SPOŁECZNE I ZDROWOTNE UWARUNKOWANIA STAROŚCI

SPOŁECZNE I ZDROWOTNE

UWARUNKOWANIA STAROŚCI

STARZENIE SIĘ A STAROŚĆSTARZENIE SIĘ A STAROŚĆ

STARZENIE SIĘ – STARZENIE SIĘ –

normalny, długotrwały i normalny, długotrwały i nieodwracalny proces nieodwracalny proces fizjologicznyfizjologiczny, , zachodzący w osobniczym rozwoju zachodzący w osobniczym rozwoju żywych organizmów, w tym także żywych organizmów, w tym także człowieka. Starzenie rozpoczyna człowieka. Starzenie rozpoczyna się w wieku średnim i nasila z się w wieku średnim i nasila z biegiem czasu.biegiem czasu.


Starzenie – Starzenie –

jest procesem dynamicznym, jest procesem dynamicznym, postępującym w czasie uszkodzeniem postępującym w czasie uszkodzeniem wszystkich funkcji organizmu, wszystkich funkcji organizmu, powodującym: powodującym:

Utratę adaptacyjnej odpowiedzi na stres Utratę adaptacyjnej odpowiedzi na stres – ograniczenie rezerwy homeostazy– ograniczenie rezerwy homeostazy

Rosnące ryzyko chorób zależnych od Rosnące ryzyko chorób zależnych od wieku wieku


Starość – Starość –

Jest to końcowy okres starzenia się, Jest to końcowy okres starzenia się, który nieodwołalnie kończy się który nieodwołalnie kończy się śmiercią, jest to więc nie proces śmiercią, jest to więc nie proces lecz stanlecz stan

STAROŚĆSTAROŚĆ

Wg. WHO wyróżnia się następujące Wg. WHO wyróżnia się następujące okresy starościokresy starości

Starość wczesna: pomiędzy 60 a 74 Starość wczesna: pomiędzy 60 a 74 rokiem życiarokiem życia

Starość późna: pomiędzy 75 a 89 Starość późna: pomiędzy 75 a 89 rokiem życiarokiem życia

Starość bardzo późna – Starość bardzo późna – długowieczność: powyżej 90 roku życiadługowieczność: powyżej 90 roku życia

CZY STAROŚĆ TO CZY STAROŚĆ TO CHOROBA?CHOROBA?

Wg. Międzynarodowej Klasyfikacji Wg. Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych Chorób i Problemów Zdrowotnych

ICD – 10ICD – 10

R54 – starośćR54 – starość

RXX – młodość??RXX – młodość??

CECHY PROCESU CECHY PROCESU STARZENIA SIĘ STARZENIA SIĘ

CZŁOWIEKACZŁOWIEKA POWSZECHNOŚĆPOWSZECHNOŚĆ PROGRESYWNOŚĆPROGRESYWNOŚĆ DŁUGOTRWAŁOŚĆDŁUGOTRWAŁOŚĆ WIELOWYMIAROWOŚĆWIELOWYMIAROWOŚĆ WIELOPŁASCZYZNOWOŚĆWIELOPŁASCZYZNOWOŚĆ MIERZALNOŚĆMIERZALNOŚĆ INWOLUCYJNOŚĆINWOLUCYJNOŚĆ WIELOPRZYCZYNOWOŚĆWIELOPRZYCZYNOWOŚĆ ZWARTOŚĆ ONTOGENETYCZNAZWARTOŚĆ ONTOGENETYCZNA PREWENCYJNOŚĆPREWENCYJNOŚĆ

WIELOWYMIAROWOŚĆ WIELOWYMIAROWOŚĆ STARZENIASTARZENIA

STARZENIE SIĘ GATUNKU – STARZENIE SIĘ GATUNKU – historia dotychczasowego rozwoju historia dotychczasowego rozwoju gatunkugatunku

STARZENIE OSOBNICZE – STARZENIE OSOBNICZE – dotyczące poszczególnych osóbdotyczące poszczególnych osób

STARZENIE POPULACYJNE STARZENIE POPULACYJNE (DEMOGRAFICZNE) – starzenie się (DEMOGRAFICZNE) – starzenie się danej populacji na danym danej populacji na danym obszarze i w określonym czasieobszarze i w określonym czasie

Wielopłaszczyznowość Wielopłaszczyznowość procesu starzeniaprocesu starzenia

PŁASZCZYZNA BIOLOGICZNA: PŁASZCZYZNA BIOLOGICZNA: obejmuje podstawowe atrybuty obejmuje podstawowe atrybuty organizmów żywych – zdolność do organizmów żywych – zdolność do adaptacji, rozwoju, rozmnażania się adaptacji, rozwoju, rozmnażania się itp.itp.

PŁASZCZYZNA PSYCHOLOGICZNA – PŁASZCZYZNA PSYCHOLOGICZNA – obejmuje zmiany postrzegania obejmuje zmiany postrzegania świata, filozofii życiowej, świata, filozofii życiowej, zachowania, uczućzachowania, uczuć

Wielopłaszczyznowość Wielopłaszczyznowość procesu starzeniaprocesu starzenia

PŁASZCZYZNA SPOŁECZNA – PŁASZCZYZNA SPOŁECZNA – obejmuje kontakty międzyludzkie, obejmuje kontakty międzyludzkie, pozycję społeczną i zawodową, pozycję społeczną i zawodową, związki rodzinne itp.związki rodzinne itp.

PŁASZCZYZNA SOCJALNA – obejmuje PŁASZCZYZNA SOCJALNA – obejmuje zmiany statusu materialnego, zmiany statusu materialnego, zaspokajania potrzeb, dostępu do zaspokajania potrzeb, dostępu do usług, rozrywki itp.usług, rozrywki itp.

Mierzalność procesu Mierzalność procesu starzenia - utrudnieniastarzenia - utrudnienia Wiek kalendarzowy – duże różnice Wiek kalendarzowy – duże różnice

w stopniu zaawansowania w stopniu zaawansowania procesu starzenia u osób w tym procesu starzenia u osób w tym samym wiekusamym wieku

Wiek biologiczny – brak łatwego Wiek biologiczny – brak łatwego do sprawdzenia i jednoznacznego do sprawdzenia i jednoznacznego parametru np. stopień parametru np. stopień uwodnienia tkanekuwodnienia tkanek

Mierzalność procesu Mierzalność procesu starzenia - utrudnieniastarzenia - utrudnienia

Wiek subiektywny („mam tyle lat na ile Wiek subiektywny („mam tyle lat na ile się czuję”) – w znacznym stopniu się czuję”) – w znacznym stopniu niemiarodajny, zależny od czynników niemiarodajny, zależny od czynników psychologicznych, socjalnych, psychologicznych, socjalnych, aktywności itp.aktywności itp.

Wiek sprawnościowy – mierzony Wiek sprawnościowy – mierzony parmetrami wydolnościowymi w parmetrami wydolnościowymi w stosunku do fizjologicznej normy dla stosunku do fizjologicznej normy dla danego wiekudanego wieku

Rodzaje starzeniaRodzaje starzenia

Starzenie pomyślne – wolne od Starzenie pomyślne – wolne od chorób, z długo zachowaną chorób, z długo zachowaną sprawnością fizyczną i sprawnością fizyczną i intelektualnąintelektualną

Starzenie niepomyślne – wczesny Starzenie niepomyślne – wczesny początek występowania chorób i początek występowania chorób i spadku sprawności, długi okres spadku sprawności, długi okres uzależnienia od opiekunówuzależnienia od opiekunów

Starzenie pomyślneStarzenie pomyślneLeni Riefenstahl 1902 - 2003Leni Riefenstahl 1902 - 2003

Starzenie niepomyślneStarzenie niepomyślne

Zmienność populacji Zmienność populacji osób w wieku osób w wieku

podeszłympodeszłym 60-70% - osoby zdrowe lub o niewielkiej 60-70% - osoby zdrowe lub o niewielkiej ciężkości schorzeń, samodzielneciężkości schorzeń, samodzielne

20-30% - osoby przewlekle chore z kilkoma 20-30% - osoby przewlekle chore z kilkoma chorobami przewlekłymi, niezależne, niekiedy chorobami przewlekłymi, niezależne, niekiedy wymagające hospitalizacjiwymagające hospitalizacji 2-10% - osoby niedołężne, wiele schorzeń 2-10% - osoby niedołężne, wiele schorzeń przewlekłych, konieczność stałej opieki, często przewlekłych, konieczność stałej opieki, często instytucjonalizacja, nawracające hospitalizacje instytucjonalizacja, nawracające hospitalizacje

STAROŚĆ W UJĘCIU STAROŚĆ W UJĘCIU DEMOGRAFICZNYMDEMOGRAFICZNYM

MLS – maximum life spanMLS – maximum life span

Wynosi około 120 lat i zasadniczo Wynosi około 120 lat i zasadniczo nie zmienił się od tysięcy latnie zmienił się od tysięcy lat

Zmienia się odsetek ludzi w wieku Zmienia się odsetek ludzi w wieku podeszłym z zatem również podeszłym z zatem również

średnia długość życiaśrednia długość życia


SOLONSOLON

640 p.n.e – 560 640 p.n.e – 560 p.n.ep.n.e

Średnia długość Średnia długość życia w tych życia w tych

czasach to 20 latczasach to 20 lat


MICHAŁ ANIOŁMICHAŁ ANIOŁ

1475 – 15641475 – 1564

Średnia długość Średnia długość życia w tych życia w tych

czasach to 25 latczasach to 25 lat


Jeanne CalmentJeanne Calment

1875 – 19971875 – 1997

Średnia długość Średnia długość życia w okresie w życia w okresie w którym żyła to 65 którym żyła to 65

latlat

STAROŚĆ W UJĘCIU STAROŚĆ W UJĘCIU DEMOGRAFICZNYMDEMOGRAFICZNYMSpołeczeństwo stare w ujęciu Społeczeństwo stare w ujęciu

demograficznym to takie, w demograficznym to takie, w którym: którym:

odsetek ludzi w wieku powyżej 60 lat odsetek ludzi w wieku powyżej 60 lat przekracza 12% przekracza 12%

lublub odsetek ludzi w wieku 65 lat odsetek ludzi w wieku 65 lat

przekracza 7%przekracza 7%

Zmiany demograficzne Zmiany demograficzne w Polscew Polsce

Wg. GUS w 2010 roku liczba ludzi w Wg. GUS w 2010 roku liczba ludzi w wieku powyżej 65 lat wynosiła 5,1 wieku powyżej 65 lat wynosiła 5,1

mln (czyli 13,6% populacji)mln (czyli 13,6% populacji)

Prognoza na 2035 rok – 8,5 mln Prognoza na 2035 rok – 8,5 mln

(czyli 23,8% populacji)(czyli 23,8% populacji)


Zjawisko „podwójnego starzenia Zjawisko „podwójnego starzenia się” – liczebność Polaków w wieku się” – liczebność Polaków w wieku powyżej 75 lat wzrośnie z 0,8 mln powyżej 75 lat wzrośnie z 0,8 mln aktualnie do 1,8 mln w 2030 rokuaktualnie do 1,8 mln w 2030 roku

W okresie od 2010 do 2020 roku W okresie od 2010 do 2020 roku przybędzie około 2 mln osób wieku przybędzie około 2 mln osób wieku emerytalnym (efekt wyżu emerytalnym (efekt wyżu demograficznego z lat 1950 – 1958)demograficznego z lat 1950 – 1958)


Współczynnik obciążenia Współczynnik obciążenia demograficznegodemograficznego

Liczba osób w wieku poprodukcyjnym Liczba osób w wieku poprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku przypadająca na 100 osób w wieku

produkcyjnymprodukcyjnym

- 2000 rok 100/24 czyli 4:12000 rok 100/24 czyli 4:1- 2020 rok 100/36 czyli 3:12020 rok 100/36 czyli 3:1

- 2025 rok 100/40 czyli 2,5:12025 rok 100/40 czyli 2,5:1

Główne przyczyny Główne przyczyny starzenia starzenia

demograficznegodemograficznego Wydłużenie przeciętnego czasu Wydłużenie przeciętnego czasu

trwania życia – w Polsce kobiety 80,6 trwania życia – w Polsce kobiety 80,6 lat, mężczyźni 72,1 latlat, mężczyźni 72,1 lat

Spadek umieralności, zwłaszcza w Spadek umieralności, zwłaszcza w młodszych grupach wiekowychmłodszych grupach wiekowych

Postępy w medycyniePostępy w medycynie Spadek liczby urodzeń powodujący Spadek liczby urodzeń powodujący

zmniejszanie się młodszej części zmniejszanie się młodszej części społeczeństwa w stosunku do ogółu społeczeństwa w stosunku do ogółu populacjipopulacji

Społeczne aspekty Społeczne aspekty starzeniastarzenia

Pogorszenie stanu zdrowiaPogorszenie stanu zdrowia Obniżenie statusu społecznego Obniżenie statusu społecznego

(przejście na emeryturę, utrata (przejście na emeryturę, utrata autorytetu)autorytetu)

Pogorszenie warunków ekonomicznych Pogorszenie warunków ekonomicznych (spadek dochodów, wydatki na leki, (spadek dochodów, wydatki na leki, opiekę, konieczność wspierania dzieci)opiekę, konieczność wspierania dzieci)

Wzrost ryzyka narażenia osoby Wzrost ryzyka narażenia osoby starszej na nadużycia materialne, starszej na nadużycia materialne, przemoc, zaniedbania opiekuńczeprzemoc, zaniedbania opiekuńcze


Narażenie na wydarzenia losowe Narażenie na wydarzenia losowe (wypadek, pożar, kradzież)(wypadek, pożar, kradzież)

OsamotnienieOsamotnienie „„Zespoły utraty” – wdowieństwo, Zespoły utraty” – wdowieństwo,

zespół pustego gniazda, śmierć zespół pustego gniazda, śmierć przyjaciółprzyjaciół

Pełnienie roli opiekuna Pełnienie roli opiekuna współmałżonkawspółmałżonka


Spadek autonomii – wzrost zależności Spadek autonomii – wzrost zależności od innych osóbod innych osób

Zamieszkanie w instytucji opiekuńczejZamieszkanie w instytucji opiekuńczej Narastanie niesprawności w zakresie Narastanie niesprawności w zakresie

podstawowych czynności dnia podstawowych czynności dnia codziennego – prac domowych, codziennego – prac domowych, zakupów, przygotowywania posiłków, zakupów, przygotowywania posiłków, czynności higienicznych, finansów itpczynności higienicznych, finansów itp

Formy opieki nad Formy opieki nad osobami starszymiosobami starszymi

Opieka w środowisku zamieszkania Opieka w środowisku zamieszkania (wspierana przez podstawową opiekę (wspierana przez podstawową opiekę zdrowotną, pomoc społeczną itp.)zdrowotną, pomoc społeczną itp.)

Opieka instytucjonalna (DPS, ZPO, Opieka instytucjonalna (DPS, ZPO, ZOL)ZOL)

Inne – domy prowadzone przez Inne – domy prowadzone przez instytucje pozarządowe, prywatne instytucje pozarządowe, prywatne domy opieki, domy seniora dla domy opieki, domy seniora dla określonych grup zawodowych określonych grup zawodowych

Problemy w opiece nad Problemy w opiece nad osobami starszymiosobami starszymi

W Polsce większy odsetek osób W Polsce większy odsetek osób niesamodzielnych otrzymuje pomoc w niesamodzielnych otrzymuje pomoc w placówkach zamkniętych niż w miejscu placówkach zamkniętych niż w miejscu zamieszkaniazamieszkania

Pomoc środowiskowa jest tańsza a dodatkowo Pomoc środowiskowa jest tańsza a dodatkowo pozostawienie osoby w domu pozytywnie wpływa pozostawienie osoby w domu pozytywnie wpływa na samopoczucie podopiecznegona samopoczucie podopiecznego

Przyjęcie osoby starszej do placówki opiekuńczej Przyjęcie osoby starszej do placówki opiekuńczej oznacza w praktyce całkowite przejęcie oznacza w praktyce całkowite przejęcie odpowiedzialności za jego sytuację, znacznie odpowiedzialności za jego sytuację, znacznie większe wydatki oraz niewykorzystanie większe wydatki oraz niewykorzystanie potencjału opiekuńczego rodziny potencjału opiekuńczego rodziny

Medyczne aspekty Medyczne aspekty starościstarości

WielochorobowośćWielochorobowość Nietypowa symptomatykaNietypowa symptomatyka PolipragmazjaPolipragmazja Wielkie zespoły geriatryczneWielkie zespoły geriatryczne Wzrost zapotrzebowania na różne Wzrost zapotrzebowania na różne

formy opieki długoterminowej formy opieki długoterminowej stacjonarnej i w domu choregostacjonarnej i w domu chorego


Niesprawność osób ≥ 65 r.ż. w USA:Niesprawność osób ≥ 65 r.ż. w USA: 11% mężczyzn11% mężczyzn 19% kobiet19% kobiet Ponad 80% niesprawnych wymaga pomocy Ponad 80% niesprawnych wymaga pomocy

przynajmniej raz dziennieprzynajmniej raz dziennie Osoby ≥ 65 r.ż. hospitalizowane 3 x częściej Osoby ≥ 65 r.ż. hospitalizowane 3 x częściej Pochłaniają 50% kosztów związanych z hospitalizacjamiPochłaniają 50% kosztów związanych z hospitalizacjami Około 1/3 wypisywana w gorszym stanie Około 1/3 wypisywana w gorszym stanie

funkcjonalnym w zakresie ADL niż przed funkcjonalnym w zakresie ADL niż przed przyjęciemprzyjęciem

W najstarszej grupie wiekowej maleją koszty związane W najstarszej grupie wiekowej maleją koszty związane z opieką ostrą, rosną z długoterminową i z opieką ostrą, rosną z długoterminową i ambulatoryjnąambulatoryjną


Wraz z wiekiem wzrasta ilość schorzeń Wraz z wiekiem wzrasta ilość schorzeń

powodujących niepełnosprawnośćpowodujących niepełnosprawność Najczęstsze schorzenia będące Najczęstsze schorzenia będące

przyczyną niepełnosprawności:przyczyną niepełnosprawności:

- Układu krążenia – 54%- Układu krążenia – 54%

- Narządu ruchu – 51,6%- Narządu ruchu – 51,6%

- Neurologiczne – 21,5%- Neurologiczne – 21,5%

- Narządu wzroku – 20,6%- Narządu wzroku – 20,6%

Czynniki biologiczne Czynniki biologiczne przyspieszające proces przyspieszające proces

starzeniastarzenia Uwarunkowania genetyczneUwarunkowania genetyczne PłećPłeć Brak aktywności fizycznejBrak aktywności fizycznej Nieprawidłowe odżywianie - otyłość, Nieprawidłowe odżywianie - otyłość, niedożywienie ilościowe i jakościoweniedożywienie ilościowe i jakościowe Używki (alkohol w ilościach przekraczających Używki (alkohol w ilościach przekraczających dopuszczalne normy, papierosy- zawsze!)dopuszczalne normy, papierosy- zawsze!) Choroby (wielochorobowość i wielolekowość)Choroby (wielochorobowość i wielolekowość) Niesprawność, skutki przebytych choróbNiesprawność, skutki przebytych chorób i urazówi urazów

Czynniki Czynniki przyspieszające proces przyspieszające proces

starzeniastarzenia Czynniki genetczne odpowiadają za Czynniki genetczne odpowiadają za

przedłużenie średniego czasu życia w przedłużenie średniego czasu życia w około 10 -20%około 10 -20%

Styl życia odpowiada za przedłużenie Styl życia odpowiada za przedłużenie średniego czasu życia w około 50%średniego czasu życia w około 50%

Stąd ogromna rola szeroko rozumianej Stąd ogromna rola szeroko rozumianej promocji zdrowia w tym zakresie !!!promocji zdrowia w tym zakresie !!!

Częstość stanów Częstość stanów chorobowych wśród osób chorobowych wśród osób

starszychstarszych Układu sercowo-naczyniowego – Układu sercowo-naczyniowego –

75%75% Układu ruchu – 68%Układu ruchu – 68% Układu oddechowego – 46%Układu oddechowego – 46% Układu trawiennego – 34%Układu trawiennego – 34% Zespoły otępienne – 15%Zespoły otępienne – 15%

Wielkie problemy Wielkie problemy geriatrycznegeriatryczne

Majaczenie, otępienie depresjaMajaczenie, otępienie depresja OmdleniaOmdlenia Upadki i zaburzenia choduUpadki i zaburzenia chodu OdleżynyOdleżyny Nietrzymanie moczu i stolcaNietrzymanie moczu i stolca Upośledzenie wzroku i słuchuUpośledzenie wzroku i słuchu

Specyfika Specyfika chorobowości w wieku chorobowości w wieku

podeszłympodeszłym Schorzenia typowe dla wieku Schorzenia typowe dla wieku

podeszłego (of ageing) np. podeszłego (of ageing) np. otępienie, choroba zwyrodnieniowa otępienie, choroba zwyrodnieniowa stawów, osteoporoza, udar mózgu stawów, osteoporoza, udar mózgu

Schorzenia o odmiennym przebiegu Schorzenia o odmiennym przebiegu w wieku podeszłym (in ageing) np. w wieku podeszłym (in ageing) np. infekcje, cukrzyca, nowotworyinfekcje, cukrzyca, nowotwory

ODRĘBNOŚCI CHOROWANIA ODRĘBNOŚCI CHOROWANIA W WIEKU PODESZŁYMW WIEKU PODESZŁYM

BRAK OBJAWÓWBRAK OBJAWÓW OBJAWY NIETYPOWE:OBJAWY NIETYPOWE: - UPADKI, OGRANICZENIE SPRAWNŚCI- UPADKI, OGRANICZENIE SPRAWNŚCI - NIETRZYMANIE ZWIERACZY- NIETRZYMANIE ZWIERACZY - ZABURZENIA FUNKCJI - ZABURZENIA FUNKCJI POZNAWCZYCH, NASTROJUPOZNAWCZYCH, NASTROJU OBJAWY NIESPECYFICZNE:OBJAWY NIESPECYFICZNE: - OSŁABIENIE, ZMĘCZENIE- OSŁABIENIE, ZMĘCZENIE - OMDLENIA- OMDLENIA

TRUDNOŚCI TRUDNOŚCI DIAGNOSTYCZNEDIAGNOSTYCZNE

BRAK TYPOWEGO OBRAZU CHOROBY, OBJAWÓW BRAK TYPOWEGO OBRAZU CHOROBY, OBJAWÓW SPRCYFICZNYCHSPRCYFICZNYCH

WYWIAD SKĄPY, CZĘSTO MYLĄCY (NIEDOSŁUCH WYWIAD SKĄPY, CZĘSTO MYLĄCY (NIEDOSŁUCH OTĘPIENIE)OTĘPIENIE)

POSTAWA CHOREGO: ZAPRZECZANIE CHOROBY („TO POSTAWA CHOREGO: ZAPRZECZANIE CHOROBY („TO W TYM WIEKU NORMALNE”) LUB HIPOCHONDRIA W TYM WIEKU NORMALNE”) LUB HIPOCHONDRIA („WSZYSTKO MNIE BOLI”)(„WSZYSTKO MNIE BOLI”)

NIECHĘĆ DO BADANIA, ZWŁASZCZA INWAZYJNEGONIECHĘĆ DO BADANIA, ZWŁASZCZA INWAZYJNEGO KONIECZNOŚĆ RÓŻNICOWANIA ZMIAN KONIECZNOŚĆ RÓŻNICOWANIA ZMIAN

CHOROBOWYCH I ZWIĄZANYCH Z FIZJOLOGICZNYM CHOROBOWYCH I ZWIĄZANYCH Z FIZJOLOGICZNYM STARZENIEMSTARZENIEM

OBECNOŚĆ SKUTKÓW PRZEBYTYCH SCHORZEŃ, OBECNOŚĆ SKUTKÓW PRZEBYTYCH SCHORZEŃ, URAZÓW , OPERACJIURAZÓW , OPERACJI

OBJAWY JATROGENNE, POLIPRAGMAZJAOBJAWY JATROGENNE, POLIPRAGMAZJA

KONSEKWENCJE TRUDNOŚCI KONSEKWENCJE TRUDNOŚCI DIAGNOSTYCZNYCHDIAGNOSTYCZNYCH

OPÓŹNIENIE PRAWIDŁOEGO OPÓŹNIENIE PRAWIDŁOEGO ROZPOZNANIA I WZROST ROZPOZNANIA I WZROST ŚMIERTELNOŚCIŚMIERTELNOŚCI

ZMNIEJSZENIE SPRAWNOŚCI ZMNIEJSZENIE SPRAWNOŚCI FUNKCJONALNEJ I FUNKCJONALNEJ I SAMODZIELNOŚCISAMODZIELNOŚCI

OPÓŹNIENIE WDROŻENIA OPÓŹNIENIE WDROŻENIA WŁAŚCIWEGO LECZENIA, WŁAŚCIWEGO LECZENIA, POGORSZENIE ROKOWANIAPOGORSZENIE ROKOWANIA

NIETYPOWY PRZEBIEG NIETYPOWY PRZEBIEG ZESPOŁÓW ZESPOŁÓW

CHOROBOWYCHCHOROBOWYCH DEPRESJA BEZ SMUTKUDEPRESJA BEZ SMUTKU INFEKCJA BEZ LEUKOCYTOZY, INFEKCJA BEZ LEUKOCYTOZY,

GORĄCZKI, TACHYKARDIIGORĄCZKI, TACHYKARDII UTAJONE CHOROBY CHIRURGICZNE UTAJONE CHOROBY CHIRURGICZNE

JAMY BRZUSZNEJJAMY BRZUSZNEJ ZAWAŁ SERCA BEZ BÓLU W KLATCE ZAWAŁ SERCA BEZ BÓLU W KLATCE

PIERSIOWEJPIERSIOWEJ NIEWYDOLNOŚĆ SERCA BEZ NIEWYDOLNOŚĆ SERCA BEZ

DUSZNOŚCIDUSZNOŚCI APATYCZNA NADCZYNNOŚĆ TARCZYCYAPATYCZNA NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

OBJAWY INFEKCJIOBJAWY INFEKCJI

ZAPALENIE PŁUC:ZAPALENIE PŁUC: U 25 – 30% bez gorączki lub z obniżoną U 25 – 30% bez gorączki lub z obniżoną

temperaturą ciałatemperaturą ciała Rzadko klasyczne objawy z kaszlem, Rzadko klasyczne objawy z kaszlem,

dreszczami, bólem opłucnowymdreszczami, bólem opłucnowym Często spadek apetytu, majaczenie, Często spadek apetytu, majaczenie,

upadki, zaostrzenie choroby przewlekłejupadki, zaostrzenie choroby przewlekłej Często tachypnoeCzęsto tachypnoe Obraz rtg i zmiany osłuchowe mogą być Obraz rtg i zmiany osłuchowe mogą być

prawidłowe aż do 24-48 h po prawidłowe aż do 24-48 h po nawodnieniunawodnieniu

Zespół słabości Zespół słabości kruchościkruchości

(Frailty syndrome)(Frailty syndrome) Zaawansowany wiek z trudnością utrzymania Zaawansowany wiek z trudnością utrzymania

homeostazy w odpowiedzi na stres, brak homeostazy w odpowiedzi na stres, brak fizjologicznych rezerw, życie na granicy fizjologicznych rezerw, życie na granicy

niewyrównania niewyrównania Niewydolność wielonarządowaNiewydolność wielonarządowa Zmniejszona zdolność do wykonywania Zmniejszona zdolność do wykonywania

aktywności dnia codziennego aktywności dnia codziennego Niestabilność zmieniająca się w czasieNiestabilność zmieniająca się w czasie Niezdolność do odtworzenia sprawności po Niezdolność do odtworzenia sprawności po

ostrej chorobie ostrej chorobie Niski wydatek energetyczny, obniżona masa i Niski wydatek energetyczny, obniżona masa i

siła mięśni, ograniczona mobilnośćsiła mięśni, ograniczona mobilność

Zespół słabości Zespół słabości kruchościkruchości

(Frailty syndrome)(Frailty syndrome)Nie jest jednoznacznie zdefiniowany jedna z Nie jest jednoznacznie zdefiniowany jedna z

klasyfikacji bierze pod uwagę obecność klasyfikacji bierze pod uwagę obecność trzech z 5 nieprawidłowości:trzech z 5 nieprawidłowości:

niezamierzony ubytek waginiezamierzony ubytek wagi wolna szybkość choduwolna szybkość chodu niski poziom aktywności fizycznej, niski poziom aktywności fizycznej, subiektywne uczucie wyczerpaniasubiektywne uczucie wyczerpania słaba siła uścisku słaba siła uścisku

Frailty syndrome jest jak pornografia – trudno o Frailty syndrome jest jak pornografia – trudno o jednoznaczną definicję ale jak się na to jednoznaczną definicję ale jak się na to

patrzy od razu wiadomo o co chodzi patrzy od razu wiadomo o co chodzi !! !!

Zespół słabości / Zespół słabości / kruchościkruchości

(Frailty syndrome)(Frailty syndrome) F.S jest czynnikiem prognostycznym złego F.S jest czynnikiem prognostycznym złego

rokowania i zgonu.rokowania i zgonu.

FS jest predyktorem m.in. hospitalizacji, FS jest predyktorem m.in. hospitalizacji, upadków niepełnosprawności. upadków niepełnosprawności.

F.S koreluje z krótszym przeżyciem pacjentów F.S koreluje z krótszym przeżyciem pacjentów (w badaniu na 5000 osób (w badaniu na 5000 osób wykazano, że pacjenci powyżej 65 rż z F.Swykazano, że pacjenci powyżej 65 rż z F.S umierają 6 razy częściej w ciągu 3 lat i 3 razy umierają 6 razy częściej w ciągu 3 lat i 3 razy częściej w ciągu 7 lat w porównaniu do częściej w ciągu 7 lat w porównaniu do chorych bez FS).chorych bez FS).

Kompleksowa Ocena Kompleksowa Ocena GeriatrycznaGeriatryczna

Wielodyscyplinarny, wielowymiarowy proces Wielodyscyplinarny, wielowymiarowy proces diagnostyczny diagnostyczny

zmierzający do określenia możliwości i ograniczeń osób zmierzający do określenia możliwości i ograniczeń osób starych starych

w sferze medycznej, psychospołecznej i czynnościowej w sferze medycznej, psychospołecznej i czynnościowej przeprowadzany w celu stworzenia kompleksowego planu przeprowadzany w celu stworzenia kompleksowego planu terapii i opieki stosowany do oceny: terapii i opieki stosowany do oceny:

wydolności czynnościowejwydolności czynnościowej potrzeb zdrowotnychpotrzeb zdrowotnych stanu psychicznegostanu psychicznego sytuacji socjalnejsytuacji socjalnej

Wykonanie: Wykonanie: lekarz podstawowej opieki zdrowotnejlekarz podstawowej opieki zdrowotnej medyczne zespoły interdyscyplinarne (geriatra, medyczne zespoły interdyscyplinarne (geriatra,

pielęgniarka środowiskowa, pracownik socjalny, pielęgniarka środowiskowa, pracownik socjalny, psycholog, specjalista rehabilitacji)psycholog, specjalista rehabilitacji)

Kompleksowa Ocena Kompleksowa Ocena Geriatryczna – niektóre Geriatryczna – niektóre

narzędzia diagnostycznenarzędzia diagnostyczne Skala Katza (ADL) – do oceny podstawowych Skala Katza (ADL) – do oceny podstawowych

czynności życiowychczynności życiowych Skala Lawtona (IADL) – do oceny złożonych Skala Lawtona (IADL) – do oceny złożonych

czynności życiowychczynności życiowych Skala Yesvage’aSkala Yesvage’a do oceny stanu emocjonalnegodo oceny stanu emocjonalnego Skala Folsteina (MMSE) do oceny funkcji Skala Folsteina (MMSE) do oceny funkcji

poznawczychpoznawczych Skala Tinetti – do oceny zaburzeń równowagiSkala Tinetti – do oceny zaburzeń równowagi Skala MNA – do oceny stanu odżywieniaSkala MNA – do oceny stanu odżywienia Skala Barthel – do oceny stopnia Skala Barthel – do oceny stopnia

niesamodzielnościniesamodzielności Skala Norton – do oceny ryzyka wystąpienia Skala Norton – do oceny ryzyka wystąpienia

odleżynodleżyn

Kompleksowa Ocena Kompleksowa Ocena Geriatryczna – celeGeriatryczna – cele

Określenie potrzeb osoby starszejOkreślenie potrzeb osoby starszej Ustalenie dostępnych możliwości i Ustalenie dostępnych możliwości i

środkówśrodków Opracowanie strategii postępowania i jej Opracowanie strategii postępowania i jej

wdrożeniewdrożenie Ocena osiągniętych efektów i Ocena osiągniętych efektów i

ewentualna modyfikacja postępowaniaewentualna modyfikacja postępowania

Czasem niewielka zmiana może Czasem niewielka zmiana może przynieść niewspółmiernie wysoką przynieść niewspółmiernie wysoką

korzyść !!!korzyść !!!

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Documents

SPOŁECZNE I ZDROWOTNE UWARUNKOWANIA STAROŚCI