UNIVERZITET U TRAVNIKUEKONOMSKI FAKULTET

Seminarski radi iz predmeta INFORMATIKA na temu

Web shop (e-prodaja)

Mentor:

Student:

Sadraj:

1. Uvod ta je E-prodaja...............................................................................................................2 2. Historijski razvoj.........................................................................................................................2 3. Tok poslovnog procesa pri e-prodaji...........................................................................................3 3.1. Proces plaanja............................................................................................................4 3.2. Web ponuda.................................................................................................................5 4. Prednosti i nedostatci e-prodaje..................................................................................................6 4.1. Prednosti......................................................................................................................6 4.2. Nedostatci....................................................................................................................6 5. Primjeri e-prodaje.......................................................................................................................7 6. Zakljuak....................................................................................................................................8

2

1. Uvod to je e-prodajaE-prodaja ui je dio e-poslovanja. Rije je o nainu poslovanja tokom kojeg dolazi do kupovine i prodaje, odnosno razmjene vrijednosti ili transakcije novanih sredstava. Medij transakcija su elektroniki sistemi kao to su Internet i druge raunalne mree.

2. Historijski razvojZnaenje termina elektronika prodaja promjenilo se unazad zadnjih 30 godina. Poetak biljei jo ranih 70-ih, pri prvim upotrebama EFT (Electronic Fund Transfer) i EDI (Electronic Data Interchange) aplikacija, uglavnom koritenih izmeu poslovnih subjekata. Nove dimenzije e-business dobiva ranih 90-tih - komercijalizacijom Interneta i World Wide Weba. Pojavom i sve irom upotrebom kreditnih kartica i bankomata, kao i upotrebom telefonskog bankarstva (80.), razvio se i dananji oblik elektronske prodaje. U dananje vrijeme pojam E-prodaje se najvie koristi za kupovinu proizvoda i usluga putem World Wide Web-a koristei sigurnosnu vezu (HTTPS sigurnosni protokol koji enkriptira povjerljive podatke radi zatite potroaa). Prema istraivanjima VeriSigna, e-trgovina je roena 11. kolovoza 1994. g. kada je putem NetMarketa, projekta grupe studenata Swarthmore Collegea u Nashui, prodan prvi predmet putem Interneta. Radilo se o CD-u 'Ten Summoner's Tales' od Stinga. Izmeu 1998. i 2000. veliki broj firmi u Sjedinjenim Amerikim Dravama i Zapdanoj Europi otvorilo je svoje prve internetske stranice. Rijetke su firme koje posluju iskljuivo putem interneta, ali i takve postoje. Kao primjer navest emo firmu Webvan koja je poslovala 2000. godine i sluila je iskljuivo za kupnju namirnica (bankrotirala je 2001).

Slika 1. Webvan nekada vodea E-prodavaonica

Jedna od dananjih najuspjenijih web prodavaonica je Amazon. Pojava e-prodaje omoguila je manjim proizvoaima da prodaju svoje proizvode a da pri tom ne moraju imati fiziki prostor.

3

3. Tok poslovnog procesa pri e-prodajiTok poslovnog procesa e-prodaje gotovo je identian toku konvencionalnog poslovnog procesa prodaje i moe se ralaniti na iste faze kao i konvencionalni poslovni proces: promocija ili inicijativa operativno poslovanje: o zakljuak posla o isporuka robe o plaanje Temeljna razlika izmeu konvencionalne i e-prodaje su medij i nain

prijenosa informacija od prodavaa kupcu i obrnuto. Tako se u fazi promocije kod e-prodaje ponuda ne pojavljuje u papirnatom, nego u elektronikom, Web obliku. Zakljuak posla izvrava se putem elektronikih obrazaca (narudba) i e-maila (potvrda primitka narudbe).

Slika 2. primjer elektronikog obrasca za narudbu

Dio poslovnog procesa koji se i dalje izvrava u klasinom obliku je isporuka robe s dokumentacijom jer se roba (u veini sluajeva, izuzetak su digitalna dobra muzika, software i sl.)isporuuje u fizikom obliku zajedno s poslovnom dokumentacijom ispisanom na papiru (raun, otpremnica, carinska deklaracija i sl.).

4

3.1. Proces plaanjaProces plaanja moe se izvoditi u razliitim oblicima, a prema ponuenim opcijama prodavaa. Razlikujemo nekoliko naina plaanja pri e-prodaji: kreditnom karticom tako da kupac prodavau na e-obrascu upisuje podatke o kreditnoj kartici pri samom naruivanju robe (najei sluaj u svijetu) pouzeem u domaem prometu (najei sluaj kod bosanskih preduzea) bezgotovinskom uplatom te slanjem obavijesti o plaanju u elektronikom obliku (e-mailom) elektronikim plaanjem (direktnim elektronikim transferom sredstava na elektroniki raun prodavaa)

Potrebno je naglasiti i da posljednji oblik, tj. e-plaanje direktno s Web mjesta, niti u nas niti u svijetu nije dovoljno u upotrebi. Da bi poduzea putem Weba mogla trgovati, trebaju se razmotriti komponente bitne za e-prodaju, a to su: Web prodavaonica ili prednji ured (eng. Front Office)te aktivnosti podrke Web prodaji u pozadinskim uredima (eng Back Office).

Front Office

Back Office

Web poslovnica u kojoj se nalaze: Web ponuda informacije o poduzeu informacije o proizvodima obrasci za naruivanje potvrde transakcije

Aktivnosti podrke Web prodaji: upravljanje nabavom upravljanje resursima isporuka i praenje plaanja odnosi s kupcima praenje rada Web mjesta

Tablica 1. Komponente e-prodaje

5

3.2.

Web ponuda

Veliki doprinos e-prodaji ima i sadraj web mjesta. Web ponuda je pisana hipermedijska poslovna komunikacija koja sadri podatke o proizvodima koje poduzee (ponua) na svom Web mjestu nudi potencijalnim kupcima. Ako Web-stranica sadri odreen opis robe, dostatan za njenu identifikaciju i individualizaciju, cijenu i podatke iz kojih se moe zaljuiti kako oglaavatelj tu robu nudi, onda se takvo oglaavanje robe moe uzeti u obzir kao izlaganje robe u izlogu prodavaonice. Web ponuda treba biti izraena tako da kupac dobije sve podatke potrebne za donoenje odluke o kupnji, a to su: naziv proizvoda opis proizvoda slika proizvoda cijena opi uslov izvrenja naloga (opis uslova i rokova isporuke, te opis rokova i naina plaanja)

Slika 3. Web ponuda Amazon.com

4.

Prednosti i nedostatci e prodaje

6

4.1. Prednosti

Prednost E- prodaje je ta to ono moe poboljanim marketingom poveati prodaju, kao i veliinu prodajnog programa te smanjiti trokove vezane za upite kupca. E-prodaja proiruje trite poslovanja i poveava razliite mogunosti kupovine te donosi poveanje brzine i reakcija firmi na globalne promjene.Globalno je trite postalo mjesto za trino natjecanje. Kupcima su informacije o proizvodima i uslugama dostupnije, imaju vei izbor proizvoda po niim cijenama, a kupovina im postaje praktinija i prilagodljivija zbog dueg radnog vremena, tj. dostupnosti proizvoda 24 sata dnevno sedam dana u sedmici. E-prodajom smanjuju se transakcijski trokovi kojima su izloeni i kupci i proizvoai. Kupnja preko interneta moe biti najbri, a esto i najjeftiniji nain kupnje nekog proizvoda. Kad je rije o isporuci, prednost je svakako u tome to se svi narueni proizvodi isporuuju u najkraem moguem roku, obino vlastitim vozilima ili hitnom dostavnom slubom na bilo koju adresu. (Intereuropa, Fedex, DHL itd.)

Slika 4. Kod online kupovine nema ekanja u redovima

Slika 5. Kod online kupovine postoji vei izbor proizvoda I cijena

4.2. Nedostatci

7

Nedostaci E-trgovine kriju se u prebrzom mijenjanju tehnologije i meunarodnim kulturolokim i zakonskim potekoama. Takoer, neki proizvodi nisu prikladni za ovaj vid prodaje (lako kvarljivi proizvodi). Osim toga, nunost konstantnog ulaganja u daljnji razvoj, potekoe pri pronalasku osoblja s odgovarajuim iskustvom, rizik prijevare, marketinki trokovi povezani s otrom konkurencijom (nije lako stvoriti jak brend meu milijunima web stranica na internetu), te kraa identiteta kupca mogu stvoriti velike probleme.

5. Primjeri e-prodajePrimjer e-poslovanja koje u sebi sadri i e-commerce, u vidu malog e-shopa je Veernji list (www.vecernji-list.hr). Kompanija koja je medu prvima (od 1996) pocela prodavati knjige online - Amazon.com danas spada medu najuspjenije IT kompanije i jak trini brand na globalnom tritu.Trenutna prednost Amazona nad konkurencijom jest velika baza vjernih kupaca, proirenje ponude na sve moguce artikle koji se trenutno prodaju u svijetu, brza isporuka - tri dana od dana narudbe (tj. placanja) putem interneta do isporuke bilo gdje u svijetu, kontinuirano ulaganje u razvoj e-bussinessa, konstantno oglaavanje raznih akcija i nagradnih igara te daljnja popularizacija branda Amazon na web stranicama koje biljee velik broj posjeta, kao i postojanje besplatnog broja na kojem operateru moete izdiktirati broj kreditne kartice (neki ljudi se osjecaju puno sigurnije) umjesto da ga upiete na web stranici.

Slika 6. Jo jedan primjer web ponude

6. Zakljuak

8

E-prodaja, kao i svaka druga prodaja, mora oslukivati elje kupaca kako bi opstala i uspjela. ta dananji online kupci ele? ta ih udaljava od naih online prodavaonica, a ta ih mami natrag? Gledajui statistike, e-commerce je jo u zaetku. Vrijednost online prodaje je samo 2.1% od ukupno ostvarene prodaje. Posjeta kupca e-trgovini i odabir proizvoda ne garantuju kupovinu. Nakon cijene, 88% amerikih online kupaca smatra vanim return policy ili pravo na vraanje proizvoda. Naime, ak 92% kupaca e kupovati ponovno kod e-prodavaa koji ima prikladan proces vraanja proizvoda. etiri od pet posjetitelja online trgovine nikada se ne vrati, a ak 75% kupaca naputa napunjenu koaricu u online trgovini. Najei razlozi za odbacivanje e-koarice u koju su ve ubaeni proizvodi su predug proces naplate, sloeno zakljuivanje kupnje, te iritirajua potreba da se ostavi prevelik broj informacija kako bi se kupnja provela. Meu najeim razlozima zato se kupci odluuju na kupnju putem interneta su: izbjegavanje guvi, tednja vremena, laka dostava, jednostavna usporedba proizvoda i cijena, izbjegavanje vonje do prodavaonice, iri izbor, te poboljana mogunost pronalaska poklona.

9

Literatura:

1) Sabina A. Latin, Najznaajniji pojmovi e-ekonomije, 11.04.2005. http://www.grapnet.com/page_net.php?id=462&oid=304 2) mr. sc. Mirjana Babi, 09.11.2006., E-trgovina u novoj ekonomiji http://www.enternet.biz/hr/clanci/e_trgovina_u_novoj_ekonomiji/ 3) B. Duki ,J. Mesari, M. Zeki-Suac, PC u uredskom poslovanju, Sveuilite u Osijeku, Ekonomski fakultet, 1997. 4) Blaenka Kneevi, Elektroniko uredsko poslovanje i odvijanje poslovnih procesa, str. 102 104, 27.05.2002., http://oliver.efzg.hr/gnet/15Knezevic.pdf 5) Vesna Makovi, E-prodaja, 19.12.2006. http://www.biznis.hr/default.asp?ID=11877 6) http://en.wikipedia.org/wiki/E-shopping

10