32
رؤذنامة نىء سةربازيى، كى نهي ى راثؤرتي بةثي كوردستان شمةرطةى ثي ه��ةزاران وةزارةت��ى بةوضةكةيان مو تةنيا، ضونكةوة تة انبةستيوة دةي شمةرطة ثيراتء ئيستخبا تى بةري وة بةإييةن لة سياسيىء مةكتةبىؤرء ت�ي�ر دذةوة كى ديكة ةنيي عومةر فةتاحء ضةند ت. دةكري يان ثي فةرمانوى شو ثييكارى بر ياوةر، جةبار كدا شمةرطة لة راثؤرتي وةزارةت�ى ثي زى هي طشتيىرم�ان�دةى ف�ة بؤ كة وةزيرى كوردستانء شمةرطةى ثي ديكةى كى ةنيي ضةند شمةرطةء ثيى دةكات؛شكراربازيى ناردووة، ئا سةوضةيان مو كة شمةرطانةى ثيئةو« شمةرطةية، ثي وةزارةت���ى ل�ةس�ةر بةندء مةل دةزط��اءسةوانى ثام ب�ة ةطةل لك�ةن، دة تى ةكي يثرسانى بةرى وةزارةتوضةداريىء مو نيزامى ئيانيى بةسةرطرونةتة بار نء بو ناطونجيوةتة وةزارة ذم�ارة ه�ةر ل�ةو راث��ؤرت��ةدا بة تى ةكي، كة ضؤن يوةت�ةوون�ك�راوة رتةوة خستو شمةرطةى ثي �زى ه�يوة ب�ةوةء ئ�ام�اذة خزمةتى خ��ؤي��ة ذم��ارةى طشتيىل�ةك�ؤى« دةك��ات م بؤ تى هةريوةزارة( شمةرطةكانى ثي تةنيا ت دةتوانري) شمةرطة كاروبارى ثي زى شةإكةرى ةكو هي بة دوو فةوج و ر تء لةذي بةستري ب ك ثشتى ثى كءثي ريوخؤى وةزارةتدا بن،نى راستة فةرمايةءر ذمارةى ديكةى هةوة ضونكة ئة وةزارةت ل�ةوض�ة م�و ه��ةر تةنيا ديكة تايبةتى ئةركىدةط���رنء وةرتىسة دةرةوةى دةن لةةدة ئةنجامدفةوجى( :ةك�و و وةزارةت، فةرمانى فةوجىى)3( ، اك ثاظيؤرى ك دذةتير سةررات ئيستخبا تى بةري وة بةإينيارى زاثرسىبةر(يز بةمامؤستا عةز، فةوجى مةكتةبى سياسيى،) شمةرطة ثي سيمى ةتى عومةر فةتاح، بى فةوجى تايبؤإش، شؤشخانةى نةخ مةركةزى، سريةى بةغداداية.7ة ل وردةكاريى ل2010 /3 /2 مة شةم سي571 ذمارة دينار750 نرخNo.571 Tue 2/ 3/ 2010 ةريدةكات هةفتانة كؤمثانياى وشة ددا ستا لة ئي رؤذنامةو، يةكطرتو ء ك��ؤم��ةل ط���ؤإانءيانردنةكان بذا هةلى با كؤمسيؤنى ساختةكاريىدين ضةنمدانى ئةنجا لةىء ثارتى ت ةكي، كة يوةتةكردووةدار ئاطا ئةنجامى بذاردن هةل بؤون بةنيازبو بدةن. رؤذنامة،يةكانىاري زاني ى بةثيزراوةى دام��ةيانةى سكا ئةو دواىة لة كؤمسيؤنيةن بذاردنى ئةو سى هةل لةويةك ذمارة ك��ردووة،يان تؤماريوة. كراونةتة وضةليةكانة ثو ساختةكاري.4ة ل وردةكاريى ل رؤذنامةنطةشةدا، رؤذى با)18( ماوةى لةي دذى سكا)38( ليستى ط��ؤإانمانيىستى هاوثةييةكانى لي لكاري شي ثي ستا تائيةرامبةرداو لةبكردووة تؤماري�ةك رووب��ةإووي��ان هيض س�ك�اوة.تةكراوة نة دراوى ثي ري نةرى نوي هاوكات، ت، دةطريخنة كؤمسيؤن رة طؤإان لة رووةوة ك هةنديل�ة« كةوةى ل��ةيةنى ستء بة بي وي ؤمسيؤن وةك ثي كاكةنئات ن ئيجرا.2ة ل وردةكاريى ل رؤذنامة نزيكةىونى ثةإبو ثاش تيانى ن كهي بةسةر ثي دووسا لةوة ينة كؤل ى لي ليذنةى با هيض ستا تائيرةكان،يلدا فاوةى ينة كؤل لي ك يلداري فا ت دةضي كراوةء ثي دا نة لةطةل س��ةرؤك��ى ل�ي�ذن�ةك�ةش وة، تة شي ا ر بكي ستلة ك دة سياسيش��س��ث��ؤإان��ى ث ويستة ثي ك�ةنواية؛ يا ثي دةنط بيران ث�ةرل�ةم�ان�ت�اوةى شاردنة لةئاستةبن نةسانى خيانةتكار. ك.2ة ل وردةكاريى ل بةرهةم خاليدةكانيرى سامانة سرووشتيي وةزي ني دويتراوة يانو ثييطةياند، را م هةري حكومةتى ذاردن بي ب تا رؤذى هةلوة ة لة سةرى سالرةتى كارةبانى بؤ وةزاوتةمةةرامبةر سو بيةداو ماوةن لةةى بتوان بكةن، بؤ ئةو دابينتييان.نة هاو كارةبا بدة ثةرلةمانتارى�زةدي�ن، ع�ي ثةيمانطةياند،مةى را بة رؤذناى طؤإان فراكسيؤنندا ، ثةرلةمانى كوردستا ني شتنى دوي لة دانيوةىوونكردنةشتى هةورامي كة بؤ ر د. ئا بؤزواي��ل ط��اكردنى دابين كى بابةتي ئةوهاتةكانى دا كارةباء ستطةكانى وين، وتى: ئةوان ثةرلةماوةتةمةنيية هاتبوو سوة سرووشتييةكانرةت�ى سامان وةك وةزاةرامبةر ب بي)3/7( ، كة هةتانراوةنإاطةية يا ثي كارةبا ستطةكانى وي بؤوتةمةنى سويةدا ماوة لةووةى ئ�ة ناو لةثيبكةن دابين ت. ان بدريتيي زياتر بة هاو كارةباينى كارةبا دا ارة وتيشى: ثي ئةو ثةرلةمانت بذاردنة، تةنيا بؤ بانطةشةى هةليةداو ماوة لة ى طشتيى بؤ انى مال ن ش بة بةكارهيوة ئة ت. ةدري ةمد نديى تايبةتى لةقةلرذةوة بةيةكى ضةند ساختةكاري كؤمسيؤنوةكاتة دة وضةل تى ثو ةكي ثارتىء ي شكات)38( طؤأانمانيى دةكات لة هاوثةيرةكانيلدا دؤسيةى فا ت دةخري ثشتطوي نييةكى ةورامى نهي ئاشتى ه بؤ بـانطةشةىتـىســة دةركـانـد ـبذاردن د هـةلثرسانى ني بةر خ لةتيف، نهي حاكم شي ت ني ت دةدركيسةمى دة يةكة نرا د ناسينؤساية بةجي ةبج رانى هةل كيمياباواني تاي سةدامىن لة بةعسيطريكردنن، طةواهيى بةر طةنامةكا بةل ت جدةكري ك خةر ى وةزيريوةى ذوور كردنة ار بؤ نوي دين مليؤن)47( نزيكةى3 ل15 ل19 ل2 ل شمةرطةى تى، ثي ةكي ي نى: كى نهي راثؤرتيوةكانييةندة بة ثرسء مةلتة خزمةتى بةروة خستوŠŝ ƭşŵşŵ ƎƳşŵ Ʊř Ê ŹŒƏ şƹŠƳŚưŤƯ Šŝ Žźţ Ŏŝ ƭşŵşŵ ƱřÊ ŹŒƏ Šŝ ƎƳşŵ Reklam بدولرةحمان فؤتؤ: عةثرسان ي بةر نى مالسةواى نيشتمانة نةك ثا زةرى خاك شمةرطة، ثاري ثي

rozhnama 571

Embed Size (px)

DESCRIPTION

no. 571 3/2/2010

Citation preview

Page 1: rozhnama 571

رؤذنامة

بةثَيى راثؤرتَيكى نهَينىء سةربازيى، كوردستان ثَيشمةرطةى ه��ةزاران وةزارةت��ى بة مووضةكةيان تةنيا ضونكة دةيانبةستَيتةوة، ثَيشمةرطةوة ئيستخباراتء بةإَيوةبةرَيتى لةاليةن سياسيىء مةكتةبى ت��ي��رؤرء دذة ديكةوة اليةنَيكى فةتاحء ضةند عومةر

فةرمانيان ثَيدةكرَيت.ثَيشووى بريكارى ياوةر، جةبار راثؤرتَيكدا لة ثَيشمةرطة وةزارةت��ى هَيزى طشتيى ف��ةرم��ان��دةى بؤ كة وةزيرى كوردستانء ثَيشمةرطةى ديكةى اليةنَيكى ضةند ثَيشمةرطةء سةربازيى ناردووة، ئاشكراى دةكات؛

مووضةيان كة ثَيشمةرطانةى »ئةو ثَيشمةرطةية، وةزارةت����ى ل��ةس��ةر مةَلبةندء دةزط��اء ثاسةوانى ب��ةآلم لةطةَل دةك��ةن، يةكَيتى بةرثرسانى وةزارةت مووضةى ئيداريىء نيزامى بارطرانيى بةسةر بوونةتة ناطونجَينء

وةزارةتةوة«.ه��ةر ل��ةو راث��ؤرت��ةدا بة ذم��ارة يةكَيتى ضؤن كة روون��ك��راوةت��ةوة، خستووةتة ثَيشمةرطةى ه��َي��زى ب��ةوة ئ��ام��اذة خ��ؤي��ةوةء خزمةتى ذم��ارةى طشتيى »ل��ةك��ؤى دةك��ات بؤ هةرَيم )وةزارةتى ثَيشمةرطةكانى كاروبارى ثَيشمةرطة( دةتوانرَيت تةنيا هَيزى شةإكةرى وةكو فةوج دوو بة رَيكءثَيك ثشتى ثَى ببةسترَيتء لةذَير

بن، وةزارةتدا راستةوخؤى فةرمانى ذمارةيةء هةر ديكةى ئةوةى ضونكة وةزارةت ل��ة م��ووض��ة ه��ةر تةنيا ديكة تايبةتى ئةركى وةردةط���رنء دةسةآلتى دةرةوةى لة ئةنجامدةدةن )فةوجى وةك��و: وةزارةت، فةرمانى فةوجى )3(ى ثاظَيأل، كاك دذةتيرؤرى سةر ئيستخبارات بةإَيوةبةرَيتى زانيارى بةمامؤستا عةزيز)بةرثرسى ثَيشمةرطة(، فةوجى مةكتةبى سياسيى، فةوجى تايبةتى عومةر فةتاح، بَى سيمى شؤإش، نةخؤشخانةى مةركةزى،

سريةى بةغدا«.

وردةكاريى لة ل7داية.

No.571 Tue 2/ 3/ 2010نرخ 750 دينار ذمارة 571 سَيشةممة 2/ 3/ 2010لة ئَيستادا هةفتانة كؤمثانياى وشة دةريدةكات

رؤذنامة

يةكطرتوو، ك��ؤم��ةَلء ط���ؤإانء هةَلبذاردنةكانيان باآلى كؤمسيؤنى ساختةكاريى ضةندين ئةنجامدانى لة

ئاطاداركردووةتةوة، كة يةكَيتىء ثارتى ئةنجامى هةَلبذاردن بؤ بةنيازبوون

بدةن.رؤذنامة، زانيارييةكانى بةثَيى دام��ةزراوةى سكاآليانةى ئةو دواى

هةَلبذاردنى ئةو سَى اليةنة لة كؤمسيؤن لةو ذمارةيةك ك��ردووة، تؤمارييان

ساختةكارييةكانة ثووضةَلكراونةتةوة.

وردةكاريى لة ل4.

رؤذنامة

بانطةشةدا، رؤذى )18( لةماوةى دذى سكاآلي )38( ط��ؤإان ليستى هاوثةيمانيى ليستى ثَيشَيلكارييةكانى تائَيستا لةبةرامبةردا تؤماركردووةو رووب���ةإووي���ان س��ك��اآلي��ةك هيض

نةكراوةتةوة.رَيثَيدراوى نوَينةرى هاوكات، دةطرَيت، رةخنة كؤمسيؤن لة طؤإان رووةوة هةندَيك »ل��ة كة ل��ةوةى كؤمسيؤن وةك ثَيويستء بة بَياليةنى

ئيجرائات ناكةن«.وردةكاريى لة ل2.

رؤذنامة

ثاش تَيثةإبوونى نزيكةى ثَيكهَينانى بةسةر دووساأل لة لَيكؤَلينةوة باآلى ليذنةى هيض تائَيستا فايلدارةكان، لَيكؤَلينةوةى فايلدارَيك ثَيدةضَيت نةكراوةء لةطةَلدا

س���ةرؤك���ى ل��ي��ذن��ةك��ةش ، ة و بكَيشَيتة ر كا ستلة ة دسياسيش ث��س��ث��ؤإان��ى ثَيويستة ك��ة ثَييانواية؛ بَيدةنط ث��ةرل��ةم��ان��ت��اران شاردنةوةى لةئاست نةبن

كةسانى خيانةتكار.وردةكاريى لة ل2.

بةرهةم خاليد

دوَينَي وةزيرى سامانة سرووشتييةكاني ثَييانوتراوة رايطةياند، هةرَيم حكومةتى تا رؤذى هةَلبذاردن بَي لة سةرى ساَلةوة كارةبا بؤ وةزارةتى بةرامبةر سووتةمةنى دابين بكةن، بؤ ئةوةى بتوانن لةو ماوةيةدا

كارةبا بدةنة هاوآلتييان.ثةرلةمانتارى ع��ي��زةدي��ن، ثةيمان راطةياند، رؤذنامةى بة طؤإان فراكسيؤنى لة دانيشتنى دوَينَي، ثةرلةمانى كوردستاندا روونكردنةوةى بؤ كة هةورامي ئاشتى د.

بؤ ط��ازواي��ل دابينكردنى بابةتَيكى ئةو داهاتةكانى كارةباء وَيستطةكانى سووتةمةنيية هاتبووة ثةرلةمان، وتى: ئةوان سرووشتييةكان سامانة وةزارةت��ى وةك ثَييانإاطةيةنراوة، كة هةتا )3/7( بَي بةرامبةر كارةبا وَيستطةكانى بؤ سووتةمةنى ماوةيةدا لةو ئ��ةوةى لةثَيناو دابينبكةن

كارةباي زياتر بة هاوآلتييان بدرَيت.ئةو ثةرلةمانتارة وتيشى: ثَيدانى كارةبا لةو ماوةيةدا تةنيا بؤ بانطةشةى هةَلبذاردنة، بؤ طشتيى ماَلى بةكارهَينانى بة ئةوةش

بةرذةوةنديى تايبةتى لةقةَلةمدةدرَيت.

كؤمسيؤن ضةند ساختةكارييةكى ثارتىء يةكيَتى ثووضةلَدةكاتةوة

طؤأان )38( شكات لة هاوثةيمانيى دةكات

دؤسيةى فايلدارةكان ثشتطوَيدةخرَيت

ئاشتى هةورامى نهيَنييةكى دةســةآلتـى بؤ بـانطةشةى

هـةلَـبذاردن دركـانـد

حاكم شَيخ لةتيف، نهَيني بةرثرسانى يةكةمى دةسةآلت دةدركَينَيت

تاواني كيميابارانى هةَلةبجة بةجينؤسايد ناسَينرا

بةَلطةنامةكان، طةواهيى بةرطريكردنن لة بةعسيي سةدامى

نزيكةى )47( مليؤن دينار بؤ نوَيكردنةوةى ذوورى وةزيرَيك خةرجدةكرَيت

3 ل

1 5 ل

1 9 ل

2 ل

راثؤرتَيكى نهيَنى: يةكيَتى، ثَيشمةرطةى خستووةتة خزمةتى بةرثرسء مةلَبةندةكانييةوة

دةنط دةدةم بة طؤِران

بآ ترس... بة متمانةوة... دةنط بة طؤِران دةدةم

Reklam

ثَيشمةرطة، ثارَيزةرى خاكى نيشتمانة نةك ثاسةوانى ماَلي بةرثرسان فؤتؤ: عةبدولرةحمان

Page 2: rozhnama 571

راثؤرتى: رؤذنامة

لةاليةن ط��ؤإان ليستى كانديدةكانى لَيدةكرَيتء هةإةشةيان دةس��ةآلت��ةوة سلَيمانى، لة طؤإانيش ليستى سةرؤكى ماناى هةإةشانة »ئةو كة جةختدةكاتةوة

ئيفالسيى سياسيى اليةنى بةرامبةرة«.سةرؤكى مستةفا، لةتيف شَيخ حاكم سلَيماني ثارَيزطاي لة ط��ؤإان ليستى لة هةإةشانة ئةو كة جةختدةكاتةوة بةآلم كةمناكةنةوة، طؤإانخوازان ورةى

بة بةرامبةر ناياسايين إووةوة دوو لة سةربةخؤى باآلى كؤمسيؤنى ياساكانى ك��ردووة قةدةغةى كة هةَلبذاردنةكان، لة بكات هةإةشة ليستَيك ق��ةوارةء هةر بةثَيى هةروةها ديكة، اليةنةكانى كانديدى ئةنجامدةرانى عَيراقى سزادانى ياساى

رووبةإووى سزا دةبنةوة.ليستي كانديدَيكي ديكةوة، لةاليةكي طؤإان رايدةطةيةنَيت كة لةاليةن بةرثرسة هةإةشة باآلكاني حيزبةوة إووبةرإووي

بووةتةوة.

النةى شةهيد عةبدوَلآل، كانديدي ليستي رؤذنامةي بة هةولَير لةثارَيزطاي طؤإان باآلكاني بةرثرسة »لةاليةن راطةياند: لَيكراوة هةإةشةم دةس��ةآلت��ةوة حزبي ناو بطةإَيمةوة بهَينمء طؤإان لة واز تا لة هةإةشةشيان يةكَيتىء ريزةكانى لةسةر كارةكانيان كةسوكارم كردووة كة

دةرياندةكةن«.رووى لة لةتيف، شَيخ حاكم وتةى بة جؤرة ئةو بؤ ثةنابردن سياسيشةوة، هةَلسوكةوتانة كة بةرامبةر بة كانديدةكانى

ئةو سياسيى »ئيفالسيى دةكرَيت، طؤإان حيزبانة دةطةيةنَيتء ماناى واية كة طؤإان

بوونى هةية لةم هةَلبذاردنةدا«. فشارةكانى بادينانيش، ناوضةى لة كراوةء زياتر طؤإان كانديدةكانى سةر سةرؤكى ياسين، بورهان د. لةوبارةوة ده��ؤك، ث��ارَي��زط��اي ل��ة ط���ؤإان ليستى زؤري��ان فشارَيكى ك��ة ئاشكرايكرد، كاتَيكيش دةسةآلتةوةء لةاليةن لةسةرة ئةو دةسةآلتى ئاإاستةى ثرسيارانة ئةو طواية دةدزنةوة، دةكةين، خؤيان ناوضةية

ئةو رووداوانة هيض اليةنَيكى سياسييان لة ثشتةوة نيية.

دةس��ةآلت زانيارييةكانيش بةثَيي سيناريؤ ضةندين دروستكردني خةريكي ثيالنطَيإانء بؤ كانديدةكاني ليستي طؤإان.

طؤإان ليستى سةرؤكى لةوبارةيةوة ئةو هةموو »ئَيمةش وت��ى: سلَيمانى لة تا نةماندركاندوون الماننء نهَينييانةى كةسة باآلء زؤر ئاستى لةسةر ئَيستاء طشتيى راى بؤ دةسةآلتن، يةكةمةكانى

دةياندركَينين«.

رؤذنامة

عوسمان، ع��ةدن��ان داواى ل��ةس��ةر ط���ؤإان، فراكسيؤنى ث��ةرل��ةم��ان��ت��ارى داوا هةرَيم سةرؤكى بارزانى مةسعود لةإاستى لَيكؤَلينةوة دةكات لةثةرلةمان بةهَيزى سةبارةت بكات ناوبراو لَيدوانَيكى ثَيشمةرطةو ئةو ثةرلةمانتارةش داوادةكات، هةَلمةتة ئةو راستيي لَيكؤَلينةوةكان ئةطةر س��ةب��ارةت ك��ة سةلماند، ن��اإةواي��ةي��ان دروستكراوة، لةسةرى ثَيشمةرطة بة لةو بكةن ثشتطيريى ئيدانةكردنى، وَيإاى كةسانة ئةو ل��ةدذى كة داواياساييانةى، تةشهيريان كة ك��ردووةت��ةوة، ب��ةرزى

ثَيكردووة.هةرَيم سةرؤكايةتى لةبةياننامةيةكدا ثةرلةمانى سةرؤكايةتى رايطةياند: ثَيكهَينانى بؤ راسثاردووة كوردستانيان بةدواداضوون بؤ لَيكؤَلينةوة ليذنةيةكى عةدنان ثةرلةمانتار نامةيةكى بة سةبارةت بارزانى مةسعود ئاراستةى كة عوسمان، لةإاستى تا كردبوو، هةرَيمى سةرؤكى بة سةبارةت ناوبراو لَيدوانى مةسةلةى

ثَيشمةرطة بكؤَلنةوة.راطةياندنى كةناَلةكانى ئةوةى لةثاش عوسمان، ع��ةدن��ان لَيدوانَيكى يةكَيتى طؤإانيان فراكسيؤنى ثةرلةمانتارى سةبارةت بة ثَيشمةرطة شَيواند بة ئاراستةى ئةوةى ثَيشمةرطةى بة ميليشيا ناوبردووةو

كوشتنى هةإةشةى ضةندين بةهؤيةوة لَيكراوةو ضةند كةسَيك داواى لَيسةندنةوةى حةسانةيان كرد، لة رؤذي )2/24(دا عةدنان سةرؤكى ئاراستةى نامةيةكى عوسمان، داواي كردو هةرَيم سةرؤكي ثةرلةمانء

لَيكؤَلينةوةي كرد لةوبارةيةوة.عةدنان عوسمان، بة رؤذنامةى راطةياند: باسم ثةرلةمان سةرؤكى بؤ »لةنامةكةمدا بؤيان كة كردووة، بووختانةنة درؤو لةو دروس��ت��ك��ردوومء داواش��م ك���ردووة، كة مةبةستة ئةو بؤ ثةرلةمانيى ليذنةيةكى سةرؤكى لَيدوانةكانى دواى ثَيكبهَينرَيتء

ناردووةء بؤ تايبةتم نامةيةكى هةرَيميش ئةو كة روون��ك��ردووةت��ةوة، ب��ؤم تيايدا لة جؤرَيكة س��ةرم كراوةتة هَيرشانةى لةئَيستادا كة لَيكردووة، طلةييشم تةلفيقات، ئَيمة بةكاردةهَينرَيتء خراث لَيدوانانة ئةو بةخةمخؤرى خؤمان ط��ؤإان ليستى لة ث��َي��ش��م��ةرط��ة دةزان���ي���نء ه��ي��ض ج��ؤرة ثَيشمةرطة بة بةرامبةر بَيإَيزييةكمان نةكردووةء لَيدوانةكانء دؤكيؤمَينتةكانيشم بؤ سةرؤكايةتى هةرَيم ناردووة، كة ئةسَلةن

ناوى ثَيشمةرطةم نةهَيناوة«.ثَيويستة ك��ة ب��ةوةش��دا، ئ��ام��اذةى لَيدوانَيك، هةر لة بةر هةرَيم سةرؤكايةتى طوَي لةهةموو اليةنةكان بطرَيتء تةنيا طوَي لةاليةنَيكى سياسيى نةطرَيت، كة مةبةستَيكى دةبَيت مةسةلةيةداء لةم هةية سياسيى سةرؤكايةتى هةرَيم قبووَلي نةكات، وشةى موزايةدةو لة جؤرَيك وةك ثَيشمةرطة وةك بةكاربهَينرَيت، هةَلبذاردن بانطةشةى

ئةوةى ئَيستا اليةنَيك دةيكات«.س���ةب���ارةت ب�����ةوةش، ك��ة ئ��ةط��ةر راستييةى ئةو ثةرلةمان لَيكؤَلينةوةكانى لَيدوانى عوسمان، عةدنان كة سةلماند، لةوجؤرةى نةداوة، وتى: »دةبَيت سةرؤكايةتى ثةرلةمانء سةرؤكايةتى هةرَيم ئيدانةى ئةو هةَلسوكةوتانة بكات، كة بةرامبةرم كراوةو ثشتيطريم بكةن، لةو داوا ياساييانةى لةدذى كةسانَيك بةرزم كردووةتةوة، كة هةإةشةى خةَلكيان ثَيكردوومء تةشهيريان كوشتنء

بؤ خؤثيشادان لةدذم هانداوة«.

رؤذنامة

ئيسالميىء يةكطرتووى فراكسيؤنى كؤمةَلى ئيسالميى لة ثةرلةمانى كوردستان داوادةكةن جارَيكى ديكة ئاشتى هةورامى، سرووشتييةكان سامانة وةزي���رى بؤ ب��ك��رَي��ت ث��ةرل��ةم��ان بانطهَيشتى

روونكردنةوةى داهاتةكانى نةوت.نائاسايى )5(ى ذم��ارة دانيشتنى لة كوردستاندا ثةرلةمانى )2/25(ى رؤذى سامانة وةزي��رى ه��ةورام��ى، د.ئاشتى هةرضةند ئامادةبوو، سرووشتييةكان ثةرلةمانتارانى ثرسيارَيكى ضةند وةآلمى ئةندامانى بؤضوونى بة ب��ةآلم داي��ةوة، نةوت داهاتةكانى تائَيستاش ثةرلةمان

ئاشكرا نيية.بإياردةرى تؤفيق، ناسك ثةرلةمانتار سةرضاوة وزةو ثَيشةسازيىء ليذنةى راطةياند: رؤذنامةى بة سرووشتييةكان، ئَيمة وةكو هةردوو فراكسيؤنى يةكطرتووى ئيسالميىء كؤمةَلى ئيسالميى ياداشتَيكمان ثةرلةمان سةرؤكايةتى بة ثَيشكةش كردووة، بؤئةوةى جارَيكى ديكة وةزيرى بانطهَيشتى سرووشتييةكان سامانة

ثةرلةمان بكرَيتةوة.دانيشتنةكةى لة »هةرضةند وتيشى: سامانة وةزي��رى راب���ردوودا هةفتةى سرووشتييةكان وةآلمي ضةند ثرسيارَيكى دايةوة، بةآلم وةآلمةكانى ضةند مةسةلةيةكى ديكةى ورووذاند، بؤ نموءنة وةزير باسى

لةوةكرد، كؤمةَلَيك لةو ثارانةى لة داهاتى نةوت دراونةتة حكومةت، ئَيمة دةمانةوَيت لة نزيكةوة وردةكارييةكانى ئةو مةسةلةية ديكةمان ثرسيارى لةوةش جطة بزانينء بؤ نةوت داهاتةكانى هَيشتا ماوة، ضونكة

ئةندامانى ثةرلةمان روون نيية«.ثَيش ضةند مانطَيك د.ئاشتى هةورامى، وةزيرى سامانة سرووشتييةكانى هةرَيمى داهاتى بةوةكرد؛ ئاماذةى كوردستان، نةوت )5( مليار دؤالرةو دواتريش وةزيرى بَيئاطايى خؤى لةو داهاتانة دارايى هةرَيم دةربإى، هةروةها ئةو داهاتانة نةخراونةتة نَيو ثرؤذةياساى بودجةى ساَلى )2010(ى

هةرَيمةوة.

بةهادين يوسف

سةربةخؤي ب��اآلي كؤمسيؤني ه��ةَل��ب��ذاردن��ةك��ان راي��ط��ةي��ان��د، هَيزةكاني دةن��ط��ي ج��ي��اك��ردن��ةوةي بة كة ثَيشمةرطة ئاسايشء ثؤليسء ثَيش رؤذ سَي تايبةتء دةنطداني لةضةند دةنطدةدةن، طشتيي دةنطداني ثارَيزطاكان لة دياريكراو وَيستطةيةكي ج��ي��ادةك��رَي��ن��ةوةو دةذم��َي��ردرَي��نء سياسييةكانيش ق��ةوارة نوَينةري دةتوانن ضاودَيريي بكةن تا ئةو كاتةي

جيادةكرَيتةوة.ف����ةرةج ح���ةي���دةري س��ةرؤك��ي س��ةرب��ةخ��ؤي ب���اآلي كؤمسيؤني هةَلبذاردنةكان بة رؤذنامةي راطةياند: ئةو تايبةت دةنطداني »جياكردنةوةي رؤذةو لة بنكةكةي خؤي ئةنجامنادرَيتء وَيستطةي ضةند ثارَيزطايةك لةهةر جياكردنةوةي دان���راوةء تايبةتي رؤذي بؤ هةَلدةطيرَيت دةنطةكانيش )3/8( رؤذي طشتييء دةنطداني دواي ق��ةوارة نوَينةري جيادةكرَيتةوةو

بكةن ضاودَيريي دةتوانن سياسييةكان تا ئةو كاتةي جيادةكرَينةوة«.

يان بةرثرسَيك هيض ه���ةروةك سياسيي ق��ةوارةي��ةك��ي ن��وَي��ن��ةري هَيزةكاني سةر بخاتة فشار ناتوانَيت ثَيشمةرطة سوثاو ناوخؤو ئاسايشي بةاليةنَيكي سياسييء هةر دةنطدان بؤ رؤذي لة لةوشَيوةيةش كردةوةيةكي دةذمَيردرَيتء خروقات بة دةنطداندا ئةو خروقاتانة بؤ كؤمسيؤنيش سزاي ق��ةوارة نوَينةري لة جطة دان���اوةو سياسييةكانء ضاودَيري رَيكخراوةكان، ناتوانَيت سةربازيش بةرثرسَيكي هيض تايبةت دةنطداني ثرؤسةي ضاودَيريي

بكات.فؤرمي حةيدةري، فةرةج بةوتةي نوَينةري دان��راوةو سكاآل بة تايبةت قةوارة سياسييةكان هةر خروقاتَيكيان فؤرمة ئةو دةبَيت بيني، رؤذةدا لةو بكةنء دؤكيؤمَينتي ثِربكةنةوةو بسةلمَيت خروقاتَيكيش ه��ةر ب��ؤ تاوانةي ئةو بةثَيي دانراوة بؤ سزاي

ئةنجامدةدرَيت.

لةدواى نامةيةكى عةدنان عوسمان، بارزانى داواى لَيكؤلَينةوة دةكات

ئاشتى هةورامى بانطهَيشتى ثةرلةمان دةكريَتةوة

بةرثرسة سةربازييةكان بؤيان نيية ضاودَيريي دةنطداني هَيزةكاني ناوخؤو ثَيشمةرطة بكةن

ذمــارة )571( 3هـةواألسَيشةممة 2010/3/2

[email protected]

حاكم شَيخ لةتيف: نهيَنييةكانى بةرثرساني يةكةمي دةسةآلت ئاشكرادةكةين

دةنطدانى تايبةت لة كةركوك فؤتؤ: ئةرشيف

ئاشتى هةورامي

مةسعود بارزانى

Page 3: rozhnama 571

بةهادينء هةستيار

دادطاي باآلي تاوانةكاني عَيراق، بِرياريدا تاواني جينؤسايد تاوانَيكي وةك هةَلةبجة كيميابارانكردني مرؤظايةتي تاوانَيكي وةك ثَيشتر كة بناسَينَيت،

بإياري بؤ دةركردبوو.عارف شاهين وتةبَيذي دادطاي باآلي تاوانةكان، تَيهةَلضوونةوةى دةستةى راطةياند: رؤذنامةي بة تاوانى كة بإياريدا تاوانةكان ب��اآلى دادط���اى بة دذ تاوانى لة هةَلةبجة شارى كيميابارانكردنى جينؤسايدء تاوانى بؤ بطؤإَيت مرؤظايةتييةوة

كؤمةَلكوذيي«.تاوانةكاني باآلي دادطاي )2010/1/17( رؤذي دؤسيةي تاوانباراني لةسةر كؤتايي عَيراق حوكمي )مرؤظايةتي( بةدذي تاوانةكةي دةركردو هةَلةبجة ناوبردو لةبةرامبةردا دةستةي بةرطريكاراني كةيسي تةميزكردنةوةي ثَيداضوونةوةو داواي هةَلةبجة

حوكمةكةيان كرد بؤ تاواني جينؤسايد.بةكر حةمة سديق، ئةندامي دةستةي بةرطريكاري تاوانةكان ب��اآلي دادط��اي لة هةَلةبجة كةيسي باآلي دادط��اي بإياري راطةياند: رؤذنامةي بة وةك ئَيمةش دةرضوو، 1/17 لة عَيراق تاوانةكاني داو بإيارةكة لة تانةمان بةرطريكار دةستةي داواكاري طشتيش بةهةمانشَيوة ثشتطيريي داواكةي ئَيمةي كردء داوامانكرد حوكمةكة تةميز بكرَيتةوة لة

مرؤظايةتييةوة بؤ جينؤسايد.حوكمي بإياري »دوَينَي وتيشي: ثارَيزةرة ئةو جينؤسايد بة تاوانةكةي تةميزكرايةوةو دادط��ا تاواني مرؤظايةتي، بةآلم ئةحكامةكاني ناساند، نةك ديكةي وةكخؤي هَيشتووةتةوة، ئةو كةسانةي ئيعدام يان بةضةند ساَل حوكمدرابَيتن وةكخؤي دةمَينَيتةوة، كورد كة طرنطة زؤر نةتةوةييةوة لةإووي بةآلم هةية ئةنفالي هةَلةبجةو جينؤسايدي كةيسي دوو

لةعَيراقدا«.

شارا عةبدوإلةحمان

رَيكخراوة مةكتةبى شارةزوورى لقى لَيثرسراوى دةكات، مامؤستايان لة داوا يةكَيتى، ديموكراتييةكانى كة دةنط بة ليستى هاوثةيمانيىء كانديدَيكى يةكَيتى لةو

ليستةدا بدةن.»رؤذى وتى: رؤذنامة بؤ ئاطادار سةرضاوةيةكى )2/28( لَيثرسراوى لقى شارةزوورى مةكتةبى رَيكخراوة ديموكراتييةكانى بة تةلةفؤن سةرجةم مامؤستايانى سةر سندووقةكانى دةنطدانى كؤكردةوة، كة لة كؤبوونةوةكةدا ئامادةبوو، شارةزووريش ث��ةروةردةى بةإَيوةبةرى هاوثةيمانىء ليستى بة دةن��ط لَيكردوون داواي��ان

لةنَيويشيدا كانديدَيكى يةكَيتى بدةن«.

جةعفةر لةتيف، بةإَيوةبةرى ثةروةردةى شارةزوور لةوبارةيةوة بة رؤذنامةى راطةياند: »من وةك سةرجةم بةشداربووم، كؤبوونةوةكةدا لة ديكة مامؤستاكانى رَيكخستبَيت، كؤبوونةوةكةم من كة ئ��ةوةى نةك هةربؤية بكةم، ثَيشكةش وتارَيك كة لَيكردم داواشيان داوام لة مامؤستايان كرد كة بةطإوتينةوة بةشداريى لة هةَلبذاردندا بكةنء ناوى هيض ليستء اليةنَيكم نةهَيناوةو كة ك��ردووة، داوام نيشتمانيى ئةركَيكى وةك تةنيا

مامؤستايان دةنط بدةن«.لَيثرسراوى قسةكانى لة بةئاطاداربوون سةبارةت ديموكراتييةكان، رَيكخراوة مةكتةبى شارةزوورى لقى وتى: »هةر كةس ئازادة لة وتةكانيدا باس لةضى دةكات،

بةآلم من شةخسى خؤم ناوى هيض ليستَيكم نةهَيناوة«.

راثؤرتي، بةرهةم خاليد

ليستى بانطةشةدا، رؤذى )18( لةماوةى ثَيشَيلكارييةكانى دذى )38( سكاآلي طؤإان لةهةر تؤماركردووةو هاوثةيمانيى ليستى سكاآل )116( هةرَيميشدا ثارَيزطاكةي سَي تؤماركراون، قةوارةكانةوة هةموو لةاليةن لة طؤإانيش ليستي رَيثَيدراوى نوَينةرى ئيجرائاتي هةندَيك لة رةخنة كؤمسيؤن، نةبوون، بَياليةن كة دةطرَيت كؤمسيؤن حيزبةكاني دةس��ت��وةردان��ى لة بةتايبةت سةر فةرمانبةرانى دانانى لة دةس��ةآلت

سندووقةكانى دةنطدان.رؤذى )18( لةماوةى ط��ؤإان ليستى رابردووى هةَلبذاردندا )38( سكاآلى لةسةر كة يةكَيتى، بةتايبةتى هاوثةيمانى ليستى يةكَيكة لة حيزبةكانى ناو ليستى هاوثةيمانيى ثَيش بؤ بةشَيكيان كة ت��ؤم��ارك��ردووة، لةسةر دةطةإَينةوة بانطةشة دةستثَيكردنى بانطةشةى ثَيشوةختء هةروةها لةناوبردنى ثؤستةرو بآلوكراوةو دةستدرَيذيكردنةسةر زيانطةياندن بانطةشةكارانء هةَلسوإاوانء تةقةكردنء رادةى تا ماَليان موَلكء بة

دةستطيركردنيشيان.نوَينةرى محةمةد، ئاكار ث��ارَي��زةر رَيثَيدراوى ليستى طؤإان لة ئؤفيسي سلَيمانى كؤمسيؤنى باآلي سةربةخؤي هةَلبذاردنةكان، باس لةوة دةكات، ليستى طؤإان بةشَيوةيةكى زانستيء لةسةر ستانداردة نَيودةوَلةتييةكان لةبةرامبةردا بةإَيوةدةبةن، بانطةشةكة ثَيشَيلكارييان زؤرترين ركابةرةكان ليستة

ئةنجامداوة، ئةوةش بؤ خؤئامادةنةكردنيانء تةركيزخستنةسةر اليةنى سؤزداريى خةَلك بؤ هَيزيشيان هةندَيكجار كة دةطةإَيتةوة،

كؤكردنةوةى دةنط بةكارهَيناوة.دةستثَيكردنى سةرةتاى لة هاوكات بانطةشةى هةَلبذاردنى ثةرلةمانى عَيراقةوة، لة سكااَل )116( دووشةممة، دوَي��ن��َي تا و ليست الي��ةن لة كوردستان هةرَيمى

هةَلبذاردن، لة بةشدار سياسيةكانى قةوارة سةربةخؤى بااَلى كؤمسيؤنى ثَيشكةشى لة لةو سكااَليانةش، كراوة، هةَلبذاردنةكان ثارَيزطاى سلَيمانى 41 سكاآل و لة ثارَيزطاى هةولَير 16 سكاآلو لة ثارَيزطاى دهؤكيش 59

سكاآل تؤماركراون.لة طؤران ليستى رَيثَيدراوانى بةوتةى كؤمسيؤنى باآلى سةربةخؤى هةَلبذاردنةكان

لة ثارَيزطاكانى هةرَيمدا. لةو 116 سكاآليةى 38 تؤماركراون، ثارَيزطاكة هةرسَى لة كة تؤماريكردوون، طؤران ليستى سكااَليان زؤربةيان لةسةر ليستى هاوثةيمانية كة لة سلَيمانى 21 سكاآلو لة هةولَير 9 سكاآلو لة

دهؤك 8 سكاآل تؤماركراون.لةو لةوةشكرد باسي محةمةد ئاكار سةرثَيضييان زؤر ذمارةيةكي ماوةيةدا

لةاليةن هةموويان ئةنجامدراوة، بةرامبةر ئةنجامدراونء هاوثةيمانييةوة ليستى نيشتمانييةوة يةكَيتيى لةاليةن زؤربةشيان دوو لة كؤمسيؤن تائَيستا ب��ةآلم ب��وءة، سكاآل ئاطادارى كردوونةتةوة، بة وتةى ئةو ئةوةية كة هةَلسوإاوانء نيشانةى »ئةوةش ثَيشَيلكارييان كةمترين ئَيمة جةماوةرى بةرنامةى مةنهةجء بؤ ئةوةش ئةنجامداوة،

ئَيمة دةطةإَيتةوة«.بؤ ئاماذةى ط��ؤإان ليستى نوَينةرى دةرةوةى سياسييةكاني كيانة ئةوةشكرد؛ كؤمسيؤنى لة زؤري��ان طلةيي دةس��ةآلت بةشدارنةبوونيان لة بةتايبةت هةية، باآل لةجَيي يةدةطةكان فةرمانبةرة دانانى لة كؤمسيؤن، لة ناكةن طرَيبةست ئةوانةى ليستَيكة مافي رةواى هةموو ئةوة لةكاتَيكدا بؤية ثرؤسانةبن، ئةو هةموو ئاطادارى كة )ط��ؤإانء ليستى هةرسآ ل��ةوب��ارةي��ةوة داوةت��ة ياداشتيان كؤمةأل( ء يةكطرتوو ديكةيان ياداشتَيكي هةروةها كؤمسيؤن، دةسةآلت حيزبةكانى دةستوةردانى لةسةر لة دانانى ئةو فةرمانبةرانةى لة وَيستطةكاندا كردووة، كؤمسيؤن ئاراستةى دادةنرَين، وتيشي: »ئَيمة ناَلَيين كؤمسيؤن بَياليةن نيية، دةستوةردانةى ئةو ئاست لة بَيدةنطة بةآلم رَيوشوَين هةندَيك لةبةرئةوةى حيزب، بؤ بيطرَيتةبةر كؤمسيؤن ثَيويستة هةية خزمةتى شةفافيةتى ثرؤسةكة، بةآلم نايكات ئةوةش بةرةو بَياليةن نةبوونى دةبات، بؤية دةمانةوَيت كؤمسيؤن نةضَيتة ذَيرباري هيض

فشارَيكةوةو بَياليةنيى خؤى بثارَيزَيت.

رؤذنامة

دووساأل نزيكةى تَيثةإبوونى ثاش باآلى ليذنةيةكي ثَيكهَينانى بةسةر هيض تائَيستا فايلدارةكان، لة لَيكؤَلينةوة نةكراوةء لةطةأل لَيكؤَلينةوةى كةسَيك دةزانن بةثَيويستي سياسيش ضاودَيراني ئاست لة نةبن بَيدةنط ثةرلةمانتاران

شاردنةوةى كةسانى خيانةتكار.لة فايلدارةكان لة لَيكؤَلينةوة ليذنةى سةرؤكى فةرمانى بة )2008( سةرةتاى هةرَيم دامةزراوةء لة )9( ئةندام ثَيكهاتووة، بةثَيي لَيدوانَيكي ثَيشتري بؤ رؤذنامة، حاكم ليذنةكة، سةرؤكي ئةمين، محةمةد رزطار زياتر لة ساَلَيكة لَيكؤَلينةوةيان لة دؤسيةى )100( فايلدار تةواوكردووةو دؤسيةكانيان ك��راون، هةرَيم سةرؤكايةتى رةوان��ةى لةوبارةيةوة كؤبوونةوةيةك هيض تائَيستا

نةكراوة.زانستة مامؤستاى باسيرة، د.س��االر

بة سلَيمانى زانكؤى لة سياسييةكان سةرؤكى كاتى »نةبوونى وت: رؤذنامةي هةرَيم تا لةطةأل ئةو ليذنةية كؤببَيتةوة، ئةوة دةسةلمَينَيت، كة ثَيكهَينانى ئةو ليذنانة تةنيا هةستيارةكانة، مةسةلة دامركاندنةوةى بؤ كاركردن نةك طرنطن ميللةتةوة بةالى كة كة نوَيية، مؤدَيلَيكى ئةمةش لةسةرى، دةس��ةآلت��دارةوة حيزبى دوو ل��ةالي��ةن

ثةيإةودةكرَيت«. بةثَيى زانيارييةكانى رؤذنامةش، بةهؤى سةرؤكايةتى لةاليةن وةآلمنةدانةوةيان هةرَيمةوة، سةرؤكى ليذنةى لَيكؤَلينةوة لة

فايلدارةكان بةنيازة دةستلةكاربكَيشَيتةوة.بة وتةى سةرضاوةيةك لة سةرؤكايةتى هةرَيم دواخستنى دياريكردنى ضارةنووسى ئَيستاى بارودؤخةى لةم فايلدارانة، ئةو هةرَيمء ئةو ئالؤزييانةى لة ثةيوةندييةكانى ناتوانرَيت ئ��اراداي��ة لة بةغدا ه��ةرَي��مء كة بورووذَينرَيت، فايلدارةكان مةسةلةى حيزبةكانى نَيو باآلى كةسانى ثَيدةضَيت

تَيدابَيت، يان ناوى كةسانَيك ئاشكرا بكرَيت، دةرةوةى لة يان نةماون، ذياندا لة كة

وآلتن.دةَلَيت؛ باسيرة، د.ساالر لةبةرامبةردا بؤ كاتة لةبارترين هةرَيم ئَيستاى كة مةسةالنةء ج��ؤرة ئ��ةو ورووذان��دن��ى ضونكة خيانةتكار، كةسانى دياريكردنى بةرثرسانى ثَيويستة لةثَيشةء هةَلبذاردن لَيكبدةنةوة، ئةوة باآلى حيزبيىء حكوميى كةسانة ئةو خؤيانة مافى هاوآلتييان كة بناسنء بة سزاى خؤيان بطةيةنن، بؤئةوةى خةَلك نةكةونة هةَلةوةء دةنط بؤ كةسانَيك بدةن، كة رابردوويان ثاك نييةء خيانةتيان

لةم ميللةتة كردووة.دةزان��َي��ت بةثَيويستي باسيرة د. مةدةنيء كؤمةَلطةي رَيكخراوةكاني ثةرلةمانتارانى ئؤثؤزسيؤن، ئةم مةسةلةية ضونكة بورووذَينن، ثةرلةماندا لةنَيو بةوتةي ئةو »ئةم مةسةالنة زؤر طرنطة بؤ

ئاسايشى نةتةوةييمان«.

» بارودؤخى ئَيستاى هةرَيم لةبارترين كاتة بؤ ورووذاندنى مةسةلةى فايلدارةكان«

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 هـةواأل 2

[email protected]

نويَنةرى طؤأان: بةشَيك لة كارةكانى كؤمسيؤن جَيطةى نيطةرانينء بَياليةنييان دةخاتة ذَير ثرسيارةوة

بةهادين يوسف

ثَيشخستني رؤذي دةنطداني تايبةت بانطةشةي سةر بؤ نابَيت كاريطةريي دةنطداني رؤذي لة ه��ةَل��ب��ذاردنء تايبةتيشدا، ليستء قةوارة سياسييةكان

دةتوانن بانطةشةي خؤيان بكةن.سةربةخؤي ب��اآلي كؤمسيؤني هةَلبذاردنةكان بإياريدا بةهؤي ثشوءي دةنطداني رؤذي هةينييةوة رؤذي ثؤليسء هَيزةكاني )ك��ة تايبةت، زيندانييةكانء بةندكراوو ئاسايشء نةخؤشء كارمةنداني نةخؤشخانةكان( لة ثَيشبخاتء رؤذَي��ك دةن��ط��دةدةن، )3/4(ء رؤذي خراية )3/5(ةوة رؤذي )500( هةزار كةس لة زياتر بإياريشة

لةو رؤذةدا دةنطبدةن.ئةندامي عةبدولكةريم، س��ةردار كؤمسيؤني كؤميسياراني ئةنجومةني هةَلبذاردنةكان سةربةخؤي ب��اآلي

راطةياند: رؤذن��ام��ةي بة عَيراق، لة دةن��ط��دان��ي رؤذي »ثَيشخستني لةسةر نابَيت كاريطةريي تايبةت لة ضونكة ليستةكان، بانطةشةي رؤذي حسابي هةَلبذاردندا بانطةشةي )3/7( كة دةكرَيت، طشتيي دةنطداني تايبةت، دةنطداني نةك بةإَيوةدةضَيت بةآلم ثَيويستة ليستةكان رةضاوي ئةوة تايبةتي دةنطداني ئةو شوَينانةي بكةن تَيدا بانطةشةي ئةنجامدةدرَيت، تَيدا

نةكةن«.بةثَيي رَينماييةكاني كؤمسيؤني باآلي هةَلبذاردن بانطةشةي هةَلبذاردنةكان، دةستيثَيكردووةو )2/12( رؤذي لة كردنةوةي ثَيش كاتذمَير )24( تا ثرؤسةي دةستثَيكردني بنكةكانء دةبَيت، ب��ةردةوام طشتيي دةنطداني تا بةرةبةياني رؤذي )2010/3/6( واتة دةتوانن سياسييةكان قةوارة ليستء

بانطةشةي هةَلبذاردن ئةنجامبدةن.

لة رؤذي دةنطداني تايبةتدا

بانطةشة بةردةوام دةبَيت

داوا لة مامؤستايانى شارةزوور تاواني هةلَةبجة بةجينؤسايد ناسيَنرادةكرَيت، دةنط بة هاوثةيمانى بدةن

ئؤتؤمبَيلي جام رةشء بآ ذمارة بانطةشة بؤ يةكَيتي دةكات

Page 4: rozhnama 571

ذمــارة )571( 5راثـــــــؤرتسَيشةممة 2010/3/2

[email protected]

راثؤرتي، ثشتيوان سةعدوَلآل

س���ةرؤك���اي���ةت���ى ث��ةرل��ةم��ان��ى تائَيستا راطةياندنةكةى، كوردستانء بثارَيزنء خؤيان بَياليةنى نةيانتوانيوة روونكردنةوةكاني هةَلوَيستء لَيدوانء راطةياندنةكةى ثةرلةمانء سةرؤكايةتى ئةوة دةردةخةن، كة بةرطريى لة حكومةت ئؤثؤزسيؤن لة سةنطةريان دةك��ةنء

طرتووة.ثةرلةمانى ئةندامى عةلى، د.جةعفةر بة ط��ؤإان فراكسيؤنى لة كوردستان رؤذنامةى راطةياند؛ زؤرجار راطةياندنى ثةرلةمان لةجَيى سةرؤكايةتى ثةرلةمان لَيدوانى داوةو زؤرجاريش سةرؤكايةتىء يةكَيك ب��وون��ةت��ة راط��ةي��ان��دن��ةك��ةى داكؤكيكارةكانى بةهَيزة هةرة لةاليةنة حكومةت لةجياتى هةرَيمء حكومةتى سةنطةرى بوونةتة قسةيانكردووةء حكومةتى لة بةرطريكردن ثَيشةوةى

هةرَيم.فراكسيؤنى سةرؤكى قادر، ئارام كؤمةأل لة ثةرلةمانى كوردستان، دةَلَيت: لة بةرطريكةربَيت ثةرلةمان دةبَيت نوَينةرى ضونكة هاوآلتييان، مافةكانى لة »تاإادةيةكء وتى: هةروةك خةَلكة، ثةرلةمان سةرؤكايةتى حاَلةتدا هةندَيك بَياليةن كردووةء لة حكومةت بةرطريى ثةرلةمانتار كؤمةَلَيك بةداخةوة نةبووة، لةكاتى بةتايبةتى ثةرلةمانداو هؤَلى لة موناقةشةى بودجةدا بوونةتة ثارَيزةرى حكومةت ل��ة ب��ةرط��ري��ى ح��ك��وم��ةتء

دةكةن«.خولى سَييةمى ثةرلةمانى كوردستان خاوةنى رابردوو خولةكانى لة جياواز راستةقينةيةو ئؤثؤزسيؤنى هَيزَيكى كوردستانيى ليستى بةرامبةريشدا لة

)يةكَيتى، ثارتى( سةرؤكايةتى ثةرلةمانى كوردستان دةكةن، ئةمةش راى جياوازى لة دروستكردووة، ثةرلةماندا لةنَيو لَيدوانء روونكردنةوةو زؤرى بةشَيكى راطةياندنى سةرؤكايةتىء هةَلوَيستى سةرؤكايةتى اليةنطريى ثةرلةماندا

ثةرلةمان بؤ دةسةآلت دةركةوتووة.بةإَيوةبةرَيتى راطةياندنى ثةرلةمانى كوردستان، لة روونكردنةوةيةكى رؤذى »ثَيدةضَيت ئةوة خراوةتةإوو: )1/11(دا، ئةو بةإَيزانةى )مةبةست فراكسيؤنةكانى ثةرلةمانى ل��ة ب��اس ئؤثؤزسيؤنة( دةكةن سةرؤكايةتييةكةى كوردستانء لةإوانطةو الدروستبووبَيتء وةهميان مةسةلةكانء سةيرى خؤيان تَيإوانينى ض ئةطةرنا، بكةن، ثةرلةمان رؤَل��ى خؤى كة اليةنةى ئةو تَيداية مةنتقَيكى هةوَلبدا بَيت، ثةرلةمان زؤري��ن��ةى بة كارةكانى بكاتء الواز ثةرلةمان

بةإَيوةبضَيت«. سستى ه���ةروةه���ا ل��ة ن��ووس��راوَي��ك��ى سةرؤكى راطةياندنى نووسينطةى )2/9( كة كوردستاندا، ثةرلةمانى د.ئاشتى لة ثشتطيريى بآلوكراوةتةوةء هةورامى، وةزيرى سامانة سروشتييةكان د.ئاشتى »رَي��زدار بةمشَيوةية، دةكات نةبووة مانعى ك��ات هيض ه��ةورام��ى ئةو كوردستان، ثةرلةمانى هاتنة بؤ ئامادةم وتوويةتى، هةميشة بةإَيزة شَيوةيةك بةهةموو ثةرلةمانء بَيمة كارةكانى دةرب���ارةى روون��ك��ردن��ةوة بؤ سروشتييةكان سامانة وةزارةت��ى ئةندامانى ثةرلةمانء سةرؤكايةتى لةبارةى بكةمء ثَيشكةش ثةرلةمان )2/8( دانيشتنى لة ئامادةنةبوونيشى ئةنجومةنى ك��ؤب��وون��ةوةى ب��ةه��ؤى

وةزيران بووة، ئةمةش بةهانة نيية«. نائاسايى )2(ى ذمارة دانيشتنى لة كوردستاندا، ثةرلةمانى )2/22(ى

ثةرلةمانتارانى بة ثةرلةمان سةرؤكى لةسةر ثةرلةمانتارَيك هةر راطةياند؛ قسة دةتوانَيت خولةك )3( تةنيا بودجة بةإَيوةبةرَيتى )2/23( رؤذى بكاتء كوردستان ثةرلةمانى راطةياندنى باسى بآلوكردةوةو روونكردنةوةيةكى دانيشتنةكةى »دواى ل��ةوةك��ردووة، لة هةندَيك لة لَيدوانَيك ضةند )2/23(زارى لةسةر راطةياندن دةزطاكانى دةرب��ارةى ثةرلةمانَيك ئةندام ضةند لةطةأل م��ام��ةَل��ةك��ردن دانيشتنةكةء بةداخةوة كة بآلوكراوةتةوة، ميدياكاندا هةَلبذاردنء بانطةشةى بؤ هةندَيكيان

راستييةكانة«. شَيواندنى )2/27(دا رؤذي دانيشتنى ل��ة داوايان ئؤثؤزسيؤن فراكسيؤنةكانى كة ك��رد، ثةرلةمان سةرؤكايةتى لة بكات، مامةَلة بَياليةنانة راطةياندنةكةى ثةرلةمانتارى عةبدوَلآلى نةريمان بؤية دةزانَيت بةثَيويستي طؤإان فراكسيؤنى سةرلةنوَي ث��ةرل��ةم��ان راطةياندنى دروستبكرَيتةوةء سةرؤكي ثةرلةمانيش بةَلَيني ثَيداون راطةياندَيكي نوَي دروست

بكةنةوة.روونكردنةوةيةكى لة ه��ةروةه��ا جَيطرى بايز، ئةرسةالن نووسينطةى )2/25( رؤذى كة ثةرلةماندا، سةرؤكى بآلوكراوةتةوة، ثةرلةماندا سايتى لة لة ط��ؤإان ليستى ب��ةوةك��راوة؛ ئاماذة دذى بإياريانداوة يةكةمةوة هةنطاوى هةرَيمى حكومةتى ئةزموونةو ئ��ةم لةكاتى هةربؤيةش ب��ن، كوردستان دذى هةر نةك كابينةية، بةم دةنطدان كؤبوونةوةكانى هؤَلى بةَلكو وةستان، ه��ةروةه��ا جَيهَيشت، ثةرلةمانيان سةيرنيية بةالمانةوة نووسيويةتي بة كة ط��ؤإان ليستى ثةرلةمانتارانى جؤرةها ميليشيا، بَلَين ثَيشمةرطة جَيطرى ثةرلةمانء دذى لة قسةش

تةنانةت سةركردة ثةرلةمانء سةرؤكى دروستبكةن«، كورديش رةمزييةكانى بايز ئ��ةرس��ةالن ئ���ةوةي س����ةرةِراي ثةرلةمانتاراني بة طؤِراني فراكسيؤني

وشة ناوبردووة.لة داوا طؤِران فراكسيؤني هةروةك دةكات ثةرلةمان دةستةى سةرؤكايةتى بؤ ئةوةيان بةَلطةوة بة ئاشكراو بة رابطةيةنَيت سةبارةت بةوةى طوايا دذى كوردستانن، هةرَيمى ئةزموءنةى ئةم سةرؤكايةتى لةسةر ثَيويستة ئةطةرنا سةرؤكى جَيطرى بةطشتيىء ثةرلةمان بة رةسميىء بة بةتايبةتى ثةرلةمان نووسراو داواى لَيبووردن لة فراكسيؤنى ئةرسةالن بةوثَييةى بكةنء ط��ؤإان س��ةرؤك��ى ج��َي��ط��رى ثؤستى ب��اي��ز، بةكارهَينا ثةرلةمانى سايتى ثةرلةمانء سةر هَيرشكردنة تةشهيركردنء بؤ داواى لةبةرامبةردا طؤإان، فراكسيؤنى بايز ئةرسةالن لة متمانة وةرطرتنةوةى ثةرلةمان سةرؤكى جَيطرى ثؤستى لة

دةكات.ثةرلةمانى ئةندامى عةلى، د.جةعفةر ط��ؤإان، فراكسيؤنى لة كوردستان جَيطرى قسانةى ئةو لةوةكرد، باسى ناياسايية، كارَيكى ثةرلةمان سةرؤكى قسانة ئةو شوَينى ثةرلةمان ضونكة مةكتةبى بارةطاى لةناو دةكرَيت نيية، ئةندامى بةناوى رَيكخستنةكةيداء لةو جؤرة لَيدوانى مةكتةبى سياسييةوة بدات، بؤية ئَيمة ثَيمانواية ئةمة خةرقَيكى طةورةية بةسةر هةموو رَيساو ياساكانى

ثةرلةمانى كوردستانةوة. سةبارةت روونكردنةوةيةكيشدا لة فراكسيؤني ئ��ةرس��ةالن، وتةكاني بة دةَلَيت: تَييدا بآلويكردةوةو ط��ؤإان »ن��اوةإؤك��ى ئ��ةو روون��ك��ردن��ةوةي��ة لة بةَلطةى بآ نابةجآء وتةى ضةندين لةخؤطرتووة، طؤإان فراكسيؤنى دذى

تةشهيركردن، لة جؤرَيك ماناى كة ئاذاوةطَيإيى، هاندانى ن��اوزإان��دن، فراكسيؤنةكةمان دذاي��ةت��ي��ك��ردن��ى طؤإان فراكسيؤنى لة ئَيمة دةطةيةنَيت، لَيدوانة ئةم سةركؤنةى بةتونديى زؤر نابةرثرسياريانةيةى شَيوازة نابةجآء جَيطرى ثؤستى لة ئَيستا كة دةكةين،

سةرؤكى ثةرلةمانداية«.ئةندامى عةبدوَلآل، نةريمان هاوكات فراكسيؤنى لة كوردستان ثةرلةمانى طؤإان وتى: ئَيمة ضةند بةَلطةيةكمان الية، بةتايبةتى ثةرلةمان سةرؤكايةتى كة لةإَيطةى ثةرلةمان، سةرؤكى جَيطرى نةبووةو بَياليةن راطةياندنةكةيةوة حكومةتةوةء س��ةن��ط��ةرى ض��ووةت��ة نووسراوةكاندا زؤرب��ةى لة تةنانةت دةطرَيتء ثةرلةمان ئةندامانى لة رةخنة بةرطريى لة حكومةت دةكات، بؤ نموونة ثةرلةماندا راطةياندنى نووسراوَيكى لة بة درؤدةخاتةوةو لَيدوانَيكى راستى من

بةرطريى لة حكومةت دةكات.ثةرلةمانى ئةندامى سةليم، سةمير يةكطرتوو، فراكسيؤنى لة كوردستان ثةرلةمانى كوردستان »راطةياندنى وتى: لة بؤية دي��ارب��ووة، ثَيوة اليةنداريى رابردوودا رؤذى ضةند دانيشتنةكانى بَياليةنبوونى ثَيشنيازى ئؤثؤزسيؤن راطةياندنى سةرؤكايةتى ثةرلةمانى كردء ثةرلةمان سةرؤكايةتى كة بةَلَينيشدرا، وةكو يةك سةيرى فراكسيؤنةكان بكاتء

راطةياندنةكةى بَياليةن بَيت«.ئةم شةممةى رؤذى دانيشتنى لة فراكسيؤنى ناإةزايى دواى هةفتةيةدا، نةبوونى ب��َي��الي��ةن ل��ةس��ةر ط���ؤإان، د.ك��ةم��ال ث��ةرل��ةم��ان، سةرؤكايةتى ك��ةرك��وك��ى س��ةرؤك��ى ث��ةرل��ةم��ان��ى كة ب��ةوةك��رد، ئ��ام��اذةى كوردستان ثَيويستة سةرؤكايةتى ثةرلةمان بَياليةن

بَيت.

راثؤرتى: هةستيار قادر

شارةزايانى بوارى ضاودَيرى هةَلبذاردن، جةخت لةسةر ئةوة دةكةنةوة؛ كة بةكارهَينانى بانطةشةى بؤ حكوميى رةسميىء ثؤستى هةَلبذاردن، ناياساسييةو رَيطرتن لةوحاَلةتةش ثارتة ياساى دةرنةكردنى بة دةبةستنةوة

سياسييةكان لةاليةن ثةرلةمانى عَيراقةوة.بانطةشةى ئةنجامدانى طةرمةى لة باآلكانى ثؤستة بانطةشةى هةَلبذاردندا بووة هةَلبذاردن بانطةشةى بؤ حكومةت ثسثؤإانى ليستء زؤربةى تَيبينى جَيطةى

بوارى هةَلبذاردن.بةرثرسى تؤإى بإواى هؤطر ضةتؤ، بة هةَلبذاردن ضاودَيريكردنى بؤ )شةمس( ثلةو بةكارهَينانى كوردستان، هةرَيمى لة هةَلبذاردن بانطةشةى بؤ حكومةتى ثؤستى لةوبارةيةوة لةسةرةو زؤرى مشتومإَيكى حكومةت، ثَيطةى شوَينء »نابَيت رايطةياند؛ يان ثارةى حكومةت بؤ بانطةشةى هةَلبذاردن

بةركابهَينرَيت«. هؤطر ضةتؤ، نموونةيةكى زةقى ئةو جؤرة خروقاتةى هَينايةوة، كة لةاليةن تؤإةكةيةوة لة هةَلبذاردنى )7/25(ى هةرَيمى كوردستاندا راثؤرتَيكى »لة وتيشى: تؤماريانكردووة، كؤبوونةوةيةكى لة باسمان ثَيشووماندا ك��ردووة، مةدةنى كؤمةَلطةى وةزارةت���ى رَيكيخستبوو، هاوآلتى ذمارةيةك بؤ كة ليستى بؤ بانطةشةى تيايدا سةرؤكى هةرَيم

كوردستانيى كردووة«.هةندَيك لة شارةزايانى ديكةى ئةو بوارة رَينةطرتن لة بةكارهَينانى سةرمايةى رةمزيىء هةَلبذاردن بانطةشةى بؤ حكوميى ماديى

ثارتة ياساى دةرنةكردنى بة دةبةستنةوة سياسييةكان لةاليةن ثةرلةمانى عَيراقةوة.

ت��ؤإى س��ةرؤك��ى كينانى، موهةنةد هةَلبذاردنةكان ضاودَيريكردنى بؤ )عةين(

لة نابَيت كة روون��ك��ردةوة؛ رؤذنامةى بؤ سةرؤك دةطاتة تا ئاساييةوة فةرمانبةرَيكى كارمةندى كة كؤمار، س��ةرؤك وةزي��رانء بؤ ث��ارةي��ان ث��ؤس��تء ثلةو حكومةتنء

وتيشى: بةكاربهَينن، هةَلبذاردن بانطةشةى نةهَيشتنى ب��ةردةم كَيشةكانى لة »يةكَيك ثارتة ياساى دةرنةكردنى دياردةية، ئةم سياسييةكانى عَيراقة، كة ليستةكانى ثةرلةمان

ثشتطوَييان خستبوو«.كة تَيبينيانةى، ل��ةو ديكة يةكَيكى ضاودَيريكردنى بة تايبةت رَيكخراوةكانى هةَلبذاردنى بانطةشةى لةسةر هةَلبذاردن ليستةكان هةيانة، بودجةى بانطةشةء نانبإينء

بةكارهَينانى توندوتيذيى هةَلبذاردنة.تؤإى ب��ةإَي��وةب��ةرى ح��ةي��دةر، ظيان هةَلبذاردن ضاودَيريكردنى بؤ )تةمموز( ستانداردى بةثَيى بةوةى، ئاماذةدان وَيإاى نَيودةوَلةتى بانطةشةى هةَلبذاردن بةكارهَينانى بانطةشة بؤ حكوميى ثارةى ثؤستء ثلةو روون��ك��ردةوة؛ رؤذن��ام��ةى بؤ قةدةغةية، كة ساَلَيكدا هةر بودجةى لة ثَيويستة كة بةرزترين ئةنجامدةدرَيت، تيا هةَلبذاردنى هةَلبذاردنى بانطةشةى بودجةى رَي��ذةى ليستةكان دياريبكرَيت، وتيشى: »دابةشكردنى دةمانضةو بةكارهَينانى توندوتيذيى هةَلبذاردن خروقاتةء ثَيويستة ئةو كةسانةى ثةنايان بؤ

دةبةن، لَيثرسينةوةيان لةطةَلدا بكرَيت«.سةرؤكى دةنطيش كإينى بة سةبارةت بة بةستةوة ئةوكَيشةيةى تةمموز تؤإى »ثَيويستة وتى: دةنطدةرةوةء هؤشياريى دةنطةكةى رَينةدات بَيتء هوشيار دةنطدةر بارى ذَي��ر بضَيتة يان بكإدرَيت، بةثارة

هةإةشةوة«.

سةرؤكايةتى ثةرلةمانء راطةياندنةكةى، نويَنةرايةتى كآ دةكةن؟

ضاودَيراني هةلَبذاردن: بةكارهيَنانى ثؤستى رةسميى بؤ بانطةشة، ناياسايية

هؤطر ضةتؤ موهةنةد كينانى

د.جةعفةر عةلى: زؤرجار راطةياندنى ثةرلةمان لةبرى سةرؤكايةتى ثةرلةمان لَيدوانى داوةو زؤرجاريش بوون بة

اليةنةيَكى داكؤكيكارى حكومةت

Page 5: rozhnama 571

راثؤرتى: شارا عةبدوإلةحمان

ضاودَيران دةَلَين، بؤ هةَلبذاردنى )3/7(ى ئةنجومةنى نوَينةرانى عَيراق،

يةكَيتىء ثارتى، خؤيان بؤ ساختةكارييةكى بةبةرنامة بؤ دارَيذراو ئامادةكردووة،

بةآلم اليةنة ئؤثؤزسيؤنةكان كؤمسيؤنيان لةو بابةتة ئاطاداركردووةتةوةو داواى رَيطرتن لة ساختةكارييةكانيان دةكةن.

دةست بة كة زانيارييانةى ئةو بةثَيى ثارتى يةكَيتىء طةيشتوون، رؤذنامة ساختةكارييةكى ئةنجامدانى نيازى بة هةَلبذاردنى لة ب���ؤداإَي���ذراون، ث��ان عَيراقداء نوَينةرانى ئةنجومةنى 3/7ى يةكةميان رَيطاى رَيطاوة، سآ لة ئةويش دانانى ل��ة حيزبيية دةس��ت��َي��وةردان��ى دابةشكردنى كؤمسيؤنء فةرمانبةرةكانى بةسةريانداء دةنطدا رؤذى لة كارةكان رؤذى بؤ خةَلك ئامادةكردنى هةروةها تايبةتة، دةنطدانى رؤذى كة ثَينجشةمة ناوى بة ثبَيبكةن بةشدارييان ئةوةى بؤ ئةوةية دووةميشيان رَيطاى نةخؤشةوة، تايبةتييةكانياندا، كؤبوونةوة لة كة كة ثَيشمةرطة هَيزى بة فةرمانيانداوة زياتر سةريان لة ثَيويستة ئةرك، وةك لةجارَيك دةنط بدةن، جارَيك وةكو اليةنة هاوآلتى، وةكو جارَيكيش سةربازييةكة، ئةندامانى كة ئةوةية سَييةمش رَيطاى رؤذى كة ئاطاداركردووةتةوة خؤيان هةَلبذاردن لة بةردةمى بارةطا حيزبييةكان تايبةتى ئؤتؤمبَيلى بة بؤئةوةى كؤببنةوة دايانناوة، كة ثانةى ئةو بةثَيى خؤيانء ئةو لةبرى دةنطدان، بؤ بنكةكان بيانبةنة

كةسانةى كة ناضن بؤ دةنطدان. بة مةبةستى رَيطةنةدان بةساختةكاريى، دام����ةزراوةى ه��ةَل��ب��ذاردن��ى ط��ؤإانء يةكطرتووى ئيساميىء كؤمةَلى ئيساميى هةَلبذاردنةكان، ب��اآلى كؤمسيؤنى لة لةو ذم��ارةي��ةك ك���ردووةو سكاآليان

ساختةكارييةكانيان ثآ ثوضةَلكراوةتةوة.ليذنةى ئةندامى رةزا، مةحمود طؤإان، ليستى هةَلبذاردنى بانطةشةى »ذم��ارةي��ةك راطةياند رؤذن��ام��ةى بة يةكَيتيمان ساختةكارييةكانى ل��ة بةبةرنامة بةنيازة كة ئاشكراكردووة ئةنجاميان بدات، هةربؤية لةطةأل كؤمسيؤن كة نةمانهَيشتووة ك��ردووةو قسةمان سةر كةسانى يةكَيتى ب��ةئ��ارةزووى وَيستطةكانى بةإَيوةبةرى سندووقء دةنطدان جَيطؤإكآ ثَيبكرَين، كؤمسيؤنمان لة دووبارة دةنطدانى هاوآلتييانيش ئاطادار

كردووةتةوة«.هاوكات بةثَيي زانيارييةكانى رؤذنامة،

ساختةكاريى نيازى بة ثارتى يةكَيتىء كة تايبةتدا، دةنطدانى لةناو سيستماتيكين ثَيشمةرطة ثؤليسء ئاسايشء هَيزةكانى دةطرَيتةوة، ئةمةش لة رَيى ترساندنى ئةو كة ئةوةدةبن ئاطادارى بةوةى، هَيزانةوة دةنط بةكآ دةدةنء دواى ئاشكراكردنيان ئةمةش دةردةكرَين، لةكار سزادةدرَينء دواى ئةوة هات كة لة هةَلبذاردنى 7/25دا زؤر رَيذةيةكى بة تايبةت دةنطدةرانى

دةنطيان بة ليستى طؤإان دا.مةحمود رةزا، وتيشى: »ترساندنى ئةو وايان دةروونييةو شةإى تةنيا هَيزانة دةنطدانيانة، لة ئاطايان كة تَيدةطةيةنن جؤرَيك بةهيض نييةو راست ئةوة بةآلم رَيطةنادرَيت ضاودَيريي ئةو هَيزانة بكرَيت، بؤية من هةموو ئةو هَيزانة دَلنيادةكةمةوة هةر سةرناطرَيتء سيناريؤية ئةو كة كآ بة دةن��ط ل��ةوةى ئ���ازادة كةسَيك

دةدات«.هَيزانةش، ئةو دَلنياكردنةوةى بؤ بةرثرسى خةليفة، ع��ةب��دوإلةح��م��ان كؤمسيؤنى جةماوةرييةكانى ثةيوةنديية رؤذنامة بؤ ه��ةَل��ب��ذاردن��ةك��ان، ب��اآلى

ديموكراسييةكانى ثاية لة »يةكَيك وتى دةنطدانداية، بووني نهَينى لة هةَلبذاردن، كةسَيك هيض ن��اك��ات ثَيويست بؤية بةترسةوة دةنطبدات، بةتايبةت لةدةنطدانى ثَيشمةرطة، ناوخؤو هَيزةكانى بؤ تايبةتدا كة بزانن ئ��ةوة هؤشياربنء ثَيويستة دةنطدانيان بةتةواوةتى نهَينييةو ناتوانرَيت

ئاشكرابكرَيت كة دةنطيان بة كآ داوة«.بةثَيى بإيارى ئةنجومةنى كؤمسيارانى لة هةَلبذاردنةكان، ب��اآلى كؤمسيؤنى ثةرلةمانى )2009/7/25(ى هةَلبذاردنى هةرَيمدا، سةرؤكايةتي كوردستانء وَيستطةى )38( نزيكةى دةنطةكانى تَيداكرابوو، ساختةكارييان كة دةنطدان سووتَينران، دةنطةكانيان رةتكرانةوةو زياتر ل��ةوة زؤر ذم��ارةي��ةك��ى ب��ةآلم ئةو زؤربةى ئةنجامدراء ساختةكاريى ساختةكارييانةش لة رَيطةى فؤرمى )111(

كةسانة ئةو بةهؤيةوة كة كرابوون، ةوة بؤ نةبوو ناويان كة ث��َي��دةدا دةنطيان

دةنطدان.لةاليةكى ديكةوةء بةثَيى سةرضاوةكانى هةماهةنطى لة ذم��ارةي��ةك رؤذن��ام��ة،

رَينمايى راهَينانةكاندا لةخولى كؤمسيؤن دةنطدان، بنكةكانى لَيثرسراوانى دةدةنة تا رَيطة بةهةندَيك لةباجء ثَيناس بدةن كة لة كة بدةن، دةنط هاوآلتييان بةهؤيةوة رَيطةثَينةدراوة، كؤمسيؤندا رَينماييةكانى ثَيناسَيك يان شؤفَيرى، مؤَلةتى وةك لة هاوكات ثَيوةبَيت، منداَلى وَينةى كة ثيرةمةطروونى ئامادةيى 266ى بنكةى بنكةكة لَيثرسراوى لةسلَيمانى، كضان كة وت��ووة، كؤمسيؤنى بةهةماهةنطى تاَلةبانىء جةالل وَينةى ئةطةر ئاسايية بنكةكانةوة، بهَينرَيتة كوردستان ئاآلى سكرتَيرى تاَلةبانى ج��ةالل لةكاتَيكدا يةكَيتى نيشتمانى كوردستانةو حيزبةكةى

لة هةَلبذاردنةكةدا بةشدارة. رؤستايى، زان��ا دي��ك��ةوة، لةاليةكى كؤمةَلى هةَلبذاردنى دةزطاى بةرثرسى وت رؤذنامةى بة كوردستان، ئيساميى ئةنجامدانى بؤ ئامادةكاريى لة »ئاطامان لة هةية بةرنامة بة ساختةكارييةكى لة نوَينةران ئةنجومةنى هةَلبذاردنى دهؤك، هةولَيرو ثارَيزطاى سنوورى ئامادةكارييانة ل��ةو كؤمسيؤنمان

كة ثَيمانوتوون، ئاطاداركردووةتةوةو ثَيويستة رَيطريى بكرَيت لةم ساختةكاريية، بةتايبةتى لة رووى دةستَيوةردانى حيزبى كؤمسيؤنء فةرمانبةرةكانى دانانى لة بةسةريانداء ك��ارةك��ان دابةشكردنى رؤذى ئةوةى بؤ خةَلك دانانى هةروةها تايبةتة، دةنطدانى رؤذى كة ثَينجشةمة بةشدارييان ثَيبكةن بة ناوى نةخؤشةوة«.

لة بةثَيى زانيارييةكان، يةكَيتىء ثارتى بة فةرمانيانداوة تايبةتدا، كؤبوونةوةى هَيزى ثَيشمةرطة كة وةك ئةرك، ثَيويستة دةنطبدةن، جارَيك لة زياتر لةسةريان سةربازييةكةء اليةنة وةك��و جارَيك

جارَيكيش وةكو هاوآلتى.وتى رؤستايى زان��ا ل��ةوب��ارةي��ةوة، ليستى ثةلةقاذةى هةموويان كارانة »ئةم دةسةآلتن كة تاكة ئومَيدى، ساختةكاريية، بةآلم لَيبكةين، رَيطريى هةوَلمانداوة ئَيمة هؤشياريىء بة رَيطريى، يةكةم بةثلةى بةوةى دةكرَيت، هاوآلتييان بةشداريى بؤئةوةى دةنطبدةن بضن خؤيان كة ئيرادةيانةوة بةثَيضةوانةى دةنطيان كةس بريكارى ثَيويستة هاوكات ن��ةدات، بؤ

قةوارةسياسييةكان زؤر ضاوكراوةبن«.زؤرب��ةى بةنيازن ثارتى يةكَيتىء كة بكةن كةسانة بةو ساختةكارييةكان ساختةكاريية ئةو كة تَيطةياندون وايان ثَيويستة لةكاتَيكدا كوردايةتيية، بؤ ساختةكارييةكان بؤ كة كةسانةى ئةو ك��ورد، كة بزانن ئ��ةوة ئ��ام��ادةك��راون هةر زؤربهَينَيت دةن��ط ه��ةرض��ةن��دة بؤ كة بةردةكةوَيت كورسييانةى ئةو لةنَيوان ملمانآ دياريكراونء ثارَيزطاكان بةآلم كوردستانداية، ركابةرةكانى ليستة يةكَيتىء ثارتى، ئةو خةَلكانة واتَيدةطةيةنن

كة ساختةكاريى لةبةر خاترى كوردة.بةرثرسى دةزطاى هةَلبذاردنى كؤمةأل، حاَلةتانةيان بةو كة لةوةشكرد، باسى زانيوةء ياداشتنامةيان داوةتة كؤمسيؤنء داونةتةوةو وةآلمى فةرميى بة ئةويش ليذنةيان كة ب��ةوةك��ردووة ئ��ام��اذةى ثَيكهَيناوة بؤ بةدواداضوونى ئةو حاَلةتانة، كة ك��ردووة داواى »كؤمسيؤن وتيشى: بنكةكانى لة ضاودَيرةكانمان )3/3( رؤذى رَيطةى لة بؤئةوةى ئامادةبن، دةنطدان فةرمانبةرانى بةسةر ئيش تيروثشكةوة،

ناو بنكةكانى دةنطداندا دابةشبكرَيت«.»ئةنجامدانى وتيشى رؤستايى زانا ش��ةرع��ةوة رووى ل��ة ساختةكاريى رووى لة طةورةيةء طوناهَيكى حةرامةو ميللةتةكةشمانةوة، سومعةى ياسايىء مايةى دةبَيتة رَيطةثَينةدراوةء كارَيكى يةقينةوة بة هةربؤية لةكةداركردنمان، ثةنا ئؤثؤزسيؤنةكان اليةنة كة دةَلَيم

نابةنة بةر ساختةكاريى«.

هاوآلتياني بةإَيز، ئةم كاتةتان باش

بةإَيزان خوشكء برايانى ضاودَيرى سةر سندووقةكانى هةَلبذاردن

بةشدارةكانى ليستة بريكارانى هةَلبذاردن

بريكارانى بَياليةنهاوكارانم، بريكارانى ليستى طؤإان

كوردستان خةَلكى هةموو ئةمإؤ ئازايانةى ئيرادةى هيمةتء لة ضاويان ثارَيزةرى ئَيوةن ئةوة ئةمإؤ ئَيوةية، سةرةكى يةكَيك لة بنةإةتيترين مافةكانى هةزاران بةخوَينى كة ئَيمةن، خةَلكى تَيكؤشةر هةزاران بةإةنجى شةهيدء

بةدةستهاتووة.نيشتمانيىء ئةركَيكى ئةمإؤ ئَيوة سةر لة طةورةتان سياسيى ئةخاقيىء يةكةمء ثارَيزةرى ببنة ئةوةى بؤ شانة

دواهةمينى دةنطى خةَلكى.بإيارى دةنطء كوردستان خةَلكى خؤيان طرَيداوة بة ئةمانةتء ضاودَيريى

راستطؤيانةى ئَيوةوة.ئ��ةوة ئ��ةم��إؤ ئ��َي��وةن ث��ارَي��زةرى كوردستانن، خةَلكى دةنطى سةرةكيى بة دةبَيت ئَيوةن ئ��ةوة تةنيا ضونكة ضاودَيريىء وريايىء حةماسةتةوة، رَيطة لة تةزويركردنى دةنطى خةَلكء فَيَلكردن لة ئيرادةى خةَلك بطرن، ئةوة ئَيوةن دوا هةَلبذاردن، ثرؤسةى سةرةكيى زامنى وةك ثرؤسةيةكى ثاكء بَيطةردء دوور

لة طزىء ساختةكاريى.هاوإَييانء بريكارة بةإَيزةكان:

دةبَيت هةمووتان نرخى ئةم مةسئوليةتة بزاننء مةزنة ئةخاقيية م��َي��ذووىء خةَلكة ئةو هةموو ضاوةإوانى لةئاست دَلسؤزو بة ثةرؤشةدا بن، كة بةدرَيذايى ئةم ماوةية ماندوونةناسانةء بَي ئةوةى شةخسى ثاداشتَيكى هيض ضاوةإَيى

سةرخستنى بؤ ضاالكييان كارو بكةن، ليستةكان كردووة، دةبَيت هةمووتان بة ثاكَيتيى بة نيشتمانء طيانفيدايى رؤحى ئةمانةتة لةو ثارَيزطارى هاوآلتيبوون،

طةورةية بكةن، كة دةنطى خةَلكيية.ئةمإؤ هةموو هاوآلتييانى كوردستان ضاوى بإيوةتة ئَيوةء بةهيواى ئةوةن، بة راستطؤييةوة ثارَيزطارى لة دةنطةكانيان بكةنء رَيطة نةدةن دةنطةكانيان بدزرَيتء

طزى لة ئيرادةء خواستيان بكرَيت.هةمووتان دةبَيت دةركى طرنطيى ئةو شانتانة، لةسةر كة بكةن، مةسئوليةتة دةبَيت ئةو راستيية بزانن، كة لةم قؤناغةدا بوونء نةبوونى ديموكراسيى بةستراوة بة رادةى ئامادةبوونء نةبوونى ئَيوةوة، ضونكة جةوهةرى ديموكراسيى بة تةنيا نيية، خةَلكى دةنطدانى هةَلبذاردنء هةَلبذاردنة، راستطؤيى ثاكيىء بةَلكو ئةوةى سيستمى ديكتاتؤرى لة سيستمى هةَلبذاردنَيكى جيادةكاتةوة، ديموكراتى

ثاكء بَي تةزويرة، نةك خودى ثرؤسةى هةَلبذاردن.

كة لةبيربَيت، ئةوةتان هةمووتان ل��ةب��ةردةم خ��واى م��ةزنء ل��ةب��ةردةم مَيذووى لةبةردةم ميللةتء ويذدانى ل��ةوةى، بةرثرسيارن وآلتةكةتاندا كةس كة بةإَيوةبضَيت، هةَلبذاردنَيك دةن��طء ن��ةك��اتء تيا ساختةكاريى

طةرووى خةَلك نةدزَيت.طةلةكةمان ضاوى لةهيمةتء ئازايةتىء ثاكَيتى ئَيوة بإيوة، تاكو ثارَيزطارى لةو

ئةمانةتة طةورةية بكةن.كةس هةندَيك رةنطة دةزانين ئَيمة ب��ة ه��ةإةش��ة، ي��ان ب��ة ث���ارة، ي��ان بة بدةن ئةوة هةوَلى زةبروزةنط، زؤرء بدزرَيتء ئَيمة خةَلكى دةنطى طةروو ب��ةآلم بكرَيت، ت��ي��ادا ساختةكاريى ئَيوة هةية، بةوة طةورةشم ئومَيدَيكى ئةو لةبةردةم ئيرادةيةكى ثؤآليينةوة بة

هةوَلةدا رابووةستنء رَيطةى ثَيبطرن.

ياسا ميللةتء كة بزانن، ئ��ةوةش بة ئيرادةيةكى ئةطةر ئَيوةوةنء لةثشت هَيزء مةزنتان هةبَيت، كة دَلنيام هةتانة، غافَلبوونء بة زةف��ةر ناتوانَيت كةس

بَيدةنطبوونتان بةرَيت.بؤ دةضين هةموومان )3/7(دا لة وةك خؤشمان دةن��ط��ى دةن��ط��دانء هيوادارم دةسثَيرين. بةئَيوة ئامانةتَيك هةمووتان لةئاست ئةم مةسئوليةتةدابنء خؤتانء بؤ ثرشنطدار مَيذوويةكى

ميللةتةكةتان تؤمار بكةن.لةكاتَيكدا سووثاسى يةك بةيةكى من ئةركة ئةم رازيبوون كة دةكةم، ئَيوة وةك هيوادارم ئةستؤ، بطرنة طرنطة ثارَيزطارى ئازا هاوآلتييةكى جةربةزةء

لة ثاكَيتيى هةَلبذاردن بكةن.بة ئومَيدى هةَلبذاردنَيكى ثاكء دوور

لةطزىء دزى......

بةخواى طةورةتان دةسثَيرم

ثةيامى نةوشيروان مستةفا بؤ ضاودَيرانى سةرسندووقةكانى هةلَبذاردن و بريكارانى ليستةكان

راثـــــــؤرت[email protected]

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 4

دةنطدةرَيك سةيري ناوى دةنطدةران دةكات

كؤمسيؤن لة ساختةكارييةكانى يةكيَتىء ثارتى ئاطاداردةكريَتةوة

Page 6: rozhnama 571

راثؤرتى: ئةلةند مةحوى

طشتيى ئةميندارى ياوةر، جةبار راثؤرتَيكى لة ثَيشمةرطة وةزارةت��ى بريكارى ئ��ةوك��ات ك��ة نهَينييدا، بؤ ب���ووة، ثَيشمةرطة وةزارةت����ى فةرماندةى طشتيى هَيزى ثَيشمةرطةى ثَيشمةرطةء وةزي��رى كوردستانء سةربازيى ديكةى اليةنَيكى ضةند ناردووة، ئاشكراى دةكات؛ كة هةزاران ثَيشمةرطةى كوردستان تةنيا مووضة وةردةطرن، ثَيشمةرطة وةزارةتى لة بةإَيوةبةرَيتى فةرمانى لةذَير بةَلكو مةكتةبى تيرؤرء دذة ئيستخباراتء ضةند ف��ةت��احء عومةر سياسيىء

اليةنَيكى ديكةدان.لة سةربازيية بةرثرسة ئ��ةو راثؤرتةكةيدا زؤر بةإاشكاوى دةَلَيت: مووضةيان كة ثَيشمةرطانةى »ئةو ثَيشمةرطةية، وةزارةت���ى لةسةر مةَلبةندء دةزط��اء ثاسةوانيى بةآلم بارطرانيى بوونةتة دةك��ةن، يةكَيتى بةسةر وةزارةتةوةء لةطةأل سيستمى

ئيداريىء مووضةدا ناطونجَيت«.

خزمةتى دةزطا ئةمنييةكانيان ثَيدةكرَيت

»كؤى نهَينيية راثؤرتة ئةو بةثَيى ثَيشمةرطةكانى ذم���ارةى طشتيى كاروبارى بؤ هةرَيم )وةزارةت���ى ئةفسةرء )..........( لة ثَيشمةرطة( ث���ل���ةدارء س���ةرب���ازء ك��ارم��ةن��دء ثَيشمةرطةء متةفةإيقة ثَيكهاتوون، لةم ذمارةيةش بةتةنيا دةتوانين دوو فةوج رَيكءثَيك شةإكةرى هَيزى وةكء ثشتى ثَى ببةسترَيتء لةذَير فةرمانى ضونكة بن، وةزارةت��دا راستةوخؤى تةنيا ذمارةيةء هةر ديكةى ئةوةى هةر مووضة لة وةزارةت وةردةطرنء ئةنجامدةدةن ديكة تايبةتى ئةركى فةرمانى دةس��ةآلت��ى دةرةوةى لة وةزارةت، وةكو: )فةوجى دذةتيرؤرى كاك ثاظَيأل، 3ى فةوجى بةإَيوةبةرَيتى ئيستخبارات سةر بة مامؤستا عةزيز، فةوجى سياسيى، مةكتةبى فةوجى سيمى ب��َى فةتاح، عومةر تايبةتى شؤإش، نةخؤشخانةى مةركةزى،

سريةى بةغدا«.

خزمةتى بةرثرسانء مةَلبةندةكانيان ثَيدةكرَيت

جةبار ياوةر، ئةوةش ئاشكرادةكات؛ سةر ثَيشمةرطةكانى ك��ؤى لة كة هةزار )........( وةزارةت ديوانى بة ثَيشمةرطةيان تةنيا مووضة لة وةزارةت دةزط��اء ثاسةوانيى وةردةط���رنء كةسايةتىء لَيثرسراء مةَلبةندء يةكَيتى دامودةزطاكانى موتةفةإيقةى ثَيدةكرَيتء كوردستانيان نيشتمانيى هيض ناتوانَيت ثَيشمةرطة وةزارةت��ى بةسةردا ج��ووَل��ةي��ان فةرمانَيكى

بسةثَينَيت.دةَلَيت: راثؤرتةكةيدا لة ي��اوةر مةَلبةندء )دةزطاء ثاسةوانانةى »ئةو مووضة كة يةكَيتى، لَيثرسراو(ةكانى لةطةأل هةم وةردةط��رن، وةزارةت لة وةزارةت مووضةى ئيداريىء نيزامى لةسةر بارطرانيية هةم ناطونجَيتء لةذَير شَيوةيةك بةهيض وةزارةت، وةزارةت نينء وةزارةت��دا فةرمانى ناتوانَيت تةنيا )1( ثَيشمةرطةيان ئامادة

بكات، وةك ثَيشمةرطةى شةإكةر«.دةزطاى كةسى )2267( هةروةها بةناوى كة دَي��ري��ن، ثَيشمةرطةى وةزيفى ثلةيةكى بةضةند )فيئةكان(ء ثَيشمةرطة وةزارةتى لة ثَيكدَينء جيا مووضة وةردةطرن، ئةمانةش هةر تةنيا وةزارةتدا فةرمانى لةذَير ذمارةنء

نين لةإووى فةرمانء جوَلةوة.ئةفسةرء )807( ديكةوة لةاليةكى ي��اري��دةدةرى كارمةندء ث��ل��ةدارء )بةإَيوةبةرَيتى بؤ كار ثزيشكيى، دةكةنء شؤإش( نةخؤشخانةكانى ثَيشمةرطة وةزارةتى لة تةنيا مووضة

جوَلةء ل��ةإووى بةآلم وةردةط��رن، كارةوة لةذَير فةرمانى وةزارةتدا نين.

فةرماندةيى طشتيىء خزمةتى حيزب

راث��ؤرت��ةك��ة، دي��ك��ةى بةشَيكى دابةشبوونى رةوش��ى بة تايبةتة فةرماندةيى بة سةر ثَيشمةرطةكانى طشتيى هَيزى ثَيشمةرطةى كوردستان، تيايدا ئاماذةى بةوةكردووة؛ كؤى كة فةرماندةيى ثَيشمةرطةكانى طشتيى ثَيشمةرطةيةء هةزار ).........( طشتيى بةثَيى ثلة مووضة وةردةطرن، كةمترين )100( )تةتةرة(ء ثلةى مووضةيان بةرزترين وةردةطرَيتء دينار هةزار بإى ليواية(ء )فةرماندةى ثلةشيان كة وةردةطرَيت، دينار )1250000(ثَيكهاتةى لة ئةمةى خوارةوة بةشَيك

ئةو هَيزةية:ثَيشمةرطةيان )2456( ذمارةى *دابةشبوون جؤراوجؤر بةناونيشانى موتةفةإيقةء فةوجى هَيزء بةسةر مةَلةبةندء دامودةزطاكانء ثاسةوانى

مةكتةبةكانى يةكَيتيدا.ثَيشمةرطةيان، )941( ذمارةى *مووضةى بةبإى جياء بةناونيشانى لَيثرسراءء ثاسةوانيى جؤراءجؤر

دةستةء كةسايةتى دةكةن.ثَيشمةرطةيان، )2520( ذمارةى *بة ناونيشانى جؤراءجؤرء بة مووضةى كاديرى ئةفسةرء كارمةندء كة جيا، ثاسةوانى ديسانةوة بةشةكاننء كةسء لَيثرسراءء اليةنء رَيكخراوى

هةمةجؤريشيان تَيداية، دةكةن.ثَيشمةرطةيان، )2981( ذمارةى *بة ناونيشانى جياء بة مووضةى جياجيا

ثاسةوانى حيزبةكانيان ثَيدةكرَيت.ج���ةب���ار ي�������اوةر، ئ����ةوةش بإى ل��ةإووى كة روون��دةك��ات��ةوة؛ هةية زؤر جياوازييةكى مووضةوة مووضةى ب��إى خشتةء ل��ةن��َي��وان بة س��ةر ثَيشمةرطةى هَيزةكانى هَيزةكانى طشتيىء فةرماندةيى وةزارةت��ى ئةركانء سةرؤكايةتى بةهؤكارَيكى ئةمةش ثَيشمةرطة، نةبوونء زام��ن لة دةزانَيت طرنط ئامادةبوونيان مسؤطةرنةكردنى كة ذمارةيةى بةو ثَيويست لةكاتى

هةنء مووضة وةردةطرن.

ثارتىء يةكَيتى شةإ لةسةر خؤيان دةكةن، نةك كورد

راث��ؤرت��ة دي��ك��ةى بةشَيكى ل��ة ئةوكاتةى بريكارى نهَينييةكةيدا

ك��اروب��ارى بؤ وةزارةت���ى ه��ةرَي��م ثَيشمةرطة؛ باس لةو ملمالنَييانة دةكات كة ثارتىء يةكَيتى لةسةر ثؤستة باآل بةرطريى وةزارةتى سةربازييةكانى خةَلكى لةكاتَيكدا كردوويانة، عَيراق ض��اوةإوان��ى كوردستان هةرَيمى طةلى مافةكانى مسؤطةركردنى

كورديان لةم دوو هَيزة دةكرد.دةكات؛ ئاشكراى راثؤرتةكةدا لة طشتيى، ئةميندارى جَيطرى »ثايةى بوو، ثارتى ثشكى ساَلَيك ضةند كة لَيى ن��ورى ش��اوةي��س( )ب��روس��ك جَيطيربوو، لةطةأل ثايةء طرنطيى )بابةكر زَيبارى(، كة سةرؤكى ئةركانى سوثاى سوثاساالرى ماوةيةكيش تا عَيراقء عَيراق بوو، هؤكارى طرنطء سةرةكيى بوو، بؤ ئةوةى ثارتى بتوانَيت لةضةند فيرقةيةكى سوثاى عَيراق دةسةآلتء

نفووزى خؤى جَيطير بكات«.ملمالنَييةى ئةم زياتر راثؤرتةكة، نَيوان ثارتىء يةكَيتى رووندةكاتةوةء دةَلَيت؛ »لة سنوورى فيرقةى 2 + 3ى كوردانةى، لةو جطة عَيراق، سوثاى يان )فيرقة(، فةرماندةيى ثايةى لة كة هةموويان كة )ف��ةوج(ن، يان )ليوا(، كةسى يةك تةنانةت ثارتينء سةربة ثلةى بة نيية، سنوورة لةو يةكَيتى زؤرب��ةى خؤبةخشيش، سةربازى هةولَيرء موسألء لة هَيزةكانيان لة ت��ةواو ليواى ضةندين ده��ؤكء بة سةر ثلةدارى سةربازء ئةفسةرء ئةفسةرء دام��ةزران��دووةء ثارتييان واتة كإيوة، عةرةبةكانيشيان ثلةدارة ئةو دوو فيرقةيةى سنوورى موسألء ناوضةكانى دةرةوةى دهؤكء هةولَير

بةتةواويى كؤنترؤَلى ثارتيية«.كة دةك��ات؛ لةوة باس هةروةها فيرقةى )4(ى كةركوكى سوثاى عَيراق، )كةركوك+تكريت( ناوضةى لة كة بة س��ةر فةرماندةكةى جَيطيرن، يةكَيتيية، دةبوو وةك مافى شةراكةت يةكَيتى بؤ فيرقةية ئةم ثَيكهاتةى عةرةبى توركمانء لةطةأل بةجَيبهَيَلن، فيرقةكةء فةرماندةى تةنيا ناوضةكة، ليوايةك ف��ةوجء )3( ف��ةرم��ان��دةى بةناوى يةكَيتييةوة بوو، بةآلم لةاليةن لة ثةالماردراء ديسانةوة ثارتييةوة ليواء )2( فةرماندةى ليوا، )5( كؤى هةية، فةوجى فةرماندةى هةرضى )3(ى ليواى تةنيا ثارتييةء هةمووى

سلَيمانى يةكَيتيية.ه��ةر ل��ةو راث��ؤرت��ةدا ه��ات��ووة: ديالة )5(ى فيرقةى سنوورى »لة فيرقة ف��ةرم��ان��دةى ي���اري���دةدةرى فيرقة )2( ليواى فةرماندةى ثارتييةء ليواكة روكنى ئةفسةرى )4( لةطةأل ثارتينء تةنانةت يةك ئةفسةر هةبوو ل��ةو ف��ةوج��ة، ك��ة م��وق��ةدةم روك��ن فةرماندةى ياريدةدةرى )نةجمةدين( طواستةوة، ئةويشيان ب��وو، ف��ةوج )5(ى فيرقةى سنوورى لة بةطشتيى ثارتى ئةفسةرى )40( نزيكةى ديالة )6( بةرامبةر لة هةية، ثاية خاوةن

ئةفسةرى يةكَيتى.جةبار ياوةر، باس لةوةش دةكات؛ وةزارةتى لة ثارتى لَيثرسراوانى كة )بابةكر بةتايبةت عَيراق بةرطريى بةإواَلةت هةوَليانداوة زَي��ب��ارى(، خؤيان يةكَيتى لَيثرسراوانى لةطةأل هةماهةنطيىء كة وانيشانبدةن، بةهةموو لةذَيرةوة بةآلم هاوكارن، ئةفسةرَيكى هيض هةوَليانداوة تواناوة ثايةيةكى ثلةء هيض يةكَيتى، بة سةر ثايةشيان ثلةء ئةطةر نةبَيتء طرنطى

هةبَيت لَييانوةربطرنةوة.بةإاشكاوى زؤر راثؤرتةكةيدا لة لة )يةكَيتى( ئَيمة »هةظاآلنى دةَلَيت؛ بةبَى عَيراق بةرطريى وةزارةت���ى شةخسى ميزاجى ب��ة ب��ةرن��ام��ةء ن��ةداوة هةوَليان كاريانكردووةء زؤر جوهدى بكةنء ماندوو خؤيان ثارتييةوة، بةثَيضةوانةى سةرفبكةن، خؤيان بؤ كاريان بةرنامة بة كة

كردووة«.

مةم بورهان قانع

راثؤرتَيكى نهيَنيى سةربازيى: يةكيَتى، ثَيشمةرطةى

خستووةتة خزمةتى بةرثرسء مةلَبةندةكانييةوة

جةبار ياوةر:

ثاسةوانانى )دةزطاء مةلَبةندء ليَثرسراو(ةكانى

يةكيَتى، كة مووضة لة وةزارةت وةردةطرن، هةم

لةطةأل نيزامى ئيداريىء مووضةى وةزارةت

ناطونجَيتء هةم بارطرانيية لةسةر وةزارةت،

بةهيض شَيوةيةك لةذيَر فةرمانى وةزارةتدا

نينء وةزارةت ناتوانَيت تةنيا )1( ثَيشمةرطةيان

ئامادة بكات، وةك ثَيشمةرطةى شةِركةر

7راثــؤرت[email protected]

ه��ةف��ت��ةى راب����ردوء دووج����ار س��وءك��اي��ةت��ى بة خراثةى ياسا ئةو بةمةش كرا، كورد رؤذنامةنوءسى لةسةرى زؤرمان تَيبينى كة ثَيشَيلكرا، رؤذنامةطةريى بة دةسةآلتيش رؤذنامةنوءسانى لة هةندَيك هةيةء

ياسايةكى نموءنةيى ناويدةبةن.بةرطرتن لة رؤذنامةنوءسان لةوةى روءماَلى بةشَيكى ثةرلةمانى رابردوءى هةفتةى دانيشتنةكانى لة يةكَيك كوردستان بكات، ثَيشَيلكردنى ئاشكراى خاَلةكانى يةكةمء ساَلى )35(ى ذمارة ياساى دووةم��ى مادةى دووةم��ى 2007ى ياساى رؤذنامةطةريية لة كوردستان، لةكاتَيكدا ئةم ياسادانانى هةرَيمى لةاليةن دةسةآلتى ياساية راشكاوانة داواكارى دةزطاى بَيئةوةى ثَيشَيلدةكرَيت، كوردستانةوة طشتيى )كة بةرثرسة لة هاتنةدةنط لةهةر ثَيشَيلكارييةكى لةمجؤرة كة مافى طشتيى تَيدا ثَيشَيلدةكرَيت( لةسةرى بَيتة دةنطء سةنديكاء اليةنةكانى ديكةى بةرثرسيش ناإةزايى

توند لةمبارةيةوة دةرببإن.يةكَيكى ديكة لةو ثَيشَيلكاريىء سوءكايةتيكردنانةى كة هةر لة هةفتةى رابردوءدا بةرامبةر بة رؤذنامةنوءسانى كورد كرا، ثةالماردانى تيمَيكى تةلةفزيؤنى )KNN( بوء لة

ثارَيزطاى نةينةوا.رؤذن��ام��ةط��ةري��ىء ي��اس��اى ثَيشَيلكردنةى ئ��ةم بةردةواميدانة رؤذنامةنوءسان، بة سوءكايةتيكردنانة بة برةودان رؤذنامةنوءسيىء ئازاديى ثَيشَيلكردنى بة هةرَيمى لة ديموكراسى ثرةنسيثةكانى لةكةداركردنى ضةندين رابردوءيشدا لة ضؤن ه��ةروةك كوردستان، ناشيرين ئةزموءنَيكى بةمةش هةبوءة، لةمجؤرة حاَلةتى ضوارةمء دةسةآلتى بة سوءكايةتيكردن بة سةبارةت طشتيى راي نيشانى كوردستان لة رؤذنامةنوءسان

عَيراقىء دةرةوة دراوة.ئةو ثَيشَيلكردنةوة، سوءكايةتيكردنء ئةم لةثشتى كارةكتةرة هةرة زؤرى بةشى نةك كة ئامادةية، مةنتيقة ئازاديى بة بإوايان دةسةآلتدار حيزبى سياسييةكانى بآلوكردنةوةى لة زانين مافي رؤذنامةنوءسيىء زانيارييانةى )ئةو نيية طرنطةكاندا هةستيارء زانياريية هاوآلتييانةوة ئَيمةى ذيانى بة راستةوخؤيان ثةيوةنديى لةنَيو )ئةوانةيشى حيزبى بةرثرسانى بةَلكو هةية(، لة رَيطريى كاردةكةنء مةنتيق بةهةمان ثةرلةماندان( ناو زانيارييةكانى رَيطةنادةن دةكةنء رؤذنامةنوءسان نوَينةرايةتيكردنة( دةسةآلتى )كة بآلوبكةنةوة ثةرلةمان

هةستيارى دانيشتنَيكى وردةكاريى لة طشتيى راي ء بودجةء بة ثةيوةنديى كة ئاطاداربكةنةوة، ثةرلةمان ئَيمةى طوزةرانى ذيانء وآلتةء ئةم سامانى سةروةتء ساَلة ضةندين ضؤن )ه��ةروةك هةية هاوآلتييانةوة لة خةَلك بَيئاطاكردنى سياسةتى بودجةء ناشةفافييةتى لةاليةن هةردوء حيزبى دةسةآلتدارةوة بودجةى هةرَيم، ثةيإةودةكرَيت(، لةكاتَيكدا لةهةر سيستمَيكى ديموكراسيدا رَيطريى دةكرَيت لةهةر هةوَلَيك كة بدرَيت بؤ شاردنةوةى راطةياندن. دةزطاكانى رؤذنامةنوءسانء لة زانيارييةكان سةربارى ئةوةى ياساى توند دانراوة بؤ هةر بةرثرسء اليةنَيك كة سوءكايةتى بة رؤذنامةنوءسان بكةن )كة جَيى قبوءَلكردن نيية(، هةروةك ضؤن كةم نين ئةو هةواآلنةى ئاماذة تياياندا بآلودةكرَينةوةء راطةياندندا دةزطاكانى لة رؤذنامةنوءسانء لَيدانى سوءكايةتيكردنء بة دةكرَيت رفاندنء تةقةكردن لَييان، كة ئةمةش هةإةشةيةكى جديىء رؤذنامةنوءسان، طيانى بؤ سةر تةنيا نةك مةترسيدارة، ئازاديى ثةراوَيزَيكى )كة هةرَيم رةوشى سةر بؤ بةَلكو بنةماكانى لة جديى هةإةشةكردنى هةروةها تَيداية(ء

ديموكراسىء ئازاديى رادةربإين لةم هةرَيمةدا،داهاتوءمانة نوَينةرانى بةرثرسيارَيتيى بؤية ئةركء )س��ةرةإاى عَيراقدا داهاتوءى ثةرلةمانى لة ناو ديكةى ليستةكانى لةطةأل سياسييةكانيان ملمالنآ هةوَلى بةغدا(، لة مافةكانمان طَيإانةوةى بؤ ثةرلةماندا سوءكايةتيكردنى لَيدانء كة بدةن، ياسايةك دةركردنى بؤ تونديش سزاى قةدةغةبكرَيتء رؤذنامةنوءسان هةوَلى كة دابنرَيت، اليةنَيك دةسةآلتء بةرثرسء هةر بدات، رؤذنامةنوءسان لة زانيارييةكان شاردنةوةى لة رؤذنامةنوءسان بؤ ياسايى حةسانةيةكى بةمةش

عَيراقدا )بةهةرَيمى كوردستانيشةوة( زامندةكرَيت.

* كانديدى ذمارة )17(ى ليستى طؤإان، لة بازنةى سلَيمانى.

سوءكايةتيكردنبة رؤذنامةنوءس

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2

تاَلةبانى ثَيشمةرطة بة ميليشيا ناودةبات

Page 7: rozhnama 571

سازدانى: بةهادين يوسف

عةدنان عوسمان، ثةرلةمانتاري فراكسيؤني طؤإان لة ثةرلةماني

كوردستان، ئةوةي بؤ رؤذنامة ئاشكراكرد؛ كة بة بَيإَيزيكردن

بةرامبةر بة ناوي ثَيشمةرطةو هَيرشكردنة سةريء تةشهيرثَيكردني،

رَيطاي ياسايي دةطرَيتةبةر، ئاماذةي بةوةشكرد؛ ئةو بةهيض شَيوةيةك

ثَيشمةرطةي بة ميليشيا ناونةبردووة، تةنيا داوايكردووة هَيزي ثَيشمةرطة لةذَير ضةثؤكي حيزب دةربهَينرَيتء بكرَيتة هَيزَيكي نيزاميء كاربكرَيت

بؤ بةرزكردنةوةي ئاستي ذيانء طوزةراني خؤيانء كةسوكاريانء خاوةن مةرجةعي ياسايي بن، نةك ضةكداري

حيزبء لةذَير فةرماني بةرثرسة حيزبييةكاندا بجوءَلَينرَين.

س��ةب��ارةت ب��ة دروس��ت��ك��ردن��ي ئةو لةاليةن دروستكرا لةسةري هةآليةي بانطةشةي بؤ دةسةآلتدارةكانةوة حيزبة هةَلبذاردنء ياريكردن بة هةستي ثَيشمةرطة، عةدنان عوسمان وتي: »لة ضاوثَيكةوتنَيكي كةناَلى )KNN( لة دوو لَيدواندا سايتي سبةي لة ئةوةم هةإةشةي وةرط��رت منيان لة جةالل تاَلةباني، سكرتَيري طشتيي يةكَيتيء ئةو ئةطةر كرد، عَيراق كؤماري سةرؤك كاري ئةواندانء فةرماني لةذَير هَيزانةي خةَلك دةطرنء خةَلك دةكةنء ناياسايي دةكةنء تةقة دةإفَيننء نةخؤشخانة لة بَيإَيزيي بةرامبةر خةَلك دةكةن، بَياليةنيي خؤيان نةثارَيزن، ديارة لة زووةوة بَياليةنيي خؤيان لةدةستداوة، ضونكة ئةو هَيزانة سةر بة حيزبنء بة فةرماندةي حيزب دةجوءَلَين، ناضارنةبين هيوادارم دةبينء ناضار وتم داواي رةسميي لةسةر سةرؤك كؤماريش تؤماربكةينء داوا لة ثةرلةماني عَيراق بكةين سةآلحيةتةكاني تةجميد بكات، لةبةرئةوةي لة بةغدا سةرؤك كؤماري عَيراقةو لَيرةش دةك��اتء ضةكدار هَيزَيكي فةرماندةيي ثؤليس ئاساييشء ثَيشمةرطةء بةرثرسي ئةمة بوو ئةوة، بإياري بة دايدةنَيتء ئةو

بة مةسةلة«.ثَييواية؛ ط��ؤإان ثةرلةمانتارةكةي لة ثةرلةمانتارَيكةوةو لة هةإةشانة ئةو الي ترسي بؤية ب��ووة، فراكسيؤنَيكةوة هةموو ضونكة دروستكردووة، دةسةآلت كاريان ئةوان لةئَيستادا بؤ ئةوةية ثؤستي سةرؤك كؤماريي عَيراق وةربطرنةوةو هةر قسةكردنَيك لةو بارةيةوة هَيَلي سوءربووة طةإاون خاَلَيكدا بةدواي بؤية ئةوان، الي وتيشى: ثةرلةمانتارة ئةو طؤإان. لةسةر »ئةو ضةكدارانةي لةبةردةستيانداية بةناوي بة ئةوةيان لةسةر دةمامك دذةتيرؤرو

ئيستيغاللي توانييان شوبهاند، ثَيشمةرطة بكةن، ثَيشمةرطة هةندَيك عاتيفةي ئيمتيازي بة كة خؤيشيان بةرثرسةكاني ئةوان دةذينء لة نازو نيعمةتدانء ئاطايان لة ثَيشمةرطةو ثَيشمةرطايةتيي نيية، ئةوانةيان بكةن طةورة كةمثةينَيكي ئةوةي بؤ هاندا ثَيشمةرطة بة سوءكايةتيمان ئَيمة طواية

ئةوة ثَيضةوانةكةيةتي، رَي��ك ك��ردووة، ئةوانن بةناوي ثيرؤزي ثَيشمةرطةوة هَيزي هَيزي ديكةيان دروستكردووةء ضةكداري بَيإَيزييان دروستكردووةو دذةتيرؤريان ك��ردووة، سلَيماني بةخةَلكي بةرامبةر ئةوان كارى ناياسايي دةكةن لة دةرةوةي ساآلنَيكة ئ��ةوان ياسا، شةرعييةتء ساآلنَيكة دةخؤن، ثَيشمةرطة قوتي ثارةو يةكبطرَيتةوة ثَيشمةرطة هَيزي نايانةوَيت ذياني زيادنةكاتء موءضةكةي بؤئةوةي بؤئةوةي هةركاتَيك ويستيان نةبَيت، باش بةكاريانبهَينن بؤ شةإي ناوخؤو تةقةكردن ياسا ل���ةدةرةوةي ئ��ةوةي بؤ خةَلك، لة

بمَيننةوة«.هةموو عوسمان عةدنان وت��ةي بة كةساني رؤشنبيرو شةرةفء بة خةَلكي سياسيي داواي ئةوةيان كردووة، بةتايبةتي طؤإان، بزوءتنةوةي طؤإانء فراكسيؤني لة يةكبخرَيتةوة هَيزة ئةم ئ��ةوةي بؤ

خاوةني ياساييداو ضوارضَيوةيةكي هَيزَيكي بكرَيتة ب��َي��تء مةرجةعَيك كةسوكاريان ثَيشمةرطةو ذياني بَياليةنء باشبكرَيتء موءضةيان زيادبكرَيت، النيكةم هاوتابكرَيت لةطةأل بةغدا. هةروةها ثَييواية؛ سةربازي لة ثَيشمةرطة موءضةي دةبَيت ئةركةكاني ضونكة زؤرتربَيت، بةغداش

ئَيرة قورسترةو ئَيمةش تاقيكردنةوةكةمان دةسةآلتدارةكان حيزبة بةآلم سةختترة، بؤ بودجةيةي ئةو نيوةي دةيانةوَيت بدةن، قوتي تةرخاندةكرَيت ثَيشمةرطة حيزبء دوو س��ةر بكةنة داب��ةش��ي حيزبدا دةستي لةذَير ثَيشمةرطة هةميشة

بمَينَيتةوة«.لة وةآلمي ئةوةي كة ئةو دوورو نزيك نةبردووة، ناو ميليشيا بة ثَيشمةرطةي ناوي ل��ةذَي��ر ديكةي شةإَيكي ئ��ةوان ثيرؤزي ثَيشمةرطة ثَيدةفرؤشنةوة، عةدنان فراكسيؤني ثةرلةمانتاري عوسمان، ثَيشمةرطة نةيوتووة »كةس وتي: طؤإان هَيزةي ئةو وتوءمانة بةآلم ميليشياية، هَيزَيكي حيزبةكانداية دةستي لةذَير بة بَيإَيزيكردنة ئةمة حيزبيية، ضةكداري ثَيشتريش ثَيشمةرطة ثَيشمةرطة، خودي وتارةكانمدا لة ئَيستاش ثَيش ساأل ضةند رةم��زي ثَيشمةرطة ك��ة نوءسيومة

ئَيمةية، كةرامةتي ناسنامةو كوردايةتييةو كارةساتَيكي ثَيشمةرطة دابةشكردني ئةم دةيكةن، حيزبة دوو ئةم كة طةورةية هَيزةي لةبةردةستيانداية خؤيان ئيعترافيان ئيعترافي ئةمريكا ميليشياية، كة كردووة هَيزةكانيان لَيكردوون داواي ك��ردووةء يةكبخةن، خؤيان لة رَيكةوتننامةي ثاريسدا

وتوءيانة هَيزي ميليشيامان هةية، دةيانجار حيزب، ضةكداري هَيزي وتوءيانة خؤيان بةآلم كؤمةَلَيك خةَلكي نابةرثرسي حيزبيي وةكو ثإوثاطةندةي هةَلبذاردن ئيستيغاللي ئاستَيكي لة دةكةن، خؤيشيان ئةم وشةية ضةكداري هَيزي نةزانن كة نةزانيدان، ثَيشمةرطة ب��ةآلم ض��ي؟، ياني حيزبيي ميللةتةكةيدا لةثَيناوي نةبووةو ميليشيا

خةباتي كردووة«.هةفتةيةي ئ��ةم كؤبوءنةوةكاني لة عوسمان عةدنان كوردستاندا، ثةرلةماني داراي��ي ليذنةي راث��ؤرت��ي لة رةخ��ن��ةي ناوي كة ط��رت، كوردستان ثةرلةماني هَيناوة، اقليم( )حرس بة ثَيشمةرطةيان لةكاتَيكدا يةك كةس تَيبيني لةسةر نةبووة، هةَلمةتي بؤ ثَيشمةرطةيان ناوي بةآلم فراكسيؤنةكةي و ئةو دذي ثإوثاطةندة

بةكارهَيناوة.وتي: عوسمان عةدنان لةوبارةيةوة

لةالي دابةشكراوة، ثَيشمةرطةش »ناوي بة بةكارناهَينرَيت ثَيشمةرطة ناوي ثارتي )فةرماندةيي فةلةك زَيرةظانيء زؤريي بةكاردةهَينرَيتء كوردستان( لةشكري بَيت، ثَيشمةرطة ن��اوي نيية شتَيك هةية ضةكدار هَيزَيكي يةكَيتي، لةديوي تاَلةبانيء ج��ةالل فةرماندةيي لةذَير

حيزبةدايةء ئةو سةركردايةتي ئةندامَيكي ثَيشمةرطةي لةتكردووة، ثَيشمةرطةيان حيزبةكاني هي هةية، يةكَيتي هةية، ثارتي بةناوي بَيإَيزيكردن ئةمةية هةية، ديكة ثَيشمةرطة، لةدواي ضةند ساَلَيك لة رءوخاني هَيزة ئةم نةتوانراوة سةداميش رذَيمي كوردستان خةَلكي دةبَيت يةكبخرَيتةوة، موحاسةبةي ئةم دوو حيزبة بكات، دةبَيت بكات، دواي موحاسةبةي سةركردةكانيان )19( عَيراقيشء رزطاريي لة ساأل شةش نةيانتوانيوة كوردستان، رزطاريي لة ساأل هَيزَيكي ضةكداري يةكطرتوو دروستبكةن، كة بةرطريي لة ميللةتء سنوءري هةرَيمء

سةروةرييةكاني بكات«.رةخنةي ط��ؤإان ثةرلةمانتارةكةي طرتء حيزبةكان سةركردةي لة توندي وتي: »ئةوان موزايةدة بةسةر كوردايةتيء الي ثَيشمةرطة دةك��ةن، ثَيشمةرطةوة موزايةدةكردنء بؤ لةفزَيكة، تةنيا ئةوان دةبَيت ئةوان خؤيان، دةسةآلتي مانةوةي دادطايي بكرَيتء لةطةَلدا لَيثَيضينةوةيان بكرَين، ضونكة نةيانتوانيوةو نةيانويستووة بؤ دروستبكةن يةكطرتوو هَيزَيكي ثاراستني ئةم هةرَيمة، ئَيستاش هَيزةكان لة حزبَيكء سةركردايةتي ئةندامَيكي ديوَيك حيزبَيك سةركردايةتي ديكة ديوَيكي لة ئةمة ثَيشمةرطةية، هَيزي فةرماندةي ئيعتيرافيان خؤيان طةورةية، مةترسيي بةوة كرد، كة ئةمة مةترسييةكي طةورةية، ثَيشمةرطةء وةزارةت����ي ئةمينداري ئيعتيراف خؤيان ثَيشمةرطة وةزي��ري ئ��ةوةي بؤية دةك��ةن، مةترسيية ب��ةوة ثإ موزايةدةيةكي كرديان ئَيمة بةرامبةر بؤ تةنيا ساختةكاريانةيةء شةرمةزارييء موزايةدة ئةوةي خةَلكة، خؤَلكردنة ضاوي بةناوي ثَيشمةرطةوة دةكات با ثةلة بكات لة يةكخستني ثَيشمةرطة، با وشةي ديكة لةبري ثَيشمةرطة بةكارنةهَينَيت، با ناوو ناتؤرةي بةكارنةهَينَيت، ثَيشمةرطة بةرامبةر ديكة ثَيشمةرطة، كوشتني لة ثةشيمانبَيتةوة با كة ساَلةهاي ساَلة كردوويانة، با ثةشيمان ضةندين كة كوشتن، ثَيشمةرطة لة ببنةوة

ساأل ثيشةيان بووة«.بةرامبةر ك��اردان��ةوةي بة سةبارةت و ئ��ةو بةرامبةر ه���اوارةي هاتوو ئ��ةو عوسمان عةدنان كرديان، فراكسيؤنةكةي دادطا راثَيضي كةسانة ئةو »هةموو وتي: كةسةوة يةكةم لة بةيةكة يةكة دةك��ةم، بابةتة ئةم لةسةر ك��ردووة قسةي كة فةرماندةي بةتايبةتي كةسيان، دوا تا راطةياندنء مةكتةبي مةسولي طشتييء يةكَيتيء راطةياندني دةزطاكاني بةرثرسي هةر ثةرلةمانيشدا لة هةوراميء جةميل لَيسةندنةوةي داواي ثةرلةمانتارَيك ئةم بةرثرسَيكي حةسانةي كردووةو هةر وآلتة كة ئيهانةي كردبَيت بةرامبةر بة من، كوردستان، دادط��اي دةدةم��ة هةموويان خؤي كاري دادط��ا كوردستان لة ئةطةر نةكرد بة بَياليةني، دةياندةمة دادطاي بةغداو داواي دادطاييةكي تايبةت دةكةم، ئةطةر نا

ثةنا بؤ دادطاي نَيودةوَلةتي دةبةم«.ئاشكراكرد: رؤذن��ام��ة بؤ ئةوةشي يةكَيتيي بؤ نوءسيوة نامةيةكم »ئَيستاش بؤ ئ���ةوةم جيهانء ثةرلةمانتاراني وآلتة ئةم بةرثرسةكاني كة باسكردوون ناياسايين، ضةكداري هَيزي خاوةني كة هةإةشةي ك��ردووةء من بة تةشهيريان كوشتنيان لَيكردووم، بؤ ئةوةي لة دادطاي ثَيش بكةن، دادطايي ئةمانة نَيودةوَلةتي بةتؤمةتي دةكةم دادطاييان شت هةموو ثَيشمةرطةء ن��اوي ب��ة بَيإَيزيكردن دواتر ثَيشمةرطةو وشةي بةكارهَيناني

لةسةر خوَين حةآلَلكردني من«.لةئَيستادا ئةو ثةرلةمانتارة ضاوةإواني تةواءبووني هةَلبذاردني طشتيي عَيراقة بؤ ئةنجومةني نوَينةران، بؤ ئةوةي ثرؤسةكة ثشَيويي ب��ةإَي��وةو ب��إوات بةهَيمنيي دروستنةبَيت، ئاَلؤزيي تَينةكةوَيتء دواي »ضاوةإَيدةكةم وتي: لةوبارةيةوة دواتر ،)3/7( لة طةورةمان سةركةوتني راثَيضكردني ئيجرائاتانةو بةو دةستدةكةم ئةو كةسانة بؤ دادطاء بَيدةنط نابم بةرامبةر ئةو بَيإَيزييةي كرديان بةرامبةر بة منء بة

ثَيشمةرطة«.

عةدنان عوسمان: دةبَيت خةلَكى كوردستان هةردوو حيزب دادطايي بكةن، كة ثَيشمةرطةيان نةخستووةتة ذَير كؤنترؤَلي حكومةتةوة

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 راثـــؤرت 6

[email protected]

»نامةيةكم نوءسيوة بؤ يةكيَتيي ثةرلةمانتاراني جيهانء ئةوةم بؤ باسكردوون كة بةرثرسةكاني ئةم وآلتة كة خاوةني هَيزي ضةكداري ناياسايين، تةشهيريان بة من كردووةء هةِرةشةي كوشتنيان لَيكردووم، بؤ ئةوةي لة دادطاي نَيودةولَةتي ئةمانة دادطايي بكةن، ثَيش هةموو شت دادطاييان دةكةم بةتؤمةتي بَيِريَزيكردن بة ناوي ثَيشمةرطةء بةكارهيَناني وشةي ثَيشمةرطةو دواتر لةسةر خويَن حةآللَكردني من«

عةدنان عوسمان لة كؤبوونةوةيةكي ثةرلةمانى كوردستاندا

Page 8: rozhnama 571

سازدانى رؤذنامة

د.هةذار مةعروف ثسثؤإي دةروونىء ضاودَيرى سياسيى ثَيواية؛

ليستي طؤإان سةركةوتني طةورة لة هةَلبذاردني ثةرلةماني عَيراقدا بةدةستدةهَينَيتء )80%(ي دةنطي

كورداني دةرةوةي وآلتيش مسؤطةر دةكات. بِرواشى واية؛ ليستي يةكَيتيء ثارتي توءشي هستيريا بوون كاتَيك

دةبينن سةدان هةزار كورد لة هةرَيمي كوردستان بة ئاشكراء بآ ترس

اليةنطريي طؤإان دةكةنء نةتةوةكاني ديكةي عَيراقيش بة طرنطيدانَيكي

زؤرةوة طوآ لة راوبؤضوءنةكاني طؤإان دةطرن.

بزءوتنةوةي كايةي هاتنة رؤذنامة: كوردستاندا ئَيستاى قؤناغةى لةم طؤإان

ثَيويست بوو؟* بنيادناني طؤإان هةنطاوَيكي ئيجابيء طرنط بوو، ضونكة طوإءتيني بة كؤمةآلني خةَلك داء بإواياني بة خةباتي ديمو كراتيء به ئَيستا بةهَيزكرد، هَينايةوةء ثةرلةمانى ثةرلةماني لة طؤإان فراكسيؤني بوءني ثةرلةمانَيكي بَلَيين دةتوانين كوردستاندا، لة واى طؤإان هةية. راستةقينةمان كاراء ثرؤسةي بة بدةنةوة طرنطي كرد خةَلك سياسيء ديموكراتيء بة بةها مةعنةوييء لةوةتَيبطةن ذيانء نازدارةكاني زيندوو نييةو ثلةوثاية مادةء ثارةء هةر دنيا كة رةوش��تء وي��ذدانء ن��اوي هةية شتَيك طرنطتر لةمانةش نيشتمانثةروةريية، ئاوات هيواء ثَييدةوترَيت هةية شتَيك دةتوانين لَيرةوة كة دواإؤذ، ئَيستاء بة خةَلكي بإواي طؤإان بزءوتنةوةي بَلَيين هَينايةوةء جوانانة ئاكارة ئةو بةهةموو كؤمةَلطةي لة بنةإةتي طؤإانكاريي طرنطي هةمووشي لة هَينانةوة، بير بة كورديدا بؤ نوَيكردةوة خةَلكي ئينتماي طرنطتر

نيشتمانء بيروباوإي كوردايةتيي. خةَلكي، كؤمةآلني دةسةآلت، رؤذنامة: بؤ ئينتيما نةبوءني بة بةتايبةت طةنجانى لةئَيستادا ئايا دةكرد، تؤمةتبار نيشتمان هاتنةكايةى طةنجان بؤ مةيداني سياسةتء ضؤن طؤإانكاريى بؤ داواكردنيان رؤذانة

دةبينيت؟ ن��اإةواب��وو ن��اإاس��تء طلةييةكي *طواية نيشاندةدا واي كوردي دةسةآلتي ئينتيماء كورد طةنجي بةتايبةت خةَلك بؤ ئةمة نيية، نيشتيمانثةروةريي وةعي دةسةآلتي شكستةكاني ثةردةثؤشكردني ئةو دةب��وء يةكَيتي ثارتيء كورديية، بة خةَلكيش طةنجانء بزانياية راستييةيان طشتيي بؤية لَييان دوءردةكةونةوة، ضونكة دةسةآلتدارانء دةستإؤيشتوءاني ئةم دوء ياساء ثَيشَيلكاري بوءنةتة خؤيان حيزبة هةموو بة طةيشتن لة لةمثةر تةطةرةء كورد شؤإشي ئامانجانةي بةهاء ئةو قوربانيي ك��ردووةء كاري ثَيناوياندا لة زؤري بؤ داون، وةك ئازادييء يةكسانيء ئابوءرييء عةدالةتي دادث��ةروةي��يء دابينكردني كوردستانء ئاوادانكردنةوةي خزمةتطوزاريية سةرةتاييء بنضينةييةكاني وةك ئاوي ثاكء كارةباي بةردةوامء تؤإي باشء قيرتاوكراوي رَيطاوباني فراواني ثزيشكيي خزمةتطوزاريي خانووبةرةء هةموءان، خؤشبةختانة بؤ مؤدَيرن باشء لة زؤر طةنجَيكي دةبينين رؤذان��ة ئَيستا ئةو كؤبوءنةتةوة، طؤإان بزوءتنةوةي طةنجانةي دةسةآلتي كوردي بة خةمساردء ئةوانن ئَيستا وةسفيدةكات، بَيموباالت سيستمي لة راستةقينة طؤإاني لةثَيناوي ديموكراتيء خةباتي ك��وردي، ئيدارةي

مةدةنيي دوءر لة توندوتيذيي دةكةن، هةر لَي طةنجي جةماوةرييش بزءءتنةوةيةكي ضاوةإَيي باش دواإؤذَيكي كؤببَيتةوة، ن��ةوج��ةوان��ان الوانء ضونكة دةك���ات،

سةرإَيذن لة وزةء تينء حةماسةت.هاوثةيمانى ليستي رؤذن���ام���ة: تفةنط لولةي بة ث��ارت��ي( )يةكَيتيء دايةوة، طؤإانيان بانطةشةكةراني وةآلمي

خوَيندنةوةتان بؤ ئةو دياردةية ضؤنة؟* ليستي هاوثةيمانيي توءشي جؤرَيك لة نائاراميي( هةَلضوءنء )شَلةذانء هيستريا كورد هةزار سةدان دةبينن كاتَيك بوون دةردةب��إن، طؤإان بؤ خؤيان اليةنطريي بةرثرساني ئَيستاي يةكَيتيء ثارتي هةقواية خةَلك حةماسي ناإةزاييء شةثؤلي لة ئيدارةكةيان شكستةكاني طةندةَلييء دذي لة راب���ردوءدا مانطي ضةند لة تَيبطةن. يةكَيتيي دةس��ةآلت��ي ذَي��ر ناوضةكاني ليستي اليةنطراني كوردستاندا نيشتمانيي ئيدارييان ثلةوثايةي نانبإاوكرانء طؤإان دابةزَينرا يان لة شوَيني كاريان طوَيزرانةوة، بةداخةوة بةمةشةوة نةوةستاء كار طةيشتة سةريان توندوتيذييء دةستدرَيذيكردنة هةتا كوشتن، وةك لة شةوى )2/16( شةقامي

سالم لة سلَيماني ضةند كةسَيكي طؤإان بة برينداركرانء يةكَيتي ثاسةواناني طوللةي توندوتيذء زبر ء بةشَيوةيةكي زؤر ثاشان بَيإةحمانة كاتَيك هَيشتا لةذ َير ضارةسةري كةسانَيكي بةشايةتيي ثزيشكيدابوءن، نازانم من زيندانيكران، رفَينرانء بَياليةن، شةقامي روءداوةك���ةي لة بريندارةكان نا، يان ثَيشَيلكردوءة ياسايةكيان سالمدا ثزيشكييان ضارةسةري دةبواية ب��ةآلم تةواوبواية، ئينجا بة مؤَلةتي دكتؤرء بةثَيي من بكردناية. لةطةأل لَيكؤَلينةوةيان ياسا شَيواندني تَيكدانء توندوتيذييء دذي كوردستانم ئاشتيي جَيطيرء بارودؤخي فةرماندةركةرانء بَيت، اليةنَيكةوة لةهةر

هةر لة تةقةكردن فةرماني ثيادةكةراني هةر لة كوردستانة ئ��ةم هاوآلتييةكي كةسوكاري كوإو بنء ئاستَيكدا ثؤستء بةهانةء ه��ةر لةذَير ب��نء هةركةسَيك سوورةء هَيَلي بةزاندني بَيت، ثاساوَيكدا ئايا بةآلم بين، بَيدةنط لَيي نابَيت تاوانةء يةكَيتيي نيشتمانيي كوردستان رَيطة دةدات اليةنطراني لةطةأل ياسايي لَيكؤَلينةوةي روءداوةكةي بةشداري كة بكرَيت، خؤيدا شةقامي سالم بوءن؟ هيوادارم توندوتيذيي جارَيكي ج��ؤرةك��ان��ي��ي��ةوة، ه��ةم��وء ب��ة كوردستانة ئةم شوَينَيكي هيض لة ديكة

دووبارةنةبَيتةوة.ئةوانةي هةموء لة دةك��ةم تكا من لة بير ماونةتةوة يةكَيتيدا ناو لة تائَيستا كوردستانء نيشتمانيي يةكَيتيي مَيذووي س��ةرةت��اك��ان��ي ب��ك��ةن��ةوة، ك��ة زؤرب��ةي لةطةأل كوردستاني خةَلكي ه��ةرةزؤري ئاشبةتاأل وَيرانستاني بةسةر كاتَيك بوء، هاتء شؤإشي دروستكردةوة، بيربكةنةوة بة يةكَيتيء موقةدةسانةي سةرةتا لةو يةكَيتي ئَيستاي دةسةآلتداراني قسةي هةَلةء جؤرَيك هيض بة هةَلنةخةَلةتَينء خةَلكي كؤمةآلني بة بةرامبةر توندوتيذيي

ليستي اليةنطراني جا نةكةن، كوردستان طؤإان يان هةر ليستء اليةنَيكي ديكة بن لة دةرةوةي ليستي هاوثةيمانيي كوردستاني.

بؤ طؤإان ليستي بةرنامةي رؤذنامة: هةَلبذاردني عَيراق ضؤن هةَلدةسةنطَينيت؟

* بةرنامةي ليستي طؤإان بةرنامةيةكي سؤزء هةَلضوءني لة دوءر عةقآلنيي عاتيفةية ، بةالي طؤإانةوة طرنط نيية ضةند ليستي كوردي بةشداريي هةَلبذاردن دةكات، نةتةوايةتيية ثرسة لة ئةوةية طرنط بةَلكو ضارةنوءسسازةكاندا طوتارء ثةيامي كورد يةكبخرَيت، مةركةزيي حكومةتي بةرامبةر دةتوانَيت ط���ؤإان بؤية راس��ت��ة، ئةمة خورتء بةغدا بةرامبةر كورد هةَلوَيستي

بةهَيز بكات. وةآلمدانةوةيةكي طؤإان بزوءتنةوةي سروشتيي مَيذوءكردي ئةو كارنامة ثإ لة نموءنةيةكي ضةند كورتي بة تاريكييةية، ثإ شةرمةزارييء شةإي كارنامةية: ئةو لة نةفرةتي براكوذيي، تاآلنفرؤشيي نةوتي مليارةها بزركردني مافيائاسا كوردستانء حيسابي س��ةر بؤ داهاتةكةي دؤالري دةستإؤيشتوءي بنةماَلةيةكي ضةند بانكي لة كة كاتَيكداية لة ئةمة تَيرنةخؤر، كوردستاندا سةدان هةزار كورد لةذَير باري هةذاريدا خانوءييء بآ كةمدةرامةتيء دةناَلَينَيت. دذايةتيكردني رؤذنامةنوءساني دةسةآلتةوة لةاليةن ئ��ازاد سةربةخؤء ترسي دةسةآلت دةردةخات لة ئاشكراكردني رؤذنامةنوءساني خةَلك، بؤ راستييةكان ئازاء ئازاد رووبةإووي ئاستةنطيء طةظء رفاندنء ئيهانةو توندوتيذييء هةإةشةو بكوذاني كوا دةبنةوة، كوشتن هةتا لَيدان لة كة مامةحةمة، سؤراني وشة شةهيدي كةركوك شةهيدكرا؟ كَين ئةوانةي لة ثشت ئةو دوادانةضوءني بة ئةوةوةن؟ كوشتني تاوانة طةورةيةء سزانةداني ئةنجامدةرانء ئ���ةوان���ةي ل��ة ث��ش��ت ك��وش��ت��ن��ي ئ��ةو

رةشة ثةَلةيةكي بوون رؤذنامةنوءسةوة بة ناوضةواني دةسةآلتي كوردييةوة، كوان بكوذةكاني ئةنداماني يةكطرتوءي ئيسالميي كوردستان، كة لة هةَلبذاردنةكاني )2005(دا لة دهؤك شةهيدكران؟ هيوادارم ضاكةكارء بة ويذدانةكاني ناو يةكَيتيء ثارتي هؤشيان بضنةوةء بةخؤياندا بَيتةوةء بةخؤياندا نةهَيَلن بكرَينة دةستكةالء ئامرازي دةستي ئازاردانء بؤ حيزبةكانيان دةسةآلتداراني ريزةكاني له ناحةزةكانيان كوشتوبإي

ئؤثؤزسيؤن.طؤإان بزوءتنةوةي يةكةمى كةسى ثةرلةماني )2009/7/25(ي هةَلبذاردني لة ضةندجارَيك تائَيستا كوردستانةوة ثةيامي )KNN(ةوة تةلةفزيؤني ل��ة بزءءتنةوةي خ��ؤيء ئاشتيخوازانةي طؤإاني طةياندة خةَلكي كوردستانء داواي لة اليةنطراني طؤإان كرد هَيمنء لةسةرخؤء راستء دةسثَيشخةريية ئةم بن، نةرم رةوايةء ذيرانةية، كةضي تائَيستا نةمانبيني راستطؤء ثةيامَيكي يةكَيتي نة ثارتيء نة يةكةميانةوة كةسي لة راستةوخؤ جديي

حيزبييةكاني هَيزة و اليةنطران ئاراستةي خؤيان بكةن، كة هَيمنء ئارامء ئاشتيخواز

بنء ثةنا بؤ توندوتيذيي نةبةن.لةم طؤإان ضاوةإواندةكرَيت رؤذنامة:

هةَلبذاردنة سةركةتووبَيت؟ليستي كة هةية زؤرم ئومَيدي *هةَلبذاردني لة طةورة سةركةوتني طؤإان بةآلم بةدةستبهَينَيت، عَيراقدا ثةرلةماني ثيرؤزتر طةورةترء لةوةش سةركةوتني ئةوةية، كة هةموء ئةوانةي لة بزوءتنةوةي حوكمء بنةإةتيي طؤإاني بؤ طؤإانداء خةبات باشتر ب��ةرةو ك��وردي ئيدارةي لة خؤيانةوة، خودي له ط��ؤإان دةك��ةن، رؤذان��ةي رةفتاري ك��ارء بيركردنةوةء ذياني بضوءكةكةي بازنة لة خؤيانةوة شةخسيء خَيزانيي خؤيانةوة دةستثَيبكةن، بَيطياني ضةمكَيكي وةك ط��ؤإان دةن��ا كارء دةمَينَيتةوة، بةتاأل خؤَلةمَيشيء ضاالكييةكاني تائَيستاي فراكسيؤني طؤإان لة ثةرلةماني كوردستان، بةتايبةتي هةَلوَيستي جوامَيرانةي ئةم فراكسيؤنة لةكاتي لَيدو اني بودجةي لةسةر )2010 /2 /23( رؤذي بزءوتنةوةي بة ئومَيدم هيواء هةرَيم طؤإان زيادتر دةكات. ترسَيكيشم هةية كة ناوضةكاني لة بةتايبةتي دةسةآلت، ليستي هةولَيرء دهؤك بة شَيوةيةكي سيستماتيكء رَيكخراوء بة ثالنء فرتوفَيألء ساختةكاريي بةداخةوة بكات، هةَلبذاردندا ثرؤسةي لة لة ضونكة بةهَيزة، طةلَيك ئةطةرة ئةم دةيان شايةتيي بة )7/25(دا هةَلبذاردني رَيكخراوة بييانيء ك��وردء ض��اودَي��ري دةسةاَلت نَيودةوَلةتييةكان ناحكومييء بة يانزة شَيوة ساختةكاريي كردبوو، ئةمة كورسي ضةندين كة ئةوةي بة هؤي بوء ثةرلةماني كوردستان كة هةقي طؤإان بوو،

ضوو بؤ ليستي كوردستانيي. رؤذنامة: لةدةرةوةى واَلت كة ذمارةيةكى زؤر كورد هةية، بة راى ئَيوة تاضةند رؤَليان لة طؤإانكاريى لة بةشداريكردن لة دةبَيت

هةرَيمء دةنطدانيان بةليستى طؤِران؟.بَيت نةخوَيندةواريش كةسَيك هةر *ضةند مانطَيك ذياني لة وآلتَيكي ئةوروثاي ئةزموءني بةسةربردبَيتء خ��ؤرئ��اوا ديموكراتيء ئازادييء خؤشطوزةرانييء يان ذيابَيت، وآلتانة ئةو مرؤظي مافي دةذين، ضؤن وآلتانة ئةو خةَلكي بينيبَيتي غ��ةدرة ب��ةو هةست بةئاسانيي زؤر هةرَيمي لة دةسةآلت كة دةكات طةورةية كردووةء دانيشتوءانةكةي كوردستانء دةسةآلتة ئةم كة رووندةبَيتةوة بؤي كارواني لة ضةند شكستخواردووةو ضةند دواكةوتوءهء ثيشكةوتن زانينء زانستء خةمساردء كؤَلةوارء دةستةثاضةء ضةند بؤ خؤش ذيانَيكي بةديهَيناني لة بَيباكة بةهَيزة زؤر ئةطةري هةربؤية هاوآلتييان، وآلت دةرةوةي دةنطدةراني 80%ي كة ليستي بؤ دةن��ط قةناعةتةوة بةوثةإي

طؤإان بدةن.

د. هةذار مةعروف: طؤأان بةرنامةيةكي عةقآلنيء دوور لة هةلَضوونى هةية

به بوءني فراكسيؤني طؤِران

لة ثةرلةماني كوردستاندا،

دةتوانين بلَيَين؛ ثةرلةمانَيكي كاراء

راستةقينةمان هةية

هةر بزءءتنةوةيةكي جةماوةرييش طةنجي لَي كؤببيَتةوة،

دواِرؤذيَكي باش ضاوةِريَي دةكات، ضونكة الوانء نةوجةوانان

سةرِريَذن لة وزةء تينء حةماسةت

ليستي دةسةآلت توءشي هستيريا بووة، كاتَيك بينييان سةدان هةزار كورد اليةنطريي طؤِران دةكةن

ذمــارة )571( 9ضاوثَيكةوتنسَيشةممة 2010/3/2

[email protected]

Page 9: rozhnama 571

سازدانى ئيبراهيم عةلى

سةفين مةال قةرة هةَلسوإاوى بزووتنةوةى طؤإان لة سنوورى

ثارَيزطاى هةولَير، جةخت لةسةر ئةوة دةكاتةوة، كة ئةو ثَيشَيلكارييانةى بة زةبرى ضةك دةكرَينء هَيرشدةكرَيتة سةر بنكةكانيان، قابيلى قبووَلكردن

نينء ئاماذة بةوةش دةكات، كة ئةوان )دةسةآلت( لة هةَلبذاردن دةترسنء

دةزانن جارَيكى ديكة دةسةآلتء ثارةيان ناكةوَيتةوة دةست، »بةتايبةتى

يةكَيتى تووشى هيستريا بووة«.ئةو هةَلسوإاوةى بزووتنةوةى

طؤإان ثةيامى مةدةنيانةى بزووتنةوةكةى سةبارةت بة هةَلبذاردن

دةخاتةإوو دةَلَيت: »ثةيامى ئَيمة ئةوةية كة ثَيويستة هةَلبذاردنَيكى

ثاكء دوور لة ساختةكارييء ثَيشَيلكاريي بةإَيوةبضَيت، بؤ ئةوةى

ناوبانطى هةرَيمى كوردستان نةإوشَيت لة بةرامبةر ئةوةى ضةند كورسييةك

بباتةوة، ئةطينا »ئَيمة بةَلطةو دؤكيؤمَينتى زؤرمان لةسةر حيزبة

دةسةآلتدارةكان ثَيية، بةآلم نامانةوَيت بيوروذَينين«

رؤذن��ام��ة: ل��ة م���اوةى راب����ردووداء كؤمةَلَيك هاوثةيمانييةوة، ليستى لةاليةن ط��ؤإان ليستى بةرامبةر ثَيشَيلكاريى تؤمةتبار ئَيوة ئةوانيش بةآلم ئةنجامدرا، ئَيوة ثَيشَيلكاريتان كردووة، دةكةن بةوةى، ئةو كة الية بةَلطةيةكتان دؤكيؤمَينتء ض

ثَيشَيلكارييانة بسةلمَينَيت؟هةَلمةتى دةستثَيكردنى *ل��ةط��ةأل دةستى دةسةآلت، ليستى بانطةشةكاندا، ثَيشَيلكاريى كردووة، ديارة ئةنجامدانى بة ئَيمة تا رادةيةك دةتوانين ضاو لة هةندَيك نةكةينةوة زةقى بثؤشينء ثَيشَيلكاريى هةرَيمةكةمان ناوبانطى ئ���ةوةى ب��ؤ بةكارهَينانى لةوانة نةبَيت، ناشيرين فةرمانطةكانى حكومةتء ئؤتؤمبَيلى بؤية هةَلبذاردن، بانطةشةى بؤ دةوَلةت لة ئاطاداركردووةتةوة كؤمسيؤنمان تةنيا دإاندنى ثؤستةرى كانديدةكانمان، بةآلم ئةو ثَيشَيلكارييانةى بة زةبرى ضةك دةكرَينء قابيلى بنكةكانمان، سةر هَيرشدةكرَيتة قبووَلكردن نين، ضونكة كاريطةريى لةسةر كة دةبَيت هةَلبذاردنةكان ئاإاستةكردنى دوو هةولَير، ثارَيزطاى سنوورى لة تةنيا بة يةكَيتييةوة ضةكدارانى اليةن لة جار ئةنجامدراوة، ثَيشَيلكاريى ضةك، زةبرى لةوانة لة شارؤضكةى شةقآلوة، هَيرشكراية كؤمسيؤن لة بؤية بنكةكةمان، س��ةر تؤماركردووة يةكَيتى لةسةر سكاآلمان ضةكدار ط��ةورةى هَيزَيكى كة ب��ةوةى طؤإانء بنكةى سةر هَيرشيكردووةتة يةكَيتييان ئاآلى داطرتووةء ئَيمةيان ئاآلى كانديدةكانى وَينةى بةرزكردووةتةوةء ئةو سةرجةم لَيكردووةتةوةء ئَيمةيان كةسانةى بةو هَيرشةش هةَلساون، كةسانى

بة شةقآلوةش دةسةآلتدارانى ناسراون، ضةكدارةكانيان هةَلساونء خؤيان ئةركى بنكةكةيان دةرك����ردووةء شوَينة ل��ةو رادةستى ئَيمة كردةوةء دانيان بةوةداناوة بةآلم طةورةية، ثَيشيلكارييةكى ئةمة كة ئةو بةرامبةر ياسايي رَيوشوَينى تائَيستا ثَيشَيلكارييةكى نةطيراوةتةبةر، ضةكدارانة )25( لة زياتر كة بوو، )2/27(دا لة ديكة

)كؤسرةت تايبةتى مةفرةزةى كة ضةكدار رةسوأل عةلي(ن هَيرشيانكردة سةر بنكةى ليستى طؤإان لة ناوةإاستى شارى هةولَير، بنكةكة هةوَلياندا دم��دمء ئوتَيلى نزيك ئةو طؤإانخوازةكانى لةاليةن بةآلم بطرن، ئةطةرضى لَيكراوة، رَيطرييان بنكةيةوة، كردبوو، طؤإانخوازةكان لة تةقةشيان

لة خؤشنابينء رووداوان��ة لةو ئَيمة بؤية ثارَيزطاى ئةمنيى ليذنةى كؤمسيؤنء كردووةء تؤمار دادطا سكاآلمان هةولَيرء ثَيويستة سزاى ئةو اليةنة بدرَيت، نةك تةنيا سزاى ماديى، بةَلكو سزاى طةورةتر وةك سزاى بَيبةشكردن، ضونكة ئةم ثَيشَيلكاريية ئةو كة اليةنةى ئةو ثَيويستة طةورةيةء لة ئةنجامداوة ضةكدارييانةى هَيرشة ئةوان ضونكة بكرَيت، بَيبةش هةَلبذاردن ئَيمة كردووة كة كانديدةكانى لة رَيطرييان بةالى دةبَيت بكةنء خؤيان بانطةشةى كةمةوة ئةو اليةنةى بةو هَيرشة هةَلساوة، لة هةولَير شارى هةَلبذاردنى بازنةى لة ئَيستاش بكرَيت، بَيبةش هةَلبذاردنةكان

ضاوةإَيى لَيثَيضينةوةى ياسايين.

لةبةر كة دةكةن لةوة باس رؤذنامة: ثَيشيلكارييةكان هةموو كورد، سومعةى دةزطاكانى لة رؤذانة بةآلم ناكةنةوة، زةق راطةياندنى يةكَيتييةوة هَيرشدةكرَيتة سةر رؤذانة كة دةكةن تاوانبارى بةوة طؤإانء

لةطةأل دذةكوردةكان دادةنيشَيت؟هةَلبةستراونء قسانة ئةو *هةموو دوورن لة راستييةوة، ئَيمة رامانطةياندووة هاوثةيمانَيتى هةَلبذاردنةكان دواى تا كة لةطةأل هةَلبذاردن دواى بةَلكو نابةستين، ليستء اليةنة كوردييةكانء هةروةها ئةو لةطةَلياندا هاوبةشمان خاَلى كة ليستانةى هةية طفتوطؤء هاوثةيمانَيتى دةكةين، بؤية بوختانانة ئةو وةآلمى نامانةوَيت ئَيمة سادةو هَيندة خةَلك ضونكة بدةينةوة،

ساويلكة نيية بةو قسانة باوةإ بكات، ئَيمة هةيةء ئاشكرامان روونء بةرنامةيةكى ،)7/25( بةَلَينةكانى لةسةر سوورين بةردةوام )3/7(ش��ةوة دواى لة هةروةها دةخةنة تؤمةتانة ئ��ةو ئ��ةوان دةب��ي��ن، رؤذان لة رؤذَي��ك خؤيان كة ئَيمة ثاأل

ئةنجاميانداوة.رؤذنامة: لة بةرنامةيةكى تةلةفزيؤنيدا، سةرؤكى ليستى هاوثةيمانى وتى: ليستَيكى كوردى دةضَيت لةطةأل دوذمانى كورد دةست تَيكةأل دةكات، نموونةشى بةوة هَينايةوة كة هةموو شؤإشةكانى كورد بةهؤى خيانةتى ناوخؤوة تووشى شكست هاتوونء هةروةها نةبَيت، خؤى لة كرمى دار ئةطةر وتى: ئةو ثَيويستة دةبَيت، ساأل هةزار تةمةنى كرمانة بكوذرَين، ئايا بة ديوَيكى ديكةدا،

ئةم قسةية فتواى كوشتن نيية؟نامةسئوالنةية، زؤر قسةية ئةو *هةستى ب��ة هةست اليةنَيكيش ه��ةر دةكات، قسانة ئةو نةكات، نةتةوايةتى دواى لة كة دةكةين ثرسيار ئَيمة بةآلم ئؤثؤزسيؤن هَيزَيكى هيض كة )1992(ةوة سياسةتى يةكَيتى ثارتىء هةر نةبووة، ئةوانيش هةر بةإَيوةبردووةء كورديان بةرثرسيارَيتيى هةموو شكستةكان دةطرنة ثَيويستة كة ئةوةية ئَيمة ثةيامى ئةستؤ. هةَلبذاردنَيكى ثاكء دوور لة ساختةكارييء ئةوةى بؤ بةإَيوةبضَيت، ثَيشَيلكاريي ناوبانطى هةرَيمى كوردستان نةإوشَيت لة بةرامبةر ئةوةى ضةند كورسييةك بباتةوة، ئةطينا ئَيمة بةَلطةو دؤكيؤمَينتى زؤرمان لة بةآلم ثَيية، دةسةآلتدارةكان حيزبة سةر

نامانةوَيت بيوروذَينين.رؤذن���ام���ة: ه��ةس��ت ن��اك��ةن، ئ��ةو طؤإان بةرامبةر ئةمإؤ كة توندوتيذييةى كة نيشاندةدات دةرئةنجامة ئةو دةكرَيت، ئةو اليانةى ئةو توندوتيذيية ئةنجام دةدات،

تووشى شكستَيكى طةورةتر دةبَيت؟هةَلبذاردن لة ئةوان دَلنياييةوة، بة *دةترسنء دةزانن جارَيكى ديكة دةسةآلتء تايبةتى بة دةست، ناكةوَيتةوة ثارةيان ئَيمة ب��ووة، هيستريا تووشى يةكَيتى لَيدةكةين كة ئةزموونى هةرَيميان داوايان

لةبةرضاو بَيت.كة دةكرَيت ثَيشبينى ئايا رؤذنامة: ضؤن ئَيوة بكرَيت زؤر ساختةكارييةكى بة دةكةن، بارودؤخة ئةو لةطةأل مامةَلة زؤرةى تةزويرة ئةو ئةوةى، بؤ تايبةتى

رابردوو، دووبارة نةبَيتةوة؟*رَيوشوَينى زؤر طيراوةتةبةر بؤ ئةوةى تايبةتى بة بكرَيتةوة، كةم ساختةكاريي عَيراقدا سةرتاسةرى لة هةَلبذاردنة ئةم دةكرَيتء ضاوى جيهانى زؤر لة سةرة، بة بؤية نَيودةوَلةتييةكان، رَيكخراوة تايبةتى رَيذةى ساختةكاريي كةمدةكرَيتةوة، بةآلم كوردستانء خةَلكى لة داوا ناكرَيت، بنبإ لة مافثةروةرء ضاودَيران دةكةم كة رَيطة سومعةى با ضونكة بطرن، ساختةكاريي نةكرَيتء كةدار لة كوردستان هةرَيمى دةنطدان بضَيتة خةَلك هةموو ثَيويستة نةدرَيت، دةسةآلت بة دةرفةت ئةوةى بؤ

ساختةكاريي بكات.

راثؤرتى: رؤذنامة

سياسيى )12(حيزبى هةرضةندة هاوثةيمانيى ليستى ضوارضَيوةى لة هيض بةآلم كؤبوونةتةوة، كوردستاندا بانطةشةى لةكاتى نيية ئاماذةيةك بؤ كار حيزبانة ئةو راطةياندنياندا سةرخستنى هاوثةيمانَيتييةكةيان بكةن، خؤيان سةرخستنى بؤ كار ئةوةندةى دةكةنء رؤذنامةنووسانيشء ضاودَيراني راطةياندن ثَييانواية، كة ئةو هَيزانة وةك ناكةنء يةكتر سةيرى سياسى شةريكى قةناعةتَيكى لة قبووَلكردنيان يةكتر

سياسى قووَلةوة نيية.

ق��ةوارة حيزبء كةناَلَيكى هيض لة بةشدارةكاني ليستى هاوثةيمانيي، بانطةشة قةوارةكاني كانديدةكانى ليستء بؤ ن��ووس��ةرو ب���إواى ب��ة ك��ة ن��اك��ةن ديكة ئةمة ه��ةردى، ئاسؤس رؤذنامةنووس، كة راستة ضونكة ئاسايية، رادةي��ةك تا بةآلم كؤياندةكاتةوة، هاوثةيمانَيتييةك لةبةرئةوةى هةَلبذاردنى ئةمجارة بةشَيوازى زؤرترينى كة حةزدةكةن كراوةية، نيمضة

دةنطةكان بضَيت بؤ اليةنى خؤيان.ل���ةب���ةرام���ب���ةردا، ئ��ةح��م��ةد م��ي��رة، باسى لظين، ط��ؤظ��ارى س��ةرن��ووس��ةرى تةنيا هاوثةيمانَيتيكردنة ئةو كة لةوةكرد، بؤ بانطةشةيةء بؤ رؤذنامة ئاماذةى بةوةدا بةرثرسانى وت��ةى بة حيزبانة، ئةو كة

نيمضة ئةمجارةيان هاوثةيمانَيتيى باآليان، ئةو خودى كة هةية طومان هاوثةيمانييةء خؤيان هاوثةيمانَيتييةكة نَيو حيزبانةى قبووأل بكةنء هاوثةيمانَيتييةكةيان تةنيا بؤ بةخةَلكى بؤئةوةى هةَلبذاردنة بانطةشةى بفرؤشنةوة كة ئةوان تةبانء يةكإيزيى طةل

دةثارَيزن.وةك ث��ارت��ى يةكَيتىء نةنانى دان ليستى لةنَيو دةس���ةآلت حيزبى دوو بةستنى بةيةكتريداء هاوثةيمانيدا توانا وةك ثَيشوةخت، هاوثةيمانَيتييةكى »ئةو دةَلَيت: رؤذنامةنووس عوسمانى بة دان ئامادةنين لةسةرةوة حيزبة دوو خواريشةوة لة بنَينء ناكؤكييةكانياندا بةردةوامدان، ناكؤكييةكى لة كة دةبينرَيت

دوو ئةم كة دةسةلمَينَيت ئةوة ئةمةش هَيزة، وةك شةريكى سياسى سةيرى يةكتر قةناعةتَيكى لة قبووَلكردنيان يةكتر ناكةنء ئةوةية ئةوةندةى نيية قووَلةوة سياسيى دياريكراو سياسيى ب��ةرذةوةن��دي��ى كة كؤيكردوونةتةوةء ئةطةر زروفَيكى سياسيى ئةمجارة نةدةضوو ثآ نةبواية، دياريكراو

هاوثةيمانَيتييان بكرداية«.مامؤستاى ئةبوبةكر، هةظاأل وتةى بة سلَيمانى، زانكؤى لة راطةياندن بةشى هاوثةيمانَيتيى دةَل��َي��ن، ه��ةرض��ةن��دة هيض ب��ةآلم ب��ةس��ت��ووة، ثَيشوةختمان لةيةك داكؤكيكردنَيك هاوثةيمانَيتييةكء لةاليةنء اليةنة هاوبةشةكانةوة بةديناكرَيت، بةمةش متمانةى خةَلك الواز دةبَيت، ضونكة

ثشتيوانى نةتوانن خؤماندا سنوورى لة هَيندة بانطةشةدا لةكاتى بكةنء يةكتر لة بةغدا لة دةتوانن ضؤن بن، خؤثةرست لةمافى داكؤكى بكةنء يةكتر ثشتيوانى

طشت نةتةوةى كورد بكةن؟ئةحمةد ميرة، تيشكى خستةسةر ئةوةى كة حيزبةكانى سؤسيالستء زةحمةتكَيشان بةرامبةر لة راب��ردوودا هةَلبذاردنى لة كة دةكردء بانطةشةيان هاوثةيمانى ليستى ضؤن دةدا، لةقةَلةم طةندةأل بة ئةوانيان ئَيستا لةطةأل هةمان ئةو ليستة هاوثةيماننء يةكهةَلوَيستن، تؤ بَلَييت، ليستى هاوثةيمانيى ثاك طةندةَلى لة )7(مانطةدا ئةم ماوةى لة بؤ تةنيا هةَلوَيستة، ئةم يان بووبَيتةوة؟،

بةرذةوةنديى حيزبة.

ثةيامى ئَيمة ئةوةية كة ثَيويستة

هةلَبذاردنَيكى ثاكء دوور لة ساختةكارييء

ثَيشيَلكاريي بةِريَوةبضَيت، بؤ ئةوةى

ناوبانطى هةريَمى كوردستان نةِروشَيت

لة بةرامبةر ئةوةى ضةند كورسييةك

بباتةوة، ئةطينا ئَيمة بةلَطةو دؤكيؤميَنتى

زؤرمان لة سةر حيزبة دةسةآلتدارةكان ثيَية،

بةآلم نامانةوَيت بيوروذيَنين

لة كؤمسيؤنء ليذنةى ئةمنيى ثاريَزطاى هةولَيرء دادطا، سكاآلمان تؤماركردووةء

ثَيويستة سزاى ئةو اليةنة بدرَيت، نةك تةنيا سزاى ماديى، بةلَكو سزاى طةورةتر

وةك سزاى بيَبةشكردن، ضونكة ئةم ثَيشيَلكاريية طةورةيةء ثَيويستة ئةو

اليةنةى كة ئةو هَيرشة ضةكدارييانةى ئةنجامداوة لة هةلَبذاردن بيَبةش بكرَيت

سةفين مةال قةرة: ئةو ثَيشيَلكارييانةى بة زةبري ضةك دةكرَين، قابيلي قبوولَكردن نين

ليستى هاوثةيمانى، هاوثةيمانيى تَيدا نيية

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 ضاوثَيكةوتن 8

[email protected]

Page 10: rozhnama 571

راثؤرتى: هةستيار قادر

بةثَيضةوانةى ثةرلةمانى كوردستانةوة، ثةرلةمانى دانيشتنَيكى هيض تائَيستا ع��َي��راق س��ةب��ارةت ب��ة ب��ودج��ة داخ��راو ئازاديى راطةياندنةكانء بةإووى نةبووة ئةندامَيكى ثةرلةمانتاراندا، قسةكردنى ليذنةى دارايى ثةرلةمانى عَيراقيش جةخت بةر ثةنابردنة كة دةكاتةوة، ئةوة لةسةر طوَينةطرتنى كاردانةوةى مَيزةكان كوتانى

بةرامبةرة لة داواى ثةرلةمانتاران«.راطةياندن كةناَلةكانى بة رَيطةنةدان كوردستانى ثةرلةمانى دانيشتنةكانى لة ب��ودج��ة، ت��اووت��وَي��ك��ردن��ى ب��ة تايبةت راطةياندنء كةناَلةكانى توندى رةخنةى ثةرلةمان لة ئؤثؤزسيؤن فراكسيؤنةكانى نزيكةى كة عَيراق، ثةرلةمانى لةكاتَيكداية نيوةى تةمةنى ثةرلةمانى كوردستانى هةية تةنيا ضةند دانيشتنَيكى تايبةت بة زانياريى بة س��ازدراوةو بةداخراوى هةواَلطريى ثةرلةمانى راطةياندنى بةرثرسى وتةى لةسةر دانيشتنَيك هيض تائَيستا عَيراق؛

بودجة داخراو نةبووة.بةإَيوةبةرى ئةبوبةكر، محةمةد بؤ عَيراق، ثةرلةمانى راطةياندنى طشتيى سةرجةم كة روون��ك��ردةوة، رؤذنامةى رؤذنامةنووسان دةتوانن لة هؤَلَيكى تايبةتى ثةرلةمانى عَيراقدا بةشَيوةيةكى راستةوخؤ بن ثةرلةمان دانيشتنةكانى ئ��اط��ادارى ط��ةورةوةء شاشةى ضةندين لةإَيطةى بودجة دانيشتنَيكى هيض »تائَيستا وتيشى: داخراو نةبووةو طفتوطؤى ثةرلةمانتارةكان

طواستراوةتةوة بؤ هاوآلتييان«.

دواكةوتنى ثةخشيةكَيك لة طرفتةكانى ديكةى راطةياندنى ثةرلةمانى كوردستان درةنط ثةخشكردنى دةكةوَيتة هةندَيكجار كة دانيشتنةكانة، دانيشتنةكانى بةآلم شةو، درةنطانَيكى دواى سةعات نيو ع��َي��راق، ثةرلةمانى دةستثَيكردنى دانيشتنةكان لةإَيطةى كةناَلى بةبَي حكومةتةوة رةسميى عَيراقييةى ثةخشدةكرَيتء هاوآلتييان بؤ ثضإاندن

راطةياندنى بةإَيوةبةرى لةوبارةيةشةوة كة ئاشكرايكرد؛ ع��َي��راق ثةرلةمانى سةرؤكايةتى بة ثَيشكةش ثإؤذةيةكى داهاتووى خولى لة تا كردووة، ثةرلةمان دواكةوتن بةبَي راستةوخؤ ثةرلةماندا هاوآلتييان بؤ ثةرلةمان دانيشتنةكانى

ثةخشبكرَين.ئةندامى عوسمان، د.رةئوف هاوكات ليذنةى رؤشنبيريىء راطةياندنى ثةرلةمانى ثةرلةمانتاران كة بةوةدا؛ ئاماذةى عَيراق نوَينةرى ميللةتن لةو دانيشتنةداو ثَيويستة سةرجةم رووداوةكانى ثةرلةمان بؤ خةَلك دؤسييةى لة بةتايبةت بآلوبكرَيتةوة، ئةو بزانَيت خةَلك دةبَيت كة بودجةدا،

ثارةية ضؤن سةرفدةكرَيت.

نوَينةرايةتى ميللةت بة ضةند دةقيقةيةك

ثةرلةمانتاران قسةكردنى م��اوةى وةك هةستيارى دؤسييةيةكى لةسةر ذيانى بذَيويى بة ثةيوةستة كة بودجة، لةو ديكة يةكَيكى هاوآلتييانةوة، سةرجةم بةراوردانةى كة لةنَيوان هةردوو ثةرلةمانى جياوازييةكى دةكرَيت، هةرَيمدا عَيراقء كة بةشَيوةيةك، لَيدةكةوَيتةوة زؤرى ثةرلةمانتارانى )2/22(دا دانيشتنى لة فراكسيؤنى طؤإان لة ثةرلةمانى كوردستان لةبةرامبةر رَينةدانيان بؤ قسةكردن لةسةر لةو بةدةر ثَيويستدا لةماوةيةكى بوجة ثةرلةمان سةرؤكايةتى خولةكةى )3(لة دةرب��إى، ناإةزاييان دياريكردبوو بةرامبةردا لةماوةى ضوار ساَلى رابردوودا لة تاووتوَيكردنى بودجةى عَيراقدا كات بؤ ثةرلةمانتار ديارينةكراوةء لةوبارةيةشةوة دارايى ليذنةى ئةندامى ئةتروشى، سامى راطةياند: رؤذنامةى بة عَيراق ثةرلةمانى راب��ردوودا ساَلةى ضةند ئةو »لةماوةى كراوة، بودجة لةسةر طفتوطؤ ئةوةندةى شَيوازة بةو ديكة ياسايةكى هيض لةسةر كاتَيكى بودجة بةوثَييةى نةكراوة، طفتوطؤ هةرَيم حكومةتى دةبوو ثَيويستةء زؤرى بناردايةتة تةخمينى بة بودجةى ثَيشتر ثةرلةمان، تا زياتر تاووتوَي بكرايةء ئةطةر

تاووتوَي تةواو بةشَيوةيةكى بودجةش نةكرَيت، قةيرانَيكى طةورة دةخولقَينَيت«.

كارتى ديموكراسيي، يان ئاذاوةنانةوة

ئ��ةط��ةرض��ى ل��َي��دان ل��ة م��َي��ز وةك ب��ةداواى طوَينةدان بؤ ك��اردان��ةوةي��ةك ط��ؤإان فراكسيؤنى ثةرلةمانتارانى تاووتوَيكردنى بؤ تةواو كاتى لةثَيدانى بودجة بة يةكَيك لة شَيوازةكانى ناإةزايي شَيوازى ثةرلةمانيى ديموكراسييء لة هةندَيك لةقةَلةمدةدرَيت، بةريتانى ئةم دةس��ةآلت راطةياندنى كةناَلةكانى لةقةَلةمدا، ئاذاوةطَيإيى بة هةنطاوةيان رؤذنامة زانيارييةكانى بةثَيى كاتَيكدا لة

هاوثةيمانى ليستى ئةندامانى خ��ودى كوردستان لة ثةرلةمانى عَيراق لة ضةندين ثةرلةماندا لة هةَلوَيستيان هةمان بؤنةدا جوامَيرانةش( )هةَلوَيستى بة نواندووةء

وةسفيانكردووة. ئةندامى ئةمين، محةمةد س��ؤزان لة ك��وردس��ت��ان هاوثةيمانى ليستى لَيدانى ئةوةى وَيإاى عَيراق، ثةرلةمانى لةقةَلةمداو بة كارَيكى ديموكراسيى مَيزى كرد هةنطاوة ئةو ئةنجامدانى بة ئاماذةى هاوثةيمانييةوة ليستى ئةندامانى لةاليةن لةدذى »ئَيمة وتى: عَيراق، ثةرلةمانى لة عةرةبة شؤظَينيستةكان ئةوةمان كردووةو دةكرا لة ثةرلةمانى كوردستان بةشَيوازَيكى

ديكة ضارةسةر بكراية«.

دةبَيت وةآلم بدرَيتةوة بةآلم سامى ئةتروشى، ئةندامى ثةرلةمانى جؤرة ئةو كة بةوةدةكات؛ ئاماذة عَيراق بةرامبةر لة ثةرلةمانتاران كاردانةوةيةى اليةنَيكداية، كة ئامادةنيية طوَي لة داواكةى هةر ثةرلةمانتار »دةبَيت وتيشى: بطرَيتء

ثرسيارَيكى هةبَيت وةآلمى بدرَيتةوة«.كة جياوازييانةش ب��ةو س��ةب��ارةت كوردستاندا عَيراقء ثةرلةمانى لةنَيوان لةسةر قسةكردن ئازاديى بة سةبارةت بودجةو مامةَلةكردن لةطةأل راطةياندنةكان »دةب��وو وت��ى: ئةتروشى بةديدةكرَيت، ثةرلةمانى ثَيش كوردستان ثةرلةمانى تَيبينى ئ��ةوةى ب��ةآلم بكةوتاية، عَيراق

دةكرَيت بةثَيضةوانةوةيةو دواكةوتووة«.

راثؤرتى: رؤذنامة

جةلةوال ناحيةى بةرثرسَيكى رةخنة لة ضؤَلكردنى ناوضةكة دةطرَيت لةاليةن هَيزى ثَيشمةرطةوةو نةبوونى ثَيشمةرطةو هاوبةشى زاَل��ط��ةى عَيراق سوثاى ئةمريكاو هَيزةكانى طةورة« »كَيشةيةكى بة جةلةوال لة

ناودةبات.اليةنى هةرسَي ئ��ةوةى دواى ه��ةرَي��م، ئةمريكيىء عَيراقيىء زاَلطةى دانانى لةسةر رَيكةوتن ثَيشمةرطةو ن��َي��وان هاوبةشيى هَيزةكانى ئةمريكاو سوثاى عَيراق لة ناوضةدابإاوةكان لةكاتى ئةنجامدانى ثةرلةمانى هةَلبذاردنى ثرؤسةى عَيراقدا، لة سنوورى ثارَيزطاى ديالة هاوبةشانة هَيزة ئةو زاَلطةى دوا لةنَيوان جةلةوالو حانةقيندا دانراوةو لةو هَيزى سةعديية ناحيةكةو ناو كة ئةوةى لةطةأل نيية، تَيدا جؤرةى دابإاوى ناوضةى دوو لة بةيةكَيك دادةن��رَي��تء كوردستان هةرَيمى

رَيذةيةكى بةرضاو كوردى تياية.ميكائيل، ح��ةس��ةن ئ��ةن��وةر بة جةلةوال، ناحيةى بةإَيوةبةرى زاَلطةى بوونى راطةياند: رؤذنامةى ثَيشمةرطةء ئةمريكاو هاوبةشى زؤر جةلةوال لةناو عَيراق سوثاى كؤنترؤَلكردنى بؤ ثَيويستبوو طشتيىء بةشَيوةيةكى بارودؤخةكة ئاوارة ضوونى لةكاتى هةية ئةطةر كةالرء لة كة جةلةوال، كوردةكانى ناوضةكانى ديكةوة بؤ دةنطدان بؤ ئةو

ببنء وةإسكردن تووشى ناحيةية لةإووى ناوضةية لةو هَيز نةبوونى

ستراتيذييةتى ئةمنييةوة طرفتة«.هةَلمةتى دةستثَيكردنى لةثاش عَيراق س��وث��اى خ��َي��رى م���ذدةى ديالةو ث��ارَي��زط��اى س��ن��وورى ل��ة لة ثَيشمةرطة هَيزى كشاندنةوةى لة جةلةوال سنوورييةكانى ناوضة )2008( ساَلى )ئةيلول(ى مانطى

هةنطاوانةى لةو ديكةية يةكَيكى دا رووبةإووى رةخنةى توندى كوردانى ناوضةكة بووةتةوةو لةوبارةيةشةوة جةلةوال ناحيةى ب��ةإَي��وةب��ةرى ئاماذةى بةوةدا؛ لةدانانى زاَلطةى ئةو هَيزة هاوبةشانةدا ثرس بة بةرثرسة نةكراوةء ناوضةية ئةو ئيدارييةكانى ئيستيحقاقى بةثَيى »دةبوو وتيشى: هَيزى هةرَيم، سياسيى سيادىء بوونيان ناوضةية لةو ثيشمةرطة

هةبوايةو نةدةبوو بكشانايةوة«.دةست زانيارييانةى ئةو بةثَيى ناوجةرطةى لة كةوتوون، رؤذنامة بازطةيةكى ج��ةل��ةوالدا ناحيةى هاوبةشى هَيزى فرياكةوتنء ثؤليسى زياد لةوبارةيةشةوة لَييةو عَيراقى ئةنجومةى ئ��ةن��دام��ى ئ��ةح��م��ةد، رؤذنامة بؤ ئةوةى ديالة، ثارَيزطاى هَيزَيكى هيض كة ثشتإاستكردةوة، سةعدييةدا جةلةوالء لة ثيشمةرطة لةكاتى »ئ��ةط��ةر وتيشى: نييةء كَيشةك الدانء هةر هةَلبذاردندا سةركردايةتى بةديكرا ناوضانة لةو لَي ديالةى ثؤليسى ضاالكييةكانى مةبةستى بة دةكةينةوة، ئاطادار

ضارةسةركردنى«.

راثؤرتى: رؤذنامة

نَيوان رَيكةوتنَيكي بةثَيى ثارَيزطاري هةرَيمء حكومةتي رافع ناوبذيوانيي بة موسألء سةرؤك جَيطري ئةلعيساوي، ه��ةردووال عَيراق، وةزيراني كة ئ��ةوةي لةسةر رَيكةوتن زيندانين، اليان كةسانةي ئةو

ئازاديان بكةن.لة ئاطادار سةرضاوةيةكي نةينةوا ثارَيزطاي سنووري »رَيكةوتننامةيةكي رايطةياند: حكومةتي لةنَيوان ئاَلوطؤإ نةينةوادا ثارَيزطاري هةرَيمء ئازادكردني بؤ ئةنجامدراوة س��آ ث��َي��ش��م��ةرط��ة ل��ةالي��ةن ثارَيزطاري نةينةواوة بةرامبةر ب��ة ئ��ازادك��ردن��ي س��ةرؤكء قةزاي ئةنجومةني ئةندامَيكي حةمدانيية لةاليةن هةرَيمةوة«.

ثَينجشةممةي رؤذي ئةلعيساوي، رافع د. رابردوو، وةزيراني س��ةرؤك جَيطري دواي موسألء طةيشتة عَيراق، كؤبوونةوةيةكي ئةنجامداني نجَيفي، ئةسيل لةطةأل داخراو ث��ارَي��زط��اري ئ���ةو ش���ارة، ئيمزاكراوة رَيكةوتننامةكة زيندانييةكاني طؤإينةوةي بؤ نَيوان هةردووال لة فإؤكةخانةي

ضاودَيريي لةذَير كة موسأل ئةمريكاداية. هَيزةكاني

ثارَيزطاري لةوبارةيةوة، طرةنتييان رايطةياند، موسأل ئةمريكا عَيراقء حكومةتي لة وةرطرتووة كة هَيزي ثَيشمةرطة هيض سنوورةكةيانء نةضنة بةبآ دةستطيرنةكةن كةسَيك ياداشتي طرتن لةاليةن دادطاوة، بةوة هَيزةي ئ��ةو ه��ةروةك س��ةرؤكء كة تؤمةتباركرد قةزاي ئةنجومةني ئةندامَيكي ب��ةإَي��وةب��ةري حةمدانييةو هةَلبذاردني نووسينطةي ذم��ارةي��ةك وان��ةو ناحيةي ب��ةرث��رس��ي ن��اوض��ةك��ةي��ان

دةستطيركردووة.بةثَيي ديكةوة، لةاليةكي نزيكةي دواي رَيكةوتنةء ئةو دةستطيركردنيان لة مانطَيك موسَلةوة، ثارَيزطاري لةاليةن ل��ةك��ات��ي رَي��ط��ري��ك��ردن��ي ل���ةس���ةردان���ي ب��ؤ ق���ةزاي دانيشتوواني لةاليةن تلكَيف رؤذي ن��اوض��ةي��ةوة، ئ���ةو هاوآلتيية سآ ئ��ةو هةيني، لةناحيةي ك��ة ئ���ازادك���ران بة دةستطيركرابوونء وانكآ ئةمريكا هَيزةكاني فإؤكةيةكي لة فةلةك بنكةيةكي طةيةنرانة دهؤكء رادةستي كةسوكاريان

كرانةوة.

راثــــــؤرت

لَيدانى مَيز لةاليةن ثةرلةمانتارانةوة كاردانةوةيةكة

بةرامبةر بة طويَنةدانى اليةنى بةرامبةر بة داواكارييةكانيان

شةفافيةتى بودجة، لةنَيوان ثةرلةمانى هةرَيمء عَيراقداتائَيستا هيض طفتوطؤيةكي ثةرلةمانى عَيراق لةسةر بودجة داخراو نةبووة

هةرَيمء موسأل،جةلةوال هَيزي هاوبةشي دةوَيتديل بة ديليان كرد

ذمــارة )571( 11سَيشةممة 2010/3/2

[email protected]

سةربازَيكي سوثاى عَيراق لة جةلةوال فؤتؤ: رؤذنامة

Page 11: rozhnama 571

راثؤرتى: سةنطةر جةمال

نةبةستنى كؤنطرة لةوادةى خؤيدا لةاليةن كوردستانةوة ثارتةكانى زؤرى بةشَيكى بووةتة نةريت، ثسثؤإانيش ئةوة بة كارَيكى خراث دةزانن بؤ سةر ثرؤسةى سياسيىء كؤنطرة دواخستنى »ضةندجارَيك ثَييانواية جؤرَيك كة روودةدات حيزبانةدا لةو سوَلتةو بة دةستطرتن ديكتاتؤريىء لة سةركردايةتيةكةياندا ستافى لةناو حوكم هةية، ئةويش لةترسى ئةوةى لة كؤنطرةدا ستافى دةكرَيتء رابردوو لة لَيثَيضينةوة

نوَيش هةَلدةبذَيردرَيتةوة«.

كؤنطرة ثَيويستة،بةآلم نايبةستن!

كؤبوونةوةى طةورةترين بة كؤنطرة باآلكانى بةرثرسة ئةندامء سةركردايةتىء بإيارو ك��ة مةرجةعة تةنيا حيزبةو حيزب تَييدا رةتناكرَيتةوة، راسثاردةكانى بؤ هةنطاو دةكؤَلَيتةوةو راب��ردووى لة هةستيارترينء ه��ةروةك دةنَيت، ئايندة ل��ةإووى ب��إي��ارةك��ان ثإمةترسيترين ثَيويستة داراييةوة سياسيىء ئيداريىء

لةوكاتةدا يةكالييبكرَيتةوة.هةية بةوة ثَيويستى حيزببَيك هةموو ببةستَيتء كؤنطرة دةورى بةشَيوةى ثةيإةوى ضاالكىء ك��ارو بةسةرجةمى ئايندةى بؤ بةرنامة بضَيتةوةو خؤيدا دابنَيت، سةركردايةتيى بةشَيكى حيزبةكانى ثَيويستى بة طرنطىء ئاماذة كوردستانيش هةردوو بةآلم دةك��ةن، كؤنطرة بةستنى بةسةر ماوةيةكى زؤر دةسةآلتدار حيزبى وادةى دياريكراودا رؤيشتووةو كؤنطرةيان نةبةستووة، ئةوةش لةكاتَيكداية كة بإياردان

لة كؤنطرة، لةدةستى حيزبةكان خؤيانداية.)4(ى لقى بةرثرسى عةبدوَلآل، سةالم لةسلَيمانى، كوردستان ديموكراتى ثارتى هةرضةندة رؤذنامة، بؤ لَيدوانَيكيدا لة بوونةتة ئاستةنطَيك ضةند كة ثَييواية، رَيطر لة بةردةم نةبةستنى كؤنطرةدا، بةآلم ئاماذة بة ثَيويستى بةستنى كؤنطرة دةكات، بةوثَييةى كؤنطرة طةورةترين دةسةآلتة لة هةَلبذاردنى بةرنامةء داإشتنى بؤ حيزبدا سةركردايةتيى نوآ، وتى: »ثارتى هةوَليداوة، نةبوون ل��ةب��ار ب��ارودؤخ��ةك��ان ب��ةآلم دواتر هةروةها ء ثَيشوو رذَيمى بةهؤى طؤإانكارييانةى ئةو رذَيمء رووخاندنى زؤربةى كة وايانكرد رووياندا، عَيراقدا لة سةرقاَلى بةغداو ضوونة سياسييةكانمان

كاروبارى ئةوآ بوون«.ئةندامى ئةسةسةرد، فةريد ب��ةآلم

نيشتمانيى يةكَيتيى س��ةرك��رداي��ةت��ى كوردستان، لة لَيدوانَيكيدا بؤ رؤذنامة، لةطةأل ئةوةى جةختى لة ثَيويستى بةستنى كؤنطرة كؤنطرة نةبةستنى كة رايطةياند، كردةوة، لةوادةى خؤيدا وةك نةريتى لَيهاتووةو وتى ئسوَلى بةشَيوةيةكى حيزبَيك هةر »ئةطةر بدات، خؤى بة طةشة بطؤإَيتء بيةوَيت ثَيويستة كؤنطرة لة كاتى خؤيدا ببةسترَيتء بةشَيوةيةك بدرَيت، تَيدا ثَيويستى بإيارى طشت بؤضوونى لة طوزارشت كؤنطرة كة

ئةندامةكان بكات«.دةروَي��ش، حةمة مةريوان ه��ةروةك زانكؤى لة سياسيةكان زانستة مامؤستاى ثَيويستييةكى كؤنطرة ثَييواية، سلَيمانى، سياسيىء حيزبَيكى هةموو بؤ حةتمية طؤإانكارييةكاندا لةطةأل بيةوَيت ئةطةر كؤنطرة هةية بةوة ثَيويستى هةنطاوبنَيت ببةستَيت، وتيشى »هةندَيكجار لة دةرةوةى حيزبة برياربةدةستانى دةسةآلتى ئيرادةو نةبةستَيت، كؤنطرة وادةكات قةيرانَيك كة ئ��اس��ةوارى كؤمةَلَيك ئ���ةوةش ب��ةآلم ئةو زاَلبوونى وةك لَيدةكةوَيتةوة، سلبى بريارةكانى بؤ رَي��ز حيزب رؤحيةتةى كؤنطرة دانانَيت، هةروةها ئةو دةنطؤية لةناو ئةندامانيدا بآلودةبَيتةوة كة ستافى سةرةوة دةيانةوَيت بريارةكانةوةو بة نين ثابةند خؤيان حوكمى دةسةآلتء بة بةردةوامى دروستدةبَيت«، متمانةييةك بآ ب��دةنء ئةوةية طرنطتريش خاَلى واي��ة، ب��إواى ثشطوَيخستنى كؤنطرةء دواخستنى دةخاتة حيزب خودى ناوخؤى، ثةيإةوى

سةر ئةوةى هةَلبووةشَيت.هيض كاتَيك هيض كة بإوايةشداية، لةو حيزبَيك ئةوةى ثاساوى نابَيتة روداوَيك دوابخات، خؤى كؤنطرةى ضةندجارَيك

وتيشى »بةشَيكى زؤرى دواخستنى كؤنطرة نةمةتَيك كة حيزبانةوةية ئةو لةاليةن سوَلتةو بة دةستطرتن ديكتاتؤريىء لة سةركردايةتييةكةياندا ستافى لةناو حوكم هةية، ئةويش لةترسى ئةوةى لة كؤنطرةدا ستافى دةكرَيتء رابردوو لة لَيثَيضينةوة لةسةروء هةَلدةبذَيردرَيتةوة، نوَيش دةرفةتبووة تاكة كؤنطرة ئةوانةشةوة تووإةية و ماندوو خةَلكةى ئةو بؤئةوةى ئايندةى بتةقنةوةو حيزبةكة سياسةتى لة

بةرةو ئاقارَيكى خراثدا بةرَيت«.

كَيشةكان كةَلةكة دةبننةبةستنى خراثى كاريطةريى لةبارةى ثارتييةوة يةكَيتىء لةاليةن كؤنطرةوة كوردستاندا، لة حيزبايةتى ئةداى بؤسةر دةَلَيت يةكَيتى، سةركردايةتي ئةندامةكةى زؤر كاريطةريى كؤنطرة، »نةبةستنى حيزبايةتى ئةدائى لةسةر هةية خراثى كَيشةكان بةوثَييةى كوردستاندا، لة لةكاتى ئةوةى هؤى دةبنة دةبنء كةَلةكة بكرَين، ضارةسةر كَيشةكان نة كؤنطرةدا، نة هةوَليش بدرَيت بؤ ضارةسةى كَيشةكان، ئ��ةوةى لةجياتى كة وادةك���ات ئ��ةوةش ضارةسةربكرَين، ساأل بةساأل كةَلةكة ببنء

كَيشةى ديكةش زياد ببَيت«.رَيكخراوى بةإَيوةبةري ميرانى، هَيمن سياسييةكان، ثرسة ب��ؤ ك��وردس��ت��ان كوردستان ه��ةرَي��م��ى »ق��ؤن��اغ��ى وت��ى خةباتى لة ب��ووة تايبةتمةند 2003 تا كارى قؤناغى خؤئيدارةكردنء ش��اخء تائَيستا، دةستووريى دام��ةزراوةي��ىء بةوهؤيةشةوة حيزب نةيتوانيوة بةشَيك لة ئةركةكانى جَيبةجَيبكات، بةآلم دواى ساَلى بؤ ثَيش هاتووةتة لةبار بارودؤخى 2003

ئةداكردنى حيزبء دةتوانيت باسى كؤنطرةو بكةيت، دةس��ةآلت دةستاودةستكردنى دةوَلةتدارييء سياسةتء قؤناغى ئَيستا دروستكردنى موئةسةساتةو دةبَيت حيزب ببةستَيت، كؤنطرة بكاتةوةو نوَي خؤى لة 2003 دواى ذيانةى لةم هةرحيزبَيك نةكاتةوةو نوآ خؤى عيراق كوردستانء

بةجَيدةمَينَيت«.ثرؤسةى لةدواى وتى: زياتر ميراني، قؤناغةكة ثَيداويستى عَيراقةوة ئازاديى حيزبةكان دامودةزطاو هةموو وادةك��ات هةبَيت، خؤنوَيكردنةوة بة ثَيويستيان لة »ضونكة بةجَينةمَينن، ب��ؤئ��ةوةى كؤنطرةدا ثةيإةو و ثرؤطرامى خؤى لةطةأل خةَلكى دةطونجَينَيتء نوآ هةلومةرجى بةرةوثَيشبردنى نوآء دةرفةتى نوآء حيزبَيك ئةطةر ضونكة دةخولقَينَيت، كادير نةبةستَيت، كؤنطرة زؤر ماوةيةكى بؤ دةبَيت ناوةنديى كاديرى فائيزى تووشى بة قؤناغ كؤنطرةوة لةرَيى ثَيويستبووة كة

قؤناغ بةرةو ثَيش بضن«.

نةبةستنى كؤنطرة،بووةتة نةريت

لة ثةيإةو و ثرؤطرامى يةكَيتيدا هاتوو لةبارى دةسةآلتةء بةرزترين »كؤنطرة كة ئاساييدا هةر دووساأل جارَيك دةبةسترَيت«، هاتووة ثارتيشدا ثةيإةوى لة ه��ةروةك دةسةآلتى نيشتمانى، »كؤنطرةى كة هةرةبةرزى لةناو ثارتيدا هةية، بةشَيوةيةكى )4(س��األ هةر كةمةوة بةاليةنى ئاسايى ساَلَيكة ضةند بةآلم دةبةسترَيت«، جارَيك تَيثةإيوةو دياريكراوانة ماوة لةو زياتر كؤنطرة نةبةستراوة، بةشَيوةيةك كة ثارتى تائَيستا دروستبوونييةوة سةرةتاى لة

دواترينيان كة بةستووة، )12(كؤنطرةى تائَيستا يةكَيتيش )1999(بةسترا، ساَلى دواترينيان كة بةستووة، )2(كؤنطرةى ساَلى)2001( بةسترا، هةردوو حيزبةكةش، لة ثلنيؤمء كؤبوونةوةى كؤميتةى ناوةنديدا ئةمساأل كة كردووةتةوة لةوة جةختيان

)2010( كؤنطرة ببةستن.سةالم عةبدوَلآل، هةَلبذاردنى ثةرلةمانى ديكةى هؤكارَيكى بة عَيراق كوردستانء بةآلم دةزانَيت، كؤنطرة وادةى دواخستنى 6(ى مانطى)5ء لة بتوانن خواست هيواى دواكةوتنيشى ببةستنء كؤنطرة ئةمساَلدا هةرضةندة دةزان��َي��ت، »ن��اض��ارى« ب��ة لةو يةكَيكة ثارتى كة دووثاتيدةكاتةوة حيزبانةى لة مَيذوويدا زؤرترين كؤنطرةى بةستووةء بةثَيويستى دةزانَيت لة زووترين

كاتدا كؤنطرة ببةستن.بةثَيضةوانةوة ئةسةسةرد، ب��ةآلم بؤ نيية دياريكراو هؤكارَيكى ثَييواية، بإواشى كؤنطرةء نةبةستنى دواخستنء وةكو كورددا، سياسيى مَيذووى لة واية، لةكاتى كؤنطرة كة لَيهاتووة نةريتَيكى »ئةطةر وتيشى نةبةسترَيت، دياريكراودا نائاسايى هةلومةرجى كةَلكى بة ئةمة ئةم ئاساييدا هةلومةرجى لة دةبواية بَيت، نةريتة ضارةسةر بكرايةء كؤتايى ثَيبهَينرايا، حيزبةكان كة ل��ةوةداي��ة كَيشةكة ب��ةآلم نةريتة كؤنةكان راهاتوون، ئةوةش لةسةر بَيت ئاسايى هةلومةرجةكة كة وايكردووة هةر ئةمان نا، يان يارمةتيدةربَيت نا، يان كارَيكى وايانكردووة كة كؤنطرةكان لةكاتى ئةوة نةبةسترَين، خؤياندا دياريكراوى

كَيشةكانى دروستكردووة«.مةريوان، مامؤستا خؤشيةوة الى روونيدةكاتةوة، كة ثابةندنةبوونى حيزب بة كؤنطرةوة دواخستنى ناوخؤىء ثةيإةوى دةك��ةوَي��ت��ة س��ةر ت��وان��او ق��ةب��ارةى ئةو حيزبة »ئةو دةرةوةدا ناوخؤو لة حيزبة دواخستنء ئةوةندةش طةورةية، تاضةند حيزبةدا لةو حوكم ستافى ثابةندنةبوونى لة حيزبة ئةو وات��ة دةبَيت، كاريطةريى حوكمدا بَيت يا ئؤثؤزسيؤنَيكى سةرةكى بَيت كاريطةريى طةورةى دةبَيت لةسةر سومعةى نَيودةوَلةتيدا، ئاستى ناوضةكةو ناوخؤو لة ئاستى حيزب سةركردايةتى هةركاتَيكيش بةو درك ئةوةى نةطاتةوة هؤشيارييان مةسةلةية نةكةن، هةم ذيانى حيزبةكة يان دةبةن«، ناديار ئاقارَيكى بةرةو خةَلكةكة وتيشى »لة حيزبى كوردى بةطشتيىء دوو كة ديارة ئةوة بةتايبةتى، طةورةكة حيزبة دةسةآلت دةستبةردارى دةكرَيت بؤيان تا حوكميان ئ��ةوةى دواى بةتايبةت نةبن،

بةدةستةوةية«.

راثؤرتى: رؤذنامة

لةكاتى سةرداني ضةند ئةندام ثةرلةمانَيك بؤ هةندَيك فةرمانطة ثَييانإادةطةيةنرَيت، كة نووسراوى ثةرلةمانيى كارى بؤ ثَيويستة داواو لةسةر ئةوةش ثَيبَيت، ثةرلةمانيان ثةرلةمانةو سةرؤكى جَيطرى فةرمانى ثةرلةمانتارَيكى فراكسيؤنى طؤإانيش ئةوة

بةكارَيكى ناياسايى دةزانَيت.ثةرلةمانتارى ع��ي��زةدي��ن، ثةيمان مافى ليذنةى ئةندامى طؤإان، فراكسيؤنى ئاماذة كوردستان، ثةرلةمانى لة مرؤظ زانينى بؤ لةكاتى سةردانيان دةكات؛ بةوة بارودؤخى بريندارانى )2/17(ى اليةنطرانى لة فرياكةوتن نةخؤشخانةى لة ط��ؤإان سلَيمانى، بةإَيوةبةرى طشتيى تةندروستى س��ةردان، بؤ تةنيا كة ثَييإاطةياندوءن، نةك بؤ كارى ثةرلةمانيى رَييان ثَيدةدرَيت سةرؤكى جَيطرى »ضونكة ببينين، بريندار ئةندام هيض ثَييإاطةياندووة ثةرلةمان رةسميى نووسراوى بةبآ ثةرلةمانَيك جَيطايةك«. هيض بضَيتة ناتوانَيت ثةرلةمان وتيشى: »ئةوة جَيى ثرسيارَيكى طةورةبوو لة ناياساييةو قسةيةكى ضونكة ئَيمة، الى ثةيإةوى ناوخؤى ثةرلةماندا جَيى نابَيتةوة، بؤ ثةرلةمانَيك ئةندام هةموو لةبةرئةوةى

ضاودَيريكردن زانياريىء دةستكةوتنى دةزط��او هةر بضَيتة هةية ئ��ةوةى مافى لةسةر كاري بيةوَيت كة فةرمانطةيةك، قسةيةكرابَيت، ئةو ئةطةر لةبةرئةوة بكات،

قسةيةكى تةواو ناياسايية«.رةئ��وف، د.زان���ا دي��ك��ةوة لةاليةكى

ثةرلةمانى ياسايى ليذنةى ئةندامى رؤذنامةى بة لةوبارةيةوة كوردستان، راطةياند: داوايانكردوءة طشتاندنَيك بكرَيت ثةرلةمانَيك ئةندام بؤ حكومةت كة هةموء ئةو س��ةردان��ى هةبَيت ئ���ةوةي مافى وةزارةتء اليةنانة بكةن بؤ بةدواداضوءنى رةخنةى هاوآلتييان، داخوازيى كَيشةكانء وتى: ط��رتء شَيوةيةش لةو بإيارى لة كة زةوتدةكرَيت لَي ئةوةمان مافى »ضؤن مافى ئَيمة لةكاتَيكدا فةرمانطةيةك، بضينة ئاستى لةسةر هةية ضاودَيريكردنمان ثَيشوءة نةرَيتَيكى ئةوة وةزارةتةكاندا، بةسةر هةبوءة حكومةت هةيمةنةى كة ثةرلةماندا هؤَلى ذوورو لة ثةرلةمانةوةء شةإدةكةين ئَيمة بؤية قةتيسكراون، لةسةر ئةوةى ئةو نةريتة بطؤإين، ثَيويسة ثةرلةمانتاران بؤ مةبةستةكانى ثةيوةندييان هاوآلتييان، داخوازييةكانى كَيشةو بة رَيطرييان لَينةكرَيتء بةدواداضوءنى خؤيان بكةنء تةنيا ئاطادارى فةرمانطةكان بكةن بؤ ئاسانكارييء ثَيدانى زانياريى، نةك مؤَلةت

وةرطرتن«.روءنيشيكردةوة، كة هيض شتَيك نيية لة ثةرلةمانةوة رَيطربَيت لةوةى ثةرلةمانتاران )19( هةر نةكةنء فةرمانطةكان سةردانى ئيشةكانيانداو لة سةرثشكن ليذنةكة

سروشتيى »مافى دةكةن، بةدواداضوءن سةرثشكن، بكةنء بةدواداضوءن خؤيانة سةرؤكايةتى مؤَلةتى بة ئَيمة ضونكة بة بةَلكو نين، ثةرلةمان ئةندام ثةرلةمان

دةنطى هاوآلتي ئةندام ثةرلةمانين«.جةختى ياسايي ليذنةى ئةندامةكةى لة جطة داواي��ةك هةر كة ل��ةوةك��ردةوة، ناياسايية، كارَيكى تَيثةإبَيت ئاسانكاريى هةر ل��ة ثشتطيريى »ئ��َي��م��ة وت��ي��ش��ى: ثرؤذةيةكى دةستةى سةرؤكايةتى دةكةين ببَيت بةمةبةستى هةماهةنطىء ئاسانكاريى بةآلم نوَينةرايةتى، ئةركى بةجَيطةياندنى بةربةستَيكء ببَيتة شتَيك لةوة جياواز لَيبكات وامان نوءسراو رةزامةنديىء بة بةإاستى بكةين، خةَلدا لةطةأل قسةيةك شَيوةيةك بةهةموء كارةساتةء ئ��ةوة لة وتيشي: د.زان��ا لَيدةكةين، رَيطريى كارى لة باس تةنيا ناوخؤشدا ثةيإةوي ئةوةش بةردةوام دةبَيت دةكات، ليذنةكان لة يةكَيك ثةرلةمان كة بَينينةوةبير وةزيفةكانى ضاودَيريكردنى ئةداى حكومةتة لة ئاستى وةزارةتء فةرمانطةكانى، نةهجى دةكرَيت كة ئةوةية، حاَلةتةدا لةو كؤتايى بكات، فةرمانطةكان سةردانى ثةرلةمانتار بةمةرجَيك ئاطادارييان بؤ بآلوبكرَيتةوة كة

ئاسانكارييان بؤ بكرَيت«.

راثــــــؤرت

د. زانا رةئوف:ئَيمة شةِردةكةين

لةسةر ئةوةى ئةو نةريتة بطؤِرين،

ثَيويسة ثةرلةمانتاران بؤ مةبةستةكانى ثةيوةندييان بة

كَيشةو داخوازييةكانى هاوآلتييان، ريَطرييان

ليَنةكرَيت

نةخؤشيى دواكةوتنى كؤنطرةى ثارتةكان

جَيطرى سةرؤكى ثةرلةمان،ضاودَيريى ثةرلةمانتاران لةسةر حكومةت سنووردار دةكات

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 10

[email protected]

ئةرسةالن بايز

Page 12: rozhnama 571

عوسمان عةدنان كاك لَيدوانةكةى دواى هَيزة ناوهَينانى كوردستانء ثةرلةمانى لة حيزبييةكان بة ميلشيا، سةرؤكى هةرَيم خَيرابوو لة وةآلمدانةوةداء ئيدانةى ناونانةكةى كردو رؤَلى ثَيشمةرطةى بةرز نرخاند لة ثاراستنى كوردستاندا. ثَيويستة رؤَلى ثَيشمةرطة شانازى ثَيوةبكرَيت لة بزووتنةوةى كوردايةتييدا، بةتايبةت ئةوانةى كة خؤبةخشانة وازيان لة كارو ثيشةء ماألء مناَلى بةدواى هَيناو ذيانى شاخيان هةَلبذاردء خؤيان كَيشةيةكى رةوا كةوتن. بةآلم ثرسيارَيك لَيرةدا سوثاى حيزبييةكان هَيزة ئايا درووستدةبَيت،

نيزاميين يان ميليشيا؟ ئةطةر ملمالنآ لةسةر ستاتووى ثَيشمةرطة لةجياتى بوواية دةوَل��ةت ياسايى كَيشةيةكى سةركردايةتى ئةوا كةمثةين، طةرمى بابةتَيكى ثَيشووى هةفتةى بَيماناى رووداوَيكى ثارتى دهؤكى لةبيردةكرد. ئاآلى طؤإان بة طوَيدرَيذَيكةوة ديموكراسى لة ج��ةم��اوةردا، لةناو ثَيضراوةو روودةدةن، رؤذان��ة رووداوان��ة ئةم ثيشةييدا، بةآلم تةسةورى ضى دةكةيت ئةطةر ئةم رووداوة لة دذى ثارتىء لة هةولَير يان دهؤك روويبداية، ئامانجى بةرثرسيارةكانى ضى دةبوو؟ لةبةرئةوة بابةتَيكى ثَيشمةرطة ستاتووى لةسةر مشتومإ

كةمثةينى هةَلبذاردنةكانة. كةمثةينى دةس��ةآلتء ملمالنَيى با بةآلم لةضةند مشتومإة ئةم لةبيربكةينء هةَلبذاردن لة ثَيشمةرطة بكةين. تاووتوآ اليةنَيكةوة بةآلم ثَيدانراوة، دان��ي عَيراقدا دةس��ت��وورى ئةم ستاتووى لةسةر هةرَيم عَيراقء حكومةتى كَيشةيةش ئةم رَيكنةكةوتوون. هَيشتا هَيزة كَيشةى ه��ةروةك دواخ���راوة، بةمةبةستةوة تا لةوانةشة ،140 م��ادةى هايدرؤكاربؤنء كشانةوةى تةواوى هَيزةكانى ئةمريكا دوابخرَيت. ثةيوةنديدار بة ثرؤفَيشناَليزمء ئةكاديمى بوونةوة، هةندَيك ئةفسةرى ثَيشمةرطة بةباشى راهَينراونء بةآلم ثةروةردةكراون، سوثاييدا ئةكاديمياى لة مةهارةى زانياريىء سادةترين تريان زؤرَيكى سوثاييان نيية، كة ئةويش زانستَيكةو تَيطةيشتنى خوَيندن دةخوازَيت. لةبارةى وةالئةوة، ثَيشمةرطة كؤسرةت هةرضةندة حيزبداية، ئةمرى لةذَير كوردستانة، هةرَيمى سةرؤكى جَيطرى رةسوأل ثارتيدا هَيزةكانى بةسةر ئةو سةآلحيةتى بةآلم نيية. هةرضةندة مةسعود بارزانى سةرؤكة، بةآلم سةآلحيةتى بةسةر هَيزةكانى دذةتيرؤرى يةكَيتيدا ئةستوور جياكةرةوةى هَيَلَيكى لةبةرئةوة نيية. هى هةريةكةيان هةية، هَيزةدا دوو ئةم لةنَيوان

اليةنَيكى جياوازن. حكومةت ضةمكى لة ئةوانةى زؤرينةى تَيدةطةن جياوازى لةنَيوان سوثاى نيزامىء هَيزى سوثايةكى نيزامى سوثاى دةك��ةن. ميليشيادا بةشَيك وةك دةوَلةتة. بةهةذموونى شةرعىء ياسايةك بة دةكرَيتء بؤ حسابى حكومةت لة رَيكدةخرَيت كة نوَينةرانى خةَلك دةريانكردووة. ميليشياش هَيزى بةهةذموونن بةآلم هى تاكةكةس يان حيزبةكانن، كة رةنطة حساب بؤ ياسا نةكةن كاتَيك بيانةوَيت ئيرادةى بةرثرسةكانيان بةسةر خةَلكيدا بضةسثَينن. بؤ نموونة سوثاى حيزبووآل، بةآلم رَيكخراوة، راهَينراوء باش سوثايةكى كة سةربةخؤية لة حكومةتى لوبنانء راستةوخؤش

لةذَير فةرمانى حةسةن نةسروآلداية. هةنووكةى س��ت��ات��ووى ك��ة ب��ةداخ��ةوة ميليشياوة. ثَيناسةى ذَير دةكةوَيتة ثَيشمةرطة سوثاى ميليشياو كة هَيزةكانة وةالئ��ى ئةوة ذةنةراَلة ئةو تةنانةت لَيكجيادةكاتةوة. نيزامى ثَيشمةرطانةى كة لة تةلئةبيب راهَينانيان كردووةو لة خوَيندوويانة، ئةمريكييةكان ئةكاديميا لة ميليشيا حسابدةكرَين. بة ئَيستاياندا هةر دؤخى سوثايةكى ب��ؤ ه��َي��زة ئ��ةم ط��واس��ت��ن��ةوةى حيزبة لةاليةن ثَيويستة بإيارَيكة نيزامى شؤإش رؤذان��ى بدرَيت. دةسةآلتدارةكانةوة كَيشةى ئَيستاى دؤخى ئةوانيش كؤتاييهات، بةدامودةزطاييكردنى بة دةطوازنةوة كوردستان جيهازى حيزبةكانيان لةذَير حكومةتَيكى هةرَيمى

يةكطرتوودا.

ميليشيايان سوثاى نيزاميى؟

بؤتان ئامَيدي دةينووسَيت

ذمــارة )571( 13نـَيودةولَـةتـىسَيشةممة 2010/3/2

[email protected]

ئا: شاآلو فةتاح

كارنيجى بَيسنوورو رؤذنامةنووسانى كة نَيونةتةوةيين، دةزطاى دوو ئينداومَينت لة دوو هةفتةى رابردوودا ضةندين راثؤرتى ضإوثإيان لةسةر دؤخى هةرَيمى كوردستان بآلوكردووةتةوةو اليةنة ثةيوةنديدارةكانيان لة كَيشةكان ئاطاداركردووةتةوة، يةكةميان: بؤ دؤخى هَيرشكردنة سةر رؤذنامةنووسانء ض��ارةن��ووس��ى ئ��ازادي��ى رادةرب��إي��ن، ئؤثؤزسيؤنء دؤخ��ى بؤ دووةميشيان:

هَيرشةكانى سةر ئؤثؤزسيؤن.

كارنيجى ئينداومَينت: كةمثةينكردنى مام جةالل لة دذى

مام رؤستةمعَيراق داه��ات��ووى هةَلبذاردنةكانى بةغدا، لة نوَينةرةكانيان دياريكردنى بؤ ركابةريى ه��اوش��َي��وةى ركابةرييةكى الى خؤماَليى حكومةتى ثَيكهَينانى بؤ ث��ارت��ة ك��وردي��ي��ةك��ان دروس��ت��ك��ردووة، هةَلبذاردنةكان سياسيى فراوانى فةزاى ئيمتيازاتةكان دروستكردووة، جياوازيى ناجَيطيرن، كوردييةكاندا اليةنة لةنَيوان عَيراق لة كوردةكان نفوزى ثاشةكشةى هَيندةى ديكة دابةشبوونى لةناو كوردةكاندا دروستكردووة، لةكاتَيكدا »يةكدةنطيى كورد« دووثاتدةكةنةوة، سياسةتى ئؤثؤزسيؤنيش شَيوازى لةسةر طومانى كوردستان لة يةكَيتىء لةنَيوان دةسةآلت دابةشكردنى يةكَيتى ئةطةر نوَيكردووةتةوة، ثارتيدا نةتوانَيت دابةشبوو، سياسييةوة لةإووى سةنطء قورسايى خؤى لة دةستةبةركردنى كوردستانيى ليستى بؤ كورسييةكاندا لة بةتايبةت دابينبكات )هاوثةيمانيى( دةبَيت. بَيهَيزتريش تةنانةت ئةوا كةركوك، ئةنجامى هةَلبذاردنةكان كاريطةريى دةبَيت كوردستانء هةرَيمى ئيدارةى لةسةر هةولَيرو ثةيوةندييةكانى تاإادةيةكيش

بةغدا. كورسييةكان، تةرخانكردنى ضؤنَيتى ك��ةم��ب��وون��ةوةى ل��ة ط��وزارش��ت تةنيا بةَلكو عَيراقدا، لة ناكات ك��ورد نفوزى بةإؤذ رؤذ كة ناكؤكييةشة، ئةو دةربإى نوخبةى لةنَيوان دةردةك��ةوَي��ت روونتر حيزبةكانيانء كوردستانء سياسيى طؤإان، بزووتنةوةى كورددا، جةماوةرى لةم هةية ب��اآلى بةرذةوةندييةكى كة هةَلبذاردنةدا بة )170( كانديدةوة لة هةشت ثارَيزطادا بةشداريى كردووة، بةردةواميشة لة ركابةرييكردنى ثارتىء يةكَيتى بةجووتة، طؤإان، توانى )25( كورسى لة هةَلبذاردنةكانى بةدةستبَينَيت، ث��اردا ساَلى تةمموزى كة كةركوك، سةر دةخاتة زؤر تةركيزى هةوَلى طؤإان دادةنرَيت، يةكَيتى قةآلى بة زؤر دةدات بؤ بةدةستهَينانى دةنطى كوردة ئةو توركمانةكانى عةرةبء ناإازييةكان، شارة. جةالل تاَلةبانى، سةرؤكى يةكَيتى، كة كةمثةين عَيراق، كؤمارى سةرؤك دةكاتة دةكات لةدذى مام رؤستةم، ئةندامى خاوةن ئةمةش كة شارة، لةو طؤإان جةماوةرى لةوشارة، يةكَيتى الوازي��ى بة ئاماذةية يةكَيتىء ثارتى لةطةأل بزووتنةوةى طؤإاندا لَيبووردةييان نةنواندووة. تؤقاندنى سياسيى ئةمة بةردةوامة، طؤإان ئةندامانى دذى لةاليةن مةرسوومانةى ئةو س��ةرةإاى هةرَيمةوة سةرؤكى بارزانى مةسعود بآلودةكرَينةوة، ضاالكييانة ئةو ل��ةدذى رةسميى لَيكؤَلينةوةيةكى هيض تائَيستا، كوشتنى ه��ةإةش��ةو ترساندن، لةسةر ئةندامانى طؤإان نةكراوة، ئةمةش رةخنةى هةرَيمى حكومةتى رووب��ةإووى زؤرى دةسةآلتدارةكة ثارتة دوو كوردستانء

كردووةتةوة.

يةكَيكى ديكة لةو كَيشانةى رووبةإووى يةكَيتىء لةاليةن دةسةآلت مؤنؤثؤَلكردنى لة طؤإان لة بريتيية؛ دةبَيتةوة، ثارتييةوة سيستمى سايةى لة دةنطداندا، سيستمى داخراوى دةنطدانى ثَيشوودا، يةكَيتىء ثارتى ضؤنَيتى لةسةر ثَيشينة بإيارى دةيانتوانى بةسةر بدةن كورسييةكان دابةشكردنى هةرَيمةكاندا بة طفتوطؤكردن لةسةر ضؤنَيتى رَيكخستنى كانديدةكان لة ليستَيكى هاوبةشدا، سيستمة لةم سوود دةنطدةرةكان ئةطةر نوَيية وةربطرن، دابةشكردنى كورسييةكان سوودى ناتوانرَيت ثارتةدا دوو ئةو لةنَيو ناضارنين دةنطدةرةكان ضونكة لَيببينرَيت، راستةوخؤ دةنط بة ليستى حيزبةكان بدةن، ئةوان دةتوانن دةنط بة كانديدةكانى خؤيان كورسييةكان دابةشكردنى ئةمةش بدةن، دةكات، مةحاأل ثارتةكةدا هةردوو لةنَيوان دةنطةكان، زؤرب��ةى بةدةستهَينانى بؤ سةنتةرى لة نوَينةرةكانيان ثارتةكة دوو

دةسةآلتى خؤياندا داناوة، ثارتى لة دهؤك، لة هةردووكيشيان سلَيمانىء لة يةكَيتى رَيكخستنة ئةمشَيوة هةرضةند هةولَير، ثَيدةضَيت بؤ ثارتى جَيى كَيشة نةبَيت، بةآلم ناإةحةتةوة، بارَيكى خستووةتة يةكَيتى بةوةى دةبَيت دةنط لةو شوَينانةدا بَينَيت، كة ثَيشووتر ثشتطيريى زؤرى تَيدا لةدةستضووة

بةهؤى طؤإانةوة.

يةكَيتى، ذيانةوة يان رزطاربووندةزطا هةمان ديكةدا راثؤرتَيكى لة يةكَيتيى ضارةنووسى لة باس )كارنيجى( كة ثَييواية؛ دةكاتء كوردستان نيشتمانيى ئةم حيزبة )3/7( ضارةنووسى هةَلبذاردنى دياريدةكات، نةبووندا يان رزطاربوون، لة زؤربةى لةكاتَيكدا هاتووة، راثؤرتةكةدا لة بؤ دةكةن ركابةريى عَيراقييةكان اليةنة ثةرلةمانييةكةى هةَلبذاردنة بردنةوةى عَيراق كوردستانى لة ركابةريى ،)3/7(يةكَيتيى بةتايبةت ضإتربووةتةوة، زؤر دوو لة يةكَيكة كة هَيزةى ئةو نيشتمانيى، ثارتة دةسةآلتدارةكةو لةويديكةيان )ثارتى(، لةبةردةم خَيَلةكيية، كةمتر عةلمانيترةو وةستاوة، بةدةستهَينانةوةدا دؤإانء راب���ردوودا ساَلى )7/25(ى لة يةكَيتى بنكةى لة هات طةورة شكستَيكى تووشى بةدةستى سلَيمانى( )واتة خؤى سةرةكى ئةمةش ط��ؤإان، تازةثَيكهاتووى ليستى

لةو يةكَيتى كة دروستكردووة، ديدطايةكى رَيككةوتننامةيةى بؤ دابةشكردنى دةسةآلت لةطةأل ثارتى بةستوويةتى، بضووكبووةتةوة، بؤية ئَيستا وادةردةكةوَيت ثارتى بة بةندةكانى رَيككةوتننامةى ساَلى 2005ى نَيوان يةكَيتىء ثارتييةوة ثابةندبَيت، كة دابةشكردنى ثؤستة س��ةرؤك )س���ةرؤك، وةك: طرنطةكانى وةزيرانء سةرؤكى ثةرلةمان( بةشَيوةيةكى بةآلم لةنَيوانياندا، دابةشدةكرَيت دةورى ثَيكهَينانى دةرب���ارةى طفتوطؤ لةكاتى كة دةكرا، لةوة باس هةرَيمدا، حكومةتى هةرَيم، د.بةرهةم ساَلح سةرؤك وةزيرانى وةزيرى وةك هةورامى، ئاشتى نايةوَيت هةَلبذَيرَيتةوة سروشتييةكان سامانة نهَينييةكان، مامةَلة راثؤرتء بوونى لةبةر لة نزيكة كة ه��ةورام��ى، ئاشتى ب��ةآلم هةَلبذَيردرايةوة، ثارتييةوة، سةركردايةتى لة بوو لَيدانَيك هةَلبذاردنةوةيةش ئةم »نوَيبوونةوةو د.ب��ةره��ةم طوتارةكانى

ل��ةدذى ثارتى ه��ةروةه��ا ضاكسازيى«، دانانةوةى كؤسرةت رةسوَلة، وةك جَيطرى

سةرؤكى هةرَيم. طرووثى قةيرانى نَيودةوَلةتى: كؤمةَلطةى ضاودَيريى بةورديى ثَيويستة نَيودةوَلةتى

دةنطدانء ئةذماركردنى دةنط بكاتبة سةبارةت راثؤرتيدا دوايين لة قةيرانى ط��رووث��ى ع��َي��راق، ب��ارودؤخ��ى سةربةخؤى طرووثَيكى كة نَيودةوَلةتى، ئ��اط��ادارك��ردن��ةوةى ب��ؤ ناحكوميية لة نَيودةوَلةتى كؤمةَلطةى حكومةتء لة باس دامةزراوة، مةترسيدارةكان، كَيشة دواى كَيشةكانى عَيراقء هةَلبذاردنةكانى هةَلبذاردن دةكات، لة ثوختةى ئةم راثؤرتةدا هةَلبذاردنةكانى ياسايةك، وةك هاتووة، عَيراقى دواى سةدام ئاراستة نَيطةتيظةكانيان 3/7ى هةَلبذاردنةكانى ط��ةورةك��ردووة، تةركيز ئةم بةدةرنيية، لةمة ئةمساَليش باشة، هةَلبذاردنة سياسةتى خستنةسةر كَيشة كؤمةَلَيك ركابةرييةوة بةهؤى بةآلم لة عَيراقدا سةريهةَلداوةتةوة، كة مةترسييان ئةم وآلتة بيناكردنةوة الوازةكةى بؤ سةر توندوتيذيى سةرهةَلدانةوةى وةك: هةية، كَيشةى هةَلبذاردنةكان، بة ثةيوةست دةرك��ةوت��ن��ةوةى ك��ةرك��وك، نةتةوةيى سياسيى ناقؤآلى مؤنؤثؤَلى تايةفةطةريى، دةزطا حكومييةكان. لة بةشى ثَيشنيازةكاندا ئةم رَيكخراوة ثَيشنياز دةكات بؤ كؤمةَلطةى وردى ضاودَيريكردنى دةكات نَيودةوَلةتى

لةإَيطةى حسابكردن دةن��ط دةن��ط��دانء نَيودةوَلةتييةكانء عَيراقيىء ضاودَيرة نَيودةوَلةتييةكانةوة هةرَيمىء سةنتةرة بكةنء زؤر بةتوندى لة دذى ساختةكاريىء

مؤنؤثؤَلكردن بوةستنةوة.

رؤذنامةنووسانى بَيسنوور: ديموكراسيىء راى ئازاد لة

كوردستان لةذَير هةإةشةيةدايةمانطدا ي��ةك ل��ة كةمتر م���اوةى ل��ة رَيكخراوى رؤذنامةنووسانى بَيسنوور ضوار راثؤرتى لةسةر بارودؤخى رؤذنامةنووسان مةترسيىء ك��وردس��ت��انء هةرَيمى لة هةإةشةى دةسةآلت لة ئازاديى رادةربإين باس راثؤرتيدا لةدوايين بآلوكردووةتةوة، لة كةيسةكانى هةريةكة لة )سؤران ئةحمةد(، هاوآلتى، رؤذنامةنووسانى ئيبراهيم، ئارا طؤظارى رؤذنامةنووسى مةجيد سامان

سةرنووسةرى باغستانى داود لظين، مامة شاسوار كورد-ئيسرائيل، طؤظارى )عةدنان سبةى، سايتى رؤذنامةنووسى كوردستانء ثةرلةمانى ئةندامى عوسمان( رؤذنامةى ثَيشووترى سةرنووسةرى هاتووة؛ راثؤرتةكةدا لة دةكرَيت، رؤذنامة »ئةمة قةَلةم ئَيمةش هةيةو ضةكتان »ئَيوة ئةو ثةيامة بوو، كة رؤذنامةى سةربةخؤى لة سلَيمانيية لة بنكةكةى كة هاوآلتى، سثى ثةإةيةكى لةسةر مانطةداو ئةم 2ى بةرامبةر كاردانةوةيةك وةك نووسرابوو، دذ فيزيكييةكانى توندوتيذيية هةإةشةو عَيراق، كوردستانى لة رؤذنامةنووسان بة نموونةيةكى تةنيا هاوآلتى ثرؤتَيستةكةى كاردانةوةية لةاليةن رؤشنبيراني ئةو هةرَيمة ئةو ئةمنييةكانى هَيزة توندوتيذيي لةدذى دوو حيزبةى كؤنترؤَلى حكومةتى هةرَيمى يةكَيتىء )وات��ة ك��ردووة، كوردستانيان نةوا، راديؤى ئاوَينة، رؤذنامةى ثارتى(. سثَيدة، كةناَلى ،KNN ئاسمانى كةناَلى يةكطرتووى تةلةفزيؤنى دةزطايةكى كة )23( لة حكومةتة، ئؤثؤزسيؤنى ئيسالميى

بؤ هاوبةشيان بةياننامةيةكى شووباتدا ى ئيدانةكردنى نواندنى توندوتيذيىء هةإةشة لة ميدياى ئازاد لة كوردستان بآلوكردةوة، هَيزى بة كة يةكَيتى، ئةمنييةكانى هَيزة تؤمةتباركراون لةقةَلةمدةدرَين، ناياسايى بة ئةنجامدانى زؤربةى هَيرشةكان بؤ سةر

رؤذنامةنووسان.

دةزطايةكى ئةمريكيي: كةمثةينكردنى مام جةالل لةدذى

مام رؤستةم، نيشانةى الوازيى يةكيَتيية لة كةركوك

Page 13: rozhnama 571

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 عـيَـراقـيـي 12

[email protected]

راثؤرتى: هةستيار قادر

شةإى بةدةستهَينانى ثؤستى سةرؤك وةزيرانى داهاتووى عَيراق

لةنَيو ليستة بةهَيزةكانى عَيراقدا دةستيثَيكردووةو عادل عةبدولمةهدىء

بةيان زوبةيدى، ثاَلَيوراوى ليستى ئيئتيالفن بؤ ئةو ثؤستةء عَيراقييةش هةوَلةكانى خستةطةإ بؤ طةإاندنةوةى

عةالوى بؤ ئةو ثؤستة.

لة دةستثَيكردنى لة ضةند رؤذَيك بةر شةإى عَيراق، ثةرلةمانى هةَلبذاردنى وةزيرانى س��ةرؤك ثؤستى وةرطرتنى لةطةأل دةستيثَيكردووةو عَيراق داهاتووى بؤ ثَيشووتريدا لَيدوانَيكى لة كة ئةوةى ئةندامى عةبدولجةبار، جينان رؤذنامة، جةختى ياسا، دةوَلةتى ئيئتيالفى ليستى ماليكى، نورى كة ك��ردةوة ئةوة لةسةر دةستبةردارى ليستة، ئ��ةو س��ةرؤك��ى هةوَلى بةدةستهَينانةوةى ثؤستى سةرؤك رؤذى ضةند لةماوةى نابَيت، وةزي��ران كة ئةوةن بةرةو ئاماذةكان راب��ردوودا

ملمالنَيكاندا طؤإةثانى لة ياسا دةوَلةتى دووركةوتبَيتةوةء ثؤستة ئةو لةسةر نيشتمانيى ئيئتيالفى ليستى لة هةريةك شةإة ئةو بؤ كارتيان عَيراقيية، عَيراقء

زياترة.ب��ةث��َي��ى دةس���ت���وورى ع��َي��راق، وةزيرانى سةرؤك ثؤستى بةدةستهَينانى كة ليستةى ب��ةو ثةيوةستة ع��َي��راق زؤرينةى سادةى كورسييةكانى ثةرلةمان

هاوثةيمانةكانى ئةو بةدةستدةهَينَيتء دَينة ئةطةريش دوو هةَلدةبذَيرَيتء ئةوةتا ي��ان ب���راوة، ليستى ب��ةردةم��ى بةتةنيا، ثَيكبهَينَيت زؤرينة حكومةتى حكومةتى ثَيشوو، ئةزموونى وةك يان )يةكَيتيى نيشتمانيى( بة بةشدارى سةرجةم ثةرلةمان، ثَيكهاتةكانى نوَينةرى اليةنء دروستى بكات بؤ رَيطرتن لةسةر هةَلدانى

ثةرلةمانى. ئؤثؤزسيؤنى ط��ري��م��ان��ةى ب��ة ثشتبةستن ب��ة كورسييةكانى زؤرينةى بةدةستهَينانى ليستى ع��َي��راق، داه��ات��ووى ثةرلةمانى خؤى كةوتووةتة نيشتمانيى ئيئتيالفى ثؤستى بؤ ثاَلَيوراوى دياريكردنى بؤ سةرؤك وةزيرانء لةو نَيوةندةشدا، بةيان جةبر زوبةيدى، وةزيرى ئَيستاى دارايىء كة ئاشكرايكرد، ليستة، ئةو ثاَلَيوراوى

ئيسالمييةوة، باآلى ئةنجومةنى لةاليةن سةرؤك ثؤستى وةرطرتنى بؤ ثاَلَيوراوة عةمار مةبةستيش، هةمان بؤ وةزيرانء ئةنجومةنة، ئ��ةو س��ةرؤك��ى حةكيمى كردووةو كوردستانى هةرَيمى سةردانى ئةوانيش، واتة هَيزة سياسييةكانى هةرَيم، دواى دةربإيوةء لةسةر رةزامةندييان ئيئتيالف، ديكةى اليةنةكانى لَيدوانة، ئةو

زوبةيدى ثاآلوتنى لةسةر رَيكةوتنيان رَيكةوتنى بةثَيى ثَييةى بةو رةتكردةوة، ثاَلَيوراوى ثَيويستة ليستةكة، نَيوان ثؤستى سةرؤك وةزيران لة نَيو ئيئتيالفدا ليستةى ئةو ثَيكهاتةكانى رةزامةنديى دةنطدان بة هةية ئةطةر كة بَيت لةسةر نَيوةندةشدا لةو بكرَيتةوةء يةكاليى ليستى نَيو دي��ك��ةى الي��ةن��ى هةندَيك عادل زؤريى ضانسى بة ئاماذة ئيئتيالف،

كؤمارى سةرؤك جَيطرى عةبدولمةهدى، ثؤستة، ئةو وةرطرتنى بؤ دةكةن ئَيستا )2005( هةَلبذاردنى دواى كة بةتايبةت ئةو وةرطرتنى بؤ بوو ماليكى ركابةرى بةرذةوةنديى بة دةنطدان بة ثؤستةو

كؤتاييهات. ماليكى كة كةسايةتييانةى لةو ديكة يةكَيكى شةإى نَيو كوتاوةتة خؤى دوايية بةم وةزيرانةوة، ثؤستى سةرؤك ثاَلَيوراوانى ئةياد عةالوى، سةرؤكى ليستى عَيراقييةية، ئةزمووني )2004(دا ساَلى لة ثَيشتر كة لةو ثؤستةدا هةيةء سةردانةكةى عةالوى، بؤ هةَلبذاردندا بانطةشةى لةطةأل هاوكات هةريةك لة وآلتانى عةرةبستانى سعودىء ميسر وةك دوو وآلتى كاريطةرى جيهانى عةرةبىء خؤهةآلتى ناوةإاستء دواتريش ئَيران بإياريشة كردو توركياي سةردانى

بةسةر بكاتةوة. ئةم دةنطؤية زياتر ثةرةيسةند، كاتَيك راطةياندنةكان باسيان لةوة كرد كة ليستى ماليكى، خستنةسةر طوشار بؤ ئيئتيالف لةطةأل كردووة هاوثةيمانيى ثَيشنيازى ثاآلوتنى بةرامبةر لة عَيراقييةدا ليستى وةزيرانء سةرؤك ثؤستى بؤ عةالوى سؤمةريية سايتى ل��ةوب��ارةي��ةش��ةوة، سةرضاوةيةكى زارى لةسةر نيوز، ثاآلوتنى كة بآلويكردةوة، حكومييةوة وةزي��ران، س��ةرؤك ثؤستى بؤ ع��ةالوى سورياو رَيكةوتنى ثشتطيريكردنىء بة ئيسالميى باآلى ئةنجومةنى بووةو ئَيران ديكةى اليةنةكانى كة ئةوةية سةرطةرمى قايل هةنطاوة بةو ئيئتيالف ليستى نَيو

بكات.

هةستيارةكانى دؤسية لة يةكَيك هةَلَبذاردنَيكى هةموو دواى لة ك��ورد، وةزي��رانء س��ةرؤك ثؤستى عَيراقةوة، ئةو كةسةية كة دةيطرَيتةدةست، بةتايبةت راب��ردووى ساَلى ضةند ل��ةم��اوةى كة ماليكيدا، جةعفةرىء عةالوىء حوكمى سةركردايةتي سياسيى كورد جؤرَيك لة وةرطرتووةء ثؤستة ئةو بةرامبةر طرَيى لةبةغدا شكستةكانى زؤريى لة بةشَيك ثؤستى كةسةى ئ��ةو ملى خستووةتة

سةرؤك وةزيرانى بة دةستةوةبووة. ئةندامى حيفزوَلآل، ساَلح عةبدوَلآل عَيراق، ثةرلةمانى لة هاوثةيمانيى ليستى ثَييواية، كة كاتى ئةوة بةسةرضووة، سةيرى كة شَيوةيةى بةو بكرَيت دؤسيةية ئةو ثةيوةست بَيت بة كةسَيكى دياريكراوةوة، ثةيوةندى ك���وردى دؤس��ي��ةى بةَلكو بةَلكو دياريكراوةوة، كةسَيكى بة نيية ياساكانةوة، طةآلَلةكردنى بة بةستراوة حكومةت لة بإيارَيك »ه��ةر وتيشى: هاوكَيشةكة ثةرلةمانء دةضَيتة بدرَيت، لة نَيوان ئةنجومةنى وةزيرانء ثةرلةماندا

جياوازييةكى زؤرى هةية«.بؤ عةالوى طةإانةوةى طريمانةى بة ثاَلثشتى وةزي��رانء سةرؤك دةسةآلتى خاوةن عةرةبى ذمارةيةك كة ليستةكةى ساَلح نموونةى شؤظَينستى فيكرى تَيداية، نوجَيفييان ئوسامة موتَلةطء ئةطةرةكان بةرةو توندكردنى طوشارةكان لةوبارةيةشةوة، كوردء لةسةر دةبات عةبدوَلآل ساَلح حيفزوَلآل، دةَلَيت »بَيطومان دةربكات بإيارَيك هيض ناتوانَيت عةالوى

بةبآ ئةو كةسانة«.

راثؤرتي، بةهادين يوسف

وةزيراني ئةنجومةني سةرضاوةيةكي بؤ كاردةكةن كة بآلويكردةوة، عَيراق طةإانةوةي زياتر لة )20( هةزار ئةفسةري هةمانكاتدا لة عَيراقء سوثاي ثَيشووي دةستةي جَيبةجَيكاري ب��ةإَي��وةب��ةري )دةستةي دادث��ةروةري��ي لَيثرسينةوةو ثَيشوو( بةعسي ريشةكَيشكردني )300( لة زياتر ن��اوي ئاشكرايدةكات؛ ئةفسةري ثؤليسء سوثايان ئامادةكردووة، بةهؤي دووربخرَينةوة، لةكارةكانيان تا بةعسء ثَيشووي بةإذَيمي ثةيوةندييان

ثاشماوةكانيانةوة. هاوكاريكردني دةوَلةتي ليستي لة سةرضاوةيةك س��ةرؤك ماليكي ن���وري ك��ة ي��اس��ا، دةكات، سةرؤكايةتي عَيراق وةزيراني لة )20( هةزار ئةفسةري رايطةياند، زياتر طفتوطؤيان عَيراق ثَيشووي سوثاي ثإؤذةي لةضوارضَيوةي ك��راوة، لةطةَل ماوةي كة نيشتمانيي، ئاشتبوونةوةي بؤ طةإانةوةي بؤ دةستثَيكراوة، ساَلَيكة ئةو بؤ ليذنانةي ئةو سوثاو خزمةتي هةريةكة سةرداني ثَيكهَينراون، مةبةستة لة سورياو ميسرو يةمةنء ئوردنء ضةند بةو ضاويان كردووةء ديكةيان وآلتَيكي لَيكردوون داوايان كةوتووةء ئةفسةرانة

بطةإَينةوة بؤ خزمةتي سةربازيي.رؤذن���ام���ةي ش��ةرق��ول��ئ��ةوس��ةت، وةزارةتي سةرضاوةيةكي زاري لةسةر بةثَيي بآلويكردةوة، عَيراقةوة بةرطريي طةإانةوةي بؤ دانراوة ميكانيزمةي ئةو نزيكةي ذمارةيان كة ئةفسةرانة، ئةو لةسةرةتادا دةب��َي��ت، ك��ةس )20400(ثاشان ثَيدةكرَيتء راهَينانيان مةشقء دابةشدةكرَين بةسةر يةكة سةربازييةكاندا،

ثَيويستي. تايبةتمةندييء بةثَيي بةثَيي هةمان رؤذنامة، خاليد ئةسةدي، ئةندامي ليستي دةوَلةتي ياساو كةسايةتي رايطةياندووة؛ مالكييةوة، نوري لة نزيك لةطةَلدا طفتوطؤيان ئةفسةرانةي ئةو كة كراوة سةرةتا دؤسيةكانيان ثشكنراوة، تا عَيراقييةكان بةخوَيني دةستيان بزانرَيت كاري تةوابووني دواي سوورنةبووة، ليذنةكان، ديواني سةرؤكايةتي ئةنجومةني بؤ طةإاندنةوةياني بإياري وةزي��ران

خزمةتي سةربازيي دةركردووة. لةاليةكي ديكةوة، محةمةد عةسكةري، بةرطريي وةزارةت��ي رةسميي وتةبَيذي حوزةيراني مانطي لة رايطةياند، عَيراقيي بانطهَيشتنامةيةكيان )2008( ساَلي سوثاي ثلةداراني ئةفسةرو ئاراستةي ثَيشووي عَيراق كردووة، بؤ طةإانةوةيان ليذنةش ثَينج سةربازييء خزمةتي بؤ

لة زياتر ثَيكهَينراونء مةبةستة ئةو بؤ ثَيشووش سوثاي ئةفسةري هةزار )20(ئامادةيي عَيراق دةرةوةي لةناوةوةء خؤيان نيشانداوة بؤ طةإانةوة بؤ خزمةتي

سةربازيي.ئةفسةرانةش ئةو ط��ةإان��ةوةي بؤ بنكةي )12( عَيراق، بةرطريي وةزارةتي ماوةي كردووةتةوةو عَيراق لةناوخؤي يةك مانط مؤَلةتي ثَيداون بؤ ثَيشكةشكردني ضةند مةبةست، هةمان بؤ داواكانيانء ثايتةختي سةرداني تايبةتمةند ليذنةيةكي ثَينج وآلتاني عةرةبييان كردووة، ئةوانيش: )قاهيرة، ديمةشق، سةنعا، عومان، دوبةي( ئةفسةرانةي ئةو دؤسييةى وةرطرتني بؤ )45( لةماوةي هةيةو طةإانةوةيان نيازي دؤسييةي )50%(ي بةهؤيشييةوة رؤذداو بؤ يةكالييكردةوةو كةسانةيان ئ��ةو خزمةتي ريزةكاني بؤ ط��ةإان��ةوةي��ان خانةنيشنكردنيانء ي��ان سةربازيي، لة ثَيدةضَيت سةرضاوةكانيش، بةثَيي بإيارةكة بضَيتة بواري ئةم مانطةوة 28ي

جَيبةجَيكردنةوة.بإياردةري عالياوايي، د.عةبدوَلآل لة دادثةروةريي لَيثرسينةوةو ليذنةي ئةنجومةني نوَينةراني عَيراق لة لَيدوانَيكيدا بؤ رؤذنامة ئاشكرايكرد؛ ئةو هةواَلة دوورة لة راستييةوة، ضونكة نوري ماليكي بإياري

سوثاي ثَيشووي ئةفسةراني طةإانةوةي عَيراقي نةداوةو وتي: »رؤذي ثَينجشةممة دادثةروةريي لَيثرسينةوةو ليذنةي وةكو هيض كؤبووينةوةو ماليكي نوري لةطةأل

شتَيكي لةوبارةيةوة باس نةكردووة«.هةزار )20( طةإانةوةي بة سةبارةت »ثَيشتر وتي: عالياوايي ئةفسةرةكةش ئةفسةرانةي سوثاي ئةو هةبوو بإيارَيك ثَيشوو، كة دةستيان سوورنيية بة خوَيني بكةن، خزمةت بطةإَينةوةو عَيراقييةكان، كةسيان ب��ةآلم بكرَين، خانةنشين يان )80%(ي��ان زياتر ضونكة نةطةإانةوة، ئَيستا ئةطةر لةسةرة، شتيان داواكراونء بانطةشةي بؤ ئاراوة بَيتةوة بابةتة ئةو ليستةكانةوة لةاليةن كة هةَلبذاردنة،

دةكرَيت«.دةنطؤيانةدا ئ��ةو لةطةأل ه��اوك��ات دةزطاي ثايةبةرزي ئةفسةرَيكي ضةند نيطةرانيي عَيراق، هةواَلطري طشتيي نوري كة ل���ةوةي، نيشانداوة خؤيان ثَيشوو سوثاي ئةفسةرانةي ئةو ماليكي تايبةتي بةرذةوةنديي بؤ بةكاردةهَينَيت كةسي س���ةدان حيزبةكةيء خ��ؤيء سةثاندووة، هةواَلطريدا دةزطاي بةسةر ثشكنيني تاقيكردنةوةو ئةنجامداني بَي ماليكيش بإياري دوا عةقَلييء جةستةيي، ئةفسةرانةش ئ��ةو ط��ةإان��دن��ةوةي بؤ

ثاكتاوي بؤ ط��ةورةي��ة مةترسييةكي سياسيي اليةنةكاني ديكة.

ل��ةالي��ةك��ي دي��ك��ةوة، ع��ةل��ي الم��ي، دةستةي جَيبةجَيكاري ب��ةإَي��وةب��ةري رايطةياند، دادثةروةريي لَيثرسينةوةو ثَيويستي رَيوشوَيني دةستةكةيان كة ط��رت��ووةت��ةب��ةر ب��ؤ دوورخ��س��ت��ن��ةوةي دةزطا لة لةكارةكانيان ئةفسةر سةدان ياساي ئ��ةوةي بةهؤي ئةمنييةكاندا، لَيثرسينةوةو دادثةروةريي دةيانطرَيتةوةو وتي: »)150( ئةفسةري هةواَلطريي ثَيشوو، كة لة هةواَلطريي ئَيستادا كاردةكةن لةطةأل بةرطريي، وةزارةت��ي ئةفسةري )150(ميليشياكاني لةضوارضَيوةي ثَيشتر كة فيدايي سةدامدا بوون، لةكارةكانيان دوور

دةخرَينةوة.عالياوايي، د.ع��ةب��دوَل��آل وت��ةي بة دةستةكة س��ةرؤك��ي ئ��ةوةي »ب��ةه��ؤي كارةكانيان كردووة، ياسايي سةرثَيضي شوَينَيك هيض لة نووسراويان راطيراوةو ئةنجومةني بؤية ثَيناكرَيت، ك��اري لة حكومةت كرد، داواي عَيراق نوَينةراني دةستةي نووسراوي شوَينَيك هيض لة كة كاتةي ئةو تا وةرنةطيرَيت، لَيثرسينةوة دةستةيةكي داهاتوو هةَلبذاردني دواي دادث��ةروةري��ي لَيثرسينةوةو بؤ ن��وَي

ثَيكدةهَينرَيت«.

شةأى سةرؤك وةزيران، دةستيثَيكرد

ئةفسةراني سوثاي ثَيشوو ريشةكَيشدةكرَين يان دةطةأيَنريَنةوة

بةيان جةبر:

سةردانى عةمار حةكيم بؤ هةريَمى كوردستان بؤ

مسؤطةركردنى ثشتطيري من بووة بؤ وةرطرتنى ثؤستى

سةرؤك وةزيران

ئةياد عةلالوىبةيان جةبرعادل عةبدولمةهدى

Page 14: rozhnama 571

راثؤرتى: ثشتيوان سةعدوَلآل

ماوةى ضةند رؤذَيكة فةرمانبةرانى دادطاكانى سنوورى ثارَيزطاى سلَيمانى، بة مةبةستى

زيادكردنى مووضةكانيان، دةستيان داوةتة مانطرتن، ئةمةش هاوكاتة

لةطةأل ئامادةكردنى ثإؤذةياسايةك لةاليةن فراكسيؤنى طؤإانةوة بؤ كةمكردنةوةى مووضةبةرزةكانء

زيادكردنى مووضةنزمةكان.

م����اوةي����ةك ث��َي��ش ئ��َي��س��ت��ا، ياداشتَيكيان دادطاكان، فةرمانبةرانى ثَيشكةش بة سةرؤكايةتى ئةنجومةنى سةرؤكايةتى ثةرلةمانء وةزيرانء داواكارييةكى ضةند كة كرد، هةرَيم

)سةرفكردنى لةوانة لةخؤطرتبوو، رَي��ذةى ب��ة ترسناكى دةرم��اَل��ةى دةرم��اَل��ةى سةرفكردنى ،%100سةرةإاى ،)%50 رَيذةى بة ثيشةيى حكومةتى ئَيستا تا داواكاريية، ئةو بؤ ن��ةداون��ةت��ةوةو وةآلم��ى هةرَيم جَيبةجَيكردنى داواكارييةكةش، رؤذى دادطاكانى فةرمانبةرانى يةكشةممة ضةمضةماأل، هةَلةبجة، )سلَيمانى، ش��ارةزوور، دةربةنديخان، دوك��ان، كةالر، كفرى( دةستيانداوةتة مانطرتن. ي��اري��دةدةرى ئ��ةن��وةر، طةيالن سلَيمانى، دادط���اى ل��ة دادوةري����ى رؤذى لة راطةياند: رؤذنامةى بة دادطاكان فةرمانبةرانى يةكشةممةوة، سةرةكيى داواكاريى مانيانطرتووةء فةرمانبةرانيش، بريتيية لة سةرفكردنى دةرماَلةى ترسناكىء دةرم��اَل��ةى ثيشةيى، ضونكة تا ئَيستا لة دادطاكانى

دةرم��اَل��ةى كوردستاندا هةرَيمى هةروةها سةرفنةكراوة، ترسناكيى سيستمى جَيبةجَيكردنى لةكاتى ثيشةيى دةرماَلةى مووضةشدا، نوَيى

فةرمانبةرانى دادطاكان بإدرا.سوورن دادطاكان فةرمانبةرانى لةسةر بةردةوامبوونيان لةو مانطرتنةو بةشَيك مانطرتنةكةشيانةوة، بةهؤى لة كاروبارى هاوآلتييان ثةكيكةوتووة، ب��ةآلم ب��ة وت��ةى ط��ةي��الن ئ��ةن��وةر، لة بةشَيك مانطرتنةكة، س��ةرةإاى

ئيشوكارى هاوآلتييان، بةإَيدةكرَيت.»مانطرتنةكة، وتيشى: هةروةها دادطاكانى فةرمانبةرانى سةرجةم طرتووةتةوة، بةآلم لةبةر بةرذةوةنديى ذمَيرياريىء فةرمانبةرى هاوآلتييان، خؤيان كارةكانى دادى، لَيكؤَلةرى

ئةنجامدةدةن«.ناإةزايى لَيشاوى س���ةرةإاى

بةرثرسانى حكومةت، بة بةرامبةر لة جةخت هةميشة حكومةتيش باشكردنى ذيانى كارمةندانى حكوميى

دةكةنةوة. وتةبَيذى م��ةح��م��ود، ك��اوة د. كوردستان، هةرَيمى حكومةتى حكومةت راطةياند: رؤذن��ام��ةى بة رَي���ز ل��ة ه��ةم��وو م��اف��ة ئ��ازادي��ىء ئةو دةط��رَي��ت، ديموكراسييةكان خؤيانة، مافى رةوانء داواكارييانة لةئَيستادا، تةوقيتةكةى ثَييواية بةآلم ئةو دةكرا نييةء طونجاو رادةيةك تا

داواكاريية كةمَيك دوابخراية.لة هةرَيم »حكومةتى وتيشى: داراي��ىء ئيمكانياتى ضوارضَيوةى بةثَيى رَينماييى دارايى، لةو داواكاريية

دةكؤَلَيتةوةء وةآلميشى دةبَيت«.فةرمانبةرانى ناإةزايى دةربإينى بؤ مووضة، زيادكردنى بؤ هةرَيم نَيوان زؤرةى جياوازيية ئةو بوونى فةرمانبةران بةرثرسانء مووضةى كةمكردنةوةى بؤ دةط��ةإَي��ت��ةوةء فراكسيؤنى زؤرةش، جياوازيية ئةو كوردستان، ثةرلةمانى لة ط��ؤإان

ثإؤذةياسايةكى ئامادةكردووة.كةمكردنةوةى مةبةستى ب��ة نَيوان لة كة زؤرةى جياوازيية ئةو ثلةنزمةكانى ثلةبةزرةكانء مووضةى هةرَيمى حكوميي ك��ارم��ةن��دان��ى فراكسيؤنى ه��ةي��ة، ك��وردس��ت��ان��دا كوردستان، ثةرلةمانى لة ط��ؤإان ئامادةكردووةو ثإؤذةياسايةكى ثةرلةمانى لة يةكةمى خوَيندنةوةى بةثَيى ك���راوة. ب��ؤ ك��وردس��ت��ان��دا 20%ى رَيذةى دةبَيت ثإؤذةياساكة، ثلةبةرزةكان مووضةى دةرم��اَل��ةو ئةو بةسةر دابةشبكرَيت ببإدرَيتء

كارمةندانةدا كة مووضةيان كةمة.ئةندامى س��ةع��ي��د، ش��اه��ؤ د. فراكسيؤنى لة كوردستان ثةرلةمانى مةبةستى بة رايطةياند: ط���ؤإان، ئةو مووضة، سيستمى رَيكخستنى ثةرلةمانى لة ثإؤذةياسايةمان هةفتةى ئامادةكردووةو كوردستان بؤ يةكةم خوَيندنةوةى راب��ردووش

ثإؤذةياساكة كرا.

لةمثةرةكانى

بةردةم بازرطانىء

ثيشةسازيى دةنَيردرَيتة

ئةنجومةنى وةزيران

شارا عةبدوإلةحمان

كؤنفرانسى ئابوءريى كوردستان سةرجةم كة دةستيشانكرد، لةمثةرانةى ثَيشهاتء ئةو ثيشةسازيىء سَيكتةرى هةردوو لةبةردةم دؤزينةوةء بؤ ضارةسةرى بازرطانيدانء ثَيشكةشى ضارةسةركردنيان بؤ وابإيارة كوردستان هةرَيمى وةزيرانى ئةنجومةنى

بكرَيت.بة هةولَير لة راب��ردوء هةفتةى كؤتايى بةشداريى زياتر لة )200( بازرطانء ثيشةسازى كوردستان ئابوءريى كؤنفرانسى هةرَيم دةستيثَيكرد، بةمةبةستى دةستنيشانكردنى ئةو بوارةكانى ثَيشكةوتنى لة رَيطةيان لةمثةرانةى هةرَيمى لة طرتوءة بازرطانيى ثيشةسازيىء

كوردستانداو ضارةسةريان بؤ بدؤزرَيتةوة.ذوورة سةرؤكى خةيات، جةليل دارا هةرَيمى ثيشةسازييةكانى ب��ازرط��ان��ىء ك��وردس��ت��ان، ب��ة رؤذن���ام���ةى راط��ةي��ان��د: ئةنجومةنى راسثاردةى لةسةر »كؤنفرانسةكة كةرتى بوءذانةوةى بةمةبةستى وةزي��رانء بةرةوثَيشبردنى ئابوءريىء بازرطانىء ثَيشهاتء ئ��ةو ئ��اب��وءري��ىء طةشةثَيدانى بازرطانىء سَيكتةرةكانى ل��ةم��ث��ةران��ةى

ثيشةسازييان ثةكخستوءة، بةسترا«.خاأل )60( نزيكةى كؤنفرانسةكةدا لة لةمثةر ب��وءن��ةت��ة ك��ة دةستنيشانكران، بازرطانىء ب���وارى لةبةرةوثَيشضوءنى دؤزراي��ةوة، بؤ ضارةسةريان ثيشةسازيىء ب��ازرط��ان��ىء ذوءرة س��ةرؤك��ى وت��ةى ب��ة سةرجةم هةرَيميش؛ ثيشةسازييةكانى طةآلَلةنامةيةكدا لة ضارةسةرةكان لةمثةرو بةرزدةكةنةوة بؤ ئةنجومةنى وةزيران تا دواتر لة كؤنطرةيةكى ئابوءريدا كار بؤ ضارةسةريان

بكرَيت.كؤنفرانسةكة كة رؤذَيكى خاياند، وةزيرى ديكةء وةزارةتَيكى ضةند نوَينةرى بازرطانىء ثيشةسازيىء ئابووريىء رَيكخراوى دةيان

بازرطانى ئامادةي بوءن.

كارمةندةكان لة مووضةكةيان ناأازين

مـانـطـرتـن دادطـايـيـكـردنـى راطـرت

ئــــابوورى

راثؤرتى: رَيبين فةتاح

بةطوَيرةى ئةو بةَلطةنامةيةى دةست رؤذنامة كةوتووة، وةزيرى ثَيشووى

وةزارةتى ثةروةردةى حكومةتى هةرَيمى كوردستان، بإى )46.895.000(

دينارى تةنيا بؤ نوَيكردنةوةى ذوورةكةى خؤى لة وةزارةت

خةرجكردووة.

ثةروةردةى وةزارةتى نووسراوةكةى ذمارة بة كوردستان هةرَيمى حكومةتى كة )2007/7/14( رؤذى ل��ة )9449(وةزيرى عةبدوإلةحمان، دَلشاد ئيمزاى هةرَيمى حكومةتى ثةروةردةى ثَيشووى كوردستانى بةسةرةوةية، وةزيرى ناوبراو )46895000( بإى خةرجكردنى بإيارى نةوةدء هةشتسةدء مليؤنء شةش ضلء نوَيكردنةوةى بؤ داوة دينارى هةزار ثَينج لة وةزارةت���ى ث��ةروةردةء ذوورةك���ةى ث��ارةك��ةش ل��ةس��ةر ب��ودج��ةى دي��وان��ى

وةزارةتى ثةروةردة خةرجكراوة.كراوة، بةوة ئاماذة نووسراوةكةدا لة عةبدولقادر محةمةد لة ه��ةري��ةك كة عةبدولكةريم، بةإَيوةبةرى ثالنى ئةندازةيى سةرؤكى ليذنةء سامان عةبدوَلآل قةرةنىء ليذنةى ئةندامى حةنا، ئةنتون هةورين

كارةكةن. جَيبةجَيكردنى وةزارةتى نووسراوةكةى بةطوَيرةى ضةند لة ثارةية ئ��ةو ك��ؤى ث���ةروةردة، خةرجكراوةء وةزير ذوورى بؤ شتَيك كة كراوة، بةوة ئاماذة نووسراوةكةدا لة ئامادةكردنء بؤ دينار )120.000( بإى تةرخانكراوة، كَيبَلَيك بؤ )جنل( بةستنى طَلؤثى كإينى بؤ دينار )150.000( بإى دينار )1000000( ب��إى س��ث��ؤرالي��ت، سانةويى سةقفء بؤيةكردنةوةى بؤ بؤ دينار )250000( بإى وةزير، ذوورى سكةكان، لَيوارى ثةنَيلء بؤيةكردنةوةى ديوار، كاغةز بؤ دينار )2.880.000( بإى بؤ خاوَينكردنةوةى دينار )120.000( بإى بة وةزي��ر ذوورى م��ةإم��ةإى ب��ةردى )3.000.000( بإى توركى، موعجيزةى دينار بؤ مؤكَيتكردنى ذوورى وةزير، بإى مَيزى ئسثرتؤكردنى بؤ دينار )450.000( )1.300.000( بإى وةزير، كؤبوونةوةى دةرطاى ئامادةكردنى بةستنء بؤ دينار مةكتةبى مَيزى بؤ )4500.000( بإى دار، مَيزى بؤ دينار )1.500.000( بإى طةورة، دينار )700.000( بإى بضووك، مةكتةبى )450.000( بإى كورسى، شةش مَيزء بؤ )19.200.000( بإى كورسى، بؤ دينار دينار بؤ تاقم قةنةفة، بإى )1.200.000( بؤ تاقم مَيزى قةنةفة، بإى )4.900.000( دينار

)4.800.000( بإى قوماش، ث��ةردةى بؤ دينار بؤ راخستنى كومبار، بإى )375.000( دينار بؤ ثةردةى ستوونيى ذوورى وةزير ئةو هةموو طشتيى كؤى كة تةرخانكراوة، دينار، )46.895.000( دةكاتة خةرجيانة ئةمةش بة ثَيى لَيدوانى شارةزايةكى بوارى ئابووريى »ثارةيةكى ئَيجطار زؤرء خةياَليية

كة بؤ مةبةستَيكى بضووك بةكارهاتبَيت«.ئ��ةن��وةر ع��ةل��ى، ش���ارةزا ل��ة ب��وارى خةرجكردنى بة سةبارةت ئابووريى، ذوورى نوَيكردنةوةى بؤ ثارةية بإة ئةو وةزيرَيك، لة لَيدوانَيكدا بؤ رؤذنامة جةختى لةسةر ئةوة كردةوة، كة ئةو بإة ثارةيةى ثةروةردةدا وةزارةتى نووسراوةكةى لة روويةكةوة ضةند لة كراوة، بؤ ئاماذةى هيض يةكةميان: بةدواداضوونة. شياوى ئةوةندة ثارةيةكى بإة ناكرَيت وةزيرَيك نوَيكردنةوةء لة تةنيا خةياَليى زؤرء بةكاربهَينَيت. ذوورةك��ةى رازاندنةوةى ئةو بةثَيى شتانةى ئ��ةو دووةم��ي��ان: ك��إدراون، نرخة بةو طواية نووسراوة باوةإ ضؤن نموءنة بؤ هةَلدةطرن، طومان نزيكةى بة قةنةفة تاقم يةك بةوة دةكرَيت لةبةرئةوة كإدرابَيت، دينار مليؤن بيست ثَيويستة ثةرلةمانى كوردستان يان ديوانى ضاودَيرى دارايى بةدواداضوون لةسةر ئةو

مةسةلةية بكاتء بةهةندى وةربطرَيت.

[email protected]

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2

نزيكةى )47( مليؤن ديناربؤ نوَيكردنةوةى ذوورى وةزيرَيك خةرجدةكرَيت

دَلشاد عةبدولرةحمان

سةرةإاى خراثيي بيناكةيان، مووضةكةشيان بة كةم دةزانن

Page 15: rozhnama 571

راثؤرتى: ئةلةند مةحوى

رؤذانةء لة طفتوطؤ بةردةوامةكانى ثةرلةمانى كوردستاندا لةسةر

بودجةى )2010(ى هةرَيمى كوردستان، بةهؤى بةدواداضوونة وردةكانى

ئؤثؤزسيؤنةوة، كةموكورتييةكانى بودجة دةردةكةوَيتء ثةرلةمانتاران

ئاشكراى دةكةن، كة ضارةنوءسى زياتر لة )7( مليارء )400( مليؤن دؤالر

ديارنيية.

لةطةأل طةيشتنى ثرؤذة بودجةى هةرَيم بؤ ئةمساَلدا دووةمى كانونى كؤتايى لة ثةرلةمانتارانى كوردستان، ثةرلةمانى فراكسيؤنى طؤإان بودجةيان بة ناشةفافء ثإ كةموكورتى ناوبرد، بةآلم ئةمة لةاليةن

فراكسيؤنى دةسةآلتةوة رةتكرايةوة. رؤذى لةضةند ط��ؤإان فراكسيؤنى خستة دؤكيؤمَينتانةيان ئةو راب��ردوودا طفتوطؤوة كة دةيسةلمَينن بودجةى ئةمساَلى بة لَيكراوةء ثةلةى كوردستان هةرَيمى نَيردراوةتة ط��ةورةوة كةموكورتييةكى كؤبوءنةوةى لة رووةوة لةم ثةرلةمان، سة عيد، د.ش��اه��ؤ )2/27(دا رؤذى ثةرلةمانى لة طؤإان فراكسيؤنى ئةندامى كوردستان، داوايكرد؛ »ثرؤذة ياساي بودجة لة بة رئة وة ي حكومة ت، بؤ بنَيردرَيتة وة زياتر لة )2( ترليؤنء )770( مليار دينار لة بودجة ي حيزب تَيكة َلي بودجة ي حكومة ت

بووة« .د.شاهؤ وتة كانيدا ديكةي بة شَيكي لة رايطة ياند: »ضارة نوءسي نزيكةى )7( مليار دؤالر، كة دة كاتة زياتر لة )8( ترليؤن دينار ميزانيية ي حكومة تء ئيراداتي ثارة ي لة داوايكرد هة ربؤية ديارنيية «، م��دة وة رة حكومة تي بؤ بطة إَينرَيتة وة بودجة كة كة ثارة ية ش ئ��ة و ضارة نوءسي ه��ة رَي��مء

ئاشكرابكرَيت.ثةرلةمانتارانى تَيبينيانةى ئ��ةم لة بةشَيك ك��ة واي��ك��رد، ئؤثؤزسيؤن ضارةسةربكرَيتء كةموكورتييةكان

سةر بؤ بطةإَينرَيتةوة مليؤن س��ةدان كوردستان، هةرَيمى )2010(ى بودجةى كاروباري دارايىء ليذنة ي رووةوة لةم رؤذى كوردستان ثة رلة ماني ئابووريي طفتوطؤكاني بة رة ضاوكردني كؤي )2/27(تايبة ت ثة رلة مان رابردووي دانيشتنة كاني سة رجة م ثَيشنيازي ثوختة ي بودجة و بة طشتيي ثَيشنيازَيكي ضة ند ليذنة كان، ثة رلة مانة وة ل��ة الي��ة ن كة خستة إوو، ثة سندكران ثَيشنيازانة لة و ذمارة ية ك بؤ تة رخانكراو ث��ارة ي البردني لة وانة : نؤذة نكردنة وة ي حيزبيية كانء بارة طا بودجة كاني راطرتني تة كيةية كء ضة ند شوة يفاتء قوتابخانة ي بة كارخستني

لة طة أل سايبيس زانكؤي ديزايني خة رجيي البردني بودجة ي ئة و ثرؤذانة ي كة دووبارة

ناويان هاتووة .كاردؤ محةمةد، ئةندامى ليذنةى دارايى بارةيةوة لةم كوردستان ثةرلةمانى لة كة ث��رؤذان��ةى »ئ��ةو وت��ى: رؤذنامة بؤ الب��ران، حيزبةوة بة ثةيوةنديداربوون هؤَلى بةغداد، لة شةعب ياريطاى وةكو كؤبوءنةوةى هؤَلى ثارتيء كؤبوءنةوةى ضاككردنى خانةقينء لة يةكَيتى مةَلبةندى جةاللء مام بارةطاى خانووى رَيطةى بؤ بودجةيان دووجار كة ثرؤذانةى ئةو هةر ثرؤذةكة هةر يان تةرخانكرابوو،

بوونى نيية«.

رؤذةى ضةند ئ��ةم طفتوطؤكانى لة بودجةى لةسةر ثةرلةماندا راب��ردووى وةزيرةكانى لة هةريةك هةرَيم، )2010(ى دارايىء ثالندانانء سامانة سروشتييةكان بةضةندين ثةرلةمانتاران ئامادةبوونء

ثرسيار رووبةإوويان بوءنةوة.فراكسيؤنى ئةندامى تؤفيق، ناسك يةكطرتوو لة ثةرلةمانى كوردستان، لةبارةى »ئةو رايطةياند: ثةرلةمانتارانةوة تَيبينيى كاريطةريى دياريكران كةموكورتييانةى لةسةر ثالندانان وةزيرى لةوانة هةبوو، رؤژانى كؤبوونةوةكانى لة خؤى زارى ثَيشوودا وتى بؤمان دةركةوتووة زياتر لة

)7( مليار دينار دووبارة بووةتةوة«.

ثَيشنيازة كاني ديكة ي بإطة ية كي لة ئابووريي ك��اروب��اري داراي��يء ليذنة ي بودجة ي كة مكردنة وة ي داواي ثة رلة ماندا، )10%(ء رَيذة ي بة »االعانات« سَيكتة ري »منح« سَيكتة ري بودجة ي كة مكردنة وة ي سَيكتة ري بودجة ي )10%(ء بة رَي��ذة ي )%15( بة رَي��ذة ي اخ��رى« »مصروفات لة الية ن ئ��ة وة ي دواي ب��ةآلم ك��راب��وو، بؤضووني ضة ندين ثة رلة مانتارانة وة سة رؤكاية تيي درا، لة بارة وة جياجياي ثة رلة مان هة رية كة لة و ثَيشنيازانة ي بة جيا خستة دة نطدانة وة و كة مكردنة وة ي بودجة ي )5%(ء بة رَي��ذة ي »االعانات« سَيكتة ري بة رَيذة ي )%5( بودجة ي سَيكتة ري »منح« بودجة ي ثة سندكراو دة نط بة زؤرينة ي سَيكتة ري »مصروفات اخرى« وة كو خؤي

ماية وة بة بآ كة مكردنة وة .ئةطةرضى حكومةتى هةرَيمى كوردستان بودجةى ئةمساَلى دوومانط زووتر نارد بؤ ثةرلةمانى كوردستان، بةآلم هَيشتا لةكاتى خؤيدا نةبوو، كة ثَيويستبوو لة كؤتايى ساَلى

ثَيشوودا بودجةى بنارداية بؤ ثةرلةمان.ك��وَي��س��ت��ان م��ح��ة م��ة د، س��ة رؤك��ي ثة رلة ماني ل��ة ط���ؤإان فراكسيؤني كوردستان، لة دانيشتنةكةى رؤذى )2/27(

ياسايي بة ندَيكي كة كرد، ثَيشنيازى دا لة بة رثرس الية ني سزاداني بؤ دابنرَيت ثرؤذة ياساي ثَيشكة شكردني دواكة وتني بودجة ي ساَلي )2011(، بؤئة وة ي حكومة ت رة وانة ي بودجة خؤيدا لة كاتي ناضاربَيت

ثة رلة مان بكات.طفتوطؤكاندا بةردةوامبوونى لةطةَل ث��إك��ردن��ةوةى ب��ؤ ن���وَى ثَيشنيازى ثَيشكةشدةكرَيت، بودجة كةموكوإييةكانى ط��ؤإان فراكسيؤنى رووةش����ةوة ل��ةم ناوضة بؤ سندووقَيك داواي��ك��ردووة جَيناكؤكةكانء بةتايبةت كةركوك دابنرَيت.

كاردؤ محةمةد لةم بارةيةوة ئاماذة بةوة دةكات، كة فراكسيؤنى طؤإان داوايكردووة ميناح ئيعاناتء لة باربؤ ثارةيةى ئةو طةإاوةتةوة ده كاته زياتر له 41 مليار دينار دةكات بخرَيتة سندووقى ئاوةدانكردنةوةى

ناوضة جَيناكؤكةكان بةتايبةت كةركوك«.

راثؤرتى: شارا عةبدوإلةحمان

لةبةرامبةر زةوتكردنى مافةكانياندا، دةستةى داكؤكيى لة مافى زيندانيية سياسييةكانى كوردستان، هةإةشةى

مانطرتن دةكةنء تا سَيشةممةيان بؤ اليةنة ثةيوةنديدارةكان دياريكردووة.

كؤثييةكى كة بةياننامةيةكياندا، لة ط��ةي��ش��ت��ووةت��ة رؤذن���ام���ة، دةس��ت��ةى سياسييةكانى زيندانيية مافى لة داكؤكيى حكومةتء دةدةنة هؤشدارى كوردستان تا ئةطةر كة ك��وردس��ت��ان، ثةرلةمانى ساَلى )4(ى ذمارة ياساى ،)3/2( ئةمإؤ زيندانيانى بؤ هةمواركراويى بة )2006(ئةوا ثَينةكرَيت، كارى هةرَيميش سياسيى كاتةى ئةو هةتا دةستثَيدةكةن مانطرتن جَيبةجَيدةكرَيت، بؤ داواكارييةكةيان لةبةشَيكى ديكةى بةياننامةكةياندا، دةستةى سياسييةكان زيندانيية مافى لة داكؤكيى بةَلطةوة بة كة ك��ردووة؛ بةوة ئاماذةيان ثةرلةمان حكومةتء بؤ راستييةيان ئةو تا )2006(ةوة ساَلى لة كة سةلماندووة، دينار مليار )134( بودجةكةيان ئةمساأل بودجةى بةشة )17%(ى بودجةى لة بووة مافةى ئةو هةرَيم حكومةتى بةآلم هةرَيم، بإياريانداوة هةربؤية زةوتكردوون، لَي )3/3( سبةى نةدرَيتةوة، وةآلميان ئةطةر ثةرلةمانى سلَيمانى نووسينطةى لةبةردةم

كوردستان دةست بةمانطرتن بكةن.دةستةى ئةندامى ثشدةرى، محةمةد سياسييةكانى زيندانيية مافى لة داكؤكيى »زياتر راطةياند: رؤذنامةى بة كوردستان لة )3( ساَلة ئَيمةى نوَينةرانى هةَلبذَيردراوى زيندانيية مافى لة داكؤكيى دةس��ت��ةى بنةمايةكى رَيطةو هيض سياسييةكان، بؤ ب��ةر، نةيطرينة نةما ديموكراسييانة

جَيبةجَيكردنء هةمواركردنى ياساى ذمارة )4(ى ساَلى )2006(ى ثةرلةمانى عَيراق، كة سياسيى زيندانيانى بؤ ئيمتيازاتى ضةندين ئةمإؤ هيض تا بةآلم تَيدا دةستةبةر كراوة، كارَيك نةكراوة بؤ بةجَيطةياندنى ئةم ياساية لة هةرَيمى كوردستاندا، لةبةرئةوة بإيارى

مانطرتنمان داوة«.مافى لة داكؤكيى دةستةى نيطةرانيى

زيندانيية سياسييةكان لةوةوة سةرضاوةى سياسيى زيندانيانى ئَيستا كة طرتووة، ياساى جَيبةجَينةكردنى بةهؤى هةرَيم زيندانيى وةك )2006( ساَلى )4(ى ذمارة سياسيى ثلةدوو هةذمار دةكرَين، لةكاتَيكدا سةرجةم سياسيى زيندانيانى ياساية ئةو

ثارَيزطاكانى عَيراق دةطرَيتةوة. )160( لةاليةن ،)2009/3/17( رؤذى ضةند لةسةر سكاآل سياسييةوة زيندانى لةالى ه��ةرَي��م حكومةتى وةزارةت��َي��ك��ى تؤماركرا، عَيراق نوَينةرانى ئةنجومةنى وةفدَيكى كة ئ��ةوةب��وو، ئةنجامةكةشى لة ثَيكهاتبوو ك��ة ه��ةرَي��م، حكومةتى شةهيدو دارايىء وةزارةتةكانى نوَينةرى بانطكرانة هةرَيم حكومةتى ئةنفالكراوانى ئةنجومةنى نوَينةرانى عَيراقء مةسةلةكةيان ياساى جَيبةجَيكردنى تاووتوَيكراء لةطةَلدا سةثَينرا )2006( ساَلى )4(ى ذم��ارة ب��ةروارةوة لةو بةوثَييةش بةسةرياندا، مليار )134( هةرَيم حكومةتى ئةمساأل تا دينارى زيندانيانى سياسيى هةرَيمى لةالية،

كة نةيداوة ثَييان.لة رؤذى )2009/7/3(داو لة سةروبةندى كوردستانء ثةرلةمانى هةَلبذاردنى ثَيشووى جَيطرى هةرَيمدا، سةرؤكايةتى بإياريدا ه��ةرَي��م حكومةتى س��ةرؤك��ى )403( بؤ دينار هةزار )390( بةبإينةوةى كةس لة زيندانيانى سياسيى، بةآلم دةستةى سياسييةكان زيندانيية لةمافى داكؤكيى

بإيارةكةيان قبووَلنةكردنى بةياننامةى دةرك���ردو ئ��ام��اذةي��ان ب���ةوةدا؛ ك��ة بؤ

دةنطثَيدانيان ئةو كارة كراوة. )403( »ئةو وتى: ثشدةرى، محةمةد ئةو ناياسايى بةشَيوةيةكى ك��ةس��ة بؤ خؤَلكرنة ضاوى كراوة بؤ مووضةيةيان دةنطيان ئةوةى بؤ سياسيى، زيندانيانى زيندانيانة لةو بةشَيك بؤئةوةى ثَيبدةن، بةآلم خؤيان، داواكانى لة ساردكةنةوة

سةركةوتوو نةبوون«.2009/7/22دا رؤذى لة هةربؤية، زيندانيية مافى لة داكؤكيى دةس��ت��ةى بة دةنطنةدان بةياننامةى سياسييةكان هةَلبذاردنةكانى لة ثارتى يةكَيتىء ليستى )7/25(دا راطةياندء ئاماذةيان بةوةكرد، كة حكومةتيان كة ثارتييةوة يةكَيتىء لةاليةن مافةكاني بؤ سةندنى هةوأل بةدةستةوةية، زيندانيانى سياسيى نةدراوة، بؤية ئامادةنين

دةنطيان ثَيبدةن.زيندانيية مافى لة داكؤكيى دةستةى طةياندووةتة بةياننامةكةيان سياسييةكان وةآلمن، ضاوةإوانى حكومةتء سةرؤكى

ئةطةرنا سبةى دةست بةمانطرتن دةكةن.سكرتَيرى ق���ةرةداغ���ى، م��ح��ةم��ةد ئةنجومةنى وةزيران بة رؤذنامةى راطةياند: رَيوشوَينة ياساييةكان دةطيرَيتةبةرو دواتر ئةو تا نازانم بةآلم دةدرَيتةوة، وةآلميان بةروارة دةخايةنَيت كة ئةوان دايانناوة يان

نا«.

»ضارة نوءسي نزيكةى )7( مليار دؤالر ديارنيية«ئؤثؤزسيؤن سةدان مليؤن دؤالر بؤ خةَلك دةطةأيَنيَتةوة

)134( مليار ديناريان الى حكومةتى هةرَيمةزيندانيية سياسييةكان ماندةطرن

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 ئــــابوورى 14

[email protected]

خؤثيشاندانَيكي زيندانيية سياسييةكان

دانيشتنَيكي ثةرلةمانى كوردستان

Page 16: rozhnama 571

راثؤرتى: رؤذنامة

هةَلسوإاوانى بوارى كؤمةَلطةى مةدةنيى ثَييانواية؛ »ثؤليسى ضاالكيية مةدةنييةكان

كةمتةرخةمبوون لة بةإَيكردنى كارةكانيان لةكاتى بانطةشةى هةَلبذاردنةكاندا«،

لةبةرامبةردا بةمةبةست هَيزى ناشةرعيىء نائاسايي بةسةر دةسةآلتى حكومةتدا

زاَلكراوة.

دةستثَيكردنى سةرةتاى لة هةرضةندة 2/21ةوة لة هةَلبذاردنةكانةوة بانطةشةى ئةركى مةدةنييةكان ضاالكيية ثؤليسى لةخؤطرتبوو، سالميان شةقامى ثاراستنى ئةمةش دَلنيايى بة خةَلكدابوو، ضونكة ئةو هَيزة مةدةنيى كؤمةَلطةى جوءَلةى لةطةأل مامةَلة دةكات، بةآلم لة رؤذانى )16و17و18(ى ئةم مانطة تةقة بةسةر طؤإانخوازاندا كراو ضةند لةاليةن كةوتةوة توندوتيذيى روءداوَيكى

ثؤليسء ئاساييشء هَيزى دذة تيرؤرةوة.ثؤليسى هَيزةكانى ئةركى دةرب��ارةى ضاالكيية مةدةنييةكان، عةميد لوقمان ئةحمةد ضاالكيية ثؤليسى بةإَيوةبةرى شاسوار، مةدةنييةكان، لة لَيدوانَيكدا بؤ رؤذنامة جةختى مامةَلة هَيزة ئةو كة ئةوةكردةوة، لةسةر لةطةأل جوءَلةى كؤمةَلطةى مةدةنيى دةكاتء بةخؤى تايبةت ضةكى ئامَيرء كؤمةَلَيك ئاوإذَينء دةمانضةى هةية، وةك ئؤتؤمبَيلى غازء دارى كارةبايىء جلى تايبةت، كة هيض لةكاتى تَينةكاتء كارى كارَيتَيكةرَيك جؤرة بةثَيى رَينماييةكان بةكاريدةهَينن، ثَيويستء ئةو هَيزانةش خولى تايبةت بة بةكارهَينانى ئةو

ئامَيرانةيان بينيوةء رَيثَيدراوى نَيودةوَلةتين.بةوجؤرة هَيزة ئةو كة ئةوةشدا لةطةأل وةك بةآلم ئامادةكراوة، باشةوة ئيمكانياتة ببينن خؤيان رؤَلى نةيانتوانيوة ثَيويست عةتا هةَلبذاردنةكاندا، بانطةشةى لةكاتى CDO رَيكخراوى بةإَيوةبةرى محةمةد، ثَييوابوو؛ ئةو هَيزانة وةك ثَيويست دةسةآلتء بةكارياننةهَيناوة، هةيانة كةلوثةالنةى ئةو ثؤليسى كة بوءترَيت، دةتوانرَيت هةربؤية ضاالكيية مةدةنييةكان رؤَلى خؤى نةبينيوة لة

ئَيستادا.تةدةخولكردنى هَيزةء ئةو رؤَلنةبينينى وتةى بة كة ئاساييش، ثؤليسء هَيزةكانى لةم نةيانتوانيوة سياسيى ض��اودَي��ران��ى وةك بن، بَياليةن هةَلبذاردنةدا بانطةشةى رَيكخراوى بةإَيوةبةرى جةمال، ئ��ارام ثةيمانطاى كوردى بؤ هةَلبذاردن، دةَلَيت: »بؤ دةويسترَيت بةمةبةست سياسيىء مةرامى كةمبكرَيتةوةء مةدةنييةكان ضاالكيية رؤَلى ئاساييش ثؤليسء هَيزةكانى كة وادةكرَيت ئةو ب��ةآلم تةواوبكةن، ئ��ةوان كارةكانى كارى ئةطةر نينء بَياليةن بةداخةوة هَيزانة ثإبكرايةوة، بَياليةن هَيزَيكى بة ئ��ةوان ئةو اليةنداريى ئةنجامى بوو، ئاسايى ئةوا دةستدرَيذي لة ضاوثؤشيكردنيان هَيزانةو ئةو سالم شةقامى لة دةسةآلت ضةكدارانى

توندوتيذييانةى لَيكةوتةوة«.ضاالكيية ثؤليسى بةإَيوةبةرى هاوكات لة خ��ؤى نيطةرانيى مةدةنييةكانيش ضةند رووداوةكانى لة ضةك بةكارهَينانى رؤذى رابردوو ثيشانداء باسى لةوةكرد، كة ضةكء بةكارهَينانى لةطةأل جؤرَيك بةهيض كةوتنةوةى هؤكارى بةآلم نين، تةقةكردندا

ئةو توندوتيذييانةى طةإاندةوة بؤ سروشتى وآلتى ئَيمة، كة ضةك تَييدا بةربآلوة بةدةست يان طَيرةشَيوَين كةسانى رةنطة خةَلكةوةء

تؤَلةى شةخسى بووبَيت. ئةو هَيزانة ناويان بةإَيوةبةرَيتيى ثؤليسى بة رَيطة كاتَيك مةدةنييةكانة، ضاالكيية تةدةخولى هَيزى ثؤليسء ئاسايشء ميليشيا وتةى بة تةواوبكات، ئةوان رؤَلى دةدرَيت ديموكراتىء ناوى »تاوانة« جةمال؛ ئارام مامةآلنة ئةوجؤرة مةدةنيىء كؤمةَلطةى هةَلسوكةوتة ئةم ضونكة بهَينرَيت، ثَيكةوة زاَلبوءنى هَيزى ناشةرعيىء نائاسايية بةسةر

دةسةآلتى حكومةتدا.

،CDO رَيكخراوى بةإَيوةبةرى هاوكات ضاالكيية ثؤليسى هَيزةكانى كةمتةرخةميى ذمارةء كةميى بؤ طةإاندةوة مةدةنييةكانى ئةو كةلوثةالنةى هةيانة، بؤ ئةمةش رةخنةى هَيزانة ئةو كة طرت، ناوخؤ وةزارةت��ى لة ثَيويستة كةمنء ثَيداويستييةكانيان ذمارةء زيادبكرَين، بةجؤرَيك ئةطةر بارطرذييةكيش روويدا خؤيان بتوانن كؤنترؤَلى بارودؤخةكة هَيزةكانى تةدةخولى بة ثَيويست بكةنء ئاساييشء ثؤليس نةكات بؤ ثاَلثشتيكردنيان، بةآلم جةالل شَيخ كةريم، بريكارى وةزارةتى هَيزانة ئةو كة رةتكردةوة ئةوةى ناوخؤ، بة نةيانتوانيوة بؤية كةمبَيت، ذمارةيان

لةو بكةن سالم شةقامى كؤنترؤَلى تةنيا وتى: رابردوءداء رؤذى ضةند روءداوانةى هَيزى ثَيويستة تةقةدةكرَيت، لةكاتَيكدا «ضونكة بكةن، تةدةخول ثؤليس ئاساييشء ئةم هَيزانة ضةكيان ثآ نيية تا وةآلمبدةنةوة«.

لة بةرامبةردا ئارام جةمال لة لَيدوانةكةيدا بؤ رؤذنامة وتى: »ئةطةر ئةو هَيزانة ذمارةء بؤ بةتايبةت نييةء ك��ةم ثَيداويستييان ثَيكهَينراون، جةماوةرييةكان كؤبوءنةوة بانطةشةى هَيمنيي كؤنترؤَلى ناتوانن بؤ ئةمة كة بكةن، ئةمجارة هةَلبذاردنى وةآلمى دةس��ةآلت ثَيويستة ثرسيارَيكةو

بداتةوة«.

سازدانى: شارا عةبدوإلةحمان

فيدراسيؤنى ثةنابةرانى عَيراقى، كؤتايى هةفتةى رابردوو بةمةبةستى طةياندنى داواكارييةكانى ثةنابةرانى ديثؤرتكراو )ئةوانةى نَيردراونةتةوة بؤ كوردستان(، خؤثيشاندانَيكيان بؤ بةردةم نووسينطةى

سلَيماني ئةنجومةنى وةزيران سازداء دةشتى جةمال، سكرتَيرى ئةو فيدراسيؤنة لة ديدارَيكى رؤذنامةدا، ئةو رَيكةوتننامة

نهَينييانة بؤ رؤذنامة ئاشكرادةكات، كة حكومةتى عَيراقء حكومةتى هةرَيم لةطةأل

وآلتة ئةوروثييةكاندا مؤريانكردووة بؤ ناردنةوةى ثةنابةران.

رؤذنامة: خؤثيشاندانى هةفتةى رابردووتان ئةنجومةنى سلَيماني نووسينطةى بةردةم بؤ

وةزيران، بؤ ض مةبةستَيك بوو؟ فيدراسيؤنى ل��ةض��وارض��َي��وةى ئَيمة *لة بةرطريكردن لةثَيناو عَيراقيداء ثةنابةرانى كوردو ثةنابةرانى ئينسانييةكانى خواستة عَيراقى، كةمثةينَيكمان رَيكخستووة لةسةرجةم وآلتة ئةوروثييةكانداو ئامانج لةو خؤثيشاندانةى ثةيامى طةياندنى رابردووشمان، هةفتةى وآلتانى لة ثةنابةرانة سةرجةم ناإةزايةتيى ئةوروثاء كةسوكارى ثةنابةران لةكوردستانء طيانيان كة ثةنابةرانةى ئةو كةسوكارى نةهاتى ه��اتء ذيانى رَيطاى لة لةدةستدا دةنطى رَيطةيةوة لةو ويستمان ثةنابةريدا، بطةيةنينة دةسةآلت ديثؤرتكراوةكان ثةنابةرة كة لةماوةى ثَينج ساَلى رابردوودا بة زؤرةملَي

ديثؤرتى كوردستان كراونةتةوة.رؤذنامة: داخوازيتان ضى بوو؟

كوردى دةسةآلتدارانى دةمانةوَيت ئَيمة *ديثؤرتكراوةكان ثةنابةرة داخوازيى وةآلمى بدةنةوة كة ماوةى ساَلَيكة فيدراسيؤنى ثةنابةرى بةردةميان، خستوويةتية عَيراق سةرانسةرى كابينةى شةش، ضونكة ض ثَينج، كابينةى لة ض بةداخةوة، تا ئَيستا حكومةتى هةرَيم زؤر بَيباكء لةكاتَيكدا ثةنابةران، بةرامبةر بَيدةربةستة ئةمانة هاوآلتى ئةم كوردستانةنء ثَيويستيانة لةطةأل ثةنابةران نةكرَيت، ثَيشَيل مافةكانيان دةيان كَيشةو طيروطرفت رووبةإوو بوونةتةوة، كاتَيك نَيردراونةتةوة كوردستان، ضةندين ساَلة

لة وآلتانى ئةوروثا ذياونء لةطةأل فةرهةنطَيكى كاتَيك طوزةراندووة، ذيانيان ثَيشكةوتوودا دَينةوة كوردستان، هيض اليةنَيك بةرثرسيارَيتيى طيروطرفتةكانياندا كَيشةو ئةو لةئاست خؤى دةروونييان بةو هؤيةوة حاَلةتى ثيشانناداتء حاَلةتى ضةندين كة بةجؤرَيك دةبَيت، خراث خؤكوشتنيان تَيدا تؤماركراوةء هاوكات ضةندين ثةنابةر بةهؤى نائومَيدييان لةكوردستان، دواى ئةوةى كة نَيردراونةتةوة، جارَيكى ديكة رَيطاى

ئةوروثايان طرتووةتةوةبةر.رؤذنامة: لةم حاَلةتةدا، ض بةرثرسارَيتييةك

دةكةوَيتة ئةستؤى حكومةتى عَيراقء هةرَيم؟هةرَيم حكومةتى عَيراقىء حكومةتى *رووبةإووى كة كارةساتانةى لةو بةرثرسن ثةنابةران بوونةتةوة، ئَيمة حكومةتى عَيراقىء ئاطاداركردووةتةوة، كوردستانمان هةرَيمى مؤركردووةء رَيكةوتنيان ئةوانن ضونكة بةزؤر رَينيشاندةرى دةك��ةنء ئاسانكاريي بةثَيى تةنانةت ثةنابةرانن، ن��اردن��ةوةى ذمارةيةكى عَيراقى، حكومةتى دانثَيدانانى ئةوروثى وآلتانى لةطةأل ثرؤتؤكؤَليان زؤر لَيخؤشبوون خ��ات��رى ب��ة ئ��ي��م��زاك��ردووة، ل��ة ق��ةرزةك��ان��ى س��ةر ع��َي��راق، ب��ة خاترى هةيةء ئاراميى لةعَيراقدا ئةوةى نيشاندانى خاترى بة هةيةء ديموكراتى دةسةآلتَيكى

مةسةلةى بيانييةكان، كؤمثانيا دةستطرتنى خاترى بة كارتَيك بة كردووة ثةنابةرانيان كونسوَلخانةكانى نووسينطةى كردنةوةى ئةو وآلتانة، ض حكومةتى هةرَيم، ض حكومةتى دذى ضةوتةء سياسةتَيكى ئةمة كة عَيراقى، بةرذةوةندييةكانى خةَلكى عَيراقء كوردستانة. دةبَيت بؤ ضييةء تاوانى كوردستان خةَلكى بدات، عَيراق حكومةتى قةرزةكانى باجى جةنطء لةدةستنى هةآلتوون كة ثةنابةرانَيك لةعَيراقدا ذيانى خؤيانء نائاراميىء ثشَيويى، ئةوروثا لة رزط��ارك��ردووةو منداَلةكانيان دةستى قوربانيى ئةوان كة طيرساونةتةوة ئةمانء سياسةتةكانيانن، بؤ دةبَيت لةدةرةوةى نةكرَيتةوة، ئةمانة لةيةخةى دةست وآلتيش ذيانَيكى لة ئةوةية، حةزيان تاوانيان تةنيا كة ئةو بةثَيى بةختةوةربن، دةيانةوَيت ئارامةو ئةو زؤرترين لةبةردةستدان، كة ئامارانةى ثةنابةرانةى كة لة وآلتانى ئةوروثا داواى مافى كوردستاننء هاوآلتييانى دةكةن، ثةنابةريى وةك ناحيةيةكى لة ئاماريش، دوايين بةثَيى كوردستانيان )260(طةنج لةساَلَيكدا، تةكيةداء

جَيهَيشتووة.ض ئ��ةوروث��ى، وآلتانى ئ��ةى رؤذن��ام��ة: ثَيشَيلكارييةى ئةم لةبةرامبةر هةَلوَيستَيكيان

مافى مرؤظدا هةية؟

* بة دةيان رَيكخراوى جيهانيى، ناإةزاييان هةرَيم، سةرؤكى بة بةرامبةر دةرب��إي��وة ناردووة نامةيان رَيكخراو حيزبء بةدةيان كؤمارء سةرؤكى ه��ةرَي��مء سةرؤكى بؤ عَيراق، وةزي��ران��ى ئةنجومةنى سةرؤكى نايانلةرزَينَيت، لةوانة يةك هيض بةداخةوة تةنانةت زياتر لة دوو ساَلة، ياداشت دةهَينينء ضارةسةرى بؤ نيشانداون رَيطةمان دةبةين، ئةوة نايانةوَيت، ئةوان بةداخةوة، كَيشةكة، ئةو وةآلم��ى هةتا ب��ةآلم ضارةسةربكةن، لةهةوَلةكانمان ئَيمة نةدةنةوة، داخوازييانة دةَلَين، وةآلمدةدةنةوةء ئةوان راناوةستين، ئَيمة رَيكةوتنمان نيية، لةكاتَيكدا ئَيمة ثَيمانواية، ئةمة هةَلوَيستَيكى ضةواشةكارانةيةء ئةطةر بة واقيعى رَيكةوتنيان نيية، با بضن رايبطةيةنن بة

وآلتة ئةوروثييةكان.ثيشانداون، ضارةسةرمان دةَلَييت، رؤذنامة:

ئةو ضارةسةرانة ضين؟دةرط��اى كة ئةوةية ضارةسةرةكةى *فإؤكةخانةكانيان بة رووى ئةو وآلتانةدا داخةن شةقء بة زؤرةملَيء بة هاوآلتييةكانيان كة بةفإؤكةى كةلةثضةو بة سووكايةتىء بة سةربازيى دةنَيرنةوة كوردستان، كام حكومةتة لةدنيادا ئةوة قبووأل دةكات كة ئةو سوكايةتيية ئةوة كام حكومةتة بكرَيت؟ هاوآلتييةكانى بة زيندانةكانى لة هاوآلتييانى كة دةكات قبووأل نيية كةسَيك هيض دةناَلَيننء وآلتانةدا ئةو بةهانايانةوة بإوات؟، تا ئَيستا ضةندين نامةى بوون زيندانةكان لة كة ثةنابةرانةى ئةو بآلوكردووةتةوة، بةآلم تا ئَيستا يةك جاريش هةَلوَيستى كوردستان هةرَيمى حكومةتى سياسةتةى ئةو سةركؤنةى دةرنةبإيوةء بةرامبةر ئةوروثا وآلتانى كة ن��ةك��ردووة ئةمانة لةكاتَيكدا دةيكةن، هاوآلتييةكانى بة نة دزنء نة ثياوكوذن، نة تيرؤريستنء نة ئةم ئازاديخوازى خةَلكى جةنطن، تاوانبارى كؤمةَلطايةنء شايةنى بةرطريى لَيكردنن، ئَيمة دةزانين، هةَلبذاردنى ذيانى ثةنابةريى بؤ خةَلكى كوردستان ناضاريية، ئَيمةش ثَيمان خؤش نيية دةبَيت بؤضى بةآلم دةرةوة، بضَيتة خةَلك كة ئةوان بازرطانى كؤمثانياى باجى كوردستان بدات، ئةمة دةآلَليكردنء سةوداكردنة بة ذيانى

هاوآلتييانى ئةم وآلتةوة.رَيكةوتننامانةتان ئةو بةَلطةى رؤذنامة:

الية؟

* ئَيمة بةَلطةمان الية كة لةماوةى رابردوودا ئيمزاكردووة ثرؤتؤكؤَليان كؤمةَلَيك ئةوان تانيا ئاشكرا بة ئةوروثاداء وآلتانى لةطةأل عَيراق ثةرلةمانى ئةندامى طلى، تةَلعةت عَيراقى كؤمةَلَيك رايطةياندووة، كة حكومةتى ئةوروثييةكان وآلت��ة لةطةأل ثرؤتؤكؤَلى سةر قةرزةكانى لة لَيخؤشبوون بةخاترى لة ثَيشوازى ئةمان كة ئيمزاكردووة، عَيراق وةرطرتنةوةى ثةنابةران دةكةن، ياداشتنامةى عَيراقىء حكومةتى نَيوان لَيكتَيطةيشتنى لة كة لةبةردةستداية دانيماركيمان حكومةتى )18(بةند ثَيكهاتووة، رَيكةوتنى شوباتى )2008(

كة لة نَيوان هؤشيار زَيبارىء حكومةتى سويددا )1400(ثةنابةرى هؤيةوة بةو ئيمزاكراوةو هةبووة، ساَلييان يةك ئيقامةي كة ك��ورد بؤيان تازة نةكرايةوةو بةزؤر نَيردراونةتةوة، رَيكةوتنى )2009/5/14(دا لة نةرويج وآلتى هاوشَيوة لةطةأل حكومةتى عَيراقى ئيمزاكراوة، ساَلى )2005( بةثَيى وتةى وةزارةتى ناوخؤى بةريتانيا، حكومةتى هةرَيمء حكومةتى عَيراقى ئةم بؤ بةَلطةش ئيمزاكردووةء رَيكةوتنيان )5(ساَلى ماوةى لة كة ئةوةية، ئَيمة قسانةى رابردوودا، بة بةردةوامى فإؤكةخانةى هةولَير كردووة سةربازييانة فإؤكة لةو ثَيشوازى هَيزى هَيناوةتةوةء ثةنابةريان شةق بة كة

تايبةتيان بؤ ئامادةكردووة.رؤذنامة: بةطشتيى، تا ئَيستا ضةند ثةنابةر

نَيردراوةتةوة؟ )4250( راب��ردوودا، )5(ساَلى لةماوةى *عَيراق رةوان���ةى زؤرةم��ل��َي ب��ة ثةنابةر كراونةتةوة، ئةمة لةكاتَيكداية كة داتاى هةموو ئَيمةدا لةبةردةستى بةنديخانةكان وآلتةكانء نيية، )3600(كةس لةو ثةنابةرانة، هاوآلتييانى هةرَيم بوون لة وآلتةكانى سويدء دانيماركء حاَلةتيشداء دوايةمين لة بةريتانياء نةرويجء لة كورد )56(ثةنابةرى ئةمساَلدا، لةسةرةتاى ئةطةرضى وةرطيرانةوة، هةولَير فإؤكةخانةى ئاطاداركردةوة هةرَيممان حكومةتى ئَيمة بؤ طوَييةك هيض بةآلم وةرياننةطرَيتةوة، كة لة بةَلكو نةطيرا، ثةنابةر خواستةكانى ئَيمةو دوو ثَيكرابوو، سوكايةتيشيان فإؤكةخانة )70(ثةنابةرى لة زياتر لةمةوبةريش هةفتة كة وةرطيرانةوة بةغدا فإؤكةخانةى لة ديكة نةرويج سويدو طرتووخانةكانى كؤكراوةى

بوونء )35(يان كوردبوون.

»رؤَلى ثؤليسى ضاالكيية مةدةنييةكان كةمدةكريَتةوة«

سكرتَيري فيدراسيؤنى ثةنابةرانى عَيراق: هؤشيار زيَبارى، رَيكةوتننامةى ناردنةوةى ثةنابةرانى مؤركردووة

17بةدواداضوون[email protected]

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2

ئةركى ثؤليسي ضاالكيية مةدةنيةكانة ئاسايشى بانطةشة بثارَيزن، نةك دذةتيرؤر

دةشتى جةمال لةناو خؤثيشاندانى ثةنابةراندا- سلَيمانى 2010/2/25

Page 17: rozhnama 571

راثؤرتى: رؤذنامة

سةرؤكى سةنديكاى بايؤلؤجييانى كوردستان/ سلَيمانى، ساختة لة بةَلطةنامةى رةسميى وةزارةتى

تةندروستيدا دةكاتء هاوسةرةكةى كة ثارَيزةرة، وةك ياريدةدةرى تاقيطة لة يةكةم ناوى نوءسراوَيكى رةسميدا

دادةنَيت، وةزيرى تةندروستيش جةختدةكاتةوة كة ليذنةيةكى لَيكؤَلينةوة

لةو ساختةكاريية ثَيكهَينراوةء بةرثرس لةوكارة سزادةدرَيت.

)6503( ذم��ارة ن��وءس��راوى بةثَيى وةزارةت��ى )2009/11/15(ى رؤذى كة نوءسراوى بؤ ئاماذة بة تةندروستى، ذمارة سلَيمانى تةندروستى فةرمانطةى بإياردراوة )2009/11/10( لة )19459(فةرمانبةرانى لة كةس )14( بةشاندكردنى لة بةشداريكردن بؤ تةندروستى، دةزطاى

خولى تاقيطةييدا لة ئَيران.محةمةد عةبدوإلةحيم تاظطة ن��اوى يةكةم لة تاقيطة ياريدةدةرى وةك ساَلح، بةجؤرَيك هاتووة، نوءسراوةكةدا ناوى كة خؤى ثارَيزةرةء فةرمانبةرى وةزارةتى

دادة، نةك تةندروستى.تةندروستى فةرمانطةى فةرمانبةرَيكى سلَيمانى كة نةيويست ناوى ئاشكرا بكرَيت، سةرةإاى ئاشكراكردنى ئةو ساختةكارييةى جةختى كراوة، رةسمييةدا نوءسراوة لةو لةسةر ئةوة كردةوة، بةإَيوةبةرى طشتيى يةكةم بةرثرسى بة سلَيمانى تةندروستى دةزانن لةو ساختةكارييةى كراوةء لةبرى رؤذانة كة تاقيطة فةرمانبةرَيكى ناردنى كاردةكات، رَيطةى داوة ثارَيزةرَيك بإوات

خول ببينَيت.محةمةد، د.رَي��ك��ةوت لةبةرامبةردا طشتيى ف��ةرم��ان��ط��ةى ب��ةإَي��وةب��ةرى لةو خؤى بَيئاطايى سلَيمانى، تةندروستى لة كة روءنيكردةوة، ثيشانداء نوءسراوة بةشى لة بةرثرس فةرمانبةرى رَيكةى تةندروستييةوة فةرمانطةى هونةريى ئةو ب��ةرزك��راوةت��ةوةء ن��وءس��راوة ئةو بة د.رَيكةوت هةروةها ئاطادارنةبووة، سةدان ناوى نيية »مةرج وت: رؤذنامةى تا لةبةربَيت تةندروستيم فةرمانبةرى كارةكة بةآلم ساختةية، ناوة ئةم بزانم ئةنجامدةرانى سزادانى بؤ كار نابةجَييةء نوءسراوى لة تةزويرة ضونكة دةكرَيت،

رةسميدا«.تةندروستى، سةرضاوةكةى وتةى بة تاظطة عةبدوإلةحيم ثارَيزةرة لة وةزارةتى ئةمين، محةمةد جةبار خَيزانى دادء بايؤلؤجييانى سةنديكاى س��ةرؤك��ى هةربؤية سلَيمانيية، لقى كوردستان نوءسراوَيكى تةندروستى وةزارةت���ى بؤ كردووة داديش وةزارةتى ئاراستةى سزادانى ئةو ثارَيزةرة، كة لةبرى كاركردن بؤ جَيبةجَيكردنى ياسا، ياسا ثَيشَيلدةكات. ساختةكارييةكة، ئاشكرابوءنى لةطةأل ليذنةيةكى ت��ةن��دروس��ت��ى وةزارةت����ى نوءسراوةكة كة ثَيكهَيناوة، لَيكؤَلينةوةى ئيمزاى وةزيرى ثَيوةية، لةمبارةيةوة د.تاهير حكومةتى تةندروستى وةزيرى هةورامى، ثشتإاستكردنةوةى س��ةرةإاى هةرَيم، رؤذنامةى بة سةرةوة زانيارييانةى ئةو فةرمانطةى لة »ن��وءس��راوةك��ةى وت: هةر ثَيطةيشتووةء تةندروستييةوة بَيتة سلَيمانييةوة ل��ة ن��وءس��راوَي��ك د.رَي��ك��ةوت رَي��ط��ةى ل��ة ت��ا وةزارةت محةمةد، بةإَيوةبةرى طشتيى تةندروستي

نةكرَيت، وةزارةت رةوانةى سلَيمانييةوة ئيمزاى ناكةم«.

بةإَيوةبةرى تَيوةطالنى بة سةبارةت لةو سلَيمانى ت��ةن��دروس��ت��ى طشتيى س��ةرث��َي��ض��ي��ي��ة، د.ت��اه��ي��ر ه��ةورام��ي ئةو ثَيناضَيت هةرضةندة ئاشكراشيكرد، كة دةركةوت ئةطةر بةآلم بَيت، ئاطادار د.رَيكةوتيش ئاطاداربووة، ئةوا ئةويش تةندروستى وةزي��رى سزادةدرَيت، ليذنةى ئَيستا راش��ي��ط��ةي��ان��د: عةبدوإلةحيم، تاظطة بؤ لَيكؤَلينةوة ئةمين، محةمةد جةبار ثارَيزةر، بايؤلؤجيانى سةنديكاى سةرؤكى كوردستان لقى سلَيمانى، كؤضةر تاقيطةكان بةرثرسى ئيبراهيم، تةندروستى فةرمانطةى لة عومةركاكى، دلَير سلَيمانى، هونةريى بةشى بةرثرسى ف��ةرم��ان��ط��ةء س��ةرؤك��ى

ثَيكهَينراوة. كيمياييةكان ئ����ةو ن����وءس����راوة بةرَيوةبةرَيتيى رةوانةى سلَيمانيش ثاسثؤرتى بةمةبةستى ك���راوة ثاسثؤرت دةرهَينانى واتة شاندة، ئةو بؤ ساختةكاريية ئ��ةم دووج��������������ار ك����راوة، ج��ارَي��ك س��اخ��ت��ةك��اري��ى ل��ة ن��وءس��راوى رةس����م����ي����ى

وةزارةت���������������ى لة ديكة جارَيكى تةندروستىء بةإَيوةبةرَيتيى ثاسثؤرتى سلَيمانى.

راثؤرتى: رَيباز محةمةد

كةمتةرخةمىء ملمالنَيى حيزبيى بةرثرسانى كةركوك هاوآلتييانى

نيطةرانكردووةء خةَلكى كةركوك ثَييانواية؛ بةهؤى تةخشانء

ثةخشانكردنى بودجةى كةركوك لةماوةى حةوت ساَلى رابردوودا كةركوك

لة هةموو روويةكةوة دواكةوتووة، جَيطرى ثارَيزطارى كةركوكيش هؤكارى نةبوونى خزمةتطوزاريى دةطةإَينَيتةوة بؤ دةستَيوةردانى حيزبة كوردييةكان لة

كارو ثرؤذةكانى ئةنجومةنى ثارَيزطاى كةركوكدا.

هاوآلتى كاروان حةمة، لة دواى ثرؤسةى بة نيشتةجَيية كةركوك لة عَيراق ئازاديى نةبوونى »بةهؤى راطةياند: رؤذنامةى بودجةى بَياليةن، نةزاهةى دةستةيةكى كةركوك تةخشانء ثةخشاندةكرَيتء لةم كاتةدا قوربانيى سةرةكيى هاوآلتييانن، كة لَيى بةرثرسيارن، ئةمةش يةكَيتىء ثارتى ضونكة زؤربةى يةكة ئيدارييةكان لةاليةن

ئةوانةوة قؤرغكراون«.تاَلةبانى )2009/9/25( رؤذى لة بة بةَلَينى ع��َي��راق ك��ؤم��ارى س��ةرؤك دا شارةكة رؤذنامةنوءسانى نوءسةرء كة دةزطايةكى نةزاهةى حيزبيى ثَيكبهَينَيت بؤ لَيثرسينةوةى ئةوانةى لةسةر كةركوك تائَيستا بةآلم كردووة، دةوَلةمةند خؤيان ئةو دةزطاية دروستنةبووة. كاروان حةمة ئاماذة بةوةدةكات؛ طيرؤدةى بةَلَين بوون، وَيرانكاريىء لة كةركوك داواكارة بؤية

دةربازبكرَيت. بَيخاوةنيى ثارَيزطاى جَيطرى سةعيد، راك��ان ك��ةرك��وك ل��ة ك��وت��ل��ةى ع��ةرةب��ى، بة »وَيرانكاريي راط��ةي��ان��د: رؤذن��ام��ةى بودجةء كةميى بؤ دةطةإَيتةوة كةركوك لة كوردييةكان حيزبة دةستَيوةردانى كةكوك«. ثارَيزطاى ثرؤذةكانى كارو

حيزبة دوو ئةو ثَييواية؛ سةعيد راكان طةورةيان هةَلةى ك��ورد سةرةكييةى

بةرامبةر خةَلكى كةركوك كردووة«.ثارَيزطاى بؤ )2010( ساَلى بودجةى جطة ئةمة دينارة، مليار )127( كةركوك يةك نةوتَيك بةرميلة هةر لة ل��ةوةى بةثَيى خةرجدةكرَيت، شارةكة بؤ دؤالر زانيارييةكانى رؤذنامة، مانطى )650( هةزار كةركوكةوة ثارَيزطاى لة نةوت بةرميلة ئيبراهيم بارةيةوة لةو دةكرَيت، هةناردة ئابوءريىء ليذنةى سةرؤكى خةليل، دارايى لة ئةنجومةنى ثارَيزطاى كةركوك، ئةو راطةياند: »سةرفكردنى بة رؤذنامةى نةوتَيكى بةرميلة هةر لة كة بودجةية ثارَيزطاى كةركوك يةك دؤالر بؤ شارةكة شارةكة بة باش خزمةتى خةرجبكرَيت،

دةكات«. بةرهةمهَينان ب��ودج��ةى ل��ةب��ارةى ك��ة وةزارةت���ةك���ان دي��اري��دةك��ةن بؤ عَيراق، شارةكانى بةإَيوةبةرَيتييةكانى ثار بودجةى ئيبراهيم خةليل وتى: »ساَلى كةركوك ثارَيزطاى بؤ بةرهةمهَينان بإى بإياريانداوة ئةمساأل بووة، )0,58(

)71( مليار دينار بؤ كةركوك دابينبكةن«.خةرجنةكردنى هؤكارى بة سةبارةت كوتلةى »2009 »2008ء ساَلى بودجةى حيزبة ثارَيزطا، ئةنجومةنى لة عةرةبى ئيبراهيم دةزانن. هؤكار بة كوردييةكان ئابوءريىء ليذنةى سةرؤكى خةليل، دارايى لة ئةنجومةنى ثارَيزطاى كةركوك، لةمبارةيةوة بة رؤذنامةى راطةياند: »حيزب خةرجنةكردنى لة نةبووة بةرثرسيار بودجةى )2008 ء 2009(، بةَلكو حكومةتى بؤ )6 -5( مانطى لة بودجةى ناوةند ئَيمة بؤية دةن��ارد، كةركوك ثارَيزطاى دةمايةوة كة مانطةى ضةند ئةو لةماوةى هةمووى بودجةية ئةو نةماندةتوانى )2009( لةساَلى هةروةها بكةين، خةرج بةغدا بإياريدا بودجةى زياتر بؤ كةركوك ثرؤذةيةكمان ضةند ئَيمة بكات، خةرج بةآلم جَيبةجَيكردنةوة، ب��وارى خستة

دواتر ئةو بودجةيةيان خةرجنةكرد«.

راثؤرتى: رؤذنامة

بؤ خؤيان كةسانةى لةو زؤرَيك بةتاَلةكانى راطرة ثؤستي وةرطرتنى رةخنة ثاآلوتبوو، سلَيمانى زانكؤي كة دةط��رن كةسانة ئ��ةو دانانى لة بؤ ئاماذة ث��َي��دراوةء ثؤستةكانيان دةرةوةى لة »وةزارةت دةكةن؛ ئةوة مةرجةكانى خؤي خةَلكي وةرطرتووةو دةس��ت��وةردان��ي��ش ل��ة ث��رؤس��ةك��ةدا لة يةكَيك لةبةرامبةردا ه��ةب��ووة«. ئةوة هةَلبذاردنةكة ليذنةى ئةندامانى قسانة »ئةو دةَلَيت: رةتدةكاتةوةو ثرؤسةية ئةو بؤئةوةى ثإوثاطةندةن ئةطةر ضونكة ثرسيارةوة، ذَير بخةنه خةَلك ث��ةردةوة ثشتى لة بمانةوَيت شانؤطةريىء بة ثَيويستمان دابنَيين،

نيية«. سيناريؤ خوَيندنى وةزارةت��ى ئةوةي ثاش باآلي هةرَيم، مانطي كانوونى دووةمى رؤژنامه كانةوة، رَيطةى له رابردوو رايگه ياند، كه زانكؤي سلَيماني پَيويستي به دامه زراندني )6( راگر هه يه ء به نيازه ك��راوه ء »پرؤسه يه كي رَي��گ��ه ي له ده ستنيشانيان سيڤي به شه فاف«ه وه مةبةستة ئةو بؤ كةس )38( بكات، سيظييان ثَيشكةشكرد، دواتر لة رَيطةى وه زاره ت��ةوة« پسپؤإيي »ليژنه يه كي به ربژاري سيڤي خوازياران كراء دواتر رؤذنامةى لة )2010/2/18( رؤذى جطة راطةيةنران، ثؤستةكانى ئاسؤ سرووشتييه كاني زانسته كؤلَيذي لة عه تيه دكتؤره بةمشَيوةية: چوارتا كه ريم محه مه د )كؤلَيژي په رستياري(، د.سه آلح ره زا سه عيد )كؤلَيژي بنه إه تي عه بدوَلآل د.ف���اروق چه مچه ماأل(، ئيسالمييه كان(، زانسته )كؤلَيژي هونه ر(و )كؤلَيژي ياسين د.ب��ه رزان د.نزار عه بدولقادر )كؤلَيژي كارگَيإييء ئابووريي(، بةآلم زؤرَيك لةء كةسانةى لةوة باس ثَيشكةشكردبوو سيظييان

بةثَيضةوانةى »وةزارةت كة دةكةن، كة كاريكردووة، خؤيةوة مةرجةكانى

ئةو كةسانةى وةرطرتووة«.س��ةرض��اوةي��ةك ل��ة وةزارةت���ي راطةياند: رؤذنامةى بة باآل خوَيندنى دةبوو وةزارةت مةرجةكانى بةثَيي ئ��ةو ك��ةس��ةى ه��ةَل��دةب��ذَي��ردرَي��ت، ساأل )10( النيكةم دام��ةزراب��َي��تء خزمةتى هةبَيتء ئةزموونى كارطَيإيى ه��ةب��َي��ت، ب��ةآلم »ئ��ةو ك��ةس��ةى بؤ مةرجةكانى دانراوة هونةر كؤلَيذى دانةمةزراوةء لةبةرئةوةى تَيدانيية، هيض نةكراوةو بؤ بإوانامةى هاوتاى كاتَيكداية لة ئةوة نيية«. خزمةتَيكى ثرؤفيسؤري ه��ون��ةر كؤلَيذى ل��ة لةاليةكى دانةنراوة، هةيةو ياريدةدةر سةنطاوى، رةزا د.س��ةآلح ديكةوة ث��ةروةردةى كؤلَيذى راط��رى بؤ كة لة ناوى دانراوة ضةمضةماأل بنةإةتى نةبوءة، ثاَلَيوراوةكاندا ليستى شؤرت هةروةها ب��وونء كةس هةشت كة فيزيايةو زانستى ثسثؤإييةكةى بةثةلة بةآلم ثةروةردةوة، لة دوورة بكرَيتة ئ��ةوةى بؤ دام��ةزرَي��ن��راوة سةرضاوةكةى وتةى بةثَيى كة راطر، مةحمود لةاليةن كةسة ئةو رؤذنامة سةنطاوى، جَيطرى فةرماندةى طشتيى هَيزى ثَيشمةرطةى يةكَيتييةوة دانراوة، سةرةإاى ئةوةش ثَيش ضةند رؤذَيك كؤلَيذةدا ئةو مامؤستاكانى لةناو دةبَيتة كةسة ئ��ةو ك��ة ب��آلوب��وءة

ضاوبةست بؤ ضاوثَيكةوتنةكة راطرء كاريان »وةزارةت وتيشي: ب��ووة، كة نةكردووة ثَيوةرانة مةرجء بةو ثَيشتر ديارييانكردبوو لة فؤرمةكانداء خؤيانء ل��ةط��ةأل راستطؤنةبوون

مةرجةكانيان طؤإيوة«.قادر، د.جةبار وتةى بةثَيى بةآلم بؤ حكومةت سةرؤكى راوَي��ذك��ارى خوَيندني باآل، كة لة هةمانكاتدا ئةندامى بوءة؛ هةَلسةنطاندنةكةش ليذنةى حيزبيي پَيوه رَيكي »هيچ ليژنه كه يان دياريكردني بؤ ره چ��اون��ه ك��ردووه لَيهاتووييء ته نيا كه سانه ء ئ��ه و كارامه يي كارگَيإيي له به رچاوگيراوه« ، راگره كان داناني وتيشي: ه��ه روه ك بإوانامه كان به رزيي بنه ماي له سه ر تواناي بنه ماي له سه ر به َلكو نه بووه ، كه سه كان لَيهاتوويي به إَيوه بردنء ئ��ه وه ي نييه م��ه رج چونكه ب��ووه ، به إَيوه به رَيكي بَيت، باش لَيكؤَله رَيكي

سه ركه وتوو بَيت.مةرجةكان ك��رد ل��ةوةش نكؤَلى طؤإابنء وتى: »مةرجةكان نةطؤإاونء دةرنةضووين«، ضوارضَيوةية ل��ةو داخوازييان كةسانةى ئ��ةو ب��ةآلم بة ه��ةم��ووي��ان ثَيشكةشكردبوو نَيوياندا لة هةَلبذاردن توانابوونء قسانة »ئةو دةَلَيم بؤية بووة، ئةستةم ثإوثاطةندةن بؤ ئةوةى ئةو ثرؤسةية ئةطةر ضونكة ثرسيارةوة، ذَير بخةنه خةَلك ثةردةوة ثشتى لة بمانويستاية شانؤطةرييء بة ثَيويستمان دابنَيين سيناريؤ نييةء لة داهاتووشدا بةردةوام

دةبين لةسةر ئةو شَيوازة«.خؤي كة كةسانةش لةو يةكَيك ثؤستة ثَينج لةو يةكَيك ثؤستى بؤ ثاآلوتبوو، بؤ رؤذنامةى روونكردةوة، ثرؤسةكةدا ل��ة دةس��ت��وةردان ك��ة لة هةبووة دةستى حيزب هةبووةو دانانى راطرةكاندا، ئةوةش لةسةر زارى وةزارةتةوة باآلى بةرثرسَيكى ضةند ئةو »دةسةآلتى وتوءيانة باسكراوةء

نيية«. كةسانةمان

تةندروستى سلَيمانى دةيةوَيت بة ساختة ثارَيزةرَيك بنَيريَتة ئَيران

يةكيَتىء ثارتى

كةركوك بآ خزمةت دةكةن

دانانى راطرةكاني زانكؤى سلَيماني

ثرؤذةيةكى وةزارةتى خويَندنى باآل الواز دةكات

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 بةدواداضوون 16

[email protected]

Page 18: rozhnama 571

راثؤرتى: رؤذنامة

هةريةك بةَلطةنامةيةك، ضةند بةثَيى ثارتى كوردستانء نيشتمانيى يةكَيتيى لة )جةالل رَيطةى لة كوردستان ديموكراتى تاَلةبانى، فواد مةعسوم، دَلشاد ميرانى(يةوة سةرؤكى خةزرةجى، نزار بؤ ثاكانةيان كردووةو عَيراق سوثاى ئةركانى ثَيشووى بة كةسَيكى نيشتمانثةروةر وةسفيانكردووة.

ن��زار خ��ةزرةج��ى ك��ة ل��ة س��ةردةم��ى طةلى كيميابارانى ئةنفالء هةَلمةتةكانى عَيراق سوثاى ئةركانى سةرؤكى كورددا، عَيراق لة نةوةدةكاندا كؤتايى لة ب��ووةء لة دواترء كوردستانء روويكردة هةآلتء ساَلى )2001(دا لة وآلتى دانيمارك رةوانةى لة دةرةوةى عَيراقةء لةئَيستاشدا دادطاكراو

شوَينى ئاشكرا نيية.دادط���اى س��ةرؤك��ى شاهين، ع���ارف »نزار رايطةياند عَيراق، لة تاوانةكان باآلى خةزرةجى، تؤمةتبارة لة دؤسيةى ئةنفالداو ثَيويستة دةستطير بكرَيتء بهَينرَيتة بةردةم دادطا بؤ لَيثَيضينةوةو ئةنجامدانى لَيكؤَلينةوة

لةطةَليدا«.بؤ ثَيشوودا لَيدوانَيكى لة عارف شاهين دةستثَيكى لة كة ئاشكرايكردووة، رؤذنامة، ئةنفالدا، دؤسيةى لة دادطا لَيكؤَلينةوةى جةزرةجى نزار دةستطيركردنى بإيارى تؤمةتبارةكانى لة يةكَيك وةك دةرك��راوة لَيكؤَلينةوةش دادوةران���ى ت��اوان��ةو ئ��ةو وةزارةتى لةطةأل هةماهةنطى لة بةردةوامن دادط��اى ب��اآلى ئةنجومةنى دةرةوةو )ئةنتةرثؤأل( نَيودةوَلةتى ثؤليسى عَيراقىء بةمةبةستى دؤزينةوةى لة هةروآلتَيكدا بَيت، تا بطةإَينرَيتةوة بؤ عَيراق، وتيشى »ضةندين

ئيماراتى ئيسثانياو دانيماركء وةك وآلتى ئةطةر كة ئاطاداركردووةتةوة عةرةبيمان خةزرةجى لةو وآلتانة بَيت، رادةستى عَيراقى سةرؤكى مةبةستةش ئةو بؤ بكةنةوة، دواندووةو دانيماركمان طشتيى داواكارى جةختى لةسةر ئةوة كردووةتةوة، كة ئةوانيش وةك دادطاى دانيمارك، بةدواي خةزرةجيدا

دةطةإَينء لةالى ئةوانيش داواكراوة«.طشتيى سكرتَيرى تاَلةبانى، ج��ةالل يةكَيتى، رؤذى )2002/11/28 ( نامةيةكى بؤ وةزيري دادي دانيماركي نووسيوة كة تيايدا نزار جةنةراأل الوَيتييةوة، لة »هةر هاتووة: نيشتمانثةروةر عَيراقييةكى ئةلخةزرةجى، بووة، ئةمة ماناى ئةوة نيية كة ثشتطيريكارَيكى توندإةوى رذَيمى ديكتاتؤرى بووبَيتء بةثَيى زانياريى من، جةنةراأل خةزرةجى، شةخسى بة لة فةرماندان نةكردووة خؤى بةشداريى رشتنى ئةنفالء ثإؤسةكانى بةجَيطةياندنى

ضةكى كيمياييدا«. بةرثرسى ميرانى، دَلشاد ه��ةروةه��ا نَيودةوَلةتييةكانى ثةيوةنديية نووسينطةى نامةيةكيدا لة كوردستان، ديموكراتى ثارتى نووسيويةتى: كؤبنهاطن، دادى وةزيرى بؤ ئَيمة لة ثارتى ديموكراتى كوردستانى عَيراق، رايدةطةيةنين كة جةنةراأل نزار ئةلخةزرةجى، بةناوبانطى سوثاى ثَيشووى فةرماندةيةكى عَيراقةو كةسَيتييةكى سياسيى دانثَيدانراوى

سياسيية لة عَيراق. سوثاى لة نايابى تؤمارَيكى خةزرةجى ستافى ف��ةرم��ان��دارى ه��ةب��ووةو عَيراقدا جةنةراَلةكان بووةء لة ئازارى 1998دا عَيراقى جَيهَيشتء هاتة كوردستان بؤ ثةيوةنديكردن بة ئؤثؤزسيؤنى رذَيمى ديكتاتؤرى عَيراقةوةء كةمثةينى تارطَيتى ئ��ةو، دواييانة ب��ةم

تاوانباركردن بة »تاوانبارى جةنط« بووة لة دذى كوردةكانء لةسةر هةَلمةتى هةَلةبجةو

جينؤسايدى ئةنفال لة )1988(دا. ئةم واي��ة، ب��إوام��ان ت��ةواوى بة ئَيمة كةمثةينة بؤ الوازكردنى سومعةى جةنةراأل سةدامة رذَي��م��ى دةستى خةزرةجييةو عَيراقييةكانى بةرثرسة بَيهيواكردنى بؤ ئؤثؤزسيؤنى بة ثةيوةنديكردنيان لة ديكة

ديموكراتييةوة.

هةر لةو بارةيةوة، سةركردة سياسييةكانى كورد، ئةوةندة بةتةنط خةزرةجى تؤمةتبارى فوئاد د. ئاستَيك، تا كة بوون ئةنفالةوة سياسيى مةكتةبى ئةندامى مةعسوم، نووسينطةى ئةوكاتةى بةرثرسى يةكَيتىء دةرةوة، نامةيةكى ئاإاستةى وةزيرى دادى فةريق نووسيويةتى: كردووةء دانيماركى روكنى يةك )نزار خةزرجى(، الى ئَيمة وةك نيشتمانثةروةرى سةربازيىء كةسَيتييةكى

شايستةء خاوةن ناوبانطَيكى باش ناسراوةو لة نةبووة رؤَلى زانيارييةكانيشمان، بةثَيى لَيدانى شارى هةَلةبجةدا بة ضةكى كيميايىء ئةنفالى هةَلمةتةكانى لة بةشداريشى كوردستانى عَيراقدا نةكردووة، كة بةهؤيةوة نزيكةى )182000( هاوآلتى كوردى عَيراقى دذ كة ناسراوة بةوةش قوربانيى، بوونة كةسَيتييةكى جةنطبووةء تاوانةكانى بة

رَيزداربووةء بةهةند وةرطيراوة.

19بةدواداضوون[email protected]

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2

كآ، كاسبى بة خويَنى شةهيدانةوة دةكات؟بةلَطةنامةكان، طةواهى بةرطريكردنن لة بةعسيي سةدامى

جةالل تالَةبانى لة نامةيةكدا بؤ وةزيرى دادى دانيمارك:

نزار خةزرةجى، بةشداريى لة ثأؤسةكانى ئةنفالء كيمياباراندا نةكردووة

دلَشاد ميران، بةرثرسى ثةيوةندييةكانى ثارتى: خةزرةجى فةرماندةيةكى

بةناوبانطةء كةمثةينى دادطاييكردنى بؤ الوازكردنى سومعةيةتى

فوئاد مةعسوم، لة نامةيةكدا بؤ وةزيرى دادى دانيمارك: نزار خةزرةجى، رؤَلى

نةبووة لة كيميابارانى هةلَةبجةء بةشداريى لة هةلَمةتةكانى ئةنفالدا نةكردووة

خةزرةجي لةكاتى شاآلوى ئةنفال لة كوردستان خةزرةجي دواى ضوونة دةرةوةى لة عَيراق

نامةكةى جةالل تاَلةباني نامةكةى فوئاد مةعسوم نامةكةى دَلشاد ميران

Page 19: rozhnama 571

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 بةدواداضوون 18

[email protected]

كؤمةلَةى ئةمريكى بؤ كورد: وةزارةتى خويَندنى باآل

كارى عةمةليى بؤ ضاكسازيى لة خويَندنى زانكؤكاندا نةكردووةراثؤرتى: ئةلةند مةحوى

،)ASK( كورد بؤ ئةمريكى كؤمةَلةى ث��رؤذةى لةسةر راثؤرتيدا يةكةم لة كابينةى بةَلَينةكانى كارو ضاودَيريكردنى كوردستان هةرَيمى حكومةتى شةشةمى وةزارةتى تائَيستا كة دةكات، ئاشكراى خوَيندنى باآل هيض بةرنامةء ستراتيذييةكى مةنهةجى ل��ة ضاكسازيى ب��ؤ روون��ى خوَيندنى زانكؤكان رانةطةياندووةء كارى

عةمةليى بؤ نةكردووة.رؤذنامة بة كؤثييةكى كة راثؤرتةكة رَيكخراوى دةكات، لةوة باس طةيشتووة بة دةستيكردووة ئةمساَليش بؤ ئاسك كابينةى كارى بةرنامةى ضاودَيريكردنى كوردستان، هةرَيمى حكومةتى شةشةمى ضاودَيريكردنى رَي��ط��اى ل��ة ئ��ةوي��ش وةزارةت��ى ضوار ئةداى كارء بةرنامةء تازةيةدا، كابينة ئةم لةناو دياريكراو وةزارةتةكانى لة ثَيكدَين ئةوانيش كة زانستى، توَيذينةوةى باآلء )خوَيندنى سةرضاوةكانى كشتوكاألء ث��ةروةردة، اليةنة طةشتوطوزار(. شارةوانىء ئاو، لة ث��رؤذةي��ةش ئ��ةم ثراكتيكييةكةى

)2010/1/1( دةستيثَيكردووة.بةَلَينةكانى سةرؤكى حكومةتى هةرَيمى خوَيندنى بوارى بة تايبةت كوردستان باآلء توَيذينةوةى زانستى لة ضوارضَيوةى حكومةتدا شةشةمى كابينةى كارنامةى

ثَيكهاتووة لة: زانياريى تةكنةلؤذياى بةكارهَينانى •

لة بوارى ثةروةردةء خوَيندنى باآلدا.لة زانكؤكان سةربةخؤيى ثاراستنى •كارطَيإييةوةء دارايىء ئةكاديمى، رووى

رَيزطرتن لة حةرةمى زانكؤ.قبوءأل سيستمى بة ثَيداضوونةوة •حةزء لةطةأل كة بةجؤرَيك مةركةزيدا، ثَيداويستييةكانى خوَيندكارانء تواناى

بطونجَيت. ثةرةثَيداندا لَيكؤَلينةوةء بة زياتر بايةخدانى •تةرخانكردنى زانستىء توَيذينةوةى

بودجةى ساآلنة بؤ ئةو مةبةستة.كوردستان ئةكاديمييةكانى هاندانى •دابينكردنى ط��ةإان��ةوةء بؤ دةرةوة لة

ثَيداويستييةكانيان.دؤالر مليؤن )100( تةرخانكردنى •زةمالةى بؤ هةرَيم بودجةى لة ساآلنة خوَيندكارةكانيش هةَلبذاردنى خوَيندنء

بةثَيى ثَيوةرة زانستييةكان.ئَيستاى شَيوازى بة ثَيداضوونةوة •بةرزكردنةوةى ثلةى زانستى لة زانكؤكاندا، بةجؤرَيك كة لةطةأل ثَيوةرةكانى زانكؤكانى

جيهاندا كؤك بَيت.• دابينكردنى ثَيويستييةكانى كردنةوةى لة وةك كوردستاندا، لة نوآ زانكؤى

ناوضةكانى طةرميانء سؤران....هتد.

مةنهةجى خوَيندنى زانكؤكانسةرؤكى بةَلَينانةى ئ��ةم ل��ةب��ارةى حكومةتةوة، كؤمةَلةى ئةمريكى بؤ كورد لة راثؤرتى يةكةميدا دةنووسَيت: »وةزارةتى دةك��ات ئ��ةوة ب��ؤ ك��ار ب��اآل خوَيندنى بؤ دابمةزرَينَيت ئةليكترؤنى ئيدارةيةكى زانكؤكانء لةنَيوان ئيشكردن ئاسانكاريى هؤبةكاندا، لةطةأل بةإَيوةبةرَيتييةكان عةمةليى هةنطاوَيكى هيض تائَيستا بةآلم ذم��ارةى ن��ةن��راوةء مةبةستة ئ��ةم بؤ لةنَيو ئينتةرنَيت هؤبةكانى كؤمثيوتةرء نييةو ثَيويست بةثَيى كؤلَيذةكان زانكؤء زؤر قوتابيان ذمارةى لةطةأل بةراورد بة

زؤر كةمترة«.لة رووى ثةرةثَيدانى ئاستى خوَيندنء ك��ردووة؛ ئاشكراى )ASK( مةنهةجيش ضةند هةية وةزارةت����دا بةرنامةى لة ضاكسازيى ئاراستةى بة بنَيت هةنطاوَيك وةك مةبةستةش ئةم بؤ ب��وارةدا، لةم ئةم كؤلَيذ ب��ةشء هةندَيك لة نموءنة ليذنةيةكيش ضةند كراوةء طؤإانكاريية وةزارةت تائَيستا ب��ةآلم ثَيكهاتووة، روونى ستراتيذييةكى بةرنامةء هيض خوَيندنى مةنهةجى لة ضاكسازيى بؤ عةمةليى كارى رانةطةياندووةء زانكؤكان

بؤ نةكراوة.

زانكؤكانى هةرَيمدابإاون لة زانكؤكانى جيهان

جةخت كورد بؤ ئةمريكى كؤمةَلةى دروستكردنى كة دةك��ات��ةوة، ل��ةوةش مةلزةمةى خوَيندنء ثشتبةستن بة مةلزةمة وةك تاكة سةرضاوةى خوَيندن، ذمارةيةكى ئةكاديمييةكانى ق��وت��اب��ي��انء زؤرى لة ب��َي��زارك��ردووة، زانكؤكانيشى نَيو سةرضاوةى كتَيبء دابينكردنى رووى كوردستان زانكؤكانى خوَيندنيشةوة، هةذارييةكى بةرضاويان لةم اليةنةوة هةيةء ضاثةمةنىء ثرؤسةى لةبةرضاوطرتنى بة بآلوبوونةوةى كتَيبء سةرضاوةى زانكؤيى كوردستان زانكؤكانى جيهاندا، لة تازةش

لةم اليةنةوة زؤر دابإاون.

نزميى ئاستىتوَيذينةوةى زانكؤكان

سةنتةرَيكى خاوةنى زانكؤيةك هةر توَيذينةوةى زانستيية، ساآلنة النيكةم )30-

ئةنجامدةدرَيت، زانستى توَيذينةوةى )50لة يةكةم ثلةى بة توَيذينةوانةش ئةم وةك سروشتييةكاندان، زانستة ب��وارى ..هتد، ثزيشكى بايؤلؤذىء فيزياء كيمياء زانستة ب��وارى لة دووةم��ي��ش ثلةى بة ء م��َي��ذوو وةك مرؤظايةتييةكاندان، جوطرافياء كؤمةَلناسىء ئابووريىء ...هتد. ماستةرء نامةكانى ئاماذةبؤكردنة جَيطاى ئةو سةرجةمى زؤرى رَيذةيةكى دكتؤرا زانكؤكانى كة دةطرنةخؤ توَيذينةوانة كوردستان ئةنجاميدةدةنء ساآلنة نزيكةى وةرطرتنى بةمةبةستى توَيذينةوة )200(ثَيشكةشدةكرَيت، دك��ت��ؤرا ماستةرء بايةخء جَيطاى ببنة هيضيان ئةوةى بةبآ

طرنطيثَيدانى ناوةندةكانى ديكةى حكومةتء كؤمةَلطة.

لة ك���ورد ب��ؤ ئةمريكى ك��ؤم��ةَل��ةى دةنووسَيت: بارةيةوة لةم راثؤرتةكةيدا سةنتةرى توَيذينةوةكانى تائَيستا توَيذينةوةى زانستى، كة سةر بة زانكؤكانن ستراتيذييء لةسةر كار نةيانتوانيوة بةرنامةيةكى هاوبةش بكةن بؤ ثةرةثَيدانى لة هةرَيمى كوردستاندا، توَيذينةوة بوارى ه����ةروةك ض���ؤن ئ���ةم ت��وَي��ذي��ن��ةوان��ة لةسةر نةبووة واقيعييان كاردانةوةيةكى خودى ئةو زانستانةى كة توَيذينةوةكانيان ذيانى واقيعى لةاليةكء ئةنجامدراوة تَيدا تةندروستى ئابووريىء كؤمةآليةتىء جطة ئةمة ديكةوة، لةاليةكى كوردستان لةوةى كة هيض كاردانةوةيةكى ئةوتؤشيان بؤ سةر واقيعى رةوشى خوَيندنء زانستء زانكؤكانداء ناوةوةى لة نةبووة مةنهةج دياريكراءء بودجةيةكى حكومةت تائَيستا طةشةثَيدانى ب���وارى ب��ؤ جَيطيريشى زانكؤكانى ل��ة زانستى ت��وَي��ذي��ن��ةوةء

كوردستاندا دةستنيشاننةكردووة.

ئاستى زانستيىزانكؤ ئةهليىء حكومييةكان

رابردوودا لةماوةى هةرَيم حكومةتى ضةندين دامةزراندنى كرانةوةء مؤَلةتى كوردستان شارةكانى لة ئةهليى زانكؤى زانكؤ ك��ة ثَييةى ب��ةو ئ��ةم��ةش داوة، زانكؤ هاوكاريى دةتوانن ئةهلييةكان لةخؤطرتنى ب��ؤ ب��ك��ةن حكومييةكان كة ئامادةييةكان، دةرض��ووى قوتابيانى رَيذةيان ساآلنة لة زيادبوونداية، هةروةها وةزارةتةوة لةاليةن كة زانكؤيةكيش هةر

ثَيويستة ثَيدةدرَيت، كاركردنى مؤَلةتى لةسةرى ثابةند بَيت بة هةندَيك رَينماييةوة، لةاليةن ئةم رَينماييانة بةشَيوةيةكى كاتيى بة سةبارةت هةر دةرضوون، وةزارةتةوة رَينماييانةء ئةم نةكردنى جَيبةجَيكردنء لةبةر نةبوونى مةرجى ثَيويست، وةزارةت وةكو بةشَيكى ضةند داخستنى بإيارى ثزيشكيى دةرمانسازيىء ئةندازياريىء ئيشقء زانكؤكانى لة هةريةكة لة ددانى بةريتانىء شاهانةى زانكؤى جيهانء زانستء بؤ هةولَير تايبةتى زانكؤى

تةكنةلؤذيا دةركرد.ئاماذة )ASK( رَي��ك��خ��راوى ب��ةآلم خوَيندنى وةزارةتى تائَيستا بةوةدةكات؛ باآل ثَيوةرَيكى ئةوتؤى لةبةر دةستدا نيية بؤ هةَلسةنطاندنى ثؤلَينكردنء جياكردنةوةء رووى لة ئةهلييةكان حكوميىء زانكؤ تياياندا، خوَيندن زانستىء ئاستى بةرزيى تائَيستا ئةهلييةكانيش زانكؤ كردنةوةى بةمةبةستى بةرزكردنةوةى ئاستى زانستىء خوَيندنى باآل نةبووة لة كوردستاندا، بةقةد لَيكراوة ضاوى ثَيويستييةك وةك ئةوةى بارى سةرشانى قوتابيانةوة رووى لة كة سووكدةكرَيت، ثآ حكومييةكانى زانكؤ بؤية بةدةطمةن دةتوانرَيت جياوازى ئاستى خوَيندنء ثَيشكةوتن لةنَيوان زانكؤ حكومىء دةستنيشانبكرَيت. كوردستان ئةهلييةكانى مامؤستاشةوة، دابينكردنى رووى لة لة سوود كة نيية ئةهلييةكان زانكؤ بؤ سةر مامؤستايانى ئةكاديمىء كاديرى ئةمةش وةربطرن، حكومييةكان زانكؤ بة ئةهلييةكانى زانكؤ كة وةزارةت��ة مةرجى مامؤستاكانى زؤرب��ةى ناضاركردووة ناوضةكانى هةرَيمء دةرةوةى لة خؤيان

كة بهَينن، عَيراقةوة باشوءرى و خواروو نيية زؤرجار هيض ضاودَيريىء كؤنترؤَلَيك ئاستى شارةزايىء بإوانامةء ئاستى بؤ ئةم مامؤستايانة، هةروةها نرخء زانستيى زانكؤيانة لةم خوَيندنيش ساآلنةى كرَيى زؤر طرانةء هةندَيكجاريش مةرجى دةرةجة بةشء هةندَيك لة قوتابى وةرطرتنى بؤ

كؤلَيذى بةرز ثشتطوَيدةخرَيت.

وةرطرتنى خوَيندكارلة كؤلَيذةكان

لةبارةى وةرطيرانى قوتابيان لة كؤلَيذء ثةيمانطاكانى كوردستان بة رَيطاى ناوةندى سةرؤكى المركزي(، )قبول وةرط��رت��ن كارنامةى لة حكومةت شةشةمى كابينةى بةو ثَيداضوونةوة داب��وو بةَلَينى خؤيدا سيستمةدا بكات، بةجؤرَيك كة لةطةأل حةزء ثَيداويستييةكانى خوَيندكارانء تواناى

ثةرةثَيداندا بطونجَيت.لةم كورد بؤ ئةمريكى كؤمةَلةى بةآلم تائَيستا لةوةدةكات؛ باس بارةيةشةوة بةسةر طؤإانكارييةك ثَيداضوونةوةء هيض ئةم سيستمةدا نةهاتووةء هةروةكو خؤى هيض نزيكيشدا داهاتوويةكى لة ماوةتةوة، ثالنء بةرنامةيةك نيية بؤ طؤإانكاريى لةم

سيستمة ياخود دةستكاريكردنى.كؤمةَلةيةكى )ASK( رَي��ك��خ��راوى دةستى )1999( ساَلى كورديية، ئةمريكى بة ضاالكييةكانى خؤى كردووة لة هةرَيمى

كوردستاندا. ئاسك رَيكخراوى )2005(دا لةساَلى دامودةزطا بوارى ضاودَيريكردنى ضووةتة هةرَيمى هةَلبذَيردراوةكانى رةسميىء

كوردستانةوة، وةك ثةرلةمانء حكومةت.

د. دالوةر عةبدولعةزيز، وةزيري خوَيندنى باآل وةزيري نوَيي خوَيندنى باآل لة ئاست ضاوةإوانى زانكؤكاندا نةبوو

Page 20: rozhnama 571

شوان ئةحمةد

هةرَيمي كوردستان لةبةردةم قؤناغَيكي ئَيمة خةَلكي مانايةي بةو تازة تازةداية، دةيةوَيت، لة قؤزاخةي مَيذووي ئةو بيست ئةزمووني دةرَيء بَيتة رابردوو ساَلةي دوور ذيانَيك بكات. ديكة ذيانَيكي جؤرة لة ثاوانكاري حيزبيء بةدةر لةدةسةآلتي

خؤسةثَينةرانةي ئةم يان ئةو سةركردة.لةئَيستادا، وايكردووة ئةمةشة هةر بَيتء )طؤإانؤفؤبيا( دةسةآلت دووضاري بةهةرضي رَيطاي ناشةرعي هةية بةر بةو

دؤخة بطرَيت.هةفتةي دوو ل��ةم��اوةي ئ���ةوةي هةَلبذاردنةكاني هةَلمةتي راب��ردووي ملمالنَيي دةيبينين، بينيمانء ئةمجارةدا روون����ي ن��َي��وان ش��ةق��ام��ي ك��وردي��ي حيزبؤكراتي دةسةآلتَيكي طؤإانخوازو ئ��ةوةداي��ة، لةخةمي كة خؤسةثَينةرة درَيذة بةتةمةني حوكمإانَيتي خؤي بدات، لةسةر ميللةتة ئةم مَيذووي دةيةوَيت دةيخوازَيتء خؤي كة بإوات رَيتمة ئةو خؤي كة بَيت شَيوةية بةو داهاتووي

سيناريؤي بؤداناوة.

طةرووةي بة ثر زوآلألء )نةئة( ئةو كرديان، )7/25( لة هةرَيمة ئةم خةَلكي ئةو تَيكدانةوةي بؤ بوو سةرةتايةك حيزبي دوو خؤشخةياَلييةي، نةخشةو دةسةآلتداري كوردستان لةسةر دةذيان. دابإانَيك بوو لةطةَل مَيذوويةكدا كة حيزبء بإياردةرء قسةكةرو سةركردةكاني

طةمةكاري ثَيشي ثَيشةوةبوون.حيزبة ت��ون��دةي رَي��وش��وَي��ن��ة ئ��ةو دةس��ت��إؤي��ش��ت��ووةك��ان��ي ك��وردس��ت��ان هةَلبذاردنةكاني هةَلمةتي لةسةروةختي نيشانةي بةر، طرتوويانةتة ئةمجارةدا طؤإانكارييةي ل��ةو ق��ووَل��ة ترسَيكي زؤرو حةماسةتة لةو ترسة بةإَيوةية، وآلتة ئ��ةم طةنجاني طةرموطوإييةي

لةسةر شةقامةكان نيشاني دةدةن.هةَلبذاردني ثَيشوو، دةسةآلت شؤخيي ط��ؤإان��خ��وازي ط���ؤإانء بةهةناسةي غرورَيكي بة لووتبةرزانةو دةه��اتء رةوشةكةدا لةطةأل مامةَلةي زؤرةوة رؤذنامةكاني بةئةرشيفي ئةوةي دةكرد، هاويني ساَلي رابردوودا بضَيتةوة، دةبينَيت

لَيثرسراوةكاني س��ةرك��ردةو تَيكإاي ثَيشبيني دةسةآلتدار، حيزبي ه��ةردوو هَيزي ط����ؤإانء ب��ؤ ك��ورس��ي ض��ةن��د كاتَيك وةل�����َي دةك���ةن، ئؤثؤزسيؤن شؤكي تووشي هةَلبذاردنةكان ئةنجامي هاتنء بةئاطا زةدةيي لةخةوني كردنء ئةو ثةيامة تووإةيةي شةقامي كوردييان ناإوات(، وا مَيذوو )ضيتر كة ثَيطةيشت سايكؤلؤذيء ش��ةإي دةستيانداية نواندنَيك توندوتيذيي هةإةشةكردنء ترسَيكي الوازيء نيشانةي هةمووي كة

قووَلة لة طؤإان.لةمَيذوو بَيئاطابن ئةوانةي مةطةر جؤشء خةَلكء تووإةيي بؤ حساب و ناكةن، وابزانن بةزةبري خرؤشي شةقام بةإةوتي ب��ةر ب��ازوو باسكء هَيزو درَيذيي تةمةن وابزانن دةطيرَيت، مَيذوو هَيزو ئةو قةبارةي بإو لة دةس��ةآلت خةَلكي نيشاني كة توندوتيذييةداية نا ئةطةر دةكات، مومارةسةي دةداتء درك ضاك راستيية ئةو كةس هةموو ئةو باجي قؤناغَيكدا لةهةموو كة دةكات

ضةند تَيطةيشتنة خراث بةدحاَليبوونء قورسء طران بووة.

حاَلي لةوة دةبَيت كوردي دةسةآلتي بَيت بةدرَيذايي ماوةي حوكمإاني كردني، ثَيشكةش س��ةرك��ةوت��ووي مؤدَيلَيكي تازة نةوةيةكي هاوكات ن��ةك��ردووة، هاتووةتة طؤإَي كة بةو دؤخة رازي نييةو بطؤإَيت، ذياني ضوارضَيوةي دةيةوَيت جياوازي مؤدَيلَيكي ئةزمووني دةيةوَيت دةنطي تَييدا كة بكات، حوكمإاني ديكةي

بيستراوو رؤَلي بةطرنط تةماشا بكرَيت.ذي����اريء ح��ةت��م��ي��ةت��َي��ك��ي وةك لةوآلتي ط��ؤإان حةياتي، مَيذووييء دةركةوتني لةدواي بةإَيوةية. ئَيمةشدا )7/25( هةَلبذاردني دةرةنجامةكاني دركيان زياتر دةسةآلت حيزبي هةردوو كردارة ثةرضة ئةو كرد، راستيية بةم ناشيرينء ناسروشتيانةشي لةوكاتةوة تا دةبينين، لةدةسةآلتي ئَيستا ساتةوةختي لة ق��ووأل ترسَيكي لة جطة نيية هيض بوومةلةرزةيةي لةو فؤبيايةكة طؤإانء

بةإَيوةية.

نةجات ئةسثيندارةيي

ح��ي��زب��ة دةس��ةآلت��دارةك��ان��ي كوردستان سةرةتا بؤ ئةوة هاتنة سةر كورسي دةسةآلت، كة ئةو فرمَيسكء ك��ارةس��اتء مةينةتيء خ��وَي��نء ماَلوَيرانييةي كة لة رابردوودا بةسةر قةرةبووي هاتووة، ك��وردا طةلي ب��ك��ةن��ةوة ب��ة خ��ؤش��ط��وزةران��يء بةختيارييء سةرفرازيي، كامةرانيء ميللةتة ئةم بؤ هاتن ئةوانيش بةآلم ديكةيان دةرطايةكي قوإبةسةرة

ئةم ك��ردةوةو دؤزةخ��دا رووي بة قةيراني جؤرةها تووشي ميللةتةيان كؤمةآليةتي ئابوءرييء سياسييء كة ئاشكراية روونء شتَيكي كرد، خةَلكي كوردستان ئَيستا لة قؤناغَيكدا بة ض���واردةورةي هةر كة دةذي، مةينةتيء نةهامةتيء كةمدةرامةتيء بَيكارييء بةدبةختي تةنراوة، جاران، لة واتة سةردةمي بةعس ئةم خةَلكة رووي سياسييةوة دةضةوسَينرايةوةو ئةم وآلتةي لَي ببوو بة زيندانَيكي بآ ضراو نةيدةتواني بة ئارةزووي خؤي رووي لة ئَيستا بةآلم بجوءَلَيتةوة، دةضةوسَينرَيتةوةو ئابوءرييةوة حيزبةكان دةرطاي لة ناضاردةكرَيت ذيانيان بذَيويي داواي ب���داتء مامةَلةكردني بَيطومان بكات، لَي حيزبيش لةطةأل خةَلكدا لةسةر بنةماي نيية، زيرةكي لَيهاتووييء كةفائةتء طوَيإايةَليء بنضينةي لةسةر بةَلكو سةمعء تاعةية، كةسي الوازيش لةنَيو هةلومةرجةكان بةثَيي كؤمةَلطةدا هةر دةطؤإَيتء خؤي روءخساري كاردةكات حيزبَيكدا لةنَيو رؤذة ياريي ثةتَيك لةسةر رؤذة هةر يان دةس��ةآلت��دارةك��ان حيزبة دةك��ات، خؤيان حكومةتةوة رَي��ط��ةي ل��ة خزاندووةتة هةموو بوارةكاني ذياني كؤمةآليةتيء ئابوءرييء سياسييء لةهةر زانستييةوة، رؤشنبيرييء جَييةك جوءَلة هةبَيت ئةوانيش لةوآ ث��رؤذةي جَييةك لةهةر ئامادةن، هةبَيت بةرهةمهَينان ئابوءرييء لةهةر ئ��ام��ادةن، ل��ةوآ ئةوانيش هةبَيت ماديي دةستكةوتي جَييةك ئةوانيش لةوآ ئامادةن، ئَيستا هةموو ئابوءريي سياسييء دةسةآلتةكاني كؤكراوةتةوةو حيزبدا لةدةستي حيزب لةجياتي حكومةت دةبةخشَيتء خةَلك دادةمةزرَينَيتء خةَلك لةسةر دةكاتء بَلند يةكَيك الدةباتء كار هةية خةَلك دةك��ات، نةوي يةكَيك هةية خةَلكيش بةتاَلةو كاسةكةي لةسةري ثإبووة ئةوةندة كاسةكةي كونء لة هةية خَيزان دةإذَي���ت، كةس كةوتووةو تاريكةكان قوذبنة هةية خَيزانيش ناداتةوة، لَي ئاوإي هةموويان لةماَلةوة بن كةس ضةند م��ووض��ةخ��ؤرن، ئ��ةم��ةش ئ��ةوة كؤمةآليةتي دادطةري كة دةطةيةنَيت

لةم وآلتةدا هةر بووني نيية. جَيطةي ئةوةي ديكةوة لةاليةكي تَيإامانة، ئةوةية كة خةَلكي سةرنجء زؤر كة خؤشباوةإة ئةوةندة ئَيمة بةئاسانيي بة ديعايةو بةَلَيني درؤينةو

دةك��ات، ب��اوةإ طفتي س��ةرزارةك��ي بةتايبةتي لةكاتي هةَلبذاردنةكاندا، ئةم خةَلكة سادةية لةكاتي هةَلبذاردنةكاندا ثإوثاطندةو طَيذاوي نَيو دةكةوَيتة بآ بةَلَيني ثةيمانء دةلةسةو درؤء هةموو لةو سةروبةرة، بآ بنةماو كوردستاندا لة كة هةَلبذاردنانةي بةَلَينانةي هةموو ئةو ئةنجامدرانء كة بة خةَلك دران، دةبواية ئَيستا ئَيمة هةموو كوضةو كؤآلنةكانمان كاشيء يةك ئَيستا دةبواية بواية، مةإمةإ دةبواية نةماية، وآلتةدا لةم كرَيضي بوايةو مووضةخؤر هةمووكةس نةبوونيء كَيشةي كةسَيك هيض ب��ةداخء ب��ةآلم نةبواية، بَيكاريي مةخابنَيكي زؤرةوة ثاش ئةو هةموو بةإَيمانكردن، كة هةَلبذاردنانةي بةَلَينانةي ثةيمانء هةموو ئةو ثاش بة خةَلكةكةمان كةضي ثَييانداين، كة تَيدةثةإَيتء خراثدا بارودؤخَيكي زياتر ساتَيك ك��اتء ه��ةم��وو ل��ة كةمدةرامةتي بَيكارييء نةبوونيء ئةوةي لَيرةدا جا تَيكردووة، رووي ثَيويستة بوترَيت، ئةوةية كة ئةمجارة ثةيمانء ض دةسةآلتدارةكان حيزبة ض ميللةتة، ئةم بؤ ثَيية بةَلَينَيكيان وآلتة، ئةم بؤ ثَيية ثرؤذةيةكيان خةَلك شَيوازَيك ض بة ئةمجارة خؤيان، ب��ؤالي دةك���ةن ثةلكَيش هيندي فيلمي وةكو طةمةكان ضونكة هةمووي دووبارةو سَيبارةنء خةَلك بةَلَينةكان كة دةزانَيت باش زؤر يةكَيك ئ��اون، سةر بَلقي هةمووي ديارةكاني رةف��ت��ارة ن��ةري��تء لة كة ئةوةية كورد، سياسةتمةداراني بة دةسةآلت سةدان لة طةيشتن بةر دةدةنء خةَلك بة بةَلَين وةع��دو قةرسيل دةطةيةننة ضؤكان، بةآلم كة طةيشتنة سةر كورسي دةسةآلت ئيتر كةسيان لة خةياأل نامَينَيتء سةرقاَلي دةب��ن، خؤيان تايبةتي ث���رؤذةي س��ةروةتء طَيذاوي نَيو دةكةونة قؤنتةراتء كؤمثانياو س��ام��انء زؤرب���ةي ل��ة ب��ؤي��ة دي��ك��ة، شتي نيشتمانييةكانء نةتةوةييء ثرسة ضارةنووسسازةكاندا مةسةلة ضةندين شكستمانخواردووةو وةكو طرنطةكاني مةسةلة ساَلة وةكو ناوضةدابإاوةكان كةركوكء دةتوانين لَيرةدا ماوةتةوة، خؤي دوءثاتبكةينةوة ئةوة راشكاويي بة ك����ة دةس�����ةآلت�����ي ك������ورديء خةونء هةموو سياسةتمةدارةكاني لةنَيو خواستء ئَيمةيان خؤزطةكاني

ئارةزووةكاني خؤياندا ونكردووة.

ئومَيد جاف

مادةكاني بة مادة ياساكانة، دايكي دةستوور لة هةية، ياساييان هَيزي يةك وةك دةستوور زؤرَيك دةستوءري وآلتاندا، ثَيشدةستي )ديباجة( وةك يةكَيك لة مادةكاني ناو دةستوورةكة هَيزي كؤكبن ياساكان سةرجةم دةبَيت هةية، ياسايي ياساكان رءانطةيةوة لةو دةستوورداء لةطةأل

دابإَيذرَيت. )2005/10/15( رؤذي لة عَيراقي دةستووري دةنطي رةهاي طةالني عَيراقي بةدةستهَيناوة، ئةم لة داإَي��ذراوة، مادةدا )144( لةنَيو دةستوورة هةندَيك مادةدا حاَلةتي دواي ثرؤسةي ئازادييء لةبةرضاوطرتووة، عَيراقي طةالني ثَيكهاتةي بةجؤرَيك كؤمةَلَيك كؤتء بةندي تَيدا داإَيذراوة، دةوَلةتييةكاندا نَيو طشتيية بنةما لةطةأل كة

يةكناطرَيتةوة.ثَيبدةم ئ��ام��اذةي دةم��ةوَي��ت من ئ��ةوةي لة كة رَيطر، دوو لةبةرامبةر بةرثرسيارَيتيية عَيراقدا دةستوءري )18(ي مادةى )7(ء مادةى

هاتووة.لةمادةى )7( بإطةي يةكدا )رَيطة نادرَيت بةهيض هَيزَيك رةطةزثةرستيي يان تيرؤر يان تةكفير يان يان خؤي، بةرنامةي بكاتة نةذاديي ثاكسازيي خؤشبكات بؤ رَييان يان بدات كارانة ئةو هاني بؤ ثاساويان بكاتء بؤ بانطةشةيان ياخود لة سةدامي بةعسي ثارتي بةتايبةت بهَينَيتةوة، نادرَيت رَيطةش بَيت، هةرناوَيكدا لةذَير عَيراقدا، لةذَير ناوي فرةيي سياسيي جَيي ببَيتةوة، ئةمةش

بة ياسا رَيكدةخرَيت(.دوورخستنةوةي رابردوودا هةفتةي لةضةند كانديدة دوءرخراوةكان بؤ هةَلبذاردني ئةنجومةني نوَينةراني عَيراق لة سةرجةم ثارَيزطاكاني عَيراقدا دادثةروةرييةوة لَيثرسينةوةو دةستةي لةاليةن راطةياندنة باسوخواسي سةرجةم ببووة جَيطةي نوءسراوء بيستراوء بينراوةكاني ناوخؤو دةرةوة، بةجؤرَيك بوو، ثةرةسةندندا لة كَيشةية ئةم

كةوتة دةرةوة ناوخؤو لة عَيراق سةروةريي ئةنجومةنى سةرؤكى بةرثرسيارَيتييةوة، ذَير نوَينةران ئةنجومةنى لة داواى عَيراق وةزيرانى نائاسايى كؤبوونةوةيةكى مةبةستة بؤئةم كرد، تانةي لة ئةنجاميدا، ئةنجومةنيش ئةنجامبدات، كةوتة قةزائي كانديدة دوءرخراوةكاندا دةستةي بإياري نادروستةوة، سياسةتي فشاري ذَير راطرتني لَيكؤَلينةوةي لة دؤسيةكة دا لة سةرةتاوة، دابةشبوو بةسةر راي شةقامي سياسيي عَيراقي جياوازيي واب��وو راي بةشَيكيان بةشدا، دوو بكرَيت لةنَيوان حيزبي بةعسء بةعسي سةداميي، راي بةشةكةي ديكةيان جياوازيي ناكات لةنَيوان فةزاي جؤرةكانييةوة، هةموو بة بةعسييةكان )7(ي م��ادةى بؤ طةإانةوةية رَيطرييةكانيش لة رَيطرة دةستوورة ئةم عَيراقي، دةستووري بةشداريكردني بةعسييةكان، بةثَيضةوانةوة دةبَيت بؤ ئةركي مافء عَيراقي هاوآلتييةكي هةموو دابينبكرَيت، يةكَيك لة مافةكانيش مافي دةنطدانء خؤثاآلوتنة، ئةطةر تاوانبارن با داواكاري طشتيي دادث��ةروةري��ي لَيثرسينةوةو دةستةي ياخود بةثَيي تاوانبارَيك هةر تؤماربكات، دذيان سكاآل بنةمايةكي ضونكة وةربطرَيت، سزا تاوانةكةي

ياساييمان هةية )المتهم برئ حتى تثبت ادانته(.دةستوءري لة )18( مادةى بةهةمانشَيوة بة رةطةزنامة ثَيداني مافي بة تايبةتة عَيراقي، بة مافةش ئةم عَيراقى، هاوآلتييةكي هةموو رَيكخراوة، )2006( ساَلي )26(ي ذمارة ياساي زياتر ثَيداني مافة دةستةبةركراوةكان لة يةكَيك هاوآلتيياني بؤ يةككاتدا لة رةطةزنامةيةكة لة ئةم )1963( ساَلي )43(ي ياساي لة كة عَيراق، جطة هاوآلتييةك هةر دةستةبةرنةكرابوو، مافة لة رةطةزنامةي عَيراقي هةَلطري رةطةزنامةيةكي ديكة بوواية، راستةوخؤ رةطةزنامة عَيراقييةكةي بؤ تَيداية رَيطريي مافة ئةم بةآلم لةدةستدةدا، لة وةردةط��رن باآل ثؤستي كة كةسانةي ئةو )4(ى بإطةى )18(ء مادةى لة عَيراقدا، ناوخؤي عَيراقي كةسَيكي )دةكرَيت هاتووة؛ دةستوءردا هةركةسَيك بَيت، رةطةزنامةيةك ضةند هةَلطري ثؤستَيكي سياسييء بواري ئاسايشي لة ئاستَيكي هةر لة وازبهَينَيت دةبَيت وةربطرَيت، ب��اآلدا رةطةزنامةيةكي ديكة...(، ئَيستا بةشي هةرة زؤري ثؤستة باآلكاني عَيراقء هةرَيمي كوردستان، طشت ئةنجومةنة جؤراوجؤرةكان لةاليةن كةسانَيكةوة رةطةزنامةيةكي خاوةني كة بةإَيوةدةبرَين، ئامادةية عَيراقي، رةطةزنامةي لة جطة ديكةن تايبةتييةكانيدا بةرذةوةنديية ثاراستني لةثَيناو تةنيا مةترسييةوة، بخاتة نةتةوةيي ئاسايشي تاواندا روءدان��ي لةكاتي طرنطة بةالوة ئةوةي وآلتي بؤ عَيراق لة هةَلبَيت فإؤكةخانةو بطاتة دووةم، كة هةَلطري رةطةزنامةيةتي، ئةو وآلتةي ئامادةية ثَيبةخشيوة دووةم��ي رةطةزنامةي خؤي، هاوآلتييةكي وةك لَيبكات ثارَيزطاريي ثؤستي لة كةسانةي ئةو طشتيي بةشَيوةيةكي باآلدان هةميشة بةرذةوةنديي كةسَيتييان لةثَيش هةميشة دادةنَين، طةلةوة طشتيي بةرذةوةنديي خؤي وةك رَيبوارَيك دةبينَيتةوة لة جَيبةجَيكردني كارةكانيدا، لةسةرةتاوة ئاماذةمان بةوةدا كة كة ياساييان هَيزي يةك وةك دةستوور مادةكاني بؤ كاربكرَيت بةهةمانشَيوة ثَيويستة هةية،

جَيبةجَيكردنيان.

ئةمجارة بة ض شَيوازَيك خةَلك ثةلكَيش دةكةن

بؤالي خؤيان، ضونكة طةمةكان وةكو فيلمي هيندي

هةمووي دووبارةو سيَبارةنء خةَلك

زؤرباش دةزانَيت كة بةلَيَنةكان

هةمووي بَلقي سةر ئاون

ئَيستا بةشي هةرة زؤري

ثؤستة باآلكاني عَيراقء

هةريَمي كوردستانء

ئةنجومةنة جؤراوجؤرةكان،

لةاليةن كةسانَيكةوة

بةِريَوةدةبريَن، كة خاوةني

رةطةزنامةيةكي ديكةن

جطة لة رةطةزنامةي

عَيراقي

21بـؤضــوون[email protected]

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2

ترس لة طؤِران

خةلَكي كوردستان لةنَيوان طةمةي هةلَبذاردنء بةلَيَني درؤزنانةدا

دةستوور، بةرثرسياريَتيء رَيطريي

Page 21: rozhnama 571

ذمــارة )571( بةدواداضوونسَيشةممة 2010/3/2 20

nawxo. [email protected]

حةرةمي زانكؤ مةشكيَنن

كآ، لة تةواونةبوونى نةخؤشخانةى

شةهيد ئةكرةم بةرثرسة؟

خويَندكاران بؤ بانطةشةى هةلَبذاردن بةكاردةهيَنرَين

هةَلمةتي دةس��ت��ث��َي��ك��ردن��ي دواى دامودةزطا ثَيويستبوو ،)3/7( هةَلبذاردني حكوميء طشتييةكانء بةتايبةتي زانكؤكان، بثارَيزن، خؤيان بَياليةنيي سةربةخؤييء بةآلم ئةوةي بةرضاو دةكةوَيت لةضةند رؤذي رابردوودا، نةك ثيرؤزيي زانكؤ نةثارَيزراوة، بانطةشةي بؤ ناوةندَيك كراوةتة بةَلكو

رَيطةي ل��ة ئ��ةوي��ش دةس���ةآلت، ليستي كانديدةكانى ثؤستةري بآلوكردنةوةي دروشمء هةَلواسيني دةس��ةآلتء ليستى ئيستيغاللكردني حيزبةكانيانء ئاإمي ريكالمكردن بؤ زانكؤ ئيدارييةكاني ثؤستة زانكؤدا، مامؤستاياني كارمةندانء لةنَيوان بةياساء دذ ديكةي كاري ئةمانةو ضةندين

حيزبييةكانةوة ئؤرطانة لةاليةن رَيساكان لةناو كؤلَيذو بةشةكاندا ئةنجامدةدرَين.

سةرسوإمانة، جَيطةي لَيرةدا ئةوةي ليستانة، ئةم باآلكاني بةرثرسة كة ئةوةية ثإؤذةيان ضةندين خؤيان خ��ودي هةر زانكؤكان. سةربةخؤكردني بؤ داإشتووة ئايا ئةم دذ بةيةكيء دوو فاقيية، هؤكارةكةي

ضييةو بؤضي دةطةإَيتةوة؟!بؤية ئَيمة وةكو كؤمةَلَيك لة خوَيندكاراني ليستةكان هةموو كة داواك��اري��ن زانكؤ، هةَلمةتي ياساكاني ت��ةواوي بة ثابةندبن زانكؤ سةربةخؤيي حورمةتي هةَلبذاردنء بطرن، ضونكة ئةطةر اليةنَيك لة ضةند ساَلي والَيبكات جةماوةر نةيتوانيبَيت دةسةآلتيدا

)20( لةماوةي ناكرَيت ثَيبدةن، دةنطي كة رَيطةي لة هةَلبذاردندا هةَلمةتي إؤذي متمانةي خروقاتةوة ياساء شكاندني

جةماوةر بةدةستبهَينَيت.

ذمارةيةك لة خوَيندكاراني زانكؤي سلَيماني

راثؤرتى: زمناكؤ ئيسماعيل

تازة، هةَلةبجةى لة ئةكرةم شةهيد نةخؤشخانةى يةكَيكة لةو نةخؤشخانة حكومييانةى كة ضةندين ساَلة ضووةتة بوارى جَيبةجَيكردنةوةء ئةطةرضى هاوآلتييانى نةخؤشخانةية بةو زؤريان ثَيويستييةكى قةزاية ئةو

هةية، بةآلم تائَيستا بة تةواونةكراوى ماوةتةوة. ئةكرةم، شةهيد نةخؤشخانةى تةواوبوونى بة سوودَيكى قةرةوَيَلةيية، ثةنجا نةخؤشخانةيةكى كة طةورةى تةندروستى دةطةيةنَيت بةو ناوضةية، ئةمةش نةخؤشخانةى دوو شارؤضكةية ئةو كة لةكاتَيكداية داوءدةرم��انء كةميى بةهؤى بةآلم تَيداية، ديكةى ناتوانَيت تةندروستييةوة، تةواوى ئامَيرى نةبوونى

سوودى تةواو بة دانيشتووانى ئةو شارة بطةيةنَيت.هةَلةبجةى دانيشتووى )21(س��األ، عةلى، تةالر – )سلَيمانى ثاسةكانى وَيستطةى لة ئةو تازةية، هةَلةبجة( وةستابوو، ضاوةإوانى تاكسى دةكرد تاوةكو وتى: نائومَيدييةوة، بة بيطةيةنَيتء سلَيمانى بةرةء »ئَيستا لة كاتى سكثإي)حةمل(دام، بةآلم لة نائومَيديدا دةذيم، ضونكة نةخؤشخانةكانى ئَيرة بةهؤى بضووكىء نةبوونى دةرمانء بةهؤى كةميى ئامَيرةكانيةوة، وةكو

ثَيويست خزمةتى نةخؤش ناكةن«.دةإواننة ئومَيدةوة بة منداَلبووندا، لةكاتى ذنان داهاتووى منداَلةكةيان، بةآلم تةالر، نائومَيدبوو لةوةى كة بةهؤى نةبوونى نةخؤشخانةيةكى ثَيويستةوة، طيانى شارؤضكةيةش ئةم خةَلكى مةترسييةوةء بكةوَيتة ئةو ئةكرةم شةهيد نةخؤشخانةى كة دةإوانن لةوة

بؤشاييةيان بؤ ثإبكاتةوة.طشتيى ب��ةإَي��وةب��ةرى ع��ةب��دوآل، ئ��االن دكتؤر ئةو تةواونةبوونى لةبارةى شارةزوور، تةندروستيى زؤرى »زؤربةى وتى: رؤذنامة بؤ نةخؤشخانةيةوة، كؤمةَلَيك ثَيشوودا ساَلى لة تةواوبووة، كارةكانى تةندةرء لةبابةتى بةتةنيا ئةوةش تَيكةوتبوو، كَيشةى ئامَيرةكاندا خؤى دةبينييةوة، دواى ثَيويستىء هَينانى طشتيى تةندروستيى بةإَيوةبةرى بوومة ئ��ةوةى ئةوةلياتء كردووةء بؤ بةدواداضوونم ش��ارةزوور،

شتة سةرةتاييةكانى ئةو نةخؤشخانةيةمان لة وةزارةتى تةندروستىء دارايى وةرطرتووةتةوة«.

»بةشَيوةيةكى لةوةشكرد؛ باسى ئ��االن، دكتؤر ماوةء كةلوثةلةكانى هَينانى دامةزراندنء طشتيى، ئيحالةكانى هةفتةيةدا دوو ئةم لةماوةى دةضَيت لةوة تةواوبكةينء بةهاتنى ئةوانةش دةيدةين بة تةندةر كة كةلوثةلةكانيشيان هَينا، دةتوانين لةماوةى سآ مانطى

هاتوودا، ئةو نةخؤشخانةية بكةينةوة«.دينارى )6(مليار ئةكرةم، شةهيد نةخؤشخانةى بة دةستكراوة )2004(ةوة ساَلى لة تةرخانكراوةء بؤ دروستكردنى، بةآلم بةهؤى كةموكورتييةكانيةوة تةواو

نةبووة.هاوآلتييةكى كة )68(ساأل، تةمةن عةباسى حاجى »ئةم دةَلَيت: تازةية، هةَلةبجةى دانيشتووى ديكةى تةواونةكراوى بة ساَلَيكة م��اوةى نةخؤشخانةية

بةجَيهَيَلراوةء تا ئةمإؤش ئةو نةخؤشخانةية ضؤَلة«.ئةو لةبةرئةوةى دةكات؛ لةوة باس هاوآلتيية ئةو ضةندينجار ضؤَلة، تَيداناكرَيتء كارى نةخؤشخانةية نةخؤشخانةكة لة حةالنيان بةردى كة بينيوة منداَلى

كردووةتةوة، يان ئاذةَلى تَيكراوة.قايمقامى رةباتى، عةلى سؤران خؤشيةوة، الى بؤ نةخؤشخانةيةوة ئ��ةو ل��ةب��ارةى ش���ارةزوور، اليةنة سةردانى ضةندجارَيك »ئَيمة وتى: رؤذنامة وةزارةت��ى سةردانى ك��ردووة، ثةيوةنديدارةكانمان تةندروستيشمان كردووة، ئاطادارمان كردوون كة ئةو ثإؤذةية بووةتة هؤكارى ناإةزايى خةَلكء بةَلَينيانداوة تةواوبَيت، ثإؤذةية ئةو نزيكدا ئايندةيةكى لة كة بة تةواوبووة، ثإؤذةية ئةو لة)80%(ى بَلَيم دةتوانم

تةواوبوونيشى خةَلكى ناوضةكة سوودى لَى دةبينن«.قايمقامى شارةزوور، وتيشى: »ضةندينجار داوامان لة حوكمةتى هةرَيم كردووة كة ئةو ثإؤذةية تةواوبكرَيت، بةبآ كة لةوةداية كَيشةكةى ثإؤذةية ئةم بةإاستى ئاطادارى قايمقامييةت دةكرَيت، بؤية ئومَيد دةكةين كة ئةو ثإؤذانةى لةقةزاو ناحييةكاندا دةكرَين، بة ئاطادارى قايمقام بن، تاوةكو ئةوانيش ئاطايان لة بةداوداضووني

هةبَيت«.

راثؤرتى: رؤذنامة

لةماوةى بانطةشةى هةَلبذاردندا، رَيكخستنةكانى سةر بة يةكَيتى، خوَيندكارانيان بؤ بانطةشة بةكارهَيناوةو ضةندين كؤبوونةوةى

حيزبى بةخوَيندكاران كراوة، دةوامى رةسميى خوَيندن بؤ ماوةيةكى دياريكراء لةهةندَيك

ناوةندى خوَيندندا لةبةر حيزب راطيراوة.

ذمارةيةكى زؤر لة خوَيندكارانى خوَيندنطة )2/25( رؤذى سلَيمانى، شارى ئامادةييةكانى كارطَيإى بةختيار، مةال كؤبوونةوةيةكى بؤ نيشتمانيى يةكَيتيى سياسيى مةكتةبى كوردستانء بؤ بانطةشةى ليستى هاوثةيمانى كوردستان دةبرَينة هؤَلى رؤشنبيريى سلَيمانى، كة هؤَلَيكى حكومييةء لةو كؤبوونةوةيةدا داوا لة خوَيندكاران كرا، دةنط بة ليستى هاوثةيمانى

بدةن.بة بةختيار مةال كة كؤبوونةوةيةى ئةو خوَيندكارانى كرد، بووة هؤى راطرتنى دةوامى يةكشةممةى خوَيندنطةيانة، ئةو خوَيندنى رابردووش خوَيندنكارانى ضةند خوَيندنطةيةك رَيكخراوة مةكتةبى هؤَلى بؤ هَينرابوون بةختيار، مةال يةكَيتيىء ديموكراتييةكانى لة يةكَيتى، داواى كارطَيإى مةكتةبى سياسيى خوَيندكاران كرد تا دةنط بة ليستى هاوثةيمانى

بدةن.راب��ردووش سَيشةمةى رؤذى هةروةها قةزاى قوتابخانةكانى لةناو يةكَيتى كؤميتةى مامؤستايان ضةندين دةورووبةريدا كفرىء

هةروةك حيزبى، كؤبوونةوةى بؤ بانطردبوو بة بإيارى بةإَيوةبةرَيتيى ثةروةردةى خانةقين بنةإةتى قؤناغى خوَيندكارانى بة رَيثَيوانَيك ليستى لة ثشتطيريكردن بؤ ك��را، شارةكة هاوثةيمانى كوردستان، لة ضةند قوتابخانةيةكى ليستى دروش��م��ى ثؤستةرو هةولَيريش

هاوثةيمانى دابةشكراوة.ئاشكرا ناوى نةيوست كة خوَيندكارَيك، رؤذَيك ضةند راطةياند: رؤذنامةى بة بكرَيت هاتنة يةكَيتى كاديرى ذمارةيةك لةمةوبةر

بة كؤبوونةوةيان خوَيندنطةكةوةو نَيو راطيرا، دةواميش كردو خوَيندكاران سةرجةم ليستى بة دةنطبدةين كة داوايانلَيكردين كة ثَيداين ئةوةشيان بةَلَينى هاوثةيمانىء

هةموو شتَيكمان بؤ دةكةن.يةكَيكى ديكة لةو خوَيندكارانةى كة رؤذى مةال كؤبوونةوةكةى بؤ بانطكرابوون )2/25(بةختيار، ئاماذةى بةوةكرد؛ ضةند مامؤستايةكى خوَيندنطةكةيان كارى حيزبى لةناو خوَيندنطةدا زؤرب��ةى ئ��ةوان سةرثةرشتى بة دةك��ةنء

خوَيندكاران هَينرابوون بؤ كؤبوونةوةكة.خوَيندكاران »بةكارهَينانى وتيشى: كارَيكى دةس��ةآلت ليستى بانطةشةى بؤ ناديموكراسييةو كاردةكاتة سةر ئاستى زانستى

خوَيندكاران«.)7/25( لة ط��ؤإان، ليستى سةركةوتنى

خةَلكى بؤ مَيذوويى وةرضةرخانَيكى بووة دا بؤ سةرةتايةك بووة هةروةك كوردستانء دةسةآلتدارةكانى هَيزة بضووكبوونةوةى ليستى كة بؤئةوةى هؤكارة ئةمة كوردستان،

دؤإاندنَيكى ترسى كوردستان هاوثةيمانى ئةنجومةنى 3/7ى هةَلبذاردنى لة ط��ةورةى نوَينةرانى عَيراقدا هةية، بؤية هةموو هةوَلَيكى دةنطى كؤكردنةوةى بؤ تةنيا خستووةتةطةإ، ثارةو بةكارهَينانى لةإَيطةى ئةويش زياتر، دامودةزطاى كةلوثةلء ميللةت، بودجةى ئةمة هَيزى ضةكداريى، بةكارهَينانى حكوميى، كة حكوميى، بةرثرسانى بةلَيدوانى هاوكاتة باس لةوة دةكةن، نابَيت دامودةزطاى حكوميى بةكاربهَينرَيت، هةَلبذاردن بانطةشةى بؤ شةشةم كابينةى دروشمةكانى لة يةكَيك لة حكومةتء لة جياكردنةوةى حيزب بريتيية دوورخستنةوةى دةستى حيزب لة ناوةندةكانى

خوَيندندا.ليستى ثَيشَيلكارييةى هةموو ئةو لةطةأل ضوارضَيوةى لةنَيو كوردستاني هاوثةيمانيى ثةروةردةيى بةرثرسانى بةآلم ث��ةروةردةدا،

بَيئاطايى خؤيان لةو بارةيةوة رادةطةيةنن.ث��ةروةردةى بةإَيوةبةرى نورى، كةمال ئَيمة راطةياند: رؤذن��ام��ةى بة سلَيمانى، رةسمييدا دةوام��ى لةكاتى ناكةين قبووَلي خوَيندنطانةو ئةو لةناو حيزبيى كؤبوونةوةى بة خوَيندكاران بكرَيت، ئَيمة لة ثةروةردة بةهيض بةشداريكردن بؤ نةوتووة خوَيندكارَيكمان ئةوةى هةركةسَيك حيزبيدا، كؤبوونةوةى لة كردبَيت خؤى بةرثرسة، ضونكة ئةوة يةكَيكة لة

سةرثَيضييةكان.باآلى كؤمسيؤنى رَينماييةكانى بةثَيى بةكارهَينانى هةَلبذاردنةكان، سةربةخؤى دامودةزطاى حكوميى بؤ بانطةشةى هةَلبذاردن

ثَيشَيلكارييةو ئةنجامدةرانى سزادةدرَين.

Norwegian People's Aid

Pb 8844 Youngstorget

0028 Oslo / Norway

Tel 0047 22 03 77 00

Norwegian People's Aid

Handren Quarter 109, Sec 31

Sulaimanya, Iraq

Local line +964 (053) 318 8010

Web site

Norway

Iraq

www.npaid.org

[email protected]

[email protected]

Iraq / Kurdistan Region

Norwegian People`s Aid (NPA)/Sulaimanyah

Vacancy Announcement

NPA in Sulaimanyah/ Iraq is looking for a Program manager for it is community Development programbased in Sulaimanyah;

ResponsibilitiesPlan, implement, monitor and supervise all activities under NPA’s Community Development Program(hereafter CDP Programme) in Iraqi Kurdistan and ensure that they are in accordance with NPA policies andregulations.Prepare detailed proposals and budgets for new projects under CDP Programme, in co operation withpartners where relevantConduct negotiation on partnership agreements and contracts with local partners, contractors and localauthorities.Develop the programme profile in line with NPA country strategy for KurdistanConduct internal evaluation of the projects of the CDP Programme in accordance with NPA and donorguidelines and agreements entered into.Ensure monitoring of all existing programmes within CDP Programme.Provide periodic and final reports according to the project documents and annual working plan.Whenever required, provide updated reports and plans to donors and other relevant partners on CDPPactivities in Northern Iraq/Kurdistan.To fulfill such other duties as may be assigned to him by the Resident Representative.

Requirement for this position

1. University Degree2. Fluent in English, Arabic, Kurdish (reading and writing)3. Experience in project management not less than 3 years.4. Self confident , very good computer skill

Application:

If you have the above requirements kindly send your detail CV to [email protected] or bring it to NPA office in Bakhtyare nearyouth center not later than March 25th 2010.

For more information kindly contact (053) 3184200 3188010

Page 22: rozhnama 571

ئةندازيار، بةكر حسةين: سويد

پةخشي لة )2010/2/23( رؤژي تةلةفزيؤنةكاني يةكَيتييةوة، ئاگاداربووم فراكسيؤني پةرلةمانتاري كة لةوةي گ���ؤإان، ع��ةدن��ان ع��وس��م��ان، ن��اوي حيزبةكان ميليشياي بة پَيشمةرگةي لةاليةن ئ��ةوة لةسةر ن��اوب��ردووةء ميدياكاني يةكَيتييةوة، كةسانَيكي پيشاندا كاك دادگاييكردني شكاتء هةوَلي كة عةدنان دةدةنء داواكارن كة حةسانةي ...هتد. هةَلبگيرَيتء لةسةر پةرلةماني نيشتمانپةروةرانةي شيعري هةروةها لة بةرگريي بؤ كورد، دوژمناني بة دژ ديارة پةخشدةكرد، پَيشمةرگة ناوي عةدنانء كاك بؤ ئاإاستةبوو ئةوةش ورووژاندني حةماسةتي بةشَيكي زؤري عةدنان كاك گواية پَيشمةرگة، براياني ميليشياي بة پَيكردوونء سوكايةتي

ناوبردوون.رؤژنامةي گوَيرةي بة بةهةمانشَيوة، سةرؤكي بةإَيز، )2010/2/24( خةبات كؤنگرةي رَيوإةسمي لة هةرَيميش ئاماژةي كوردستاندا، قوتابيياني رايگةياندووة: ئيهانةيةء بؤئةو كردووة جَييان كوردستاندا لة وا خةَلكاني هةإةشةيةكي ئةوةش ، ديارة نابَيتةوة،

زؤر دژوارة. بةآلم سةربةخؤ، كةسَيكي وةك من چةسپاندني پشتگيرييء بؤ پةرؤش بة نيگةرانم زؤر هةرَيمدا، لة ديموكراتي ش��َي��وازي پإمةترسيي ئاستي ل��ة كورد سياسييةكان. ملمالنآ كَيبإكآء وتويةتي، دةبَيت لة ناخؤشيدا، پياو تَييدا

بهَيَلَيتةوة.ماناي لة ناإاسته تَيگةيشتنة ئةم بةكارهَيناني بؤ هةوَلدان يان ميليشيا، زمانة ئةو رووداوةك���ةء بؤ سياسي پَيدا فوي ميدياكاندا لة ئاگراوييةي رَيبازَيكي پةيإةوكردني دةك��رَي��ت، پإمةترسيية، ناإاستء زؤر سياسي مةسةلةكة ه��ةم��وو ك��ة بةتايبةتي مانايةكي ميليشيا، ناوي بَيبناغةيةو نيية، تاوان پَيناسةية ئةو نييةو خراپي يةكگرتووي هَيزَيكي پَيشمةرگة ئةگةر نيزاميي هةرَيم نةبَيت، هَيزَيكي حيزبييةو زانيارييةكان، سةرچاوةء بةگوَيرةي لَيرةدا بةآلم دةيگرَيتةوة، پَيناسةية ئةو ميليشيا كة بكةم بةوة ئاماژة پَيويستة شَيوازي ئةركء كردةوةو گوَيرةي بة يان باش ناوبانگَيكي چاالكييةكةى ئةوةش هةروةها وةردةطرَيت، خراپ سوپاي لةشكرء بؤ بةهةمانشَيوةية

نيزامي.ناتؤرةيةكي ميليشيا هيچ جؤرَيك، بة زياتر دواتردا لة هةروةك نييه، خراپ

روونيدةكةمةوة.تَيگةيشتووي كةساني ه��ي��وادارم، گؤإان، پارتيء يةكَيتيء سةركردايةتي وردتريان تَيگةيشتني هةَلسةنگاندنء هةبَيت بؤ شَيوازي ملمالنَيي ديموكراتيء تانةو لة بكرَيت رَيگريي تايبةتي بة كةسايةتييةكان، سوكايةتيپَيكردني لةسةر چإبكرَينةوة ملمالنَيكان با نةك بةرنامةجياوازةكان، بانگةوازو ئَيمة كةسايةتييةكان. خراپيي باشء لة كؤمةَلگايةكينء خةَلكاني هةموو هةيةو هةمووجؤرَيك هةموواليةك

دَلسؤزء خةَلكاني كة لةوةي دَلنيام هةية، هةموواليةك لة نيشتمانپةروةر جياوازء بةرنامةي من الي ب��ةآلم گرنگةو جياواز حو كمإانيي مؤدَيلي دةبَيت ئةوة بابةتي ملمالنآء بانگةشةي

راگةياندن بَيت.س��ةرةوة، گرفتةي ئةو دةرب��ارةي مةبةستم نيية بةرگريي لة هيچ كةسَيك هيچ سةر بكةمة هَيرش يان بكةم، كة پَيويستة الم زؤر بةآلم اليةنَيك، راستكردنةوةي لة بكةم هاوبةشي هيوادارم )ك��ة هةَلة تَيگةيشتنَيكي مةبةستي بَيتء هةَلة تَيگةيشتني

نةيخولقاندبَيت(. سياسيي يةكةم عةدنان كاك ئايا بزانين، با هَيزي كة كوردة سياسيي كةسايةتيي بردووة؟، ناو ميليشيا بة پَيشمةرگةي كاديرَيكي يان گؤإان پَيش لة زؤر يان دةسةآلتدار حيزبي هةردوو گؤإانةوة،

بةكاريانهَيناوة. خؤيان )1994( ناوخؤي شةإي ئةنجامي لة -16( پاريسدا رَيككةوتننامةي لة داء

)ي.ن.ك.(ء لةنَيوان )1994/7/22بآلوكرايةوة دةقَيكي كة )پ.د.ك.(دا لة نوَيدا. كوردستاني )25(ى ژمارة لة لة هةرَيمدا ئاسايشي سوپاء باسي تَيدا ميليشياى باسي )د( -1 بإگةي

هاتووة:سوپاو ئاسايشي هةرَيم

نيشتماني، بةرگريي سيستمي )ا( -1بَيتوانايةء كة ئاشكرايكرد ئَيستا بةرفراوانتر شَيوةيةكي بة پَيويستة پَيويستة رَيكبخرَيتةوةء سةرلةنوآ وةزارةت��ي جَيي ئةركان هةيئةتَيكي

بگرَيتةوة... پَيشمةرگة )ب( پَيويستة سوپايةكي يةكگرتوو بة

تةواوي لة خزمةتي حكومةتدا بَيت.....)ج( ..هَيزةكة كةمبكرَيتةوة بة گوَيرةي

رَيككةوتني هةردووال... ميليشياكان هةَلوةشاندنةوةي )د(

بةپَيي جةدوةلَيكي زةمةني....هتد. 2- هَيزي پؤليسء ئاسايش:

)ا( سةرلةنوآ، بةپةلة هَيزي پؤليسء ت��ةواوي بة ريكبخرَينةوةء ئاسايش حكومةتةوه... كؤنترؤَلي ژَير بخرَينة

هتد.ئةو دةزگاو )ح(: لة بإگةي لةدواتردا بة سةر كة كارمةندانةي دام��ةزراوةو حيزبةكانن لةناو ئاسايشدا بگوَيزرَينةوة ديكةي خزمةتگوزارييةكاني دةزگا بؤ وةرگرتني پؤليسء دةبَيت حكومةتء بَيتء تةجنيد شَيوةي بة ئاسايش، دواي پسپؤإان زانكؤكانء دةرچووي ئاسايش پؤليسء دةزگاكاني لة مةشق

وةربگيرَين. ئ����ةوةي س����ةرةوة ب��ةش��َي��ك��ة لة پاريس جوانةمةرگةكةي )رَيككةوتننامة اليةني ه��ةردوو نةكرا(ء جَيبةجآ كة ك��ردووةو ئيمزايان يةكَيتي پارتيء

بآلويانكردووةتةوة. يةكَيتي رَيككةوتنةش، ئ��ةو پَيش پإؤژةي خؤي پَيشكةشكردبوو، كة الي من ژمارةيةكي كوردستاني نوآ )چاپي بة هةية( ئةوروپا دةرچووي دوةلي- دا، )7( -4 بإگةي لة عةرةبي، زماني باسي ميليشياي تَييدا هاتووة كة دةَلَيت: ميليشياي هةموو هةَلوةشاندنةوةي زامنكردني ح��ي��زب��ةك��انء ب��ة س��ةر بيمةي دةزگ��اي لةاليةن مووچةيان

كؤمةآليةتييةوة. لة خوارةوة دةقة عةرةبييةكةي:

4- الدفاع الخارجي:من عسكري مؤتمر عقد )1( -4الظباط األكراد لبحث كيفية تشكيل هيئة أركان وتشكيل هيئة عدد من أفواج املشاة

املستقلة، أو ألوية مشاة.4- )4( يتم قبول الجنود وفقا للمقايس

املتبعة يف جيوش العالم.4- )5( تكون مهمة هذة القوات، الدفاع مقابل العراق كردستان إقليم حدود عن يف التدخل عليها ويحرم الخارجي العدو املنازعات فيها بما الداخلية، الشؤون

والعشائرية. السياسية

4- )6( يستقيل منتسبي قوات الدفاع الخارجي من أحزابهم.

التابعة املليشياة جميع حل )7( -4لألحزاب وتأمني رواتبهم من قبل موؤسسة

اإلجتماعي. الضمان

نةبووة يةكَيتي پ��إؤژةي ئةوة ئايا بة پَيشمةرگةي هَيزي دوَينَيدا لة كة گؤإيني داواي ناوبردووةو ميليشيا لةشكرَيكي وةك ئ��ةوةي بؤ ك��ردووة هيچ ئةوة ئايا ريكبخرَيتةوة؟ نيزامي

تَيدا بووة؟ سوكايةتيپَيكردنَيكي ب���ؤ دوَي���ن���ي س��وك��اي��ةت��ي��ك��ردن بووة ئَيستا پَيشمةرگةء بة نةبوو ئ��ةوة ئ��اي��ا سوكايةتيپَيكردن؟ ب��ة يان تَينةگةيشتنة؟، لةبيرچوونةوةية؟،

بانَيكةو دووهةوا؟ئةوةي كة زؤر سةيرة لةمةدا، ئةوةية نيشتمانيي، يةكَيتيى ميدياكاني كة گرفتء لةو دةبينن سةرةكي دةوري

ئاَلؤزييةدا.ئاگاداري بةإَيزانة ئةء دي��ارة وا نيشتمانييء يةكَيتيي راب����ردووي ئايا بةرنامةو خيتابة سياسييةكةى نين. ئةو كاتة، ئةو بةإَيزانة يةكَيتي نةبوون؟

كةساني ب��ةإَي��زانء كة ه��ي��وادارم يةكَيتي، س��ةرك��رداي��ةت��ي ك��ارام��ةي بكةنء هةَلةية بةو درك ئاگاداربنء هةبَيت هةَلسةنگاندنيان كؤتاييدا لة بارودؤخةكةء زةرةري ئةنجامي بؤ ل��ةوةدا، نيية دوور كة بةتايبةتيش لة بَيت زياتر زؤر يةكَيتي زةرةري

قازانجي چاوةإوانكراو.م��ن ل��ة خ��واري��ش��ةوة، ه��ةن��دَي��ك

روونكردنةوةي ديكة دةخةمة پَيشچاو:لَيكؤَلينةوةو باسي سةر بَيينة با يان زاراوة، ماناي ب��ةدواي گ��ةإان ئةوة ئايا، بزانين ميليشياداء وشةي

ناوء ناتؤرةيةكي خراپة، يان نا؟ زانياريي بؤ كرد زؤرم گةإانَيكي هيچ لة جياوازةكانداء سةرچاوة لة ميليشيا كة نةمبيني سةرچاوةيةكدا سوكايةتيپَيكردن خراپء پَيناسةيةكي ميليشيا پَيچةوانةوة، بة بگرة بَيت، نادةوَلةتي هَيزَيكي پَيناسة، وةك��و بةرهةَلستكار، هَيزَيكي )غةيرةنيزامي(، يان هَيزي پارت، يان گرووپَيكي سياسي بابةتي نووسينء زؤر لة دةگرَيتةوةء كورد، لةسةر بَيگانةدا رؤژنامةواني پَيشمةرگة وشةي روونكردنةوةي بؤ لة دةرةوة دنياي خ��وَي��ن��دةواري كة ميليشيا بة تَيناگات، )پَيشمةرگة( ماناي پَيشمةرگة بَلَييت، وةك��و باسكراوة، چونكة ميليشيا، بؤ كورديية ناوَيكي )حكومي( ي��ان نيزامي، سوپايةكي

نةبووةء نيية.http:// :تكاية سةيري ئةم لينكة بكةن

en.wikipedia.org/wiki/Militiaئةلةكترؤني ئينسايكلؤپيدياي هي كة پاشكؤيةكيشدا، )ل��ة ويكيپيدياية:

نموونةي ديكةم پيشانداوة(: مةسةلةية ئةو لةمةوبةر، ماوةيةك زؤر سةرنجي راكَيشامء لة ساَلي )2008(

دا لة رؤژنامةي )رؤژنامةدا( نووسينَيكم بآلوكردةوة دةربارةي پَيويستي گؤإيني كوردستان پَيشمةرگةي هَيزي ناوي يان ه��ةرَي��م، بةرگريي لةشكري بة لةشكري بةرگريي نيشتمانيء هؤيةكانم جَيي لَيرةدا بؤچي، روونكردبووةوة بةآلم نيية، ئةوة دووبارةكردنةوةي ناوگؤإين هةر نابَيت ئةوة راستيدا لة گؤإيني بةإاستي دةبَيت بةَلكو بَيت، سروشتء تايبةتمةندي هَيزةكةش بَيتء بةرگريي سوپاي بة بكرَيت بةإاستي بگؤإدرَيت، ناوي هةر نةك هةرَيم، حيزبيي هَيزَيكي بة ناوةإؤكدا لة بةآلم

بمَينَيتةوة.هيچ ل��ة ب��اس��ةك��ة، س��ةر بَيينةوة خراپي بة ميليشيا ناوي پَيناسةيةكدا خؤي ميليشياكة )ئةگةر نةهاتووة )حزب نموونة بؤ نةبووبَيت(، خراپ اللة(ي لوبناني هةم بة ميليشياء هةم بة ناسراوة، فيداكار بةرگريكةرء هَيزَيكي بةدناوة كة ميليشياية جةنجةويد بةآلم

دةستدرَيژيي بة بةكؤمةألء كوشتني بة دارف��ور گةلي بة بةرامبةر جنسي

ناسراوة.ع��َي��راق، س��وپ��اي بةهةمانشَيوة، حسَين سةدام سةردةمَيك بةهةمانناو، س��ةرك��ردةي ب���ووةو ئ��ةوس��ةردةم��ة ئ��ام��رازي داگ��ي��رك��ةرو سوپايةكي دواي سةردةمَيك لة بوو، جينؤسايد كة سوپايةك بة بوو عَيراق، رزگاري ئةركانء س��ةرؤك زَي��ب��ارى، بابةكر وةزيرو عَيراقي ئؤپؤزسيؤني كةساني سةركردةي بن، بؤية زاراوةي )ميليشيا( يةكةم رادةي بة خ��ؤي��داء لة خ��ؤي يان ميللي، بةرگريي هَيزَيكي پَيناسةي بة بةندة ناوبانگةكةي دواتر حيزبييةو

سروشتء تايبةتمةندي خؤيةوة.بكةين: راستي هةندَيك سةيري با كاتي لة ك��وردس��ت��ان، پَيشمةرگةي پارتة هَيزي لة پَيكهاتبوو شؤإشدا نيشتمانييةكانء هَيزة بة جياوازةكان، لة ه��ةم��ووي��ان ئاينييةكانيشةوةء سةنگةري شةرةفء كوردايةتيدا بوون، بة سةر كة ب��ةوةي سةبارةت ب��ةآلم پارتي جياواز بوون، زؤر كاتيش لةباتي نيشتمانء لة بةرگريي پيرؤزي ئةركي بةرةنگاري هَيرشء پةالماري دوژمن، لة شةإي ناوخؤو شةإى دژي يةكتريشدا هةبوون، ئايا كةس نكؤَلي لةوة دةكات؟

رزگ���اريء راپ��ةإي��نء دواي ل��ة حكومةتي پةرلةمانء دامةزراندني هَيزي تايبةتمةندي هةرَيميشةوة، پيشمةرگة نةگؤإدرا بؤ هَيزَيكي نيزامي لة بَيت ئ��ازاد كة هةرَيم يةكگرتووي كؤنترؤَلي پارتة سياسيية ناكؤكةكانء بة لة ئةوهَيزة چةندساَليك ئةوة، ئةنجامي گةلء بةرژةوةنديي بة )دژ ئامانجَيكي نيشتماندا بؤ شةإي ناوخؤ بةكارهَينرا(. لةناو هةم ئةوة، ئةنجامي بة هةروةها بآلوكراوة لة هةم ميللةتداء ريزةكاني سياسييء سةربازييةكانيشدا ئاماژةيان يان حيزب، ئةم هَيزي وةك كراوة بؤ پارتيء پَيشمةرگةي وةك حيزب، ئةو ئيسالمي، هي يان يةكَيتي، پَيشمةرگةي راستييةكي ئ��ةوةش هتد، شيوعي... لةوة نكؤَلي هةية كةس ئايا ئاشكرايةء

بكات؟راستة هةموو پَيشمةرگةيةك خؤي بة زانيوة، كوردستان كوردء پَيشمةرگةي بةآلم ئةو پيشمةرگةية سةربةخؤ نةبووة لةوةي، خؤي بچَيت، برا پيشمةرگةكةي ب��ك��وژَي��ت، ئ��ةگ��ةر واب��َي��ت، ك��ةوات��ة

لة بةرپرسيارة )تاك( وةك پيشمةرگة براپَيشمةرگةكاني خؤيء شةهيدكردني شانازييةكي هةموو كارَيكة ئ��ةوةش دةسَينَيتةوةو كةسة لةو راب��ردووش بةرپرسياري دةكاتء ... هتد، بةآلم ديارة فةرمافي بة پَيشمةرگة وانةبووة. ئةوة )حيزبةكةي( سةركردايةتييةكةي دژ ناوخؤو شةإى بؤ بةكارهَينراوة گةلء هةرَيمء بةرژةوةندييةكاني بة بؤية روويدا، چونكة ئةوةش نيشتمانء هَيزي لةسةرةتاوة چؤن پَيشمةرگة، نةكرا راپةإينيش لةدواي بووة، حيزب

بة سوپاي يةكگرتووي هةرَيم. كة نيية ل���ةوةدا گومانَيك هيچ سياسيية سيستمة ئةو بةرئةنجامي زيانبةخشةي، تا ئَيستا وةك ئةمري واقيع سةپاوة، كوردستاندا بةسةر )ديفاكتؤ(، هَيزي پَيشمةرگةي كوردستان، بة رادةي يةكةم، هَيزي پارتي، يان هَيزي يةكَيتييةء سةركردايةتيية دوو ئةو فةرماني بة شؤإشگَيرييء ك���اري ه����ةروةك ئةنجامداوةء نيشتمانپةروةريي بةهةمانشَيوة، رابردوودا، لة هةروةها كاري دژ بة بةرژةوةندييةكاني هةرَيمء شةإي ئةنجامداوة، نيشتمانيشي گةلء دةسةآلت نموونةيةكي ئاشكراو بةشَيكة ئةنجامَيكي ئ��ةوةش راب���ردووةء لةو هَيزي كة كاتَيك ب��ووة، سروشتي پارچة ميللةتَيك، بةرگريي شؤإشء سياسيي گرووپي بة س��ةر پارچةء

جياوازو تينوي دةسةآلت بن. نووسينة ئةم خَيرخوازَيك هيوادارم، هةرَيم سةرؤكي بةإَيز بة بگةيةنَيت بة بةإَيزاني )كاك مةسعود(ء هةروةها سةركردايةتي يةكَيتيء پارتي، لةگةأل ئةو

پاشكؤو بةَلگةنامانةي كة لةگةَليداية.كة ئاشكرابَيت هةراية ئةم هيوادارم، بآ بناغةيةو بةشَيكي بةهؤي تَيگةيشتني بةهؤي ديكةشي بةشَيكي هةَلةوةيةء نةكرَيتة ئةوة هيوادارم، بةهةَلةدابردنة. مةسةلةكةي يان عوسمان، كراسةكةي

سةلمان روشديء فةتواي جؤراوجؤر.سياسييةكارامةكان، ه��ي��وادارم، دوربين بنء نةكةونة هةَلةي زياترةوة ء

ئاوَيك بكرَيت بة ئاگرةكةدا.

تَيبيني:ثاشكؤء بةَلطةنامةكان لةبةر نةبوونى هةركةسَيك بآلونةكراونةتةوة، جَيطا رؤذن��ام��ة الى بيانبينَيت ويستي

ثارَيزراون.

خاوةنى ئيمتياز:

كؤمثانياى وشة

سةرنووسةر:

ئازاد ضاالك

بةإَيوةبةرى نووسينسيروان رةشيد - هيوا جةمال

ئؤفيسى هةولَير:شةقامى ئيسكان - تةنيشت ساردةمةنى من و تؤ

07504566276

كارطَيإيء ريكالمء ئاطاداري07701203949 - 07480121144

info. [email protected]. [email protected]

ئؤفيسى سةرةكيي:سلَيماني - زةرطةتة - طردي زةرطةتة - كؤمثانياي وشة

دابةشكردن:كؤمثانياي نَيوةند 07701517533 - 07701544780

[email protected]

[email protected]

ذمــارة )571( 23سَيشةممة 2010/3/2 بؤضــــــوون

[email protected]

زةنگَيکي ترسناک، بة بيانوو ي ناوي ميليشياوةهيوادارم، هؤکارةكةي نةزانين بَيتء زوو روون ببيَتةوة، نةک هةلَةي سياسييء بة ئانقةست

Page 23: rozhnama 571

ئازاد قةزاز

نةتةوةي كورد يةكَيكة لةو نةتةوانةي كة كارواني لة نةتةوةكاني دةوروبةري، لةضاو خؤناسينء خؤدؤزينةوةء خؤجياكردنةوةدا وشةيةي سآ لةم مةبةستم دواكةوتووة، سةرةوة سآ تَيرمي زانستييةو ماناو قوءآليي ئةو مةبةستم نةك هةية، خؤيان بة تايبةت وشانة بن، كة رؤذانة بةكاردةهَينرَين. ئةوةي لَيرةدا طرنطة بيَلَيم، ئةوةية كة بزاظي طؤإان ناو ضوءنة بةرةو هةنطاوَيكة ئاماذةيةكةء كارواني ئةو مَيذووةي كة نةتةوةكاني ديكة زوءتر ثَيش نةتةوةي كورد ئةو هةنطاوةيان ناوة. بزاظة كؤنةكاني رزطاريخوازي كوردء ئةو لةبةردةم رَيطر بوونةتة سةركردةكاني ضوءنة بؤ طرنط ئاستةنطَيكي هةنطاونانةء هةنطاوةي ئةم بةآلم مَيذووةوة، ئةو ناو ئةمإؤ كة خؤي لة بزاظي طؤإاندا لة باشوءري شكاندء دةقةي ئةو دةبينَيتةوة، كوردستان

كوردي هاويشتة ناو دةظةري مَيذووةوة.هؤكارانة ئةو بزانين دةبَيت سةرةتا ضي بوون كة بزاظة كؤنةكاني رزطاريخوازي كورد، كوردي دواخست، ئةو هؤكارانةش ضين كة بزاظي طؤإان هةنطاوَيك نةتةوةي كوردي

ثَيشخست؟نةك زانستخواز، ك��وردَي��ك��ي وةك سياسةتباز، طةيشتوءمةتة ئةو دةرئةنجامةي كة نةتةوةي كورد ثَيويستي بة دوو فاكتةري ببَيتة بطرَيتء بتوانَيت خؤي تا هةية طرنط خاوةن قةوارةي خؤي، ئةو دوو فاكتةرةش، لةخودي كة رزطاريخواز بزاظَيكي يةكةم: خؤيةوة نةتةوةية ئةو ئاتاجي نةتةوةكةء ئايديؤلؤذيايةك دووةميش: هةَلقوآلبَيت. دابمةزرَيتةوة، ثآ ئةخالقي بنةماكاني كة كورد ن��ةت��ةوةي كة ل��ةب��ةرئ��ةوةي ب��ةآلم هةموو لة كوردايةتي نةتةوةييء دروشمي دةيوروءذَينَيتء زياتر ديكة دروشمةكاني ئةم بؤ بؤية بزوان، جوءَلةء بؤ هانيدةدات ثرؤذةي دوو بة ثَيويستي فاكتةرة دوو

تايبةت دةبَيت. هةربؤية دةبينين ئةو ثارتء نةتةوايةتييان دروش��م��ي كة بزاظانةي ديكة ئةواني هةموو لة ه��ةَل��ب��ذاردووة،

اليةنطرانء شوَينكةوتةيان زياترن.ئةو كة ئ��ةوةي بؤ ناطةإَيتةوة ئةمة نةتةوايةتييان دروشمي بزاظانةي ثارتء هةَلبذاردووة، لةواني ديكة راستترء دلسؤزتر بن، بةَلكو دةطةإَيتةوة بؤ ئةو ذآ هةستيارةي نةستةكؤي طةلي كورد، كة لةناو ثرؤسةيةكي مَيذووييدا خوَلقاوةء سةركردةكاني كورديش توانيويانة خؤيان ئةزموءني حوكمي بة مةرامء بؤ بناسنةوةء هةستيارة ذآ ئةو مةبةستي تايبةتي خؤيان بةكاريبهَيننةوة، واتة ئةو سةركردة كوردانة توانيويانة شةرعيةتَيك مةرامي تا ب��دؤزن��ةوة خؤيان بووني بؤ تائَيستاش بثارَيزنء ناشةرعيي خؤياني ثآ هةر لةو هةوَلةدا بةردةوامن، تةنانةت ثارتة ئيسالمييةكانء ثارتة ضةثةكانيش كة دَينة ناو مةيداني كاري سياسي، هةوَليانداوة ئاإاستةي سياسةتي خؤيان بةرةو ئةو ذآ هةستيارة ببةن، تا زؤرترين دةنط كؤبكةنةوة، بةآلم ئةم ثارتانة هيض كاميان لة زةمينةيةكي واقيعييةوة كةللةسةري لة بةَلكو سةريانهةَلنةداوة، ثَيشةواكانيانةوة هةَلقوءآلوة، كة ويستويانة بؤ ناشةرعيي دةسةآلتَيكي شةرعيةتة بةم بةرذةوةنديي واتة بةدةستبهَينن، خؤيان بةَلكو نةبووة، ثاَلنةريان نةتةوةيةك باآلي ئةو دةسةآلتة تاكةكةسيية بووة كة ضاويان

تَيبإيبوو.كة طرنطةي فاكتةرة دوو ئةو ئَيمة لةثَيشةوة ناومان هَينان )بزاظَيكي هةَلقوءآلوي سةبارةت ئةخالقي( ئايديؤلؤذيةكي خودء بةديهَيناني بؤ ك��ورد ن��ةت��ةوةي ب��ةوةي ثارتانة لةم كام هيض لة ثتةو قةوارةيةكي لةوجؤرة قةَلةم بةدةمء ئةطةر نابينينةوة، ئاماذةي رةفتاريان بةآلم بدركَينن، شتانة شتَيكي ديكةء ئاراستةيةكي ديكة دةردةخات. دةستي بن لة ك��ورد )رؤح��ي كتَيبي لة دا( ماركسيزم ئيسالميزمء ناسيؤناليزم، تاإادةيةك ئةم بؤضوءنةم روءنكردووةتةوة،

بؤية درَيذة بةم اليةنة نادةم.كة بزاظَيك، لة ضيية مةبةستمان

هةَلقوآلوي خود بَيت؟دةرئةنجامي بزاظَيكة لة مةبةستمان ئازارء ئةشكةنجةي طةلَيكة كة بة ثرؤسةيةكي مَيذووييدا تَيثةإبووبَيت، كؤمةَلَيك ميكانيزمء ثَيدةطةيةنَيت، خؤيدا لةتةك ئامإازيش ئةو بةرةنطاري بةهؤيانةوة دةتوانَيت كة ئةو يان نةتةوةية ئةو كة ببَيتةوة جةلالدة ئةم قوربانيي، بة ك��ردووة كؤمةَلطةيةي ئةو سةر دةخاتة ت��ةواو متمانةي بزاظة لةو كة ئامَيرانةي ئامرازء توانستء هَيزء لةدةرةوةي نةك بةرهةمدَيت، كؤمةَلطةيةدا بزاظة ئةمجؤرة بيهَينَيت. كؤمةَلطةيةوة ئةو بة كة طةلَيك بؤ بةتايبةتي طرنطة، تابَلَيي بووبَيت سايكؤثؤليتيكي هؤكارَيكي هةر بووبَيت، جيؤثؤليتيكي هؤكارَيكي بة يان سنوءرَيكي لة خؤيدا، جةلالدةكةي لةطةأل بزاظة ئةو واتة كؤكرابَيتنةوة، دياريكراودا لة ئةبةديي كة هَيزَيكي متمانة دةخاتة سةر خودي ئةو طةلةوة هةَلدةقوءَلَيت، ئةو هَيزةش هَيندة دةخاتةسةر، متمانةي بزاظة ئةو كة هَيزَيكي مةعريفيء مةعنةويء ثةروةردةيي ئةو كؤمةَلطةيةية، هَيندة هَيزَيكي ماديي نيية، ضونكة هَيزي ناوةكي لةمجؤرة بنةبإ ناكرَيت، لةبةرئةوةي هةر تاكَيكي ئةو نةتةوةية بطريت،

بةرهةمهَينةري ئةو وزة بنةإةتيية دةبَيت.كورد رزطاريخوازي كؤنةكاني بزاظة بنةماية كاريانكردووة. رَيك ثَيضةوانةي ئةم يةكةم هةنطاو كة ناويانة، ثةالماري ئةوةيان داوة كة هَيزي دةرةكيي لة بَيطانةيةك قةرز بكةن تا بةكاريبهَينن، ئةو هَيزة دةرةكييةش لة ضةكء لة هَيزَيكي ماديي، كة خؤي جطة نةبووة. ديكة هيضي بينيوةتةوة، تةقةمةنيدا لةو سوءد هةنوكةش تاوةكو ثارتانة ئةم ناشةرعي، بة كة وةردةط��رن سةرمايةية

شةرعيةتي خؤيانيان لَيوةرطرتووة.بزاظة ئيسالمييةكانيش لة دوءرو نزيكةوة ثرؤذةكانيان ثةيوةنديي بةو ذآ هةستيارةي كوردةوة نةبووة، بةَلكو ثةيوةنديي بة تةتبيقي ئَيستا كةضي بوو، ئيسالمييةوة شةريعةتي بايانداوةتةوة سةر كوردايةتيء نةتةوايةتيي، تا بازاإي خؤياني ثآ طةرم بكةن، رةفتاري ئاماذةي هةمووي ئيسالمييةكانيش ثارتة ئةوة دةكةن، كة جطة لة كورسي دةسةآلت، ض ثاَلنةرَيكي ديكة نايانجوءَلَينَيت، كَيشةي هةرة

طةورةي ئيسالمييةكان لةوةداية، كة هةموو بةناوي خوداوة خؤزطةء حةزةكاني خؤيان ئيسالمييانة ئةم ئةوةي لةبري ريزدةكةن، خؤيان طةورةبكةنء رةفتارء ئةخالقي خؤيان خودايان كةضي ب��ةرن، خوايةتيي ب��ةرةو ئةو حةزةكاني بضوءككردووةتةوةء هَيندة تا كردووةتةوة، منداآلنة هَيندة خودايةيان ئةو خودايةيان والَيكرد، كة كتومت لة خؤيان ئيسالمييةكانء نة تَيطةيشتين ئَيستا بضَيت، نة ثارتةكاني ديكةش بزاظَيكي خودهةَلقوآلو خؤيان خةياَلثآلوي بزاظَيكي بةَلكو نةبوون،

بووة.ئةمةي سةرةوة بةكورتي فاكتةري يةكةم ثَيويستي خؤي بنيادناني بؤ كورد كة بوو

ثَييةتي.فاكتةري دووةم بؤ بنيادناني قةوارةيةك لة مةبةستمان ك���ورد، ن��ةت��ةوةي ب��ؤ ئايديؤلؤذيةكي ئةخالقي بوو بؤ كورد، ضونكة ئايدؤلؤذيا رؤَلَيكي طرنط لة ثَيكةوة طرَيداني ئةنداماني كؤمةَلطةيةك دةبينَيت، هةقيقةتَيكي لةسةر تايبةتي ث��رؤذةي��ةك��ي ه��ةر ب��اآل بنيادبنرَيت دةبَيتة ئايديؤلؤذيا. وةك ئةوة واية كة ئةو هةقيقةتة باآلية بؤ بةرذةوةنديي ئةو ديكة، بةمانايةيكي بطونجَينرَيت، كؤمةَلطةية هةقيقةتَيكي طةردوءنيي لؤكاَليي دةكرَيت، بؤ نموونة خودا هةقيقةتَيكي رةهاية، نةتةوايةتي هةقيقةتَيكي باآلية، هيومانيستي هةقيقةتَيكي رَيبازَيك هةر دامةزراندني طةردوءنييةء دةبَيتة هةقيقةتانة، ئةم بنةماي لةسةر ئايديؤلؤذيايةك كة رةنطي ئةو هةقيقةتةي تَيدا رَيبازَيكي دةدرةوشَيتةوة. دامةزراندني هةر ئايديؤلؤذيي لةسةر بنةماي ئةو هةقيقةتانةش طةرةكة. دَلسؤزيي كارامةييء وردةكارييء بؤضوءنة ئةم زماني سايكؤلؤذي بة ئةطةر هةستَيكي هةقيقةتانة ئةم دةَلَيم بَلَيمةوة، طةشةكردني لةطةأل مرؤظداء لة سروشتين طةشةدةكةنء هةستانةش ئ��ةو م��رؤظ مامةَلة كارامانة دةتوانَيت هؤشيار مرؤظي لةبري دةنا بكات، هةستانةيدا ئةو لةتةك ئةوةي ئةو هةستانة مرؤظ ئاسوءدة بكةن،

تَيكيدةشكَينن. هةستيان مرؤظ كة هةقيقةتانةي ئةو مرؤظ ئةوةية بؤ لةخؤيدا خؤي ثَيدةكةن، تاكةكةسي ب��ةرذةوةن��دي��ي ئاستي ل��ة ببةن، مةزنتر باآلء بةرذةوةنديي ب��ةرةو بتوانن مرؤظةكان كة ئةوةية بؤ ئةمةش دةوري لة باآل بةرذةوةندييةكي بةهؤي نةوةي بؤ ثَيناوةداء لةو كؤببنةوةء يةكتر بةهايةكي تا ب��دةن قوربانيي ئايندةيان بدةن، بوون بة جوانتر ديمةنَيكي بَلندترء بؤ بوونيش نةوةكانيانء ئايندةي نةك نيية مةرج قؤرغبكةن، بةرذةوةنديي خؤيان خؤبةكوشتدان، خوَينإشتنء قوربانييء نةخَير طرنط ئةوةية قوربانيي لةوةدا بدةيت كة خؤثةرست نةبيتء بة جديي ئةركةكانت رادةستي ئةمانةتةكان بةجواني بكةيتء سةركردةكاني بكةيتةوة، داهاتوو نةوةي بةثَيضةوانةي جةماوةرةكانيشيان كوردء كاردةكةن، ذيانةوة سروشتي ئاإاستةي ضونكة هةمووشتَيك بؤخؤيان قؤرغدةكةنء ئَيستاش كاتي ئةوةية كة سروشتي ذيانيش لةوانة خؤي زللةي ب��داتء ئةوانة سزاي

بوةشَينَيت كة ناسروشتي دةجوءَلَينةوة.بةوة ثَيويستي كورد نةتةوةي بؤية هةقيقةتانةوة ل��ةو يةكَيك لة كة هةية رَيطايةكي تا هةَلطؤزَيت، ئايديؤلؤذيايةك ئةو طؤإيني دامةزرَينَيت، ذيان سروشتي هةقيقةتانة بؤ ئايديؤلؤذيا، لة كؤمةَلطةيةكةوة بؤ سةردةمَيكةوة لة كؤمةَلطةيةكء بؤ ئاستي هؤشيارييء دةطؤإَيتء سةردةمَيك رؤشنبيريي ئةو كؤمةَلطةيةش ئاراستةي ئةو ئايديؤلؤذياية دياريدةكات. بؤ نموءنة خؤرئاوا لة سةدةي نؤزدةو بيستةوة لة ئايديؤلؤذياي نةتةوةييء ئايديؤلؤذياي بؤ ئايينييةوة طوَيزرايةوة، هيومانيستي ئايديؤلؤذياي ئايينيي ئايديؤلؤذياي سةردةمَيك وات��ة دةيبزواندنء سةردةمَيكيش ئايديؤلؤذيايةكي

ديكة. تَيطةشتبم، ك��ورد لة من كة ئ��ةوةي لةناو ه��ةن��وك��ةش ت��اوةك��و ك��ة ئ��ةوةي��ة خؤي دةتوانَيت ئايينيدا ئايديؤلؤذيايةكي بتوانَيت كة ئايديؤلؤذيايةك واتة ببينَيتةوة، بؤ هةم دامةزرَينَيت بؤ ئةخالقي بنةماي ثةيوةنديي رَيكخستني خ��ؤيء ناوخؤي ثةيوةنديي لةهةمانكاتيشدا تاكةكانيء دياريبكات، ديكةوة نةتةوةكاني بة كورد

هؤكارَيك ببَيتة ئايديؤلؤذياية ئةم وات��ة نةتةوةية ئةو بؤ رؤحيي سنوءرَيكي كة دابإَيذَيتء لة نةتةوةكاني ديكةى جيابكاتةوة. وا خةَلكي بؤ ئايديؤلؤذيايةم ئةم زؤرجار ضواندووة، هةوَينم بة روءنكردووةتةوة هةوَين بة مانايةكي ديكة واتاي رؤحي شتَيك دةطةيةنَيت، كةواتة هةوَين هةم رؤَلي مةيينء

هةم رؤَلي دروستكردن دةطَيإَيت. كؤنةكاني بزاظة ئاطاداربم، من هَيندةي لةمجؤرة هةرطيز ك��ورد رزطاريخوازي دانةمةزراندوءة، كورد بؤ ئايديؤلؤذيايةي ئةوان هةرئةوةندةيان زانيوة تةنيا داواي ماف بكةن، ئةويش بة خواروخَيضيء لنطةوقوضي، دروشمةكانيان ثإن لة خوَينء خاكثةرستيء خؤ بة قوربانزانء هةإةشةكردن لةاليةكةوةء كؤَلنةدةر نةشكاوو ب��ةط��ةورةزانء خؤ لةاليةكي ديكةوة. سةركردةكاني كؤنء نوَيي دواليزمي كةسايةتييةكي هةَلطري كورد نةبةرد ئازاو كةسايةتييةكي سةيرن، زؤر لةاليةكةوةو كةسايةتييةكي تَيكشكاوو شثرز نةتةوةكةيدا رووي لة ديكةوة، اليةكةي لة رووي لة نيشاندةدةنء يةكةم كةسايةتي عةرةبء توركء فارسدا كةسايةتيي دووةم

دةخةنةإوو. لة ه��ةر ك��وردم بزاظي هةميشة من دةطاتة تا سةرهةَلدانييةوة س��ةرةت��اي بينيوةء ض��اوة ب��ةم س��ةردةم��ةش ئ��ةم ثَييان دَلم هةرطيز بؤية خوَيندووةتةوة، خؤش نةبووة، لةسةر ئةم بؤضوءنانةم تانةو بةآلم لَيدراوة، زةبةندةم زؤرو تةشةرةي بَلَيم ضي زانست وةهاي ثَيطوتوءم، ئةوةي كة زياتر متمانةي بة بؤضوءنةكانم بةخشي، ئةو لة مستةفا نةوشيروان كة بوون، راستيانة نوءسينةكانيدا سةبارةت بة ئاكارء رةفتاري ذياوة لةطةَلياندا كة سةركردانةي ئةو بةزانست من كة ئةوةي كردن، ئاشكراي ثَييطةشتبوءم خةَلك لَيي تَينةدةطةيشت، ئةو بينيونيء بة ضاوي خؤي لة ئةرزي واقيعدا تَييدا ذياوة، لةمةوة هؤي ئةوة دةردةكةوَيت، بوونء بَيتة نةيتوانيوة كورد تائَيستا بؤ قةوارةي خؤي هةبَيت، ئةويش ئةوةية كة نة دروستانة تَيكؤشاوةء نة هةوَينيشي بووة تا شيري سروشتي بووني خؤي بمةيةنَيت. لةم طؤشة نيطايةوة كة لة بزاظي كوردم روءانيوة هيض دَلم ثَيي خؤش نةبووة، ضونكة زانيومة بَيئةزموءنيي نةزانينء ثةلةقاذةي هةمووى

بووة.بةو بوو سةبارةت تائَيستا شرؤظةيةك ثَيويستي كورد نةتةوةي كة هؤكارانةي ئةوةشمان خؤدروستكردنء بؤ ثَييةتي كوردء كؤني سةركردةكاني كة دةرخست ئةو ثرؤذانةيان لةو كام هيض ثرؤذةكانيان

دوو فاكتةرة طرنطةي لة خؤنةطرتبوو. ئاخؤ ئةمجارةيان بزاظي طؤإان مذدةبةخش بَيتء لةو فاكتةرانةي دروستكردني نةتةوةي دةَلَيم من هةَلطرتبَيت؟ هةناودا لة كوردي

بةَلَي، بةآلم!!. ئَيمة لة ثَيشةوة وتمان كة نةتةوةي كورد بؤ دةبَيت طرنط فاكتةري دوو بة ثَيويستي ئةوةي بتوانَيت لة رووي مرؤطةرييةوة خؤي دروست بكاتء بتوانَيت ض قةوارةي سياسي دابمةزرَينَيت، بَيت كؤمةآليةتي يان بَيت يةكةم وتمان وةك فاكتةرةش دوو ئةو دووةميش خؤكرد، سةربةخؤي بزاظَيكي ئايديؤلؤذيايةكي ئةخالقي، كة وةك هةوَيني نةتةوةيةك تاكةكاني طرَيداني ثَيكةوة

خستمانةإوو. باشوءر كوردستاني لة ئةمإؤ ئةوةي طؤإاني ناوي سةريهةَلداوةء بزاظَيك وةك طةيشتووةتة من بؤضوءني بة وةرطرتووة، بَيت، خؤكرد سةربةخؤي بزاظَيكي ئةوةي

ضونكة: يةكةم؛ دةرئةنجامي نزيكةي بيست ساَلي ئازارو مةينةتيء ئةشكةنجةي ئةو كؤمةَلطةية ثرؤسةيةكي وةك كة خوَلقاندويةتي،

لةسةرخؤء هَيدي هَيدي هاتووةتة بوون.ئ��ام��رازو ئ��ةو ب��زاظ��ة ئ��ةم دووةم؛ طةشةثَيداوة، خؤيدا لةتةك ميكانيزمانةي ئامانجء بطاتة بؤئةوةي ثرؤسةية ئةو كة ثَيويستي ثَييةتي. ئةوةي كة زؤر طرنطة لَيرةدا، ئةوةية كة ئةم بزاظة جيا لة بزاظة كؤنةكاني جَيبةجَيدةكات، ئةنتيباوان ثرؤسةي كورد بة بةرامبةر كورد كؤنةكاني بزاظة ضونكة دوذمني دةرةكيي دامةزرابوون، بةآلم بزاظي طؤإان بؤ طؤإيني دةسةآلتَيك دامةزراوة كة وةرطرتووةء راب��ردووةوة لة شةرعييةتي

منةت بةسةر خةَلكيدا دةكات.طؤإان بزاظي بدةين، ديقةت ئةطةر بانطةوازَيكة دذ بة طةندةَليي دةسةآلتي كوردي نادادطةريي نايةكسانيء بة دذ خؤيةتي، كوردييةية، دةسةآلتة ئةو هةَلسوإَينةراني وةك شاراوةبوون، شاخدا لةناو كاتَيك كة فريشتة دةبينران، كةضي ئةمإؤ لةبةر تيشكي ديدةي خةَلكيدا دةركةوت كة ئةوانة فريشتة نةبوون، مرؤظن وةك ئةو مرؤظانةي ديكة، كة دةكرَيت طةندةأل بن. مرؤظ دةتوانَيت زؤرجار بةهؤي تيشكي زانستةوة ئةو مرؤظة شاراوانة ضونكة بةآلم بكات، تةشخيسيان بناسَيتء خةَلكي زؤربةي نين، ئاساييدا لةبةرضاوي خؤيان بةضاوي تا تَيناطةن تةشخيسة لةو دةبينرَين، هةربؤية لة كتَيبي سايكؤثؤليتيكدا ئَيستاي دؤخةي بةم دَلخؤشم كة وتوءمة راثةإين، ثاش دؤخي واتة تَيداية، كوردي نةك لةبةرئةوةي دَلم بةو دةسةآلتة كورديية ئةو كة بوو لةبةرئةوة بةَلكو بوو، خؤش لةثشتي ضيتر ناتوانَيت كورديية دةسةآلتة بشارَيتةوةء دزَيوةكاني سيفةتة شاخةوة شاخ بكاتة دةمامك، هةردةبَيت ئةو دةمامكة هةَلطيرَيت. وا ئةمإؤ بزاظي طؤإان خةريكة ئةو من كة ئةوكاتةي رةنطة هةَلماَلَيت، دةمامكة رةخنةم لة بزاظي رزطاريخوازي كؤني كورد ئةو طؤإان بزاظي ئةمإؤي سةراني هةبوو، بزاظانةيان تةجميد كردبَيت، كةضي وا ئةمإؤ خؤيان بؤيان دةركةوت، كة بةو عةقَليةتةوة

هةرطيز كورد نةيدةتواني بطاتة ئامانج. بؤ من ئةمإؤ طرنط نيية كة زوءتر دةركم من بؤ طرنطة ئةوةي كردبوو، كَيشةية بةو ئةوةية كة ئةو بزاظة تواني ئاإاستةي كورد بة بارَيكدا بطؤإَيت، كة رةنطة بةرةو ئاسؤيةكي روءني بةرَيت، رةنطة خةَلكي ديكةي دَلسؤز بة هَيزانةي ئةم ويستبَيتيان كة بووبن لةسةرماية خؤيان شةرعيةتي ناشةرعيي بطؤإن، وةردةطرن، كوردةوة رةمزييةكاني بةآلم لة تواناياندا نةبووبَيت بةهةر هؤيةكةوة نيية طرنط هةَلكةن، بَلَيسةية ئةو بووبَيت دؤخةي ئةم ئةوةية طرنط دةيطؤإَيت، كآ دروستدا ئاإاستةيةكي بة كورد هةنوكةي

بطؤإدرَيت.ضةند كة دةبينم وا كورد دؤخي من هةريةكةو دارستانَيكدانء لةناو كةسَيك بكاتةوة، ئاطرَيك ئ���ةوةي بؤ خةريكة بةرد تواناي بةهةموو خةريكة هةريةكةو تا ثإيشكَيك ثوشةكةي لة بةرد دةخشَينَيت ئيدي لَيداطيرسَينَيت، دارَيكي تَيبةرداتء طإ هةمووان دةتوانن سوود لةو ئاطرة وةرطرن. دياربوو دارةكةي نةوشيروان مستةفا زوءتر طإي سةندء بَلَيسةكةي كردةوة، ئيدي ئةواني ديكةش دةتوانن سوءدي لَيوةربطرنء ضيتر

خؤيان خةريك نةكةن. كةواتة بزاظي طؤإان تواني بنةماي يةكةم كة بريتيبوو لة بزاظَيكي سةربةخؤ بةديبهَينَيت، بَيطانة دةوَلةتَيكي هيض بؤ ثةناي ضونكة بة لَيوةرطرَيتء ثارةي تا ضةكء نةبردووة مةرجةكاني ئةوان بزاظةكةي دةستثَيبكاتء بة مةرجةكاني ئةوانيش بيوةستَينَيت، ئةو هَيزةي لة ثشتييةوةية جةماوةرةء ئةو ميكانيزمةي كة بةكاريدةهَينَيت هةَلبذاردنة، هةرطيز هةلي دوو كة هةَلنةكةوتووة كورد بؤ طونجاو وا بةديهَيناني بؤ ناسك مةدةنيء فاكتةري ئامانجةكاني بخاتةطةإ، ئةطةر هةلي وةهاش هةَلكةوتبَيت، ئةو سةركردانةي كورد خؤيان بةدةستي خؤيان لةباريان دةبرد، ضونكة هةلي دةسةآلت هةتاية هةتا بؤ ئةوان ناهَيَلَيت وا

بةدةستةوة بطرن. بزاظة ئ��ةم كة ئ��ةوةدةك��ةم ئومَيدي وتمان كة هةوَينةي ئةو بتوانَيت نوَيية وةبةربهَينَيت، دةيخوَلقَينَيت ئايديؤلؤذيايةك واتة هةوَينَيكي خؤماَليي ئةوتؤ بةرهةم بهَينَيت كة بتوانَيت شيري سروشتي كورد بمةيةنَيت، لةتةك ك��ورد مةعريفي ملمالنَيي ضونكة نةهاتووة، كؤتايي دةوروبةري نةتةوةكاني هةوَينَيكي دةبَيتة ئايديؤلؤذيا لةهةمانكاتدا ثةيوةنديي ل��ةوةي جطة ئةوتؤ مةعريفي تاكةكاني ئةو نةتةوةية ثتةو دةكات، تاكةكاني ئةو نةتةوةيةش شانازيي بةخؤيانةوة دةكةن، خؤيان، مةعريفةي خاوةني بوءنةتة كة شانازيي عةرةب نةتةوةي ضؤن هةروةك ئاييني بةخؤيانةوة دةكةن كة مةعريفةيةكي ئاوةهاش بةرهةمهَيناوة، ئيسالميان وةك كورد شانازيي بةخؤيةوة دةكاتء دةبَيتةوة بزاظي ئةوكات خؤي، رؤحي خاوةني بة

طؤإان دةبَيتة هةوَيني كوردان.

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 بــؤضـــوون 22

[email protected]

بزاظي طؤأان، هةويَني كوردان

بزاظي طؤِران تواني بنةماي

يةكةم كة بريتيبوو لة بزاظَيكي

سةربةخؤ بةديبهيَنَيت،

ضونكة ثةناي بؤ هيض دةولَةتَيكي بَيطانة نةبردووة تا ضةكء ثارةي

لَيوةرطرَيت

Page 24: rozhnama 571

حةمة كاكةإةش

باشة شتَيكي كاتَيكدا؛ »لةهةموو هةموو سةر بخةيتة ثرسيار نيشانةي ئةو شتانةي كة ساَلنَيكي دوور و درَيذة

بةَلطةنةويست؟!« بوونةتة -برتراند راسل-

ئةو يةئسَيكة؛ و بَيهوودةيي ض رابردوويةكي تارماييةكاني دةمانةي كوردي دةس��ةَلت��ي ناشريني دزَي��وو تةونئاسا، خةياَل و هزرت دةتةنَيت ..ئيتر خوَيناويي مَيذوويي نَيو رؤبضينة ئةطةر مَيذووي هةر يان كوردي، دةسةَلتي 1991بكةينة ئ��ازاري راثةإيني ثاش تراذيدياييةكي ض دةبينين نموونة؟!

جةرطبإ و ثإ ناسؤرة.زؤر ت��ائ��َي��س��ت��ا راس��ت��ي��ي��ةك��ةي دةسةَلتي داوة، هةوَلم ويستوومةو كوردي بةشَيوةيةكي جوان ببينم، بةَلم تؤزقاَلَيك هَيندةي نةمتوانيووة مةخابن ثَييان هةبن ببينمةوة..رةنطة تَيدا جواني ثَييان وابَيت بَيت كةمن وادةَلَيم و سةير ئةوةي من دةيَلَيم ناحةقي و زيادةإةويية ...

كةسانةي ئةو بؤ وةَلم با شترين وةلَي ثَييان واية؛ وةبيرهَينانةوةي وَيرانكردني شارةكانة ثاش راثةإين..هةر لةفرؤشتن شتانةي ئةو سةرجةم ئاوديوكردني و درووستكراوةكاني لةكارطة كةطةرضي سةردةمي رذَيم جَي مابوون.. بةَلم وةك خةَلك موَلكي ئةوانه؛ هةموو حةقَيك خؤي بوو، نةك هيض كامَيك لةبةرثرسي تابةئارةزووي سياسييةكان، ليةنة و بكةن س��ن��ووري ئ��اودي��وي خؤيان بكةنةوة.. طةرم ثَي خؤياني طيرفاني

زؤر ثَيويستة لةئَيستادا و ثَيش دةنطدان يادةوةرييةكاني بةهةموو طوزةرَيك هةَلوَيستةيةك و بكةين راب���ردوودا ل��ةئ��اس��ت ت��ي��رؤرك��ردن��ي ئ��اف��رةت��ان بةكارهَينانيانيش حاَلةتداو لةخراثترين بةقووَلي و بكةين حاَلَيكدا لةباشترين

بإوانينة لَيشاوَيك كوشتني ئافرةتان.بةرةوثَيشضووني ب��ةن��او ئيتر هَيندة إووةوة ل��ةزؤر ك��وردس��ت��ان يان ثَيبكةنيت، ثَيي كةنازانيت كؤميديية

بطريت؟!هةر بؤ نوونة ئةوة بؤ بيست ساَليك ديموكراسييةت طةزافي و لف دةضَيت، باس و دةدرَيت لَي مرؤظ مافةكاني و ئازادي و كؤمةَلطةي مةدةني و خواسي لةوةداية سةير وةل��َي لةترؤثكداية؟! داكؤكي كةبةناو رَيكخراوانةي ئةو ضةشنة لةو شتي و مرؤظ لةمافةكاني ئةم ت��ري دروستكراوَيكي دةك���ةن، بةدةسةَلتن سةر حيزبي ئةو و حيزب دةسةَلت لةباوةإثَيكراوةكاني بطرة و ثإ كردن و لةطيرفان ثَيكهاتوون و جطة رازيكردني دةسةَلت هيض كارَيكي تريان

نييه؟! ئةو ضةند بةدرَيذايي ئةوةي هةموو روويداوة، كوردستاندا لةهةرَيمي ساَلة ثإة؛ و ضإ و جةنجاَل و زؤر ئةوةندة يةكاَلي بتوانينن بةئاساني ثَيناضَيت و ببين..روون حاَلي لَيي بكةينةوةو وةَلمي بةشوَين كةزؤر كةس ئاشكراية ئةو هةموو كوشت و كوشتارةي، كورد

بةهاوإةطةزةكاني دذ و خؤيدا لةطةَل خ��ؤي ك��ردي دةط��ةإَي��ت و دةي��ةوَي��ت ناخؤ ش��ةإي بؤ بةتةوايي بزانَيت، ساتَيكدا و لةئان دواتر بؤ هةَلطيرساو جارَيكي بزانين بةضي بوو..يان تةوا و تر و بةضةشنَيكي تر شةإَيكي خوَيناوي ئيدي هةَلناطيرسَيتةوةو ضةشنة لةو هيض ليةنَيكي كوردي دةستي دوذمناني كورد ناطرَيت و بؤ بنةبإكردني نةياراني

ناهَينَيت؟! بةكاريان ثرسيارةكان هةموو هَيشتني بةجَي يةكَيكة بةهةَلثةسَيراوي و وةَلم بَي لةكؤسثة طةورةكاني ديموكراتيزةكردني هةبَيت كةسَيك كوردستان...دةبَيت بَلَيت ثَيمان نموونة بؤ و ثَيش بَيتة و كوردستان طوندةكاني هَيشتاكة بؤ وَيرانةحاَلن و بةناو ئاوةدانكردنةوةشيان لةقووإ كولنة ضةند لةدروستكردني نيية.. تر هيضي زياتر؛ دروستكراوَيك

يان بؤ دةبَيت كؤنترين بينايةكي دائيرةو شارَيكي نَيو نموونة بؤ قوتابخانةكاني خؤيان وةك هَيشتاكة سلَيماني وةك لَي هيضيان تريش ساَلي بةسةد و بن قوتابخانةي تازةترين ب��ةَلم نةيةت، ث��اش راث��ةإي��ن��ي ن��َي��و ط��ون��دةك��ان، بيانييةكانةوة رَيكخراوة كةلةليةن و دزي لةبةر دروستكراوة..زؤريان لةدروستكردنةكةياندا..هَيندةيان طزي قووتابيةكاني سةري بةسةر نةمابَيت نموونة بؤ بإووخَين..هةر ناوياندا سةيري بضَيتة لةئَيستادا كةسَيك هةر »سةرسووراو«ي طوندي قووتابخانةي راستيية ئةو ثَينجوَين، بةقةزاي سةر كةئةو دةب��ي��ن��َي��ت، خ��ؤي ب��ةض��اوي ن��ةم��اوة ئ��ةوةن��دةي قووتابخانةية بإووخَيت و ئؤباَلةكةشي بةئةستؤي ئةو دةسةَلتةي كةدةيان جار لةليةن خةَلكي ئةمة ئاطاداركراونةتةوة، طوندةكةوة نازانين نموونةيةك..ئةطينا وةك تةنها ماَلوَيراني بةهةزاران سةبارةت ضي تري قووإبةسةري و ئةنفال سةردةمي زةحمةتكَيش و كارطةر و بَي ئيشي كورد تازة و ثياوةكاني دةسةَلت طةر بَلَيَين؟! ثياكةتووة دةوَلةمةند بووةكان.. رؤذاني هةيني و نيوةإؤيان ثاش نوَيذ؛ تةشريف برسي هةموو ئةو بإواننة و بفةرموون كةبةناضاري، شوَينةي و لنة بَي و مزطةوتي خ��َي��ري ن��ان��ي ض��اوةإَي��ي ببةشرَيتةوة، بةسةرياندا تا ط��ةورةن و ئَيزيدي ك���وردي ك��ةزؤرب��ةش��ي��ان و بةناضاري و ثإكَيشةكانن ناوضة شوَين كردؤتة سلَيمانيان بةئاوارةيي لةناو تةنانةت طوزةرانيان؟! جَيطةي نانَيكي تيكةو موحتاجي كةسانةي ئةو و نَير خوَيندكاري جارة طةرمن..جار هةن تريش شارؤضكةكاني و شار مَيي و دةخوَينن لةسلَيماني كةبةناضاري ناضارن كةمدةرامةتي لةبةر ئاشكراية هةذاراندا درَي��ذي و دوور لةريزَيكي

ضاوةإَي بن.ئةمة جطة لةوةي بَي هيض دوو دَلييةك ساَل، بيست نزيكةي ثاش كوردستان هةموو جارانةو وَيرانةخاكةكةي هةر و ثاكوتةميزي و وجوانكاري بيناسازي خؤشطوزةراني هةر بؤ ثياواني دةسةَلتة، بةدةستهَيناني و ثةرلةمان كةطةيشتنة بؤ هةر تائَيستا هاووَلتيانيان؛ دةنطي خؤشبةختانةي ذيانَيكي دابينكردني خؤيان و خاو و خَيزانيان بووة، كَيشةيةك و ئاو و كارةبا كوردستان خةَلكي نيية ذيانيان سةرةكييةكاني ثَيداويستيية ئةوانة، هةر نةك ئ��ةوان نة بَيت..خؤ هؤكارةكاني عةجايبترين خاوةني بةَلكو ذيانن، و لةزةتبينين و خؤشطوزةراني و بارؤن هيض كةبةخةياَلي بةضةشنَيك و دنيا دةسةَلتدارَيكي و سةرمايةدار

بطرة هيض فيرعةونَيكيشدا نةهاتووه؟! هةموو ئةوةي كةبةدرَيذايي ئةو ضةند كوردي تاكَيكي هةموو روويداو ساَلة ئةوةي بؤ شايةتحاَلة..بةسة بةويذدان، كةلةمإؤدا خةَلكي بةويذداني كوردستان بسَلةمَيتةوةو لةدةنطدان بةتةواويي

ناو كؤمةَلَيك تر، جارَيكي نةوَيرَيت هةَلبذَيرَيت و بيانكاتة سةروةو و ئاغاي بكةونة تاسةوة ث��ةإي تابةو خ��ؤي، و ذيان خؤشييةكاني نؤشي و عةيش ئةو هةموو طاَلتةجاإيشةوة، ثةإي بةو خؤيان لةبير دةنطةدةرانة خةَلةتَينراوة

بةرنةوةو بةفةرامؤشيان بسثَيرن؟!وَلتة دةرةوةو لةدنياي لةكاتَيكدا كةئةندامة واب��اوة، ثَيشكةوتووةكاندا هةَلبذاردنيان، ثاش كانديدكراوةكان ثابةستي و سةر ببةنة بةَلَينةكانيان ثَيشتر خزمةتطوزاريية، ثرؤطرامة تاكةي ببن..نازانم تةرحكراوةكانيان بةوةبيرهَينانةوةي كورد، دةنطدةري خةباتي شاخ و خوَيني شةهيدان و دروشمة لةكاركةوتووة ناسيؤناليستة بريقةدارة لةكاتَيكدا هةَلبخةَلةتَينرَيت.. تةقلدييةكان بؤ خوَيني مَيذوو بةدرَيذايي ئ��ةوةي و بووين ئَيمة هةر داوة، شؤإشه ئةم ئةطةر جا دةبين، ئَيمة هةر واية ثَيشم كورد حزبةكاني ئةمإؤ ئةوةي هةموو بيرماندةخةنةوةو دةيدةنةوة بةإووماندا خةَلكي جةماوةري ئَيمةي خودي هةر ئةي هةَلسابَيتين، ثَيي كوردستان توَيذَيكي و تر كةسانَيكي دةبَيت بؤ

هةموو بخوات لةبةرةكةي دياريكراو كةواتة بكات ... بةش بَي لَي تري ئةوي شوَينة سةرجةم هةَلةبجةو دةبَيت، بؤ وَيرانكراو و ناوضة ئةنفالكراوةكان..ثاش بةناو لةحوكمي ساَل بيست نزيكةي ئاَلوطؤإَيكي هيض ك��وردي، حكومةتي ئةمة نةهاتبَيت، بةسةردا ئةوتؤيان كورد بةرثرسَيكي ئةطةر لةكاتَيكدا و بووبَيت ناوضةيةك خةَلكي خؤي بةشَيوةيةكي بووبَيت، مةبةستي خؤي و بيناسازي لةإووي سةرسووإهَينةر خزمةتطوزارييةكانةوة ئاوةداني بكاتةوة..

ئةوة توانيويةتي بةتاقي تةنيا كارَيك بكات و بةضةشنَيك ثارةي شةخسي خؤي تَيدا بةزةيي مايةي كةببَيتة بكات، سةرف ئةو كةبةقةدةر بةحيزبةكةيدا هاتنةوةت جَيطةيةك هيض ناتوانَيت نييةو ثارةي بكاتةوة؟؟!!... ئاوةدان ئةو ئةوةي وةك

ئةمة هةم جَيطةي ثرسيارةو هةم مايةي بةرثرسَيكي دةبينين ثَيكةنينيشة..كاتَيك بَي شةهادةو بَي راثةإينيش تاثَيش ضةند خاوةن راثةإين ثاش بةَلم ثارة، شوومار.. بَي سةرمايةيةكي شةهادةو دنيا مافياي ط���ةو رةي س��ةر كةهيض ثَيكةوة بؤي ناياسايي ئيشي بةدةيان

نايةت؟!طةورة بَيشةرمييةكي واية ثَيم بؤية بَيت، بةبَي لَيثرسينةوةي ياسايي لةهةموو ئةوانةي بةسايةي حيزبةكانيانةوة، ثاش بَييت سةرمايةدار بوونةتة راثةإين بكةيت، لةخةَلكي دةنطدان داواي و ثرؤطرامَيكيش هيض لةكاتَيكدا ئةمة خةَلك كاتَيك دةرةوةدا نةبَيت..لةدنياي ليستَيكي بةكانديدكراوةكاني دةن��ط ثرؤذةي كةبةَلَيني دةدةن، دياريكراو ب��دةن..وةل��َي ث��َي خزمةتطوزارييان لةشارَيكي بةتايبةتيش و لةكوردستاندا ئةو رووخاني دا..ثاش »سلَيماني« وةك لةنَيو و رذَيمدا كةلةكاتي ثردةي سَي هاووَلتيان طياني سةلمةتي بؤ شاردا ثاش دةسةَلت ئَيستا دروستكرابوو..تا ساَلنَيك لةحوكمكردن ئةوةي حيسابي بؤ نةكردبَيت، سةلمةتي طياني هاووَلتياني هةر نموونةيةك؟! وةك شارةية ئةو بةَلكو هةفتانة مانطانةو هةر نةك بؤية ثةإينةوةي دةرئةنجامي رؤذان��ةش، ه��ا ووَلت��ي��ان ض��ةن��دي��ن ك��ارةس��ات��ي روودةدات.. ه��ات��ووض��ؤ ج��ةرط��ب��إي مردني ئةمة بؤ شايةتيش باشترين هونةرمةندي و نووسةر ذمارةيةكي هةر هاتووضؤ، بةكارةساتي شارةكةية و سةوز« هونةرمةند«سةروةت وةك حاجي ئةوإةحماني وةك« نووسةراني

مارف« و....؟!طةلَيك س��ةرب��اري راستييةكةي جةرطبإ مةرطةساتي و ك��ارةس��ات تاوانبارة.. تَييدا كوردي كةدةسةَلتي

لةم بَلَيين، مةبةستمانة طوتارةماندا لةم كورد سياسييةكاني قةوارة ماوةيةدا؛ سةرقاَلن هةَلبذاردنةوة بانطةشةي بة ليستةكان دةيانةوَيت و هةموو حيزب و بانطةشةو بة شَيوةكان لة بةشَيوةيةك بؤ خةَلكي سةرنجي ثَيش، خؤبردنة إَيطايةوة لةو تا و إابكَيشن خؤيان قؤرخ و مسؤطةر دةنطةكان زؤرينةي

بكةن. ئ����ةوةي ل���ةم���إؤدا ل��ة زؤرب���ةي باسي قسةو إاطةياندنةوة كةناَلةكاني لةبارةوة دةكرَيت و حسابي لةسةردةكةن و دةنطنةدان و دةنطدان و هةَلبذاردن هةرليةو هاووَلتيانة، دةنطي طرنطي بةيت و باَلؤرةيةك دةبَيذَي بؤئةوةي ببَيتة جَيطاي بإواي هاوَلتيان و دةنطي ثَيبدةن، عَيراق حكومي سيستةمي هةرضةندة ديموكراتي سيستةمَيكي كوردستان و تا وةكو وَلتة ديموكراتةكاني دونيا نيية قوَل كاريطةرو هَيندة هاووَلتيان دةنطي طؤإين ئةطةري ئاستةي ئةو تا بإوات متمانةي بتوانَيت و لَيبكرَيت طؤإاني و بسَينَيتةوةو حكومةت لة حكومإاني قَلثبكاتةوةو دةس���ةَلت سيستةمي دةنطدانةوة سندوقةكاني رَيطاي لة وةك سةركار، بَينَيتة تازة حكومةتَيكي كوردستان و عَيراق لة هةرضةندة وتم نيية ديموكراتةكان وَلت��ة بةشَيوةي قسةيةم ئةم هؤي سادةترين ضونكة ئةوةية كة حيزبي دةسةَلتدار بةبَي شك فَيَل تةزويرو لة بكرَيت بؤي هَيندةي كردن كؤناكاتةوة.بةَلم لةطةَل ئةوةيشدا هةيةو خؤيان قورسايي هةر دةنطةكان بةليةكدا دةسةَلت تةرازووي دةتوانن كورسييةكان ذمارةي و بكةن لسةنط دةنطةكان ت��اإادةي��ةك بةَلَي بطؤإن. ناكرَيت ضيتر و دةبَيت كاريطةرييان

حيزبةكان و سةركردةكاني كورد لة ثةناي شانازي خةباتي إابوردوويانةوة يان بة بةزؤري زؤرداري فَيَل كردن تةزويرو بكةن دةس��ةَلت��دا كورسي بة ب��اوةش كؤمةَلني ثَيداويستييةكاني تةواوي و خةَلكي كوردستان فةرامؤشبكةن و هيض بةهايةك بؤ خةون و خولياي تاكي كورد دانةنَين و دوور لة هةموو خزمةتطوزاري بةرضاو و راستي و يةكساني دادو و بةو ه��ةر دةس��ةَلت��داري إوونييةكي ثَيبداتةوةو دةنطيان خةَلك هيوايةبن هاووَلتيان. متمانةي جَيطاي ببنةوة بزانَيت ئةوة تاكَيك هةموو دةبَيت بؤية رؤذي مةحةكةو سةنطي هةَلبذاردن كة طةندةَلي لة هاووَلتييانة تؤَلةكردنةوةي دةبَيت دةسةَلتداران، ناداثةروةري و و ئةقَل هَيندة هاووَلتييةك هةموو وةك هةبَيت.. تَيإاماني بيركردنةوةو ئاوإَيك ثَيدا ئاماذةم لةسةرةتاوة هةر لةو ساَلنةي إابردوو بداتةوة بؤئةوةي ط��وزةران��ي و ذي��ان ئاستي بزانَيت هاووَلتيان ضؤن بووه؟! بؤئةوةي بزانَيت ئاسايش و دادثةروةري و خزمةتطوزاري بووة؟! دا كَي لةخزمةتي بووةو كَي بؤ ساماني و سةروةت بزانَيت بؤئةوةي طشتي بؤ كَي و بؤ ضي خةرج كراوة؟! بؤ ئةوةي بزانَيت دةسةَلت هيض رَيكةوتنَيكي لة تاريكيداو لة ثَيناو بةرذةوةندي ضةند طشتي ثةرذةوةندي لة دوور كةسَيكدا ضاوو بة داوة هةوَلي واذؤك���ردووةو لة ثرسةكان هةموو ئاشكرابووني إاو كؤمةَلني خةَلك بشارَيتةوة. ضونكة هةر بةلوة خؤي دةنطةكةي هاووَلتييةك لة وردب��وون��ةوة بةبَي و نةبَي طرنط سندوقي بخاتة دةنطي إابردوو ساَلني هيض ضاوةإَيي دةبَيت ئةوة دةنطدانةوة ذيان باشتربووني بؤ نةكات طرةنتييةك هاووَلتييةك هةر ضونكة طوزةراني و كة نةزانَيت خؤي دةنطي بةهاي خؤي ئةوة دةدات ليست كام و كَي بؤ دةنط نرخَيك ئةو حيزبةيش هيض بةبَي طومان لةريطاي سؤزةوة بؤدةنطَيك دانانَيت كة لة بيركردنةوة بةبَي و كرابَيت كؤنترؤَل فإَيبدرَيتة إابردوو ساَلني ئةزمووني لَيرةدا بؤية دةنطةكانةوة. سندوقي تاكَيكي بةهةموو دةزان��م بةثَيويستي ذَير نةكةوَيتة هةوَلبدات كة : بَلَيم كورد سةركردةكانةوةو سؤزي لة ثإ وتاري دةنطي خؤي نةكاتة قورباني جووَلندني وةتةري سؤزو كولندنةوةي برينةكان و إابردوو.. كارةساتةكاني يادي هَينانةوة إؤدا لةم دةس��ةَلت��دار ليستي ضونكة بةتاَلةوة خزمةتطوزاري بةدةستي دةيةوَيت و إاب��ردوو بؤ دةطةإَيتةوة بةرضاوي خستنةوة يادو هَينانةوة بة سؤزي إابردوو كارةساتةكاني وَينةي إَيطايةوة لةو و بكات كؤنترؤَل خةَلكي دةبَيت بؤية ، بةرَيت بؤخؤي دةنطةكان ك��وردي كؤمةَلطاي تاكَيكي هةموو بداتةوة إابردوو ساَلنةي لةو ئاوإَيك بؤ ضي دةس���ةَلت بزانَيت ب��ؤئ��ةوةي ثَيوةندةكاني و دةست بؤ ضي و خةَلك نيية طران كارَيكي ئةمة كردووة خؤي بةطةإانةوة بؤ ئةو ساَلنة إووي إاستي دةردةكةوَيت بؤ كورديمان دةسةَلتي كؤمةَلني لة ثشت بووة دةسةَلتَيك كة خةَلكي كوردستان و إوو لة كةمينةيةك ساماني و س��ةروةت ت��اإادةي��ةك كة كةمينةية ئةو مةرامةكاني بؤ طشتي هةم كةمينةية ئةو كة ك��ردووة خةرج حيزب و حكومةتيان بؤخؤيان قوتداوةو هيض خةمَيكي ئةوةيان نةبووة كة إؤذَيك طةرميان و ئةنفال هةَلةبجةو لة ئاوإ بؤية بدةنةوة، ئازارةكاني خةَلك كَيشةو كةسَيك هةموو هيوادارم دا كؤتايي لة دةنطي و بزانَيت خؤي دةنطي بةهاي بؤشاييدا لة كة دابنَي بةبزمارَيك خؤي لة زؤرَي��ك ثَيشتر داينةكوتَيت.ضونكه بةغدادو طةيشتةنة دةنطةكانةوة إَيطاي ئازارةكاني كَيشةو و خةم بؤ ل��ةوَي تر هيضي زياتر شايييةك بؤ لة كورد

نةبوون!؟

دةنطداني ئةمجارةو دزَيوييةكاني رابردوو

دةنطت بزمارَيكة لة بؤشاييدا داينةكوتيت

ذمــارة )571( بؤضـــــوونسَيشةممة 2010/3/2

[email protected]

بَيشةرمييةكي طةورة بَيت، بةبَي

ليَثرسينةوةي ياسايي لةهةموو

ئةوانةي بةسايةي حيزبةكانيانةوة،

ثاش راثةِرين بوونةتة

سةرمايةدار بيَيتء داواي

دةنطدان لةخةلَكي بكةيت، ئةمة

لةكاتَيكدا هيض ثرؤطرامَيكيش

نةبَيت

1

Page 25: rozhnama 571

ضاث: ضاثخانةى زةرطةتة 07480412369 - 07480412368 - 3190519

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 ريـــكــالم 24

[email protected]

ئاسياسَيَل سةرجةم بةشداربوواني خاوةن هَيَلة تؤمارنةكراوةكان ئاطاداردةكاتةوة كة بةَلطة

رةسمييةكان ئامادةبكةن بؤ تؤماركردنى هَيَلةكانيان الى بريكارة سةرةكييةكانى سةر بة كؤمثانيا يان لة نزيكترين ناوةندي فرؤشتن بؤ ئةوةى بةردةوام بن

. لةطةَل خزمةتطوزارييةكانمان دا

ئةو بةَلطانةى كة ثَيويستن بؤ تؤماركردنى هَيَلةكة:- ناسنامةى بارى شارستانى

- كؤبؤنى خؤراك- R@وَينة

تَيبيني:- خاوةني ئةم هَيَالنة لةِرَيي كورتة نامةوة ئاطادار دةكرَينةوة.

- هةفتانة قورعة بؤ ديارييةكان ئةنجام دةدرَيت.

ئةو ذمـارانــةى خةَالتـي كـارتي

١٠٠ دؤالريـيــان بـــــردوةتـةوة

www.asiacell.com خزمةتطوزاريي بةشداربووان ١١١

بؤ بردنةوةي دياريي بةنرخ هَيَلةكةت تؤماربكة

ـنـي:ـبــيـ

تــَيـ

ردنيؤمـارك

تـ

ـــانَيـَلـةك

هـ

بةرةةرام

بـَي بـ

بؤ تَوماركردن تكاية سةرداني ئةم ناونيشانانةى الى خوارةوة بكة:كةركوك

ناوةندي فرؤشتني سةرةكي - شةقاني ثارَيزطاي سةرةكي

ناوي بريكار ناونيشانكؤمثانياي سارا سةرةتاي شةقامي جمهوري \بةرامبةرنةخؤشخانةى

(دار السالم)ي كؤنكؤمثانياي ئةزهر ئةلماس\بةرامبةر ماَلي ثارَيزطاري كؤن

كؤمثانياي ديالنيى سةرةتاي شةقامي جمهوري \نزيك ضَيشتخانةى عةبدولَالئاالن شؤث شةقامي الثورة \ تةنيشت كؤمثانياى بيمةى نيشتماني

سلَيمانيناوةندي فرؤشتني سةرةكي - شةقامي سالم، تةالرى طروثي كؤمثانياكاني فاروق

ناوي بريكار ناونيشان

ئاسيافؤن شةقامي كاوة / تةالري كاوةشاخةوان شةقامي كانَيسكان

شاد شةقامي سالمبةَلين شةقامي سالم

هةولَيرناوةندي فرؤشتني سةرةكي - شةقامي ئاراس ، سةنتةري ئارام

ناوةندي فرؤشتني سةرةكي - ناحيةي سؤران ناوي بريكار ناونيشان

ئاسياتَيل شةقامي باته/كَوتري سةالمهةولَيرفون شةقامي باته/كَوتري سةالمسَوز شةقامي باته/كَوتري سةالم

كاوه شةقامي ئاراسساية شةقامي باته/كَوتري سةالمجونديان شةقامي سةرةكي جونديان

دهؤكناوةندي فرؤشتني سةرةكي - فولكةى خيول

ناوي بريكار ناونيشانشانا ميدانى ئةحمدى خاني/ناوةندى بازاِر/نزيك ضَيشتخانةى منقل

هةولَيرفون شةقامي K.R.O / نزيك نةخؤشخانةى د. عاصمةسَوز شةقامي نوهادرا / بةراميةر ضيشتخانةى توركي

077018546640771289110207708479777077101780020770018687507712274797

077042134560771236332207711961514077042950400770999172407710274184

077072322810771142566907709960660077087603720770718490207710250941

077008641680770274923107709986087077007516540770098545007705850411

077062699330770040781007701726102077129979520771260958107710864077

077098134520771107856807711436668077112647980770988573707703920993

Page 26: rozhnama 571

سياسيء فكري سياسيمان بطؤإين.دةروازةي كاتة، ئةم دةروازةي لةاليةك مةدةنيية، كؤمةَلطايةكي بزووتنةوة ئةو بةرهةمي دةستكردو م��ةدةن��ي��ةي��ة ك��ةض��ةن��د س��اَل��َي��ك��ة بؤ تريش لةاليةكي لةكوردستاندايةء ئةوةي بةرهةمدارء روو لةئاشتي بكات، رؤَلي رَيكخراوةمةدةنييةكان دةبَيت ئاشكراو زؤر قسةيةكي ببيننء خؤيان ئةو تةمسيلي هةبَيتء راستةوخؤيان لَيوةي كة بكات كؤمةآليةتييانة هَيزة بةرةو هةَلبذاردني هةَلقوآلون. دةنطدان دووان��ة كة دةب��ات ترمان هَيزَيكي دةروازةكاني لة ثَييةكي ثَيكهاتةية، ل��ةدةروازةي ثَييةكي راب��ردووداي��ةء خؤمانداية. حوكمي بيستةمي ساَلي تازؤرَيك كةم رابردوو، دةروازةكاني هَيزة دةستكردي دةروازةط��ةل��َي��ك��ي دةروازةي بةآلم بوون، دةرةكييةكان ئةمإؤ، بةرةو حوكمي خةَلك ثةلكَيشمان

دةكات.ضاالكيية ث��َي��ش��وودا، ل��ةدةي��ةي لةعَيراقدا لةكوردستانداء مةدةنييةكان بوون ضاالكي ديارترين زؤرترينء حيزبيان كاريطةريي كةمترين كة دةبَيت دةَلَيين، هةندَيكمان بَيت. لةسةر بةدةر لةحيزبةكان مةدةني كؤمةَلطاي كؤمةَلطاي دةَلَيين، هةندَيكمان بَيتء كان NGO رَيكخراوة تةنيا مةدةني راكاني لة زؤرَي��ك ئيتر دةطرَيتةوةء ل��ةم ب��ةش��ةدا ث��رس��ي من، ت��ري��ش. كاية كة سةرثَيوةستانةية ئةو ثرسي كة دةكةن خاوةندارَيتي مةدةنييةكان بة دةستثَيدةكاتء سةربةخؤ بةتاكي دةسةآلتي ضوارةم كؤتايي دَيت. يةكَيك طشتي ديموكراتييةتي كؤسثةكاني لة لةالي ئَيمة، نةبووني بةرهةمةء نةبووني ثيشةيةو نةبووني سةنديكاكانَيتي. دةبَيت ئازاديي بةرةو ئةمجارةمان دةروازةي سةربةخؤيي ئازاديء رَيكخراوبوونء ثيشةييةكان يةكَيتيية سةنديكاكانء ئةم حيزب. جؤرةكاني هةموو لة بَيت مةدةنييةكان رَيكخراوة تةنيا ثةيامةش هةَلبذاردنةدا لةم دةبَيت تَييدةطةن.

تاك هةبَيت، دةنطي مةدةني كؤمةَلطاي دةبَيت هاوآلتي بَيت، هاوآلتييةكي كاراو بةرثرسيار، دةبَيت خواستةكاني خةَلكي

كوردستان رةنطبداتةوة لة طؤإيندا.

رابةرَيكء دوو بزووتنةوة:بزووتنةوةيةك )2009(دا لةساَلي بزووتنةوةي ناوي بة بوو درووست ل��ةب��رةوداي��ة، ئَيستاش ت��ا ط���ؤإانء لةخؤ تةوذم دوو بزووتنةوةية، ئةم لةدةسةآلتدا ئةوانةي يةكةم: دةطرَيت: غةرقبووني لة بةئاطابوون ب��وونء ناعةدالةتيدا، لةطةندةَليء دةس��ةآلت، دووةم: ئةوانةي لةدةرةوةي دةسةآلتدا ثضإثضإةكاندا مةدةنيية لةضوارضَيوة خؤيان رَيكخستبوو، رَيكخراوي مةدةني بوون، كؤمةَلة بوون، رؤذنامةو طؤظارء ت��اد. ب���وون... ثةخش دام����ةزراوةي خةَلكي بنةإةتي، كلتووري ماكي وةك ملمالنَيي »سيمبول« بآ كوردستان، بوو سةركردايةتييةك بؤية ثَيناكرَيت، بة رابةري دوو بزووتنةوةء لة طؤإاندا درووستكردووة. لةئاشتييان جؤرَيك ب���ةرةدا، دوو ل��ةن��َي��وان ئاشتييةك خراثةكاني بةرنامة حيزبء ئةوانةي هةروةها كردبوون، ناشريني حيزب لةناو دةس��ةآلت هةيمةنةي ئةوانةي كايةمةدةنييةكاندا تةنطي ثَيهةَلضنيبوون، ئةم دوو بةرةيةش، ثَيويستيان بة يةكء دووة، دةبَيت ثَيكةوة بن بؤ ئةوةي بتوانن بةردةوام دةبَيت بةآلم بن، ب��ةردةوام ل��ةج��ي��اوازي��دا ب��ن، دةب��َي��ت ئ��ةم دوو لةداخوازيء بةردةوام ثَيكةوةء بةرةية خواستةي ئةو بؤ بن لةدانوستاندا ئةويش بكاتةوة، كؤيان دةتوانَيت خواستةكاني بةثَيويستيء طرنطيدانة خةَلك، ضونكة ئةوةي دةسةآلتي دةوَيت دةبَيت ئيدي خةَلكة، هي »دةس��ةآلت باتآ، ئةوةي خةَلكي خةَلك دةسةآلتيان دةوَيت، ثَيويستي بة دةسةآلتة بؤ ئةوةي

خواستةكاني خةَلك بةدةستبهَينَيت«.بزووتنةوةية، ئ��ةم راب��ةراي��ةت��ي ط��ةورةي ثرسياري وةآلم��دان��ةوةي رابةرايةتي ضونكة ئةستؤ، دةكةوَيتة

ئاشتةواييء ئةركي بزووتنةوةية، ئةم تةبايةتيية بؤ بةردةواميي بزووتنةوةكةء لة ئ���ةوةي ط���ؤإان. سةقامطيريي ليستةكاندا دةبينرَيت، دةموضاوي نوَين، لةليستةكاندا ئةوةي بةرز، بةإَيذةيةكي تَيكإا بةآلم جياوازن، خةَلكي دةبينرَين، بةرةيةكي ه��ات��وون، ب��ةرةوة ل��ةدوو بةرةيةكي لةدةسةآلتداء قاأل سياسيي مقاوةمةت، لةمقاوةمةتدا. قاأل مةدةنيي نةكردني قبوأل رةخ��ن��ةو وات��اي ب��ة ئةم مانةوةي زؤرةم��ل��َي، دةسةآلتي هاوبةشي، بة تةباييء بة ثَيكهاتةية

كؤمةك بة ثإؤسةي طؤإين دةكات. ثارَيزطاري خةسَلةتةكان لةثَيكهاتةي طشتيدا، طؤإين لةناو طؤإيندا بةردةوام وةك كارة، ئةم رابةرايةتيي دةك��ات. لة واية بزووتنةوة دوو رابةرايةتيي يةك جةستةدا، رابةرايةتيي خَيرو شةإ خواستي دوو رابةرايةتيي بةآلم نيية، لة بةتةنيا خواستَيك جياوازة. تةواو دونياء دةإوانَيتة دةسةآلتةوة دةرطاي هةرضي خواستي دووةميشة، بةتةنيا لة شتَيكي دةتوانَيت دةسةآلتةوة دةرطاي

بيَلَيت. هةبَيت، كارةكتةرة يةكةء خواستي ثَيشتر تةنيا مةدةنييةت، بواري ضاالكةكاني ئيتر بةآلم بوو، رؤذنامةواني بواري بيستةميني ساَلي دةروازةي ل��ةدواي حوكمي خؤمانةوة، دةبَيت رَيكخراوبوون ئيدي رؤذنامةكان، تةنيا بة نةك بَيت، مةدةنييانة ضاالكي ئاكسيؤنء دةبَيت ك��اري وت���ةو تةنيا ب��ة ن��ةك ب��َي��ت،

رؤذنامةكان. ئةم ق���ةدةري حوكمي ل��َي��رةإا ثَيكهاتةكانييةوة ناوةإؤكي لة ئيشة مةبةستم بَيطومان دةك��ةي��ن، ب��ةدي ضونكة كارةية، ئةم رابةرايةتيكردني تايبةتي رابةرايةتييةكي ثَيكهاتةية، ئةم وا كوردستان بزووتنةوةكاني دةوَيت. ئةوثةإي بطةنة دةبَيت كة راهاتوون بةم رادةث��ةإن، ئينجا ناخؤشييةكان، بةيةك دةبَيت خةَلك هةموو ئاليةتةش ئةلطؤية بةم جياوازن. راستيدا لة كة دةبَيت س��ةرك��ةوت��وو، رابةرايةتيي بطرَيتء بةجياوازييةكانةوة دةست بةإَيوةيان بةردةوامدا ئاشتييةكي لة بةرهةمهَيناني دةرف��ةت��ي ب��ةرَي��ت، جؤراوجؤرء كؤبوونةوةي رَيكخراوء بكات، درووس��ت بَياليةن سةنديكاي لةحوكمي بةهؤيةوة بتوانين ئةوةي بؤ هةمان قةدةر دةرباز ببين كة هةموومان

دةكاتةوة بةيةك.

هاوآلتي.. سةرضاوةي فيكري جياواز:

كةس واي���ة، م���رؤظ سروشتي بةتةواوي لةكةسَيكي تر ناضَيتء ئةمةش وادةكات كة بةردةوام ثَيويستيي جياوازء مرؤظء هةبَيت. جياوازيان خواستي طرنط دةَلَين، ثَيمان مرؤظ مافةكاني شوَينء طرنط نيية، كةمينة زؤرينةو دةبَيت جيهانينء مافةكان نيية، جَيطا ثارَيزراو مافانةي ئةو كةس هةموو جؤري وآلتةكان، سيستمي بةآلم بن، دياريدةكةن، مافةكانيان هاوآلتيء دةبَيت كة جوغزةية ئةو هاوآلتيبوون جياوازييةي ئةو سةرضاوةي ببَيتة لةبةردةم كراوةتةوة دةروازة وةك بةطشتي، كوردستاندا. دةيةيةي ئةم سياسيي ضةمكَيكي وةك هاوآلتيبوون لة مؤدَيرنداء ئةدةبياتي لة ناسراوة ضةمكة ئةم ديموكراسيشدا، فيكري ب��ووة: داب��ةش ج��ؤردا دوو بةسةر دووةم ئاسايي، هاوآلتيي يةكةميان، هاوآلتيي كارا. هةرضي جؤري يةكةمة، بؤ ئةم سةردةمةي ئَيمة كاريطةريي زؤرى نابَيت، ضونكة جؤرَيكي ثاسيظةو كؤمةَلة مافَيكي ثَيدراوةو دةتوانَيت سةري خؤي بؤ لةدايكبوونةوة لة ذيان بطرَيتء كز مردن بةإآ بكات، بةآلم جؤري دووةم، زةخيرةي هةموو كردةكاني مَيذوويةكة هةميشةش دةستثَيدةكات، بةياني كة

بةيانيش ئةمإؤ دةستثَيدةكات.جؤري طؤإين، ثإؤسةي بؤ ئَيمة ئةم ثَيويستة، هاوآلتيمان دووةم��ي كة ياساكان لةسةر ناوةستَيت جؤرة،

مافي هاوآلتيبووني بؤ بسةلمَينن، بةَلكو بة هاوآلتيمء من دةَلَيت، دَيتء خؤي كارة ئةم خؤي كارايي بة بةشداريء ناكات ض��اوةإوان��ي قبوَلي دةك��اتء لَيرة دابنرَين. بؤ مافةكاني بؤئةوةى هاوآلتيي دةروازةي��ةوة لةم ب��ةدواوة، هةموو ثَيش بؤئةوةى دةوَيت كارامان ذَير بخاتة بزووتنةوةكةي خؤي كةس، ثرسيارةوة. من قسةم لةسةر هةَلبذاردن هةَلبذاردنء ئيدي ضونكة ن��ةم��اوة، ئةطةري هةرة دةرئةنجامةكاني روونن. كة ئةوةية، كوردستان خةَلكي بةهَيزي بَيت زؤرينة ناوخؤيي ئؤثؤزسيؤني لةناوةندي دةسةآلتي فيدراَليدا، ئةطةري ئؤثؤزسيؤنيش كة ئةوةية الوازي��ش كاريطةري ئةمإؤ، دةسةآلتي هَيندةي كاريطةرييةكة طرنطي بةآلم هةبَيت، طرنطي نيية، كورسييةكاندا لةذمارةي

كاريطةرييةكة لة كاراييداية.وابةستةي نوَينةرايةتي، كارايي نوَينةرَيكي ناتوانين هاوآلتيية، كارايي ك���ارام���ان ه��ةب��َي��ت ب��ةب��آ دةن���طء ئةوانةي كاراييانةي ك��ردةي رةن��طء »هاوآلتيي دةك��ات نوَينةرايةتييان بؤئةوةي ت��ر، واتايةكي بة ك���ارا«. هةبَيتء سةراثاطير ديموكراتييةتَيكي ديموكراتيزة ب��ةت��ةواوي كؤمةَلطا دةرفةتي هاوآلتي دةبَيت ئةوا ببَيت، راستةوخؤي بةشدارييةكي كة هةبَيت دةوَلةتةكةي لةبونياتناني كاريطةر ثَيكهاتةكاني بةهةموو بكات، خؤيدا تةحةداكردني بة ئةمةش دةوَلةتةوة. هاوبةشي رَيطاي لة دةبَيت دةسةآلت لة ك���اراوة بةرثرسيارء هاوآلتيي مافي هةرطيز سياسيدا. ثإؤسَيسي بة بةرثرسيارانة( )هاوآلتيبووني نادرَيتء دةسةآلتةوة لةاليةن ئاساني بؤ ثَيشء بَيتة دةس��ةآلت، لةوانةية مافةكاني بكات، جوان خؤي ئ��ةوةي ضوارضَيوةيةكدا لةضةند هاوآلتيبوون مافي كة كاتَيك تةنيا بةآلم بكات، وَينا بةرثرسياري ضاالكء هاوآلتيبووني تيادا دةسةلمَيت، ئةو كاتةية كة بةهؤي كارابوونةوة ضاالكبوونء زةب��ري دةسةآلت ناضار دةكرَيتء مافي هةموان مرؤظدؤستدا ياسايةكي لةضوارضَيوةي

دةسةثَينن.ب��ةب��آ ه��اوآلت��ي��ي ه��ةم��ةإةن��ط، بيري ج��ي��اوازء بيري دةروازةي نايةت. ب��ةره��ةم ك��ةس تاكة خؤمي هةمةإةنطبوون شةرعيةتي بةبآ تاكةكةسي بةرثرسيارو ضاالك بةرهةم بيري ل��َي��رةوة س��ةرض��اوةي ن��اي��ةت، هاوآلتيبووني مافي ثاراستني جياواز، تاك وةك ك��اراي��ة ب��ةرث��رس��ي��ارء سياسيدا، سيستمي لةضوارضَيوةي بةسةرجةم ه��اوآلت��ي دةب��َي��ت، بؤية دَينء كة »نةخَير« بَلَيت: هَيزانة ئةو بةترسةوة مامةَلة لةطةأل بةرثرسيارَيتي كؤثي هةموومان دةيانةوَيت دةكةنء بيناسينةوة. ئاسانة ئةمةش بين، يةكتر دةسةآلت كة ترسانةدا ئةو لةتَيكإاي لةماوةي رابردوودا ثةراوةي كردوون، رَيكخراوةكان، مؤَلةتي قورسيي وةك راوةدوون��ان��ي رؤذن��ام��ةو داخستني سةربةخؤيي قورسيي قةَلةمةكانيان، ترس ثيشةييةكان، يةكَيتيية سةنديكاو لةدركاندني بودجةو زانيارييةكان...تاد.

كوردبوون لة عَيراقدا، ثرسَيك بؤ ئةو كةسةي كة مةبةستَيتي، يان دةترسَيت:

نيية »مةلةفَيك كورد، دةرب��ارةي بةناوي كوردةوة لةسياسةتي ئةمريكيدا، بةَلكو مةلةفَيك هةية بةناوي عَيراقةوةو ئةو ئةمة تَييدا«، ضاثتةرَيكة كورديش وةك دةس��ةآلت كة دؤإاوةي��ة خيتابة هةموو لَييدةداتةوةو ثارشَيو تةثَلي دي��ارة دةك��ات، لةخةومان شةوَيك تةثَللَيدانةكةية، كلتووري مةبةستم كلتوورة ئةو سةعاتدا، لةنةبووني هةموو ئَيستا بةآلم هةبوو، ئةرزشي ماَلَيك ئامَيري بةئاطاهَيناني تَيدايةو ئةم تةثَلةمان ناوَيت. دةبَيت لةم دةروازةيةوة كة بةرةنطاريية.. كة طؤإينة.. كة ئةو دةبَيت هاوآلتي، وةك رؤَلبينينة..

لة كورد بطؤإين. لَيكدانةوةية طوتارء عَيراقدا بةئارةزووي خؤي عَيراقي نيية، سةلماندويةتي ئَيستا تا ئةوةي بةآلم واتة بَيت، عَيراقي دةيةوَيت كة ئةوةية لة بةآلم نةبووة، عَيراقي ناخةوة لة كردووةتةوة. عَيراقي خؤي رووكاردا لة كوردي نوَينةرايةتيي دةس��ةآلتء بةغدادا، تا ئَيستا بؤي طرنط نةبووة كة بكاتةوة، طرَيية ئةم لة ضارةسةري بير لةوآ تايبةت بةرذةوةنديي بؤ ضونكة طشتي بةرذةوةنديي هةميشة بوونء

بؤيان مةسةلةيةكي الوةكي بووة.طوماني تَيدا نيية كة بة دةوَلةتبووني بةآلم قورسة، كارَيكي كوردستان، كة نيية تَيدا طوماني نيية. هةرطيز نةك كوردةكانة، هةموو خةوني ئةمة دواجار ك��ورد، شاعيرةكاني بةتةنيا ناشيرين، نةك جوانة شتَيكي خةون راستيية طةورةي بةشي خةون ضونكة هةميشةش دةكات، ئاشكرا شاراوةكان راستي ناشرين نةبووة. طوماني تَيدا نيية كة بإياردان لةسةر ضارةنووس بةرةو كوردانة، هةموو مافَيكي دةوَلةتيش مافةكاني جيهانيي جاإنامةي بةثَيي مرؤظ، ضونكة مافي ضارةي خؤنووسين سةر هاتنة كوردانيش ئةطةر مافة، قاَلبةدا لةم دةبَيت سةربةخؤيي، داواي مامةَلةي لةطةأل بكرَيتء ناتوانرَيت لَييان »نؤشن«، لة جؤرة ئةم بكرَيت. زةوت جؤرة ئةم لةئيحساسء ج��ؤرة ئةم لةخواست، هةرطيز نةطةيةنراونةتة دألء عَيراقدا. لة »شةريكةكانمان« هةستي دةسةآلتة ترسنؤكي بةرهةمي ئةمةش لة دةسةآلتداري خؤي، ضونكة هةركات بةشةرعي كورسييةكةت ويستت تةنازول زياتر ئةوةندة بهَيَليتةوة، كة دةبَيت ديار بةئاشكرا دةكةيتء دةدةرَي��ت طشتي خواستي بةرهةمء بؤ دةروازةية ئةم تايبةتي. بةخواستي ئاشتيخوازانةدا لةسياسةتي طؤإين ئازايةتيء تةنانةت ئاسانةء كارَيكي تةنيا بةَلكو ناوَيت، زؤريشي بوَيري ئازايةتيي راس��ت��ط��ؤي��يء لؤجيكي بة سياسةت دةوَي���ت. نوَينةرايةتي فةزيلةت دةكرَيت نةك بة رةزيلةت، بؤية جورئةتي كورد بةرثرسةكاني كاتَيك لةبةر نيية سامانةكانيان ئاشكراكردني تَيكإاي ديارة نةزاهةدا، ليذنةكاني دةم ثرسي بؤ خؤتةرخانكردنيان فةزيلةتي حيكمةتي ئةمةش لةدةستداوةء طشتي يؤناني ثَيش لةسةردةمي نيية، من

كؤنةوة ئةمة لؤجيكي سياسةتة.جَيكةوتةي بة ن��وآ دةروازةي خيتابي دةخوازَيت طؤإين، كاريطةريي نةتةوةكاني بطةيةنَيتة ك��ورد ناخي ئةم ضي ئةطةر عَيراق، خةَلكي تري خيتابة داواكاري جيابوونةوةش نةبَيت، نةتةوةكاني لةناخي خيتابة ئةم دةبَيت شوَينَيكي بكاتء ضةكةرة عَيراقدا تري بَيت يةكَيك خيتابة ئةم دةبَيت هةبَيت، دةروازةي��ةي ئةم كةرةستةكاني لة بةرجةستة طؤإين دةيةوَيت كة ئةمإؤ خةَلكة. خواستي ئةوة ضونكة بكات، ناخوازَيت رؤذيش سياسةتي ئةطةر بَيت، سةربةخؤ دةوَلةتَيكي كوردستان سةربةخؤبوون، مافي دةبَيت ئ��ةوا بَيتء مرؤظدؤستانة هَيمني زةنطَيكي تري نةتةوةكاني لةدةرطاي هةميشة ب��دات، هَيزةجيهانييةكان ع��َي��راقء ئةمة خواستي خةَلكي بةإاستي ضونكة لةبةغدا، كورد نوَينةراني كوردستانة. بةتايبةت رابردووداو ساَلي شةش لة نةيانتوانيوة رابردوودا، لةضوارساَلي ئةو خيتابة نة لةسةر ئاستي جيهاني، نة لةسةر ئاستي نَيودةوَلةتي، بةرنة ثَيش. دةروازةي��ةك طوتارمان: كورتةي بة كة نوَيبوونةوة بؤ لةبةردةمداية دةبَيت دةك��رَي��ت، ه��اوآلت��ي دةن��ط��ي لةحيزبةكانء تياية خَيريان ئةوانةي كؤمةَلطاي مةدةني، مل بة فةزيلةتةكاني ثرسي ب��ؤئ��ةوةي ب��دةن سياسةت ميللةتَيك بةرنة قؤناغَيكي تر.. بؤ ئةوةي نةبَيتة طؤإين، نوَييةكةي دةروازة دةسةآلتي ملمالنَيي دةروازةك��ان��ي ئَيمةي زياترة نيوسةدة كة ناشةريفانة

يةخسيركردووة.

طـؤأيـن.. دةروازةكـةي سالَـــــــي بيستةميني حوكمي خؤمان

ذمــارة )571( بؤضـــــوونسَيشةممة 2010/3/2

[email protected]

ثةرلةمانى عَيراق

Page 27: rozhnama 571

سؤران عةبدولقادر كؤستة

سيستمة ئةو باشتريني ديموكراسي، خراثانةي ئةمإؤ لة دونيادا هةية..

ديموكراسي، رَيطاي تاكة هةَلبذاردن، بةرزترين بؤ هةموو دةنطي طةياندني بؤ عَيراقَيكي ب��إي��اردان.. ن��اوةن��دةك��ان��ي ناضاري بة ثإشكست، زام��دارء ت��ةواو مومارةسةي دةوَلةتبوون دةكاتء تَيكإاي

جةستةي ثينةي سياسيية.دةوَلةتَيكي عَيراق ئةمإؤ ئةطةرضي بَيسةركردةو دةوَلةتَيكي بَيخاوةنة، طؤإانء لةدؤخي دةوَلةتَيكة بَيسيستمة، تةراتَيني بؤ دةوَلةتَيكة طواستنةوةداية، سةراثا كة دةس��ةآلت نةخؤشييةكاني لةناخي يةكةيةكةي تاكةكانيدا بة بةردبووة، بةآلم هَيشتا بةشي كوردستان هَيزء طوإي لة رةنطدةطرن نةخشةكانيشي تَيدايةو عَيراقَيكي دواي سةدام حوسةينةوة. ئةمإؤ هةرَيمَيك وةك كوردستانَيك لةعَيراقدا ثيرةدةوَلةتي لةجةستةي جياية دةذيء هةرَيمة ئةم ئةمإؤ دروستكراو. بةزؤر بةشداري وآلتةكة باقي وةك دةبَيت بؤ تازةضارةنووسي بكاتء دةنطدان ئةم بةتَيكإاي مةحكومة ئةمجارةش،

دةوَلةتةوة.

دوو ثَيويستيي بؤ دةنطي تؤ:ئةطةر ه��اوآلت��ي، يةكةم: ثَيويستي بةرثرسيارء بإيارة بَيت، هاوآلتي بإيارة ئةوةي بؤ بَيت. خاوةنماف خاوةندةنطء ضاالك بةشدارو دةبَيت بين، هاوآلتي لةدةنطداندا ضاالكي ب��ةش��داريء بين، بةرثرسيارَيتييةكي طةورةي هاوآلتيبوونة. نيية، طرنط دةنطمان. جؤري نيية، طرنط ببين. بةشدار طرنطة دةنطمان، رةنطي لةنَيوان دةك��ات ج��ي��اوازي تؤ دةنطي خراثء باشدا، بَيطومان بة راي تؤ، دةنطي خ��راثء لةنَيوان دةك��ات ج��ي��اوازي تؤ تؤء هؤشياري بة بَيطومان خراثتريندا،

تؤ. تَيطةيشتني ئَيمة خؤشمان بَيتء ثَيويستي دووةم: دةستوورَيك لةعَيراقداينء بَيت، ترشمان هةية كة ئيمةش دةنطمان ثَيداوةو بةرامبةري مَيذووييةوة. رووي لة بةرثرسياربووين دةبَيت ئَيمة لةم عَيراقةدا بةشدار بين، بةآلم كآ بةشداريي ثَيدةكةين؟ ئةوة دةنطي تؤية هةستيارة ثرسيارة ئةو ضارةسةري كة دةكات، هةَلسةنطاندني تؤ، ضارةسةري ئةو طومانانة دةكات، تؤ دةتوانيت بإيار بدةيت كة هةموومانة ئومَيدي بَيت. لةوآ كآ كة هةبواية، خؤمان سةربةخؤي دةوَلةتَيكي هةموو ناوضةكاني كوردستان لة سنووري ئةو دةوَلةتةدا بووناية، بةآلم ئةطةر كةمَيك دةوَلةتةمان ئةو ئَيمة ئةمإؤ بين، واقيعي هةنطاوةكاني بؤ بةآلم لةعَيراقداين، نييةء ئةو بضَيتة ئازا خةَلكي دةبَيت داهاتوو، خؤنةويست خةَلكي بإيارةوة، ناوةندةي ناوةندةي دةسةآلتةوةء دةنطي ئةو بضَيتة تؤية، جياوازي دةكات لةنَيوان ئةوانةدا كة ناوةندة ئةو بؤ كة ئةوانةدا بضنء دةبَيت

ناشَين.

سةركردةي ئازامان دةوَيت: بةنؤرةية.. دةسةآلت ديموكراسيدا لة من، بة جارَيك بةوة، جارَيك دةسةآلت زؤر ئةطةر تؤيةء سةرةي دواتر جاري

حيكمةتةكةي لةسةر قسة بةسادةيي بكةين: هةر سةركردةيةك، هةر بةرثرسَيك حوكم دةتوانَيت دياريكراودا، لةماوةيةكي ئةو نيية، زةحمةت ط��رانء زؤر بكات! دةخاتةطةإ بيري هؤشء هةموو ماوةية لةثَيناوياندا ثةيامانةي ثرسء ئةو بؤ ئةو ثاش سياسةتء مةيداني ضووةتة هؤشمةندييةكاني زان��ي��اريء م��اوةي��ة حوكمي نيية، سةير ئةمةش دةبن! الواز بةكاتة ثَيويستي واية.. عةقأل ميكانيزمي ثشووة بة ثَيويستي خؤنوَيكردنةوة، بؤ سياسةت ضونكة ئاساييبوونةوة، بؤ ناتوانَيت كةس تاقةتثإوكَينةء كارَيكي سةركردة بةنةفةسَيك لةجَييةكداو تاسةر دةروونيء هؤكاري طرنطترين ئةمة بَيت. بايؤلؤجيية كة سةركردةكاني ئَيمة دةمَيكة لة رووي هؤشمةندي ثَيويستء لة رووي سةركردايةتي كةَلكي بة جةستةييةوة نيية واب��ةس��ت��ة ئ��ةم��ة ئ��ي��دي ن��ةم��اون. بةتةمةن، يان بيت طةنج كة بةتةمةنةوة ذيرانة زؤر ه��ةرم��اوةي��ةك، دةتوانيت ناوةندةكاني ئةوانةي بكةيت. رابةرايةتي دةسةآلت، لةالي ئَيمة زؤر لةمَيذة ناتوانن ضجا بن ك��ارا حيزبةكانياندا لةئاستي لةناوجةرطةي لةبةغداو كاركردن بةحاَلي وةك ئاَلؤزي دةوَلةتَيكي ملمالنَيكاني بووينء قايل هاتوو ئةطةر ئةمة عَيراقدا.. لةماوةي ئةوان يةكةم/ بةوةي: ملماندا ثةيامَيكي بةرذةوةنديء بؤ راب��ردوودا طشتي لةو ناوةندة كاريانكردووةء هةرطيز ثَيش نةخستووةتة خؤيان بةرذةوةنديي ئةطةر دووةم/ طشتييةوة. بةرذةوةنديي رووي لة ئةوان كة بةوةي بووين قايل دةروون��ي��ي��ةوة هؤشمةنديء زةي���نء ياسا شمولي ض��وارنء بيستء عةيارة

ناكةن. بايؤلؤجييةكان داية متمانةمان هاوآلتي، وةك ئَيمة تاقمَيك لة خةَلكء لة سةركردة، بةو بإوايةي بكةن، لةمافةكانمان داكؤكى دةتوانن كة رابردوودا شانسي خؤيان لةماوةي بةآلم هاتووة ئةوة كاتي ئيدي وةرط��رت��ووةو نةدرَيتةوة. ثآ شانسيان تر جارَيكي كة سةركردةن، هةن ئةوةتةي زؤربةيان لَييان كورسييةكةشيان كة واية باوةإم ئاسايي ذياني هةيانة بووبَيت. بَيزار ن���ةداوة، ث��ش��ووي هةرطيز نةبينيوة، لة جؤرة ئةم كة لةوةداية ئَيمةش هةَلةي لة كة دةكةين وةسف بةقارةماني خةبات ناهؤشمةندانةية. قارةمانَيتييةكي راستيدا هؤشمةندانةمان قارةماني لةسياسةتيشدا بة هةَلبإَيت، دةنط خؤيدا لةكاتي دةوَيت، كةرةستة ثاكةكان سياسةت بكاتء بزانَيت سةركردايةتيي بوَيرَيت ضيية، ئيستيقالة ج��ؤرة ئ��ةم ب��ك��ات.. قبوأل ت��ر خةَلكي ئةوانةي دةوَيت. ئازايةتي لةقارةمانَيتي نةكردووة جورئةتيان لةإؤذان رؤذَيك يان بكةن، ئيستيقالة لةثؤستةكانيان ناشةرعي شَيوازي بةر بردوةتة ثةنايان ناتوانن هةرطيز لةدةسةآلتدا، مانةوة بؤ ئةو سةركردةو نوَينةرة دَلسؤزة بن كة بؤ

ملمالنَيكاني بةغدا دةست بدةن.

ضؤن تةوذم، شوَين ئَيمة دةكةوَيت؟

راث���ةإي���ن���ي)1991( دةروازةي����ةك بةآلم ئ���ازادي، بؤ رزط���اريء بؤ ب��وو نةك بةغدا، ديكتاتؤرةكةي لة ئ��ازادي تةوذمَيكي شؤإش لةديكتاتؤرييةت... ث���ةن���ط���خ���واردووي س���ةر س��ن��وورء بةزؤر دةوَل��ةت��ة سنوورةكاني ئةوديو درووستكراوةكةبوو.. ئةم راثةإينة خةَلك دَيرينء ثَيويستييةكي كردء دروستي ساَلي شازدة ثازدة ثةنطخواردنةوةيةكي شوَين ش��ؤإش تةوذمي دوات��ر ب��وو... تةوذمة ئةم بةآلم ئَيمةكةوت، خواستي تةوذمَيك دةس��ةآلت. بؤ لةحةز ثإبوو دةسةآلتي ملمالنَيي دةسةآلت بةبآ بوو سةدةي شةستي سةرةتاكاني لة كردبوو لةنَيو خؤيدا كةس بؤية هةر رابردووةوة، خوَيناوييان شةإَيكي نةداو بةكةس ملي هةموومانداء تَيكإاي رووي بة بةرثاكرد بؤ ب��وون، دةس���ةآلت تينوي ئ��ةوان��ةي ل��ةدي��وارداو رةسمةكانيان دةس���ةآلت ثاشهاتء ب��ةرام��ب��ةر ب��ةرث��رس��ي��ارن

مَيذووةكةي. خواستَيكي )1998( ئاشتييةكةي

ئيدي كة بوو كوردستان خةَلكي بَيوضاني جةنطي بةئاطري لةخؤإاو كةس نابَيت دةروازةي��ةي ئةم بكرَيت. شةهيد ناوخؤ دةس��ةآلت��داري ثارتي ه��ةردوو ئاشتي، ئَيمة بةخواستةكاني مل كة ناضاركرد بةهَيزي دةَلَيت، هةية كةس زؤر بدةن، دةرةكي ناضاركران، بةآلم لةإاستيدا هَيزة دةرةكييةكان )ئةمريكاء بةريتانيا بةتايبةت، طؤإانَيكي كةي دةزانن، كة ذيرن هَيندة طوشار كةي دةزانن بؤية دةخولقَيت، تر هَيزانة ئةو دةنَين، هةنطاو كةي دةكةنء لَيكؤَلينةوةيان توَيذينةوةو دام��ةزراوةي لةبةردةستداية، نةك لةخؤإا بإيار بدةن(.. مةدةني فةزايةكي هَيزةكاندا لةهاوسةنطي درووست بوو.. هَيدي هَيدي ئَيمةش هاتين، ضاالكء رَيكخراوي ئ��ازادء رؤذنامةي ريفراندؤمء جياوازء داكؤكي كايةي بةرامبةر عةساء كردة ترمان شتي زؤر لةبواري كورد فيرعةونةكاني سيحري بةداخةوة بةآلم دةمانوةشاند، جياجيادا دوو قاَلبي دؤزي��ةوة، قاَلبَيكيان دواج��ار خةَلكي لةخؤإا قاَلبةي ئةو ئيدارةيي، دةكردة خةَلكي لةخؤإا دةك��ردء رةنط طَيرةشَيوَينء تيرؤريستء سةوزء زةرد.. هةتا دوايي. ئةمةيش ضانسَيكي تريان بوو، ثَيوة لةسةرخؤ زؤر دةروازةك��ةي��ان تا

دةدا.يةكجاري، رزط��اري��ي دةروازةي خواستي ساَلي)2003(، رذَيم، روخاندني زلهَيزةكان بةرذةوةنديي عَيراقء خةَلكي بةيةكجاري ديكتاتؤر يةكيانطرتء ثةروةردةو وةدةرناني بةآلم وةدةرن��را، لةو ثَيدةضَيت زياتري زؤر كلتوورةكةي ئةم ثَيكردبوو. باوةإمان كة ماوةيةي درووستكردو ك��ران��ةوةي دةروازةي���ة كراينةوة.. دونيادا بةإووي تر جارَيكي شَيوازي بؤ بةهةوَلدان دةستمانكرد ذم���ارةي ديموكراتييانةو حوكمي ئاسمانيء تةلةفزيؤني الثةإةو رَيكخراوء هاتنة نوآ...تاد حيزبي جيهانيء زانكؤي طؤإآ، بةآلم ذينطةي ديموكراتي بة عةقَلي ديموكراتييةت بؤ ث��ةروةردةك��راوةوة ئةطةرة، ئةم ل��ةدةرةوةي دروستدةبَيت، ضةكةرة ديموكراتييةت ئاستةنطة زؤر

رووبةإووي بةداخةوة بؤية هةر بكات، كوردستانَيكي طةندةألء خوَيناوي عَيراقي ط��ةن��دةَل��ت��ر ب��ووي��ن��ةوة! ب��ةداخ��ةوة لةم سوود نةيانتواني سةركردةكانمان دةرفةتةش وةربطرنء هةنطاوَيك لة ثرسة لةإاستيدا ثَيشآ. بضنة سةرةكييةكان دةنطمان دواج��اري��ش بؤ ترء جارَيكي ثَيدانةوةو لة )2005(دا دَلمان ثَيخؤشكردن!، ثرسَيكي ط��ةإان��ةوةو بةتاأل ماية ب��ةآلم مانشَيتي بةَلكو ثَيش، نةبردة ستراتيذييان بؤ بانطةشة لة ثإثإبوو جةريدةكانيان ناوةند هةرَيمء ثرسةكاني ضارةسةري رؤذَيك داهاتوودا، هةَلبذاردنةكاني لة

نةمانبيست كة ثرسَيك ضارةسةركرابَيت.)2010 �� 2009( ضوارةم دةروازةي

حوكمي ساَلي بيستةمين دةروازةك��ةي بؤ دةرب��ازب��وون ك��ورد، دةروازةي����ةك دةروازةي��ة ئةم ديكتاتؤري، عةقَلي لة هةمةإةنط جياوازء بيري بةمانشَيتي دةروازةي���ةوة ئةم بةهؤي ك��راوةت��ةوة. بةهةموو ئؤثؤزسيؤن بيري لةكوردستان بوو، سةركةوتوو كةموكووإييةكانييةوة ئؤثؤزسيؤن وةك دياردة لة رقي خةَلكةوة جارَيكي واتة كايةوة. هَيناية ئةَلتةرنةتيظي تر تةوذمَيك ثةيدا دةبَيتةوةء دةَلَيت، نةخَير بةدةردي بؤئةوةي وةستاو.. دؤخي بؤ دةبَيت نةضَيت، بةداخستن تر دةرطاكاني دةبَيت بهَينَيت.. بةدي تؤ خواستةكاني بكات.. دةنطدةر تؤي سةركةوتني بؤ كار

دةبَيت ئةو تةوذمة شوَين تؤبكةوَيت..كة دةردةكةوَيت طشتييةدا مةراقة لةم هةر ضوار تا ثَينج ساَلَيك، دةبَيت بةخؤشي بدات. روو طؤإانَيك ناخؤشي يان بَيت ئةم دونيا ذيرةكاني سيستمة دةوَل��ةتء بةيةكةوة دةك��ةن، بةثَيكةوةيي طؤإانة هةوَلدةدةن كة خؤيان نوَيبكةنةوةء ثَيكةوة بنبةستء دووضاري بؤئةوةى تَيدةكؤشن نةبن.. هةتايي هةتا حوكمي قةيراني بيروباوةإانةيان زانينء بةهاو ئةم ئةوان ثراكتيزة خؤياندا كلتوورةكانياني لةنَيو دةبَيت ئةوةتا يان ئَيمةش كردووةتةوة.. وةك خَيَلئاساي دةسةآلتي بة بدةين مل يان لةكةنداودا، نةوت تري وآلتةكاني دةبَيت بة ئاإاستةيةكي تردا تَيكإاي ذياني

طـؤأيـن.. دةروازةكـةي سالَـــــــي بيستةميني حوكمي خؤمان

ئةم جؤرة لةقارةمانيَتي

ئازايةتي دةوَيت.

ئةوانةي رؤذَيك لة رؤذان

جورئةتيان نةكردووة

لةثؤستةكانيان ئيستيقالة بكةن، يان

ثةنايان بردووةتة

بةر شَيوازي ناشةرعي بؤ مانةوة

لةدةسةآلتدا، هةرطيز ناتوانن ئةو سةركردةو

نويَنةرة دلَسؤزة بن كة بؤ

ملمالنَيكاني بةغدا دةست

بدةن

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 بؤضـــــوون

[email protected] 2

ثةرلةمانى عَيراق

Page 28: rozhnama 571

بودجة لـة رؤشنـايى طـؤأاندا

)2( خويَندنطةى ئةهلى، هيَندةى )46( خويَندنطة ثارةيان بؤ دانراوة

)30( مليار بؤ طؤأستانَيك، بةآلم دوو قةزا بآ ثأؤذةن

600 مليار دينارى كأيني

طازوايل ناأؤشنة100 مليار دينارى داهاتى

كارةبا ديارنيية

لة ثَيشنياري بودجةى بةكاربردن )16،127،753( مليؤن نووسراوة، بةآلم بؤ وةبةرهيَنان لة خانةى ثَيشنيار )سفر( دانراوة

مليار )5( ضارةنووسى تائَيستا جطةلةوةى هةرَيمى حكومةتى نةوتييةكانى طرَيبةستة دؤالرى كوردستان ديار نيية، سةدان مليؤن دؤالرى وةزارةتى نازانرَيت ماوةتةوةو ناإؤشنى بة سامانةسروشتييةكان نةخراوةتة وةزارةتةكة داهاتى هةروةك كوَيدان، لة

سةر بودجةى طشتيى

)19( كة دةريدةخات، بودجةكة ناوةإؤكى

تةنيا ضونكة ك��راوة، فيَلَيك غةدرو ض ساَلة

لةمساَلدا ضةندين ثارة سةرفكراوة بؤ ثإؤذةى

ضةندين طةرميانء بةآلم بَيكةَلك، حيزبيىء

ناوضة بآ ثإؤذةن

Page 29: rozhnama 571

هةنار رةحيم

هةَلمةتى دةستثَيكردنى رؤذى لةيةكةم بانطةشةى هةَلبذاردنةوة ثَيشبينى ئةوة دةكرا ضيدى ناإةزايية ئةو بةرطةى نةتوانَيت دةسةآلت ليستى سةر رذان��ة رَيطةى لة كة بطرَيت، جةماوةريية زؤريشى دةرياندةبإى، هاوآلتييان شةقامةكانةوة

نةخاياند ئةو هةقيقةتة بة روونيى دةركةوت.ليستة ئ��ةو دةس��ةآلت��داران��ى ئ��ةوةى لةطةأل بةآلم دةكةن، ديموكراسييةت بانطةشةى بةردةوام هةر زوو دةركةوت ثةتى تةحةمولى ئةوان بةرطةى ضةند رؤذَيكى قةرةباَلغى ئةو جةماوةرة ناطرَيت كة دةإذانة سةر شةقامةكان، بؤية دةبوو وةك ثيشةى هةميشةيى خؤيان رَيطاى زةبروزةنط بؤ خةفةكردنى

دةنطى جةماوةر بةكاربهَينن.زؤر لةإَيى ضةكبةدةستة حيزبييةكانةوة ئةوان لةسةر طةنجانةى ئةو وَيزةى كةوتنة بَيشةرمانة شارى ديكةى شةقامةكانى سةهؤَلةكةو شةقامى يةكةمجار دةردةب��إى، خؤيان خؤشى سلَيمانى تةقةو بة ئينجا سوءكايةتيثَيكردن، لَيدانء بة هةَلسوكةوتةكانى كتومت ئةمةش برينداركردن،

رذَيمى ديكتاتؤرى بةعسى بيرخستينةوة.ثَييوتين راب��ردوو رؤذى ضةند رووداوةكانى لة شةإى ثةندَيكيان هيض حيزبانة ئةم سةركردةى ناوخؤوة بؤ بةجآ نةماوة، ئةو جةنطةى بة بإيارَيكى خؤياندا بةرذةوةنديى بإَيك لةثَيناو هةَلةشانةو هةزاران طةنجيان تَيدا كردة قوربانيى، ئةو جةنطةى نانى ئَيستاش كردو باوك بآ تَيدا منداَليان سةدان سةبةبكارى هةرخؤيان كة دةب��إن منداآلنة ئةو هَيشتا ثَيدةضَيت ب��وون، باوكيان لةناوضوونى سيناريؤ هةمان بيانةوَيت بنء خةياَلةدا لةو هةر

دووبارةبكةنةوة.ئايا كة بثرسين، لَيدةكات وامان ئةمانة هةموو سةرؤكى هةرَيم لةكوَيى هاوكَيشةكةداية؟، ئايا ئةو بة تةنيا وةك سةرؤكى هةولَيرو دهؤك مامةَلة دةكاتء ثةيوةنديى روودةدات ديكة لةشارةكانى ئةوةى ثَيوةرى بةهةمان ئَيستاش ئايا نيية؟ ب��ةوةوة دابةشبوونى جوطرافى شةإى ناوخؤ فةرمانإةوايى بكات، ضاوةإآ دوورةوة لة دةيةوَيت يان دةكات؟ ضونكة هةرضييةك رووبدات بةقازانجى ئةو ثارسةنط

دةبَيت.هيضى هةرَيم سةرؤكى ئةطةر من، بإواى بة مةسئوليةتة ئةو بؤئةوةى ئ��ةوا لةدةستنايةت، مَيذوويية لةكؤأل خؤى بكاتةوة، باشترين ضارةسةر

ئةوةية دةست لةكاربكَيشَيتةوة.ئةطةر ئةو طريمانةيةش وةربطرين، كة سةرؤكى ذَير ناوضةكانى خةمخؤرى يةكةم بةثلةى هةرَيم بؤ حاَلةتة ئةم ئةوا خؤيةتي، حيزبةكةى ركَيفى ئةو ضونكة نابينرَيت، بةإاست حكومةت سةرؤكى خؤى شارةكةى نوَينةرايةتى شتَيك هةموو ثَيش

باشترة ئةوا نةإوات، دةستى لَيرة ئةطةر دةكاتء ئةم ديكةى سووضَيكى لةهيض نةكات ض��اوةإآ

هةرَيمةدا طوَيى لَيبطيرَيت.هَيزانةى ئةو ياسايى ثَيوةرَيكى هةموو بةثَيى ئةمنييةت حساب بة سلَيمانى شةقامةكانى لةسةر ئةوةوة، فةرمانإةوايى ذَير كةوتوونةتة رادةطرن، بؤية بةرثرسيار دةبَيت بةرامبةر هةر ثشَيوييةك كة رووبدات، ئةطةر ئةويش ثَييواية تواناى بةسةر ئةو ئةوةية بؤى بإيار باشترين ئةوا ناشكَيت، هَيزانةدا دةستلةكاركَيشانةوةكةى بكاتء دةرب��از خؤى

رابطةيةنَيت.شكستانةى ئةو دةزانن باش خؤتان بةإَيزينة، كة بَيباكييةية ئةو دةرئةنجامى هاتووة تووشتان ضةند ساَلة بةرامبةر هاوآلتييانى ئةم وآلتة ثةيإةوى دةكةن، باشيش دةزانن رؤذبةإؤذ هَيزو تواناتان روو دوءإيانَيكى لةبةردةم ئَيستا بؤية دةكات، لةكةميى رازى جةماوةر حوكمى بة ئةوةتا يان طةورةدان، بن، ئةطةر زؤرينة بوون كةمينة فةرامؤش مةكةنء يان بكةن، قبووأل زؤرينة بوون كةمينةش ئةطةر ئةوةتا بإيارَيكى لةوة قورستر بدةنء ئةو دةبابانةى دذى ئَيستا داوة، حةشارتان عَيراقةوة جةنطى لة بإيارى ئةوكاتةش بةآلم بةكاريبهَينن، جةماوةر لةئةستؤى ئةنجامةكةى بوو هةرضييةك جةماوةر

خؤتانة.

مافثةروةر: ئارَيز سمكؤ حسَين )دهام(

نَيوان ثةيمانى بةثَيى ئ��ةوةى دواى خاكى دونيا، رؤذَي��ى ئ��ةوآ زلهَيزةكانى بةبَى دةوَلةتدا ضةندين لةنَيوان كوردستان خواستى خؤى دابةشكرا، بةشَيكى نيشتمانى بة درا لكَينراوةء عَيراقةوة بة كوردانيش ئينطليز، لةم كاتةوة كةم يان زؤر، راستةقينة طةلى مةبةستدار مةبةستء بآ ديكؤر، يان ثشكداريةتى لة بينييةوة رؤَل��ى كورديش لة كة بةجؤرَيك عَيراقدا، حكومإانيى

سةردةمى مةلةكييةتدا تا ثلةى سةروةزيريش ئ��ةم دةس��ةآلت��ةى ك���ورد ب��إي��ك��ردووة، عَيراقدا لة بةعس كة كودةتاكةى، دواى فةرمانإةوايى طرتةدةست، هةوَلدرا كورديش بةشَيوةيةك بةشداربَيت لة دةسةآلتى عَيراقدا، داواكاريى هةندَيك لة دةست مةرجةى بةو طرينطترينيان مةسةلةى كة بدات، بةر خؤى ئةمةش بوو، كةركوك كوردستانيبوونى بووة هؤى ئةوةى دواجار شؤإشى ئةيلول، كة لة مَيذووى كوردا بة طةورةترين شؤإشى كوردستانى باشوور دادةنرَيت، بةجؤرَيك كة تَييدا كوردستانيش خةَلكى هَيزةكانء كؤى بكاتء هةناسةسارد تَيداكردووة، خةباتيان

هةرةسبهَينَيت.كة بةرخودانيةى هةموو ئةو دواى بؤ كوردستان باشوورى لة ك��ورد طةلى بة دواتر كة داى، مافةكانى بةدةستهَينانى طرت، لةنطةرى ديفاكتؤيةك بةدةستهَينانى جطة لةمةش دواجار لة)4/9/ 2003( ئةمريكاء بةريتانياء هاوثةيمانةكانيان رذَيمى بةعسيان رووخاند، بؤ يةكةمجار هةلَيكى مَيذوويى بؤ طةلى كوردى باشوورى كوردستان رةخسا، كة ئةوةى بيةوَيت بةسةر حكومإانيةتى عَيراق لةبةرئةوةى ئةمةش هةَلبةت بيسةثَينَيت، ناو عَيراق بوو، كة تاقة هَيزى ئؤثؤزسيؤنى بةشَيوةيةك لة شَيوةكان خؤى رَيكخستبوو، هةبوو، ئازادكراويشى هةرَيمَيكى هاوكات ديارة ئةمةش كةمجار لة مَيذووى ميللةتاندا

سةختة، دووبارةبوونةوةى رَيكدةكةوَيتء لةذَير كة كورد نوَينةرانى بةداخةوة بةآلم خةَلكى سياسيى سةركردايةتيى ناونيشانى لةجياتى نمايشدةكةن، خؤيان كوردستاندا ئةوةى هةوَلى بةهَيزبوونى خؤى بداتء طةشة ضوو بكات، تؤكمةى بداتء ديفاكتؤكةى بة عَيراقى ئؤثؤزسيؤنى هَيزؤكةكانى دةستى خؤى بؤ دةسةآلتدارى سةرلةنوآ طرتء دروستكردء عَيراقى بنيادنايةوةء داية دةست ئؤثؤزسيؤنبوونيان لةكاتى كة هَيزانةى ئةو نةيتوانى بةمةش بوون، خؤيدا باَلى لةذَير سوود لة بَيهَيزيى بةرامبةرةكةى وةربطرَيت، نةك ئةوةندةش ئةوةتا كة ئَيستا لة طؤإةثانى بة هَيزانة ئةم دةيبينين، عَيراقى سياسيى كوردانء بَيهَيزكردنى هةوَلى لة ك��ردةوة ك��ورد ل��ةس��ةر ياسايى ط��ةم��ةى س���ةدان بةرذةوةنديى لة ملمالنَيكان دةضةسثَيننء

خؤياندا يةكالييدةكةنةوة.كورد ل��ةوةى جطة عَيراقدا لة ئةمإؤ بكات، نمايش لة هةرَيمَيك خؤى توانيويةتى ثؤستى بةغدان لة كة نوَينةرةكانى هاوكات وةك: لةذَيردةستة كاريطةريان طرنطء سةرؤكى جَيطرى عَيراق، كؤمارى سةرؤك سةرؤكى جَيطرى نوَينةران، ئةنجومةنى دةرةوةء وةزيرانى وةزي��ران، ئةنجومةنى سةرضاوةكانى ئاوء ئةشغالء ذينطة، ضةندين باَليؤزى عَيراق لة وآلتانء سةرؤكى ئةركانى ئةندامى شةست نزيكةى عَيراقء سوثاى

بريكارى دةيان بة نوَينةرانء ئةنجومةنى وةزارةتةكانء بةإَيوةبةرى طشتيىء ضةندان كة ديكة، كارطَيإيى سةربازيىء ثؤستى ئةمانة لةسةر بةشى كورد لة بةغدان، لَيرةوة

دةكرَيت هةندَيك ثرسيار بكةين:ئايا ئةم نوَينةرانةى كورد لة بةغدا شياون لة ميللةتَيك هةموو ثَيوةرةكان؟، هةموو بة تاإادةيةك دةكؤَلنةوةء خؤيان نوَينةرانى كارةكانيان نةيانتوانيوة بينييان ئةطةر لَيثرسينةوةء ئةوا بةإَيوةببةن، باشى بة لَيرةوة دةك��ةن، لةطةَلدا لَيثَيضينةوةيان كورد نوَينةرانةى ئةم بثرسين، دةكرَيت ضةند لة مافةكانى كورديان وةرطرتووةتةوة لةوةى كة سةردةمى بةعس نةمان بووبَيت؟ كردووة؟، كةركوك بارودؤخى بؤ ضييان نيزامى بة ثَيشمةرطة هَيزى توانيويانة وةربطرن؟ بؤ تايبةتيان بودجةى بناسَيننء ئةنفالء هةَلةبجةء كةيسةكانى توانيويانة كوردستان شارؤضكةكانى الدآء تَيكدانى ئاستى لةسةر فةرميىء بة يةكالييبكةنةوةء بةغدا بة كة جؤرَيكيش بة نَيودةوَلةتى نَيودةوَلةتىء كةيسى بة بيكةن تَيثةإببَيت دنياى بؤ كؤمةَلكوذيى جينؤسايدء وةك ميللةتء ثشتيوانيى بةهؤيةوة بسةلمَيننء بة بيكةن بةدةستبهَيننء بؤ دنياى وآلتانى دةستكةوتَيك بؤ دواإؤذى ميللةتةكةمان.

[email protected]

ثارَيزةر، عةبدوَلآل محةمةد ئةمين خدر

لةطوتارو بريتية سياسيى هَيزَيكى هةر بةهاى ئةمة ضونكة ميللةتةكةى، بؤ هَيزة ئةو ك��ردةوةى ثارتى و يةكَيتى هَيزة، ئةو دةبَيتة شوناسي دواجار هةموو دةيانتوانى لةبةردةستيانة زؤرةى ثارة بةو لةدةرةنجامدا ك��ردةوةء بكةنة بةَلَينَيك ثةيامء كوردستاندا لةهةرَيمى ط��وزةران و ذيان بتوانن بَلَيك دةسةالت نةتوانَيت كة كةس لَيبكةن بةجؤرَيك بَلَيت نةتوانَيت ك��ةس ض��ؤت��ةوة، لةبير ميللةتى ميللةت ماَلى و تَيدةثةإَينرَيت لةتاريكيدا بودجة ئةطةر ثارتى و يةكَيتى هةروةها دةدرَي��ت بةفيإؤ ساَلةى ضةندين خةمى و هةبواية باشيان نيةتَيكى مةسةلةى هةموويانةوة كةلةثَيش ميللةتةكةمان بةسةنتةر ببواية ناوضةدابإاوةكانة و كةركوك سياسية ذينطة لةو سياسةتةكانيان ثَيوةرى و ثَيشوةوة إذَيمى إوخانى لةدواى عَيراق لةبارةى دةيانتوانى سةركةوتنى مَيذوى طةورة تؤماربكةن و تةواوى ناوضة دابإَينراوةكان بطةإَيننةوة سةرخاكى و ثؤست خةمى نةيدةوت كةس ئةمإؤ كوردستان بوة نةتةوة خةمى لةثَيش تايبةتيةكانتان ئيمتيازة لةدةسةالتى ئَيمة كةبةرلةوةى ثرسيارةى ئةو بةالم لةخؤيان ثرسيار خؤيان ثَيويستة بكةين كوردى و »يةكَيتى كوردى دةسةالتى بؤضى ئةوةية بكةن بةرهةمبهَينن؟ بةرةنجامانة ئةم نةيتوانيوة ثارتى« زؤر لةئاستى هةميشة كوردى دةسةالتى لةواقعدا نزمدا مامةَلةى لةطةَل عةقَليةتى تاكى كورديدا كردوة كورد تاكى هؤشمةندى بؤ دةسةالت تةسةورى و بةهةردوو دةتوانَيت هةميشة كة بووة بةجؤرَيك

دواجار و بةرَيت لةخشتةى دراو و درؤ ضةكى بيخاتةوة خزمةت سياسةتة نا ئةخالقيةكةى خؤى ئةم جؤرة لةسياسةت كردن بةدةرلةوةى بةبازاإيكردنى ضونكة كورديشة تاكى كردنى بةطةوج سياسةتة دةسةالتى كوردى تةنيا كارينةكردوة لةسةر قَيزةون و كإين بؤ بةبابةتَيك كردنى و سياسةت كردنى فرؤشتن و دانانى نرخ لةاليةن ثياوة نةخوَيندةوارةكانى بَيإَيزى و تةماشاكردن بةكةم بةَلكو دةسةالتةوة نواندنة بةرامبةر بة تاكى كوردى، دةسةالتى كوردى دةمَيكة هةَلطرى طوتارَيكى نةخؤشة،طوتارَيك ثَييةكى إةطةزة كة طوتارَيك دراو، ترى ثَييةكةى و درؤية و نةتةوة لةخةمى نية بةشَيك ثَيكهَينةرةكانى بةرثرسانة لةطةَل ضركة ساتى مَيذوويدا مامةَلناكات بةَلكو ميزاج و خةمى تاكةكةس و بنةماَلة ثَيكهَينةرى و هةَليدةسوإَينَيت ب���ةردةوام و طوتارةية ئةم ئاإاستةى دةكات، دةسةالتى كوردى ئةو ووشةيةى بةالم واقع بؤتة كة ئةمإؤ بوو كة خةونى هةمووان ية، ضي سةرقاَلى دةسةالتة ئةم ئةوةية ثرسيار كة بَيت ضى دةبَيت طةورةتر لةوة كارةسات ئاخر ميللةتةكةمان ماددى بةسةرمايةى دةسةالتة ئةم سةرمايةى مةعنةوي و مرؤيي ميللةتةكةمان إةزيل بابةتَيك بيكاتة جارَيك دةكات، ضةواشةى و دةكات بؤ شةإ موادى بيكاتة جارَيك فرؤشتن و كإَين بؤ بةرذةوةندى بنةماَلة ...هتد دةسةالتى كوردى لةماوةى لةسةر بةردةوام كارى كردوة ضةند ساَلى إابردوو إزيل كردنى تاكى كوردى، هةميشة ويستويةتى تاكى كوردى ببَيتة هةموو شتَيك نةبَيتة مرؤظَيكى هؤشيار، إةزيلةكانى كارة هؤشيار مرؤظى دةزانَيت ضونكة كات هةموو وة قبوَلناكرَيت ثَيي و دةبينَيت ئةوان كار ئةوهَيزانةى ويستويةتى ك��وردى دةسةالتى دةكةن ميللةتةكةمان تاكةكانى هؤشيارى لةسةر يان سياسي يان إوناكبيرى طروثي يان تاكن ض بةرذةوةندى بةتَيكدةرى خةَلك لةالى إؤذنامةوانى كةناَلَيكى ضةند بؤئةمةش بشوبهَينَيت ميللةتيان خةريكى كةبةردةوام هةية إاطةيانديان و حزبي فةرهةنطَيكن خاوةنى ئةمانة درؤن بةرهةمهَينانى قايمةوة زؤر بةإويةكى كة ضةواشةكارى و لةدرؤ خةَلكى كة لةئةمإؤدا بةالم دةهؤننةوة، درؤيانة ئةم كوردستان لةئاستَيكى بةرزى هؤشياريداية و دةبينن ئؤثؤزيسيؤنى هَيزَيكى خاوةنى كةميللةتةكةمان ضةندين وه��اوك��ات سياسيدا شانؤى لة كاراية كارى إاطةياندن و هةَلوَيست خاوةن إوناكبيرى كردووة كةشف دةسةالتةيان ئةم كةدةستى ئازاية بةَلكو نةبووة نةتةوة كة هةرطيز خةمةكانيان خةمى بؤدةسةالتى نا دةنطى بؤية بووة كةسي خةمى خستؤتة كورسيةكةيانى طؤإان بؤ بةَلَى و طةندةَل لةرزة و جارَيكى تر طةندةَلى شوَينى خؤى ناطرَيتةوة كوردى تاكى بؤ سةربةرزانة ذيانَيكى ئيرادة بةَلكو

دةطةإَيتةوة.

ض شتَيك ماوة بيكةن؟

نويَنةرانمان لة بةغدا

درؤ و دراوكارتةكانى دةسةَلت

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 بؤضـــــوون

[email protected]

خؤتان باش دةزانن

ئةو شكستانةى

تووشتان هاتووة

دةرئةنجامى ئةو

بيَباكييةية كة ضةند

سالَة بةرامبةر

هاوآلتييانى ئةم وآلتة

ثةيِرةوى دةكةن

ئةم نويَنةرانةى

كورد ضةند لة

مافةكانى كورديان

وةرطرتووةتةوة،

ضييان بؤ

بارودؤخى

كةركوك كردووة؟

4

Page 30: rozhnama 571

ذمــارة )571( 3بـــودجـــةسَيشةممة 2010/3/2

[email protected]

تيَبينى لةسةر بودجةى حكومةتى هـــــةرَيم، بؤ ساَلى )2010(نوَيوةو كابينةى لةاليةن رؤشنة ستراتيذى ئاماذةيةكة بؤ ئةوةى، ئةمة كابينةى تةسريفى راستةقينة، وةزارةتَيكى نةوةك كارةكانة، بؤ نيوةى ترليؤنء )3( ئ��ةو ك��ة؛ ئةوةية لة )%68( بة نزيك تةرخانكراوة وةبةرهَينان نيوى ترليؤنء ) 2( بة نزيك واتة: سةدى، ناونراوة كة رابردووة، ساَلى ثإؤذةكانى بؤ بؤ )%31،3( تةنيا بةردةوامةكانء ث��إؤذة

ثإؤذةكانى ئةمساأل تةرخانكراوة، واتة نزيك بة )يةك ترليؤنء سةد مليار( دينار!!!

هةشتةم: هاوسةنطيى بودجة:بؤ دانانى هةر بودجةيةك ثَيويستة، بوجةى ساآلنى رابردوو، كةموكورتييةكان، شَيوازى لةبةرضاوبطيرَيت، هتد كةم، زيادء سةرف، بؤية ئابووريناسان، كة باس لةدانانى ياساى دةزان��ن طرنطى بة زؤر دةك���ةن، بودجة خيتامى حيسابى ياساكة ثإؤذةى هاوثَيضى ساآلنى رابردوو بخرَيتة بةردةم ثةرلةمان، بؤ ئةوةى بةرضاويان رؤشن بَيتء بزانن بإطةو

بةشةكانى بودجة ضؤن دادةنَين.ل��ة م���وازةن���ةى ئ��ةم��س��اَل��دا ل��ةط��ةأل ئةمساَلدا بةشةكانى وردةكارييةكانى نةفةقاتى بة ئاماذةى خؤشبةختانة وةزارةت )2008(ء ئيعتماداتى )2009( كردووة، كة ئةمة

هةم ثَيويستةو هةم جَيطةى دةستخؤشيية.بة ضاوخشاندنَيكى زؤر خَيرا بة ذمارةكانى ئةو خشتانة دةردةكةوَيت، حكومةت بؤ دانانى ئاماذةكانى بة طرنطيى هيض بودجةية ئةم ئةو لةسةر وة ن��ةداوة، راب��ردوو ساآلنى دانةإشتووة، خؤى بةرنامةى دةركةوتانة لَيكؤَلينةوةى تةنانةت ثَيدةضَيت هةروةها

ورديش بؤ ئةو ذمارةو ئاماذانة نةكرابَيت.ئةم ئةنجامنةدانى ط���ةورةى زي��ان��ى لةوةداية، نةكردنة حيساب ئةو لَيكؤَلينةوةو بةبآ دادةنرَيت تةشغيلى بؤ زؤر رَيذةيةكى وةبةرهَينانء حيسابى لةسةر سةرفكردن

خزمةتطوزاريى. بةمانايةكى ديكة حكومةت رَيذةيةكى زؤر ثارة لة بةردةستى خؤيدا دةهَيَلَيتةوة، بؤئةوةى بهَينَيتء بؤ كارة ئاساييةكانى خؤى بةكارى )دروستكردنى وةبةرهَينان بؤ كةم بةشَيكى قوتابخانة، ئاوةإؤ، ئاو، كارةبا، رَيطةوبان، خةستةخانة، طوندى هاوضةرخ، هتد( تةرخان

بكات.بؤ مةترسيدارة ئاماذةيةكى ئةمةش بؤ ثالنى، ب��َي بؤ بودجة، ناهاوسةنطيى كاربةدةستى لةبةردةستى ثارة قؤرغكردنى

ضوونةثَيشةوةى بةطوَيرةى كة حكوميدا، مةسةلة سياسييةكان بةكارى بهَينَيت، لةكاتَيكدا كة خؤى بة ثَيويستى دةزانَيت بةكارى بهَينَيت، نةك ئةو كاتةى، كة هةرَيم ثَيويستى ثَيى هةية )لةبيرمان نةضَيت موناقةلةى بإطةو بةشةكان با حكومةت(، خ��ودى ئةستؤى خ��راوةت��ة

هةندَيك نموونة بخةينة بةرضاو:

تةعويزاتى فةرمانبةران: لةماوةى ساَلَيكدا )ترليؤنء نيو(َيك زياديكردووة، ئةطةر بةراورد )2009( نيوةى سةرفكراوى لةطةأل بكرَيت ترليؤن( زياديكردووة، )يةك بة نزيك هَيشتا

بَي هيض روونكردنةوةيةك.

نيوةى )سيانة(، ضاككردن كةلوثةلء كةواتة سةرفكراوة، مليار )361( ،)2009( )2010( بؤ مليار )700( زؤر النى دةبواية تةرخان بكراية، بةتايبةتيش كة ساَلى )2008( نةفةقاتى فيعلى )603( مليار بووةء ئةمساَليش كابينة بضووككراوةتةوة، بةآلم )937( مليارى

بؤ دانراوة. )600( ترليؤنء )4( )المقترح(يشدا لة

مليارى بؤ دانرابوو!!!

منافعى كؤمةآليةتى لةنيوةى )2009( تةنيا ،)2010( بؤ كةضى سةرفكراوة، مليار )62(

)180( مليار تةرخانكراوة.

مةسروفاتى ديكة: لة )2008(، )315( مليار )95( تةنيا )2009( لةنيوةى بووة، خةرجى مليارى سةرفكراوة، كةضى لة )2010(دا )683( مليارى بؤ تةرخانكراوة، لة ثَيشنيازكراويشدا

زياد لة )ترليؤن(َيكى بؤ داواكراوة!

مةوجوداتى نادارايى: لة )2008( مةسروفى فيعلى )121( مليارة، لةنيوةى )2009( تةنيا )55( مليار، بؤ )2010( بإى )258( مليار داواكراوة،

ثَيشنيازيش زياد لة )ترليؤن(َيكة!

ئَيستا ئيتر با بإؤينة نَيو وردةكارييةكانى ديكةى

بودجةكةوة:1. لة بإطةى )3( مادةى يةكةمدا كورتهَينانى ثَينج( سىء مليارء سةد )هةشت بة بودجة مادةى دووةمدا، لة دةخةمَلَينَيت، دينار مليار ضلء سةدء سآ تةنيا بة )2010( داهاتى هةشت مليارء شةش سةدو حةفتاو نؤ مليؤن

دةخةمَلَينَيت. سةربارى تَيبينى زؤرمان لةسةر ئةم رَيذة نزمةى داهات، كة ئةويش نيشانةى نةبوونى ثالنى ئابوورييء بةرنامةيةكى كاراية داهاتةكانى بؤ زيادكردنء جؤراوجؤركردنى هةرَيم، بةآلم ئةوةى ثَيويستة لَيرةدا بووترَيت ناإَيكى رَيكخستنى بإطةكانى ياساكةية، عةجز هةميشة لة ئاكامى زيادبوونى خةرجيية لةضاو كةمبوونى رَيذةى كورتهَينان واتة داهاتدا، بةآلم خةرجيدا، لةطةأل ب��ةراورد لة داهاتة مةطةر ئ��ةوا بَيت، كةمتر عةجز لة داه��ات هؤى بكةوَيت!، بةرضاو ياسايةدا لةم تةنيا هاتووة، لةوةوة زةقةش هةَلة ئةم سةرةكى ئاماذة نايانةوَيت بودجةكة ئامادةكةرانى كة بةوة بدةن، كة زؤرينةى داهات، واتة زياد لة )97%( لة بةغداوة دَيتء لةم هةموو الثةإانةى بةسةر ثةرلةماندا دابةشيانكردووة، نايانةوَيت داهاتى لةسةر قسة شةفافانة وردي��ىء بة فيعلى هةرَيم بكةن، ض ئةوةى دةضَيتة خةزَينةى فيدراَلييةوةو ض ئةوةى لة هةرَيمدا دةمَينَيتةوة.

وةك لة خاَلى يةكةمدا ئاماذةمان ثَيدا، لةبةر ثةرلةمان ثَيويستة هةَلةية السةنطيىء ئةم بنَيرَيتةوة حكومةت بؤ ياساكة ث��إؤذةى بؤئةوةى جارَيكى ديكة وة بةشَيوةى ستاندارد داهاتةكان بةهةموو ئاماذة دايإَيذَيتةوةء عةجزى تَيبطةين ورديى بة بؤئةوةى بدات،

راستةقينة ضةندة؟.لة بإطةى سآ لة بإةى ئةو تةنيا ئايا .2مادةى يةكةمدا هاتووة، عةجز يا كورتهَينانى

بودجةكةية؟بودجة بةوة لة ميزانى حيساباتى مانطانة كؤتايى لة نيية م��ةرج كة جيادةكرَيتةوة، رةها هاوسةنطيى دانانيدا لةكاتى وةيا ساأل، بكرَيت، دروست داهاتدا خةرجىء لةنَيوان ئةو دوو حةقلة نَيوان بةو مانايةى جياوازى ثَيداويستىء ديارة بكرَيت، سفر بة يةكسان ثالنء حةزى حكومةتء دانيشتووان زؤرجار لةبإى داهات زياترة، بؤية لةو حاَلةتة عةجز دروست دةبَيتء حكومةتيش هةوَلدةدات ئةو كةمبكاتةوة جؤراوجؤر بةإَيطةى عةجزة وةك: زيادكردنى باجةكان، فرؤشتنى هةندَيك وةيا ناوخؤيى قةرزى دةوَل��ةت، كةلوثةلى دةرةوةء بؤ هةناردة زيادكردنى دةرةكيى،

كةمكردنةوةى بودجةى بةكاربردن، هتد. با سةيرى موازةنة بكةين، بزانين ضةند بؤ

تةشغيلى داواكراوة: )2010( لسنة الدائرة قبل من املقترح لة: بيستء سةدء ترليؤنء )شازدة ثَيشنيازى سَى( ثةنجاو سةدء حةفت مليارء حةوت كؤبكرَيتةوة ئةمة ئةطةر كراوة، دينار مليؤن وةبةرهَينان، بؤ تةرخانكراو طوذمةى لةطةأل كة )3 ترليؤنء ثَينج سةدء ضلء سآ مليارء حةفتاو ضوار( مليؤن دينارة، ئةوكات هةمووى دةكاتة: )19,670،827( )نؤزدة ترليؤنء شةش بيستء سةدء هةشت مليارء حةفتا سةدو حةوت( مليؤن دينار، ئةو رَيذة ثَيشنيازكراوة ئةوة بَيت، وةهمى طةر الدائرةوة لةاليةن كارَيكى ناياسايية، ئةطةريش راستةقينة بَيتء وةزارةتء داواك��ارى ئاستى رةنطدانةوةى دامودةزطاكان بَيت، ئةوا كارةساتة، كارةساتة: بودجةى عةجزى حاَلةتةدا ل��ةم ضونكة كوردستان ناكاتة )هةشت سةدء سىء ثَينج( )هةشت )8،238،651( بةَلكو دينار، مليار مليارء هةشت سىء دووس��ةدء ترليؤنء

شةشسةدء ثةنجاو يةك( مليؤن دينار!!!ثالنىء بَي نيية، لَيرةدا كارةسات بةآلم ئاَلؤزيى تةنيا لَيرةدا نيية، بةَلكو لةوةداية، كة ئةو هةموو عةجزة تةنيا بؤ نةفةقاتى تةشغيلى جطةلةو ئيستسماريدا، حةقلى لة داواكراوةو داواكارييةك، هيض دانراوة، بؤى طوذمةيةى نةهاتووة! ال��دائ��رة( قبل من )املقترح وات��ة رَي��ذةى ئ��ةوا بواية، بةمشَيوةية طةر جا .)%69( نةوةك ،)%81،9( دةيكردة تةشغيلى ،)%18( دةكاتة رَيذةكةى وةبةرهَينانيش

نةوةك )%31(.شةش كابينةى دةطةيةنَيت ئةوة ئةمةش خةرجى زةبةندى زؤرو ليستَيكى لة جطة تةشغيلى، هيض ثإؤذةيةكى طرنطى ئيستسمارى لةبةردةستدا نةبووة، وةيا ثَيشنياز نةكراوة بؤ تةنيا ئةطةر ثإؤذةكةوة، نَيو بخرَيتة ئةوةى

وةك داوايةكى ثَيشنيازكراويش بَيت.ئايا كة ئةوةية؛ لَيرةدا طرنط ثرسيارى طةر ئةو رَيذةى وةزارةت داوايكردووة، واتة ئةو )هةشت ترليؤن(ةى ديكة كابينة، بؤضىء ضؤنى سةرف دةكرد؟ ضونكة وةك ئاماذةمان ثَيدا، بؤ بوارى ئيستسمارى هيض دينارَيك زياد لة تةرخانكراو دانةنراوة، كةواتة سةرجةم ئةو ثارةية وةك لة خشتةكانيشدا بةروونى ديارة مووضةى دةبَيت جا خةدةماتة، مووضةء بؤ كآء خةدةماتى ضي بَيت بة )هةشت ترليؤن( ثإبكرَيتةوة؟؟ ثالنى حكومةت ضيية لةوبارةوة؟

ئةو كةمبوونةوةية ضؤن ثإدةكاتةوة؟ ثةلةثإؤزَيى نيشانةى كة سةيرتر، لةمة لة كة زانيارييانةية، ئةو بودجةية، ناردنى راثؤرتى وةزارةتى دارايدا هاتووة دةربارةى

بودجةى )2010(:وةك باسمانكرد لة المقتةرةحى دائيرة بؤ نووسراوة، مليؤن )16،127،753( تةشغيلى بةآلم بؤ ئيستسمارى لة خانةى المقترح )سفر( دانراوة، واتة حكومةت جطةلةو )3،543،074( لة كةضى نةنووسيوة، ديكةى هيضى مليؤنة هاتووة، (دا 3( الثةإة لة وةزارةتدا راثؤرتى دارايى وةزارةتى بؤ نووسراوياندا لة كةوا ترليؤنء حةءسةدء ثةنجا( 5( عَيراق، داواى مليار دينار كردووة، كةواتة زياد لة )2 (ترليؤن، وةبةرهَينان بؤ بووة ثَيويست كة لَيرةدا

نةنووسراوة؟ هيض لةبةرئةوةية، ن��ةن��ووس��راوة جا ثإؤذةيةك لة ئارادا نةبووة؟ هيض وةزارةتء بؤ نيية ثالن نةبووة؟ ثإؤذةيان دةزطايةك توانادا لة ئةطةر ثارةية؟ ئةو وةطةإخستنى نةبووة هيض ثَيشنيازَيك بكرَيت بؤ سةرفكردنى ئةو ثارةية )كة ئةوةش هيض مةنتقَيكى تَيدانيية، ضونكة النيكةم دةتوانرا ثإؤذةكان دووكةرت ساَلَيك بة ساَلَيكء ضةند بخرَينة نةكرَيتء تةواو دةكران(، بؤضى لةو نووسراوةياندا بؤ

بةغدا داواى )5( ترليؤنء نيويان كردووة؟؟ترليؤنء ي��ةك ( )%24،7( رَي��ذةى .3حةءتسةدء مليارء ن��ؤزدة حةءتسةدء تةرخانكراوة دينار، مليؤن دوو( شةستء سوودى )منح( بةخشين )اعانات(، باربو بؤ: مةسروفاتى اجتماعية( )منافع كؤمةآليةتى بةإؤشنى كة نادارايى، مةوجوداتى ديكة، ديارينةكراوةو هيض ميكانيزمَيك نةخراوةتةإوو هؤكارى كاتء سةرفكردنيان، شَيوازى بؤ لةوانة، دةبن سوودمةند كَين بةخشينةكان،

بةكآ دةدرَيتء كَيى لَيى بَيبةش دةكرَيت؟؟4. حكومةتى هةرَيمى كوردستان، تائَيستا عةيارى تةمام حكومةتى لة نةيتوانيوة حيزبييةوة دةربضَيتء خؤى لة موحاسةسةى بكاتء رزطار سةرةكيى حيزبى دوو نَيوان بكاتة هةرَيميش دامةزراوةو ببَيتة حكومةتى تةنانةت دةوَل��ةت��ى، دام���ةزراوةى خ��اوةن ئاكامى لة كة هةرَيميش، سةرؤكايةتى هةَلبذاردنى راستةوخؤ دياريكراوة هَيشتا بة ثرةنسيثى دابةشكردنى حيزبى دةإواتة رَيوة، بةتايبةت كة لة ئَيستادا طفتوطؤى طةرم لةسةر

جَيطرى سةرؤكى هةرَيم هةية.دامةزراوانةى خوارةوة ئةم كة لَيرةدا .5كؤدةكةينةوة رَيذةى ئةو ثارةيةى بؤ حيزب تةرخانكراوة، يا راستةوخؤ لةذَير باَلى حيزبدا

دةإوات دةردةكةوَيت. دةزطاكان: سةرؤكايةتى هةرَيم، ئةنجومةنى وةزارةتى ثةرلةمان، سةرؤكايةتى وةزيران، ئاسايشى ناوخؤ، وةزارةت��ى ثَيشمةرطة، رةسميىء بة ئةمانة كة هةولَير/سلَيمانى، رؤشنيى لةسةر بنةماى موحاسةسةى حيزبى )دةكرا دياريكراون، ثؤستةكان دةكةنء كار وةزارةتى داراييش بخرَيتة ئةم خانةوة، ضونكة ئةو وةزارةتةش لةسةر بنةماى موحاسةسةى وةزي��رةك��ةى وةك��ي��ل وةزي����رء حيزبى دياريكراوة، بةآلم النيكةم ئةو وةزارةتة كةم تا زؤر لةسةر فةرمانى ئةنجومةنى وةزيران

كارةكانى دةكات(.دةكاتة كة ،)256،281( كارمةند: ذمارةى )41،5%( سةرجةم كارمةندانى هةرَيم بؤ ساَلى

.)2009(بودجة: )2،288،115( مليؤن دينار لة كؤى بودجةى تةشغيلى، كة دةكاتة )29%( سةرجةم

بودجةى تةشغيلى.6. لة بودجةى ئةمساَلدا لةاليةن وةزارةتى نةوةدء نؤسةدء مليارء 52( بإى داراييةوة، دوو( مليؤن دينار تةرخانكراوة بؤ ثةرلةمانى فيعلى مةسروفى لةكاتَيكدا ئةمة كوردستان، ثةرلةمان لة )شةش( مانطى سةرةتاى )2009(

دا، تةنيا )نؤ مليارء شةش سةد( مليؤن بووة، ناوخؤى ثةيإةوى )89( مادةى طوَيرةى بة ثةرلةمان، دةبواية حيسابى خيتامى ثةرلةمان دارايى ليذنةى رةوان��ةى ساَلدا كؤتايى لة بكرايةء لة ثةرلةمان طفتوطؤى لةسةر بكرَيت،

كة ئةمة تائَيستا نةكراوة.حكومةتى فةرمانطةيةكى ضةند .7باسكراونء نة بودجةكةدا لة هةية، هةرَيم بةتايبةت تةرخانكراوة، بؤ ثارةشى نة كة ل���ةدةرةوة، هةرَيم نوَينةرايةتييةكانى ئةم بودجةى ئايا زيادبوونداية، لة بةردةوام دةرةوةى وةزارةت��ى لةسةر نوَينةرايةتيانة كآ هةرَيمةو حكومةتى لةسةر يا عَيراقة،

وردةكاريى حيساباتيان لةطةأل دةكات؟لة حكوميى كارطةيةكى هيض داهاتى .8بودجةكةدا ديارنيية. ئايا كارطةكانى حكومةت هيض داهاتَيكيان نيية؟ رَيذةى داهاتى وةزارةتى داهاتى رَي���ذةى ،)%0،77( ثيشةسازيى )2009(دا ساَلى لةطةأل بةراورد بة وةزارةت )45%( هاتووةتة خوار، بة طوَيرةى راثؤرتَيكى )18( خاوةنى حكومةت رووداو رؤذنامةى بةآلم بةكرآ، داوة )15(ى كة كارطةية،

كرَيكانيان ديارينةكراوة لة بودجةكةدا.بةطوَيرةى ثارَيزطاكان ثةرةثَيدانى .9راثؤرتى وةزارةت لة )322( مليارةوة دابةزيوة بؤ )123( مليار دينار، ئةم بإة ثارةية خراوةتة ديارنيية بةآلم وةبةرهَينان، بودجةى سةر ثارَيزطايةكى هةر بةشى دابةشكراوةو ضؤن هةرَيم ضةندة؟ ئةم بودجةية ساآلنى رابردوو خةرج ثارَيزطاكانةوة ئةنجومةنى لةاليةن دةخرَيتة ئةمساأل نيية روون بةآلم دةكرا، ثارَيزطاكانء يا وةزيران، ئةنجومةنى سةر

ضؤن سةرف دةكرَيت؟؟.وةزارةت��ى ثإؤذةكانى زؤرب��ةى .10شارة ناوةندى بؤ تةرخانكراوة تةندروستى )%27( تةنيا )73%(ء بةإَيذةى طةورةكان، تةرخانكراوة، طةورةكان شارة دةرةوةى بؤ شارؤضكةو زؤربةى كة لةكاتَيكداية، ئةمة خةستةخانةى بة ثَيويستيان دَيهاتةكان تةندروستى خزمةتطوزاريى و ثَيشكةوتوو هةيةء تةنانةت زؤر شارى سةرةكيش هَيشتا بَيبةشةو ثزيشكى تواناى كةرةستةء لةزؤر شارة رةوان��ةى نةخؤشةكانيان بةناضار نموونةيةكى ئةمةش كة دةكةن، طةورةكان لةنَيوان هاوسةنطيى نةبوونى لة ديكةية

ناوضةكانى كوردستاندا. )37،523( ساآلنة هةرَيم حكومةتى .11)سىء حةوت مليارء ثَينجسةدء بيستء سآ( مليؤن دةداتة كرَيى دامودةزطاكانى، لةكاتَيكدا دةيةها باَلةخانةو خانوو دامةزراوةى حكوميى بةسةردا دةستيان حيزبةكان كة هةية، تائَيستا حيزبىء بارةطاى كراوةتة طرتووةو حكومةتء ئةنجومةنى وةزيران هيض ثالنَيكيان

نيية بؤ وةرطرتنةوةيان.12. لة كوردستاندا زياد لة )4 (هةزار كارطةى كةرتى تايبةت هةية، ئةطةر حكومةتى هةرَيم ثالنَيكى هاوبةشى هةبَيت لةطةأل ئةم كةرتةدا، فائيزةكانى كارمةندة لة بةشَيك دةتوانرَيت رةوانةى تواناكان خاوةن بةتايبةت خؤى ئةو كةرتة بكات بة هةندَيك ئيمتيازاتةوة، بؤ بودجةى لةياساى عَيراق حكومةتى نموونة بةوة ئاماذة كة داناوة، مادةيةكى ئةمساَلدا دةدات؛ ئةطةر كةسَيك لة كةرتى حكومييةوة بطوَيزَيتةوة بؤ كةرتى تايبةت، ئةوا حكومةت ماوةى بؤ ثَيدةدات نيوةى مووضةى جارانى خانةنشينى سيستمى دةكرَيت ساأل، دوو ببَيتة بؤئةوةى بكرَيت، باش تايبةت كةرتى

هاندةرَيك بؤ رووكردنة ئةو كةرتة.

* ئةندامى ليذنةى دارايى ثةرلةمانى كوردستان

Page 31: rozhnama 571

عةدنان عوسمان*

يةكةم: ثالنى ئابووريى كابينة:بؤ بودجة ناردنى ثَيش نوآ، كابينةى خؤى ثالنى بةرنامةو دةبواية ثةرلةمان رةوانةى ثةرلةمان بكردايةء لةوَيدا سةرخةتى نةخشةء ثإؤطرامى خؤى بخستايةتة بةردةم بتوانن ثةرلةمانتاران ئةوةى بؤ ثةرلةمان، سياسةتة ثللالنء ئللةو رؤشنايى لةسةر ئابووريىء ئةو فةلسةفةى كاركردنة طفتوطؤ بةآلم بكةن، بودجةكة بإطةكانى لةسةر لة ثةلةثةليدا بؤ زوو رةوانةكردنى حكومةت هَيَلى نةبوونى كة لةيادكرد، ئةوةى بودجة ثَيويستة كة حكومةت، سياسةتى طشتيى لةاليةن ثةرلةمانةوة طفتوطؤو ثةسةند بكرَيت، تارماييةك دةخاتة سةر ثإؤذةى بودجةكةى.

دووةم: رَيكخستنى بودجةيةكَيك لة بنةما بناغةييةكانى دانانى بودجة، ثَيويستة كة مانايةى، بةو يةكانطيرييةتى شَيوةى داهاتةكانء خةرجىء سةرجةم بودجةدا لة سةرفكردنيان بةدةستهَينانء

رؤشن بكرَيتةوة.تةنيا بودجةدا ثإؤذةياساى لة بللةآلم ئةوة كراوةو خاآلنةدا بةو خَيرا ئاماذةيةكى خةرجكردنة، بإى ئةو كة ديارينةكراوة، هاتووةو لةكوَيوة بودجةكةية سةرجةم كة مادةى لة دةبواية كوَيية؟ سةرضاوةكةى يةكةمدا، ئاماذة بةو بإة ثارةية بدراية، كة لة ئاكامى تةرخانكردنى )17%( بودجةى عَيراقء سيادىء خةرجيية سةرجةم بإينى دواى ئةوةش كة هةرَيم، دةطاتة حاكمييةكان،

سةرضاوةى سةرةكى داهاتى كوردستانة.داهاتةكان دياريكردنى لة دزينةوة خؤ ستراتيذييةتَيكى نةبوونى بَيثالنىء نيشانةى هةرَيمةوةو حكومةتى لللةاليللةن رؤشنة كة ثيشاندةدات، سلفةيةك وةك بودجةش

مانطانة لة بةغداوة دةطاتة هةرَيم.هاتووة دوودا مللادةى لة داهاتةى ئةو دةبواية بخرايةتة سةر ئةو داهاتةى لة بةغداوة داهاتى وردى بة بزانرَيت ئةوةى بؤ دَيت،

هةرَيم ضةندة.لةسةر زؤرملللان تَيبينى سللةربللارى سةرنجةكانمان دواتللر كة داهللات، بإطةى ثإؤذةى ناكرَيت دةخةينةإوو، بارةوة لةو بودجة وردةكارييةكانى سةرجةم داهاتةكان: سنوورييةكان، خاَلة باجء دةرةوة، ناوخؤ، تةرخانكراوى بةغدا، هتد لة سةرةتاى ياساكة كوردستانء ثةرلةمانى ثَينةدرَيتء ئاماذةى بةتايبةت ليذنةى دارايىء كاروبارى ئابووريى

لةسةر وردةكارييةكانى ئاطادار نةكرَيتةوة.داهاتةكان دةروازةى رووننةكردنةوةى نيشانةى ثَيويستة، ئسوَلييةى بةوشَيوة وةزارةتللى ثةلةكردنى وةيا كةمتةرخةمى دارايية لة ناردنى ثإؤذةى ياساكة، كة ئةوةش جَيطةى تَيبينيية، ضونكة النيكةم لة كؤتايى ساَلدا دةردةكةونء داهاتةكان زؤرى هةرة بةشي زؤرى كاريطةرى خاَلةش ئةم ئاماردةكرَين، هةيةء ثللإؤذةكللةوة هاوسةنطيى بةسةر

السةنطى كردووة.بؤية ئَيمة لةم رووةوة ثإؤذةى بودجة بة بطةإَينرَيتةوة ثَيويستة نازانينء هاوسةنط ثإكردنةوةى بؤ وةزيللران ئةنجومةنى بؤ ثإؤذةكة رَيكخستنى طةورةيةء كةلَينة ئةم لةسةر يةكانطيرانةء شةفافء بةشَيوةيةكى

بنةمايةكى زانستيى.

سَييةم: ثالنى ستراتيذيىرةنللطللدانللةوةى بللودجللة دةزانلللن وةك ئابووريى، سياسيى، بةرنامةى تَيإوانينء بإطةكانء ثَيويستة حكومةتةو كؤمةآليةتى ويستء ئللةو وةآلمللى تةرخانكراوةكان، لةو بللةآلم بللداتللةوة. ثالنانة داخللوازيللىء ياساى لةطةأل هاوثَيضكراوة كة راثؤرتةدا، داراييةوة وةزارةتللى لةاليةن بودجةكةداو تَيإوانين، بة ئاماذةيةك هيض ئامادةكراوة، لةو نةدراوة، ئةولةوياتةكان ثالن، ستراتيذ،

ستراتيذى نيية رؤشن طشتييةدا راثؤرتة حكومةت لةهةموو بوارةكاندا ضيية؟ بؤ نموونة بؤ مةسةلةى ئةو رَيذة زؤرةى بؤ بةكاربردن تةرخانكراوة، نةخشةى ضيية؟ ض ثالنَيكى هةية وةبةرهَينانى كشتوكاأل، وةطةإخستنى بؤ هَينانء ثيشةسازيى، دةرةكللى، ناوخؤيىء

ناردن، هتد؟خاَلى طرنط، كة لةو راثؤرتةدا ونة، ئةوةية: ئايا حكومةتى هةرَيم، ض بةرنامةيةكى هةية بؤ زيادكردنى داهاتةكانى هةرَيمء كةمكردنةوةى ثالنَيكى ض ناوةند؟ داهاتى بة ثشتبةستن ناردنى جللؤراوجللؤرةكللان، باجة بؤ هةية نةوتء بةطةإخستنى ئةو ثارانةى لة ئاكامى

طرَيبةستةكاندا بةدةستهاتوون؟.هةروةها مةسةلةى هَيزى كارء ضارةسةرى بَيكاريىء بةطةإخستنى توانا نووستووةكانى تةرشيقى بؤ ثالن دانانى دامودةزطاكانء بة كةرتى برةودان دامةزراوة حكومييةكانء لةثَيناو ئيمتيازات هةندَيك ثَيدانى تايبةتء بةهَيزكردنى ئةو كةرتة، ئةمانة هةمووى لةو

راثؤرتةدا ئاماذةيان ثَينةكراوة.وابوو ثَيويست كة وةزارةت، راثؤرتى لة بَيت كابينة ستراتيذى رؤشنى ثالنى بإطةكانى رووكةشيانةى شيكردنةوةيةكى واتة نيية، ديكة هيضى بللةوالوة بودجةكة بؤ دةسللت لللةم بنةماى لةسةر حكومةت ثالنَيك وردةكاريىء هيض بَي دةست، ئةو

كاردةكات.رةوانللةى راثؤرتة ئةو ثَيويستة بؤية كوردستان ثةرلةمانى بكرَيتةوةو حكومةت كة بكات، كابينة لة رؤشن ثالنَيكى داواى بودجة بإطةكانى ثالنة ئةو بنةماى لةسةر

دياريكرابَيت.

ضوارةم: بودجة، يا تةمويل عَيراقء بودجةى ياساى بةطوَيرةى راثؤرتى وةزارةتى دارايى هةرَيم، دةردةكةوَيت هةرَيمدا لةطةأل فيدراَليى حكومةتى مامةَلةى ثارَيزطايةكى هةر لةطةأل مامةَلةيةتى هةمان ديكةى عَيراقدا، لة روونكردنةوةكانى وةزارةت مانطانة دةبَيت هةرَيم كة بوو، ئاشكرا ئةوة ئةوةى بؤ بنَيرَيت بةغدا بؤ حيساباتى خؤى بودجةى مانطى داهاتووى بؤ رةوانة بكرَيت، لة بإطةى شةشى مادةى )16(ى ياساى بودجةى كة خراوةتةإوو، ئةوة ورديى بة عَيراقدا، هةرَيم ناتوانَيت ثشكةكةى بةكاربهَينَيت لةذَير وةزيرى لةطةأل هةماهةنطى بة ضاودَيريىء

دارايى عَيراقدا نةبَيت.ئةستةمة واقيعيةوة للللةإووى بؤية بودجة، بووترَيت تةمويلة بةم بتوانرَيت مةترسيدارة ترسناكء ئاماذةيةكى ئةمةش هةرَيم، داراييةكانى دةسةآلتة توانايىء بؤ هةر سةروةرييةكانى لة طرنطة بةشَيكى كة دةسةآلتَيك، بة طوَيطرتن لة روونكردنةوةكانى وةزارةت دةربارةى ئةو كَيشةو ئاستةنطانةى ناوةنددا، لةطةأل مامةَلةياندا لة رَيطةيان دَيتة دةردةكةوَيت نة حكومةتى هةرَيمء نة بةرثرسة عَيراق دارايى وةزارةتى بةغداء كوردةكانى

هةوَليان نةداوة ئةو واقيعة تةَلخة بطؤإن.لللةدواى هةرَيم، حكومةتى بللةداخللةوة مةترسيدار بةشَيوةيةكى رووخانى رذَيمةوة خؤى بةستووةتةوة بة حكومةتى ناوةندةوةو ضوارضَيوةكانى دةست واآليى خؤى بةرتةسك بذَيويىء ئللةوةى ئاستى تا كللردووةتللةوة، ببَيتة هةرَيم خةَلكى طوزةرانى مووضةو بةشَيك لة طةمة سياسييةكانء ناو بةناو وةك

موقايةزةو كارتى طوشار بةكاربهَينرَيت.عَيراق حكومةتى مامةَلةى وتمان، وةك مامةَلةيةتى شَيوةى هةمان هةرَيمدا لةطةأل لةطةأل وةزارةتَيك، وةيا دةزطاء ثارَيزطايةك.

حيساباتى مانطانة دةبَيت دارايى وةزارةتى بكات، بةغدا رةوانللةى مانطة ئةو بؤ خؤى بؤئةوةى بودجةى مانطى داهاتوو وةربطرن.

لةراستيدا ئةمة ئيشكالييةتَيكى طةورةية:لةإووى جَيطةو رَيطةو مةوقيعيةتى هةرَيم هةرَيم بةستنةوةى سياسيداء ثرؤسةى لة بةغدا بة ئابوورييةوة شادةمارى لةإَيطةى لةإووى ئابووريشةوة، كة كَيشةى طةورة بؤ ذيانء ئاستى سةرةوةى بردنة ثإؤذةكانء

طوزةرانى خةَلكى كوردستان دةبَيت.وةك بةرثرسَيكى باآلى وةزارةتى دارايى وتى: حكومةتى هةرَيم »قائيم بيلسةرفة« نةوةك جياوازييةكى ض ديارة كة بيلسةرف«، »ئامر طةورة لةنَيوان ئةو دوو دةستةواذةيةدا هةية.

وةك ئَيستا ديارة هؤكارى خةمسارديىء بؤ بودجة ناردنى لة حكومةت الموباالتى وةيا ثةسةنكردن، بة طوَينةدان ثةرلةمانء ناوةإاستى ساأل دةردةكةوَيت، دواكةوتن بؤ ئامادةى هةرَيم كة بودجةيةى، ئةو ضونكة لةاليةن نيية بةهايةكى نرخء هيض دةكللات، هيض لة تةنانةت عَيراقييةوةو حكومةتى بودجةى ئامادةكردنى دانانء ثرؤسةيةكى هةرَيم نوَينةرانى بة راوَيذ ثرسء فيدراَليدا ثشكى دةستنيشانكردنى لللة نللاكللرَيللتء هةرَيميش اليةنى كوردى كاتَيك بانط دةكرَين، تةنيا بؤ ئاطاداربوون لة رَيذةكةو ميكانيزمى وةرطرتنةكةيةتى، بؤية بودجةى هةرَيم لةذَير ناونيشانى: )لةمدةست وةريطرةو لةو دةست هةربؤيةش بةإَيوة، دةإوات بكة( سةرفى قسةكردنى كابينة لةسةر دانانى بودجة دةبَيت لةسةرى راوةستينء هةموو اليةكمان بير لة دةربازبوون بؤ بكةينةوة عةمةلى هةنطاوى

لةم ثاشكؤيةتيية.

ثَينجةم: ثإؤذة بةردةوامةكان:ثلللإؤذة بللةردةوامللةكللان، دةبللَيللت ئةو كاتَيكى زؤر، سةرمايةيةكى كة بن، ثإؤذانة ض بللووَيللت، زؤرتلللرى توانايةكى زيللاتللر، بيناسازيىء لةإووى ض ديزاينةوةء لةإووى دةستبةكاربوونةوة، بة واتايةكى ديكة، هةقواية ثإؤذة بةردةوامةكان ئةو ثإؤذة ستراتيذييانة بن، كة حكومةت ناتوانَيت بة طوذمةيةك، وةيا لة ساَلَيكدا تةواوى بكات، بةَلكو كاتء ثارةى زياترى دةوَيت، ئةو ثإؤذانةش دةبَيت ثإؤذةى ئاودَيريى، بةنداو، وةك: بن، طرنط طةورةء رَيطةوبان، هَيَلى ئاسن، خةستةخانةى طةورة،

... هتد.ثللإؤذةى ساآلنَيكة بللودجللةيللةداء لللةم دةكرَيتء تَيكةأل بللةردةوام ستراتيذيىء ئةو بةردةوامةكان ياساكةبَيت، بةطوَيرةى ثإؤذانةن، كة ساَلى رابردوو دةستيثَيكردووةو تةواوكردنى لة بةردةوامدةبن ئةمساَليش ثإؤذةكة، طرنطيى وةيا طةورةيى، بَيطوَيدانة بةآلم ئةوةى جَيى سةرنجة لةم ثإؤذانةدا تةنيا بةردةوامةكان خانةى لة بةردةوامةو ناوى كة ثإؤذانة، لةو زؤرَيللك ضونكة دانللراوة، كارى نة دةستيثَيكردووة، )2009( لة طواية تةرخانكراوة، بؤ ثارةشى نة لةسةركراوةء واتة لة واقيعدا ئةوانة لة )2009( تةنيا بإياريان ثارةو تةرخانكردنى دةنللا دراوة، لةسةر دارايى ساَلى كةوتووةتة دةستثَيكردنةكةى خانةى ناضنة ئةوانة بةمثَييةش )2010(ةوةو

ثإؤذةى بةردةوامةوة.بؤ بودجة دانانى زانستييةوة لللةإووى خانةدا )2( لة دةبواية وةبةرهَينان، بوارى جَيبكرايةتةوة: ثإؤذة ستراتيذييةكانء ثإؤذة هَيَلكارييةكى هةم بةمشَيوةيةش خَيراكان، لةنَيو دةكللرا باشتر جلليللاوازى وردتلللرء ثإؤذةكانداء هةميش دةزانرا ض طوذمةيةك بؤ ض ثرؤذةيةك تةرخانبكرَيت، بةطوَيرةى داهاتى

ساآلنة.قيرتاوكردنء قوتابخانةو دايةنطةو رَيطةكان ضاككردنى ثردء دروستكردنى خَيراكان، ثللإؤذة لة بةشَيكن نموونة، بؤ لةماوةيةكى طوذمةيةكء بة ثَيويستة كة ديللاريللكللراودا تلللةواو بللكللرَيللت، نللةوةك ئيمكانياتة تواناكان، تةفروتووناكردنى لَيثرسينةوة ضاودَيريىء تواناى داراييةكان، لة سةدان ثإؤذةدا بةبآ دياريكردنى كاتَيكى باوةإثَيكراو بؤ تةواوكردنى، بةطوَيرةى ثإؤذة دةيةوَيت حكومةت بَيت، ثَيشنيازكراوةكان بة بكات رةزامةند بةرفراوان ناوضةيةكى ثإؤذانة ئةو هةميشة بةآلم ثإؤذة، كردنى ماوةيةكى زؤر دةخايةنَيت، كة بةشَيكى زؤرى

ثَيويستة بةخَيرايى دروستبكرَين.

شةشةم: ئايا لة ناردنى بودجة ثةلةكراوة؟

بةَلَيية، ثرسيارة ئةم وةآلمى بةكورتى دارايللى وةزارةتللى لةطةأل دانيشتنماندا لة ثرسيارى ئةوةمان كرد، ساَلى ثار بودجة لة مانطى )6( ثةسةندكرا، ساَلى ثَيشتر لة مانطى لةمساَلدا وا ضؤنة ،)7( مانطى لة ثَيشتر ،)5(سةربارى ثَيكهَينانى كابينةى نوآ، تَيكةَلكردنى وا ديكة ضةندَيكى نةمانى وةزارةتَيك، ضةند لةطةأل ساآلنى بةراورد بة )ديارة بة خَيرايى ثإوزَييةش ثةلة بةم هَيشتا ضونكة ديكةدا، دواكةوت(، مانط )3( لة زياد ياساكة ناردنى رةوانللةى ياساكة بةمشَيوةية توانيتان ساآلنى لة ئةمساأل ضونكة بكةن؟ ثةرلةمان بوو، بةهَيزتر دواكةوتن بيانووى ثَيشتر وةآلمى ئةو بةإَيزانة تةنيا ئةوةبوو، كة ئةوان ثَييانباش بوو ناردنى بودجةكة تا مانطى )3( دوابكةوَيتء ثةلة لةناردنى نةكراية، بؤية ئَيمة دركمان سةرةتاوة لة هةر خؤمانةوة لةالى بة ثإؤذةياساكة خَيراى ناردنى بةوةكرد، لة بةشَيك وةك بةكارهَينانييةتى مةبةستى هاوثةيمانيىء ليستى هةَلبذاردنى هةَلمةتى بةتايبةت باشتركردنى مةوقيعيةتى سةرؤكى دةيانةوَيت ئللةوان بللةداخللةوة كابينةية،

سوودَيكى سياسيى لةو سلفةيةى لة بةغداوة وةريدةطرن، ببينن.

وةزارةت ثةلةكردنى ديكةى ديوَيكى نَيو زاراوةييةكانى هةَلة بودجة لةناردنى زاراوةكللان يةكخستنى ياساكةية، بودجةو كارَيكى ثَيويستة بؤ بوارنةدان بة دروستبوونى بة موازةنةى لةم ثإؤذانةدا: ئاَلؤزيى، كةضى جارَيك جارى، دةوترَيت جارَيك تةشغيلى تةشغيلى، ئاسايى، بةكاربردن بؤ وةبةرهَينان:

ئيستسمارى، رةئسمالى، ثإؤذةكان.

حةوتةم: جياوازى ئةم بودجةية، لةطةأل ساآلنى رابردوو:

لةسةر خرانةإوو قسةوباسانةى لةو طواية كة كرا، لةوة باس ئةمساأل، بودجةى توانراوة بودجةى تةشغيلى بةإَيذةيةكى باش ساَلى لةطةأل بةراورد بة خوارةوة بهَينرَيتة

.)2009(بةماناى تةشغيلى لة )72%( ساَلى )2009( لة وةبةرهَينان وة )%69( بؤ كةمكراوةتةوة ئةمةش ،)%31( بؤ بةرزكراوةتةوة )%27(واقيعدا لة دةنللا وايللة، لةإووكةشدا تةنيا ثاشةكشةيةكى زؤر كراوة، ض لة ضاو ساآلنى لةطةأل بللةراورد بة ض هةرَيمء رابللردووى

عَيراقدا. ضؤن؟با ساَلى )2008( بكةينة نموونة: لة )2008(

دا بؤ )2010( رَيذةى تةرخانكراو بؤ: تةشغيلى )2،490،616( )دوو ترليؤنء نيو( زياديكردووة، )تةشغيلى( ئاسايى بودجةى )2008( لة )64،4%( كؤى بووة، كة دةكاتة )6،154،092(

بودجةى ئةو ساَلة. )3،387،279( ثللإؤذةكللانلليللش: بللؤ بؤ بةآلم ،)%35،5( دةكاتة كة تةرخانكراوة، )69%(ء بؤ بةرزبووةتةوة ئاسايى )2010(

وةبةرهَينان دابةزيوة بؤ )%31(!ئةمة لةكاتَيكداية طواية، ئةمساأل تةرشيقَيكى مةبةستى بة كراوة وةزارةتةكاندا لة زؤر

كةمكردنةوةى خةرجييةكان.مةترسيدارةكةى ديللوة دَيوَيكى، ئةمة ثالنَيكى نةبوونى نيشانةى كة ديكةى،

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 بـــودجـــة 2

[email protected]

تيَبينى لةسةر بودجةى حكومةتى هـــــةرَيم، بؤ ساَلى )2010(بةو حوكمةى:

1. دانانى بوجةى ساآلنة، يةكَيكة لة طرنطترين ئةركةكانى حكومةت لةماوةى ئةو ساَلةدا2. تاوتوَيكردنء ثةسةندكردنى بودجة، يةكَيكة لة ئةركة سةرةكييةكانى ثةرلةمان

بؤية لَيرةدا بة روونىء وردى تَيبينيىء سةرنجء ثَيشنيازةكانى خؤمان دةخةينة بةردةم سةرؤكايةتىء ئةندامانى بةإَيزى ثةرلةمان.

Page 32: rozhnama 571

راثؤرتى: سةنطةر كوردة

طؤإان شةإى لةسةرضي كرد؟!بةشَيكى ثةرلةمانتارانى ليستى دةسةآلتء بة بؤ شيكردنةوةيان جياوازةكانيان كةناَلة فراكسيؤنى ثةرلةمانتارانى مَيزداكَيشانى هةَلبذاردن هةَلمةتى بؤ كة ئةوةبوو، طؤإان ئةوة ط��ؤإان ثةرلةمانتارانى ب��ةآلم ب��ووة، ئَيمة »تَيبينييةكانى دةَلَين؛ رةتدةكةنةوةو بودجةى بةهةدةرنةدانى طةإاندنةوةو بؤ بودجةية ئةو بةشَيكى طشتيى خةَلكة، ضونكة بة ئاماذة جطةلةوةى دةإوات«، حيزب بؤ نةبوونى هةماهةنطيىء ثإؤذةى وةزارةتةكان لةو ثارةى خةَلك بةشَيكى ثَييانواية؛ دةكةنء ثإؤذانةدا بةهةدةر دةإوات، بةوثَييةى ناخرَينة

بةرذةوةنديى طشتييةوة.ئةو لةبارةى طؤإانيش، ثةرلةمانتارَيكى دانيشتنةكانى »ئ��ةوةى دةَلَيت: رةخنانةوة ضاككردنى بؤ ئَيمة هؤكارةكانى ثةرلةمانء ببينَيت، ث��إؤذة هةندَيك البردنى بودجةو زانستين داواك��اري��ى كؤمةَلَيك دةزان��َي��ت بنةماكانى بودجةو ياساى داإشتنى لةإووى ئةطةر بؤية بودجة، دانانى بؤ ئابوورييةوةية بودجةى بةهةدةرنةدانى لةسةر قسةكردن كةرتى حيزبء بةرذةوةنديى بؤ طشتيى هةَلبذاردن هةَلمةتى بة تاكةكةس تايبةتء دابنرَيت، من فةخر بةوةوة دةكةم، كة دروشمى بةرذةوةنديى ثاراستنى كاتَيك هةر بؤ من

طشتيية«.

)2( خوَيندنطةى ئةهلى، هَيندةى )46( خوَيندنطة ثارةيان بؤ

دانراوةدروستكردنى بيناى خوَيندنطةى شوةيفاتى ئةهلى لة سلَيمانىء دهؤك لة بودجةى 2010دا، تةرخانكراوةو بؤ دينارى مليار )46( بإى طؤإانى ثةرلةمانتارانى ناإةزايى ئ��ةوةش بةو دةَلَين؛ ئةوان وةك ضونكة لَيكةوتةوة، ثارةية دةتوانرَيت )46( خوَيندنطةى )18( ثؤلى لة ناوضة جياوازةكانى كوردستاندا دروستبكرَيت، ضونكة لَييدةإوانرَيت، بةثَيويستييةك ئةوةش قوتابخانة، بيناى كَيشةى ضارةسةرى بؤ هةرَيمى كوردستان ثَيويستى بة دروستكردنى

نزيكةى )3( هةزار بينا هةية.ثةيمان عيزةدين، ثةرلةمانتارى فراكسيؤنى بؤ دينار مليار )10( كة طؤإان روونيكردةوة، قوتابخانةى شوةيفات لة سلَيمانىء )36( مليار تةرخانكراوة، دهؤك، لة قوتابخانة هةمان بؤ مليارى )5( ئةمساأل سلَيمانى ئ��ةوةى كة خةرج دةكرَيتء لة بودجةى ساَلى داهاتووش ئةمساأل دهؤكيش ئةوةى ديكةى باقييةكةى )33( نازانرَيت خةرجدةكرَيتء مليارى )3(داهاتوو بودجةى ساَلى لة مليارةكةى ديكةى »ئةوةى ديكة؟، وتى: يا ضةند ساَلى دادةنرآ، مليار )46( مةكتةبةكة دوو ك��ؤى طرنطة ئةطةر لةكاتَيكدا كة تةرخانكراوة، بؤ دينارى قوتابخانةيةكى )18( ثؤلى دروستبكةيت ناطاتة )1( مليار دينار، كةواتة بةو بإة ثارةية دةتوانرا )46( قوتابخانةى ئاسايى لة ناوضة جياوازةكانى كوردستان دروستبكراية، بةآلم دةدرَيت بة دوو رَيذةيةكى ئةهليةو كة قوتابخانةى شوةيفات، كةمى خوَيندكارى منداَلى دةوَلةمةندو مةسئول

وةردةطرَيت«.كة دةك��ات��ةوة؛ ل��ةوة جةخت ثةيمان ئةو البردنى لةسةر ك��ردووة ثَيداطرييان بخرَيتة سةر ثارةكةى قوتابخانانةو بودجةى بودجةى وةزارةتى ثةروةردة بؤ دروستكردنى رةتكرايةوةو ئَيمة داواكةى بةآلم قوتابخانة، كؤى بةرذةوةنديى لة كة ن��ةدرا، بؤ دةنطى سةرؤكى ثاساوةى »بةو خوَيندكارانداية، كة ل��ةوةك��رد، باسى كوردستانيى ليستى هةية، منداَليان كوردستانء دَينة وةبةرهَين ئةطةر قوتابخانةيةكى لةوشَيوةية نةبَيت خراثة، ثَيويستمان هةيةو وآلتَيك لةهةموو ئةوةش ثَييةتى لةإووى نةوعييةوة بؤ ئةو خوَيندكارة بيةوَيت كة تايبةتمةند، خةَلكى زيرةكانةو منداَلةكةى لة شوَينَيكى وا بخوَينَيت«، وتيشى: لةكاتَيكدا بةآلم راستة، ئةوة وتمان »ئَيمةش قوإدا خانووى دةواجنء لة منداَلةكانمان كة دةوامى ضوار نةبَيت مةكتةبمان يا بخوَينن،

تَيدا بَيت، جطة لةوةش ثَيويستة ثارةى طشتيى نةك بخرَيت، بةطةإ طشتيى بةرذةوةنديى بؤ

كةرتى تايبةت«.مةالنورى، عةبدوَلآل لةوبارةيةوة هةر ثةرلةمانتارى طؤإان، وتى: »تةرخانكردنى ئةو ثارةية بؤ ئةو قوتابخانانة ثَيضةوانةى ياساية، هةَلدةستَيتء ثَيى تايبةت كةرتى ضونكة ئةركى كةرتى تايبةت ئةوةية، قورسايى لةسةر بؤ ئةوةدا لةبةرامبةر كةمبكاتةوة، حكومةت رانية، هةَلةبجةو طةرميانء زانكؤى هةرسَى كة منةت بةسةر خةَلكدا دةكرَيت هةريةكةيان ئةوةش سةرفكراوة، بؤ ديناريان مليار )12(ئةم ثارةى كة دةيسةلمَينَيت، بَيويذدانييةء

وآلتة بةهةدةر دةدرَيت«.هةولَير، لة سابيس زانكؤى جطةلةوة مليارو )21( دارايى بودجةى لة ئةهليية كة )250( مليؤن دينارى بؤ دانراوة، ئةوةش )20( جَيى تةواودةكراو ثَي ثؤلى )18( خوَيندنطةى

هةَلوةستةى ئؤثؤزسيؤنة.كة هةن، ثإؤذة كؤمةَلَيك جطةلةوةش، )موفرةداتى ئيقتساد موازةنةية(، كة دةبَيت هةر لةطةَلدا روونكردنةوةى ذمارةيةك ثإؤذةو تَيدا وردةكارييةكيان هيض ئةوانة بةآلم بَيت، نيية، ئةوةش ثَيضةوانةى ياساية، وةك ثإؤذةى خزمةتطوزاريى يا تةقتةق، لة باَلةخانة دوو ئةوانة نازانرَيت كة طةإةكةكانى سلَيمانى، بؤ روون سةرفدةكرَيتء لةكوَيدا ضؤنء ضينء

نين.

بَيبةرنامةيى ئؤثؤزسيؤنى تَيبينى جَيى خاَلَيكى كوردستان خةرجكردنى بودجةى وةزارةتةكانة كارى لة دوورة كة ث��إؤذوةدا، هةندَيك لة

وةزارةتةكةوة.وةزارةت��ى نموونةى عيزةدين، ثةيمان دةبَيت ثإؤذةكانى كة دةهَينَيتةوة، ناوخؤ سَيكتةرة لة كارةكةيانةوة بة تايبةتبَيت جياوازةكانى وةك هاتوضؤو ثؤليسء طومرطء ئةوانة، بةآلم لة ثإؤذة بةردةوامةكاني وةزارةتدا لة )30( ثإؤذةى بةإَيوةبةرَيتى هةولَير دوانيان ثةيوةندييان بة وةزارةتةوة هةيةو ئةوانى ديكة نؤذةنكردنةوةى قوتابخانةو دروستكردنى هؤَلى رَيطةوبانء قيرتاوكردنى تةكييةء )2(ى لقى بيناى لة ذوور )11( كؤبوونةوةو ثارتيية، هةروةها لة بةشى سلَيمانى وةزارةتى ياريطةو دروستكردنى هةمانشَيوة بة ناوخؤ »راستة وتيشى: تَيداية، ذنانى مةلةوانطةى ئةو كارى ئةوانة بةآلم طرنطن، ثإؤذانة ئةو قوتابخانة بيناى ئةوان ئةطةر نين، وةزارةتة ث��ةروةردة وةزارةت���ى ئ��ةى دروستبكةن، ثَيشيواية: كة ئةو بازطة دروستبكات«، مةطةر هةماهةنطى جطةلةوةى دةريدةخةن، ثإؤذانة وةزارةتةكانى ث��إؤذةى كارو لةنَيوان نيية هي هةريةكةو لةوةدةضَيت كة حكومةتدا، مةملةكةتَيكى جياوازبنء ئةوةش بَيبةرنامةيىء ثالن وةزارةتى ئاطايى بآ تةنسيقء نةبوونى

لةكارى وةزارةتةكان دةردةخات.

لةمةودوا بودجةى طشتيى نادرَيتة راطةياندنى حيزب

بة ثةرلةماندا دوَينَيى دانيشتنى لة زؤرينةى دةنط ثَيشنيازَيكى فراكسيؤنى طؤإان دةرهَينانى لة جطة ئةويش كة ثةسةندكرا، دةرهَينانى بودجة، لة حيزب ثإؤذةكانى مووضةى ئيعالمييةكانى حيزب بوو لة بودجةى

طشتيىء لةناو نةفةقاتى تةشغيليدا.وتى: لةوبارةيةوة عيزةدين، ثةيمان زؤرينةى ثَيشنيازة ئ��ةو »خؤشبةختانة داكؤكيى نةدةكرا ضونكة بةدةستهَينا، دةنطى بكةن حيزب مووضةخؤرانى مانةوةى لةسةر ديكةش خاَلى ضةندين حكومةت، لةسةر دامةزراندنى لةوانة: ثَيشنيازمانكرد ئَيمة ئةركى كة ثةيمانطةكان، زانكؤو دةرضووانى ثسثؤإييان بةثَيى جَييانبكرَيتةوةو حكومةتة

لة داهاتى ئةم وآلتة سوودمةندبن، هةرضةندة هةوَلياندا ئةو داواية رةتبكةنةوة، بةآلم دواجار

سةريطرت«.خاَلى كؤمةَلَيك كة خستةإوو؛ ئةوةشى بؤ كرا تَيدا ك��ارى كة ورووذان���د، زؤري��ان منةحء »لة وت��ى: م��وازةن��ةدا، لة سةثاندنى )5%(ة كة ئ��وخ��را، مةسروفات ئيعاناتء كة ئةو سندووقةوة، بخرَيتة ثَيشنيارمان كرد بؤ كةركوكء ناوضةدابإاوةكان دانراوةء دواى دوو رؤذ دواخستنى كؤبوونةوةو ثَيشنيازةكةى ئَيمة، كة كوردستانى ثَييى باشبوو بخرَيتة سةر ئةوةى، ثارةكة بخرَيتة سةر ئةو كورتهَينانةى شةهيدانء مووضةى بؤ زيادكراو بودجةى كةمئةندامان، بةآلم ئَيمة وتمان: دةبَيت حكومةت لة خةرجى كةمبكاتةوةو مووضةى ئةوانى ثَي بةرزبكاتةوة، دواتر طةيشتينة ئةوةى ئةو بإة نيوةى بؤ سندووقةكةو نيوةى بؤ زيادكردنى مووضةى كةمئةندامانء كةسوكارى شةهيدان

سةرفبكرَيت«.

ثارة ناإؤشنةكانى نةوتجطةلةوةى تائَيستا ضارةنووسى )5( مليار وةزارةتى نةوتييةكانى طرَيبةستة دؤالرى سامانة سرووشتييةكانى حكومةتى هةرَيمى كوردستان ديار نيية، سةدان مليؤن دؤالرى ئةو وةزارةتة بة ناإؤشنى ماوةتةوةو نازانرَيت وةزارةتةكة داهاتى ه��ةروةك كوَيدان، لة

نةخراوةتة سةر بودجةى طشتيى.روونيدةكاتةوة، مةالنورى، عةبدوَلآل ئةو سرووشتييةكان سامانة وةزارةتى كة بودجةدا لة هةيبووة رابردوودا لة داهاتةى دانانةنراوة، بةتايبةت داهاتى ئةو نةوتة رةشةى باشماخء ثةروَيزخانء مةرزةكانى لةإَيى داهاتَيكى كة دةإوات، ديكةوة مةرزةكانى ثَيشتر كة دؤالرةش، مليار )5( »ئةو زؤرة، وةزيرى سامانة سرووشتييةكان لة ثةرلةمان لةكاتَيكدا نيية، ديار ئةوةش ثَيكرد؛ ئاماذةى ثَيويستة ئةو داهاتانة لة ميزانييةدا هةبَيت يا بة ثاشكؤيةك روونبكرَيتةوة، كة ئةو داهاتة خةرجكراوةو لةضيدا وة وةرطيراوة، لةكآ ثَيكراوة؟!، ث��رؤذةى لةكوآ كةىء ضؤنء نييةو بةرضاومان لة زانيارييانة ئةو تائَيستا نةيتوانيوة وةزيرى سامانة سرووشتييةكان

وةآلمَيكى باوةإثَيكراو بة ئَيمة بدات«.طؤإان، فراكسيؤنى ثةرلةمانتارةكةى ئةوة دةخاتةإوو؛ كة لة ميانى كؤبوونةوةياندا، باسى سرووشتييةكان سامانة وةزي��رى لةوةكردووة، كة تائَيستا نزيكةى )180( مليؤن دؤالريان لة كؤمثانياكانى نةوت وةرطرتووة، نةوتييةكاندا طرَيبةستة ئيمزاكردنى لةكاتى دؤالرةك��ةء مليار )5( لة جياوازة »ئ��ةوة »لةنَيوان وتيشى: نيية«، دي��ار ئ��ةوةش سامانة سرووشتييةكاندا كارةباو وةزارةتى نييةو ديار دينار مليؤن )600( نزيكةى بإى دةَلَيت، كارةبا وةزيرى بةوثَييةى ناإؤشنة، دينار ترليؤن )10( لة زياتر داوامانكردووة بؤ طازوايل سووتةمةنى كإينى بؤ دابنرَيت يةكةكانى كارةبا، ئةو بإة ثارةيةش خراوةتة سرووشتييةكان، سامانة بودجةى سةر بؤئةوةى ئةوان سووتةمةني بؤ كارةبا بكإن، وةزيرى لةطةأل قسةكردنمان لةميانى بةآلم سامانة سرووشتييةكان دةَلَيت: ئةو بإة زؤر دينارة، مليار )400( واتة لةنيوةى كةمترة لةوَيدا دةردةكةوَيت )600( مليار دينارى ديكة

بة ناإؤشنى ماوةتةوة لة بودجةى )2010(«.

داهاتى كارةبا ديار نيية!!عةبدوَلآلى مةالنورى، ئاماذة بةوةدةكات؛ لةكاتى دانيشتنيان لةطةأل بةرثرسانى كارةبا ثَييانإاطةيةنراوة، كة بةثَيى خةمآلندنى خؤيان وةك دياريكراوة دينار مليار )150( نزيكةى بخرَيتة ثَيدةضَيت )2010(ء ساَلى داهاتى سةر خةزَينةى حكومةت وةك داهات، بةآلم لة بودجةدا ئةم داهاتة كةمكراوةتةوة بؤ )55(

مليار دينار »ئةوةش زؤر كةمة بةراورد بةو خةمآلندنةى وةزارةتى كارةبا باسيكردووةء

لة بودجةدا نةهاتووة«.

ثيشةسازيى زيان لة كوردستان دةدات

وآلتان لة كة ثيشةسازيي، وةزارةت��ى سةرضاوةى طرنطةو زؤر وةزارةت��َي��ك��ى ئةو كوردستان لة بةآلم داهاتة، بةرضاوى لةنَيوان جياوازى بةهؤى ئةمساأل وةزارةتة مليار )30( نزيكةى داهاتةكانيدا خةرجىء دينار زيان بة ئابووريى هةرَيمى كوردستان

دةطةيةنَيت.»بةوثَييةى دةَلَيت: مةالنورى، عةبدوَلال ساَلى بؤ وةزارةتةكة وةبةرهَينانى نةفةقاتى دينار مليؤن )216( مليارو )98( بة )2010(وةزارةتة ئةم داهاتى لةكاتَيكدا خةمَلَينراوة، بة )2( مليارو )683( مليؤن دؤالر خةمَلَينراوة، كة داهاتة، ئةم ديكةى بةشَيكى ئةنجامدا لة تةعويزاتى بؤ مليؤنة )957 ( مليارو )41(مليارو )31( هةروةها دةإوات، فةرمانبةران بةردةوامةكان ث��إؤذة بؤ مليؤن )922(ديكةش مليؤنى )600( مليارو )3( دةإواتء لة دةإوات، ثَيشنيازكراوةكان ث��إؤذة بؤ بازرطانى ثيشةسازيىء وةزارةتى ئةنجامدا ئابووريى بة مليؤن زيان مليارو )174( )19(ئَيمة كة لةكاتَيكدا دةطةيةنَيت، كوردستان ثإؤذانةى لةو بةشَيك دةركةوتووة بؤمان لة )2010( بةسةر بودجةى هةمان وةزارةت ئةنجام دةدرَيت، بإى )14( مليارو )26( مليؤنى فةشةل كة دةكرَيت، ث��إؤذة كؤمةَلَيك بؤ مليارو )33( بَيت، كةواتة بةوثَييةش دةهَينن، دةطةيةنَيت، ئابووريى بة زيان مليؤن )200(ئةوةش نيشانى دةدات، كة لة كارةكانيدا هيض ثالنَيكى زانستيى نةبووة، لةكاتَيكدا لة وآلتان

ئةو وةزارةتة طرنطةو سةرضاوةى داهاتة«.

ثإؤذة حيزبييةكان، بة بودجةى طشتيى

ثةرلةمانتارانى طؤإان ئاماذة بةوة دةكةن؛ كة رةخنةكانى ئةوان بؤ بةرذةوةنديى خةَلكة بةوثَييةى بةشَيك لة بودجةو قووتى خةَلك بؤ

ثإؤذةى حيزبى دةإوات.بة بإواى عةبدوَلآل، تةرخانكردنى نزيكةى )15( ملياروء )105( مليؤن بؤ )سةرى رةش(

بؤ دينار مليؤن )605( مليارو )1( نزيكةى ء قةآلضواالن بؤ بةرذةوةنديي تايبةتء حيزبيية، هةروةك تةرخانكردنى )2( مليار دينار بؤ لقء يةكَيتى دةضَيتة هةمان ثارتىء مةَلبةندةكانى ضوارضَيوةوةو لةوبارةيةوة وتى: »رةخنةكانى ئَيمة لةسةر ئةوانةية، كة دةزانين ئةو ثارةية هى خةَلكةء ثَيويستة لةسةر ثالنَيكى زانستيى بةكاربهَينرَيت، طشتيى بةرذةوةنديى بؤ بةآلم بةشَيكى زؤرى ئةو بودجةية يا حيزب ثإؤذةى لة يا دةن��َى، بةاليةوة راستةوخؤ كارطةى وةك: دةدات، بةفيإؤى كةَلكدا بآ مةإمةإى ماوةت، يان كؤمةَلَيك لةو داهاتة بؤ كؤمةَلَيك دامودةزطاى خؤى بةكاردةهَينرَين«، رةخنةى كة دةك��ات��ةوة، ل��ةوةش جةخت خةَلكى بةرذةوةنديى بؤ مةنتقييةو ئةوان بودجةكة »ناوةإؤكى كةمدةرامةتةء وتيشى: فيَلَيك غةدرو ض ساَلة )19( كة دةريدةخات، ثارة ضةندين لةمساَلدا تةنيا ضونكة كراوة، بَيكةَلك، حيزبيىء ثإؤذةى بؤ سةرفكراوة بةآلم طةرميانء ضةندين ناوضة بآ ثإؤذةن«.

)30( مليار دينار بؤ طؤإستانَيك،

بةآلم دوو قةزا بآ ثإؤذةنلة بودجةى )2010(دا طؤإستانى بارزان ئةوة تةرخانكراوة، بؤ دينارى مليار )30(دةربةنديخان كفرىء قةزاى كة لةكاتَيكداية، ثإؤذةيان ئةمساَلدا ثَيشنيازةكانى ثإؤذة لة

بؤ دانةنراوة.

مؤنؤمَينتَيك، بةرامبةر )600( خانوو

لة بودجةى )2010(دا مؤنؤمَينتى شةهيدان بؤ دي��ن��ارى مليار )25( ب��إى هةولَير، لة تةرخانكراوة، لةكاتَيكدا بؤ دروستكردنى )600( هةولَيردا لة شةهيدان كةسوكارى بؤ خانوو لةوبارةيةوة تةرخانكراوة، دينارى مليار )21(عةبدوَلآل مةالنورى، وتى: »ئَيمة ثَيمان ناخؤش ئةوةى بةآلم دروستبكرَيت، مؤنؤمَينت نيية طرنطة، شةهيدان كةسوكارى بؤ لةئَيستادا دروستكردنى شوَينى نيشتةجَيبوونء نةبوونى

خانووة«.

دهؤكء بادينان بآ مين-ة؟كوردستان لةناوضةكانى زؤرَي���ك سلَيمانى، ثَينجوَينء دواى مينإَيذكراونء دهؤك لة ريزى ثَيشةوةى ئةو ناوضانةية، بةآلم بودجة تةنيا بؤ سنوورى طةرميانء سلَيمانى »ئةوة ثَييواية: مةالنورى، عةبدوَلآلى دانراوة، لةدةرةوةى دةيسةلمَينَيت يا بَيويذدانيية، يا بؤ ثارةى هةية ديكة دةزطاى بودجةية ئةو بودجةدا لة ئ��ةوةى بةبآ تةرخاندةكرَيت،

هاتبَيت«.

بةرذةوةندييةكانى خةَلك رةتدةكرَينةوة

ع��ةب��دوَل��آلى م��ةالن��ورى، رةخ��ن��ة لة لةمةإ دةطرَيت، دةسةآلت ليستى هةَلوَيستى ثَيشنيازةكانيانء دةَلَيت: »ئةوان هَيندة بةاليانةوة طرنطة ثَيشنيارةكانى ئَيمة رةتبكةنةوة ئةوةندة بةاليانةوة طرنط نيية كة ضةند لة بةرذةوةنديى بة زيانى خةَلكى ئةو رةتكردنةوانةش خةَلكة،

ئةم وآلتة دةشكَيتةوة«. لةميانى ثَييواية؛ ئ��ةوةش س��ةرب��ارى توانيويانة بةدواداضوونةكانياندا، طفتوطؤو بةرذةوةنديى بؤ داهاتة ئةو باشى بإَيكى ثإؤذةى لة كة بطةإَيننةوة خةَلك طشتيى وتيشى: دراوة، بةهةدةر بَيكةَلكدا حيزبيىء خةَلك ئؤثؤزسيؤنةو دةستكةوتَيكى »ئةوة لةوة تَيطةيشتووة، كة دةسةآلت ضى كردووةو

ئؤثؤزسيؤن ضى دةكات«.وتى: عيزةدين، ثةيمان خؤشييةوة الى »ئةوةى دانيشتنةكانى ثةرلةمانء هؤكارةكانى هةندَيك البردنى بودجةو ضاككردنى بؤ ئَيمة داواكاريى كؤمةَلَيك دةزانَيت ببينَيت، ثإؤذة زانستيين، لةإووى داإشتنى ياساى بودجةوة، دانانى بؤ ئابوورييةوةية بنةماكانى لةإووى لة داكؤكيى كرؤكى لةناو جطةلةوة موازةنة، بةرذةوةنديى طشتيداية، بؤية ئةطةر قسةكردن طشتيى بودجةى بةهةدةرنةدانى لةسةر تايبةتء كةرتى حيزبء بةرذةوةنديى بؤ تاكةكةس بة هةَلمةتى هةَلبذاردن دابنرَيت، بة دروشمى كة ثَيوةدةكةم، فةخرى من بإواى بةرذةوةنديى ثاراستنى كاتَيك هةر بؤ من

طشتيية«.دةسةآلتيشةوة بانطةشةكانى لةبارةى وتى: »ثَيمخؤشبوو بودجة ئةوةندة شةفافء لة بةرذةوةنديى طشتيدا بواية، كة دةستى بةَلَيمان كة بةرزبكردايةتةوة، خاَلةكانى هةموو بؤ مانشَيتى )بودجة ئةمما(شم، بينى خؤشحاَلبووم، نَيردرابَيتة شةفاف بَيوَينةو بودجةيةكى كة مانشَيتةى ئةو جورئةتةوة بة ثةرلةمانء ثإؤذة خوَيندنةوةى لةطةأل ب��ةآلم دراي��ة، ثَيشنيازو بةردةوامء ثإؤذة ياساكةدا تووشى ئةو تائَيستا كة هاتم، طةورة بَيئومَيدييةكى شةفافيةتةى ئيديعاى بؤدةكةن، تةنيا دروشمى ئةطةرنا هةَلبذاردنة، بانطةشةى راطةياندنء بودجةيةكة تةواو بةدةرة لة بنةماى زانستيىء شةفافيةتء داإشتنى بودجة لة تةواوى دنيادا، باسمانكردووة كة كةموكوإييانةش، ئةو نموونةيةكى كةمى تَيكإاى بودجةكةنء ئةطةر ئَيمةو ئابووريناسان بضينة وردةكارييةكةيةوة دةردةكةوَيت كة هيض ضوارضَيوةيةكى بودجةى

بةسةردا جَيبةجَيناكرَيت«.

كةموكوأيىء طرفتةكانى بودجة لة سةنطى ئؤثؤزسيؤندا

بــــودجـــة[email protected]

ذمــارة )571( سَيشةممة 2010/3/2 4

لةبةرامبةر ئةو رةخنانةى لة ئؤثؤزسيؤنء ليستى طؤإان دةطيرَيت، بؤ تَيبينىء ثَيشنيارةكانيان لةسةر بودجةى ساَلى )2010(ى هةرَيمى كوردستان، ثةرلةمانتارانى فراكسيؤنةكة جةخت لة ثَيويستى طؤإانكارييةكان دةكةن بؤ بةرذةوةنديى طشتيى هاوآلتييان، بةوثَييةى وةك ئةوان روونيدةكةنةوةو لةناو هؤَلى ثةرلةماندا ئاماذةيان ثَيكردووة بإَيكى زؤرى بودجةى طشتيى لةبةرذةوةنديى

حيزبىء تاكدا خراوةتةطةإ.