Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi

Suleyman Demirel University Faculty of Arts and Sciences

Sosyal Bilimler Dergisi J ournal of Social Sciences

Isparta Bölgesinin Tarihi Coğrafyası ve Myriokephalon Savaşı Sempozyumu

(19-20 Haziran 2014) Özel Sayısı ·

Historical Geography of Isparta Region and Myriokephalon War Symposium

Gune 19-20, 2014) . Special Issue

Ekim/October 2014

lspam Bölgesinin Taı:İh.İ Coğıafyuı ve My.ciokcpbaloo Savaşı Sempozyumu (19-20 Haziran 2014) Bildiıi Histo.cical Gco hy-of Isparta Rcgioo aod My.ciokepll2lon War Symposiwn Qwıc 19-20. 2014) Kitııb1

Haçlı Kaynaklarında Selçuklular, Bizanslılar ve Miryokefalon · Savaşı

Mustafa DAŞ*

ÖZET Uı:fa Haçlı Kontluğu'nun ortadan kaldı.alması sonucunda gerçekleşen 2. Haçlı Sefe.ı:iııe

bizzat Fransa Kralı VII. Louis katılmıştır. Fransız Haçlı kaynaklan kralın idaresindeki. ordunun Anadolu' dan geçişine · dair· geniş bilgiler suo.maktacl.ı.r. Yazarı anonim olan Gcs~e de Louis VII ve Odon de Deuil bu seferin çağdaş görgü tanıklaoôır. Başta bu ilci eser olmak üzere F.ta.nsız Haçlı kay.nııklan Bizanshla.t, Türlcler ve Anadolu üzerine çeşitli gözlem. ve tespitler su.a:ına1..;:adı.tla.c. Fransız kaynaklarındaki Türklerle ilgili tespitler ön plana çıkartılaı:ak, Bizansltlaı:, Selçuklular ve Göller yöresine ilişkin ve.ri.ler bildiride analiz edilmektedir.

. . Aıiabtar Kelimeler. 2. Haçlı Seferi, VIL Lo11is; Ge.rte de l.o11is Vll, Odo11 fk Deuil

Seljukia:ns, Byzantin.m and Mi.tyokefalon Batde in. tli.e Cnısade.t's Historical Sources

ABSTRACT Louis VII. King of France, was persoruı.lly engaged with the 2nd Crusade whlch was

launched as a result of the fail of the County of Edessa. Fren.eh Cı:usader acconnts provide a comprehen.sive pictııre of the passage of the Cnısader Army led by tbe King thıough .Anatolia. The ancinymous authçır of the Acts of Louis VII and Odon de Deuil aı:e two contempor.a.ry witn:esses of this Crtısade. French Crusader accounts, especially the two mentioned above, present vııluable observations and assessments of the Byza:ntines, Turks, aod the general situation in .Anatolia. This paper aims to analyze observations dealing with Byzantines, Seljuk.s, and the Distı:ict ofLakes (Göller Yiire.rı) by paying special attention to the Tuı:ks. •

Keywords: Secoııd C171.rade, Vll. Lo11is; Ge.rte de Lo11i.r. Vll, Odon de De11il

XI. Yüzyılın ikinci yarısında Selçuklu Tü.tklerinin Anadolu'yu fethetmele.ci ve bu fetihten kısa bir süte sonra Haçlı Seferle.tinin başlaması dünya tat:i.bini de.cinden etkileyen ve tarihte bir dönüm noktası sayılan önemli gelişmelerdir. Bu iki tarihi gelişmenin aktörle.ti olan Selçuklular ve Has:lıla;r iki yüz yıl boyunca sürekli temas halin.de olmuşlardır. Genellikle aske.ci nitelikte olan bu temaslar tarihi kaynaklarda yoğun izler hı.takmıştır.

Bilindiği üzere 1095 yılında ilan edilen Haçlı seferi ertesi yıl fıili.yata geçirildi. 1091 yılında Türkiye Selçuklularının başkenti İznik'i kuşatan Haçlılar, burasının. Bizans'a teslim olması üze.cine Selçuklu ~esini boydan boya kat ederek Antakya'ya kadar ulaştılar. 1098'de Antakya'yı zapt eden ~açlılar ertesi yıl Kudüs'ü alıp amaçlarını getçekleştiı:diler1• Birinci Haçlı Seferi sonrasında Selçuklula.ı: Anadolu'nu.o. Batı ve kı.yı bölgele.cinden uzaklaşt:ıı:ıla.rak İç Anadolu'ya hapsedilmiş bir kara devleti konumuna indirgendi. Üstelik Selçukluların bir diğer Türk devleti olan Danişmendliletle

'* Pruj Dr., Doleuz. Eylıil Oniv. Edtbfyot Fakı7//ui, T mih Bölıimı7. . ı Haçlı Seferleri iç:Uı genel nitelikteki başaı:ılı bir çalışma, L Deıı:ıirkent, Hqlı Seferini, Isw:ıbnl 2004.

186 MıJSlafa DAŞ

Anadolu'da üstünlük mücadelesine gi.ım.eleri onların daha da zayıf duruma düşmesine yol açu. Bununla birlikte 1100 ve 1101 tarihlerinde yapılan Haçlı Seferleri Tütkler tarafından başarısızlığa uğratıldı.. İslam dünyasında Haçlılara karşı gelişen mücadele ruhu, 1144'de Ut:fa Haçlı kontluğunun yıkılın.asıyla ilk büyük ve somut zaferini elde etmiş oldu. Müsliimanlann bu başarısına Batı Hıristiyan dünyası yeni bir Haçlı seferi ilan ederek cevap vetdi Bu defa Haçı kabul edenler Alınan Kralı ill. Kontad ve Fransa Kralı VII. Louis idi. 1147 yılında Sultan Mesud idaresindeki Selçuklular, IIl. Kontad'ı.tı komutasındaki Alınan lıaçlılanm Eslcişehir yakınlarında ağır· bir mağlubiyete ı:ığtatt:ılat. 1147 sonlarında İzn.ik'e ulaşan Fransız Haçlılan, Almanların feci durumunu öğl:enince Selçuklu ülkesinden geçmenin imlci.nsız olduğu.ıiu anladıla.ı:. Bunun üzerine Bizans topxaklaı:ında kalmaya özen gösteren F.ra.osız Kralı Vll. Louis, Balıkesir,

Bexgama, Efes güzergfilunı takip ederek. Menderes vadisi boyunca ilerledi Laodikeia'dan sonra özellikle Tüı:kmenlerle savaşarak ilerleyen Haçlılar, Göller bölgesi üzerinden Antalya'ya zorlukla ulaş~bildiler2• İşte bu geçişin hikayesini anlatan Haçlı kaynaklarında Selçuklu Tütkleri, BizansWar ve bölge hakkı.oda değerlendiı:meye lay:ık veriler bulunabileceği tahmininden yola çıkarak, F.rans.ı.zca Haçlı kaynaklat10.1. incelemeye karat verdik.

İlk inceled.iğimlz kaynak eser Odon (Eudes) de Deuil'ün Vll. Loui.r'nin Doğ11ya Seferi adını taşıyan eseri oldu3.

Odon de Deu:il (1110-1162), ruhban sın.ı.fıodan biri olarak iyi bir tahsil gö.o:nüştür. Kxal vır. Louis'n.io sekreterliğini yaptı. Onun maiyetinde ikinci haçlı seferine katıldı ve yaşananlara doğrudan tantldık etti. Y aztnış olduğu Kronik, VII. Louis'n.io Antakya'ya ulaşmasıyla sona ermektedir.

İkinci ese.t anonim bir yazara ait olan Geste de Ltınis VII, filı de Loııi.r- le- Gror adıyla anıhın t.aı:i.h.i anlatıdıx. Bit ruhbanın kaleminden çık-ı:ığı anlaşılmaktadıx. Saint­Denis Manastınnclaki bir yazma eseı:in içerisinde bulunmuştur4. Kısa bir anlatı olmasına ı;ağmeo Alman Haçlıla.n.o bozgunu, VII. Louis'nin komutasındaki Fransız ordusunun Batı Anadolu'daki güzergahı, göller yöresinde (Pisiclia) Fransız Haçlılarının uğradığı. feci bozgun ve VlI. Louis'n.io güçlllk.1.e Antalya'ya ulaşması hakkında bir hayli canlı tas'Virl.er eşliğinde bilgiler verilmektedir.

İkinci Haçlı Seferinin bir diğer önemli kaynak eserini Guillaume de Tyr (1130-- 1184) yazmıştır. 1130 civatında Kudüs' te doğ?n Guill.aume, doğudaki Latinlerin ikinci kuşağındandıx. 1145'te eğitim için A-vrupa'ya gitti Bu sırada Avrupa'da ikinci haçlı seferi için hazıtlıklaı: yapılıyordu. Patls'te ve Bologne'da dönemin filim.lerinden teoloji okudu. 116S'te yeniden Kutsal Topraklara dö~dü. Kudüs Kralı I. Amauxy'nin yakınlarından bici oldu ve 1167'de Sur piskoposluğuna atandı. Daha sonra ki dönemlerde Krallığın yönetiminde ve ruhban sınıfı. içerisinde etkili biri oldu. Kral kendisin.den bir tarih kitabı yazoıasın.ı istemiştir. Bu kitap dışında birçok eser kaleme almıştır. Yazma.ya başladığı. Histo.tia rerum in partibus transma.rinis gesta.rum 23 kitap olarak planlanmış ama tamamlanmamıştı.r5. Fransızca olarak Histoire .d'outremeı: [Den.iz ötesinin Ta.ribij olarak çevrile.o Guillaume de Tyr'in eseri Suriye ve Kudüs'ün

2 E. Altın, İki11d Ha;lı Seferi (1147-1148), TI'K. Ankam 2003. l Odan de Dcu.il. Hütoirr tk !o mJisatk d4 Lo11is V1I, ed. M. Guizot, Paris 1824; ıofu:haud, Bibliolhtqt1t du Croi.ıadeı, Patis 1829, c: I, Paris 1829 • Michaud, Bibliolheq11t du Croiradu, Pw 1829, c.. l, s. 212-223 s Guillaume de Ty.r, ''Histoı:ia",.RHC Dommmt.r omtknlat!X, c. 1-2, Paris 1844-1859.

Ha;lı Kt:Jnaklannda Sel;tıkMar, Bizaıısltlar 11e Miryokeja/on SavtJft 187

Hz. Ömer döneminde fethiyle başlamaktadır. Fakat eserde daha çok Birinci haçlı Seferi geniş olatak işlenmişti.t. Dönemin birçok kaynaklaı:ında.n fa.ydalanmış olmakla bitlikte Guillaume de Tyr'in eseri orijinal birinci el kaynak olat:ak görülmektedir.

XIII. Yüzyılda Fransa'da telif edilen LJı Faitr deı &maim, Sezar'ın hayatını anlatan şiirsel bir uyarlama olup, Haçlı kayoakla.ı:ı.ndaki veriler işlenmektedir. Yazan anonimdir. Halk arasında haçhlann başatılan destansı olarak yansıtılmaktadu:6.

XIİI. Yüzyıla ait olan bit diğer şiir / destan tarzındaki Les Chetifs adlı eser de İznik savaşı sırasında Corborao adlı bir Türk Em.irine esir düşen bir grup şövalyenin maceralatı aolattlmaktadır7. Birçok badireler atlattıktan son.ta esiı::likten. kurtularak Kudüs'e ulaşan birkaç şövalyenin doğaüstü maceralatı. şiirsel ol.atak anlatılmaktadır.

Bu eserlerde ve özellikle de Odon de Deuil, Geste de Louis VII ile Guillaume de Tyr'de , Haçlı seferinin hilciyesi.n.io yanında Bizanslılar ve Türkler hakkında bir taktın gözlem ve tespitler yapılmaktadır. . .

Bütün eserlerde Bizanslılar, din olat:ak sapkın (heretique) olarak görülmektedir. "'­Haçlı Seferi gibi kutsal bir vazifede, bütün kayoakla.ı:ı.n aşağı yukarı birleştiği bir diğer konu da Bizanshlarla ilgili olarak, onların haçlılara ihanet etmiş olmalatıdır. Bu ihanet bazen en ağı.r biçimde ifade edilip, eleştirilmektedir. Fakat İ.mpaı:ato.r I. Manuel Komnenos ömeğinde olduğu gibi, Haçlılara yapılan yardımlar ise ya görmeden gelinmekte ya da küçümsenmektedir. Odon de Deuil ve Guillaume de Tyt,_ Bizanslı halkı da güvenilmez olarak görmektedirler. Bizanslılara yönelik ilginç bir eleştiriyi Odan de Deuil, Fransız Haçlı ordusu İzmit yakınlarındayken yapmaktadır: "Bu düşkün/ gevşek halk hazine biriktirmeyi pek sever. Kendilerini savunmadan aciz olmalatı.na .rağmen, savnnmalannı ücretli askerlere emanet edetler''8. Bu ve benzeri ifadeleri.o dışında, Miryokefalon öncesinde Bizaos'ın askeri durumunu anlamamıza yarayacak hiçbir veriye, Fransız Haçlı kayoakla.ı:ı.nda ne yazık ki rastlanılmamıştır. Bunların dışında, Fransız Haçlı ordusunun Laodikeia sonrasındaki ilerleyişi sırasında, yani Göller bölgesinden Antalya'ya gideı:ken, Bizansltla.rın kendilerine .ihanet etmekle kalmad.ıklan, Tütklerle birleşerek saldttdıklan acı. biçimde dile getiı:ilmektedir.

İkinci Haçlı Seferi sırasında Fransız Haçlı ordus.unun Efes'ten sonra Menderes vadisini izleye.ı:'ek ilerlemesi su:asındaki gelişmeler dolayısıyla, Fransız kaynakları Tfu:klerle ilgili daha tafsilatlı bilgiler vecilınektedir. Türkler adlandı.t.ılı.tken, Turc, Tutcomans, Turcopoles gibi farklı isi.inler bilinçli olatak tercih edilmektedir. "Turc" adı ikinci haçlı seferi öncesindeki dönemlere ait Fransız kaynaklarında rastlanmaktadır. La Chanson de Roland'da şu ifadelere .rastlanmaktadır: "Mai.ı recla!Jlez. let baro11s d'Ocdant / Tımı et Enfr111u, .Aırıbiz. e Jaia,,:(_'9 (Batılı Baronlara çağn yapın / Tüı:kler ve Enfrun'lar, Araplar ve Devler). Bw:ada toplumsal bir kimliği ifade etmek yerine duyuma dayalı bir kafiye söz konusudur. Tütk adının bilinçli bir şekilde Anadolu'da yaşayan halkı ifade etmek için kııllanılması ikinci haçlı seferi kaynaklarıyla

başlamaktadır. Bu kaynaklarda genellikle ''Turc" adıyla yerleşik Müslüman Selçuklu Türkleri vurgulanmaktadır. Guilla.ume de Tyr, Türkler/Les Turcs ve Turcomans/TW:kmenlerin aym kökenden geldiğini ve yaşanı tarzı bakımından

6 LJ ftı tks &mainı, ıo1npi!i 11J.Jembk dt Saill.rft ti de S11etoi116 tt dl Lır.ao, ed. , Louis-Fe.nıııod Flutre, Paris 1935. 7 Ls Chilift, ed. Jan Nclson., Tnscaloosa University of Alaba.ına press, 1977. a Odoa de Deuil, s. 236 9 La Cha111on de R.oland, ed r. Sborts, Faris 1990, mısra 3517-18

188

aralı.ıında Wk olchlğunu özellikle vw:gulunaktadır. "J..j Tun ıt /i Turqamen uinulrmt d'tme rarine el imrtnl d'tme tem ... Et einnint auing q111 al pmplu q11i (JJ)(Jn/ tJ/oİJ Ji vix d Ji T1ıdes et vivoil amıint duatimment &01lJfl1e bestes, orent aınqlliı ın rneiıu de XL a111 Jİ grrmt reignorie (()mme vos oız, el montrerent en si grwıt orgueiU q11e il ne wdnnt plHs avoir no11 Jİ mmme li aHtre estoient apele dom il vi11dre11t, einzfimnt apelez. Tur. Ll autrı qıli ne leuierent mie lem· maniere de !!İvre toeforz. nomez. et soııt encore T11rq11e1JJaır10• Tüddeı: top~ bağlı ye.tleşikkeo, Türkmenlerin ise çadı.rlaı:da yaşamaktadırlar ve hayvan sürülerine sahlptirle.ı:. Türkmenlerin göçebeliği Gestc de Louis VII'in yazarının da dikkatini çekmiştir: (Menderes vadisi boyunca ilerleyişin başlamasından hemen sonra) "Tlirkler çad1rlan111 11chti11 iitoki k!Jısı bqy1111ca k11rmı1flard/1 ı ı . "Bu Tiirknıenler ne şehir ne de kakyi bilm'!J611 vahşi İllıanlardır, 011/ar sürekli bi;imdı ;atlırlarda kalırlar ve hq;ıuan beıltrlel' 12• Türk erlcekleı:in eş olarak aldıklan I!ı.cistiyao kökenli kadı.nlatdan doğan çocu.kl.arıı ise Frans12 kaynaklan Bizans etkisiyle "Turcopole" adını vemıekteditleı:. ''Hıristtyan 011111 vı Tiirk babadan ol11p Türkler arastnda yelıp»İ/ olanlar T111wpole adrJla 011t4Jorlal''3. "Turcopoli, kitli ı.ı:k ve sözde Hıristiyan, Rum anne ve Tütk babadan doğao1aI:a resmi olacak olawa da fiilen verilen addır''14.

Turc tabiriyle aynı zamanda M""uslüman da ifade edilmekle birlikte, kaynaklarda Anadolu'daki Müslün:wı Tüd..-'le Ort:ı doğudaki Müslüman Arap arasında fark bulunduğu bilinmektedir. M""u.sliiman olmalanndao dolayı Saı:azin, paien, infıdel, bcretique gibi adlandırmalar ve s.ı&tlar Türkler içın bolca kııllanılmaktadırlS. Fransız H.tçlılan için Tüdcler yok edilmesi gereken amanslZ düşlll2nhrdı. Düşmanlarına kaı:şı duyduklaı:ı kin ve öfke doğal olark Fransız laynaklanna da gcruş ölçüde yansı.mışt:tt. Bundan dolayı Tfukletle ilgili siyasi, sosyal, ekonomik, kültürel veya dini gözlemler yapmak yetine sürekli biçimde düşmanlannı kötü ve olumsuz görme gayreti kaynakla.ı:da açık biçimde tesit edilmektedir.

Pransı.z ordusu Laoclikeia istlkameti.ode ilerleı:ken bir geçit bularak nehri geçtikleriJli kaydeden Geste de Louis VlI ve Odoo de Deuil bu sı.tada Tfu:klecin yağmur gibi ok attıklarını, büyük kayıplar ve.ı:clikle.ı:i.ni belirtiyor. Haçlı kaynaklaı:ında Tüddetlc pgili bel.ki de tek olumlu sayılabilecek tespit, çok iyi ok at:mal.a.ı:ıclır. Özellikle TüPo:nenle.rio ok atmaktaki ve at sümıekteki maharetleri açıkça olmasa bile belirgin bir l:ıayrruılıkla anlatılmaktadtt. "Türklerin güçlü ve çevik atlan varclı. Çoğunluğu hafif sila.blı.ycll, sadece ok ve yay taşıyorlardı. Hı.cistiyan ordusuna saldırd.ı.k.laı:ı zaman semayı çığlık ve hayku:ışlan kaplıyox, düşmanla.ona korku salmak için davullar:ını ve diğer cnst:riimanlarını kotk:unç biçimde çalıyorlardı"16• Türkletlc savaşarak Laoclikeia'ya vamuş olan Fr.uı.srz Haçlıları, şehrin Bjzanslı valisinin Tücldctle anlaşmış olduğunu ve Haçlılua ihanet ettiğini kaynak belirtiyor.

Dcııizli'dcn Antalya istikametinde ilerlerken yani göller yörcsindcyken Odon de Dcuil ve Gesre de Loı:ris VII'de geçen .i&dclcrden bu yörenin artık Tüdonenlerin

11 Gu.ilhume de Tyr. "Histoı:ia", c. 1, s. 22-24 ıı Gcstc de Loois VII. s. 221 ıı Guillaume de Tyı, "Histuria", c. 2. s. 435 il Aguilcn. s. 246 ıc J\lbcrt d'Aix, "Historia Hierosolymiwı.a", RCI-1, DoC11111111ts ıaidtnımoc, c. 3, Paıis 1879, s. 434 ı~ Bu konuda tfun haçlı kaynaklan iizctinc genel bir değcdeodi.ane için bıkuıı.z, M. Lushchcııko, L'"ımage de l'Asie Ml.ocur et dcs Turcs dans les textcs namr.i.fs du Moyen Age Faınçais (X.Il-milieu de XV siecle), Vaocouver, 20011, s. 96-100. 16 "Gcste de Lousi vır•, s. 220

189

yurdu haline gddiğini net biçimde gösteı:mektedir. Ordunun takip ettiği yol zor ve zahmetliydi. Dağ yola.clında kaybolan hacıları dağlarda oturanlar boğazlıyotlaıdı. Ordu bir dağın et+e gdcliğinde, buı:asuıın Alman)aan kan ve cesetleriyle kaplanmış olduğunu gördük. O sırada Tüı:kler belirdi ve Kral hemen savaş düzeni aldırttı. Direnişle karştlaşmadan bu dağlaı:ın aştlabilir taraflacın.ı kat ederek öte yan da kamp kuruldu. Dağ öylesine yüksek ve kayalıktı ki zirvesi arşı.filiya değecek ve o.radan inen zcba.nilcrin insanla.rı cehenneme sürükleyeceği sanılırdı. Ordu bu dağ yollanndan ilerledi. Yolun zorluğu ve dar oluşu nedeniyle savaşçılar birbicin.i.n üstüne çıkıyordu, atlar yürümekten ziyade adeta toprağa çakılıp kalıyorlardı ve güruh gitgide daha da a.ruyordu. Uçurumlardan hayvanlar yuva.tlao.ı.yor, kopan taşlar nedeniyle hayvanlat ve insruılaı: eziliyorlardı. Tüı:kle.r ve Bizanshlann ok yağdırarak geçişi engelliyorlardı. Zavallı hacılar böylesi bir zalimliğe ma!:U2 kalırlarken, onlıu: (I'iiı:klcr) hctlıangi bir tehlike altında değillerdi. Gün yanya geldiğinde ordudaki. kargaşa ve dağınıklık çok ciddi hale geldi ve öyle ki düşmanlar dalıa. cüretlclı: biçimde yaklaşıp saldırdılar. Öncülerle artçı hiı:likledn bağlan.tısı koptu. Çok sayıda kimse devrilip hayatını kaybetti. Yaralılann aa fcryatluı ve can verenlerin çı.ğlıklac göklere yükseldi ve kralın k:ulaklacnda çı.nladı. Kral Loais yapabildiği kadanyla mücadele etti am:l~duyu kurta.ı:a.n akşa.muı gelişi oldu17• Burada adeta Miryokefaloo gibi bir geçitten geçilmesi anlatılı.yor. Fa.kat Antalya'ya kadarlci güzergihta benim incelediğim bynaklarda o:wlesef bir yer adı zikredilmiyor. Haçltla.r muazzam kayıplar vererek ilctlcyebildilcc. Haç.W.arın içerine düştükleri feci durum karşısında Türklerin bazen artık onlaı:la

savaşmayıp, aç perişan haldekilere yardıma oldukla.o. Buna karşın di.ndaşlan olan Bizanslılaı:ın bayince davı:andık.lao Fransız kaynaklacoda vwgulanu:. Odon de Deuil, Türklerin bu insani davnımşlan kaışısında bazı. Haçlılann Müslüman olduğunu belirtiyor. Bundan çok büyük üzüntüye kapılan Odoo; "!! iha11t1ten d4 daha zalim ola11 m~rhamtt! Miilliimanlar Flıristfya11/ara tkmek vererek di11/ed11i .raf/11 al!Jorlardı. B11n11nla beraber Tiirkkr 011/an lılanı yapmak için bir zorlamada b"'1mnıadılat'' tesbitini acıyla dile getinnektcdir'B. F:ransı.z Haçlı kaynaklarında Isparta ve göller yöresinin tarihi coğrıı.fyası.oa katk1 sunacak bilgilere şimdiye kadar tesadüf edilmemekle birlikte, bu döneme ve yöreye ilişkin daha birçok kaynağın bulunduğunu hatırlatmakta fayda görüyorum.

11 Geste de Louis va, s. 223, Odon de Deuil, s. 238-239 11 Odon de Deuil. s. 242-244

190 MNıt4/t1 DAŞ

Kaynakça AJbcrt d'Aix, ''IBstoria Hieı:osolymit.ana", RCH, D()(:lımenlJ omdmtaux, c. 3, Paris 1879. Altan E., ikinci Ha;1ı Seferi (1147-1148), ITK, Anbn 2003. DEMİR.KENT I., Haçlı Seferleri, İstanbul 2004. FLUI'RE Louis-Femand, Paris 1935. Geste de Louis VII, ed Michaud, Bibliotheque Croisade, Pa.ci.s 1829, s. Gu.illauttıe de Tyr, ''Historia'', Ili-IC, DoC1111ıe11/.f ocdd111ta11X, c. 1-2, Pa.ds 1844-1859. KESİK M., Tiirkjye Devleti Tarihi Sıtlta11 I. Mwıd Döiıemi (1116-1155), m<, Ankara

2003. La Clıanson de Rolaod, ed L Shorts, Pa.ds 1990. Les Cbeıifs, cd. Jan Nelson, Tuscaloosa Uoiversity of Alabama press, 1977. Li fct dcs Romains, compile ensemble de Salustc et de Sueto.ine et de Lucan, ed. , LUSHCHENKO M, L'image de /~e Mi11t11r ti du T11m da11ı /eı ltxks namıtift dıı Af.ttyen

A.ge Fra11;aiI (Xll-milieu de XV siccle), Vancouvcr, 2011. Micbaud, Bib/iotfıtq11e des Cruirades, Faris 1829, c. I, Pa.cis 1829. Odon de Deuil, Hi.ıtbİre de la mıi.ıadt dı LIJ11is VII, ed. M. Guizot, Paris 1824. Raymond d'Aguileı:s, Hirtoria, Paris 1978. 11JRAN O., Selftıklıı/ar Zamanında Tiirk!Je Tmih4 İstanbul 1984