48
ت رۆژی وەریدەکاتی کوردستان د دیموکراتسەری پارتی چارە مانگانەیە گۆڤارێکی] دينار1500 نرخ:[ ] کوردی2714نگۆ[ ] 2014 / 4 / 15[ ] 38 ژمارەی[ ] 4 ساڵی[ سەری؛ پارتی چارەشتمانی نیەكێتی یری ندا پشتگی ردنەكا لە هەڵبژاكەین وەی گۆڕان دە و بزوتنە كوردستانی كوردستان وان دژ بە رۆژئاعش هاوپەیمانكەپە و دا پارتی و ئا رەداغی؛ نەجیبە قەبوردنی سەرۆكی هەرێمكەونە بەر لێ دەكان هەمیشە ژنكۆژەیرە عوسمان؛ منشی پارتی دەپارێزێنوریش ئاسایی باشن و ئاسایششی كوردا ئاسای واشی رۆژئا ئاسای

Roji welat jimare 38

Embed Size (px)

DESCRIPTION

pkk,sine,jin,jiyan,apo,mehabad,hewler,qamislo,kirmasan,amed,diyarbekir,ypg,jan,jiwa,kar,

Citation preview

Page 1: Roji welat jimare 38

رۆژی واڵتگۆڤارێکی مانگانەیە پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان دەریدەکات

]ساڵی 4[ ]ژمارەی 38[ ]2014/4/15[ ]گۆاڵن2714 کوردی[ ]نرخ: 1500 دينار[

چارەسەری؛ پارتی

نیشتمانی یەكێتی پشتگیری هەڵبژاردنەكاندا لە كوردستان و بزوتنەوەی گۆڕان دەكەین

پارتی و ئاكەپە و داعش هاوپەیمانن دژ بە رۆژئاوای كوردستان

قەرەداغی؛ نەجیبە

لێبوردنی سەرۆكی هەرێم ژنكۆژەكان هەمیشە دەكەونە بەر

عوسمان؛ منیرە

پارتی دەپارێزێن ئاسایشی باشوریش ئاسایشی و ئاسایشی كوردان رۆژئاوا ئاسایشی

Page 2: Roji welat jimare 38

چەند دیمەنێك لەپیرۆزباییەكانی"4"ی نیسان رۆژی لەدایكبوونی رێبەر ئۆجاالن"2014"

Page 3: Roji welat jimare 38

~ساڵی 4 | ژماره 38

2014/4/15

خاوەنی ئیمتیاز

PÇDK کۆمیتەی ڕاگەیاندنی

سەرنووسەر

پەروین حەسەن مستەفا

بەڕێوەبەری نووسین

ئارام کەریم بابان

دەستەی نووسەران

فەهمی محەمەدسۆران حسینئامینه محەمەدچنوور غەریب

دیزاین

كاردۆ عەلیالی

ژمارەی متامنه

446

بۆ پەیوەندی گرتنwww.PCDK.org

[email protected]ناو نیشان

کەرکوک، بەرامبەر یانەی وەرزشی کەرکوک

رۆژی واڵتگۆڤارێکی مانگانەیە پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان دەریدەکات

]ساڵی 4[ ]ژمارەی 38[ ]2014/4/15[ ]گۆاڵن2714 کوردی[ ]نرخ: 1500 دينار[

چارەسەری؛ پارتی

نیشتمانی یەكێتی پشتگیری هەڵبژاردنەكاندا لە كوردستان و بزوتنەوەی گۆڕان دەكەین

پارتی و ئاكەپە و داعش هاوپەیمانن دژ بە رۆژئاوای كوردستان

قەرەداغی؛ نەجیبە

لێبوردنی سەرۆكی هەرێم ژنكۆژەكان هەمیشە دەكەونە بەر

عوسمان؛ منیرە

پارتی دەپارێزێن ئاسایشی باشوریش ئاسایشی و ئاسایشی كوردان رۆژئاوا ئاسایشی

Rojî Wilat

گەریالی شەهید"ئاكۆ عۆسمان محەمەد"، ناسراو بە"الشەڕ واڵت"

Organî Rageyandinî Partî Çareserî Dîmukratî Kurdistan[Jimarey: 38] [Salî: 2014]

2 ...... پارتی و ئاكەپە و داعش هاوپەیمانن دژ بە رۆژئاوای كوردستان

3 ...... ئۆجاالن لەبەرخۆدانی نەترساین و لە ئاشتیش ناترسێین5 ...... لەیادی ئەنفالدا دادگاییكردنی بەكرێگیراو و ئەنفالچییەكان سەرەكیترین داواكارییە

8 ...... منیرە عوسمان؛ ئاسایشی رۆژئاوا ئاسایشی كوردان دەپارێزێت و ئاسایشی باشوریش ئاسایشی پارتی دەپارێزن

11 ...... كۆمەڵكوژی"1974/4/24"یەكەمین كۆمەڵكوژی بوو لەباشوری كوردستان32 ...... مامۆستا ئیبراهیم ئەحمەد؛ گەنجینەیەكی رەسەنی كوردی

13 ..... رۆژئاوا سێ حكومەت لەبەرەی جەنگدا و هەرێم مایەپوچ لە"سەقامگیریدا"16 ..... كاتی ئەوە هاتووە سەرلەنوێ پارێزگاكانی هەرێم و ئێراق رێكبخەینەوە

17 ...... پاڵەوانی ئەكشنەكان18 ...... لە بێ خەبەران كەشكەك سەاڵوات

20 ...... پەژاك؛ ئەو حیزبەی لەكاتی پێویستدا لەدایكبوو بۆ رۆژهەاڵتی كوردستان21 ...... كوردینە گەر دەتانەوێت خاسیەتی پێشینانی خۆتان بناسن ئەوا سەردانێكی ئامەد بكەن

24 ...... چۆن بزوتنەوەی گۆڕان بەرەو شەڕی سلێمانی و رۆژئاوای كوردستان رادەكێشن؟26 ...... پرۆسەی ئاشتی و ئەگەرەكانی بەردەم ئەردۆغان!!

28 ...... تەنگژەكانی ئێراق و كوردستان ئاڵۆزتر دەبن و كابینەی هەشتەمی حكومەتی بنكە فراوانیش دوادەكەوێت

30 ...... دار بەڕووەكە و ئاماژەكانی سەركەوتن؟34 ...... هەڵبژاردنەكانی ئێراق و قووڵبوونەوەی قەیرانەكان

38 ...... نەجیبە قەرەداغی؛ ژنكۆژەكان هەمیشە دەكەونە بەر لێبوردنی سەرۆكی هەرێم41 ...... ئۆجاالن؛ ژن، مردوویەكی زیندووە

43 ...... ئەنجامدانی چاالكییەك

36 ...... پارتی چارەسەری؛"لە هەڵبژاردنەكاندا پشتگیری یەكێتی نیشتمانی كوردستان و بزوتنەوەی گۆڕان دەكەین"

37 ...... پارتی چارەسەری؛ با لەدەوری كارەساتی ئەنفالدا ئیرادەیەكی نەتەوەیی دیموكراتی ئاوا بكەین!!

سەروتار

چاوپێكەوتن

ژنان

راپۆرت

وتار

بیرەوەری كەریال

لێدوان

Page 4: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[2 سەروتار

هاواڵتیەكی تەنانەت سیاسی، چاودێرێكی هەر ئاگاداری كە كوردستان بەئاگای و هوشیار ئەو بێت، دوای��ی ساڵەی پەنجا ئەو مێژووی كاتێك هەر ئاشكرایە و روون ال حەقیقەتەی پەرەسەندنێكی یان شۆڕشگێڕی بزوتنەوەیەكی بەشێكی لەهەر لەبار دەرفەتێكی و جەماوەری نییە رێكەوت رەخساوە كوردستان داگیركراوی كە پارتی دیموكراتی كوردستان � ئێراق یەكێك لەبەین بەرەكەی ئەو هەل و لەهێزە تێكدەر و دەرفەتانە بووە، جا ئەمە لەباكوری كوردستان

بوو بێت یان خۆرهەاڵت.سێ ساڵ زیاترە هەلومەرجێكی لەبار بۆ كوردانی خۆرئاوای كوردستان رەخساوە، بۆ جاری یەكەمی گەلەكەمان لەو بەشەی كوردستان خۆی بەڕێوە دەبات و لەمیانی سێ كانتۆن خۆبەڕێوەبەرێتی

راگەیاندووە.لەوبەشەی گەلەكەمان ش��ۆڕش��ی بێگومان و هیوا جێی بۆتە ل��ەوەی جگە كوردستان ئۆمێدی پارچەكانی دیكەی كوردستان بەمۆدێلە خۆبەڕێوە بەرێتیەكەی بۆتە تاكە ئەلتەرناتیڤ و چارەسەر بۆ دۆخی بنبەستبووی سوریا و جێگای

چاوەڕوانی تەواوی گەالنی ناوچەكەمان.راستیەكی روون و ئاشكرایە كە هێز و الیەنێك دەسكەوتانەی بەم چاویان تەنیا نەك هەن جۆرە بەهەموو بەڵكو هەڵنایەت؛ ك���وردان لەبەین هەوڵی و دەك��ەن دژایەتی شێوازێك دەوڵەتە بێگومان دەدەن. لەناوبردنی و بردن دێن. هێزانەوە ئەم لەسەرووی داگیركەرەكان هەڵوێستەكانی سەرنجە جێگای زیاتر ئەوەی چونكە ئێراقە؛ � كوردستان دیموكراتی پارتی م��ێ��ژووی دەوڵ��ەت��ە داگ��ی��رك��ەرەك��ان و رەوت��ە سیاسییە جیاوازەكانی ئەو دەوڵەتانە سەبارەت ب��ە دەس��ك��ەوت و ب��زاڤ��ەك��ان��ی ك��وردب��وون و

ئازادیخوازی ئاگادارین، جا ئەمانە كەمالیستەكان و ئیتحادگەرا كۆن و نوێكانی توركیا بێت یان رەوتە میللیگەرا و نەژادپەرستە عەرەبیەكان یا خود بزوتنەوە میللیگەرا و مەزهەبگەراییەكانی فارس و ئێران بێت، وەك چۆن جاران بەهەموو شۆڕشەكانی و بزوتنەوە دژایەتی شێوازێك كوردستانیان كردووە، ئەمڕۆش بەهەموو شێوە و شێوازێك دژایەتی شۆڕشی خۆرئاوای كوردستان

و دەسكەوتەكانی دەكەن.ئاداری شۆڕشی"18"ی دەستپێكردنی لەگەڵ كوردستان دیموكراتی پارتی سوریا گەالنی خۆرئاوای رێكخستنەكانی هەوڵیدا ئێراق �نیشتمانی ئەنجومەنی ناوی لەژێر كوردستان كوردان � سوریا كۆبكاتەوە، لەو چوارچێوەیەشدا دژی بەرفراوانی هەڵمەتێكی دەرەوە و لەناوە پارتی یەكێتی دیموكراتی"پەیەدە" دەستیپێكرد و هەر لەسەرەتاوە لەرێگای دیبلۆماسی، راگەیاندن و گۆشەگیركردن بەئامانجی دیكەوە بواری و تاشیركردن كامپینێكی پرۆپاگەندە و ناوزڕاندنی بەرێوەبرد، كاتێك سەری نەگرت، ناچار بوو بێتە بەاڵم بااڵی كورد، ئاواكردنی دەستەی ژێرباری دیسان كاتێك زۆربەی زۆری ناوچەكانی خۆرئاوا جەماوەری"19"ی شۆڕشێكی ئەنجامێكی وەك تەمموزی"2012"كەوتە دەست خەڵكی خۆرئاوا دیموكراتیك"تەڤدەم"، كۆمەڵگای تەڤگەری و ئەمجارە لەرێگای "ئەنەكەسە"ەوە دەستەی بااڵی كوردیان ئیفلیح كرد و چەند كۆبوونەوەیان لەگەڵ هەواڵگریەكانی دەزگا و توركیا كاربەدەستانی و دەكرد بۆ كە"پ.د.ك.ع"سەركێشی ئەنجامدا ئەنجومەنی و تەڤدەم و پەیەدە لێدانی ئامانج بردنی لەبەین و كوردستان خۆرئاوای گەلی

دەسكەوتەكانی گەلی كورد بوو.دواتریش كاتێك دەوڵەتی تورك ئابڵۆقەی لەسەر پشتگیری و كرد توند كوردستان خۆرئاوای هێرشێكی و كرد نەسرەی چەكدارانی جەبهەی دەستپێكرد. سەرێكانی س��ەر بۆ دژواری���ان داناو خۆرئاوا لەسەر ئابلۆقەی "پ.د.ك.ع"یش رێگای نەدا هیچ شتێك لەباشورەوە بۆ خۆرئاوا و پرۆپاگەندە كە نەبێ ئ��ەوە تەنیا بچێت،

خەڵكی تا برد بەڕێوە تایبەتی سیاسەتێكی شەپۆلێكی و رابكەن باشوور ب��ەرەو خۆرئاوا كۆچبەری روویدا كە پارتی سیاسەتێكی تایبەتیان لەبەرامبەر پەیڕەو دەكات و بۆ مەرامی جۆراوجۆر

خوازیاری بەكارهێنانیانە.خۆرئاوای خۆبەڕێوەبەرێتی راگەیاندنی دوای كوردستانیش سێ الیەن بەدژواری دژایەتی خۆیان راگەیاند، لەالیەك دەوڵەتی تورك كە ئاوابوونی خۆی سووری بەهێڵی لەسوریا كورد ستاتۆی شۆڤینیەكەی ئۆپۆزسیۆنە هەروەها دادەنێت، لەگەڵ توركدایە لەباوەشی دەوڵەتی كە سوریا پارتی كە بەناوی سەرۆكەكەیەوە دژایەتی كورد بوو. ئامێزانەش هەڕەشە زمانێكی تەنانەت و هەرچەندە كە سوریا و لەئێران جگە ئەمەش بەفەرمی لێدوانیان نەدا، بەاڵم بەكرداری دژایەتی

دەكەن و پەسەندیان نییە.و توركیا راستەوخۆی بەپشتگیری كاتەوە لەو ئێران و سوریا داعش هێرشێكی ناراستەوخۆی خۆبەڕێوەبەرێتی دەڤەرەكانی دژی بەرفراوانی ب��ەردەوام��ی شانبەشانی پ��ێ��ك��ردووە، دەس��ت ئابلۆقەكەی توركیا، دەوڵ��ەت��ی ئابلۆقەكانی

پارتییش بەردەوامە.دوای هەڵبژاردنە خۆجێیەكانی توركیا ئەردۆغان لەدۆخی لەسوریا ك��ە رایگەیاند بەئاشكرا هەڵبژاردنیشی ستراتیژی بێگومان شەڕدایە، بەگوێرەی ئەمە بەڕێوەبرد، بۆیە بەساختەكاری و زۆرداریشەوە بێت دەستی بەسەر شارەوانیەكانی و دانا كوردستان باكوری سەرێكانی و ئورفا بەنیازە بیكات بەبنكەی بەڕێوەبردنی هێرش بۆ لەسنوور چوارچێوەیەشدا لەم خۆرئاوا، سەر

خەندەق لێدەدات و دیوار بەرز دەكاتەوە.لەكاتێكدا لەسێ مانگ زیاترە داعش ئابلۆقەیەكی بەرفراوانی داناوەتە سەر شاری كۆبانی و نزیكەی مانگێكە هێرشێكی هۆڤانە ئەنجامدەدات، ئامانجی و كۆبانێ ش��اری داگیركردنی ك��ورد نەیارانی لێكدابڕانی دەڤەرەكانی خۆبەڕێوەبەرێتی و دواتر داگیركردنی تەواوی ناوچەكانی خۆبەڕێوەبەرێتیە كشتوكاڵ و بەنەوت كە جەزیرە بەتایبەتیش

دەوڵەمەندە.

پارتی و ئاكەپە و داعش

هاوپەیمانن دژ بە رۆژئاوای كوردستان

شرۆڤه ی سیاسی

Page 5: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

3] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

راپۆرت

ئا/ رۆژی واڵت

رۆژی"2014/3/21" و بە ئامادەبوونی میلیۆنان كەس لە گۆڕەپانی نەورۆزی ئامەد، پەیامەكەی رێبەری گەلی كورد عەبدولاڵ ئۆجاالن كە ئاراستەی فراكسیۆنی جێگری الیەن لە كردبوو نەورۆزی بەدەپە "پەروین بوڵدان" بە كوردی و هاوسەرۆكی سورەیا گەالن"هەدەپە"سڕی دیموكراتی پارتی

ئۆندەر'' بە توركی خوێندرایەوە.پەیامەكەی رێبەری گەلی كورد عەبدولاڵ ئۆجاالن

وەهایە:

بۆ تەواوی دۆستان كە بە ئاگری نەورۆز دڵتان بۆ ئازادی و ئاشتی گەش دەبێت،

ساڵو!!

ساڵو لە گەلەكەم، لە میزۆپۆتامیا كە سەرچاوەی شارستانییە. ئەمڕۆ ئاگری نەورۆزی وەرگەڕاندە لەم دیموكراسی، و هۆشیاربوونەوە شادییەكی تەواوی ئاراستەی خۆم ساڵوی چوارچێوەیەدا ژنان و گەنجانی واڵتەكەم دەكەم. بانگ لە هەموو ئەو كەسانە دەكەم كە لە دڵیاندا شوێنێكیان بۆ

ئاشتی تەرخانكردوە.بەدەم بانگەوازیمەوە بێن و بە رۆحی پشتیوانی هەموو جەژنی من یەكبگرن. ساڵەوە سەدان النكەی كە ئاسیا و ناوین رۆژهەاڵتی گەالنی پیرۆز ب��ووە، جیهان شارستانێیەتی مێژووی

دەكەم.

گەالنی هێژای توركیا...

مێژوو نیشانی هەموو الیەنێكی داوە كە رێبەری نانێت، بڕیار هەنگاو بۆ دواوە ئاشتیییەكی بە بە دەب��ێ��ت، چ��ی ه��ەر مێژووییەكان گرفتە ببێتە دەبێت خەسارەكان گەڕانەوەی گشتی وەاڵمدەرەوە. سەرەكەترین پڕسیار كە رووبەروی دەبینەوە ئەوەیە:"ئایا با كودەتا بەردەوام بێت یا خود بە ریگای دیموكراسییەكی تەواو و رادیكاڵ دۆخەی ئەو بدەین. خۆمان رێگای بە درێ��ژە دوایی لە ئاردایە، لە و دەیبینین رۆژانەی كە نەورۆزەوە تا ئەمڕۆ بەردەوامە. بە تەواوی رێگای دەدات، نیشانمان دژوارییەكان هاتنی كۆتایی پرۆسەی بوو، ب��ەردەوام ئێستا تا كە ئەوەی

دیالۆگ بوو كە گرنگ بوو. لەم قۆناخەدا هەر راستی تێگەیشتن. یەكتر نیازی لە دوو الیەن ئەو تاقیكردنەوە، ئاستی گەیشتە تێربوون و هەڵوێستی وێرای كە ئاشكرایكرد تاقیكردنەوە پاسیڤ)ناچاالك(بوون لە بنەمادا، یاسای هەاڵتن و درێژكردنەوەی كاتی حكومەت، بەاڵم نیشانیدا ئاشتیدا بەدواداچوونی لە الیەن دوو هەر كە بە بڕیارن، بەاڵم سەرەرای گرنگی قۆناخەكانی گرێدراو تەواوی بە یەكتردا لەگەڵ دیالۆگیش، نین. لەبەر ئەوەی بۆ ئاشتییەكی هەمیشەیی رێ ناخەنە رۆژەڤ��ەوە. تێر و تەسەل و شوێنێكی لەم قۆناخەدا ئێمە تێگەیشتین بۆ رێكوپێكبوونی دانوستاندنەكان، ئەگەر چوارچێوەیەكی یاسایی ئامادە نەكرێت، نابێت. ئاشتی لە شەڕ سەخت ترە، بەاڵم بێگومان هەر شەڕیكیش ئاشتییەكی نەترساین. كرد بەرخۆدانمان كاتێك هەیە. دژی لە بەرخۆدانمان ناترسین. ئاشتیش لە خاوەن بەرخۆدانێكی نەبووە. گەالن برایەتی سیستەمێكی كاراكتەر هەژمۆنی لە ناوبەر نكۆڵی و زولكار بوو. ئاشتیشمان لە دژی حكومەت و میزۆپۆتامیا، گەالنەی ئەو بۆ نییە. دەوڵەتان ئانادۆل و كوردستانە. لەسەر ئەو خاكە كەونارە ئامادەكاری و خ��اوەن ساڵەیە، ه���ەزاران و كردوە. حكومەت جیهانیان كەلتووری میراسی گونجاو بەشێوەیەكی كە ناچارە دەوڵەتیش و بكات. هەڵسوكەوت راستییە ئەو پێی بە و تا ئۆسلۆوە لە ئاشتیمان گ��ەورەی كاروانی ئۆپەراسیۆنەكانی لە لیجە گەڤەر، لە پاریس، كەجەكە تا هەڵوێستی زاڵمانەی دژ بە زیندانیانی نەخۆش رووبەروی هێرشی هەمەالیەنە بۆتەوە. بكاتەوە، پووچەڵ ئەمانە هەموو كە ئ��ەوەی بلەرزێنێت نێودەوڵەتی گاڵدیۆی بااڵدەستی واتە بزوتنەوەیەیە، ئەو بكاتەوە، پووچەڵی و گەورەی زۆر رۆڵێكی بزوتنەوەكەمان ئێوەن. ماندات سیستەمی بێكاریگەركردنی لە هەبوو بین لەسەر تەواوی هەرێمەكە. دەبێت هۆشیار بە كە نێونەتەوەیی پیالنگێری بە لەبەرامبەر ئەوە دەبێتەوە. رووب��ەروم��ان شێوە ه��ەزاران لە راستییە ئەو مێژوویمانە. بەرپرسیاریەتی رۆژئاوا، لەسەرتاسەری هەرێمەكە بە چارەسەری هێزتر بە دەكرێت یاسایی دیموكراتییانەی بكرێت. لە تەنیشت توانستی گەورەی ئازادی و یەكسانی الی ژنان و باركردنی بە بەها ئەخالقی

و جوانە نوێیەكان بە پێشكەوتنە كۆمەاڵیەتیە دیموكراتییەكان دەبێتە بەردی بناغەی ئاشتی. گەنج بزوتنەوەیەكی وەك بزوتنەوەكەمان مایەوە كە بە گەنجی دەستیپیكرد و هەمیشە بەرامبەر بە هێرش و گێرەشێوێنییەكانی دژ بە ئاشتی جارێكی تر گەنجان دەبێ ببن بە پارێزەر و ئەوروپا بەرەو كە گەلەكەمان بەرگریكار. و دەبنە ب��ووە، كۆچبەر جیهان الی چ��وار هەر بە ژیانێكی و ئاشتی هاواری ئەو دەنگەی كە بە جیهان. هەموو بگەیەنێتە ئازادمان و نرخ باوەری و واڵتێكی تەواو دیموكراتیانە، كە هەموو گەل و باوەرییەكان خۆیانی تێیدا ئازاد ببینن، لێدەكەم. ساڵوتان شۆڕشگێری هەستی بە بانگەوازی لە هەموو كەسێك دەكەم كە لە ئاست سەردەم و مرۆڤایەتیدا خۆیان بەرپرسیار ببینن

و ببنە بەردێك لە بناغەی گەورەی ئاشتیدا.

ساڵو لەوانەی بۆ برایەتی گەالن كار دەكەن.

عەبدولاڵ ئۆجاالنزیندانی ئیمرالی

ئۆجاالن: دەبێت ئیدی زیندانەكان ببنە قوتابخانەی ئازادی

نیسان )4(ی لەمەیدانی رۆژی"2014/4/4"، رووح��ا ش��اری سەربە خەلفەتی لەناوچەی س��اڵ��ڕۆژی بەبۆنەی ك��ەس ه���ەزار ب��ەس��ەدان عەبدوڵاڵ ك��ورد گەلی رێبەری لەدایكبوونی بەجۆشەوە رۆژەیان ئەو و كۆبوونەوە ئۆجاالن گەلی رێبەری هەربەوبۆنەویەوە و كرد پیرۆز كورد عەبدوڵاڵ ئۆجاالن لە"65"هەمین ساڵرۆژی

لەدایكبوونی پەیامێكی نوێی ناردبوو.ئەمەش دەقی پەیامەكەیەتی:

گەلی كوردستانی رێزدار...

لە ل��ەدای��ك��ب��وون��م، رۆژی ن��ی��س��ان )4(ی كەسایەتییەكی واتادار رۆژێكی گرنگە بۆ كورد و كورستان. هەروەها لەدایكبوونی ئەو گەلەی ئەو رۆژە واتادار دەكات و بەخەیاڵی ئازادی دەگەنە یەكتر و بەرەو ئامارا دەرۆن، لەدایكبوونی هەموو ژنان، مندااڵن، گەورە و بچووك بەرێزەوە پیرۆز

دەكەم".

ئۆجاالن؛

لە بەرخۆدانی نەترساین و لە ئاشتیش ناترسێینبنیادنانی كۆمەڵگایەكی ئازاد تەنیا بە بەرەوپێشبردن و دامەزراندنی خۆبەرێوەبەری دیموكراتی دەبێت

Page 6: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[4 راپۆرت

ئێمە )40( ساڵ بەرلە ئێستا ووتمان كورستان بە تێكۆشانكرد. بە دەستمان و داگیركراوە فیداكاری ئێوە كە هیچ گومانێكی لەسەر نییە، پیرۆزی تێكۆشانی و ئێمە بەهاكانی و رەنج هەموو دەزگاكانمان، ئێمە گەیشتینە ئاستی ژیانی جوگرافیاییەدا لەو جەوهەری. خۆبەرێوەبەری فرە كەلتوور، فرە ناسنامە، فرە باخچەیەكی جیاواز حەقیقەتی و جیاواز رەنگی و باوەری

هەیە ئەمانە هەموویان لەگەڵ یەكتردا دەژین".ئەوەی لەبەر ناوین، رۆژهەاڵتی گەالنی هەموو خاكە ئەو لەسەر سەرمایەداری مۆدێرنیتەی و كەلتوور پیرۆزەكان، نرخە هەموو دژی لە ناسنامەی ئەوان دەركەوتووە، گەالن رووبەرووی �� دەوڵەت قڕكردنی و لەناوبردن كۆمەڵكوژی، لێرە كە زانرا ئیدی بۆیە بوونەتەوە. نەتەوە عەقڵیەتە بەو زهنیەتیان و رژێمەكان بەدواوە بەخۆیان بەردەوامی خاكە ئەو لەسەر ناتوانن بە تەنیا ئازاد كۆمەڵگایەكی بنیادنانی بدەن. خۆبەرێوەبەری دامەزراندنی و بەرەوپێشبردن رۆژێكی دوا زامنكردنی دەبێت. دیموكراتی لە جیاتی مرۆڤە بەوە دەبێت كە تەنیا ئازاد، كۆیلەكان، دروست كردنی مرۆڤێكی ئازاد بەبنەما

بگیردرێت".تەماشا راستییە بەو بەگوێرەی مرۆڤ كاتێك جەستەیی زیندانیكردنی واتایەكی هیچ بكات، نییە و ئیدی زیندان هیچ بەهایەكی نییە. كاتێك ئێمە چاو بە مێژووی تێكۆشانمان دەخشێنینەوە دەیسەلمێنێت جیهان، گەالنی دەدینە هێز و قوتابخانەی ببنە زیندانەكان ئیدی دەبێت كە روانگەیەوە تەماشای لەو ئێمە ئازادی. كاتێك بكەین، دەزانین كە هەموو چیاكان، دەشت، شار و هەموو واڵت بوونەتە زیندانێكی تاریك. رەنگە من بە جەستەی لەناو ئێوەدا نەبم، بەاڵم ئەمڕۆ لەسەر سەفەری رێگای ئامارام. من یەك بەیەك

لەناو هەموو رێڤااڵنم دام.ئێمە ئەو خاكە تەنیا ئەمانەتی خۆمان ناكەین، لە هەمانكاتدا ئەو خاكەی كە شاهیدی هەموو هەموویانەوە لەسەرووی بووە، شارستانییەكان دەكەین گەنجان و ژن هەڤااڵنی رێ ئەمانەتی هەموو و ئازادیخوازان ئەمانەتی بەگشتی و كە ئ��ەوەی ب��اوەڕی بە دەكەین. گەلەكەمان دەژین، بەئازادی خاكە ئەو لەسەر هەموومان سوپاس و ستایشی خۆم پێشكەشی هەمووتان

دەكەم.

رێبەری گەلی كوردعەبدوڵاڵ ئۆجاالنزیندانی ئیمراڵی

Page 7: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

5] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

راپۆرت

ئا/ كاروان ئیبراهیم )26( م��اوەی )2014 نیسانی )14ی رۆژی مەرگەساتی و ك��ۆم��ەڵ��ك��وژی ب��ەس��ەر س��اڵ هەموو ئ��ەو دوای ب��ەاڵم تێپەڕی، )ئەنفال( و ئەنفالكراوان ك��ەس��وك��اری هێشتا س��اڵ��ە، خراپدا دەروونی دۆخێكی لە دڵسۆز، كوردانی و "ئەفالچیان ئ��ەوەی بەهۆی ئ��ەوەش دەژی��ن، دەسوڕێنەوە." بەردەمیاندا بە بەكرێگیراوان،

كۆمەڵكوژی و تراژیدیا

ئەنفال، گەورەترین كۆمەڵكوژیی و تراژیدیایە لە مێژووی هەرێمی باشوری كوردستان و تەنانەت كوردستانی مەزن بە گشتی، كە تیایدا )182( منداڵ و پیر و گەنج بە كورد، هاواڵتی هەزار هەر واتا كران، زیندەبەچاڵ پیاوەوە و ژن و خرانە كۆمەڵ بە شێوەی بە و زیندوێتی بە و مەبەستی سڕینەوە بە ئەوەش خاكەوە، ژێر لەسەر بە سەدان ساڵە گەلەی ئەو لەناوبردنی ئەم خاكە دەژین، كە پێی دەوترێت كوردستان.گەورەكانی تاوانە لە یەكێكە ئەنفال تەنانەت مێژووی لە چونكە مرۆڤایەتیش، كۆمەڵگەی هاوشێوەی دیكەی تاوانێكی چەند مرۆڤایەتیدا و جینۆساید لێی مەبەست كە ك��راوە، ئەنفال سڕینەوەی نەژادی ئەو نەتەوە و ئایینانە بووە.

خۆفرۆشانی ئەنفالچی

رژێمی لەالیەن ئەنفال كۆمەڵكوژی ئەگەرچی چەندین بەاڵم درا، ئەنجام عێراقەوە پێشووی كوردی "مستەشار و بەكرێگیراو و خۆفرۆش و بێ نرخ" بەشداریان تێدا كرد و بوونە رێنیشاندەری و گوند س��ەر بۆ عێراق داگیركەری سوپای ناوچەكانی هەرێمی كوردستان، بەوەش تاوانەكە گەورەتر و ژمارەی قوربانییەكانیش زیاتر بوون.دوای )26( ساڵ و ئێستادا لە تاوانەكە بەاڵم ئازاراویتر و غەمگینتر بووە، چونكە ئەو كوردە خۆفرۆشانەی دەستیان هەبوو لە ئەنفالدا ئێستا "بە ئازادی لە هەرێمی كوردستان دێن و دەچن بیاندەنە نیین ئامادە هەرێم دەسەاڵتدارانی و دادگا" تەنانەت بەشێك لەو ئەنفالچیانە پۆست و پلەوپایەیان پێدراوە و بەشێكیشیان رێگەیان بۆ كوردستان. هەرێمی دەرەوەی بچنە خۆشكراوە

258 كوردی ئەنفالچی

لەالیەن )2011(ەوە ساڵی ل��ە ه��ەرچ��ەن��دە فەرمانی عێراقەوە تاوانەكانی ب��ااڵی دادگ��ای دۆسیەی تاوانباری )423( بۆ دەستگیركردن ك��وردن )258(ی����ان ك��ە دەرك����راوە، ئەنفال

ناخۆی وەزارەت���ی رەوان���ەی فەرمانەكەش و بەاڵم ك��راوە، كوردستان هەرێمی حكومەتی نەكراون. لەوانە دەستگیر یەكێك تائێستا هیچ كوردستان پەرلەمانی ئەندامی مەحمود، ساالر ب��ارەی��ەوە دەڵ��ێ��ت: "دەب��ێ��ت حكومەتی ل��ەو بااڵی دادگ��ای ب��ڕی��ارەی ئ��ەو پابەندی هەرێم )2011( ساڵی لە كە بێت، عێراق تاوانەكانی كەیسی تۆمەتباری 258 دەستگیركردنی بۆ ك��راوە." هەرێم رەوان��ەی و دەرچ��ووە ئەنفال

"حزبەكان داڵدەیان داون"

دەشڵێت: "ئێمە پێشتر لەسەر دەستگیرنەكردنی بە پێشكەش یاداشتێكمان موستەشارانە ئەو ك��ردووە، كوردستان پەرلەمانی سەرۆكایەتی بەاڵم تائێستاش هیچ وەاڵمێكیان نەداوینەتەوە."بۆ ئاماژە كوردستان پەرلەمانی ئەندامەی ئەو ئەوەش دەكات: دەبێت حكومەتی هەرێم پابەندی بڕیاری دادگا بێت و هەركەس لەسەر ئەو كەیسە تۆمەتبارە راپێچی بەردەم دادگای بكات و چیتر حزبەكان نەبنە شوێنی داڵدەدان بۆ ئەو تۆمەتبارانە.

سەرەكیترین داواكاری

كەسوكاری داواك��اری سەرەكیترین ئەمساڵیش ئەنفالكراون و چاالكوانان و رێكخراوەكانی بواری تۆمەتبارانی سزادانی و دادگایكردن ئەنفال، ئەنفالە، لە بەیاننامەیەكیشدا، كە ناوی )172( كەسایەتی و رۆژنامەنوس و نوسەر و چاالكوانی لەسەرە، داوای جێبەجێكردنی بڕیارەكانی دادگای مەبەستی بە دەكەن، عێراق تاوانەكانی بااڵی دەستگیركردنی تۆمەتبارانی مەرگەساتی ئەنفال.ن��ەك��راوە ئ��ەن��ف��ال ل��ەس��ەر پێویست ك���اری ئاوات خەیرواڵ، رۆژنامەنوس و دانیشتوی قەزای ئاستی لە ئێستا "ت��ا دەڵ��ێ��ت: چەمچەماڵ، وەكو ئەنفال دۆسیەی نێودەوڵەتیدا عێراق و پێویست كاری لەسەر نەكراوە، هەروەها جاش و حزبێكەوە چەند لەالیەن مستەشارەكانیش داڵ������دەدراون و رادەس��ت��ی دادگ���ا ن��ەك��راون."

زیاتر ئێستادا ل��ە دەك����ات، ل���ەوەش ب��اس ل��ە سنوری ئ��ەن��ف��ال وارس���ی ه���ەزار ل��ە 23 تائێستا ب���ەاڵم نیشتەجێن، چ��ەم��چ��ەم��اڵ چەمچەماڵ و نییە دیار قەزایە ئەم ناسنامەی نەكراوە. خزمەت قوربانییەكانی بەگوێرەی

جینۆساید

زانستە ب��واری لە پسپۆڕ باسیرە، د.س���االر رێكخراوی دەك��ات، ل��ەوە باس سیاسییەكان، نەتەوە یەكگرتوەكان لە ساڵی )1948( بڕیارێكی سزادانی و رێگەنەدان بە سەبارەت دەرك��رد

ئەنجامدانی كۆمەڵكوژی )جینۆساید(. ئەم بڕیارە نەتەوە رێكخراوی مرۆڤی ماف�ی یاساكانی لە یەكگرتوەكاندا لە )1948/12/9( تۆمار كراوە و بە بڕیاری )260( پەسەند كراوە و لە )1951/1/12( بوە بە یاسا و شتێك نیە، كە بە رۆیشتنی كات تێبپەڕێنرێت. یاساییەوە رووی لە بەسەریدا د.س����االر ب��اس��ی��رە، ب��اس ل���ەوەش دەك���ات، یاسا زمانی لە و التینیە وشەیەكی جینۆساید گەل بەواتای و بەكاردەهێنرێ سیاسەتدا و كوژی، یان رەگەز كوژی دێت. دەوڵەتی عێراق رێكەوتنامەی )1959 ساڵی كانونی )20ی لە حكومەتەكانی بەاڵم مۆركردوە، جینۆسایدی سیاسەتی و نەبوون بڕیارەكە پابەندی عێراق جینۆسایدكردنی بەرامبەر گەلی كورد ئەنجامدا.

لەناوبردنی نەتەوە

لە جینۆساید دەخ��ات��ەڕوو، ئ��ەوەش باسیرە یاساكانی رێكخراوی نەتەوە یەكگرتوەكاندا لە گشت خاڵەكانیدا پێناسە كراوە بە ئامانجی وێرانكردن و لەناوبردنی سەرجەم یان بەشێكی نەتەوەیەك، كەمایەتیەك، رەگەزێك یان گروپێكی كۆمەاڵیەتی عەمدی شێوەیەكی بە بدرێت ئەنجام ئاینی و و نەخشەكێشرا و، راستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ.

دۆسیەی ئەنفال

ئەو پسپۆڕەی بواری زانستی سیاسی سەبارەت بە )ئەنفال( دەڵێت: "پرۆسەی دادگایی كردنی و دانیشتن )60( لە بریتیە ئەنفال دۆسیەی دادگ��ای و الپ��ەڕە )8500( و دۆسیە )43(ئەنفال عێراق پەرلەمانی و تاوانەكان ب��ااڵی ئەوەش ناساند. جینۆساید بە كیمیابارانی و بۆ ك���وردەوە بەدەست گرنگە كەرەسەیەكی بەنێودەوڵەتی كرنی دۆسیەی جینۆساید، بەاڵم دەسەاڵتدارانی هەرێمی كوردستان كاری پێناكەن."ج����ەالدەك����ان ب���ە ئ������ازادی دەس���وڕێ���ن���ەوەبااڵی دادگ���ای ل��ەوە "جگە دەڵ��ێ��ت: باسیرە )423( رادەستكردنی داوای عێراق تاوانەكانی )258( كە كردوە ئەنفالی دۆسیەی تاوانباری هەرێم سیاسی دەسەاڵتی بەاڵم كوردن، لەوانە هیچ كام لەوانەی رادەستی ئەو دادگایە نەكردوە، لەوانە هەندێك ك��ردوون، دادگایی خۆیشی نە كوردستان هەرێمی ئ��ازادی بە پێدرا رێگەیان جێبهێڵن بۆ دەرەوە و تێیاندا هەن كە پۆستی بە بەم جۆرە جەالدەكان هەیە. سەربازیشییان دەسورێنەوە." ئازادی بە قوربانیەكاندا بەردەم ئەوەش دەخاتەڕوو، ئەنفال و كیمیاباران )بەواتا گرنكە سیاسی چەكێكی جینۆساید( دۆسیەی نەتەوەیی، ئاسایشی بۆ ك���وردەوە بەدەست بەگوێرەی ئەو ناساندنە دەبوایە دەوڵەتی عێراق

لە یادی ئەنفالدا دادگاییكردنی بەكرێگیراو و ئەنفالچییەكان سەرەكیترین داواكارییەجەالدەكان بە بەردەم قوربانییەكاندا دەسوڕێنەوە و دەسەاڵتدارانی هەرێمی كوردستان رادەستی دادگایان ناكەن

Page 8: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[6راپۆرت

قەرەبووی مادی و مەعنەوی كورد بكاتەوە، بەاڵم باری ژێر بچێتە نییە ئامادە عێراق ئێستا تا كەسوكاری و زیانلیكەوتوان قەرەبووكردنەوەی كوردەكانی پەرلەمانە ئەندام قوربانییەكان، ب��ەغ��دا، وەزی���رە ك��وردەك��ان...ت��اد. تا ئێستا ناكەن. عێراق لەگەڵ قەرەبووكردنەوە باسی

بەڵگەكان ناخەنەڕوو

باسیرە دەڵێت: ئەو بەڵگەنامانەی دوای راپەڕین دەسەاڵتی كەوتوون كورد بەردەست عێراق لە كوردی نەیخستونەتە بەردەم رایگشتی، بۆ ئەوەی بزانرێت چی تێدا هەن و كام لە بەرپرسە سیاسی تێوەگالون. عەرەبی و كورد سەربازیەكانی و كە خۆیدا پرۆژەیەكی بە ئاماژەی د.باسیرە وەزارەت���ی رێ��گ��ای ل��ە نیوێك و س��اڵ پێش ك��ردوە پێشكەشی ش��ەه��ی��دان��ەوە و ئەنفال بۆ پ���رۆژەی���ەك وەزی�����ران، ئەنجومەنی ب��ە جینۆساید، دۆسیەی كردنی بەنێودەوڵەتی وەزی��ران ئەنجومەنی نە و وەزارەت نە ب��ەاڵم

لەو جۆرە پرۆژانە نەكردوە. كاری بە هیچ كام

تاوانباران رزگاریان نابێتماستەر بڕوانامەی خ��اوەن��ی حسێن، ئ���اوارە سزادانی ل��ەب��ارەی نێودەوڵەتیدا، یاسای لە لە سەر دەڵێت: ئەنفالەوە تاوانبارانی دۆسیەی ئەنجامدەرانی نێودەوڵەتیش و ناوخۆیی ئاستی تایبەت بە و گشتی بە نێودەوڵەتیەكان تاوانە نابێت ڕزگاریان یاسایی سزای لە )جینۆساید( و ب��دات داڵدەیان ناتوانێت واڵتێكیش هیچ و بكات سەیر سیاسی تاوانی وەك تاوانەكانیان پێبدات. مرۆییان و سیاسی پەنابەری مافی و خەمێكی جێگەی ئ��ەوەی "ب��ەاڵم دەشڵێت: بەرەی كە ئەوەیە، ڕەهایە، ئازارێكی و قوڵ بڕیاری بەخشینی ڕاپەڕین لە پاش كوردستانی بااڵیان دەستی كە دەرك��رد تاوانبارانە ئەو بۆ كورددا، گەلی جینۆسایدی پرۆسەی لە هەبوو بەخشینی ئەو تاوانبارانە گەورەترین گرفت بوو، لە ڕووی مرۆیی و باجەكەی دەدەین كە ئەمڕۆ

یاساییەوە و كاریگەری بەسەر نەوەی داهاتوشەوە دەمێنێتەوە، بەو پێیەی حەوت ساڵە لە بواری جینۆسایددا دەخوێنمەوە و دەنوسم نەمزانیوە، بەرچاوم و نەمبیستووە نەمخوێندووەتەوە، نەكەوتووە كە هیچ نەتەوەیەكی جینۆساید كراوی ئەم دنیا پان و بەرینە بەكرێگیراوەكانی بەخشیبێت، بگرە بە سزای قوڵی یاسایی خۆیانی گەیاندوون."

بەكرێگیراوان نابورێن

ئاوارە حسێن، باس لەوەش دەكات، بەكرێگیراوان و تاوانكارانی جینۆساید شایستەی لێخۆشبون نین و نابورێن نەك لەبەرئەوەی كە جینۆساید كراوان لە ژیاندا نەماون تا داوای لێبوردنیان لێبكرێت، بەڵكو لەبەرئەوەی بەخشین و دەركردنی بڕیاری نابێت كە ت��اوان، بیركردنی لە وات��ە لێبوردن هەرگیز لە بیر بكرێت و وا پێویست دەكات لە هزری تاك بە تاكی نەوەی نەتەوە و مرۆڤایەتیدا و دۆستی م��رۆڤ پێناو لە و بكرێت جێگیر یادی مەزنی نەبونەوەی جینۆسایدەكەدا دوبارە

بەكرێگیراوان و تاوانكارانی جینۆساید شایستەی لێخۆشبون نین و نابورێن نەك لەبەرئەوەی كە جینۆساید كراوان لە ژیاندا نەماون تا داوای لێبوردنیان لێبكرێت، بەڵكو لەبەرئەوەی بەخشین و

دەركردنی بڕیاری لێبوردن واتە لە بیركردنی تاوان، كە نابێت هەرگیز لە بیر بكرێت و وا پێویست دەكات لە هزری تاك بە تاكی نەوەی نەتەوە و مرۆڤایەتیدا جێگیر بكرێت

..........تا ئێستا لە ئاستی عێراق و نێودەوڵەتیدا دۆسیەی ئەنفال وەكو پێویست كاری لەسەر نەكراوە، هەروەها

جاش و مستەشارەكانیش لەالیەن چەند حزبێكەوە داڵدەدراون و رادەستی دادگا نەكراون

Page 9: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

7] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

راپۆرت

و بكرێتەوە ڕۆژەك��ە ڕەهای و ڕەشی ئ��ازاراوی وەك دژوارترین ئازار و سەخترین ئەشكەنجە كە هەڵبگرن. خەیاڵگەیاندا لە كردووە ئەزمونیان ئەوەش دەڵێت: لە یاسای نێودەوڵەتیدا ئەوانەی و ناسراون بەكرێگیراو بە كارە دەكەن ئەو كە مافەكانی دیلی جەنگ و جەنگاوەریان نیە و ئەوانە وەها پێناسەكراون كە لە پێناو بەرژەوەندییەكی تایبەتدا ئەو كارە جێبەجێ دەكەن، ئەویش لە یەكەمی پڕۆتۆكۆلێ 47ی بەندی ڕوناكایی ژێر كردووە. واژوی عێراق كە .1977-6-8 ژنێڤ

داڵدەدانی تاوانباران

بواری جینۆساید دەڵێت: "هەر ئەو شارەزایەی )2007/6/24( لە بابەتەوە ب��ەم پەیوەست دادگای بااڵی تاوانكاری عێراقی بە بڕیاری ژمارە )س/83/10( بڕیاری دەستگیركردنی بۆ )423( كەس دەركرد كە لە ناو ئەوانەدا )258( تاوانباریان )بەكرێگیراویان( كوردن. كە تاهەنوكە دەستگیر نەكراون و دادگای نەكراون، بە داخەوە زۆربەی

زۆریان لە ناو پارتە فەرمانڕەوا و ئۆپۆزسیۆنەكانی هەرێمی كوردستاندا داڵدەدراون، نەك هەر ئەوە بگرە پۆستی بااڵی حزبی و حكومیان پێدراوە."

رەوایدان بە بەكرێگیراوێتی

دادگایی و بەخشین ئەم دەكات، لەوەش باس لەسەر هەبووە كاریگەری هەر نەك نەكردنە جینۆسایدی زیانلێكەوتوانی قەرەبونەكردنەوەی هاوكاری ك��ورد كاربەدەستانی چونكە ك��ورد، كردنەوەی ڕادەس��ت لە نەكردووە دادگاكەیان بە ڕەوای��دان��ە ئەمە بگرە بەڵكو ت��اوان��ب��اران، سوپاكانی لەناو بەكرێگیراو دروستكردنەوەی دەوڵ��ەت��ە داگ��ی��رك��ەرەك��ان��ی ك��وردس��ت��ان��دا و داگیركراوەكانی بەشە كوردانی بە ناڕاستەوخۆ تری كوردستان دەڵێت بڕۆن ببن بە بەكرێگیراو سبەینێش كە ناسنامە و ئازادی بەدەستهات و خۆری سەربەستی و سەربەخۆیی هەڵهات و بوون ئێوە هەر ئەوا ك��وردی حكومەتی خاوەنی بە ڕێزتان زیاترە لە هەموو ئەوانەی بونەتە قوربانی

تیایدا. بەشداربون ئێوە كە جینۆسایدەی ئەو

بەر نەفرەت كەوتوون

ئاوارە حسێن، كە دانیشتوی قەزای هەڵەبجەیە، دەڵێت: ئەوەندەی كە ئاگادارم و حەوت ساڵە لە بواری جینۆسایددا كار دەكەم، ئەو بەكرێگیراوانەی بەشدار بون لە جینۆسایدی نەتەوەكانیان، نەك بە سزای یاسایی خۆیان گەیەنراون، بەڵكو بونەتە ناشیرینترین ڕوخسارەكانی واڵتەكانیان، ناویان لە ناو فەرهەنگەكانی نەفرەتدایە و لە مێژووی ڕەشدا تۆماركراون، زۆربەیان پەیكەریان بۆ تاشراوە بۆ ئەوەی تفییان تێكەن و بە نەوەی نوێی بناسێنن.جینۆساید لەبەرئەوەی دەڵێت: كۆتایشدا لە هەرگیز بەسەر ناچێت وەك تاوانێك، ئەوا هەموو كاتێك دەتوانرێت ئەو تاوانبارانە دادگایی بكرێن و سزای یاساییان بدەن و ئێستاش لە هەموو كات بەكرێگیراوانە. ئەو دادگایكردنی بۆ گونجاوترە كە دڵنیام ئ��ەوا نەكەین ك��ارەش ئ��ەم ئەگەر دەك��ەوی��ن. داه��ات��وو نەوەكانی نەفرەتی ب��ەر

لەبەرئەوەی جینۆساید هەرگیز بەسەر ناچێت وەك تاوانێك، ئەوا هەموو كاتێك دەتوانرێت ئەو تاوانبارانە دادگایی بكرێن و سزای یاساییان بدەن و ئێستاش لە هەموو كات گونجاوترە بۆ دادگایكردنی

ئەو بەكرێگیراوانە..........

ئەنفال و كیمیاباران )بەواتا دۆسیەی جینۆساید( چەكێكی سیاسی گرنكە بەدەست كوردەوە بۆ ئاسایشی نەتەوەیی، بەگوێرەی ئەو ناساندنە دەبوایە دەوڵەتی عێراق قەرەبووی مادی و مەعنەوی كورد بكاتەوە

Page 10: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[8راپۆرت

لە راپۆرتێكی گۆڤاری رۆژی واڵت لەگەڵ پەرلەمانی ئ��ەن��دام عوسمان( )منیرە كوردستان لەسەر لیستی بزوتنەوەی گۆران نیشتمانی جڤاتی پێشووی ئەندامی و ئەندازیار"داستان و گ��ۆران بزوتنەوەی رێكخراوی ئەندامی و رەسول" مەعروف ك��وردس��ت��ان"رەژاك" ئ��ازادی��خ��وازی ژنانی سەبارەت بە چوونی كۆمەڵێك چاالكوانی پارت نوێنەرانی لە هەندێك و مەدەنی و الیەنە سیاسیەكانی باشوری كوردستان و پەرلەمانتار بۆ رۆژئاوای كوردستان، لە سێیەم رۆژی جەژنی نەورۆزدا، بۆ ئەوەی راستی رەوشی رۆژئاوا ببینن و پشتگیری خۆیان بۆ رۆژئاوا رابگەیەنن، بەاڵم لەالیەن كوردستان دیموكراتی پ��ارت��ی ب��ازگ��ەی دەرب��ازی ناهێڵن و دەكرێت لێ رێگریان بە سەبارەت ببن كوردستان رۆژئ���اوای دەدوێ��ن. واڵت رۆژی پرسیارێكی چەند

ئا/ پەیوەند كوردی

رۆژی واڵت: ئەو گروپەی كە پێكهاتبوون بچن وی��س��ت��ت��ان ژن ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك ل��ە ب��ۆ رۆژئ����اوای ك��وردس��ت��ان ك��ێ ب��وون؟منیرە عوسمان: دوای ئەوەی وەفدێكی پارتە سەردانی كوردستان باشوری سیاسیەكانی باكوری كوردستانیان كردبوو، لە باكور چاویان بە ژنانی رۆژئاوا كەوتبوو و دوای گەرانەوەیان كۆبوونەوە ئەنجامدرا، لە نێوان ئەو ژنانەی كە نوێنەری ببوون، بەژدار باكور سەردانەی لەو پارتیشەوە بە سیاسیەكان پارتە هەموو پارتی ژنانی نوێنەری ب��ەاڵم ب��ەش��دارب��وون، پاشەكشەیان كرد و ئامادەنەبوون بەشدار بن لە سەردانەكەماندا بۆ رۆژئاوای كوردستان، بەاڵم ئامادەییان تر سیاسیەكانی الیەنە نوێنەری سەردانەكەمان. لە بوون، بەشدار بۆ دەربڕی

رۆژی واڵت: بەپێی زانیاریەكانم كەسێك بە جلی مەدەنی پێشی لە ئێوە گرت، ئەو

كەسە كێ بوو؟ ئێوە كێ بە بەرپرسیار ئ��ەزان��ن ل���ەوەی رێ��گ��ری��ان ل��ێ ك��ردن؟منیرە عوسمان: ئێمە لە چوار بازگە رێگریمان لێكرا، سێ بازگەیان بازگەی كاتی بوون، واتە تەنها بۆ رێگریكردن لە ئێمە دانرابوون، تەنها دواتر بوو. رەسمی بازگەی یان بازگە یەك بە زۆر لێبوو مەدەنیەوەی جلی بە كەسێك ناتوانین رێگەتان پێ ئاشكرا پێی وتین ئێمە بدەین، چونكە ئێمە لە سەروو خۆمانەوە پێمان وتراوە رێگەتان نەدەین، دوای گفتوگۆیەكی زۆر لەگەڵ ئەو كەسەی كە بە جلی مەدەنیەوە رێگری لێ كردین، ئێمە داوامان لێی كرد سەرووی خۆی كێیە پێمان بڵێ ، بەاڵم ئامادە نەبوو هیچمان بەڵكو خۆیەوە، س��ەروو ب��ارەی لە بڵێ ، پێ ئێمە بڵێ ، پێ خۆیشیمان ناوی ئامادەنەبوو بەرپرسیاری بە پارتی ئێمە كێیە، نەمانزانی یەكەم ئەزانین لەو رێگریانەی كە لە ئێمە كرا؛ چونكە هەموومان باش ئەزانین كە ئەوە زۆنی

منیرە عوسمان؛

ئاسایشی رۆژئاوا ئاسایشی كوردان دەپارێزێت، بەاڵم ئاسایشی باشور ئاسایشی پارتی دەپارێزنداستان مەعروف؛

ئێمە پێشتر لەالیەن بەعسەوە ئەنفال دەكراین، بەاڵم ئێستا بە دەستی كورد ئەنفال دەكرین

Page 11: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

9] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

راپۆرت

زەردە و پارتی دەسەاڵتی یەكەمە لەو ناوچەیەدا.

راگەیاندراوەكەی لە وەك واڵت: رۆژی ئ��ێ��وە ه��ات��ب��وو ك��ە س��ن��ور داخ�����راوە، ب��������ەاڵم ئ���ێ���س���ت���اش ل�����ە ه���ەن���دێ راگ��ەی��ان��دن دەڵ��ێ��ن سنور دان��ەخ��راوە؟پەرلەمانتار چوار ئێمە عوسمان: منیرە بووین كە بەشداربووین و خۆشمان بەنوێنەری گەل ئەزانین ئەو راستیەمان بە چاوی خۆمان بینی كە سنور داخراوە، هەركەس و راگەیاندنێك و سنوركراوەیە كە بگەیەنێ خەڵ��ك لە وا بە خزمەتكردن لە بەڕاستی جگە دانەخراوە، سیاسەتێكی ناڕەوا كە بەرامبەر كوردانی رۆژئاوا دەكرێت هیچ خوێندنەوەیەكی تری بۆ ناكرێت.

رۆژی واڵت: لەیەك كاتدا سنوری )توركیا �� رۆژئاوا( و )هەرێمی كوردستان �� رۆژئاوا( داخراون، گروپێكیش وەك ئێوە لە باكوری بكەنەوە، سنور تا چ��وون كوردستان ب���ەاڵم ت��وش��ی ت��ون��دوت��ی��ژی ب��وون��ەوە، دەبینن؟ چۆن لێكچونە دوو ئەو ئێوە منیرە عوسمان: ئەو دوو لێكچوونە دەگەڕێتەوە و پارتی نێوان بازرگانیەكانی سەفەقە بۆ كانتۆنەكانی لەبەر دووەم توركیا، دەولەتی رۆژئاوا نایانەوێت بچنە ژێر هەیمەنەی پارتیەوە.

رۆژی واڵت: پارتی بۆ وا لە رۆژئاوا دەكات؟ دەبێ پارتی پرۆژەی بۆ رۆژئاوا چی بێت؟خاوەنی بە خۆی پارتی عوسمان: منیرە پارتی ئەزانێت، كوردستان هەرچوارپارچەی پێی وایە كە تەنها پارتی و بنەماڵەی بارزانی شۆڕشیان كردووە، بۆیە دەبێت كوردانی هەرچوار و بكەن سیاسەت ئەوان فەرمانی بە پارچە بێت، بنەماڵەیە ئەو الی دەسەاڵتێك هەموو لە حیزبێكی ئەوان جگە ئەوەیە راستیەكەش هەموو وەك كوردستان باشوری لە سیاسی حزبەكانی تری باشوری كوردستان هیچی تر نین.

پەرلەمانتار وەك ئێوە واڵت: رۆژی لێنەدانتان دەس��ت و پاراستن مافی بەرامبەر توندوتیژیتان ب��ەاڵم هەیە، ك����راوە، چ��ی دەڵ��ێ��ی ب��ۆ ئ���ەم ی��ەك��ە؟یاسا ئەگەر واڵتێكدا لە عوسمان: منیرە سەروەر بوایە دەبوایە ئەو هێزانە دادگایی بكرایە، كاتێك سوكایەتی بە نوێنەری گەل دەكات، بەاڵم سەروەر یاسا نایەوێت هەرێمە لەم دەسەاڵت نایاساییانەی ك��ردەوە ئەم ئ��ەوەی بۆ بێت، بەردەم نەخرێنە كردیان ئێمە بەرامبەر كە یاسا و بەپێی یاسا مامەڵەیان لەگەڵ نەكەن.

راگەیەنراوێك گوێرەی بە واڵت: رۆژی ئێوە چەكتان پێبووە، ئایا ئەمە راستە؟منیرە عوسمان: ئەوە جگە لە چەواشەكاری و گەوجاندنی خەڵ��ك هیچی تر نیە. ئێمە بە جلی كوردی وەك كەرنەڤاڵ رۆیشتبووین، بەاڵم پارتی لە دروستكردنی ئەو سیناریۆیانە ئەندازیارێكی الی��ە. زۆری��ش��م��ان نمونەی و ئ��ەزم��وون��ە ب��ە

رۆژی واڵت: بۆچی ژنانی پارتی و كۆمەڵی ئیسالمی بەشدارییان نەكرد، جگە لەوە هاورەگەزانیان بەرامبەر توندوتیژی ب��وون؟ بێدەنگ ئ���ەوان ب��ەاڵم ك���راوە م��ن��ی��رە ع��وس��م��ان: ئ���اگ���اداری ه��ۆك��اری بەشدارییان بۆچی كە نیم كۆمەڵ خوشكانی ن��ەك��رد ل��ە س��ەردان��ەك��ەم��ان ب��ۆ رۆژئ����اوای پێی بە پارتی ئافرەتانی بەاڵم كوردستان، ب��ەش��داری ب��ڕی��اری حزبەكەیان سیاسەتی هەموو بە پارتی چونكە داوە؛ نەكردنیان شێوەیەك دژایەتی كانتۆنەكانی رۆژئاوا دەكات.

رۆژی واڵت: هێزەكانی پارتی توندوتیژیان دژی ئێوە بەكارهێنا و رێگریان لێكردن، زۆریان ژنێكی رۆژئ��اوا ئاسایشی بەاڵم لەگەڵیان سنور نزیك تا بوو پاراست ب���وون ت��ا پ��ێ��ش��وازی ل��ە ئ��ێ��وە بكەن دەبینی؟ چ��ۆن هەڵوێستە دوو ئ��ەو رۆژئ����اوا ئاسایشی ع��وس��م��ان: م��ن��ی��رە ئاسایش بەاڵم دەپارێزێت، كوردان ئاسایشی دەپ��ارێ��زن. پ��ارت��ی ئاسایشی ب��اش��ور ل��ە

ك���ان���ت���ۆن���ەك���ان���ی واڵت: رۆژی رۆژئ����������������اوا چ��������ۆن دەب����ی����ن����ن؟م��ن��ی��رە ع���وس���م���ان: ك��ان��ت��ۆن��ەك��ان��ی رۆژئ���������اوا ن���م���وزەج���ێ���ك���ی ت�������ازەن لە ن��اوچ��ەك��ە ه���ی���وادارم س���ەرك���ەوت���وو ب��ن.

داوای ك��ۆب��ان��ی خەڵكی واڵت: رۆژی بە كوردستان خەڵكی لە یارمەتیان دەت��وان��ن چ��ۆن ئێوە ك���ردووە، گشتی وەاڵم����ی ئ���ەم داخ���وازی���ە ب���دەن���ەوە؟بزوتنەوەی وەك��و ئێمە عوسمان: منیرە كانتۆنەكانمان ت���ەواوی بشتگیری گ���ۆران كردوە و دژی هەموو دەستێوەردانێكیشین لە كاروباری سیاسی پارچەكانی تری كوردستان.

پ�������رۆژەی و ك������ار واڵت: رۆژی ئ���ەو وەك چ��ی��ی��ە داه�����ات�����ووت�����ان رۆژئ��اوا؟ بۆ چ��وون ژن��ەی كە كۆمەڵە

داستان مەعروف؛ئەم خەندەقی شەرمەزارییە كارێكی دوژمنكارانەیە، ئەمە

بە هیچ شێوەیەك هەڵوێستی باشوری كوردستان نیە؛

بەڵكو ئەمە تەنها هەڵوێستی پارتییە. ئەمە خزمەت بە

دوژمن دەكات، هیچ سودێكی بۆ كورد نیە و دژی یەكێتی

نەتەوەیی كوردە..........

پارتی چاوی بەو ئەزمونەی رۆژئاوای كوردستان هەڵنایە

كە حەكیمانە بەدەست هاتووە. كێشەكە ئەوەیە ئەم

خەندەقانە بەناوی حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە

دەكرێ ، بەاڵم ئەمە راست نییە؛ بەڵكو حكومەتی

هەرێمی كوردستان هەر بوونی نیە، شتێك نیە بەناوی حكومەتی هەرێمی كوردستان

..........لە راستیدا پارتی

درێژەپێدەری سیاسەتەكانی توركیایە

منیرە عوسمان؛ئاسایشی رۆژئاوا ئاسایشی

كوردان دەپارێزێت، بەاڵم ئاسایش لە باشور ئاسایشی

پارتی دەپارێزن..........

پارتی پێی وایە كە تەنها پارتی و بنەماڵەی بارزانی شۆڕشیان كردووە، بۆیە

دەبێت كوردانی هەرچوار پارچە بە فەرمانی ئەوان سیاسەت بكەن و هەموو

دەسەاڵتێك الی ئەو بنەماڵەیە بێت

Page 12: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[10راپۆرت

م��ن��ی��رە ع��وس��م��ان: ك���وردان���ی رۆژئ����اوا كۆڵنادەین ئێمە ك��ە دەك��ەی��ن��ەوە دڵنیا دەبین. ردەوام ب��ە چاالكیەكانمان ل��ە و

بچن ویستتان بوو چۆن واڵت: رۆژی ب��ۆ رۆژئ����اوا؟ ل��ە رێ��گ��ادا چ��ی رووی���دا؟داستان مەعروف: لە سێیەم رۆژی نەورۆز و سیاسی الیەنی حەوت نوێنەری كە ئێمە پەرلەمانتار، چ��وار لە جگە بووین رێكخراو رۆژئ��اوا ژنانی تاوەكو ئەوەبوو مەبەستمان بكەین لەگەڵ گفتوگۆیان و بكەینەوە بەسەر ژنانی ببینین، رۆژئ��اواش خەڵكی رەوش��ی و و ب��وون، چاوەرێمان سنور دیو لەو رۆژئ��اوا گرنگەكانمان مەبەستە لە یەكێك هەروەها كراوەیە سنور ئایا ببینین ئێمە كە ئەوەبوو نزیك بە گەیشتین كە ه��ەر داخ���راوە، ی��ان سنور هێزێكی زێرەڤانی دانرا بوو، دواتر ئەم هێزانە و دوو هێزی تریشمان تێپەراند، بەاڵم بە جلی مەدەنی كە بازگە كەسێك دواین لە پێ ناسنامەشی و نەیاندەناسی بازگەكانیش نەبوو و خۆیشی نەناساند، بە كەسێكی حیزبی دەچوو. دوایین جار پێیان وتین هیچ كەسێك ناتوانێ بە بێ ئەمر بپەرێتەوە ئەو دیو، ئێمەش وتمان ئەمر لەكێ وەربگرین، ئەوان نەیانئەوت رێگریان بۆیە كێیە. دەرك��ەرە ئەمر ئەو كە رۆژئ��اوا. بۆ بچین نەیانهێشت و كردین لێ

پ��ارت��ی ئ��ێ��س��ت��اك��ەی��ش واڵت: رۆژی بەرێوەبەری و دان��ەخ��راوە سنور دەڵ��ێ ، رایگەیاندبوو فیشخابور دەروازەی ك��ە ل��ە رۆژان����ی ج��ەژن��ی ن����ەورۆز سنور

و نەكراوە ئێوە لە رێگری و دانەخراوە دەڵێن؟ وا هەر راگەیەندنێكیش چەند داستان مەعروف: ئەوە تەنیا چەواشەكارییە، ئێمە بە چاوی خۆمان بینیمان كە سنور داخرا بوو و رێگریان لە ئێمە كرد، خۆ پارتی ئەوە دوایین دڵنیاییەوە بە و چەواشەكاری یەكەم سنور ئەگەر دوات��ر نابێت، چەواشەكاریشی رۆژئ��اوا دەرب��ازی ئێمە بۆچی دانەخرابوایە نەبووین؟!، ئێمە پێش ئەوەی بگەین بە یەكەم ئێمە لە رێگری ویستیان كە زێرەڤانی هێزی وتبوو ئێمەیان بە ناوچەكە خەڵكی بكەن، ماندوو خۆتان نابێت، دەرباز كەس لێرە كە نەك دەك��ەن. لێ رێگریتان ئەوانە مەكەن رێگری؛ بەڵكو ئێمە توندوتیژیمان بەرامبەر كرا، ئێمە كۆمەڵێك ژنی چاالكوانی مەدەنی بووین، كۆمەڵێك ب��ەاڵم پێبوو، ئاشتیمان پەیامی وەستانەوە، ئێمە بەرامبەر چەكەوە بە هێز پاڵیان و دەك���ردەوە سور ئێمە لە چاویان دەگوت. ئێمە بە ناشرینیان قسەی و ئەدا

سنورەكان لە ئێستا پارتی واڵت: رۆژی خەندەق لێدەدات، گوایە دژی تیرۆرستان راستە؟ چەندە ئەمە قاچاغچیەكانە، و داستان مەعروف: جا خۆ سنور تەنها سنوری بە بەستراوەتە سنورمان نیە، باشور � رۆژئاوا ئێران و توركیاشەوە، بەاڵم بۆچی عێراق و بە مەسەلەكە راستی داخ��راوە. سنورە ئەو تەنها ئەنفال بەعسەوە لەالیەن پێشتر ئێمە ئەوەیە ئەنفال كورد دەستی بە ئێستا بەاڵم دەكراین، لێدراوە، توركیاوە لە خەندەقە ئەم دەكرین. پارتیش درێژەی پێدەدات و دەبێتە هاوهەڵوێستی

دەوڵەتی توركیا، لە راستیدا پارتی درێژەپێدەری لەگەڵ چییە فەرقی توركیایە. سیاسەتەكانی داعش لەو الوە داعش هێرش ئەكاتە سەر رۆژئاوا و لەم الشەوە ئێمە سنوریان بەسەر دادەخەین، ئابلۆقەیان و ئەكەین گیریان شوێنێك لە واتە شەرمەزارییە خەندەقی ئەم س��ەر. ئەخەینە كارێكی دوژمنكارانەیە، ئەمە بە هیچ شێوەیەك هەڵوێستی باشوری كوردستان نیە؛ بەڵكو ئەمە تەنها هەڵوێستی پارتییە. ئەمە خزمەت بە دوژمن دەكات، هیچ سودێكی بۆ كورد نیە و دژی یەكێتی ئەزمونەی بەو چاوی پارتی كوردە. نەتەوەیی حەكیمانە كە هەڵنایە كوردستان رۆژئ���اوای بەدەست هاتووە. كێشەكە ئەوەیە ئەم خەندەقانە بەناوی حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە دەكرێ ، حكومەتی بەڵكو نییە؛ راس��ت ئەمە ب��ەاڵم شتێك نیە، بوونی هەر كوردستان هەرێمی كوردستان. هەرێمی حكومەتی بەناوی نیە

داه����ات����وودا ل���ە ئ���ێ���وە واڵت: رۆژی چییە؟ داواك��اری��ت��ان چییە؟ پ��رۆژەت��ان كە دەكەین داوا ئێمە م��ەع��روف: داستان خەڵكی باشوری كوردستان و الیەنە سیاسیەكان لەم پێشەڵكاریانە بێنە دەنگ و دژی هەڵوێستی ناڕەزایەتی دەربڕن و شەرمەزاری بكەن. پارتی چاالكیەكە لە ه��ەر ئێمە ژن��ان گروپی وەك��و بڕیارماندا كە چاالكی تر بكەین و دەستبەرداری كوردستان خەڵكی با نابین، ئامانجەكەمان دژایەتی پێشەنگایەتی ژن ئێمەی بزانن ئەمە خزمەت كە دەك��ەی��ن پارتی هەڵوێستەكانی داهاتوو م��اوەی لە ئێمە دەك��ەن. دوژمنان بە دەگرین. خۆمان هەڵوێستی و كۆدەبینەوە

Page 13: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

11] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

راپۆرت

كۆمەڵكوژی )1974/4/24( یەكەمین كۆمەڵكوژی بوو لە باشوری كوردستان

ئا/ هەڵمەت گوڵسەرب��ەپ��ێ��ی ق��س��ەی ش��ای��ەد ح��اڵ��ەك��ان و لێكۆڵینەوەكان و مێژوویەكان سەرچاوە ق��ەاڵدزێ كۆمەڵكوژی كە دەرك��ەوت��ووە پ��ێ��ش ب��ۆردووم��ان��ك��ردن��ی پ��ان��ی بۆ دارێژراوە. یەكێك لە قۆبانیانی كارەساتی ژنە ئەو چ��ووە. بەسااڵ ژنێكی ق��ەاڵدزێ ق��ەاڵدزێ زانكۆی لە دەڵێت:"كوڕەكەم ماڵەوە. بۆ بەرمەوە بوو چووم كوڕەكەم خەڵكیش ئاگاداركردۆتەوە كە بەم نزیكانە قەاڵدزێ بۆردوومان ئەكرێت و كەسێكیش خۆپاراستنی هۆشداری پێشووتر رۆژێك بۆردوومان كە قەاڵدزێ بەخەڵكی دابوو و قەتڵوعامكردن لە مەبەست ئەكرێت، نەك ق��ەاڵدزێ خەڵكی بۆردوومانكردنی بەڵكو بوو؛ خەڵك قوربانیكردنی تەنیا و رۆشنبیری و خوێندەوار سڕینەوەی بەگشتی و بوو ش��ۆرش سەركوتكردنی

كە ب��وو سلێمانی زانكۆی وێرانكردنی راگواسترابوو بۆ قەاڵدزێ لە )1974/4/1( راگەیەندار كە دەوام لە زانكۆی راگوێستراوی سلێمانی لە قەاڵدزێ دەستپێدەكات و زۆر روودەكەنەوە مامۆستاكان و لەخوێندكار هۆكارەكانی لە یەكێك ئەمەش زانكۆی

بۆردوومانی قەاڵدزێ.دەڵ��ێ��ت:"دەم��ەو وەه��ا حاڵەكە شایەد دوو ،)1974/4/23( رۆژی ئ��ێ��وارەی ش��ارەك��ەدا ب��ەس��ەر سیخوڕی ف��رۆك��ەی رۆژی كە وایكرد ئەمەش دەس��وڕان��ەوە. خوێندنگاكان دەرگ��ای )1974/4/24(بەیانی )10(ی نزیكی كاتژمێر دابخرێت. )1974/4/24( بە چەند فرۆكەیەكی جۆری )توبولۆفی( كە پێیان ئەوترا سیخۆ هێرش بۆردوومان و قەاڵدزێ دەكەنە سەرشاری دەستپێدەكەن كە بۆ یەكەم جاریش بوو چەكی ناپاڵمی قەدەخەكراو بەكاربێندرێت كە ئەم چەكەش قورسایی )500(كیلۆ بووە

لە سەر شاری قەاڵدزێ تاقی كراوەتەوە. ئەكەن بۆردوومان ماڵێك چەند سەرەتا زانكۆی سەر دەكەن هێرش دواتریش و سلێمانی كە تەنیا لە ناو زانكۆدا نزیكەی )250(خوێندكاری ئەكەنە قوربانی و ئەم دانیشتوانی ژم��ارەی چاو لە رێژەیەش بوو، زۆر ژمارەكی ق��ەاڵدزێ )1974(ی مام ئەحمەد كە یەكێك لە گوندنشینانی بێكلۆیە و لە كاتی بۆردوومانەكەدا لە گوند بووە دەلێت:"دوو رۆژ دوای ئەم كارەساتە سێ خوێندكاری زانكۆ كە رزگاریان ببوو لەم رووداوە دڵقەی دووژمن بە پەشۆكاوی و بەترسەوە خۆیان گەیاندە گوندەكەمان كە مابوو بیر یەكێكیان ن��اوی تەنیا و ن��اوی س��ەالح ب��وو. دووت��ا سێ رۆژ الی ئێمە مانەوە بەرۆژ ئەچوونە ئەشكەوتەوە بۆ الی هێنان ئەمان بەزۆر بەشەویش و خۆمان و خواردنمان پێ ئەدان، بەاڵم دوای چەند رۆژێك ئەرۆن بۆ سەرمەرزی كێلێ بۆ

Page 14: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[12راپۆرت

سەر سنوری رۆژهەاڵت و ئیتر ناگەرێنەوە.مام ئەحمەد ئەوشی وت كە بەتەنیا ئەو لە تریش هەندێكی نەبوون گەنجە سێ سنورمابوونەوە؛ نزیك تری گوندەكانی ئەو روودەك��ەن��ە ئەوانیش دوات��ر ب��ەاڵم كەمپەی كە ئێران بۆ پەنابەرە كوردەكانی حابی ئەحمەدی كێلێ. لە دروستكردبوو سابیر كە هاواڵتیەكی شاری قەاڵدزێیە لە ماڵەكەیدا نۆ كەس بەخێزان و مناڵەكانیەوە شەهید بوون. بیست و سێ ساڵ ئەحمەد جلوبەرگی بەبەردەوامی سابیر حاجی لە رووی ب���ەردەوام و ئەپۆشی رەش��ی منداڵەكانی سەرگۆری لە بوو گۆرستان هەمیشە بەحەسرەتی بینینەوەیان لە سەر حاجی حەسەنی دەمایەوە. گۆڕەكانیان خێزانەكەی لە كەس شەش كە محمود بوونە قوربانی دڵرەقی كردارە چەپەڵەكەی

رژێمی بەعس و شەهید بوون.بە شێوە بەهەمان عەبدولرەزاق"یش "م. دەستی پیسی رژێمی بەعس پێنج كەس لەبنەماڵەكەیدا شەهید ببوون. ئەوەی كە

لەبیری خەڵكی قەاڵدزێدا هەرگیز ناسڕێتەوە شێوازی شەهیدبوونی ئەحمەد مریەم بوو كە لە كاتی بۆردوومانەكەدا سەری پەڕی و چەند مەترێك بەبێ سەر دەرۆیشت ئەمە جگە لەوەی كە چەندین خێزانی تر ناویان

سڕایەوە و بە یەك جارەكی لەناو چوون.دوابەدوای كۆمەڵكوژی )4/24(، هاواڵتیانی شارەكە بە شێوەیەكی نهێنی لە ترسی رژێم ئەو كاتە مەراسیمیان ساز ئەكرد و سەردانی مەزارگای شەهیدانیان ئەكرد وەك رێزگرتن و وەبیرهێنانەوەی ئەو كۆمەڵكوژییە، بەاڵم دوو ساڵ دوای ئەمە و لە ساڵی )1976(دا بۆ خۆنواندنی ئازایەتی خەڵكی شارەكە تۆقاندنیان بەعس رژێمی بە بەرامبەر م��ەزاری ب���ەرەو ئاشكرا بەشێوەیەكی شەهیدان رێپێوانێكیان لە شێوەی شۆرش ئەنجامدا، بەاڵم ئەم رێپێوانە سەركووت كرا هاواڵتیانی هەرگیز بەاڵم كرایەوە؛ كپ و قەاڵدزێ رێگەیان نەداوە كاریگەری رژێمی بەعس بێ هێزیان بكا و ب��ەردەوام بوون لە یادكردنەوەی ئەم یادە و بەرزڕاگرتنی، ی��ادك��ردن��ەوەی)4/24( كاتی ل��ە بۆیە

سااڵنی لە جیاوازتر )1982( ساڵی ی

پێشوو وامادەكاریان بۆ یادكردنەوە ئەكرد وەك ئەوەی شۆرش هەڵبگرسێنن، تەوای خەڵكی شارەكە بە گڕ و تینێكی فیدایانە و بە رەق و كینەیەكی زۆر بەرامبەر بە رژێمی بەعس لە بەرەبەیانی ساڵی )1984( لەناو گۆرستانەكەدا بە چەند الفیتە و دروشمەوە دەستیان كرد بە ڕاپەرین كە رژێم تاسابوو بوێری و چاونەترسی خەڵكی لە هەمبەر دووبارە رژێم ئەمجارەش بەاڵم قەاڵدزێ، بە زەبری گولەباران هەوڵی سەركوتكردنی خەڵك ئەدا و دەستی كرد بەرێگری كردن؛ بەاڵم هەرچی دەچوو هاواڵتیان زیاتر رەق ئەستوورتر و پێداگرتر و بەهێزتر دەبوون رزگار خۆیان قەاڵدا نزیك ئاوی بەناو و دەكرد بۆ ئەوەی كە بگەنە ناو شار. ئەم دایكە و سنەوبەر شەهیدبوونی جارەش بەهۆی ئەمەش لێدەكەوێتەوە و ئامینەی سەر دەیكاتە رژێم كە دڕندانەی هێرش باڵوەپێكردنی بۆ بەچەكەوە هاواڵتیان خەڵك. ئیتر سەرهەڵدانی شۆرش لێرەوە دەستی پێكرد و لە ماوەیەكی زۆر كەمدا هەموو شار و شارۆچكەكانی تری هەرێمی

كوردستان دەگرێتەوە.

هەرگیز هاواڵتیانی قەاڵدزێ رێگەیان نەداوە كاریگەری رژێمی بەعس بێ هێزیان بكا و بەردەوام بوون لە یادكردنەوەی ئەم یادە و بەرزڕاگرتنی، بۆیە لە كاتی یادكردنەوەی)4/24(ی ساڵی )1982(

جیاوازتر لە سااڵنی پێشوو وامادەكاریان بۆ یادكردنەوە ئەكرد وەك ئەوەی شۆرش هەڵبگرسێنن، تەوای خەڵكی شارەكە بە گڕ و تینێكی فیدایانە و بە رەق و كینەیەكی زۆر بەرامبەر بە رژێمی بەعس لە

بەرەبەیانی ساڵی )1984( لەناو گۆرستانەكەدا بە چەند الفیتە و دروشمەوە دەستیان كرد بە ڕاپەرین

Page 15: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

13] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

وتار

ن/ رۆژ ئەحمەدلە سیاسی كۆدەنگی درووستبونی دوای رۆژئاوای كوردستاندا، )۲0(ی مانگی شوبات سێ حكومەتی سێ حكومەت یەك لەبڕی كانتۆنی پێكهێنرا كە لە دە پارتی سەرەكی ئەو پارچەیەی كوردستان پێكدێن، سەرباری ئەوەی بەردەوام خەڵك لەوێ دووچاری هێرشی چەكداری خوێناوی یەك بە دوای یەكی ڕژێم و هێزە ئیسالمیستە توندڕەوەكان دەبنەوە.)22( كە كوردستاندا، هەرێمی لە لێرەش

ساڵە وەك ناوچەیەكی دیفاكتۆی ئۆتۆنۆم لە ئێراق خۆی ڕاگەیاندوە و یەكەم پەڕلەمانی لە ساڵی )1992( دامەزراندوە، هەروەها، لە ساڵی )2003(ەوە وەك”دیموكراسیەكی دیكە جیهانیەكان هەژمونخوازە ئێراق“هێزە لە بەناوی دەكەن و لە مونتەدا ئابوریەكانیشدا بانگەشەی، درێژكراوەكەی ماوە سەرۆكە سیاسی“دەكات، و ئابوری ”سەقامگیری كە چی وا زیاتر لە حەوت مانگ بەسەر دوا هەڵبژاردنی پەرلەمانی و چەندین ساڵ بەسەر بە كە دادەچێت، موزایەدانە هەموو ئەو ”ئەزمونی بەڕێوەبەراتی“ناوی دەكەن، هێشتا بە پێنج پارتی سەرەكی و چەند گچكۆكەیەكی توانستی مایەپوچ پاشكۆشیان، دیكەی پێكهێنانی پەرلەمانێك و حكومەتێكیان نییە. كوردستان رۆژئ��اوای كە سەرنجە، جێگای لە سوریادا زێدە خوێناوی لەناو جەنگێكی

ژی��ان دەك��ات و رێ��ڕەوی سیاسی رۆژان��ەی چ��ەك��داری هێرشی ب��ەرام��ب��ەر ل��ە خ��ۆی دژایەتی سیاسیانەی پالنی هاوكات ناوخۆ، نێودەوڵەوتی و ناوچەیی و كوردستانی ڕەوش��ەدا، لەو هێشتا دەب��ات، بەرەوپێش بە وەاڵم��دان��ەوە و كۆمەڵگە بەڕێوەبردنی ڕەوتی پێشوەچونی بۆ خەڵك داخ��وازی پێكهێنانی و ناوچەكە سیاسی � سۆسیۆ نەخران. پشتگوێ كانتۆنەكان حكومەتی لە بەرامبەردا، حكومەتی هەرێمی كوردستان، كە گوایە ”خاوەن ئەزمونی بەڕێوەبردنە“ و بەرپرسانی بەردەوام پێمان دەڵێن لە ”ئاشتی و سەقامگیریدایە“، لە ساڵی پارەوە تا ئێستا بە لەوەاڵمدانەوە بێباكبكبوون لە بێباكترە ناوچەكەی خۆی. ئیرادەی سیاسی خەڵكی ب��ەرگ��ری ش��ك��ۆم��ەن��دی ل��ە ب��اس كاتێك پێكهێنانی و كوردستان رۆژئ��اوای خەڵكی و كرچ وەاڵمێكی دەكرێن، كانتۆنەكانیان كاڵ و هەڵقواڵو لە شكست، كە بەردەوام لە هەرێمی كوردستاندا دەوترێنەوە، ئەوەیە:”كێ ڕۆژئ���اوادا؟. لە دەب��ن سەركەوتوو دەڵێت سەربڕین و خوێناوی هێرشی ب��ەردەوام��ی خەندەق هەڵكەندنی و سنور داخستنی و بەدەستی براكانی خۆت لە دژی مانەوەت وەك كورد، هەروەها، پالنی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی و شەڕی هەموو الیەك لە یەك كاتدا، تەنیا بۆ مانەوە وەك كورد، شەڕێك كە زۆر بەتەنیا دەكرێت ئێستا لە ڕۆژئ��اوادا، بەڵێ ئەگەری

هەنگاو بۆ دواوە و سەرنەكەوتی جێگای باسە، بەتایبەتیش گەر بەشێكی گەلی خۆت، وەك بێهەڵوێست هێندە كوردستان، هەرێمی لە ب��ەردەاوم هێرشانەی ئ��ەو بەرامبەر بێت دژی ناسنامەی كوردێتی ئەوانیش دەكرێن. لێ، هێشتا رۆژئاوا بە بەرگریكردنی بەردەوام لەبەرامبەر هەموو هێرشەكان وەاڵمی خەڵكی خۆی و دنیای دەداتەوە، لە رووی سەربازی سەركەوتووە. سیاسیشەوە ڕووی لە و رۆژانەی شەرڤان و شەهیدان لەوێ لە رۆژئاوا گەواهی ئەو بەرگریە دەكەن كە لە كوردستان نییە. هاووێنەی ناویندا خۆرهەاڵتی و جیهان كاتێكدا لە سیاسیشەوە، ڕووی لە كۆدەنگ بوو رۆژئاوای كوردستان و مافەكانی بەیارمەتی بنێن پێ لە پارچەیە لەو كورد سەرۆكایەتی كە سیاسی پارتی هەندێك حكومەتی هەرێم پشتگیریان دەكات، كە چی وەاڵمی حكومەت سێ بەپێكهێنانی رۆژئاوا ئەو پالنە ناوخۆیی و نێودەوڵەتیانەی دایەوە. وەاڵمی كانتۆنەكان حكومەتی ڕاگەیاندنی سوریا ڕژێمی بۆ بوون راستەوخۆ سیاسی هەژمونخوازەكانی هێزە و ئۆپۆزسیۆن و دەستبەكاربونی ش��ەوی لە چونكە دنیا؛ راگ��ەی��ەن��درا. دوو، جنێفی ك��ۆب��ەن��ەوەی جنێفی دوو نوێنەرایەتی سەربەخۆی كوردی وەاڵمێكی كانتۆنەكانیش رەت��ك��ردب��ۆوە، ڕووی��دا، بە ب��وون تۆكمە هێندە سیاسی چ��اودێ��ران��ی سیاسی دن��ی��ای ش��ۆك ك��رد.

ڕۆژئاوا سێ حكومەت لەبەرەی جەنگدا و هەرێم مایەپوچ لە"سەقامگیریدا"

Page 16: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[14وتار

جیهانی چاودێرانی كوردستانیش هەرێمی گۆشەیەكی ل��ە ب���ەاڵم ك�����ردوە، ش���ۆك دی��ك��ەوە، ئ���ەوەی ك��ە س��ەرب��اری ن��ەوت و لەسەروو نێودەوڵەتی، پشتیوانی و بودجە پێكنەهێنانی كە چی ئەمریكا، هەمویانەوە خەڵكی ئ��ی��رادەی ژێرپێنانی و حكومەت سەرەكیەوە پارتی پێنج الی��ەن لە خۆی ئێستا. ت��ا سیاسیەكانیەتی ه��ەن��گ��اوە پ��رس ئ��ەوەی��ە، ك��ام ئ��ەزم��ون��ەی هەرێمی كوردستانی ئێراق هەیە كە سەركەوتوو بێت بەڕێوەبردنی لە بكات درووس��ت گومان و ئێستای ڕۆژئاوای كوردستاندا، ئەو ئەزمونەی لەسەر ناتوانن سیاسیەكانی مانگە حەوت لەبەر ڕێكبكەون كابینەیەك پێكهێنانی دەس��ەاڵت؟. و حكومەت پۆستی تەماعی نا، پێدەچێت ئەو ئەزمونە بێت كە لە دوای دەس��ەاڵت فیفتی بە فیفتی دابەشكردنی ساڵی پەرلەمانی هەڵبژاردنی دوای لە )۱۹۹۲(، شەڕی براكوژی هێنا و زیاتر لە دە هەزار گەنجی كردە قوربانی. یان، تیرۆری رۆژنامەنوسان و چاالكوانان و خۆپیشاندەران، كەلتوری ئەودیوكردن لە شۆڤڵ و كێبڵەوە بۆ نەوتی خاو، گەندەڵی لە دامەزراندنی خزمەوە جومگەكانی هەموو قۆرخكردنی تاوەكو دەسەاڵت بۆ بنەماڵەیەك. ڕەشەكوژی، تیرۆر و تەسفیە حسابی شەخسی، ژن كوژی و مافی ژنان بەدەست بەرپرسگەلێك كە هەریەك دوو ناكات. تێر جنسیان چێژی زیاتر یان ژن كە هەڵبژاردندا، لە تەزویر ئەزمون؟ كام و بەردەوامە هەر وەك خۆی )۲۲( ساڵە ئەوەی بۆی زیادبووە، پێكنەهێنانی حكومەتە چەپەڵەی پاشخانە ئ��ەو پاراستنی ب��ۆ درێژایی)۲۲( بە و ك��ردن بۆ ئاماژەمان ساڵی ڕابردوو دروستیان كردوە و دەخوازن تا مردن و بۆ یەكە بە یەكەی نەوەكانیشیان دێرین رۆمی پادشاكانی وەك بمێنێتەوە، ئەزمونی ئەمەیە ئێستا؟ سعودیەی و سەركەوتوی حكومڕانی هەرێمی كوردستان؟.جەنگدا لەناوجەرگەی كوردستان رۆژئ��اوای نوێیە سیستەمێكی دروستكردنی خەریكی توانی كە دەك��ات، سەركردایەتی ژن كە سەرباری بەرێت لەبن ب��راك��وژی ش��ەڕی هێرشە توندەكانی نەیارە ناوخۆییەكانیان كە حكومەتی هەرێم هانیان دەدات لە هەولێرەوە. هەموو ڕاگەیاندنێكی دژ بە كانۆتنەكان لەناو رۆژئاوادا بونیان هەیە، هیچ ڕۆژنامەنوسێكی ناوخۆیی و بیانی لەوێ نەكوژراوە هەرچەندە

سێ ساڵە لە جەنگی ناوخۆدا ژیان دەكەن. تیایدا فرەرەنگی مانای بە دیموكراسی مرۆڤی مافی ڕێكخراوەكانی وەك دەبینرێت زیاتر، لەوەش دەكەنەوە. دوپاتی جیهانی دانیشتوان، میلیۆن چوار نزیكەی كۆی لە كوردستان رۆژئاوای هەزاری دووسەد تەنیا و بوون ئ��اوارە كوردستان هەرێمی ب��ەرەو رۆژانە چەند لەوان دەگەڕێنەوە لە بێزاربوون ساڵی دوای لە بەرامبەردا، لە هەرێم. لە )۱۹۹۲(، زیاتر لە یەك میلیۆن دانیشتوی لە تەنیا ئێستاش تا كوردستان هەرێمی بگەڕێنەوە نین ئامادە و ئ��اوارەن ئەوروپا بۆ زێدی خۆیان بەهۆی هۆكاری جۆراوجۆر، تیادایە. زۆر سیاسیشیان كەیسی ك��ە لە رۆژئاوای كوردستان مافی ژن لە تابوری ژنان و موختاری ژنان و هاوسەرۆكی پارتی و هاوسەرۆكی حكومەتی كانتۆنەكان و سەرۆك وەزیریدا خۆی بەئەنجامگەیاند. لێرەش لە هەرێم هەر هەواڵی ژن كوشتنە لە رۆژنامەكاندا كە ئەوەندە بۆتە باو، ئیدی كەس نایانخوێنێتەوە. هەرێمی و كوردستان رۆژئ��اوای نێوان لە بە پەیوەند زۆرن جیاوازیەكان كوردستاندا دیموكراتیانەی بەشداری و ئازادی و ماف خەڵك لە سیستەمێكی حكومڕانیدا، ژن و پیاو وەك یەك. نمونەیەكی دیارتریش هەیە كە زۆر باشتر سەنتێزی ئەو بەراوردكاریانە دەكات:لەوێ هاوسەرۆكی گەورەترین پارتی سیاسی، پارتی یەكێتی دیموكراتی )پەیەدە(، ساڵح نییە، حكومی پۆستێكی هیچ كە موسلیم لە پێشەوە لە بچوكەكەی تەمەن بە كوڕە بەرەی جەنگدا گیانی سپارد. لێرە لە هەرێمی سەرەكیەكە پارتە سەرۆكی كوردستان، هەرخۆشی و نییە ژن��ی هاوسەرۆكی كە بەتەنیا سەرۆكی پارتە و سەرۆكی هەرێمی كوردستانیشە، لە خوار پۆستەكەی خۆیەوە هەموو جومگەكانی دیكەی حزب و حكومەتی بۆ ئەندامانی بنەماڵەكەی خۆی قۆرخ كردووە.هەرێمی و ك��وردس��ت��ان رۆژئ����اوای ئێستا ك��وردس��ت��ان زۆر ل��ەی��ەك ج���ودان. ل��ەوێ سیستەمێكی كۆنفیدراڵیزم كە بە ”خۆسەری دیموكراتیك “پێناسەی دەكەن چەمكەكانی ڕەتدەكاتەوە. و دەسەاڵتخوازی دەوڵەتداری لەبەرچاو بە ب��اش، ئێستاش وەك��و هەتا جەنگدا ناو لە كە ڕاستیەی ئەو گرتنی نوێ سیاسی ئەڵتەرناتیڤێكی وەك دەژی، خۆرهەاڵتی لە ك��ورد خۆبەڕێوەبردنی بۆ هەمانكاتدا، لە دەهاوێژێت. هەنگاو ناویندا

ئێستا رۆژئاوای كوردستان و هەرێمی كوردستان

زۆر لەیەك جودان. لەوێ سیستەمێكی كۆنفیدراڵیزم كە

بە ”خۆسەری دیموكراتیك “پێناسەی دەكەن

چەمكەكانی دەوڵەتداری و دەسەاڵتخوازی

ڕەتدەكاتەوە. هەتا وەكو ئێستاش باش، بە لەبەرچاو

گرتنی ئەو ڕاستیەی كە لە ناو جەنگدا دەژی، وەك

ئەڵتەرناتیڤێكی سیاسی نوێ بۆ خۆبەڕێوەبردنی كورد لە خۆرهەاڵتی ناویندا هەنگاو

دەهاوێژێت

..........

لە رۆژئاوای كوردستان مافی ژن لە تابوری ژنان و

موختاری ژنان و هاوسەرۆكی پارتی و هاوسەرۆكی

حكومەتی كانتۆنەكان و سەرۆك وەزیریدا خۆی بەئەنجامگەیاند. لێرەش

لە هەرێم هەر هەواڵی ژن كوشتنە لە رۆژنامەكاندا كە

ئەوەندە بۆتە باو، ئیدی كەس نایانخوێنێتەوە

..........

هەرێمی كوردستانیش چاودێرانی جیهانی شۆك كردوە، بەاڵم لە گۆشەیەكی

دیكەوە، ئەوەی كە سەرباری نەوت و بودجە و پشتیوانی

نێودەوڵەتی، لەسەروو هەمویانەوە ئەمریكا، كە

چی پێكنەهێنانی حكومەت و ژێرپێنانی ئیرادەی

خەڵكی خۆی لە الیەن پێنج پارتی سەرەكیەوە هەنگاوە

سیاسیەكانیەتی تا ئێستا

Page 17: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

15] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

وتار

لەبەرامبەر ناوخۆیشە ئەڵتەرناتیڤێكی سیاسیەكانی س��اڵ��ەی چ��ەن��د ه��ەژم��ون��ی میتۆدەكانی بە كە كوردستان هەرێمی بوون، نەتەوە � دەوڵ��ەت و ناسیۆنالیزم قەیرانە لە ڕەوشی سیاسیان هەمیشە تژی و پێوەرە دیموكراتیەكانیشیان زۆر خراپە بە ئاستی نەبوون، ئەمە هەرچەندە بەپێچەوانەی كوردستان هەرێمی كوردستانەوە، رۆژئاوای ل��ە ب��ەن��او”س��ەق��ام��گ��ی��ری��دا“ژی��ان دەك���ات.كوردستان رۆژئ��اوای دۆخی بەردەوامبونی وەك ئەڵتەرناتیڤێكی سیاسی و كۆمەاڵیەتی و

كەلتوری باش، بێگومان جێگای باسە و ڕەوتی رووداوەكانی سوریا و سیاسەتی نێودەوڵەتی خۆیان كاریگەری نەتەوەیی خیانەتی و لەسەر دەبێت، بەاڵم هەنگاوەكانیان نوێیە، نوێبونی، سەرباری دنیاش ئاستی لەسەر دەدەنێ. سەرنجی چاودێران تەوسەوە بە زمانحاڵی كە تایمز فاینەنشەڵ رۆژنامەی ئ���ەم���ڕۆی���ە، وەك س��ی��س��ت��ەم��ی دن���ی���ای بۆ ن��وێ سیاسی ”ت��اق��ی��ك��ردن��ەوەی��ەك��ی حكومكردن لە دنیادا“پێناسەی بۆ خۆسەری دیموكراتیك لە رۆژئاوای كوردستان كردوە.

فەلسەفەی كوردستاندا رۆژئاوای لە دواجار سیاسی نوێی ئەوان دەسەاڵت و دەسەاڵتخوازی لێرە ب��ەاڵم دەك���ات، تەماشا تابۆ وەك دەس��ەاڵت��خ��وازی ك��وردس��ت��ان هەرێمی ل��ە گ��ەرەن��ت��ی م���ان���ەوەی س��ی��اس��ی��ەك��ان��ە.لێك زۆر دی��دگ��ا دوو ئ��ەو ه��ەر دەك��رێ��ت جیاوازەش بن بۆ دەسەاڵت و حوكمڕانی و گەل و كۆمەڵگە، كە وایانكردوە لەوێ لە رۆژئاوای كوردستاندا ئیرادەی گەلێكی نكوڵیلێكراو بە سێ حكومەت و لێرەش لە هەرێمی كوردستاندا بدرێتەوە. وەاڵم مایەپوچی بە ب��ەردەوام

لە كاتێكدا جیهان كۆدەنگ بوو رۆژئاوای كوردستان و مافەكانی كورد لەو پارچەیە لە پێ بنێن بەیارمەتی هەندێك پارتی سیاسی كە سەرۆكایەتی حكومەتی هەرێم پشتگیریان دەكات، كە چی

رۆژئاوا بەپێكهێنانی سێ حكومەت وەاڵمی ئەو پالنە ناوخۆیی و نێودەوڵەتیانەی دایەوە

..........

لەوێ هاوسەرۆكی گەورەترین پارتی سیاسی، پارتی یەكێتی دیموكراتی )پەیەدە(، ساڵح موسلیم كە هیچ پۆستێكی حكومی نییە، كوڕە بە تەمەن بچوكەكەی لە پێشەوە لە بەرەی جەنگدا گیانی سپارد.

لێرە لە هەرێمی كوردستان، سەرۆكی پارتە سەرەكیەكە كە هاوسەرۆكی ژنی نییە و هەرخۆشی بەتەنیا سەرۆكی پارتە و سەرۆكی هەرێمی كوردستانیشە

Page 18: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[16وتار

كاتی ئەوە هاتووە سەرلەنوێ پارێزگاكانی هەرێم و ئێراق رێكبخەینەوە

ن/ دیار غەریبكاتدا، تێپەڕبوونی ل��ەگ��ەڵ واڵت��ێ��ك ه��ەر دانیشتوان، ژمارەی زۆربوونی بەڕەچاوكردنی گۆڕانكارییەكان و جوگرافیا س��ن��ووری پێداچوونەوە بۆ یەكە كارگێڕیەكانی دەكات و هەمواریان دەكاتەوە. ئەمەش دەبێتە هۆكارێك هاواڵتیان ك��اری بەڕێوەچوونی باشتر بۆ لەبەرامبەر ناڕەزاییەكان كەمبوونەوەی و و ئێراق لە بەڕێوەبەرێتیەكان. و دەس��ەاڵت هەرێمی كوردستاندا چل ساڵ زیاترە، بێجگە ئێراق حكومەتی كە گۆڕانكاری هەندێك لە ئەنجامی تەعریبدا سیاسەتی لەچوارچێوەی داوە، گۆڕانكاریەكی ئەوتۆ لەیەكە كارگێڕیەكاندا ئەنجام نەدراوە. ئەمەش لەگەڵ خۆیدا گەلێك كێشەی خولقاندووە؛ چونكە پێش چل ساڵ )10( دەوروب��ەری ئێراق دانیشتوانی ژمارەی میلیۆن كەس بوو، ئێستا ژمارەی دانیشتوانی بەاڵم میلیۆن؛ )35( نزیكەی بووەتە ئێراق ئیداریەكانمان یەكە و پارێزگاكانمان ژمارەی ژمارەی زیادبوونی هاوكاتی خۆیەتی. وەكو بە بەبەراورد شارنشین رێژەی دانیشتوان، گوندنشینی زۆر زیادی كردووە، لەگەڵ ئەمەشدا ژمارەی فەرمانبەر و ئەوانەی لە بژێویدا پشت بەحكومەت دەبەستن بەبەراورد بەوانەی پشت بەخۆیان دەبەستن زۆر زیادیكردووە. ئەمەش هۆكارێكی سەرەكی كێشە كارگێڕیەكانە. واتە كێشە تەنیا كەموكورتی فەرمانبەر و كێشەی نەبوونی سیستەمی ئەلەكترۆنی نیە، هەروەكو هەندێك لەبەرپرسان باسی لێوە دەكەن. دیارە لەگەڵ ئەمانەدا پێویستی و داخوازیەكانی گەل بەسەردا گۆڕانكاری زۆر سەدەیەدا نیو لەم

هاتووە. ئەمانە پێكەوە گۆڕانكاریەكی ڕیشەیی لە سیستەمی كارگێڕی هەرێمی كوردستان و

ئێراقدا دەكاتە ناچاری.و وردبكەینەوە زیاتر بابەتە ئ��ەم ئەگەر پارێزگای سلێمانی بەنمونە وەربگرین، دەبینین كاتێك سلێمانی بووە )لیوا- پارێزگا( ژمارەی نزیكەی سلێمانی پارێزگای دانیشتوانی رێژەی ژمارەیە لەم بووە. كەس )185000(گوندنیشینانیش و ژیاون گوندەكاندا لە %بەخۆیان پشتیان گوزەرانیاندا و ژی��ان لە بەستووە. هەرچی شارنشینەكانیشە رێژەیەكی تێپەڕ )2-3%(ی لە رێژەی كە كەمیان زۆر حكومیەكان بەدامەزراوە پشتیان نەكردووە، ئەمەش گوزەرانیاندا. و ژیان لە بەستووە ڕەنگە بۆ ئەو سەردەمە سیستەمێكی ئاسایی پێداویستیەكان وەاڵمی توانیبێتی و بووبێت بداتەوە، بەاڵم بۆ ئەمڕۆ كە ژمارەی دانیشتوانی پارێزگای سلێمانی دوو میلێۆن كەسی تێپەڕ لە ئێستادا لە گوندنشین رێژەی و ك��ردووە ناكات، تێپەڕ دانیشتوان ژم��ارەی )10%(ی شێوازی دادەنیشن لەگونددا رێژەیەشی ئەو گوزەرانیان گۆڕاوە و بەشی زۆریان بژێوی و لە ئەوانەشی حكومەتە، لەسەر گوزەرانیان شارەكاندا نیشتەجێن رێژەیەكی زۆریان پشت بە حكومەت و دامەزراوەكانی دەبەستن. ئەمە سەرەڕای ئەوەی كە پێداویستی جەماوەر لە هەموو بوارێكدا زیادی كردووە. ئەمە وایكردووە كە باری یەكە كارگیڕیەكان دەیان قات زیاتر ببێت و ئەمەش ببێتە بارێكی گەورە و نەتوانن وەاڵمی جەماوەر بدەنەوە. هەر بۆیە پێویستە گونجاو پرۆژەیەكی بە هاتووە ئەوە كاتی و پارێزگاكان سنوری و كارگێڕی سیستەمی

رێكبخەینەوە. بەرفراوانترەوە بەدەسەاڵتێكی كەم ك��ارەك��ان ناوەندێتی ل��ەالی��ەك ئەمە دەكاتەوە و ئیتر هەموو شتەكان ناگەڕێنەوە بۆ بەغداد و هەولێر یاخود لە دوو سێ شاردا لەالیەكی ترەوە ناكرێنەوە. دەسەاڵتەكان كۆ كارەكانی و دەكات هاواڵتیان بۆ كارئاسانی

باشتر و زووتر بەڕێ دەكرێت.پێشنیارانە لەم سوود دەكرێت ئەمەش بۆ

وەربگیردرێت: یەكەم: سنووری جوگرافی پارێزگاكان بچوك بكرێنەوە، بەاڵم سنووری دەسەاڵتیان فراوان بكرێت، بە شێوەیەك كە المەركەزی كارگێڕی

تێیدا ڕەنگ بداتەوە.لەشارەكانی ی��ەك ه��ەر ن��اوەن��دی دووەم: هەولێر و سلێمانی و دهۆك وەكو پارێزگایەك ناحیەكانی و ق��ەزا س��ەرج��ەم رێكبخرێن، دەوروبەریان لێ داببڕدرێت و لەیەكەی ئیداری بكات پێویست ئەگەر رێكبخرێنەوە. نوێدا

بكرێنە دوو یەكەی ئیداری ناوخۆیی.سێیەم: ئەو قەزایانەی ژمارەی دانیشتوانیان لە )100( هەزار كەس تێپەڕ بووە، هاوشێوەی شانبەشانی زاخ��ۆ س���ۆران، رانیە، ك��ەالر، ئ��ی��داری ی��ەك��ەی چ��ەن��د ل��ەگ��ەڵ هەڵەبجە دەوروبەریاندا بكرێنە پارێزگا، بە شێوەیەك كە ژمارەی دانیشتوانی سنووری هەر پارێزگایەك

لە )300( هەزار كەس تێپەڕ نەبێت. لە كوردستان هەرێمی دەكرێت بەمشێویە كارگیڕیدا نوێی یەكەیەكی چ��وارچ��ێ��وەی پارێزگای نزیكەی )10�12( لە رێكبخەین كە بچوك و خاوەن دەسەاڵتی فراوان پێك بێت. لێرەوە دەتوانین بەشێكی كێشە كارگێڕیەكانمان

چارەسەر بكەین.

Page 19: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

17] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

وتار

ئەكشنەكـــــــان پاڵەوانـــــــی ن/ كامەران گوڵپی

یاری نێوان سیاسیەكان بەگشتی و سەركردەكان لە كە بە)جورئەت(هەیە پێویستی بەتایبەتی پەیكەرێكی وەكو سەركردە جورئەتدا غیابی كایەی ئەڵقەی تەنها كە دەمێنێتەوە ناوبۆش و ویست لە دوور دەكرێت ت��ەواو پێ سیاسی ئەمریكا دوای ئێراقی لە بۆیە خۆی، خواستی لە زیاتر واڵت بەڕێوەبردنی و سیاسی ك��اری كاری سینەمایی دەچێت كە كاراكتەری سەرەكی پاڵەوانی ئەكشن بێت بە جۆرێك زۆرترین ڕێژەی خوێنڕشتن و ترساندنی هاوواڵتیان و دروستكردنی هەرە ك��ارە لە ناجێگیر و تەمومژاوی كەشی لە سیاسەتكردن بۆیە دەبێت، سەرەكیەكانی ئێراقدا زۆرجیاوازترە لەهەر شوێنێكی ئەم گۆی دروستكراودا یاسای سایەی لە چونكە زەویە؛ دەستی پەالمار و پەراوێزخستنی وااڵیە بەرامبەر بەشێوەی سیاسیدا گۆڕەپانی لە بەنەیارانی مەرامە هێنانەدی پێناو لە بەكۆمەڵ تۆڵەی

سیاسی و كۆمەاڵیەتی و مەزهەبیەكانیدا.مالكی تاكو ئێستاش بێڕكابەر پاڵەوانی ئەكشنە ڕۆل��ی ئ��ەو چونكە سیاسیدا؛ گ��ۆڕەپ��ان��ی ل��ە ئەكشنەی لەڕێی متمانەی كوردەوە پێ بەخشرا بێ بەرامبەر لە كاتێكدا دەكرا هەموو هەنگاوێك ڕێكەوتنی و پرۆتۆكۆل لەڕێی ناوەندا گەڵ لە ڕۆژە بەم ڕۆژمان ئەوەی بۆ بكرایە نوسراوەوە بەبڕینی موچەی كار گەیشتووە نەگەشتایە كە سیاسی سەركردایەتی هەڵەكانی فەرمانبەران، كورد لەوەدایە هێشتا لە بازنەی شەرمدا داواكاری ڕەوای نەتەوەكەمان پێشكەش بە بەغدا دەكات وەكو دەستگرۆیی و بەخشین، لەكاتێكدا واڵتێكی وەكو)كوەیت(هەموو ساڵێك لە بودجەی ئێراقدا بڕی لە دیاری دەكرێت بۆ ژمارەیەكی خەیاَڵی داگیركاری ئەو واڵتە لەالیەن ڕژێمی بەعسەوە لە

ساڵی)1990(ی سەدەی ڕابردوودا.ڕووی قوربانیەكانی بە ب��وو ك��ورد ن��ەت��ەوەی بەجیهان فاشی بەعسی ڕژێمی ڕاستەقینەی ناساند، بەاڵم ئێستا چاوەڕوانی خێر و بەخشینی كاروبارەكانمان، بەڕێكردنی ب��ۆ ن��اوەن��دی��ن گۆڕینەوەی و پێكەنین بە كۆبونەوەكانیشمان لە كاتێكدا لە دەستپێدەكات، خۆش قسەی بۆ الیان دەچێتە میوان )عەرەبدا(كە عورفی داواكاریەك یاخود ئیشێك قاوەی بۆ دێنن ئەویش قاوەكە ناخوات تا پرسیاری لێدەكەن بۆ نایخۆیت؟ داواكاریەكەم تا نایخۆمەوە دەڵێت میوانەكەش جێبەجێ نەكەن، خانەخوێش دەڵێت بیخۆرەوە داواكەت جێبەجێ كراوە، خۆزگە وەفدی كوردیش جارێك كوپی قاوەكەی ڕاگرتایە تا داواكاریەكانی

جێبەجێ دەكرا نەك راستەوخۆ بیخواتەوە؟.پاڵەوانی ئەكشن لە ئێراقدا وەكو كێشەی دارایی لە

كێشەی هەرێم دەڕوانێت نەك كێشەی نەتەوەیەك؛ چونكە داواكاری وەفدی كوردی بەردەوام دارایی بووە نەك مافی نەتەوەیی، نمونەیەكی زیندووی ئێستا ئەندامێكی پەرلەمانی دەوڵەتی یاسا دەڵێت با كوردەكان جیاببنەوە ئێمەش پێمان خۆشە، لەسەرداهاتی دەوڵەتەكەیان نامانەوێت بەاڵم لەخۆیدا خۆی ئەمە بنێن، بنیات ئێراقیەكان ئەوەمان پێدەڵێت كە بەرپرسانی هەرێم لە ئاست كەمتەرخەم و الواز نەتەوەیدا بەرپرسیاریەتی كورد تاكیكی هەموو خەونی چونكە ب��وون؛ ڕزگاری و سەربەرخۆییە و بەدرێژایی خەباتیش ئەو بۆیە بووە سەربەخۆیی ئامانج پیرۆزترین هەموو قوربانی و فیداكارییەی لەپێناودا دراوە؟.

داواكاریەكاندا لە ڕوون بەرنامەیەكی نەبوونی ب��ەرام��ب��ەر ب��ەن��اوەن��د وای���ك���ردووە ك��ە هەموو بەدەستی هەرێم بۆ بێت گەڕانەوە سەردانەكان بەتاڵ و كۆتاییهاتنی بێ ئەنجامی كۆبونەوەكان. هەڵەكانی ئێمە مالكیان كردە پاڵەوانی ئەكشن هەموو بەوەگەیشتووە ك��ار ت��ا ئ��ێ��راق��دا ل��ە ناو نایاسایی و نادەستوری بە داواكاریەكانمان وێستگەیەكی هیچ لە ئێمە چونكە بۆ؛ دەبات سیاسی ئەم پاڵەوانەدا بەدَریژایی كاری سیاسی نمونە؛ بۆ ن��ەك��ردووە. لەگەڵ لێپێچینەوەمان كاتێك گۆڕپانەكانی خۆپیشاندانەكانی حەویجەی هەموو ئ��ەو و چۆڵكرد خوێنڕشتن ب��ەزەب��ری كوردی سەركردایەتی كوشت بێتاوان خەڵكەی ڕووی لە بەغدا كرد و دیداری لەگەڵ سازكرد لە كاتێكدا دەكرا بەیاننامەی هەبێت و ئیدانەی كاری لەم شێوەی بكردایە نەك دانیشتن لە گەڵیدا و سڕكردنی دۆخی سیاسی هەرێم بەچەند خاڵێكی گومرگی و دارایی بێ ناوەرۆك. ئەمریكا دوای خۆی ئەكشنی پالًَەوانی دیموكراسی پاڵەوانی لەبڕی )هۆلیۆد(ی بەئێمە بەخشی كە لەژێر كاریگەری مەزهەبی خۆیدا هەموو تۆڵەیەك بە ڕەوا دەبینێت بەرامبەر بەگەالنی ئێراق لەچەوسانەوە و قڕكردن.و پۆست وەرگرتنی بۆ سیاسیەكان هەڵپەی پێگەی سیاسی پاڵەوانی ئەكشنی دروستكرد بە جۆرێك ئێستا خۆی لەسەروی یاساوە دەبینێت و پەرلەمان تاوانبار دەكات بەدروستكردنی لەمپەر و كۆسپ لەبەردەم كاری حكومەتدا لە كاتێكدا پەرلەمان نوێنەری ئەو خەڵكەیە كە ئەم خۆی بەحكومەتیان دەزانێت. تازەترین نمایش لە كاتی لەبڕی كە بوو بدێویدا ڕۆژنامەنوس كوژرانی ئەوەی بڵێت یاسا سەروەرە دەستەواژەی)خوێن بەخوێن(ی بەكارهێنا وەكو ئەوەی واڵت یاسای لە بن سەردەست میلیشیاكان و نەبێت تیا

چارەسەری كێشەكاندا.بۆ دیموكراسی ژیانێكی دروستكردنی لەپێناو گەالنی ئێراق و كوردستان پێویستە داڕشتنەوەی لەگەڵ پەیوەندیەكانمان بۆ هەبێت نوێمان

بگۆڕین ئەكشن سەردەمی بەجۆرێك ناوەنددا دیكتاتۆری لە دوور دیموكراسی بەسەردەمێكی هەوڵی چیتر ئ��ەوەی بۆ تایفی و مەزهەبی بودجەوە، لەڕێگەی نەدرێت بەكۆیلەكردنمان هەروەك پێویستە سەركردایەتی كوردی بگەڕێتەوە بۆ الی میللەت و ڕاپرسی بكات بۆ بەئەنجامگرتنی لەسەرپێ وەستان و خۆبەڕێوەبەری دیموكراسی

دوور لە دەستوەردانی ناوەند.

پاڵەوانی ئەكشن لە ئێراقدا وەكو كێشەی دارایی لە

كێشەی هەرێم دەڕوانێت نەك كێشەی نەتەوەیەك؛ چونكە داواكاری وەفدی كوردی بەردەوام دارایی بووە نەك مافی نەتەوەیی

..........

لەپێناو دروستكردنی ژیانێكی دیموكراسی بۆ

گەالنی ئێراق و كوردستان پێویستە داڕشتنەوەی

نوێمان هەبێت بۆ پەیوەندیەكانمان لەگەڵ

ناوەنددا بەجۆرێك سەردەمی ئەكشن

بگۆڕین بەسەردەمێكی دیموكراسی دوور لە

دیكتاتۆری مەزهەبی و تایفی بۆ ئەوەی چیتر

هەوڵی بەكۆیلەكردنمان نەدرێت لەڕێگەی

بودجەوە، هەروەك پێویستە سەركردایەتی

كوردی بگەڕێتەوە بۆ الی میللەت و ڕاپرسی بكات بۆ بەئەنجامگرتنی لەسەرپێ وەستان و خۆبەڕێوەبەری

دیموكراسی دوور لە دەستوەردانی ناوەند

Page 20: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[18وتار

ن/ جەالل چوارتاییلە بانگەوازیەك )2014/03/24(دا ب��ەرواری لە الیەن یەكینەكانی پاراستین گەل"یەپەگە"وە بۆ باڵوكرایەوە كوردیەكان الیەنە و هێز سەرجەم ئەركی كوردستان ڕۆژئ��اوای بەرامبەر لە تاكو ئەگەر چونكە بێنن، بەجێ خۆیان مێژوویی بەو ئەركە هەڵنەستن ئەوا لە بەرامبەر مێژوودا

بەرپرسیار دەبن.وەك نواند ئەرێنیان هەڵوێستی هێز هەندێك و یەكێتی و گ��ۆڕان بزوتنەوەی و )پەكەكە زەحمەتكێشان(، و شیوعی حیزبی و پ��ەژاك وەك هەڵبژارد دەنگیان بێ هێزیش هەندێك ئۆردوگانشینەكانی و ئیسالمیەكان )الیەنە من كۆمەڵەكان(، و دیموكرات حیزبی ه��ەردوو هێزە ج��ۆرە دوو ئەم لەسەر گوتەیەكم هیچ بدات، سەر لە بڕیاریان خۆی خوێنەر با نییە بەاڵم ئەوەی جێگەی ئەم باسەیە پەیوەستە بەو الیەنانەی كە بە گوتە هێزی نەتەوەین، بەاڵم بە كردەوە نەك هەر وەاڵمی ئەرێنیان بەو بانگەوازیە نەدایەوە؛ بەڵكو مەرجیان هەبوو بۆ داكۆكیكردن هەندێكیان تەنانەت و كوردستان ڕۆژئ��اوای لە دژایەتیكردنی سەنگەری كەوتنە كردەوەش بە

ڕۆژئاوای كوردستان.هەڵوێستی پارتی دیموكراتی كوردستانی عێراقیش لەم بارەیەوە ئاشكرایە كە چاوی بەو ئەزموونە مێژووییەی ڕۆژئاوای كوردستان هەڵنایەت، لەبەر ئەوە نەك هەر خاوەن هەڵوێستی ئەرێنی نەبوو؛ بەڵكو بە هەڵكەندنی خەندەق و دیواری چین و

ڕۆژئاوی و باشوور نێوان لە ماجینۆشی هێڵی كوردستاندا دروستكرد تاكو فشاری زیاتر بخرێتە نەتوانێت كەسێك هیچ و كوردستانیان سەر

هاوكاریان بكات.الیەنە هوتێل نشینەكانی ئەنجومەنی نیشتمانی توركیا لە مانگان سەری كە سوریاش كوردی بەسەر دەبەن و گێرەشیان لە هەولێر دەگەڕێت، خاوەن كۆمەڵێك مەرج بوون تاكو بەشداری لە ئەمە بكەن!!، كوردستاندا ڕۆژئاوای پاراستنی لە كاتێكدایە كە ئەم هوتێل نشینانە خۆیشیان وەك نوێنەری ڕاستەقینەی ڕۆژئاوای كوردستان

پێناسە دەكەن!!.هەندێك لەو مەرجانە ئەوە بوو كە دەبێت میراتی ئەو بكرێت دابەش بەسەردا ڕۆژئاوایان خەڵكی لە پاراستنی گەلدا وەك كات بەشداری دەكەن لە گوتەكانی "مستەفا جومعە و ئیبراهیم برۆ"دا دەردەكەوت كە بەردەوام دووپاتیان دەكردەوە و دەیانگوت )یەپەگە بە تەنها ناتوانێت ڕۆژئاوای بەشداری ئێمە ئەوەی بۆ بپارێزێت، كوردستان بكەین دەبێت هەموو شتێكی ڕۆژئاوامان لەگەڵدا دوو ل��ەو ل��ێ��رەدا پێویستە بكرێت(. داب��ەش ئاغایە بپرسین و بڵێین:"ئەی دەبێت لە ماوەی ڕۆژئاوای كوردستانی ڕاب��ردوودا كێ سێ ساڵی پاراستبێت و تەواوی ڕۆژئاوای كوردستانیشی لە

دەست داگیركەر ئازاد كردبێت؟".هەندێك هوتێل نشینی دیكەش وەك "عەبدولحەكیم بەشار هیچ ئامادەبوونێكیان نەبوو بۆ داكۆكیكردن لە نەتەوەی كورد و زۆر بێ شەرمانەش دەیگوت )ئێمە ئامادە نین لە ژێر ئااڵی یەپەگەدا میللەت لە كە ئەوەیە سەرسوڕمان ب��ەاڵم بپارێزین(،

هەولێریش لە ژێر ئااڵی ئەو چەتانەدا دانیشتووە بە و ك��وردان دەكەنە سەر هێرش ڕۆژان��ە كە لە دەك��ات. پێناسە سوریاشی شۆڕشی ئااڵی عەبدولحەكیم بەشار وابوو كە یەپەگە لە الوازیدایە بۆیە ئەو بانگەوازیەی لە الیەنەكان كردووە، هەر پیسەكانی نیازە م��اوەدا كەمترین لە بۆیەش هێزە ئەو و مەیدان دەركەوتنە دەرەبەگە ئەم چەكدارییەی كە لە ماوەی سێ ساڵی ڕابردوودا بە هاوكاری بارزانی بنیادی نابوو بە ناوی "كۆمەڵە" ئەو هێزەشی یەپەگە بانگەوازیەكەی هەر دوای تەسلیم بە چەتە ئیسالمیە دژە كوردەكان كرد لە سوریادا تاكو زیاتر دەستیان ئاوەاڵ بێت بۆ

كوشتنی كوردان.كە داوە ڕووی جیهاندا شوێنێكی چ لە ئایا بەرگریكردن لە خاك و نەتەوە پێویستی بە مەرج هەبێت؟ یان ئەم مەرجانە تەنها بۆ ئەوەیە كە خۆیان لە بەرپرسیاری بدزنەوە و بشڵێن ئێمەش

هەین؟.ئایا دەبێت ئااڵی چەتە دژە كوردەكانی سوریا كە ڕۆژانە كوردی لە ژێردا ئەتك دەكەن پیرۆزتر بێت لە ئااڵی یەپەگە كە بۆتە سێبەری پاراستنی لە هێندە دەرەبەگە ئەم وا ك��وردان؟ ئابڕووی

ئااڵی یەپەگە بێزارە!!.ئەگەر ئەو الیەنانە وا تێگەیشتبێتن كە یەكینەكانی پاراستنی گەل"یەپەگە" تەنگەتاو بوون بە دەست ئەو ئەگەر هەڵەدان، لە زۆر ئەوا دوژمنانەوە هاوكاری بێ بە یەپەگە كە بزانن وا الیەنانە زۆر ئەوا دەبێت تێكشكاندن دووچ��اری ئەوان لە هەڵەدان، ئەگەر ئەو الیەنانە واتێگەیشتبێتن كە یەپەگە جەنگاوەری كەمی كردووە و توانای

لە بێ خەبەران كەشكەك سەاڵوات

Page 21: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

19] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

وتار

شەڕكردنی نەماوە ئەوا زۆر لە هەڵەدان.بانگەوازی كە بزانن باش الیەنانە ئەو دەبێت یەپەگە ئەنجامی تێكشكاندن و كەمی جەنگاوەر نییە؛ بەڵكو بۆ ئەوەیە كە هەر الیەنە و بە پێی بكات، نەتەوەكەی لە خاوەنداری توانای خۆی كە ئەوەیە بۆ بانگەوازیە ئەو هەمانكاتدا لە جەماوەری كوردستان هەموو پارت و الیەنەكان لە بێژنگ بدەن و بگەنە ئەو ڕاستیەی كە"هەموو هەموو و نییە شۆڕشگێڕ شانێك بە چ��ەك

حیزبێكیش دڵسۆز بە دۆزی كورد نییە".

پەكەكە و باكوور � پەیەدە و ڕۆژئاوا ...لە سااڵنی حەفتاكاندا دەیان حیزب و ڕێكخراوی بە ناو كوردی هەبوون لە باكووری كوردستاندا، ئەم حیزبانە خاوەن هیچ هەڵوێستێكی نەتەوەیی نەبوون، بەاڵم بە گوتە هەر حیزبە و ڕۆستەمێك بوو. كودەتا شومەكەی )12(ی ئەیلوولی )1980( باشترین تاقیكردنەوە بوو بۆ كوردانی باكوور تاكو لەو بدەن، چونكە بێژنگ لە هەموو حیزبەكان كودەتایەدا بە هەزاران ئازادیخوازی نەتەوەكەمان لە دیكەش ه��ەزاری دەیان بە و كران شەهید لەو مەرگەساتەدا تەنها زیندانەكان توند كران، بەرامبەر لە و بوو هەڵوێست خاوەن پەكەكە ڕژێمی جۆنتای توركدا وەستایەوە و شانبەشانی حیزبەكانی هەرچی ك��رد، ب��ەرخ��ۆدان��ی گ��ەل دیكەش بوو میللەتیان فەرامۆش كرد و ڕوویان لە بەهەشتەكەی ئەوروپا كرد، ئەمە لە كاتێكدا بوو كە زۆربەی ئەو حیزبانەی دیكە"لەو كاتەدا" لە هەموو ڕوویەكەوە لە پەكەكە بەهێزتر بوون. بوویە پەكەكە تاقیكردنەوەیەش ئەو ئەنجامی گەل و حیزبەكانی دیكەش كەوتنە نێو زبڵدانی

مێژوو.ئەوەی لە ساڵی )2011(دا لە سوریا و ڕۆژئاوای كودەتای هاوشێوەی تەواو ڕووی��دا كوردستان توركیا لە كە بوو )1980( ئەیلوولی )12(ی كاتێك چونكە ڕووی��دا؛ كوردستان باكووری و و سەرهەڵدان سوریا لە ساڵی )2011(دا شەڕ غەیری بە گرتەوە، كوردستانی ڕۆژئ���اوای و دیكە كوردیەكانی بەناو الیەنە هەموو پەیەدە هوتێلە لە ڕوویان و كرد فەرامۆش میللەتیان كرد. ئەنقەرە و هەولێر ئەستێرەیەكانی پێنج سەرهەڵدانی سوریا و شۆڕشی ڕۆژئاوای كوردستان نەتەوەكەمان بۆ بوو تاقیكردنەوە باشترین كە هەموو حیزب و الیەنەكان لە بێژنگ بدات؛ چونكە لەو سەرهەڵدانەدا ئەو ڕاستیە دەركەوت كە پەیەدە شانبەشانی گەل بەرخۆدان دەكات و لە هەموو ناخۆشیەكانی نەتەوەكەماندا بەشدارە، گوتەی خ��اوەن��ی تەنها دیكەش حیزبەكانی بریقەدارن و ئامادەش نین لە بچوكترین ناخۆشیدا بەشداری بكەن. ئەنجامی ئەو لە بێژنگ دانەش پەیەدە بوویە گەل و حیزبەكانی دیكەش بەرەو

زبڵدانی مێژوو ملیان ناوە.

Page 22: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[20 وتار

پەژاك؛ ئەو حیزبەی لە كاتی پێویستدا لە دایكبوو بۆ رۆژهەالتی كوردستان

ن/ رووناك ئەحمەدلە دوای ئەوەی هەموو پارتەكانی رۆژهەاڵتی توشی ی��ەك دوای لە ی��ەك كوردوستان حكومەتی بە پەیمانیان و بەستبوون بن سیاسەتی ركێفی ژێر چونە و دا هەرێم درێژ پشوییەكی كە و باشور حیزبەكانی خاییەن هەڵبژێرن و بەرامبەر رژێمی كۆماری و س��ەرب��ازی چاالكییەكی هیچ ئیسالمی كەمپەكاندا لە و نەیەن ئەنجام فەرهەنگی لە باشوری كوردوستان نیشتە جێ بوون و هەر لەو سەروبەندەدا توێژێكی زۆریشیان لە كادیرە پێشكەوتۆكانیان روویان لە ئەوروپا

كرد!!.تا وای لێ هات نەك كاری سەربازی تەنانەت كاری رۆشنبیری و سیاسی و كەلتوریشیان بە ساڵ بوو كاتێكدا لە ئەمە نەكرا، پێ لە ك��ورد لە الوان��ی ن��ۆێ س��اڵ جیلێكی بەرامبەر لە و ئەگەیشتن پێ رۆژه��ەالت

رژێمی ئیسالمی ئێران هیچ ئاسۆییەكی رزگار كاری ئێرانیش رژێمی نەییەبینی، بوونیان لەسەر ئەكردن و بە رێگەی وابەستەكردن بە سیستەمی خۆێیەوە یان باڵوكردنەوەی مادە بێ هۆشكەرەكان لە ناویان بدات، لەو كاتە هەستیارەدا دەستەییەك لە الوی شۆرشگێڕ لە و خۆبەخش پشتبەستو كوردپەروەر و بڕیاری ئۆجاالن رێبەر بیری و فەلسەفە پڕكردنەوەی ئەو بۆشاییەیان دا، كاوە ئاسا مەشخەڵی ئومێدیان داگیرساند و پارتی ژیانی بەخشییەوە هیوایان و دامەزراند ئازادیان خۆشبەختانە نیشتیمان، و خەڵك بە لەو رۆژه��ەاڵت كوڕانی و كچان پۆل پۆل بەو تێكەڵ و بوونەوە نزیك حەرەكەتەدا ئەمە وای بوون، هەر بزاوتە شۆرشگێرییە بە رۆژهەاڵت كالسیكەكانی پارتە كە كرد هەموو توانایانەوە وازیان لە رژێمی ئیسالمی ئێران هێناو خەباتی راگەیاندن و رەشكردنی

پەژاكیان دەست پێ كرد!!.

ئەو پارتانە، دەیان ناو و ناتۆرەیان بە ناڕەوا لە رێگرتن بۆ تەنها هەڵبەست پەژاك بۆ ساوەی لەو رۆژهەاڵت. الوانی تێكەڵبوونی كە پەژاك لە رۆژهەاڵتی كوردستان ئەكتیڤە راگەیاندنەكان رێگەی لە ج��ار چەندین پارتە هەموو لە داوای فەرمیش بە و لە كە ك��ردوە رۆژه��ەاڵت دانیشتووەكانی چوارچێوەی بەرەییەكی كوردستانی خۆیان ئیسالمیدا رژێمی لەبەرامبەر و رێكبخەن بكەونە خەباتێكی بە جۆش تر، بەاڵم ئەو ئەم وەاڵم��ی هەر نەك دانیشتوانە پارتە خەڵكی كۆمەاڵنی ویستی و داخوازییە ئێستاش تا بەڵكو نەداییەوە؛ كوردیان پەژاك كردنی دژاییەتی لەسەر بەردەوامن و وەسەرقاڵ كردنی ئەندامەكانیان بە لەت لەت كردن و یەكگرتنەوەی خۆیانەوە. بۆییە ئەوەی ئێستا ئومێد بەخشە بۆ كۆمەڵگای ژیانی پ��ارت��ی ك��وردوس��ت��ان رۆژه��ەالت��ی

ئازادە"پەژاك"ە.

Page 23: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

21وتار] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

كوردینە گەر دەتانەوێت خاسیەتی پێشینانی خۆتان بناسن ئەوا سەردانێكی ئامەد بكەن

ن/ ئاكۆ هەولێریشاری ئامەد) دیاربەكر( یەكێكە لەوشارانەی باكوری كوردستان كە بە پایتەختی گەورەی شارانەی لەو یەكێكە و ناسراوە كوردستان شوێنی و مرۆڤایەتی النكەی لەكۆنەوە هەر پێكەوە ژیانی هەمووو جۆرە دەستە و ئاینە كات زۆرب��ەی شارە ئەم بووە، جیاواوەكان كراوەتە هێرشی كوردەوە دوژمنانی لەالیەن سەر و هەوڵی كۆنترِۆڵكردنی دراوە و چەندین جار هەوڵی سڕینەوەی دانیشتوانی ئەم شارە مستەفا سیاسەتی بەهۆی ئەویش دراوە ڕەشكردنەوەی هەوڵی كە بووە، كەمالەوە هەروەكو داوە، گرنگەی شارە ئەم مێژووی چەندین ئەودا هێرشەكانی لەكاتی دەبینین گولەی چەكە قورسەكانی ئەوكاتی ئاڕاستەی شورای پۆاڵینی ئەم شارەی كردوە و تەنانەت لەشوێنی یەكێك لەدەرگایەكانی شاری ئامەددا شورای شارەكە ڕوخێنراوە و كراوە بە شوێنی پەیكەری مستەفا كەمال، جگە لەمەش شورای

شورای گەورەترین و بەدووەمین شارە ئەم جیهان دادەنرێت لەدوای شورای واڵتی)چین(، هەروەها بەبەرزترین و پانترین شورای جیهان ئەژمار دەكرێت، هەربۆیە كاتێك مرۆڤ ئەم شورا بەهێزەی ئەم شارە دەبینێت و یەكسەر لەهەرسەردەمێكدا ئەگەر دەردەكەوێت بۆی ئەوا نەبوبێت، ناوخۆیی خیانەتی بەهۆی هیچ دەسەاڵتدار و میرنشینێكی كوردی لەم نەڕوخێنراوە، و نەهێناوە شكستی شارەدا ئەمەش لە جێگای خۆیەتی كە ئەم وتەیەی بەداخەوە و پێبكەینەوە ئاماژە پیزە خولە ئەم خ��ی��ان��ەت"، و پ��ارە و بڵێین:"كورد خۆفرۆشانەیە كوردە زۆڵە ئەم بۆ وتەیەش كە بەهۆی هەندێك دەستكەوت و پارە و پوڵ نیشتمان و نەتەوەیەكەیان دەفرۆشن بەناوی ئاینەوە، یاخود بەناوی هەستی نیشتمانیەوە، شارانەیە لەو یەكێك ئامەد شاری هەروەها كە لەسەردەمی مستەفا كەمال ئەتاتوركەوە بە ئەویش گ���ۆڕدرا، ڕاستەقینەكەی ن��اوە گۆرِینی لە ئامەدەوە بۆ)دیاربەكر(، هەروەها

ژمارەیەكی كە لەوشارانەی ب��ووە یەكێك ك��وردی تێدا دەرب��ەدەر ك��راوە و ژمارەیەك توركی هێنراوەتە شوێنی ئەویش بەمەبەستی گۆڕینی كەلتور و داب و نەریت و سڕینەوەی س��ەرەڕای ب��ەاڵم نەتەوەییان، ناسنامەی داب لە بەرگرییان هەر كوردەكان ئەمانەش بەرگرییان و خۆیان كوردانەكەی نەریتە و لە كوردبونی خۆیان كردوە، لەگەڵ ئەمەشدا ئەم شارە خەڵكێكی تێدا دەژیت كە زۆربەی نەریتی و داب لەسەر هەر ئێستاش تاكو كۆنی كوردانەی كۆنیان ماونەتەوە و داگیركار

نەیتوانیوە هزری كوردانەیان بگۆڕێت.لە ی��ەك��ێ��ك دەزان���ی���ن ئێمە ه��ەرچ��ەن��دە ئەوا ناسینی كورد تایبەتمەندیی و هۆكاری میواندۆستی و چاونەترسی و دڵ��س��ۆزی كۆمەاڵیەتیەكانیان پەیوەندییە بەهێزی و و تەكنەلۆژیا پێشكەوتنی ئەگەرچی بووە، كاریگەری سەرمایەداری وایكردوە بەشێك لە كوردان لەسەر ڕێچكەی باپیرانیان البدەن و بكەونە ژێر گاریگەری دنیای سەرمایەداریدا،

Page 24: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[22وتار

وەكو ئامەد ش��اری ئەمەشدا لەگەڵ ب��ەاڵم بەشێكی زۆر لەشارە كوردییەكانیتر خاسیەتی ئەویش هێشتۆتەوە، خ��ۆی ك��وردب��ون��ی و دلێر و دڵسۆز زۆر خەڵكەكەی ب��ەوەی زۆر بەخشندەن لەمیوانداریدا و میواندۆستن كوردێكی وەكو دلێریدا و لە چاونەترسی و ڕەسەن و وەكو شێرێك دەردەكەون، ئەگەر

چی بۆ ماوەیەكیش ئەم نەریتە پیرۆزانە كاڵ ببونەوە، ئەویش بەهۆی كاریگەری دوژمنانی كورد، بەاڵم بەهۆی هەوڵ و تێكۆشانی بزاڤی ڕزگاریخوازی كورد لە باكوری كوردستان ئەوا دەبینین ئەم خاسیەتە كوردیانە دوبارە پەیدا ئێستادا لە دایە، بەهێزبون لە و بونەتەوە ئ��ەم ش��ارە دەك��ات، كە یەكێك س��ەردان��ی تایبەتمەندیەكی و لەهەرالیەنێك بیر ئەگەر ئەم شارە بكاتەوە ئەوا دەبینێت ئەم شارە خاسیەتی ل��ەس��ەر ب��ەردەوام��ن ئێستاش كوردانەیان، بۆ نمونە: هەر كە بزانن میوانی و لە پارچەیەكی تری كوردستانەوە هاتووی هێندە و دەك��ەن بەخێرهاتنت هێندە ئەوا تۆ وادەك���ات ئەمەش كە لێدەگرن ڕێ��زت ئەوان الی خۆت گرنگی و بون بە هەست بكەیت، كاتێك سەردانی ماڵێك دەكەیت ئەوا بە و دەبن لەخزمەتتدا جۆرێك بەهەمووو شێوەیەك هەڵسوكەوتت لەگەڵ دەكەن وەكو ئەوەی خۆت خاوەن ماڵ بیت و ئەوان میوان بن، كاتێك لەناو بازاڕدا و شاردا دەگەڕێت، كەل لەكاتی ئەوا میوانی تۆ دەزانرێت كە و پەل كڕیندا داشكاندنت بۆ دەكەن بە بێ ئەوەی تۆ داوا بكەیت، كاتێك لەناو شەقام و شۆستەكانی ئەم شارەدا ڕێدەكەیت ئەوا هێندە بەخێرهاتنت دەكەن و هەمووویان بەچاوێكی پیرۆزەوە بۆت دەڕوانن، كاتێك بیر لە كورد بون و هەستی نەتەوەیی دەكەیتەوە دەبینین ئەوان بەڕادەیەك دڵسۆزن كە هەروەكو بڵێی و كوردستانە باشوری هەشتاكانی سااڵنی خۆیان هاوكاری شۆڕش دەكەن و هەمووویان چاونەترسی گەریالیەكی خۆیان لەشوێنی دلێرن، ئامادەن بۆ خزمەتێكی كوردانە سەر و ماڵیان دابنێن، كاتیك بیر لەالیەنی ئاینی دەكەیت شارە ئەم خەڵكی پێكەوەژیانی و وەكو جیاوازەكانی ئاینە دەبینین ئ��ەوا شارەدا لەم جولەكە و ئیسالم و مەسیحی بونی هەیە، موسڵمانانی ئەم شارە تاڕادەیەك تەنانەت ئاینەكەیانەوە بە دەستگرتون سەرۆكی شارەوانیەكەشی لە كاتی جێهێشتنی ئامەد دەكات و بۆ پۆستەكەی دوعای خێر و بەخودای گەورە)خودای عیسا ئەم شارە و پێغەمبەران و سەرجەم محەمەد و موسا لەكاتی تەنانەت و دەسپێریت موسڵمانان وتاردانی لە ئاهەنگێكی گەورەی وەكو ئاهەنگی و دەكاتەوە كورت وتارەكەی ئەوا ن��ەورۆز، وتاری كاتی هاتنی خاتری لەبەر دەیبڕێت هەینی و تەنانەت ئاهەنگ و خۆشیەكانیش بۆ ماوەیەك دەوەستن و كات تەرخان دەكەن بۆ نوێژ خوێنان تاكو بەندایەتی خۆیان بۆ خودای

گەورە ئەنجامبدەن و دوعای خێر و خۆشییان بۆ میللەتەكەیان بكەن(.

و ڕۆشنبیر بەڕادەیەك شارە ئەم خەڵكی مرۆڤدۆستن تەنانەت هەمووو كەسێك لەهەر ئاست و پلەیەك دابێت ئەوا سەنگ و بەهایەكی خۆی هەیە و تەنانەت سەركردە سیاسیەكانی ئەم شارە وەكو سەركردە سیاسیەكانی تر نین و زۆر بەئاسانی پێیان دەگەیت و گوێڕایەڵ

دەبن بۆ تێبنی و بۆچونەكانت.كاتێك بیر لە مافی ئافرەت و بەشداری ئەو لە ژیانی سیاسی و كۆمەاڵیەتی و ئابوریدا، دەبینین ئەو سەربەستیە گەورە و پڕ بەهایەی كە بۆ ئافرەتی باكوری كوردستان ڕەخساوە،

ئەوا لەباشور بەم شێوەیە نەڕخساوە.زۆر كەسانێكی ئەمانەشدا هەموو لەگەڵ بەوەفان و هۆكاری تۆخ كردنەوەی ئەم داب هەمووی جوانانەش كەلتورە و نەریت و دەگەڕێتەوە بۆ هەوڵ و تێكۆشانی بەردەوامی ئەو، هەربۆیە هاوخەباتكارانی و ئاپۆ ڕێبەر لە هەموو كاتێكدا ناوی ئەویان لەبیر و هزر ئەم ئازادبونی بەهیوای كات هەموو و دایە مرۆڤەن كە بۆتە سمبولێكی ئاشتی بۆ گەالنی

ڕۆهەاڵتی ناوەڕاست.ئەوەی من لێرەدا نوسیومە هیچی ڕیكالمكردن نیە، بەڵكو شتێكی ڕاستەقینەیە و من خۆم لەسەر شایەدی و بینیومە خۆم بەچاوی دەدەم، ئەگەر هەركەسێك سەردانی ئەم شارە بكات و بەچاوی خۆی ئەم ڕاستیانە ببینێت، ئەوا دەزانێت لە باكوردا خەڵكی چۆن گوزەر دەكەن و ژیان چۆن بەڕێوە دەچێت و هەموو شتێك لەسەر بنەما و سیستەمی خۆی بەڕێوە دەچێت. من هەستی نەتەوەیی ئەم میللەتەم لەوەدا بەدی كرد كاتێك كە دایكێكی ئاشتی و خوشكە گەریالیەكی سەربەرزی كوردستان بەباشور ئەو س��اڵوی كرد ئێمە لە داوای بگەیەنین و ئێمەش بەڵینی گەیاندنمان پێدا و تەنانەت لەخۆشی ئەم قسەیەدا دەستیكرد بە گریان، ئەمەش لەبەر پڕئومێدی و غەریبی برا گەریالكەی لە شاخ و كێوە سەربەرزەكانی كوردستاندا دڵخۆشی خۆی بەگریان دەربڕی و

ئێمەشی هێنایە گریان.

بەڕێز)جمیل بایك( و گەریال گیانفیداكانی واڵتەكەم ساڵوی

دایكانی ئاشتی و خوشكانی ئێوەم پێیە...

بۆ كە دەكەین باس بابەتە ئەم لەكاتێكدا ئەمساڵ ن��ەورۆزی میلیۆنی سێ ئاهەنگی

خەڵكی ئەم شارە بەڕادەیەك ڕۆشنبیر و مرۆڤدۆستن

تەنانەت هەمووو كەسێك لەهەر ئاست و پلەیەك دابێت ئەوا سەنگ و بەهایەكی خۆی

هەیە و تەنانەت سەركردە سیاسیەكانی ئەم شارە وەكو

سەركردە سیاسیەكانی تر نین و زۆر بەئاسانی پێیان دەگەیت و گوێڕایەڵ دەبن بۆ تێبنی و

بۆچونەكانت..........

لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا كەسانێكی زۆر بەوەفان و هۆكاری تۆخ كردنەوەی

ئەم داب و نەریت و كەلتورە جوانانەش هەمووی

دەگەڕێتەوە بۆ هەوڵ و تێكۆشانی بەردەوامی ڕێبەر ئاپۆ و هاوخەباتكارانی ئەو، هەربۆیە لە هەموو كاتێكدا ناوی ئەویان لەبیر و هزر

دایە و هەموو كات بەهیوای ئازادبونی ئەم مرۆڤەن كە بۆتە سمبولێكی ئاشتی بۆ گەالنی

ڕۆهەاڵتی ناوەڕاست..........

هەربۆیە بەنوسینی ئەم بابەتەمان هیوادارین

توانیبێتمان ئەم ساڵوە پڕ لەدڵسۆز و پڕ لە ئومێدییە

بۆ سەرجەم گەریال سەربەرزەكانی كوردستان و بەڕێز"جمیل بایك"یش و گەلەكەمان لەباشوری

كوردستان بگەینین

Page 25: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

23] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

وتار

شاری نەورۆزی ئاهەنگی لە بەشداریمانكرد كوردانەی گ��ەورەی بەشەرەفێكی و ئامەد

دەزانین.ئ���ەگ���ەرچ���ی ئ��ێ��م��ە ه����ەر ل���ەس���ەرەت���ای گەشتەكەمانەوە زۆر بەهێمنی و بەبێ كێشە سەر گەیشتینە كاتێك بەاڵم بەڕێكەوتین، باشوری كوردستان، و باكور نێوان سنوری لەگەڵ ئەوەی پێمان ڕاگەیانرابوو بۆ ماوەی چەند كاتژمێرێك لەوێ دەوەستین بەهۆی ئەم سنورەوە، بەاڵم شتێكیتر سەرنجی هەمووانی ڕاكێشا و بووە هۆكاری زیاتر درەنگ دەرباز لە خاڵی سنورە دەستكردەكەی ئێمە بونی ئەویش كوردستان، باشوری و باكور نێوان بەهۆی هاوگەشتیارێكمانەوە بوو كە چااڵكوان ج��ودی( ن��اودار)ح��ەس��ەن ڕۆژنامەنوسی و بوو لە كاتێكدا لە خاڵی گۆمرۆكی باشوردا زیاتر ڕاگیراین و ئەویش بەهۆی ئەوەی ئەم سنورەوە سەر هێزەكانی لەالیەن بەڕێزە ماوەیەكیش تاكو و ڕاگیرا پاسپۆرتەكەی بەهۆی دوات��ر و ڕاگ��رت ئەویان ك��ارەك��ەی ئێمەوە الی ئاینیانەی مامۆستا لەو یەكێك پاسپۆرتەكەی پێدرایەوە و كارەكەی بۆ ڕایی كرا، ئێنجا لەدوایین خاڵیشدا هەر لەسنوری ئەم بەهۆی دووب��ارە كوردستاندا باشوری ڕۆژنامەنوسە بەڕێزەوە ڕاگیراین و ئەمجارەیان ئەو جانتاكەی و پەل و كەل فەرمانیاندا بپشكێنن و ئەوانیتریش هەروەكو هاواڵتیانی ئەگەرچی بون، دەرباز كێشە بەبێ ئاسایی جودی حەسەن وامانزانی لەسەرەتادا ئێمە كارێكی زۆر گەورە و هەڵەی دژی حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەنجامداوە و گوناهبارێكی كە ڕونبۆوە بۆمان دواتر كە چی گەورەیە، تەنها شتێك هۆكاری ئەم ڕاگیرانەی ئێمەش ئەوە ئەویش حەسەنەوە كاك بەهۆی بوو لە ب��ووە یەكێك پێشتردا لە ئەو كە بوو گەریال سەربەرزەكانی كوردستان و لەكاتێكی شانی خستۆتە شەرەفی چەكی دیاریكراودا چااڵكوانانەی و ڕۆژنامەنوس لەو یەكێكە و پێكەوەژیانی و ئ���ازادی مافی داوای كە میللەتەكەی و سیستەمێكی دیموكراسیانە لە

كوردستاندا دەكات.گەرمەی میواندارییە ئەو لەگەڵ هاوكات لەسەرجەم باكوری كوردستان كە خەڵكانی لەدوای كاتێك كرد، شارەكەیان میوانانی پێش ش��ەوی و ن��ەورۆز ڕۆژی تێپەڕبونی گەڕانەوەمان بۆ باشوری كوردستان، سەردانی بەشداری و كرد بارەگایەكی)بەدەپە(مان خۆشی و ئاهەنگی بانگەشەی هەڵبژاردنمان كرد و لەوێدا دایكێكی بەهەیبەت و پڕ شكۆمەندی

تەسبێحەكەی زۆر و بینی موسڵمانمان گەورەیی لەبەر منیش بوو، بەدڵ دەستمی ئەودا تەسبێحەكەم كردە دیاری و ملوانكەیەك بۆ ملی ئەو، ئەویش زۆر دڵی پێ خۆش بوو و گوتی:"من ئەم دیارییەت دەكەم بە دیاری بۆ برایەكەم كە )23( ساڵە گەریالیە لە شاخ و چەكی شەرەفی هەڵگرتووە"، منیش لەوەاڵمی گەیشتی پێی گوتم:"هەركاتێك ئ���ەوەدا ساڵوی و لێبكە ماچی )23( من لەجیاتی منی پێبگەیەنە" كاتێك داوای لە ئێمە كرد كە ساڵوی ئەو بۆ باشور بگەیەنین و ئێمەش گوتمان:"هەر لەباشورەوە تاكو یەكەبەیەكەی بەڕێز)جمیل تاكو و سەربەرزەكان گەریال بایك( ساڵوەكەت دەگەیەنین"، ئەویش لەبەر ئەم سەردارە و بۆ گەریالكان خۆشەویستی بۆ ئومێدی هیواو دڵخۆشی لەبەر و كوردە لە پر دڵ و كوردستان و ك��ورد داهاتوی

غەریبی بۆ براكەی دەستیكرد بەگریان و تەنها و دەرببڕێت بەگریان دڵخۆشیەكەی توانی ئێمەشی هێنایە گریان، لە گریان و چاوەكانی بۆ بەپەرۆشە چەندە ب��ەدەردەك��ەوت ئ��ەودا سەركەوتنی كورد و ڕزگاربونی لە ستەمكاری

و ئاواتی ئەو بۆ پێكەوە ژیانێكی ئاشتیانە.هەربۆیە بەنوسینی ئەم بابەتەمان هیوادارین توانیبێتمان ئەم ساڵوە پڕ لەدڵسۆز و پڕ لە ئومێدییە بۆ سەرجەم گەریال سەربەرزەكانی و بایك"یش بەڕێز"جمیل و ك��وردس��ت��ان بگەینین، كوردستان لەباشوری گەلەكەمان لێرەوە پێیان ڕابگەیەنین كە چەندیم دایكانی دڵسۆزی برای و و چەندین خوشك ئاشتی و ئێوەیە تێكۆشانی لە چاویان كوردستان و سەربەرزی و سەركەوتن نزای بەدڵ پڕ سەالمەتیتان بۆ دەكەن و هەر گەریالیەك بە

كوڕی خۆیان دەزانن.

Page 26: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[24 وتار

چۆن بزوتنەوەی گۆران بەرەو شەڕی سلێمانی و رۆژئاوای كوردستان رادەكێشن؟ن/ د. فایق محەمەد گۆڵپی

یەك لە سیاسەتە نەگۆڕەكانی سەركردایەتی پارتی دیموكراتی كوردستان، پاشكۆیەتی سیاسەتی واڵتانی داگیركەری كوردستان و دژایەتی بزاڤی ئازادیخوازی هەر لە ك��ورد گەلی ئەگەر ب��ووە. ك��ورد گەلی پارچەیەكی كوردستاندا، لە پێناو بە دەستخستنی كردبێت، بە خەبات دەستی ئازادیەكانیدا و ماف دەوڵەتانی دەستهێنابێت، بە دەستكەوتێكی یان و سەربازی هێزی سیاسی داگیركەر، شانبەشانی خۆیان، هێزی پارتیشیان وەك مەقاشی دەستیان بۆ بەرەنگاربونەوەی گەلی كورد بەكارهێناوە و هەوڵی سەركوتكردنی خەباتی گەلی كورد و لەهەمانكاتیشدا هەوڵی لەناوبردنی دەسكەوتەكانی كوردانیان داوە. لە رابردوودا چەندان نمونە هەیە دەیسەلمێنێ كە و توركیا و ئێران داردەستی بووەتە پارتی چۆن هەوڵی سەركوتكردنی شۆڕشی ئەو دوو پارچەیەی كوردستانی پێدراوە. نمونە هەیە كە چۆن بە فیتی ناحەزان و دوژمنانی گەلی كورد سەرانی )پارتی( بەكار هێنراون بۆ لە ناوبردنی دەستكەوتەكانی گەلی

كورد لە باشوری كوردستان. گەلی كاتێك راب���ردوودا، ساڵی چەند م��اوەی لە ك��ورد ل��ە رۆژئ����اوای ك��وردس��ت��ان ب��ە تێكۆشان لە و ك��رد ئ���ازاد رۆژئ����اوای خ��ۆی گیانبازی و كوردستاندا، رۆژئ��اوای كانتۆنەكانی چوارچێوەی بە راگەیاند، نوێی دیمۆكراتی خۆبەرێوەبەریەكی بیانوی الوازە و وەك تاكڕەوی پەیەدە سەركردایەتی رۆژئ��اوای دەسكەوتەكانی دژایەتی كەوتە پارتی ئابلوقەی و ئ��اب��وری ئابلۆقەی و كوردستان دیبلۆماسی لەسەر دانان. لەم رۆژانەشدا بە بیانوی رێگرتن لە دزەكردنی تیرۆریستان، دەستی داوەتە هەڵكەندنی خەندەقێك لە نێوان رۆژئاوا و باشوری بەرپرسانی لێدانەی خەندەق ئەم كوردستاندا، هەرێمی حكومەتی دامودەزگاكانی كە پارتی كوردستان بۆ ئەو نەخشە نانەتەوەیی و نامرۆڤانەیە بەكار دەهێنیت، لە كاتێكدایە كە حكومەتی توركیا دیوارێكی لە نێوان رۆژئاوای كوردستان و باكوری كوردستاندا دروستكردوە، بۆ ئەوەی رێگەی پێوەندی و هاتوچۆی نێوان كوردانی رۆژئاوا و كوردانی باكور بگرێت، لە كاتێكدایە كە هێزەكانی رێكخراوی داعش سەر خستۆتە ئابلوقەیان زیاترە مانگێك ماوەی ئەم كەواتە كوردستان، رۆژئاوای كوبانی هەرێمی ئابلوقە و خەندەق لێدانەی دەسەاڵتدارانی پارتی، هێزێكی و كورد دۆژمنانی هاوبەشی پالنی یەك باشوری كوردستانە كە خۆی بە پاریزەری مافەكانی ئەم راستیدا لە بەاڵم دەدات، نیشان كورد گەلی هێزە، پارێزەری سیاسەتە شۆڤینییەكانی توركیا و عەرەبە شۆڤینیەكانە كە لە ژێر سێبەری پاراستنی نەتەوەیی دەسكەوتی دژایەتی ئیسالمدا ئاینی

گەلێكی موسڵمان دەكەن. پێوەندی نێوان توركیا و پارتی رۆژ لە دوای رۆژ بەهێزتر دەبێت، پارتی نەوتی هەرێمی كوردستان ئەم ت��ورك��ی��ا، ب��ۆ دەینیرێت و دەردەه��ێ��ن��ێ��ت سیاسەتەی پارتی حكومەتی ئێراقی نیگەران كردوە و وەك پەرچەكردارێك بەرامبەر بە سیاسەتەكانی پارتی، حكومەتی ئێراق چەندین سیاسەتی ناڕەوای و دەك��ات پەیڕەو كوردستان خەڵكی بەرامبەر ئەگەری دروستبوونی ناكۆكی و تەقینەوە لە نێوان هەرێمی كوردستان و حكومەتی ناوەندیدا تا دێت گەلی دەستكەوتەكانی هەیە ئەگەر دەكات، زیاد باشوری كوردستانیش جارێكیتر لە رێگەی سیاسەتە هەڵەكانی پارتییەوە بكەوێتە مەترسییەوە. پارتی لە سەر داخوازی دەوڵەتی توركیا دژی كوردەكانی باكور و رۆژئاوا سیاسەتی نانەتەوەیی بەڕێوە دەبات. لە هەڵمەتی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی شارەوانییەكانی مانگی ئازاردا، بە شێوەی هەمەجۆر پارتی پشتیوانی لە لیستی پارتی داد و گەشەپێدانی دەسەاڵتداری توركیا كرد، ئەم سیاسەتەی پارتی گەلی كوردی بە بەرامبەر پارتی هەڵویستی ك��ردووە. نیگەران

رۆژئاوای كوردستان، گەلی كوردی توڕە كردووە. شاری بۆ بارزانی مەسعود سەردانەكەی كاتی لە لەگەڵ كۆبوونەوەی و كوردستان باكوری ئامەدی ئەردۆغان، ئەردۆغان چەند بڕیارێكی سیاسی بەسەر نیشانداوە ئامادەیی بارزانی سەپاندوە. بارزانیدا كار بۆ جێبەجێكردنی ئەو بڕیارانەی توركیا بكات، پێوەندی ب��ەردەوام��ی بۆ توركیا مەرجی یەكەم نێوان توركیا و پارتی ئەوە بووە، كە دەبێت پارتی بەردەوام بێت لە دژایەتیكردنی رۆژئاوی كوردستان و دژایەتیەكە فراوان بكات. دووەم مەرجی توركیا بۆ بەردەوامی پێوەندی نێوان توركیا و پارتی ئەوە تەنها ك��ردووە پارتی لە گلەیی توركیا كە بووە هەیە، دهۆكدا و هەولێر پارێزگای لە دەسەاڵتی وەك سەرۆكی توركیا بیەوێت پارتی ئەگەر بۆیە بكات، لەگەڵ هەڵسوكەوتی كوردستان هەرێمی دەبێت پارتی بە زووترین كات لە هەر دوو پارێزگای یەكەم. دەسەاڵتداری ببێتە و سلێمانیدا كەركوك لەو كاتەدا سەرتاپای هەرێمی كوردستان دەكەویتە ژێر دەكەوێتە لەوێشەوە و پارتی دەسەاڵتی ژێر

دەسەاڵتی توركیا. دوای گەڕانەوەی مەسعود بارزانی لە توركیا پارتی دەستی دایە جێبەجێكردنی داخوازیەكانی دەوڵەتی بو كوردستانی هاوبەشی لیستی سەرەتا تورك، هەڵوەشاندەوە، كەركوكی پارێزگای هەڵبژاردنی د. ئەگەر دان��ا، نیشتمانی یەكێتی بۆ مەرجی نەجمەدین كەریم سەرۆكی لیستەكە بێت، پارتی بەو لیستە رازی نابێت، لەبەر ئەوەی پارتی لەو باوەڕە دایە ئەگەر د. نەجمەدین سەرۆكی لیستی كوردستانی كەركوك بێت، لە هەڵبژاردندا یەكێتی سەركەوتوو

دەبێت و جارێكی تر كەركوك دەكەوێتەوە دەستی یەكێتی نیشتمانی و داخوازییەكانی توركیا نایەنە دی، بۆیە كاتێك پارتی بینی یەكێتی ئامادە نییە نەجمەدین كەریم لە سەرۆكی لیستەكە البدات، لە تایبەت لیستێكی و دەرچ��وو هاوبەشەكە لیستە توركیا دەنگی بەو هیوایەی بە خۆی دروستكرد، و بكات مسۆگەر بۆ كەركوكی توركمانەكانی بكەوێتە كەركوك پارێزگای سەرەكی دەسەاڵتی

دەست پارتی. الی پارتی سلێمانی، پارێزگای ئاستی لەسەر گ��ۆران، بزوتنەوەی پشتیوانی بێ بە ئاشكرایە هێزێكی ببێتە سلێمانی پارێزگای لە ناتوانێت مەسعود تری كارەكانی لە یەك بۆیە كاریگەر، بارزانی پاش گەڕانەوەی لە توركیا، بانگهێشتكردنی بزوتنەوەی نەوشیروان مستەفای رێكخەری گشتی گۆران بوو كە دووقۆڵی كۆبوونەوە و دوور لە چاوی راگەیاندن كۆبوونەوەیان كرد، هەر دوای كۆبوونەوەی مستەفا، نەوشیروان و بارزانی مەسعود نێوان لە گۆڕی، پارتی بە بەرامبەر هەڵوێستی گۆران هەڵوەشاندنەوەی لیستی هاوبەشی كوردی پارێزگای سیاسەتە ئەو دژی گۆران بزوتنەوەی كەركوكدا، لە و نەدا نیشان هەڵوێستی پارتی نانەتەوەیەی هاوپەیمانیە نەتەوەییەكە هاتە دەرەوە. پاش چەند نەوشیروان و بارزانی نێوان دانیشتنی لە رۆژێك مستەفای رێكخەری بزوتنەوەی گۆڕان، سەبارەت بە سیاسەتی توركیا لە هەرێمی كوردستاندا، لێدوانێكی دا و وتی، دژی پێگە و كاریگەری سیاسی و ئابوری

و كەلتوری توركیا نین لە هەرێمی كوردستاندا. كوردستاندا، ئایندەی لە گرنگ ه��ەرە بابەتی یەكێتی و گ��ۆران بزوتنەوەی نێوان ملمالنێی پارێزگای ئایندەی حوكمی لەسەر نیشتمانییە سلێمانی، لەم ملمالنێیەدا، پارتی و دەوڵەتی توركیا پشتیوانی لە بزوتنەوەی گۆران دەكەن، حكومەتی پەیەدە، و پەكەكە و ئێران دەوڵەتی و ئێراق پشتیوانی لە یەكێتی نیشتمانی كوردستان دەكەن، بە )2013 – 9 - هەڵبژاردنی )21 لە ئەگەرچی لە پارێزگای سلێمانیدا، بزوتنەوەی گۆڕان دەنگی لە پێش یەكێتی نیشتمانی كوردستانەوە بوو، بەاڵم لەبەر ئەوەی هێزی پێشمەرگە و ئاسایش و ئیدارەی دەست بە بودجە و داهات هەروەها پارێزگاكە، بزوتنەوەی بوو، كوردستانەوە نیشتمانی یەكیتی گۆران نەیتوانی لە پارێزگای سلێمانیدا ببێتە خاوەن كەموكۆڕییەكانی پڕكردنەوەی بۆ بۆیە دەسەاڵت. گۆران بزوتنەوەی پارێزگای سلێمانی، لە سنوری هیوایەی بەو بردووە، توركیا و پارتی بۆ پەنای ئەگەر لە هەڵبژاردنی رۆژی )30 – 4( ئەنجومەنی و پارتی دەستهێنا، بە پارێزگاكاندا، سەركەوتنی پارێزگای دەسەاڵتی تا بكەن پشتیوانی توركیا و توركیا هاوكاری دی��ارە وەربگرێت، سلێمانی

Page 27: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

25] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

وتار

دڵنیام مەرجدارە. گۆران بزوتنەوەی بۆ پارتیش لە كە گرانە هێندە هێزە دوو ئەو مەرجەكانی كۆتاییدا بێجگە لە پەشیمانی هیچی تر بۆ بزوتنەوەی

گۆڕان نامێنێتەوە.بزوتنەوەی سیاسەتەكانی كە ب��اوەرەدام لەو من گۆران، لە هەلبژاردنی )21-9( پەرلەمانی هەرێمی دەچێت، خرابتر بەرەو خرابەوە لە كوردستانەوە هیچ كوردستان هەرێمی دەسەاڵتی ئەوەی بێ بە بكات، حوكمڕانیدا سیستەمی لە گۆرانكاریەك بزوتنەوەكە بڕیاریدا بەشداری لە حكومەتی ئایندەدا بكات. كاتێك بزوتنەوەی گۆڕان بینی دەنگی هاواڵتیان فاكتەری سەرەكی نیە بۆ بەدەستخستنی دەسەاڵت، لە باتی ئەوەی بە بڕیارە هەڵەكەی بەشداریكردنی دەسەاڵتدا بچیتەوە، بریارێكی تری دا و چووە ناو بەردئاشی توركیا و پارتیەوە، ئەمەش سەرەرۆییەكی سیاسیە كە بزوتنەوەی گۆڕان دەیكات، لەبەر ئەوەی پشتیوانی توركیا و پارتی بۆ بزوتنەوەی گۆران لە ئەگەری و مەرجدارە و نیە ئامادە بارێكدا هەموو پەرچەكرداری توندی یەكێتی و حكومەتی ئێراق و گۆران، بزوتنەوەی دژی دواوەیە بە ئێرانی واڵتی پاریزگای سلێمانی بارەدا دەنگدەرانی سنوری لەو بە دۆست و الیەنگرای بزوتنەوەی گۆرانیشەوە، بیری بزوتنەوەی سەركەوتنی كاتی لە كە لێدەكەنەوە، گۆران لە پاریزگای سلێمانیدا، ئەگەری دروستبونی

توندوتیژی و پێكدادان دیتە ئاراوە و ئارامی شارەكە تێكدەچیت، لەبەر ئەوەی لە سایەی ئەو هاوپەیمانیە دەسەاڵتخوازیەی نێوان توركیا و پارتی و بزوتنەوەی گۆراندا، دەنگی خەڵك خزمەتی سیاسەتی توركیا و پارتی دەكات و ئایندەی بزوتنەوەی گۆران لێڵ دەكات، بۆیە من بە دوری نازانم دەنگدەری هەرێمی پاریزگای دەن��گ��دەری تایبەتی بە و كوردستان سلێمانی، كاتیك دەچێتە سەر سندوقی دەنگدان، دەنگ بۆ هاوپەیمانی توركی و پارتی و گۆران نەدات ئایندەیەكی بەرەو نەوەك چارەنوسی شارەكەی و

نادیار بڕوات. كوردستان هەرێمی ن��اوخ��ۆی ئاستی س��ەر ل��ە یەك لە دێت تا گۆران و پارتی سیاسەتەكانی نزیك دەبنەوە، بەاڵم بۆ دژایەتی كردنی رۆژئاوای كرداری شیێوەیەكی بە ئێستا تا كوردستان، هەوڵی پارتی نەكردوە، پارتی هاوكاری گۆڕان جددی دەدات بزوتنەوەی گۆران بۆ ناو شەڕی دژ بە رۆژئاوا راكێشیت، كۆبونەوەی رۆژی دوشەممەی رابردوی نێوان جێگری سەرۆكی پارتی و نوێنەرانی ئەوەی بۆ پارتی رازیبونی گ��ۆران، بزوتنەوەی وەزارەت��ی پێشمەرگە و وەزارەت��ی دارایی بدرێنە كردنەوەی نزیك زیاتر بۆ گ��ۆران، بزوتنەوەی بزوتنەوەی گۆڕانە لە پارتی و توركیا، هەوڵدانە كە بزوتنەوەی گۆڕانیش لە دژایەتی كردنی رۆژئاوای

پۆستی تایبەتی بە بگلێنرێت، كوردستانەوە گرنگە، مەبەستە ئەو بۆ پێشمەرگە وەزارەت��ی لەبەر ئەوەی لە ماوەی رابردودا تا ئیستاش، پارتی ئابلوقەی خستۆتە سەر پێشمەرگەوە رێگەی لە پێشمەرگەوە هێزی رێگەی لە ئێستاش رۆژئاوا، خەندەق لە نێوان باشور و رۆژئاوادا هەڵدەكەنرێت، پۆستی كاتەدا لەم گ��ۆران بزوتنەوەی ئەگەر شێوەیەكی بە وەربگرێت، پێشمەرگە وەزارەت��ی راستەوخۆ، بزوتنەوەی گۆران دەست بە دژایەتی رۆژئاوا دەكات و پارتیش كەمێك پشوو دەدات.

ئ���ەم ج����ۆرە س��ی��اس��ەت��ان��ە ك���ە س��ی��اس��ەت��ی سیاسی كەلتوری پیالنگێڕیە)موئامرە(یە، رۆژهەاڵتی ناوەڕاستە و كوردیش پەیڕەوی دەكات، كێشەكانی چارەسەركردنی سیاسەتی ب��ەاڵم قوڵكردنەوەی سیاسەتی نییە، ك��وردس��ت��ان كۆمەاڵیەتی ئاشتی سیاسەتێكە كێشەكانە، كۆمەڵگای كوردستان دەخاتە مەترسیەوە و كێشەی دوردەخاتەوە، لە چارەسەری كورد گەلی رەوای سیاسەتانە جۆرە لەم كورد گەلی گرنگە بۆیە بەئاگا بێت و ئاگاداری هێزە سیاسیەكانی باشوری كوردستان بكەنەوە دەست لەم جۆرە سیاسەتانە دیموكرات و نەتەوەیی سیاسەتێكی و هەڵگرن

پەیڕەو بكەن.

ئێستا بە شیێوەیەكی كرداری گۆڕان هاوكاری پارتی نەكردوە، پارتی هەوڵی جددی دەدات بزوتنەوەی گۆران بۆ ناو شەڕی دژ بە رۆژئاوا راكێشیت، كۆبونەوەی رۆژی دوشەممەی

رابردوی نێوان جێگری سەرۆكی پارتی و نوێنەرانی بزوتنەوەی گۆران، رازیبونی پارتی بۆ ئەوەی وەزارەتی پێشمەرگە و وەزارەتی دارایی بدرێنە بزوتنەوەی گۆران، بۆ زیاتر نزیك كردنەوەی بزوتنەوەی گۆڕانە لە پارتی و توركیا، هەوڵدانە كە بزوتنەوەی گۆڕانیش لە دژایەتی كردنی

رۆژئاوای كوردستانەوە بگلێنرێت

Page 28: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[26 وتار

پرۆسەی ئاشتی و ئەگەرەكانی بەردەم ئەردۆغان!!ن/ لوقمان عەبدوڵاڵ

بزاڤی ئازادیخوازی گەلی كوردستان بەپێشەنگایەتی لەسەردەمی هەر كوردستان كرێكارانی پارتی دامەزراندنیەوە بڕوای بە تێكۆشانی دیموكراتیانە، سۆنگەیەوە لەو هەبووە، جەماوەری و سیاسی رێبازە ئەو ه��زری گەاڵڵەبوونی لەسەردەمی ؛ تێكۆشانی و توندوتیژی بۆ پەنابردن سیاسییە كاتێك بەڵكو نەبوو، باس جێگای چەكداری كۆسپی بۆ نراوەتەوە، رێگری لێكراوە و تەنانەت هێرش كراوەتە سەری بە ئامانجی خۆپاراستن و بەرگری لەخۆكردن چەكی بەكارهێناوە. تەنانەت دەستپێكردنی قەڵەمبازی "15"ی ئابی"1984"یش كودەتای وەاڵمدانەوەیەكی و پەرچەكدار وەك دەستگیركردنی ئەیلولی"1980"، سەربازی"12"ی ئەو الیەنگرانی هەزار دەیان و ئەندام ه��ەزاران بزاڤە و دڕندایەتیەكانی رژێمی تورك لەزیندانەكانی توركیا بەگشتی و بەتایبەتیش وەك خاوەنداریكردن

لەبەرخودانی زیندانەكانی ئامەد پێشكەوت.سەردەمەكانی ت��ەواوی راستینەی وەك وات��ە مێژووی دوور و نزیكی كوردان ئەو بزووتنەوەش بەئارەزووی خۆی و ئاشقبوون بەشەڕو چەكداریەوە، هەڕەشە ئەوەی لەبەر نەكردووە، لەشان چەكی بەناچاری كراوە، ژیانەكەی و ناسنامە لەبوون، بۆ بەرگریكردن لەبوون و ناسنامەكەی دەستی بۆ چەك بردووە و تێكۆشانی چەكداری وەك یەكێك لەرێبازەكانی تێكۆشان و بەرگریكردن لەنەفس و

نیشتمانی هەڵبژاردووە.بەردەوام حەقیقەتەشدا ئەو لەچوارچێوەی هەر زەمینەی گەڕاوە كە دەرفەتێكدا و بەدوای هەل هەوڵەكان و بڕەخسێت دانوستاندن و دیالۆگ دانوستاندنەوە و دی��ال��ۆگ رێ��ب��ازی لەمیانی دۆزەك���ەی و ك��ورد كێشەی ت��ا چڕبكرێتەوە بگات. بەچارەسەری دیموكراتیانە بەرێگەچارەی یەكێك ب���ەردەوام راستیەشەوە ئ��ەو لەمیانی لەگوتە گرنگ و بەرچاوەكانی رێبەر ئاپۆ"بەدوای موخاتەبێكدا دەگەڕێم" بووە؛ چونكە حوكمڕانان و كاربەدەستانی دەوڵەتی تورك بەردەوام نكۆڵیان لەبوون و ناسنامەی كورد كردووە و تەنانەت بە دان��اوە، سەربازییان و ئاسایشی مەسەلەیەكی بۆیەش جگە لەقڕكردن و ئاسیمیالسیۆن بیریان

لەرێگا و رێبازێكی دیكە نەدەكردەوە.گەلی سپی"پارتی توركی فاشیزمی لەروانگەی خۆیان ك��ە دەك����ات"، نوێنەرایەتی ك��ۆم��اری بەدامەزرێنەری كۆمار دادەنێن و ئەو كۆمارەشیان مافی و ناسنامە لەبوون، نكۆڵیكردن لەمیانی لەتوركیادا هەركەسێكی دامەزراندووە، كوردان و نەتەوە بۆ بنەچەیان دەشێت توركە، دەژیت و توركن ئیتر بەاڵم بگەڕێتەوە، دیكە ئەتنیكی توركێك روانگەشەوە وەك لەم بەتورك،" كراون

خاوەن مافن.ل���ەروان���گ���ەی ف��اش��ی��زم��ی ت��ورك��ی رەش"ك����ە نەژادپەرستەكان و پارتی بزوتنەوەی میللیگەرایی لەتوركیادا هەركەسێكی دەك��ات" نوێنەرایەتی تورك سافی نەژادێكی پێویستە توركە، دەژێت هەبێت، بۆیەش لەناوبردنی ئەتنیك و نەتەوەكانی

دیكە بە پێویست دەزانێت.هەرچی فاشیزمی توركی سەوزە"كە ئەمڕۆ پارتی نكوڵی دەك��ات"، نوێنەرایەتی دادوگەشەپێدان ناكات، كێشەكەی و كورد لەبوونی راستەوخۆ و گ��ەل وەك دانانێت بەمافەكانی دان ب��ەاڵم نەتەوەیەك، لەجیاتی نكوڵی و قڕكردن سیاسەتی و ئەنتگراسیۆن"تواندنەوە و ئاسیمیالسیۆن الی سۆنگەیەوە لەو دەكات. پەیڕەو ماڵیكردن" ئەم رەوتە كورد وەك تاكەكەس بوونی هەیە نەك گەل و نەتەوە، واتە كورد هەیە، بەاڵم مافی نییە.هەمان رەوتانە ئەم توركیا مێژووی بەدرێژایی پەیڕەو ك��ورد دۆزی بە سەبارەت سیاسەتیان كردووە، تەنیا ئەوە نەبێت كە گۆرانكاری لەشێوازی ب��ەردەوام ئاپۆ رێبەر رووی���داوە. مامەڵەكردن بەدوای موخاتەب گەڕاوە، بەاڵم بەهۆی زاڵبوونی ئەو سێ رەوتە، موخاتەب دەرنەكەوتووە، ئەگەر زەمینەی دەركەوتنی رەخسابێ یەكسەر لێیدراوە و لەناوبراوە؛ چونكە بەگوێرەی دەوڵەتی هاوتەریب � سێبەر كێشەی كورد هێڵی سوورە و هەركەسێك بیبەرزێنێت، پێویستە باجەكەی بدات. هەر ئەوەش بوو كە بەسەر توركوت ئۆزالی سەرۆككۆمار هات كە ژەهرخوارد كرا. نەجمەدین ئەربەقان و بڵند كار لەسەر هێزەوە هەمان لەالیەن ئەجەویدیش

البران.ب��زاڤ��ی ئ��ازادی��خ��وازی ك��وردس��ت��ان ب����ەردەوام رێگە چارەی و دانوستاندن زەمینەی هەوڵیداوە دیموكراتیانە بڕەخسێت و لەو پێناوەشدا چەندین ئاگربەستی یەكالیەنەی راگەیاند، كە زۆربەی ئەو ئاگربەستانەش لەسەردەمی دەسەاڵتدارێتی پارتی دادوگەشەپێدان بوو، بەاڵم وەاڵمدانەوەی حكومەتی توركیا تەكتیكی و كات بەسەربردن بوو. تەنانەت بەژەهرخواردكردنی رێبەر ئاپۆ، دەرخستنی یاسای قڕكردنی و سەربازی ئۆپەراسیۆنی تیرۆر، دژە سیاسی"داخستنی پارتی سیاسی و دەستگیركردنی یەك و داوەت��ەوە سیاسەتمەدار"وەاڵمی هەزاران

بەدوای یەك ئاگربەستەكانی مایەپووچ كردووە.ئاشتی پ��رۆس��ەی و كەئاگربەست دواج��اری��ش دوای پ��ووچ��ەڵ��ك��رای��ەوە دان��وس��ت��ان��دن��ەك��ان و بوو؛ توركیا "2011"پەرلەمانی هەڵبژاردنەكانی كۆتایی بەو دانوستاندنە هێنا كە لە"2008" لەئۆسلۆ دەستی پێكردبوو و نوێنەری نێودەوڵەتیش تێیدا

ئامادەبوون.حكومەتەكەی ئاگربەستە ئەو تێكدانی دوای گەلی دژی سەرتاسەری شەڕێكی ئ��ەردۆغ��ان دەستپێكرد. ئازادیخوازەكەی بزوتنەوە و كورد

عەبدوڵال بەرێز بەسەر رەه��ای گۆشەگیریەكی بەرفراوانی هەڵمەتیكی داسەپاند، ئ��ۆج��االن دەستگیركردنی دەستپێكرد كە تەنانەت پارێزەرانی ئۆجاالن و رۆژنامەوانانیشی گرتەوە، شانبەشانی و تیرۆر ب��ەرف��راوان��ی شااڵوێكی بەڕێوەبردنی توقاندن، كۆمەڵكوژی لەجۆری رۆبۆسكی ئەنجامدا بەدژوارترین ئۆپەراسیۆنە سەربازیەكانی خۆی و ئاست گەیاند. لەبەرامبەردا شانبەشانی بەرخودانی چاالكیە و ب��ەرخ��ودان لەزیندان، ئاپۆ رێبەر زیندانی بەهەزاران پەرەیسەند، جەماوەریەكان لەزیندانەكانی توركیا و باكوری كوردستان مانیان سەربازی لەبواری دیكەشەوە لەالیەكی گرت، سوپای تورك بەرامبەر هێزەكانی پاراستنی گەل شكستی هێنا و بۆ جاری یەكەم بوو جوگرافیایەكی گەریالوە، كۆنترۆڵی ژێ��ر بكەوێتە ب��ەرف��راوان یەكەم جاری بۆ توركیا جەنرالەكانی تەنانەت دانیان بەبنبەستبوون و بێچارەبوونی خۆیان دانا، قەیران قووڵبوونەوەی لەگەڵ دۆخە ئەم كاتێك تێكچوونی و توركیا ناوخۆی ملمالنێیەكانی و هەندێك لەگەڵ تورك دەوڵەتی پەیوەندییەكانی ئیتر یەك، گەیشتنە جیهانی و هەرێمی هێزی لەدەرەتانێك حكومەتەكەی و تورك دەوڵەتی ن��اه��ەم��وارە ل��ەم دۆخ���ە لێیەوە ت��ا دەگ����ەڕان وادەی بوونەوەی نزیك هەروەها بێت، رزگاریان هەڵبژاردنەكانیش ئەمانە هەموویان ئەو فاكتەرانە بوون كە حكومەتی ئاكەپە ناچاری پەسەندكردنی ئەو پرۆسەیە بێت كە رێبەری گەلی كورد بەرێز و ك��رد بۆ دەستپێشخەری ئۆجاالن عەبدوڵال

پێشكەشی ئەو حكومەتە و دەوڵەتی كرد.كە بوو تێپەڕ ئاشتی پرۆسەی بەسەر ساڵێك "2013" ل��ەن��ەورۆزی ئۆجاالن عەبدوڵال بەرێز و دیموكراتیك رزگ��اری بەپرۆسەی و رایگەیاند بونیادنانی ژیانی ئازاد ناویبردووە. دوای ساڵێك پرۆسەیە ئەو دەسكەوتەكانی و ئەنجام كاتێك هەڵسەنگێنین بێگومان وەك چۆن سوودێكی باشی ئەردۆغان خودی و گەشەپێدان دادو پارتی بۆ هەمەالیەنیشی و گرنگ دەسكەوتی هەبووە، و ئازادیخوازەكەی بزاڤە كوردستان، گەلی بۆ رێبەرایەتیەكەی هەبووە، ئەمەش لەچەندین بواری و رێكخستنی راگەیاندنی، دبلۆماسی، سیاسی،

جەماوەری رەنگیداوەتەوە.بێگومان دوای هەڵبژاردنە خۆجێییەكانی توركیا و سەركەوتنی ئاكەپە لەتوركیا و بەدەپە"پارتی كوردستان باكوری لە دیموكراسی" و ئاشتی ئاگربەست ئەنجامی ئاراستەو دیكە جارێكی ئیتر و رۆژەڤ بۆتە دانوستاندن پرۆسەی و خۆی گەیشتنی بەئەنجام و یەكالكردنەوەی

دەسەپێنێت.پێكرد دەستی پرۆسەیە ئەم كاتێك پارساڵ بۆ ك��ە تایبەت الپ��ەڕەی��ی ل��ەن��ام��ەی��ەك��ی"20" ناردبوو، بەرێوەبەرایەتی"كەجەكە"ی كۆنسەی

Page 29: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

27وتار] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

پرۆسەكە قۆناخی لەسێ باسی ئۆجاالن بەرێز دیالۆگ، و دانوستاندن یەكەم قۆناخی كردبوو. قۆناخی دووەم، مفاوەزات و رێكەوتنی دووالیەنە ئاساییبوونەوە. سێیەم؛ قۆناخی نووسراو، و ئەرك كۆمەڵێك قۆناخێكیشدا لەهەر بێگومان سەرشانی دەكەوتە كە هەبوو بەرپرسیارێتی و هەردوو الیەن و هەریەكە و لەالی خۆیەوە دەبوایە و ئاگربەست راگەیاندنی بنێت. بۆ هەنگاوی زمانی رەچاوكردنی و پاشەكشێ دەستپێكردنی راگەیاندن ...هتد. ئەو هەنگاوانە بوون كە دەبوایە الیەنی كوردی جێبەجێی بكات كە بێ دوو دڵی دەبوایە دەوڵەتیش كران. یەكالیەنە جێبەجێ و بڕەخسێنێ، پاشەكشێ بۆ یاسایی زەمینەی ئۆپەراسیۆنەكان بوەستێت. دەوڵەت ئۆپەراسیۆنە سەربازیەكانی وەستاند، بەاڵم زەمینەی یاسایی بۆ دواتر وایكرد ئەمەش كە نەرەخساند پاشەكشێ

پاشەكشێ بوەستێ.حكومەت ناجدیەتی و پێشلكاری س��ەرب��اری ئۆجاالن رێبەر دیسان بەاڵم یەكەم، لەقۆناخی لەدوا دیدارەكانی خۆی لەگەڵ شاندی بەدەپە و براكەی باسی ئەوەی كردووە كە قۆناخی یەكەم كۆتایی هاتووە و ئیتر پێویستە قۆناخی دووەمی قۆناخی ئەویش كە پێبكات دەست پرۆسەكە مفاوەزات و رێككەوتنی دوو الیەنەیە، سەرەكیترین مەرجی دەستپێكردن و سەركەوتنی ئەو قۆناخە

بوونی زەمینە و هەلومەرجی یاساییە.ب��ەه��ۆی ئ���ەردۆغ���ان ح��ك��وم��ەت��ەك��ەی ئێستا میسر، ئیخوانەكانی بە سەبارەت سیاسەتەكانی مەسەلەی ئابڵوقەی سەر ئێران و پێشێلكردنی ئەو ئابڵوقە، هەروەها بەهۆی سیاسەتەكانیان سەبارەت توندڕەوەكان هێزە پشتگیریكردنی و سوریا بە دۆخەی ئەو و هەرێم لەگەاڵ نەوت وسیاسەتی هێزە لەگەڵ ناكۆكی كردووە دروستی ئێراق لە نێودەوڵەتیەكان"بەتایبەتی ئەمریكا" و هەرێمیەكان جەماعەتی لەگەل لەناوەخۆشی دەرك��ەوت��ووە، كێشمەكێشێكی و ملمالنێ لەنێو گولەنیەكان دژواردایە و هەڵوێستی كەمالیستەكانیش لەبارەی هەرچەندە دەزانرێت. حكومەتەكەی و ئاكەپە دوای هەڵبژاردن ئاكەپە هەوڵبدات جارێكی دیكە سازش لەگەڵ ئەمریكادا بكات، بەاڵم پێدراوەكان ناوەندە دەڵێن پێمان بەرجەستەكان رووداوە و گرنگەكانی بڕیار لەدەرەوە لەگەل هێزەكانی دیكەی ناوەوەی توركیا هاوڕان كە كۆتایی بەدەسەاڵتی ئەردۆغان و پارتەكەی بێنن، هەر نەبێت سنورێكی خۆیان لەداخوازیەكانی هەندێك و دابنێن بۆ بەسەریدا بسەپێنن، ئەمەش لەكاتێكدایە كە دوو هەڵبژاردنی دیكەی گرنگ"هەڵبژاردنی سەرۆككۆمار

و پەرلەمان" لەپێش توركیایە.ئێستا لەتوركیا باس لەسێ ئەگەر یاخود سیناریۆ دەكرێت. سیناریۆی یەكەم: هێزە تاریكەكان، واتا هاوتەریب"دەوڵەتی دەوڵەتی سەربە هێزەكانی هاوشێوەی كودەتایەكی لەرێگای سێبەر"یان میسر"ئەگەر هەلومەرج رێگا بدات"یاخود لەرێگای دووبارەكردنەوەی رووداوگەلێكی هاوشێوەی پاركی

ئۆكرانیا بەشێوەی بەرفراوانكردنی، و گ��ەزی كۆتایی بەدەسەاڵتی ئاكەپە و ئەردۆغان بێنن، كە لەگەڵ جیاواز زۆر دۆخی و دەرئەنجام ئەمەش

خۆی دێنێت.سیناریۆی دووەم: گەر ئەمریكا پەسەندی بكات دیكە جارێكی ل��ەدەرەوە پارتەكەی و ئەردۆغان بكاتەوە، ئیسرائیل � ئەمریكا لەگەڵ س��ازش و ئەرگەنەكۆن ل��ەگ��ەڵ س��ازش ل��ەن��اوەوەش��ی هاوشێوەكانی بكات و بەمجۆرە درێژە بە تەمەنی

خۆی بدات.ئاساییكردنەوەی شانبەشانی سێیەم: سیناریۆی گۆڕینی دەرەوە، ل��ەگ��ەڵ پ��ەی��وەن��دی��ەك��ان��ی بەجۆرێك سوریا بە سەبارەت سیاسەتەكانی لەگەڵ زیاتر و كەوێتەوە دوور كورد لەدژایەتی لەناوخۆ بێتەوە، ئەمریكا بەرژەوەندیەكانی رێككەوتنێكی بنەڕەتی لەگەڵ كوردان پێش بخات بنێت، دیموكراتیانە چارەسەری بۆ هەنگاو و و دەدات خ��ۆی بەتەمەنی درێ��ژە بەمجۆرەش سەركەوتن لەهەڵبژاردنەكانی سەرۆكایەتی كۆمار

و پەرلەماندا مسۆگەر دەكات.بە درێژایی ئەو ساڵەی پرۆسەی ئاشتی حكومەتی ئاكەپە بە شێوەیەكی بەرفراونتر لەجاران پەرەی زیاتركردنی و دروستكردن و بەردەوامكردن بە بنكە سەربازیەكانی ناو باكوری كوردستان داوە. بە دەیان بەنداوی بە ئامانجی سیاسی و سەربازی بەهاریش وەرزی هاتنی لەگەڵ دروستكردووە، زۆر جبەخانەیەكی و نوێ چەكی شانبەشانی دەیان هەزار سەربازی دیكەی هێناوەتە باكور و بە ئەردۆغان ئەمەش شانبەشانی و سنورەكان ئاشكرا گۆڕانكاری یاسایی و رەخساندنی زەمینەی یاسایی و هەنگاونان بۆ مفاوەزاتی رەتكردۆتەوە. كرداریەكانی هەنگاوە و بەرجەستە واقیعی حكومەتی ئاكەپە روون و ئاشكرا پێشانمان دەدات بۆ شەڕێكی سەرتاسەری و ئامادەكارییەكان كە

بەرفراوانە. بەڕێوە توركیا ل��ە پ��رۆس��ە دوو راستیدا ل��ە دەچێت، یەكەمین پرۆسەی ئاشتی و چارەسەری هەڵوێستی كە ئاپۆیە رێبەر دێموكراتیانەی ستراتیژیە، ئامانجی ئاشتی و پێكەوەژیانی گەالنە، لەم پێناوەشدا رۆژانە فیداكاری دەكرێن. پرۆسەی كە پارتەكەیەتی و ئەردۆغان پرۆسەی دووەم پرۆسەی بەرامبەر تاكتیكانەیان هەڵوێستی رێگەی لە خ��وازی��ارن هەیە. دانووستاندنەكە خەڵەتاندن و دەستخەرۆكردن كات قازانج بكەن. لە ئاگربەستەوە دۆخی میانی لە الیەكەوە لە هەڵبژاردنەكان سەركەوتن بەدەست بێنن، لە الیەكی دیكەوە لە هەموو بوارەكان سیاسەتی توانەوە و بزوتنەوەكەی و كورد گەلی بەرامبەر ماڵیكردن پەێڕەو بكەن. ئێستا كاتی ئەوە هاتووە كە دۆخی ئەردۆغان ئەگەر ببێتەوە، یەكالیی پروسەكە كێشەی چارەسەركردنی خواستی پارتەكەی و كوردی هەیە. پێویستە زەمینە یاساییەكەی ئامادە بكرێت، چونكە ناكرێ و ناشێت پڕۆسەكە لەسەر

شانی تاكە الیەنێك بەڕێوە بچێت.

لە راستیدا دوو پرۆسە لە توركیا بەڕێوە دەچێت،

یەكەمین پرۆسەی ئاشتی و چارەسەری دێموكراتیانەی رێبەر ئاپۆیە كە هەڵوێستی ستراتیژیە، ئامانجی ئاشتی و پێكەوەژیانی گەالنە، لەم

پێناوەشدا رۆژانە ئامادەكاری دەكرێن. پرۆسەی دووەم

پرۆسەی ئەردۆغان و پارتەكەیەتی كە هەڵوێستی

تاكتیكانەیان بەرامبەر پرۆسەی دانووستاندنەكە

هەیە..........

ئێستا حكومەتەكەی ئەردۆغان بەهۆی

سیاسەتەكانی سەبارەت بە ئیخوانەكانی میسر،

مەسەلەی ئابڵوقەی سەر ئێران و پێشێلكردنی ئەو

ئابڵوقە، هەروەها بەهۆی سیاسەتەكانیان سەبارەت بە سوریا و پشتگیریكردنی

هێزە توندڕەوەكان"بەتایبەتی ئەمریكا" و هەرێمیەكان

دەركەوتووە، لەناوە خۆشی لەگەل جەماعەتی

گولەنیەكان لەنێو ملمالنێ و كێشمەكێشێكی دژواردایە و

هەڵوێستی كەمالیستەكانیش لەبارەی ئاكەپە و

حكومەتەكەی دەزانرێت..........

بێگومان دوای هەڵبژاردنە خۆجێیەكانی توركیا و

سەركەوتنی ئاكەپە لەتوركیا و بەدەپە"پارتی ئاشتی و دیموكراسی" لە باكوری كوردستان جارێكی دیكە

ئاراستەو ئەنجامی ئاگربەست و پرۆسەی دانوستاندن بۆتە

رۆژەڤ و ئیتر یەكالكردنەوەی و بەئەنجام گەیشتنی خۆی

دەسەپێنێت

Page 30: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[28 وتار

تەنگژەكانی ئێراق و كوردستان ئاڵۆزتر دەبن و كابینەی هەشتەمی حكومەتی بنكە فراوانیش دوادەكەوێتن/ رابەر رەشید

تابلۆی ئێراقێكی تەمومژاوی: گەالنی ئێراق لە سۆنگەی ژیانیان لەناو چوارچێوەیەكی پینەوپەڕۆكراو بەناوی دەوڵەتی ئێراقی عەرەبییەوە كە داگیركەران بەزۆری زۆرداری و لەپێناو بەرژەوەندیی تایبەتیی خۆیان، هەر لە سەرەتای بیستەكانی سەدەی رابردووەوە دایانمەزراندو بنەماو كۆڵەگەكانیشی وەكو دەوڵەتێك هەر بە خواروخێچی راگیركران، ئیدی لەو رۆژەوە دەسەاڵتدارانی یەك لەدوای یەكی ئەم دەوڵەتە عەرەبییە رەگەزپەرستە جوغزێكی رەگەزپەرستانەیان دەستیاندایە كێشاو عەرەبیدا ئێراقی بەدەواندەوری داگیركاریی ناوخۆیی و سڕینەوەو پاكتاوكردنی گەالنی دیكەی غەیرە عەرەبیی ئەو دەوڵەتی ئێراقە، بەمەش كلتوورێكی دژبەری یەكتری لەناو گەالنی ئەو ئێراقەدا دەركرد. پۆپیشی و لق كردو داكوتاو چرۆی رەگی تەنگژەكان رۆژ لەدوای رۆژ ئاڵۆزتر دەبن و سەرانی بێدەسەاڵتترو تەنگژانەدا ئەو هەمبەر لە ئێراقیش لەسەر ئێستادا لە بەجۆرێك دەبن، دەستەپاچەتر ئێراقەوە، بەناوی نەماوە دەوڵەتێك واقیع ئەرزی و خۆی پەرشوباڵوییەی هەموو بەو كورد چونكە جیاتی لە سووننەش شێوەو بەهەمان شیعەش داكۆكیكردن لە ئێراق، ئەوەندەی چاوبازێ و دڵداری لەگەڵ گرووپە تیرۆریستییەكاندا دەكات و خوازیاری لە ئەوەندە نیو بەعسە، كەلتووری ژیاندنەوەی دیكەش پێكهاتەكانی نەتەوەو نییەو ئێراقدا خەمی سەرقاڵی ئەوانیش توركمان، كلدۆئاشوورو وەكو لە هەرگیز كە ئەوتۆن كارنامەیەكی جێبەجێكردنی نموونە بۆ نییە، ئێراقدا گەالنی یەكڕیزیی خزمەتی ئەو دەرئەنجامی لە ئەرمەنییەكان و كلدۆئاشووری بووە، تووشیان ئێراقدا لە كوشتوبڕەی و ستەم سااڵنێكی زۆرە سەرقاڵی بیركردنەوەن لە بەجێهشتنی لەم دەربازبوون و هەندەران بۆ كۆچكردن و ئێراق دۆزەخەی ناوی ئێراقە. توركمانەكانیش دابەشی سەر چەند ئاراستەیەكی سیاسی و ئاینزایی بوون و هەر الیەنەو دۆخەكە بۆخۆی رادەكێشێت: لەالیەك بەرەی خەمی لە هەمیشە توركیا وابەستەی توركمانیی جێبەجێكردنی كارنامەكانی رژێمی توركیایە لە ئێراق و بەتایبەتیش لە كەركوك، هەندێكی دیكەشیان جاش رەفتارانە خۆیان خزاندۆتە ئامێزی ئەم حزبی كوردی و ئەو حزبەوەو بە دڵ دژو بە روو و رەفتار لەگەڵ هەردوو حزبی دەسەاڵتداری باشووری كوردستاندان، حوسێن. بۆ نەك هەریسەكەیە بۆ ئەمان گریانی لەالیەكی دیكەشەوە هەندێكیان بوونەتە داشی دامەی هەموو بە شیعەوەو ئاینزاكانی ئاراستە دەستی الیەكیان كۆمەڵگای توركمانییان دابەش دابەش و بڕبڕ كردووە كە یەكخستنەوەو یەكڕیزییان كارێكی وا ئاسان

نەبێت. كوردیش وەكو كاراكتەرێكی كارا لەناو چوارچێوەو سەرەتای لە هەر عەرەبییەدا، ئێراقی ئەو جوغزی

بەهۆی نائاسایی دەوڵەتێكی وەكو دامەزراندنییەوە رەگەزپەرستانەی سیاسەتێكی پ��ەی��ڕەوك��ردن��ی لەالیەن كە عەرەبییەوە نەتەوایەتیی بەرتەسكی حكومەتەیەك لەدوای یەكەكانیئێراقەوە پەیڕەوكراوە، بووەو بێوچاندا و ب��ەردەوام خەباتێكی لە هەمیشە لەناو بووە. ئاشتیدا لە پێیەكی شەڕو لە پێیەكی رژێمە دەستێوەردانی –بەهۆی خۆیشیدا خ��ودی تێكەڵە كوردستانی كۆمەڵگایەكی داگیركەرەكان- نەرێنیی كاریگەریی لێكەوتۆتەوەو باش و لە جاش لە چ بۆیە كۆمەاڵیەتیش، ئاشتەوایی سەر كردۆتە ئێراق و چ لە باشووری كوردستان تەنگژەو قەیرانەكان رۆژ لەدوای رۆژ ئاڵۆزو تێكچڕژاوتر دەبن و دەلیڤەو بەهەمان كێشەكانیش چارەسەركردنی دەروازەی ئایندەی ئاسۆی و دەبن پڕئەستەمتر ئاڵۆزو شێوە ئێراقی ئ��ەو چوارچێوەی لە ك��ورد پێكەوەژیانی عەرەبییەدا، تادێت ئاڵۆزو تەمومژاویتر دەبێت. ئەمە وێڕای ئەوەی رووبەرێكی فراوانی باشووری كوردستان، تا ئێستا بە داگیركراوی ماونەتەوەو خزێنراونەتە ناو

مادەیەكی دەستووری مردووەوە.لە نادیارییەدا تەمومژو تەنگژەو هەموو ئەو لەناو ئێستادا هەڵبژاردنێكی سەرتاسەری لە ئێراق و هەرێمی كوردستان بۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی ئێراق لە ئارادایەو بڕیاروایە 30ی نیسانی 2014 لە سەرانسەری ئێراقدا بەشداریكردنی كوردستانیشەوە. بە بدرێت ئەنجام كورد لەم هەڵبژاردنەی پەرلەمانی ئێراق لە ئەنجامی بە كوردستانە ب��اش��ووری وابەستەبوونەی ئ��ەو بەزۆری پێیدا ئاماژەمان پێشتر وەكو كە ئێراقەوە هەروەها لكاندووە، پێوەیان خۆیدا لەكاتی زۆرداری نەبوونی یەك وتاری كوردستانییە لەسەر چۆنییەتی ئەو و ئێراق حكومەتی لەگەڵ كورد مامەڵەكردنی ئەو دانراوە، بۆی دەستووردا لە كە چوارچێوەیەی بڕیاربەدەستانی كورد خۆیان تەنها دەستوورەی كە و سیاسەتمەدارانی بڕیاربەدەست بەستۆتەوەو پێوە عەرەبی شۆفێنیش تەنها بۆ شەڕی كات لەگەڵ كورددا یان بەندێك، تاكە نین، ئامادەش و دەكەن باسی بڕگەیەكی ئەو دەستوورە جێبەجێ بكەن، نموونەش خۆیشی كاتی كە دەستوورە لەو )140(���ە مادەی بڕیاربەدەستانی سەر خرایە بووە یاسایی كاڵوێكی ناوچە و كەركوك و كوردستان هەرێمی لە كورد ئەو ناو مەزادێكی خستە دیكەیان داگیركراوەكانی

دەستوورە سەقەتەوە.زانستی لە ئەوانەی زۆرب��ەی بۆچوونی بە بۆیە لەم ك��ورد بەشداریكردنی ش���ارەزان، سیاسەتدا هەڵبژاردنەی ئەمجارەو جارەكانی دیكەشدا، تەنها بۆ رازیكردنی ئەمریكییەكان و رای گشتیی نێودەوڵەتی و رژێمە داگیركەرەكانی دەوروبەر بووە، چونكە هیچ دامەزراندنی و سەربەخۆیی لەگەڵ لەوانە یەكێك مانەوەی لەگەڵ بەڵكو نین، ك��وردی��دا دەوڵ��ەت��ی ئێراقی ئەو چوارچێوەی لە كوردستانن باشووری عەرەبییەدا كە كورد جگە لە ئەنفال و كیمیابارانكردن

ئێراقە لەم سوودێكی هیچ ب��ەوالوە رەشەكوژی و یەكوتاریی نەبوونی دیكەشەوە لەالیەكی نەبینیوە. ئەمەشیان بەغدا، لەگەڵ مامەڵەكردن لە ك��ورد دەردێكی كوشندەی دیكەیەو زیاترو زیاتر تابلۆكەی ك��ردووەو تەمومژاویتری شێواندووەو بەسەریەكدا نە چونكە بەدیناكرێت. لێ روونیشی ئاسۆیەكی ئەوەتە بەیەكجاری دەستبەرداری ئەم ئێراقی عەرەبییە ببن و نە ئەوەشیان لە باردایە جاڕی دەوڵەتی كوردی بدەن، بۆیە هەر ناوە ناوە لەگەڵ حكومەتی بەغدادا وەكو یاری مندااڵنە لەگەڵ یەكتر زویرو دڵگیر دەبن و دواتر ئاشت دەبنەوەو موویان بە بەینەوە ناچێت، كە دواترینیان بڕینی قووتی خەڵك بوو لەالیەن خودی ناكۆكیی درزو ئەمەش ئێراقەوەو سەرۆكوەزیرانی

زیاتری خستەنێوان هەردووالوە.پرسی خەمخۆرانی و دڵ��س��ۆزان بۆچوونی ب��ە نەتەوایەتی و ئایندەی كوردستانیش، تاكە چارەسەر یەكڕیزی و یەكوتاری كوردانی باشوورە لە هەمبەر ئەو سیاسەتەی كە لە بەغداوە دژی هەرێمی كوردستان پەیڕەو و پیادە دەكرێت، بەاڵم وەكو پێشتر ئاماژەمان پێیدا، ئەو یەكڕیزی و یەكوتارییە الی بڕیاربەدەستانی باشووری كوردستان بوونی نییەو هەتا ئەم كلكایەتی و وابەستەییە بە واڵتانی دەوروبەرو هەرێمایەتییەوە ناوخۆیی و قۆرخكردنی پاوانخوازیی ئارادابێت و لە الیەنێكی بەدەست نەتەوایەتی سامانی و سیاسەت لەگەڵ هەتا نەبێت ئامادە و بێت دی��اری��ك��راوەوە لەسەر سازشیان خۆیشیدا سیاسییەكانی هاوبەشە بكات، ئەوا ئاسۆی ئایندەی ئەم پێكەوەژییانەی كورد لە چوارچێوەی ئەم ئێراقی عەرەبییەدا هەر بە ئاڵۆزی دەمێنێتەوە، چونكە بڕیاری سیاسیی چارەنووسساز هەمووالیەك كۆدەنگیی و یەكوتاری بە پێویستیی هەیەو بە سیاسەتێكی دووفاقییانە ناكرێت. بڕیاردان لە مانەوە لە چوارچێوەی ئێراق، یان دەرچوون لەم چوارچێوەیەو راگەیاندنی فۆرمێكی سیاسییانەی دیكە، بڕیارێكی بوێرانەو سیاسییانەی نەگۆڕی پێویستە كە كوردستان باشووری بڕیاربەدەستانی الی ئەمەیان بوونی نییەو لەم هەلومەرجەو بەم ئاراستە سیاسییەی ئێستاش نە بوونی دەبێت و نە هەنگاوی بۆ دەنرێت

و نەدێتەدیش.

تابلۆی قەیراناویی هەرێمی كوردستان: لە ئەنجامی وابەستەیی وباوەڕ نەكردن و بێ متمانەیی و هەوڵی پاشقولدانی یەكتری و بوونی پێشینەیەكی قێزەونی یەكتركوژی لەنێوان زۆرێك لەو حزبانەی لە ئێستادا خاوەنی پێگەو جەماوەرو دەسەاڵتی سیاسین لە هەرێمی كوردستاندا، تابلۆیەكی وای نەخشاندووە، تابلۆیەی لەو س��ەرەدەرە ئاسایی بینەری لەوانەیە دەرنەكات ئێستای هەرێمی كوردستان واقعی حاڵی هەر چونكە دابڕێندراوەكانیشەوە، داگیرو ناوچە بە حزبێك لەو حزبانە ئەوەندەی لە خەمی دەسەاڵت و پێگەی خۆیدایە، نیو ئەوەندە بیری بەالی پاراستنی

Page 31: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

29وتار] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

ناچێت كوردستاندا ئایندەی و نەتەوەیی ئاسایشی دەس��ەاڵت قۆرخكردنی و بەهێزكردن هەڵپەی و وایلێكردوون سڵ لە هیچ هەنگاوێك نەكەنەوە كە دژی

پرسە نەتەوایەتییەكانی كوردیش بێت. بەاڵم خوێندنەوەو تێگەیشتن لە تابلۆكە بۆ كەسانی هوشیارو بە ئاگا هێندە ئەستەم نییەو هەر كەسێك دەڵێت: پێت رێكوڕەوان بدوێنیت بارەیەیانەوە لەم هوشیارو جەماوەرێكی و گشتی رایەكی نەبوونی و ناوچەگەرێتی و خیڵگەرایی ه��زری بااڵدەستیی هەڵپەی كوردستانەوەو داگیركەرانی بە وابەستەیی پەیڕەوكردنی و دەسەاڵتەكان هەموو قۆرخكردنی ئ��ەوەی تۆش بۆ خ��ۆم، "ئ��ەوەی خ��ۆم سیاسەتی دەكاتەوەو شیتەڵ ت��ەواوی بە تابلۆكە دەخ��ۆم"،

رەگەزەكانی بۆ كەسێكی سادەش دەخاتەڕوو. لێرەدا ناچینە سەر پێشینەو رابردووی ئەو هەموو چارەنووسی بەسەر حزبانە ئەم كە نەهامەتییەی كوێ لە و چۆن هێناوەو كوردستانیاندا باشووری سازشیان لەسەر پرسە چارەنووسسازەكان كردووەو گرتووەو لەیەكتری سەنگەریان كوێش لە و كەی ك��ردووە، وردوخ��اش كۆمەاڵیەتیشیان ئاشتەوایی داوكەوتنی هۆكاری سەر دێمە راستەوڕاست بەڵكو فراوانی بنكە هەشتەمی كابینەی پێكنەهێنانی

حكومەتی هەرێمی كوردستان كە من وای دەبینم:قۆرخكردنی و كوێخازانی ب��ە خ��ۆ گیانی ئ��ەو دەسەاڵتەی كە ساڵەهای ساڵە ئەم حزبانە خوێنیان بۆ رشتووەو هەتا جاشایەتیشیان لەپێناودا كردووە، بەو نییەو لێی دەربازبوونیان توانای ئاسانی بە وا توانیویانە حزبەكان كە رەقهەاڵتووەی ئەقڵییەتە پێ خۆیانیان الیەنگرەكانی و دۆس��ت و ئ��ەن��دام سیاسەتە بەمجۆرە درێ��ژەی��ان بكەن، دەستەمۆ سەقەت و نالۆژیكییە داوەو لە كەسایەتیی كەسەكانی لە جگە كە بەجۆرێك ك��ردوون، جێگریان خۆیاندا بەوالوە هیچیتر بەرژەوەندیی حزبەكەی خۆی وێنەو ئەم نەبێت، شایستە پێ هیچیتریشی و نەبینێت نابیانكردنەی جەماوەرو گەوجاندنەی تا ئەو رادەیە، كارێكی وایكردووە جگە لە خۆم هیچ كەسێكی دیكەم

جیهانبینییەكی ئەمەش هەڵبەتە نەبێت، قەبوڵ نەخۆش و ناتەندروستەو بەر لە هەر شتێك پێویستیی ئەگەرنا هەیە. چارەسەركردن و نەشتەرگەری بە نەخۆشی جەماوەری دەنگۆیەك و ه��ەواڵ هەر بۆ ئاسمانی نەدەناو ئەستێرەكانەوە بە تەقەیان حزب

شارەكانیان گوللەباران نەدەكرد!!و گشتی رای نەبوونی و دەستەمۆكردن ئەم هەر نەبوونی فشارە جەماوەرییەش وای لەو حزبانە كردووە كە گوێ بە پێكهێنانی كابینەی هەشتەمی حكومەتی –بنكەفراوانی- هەرێمی كوردستان نەدەن و دەستی دەستی بە جەماوەری گەل بكەن كە لە ئێستادا زیاتر لە 200 رۆژ بەسەر هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا تێپەڕیوە كە لە 2013/9/21 لە هەرێمی كوردستاندا هەڵنەگری حاشا بەڵگەیەكی ئەمەش ئەنجامدراوە. دیكەیە كە ئەو حزبانە –حزبە براوەكان- بەرژەوەندیی حزبایەتی خۆیان دەخەنە سەرووی بەرژەوەندیی بااڵی گەلەكەمانەوەو لەسەر پۆستێكی دیاریكراو پێكهێنانی بۆ ئامادەنین الیەكیان هیچ و دوادەخ��ەن حكومەت ئەویتریان دابێنێت. هەر ئەمەش بێهواییەكی زۆری الی جەماوەر دروستكردووەو خەریكە ئاستی بێ متمانەیی بە حكومەتی ئایندە زیاتر دەبێت و دۆخەكە ئاڵۆزو ناوخۆییەكان كێشە و دەكات تەمومژاویتر تابلۆكە زیاتر دەبن و دەستبردن بۆ پرسە نەتەوایەتییەكانیش مەترسیدارتر دەبن، وەكو پێكهێنانی حزبێكی وابەستە خەندەق هەڵكەندنی و كوردستان رۆژئ���اوای بۆ باشوورو ه��ەردووالی دەستكردی سنووری لەنێوان رۆژئاوای كوردستان كە ئەمەیان مەترسییەكی گەورەو رۆژئاوای سەر شۆڕشی بۆ ئاشكرایە ئابڵۆقەدانێكی

كوردستان.

حكومەتێكی بێ ئۆپۆزیسیۆن:هێزی هاوچەرخ،بوونی سیاسەتی زانستی بەپێی ئەرێنی كاراو لەناو پەرلەماندا رۆڵێكی ئۆپۆزیسیۆن دەبینێت، بەتایبەتی لەناو پەرلەمانێكی وەكو ئەوەی هەرێمی كوردستاندا، چونكە سەرجەم پەرلەمانتاران، رەزامەندی و رێنمایی بەبێ و حزبن پەرلەمانتاری

حزبەكانیان زاخی ئەوە ناكەن رای خۆیان دەرببڕن.21ی هەڵبژاردنی دەرئەنجامی دەره��اوی��ش��ت��ەو ئەو هاتنەئاراوەو گۆڕانكارییانەی ئەو 2013و 9ی كورسییەكانی و دەن��گ رێ��ژەی لە جێگۆڕكێیەی پەرلەماندا بۆ حزبەكان هاتنەپێش، رێككەوتنی نێوان قەوارەو حزبەكانیشی ئاڵۆزتر كردووەو ئەگەر بەپێی دەنگی هاوواڵتییان بێت، ئەوا چاوەڕوانی گۆڕانكاری و شێواو تابلۆكە جارێكیتر ئەمەش بەاڵم دەكرێت، تەمومژاویتر دەكاتەوە، چونكە هێزێكی گەورەی وەكو )ی.ن.ك( بە نموونە كە ئیدارەی سنووری پارێزگای دیكەی ناوچەی چەندین و گەرمیان و سلێمانی پێشمەرگەو هێزێكی گەورەی بەدەستەوەیەو خاوەن پۆلیس و ئاسایش و دەزگا هەواڵگرییەكانەو ئەویش سیاسەتێكی خ��اوەن ركابەری حزبی هاوشێوەی قۆرخكارانەو پاوانكردنی سیاسەتەو لە ئێستادا وا بە )گۆڕان( )پ.د.ك(و داخوازییەكانی بۆ مل ئاسانی پێ هەستیارەكانی وەزارەتە دەستدانی لە و نادات هەرس ناكرێت، پێداگری )گۆڕان(یش لە چوارچێوەی لە هەندێك وەرگرتنی بۆ خۆی هەڵبژاردنی مافی وەزارەتە هەستیارەكان و پەیڕەوكردنی سیاسەتێكی نێوان درزخستنە زیاتر بۆ )پ��ارت��ی(ش تایبەتی تەمومژاویتر دۆخەكەی زیاتر )گۆڕان( )ی.ن.ك(و كردووەو پێكهێنانی حكومەتەكەی زیاتر دواخستووە. مایەی بۆتە خەڵكانێكەوە ب��ەالی ئ��ەوەی ب��ەاڵم ئۆپۆزیسیۆنە، بێ پەرلەمانێكی نەبوونی نیگەرانی چونكە ئەگەر هەر هەموو حزب و قەوارەكان بچنە ناو حكومەتەوە، ئەوكاتە كێ رەخنەگرو چاودێر دەبێت ئەوكاتە لەبەرئەوەی حكومەتەوە، كارەكانی بەسەر هەموو بڕیارو راسپاردەكان بە سازان لەگەڵ یەكتردا دەردەكەن. زۆر ئەستەمیشە هێزە بەرهەڵستكارەكانی پێشووی ناو پەرلەمان كە لەم حكومەتەیاندا بەشدار دەبن، هەمان گوڕوتینی پێشوویان بمێنێت، بەمەش پەرلەمانێكی دەستەمۆی حزب بۆ چوارساڵی ئایندە كارەكانی خۆی راییدەكات و ئەوەی حزب نەیڵێت و بڕیاری لەسەر نەدات، بڤەو قەدەغەكراو دەبێت.. كورد

وتەنی: "مانگەشەو سەر لە ئێوارە دیارە".

Page 32: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[30 وتار

دار بەڕووەكە و ئاماژەكانی سەركەوتن؟

ن/ كوردۆ شوانیكوردستان باكوری خەباتكارانی تێكۆشانی بەرخۆدانی و شاخ شۆڕشی گەڵ لە هاوتەریب مافە بەدەستهێنانی بۆ چەكداری و پارتیزانی زەوتكراوەكانی گەلی كورد، گرنگیەكی زۆریشی بە تێكۆشانی مەدەنی و دیموكراسی داوە هەرچەندە ئاستەنگی و زەحمەتیەكی بێوێنەی بۆ هاتۆتە پێش لەو بوارەدا. كاتێك كە شۆڕشی ئازادی لە الیەن دەوڵەتی داگیركەری تورك و هاوپەیمانەكانیەوە بە تیرۆر پێناسە دەكرێت، ئازادیخوازان و رێبەرانی شۆڕش دەستەوەستان نامێنن و گۆشەگیر نابن لە لە دوای قەڵەمبازە دیاریكراودا، چوارچێوەیەكی مێژویەكەی پانزەی تەباخی )1984( كە لە دوای چل ساڵ خامۆشی شۆڕش لە ناخی داگیركەرانی پەنجەكانی قەت بە چەخماخەیدا، كوردستاندا و م��ەدەن��ی خەباتی تێنەپەڕی س��اڵ دەس��ت ئەو بۆ هەنگاونان و هەڵبژاردن بەشداریكردنی پەرلەمانەی تەنها بە ماڵی توركە شۆڤیەنیەكان بە ت��ری زەنگێكی و پێكرد دەستی دادەن���را

ئاگاهێنانەوەیدا بەگوێی دوژمندا.نەوەدەكاندا سەرەتای لە پەرلەمانتارانەی ئەو شۆڕشی و ئ��ازادی��خ��واز گەلی پشتیوانی ب��ە و دەن��گ و پەڕلەمان هۆڵی بە گەیشتن شاخ جیهان هەموو گەیاندە ئازادیان كوردی ڕەنگی وەرچەرخانێكی گەورەیان لە خەبات و تێكۆشانی ئەو دەسپێكی هەرچەندە ئافراند، ئ��ازادی��دا پێواژۆیە بە گرتن و زیندانیكردن و ڕاوەدوونانی

نوێنەرانی گەلی كورد دەركەوت و درێژەی كێشا، گەیشتن بۆ بوو گرنگ زۆر سەرەتایەكی بەاڵم لە مێژویی دەسكەوتی كە ساتەوەختەی بەم بۆ ئاشكرایە بەدەستخراوە، كوردستان باكوری ئەوەی كورد هەمیشە وەك تیرۆریست و شەڕخواز پێش لە ئاستەنگیان ب��ەردەوام ناساندن بدەنە جار چەندین و سازكردووە بۆ مەدەنی خەباتی ئەو پارتانەی بە شێوەی یاسایی كار و خەباتیان دەكرد یاساخ كراون و هەڵوەشێنراوەتەوە، ئەوەی گرنگە و شكستی بە پیالنەكان هێناوە كۆڵنەدان و بەردەوامی گەلی كورد بووە لە تێكۆشان، لە دوای كەمدا ماوەیەكی لە پارتێك هەر یاساخكردنی پارتێكی دیكەیان دامەزراندووە و درێژەیەیان بە

خەبات و تێكۆشانی مەدەنی و دیموكراتیداوە.ئەو پارتانەی ڕۆڵ و كاریگەریەكی بەرچاویان هەبوو لە خەباتی مەدەنی و دیموكراسیدا بە شێوەیەكی حكومەتەكانی و دەوڵ��ەت الی��ەن لە نایاسایی پارتی ترینیان دیار ك��راوەن یاساخ توركیاوە لۆگۆی بە "ه��ادەپ" )1994( گەل دیموكراتی دیموكراتی"دەهاپ" گەلی پارتی و پەپولە )1997( بە لۆگۆی مەشخەڵ و پارتی كۆمەڵگای گوڵ لۆگۆی بە )2005( "دەتەپە" دیموكراتی بۆ )2009/3/29( لە ب��وون، خەباتدا كارو لە كۆمەڵگای پارتی شارەوانیەكان هەڵبژاردنی بەرچاوی سەركەوتنێكی دیموكراتی"دەتەپە" بەدەست هێناو توانی نەوەد و هەشت شارەوانی داگیركەران دەستی لە كوردستان باكوری لە مەزنە سەركەوتنە ئەو دوای لە دەربهێنێت،

دوژمنانی گەلی كورد دڕەندانە كەوتنە پەالماردانی كورد و دەسكەوتەكانی و داخستن و یاساخكردنی ئەو پارتە و دەسگیركردنی سەركردە و كادرەكانی لە هەر پێكرد، دەستی گشتگیر بەشێوەیەكی گەورەترین دواتر ساڵی سێ دوو و ئەوە دوای سەر كرایە سیاسی و سەربازی ئۆپراسیۆنی گەلی كورد و زیاتر لە دە هەزار كەس دەستگیر سەركوتكردن ئامانجی بە ئەوە هەڵبەتە كران، باكوری لە كورد ئازادیخوازانی چاوترساندنی و

كوردستان ئەنجامدرا.لە دوای پێنج ساڵ جارێكیتر لە )2014/3/30( باكوری و توركیا شارەوانیەكانی بۆ هەڵبژاردن نەیارانی هەرچەندە ئەنجامدرایەوە، كوردستان كورد و دۆستانی داگیركەر لە چاوەڕوانی ئەوەدا سەركەوتن دیموكراتی و ئاشتی پارتی ب��وون لە شارەوانیەكان لە بەشێك و بەدەستنەهێنی نەك دەرچوو پێچەوانەكەی بەاڵم بدات، دەست مەزنی سەركەوتنی بەڵكو نەخوارد؛ شكستی بە "بەدەپە" سەركەوتنانەی ئەو بەدەستهێنا، دەستی هێنا تەنها لە زیادكردنی ژمارەی دەنگەكان و بەدەستهێنانی شارەوانی زیاتردا نەبوو؛ بەڵكو لە ڕوی تەكنیكی و چۆنایەتیەوە هەنگاوی گرنگی چەند نوسینەدا لەم ئەدەین هەوڵ هاویشتووە، بۆ ئازیز بەردیدەی خوێنەری بخەینە نمونەیەك ئەوەی زیاتر ئاشنا بن بە وردەكاری هەڵبژاردنی

شارەوانیەكان.ئێمە كە لە نزیكەوە چاودێری دواڕۆژی بانگەشەی رۆژی و كات و ئامادەكاریەكان و هەڵبژاردن

Page 33: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

31وتار] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

دەنگدان و ئەنجامی كۆتایمانكرد، كۆمەڵێ مژاری و ب��وون سەرنج جێگەی كە بینی جیاوازمان ئەزمونێكی گرنگە بۆ ئەوەی ئێمەش لە باشوری كوردستان سودی لێببینین، رۆژی )2014/3/29( دوا ڕۆژی بانگەشەی هەڵبژاردن بوو بۆ ئەوەش پارتی ئاشتی و دیموكراتی بە بەشداری هەزاران ناو بە خستەڕێ ئۆتومبێلی كاروانێكی كەس كە بانگەشەیەدا و گەڕان لەو ئامەددا، شاری ئەو گەڕەكی حەڤدە و خایاند كاتژمێری چوار شارە بەسەركرایەوە، لە تەواوی كوچە و كۆاڵن و شەقامەكاندا كوردایەتی و حەماسەت و دڵسۆزی تا دواڕادە بەدیدەكرا، ئەوەی لەو رۆژەدا بۆ ئێمە جێی سەرنج بوو بەشداریكردنی ژن بوو لە بانگەشە و وتنەوەی دروشم و هەڵكردنی ئااڵكانی پەكەكە ئۆجاالن، عەبدوڵاڵ بەڕێز وێنەی و بەدەپە و كارا و ئەوەندە بەشێوەیەكی بەشداریكردنی ژن گرتبوو، ژنی ڕەنگی دیمەنەكان بوو پڕ و چڕ ئاماژەكانی سەركەوتن لە شەقام و كۆاڵنەكانەوە تا باڵكۆن و پەنجەرەی باڵەخانە بەرزەكان لە هەموو الیەكەوە بەدیدەكرا، بە هەر الیەكدا تێدەپڕین ژن و منداڵ و پیر و الو دوو پەنجەی وەك ئاماژەی

سەركەوتن بەرز دەكردەوە.هەر ئەو كاتە دیار بوو شاری ئامەد وەك هەمیشە كە دەڵێن ئامەد قەاڵی كوردانە قەاڵیەكی تۆكمەیە و هیچ هێزیك ناتوانێت دەستی بەسەردا بگرێت

جگە لە كوردی ئازادیخواز. )2014/3/30( رۆژی بەیانی حەوتی كاتژمێر دەرگای بنكەكانی دەنگدان بە ڕوی دەنگدەراندا دەنگدان دەسپێكی گەڵ لە هاوكات كرایەوە، بەفرێكی زۆر و بایەكی بەهێز و تەمومژێكی چڕ سروشت ئ��ەوەی وەك گرتەوە، شاری ت��ەواوی دڵسۆزی خەڵكی پێش لە ئاستەنگی بیەوێت ماڵەكانیان لە نەهێڵێت و بكات دروست ئامەد بێنە دەرەوە، بەاڵم دیاربوو ئەو گەرم و گوڕییەی لە دڵ و دەرونی ئامەدیەكاندا هەبوو بۆ ئازادی و كوردایەتی بەو بەفر و كڕێوەیەش سارد نەبۆوە، بە و بەتەپە بەرپرسانی قسەی بەگوێرەی ئاماژەكردن بە دەنگدانی پێشوی خەڵكی ئامەد بۆ شارەوانیەكان، زیاتر لە هەشت سەد هەزار دەنگدەر هەڵبژاردنی لە ڕێژەیەش لەو و هەیە ئامەد لە پێشودا دووسەد هەزار كەس بەشداری نەكردووە، هەروەها سەدو پەنجا هەزاریشی پۆلیس و سەرباز و فەرمانبەری دەوڵەتن كە خەڵكی ئامەد نین و لە ئامەد دەنگ دەدەن، لە گەڵ ئەوەشدا كورد

)430( هەزار دەنگی بەدەست هێنابوو.پارتی ئاشتی و دیموكراتی "بەدەپە" بە لۆگۆی داربەڕو كە ساڵی )2008( دامەزراوە لە چاوەڕوانی پێچەوانەی بە ب��وو گ��ەورەت��ردا سەركەوتنی ژمارەی وابوو پێیان كە الوازان��ەی بۆچونە ئەو خەباتكارانی دەبێتەوە، كەم شارەوانیەكانی و ئامەد لە كە دەكرد بەوە ئاماژەیان بەدەپە سندوقی )4600( بەئامەد سەر شارەوانیەكانی دەنگدان ئامادە كراوە، ئەوان بۆ پاراستنی دەنگی

داناوە، چاودێریان دوو سندوقێك هەر بۆ گەل جگە لەوە بۆ سەد بنكەی دەنگدان هەریەكەیان لە پێویست. كاری بۆ ئامادەكراوە كەس پێنج كەسی )30( سی گروپی تر شوێنی ه��ەژدە بۆ بوو ئامەدەباشیدا لە گەل ئاسایشی وەك هەر كارێك پێویست بكات بەدەنگیەوە بچن، لە گەڵ ئەو ئامادەكاریانەشدا سەد پارێزەر چاودێری ناوەندەكانی دەنگدان دەكەن كە هەموویان كادیری

پارتی ئاشتی و دیموكراتین.شارەوانی گەورەی ئامەد كە هەشت ساڵ عوسمان بایدەمیر سەرۆكایەتی دەكرد و خزمەتێكی بێوێنەی بە شارەكە كردبوو، بۆ ئەم هەڵبژاردنە هەر یەك لە گوڵتان كشاناك هاوسەرۆكی پارتی ئاشتی و دیموكراتی و پارێزەر فرات ئانلی پاڵێوراو بوون و سەركەوتنیان بەدەست هێنا، ئەوەی زۆر گرنگە بەڕێز داوای لەسەر كە بوو نوێیە مۆدیلە ئەو دانانی ئەوەش كرا، پەیڕەو ئۆجاالن عەبدوڵاڵ هاوسەرۆك بۆ شارەوانیەكان واتا هەر شارەوانیەك ژنێك و پیاوێك بەڕێوەی ببەن، شاری ئامەد و دەوروبەری بەگشتی هەژدە شاروانی هەیە بەدەپە ئەندامانی و شارەوانیەكان هاوسەرۆكی بۆ كاندیك كەسی )350( شارەوانی ئەنجومەنی كردبوو بە ڕێژەی پەنجا بە پەنجا بۆ ژن و پیاو. بێگومان ئەوەش شێوازێكی زۆر نوێیە و دەگمەنە لە دیموكراتیترین واڵتی جیهاندا هاوشێوەی نییە.

كوردستان باكوری لە كورد گەلی چەندە هەر پێویستە بەاڵم بوو، باشتر ئەنجامی چاوەڕوانی ئەوەشمان لەیاد نەچێت فشارێكی زۆر هەبوو بۆ ئەوەی بەدەپە سەركەوتوو نەبێت هەروەك چۆن هاوكاریەكی بەرچاو بۆ ئاكەپەی خاوەن حكومەت و دەسەاڵت هەبوو تەنانەت لە الیەن هێزی كوردی لەگەڵ دەكرا، كۆمەك كوردستانیشەوە باشوری سەركەوتنی بەدەپە بڵێن دەكرێت ئ��ەوەش��دا بەدەست هێناوە لەوانەش زیادكردنی دەنگەكانی پارێزگای رۆحا دووبرانبەر لە چاو جاری پێشووە، بەدەستهێنانی هەرسی پارێزگای ماردین و بەتلیس دەستی لە پارێزگا یانزە بەگشتی و ئاگری و بەدەپە دایە. لە پاریزگای ئەرزەڕۆم چوار ناوچەی بەدەستهێناوە لە پارێزگای موش بۆ ئەنجومەنی كە ئیغدیر بەدەستهێناوە. زۆرینەی شارەوانی حكومەت ئەرمەنستانەوە سنوری دەكەوێتە هەوڵێكی زۆریدا بیخاتە بن دەستی خۆی، بەاڵم

بەدەپە ئەو شارەشی گرتەوە دەست.سەرەڕای ئەوەی لە شارەكانی ئەنقەرەی پایتەخت و ئەنتالیا و ئەهالت و كامیز و سەریكانی تانە ڕەتكراوەتەوە، بەاڵم ئاكەپە بۆ ئەوەی شكستەكەی ڕاستكاتەوە پانزە جار دەنگەكانی شاری ئاگری ژماردەوە هەموو جارەكان بەدەپە سەركەوتو بووە شارەوانی، سەرۆكی بە بووە ساكیك سری كە ئامەد لیجەی ناوچەی شارەوانی هاوسەرۆكی دەنگەكانی نەودویەكی سەدا لە زوگورلی ڕێزان توركیایە، هەموو یەكەمی و بەدەستهێناوە هاوسەرۆكی شاری ماردین لە گەڵ بەرێز ئەحمەد

تورك كچێكی سریانیە بە ناوی فەبروونیە ئاكۆڵ مێژوی لە جارە یەكەم بۆ ساڵە )26( تەمەن هاوسەرۆكی بە ببێت سریانی كچێكی توركیادا

شارەوانی.الوترین كچە كورد لەسەر ئاستی توركیا كە لە شارەوانی جەزیرەی بۆتان سەركەوتنی بەدەست ساڵە، )27( تەمەنی ئیرمەنە لەیال هێناوە. لە سێرت پارێزگای شاروانی سەرۆكی هەروەها تەالری شاروانی تابلۆی سەر دوای سەركەوتنی توركی و ع��ەرەب��ی و ك��وردی زمانی سێ بە لە نوێیە دەسپێشخەریەكی ئ��ەوەش نوسیووە نەكراوە، حوكمیدا فەرمانگەیەكی و دەزگا هێچ سەركەوتۆكانی ژنە ناو لە ئاماژەپێكردنە جێی هاوسەرۆكانی بەدەپە چوار ژنی بااڵپۆشی تێدایە ئەوەش پێچەوانەی ئەو وتە سواوانەیە زۆر جار چەواشە خەڵك ئەدا هەوڵیان كورد نەیارانی بكەن و بە رەنگ و دەنگی ساختە سۆزی ئایینی گەلی كوردیان دەجواڵند و لە بەرژەوەندی خۆیان بەكاریان دەهێنا، بەاڵم ئەو نمونەیە دەریدەخات گەلی كورد خۆی خاوەنی ئاینێكی پاك و بێگەردە

و دورە لە ئاینی بەسیاسی كراو و ساختە.لە بەرامبەر ژنە سەركەوتووەكانی كورد نمونەیەكی تری پێچەوانەش بەدی دەكرێت، ئەوەش دەست لە كاركێشانەوەی ئەندامێكی ئەنجومەنی شارەوانی بینگۆلە كە سەرۆكەكەی سەربە پارتی ئاكەپەی باراكانیز یوجیل ئەوەی دوای لە دەسەاڵتدارە، سەرۆك شارەوانی بینگۆل دەڵێت:"ئێمە پۆستی نادەین، بەژن شارەوانی یاریدەدەری و جێگر پارتەكەی بە سەر ئەنجومەن ژنی ئەندامێكی لەم ئ��ەوی كێشاوەتەوە. لەكار دەستی خۆی نوسینەدا ئاماژەی پێكراوە مشتێكە لەو خەروارەی خاڵی زۆر بێگومان كەوتووە. بەرچاومان ئێمە سەرنجڕاكیشی تر هەیە لە چوارچێوەی خەباتی پڕ سەروەری گەلەكەمان لە باكوری كوردستان كە هێشتا الی ئێمە شاراوەیە. لە كۆتایدا دەمەوێت ئاماژە بەوە بكەم ئاشكرایە لە ڕابردوودا دوژمنانی گەلەكەمان هەرچیان پێكراوە لە ستەم و دڕندایەتی درێخیان نەكردووە، گەلی كوردیش ساڵ لە دوای سااڵ سەركەوتنی مەزنتر تۆمار دەكات، گومانی تێدا نیە ئەوەی لە شار و لە خەباتی مەدەنی و خوێنی بەرهەمی هاتووە بەدەست دیموكراسیدا داگیركەرانی شاخە، بەرخۆدانی و شەهیدان خەباتی ڕێگای هەوڵیانداوە زۆر كوردستان مەدەنی لە كورد بگرن، بەاڵم هەمیشە شكستیان لە كوردیەكان پارتە كردنی یاساخ خ��واردووە، ڕابردوودا خەونی شۆڤینیەكانی بەدی نەهێناوە، كوشتنی پەپولەكە و كوژانەوەی مەشخەڵەكە و بەڕویەك دار شوێنیدا لە گوڵەكە هەڵوەراندنی سەوز بووە و بااڵی كردووە، ئەو دار بەڕووە ڕەگی دایە ئازادیخواز كوردی میلوێنان دڵی ناخی لە و سات لە دوای سات لە گەشەكردن دایە، بۆیە ئاماژەكانی سەركەوتن لە هەموو الیەكەوە سەری

هەڵداوە.

Page 34: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[32راپۆرت

ئا/ سۆران حسین 1914.03.06 لە ئەحمەد ئیبراهیم ماموستا سلێمانی ش��اری ن��اس��راوی بنەماڵەیەكی لە لە دایكبووە، ڕەمزی فەتاح كە ئەفسەرێكی كورد ئیبراهیم ئەحمەد بووە و بووە مامی مامۆستا كاریگەری زۆری لەسەر ڕۆشنبیر بوونی هەبووە ، هەربۆیە زوو ڕەوانەی قوتابخانەی دەكات. ئەم دواناوەندی قۆناغەكانی تا مامی كاریگەرییەی خوێندنی ئیبراهیم ئەحمەد هەر بەردەوام بوو، تەواو یاسا كۆلیژی بەغدا لە لە ساڵی 1937 دەكات. ئیبراهیم ئەحمەد لە پاڵ نووسیندا كاری لە شۆڕشی بەشداریشی و كردووە سیاسیشی ئیبراهیم مامۆستا زوو هەر كردووە. ئەیلوولدا ئە حمەد لەشاری سلێمانی گوێبیستی سروود و نیشتمانپەروەران و هەواڵی شۆڕشی هۆنراوەی شێخ مەحموودی نەمر بووە، هەروەها بۆردومانی شاری سلێمانی لە الیەن فڕۆكەكانی ئینگلیزەوە كاریتێكردووە، جگە لەو هەلوومەرجە تایبەتیبەی

ئەوكاتەی سلێمانی، "ڕەمزی فەتاحی مامیشی ڕێبەرایەتی كردووە بۆ ئاشناكردنی بە خەباتی سییەكاندا لەسااڵنی سیاسی. و نەتەوایەتیی لەبەغدا كورد خوێندكاری كۆمەڵێك لەگەڵ و و كورد" "الوانی بەناوی پێكهێناوە گروپێكی گۆڤارێكیشی بەناوی "دیاری الوان" باڵوكردۆتەوە.لەدوای كۆچی دوایی برایم ئەحمەدەوە بۆ ماوەی كۆچەكەیدا لەیادی بلە ساڵێكە خەاڵتی چەند ئەبەخشرێتەوە كە دواین خەاڵتی بلە ئەمساڵ لە مەراسیمێكی گەورەو فراواندا وەك رێزلێنانێك بۆ خەبات و ماندووبونی لە پێناو ئاشتیدا بەخشرایە رێبەری گەلی كورد عەبدولاَڵ ئۆجاالن و لەرێگەی ب��ەدەپ��ەوە پەرلەمانتارێكی و پارێزەرێكی

رێزلێنانەكەی پێدەگات.و دامەزرێنەر بە ئەحمەد ئیبراهیم مامۆستا كوردستان باشووری لە "ژێكاف"، لێپرسراوی كۆمەڵەی مەڵبەندی بە سەر كە دەناسرێت، كە ب��ووە، ڕۆژه���ەاڵت كوردستانی ژی��ان��ەوەی مەهابادی كۆماری دام��ەزران��دن��ی س���ەروەری

ساڵی 1946ی هەیە و بە هاوكاریی هاورێكانی بۆ لق كوردستاندا ناوچەی زۆر لە توانیبووی پاش بكاتەوە. "حدك" بۆ پاشان و "ژێكاف" 1947دا ساڵی لە مەهاباد كۆماری ڕووخانی لەپاش "ژێ��ك��اف" لقی و ئەحمەد ئیبراهیم پارتیەوەو، ناو بچنە بڕیاریاندا كۆبونەوەیەك لقی سەرۆكی بە ئەحمەد ئیبراهیم مامۆستا سلێمانی پارتی هەڵبژێردرا. لەساڵی 1948 پاش ئەوەی دەسەاڵتدارانی ئەو كاتەی عێراق بەربوونە ئەحمەد ئیبراهیم ، كورد شۆڕشگێڕانی گیانی پاش ك��را. زیندانی نیوێك و ساڵ م��اوەی بۆ ئازادكردنی تا هەاڵیسانی شۆڕشی 14ی تەمموزی

ساڵی 1958 ڕێگایی خەباتی نهێنی گرتە بەر.كۆنگرەی لەمیانەی 1951 ساڵی شوباتی لە دەنگ كۆی بە بەغدا شاری لە پارتی دووەمی كۆنگرەی پارتی ئیبراهیم ئەحمەدی بە سكرتیری چاالكی و كار لەسەر هەڵبژارد. پارتی گشتی سیاسی لە هاوینی ساڵی 1951 لە سلێمانییەوە بۆ كەركووك گوێزرایەوه. لەساڵی 1953 كۆنگرەی

شۆڕشگێڕ كەسایەتیەكی ئەحمەد ئیبراهیم مامۆستا

كوردی رەسەنى گەنجینەیەكی

Page 35: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

33] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

راپۆرت

سێیەمی پارتی بە ڕێبەرایەتی ئێبراهیم ئەحمەد سازكرا و لەم كۆنگرەیەدا دامەزراندنی یەكێیتی ئافرەتان و الوان و قوتابیان پەسەندكرا. لەساڵی 1961 ئیبراهیم ئەحمەد وەك سكرتێری پارتی و سەرنووسەری ڕۆژنامەی خەبات كاری كردووە، پێش داخستنی ڕۆژنامەی خەبات و هەڵگرتنی مۆڵەتی پارتی لە كۆتایی ساڵی 1961 ناچاربوو

شاری بەغدا بەجێبهێڵێت و خۆی بشارێتەوە.ئەیلوول ب��زووت��ن��ەوەی هەڵگیرسانی لەگەڵ ڕامیارییەوە ڕووی ل��ە و ش��اخ ڕوی��ك��ردۆت��ە 1964 ساڵی لە بەڕێوەبردووە. شۆڕشەكەی نووسینەگەی باڵی سكرتێری 1971 ساڵی تا شۆڕشەكەش هەرەسی پاش ب��ووە، ڕامیاری ڕوو دەكاتە هەندەران و زۆربەی ژیانی لەشاری

لەندەنی پایتەختی بەریتانیا بەسەر بردووە.مامۆستا ڕۆژن��ام��ەوان��ی��ی و وێژەییی ژی��ان��ی ژیانیەوە لەسەرەتای هەر ئەحمەد ئیبراهیم دەستی داوەتە كاری نووسین و ڕۆژنامەوانیی، ڕۆژنامەی لە ساڵیدا 18 تەمەنی لە هەربۆیە نووسینەكانی نۆبەرەی و كاریكردووە "ژیان" نووسین شارەزایی لەبەر باڵوكردۆتەوه. لەوێ "پیرەمێرد"ی شاعیر و خاوەنی ڕۆژنامەی ژیان لە نووسێنێكدا ستایشی ئیبراهیم ئەحمە دەكات

و دەڵێت: "ژیان چاوەڕێی ئەم كوردییە ڕەوانەیە، پیرەمێردیش بەهیوای نەوجەوانانە."

بۆ 1939 لەساڵی ئەحمەد ئیبراهیم مامۆستا ساڵی 1949 لەگەڵ مامۆستا عەالئەدین سەجادی گۆڤاری "گەالوێژ" دەردەكەن كەلەو سەردەمەدا ساڵی لە دەبێت ناچار هەربۆیە كاریگەریەك، 1944 دەست لە كاری حكومی هەڵبگرێت. پاش سەركەوتنی شۆڕشی 14ی تەمموزی 1958 مۆڵەتی ڕزگاری گۆڤاری ژمارەیەكی باڵوكردنەوەی چەند ڕۆژنامەی بەرپرسیارێتی هاوكات و پێبەخشرا ڕۆژنامانەش لەو بێجگە دەك��رد. "خەبات"یشی خاوەنی ڕۆژنامەی "كوردستان" یش بوو كە ئەو بەهۆی ب��ووە. سەرنووسەری جەالل مام دەمە دەسەاڵتدارانی بەڕووی وتارێكی باڵوكردنەوەی 1961 ساڵی لە كوردستان و خەبات عێراقدا، داخران و فەرمانی زیندانیكردنیش بۆ ئیبراهیم ئەحمەد دەرچوو. لە گۆڕەپانی وێژەشدا ئیبراهیم كاری چەندین پارێزەر و نووسەر ئەحمەدی بەنرخی نووسیوە، ئەویش بە چەند شاكارێكی "دوا "كوێرەوەری"، گەل"، "ژانی وەك بەنرخ دیكەش. بەرهەمێكی چەند و ك��ەوان" تیری لەساڵی كە العرب"یش و "االك��راد نامێلكەی 1937 بە عەرەبی نووسیوێتی هەوڵێك بووە بۆ ڕێكخستنی پەیوەندیی نێوان كورد و عەرەب لە

عێراق.لە ساڵییدا 86 تەمەنی لە ئەحمەد ئیبراهیم شاری لە )2000/4/8( ئێوارەی 5ی كاژمێر لەندەن كۆچی دواییكرد و تەرمەكەی گوێزرایەوە

بۆ شاری سلێمانی و هەر لەویش نێژراوە.لەنێوان سااڵنی"95 ئەحمەد ئیبراهیم مامۆستا هەتا 98"چەندین جار لەشام سەردانی رێبەری گەلی كوردی كردووە و سەبارەت بە رەورەوەی كورد گەلی ئازادیخوازی تێكۆشانی مێژووی ئۆجاالنیشدا رێبەر و ه��اوار مامۆستا لەگەڵ تێروتەسلیان گفتوگۆی و دیالۆگ چەندین هەیە و تەنانەت یەكێك لەو دیالۆگە بەنرخانەش وەكو و دراوە لەچاپ مێژوو" بەناوی"دادگای سەرچاوەیەكی باوەڕپێكراو لەنێوان رۆشنبیران و مێژوونوسانی گەلەكەماندا بەكاردێت و هاوكاتیش مامۆستا ئیبراهیم ئەحمەد یەكێك لەدامەزرێنەرانی

كۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان"كەنەكە".مامۆستا ئیبراهیم ئەحمەد لەدیالۆگەكانی خۆیدا، بەناو كورد گەلی رێبەری وەكو ئۆجاالن رێبەر دەكات و پێگە و رۆڵی رێبەر ئۆجاالنیش وەكو لەمێژووی سەردەم و شۆڕشگێڕ كەسایەتیەكی كورد و كوردستاندا دەبینێت. و بەرێزی باوەڕی و متمانەیەكی بێ سنوری بەرێبەر ئاپۆ هەبوو و

بەردەوام بەمرۆڤێكی ئەمین بەناو دەكرد.

Page 36: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[34 وتار

قه یرانه کان قووڵبوونه وه ی و ئێراق هه ڵبژاردنه کانی

ن/ سه ردار ستاربۆ ک����راوه دی����اری ک��ات��ی ن��ی��س��ان )30(ی پارێزگاکه ی هه رسێ و ئێراق هه ڵبژاردنه کانی هه رێمی کوردستان، ئیتر دوای چه ند رۆژێکیتر هه ر به ڕێوه چوونی ئه بینین. پرۆسه یه ش ئه و پرۆسه یه کی دیموکراتی به هه موو که موکوڕیه کانی بێگومان گرنگه ، به تایبه تیش پرۆسه ی هه ڵبژاردن گرنگی تایبه تی خۆی هه یه . ئێراقی دوای سه دام ئه وه ی ئه کرێ، تیا هه ڵبژاردنی چه ندین ئه وا له ئێراق هه ڵبژاردنانه ئه و سه ره نجه جێگای ژیانی و گەرەنتی ئاسایش و ئارامی ئێستا تا هاواڵتیان و خزمه تگوزاری و زۆر شتی سه ره تای نه کراوه ، دابین پێی ئێراق له مرۆڤی ژیانی گرنگترینیشیان تا ئێستا به شێوه یه کی زۆر چڕ پرسی نه ته وه په رستی و تایفه گه ری قوڵ بۆته وه ، هه مانکات پرسی ئاسایش و دابینکردنی ئاسایشی

خه ڵک خراپتربووه .خه ڵکی زۆرب��ه ی که ب��ه الی پرسه ی دوو ئه و ئێراق، به تایبه ت ناوه ڕاست و باشووره که ی گرنگه ئه ویش ئه و دوو کێشه 11 ساڵه یه که به رۆکی ئێراقیان گرتووه . کێ ئه توانێ کێشه و ناکۆکیه دوژمنکاریه کانی سوننه و شیعه چاره سه رکات، هیچ لیستێک هه یه ئه و به ڵێنه ی دابێ؟؟ بێگومان

هه یه که س وانه بێ ئه گه ر سه ختیشه . و نا ره گ هه یه کێ بکات؟ دابین ئێراق ئاسایشی ببڕێ؟؟ ئێراق له تیرۆریست داعشی ریشه و به هه مانشێوه ده ک��ات؟ به هێز داعش کێ ئه ی بکاته وه ، که م ئێران هه ژمونی ئه توانێ کێ که س هه یه ئێراقێکی دوور له هه ژموونی ئێران به ڕێوه به رێ؟؟ ئه و کات هه ڵبژاردن بۆ ئێراقیه کان چ سودێکی هه یه ؟؟ له وانه یه ئه وه ی داویش ئه وه بێ، که س هه یه مالکی له ده سه اڵت دوورخاته وه ، خۆیان ده سه اڵتی شیعه گه ری هه ژموونی ئایا

دیسان له رێگای مالکیه وه به ڕێوه نابه ن؟؟.سه ره تاین زۆر پرسیاری کۆمه ڵێک ئه مانه من ب��ه اڵم ئه یزانێ، له ئێراق که سێک هه موو باوه ڕیشم گشتیان به نه خێر وه اڵمده ده نه وه ، واتا که سێک نییه ئیراده ی بشکێ به سه ر ئه و کێشه و قه یرانانه ی که له ئێراق به ڕێوه ئه چن. بۆیه ره شبین نه بین، به اڵم ناتوانرێ هیچ هاواڵتیه کی ئێراقی هیوای خۆی به و هه ڵبژاردنانه وه گرێبدات، ئه چنه که س کۆمه ڵێک که بگوترێ ئه توانرێ هه ندێک بۆ ده رده چن، کۆمه ڵێک په رله مانه وه و له وانه ئه بێته شه نسێکی باش که ماوه ی چوار وه رده گرن، باش ده رماڵه یه کی و مووچه ساڵ به اڵم بۆ چاره سه ری کێشه و قه یرانه سه ره کیه که

که سێک نابینرێ چاره ی بکات.

رزگاری کێشانه له و به هه ڵبژاردن ئێراق بۆچی نابێ، پێموایه پرسی یه که م مه سه له ی ئه مریکایه که سیاسه ت به بێ ئه مریکا له ئێراق به ڕێوه ناچێ، پرسی دووه میش به بێ ئێران سیاسه ت ناکرێ، و یه کن دوژمنی رووڵه تدا له هێزیش ه��ه ردوو له الیه کتریش یه کترن. به رژه وه ندیه کانی له دژی له ئه وانه ی و ئێراق ده سه اڵتداره کانی هێزه خۆشیان خ��ودی ئێراقدان سیاسی کایه یی و مه زهه بگه رایه تی و تایفه گەریه تی له ناو بێگومان سه رسه ختن، نه ته وەپه رستیه کی كۆمه ڵگا ناو شۆڕده بنه وه که نه خۆشیانه ئه و به گشتی ئه بێته ئاژاوه و ئالۆزی و قه یران به دوای خۆیدادێنێ. بۆیه تاکو تاکی ئێراقی و سیاسه تی ئێراقی به سه ربه خۆ و به ئه قلیه تێکی دیموکراتی و پێکه وه ژیانێکی ئاره زوومه ندانه نه بێ، مه حاڵه به وشێوه یه و به هه ڵبژاردن قه یرانه کان چاره سه ر

بکات.پرسی دوو ک��ورد وه ک��و ئێمه ش بۆ بێگومان گرنگمان له دۆسیه ی به غداوه هه یه ، یه کێکیان مه سه له کانی هه رێم که ده کا بووجه و نه وت و غاز و پرسه ده ستوریه کان، دووه میش مه سه له ی گه ڕانه وه ی که رکوک و ناوچه جێناکۆکه کانه بۆ سه ر باشوری کوردستان، له )11( ساڵی رابردوو پێکراوه ، ده ستی ده ستی دۆسیه یه دوو ئه و

Page 37: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

35ژنان] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

نوێنه رانی کوردیش له به غدا نه یانتوانی ئه و دوو دۆسیه یه چاره سه ر بکه ن، سه خته له م ده وره ش له الیه ک چونکه چ��اره س��ه رب��ک��رێ؛ بتوانرێ سیاسه تی کوردی پارچه یه له ناو یه ک، به تایبه ت له الیه کن، الیه نه کانیتریش و له الیه ک پارتی هه مانکات ناتوانن له به رامبه ر هه ژمونگه رایی ئێران نیشانبده ن. نیشتمانی ئیراده یه کی ئه مریکا و بۆیه هه ڵبژاردنی ئێراق بۆ ئێمه ش ته نها گۆڕینی له وانه ی هه ریه ک چونکه ده موچاوه ؛ هه ندێک نه چوێنێ ده ری��ان ئه گه ر حیزب که ده رده چ��ێ که سیان ئه و که سایه تیه نیین که خودی خۆیان

بتوانێ ده نگی سه ربه خۆیی خۆی هه بێ. هه رێمی کوردستانیش به گشتی له گه ڵ هه ڵبژاردن سااڵنی ئه زموونی نییه ، باشی پێشینه یه کی هه رچه نده سه دامیش رووخانی دوای ن��ۆوه ت، هه ڵبژاردن کرابێ دوور نه بووه له سا خته کاری و هه ژموونگه رایی ده سه اڵت و ده وڵه تانی هه رێمی، دروستی هه ڵبژاردن که قه یرانیش دوات��ری��ن کردوه ئه ویش دوای )205( رۆژ له ئه نجامدانی هه ڵبژاردنه کانی هه رێم هێشتا نه توانراوه حکومه ت دروست بکرێت، له الیه کیتر دوای په سند کردنی ده ستور گوایه له ساڵی )2007( پرسی که رکوک و ناوچه جێناکۆکه کان چاره سه ربێ، به اڵم وه ک ئه بینین ئه مساڵ خراپترین ساڵه له یه کێتی و که رکوک، له کوردیه کان هێزه نێوان یه کریزی ته نها ئه وه ماوه پێستی یه کتری که وڵ بکه ن!!.

له هه رێمی کوردستانیش به قه د ئێراق قه یران و

ئاڵۆزی هه یه ، ته نها یه ک شتمان باشتره ئه ویش مه سه له ی ئاسایشه ، به اڵم له هه موو بواره کانیتر جیاوازیه کی ئه وتۆ نییه ، له وانه یه بڵێن ئه وه نییه هه رێم ئاوه دان و باڵه خانه و ته الری به رز قوت بوونه ته وه ، ده بێ وه اڵمه که ی یه ک سه ر بده ینه وه بڵێین جه نابی ده سه اڵت کامه ئه ندازیار و وه ستای ده ست ره نگینی کورد ئه و پرۆژانه ی ئه نجامداوه، ئه گه ر ئه ڵێن وانییه با کۆمپانیا تورکیه کان له هه ولێر و دهۆک بڕۆنه وه بزانین پارێزگاکانی ئه و شارانه ئه توانن چه ند پرۆژه به سه ر بخه ن؟؟ ئه گه ر ئه ڵێن نه وت به رهه م هاتووه و ره وانه ی ده ره وه ئه کرێت، ئه ڵێین قازانجه که ی له گیرفانی کێدایه ، ئه گه ر ئه ڵێن خۆشگوزه رانی و ده وڵه مەندبوون، و هه ڵه بجه ئه نفال پاشماوه ی مندااڵنی ئه ڵێین

له چ دۆخێکدان.خاڵێکی گرنگیتریش ئه ویش کێ هه یه به رگه ی بگرێ، پارێزگاکان هه ڵبژاردنی ئه نجامه کانی ئایا یه کێتی سلێمانی راده ستی گۆڕان ده کات، ده ک��ات، یه کێتی راده س��ت��ی هه ولێر پ��ارت��ی بوو ئه وانه ش ئه گه ر ئه بێ، کێ بۆ که رکوک رازی به ئه نجامه کان ئه توانێ دۆڕان��دی ئه وه ی بێ؟؟ له گه ڵ ئه وه ی له خاڵی مه حاڵداین؛ چونکه زۆری زۆری��ن��ه ی ده س��ه اڵت��داری��ه ت��ی نه خۆشی کۆمه ڵگای گرتۆته وه ، شه ڕی هه ڵبژاردن شه ڕێکی دامه زراندنی هه ندێک که سی ده سه اڵتداریه تی و نه ک پارێزگا ئه نجومه نی و له په رله مان نوێیه

شه ڕی دیموکراسی و خزمه تی کۆمه ڵگا.

بۆچی ئێراق به هه ڵبژاردن له و کێشانه

رزگاری نابێ، پێموایه پرسی یه که م مه سه له ی ئه مریکایه که سیاسه ت به بێ ئه مریکا له ئێراق به ڕێوه ناچێ، پرسی

دووه میش به بێ ئێران سیاسه ت ناکرێ

..........

با کۆمپانیا تورکیه کان له هه ولێر و دهۆک بڕۆنه وه بزانین پارێزگاکانی ئه و شارانه ئه توانن چه ند پرۆژه به سه ر بخه ن؟؟

ئه گه ر ئه ڵێن نه وت به رهه م هاتووه و ره وانه ی

ده ره وه ئه کرێت، ئه ڵێین قازانجه که ی له گیرفانی

کێدایه

Page 38: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[36 لێدوان

بۆ ڕای گشتی . . . هەڵوێستی فەرمی پارتی چارەسەری دیموكراتی هەڵبژاردنەكانی ب��ە س��ەب��ارەت ك��وردس��ت��ان ئەنجومەنی و ئێراق نوێنەرانی ئەنجومەنی

پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان. ئێمە وك پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان بۆ هەردوو هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی ئێراق و ئەنجومەنی پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان كە ئەنجامبدرێت ،)2014/4/30( رۆژی لە وابڕیارە بڕیاری ن��ەك��ردوە. دروس��ت تایبەتمان لیستی ئەوەماندا بوو كە بەلیستی تایبەت بەشداری هیچ یەك لەم هەڵبژاردنانەدا نەكەین؛ چونكە لە الیەك ئێمە وەك پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان پێمانوایە كۆمیسیۆنی هەڵبژاردن بە هیچ شێوەیەك سەربەخۆ نیە و ئەنجامی هەڵبژاردن رەنگدانەوەی دەنگ و ئیرادەی خەڵك نیە. لە ماوەی رابردودا بۆ ئاستەنگیان گەورەترین ئەوەی س��ەرەرای و هەڵبژاردنەكاندا لە بەشداری كە دروستكردوین بە ،)2013/9/21( هەڵبژاردنەكانی لە بكەین، بەدەنگەكانی ئاڵۆگۆركیان شێوەیەك هەموو لیستی دەنگەكانی سنور بێ و ك��رد خەڵك ئێمەیان سوتاند. لە الیەكی تریشەوە هیچ كاتێك هەڵبژاردنەكانی بۆ كە نەزانیوە بەگونجاومان بەفرە كوردستانیەكان الیەنە ئێراق پەرلەمانی بەوە باوەرمان بەڵكو بكەن؛ بەشداری لیستی كوردستانیەكان الیەنە هەموو دەبێت كە هەبوو خاوەنی یەك لیستی یەكگرتووی كوردستانی بن؛ باڵوبونەوەی مایەی دەبێ�تە لیستی فرە چونكە كە جێگایانەی لەو بەتایبەتی كورد دەنگەكانی تێدا نەتەوەیی ملمالنێ یان لەسەرە ناكۆكیان گەلی وەك ئێمە كە ئاشكرایە دەچێت. بەرێوە پرسە هێشتا كوردستاندا باشوری لە ك��ورد نەتەوەیەكانمان چارەسەر نەكراوە و و زۆرێك لە گەلی وەك دیموكراتیەكانمان و نەتەوەیی مافە

چەندەش ماوەتەوە. بەچارەسەرنەكراوی كورد دەنگی كورد كەم بێتەوە هیندەش پێگەی كورد

الواز دەبێت لە پەرلەمان و حكومەتی ئێراقدا.پێویستمان بە راستیانە ئەم بنەمای لەسەر نەكەین. بەشداری تایبەت بەلیستێكی كە زانی سیاسیە الیەنە هەموو كە ئ��ەوەی پێناوی لە بۆ بن بەشدار لیست بەیەك كوردستانیەكانیش ئێراق نوێنەرانی ئەنجوومەنی هەڵبژاردنەكانی زۆرترین هەوڵدانمان كرد بەتایبەتی لە پارێزگای

كەركوكدا، بەاڵم گوێیان لێنەگرتین.

بەرێزان ئەندامان و الیەنگران و دۆستانی پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان

...

رەوشی و هەلومەرج بۆ خوێندنەوەمان لەگەڵ رەوشی و بەگشتی ناوچەكە ئێستای سیاسی باشوری كوردستان و هەرچواربەشی كوردستان و ئێراق و بەتایبەتی، هەڵسەنگاندنی سەركەوتن و دەسكەوتی نەتەوەیی و دیموكراتی گەلەكەمان لەسەر ئاستی كوردستان بەگشتی و سەركەوتنی دیموكراتی خۆبەرێوەبردنی ئاواكردنی و شۆڕش لە رۆژئاوای كوردستان و سەركەوتنی گەلی كورد لە هەڵبژاردنەكانی سەرۆكی شارەوانی لە باكوری لەسەرباشوری كاریگەریەكانی و كوردستان بۆ هێز دەبنە ه��ەم��ووی ئەمانە كوردستان، كوردستان باشوری پرسەكانی چارەسەركردنی لەوچوارچێوەیەدا راست. بەشێوەیەكی ئێراق و و نەتەوەیی گشتی ب��ەرژەوەن��دی پێناوی لە و زانی پێویستمان بە كورد گەلی دیموكراتیانەی كە دەنگەكانمان لە هەموو پارێزگاكانی باشوری كوردستان و ئێراق بەشێوەیەكی باش بەكاربهێنین.لە ماوەی رابردوودا زۆرێك لەالیەنە سیاسیەكان لە بكەین پشگیریان ك��ە لێكردین داوای����ان هەڵبژاردندا. ئێمەش بە وەرگرتنی بیروڕای گشتی

ئەندامانی پارتیمان و لە كۆبونەوەی ئەنجومەنی پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان وەهامان بەباش زانی كە پشگیری هەردوو لیستی"یەكێتی گۆران" بزووتنەوەی و كوردستان نیشتیمانی بكەین و داواكاریشمان وەهایە ئەم دووالیەنە لە بتوانن زیاتر گەل بەرژەوەندیەكانی چوارچێوەی

لەیەكتر نزیك ببنەوە. لەسەر ئەو بنەمایە بڕیارماندا كە بۆ هەڵبژاردنەكانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی ئێراق لەهەموو پارێزگاكاندا دەنگی خۆمان دەدەینە لیستی یەكێتی نیشتیمانی ئەنجوومەنی هەڵبژاردنەكانی بۆ كوردستان. لەهەردوو پارێزگای دهۆك و هەولێر پارێزگاكان لە گۆران. بزووتنەوەی لیستی دەدەینە دەنگ رەوش��ە ئ��ەو بەهۆكاری سلێمانیش پارێزگای نێوان ملمالنی لە ب��ووە دروس��ت هەستیارەی لەو بەشێك ببینە نامانەوێت الی��ەن، ه��ەردوو لە هەریەك و خۆمان بەخەڵكی و ملمالنێە ئەندامەكانمان رادەگەیەنین كە لە نێوان هەردوو لیستی "بزووتنەوەی گۆران و یەكێتی نیشتیمانی كوردستان"دا ئەوان خۆیان سەرپشك بن دەنگ دوو ئەو دەرەوەی لە بەاڵم الیەن؛ كام دەدەنە الیەنە دەنگەكانمان دەبێت بۆ هیچ الیەنێكی تر

نەبێت. لە كۆتایدا داواكارین لە هەموو هەڤااڵن و ئەندامان و دۆستانمان پابەندی بڕیارەكانی ئەنجوومەن بن كە رەنگدانەوەی بیروڕا و سەرەنجەكانی خۆتانە. نیشتیمانی یەكێتی لەهەردووالیەنی داواكارین ئەو پابەندی گ��ۆران بزوتنەوی و كوردستان پەیمانە بن كە لەكاتی هەڵبژاردنەكاندا دەیدەنە كە بەرنامانەی و دروش��م ئەو لەگەڵ و خەڵك

كردویانەتە بەرنامەی كاری هەڵبژاردنیان.

ئەنجوومەنیپارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان

2014/4/14

پارتی چارەسەری؛

"لە هەڵبژاردنەكاندا پشتگیری یەكێتی نیشتمانی كوردستان و بزوتنەوەی گۆڕان دەكەین"

Page 39: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

37لێدوان] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

پارتی چارەسەری؛

با لەدەوری كارەساتی ئەنفالدا ئیرادەیەكی نەتەوەیی دیموكراتی ئاوا بكەین!!

لە بیست و شەشەمین ساڵیادی كارەساتی ئەنفالدا؛ سەری رێز و نەوازش بۆ شەهیدانی كارەساتەكانی تێكۆشانی رێگای شەهیدانی سەرجەم و ئەنفال

ئازادی كورد و كوردستان دادەنوێنین.كارەساتی ئەنفال كە یەكێك لە بەرنامە ستراتیژییە جێبەجێكراوەكانی رژێمی فاشیستی بەعس بوودژ بە بەگەورەترین كارەساتی مێژووی گەلی كوردستان، نوێی گەلەكەمان دادەنرێت، كە تێیدا سەدان هەزار كورد لە بیابانەكانی خوارووی ئێراق زیندەبەچاڵكران، كە زۆربەیان ژن و منداڵ و پیر و پەككەوتە بوون. سووتێنران شارۆچكەش و گوند هەزاران هەروەها وەك كەسیش هەزار سەدان هێشتا وێرانكران. و لەژێر راستەوخۆ ئەنفال قوربانیانی كەسوكاری كاریگەرییەكانی ئەو كارەساتە مەزنەدان و تەواوی و دەروونیی و رۆحی لەڕووی كوردستانیش گەلی هوشیاری دەستەجەمعیەوە لە یادەوەریاندا دەژیت و بۆتە بەشێك لە ناسنامەی گەلە ستەمدیدەكەمان. ئەنفال كردەیەكی كتوپڕ و هەر تەنیا سەربازی نەبوو، بەڵكو ناوی پرۆسەیەكی بەرنامەڕێژی كۆمەڵكوژی و قڕكردنی نەژادی كوردان بوو، لە ناوەرۆكی خۆیدا بریتی بوو لە جێبەجێكردنی سێكوچكەی ستراتیژی )نكۆڵی � تواندنەوە � قڕكردن( كە لەالیەن دەوڵەت دێرینترین بەسەر ئێراقەوە فاشیستی نەتەوەی �كوردە نەتەوەی كە جیهاندا بێقەوارەی نەتەوەی تەنیا هەر كوردان ئەنفالی مسۆگەر كرا. پەیڕەو كە قۆناخییەی هەشت پرۆسە لەو نییە بریتی لەسەرجەم )1988(دا ساڵی لە بەعس رژێمی كرد؛ جێبەجێی كوردستاندا باشووری ناوچەكانی بەڵكو ئەنفال پرۆسەیەكی توانەوە و كۆمەڵكوژی و قڕكردنی درێژخایەنی گەلی كوردستانە كە لەالیەن داگیركارەكانی نەتەوە � دەوڵەت رژێمە سەرجەم

و جەستەیی ئاستی ل��ەه��ەردوو كوردستانەوە سەدەی لە بەتایبەتی پەیڕەوكراوە. كەلتووریدا بیستەمدا كورد لەژێر مەنگەنەی دەسەاڵتدراێتی هەر چوار رژێمە داگیركەرەكانی كوردستان و بەهاوكاری دەوڵەتانی نێو سیستەمی دەسەاڵتدارێتی سەرمایەی جیهانیرووبەڕووی زۆرترین قڕكردن و توانەوە بووە.

و كۆمەڵكوژی ئ��ەو بەهەموو لەبەرامبەر ب��ەاڵم و هیوا و ب��اوەڕی بە گەلەكەمان قڕكردنانەدا؛ ئازادیخوازانەی تێكۆشانی مەزنەوە ئیرادەیەكی خ��ۆی ب���ەردەوام���ی پ��ێ��داوە و ه��ەب��وون��ی خۆی ئەوەی وێ��ڕای ئەمڕۆشدا لەرۆژگاری پاراستووە. ب��ەالوە هێشتا ك���وردان كۆمەڵكوژی مەترسی نەنراوە، بەاڵم ئەگەر گەلەكەمان یەكێتی نەتەوەیی خۆی پەرەپێبدات و هێز و الیەنە سیاسییەكانیش و نیشتمانی كۆنگرەیەكی ئەنجامدانی لەمیانەی نەتەوەییدا خۆیان بگەیەننە ئاستی ستراتیژییەكی نەتەوەیی دیموكراتی هاوبەش، ئەوا دەگەینە ئازادی هێزانەش بەو شكست و یەكجاری سەركەوتنی و و نكۆڵیكار ئەقڵییەتی خاوەن هێشتا كە دێنین

كۆمەڵكوژخوازن.بیستوشەش ئەو لەماوە نیگەرانییە؛ جێی ئەوەی و نیشتمانی و نەتەوەیی لەئاستی هێشتا ساڵەدا كار پێویست وەكو نێودەوڵەتیدا و نێونەتەوەیی كۆمەڵكوژییەكانی و ئەنفال دۆسیەكانی لەسەر دیكە نەكراوە و تارادەیەكی زۆریش پشتگوێخراوە. تاكو ئێستا هیچ قەرەبوویەكی ماددی و مەعنەوی گەلی كوردستان بەگشتی و كەسوكاری ئەنفالكراوان كارەساتبارتر هەمووی لە ن��ەك��راوە. بەتایبەتی سەرۆك لەو یەكێك هیچ ئێستا تاكو كە ئەوەیە ئەنفالكردنی ل��ە رۆڵ��ی��ان خائینانەی و ج��اش نەكراونەتەوە دادگا رووبەڕووی هەبوو گەلەكەماندا

لەالیەن حزبە هەموویان تەنانەت نەدراون. و سزا پارێزراون كوردستانەوە هەرێمی دەسەاڵتدارەكانی سەربازیان و سیاسی پلەوپایەی و دەپارێزرێن و پێدراوە و دیوەخانانەیان بۆ بڕدراوەتەوە. ئەمەش لەكاتێكدایە كە كەسوكاری ئەنفالكراوان لەدژوارترین دەژین دەروونیدا و كۆمەاڵیەتی و ئابووری دۆخی ئ��اوڕ و بێبەشن خ��زم��ەت��گ��وزاری لەكەمترین و و شەرم ئەمەش نادرێتەوە. گوزەرانیان و لەژیان

شەرمەزارییەكی مەزنە بۆ دەسەاڵتدارانی هەرێم.بۆیە لە كاتێكدا ئەو یادە كارەساتبارە بەخەمگینی لە داواك��اری��ن بەبیردێنینەوە، ماتەمینییەوە و حكومەتی و كوردستان هەرێمی دەسەاڵتدارێتی ئەنفالەكان تاوانبارانی ك��ات بەزووترین بەغدا بكرێن دادگایی تایبەتدا و سەربەخۆ لەدادگایەكی ئێراق و بەسزای خۆیان بگەن. هەروەها دەوڵەتی و سەرجەم ئەو دەوڵەت و كۆمپانیایانەی هاوكاری رژێمیان كردووە لە كۆمەڵكوژی و قڕكردنی كورداندا، داوای لێبوردن لەگەلی كوردستان بكەن و قەرەبووی ماددی و مەعنەوی گەلەكەمان بەگشتی و كەسوكاری ئەنفالكراوان بەتایبەتی بكەنەوە. لە هەمووی گرنگتر و ئەنفال كارەساتەكانی گەلەكەمان كە ئەوەیە تەواوی كۆمەڵكوژییەكانی دیكەی كە بەسەریهاتووە ئیرادەیەكی و توانست و هێز وەرچەرخێنێتە پۆاڵیین بۆ بەگژداچوونەوەی هەموو ئەو پیانگێڕی و شااڵوانەی بەمەبەستی كۆمەڵكوژی و قڕكردن و توانەوەی جەستەیی و كولتووریمان بەڕێوەدەبرێن و

گەیشتن بە ژیانێكی ئازاد و ئارام و ئاشتی.

دەستەی كارگێڕیپارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان

2014/14/14

Page 40: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[38 ژنان

نەجیبە قەرەداغی، چاالكوان و رۆژنامەوان لە دیداریكدا باس لە درێژەدان بە سەركوتی ژنان لەالیەن دەسەاڵتی هەریمەوە دەكات خانمان ئەنجومەنی لە توند رەخنەی و و دەگرێت رێكخراوەكان لە هەندێك و دەڵێت:"چەندە تێكۆشانی ژنان بەرفراوان تر بێ و سیاسەتی دەستەاڵتداران لەسەر هێرش ئەوەندەش ڕوو بخاتە كۆمەلگە گۆڕەپانەكاندا هەموو لە ژن��ان لەسەر ب��وون دەك���ات و هاوكات زی��اد ل��ە ڕوو نەجیبە بەشداری ژنان لە سیاسەت وەك ژنان تێكۆشانی بۆ سەرەكی مەرجێكی

دەبێنێ.

ئا/ بێریڤان محەمەدلەهەرێمی ژنان ئێستای پرسیار/ دۆخی

كوردستان چۆن دەبینی؟وەاڵم/ كێشەكانی ژنان لە باشوری كوردستان لە ئاستێكی ئەوەندە تراژیدی و ترسناك دایە كە ئاماری توندوتیژیەكان كەم لێكردنی بە گوزارە مرۆڤی مافی دەستەی راپۆرتی بەپیێ دینێ. )2013( ساڵی لە هەرێم حكومەتی بە سەر یان كوژراون جیاواز ریبازی بە ژن دا )347( بەس ئەوە وەك كوشتوە. خۆیان كە ئ��ەوەی نەبێ بازرگانی بە ژنان لە ئاستی هەرە بەرزدایە، هەروەها بەدەستی هەندێ كەس و الیەن زەواجی میسیار خرایە رۆژەڤی خەڵك، هەوڵیش دەدرێ لە سایەی ئەو حكومەتەی كە پێ دەنێتە حەوت مانگە دانەمەزراوە ئەم جۆرە بازاڕیە بە جەستەی ژنەوە بكرێتە یاسا لە پەرلەمانێكدا كە جگە لە موچە وەرگرتن شتێكی تر ناكەن. بازرگانی بە جەستەی ژنەوە لە ژێرناوی جیاوازدا بە شێوەیەكە كە لە ناوەندەكەیدا ژنان دەبنە قوربانی و پیاو ناگرێ، ئەستۆ لە بەرپرسیارێتیەك هیچ نەك بەڵكو تاكە شتێك كە لە ناوەندی بیركردنەوە و كردەوەیدا جەستەی ژنە وەك ئامێرێكی سێكس

بەكار دەهێنرێ.

لەوەها رێگری پرسیار/ چۆن دەتوانرێت لەپرسی بەتایبەتی بكرێت، بارودۆخێك

ژناندا؟بەرەو پێشەوە تێكۆشانی ژن هەرچی وەاڵم/ كرد، گۆرانكاری بەكێشی كۆمەڵگەی و چوو

نەریتی عەقلیەتی و دەستەالتداران ئەوەندەش دەخەنە بابەتێك كاسیك و محافەزەكار ئاراستەی گفتوگۆكان دەگۆڕن. رۆژەڤی گەل و چەند تێكۆشانی ژنان فراوان ببێ و سیاسەتی ڕوو بخاتە كۆمەلگە لەسەر دەس��ت��ەاڵت��داران هەموو ل��ە ژن��ان ل��ەس��ەر هێرش ئ��ەوەن��دەش

مەیدانەكاندا ڕوو لە زیاد بوون دەكات.مانگی سێ م��اوەی لە ژن��ان جموجوڵەكانی رابردوو كەم نەبوون، بەاڵم ئەوەندەش نەبوو كە ببێتە سەرەتای گۆڕانكاری ڕیشەیی. كاردانەوەی ژنان لەبەرامبەر دەستدرێژی سەر كچە گەنجێكی رۆژئاوای كوردستان لە هەولێر لە الیەن شەش

نەجیبە قەرەداغی؛

حكومەتی هەرێم خۆی زەمینەی بۆ هێرشی سەر ژنان كردۆتەوە ژنكۆژەكان هەمیشە دەكەونە بەر لێبوردنی سەرۆكی هەرێم

Page 41: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

39ژنان] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

كاردانەوەیان ژنان نمونانە، لەو یەكێكە كەس نەكرد كاركردنە بەو درێژەیان بەاڵم نیشاندا، لەسەر ئەو كەیسە، لە ئاست زۆربەی ڕوداوەكانی وەك دەستدرێژی، كوشتن، بازرگانیكردن بە ژنانی پەنابەر بە گشتی و بەتایبەتی ژنانی پەنابەری تەنیا پەنابەر كامپەكانی لە ڕۆژئ��اوا و سوریا بەاڵم بە خستە ڕووی كێشەكە، بووە سنوردار نە رێبازی تێكۆشان و نە چۆنیتی بەردەوامكردنی ئەو تێكۆشانە پێداگری لەسەر نەكراوە. تا ئێستا دەستدرێژیان پیاوەی شەش ئەو نازانێ كەس كردە سەر كچە رۆژئاواییەكە بەچی گەیشت. ژنان تەنیا دوای هەفتەیەك چاالكیان ئەنجامدا و دوای

ئەوەش بێ دەنگیان لێكرد.

ئێستا تاكو هەرێم حكومەتی پرسیار/ لەم بارەیەوە، واتا كەمكردنەوەی ئاستی

توندوتیژی سەرژنان چی كردووە؟بۆ زەمینەی خۆی هەرێم حكومەتی وەاڵم/ لە ژنان هێرشی سەر كردۆتەوە، هێرشانە ئەو )25( لە ئاسایشەوە و پۆلیس هێزی الی��ەن لە راب��ردوو ساڵی دووەم( نۆڤەمبەر)تەشرینی ژنان، سەر توندوتیژی بەرەنگاربونەوەی رۆژی هێڕشی هەمان ئەو هێزانە بۆ سەر ژنان لەسەر سنوری ڕۆژئاوا، راستی ئەو سیاسەتەی حكومەت

نیشان دەدات.كرایە ماوەدا لەم باسمكرد كە هێرشانەی ئەو سەر ژنان، هەم دەنگێكی زۆری دایەوە و هەم زەمینەیەكی بۆ تێكۆشانی هاوبەشی ژنان خوڵقاند. یەكدا بەدوای ژنان رێكخستنەكانی ئەوە دوای بڕیاریان لەسەر چاالكی هاوبەشدا، كۆبونەوە و رێكخراوەكانی كە ئەوەیە گەورە كێشەی بەاڵم كۆمەڵگە ناو لەتێكۆشانێكی زۆربەیان ژن��ان رێبازەكەی هەم دەیكەن كارانەی ئەو دوورن، كاری نوخبەیە و هەم چاالكیەكان. تا ئێستاش ئومێداربونیان بەوەی دەسەاڵت چارسەری دێنێ، تێكۆشانەكەیانە، ڕێبازی هەڵەی گەورەترین ئەوە لەكاتێكدایە كە دەسەاڵت بە هەموو فۆرم توندوتیژی سەرچاوەی خۆیەوە شێوازەكانی و بێ، چۆن دەتوانێ چارەسەری بێنێ و بەتایبەتی ژنان ئێستاش تا ژنان. پرسی بۆ چارەسەری باوەڕیان وایە كە گۆڕانكاری یاسایی و میكانیزمە چارەسەری بۆ سەرەكیە رێگای فەرمیەكان پرسەكانی كۆمەڵگە. بۆ ئەوەش هەر كێشەیەك، توندوتیژیەك لە نێو كۆمەڵگە دێتە ئاراوە ژنان یەكسەر ڕوو لە بەردەم پەرلەمان و ئەنجومەنی

وەزیران دەكەن.بكەن، چ��ی پێویستە ژن���ان پ��رس��ی��ار/ بەتایبەتی رێكخراوەكانی تایبەت بە پرسی

ژنان لەكۆمەڵگای هەرێمی كوردستان؟كە نیە هاوبەش بۆچونێكی هێشتاش وەاڵم/ پرسەكانی كۆمەڵگە وەك پرسێك كە دەبێ بە رێبازی بنەرەتی و رادیكاڵ چارەسەر بكرێ، نەك

بە رێبازی پەردەپۆشكردن و پینەكردن یان بە رێبازی لێدوانی چاپەمەنی كە زۆربەیان بە بیمە سنورە ئەو و دەكەن كار حكومەت فۆندی و كێشاون. بۆی حكومەت كە تێپەڕێنن ناتوانن گوتنێك هەیە كە دەڵێ:"ئەگەر ژنان لە مەیدانی هیچ لە ناتوانن ئەوە سەرنەكەون، سیاسەتدا مەیدانێكی تردا سەركەون"، بەاڵم بەشداری ژنان لە مەیدانی سیاسەتی باشوری كوردستاندا مرۆڤ دەكرێ وەك دۆخێكی الواز و قەلس ببینێ. ژنان ئەگەر پەڕلەمانەوە، چونە )%30( كۆتای بە بچنە دەیانتوانی ژنان بەدەگمەن نەبوایە كۆتا ئەوەش دەنگی جەماوەر، بە نەك پەرلەمانەوە عەقڵیەتە و سیاسی كارێكتەرە ئ��ەو دۆخ��ی كە دەدات نیشان پاشڤەڕوە و پیاوساالری پەروەردە پێ كۆمەڵگەیان سیاسیەكان پارتە نیشاننادات، كۆمەڵگە ئاستی ئەوەش كردووە، بەڵكو زهنیەتی پارتە سیاسیەكان نیشاندەدات. تەقەالی و ه��ەوڵ مەیدانەدا لەو ژن��ان ئەگەر دەكرێ سیاسیدا مەیدانی لە هەبێ پێداگریان هەرێمەكەش و كۆمەڵگە سیاسیەكان، پارتە بەكیشی نێو گۆڕانكاری و وەرچەرخانی سیاسی و كۆمەاڵیەتی بكەن وەك ئەو بزوتنەوە زیندووە كۆمەاڵیەتیەی كە لە باكوری كوردستاندا هەیە. كۆمەڵگە لەنێو زهنیەت ئەگەر لەبەرئەوەی زەمینەی بۆ ئامادە نەكرێ چ گۆڕانكاری یاسایی

بكرێ هیچ سودێكی نیە.

پرسیار/ ئەو یاسا و رێسایانەی لەالیەن ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان بۆ چ��ارەس��ەری پرسی ژن��ان داڕێ���ژراون چۆن

دەبینی؟وەاڵم/ لە حوزەیرانی سالی )2011(دا یاسای توندوتیژی بەرەنگاربونەوەی بۆ هەشت ژمارە ئەرێ كوردستان هەرێمی لەپەڕلەمانی خێزانی جێبەجێ یاسایە لەو مادەش یەك بەاڵم كرا، نەكراوە. ئەوانەی ژنان دەكوژن یان بە سوڵحی بنەماڵەیی یان بە بەپارە، یان بە چاوسوركردنەوە سەرۆكی گشتی لێبوردنی بەر یان هەڕەشە و كە ئەوەی وەك دەك��ەون، كوردستان هەرێمی هەموو و ڕوویدا ساكاردا مامۆستا لە كوشتنی برا، وەك كەیسی كوشتنی كەیسەكە بە الڕێدا شادی و شۆخان لەگەل ئەوەی كە بكوژەكە دانی بە تاوانەكەیدا نا و سزای سێدارەی بۆ بڕرایەوە، بەاڵم ئازاد كرا بێ ئەوەی كە شتێك بە كۆمەڵگە بگوترێ. ئەو دۆخە لە هەر واڵتێكی تر بایە كە بانگەشەی دیموكراسی دەكا هەموو كۆمەڵگەی دەهێنایە مەیدانەكان، بەاڵم لەهەرێمی كوردستان

وەك ڕوداوێكی ئاسایی تێپەڕی.

پ��رس��ی��ار/ رات���ان ل��ەس��ەر ئیش و ك��اری رێكخراوەكانی ژنان لەهەرێمی كوردستاندا

چییە؟

پرسەكانی چارەسەری بۆ كاركردن وەاڵم/ ناوی لەژێر رێكخراو هەندێ وەك كۆمەڵگە جگە دەیكەن مەدەنیدا كۆمەڵگەی و خانمان نەبێ حكومەت الیەنەی دوو ب��ەرژوەن��دی لە شتێكی تر نییە. حكومەت بۆ پەردەپۆشكردنی بەكاردینێ رێكخراوانە ئەو كۆمەڵگە كێشەكانی شتێك هیچ ئ��ەوەی بێ رێكخراوەنەش ئ��ەو بونەتە ب��گ��ۆڕن، خەڵكەكە ژیانی واقعی لە كەموكوڕیەكانی پینەكردنی ماكینەیەكی ئاو بەوەش خۆپێنانسەكردن، و دەستەاڵتداران لەنێو چ دەكەن سەردەستی زهنیەتی بەئاشی كۆمەڵگە و چ دەسەاڵت و چ هێزگەلێكی بەناوی ئۆپۆزیسیۆنبونەوە لە مەیدانەكەدایە، سەرئەنجام بزوتنەوەیەكی كۆمەالیەتی چاالك زۆر قەلس و لە ئەوەش و نییە گۆرانكاری هێزی كە الوازە دوا دواییدا دەستكەوتێكی گەورەیە بۆ دەسەاڵت.ساڵی یەكەمی مانگی دوو م��اوەی لە تەنیا لە ك���وژران ژن )10( ك��ەم الن��ی )2014(دا كە ئ��ەوەی وەك ب��ەاڵم كوردستان؛ باشوری دێنە خانمان ئەنجومەنی نەدابێ، ڕووی هیچ دەڵێن ئەوروپیەكان بە و ئەوروپا پەرلەمانی كە لە واڵتەكەی ئێمە كێشەیەكی ئەوتۆ نیە و ئەوەی دۆخی خراپە ئێراقە. سەرنجڕاكێشە كە لەو كۆنفرانسەدا جگە لە رێكخراوەكانی سەر بە چاپەمەنیەكان و كوردستان دیموكراتی پارتی كەس ئاگای لە ئەنجامدانی ئەو كۆنفرانسە نەبوو. بە ئاگاییەوە هەموو چاپەمەنی و رێكخراوەكانیان

لەو كۆنفرانسە پەراوێز خست.ئەو رێكخراوانە ترسیان هەیە لە ئاشكرابوونی ئەو دۆخە خراپەی ژنان لە باشوری كوردستان، ئەو دۆخە وەك دۆخی وشترمرخ و كەو وایە، سەریان لە بن زەوی ناوە و وا دەزانن كەس پێیان نازانێ.

لەدیاسپۆران ژنانەی ئەو باشە پرسیار/ رۆڵیان چییە و چیان كردووە، هەتا ئێستا؟وەاڵم/ وەك ژنانێك كە سااڵنێكە لەدەرەوەی دەمانەوێ ئەوروپیەكان دۆستە رێی بە واڵتین لەو كە نییە شێوەیە ب��ەو دۆخ��ە ئ��ەو بڵێین كۆنفرانسەی حكومەتی هەرێم و رێكخراوەكانیان ناوی لەسەر ئەوانەی وت. ئەوروپیەكانیان بە ژنان كاردەكەن دەبێ لە جددیەتی ئەو تێكۆشانە دەبەن، ئاگرێك چ بۆ دەست بزانن و تێبگەن لە ئیدی ئامادەبن. دەرئەنجامەكانیشی بۆ خۆدووبارەكردن رزگار بن و پێ بنێنە قۆناغێكی نوێی تێكۆشانی رادیكاالنە، بەاڵم بەرێبازگەلێك كە كۆمەڵگە هەموو لە ئامێز بگرێ و راستیش پێناسەی دوژمنەكانی ئازادی بكات. دەبێ ئیتر ژنانەوە بەناوی رێكخراوە هەندێ ن��ەدرێ رێ كێشەكان و بكەن ژن��ەوە پرسی بە بازرگانی پەردەپۆش بكەن و لە رێبازیدا ملكەچانە مامەڵە

بكەن.ڕوو رۆژانە كە ژنان كێشەكانی بە لەبەرامبەر

Page 42: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[40 ژنان

پەراوێز سیاسەتی لەبەرامبەر و هەڵكشانە لە كردنەی ژنان لە هەموو بوارەكانی ژیاندا لەالیەن دەستەاڵتدارانەوە، لە كوردستان و دەرەوەی واڵت و دۆخە ئەو ڕووی بۆ خستە ژنان هەوڵەكانی گەران بە دوای چارەسەری دا هەیە. پەرلەمانی جیهان ن��اوەن��دان��ەی ل��ەو یەكێكە ئ��ەوروپ��اش ماف لە سەر دەكرێ تێدا فراوانی گفتوگۆ كە و ژنان مافی پێشیلكاریەكانی و ئازادیەكان و گەالن. هەم ئەو گەالن و بەشانەی كۆمەلگە كە تیكۆشانی ئازادی بەرێوەدەبەن و هەم ئەوانەشی

كە دەیانەوێ تەنیا لە ڕوانگەی بەرژوەندی سیاسی و ئابوریەوە وەك ناوەندێكی دیبلۆماسی كەڵكی بەپێی دەك��ەن. لەگەڵ مامەڵەی وەرگ��رن لێ راپۆرتی رێكخراوی مافی مرۆڤی هەرێمی باشوری كوردستان تەنیا لە ساڵی )2013(ی )347(، ژن بە روداوی جۆراوجۆری وەكو خۆسووتاندن، خۆ كوشتن و كوشتن یان توندوتیژیان بەرامبەر كراوە یان بونەتە قوربانی توندوتیژی و هەزاران ژنیش سكااڵیان تۆمار كردووە لە دادگا لەسەر كەسانێك كە لە بنەماڵەدا توندوتیژی بەرامبەریان كردوون.

زۆرێكیش لەوانەی كە لەسەر كەیسی توندوتیژی دەگیرێن یان سزا نادرێن یان بەر لێبوردنی گشتی ئاگادارە؟ لێی جیهان چەند ئامارە ئەم دەك��ەون. وەاڵمدانەوەی ئەم پرسیارە خەمی هاوبەشی ژنانە بۆ خستە بۆ هەر هەرێمەكەمان. راستی ڕووی خستە لە )2014( نیسانی )1(ی لە راستیانە ئەو ڕووی پەڕلەمانی ئەوروپا كۆنفرانسێك لەسەر دۆخی ژنانی ناونیشانی"ڕێگریە بە كوردستان هەرێمی لە كورد یاسایی و دادوەریەكان لە بەردەم بەدیهاتنی مافەكانی

ژنان لە كوردستانی ئێراق بەرێوەچوو.

نازانرێ ئەو شەش پیاوەی دەستدرێژیان كردە سەر كچە رۆژئاواییەكە بەچی گەیشت..........

تەنیا لە ماوەی دوو مانگی یەكەمی ساڵی )2014(دا النی كەم )10( ژن كوژران لە باشوری كوردستان؛ بەاڵم وەك ئەوەی كە هیچ ڕووی نەدابێ، ئەنجومەنی خانمان دێنە پەرلەمانی ئەوروپا و بە

ئەوروپیەكان دەڵێن كە لە واڵتەكەی ئێمە كێشەیەكی ئەوتۆ نیە و ئەوەی دۆخی خراپە ئێراقە.........

ئەگەر ژنان لە مەیدانی سیاسەتدا سەرنەكەون، ئەوە ناتوانن لە هیچ مەیدانێكی تردا سەركەون..........

ئەوانەی ژنان دەكوژن یان بە سوڵحی بنەماڵەیی یان بە بەپارە، یان بە چاوسوركردنەوە و هەڕەشە یان بەر لێبوردنی گشتی سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەكەون، وەك ئەوەی كە كوشتنی لە

مامۆستا ساكاردا ڕوویدا و هەموو كەیسەكە بە الڕێدا برا، وەك كەیسی كوشتنی شادی و شۆخان لەگەل ئەوەی كە بكوژەكە دانی بە تاوانەكەیدا نا و سزای سێدارەی بۆ بڕرایەوە، بەاڵم ئازاد كرا بێ

ئەوەی كە شتێك بە كۆمەڵگە بگوترێ

Page 43: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

41ژنان] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

ئا/ دڵناز كەریمئەو پیاوساالرییەی پلەداری نەریتی باو لەسەر شارستانی مێژووی بەدرێژایی ئاواكردووە ژنی لەفۆرمی بەهێز و پتەوكراوە. ئەو دەسەاڵتەی خۆی ئاستی بەبەرزترین نەتەوەدا �� دەوڵەت لەو خۆی هێزی زۆر تاڕادەیەكی گەیشتووە رەگ��ەزگ��ەرای��ی��ە وەردەگ��رێ��ت ك��ە خەست و باڵویكردۆتەوە، چونكە رەگەزگەرایی كردەیەكی ئایدیۆلۆژیایەكە بەڵكو نییە؛ ئاسان بایۆلۆژی دەسەاڵت میللیگەرایی بەقەدەر كەم بەالنی چونكە دێنێت؛ بەرهەم نەتەوە �� دەوڵەت و رەگەزی ژن لە روانگەی پیاوی بااڵدەستەوە ئەو ئۆبژە و شتگەلەیە كە هەر جۆرە ئارەزوویەكی گووتەی"ژنان دەكات. جێبەجێ لەسەر خۆی دەتوانن خ��وازی��ارن چۆن خۆتانن، كێڵگەی بیانكێڵن"ی پەرتووكی پیرۆز و گووتەی"ژن وەك دەتوانن دەخوازن چۆن مۆسیقایە، ئامرازێكی دەردەب��ڕن. واقیعە ئەو مۆدێرنیتە بیژەنن"ی جاشكۆكەی و سەری پەندی"قامچی هەروەها فاشیستانەی كارەكتەری مەكەن" كەم زگی

بااڵدەستی دەخاتەڕوو.سیستەمەی ئەو سەرمایەداریش مۆدێرنیتەی زیاتر بەرەو پێشەوە بردووە. ئەو گۆڕانكارییانەی رێكخراون ژن ل��ەب��ەرژوەن��دی یاسا ل��ەب��واری دوورە. كردەییدا یەكسانی لەبەدەستهێنانی دام��ەزراوێ��ك ه��اوس��ەرگ��ی��ری وەك دەش��ێ��ت شارستانی مۆركی لەژێر كە بكرێت پێناسە رەگەزپەرستی و پیاو بااڵدەستی كراوە. ئاوا رەنگدانەوەی دۆخ��ی دەك��ات. رەوا كۆمەڵگا لەسەر دەولەتە و دەسەاڵت پلەداری، پاوانی كۆمەڵگا خانەی و بەرباڵوە یەكینەیەی ئەو پێكدێنێت. ناكۆكیەكی پەردەپۆشكراو لەنێوان رەواكردنەكەی لەگەڵ رووالەتەكەی و ناوەڕۆك جێگای باسە. دەزگایەكە بە باشترین شێوە ئەو كۆیالیەتییە دەشارێتەوە كە لە كەسایەتی ژندا بەسەر تەواوی كۆمەڵگادا پەیڕەو دەكرێت. لە بەژنكردن قۆناخەی ئەو بەبنەماگرتنی رێگای كردنی بچووكردنەوە، پێكردن، )سووكایەتی هەنگاو دەستیپێكرد مێ پیاو(ی بەپاشكۆی دوای ب��ەژن. دەكرێت كۆمەڵگاش بەهەنگاو بەژنكردنی مێكۆیالیەتی پیاویش بەشێوەیەكی تێكەڵ لەگەڵیدا جێبەجێكراوە. ئەو كۆیالیەتی و ك���راوە پ��ەی��ڕەو م��ێ ل��ەس��ەر ژنێتییەی و ئەنجامگیر بووە، دواتر بەسەر پیاوان و چینە و قۆناخ ئەو دەسەپێنرێت. چەوساوەكانیشدا

پڕۆسەی بەشارستانیەوە دەستی پێكرد لەگەڵ گەیشت. بەلوتكە سەرمایەداری مۆدێرنیتەی فاشیزم كۆمەڵگا بەژنكردنی پ��رۆس��ەی لە پێگە و مانایەكی تایبەتی هەیە. گوزارشت لە كۆمەڵگایەكی دەستەمۆكراو دەكات. مۆدێرنیتە گوزارشت لە كۆمەڵگای ژنێتی گشتی دەكات كە لەدەستداوە بەرگریكردنی توانای خەسێنراوە، یەكتری. مێردی و ب��ەژن ك��راوە هەركەس و پێویستی سەرمایە هەمیشەیی كەلەكەبوونی بەشەڕانگێزی و هۆڤێتییەك هەیە تا بەجۆرێكی دیكە دەرفەت بەكۆمەڵگا نەدات. هاوسەرگیری كۆیالیەتی هەم نامووسدا ناوی لەژێر بوارێكە و دەستدرێژی تێدا رەوا كراوە هەم بەقوواڵیی

تێیدا جێبەجێ كراوە.

پرسی رەگەزگەرایی كۆمەاڵیەتی، خێزان، ژن و ژمارەی دانیشتوان

كێشەكە ناوی تەنیا ئەمڕۆماندا رۆژگ��اری لە دەستنیشان كراوە و هێشتا ناوەڕۆكەكەی دیاری و بەرنامە كە لەوەی دوورە هێشتا نەكراوە. چاالكیەكانی شێوازی و رێكخستن و ستراتیژ هەروەكو بێت. جێگیر رۆژەڤ��دا نێو لە تەواو ژن رەگ��ەزی كۆیالیەتی بنەمای لەسەر چۆن مێژووی شارستانیەتی چینایەتی وەكو مێژووی تەڵەكەبازی و چەوسانەوە شەڕ، ستەمكاری؛ لەمیانەی ئەوا دەستیپێكرد، چەواشەكاری و تێكۆشانی ئازادی ژن و گەیشتنی بە سەركەوتن، سەرلەنوێ مێژووی ئازادی، ئاشتی، یەكسانی و تەواوی دەنووسرێتەوە. و دەئافرێنرێ راستی پێشهاتەكان ئاماژە بەوە دەكەن كە ئازادی ژن شارستانیەتی بەرەبەیانی لە بەرچاو رۆڵێكی نوێدا دەبینێ و دووبارە و لە ئاستێكی بەرزتردا

چاخی ژنی ئازاد دێتە ئاراوە.گەوهەری نوێنەرایەتی ئ��ەوەی شانبەشانی سیستەمی و ژن دەك��ات، دیموكراتیزەبوون دەوروب����ەری ناكۆكییەكانی و پ��ەی��وەن��دی پێویستە كە دێن دیاردانەوە ئەو لەسەرووی بەشێوەیەكی سەربەخۆ تاوتوێ بكرێ. چەندە و دیموكراتی راوەس��ت��ەی هاوسەنگییەكانی كۆمەڵكاری بەدرەنگ وەختی و ناتەواو جێگای ئەوا گرتبێت، كۆمەڵناسییەوە لەبواری خۆی رەوشێكی لەوە خراپتر لە هەڵوێستی سەبارەت ئەو بڵێی ه��ەروەك دەبینین. ژن بەدیاردەی رەوشەی ژن تێیدا دەژی پێویستییەكی ئاسایی ت��ەواوی لە چەمكە ئ��ەم سروشتیبوونە، و

هەڵوێستە زانستییەكاندا، هەڵوەستەی سیاسی و ئەخالقی وەك ئەگەر و گریمانەیەكی لەپێشینە پەسند دەكرێ. ئەوەی جێگای خەم و پەژارەیە خ��ودی ژنیش ه��ۆگ��ری ئ��ەوە ب��ووە ك��ە ئەم چەمك و تیۆریە بەئاسایی و سروشتی ببینێ سروشتیبوونی و پیرۆزی بكات. پەسەندی و گەالندا بەسەر بەهەزاران ساڵ ئەو ستاتۆیەی هەروەكو زیاتر لەوە جار چەندین سەپێنرا، بڵێی لەتەواوی زهنییەت و هەڵسوكەوتی ژنان هەڵكەندراوە. بەو رادەیەی گەالن كراونەتە ژن، ژنانیش وەكو گەالنیان لێكراوە. كاتێك هیتلەر دەڵێ " گەالن وەك ژنن" گوزارشت لەم راستییە دیاردەی قووڵتر بەشێوەیەكی كاتێك دەكات. دەبینرێ بكرێت تاوتوێ و هەڵسەنگێنرێ ژن جەستەیی، رەگەزێكی وەك كە زیاتر ل��ەوە مامەڵەی رەچەڵەكێك و چین وەك بەڵكو بەاڵم وەك چین، رەچەڵەك لەگەڵدا دەكرێت، و نەتەوەیەك كە هەرەزێدە دەچەوسێنرێتەوە. دەبێ باش بزانین كەهیچ چینێك، رەچەڵەك و ژێر نەخراونەتە ژنێتی بەئەندازەی نەتەوەیەك

كۆیالیەتییەكی سیستەماتیك.نەنووسراوە. ژنانە كۆیالیەتی مێژووی هێشتا لەچاوەڕوانی ئازادیخوازییە مێژووی هەرچی نووسینەوەدایە. بەئەندازەی قوواڵیی كۆیالیەتی لەنزیكەوە تاریكیدا لەناو هێشتنەوەی ژنان، گرێدراوی دەسەاڵتی پلەداری و دەوڵەتگەراییە. كۆیالیەتییەوە لەبارەی ژن راهێنانی لەمیانەی �� پیرۆزەكان و جیاكاری بەڕێوەبەرایەتییە ��پلەداری ئاواكراوە، رێگای كۆیالیەتی توێژەكانی بەكۆیلەكردنی ك��راوەت��ەوە. كۆمەڵگا دیكەی دەردەكەوێت. ژنان كۆیالیەتی دوای پیاوان لەگەڵ جیاوازی الیەنی رەگ��ەزی كۆیالیەتی هەیە. نەتەوەیی و چینایەتی كۆیالیەتی لەمیانەی فشارە ورد و چڕ و تەڵەكەبازییە پڕ دەكرێت. مەیسەر رەوابوونی لەهەستەكانەوە هەروەك بڵێی جیاوازی جەستەیی بیانوویەكی و ئیش ت��ەواوی بەكاریدێنێ. و كۆیالیەتییە كارەكانی ئەنجامیدەدات، بەئیشی ژنانەی بێبەها نابینرێ و سووكایەتی بەهەند بەناو دەكرێت، گۆڕەپانە ل��ە ب��ەش��داری��ك��ردن��ی پ��ێ��دەك��رێ. قەدەخە ئایینیەوە لەالیەنی گشتییەكاندا، بەعەیبداری ئەخالقیشەوە لەبواری دەك��رێ، چاالكییە لەتەواوی پێبەپێ قەڵەمدەدرێ. لە كاتێك دەخرێتەوە. دوور كۆمەاڵیەتییەكان هێزی حوكمڕانی چاالكییە سیاسی، كۆمەاڵیەتی و ئابوورییەكان دەكەوێتە ژێر ركێفی پیاو الوازی

ئۆجاالن؛

ژن، مردوویەكی زیندووە

ئەوەی دەدۆڕێنێ و زیانی بەردەكەوێ تەنیا ژن نییە؛ بەڵكۆ تەواوی كۆمەڵگایە

Page 44: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[42 ژنان

ژن زیاتر بەدەزگا دەبێت. وەك باوەڕییەك لەسەر رەگەزی الواز )ژن( هاوفیكرن.

و ماددی هێزە توانستی تەواوی ئەوەی دوای مەعنەویەكان لەدەستی پیاو كۆدەبێتەوە، ئیتر ژن دەبێتە بوونەوەرێك كە گیرۆدەی خنكانێكی چاوەڕوانی زیزدەبێت، ب���ەردەوام و بێدەنگە دەستی پیاوە، هەندێ جار دەپاڕێتەوە، هەندێ جاریش تەواوی كەرامەتی خۆی پێشێل دەكات بەواتایەكی رازی��ی��ە. خ��ۆی بەچارەنووسی و بەناو زیندوو ب��ەم��ردووی دەت��وان��رێ دیكەش بكرێت. لەمیانەی چەند نموونە و لێكچواندنێكەوە نموونەی بكەینەوە. روونتر دیاردەكە دەتوانین جار هەندێ قەفەسە. ناو چۆلەكەی یەكەم، وەك چۆلەكەی كەناری دەڕازێندرێتەوە، هەندێ و دەكرێ خۆش دەنگی بولبول وەك جاریش خۆیەوە ل��ەالی و هەركەسە بەكاردەهێنرێ. بەچۆلەكە زیاتر دەچوێنێ. بەچۆلەكەیەكی بەناو دەكرێت. نموونەیەكی دیكە، رەوشی ئەو پشیلەیە كە فڕێدراوەتە بیرێكی قووڵی بێبن و بەردەوام میاوەمیاوێتی. پاشماوەی خواردنەكانی دەدرێتێ و بۆ خاوەنەكەی ماڵیدەكرێت. لەوانەیە بۆ بەاڵم ببینرێن، قەبا كەمێك نموونانە ئەم كە ئاشكرایە كۆیالیەتی قوواڵیی تێگەیشتنی زانستی هەمەالیەنی بەهەوڵدانێكی پێویستی رەگەزگەرایی كۆمەڵگایەكی هەیە. ئەدەبی و

زەبەالح پێكهێنراوە. قەبایی راستەقینە لێرەدایە كاتێك پیاو یەكالیەنە دەستدرێژی دەكاتە سەر ژن بۆ پیاو قارەمانێتییە و تادواڕادە پیاو زەوقی لێوەردەگرێ و شانازی پێدەكات، ژن رووبەڕووی لەجۆری بێڕەحمانەی سزایەكی جۆرە هەموو رەجمكردن تا مردن، فڕێدانە سۆزانیخانەكان و دەبێتەوە. لەكۆمەڵگا التەریككردنی دەگاتە تا كاتێك ئەوەیە، قەباترینیان لە یەكێك دیسان نێرینەیی و زایەندی ئۆرگانی بە شانازی پیاو زایەندی و مێینەیی بۆ خۆی دەكات، ئۆرگانی ژنان وەك سەرچاوەی عەیب و خەجاڵەتی دەبینرێ. جیاوازی سادەترین لەبەكارهێنانی تەنانەت جەستەیی دژ بەژن دوودڵی نەكراوە. خودی ژنێتی كراوە بەسەرچاوەی عەیب و شەرمەزاری. تەنانەت ژنی ئەوەی پیرۆزە هەستێكی و كە سۆز ئەشق پیاوە. كوێرانەی داسەپاندنێكی دێت دووچ��اری

كیژۆڵەكان بەبەردەوامی بچووك دەبینرێن.بۆچی بپرسین پێویستە پ��رس��ی��ارەی ئ���ەو كۆیالیەتییەكی هێندە قووڵ؟ مسۆگەر وەاڵمەكەی پەیوەندی بەدیاردەی دەسەاڵتەوە هەیە. سروشتی ئەگەر بەكۆیالیەتییە. پێویستی دەس���ەاڵت سیستەمی دەسەاڵت لەدەستی پیاودابێت ئەوا تەنیا بەشێكی مرۆڤ نا؛ بەڵكو دەبێ تەواوی رەگەزێكیش بەگوێرەی ئەم دەسەاڵتە شێوە بگرێت. هەروەكو چۆن خاوەنەكانی دەسەاڵت سنوورەكانی دەوڵەت دەبینن خۆیان )ماڵ(ی خانە سنوورەكانی وەك لەم سنوورەدا وەك مافێك و هەموو كردەوەیەك

دەبینن، لەو خێزانەدا كە میكرۆ مۆدێلێكی دەوڵەتە خۆی پیاوساالری دەسەاڵتی خاوەنی وەك پیاو بەخاوەن مافی هەموو جۆرە رەفتار و كردەوەیەك �� پێویست ببینێ كوشتنیشی تێدا �� دەبینێ ژنی لەمیانەی كۆنە و قووڵ هێندە موڵكێكی ماڵەوە پیاو هەست و سۆزێكی موڵكایەتی سنوورنەناس ژن بەپیاو بەرامبەر دادەنێ. خۆی بەموڵكی ژن موڵكایەتی مافی بچووكترین بانگەشەی ناتوانێ پەیوەندی ك��ە پ��ی��اوەی ئ��ەو ل��ەگ��ەڵ ���� بكات هاوسەرێتییان پێكهێناوە �� بەاڵم خاوەندارێتی پیاو لەسەر ژن و مندااڵن بێسنوورە. دیسان پێویستە كۆیالیەتی سەر رەفتارەكانی و بەخێزان دەرهەق ژنی بگەڕێینەوە. موڵكایەتی سەرچاوەی بۆ ژن پێكدێنێ. موڵكایەتی سەرچاوەی بەكۆیلەكراو ژن ل��ەس��ەر موڵكایەتییەی و كۆیالیەتی ئ��ەو باڵوكراوەتەوە شەپۆل شەپۆل سەرجەم ئاستەكانی كۆمەڵگا دەگرێتەوە. بەمشێوەیە هەموو جۆرە هرز و سۆزێكی موڵكایەتی و كۆیالیەتی لە پێكهاتەی بەجێدەكات. كۆمەڵگا و تاك ه��زری و رەفتار كۆمەڵگا بەگوێرەی پێكهاتەی هەموو جۆرە پلەداری ئەمەش دەگونجێندرێ. دەوڵەتگەراییەكان و بەواتای بەردەوامكردنی ئاساییانەی هەموو جۆرە پێكهاتەیەكی شارستانییەت دێ كە بەچینایەتی دەناسرێت و رەوابوونی بەدەستهێناوە. بەمجۆرە ئەوەی دەدۆڕێنێ و زیانی بەردەكەوێ تەنیا ژن و پلەداری سنوورداری لەهێزێكی بەدەر نییە،

دەوڵەتگەرایی، تەواوی كۆمەڵگایە.

لە رۆژگاری ئەمڕۆماندا تەنیا ناوی كێشەكە دەستنیشان كراوە و هێشتا ناوەڕۆكەكەی دیاری نەكراوە. هێشتا دوورە لەوەی كە بەرنامە و ستراتیژ و رێكخستن و شێوازی چاالكیەكانی تەواو لە نێو رۆژەڤدا جێگیر بێت. هەروەكو چۆن لەسەر بنەمای كۆیالیەتی رەگەزی ژن مێژووی شارستانیەتی چینایەتی وەكو مێژووی ستەمكاری؛ شەڕ، چەوسانەوە و تەڵەكەبازی و چەواشەكاری دەستیپێكرد، ئەوا لەمیانەی تێكۆشانی ئازادی ژن و گەیشتنی بە سەركەوتن،

سەرلەنوێ مێژووی ئازادی، ئاشتی، یەكسانی و راستی دەئافرێنرێ و دەنووسرێتەوە

Page 45: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

43] ژماره 38[ ]2014/4/15[ ]ساڵی چوارم[

بیرەوەری گەریال

ن/ ڕوچەم دێرسیم ـ و/ ڕێبوار هەمەوەندیبووم، دێرسیم هەرێمی لە )1997( ساڵی لە گەریالبونم بە قۆناغی یەكەم بڵێم دەت��وان��م ئەنجامدانی كە دەژی��ای��ن قۆناغێكدا لە ب��وو، گروپێك ئێمە بوو، ئ��ارادا لە چڕ چاالكییەكی ئەنجام چاالكییەك كە بڕیارماندا بوین گەریال بدەین، بەگوێرەی بڕیارەكەمان ئێمە )5( هەڤاڵ لەگەڵ چاالكییە. ئەم ئەنجامدانی بۆ دەچوین چونمان بۆ ئەنجامدانی ئەم چاالكییە هەموومان باڵ و ش��ان كەشوهەوایەكی ن��او كەوتبوینە هەیەجانێكی خاوەن هەمووشمان و دەرخستن خونچەكانی دەركەوتنی سەرەتای بوین، زۆر چاالكی دەمانویست ئێمە بوو، بەهار وەرزی تۆڵەسەندنەوە ئەنجام بدەین، ماوەیەك لەمەوبەر هەربۆیە و ب��وون شەهید هەڤاڵێكمان چەند ئەنجامی بە كە ئەوەبوین بەختەوەری ئێمە كاتێك ئەوان دەكەینەوە، تۆڵەی ئەم چاالكییە و ئازار ئەو دەدات لەدەست هەڤاڵێكی مرۆڤ غەمگینیەی لە بارەیەوە هەستی پێدەكات دەبێتە هۆكاری ئەوەی كە بەرامبەر بە دوژمنەكەی قین و نەفرەتی لەال دروست ببێت، ئەم قین و نەفرەتە چاالكییەك ئەنجامدانی بە نەگۆڕدرێت ئەگەر كەواتا هیچ مانایەك نابەخشێت، بە پێچەوانەوە وەك بڵێسەیەك كە هەرگیز خامۆش نابێتەوە دڵی مرۆڤ دەسوتێت، بەاڵم ئەگەر ئەم بڵێسەیە كرا تۆڵەوە بواری چاالكییەكی و خرایە ئاگرێك بە ئەوكاتە دڵی مرۆڤ ئازارەكانی خامۆش دەبێتەوە، شیوەیەیە. ب��ەو ئێمە چاالكییەكانی ڕەنگی بێگومان هیچ چاالكییەكی ئێمە چ سەربازی بێت ئایدیۆلۆژی بێت یاخود سیاسی بێشك بێ یان هۆكار نییە، بە پێچەوانەوە هەموو چاالكییەكمان بۆ بەدەستخستنی ڕۆژەڤ نییە؛ بەڵكو هۆكاری

مێژوویی و تایبەتمەندی خۆی هەیە.لەسەر ئەو بناغەیە بڕیاری ئەنجامدانی چاالكیماندا كەموكوڕیش بەبێ ك���رد، پیالنسازیمان و دەشگەڕاینەوە، هەموو شتێكمان لەالی خۆمانەوە گەاڵڵە كردبوو، لە ماوەیەكی كورتدا چاالكێكەمان چاالكییە ئ��ەم ئەنجامدانی بۆ دەدا، ئەنجام پێویستیمان بە ئازوقە هەبوو؛ چونكە ئازوقەمان ئ��ەو شوێنەی نزیك لە ت��ەس��ادوف ب��وو، ك��ەم هەبوو گوندێك ئ��ەدرا ئەنجام لێ چاالكێكەی ماڵێكەوە، و چوینە گوندەكەوە ئێمەش چوینە خاوەنی ماڵەكە زۆر بەباشی پێشوازیان لێكردین، زۆر بە جۆشوخرۆشەوە ساڵویان لێكردین، ئێمە گەرمی بە گەل كە ئ��ەوەی لەگەڵ ڕاهاتبوین

پێشوازیمان لێبكەن، بەاڵم ئەم پێشوازیەی ئەم سەرنجمانی حاڵەتە ئەم بوو گ��ەرم زۆر ماڵە و ناسروشتی شێوەیەكی بە بەاڵم ڕاكێشابوو، ڕادەبەدەر بیرمان لەم پێشوازییە گەرمە نەكردەوە، دوای مانەوەی ماوەیەكی كورت لە ماڵەكە ئێمە ووتین پێیان لێكردن، پێداویستێكانمان داوای كە لە ماوەیەكی كورتدا پێداویستێكانمان دابین داپێمان بەڵێنەیان ئەم ئەوەی دوای دەك��ەن، لەو بەیانێكەی دەبوایە جیابوینەوە، ماڵەكە لە بە زۆر ماڵەدا لەم ئێمە بڕۆشتینایە، ناوچەیە سادەیی و لەناو باوەڕییەكی پتەو هەڵسوكەوتمان بەاڵم لێكردین، پێشوازیان بەباشی زۆر دەكرد ئێمە نەمانزانی بوو كە ئەم ماڵە ماڵی یەكێكە لە خیانەتكاران كە لە ناو ئێمەدا هەاڵتبوو، ئەو كەسەی لە ناو ئێمەدا هەاڵتبوو لەبارەی ئێمەوە جەندرمەیان بە جەندرمە، بە دابوو هەواڵیان ووتبوو كە )گروپێك گەریال لە ناو ئامادەباشی ئەنجامدانی چاالكیدان(. من تێناگەم مرۆڤ چۆن ئەم چی كە خۆی، بكوژی كۆیلەی بە دەبێت دوژمنە نەك تەنها ئەمڕۆ؛ بەڵكو بەدرێژایی مێژوو لە خوێنی ئەم دوژمنە دەستی بووە، كوردكوژ منداڵی كورد سوورە، بەتایبەت دێرسیم، هێستا خوێنی كورد لە دێرسیم كە لە ساڵی )1937(وە ڕژاوە ووشك نەبۆتۆتەوە، هێشتا گۆشتی لەشیان ئەم دەتوانێت م��رۆڤ چ��ۆن خ��ۆڵ بە نەبووە خیانەتە بكات؟، دەبێت مندااڵنی دێرسیم مێژوو لەبیر خۆیان نەكەن و خیانەت لە مێژووی خۆیان نەكەن، ئەو كەسە بە ڕاكردنی لەناو پەكەكە تەنها خیانەتی لە پەكەكە نەكردووە، ئەو كەسە خۆی خستۆتە باوەشی دوژمنەوە و خیانەتی لە خۆی و شەرەف و ئازادی كردووە، ئەو كەسە دەستی ئەو دوژمنەی گرتووە كە هێشتا خوێنی باپیران و دایەگەورە و مندااڵنی دێرسیمی لێدەتكێت، ئەم خیانەتە لە كەسایەتی پەكەكەدا كە هێزی تۆڵە سێنەرەوەی هەیە بەرامبەر بەو كۆمەڵكوژیانەی وایە ئ��ەوە وەك ك��راوە ك��ورد بە بەرامبەر كە ئەم خیانەتە بەرامبەر بە كەرامەت و بەها و بە

نرخەكانی مرۆڤایەتی كرابێت.لەكاتی نەبوین، مەسەلەیە ئەم ئاگاداری ئێمە كوێ بۆ چاالكێكە ئەنجامدانی ئامادەباشی دەبوینەوە، دوژمن بۆسەی ڕوب��ەڕوی بچوینایە لەوە دەچوو كە هێزی دوژمن بەردەوام لەگەڵماندا بوبێت، ئێمە سەرمان لەم مەسەلەیە دەرنەدەچوو، ئێمە بوون، بەدوامانەوە بەردەوام زریپۆشەكان پێمان وابوو ئەمە بەرنامەی دوژمنە بۆ ئەنجامدانی لەم ب����ەردەوام بۆیە گ��ون��دەك��ان، ڕوخ��ان��دن��ی

ناوچەیەن، بەاڵم رومان لە كوێ بكردایە ڕوبەڕوی لە كە ب��وو سەیر پێمان دەبوینەوە، دوژم��ن ماوەیەكی وا كورتدا دوژمن چواردەورمان بگرێت، چەندێك ناوچەیەوە، ئەو چوبوینە تازە ئێمە هەوڵماندەدا نەماندەتوانی بەرنامەی چاالكێكەمان بخەینە بواری پراكتیكەوە، بڕیارماندا كە جارێكی دوژمن هێزی بەاڵم ماڵەكە، بۆ بگەڕێینەوە تر دەمانویست گرتبوو، ماڵەكەیان چ���واردەوری ناوچەیە لەم هەبێت شەهیدمان ئ��ەوەی بەبێ بۆالی بچینەوە نەماندەویست دوربكەوینەوە، ئەنجام چاالكییەكەمان هێشتا چونكە هەڤااڵن؛ ڕویەكەوە بەچی دەك���ردەوە بیرمان نەدابوو، پێیان هەڤااڵن بێگومان هەڤااڵن، الی بچینەوە دەوتین )لە شوێنێكی بەرفراوانی وەك ناوچەی بدەن( ئەنجام چاالكی نەتانتوانی قەرەقۆچان ووتمان:"ئێمە لەناوخۆماندا ئێمەش هەربۆیە هەر بەاڵم بدەین، ئەنجام چاالكی نەمانتوانی ئێمە بهێنین". پێداوێستێكانمان با نەبێت هێچ خاوەن بە دابوو پارەمان پێداوستیانە ئەو بۆ فیڕۆ بە پارەیەمان ئەو نەماندەویست ماڵەكە ب��ڕوات، كە بینیمان هێزی دوژم��ن چ��واردەوری چاوەڕوانییەوە، كەوتینە گرتبوو ماڵەكەیان كرد پاشەكشێی دوژم��ن هێزی ئ��ەوەی دوای بینیمان ژوورەوە چوینە كە ماڵەكەوە، چوینە بێگومان كردبوو، ئامادە ئێمەیان داخوازێكانی ئێمە نەماندەزانی كە ئەم ماڵە خەبەری دوژمنیان لێدانی كەوتنە ئێمەوە، بوونی لەبارەی داوە ئێوە لەالی دەیانوت:"دڵمان و خۆیان ئەژنۆی بوو، ترسی ئەوەمان هەبوو كە دوژمن شتێكتان بەسەر هیچتان ب��ەاڵم ترساین، زۆر لێبكات، ئێوەی خوا خوا، بۆ سوپاس زۆر نەهاتووە، و هەڵگرت ئەشیاكانمان ئێمەش پاراستووە". بۆالی گەڕاینەوە دوركەوتینەوە، ماڵەكە لە هەڤااڵن، هیچ شتێكمان بە گوێرەی بەرنامەكەمان ئەنجام نەدابوو، بەشێوەیەكی سروشتی هەڤااڵن پرسیاری چالكییەكەیان لێكردین، بەاڵم لەبارەی نەبوو، پی وەاڵمێكمان هیچ پرسیارەوە ئەم هەڤاڵێكمان باسی بەسەرهاتەكەمانی بۆ هەڤااڵن گێڕایەوە و پێی وتن:"كاتێك چاالكییەكەمان پێ ماڵێكمان بە گوندێك لە ئێمەش نەدرا ئەنجام دوای بكەن دابین پێداویستێكانمان كە ووت گەڕاینەوە كرا ئامادە پێداوێستێكانمان ئەوەی گوندەكە، دوایش خاڵ بە خاڵی رەوشەكەی بۆ باس كردن، هەڤااڵن پرسیاری ئەو ماڵەیان كرد باسكردن بۆ ماڵەكەمان ئێمەش چوبوین كە چوینە بۆی ئێمە ماڵەی ئەو ووتیان ئەوانیش

ئەنجامدانی چاالكییەك

هیچ چاالكییەكی ئێمە چ سەربازی بێت یان ئایدیۆلۆژی یاخود سیاسی بێشك بێ هۆكار نییە

Page 46: Roji welat jimare 38

] ~ [[email protected]

]ساڵی چوارم[ ]2014/4/15[ ] ژماره38[44 بیرەوەری گەریال

كە دەوڵ���ەت، سیخوڕەكانی ماڵە لە یەكێكە گوێمان لەمە بوو سەرسام ماین، بە كورتی ئێمە چوبوینە ماڵی سیخوڕێكەوە و ئێمەیان كردبۆوە

ژێر چاودێرییەوە".چاالكی بونەوەی پوچەڵ شێوەیە لەو هەڵەیەكی بەالیەكدا؛ بەڵكو دەبووە هۆكاری شەهید بوونی هەموو داوای بارەیەوە لەم هەڤااڵن هەربۆیە گروپەكەمان، نوسینی ڕاپۆرتیان لێكردین، ئێمەش چەند ڕۆژێك بۆ هات دەستمان لە ئەوەی نەنوسین راپۆرت ئەوەی قسەكانمان بە هەڤااڵنمان كرد هەرچیمان كردمان، قەناعەتیان نەكرد، لەبارەی مەسەلەیەكی لەو شێوەیە راپۆرت نوسین كارێكی قورس بوو بۆ ئێمە، بەهۆی توانیمان بەاڵم نەدەنوسی، ڕاپۆرتمان غرورمانەوە هەڤااڵن ڕازی بكەین و نوسینێكی ڕەخنەدان بنوسین و بەڵێنی ئەوەماندا كە جارێكی تر هەڵەی وا دووبارە زۆر ئێمە بۆ ڕەوش��ە ئ��ەم بێگومان نەكەینەوە، ناخۆش بوو هەر هەڤاڵێك قیتدەبۆوە لێی دەپرسین ئەنجام چاالكی كەی ن��ەدا؟، ئەنجام چاالكیتان بۆ ناڕەحەت دەبوین هەربۆیە ئێمە بەمە زۆر دەدەن؟،

وەك گروپەكەمان جارێكی تر پێشنیارمان كردەوە كە ڕێگامان بدەن چاالكییەك ئەنجام بدەین، بەاڵم رازی نیگەرانی كردبوومان هەڵەیەی ئەو چونكە نەبوون؛ لەناو هەڤااڵن دروست كردبوو، بێگومان لەناو گەریالدا بەو شێوەیە هەڵەكردن تەنها نابێتە هۆكاری زەرەری گیانی تۆ؛ بەڵكو ڕێ بۆ زەرەرێكی زۆرتر خۆشدەكات، بەباشی مەجبوری گەریال بە بووی هەركە هەربۆیە ئەیهاویژیت، كە بكەیت هەنگاوانەت ئەو دیقەتی پێویستە بەرامبەر بە دوژمن هیچ هەڵەیەك نەكەیت، هەڵە هێواش ... هێواش بەرەو نەمانت دەبات، ئێمە بكەین، هەزم ناسەركەوتنە ئەم مەحاڵە مانانیش هەر بە بەرامبەر دەمانزانی تریشەوە لەالیەكی حاڵەتێكی ئەمە دەبن، نیگەران هەڤااڵن هەڵەیەك گەریالدا ریزەكانی لەناو ئێمە هەتا سروشتییە بواریان هەڤااڵنیش بخەین بەدەست زیاتر ئەزمونی ئێمە بدەین، ئەنجام چاالكی كە دەڕەخساندین بۆ هەڵسەنگێنین بەباشی هەڵە ئەم دەبێت مانانیش و هەڵە و كەموكوڕیەكانمان بەالدا بخەین و بتوانین

بەرەو چاالكییەكی سەركەوتوانە هەنگاو بنێین.

ژیاننامەی گەریالی شەهید"ئاكۆ عۆسمان محەمەد"، ناسراو بە"الشەڕ واڵت"محەمەد"، عۆسمان شەهید"ئاكۆ گەریالی ناسراو بە"الشەڕ واڵت"، ناوی دایكی"پەریزاد"ە و ناوی باوكی"عۆسمان محەمەد"ە و لەدایكبووی

ساڵی"1990"ی سلێمانی/پێنجوێن.گ���ەری���الی ش��ەه��ی��د"ئ��اك��ۆ ع��ۆس��م��ان" سلێمانی لەشاری ل���ەب���ەرواری"2011/1/2"

ئ��اش��ن��ای ب��ی��روب��ۆچ��وون��ەك��ان��ی رێ��ب��ەر بەریزەكانی پەیوەندی و دەبێت ئۆجاالن گەلی ئازادیخوازی بزوتنەوەی گەریالكانی لەپاش و دەگرێت كوردستان"پەكەكە"ەوە سەرەتایی پ��ەروەردەی خۆلی تەواوكردنی و زاپ قەندیل، خ��اك��وورك، لەناوچەكانی

رێكخستنی پارتی چارەسەری بناری قەندیل جێدەگرێت.

واڵت"، ش���ەه���ی���د"الش���ەڕ گ����ەری����الی هێرشی لەئەنجامی لەبەرواری"2012/12/7" پلەی دەگاتە توركیا جەنگیەكانی فرۆكە

بەرزی شەهادەت.

لەكاتی ئامادەباشی ئەنجامدانی چاالكێكە

بۆ كوێ بچوینایە ڕوبەڕوی بۆسەی دوژمن دەبوینەوە، لەوە دەچوو

كە هێزی دوژمن بەردەوام لەگەڵماندا بوبێت، ئێمە سەرمان لەم مەسەلەیە

دەرنەدەچوو، زریپۆشەكان بەردەوام بەدوامانەوە

بوون، ئێمە پێمان وابوو ئەمە بەرنامەی دوژمنە

بۆ ئەنجامدانی ڕوخاندنی گوندەكان

Page 47: Roji welat jimare 38

چاپێکی نوێی پەرتووکی) PKK( مێژووێک لە ئاگرچاپی سێیەمی پەرتووکی PKKمێژووێک لە ئاگر باڵوکرایەوە کە دیمانەیەکی رۆژنامەوانییه لەگەڵ هاوسەرۆکی

کەجەکە )جەمیل بایک(دا لەالیەن نووسەر و رۆژنامەوان "حەسەن جودی"یەوە ئامادەکراوە و لەو دیمانەیەدا تەواوی مێژووی پەکەکەی لەخۆوەگرتووە. شایانی باسە ئەمە سێیەم چاپی ئەو پەرتووکە دەکرێتەوە و بۆتە سەرچاوەیەکی باوەڕپێکراوی

لێکۆڵینەوە لە مێژووی پەکەکە. ئەم پەرتووکە لەالیەن کۆمینی راگەیاندنی )پ چ د ک(وە چاپ و باڵوکراوەتەوە.

Page 48: Roji welat jimare 38

Rojî Wilat

گەریالی شەهید"ئاكۆ عۆسمان محەمەد"، ناسراو بە"الشەڕ واڵت"

Organî Rageyandinî Partî Çareserî Dîmukratî Kurdistan[Jimarey: 38] [Salî: 2014]