slabljenje Turske imperije

7/21/2019 slabljenje Turske imperije

http://slidepdf.com/reader/full/slabljenje-turske-imperije 1/3

Uticaj raspada Osmanskog carstva na svijet

Kad se trazi uticaj raspada ove velike imperije, trebalo prije toga

navesti dogadjaje koji su obiljezili prestanak sirenja Osmanlija, sto je u

krajnjoj tacki I rezultiralo njihovim lomom. Takodje tu su I ekonomski razlozi

koji prate ovu zemlju. Kao jednu od prvih prekretnica mogli bi navesti Prvu

opsadu Beca !"#. godine. Poznato je da su Turci sirili svoju teritoriju do tada

veoma uspjesno, od pada $arigrada "#.maja %!&., pa u sljedecim vjekovima

prakticno nije bilo vojne sile koja je mogla da stane na kraj toj ekspanziji.

Teritorija Osmanskog carstva se kao nekad 'imsko $arstvo prostirala na tri

kontinenta. (litni odredi ) janjicari, kao I vrhunska disciplina u turskoj vojsci,

bogat plijen u zlatu I roblju, sirenje maticne drzave se nastavljalo sve do

%.oktobra !"#.godine kada je *ulejman +elicanstveni poslije osvajanjeUgarske I Budimpeste, koja je bila u sastavu azburske monarhije, napao I

samo srce ove drzave, Bec. U toj opsadi i-moreni prethodnim osvajanjima,

iznenadjeni hladnim vremenom I srcanom odbranom Beclija, Turci se

povlace. *ljedeci I posljednji put u kojem je de acto stalo sirenje Osmanskog

$arstava je opet opsada Beca. To se desilo ". *eptembra /0&. kada su u

odsutnoj bici Turci bili na domaku svojih ostvarenja, ali pomoc od poljskog

kralja 1ana *objeskog, koja je stigla u posljednji cas, rasprsila je snove o

univerzalnom carstvu turskog naroda. Od tada slabi centralna vlast u

$arstvu, 20. 3ustrijanci upadaju u Bosnu, pale *arajevo, Beograd je pod

opsadom. +ec u kasnijim decenijama, bukte ustanci na Balkanu. U $rnoj 4ori,

odmetnuti turski velikas koji je vladao *kadaraskim sandzakatom gine u

borbi protiv $rnogoraca 2#/. 5edugo potom izbijaju ustanci u *rbiji, 06% I

0%. To je dovelo do destabuli-acije $arstava na Balkanu. $rna 4ora postaje

prakticno slobodna u sljedecim decenijama se ujedinjava, ista je situacija I sa

*rbijom. 4rcajka uz svesrdnu pomoc Britanije se u krvavaom ustankiu koji je

trajao od 0" 70"2 oslobadja turske vlasti poslije % vijeka. Osmansko

$arstvo se raspada tako da prakticno sa pocetkom "6. 7og vijeka, zavrsetkom

Balkanskih ratova, stavlljena je tacka na dominaciju Turaka u (vropi. *to se

ostatka teritorije na drugim kontinentima tice, dozivljavaju slicnu ili istusudbinu. *to se tice uticaja na svijet koji je nastao poslije raspada Turskog

$arstva, navescemo da su u prvom redu narodi dobili svoju slobodu. Turci su

izgubivsi teritorije izgubili I svoj prihod sa tih podrucja. Kada govorimo o

uticaju raspada ove drzave treba napomenuti I razlike u ekonomiji

hriscanskog 8apada I muslimanskog Istoka. 5aime, na Istoku I pokorenim

teritorijama u (vropi nije bilo nekog veceg ekonomskog razvitka. U prvom



redu, osvajaci su sa sobom donijeli svoj s-stem, religiju I kulturu, ali ta

kultura kao konzervativna nije u velikom obimu uticala na ekonmski razvitak

pokorenih podrucja I na njihovu eksploataciju koja je mogla dovesti do

intezivnog I neprekidnog bogacenja ovog $arsta. Prihodi koje su ubirali Turci

bili su pretezno ograniceni na uzimanje haraca od hriscanskih pokorenika,

eksploataciji plodova njihovog rada. 5ekih vecih naucnih ostvarenja I

progresa nije bilo, sem u stalnom jacanju vojske potrebne za odbranu, koje je

do tancina iscrpljivalo zemlju u kojoj je stanovnistvo bilo raznoliko, I cesto

vrlo nezadovoljno. 8a razliku od toga 8apad je prepun sa ekonomske tacke

gledista novena, kako u demokratskom poglede koje se ostvaruje preko

9rancuske burzoaske revelucije 20#., do industrijskog razvitka na prostoru

+elike Britanije, koja svojim naucnim I industrijskim dostignucima postaje

jedna od najbogatijih zemalja svijeta. Industri:kacija ovih podrucja,

demokratija I vladavina prava na 8apadu, koja je takodje imala trnovit put do

uspjeha, dovodi do ekonomskog blagostanja, a ekonomsko blagostanjedovodi do mira I progresa, ruku pod ruku sa demokratijom. *vakako je tacno

da je Osmansko $arstvo u pogledu razmisljanja njegovih stvaraoca imalo

posebnu I za njih pozitivnu ulogu, ali sa tim sistemom koji je iscrpljivao

podanike koji nijesu bili Turci, I koji je cesto ispoljavao nezadovoljstvo, sa

ekonomskom stagnacijom, koja traje vjekovima, nije se moglo racunati na

vjecne staze. Prema istorijskim I ekonomskim cinjenicama, uticaj koji je

raspad Osmanskog $arstva proizveo na (vropu, prije svega je veliki.

5estankom $arstva doslo je do stvaranja drzava naroda koji su do tada bili

pokoreni, (vropa je sirila duh prosvjetiteljstva I humanizma I na oslobodjene

prostore, dolazilo je do sirenja pokreta koji nijesu bili pod stegama

konzervativnosti. *iri se demokratija, na teritorijama koje je 3ustro Ugarska

preuzela od Turaka dolazi do stvaranja ekonomskih temelja u pogledu

industrije, inrastrukture I osvjescivanja naroda. U prosvetiteljskom I

kulturnom pogledu dolazi do ispoljavanja slobodne kulturne raznolikosti na

nekada pokorenim podrucjima. *to se tice sad muslimanske 3rike I 3zije koja

prelazi u ruke zapadnih sila u narednim decenijama moze se reci da I kod njih

ima nekog ekonomskog pomaka, ali opet one zamjenjuju jednog osvajaca

drugim, sada hriscanskim. Turska ostaje zatvorena u ;aloj 3ziji I dijelu Trakije

u (vropi. Ko ne moze vjerovati progresu koji je poceo da se ostvaruje naprostoru oslobodjenih zemlaja nastalih raspadom Osmanske drzave, treba

samo da prati razvitak u industrijskom I drustvenom pogledu na podrucjima

tih razlicitih drzava. To se moze vidjeti u osiromasenosti osmanskih podrucja

industrijom I inrastrukturom za to vrijeme.

<iteratura=

"



. Istorija $rne 4ore %#/ ) 2#/, grupa autora". Istorija +izantije, 4eorgije Ostrogorski&. Istorija *rba, +ladimir $orovic%. Istorija Osmanskog $arstva, Inaldzik!. Istorija juznoslovenskih naroda, grupa autora

>raga *emra, ovo je moje vidjenje uticaja raspada Osmanskog $arstva,

onako kako smo ga mi ucili, to ne mora da bude I tvoje, jer se mozda

neces sloziti. To je ono sto su nas ucili na nasim akultetima, na osnovu

iscrpnih izvora. Turci mozda imaju drugi pogled I izvorne cinjenice. 1a

sam pokusao da pomognem I nadam se da ce ti berem dio ovog

posluziti. *ve najbolje ti zelim u radu I u zivotu, puno srece I zdravlja

tebi I tvojima, Pozdrav

&

Documents

slabljenje Turske imperije