Shkurorezimet në Republiken e Kosovës gjatë periudhës 2000-2008 - Prezentim

FAKULTETI JURIDIK

UNIVERSITETI I PRISHTINËS

SHKURORËZIMET NË REPUBLIKËN E KOSOVËS GJATË PERIUDHËS 2000-2008

UNIVERSITETI I PRISHTINËS

Hulumtimi nga Qendra për Studime Juridike, Kriminalistikë dhe të Sigurisë

“ Shkurorëzimet në Republikën e Kosovës gjatë periudhës 2000-2008

”

Projektin e kanë udhëhequr :

1. Valbon Mulaj

Shkurorëzimet në Republikën e Kosovës gjatë periudhës 2000-

2008

► Qëllimi i Projektit Hulumtues

► Objektivat


2008

► Të dhënat primare :

Pyetësori

Marrëveshja me Gjykatat


2008 ► Të dhënat sekondare :

Statistikat e mbledhura në Gjykata

Statistikat nga Enti i Statistikave të Kosovës

Statistikat e lidhjës së martesave gjatë periudhës 2000-2008

Intervistat me Gjyqëtarët që merren me zgjedhje të martesave

Vendimet (krahasueshmëria)

Historiku i shkurtërTë dhënat për kurorëzime gjatë viteve 1900-1912 janë siguruar përmes

teftereve turke, të cilat i kanë udhëhequr në zyra të veçanta administrative dhe në institucionet fetare.

Edhe në periudhën e viteve 1921-1939, të dhënat për statistikat e jetës janë siguruar kryesisht përmes evidencave në institucionet fetare (kishave dhe xhamive), një pjese e vogël është siguruar kryesisht përmes ofiqarëve shtetëror, ndërsa shkurorëzimet për atë periudhë janë grumbulluar kryesisht nga institucionet fetare ndërsa shumë pak nga gjykatat qytetare.

Pas luftës se dytë botërore, me 9 Maj 1946, aprovohet Ligji mbi kurorëzimin dhe Ligji mbi Librat amzë shtetërore, ku kjo materie bartet vetëm në kompetencë të organeve shtetërore.

Grumbullimi i të dhënave bëhej në baza mujore nga ofiqarët. Te dhënat mujore të grumbulluara ishin rezultate paraprake.

Pas vitit 1951, të dhënat grumbullohen me pyetësor individual të cilat pastaj përpunoheshin dhe fitoheshin te dhënat përfundimtare, sipas vendbanimit të përhershëm dhe kohës kur ka ndodh ngjarja.

Përpjekjet e para për fillimin e funksionimit te këtij institucioni bëhen ne fund te vitit 1999, kur UNMIK-u formon regjistrin e ri civil te cilin e jetësoi, me libra amzë dhe çertifikata te reja.

Ne gusht te vitit 2001, fillon grumbullimi i te dhënave për kurorëzime.

Statistikat e lëndëve të pranuara për vitin 2000GJYKATAT E QARKUT NË KOSOVË

0

50

100

150

200

250

229 51 33

Shkurorëzime

Anulime

Tërheqje tëpadisë

PR IZRENI

0

20

40

60

80

100

120

112 4 108 17 0

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje

Tërheqje të padisë

Vërtetimi i atësisë-amësisë

PEJA

0

10

20

30

40

50

60

70

80

75 42 33 13

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje

Vërtetimi iatësisë-amësisë

GJILANI

PR ISHTINA

0

50

100

150

200

250

300

350

400

351 0 0

Shkurorëzime

Anulime


Totali i shkurorëzimeve: 767

Statistikat e lëndëve të pranuar për vitin 2001GJYKATAT E QARKUT NË KOSOVË

Totali i shkurorëzimeve : 1127

0

50

100

150

200

250

300

265 17 248 17 7

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje



0

50

100

150

200

250

300

293 18 42

Shkurorëzime

Anulime


PR IZRENI

PEJA

0

20

40

60

80

100

120

140

160

157 62 95 15

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje


GJILANI

PR ISHTINA

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

412 0 0

Shkurorëzime

Anulime

Tëheqje tëpadisë



0

50

100

150

200

250

300

350

336 12 324 21 4

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje



0

50

100

150

200

250

300

350

400

378 12 64

Shkurorëzime

Anulime


PR IZRENI

PEJA

0

50

100

150

200

250

241 76 165 3

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje


GJILANI

PR ISHTINA

0

100

200

300

400

500

600

546 0 0

Shkurorëzime

Anulime




050

100150200250300350400450500

467 18 449 31 3

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje



PEJA

050

100150200250300350400450500

468 22 39

Shkurorëzime

Anulime


PR IZRENI

0

50

100

150

200

250

300

291 124 167 9

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje


GJILANI

PR ISHTINA

0

100

200

300

400

500

600

700

693 0 0

Shkurorëzime

Anulime




PEJA

050

100150200250300350400450500

476 17 459 57 1

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje



0

50

100

150

200

250

300

350

400

380 26 35

Shkurorëzime

Anulime


PR IZRENI

0

50

100

150

200

250

300

270 156 114 9

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje


GJILANI

PR ISHTINA

0

100

200

300

400

500

600

700

676 0 0

Shkurorëzime

Anulime




0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

415 14 401 64 19

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje



PEJA

0

50

100

150

200

250

300

350

400

358 16 34

Shkurorëzime

Anulime


PR IZRENI

0

50

100

150

200

250

300

270 152 118 17

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje


GJILANI

PR ISHTINA

0

100

200

300

400

500

600

700

626 0 0

Shkurorëzime

Anulime




0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

432 26 406 31 12

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje



PEJA

0

50

100

150

200

250

300

350

400

355 12 17

Shkurorëzime

Anulime


PR IZRENI

0

50

100

150

200

250

242 145 97 18

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje


GJILANI

PR ISHTINA

0

100

200

300

400

500

600

700

676 0 0

Shkurorëzime

Anulime



Totali i shkurorëzimeve :

0

50

100

150

200

250

300

350

400

397 79 318 18 4

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje



PEJA

0

50

100

150

200

250

300

350

348 10 51

Shkurorëzime

Anulime


PR IZRENI

0

50

100

150

200

250

242 133 109 18

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje


GJILANI

PR ISHTINA

0

100

200

300

400

500

600

700

800

717 0 0

Shkurorëzime

Anulime




0

50

100

150

200

250

300

350

400

370 121 249 32 3

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje



PEJA

0

50

100

150

200

250

300

269 3 21

Shkurorëzime

Anulime


PR IZRENI

0

50

100

150

200

250

223 127 96 13

Shkurorëzime

Padi

Marrëveshje


GJILANI

PR ISHTINA

0

100

200

300

400

500

600

700

652 0 0

Shkurorëzime

Anulime




0

10

20

30

40

50

60

52 27 2

Marrëveshje

Padi


M

I

T

R

O

V

I

C

Ë

Totali i shkurorëzimeve gjatë periudhës 2000-2008 është gjithsejt 13641.

K U R O R Ë Z I M E T GJATË VITIT 2007

Në vitin 2007, ne Kosovë janë regjistruar 16824 kurorëzime.Mosha mesatare e të martuarve është 29 vjeç. E meshkujve është 31 vjeç, ndërsa mosha mesatare e femrave të kurorëzuara është 27 vjeç.Komuna e Prizrenit zë vendin e parë në Kosovë me 1432 kurorëzime apo 8,5 %, pastaj vjen Prishtina me 1302 apo 7.7 %, Ferizaj me 1036 apo 6.2 % etj.Meshkujt beqar kurorëzohen 92,3%, ndërsa femra beqare 94,6 %.Sipas përgatitjes shkollore te meshkujt dominon shkolla e mesme me 73.6 % gjithashtu edhe te femrat e kurorëzuara, dominon shkolla e mesme me 58.9 %

S H K U R O R Ë Z I M E T GJATË VITIT 2007

Në vitin 2007 në Kosovë gjithsejtë janë shkurorëzuar 1558 çifte bashkëshortore.96.0 % e të shkurorëzuarve, janë me përkatësi etnike shqiptare. Sipas kohëzgjatjes së martesës, viti i parë i martesës dominon me 13.4 %. Viti i katërt me 13.2 % shkurorëzime etj.

Kurorëzimet sipas vendit te përhershëm të të martuarve dhe muajve, gjatë vitit 2007

M u a j t

Komunat %

Gji

thse

j

Janar

i

Sh

ku

rt

Mar

s

Pri

ll

Maj

Qer

sho

r

Ko

rrik

Gu

sht

Sh

tato

r

Tet

or

Nën

tor

Dh

jeto

r

Deçani 506 3 45 35 41 44 37 28 30 69 42 39 47 49

Gjakova 954 5.7 97 53 97 87 57 73 75 108 85 77 71 74

Gllogovci 546 3.2 79 40 42 29 38 38 44 65 47 42 41 41

Gjilani 842 5 85 74 90 76 66 42 76 90 52 74 59 58

Dragashi 296 1.8 39 15 27 16 22 9 17 52 28 27 20 24

Istogu 388 2.3 48 39 36 33 27 23 29 32 33 34 27 27

Kaçaniku 423 2.5 44 35 41 26 40 30 32 53 26 32 37 27

Klina 442 2.6 56 36 25 33 43 26 39 49 30 49 22 34

Fushë Kosova 319 1.9 28 30 31 22 30 34 18 36 19 36 22 13

Kamenica 256 1.5 29 17 21 24 26 13 24 19 21 26 21 15

Mitrovica 948 5.6 82 78 79 68 81 63 90 112 85 64 61 85

Leposaviqi 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Lipjani 612 3.6 65 57 54 53 49 40 54 69 48 47 31 45

Novobërda 17 0.1 2 3 0 3 1 1 3 1 1 0 0 2

Obiliqi 257 1.6 28 20 30 18 24 20 17 28 22 31 21 16

Rahoveci 438 2.6 67 25 46 31 30 28 18 55 27 42 30 39

Peja 768 4.6 73 63 61 53 57 5782 55 89 61 69 61 69

Podujeva 1021 6.1 136 89 79 87 103 113 74 93 81 66 59 75

Prishtina 1302 7.7 117 124 115 110 97 86 87 117 111 94 123 94

Prizreni 1432 8.5 154 135 107 87 96 40 113 211 124 84 100 135

Skenderaj 588 3.5 56 45 42 37 59 24 60 62 52 41 42 52

Shtime 282 1.7 33 35 28 17 23 4 13 30 19 19 16 25

Shtërpce 54 0.3 6 6 3 4 7 34 3 7 6 0 4 4

Suhareka 701 4.2 109 61 49 47 51 75 37 107 49 54 35 68

Ferizaj 1036 6.2 101 85 83 104 81 25 94 107 90 80 69 67

Vitia 392 2.3 46 35 27 35 21 52 36 56 36 29 29 17

Vushtrria 788 4.7 67 72 73 56 63 0 59 90 61 62 66 67

Zubin Potoku 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Zveçani 0 0 0 0 0 0 0 52 0 0 0 0 0 0

Malisheva 878 5.2 110 52 46 97 175 17 47 118 49 44 41 47

Jashtë Kosovës 319 1.9 26 11 15 35 26 40 38 30 30 22 29

Gjithsej 16824 1829 1370 1388 1332 1430 1129 1284 1963 1335 1292 1177 1295

% 100 100 10.9 8.1 8.3 7.9 8.5 6.7 7.6 11.7 7.9 7.7 7 7.7

050

100

150200250

300350

400450

20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-65

143

385

419

298

106

79

34

15

15

0

50100

150200

250300

350400450

20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-65

316

433

323

216

112

81

40

14

13

0

5000

10000

15000

20000

16824 1558 9.26

Kurorëzimet

Shkurorëzimet

%

Shkurorëzimet sipas moshës së burrit dhe gruas gjatë vitit 2007 Shkurorëzimet nga mosha e Burrit

Shkurorëzimet nga mosha e Gruas

Paraqitja e kurorëzimeve edhe shkurorëzimeve gjatë vitit 2007

0

200

400

600800

1000

1200

1400

1600

1558 149 208 162 177 206 339

Ggithsej

më pak së 1 vit

1 vit

2 vitë

3 vitë

4 vitë

5-9 vitë

0

20

40

60

80

100

120

140

128 106 50 38

9-14 vitë

15-19 vitë

20-24 vite

25 e më shumë

0

200

400

600

800

1000

1200

1033 124 158 136 71 36

Pa fëmijë

Një

Dy

trë

Katër

Pesë e më shumë

Shkurorëzimet sipas kohëzgjatjes se martesës

Shkurorëzimet sipas numrit të fëmije të mbajtur nga kjo martesë – 2007

K O N K L U Z I O N E T

Në bazë të realizimit të hulumtimit kërkimor shkencor mund të nxjerrim këto konkluzione :

1. Zgjidhet me aktgjykim vetëm martesa e vlefshme gjatë jetës së përbashkët të bashkëshortëve ne procedure gjyqësore për shkaqe të parapara në dispozita ligjore dhe kurrë çrregullimi i marrëdhënieve bashkëshortore ka arritur një shkallë aq të lartë sa realizimi i qëllimit dhe i përmbajtjes së martesës është bërë i pamundur. Përsëritja për një kohë të gjatë tregon vazhdueshmërinë e çrregullimit te marrëdhënieve martesore.

2. Në Republikën e Kosovës zgjidhet çdo e 11-ta martesë e lidhur. Ky numër i martesave të zgjidhura përbenë një shqetësim serioz për shoqërinë kosovare dhe organet shtetërore të Kosovës, sepse pasojat që lindin në atë rast janë tepër të rënda si për dy bashkëshortët ashtu edhe për fëmijët e mitur që humbin shansin jetësor për tu rritur edukuar dhe arsimuar së bashku me dy prindërit.

3. Dominon grup-mosha 30-34 vjeç në zgjidhjen e martesave. Nëse kihet parasysh se numri më i madh i individëve të cilët lidhin martesën i përket grup-moshës 24-29 vjeç, atëherë rezulton se martesat zgjidhen në numër më të madh në Kosovë 2-4 vjet pas lidhjes. Ky tregues imponon nevojën e shtimit të angazhimit të bashkësisë së gjerë shoqërore për rritjen e nivelit të këshillimit dhe arsimimit të bashkëshorteve të rinj në sferën e të drejtave dhe detyrave që u përkasin si bashkëshort dhe prindër te ardhshëm. Që të shmangen zgjidhjet e nxituara të martesave gjatë fazës së pajtimit, Gjykatat dhe Organi i Kujdestarisë kanë rol të padiskutueshëm.

4. E drejta e zgjidhjes së martesës është e drejtë që i përket çdo individi. Përjashtim nga kjo rregull mund te bëhet vetëm në rastet e parapara shprehimisht me dispozita ligjore. Përjashtimisht nga kjo rregull dhe me qëllim te mbrojtjes së interesave të fëmijëve të mitur, bashkëshortëve u ndalohet parashtrimi i padisë për zgjidhje te martesës me shkurorëzim vetëm gjatë shtatzënësisë së gruas dhe derisa fëmija i përbashkët i lindur të ketë mbushur moshën 1 vjeçare

5. Numri i martesave të zgjidhura pa fëmijë të mitur të përbashkët në Kosovë është më i madh se sa numri i martesave me fëmijë të mitur të përbashkët. Në rritjen e këtij numri ka dorë edhe thjeshtimi i procedurës për zgjidhjen e këtyre martesave pa fëmije të mitur të përbashkët. Me ndryshimin e normave ligjore Gjykatave duhet dhënë kompetenca më të gjëra në vlerësimin e shkakut shkurorëzues edhe kur është fjala për zgjidhjen e martesave dhe pa fëmijë të mitur të përbashkët. Me qëllim që të ruhen martesat stabile dhe të shëndosha.

6. Republika e Kosovës ka infrastrukturë ligjore për rregullimin e marrëdhënieve të familjes dhe të martesës. Por me rastin e hartimit të kësaj rregullative nuk është mbajtur gjithmonë parasysh shkalla e zhvillimit te demokracisë dhe e realizimit të lirive dhe të drejtave të njeriut, niveli i ulët i zhvillimit të ekonomisë dhe problemet e ndjeshme sociale tërthorazi kanë ndikim edhe në çrregullimin e marrëdhënieve martesore dhe në rritjën e numrit të martesave të zgjidhura.

Ju faliminderit për vëmendje

Documents

Shkurorezimet në Republiken e Kosovës gjatë periudhës 2000-2008 - Prezentim