prwcinfo.files.wordpress.com · sablag sa ikasarang sang Pilipinas nga lampasan ang pandemya. Bangud sa pasista nga oryenta-syon kag utok ni Duterte kag iya ti-nawo sang mga palpak

ANGPahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas

Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo

Edi syong H i l i gaynon

Tui g LI N o. 1 5

Agosto 7, 2 02 0

www. cpp. ph

EDITORYAL

Indi malayo nga madayunan gidman si Duterte kon puro gihaponmilitar kag pulis ang pang-atubangniya sa pandemya kag kon indi niyapag-untatan ang pagpangkugmat sapumuluyo. Labi lang sila nga naga-kapukaw bangud sa kabudlay kagpag-antus nga dul-ong sang palyadonga pag-atubang ni Duterte sa pan-demya. Padamo nga padamo anghayagan na nga akig kag nagapama-tuk. Labi nga nagaathag sa ila nga siDuterte mismo ang pinakadaku ngasablag sa ikasarang sang Pilipinasnga lampasan ang pandemya.

Bangud sa pasista nga oryenta-

syon kag utok ni Duterte kag iya ti-nawo sang mga palpak nga heneralnga nagauyat sa Inter-Agency TaskForce, ang pandemya nga Covid-19ginatrato nga mas halambalanonnga pungsodnon nga seguridad kagpangpulitika nga kaluwasan, sangsaisa ka krisis sa pangpubliko ngaikaayong lawas. Mas nagasalimuangsila nga tapnaon ang diskuntentosangsa bayrus. Ginahingalitan niyaang sitwasyon para ipasar ang Anti-Terror Law kag angkunon ang du-gang nga kagamhanan lampas sakonstitusyon. Nagakalam nga ga-miton ni Duterte ang mga kagam-

Sa palyado nga pag-atubang ni Duterte sapandemya, sa rebolusyon nagatapyok ang banwa

Sa atubang sang madasig nga paglapta sang Covid-19 nga pandemyanga nagapuno sa mga ospital, nagpanawagan sa gubyernong Duterteang mga mamumugon medikal sang kumprehensibo nga pagbag-o sa

estratehiya kontra sa Covid-19. Sa baylo nga sabton ang mga panawagan ngaini, akig nga ginsing-alan sila ni Duterte sa pagsapubliko sang ila mga pana-wagan kag ginhangkat sila nga “kon rebolusyon ang gusto ninyo, himuon nin-yo, subong na."

hanan nga ini para pahipuson angtanan kag seguruhon ang iya poder.

Halin sa umpisa, ginabalewalaniya ang demanda nga gilayon ngaipatuman ang libre nga mass testingkag libre nga pagbulong sa mga pa-syente nga may Covid-19. Wala,kulang o ulihi ang mga tikang parapabaskugon ang mga pangpublikonga ospital kag laboratoryo, mag-rekrut sang dugang nga mga nars,hatagan sila sang bastante ngapersonal protective equipment, pa-taason ang ila sweldo kag hatagansang kaseguruhan medikal.

Halos puno na ang mga ospitalkag pasilidad medikal, gani nap-wersa nga mag-rotation sa trabahosang napulo ka adlaw o sobra paang mga duktor kag nars. Mas ma-taas ang tantos sang nalatnan kagnagakapatay nga mga mamumugonmedikal. Nagakasalim-ukan na angmga laboratoryo kag indi masara-

Agosto 7 , 2020 ANG BAYAN2

ngan dunganon ang kadamuon sangkinahanglan eksaminon. Mahinayang pagreport sang datos gani lipasna ang natipon nga impormasyonbahin sa pandemya.

Bangud diri, padayon nga naga-damo ang kaso sang Covid-19 sa Pi-lipinas, kag labing bulnerable angmga Pilipino sa pandemya. Nagtim-buok ang mga kaso sang Covid-19sa 120,000, apat ka beses nga masmadamo kumparar sa nagligad ngabulan. Nagdoble sa masobra 2,000ang numero sang napatay.

Nakasandig gihapon ang rehimensa mga lockdown para indi maglaptaang impeksyon. Tunog Marcos si Du-terte nga ginabasol sa mga tawo nga“wala disiplina” agud hatagan rasonang mga pag-istrikto kag pagtapnasa mga kinamatarung bilang pangu-nahon nga sabat sa pandemya. Gina-pilit ang mga tawo nga magpabilin samga balay nga wala sang kita o pa-ngabuhian kag wala sang napanahonkag bastante nga ayuda.

Sa Metro Manila, pila ka pulo kalibo ang nagakarakasa nga makapaulisa ila mga prubinsya. Wala sangkaathagan ang mga pagsulundan sapagbyahe nga nagaresulta sa pagti-

pon sang linibo sa mga erport, piyerkag istadyum nga nagahulat sangbyahe. Ginatos ang posible nga na-latnan diri kag nagdala sang balatiansa mga prubinsya. Madamo nagreportnga ang una nila nga mga impeksyonnga Covid-19 naghalin sa mga nag-pauli nga OFW kag halin sa Maynila.

Pagkaguba sa ekonomya angdala sang naglawig nga mgalockdown ni Duterte. Labing nag-dasig ang pagtibusok sang ekonom-ya nga nagsadsad na antes pa angpandemya bangud sa pangkalibuta-non nga krisis sang kapitalismo.Minilyon subong ang ginagutom kagnangin desperado. Linibo ang kina-hanglan na nga magpakalimos sakarsada, labi na madamo ang walapa nakabaton sang ayuda. Walasang plano ang rehimen nga mag-panagtag sang dugang nga ayuda sapihak sang ginatos ka bilyong pisonga gin-utang, pero may plano nanga sapsapan ang buhis sang du-muluong nga mga kapitalista.

Sa baylo nga mamuhunan samga produktibong sektor paramagmanupaktura sang kinahangla-non nga mga kagamitan medikal kagiban pa nga kinahanglanon nga

Tui g LI N o. 15 | Agosto 7, 2 02 0

KaundanANG

instagram.com/prwcnewsroom

@prwc_info

[email protected]

Ang Ang Bayan gi nabantal a duha ka beses kada bul an

sang Komi te Sentral sang Parti do Komuni sta ng Pi l i pi nas

Editoryal: Sa palyado nga pag-atubang niDuterte sa pandemya, sa rebolusyonnagatapyok ang banwa 1Opensiba batuk sa mapanghalit nga pagmina 3Fidel Agcaoili, 75 4SONAgkaisa nga protesta 5SONA nga wala pulos 5141 aktibista gin-aresto sa adlaw sg SONA 6Pinakamalala nga pagbagsak sg ekonomya 6Mga detatsment sa NCMR 6Reklamo sg mga mamahayag 6Ulumhan sa Samar, 88 beses nga ginkanyon 7Ang dinastiya nga Duterte 7Pag-alagwa sg mga dinastiya nga pulitikal 8Bakuna sa Covid-19, sakon nga Big Pharma 9Bakuna sg China para sa pautang,

impluwensya 9Mga paramilitar sa Portland, Oregon 10

produkto para magtuga sang tra-baho kag buhinan ang pagsaligpermi sa pag-import, nagakadasmaang rehimen sa pagpangutang agudpondohan ang mga napun-an sakorapsyon nga mga proyekto pang-imprastruktura.

Ginahingalitan ni Duterte angpandemya agud konsolidahon angiya tiraniko nga rehimen kag labinghugton ang kontrol sa pasista ngaestado. Sa idalom sang bag-o ngalayi sa terorismo sang rehimen,wala sang tupong ang dugang ngakagamhanan para piguson ang ilademokratiko nga kinamatarung. Satuga sang pandemya nga Covid-19,una nga prayoridad sang tirano angkontrainsurhensya kag pangpulitikanga pagpamigos.

Nagasuka si Duterte sang pina-kamahigko nga propaganda kontrasa mga pwersa nga patriyotiko,progresibo kag rebolusyonaryo, kagginapalapnag ang pinakaatrasado,indi siyentipiko kag garuk nga ideyasa tuyo nga hiluan ang pamensaronsang mga tawo kag tubtub san-o silamagapabilin nga lipong. Pero, sam-tang labi nga nagabaha ang mga ka-butigan kag pagpakuno-kuno ni Du-terte, labi niya nga ginapukaw angkaakig sang pumuluyo kag ginagatu-ngan ang kainit sang ila balatyagon.

Samtang ginagamit ni Duterteang pandemya para hugton anguyat sa poder, padakuon ang gina-hugakom nga manggad halin sapondo pangpubliko, alagaran angpang-ekonomya nga interes sangginapaburan nga oligarko, kag la-bing magpakitluoy sa China kagisurender ang soberanya nga pang-ekonomya sang pungsod kabaylosang pabor pangpinansya kagpangpulitika, labi nga nagakaganyatang pumuluyo nga wala sang ibannga dapat himuon kundi ang ululu-pod nga isinggit ang pagpanaog opagpatalsik sa tirano. Nahibal-ansang pumuluyong Pilipino nga indipwede nga hulaton ang bakuna oang 2022, bangud pat-ud nga antessini ibutang ni Duterte ang banwasa mas malala pa nga kahimtangan.

Padayon nga nagatalabo ang"Sa palyado...," sundan sa pahina 3

Ang Ang Bayan gi nabantal a sa

l enggwahe nga Pi l i pi no, Bi saya, I l oko,

H i l i gaynon, Waray kag I ngl es.

N agabaton ang Ang Bayan sang

mga kontri busyon sa porma sang mga

arti kul o kag bal i ta. Gi nabuyok man

ang mga bumal asa nga magpaabot

sang mga saway kag rekomendasyon

sa i kauswag sang aton pahayagan.

ANG BAYAN Agosto 7 , 2020 3

mga panganod sang makagaga-hum nga bagyo. Nagabaskog kagnagatipon ang diskuntento sangmga tawo kag nagahulat ngamag-igrab sa isa ka daku ngakalayo nga pat-ud magakugmatsa tirano kag labawan ang pina-kamalala niya nga bangungot.Dapat dugangan pa sang mgapumuluyo ang pag-organisa kagpataason ang ikasarang nga ma-damuan nga pahulagon ang ilakubay. Indi magdugay, mapangi-babawan sang pumuluyong Pili-pino ang terorismo sang rehimenkag ang pagpamigos sang esta-do, kag mahimo nila nga tipunonsa dalanon ang kagamhanansang banwa. Gusto nga magpatisi Duterte nga nalutos na niya siMarcos sa nahimo niya nga pag-tukod sang diktadurya nga walanagdeklarar sang layi militar.Pero sa katapusan, makita ngawala siya sang kinatuhay kayMarcos nga ginpalayas sang indimalutos nga kusog sang nagahi-liusa nga banwa.

Samtang ginapaigting sangginakangil-aran nga rehimen anganti-demokratiko kag anti-ko-munista nga mga pagpakamalautkag pag-atake, ang pumuluyongPilipino, ilabi na ang mga pama-tan-on, labi nga nangin bukas sarebolusyonaryo nga propagandakag edukasyon. Ginahayag sangpandemya ang basehan nga mgaproblema sang malakolonyal kagmalapyudal nga sistema nga ma-lubad lang paagi sa demokratikonga rebolusyon sang banwa.

Paagi sa wala kakapoy ngapagpukaw, pag-organisa kagpagpahulag sa pumuluyo, mada-sig nga napalapad kag napabas-kog sang rebolusyonaryo ngakahublagan ang iya kubay lunsaysa likom nga kahublagang masasa kasyudaran kag sa armadonga kahublagan sa kaumhan.Wala nagaugdaw kag indi malu-tos ang pungsodnon-demokratikonga handum sang pumuluyongPilipino.

Mga opensiba sang BHB kontra

sa mapanghalit nga pagmina

Sunud-sunod nga aksyon militar ang ginlunsar sang Bagong Hukbong Ba-yan (BHB) para punggan ang mapandambong nga operasyon sa pagmina

sa Western Samar kag South Cotabato umpisa Hunyo tubtob Hulyo.

Western Samar. Target sangmga opensiba sang BHB ang mgatropa sang 8th ID nga nagahimosang operasyon nga pangseguridadpara hatagan dalan ang SamarBauxite Project sang kumpanya ngaMarcventures Holdings, Inc. Gina-tantya nga pagasakupon sang ma-pandambong nga operasyon nga mi-na nga ini ang 12,231 ektarya sangduta sa prubinsya nga manggara-non sa bauxite. Ang Marcventuresginapanag-iyahan sang pamilyaAlcantara sang Davao.

Sang Hulyo 1, isa ka suldadoang napatay sa operasyon nga is-nayp sang BHB sa Barangay Beri,Motiong. Pagkatapos sang insiden-te, nag-atras ang yunit militar saerya upod sang iban pa nga mgasuldado nga nagkampo sa lima ngakaiping nga baryo sa kahadlok ngaliwat mabunalan.

Sang Hulyo 7, duha ka suldadoliwat ang napatay sa operasyon is-nayp sang BHB sa Barangay SanNicolas, San Jose de Buan. Bilangbalos, sunod-sunod nga paglapas satawhanon nga kinamatarung angginhimo sang militar masunod ngasimana. (Basahon ang kaangut ngaartikulo sa pahina 7.)

South Cotabato. Ginparalisasang BHB sang Hunyo 15 ang mgakagamitan sang kumpanya ngaGemma Construction Company, lo-kal nga kontraktor sang mga yabinga proyekto nga imprastrukturasang rehimeng Duterte sa FarSouth Mindanao Region. Nataboang insidente sa purok Pag-a-sa, Barangay Ve-terans, Su-rallah. Gina-tantya nga nagaba-lor sang Ᵽ23 milyon ang mga kaga-mitan nga ginsunog, lakip ang mgabackhoe, payloader kag dump truck.

Ang kumpanya responsable sa

pagtukod sang mga karsada sa amonga lugar nga direkta nga nagaserbisa Tampakan Copper-Gold Project ,isa ka operasyon sa pagmina samalaparan nga nagpalayas sa mgatumandok nga Lumad sa ila nga an-sestral nga duta. Ginapanginpuslanman ini sang mga kumpanya sa ag-ribisnes nga agresibo nga nagapa-lapad sang tagsa nila ka operasyonsa lugar.

Ang amo nga kumpanya gina-panag-iyahan sang negosyante ngasi Lora Uy. Nagapanag-iya man angpamilya Uy sang ginatos ka ektaryanga plantasyon sang saging saT’boli, South Cotabato kag notoryussa pagpalayas sang mga tumandoksa ila nga mga kadutaan.

Sa kaangut nga balita, gin-a-nunsyo ni Department of Environ-ment and Natural Resources(DENR) Sec. Roy Cimatu sang Hulyo22 ang liwat nga pagbukas sa ope-rasyon sa pagmina sang mga kum-panya nga ginpasira kag ginsuspin-de sadto sang daan nga sekretaryosang departamento nga si Gina Lo-pez. Wala ginhingalanan ni Cimatuang mga kumpanya. Matandaan nga26 ka kumpanya ang ginpasira niGina Lopez sang 2016 bangud sapagdambong sang mga ini sa kapa-libutan.

Samtang, tatlo ka suldado na-man ang napatay sa tatlo ka sunud-sunod nga engkwentro sa BarangayBaluan, Palimbang, Sultan Kudaratsang Hulyo 26. Isa ka Pulang ha-

ngaway man angnamartir.

Isa man katropa sang 72ndDRC ang napatay

samtang tatlo angnapilasan sang paluk-

pan sila sang BHB sa Ba-rangay Dili, Sta. Cruz,

Ilocos Sur, sang Hulyo 31.

"Sa palyado...," halin sa pahina 2


“Tuman kadasig ang mga hita-bo,” panaysayon ni Ka Coni Ledes-ma angut sa pagkapatay ni Ka Fidel.“Isa ka minuto lang nagadugo angiya ilong, dugay-dugay, nadulaan nasiya sang pangalibutan.” Wala nasiya nakaabot sa ospital. Suno samga duktor, napatay siya sa pulmo-nary arterial rupture (paglupoksang alagyan sang dugo halin sa ba-ga pakadto sa tagipusuon) nga nag-dulot sang internal nga pagdinugo.Ginklaro sang NDFP nga wala sangkahilabtanan sa Covid-19 ang iyapagkamatay.

Mabudlay makapati ang mgakaupod kag abyan sa pagtaliwan niKa Fidel. Suno kay Nwel Saturay,isa ka abyan nga retratista, isa siKa Fidel sa mga tawo nga “puno gidsang kabuhi, kag indi mo mapinsarnga nagakinahanglan sang isa kapasidungog nga retrato, kag konpananglitan man, sa madugay-du-gay nga panahon.” Kilala siya bilangmasinadyahon, palalahug kag ma-dali lahugon, madali makigbagaypareho sa mga bata kag mga tigu-lang. Bangud diri nakilala siya bi-lang “Pidolphs” sang medyo bata pasiya kag bangud man sa pagkaangidniya sa komedyante nga si Dolphy.

“Terible, bok!” ang masami ngamabatian sa iya, labi na kon nagala-hug, suno kay Atty. Edre Olalia,abugado sang panel sang NDFP.May mga kahigayunan nga naakigkag nagainit man ang ulo niya, sunosa abugado, pero permi siya ngamapainubuson.

Sa isa ka interbyu kay Ka Fidel,ginkilala niya nga tanan nga tawomapatay. Siling niya, ginakilala bi-san sang pila ka burges nga piloso-

po nga “ang kahulugan sang kabuhiara sa pagbulig sa iban, para maypagbag-o, para mabun-ag ang isaka pangkalibutanon nga katilingbannga matarung kag alalangay.” Sapareho nga hinun-anon, ginhambalniya nga husto ang ginsunod niyanga banas kag kon hatagan sang isapa ka kahigayunan ini gihapon angiya pagapilion. “Wala ako maghi-nulsol,” siling niya. “Magapabilinako sa kahublagan tubtub nga ma-patay ako.”

Wala ginasapak ni Ka Fidel angsakripisyo. Siya ang pinakamadugaynga ginkulong nga detenido (11 tuig)sa panahon sang diktaduryangMarcos. Sa pagdumdom sang mag-asawa nga Lou kag Raffy Baylosis,“abtan kag halinan si Ka Fidel sangmga detenido” pero nagayuhom gi-hapon siya kag nagapabilin nga ma-lig-on samtang nagapaalam sa mgauna nga nahilway. Sa nagtaliwan ngamga dekada, malayo si Ka Fidel saiya pamilya. Ini para makalikaw samga pagtuyo sa iya kabuhi sang pak-syon Enrile-Honasan-RAM sadtongpanahon sang rehimen Cory Aquino.

Sining ulihi nga mga tuig, mayoportunidad siya nga maupod angmga Pulang hangaway kag rebolu-syonaryong pumuluyo sa mga pren-teng gerilya. Nangin halangdon ngabisita siya sa selebrasyon sang ika-46 anibersaryo sang Partido saAgusan del Sur kon sa diin nakau-pod niya si Ka Oris. Personal siyanga ginhulat ni Ka Oris antes mag-bukas ang Ika-2 Kongreso sangPartido sang 2018 pero bangud sakabudlayan sa seguridad kag ibanpa nga hilikuton, wala siya pisikalnga nakatambong. Kakibot kag ka-

subo ang nabatyagan sang mgakaupod nga nakasinalayo niya sangmabalitaan ang iya gulpe nga pag-taliwan.

Pinakamataas nga pagdayawang ginhatag sa iya ni Ka Jose Ma-ria Sison, tagapundar nga tsirmansang PKP, kag isa sa pinakasuod ni-ya nga abyan kag kaupod. Suno kayKa Joma, nagakadapat lang ngahatagan sang pasidungog si Ka Fidelbilang bantog nga makabanwa kagisa ka respetado nga komunista, bi-san base lang sa kon ano ang nahi-bal-an sa iya sang publiko.

Ginhatagan si Ka Fidel sang pi-nakamataas nga pagsaludo sangKomite Sentral sang Partido Komu-nista sang Pilipinas (PKP). (Basahonang espesyal nga isyu sang Ang Ba-yan, Hulyo 29.) Una siya ngamyembro sang Komite Sentral sangPartido sang 1970. Naghatag pasi-dungog man ang BHB sang Pulangsaludo sa pahayag nga ginpaggwani Ka Oris.

Nagpalab-ot sang pagpakig-u-nong ang mga mamahayag kag ibanpa nga myembro sang midya nganakaupod niya, mga organisasyongmasa sa sulod kag gwa sang pung-sod, mga partido komunista, kagang gubyerno sang Norway nga na-gapasilitar sa sugilanon pangkali-nungan.

Sa maabot nga Agosto 8, ma-ngin 76 anyos na tani siya. Kaangutsini, gindeklarar sang KomiteSentral sang PKP ang Agosto 8 bi-lang Adlaw sang Pagdumdom kagPasidungog para kay Ka Fidel. Gi-namanduan ang mga Pulang ha-ngaway nga ibayaw ang ila mga ar-mas sa pamanag-banag bilang pa-sidungog sang Bagong Hukbong Ba-yan kay Ka Fidel.

Fidel V. Agcaoili, 75

Nagbuhos ang mga pasidungog kag pagdumdom kay Ka Fidel V. Agcaoilipagkatapos gin-anunsyo sang National Democratic Front of the Philippi-

nes ang iya pagtaliwan sang Hulyo 23. Si Ka Fidel amo ang Tsirman sang Ne-gotiating Panel sang National Democratic Front of the Philippines (NDFP) sasugilanon pangkalinungan sini sa Gubyerno sang Pilipinas halin 2016. Nagtali-wan si Ka Fidel, alas-12 sang udto-adlaw sa Utrecht, The Netherlands.Ginkremeyt (ginhimo nga abo) ang iya bangkay sang Hulyo 31 pagkatapos sangprograma nga gintambungan sang pinakasuod niya nga mga abyan kag kau-pod. Wala makatambong ang iya pamilya, kag madamo pa nga mga abyan, ka-kilala kag kaupod, dulot sang mga restriksyon sa byahe dala sang pandemya.


SONAgkaisa nga protesta, ginhiwat

Liwat nga nagtipon sa University of the Philippines (UP) Diliman, QuezonCity ang mga pungsodnon-demokratikong organisasyon, tradisyunal nga

oposisyon kag iban pa nga mga grupo kag indibidwal sang Hulyo 27. Ini sapihak sang pagdumili ni Eduardo Año sang Department of Interior and LocalGovernment nga maglunsar sang rali sa adlaw sang State of the NationAddress (SONA) ni Rodrigo Duterte. Gingamit ni Año ang kwarantina aguddumilian ang pagtilipon kag tapnaon ang kinamatarung sang pumuluyo ngamagpahayag sang disgusto sa inutil, korap, papet kag pasista nga rehimen.

Ginpangunahan ang paghulagsang Bagong Alyansang Makabayan(Bayan) kag mga organisasyon sini.Ginpasakupan ini sang nakalainlainnga sektoral nga grupo sa idalomsang bandera nga “SONAgkaisa”.Nagtambong sa rali ang mga mamu-mugon medikal nga nakasuksok sangpersonal protective gear, mga titser,tawong simbahan, pamatan-on kagestudyante, syentista, abugado,mamumugon, mangunguma, imol sasyudad kag iban pa. Imbes nga saBatasan Pambansa, nagmartsa angmga tiglawas sang bloke nga Maka-bayan, suksok ang mga espesyal ngabayo nga nagaunod sang mga pana-wagan batuk sa Anti-Terror Law,para sa luwas kag de-kalidad ngaedukasyon kag iban pa. Halin sa ilaistasyon sa Mother Ignacia St.,nagbyahe ang mga mamumugonsang ABS-CBN padulong sa UP. Satantya sang Bayan, naglab-ot sa8,000 ang nagtambong sa pagtiliponnga ginhiwat halin alas-10 sang agatubtob alas-12 sang udto.

Sa Tondo, Maynila, raling kilatang ginlunsar sang pila ka pamatan-on kag drayber para makalikaw sapagpang-aresto. Dumeretso man saQuiapo Church ang iban nga raliyis-ta para magsimba. Didto, wala sangkon ano gin-agaw sang mga pulisang dala nila nga mga plakard sam-tang nagamisa.

Sa hapon, ginlunsar ang isa kakonsyerto nga online sang mga ha-nas nga manugkanta nga ginatawagnga “Tinig ng Bayan”. Diri, may du-lulungan nga pagkanta sang “Di NyoBa Naririnig?” nga ginpasakupannanday Angel Locsin kag iban panga kilala nga mga artista. Isa manka music video sang kanta nga “Ra-

ge” (Akig) sang banda nga TheJerks, nga ginpasakupan nandayMartin Nievera kag iban pa, angginpagwa sa Facebook.

Sa Cagayan Valley, ginbagtingang mga lingganay sang mga sim-bahan Katoliko bilang paghiliusa samga protesta sa Isabela kag Tu-guegarao. Gindunganan man sangpagbagting sang lingganay sangmga simbahan Katoliko ang protestasang mga pungsodnon-demokratikonga grupo sa Baguio City.

Sa Bicol, may mga rali sa Le-gazpi City, Albay, Naga City kagCatanduanes. Sa Davao City,arbitraryo nga ginpunggansang mga pulisang unatani ngapagtiliponsa Freedom Parksa idalom sang lockdownpaagi sa pagpangayo sang“pass” sa mga nagtalambong,bisan pa nga indi ini rekisito. Gin-

padayon na lang sang mga raliyistaang paghulag sa atubang sang upi-sina sang Kilusang Mayo Uno sasyudad.

May mga paghulag man sa La-guna, Cavite, Pampanga, Tarlac,Iloilo, Capiz, Aklan, Dumaguete,Kabankalan, Bacolod, Cebu kagOzamis.

Sa US, nagpagwa sang ginti-ngub nga pahayag kag naghimosang mga paghulag ang mga tsaptersang Bayan sa New York, New Jer-sey, Philadelphia, Washington D.C.,Chicago, Seattle, Portland, SanFrancisco-Bay Area, Los Angeleskag Hawaii. Sa San Francisco, nag-karaban ang 80 salakyan kag nag-tambong ang 300 katawo sa pagti-lipon nga gintawag nga NorthernCalifornia State of the NationAddress. Ginpanawagan nila angpagpatalsik kay Duterte. Sa Was-hington DC, isa ka rali man angginlunsar sa Howard UniversityHospital padulong sa PhilippineEmbassy.

Naglunsar man sang pareho ngaprotesta sa Canada. Nag-

rali man angAnakbayan-France mala-pit sa Eiffel

Tower saParis.

SONA nga wala sang pulos

GINHATAG NI DUTERTE ang iya SONA alas-4 sang hapon sa atubangsang 29 kongresista kag walo ka senador. Wala gin-imbitahan ang bisepresidente nga si Leni Robredo samtang ang tanan nga iban pa nga kong-resista kag senador nagpasakup paagi lang sa internet.

Gingamit ni Duterte ang kahigayunan para atakehon ang iya mga pa-ngontra sa pulitika. Wala sa iya pamulong-pulong ang pagpakig-unong obisan interes man lang sa kahimtangan sang mga mangunguma, mamu-mugon kag iban pa nga sektor kag sahi nga ginapabudlayan sang iya inu-til, militarista kag palpak nga sabat sa pandemya.

Nagbalibad siya nga sitahon ang China sa pagpasingki sang pagpasi-labot sini sa mga teritoryong dagat sang Pilipinas sa South China Sea kagginhambal na lang nga “inutil” siya diri. Imbes nga mga tikang kontra-pandemya, liwat niya nga ginbuhi ang pagpapanaog sang silut nga kama-tayon, paghatag sang mga insentiba sa mga korporasyon kag pagpalawigsang iya emergency powers para makakuripon sang dugang nga kurakot.


141 aktibista, gin-aresto sa adlaw sang SONA

Sa report sang mga organisasyong masa, naglab-ot sa 141 nga ara sa ralio nagapakadto pa lang sa rali ang gin-aresto sang mga pulis sang Hulyo

27.

Sa Metro Manila, 34 ang gin-a-resto nga aktibista upod ang lima kamyembro sang PISTON kag 24 akti-bista sa Marikina City. Sa SouthernTagalog, nagalab-ot sa 85 aktibistanga nagapakadto sa paghulag saUniversity of the Philippines-LosBaños ang gin-aresto kag ginpung-gan nga magkadto sa rali. Upod diriang 62 myembro sang Bayan-Cavitenga ginbalabagan kag gindetenisang tatlo ka oras antes sila gin-hambalan nga kinahanglan nila angtravel pass para magderetso.

Sa Bulacan, gin-aresto sangmga pulis ang apat nga residentenga myembro sang Kadamay-Pandinga nag-post sang laragway sasocial media bilang pagpakig-isa sarali sa UP. Tapos na ang aktwal ngaprotestang online sang sila arestu-hon sa ila nga mga balay kag gindalasa presinto sang wala sang kaso.

Ginhilway ang apat sang Agosto 5lang. Napulo’g tatlo man nga naga-pakadto sa rali sa UP-Diliman anggin-aresto sa San Jose del Monte.

Sa Tuguegarao, apat ka akti-bista ang gindakop, lakip si JoshuaBuyogan sang UP Baguio Outcropnga sadto nagakuha sang mga la-ragway para sa dyaryo nga pang-kampus. Sa Cebu, ginpauntat sangpulis ang isa ka online nga pangkul-tura nga pagpasundayag nga walaman sang ginhatag nga kabangda-nan.

Sa tanan nga mga kaso, palare-ho nga “paglapas sa kwarantina”ang rason sang mga pulis sa mgapagpang-aresto. Suno sa mga abu-gado, wala ini sang basehan saanuman nga layi. Indi man mga layiang mga resolusyon kag mandusang IATF gani indi mahimo ngagamiton nga kabangdanan.

Pagtukod sang mga detatsment

sa NCMR, ginpakamalaut

DAW MGA UHONG nga nagtuluhaw ang mga detatsment sangmilitar sa Northern Mindanao sa tunga sang pandemya. Imbesnga mga barangay health clinic, anum ka detatsment ang gin-tukod sang Armed Forces of the Philippines (AFP) sa nagligadnga lima ka bulan. Ang mga ini ara sa Barangay Durian, LasNieves, Agusan del Norte; Balagnan, Esperanza, Agusan delSur; Sityo Kipunay, Eureka, Gingoog City, Misamis Oriental;Sityo Pangagpungan, Kalabuan, Esperanza, Agusan del Sur;kag sa Sityo Mahayag, Namnam, San Fernando, Bukidnon.Wala sang ikasarang ang mga barangay nga ini batuk saCovid-19 kag sa kabilugan nagasalig ang pumuluyo diri sa mgaboluntir para sa ila mga medikal nga kinahanglanon.

Sa isa ka pahayag, ginkundenar sang RebolusyonaryongOrganisasyon sa Lumad (ROL) sa rehiyon ang nagapadayonnga militarisasyon sa mga komunidad sang Lumad. Wala silasang nakita nga “bag-o nga normal” sa teror, gutom kag ka-budlayan sang pagginahum ni Duterte kag sang iya AFP. Sasubong, may 16 batalyon sa rehiyon kag 189 detatsment sangmilitar. Ang 163 diri mga detatsment sang CAFGU, nga ka-dam-an mga mangunguma nga pwersahan nga ginrekrut sangAFP.

Reklamo sang mga mamahayag kontra

pagpangpresyur

NAGPASAKA SANG REKLAMO sang Hulyo 30 angmga mamahayag sang Altermidya, Pinoy Weekly,Kodao Productions kag Bulatlat sa Commission onHuman Rights batuk sa padayon nga pagpamahugsa ila sang National Task Force to End the LocalCommunist Armed Conflict (NTF-ELCAC) kagPhilippine National Police.

Kabahin sang reklamo ang pagkumpiska sangmga pulis sa linibo nga kopya sang Pinoy Weeklysang Hulyo 26 sa upisina sang Kadamay sa VillaLois, Pandi, Bulacan. Pilit nga ginpagwa sang mgapulis nga subersibo ang mga magasin. Nagpasakaman sang separado nga reklamo ang isa sa mgaeditor sang Bulatlat nga si Danilo Arao bangud sapagkadalahig sa iya ngalan sa himu-himo nga“Oust Duterte Matrix” sang nagligad nga tuig.

Gin-aresto sa pareho nga insidente si RoseFortaleza nga gin-akusahan nga nagpanagtagsang subersibo nga dokumento. Gindala siya sapresinto kag ginpasakaan sang kaso nga pagsu-pak sa awtoridad.

Pagbagsak sang ekonomya,

pinakamalala sa 4

ka dekada

NAGBAGSAK SANG 16.7% angbalor sang lokal nga produksyon(gross domestic product o GDP) saikaduha nga kwarto sang 2020. Inina ang pinakamadalom nga pagti-busok sang ekonomya sa nagligadnga 36 ka tuig.

Ang pagtibusok sang ekonom-ya kasunod sang pinakamalawignga lockdown sa bilog nga kalibu-tan bangud wala sang maabtik kaghusto nga pag-atubang sa pan-demya. Ang pagtibusok nga ini pi-nakamadalom sa Asia, kag maka-mamatay sa madamo nga mamu-mugon kag negosyo nga Pilipino.

Mas malala ini kumparar sa10.7% nga pagtibusok sang GDPsang 1984, duha ka tuig antesmapukan ang diktaduryangMarcos.

Kadungan sini, nagdasig angpagtaas sang presyo sang mgabalaklon pagkatapos ideklarar angikaduha nga enhanced communityquarantine.


Mga ulumhan sa Samar, 88 beses ginkanyon sang 8th ID

Otsenta’y otso ka beses nga ginkanyon sang 8th ID ang mga ulumhan samga barangay sang San Jose de Buan sa Western Samar sang Hulyo 14

kag 29. Nagresulta ini sa pagbakwit sang 50 mangunguma halin sa kaipingnga mga komunidad.

Indi magnubo sa 64 bala sangmortar kag howitzer ang ginpalu-pad sa mga ulumhan sa Mt. Hurawmalapit sa sentrong banwa sangSan Jose de Buan sang Hulyo 14.Ginsundan ini sang 24 nga pagpa-nganyon gamit ang mga mortar samatalon nga bahin sang SityoSalvacion, Barangay San Nicolassang Hulyo 29. Wala sang yunitsang hangaway sang banwa ang na-gaoperasyon sa erya sa panahonsang pagpanganyon. Ginhimo sangmilitar ang pagpang-atake wala sa-payan nga nahibal-an nila nga angmga erya nga ini ang pangunahonnga ginakuhaan sang mga residentesang pagkaon kag pangabuhian. Di-ri sila nagapangayam sang makaonkag nagakuha sang uway nga ila gi-nabaligya.

Antes sini, gin-aresto sang mgasuldado ang mangunguma nga siDavid Dacles samtang pauli sa iyabalay sa Sityo Salvacion sang Hulyo25. Subong ginainterogar kag na-kakulong ang biktima sa kampo mi-litar sa Barangay Cantato, Paranas.

Mag-asawa nga mangunguma,ginpatay sa Northern Samar

Patay ang mag-asawa nga ma-ngunguma nga sanday Alberto kagMarites Durin sang wala patugsilingnga ginluthang ang ila balay sangmga elemento sang CAFGU sa ida-lom sang 20th IB sa Barangay Na-tawo, Palapag, Northern Samarsang Hulyo 26. Pilason man ang aposang mga biktima nga isa ka menor-de-edad. Ini ang ikaduha nga kaso

sang wala sang patugsiling ngapagpangluthang sa Palapag umpisasang Hunyo.

Ginreport man sini lang angpagpatay sang mga ahente sangmilitar kay Nonoy Truza, konsehalsang barangay kag pangulo sangasosasyon sang mga benepisyaryosang reporma nga agraryo sa Bara-ngay Nagbinlod, Sta. Catalina,Negros Oriental sang ulihi nga si-mana sang Hunyo.

Mga Tumandok, gin-arestosa Negros Occidental

Dungan nga gin-aresto sangmga elemento sang 62nd IB angmga Tumandok nga sanday MartinLindayao, Wenie Carillo kag DemasLindayao sa Barangay San Agustin,Isabela, Negros Occidental sangHulyo 2, alas-7 sang aga. Kabahinang insidente sang nagapadayonnga nakapokus nga operasyon mi-litar sang nasambit nga yunit saerya.

Ang dinastiya sang pamilya Duterte

Sa iya State of the Nation Address 2020 sang Hulyo 27, paliwat-liwat ngagin-atake ni Rodrigo Duterte si Sen. Franklin Drilon nga naghangkat sa

iya nga iduso ang paghimo sang layi nga Anti-Dynasty Bill. Proposal ni Drilonnga dumilian ang dungan nga pagpadalagan sang mga paryente sa mga elek-tibo nga pusisyon sa reaksyunaryo nga gubyerno. Labaw nga ginkaakig ni Du-terte ang kuno paghalimbawa sang senador sa iya pamilya bilang isa ka di-nastiya pulitikal.

Sitenta’y kwatro ka tuig kag tat-lo ka henerasyon nga ara sa poderang pamilya Duterte. Nakasulod angpamilya nga ini sa pulitika sang 1946sang gintalana sang sadto rehimengOsmeña si Atty. Vicente Duterte,amay ni Rodrigo, bilang temporaryonga meyor sang Danao, Cebu. Pag-katapos magsaylo sa Davao Citysang 1949, napilian bilang guberna-dor sang syudad si Vicente sang1959. Gintalana niya si Rodrigo bi-lang Secretary of the Department ofGeneral Services sang syudad sang1965. Sa Cebu, nangin alkalde sangsyudad ang utod ni Vicente nga si

Ramon Duterte sang 1957. Nanginalkalde man sang Cebu City ang anakni Ramon nga si Ronald sang 1986.

Si Rodrigo Duterte ikaduha ngahenerasyon sa dinastiya sang iyapamilya. Trenta’y dos anyos na siyanga wala untat nga nagapungko sapoder. Una siya nga gintalana bilangofficer-in-charge (OIC) o temporar-yo nga bise meyor sang Davao Citysang rehimeng Aquino sang 1986.Dala ang ngalan sang iya amay, na-pilian siya bilang alkalde sang 1988kag nagpabilin nga meyor tubtob1998. Para likawan ang mga limita-syon sa termino, nagdalagan siya

bilang kongresista sang una ngadistrito sang syudad sang 1998 kagginbayluhan siya sang iya anak ngasi Sarah. Nangin meyor liwat siyasang 2001-2010 kag halin 2013-2016 tubtob siya nagdalagan bilangpangulo. Bise siya ni Sarah sa 2010-2013. Samtang sa poder, ang utodniya nga si Emmanuel ang iya per-sonal nga sekretaryo.

Sa subong, dominado sang iyamga anak ang lokal nga gubyernosang Davao City. Ang panganay ni-ya nga si Paolo ang kongresista sauna nga distrito, samtang sandaySarah kag Sebastian alkalde kag bi-se alkalde sang syudad. Ambisyon niSarah nga mabutang kon indi manbilang presidente pareho sang iyaamay, sa isa ka mataas nga pusi-syon pangpubliko. Handum man niRodrigo nga mapalawig ang pagpa-bilin niya sa poder o sang iya iga-nombrar nga magabulos.


Pag-alagwa sang mga dinastiya pulitikal

Madugay na nga ginaharian sang mga dinastiko nga pamilya ang pulitikasa Pilipinas sa tanan nga lebel.

Sa listahan sang mga napili sangeleksyon 2016 kag 2019, may 163pamilya nga may indi magnubo saduha ka katapu ang nagapungko su-bong bilang senador, kongresista, oindi gani gubernador. Otsenta’y ot-so sa mga pamilya nga ini naghalinsa Luzon, 29 sa Visayas, samtang44 man ang sa Mindanao. Indi inimaglayo sa eleksyon 2013, kon sadiin 169 sa 180 mga kongresistanaghalin sa mga pamilya nga ara sapulitika halin pa sang dekada 1960.

Sa subong nga Kongreso, 14 sa24 senador kag 162 sa 300 tiglawasnaghalin sa mga dinastiko nga pa-milya. Ginatantya nga 18 dinastiyapulitikal ang may duha o masobrapa nga katapu ang nakapungko su-bong sa Kongreso, samtang anumnaman ang mag-asawa. Sa mga tig-lawas sang mga distrito, 153 sa 247o 62% kag siyam nga tiglawas sangmga partylist ang naghalin sa mgadinastiya.

Samtang, 60 man sa 81 guber-nador sa pungsod ang naghalin sadinastiko nga pamilya. May indimagnubo sa 108 nga paryente angmga ini nga nagapungko man sanagkalainlain nga pusisyon sa lokalnga gubyerno bilang mga bise gu-bernador, board member, alkalde,bise alkalde kag konsehal.

Luwas kay Rodrigo Duterte,naghalin sa mgadinastiko nga pa-milya ang pinaka-mataas nga upisyalsang pungsod. SaSenado, si Sen.Vicente Sotto,ikaapat nga hene-rasyon sang dinas-tiko nga pamilyaSotto halin sa Ce-bu. Ginapamunuanman ang Manubonga Panalgan niAlan Peter Caye-

tano nga ika-2 nga henerasyon ngadinastiko halin sa Taguig. Sa kabi-nete, nagapungko si Mark Villarsang dinastiko nga pamilya Aguilar-Villar sang Las Piñas City. Apat kamyembro sang pamilya sini ang su-bong nagapungko sa pinakamataasnga pusisyon sa gubyerno sang syu-dad sang Las Piñas samtang iban panga pamilya ang gintalana sa mgamataas nga pangpubliko nga pusi-syon. Sa mga prubinsya, nagaalag-wa ang mga dinastiya nga Singsonsa Ilocos Sur (14 ka pamilya ang arasa poder), Dy sang Isabela, Ortegasang La Union, kag Matugas sangSurigao del Norte nga may tigsiyamnga myembro sang pamilya nga arasa poder.

Pinanubli sa kolonyalista ngaEspanyol ang mga pamilya nga di-nastiya. Nakonsolida ang mga ini sapagginahum sang kolonyalista ngaAmerikano kon sa diin ginkasangka-pan sa pagpanakop ang mga lokalnga pamilya sa paggubyerno sangnagatubo nga pungsod. Ang ginha-tag sang mga kolonyalista nga ga-hum kag propyedad sa mga pamilyanga ini ang nagsiguro nga maghariang ila pamilya sa masunod nga mgadekada. Kabaylo sini, sila ang pa-ngunahon nga tagasiguro nga ma-pabilin ang areglo nga malakolonyalnga pabor sa ila mga amo kag ang

malapyudal nga sistema sa kati-lingban nga napanginpuslan nila.

Sa masunod nga siglo, gingamitsang mga pamilya nga ini ang ilapwesto agud maghugakom sangpondo, duta, negosyo kag mgapropyedad, amo man sang mga pa-bor kag benepisyo halin sa kaparehonila nga mga agalon nga mayduta,burges kumprador kag iban pa ngaburukrata-kapitalista. Wala ini na-bag-o sa dinekada nga mga elek-syon, kag bisan sa pagpukan sangisa ka diktadurya. Sa kamatuoran,nagtuhaw ang 86 ka bag-o nga di-nastiya halin sang ginpukan sangisa ka People Power ang diktadur-yang Marcos sang 1986. Lakip diriang mga Binay sang Makati, Andayasang Camarines Sur kag Cua sangPalawan. Antes sini, may ara nga 71dinastiya nga pamilya sa pulitikasang pungsod.

Paagi sang pagpabilin sa podernapat-ud sang mga dinastiko ngamakakuripon sang manggad paagisa pagdambong kag pagbaton sangpahamham kag kikbak halin sa mgapangpubliko nga kontrata. Ginasi-guro man nila ang interes sa nego-syo sang tagsa-tagsa nila ka pamil-ya, paryente, abyan kag alyado,samtang nagakuha sang pabor halinsa mga katransaksyon nga mgakontraktor, ahensya pinansyal, du-muluong nga kapitalista kag bang-ko. Nakakonsentrar sa kamot sangpila ka pamilya nga ini ang mga re-

sorsa sang pungsod nga ha-los indi na mapanginpuslansang pumuluyo.

Sa mas atrasado ngamga prubinsya, ang mga di-nastiko masami mga warlordman nga nagamentenar sangmga daku nga pribadong ha-ngaway. Nagatanom silasang katampad sa militar kagpulis para protektahan angila mga negosyo kag sindika-to kriminal, kag tapnaon angsin-o man nga magahangkatsa ila pagginahum.


Bakuna sang China para sa pautang kag impluwensya

Luwas sa kita, lagas sang China ang makapalapad sang impluwensya kagmagkuripon sang pabor halin sa mga pungsod nga nagakinahanglan nga

magbakal sang bakuna. Sa pagdali-dali sini nga mauna sa merkado, gin-apru-bahan sini ang paggamit sang ila militar sa isa sa ginapauswag sini nga baku-na, ang Ad5-nCov sang Sinopharma, sang Hunyo 25 bisan wala pa ini naka-sulod sa ikatlo nga halintang sang pagtilaw. Ginpagamit na ang wala natila-wan nga bakuna sini sa nagabalik-trabaho nga mga mamumugon sa Beijingkag sa mga mamumugon nga paggwa sang pungsod pagkatapos nga liwatnagtaas ang numero sang mga nalatnan sa mga syudad sini.

Isa pa ka kumpanya nga Chine-se ang nagadali-dali sa testing sangginaeksperimento nga bakuna paramakalagas sa Oxford. Nagahandana ang kumpanya nga Sinovac ngahimuon ang ikatlo nga halintangsang clinical trial sa Brazil kon sadiin gintesting man sang Oxfordang kaugalingon sini nga bakuna.Kabaylo sini, ginpat-ud na sangChina nga magasuplay ini sang 100milyon nga dosis sang bakuna saBrazil.

Luwas sa Brazil, pila pa lang kapungsod nga interesado sa mga ba-

kuna sang China (UAE, Mexico, Ca-nada kag Malaysia) bangud maytagsa-tagsa nga eksperimento angmga daku nga pungsod. Para ma-kuripon ang merkado sa Latin Ame-rica kag Carribean, nagtanyag angChina sang pautang nga $1 bilyonsa mga pungsod nga ini para kunomay “akses” sa ginapauswag sininga bakuna. Sa malip-ot nga pu-long, magapautang ang China parabaklon ang kaugalingon sini ngamga bakuna. Paspas nga ginatukodsang China ang duha ka planta ngapagagamiton sa pagprodyus sang

mga ini.Ginapagwa ni Duterte nga isa

ka daku nga pabor nga “pagauna-hon” sang China nga baligyaan angPilipinas sang bakuna. Pila ka besessiya nga nagpasalamat, kag nanga-ko pa nga liwat nga mangutang omagbaligya sang mga pangpublikonga duta kag propyedad.

Handa siya nga ipahigad angmga regulasyon sang mga ahensyanga nagasiguro sa kalidad sang mgabulong. Handa man siya nga ibale-wala ang mga tikang nga nagasigu-ro nga bukas sa publiko ang prosesopareho sang public bidding sakontrata sa pagbakal sang bakunaagud paboran ang mga kasosyo niyanga kumpanya nga Chinese. Sa ulihinga pahayag ni Duterte, ginhambalniya nga magabalor sang $10/dosis(Ᵽ500) ang bakuna halin sa China,masobra doble sa panugod ngapresyo sang bakuna sang Oxford/AstraZeneca nga $3-$4/dosis.

Bakuna sa Covid-19 kag ang sakon nga Big Pharma

Salambiton ni Rodrigo Duterte ang “maghulat sa bakuna” para tabunanang pagkainutil kag kapalpakan sang iya nga rehimen nga tapnaon ang

pandemya nga Covid-19 sa pungsod. Bisan pa man, wala siya sang suporta samga Pilipino nga siyentista sa pagtinguha nga magtukib sini. Wala pulos kagpakitang-tao lang ang iya nga Ᵽ10-milyon nga padya sa una nga makatukibkon wala man sang pondo para sa pagpanalawsaw. Maluwas diri, wala mansiya sang ginahimo para bag-uhon ang kakulang sang pungsod sang ikasarangnga magmanupaktura sang anuman nga bakuna kag sobra nga pagsalig sangPilipinas sa pag-import sang bulong.

Wala sang plano ang rehimennga bakunahan ang mayorya sangmga Pilipino. Suno kay Duterte, 20milyon lang sang “pinakaimol” sa110 milyon nga Pilipino ang baklonsang gubyerno nga bakuna. Tumanka kulang ini para sa 30 milyon ngabumulutho, manunudlo kag istap ngaginpangakuan niya sang bakuna an-tes buksan ang mga eskwelahan,mga mamumugon medikal kag mgamamumugon nga nagatrabaho sa in-di luwas nga mga ulubrahan kag lu-gar. Malala pa, unahon ni Duterteang militar. Pirme niya nga ginara-son ang kawad-on sang pondo, bisan

pa masobra $8 bilyon (Ᵽ400 bilyon)na ang gin-utang sang iya rehimenpara pangbato kuno sa pandemya.

Kontrol sang mga monopolyongkapitalista nga Big pharma

Uyat sang mga monopolyongkapitalista sa industriya nga phar-maceutical (pagmanupaktura sangbulong) nga ginatawag man ngaBig Pharma ang pagpana-lawsaw, pag-manupak-tura,distribusyonkag pagpresyo

sa mga bulong kag bakuna sa bilognga kalibutan. Ang pinakadaku ngamga kumpanya ginalakipan sangJohnson & Johnson (US), Roche(Switzerland), Sinopharm (China),Pfizer (US), Bayer (Germany),Novartis (Switzerland), Merck & Co.(US), GlaxoSmithKline (UK), Sanofi(France) kag Abbvie (US). Sang2019, naglab-ot sa $512 bilyon anggintingub nga neto nga kita sangmga kumpanya nga ini.

Ang amo nga mga kumpanyanagaunahay subong sa pagpauswagsang bakuna para sa Covid-19. Na-gakarerahay sila, indi bangud sabuhat sa kaluoy o mataas nga katu-yuan nga makatawo, kundi bangudginalagas nila nga kontrolon angbalaligyaan o daku nga bahin sinikag sa sina garantiyahan ang ila hi-gante nga kita. Ginatantya nganagkita na ang Pfizer sang $2 bilyonsa una nga tatlo ka bulan sang pan-demya. Dugang ini sa $16 bilyon

"Bakuna...," sundan sa pahina 10


nga ganansya sang kumpanya sang2019. Ang Johnson & Johnson nata-lana man nga magkuripon sang du-gang nga $5 bilyon sa ganansya su-bong nga tuig, o mas mataas sanghalos katunga sa nalista sini sangnagligad nga tuig.

Sang Hulyo 28, may ara na nga226 kandidato nga bakuna pero 25lang diri ang ara sa clinical trial o gi-natilawan na sa tawo, kag lima palang ang nagalab-ot sa ikatatlo kagulihi nga bahin. Ang mga bakuna ngaini ginapauswag sang Pfizer (US) kagBioNTech (Germany), Moderna (US),Oxford kag AstraZeneca Plc (UK), Si-novac (China) kag Sinopharm (China).Ang bakuna nga ginpauswag sang Sa-nofi (France) kag GlaxoSmithKline(UK), amo man ang isa pa nga himosang Johnson & Johnson (US), ara nasa ikaduha kag ikatlo nga halintangsang clinical trial. Sa Septyembre panatalana nga umpisahan ang ikatlonga halintang sini.

Nagmansig-mansig kag hugotnga nagataguay ang mga kampanyanga ini sa pagpanalawsaw kag pag-eksperimento sa paghimo sang ba-kuna sa Covid-19. Wala sang maka-hambal kon matuod o indi ang gina-pagwa nga mga pahayag sa publikonga “malapit na” o may brekytru naang ila nga pagpanalawsaw. Kaba-hin ini sang mga taktika para sa ma-nipulasyon sang kapitalista ngamerkado kag para iduso pataas angpresyo sang ila mga produkto kagsapi sa stock market.

Bisan pa man, suno sa mgaeksperto nga nagamonitor sang in-dustriya, mahimo nga sa ulihi panga bahin sang 2021 o indi gani sa2022 maumpisahan ang dalagkuannga produksyon sang bakuna. Angmapagwa nga mga bakuna sa 2021mahimo nga aprubahan para langgamiton sa mga kaso sang pang-e-merhensya. Sa inagihan sang in-dustriya, pinakamalip-ot na ang li-ma tubtob pito ka tuig nga sige-sigenga pagpauswag sa isa ka bakunaantes ini hatagan sang lisensya.

Ginatukib pa kon luwas kagepektibo ang mga bakuna nga gina-eksperimento. Ang bakuna nga gin-

pauswag sang Oxford nagreportsang indi maayo nga mga epekto(side effects) pareho sang pagpala-nakit sang tiyan, pagpangluya kaghilanat sa mga ginaingeksyunan si-ni. May pareho man nga epekto angnatukiban sa una nga bahin sangginaeksperimento nga bakuna sangModerna. Wala sa lima nga nagaa-bante nga bakuna ang ginalaumannga mahatagan sang lisensya antesang katapusan sang tuig.

Sa pihak sang wala pa sangmaathag kon san-o ang bakuna, na-gapinalumba na ang mga imperya-listang pungsod nga kontrolon angsuplay sini. May mga kasugtanan satunga sang mga gubyerno kag mgakumpanya sang bulong sa mga im-peryalistang pungsod para sa 250milyon nga dosis bisan wala pa ma-tapos ang mga pag-eksperimento.Lakip sa mga ini ang gubyerno sangUK nga nagkasugot na saGlaxoSmithKline and Sanofi paramagbakal sang 60 milyon dosis. Du-gang ini sa kasugot nga 100 milyondosis sang bakuna sang Oxford/AstraZeneca Plc. Ang US, sa pihaknga bahin, nagkasugot sa Pfizer kagBioNTech para magbakal sang 60milyon dosis sang bakuna sa balornga $1.8 bilyon. May ara na nga

Trump, nagdeploy sang paramilitar agud tapnaon

ang mga rali sa Portland

NANGIN SENTRO SANG balita ang Portland, isa ka syudad sa Oregon, USmakaligad magpadala sang mga ahente nga pederal si Donald Trump sangHulyo 4 agud tapnaon ang mga protesta sa lugar. Akig kag alarma ang na-batyagan sang pumuluyo sa syudad sang mag-umpisa nga mangdukot kagarbitraryo nga mang-aresto sang mga raliyista ang mga nakasibilyan ngapwersa nga ini. Naggamit ang mga paramilitar sang tear gas, rubber bul-lets, pepper spray kag mga flash grenade agud bungkagon ang kada gab-inga demonstrasyon sa atubang sang isa ka bilding nga pederal.

Ang mga ahente nga pederal pwersa nga paramilitar nga direkta nganakapaidalom sa awtoridad sang Department of Homeland Defense. Lainsila sa mga pulis nga kontrolado sang mga estado o banwa sang US. Halosduha ka bulan na nga nagaprotesta ang pumuluyo diri upod ang kahubla-gan nga Black Lives Matter.

Ginkundenar mismo sang meyor sang Portland City kag gubernadorsang Oregon ang pagpadala ni Trump sang mga ahente nga pederal sasyudad kag ang paggamit sang militarista nga taktika agud tapnaon angmga raliyista. Mas daku nga mga protesta ang ginbun-ag sang ila kalaka-san kag presensya. Sang Hulyo 23, nagbalibad ang lokal nga gubyerno diringa makigbuligay sa mga ahente nga paramilitar kag nagpanawagan ngapahalinon sila sa syudad.

"Bakuna...," halin sa pahina 9 mga kasugot ang European Unionkag Japan sa nasambit nga mgakumpanya.

Sa masingki nga palumbaanay,nabakal o napangako na ang ma-sobra isa ka bilyon nga dosis sangnagkalainlain nga bakuna bisan walapa ini ginamanupaktura. Magaina-gaway ang iban pa nga mga pungsodsa mabilin o maghulat kon san-omakamanupaktura sang mas mada-mo ang Big Pharma. Kon lab-utonang tanan nga tawo sa kalibutan,ginakinahanglan sang tanan ngamga kumpanya nga magprodyussang tubtob 14 bilyon dosis para samga bakuna nga kinahanglan sangduha ka ingeksyon. Magalawig pa inilabi pa may mga tantya nga sa unanga kwarto pa sang 2022 malab-otang target sang pagmanupakturasang 1 bilyon dosis. Bangud sa pag-pinalumba sang mga manggaranonnga imperyalistang pungsod, nanginwala sang pulos ang deklarasyonsang alyansa nga Covax para isu-long ang katuyuan sang patas ngaakses sa bakuna. Ang alyansa gina-pangunahan sang World HealthOrganization kag Coalition of Epi-demic Preparedness kag ginalakipansang 145 imol nga mga pungsod.Kabahin sang Covax ang Pilipinas.

Documents

prwcinfo.files.wordpress.com · sablag sa ikasarang sang Pilipinas nga lampasan ang pandemya. Bangud sa pasista nga oryenta-syon kag utok ni Duterte kag iya ti-nawo sang mga palpak