Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
RRUUMMLLAARR
EEOOKKAA KKaattlliiaammllaarrıı VVEE KKIIBBRRIISS TTAARRİİHHİİ
KKııbbrrııss''ttaa RRuumm KKaattlliiaammllaarrıı BBeellggeesseellii
SSOOYYKKIIRRIIMM SSUUÇÇLLUUSSUU EEOOKKAA TTEERRÖÖRR ÖÖRRGGÜÜTTÜÜNNÜÜNN RRUUHHUUNNUU TTAAŞŞIIYYAANN vvee
YYEENNİİDDEENN CCAANNLLAANNDDIIRRMMAAKK İİSSTTEEYYEENNLLEERREE KKAARRŞŞII::
11 NNiissaann 11995555’’ddee RRUUMMLLAARR,, KKııbbrrııss AAddaassıınnıı YYuunnaann AAddaassıı yyaappmmaakk vvee aaddaaddaa bbuulluunnaann ttüümm
TTüürrkk UUlluussuunnuu kköökktteenn yyookk eettmmeekk aammaaccııyyllaa EEOOKKAA RRuumm TTeerröörr ÖÖrrggüüttüünnüü kkuurrmmuuşşttuurr..
PPaappaazz MMaakkaarriiooss öönnccüüllüüğğüünnddee 11996600 yyııllıınnddaa kkuurruullaann ““KKııbbrrııss CCuummhhuurriiyyeettiinnii”” oorrttaaddaann
kkaallddıırrmmaakk,, KKııbbrrııss TTüürrkklleerriinnii yyöönneettiimmddeenn kkoovvmmaakk vvee ttaammaammeenn yyookk eettmmeekk aammaaccııyyllaa
ddaa,, TTeerröörr PPllaannıı oollaann AAkkrriittaass PPllaannıınnıı GGrriivvaass öönnccüüllüüğğüünnddee bbaaşşllaattmmaa kkaarraarrıı
aallmmıışşllaarrddıırr..
ŞŞiimmddiikkii RRuumm KKeessiimmii YYöönneettiicciissii TTaassooss PPaappaaddooppuullooss ddaa bbuu ppllaannıınn iikkiinnccii bbaaşşkkaannıı oollaarraakk,,
yyaappttııkkllaarrıı bbuu tteerröörriisstt vvee kkaannllıı eeyylleemmlleerrddee aaççııkkççaa yyeerr aallmmıışşttıırr..
KKııbbrrııss TTüürrkklleerriinnii ppllaannllıı bbiirr şşeekkiillddee yyookk eettmmeeyyii kkeennddiinnee aannaa hheeddeeff hhaalliinnee ggeettiirreenn,,
ddöönneemmiinn lliiddeerrii PPaappaazz MMaakkaarriiooss,, 11996622’’ddee kkeennddii kkööyyüü oollaann AAnnoo PPaannaayyiiaa’’ddaa yyaappttıığğıı bbiirr
kkoonnuuşşmmaaddaa ““EElleenniizzmmiinn kkoorrkkuunnçç ddüüşşmmaannıı TTüürrkk ıırrkkıınnıınn bbiirr ppaarrççaassıı oollaann bbuu
kküüççüükk TTüürrkk ttoopplluummuu aaddaaddaann aattııllaannaa ddeekk EEOOKKAA’’nnıınn ggöörreevvii bbiittmmiişş
ssaayyııllmmaazz……”” ssöözzlleerriiyyllee ggeerrççeekk nniiyyeettiinnii kkoorrkkuussuuzzccaa aaççııkkllaammıışşttıırr..
OOrrttooddookkss ddiinniinniinn eenn ffaaşşiisstt ppaappaazzllaarrıınnddaann bbiirrii oollaann ddiinn ttüüccccaarrıı MMaakkaarriiooss,, 2266 MMaayyııss
11996655’’ttee,, KKaarrppaazz’’ddaa,, ““YYaa KKııbbrrııss’’ıınn bbüüttüünnüü YYuunnaanniissttaann’’llaa bbiirrlleeşşiirr,, yyaa ddaa
ssooyykkıırrıımm ggeerrççeekklleeşşiirr.. UUlluussaall öözzlleemmlleerriinn ddooyyuurruullmmaassıınnaa ggiiddeenn yyooll,,
zzoorrlluukkllaarrllaa ddoolluu oollaabbiilliirr,, aammaa hheeddeeffiimmiizzee --yyaannii EENNOOSSIISS’’ee-- uullaaşşaaccaağğıızz,, ööllüü
yyaa ddaa ddiirrii......”” ççaağğrrııssıı ddaa kkııssaa bbiirr ssüürree ssoonnrraa KKııbbrrııss TTüürrkklleerriinnee kkaarrşşıı yyaappııllaaccaakk vvaahhşşeett
vvee kkaabbuuss ddoolluu yyııllllaarrıınn yyaannii SSOOYYKKIIRRIIMM YYIILLLLAARRIINNIINN hhaabbeerrcciissii oollmmuuşşttuurr..
EEOOKKAA’’ccıı ccaanniilleerriinn tteekk hheeddeeffii vvaarrddıı :: TTüürrkk UUlluussuunnuunn kköökküünnüü aaddaaddaann kkaazzıımmaakk vvee tteekk bbiirr
ccaannllıı TTÜÜRRKK ddaahhii bbıırraakkmmaammaakk vvee bbuunnuunn iiççiinn mmüüccaaddeellee eettmmeekk......
BBuu uuğğuurrddaa 11996633 yyııllıınnddaa PPaappaazz MMaakkaarriiooss,, hhiiçç ççeekkiinnmmeeddeenn ““TTüürrkkiiyyee aaddaayyaa
mmüüddaahhaallee eettttiiğğiinnddee kkuurrttaarraaccaakk tteekk bbiirr TTüürrkk bbuullaammaayyaaccaakkttıırr”” ddiiyyeerreekk
aammaaccıınnıınn SSOOYYKKIIRRIIMM’’ddaann bbaaşşkkaa bbiirr şşeeyy oollmmaaddıığğıınnıı aaççııkkççaa iittiirraaff eettmmiişşttiirr..
BBööyylleelliikkllee,, 11996633 AArraallııkk aayyıınnddaann iittiibbaarreenn 11997744 TTeemmmmuuzz aayyıınnaa kkaaddaarr KKııbbrrııss TTüürrkklleerriinnee
kkaarrşşıı iinnssaannllııkk ssuuççuu oollaann SSOOYYKKIIRRIIMMII bbaaşşllaattaarraakk aaddaaddaakkii BBaarrıışş oorrttaammıınnıı bboozzdduullaarr..
BBiilliinnssiinn kkii ssaaddeeccee EEOOKKAA TTeerröörr ÖÖrrggüüttüü iiççiinn oonnuurrlluu((!!)) oollaann oo ggüünnlleerr;; TTÜÜMM İİNNSSAANNLLIIKK
İİÇÇİİNN;;
KKüüvveettlleerriinn iiççiinnee ddoolldduurraarraakk kkaattlleettttiikklleerrii bbeebbeekklleerrllee
IIrrzzıınnaa ggeeççttiikklleerrii ssaavvuunnmmaassıızz kkaaddıınnllaarrllaa
MMaağğaarraallaarraa ssüürrddüükklleerrii bbiiççaarree yyaaşşllııllaarrllaa
OOnnllaarrccaa TToopplluu mmeezzaarraa ddoolldduurrdduukkllaarrıı ssiivviilllleerree yyaappttııkkllaarrıı kkaattlliiaammllaarr,, bbuuggüünn hhaalleenn
kkaannııttllaarrıı oollaann;; bbeellggee,, ffoottooğğrraaffllaarr vvee ffiillmmlleerrddee aaccıı iillee aannııllmmaakkttaaddıırr..
RRuumm lliiddeerrlleerriinniinn vvee mmüütttteeffiikklleerrii YYuunnaanniissttaann’’ıınn,, AABB üüyyeelliiğğii aarrkkaassıınnaa ssıığğıınnaarraakk yyüüzzlleerrccee
iinnssaannıınn kkaannllaarrıınnıı ddöökkttüüğğüü ggüünnlleerrii,, yyaannii SSOOYYKKIIRRIIMMAA BBAAŞŞLLAAMMAA KKAARRAARRII aallddııkkllaarrıı 11
NNiissaann ggüünnüünnüü,, bbiirr bbaayyrraamm yyaappmmaallaarrıı,, KKııbbrrııss TTüürrkklleerrii,, AAnnaaddoolluu’’ddaakkii TTüürrkklleerr vvee ddee ttüümm
iinnssaannllııkk iiççiinn kkaabbuull eeddiilleemmeezz bbiirr dduurruummdduurr..
BBuu ttaarriihhee yyeennii kkaarraa bbiirr lleekkee oollaarraakk yyaazzııllaaccaakkttıırr..
HHiiççbbiirr ddiinnddee,, iillkkeell kkaabbiilleelleerrddee bbiillee ggöörrüüllmmeemmiişş bbiirr hheezzeeyyaannllaa,, ssiivviill vvee ssiillaahhssıızz iinnssaannllaarrıı
kkaattlleeddeebbiillddiikklleerrii iiççiinn kkuuttllaannmmıışş bbiirr ggüünn ddeeğğiill,, hhaattıırrllaannmmıışş bbiirr ssaanniiyyee bbiillee yyookkttuurr..
TTüümm bbuu ggeelliişşmmeelleerrii aaddaaddaa SSOOYYKKIIRRIIMMII yyaaşşaattaann PPaappaazz MMaakkaarriiooss’’uunn kkeennddii ssöözzlleerriiyyllee
aannllaammaakk mmüümmkküünn :: ““EEOOKKAA--BB EENNOOSSİİSS''iinn mmeezzaarr kkaazzııccııllaarrııddıırr..””
GGöörrüüllddüüğğüü ggiibbii yyaappttııkkllaarrıı vvee aammaaççllaarrıı ggaayyeett aaççııkkttıırr..
GGeelliişşmmeelleerr bbuu hhaallddee iikkeenn;; ttüümm bbuunnllaarrıı,, aannllaaşşııllmmaazz bbiirr şşeekkiillddee ggöörrmmeezzlliikktteenn
ggeellmmeekk,, ddeerriinn vvee aannllaammllıı bbiirr sseessssiizzlliikk iiççiinnddee bbuu oollaannllaarraa sseessssiizz kkaallmmaakk,, 7700
MMiillyyoonn TTüürrkk iinnssaannıınnıınn yyaaşşaaddıığğıı,, GGaazzii MMuussttaaffaa KKeemmaall AATTAATTÜÜRRKK''üünn kkuurrdduuğğuu
TTÜÜRRKKİİYYEE CCUUMMHHUURRİİYYEETT''İİNNDDEE aannllaaşşııllıırr ggiibbii ddeeğğiillddiirr..
BBaassıınnddaa bbiillee 11--22 kkeelliimmeeyyllee ggeeççiişşttiirriilleebbiilleecceekk kkaaddaarr öönneemmsseennmmeeyyeenn vveeyyaa
ssaannssüürrlleenneenn,, KKIIBBRRIISS TTÜÜRRKKLLEERRİİNNEE KKAARRŞŞII İİŞŞLLEENNMMİİŞŞ SSOOYYKKIIRRIIMM SSUUÇÇUU vvee
bbiirr ddee bbuu SSOOYYKKIIRRIIMM SSUUÇÇUUNNUUNN KKuuttllaannmmaassıı,, bbiirr ddee PPKKKK yyaattaakkççııllaarrıı
ttaarraaffıınnddaann MMaaddaallyyaallaarrllaa OOnnuurrllaannddıırrııllmmaassıı((!!)) kkaarrşşııssıınnddaa yyeettkkiilliilleerriinniinn sseessssiizz
kkaallmmaassıı AARRTTIIKK ÇÇOOKK AANNLLAAMMLLIIDDIIRR
BBiirr ddiiğğeerr aannllaammllıı kkoonnuu ddaa;; bbuu iinnssaannllııkk ddrraammıınnıı ssoonnaa eerrddiirrmmeekk iiççiinn ccaannllaarrıınnıı
oorraaddaa bbıırraakkaann,, KKIIBBRRIISS BBaarrıışş HHaarreekkaattıınnddaa ŞŞeehhiitt oollaann aasskkeerrlleerriimmiizzee
MMaaddaallyyaa vveerriillmmeemmiişş oollmmaassııddıırr!!
GGaazziilleerriimmiizz iissee kküüsskküünn vvee aannııllaarrııyyllaa bbaaşş bbaaşşaa oorraaddaa bbıırraakkttııkkllaarrıı
aarrkkaaddaaşşllaarrıınnıınn şşaahhaaddeettlleerriiyyllee aavvuunnmmaakkttaaddıırr..
AAnnccaakk bbiilliinnmmeelliiddiirr kkii GGaazzii MMuussttaaffaa KKeemmaall AATTAATTÜÜRRKK,, KKUUTTLLUU CCUUMMHHUURRİİYYEETTİİ,,
AANNAADDOOLLUU İİNNSSAANNII iillee kkuurrmmuuşşttuurr..
OO AAnnaaddoolluu iinnssaannıı,, bbuunnaa oo zzaammaann ssaahhiipp oolldduuğğuu ggiibbii,, şşuu aannddaa ddaa oo ggüüccee ssaahhiippttiirr vvee
hheerr ggeelliişşmmeeyyee llaayyııkkııyyllaa ggeerreekkeenn cceevvaabbıı vveerreebbiilleecceekk aakkııll vvee hhaassssaassiiyyeettee ssaahhiippttiirr..
BBuunnuu kkiimmssee aakkllıınnddaann ççııkkaarrmmaammaallııddıırr..
GGüünnllüükk ppoolliittiikkaallaarr uuğğrruunnaa;; İİNNSSAANNLLIIKK SSUUÇÇLLAARRIINNAA,, HHEEMMDDEE KKEENNDDİİ İİNNSSAANNIINNAA KKAARRŞŞII
İİŞŞLLEENNMMİİŞŞ BBİİRR SSUUÇÇAA KKAARRŞŞII YYAAPPIILLAANNLLAARRAA KKAARRŞŞII SSEESSSSİİZZ KKAALLMMAAKK hhiiççbbiirr şşeekkiillddee
aaççııkkllaannaammaayyaaccaakkttıırr vvee hheessaabbıı vveerriilleemmeeyyeecceekk bbiirr dduurruummdduurr..
wwwwww..ssiinnaannoogglluu..nneett
KKIIBBRRIISS`̀TTAA TTÜÜRRKKLLEERREE UUYYGGUULLAANNAANN SSOOYYKKIIRRIIMMLLAARR
İİnnggiilliizzlleerr 11991122--11997744 ddöönneemmiinnddee KKııbbrrııss AAddaassıı üüzzeerriinnddeekkii eeggeemmeennlliikklleerriinnii ssaağğllaammaakk
aammaaccııyyllaa RRuummllaarr`̀ıınn EENNOOSSİİSS`̀ii ggeerrççeekklleeşşttiirrmmeelleerriinnee ggöözz yyuummuupp TTüürrkklleerr`̀ee kkaarrşşıı ssaallddıırrıı
bbaaşşllaattttıırrddııllaarr.. 11991122`̀ddee aaddaaddaa yyaassaayyaann RRuummllaarr KKııbbrrııss`̀ıınn 3355 aayyrrıı nnookkttaassıınnddaa TTüürrkklleerr`̀ee
aaiitt iişşyyeerrlleerrii,, ccaammiiii vvee eevvlleerrii yyaakkııpp yyııkkmmaayyaa iinnssaannllaarrıı kkaattlleettmmeeyyee bbaaşşllaaddııllaarr.. 11995522
yyııllıınnddaa kkuurruullaann EEOOKKAA tteerröörr öörrggüüttüü ssiisstteemmaattiikk bbiirr bbiiççiimmddee bbaaşşllaattttıığğıı ssaallddıırrııllaarrddaa 110000
TTüürrkk`̀üü,, 110000 İİnnggiilliizz vvaattaannddaaşşıınnıı ööllddüürreerreekk 3300 TTüürrkk kkööyyüünnüü yyaakkttıı.. 11996633 yyııllıınnddaa
EEOOKKAA`̀ccııllaarr yyeennii bbiirr eettnniikk tteemmiizzlleemmee ppllaannıınnıı ddeevvrreeyyee ssookkttuullaarr,, bbuu ssaallddıırrııllaarrddaa 550000
TTüürrkk ööllddüürrüüllddüü,, 113300 TTüürrkk kkööyyüü yyaakkııllddıı,, 2255 bbiinn TTüürrkk eevvlleerriinnii tteerrkk eettmmeekk zzoorruunnddaa kkaallddıı..
KKııbbrrııssllıı RRuummllaarr EEnnoossiiss yyâânnii KKııbbrrııss’’ttaakkii TTüürrkk hhaallkkıınnıı yyookk eeddiipp,, aaddaayyıı YYuunnaanniissttaann’’aa
bbaağğllaammaakk iiççiinn ççeeşşiittllii hhaarreekkeettlleerrddee bbuulluunndduullaarr.. BBiillhhaassssaa 11995588--11997744 sseenneelleerrii aarraassıınnddaa
TTüürrkklleerree kkaarrşşıı ssooyykkıırrıımm uuyygguullaaddııllaarr.. RRuumm ssaallddıırrııllaarrıı ssıırraassıınnddaa 110033 TTüürrkk kkööyyüü tteerrkk
eeddiillddii.. SSiillââhhllıı ssaallddıırrııyyaa uuğğrraayyaann bbuu kkööyylleerr EEOOKKAA RRuumm TTeerröörr ÖÖrrggüüttüü ttaarraaffıınnddaann yyaakkııllııpp,,
yyııkkııllddıı.. BBuu kkööyylleerrddee oottuurraann 8800..000000’’ddeenn ffaazzllaa TTüürrkk ccaann ggüüvveennlliikklleerriinnii ssaağğllaammaakk iiççiinn
ddaahhaa bbüüyyüükk yyeerrlleeşşiimm bbiirriimmlleerriinnee ggööçç eettttii.. 11996633’’tteenn ssoonnrraa yyoollllaarrddaann,, ttaarrllaallaarrddaann vvee
eevvlleerriinnddeenn ggööttüürrüülleenn yyüüzzlleerrccee TTüürrkk’’üünn ssoonnuunnddaann hhaabbeerr aallıınnaammaaddıı.. 11996633’’tteekkii AAyyvvaassııll,,
11997744’’tteekkii MMuurraattaağğaa,, AAttllııllaarr,, SSaannddaallllaarr,, TTaaşşkkeenntt,, AAllaammiinnyyoo,, TTeerrââzzii,, TTaattllııssuu kkööyylleerriinnddeekkii
bbüüttüünn ssiivviill hhaallkk kkaazzııllaann ggeenniişş ççuukkuurrllaarraa ccaannllıı ccaannllıı ggöömmüülleerreekk vveeyyaa ççeeşşiittllii iişşkkeenncceelleerr
yyaappııllaarraakk ööllddüürrüüllddüülleerr.. BBuu ttoopplluu ööllddüürrmmee hhââddiisseelleerrii RRuummllaarrıınn TTüürrkklleerree kkaarrşşıı
uuyygguullaaddııkkllaarrıı ssooyykkıırrıımmddıırr..
KKııbbrrııss''ttaa RRuummllaarrıınn EENNOOSSİİSS mmüüccaaddeelleessiinnddee yyaappttııkkllaarrıı kkaattlliiaammllaarr vvee
iişşlleeddiikklleerrii iinnssaannllııkk ssuuççllaarrıı
RRuummllaarr,, KKııbbrrııss’’ttaa TTüürrkk hhaallkkıınnıınn ggeelliişşmmee kkooşşuullllaarrıınnıı aammbbaarrggoollaarr,, ttoopprraağğıınnıı
iişşggaall eettmmeekk,, kkööyyüünnddeenn--yyuurrdduunnddaann ggööçç eettttiirrmmeekk,, üürreettiimmiinnii vvee ddiiğğeerr
eekkoonnoommiikk ffaaaalliiyyeettlleerriinnii eennggeelllleemmeekk yyoolluuyyllaa ssooyykkıırrıımmıı eenn ggeenniişş şşeekklliiyyllee
uuyygguullaammıışşttıırr..
DDrr.. AAhhmmeett ZZeekkii BBuulluunnçç BBüüyyüükkeellççii ((EE))
GGİİRRİİŞŞ
İİnnssaannllııkk ttaarriihhiinniinn ççeeşşiittllii eevvrreelleerriinnddee ddüünnyyaannıınn bbüüttüünn kkııttaallaarrıınnddaa ssooyykkıırrıımm,, kkaattlliiaamm,,
ssüürrggüünn vvee zzoorruunnlluu yyeerr ddeeğğiişşttiirrmmee vvee iisskkaann ((tteehhcciirr)) oollaayyllaarrıı ggeerrççeekklleeşşttiirriillmmiişşttiirr..
YYaappııllaann aarraaşşttıırrmmaallaarraa ggöörree ssooyykkıırrıımm,, kkaattlliiaamm vvee ssüürrggüünn oollaayyllaarrıı aaççııssıınnddaann iinnssaannllııkk
ttaarriihhiinniinn eenn kkaannllıı ddöönneemmii 1199.. vvee 2200.. yyüüzzyyııllllaarr oollmmuuşşttuurr.. BBuu ddöönneemmlleerrddee ddeevvlleettlleerr,,
eettnniikk vveeyyaa uulluussaall ggrruuppllaarr ttaarraaffıınnddaann kkeennddii aammaaççllaarrıınnıı ggeerrççeekklleeşşttiirrmmeekk iiççiinn ssiisstteemmllii
oollaarraakk yyaayyggıınn bbiirr şşeekkiillddee ssooyykkıırrıımm uuyygguullaannmmıışşttıırr.. SSiiyyaassaall bbiilliimmccii vvee ddeemmooggrraaff JJ..
RRuummmmeell 1199.. vvee 2200.. yyüüzzyyııllddaa ggeerrççeekklleeşşeenn ssooyykkıırrıımmllaarrddaa,, mmeevvccuutt iikkttiiddaarrllaarr ttaarraaffıınnddaann
ççeeşşiittllii tteekknniikklleerr kkuullllaannııllaarraakk ööllddüürrüülleenn iinnssaann ssaayyııssıınnıınn 117700 mmiillyyoonn oolldduuğğuunnuu
bbeelliirrttmmeekktteeddiirr.. SSooyykkıırrıımm ttaarriiffiinniinn iinnssaannıınn iinnssaannaa kkaarrşşıı ggeerrççeekklleeşşttiirrddiiğğii hheerr ttüürrllüü
ööllddüürrmmee oollaayyıınnıı ddiikkkkaattee aallaaccaakk şşeekkiillddee ggeenniişş aannllaammddaa aallıınnmmaassıı hhaalliinnddee bbuu ssaayyıınnıınn
330000 mmiillyyoonnaa uullaaşşttıığğıınnıı aaççııkkllaammaakkttaaddıırr..[[11]]
OOssmmaannllıı İİmmppaarraattoorrlluuğğuu’’nnuunn ggeerriilleemmee vvee ppaarrççaallaannmmaa ddöönneemmiinnddee 11882211--11992200 yyııllaarrıı
aarraassıınnddaa,, ttaarriihhççii JJuussttiinn MMccCCaarrttyy,, 55 mmiillyyoonn TTüürrkk’’üünn ööllddüürrüüllddüüğğüünnüü;; 55 mmiillyyoonn 330000 bbiinniinn
üüzzeerriinnddee MMüüssllüümmaann--TTüürrkk’’üünnAAnnaaddoolluu’’yyaa ggööçç zzoorruunnddaa bbıırraakkııllddıığğıınnıı,, yyaappttıığğıı aarraaşşttıırrmmaallaarr
ssoonnuuccuunnddaa tteessppiitt eettmmiişşttiirr.. BBuu,, ddüünnyyaannıınn eenn bbüüyyüükk ssooyykkıırrıımmıı--kkaattlliiaammıı vvee eenn bbüüyyüükk
ggööççüünnüü ((eexxoodduussuunnuu)) oolluuşşttuurrmmaakkttaaddıırr..[[22]]
KKııbbrrııss TTüürrkk hhaallkkıı ddaa ddüünnyyaa iinnssaannllııkk ttaarriihhiinniinn bbuu eenn kkaannllıı kkaattlliiaammllaarrıınnddaann nnaassiibbiinnii
aallmmıışşttıırr.. KKııbbrrııss TTüürrkk hhaallkkıı 11880044--11997744 ddöönneemmiinnddee RRuummllaarrıınn iinnssaannllııkk ssuuççllaarrıınnaa,, yyaayyggıınn
bbiirr ssooyykkıırrıımmaa,, kkaattlliiaammllaarraa vvee zzoorruunnlluu ggööççlleerree mmaarruuzz kkaallmmıışşttıırr.. BBuu ddöönneemmddee yyaappııllaann
kkaattlliiaammllaarr kkoouuşşmmaammıınn kkoonnuussuunn oolluuşşttuurrmmaakkttaaddıırr.. AAnnccaakk bbuurraaddaa ssuunnuullaaccaakk oollaann
bbiillggiilleerr vvee oollaayyllaarr RRuummllaarrıınn KKııbbrrııss’’ttaa ggeerrççeekklleeşşttiirrddiikklleerrii iinnssaannllııkk ssuuççllaarrıınnıınn ssaaddeeccee bbeellllii
bbaazzıı öörrnneekklleerrii oollaaccaakkttıırr.. AAnnccaakk bbuu ssıınnıırrllıı öörrnneekklleerr bbiillee RRuumm--YYuunnaann ssooyykkıırrıımmıınnıınn kkoorrkkuuçç
bbooyyuuttllaarrıınnıı oorrttaayyaa kkooyymmaağğaa yyeetteerrllii oollaaccaakkttıırr..
KKoonnuuşşmmaammddaa kkııssaaccaa kkoonnuunn iiyyii aannllaaşşııllaabbiillmmeessii vvee ddeeğğeerrlleennddiirriilleebbiillmmeessii iiççiinn ssooyykkıırrıımmıınn
ttaannıımmıı vvee kkaappssaammıı hhaakkkkıınnddaa bbaazzıı bbiilliimmsseell bbiillggiilleerrii ddee ssiizzlleerree ssuunnaağğıımm.. BBööyyllee bbiirr
aaççııllıımmıınn yyaarraarrllıı oollaaccaağğıınnaa iinnaannmmaakkttaayyıımm..
II.. SSOOYYKKIIRRIIMM TTAANNIIMMII VVEE KKAAPPSSAAMMII
SSooyykkıırrıımm ((ggeennoocciiddee)) kkaavvrraammıınnıınn kköökküü YYuunnaannccaa’’ddaa ıırrkk,, aaşşiirreett aannllaammıınnddaa
kkuullllaannııllaannggeennooss vvee LLaattiinnccee’’ddee ööllddüürrmmee,, yyookk eettmmee,, kkıırrıımm aannllaammıınnddaa kkuullllaannııllaann cciiddee
kkeelliimmlleerriinniinn bbiirrlleeşşmmeessiinnddeenn mmeeyyddaannaa ggeellmmiişş bbiirr kkaavvrraammddıırr..SSooyykkıırrıımm kkaavvrraammıınnıınn
ssoossyyaall vvee ssiiyyaassaall bbiilliimmlleerrddee üüzzeerriinnddee ttaamm oollaarraakk aannllaaşşııllmmıışş bbiirr ttaannıımmıı oollmmaammaakkllaa
bbiirrlliikkttee yyaappııllaann ççeeşşiittllii ttaannıımmllaarrddaa oorrttaakk kkrriitteerrlleerr vvaarrddıırr..
UUlluussllaarr aarraassıı aallaannddaa ssooyykkıırrıımm ((ggeennoocciiddee)) kkaavvrraammıınnıınn ttaannıımmıınnıı yyaappaann vvee BBiirrlleeşşmmiişş
MMiilllleettlleerr ((BBMM)) SSooyykkıırrıımm SSöözzlleeşşmmeessii’’nniinn hhaazzıırrllaannmmaassıınnddaa vvee ssoonnuuççllaannddıırrııllmmaassıınnddaa
öönneemmllii kkaattkkııllaarrddaa bbuulluunnaannPPoolloonnyyaallıı hhuukkuukkççuu RRaapphhaaeell LLeemmkkiinn 11993333 yyııllıınnddaa,, SSooyykkıırrıımmıı,,
““ddiinnii,, mmiillllii vvee ıırrkkii bbiirr ggrruubbuunn yyookk eeddiillmmeessii”” oollaarraakk ttaannıımmllaammıışşttıırr.. LLeemmkkiinn’’ee ggöörree ““
ssooyykkıırrıımm,, ddiirreekktt oollaarraakk kkiişşiilleerrii hheeddeeff aallmmaazz,, kkiişşiinniinn ddaahhiill oolldduuğğuu ggrruubbuu hheeddeeff aallıırr,, kkiişşii
ddee bbuu ggrruubbaa ddaahhiill oolldduuğğuu iiççiinn ssaallddıırrııyyaa uuğğrraarr..””[[33]]
BBMM ççaattııssıı aallttıınnddaa ttaannıımmllaannaann ssooyykkıırrıımm kkaavvrraammıı,, İİkkiinnccii DDüünnyyaa SSaavvaaşşıı’’nnddaa
ggeerrççeekklleeşşttiirriilleenn ttoopplluu kkaattlliiaammllaarrıınn eettkkiissii vvee mmeevvccuutt uulluussllaarr aarraassıı ddeennggeelleerr ddoollaayyııssııyyllaa
uulluussllaarr aarraassıı bbiirr uuzzllaaşşmmaannıınn üürrüünnüü oollaarraakk oorrttaayyaa ççııkkmmıışşttıırr.. BBuu uuzzllaaşşmmaannıınn
şşeekkiilllleennddiirrddiiğğii 99 AArraallııkk11994488 ttaarriihhllii BBiirrlleeşşmmiişş MMiilllleettlleerr SSooyykkıırrıımm SSuuççuunnuunn ÖÖnnlleennmmeessii vvee
CCeezzaallaannddıırrııllmmaassıı SSöözzlleeşşmmeessii’’nnddee ssooyykkıırrıımm,, ““iinnssaannllaarrıınn ddiinnsseell,, ıırrkkii vvee eettnniikk
ffaarrkkllııllııkkllaarrıınnddaann ddoollaayyıı ssiisstteemmllii oollaarraakk yyookk eeddiillmmeessii”” oollaarraakk ttaannıımmllaannmmıışşttıırr..
SSöözzlleeşşmmee’’ddee bbeelliirrttiilleenn ggrruupp üüyyeelleerriinniinn ööllddüürrüüllmmeessii,, ffiizziikkii vvee zziihhnnii ssaağğllıığğıınnıı bboozzuuccuu
eeyylleemmlleerr,, ggrruubbuunn kkııssmmeenn vveeyyaa ttaammaammeenn ffiizziikkii vvaarrllıığğıınnıınn yyookk oollmmaassıınnaa nneeddeenn oollaaccaakk
yyaaşşaamm kkooşşuullllaarrıınnaa ttaabbii ttuuttuullmmaassıı,, ggrruupp iiççii ddooğğuummllaarrıı öönnlleeyyiiccii öönnlleemmlleerr aallıınnmmaassıı ggiibbii
ffiiiilllleerriinn uulluussaall,, eettnniikk,, ıırrkkssaall vveeyyaa ddiinnsseell bbiirr ggrruubbuu,, bbuu nniitteelliiğğii yyüüzzüünnddeenn kkııssmmeenn vveeyyaa
ttaammaammeenn yyookk eettmmeekk kkaassttııyyllaa iişşlleennmmeessii,, ssooyykkıırrıımm oollaarraakk bbeelliirrttiillmmeekktteeddiirr..
BBMM SSooyykkıırrıımm SSöözzlleeşşmmeessii AADDBB,, SSoovvyyeettlleerr BBiirrlliiğğii,, FFrraannssaa vvee İİnnggiilltteerree ggiibbii üüllkkeelleerriinn
ttaarriihhttee yyaappttııkkllaarrıı kkeennddii uuyygguullaammaallaarrıınnddaann ddoollaayyıı ssuuççllaannmmaallaarrıınnıı öönnlleemmeekk iiççiinn kküüllttüürreell
yyookk eettmmee ((ccuullttuurrcciiddee)),, eettnniikk yyookk eettmmee ((eetthhnnoocciiddee--eettnniikk ssooyykkıırrıımm)),, ssoossyyaall yyookk eettmmee
((ssoocciiaallcciiddee--ssoossyyaall ssooyykkıırrıımm)) vvee ppoolliittiikk yyookk eettmmee ((ppoolliicciiddee)),, zzoorrllaa aassiimmiillaassyyoonn vvee
eenntteeggrraassyyoonn yyöönntteemmlleerriinnii kkaappssaamm ddıışşıı bbıırraakkaann uulluussllaarr aarraassıı bbiirr uuzzllaaşşmmaa ssoonnuuccuu
oolluuşşttuuğğuunnddaann ddoollaayyıı ““ggrruupp”” ttaannıımmıı ddaarr ttuuttuullmmuuşşttuurr..
SSooyykkıırrıımm kkoonnuussuu iillee iillggiilleenneenn bbiilliimm aaddaammllaarrıı,, hhuukkuukkççuullaarr,, ssoossyyoollooggllaarr,, aarraaşşttıırrmmaaccııllaarr
vvee ttaarriihhççiilleerr,, SSoovvyyeettlleerr BBiirrlliiğğii’’nniinn,, AAvvrruuppaallıı,, AAmmeerriikkaallıı ssöömmüürrggeeccii--eemmppeerryyaalliisstt
ddeevvlleettlleerriinn uuzzllaaşşmmaassıı nneeddeenniiyyllee ssooyykkıırrıımm ttaannıımmıınnaa ggiirreenn ggrruuppllaarrıınn eekkssiikk oolldduuğğuunnuu,,
ddoollaayyııssııyyllaa ssooyykkıırrıımm ttaannıımmıınnıınn ddaarr aannllaammııyyllaa yyaappııllmmaassıı nneeddeenniiyyllee ttaarriihhttee iişşlleenneenn
bbiirrççookk ssooyykkıırrıımm ssuuççuunnuunn kkaappssaamm ddıışşıı bbıırraakkııllddıığğıınnıı ssaavvuunnmmaakkttaaddıırr.. DDoollaayyııssııyyllaa uulluussllaarr
aarraassııaallaannddaa eettkkiinn oollaann ddeevvlleettlleerriinn kkeennddii ççııkkaarrllaarrıı ddooğğrruullttuussuunnddaa ssaağğllaaddııkkllaarrıı ssiiyyaassii
uuzzllaaşşmmaa ssoonnuuccuunnddaa ssooyykkıırrıımmaa uuğğrraammıışş oollaann bbiirrççookk ggrruupp mmaağğdduurr eeddiillmmiişşttiirr.. BBuu oollgguu
BBMM SSooyykkıırrıımm SSöözzlleeşşmmeessii’’nniinn ggeenniişşlleettiillmmeessii ggeerreekkttiiğğii ttaarrttıışşmmaallaarrıınnıınn ssüürreekkllii ggüünnddeemmddee
kkaallmmaassıınnaa yyooll aaççmmıışşttıırr..
SSooyykkıırrıımm ttaannıımmıınnıınn ddaarr ttuuttuullmmuuşş oollmmaassıınnaa kkaarrşşıınn,, HHuukkuukkççuu DDaavviitt KKaaddeerr,, ggüünnüümmüüzzddee
bbiirr cceezzaa hhuukkuukkuu oollaarraakk uulluussllaarr aarraassıı aallaannddaa vvee üüllkkeelleerrddee kkaabbuull ggöörreenn BBMM SSooyykkıırrıımm
SSöözzlleeşşmmeessii’’nnii,, iinnssaann hhaayyaattıınnıınn ddeeğğeerrllii hhaallee ggeellmmeessiinnii ssaağğllaayyaann,, kkiişşiilleerriinn yyaappttıığğıı
ssooyykkıırrıımmllaarrıı uulluussllaarr aarraassıı cceezzaa yyaassaassııyyllaa iilliişşkkiilleennddiirreenn,, bbiirr iinnssaannllııkk ssuuççuu oollaann ssooyykkıırrıımmaa
kkaarrşşıı kkoorruuyyuuccuu bbiirr öönnlleemm yyaarraattaann vvee iinnssaannllıığğaa uummuutt vveerreenn bbiirr ddeevvrriimm oollaarraakk
ddeeğğeerrlleennddiirrmmeekktteeddiirr..[[44]]
LLeemmkkiinn’’iinn yyaappttıığğıı ttaannıımm kkaappssaammıınnddaa bbaaşşllaannggııççttaa cceezzaa yyaassaallaarrıı bbaağğllaammıınnddaa eellee aallıınnaann
ssooyykkıırrıımm kkaavvrraammıı,, 11997700’’lleerrddeenn ssoonnrraa ssoossyyoolloojjii,, aannttrrooppoolloojjii,, ssiiyyaassaall bbiilliimmlleerr,, ttaarriihh vvee
ppssiikkoolloojjii ddaallllaarrıınnddaa ççaallıışşmmaa yyaappaann aarraaşşttıırrmmaaccııllaarrıınn ddaa üüzzeerriinnddee dduurrdduuğğuu bbiirr kkoonnuu
hhaalliinnee ggeellmmiişşttiirr.. BBööyylleeccee ssooyykkıırrıımm kkaavvrraammıınnıınn,, ssoossyyaall,, kküüllttüürreell,, eekkoonnoommiikk vvee ssiiyyaassaall
yyöönnlleerriinniinn vvee ssoonnuuççllaarrıınnıınn ddaa oolldduuğğuu hhuussuussuu öönn ppllaannaa ççııkkmmıışş,, ddoollaayyııssııyyllaa ççeeşşiittllii bbiilliimm
ddaallllaarrıınnıınn iinncceelleemmee aallaannıınnaa ggiirrmmiişşttiirr.. BBuu ggeelliişşmmee ssoonnuuccuunnddaa ssooyykkıırrıımm kkoonnuussuu,,
11997700’’lleerrddeenn iittiibbaarreenn yyeennii aarraaşşttıırrmmaallaarrıınn vvee ttaarrttıışşmmaallaarrıınn yyaappııllddıığğıı,, yyeennii tteezzlleerriinn vvee
ttaannıımmllaarrıınniilleerrii ssüürrüüllddüüğğüü ggeenniişş bbiirr bbiilliimmsseell yyeellppaazzeeddee eellee aallıınnıırr oollmmuuşşttuurr..
HHoollllaannddaallıı hhuukkuukkççuu PPiieetteerr DDrroosstt,, ssooyykkıırrıımm hhaakkkkıınnddaakkii tteezzlleerriinnddee BBMM’’nniinn SSooyykkıırrıımm
SSöözzlleeşşmmeessii’’nniinn eekkssiikk vvee ddaarr ççeerrççeevveeddee oolldduuğğuunnuu ssaavvuunnmmaakkttaaddıırr.. DDrroosstt,, BBMM SSooyykkıırrıımm
SSöözzlleeşşmmeessii’’nniinn,, ddüünnyyaaddaa uuyygguullaannaann ççookk ssaayyııddaakkii ssooyykkıırrıımm yyöönntteemmiinnii iiççeerrmmeeddiiğğiinnii
iiffaaddee eettmmeekkttee vvee bbuunnuunn eenn ttiippiikk öörrnneeğğii oollaarraakk bbiirr ggrruubbuu yyookk eettmmeekk aammaaccııyyllaa bbiilliinnççllii
vvee ppllaannllıı oollaarraakk yyaappııllaann tteehhcciirr uuyygguullaammaassıınnıınn kkaappssaamm ddıışşıı bbıırraakkııllddıığğıı ggöörrüüşşüünnüü oorrttaayyaa
kkooyymmaakkttaaddıırr..[[55]]
MMaatttthheeww LLiippppmmaann,, ssooyykkıırrıımmddaa kkuullllaannııllaann bbiirr yyöönntteemm oollaarraakk tteehhcciirriinn ddiikkkkaattee aallıınnmmaassıı
ggeerreekkttiiğğii ggöörrüüşşüünnüü iilleerrii ssüürrmmeekkttee vvee bbiilliinnççllii bbiirr şşeekkiillddee,, bbiirr ggrruubbuunn yyaaşşaaddıığğıı yyeerrddeenn
zzoorrllaa kkooppaarrııllmmaassıınnıınn vvee ggööççee zzoorrllaannmmaassıınnıınn ddoollaayyllıı oollaarraakk bbööyyllee bbiirr uuyygguullaammaayyaa ttaabbii
ttuuttuullaann ggrruubbuu yyookk eettmmeeyyii hheeddeefflleeyyeenn bbiirr ppllaann nniitteelliiğğiinnddee oolldduuğğuu,, ddoollaayyııssııyyllaa bbuu ttüürr
uuyygguullaammaallaarrıınn ddaa ssooyykkıırrıımm oollaarraakk kkaabbuull eeddiillmmeessii ggeerreekkttiiğğii üüzzeerriinnddee dduurrmmaakkttaaddıırr..[[66]]
PPssiikkoolloogg IIssrraaeell WW.. CChhaarrnnyy,, ssooyykkıırrıımm iillee iillggiillii oollaarraakk yyaappııllaann ggrruupp ttaannıımmıınnıınn ssaaddeeccee ıırrkkii,,
ddiinnii,, eettnniikk oollaarraakk ssıınnıırrllaannmmaammaassıı ggeerreekkttiiğğiinnddeenn hhaarreekkeettllee ““aasskkeerrii ddüüşşmmaann hheeddeeffii bbeellllii
oollmmaaddaann,, yyaarrddıımmaa mmuuhhttaaçç vvee ssaavvuunnmmaassıızz iinnssaannllaarraa kkaarrşşıı sseerrii şşeekkiillddee ttoopplluu
kkaattlliiaammllaarrıınn yyaappııllmmaassıı”” hhaalliinnee ssooyykkıırrıımm ddeemmeekktteeddiirr..[[77]]
SSooyykkıırrıımm aarraaşşttıırrmmaaccııllaarrıınnıınn,, ttaarriihhççiilleerriinn,, ssoossyyoollooggllaarrıınn vvee hhuukkuukkççuullaarrıınn ssooyykkıırrıımmllaa iillggiillii
ddeeğğeerrlleennddiirrmmee,, aannaalliizz vvee tteezzlleerrii ddiikkkkaattee aallıınnddıığğıınnddaa tteekk bbiirr ssooyykkıırrıımm ttüürrüü oollmmaaddıığğıı,,
ffiizziikkii,, eettnniikk,, kküüllttüürreell,, bbiiyyoolloojjiikk,, eekkoonnoommiikk,, eekkoolloojjiikk,, ssooyykkıırrıımmccıı tteehhcciirr,, ssooyykkıırrıımmccıı
aassiimmiillaassyyoonn vvee eettnniikk tteemmiizzlliikk oollaarraakk ççeeşşiittllii ssooyykkıırrıımm ttüürrlleerriinniinn oolldduuğğuu aannllaaşşııllmmaakkttaaddıırr..
FFiizziikkii ssooyykkıırrıımm;; ssooyykkıırrıımm ttüürrlleerriinnddeenn eenn öönneemmlliissii vvee ssooyykkıırrıımm ddeerrkkeenn iillkk aakkllaa ggeelleenn
ççeeşşiiddii kkuuşşkkuussuuzz ““ffiizziikkii ssooyykkıırrıımm””ddıırr.. FFiizziikkii ssooyykkıırrıımm,, iinnssaannllııkk ttaarriihhiinnddee eenn yyaayyggıınn vvee eenn
ççookk kkuullllaannııllaann ssooyykkıırrıımm yyöönntteemmiiddiirr.. BBuu yyöönntteemmddee ssooyykkıırrıımmllaa kkaarrşşııllaaşşaann ggrruupp
üüyyeelleerriinniinn ppllaannllıı bbiirr şşeekkiillddee,, ttaammaammıınnıınn vveeyyaa bbiirr kkııssmmıınnıınn yyookk eeddiillddiiğğii ssooyykkıırrıımm
ttüürrüüddüürr.. FFiizziikkii ssooyykkıırrıımmddaa,, kkuullllaannııllaabbiilleecceekk hheerr ttüürrllüü ssiillaahh vvee aarraaçç kkuullllaannııllaarraakk ggrruupp
üüyyeelleerriinniinn ssiisstteemmllii bbiirr bbiiççiimmddee yyookk eeddiillmmeessii hheeddeeff oollaarraakk aallıınnmmaakkttaaddıırr..[[88]] RRuumm--YYuunnaann
iikkiilliissiinniinn TTüürrkk hhaallkkıınnıı ttoopplluuccaa kkaattlleeddeerreekk,, kkuurrşşuunnaa ddiizzeerreekk,, ccaannllıı oollaarraakk ttoopplluu
mmeezzaarrllaarraa ggöömmeerreekk vvee iişşkkeennccee yyaappaarraakk KKııbbrrııss’’ttaa TTüürrkk vvaarrllıığğıınnaa ssoonn vveerrmmeekk iisstteemmeessii
bbuu ttüürr ssooyykkıırrıımmaa ssoommuutt bbiirr öörrnneekkttiirr..
EEttnniikk ssooyykkıırrıımm,, bbiirr ggrruubbuunn bbaaşşkkaa bbiirr ggrruupp yyaa ddaa ddeevvlleett ooddaağğıı ttaarraaffıınnddaann,, kköökkeennee vveeyyaa
kkiimmlliiğğiinn şşeekkiilllleennddiiğğii ccooğğrraaffyyaaddaakkii,, kkııssmmii yyaa ddaa ttaammaammeenn eettnniikk kkiimmlliikk vvee yyaappııyyıı
oolluuşşttuurraann hheerr ttüürrllüü ffaakkttöörrüü yyookk eettmmeeyyee yyöönneelliikk oollaarraakk yyaappııllaann ssooyykkıırrıımm ttüürrüüddüürr..
YYuunnaanniissttaa’’ddaa,, KKııbbrrııss’’ttaa,, BBuullggaarriissttaann’’ddaa TTüürrkk vvee MMüüssllüümmaannllaarraa,, AAvvrruuppaa’’ddaa ÇÇiinnggeenneelleerree
vvee AAllmmaannyyaa’’ddaa YYaahhuuddiilleerree,, FFrraannssıızzllaarrıınn CCeezzaayyiirr’’ddee AArraapp vvee BBeerrbbeerr hhaallkkllaarrıınnaa
yyaappttııkkllaarrıı ssooyykkıırrıımmllaarr bbuu ttüürree öörrnneekklleerrddiirr..
KKüüllttüürreell ssooyykkıırrıımm,, bbiirr ggrruubbuunn eenn ssoonn şşeekkiillddeekkii yyaaşşaannttıı ttaarrzzıınnaa,, zzaammaannllaa ggeelliişşttiirriilleenn vvee
kkoorruunnaann ggeelleenneekklleerriinn,, ggrruubbuunn ddüüşşüünncceelleerriinniinn ddıışşaa vvuurruullmmaassıı oollaann ssaannaattssaall vvee kkiittaabbii
ddeeğğeerrlleerriinn,, hhaarreekkeett vvee kkoonnuuşşmmaa ttaarrzzıınnıınn,, ffoollkklleerriikk mmoottiifflleerriinn,, kküüttüüpphhaanneelleerriinn,, ttaarriihhii
eesseelleerriinn vvee mmüüzzeelleerriinn yyookk eeddiillmmeessiinnee yyöönneelliikk,, ssiiyyaassii,, aasskkeerrii,, eekkoonnoommiikk vvee aahhllaakkii
kkaarraarrllaarr aallaarraakk bbiirr ggrruupp vveeyyaa ddeevvlleett ttaarraaffıınnddaann kkııssmmeenn yyaaddaa ttaammaammeenn bbiirr ggrruubbaa aaiitt
kküüllttüürreell ddeeğğeerrlleerree kkaarrşşıı yyaappttııkkllaarrıı aakkttiiff ssaallddıırrııllaarrddıırr.. BBuu ttüürr ssooyykkıırrıımmllaarr ggüünnüümmüüzzddee ddee
ddeevvaamm eettmmeekkllee bbeerraabbeerr öözzeelllliikkllee ssöömmüürrggeeccii ddeevvlleettlleerriinn ssöömmüürrggeelleerrddee yyaappttııkkllaarrıı
uuyygguullaammaallaarrddıırr.. KKııbbrrııss’’ttaa,, YYuunnaanniissttaann’’ddaa,, BBuullggaarriissttaann’’ddaa TTüürrkk kküüllttüürreell vvee ttaarriihhii
ddeeğğeerrlleerriinnee kkaarrşşıı yyaappııllaann yyııkkıımmllaarr kküüllttüürreell ssooyykkıırrıımm öörrnneekklleerriinnddeennddiirr.. KKüüllttüürreell
ssooyykkıırrıımm yyöönntteemmii,, ssöömmüürrggeeccii ddeevvlleettlleerriinn ssöömmüürrggeelleerrddee yyaappttııkkllaarrıı yyaayyggıınn ssooyykkıırrıımm
uuyygguullaammaallaarrıı oolldduuğğuu iiççiinn 11994488 BBMM SSooyykkıırrıımm SSöözzlleeşşmmeessii’’nnddee kkaarrşşıı ççııkkmmaallaarrıı nneeddeenniiyyllee
yyeerr aallmmaammıışşttıırr..
BBiiyyoolloojjiikk ssooyykkıırrıımm,, BBiirr üüllkkee vveeyyaa bbööllggeeddeekkii eeggeemmeenn ggrruupp vveeyyaa ddeevvlleettiinn hheeddeeff aallddıığğıı,,
ddiiğğeerr ggrruuppttaann oollaann kkiişşiilleerrii yyookk eettmmeekk aammaaccııyyllaa vvee ttoopplluummuunn ttaammaammıınnaa kkaarrşşıı ggiizzllii
ssooyykkıırrıımm oollaarraakk ddaa bbiilliinneenn hhaassttaallııkk üürreettmmee vvee bbuunnuu yyaayymmaa yyöönntteemmii oollaarraakk
ttaannıımmllaannmmaakkttaaddıırr.. KKııbbrrııss’’ttaa RRuummllaarrıınn KKaannllıı NNooeell ssaallddıırrııllaarrıınnddaann ssoonnrraa bbuulluunndduukkllaarrıı
bbööllggeelleerrddee kkaappaallıı yyaaşşaammaa mmaahhkkuumm eettttiikklleerrii TTüürrkk hhaallkkıınnaa kkaarrşşıı uuyygguullaaddıığğıı aammbbaarrggoollaarr
kkaappssaammıınnddaa bbeebbeekk mmaammaallaarrıınnıınn vvee tteemmeell ggııddaa mmaaddddeelleerriinnii yyaassaakkllaayyaarraakk,, ssaağğllııkk
hhiizzmmeettlleerriinnii kkııssııttllaayyaarraakk ssaağğllııkkssıızz bbiirr ttoopplluumm yyaarraattmmaa ggiirriişşiimmlleerrii bbuu kkaappssaammddaa
ddeeğğeerrlleennddiirreebbiilleecceekk uuyygguullaammaallaarrddıırr..
EEkkoonnoommiikk ssooyykkıırrıımm,, bbiirr ggrruubbuunn,, ssoossyyaall,, ssiiyyaassii,, kküüllttüürreell,, aasskkeerrii vvee tteekknnoolloojjiikk oollaarraakk
ggeelliişşiimmiinnii vvee tteemmeell ggeerreekkssiinniimmlleerriinniinn ((iihhttiiyyaaççllaarrıınnıınn)) ggiiddeerriillmmeessiinnii öönnlleemmeekk aammaaccııyyllaa,,
mmaaddddii oollaarraakk yyookkssuullllaaşşttıırrııllııpp tteesslliimm aallıınnmmaassıı vvee ttaavviizzee zzoorrllaannmmaassıı iiççiinn bbaaşşkkaa bbiirr ggrruupp,,
ddeevvlleett vveeyyaa ddeevvlleettlleerr ttaarraaffıınnddaann uulluussaall,, eettnniikk,, ıırrkkii vvee ddiinnii bbiirr ggrruubbuunn kkııssmmeenn vveeyyaa
ttaammaammeenn kkııssaa,, oorrttaa vvee uuzzuunn vvaaddeeddee ppllaannllıı şşeekkiillddee ggüüçç vvee eekkoonnoommiikk oollaarraakk yyookk vveeyyaa
ttaassffiiyyee eeddiillmmeessii iiççiinn yyaappııllaann uuyygguullaammaallaarrddıırr.. KKııbbrrııss’’ttaa 11990000’’lleerriinn bbaaşşıınnddaann iittiibbaarreenn
ggüünnüümmüüzzddee RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissiinniinn uulluussllaarr aarraassıı ddüüzzeeyyddee ddee ssüürrddüürrddüükklleerrii aammbbaarrggoollaarr
bbuu ttüürrddeennddiirr.. SSöözz kkoonnuussuu ddöönneemmddee RRuummllaarrıınn,, TTüürrkk hhaallkkıınnddaann mmaall aallmmaammaallaarrıı
((bbooyykkoott yyöönntteemmii)),, ddüükkkkaannllaarrıınnddaann aallıışş vveerriişş yyaappmmaammaallaarrıınnıı ((hhaalleenn TTüürrkklleerrllee RRuummllaarrıınn
kkaarrmmaa yyaaşşaaddııkkllaarrıı vvee BBMM BBaarrıışş GGüüccüü kkoonnttrroollüünnddee oollaann PPiillee kkööyyüünnddee TTüürrkklleerrddeenn mmaall
aallaann RRuummllaarrıı ppaarraa vvee hhaappiiss cceezzaassıı iillee cceezzaallaannddıırrddııkkllaarrıı ggiibbii)) yyaannii ssiisstteemmllii bbooyykkoott
uuyygguullaammaallaarrıınnıınn yyaarraattttıığğıı ssoonnuuççllaarr iittiibbaarrııyyllaa KKııbbrrııss TTüürrkk hhaallkkıı aağğıırr vvee iinnssaannllııkk ssuuççuu
nniitteelliiğğiinnddeekkii eekkoonnoommiikk aammbbaarrggoollaarraa ttaabbii ttuuttuullaarraakk eekkoonnoommiikk ççöökküünnttüüyyee uuğğrraammıışşllaarr,,
yyookk oollmmaa ddeerreecceessiinnddee aağğıırr ddaarrbbeelleerrllee kkaarrşşııllaaşşmmıışşllaarrddıırr..
KKKKTTCC ddeevvlleettiinnee vvee TTüürrkk hhaallkkıınnaa yyöönneelliikk ssiisstteemmllii eekkoonnoommiikk aammbbaarrggoollaarr ggüünnüümmüüzzddee
AABB,, AABBDD vvee RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissii ttaarraaffıınnddaann eenn aağğıırr bbiiççiimmiiyyllee hhaalleenn uuyygguullaannmmaakkttaaddıırr..
BBuuggüünn 2244 NNiissaann 22000044 ttaarriihhiinnddee rreeffeerraanndduummddaa ““eevveett”” ddeeddiiğğii iiççiinn TTüürrkk hhaallkkıı vvee KKKKTTCC
üüzzeerriinnddeekkii ““iizzoollaassyyoonnllaarrıınn”” kkaallddıırrııllmmaassıı ggeerreeğğiinnddeenn ssöözz eeddeenn AABBDD vvee AABB üüllkkeelleerrii,,
RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissii vvee RRuussyyaa iillee bbiirrlliikkttee TTüürrkk hhaallkkıınnaa kkaarrşşıı yyııllllaarrddıırr ddeevvaamm eeddeenn bbiirr
eekkoonnoommiikk ssooyykkıırrıımm uuyygguullaammaakkttaaddıırrllaarr..
EEkkoolloojjiikk ssooyykkıırrıımm,, bbiirr ggrruubbuunn eenn zzoorruunnlluu yyaaşşaamm kkooşşuullllaarrıınnıı oolluuşşttuurraann ddooğğaall
kkaayynnaakkllaarrıınnıı,, ttaarrıımmıınnıı,, vveerriimmllii ttoopprraakkllaarrıınnıı bbaaşşkkaa bbiirr ggrruupp vveeyyaa ddeevvlleett ttaarraaffıınnddaann
eekkoonnoommiikk ffaayyddaaccııllııkk ggüüddüülleerreekk,, eekkoolloojjiikk ddeennggeeyyii bboozzaarr şşeekkiillddee ttaallaann eeddiillmmeessiiddiirr..
KKııbbrrııss’’ttaa RRuummllaarrıınn TTüürrkklleerriinn oottllaakkllaarrıınnaa zzeehhiirr kkooyymmaallaarrıı,, iişşlleenneebbiilleecceekk ttaarrıımm aallaannllaarrıınnıı
kkaarraa mmaayyıınnllaarrııyyllaa ddööşşeemmeelleerrii,, ssuu oollaannaakkllaarrıınnıı ddaarraallttaann öönnlleemmlleerr aallmmaallaarrıı vvee
uuyygguullaammaallaarrıı eekkoolloojjiikk ssooyykkıırrıımmaa öörrnneekk oollaabbiilleecceekk nniitteelliikktteeddiirr..
SSooyykkıırrıımmccıı tteehhcciirr,, eeggeemmeenn ggrruupp vvee yyöönneettiimmlleerriinn,, bbaaşşkkaa bbiirr mmiillllii,, eettnniikk,, ddiinnii,, kküüllttüürreell
vveeyyaa ıırrkkii bbiirr ggrruubbuu yyaaşşaaddııkkllaarrıı ccooğğrraaffii yyeerrlleerrddeenn vvee yyaarraattttııkkllaarrıı eekkoonnoommiikk
oollaannaakkllaarrddaann bbiilliinnççllii bbiirr şşeekkiillddee,, ssiillaahhllıı ssaallddıırrııllaarr,, kkaattlliiaammllaarr yyoolluuyyllaa zzoorruunnlluu oollaarraakk ggööçç
eettmmeelleerriinnii ssaağğllaammaakkttıırr..
RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissiinnii KKaannllıı NNooeell’’ddee uuyygguullaammaayyaa kkooyydduukkllaarrıı AAkkrriittaass PPllaannıı kkaappssaammıınnddaa
yyaappttııkkllaarrıı kkaattlliiaammllaarr vvee ssiillaahhllıı ssaallddıırrııllaarr ssoonnuuccuunnddaa 110033 kkööyyddeenn TTüürrkklleerriinn ggööçç eettmmeelleerrii
vvee 11996633--11997744 yyııllllaarrıınnddaa AAddaa’’nnıınn %% 33’’llüükk bbööllüümmüünnee hhaappsseeddiillmmeelleerrii,, ttoopprraakkllaarrıınnıınn vvee
ddiiğğeerr bbüüttüünn eekkoonnoommiikk ddeeğğeerrlleerriinniinn RRuummllaarr ttaarraaffıınnddaann ggaasspp eeddiillmmeessii ssooyykkıırrıımmccıı
tteehhcciirrddiirr..
SSooyykkıırrıımmccıı AAssiimmiilliiaassyyoonn,, bbiirr ggrruubbuunn ddiiğğeerr bbiirr ggrruupp vveeyyaa ddeevvlleett ttaarraaffıınnddaann hhuukkuukkii vveeyyaa
ssiiyyaassii ddaayyaattmmaallaarr yyoolluuyyllaa eelllleerriinnddeekkii eekkoonnoommiikk,, ssoossyyaall vvee kküüllttüürreell oollaannaakkllaarrıınn
aallıınnmmaassıı,, kkuullllaannıımmllaarrıınnıınn öönnlleennmmeessii vvee bbuu oollaannaakkllaarrıınn eeggeemmeenn ggrruupp vveeyyaa yyöönneettiimm
ttaarraaffıınnddaann kkuullllaannııllmmaassıınnıınn ssaağğllaannmmaassııddıırr.. RRuumm YYöönneettiimmiinniinn,, TTüürrkklleerriinn RRuummllaarrddaann
mmaall--mmüüllkk aallıımmıınnıı yyaassaallaarrllaa yyaassaakkllaammaassıı,, TTüürrkklleerree vvee TTüürrkklleerriinn VVaakkııffllaarrıınnaa aaiitt mmaallllaarrıınn
kkaammuullaaşşttıırrmmaallaarr yyoolluuyyllaa eelllleerriinnddee aallıınnmmaassıı,, ttaarrllaallaarrıınnıınn ssiillaahhllıı ssaallddıırrııllaarr vvee tteehhddiittlleerr
yyoolluuyyllaa kkuullllaannıımmıınnıınn öönnlleennmmeessii vvee bbuunnllaarrıınn RRuummllaarr ttaarraaffıınnddaann kkuullllaannııllmmaassıınnıınn
ssaağğllaannmmaassıı TTüürrkk hhaallkkıınnıınn mmaarruuzz kkaallddıığğıı ssooyykkıırrıımmccıı aassiimmiillaassyyoonndduurr..
EEttnniikk tteemmiizzlliikk,, bbiirr eettnniikk vveeyyaa uulluussaall ggrruubbuunn,, ddiiğğeerr bbiirr ggrruupp,, ggüüçç ooddaağğıı vveeyyaa ddeevvlleett--
yyöönneettiimm ttaarraaffıınnddaann yyaappııllaann,, ssiiyyaassii,, aasskkeerrii,, eekkoonnoommiikk,, ssoossyyaall,, kküüllttüürreell,, yyaassaa
ddaayyaattmmaallaarrıı vvee ssiiyyaassii öönnlleemmlleerrllee,, aayyıırrıımmccııllııkkllaa,, tteerröörriizzee eeddiilleerreekk bbiirrddeenn vveeyyaa kkrroonniikk
oollaarraakk yyüüzzyyııllllaarrddıırr yyaaşşaaddııkkllaarrıı yyeerrlleerrddeenn ggööçç eettttiirriillmmeessiiddiirr.. RRuumm--YYuunnaann iişşbbiirrlliiğğii vvee
ppllaannllaarrıı iillee KKııbbrrııss TTüürrkk hhaallkkıınnaa kkaarrşşıı yyaappııllaann ssiisstteemmllii ppssiikkoolloojjiikk tteerröörr vvee kkaattlliiaamm
ssaallddıırrııllaarrıı ssoonnuuccuunnddaa TTüürrkklleerriinn bbuulluunndduukkllaarrıı bbööllggeelleerrddeenn ((TTüürrkklleerr bbuuggüünnee kkaaddaarr
aassggaarrii üüçç kkeezz ttoopplluu iiçç ggööçç yyaaşşaammıışşttıırr)) vvee KKııbbrrııss’’ttaann ggööçç eettmmeekk zzoorruunnddaa bbıırraakkııllmmıışş
oollmmaallaarrıı mmaarruuzz kkaallddııkkllaarrıı eettnniikk tteemmiizzlliiğğiinn bbooyyuuttuunnuu ggöösstteerrmmeekktteeddiirr..
IIII.. SSOOYYKKIIRRIIMM HHEEDDEEFFİİ İİÇÇİİNN GGEERREEKKÇÇEE
SSooyykkıırrıımm aarraaşşttıırrmmaaccııllaarrıı aarraassıınnddaa yyeerr aallaann ““ttaarriihhççii CChhaallkk vvee ssoossyyoolloogg JJoonnaassssoohhnn,,
yyaappttııkkllaarrıı aannaalliizzddee,, ssooyykkıırrıımmıınn hheeddeeffiinnee uullaaşşmmaassıı iiççiinn ddöörrtt ttiipp ggeerreekkççeenniinn””
bbuulluunndduuğğuunnuu iilleerrii ssüürrmmüüşşlleerr vvee bbuu ggeerreekkççeelleerrii,, ppoottaannssiiyyeell vvee ggeerrççeekk tteehhddiiddiinn yyookk
eeddiillmmeessii;; ggeerrççeekk vvee ppoottaannssiiyyeell ddüüşşmmaannllaarrıınn aarraassıınnıı aaççmmaakk aammaaccııyyllaa tteerröörrüü yyaayymmaakk;;
eekkoonnoommiikk rreeffaahh ddüüzzeeyyiinnii yyüükksseellttmmeekk;; bbiirr iinnaannçç,, bbiirr tteeoorrii vvee bbiirr iiddeeoolloojjiinniinn yyaayyııllmmaassıı
aammaaccııyyllaa yyaarraattııllaann ffiiiillii dduurruummllaarrıınn oolluuşşmmaassıı şşeekklliinnddee ssıırraallaammıışşllaarrddıırr..[[99]]
KKııbbrrııss’’ttaa TTüürrkklleerree kkaarrşşıı iişşlleenneenn iinnssaannllııkk ssuuççllaarrıınnıınn ssooyykkıırrıımm oolldduuğğuu hhuussuussuu iillggiillii
bbööllüümmddee iinncceelleenneecceekkttiirr.. AAnnccaakk bbuurraaddaa kkoonnuu iillee bbaağğllaannttııllıı oolldduuğğuu iiççiinn ssöözzüü eeddiilleenn
ggeerreekkççeelleerr ıışşıığğıınnddaa RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissiinniinn TTüürrkklleerree kkaarrşşıı ggeerrççeekklleeşşttiirrddiikklleerr eeyylleemmlleerriinn
ttaammaammeenn ssooyykkıırrıımm oolldduuğğuunnuu nneett oollaarraakk bbeelliirrtteebbiilliirriizz.. RRuummllaarr TTüürrkklleerrii EENNOOSSİİSS hheeddeeffii
öönnüünnddee ppoottaannssiiyyeell vvee ggeerrççeekk bbiirr tteehhddiitt oollaarraakk ggöörrmmüüşşlleerr vvee bbuu tteehhddiiddii oorrttaaddaann
kkaallddıırrmmaakk iiççiinn TTüürrkk hhaallkkıınnıı ppllaannllıı yyookk eettmmee eeyylleemmlleerriinnii uuyygguullaammıışşllaarrddıırr.. GGeerreekk İİnnggiilliizz
SSöömmüürrggee yyöönneettiimmii ddöönneemmiinnddee ggeerreekkssee mmaakkaarriiooss vvee ddiiğğeerr RRuumm ssiiyyaassiilleerr ppoottaannssiiyyee
ddüüşşmmaannllaarr oollaarraakk TTüürrkk hhaallkkıı iillee RRuumm hhaallkkıınnıınn aarraassıınnıı aaççmmaakk iiççiinn ssiiyyaassii,, ssoossyyaall,,
eekkoonnoommiikk,, kküüllttüürreell vvee eettnniikk aaççııllaarrddaann ççeeşşiittllii ggiirriişşiimmlleerr yyaappmmıışşllaarr;; RRuummllaarr,, ssaallddıırrııllaarrddaa
ööllddüürreemmeeddiikklleerrii vvee kkaarrmmaa kkööyylleerrddee,, aazzıınnllııkkttaa kkaallaann ssaavvuunnmmaassıızz TTüürrkklleerrii tteehhddiitt vvee
kkuuvvvveett kkuullllaannaarraakk bbooyyuunn eeğğddiirrmmee ttaakkttiikklleerriinnii eenn aaccıımmaassıızz bbiiççiimmddee uuyygguullaammıışşllaarrddıırr..
TTüürrkk hhaallkkıınnıınn eekkoonnoommiikk yyöönnddeenn ççöökkeerrttiillmmeessii,, bbuunnaa kkaarrşşııllııkk RRuumm hhaallkkıınnıınn eekkoonnoommiikk
ggeelliişşmmeessii vvee rreeffaahh ddüüzzeeyyiinniinn yyüükksseellttiillmmeessii iiççiinn hheerr ttüürrllüü aammbbaarrggoo,, kkııssııttllaammaa,, bbaasskkıı
yyaappııllmmıışş,, sseerrbbeesstt ddoollaaşşıımmllaarrıı vvee öözzggüürrccee ffaaaalliiyyeettlleerrii ssüürrddüürrmmeelleerrii ööllddüürrmmee oollaayyllaarrıı ddaa
ddaahhiill oollmmaakk üüzzeerree uuyygguullaannaabbiilleecceekk yyöönntteemmlleerrii uuyygguullaammıışşllaarrddıırr.. RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissii
EENNOOSSİİSS hheeddeeffii vvee MMeeggaalloo İİddeeaa aammaaççllaarrıınnıı ggeerrççeekklleeşşttiirrmmeekk,, KKııbbrrııss ddeevvlleettiinnii bbiirr HHeelleenn
ddeevvlleettii hhaalliinnee ddöönnüüşşttüürrmmeekk,, TTüürrkklleerrii aazzıınnllııkk ssttaattüüssüünnee ddüüşşüürrmmeekk aammaaccııyyllaa ssiillaahhllıı
eeyylleemmlleerr bbaaşşttaa oollmmaakk üüzzeerree eekkoonnoommiikk,, ssiiyyaassii vvee ssoossyyaall aallaannllaarrddaa ffiiiillii dduurruummllaarr
yyaarraattmmıışşllaarrddıırr.. DDoollaayyııssııyyllaa bbiirr eeyylleemmiinn ssooyykkıırrıımm hheeddeeffiinnee uullaaşşaabbiillmmeessii iiççiinn ggeerreekkeenn
ggeerreekkççeelleerrii yyaarraattmmıışşllaarrddıırr..
YYaallee ÜÜnniivveerrssiitteessii’’nnddeenn PPrrooff.. GGrreeggoorryy HH.. SSttaannttoonn,, AABBDD DDıışşiişşlleerrii BBaakkaannllıığğıı iiççiinn 11999966--
11999988 yyııllllaarrıınnddaa hhaazzıırrllaaddıığğıı ssooyykkıırrıımm aarraaşşttıırrmmaassıınnddaa bbiirr ssooyykkıırrıımm iiççiinn;; ttoopplluummuunn,, bbiizz,,
vvee oonnllaarr,, ıırrkk,, ddiinn,, mmiilllliiyyeett oollaarraakk aayyııkkllaayyııccıı bbiirr şşeekkiillddee ssıınnııffllaannddıırrııllmmaassıı,, bbiirr ggrruubbuunn
ddiiğğeerr ggrruubbaa mmeennssuupp iinnssaannllaarrıı hhaayyvvaannllaarrllaa eeşş ttuuttuupp iinnssaann oollaarraakk ggöörrmmeemmeessii,,
öörrggüüttlleennmmee,, ggrruuppllaarraa mmeennssuupp iinnssaannllaarrıı bbiirrbbiirriinnddeenn aayyıırrttmmaakk iiççiinn eettkkiillii pprrooppaaggaannddaa
yyaappııllmmaassıı,, ssaallddıırrıı hheeddeefflleerriinniinn bbeelliirrlleennmmeessii,, ppllaannllıı bbiirr kkıırrıımmıınn ççookk hhıızzllıı vvee sseerrii bbiirr
şşeekkiillddee hhaayyaattaa ggeeççiirriillmmeessii vvee ssooyykkıırrıımm yyaappııllddıığğıınnıınn hheerr hhaallüükkaarrddaa kkaabbuull eeddiillmmeemmeessii
ggiibbii aaşşaammaallaarrıınnıınn oolldduuğğuunnuu bbeelliirrttmmiişşttiirr..[[1100]]BBüüttüünn bbuu aaşşaammaallaarrıınn RRuummllaarrıınn KKııbbrrııss
TTüürrkk hhaallkkıınnaa kkaarrşşıı uuyygguullaaddıığğıı yyookk eettmmee eeyylleemmlleerriinnddee aaççııkkççaa ggeerrççeekklleeşşttiiğğii
ggöörrüüllmmüüşşttüürr..
IIIIII.. KKIIBBRRIISS’’TTAA TTÜÜRRKKLLEERREE YYAAPPIILLAANN KKAATTLLİİAAMMLLAARR
KKııbbrrııss TTüürrkk hhaallkkıı,, RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissiinniinn MMeeggaalloo İİddeeaa hheeddeeffiinniinn öönneemmllii bbiirr hhaallkkaassıı oollaann
KKııbbrrııss aaddaassıınnıınn YYuunnaanniissttaann’’aa iillhhaakk ((EENNOOSSİİSS)) eeddiilleebbiillmmeessiinniinn öönnüünnddeekkii eenn bbüüyyüükk
eennggeell oollaarraakk ggöörrüüllmmüüşşttüürr.. RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissiinnee ggöörree EENNOOSSİİSS yyoolluunnuunn aaççııllmmaassıı,,
KKııbbrrııss’’ttaa TTüürrkk vvaarrllıığğıınnaa ssoonn vveerriillmmeessiiyyllee mmüümmkküünn oollaabbiilleecceekkttii.. OOnnuunn iiççiinnKKııbbrrııss TTüürrkk
hhaallkkıı ddaahhaa 11880000’’lleerriinn bbaaşşıınnddaann iittiibbaarreenn bbaaşşllaattııllaann EENNOOSSİİSS mmüüccaaddeelleessiinniinn bbaaşşllııccaa
hheeddeeffii oollmmuuşşttuurr.. KKııbbrrııss’’ttaa TTüürrkk vvaarrllıığğıınnaa ssoonn vveerrmmeeddiikkççee EENNOOSSİİSS hheeddeeffiinnee
uullaaşşaammaayyaaccaakkllaarrıınnıınn bbiilliinncciinnddee oollaann KKııbbrrııssllıı RRuummllaarr,, OOssmmaannllıı İİmmppaarraattoorrlluuğğuu
ddöönneemmiinnddeenn bbaaşşllaayyaarraakk hheerr ffıırrssaattttaa TTüürrkklleerree ssaallddıırrmmıışşllaarr,, kkaattlliiaamm yyaappmmıışşllaarrddıırr..
RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissii ssüürreeçç iiççiinnddee TTüürrkklleerree ssaallddıırrııllaarrıınnıı hhaazzıırrllaaddııkkllaarrıı ppllaannllaarr
ççeerrççeevveessiinnddee ssiisstteemmaattiikk oollaarraakk ggeerrççeekklleeşşttiirrmmiişşlleerrddiirr..
KKııbbrrııss aaddaassıınnıı bbiirr YYuunnaann aaddaassıı hhaalliinnee ggeettiirreebbiillmmeekk iiççiinnYYuunnaanniissttaann’’ıınn öönnccüüllüüğğüünnddee vvee
ddeesstteeğğiinnddee RRuumm hhaallkkıınnıınn ssüürrddüürrddüüğğüü EENNOOSSİİSS mmüüccaaddeelleessiinnddee öönncceelliikkllii hheeddeeff KKııbbrrııss’’ıı
TTüürrkklleerr’’ddeenn aarrıınnddıırrmmaakk oollmmuuşşttuurr.. BBuu aammaaççllaa 11880044 yyııllıınnddaa TTüürrkklleerriinn iillkk
kkaattlleeddiillmmeelleerriinnddeenn 11997744 bbaarrıışş HHaarreekkaattıı’’nnaa kkaaddaarr yyüüzzlleerrccee KKııbbrrııssllıı TTüürrkk
kkaattlleeddiillmmiişşttiirr..YYüüzz yyeettmmiişş yyııllıı aaşşkkıınnbbiirr ssüürree KKııbbrrııss TTüürrkk hhaallkkıınnaa uuyygguullaannaann kkaattlliiaamm
eeyylleemmlleerriinnddee mmaassuumm vvee ssaavvuunnmmaassıızz iinnssaannllaarr yyoollllaarrddaann ttooppllaannaarraakk ööllddüürrüüllmmüüşşlleerr,,
yyaaşşllıı,, kkaaddıınn--eerrkkeekk,, ççooccuukk--bbeebbeekk ddeemmeeddeenn kkuurrşşuunnaa ddiizziillmmiişşlleerr,, ttoopplluu mmeezzaarrllaarraa
ggöömmüüllmmüüşşllee,, eekkoonnoommiikk,, kküüllttüürreell bbüüttüünn ssooyykkıırrıımm ttüürrlleerriinnee ttaabbii ttuuttuullmmuuşşllaarrddıırr..
11.. OOssmmaannllıı İİmmppaarraattoorrlluuğğuu DDöönneemmiinnddeekkii RRuumm KKaattlliiaammllaarrıı
KKııbbrrııss’’ttaa RRuumm mmeezzaalliimmiinniinn bbaaşşllaammaa ttaarriihhii 11880044 yyııllıınnaa,, OOssmmaannllıı iimmppaarraattoorrlluuğğuu
ddöönneemmiinnee,, kkaaddaarr uuzzaannmmaakkttaaddıırr.. OOssmmaannllıı YYöönneettiimmii’’nniinn KKııbbrrııss’’ttaa 11880044 yyııllıınnddaa
uuyygguullaammaayyaa kkooyydduuğğuu aağğıırr vveerrggii aarrttıışşllaarrıınnıı pprrootteessttoo eeddeenn bbüüyyüükk ttoopprraakk ssaahhiibbii
TTüürrkklleerriinn bbaaşşkkaallddıırrııssıınnıınn bbaassttıırrııllmmaassıınnddaa yyaarrddıımmccıı oollmmaakk vvee PPaaddiişşaahhaa ““ssaaddaakkaattlleerriinnii””
kkaannııttllaammaakk aammaaccııyyllaa KKııbbrrııss RRuumm OOrrttooddookkss KKiilliisseessii BBaaşşppiisskkooppoossuu PPaaddiişşaahh’’aa bbiirr mmeessaajj
ggöönnddeerrmmiişşttiirr.. BBaaşşppiisskkooppooss mmeessaajjıınnddaa ““TTaakkvviiyyee OOssmmaannllıı aasskkeerriinniinnAAddaa’’yyaa ssüürraattllee
ggöönnddeerriillmmeessiihhaalliinnddee,, bbüüyyüükk ttoopprraakk ssaahhiibbii TTüürrkklleerrddeenn ttaalleepp eeddiilleenn vveerrggiilleerriinn ssiillaahh
zzoorruu iillee ttooppllaannaabbiilleecceeğğiinnii vvee bbaaşşkkaallddıırrıınnıınn bbaassttıırrııllmmaassıı iiççiinn ggeelleecceekk bbuu bbiirrlliikklleerree RRuumm
hhaallkkıınnıınn PPaaddiişşaahh’’aa ggöönnüüllddeenn bbaağğllııllııkkllaarrıınnıınn ggeerreeğğii oollaarraakk ffiiiilleenn yyaarrddıımmccıı oollaaccaakkllaarrıınnıı””
bbiillddiirrmmiişşttiirr..[[1111]] MMııssıırr’’ddaann KKııbbrrııss’’aa ggöönnddeerriilleenn OOssmmaannllıı aasskkeerrlleerriinnee,, RRuumm OOrrttooddookkss
KKiilliisseessii’’nniinn öönnddeerrlliiğğiinnddeekkii RRuumm mmiilliisslleerr ffiiiillii ddeesstteekk vveerrmmiişşlleerr vvee bbiirrççookk iilleerrii ggeelleenn
TTüürrkk’’üü kkaattlleettmmiişşlleerrddii.. BBuu kkaattlliiaamm ssıırraassıınnddaa ggeenniişş aarraazziilleerrii oollaann üüçç KKııbbrrııssllıı TTüürrkk
RRuummllaarr ttaarraaffıınnddaann kkaazzıığğaa oottuurrttuullmmuuşşttuurr.. BBuu aarraaddaa iilleerrii ggeelleenn ççookk ssaayyııddaakkii TTüürrkk ddee
ööllddüürrüüllmmüüşşttüürr..
BBuu kkaattlliiaammllaarrllaa iillggiillii oollaarraakk oo ddöönneemmddee KKııbbrrııss’’ttaa ggöörreevv yyaappaann FFrraannssıızz KKoonnssoollooss’’uu
RReeggnnaauulltt,, KKııbbrrııss RRuumm mmiilliisslleerriinniinn,, OOssmmaannllıı PPaaddiişşaahhıı’’nnıınnddaa bbüüyyüükk bbiirr ssaaffllııkkllaa yyaarraattttıığğıı
uuyygguunn oorrttaammddaann yyaarraarrllaannaarraakk,, KKııbbrrııss TTüürrkklleerriinnee kkaarrşşıı AAddaa’’ddaa ggiirriişşttiiğğii kkaattlliiaammıınn eessaass
nneeddeenniinniinn ““TTüürrkk hhaallkkıınnıı KKııbbrrııss aaddaassıınnddaann aattmmaakk”” oolldduuğğuunnuu aaççııkkççaa bbeelliirrttmmiişşttiirr..[[1122]]
RRuummllaarr iillkk kkaattlliiaamm oollaayyıınnddaann ssoonnrraa iikkiinnccii kkaattlliiaamm eeyylleemmiinnii 11882200--11882211 yyııllllaarrıınnddaa,,
EEvvrreettuu,, PPaaşşaakkööyy,, TTuuzzllaa ggiibbii TTüürrkk kkööyylleerriinnee yyaappııllaann ssaallddıırrııllaarrddaa ggeerrççeekklleeşşttiirrmmiişşlleerrddii..
22.. İİnnggiilliizz EEggeemmeennlliiğğii DDöönneemmiinnddee RRuummllaarrıınn GGeerrççeekklleeşşttiirrddiiğğii TTeerröörr vvee
KKaattlliiaammllaarr
OOssmmaannllıı İİmmppaarraattoorrlluuğğuu’’nnuunn ggeerriilleemmee vvee ggüüçç kkaayybbeettmmee ddöönneemmiinnddee 7777--7788 TTüürrkk--RRuuss
HHaarrbbii nneeddeenniiyyllee 44 HHaazziirraann 11887788 yyııllıınnddaa İİnnggiilltteerree iillee iimmzzaallaannaann ““SSaavvuunnmmaa AAnnllaaşşmmaassıı””
ggeerreeğğiinnccee eeggeemmeennlliiğğii OOssmmaannllıığğıı İİmmppaarraattoorrlluuğğuu’’nnddaa kkaallmmaassıı kkooşşuulluuyyllaa KKııbbrrııss
aaddaassıınnıınn yyöönneettiimmiinniinn İİnnggiilltteerree’’yyee kkiirraa iillee ddeevvrreeddiillmmeessiinnddeenn ssoonnrraa RRuummllaarr aaddaaddaa öönn
ppllaannaa ççııkkmmaayyaa bbaaşşllaammıışşttıırr.. RRuumm OOrrttooddookkss KKiilliisseessii’’nniinn öönnccüüllüüğğüünnddee,, YYuunnaanniissttaann’’ıınn
yyöönnlleennddiirrmmeessiiyyllee KKııbbrrııss’’ıınn YYuunnaanniissttaann’’aa iillhhaakkıı,, ((EENNOOSSİİSS)),, mmüüccaaddeelleessii aaççııkkççaa
bbaaşşllaattııllmmıışşttıırr.. İİllkk İİnnggiilliizz VVaalliissii SSiirr GGaarrnneett WWoollsseelleeyy’’nniinn 2222 TTeemmmmuuzz 11887788 ttaarriihhiinnddee
KKııbbrrııss’’ttaa ggöörreevvee bbaaşşllaammaassıı mmüünnaasseebbeettiiyyllee,, RRuumm OOrrttooddookkss kkiilliisseessiinniinn KKiittiiuumm
PPiisskkooppoossuu KKyypprriiaannooss yyaappttıığğıı zziiyyaarreettttee VVaallii’’yyii,, BBüüyyüükk BBrriittaannyyaa KKrraallllıığğıı’’nnıınn BBaattıı EEggee
AAddaallaarrıınnddaa YYuunnaanniissttaann’’ıınn bbaağğıımmssıızzllıığğıınnıı ssaağğllaaddıığğıı ggiibbii ““KKııbbrrııss AAddaassıı’’nnıınn,, ddooğğaall
bbaağğllaarrllaa bbaağğllıı bbuulluunndduuğğuu YYuunnaanniissttaann’’aa iillhhaakkıı iiççiinn,, KKııbbrrııss RRuummllaarrıınnaa mmuuttllaakkaa yyaarrddıımm
eeddeecceeğğiinnee,, bbüüttüünn ssaammiimmiiyyeettiimmiizzllee iinnaannııyyoorruuzz”” ssöözzlleerriiyyllee sseellaammllaammıışşttıırr..[[1133]]
OOssmmaannllıı İİmmppaarraattoorrlluuğğuu ddöönneemmiinnddee yyaakkaallaaddııkkllaarrıı iillkk ffıırrssaattıı bbiirr kkaattlliiaamm iiççiinn kkuullllaannaann
RRuummllaarr,, İİnnggiilliizz ddöönneemmiinnddee ddaahhaa ççookk kkaattlliiaamm yyaappmmıışşllaarr vvee bbuu kkaattlliiaammllaarrıı eenn aağğıırr
şşeekklliiyyllee ssooyykkıırrıımmaa kkaaddaarr vvaarrddıırrmmıışşllaarrddıırr.. OOssmmaannllıı İİmmppaarraattoorrlluuğğuu’’nnuunn 11887788 yyııllıınnddaa
KKııbbrrııss’’ıınn yyöönneettiimmiinnii ggeeççiiccii oollaarraakk İİnnggiilltteerree’’yyee ddeevvrreettmmeessiinnddeenn ssoonnrraa RRuumm kkaattlliiaammllaarrıı
iiççiinn oorrttaamm ddaahhaa uuyygguunn hhaallee ggeellmmiişşttiirr.. BBuu oorrttaammıı ddeeğğeerrlleennddiirrmmeeyyee bbaaşşllaayyaann KKııbbrrııss
RRuumm hhaallkkıı,, İİnnggiilliizz ddöönneemmiinnddee iillkk kkaattlliiaammıınnıı 11991122 yyııllıınnddaa ggeerrççeekklleeşşttiirrmmiişşttiirr..
İİttaallyyaa iillee ssaavvaaşşıınn yyaarraallaarrıınnıı ssaarrmmaaddaann BBaallkkaann üüllkkeelleerriinniinn ssaallddıırrııssıınnaa uuğğrraayyaann OOssmmaannllıı
İİmmppaarraattoorrlluuğğuu,, KKııbbrrııss''llaa iillggiilleenneecceekk dduurruummddaa ddeeğğiillddii.. BBuunnuu ffıırrssaatt bbiilleenn vvee BBaallkkaann
oorrdduullaarrıınnıınn iilleerrlleemmeelleerriinniinn EENNOOSSİİSS''iinn ggeerrççeekklleeşşmmeessiinnee oollaannaakk yyaarraattaaccaağğıınnıı uummaann
KKııbbrrııss RRuumm hhaallkkıı,, TTüürrkk hhaallkkıınnaa kkaarrşşıı MMaayyııss ll991122''ddee yyeennii ttaahhrriikklleerree bbaaşşvvuurrmmuuşşttuurr..
RRuummllaarr bbiirr yyaannddaann OOssmmaannllıı oorrdduullaarrıınnıınn ggeerriilleemmeessiinnii sseevviinnçç ggöösstteerriilleerrii iillee kkuuttllaayyııpp,,
TTüürrkklleerrii rreenncciiddee vvee ttaahhrriikk eeddeeccii hhaarreekkeettlleerr yyaappaarrkkeenn,, bbiirr yyaannddaann ddaa EENNOOSSİİSS
eeyylleemmlleerriinnii yyooğğuunnllaaşşttıırrmmıışşllaarrddıı.. TTüürrkk hhaallkkıınnıınn KKııbbrrııss’’ttaakkii eekkoonnoommiikk,, ssiiyyaassaall vvee
kküüllttüürreell vvaarrllıığğıınnıı ssoonnaa eerrddiirrmmeekk vvee EENNOOSSİİSS’’ii ggeerrççeekklleeşşttiirrmmeekk iiççiinn RRuumm hhaallkkıı,, 1122
MMaayyııss 11991122 ttaarriihhiinnddee TTüürrkk hhaallkkıınnaa kkaarrşşıı pprrooppaaggaannddaa,, ttaahhrriikk,, ffiiiillii vvee ppssiikkoolloojjiikk bbiirr
ssaallddıırrıı bbaaşşllaattttıı..[[1144]] MMaayyııss aayyıınnıınn ssoonnllaarrıınnaa ddooğğrruu ""EENNOOSSİİSS vvee YYaaşşaassıınn YYuunnaanniissttaann""
ssllooggaannllaarrıı aattaarraakk HHaammiitt MMaannddrraallaarrıı''nnddaa ((bbuuggüünnkküü HHaammiittkkööyy)) oottuurraann TTüürrkklleerree
ssaallddıırrddııllaarr..[[1155]] SSiirr GGeeoorrggee HHiillll vvee SSöözz ggaazzeetteessii oollaayyllaarrıınn,, TTrraabblluussggaarrpp ssaavvaaşşıınnddaakkii
yyeenniillggii nneeddeenniiyyllee RRuummllaarrıınn TTüürrkklleerrii aallaayyaa aallmmaallaarrıı üüzzeerriinnee bbaaşşllaaddıığğıınnıı yyaazzmmıışşttıırr..
YYuunnaann pprroovvookkaattöörrlleerriinniinn kkıışşkkıırrttmmaassıı iillee RRuummllaarrıınn LLiimmaassooll PPaannaayyıırrıı’’nnddaa ttaaşş,, şşiişşee vvee
hheerr ççeeşşiitt ssiillaahhllaa ssaallddıırrııyyaa ggeeççttiiğğiinnii bbeelliirrtteenn 33 HHaazziirraann 11991122 ttaarriihhllii vvee 3355 ssaayyııllıı VVaattaann
ggaazzeetteessii;; 55--66 bbiinn kkiişşiilliikk kkaallaabbaallıığğıınn,, ""YYaaşşaassıınn YYuunnaanniissttaann,, YYaaşşaassıınn İİllhhaakk nnaarraallaarrıı”” iillee
TTüürrkk mmaahhaalllleelleerriinnii yyaağğmmaallaaddıığğıı,, eevv,, ddüükkkkaann vvee ddiinnii yyeerrlleerrii ttaahhrriipp eettttiiğğii hhaabbeerriinnii
yyaayyıınnllaammıışşttıırr.. HHaabbeerrddee aayyrrııccaa;; ççeeşşiittllii bbööllggeelleerrddee ddee TTüürrkklleerriinn ddöövvüüllddüüğğüü,, ttaacciizz
eeddiillddiiğğii,, kküüffrree uuğğrraaddıığğıı bbeelliirrttiilliiyyoorrdduu..
BBuu ggeelliişşmmeelleerrii iizzlleeyyeenn ggüünnlleerrddee,, ““33 TTeemmmmuuzz 11991122 ttaarriihhiinnddee,, RRuummllaarrddaann oolluuşşaann
55000000--66000000 kkiişşiilliikk bbiirr ggrruubbuunn,, RRuumm OOrrttooddookkss KKiilliisseessii’’nniinn ddee ddeesstteeğğiiyyllee EENNOOSSİİSS’’ii
ggeerrççeekklleeşşttiirrmmeekk iiççiinn hhaarreekkeettee ggeeççeerreekk,, TTüürrkklleerree kkaarrşşıı,, KKııbbrrııss’’ıınn oottuuzz bbeeşş yyeerriinnddee
tteerröörrüü hheeddeefflleeyyeenn oollaayyllaarr ççııkkaarrddııllaarr.. RRuummllaarr yyaappttııkkllaarrıı bbuu ssaallddıırrııllaarrddaa,, TTüürrkklleerree aaiitt iişş
yyeerrlleerriinnii,, ccaammiilleerrii vvee eevvlleerrii yyaakkııpp yyııkkttııllaarr,, 44 TTüürrkküü kkaattlleettttiilleerr,, 110000’’üünn üüzzeerriinnddee TTüürrkk’’üü
ddee aağğıırr şşeekkiillddee yyaarraallaaddııllaarr.. EENNOOSSİİSS ppllaannıı ççeerrççeevveessiinnddee,, eeyylleemmlleerriinnii vvee
öörrggüüttlleennmmeelleerriinnii ggeelliişşttiirreenn RRuummllaarr,, TTüürrkklleerrii eekkoonnoommiikk aallaannddaann ssiillmmeekk iiççiinn,, TTüürrkklleerree
aaiitt iişş yyeerrlleerriinnddeenn aallıışş vveerriişş yyaappmmaayyıı bbooyykkoott eettttiilleerr.. BBuu bbooyykkoottuunn RRuummllaarr aarraassıınnddaa
yyaayyggıınn bbiirr bbiiççiimmddee ggeelliişşttiirriillmmeessii,, TTüürrkklleerriinn eekkoonnoommiissiinniinn zzoorr ddöönneemmlleerr ggeeççiirrmmeessiinnee,,
öönneemmllii bbiirr kkııssmmıınnıınn iiffllaassıınnaa vvee bbuu aannllaammddaa aaddaaddaakkii TTüürrkk eekkoonnoommiissiinniinn kkıırrıımmıınnaa
((eeccoonnoommiicciiddee)) yyooll aaççttıı..””[[1166]] RRuummllaarrıınn TTüürrkklleerree kkaarrşşıı ggeerrççeekklleeşşttiirrddiiğğii ssöözzüü eeddiilleenn
ssaallddıırrııllaarr,, ggöörrüüllddüüğğüü ggiibbii ffiizziikkii ssooyykkıırrıımm vvee eekkoonnoommiikk ssooyykkıırrıımmıınn KKııbbrrııss’’ttaakkii öönneemmllii iillkk
öörrnneekklleerriinnddeennddiirr..
İİnnggiilliizz SSöömmüürrggee YYöönneettiimmii ddöönneemmiinnddee öönneemmllii ssaayyııddaa kkiişşiinniinn kkiittlleesseell kkaattııllıımmııyyllaa vvee AAddaa
ssaatthhıınnddaa yyaayyggıınn bbiirr şşeekkiillddee ggeerrççeekklleeşşttiirriilleenn RRuumm ssaallddıırrııllaarrıınnddaa ddöörrtt TTüürrkk’’üünn
ööllddüürrüüllddüüğğüü,, 110000''ddeenn ffaazzllaa kkiişşiinniinn ddee yyaarraallaannddıığğıı 11991122 oollaayyllaarrıı,, RRuummllaarrıınn TTüürrkklleerree
yyöönneelliikk bbuu bbooyyuuttttaakkii iillkk kkaannllıı ssaallddıırrııllaarrddıırr.. ÖÖllüümmllee ssoonnuuççllaannaann iillkk kkiittlleesseell ççaattıışşmmaallaarr
oollmmaassıı nneeddeenniiyyllee,, 11991122 oollaayyllaarrıınnıınn KKııbbrrııss ssiiyyaassii ttaarriihhiinnddee aayyrrıı bbiirr öönneemmii vvaarrddıırr.. BBuu
ssaallddıırrııllaarrıınn aarrddıınnddaann yyaayyggıınn bbiirr şşeekkiillddee bbaaşşllaattııllaann ""RRuumm''ddaann RRuumm''aa"" kkaammppaannyyaassıı
ssoonnuuccuunnddaa;; TTüürrkk ddüükkkkaann vvee mmaallllaarrıı bbooyykkoott eeddiillmmiişş,, TTüürrkklleerriinn eekkoonnoommiikk bbaakkıımmddaann
ççöökkeerrttiillmmeessii iiççiinn TTüürrkk hhaallkkıı üüzzeerriinnddee ddaayyaannııllmmaazz bbaasskkııllaarr uuyygguullaannmmıışşttıırr..
AAyynnıı ggüünnlleerrddee RRuumm kkiilliisseessii öönnddeerrlliiğğiinnddee oolluuşşttuurruullaann EENNOOSSİİSS hheeyyeettlleerrii,, bbaaşşttaa
İİnnggiilltteerree oollmmaakk üüzzeerree bbiirrççookk AAvvrruuppaa üüllkkeessiinnee KKııbbrrııss’’ıınn YYuunnaanniissttaann’’aa ""iillhhaakk""ıı ggeezziilleerrii
ddüüzzeennlleerrkkeenn,, KKııbbrrııss''ttaann ddaa yyüüzzlleerrccee EENNOOSSİİSS tteellggrraaffıı İİnnggiilltteerree''yyee ggöönnddeerriillmmiişşttiirr..
""RRuummllaarrıınn ccaann ddüüşşmmaannıı oolldduuğğuu vvee aaddaannıınn YYuunnaanniissttaann''aa bbiirrlleeşşmmeessiinnee kkaarrşşıı mmüüccaaddeellee
vveerrddiiğğii iiççiinn HHaaccıı HHaalliill iissiimmllii bbiirr TTüürrkküü ööllddüürrddüüğğüünnüü ssööyylleeyyeenn AAnntteennii PPeettrrii JJaammbboo
iissiimmllii KKııbbrrııssllıı RRuumm,, 11992277 yyııllıınnddaa YYuunnaanniissttaann’’aa ssıığğıınnmmıışşttıırr.. KKoonnuuyyuu iinncceelleemmeekk vvee
ssuuççlluuyyuu KKııbbrrııss’’aa ggeerrii ggööttüürrmmeekk iiççiinn ggöörreevvlleennddiirriilleenn KKııbbrrııssllıı bbiirr İİnnggiilliizz ppoolliissiinniinn
hhaazzıırrllaaddıığğıı rraappoorr iibbrreett vveerriicciiddiirr.. SSöözz kkoonnuussuu rraappoorrddaa,, YYuunnaanniissttaann’’ddaakkii hhüükküümmeett
üüyyeelleerrii,, mmiilllleettvveekkiilllleerrii,, iilleerrii ggeelleenn kkiişşiilleerr vvee ddeerrnneekklleerr ttaarraaffıınnddaann hhüükküümmeettee vveerriilleenn
mmuuhhttıırraallaarrddaa JJaammbboo’’nnuunn ““ssiiyyaassii ssuuççlluu”” vvee KKııbbrrııss''ıınn kkaahhrraammaannıı iillaann eeddiillddiiğğii;;
YYuunnaanniissttaann’’ddaa oolluuşşaann kkaammuuooyyuunnuunn,, TTüürrkk ööllddüürrmmeenniinn ssuuçç oollmmaaddıığğıı;; TTüürrkk ööllddüürreenniinn
bbiirr kkaahhrraammaann oolldduuğğuu vvee bbiirr TTüürrkküü ööllddüürrddüüğğüü iiççiinn bbiirr RRuumm''uunn İİnnggiilliizz YYöönneettiimmiinnee
tteesslliimm eeddiilleemmeeyyeecceeğğii kkeessiinn ttaavvrrıınnıınn oorrttaayyaa kkoonndduuğğuunnuu iiffaaddee eettmmiişşttiirr.. BBuu oollaayy,, TTüürrkk
ööllddüürrmmeenniinn ssuuçç oollmmaaddıığğıı,, aakkssiinnee bbiirr kkaahhrraammaannllııkk oolldduuğğuu aannllaayyıışşıınnıınn RRuumm--YYuunnaann
hhaallkkllaarrıınnddaa nnaassııll eeggeemmeenn oolldduuğğuunnuu,, RRuumm vvee YYuunnaannllııllaarrıınn TTüürrkklleerrllee iillggiillii yyaarrggıı vvee
ddüüşşüünncceelleerriinniinn vvee rruuhh hhaalleettiinniinn nnee oolldduuğğuunnuu oorrttaayyaa kkooyyaann vvee TTüürrkklleerree kkaarrşşıı iişşlleenneenn
ssooyykkıırrıımm ssuuççuunnuunn ddaayyaannddıığğıı tteemmeellii ggöösstteerreenn ttiippiikk öörrnneekklleerrddeenn bbiirriiddiirr..
YYuunnaann iissyyaannıınnıınn 110000.. yyııllddöönnüümmüü oollaann 2255 MMaarrtt 119922ll''ddee 550000 kkiilliisseeddee ttooppllaannaann RRuummllaarr
iillkk EENNOOSSİİSS PPlleebbiissiittiinnii yyaappaarraakk iillhhaakk yyöönnüünnddee bbiirr kkaarraarr oonnaayyllaammıışşllaarr vvee İİnnggiilliizz
YYöönneettiimmiinnee bbaaşşvvuurraarraakk EENNOOSSİİSS iisstteemmiişşlleerr,, oonn yyııll ssoonnrraa 1177 EEkkiimm 11993311''ddee ddee EENNOOSSİİSS
iiççiinn aayyaakkllaannmmıışşllaarrddıırr..
MMiillllii KKoonnggrree iillee İİnnggiilliizz SSöömmüürrggee YYöönneettiimmiinnee kkaarrşşıı mmüüccaaddeelleeyyee bbaaşşllaayyaann KKııbbrrııss
TTüürrkklleerrii,, kkaarrşşııllaarrıınnddaa yyeennii EENNOOSSİİSS iisstteekklleerrii vvee pprrooppaaggaannddaallaarrııyyllaa KKııbbrrııss RRuummllaarrıınnıı vvee
YYuunnaanniissttaann''ıı bbuullmmuuşşllaarrddıırr.. 11880000''llüü yyııllllaarrddaann bbeerrii ssüürreenn yyooğğuunn EENNOOSSİİSS pprrooppaaggaannddaassıı,,
nniihhaayyeett 11993311 yyııllıınnddaa ffiiiillii bbiirr aayyaakkllaannmmaayyaa ddöönnüüşşmmüüşşttüürr..
MMiillllii KKoonnggrree''nniinn ttooppllaannmmaassıınnddaann 66 aayy ssoonnrraa,, 1177 EEkkiimm 11993311''ddee AAddaa’’ddaakkii YYuunnaanniissttaann
tteemmssiillcciissii ((KKoonnssoollooss oollaarraakk aannııllaann)) KKiirruu ((KKyyrroouu)) ttaarraaffıınnddaann ddaa kkıışşkkıırrttııllaann KKaavvaanniinn
MMeecclliissii ÜÜyyeessii EENNOOSSİİSSCCİİ PPaappaazz NNiikkooddiimmooss''uunn öönnccüüllüüğğüünnüü yyaappttıığğıı RRuummllaarr bbiirr vveerrggii
kkoonnuussuunnuu bbaahhaannee eeddeerreekk EENNOOSSİİSS ççaağğrrııssıı yyaappmmıışş vvee İİnnggiilliizz SSöömmüürrggee YYöönneettiimmiinnee ssoonn
vveerrmmeekk üüzzeerree aayyaakkllaannmmıışşttıırr.. YYaappııllaann ççaağğrrıı üüzzeerriinnee KKııbbrrııssllıı RRuummllaarr ssiillaahhllıı bbiirr
aayyaakkllaannmmaa bbaaşşllaattmmıışş vvee İİnnggiilliizz SSöömmüürrggee VVaalliilliiğğiinnii bbaassaarraakk bbiinnaayyıı yyaakkmmıışşttıırr.. DDiikkkkaatt
eeddiillmmeessii ggeerreekkeenn nnookkttaa,, RRuumm İİssyyaannıı’’nnıınn,, KKııbbrrııss''ıınn ssöömmüürrggee iiddaarreessiinnddeenn kkuurrttuulluupp
bbaağğıımmssıızzllıığğıınnıı kkaazzaannmmaassıı aammaaccııyyllaa ddeeğğiill;; MMeeggaalloo İİddeeaa ppeeşşiinnddee kkooşşaann yyaayyııllmmaaccıı
YYuunnaanniissttaann''aa iillhhaakk eeddiillmmeessii iiççiinn yyaappııllmmıışş oollmmaassııddıırr
YYuunnaann KKoonnssoolloossuu KKyyrroouu''nnuunn kkıışşkkıırrttmmaallaarrııyyllaa ""MMiillllii KKuurrttuulluuşşuummuuzz YYuunnaanniissttaann''llaa
bbiirrlleeşşmmeekkttiirr"" ddiiyyeenn PPaappaazz NNiikkooddiimmooss''uunn ppeeşşiinnee ttaakkııllaann RRuummllaarr,, ""iillhhaakk"" ssllooggaannllaarrıı
aattaarraakk hhüükküümmeett bbiinnaallaarrıınnıı vvee VVaallii kkoonnaağğıınnıı yyaakkmmaallaarrıı yyaannıınnddaa 77 kkiişşiiyyii ddee ööllddüürrddüülleerr
vvee 6677 kkiişşiiyyii ddeeyyaarraallaaddııllaarr..
AAllddıığğıı sseerrtt öönnlleemmlleerrllee iissyyaannıı bbaassttıırraann,, 440000 kkiişşiiyyii ttuuttuukkllaayyaann,, iissyyaannıınn eellee bbaaşşllaarrıınnıı vvee
kkıışşkkıırrttııccıı rrooll ooyynnaayyaann YYuunnaann KKoonnssoolloossuu KKyyrroouu''yyuu ddaa aaddaaddaann ssüürreenn İİnnggiilliizz yyöönneettiimmii;;
mmiillllii ttaarriihhlleerriinn ookkuuttuullmmaassıınnıı yyaassaakkllaammıışş,, bbaassıınnaa ssaannssüürr uuyygguullaammıışş,, ssiiyyaassii ffaaaalliiyyeettlleerrii
vvee mmiillllii bbaayyrraakkllaarrıınn ççeekkiillmmeessiinnii yyaassaakkllaammıışş,, yyaassaammaa mmeecclliissii nniitteelliiğğiinnddeekkii KKaavvaanniinn
MMeecclliissii''nnii ddee kkaappaattmmıışşttıırr..
İİssyyaannaa kkaattııllmmaayyaann KKııbbrrııss TTüürrkklleerrii ddee ssöömmüürrggee yyöönneettiimmii ttaarraaffıınnddaann cceezzaallaannddıırrııllmmıışş,,
tteemmssiillcciilleerrii KKaavvaanniinn MMeecclliissii''nnddeenn uuzzaakkllaaşşttıırrııllmmıışş,, kkoonnaann ttüümm yyaassaakkllaammaallaarraa TTüürrkklleerr
ddee mmuuhhaattaapp oollmmuuşşttuurr.. BBööyylleeccee TTüürrkk hhaallkkıı,, ssöömmüürrggee yyöönneettiimmiinniinn hhaakkssıızz bbaasskkııssıınnaa bbiirr
ddaahhaa mmaarruuzz kkaallmmıışşttıırr..
RRuummllaarrıınn yyaappttıığğıı iissyyaannıınn eenn öönneemmllii ssoonnuuccuu;; TTüürrkk hhaallkkıınnıınn bbaaşşllaattttıığğıı ssöömmüürrggee kkaarrşşııttıı
mmüüccaaddeelleenniinn vvee ssöömmüürrggee yyöönneettiimmii ttaarraaffıınnddaann ggaasspp eeddiilleenn ttoopplluummssaall hhaakkllaarrıınnıı eellddee
eekkmmeekk iiççiinn bbaaşşllaattttıığğıı ttoopplluummssaall ddiirreenniişşiinn eennggeelllleennmmeessii oollmmuuşşttuurr.. NNiitteekkiimm 11994422
yyııllıınnddaa DDrr.. KKüüççüükk ttaarraaffıınnddaann ççııkkaarrııllmmaayyaa bbaaşşllaannaann HHaallkkıınn SSeessii ggaazzeetteessiinniinn yyaayyıınn
yyaaşşaammıınnaa ggiirrmmeessiinnee kkaaddaarr,, TTüürrkk hhaallkkıı ssöömmüürrggee yyöönneettiimmiinnee kkaarrşşıı eettkkiillii bbiirr mmüüccaaddeellee
vveerrmmee oollaannaağğıınnıı kkaayybbeettmmiişşttii..
KKııbbrrııss''ttaakkii TTüürrkk hhaallkkıınnıı yyookk eeddiipp,, AAddaayyıı YYuunnaanniissttaann''aa bbaağğllaammaakk iiççiinn kkuurruullmmuuşş bbiirr
tteerröörr öörrggüüttüü oollaann EEOOKKAA iiççiinn iillkk ggiizzllii ggöörrüüşşmmeelleerr 22 TTeemmmmuuzz 11995522''ddee AAttiinnaa''ddaa
MMaakkaarriiooss''uunn bbaaşşkkaannllıığğıınnddaa yyaappııllmmıışşttıırr.. BBuu ttooppllaannttııllaarrıınn aarrddıınnddaann 77 MMaarrtt 11995533''ddee bbiirr
""İİhhttiillaall KKoonnsseeyyii"" kkuurruullmmuuşş vvee bbuu KKoonnsseeyyiinn kkuurruuccuullaarrıı,, ""EENNOOSSİİSS ddaavvaassıı hhaakkkkıınnddaa
bbiillddiikklleerriimmii vvee bbuunnddaann bbööyyllee bbiilleecceekklleerriimmii iişşkkeennccee aallttıınnddaa vvee ccaannıımm ppaahhaassıınnaa bbiillee
oollssaa bbiirr ssıırr oollaarraakk ggiizzllii ttuuttmmaayyaa TTaannrrıı hhuuzzuurruunnddaa yyeemmiinn eeddeerriimm.. BBaannaa vveerriilleenn bbüüttüünn
eemmiirrlleerree ssoorruussuuzz oollaarraakk iittaaaatt eeddeecceeğğiimm"" şşeekklliinnddeekkii EEOOKKAA aannddıınnıı yyaappmmıışşllaarrddıırr..
YYuunnaanniissttaann hhüükküümmeettiinniinn bbiillggiissii ddaahhiilliinnddee 11995544 yyııllıınnıınn iillkk aayyllaarrıınnddaa,, KKııbbrrııss''aa ggiizzllii ssiillaahh
sseevvkkııyyaattıı bbaaşşllaattııllmmıışş,, YYuunnaann oorrdduussuu kköökkeennllii tteerröörriisstt GGrriivvaass 99 KKaassıımm 11995544 ttaarriihhiinnddee
ggiizzlliiccee AAddaayyaa ççııkkmmıışşttıırr.. GGrriivvaass MMaakkaarriiooss iillee bbiirrlliikkttee TTüürrkklleerree kkaarrşşıı sseerrii vvee ppllaannllıı tteerröörr
eeyylleemmlleerriinnii uuyygguullaayyaaccaakk ppaarraammiilliitteerr bbiirr öörrggüüttlleennmmeeyyii ggeerrççeekklleeşşttiirrmmiişşttiirr.. GGrriivvaass bbuu
aammaaççllaa,, YYuunnaanniissttaann iillee yyaakkıınn tteemmaassttaa oollaann,, RRuumm hhaallkkıınnıınn rruuhhaannii lliiddeerrii vvee EEOOKKAA’’nnıınn
ggeerrççeekk ssiiyyaassii lliiddeerrii MMaakkaarriiooss’’uunn oonnaayyıı iillee EEOOKKAA’’nnıınn aasskkeerrii ggeennççlliikk öörrggüüttüü oollaann PPEEOONN
aaddllıı tteerröörr öörrggüüttüünnüü kkuurrmmaakk ssuurreettiiyyllee öörrggüüttlleennmmeeyyii ggeennççlliikk ddüüzzeeyyiinnee kkaaddaarr
yyaayymmıışşttıırr..[[1177]] GGrriivvaass,, hhaattıırraallaarrıınnddaa,, 2222 KKaassıımm 11995544''ddee MMaakkaarriiooss''uunn,, kkuurrdduuğğuu PPEEOONN
aaddllıı ggeennççlliikk öörrggüüttüünnüü eeğğiittiipp ssiillaahhllaannddıırrmmaassıı iiççiinn kkaarraarr aallddıığğıınnıı yyaazzmmıışşttıırr.. GGrriivvaass’’ıınn
hhaattıırraallaarrıı,, ggeerrççeekkttee EEOOKKAA''nnıınn ggeerriissiinnddee MMaakkaarriiooss''uunn oolldduuğğuunnuu oorrttaayyaa kkooyymmaakkttaaddıırr..
MMaakkaarriiooss''uunn,, AAttiinnaa''yyaa yyaappttıığğıı ççeeşşiittllii zziiyyaarreettlleerrddee kkoonnuuyyuu YYuunnaann yyeettkkiilliilleerriiyyllee
kkaarraarrllaaşşttıırrddıığğıınnıı bbeellggeelleerr ggöösstteerrmmeekktteeddiirr..
TTüürrkklleerrii AAddaa’’ddaann yyookk eettmmeekk vvee EENNOOSSİİSS’’ii ggeerrççeekklleeşşttiirrmmee ççaabbaallaarrıınnaa vvee
öörrggüüttlleennmmeessiinnee YYuunnaann HHüükküümmeettii zzaammaannıınn DDıışşiişşlleerrii BBaakkaannıı SStteeffaannoopplluuss ddüüzzeeyyiinnddee
ddeesstteekk vveerrmmiişş vvee öörrggüüttlleennmmee hhaarreekkeettlleerriiyyllee yyaakkıınn iilliişşkkii iiççiinnddee oollmmuuşş,, aakkttiiff ddeesstteekk
vveerrmmiişşttiirr.. EENNOOSSİİSS öörrggüüttlleennmmeessiinnii ttaammaammllaayyaann RRuumm--YYuunnaann iikkiillssii EENNOOSSİİSS ssttaarrtteejjiissiinnii
uuyygguullaammaayyaa kkooyymmuuşş vvee bbiizzzzaatt YYuunnaann DDıışşiişşlleerrii BBaakkaannıı SStteeffaannoopplluuss''uunn ddiirreekkttiiffiiyyllee
EEOOKKAA;; 11 NNiissaann 11995511''ddee iillkk bboommbbaallaarrıınnıı ppaattllaattaarraakk rreessmmeenn eeyylleemmee bbaaşşllaammıışşttıırr..
EEOOKKAA''nnıınn aammaaccıı,, öönnccee İİnnggiilliizzlleerrii aaddaaddaann aattmmaakk,, aarrddıınnddaann ddaa kkiittlleesseell bbiirr iimmhhaa
hhaarreekkeettiiyyllee TTüürrkk hhaallkkıınnıı yyookk eeddeerreekk aaddaayyıı YYuunnaanniissttaann''aa bbaağğllaammaakkttıı.. AAnnccaakk,,
İİnnggiilliizzlleerriinn aaddaaddaann aayyrrııllmmaassıı bbeekklleennmmeeddeenn,, EENNOOSSİİSS ssttrraatteejjiilleerriinnee uuyygguunn oollaarraakk 2211
HHaazziirraann 11995555''ddeenn iittiibbaarreenn TTüürrkklleerree yyöönneelliikk ssaallddıırrııllaarr bbaaşşllaattııllmmıışşttıırr..
GGrriivvaass44 HHaazziirraann 11995599 ttaarriihhllii mmeekkttuubbuunnddaa,, MMaakkaarriiooss''uunn kkeennddiissiinnii EEOOKKAA''yyıı yyöönneettmmeekk
üüzzeerree KKııbbrrııss''aa ççaağğıırrddıığğıınnıı bbeelliirrttmmeekkttee,, tteerröörr öörrggüüttüünnee ssiillaahh aallıınnmmaassıı iiççiinn KKiilliissee''nniinn
ppaarraa yyaarrddıımmıınnddaa bbuulluunndduuğğuunnuu aaççııkkllaammaakkttaaddıırr..
MMaakkaarriiooss''uunn,, EEOOKKAA''nnıınn ssiiyyaassii lliiddeerrii oolldduuğğuunnuu ööğğrreenneenn İİnnggiilliizzlleerr,, 99 MMaarrtt 11995566''ttee oonnuu
ttuuttuukkllaayyııpp SSeeyyşşeell aaddaallaarrıınnaa ssüürrggüünnee ggöönnddeerrmmiişşttiirr..
EEyylleemm yyaappttıığğıı ddöönneemmddee yyüüzzlleerrccee TTüürrkküünn yyaannıı ssıırraa,, 110000 İİnnggiilliizz vvee yyüüzzlleerrccee RRuumm''uu
kkaattlleeddeenn EEOOKKAA mmiilliittaannllaarrıı,, 3300 TTüürrkk kkööyyüünnüü yyaakkııpp yyııkkaarraakk bbuurraaddaa yyaaşşaayyaann TTüürrkklleerriinn
ggööçç eettmmeessiinnee nneeddeenn oollmmuuşşllaarrddıırr..
KKııbbrrııss’’ttaa RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissiinniinn EENNOOSSİİSS’’ii ggeerrççeekklleeşşttiirrmmeekk aammaaccııyyllaa TTüürrkklleerree kkaarrşşıı
uuyygguullaaddııkkllaarrıı ssooyykkıırrıımm,, şşiiddddeett vvee tteerröörr eeyylleemmlleerrii yyaannıınnddaa,, İİnnggiilliizz ddöönneemmiinnddee
İİnnggiilliizzlleerriinn ddee ggeerrççeekklleeşşttiirrddiiğğii kkaattlliiaamm nniitteelliikkllii uuyygguullaammaallaarr vvaarrddıırr.. BBiirriinnccii DDüünnyyaa
SSaavvaaşşıı ssıırraassıınnddaa ÇÇaannaakkkkaallee ssaavvaaşşıınnddaa vvee SSüüvveeyyşş KKaannaallıı hhaarreekkaattıı ssıırraassıınnddaa mmüütttteeffiikk
kkuuvvvveettlleerree eessiirr ddüüşşeenn vvee ssaayyııllaarrıı 22000000 cciivvaarrıınnddaa oollaann TTüürrkk eessiirrlleerrii,, EEyyllüüll 11991166
ttaarriihhiinnddee iikkii aayyrrıı kkaaffiillee hhaalliinnddee ssaavvaaşş ggeemmiilleerriinniinn rreeffaakkaattiinnddee GGaazziimmaağğuussaa lliimmaannıınnaa
ggeettiirriilleerreekk ddaahhaa öönncceeddeenn hhaazzıırrllaannmmıışş oollaann ““TTüürrkk EEssiirrlleerrii KKaammppıı””nnaa yyeerrlleeşşttiirriillddiilleerr..
TTüürrkk eessiirrlleerrddeenn bbaazzııllaarrıı öözzggüürrllüükklleerriinnee kkaavvuuşşmmaakk iiççiinn ffiirraarr eeddeerrkkeenn İİnnggiilliizz aasskkeerrlleerrii
ttaarraaffıınnddaann vvuurruullaarraakk ööllddüürrüüllddüülleerr;; bbaazzııllaarrıı iissee kkööttüü yyaaşşaamm kkooşşuullllaarrıınnıınn eettkkiissii aallttıınnddaa
ööllmmüüşşttüürr.. GGaazziimmaağğuussaa’’ddaa ÇÇaannaakkkkaallee ŞŞeehhiittlliiğğii’’nnee,, bbuu ddöönneemmddee öölleenn ttooppllaamm 221177 TTüürrkk
eessiirr ggöömmüüllmmüüşşttüürr.. BBuu öölleenn vvee ööllddüürrüülleenn eessiirrlleerriinn 3333’’üü aayyrrıı mmeezzaarrllaarrddaa,, 118844’’üü ddee
ttoopplluu bbiirr mmeezzaarrddaa ggöömmüüllüüddüürr.. BBiirriinnccii DDüünnyyaa SSaavvaaşşıı ssoonnuunnddaa eessiirrlleerrddeenn ssaağğ
kkaallaannllaarrıınn bbaazzııllaarrıı KKııbbrrııss’’aa yyeerrlleeşşmmiişş vvee bbüüyyüükk bbiirr bbööllüümmüü ddee 2200 ŞŞuubbaatt 11992200’’ddeenn
ssoonnrraa kkaaffiilleelleerr hhaalliinnddee İİssttaannbbuull’’aa ggiittmmeekk üüzzeerree KKııbbrrııss’’ttaann aayyrrııllmmıışşttıırr..
33.. 11995555--11995599 DDöönneemmii KKaattlliiaammllaarrıı
EEnnoossiiss’’ii ggeerrççeekklleeşşttiirrmmeekk aammaaccııyyllaa RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissiinniinn kkuurrdduuğğuu tteeddhhiişş ((tteerröörr))
öörrggüüttüü EEOOKKAA kkııssaa zzaammaannddaa öörrggüüttlleennmmeessiinnii vvee mmiilliittaannllaarrıınnıınn eeğğiittiimmiinnii ttaammaammllaammıışşttıırr..
EEOOKKAA EENNOOSSİİSS hheeddeeffiinnii ggeerrççeekklleeşşttiirrmmeekk üüzzeerree öönncceelliikkllee 11 NNiissaann 11995555 ttaarriihhiinnddee
İİnnggiilliizz SSöömmüürrggee yyöönneettiimmiinnee kkaarrşşıı iillkkeeyylleemmiinnii ggeerrççeekklleeşşttiirrmmiişşttiirr.. AAnnccaakk EEOOKKAA tteerröörr
öörrggüüttüü,, RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissiinniinn EENNOOSSİİSS’’iinn öönnüünnddee ggeerrççeekk eennggeell oollaarraakk ggöörrddüükklleerrii
TTüürrkklleerree kkaarrşşıı ççookk kkııssaa bbiirr ssüürree ssoonnrraa,, tteerröörr eeyylleemmlleerriinnii bbaaşşllaattmmıışşttıırr.. VVaassiillyyaa,,
LLiittrraannggoommii,, İİnnöönnüü vvee AAyyttoottrroo kkööyylleerriinnee yyaappııllaann ppllaannllaannmmıışş vvee öönncceeddeenn
pprrooggrraammllaannmmıışş ssaallddıırrııllaarr ssoonnuunnddaa ççookk ssaayyııddaa KKııbbrrııssllıı TTüürrkk kkaattlleeddiillmmiişşttiirr..
TTüürrlleerrllee RRuummllaarrıınn yyaaşşaaddıığğıı kkaarrmmaa kkööyylleerrddeenn bbiirrii oollaann VVaassiillyyaa kkööyyüünnddeenn ddiiğğeerr bbiirr
kkööyyee ggeelliinn ggööttüürreenn TTüürrkk ggeeççlleerrii 1144 MMaarrtt 11995566 ttaarriihhiinnddee KKiilliissee ççaannllaarrıınnıınn ççaallmmaayyaa
bbaaşşllaammaassııyyllaabbiirrlliikkttee RRuummllaarrıınn ssaallddıırrııssıınnaa uuğğrraammıışşttıırr..EENNOOSSİİSS hheeddeeffii kkaarrşşııssıınnddaa eenn
bbüüyyüükk eennggeell ggöörrüünneenn KKııbbrrııssllıı TTüürrkklleerree,, ççooccuukk,, ggeennçç,, yyaaşşllıı,, kkaaddıınn--eerrkkeekk ggöözzeettiillmmeeddeenn
hheerr ffıırrssaattttaa ssaallddıırrııllmmıışş,, kkaattlliiaamm yyaappııllmmıışşttıırr.. MMuussttaaffaa AAhhmmeett BBeeyyaazz vvee eeşşii,, 99 KKaassıımm
11995577 ttaarriihhiinnddee kkööyylleerriinnee ggiiddeerrkkeenn yyoollddaa ööllddüürrüüllmmüüşşttüürr.. MMeevvlleevviilleerr’’ee aaiitt KKıırrkkllaarr
TTeekkkkeessii ŞŞeeyyhhii 66 TTeemmmmuuzz 11995588 ggüünnüü RRuumm tteerröörriissttlleerrccee ööllddüürrüüllmmüüşşttüürr..
VVaassiillyyaa kkööyyüü kkaattlliiaammıınnddaann ssoonnrraa GGrriivvaass’’ıınn eemmrrii iillee 1111 TTeemmmmuuzz 11995588
ttaarriihhiinnddeeLLiittrraannggoommii kkööyyüünnddeekkii TTüürrlleerree ssiillaahhllıı ssaallddıırrıı yyaappııllmmıışşttıırr.. İİnnöönnüü ((SSiinnddee)) kkööyy
oottoobbüüssüü,, EEOOKKAA tteerröörriissttlleerriinniinn 11995588 yyııllıınnddaa kkuurrdduukkllaarrıı ppuussuuddaa oottoommaattiikk ssiillaahhllaarrllaa
ttaarraannmmıışş vvee yyeeddii TTüürrkk yyoollccuu kkaattlleeddiillmmiişşttiirr.. RRuummllaarr 11 HHaazziirraann 11995588--1144 TTeemmmmuuzz 11995588
ttaarriihhlleerrii aarraassıınnddaa 2244 TTüürrkküü kkaattlleettttiilleerr.. RRuummllaarrıınn yyaappttıığğıı kkaattlliiaammllaarrddaa ççookk ssaayyııddaa TTüürrkk
ööllddüürrüüllmmüüşşttüürr.. EEOOKKAA’’nnıınn ffiiiilleenn ffaaaalliiyyeettee ggeeççttiiğğii 11 NNiissaann 11995555-- 11995588 ttaarriihhlleerrii aarraassıınnddaa
yyüüzzlleerrccee TTüürrkk ööllddüürrüüllddüü,, 2288 kkööyyddeenn 11333344 TTüürrkk,, ggööçç eettmmeekk zzoorruunnddaa kkaallmmıışşttıırr..
RRuummllaarrıınn TTüürrkklleerree kkaarrşşıı iişşlleeddiikklleerrii iinnssaannllııkk ssuuççllaarrıınnıınn aağğıırrllıığğıınnıı ggöösstteerreenn öörrnneekklleerrddeenn
bbiirrii ddee,, AAyyttoottrroo kkaattlliiaammıınnddaann ssoonnrraa ccaammiiiinniinn bbaahhççeessiinnddee kkuurruullaann ççaaddıırrllaarrddaa yyaaşşaayyaann
TTüürrkklleerree 2211 KKaassıımm 11996600 ttaarriihhiinnddee yyaappııllaann bboommbbaallıı ssaallddıırrııddıırr..
RRuummllaarrıınn yyaappttıığğıı kkaattlliiaammllaarrıınn aammaaccıı EENNOOSSİİSS öönnüünnddee eennggeell ggöörrddüükklleerrii TTüürrkklleerrii iimmhhaa
eettmmeekkttii.. BBuu ggeerrççeekk 11996600 yyııllıınnddaa KKııbbrrııss CCuummhhuurriiyyeettii’’nniinn kkuurruullmmaassıınnddaann öönnccee oolldduuğğuu
ggiibbii 11996600 yyııllıınnddaann ssoonnrraa ddaa vvaarrllıığğıınnıı kkoorruummuuşş vvee bbuuggüünnlleerree kkaaddaarr
ssüürrmmüüşşttüürr..MMaakkaarriiooss,, KKııbbrrııss CCuummhhuurriiyyeettii’’nniinn kkuurruulluuşşuunnddaann kkııssaa bbiirr ssüürree ssoonnrraa 88 EEkkiimm
11996600 ttaarriihhiinnddee HHeerraalldd TTrriibbuunnaa ggaazzeetteessiinnee vveerrddiiğğii ddeemmeeççttee EENNOOSSİİSS ddaavvaassıı
ööllmmeemmiişşttiirr.. EENNOOSSİİSS uunnuuttuullmmuuşşttuurr ddiiyyeemmeemm ddeemmiişş;; EEOOKKAA mmiilliittaannllaarrıınnıı öövvmmüüşş;;
TTüürrkklleerree vveerriilleenn hhaakkllaarr nneeddeenniiyyllee ddeevvlleettiinn yyöönneettiilleemmeeddiiğğiinnii,, ddeevvlleett ssiisstteemmiinniinn
ffoonnkkssiiyyoonneell hhaallee ggeettiirriilleebbiillmmeessii iiççiinn AAnnaayyaassaa’’ddaa TTüürrkklleerree vveerriilleenn hhaakkllaarrıınn
kkaallddıırrııllmmaassıınnıı,, GGaarraannttii vvee İİttttiiffaakk AAnnttllaaşşmmaallaarrıı’’nnıınn ffeesshheeddiillmmeessiinnii iisstteemmiişşttiirr.. BBuuggüünn
GGKKRRYY BBaaşşkkaannıı PPaappaaddooppuullooss ddaa GGaarraannttii vvee İİttttiiffaakk AAnnttllaaşşmmaallaarrıı’’nnıınn ffeesshheeddiillmmeessiinnii,,
AAnnnnaann PPllaannıı’’nnddaa ddeevvlleettiinn ddaahhaa ffoonnkkssiiyyoonneell hhaallee ggeettiirriilleebbiillmmeessii iiççiinn TTüürrkklleerree
öönnggöörrüülleenn hhaakkllaarrıı aazzaallttaaccaakk ddeeğğiişşiikklliikklleerr yyaappııllmmaassıınnıı iisstteemmeekktteeddiirr..
44.. 11996633--11997744 DDöönneemmii KKaattlliiaammllaarrıı
aa)) AAkkrriittaass PPllaannıı
TTüürrkklleerrii iimmhhaa eeddeerreekk KKııbbrrııss’’ıı YYuunnaanniissttaann iillhhaakk eettmmee ggiirriişşiimmii AAkkrriittaass PPllaannıı iillee
uuyygguullaammaayyaa kkoonnmmuuşşttuurr.. RRuumm yyaayyıınn oorrggaannıı PPaattrriiss ggaazzeetteessiinnddee 2211 NNiissaann 11996666
ttaarriihhiinnddee yyaayyıınnllaannaann ççookk ggiizzllii kkooddlluu AAkkrriittaass PPllaannıı’’nnaa ggöörree KKııbbrrııss TTüürrkk hhaallkkıı aannii bbiirr
ssaallddıırrıı iillee ttaammaammııyyllaa yyookk eeddiilleecceekk vvee AAddaa YYuunnaanniissttaann’’aa bbaağğllaannaaccaakkttıı.. AAkkrriittaass PPllaannıı’’nnıı,,
CCuummhhuurrbbaaşşkkaannıı MMaakkaarriiooss,, AAKKRRİİTTAASS kkoodd aaddllıı İİççiişşlleerrii BBaakkaannıı YYoorrggaacciiss,, TTeemmssiillcciilleerr
MMeecclliissii BBaaşşkkaannıı KKlleerriiddeess vvee GGKKRRYY’’nniinn bbuuggüünnkküü BBaaşşaakkaannıı,, oo ggüünnkküü ÇÇaallıışşmmaa BBaakkaannıı
PPaappaaddooppuullooss hhaazzıırrllaaddııllaarr,, ffiiiilleenn yyöönneettttiilleerr vvee yyöönnlleennddiirrddiilleerr..
PPaattrriiss ggaazzeetteessii AAkkrriittaass PPllaannıı’’nnıı hhaayyaattaa ggeeççiirriipp uuyygguullaammaakk aammaaccııyyllaa ggiizzllii bbiirr öörrggüütt
kkuurruulldduuğğuunnuu,, bbuu öörrggüüttüünn yyöönneettiimm vvee ddeenneettiimmiinniinn RRuumm yyöönneettiicciilleerrllee yyeerriinnee
ggeettiirriillddiiğğiinnii aaççııkkllaammıışşttıırr.. MMaakkaarriiooss ttaarraaffıınnddaann kkuurruullaann RRuumm GGiizzllii ÖÖrrggüüttüünn’’nnüünn eenn üüsstt
kkaaddrroossuunnddaa,, BBaaşşkkaann oollaarraakk İİççiişşlleerrii BBaakkaannıı PPoolliikkaarrppooss YYoorrggaacciiss,, BBaaşşkkaann YYaarrddıımmccııssıı
ÇÇaallıışşmmaa BBaakkaannıı TThhaassssooss PPaappaaddooppuullooss ((GGKKRRYY’’nniinn bbuuggüünnkküü BBaaşşkkaannıı)),, KKuurrmmaayy BBaaşşkkaannıı
mmiilllleettvveekkiillii NNiikkooss KKooççiişş,, KKuurrmmaayy DDaaiirreelleerrii SSoorruummlluussuu TTeemmssiillcciilleerr MMeecclliissii BBaaşşkkaannıı
GGllaaffkkooss KKlleerriiddeess,, ggöörreevv vvee ssoorruummlluulluukk aallmmıışşllaarrddıı..
AAkkrriittaass PPllaannıı’’nnaa ggöörree EENNOOSSİİSS hhaarreekkeettiinniinn iillkk aaddıımmıı TTüürrkklleerriinn ddiirreennmmeessii hhaalliinnddee
ssüürraattllee iimmhhaa eeddiillmmeelleerrii vvee AAnnttllaaşşmmaallaarrıınn ttaaddiill eeddiillmmeessii oollaaccaakkttıı.. AAkkrriittaass PPllaannıı
EENNOOSSİİSS’’iinn,, ddöörrtt aaşşaammaaddaa ggeerrççeekklleeşşttiirriillmmeessiinnii öönnggöörrmmeekktteeddiirr.. BBuunnaa ggöörree bbiirriinnccii
aaşşaammaaddaa AAnnaayyaassaannıınn iişşlleemmeeddiiğğii kkaannııttllaannaaccaakk,, iikkiinnccii aaşşaammaaddaa AAnnaayyaassaa ddeeğğiişşttiirriilleecceekk
vvee GGaarraannttii vvee İİttttiiffaakk AAnnttllaaşşmmaallaarrıı ffeesshheeddiilleecceekk,, üüççüünnccüü aaşşaammaaddaa sseellff--ddeetteerrmmiinnaassyyoonn
hhaakkkkıı vvee ddeevvlleett ggüüccüü kkuullllaannııllaaccaakk vvee ddöörrddüünnccüü aaşşaammaaddaa ççaattıışşmmaa hhaalliinnddee EENNOOSSİİSS
ddeerrhhaall iillaann eeddiilleecceekkttii..
AAkkrriittaass PPllaannıı EENNOOSSİİSS’’ii ggeerrççeekklleeşşttiirrmmee aaşşaammaallaarrıınnıı eenn iinnccee ddeettaayyıınnaa ggöörree
ddüüzzeennlleerrkkeenn vvee hheerr aaşşaammaaddaa hhaannggii eeyylleemmlleerriinn yyaappııllaaccaağğıınnıı pprrooggrraammllaarrkkeenn,, eenn
bbüüyyüükk tteehhlliikkee oollaarraakk ggöörrüülleenn TTüürrkkiiyyee’’nniinn mmüüddaahhaalleessiinnii öönnlleemmeekk vvee eettkkiissiizz hhaallee
ggeettiirreebbiillmmeekk iiççiinn mmüüddaahhaallee ssüürreecciinnddee TTüürrkklleerrii yyookk eeddeecceekk şşeekkiillddee ssüürraattllee hhaarreekkeett
eeddiillmmeessiinnii ddee öönnggöörrmmüüşşttüürr.. BBuunnuunn iiççiinn ddee İİççiişşlleerrii BBaakkaannıı YYoorrggaacciiss’’iinn BBaaşşkkaannllıığğıınnddaa
ssiillaahhllıı bbiirr tteeşşkkiillaatt kkuurruullmmuuşşttuu.. BBuu TTeeşşkkiillaatt,, BBaaşşkkeenntt LLeeffkkooşşaa eessaass aallıınnaarraakk kkuurruullmmuuşş
vvee vvuurruuşş kkaabbiilliiyyeettii bbuunnaa ggöörree aayyaarrllaannmmıışşttıı.. PPaattrriiss ggaazzeetteessiinniinn 2277 OOccaakk 11996677 ttaarriihhllii
ssaayyııssıınnddaa PPllaann iillee iillggiillii eevvrraakkıınn kklliişşeessiinnii ddee vveerreerreekk ““GGeenneell HHaarreekkaatt PPllaannıı””nnıı ddaa
aaççııkkllaammıışşttıırr.. PPllaann TTüürrkk bbööllggeelleerriinniinn kkoonnttrrooll aallttıınnaa aallıınnmmaassıınnıı,, TTüürrkk lliiddeerrlleerriinniinn
kkaaççıırrııllmmaassıınnıı vvee ööllddüürrüüllmmeessiinnii,, kkaarrşşıı kkooyyaaccaakk TTüürrkklleerriinn ddeerrhhaall yyookk eeddiillmmeessiinnii
öönnggöörrmmeekkttee iiddii.. PPllaann’’ddaa öönnggöörrüülleennlleerriinn ggeerrççeekklleeşşttiirriillmmeessii iiççiinn LLeeffkkooşşaa vvee ççeevvrreessiinniinn
HHaarreekkaatt PPllaannıı’’nnddaa bbööllggee bbeeşş kkeessiimmee aayyrrııllmmıışş,, bbuu kkeessiimmlleerrddee ggöörreevvlleennddiirriilleecceekk ssiillaahhllıı
ssaayyııssıı,, ssiillaahh ttüürrlleerrii,, ssaallddıırrıı yyöönnlleerrii vvee hheeddeefflleerrii eevv eevv,, ssookkaakk ssookkaakk,, kkoonnttrrooll nnookkttaallaarrıı
bbeelliirrlleenneerreekk bbööllggee kkoommuuttaannllaarrıı ggöörreevvlleennddiirriillmmiişşttiirr.. HHaarreekkaatt PPllaannıı kkaappssaammıınnddaa
ssaavvuunnmmaa ggrruuppllaarrıı,, ssaavvuunnmmaa ggrruuppllaarrıınnıı ttaakkvviiyyee eeddeecceekk yyeeddeekk ggrruuppllaarr,, ssaabboottaajj
ggrruuppllaarrıı vvee eemmnniiyyeett ggrruuppllaarrıı oolluuşşttuurruullmmuuşşttuurr.. AAyyrrııccaa TTüürrkk yyeerrlleeşşiimm yyeerrlleerriinnddee
ggeerrççeekklleeşşttiirriilleecceekk ssaabboottaajj hhaarreekkeettlleerrii iiççiinn ggeenneell bbiirr ppllaann hhaazzıırrllaannmmıışş vvee bbuu ppllaannaa
ggöörree ssaabboottaajj ggrruuppllaarrıı ffaaaalliiyyeettee ggeeççiirriillmmiişşttiirr.. HHaarreekkaatt PPllaannıı kkaappssaammıınnddaa ssiillaahhssıızz ssiivviill
hhaallkkıınn tteeşşkkiillaattllaannddıırrııllaarraakk ssiillaahhllaannddıırrııllmmaassıı vvee bbuunnllaarrıınn TTüürrkklleerree kkaarrşşıı hhaarreekkeettee
ggeeççiirriillmmeessii ddee pprrooggrraammllaannmmıışşttıırr.. HHaallkkıınn ssiillaahhllaannddıırrııllmmaassıı iiççiinn oolluuşşttuurruullaaccaakk ggrruuppllaarrıınn
kkaaddrroossuunnuunn ffaabbrriikkaallaarrddaa ççaallıışşaann iişşççiilleerrddeenn oolluuşşttuurruullmmaassıı vvee ssiillaahhllaarrıınnıınn ffaabbrriikkaa vvee iişş
yyeerrlleerrii ssaahhiipplleerrii ttaarraaffıınnddaann aallıınnmmaassıı,, ssiillaahhllaarrıınn eeyylleemmee ggeeççiillmmeeddeenn öönnccee ffaabbrriikkaallaarraa
ggeettiirriilleerreekk ssaakkllaannmmaassıı öönnggöörrüüllmmüüşşttüürr..
BBööyylleessiinnee ddeettaayyllıı,, ççookk yyöönnllüü vvee aasskkeerrii kkuurrmmaayy öözzeenniiyyllee vvee tteekknniikk bbiillggiissiiyyllee
hhaazzıırrllaannmmıışş oollaann AAkkrriittaass PPllaannıı’’nnıı KKııbbrrııss RRuummllaarrıı 2211 AArraallııkk 11996633 ttaarriihhiinnddee uuyygguullaammaayyaa
kkooyymmaakk ssuurreettiiyyllee bbiirr kkaattlliiaamm pprrooggrraammıınnıı iiccrraa eettmmiişşlleerrddiirr.. PPllaannaa ggöörree bbaaşşllaattııllaann RRuumm
ssaallddıırrııllaarrıı,, ““eesskkii bbiirr EEOOKKAA tteeddhhiişşççiissii ((tteerröörriissttii)) oollaann KKııbbrrııss CCuummhhuurriiyyeettii İİççiişşlleerrii BBaakkaannıı
PPoolliikkaarrppooss YYoorrggaacciiss’’iinn öözzeell ooffiissiinnddeenn yyöönneettiillmmeekktteeyyddii..””[[1188]] BBeelliirrttiillddiiğğii ggiibbii AAkkrriittaass
PPllaannıı’’nnıınn aammaaccıı EENNOOSSİİSS’’ii ggeerrççeekklleeşşttiirreebbiillmmeekk iiççiinn KKııbbrrııss’’ıı TTüürrkklleerr’’ddeenn aarrıınnddıırrmmaakkttıı..
GGKKRRYY BBaaşşkkaannıı PPaappaaddooppuullooss’’uunn AAkkrriittaass ÖÖrrggüüttüü’’nnüünn BBaaşşkkaann yyaarrddıımmccııssıı oollaarraakk üüsstt
ddüüzzeeyyddee ssoorruummlluulluukk yyüükklleennddiiğğii AAkkrriittaass PPllaannıı uuyygguullaammaassıı,, ssoonnuuççllaarrıı iittiibbaarrııyyllaa 2200..
yyüüzzyyııllıınn öönnddee ggeelleenn ssooyykkıırrıımm vvee aağğıırr iinnssaannllııkk ssuuççllaarrıınnddaann bbiirriiddiirr.. BBuu PPllaannıı’’nnıınn 2211
AArraallııkk 11996633 ggeecceessii uuyygguullaammaayyaa kkoonnmmaassııyyllaa TTüürrkklleerr 110033 kkööyyddeenn ggööçç eeddeerreekk AAddaa’’nnıınn
%% 33’’llüükk bbööllüümmüünnee ssıığğıınnmmıışşllaarr oonn bbiirr yyııll aağğıırr bbiirr kkuuşşaattmmaa vvee aammbbaarrggoo aallttıınnddaa
yyaaşşaammıışşllaarrddıırr.. TTüürrkklleerriinn tteerrkk eettttiiğğii kkööyylleerr vvee eevvlleerr yyaakkııllııpp yyııkkııllmmıışş,, 550000’’üü aaşşkkıınn TTüürrkk
kkaattlleeddiillmmiişşttiirr.. AArraallııkk 11996633--TTeemmmmuuzz 11997744 ddöönneemmiinnddee TTüürrkklleerr yyoollllaarrddaann ttooppllaannaarraakk,,
kkööyylleerr bbaassııllaarraakk,, kkaaddıınn,, eerrkkeekk,, ggeennçç--yyaaşşllıı,, ççooccuukk--bbeebbeekk aayyıırrıımmıı yyaappııllmmaaddaann kkuurrşşuunnaa
ddiizziillmmiişşlleerr,, ttoopplluu mmeezzaarrllaarraa ccaannllıı ccaannllıı ggöömmüüllmmüüşşlleerr,, hhaassttaanneelleerrddeekkii TTüürrkk hhaassttaallaarrıınn
kkaannllaarrıı ççeekkiilleerreekk ööllddüürrüüllmmüüşşlleerrddiirr..
TTüürrkklleerrii iimmhhaa ppllaannıı oollaarraakk üüçç yyııllllııkk bbiirr ddöönneemmddee hhaazzıırrllaannaann AAkkrriittaaşş PPllaannıı’’nnddaa eessaass
ddaarrbbeenniinn LLeeffkkooşşaa’’ddaakkii TTüürrkklleerree iinnddiirriillmmeessii vvee aallttıı ssaaaatt iiççiinnddee kkoorrkkuunnçç bbiirr kkaattlliiaamm
yyaappııllmmaakk ssuurreettiiyyllee ddiiğğeerr bbööllggeelleerrddeekkii TTüürrkklleerriinn tteesslliimm oollmmaassıı öönnggöörrüüllmmüüşşttüürr..
AAkkrriittaass PPllaannıı 2211 AArraallııkk 11996633 ttaarriihhiinnddee uuyygguullaammaayyaa kkoonnmmaaddaann kkııssaa bbiirr ssüürree öönnccee,,
11996600 AAnnaayyaassaassıı’’nnaa aayykkıırrıı oollaarraakk ççookk ssaayyııddaa EEOOKKAA’’ccıı RRuumm ““ÖÖzzeell PPoolliiss”” ssttaattüüssüü iillee
ppoolliiss ggüüccüünnee ddaahhiill eeddiillmmiişş vvee bbuu yyoollllaa ssiillaahhllaannddıırrııllmmıışşllaarrddıırr.. BBuu ggeelliişşmmeelleerr ıışşıığğıınnddaa
TTüürrkkiiyyee 1166 AArraallııkk 11996633 ttaarriihhiinnddee MMaakkaarriiooss’’uu bbiirr nnoottaa iillee uuyyaarrmmıışş,, aannccaakk MMaakkaarriiooss
bbiillddiiğğiinnii yyaappmmıışşttıırr.. ÖÖzzeell PPoolliiss oollaarraakk aallıınnaann RRuummllaarr AAkkrriittaass PPllaannıı’’nnıınn uuyygguullaannmmaassıınnddaa
aakkttiiff rrooll ooyynnaammıışşllaarrddıırr..
KKııbbrrııss ssiiyyaassaall ttaarriihhiinnee KKaannllıı NNooeell oollaarraakk ggeeççeenn 2211 AArraallııkk 11996633 ttaarriihhiinnddee RRuummllaarrıınn
bbaaşşllaattttıığğıı TTüürrkklleerrii kkaattlliiaamm hhaarreekkaattıınnıınn aaccıımmaassıızzllııkk bbooyyuuttllaarrıı hheerr ttüürrllüü vviiccddaannii
ddeeğğeerrlleennddiirrmmeeyyii aaşşmmaakkttaaddıırr.. KKaannllıı NNooeell’’ddee hhaappiisshhaanneelleerrddee bbuulluunnaann TTüürrkk ttuuttuukklluullaarr
ççookk aağğıırr iişşkkeenncceelleerree ttaabbii ttuuttuullmmuuşşllaarr vvee bbiirr kkııssmmıı kkaattlleeddiillmmiişşttiirr.. RRuumm--YYuunnaann aasskkeerrlleerrii
AArraallııkk 11996633--11996644 ttaarriihhlleerrii aarraassıınnddaa kkaaddıınn vvee ççooccuukkllaarrıınn ddaa ddaahhiill oolldduuğğuu yyüüzzlleerrccee
TTüürrkküü ttuuttuukkllaammıışşllaarr vvee hhaappiisshhaanneelleerrddeekkii TTüürrkk mmaahhkkuummllaarr yyaannıınnddaa bbuu TTüürrkklleerree ddee
iişşkkeennccee yyaappmmıışşllaarr,, bbiirr kkııssmmıınnıı ööllddüürrmmüüşşlleerr,, iişşkkeenncceelleerrddee bbaazzıı TTüürrkklleerrii eennggeellllii hhaallee
ggeettiirrmmiişşlleerr ((ssaakkaattllaammıışşllaarr)),, RRuumm mmaahhkkuummllaarrıı ssiillaahhllaannddıırrmmıışşllaarr,, TTüürrkk mmaahhkkuummllaarrıı
kkooğğuuşşllaarrddaann aallaarraakk hhüüccrreelleerrddee kkaappaallıı ttuuttmmuuşşllaarrddıırr..
RRuumm kkaattlliiaammllaarrıınnıı yyaaşşaayyaann vvee aannııllaarrıınnıı kkiittaappllaaşşttıırraann GGiibbbboonnss,, AAyyvvaassııll ((AAyyiiooss VVaassiilliiooss))
kkööyyüü kkaattlliiaammıı hhaakkkkıınnddaakkii ggöözzlleemmlleerriinnii şşööyyllee iiffaaddee eettmmeekktteeddiirr::
""SSiillaahh sseesslleerrii dduuyyuulldduu;; ttüüffeekk ddiippççiikklleerrii iillee kkiilliittllii kkaappııllaarrıı kkıırrddııllaarr;; iinnssaannllaarr ssookkaakkllaarraa
ssüürrüükklleennddii;; 7700 yyaaşşıınnddaa bbiirr TTüürrkk,, kkıırrııllaann öönn kkaappııssıınnıınn sseessiiyyllee uuyyaannddıı.. SSeennddeelleeyyeerreekk
yyaattaakk ooddaassıınnddaann ççııkkttıığğıınnddaa,, bbiirr ssüürrüü ssiillaahhllıı ggeennççllee kkaarrşşııllaaşşttıı.. ""ÇÇooccuuğğuunn vvaarr mmıı??"" ddiiyyee
ssoorrdduullaarr.. ŞŞaaşşkkıınn bbiirr bbiiççiimmddee ""EEvveett"" ddeeddii.. ""DDıışşaarrıı ggöönnddeerr"" ddiiyyee eemmrreettttiilleerr.. 1199 vvee 1177
yyaaşşllaarrıınnddaakkii iikkii ooğğlluu vvee 1100 yyaaşşıınnddaakkii kkıızz ttoorruunnuu aacceelleeyyllee ggiiyyiinniipp,, ssiillaahhllıı aaddaammllaarrıınn
ppeeşşiinnddeenn ddıışşaarrıı ççııkkttııllaarr.. ÇÇiiffttlliikk dduuvvaarrıınnıınn ddiibbiinnee ddiizziillddiikktteenn ssoonnrraa,, ssiillaahhllıı aaddaammllaarr
ttaarraaffıınnddaann mmaakkiinneellii ttüüffeekk aatteeşşiiyyllee ööllddüürrüüllddüülleerr.. BBaaşşkkaa bbiirr eevvddee,, 1133 yyaaşşıınnddaa bbiirr eerrkkeekk
ççooccuukk eelllleerrii ddiizzlleerriinniinn aarrkkaassıınnaa bbaağğllaannııpp yyeerree yyııkkııllddıı.. EEvv ttaallaann eeddiillddii vvee ttaallaannccııllaarr
ççooccuuğğuu tteekkmmeelleeyyiipp ıırrzzıınnaa ggeeççiipp,, ssoonnrraa ddaa bbiirr ttaabbaannccaayyllaa bbaaşşıınnıınn aarrkkaassıınnddaann
vvuurrdduullaarr..
OO ggeeccee AAyyiiooss VVaassiilliiooss''ttaa ttooppllaamm oollaarraakk 1122 TTüürrkk kkaattlleeddiillddii.. DDiiğğeerrlleerrii ttooppllaannddıı,, iittiilliipp
kkaakkııllaarraakk oorraaddaakkii TTüürrkklleerriinn yyaannıınnaa ssıığğıınnmmaakk üüzzeerree SSkkyylllloouurraa yyoolluunnaa ççııkkaarrııllddıı..
GGeecceelliikklleerrii,, ppiijjaammaallaarrıı vvee ççııppllaakk aayyaakkllaarrııyyllaa ssooğğuukkttaa sseennddeelleeyyeerreekk iilleerrlleemmeeyyee
bbaaşşllaaddııllaarr.. RRuummllaarr kkaarraannllııkkttaa aarrkkaallaarrıınnddaann aatteeşş eeddiiyyoorrllaarrddıı..
SSiillaahhllıı aaddaammllaarrıınn ddiikkkkaattii TTüürrkk eevvlleerriinnee ççeevvrriillddii.. EEvvlleerrii yyaağğmmaallaayyııpp ttaahhrriipp eettttiilleerr,,
yyoorruulldduukkllaarrıınnddaa ddaa aatteeşşee vveerrddiilleerr.. AAyynnıı yyöörreeddee,, tteekk kkaallmmıışş ççiiffttlliikk eevvlleerriinnddee ddookkuuzz
TTüürrkk ddaahhaa ööllddüürrüüllddüü..""[[1199]]
GGiibbbboonnss’’uunn aannııllaarrıınnddaa bbeelliirrttttiiğğii ddiiğğeerr bbiirr kkaattlliiaamm oollaayyıı 220088 TTüürrkk''üünn yyaaşşaaddıığğıı
LLeeffkkooşşaa''nnıınn MMaatthhiiaattii KKööyyüü''nnddee ggeerrççeekklleeşşttiirriillddii:: ""((......)) İİllkk ddaakkiikkaallaarrddaa üüçç TTüürrkk cciiddddii
oollaarraakk yyaarraallaannddıı.. TTüürrkklleerr bbeeyyaazz,, kküüççüükk eevvlleerriinnddeenn ssookkaağğaa ffıırrllaaddııkkllaarrıınnddaa,, kküüffrreeddeenn
vvee ççıığğllııkkllaarrllaa ggüülleenn kkaallaabbaallııkk,, bbuunnllaarrıı yyooll bbooyyuunnccaa iitteekklleemmeeyyee vvee tteekkmmeelleemmeeyyee
bbaaşşllaaddıı.. DDiippççiikk ddaarrbbeelleerriiyyllee yyeerrlleerree yyııkkııllaann ddeehhşşeettee kkaappııllmmıışş TTüürrkklleerr,, ssookkaakkllaarrddaa
ssüürrüükklleenniirrkkeenn kkaallaabbaallııkk,, eevvlleerree ddoolluuşşuupp,, ooccaakkllaarrddaann yyaannaann kküüttüükklleerrii ççeekkiipp ppeerrddee vvee
yyaattaakkllaarrıı yyaakkmmaayyaa bbaaşşllaaddıı.. YYııllllaarr bbooyyuunnccaa ggüünneeşşttee kkuurruummuuşş aahhşşaapp ççaattıı kkiirriişşlleerriinnii
öönnccee dduummaannllaarr,, ssoonnrraa ddaa aatteeşş ssaarrddıı.. GGüürrüüllttüüyyllee uuyyaannııpp aağğllaammaayyaa bbaaşşllaayyaann eemmzziikkllii
bbeebbeelleerrii ssııkkııccaa ttuuttmmuuşş,, ççooğğuu ggeecceelliikkllii vvee aayyaakkllaarrıı ççııppllaakk oollaann kkaaddıınnllaarr,, yyüürrüüyyeebbiilleenn vvee
ppaannttoolloonn vveeyyaa mmaavvii ççiizzggiillii ppiijjaammaallaarrıınnıınn ppaaççaallaarrıınnıı ttuuttmmuuşş ççooccuukkllaarrııyyllaa bbiirrlliikkttee,,
yyaarraallııllaarrıınnıı ssüürrüükklleeyyeenn TTüürrkklleerr aalleevvlleerr iiççiinnddeekkii ssookkaakkllaarrddaa iittiilliipp kkaakkııllııyyoorrllaarrddıı..
RRuumm ggeennççlleerr hhiisstteerriikk bbiirr bbiiççiimmddee eevvlleerree aatteeşş eeddiiyyoorr,, kkııssııllmmıışş sseesslleerriiyyllee ççııllggıınnccaassıınnaa
bbaağğıırrııyyoorrllaarrddıı.. AAtteeşşlleerr eevvlleerriinn bbiirr kkııssmmıınnıı bbüüttüünnüüyyllee kkaappllaammaaddaann ggrruuppllaarr hhaalliinnddee
iiççlleerriinnee ddoolluuşşuupp eeşşyyaa vvee ttaabbaakk--ççaannaağğıı kkıırrmmaağğaa,, ddeeğğeerrllii eeşşyyaallaarrıı kkaappııpp cceepplleerriinnee
ddoolldduurrmmaayyaa bbaaşşllaaddııllaarr.. EEvvlleerriinn ggeerriissiinnddeenn ggeelleenn ççııllggıınnccaa sseesslleerr ssaallddıırrggaannllaarrıınn
ddiikkkkaattiinnii TTüürrkklleerriinn hhaayyvvaannllaarrıınnaa ççeekkttii.. AAhhıırrllaarraa ddoolluuşşuupp ssaağğllaamm iinneekklleerrii,, kkeeççii vvee
kkooyyuunnllaarrıı mmaakkiinneellii ttüüffeekkllee ttaarraaddııllaarr.. TTaavvuukkllaarrıı hhaavvaayyaa aattııpp,, ggııddaakkllaarr vvee ççıırrppıınnıırrllaarrkkeenn
aatteeşş eeddiiyyoorrllaarrddıı;; ggöövvddeelleerrii bbiirr ttüüyy bbuulluuttuu hhaalliinnddee ppaarrççaallaannııyyoorrdduu..
KKaallaabbaallııkk kkaannaa ssuussaammıışş bbiirr ççııllggıınnllııkk iiççiinnddee bbaağğrrıışşııyyoorrdduu.. TTüürrkklleerr,, ddoonnmmuuşş,, aaççııkk yyooll
bbooyyuunnccaa ssüürrüükklleenniipp kkööyyddeenn ççııkkaarrııllddııllaarr.. AAzzaapp iiççiinnddee,, ttaammaammııyyllaa TTüürrkklleerriinn oottuurrdduuğğuu
bbiirr ssoonnrraakkii kkööyyüünn,, KKoocchhaattiiss''iinn yyaakkıınnllaarrıınnddaa bbıırraakkııllddııllaarr.. KKoocchhaattiiss kkööyyüünnüünn TTüürrkklleerrii
kkoommşşuullaarrıınnaa yyaarrddıımm eettmmeekk iiççiinn eevvlleerriinnddeenn ffıırrllaarrkkeenn kkaallaabbaallııkk aatteeşş eettmmee,, yyaakkmmaa vvee
yyaağğmmaallaammaa ççııllggıınnllıığğıınnaa ddeevvaamm eettmmeekk üüzzeerree MMaatthhiiaattii''yyee ggeerrii ddöönnddüü..""[[2200]]
KKaannllıı NNooeell ssaallddıırrııllaarrıınnddaa öönneemmllii iillkk kkiittllee kkaattlliiaammllaarrıınnddaann bbiirrii ddee bbiirr TTüürrkk yyeerrlleeşşiimm
bbiirriimmii oollaann vvee 880000 kkaaddaarr TTüürrkk’’üünn yyaaşşaaddıığğıı KKüüççüükk KKaayymmaakkllıı’’ddaa yyaappııllmmıışşttıırr.. BBuu kkaattlliiaamm
ssıırraassıınnddaa ööllddüürrüülleenn ççookk ssaayyııddaakkii TTüürrkklleerriinn aarraassıınnddaa eellii aayyaağğıı ttuuttmmaayyaann ((eennggeellllii)) bbiirr
TTüürrkk ggeennccii iillee bbaaşşıınnddaann vvuurruullaarraakk ööllddüürrüülleenn 7700 yyaaşşıınnddaakkii bbiirr iimmaamm ddaa bbuulluunnuuyyoorrdduu..
LLeeffkkooşşaa’’ddaa KKüüççüükk KKaayymmaakkllıı vvee yyüüzzüünn üüssttüünnddee TTüürrkk aaiilleessiinniinn yyaaşşaaddıığğıı ÇÇaağğllaayyaann
bbööllggeelleerriinnee yyaappııllaann kkaattlliiaamm ssaallddıırrııllaarrıı ssıırraassıınnddaa bbiinnlleerrccee TTüürrkk eevvii bbooşşaallttııllmmıışşttıırr..
KKüüççüükkkkaayymmaakkllıı kkööyyüü ttaammaammeenn yyaakkııllııpp yyııllmmıışşttıırr.. KKööyy bbuuggüünn hhaalleenn yyaakkııllmmıışş vvee ttaahhrriipp
eeddiillmmiişş hhaallii iillee bbiirr iibbrreett aabbiiddeessii hhaalliinnddee dduurrmmaakkttaaddıırr..
KKüüççüükk KKaayymmaakkllıı’’ddaann ggööçç eettmmeekk zzoorruunnddaa kkaallaann TTüürrkklleerr hheemmeenn yyaakkıınnddaakkii HHaammiitt KKööyyee
ssıığğıınnmmıışşllaarr vvee oorraaddaa TTüürrkkiiyyee’’ddeenn KKıızzııllaayy’’ıınn ggöönnddeerrddiiğğii ççaaddıırrllaarrllaa oolluuşşttuurruullaann ““ççaaddıırr
mmaahhaalllleessiinnddee”” yyııllllaarrccaa yyaaşşaammıışşllaarrddıırr.. ÇÇaağğllaayyaann bbööllggeessiinnddeenn ggööçç eeddeenn TTüürrkklleerr
LLeeffkkooşşaa’’nnıınn TTüürrkk kkeessiimmiinnddeekkii ssuurrllaarr iiççiinnee ssıığğıınnmmıışşllaarrddıırr..
KKaannllıı NNooeell ssooyykkıırrıımmıınnıınn bbiirr ssiimmggeessii hhaalliinnee ggeelleenn vvee ddüünnyyaa kkaammuuooyyuunnddaa bbüüyyüükk iinnffiiaall
yyaarraattaann KKııbbrrııss TTüürrkk KKuuvvvveettlleerrii AAllaayyıı’’nnddaa ggöörreevvllii BBiinnbbaaşşıı DDrr.. NNiihhaatt İİllhhaann’’ıınn ççooccuukkllaarrıı
vvee eeşşii bbaarrbbaarr RRuumm ssaallddıırrııllaarrıınnddaa ccaannllaarrıınnıı kkuurrttaarrmmaakk iiççiinn ssaakkllaannddııkkllaarrıı bbaannyyoo kküüvveettii
iiççiinnddee kkuurrşşuunnllaannaarraakk ööllddüürrüüllmmüüşşlleerrddiirr..
GGiibbbboonnss,, kkiittaabbıınnddaa KKuummssaall kkaattlliiaammıı hhaakkkkıınnddaakkii ggöözzlleemmlleerriinnii şşööyyllee iiffaaddee eettmmeekktteeddiirr::
""SSiillaahhllıı aaddaammllaarr kkaappııllaarrıı kkıırrddııllaarr;; ddiippççiikklleeyyeerreekk,, ddöövveerreekk,, yyuummrruukkllaayyaarraakk vvee
kküüffrreeddeerreekk TTüürrkk eevvlleerriinnee ddoolluuşşttuullaarr.. KKuummssaall''ddaann ggeerrii ççeekkiilliişş bbaaşşllaaddıı.. BBiirr kkeerree ddaahhaa,,
NNaazziilleerr''iinn ssaallddıırrııssıı aallttıınnddaa bboozzgguunnaa uuğğrraayyaann AAvvrruuppaa''ddaa oolldduuğğuu ggiibbii aaiilleelleerr,, şşaaşşıırrmmıışş,,
ddeehhşşeettee ddüüşşmmüüşş bbiirr hhaallddee kkuullaakkllaarrıınnddaa ttüüffeekklleerriinn ggüürrüüllttüüssüü vvee mmaakkiinneelliilleerriinn
ttaakkıırrttııssıınnıınn yyaannkkııssııyyllaa eevvlleerriinnddeenn ssooğğuukk ssookkaakkllaarraa ddöökküüllddüülleerr.. KKaayyııpp ddüüşşeerreekk,,
bbiirrbbiirrlleerriinnee ttuuttuunnaarraakk kkooşşmmaayyaa bbaaşşllaaddııllaarr.. SSookkaakkttaa bbiirr kkaaddıınnıınn ""AAllllaahh rrıızzaassıı iiççiinn bbiirriissii
yyaarrddıımm eettmmeeyyeecceekk mmii??"" ddiiyyeenn ççıığğllıığğıı yyaannkkııllaannddıı..
KKuummssaall''ıınn TTüürrkk ssaakkiinnlleerriinniinn 115599''uu oo ggeeccee kkaaççaammaaddıı.. BBaannyyooddaakkii ddöörrtt kkiişşii vvee eevv
ssaahhiibbeessiinnddeenn bbaaşşkkaa ddöörrtt kkiişşii ddaahhaa oo ggeeccee ööllddüürrüüllddüü;; 115500''ssii rreehhiinn aallıınnddıı..
RReehhiinneelleerrddeenn bbiirr kkııssmmıınnıı bbiirr ddaahhaa ggöörreenn oollmmaaddıı..""[[2211]]
RRuumm bbaarrbbaarrllıığğıınnıınn,, vvaahhşşeettiinniinn vvee iişşlleeddiikklleerrii iinnssaannllııkk ssuuççllaarrıınnıınn ççaarrppııccıı öörrnneekklleerriinnddeenn
bbiirrii ddee RRuumm bbööllggeessiinnddee bbuulluunnaann ddeevvlleett hhaassttaanneessiinnddee tteeddaavvii ggöörreenn hhaassttaallaarrıınn
kkaannllaarrıınnıınn aallıınnmmaassıı vvee kkaattlliiaamm hhaarreekkaattıınnddaa yyaarraallaannaarraakk hhaassttaanneelleerree kkaallddıırrııllaann
TTüürrkklleerriinn kkaann yyeerriinnee ssuu vveerriillmmeessii ssuurreettiiyyllee ööllddüürrüüllmmeelleerriiddiirr.. BBuu aarraaddaa hhaassttaanneeddee
ççaallıışşaann bbiirr hhaassttaabbaakkııccıı vvee tteeddaavvii ggöörreenn ggeennçç bbiirr TTüürrkk ööğğrreettmmeenn ddee hhaassttaanneeyyee ggeelleenn
ssiillaahhllıı RRuummllaarr ttaarraaffıınnddaann,, TTüürrkk BBaaşşhheemmşşiirree’’nniinn ooddaassıınnddaa vvuurruullaarraakk
ööllddüürrüüllmmüüşşttüürr..[[2222]]
İİttaallyyaann ggaazzeetteecciinniinn 11996644''ddee yyaappııllaann RRuumm kkaattlliiaammllaarrıınnaa iilliişşkkiinn ggöözzlleemmlleerrii ddee
ççaarrppııccııddıırr:: ""ŞŞuu aannddaa TTüürrkklleerriinn kkööyylleerriinnddeenn ggööççlleerriinnee şşaahhiitt oolluuyyoorruuzz.. RRuumm tteerröörrüü
aaccıımmaassıızz;; bbiinnlleerrccee kkiişşii eevvlleerriinnii,, ttoopprraakkllaarrıınnıı,, ssüürrüülleerriinnii tteerrkk eeddiiyyoorr.. BBuu sseeffeerr HHeelleennlliikk
llaaffllaarrıınnıınn vvee PPllaattoo''nnuunn bbüüttüünnüünnüü bbuu bbaarrbbaarrccaa vvee kkuudduurrmmuuşş ddaavvrraannıışşllaarrıı ggiizzlleemmeessii
iimmkkaannssıızz.. TTüürrkk kkööyylleerriinnddee aakkşşaamm üüssttüü ssaaaatt ddöörrttttee ssookkaağğaa ççııkkmmaa yyaassaağğıı yyüürrüürrllüüğğee
ggiirriiyyoorr.. TTeehhddiittlleerr,, ssiillaahh sseesslleerrii vvee kkuunnddaakkççııllııkk ggiirriişşiimmlleerrii kkaarraannllııkk bbaassaarr bbaassmmaazz
bbaaşşllııyyoorr.. NNee kkaaddıınn,, nnee ddee ççooccuuğğuunn ggöözzeettiillmmeeddiiğğii NNooeell kkaattlliiaammıınnddaann ssoonnrraa,, hheerrhhaannggii
bbiirr mmuukkaavveemmeett iimmkkaannssıızz ggöözzüükküüyyoorr..""[[2233]]
LLeeffkkooşşaa''nnıınn AAyyiiooss SSoozzoommeennooss kkööyyüünnddeekkii oollaayyllaarr hhaakkkkıınnddaa,, TTiimmee mmuuhhaabbiirrii RRoobbeerrtt
BBaallll iissee ggöözzlleemmlleerriinnii şşööyyllee ddiillee ggeettiirrmmeekktteeddiirr:: ""EEnn şşiiddddeettllii ççaarrppıışşmmaa,, RRuummllaarrıınn yyuummrruu
yyuummrruu zzeeyyttiinn aağğaaççllaarrıınnıınn öörrttüüssüünnddeenn yyaarraarrllaannaarraakk ttaaaarrrruuzz eettttiikklleerrii kkööyyüünn bbaattıı
kkııyyııssıınnddaa oollmmaakkttaayyddıı.. DDookkuuzz TTüürrkk''üünn ssıığğıınnddıığğıı kkeerrppiiçç eevviinn bbiirr ppeenncceerreessii bbiirr rrookkeettaattaarr
mmeerrmmiissiiyyllee uuççuurruullmmuuşş,, iikkiinnccii kkaattıı ddaa kkuurrşşuunn ddeelliikklleerriiyyllee ttaamm aannllaammııyyllaa kkeevvggiirree
ddöönnmmüüşşttüü..
UUmmuuttssuuzzlluukk iiççiinnddee ddeerree yyaattaağğıınnaa ddooğğrruu,, kkaaççmmaayyaa ççaallıışşaann bbiirr TTüürrkk ççoobbaann,, kkaappııddaann
bbiirrkkaaçç aaddıımm öötteeddee vvuurruulldduu.. BBiirr ddiiğğeerrii iissee eelliinnee ggeeççiirrddiiğğii bbiirr yyaabbaayyllaa YYuunnaann
mmeevvzziilleerriinnee tteekk bbaaşşıınnaa,, nnaaffiillee bbiirr ttaaaarrrruuzzaa kkaallkkttıı,, hheemmeenn ööllddüürrüüllddüü..""[[2244]]
AAkkrriittaass PPllaannıı iillee RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissiinniinn KKııbbrrııss’’ttaa bbaaşşllaattttıığğıı ssooyykkıırrıımm hhaarreekkaattıı,, ssooyykkıırrıımm
ttaannıımmllaarrıı bbaağğllaammıınnddaa bbüüttüünn ttüürrlleerrii iiççeerreenn bbiirr nniitteelliikktteeddiirr.. KKııbbrrııss TTüürrkk hhaallkkıınnıınn 2211
AArraallııkk 11996633--2200 TTeemmmmuuzz 11997744 ttaarriihhlleerrii aarraassıınnddaa ggeeççeenn oonn bbiirr yyııll iiççeerriissiinnddee yyaaşşaamm
kkooşşuullllaarrıı aağğıırrllaaşşaarraakk bbiirr vvaarroolluuşş vvee ddiirreenniişş mmüüccaaddeelleessii vveerrmmiişşttiirr.. BBuu ddöönneemmddee
AAddaa’’ddaakkii TTüürrkk nnüüffuussuunn yyaarrııssıı TTüürrkk KKıızzııllaayyıı’’nnıınn yyaarrddıımm kkaayyııttllaarrıınnddaa kkaallmmıışşttıırr.. BBuu
ssaayyıınnıınn yyaarrııssıı ggööççmmeenn oollaarraakk ssıınnııffllaannddıırrııllmmıışşttıı.. SSiillaahh zzoorruuyyllaa ggööçç eettttiikklleerrii kkööyylleerriinnee vvee
tteerrkk eettttiikklleerrii eevvlleerriinnee ddöönnmmeelleerrii iimmkkaannssıızz oollaann oonn bbiinnlleerrccee TTüürrkk,, oonn bbiirr yyııll bbooyyuunnccaa
iinnssaannllııkk ddıışşıı kkooşşuullllaarrddaa vvee RRuumm aabblluukkaassıı iillee aammbbaarrggoossuu aallttıınnddaa ggööççmmeenn kkaammppllaarrıınnddaa,,
ççaaddıırr kkeennttlleerrddee yyaaşşaammıışşttıırr.. RRuumm ssaallddıırrııllaarrıı ssoonnuuccuunnddaa bbooşşaallttııllaann 110033 kkööyyüünn vvee tteerrkk
eeddiilleenn bbiinnlleerrccee eevviinn bbüüyyüükk bbiirr ççooğğuunnlluu bboommbbaallaannmmıışş vveeyyaa kkuunnddaakkllaannmmaa ssoonnuuccuunnddaa
ttaammaammııyyllaa vveeyyaa kkııssmmeenn ttaahhrriipp eeddiillmmiişş,, yyaağğmmaayyaa uuğğrraammıışş vvee iiççiinnddee yyaaşşaannaammaayyaaccaakk
bbiirr dduurruummaa ggeettiirriillmmiişşttiirr..[[2255]]
AAddaa’’nnıınn %%33’’llüükk kkııssmmıınnaa ssııkkıışşttıırrııllmmıışş oollaann TTüürrkk hhaallkkıınnıınn ggiiddeebbiilleecceeğğii hhiiççbbiirr yyeerr yyookkttuu,,
iisskkaann eeddiilleebbiilleecceekklleerrii eevv yyookkttuu.. KKııbbrrııssllıı TTüürrkklleerr 11996633’’tteenn 11996688’’ee kkaaddaarr üüzzeerrlleerriinnddeekkii
ççookk aağğıırr bbaasskkııllaarrllaa yyaaşşaammllaarrıınnıı ssüürrddüürreebbiillddiilleerr.. TTüürrkk mmeemmuurrllaarrıınn ttaammaammıı iişşlleerriinnddeenn
aattııllmmıışş vvee RRuummllaarrıınn yyaannıınnddaa ççaallıışşaannllaarr kkoovvuullmmuuşş,, ttaarrıımmllaa uuğğrraaşşaannllaarr ttoopprraakkllaarrıınnddaann
kkooppaarrııllmmıışşttıı.. TTüürrkkiiyyee,, KKıızzııllaayy vvaassııttaassııyyllaa,, TTüürrkklleerree tteemmeell ggııddaa mmaaddddeelleerrii yyaarrddıımmıınnddaa
bbuulluunnaarraakk,, hheerr aaiilleeyyee bbeelliirrllii mmiikkttaarrddaa uunn,, ppiirriinnçç,, kkuurruu ffaassuullyyee,, şşeekkeerr,, yyaağğ vvee ddiiğğeerr
eellzzeemm mmaaddddeelleerrii yyaarrddıımm oollaarraakk,, bbuu oonn bbiirr yyııll bbooyyuunnccaa ggöönnddeerrddii.. TTüürrkkiiyyee’’nniinn
ggöönnddeerrddiiğğii yyaarrddıımmllaarrıı BBMM ggöörreevvlliilleerrii RRuummllaarrıınn ddeenneettiimmiinnddee TTüürrkk bbööllggeelleerriinnee
uullaaşşttıırrddıı.. RRuummllaarr TTüürrkkiiyyee’’ddeenn ggeelleenn yyaarrddıımmllaarrıı ssiillaahh aarraammaa bbaahhaanneessii iillee kkaassaallaarrıı
kkıırraarraakk aaççııyyoorr,, ggııddaa mmaallzzeemmeelleerriinnii yyeerrlleerree bbooşşaallttııyyoorr vvee bbuunnddaann ssoonnrraa kkaammyyoonnllaarraa
yyüükklleennmmeessiinnee iizziinn vveerriiyyoorrllaarrddıı.. BBuu aarraaddaa ggeelleenn yyaarrddıımmllaarrıınn yyaarrııssıı ttaahhrriipp oolluuyyoorr yyaa ddaa
ççaallıınnııyyoorrdduu..
TTüürrkk bbööllggeelleerriinnddeenn ççııkkııpp bbaaşşkkaa yyeerrlleeşşiimm yyeerrlleerriinnee sseeyyaahhaatt eeddeenn TTüürrkklleerr yyoollllaarraa
kkuurruullmmuuşş bbaarriikkaattllaarrddaa vvee yyeerrlleeşşiimm yyeerrlleerriinnee ggiirriişş ççııkkıışş nnookkttaallaarrıınnddaa ssaaaattlleerrccee
bbeekklleettiilleerreekk,, iinnssaannllııkk ddıışşıı ttaahhkkiirr eeddiiccii aarraammaallaarraa ttaabbii ttuuttuulluuyyoorrllaarrddıı.. BBuu aarraammaallaarrddaa
TTüürrkklleerriinn üüzzeerrlleerriinnddeekkii ppaarraallaarr vvee ddeeğğeerrllii eeşşyyaallaarrıı aallıınnııyyoorr,, yyüüzzlleerrcceessii ççııkkttııkkllaarrıı
bbööllggeelleerree bbiirr ddaahhaa ggeerrii ddöönnmmüüyyoorr yyaa ddaa ggiiddeecceekklleerrii yyeerrlleerree hhiiçç vvaarraammııyyoorrllaarrddıı.. BBuu
şşeekkiillddee 770000’’üü aaşşkkıınn TTüürrkk yyoollllaarrddaann aallıınnaarraakk ööllddüürrüüllmmüüşş vvee kkaayyııppllaarr lliisstteessiinnddeekkii
yyeerrlleerriinnii aallmmıışşttıırr..
KKuuşşaattmmaa aallttıınnddaakkii bbüüyyüükk TTüürrkk bbööllggeelleerriinnee kkööyylleerrddeenn ggeettiirriilleenn sseebbzzee vvee mmeeyyvveelleerrii
ttaaşşııyyaann kkaammyyoonnllaarr yyeerrlleeşşiimm yyeerrlleerriinniinn ggiirriişş nnookkttaallaarrıınnddaa ((bbaarriikkaatt vvee kkaappııllaarrddaa))
dduurruulluuyyoorr,, ssiillaahhllıı EEookkaaccııllaarr ttaarraaffıınnddaann yyeerree aattııllaarraakk ttaahhrriipp eeddiilliiyyoorr,, KKııbbrrııss RRuumm ppoolliissii
vvee RRuumm MMiillllii MMuuhhaaffuuzz OOrrdduussuu ((RRMMMMOO))’’nnuunn aaddaammllaarrıı sseebbzzee vvee mmeeyyvveelleerrii aayyaakkllaarrııyyllaa
eezziiyyoorr,, ssiillaahh aarraammaa bbaahhaanneessii iillee kkaarrppuuzzllaarrıı kkeessiiyyoorrllaarrddıı.. RRuumm kkööyylleerriinnee yyaakkıınn vvee ssıınnıırr
oollaann TTüürrkk kkööyylleerriinniinn oottllaakkllaarrıınnaa RRuumm ççoobbaannllaarr ssüürreekkllii zzeehhiirr aattııyyoorrllaarr vvee hhaayyvvaannllaarrıınn
ööllmmeessiinnii ssaağğllııyyoorrllaarrddıı.. AAyyrrııccaa ttaarrllaallaarrıınnddaa ççaallıışşaann TTüürrkk kkööyyllüülleerrii kkaaddıınn ççooccuukk
ddeemmeeddeenn ööllddüürrüüyyoorrllaarrddıı.. TTüürrkk bbööllggeelleerriinnee ggiirreenn aarraaççllaarrıınn aakkaarryyaakkııtt ddeeppoollaarrıı
RRuummllaarrccaa kkoonnttrrooll eeddiilleerreekk ddöörrtt lliittrreeddeenn ffaazzllaa oollaann ddeeppoollaarrıı bbooşşaallttııllaarraakk eell kkoonnuuyyoorrdduu..
RRuumm ppoolliissiinniinn hhaazzıırrllaaddıığğıı uuyydduurrmmaa ““aarraannaannllaarr”” lliisstteessiinnddee iissiimmlleerrii oolldduuğğuu ggeerreekkççeessiiyyllee
ççookk ssaayyııddaa TTüürrkk yyoollaarrddaann aallıınnaarraakk ssoorrgguussuuzz ssuuaallssiizz ttuuttuukkllaannııyyoorr vvee iinnffaazzaa mmaarruuzz
kkaallııyyoorrdduu.. KKııbbrrııssllıı RRuummllaarraa ggöörree ““TTüürrkklleerr iinnssaann ddeeğğiill kkööppeekk iiddii””..[[2266]]
RRuummllaarr bbeelliirrttiilleenn ssooyykkıırrıımm uuyygguullaammaallaarrııyyllaa TTüürrkklleerrii iişşssiizz,, ggeelliirrssiizz,, yyaavvaaşş ffaakkaatt kkeessiinn
bbiirr sseeffaalleettee ddooğğrruu ssüürrüükklleeyyeenn bbiirr ssttrraatteejjii uuyygguullaayyaarraakk KKııbbrrııss’’ttaa TTüürrkk vvaarrllıığğıınnıı eerriittmmeeyyii
hheeddeefflleemmiişşlleerrddii.. BBuu uuyygguullaammaallaarr yyaannıınnddaa GGrriivvaass vvee eemmrriinnddeekkii EEOOKKAA tteerröörriissttlleerrii
kküüççüükk vvee ssaavvuunnmmaassıı ddaahhaa zzoorr oollaann TTüürrkk bbööllggeelleerriinnii yyookk eettmmeekk aammaaccııyyllaa ssiisstteemmllii vvee
pprrooggrraammllıı bbiirr şşeekkiillddee kkaannllıı ssaallddıırrııllaarr ddüüzzeennlliiyyoorrdduu..
BBüüttüünn bbuu uuyygguullaammaallaarraa kkaarrşşıınn 11996633 yyııllıınnddaann ggüünnüümmüüzzee kkaaddaarr hhiiççbbiirr RRuumm
ssoorrgguullaannmmaaddıı,, yyaarrggııllaannmmaaddıı.. AAkkssiinnee PPaappaaddooppuullooss bbaassıınnaa ssoonn zzaammaannllaarrddaa yyaappttıığğıı
aaççııkkllaammaallaarrddaa KKııbbrrııss’’ttaa bbiirr tteekk TTüürrkküünn bbiillee ööllddüürrüüllmmeeddiiğğiinnii ssööyylleeyyeebbiillmmiişşttiirr.. BBuunnuunnllaa
ddaa yyeettiinnmmeeyyeenn GGKKRRYY,, 22000055 yyııllıınnıı ““EEOOKKAA YYııllıı”” iillaann eeddeerreekk PPaappaaddooppuullooss’’uunn ddaa ddaahhiill
oolldduuğğuu 2211 bbiinn EEOOKKAACCII’’yyaa mmaaddaallyyaa vveerriillmmeessiinnii kkaarraarrllaaşşttıırrmmıışşttıırr.. BBüüttüünn bbuu oollgguullaarr
KKııbbrrııss’’ttaa TTüürrkklleerree kkaarrşşıı uuyygguullaannaann ssooyykkıırrıımmıınn ddeevvlleett eelliiyyllee vvee öörrggüüttllüü bbiirr şşeekkiillddee
ggeerrççeekklleeşşttiirriillddiiğğiinnii ggöösstteerrmmeekktteeddiirr..
RRuummllaarrıınn ssooyykkıırrıımm hhaarreekkaattıınnaa YYuunnaanniissttaann ddaa ttaamm aannllaammııyyllaa oorrttaakk oollmmuuşşttuurr.. NNiitteekkiimm
RRMMMMOO’’ddaa 665500 YYuunnaannllıı ssuubbaayy ffiiiilleenn vvee aaççııkkççaa ggöörreevv yyaappmmıışş vvee kkoommuuttaa eettmmiişşttiirr..
TTüürrkklleerree yyaappııllaann ssaallddıırrııllaarrddaa RRuumm ssiillaahhllıı ggüüccüünnee YYuunnaannllıı ssuubbaayyllaarr kkoommuuttaa eettmmiişşttiirr..
““KKııbbrrııssllıı TTüürrkk ssiivviilllleerree LLeeffkkooşşaa vvee EErreennkkööyy’’ddee EEOOKKAA ttaarraaffıınnddaann yyaappııllaann ssaallddıırrııllaarraa
kkaattııllmmıışş RRMMMMOO bbüünnyyeessiinnddeekkii YYuunnaannllıı ssuubbaayyllaarr ddaa,, AAddaa’’ddaakkii mmaassuumm,, ssaavvuunnmmaassıızz
TTüürrkk kkööyylleerriinnee yyaappııllaann ssaallddıırrııllaarrıı yyöönneettmmiişşttii..””[[2277]]
bb)) İİpphheessttooss PPllaannıı--11997744
İİpphheessttooss PPllaannıı,, RRMMMMOO’’nnuunn TTüürrkklleerrii 11997744 yyııllıınnddaa yyookk eettmmee ppllaannııddıırr.. RRuummllaarrddaann 11997744
BBaarrıışş HHaarreekkaattıı’’nnddaa eellee ggeeççiirriilleenn ““RRMMMMOO bbeellggeelleerrii,, AAddaa’’nnıınn TTüürrkk nnüüffuussuunnuu bbüüttüünnüüyyllee
yyookk eettmmeeyyii aammaaççllaayyaann,, ttüüyylleerrii ddiikkeenn ddiikkeenn eeddeecceekk ppllaannllaarrıınn oorrttaayyaa ççııkkmmaassıınnıı
ssaağğllaaddıı.. BBuu bbeellggeelleerr ‘‘tteemmiizzlleenneecceekk’’ TTüürrkk bbööllggeelleerriinnii vvee kkööyylleerriinnii ddeettaayyllıı oollaarraakk
ggöösstteerriiyyoorr.. BBüüttüünn ddeettaayyllaarr,, iiççiinnddee yyaaşşaayyaannllaarrllaa bbiirrlliikkttee iimmhhaa eeddiilleecceekk kkööyylleerr,, öözzeell
bbööllggeelleerree vvee ggöörreevvlleerree ttaahhssiiss eeddiilleenn bbiirrlliikklleerr,, hhaattttaa TTüürrkk cceesseettlleerriinniinn nneerreeyyee
ggöömmüülleecceeğğii,, hheeppssii hheeppssii ppllaannllaarrddaa vvaarr.. OOkkuummaakk kkoorrkkuu vveerriicciiyyddii vvee bbeellkkii ddee
hheeppssiinnddeenn kkoorrkkuunnçç oollaannıı ddaa,, KKııbbrrııssllıı RRuumm ssiivviilllleerriinn kkaattlliiaammllaarraa kkaattııllmmaallaarrıı aammaaccııyyllaa
oorrggaanniizzee eeddiilleecceekklleerriinniinn vvee bbuu yyöönnddee bbeeyyiinnlleerriinniinn yyııkkaannaaccaağğıınnıınn oorrttaayyaa ççııkkmmaassııyyddıı..
BBUUNNLLAARR SSOOYYKKIIRRIIMM DDOOSSYYAALLAARRIIYYDDII.. ÇÇeevviirriissiinnii yyaappttıığğıımm SSooyykkıırrıımm DDoossyyaallaarrıı,,
YYuunnaanniissttaann’’ıınn KKııbbrrııss’’ttaa yyaappttıığğıı hhüükküümmeett ddaarrbbeessiinnee kkaaddaarr ggeeççeenn aayyllaarr iiççeerriissiinnddee
ggöönnddeerriilleenn yyıığğıınnllaarrccaa eemmiirrddeenn ssaaddeeccee kküüççüükk bbiirr ppaarrççaa iiddii.. FFaakkaatt bbuu öözzeell bbeellggeelleerr,,
GGiirrnnee’’ddeenn,, LLeeffkkooşşaa’’nnıınn kkuuzzeeyyiinnddeenn,, AAddaa’’nnıınn kkuuzzeeyybbaattııssıınnddaakkii GGüüzzeellyyuurrtt KKooyyuu’’nnaa
kkaaddaarr oollaann bbööllggeelleerrllee iillggiilliiyyddii.. GGeerrççeekklleerr ıışşıığğıınnddaa bbuu ddoossyyaallaarr,, YYuunnaanniissttaann vvee KKııbbrrııssllıı
RRuummllaarrıınn,, KKııbbrrııss TTüürrkklleerriinnii AAddaa’’ddaann ssiillmmee nniiyyeettiinnddee oolldduukkllaarrıınnıı aaççııkkççaa
ggöösstteerriiyyoorrdduu..””[[2288]]
RRMMMMOO KKoommuuttaannıı HHaarraalloommbbooss’’uunn yyöönneetteecceeğğii İİffeessttooss PPllaannıı,,““İİFFEESSTTOOSS((VVoollkkaann))119977 44””
kkoodd aaddıınnıı ttaaşşııyyoorrdduu vvee İİçç GGüüvveennlliikk ((SSEEAA)) ooppeerraassyyoonnuu oollaarraakk ttaarriiff eeddiillmmiişşttiirr.. ““BBuu,,
TTüürrkkiiyyee’’nniinn yyaappaaccaağğıı bbiirr ssaallddıırrııddaann kkoorruunnmmaa kkııllııffıı iiççeerriissiinnddee yyaappııllmmııyyoorrdduu.. GGeerrççeekkttee,,
TTüürrkkiiyyee aaddıı bbiillee ggeeççmmiiyyoorrdduu.. BBuu,, ddıışşaarrııddaann kkiimmsseenniinn mmüüddaahhiill oollmmaayyaaccaağğıı,, ssaaddeeccee iiççee
yyöönneelliikk bbiirr mmeesseellee oollaaccaakkttıı.. SSaaddeeccee KKııbbrrııssllııllaarr aarraassıınnddaa bbiirr şşeeyy oollaaccaakkttıı.. KKııbbrrııssllıı
RRuummllaarr ööllddüürreecceekk,, KKııbbrrııssllıı TTüürrkklleerr öölleecceekkttii.. İİşşttee bbuu kkaaddaarr bbaassiittttii””[[2299]]
RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissiinniinn 11997744 CCuunnttaa DDaarrbbeessii iillee ggeerrççeekklleeşşttiirriilleecceekk oollaann EENNOOSSİİSS iiççiinn
bbööyylleessiinnee bbiirr ssooyykkıırrıımm ppllaannıı hhaazzıırrllaammıışşllaarrddıı vvee bbuu PPllaannıı uuyygguullaammaayyaa kkooyydduukkllaarrıınnddaa
TTüürrkkiiyyee’’nniinn mmüüddaahhaallee eeddeemmeeyyeecceeğğii,, eeddeerrssee ddee kkuurrttaarraaccaakk TTüürrkk bbuullaammaayyaaccaağğıı
iinnaannccıınnddaayyddııllaarr;; ççüünnkküü kkeennddiilleerriinnccee ggeerreekkllii bbüüttüünn öönnlleemmlleerr eenn aayyrrıınnttııllıı bbiirr şşeekkiillddee
bbeelliirrlleennmmiişş vvee hheerr şşeeyy mmüükkeemmmmeell bbiirr bbiiççiimmddee pprrooggrraammllaannmmıışşttıırr.. NNiitteekkiimm eenn ssoonn
aaççııkkllaannaann KKııbbrrııss’’llaa iillggiillii AABBDD MMiillllii AArrşşiivv bbeellggeelleerriinnee ddaayyaannaarraakk MMaakkaarriiooss DDuurruussiioottiiss,,
““İİllkk BBööllüünnmmee –– İİPPrroottii DDiihhoottoommiissii”” aaddllıı kkiittaabbıınnddaa,, TTaassssooss PPaappaaddooppuullooss’’uunn
AAmmeerriikkaallııllaarraa,, TTüürrkklleerriinn iişşggaall eettmmeessii hhaalliinnddee,, KKııbbrrııssllıı RRuummllaarrıınn ''iiçç dduurruummuu ddüüzzeellttmmeekk''
iiççiinn ppllaannllaarrıı oolldduuğğuu mmeessaajjıınnıı ggöönnddeerrddiiğğiinnii vvee bbuu mmeessaajjddaa,, ''EEğğeerr TTüürrkk ddoonnaannmmaassıı,, 1122
mmiill ssıınnıırrllaarrıı iiççiinnee ggiirreerrssee,, bbuunnuu iişşggaalliinn bbaaşşllaannggııccıı oollaarraakk ssaayyaaccaakkllaarrıınnıı,, hheessaappllaarrıınnaa
ggöörree bbuu zzaammaannıınn kkeennddiilleerriinnee,, kkeennddii ssaavvuunnmmaallaarrıı aammaaccııyyllaa KKııbbrrııssllıı TTüürrkklleerrii
tteemmiizzlleemmeekk iiççiinn 7755 ddaakkiikkaa ssuunndduuğğuunnuu vvee bbuunnuu yyaappaaccaakk ppllaann vvee yyoollllaarraa ssaahhiipp
oolldduuğğuunnuu iiffaaddee eettttiiğğiinnii aaççııkkllaammaakkttaaddıırr..
BBüüttüünn vveerriilleerr vvee bbiillggiilleerr RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissiinniinn KKııbbrrııss’’ttaa TTüürrkk vvaarrllıığğıınnaa ssoonn vveerrmmeekk iiççiinn
kkaappssaammllıı bbiirr ssooyykkıırrıımm ppllaannıınnıı hhaazzıırrllaaddıığğıınnıı vvee uuyygguullaaddıığğıınnıı aaççııkk vvee ttaarrttıışşmmaassıızz bbiirr
şşeekkiillddee oorrttaayyaa kkooyymmaakkttaaddıırr..
11997744 BBaarrıışş HHaarreekkaattıı ssüürreecciinnddee RRuummllaarrıınn ggeerrççeekklleeşşttiirrddiikklleerrii MMuurraattaağğaa,, AAttllııllaarr,,
SSaannddaallllaarr,, DDoohhnnii kkaattlliiaammllaarrıı vvee yyaabbaannccıı ggaazzeetteecciilleerriinn ggöözzlleemmlleeddiikklleerrii oollaayyllaarr,, RRuumm--
YYuunnaann ssooyykkıırrıımmıınnıınn eenn ggüüççllüü kkaannııttllaarrııddıırr..
İİnnggiilliizz ggaazzeetteeccii 11997744 yyııllıınnaa aaiitt ggöözzlleemmlleerriinnii aakkttaarrddıığğıı yyaazzııssıınnddaa,, ""KKııbbrrııss''ıınn iissttiillaassıınnddaann
ssoonnrraa yyüüzzlleerrccee KKııbbrrııssllıı TTüürrkk,, MMiillllii MMuuhhaaffıızzllaarrccaa rreehhiinn aallıınnmmıışş,, TTüürrkk kkaaddıınnllaarrıınnıınn ıırrzzıınnaa
ggeeççiillmmiişş,, ççooccuukkllaarr ccaaddddee oorrttaassıınnddaa ööllddüürrüüllmmüüşş vvee LLiimmaassooll''ddaakkii TTüürrkk mmaahhaalllleerrii
ttaammaammeenn yyaakkııllmmıışşttıı..""[[3300]]
BBiirr AAllmmaann ttuurriissttiinn ggöözzlleemmlleerrii iissee ssoonn ddeerreeccee ççaarrppııccııddıırr:: ""YYuunnaannllııllaarr''ıınn kkaassaappllıığğıınnıı
iinnssaann zzeekkaassıı kkaavvrraayyaammaazz...... MMaaggoossaa eettrraaffıınnddaakkii kkööyylleerrddee RRuumm MMiillllii MMuuhhaaffıızzllaarrıı,,
vvaahhşşeettiinn eeşşssiizz öörrnneekklleerriinnii ggöösstteerrddiilleerr.. TTüürrkk eevvlleerriinnee ggiirrddiilleerr;; aaccıımmaassıızzccaa kkaaddıınn vvee
ççooccuukkllaarraa mmeerrmmii ssııkkttııllaarr;; bbiirrççookk TTüürrkk''üü,, ggıırrttllaağğıınnddaann kkeessttiilleerr;; TTüürrkk kkaaddıınnllaarrıınnıı
ttooppllaayyaarraakk ıırrzzllaarrıınnaa ggeeççttiilleerr......""[[3311]]
""KKııbbrrııss RRuummllaarrıı,, XXXX.. yyüüzzyyııllddaa,, ççaağğddıışşıı ddaavvrraannıışşllaarr sseerrggiilleeyyeerreekk ggiirriişşttiikklleerrii kkaattlliiaammllaarrddaa
mmaassuumm KKııbbrrııss TTüürrkklleerriinnii hhuunnhhaarrccaa ööllddüürrmmeekkllee kkaallmmaayyııpp kkaazzddııkkllaarrıı ççuukkuurrllaarraa yyaarrıı
ccaannllıı iinnssaannllaarrıı ddaa ddoolldduurrmmuuşşllaarrddıırr.. İİşşttee ggüünn ıışşıığğıınnddaa mmeezzaarrddaakkii ppeekk ççookk iinnssaann cceesseeddii
YYuunnaann vvaahhşşeettiinnii ddüünnyyaa kkaammuuooyyuunnaa ttaannııttııyyoorr.. TToopplluu mmeezzaarrllaarrddaann ççııkkaarrııllaann KKııbbrrııssllıı
mmaassuumm TTüürrkklleerriinn cceesseettlleerrii,, yyııllllaarrddaann bbeerrii aaddaaddaa ddeerreebbeeyylliikk yyaassaallaarrıınnıı uuyygguullaayyaann
RRuummllaarrıınn,, nnee ddeerreeccee sseeffiill bbiirr yyaarraattııkk oolldduukkllaarrıınnıı kkaannııttllııyyoorrdduu......""[[3322]]
İİpphheessttooss PPllaannıı’’nnıınn uuyygguullaammaa ssoonnuuççllaarrıı 11997744 BBaarrıışş HHaarreekkaattıı’’nnddaann ssoonnrraa oorrttaayyaa
ççııkkaarrııllaann ttoopplluu kkaattlliiaamm mmeezzaarrllaarrııddıırr.. MMuurraattaağğaa,, AAttllııllaarr vvee SSaannddaallllaarr KKaattlliiaammllaarrıı bbuunnuunn
eenn kkoorrkkuunnçç öörrnneekklleerriiddiirr.. BBiirr TTüürrkk ççoobbaannıınn 11 EEyyllüüll 11997744 ttaarriihhiinnddee ttoopprraakk üüzzeerriinnddee
ffaarrkk eettttiiğğii bbiirr eell,, MMuurraattaağğaa vvee SSaannddaallllaarr kkööyylleerriinniinn ssaakkiinnlleerriinniinn aakkııbbeettlleerriinniinn nnee
oolldduuğğuunnuu aaccıı bbiirr şşeekkiillddee oorrttaayyaa ççııkkaarrmmıışşttıırr.. YYiirrmmiinnccii yyüüzzyyııllıınn eenn kkaannllıı ssooyykkıırrıımmccııllaarrıı
RRuumm--YYuunnaann iikkiilliissii 1155 AAğğuussttooss 11997744 ggüünnüü,, 8888 TTüürrkk''üü vvaahhşşiiccee ööllddüürreerreekk ttoopplluuccaa bbuu
vvaahhşşeett ççuukkuurruunnaa ggöömmmmüüşşlleerrddii..
AAttllııllaarr KKööyyüü,, MMaaggoossaa''nnıınn 1155 kkmm uuzzaağğıınnddaa,, ttaammaammeenn TTüürrkklleerrllee mmeesskkuunn bbiirr kkööyyddüü..
RRuummllaarr kkööyyddee yyaaşşaayyaann 2277 TTüürrkk''üü kkaattlleeddeerreekk ttoopplluu mmeezzaarraa ggöömmddüülleerr.. AAttllııllaarr ttoopplluu
mmeezzaarrıı 2211 AAğğuussttooss 11997744 ttaarriihhiinnddee oorrttaayyaa ççııkkaarrııllddıı.. RRuummllaarr 1155 AAğğuussttooss 11997744 ggüünnüü
kkuurrşşuunnaa ddiizzddiikklleerrii kkaaddıınn--eerrkkeekk,, ççoolluukk--ççooccuukk ttooppllaamm 5577 TTüürrkküü ççuukkuurraa üüsstt üüssttee
aattmmıışşllaarr vvee üüzzeerrlleerriinnii bbuullddoozzeerrlleerrllee kkaappaattmmıışşllaarrddıı..
55.. TTüürrkklleerriinn GGööççlleerrii
KKııbbrrııss’’ttaa İİnnggiilliizz yyöönneettiimmii 11887788 yyııllıınnddaa bbaaşşllaaddıığğıı zzaammaann TTüürrkklleerr aaddaa nnüüffuussuunnuunn %%
4444’’üünnüü oolluuşşttuurrmmaakkttaa vvee ttoopprraakk mmüüllkkiiyyeettiinniinn %% 5500’’ssiinnee ssaahhiippttii..[[3333]] TTüürrkk BBaarrıışş
HHaarreekkaattıı’’nnıınn ggeerrççeekklleeşşttiirriillddiiğğii 11997744 yyııllıınnddaa TTüürrkk nnüüffuussuu 112200 bbiinn cciivvaarrıınnddaa vvee ttooppllaamm
AAddaa nnüüffuussuunnuunn %% 1188--2200’’ssii oorraannıınnddaa,, ttaappuulluu TTüürrkk ttoopprraakkllaarrıı ddaa %%3355 oorraannıınnddaa iiddii.. BBiirr
ddiiğğeerr aannllaattıımmllaa 11887788--11997744 ddöönneemmiinnddee TTüürrkklleerriinn AAddaa nnüüffuussuunnddaakkii ppaayyıı %% 5500’’ddeenn %%
2200’’yyee ddüüşşeerrkkeenn RRuummllaarr bbüüyyüükk bbiirr ççooğğuunnlluuğğaa uullaaşşmmıışş vvee bbaaşşttaa kkaammuullaaşşttıırrmmaallaarr
oollmmaakk üüzzeerree TTüürrkk hhaallkkıınnıınn vvee TTüürrkk VVaakkııffllaarrıınnıınn ttooppllaamm ttaappuulluu mmaallllaarrıı,, bbiilliiççllii şşeekkiillddee
yyaappııllaann ççeeşşiittllii uuyygguullaammaallaarrllaa aazzaallttııllmmıışşttıırr.. BBuu ssoonnuuçç ddooğğaall oollaarraakk oorrttaayyaa ççııkkmmaammıışş,,
KKııbbrrııss’’ıınn TTüürrkk yyöönneettiimmiinnddeenn ççııkkmmaassııyyllaa bbiirrlliikkttee TTüürrkklleerree kkaarrşşıı bbaaşşllaattııllaann ssiisstteemmllii vvee
ppllaannllıı yyookk eeddiişş eeyylleemmlleerrii ssoonnuuccuunnddaa mmeeyyddaannaa ggeellmmiişşttiirr..
KKııbbrrııss’’ttaa TTüürrkk nnüüffuussuunnuunn ttooppllaamm nnüüffuussttaakkii ppaayyıınnıınn aazzaallmmaassıınnddaa eenn öönneemmllii eettkkeenn
KKııbbrrııss ddıışşıınnaa vveerriilleenn ggööççlleerrddiirr.. TTüürrkklleerriinn yyuurrttddıışşıınnaa ggööçç eettmmeessiinniinn öönneemmllii
nneeddeennlleerrddeenn bbiirrii 11992233 LLoozzaann BBaarrıışş AAnnllaaşşmmaassıı iillee KKııbbrrııss’’ıınn İİnnggiilltteerree’’yyee bbıırraakkııllmmaassıı,,
ddaahhaa ssoonnrraallaarrıı ggeerreekk İİnnggiilliizz SSöömmüürrggee ddöönneemmiinnddee TTüürrkklleerree yyaappııllaann iikkiinnccii ssıınnııff
vvaattaannddaaşş uuyygguullaammaallaarrıı vvee ggeerreekkssee RRuumm--YYuunnaann ssooyykkıırrıımmııddıırr..
SSOONNUUÇÇ
RRuummllaarrıınn TTüürrkklleerree kkaarrşşıı ggiirriişşttiiğğii kkaattlliiaamm eeyylleemmlleerriinniinn bbiirr ssooyykkıırrıımm oolldduuğğuu aaççııkk bbiirr
ggeerrççeekkttiirr.. BBiirr hhuukkuukkççuu oollaann SStteevveenn KKaattzz’’ıınn,, ssooyykkıırrıımmıınn ddeelliilllleerriinniinn kkaabbuull eeddiillmmeessii iiççiinn
oonnuunn ppllaannllıı bbiirr şşeekkiillddee yyaappııllddıığğıınnıınn ssoommuutt oollaarraakk bbeelliirrlleennmmeessii ggeerreekkttiiğğii ggöörrüüşşüünnüü[[3344]]
ddiikkkkaattee aallddıığğıımmıızzddaa AAkkrriittaass PPllaannıı bbuunnuunn eenn ssoommuutt ddeelliilliiddiirr..
SSooyykkıırrıımm aarraaşşttıırrmmaaccııllaarrıınnıınn,, yyaappttııkkllaarrıı iinncceelleemmeelleerr ssoonnuuccuunnddaa eellddee eettttiikklleerrii bbuullgguullaarr
vvee oorrttaayyaa kkooyydduukkllaarrıı tteezzlleerr ssooyykkıırrıımmıınn ssaaddeeccee,, ddooğğrruuddaann ddooğğrruuyyaa bbiirr uulluussuu,, ıırrkkıı,, eettnniikk
vvee ddiinnii ggrruubbuu ffiizziikkii oollaarraakk yyookk eettmmeekk oollmmaaddıığğıınnıı,, aayynnıı zzaammaannddaa,, ggrruuppllaarrıınn ssoossyyaall vvee
ssiiyyaassii kkuurruummssaallllaaşşmmaallaarrıınnıı,, kküüllttüürreell,, ddiinnii,, ddiill vvee uulluussaall dduuyygguullaarrıınnıı vvee eekkoonnoommiikk
yyaaşşaammıınnıı,, kkııssmmeenn yyaa ddaa ttaammaammeenn yyookk eettmmeekk,, ççöökkeerrttmmeekk oolldduuğğuunnuu iiffaaddee
eettmmeekktteeddiirrlleerr.. RRuummllaarrıınn TTüürrkk hhaallkkıınnaa kkaarrşşıı uuyygguullaaddıığğıı eeyylleemmlleerr,, ssooyykkıırrıımmıınn bbuu
aannllaammııyyllaa ttaammaammeenn öörrttüüşşmmeekktteeddiirr..
RRuummllaarr,, KKııbbrrııss’’ttaa TTüürrkk hhaallkkıınnıınn ggeelliişşmmee kkooşşuullllaarrıınnıı aammbbaarrggoollaarr,, ttoopprraağğıınnıı iişşggaall eettmmeekk,,
kkööyyüünnddeenn--yyuurrdduunnddaann ggööçç eettttiirrmmeekk,, üürreettiimmiinnii vvee ddiiğğeerr eekkoonnoommiikk ffaaaalliiyyeettlleerriinnii
eennggeelllleemmeekk yyoolluuyyllaa ssooyykkıırrıımmıı eenn ggeenniişş şşeekklliiyyllee uuyygguullaammıışşttıırr..
BBuuggüünn ddee ssüürrddüürrddüüğğüü aammbbaarrggoollaarr vvee uulluussllaarr aarraassıı aallaannddaa BBMM üüyyeelliiğğiinnii vvee AABB
üüyyeelliiğğiinnii kkuullllaannaarraakk ggeerrççeekklleeşşttiirrddiiğğii tteeccrriitt ggiirriişşiimmlleerrii iillee KKKKTTCC’’nniinn vvee TTüürrkk hhaallkkıınnıınn
kkaallkkıınnmmaassıınnıı,, ggeelliişşmmeessiinnii vvee rreeffaahh ddüüzzeeyyiinniinn yyüükksseellmmeessiinnii öönnlleemmeekkttee,, ddoollaayyııssııyyllaa
ssooyykkıırrıımm ssüürreecciinnii ddeevvaamm eettttiirrmmeekktteeddiirr..
ÖÖZZEELL BBÜÜRROO