Sneldiagnostiek bij een longafwijking of verdenking op longkanker

Longgeneeskunde

SneldiagnoStiek bij een longafwijking of verdenking

op longkanker U bent door uw huisarts of ander behandelend arts verwezen naar de polikliniek Longgeneeskunde omdat bij er een afwijking is gezien op de röntgenfoto van uw longen. Hiervoor is verder onderzoek nodig. In het Jeroen Bosch Ziekenhuis is er de mogelijkheid voor het zogenaamde sneldiagnostiek traject. Dit betekent dat u in één week onderzoeken krijgt die nodig zijn om tot een diagnose te komen. Meestal krijgt u aan het einde van de week de definitieve uitslag. U hoort dan van de long-arts wat er aan de hand is en welke behandelingen er eventueel mogelijk zijn. In deze folder vindt u informatie over het sneldiagnostiek traject. welke afspraken en onderzoeken krijgt u?Een medewerker van de polikliniek Longgeneeskunde plant na overleg met de longarts de volgende afspraken voor u: dag 1 maandag• Longfunctieonderzoek.• Afspraak longarts op de polikliniek Longgeneeskunde.• PET/CT-scan. dag 2 dinsdag• Bronchoscopie. dag 4 donderdag• Vandaag heeft u een afspraak voor een gesprek met de longarts en eventueel

met de verpleegkundig specialist. Zij bespreken dan met u de uitslag van de onderzoeken. Wij adviseren u om samen met één of meerdere familieleden of een goede vriend naar deze afspraak te komen. Tijdens het gesprek wordt een plan gemaakt voor verdere behandeling of aanvullende onderzoeken.

deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft

algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend.

© Jeroen Bosch Ziekenhuis / www.jeroenboschziekenhuis.nl (Lon-094, uitgave februari 2018)

deze informatie is ook

te vinden in de JBZ Zorgapp.

www.jbzzorgapp.nl

Verderop in de folder leest u meer informatie over de onderzoeken. Hiervan zijn ook aparte folders. U kunt hierom vragen. Hoe bereidt u zich voor?Vervoer naar huisWe raden u aan om na de onderzoeken niet zelf naar huis te rijden of zelfstandig aan het verkeer deel te nemen. Ook niet met het openbaar vervoer. Dit in verband met de eventuele medicijnen die u krijgt. Het is belangrijk dat u van tevoren het vervoer naar huis regelt. Wat neemt u mee?• Uw geldig legitimatiebewijs.• Uw patiëntenpas van het Jeroen Bosch Ziekenhuis. • Uw Actueel Medicatie Overzicht (AMO). Het is voor uw arts belangrijk te weten

welke medicijnen u thuis gebruikt. Uw apotheek kan dit overzicht voor u uitprinten. Vraag hierom kort voordat u het ziekenhuis bezoekt.

verdere voorbereiding onderzoeken longfunctieonderzoek (maandag)Voor een longfunctieonderzoek zijn geen speciale voorbereidingen nodig: • Eigenlijk mag u voor een longfunctie gewoon eten en drinken. Maar vandaag mag

dat niet, omdat u ook een PET/CT-scan krijgt. Voor deze scan mag u namelijk niet eten. Hierover leest u bij het kopje PET/CT-scan meer.

• U gaat gewoon door met het innemen van uw eigen medicijnen voor de longen. Behalve wanneer wij u vragen om hiermee tijdelijk te stoppen. Neemt u in ieder geval uit Actueel Medicatie Overzicht (AMO) mee, zodat we precies weten welke ‘puffers’ u eventueel gebruikt.

• Heeft u in de zes weken voor het onderzoek een medische ingreep gehad? Meldt u dit dan vooraf telefonisch aan de secretaresse van de polikliniek Longge-neeskunde.

pet/Ct-scan (maandag)Voor de PET/CT-scan zijn wel voorbreidingen nodig. Hoe bereidt u zich voor?eten en drinken• Het is belangrijk om zes uur voor aankomst op de afdeling Nucleaire Genees-

kunde niet meer te eten;• Bent u opgenomen in het ziekenhuis? Dan is het belangrijk dat u in de zes uur

voor het onderzoek ook geen suiker binnenkrijgt via uw infuus of voedingssonde. Bij twijfel hierover kunt u contact (laten) opnemen met de afdeling Nucleaire Ge-neeskunde;

• U mag in de zes uur voor het onderzoek alleen water drinken;• U moet bij aankomst op de afdeling een beker water drinken zodra u plaats neemt

in de wachtruimte. U mag gewoon naar het toilet;• Omdat spieren ook veel suiker gebruiken is het belangrijk dat u vanaf 24 uur voor

het onderzoek geen zware lichamelijke inspanning meer levert.

patientenvoorliCHting Jeroen BoscH ZiekenHuis 2 VAn 8

diabetesHeeft u suikerziekte (diabetes mellitus), dan moet u contact opnemen met de afdeling Nucleaire Geneeskunde. Met name als u metformine (Glucophage) gebruikt is het belangrijk om dit door te geven. Een onderzoek met contrastmiddel kan niet zonder meer doorgaan in de volgende gevallen:• bij gebruik van metformine (Glucophage);• bij ernstige nierfunctiestoornissen;• als u in het verleden ooit een allergische reactie op contrastvloeistof heeft gehad;• bij hyperthyreoidie (een te snel werkende schildklier). U heeft in deze gevallen een verhoogd risico op complicaties. Behoort u tot een van deze risicogroepen en heeft uw behandelend arts hier niet met u over gesproken en/of niet naar gevraagd? Dan is het belangrijk dat u hierover zelf contact opneemt met de behandelend arts. géén metalenDe scans kunnen worden beïnvloed door metaal. Trekt u de dag van het onderzoek comfortabele warme kleding aan, waar bij voorkeur geen metaal in verwerkt is. Laat u zo mogelijk alle sieraden thuis. Metalen in het lichaam (pacemakers, gewrichtsprothe-sen, enz.) zijn geen probleem bij dit onderzoek. overigU bent ongeveer twee uur op onze afdeling. Als u van ver moet komen, kan het wenselijk zijn om iets te eten mee te nemen (voor ná de scan). Neem eventueel ook voldoende verschoning mee in geval van incontinentie of als u een stoma heeft. bronchoscopie (dinsdag)diabetes• Heeft u diabetes mellitus (suikerziekte)? De secretaresse heeft een folder voor u

over de speciale maatregelen die u moet nemen ter voorbereiding op het onder-zoek. Gebruikt u insuline, lees dan de folder: Diabetes en nuchter zijn voor onder-zoek (insuline). Slikt u tabletten, lees dan de folder: Diabetes en nuchter zijn voor onderzoek (tabletten);

• Het is ook belangrijk te weten voor de arts als u bloedverdunnende middelen ge-bruikt, zoals: acenocoumarol (Sintrommitis®), Marcoumar®, clopidrogel (Plavix®) of dipyridamol (Persantin®).

nuchterVoor de bronchoscopie moet u nuchter zijn. Dit betekent dat u vanaf 24.00 uur niet meer mag eten, drinken en roken. U mag wel uw medicijnen innemen met een klein slokje water. Let op! Als u plastabletten of bloedverdunners gebruikt, krijgt u instructies over het innemen van uw medicijnen. opname afdeling dagbehandelingVoor een bronchoscopie wordt u opgenomen op de afdeling Dagbehandeling. In het informatieboekje ‘Straks... wordt u opgenomen op de afdeling Dagbehandeling of Kort Verblijf (beschouwend)’ leest u alles wat u moet weten over uw opname in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. U vindt er informatie over de huisregels, de patiëntveiligheid en uw


rechten en plichten als patiënt. Wij vragen u om op de ochtend van de opname thuis te douchen of te baden. Trekt u gemakkelijk zittende, niet-knellende kleding aan. kunt u niet naar uw afspraak komen?Neemt u dan zo snel mogelijk contact op met het polikliniek Longgeneeskunde. Zo mogelijk maakt de secretaresse meteen een nieuwe afspraak met u. eerste dag sneldiagnostiek (maandag)Vandaag krijgt u een longfunctieonderzoek en de PET/ CT-san. longfunctieonderzoekLongfunctieonderzoek geeft de specialist informatie over de werking van uw longen en luchtwegen. Het bestaat uit twee onderzoeken. Met behulp van longfunctieap-paratuur meten we de flow-volume en de diffusie. We meten de mate van eventuele luchtwegvernauwing en de zuurstofoverdracht tussen long en bloed. De onderzoeken worden door de longfunctieanalist of analist in opleiding gedaan, die hiervoor speciaal voor is opgeleid.

Waar meldt u zich?U meldt zich voor de longfunctie bij de functieafdeling Longgeneeskunde. gebouw C, verdieping 1, ontvangst 4. U meldt zich aan bij de aanmeldzuil en u kunt plaatsnemen in de wachtkamer. De longfunctiemedewerker roept u binnen. Wat gebeurt er tijdens het onderzoek?De longfunctieanalist die het onderzoek bij u doet, legt u uit wat er gaat gebeuren en wat we van u verwachten. Het onderzoek gaat als volgt:• eerste meten we bij u uw lengte en gewicht zonder schoenen;• u neemt plaats op een stoel;• u neemt een mondstuk, dat verbonden is met het longfunctieapparaat, in uw

mond. Op uw neus krijgt u een klemmetje;• de longfunctieanalist vraagt u een aantal ademhalingstesten te doen. Hierbij spoort

de analist u aan om uw uiterste best te doen. Dit is noodzakelijk om een duidelijk beeld te krijgen van uw longfunctie.

Hoe lang het onderzoek duurt, is afhankelijk van de onderzoeken die de arts heeft aangevraagd. Gemiddeld duurt het onderzoek 20 tot 30 minuten. Na de longfunctie heeft u een gesprek met de longarts. pet- Ct met diagnostische Ct en contrastmiddelNadat u bij de longarts bent geweest, krijgt u de PET/CT-scan (Positron Emissie Tomografie). Hiermee is het mogelijk om stofwisselingsprocessen in het lichaam zichtbaar te maken. De stofwisseling is het proces waarbij voedingstoffen worden


opgenomen door het lichaam en afvalstoffen worden uitgescheiden. Bij alle stofwis-selingsprocessen zijn voedingsstoffen zoals suikers nodig. Bij dit onderzoek wordt dan ook een radioactieve vorm van suiker via een infuus in een bloedvat in de arm toegediend. Deze vloeistof heeft geen bijwerkingen. De CT ge-bruikt röntgenstraling in combinatie met een contrastmiddel om het lichaam gedetail-leerd in beeld te brengen. Dit contrastmiddel wordt toegediend via het infuus in uw arm dat ook is gebruikt voor het toedienen van de radioactieve vloeistof. Afhankelijk van de wensen van de aanvra-gend arts heeft u van tevoren mogelijk een vloeibaar contrastmiddel gedronken. PET-CT combineert een PET-scan met een CT-scan zoals die vaak op de afdeling Radiologie wordt gemaakt. Het apparaat brengt dus afwijkingen in de celstofwisseling in beeld en combineert dit met een nauwkeurige plaatsbepaling. Waar meldt u zich?U meldt zich voor de PET/CT-scan bij de afdeling Nucleaire Geneeskunde. Gebouw C, verdieping 0, ontvangst 3. Het is belangrijk dat u op tijd bent omdat de radioactieve stof maar heel kort bruikbaar is. Hoe gaat het onderzoek?In een speciale ruimte komt u eerst in een comfortabele stoel te zitten of op een bed te liggen. Daar krijgt u een infuus waardoor de radioactieve vloeistof wordt ingespoten en later de contrastvloeistof. De radioactieve vloeistof moet 50-60 minuten inwerken. U moet tijdens het inwer-ken van de vloeistof zo ontspannen mogelijk blijven liggen. U krijgt een warme deken en nog wat extra water te drinken. Het is niet toegestaan om bijvoorbeeld te lezen of te puzzelen.Tijdens het inwerken van de radioactieve vloeistof mag u wel muziek luisteren. Neemt u dan wel zelf een MP3-speler of iets dergelijks mee. Het is ook niet mogelijk om een familielid/begeleider mee te nemen naar de voorbereiding en/of het onderzoek. Vlak voor de scan gaat u nog naar het toilet om goed uit te plassen. Alle kleding zonder metalen onderdelen kunt u aanhouden.

Tijdens het maken van de scan ligt u op een vrij smal bed. U ligt op de rug met de armen boven het hoofd. Er wordt eerst een CT-scan van enkele minuten gemaakt. Daarna wordt in dezelfde houding een PET-scan gemaakt die ongeveer 30 minuten duurt. De duur van de scan is afhankelijk van uw lengte en gewicht. Tijdens beide scans

schuift u enkele keren door het apparaat heen en weer. Het is belangrijk dat u gedurende het hele onderzoek zo stil mogelijk blijft liggen. Na de PET-CT krijgt u nog een beker met contrastmiddel te drinken. Bij de gedetail-leerde CT-scan die nu volgt, wordt ook een jodiumhoudend contrastmiddel ingespo-ten via het infuus in uw arm. Dit kan enkele minuten een warm gevoel in het hoofd en de buik geven, wat prikkelingen in de keel en het gevoel te moeten plassen. Geef dit dan door aan de laborant die bij u staat.


De laborant ziet en hoort u tijdens het onderzoek via een camera. U kunt dus altijd kenbaar maken hoe u zich voelt. Als u wilt, kunt u muziek luisteren tijdens het maken van de scans. Neem hiervoor dan eigen cd’s/ muziek mee. Het apparaat maakt tijdens het scannen weinig geluid. Wat gebeurt er na het onderzoek?Na de scan bent u klaar. U kunt ook direct weer wat eten en drinken. Het lichaam verwerkt de contrastvloeistof sneller als u wat extra drinkt. De radioactieve vloeistof raakt u, zonder dat u daar iets van merkt, vanzelf weer kwijt. tweede dag sneldiagnostiek (dinsdag)bronchoscopieVandaag krijgt u een bronchoscopie. Dit is een onderzoek waarbij de longarts met een bronchoscoop uw luchtwegen (bronchiën) bekijkt. Een bronchoscoop is een dunne buigzame slang met aan het uiteinde een kleine camera met een lampje. De arts brengt de bronchoscoop via uw mond of neus, en daarna via uw keel in de luchtpijp en de bronchiën. Op deze manier kan de arts het slijmvlies aan de binnenkant van de luchtwegen bekijken. Tegelijkertijd kan de arts via de scoop stukjes weefsel weghalen en slijm afzuigen. Deze stukjes weefsel noemen we biopten. Slijm en biopten gaan naar het laboratorium voor onderzoek. Waar meldt u zich?U meldt zich op de dag van de bronchoscopie bij de Infobalie bovenaan de roltrap. Daar wijzen ze u verder naar de afdeling Dagbehandeling. Het onderzoek zelf gebeurt op de Longbehandelkamer. op de afdeling dagbehandelingOp de afdeling Dagbehandeling wijst de verpleegkundige u uw bed en geeft u uitleg over de gang van zaken deze dag. De verpleegkundige vraagt u of u het nuchterbeleid heeft gevolgd zoals we met u hebben afgesproken en controleert uw Actueel Medica-tie Overzicht (AMO) met u. Ook meet de verpleegkundige uw bloeddruk, hartslag en temperatuur. U krijgt een bandje om uw pols met daarop uw gegevens. Heeft u een gebitsprothese? Dan moet u deze vlak voor het onderzoek uitdoen. U gaat ongeveer een uur nadat u bent opgenomen naar de Longbehandelkamer voor de bronchoscopie. Deze tijd is nodig voor de voorbereiding. Als u aan de beurt bent, brengt de verpleegkundige u in uw bed naar de Longbehandelkamer. Hier neemt u plaats op een stoel. Tijdens de bronchoscopie mag er geen familie of bekende bij u zijn. Uw naaste kan wachten op de Boulevard van het Jeroen Bosch Ziekenhuis of naar huis gaan. Omdat u maar enkele uren in het ziekenhuis verblijft, mag u ook na het onderzoek geen bezoek ontvangen.


de verdoving

Op de longbehandelkamer neemt u plaats op een stoel. De assistente verdooft uw keel en eventueel uw neus met een verdovingsspray. Dit is nodig om de kokhalsreflex weg te nemen. De verdovings-spray heeft een bittere smaak en geeft u een gevoelloze keel. Het slikken gaat nu moeilijker. Na de verdovingsspray wordt er ook nog verdovings-

vloeistof in de luchtwegen gedruppeld. Dit kan een hoestprikkel veroorzaken die na korte tijd weer verdwijnt. Moment van controleVlak voor het onderzoek begint, controleren we of alle benodigde materialen aanwezig en in orde zijn. Kloppen alle gegevens? Ook vragen we nog een keer naar uw naam en geboortedatum. Soms heeft u een vraag al eerder beantwoord. Het herhalen van vragen is onderdeel van de controle en gebeurt dus bewust. Wat gebeurt er tijdens het onderzoek?Tijdens de bronchoscopie ligt u op een onderzoektafel. De arts en de assistente leg-gen u precies uit wat er gaat gebeuren. Gebeurt het onderzoek via de mond, dan krijgt u een plastic ring tussen uw tanden. Dit is bedoeld om de kwetsbare bronchoscoop te beschermen. De arts brengt voorzichtig de bronchoscoop via de neus of de mond en via de keel in uw luchtwegen. U kunt tijdens het onderzoek gewoon doorademen.Via de camera met lampje aan het eind van de scoop kan de arts de binnenkant van de luchtpijp en de vertakkingen ervan bekijken. Tijdens het onderzoek houden wij uw hartslag en zuurstofgehalte in het bloed goed in de gaten.

Soms wordt er tijdens het onderzoek extra verdovingsvloeistof in de long gedruppeld en direct weer opgezogen. Dit kan een vervelend gevoel geven. Door op uw ademhaling te letten, verdwijnt dit vervelende gevoel weer en neemt het eventu-ele hoesten af.

Het onderzoek is niet pijnlijk en duurt ongeveer 30 minuten. Wat gebeurt er na het onderzoek?De verpleegkundige komt u na het onderzoek ophalen en brengt u terug naar de afdeling Dagbehandeling.Na ongeveer één uur is de keelverdoving uitgewerkt. Pas dan mag u uw eventuele gebitsprothese in en weer eten en drinken. U krijgt op de afdeling een broodje en iets te drinken. Als er stukjes weefsel weggenomen zijn, kan het zijn dat u wat bloed ophoest. Dit is normaal en verdwijnt vanzelf binnen één tot twee dagen. naar huisZijn er geen bijzonderheden en voelt u zich goed? Dan mag u na twee uur naar huis. Denkt u eraan dat u na het onderzoek niet zelfstandig aan het verkeer mag deelne-men. Zorgt u er daarom voor dat iemand u komt ophalen.


Weer thuisDe dag van het onderzoek doet u het nog rustig aan. U kunt de volgende dag weer uw dagelijkse activiteiten hervatten.Als er de eerste twee dagen na ontslag onverwachte problemen optreden, zoals ernstige benauwdheid, hoge koorts, veel bloed ophoesten en pijn bij ademhaling, dan belt u het ziekenhuis.• Overdag, binnen kantooruren met de Longbehandelkamer.• Buiten kantooruren met de afdeling Spoedeisende Hulp.Bij vragen of problemen na twee dagen, belt u uw huisarts. derde dag sneldiagnostiek (woensdag)Vandaag zijn er geen onderzoeken voor u gepland. Afgelopen twee dagen heeft u een aantal onderzoeken gehad en zijn dit nu voor u spannende dagen in afwachting van de uitslag. Heeft u behoefte aan een gesprek of heeft u vragen, dan mag u altijd bellen naar de verpleegkundig specialist. Zij hebben op werkdagen telefonisch spreekuur van 09.30 uur tot 11.00 uur. Telefoonnummer: (073) 553 23 55. vierde dag sneldiagnostiek (donderdag)Vandaag heeft u een afspraak over de uitslagen van de onderzoeken, met de longarts en eventueel met de verpleegkundig specialist.Houdt u er rekening mee dat het vaak nog nodig is om uitgebreider naar het mate-riaal (verkregen tijdens de bronchoscopie) te laten kijken door de patholoog. Dit kan meerdere werkdagen duren. De uitslag kan dus een voorlopige uitslag zijn. Daarnaast is het vaak nodig om aanvullende onderzoeken te doen voordat we kunnen starten met een behandeling.De longarts geeft u hier verdere uitleg over. Wij adviseren u om samen met één of meerdere familieleden of een goede vriend naar deze afspraak te komen. Tijdens het gesprek wordt een plan gemaakt voor verdere behandeling of aanvullende onderzoe-ken. Heeft u nog vragen?Heeft u vragen over de longfunctie of bronchoscopie? Dan kunt u altijd bellen naar de polikliniek Longgeneeskunde, telefoonnummer: (073) 553 24 63. Zij zijn op werkdagen tussen 08.30 en 17.00 uur te bereiken. Heeft u vragen over de PET/CT-scan of over de voorbereidingen daarvan, dan kunt u bellen naar de afdeling Nucleaire Geneeskunde. Telefoonnummer: (073) 553 26 90.


Documents

Sneldiagnostiek bij een longafwijking of verdenking op longkanker