شاشی دەك��را ئەو راكردنە نیشانیدا كە هێزی پیشمەرگە هیچ نەكردووە. ئەگەرە ئەو بۆ خۆئامادەكردنێكی خۆئامادەنەكردنی بۆیە ك��وردە، دژی داع��ش پێشمەرگە بۆ هێرشی داعش، مانای "نائامادەیی" پێشمەرگەیە. وەك من تێدەگەم، راستە بەشێكی لێ هەیە، ش��ەڕی ئامادەیی پێشمەرگە زۆری چونكە بوون بە پێشمەرگە، بوو بە بەشێك لەو لە كە خۆڕاییەی بە مووچەخۆرییە و كاسبیی نەبوو. چاوەڕوانكراو باو، بە بوو كوردستاندا كەواتە كە بوون بە پێشمەرگە وەك كاسبییەك سازكرابێت، بە دڵنیاییەوە ئەگەر ئەو شكستەی كە لەشەنگالیش تووشی بوو رووی نەدابووایە، بەاڵم هەردەبوو ئەوە رووبدات؛ چونكە كاتێك پرنسیپ
لە كۆمەڵگەیەكدا نەما، ئیتر هیچ تشتێك بایەخی بە كە دادڕمێت. كوردستانێك نامێنێت، مرۆڤ لەهەموو بەر گەمارۆدراوە، دوژمنی سەرسەخت پرنسیپی و مۆرال بە پێشمەرگە دەبێ كارێك هێزی و هەروایە بكرێت. پ��ەروەردە نیشتمانی پێشمەرگەیە پیویستی بە مەشقكردن، بە ئیرادە، نیشتیمانی ئیرادەیەكی بە و باش پڕچەكی بە پێ ئ��ەوەی دەرئەنجامە ئەو هەیە. گۆشكراو گوتین كە ئەگەر ئەو بە بەرخۆرییكردنەی كە لە تر لە دەزگەكانی بە سیستەم بوو كوردستاندا بە تەقە تەقیش بێت بەڕێوە بچێت، لێ لەبواری ئابووری سەرناگرێت. ئەوە پیشمەرگەدا هێزی نەك هەر ناتوانێت ئەخالق و ئێتیكی نیشتمانیی
بكرێت؛ بەڵكو تااڵنیشی دەكا!!.ئەو بێژین، كە الن��ادەی��ن راستی لە ك��ەوات��ە دەرئەنجامەی كە هێزی پێشمەرگە نیشانی داین، ناوەكی، سیاسی و دەرەكیی هۆكاری وێ��ڕای هێزی ج��ەوه��ەری كە هەیە ب��ەوە پەیوەندی مشخۆرییەی لەو لەبەشێك بریتیە پێشمەرگە كوردستاندا لە ئابووریكردن بە سیاسەتی كە بەرهەمیهێناوە. بۆیە نە بەرپرسەكانی پێشمەرگە لە دەڤەری شەنگال هەڵگری ئەو ئەركەن و نە بەشی زۆری پێشمەرگەكانیش، پێشمەرگە بوون. مرۆڤ كە بۆ دەستكەوتنی پارە پێشمەرگایەتی وەك ئاسانترین كاسبی هەڵبژێرێت، سافیلكەییە چاوەڕێی بەرگریی و ئەركی نیشتمانیی لێبكەیت. پێشمەرگایەتی گەرەكە ئێتیك بێت، نەك بەشێك بوو لەكوردستاندا كە تااڵنكاریەی كاسبیە لەو دەزگایەی ئەو چونكە بگەڕێ؛ لەوەش دیاردە. پێشمەرگە بە بەرنامەیەكی ستراتیژیی نیشتمانیی نەبوونی مووچە، نەبوونی بۆیە نەكراوە، سەیر بەهای ئەخالقی نیشتیمانی ... تاد وایكرد كە ئەو هێزە لە جەنگێكی وادا هەست بە بەرپرسیاری لەكوردستان هاوكاتیش نەكات. خۆی ئێتیكی چەندین بەڵكو نییە؛ پێشمەرگە هێزی یەك هێزی پێشمەرگە هەن؛ هەر حیزب و بەرپرسێكی ئەو حیزب و ئەم حیزب، خاوەن فەوج و لیوای پێشمەرگەی خۆیانن. وەك دەبینین ئەوە مانگێكە لە دەڤەری كەركوك و جەلەوال پێشمەرگە لەگەڵ هێزی ئەو وەك كەچی، و دەجەنگێ داعشدا هەر نەك شكان، لەشەنگال كە پێشمەرگانەی نەشكاون؛ بەڵكو زۆر شوێنیشی لەدەست داعشدا
رزگار كردووە.
بەرگری بەبێ ناوچەیەك چۆڵكردنی *س��ەدان ژی��ان��ی ق���ەدەری جێهێشتنی و لەدەستی هێزێكی هەزار خەڵكی سیڤیل توندڕەودا كە سنوری بۆ كوشتن نیە وەك داعش، كە پێشمەرگە لە شەنگال كردی و سەدان هەزار مرۆڤی بێتاوان ئاوارە بوون لەدەستداوە بەهۆی و دەیانیان گیانیان نەبونی خواردن و ئاو لەچیاكانی شەنگال، تا چەند بابەتەێكە مۆرال وبەرپرسیارێتی و ئیتیكی حكومەت و هێزێكی سەربازی
دەكرێت بخاتە ژێر پرسیارەوە؟
�ئ���ەوەی ن��اس��ن��ام��ەی ه��ێ��زی س��ەرب��ازی��ی یان پێشمەرگەی واڵتیك یان حكومەتێك دیاریدەكا، و ژی��ان ك��ەرام��ەت، لە بەرگرییكردنە ئێتیكی سەروەریی هاوواڵتیان و خاك و واڵتەكەی. كەواتە كاتێك هێزی پێشمەرگە لە دۆخێكی گوماناوییدا دوای رۆژێك كەم یان زیاتر لە شەڕدا، بێ ئەوەی بكاتەوە، ئاگادار شەنگال دەڤ��ەری هاواڵتیانی هەڵبێ و خاك و خەڵكی مەدەنی، بە تایبەتی كە بكا داع��ش رادەس��ت��ی ئێزدییەكان ژیانی تااڵنكردن و بە كەنیزەكردنی كیژەكانیان بە جیهاد بزانێت، وێڕای هەر پاساوێك، نەك هەر خیانەتی ئەخالقی و ئێتیك بەڵكو كرد؛ خۆی لەئەركی هێزێكی هەر ك��رد. داع��ش رادەستی خۆیشی سەربازیی كە بەوجۆرە بوێری بەرەنگاری دوژمن و راپەڕاندنی ئەركە ئێتیكییەكەی نەبێت، گەرەكە
ئەو خەسڵەتە ئێتیكییەی لێوەربگیردرێتەوە.ئەوەی كە هێزی پێشمەرگە لە دەڤەری شەنگال من ئ��ەوەن��دەی رەن��گ��ە، نیشانیدا، موسڵ و بیزانم، ترسنۆكترین و بێئەخالقترین رەفتارە كە دوای كردبێتی. پێشمەرگە ك��ورددا، لەمێژووی ئەو پێشهاتە تراژیدییەی كە بەسەر ئێزدییەكاندا هات، خەلكی كوردستان، ئەگەر سەروەری خاك دەبێ بێت، گرنگ بۆ خۆیان هاواڵتییەكانی و داوای لێپێچینەوە لە وەزارەتی پێشمەرگە بكەن بدەن پێشمەرگە پرسانەی ئەو كە سزای كۆی كارەی ئەو دەڤ��ەرەدا. لەو بوون بەرپرس كە هێزی پێشمەرگە بەر لەوەی ریسواكردنی خۆیی و ئێزیدییەكان بێت، سووكردنی مێژووی پێشمەرگە وەك هێزێكی پێشمەرگەشە. وەزارەت����ی و پێشمەرگە ئەگەر ئەخالقی بەرگری نەبێت لەخاك و خەڵكی واڵتەكەی، كەواتە هێزێكە ئەخالقیش بەاڵم دەهێنێت، بەكار بازرگانی بۆ كااڵ وەك
"رووناكبیری" كورد، لەم رۆژگاری بە دوبەییكردنەی كوردستاندا، مشخۆرترین و
فشۆڵترین توێژی كۆمەڵگەی كوردن. ئەو توێژە كاتی
ئەوەیە رۆڵی خۆی بگێڕێت، لێ بە پێچەوانەوە ئەوەی
نەیبێت بیركردنەوەیە، بۆیە بۆ ئەوەی لەتاریكدا خۆی
مت و كپ دەكا، تا كەس نەیبینێت. ئەو توێژە یەكێكە
لەتوێژە سوومەندەكانی ئەو مشەخۆری و داڕمانە
ئەخالقیەی كە لەكوردستاندا لەئارادایە
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[18چاوپێكەوتن
دۆخی پێشمەرگە بەدەر نییە لە كۆی ئەو ژیانی سیاسی و كۆمەڵگەی كوردستان. بۆیە دوای ئەو پێشهاتە ئەوەی كە دەبێت بخرێتە ژێر پرسیاری ئێتیكییەوە. ئەو شكستە ئەخالقییە هەر تەنێ هێزی پێشمەرگە و حكومەت ناگرێتەوە؛ بەڵكو كەرامەتی و م��ەرگ چونكە خەڵكیشە؛ كۆی ئەخالقی بە پەیوەندی خ��اك، و ئێزدییەكان لە بەاڵم هەیە، كوردستانەوە كۆمەڵگەی كۆی كۆمەڵگەیەكدا كە مۆرال و ئێتیكی نیشتمانیی، مرۆڤ و ژیان ببێتە كااڵ و كاسبی، كێ ئەو هێزی پێشمەرگە و بەرپرسیارانە بخاتە ژێر پرسیار؟!.
توندڕەو ئایدیۆلۆژیایەكی بە داع��ش *دەڕژێ��ت بەسانایی زۆر خەڵك خوێنی تەكفیریە بیروباوەرە ئەو بەندەكانی و پیادە دەستبەجێ خۆشیان ت��ون��دڕەوەی كە پێیدەگەن، لەهەرشوێنێك دەك��ەن هەوێنی خەڵكدا سەربڕینی ل��ە زۆرج���ار ئاشكرا ئیسالمیە بەناو ئەوتوندڕەویە دەبینرێت. لەبەرامبەردا، بۆ بەرگریكردن لە هێرشەكانیان. تا چەند ئایدیۆلۆژیا گرنگە. داعشدەكرێت دژە ش��ەڕی بڵێێن، ی��ان تەنیا بە چەك سەربكەوێت بەبێ هەبونی
ئایدیۆلۆژیا؟.بەو شێوەیە داعش وادەك��ا كە ئەوەی دیارە �موسڵمانەكانیش و بكوژێت خەڵك دڕندەیە بێن ئیسالمەوە جیهانی گۆشەكانی هەموو لە هەبوونی بكەن، ش��ەڕ و ئێراق و سوریا بۆ سەرچاوەیەكی ئایدیۆلۆژییە، كە داعش لەشەرع و ئایەت و قورئاندا وەریدەگرێت. ئەگەر داعش نەبێت، ئیسالمی پەیامێكی هەڵگری بە خۆی كە شەڕ مرۆڤ بكات. بەوجۆرە شەڕ ناتوانێت پەیامێكی ئەگەر تێدایە، مەرگی تەنێ دەك��ا، لە ئایدیۆلۆژییەكی یان نەتەوەیی یان ئایینیی ئایدیۆلۆژیی بە داعش نایكات. نەبێت پشتەوە خەونێكی كە دەك��ا، ش��ەڕە ئەو ئیسالمییەوە خەونەش ئ��ەو موسڵمانەكانە. هەمیشەیی
دامەزراندی خەالفەتی ئیسالمییە.داعش هێزێك نییە بتوانرێت بە گفتوگۆ رووبەڕووی ببیتەوە؛ بەڵكو دەبێ بە ئایۆلۆژیایەك رووبەڕووی ببیتەوە. هەاڵتنی سوپای ئێراق بەو هەموو هێز و چەكەوە لەموسڵ لەبەردەم داعشدا، ئەوەمان هەڵگری هێزەی ئەو كە دووپاتدەكاتەوە بۆ ئێراق سوپای وەك نەبێت، ئایدیۆلۆژیایەك
ناتوانێت دژی داعش شەڕ بكات.كە یەپەگە، ش��ەڕی ئ��ەوەش��دا، بەرانبەر لە سەرەكییەتی، هێزی نیشتمانیی مۆراڵی تەنیا بەرانبەر هێزێكی دڕندە و پڕچەكی وەك داعش لەماوەی ساڵێكدا، نەك هەر داكۆكی لەخاك و خەڵكی خۆی كرد؛ بەڵكو داعشیشی تێكشكاند. كەواتە ئەوە راستییە كە تەنیا بە بوونی چەكی داعش دڕندەیی رووب��ەڕووی ناتوانرێت قوڕس ببییەوە؛ بەڵكو دەبێ ئایدیۆلۆژیی و ئێتێكێكی نیشتمانیش بین، تا شەڕی داعش بكەین. هەموو
لەجیهاندا داگیركراوەكان نەتەوە بەرەنگاری ئەوەی سەلماندووە كە ئەوە ئامانج و ئەخالقی بەهێزەكانی هێزە شەڕی وادەك��ا نیشتیمانییە لەكاتێكدا كە هێزی داگیركاری بكەن. هەروەك پیشمەرگە لەیەپەگە خاوەن چەكی باشتر و هێزی زیاتر بوو كە چی نەیتوانی دوو رۆژ لەبەرانبەر دەڤەری خاكی و خەڵك و بكەن شەڕ داعش ناوی كە هێزەی هەر بەاڵم بپارێزێت، شەنگال چەك سادەترین بە لەهەشتاكاندا پێشمەرگەیە لە دەیتوانی پێشمەرگە ژم��ارەی كەمترین و دەشتایەكدا یان شاخێكدا سەر یان گوندێكدا
باشترین بەرگری بكا.
بنەما ل��ەس��ەر ج��ڤ��اك ڕێكخستنی *چەند تا ڕەوا" "بەرگری فەلسەفیەكانی بە گرنگ دەبینن بۆ كورد و نەتەوەكانی هێرشی لەبەرامبەر لەناوچەكەدا دیكە
ئەم جۆرە هێزانە؟.� كورد ئێستا و رەنگە تا داهاتوویەكی درێژیش ئێستا، بێ. دوژمن هێزی هەڕەشەی لەبەردەم وێڕای هەڕەشە هەمیشەیی دەوڵە داگیركارەكان، و كورد لەسەر هەڕەشەیە سەرەكیترین داعش "بەرگری پرنسیپی نەبوونی كەواتە كوردستان. گرنگی و س��ەرەك��ی ئەركێكی وەك رەوا" نیشتمانی لەالیەن كۆمەڵگەی كوردستان و هێزە كۆیالیەتی قەبوڵكردنی مانای سیاسییەكانیدا، ئەو نەبوونی چونكە ك���وردە؛ ن��ەت��ەوەی الی و كۆئاگایی نەبوونی مانای رەوا"ی��ە، "برگرییە ئێتیكی نیشتمانییە لە الیەن نەتەوەی كوردەوە. بۆیە ئەمڕۆ لە كاتێكدا كە كورد لەژێر هەڕەشەی دامەزراندنی داعشدایە، وەك بەربەری هێزێكی هێزێكی هاوبەشی نیشتمانی كە كۆی هێزەكانی لەخۆیدا كوردستان پارچەكانی لەهەموو كورد ئێتیكی ئ��ەرك��ی سەرەكیترین ك��ۆب��ك��ات��ەوە، ئاماژەم پێشوودا لەوەاڵمەكانی نەتەوەییە. بەوە كرد، كە دوای ئەو تێكشكانەی پیشمەرگە هێزە ئەو پێویستە مەخموور، و لەشەنگال یەكگرتووە نیشتمانییە ساز بكرێت، كە لێژنەیەك لەپۆلێك گەریال و پێشمەرگەی خاوەن ئەزموون كوردستاندا بەشەكانی لەهەموو بەرز مۆرالی و نیشتمانیە سەربازییە هێزە ئەو سەركردایەتی
بكات. دیارە بۆ ئەو كارەش دەكرێ سوود لە ئەزموونی هەپەگە و یەپەگە وەربگیردرێت؛ چونكە ئەمڕۆ و پرنسیپ خ��اوەن سەربازیی هێزێكی تاكە دوو ئەو نیشتمانیە كە كورد هەیبێت، ئێتیكی هیزەن. كۆی كوردیش ئەو راستییە دەزانن، كە هەپەگە و یەپەگە خودان مۆرالێكی نیشتمانیی و
توانای سەربازیین.شەڕ خۆڕاگرانە هەپەگە ساڵە دەی��ان م��اوەی هاوكاتیش دەك��ا. توركیا ناتۆ، هێزی لەگەڵ ماوەی دوو ساڵە یەپەگە نیشانیدا بەو توانا و چەكە سادەیە بوێرترین "بەرگری رەوا" لەبەرانبەر داعش و دەوڵەتی سوریا دەكا. ئەڵبەتە پارتی
كرێكارانی كوردستان دەمێكە دەسپێشخەری ئەو پرۆژە نەتەوەییەن، كە كورد پێویستی هێزێكی و لەشكۆ رەوا" "بەرگری تا هەیە، سەربازیی شەرەفی نەتەوەیی كورد بكا. هەر بۆیە هەپەگە دەیان ساڵە ئەو ئەركە نیشتمانییە رادەپەڕێنێت. فەلسەفەی"بەرگری دەب��ێ گرنگە ئ��ەوەی لێ رەوا" دوور بێت لەحیزبخوازی و بەرژەوەندی و خۆسەپاندنی ئەم حیزب و ئەو حیزبە. مێژووی تاڵی كورد ئەوەمان پێدەڵێت كە نەبوونی ئیرادەی هاوبەشی نەتەوەیی، هۆكردی بەرچاوی مانەوەی گەرەكە كەواتە، كۆیلەییە. دۆخە لەو ك��وردە فەلسەفەی "بەرگری رەوا"، فەلسەفەیەكی سیاسی كەلتووركردنی بە بێت. لەپشتەوە كولتووری و ك��ورددا. كۆی لەژیانی زانست و زانین مەیلی ئیرادەی هزراندنی"بەرگری رەوا" بەرگرتوو دەكا.
)یەپەگە( گەل پاراستنی یەكینەكانی *)یەپەژە( ژن پاراستنی یەكینەكانی و لەسەر ئاستی دنیا ئەمڕۆ وەك لەباشترین و داع����ش دژی ب���ەرگ���ری ه��ێ��زەك��ان��ی هاوشێوەكانی دەناسرێن، بەوەی زۆرترین لەوشێوەیە هێزگەلێكی بە شكستیان لەناو ڕاب�����ردوودا ساڵی ل���ەدوو هێناوە بەرگریە ئەم سوریادا، لە ناوخۆ جەنگی لەرۆژئاوای كوردستان كە دەكرێت و ژنانی كورد ڕۆڵێكی زۆر بەرچاوی تیادا دەگێڕن، پێكەوە ژن و ئایدیۆلۆژیا گرنگی چەندە دەردەخەن لەم شێوە بەرگریانە بۆ مانەوە توندڕەوەكان مەرگەی ئەو لەبەرامبەر
لەگەڵ خۆیان دەیهێنن؟.� بێ بوونی ئایدیۆلۆژی یان فەلسەفە و پرنسیپێك ئەو ناكرێ جڤاكیدا، یان سیاسیی لەبزاڤێكی ژن نێوان یەكسانیەی ئەركە هاوبەشە، ئیرادە لەكۆمەڵگایەكی بكرێتەوە. بەرجەستە پیاو و وەك كوردستاندا كە دوژمن هەمیشە هەوڵیداوە ئیرادەی تێكبشكێنێ و لەنەریتی كۆندا قەتیسی بكا ئەو فەلسەفەیە ئیرادەخوازەیە كە وایكردووە ژنی كورد لە باكور و خۆرئاوادا ئەو وەرچەخانە لەژیانی كۆمەڵگەی كورددا بسازێنێت و سەرنجی
جیهانیش رابكێشێت.ئەزموونی هەپەگە، یەپەگە و یەپەژە لەو چەند كورد بە جیاواز ناسنامەیەكی توانی ساڵەدا لەباكور ژن ئەزموونی ه��ەروەك ببەخشێت. كورد كە ناشیرینەی وێنە ئەو خ��ۆرئ��اوادا، و سەرەو دەك��را، سەیر ژنكوژ وەك لەئەوروپادا لە لەئەورۆپا ساڵ ل��ەدوو بەر كردۆتەوە. ژێر و لەباشور لەژنكۆژی باس تەنیا مێدیایەكاندا كوردانی تاراوگە دەكرا، كەچی هەنووكە بە تایبەتی دوای ئامادەیی راشكاوانەی ژنی كورد شانبەشانی پیاو لە یەپەگە، وێنەی ژن و كۆمەڵگەی كورد بە پێچەوانەوە بۆتەوە. ئامادەیی و ئیرادەی ژنی لەشكۆی داكۆكیكردن و داعش لەشەڕی كورد نیشتمان و یەكسانی بۆ خەڵكی ئەورۆپا و بگرە مایەی بۆتە نیشتمان، لەشكۆی رۆژهەاڵتیش
] ~ [[email protected]
19] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
چاوپێكەوتن
تێڕامان و باڵكێشی. كەواتە ئازادبوون و ئامادەیی هەپەگەدا، و یەپەگە لەریزەكانی ك��ورد ژنی پەیوەندی بە ئامادەیی و كارایی ئەو ئایدیۆلۆژیا و فەلسەفەی ژیان و ژنەوە هەیە كە ئەو دوو هێزە هەڵگرینە. خاوەنی ئەو فەلسەفە ئیرادەبەخشەی و تێبینیی هەر وێڕای ئۆجاالنە. عەبدوڵاڵ ژن، رەخنەیەك لەو فەلسەفەیە، لێ لەمێژووی كورددا و بگرە والتانی ئیسالمدا، هیچ بزاڤێكی لەو جۆرە
نەبووە و نییە.
هاتنی ب��ۆ چییە ئێوە خ��وێ��ن��دن��ەوەی *هێزەكانی یەپەگە و گەریال بۆ ناوچەكانی شەهیدبوونی و ش��ەن��گ��ال و رەب��ی��ع��ە خەڵكی لەبەرگریكردنی ئەندامانیان سیڤیل لەو ناوچانەی باشوری كوردستان، سەرەتایەك ببێتە ئەمە وای��ە پێتان یان وەرچەرخانیك بۆ یەكێتی نەتەوەیی ساڵە دوو كوردستانەوە ل��ەرۆژئ��اوای كە و داعش ل��ەدژی دەكرێت بۆ بانگەوازی
داگیركەرانی كوردستان؟. ئەو بۆ گەریال و یەپەگە هێزەكانی ئامادەیی �دەڤەرانە، مۆرالی ئێزدییەكان و خەڵكی كوردستان ئەمەش بەرزكردەوە. تێكشكاو پێشمەرگەی و ئاماژەیەكی روونە كە یەكێتی نەتەوەیی ئەركێكی چەند گرنگە. هەروەك بانگەواز و دەستپێشخەری خۆرئاوای كوردستان چەند گرنگە. ئەمڕۆ كورد حكومەتی گەورەدایە، هەڕەشەیەكی لەبەردەم هەرێمی كوردستان، هەرچەندە پڕە لەحیكایەتی دوبەیی كە بەرهەمی بە خوێنی هەزاران قوربانیی
مرۆیی، ئەنفال، سووتانی خاك، تااڵنكردنی ... لەژێر لەشەو و رۆژێكدا ئێستا كوردە، كە چی و هێز كۆی ئەركی بۆیە داعشدایە. هەڕەشەی بەشەكانی لەهەموو كوردستانە حیزبەكانی یەكگرتوو، هاوبەشی هێزێكی كوردستاندا، كورد لەهاوچارەنووسی داكۆكیكردن لەپێناوی بە كوردستان هەرێمی حكومەتی دروستبكەن. هۆی بوونی دەسەاڵت و توانای ماددییدا بەرپرسی
سەرەكی ئەو ئەركە مێژوویەیە.هەنووكە كورد لەبەرچاوی جیهانەوە رووبەڕووی پانعەرەبیزم � ئیسالمی دڕەن��دەت��ری��ن هێزی بووەتەوە، بۆیە ئەو یەكێتیە نەتەوەیە سەرەكیترین یەكێتی ئێتیكییە، ك��ردە ئەو ك��وردە. ئەركی نەتەوەییە تەنێ هاوچارەنووسی هەر چوارپارچەی كورد لەهەڕەشەی داعش و شۆڤینیزمی نەتەوە گوتارە ئەو بەڵكو ناكا؛ رزگار داگیركارەكاندا حیزبخوازی، دواكەوتووە، نەتەوەییە خێڵەكییە كۆمەڵگەی لەهەناوی رەگئاژۆییەش خۆخۆرییە هاوكاتیش پێدەهێنێت. كۆتایی كوردستاندا كاریگەریترین شێوازە كە زلهێزەكانی جیهان ناچار بكا كە پایەی كورد بەهەند وەربگرن. بەمەش لەم ئیسالمی جیهانی ئاژاوەی و تێرۆر كە دۆخەدا نیشاندەدا. لەخۆی جیاواز كورد تەنیوەتەوە، لەهەمانكاتدا ئەو یەكتێتیە نەتەوەییە، كورد لەوە و بەزەیی چاوەڕوانی هەمیشە كە دەكا رزگار
پشتیوانی جیهان بێت.بەرەكەتی و خێر ب��ە ك���ورد ب��ەس��ت��ان��ەوەی ئەمەریكا كە بۆ بەرژەوەندی خۆی بۆ ماوەیەك تەنگژە و هەژان لەو كورد دەكا، بێهێز داعش
شەڕی یەپەگە، كە تەنیا مۆراڵی نیشتمانیی هێزی
سەرەكییەتی، بەرانبەر هێزێكی دڕندە و پڕچەكی وەك داعش لەماوەی ساڵێكدا، نەك هەر
داكۆكی لەخاك و خەڵكی خۆی كرد؛ بەڵكو داعشیشی
تێكشكاند. كەواتە ئەوە راستییە كە تەنیا بە بوونی چەكی
قوڕس ناتوانرێت رووبەڕووی دڕندەیی داعش ببییەوە؛ بەڵكو دەبێ ئایدیۆلۆژیی و ئێتێكێكی
نیشتمانیش بین، تا شەڕی داعش بكەین
..........
ئەوەی ناسنامەی هێزی سەربازیی یان پێشمەرگەی
واڵتیك یان حكومەتێك دیاریدەكا، ئێتیكی
بەرگرییكردنە لە كەرامەت، ژیان و سەروەریی هاوواڵتیان و
خاك و واڵتەكەی
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[20 چاوپێكەوتن
ئێتیكییە نەتەوەییە رزگار ناكا؛ چونكە ئەمریكا رەنگە دەكا، ئەوكارە خۆی بەرژەوەندی لەبەر لەماوەیەكی كورتدا بەرژەوەندی ئەمەریكا وابكا، جارێكیتر پشت لەكورد بكاتەوە. ئەوكاتە كورد دیسانەوە پەنا بۆ كوڕووزانەوە بەرانبەر بەختی خۆی دەباتەوە. هیوادارین ئەو كۆژانەی كە ئەمڕۆ ببێتە راسانێكی هەڕەشە لەشكۆی كورد دەكا، بەرگریی هێزێكی راگەیاندنی بە و ئەخالقی هاوسەردەم، نیشتمانیی گوتارێكی یەكگرتوو بوونی كورد لە بێمێژوویی، دەرەوەی مێژوو كۆتا
پێبهێنێ و رۆحی مێژوو بتەنێتەوە.
* ئەوەی لەباشوری كوردستان لەم چەند ساڵەی ڕابردوودا زۆر دیار بوون، توێژێكە توێژە ئەم رۆشنبیر"، و بەناوی"روناكبیر كە لەسەر هەموو بابەتێك باش و خراپ دەی��گ��وت و دەی��ن��وس��ی، ل��ەم ڕەوش���ەی ئێستا كورد تێكەوتوە بێدەنگترینن، وەك نوسەرێكی دیاری كورد لەناوە و دەرەوەی لەباشوری توێژە ئ��ەم بێدەنگی واڵت،
كوردستان چۆن شرۆڤە دەكەن؟� "رووناكبیری" كورد، لەم رۆژگاری بە دوبەییكردنەی توێژی فشۆڵترین و مشخۆرترین كوردستاندا، كۆمەڵگەی كوردن. ئەو توێژە كاتی ئەوەیە رۆڵی خۆی بگێڕێت، لێ بە پێچەوانەوە ئەوەی نەیبێت خۆی لەتاریكدا ئەوەی بۆ بۆیە بیركردنەوەیە، مت و كپ دەكا، تا كەس نەیبینێت. ئەو توێژە یەكێكە لەتوێژە سوومەندەكانی ئەو مشەخۆری و داڕمانە ئەخالقیەی كە لەكوردستاندا لەئارادایە. "رووناكبیر"ی كورد ئابووریی بە جۆرێك هاڕاندی كە نەك هەر بێدەنگە بەرانبەر ئەو رەوشە؛ بەڵكو ناخوازێ بشبینرێت؛ چونكە فێربوو وەك كوێخا
و خەاڵت چاوەڕوانی و رۆژانە بەزمی خەریكی بەخشیش بێت.
ئەو توێژە منداڵی دۆخێكە كە هی بە دەنگهاتن منداڵی بەڵكو نییە؛ نیشتمانی ئێتیكی و كۆكردنەوەی گوتراوەكانە تا لەپێناو كەڵەكردنی پارەدا ستوونە سوواو، كتێبە كڵۆڵەكەی پێ پڕ
بكاتەوە.دوای رووخانی رژێم كە پارە هەڵڕژا، حكومەتی هاوشێوەی حیزبەكان، كوردستان، هەرێمی بوارەكانی تر تا بەو رێگەیەوە خەڵك دامەزرێنن، دەستییان كرد بە كردنەوەی بنكە و دەزگە بێبنەما رۆژنامە و و دەركردنی گۆڤار ناڕێكخراوەكان و و... تاد بێ بێسەروبەر. بەمجۆرە هەرچی كەمێك بوون دەزگەیانە، و بنكە لەو بوو خوێندەوارە لەكوردستان "رووناكبیر" ئیتر "رووناكبیر". بە بە قەت كااڵیە ستۆك و ئێكسپایەرەكان بێژمار بوون. نەبوونی"سیاسەتی كەلتوری" لە حكومەتی هەرێمی كوردستاندا، ئەرك و رۆڵێكیش بۆ ئەو "رووناكبیر"ە مانای نەما. بە بازارگانیكردن، بە دوبەیكردنی كوردستان وایكرد هیچ مانایەك بۆ
ئێتیكی رۆشنبیریی نەمێنێتەوە.
* زۆر سوپاس بۆ ئەو كاتەی تەرخانتان شتێك ئەگەر دیمانەیە، ئ��ەم بۆ ك��رد دووب���ارە ئێمە گ��وت��ە. دوا ل��ە مابێت
سوپاستان دەكەین؟.� سوپاس بۆ تۆ كە لەو دۆخە ئاڵۆزەدا بوارت رەخساند كە لەو گفتوگۆیەدا پێكەوە باس لەو دۆخە غەمگینە و باس لەقەدەری كورد بكەین. و سەربازیی سیاسی، شكستە ئەو هیوادارین ئەخالقیەی حكومەتی هەرێمی كوردستان، ببێت
بە وەرچەرخانێكی نەتەوەیی.
ئەو كردە ئێتیكییە، یەكێتی نەتەوەییە تەنێ
هاوچارەنووسی هەر چوارپارچەی كورد لەهەڕەشەی داعش
و شۆڤینیزمی نەتەوە داگیركارەكاندا رزگار ناكا؛ بەڵكو ئەو گوتارە خێڵەكییە نەتەوەییە
دواكەوتووە، حیزبخوازی، خۆخۆرییە رەگئاژۆییەش
لەهەناوی كۆمەڵگەی كوردستاندا كۆتایی پێدەهێنێت
..........
ئامادەیی هێزەكانی یەپەگە و گەریال بۆ ئەو دەڤەرانە،
مۆرالی ئێزدییەكان و خەڵكی كوردستان و پێشمەرگەی
تێكشكاو بەرزكردەوە. ئەمەش ئاماژەیەكی روونە كە یەكێتی
نەتەوەیی ئەركێكی چەند گرنگە. هەروەك بانگەواز و دەستپێشخەری خۆرئاوای
كوردستان چەند گرنگە
] ~ [[email protected]
21وتار] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
كێ ناچێتە ژێر چەتری نەتەوەییەوە؟!ن/ كوردۆ شوانی
نەتەویی هەماهەنگی یان نەتەوەیی هەڵوێستی پێویستیەكی چارەنوسسازەكاندا لەپرسە هەنوكەیی و هەمیشەییە بۆ گەلی كورد. هەڵبەتە ئەستۆی دەكەوێتە ئەركە ئەو بەرپرسیارێتی لەهەر كەسێك؛ چونكە بەر الیەنە سیاسیەكان نوێنەرایەتی هەریەكەیان سیاسیەكان پارتە كورد لەكۆمەڵگەی بەشێك پێشەنگایەتی و ئێستای پێشهاتەكانی و ڕوداو دەك����ەن، كوردستان ئەو ڕاسیتیەی بۆ هەموو الیەك ڕون و ئاشكرا كردووە كە گەرەنتی سەركەوتنی هێزە هەموو بەسەر كورد گەلی و كوردستانیەكان و یەكڕیزی تەنها پیالنگێڕیەكاندا و ئاستەنگی هاوهەڵوێستی و گردبونەوەیە لەژێر یەك چەتری كۆنگرەی بەستنی لەسەر كاركردن نەتەوەییدا، هاوبەش كاری نەخشەی داڕشتنی و نەتەوەیی نەخوازراو ئەگەرێكی هەر بەرپەرچدانەوەی بۆ مژارێكی زۆر پێویستە و هەموو تاكێك لەم واڵتەدا
دەركی پێكردووە.ئەوەی بۆ خرایەگەڕ زۆر تەقەالیەكی و هەوڵ نەتەوەییە، دەسكەوتە بەو بگات كورد گەلی بەاڵم ئەو هەوڵدانە گشتگیر نەبوو لەچوارپارچەی كوردستانەوە و بەیەك ئاست بەدی ناكرا، هێزە كوردیەكان ئەگەر لەالیەكەوە زۆر جدی و پێداگربوبن و تێكۆشانیان بۆ ئەوە كردبێت، لەالیەكی ترەوە نەك بەدەنگەو چون نەبووە؛ بەڵكو ئاستەنگیش دروستكراوە، بڕوام بەو بیرۆكەیە نەماوە كە بۆ كۆكردنەوەی سەرجەم الیەنەكان لەژێر چەترێكی نەتەوەییدا داڕێژراوە و بۆ گەیشتن بەئەنجامێكی سەركەوت و لەهەوڵداندایە، لەڕاستیدا ڕەش بین نیم بە ئایندەی گەلی كورد و خەبات و تێكۆشانە پیرۆزەكەی لەتەواوی كوردرستاندا، بەاڵم كاتێك ڕەنگڕێژكرا ڕەش بەڕەنگی خۆی بۆ تابلۆیەك بێت، مرۆڤ ناتوانێت تروسكەیەكی ڕوناكی تێدا
بەدی بكات.لەڕێگەی كوردستان و كورد دوژمنانی شەڕی و ناخڕەش دڕەن���دەی كۆمەڵی بەكارهێنانی تینو بەخوێنی وەك تیرۆریستان داعش، زەنگی الیەنە و كورد گەلی تەواوی ئاگاداركردنەوەی بە چیتر ئ��ەوەی بۆ كوردستانە سیاسیەكانی ناتەبایی و پرش و بەاڵوی نەمێنەوە، چەتەكانی داعش بە نەتەوەی كوردیان وت بەبێ جیاوازی ماڵ و گیان پارچەگەرێتی و ئاینزایی و ئاینی خەڵتانی و وێران و تااڵن خاكتان و منداڵ و خوێن دەكەین، ئەگەر لەئێستا بەدواوە هەركەس گوایە دەركان نابەجێی یەك وشەی و الیەنێك بێدەنگی پێویستە ناكەن، كورد شەڕی داعش لەبەرامبەری قەبوڵ نەكرێت و بە تاوانی ناپاكی لەگەل و نیشتمان و بانگەشە بۆ تیرۆریستان و
داگیركەرانی كوردستان دادگایی بكرێت.زی��ات��ر ل��ەدووس��اڵ��ە ئ��ەو دڕن���دە ن��اخ ڕەشانە لەڕۆژئاوای كوردستان شەڕی گەلی كورد دەكەن و ژن و منداڵی بێ تاوانی ئەو بەشەی كوردستان باشوری دەسەاڵتداری بەاڵم دەكەن، كۆمەڵكوژ كوردستان نەك ئامادە نەبوو كۆمەك و هاوكاری هاوزمان و هاونیشتمانی خۆی بكات؛ بەڵكو زۆر جار پاكانیەكان بۆ تیرۆریستان دەكرد كە هیچ
تاوانێكی دژە مرۆڤایەتی ئەنجام نەداوە؟!.لەئێستادا چەتە تیرۆریستەكانی داعش بە كردەوە وایانكردووە كارێكی لەشەنگال دڕندانەكانیان ئ��ەوەی داوەت���ەوە. دەنگی جیهاندا ل��ەت��ەوای ئێزیدی هاتووە لەشەنگال بەسەر گەلی كوردی جینۆساید و تااڵن و كۆمەڵكوژی و ئەنفالێكی تری گەلی كوردە بە شێوەیەكی ئاشكرا و لەبەرچاو، بەدی ئاشكراش بێخەمییەكی و بێدەنگی بەاڵم
دەكرێت.هەڕەشەی و شەنگال تراژیدیەكانی ڕوداوە لەسەر هاوشێوە كومەڵكوژیەكی و م��ەرگ بونی فراوانتر و مەخمور كەمپی ئاوارەكانی بازنەی تاوانەكانی تیرۆریستانی داعش، هەروەها سەردەسكەوتەكانی بۆ پەلهاویشتنیان نێتی بەهۆكاری ب��وو كوردستان باشوری هەرێمی وەك كوردستان پاراستنی هێزەكانی ئ��ەوەی گەل پاراستی یەكینەكانی و پێشمەرگە هێزی و یەكینەكانی پاراستنی ژن و هێزی پاراستنی گەل لەچوار بەشی كوردستانەوە كۆبكاتەوە، هەر ئەوەش بوو بە هۆی سەركەوتنی هێزی پاراستنی
كوردستان بەسەر تیرۆریستان و پیالنگێڕاندا.دڵخۆشیە و ش��ان��ازی جێگەی زۆر ئ���ەوەی یەكینەكانی نیشتمانی و نەتەوەیی هەڵوێستی پاراستنی گەل بوو، ئەوان لەگەڵ ئەوەی زیاتر لەدوو ساڵە لەشەڕێكی زۆر قورسدان بۆ پاراستنی لەبەرامبەر كوردستان ڕۆژئاوای دەسكەوتەكانی چەتەكانی داعش و هاوكارەكانی داعش، هاوكات كۆبانی شاری لەسەر دڕندانە چڕی هێرشێكی بوو، بەاڵم كاتێك دركیان بە مەترسی چەتەكان كرد لەسەر ڕەبیعە و زومار و شەنگال بەو توانە دوودڵی بێ بوو لەبەردەستیاندا سنوردارەی خویان گەیاندە بەرەكانی شەڕ و هەزاران مرۆڤیان
لەمردن ڕزگار كرد.خۆدزینەوە و نەكرایە سستی ئەگەر ئاشكرایە نەبوای لەبەستنی كۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان ئەو كارەساتە شومە بەسەر گەلی كوردی ئیزیدیدا نەدەهات و داگیركەران و تیرۆریستان نەیاندەتوانی بەو شێوەیە پەالماری كوردستان بدەن، ئەوەی هێز و الیەنی سیاسی نەیكرد یاننەیویست بیكات نەتەوەییدا، لەپرسی گفتوگۆ مێزی لەسەر هێزی پاراستنی كوردستان لەگۆڕەپانی جەنگدا ئەنجامیدا و سەركەوتنی گەورەی بەدەستهێنا.
كارەساتەی ئەو بڵێم ئەوە لەكۆتایدا دەمەوێت
لەچەند ڕۆژی ڕابردوودا بەسەر گەلی كورد هات بابەتی تەم و مژاوی ڕونكردەوە، پێویستە زۆر و كەم و هەڵە لەهەر چاوپۆشی زیاتر ل��ەوە نەكرێت، ئاگایی بێ یان بەئاگایی كورتیەكی پێویستە لەوەزیاتر موجاملەی سیاسی نەكرێت و پەنجە بخرێتە سەر خاڵی الواز لەهەر شوێن و ئەوە پێویستە چیتر چاوەڕوانی الیەك هەبێت، نەبین تەواوی هیز و الیەنەكان لەژێر چەترێكی زووە هەرچی پێویستە كۆبێتەوە، نەتەوەییدا الیەنە سیاسیەكان ئەزموونی نەتەوەیی لەهێزی و وەرگ���رن كوردستان پاراستنی هاوبەشی كۆبنەوە، نەتەوەییدا چەتری لەژێر زۆرترینیان هەر الیەنێكیش نەهاتە ژێر ئەو چەترەوە لێگەڕێن بارانی ك��ورد گەلی ت��ەواوی چ��اوی لەپێش تا شەرمەزاری و بەكرێگیراوی دوژمنانی كوردستان تەڕی دەكات و بۆ هەموو الیەك ئاشكرا دەبێت كە
بەرژەوەندی كوردی ناوێت.
ئەوەی هێز و الیەنی سیاسی نەیكرد یاننەیویست بیكات لەسەر مێزی گفتوگۆ
لەپرسی نەتەوەییدا، هێزی پاراستنی كوردستان
لەگۆڕەپانی جەنگدا ئەنجامیدا و سەركەوتنی
گەورەی بەدەستهێنا
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[22چاوپێكەوتن
نوسەر و رۆژنامەنوس "كەمال چۆمانی"، زمانی لە ماستەرە بڕوانامەی هەڵگری ئینگلیزیی. نوسەرە لە دەزگای نێودەوڵەتیی دامەزرێنەرانی لە یەكێكە و ئەلمۆنیتەر دام�������ەزراوەی س��ی��اس��ەت��ی ك��وردی��ی كە ستراتیژیی لێكۆڵینەوەی دامەزراوەیەكی بۆ چۆمانی سیاسییە. شیكردنەوەی و دەزگا ناوخۆییەكان و دەزگا جیهانییەكان نوسیویەتی و دەنوسێ، لەناویاندا، گۆڤاری لڤین، ئاوێنە و هاواڵتیی و فۆڕن پۆڵسی و جەدەلییە و كوردستان تریبیون و ... هتد.واڵت" "رۆژی گۆڤاری بۆ دی��دارەی��دا لەم پرسێكی چ��ەن��د س���ەر ئ��ەخ��ات��ە تیشك هەنوكەیی كە پەیوەستن بەو ڕوداوانەی و كۆنگرەی ك��وردان یەكگرتنی و دوای��ی
نەتەوەیی و رۆژئاوای كوردستان.
ئا/ زۆسك چۆمانیرێكخراوی دروستبوونی لەگەڵ ه��ەر *تیرۆریستی )داعش( زۆر الیەن بانگەوازی بۆ هاوبەشیانكرد هێزی دروستكردنی بەاڵم كوردستان، خاكی لە بەرگریكردن پارتەكانی باشوری كوردستان بەدەم ئەو بانگەوازیەوە نەهاتن، پێت وانیە ئەوەی ئێستا ڕوو دەدات كەمتەرخەمی ئەو یەك
نەگرتنەیە؟.بەڵكو ب��وو؛ كەمتەرخەمیی هەر نەك ئەمە �هەڵەیەكی ستراتیژیی گەورەی باشوری كوردستان بوو. راستە لەڕوی قانونییەوە زەحمەتە هێزێكی دەب��وای��ە ب��ەاڵم دروستبكرابوایە، یەكگرتوو هاوكاریی و هەبوایە ت��ەواو لێكتێگەیشتنی لۆجیستیكییش لەنێوان هێزەكاندا بونی هەبوایە. گەورەی شكستێكی شنگال، لە روی��دا ئ��ەوەی باشوری ب��وو. كوردستان باشوری سیاسەتی رۆژئاوای لەگەڵ نەیتوانی هەر نەك كوردستان كوردستاندا كرێكارانی پارتی و كوردستان هەماهەنگیی دروستبكا؛ بەڵكو دژایەتیشیانی كرد. دەبێ سوپاسی گەریال بكەین كە بە عەقڵییەتی و پێشمەرگە هێزی لەگەڵ مامەڵەیان تۆڵە باشوری كوردستان نەكرد، ئەگەرنا تەنها بێدەنگی ئ��ەوەی بۆ ب��وو ب��ەس گەریال الی هەڵبژاردن
قەیرانەكە بۆ باشور سێ ئەوەندە ببێتەوە.
ئیسالمی دەوڵ��ەت��ی خەلیفەی وەك *بە نییە پ��ەی��وەس��ت داع���ش دەڵ��ێ��ت،
و واڵتێك هیچ سنوری و سنورێك هیچ مەترسیەكانی ئایا ناناسێت، هەرێمێك ئەو گوتارە چییە بەسەر گەلی كوردەوە؟. لە سەرەتاوە الی هەموان � ئەو دیدەی داعش، ئاشكرا بوو، بەاڵم سیاسەتە كورتبینەكانی پارتی دیموكراتیی كوردستان، وایكرد مەترسیی ئەو دیدە جیاوازی نییە، بونی سنور داعش، بۆ نەبینن. ناوەكانیانە، تەنها گەریال و پێشمەرگە نێوان جیاوازیی نێوان رۆژئاوا و باشور تەنها هەڵكەوتەی جوگرافیایانە، بەداخەوە سەركردایەتیی سیاسیی لە نەكرد. مەترسییە بەو هەستی لێرە كورد نییە؛ كوردستان دابەشبونی داعشدا، نەخشەی بەڵكو كوردستانێك هەیە لەژێر سایەی خەالفەتی زو دەب��وا داع��ش، خەالفەتەی ئەو ئیسالمیی، تێگەیشتباین كە جیاوازیی ناكات لەنێوان باشور نە بوو تەنها مەسەلەی كات بەڵكو رۆژئ��اوا؛ و
هیچیتر.ئ��ەوەی ئیسالمی، دەوڵ��ەت��ی خەلیفەی الی زەمینی لەسەر كە ئەوانەن بكرێ شەڕی دەبێ خەیاڵكراوی خەالفەت ژیاندەكەن و بەیعەتیان بە خەلیفە نەداوە. سەركردایەتی سیاسی كوردستانی بۆیە بخوێننەوە داعش دیدی نەیانتوانی باشور
توشی ئەو شكستە گەورەیە هاتین.
لە نزیك راگەیاندنی كەناڵەكانی لە *موسڵ هێرشەكانی كاتی لە پارتیەوە كردو قسەی داعش وتەبێژی ڕاستەوخۆ وتی:"ئێمە شەڕ دژی كورد ناكەین"، ئەم كەمتەر هۆی نەبووە داع��ش لێدوانەی خەمی فەرماندەكانی پارتی و بەتایبەتی لە شەنگال كە بە بێ بەرگری پێشمەرگە،
داعش توانی ناوچەكە داگیر بكات؟.ش��ێ��وازی ق��وڵ��ی كێشەیەكی ئ��ەم��ە خ��ۆی �سیاسەتكردنی هەرێمی كوردستانە، هەمیشە بە دوژمن نابێ هەرگیز دەبن. دڵخۆش وا لێدوانی بە كەم بگریت، هەروەك چۆن نابێ بە زۆریشی بگرین. پارتی لە هەردوو حاڵەتەكەدا هەڵەی كرد، نەكرد هەستی و زانی هیچ بە داعشی سەرەتا زۆر داعشی دواتریش هەرێم، هێرشدەكاتە سەر گەورە كرد و نەیتوانی دژی بجەنگێ و هانای بۆ ئەمریكا و هێزی گەریال برد. سوپاس بۆ گەریال و
ئەمریكا كە هاوكارمان بون. داعش بەپالنێكی تۆكمەوە سیاسەتی شەڕكردنی نواند بێدەنگی داڕش��ت؛ كوردستانی هەرێمی لەبەرانبەر كوردستان، بەهۆی شەڕنەكردنی دژی سنوری زەرد سەرەتا وای نیشاندا كە ئەوە شەڕی
لەڕێی ئینجا "یەكێتی"، شیعەیە دۆستانی دژی میدیای پارتی و یەكێتیەوە ورد و درشتی پالن و جۆری چەكی پێشمەرگە و شیوازی دانیشتن ئینجا بوو، شارەزا پێشمەرگە سەنگەرگرتنی و شكاند. پێشمەرگەی و كرد هێرشی لەپڕێكەوە
كەمال چۆمانی؛ رۆژئاوا سەلماندی لەرووى سیاسی و جیۆپۆلیتیكی و سەربازییەوە پاڵپشتی باشور و پێشمەرگەیە
"دەبێ هاوكاریەكانی قەندیل و رۆژئاوا، بە هاوكاریی پیرمام و هەولێر و سلێمانی وەاڵمبدرێتەوە"
مەسعود بارزانی لێكدانەوەكانی هەڵە بوون
بۆ داعش و گۆڕانكارییەكان، راوێژكار و میدیاكارەكانی دەوروبەری، زۆر بە هەڵە
روداوەكانیان بۆ لێكدانەوە، بۆیە توشی شكستێكی سیاسی و عەسكەری
گەورەیان كرد..........
بارزانی زیاتر بە دوای بەرژەوەندییە سیاسییە
كورت مەوداكانی خۆیەوە بوو نەك بەرژەوەندییە
سیاسییە بااڵكانی نیشتیمان و نەتەوە
] ~ [[email protected]
23] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
چاوپێكەوتن
شكانی یەكەمجاری پێشمەرگە و ئەو دڕندایەتییەی و پێشمەرگە ورەی ب��ەت��ەواوی ئەنجامیاندا، خەڵكیان شكاند و بۆیە پێشڕەوییان كرد تا هێڵی ئەمە كە نیشانیبدەن تا جاران شەشی و سی
پالنێكی داڕێژراوی تۆكمەیە.
* ئایا ئەو هێرشانەی داعش بە تایبەتی بۆسەر )شەنگاڵ و رەبیعە( جیا لەهەموو كە ئەگێڕیتەوە بۆچی ت��ر سنورەكانی ناوچەكە هەم لە خۆئاوا نزیكە و هەمیش
دانیشتوانەكەی زۆرینەی ئێزیدین؟.شەنگالەوە، گرتنی لەڕێی دەیەویست داعش �هێرش بكاتە سەر رۆژئاوای كوردستان و شاری حەسەكە، بەاڵم هێزەكانی یەكینەكانی پاراستنی تێكبشكێنن. خەونە ئ��ەو توانیان زوو گ��ەل هەرێمی بەرەو ویستی داعش تریش، لەالیەكی شكۆی بوو ئامانجیان و هەنگاوبنێ كوردستان هاوسنوریان. لەناوچەكانی بشكێنن پێشمەرگە پێشمەرگە هێزی مەژغوڵكردنی لەوەدا، ئامانج بوو لەهەموو قۆڵەكانەوە؛ چونكە بیرمان نەچێ دژی بكا پێشڕەوییەك هیچ نەیتوانیبوو داعش
ناوچەكانی كەركوك و جەلەوال و لە پێشمەرگە سەركەوتو دیسان پالنەشیان، ئەو خورماتوو. سەرقاڵكردنی دوای بكەن، تەماشا ئەگەر بوو، توانیان قۆڵەكانەوە، لەهەموو پێشمەرگە هێزی
كۆنترۆلی جەلەوال بكەنەوە.
رۆژئ��اوا لەبەینی خەندەق لێدانی ئایا *پارتی ل��ەالی��ەن ك��وردس��ت��ان ب��اش��وری و بەناویانكرد، پاراستن مەبەستی بە كە لەهەمانكاتدا رۆژئاوا ناوی لێنا)خەندەقی خیانەت(، كە چی لە ئێستاشدا لە الیەن خۆیان سەالمەتی ب��ۆ پ��ارت��ی��ەوە خ��ودی لێكداوەنەی ئەكرێتەوە، پڕ خەندەقەكە
جەنابتان چۆنە لەسەر ئەمە؟.كوردستانی هەرێمی خەندەق بڵێم دەم��ەوێ �رزگار نەكرد، ئەوەی هەرێمی كوردستانی رزگار كرد برایەتی یەپەگە و پێشمەرگە بوو. حكومەتی هەرێمی كوردستان دەبێ تێبگا چارەنوسی رۆژئاوا و هەرێم لە گۆڕانكارییەكانی ئێستای رۆژهەاڵتی گوتمان، زوو ئێمە بەندە. بەیەكەوە ناوەڕاستدا ئەو خەندەق هەولێرە. كەوتنی كۆبانێ كەوتنی
تەنها سەلماند، ك��وردان هەموو بۆ راستییەی تێرۆر لەهەڕەشەی دەتوانێ نەتەوەیی یەكێتی
بمانپارێزێ نەك خەندەق.
* كاتێك موسڵ گیرا لە الیەن داعشەوە، مسعود بارزانی لەناو پەرلەمان وتی ئێمە سنورمان لەگەڵ والتێكی ترە بە درێژایی )1300كم( كە مەبەستی داعش بوو، ئایا ئەو ڕەوایەتیدانەی بە داعش و هێرشەكانی
بۆسەر شەنگاڵ چۆن ئەبینن؟.� مەسعود بارزانی لێكدانەوەكانی هەڵە بوون بۆ داعش و گۆڕانكارییەكان، راوێژكار و میدیاكارەكانی بۆ روداوەك��ان��ی��ان هەڵە بە زۆر دەوروب����ەری، و سیاسی شكستێكی توشی بۆیە لێكدانەوە، مەسعود لێدوانەكانی كرد. گەورەیان عەسكەری زۆر خەالفەتدا، دەوڵەتی لەبەرامبەر بارزانی هەبونی بە دانیش شەرعییەت بوون. كورتبین داع��ش، وەك نوێی فاكتۆی دی دەوڵەتێكی بۆچی ئەی دروستكرد. جەوهەری پرسیارێكی ئەو ددانپێنانە بۆ رۆژئاوای كوردستان بونی نییە وەك هێزێكی سیاسیی و دیمۆكرات كە ئامانجی
خەندەق هەرێمی كوردستانی رزگار نەكرد، ئەوەی هەرێمی كوردستانی رزگار كرد برایەتی یەپەگە و پێشمەرگە بوو. حكومەتی هەرێمی كوردستان دەبێ تێبگا چارەنوسی
رۆژئاوا و هەرێم لە گۆڕانكارییەكانی ئێستای رۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا بەیەكەوە بەندە..........
ئەوەی رویدا لە شنگال، شكستێكی گەورەی سیاسەتی باشوری كوردستان بوو. باشوری كوردستان نەك هەر نەیتوانی لەگەڵ رۆژئاوای كوردستان و پارتی كرێكارانی كوردستاندا
هەماهەنگیی دروستبكا؛ بەڵكو دژایەتیشیانی كرد. دەبێ سوپاسی گەریال بكەین كە بە عەقڵییەتی تۆڵە مامەڵەیان لەگەڵ هێزی پێشمەرگە و باشوری كوردستان نەكرد
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[24چاوپێكەوتن
ئاواكردنی پێكەوەژیان و دیمۆكراسیە نەك تێرۆر و تۆقاندن وەك داعش. ئەمە نیشانیدا، بارزانی زیاتر بە دوای بەرژەوەندییە سیاسییە كورت مەوداكانی خۆیەوە بوو نەك بەرژەوەندییە سیاسییە بااڵكانی
نیشتیمان و نەتەوە.
* ب��ۆ ب��ە ه��ان��ا وەه��ات��ن��ی ه��ێ��زەك��ان��ی یەپەژە و یەپەگە لەالیەن پێشمەرگە، لەرۆژئاوای كوردستان و ناردنی گەریالكان لە قەندیل بۆ پاراستنی باشوری كوردستان، چۆن لێكی ئەدەیتەوە، لەگەڵ ئەوەی كە
پێشوتر دژایەتی رۆژئاوا دەكرا؟.� رۆژئاوا سەلماندی كە نەك تەنها لەڕوی سیاسی و جیۆپۆلەتیكەوە پاڵپشتییەكی گەورەی كوردستانە لەداهاتوودا دەبێتە ئەو هێزەی هەمیشە بااڵنسی بەڵكو راستدەكاتەوە؛ هەرێم حكومەتی بۆ هێز ئەگەر كە سەلماندی سەربازیشەوە ل��ەڕوی پێكەوەیی هەبێ، رزگاركەری پێشمەرگەیە لەكاتە سەختەكاندا. ئەم هاوكارییەی قەندیل و رۆژئاوا، دەبێ بە هاوكاریی پیرمام و هەولێر و سلێمانی
وەاڵمبدرێتەوە، ئەمە رێگای سەركەوتنە.
* ئ��ێ��وە و چ��ەن��د رۆژن��ام��ەن��وس��ێ��ك��ی تر كەمپەینێكتان پێكهێنا بۆ ئەوەی هەرسێ فەرمی ب��ە ه��ەرێ��م سەرۆكایەتیەكەی بە ئ��ەوە بناسێنن رۆژئ��اوا كانتۆنەكانی
كوێ گەیشت؟.پەرلەمانی سەرۆكایەتی لەالیەن كەمپینە ئەو �و لێكرا پێشوازی بەباشی زۆر كوردستانەوە
سەرۆكایەتی پەرلەمان بەیاننامەیەكی دەركرد كە یەپەگە و رۆژئاوای بە تێكۆشەر و برا و قارەمان بەیاننامەیەكی بڵێی تا بەیاننامەكە ناساند، ئەمەش، دوای بوو. خۆیدا لەشوێن و پێویست "58" ئەندام پەرلەمان داوای بەڕەسمی ناساندنی كانتۆنەكانی رۆژئاوایان كرد، هەروەك چۆن ئێمەش لەبەیاننامەكەدا داوامانكرد بوو، بەاڵم دواتر ئەندام پەرلەمانەكانی پارتی، ئیمزاكانی خۆیان كێشایەوە بە بیانووی قانونی نەبوون. دواتریش مەسەلەی كە هەیە كەمتەرخەمیمان كە دروستبوو داعش لێرەوە ن��ەك��ردوە. بۆ زیاترمان ب��ەدواداچ��ون��ی پارتیە لیستی و پەرلەمان لەسەرۆكایەتی داوا مەسەلەی تر جارێكی كە دەكەم سیاسییەكان بەڕەسمی ناساندنی رۆژئاوای كوردستان ببەنەوە پەرلەمان، رۆژئاوا لەروداوەكانی داعشدا بەڕاستی ناساندنی و زیاتر رێزی شایانی كە سەلماندی
رەسمیە لەپەرلەماندا.
* لە ڕەوشێكی وای ئاڵۆزدا كە خەتەریەكان بە تەواوەتی بەسەر كوردەوەن لەهەموو بە چەند نەتەوەیی كۆنگرەی شوێنێكدا،
زەرور ئەزانن؟.كوردانی هەبوو؛ س��ودی ی��ەك تەنها داع��ش �رێگرییەك هیچ كۆكردەوە. پارچەی چوار هەر ئەگەر نەتەوەیی. كۆنگرەی بەستنی بۆ نەماوە دەكەم گومان نەبەسترێ، نەتەوەیی كۆنگرەی هێزە نێوان دۆخ��ی داع��ش روداوەك��ان��ی دوای سیاسییەكان زۆر پێش داعش نالەبارتر بێ بەهۆی یەكتر بۆ سەربازییان توانای هێزەكان ئەوەی
نماییشكردوە كە ئەمەش دۆخێكی مەترسیدارە.كۆنگرەی نەتەوەیی هەبوایە، روداوەكانی شنگال ب��ەو ج��ۆرە ن��ەدەب��ون. بۆ ئ��ەوەی ك��ارەس��ات و كۆنگرەی نەبێتەوە، دوب��ارە شنگال شكستی
نەتەوەیی دەبێ لەزوترین كاتدا ببەسترێ.
لەسەرۆكایەتی داوا لێرەوە پارتیە لیستی و پەرلەمان سیاسییەكان دەكەم كە جارێكی تر مەسەلەی بەڕەسمی ناساندنی ببەنەوە كوردستان رۆژئاوای لەروداوەكانی رۆژئاوا پەرلەمان، داعشدا بەڕاستی سەلماندی كە شایانی رێزی زیاتر و ناساندنی
رەسمیە لەپەرلەماندا
.......... بۆ نەماوە رێگرییەك هیچ نەتەوەیی. كۆنگرەی بەستنی نەتەوەیی كۆنگرەی ئەگەر نەبەسترێ، گومان دەكەم دوای نێوان روداوەكانی داعش دۆخی پێش زۆر سیاسییەكان هێزە
داعش نالەبارتر بێ
] ~ [[email protected]
25] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
وتار
ن/ رابەر رەشیدبزووتنەوە شانبەشانی جۆرەكانییەوە هەموو بە ك��وردی رۆژنامەگەریی رزگاریخوازییەكەی، هەمیشە لەگۆڕەپانی خەباتدا، هێزێكی خودان سەنگ و كاریگەریی خۆی بووە و لەو بوارەشدا پۆلێك لەرۆژنامەنووس و راگەیاندنكاری بەخشیوە و بە گیان و خوێنی خۆیان تەكانێكی باشتریان بە رەوتەكە داوە.
لەگەرمەی "2014/8/8" لە كە فرات( )دەنیز رۆژنامەوان و راگەیاندنكار رووماڵكردنی شەڕی نێوان )گەریال و پێشمەرگە لەگەڵ چەتەكانی داعش( ژنی رۆژنامەوانی یەكەم قوربانیدان، وەكو لەمەخموور مەڵبەندی خەبات و كاروانی سووری بەخشیبێت، گەیشتە گیانی لەبەرەكانی جەنگدا كە كورد خەاڵتی شەهیدان و بەم گیانبازییەش سەلماندی كە ژنی كورد لەسەرجەم و كاریگەر بەشێكی و دیارە خۆی جێپەنجەی كۆمەڵدا ژیانی بوارەكانی دانەبڕاوی بزووتنەوە رزگاریخوازییە نەتەوایەتییەكەیەتی و هەمیشەش خوێن و
وزەی نوێی بەبەردا دەكات.بۆیە لێرەوە وەكو رۆژنامەوانێكی باشووری كوردستان، پێشنیار دەكەم كە راگەیاندن پەیمانگەیەكی مەخموور لەشارۆچكەی و كوردستان لەباشووری بكرێتەوە و وەكو رێزگرتنێكیش ناوی پەیمانگاكە بەناوی )دەنیز فرات(ەوە بێت و پەیكەرێكی شایستەش بە جلوبەرگی گەریال و كامێراكەی سەرشانییەوە بكرێت و لەدەروازەی شارۆچكەی مەخموور وەكو هێمای خۆڕاگری و بەرخۆدانی ئایندە نەوەكانی بۆ و دابنرێت بەرزەوە بااڵیەكی بە رۆژنامەگەریی كوردی ببێتە هێماو وانەیەك بۆ چاندن و چەكەرەكردنی گیانی یەكێتی نەتەوەیی چارەنووسسازە پرسە لەهەمبەر مێژوویی بەرپرسیارێتی بە هەستكردن و رۆژنامەوانێكی بۆ پەیكەرێك هەولێر لەشاری پێشتریش نەتەوەییەكاندا. بیانی )گادرۆس( لەچوارریانی ئیسكان دانرا كە لەراپەڕینی بەهاری "1991"ی
گەلەكەمان وەكو رۆژنامەوانێكی بیانی گیانی خۆی بەخشیبوو.كردنەوەی پەیمانگەیەكی راگەیاندن و دروستكردنی پەیكەرێك بۆ رۆژنامەوان دەنیز فرات لەمەخموور كۆمەڵێك واتای گرانبەها دەبەخشێت؛ چونكە دەكەوێتە بەشی باشووری، باشووری كوردستانی گەورە و ئەو ناوچەیەی كە كورد بە دراوسێی عەرەبییەوە دەبەستێتەوە و لەرووی مێژووییشەوە كاریگەر دەبێت.
لەو كاریگەرییانەش:راگەیاندن و پێگەیاندنی كەسانی شارەزا و پسپۆڕ بە زیاتر بایەخدانی �1لەبواری زانستی راگەیاندن و ئاوەدانكردنەوە و بایەخ پێدانی زیاتر بە دەڤەری مەخموور كە بە ئاشكرا هەست بە پشتگوێخستن و داگیركارییەكەی دەكرێت
لەكاتێكدا دەڤەرێكی دەوڵەمەندە بە كانزاكانی وەكو نەوت و ئەوانیتر.2� سەلماندنی یەكێتیی نەتەوەیی چ وەكو خاك و چ وەكو مرۆڤ و گەیاندنی پەیامێك بە نەوەكانی ئایندە كە كچە رۆژنامەوانێك لەگەرمەی داگیركاری و دڕدۆنگی و یەكتر قەبوڵ نەكردنی الیەنە سیاسییەكانی و نەبوونی ستراتیژ داگیركراوی لەبەشێكی كامێراكەیەوە بە كەچی نەتەوەیی، یەكێتییەكی و دیكەی نیشتیمانەكەیەوە دێت و گیان و خوێنی خۆی دەبەخشێتە سەنگەری
بەشێكیتری كوردستانەكەی.3� سەلماندنی رۆڵی ژن لەكایە جیاجیاكانی ژیان، وەكو بەشێكی گەورە و كاریگەری پێكهاتەی كۆمەاڵیەتی مرۆڤایەتی، بەتایبەتیش لەبواری راگەیاندن لەبزووتنەوە كوردیش بەرهەڵستكاریی راگەیاندنی رۆڵی و رۆژنامەوانی و
رزگاریخوازییەكەیدا.4� چاندن و پتەوكردنی گیانی تەبایی و برایەتی و پێكەوەژیانێكی ئابڕوومەندانە لەنێوان پێكهاتە جیاجیاكانی كوردستان و گرێدانەوەی بەشە داگیركراوەكانی كوردستان بەیەكترییەوە كە چەندان سەدەیە داگیركەران پچڕپچڕ و داگیرو
دابەشیان كردووە. ئەمانەو چەندین كاریگەریی دیكە وایان لێكردم كە ئەم پێشنیارە بخەمە بەردەست و دیدی الیەنە پەیوەندیدارەكان.
5� تكام وایە ئەم پێشنیارە لەالیەن پەرلەمان و حكومەتی هەرێم و الیەنە و وەربگیردرێت بەهەند كوردستانەوە هەرێمی دیكەی پەیوەندیدارەكانی دوور بدرێت هەوڵی جێبەجێكردنی پەیگیرانەش و بكرێت بۆ خوێندنەوەی چونكە ناوچەگەرێتی؛ و پاشڤەڕۆیی هزری و حزبایەتی لەبەرژەوەندیی كردنەوەی پەیمانگەیەكی راگەیاندن لەناوچەیەكی پشتگوێخراو و داگیركراوی وەكو مەخموور و دروستكردن و دانانی پەیكەرێكی شایستەش بە شەهیدی رۆژنامەوان )دەنیز فرات( هەر لەوێ، واتایەكی فرە رەهەند لەخۆ دەگرێت و نیشتیمانی تاكی كوردی و لەگرێدانەوەی جەستە و هزری دەبێتە بەشێك
كوردان بە یەكترییەوە.
كوردی راگەیاندنی بەرخۆدانی سیمبولی
"دەنیز فرات" رۆژنامەوان بۆ و پەیكەرێك پەیمانگەیەكی راگەیاندن
پەیكەرێكی شایستەش بە جلوبەرگی گەریال و كامێراكەی سەرشانییەوە بكرێت و لەدەروازەی شارۆچكەی مەخموور وەكو هێمای خۆڕاگری
و بەرخۆدانی رۆژنامەگەریی كوردی بە بااڵیەكی بەرزەوە دابنرێت
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[26 وتار
ن/ د. فایق گۆلپیپرۆسەی و بریار و بەرنامە لەسەر زان��ی��اری سیاسی، هەر هەمووی لەكەنالەكانی راگەیاندنەوە زانیاریانە ئەو كەمی بەشێكی دەستناكەوێت، ئەو نیە مەرج دەستدەكەویت، لەراگەیاندنەوە دەردەك��ەوێ��ت لەراگەیاندنەوە كە زنیاریەش هەمووی راست بێت، یان راگەیندكاران وەك خۆی
لەراستی زانیاریەكان تێبگەن.لەدوای هێرشەكانی"2014/٦/10" رێكخراوی داعش بۆ سەر ئێراق و كوردستان، هەرێمی كوردستان بە
چەند قوناخێكی هەستیاردا تیدەپەرێت:قوناخی یەكەم: قوناخێكی دلخۆشكەر بوو بۆ سەربازی شكستی هۆی بە كوردستان خەلكی هیزەكانی سوپای ئێراقەوە لەپارێزگای موسل و كەركوك و تكریت و هێزی پێشمەرگەی كوردستان توانی زۆربەی شوێنەكانی سوپای ئێراق پڕبكاتەوە و لەناوچە دابڕاوەكانی كوردستاندا شوێنی خۆی قایم بكات و ناوچە دابڕاوەكان كۆنترۆل بكات و كار بكات بۆ ئەوەی لەروی سیاسی و یاساییشەوە ئەو ناوچانە ببەسترێنەوە بەهەرێمی كوردستانەوە )140( مادەی تر بەمیكانیزمێكی شیوەیە بەو گەلی كوردستان بە سودی ئێراق ی دەستوری دلخۆشكەرەی قۆناخە ئ��ەم جێبەجێبكرێت.
كوردستان لە "٦/10 تا رۆژی "8/1"ی خایاند.بوو مەترسیدار قوناخێكی دوەم: قوناخی كرد. نیگەران ك��وردی گەلی سەرتاپای كە لەرۆژی"8/2" دەستپێكرد كاتێك هێزەكانی داعش توانیان بە ئاسانی قەزای شەنگال و دەوروبەری ب��ەردەوام قوناخە ئەم رۆژی"٧/8" تا و بگرن بوو. لەو كاتەدا گوێر و مەخمور و سەدی موسل هێزەكانی دەست كەوتنە تر چەندان شوێنی و
داعش.نەتەوەیی یەكێتی قوناخی سێهەم: قوناخی ل��ە"8/3"ەوە دەستیپێكرد و بەردەوامی بوو كە لەالیەن چەتە داگیركردنی شەنگال پاش هەیە. رۆژئاوای هێزەكانی داعشەوە تیرۆریستیەكانی گەیشتنە كوردستان ب��اك��وری و كوردستان و پێشمەرگە هێزی شانبەشانی و شەڕگەكان دژی ش��ەڕەوە كەوتنەوە ناوچەكە جەماوەری گوێر داگیركردنی ل��ەدوای داع��ش. چەكدارانی و كوردستان باكوری هێزەكانی مەخموریش، و شەڕەكانیان بەشداری كوردستانیش رۆژهەالتی و مەخمور رزگاركردنی و لەبەرخۆدان و كرد گوێردا رۆلی گرنگیان بینی. بەو شیوەیە دەبینین دژی خەبات یەكێتیەكی نەتەوەیی، یەكێتیەكی تیرۆر، بەگیان و خوێن لەنێوان كوردانی هەرچوار و پاراستن دروستبوو. كوردستاندا پارچەی گەشەپێدانی ئەم قوناخە ئەركی هەموو كوردێكی
كوردە گەلی سەركەوتنی مەرجی و دلسۆزە بەسەر دوژمنەكانیدا.
پشتیوانی ق��ون��اخ��ی چ�����وارەم: ق��ون��اخ��ی قۆناخە ئەم كورد. دۆزی بۆ بوو نێونەتەوەیی رۆژ و پێكرد دەستی ل���ەب���ەرواری"8/٧"ەوە كاتێك دەڕوات، هەڵكشان ب��ەرەو رۆژ ل��ەدوای سەرۆكی واڵتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا پشتیوانی بڕیاریدا و بۆ هەرێمی كوردستان دەربڕی خۆی مرۆییەوە خزمەتگوزاری و س��ەرب��ازی ل��ەروی فرۆكەكانی بكات، كوردستان هەرێمی هاوكاری ئەمریكا بوردومانی بنكە و بارەگاكانی داعشیان ئەمریكا مرۆییەكانی هاوكاریە و دەستپێكرد گەیشتە ئاوارەكانی شەنگال و چەك و تەقەمەنی پیشكەوتوی ئەمریكی گەیشتە هەولێر. دوابەدوای ئەمریكا هەر یەكە لە بەریتانیا، فەرەنسا، ئیتالیا، روسیا، نەتەوە یەكگرتوەكان پشتیوانی خۆیان بۆ ئەمە دیاریكرد. داعش دژی كوردستان هەرێمی كوردا، گەلی تێكۆشانی لەمێژوی جارە یەكەم پشتیوانی نێودەوڵەتی كۆمەڵگای بەوشێوەیە لەدۆزی رەوای گەلی كورد دەكات و ئەم پشتگیریە لەئایندەیەكی كورد گەلی ئەوەی هۆی دەبێتە نزیكدا بە زۆرینەی ماف و ئازدیەكانی خۆی شاد
بێتەوە.قوناخی پێنجەم: قوناخی شەڕی گەلی كوردە لەرۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا دژی تیرۆر. ئەگەر سەیری كێشەی تیرۆر و هەلوێست و دنیابینی دەسەاڵت رۆژهەاڵتی ناوچەی نەتەوەییەكانی دەوڵەتە و راب��وردودا لەماوەی دەبینین بكەین، ناوەڕاست كوردیەكانی هێزە و ك��ورد گەلی هەڵوێستی ئاشتیخوازترین، كوردستان، پارچەی چوار هەر دیموكراتترین و مرۆڤدۆستانەترین هەڵوێست بووە. و ئیسالم لەئاینی رێز كوردستاندا لەهەرێمی كریستیان و ئێزیدی و شیعە و سوننە و ئاینەكانی تر گیراوە، لەو شوێنانەی كوردستان نەتەوەكانی تری وەك عەرەب و توركمان و ئاشوری و كلدانی لەدژیان رەگەزپەرستی سیاسەتی دەژین، تێدا پەیرەو نەكراوە. لە رۆژئاوای كوردستان ماوەی دوو سال زیاترە كورد و عەرەب و چەركەس و ئاشوری و كلدان، مەسیحی و شیعە و سوننە و ئێزیدی پێكەوە لەچوارچێوەی سیستەمی خۆبەرێوەبەری و لەماف هاوسەنگ بەشێوەیەكی دیموكراتیدا ئەركدا، كارو باری خۆیان بەرێوە دەبەن. هەرچی و كورد نێوان هاوخەباتی كوردستانە باكوری تورك و نەتەوەكانی تر بۆ ماف و ئازادی گەلی كورد و گەالنی تر یەك لەپایە گرنگەكانی شۆڕشی بوو. لەرۆژهەالتی كوردستانیش هەمیشە شوێنی حەسانەوەی شۆڕشگێڕانی سەرتاپای ئێران بووە گەالنی هاوبەشی چارەنوسی و هاوخەباتی و ئێران لەدروشمە بنەڕەتیەكانی شۆڕشی رۆژهەاڵتی
كوردستان بووە.
داع��ش تیرۆرستی رێ��ك��خ��راوی ك��ە ئ��ەم��ڕۆش لەرۆژهەاڵتی ناوەڕاستەوە، لە سوریا و ئێراقەوە، نێودەوڵەتی كۆمەڵگای لەئاسایشی هەڕەشە دەكات، تاكە گەل كە بەكەلتور و بەسیاسەت و بەشەڕ، شەری ئەو رێكخراوە دەكات، گەلی كورد و هێزە سیاسیەكانی گەلی كوردی هەرچوار پارچەی كوردستانن. هێزە سیاسیەكانی گەلی كورد بونەتە كوردستان تیرۆر، دەستی قوربانیانی پارێزەری ئێراق تری بەشەكانی ئاوارەكانی پەناگای بۆتە ماڵوحاڵی تائیفی توندوتیژی ل��ەدەس��ت كە خۆیانیان بەجێهیشتووە. بەم واقعە مرۆڤدۆستیەی هەرێمی كوردستان و رۆژئاوای كوردستان سەری بەرز نێودەوڵەتیدا كۆمەڵگای لەناو كورد گەلی بۆ بەزێر سەركەوتنەمان ئەم مێژو و دەبێتەوە لەرۆژهەاڵتی نەتەوەیەك دەڵێت و دەنوسێتەوە ناوەڕاستدا كە گەورەترین زۆڵمی لێكراوە و لەمافە پەرچەكردار بە بێبەشكراوە، سەرەتاییەكانی لەگەل دۆست و دوژمنەكانی ناكات و سیاسەت جوانترین و شارستانیترین سیاسەت بەرێوەدەبات و پابەندی بنەماكانی مافی مرۆڤ و سەرەتاكانی
سیستەمی دیموكراتیە.بەبروای من ئەو دەسكەوتانەی كە لەرابوردوودا و لەم ماوەیەدا بە تێكۆشانی گەلەكەمان بە دەست هاتوون لەشكست و ناكۆكییە سیاسیەكانی نێوان حزبەكان زۆر گەورەتر و بە بەهاترن. با كەناڵەكانی پەیجەكانی و ئەكاونت و حزبەكان راگەیاندنی فەیسبوك گرنگی بەم بابەتانە بدەن، نەك هەر و ئایدیۆلۆجی جیاوازیە وردكرنەوەی خەریكی سیاسی سەربازیەكانی حزبەكانی كوردستان بن و ئەو شتە بچوكانە بخەنە شوێن شتە گەورەكان و جارێكی تر لەسیاسەتی نەتەوەیی دورمان بخەنەوە و كۆمەڵگای نێودەوڵەتیش بەرامبەرمان بێئۆمید
بكەین.
دەسكەوته نەتەوەییەكان، لە ناكۆكیە حزبیەكان گەرەترن
ئەگەر سەیری كێشەی تیرۆر و هەلوێست و
دنیابینی دەسەاڵت و دەوڵەتە نەتەوەییەكانی ناوچەی
رۆژهەاڵتی ناوەڕاست بكەین، دەبینین لەماوەی رابوردودا
هەڵوێستی گەلی كورد و هێزە كوردیەكانی هەر
چوار پارچەی كوردستان، ئاشتیخوازترین، دیموكراتترین و مرۆڤدۆستانەترین هەڵوێست
بووە
] ~ [[email protected]
27وتار] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
ن/ سەردار ستارئاڵۆزی و قەیرانەكانی رۆژهەاڵتی ناوین رۆژدوای رۆژ قوڵتردەبنەوە، زڵهێزەكان دەیانەوێ هەناسە لەبەر رۆژهەاڵتی ناوین ببڕن و دۆڕانەكانی خۆیان لێرە یەكالیی بكەنەوە، بێگومان ئەوە دەزانرێ كە ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی لە دەستێوەردانەكانی دۆڕاو و بەتێكشكاوی ئەفغانستان و عێراق گەڕاوەتەوە، بۆ ئەمەش دەیانەوێ تۆڵەی خۆیان
لەگەالنی رۆژهەاڵتی ناوین بكەنەوە.رژێمە دەسەاڵتدار و دیكتاتۆرەكانی رۆژهەاڵتی ناوین كە دەسیسەی پرۆژە شكستخواردوەكانی ئەوە دەب��ێ س��ەرم��ای��ەداری��ن، مۆدێرینیتەی بەناوی سەرمایەداری مۆدێرینیتەی كە بزانرێ نەتەوەكان كێشەی چارەسەری چارەسەری بەناوی دەوڵەت – نەتەوە، لە راستیدا فاشیزمی بەاڵیەك وەك و دەئافرێنێ پەرستی نەتەوە ئەوەیە لەبەر دەسەپێنێ. گەالنیدا بەسەر بارودۆخە ئەو كە بكەین دەستنیشانی دەبێ قەیراناویەی ئەمڕۆ لە هەرێمەكە هەیە هۆكارەكەی لەگەاڵ الیەنە سیاسیەكانی لەالیەنی ئایدیۆلۆژی بەرپرسانی لەئەستۆی فەلسەفیش و هزری و
سیستەمی مۆدێرینیتەی سەرمایەداریە.داعش كە درێژكراوەی رێكخستنی ئەلقاعیدەی تیرۆریستە بۆ چاوترساندن و كۆیلەكردنی گەلی كورد و گەالنی تری ناوچەكە، بۆ ئەمەشە دوو هێرشەكانی پسانەوە بێ لەسەریەك ساڵە بەردەوام دەكات بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان. بەاڵم هەموومان دەزانین كە نە ئەمریكا و نە ئەوروپا بەهیچ جۆرێك نەهێرشەكانیان شەرمەزار مرۆیەكانیشیان بەناو رێكخراوە نە ك��ردوە گەالنی بۆ هاوكاریان دەرزی نوكی بەقەدر داعش ئەگەر ن��اردوە، كوردستان رۆژئ���اوای هاوپەیمانانیشی ئەمریكاو بەناو و تیرۆریست نوقەی ئێستا تا بۆ ئەی تیرۆردەكەن شەڕی دەسەلمێنێ بۆ شتێكمان ئەوە لێوەنایەت؟؟ تیرۆریستی هێزێكی دەیەوێ ئەمریكا ئەویش وەك داعش گەالنی ناوچەكە بەگەلی كوردیشەوە رزگاركەر وەك خۆی دوات��ر و بكا سەركوت بێتە مەیدان و پرۆژەكانی بەڕێوەببات. لەسەر ئامانجەكانی و مەبەست گرنگە بنەمایە ئەو سەرەتا ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی لەرۆژهەاڵتی لەبەرامبەر پێویستی تەدبیری و بزانرێ ناوین
وەربگیردرێت.هێزە سیاسیە تەقلیدیەكان لەباشوری كوردستان خۆیان ب���ەردەوام سیاسی لێزانیەكی وەك زڵهێزەكان، ئەجندای سیاسەتەكانی ئەسپێرنە لەبەرامبەر پێویست وەك كردوە وای ئەمەش
هەڕشەكانی دەرەوە تەدبیری پێویست نەگرن. لەالیەكیتریش بەناوی دۆستایەتی لەگەاڵ واڵتانی بۆیە جێبەجێكردن، ئەوان سیاسەتی دراوسێ تەقلیدیەكان سیاسیە هێزە ئەگوترێ كاتێك خۆشحاڵیەوە بە دووبەرە سەر دابەشبوونەتە باسی ئەكەن و زۆر جاریش شانازی پێوە دەكەن. دەبێ لێرە واتێنەگەین یان وای شرۆڤە نەكەین لەگەاڵ دەب��ێ كوردستانی سیاسی هێزی كە و دۆستایەتی دراوسێ واڵتانی یان زڵهێزەكان دەكەین باسی ئێمە ئەوەی نەكات، سیاسەت هێزە ئەو ئەجندای نەسپێرێتە خۆی ئەویش
هەرچەندە بەهێز و بەكاریگەریش بن.ئەزمون و تاكتیكی هەندێك هێزی سیاسی لەگەاڵ ئەوەی رووداوی تاڵی لێكەوتۆتەوە، هەمانكات پێ حەكیمانەمان تاكتیكی و بەسیاسەت ئەفرۆشنەوە، جێگای داخیشە نایسەلمێنن بۆیە بەردەوام دەبارەی دەكەنەوە، نمونەی 31 ئابی 199٦ و 1٦ی مایسی 199٧ و چەندانی تریشی هاتۆتە سەر، ئەوەی هەرە دوایی كە دەبێ وەك ئەزمونێكی تاڵ باسی بكەین، ئەویش راكردن و نەكردنەوەو سەنگەربەردانی چەكدارانی دەست پارتیە لە دەڤەری شەنگال. سەركردایەتی پارتی هێزەكانیان بەسەر ئەوەی كە ناكات پەسند چونكە دەستنەكردنەوەیە، و شكان داهاتووە 5 1٦ی و ئاب 31 ئ��ەوەی تاكتیكە!! ئەڵێن ئەوەندە، شەنگالیش ئ��ەوەی تاكتیكە چەند كاتێك ببزوێ چەندە پارتیەك ویژدانی دەبێ باوكێك ناڵەی یان دایكێكی شەنگالی هاواری یان نوزەی منداڵێك لەبەر تێنویەتی و برسیەتی یان ئاخی دایكێك لەبەر لەدەستدانی رۆڵەكەی، سەركەوتوبێ چەندە پارتی تاكتیكی دەب��ێ شەنگالی كچی 800 فڕاندنی هەواڵی كاتێك دەبیسترێ و لەبازاڕەكانی فاحشەخانەی داعشدا دەبێ ئەفرۆشرێ، عێراقی دیناری 10هەزار بە ئەوە ئازاری دابن كە زیاتر لە 100هەزار مرۆڤی لە ئێستا ئەوان تاكتیكەكەی لەبەر شەنگالی چیای شەنگال بەسەرگەردانی و بێ نان و ئاو پێداویستسەكانی ژیان سەر ئەنێتەوەو جارێك جارێكیش و دڕندەكان ئاژەڵە خۆراكی ئەبنە ئەبنە نێچیری داعشە دڕندەكان. ئایا پارتیەكان ئەوە ئەزانن كە ژیانی خۆیان رزگاركرد، بەاڵم خستە مرۆڤیان ملیۆن نیو لە زیاتر ژیانی
مەترسیەوە.
سەردەم، سەردەمی هێزی پاراستنە:خۆئامادەنەكردن بارودۆخەكەو نەخوێندنەوەی بۆ رووبەڕوو بوونەوەی ئەوا كارەساتی شەنگالی هێزەو هەموو ئ��ەو لەالیەكیتر لێكەوتەوە،
خۆ بەاڵم جبەخانە، و لەچەك زۆری لەگەڵ چەكداری شەڕی زهنیەتی لە نەكردنەوە نوێ دەبێ چەكانە، ئەو بەكارهێنانی چۆنیەتی و هەولێرەوە لە پێشمەرگەیەك كە نەبێ تاوان چۆتە دەڤەری شەنگال بۆ شەڕ بەیەك مەخزەن فیشەك، دەبێ تاوان نەبێ تۆپێك بێ گولە تۆپ چووبێتە رەبیعە؟؟ دەبێ چ تاوانێك بێ كە بەبێ شەڕ زیاتر لە 10هەزار چەكدار لەماوەی كەمتر لە 4 بۆ 5 كاتژمێر سەنگەرەكانی خۆی بەرداو بەرەو بەشێكیشی رۆژئ��اواو ب��ەرەو بەشێكی دهۆك و زاخۆ رابكا، گەڵتەیان بەسوپای مالیكی خراپتریان پارتی چەكدارانی ب��ەاڵم ئەكرد، پێشمەرگە بڵێم و نامەوێ بۆیە بەسەرهات. ئەوەی بەسەر هاتووە، چونكە ئەوە نەرۆح نە ئەوەی دلێری پێشمەرگەیە. نە برپرسیاریەتی پارتییە، چەكدارانی فەشەلی ئەوە رووی��داوە چونكە زهنیەتی حزبگەرایی پارتی لەوە زیاتری پارتی هێزەكانی هەموو نایەت. بەرهەم لێ ئەكەن را شەڕ بەبێ شەڕ بەرەكانی لەهەموو نهێنی تائێستا دواوە!! بۆ كشانەوە ئەڵێن و نەبووە، ئاشكرا پارتی كشانەوەكانی هەموو بۆچی كشانەوە، راكردن و سەنگەر بەردان یان كشانەوە؟؟ ئەگەر ئەوەی شەنگال تاكتیك بێ ئەی ئەوەی بەنداوی موسڵ چی؟ دواتر ئەوەی بەرەی خازر و دەوروبەری كەڵەك، ئەی ئەوەی ئەوەی بەناوی لەهەمویاندا مخمور؟؟ و گوێڕ
فەرمانی سەرومانە ئەكشێینەوە؟؟.
گەریالی هەپەگە و یەپەگە لەهێرشدان:ئاپۆچیەكان هەمیشەیان ئەركێكی وەك هاتنە داگیركەری ستەمی و زوڵم لەبەرامبەر وەك و مەترسی ناو خستە خۆیان و دەنگ سەرەتا رانەكرد، لەمەترسیان هێز هەندێك خەڵكی چیایی شەنگالیان رزگار كرد، پاشانیش شەنگالی ئ��ازادك��ردن��ی بە دەس��ت بێگومان
خۆشەویست دەكەن. تەمەنێكە هەوڵی زۆر دەدرێت بۆ ناشیرین كردنی هێزەكانی پاراستنی رەوا، یەپەگە و هەپەگە، داگیركەرانی خزمەتی تەنها بێگومان ئەمەش هەڵمەتە ئەو گوێدانە بێ ئەوان بەاڵم كردوە. ناشیرین كردنە بە توانا سادەكانیان لە تەكنیك و لەباوەڕی گ��ەورە رۆحێكی ب��ەاڵم چ��ەك، و پێ مانای كاڵفام هەندێك لەوانەیە وی��ژدان، تەنگ حیزبی بەخوێندنەوەیەكی یان نەدەن، سەیر بكەن، بێگومان تاوانە. دەبێ ئەو هێزانەی بەردەوام فەرمانی كشانەوەو راكردنیان بۆ دێت دەبێ جارێك سەیری ئەو تاكتیكەی گەریالكانی هێرش چ��ۆن ك��ە یەپەگەبكەن و هەپەگە
دەكەن؟؟.
تاكتیكی پارتی شەنگالی سووتاند
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[28 چاوپێكەوتن
گشتی س��ەرن��ووس��ەری عەبدوڵاڵ، گ��ۆران م��اڵ��پ��ەری دەن��گ��ەك��ان ك��ە ب��ە ی��ەك��ەم دەناسرێت، كوردی ئەلكترۆنی رۆژنامەی واڵت" "رۆژی لەگەڵ چاوپێكەوتنە لەم لەرۆمالی دەك��ات میدیا ل��ەرۆل��ی ب��اس جەنگ و پێكدادانەكان، هەروەها پەخشی ئێستا رەوشەی كە ئەو لەناو راگەیاندن ك��وردس��ت��ان��ی ت��ێ��ك��ەوت��وەوە و ه��اوك��ات میدیا هەندێك كە گۆرانكاریەك چەند لەگەرمەی روماڵی ئەم ڕەوشە ئاڵۆزەدا بۆ
رۆژنامەگەری كوردیان هێناوە.
ئا/ رۆژی واڵتلەهەستیارترین ك��وردس��ت��ان خەڵكی *جەنگێكی ڕووب���ەروی ساتەوەختەكاندا بەربەریانە بەرگری دەكەن و ژیان بەسەر دەبەن، كەچی ئەو ئەژمارە لەنووسەرانی باشوری كوردستان بێدەنگن، هەڵوێستیان نییە. رووداوەك��ان��دا لەئاستی یان نییە پ��ێ��ن��اس��ەی ئ��ێ��وە ب��ۆ ئ���ەم ب��ێ��دەن��گ��ی و بێهەڵوێستییەی زۆرێك لەنووسەران چییە؟� بە شێوەیەكی گشتی ڕووداوەكان و گۆڕانكارێكان دەستی ڕۆژێكدا لەشەو داعش هاتن. خێرا زۆر بەسەر چەندین شارو شارۆچەكدا گرت. سوپای كورد خ���وارد. وێنەی بێ شكستێكی عێراق بانگەشەی كۆنترۆڵكردنی ناوچە دابڕاوەكانی كرد. سەرۆكی هەرێم باسی لەڕیفراندۆم كرد. ئیسرائیل و چەند واڵتێكیتر ناراستەو خۆ پشتیوانی خۆیان بۆ سەربەخۆیی كوردستانی باشور راگەیاند. لەچەند كاتژمێرێكدا چەندین قەزاو ناحیە لەكوردستان بە بێ تەقە داعش دەستی بەسەردا گرت. ئێزیدێكان گورگان خواردوكران، هەزاران ماڵ و مناڵ ئاوارەی شاخ و شارەكان بوون و سەدان ژنمان بەدەستی لەناو دەولەتە ئیسالمیكەی موسڵ هەڕاج كران. ئەم ژاوە ژاوەدا بۆ نووسەری جدی ئاسان نییە بتوانێت ئەو رسكە تێكئااڵوانە لێك جیابكاتەوەو قسەیەكی ڕۆشن بكات. كۆمەڵیك نووسەرانیشمان هەن بە چەندین شێوە بەرژەوەندێكانیان تێكەڵ دەكەن قسەیەك تا دەس��ەاڵت��دا، لەگەڵ ب��ووە نووسەری دەكەن.كۆمەڵێك بۆ حیسابی سەد شكستی كردنی مكیاج كاریان هەیە تریشمان سەركەوتن و تاكتیك بە و سەركردەكانیانە حیزب دەسەاڵتی دەفرۆشنەوە.بەكورتی پێمان ڕێگایەك هەموو بە سااڵنێكە لەكوردستان تیایدا بووە سەركەوتوو زۆری��ش داوەو هەوڵی
ئەوەش بەستانەوەو كۆت و بەندكردنی زۆرترین قەڵەم بە خۆیەوە و لەالیەكیترەوە بێمانكردنی س��وران��ەوەی و شۆڕشگێرانە ئایدیۆلۆژییەتی
كۆمەڵگە لەبازنەیەكی داخراوی بێفكردا.
"یەكەم بەناوبانگە: وتەیەكی ئەمە *قوربانی جەنگ راستیە"، چونكە جەنگی سایكۆلۆژی لەڕێگای پروپاگەندەی میدیاوە دەك��ات دی���اری بەشێكی س��ەرك��ەوت��ن گرنگە چەند تا دەپرسین، لێ لەجەنگدا، رووداوەكانی دروستی و راستی زۆرینەی جەنگ وەك خۆیان بۆ هاواڵتیانی سیڤیل
رومال بكرێن لەالیەن میدیاكانەوە؟� كۆمەڵگە مافی تەواوی خۆیەتی ئاگاداری ئەوەبێت لەمەیدانەكانی شەڕدا، چوونكە دەگوزەرێت چی و دەكرێت ئەوەوە ناوی بە شەڕەكان هەمیشە هەر ئەویش قوربانی یەكەمی شكستەكانە. ئەمە بەمانای ئەوە نایەت ئارەزوو مەندانە چی و چۆن بكەینەوە. بڵێ و هەواڵ ئاوا مێشكمانداهات بە دوژمنەكەت ئ��ەوەی " دەڵێت هەیە قسەیەك دەیڵێپڕوپاگەندەیە، دەریدەخاو خۆی لەسەر وەكوو دەیڵێی ڕووب��ەدەرەو خۆت ئەوەی بەاڵم ئەوەی جا " دەفرۆشیتەوە خەڵكی بە ڕاستی میدیای كوردی كردی لەبەرەكانی شەڕ دژبەداعش نەهێشتبووەوە دوژم��ن الی دوودڵ��ی دەرفەتی هەواڵەكانی ڕیپۆرتاژو پڕوپاگەندەیە. بڵێ كە میدیاكانمان ناپرۆفیشنیاڵییەكی گەورەی میدیای كوردی خستە ڕوو. پیشاندانی شكڵ و شێوەی چەكەكانیان، جۆری پێشمەرگە، سەنگەرەكانی هەندێ تەنانەت خواردنیان، شێوەی ژمارەیان، جار دەوترا ئەم شەو پێشمەرگە هێرشدەكات.... دەیان باسی تر كەهیچ یەك لەمانە نابێت بێتە سەر میدیا، چوونكە بەرانبەرەكەت كە دوژمنەكەتە
سوودمەند دەبێت لەو بارەوە.
لەالیەن شەنگال گرتنی دەوت��رێ��ت *گروپی داعش، بە چەواشەكاری لەالیەن میدیای پێشمەرگەی ئەو پارتەی شەنگالی رومال كرد چۆل تەقە بەبێ داع��ش بۆ شەنگالیش ئێزیدێكانی هاواڵتیە كراوە. هەندێك وایكرد چەواشە هەواڵی دەڵێن خ��وارێ بێنە لەچیاكانەوە هاواڵتیانی كوژراون. و دەستگیركراون ودەستبەجێ دەكرێت چەواشەكارانە هەوالی روماڵی بخاتە بەوشێوەیە سیڤیل خەڵكی ژیانی
مەترسیەوە؟
لەئازاری چەواشەكاری و فوتێكردن لۆجیكی �لەالیەن ك��وردس��ت��ان ل��ەگ��رت��ن��ەوەی و دا 91بەعسەوە خەڵكی باجەكەی دا، لەوەی دەیانوت هەولێر وا گرتەوە، كەركوكی پێشمەرگە ئەوا گیرایەوە... بەو بۆنەیەوەدەیان الو خێزان كرانە قوربانی چەواشە كاری و درۆ. میدیا لەكوردستان زۆربەی زۆری لەالیەن حیزبەوە كۆمەك دەكرێت، بۆنەو لەزۆر حیزبە. هی خۆ ڕاستەو هەر یان موناسەباتدا هەر بە مینتاڵێتی محەمەد سەحاف كاردەكەن و دەیانەوێت شكستەكان بە فووتێكردن
و زیادەڕۆیی بشارنەوە.
ژنی رۆژنامەوانێكی ڤیدۆیەكی گرتە *كە لەشەنگالەوە تیڤی روناهی كەناڵی هاتنی و پێشمەرگەكان پاشەكشەی یەپەگەی بۆ ئەو باژێرە پشتراستكردەوە بۆ جیهان، ئێستا لەالیەن هەندێكەوە رەخنەی رەخنەی دەروخێنێت". "ورە كە لێگیراوە لەناوجەرگەی كە لەمیدیایەك لەوجۆرە شەردایە و میدیاكارێكی ژنی گیانبازی بۆ هەوالی درووست دەكات تاچەند جێگای باسە، بەتایبەتی كە رومالی چەواشە ئامێز ژیانی هاواڵتیان دەخاتە بەردەم مەترسی
كوشتنەوە؟� ئەو گرتە ڤیدیۆییە یەكێكە لەو دۆكیۆمێنتە زۆر گرنگانە بەڕای من كە دەبێت خوێندنەوەی جدیشی لەبارەوەبكرێت. ئەو گرتەیە زۆرێك لەكوردستانیانی توشی شۆككرد. هێزێك بریارە لەپەنایدا خەڵكی
گۆران؛كۆمەڵێك نووسەر كاریان مكیاجكردنی شكستی سەركردەكانیانە و
بە تاكتیك و سەركەوتن پێمان دەفرۆشنەوە
] ~ [[email protected]
29چاوپێكەوتن] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
كورستان بە دڵنییاییەوە سەر بخاتە سەر سەرین. كەچی زۆر بێباكانە و نا بەرپرسانە چەندین قەزاو ناحیەو الدێیان بە جێهێشت و ڕایانكرد بە خۆیان چەند گرتە ئەو چەكیانەوە. پڕ جبەخانەی و خولەكییە ڕۆشن پیشانیداین فشۆڵی ئەو هێزەی هیچ و درووستكراوە حیزبی وەالئی لەسەر كە
ئینتیمایەكی نیشتمانیانەی نییە.
*كێ بووە هۆكاری جینۆسایدكردنی ئێزیدێكان و شەهیدبوون و ئاوارەبوون و بەدیل گیرانی سەدان
كەس لەخەڵكی سیڤیلی ئەو ناوچەیە.- ئەو گرتەیە پیشانیداین ئەو ئەستێرەو داڵ لەسەر لەنیشتمان، نین بەرگریكردن قارەمانی شانانە ئەمانە تەنها پارەخۆر و شەق وەشێنن لەپۆلیسی هاتوچۆی سەرجادەكان و مندالەدەستفرۆشەكانی نیشتمان و ئەوانەی داوای ئاو كارەبا دەكەن. ئەو وەكوو و رووتكردەوە ڕووت داوڵەكانی گرتەیە ئەوەی هەن پیشانیداین نەك وەك ئەوەی خۆیان
دەنوێنن.
رۆژنامەوانی شەهیدی یەكەم ئێستا *جەنگ لەمێژووی كورددا ژنە رۆژنامەوانی ئ��اژان��س��ی ف���ورات ن��ی��وزە، دەن��ی��ز ف��رات، رومالكردنی لەكاتی ل��ەم��ەخ��م��وور ك��ە تا ئەمە س��پ��ارد. گیانی پێكدادانەكان ك��وردی لەمیدیای وەرچەرخانێكە چەند
ژنێك وەك ك��ە ج��ەن��گ��دا، ل��ەب��ەرەك��ان��ی س���ەرب���ازی ون ب��ۆ گ��ەی��ان��دن��ی زان��ی��اری خۆی گیانی سیڤیل خەڵكی بە دروس��ت
دەبەخشێت؟ � پێش وتنی هەروشەیەك سەری ڕێز بۆ خەبات و تێكۆشان و گیان فیدایی "دەنیز فورات" دادەنوێنم هاوسەنگەرەكانی و لەهاورێ سەرەخۆشی و دەكەم كە جارو بارە و بێ ویستی خۆیان ئاوڕێك بەاڵم دەنیز، لەگەڵ قسەكردن بۆ دەدەن���ەوە بزووتنەوەی نەكامێراكەی. لەوێیەو دەنیز نە توانییان ڕۆژئاوا لەباكورو كورد ڕزگاریخوازانەی ڕۆژهەاڵتی جەنجالەدژبەژنەی دونیا ئەو لەناو بكەن فەراهەم ژنان بۆ زەمینەیەك ناوەڕاستدا خۆیان. پێگەی ئیرادەو خاوەنی ببێتەوە كە دەستپێوەگرتنی زەمینەیەو ئەو گەشەكردنی لەهەموو گ��ەورەی��ە وەرچ��ەرخ��ان��ی زەم��ان��ەت��ی
بوارەكاندا.ئینتەرنێت و فەیسبوك داخستنی *ن��ەوە دەس���ەاڵت���دارا ل��ەالی��ەن لەهەولێر ل���ەم س��ات��ە ه��ەس��ت��ی��ارەی ج��ەن��گ چۆن لێكدەدەنەوە، سانسۆری زانیاری دروستە و دابڕانێكی ترسناكی خەڵكە لەگەڵ دنیای دەرەوە، یان پێویستیە بۆ باڵونەبونەوەی زانیاری نادروست وەك حكومەتی هەرێم
بانگەشە دەكات.� بۆ داپۆشینی ئەو شكستە گەورەیەیە كەحكومەتی
میدیایەكی نەبوونی لەڕووی چ هەیەتی هەرێم سەرچاوەیەكی ببێتە كە نیشتمانیی سەنتەریی باوەڕپێكراو الی خەڵكی كوردستان، وە چ لەڕووی
نەبوونی یەك قسەیی لەناوەندەكانی شەڕەوە.
ئێستا ج��ەن��گ��ەی ئ���ەم ل���ەن���اوەن���دی *لەكوردستان روداوگەلێكی گرنگ روومال كران پەیوەست بە بەرگری یەپەگە و هاتنی ئێزیدیەكان ئ��اوارە ڕزگاركردنی گەریالو كوردیەكان لەهێزە زۆرێك یەكگرتنی و نوسینەوەی ڕەوا. بەرگری چەتری لەژێر ئەم رووداوانە بۆ مێژووە وەك خۆی ئێستا
لەئەستۆی كێدایەو چۆن؟� دونیایی كورد دونیایەكی پڕلەڕوداوە و كەمترین دەرس و تەجروبەشمان لەڕوداوەكان وەرگرتووە، بەكورتێكەی سبەی ئەمرۆ لەبیر دەكەین. ئەوەی سبەی دەكات، قەسابیمان و جەالدمانە ئەمرۆ تەوقەی لەگەڵ دەكەین. دونیای دیجیتاڵ ئاسان پێش. هێناوەتە مرۆڤایەتی بۆ گ��ەورەی كاری هەریەك لەئێمە دەتوانێت هەموو ڕووداوەكان وەك ناوەندێكی بوونی دی��ارە كات، ئەرشیڤ خۆی فەرمی بۆ بەدۆكیومەنت كردنی ڕووداوەكان زۆر باشور لەكوردستانی بەاڵم باشترە، فەرمیترو ئەوكارە مەیسەر نابێت؛ چونكە هەر حیزبەو خۆی
دەكات بە پاڵەوان و ئەوی دی دەسرێتەوە.
لۆجیكی فوتێكردن و چەواشەكاری لەئازاری ٩١ دا و لەگرتنەوەی كوردستان لەالیەن بەعسەوە خەڵكی باجەكەی دا، لەوەی دەیانوت ئەوا پێشمەرگە كەركوكی گرتەوە، وا هەولێر گیرایەوە... بەو
بۆنەیەوەدەیان الو خێزان كرانە قوربانی چەواشە كاری و درۆ
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[30 چاوپێكەوتن
هەژار كاكەیی؛
داوە پاراستووە باجی ئەو نیشتیمانپەروەرییەی خۆیان ئایینی خۆیان و ئێزیدی كەلتور بە درێژایی مێژوو
پێویستە ئەو گروپانە هێزی تایبەت بە خۆیان دروستبكەنهەژار كاكەیی، پارێزەر و چاالكی كۆمەڵی واڵتدا" لەچاوپێكەوتنێكی"رۆژی مەدەنی دەڵی؛ ئامانجی سەرەكی گروپی تیرۆریستی پێویستە ك���وردە. گەلی لێدانی داع��ش یەكگرتوویەكی هەمەالیەنە دروست بێت كوردستان الیەنەكانی ت��ەواوی لەنێوان لەهەر چوار پارچە و یەكێتیەكی نەتەوەیی دەڵێتیش:"گروپە كاكەیی دروستبكرێت. كاكەیی و ئێزیدی لەوانە ئەتنیكیەكان و شەبەك و ... بە درێژایی مێژوو دوجار باجیان داوە، جاریكیان لەسەر مەسەلەی نەتەوەیی و جارێكیان لەسەر ئایین و داب
و نەریتی تایبەت بە خۆیان".
ئا/ رۆژی واڵت* خوێندنەوەی بەرێزتان بۆ ئەم بارودۆخەی لەباشوری ب���ووە ت��ووش��ی ك���ورد ئیستا كوردستان بەتایبەتی هێرشەكانی داعش
لەشەنگال و دەوروبەری چیە؟� داعش رێكخراوێكی تیرۆرستیە و بە پاڵپشتی هەندێك لە واڵتانی زلهێز و نیاری كورد دروستبووە. هەر لە سەرەتاوە ئەو رێكخراوە تیرۆرستیە ئامانجی تاكتیكەی لێدانی گەلی كورد بوو بەو سەرەكی دەست بۆ كاریانهێنا بە چەواشەیەك وەك كە سوننەنشین پارێزگایەكی چەند بەسەرداگرتنی یان هاوسنورن پارێزگایانە لەو بەشَێك كە بەشێكن لە ناوچە كوردستانیە كێشە لەسەرەكان كە لە دەستوردا بە ناوچەكانی مادەی "140" ناو پێكهاتەیەكی ئێزیدی كوردانی دیارە دەبرێت. رەسەنی ئەم واڵتەن و بە درێژایی مێژوو كەلتور و ئایینی خۆیان پاراستووە و بە درێژایی مێژووش و داوە خۆیان نیشتیمانپەروەرییەی ئەو باجی قوربانی دەستی دوژمنان و ناحەزان بوونە و لە الیەكی ترەوە كوردانی ئێزیدی پاڵشتێكی بەهێز رۆژئ��اوای لە ك��ورد سەركەوتنەكانی لە بوونە كوردستان كە زۆر جوامێرانە جەوانانی ئێزیدی لە بەرەكانی جەنگ بوونە لە رۆژئاوا لە دژی داعش تیرۆرستیە رێكخراوە بەو جەرگبڕیان گورزی و
گەیاندووە.
* دەب���ێ���ت گ��ەل��ەك��ەم��ان ل��ەب��اش��وری ك��وردس��ت��ان��دا چ��ۆن رووب�����ەرووی گرۆپی
تیرۆریستی داعش ببێتەوە؟� بە دیدی من لە ئێستادا كوردستان رووبەرووی
مەترسیەكی گەورە و پالنێكی نێودەوڵەتی بۆتەوە. لێرەدا پێویستە یەكگرتوویەكی هەمەالیەنە دروست كوردستان الیەنەكانی ت��ەواوی لەنێوان بێت نەتەوەیی یەكێتیەكی و پارچە چ��وار لەهەر و لەبیركردنەوەی حیزبایەتی دروستبكرێت. دور جیاوازی ئایدیۆلوژی؛ چونكە ئەوەی گرنگە ئێستا هەرچوار لە كوردە نەتەوەی و خاك پاراستنی بەندە بڕوای بە هەروەها كوردستان. پارچەی دەبێت كورد كۆتایی بەو برایەتیە بێنیت لە نێوان كورد و عەرەب كە بە درێژایی مێژوو كورد باجی ئەو برایەتیەی داوە. دەبێت هەر هۆزێكی عەرەبی كە هاوكاری و پشتیوانی ئەو تیرۆرستانە دەكات یان چاوساغیان بۆ دەكات پیویستە كاردانەوەی توندیان بەرامبەر بكرێت و دەربكرێن بۆ دەرەوەی عەرەبستان رەوان���ەی و كوردستان سنوری بكرێنەوە. ڕەنگە هەندێك كەس ئەو بیركردنەوەیە بە بیركردنەوەیەكی شوفینی ببینن، بەاڵم ئەوە راستیەكە؛ چونكە ناكرێت ئێمەی كورد هاوكاری عەرەبیش برایەتیەوە چ��اوی بە بكەین ئ��ەوان پەالمارمان بدات بە دیدی دوژمن سەیرمان بكات.
* گەلی كورد بەگشتی چوون رووبەرووی ئەم مەترسی ببێتەوە بەرای بەرێزتان؟
� لە ئێستادا پێویستە گەلی كورد ورەیان زۆر بەرز نەكات و شوێنی خۆی چۆل خاك كەس بێت، خەڵك پەیوەندیدار الیەنی لەسەر پێویستە و ناوچانە لەو پشتیوانی هێزی و بكەن چەكدار ڕێكبخرێن گروپ شێوەی لە و بكرێت دروس��ت پاراستنی و تیرۆریستان رووبەرووبونەوەی بۆ ناوچەكانیان؛ چونكە داعش ئەو هێزە نیە بتوانێت تەنها بوەستێت ك��ورد رۆلەكانی بە بەرامبەر بۆ دەكاتەوە باڵو لەناو خەڵك ترس ئەوەندەیە ئەوەی ورەی خەڵك نەمێنێت. هەروەها پێویستە گەلی كورد تێكرا لە هەرچوارپارچەی كوردستان لە خانەقین و جەلەوال و كەركوك و مەخمور و شەنگال و كۆبانێ و حەسەكە و تەواوی ناوچەكانی تر بە یەكدەنگ و بە یەك هەڵوێست رووبەرووی
ئەو گروپە تیرۆرستیە ببنەوە.
وەك��و ئەتنیكەكانی گ��روپ��ە دەب���ی *و... یارسان كاكەئیەكان، ئێزیدیەكان، چۆن چۆنی هەڵوێستیان هەبێ لەبەرامبەر
بەم گروپە تیرۆریستیە؟� هەڵبەتە گروپەكانی وەك ئێزیدی و كاكەیی و شەبەك و ... هتد زیاتر دەكەونە بەر مەترسی
پێویستە گەلی كورد ورەیان زۆر بەرز بێت، كەس خاك و شوێنی خۆی چۆل نەكات و پێویستە لەسەر الیەنی پەیوەندیدار خەڵك چەكدار بكەن و هێزی پشتیوانی لەو ناوچانە دروست بكرێت و لە شێوەی گروپ ڕێكبخرێن بۆ
رووبەرووبونەوەی تیرۆریستان و پاراستنی ناوچەكانیان؛ چونكە داعش ئەو هێزە نیە بتوانێت بەرامبەر بە رۆلەكانی كورد
بوەستێت تەنها ئەوەندەیە ترس لەناو خەڵك باڵو دەكاتەوە بۆ ئەوەی ورەی خەڵك نەمێنێت
..........
بە گرتنی شەنگال هەڕەشەیەكی گەورە بۆ سەر زاخۆ دروست
دەبێت و لەوێوە دەتوانن دەست بە سەر سنوری باكور و باشوری
كوردستاندا بگرن
] ~ [[email protected]
31چاوپێكەوتن] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
ئەو بەڕای چونكە تیرۆریستانەوە؛ گروپە ئەو كافرن، ئەتنیكیانە گروپە ئەو تیرۆریستانە بە تایبەت هێزی گروپانە ئەو پێویستە بەاڵم خۆیان دروستبكەن و زیاتر ئیعتیماد بكەنە سەر هێزەكانی خۆیان بۆ پارێزگاری كردن لە خاك و نەتەوە و ناموس و داب و نەریتیان و ئەو گروپانە لە ئێستادا گەورەترین مەترسیان لەسەرە؛ چونكە دابەشبوونیان جوگرافیای لە وردبینەوە ئەگەر و كوردستان جیاكەرەوەی سنوری كەوتونەتە و خانەقین ناوچەكانی لە ئێراق عەرەبستانی داقوق و مەخمور و نەمرود و قەرەقۆش و شەنگال و زومار و...هتد ئەوەش ئەوە دەگەیەنێت كە ئەو داوە، باجیان دوجار مێژوو درێژایی بە گروپانە جاریكیان لەسەر مەسەلەی نەتەوەیی و جارێكیان لەسەر ئایین و داب و نەریتی تایبەت بە خۆیان.
* لەئێستادا ئایا كاتی پێكهێنانی بەرەیەكی هێزەكانی ل��ەن��او ن��ەت��ەوەی��ی پاراستنی بەرگی كورددا نەهاتووە وەكو پیشمەرگە،
یەپەگە، هەپەگە، یەرەكە؟� بە دلنیاییەوە لە ئێستادا كاتی هاتووە و بگرە دواكەوتووە و دەبوایە زووتر ئەو بەرەیە دروست بكرابایە، بەاڵم نەچووە و ئێستا كورد پێویستی یەكگرتوو بە دروستكردنی سوپایەكی چەكداری هەیە لە الیەنەكانی هەرچوار پارچەی كوردستان و وەك سوپای یەكگرتووی كوردستان بەرگریبكات نمونەش باشترین خۆی. نەتەوەی و خاك لە بینیمان كە چۆن یەپەگە بۆ بەرگریكردن لە خاكی و تێكدا دەستكردەكانیان سنورە كوردستان خۆیان گەیاندە ناوچەكە و شانبەشانی پێشمەرگە شەهیدیان و كرد نەتەوە و خاك لە بەرگریان لەو پێناوەدا ئەوە گەورەترین وەاڵمە بۆ نەیارانی كورد و باشترین تاقیكردنەوە بوو بۆ دروستكردنی
هێزیكی یەكگرتووی كوردی.
نیشتمانی ب���ەرگ���ری ه��ێ��زێ ئ��ەگ��ەر *چە رووب���ەرووی گەلەكەمان پێكنەیەت
كارەساتێك دەبێتەوە؟� ئەگەر هێزێكی بەرگری نەتەوەیی پێكنەیەت بۆ رووبەرووبوونەوەی تیرۆر و دوژمنانی كوردستان گەورە مەترسی رووب��ەرووی گەلەكەمان ڕەنگە بەسەر تر ژینۆسایدێكی ئەگەری و ببێتەوە گەلەكەمان بێت كە زۆر لە وانەی ڕابردوو جەرگبڕتر زۆر ئێستادا لە بارودۆخەكە و بێت خراپتر و هەستیارە بۆیە دەبێت كوردیش بە هەستیاریەوە مامەڵە لەگەڵ بارودۆخەكە بكات و چیتر ناكرێت ب��ەرل��ەوەی دەبێت بكەین دوژم��ن چ��اوەڕوان��ی خۆمانی گۆرزی ئێمە بوەشێنێت دەست دوژمن بۆ بگۆرین بەرگریكردن شێوازی و لێبوەشێنین
هێرشبردن بۆ سەر دوژمن و لەناویان بەرین.
* گرنگی شەنگال بۆ كورد چیە و ئامانجە ئەم لەپەالماری داع��ش سەرەكیەكانی
شوێنە بۆ ئەم ناوچەی كوردستان بۆ چی دەگەڕێنەوە؟
جوگرافیاكەی هەڵكەوتەیی شوێن شەنگال �و تیرۆرستان پالنەی لەو یەكێك گرنكە. زۆر چەتەكانی داعش دایانناوە بریتیە لە تەسفیەكردنی ئەو گروپە لە رووی ئایین و نەتەوەییەوە. خالی گرتنی چونكە گرنگە؛ جوگرافیا وەك دووەم لە بەشێك بەسەرداگرتنی دەست واتا شەنگال سنور لەگەڵ رۆژئاوا و هەروەها لەئەگەری گرتنی دەت��وان تیرۆریستانەوە الی��ەن لە شەنگالەوە فشار بخەنە سەر شۆرشی ڕۆژئاوا بە تایبەت بۆ رابردوو ماوەی لە كە حەسەكە پارێزگای سەر دەست نەیانتوانی هەوڵیاندا زۆر تیرۆریستان بەسەر ئەو پارێزگایەدا بگرن لە رۆژئاوا. هەروەها بە گرتنی شەنگال هەڕەشەیەكی گەورە بۆ سەر زاخۆ دروست دەبێت و لەوێوە دەتوانن دەست بە سەر سنوری باكور و باشوری كوردستاندا بگرن. بەكورتی هەڵكەوتەی جوگرافیای شەنگال بریتیە لە شوێنێكی ستراتیژی گرنگ لە نێوان باكور و باشور و رۆژئاوای كوردستان. دیارە هەر ئەوەش شەنگال پەالماری تیرۆریستان كە وایكردووە
بدەن.
و دەرئەنجامەكان بۆ خوێندنەوەتان *كوێ ئەم رووداوانە چیە؟
� دیار ئەم رووداوانە روداویكی سادە و خورسكانە نیە؛ بەڵكو بریتیە لە پالنگێڕیەكی نێودەوڵەتی بۆ سەر كوردستان بە تایبەتیش پەیوەندیان هەیە بە كوردستان. رۆژئ��اوای لە كورد سەركەوتنەكانی ئەوەش وەك فشارێك بۆ تێكدانی بارودۆخەكە. ملمالنێكانی و كوردستان باشوری لە هەروەها الیەنە دابەشبوونی و بەغدا هەولێرو نێوان دوو بەسەر كوردستان باشوری بااڵدەستەكانی بلوكدا ئەوانیش بلۆكی عوسمانی و بلۆكی سەفەوی و هەردوو بلۆكەكەیش ئەگەر ناكۆكی لەنێوانیان هەبێت، بەاڵم بۆ دژایەتی كورد هاوڕان. بە داخەوە سەركردەكان لە باشوری كوردستان نەیانتوانیوە سود لە مێژوو وەربگرن و بەشێوەیەكی نەتەوەییانە هەمێشە بەڵكو بهاوێژن؛ هەنگاو و بیربكەنەوە گوێڕایەلی ناحەزان و نەیارانی كورد بوونە. ئەم پێشی و لێنەكرێت ڕێ��گ��ری ئ��ەگ��ەر ش���ەڕە بەسەر خراپ زۆر دەرئەنجامێكی لێنەگیردرێت نەتەوەكەمان و دەهێلێت بەجێ گەلەكەمان زۆری قوربانی و دەبێت یەكەم زەرەرم��ەن��دی كاتدا زووترین لە پێویستە بۆیە لێدەكەوێتەوە. بهێنرێت و تیرۆریستان و چەتەكان كۆتایی پێ و دەربكرێن كوردستان پیرۆزی خاكی لەسەر كە كوردستان ب��اش��وری ناوچەكانی ت���ەواوی كەوتوونەتە ناوچە كێشە لەسەرەكان پاكبكرێنەوە رۆژئاواش لە هەڵوێست یەك و یەكدەنگ بە و دەربكرێن بۆ ئەوەی چیتر نەتەوەكەمان نەكەوێتە ژێر مەترسی ئەو چەتانەوە و یان هەر گروپ و
رێكخراوێكی تری تیرۆریستیەوە.
گروپەكانی وەك ئێزیدی و كاكەیی و شەبەك و ... هتد
زیاتر دەكەونە بەر مەترسی ئەو گروپە تیرۆریستانەوە؛ چونكە
بەڕای ئەو تیرۆریستانە ئەو گروپە ئەتنیكیانە كافرن، بەاڵم پێویستە ئەو گروپانە هێزی
تایبەت بە خۆیان دروستبكەن و زیاتر ئیعتیماد بكەنە سەر
هێزەكانی خۆیان بۆ پارێزگاری كردن لە خاك و نەتەوە و ناموس و داب و نەریتیان
..........
شەنگال شوێن هەڵكەوتەیی جوگرافیاكەی زۆر گرنكە.
یەكێك لەو پالنەی تیرۆرستان و چەتەكانی داعش دایانناوە
بریتیە لە تەسفیەكردنی ئەو گروپە لە رووی ئایین و
نەتەوەییەوە
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[32وتار
ن/ كامەران گوڵپیدوو ساڵە كۆبانی هاوار دەكات ئێمە گیرۆدەی بە كۆبانێ لەباشور بەاڵم تیرۆرین، دەستی هاواری كۆبانی دەكرا. تاوانبار تیرۆر خودی بەنیشتمانداوە بەڵێنییان ڕۆڵەكانم دەك��رد دڵسۆزی هەرچوارپارچە دەبن، بەاڵم بەهاوكاری لەگەڵ ڕژێمی بەشار تاوانبار دەكرا. لەدواجاردا كە سەلماند ووت��ەك��ان��ی ڕاس��ت��ی ك��ۆب��ان��ی و چەك و ئازوقە بێ تفاقین بێ هەرچەندە تەقەمەنی و هاوكارین، بەاڵم ئەركی نیشتمان ئەم س���ەرەڕای بۆیە چاوەڕێمانە لەباشور و ببەخشین گیان ئامادەین نەبوونیە هەموو هاوكاری برایانمان لە باشور و هاوسەنگەریان بین لەپێناو سەلماندنی یەك نیشتمان و یەك نەتەوەیماندا كە زۆر هەوڵدراوە لەزیهنی تاكی كوردیدا پێش لەدایكبوونی لەبار ببرێت. كۆبانێ دەستە خوشكی كەركوكە لەبەر ئەوەی بووەتە چونكە كورد؛ دوژمنانی چاوهەڵخستنی جێی خرایەوە لەكۆبانیەوە بەرخودان بۆ مانایەك زلهێز واڵتانی دەستكردی زریانی دوای گەڕ كۆبانی ئارامگرتنی بۆیە ناوی)داعشدا( لەژێر لە پاڵی دەدرانە تاونانە هەموو بەو بەرامبەر نەفەس بۆیە بوو، قورستر تاوانەكە خودی درێژی بەڕێوەبەرانی ئەم ڕەوتە لە كۆبانی ئەو نەتەوەیی(، كە)ئینتمای سەلماند ڕاستیەی بیكاتە نیە الیەنێك هیچ بۆ و سوورە هێڵی پێگەی و لە پۆست مانەوەی قوربانی حەزی سەنگەرە كۆبانین ڕۆڵەكانی ئێستا بڕیاردا،
پڕ جەنگدا لەبەرەكانی پێشمەرگە چۆڵەكانی دەكەنەوە.
نەتەوەییە، ه��ەس��ت��ان��ەوەی س��ات��ی ئێستا لەهەرچوار پارچە؛ چونكە كۆبانێ سەركەوتنی بەدەستهێنا بەرامبەر بەدوژمنان و نەیارانی یەك نەتەوەیی. زۆربەی كات بە بێ ڕاوێژ بەیەكتری كاری بەڕێوەبردنی بۆ هەڵگیراوە هەنگاو سیاسی، بەاڵم هەنوكە بارودۆخەكە یەكڕیزی لە كوردان دەخوازێت نەك جودایی. بۆ سەلماندنی سەنگەرەكانی گرتنەدەستی بیردۆزەش ئەم پاراستنی یەكینەكانی لەالیەن پێشمەرگە گەل"یەپەگە"، لەڕەبیعە و نائومێدكردنی)داعش( لەو پاروە چەورەی كە خۆی بۆ ئامادە كردبوو. بەبیستنی دڵخۆشن ك���وردان چەند ئێستا ناوی"یەپەگە و پێشمەرگە"، بەتەنیشت یەكەوە بەچەتەكانی دژ جەنگدا بەرەكانی لەهەواڵی داعش دەجەنگن. ئەمەیە ویستی ڕاستەقینەی
نەتەوەی كورد، یەكڕیزی بەرامبەر بەدوژمنان.فەرهەنگی و ج��وداخ��وازی كەلتوری بائیتر ڕێچكەی ئەمە چونكە وەالنێین؛ تاوانباركردن و خاك و نەتەوە نەك بەدوژمنانە خزمەت نیشتمان، ڕاستی ئەوەش بزانن تادوێنێ هەموو ڕاگەیاندنە هەرێمی و جیهانیەكان كاتێك باسیان لە چاالكیەكی گیانبازانی كوردی دەكرد بەتیرۆر ئێستا خۆشبەختانە ب��ەاڵم دەك��ران، ن��اوزەد بەناچاری ناوی شەڕڤانان و گەریال و پێشمەرگە لەخۆیدا خۆی ئەمەش دەهێن، خۆی وەك��و هەرچوارپارچە؛ بۆ نەتەوەییە دەستكەوتێكی بەقبوڵكردنی ن��اچ��ارك��راوە دوژم���ن چونكە
ڕاستیەكی ئازاربەخش كە ڕەوایەتی خەبات و بەرخودانی كوردانە، ئیتر ئێستا كاتی هەڵوێستی ئاڵۆزیەكان و گرژی بەومانایەی سیاسیەكانە چونكە پەیوەندیەكانیاندا؛ لە بڕەوێننەوە خاوەنی سەنگەرەكان ئێستا دەست لەمالن و شانبەشانی یەكتر دژی دوژمن وەستاونەتەوە. بەرامبەر سیاسیەكان مێژوویی ئەركی لێرەوە كوردان خەباتی وێستگەی هەستیارترین بە دەست پێدەكات بۆ یەكخستنی ناوماڵی كوردی نزیكترین لە نەتەوەیی كۆنگرەی بەستنی و یەكبوونمان گۆڕانكاریەكان چونكە دەرفەتدا؛ بەرامبەر ڕووبەڕووبوونەوەمان بۆ لێدەخوازێت
وواڵتانی ناوچەكە و زلهێزە جیهانیەكان.هاوكێشە یەكالكردنەوەی لە بڕیاریمان یەك سەربازیەكاندا كاریگەری ئەرێنی دەبێت لەسەر تر؛ بەشەكانی و باكور چاالكیە سیاسیەكانی دوو ل��ەه��ەر هاوسەنگی ڕاگ��رت��ن��ی چونكە لەسەركەوتن س��ەرب��ازی��دا"، و باڵی"سیاسی ئەمە سیاسیدا لەزانستی دەكاتەوە. نزیكمان ڕێژەیەكی نەگۆڕە وەستانەوە لەیەك سەنگەردا بەرامبەر بەدوژمن بڕیاری بەرهەمداری سیاسی تەواوكەری دووانەیەكی چونكە لێدەكەوێتەوە؛ ی��ەك��ت��ری��ن. ل��ێ��رەوە ی��ەك��ڕی��زی ب��ەرخ��ودان الی بوێرانە بڕیاری جەنگدا لەمەیدانەكانی فشۆڵیو دەك����ات، دروس����ت سیاسیەكان ئ��اراوە. دێنێتە دەستەمۆبوون پەرتەوازەیی و س��ەرك��ردەك��ان ب��ەرچ��اوڕوون��ی بەئومێدی سەرخستنی بۆ ووش��ەی"م��ن"، لە خۆداڕنین
نەتەوەكەمان ئازادی هەموو كوردستانە.
كۆبانی ڕاستی ووت ... یەكڕیزی سەركەوتنە
] ~ [[email protected]
33] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
چاوپێكەوتن
ب��ڕوان��ام��ەی خ���اوەن رەح��ی��م��ی چیمەن ماستەر لەبواری فیلم و سینەما سەبارەت بە رۆڵ و پێگەی سینەمای كوردی دەڵێ:" ك��ورد ئیمەی ب��ۆ بەسینەما ب��ای��ەخ��دان بایەخدانە بە زیندووكردنەوەی هەموو ئەو شاكارە ئەدەبی و ئەفسانە كوردیگەلە كە بە بایەخدانە بیردەچەنەوە، لە خەریكن بەرزكردنەوەی ناسنامە و شیعر و ئەدەب نەوەی بە بایەخدانە ك��وردی، رومانی و دەڵێت:"یەكێك ئەوەش رەحیمی نۆێ"، كە ئ��ەوەی��ە ئاواتەكانم ل��ەگ��ەورەت��ری��ن تێدا كە دروستبكەم فیلمێك بتوانم
شۆڕشی كورد بەرجەستە بكەمەوە".
ئا/ رۆژی واڵتلە ك��وێ لە و كێیە رەحیمی چیمەن *دایكبووە كەی هاتە ناو بواری هونەرییەوە؟سنەی ش��اری لەدایكبووی رەحیمی چیمەن �دانیشتووی ئێستادا لە و كوردستان رۆژهەاڵتی واڵت���ای ب��ەری��ت��ان��ی��ای��ە. خ��اوەن��ی ب��روان��ام��ەی لەزانكوی سینەما و فیلم ل��ەب��واری ماستەرە "Bournemouth". چیمەن تا ئیستا هەشت "رۆژی��ن" لەوانە، دروستكردووە، فیلمی كۆرتە لەوانە فستیواڵ "2011"لەچەندین ساڵی كە لەچەوارەمین فستیڤالی فیلمی سلێمانی خەاڵتی "1998"دەس��ت��ی ساڵی چیمەن بەخشرا. پێ كردووە بەچاالكی لەبواری سینەما و دەرهێناندا.
بەگشتی ه��ۆن��ەر و سینەما دۆخ���ی *باشوری لە بەتایبەت و كوردستان لە دەبینی؟ چەۆن ئێستادا لە كوردستاندا لە ئێستا دەگ��وت��رێ��ت راس��ت��ە ت��اچ��ەن��د قەیراندایە؟ هۆكاری ئەم قەیرانە بۆ چی هۆنەر و نواندن دەوترێ دەگەرێنیتەوە؟ لەساڵی هەشتاكاندا لەباشور لەسەردەمی و ئێستا جیاوازی داب��ووە؟ خۆی زێرینی حكومەتی دەبینی؟ چیدا ل��ە ئ��ەوك��ات بۆ سەرخستنی تاچەند هاوكاربوە هەرێم ئەو الیەنە؟ دەسەاڵت چۆن دەروانێتە ئەم بەهمەنی كارەكەی ل���ەدەرەوەی ب��وارە؟ خەاڵتێكی نەیتوانیوە ك��ورد بۆ قوبادی جیهانی یان ئاستێكی باش پێش بخات
لەم بوارەدا؟لەسەد زیاتر بۆ جیهان دەزان��ن وەك��و ه��ەر �
هالیود فیلمی هەژەمونی كاریگەری لەژێر ساڵە واڵتەیەكگرتوەكانی ستودیۆكانی سیستەمی و ئەمریكادایە، بەاڵم لەهەمانكاتدا سینەمای جیهانی شاكارە سەركەوتووترین و ن��ەب��ووە بێدەنگ و روسیا و فەرەنسا و ئیتالیا لە هونەریەكان واڵتەكانی تری رۆژئاوا لەدایكبوون. بێگۆمان ناوی فلینی و پازولینی و ئانتونیونی و گۆدارد و تروفو و تاركۆفسكی بۆ هەموو كەسیك ئاشنایە و كەم كەس هەیە نەزانێت شاكارەكانیان چە كاریگەریكی
بووە لەسەر سینەما و هونەری جیهان.زلهێزی بەهۆی كە ئاشكرایە و روون ئ��ەوەش دیكەی گەالنی سینەمای زۆرج��ار هالیوودەوە، جیهان تا رادەیەك دەكەوێتە پەراوێزوە؛ چونكە ئێستا سینەما الوازت��رن. مادییەوە لەڕوانگەی بەهێزترین باڵی میدیایە بۆ ناساندن و توماركردنی و سەرنج راكێشانی بۆ و بۆچوونەكان و بیر لەسەر كاركردن و بەهێزكردن بۆ گشتی، ڕای پەروەردە، خیزان و كۆمەڵگا كە بنەمای كەلتور و
شارستانیەت پێكدەهێنێت.هۆنەرمەند و سینەماكار كۆمەڵگایەكدا لەهەموو بەردەوام هەوڵئەدات كاریگەری لەسەر كەلتور و سیاسەت و كۆمەڵگاكەی هەبێ. بۆ ئەوە بتوانین كاریگەری پۆزیتڤ و بەهیز دروستبكەین دەبێت بیرێك كە بین، هزر و بەتوانا خاوەنی هزرێكی ئاگادار بێت لەهەموو برگەكان و لەال بەال و لە تۆێ مێژووی سینەمادا لە ئەوەی كە بەتۆێی هەموو روویداوە و لەوەش كە ئەمڕۆ روو ئەدات و بۆچی روویداوە. بەهۆی مێژوو و ئەو هەلومەرجە سیاسیە تایبەتە كە لە رۆژهەاڵتی ناوەڕاست بوونی هەیە، بایەخدان و گرنگی بەتایبەت ك��ورد گەلی بۆ بەسینەما و چاالكییەكانی، لەوانە فستیڤاڵی فیلم گرنگە. گەلێك كۆبوونەوە و كۆر و سمینار و ئەم گرنگیەش هۆكاری زۆرە، بەاڵم ئەتوانین چەند
هۆكاری سەرەكی ناو ببەین لەوانە:سینەمای جیهان پێشكەوتنێكی یەكجار بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە و بۆ هەنگاونان و پێشكەوتن و بەزانست پێویستمان رادەی��ە و ئەوئاست تا
لێكۆلینەوە و خۆ پێگەیاندن هەیە.گەلی كورد بە درێژایی مێژو چە لەالیەن زلهێزەكان پەالمار بەریەوە دەورو واڵتانی الیەن لە چە و دراوە و هێرشی كراوەتە سەر و كات و توانایەكی و لەخۆی بەرگری بۆ ك��راوە زەوت لێ زۆری ئەمەش نەیهێشتوە بتوانێت هێزی خۆی تەرخان بكات بۆ هۆنەر بەگشتی و لەوانەش بۆ سینەما بەتایبەتی. بۆ نموونە تا دە ساڵ پێش ئیستا لە
سێ پارچەی كوردستاندا رادیۆ بەزمانی كوردی قەدەغە بووە، كە وایە، میللەتێك كە نەتوانێت كە راگەیاندن ئامرازی سەرەتایترین خاوەنی رادیۆیە بێت، چۆن ئەتوانێت لە بوارە ئاڵۆزەكانی
تردا لەوانە سینەما گەشە بكات؟.كۆكراوەی هەر حەوت هۆنەرەكە دەبێت بەسینەما بەدەستخستنی و سەركەوتن بۆنەوە هەربەو و سینەمایەكی بەهێز و دیار لە ئاستی نێودەوڵەتی پێویستی بەسەرمایەیەكی هەرە گەورە و بەزانست لە ئاستی هەرەبەرز و بە پسپۆرانی زۆر دڵسوز
هەیە.زمانی زاڵ لە سینەمادا زمانی ئینگلیزە و یەكێك ئێمە كێشەی جیاوازی بۆ تر بەربەستەكانی لە نموونە بۆ جیاوازە. هەستی و كەلتور و زمان ئەوەی لە كەلتوری كوردیدا پێكەنین و كۆمێدی دروست دەكات جیاوازە لەوەی لە ئینگلیز و یان باشترە بڵێین لە رۆژئاوا پێكەنین دروستدەكات. بوارانە پێویستیان ئەم ئەوەیە هەموو مەبەستم بەسەرنجی قوڵ هەیە و دەبێت بیریان لێبكرێتەوە.من ئەوە دەزانم كە كورد لە ئیستادا ژمارەیەكی هەیە بەتوانای دەرهێنەری و پسپۆر بەرچاو نێودەوڵەتی لەئاستی كە سینەمادا ب��واری لە ناسراون. هیوام وایە رۆژێك بێت كە گەلی كورد
چیمەن رەحیمی؛
بۆ ئەوەی سینەماكار و هۆنەرمەند كاریگەریان لەسەر كۆمەڵگا هەبێ دەبێ خاوەن هزرێكی بەتوانا بن
هەركەس هەوڵ بۆ یارمەتیدان رۆژئاوا نەدا ئەوا ئەستەمە مرۆڤ و خاوەن دڵ و هەست بێ
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[34 چاوپێكەوتن
سینەمای چاالكیەكانی و فستیڤالەكان هەموو بەدەستی پسپۆرانی كورد و بۆ پێشكەوتنی كورد بێت، بەاڵم میوانداری لەبینەران و بەشداربووان و بكات. جیهان سەرانسەری داهێنەرەكانی فیلمە كورد ئایا كە نیم ئ��ەوە ئ��اگ��اداری لەراستیدا پێی هەیبێت ئەگەر و نە یان هەیە سەرمایەی و نە یان سینەما و فیلم ب��واری بیخاتە باشە هەروەها بەداخەوە من ئاگاداری ژمارەی دڵسۆزانی
ئەم بوارە نیم.كورد ئیمەی بۆ بەسینەما بایەخدان بەكورتی بایەخدانە بە زیندووكردنەوەی هەموو ئەو شاكارە خەریكن كە كوردیگەلە ئەفسانە و ئەدەبی بەرزكردنەوەی بە بایەخدانە بیردەچەنەوە، لە كوردی، رومانی و ئ��ەدەب و شیعر و ناسنامە بە و پ��ەروەردە بە نۆێ، نەوەی بە بایەخدانە شارستانەیەت و رێگاگرتنە لە هێرشی بێوچانی ئەو كەلتور و حاكمانە كە خەونی گەورەیان لەناو
بردنی میللەتانی تری سەر ئەم گۆی زەمینەیە.
* لەم بوارەدا ئەو هێڵە سورانەی بۆ "ژن" دانراوە، كێ بۆی دیاری كردوە؟
� ئیمە پێمان خۆش بیت یان نە لە جیهانێكی پیاوساالردا دەژین كە هەموو شوینە هەستیارەكان بەدەستی بریاردان و دەسەاڵت ناوەندەكانی و كە دەزانین هەموومان قۆرخكراون. نێرینەوە كاردانەوەی هەندێك راستیە ئەم و راستییەكە قوڵی هەیە لەسەر كۆمەلگا و كەلتور و سیاسەت و میژوو و هەموو بوارەكانی تری ژیان. ئەوەش دەزانین كە تەنیا لەواڵتی ئێمە و لەكوردستاندا نیە كە نێرینە حوكم دەكات، لەسەرانسەری ئەم جیهانەدا هەر وایە. ئەڵبەت لە هەندێك جیگای جیهاندا بەیاسا هەوڵدراوە تا رادەیەك جلەوی بێ سنوربوون و لەكۆنتروڵدەرچوونی ئەو دەسەاڵتە بااڵنسی هێز یان النی كەم هەندێك بگیردرێت، مسۆگەر بكرێت، بەاڵم لەزۆربەی هەرە زۆری دنیادا لەئاستی كێشەكان هێشتا بەكوردستانیشەوە ماونەتەوە. بیستەمدا س��ەدەی سەرەتاكانی بێگۆمان ئەم بارودۆخە كاردانەوەی هەیە لە بواری میدیا بەگشتی كە سینەماش دەگرێتەوە. بۆ نمونە
لە واڵتێكی پیشكەوتوو وەك بەریتانیا لەهەر سەد دەرهێنەری سینەمایی تەنیا حەوت دەرهێنەر ژنن، لەروانگەی رێكخراوەكانی واتە"٧%"، ئەم ریژەیە مافی مروڤ و مافی ژنان لەبەریتانیادا بەریژەیەكی لە ئەگەر وات��ە كە لێدەبرێت. ن��اوی ترسناك بەریتانیا، زۆربەی شوێنە هەستیارەكان لەسینەما سپی و میدلكالس پیاوانی بەدەستی تیڤیدا و واڵتێك بارودۆخی ئەتوانین ئیتر بیت پێستەوە ئەوە گرنگ بكەین. ب��ەراورد كوردستان وەكو بەردەم دەخەینە ژن چەند بەرواڵەت كە نیە كامیراكان، گرنگ ئەوەیە چەند ژن بریاردەرن و لە دەركردنی یاسا بنەڕەتیەكاندا ئەوان بریار ئەدەن. هەوڵنەدراوە. كە نییە مانا بەو ئەمە ئەڵبەتە رێكخراوەكانی رۆژان��ە ئەمریكادا و ئەورۆپا لە الیەنگری مافی مروڤ، مافی كەمینەكان و مافی ژنان لە هەوڵی بێوچاندان، بەاڵم ئیمە دەزانین كە دەبینرێن. رواڵەت بە لەوەی قوڵترن كێشەكان كێشە، جیهانیە، سەرمایەی كێشەی كێشە، و زیاترە سودی و سەرمایە وەگەڕخستنەوەی كێشەی مانەوە لە دەسەاڵتدایە. بۆیە هەوڵەكان بە ئاسانی ناگەن بەئەنجامێكی پێویست. بۆ نمونە ئەگەر هالیوود رێژەی دەرهێنەری ژن و پیاو وەك یەك لێ بكات فیلمەكانی قازانجی سەدان بلیون دوالری ناكەن و ئەمە گرنگترین كیشە دەبێت بۆ هالیوود و بەهەموو جوریك پێشی پێ دەگردرێت. هەبێت قۆرس وەها بەربەستێكی ئەگەر كەواتە لەبەردەم ژنی دەرهێنەری سینەماییدا سەركەوتن
گەلێك دشوار دەبێت.
لە ئەو هۆنەرمەندانەی بەرێزت بەرای *بواری سینەمادا رۆڵ دەبینن چەند وەكو حەز و وەكو پیشەیەك نزیكی ئەم بوارەی
ژیان دەبنەوە؟� من پێم وایە نابێت چاوەڕێ ئەوە بین، هەموو شاكار دەك��ات ئیش ب��وارەدا لەم كە كەسێك بە س��ەرەت��اوە لە "%100" یان بێنێت بەرهەم پرۆفیشنااڵنەترین شیواز ئیشەكەی بخاتە بەرچاوی دەیكەین ئیمە لە ژمارەیەك بێگۆمان بینەر. دەكەین بۆ ئیشی تەمەن بەدریژای و بەپێشە
كامێرا و چەپڵەی خەڵك، بەردەم بكەوینە چە چە تا ئەو رۆژەی كە ماوین زۆر چەپڵەمان بۆ لێنەدرێت. پێم وایەشە جیاوازیەكە لەوەدا نییە كە وەك حەزێكی كۆرت ماوە ئیش دەكەین یان وەك لەوەدایە زیاتر جیاوازی قوڵ، خوشەویستیەكی كە ئیشەكەمان تا چە ڕادەیەك كاردانەوەی قوڵی دەبێت لەسەر پێگەیاندنی خۆمان و لەسەر هەست بیسەری یان بینەر دەبنە كە ئەوانەی هزری و و تایبەت هۆكارێكی ئەوەیە گرنگ ك��ارەك��ە. و ئیشە ئەو ئەنجامدانی بۆ هەبێت بنەڕەتیمان رادەیەك تا و دەكەین كارە ئەو بۆچی بزانین
بیربكەینەوە لەوەی كە داهێنان بكەین.
* كەی دەتوانین وەكو كورد ببینە خاوەن هۆنەر و سینەمایەكی مۆدێرن و بەبایەخ؟ چی پێویستە لەو رێگەدا بكرێت؟ هونەر لەمەڕ سیاسەتێكی رۆڵێك دەگێرێت چە ئ��ەوەدای لەگەڵ تاچەند ت��ەن��دروس��ت؟ بەرپرسیارەتیە و بۆ هونەرە تەنیا هونەر
كۆمەاڵیەتیەكەی چیە؟� پێم وایە ئەو واڵتانەی كە لە پیشی پێشەوەن لە بواری سینەمادا و زۆرترین شاكاری سینەماییان لەوانە:"رووسیا، ك��ردووە بەجیهان پێشكەش ئیتالیا، فەرەنسا، بەریتانیا و ... هتد(، هەموویان:خاوەن ئەكادیمیا و ئەنستیتوی تایبەتیان هەبووە هەنگاو یەكەم واتە مێژووی سینەما، بەدریژایی و دڵسوز كەسێكی چەند كە بۆیان بووە ئەوە پسپۆر كە هیچ پەیوندیكیان بەسیاسەتەوە نییە و لەڕوانگەی فكریەوە ئازاد و سەربەخون، بەاڵم لەڕوانگەی سینەماییەوە لەئاستیكی زۆر بەرزدان دەبنە ئەندامی ئەو ئەنستیتویە. پاشان ئەو چەند كەسە لێكۆلینەوەی قوڵ دەكەن لە بارودۆخ و كەم و كۆڕیەكان و دوای هەندێك یاسای تایبەت كە هەمووی یاسای زانست و گۆنجاو بێت دابیندەكەن و دەیخەنە قوناغی جێبەجێكردنەوە كە ئەوە بۆ خۆی پرۆسەیەكی یەكجار هەستیار و پڕ بایەخە و كارەكانیان دەبنە سەرچاوەی هەرە گرنگ بۆ ئەوانەی دوای خۆیان دێن. لێرەدا من پێم وانیە كە دەرفەت هەبێت من لەوەاڵمی یەك پرسیارەدا
كاتێك ئێمە ژنی ئاگا و لێهاتوو و خاوەن هزر و بیری پێشكەوتوو و بەمانای راستەقینە ئازادمان نییە چۆن دەتوانین
رێكخراوەی ئازاد، سەربەخۆ و لە دەرەوەی حیزبمان هەبێت..........
ئەگەر هالیوود رێژەی دەرهێنەری ژن و پیاو وەك یەك لێ بكات فیلمەكانی قازانجی سەدان بلیون دوالری ناكەن و ئەمە
گرنگترین كیشە دەبێت بۆ هالیوود و بەهەموو جوریك پێشی پێ دەگردرێت. كەواتە ئەگەر بەربەستێكی وەها قۆرس هەبێت
لەبەردەم ژنی دەرهێنەری سینەماییدا سەركەوتن گەلێك دشوار دەبێت
] ~ [[email protected]
35چاوپێكەوتن] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
هەموو ئەو قوناخگەلە بدەمەوە، بەاڵم ئەوە تەنیا یەكێك لەرێگا چارەكانە كە بەداخەوە لەالی ئێمە هەر بەگرنگی نازانین. ئەگەریش تەنانەت كۆپی بكەین وەك هەندێك ئیش كە تەنیا بۆ چاولێگەری دەكریت، بە هۆی نەبوونی یاسای تایبەت و بەهۆی سیستەمی كێ ناسراوی كێیە و كێ خەڵكی كام شارە و لەكام گروپ و دەستەیە خراپی دەكەین و بەتەنیا خالێك كە گۆی نادەینێ ئەوەیە كە كێ تا ئەو ئاستە ئاكادمی و زانستیەی هەیە كە بتوانێت
شیاوی ئەو پۆست و جێگایە بێت.ئەو كە دەكرێت تەرخان تایبەت سەرمایەكی سیستەمێكی بە ی��اس��اوە لەرێگای سەرمایە بۆ ه��ەر و ب��وارەك��ەوە دەخرێتە پێشكەوتوو یاسا سەرمایە لەو وەرگرتن كەڵك چەونیەتی
دابین دەكریت.هەموو لەسەر هەیە كاریگەری هۆنەر بێگۆمان لەوانە سیاسەت. زۆر بەكۆرتی، بوارەكانی ژیان بنەمای پ���ەروەردە، و پ���ەروەردە وات��ە هونەر بیركردنەوەی و هەڵسوكەوتكردن چەونیەتی و سیاسەتوان دەبنە دوارۆژ كە مندااڵنەیە ئەو چارەنووسی میللەتێك دەكەوێتە ژێر دەستیان. لە ئەورۆپا زۆرترین بینەرانی سینەما مندااڵنی تەمەن رێژەیە خۆی ئەم هەر بۆ شازدە ساڵن. شەش
چەیمان پێ دەلێت؟.
و بەگشتی كورد هونەرمەندانی بۆچی *ناتوانن كوردستان باشوری بەتایبەت ئەمە ئاخۆ پێشبخەن، ب��اش بەرهەمی پەیوەندی بەوەوە نییە كە لە راستینەی كۆمەاڵیەتی خۆیان و شوناسی نەتەوەیی
دوورن؟.كە بڵێم ن��ادەم بەخۆم ریگا من بەراستی �كوردستان باشوری یان ك��ورد، هۆنەرمەندانی دوورن لە پێشخستن. من پێم وایە لە كوردستان ناوچەكە وەك زۆربەی هەرە زۆری واڵتانی تری پێویستمان بە ئیشكردنی زیاتر و قوڵبوونە و و رەچاوكردنی هەندێك ئیلمینەتی تایبەت هەیە بۆ بەرەو پێشچوونی زیاتر. دەكرێت بڵێین پێویستە كار بكرێت بۆ زیاتر )كالسە، یان پۆلێن( كردنی لەگەڵ بنەڕەتەوە لە گەنجەكان تا زانیاریەكان هەموو هەنگاوێكیان خاڵە الوازەكانی ئیشەكانیان بخرێتە بەر باس و لێكۆلینەوەی وردتر و زیاتر. بێگۆمان هەرچی زیاتر وردبینەوە دەتوانین باشتر لە دوسیەكان، لەوانە دوسیەی شوناس و گرنگی
ئەو پرسە تێبگەین.
پەیوستن چ��ەن��دە ش���ۆڕش و ه��ۆن��ەر *بەیەكەوە یان با بڵێین پەیوەندی هۆنەر و
شۆڕش چۆن ڵكدەدەنەوە؟هەیە خوی قورسایی هۆنەر وتم كە ه��ەروا �لەهەموو بوارەكانی ژیاندا لەوانە خەبات و شۆڕش گەیشتن بۆ نەتەوەیەك ه��ەر سەرخستنی و كە سەركەوتوو شارستانیانەی بەكۆمەڵگایەكی تێدا هەموو منداڵێك دەرفەتی ئەوەی پێ بدرێت تا
خاڵە بەهێزەكانی كەسایەتی خوی بناسێت و هەر لە منداڵییەوە لەجیاتی هەڵهاتن و دووركەوتنەوە لەقوتابخانە و ژیان بەسەربردن لە هەلومەرجێكی پڕ لەترس و دڵەڕاۆكێ و بینینی خوێن و دەست باوەڕی و بناسێت بتوانێت هۆنەر بڕاو، و القی ئەوەی كە بكرێت ئ��ەوە فێری و بێت بەخۆی لەدڵ و مێشكیدایە داڕشتن و داهێنانی بۆ بكات. یان هۆنەر كە دەكرێت ئەوكاتە تەنیا ئەمەش بكات جددی ئیشی لەهۆنەر بەشێك كەم النی لەپێناو هوشیاركردنەوەی كۆمەڵگا و دروستكردنی
دەرفەت بۆ ئەو كەسانەی بەهرەمەندن.
كچە وەك ب���ەرێ���زت���ان ت��ێ��روان��ی��ن��ی *رۆژئاوای شۆرشی بۆ كورد، دەرهێنەرێكی
كوردستان چیە؟� من پێم وایە، هەر كەسێك كە بەخۆی دەڵێت و هەستی بیر و لەئێستادا دڵ ناتوانێت مروڤ تەنانەت بۆ چەركە ساتێك لەهەر "24" كاتژمێری پشتگیری و بیركردنەوە بەبێ ش��ەودا و رۆژ لەرۆژئاوا لێبدات، رۆژئاوا كوردستانە و كوردستان هەر یەك لە ئێمەیە. كوردستان یەكێكە و نابێت نەكاتەوە بیر ك��ەوا كەسێك ه��ەر و ب��ەچ��ەوار رۆژئ��اوا یارمەتیدان بۆ ه��ەوڵ لەكردەوەشدا و نەدات ئەوا ئەستەمە مروڤ بێت و خاوەنی دڵ بێت و هەستی هەبێت. من هەوڵمداوە لەهەموو لەندەن لە ب��ەرۆژئ��اوا پەیوەست چاالكیەكانی بەشدار بم. یەكێك لەگەورەترین ئاواتەكانم ئەوەیە كە بتوانم فیلمێك دروستبكەم كە تێدا شۆڕشی
كورد بەرجەستە بكەمەوە.
ل��ەراب��ردوو ه��ۆن��ەر لەگۆڕەپانی ب���ەدەر *رێكخراوێكتان تایبەت بە ژنان دروستكرد لەمەر بەگژداچەونەوەی توندوتیژی لەسەر لەكوێ ناوەندەكەی رێكخراوە ئەم ژنان،
بوو، ئایا ئێستاكەش چاالكە؟ئێستا پێش ساڵێك چەن من راستە بەلێ �بنیادنا، رێكخراوێكمان هاورێ كۆمەڵێك لەگەڵ بەاڵم من زیاتر لە سێ ساڵە هیچ پەیوەندیەكم لەگەڵ ئەو رێكخراوەدا نەماوە چوون بۆم دەركەوت بەهیچ و بكەن بنەڕەتی كاری نایانەویت ئەوان شێوەیەك پشتگیری لەهۆنەر و هۆنەرمەند ناكەن و من ئەو پشتگیریە بەیەكێك لە بنەماكانی كاری
مرۆڤدوستانە و شارستانیانە دەزانم.
دەرەوەی لە هەوڵنادەن ژن��ان بۆچی *خۆیان پیاوساالرەكان، حیزبە ئەقڵیەتی ببنە خاوەن ئێرادەی خۆیان و رێكخراوێك راستەقینەی ناسنامەی بنەمای لەسەر
ژنان دابمەزرێنن؟� لەراستیدا بۆ وەاڵمدانەوە ئەم پرسیارەی ئێوە دەبێت كۆمەڵێك تیكستی مێژویی و سیاسی و لیكۆلینەوەی و بەردەست بخرێتە كۆمەالیەتی ورد بكرێت لەسەر سایكۆلۆژی ژنان و كۆمەڵگا و پ��ەروەردە خیزان، پێكهاتەكانی چۆنیەتی و
ئەوە تەنیا بەكۆرتی زۆر من بەاڵم دەس��ەاڵت، دەڵێم كە بەداخەوە وەك هەر چاالكیەكیتر لەژیاندا بەسەرچاوەی پێویستی رێكخراوەیی چاالكی مادی هەیە و ئەگەر جوان سەرنج بدەین ژمارەی و ژی��ان سەرەكی نانئاوەری كە ژنانەی ئ��ەو بویە پیاوان، هەر لە زۆر كەمترە خێزانەكەیانن ژن لەكۆمەلگای ئێمەدا هێشتا پاشكۆی هاوسەر و
باوك و براكانیانن.لەشێوازی ژنێك ئیستا تا ئیمەدا لەكۆمەڵگای تەنانەت ئێمە لەدایكنەبووە، دوبۆڤوار سیمۆن نوسینەكانی سیمۆنمان بۆ ناكرێت بەكوردی چە
بگات بەوەی كە بیخوێنین و لێیان تێبگەین.ئەو كۆمەڵە ژنەی كە بۆ خۆ دەرخستن دروشمی بەكەڵك و دەدەن س��ەدب��ارەك��راو و دووب���ارە ژنانی چەوسانەوەی و لەنەهامەتی وەرگرتن كۆمەڵگا داماوەكەی ئێمە كاری رێكخراوەیان وەك هەموو كارەكانی تر ناشرین كردووە و كردویانەتە سەرچاوەیەكی ماددی بۆ قازانجی تایبەتی خۆیان زۆرتر زیان دەدەن لەژنان و لە كۆمەڵگا تا ئەوەی
یارمەتی بگەێنن.كەواتە كاتێك ئێمە ژنی ئاگا و لێهاتوو و خاوەن راستەقینە بەمانای و پێشكەوتوو بیری و هزر ئازاد، رێكخراوەی دەتوانین نییە چۆن ئازادمان لە هەبێت. حیزبمان دەرەوەی لە و سەربەخۆ سی ساڵی رابردوودا ئەو ژنانەی دروشمی رەنگینی دەوتەوە ژنانیان لە و مروڤ لەمافی الیەنگری بۆ چی نەیانتوانیوە لەهەر گەرەكێكدا دە ژن وا پێبگەێنن كە بتوانن ناوەكانیان رابگەینن و هەمووان بیانناسین و جێگەی دەستیان دیار بیت لەبوارە ئایا ئەمەش خەتای دەسەاڵتە؟ هەستیارەكاندا. دەسەاڵت هاتووە، دەستی ژنانی بەناو هوشیاری
پێم وایە، هەر كەسێك كە بەخۆی دەڵێت مروڤ ناتوانێت لەئێستادا دڵ و بیر و هەستی
تەنانەت بۆ چەركە ساتێك لەهەر "24" كاتژمێری رۆژ و شەودا بەبێ بیركردنەوە و پشتگیری لەرۆژئاوا لێبدات
..........
لە واڵتێكی پیشكەوتوو وەك بەریتانیا لەهەر سەد
دەرهێنەری سینەمایی تەنیا حەوت دەرهێنەر ژنن،
واتە"7%"، ئەم ریژەیە لەروانگەی رێكخراوەكانی مافی مروڤ و مافی ژنان لەبەریتانیادا
بەریژەیەكی ترسناك ناوی لێدەبرێت
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[36 چاوپێكەوتن
پ��ەروەردە بەتوانا ژنی ناهێڵێت و بەستووە بكەن؟ ئایا پێویست بەیەك دۆالر دەكات ئەگەر لەناو بڕۆن ئەدەن ژنان لەمافی دەم ئەمانەی گەڕەك و كۆالن و الدێیە دووركەوتووەكاندا ژنی بەتوانا پەروەردە بكەن كە من دڵنیام نەك دە ژن، بەهەزاران لەو رۆڵە بلیمەت و تایبەتگەلمانە بەر شەق و شاپ و رۆژان��ە دەكەونە هەیە كە رێكخراوەی رێژەی هەر رۆژانە پیاوان. چەقوی توندوتیژی رێژەی كەچی و دەكات زیاد ژنان ئەو هەموو خۆزگە دەك��ات. زیاتر بەژنان دژ رێكخراوەگەلە دەرگاكانیان داخەن و ئەو بوودجە دوو سەرفی بكرێتە دەبێت ئەوان سەرفی كە پرۆژە كە سوود بەژنان بگەینێت. پرۆژە زۆرە و
ئەگەر پیویست بێت دەكرێت بخرێنەروو.
بڵی پێمان دەت��وان��ی��ن ك��ۆت��ای��دا ل��ە *
و هۆنەریت؟ پرۆژەیەكی چە سەرقاڵی بیرتان لەوە نەكردۆدەتە ئەو شۆرشەی لە رۆژئاوای كوردستان هەیە بیكەنە كورتە جیهان و سەرنجی سینەمایی فیلمێكی
رابكێشن؟كە شۆنێك لەهەر و وەالمانە ئەم بەدریژایی �كە وتووە ئەوەم من چاپكراوە، من نوسینێكی پرۆژە و دەرهێنانی فیلم پیویستی بەسەرمایەیە. من زیاتر لە شانزە ساڵە لەبوواری سینەمادا ئیش دەكەم، بەاڵم تا ئەم ساتە وەختە هیچ الیەن و دۆالر یەك تەنانەت دەزگایەك و دام و كەس یارمەتی بە پرۆژەكانی منی نەداوە، هەر بویە هەر لەم جێبەجێكراوە. بۆ بچوكم و كۆرت پرۆژەی ساالنەدا پرۆژە و فیلمنامە و داخوازنامەم بەهەموو الیەنەكان لە بەرێوبەرایەتی سینەما و روشنبیری حكومەتی هەریم و تەنانەت حزبەكانی رۆژهەاڵت داوە و هەموویان وتوویانە بەسەر چاو "هەرچی
بەئیمە بكرێت لەخزمەتداین" و بەاڵم لە كۆتاییدا ت��ەن��ان��ەت الی��ان ق��ورس ب��ووە ك��ە پشتگیری لۆجیستیكیم لێبكەن چە بگات بەوەی یەك دۆالر بەهیچ پرۆژەیەكم بدەن. من لەئێستادا ناشرینترین رەستەی كوردی لەالم ئەمەیە"بەسەر چاو هەرچی ئەو هیوادارم و لەخزمەتداین" بكرێت، ئێمە بە رەستەیە، لە كەلتوری زمانی كوردیدا بسرێتەوە چون بەراستی بووەتە هوكاری داڕمانی ئەخالقی راستگۆیانە لە كۆمەلگای بەناو روشنبیری ئێمەدا. من سیناریۆیەكم بۆ كورتە فیلمێك نووسیوە و فیلمێكی بۆ ئامادەیە سیناریۆیەكیشم هەروەها درێژ، بەاڵم تا ئەم ساتەوەختە هیچ هیوایەك بۆ ئەوەی بكەونە بواری بەرهەمهێنانەوە بەدی ناكەم بتوانم موعجیزەیەكەوە بەهۆی ه��ی��وادارم و بودجەیان بۆ پەیدا بكەم و كاری دەرهێنانیان بۆ
بكەم.
لەهەموو كۆمەڵگایەكدا سینەماكار و هۆنەرمەند بەردەوام هەوڵئەدات كاریگەری لەسەر كەلتور و سیاسەت و كۆمەڵگاكەی هەبێ. بۆ ئەوە بتوانین كاریگەری پۆزیتڤ و بەهیز
دروستبكەین دەبێت خاوەنی هزرێكی بەتوانا بین، هزر و بیرێك كە ئاگادار بێت لەهەموو برگەكان و لەال بەال و لە تۆێ بەتۆێی هەموو ئەوەی كە لە مێژووی سینەمادا روویداوە و لەوەش كە ئەمڕۆ
روو ئەدات و بۆچی روویداوە
] ~ [[email protected]
37ژنان] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
لە دیمانەیەكی تایبەت بە گۆڤاری"رۆژی ل��ە ش��اری ل��ە واڵت���ی ب��ەری��ت��ان��ی��ا واڵت" "شەفێڵد كچە گەنجی كورد و خوێندكار و چاالكڤان لە بواری كۆمەڵگەی مەدەنی و كاروباری ژنان "باوان سەردەشتی" لەمەڕ بەرۆكی كێشانەی ئ��ەو و ژن��ان پرسی گرتووتەوە كوردستانی باشوری ژنانی كوردستان لەباشوری نییە دەڵێت:"رۆژ و سوتاندن ژن كوشتن، ژن ه��ەواڵ��ی ت��ەج��اوزم��ان ب��ەر گ��وێ ن��ەك��ەوێ��ت، بە داخەوە نە لە ڕێگای میدیاكانەوە و نە بە رێگای خوێندنگاكانەوە هیچ هەوڵێك نادرێت". كێشەیە ئ��ەو چ��ارەس��ەری بۆ س��ەردەش��ت��ی ه��ەروەه��ا دەڵ��ێ��ت:"ب��ەپ��ێ لێكۆڵینەوەكان و ئەنجامەكان دەركەت و رۆژئ���اوا لە ژن ج��ەوه��ەری هێزی كە باكور چەندە بە هێزە، باشە بۆچی ژنانی رێكخستن خۆ لە شێوازی كەڵك باشور وەرنەگرێت. وان فكری هێزی و كردن لە تێگەیشتن هەوڵی دەبێت چی بۆ سەر لە بناغەكانی كە فەلسەفەیەك ژنانی ن��ەدرێ��ت، ژن��ە ج��ەوه��ەری هێزی باشوریش دەتوانن ئەو دەرفەتە بقۆزنەوە هاوكاتیش بكەن". پ��ەروەردە خۆیان و دەڵێتیش:"یاسا س��ەردەش��ت��ی ب���اوان خۆپێشاندانەكانیش هەمواركراوەكەی ل��ەپ��ەرل��ەم��ان��ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان بەژن دژ دژكردەوەكان كردنی بەفەرمی ڕۆژی لە دیتمان ئێمە ئازادیخوازانە، و سەر پ��ەالم��اری چ��ۆن م���ارس هەشتی
ژناندرا".
ئا/ بەهرۆز حسین* خوێندنەوەی ئێوە لەم كاتەدا بۆ دۆخی با یان چیە؟ كوردستان لەباشوری ژنان بڵێن رەوشی هەنۆكەیی ژنان لە باشوری
كوردستاندا چۆن دەبینن؟.كوردستان لەباشوری ژنان رەوشی لەئێستادا �بەڕای من لەرەشترین قۆناخی خۆیداایە كەژیانی، ژنانی باشور تێدا دەژین و بە سەریدا تێدەپەڕن. و سوتاندن ژن كوشتن، ژن هەواڵی نییە رۆژ تەجاوزمان بەر گوێ نەكەوێت. تەنانەت لە هێندێك بە دایك لێدان و كوشتنی حاڵەتدا كار دەگاتە دەستی منداڵە نێرینەكەیانەوە. مێر مندااڵن هەر لە تەمەنی بچوك وا ڕاهاتون كە ئەوان خاوەن و پارێزەری وانن و تەنیا وەكو ناموس چاو لە ژنان دەكرێت. ئەوە لە كاتێكدایە كە هیچ بەربەستێك لەبەردەم پیاواندا نییە و دەتوانن بە دڵی خۆیان
باوان سەردەشتی؛
ژنان لەباشوری كوردستان بەنیسبەت باكور و رۆژئاوا لەشۆناسی خۆیان بەدوورنتەفسیری هەندێك لەژنان بۆ مافەكانیان "سەرئێشە"یە
پێشنیار دەكەم ئەو ژنانەی لەناو خوێندنگاكاندان سەنتەری لێكۆڵینەوە لەسەر بوارە جیاجیاكانی پەیوەندیدار بە ژن دروستبكەن. هەوڵبدرێت لە بیرۆكە جیاوازیەكانی سەر ژنان وەكو فێمینیستەكان،
ئاپۆییزم و بیرۆكەكانی تر كەڵك وەربگیردرێت..........
ئەوەی كە ئێستا وەكو چاالكی ژنان لەناو سێ پارتە سەرەكیەكەی باشور جێدەگرن زیاتر نمایەشیە و نەكەوتۆتە بواری ڕێخستنی لە
ئاستی فكری، ئایدیۆلۆژیكی و ئۆرگانیەوە
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[38 ژنان
"ناموس"ی ئەوان چونكە بكەن؛ دەخوازن چی كەس نین. خوێندنەوەیەكی زۆر تایبەت بۆ وشەی "ناموس" هەیە و بە هەمووو ڕێگایەك ئەو كەلتورە بە دەدرێ. پێ پەرەی زیاتر كۆمەڵگادا لەناو داخەوە نە لە ڕێگای میدیاكانەوە، نە بە رێگای خوێندنگاكانەوە و نە بە رێگای ترەوە نەك هیچ نادرێت؛ كێشەیە ئەو چارەسەری بۆ هەوڵێك بەڵكو لە زۆر شوێندا تێكەڵ بە ئایین و داب و نەریت دەكرێت و لە هیچ شوێنێكیش دژی ئەو هەمووو كارەساتە، دژەكردەوەیەكی شیاو دەست پێ ناكات. وا وێ دەچێت یان ئەو كێشانە لەناو كۆمەڵگای باشوردا جێكەوتبن یان كۆمەڵگا لە ئەو پەڕی بێ خەبەریدا بژیت و یانیش كۆمەڵگا ئەوە بە بەشێك لە داب و نەریت و ئایین بزانێت و بە تەواوی مێژوی خۆی لە بیر كردبێت و ژنانیش بە
هەمانشێوە.
* ك���ورد ل��ە ب��اش��وری ك��وردس��ت��ان خ��اون لەكوێ ژنان حكومەتداریە، ئەزمونێكی وەكو بۆچی دەگرن؟ جێ ئەزمونەدا ئەم ئیرادەیەكی راستەقینەی ژنان سەیری ئەم
ماتەوزەیە ناكرێ؟.ئێوە هی لەگەڵ من ڕای و بیر لەوانەیە �شێوازی یان و وشە بە سەبارەت بێت جیاواز باسەكە لە با بەاڵم باشور، لە "حكومەتداری" لە شێوازێك بە بۆتە باشور نەبمەوە، دوور دوو و شێوازی كالسیكی حوكمڕانی عەشیرەیی سەر بە ڕەقابت بۆ شێوازێك بۆتە كە حیزبی لەبەردەم رێگا دەتوانێت ئەوە كە دەسەاڵتەوە
ژنان ئاستەم بكات؛ چونكە یان دەبێت بەشێك بن لەو حیزبانە و یانیش زۆر بە هێز بن كە لە دەرەی ئەو هێزانە بتوانن خۆ رێكخەن. بەشێكی تر لە كێشەكە ئەوەیە كە شیوازی دروستبوونی بەداخەوە دەس��ەاڵت��دان، لە كە هێزانەیە ئەو عەقڵیەتی پیاوساالری زۆر لە ناویاندا باوە و ژن تەنیا لە چوارچێوەی ماڵدا دەبینین. ئەگەر چی ناكرێت خەبات و دڵسۆزی ئەو ژنە شەهیدانە و یا ئەو ژنە تێكۆشەرانەی كە ئێستاش لەخەباتدان گشتی عەقڵیەتی بەاڵم نەگیردرێت؛ چاو لەبەر ڕێخراوەكە هەر لەو ئاستەدا بووە كە هەوڵدان بۆ ژن نەكات. هیچ كات نەیانتوانی و یانیش دەتوانم بڵێم نایانەوێت هێزێكی ژنانی ئازاد و سەربەخۆ كە ژن ئیفادە بكات دروست ببێیت. ئەوەی كە ئێستا وەكو چاالكی ژنان لەناو سێ پارتە سەرەكیەكەی نەكەوتۆتە و نمایەشیە زیاتر جێدەگرن باشور بواری ڕێخستنی لە ئاستی فكری، ئایدیۆلۆژیكی و ئۆرگانیەوە. لە الیەكی دیكەش كاتێك كە چاو لە ئەو ژنانە دەكەی كە لە سیاسەت بەدورن، مرۆڤ، و ژن��ان دۆخ��ی بە سەبارەت زۆر نائاگاهیەكی بیروباوەری تێكۆشەرانی ژن بۆ مافی ژن دەبینێت مرۆڤ وان ئەهەمیەتی بێ و هەڵوێستی بێ و ئەوە من هەڵبەت دەك��ات. سەرسوڕمان توشی وەكو ڕەخنە ڕوبەڕوی ئەو ژنانە ناكەمەوە؛ بەڵكو ئەوە وەكو ڕەخنە بەرەوڕووی چاالكانی بواری ژنان دەكەمەوە. جێ نەگرتنی ژنان لەناو حكومەتداری بە بڕوای من شتیك نییە تایبەت بێت بە باشوری پێشكەوتوەكانیش واڵتە لە بەڵكو كوردستان؛ زۆر ڕێوەبەریدا و حكومی بواری لە ژن ڕێژەی
لە ئاستێكی خوار دایە؛ بەاڵم لە موقایسە لەگەل باكور و رۆژئاوا بەراستی بەشداری ژنان زۆر زۆر
نزمە.
گرێدەدەن، بەچیەوە هۆكارە ئە ئاخۆ *ئەو یان خۆیانن، ژن��ان ناكارایی لێرەدا باشوری كۆمەڵگەی لە كە عەقڵیەتەیە
كوردستان بااڵدەستە؟.لەئێستادا. هۆكارەن هەردوكیان بڵێم دەتوانم �ئەگەر بگەڕێنەوە بۆ مێژویەكی دوور دەبینین كە لە دەسپێكدا هێزی پاوانخواز بوو كە دەستی بە سەر ژندا گرت و ئەگەر چی بەرەورووی خۆڕاگری و هێزی ژن بووە، بەاڵم لە ئاكامدا تا ڕادەیەكی زۆر توانی وەكو مۆڵكێك داگیری بكات و خۆی و ویستەكانی خۆی بە سەریدا زاڵ بكات. بە بڕوای من ئەوەی كە بۆ چی ژن نەیتوانی لە ئاستێكی عەقڵیەتی هەڕەشەی بەرامبەر لە ب��ەرف��راوان پیاوساالری ڕاوەستێت دەتوانێت ببێتە بەشێك لە بكرێت. بۆ پشكنینی و كۆمەاڵیەتیەكان زانستە ئەوەی كە لە ئێستادا لە ئارادایە دەتوانێت زۆر و كەم پەیوەندی بەو مێژوەوە هەبێت. لە الیەكی داگیركردنی و عەرەب كەلتوری زاڵبوونی تریش كوردستانیش بووە بە بەشێك لە كێشەكە. ئەگەر چی لەوانەیە ئەو پرسیارە بێتە پێش كە باشوری كوردستان دوو دەهەیە كە ئازادە، بەاڵم مەبەست لێرە هێزی فكری داگیركەرە كە لە باشور باش و پیاوساالری عەقڵیەتی كردۆتەوە. خۆی جێی دەست ژێر لە بۆ هێزێك وەكو دەسەاڵتخوازی، لەبەر پێداویستیەكانی هەمووو ژن��ان گرتنی
] ~ [[email protected]
39ژنان] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
بە ژنان توانیویانە ئاسانی بە زۆر و دەستدایە مۆد و رازاندنەوە خۆ وەكو مەسائیلی هێندێك و نێو ماڵ و پارە و هێندێك شتی زۆر سەرەكی سەرقاڵ بكەن و ئەگەریش پرسیار لەو ژنانە بكەی كە بۆ هەمووو ژیانینان بۆتە ئەو شتە بچكۆالنە، دەڵێن كە "مەجبور نین خۆیان بخەنە زەحمەتی لێرەدا دیارە و وەدوای ئەو سەرئێشەیە بكەون" تەفسیری وان بۆ مافی ژن وەكو "سەرئێشە"یە، كردوە داگیركاریان قەبوڵی بڵێی شتێك وەكو بەرژەوەندی لە ئەوەش دڵنیایەوە بە رازین. و تر الیەكی لە سیستەمەكەیدایە، و پیاوساالری مندااڵن، بە تایبەت مێر مندااڵن. هەر لە تەمەنی بچوك فێر دەكرێن كە شێوازی هەلسوكەوتی كچان زەعیفانەیە و بە هەمووو جۆرێك هەوڵدەدرێت كە فكری منداڵ بەوەیەوە مەشغوڵ بكرێت كە وەكو كچانیش فكری و بكات هەڵسوكەوت "پیاوێك" نمونە بۆ دەكرێت. مەشغوڵ ماڵەوە كاری بە بۆ منداڵی كوڕ ئۆتۆمبێل، تفنگ و شمشیری بۆ دەكڕن و بۆ منداڵی كچیش بوكە شوشە، وەسایلی لە دیكە بەشێكی دەكڕن. ناوماڵ و چێشتخانە كێشەكە ئەوەیە كە مینبەری مەزگەوتەكانیش زۆر كات دژی ژن بەكار دێت و باس لەوە دەكرێت كە ژنان وەكو پیاو عاقڵ نین و یا ژنانن كە پیاوان توشی گوناە دەكەن و بۆ ئەو مەبەستەش زۆرجار نمونەی داستانی ئادم و حەوا دێننەوە. یەعنی لە الیەك ژنانیان وەكو مۆدێل رازاندۆتەوە و لە الیەكی ترەوە بانگەشەی ئەوەی دەكەن كە ژنانن هۆكاری تەنبێكردنێكی وەك��و كۆشتنیشیان و گوناهن زۆر كە هەیە دیكە شتی زۆر دەبینن. ئاسایی بۆتە و جێكەوتووە كۆمەڵگادا لەناو ڕاح��ەت عەقڵیەتی ژن ستیزی لەناو كۆمەڵگای باشوردا. لە الكی ترەوە لەناو ئەو هەمووو كێشانەدا هەتا ئێستا هەڵوێستێكی شیاو لە لەیان ژنانەوە نەدراوەتەوە. هێندێك كەس هەن كە چاالكن، بەاڵم زۆرجار تەنیا شتەكان هەمووو و دەنوسێن نوقتەوە یەك بە وەكو یەك سەیر ناكەن. بۆ نمونە ئەگەر چی دین بۆتە سەنگەرێك بۆ خۆ پەڕاندنەوەی زۆربەی ئەو كێشانە، بەاڵم تەنیا دین نابێتە گرفت و زۆر شتی تریش هەیە كە دەبێت زیاتر تیشكی بخرێتە سەر.
ژن��ان ه��ەس��ت��ی��ارەك��ان، دۆخ���ە لەكاتی *بەشێكن لە كۆمەڵگا، بەشێكن لە پرۆسەی دەوڵەت، ئێستاش و هەڵبژاردن سیاسی بە گەیشتن لە ژن��ان راستیدا لە ب��ەاڵم ژنان دەبێ ئاخۆ دوورن، زۆر مافەكانیان
چی بكەن؟.� هەروەكو پێشتر ئاماژەم پێدا ژنان بەشێكی زۆر لە مێژوی خۆیان لە دەستداوە و یان لە بیریان كردوە و نامۆن بەشۆناسی خۆیان وەكو میللەتێك. پیویستە پێش هەمووو شتێك لەوە ئاگادار ببنەوە بكەن. دەبێت خەبات بۆچی و و چین كێن كە پرۆسەی لە بەشێك وەك��و خۆیان پێویستە سیاسی واڵتەكەیان ببینن؛ چونكە هەمووو یاسا و پرۆسەكان زۆر یان كەم كاریگەریان لەسەر ماف و ژیانی ژنان هەیە. هەر وەك دیتمان یاسای فرە ژنی، ناردنی خوێندكار بۆ دەرەوە، نەدانی موچە و زۆر شتی تر كاریگەری ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆیان لەسەر ژیانی ژنان هەبووە و دەبێت. بە بڕوای من
تەواو هۆشیاری شتێك هەمووو پێش پێویستە لەسەر ماف و ژیانی ژنان بدرێت و زۆر زۆر بە و ئ��ازادی وات��ای تر دەزان��م جارێكی پێویستی مافخوازی شی بكرێتەوە؛ چونكە بەداخەوە لە زۆر شوێندا ئازادی لەگەڵ بێ بەند و باری )بەڕەاڵیی( تێكەڵ كراوە. پێویستە ژنان پیاوان دڵنیا بكەنەوە مایەی دەبێتە ژن��ان تێكۆشانی و ئ��ازادی كە ئازادی، لێهاتویی نەوەی دوارۆژ و ژیانێكی خۆشتر لەناو كە كێشەیەك بەداخەوە بەختەوەرتر. و هێندێك لە ژنانی فێمێنیست دەبینرێت ئەوەیە كە لە و پیاو ملی دەخەنە سەر تاوانەكان هەمووو كێشەكانیان تەنیا بە ژنان كە ئ��ەوەدان هەوڵی پیاو كە هەڵەیەی ئەو یەعنی كەن. چارەسەر دەیكات ئەوانیش دوپاتی دەكەنەوە. لە مەسەلەی پیاوساالری، پیاو خۆی بە بنەمای هەمووو شتێك خۆیان تەنیا ژنان مەسەلەیەشدا لەو دەگرێت لەبەرچاو دەگرن، بەاڵم ئێمە لە كۆمەڵگایەك دایین كە نیوی پیاوە و ئەگەر چی پیاوساالری زەربەی زۆری لە ژن داوە، بەاڵم راستەوخۆ و ناراستەوخۆ كاریگەری نەرێنی لەسەر پیاوانیش هەبوە. بۆیە چەندە ژنان خۆیان پێشخەن، پێویستە ئەوەندەش هەوڵ بۆ هۆشیاركردنەوەی پیاوان بدەن. بە بڕوای بكرێنەوە لێكۆڵینەوە سەنتەری پێویستە من لەسەر مێژوو، ژیان و سایكۆلۆژی ژنان و هەروەها لە قۆناغە سەرەتاییەكانی مەكتەبەكاندا باس لە خۆشەویستی دایك، ڕێز گرتن لە دایك و هەروەها ژن بكرێت بۆ ئەوەی ئەو كاریگەریە نەرێنیانەی كە كۆمەڵگا دەرخ��واردی مندااڵنی دەدات هێدی بڕوای بە تر الیەكی لە بێت. ڕێشەكەش هێدی بۆ هەوڵبدەن زیاتر شاعیر ژنانی پێویستە من وتنەوەی شێعر بۆ پێشكەوتنی ژنان و بە هەمووو لە كۆمەڵگا دوور خستنەوەی هەوڵی شێوەیەك شێعر بۆ بەژن و بااڵی ژن و رازاندنەوەی وەكو داڕشتنەوەی پێویستە بدەن، جنسی كااڵیەكی لە ژنان پێویستە بكرێت. ئەدەبیش فەرهەنگی هەمووو بوارەكان خۆ رێكخەن نەك تەنیا لە بواری زانستی؛ بەڵكو لە بواری هونەری، ئەدەبی، شانۆ، وەرزش و كێبڕكێدا خۆیان پێش بخەن بۆ ئەوەش پێشنیاری من بۆ دایكانە كە منداڵە كچەكانیان بۆ
ئەو بوارانە زیاتر ڕاكێشكەن و هانیان بدەن.
* ج���ی���اوازی ت��ێ��ك��ۆش��ان��ی ئ��ازادی��خ��وازی رۆژئ��اوای باشور، باكور، نێوان لە ژن��ان كوردستاندا چۆن دەبینی؟ یان با بڵێن خاڵە سەرەكییەكانی ئەم جیاوازیانە لەچیدان؟.
� ئەوەی كە دەبینرێت خەباتی ژنان لە رۆژئاوا و باكور زۆر زۆر بە هێزە و هێزی جەوهەری ژن لە ئاستێكی زۆر بەرز دایە نەك تەنیا بە نسبەت بە باشور؛ بەڵكو بە نەسبەت هەموو دونیا لەپێشە. بەشداری ژنان لە ناو ڕێكخراوە سیاسیەكان، لە ناو بەرەكانی شەڕ و هەروەها وەكو هێزێكی سەربەخۆ، باس لە فكرێكی نوێ دەكات كە لە دونیادا وێنەی نییە. ژنان لە باكور گەیشتنە ئاستی ناساندن لە گوڵتەن زانا، لەیال كەس هەموو ئیدی دونیادا، بوڵدان و ... هتد دەناسێت. كشاناك، پەروین ئەگەر چی لە باشوریش كەسایەتی تێكۆشەر و عومەر نەجیبە و قاسم لەیال وەكو جەرگی بە پارچەكانی كوردەكانی تەنانەت ب��ەاڵم هەیە،
تریش زۆر نایناسن. ئەوە باس لە ئاستی خەبات و تێكۆشان و بەردەوام بوون و سووربوونی ژنان لە باكور دەكات كە لە باشور نەگەیشتووەتە ئەو ئاستە. لە رۆژئاواش ئیدی ژنان بوونە هێزێك كە نەك پیاوانی ناو كۆمەڵگا؛ بەڵكو هێزێكی وەكو لێ بە هەموو دونیا( پشتیوانی داعیشیش )كە ڕاوەستێت. بەرامبەریاندا لە ناتوانێت دەكرێت ئیدی ژنان لەوێ قۆناغی خۆسوتاندن و خۆكوشتن و الوازیان تێپەڕاندوە )ئەگەر چی بنەبڕ نەبووە(، بەاڵم گەیشتونە هەموو مەیدانەكانی كۆمەڵگا. بۆ نمونە سیستەمی هاوسەرۆكی لە یەكەم قۆناغدا سەربەخۆی ڕێكخراوی هەروەها كرا. عەمەلی بۆ دەك��ات. ڕێوەبەری ژن خۆی كە هەیە ژنان كورد؛ ژنی تەنیا نە كە سارا ڕێكخراوی نمونە بەڵكو ژنی نەتەوەكانی تریش لە خۆی دەگرێت. ئێستا پێش مانگ كە سێ ژنان مافی پرۆژەی لە )25(ی فێوریەی )2014(، كۆمیتەی یاسایی لە ئ��ەن��دام، )25( لە پێكهاتبوون كە ژن��ان ڕاپۆرتێكدا كە بۆ ئین ئار تی ڕایگەیانگەیاندبوو، تێیدا باس لە )39( خاڵی پێشنیاری سەبارەت بە مەسەلەی ژنان دەكات. بە پێی ئەو ڕاپۆرتە پیاو و ژن نێوان یەكسانی پێشنیازنامەدا، لەو بە ئەساس دەگیرێت و پێش بە هەموو ئەو یاسا ئەنجام ژن بە دژ كە دەگیردرێت كەلتورانە و ماددەكانی قەدەخەكردنی نمونە بۆ دەدرێ��ن. زەواجی زۆرە ملی، ژن بە ژن، شیربەها. هەروەها لە دۆخی جیابونەوەی ژن و پیاودا ماددەی یاسایی و میرات دابەشكردنی یەكسانی بە سەبارەت مۆڵك و ماڵ جێگیركراوە. لە ناو پێشنیازنامەكەدا م��اددەك��ان یەكسانی س��ەرەن��ج خ��راوەت��ە س��ەر دەربارەی نوێنەرایەتی ژنان، یەكسانی لەناو ژیان و كاری دەرەوەدا، بەڕێوەبەرایەتی و دادگاكاندا. بۆ سەرجەم دەستگاكان بەڕێوەبەری هاوبەش یان هاوسەرۆكایەتی پێشنیاز كراوە. خاڵێكیش لەسەر كۆتای رەگەزی لە سەدا )40( لە خۆ دەگرێت. ئەوە لە كاتێكدایە كە لە پەرلەمانی باشور فرە ژنی یاسایی كراوە و تەنانەت هێندێك ژنیش دەنگیان بەشەی دوو لەو تێڕامان كەمێك بە داوە. پێ كوردستان دەردەكەوێت كە رۆژئاوای كوردستان كە لەسەر فكری ئاپۆییزمدا خۆی ڕێكخستوە تا چ
ئاستێك مەسەلەی ژن بە گرنگ دەزانێت.
هەرێمی حكومەتی نوێی كابینەی *بەاڵم پێكهات، تر جارێكی كوردستان پۆستە بۆ ژنیان یەك تەنها الیەنەكان وەزاریەكان دانا، ئەمە چۆن دەبینی؟ ئایا ئەمە پاشاگەردانیەك نییە لەپرسی ژنان؟.� وێ دەچێ كە لە ئاستی نزمدا كێشەیان نەبێت ژن بەشدار بێت، بەاڵم كە دەگاتە ئاستی بەرز، یان رێگە لە بەردەم ژنان دەگیردرێت یانیش دەڵێن ژنان خۆیان نەگەیشتونە ئەو ئاستە كە ئەوە زۆر ناكرێت چونكە دەرنایات؛ جور مەنتێقدا لەگەڵ بڵێین لە كۆمەڵگایەكی پێنج میلیۆنی تەنیا یەك ژن هەیە كە لە كابینەدا بەشدار بێت. نمونەیەكی ئاشكەرا "نەجیبە عومەر"ە كە بە هیچ شێوەیەك ژنە ئەو ناخاتە سەر تیشك پەرلەمان و میدیا تێكۆشەرە. دیارە ناعەداڵەتیەكی یەكجار زۆر لە بەرامبەر ژندا هەیە. لە الیەكی تریش كێشەی فكری
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[40 ژنان
هەیە كە ژن وەكو "زەعیفە" دەبینرێت، ژن تەنیا لە چوارچێوەی ماڵەوە خوالسە"كورت" كراوەتەوە ئەوەیان ژنانیش زۆرینەی گوتیشم ه��ەروەك و قەبوڵكردوە. عەقڵیەتی حیزبایەتی لە ناو باشوری پیاوساالرانەی كالسیكی شێوازێكی كوردستان چەند ماوەی بۆ شێوازە ئەو و گرتووە لەبەر لە كۆمەڵگاش. ناو نەریتی و داب بۆتە دەهەیە الیەكی دیكەش ژنانی دەرەوەی حیزب زۆر الوازن و هیچ دەنگێكیان نییە، دەتوانم بڵێم هێزی حیزبەكان دەنگێك هیچ و ك��ردوە مۆنۆپۆل كۆمەڵگایان ئەوەش بۆ سەركەوێت، ناتوانێت ئەوان لەدەرەی هەموو دەرفەت و ئیمكاناتێكیان لە دەستدا هەبووە و هەیە. بۆ نمونە لە هێندێك شوێندا بواری ئابوری زۆر دەرفەتی بۆ رەخساندون لە هێندێك بواری تریش لە ژنانی دەركردنی مەیدان لە هەوڵی دینەوە رێگای دەرەی حیزبەكان دەدەن. من باسی ژنانی دەرەوەی حیزبەكان )حیزبە دەسەاڵتدارەكان( دەكەم؛ چونكە تەنیا ژنانی ناو ئەو حیزبانە دەنگیان هەیە و ئەوە چەند دەهەیەكە دەرفەتیان هەبووە و بەاڵم رەوشی ژنان نەك هەر بەرەو باشتربوون نەچووە؛ بەڵكو ئەگەر مەترسیدار. هەرە ئاستێكی گەیشتۆتە كە دەبینین بگرین لەبەرچاو فكریش بواری لە ئەوەی كە گرنگی پێ نەدراوە بەشی فێمێنیستی و بە رێكخستن كردنی ژنانە. هەتاكو ئێستاكەش رێكخستنێكی تایبەت بە ژنان بوونی نییە و هیچ بە تایبەت نییە كە ئیداری و الیەنێكی حقوقی لەو زۆر راگەیەندنەكانیش تەنانەت بێت. ژنان زیاتر لەپاشاگەردانی ئەمەش الوازن. ب��وارەدا
شتێك نییە بۆ پرسی ژنان.
* خوێندنەوەی بەرێزتان لەمەر ئەو ژنانەی ئێستا لە ناو پەرلەمان و ئەوانەشی لە ناو
حزبەكاندا چیە؟� بە هۆی ئەوەی كە من لەنێو هەرێمی باشوری كەمتر كەسانە ئەو لەگەڵ و ناژیم كوردستاندا تێكەاڵویم هەیە، بەاڵم بە پێی هەڵوێستەكان لەمەڕ دەتوانێت مرۆڤ ژنان، مۆشكیلەكانی و كێشە ببینێت كە هەڵوێستێكی شیاوی و گونجاو لەوان
نابینرێت بۆیە ناتوانم زۆر جیاوازی ببینم.
باشوری لە ژن��ان كە چین هۆكارانە ئ��ەو *كوردستاندا ناتوانن خاوەن دامەزراوەیەكی گشتی تایبەت بە ژنان بن، وەك حزبی ژنان، بزوتنەوەی
ژنان كە هەموو ژنان لە خۆ بگرێت؟.ناو لە دەس��ەاڵت و هێز كە وت��م یەكەمیان �حیزبەكاندا مۆنۆپۆل)قورخ( كراوە و ژنان زیاتر ژنی تاوەكو كالسیك حیزبی ئایدیۆلۆژیای بە مافخوازی ناو كۆمەڵگا بن تەماشای مەسەلەكان دەكەن. یەعنی ژنانێكی سەربەخۆ نین كە بتوانن كار و چاالكیەكانیان تەنیا تایبەت بكەن بە ژنانەوە. بكەین سەیری مێژوویەوەش ب��واری لە ئەگەر الیەنێكی دیكە، كێشەی فكری و ئایدیۆلۆژیكیە، ئەوە پێنج هەزار ساڵە بە هەموو ڕێگایەكدا هەوڵی بە كۆیلە كردنی ژنان دەدرێت. بە رێگای ئابوری، دین، كەلتور، تەنانەت شێعر و ئەدەبیاتیش ژنان بەردەوام رۆبەروی هێرشن. لە دەسپێكدا ژنان لە بواری ئابوریەوە بێ هێز دەكەن، هەر كەسێكیش بوراەكانی لە بوو، هێز بێ ئابوریەوە بواری لە
تریشدا ناتوانێت زۆر پێشبكەوێت؛ چونكە ئابوری شاڕەگی ژینە. پاشان بە ڕێگای ئایدیۆلۆژیكی و فكری هەوڵی لە مەیدان دەركردنی ژنان دەدەن. بۆ نمونە دەڵێن ژن "زەعیفەیە" بەو مەعنایە كە ژنان بی هێزن و پیاو تەنیا دەتوانێت كارەكانیان جێبەجێ بكات. )بۆ ئەوەش بە رێگای جل و بەرگ و پێاڵویش ژنان بێ هێز دەكەن. بۆ نمونە لە چین پێاڵوی ئ��ەوەش بۆ بایا بچوك پێیان ژنان دەبو زۆر بچوكیان لە پێ دەكردن كە زۆربەی ژنان بەو رێگایەدا پێی خۆیان لە دەست دەدان و یا سەقەت دەبون. لە كوردستانیش پێاڵوی پاشنە بەرز، جل و بەرگی درێژ و زۆر تەسك و... هەموویان ژنانیان تاوانبار ژن ڕۆژێك هەموو مانكێن(. كردۆنەتە دەكرێت كە لەبەر ئەوەی ئیزنی لە پیاو نەخواست بۆ سێو خواردن بۆیە ئینسان بە گشتی كەوتە كێشەوە. شێعر و ئەدەبیاتیش كە هەمووی باسی زاهیری جوان دەكات، ئەوەی كە ئەو دوایانەش بێ و خەیانەت لە باس هەمووی پێشكەوتوە
بڕوایی دەكات.پیالنێكی دەبێت ژنان كە كێشانەن ئەو ئەوانە و وریایی بە زۆر و هەبێت بۆ خایەنیان درێژ بە بەاڵم بدەن، بۆ هەوڵیان سووربوون لەسەر داخەوە نەوەك هەوڵی بۆ نادرێت؛ بەڵكو لە زۆر شوێنیشدا ئەوانەی كە هەوڵێش دەدەن لە مەیدان لە ژن ئیرادەی ڕاستیەكەی یەعنی دەردەكرێن. دەستی ژنانی ئازاد دا نییە و ئیرادە لە دەست پیاوان و ژنانێك لە بەرگی ژنانە دایە كە فكر و
زیهنی زۆر لە پیاو پیاوساالرترە.
لە پەرلەمانی * یاسای خۆپێشاندانەكان تر جارێكی كوردستان باشوری هەرێمی بۆ خوێندنەوەی پەرلەماندا خولەی لەم دەكرێت و كۆمەڵێك بەربەستی نویی بۆ زیاد كرا، ئاخۆ ئەم یاسایە نابیتە ئاستەنگ
لەبەدرەم مافەكانی ژنان؟.� بە دڵنیایەوە دەبێتە بەربەست. ئێمە دەزانین كە هەموو ڕۆژێك لە كوردستاندا ژن دەكوژرێت، بە سەر، دەكرێتە دەستدرێژی دەسوتێندرێت، زۆر دەدرێتە شو و هەزاران كێشەی دیكە. ئەگەر
چی لە دژی ئەو جێنوسایدە دەنگی ناڕازی زۆر كەمە، بەاڵم من وا بیر دەكەمەوە كە ئەگەر یاسای خۆپێشاندان زیاتر ئاستەنگی دروست بكات ئەو و دروستدەكرێت ئەوەندەش بۆ بەربەست دەم ئیدی بە تەواوی دەنگی ژنان كپ دەكەن. ئێمە دیتمان لە ڕۆژی هەشتی مارس چۆن پەالماری سەر تەنانەت نەدان، مۆڵەتیشیان تەنانەت و ژناندرا هێندێك لەو ژنانەی كە بە بەرگی ژنانەوە و فكری بەرانبەر لە بەربەستیان چۆن هاتبوون مێرانە دەدا. ئالۆزیان هەوڵی و دروستدەكرد ژنان بە دەنا لە پشتە ئەوانە هەمووی هێزی دەسەاڵتی ناتوانێت لەبەرامبەر ژنانی ئازادیخواز ڕاوەستێت. هەر بۆیە یاسای خۆپێشاندانیش بە فەرمی كردنی
دژكردەوەكان دژ بە ژن و ئازادیخوازانە.
لەمەو باشور لە ژنان بۆ پێشنیازتان *بەدوا چییە، بەرای بەرێزتان پێویستە ژنان چی بكەن هەتاكو نەبنە قوربانی دەستی
سیاسەتی پیاو � دەسەاڵتدار؟.لەناو ژن��ان��ەی ئ��ەو دەك���ەم پێشنیار م��ن �لەسەر لێكۆڵینەوە سەنتەری خوێندنگاكاندان بوارە جیاجیاكانی پەیوەندیدار بە ژن دروستبكەن. ژنان سەر جیاوازیەكانی بیرۆكە لە هەوڵبدرێت بیرۆكەكانی و ئاپۆییزم فێمینیستەكان، وەكو هەوڵبدەن ژنان پاشان وەربگیردرێت. كەڵك تر ڕوونكردنەوەی بۆ وەربگرن سوود میدیاكان لە فكر و ژن تێكۆشانی و ژن ئاست لە كۆمەڵگا و مێژووی ژنان. شتێكی دیكە كە زۆر بە گرنگی قۆناغە لە هەر هەوڵبدرێت كە ئەوەیە دەزان��م بۆ بكەنەوە بەشێك خوێندن سەرەتاییەكانی ڕوونكردنەوەی مندااڵن لەسەر ژنان و ڕێزگرتن لە دایك و ژن. بۆ نمونە دەكرێت كەڵك لە شێعر، ئەوە وەربگیردرێت. بچوك داستانی پەخشان، دەتوانێت لە داهاتویەكی دووردا كەڵكێكی زۆری ژنانی بۆ ترم پێشنیارێكی وەربگیردرێت. لێ چە و حیزبەكاندان ناو كە ئەوانەی چە باشور ئەوانەی كە لە دەرەوەی حیزبەكانن با یەكبگرن و بە جێگای تێرۆری شەخسیەتی یەكتر، بێن بە لە ریسكی كوشتن و ژنانە بگەن كە دادی ئەو
سوتاندندان.رەخساندنی هەوڵی ئابوریشدا ل��ەب��واری با دەتوانن نمونە بۆ بدرێت. ژنان بۆ دەرف��ەت بكەن، دروست تایم( )پارت نیوەوەخت كاری بۆ ئەوەی پۆتانسیۆلی ئابوری ژنان نەفەوتێت و
كەڵكی لێ وەربگیردرێت.بە پێی هەڵسەنگاندنەكان لە نێوان ژنانی رۆژئاوا و باكور و باشور دیتمان كە هێزی جەوهەری ژن لە رۆژئاوا و باكور چەندە بە هێزە، باشە بۆچی لە شێوازی خۆ رێكخستن باشور كەڵك ژنانی كردن و هێزی فكری وان وەرنەگرێت. بۆ چی دەبێت گەلی ئێمە لە باشور هەوڵی تێگەیشتن لە هێزی سەر لە بناغەكانی كە فەلسەفەیەك كرداری بواری لە وەرنەگرێت، ژنە جەوهەری ژن پێشكەوتنی بۆ چەندە كە نیشانیانداوە تێكۆشان هەیە لە فەلسەفەی ئاپۆچیدا، ژنانی و بقۆزنەوە دەرفەتە ئەو دەتوانن باشوریش
خۆیان پەروەردە بكەن.
ئەوەی كە دەبینرێت خەباتی ژنان لە رۆژئاوا و
باكور زۆر زۆر بە هێزە و هێزی جەوهەری ژن لە ئاستێكی زۆر بەرز دایە نەك تەنیا بە نسبەت بە باشور؛ بەڵكو بە نەسبەت
هەموو دونیا لەپێشە. لە رۆژئاوا ئیدی ژنان بوونەتە هێزێك كە نەك پیاوانی ناو كۆمەڵگا؛
بەڵكو هێزێكی وەكو داعیشیش كە هەموو دونیا پشتیوانی لێ دەكات ناتوانێت لە بەرامبەریاندا
ڕاوەستێت
] ~ [[email protected]
41ژنان] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
ئا/ دڵناز كەریمژنێك كە دەكات پەسەند ئەوە تەنیا كۆمەڵگا ماڵەكەی لە و بێت گرێدراو بەپیاوێكەوە تەنیا بەشەرەفمەندانە كە بژیت بەشێوازێك خۆیدا دەناسرێت. كاتێك ژن لەم رەوشە دەردەچێت و بێنێتە ماڵەوە، یان بەپێچەوانەوە چەندین پیاو چۆن رەوش ماڵەوە بێنێتە ژن چەندین پیاو دەبێت؟ هەڵبەتە سەراوبن دەبێت. لە مەسەلەی درێژە ئەگەر ئاڵۆزتریشە. رەوشەكە پ��ارەدا رێسای ژن لەبەرئەوەی بدەین، بەنموونەكەمان گشتی شكاندووە لە رێگای دەركردنی لەماڵەوە ئەگەری گەیشتن بە رێگەچارەیەك هەیە، بەاڵم هێندە كارەكان لەوانەیە پ��ارەدا لەمەسەلەی ئاسان نەبن. ئەوەی پارەی بەدەستەوەیە، ئەگەر یەكێكی نەفس بەرز نەبێت، چەندە پارە بچێتە كە بكات. پەسەندی لەوانەیە پارەكانی، سەر چی هەروەكو مەسەلەی ژنەكە، كۆمەڵگا پارەی بۆ نێوەندكاری پەسەند نەكردووە. شیمانەیەكی بەهێز ئەوەیە كۆمەڵگا گووتوویەتی كۆكردنەوەی
پارە گەورەترین بێ شەرەفییە.كۆیالیەتی تەماشای نزیكەوە لە زیاتر كاتێك ئافرەت بكەین، الیەنی پلیشاندنەوە و دەرخستنی ل��ە م��رۆڤ��ای��ەت��ی س��ەرن��ج��م��ان رادەك��ێ��ش��ێ��ت. كردنێكی زیندانی تەنیا لەماڵدا، بەستنەوەی شوێن نییە. تەنانەت زیندانیش نییە. بە قووڵی گوزارشت لە بەستنەوەی بۆ القەكردنی دەكات. هێندەی دەخوازرێت با لە میانەی رێوڕەسمەكانی شاردنەوەی هەوڵی بووكێنی و دەستگیرانی راستییە قووڵەكە بدرێت، دیسان یەك رۆژ بۆ ئەو هاتنی كۆتایی واتای دەناسن كەسانەی خۆیان ئامرازە میانەی لە ئافرەت مرۆڤە. كەرامەتی توندوتیژییەوە، سیستەمی هەمەڕەنگەكانی داڕووخانی ئامرازەكانی رێگای لە زیاتر لەویش ئایدیۆلۆژییەوە �� بە بابەتی ئەشقیشەوە �� ئەوەندە لە بەهای هەزار ساڵییەكانی بەرهەم، پەروەردە، بەڕێوەبەرایەتی و ئازادیخوازی دوور دەخرێتەوە و بچووك دەكرێتەوە كە ئەنجامەكەی لە رادەست بوون خراپترە. واتا بە تەواوی ناسنامەی خۆی لە دەستدەدات و بۆ "ژنێتی" دەگۆڕێت )مەبەست ژنی پیاوە(. لەبەرچاوی پیاوێكی هەرە ئاسایی، تەنانەت الی شوانێكی چیاش ئافرەت تەنیا بۆ پیاوێك. هەرچی ژنی ببێتە ژنێتییە، دەتوانێت مامەڵە جۆرە هەموو مافی وات��ای بە ژنێتییە بەوەشەوە تەنانەت �� پێیەوە دێت كردنێك �� بیكوژێت دەتوانێت بیەوێت، كاتێك هەر كە زۆر موڵكێكی بەڵكو نییە؛ موڵكێك تەنیا ئەو بە بوون پۆتانسێلی خاوەنەكەشی بۆ تایبەتە. ئەگەر دەگرێت، لەخۆوە بچووك ئیمپراتۆرێكی
بزانێت بەكاری بێنێت!!.هەرچی خاوەندارێتیكردنی ژنە، بوو بە زەمینەی
بۆ هەنگاو دوات��ر موڵكایەتی. هزری یەكەمین سەردەمی لە هاوێشترا. پیاو كۆیلەكردنی بە شارستانیدا جۆری خێزانی فراوان و درێژخایەنی لە شێوەی خانەدانێتی دەبینین، بەاڵم خێزانە الدێیی و پیشەكارە سادەكان لە هەموو كاتێكدا هەبوون. دەوڵەت و دەسەاڵتەكان كۆپیەیەكی دەستڕۆیی خۆیان لەناو خێزاندا بە باوك � پیاو بەخشیوە بەمجۆرە پێداوە. خۆیان هاوشێوەی رۆڵێكی و مەشروعیەت ئامرازی گرنگترین كراوەتە خێزان سەرچاوەی رۆڵی ب��ەردەوام پاوانەكان. پێدانی كۆیلە، جووتیار، كرێكار، رەنجدەر و سەرباز و تەواوی خزمەتەكانی دیكەی بۆ تۆڕەكانی سەرمایە و بااڵدەستی بینیوە. لەبەر ئەم هۆكارە خێزان ئەوەی سەرباری پیرۆزكراوە. و پێدرا گرنگی سەرچاوەی گرنگترین سەرمایەداری تۆڕەكانی قازانجی خۆیان لەسەر رەنجی ژن لەناو خێزاندا دەكەن پەردەپۆش ئەمە بەاڵم بەدەستدێنن، وەك خێزانەوە، سەر دەخەنە زیادە بارێكی و بڵێی خێزان كراوەتە زامنی دڵنیایی سیستەم و بەمجۆرە مەحكومی دەمارگیرترین قۆناخی ژیانی
كراوە.رەخنەكردنی خێزان گرنگە؛ چونكە تەنیا لەسەر فاكتەری ببێتە دەتوانێت رەخنەكردن بنەمای كۆمەڵگای دیموكراتی. تا تەواوی خێزان � نەك دەسەاڵت خانەی وەك � )فێمێنیزم( ژن تەنیا پراكتیزەكردنی و ئایدیال ئەو نەكرێت، شیكار شارستانێتی دیموكراتی لە گرنگترین فاكتەرەكانی بێبەش دەبێت. خێزان دامەزراوێكی كۆمەاڵیەتی دەت��وان��رێ��ت ب���ەاڵم بكرێت، تێپەڕ ك��ە نییە دەس��ت��ب��ەرداری پێویستە وەرچ��ەرخ��ێ��ن��رێ��ت. بانگەشەكانی موڵكایەتی ژن و مندااڵن بكرێت كە لە سەردەمی پلەدارێتی)هیارارشی(یەوە ماوەتەوە، سەرمایەش و دەس��ەاڵت پەیوەندی هەروەها پەیوەندییەكانی ل��ە ج��ۆرەك��ان��ی( )ه��ەم��وو هاوسەرێتیدا رۆڵ نەبینێت. پێویستە هەڵوێستە بیانووی بە كە بنرێت بەالوە رەمەكییەكانیشی دەكرێت. پەیڕەو مرۆڤ جۆری بەردەوامكردنی نموونەییترین هەڵوێستی یەكێتی نێوان ژن و پیاو و ئەخالقی كۆمەڵگای بە گرێدراو كە ئەوەیانە دەگرێت. بنەما بە ئازادی فەلسەفەی سیاسی ئەو خێزانەی لەم چوارچێوەیەدا بە وەرچەرخاندا زامنی تەندروستانەترین دەبێتە تێپەڕبێت، پەیوەندییە لە یەكێك و دیموكراتی كۆمەڵگای لە دیموكراتی. شارستانێتی سەرەكییەكانی هاوسەرێتی فەرمی زیاتر، هاوسەرێتی سروشتی هەردووال كاتێك هەموو پێویستە بەاڵم گرنگە، بۆ ژیانی جیاواز و بە تەنیاش ئامادە بن. ناكرێ لەماوەی كوێرانە ی��ان كۆیالیەتی بەشێوەی ئاشكرایە وەك بكرێت. جموجۆڵ پەیوەندیدا خێزان دیموكراتیدا شارستانێتی سایەی لەژێر دەبینێت. بەخۆیەوە وەرچەرخان واتادارترین
ئۆجاالن؛
ژنێتی بە واتای مافی هەموو جۆرە مامەڵە كردنێكە بەرامبەر بەژنسەرباری تەواوی
رازاندنەوەكانی لیبڕالیزم، وەك چۆن مۆدێرنیتەی سەرمایەداری ستاتۆوە
كۆنەكەی بۆ یەكسانی و ئازادی نەگۆڕی، ئەركی دیكەشی لێ باركردووە و ژنی خستۆتە ژێر ستاتۆیەكەوە كە زۆر لەهی
جاران قورستترە
..........
هەڵوێستی یەكێتی نێوان ژن و پیاو ئەوەیانە كە گرێدراو بە كۆمەڵگای ئەخالقی و
سیاسی فەلسەفەی ئازادی بە بنەما دەگرێت. ئەو
خێزانەی لەم چوارچێوەیەدا بە وەرچەرخاندا تێپەڕبێت،
دەبێتە تەندروستانەترین زامنی كۆمەڵگای دیموكراتی و یەكێك لە پەیوەندییە سەرەكییەكانی
شارستانێتی دیموكراتی
..........
شوێنێك ئازادی و كەرامەتی مرۆڤی لێبێت كۆیالیەتی تێیدا
ناژی..........
تەنیا لە میانەی بە ژنكردنی پیاو دەتوانرێت باس لە بە ژنكردنی كۆمەڵگا بكرێت
..........
كۆمەلگەی رەگەزگەرایی بەهێندەی سەرمایەداری جانەوەرێكی كۆمەالیەتی
مەترسیدارە
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[42 ژنان
ژن كە بەشێكی زۆری لە رێزو قورسایی هەزاران رێزێكی و هێز تا لەدەستداوە، خۆی ساڵەی خێزانی یەكینەی نەهێنێتەوە، دەست بە مەزن واتادار پێشناكەوێت. ئەو خێزانەی لەسەر بنەمای جەهالەت و نەزانی ئاواكراوە، جێگای رێز نابێت. ئەو رۆڵە گرنگە كە لە سەرلەنوێ ئاواكردنەوەی
شارستانێتی دیموكراتیدا دەكەوێتە سەر خێزان.كۆمەلگەی رەگەزگەرایی بەهێندەی سەرمایەداری جانەوەرێكی كۆمەالیەتی مەترسیدارە. بە درێژایی چەكە ئ��ەو پەرستی رەگ��ەز)گ��ەرای��ی( مێژوو سیستەمەكانی لەالیەن زێ��دە ه��ەرە كە ب��ووە كۆمەڵگای )دژی بەكارهێنراوە شارستانییەوە زۆر بۆ ژن كۆڵۆنیكردنی سیاسی(. و ئەخالقی ئامانجی جۆراوجۆر بەكاریگەرترین نموونەی ئەم كرێیە، بێ كرێكاری وەچەدەخاتەوە، باسەیە. و ك��ارە سەختترین و پەژارەترین بە خاوەنی گوێڕایەڵترین كۆیلەیە. هەروەها لەدۆخی ئۆبژەی ئامرازی زایەندیدایە. ئارەزووی هەمیشەییكردنی گشت شاژنی بگرە كااڵیە، بەنرخترین ریكالمە. كااڵكانە. وەك ئامرازی القەكردنی بەردەوامی پیاو دەسەاڵتەكەی كە دەدات كارگەیە ئەو دیمەنی دەستەبەر دەكات. وەك ئۆبژەی جوانی و رازانەوە كۆمەڵگای درێژەپێدەری مەعنەوییەوە بواری لە لەناو ئەو كۆمەڵگا پیاوساالرییەی پیاوساالرییە. لە بونیادی دەوڵەت �� نەتەوەدا هەیە بەڕادەیەكی هەرە بەرز لەم الیەنانەوە ژن بەم پێگە داڕووخاوە دەگات؛ چونكە خەیاڵی )وێنا(ی ژن لە كۆمەڵگای )وێنا بە سیفەتی خوداوەند نەتەوە �� دەوڵەت و ناسنامەی هاوبەشی ژن( لە رووخساردا ئامراز سیفەتی ب��ەاڵم عیبادەتە، كەرەستەیەكی و خوداوەندە ژن "ئیالهە" لێرەدا بە واتای سۆزانیخانە )ماڵی گشتی( و سووكایەتی پێكردن دێت. ژن زێدە هەرە كە ژنەیە ئەو ئیالهە، سیفەتی بە دووچاری سووكایەتی پێكردن هاتووە و بچووك كۆمەڵگای رەگەزپەرستی لەكاتێكدا خ��راوە. دەوڵەت � نەتەوە لەالیەكەوە بەشێوەیەكی زێدەڕۆ و لە بەرزترین ئاستدا پیاو دەكات بە دەسەاڵتدار، )هەر پیاوێكی بااڵدەست بەشێوەیەكی داپۆشراو قەحبەكەم "ئیشی بەواتای زایەندی پەیوەندی تەواو كرد"،"توانیم )زاڵبووم("لەمێشكیدا جێگیر دەكات( لە كەسایەتی ژندا كۆمەڵگا دەخاتە دۆخی لە چوارچێوەیەدا لەم كۆڵۆنییەوە، كەوتووترین دەوڵەت � نەتەوەدا ژن لە دۆخی پێشكەوتووترین
كۆڵۆنی نەتەوەی كۆمەڵگای مێژووییدایە!!.ئاماددە شارستانییان كۆڵەكانەی لەو یەكێك كردووە ئەم راستییە بووە. یەكێك لە جۆرەكانی گرێدراوی ماددیش كەلتووری نەناسی سنوور ئەزموونە ئ��ەو خواستویانە راستییەیە. ئ��ەم هێنراوە، دەست بە ژن بەرامبەر سەركەوتووەی بۆ تەواوی كۆمەڵگای بگوازنەوە. ئەمە دووەمین هۆكاری ترسناك بووە. بۆ ئەفەندییەكان دەبوایە كۆمەڵگاش وەكو ژن رۆڵ ببینێت. دواتر هەوڵی كردنی تەواو چۆن كە دەدەین كردنەوەی روون بە ژنكردنی كۆمەڵگا لە سیستەمی سەرمایەداریدا ئەنجامدراوە، بەاڵم بناخەی ئەم كردارە لە یەكەمین قۆناخی شارستانیدا دانراوە، هەرچی لە كەلتووری گریك �� رۆمادایە خوازراوە ئەمە وەكو نموونەی كۆمەڵگایەكی سەركەوتوو پێشكەش بكرێت. تەنیا
لە میانەی بە ژنكردنی پیاو دەتوانرێت باس لە بە ژنكردنی كۆمەڵگا بكرێت. كۆمەڵگای گریك �� رۆما باش هەستی بەمە كردووە و تەگبیری وەرگرتووە. لە زۆر كۆیلەكانی رەوشی كە زانراوە بابەتێكی هی ئافرەت خراپتر بووە. كێشە بە ژنكردنی ئەو پەیوەندی لە باس نین. كۆیلە كە بوو پیاوانە زایەندی نێوان ئەندامانی خێزان، الدانی سێكسی و هاوڕەگەزبازی ناكەم. رەهەندی دەروونی، تەنانەت باسیان كە دیاردانەی ئەو جەستەیی هۆكاری بە هەڵسەنگێندرێت. جیا بە پێویستە دەكەم، گوێرەی مۆدێلی كۆمەڵگای كالسیكی یۆنان، هەر كوڕە الوێكی ئازاد مسۆگەر دەبێت خاوەنێك یان )هاوجووتێكی سێكسی( پیاوی هەبێت. تا الوەكە خۆشەویستی دەبێت ئەزموون خ��اوەن دەبێتە وەك��و ه��ەر بێت. سێكسییەكەی ه��اوج��ووت��ە بارەیەوە لەو سوقراتیش تەنانەت كرد، باسم بەكارهێنانی زۆر گرنگ رووداوەدا دەڵێت:"لەم الوەكە نییە، گرنگ ئەوەیە لەم دۆخە رۆحییەدا لەبەر ئاشكرایە. زۆر ئێرە زهنییەتەكەی بژی". پرەنسیپی لەگەڵ كۆیالیەتی كۆمەڵگای ئەوەی كەرامەت و ئازادی هەڵی نەدەكرد، دەبوایە ئەم بسڕدرێتەوە؛ كۆمەڵگادا لەناو تایبەتمەندیانە شارستانی كۆمەڵگای لە هەڕەشەیان چونكە دەكرد. راست بوو، شوێنێك ئازادی و كەرامەتی سیستەم ناژی. تێیدا كۆیالیەتی لێبێت مرۆڤی دەركی بەمە كردووە و پێویستییەكانی جێبەجێ
كرووە.ئەم نەیتوانی رۆما �� گریك كەلتووری بێگومان ئایینی ن��اوەوە لە بكات. ت��ەواو خۆی رۆڵ��ەی ئازادەكانی قوتابخانە میانەی لە كە كرستیانی هێرش دەرەوەش لە پێشكەوت، فەلسەفەوە ئەم ئەتنیكەكان بەردەوامەكانی راپەڕینە و كۆمەڵگایەی رووبەڕووی رەوشێكی دیكە كردەوە. دەیانگوت كە ن��ەب��وون ك��ەم هێمایانەش ئ��ەو كەلتووری ماددی هەموو شتێك نییە و هێزەكەی ب��ارەت��ەق��ای ه��ەم��وو شتێك ن��اك��ات، ب��ەاڵم لە سەردەمی سەرمایەداریدا بە بێ ئەوەی پێویستی بكات كۆمەڵگا دەیتوانی ببینێت، "نێربازی" بە
بە ژن!!.لیبڕالیزم، وەك سەرباری تەواوی رازاندنەوەكانی چۆن مۆدێرنیتەی سەرمایەداری ستاتۆوە كۆنەكەی بۆ یەكسانی و ئازادی نەگۆڕی، ئەركی دیكەشی لێ باركردووە و ژنی خستۆتە ژێر ستاتۆیەكەوە كە زۆر لەهی جاران قورستترە. ستاتۆكانی لەجۆری هەرزانترین كرێكار، كرێكاری ماڵەوە، كرێكاری بێ خزمەتكاری و ن���ەرم ك��رێ��ك��اری ب��ەرام��ب��ەر، پیشانیدەدات كە رەوشی قورستتر بووە. لەسەر ئەمەشەوە بەكارهێنانی وەك ئامرازێكی ریكالم و ك��ەرەس��ت��ەی��ەك��ی م��ەگ��ەزی��ن��ی راگ��ەی��ان��دن وەك جەستەكەشی تەنانەت قووڵتركراوەتەوە. قۆستنەوە و بەكارهێنان هەمەالیەنی ئامرازێكی كااڵیەكە سەرمایە دەستبەرداری نابێت. بەردەوام ئامرازی وروژاندن و هاندانی ریكالمكردنە. بەكورتی ئایا مۆدێرنە. كۆیلەی نوێنەری بەرهەمترین بە، دەتوانرێت بیر لە كااڵیەكی بەمجۆرە بكرێتەوە كە قازانج زۆرترین بەهادارترە كە لەو كۆیلەیە هەم ئ���ارەزووە ئامرازێكی ه��ەم دێنێت، ب��ەدەس��ت
ناكۆتاكانە؟.
] ~ [[email protected]
43] ژماره 42[ ]2014/8/15[ ]ساڵی چوارم[
بیرەوەری گەریال
ن/ سابیر سەرەكۆ - و/ ڕێبوار هەمەوەندیپاییز بوو، كاروخەباتی جێگیربونمان دەستی پێكردبوو، دەمانویست تاكو بەهارێكی تر هەموو كاروبارەكانمان تەواو بكەین، بەاڵم هێزی دوژمن نەیدەویست كە لەم هەرێمەدا بحەوێینەوە، ئەگەر لەسەر ئەم زۆر بۆهێنانەی هێزی دوژمن بچوینایەتە دەرەوەی سنور ئەمە سەركەوتن بوو بۆ ئەوان، خۆمان )هەلالج( پردی لەسەرووی )10(دا مانگی لە جێگیر كردبوو، سەرەرای ئەوەی بارەگایەكی هێزی دوژمن لێمانەوە نزیك بوو لەو شوێنەی لێی گیرسابوینەوە چەند ئەشكەوتێكی لێبوو هەروەها دوو شوێنی خۆشاردنەوەش، پێپەیدا ئاومان زستاندا لە ئەگەر سەرحەد هەرێمی لە نەكرایە بەفرمان دەتوانەوە، ئێمە دەستمان بە كاروخەباتی دەكەوتە ئەوكارەی هەمووشمان كردبوو جێگیربونمان سەرشانمان دەمانزانی چییە و چی دەكەین، گروپەكەی هەڤاڵ دەنیز كە كەوتبونە نزیك بارەگاكەی هێزی دوژمنەوە بۆ پێداویستی تەقەمەنی هاتبوون بۆ الی ئێمە، ئێمەش چەنێ تەقەمەنیمان هەبوو دامانپێیان، من چەند فیشەكێك
و هەڤااڵنیش چەند مەخزەنێكیان پێما بوو.چەند پێاڵو و تەقەمەنی بەدەستخستنی ب��ۆ ئێمە ناوچەی شەهید بەسەر )كیرێكۆر(وە لەالی هەڤاڵێكمان )چەم( كە گروپێكمان لەوێ گیرسابونەوە و لەوێوە دەچونە زۆزانەكانەوە، ئێمەش كە مابونینەوە سەرقاڵی دار بڕینەوە بووین، لەبەر چەتونی كەشوهەوا نەمانتوانی بارە دارەكە بگەهێنینە شوێنی خۆی، تەنانەت نەمانتوانی بیگەهێنینە هەربۆیە هاتبوین، لێوەی كە ڕێگایەی ئەو سەر نیوەی و بەجێبهێڵین دارەكەمان بارە شوێنەدا لەو ناچارماین
بگەڕێینەوە الی هەڤااڵنمان.
شوێنانەی ئەو بچونایەتە دەبوایە ترمان گروپەكانی كە ئەو سەردەمە شەهید چیا كرابوو، دیاری بۆیان كە بوو ئێمە لەالی هەرێمەكە فەرماندەكانی لە بوو یەكێك ئەویش بۆ مەسەلەی داربڕینەوەكە لەگەڵمان هاتبوو، من و شەهید چیا و سمكۆ و دەریك و چەند هەڤاڵێكی تر كە بەداخەوە ناویان نایەتەوە خەیاڵم چوینە ئەو شوێنەی بەفری دەمەوبەیان ڕێككەوتبووین، لەسەری پێشوتر كە ژێر گابەردێكمان پاككردەوە و چوینە ژێر گابەردەكەوە، كاتێك ئێمە سەرقاڵی ئەوەبوین كە بەفر بكەینە ناو كترییە ڕەشەكەوە بۆ ئەوەی چایەك لێبنێین دەنگی تۆپ و هاوان هات، دیار بوو شەڕ دەستیپێكردبوو، گروپێكمان كە چەند هەڤاڵێكیان كە ڕەوشی جەستەییان باش نەبوو بۆ ئەوەی نزیك گوندەكە لە بەردەوام گروپەكانمان كۆنتڕۆڵ بكەن بە ببوون، بەاڵم مەخابن هێزی دوژمن هەستیان جێگیر بوونی گروپەكەی هەڤاڵ ڕۆژهات كردبوو، چواردەوریانیان گرتبوو، هەڤااڵن لەگەڵ هێزی دوژمن شەڕی دەستەویەخەیان نیو هەر كە شوێنێك بگەهێنە خۆیان توانیان كردبوو، كاتژمێرێك لێمانەوە دوور بوو، بەاڵم هێزی دوژمن لێرەش تەدبیری خۆی وەرگرتبوو، بەداخەوە ئەو شوێنەی ئێمە لێی بوین گونجاو نەبوو كە بتوانین روبەڕوی هێزی دوژمن ببینەوە، هەڤااڵن بۆماوەی )5( كاتژمێر خۆڕاگریان كرد و توانیان خۆیان بگەهێنە زۆزانەكانەوە، بەاڵم هێزی دوژمن توانیان ئێوارە دەم��ەو هەڤااڵن ب��وون، هەربەدوایانەوە لەناوجەرگەی هێزی دوژمن دزە بكەن و خۆیان بگەهێننە المان، ماوەی )3( كاتژمێر بەدەم ڕێوە شەڕ و پێكدادانیان كە بۆكردین ئەوەیان باسی المان گەیشتنە كە كردبوو، گێڕانەوەی بەگوێرەی پێكردووە، دەستی چۆن شەڕەكە هەڤااڵن شەڕەكە بەم شێوەیە هاتۆتە ئاراوە:"كە هەڤااڵن
ئەگەنە ئەو شوێنەی كە ناومان نابوو شوێنی بارەگای عەلی درێژ لەبەر ئەوەی زۆر ماندووبونە خەویان لێكەوتووە دەمەو بەیان كە بەئاگا هاتونەتەوە چاویان بە سەربازێك دەكەوێت و شەڕ و دەكوژێت سەربازەكە قەناس بە عەلی هەڤاڵ پێكدادان بەم شێوەیە ڕوودەدات". ئێمە گوێمان لە دەنگی تەقە بوو سەرگردەكانمان گرت، لەم شەڕەدا هەڤاڵێكمان هەڤاڵە ئەم بوو نەیانتوانی ئەوەی لەبەر ببوو، بریندار بریندارە لەگەڵ خۆیاندا بهێنن لە بەتانیەكدا پێچیبویانەوە لە شوێنێكدا شاردبویانەوە، ئەو هەڤاڵەی شاردبویانەوە بە برینداری ناوی )كازم( بوو هەروەها تەمەنی )1٧( ساڵ بوو، ئەم هەڤاڵەمان پێشوتر لە گوندی )ئێرجی( شوان بووە و هەڤاڵێكی خۆشەویست بوو. هەموومان پێماندەووت )كالۆ( و پشتی هەندێك قەمبور بوو، ئێمە لەم حاڵەتەدا نەماندەتوانی هیچ بكەین بۆ كالۆ، بۆ ڕۆژی دوایی ویستمان بچین كالۆ بهێنینەوە، بەاڵم مەخابن هێزی دوژمن بەتەواوی
ناوچەكەی ئابڵوقە"گەماڕۆ" دابوو.ئەو گروپەی چوبونە نزیك )كیرێكۆر( پەیوەندیان لەگەڵ بەستین، پێیان ووتین كە ئاگرێكیان بینیوە و دەیانەوێت لە هەڤااڵنمان كە دوژمنە، هێزی یان هەڤااڵنن بزانن ئاگرەكە بە باشی ووردبونەوە بە هەڤااڵنیان ووتبوو ئاگری لەگەڵ المان گەیشتنە هەڤاڵە گروپە ئەو كە دوژمنە، خۆیان گۆرەوەی و تەقەمەنیان بۆهێنابوین، بەاڵم پێاڵویان بە پێاڵوەكانیان پەت بە هەڤاڵێكمان چەند نەهێنابوو، كردەوە، پیالنسازیمان تر جارێكی گرێدابوو، قاچیانەوە سەرتیپەكەمان هەڤاڵ مێرخاس بوو كە خەڵكی جەزیرەی بۆتان بوو تەنانەت لە شەڕی باشوریشدا بەشداری كردبوو، شەوە ئەو ب��ووم، مێرخاس هەڤاڵ ی��اری��دەدەری منیش دەبوایە سەرگردی میكسمان بگرتایە، شەش هەڤاڵ بوین
ناچاربوین سنور ببەزێنینجارێكی تر مێژوو لە دەروونی خۆیدا بە بەرخودان و ئیرادەی ڕۆڵەكانی ڕۆژ خۆی گەرم دەكردەوە
] ~ [[email protected]
]ساڵی چوارم[ ]2014/8/15[ ] ژماره42[44 بیرەوەری گەریال
من و هەڤاڵ باوەڕ سیڤەراك و دوو هەڤاڵی تری كچیشمان لەگەڵ مێرخاسیشدا بەیەكەوە چوینە سەرگردەكە، هەڤاڵ مێرخاس لەسەرمایە قاچەكانی پەلمی بوون، دەمەوبەیان بینیمان كە هێزی دوژمن بەتەواوی بە هێزیكی گەورەوە بەهۆی مێرخاس هەڤاڵ ب��وون، جێگیر هەرێمەكە لە هەرچەندە دەچیژا زۆری ناڕەحەتییەكی قاچەكانێوەی پێشنیارم بۆ كرد كە بچێتەوە بۆالی هەڤااڵن، بەاڵم قەبوڵی نەكرد، پاشان بە زەختی هەڤااڵن هەڤاڵ باوەڕ و من وامان
لێكرد كە قەناعەتی پێبكەین بڕوات.كاتێك هەڤاڵ مێرخاس سەرقاڵی ئەوەبوو كە لە گردەكە بچێتە خوارەوە بینیمان كە هێزی دوژمن بەرەو ئێمە دێن، بەدەستگرتن پێنەبوو ئەوتۆشمان تەقەمەنییەكی ئێمە بە تەقەمەنێكانمانەوە روبەڕوی دوژمن بوینەوە و تاك...سەربازی چوار شەڕەدا لەم دەتەقاند، فیشەكمان تاك دوژمن كوژران، دەمەو ئێوارە تەمومژ بوو هەربۆیە هێزی دوایی ڕۆژی بۆ بكەن، پاشەكشێ كە ناچارمان دوژمن ئەوەی لەبەر بەاڵم المان، هاتە هەڤاڵێك دەمەونیوەڕۆ هەڤاڵ چوار رەوانەكربوو كچەكەمان هەڤاڵە دوو پێشتر چەور نانی چوار خۆیدا لەگەڵ هەڤاڵەكەمان مابوینەوە، و چەند كۆتكەدارێكی هێنا بوو، ئێمە تەنیا بەتانییەكمان لەژێر دارێكدا چاوەڕوانیمان كرد، پێ بوو، تادەمەوبەیان هێنانی ئەم كۆتكەدارە ئێمەی خۆشحاڵ كردبوو هەروەها لەبارەی ڕەوشی هێزی دوژمنیشەوە زانیاری بۆ هێنابوین، ئاپۆچی دوا تاكو فەرمانیدابوو دوژمن هێزی فەرماندەی سەرچیاكان نەكوژن دەستبەرداری ئەم ئۆپەراسیۆنە نابێت، شەڕەكەدا لەناو ڕاستەوخۆ كە فەرماندانانەی ئەو بەاڵم بوون دەیانزانی كە ئێمە سەرگرد و شوێنە ستراتێژێكانمان سەرمان، بكەنە هێرش نەیاندەتوانی هەربۆیە گرتبوو هەربۆیە بە فەرماندەكانیان وتوبو فەرمون سوپا، سوپای خۆتانە ئەگەر پێتان دەكرێت وەرن بۆ ئێرە و شەڕەكە ببەن بەڕێوە، هەڤاڵ چەم گەیشتبووە شوێنی مەبەستی ئێمە و ئەو پێداویستیانەی پێویست بوو لەگەڵ خۆیدا هێنابووی، كەوتبوینە ئێمە كە نەیانزانی گروپەكەی و چەم هەڤاڵ هێزی بارەگاكەی بەالی توانیان چۆنەوە، ڕەوشێكی ناو دوژمن تێبپەڕن و لە شوێنێكدا سەرخەوێكیان شكاند بوو، دەمەو بەیان كە ڕێیان گرتبووەبەر چاویان بە جواڵنەوەیەك ئاراراتدا، بەاڵم لە نێوان چیای گەورە و بچوكی كەتبوو دوای ئەوە جواڵنەوەی هەڤااڵنە، كەچی وابوو كە پێیان گردەكەوە بەسەر دوژمن هێزی دەبینن كورت ماوەیەكی لە سێ قۆڵەوە هێرشیان بۆ دێنن، هەربۆیە ناچار دەمێنن ئەشیاكانیان لەژێر بەردێكدا دادەنێنن و ڕادەكەن بۆ ئەوەی سەنگەر بگرن، لەگەڵ یەكەم دەستكردنەوەی هێزی دوژمن سێ هەڤاڵ قۆڵیان بریندار دەبێت، هەڤااڵن توانیبویان ئەو سێ هەڤاڵە لەگەڵ خۆیان ببەن و لە ئەشكەوتەكاندا خۆیان
بشارنەوە، هێزی دوژمنیش وازی لێهێنابوون.ئێمە هەرهەواڵێكمان لەبارەی ئەو گروپەمانەوە نەدەزانی كە كەوتبوونە شەڕ و لەگەڵ هێزی دوژمن و خۆیان گەیاندبووە )گەوەر( بەناوی كەسێكمان مەخابن بەاڵم زۆزانەكان، بەدیلی دەگیردرێت و شوێنەكانمانی نیشان هێزەكانی دوژمن تەقەمەنێكانمانەوە شوێنی دەچنە دوژمن هێزی دابوو، خۆیاندا لەگەڵ دۆشكەمان دوو و زۆر تەقەمەنییەكی و
قۆڵێكی بگەهێننە خۆیان توانیان دوژمن هێزی دەبەن، ئەو شوێنەی كە خۆمانمان لێجێگیر كردبوو، ئێمە بۆمان ئاشكرابوو كە هێزی دوژمن ئیتر هەموو شوێنەكانی ئێمە دەزانێت، لەالیەكەوە پەیوەنیمان لەگەڵ گروپی هەڤاڵ چەم نەبوو لەالیەكی تریشەوە گەوەر تەسلیم ببوو، بەم شێوەیە جارێكی تر مێژوو لە دەروونی خۆیدا بە مێژووی بەرخودان و ئیرادەی ڕۆڵەكانی ڕۆژ خۆی گەرم دەكردەوە، بەڕاستی زەحمەت بوو لەو شااڵوی ئاپورەی هێزی دوژمن كە هەموو موعجیزەیە مانەوەمان زیندویی بە گیرابوو الیەكیشمان كە ئیرادەی پۆاڵین دەیخوڵقاند، ئەمە ئەركێكی مێژوویی سەرشانی ئێمە بوو بۆ گەلەكەمان و ڕێبەر ئاپۆ، خواردنمان ئێمەش نەبێت ئارد هەندێك تەنها بوو، تەواو بەتەواوی خۆمانمان سكی و دەرستدەكرد شۆربامان ئ��اردە بەم ئەویش هەبوو ڕێگاچارەمان یەك تەنها پێتێردەكرد،
گەیشتن بوو بە سنور.ئەویش هەڤاڵە دابڕابوو، لێمان برینداری بە هەڤاڵێكمان خۆشەویستەكەمان )كالۆ( بوو، دەبوایە پێی بگەیشتینایە خۆیان و كردبوو دزەی��ان هەڤااڵن ڕۆژ دوو دوای بەڵێ پێگەیاند بەاڵم مەخابن هەڤاڵ كالۆ لە شوێنەكەی خۆیدا كالۆ واتا كازم هەڤاڵ لەگەڵ لەم شەڕەدا ببوو، شەهید هەڤاڵێكی هەروەها ببوون شەهید ترمان هەڤاڵی دوو قۆڵێكەوە لەچەند دەبوایە ب��وو، بریندار قۆڵی ترمان شێوەیەك بەهەر هەڵدڕیایە، دوژمنمان چەمبەری تۆڕی لێی كە شوێنەی ئەو بگەهێنینە خۆمان توانیمان بوو هەموومان، بۆ بوو باش مۆڕاڵێكی ئەمە ببوین، جێگیر نەماندەتوانی پەیوەندی بە هەڤاڵ چەمەوە بكەین، ئێمە توانیمان لە خواروی نزیك بارەگای هێزی دوژمن خۆمان بشارینەوە، دوو هەڤاڵمان دزەیان كرد و خۆیان گەیاندە هێنا، قاورمەیان تەنەكە دوو و جێگیربونمان شوێنی ماوەیەكی زۆر بوو كە برسیمان بوو هەروەها ماندوشبوین، هەموو هەڤااڵن لەسەرمایە دەكۆكین، بەاڵم لەبەرئەوەی لە بارەگاكەوە زۆر نزیك بوین نەماندەتوانی دەنگ دەربكەین، شوێنمان زۆر خراپ بوو بەشی الی ئێران لوغم ڕێژ بوو، سێ بەشەكەی تریش هێزی سوپای تورك گرتبووی، تا ئێوارە چاوەڕێمان كرد، ئەگەر بیانزانیایە ئێمە لێرەین سەربازەكانی دەكۆكاین كاتێك دەكرد، شەهید هەموومانیان بارەگاكە لەم بۆ دەرچونمان بە دەممانەوە دەگرت، جامانەكانمان شوێنە دەمەو ئێوارە چەند هەڤاڵێكمان نارد تاكو كەشفێكی الی بەشی سنور بكەن، كە هەڤااڵن گەڕانەوە پێیان ووتین هێزی دوژمن بۆ پاشەكشێیان سەرقاڵی دوا ئامادەباشین، هەموو الیەك تەمومژ بوو، توانیمان ماوەی نیو كاتژمێر بە سكەخشكێ ڕێ بكەین ئەگەر كەشف بوینایە هەموومان لەناو دەچوین ئەم نیو كاتژمێرە وەك درێژی ساڵێك بوو بۆ
ئێمە و هەر نەدەبڕایەوە.هێزی دوژمن هەموو الیەكی گرتبوو و شوێن پێی ئێمەیان ترمان چارەیەكی ڕێگا چاوەڕوانی لە جگە بوو، بینی دوژمن هێزی گردێك لەسەر بینیمان لەناكاو نەبوو، پاشەكشێ دەكەن، دوای ڕێكردنی نیو كاتژمێرێك چوینە سەرجادەیەك، درێژایی و پانایی جادەكە تەلبەندكرابوو لە
بەاڵم لەشماندا، و قاچمان بە دەچەقی تەلەزی ڕێگاكە بۆ ئێمە ئەمە ڕێگر نەبوو، ماوەی دووسەد مەترێك بەناو گەیشتینە كەم ماوەیەكی دوای ڕێمانكرد، تەلەزێكاندا وابوو مانای تێنەپەڕاندایە گردەمان ئەو ئەگەر گردەكە، دەچوینە سنوری ئیرانەوە و لەمەترسی ڕزگارمان دەبوو، مەودایەكی زۆر كەم مابوو لەناكاو گوێمان لە دەنگی زریپۆش خێرایی بە دەبێت كە ووتین پێی ڕۆژه��ات هەڤاڵ بوو، ڕێبكەین، ئەگەر سەد مەترێك ڕێنەكەین هەموومان لەناو دەچوین، زۆر ماندوو ببوین، بەردەوام گوێمان لە دەنگی زریپۆشەكە بوو، ئێمە خەریك بوو گردەكە ببەزێنین دراینە بەر دەستڕێژی گوللە، خۆشبەختانە بەبێ ئەوەی هیچمان لێبێت توانیمان بچینە ئەو دیوی سنورەوە، چوینە ئەودیو سنورەوە واتا ڕۆژهەاڵتی كوردستان و چوینە گوندێكەوە، هەموومان زۆر الواز ببوین، توانیمان لەگەڵ هەڤااڵنی ئێرە پەیوەندی ببەستین، گروپەكەی هەڤاڵ چەمیش وەك ئێمە خۆیان گەیاندبووە ئێرە و بۆ تیمار ناردبویان بۆ شوێنێكی تر، ئەمە دڵخۆشییەكی زۆر بوو بۆ ئێمە، لێرە هەڤااڵنی لۆجیستیكی لێبوو هەروەها هەڤاڵ ئیحسانیش، توانیمان بكەین پیرۆ هەڤاڵ برای میدحەتی هەڤاڵ بە پەیوەندی و لە ڕێگای ئەوەوە بچینە ماڵی ملیسێكمان لە گوندێك و
هاوكاریمان بكەن.دەبوایە شوێنی جێگیربونمان بگۆڕدرایە. هەربۆیە لەم بارەیەوە هەڤاڵ ڕۆژهات بۆ ڕۆژی دوایی لە ناوچەكە پەروەردەییەكی بە زستانە ئەو ئامادەباشی، كەوتە باش بەسەرمان برد، هێزی دوژمن لە هەرێمی سەرحەد بەم دوژمن پیالنی دیاریكردبوو، نوێی تەكتییەكی كۆدەكاتەوە شوێنێك لە خۆی هێزی بوو، شێوەیە ئەنجام ئۆپەراسیۆن ناوچەیە لەم وایە پێت تۆ كە دەدات، بەاڵم بۆ ئەوەی سەرت لێبشێوێنێت كتوپڕ مل لە شوێنێكی تر دەنێت و گەر وای نەكردایە ئەنجامی
بەدەست نەدەخست.بەگشتی لەناوچەكەدا زستان زۆر دژوارە، دوای ئەوەی هێرشیان دوژمن هێزی جێهێشت ناوچەكەمان ئێمە كردبووە سەر گروپی ترمان و ئەوانیش ناچارمابوون ئەو هاتنە ئەوانیش دوای چۆڵبكەن، ناوچەكە كە شوێنەی كە ئێمەی لێبوین، كۆمەڵگا لەدوای مردنی هەموو كەسێك دەگری، بەاڵم بەتەواوی نازانن بۆچی ئێمە م��ردووی دەزانین مانان ئێمە ب��ەاڵم دەگ��رن، لەپێناو چی مردووە، مردنی ئێمە فەلسەفەیە كە لە دەگرین كە ئێمە هەربۆیە دەمرێت، ژیاندا پێناو لەپێناو هەموو مرۆڤایەتیدا دەگرین، هەموو دەزانین گەشەی گ��ەورە فیداكارییەكی ئاكامی لە ئەمانە كردووە، لەڕاستیدا ئەگەر ئەم ئیرادەیە نەبێت زاڵبوون ئەگەر ئاستەمە، دژواری����ەدا هەموو ئ��ەو بەسەر هەفتەیەك مەحاڵە نەبوایە پتەو ئایدیۆلۆژێكەمان بەرگەی ئەو ناڕەحەتیانە بگرین، ئەو هەموو فیداكاری كە بەنرخانەی بەها هەموو ئەو قارەمانێتییە و بەدەستكەوتن ئەمڕۆی خوڵقاندووە و ئەم ئیرادەیەش ڕۆژ لەدوای ڕۆژ مەزن دەبێت و سەرچاوەیەكە بەردەوام
خوڕەی دێت.
ژیاننامەی ئەندامی یەكینەكانی پاراستنی گەل، شەهید"دڵشاد ئەحمەد عارف"، ناسراو بە"دیار دەلیال"بە"دیار ناسراو ع��ارف"، ئەحمەد شەهید"دڵشاد هەڤاڵی لەرۆژئاوای گەل پاراستنی یەكینەكانی ئەندامی دەلیال"، دەربەندیخان لەشارۆچكەی س��اڵ��ی"1990" كوردستان، لەگوندی هۆرێنێ لەدایكبووە و ناوی دایكی"جەمیلە عەزم"ە.بزوتنەوەی بە ساڵی"2010"پەیوەندی دەلیال"، هەڤاڵ"دیار ساڵی"2014" و دەكات كوردستانەوە گەلی ئازادیخوازی لەگەرمەی هێرش و پەالمارەكانی گروپە چەتەكانی داعش بۆ سەر گەلەكەمان لەرۆژئاوای كوردستان بەو پەڕی گیانفیدایی
و خۆڕاگرییەوە و بەهەستكردن بەبەرپرسیاریەتی نەتەوەیی و دیموكراتی بەشداری ناو ریزەكانی یەكینەكانی پاراستنی قارەمانانەی رۆڵی شوێندا لەزۆر و گەل"یەپەگە"دەبێت و چەتانە گروپە ئ��ەو لەبەرەنگاربوونەوەی بینیووە لەگەڵ"سێزدە"هاورێبازی هاوكات لەبەرواری"30/٧/2014" خۆیدا لەئۆپەراسیۆنی"تۆڵەی شەهیدانی كۆبانی"، لە شاری تەرمی لەئێستاشدا و شەهیدان كاروانی دەگاتە كۆبانی
پیرۆزی لەكۆبانی بەخاك سپێردراوە.
چەند دیمەنێك لەمەراسیمی پرسەی شەهید"دڵشا ئەحمەد عارف" ـ دەربەندیخان
Rojî Wilat
گەریالی شەهید"دڵشاد ئەحمەد عارف"، ناسراو بە"دیار دەلیال"
Organî Rageyandinî Partî Çareserî Dîmukratî Kurdistan[Jimarey: 42] [Salî: 2014]
