STRUKTURA RELACIJA IZMEĐU KONATIVNE I KOGNITIVNEEFIKASNOSTI I KARAKTERISTIKA SOCIJALNOG STATUSA

ANKICA HOŠEKZRINKA LUČIČZavod za kineziolo ku antropologijuFakultet za fizičku kulturu u Zagrebu

Na uzorku od 200 ispitanika mufkog spols ispitane surelacije izmedu varijabli socijalnog statusa i varijabli zaprocjenu efikasnosti kognitivnih i konativnih funkcija .

Na osnovu kanoničke analize kovar i jance i to ustandardiziranom image prostoru izolirana su dva parakvazikanoničkih faktora koji su u prilično visokimkvazikanoničkim koreacijama (0 .62 odnosno 0 .51) .

Fsihološka struktura subjekata u velikoi mieri je pavezanasa karakteristikama socijalnog statusa porodice u cjelini . Ovapovezanost manifestira se na dva načina . Jedan govori opozitivnom utjecaju povoljnog generalnog socijalnog statusaporodice sa tagnitivnom razvojem djeteta . Druga govori onepovoljnom utjecaju inkonzistencije izmedu stupnja družtvene ipolitičke aktivnosti roditelja (u smislu neaktivnosti) i njihovoyvisokog rezidencijalnog i obrazovnog statusa, na konativnusturkturu ličnosti djeteta .

Dobiveni rezoltati govore da struktura i stupanj kognitivnihi konativnih karakteristika nije nezavisna od primarnogsocijalnog polja u kojem se one razvijaju, a takoder nijenezavisna ni od statusne predominacije jednog ili drugogroditelja, niti od stupnja konzistencije svih statusnihkarakteristika, a osobito konzistencije izmedu socijalizacijskihi institucionalnih karakteristika svih članova porodice .

kognitivne

sposobnosti/

crte ličnosti/

socijalni

status/kvazikanoničke relacije/ standar-dizirane imege varijable

161

THE STRUCTURE OF THE RELATIONS HETWEEN FERSONALITY ANDCOGNITIVE EFFICACY AND THE CHARACTERISTICS OF THE

SOCIAL STATUS

The realtions between variables of the social status andvariables for the estimation of efficacy of cognitive andpersonality functions were applied up to the samples of 200 malesubjects .

Two pairs of qasicanonical factors with substantially highquasicanonical corelations (0,62 ; 0,51 respectively) werwisolated on the basis of canonical analysis of covariance instandardized image space .

Psychological structure of subjects is highly connected tocharacteristics of the social status of the family as a whole .This connection is manifested in two ways. The first one showspositive influence of the favorable social status of the familyon the cognitive development of the child . The second one showsunfavorable influence of the inconsistency between the level ofsocial and political activity of parents (in the sence of non-activity) and their high residental and educational status to thepersonality structure of the child .

The results obtained indicate that the structure and thelevel of cognitive and personality characteristi .cs is notindependent of the primary social fild in which they develop,niethar are they independent of the status superiority of one ofthe parents . Furthermore, they do not depend on the level ofconsistency of all status characteristics and especialyconsistency between socializing and institutioanlizingcharacteristics of all members of the family .

cognitive abilities/ personality/ social status/ quasicanonicalrelations/ standardized image variables

162

1 . PROBLEM I CILJ RADA

Istrativanja determinanti razvoja intelektualnih ikonativnih regulativnih funkcija provode se i publiciraju još spočetka ovog stolječa na uzorcima ispitanika različite dobi ispola, koji su izvučeni iz različitih populacija i koja suprovedena s različitim i eksperimentalnim i metodoložkimpristupom .* Rezultati večine ovih istrativanja tendiraju istimili sličnim zaključima : egzogene karakteristike, koje su uglavnomdefinirane kao karakteristike socijalnog statusa, relativnovisoko su i pozitivno povezane sa efikasnožču intelektualnih irelativno nisko, ali sistematski značajno i pozitivno saefikasnosču konativnih regulativnih funkcija . Naravno, varijacijeu rezultatima ovih istraživanja posljedica su, prije svega, tipakognitivnih mehanizama, koji se medusobno razlikuju po tome ftosu vife ili manje podložne utjecaju vanjskih stimulusa, i tipakonativnih regulativnih funkcija koji su takoder više ili manjepod utjecajem vanjskih, odnosno unutražnjih generatora razvoja .

Svi ovi rezultati koji su nalagali slične zaključkenisu, medutim, mogli utjecati na razlike u njihovojinterpretaciji koja je u različitim psiholožkim fkolama bilarukovodena različitim konceptualnim i teorijskim pristupima ; odekstremno nativistički orijentiranih teorija razvoja (na primjer :Cattel, 1966 ; Jensen, 1972) do onih ekstremnoenvironmentalističkih na primjer : Skinner, 1953 ; 1974 **) .Naravno, mnogo je vi ;e onih koji razvoj kognitivnih iregulativnih funkcija pripisuju interaktivnom djelovanjugenetskih ili, točnije, biolo;kih i socioložkih generatora uskladu sa teorijama Hebba (1949) i Piageta (1968) .

-----------------------------------------------------------------* Na primjer : R .B . Cattell, 1934-1935 ; Carlson i sur ., 1945 ;Thomson i sur ., 1953 ; Dubnoff, 1938 ; Bayley, 1954 ; Brunet,1956 ;1958 ; Honzik, 1957 ; Skeels, 1940 ; 1965 ; Owens, 1953 ; 1966 ;Vernon, 1966 ; 1969; Ivič, 1976 ; Ignjatovič i Hukvič, 1974 ;Momirovič i Rukvić, 1963 ; Diamonja, 1976 ; Guidubaidi i Perry,1984 ; Labrecque, 1982 ; Skrivastra, Sinagh i Thakur, 1980 ; Agcawali Fower, 1983 ; Paspalanov, 1984 ; Viskič-štalec, Horga, Gredelj iMomirovič, 1975 ; Ignjatovič, 1982 ; Fulgosi i sur ., 1985 ; Hožek,Momirovič i Dugič, 1986 ; Hošek, Bosnar i Zarevski, 1984 .

** Prema A. Fulgosi, 1981 .

1 63

Buduči da je u večini dosadašnjih istraživanjaispitivana povezanost socijalnog statusa odvojeno sa kognitivnimili sa konativnim karakteristikama, namjera je da se ovim radomutvrdi kako je socijalni status povezan sa kognitivnim ikonativnim karakteristikama kada su one uronjene u zajedničkipotprostor . S obzirom na postavljeni cilj adabrana je metodakanoničke analize kovarijance u standardiziranom image prostorukoja upravo to omogučava .

2 . METODE RADA

2 .1 . Ispitanici

Ispitivanje je provedeno na subuzorku od 200 ispitanikakoji je, u okviru jednog večeg uzorka od 1001 ispitanika, izvučeniz jugoslavenske populacije muškaraca, star ih 19 do 27 godina,klinički zdravih, pismenih i bez značajnih psihičkih aberacija, akoji razumiju hrvatski ili srpski jezik . Buduči je ovaj uzorakslučajno izvučen iz populacije koja ima navedene karak.Aeristike,može se smatrati dovoljno reprezentativnim za jugoslavenskupopulaciju muške omladine ove dobi . *

_ . 2 . Varijable

Sociolo;ke varijable su kolekcionirane na temeljuklasičnog fenomenoloskog modela socijalne stratifikacija (Saksidai suradnici, 1972 ; 1974) i to tako to je definirano 31 ordi.nalnoureden indikator položaja ispitanika i njegovih roditelja usocijalizacijskom, institucionalnom i sankcijskam subsistemusocijalnog statusa . Ova kolekcija od 31 indikatora socijalnog

-------------------------------------- ---------------------------* Fotpuni opis uzorka koji uključuje i podatke o njihovoj dobi,obrazovanju, karakteristikama, mjesta u kojima žive I urvjete podkojima su ispitivanja provedena, mo e se nači u elaboratu :"k.onstrukcijai i evaluacija testova za procenu ličnosti na osnovuinterakcionistirkog modela", Vojna medicinska akademija, Eeograd,Fakultet za fizičku kUltLlru, Zagreb i Filozofski fakultet,Zagreb, 1986 .

1 6 4

statusa predstavlja modifikaciju (DS-2-VS, Džamonja i Hožek,1986* ) upitnika DS-2, Sakside i suradnika iz 1972 . godine . To subili ovi indikatori :

(1) Obrazovanje subjekta, (2) oca, (3) majke(4) Znanje stranih jezika subjekta, (5) oca, (6) majke(7) Izvorni rezidencijalni status subjekta, (8) oca, (9) majke

(lU) Aktualni rezijedncijalni status subjekta,

(11) oca,(12) majke

(13) Školski uspjeh subjekta(14) Funkcija subjekta u SSO(15) Kvalifikacija oca, (16) majke(17) Frofesionalni polotaj oca, (18) majke(19) Samoupravna funkcija oca, (20) majke(21) Politička funkcija oca, (22) majke(23) Sindikalna funkcija oca, (24) majke(25) Funkcija oca u sportskim organizacijama, (26) funkcija majke(27) Kvadratura stana(28) Prihod domačinstva(29) Postojanje vlastite sobe subjekta u porodiznom stanu(30) Broj knjiga u kučnoj biblioteci(31) Broj djece u porodici

Kognitivne sposobnosti procijenjene su pomoču tri testakoja su odabrana na temelju kibernetičkog modela kognitivnogfunkcioniranja, kojeg su predložili Momirovič, Bosnar i Horga,1982 . :

(1) Za procjenu efikasnosti perceptivnog prostora upotrebljen jetest GT7 Beatrice Dvorak ;

(2) Za procjenu efikasnosti serijalnog procesora ALF7 F .L .Wellsa ;

(3) Za procienu efikasnosti paralelnog procesora test IT2Thurstonea i Dvorakove .

Efikasnost konativnih funkcija procijenjena je natemelju kibernetičkog modela strukture regulativnih funkcijakojeg su predložili Horga, Ignjatovič, Momirovič i Gredelj, 1982 .U skladu s ovim modelom Prot i Momirovič su, 1984, kolekcioniralibateriju od 6 mjernih instrumenata, izvrsnih metrijskihkarakteristika, koji su upotrebljeni i u ovom istraživanju. Tosu :

-----------------------------------------------------------------* Faktorska struk-Aura ovih indikatora utvrdena je u A . Hožek,

1988 .

1 65

(4) ALPHA, za procjenu efikasnosti reakciia obrane(5) SIGMA, za procjenu efikasnosti reakcija napada(6) HI, za procjenu efikasnosti organskih funk.cija(7) DELTA, a procjenu efikasnosti regulativnih funkcija(8) ETA, za procjenu efikasnosti integraciie u socijalno polje(9) EPSILON, za procjenu efikasnosti regulacije aktiviteta

2.3 . Metode obrade rezultata

Relacije izmedu skupa od 31 varijable socijalnogstatusa i skupa od 9 varijabli za procjenu efikasnostikognitivnih i konativnih funkcija utvrdene su kanoničkom analizomkovarijance i to u standardiziranom image prostoru (Wolf,Radakovič i Momirović, 1988) . Ovakva analiza povezanosti dva.skupa. varijabli koje se projiciraju u zajednički standardiziraniimage prostor, po nalazu autora ove metode* , pogodna je zaprocjenu stvarne veličine povezanosti izmedu tih skupovaavarijabli, ili u slučaju večey odstupanja od normalneraspodjele . Zbog prirode analiziranog fenomena, ovakva opasnostkod sociolotkih varijabli uvijek postoji ; čak i u ovom slučajukada, iako dobro ordinalizirane, ove varijable ipak imaju viš esvojstva kvalitativnih nego kvantitativnih obilježja .

-------------------------------------------------------------------* i njoj pridruženog programa STIX, koji je napisan kao MAl':ROprogram u GENSTAT 4 .04, i koji je implementiran uSRCE*GENS*MACRO .

166

3. REZULTATI

Najvažniji rezultati, .ovog istraživanja navedeni su utabelama l-4 . To su kroskorelacije standardiziranih imagesociolotkih i psiholoških varijabli (tabela 1), kvazikanonitkikoeficijenti determinacije, kvazikanonitke korelacije sociološkihi psiholoških varijabli i njima pridruženi test znatajnosti(tabela 2), sklop i struktura prvog (tabela 3) i drugog tabela 4)para kvazikanoničkih faktora .

F(ao to se vidi iz tabele 1, večina lokalnih vezaizmedu pojedinih statusnih i psiholotkih varijabli, uronjenih uzajednički potprostor, nije niti mala ni beznatajna, osobito kadse radi o onom dijelu psiholo kog prostora koji se odnosi naefikasnost kognitivnog funkcioniranja . Pri tome su, i broj ivelitina lokalnih veza sa obilježjima socijalnog statusa znatnoveči kod mjera efikasnosti perceptivnog (GT7) i serijalnog(ALF7), nego kod mjera efikasnosti paralelnog procesora (IT2) . Odsocioloških varijabli u ovim relacijama sustavno sudjeluju gotovosve socijalizacijske karakteristike, a osobito one koje govore ostupnju, tipu i kvalitetu obrazovanja i subjekta i njegovihroditelja . Indikativne su, i zahtjevaju posebnu pažmju u nekom odbudučih istraživanja, relativno visoke negativne korelacije svetri mjere efikasnosti kognitivnog funkcioniranja, osobitoefikasnosti funkcioniranja paralelnog procesora, sa brojem djeceu porodici subjekta .

k`ao tto se moglo i otekivati mjere konativnogfunkcioniranja u znatno su manjim, često i statistitkibeinačajnim, korelacijama sa karakteristikama koje govore oškolskom uspjehu i aktivnosti subjekta u omladinskojorganizaciji . Ove su korelacije ranga onih u kognitivnom bloku,ali, naravno, negativne . To potvrduje pretpostavku da integracijai afirmacija u regularnom socijalnom polju, kao žto su škola ipostoječe organizacije za društvenu aktivnost mladih, gotovo ujednakoj mjeri zavisi i od stupnja efikasnosti kognitivnihfunkcija kao i od stupnja stabilnosti litnosti . Tome u priloggovore i sustavno pozitivne, iako ne i visoke, korelacijekarakteristika socijalnog statusa sa varijablama ETA, koja jepokazatelj efikasnosti integracije u socijalno polje, EPSILON iliefikasnosti rregulacije aktiviteta, ali i SIGME kao mjereregulacije i kontrole reakcije napada . Ova, na prvi pogledneuobitajena, pozicija testa agresivnosti (SIGMA) u slitnoj jekonstelaciji i u strukturi kvazikanonitkih faktora, pa če joj,kako slijedi, tu biti posvečena malo veča pažnja .

1 67

Izolirana su dva para kvazikanoničkih faktora koji suu prilično viso<im kvazikanoničkim korelacijama (Cr .62, odnosno0.51) ; treba, medutim, napomenuti da su te veličine ostvarene upotprostoru koji je več u početnoj fazi analize oslabodenslucajnog specifičnog i eror varijabiliteta i kovarijabilitetapsiholoških i sociolo kih varijabli .

Prvi kvazikanonički faktor izoliran u prostorusociolo kih varijabli veoma je sličan generalnom faktorusocijalnog statusa, koji je, kao i obično, dominantno definiransvim socijalizacijskim karakteristikama svih članova porodice, anaročito oca, ali po tom i svih drugih statusnih karakteristikaporodice koje logično iz ovih proizlaze . Korespodentni,psiholo ki, faktor odgovoran je za efikasnost kognitivnihfunkcioniranja i to uu mjeri koja je veoma slianog reda veličine iza perceptivni i za serijalni procesor, a ne zaostaje bitno niefikasnost paralelnog procesora . Ovoj struL:a uri psiholoikogfaktora pridružena je, medutim, i efikasnost mehanizma zaregulaciju i kontrolu reakcija napada i to sa pozitivnim i netako malim koeficijentom učešča .

Drugi par kvazikanoničkih faktora je bipolaran . Usociološkom prostoru definiran je lošim socijalizacijskimkarakteristikama subjekta (posebno žkalskim uspjehom i drustvenomaktivnosti), neaktivnašču roditelja u društveno-političkimorganizacijama, ali visokim i izvornim i aktualnimrezidencijalnim statusom porodice i visokim profesionalnim iedukativnim statusom majke. Ova socijalna struktura porodicepovezana je kvazikanoničkom korelacijom od 0 .51 sa veomanepovoljnom konativnam strukturom subjekta. Sve mjere efikasnastiregulacije i kontrole reakcija obrane i napada kao i organskih iregulativnih funkcija, kao i integracije u socijalno polje, imajuvisoke, logički negativne saturacije sa ovim faktorom .

Imajuai u vidu logiku kvazikananičkog modela i.t imageprostoru pod kojim su izračunate relacije izmedu socioloških ipsiholo kih karakteristika moguče je izvesti sl i jedeče zakl jt .tčkei njima pridružene komentare i hipoteze :

(1) F'sihološka struka ura subjekta u velikoj mjeri je povezana sakarakteristikama socijalnog statusa porodice u cjelini .

(2) Ova povezanost manifestira se na dvaa načina . Jedan govori opozitivnom utjecaju povoljnog generalnog socijanog statusaporodice na kognitivni razvoj djeteta . Druga govori onepovoljnom utjecaju inkonzistencije izmedu stupnja društvene

168

i političke aktivnosti roditelja u smislu neaktivnosti injihova visokog rezidencijalnog i obrazovnog statusa, nakonativnu strukturu ličnosti djeteta . *

(3) Vodeći status oca u generalnoj strukturi socijalnog statusaporodice po svoj prilici-je i generator tipičnog kognitivnogstila u kojem je, u ovoj konstelaciji, prisutan iodgovarajući stupanj agresivnog ponašanja djeteta . Nasuprottome, čini se da socijalna i psiholotka klima u porodici usituacijama kada profesionalni i obrazovni status majkepostaje bitan za socijalni status cijele porodice, točnije,bitniji od statusa oca, može generirati stimuluse kojinepovoljno utječu na strukturu i razvoj konativnihregulativnih mehanizama u djece .

Prema tome, struktura i stupani kognitivnih ikonativnih karakteristika nije nezavisan od primarnog socijalnogpolja u kojem se one razvijaju, a takoder nije nazavisna ni odstatusne predominacije jednog i1i drugog roditelja, niti odstupnna konzistencije svih statusnih karakteristika, a osobitokonzistencije izmedu socijalizacijskih i institucionihkarakteristika svih članova porodice .

Tendencija prema kauzalističkoj interpretaciji ovihrezultata ako je slučajno vidljiva, nije, naravno, namjerna večje viie rezultat pokušaja formalno logične identifikacijesmjerova relacija koje, kako se čini, bolje opravdavajuinterakcionistički pristup teoriji razvoja ličnosti ali neisključuju niti ekosenzitivnost primijenjenih psiholožkihtestova .

-----------------------------------------------------------------* Na približno iste zaključke navode i rezultati istraživanja

A . Ho;ek, 1988 .

169

Tabela 1 . KROSKORELACIJE STANOAADI2IRANIH IMAGE SOCIOL09KIH I PSIHOLOšKIH VARIJABLI

6T7 ALF7

IT2

ALPHA S16MA

HI

DELTA

ETA

EPS1LOk

(1) Obrazovanje subjekta

(.58)

(.70) ( .53)

-.00

.23

-.07

- .08

.13

.06(2) Obrazovanje oca

( .43)

( .45)

( .39)

.07

.28

.03

-.03

.17

.16(3) Obrazovanje aajke

(.35)

(.30)

.26

.01

.29

-.03

.02

.23

.05(4) Strani jezik subjekta

.29

(.48) ( .30)

-.22

.13

-.10

-.17

.00

( .35)(5) Strani jezik oca

(.30)

.26

.22

.09

.17

.06

.04

.13

.17(6) Strani jezik iajke

( .34)

.20

.14

-.04

.27

.06

-.01

.11

.00171 Izvorni rezidencijalni status subjekta ( .32)

.21

.21

.10

.27

.07

-.02

.04

.07(8) Izvorni rezidencijalni status oca

.20

-.01

-.05

-.01

.13

-.17

-.11

-.05

.01(9) Izvorni rezidencijalni status iajke

.18

-.05

.07

-.07

.05

-.01

-.17

-.13

.06(10) Aktualni rezidencijalni status subjekta .25

.24

.18

.14

.28

.11

.00

.04

.04111) Aktualni rezidencijalni status oca

(.30)

.19

.19

.13

.23

.14

.01

.07

.05(12) Aktualni rezidencijalni status iajke

.28

.23

.21

.12

.25

.10

.03

.04

.04(13) školski uspjeh subjekta

.24

( .54) ( .32)

( -.33)

-.16

-.25 (- .39)

-.13

.19(14) Funkcija subjekta u SSD

.27

(.43)

.10

(-.30)

-.26

(-.53) (- .51)

-.29

.14(15) Kvalifikacija oca

(.31)

( .38)

.25

-.05

.15

-.05

-.26

.01

.14(16) Kvalifikacija iajke

( .40)

(.34)

(.31)

.21

( .30)

.05

.07

( .31)

.05(17) Profesionalni palafaj aca

(.33)

( .36)

.23

.05

.21

-.10

-.13

.14

.14(18) Profesionalni polafaj iajke

( .34)

(.35)

(.31)

.06

( .31)

.07

.01

.25

.10(19) Saioupravna funktija oca

.17

.26

.14

.15

.13

.01

-.17

.11

( .34)(20) Saioupravna funkcija iajke

( .41)

(.36)

.29

.02

( .31)

.03

-.05

.26

.09(21) Politička funkcija oca

.07

.25

.02

-.14

.04

.01

-.19

-.03

.22(22) Politička funkcija sajke

.24

(.30)

.20

-.14

-.12

-.09

-.05

.06

.16(23) Sindikalna funkcija oca

.13

.20

.09

.06

-.03

.11

-.11

.16

.11(24) Sindikalna funkcija aajke

.29

.29

( .30)

-.18

-.11

-.10

-.14

.04

.05(25) Spartska funkcija oca

( .41)

.37

.28

-.08

.18

.10

.02

.14

.21(26) Sportska funkcija iajke

.22

.22

.14

-.11

.11

-.01

.09

-.04

.09(27) Kvadratura stana

.24

.17

.26

-.08

-.11

-.20

-.10

-.07

.21(28) Prihod daaačinstra

(.35)

(.39)

.29

-.03

.20

-.08

-.18

.03

-.08(29) Soba subjekta

.09

.06

.02

.02

.14

-.03

-.12

-.09

.14(30) Broj knjiga u k~.[noj bibliateci

(.57)

(.62)

( .52)

.02

( .411

.00

-.11

.16

.19(31) Broj djece u porodici

(-.39)

-.23 (- .45)

.07

- .14

.00

.02

.02

.05

170

Tabela 2 . REIULTATI KANONIčKE ANALIIE KOVARIJANCE SOCIOLOŠKIH1 PSINOLOŠKIH VARIJABLI

1 2

Kvazikanonički koeficijenti deterainacije 0 .38 0 .26

Kvazikanoničke korelacije 0.62 0.51

Postotak iskarittene varijance 43 .67 20 .00

Test znafajnosti kvazikanoničkih korelacija

121 .33

67.85

Vjerojatnost hipateze da je kvazikanoničkakorelacija jednaka nuli

0.000

0.000

Postotak ukupno iskorittenog kovarijabiliteta

62.52

1 7 1

Tabela 3 . SKLOP (P) I STRUKTURA (S) PRV06 PARA KVAZIKANONIčKIH FAKTORASOCIOL09KIH 1 PSIHOLOŠKIN VARIJABLI

SOC .

P

S

1 . Obrazovanje subjekta .75 .682 . Ohrazovanje oca .83 .873 . Obrazovanje majke .71 .784 . Znanje stranih jezika subjekta .71 .645 . lnanje stranih jezika oca .75 .766 . Znanje stranih jezika majke .59 .637 . Izvorni rezidencijalni status subjekta .51 .618 . Izvorni rezidencijalni status oca .43 .499. Izvorni rezidencijalni status ma jke .45 .5010 . Aktualni rezidencijalni status subjekta .47 .5511 . Aktualni rezidencijalni status oca .44 .5412 . Aktualni rezidencijalni status majke .44 .5413. školski uspjeh subjekta .52 .3914 . Funkcija subjekta u SSO .44 .2915. Kvalifikacija oca .70 .6916 . Kvalifikacija .ajke .72 .7817. Profesionalni položaj oca .81 .8218 . Profesionalni položaj aajke .73 .7919 . Saaoupravne funkcije oca .71 .7120 . Sa.oupravne funkcije .ajke .77 .8221 . Političke funkcije oca .50 .3722 . Političke funkcije .ajke .52 .4423 . Sindikalne funkcije oca .57 .5024 . Sindikalne funkcije .ajke .63 .5625 . funkcije oca u sportu .55 .5326 . Funkcije aajke u sportu .14 .1327 . Kvadratura stana .42 .3828. Prihod do.atinstva .75 .7529 . Posebna soba za subjekta .27 .2830 . Broj knjiga u kuenoj biblioteci .82 .8431 . Broj djece u porodici

-.45

-.51

PSIH.

P

S

1. Efikasnost perceptivnog procesora (fiT7) .89 .892 . Efikasnost sacijalnog procesora (ALF7) .88 .883 . Efikasnost paralelnag procesora lIT2) .84 .844 . Regulacija reakcije ohrane IALPHAI

-.09

-.085 . Regulacija reakcija napada (SIGMA) .43 .446 . Regulacija organskih funkcija IHI) - .10 -.087 . Koordinacija regulativnih funkcija (DELTA) - .15 -.148 . Integracija u socijalna palje (ETA) .17 .189 . Regulacija aktiviteta (EPSILON)

.24

.23

172

Tabela 4 . SKLOP (P) 1 STRUKTURA (S) DRU6OG PARA KVAZIKANONIČKIH FAKTORA SOCIOLOSKIHI PSINIčKIH VARIJABLI a

SOC . -

P

S

SOC. +

P

S

l. Obrazevanje subjekta

-.32

-.17

2. Ohrazovanje oca

.18

.354. Strani jezici subjekta

-.39

-.24

3. Obrazovanje aajke

.31

.4513 . školski uspjeh subjekta

-.66

-.55

5. Strani jezici oca

.05

.2014 . funkcije subjekta u SSO

-.71

-.62

6. Strani jezici ujke

.20

.3215. Kvalifikacija oca

-.04

.11

7. Izvorni rezidencijalni status subjekta .47

.5819 . Sa.oupravne funkcije oca

-.04

.10

8. Izvorni rezidencijalni status oca

.28

.3721 . Palitičke funkcije oca

-.62

-.52

9. Izvorni rezidencijalni status m ajke

.24

.3322 . Politička funkcija ma jke

-.40

-.30

10. Aktualni rezidencijalni status subjekta .42

.5223 . Sindikalne funkcije oca

-.38

-.26

11 . Aktualni rezidencijalni status oca

.50

.5924 . Sindikalne funkcije aajke

-.36 -.23

12. Aktualni rezidencijalni status ujke

.47

.5625 . funkcije oca u sportu

-.16

-.05

16. Kvalifikacija .ajke

.30

.4526 . Funkcije iajke u sportu

-.10

-.07

17. Profesionalni polofaj oca

.03

.19

27 . Kvadratura stana

-.21

-.12

18. Profesionalni polofaj ma jke

.30

.4528 . Prihod dosaćinstva

-.00

.15

20. Saioupravne funkcije ma jke

.25

.4031 . Broj djece u porodici

-.28

-.37

29. Posehna soba za subjekta

.07

.1230 . Broj knjiga u kućnoj biblioteci

.09

.26

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

PSIH . -

P

S

PSIH. -

P

S

i . Efikasnost perceptivnog procesora (6T7)

-.02

-.00

3. Efikasnost paralelnog procesora (IT2)

.04

.052. Efikasnost serijalnog procesora (ALf7) -.15 - .144 . Regulacija reakcija obrane (ALPHA)

.87

.875. Regulacija reakcija napada (SIGMA)

.70

.716. Regulacija organskih funkcija (HI) .91 .907. Koordinacija regulativnih funkcija IDELTAI .88 .888 . Integracija u socijalno polje (ETA) .87 .889 . Regulacija aktiviteta (EPSILON)

-.23

-.12

----------------------{ Zbog preglednosti tabele, bipolarna struktura pvpg para kvazikanoničkih faktara grafički

je podijeljena na logiEki pozitivan i logički negativan blok.

1 7 3

LITERATURA

1 . Agrawal, R . and R . Power (1983) :Some correlates of adjustment among adolescents . FersonalityStudy and Group Pehaviour, 3, 1, 51-53 .

2 . Bayley, N . (1954) :Some increasing pared-child similarities during the growthof children . Journal of educational Psychology, 45, 1-21 .

3 . Brunet, O . (1958) :Genese de l'intelligence chez des enfants de trois millieuxtres differents, Enfance, 1, 85-94 .

4 . Rrunet, O . (1958) :Niveaux d'acquisition du langage et resultats a des epreuvesnon verbales d'intelligence . Psychol . francaise 3, 197-208 .

5 . Carlson, H.R., R .P . Fischer and P .T . Young (1945) :Improvement

in

elementary

psychology as

related

tointelligence . Psychological Pulletin, 42, 27-34 .

6 . Cattell, R .B . (1934-1935) :Occupational norms of intelligence and the standardizationof an adult intelligence test . brit . J . Psychology, 25, 1i_028 .

7 . Cattell, R .B . (1966) :Handgook of multivariate experimental psychology . Dand McNally Company, Chicago .

8 . Dubnoff, B . (1938) :A comparative study of mental development in infancy . Journalof genetical Psychology, 53, 67-73 .

9 . Džamonja, Z . (1976) :Dobivanje nekih egzogenih činilaca na nivo, strukturu iorganizaciju faktora koji sudjeluju u procesu prijema,dekodiranja i transformacije informacija . Disertacija,Fakultet za fizičku kulturu Sveučilišta u Zagrebu, Zagreb .

10 . Fulgosi, A . (1981) :Psihologija ličnosti : Teorije

istraitivanja, školska knjiga,Zagreb .

11 . Fulgosi, A ., Li . Fulgosi, Z . l'nezovič, R . Masnjak, A . Metzingi F . Zarevski (1985) :Istraživanja razvoja nekih kognitivnih funkcija i nekihkarakteristika ličnosti djece naših radnika na privremenomradu u inozemstvu . Migracijske teme, 1, 2, 5-13 .

1 7 4

12 . Guidubaldi, J . and J .D . Perry (1984) :Divorce, socioeconomic status and children's cognitive -social componence at cshool entry . American Journal ofOrthopsychiatry, 54, 3, 459-468 .

13 . Hebb, D .O . (1949) :The organization of behavior, Eiley, New York .

14 . Honzik, M .P . (1957) :Developmental

studies

of parent-child

resemblance

inintelligence . Child Development, 28, 215-228 .

15 . Horga, S ., I . Ignjatovič, k. . Momirovič i M . Gredelj (1982) :Prilog poznavanju strukture konativnih karakteristika .Psihologija, 15, 3 i 4, 17-34 i 3-21 .

16 . Hofek, A ., K . Bosnar i P . Zarevski (1984) :Relacije

pokazatelja socioekonomskog statusa i

osobinaličnosti procijenjenih pod jednim kibernetičkim modelom .Čovjek i zanimanje, 28, 4, 15-19 .

17 . Hofek, A., K . Momirovič and D. Dugič (1986) :Canonical and quasicanonical relations between personalityand dimensions of social status . Revija za psihologiju, 16,1-2, 33-45 .

18 . Hofek, A. (1988) :Utjecaj statusne konzistencije na neke modalitete agresivnogponafanja. Metodolofki zveski, 3, 119-132 .

19 . Hofek, A. (1988) :Struktura socijalnog statusa mufke omladine u SFRJ . Revija zasociologiju, 19, 3, 275-295 .

20 . Ignjatovič, I . (1982) :Integracija druftvene i lične prilagodenosti . Disertacija,Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd .

21 . Ivič, I . i sur : . (1976) :Razvoj i merenje inteligencije . Zavod za udžbenike i nastavnasredstva, Beograd .

22 . Jensen, A .R . (1972) :Benetics and education . Methuen, London .

23 . Labrecque, L . (1982) :Travall exterieur and academic achievement as a functional ofSES . Psychological Studies, 17, 530-535 .

175

24 . Momirovic,

K . Bosnar i S . Horga (1982) :Cibernetički

model kognitivnog

funkcioniranja :

pokušajsinteze nekih teorija o strukturi kognitivnih sposobnosti .Kineziologija, 14, Ib 5, 63-82 .

25 . Momirovič, k: . i A . Eukvič (1963) :Materija DAT - priručnik . Fepublički zavod za zapoa javanje,Eeograd .

26 . Owens, W .A . (1953) :Age and mental abilities : a longitudinal study .Psychol . Monogr ., 48, 3-54 .

Genet .

27 . Faspalanov, I . (1984) :The relation of nach to extraversion, emotional instabilityand level of anxiety in people of different social status andsuccess . Personality and Individual Differences, 5, 4, 383-388 .

28. Fijaže, 2~ . (1968) :Psihologija inteligencije, Nolit, Reograd .

29. Frot, F . i K . Momirovič (1984) :Carakteristike jedne baterije mjernih instrumenata zaprocjenu konativnih faktora konstruiranh s pomoču računala .Čovjek i zanimanje, 28, 4, 10-14 .

30 . Saksida, S. i t.` . Petrovič (1972) :TeoretiEni model socijalne stratifikacije . Foskuskvantitativne verifikacije . Teorija in praksa, 9, 10, 1407-1419 .

31 . Saksida, S., A . Caserman and K . Petrovič (1974) :Social stratification and mobility Yugoslav society . SomeYugoslav papers presented to the 8th World congress ofI .S.A., Toronto - Ljubljana, 213-363 .

32 . Skeels, H .M. (194U) :Some Iowa studies of the mental growth of children inrelation to differentials of the environment : a summary . InYearb . nat . Soc . Stud . Educ ., 39, 281-308 .

33 . Skeels, H.M. (1965) :Effects of adaption of children from institutions . Children,12, 33-34 .

34 . Srivastra, S .N ., J . Singh and G .F . Thakur (1980) :Examination anxiety and academic achievemental as a functionof SES . Fsycholayical Studies, 17, 530-535 .

176

35 . Thomas, G .H . et all (1953) :Social implications of the 1947 mental survey . University ofLondon Press, London .

36 . Vernon, P.E . (1966) :Educational and int,ellectual development among CanadianIndians and Eskimos . Brit . Journal Educational Psychology,18, 79-91 .

37 . ViskiE-Štalec, N., S . Horga, M . Gredelj i

Momirovic(1975) :Relacije kognitivnih i konativnih dimenzija i sociološkihkarakteristika kod maloljetnih delikvenata . Defektologija, 11,1, 20-55 .

38 . Wolf, B ., J . Radakovič and K . Momirovič (1988) :Canonical covariance analysis in standardized imagespace . Proceedings od lnth International symposium "Computerat the University", 5 .5 :1-7 .

17 7