Studija Brza Cesta Lasva Travnik

STUDIJA O UTJECAJU NA OKOLI Brza cesta Lava-Donji Vakuf, Dionica: Lava petlja Nevid Polje

OPDI PODACI O PROJEKTU

JP Autoceste Federacije Bosne i Hercegovine d.o.o. MostarSjedite u Mostaru: Ul. Brade Fejida bb, 88 000 Mostar Ured u Sarajevu: Ul. Terezija 54, 71 000 Sarajevo Bosna i Hercegovina www.jpautoceste.ba e-mail:[email protected] Mostar: Tel.:+387 36 512 300, Fax.:+387 36 512 301 Sarajevo: Tel.:+387 33 562 700, Fax.:+387 33 562 690 ENOVA Consultants & Engineers Ul. Podgaj 14., 71 000 Sarajevo Tel.: + 387 33 279 100 Fax: + 387 33 279 108 web: www.enova.ba Studija o utjecaju na okoli - Brza cesta Lava-Donji Vakuf, Dionica: Lava petlja Nevid Polje Prema Ugovoru br. JPAC-221A-37-11 Juli, 2011. godine mr.sc. Mahir Hadiabdid, dipl. biolog Fethi Silajdid, dipl.ing.ma Denan Ismid, dipl.ing.ma. Admir Meanovid, dipl.ing.gra. Azra Velagid, M.sc.Env.Sci. Lejla Ganid, dipl.ecc.

Investitor

Konsultant na izradi Studije o utjecaju na okoli

Naslov projekta ifra projekta Vrijeme izrade

Obraivai

Enova d.o.o. Sarajevo

1


PODACI O INVESTITORU

Naziv preduzeda Pravni oblik

JP Autoceste Federacije Bosne i Hercegovine d.o.o. Mostar Javno preduzede Sjedite u Mostaru: Ul. Brade Fejida bb, 88 000 Mostar Ured u Sarajevu: Ul. Terezija 54, 71 000 Sarajevo Bosna i Hercegovina Telefon: +387 36 512 300 Mostar Telefon: +387 33 562 700 Sarajevo Fax: +387 36 512 301 - Mostar Fax: +387 33 562 690 - Sarajevo web: www.jpautoceste.ba email: [email protected] mr.gra. Samra Imamovid,

Adresa

Kontakt informacije

Slubeni kontakt

Telefon: + 387 33 567 363 email: [email protected] 4227691540005

ID Broj


2


SADRAJ

1 UVOD .................................................................................................................................................... 9 1.1 Prostorno-planska dokumentacija uticajnog podruja ............................................................... 12 1.2 Zakonski osnov za procjenu uticaja na okoli ............................................................................. 14 1.3 Prostorna granica istraivanja ..................................................................................................... 15 2 OPIS PREDLOENOG PROJEKTA .......................................................................................................... 16 2.1 Uvodne napomene...................................................................................................................... 16 2.2 Cilj i oekivani rezultati projekta ................................................................................................. 18 2.3 Tehnike karakteristike brze ceste .............................................................................................. 19 2.3.1 Saobradaj ....................................................................................................................... 22 2.3.2 Odvodnja ....................................................................................................................... 23 3 OPIS OKOLIA KOJI BI MOGAO BITI UGROEN PROJEKTOM .............................................................. 25 3.1 Podaci o stanovnitvu ................................................................................................................. 25 3.2 Klimatske karakteristike podruja ............................................................................................... 28 3.3 Morfoloke karakteristike podruja ............................................................................................ 28 3.4 Geoloke i hidrogeoloke karakteristike podruja ...................................................................... 29 3.4.1 Kvalitet podzemnih voda ............................................................................................... 34 3.5 Hidrografske karakteristike ......................................................................................................... 34 3.6 Hidroloke karakteristike ............................................................................................................ 35 3.6.1 Hidrauliki proraun linije plavljenja ............................................................................. 37 3.6.2 Rezultati hidraulikih prorauna ................................................................................... 38 3.6.3 Kvalitet povrinskih voda............................................................................................... 54 3.7 Podaci o zraku ............................................................................................................................. 58 3.8 Podaci o tlu i poljoprivrednom zemljitu .................................................................................... 58 3.9 Podaci o flori i fauni .................................................................................................................... 62 3.9.1 Flora ............................................................................................................................... 62 3.9.2 Fauna ............................................................................................................................. 64 3.10 Podaci o zatidenim prirodnim podrujima ................................................................................ 65 3.11 Specifini elementi utvreni prethodnom procjenom utjecaja na okoli .................................. 65 3.11.1 Buka ............................................................................................................................... 65 3.11.2 Buka kod cestovnog saobradaja .................................................................................... 67 3.11.3 Dozvoljeni nivoi vanjske buke za planiranje novih objekata ili izvora buke .................. 67 3.12 Postojeda materijalna dobra, ukljuujudi kulturno-historijsko i arheoloko naslijee ............... 68 3.12.1 Podaci o kulturno historijskom naslijeu ...................................................................... 68 3.12.2 Infrastrukturni sistemi ................................................................................................... 68 3.12.3 Vodoprivredna infrastruktura ....................................................................................... 69 3.12.4 Regionalni vodovodni sistem Srednja Bosna (Plava voda) ............................................ 71 3.12.5 Plan koritenja hidroenergetskog potencijala rijeke Lave ........................................... 72


3


3.12.6 Elektroenergetska infrastruktura .................................................................................. 73 3.12.7 Gasna infrastruktura...................................................................................................... 74 3.12.8 Telekomunikaciona infrastruktura ................................................................................ 75 3.12.9 eljeznika infrastruktura .............................................................................................. 76 3.12.10 Upravljanje otpadom ..................................................................................................... 76 3.12.11 Ugroenost od mina ...................................................................................................... 77 4 OPIS MOGUDIH UTICAJA PROJEKTA NA OKOLI................................................................................. 78 4.1 Potencijalni uticaj infrastrukturnog objekta na okoli ................................................................ 78 4.2 Identificirani uticaji preferirane varijante trase brze ceste na okoli ......................................... 81 4.2.1 Uticaj na povedanje nivoa buke du preferirane varijante brze ceste .......................... 87 5 OPIS MJERA ZA SPRJEAVANJE/UBLAAVANJE NEGATIVNIH EFEKATA PREFERIRANE VARIJANTE TRASE BRZE CESTE NA OKOLI .............................................................................................................. 90 5.1.1 Mjere ublaavanja uticaja buke..................................................................................... 96 6 ALTERNATIVNA RJEENJA I OPIS RAZLOGA ZBOG KOJIH JE IZABRANO PREFERIRANO RJEENJE SA ASPEKTA ZATITE OKOLINE ................................................................................................................. 101 6.1 Dionica 0: Lava-Merdani ( km 0+000-km 1+514) .................................................................... 101 6.2 Dionica I: Merdani-Kaonik (km 1+514-km 6+103) .................................................................... 101 6.3 Dionica II: Kaonik-afradini (km 6+103-km 8+891) ................................................................... 101 6.4 Dionica III: afradini-Mali Mounj, km 8+891-km 17+929 ........................................................ 101 6.5 Dionica IV: Mali Mounj-Komar, km 17+929-km 42+265 (za ovu SUO Obrauje se dionica ukljuno sa Nevid Poljem dio Dionice IV-vorite Nevid Polje, 21+900) ........................................ 102 7 NETEHNIKI REZIME ......................................................................................................................... 103 7.1 Opis projekta ............................................................................................................................. 104 7.1.1 Prethodna razmatranja brze ceste Lava-Donji Vakuf ................................................ 105 7.1.2 Sadanja rjeenja brze ceste Lava-Donji Vakuf, dionice: Lava-petlja Nevid Polje .... 105 7.2 Opis okolia ............................................................................................................................... 108 7.2.1 Stanovnitvo i naseljenost ........................................................................................... 108 7.2.2 Klima ............................................................................................................................ 108 7.2.3 Morfoloke karakteristike ........................................................................................... 108 7.2.4 Geoloke i hidrogeoloke karakteristike ..................................................................... 108 7.2.5 Hidrografske i hidroloke karakteristike...................................................................... 109 7.2.6 Zrak .............................................................................................................................. 109 7.2.7 Tlo i poljoprivredno zemljite ...................................................................................... 109 7.2.8 Flora ............................................................................................................................. 110 7.2.9 Fauna ........................................................................................................................... 110 7.2.10 Zatidena prirodna podruja........................................................................................ 110 7.2.11 Kulturno-historijsko naslijee...................................................................................... 110 7.2.12 Buka ............................................................................................................................. 110 7.2.13 Infrastrukturni sistemi ................................................................................................. 110 7.2.14 Ugroenost od mina .................................................................................................... 111 7.3 Identifikacija, analiza i vrednovanje uticaja .............................................................................. 111 7.4 Mjere za sprjeavanje/ublaavanje negativnih uticaja preferirane trase brze ceste na okoli 116 7.4.1 Mjere ublaavanja uticaja buke................................................................................... 122 7.5 Opis alternativa i odabrana alternativa .................................................................................... 124 8 NAZNAKE POTEKODA PRI IZRADI SUO ............................................................................................ 126


4


9 MONITORING ................................................................................................................................... 127 10 ZAKLJUAK ...................................................................................................................................... 130 11 LISTA PRILOGA ................................................................................................................................ 131


5


POPIS SLIKA:Slika 1. Podruje prolaska brze ceste Lava-Donji Vakuf u dva kantona .............................................. 12 Slika 2. Karta magistralnih i regionalnih cesta u BiH ............................................................................. 16 Slika 3. Karta razvoja mree autocesta i brzih cesta u FBiH .................................................................. 18 Slika 4. PGDS u 2009. godini na mrei magistralne i regionalnih cesta du planirane brze ceste Lavapetlja Nevid Polje ................................................................................................................................... 23 Slika 5. Geoloka karta podruja Dionica 0-I- II preferirane varijante brze ceste ................................. 30 Slika 6. Mjesto prolaska preferirane varijante brze ceste Ib zonom sanitarne zatite izvorita Kremenik ............................................................................................................................................... 31 Slika 7. Geoloka karta podruja Dionice III preferirane varijante brze ceste ...................................... 32 Slika 8. Geoloka karta podruja Dionice IV-Odsjek IV-1 preferirane varijante brze ceste .................. 33 Slika 9. Ovisnost povrine sliva i specifinog otjecanja za srednje slivove (Fsl = 15 do 150 km2) ..... 36 Slika 10. Hidrauliki model za proraun vodnog lica due vodotoka .................................................... 37 Slika 11. Podijela profila na dijelove ..................................................................................................... 38 Slika 12. Uzduni profil rijeke Lave ...................................................................................................... 40 Slika 13. Popreni profili rijeke Lave .................................................................................................... 53 Slika 14. Lokacija projekta ..................................................................................................................... 66 Slika 15. Potencijalno ugroena podruja du trase Lava Donji Vakuf ............................................. 67 Slika 16. Dionica I i II.............................................................................................................................. 99 Slika 17. Dionica III i IV-1 ..................................................................................................................... 100


6


POPIS TABELA:Tabela 1. Pregled vaede Prostorno-planske dokumentacije ............................................................... 13 Tabela 2. Tehnike karakteristike trase Lava petlja Nevid polje ....................................................... 19 Tabela 3. Pregled najznaajnijih objekata du preferirane varijante brze ceste Lava-petlja Nevid Polje ............................................................................................................................................................... 21 Tabela 4. Tipovi pratedih i uslunih objekata na brzoj cesti Lava- petlja Nevid Polje .......................... 22 Tabela 5. PGDS u 2006. godini .............................................................................................................. 22 Tabela 6. Broj stanovnika po opdinama kojim prolazi brza cesta i za cijeli SBK (1981., 1991.,1999. godine, te procjena za 2003. godinu) .................................................................................................... 25 Tabela 7. Procjena duina prelaska preferirane varijante trase brze ceste urbanim podrujem u opdinama Busovaa, Vitez, Novi Travnik i Travnik ................................................................................ 26 Tabela 8. Kolizija preferirane varijante brze ceste sa objektima u naseljenim podrujima objekti za ruenje ................................................................................................................................................... 26 Tabela 9. Kolizija preferirane varijante brze ceste sa objektima u naseljenim podrujima objekti za ruenje po dionicama ............................................................................................................................ 27 Tabela 10. Broj i duina mostova na dionici Lava-petlja Nevid Polje................................................... 35 Tabela 11. Duina regulacije vodotokova po dionicama brze ceste za preferiranu varijantu (Lavapetlja Nevid Polje) .................................................................................................................................. 35 Tabela 12. Raspored stogodinjih velikih voda du Lave .................................................................... 36 Tabela 13. Rezultati prorauna linije plavljenja VV Lave .................................................................... 40 Tabela 14. Uzduni profil rijeke Lave ................................................................................................... 54 Tabela 15. Prikaz propisane i zateene klase vodotoka Lava na udu u Bosnu u periodu ispitivanja 1985.-1989. godine................................................................................................................................ 55 Tabela 16. Klasifikacija voda rijeke Lave na osnovu rezultata fiziko hemijskih i mikrobiolokih pokazatelja na profilu uda u rijeku Bosnu (2005.god.) ........................................................................ 56 Tabela 17. Kvalitet vode rijeke Lave na osnovu biolokih parametara (fitobentos, zoobentosmakroinvertebrata i ihtiofauna) na profilu uda u rijeku Bosnu (2005.god.) ....................... 56 Tabela 18. Stanje poljoprivrednih povrina u Opdini Vitez ................................................................... 59 Tabela 19. Zone proizvodne sposobnosti Opdine Vitez ........................................................................ 59 Tabela 20. Kategorije zemljita sa povrinama u opdini Novi Travnik .................................................. 59 Tabela 21. Stanje poljoprivrednih povrina u Opdini Travnik ............................................................... 61 Tabela 22. Procjena duina prelaska preferirane varijante trasa brze ceste poljoprivrednim zemljitem u opdinama Busovaa, Vitez, Novi Travnik i Travnik. ........................................................ 62 Tabela 23. Procjena duina prelaska preferirane varijante trase brze ceste umskim zemljitem u opdinama Busovaa, Vitez, Novi Travnik i Travnik. ............................................................................... 63 Tabela 24. Zastupljenost bonitetnih kategorija umskog zemljita na podruju Srednjobosanskog kantona.................................................................................................................................................. 63 Tabela 25. Zastupljenost bonitetnih kategorija umskog ..................................................................... 63 zemljita na podruju Opdine Novi Travnik ........................................................................................... 63 Tabela 26. Dozvoljeni nivoi vanjske buke za planiranje novih objekata ili izvora buke ........................ 68


7


Tabela 27. Analizirane elektrane na slivu rijeke Lave .......................................................................... 72 Tabela 28. Tipine vrijednosti pojedinih polutanata sadranih u ispunim plinovima vozila*.............. 79 Tabela 29. Negativni uticaji preferirane varijante trase brze ceste na okoli i stanovnitvo kod pripreme i gradnje ................................................................................................................................. 83 Tabela 30. Potencijalni negativni uticaji preferirane varijante trase brze ceste na okoli i stanovnitvo kod eksploatacije ................................................................................................................................... 84 Tabela 31. Podruja pod potencijalnim negativnim uticajem .............................................................. 87 Tabela 32. Mjere za sprjeavanje/ublaavanje potencijalnih negativnih uticaja preferirane varijante brze ceste na okoli-priprema i gradnja objekta ................................................................................... 94 Tabela 33. Mjere za sprjeavanje/ublaavanje potencijalnih negativnih uticaja preferirane varijante brze ceste na okoli-eksploatacija projekta .......................................................................................... 96 Tabela 34. Lokacije na kojima se predlae dalja analiza predloenih mjera ublaavanja..................... 97 Tabela 35. Tehnike karakteristike brze ceste na dionici Lava-Donji Vakuf ...................................... 104 Tabela 36. Pregled najznaajnijih objekata na dionici Lava-petlja Nevid Polje ................................. 107 Tabela 37. Vrijednosti prosjenog godinjeg dnevnog saobradaja (PGDS-a) u 2006. ......................... 107 Tabela 38. Utjicaju u pripreme i gradnje objekata.............................................................................. 113 Tabela 39. Utjecaj u fazi eksploatacije objekata ................................................................................. 114 Tabela 40. Podruja potencijalnih negativnih uticaji na okoli .......................................................... 116 Tabela 41. Mjere za sprjeavanje/ublaavanje potencijalnih negativni uticaja preferirane varijante brze ceste u fazi pripreme i gradnje objekta ....................................................................................... 122 Tabela 42. Lokacije na kojima treba provesti detaljniju analizu vezanu za mjere zatite od buke.... 123 Tabela 43. Program monitoringa emisija sa gradilita ........................................................................ 128 Tabela 44. Nadzor potovanja mjera zatite okolia .......................................................................... 129


8


1

UVOD

JP Autoceste Fedracije Bosne i Hercegovine (ACFBiH) namjerava graditi brzu cestu Lava-Donji Vakuf, dionicu: Lava petlja Nevid Polje. U tom cilju Direkcija cesta Federacije Bosne i Hercegovine (DC FBiH)u ijoj je nadlenosti ranije bio ovaj projekat, ugovorila je pripremu Studije izvodljivosti, ukljuujudi Procjenu uticaja na okoli, za brzu cestu Lava-Donji Vakuf. Ovaj zadatak ugovoren je izmeu DC FBiH i Pyry Infra GmbH, zajedno sa IPSA Institutom i Institutom za hidrotehniku GF iz Sarajeva. KonsuItant odgovoran za procjenu uticaja na okoli u ovom projektu bio je Institut za hidrotehniku iz Sarajeva, koji je aktivnosti na izradi ove dokumentacije zapoeo u februaru 2009. godine. U skladu sa, tada vaedim, Zakonom o zatiti okolia ("Slubene novine FBiH", br. 33/03) i Pravilnikom o pogonima i postrojenjima za koje je obavezna procjena uticaja na okoli i pogonima i postrojenjima koji mogu biti izgraeni i puteni u rad samo ako imaju okolinsku dozvolu ("Slubene novine FBiH, br. 19/04) izgradnja brze ceste spadala je u pogone i postrojenje koji su morali prodi proceduru procjene uticaja na okoli, prije izdavanja okolinske dozvole. Procedura procjene utjecaja na okoli, prema Zakonu, vrena je u dva koraka i to: Priprema Zahtjeva za prethodnu procjenu sa dokumentacijom za Prethodnu Procjenu Uticaja na Okoli (PPUO) i Zahtjeva za okolinsku dozvolu sa Studijom o Uticaju na Okoli (SUO).

S obzirom da su aktivnosti na ovom projektu krenule poetkom 2009. godine, konsultant je prvo izradio dokumentaciju za PPUO za cijelu dionicu Lava-Donji Vakuf na temelju koje je uraena i ova SUO. PPUO zavrena je u periodu maj-juni 2009. godine, te je ista predata tadanjem Investitoru projekta na dalju proceduru. Cilj PPUO bio je sagledavanje: usklaenosti razmatranih varijanti trasa iz idejnog rjeenja brze ceste sa vaedom prostorno planskom dokumentacijom podruja kuda prolaze, stanja okolia u prostoru istraivanja (500 m sa lijeve i desne strane od razmatranih varijanti trasa brze ceste Lava Donji Vakuf), potencijalnih uticaja na okoli i mogudih pogoranja kvaliteta okoline razmatranih varijanti trasa iz idejnog rjeenja, mjera ublaavanja negativnih uticaja, te utvrivanje preferirane varijante trase brze ceste za koju se treba uraditi SUO. Investitor projekta je 11.06.2009. godine predao je Federalnom ministarstvu okolia i turizma zahtjev za PPUO. Obzirom da je u meuvremenu, tj. 10.06.2009. godine, stupio na snagu Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o zatiti okolia ("Slubene novine FBiH", br. 38/09) u kojem se navodi da ukoliko se radi o projektu za koji je potrebna procjena uticaja na okoli (lan 18.), uz zahtjev za izdavanje okolinske dozvole podnosi se SUO. Ovo sutinski znai da se prvobitni korak tj. priprema zahtjeva sa dokumentacijom za PPUO u cijelosti preskae, te se priprema samo SUO. Imajudi u vidu sve prethodno navedeno, Federalno ministarstvo okolia i turizma je 02.07.2009. godine dostavilo DC FBiH Zakljuak o izradi SUO za izgradnju brze ceste Lava Donji Vakuf (Prilog 9), a koja spada u infrastrukturni objekat za koji je obavezna procjena uticaja na okoli.


9


Konsultantima za izradu SUO dostavljena je na uvid sljededa projektna dokumentacija: Generalni projekt (Idejno rjeenje) za brzu cestu Lava Donji Vakuf, na topografskim kartama u razmjeri 1:25.000 (Knjiga I nacrt, Knjige II-IV konana verzija), 2004.godina, Idejni projekat za pod-dionicu Lava-Mali Mounj (18 kilometara na kartama u razmjeri 1:5.000 (topografske i crno-bijeli orto-foto), ), 2006.godina, Glavni projekat podruja oko Viteza (9 kilometara na geodetskim kartama 1:1.000) konana verzija, 2007. godine. Orto-foto snimci prostora (pojas irine cca 2 km) du preferirane varijante brze ceste u razmjeri 1:5.000, juni-juli 2009. godine

-

Projektna dokumentacija na temelju koje je uraena dokumentacija za PPUO bila je Generalni projekt (Idejno rjeenje) brze ceste Lava-Donji Vakuf (2004. god.). Dokumentacija za PPUO imala je za cilj analizu tri razmatrane varijante brze ceste (crvena, plava, smea) i utvrivanje preferirane varijante trase tj. najprikladnijeg rjeenja povezivanja Lave i Donjeg Vakufa sa okolinog aspekta, kao dijela vane budude cestovne veze u sredinjoj BiH. Kratak pregled tri razmtrane varijante brze ceste iz dokumentacije za PPUO daje se u nastavku. Crvena varijanta trase je najvedim dijelom u skladu sa trasom usvojenom u Prostorno-planskim dokumentima opdina kroz koje prolazi. Potrebe za manjom izmjenom Prostorno planske dokumentacije za ovu varijantu trase su utvrene na podrujima Opdine Busovaa (u mjestima Merdani-Katidi-Krevine), Opdine Vitez (u mjestima afradinovo Selo i Rijeka), Opdine Novi Travnik (u mjestu Nevida Polje), te Opdine Travnik (u mjestu Nova Bila-Gladnik, Polje Slavka Gavranida i Turbe). Trenutno 2,7 % duine trase prolazi u neposrednoj blizini urbanih podruja, kao i preko naselja (Opdina Travnik-naselja arida brdo, Skok i Bojna). Uzimajudi u obzir planirana urbana podruja, ovaj procenat de se u bududnosti povedati na 37,5 %. Trenutno, najvedi dio trase (Lava-Donji Vakuf) prolazi poljoprivrednim zemljitem, tj. 32,1 % trase. Od svih varijanti, ova prolazi procentualno najmanjom duinom poljoprivrednim zemljitem. Ova varijanta ne prolazi kroz zakonom utvrena zatidena prirodna podruja, ali sijee na dosta mjesta prirodna mrjestilita utvrena nacrtom Ribolovne osnove za SBK. Na podruju Opdina Busovaa (Merdani) i Vitez (Rijeka), te Novi Travnik (Nevida Polje) ova varijanta prolazi potencijalnim poplavnim podrujem to je potrebno precizno utvrditi u narednoj fazi izrade dokumentacije. U Opdini Vitez ova varijanta (servisna saobradajnica u okviru brze ceste) tangira Ia i prolazi Ib zonom sanitarne zatite izvorita Kremenik, i kao takva je usvojena u Prostornom planu Opdine i Regulacionom planu PC 96 Vitez, Opdine Vitez. Mjere zatite voda u Ib zoni utvrene su odgovarajudom Odlukom. Prethodno analizirani aspekti ukazuju na potrebu planiranja znaajnog obima mjera zatite stanovnitva, voda i faune za ovu varijantu. Za plavu varijantu trase, vezano za koliziju sa Prostorno-planskom dokumentacijom, situacija je ista kao i za crvenu varijantu. U podruju Opdine Vitez u Malom Mounju ova varijanta prolazi neposredno uz zelenu povrinu zatidenu zakonom, te solitarno stablo lipe staro 240 godina. Trenutno 2,7 % duine trase (Lava-Donji Vakuf) prolazi u neposrednoj blizini urbanih podruja, kao i preko naselja (Opdina Travnik-naselja arida brdo, Skok i Bojna). Na podruju naselja Oborci prelazi visokim nasipom preko naselja, tj. stambenih objekata. Uzimajudi u obzir planirana urbana podruja, ovaj procenat de se u bududnosti povedati na 22,8 %.


10


Trenutno, najvedi dio trase (Lava-Donji Vakuf) prolazi poljoprivrednim zemljitem, tj. 38,6 % trase. Od svih varijanti procentualno najvedom duinom prolazi umskim zemljitem, to zahtijeva znaajno krenje uma. Plava varijanta trase brze ceste prolazi II i III zonom sanitarne zatite izvorita Kremenik, a mjere zatite voda u ovim zonama su utvrene odgovarajudom Odlukom. Ova varijanta sijee na dosta mjesta prirodna mrjestilita utvrena nacrtom Ribolovne osnove za SBK. Na podruju Opdina Vitez (Rijeka), te Novi Travnik (Nevida Polje) ova varijanta prolazi potencijalnim poplavnim podrujem to je potrebno precizno utvrditi u narednoj fazi izrade dokumentacije. Prethodno analizirani aspekti ukazuju na potrebu planiranja znaajnog obima mjera zatite stanovnitva, voda, faune i zatidenih dijelova prirode, te faune za ovu varijantu. Smea varijanta je projektovana samo za Dionice III i VI (prema Studiji izvodljivosti) brze ceste (Dionice I, II, III i IV, prema Studiji izvodljivosti, dio ukljuno sa Nevid Poljem, je predmet ove Studije). Za ovu varijantu trase-Dionicu III je karakteristino da je u skladu sa trasom, usvojenom u Prostornom planu Opdine Vitez, za autocestu Lava-Bihad. S druge strane, ova varijanta trase je u koliziji sa trasom usvojenom za brzu cestu u Prostornom planu Opdine Vitez, te Regulacionim planom PC 96 Vitez. Smea varijanta trase brze ceste na Dionici III prolazi II i III zonom sanitarne zatite izvorita Kremenik. Mjere zatite voda u ovim zonama su utvrene odgovarajudom Odlukom. Trenutno samo 0,8 % duine ukupne trase (Lava-Donji Vakuf) prolazi u neposrednoj blizini urbanih podruja, kao i preko naselja. Uzimajudi u obzir planirana urbana podruja, ovaj procenat de se u bududnosti znaajno povedati na 60,3 %. Ova varijanta trase ne prolazi u blizini zatidenih prirodnih podruja. Takoer, ne presijeca mnogo vodotoka koja su prirodna mrjestilita, duina prolaska ove varijante kroz poljoprivredno zemljite je 39,6 %, te kroz umsko zemljite je 24,2 %. Na Dionici III tunelska varijanta ove trase zahtijeva jedan sloeniji objekat-tunel. Kao rezultat PPUO dobivena je preferirana varijanta trase brze ceste Lava-Donji Vakuf po dionicama i to: od I do IV dionice (to je predmet ove Studije) preferirana varijanta trase je crvena. Projektna dokumentacija na temelju koje je uraena SUO bila je Generalni projekt za cca 54 km brze ceste Lava Donji Vakuf (2004.godina) i Idejni projekat za pod-dionicu Lava-Mali Mounj duine cca 18 km (2006. godina). Analiza naselja i kolizije preferirane varijante trase brze ceste (iz Generalnog projekta i Idejnog projekta) sa naseljenim podrujima uraena je na osnovu novih ortofoto-snimaka (R 1:5.000) koji su snimljeni u periodu juni-juli 2009. godine. Ova SUO ima za cilj utvrivanje negativnih uticaja na okoli i mjera ublaavanja tih uticaja za preferiranu varijantu brze ceste Lava-Donji Vakuf, dionica: Lava petlja Nevid Polje. Pri izradi ove SUO koritena je dokumentacija koju su na raspolaganje obraivaima stavili AC FBiH (Studija izvodljivosti, ukljuujudi procjenu uticaja na okoli za brzu cestu Lava-Donji Vakuf), odnosno odgovorni projektant Generalnog projekta (Idejnog rjeenja) i Idejnog projekta, IPSA Institut Sarajevo, kao i dokumentacija pribavljena iz drugih razliitih izvora. Takoer, koriteni su podaci i informacije prikupljeni tokom vie puta provedenog rekognosciranja terena. Tokom pripreme dokumentacije za PPUO i SUO kontaktiran je znaajan broj zainteresiranih strana, te sa nekima od njih odrani su i konsultativni sastanci. Takoer, od zainteresiranih strana prikupljena je raspoloiva dokumentacija i grafike podloge.


11


Struni tim konsultanata obavio je sljedede aktivnosti : Izvrio uvid u kompletnu raspoloivu dokumentaciju, Izvrio uvid u detaljno rekognosciranje na terenu zajedno sa Investitorom (postoje zapisnici sa obilaska terena u fazi izrade PPUO, Izvrio samostalne terenske obilaske karakteristinih lokaliteta u fazi izrade SUO, Izvrio identifikaciju i kontaktiranje razliitih zainteresiranih strana, Izvrio prikupljanje znaajnog broja relevantne dokumentacije za izradu PPUO/SUO, Uradio identifikaciju preferirane varijante trase brze ceste na osnovu raspoloivih indikatora, Uradio identifikaciju negativnih uticaja na naseljena mjesta, te generalno na okoli i njihovu analizu i usporedbu sa najboljom raspoloivom praksom, Izradio preporuku mjere zatite okolia, te definirao konane zakljuke i preporuke za dalje aktivnosti vezano za preferiranu varijantu trase brze ceste Lava-Donji Vakuf, dionica: Lava petlja Nevid Polje to je u cijelosti uzeto u obzir za izradu ove studije.

1.1

PROSTORNO-PLANSKA DOKUMENTACIJA UTICAJNOG PODRUJA

Preferirana varijanta trasa brze ceste Lava-Donji Vakuf, dionica: Lava petlja Nevid Polje (to je predmet ove SUO) prolazi kroz dva kantona i to Zenikodobojski i Srednjobosanski Kanton, odnosno kroz opdine Zenica, Busovaa, Vitez, Novi Travnik i Travnik (Slika 1).

Slika 1. Podruje prolaska brze ceste Lava-Donji Vakuf u dva kantona

Nova Prostorno-planska dokumentacija donesena je za oba Kantona ijim podrujem se planira brza cesta Lava-Donji Vakuf, dionica: Lava petlja Nevid polje. Za 4 opdine u Srednjobosanskom Kantonu (Busovaa, Vitez, Novi Travnik i Travnik) donesena je nova Prostorno-planska dokumentacija. Opdina Zenica trenutno je u pripremi novog Urbanistikog plana. Pregled dostupne Prostorno planske dokumentacije za podruje kojim prolazi brza cesta dat je u narednoj Tabeli.


12


Kanton

Postojeda prostorno-planska dokumentacija na nivou opdina PPO Busovaa PPO Vitez PPO Novi Travnik PPO Travnik

Godina izrade

Period plana

Donesen plan

Postojeda Prostornoplanska dokument. na nivou Kantona Prostorni plan Kantona

Period plana

Srednjobosansk i kanton (SBK) ZenikoDobojski kanton (Ze-Do)

2008. 2006. 2008. 2007.

2026. 2020. 2026. 20032020. 19822000

Da Da Da Da

20052025

UP Zenica

-

Da

Prostorni plan Kantona

20092029

Tabela 1. Pregled vaede Prostorno-planske dokumentacije

Prostorni plan BiH, za period 1981-2000. godine preiden tekst (Sl.glasnik SRBiH, br. 33/88) i Prostorni plan SBK 2005-2025. godina definiu magistralnu cestu M-15 Lava - Bihad kao planiranu, odnosno bududu autocestu, ija de realizacija imati etapni dugoroni karakter. Razmatrajudi raspoloivu Prostorno-plansku dokumentaciju, utvreno je da se na podrujima pojedinih opdina SBK, trasa planirane autoceste u ovom Kantonu poklapa sa trasom brze ceste LavaDonji Vakuf na odreenim dionicama. Predvianja i planovi za realizaciju autoceste Lava- Bihad, odnosno brze ceste Lava-Donji Vakuf, dionica: Lava-petlja Nevid Polje , iz raspoloive Prostornoplanske dokumentacije po pojedinim opdinama u SBK daju se u nastavku. Planovi i program razvoja SBK i BiH, te Prostorni Plan Opdine Busovaa 2026. god. predviaju prolazak trase autoceste Lava Bihad dolinom rijeke Lave u duini od oko 9,5 km sa denivelisanim prikljukom planirane magistralne ceste u naselju Kaonik. Ukupna povrina, koja je po namjeni rezervirana za koridor autoceste na podruju Opdine Busovaa, iznosi 51 ha. Prolazak autoceste Lava Bihad kroz prostor Opdine Busovaa imat de vrlo veliki znaaj za ekonomski razvoj Opdine. U Opdini Busovaa, preferirana varijanta trase brze ceste znaajno odstupa od usvojene trase u Prostornom planu Opdine Busovaa 2026. god. na podrujima naselja Merdani, Katidi i Krevine. Zbog gorudih problema u odvijanju saobradaja na pojedinim dionicama Opdine Vitez, Prostornim planom se predvia fazni koncept realizacije cestovnog saobradaja. Prvom fazom izgradila bi se modernizacija postojede magistralne ceste na dionici prolaska kroz poslovni centar gabaritom brze ceste. Drugom fazom ova dionica bi se produila do afradina jugoistono i Malog Mounja sjeverozapadno gdje de se vezati za trasu planirane autoceste. Izgradnjom brze ceste dalje prema Donjem Vakufu od Malog Mounja i prema Lavi od afradina, realizirala bi se treda faza kojom se uspostavlja nova trasa magistralne ceste Lava - Donji Vakuf, dok se postojeda trasa magistralne ceste uz korekciju na podruju poslovnog centra (trasom bive uskotrane pruge) prerangira u regionalnu cestu.


13


etvrtom fazom, brza cesta od Lave do afradina i Malog Mounja prema Donjem Vakufu prerasta autocestu uz izgradnju zaobilaznice Viteza planiranom trasom autoceste (tzv. tunelska varijanta) od afradina do Malog Mounja, ovim bi se trasa brze ceste od afradina do Malog Mounja preinaila u primarnu gradsku saobradajnicu kojom se uspostavljaju prikljuenja na planiranu autocestu. Izgradnjom autoceste postojeda magistralna cesta M 5 de primiti rang regionalne ceste. U Opdini Vitez preferirana varijanta trase brze ceste znaajno odstupa od predviene trase usvojene u Prostornom planu Opdine Vitez 2020. god. na podrujima naselja afradinovo Selo i Rijeka. Na osnovu planova i programa razvoja SBK i BiH, u Opdini Novi Travnik stvorena su odreena opredjeljenja za novi koncept cestovne mree, koji ukljuuje i trasu autoceste Bihad Lava dolinom rijeke Lave. U prvoj fazi realizacije izgradit de se profilom brze ceste. Prolazak autoceste Bihad Lava preuzet de tranzitni promet kroz ovu Opdinu, dok de postojeda magistralna cesta na potezu od Turbeta do Kaonika dobiti funkciju konurbacione osovine. Na lokalitetu Nevid Polja planiran je prikljuak trase brze ceste na autocestu u pravcu Novi Travnik Bugojno Livno - Split. U Opdini Novi Travnik preferirana varijanta trase brze ceste znaajno odstupa od predviene trase brze ceste usvojene Prostornim planom ove Opdine na podruju naselja Nevid Polje. Prema Prostornom planu Opdine Travnik, kao element spoljne povezanosti navodi se putna saobradajnica visokog ranga (autocesta ili put za brzi saobradaj, koji predstavlja dio evropskog pravca kroz Bosnu i Hercegovinu) na pravcu Lava Travnik Jajce. Takoer, kao prioritetan zadatak namede se potreba izgradnje puta za brzi saobradaj Lava Travnik Donji Vakuf (dionica puta za brzi saobradaj Lava Turbe izgradit de se kao prva etapa autoceste Lava Jajce), izgradnja prikljuaka za Travnik i Turbe i rekonstrukcija magistralnog puta Kaonik Turbe u gradsku magistralu. U Opdini Travnik preferirana varijanta trase brze ceste neznatno odstupa od predviene trase autoceste usvojene u Prostornom planu Opdine na podruju naselja Dolac, Pirota i Turbe-Ciganluk. Na podruju Opdine Zenica preferirana vraijanta brze ceste ne odstupa od predvienog koridora usvojenog u Prostornom planu Ze-Do Kantona.

1.2

ZAKONSKI OSNOV ZA PROCJENU UTICAJA NA OKOLI

Procjena uticaja na okoli je postupak ocjenjivanja prihvatljivosti zahvata, s obzirom na okoli, kao i odreivanje potrebnih mjera zatite okolia, kako bi se negativni uticaji sveli na najmanju mogudu mjeru, te postigao visok nivo zatite okolia. Zakonom o zatiti okolia i Zakon o izmjenama i dopunama zakona o zatiti okolia (Sl. Novine FBiH, br. 33/03; 38/09), l. 53. do 64., odnosno l. 16. do 24, propisana je procedura procjene uticaja na okoli. Dodatna pojanjenja se nalaze u Pravilniku o pogonima i postrojenjima, za koje je obavezna procjena uticaja na okoli, kao i pogonima i postrojenjima koji mogu biti izgraeni i puteni u rad, samo ako imaju okolinsku dozvolu (Sl. novine FBiH, br. 19/04). l. 3. i 4. Pravilnika o pogonima i postrojenjima, za koje je obavezna procjena uticaja na okoli, kao i pogonima i postrojenjima koji mogu biti izgraeni i puteni u rad, samo ako imaju okolinsku dozvolu (Sl. novine FBiH, br. 19/04) definirani su pogoni i postrojenja za koje je obavezna procjena uticaja na okoli.


14


Predmetna dionica brze ceste u cijelosti prolazi teritorijem FBiH, odnosno podrujima kantona Srednjobosanskog i Zeniko-Dobojskog, pa su u razmatranje uzeti i odgovarajudi kantonalni Pravilnici o pogonima i postrojenjima koja prije izgradnje trebaju posjedovati okolinsku dozvolu. Prema federalnom Pravilniku, pogoni i postrojenja za koje je obavezna procjena uticaja na okoli, meu ostalim su (lan 4., alineja d. Infrastrukturni projekti): Pod rednim brojem 27.- Izgradnja autoputeva, Pod rednim brojem 28.- Izgradnja novog puta ili trasa i/ili proirenje postojedeg puta sa dvije ili manje traka kako bi se dobile etiri ili vie traka, gdje bi takav novi put ili ponovo oznaeni i/ili proireni dio puta bio dug 10 km ili due stalne duine.

Predmetni projekt pripada drugoj stavki tj. predstavlja izgradnju novog puta i proirenje postojedeg puta sa dvije ili manje traka kako bi se dobile etiri ili vie traka na pojedinim dionicama, a gdje de novi put ili proireni dio puta bio dui od 10 km stalne duine, a za koji je Federalno ministarstvo okolia i turizma nadleno za izdavanje okolinske dozvole. Federalno ministarstvo okolia i turizma je temeljem l. 58. i 59. Zakona o zatiti okolia (Sl. Novine FBiH, br. 33/03); zatim l. 23. Zakona o izmjenama i dopunama zakona o zatiti okolia (Sl. Novine FBiH, br. 38/09); l. 3. i 4. Pravilnika o pogonima i postrojenjima, za koje je obavezna procjena uticaja na okoli, kao i pogonima i postrojenjima koji mogu biti izgraeni i puteni u rad, samo ako imaju okolinsku dozvolu (Sl. novine FBiH, br. 19/04), te l. 200. Zakona o upravnom postupku (Sl. novine FBiH, br. 2/98), donijelo Zakljuak o izradi SUO za izgradnju brze ceste Lava Donji Vakuf na temelju koje/g je izraena i SUO za izgradnju dionice Lava-Nevid polje (Prilog 9). U svrhu pripreme SUO sljedede zakonodavstvo je uzeto u obzir: Zakon o zatiti okolia (Slubene novine FBiH, br. 33/03), Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o zatiti okolia (Slubene novine FBiH, br. 38/09) Zakon o prostornom planiranju i koritenju zemljita (Slubene novine FBiH, br. 02/06, 72/07, 32/08), Zakon o graenju (Slubene novine FBiH, br. 34/07), Zakon o prostornom ureenju (Slubene novine kantona Sredinja Bosna , br. 11/05), Zakon o prostornom ureenju (Slubene novine kantona Zenica-Doboj, br. 2/04, 2/08), Pravilnik o pogonima i postrojenjima za koje je obavezna procjena uticaja na okoli i pogonima i postrojenjima koji mogu biti izgraeni i puteni u rad samo ako imaju okolinsku dozvolu (Sl. Novine FBIH, br. 19/04).

Drugi relevantni propisi koje su uzeti u obzir su dati u Prilogu 10.

1.3

PROSTORNA GRANICA ISTRAIVANJA

Prostor istraivanja u SUO obuhvata pojas od 100 metara sa lijeve i desne strane od osovine preferirane varijante trase brze ceste Lava-Donji Vakuf, dionica: Lava-petlja Nevid Polje, a iji se opis daje u Taki 2. ovog dokumenta. U situacijama gdje je to bilo opravdano sa tehnikog, hidrogeolokog i naravno sa aspekta zatite podzemnih voda, kod definiranja prostornog ogranienja, usvojena je prirodna granica vodonosnika prema vodonepropusnoj sredini, kao konturna granica, obzirom da su u takvom okruenju veoma este pojave izvora, vrela ili crpilita za vodosnabdijevanje. Prostorna granica istraivanja naznaena je na grafikim prilozima od 1. do 8. u razmjeri 1:25.000.


15


22.1

OPIS PREDLOENOG PROJEKTAUVODNE NAPOMENE

Organizacija transportnog sektora u BiH je sloena, a odraava politike aranmane uspostavljene na osnovu Sporazuma iz Dejtona. Institucionalni aranmani za transportni sektor su sutinski podijeljeni izmeu dva nivoa organizacije; jedan na dravnom nivou i drugi na nivou dva entiteta, Federacije Bosne i Hercegovine i Republike Srpske. Vedi dio transportne infrastrukture Bosne i Hercegovine obnovljen je od zavretka rata. Meutim, ukoliko zemlja tei da dostigne eksploatacione standarde uporedljive sa onim u Evropskoj Uniji i takmii se sa povedanom konkurencijom iz okruenja, potrebna su dalja znaajna poboljanja. Cestovnu mreu ini 22.600 km cesta, od kojih je vedina u tekom stanju. Hitna obnova neophodna je za 10% magistralnih cesta, a situacija je tea na manje znaajnim cestama. BiH se takoer suoava sa problemima koji se odnose na promjenljive uslove odvijanja trgovinskih i transportnih tokova. Razvoj autocesta na glavnim transportnim koridorima u BiH je zapoeo sa zavretkom izgradnje dijela Koridora Vc.

Slika 2. Karta magistralnih i regionalnih cesta u BiH


16


Magistralne i regionalne ceste u ukupnoj duini od 8.501 kilometar predstavljaju osnovnu cestovnu mreu u Bosni i Hercegovini. Ukupna duina magistralnih cesta iznosi 3.750 kilometara, dok je ukupna duina regionalnih cesta 4.751 kilometar. Sutinska funkcija magistralnih cesta u Bosni i Hercegovini je povezati ekonomske i administrativne centre u zemlji. Sa tehnikih i eksploatacionih aspekata, standardna magistralna cesta u Bosni i Hercegovini je dvotrana cesta sa jednim kolovozom, maksimalne projektne brzine od 80 km/h, sa irinom saobradajne trake koja varira od 3,25 to 3,75 m i bankinama irine od 0,50 do 1,0 m. Na ovoj mrei se nalazi i est evropskih cesta (E-cesta) u ukupnoj duini od 995 kilometara, klasifikovanih u skladu sa Evropskim sporazumom o glavnim meunarodnim cestama-AGR3. To su slijedede ceste: E-59: (granica sa Republikom Hrvatskom) Izaid-Bihad-Ripa-Uljebid, E-65: prolaz kroz Neum, E-73: (granica sa Republikom Hrvatskom) B. amac-Doboj-Lava-Sarajevo-Mostar-Doljani (granica sa Republikom Hrvatskom), E-661: (granica sa Republikom Hrvatskom) B. Gradika-Banja Luka-Jajce-Lava, E-761: Bihad-B. Petrovac-Jajce i Sarajevo-Viegrad-Vardite (granica sa Srbijom), i E-762: Sarajevo-Brod na Drini-depan Polje (granica sa Crnom Gorom).

Postojeda magistralna dionica ceste M5/E-661 Lava Donji Vakuf identifikovana je kao usko grlo u cestovnoj mrei BiH u svim prethodnim istraivanjima i mrenim studijama. Uskost ceste, broj izgraenih objekata u blizini ceste, odsustvo pjeakih staza, struktura vozila u saobradaja du ceste, itd., uzrokovali su este udese, saobradajna zaguenja i ak potpunu saobradajnu blokadu. Nakon zavretka rata (1992.-1995.), razni industrijski, prodajni, usluni i stambeni objekti su izgraeni vrlo blizu magistralne ceste, tako da je dionica izmeu gradova Viteza i Travnika pretvorena u gradsku ulicu. Da bi poboljali uslove odvijanja saobradaja i povedali rang ceste, u poetku je J.P. Direkcija cesta FBiH a kasnije J.P. Autoceste Federacije Bosne i Hercegovine, preduzelo je odreene aktivnosti. Vlada Federacije BiH prihvatila je Strategiju i akcioni plan razvoja mree autocesta i brzih cesta u ovom dijelu zemlje svojom Odlukom od 21.01.2009.


17


Slika 3. Karta razvoja mree autocesta i brzih cesta u FBiH

Perspektivni cestovni projekat je dio brze ceste oznaene kao B1 sa glavnom orijentacijom koridora postojede magistralne ceste M5/E-661/E-761 (granica sa Hrvatskom Bihad Jajce Donji Vakuf Travnik Lava). (Koncept evropskih cesta definisan je 1975. odgovarajudom Deklaracijom UNECE-a, koja je zvanino usvojena 15.03.1983.god.).

2.2

CILJ I OEKIVANI REZULTATI PROJEKTA

Sveukupan cilj projekta je priprema Studije utjecaja na okoli za dionicu brze ceste Lava-Donji Vakuf, dionica: Lava petlja Nevid Polje, uz magistralnu cestu M5 Lava Jajce Bihad. Osnovni cilj je utvrditi uticaj predmetnog projekta na okoli. Projekat brze ceste predstavlja znaajno poboljanje u odnosu na mogudnosti koje prua sadanja cestovna komunikacija. Postojeda dionica magistralne ceste M5 Lava-Donji Vakuf, u duini od 54 km, izgraena je sa reduciranim parametrima koji nisu adekvatni za takav rang ceste. Naprimjer, postoji veliki broj otrih krivina sa ogranienjima ak ispod 40 km/h (dionica Lava-Kaonik), prolascima kroz naselja ili poslovne zone (Kaonik-Vitez-Travnik). Takva situacija utie negativno na sigurnost prometa, a s obzirom na pojaane prometne tokove prema odreenim zonama atrakcije du ceste, posebno u podruju Opdine Vitez, postoji opasnost od zaguenosti ceste na pojedinim dionicama. Projektom se planira brza cesta generalnim pravcem Lava-Nevid Polje u duini od 21,900 km. Sa aspekta projektovanja, projektna dokumentacija do danas je pripremljena do nivoa Idejnog rjeenja


18


za svih 23 km, Idejnog projekta za 18 km trase na dionici Lava-Mali Mounj i Glavnog projekta podruja oko Viteza - za 9 km trase. Projektom de se utvrditi najpogodnije povezivanje regiona centralne BiH, sa bududom trasom autoceste u koridoru Vc i poboljanje uslova odvijanja prometa du pravca Sarajevo-Banja Luka izgradnjom nove cestovne komunikacije ranga "brze ceste". Nove investicije u sektor cesta predviene su da bi se obezbjedili uslovi za ekonomski i drutveni razvoj, te promovirala sloboda kretanja dobara i ljudi. Izrada ugovorene dokumentacije za brzu cestu Lava Nevid polje imat de odreenu ulogu u razvoju takve zamisli. Finansiranje ugovorene dokumentacije obezbjeeno je iz dijela sredstava EBRD-a datih Ministarstvu prometa i komunikacija FBiH. Oekivane koristi od projekta su: Utede u vremenu putovanja za putnike; Utede u operativnim trokovima vozila; i Smanjenje broja udesa i utede u trokovima posljedica udesa u odnosu na postojedu cestu.

2.3

TEHNIKE KARAKTERISTIKE BRZE CESTE

Projektom se planira izgradnja nove trase brze ceste, generalnim pravcem Lava-Nevid polje u duini od 21,900 km, slijededih tehnikih karakteristika: Razred puta Projektovana raunska brzina Broj saobradajnih traka irina saobradajne trake Razdjelni pojas Ivine trake uz razdjelni pojas Ivina traka uz bankinu Bankine Ukupna irina planuma u nasipu irina trake za zaustavljanje u nudi prvi 100 km/h (80 km/h) 4 (2x2) 2x(2x3,5 m) =14,00 m 3,0 m 2 x 0,50 m = 1,00 m 2 x 0,35 = 0,70 m 2 x 1,25 m = 2,50 m 21,20 m nema

Tabela 2. Tehnike karakteristike trase Lava petlja Nevid polje

Idejnim rjeenjem brze ceste Lava Donji Vakuf (2003/2004. god.) razmatran je iri koridor trase u pravcu Lava-Kaonik-Vitez-Nevid Polje-Travnik-Turbe-Donji Vakuf, u kojem se kao primarno rjeenje razmatrala varijanta trase za koju je tokom 1990. godine uraena Studija izvodljivosti. U proteklim razmatranjima tehnikih rjeenja brze ceste Lava-Donji Vakuf (Studija o izvodljivosti projekta C, graevinsko-tehniki dio, PZ Traser, 1990. godine - dio je opisan u Uvodu-opis projekta, ovog dokumenta) , cijeli koridor podijeljen je na sljedede dionice i odsjeke (Prilog 1): Dionica 0: Lava Merdani- prikljuak na autoput na koridoru Vc; Dionica I Merdani Kaonik; Dionica II Kaonik afradini; Dionica III afradini Mali Mounj; sa odsjecima: o Odsjek III-1 afradini-Dubrovako polje; o Odsjek III-2 Dubrovako polje-Divjak,


19


o Odsjek III-3 Divjak Mali Mounj, Dionica IV Mali Mounj-Komar; sa odsjecima: o Odsjek IV-1 Mali Mounj Dolac; o Odsjek IV-2 Dolac - Turbe, o Odsjek IV-3 Turbe Gole; o Odsjek IV4 Gole Komar; Dionica V Tunel Komar; Dionica VI Tunel Komar Donji Vakuf. Meutim, Idejnim projektom koji u ovom sluaju odstupa od Idejnog rjeenja, dionica Lava Nevid Polje (Dionica I, II, III i jedan dio Dionice IV iz Idejnog rjeenja, odnosno iz Studije izvodljivosti) podijeljena je na sljedede poddionice (Prilog 1a): Poddionica 1: Petlja Lava Petlja Kaonik o Sekcije: Lava Merdani, L = 1,78 km Merdani Kaonik, L = 4,48 km

Poddionica 2: Petlja Kaonik Petlja Vitez o Sekcije: Kaonik Selita, L = 2,56 km Selita Vitez, L = 4,15 km

Poddionica 3: Vitez petlja Nevid polje o Sekcije: Vitez Divjak, L = 3,6 km Divjak Mali Mounj, L = 1,6 km Mali Mounj Nevid polje, L = 3,9 km

U nastavku se daje tabela sa pregledom najznaajnijih objekata du preferirane varijante, po dionicama iz Idejnog rjeenja. OBJEKAT (prema Studiji STACIONAA izvodljivosti) Dionica 0: Lava-Merdani, km 0+000-km 1+514 vorite Lava Tunel Krstac Most Tunel Crna I 0+000 0+370 0+896 1+039 DUINA (m) NAPOMENA Dogradnja postojedeg vorita Osovina bez podjele 513 lijevi i desni 120 Most preko Lave Osovina bez podjele 269 lijevi i desni Osovina bez podjele lijevi i desni Osovina bez podjele 150 lijevi i desni Osovina bez podjele 140 lijevi i desni Osovina bez podjele 90 lijevi i desni 200

Dionica I: Merdani-Kaonik, km 1+514-km 6+103 Tunel Crna II Most Tunel Merdani Most 1+872 2+069 2+280 2+480


20


OBJEKAT (prema Studiji izvodljivosti) Tunel Katidi Tunel Krevine Most vorite Kaonik Most

STACIONAA 2+860 4+307 4+810 4+900 5+632

DUINA (m) 200

NAPOMENA Osovina bez podjele lijevi i desni Osovina bez podjele 135 lijevi i desni Osovina bez podjele 170 lijevi i desni 135 Osovina bez podjele lijevi i desni

Dionica II: Kaonik-afradini, km 6+103-km 8+891 Nema znaajnih objekata Dionica III: afradini-Mali Mounj, km 8+891-km 17+929 Odsjek III-1: afradini-Dubrovako polje, km 8+891-km 13+094 Most Vranjanska 10+143 rijeka Most Kruica Most Lava 10+922 12+083

Osovina bez podjele lijevi i desni Osovina bez podjele 22 lijevi i desni Osovina bez podjele 140 lijevi i desni 12

Odsjek III-2: Dubrovako polje-Divjak, km 13+094-km 16+322 vorite Vitez 14+190 Most 14+801 18 Osovina bez podjele lijevi i desni

Odsjek III-3: Divjak-Mali Mounj, km 16+322-km 17+929 Most (nadvonjak) Most rijeka BilaPoljem dio Dionice IV)

16+700 17+480

Osovina bez podjele lijevi i desni Osovina bez podjele 100 lijevi i desni 320

Dionica IV: Mali Mounj-Komar, km 17+929-km 42+265 (za ovu SUO obrauje se dionica ukljuno sa Nevid Odsjek IV-1: Mali Mounj-Dolac, km 17+929-km 25+260 Tunel Gladnik Tunel Sipica kazani vorite Nevid Polje 18+295 20+250 21+900 Osovina bez podjele lijevi i desni Osovina bez podjele 360 lijevi i desni 330

Tabela 3. Pregled najznaajnijih objekata du preferirane varijante dionice: Lava-petlja Nevid Polje

Trasa brze ceste u svom toku presijeca i dodiruje se sa mreom postojedih puteva. Ovi putevi imaju pravac pruanja upravan na trasu brze ceste i nii rang. U Idejnom rjeenju planirano je da se na ukrtanjima sa kategorisanom mreom obezbijedi ukrtaj u dva nivoa uz povezivanje a za prikljune puteve se predviaju elementi koji odgovaraju magistralnoj putnoj mrei. Raskrsnice su rijeene u dva nivoa. Koncepcija rjeenja dana je prema tipovima I-III pri emu je: - tip I oblik romba primijenjen na lokacijama skuenog prostora, naseljima ili ukrtanjima sa prolaznim putem, - tip II oblik trube primijenjen na slobodnim lokacijama, odnosno sa prikljukom ili odvojkom iEnova d.o.o. Sarajevo 21


-

tip III ostali oblici, primijenjeni na ostalim lokacijama i teim uslovima.

Znaajne raskrsnice i odvojci su: put R 442 Kaonik tip III, put M 16.2 Nevid Polje tip I,

Preciznije definiranje vorita, sa svim njihovim elementima, du brze ceste Lava-Donji Vakuf, dionica: Lava petlja Nevid Polje nije izvreno u Idejnom rjeenju. U Idejnom projektu su definisana vorita Lava i Kaonik. Brza cesta po saobradajnom reimu moe se poistovjetiti sa autocestom otvorenog tipa. Za razmatranu brzu cestu, predviaju se pratede djelatnosti za vozila, putnike i saobradajnice. Mogudi raspored tipova pratedih uslunih objekata du dionice: Lava-petlja Nevid Polje, daju se u Tabeli 4. Lokacija Kaonik Kalvarija Nevid Polje Priblina kilometraa km 5+000 km 17+500 km 21+500 Tip objekta D D C Primjedba na ukrtanju sa putem R442 vidikovac na ukrtanju sa putem M 16.4

Tabela 4. Tipovi pratedih i uslunih objekata na brzoj cesti Lava-petlja Nevid Polje

2.3.1 SaobradajGodine 2006. na dionici Lava-Mali Mounj izvreno je brojanje saobradaja na mrei magistralne i regionalnih cesta. U Tabeli 5. su prikazane vrijednosti Prosjenog godinjeg dnevnog saobradaja (PGDS-a) u 2006. godini za navedenu dionicu. Cesta M5 Lava - Donji Vakuf Regionalna cesta M5 Lava - Donji Vakuf Regionalna cesta M5 Lava - Donji Vakuf M5 Lava - Donji Vakuf PGDS 2006 (kombinacija runog i automatskog brojanja) 4481 (desno) Lava-Kaonik 3940 (lijevo) 2831 (desno) Busovaa - Kaonik 2902 (lijevo) 5805 (desno) Kaonik-Dubravica (Vitez) 5793 (lijevo) 4983 (desno) Vitez 01-Vitez 4723 (lijevo) 7203 (desno) Vitez-Mali Mounj 7432 (lijevo) 9044 (desno) Mali Mounj-Bila 9233 (lijevo)Tabela 5. PGDS u 2006. godini

Dionica

Tokom 2009. godine izvreno je novo brojanje saobradaja na mrei cesta du planirane brze ceste Lava Donji Vakuf (u dokumentu se daje prikaz za predmetnu dionicu Lava-Nevid Polje). Ovaj zadatak je realiziran u okviru pripreme nove Studije izvodljivosti za brzu cestu Lava Donji Vakuf a koja se radi uporedo sa SUO. Rezultati ovog novog brojanja prezentirani su na Slici 4.


22


Slika 4. PGDS u 2009. godini na mrei magistralne i regionalnih cesta du planirane dionice: Lava-petlja Nevid Polje

2.3.2 OdvodnjaProjektnom dokumentacijom predviena je kontrolirana odvodnja sa kolovoza, tj. postoji vanjska i unutarnja odvodnja voda sa brze ceste. Vanjsku odvodnju ine propusti raznih otvora i vrste, te mostovi. Unutranja odvodnja se planira preko rigola, bet. jaraka, kanalizacionih cijevi, slivnika i revizionih okana. Vode prikupljene u kanalizaciju odvode se u ureaje za preidavanje a zatim u recipijent. Projektom je planirano da sve atmosferske vode koje dospiju na operativne, asfaltne povrine budu prikupljene preko slivnika i zatvorenim sistemom kanalskih cijevi, kontrolirano vode do ureaja za tretman i dalje do recipijenta. Poloaj cijevi je u razdjelnom pojasu brze ceste, odnosno u nioj bankini saobradajnice (u funkciji poprenog nagiba kolovoza). Oborinske vode, koje dospijevaju na bankine i zatravljene karpe nasipa, prihvatit de se u betonske segmentne rigole u noici nasipa i odvoditi ka recipijentu. Ako je niveleta u zasjeku, odnosno usjeku, oborinske vode sa karpi zasjeka usjeka prihvatit de betonski rigoli i transportovati ih do najblieg propusta ili vodoprijemnika. Odvodnja trupa brze ceste predviena je propustima. Zbog duine propusta, kao i bujinog karaktera tokova du ceste, najmanji otvor propusta usvojen je 2,0 m. Zavisno od visine nivelete usvojeni su cjevasti ili ploasti propusti. Za odvodnju vedih mostova predviena je kanalska cijev ovjeena o mostovsku konzolu i ukljuena u pripadajudu mreu trase. Pored same trase obilaznice, u odgovarajude mree kontrolirane odvodnje ukljuena je petlja i sve raskrsnice u nivou. Na svim izlazima u recipijent planirane su izlazne graevine, odnosno betonske glave ispusta sa abljim poklopcima, uobiajenog tipa i izvedbe prilagoene mikro uslovima lokacije. Svaka od projektovanih kanalskih mrea odvodnje zavrava tipskim ureajem mastolovom, projektovanim na pogodnoj lokaciji, najede izmeu noice nasipa s jedne i recipijenta s druge


23


strane, a iznad nivoa velikih voda recipijenta, rang pojave 1/100. Neposredno ispred separatora planirane su talonice.


24


33.1

OPIS OKOLIA KOJI BI MOGAO BITI UGROEN PROJEKTOMPODACI O STANOVNITVU

U Srednjobosanskom Kantonu dominira Opdina Travnik, to zbog svoje, a to zbog veliine prvih susjeda, Novog Travnika i Viteza. Neposredno prije rata (1981.-1991.), te u post ratnom periodu Lavanski prostor juno od Opdine Travnik, na potezu opdina Novi Travnik-Vitez-Busovaa, bio je prostor najbreg rasta broja stanovnitva. Broj stanovnika po opdinama kojim prolazi brza cesta u SBK dat je u Tabeli 6. Opdina/Kanton Busovaa Vitez Novi Travnik Travnik SBK 1981. 16.289 24.169 26.154 64.560 304.461 1991. 18.879 27.859 30.713 71.146 341.356 1999. 11.411 20.318 24.543 50.314 231.170 Procjena 2003. 11.451 21.354 25.198 51.369 245.504

Tabela 6. Broj stanovnika po opdinama kojim prolazi brza cesta i za cijeli SBK (1981., 1991., 1999. godine, te procjena za 2003. godinu)

Historijske okolnosti, morfoloke odlike, prirodne i stvorene podobnosti pojedinih dijelova SBK, dnosno podruja kuda prolazi brza cesta, kao i brojni drugi faktori uticali su na velike razlike u naseljenosti pojedinih podruja. Pokazatelji o koncentraciji stanovnitva u pojedinim opdinama SBK su veoma indikativni jer govore o prostornom rasporedu stanovnitva, a podaci o veliini opdinskih centara pokazuju odnos urbanog i ruralnog stanovnitva, odnosno nedovoljnu urbanizovanost i dosta neravnomjerno naseljavanje podruja SBK. Pregled prolaska preferirane varijante brze cesta Lava Nevid Polje trenutno utvrenim i planiranim urbanim podrujima u Prostorno-planskoj dokumentaciji opdina Busovaa, Vitez, Novi Travnik i Travnik, daje se u Tabeli 7. Procjena duina preferirane trase koja prolazi razmatranim urbanim podrujem izvreno je na topografskoj karti R 1:25.000. Dionica (prema Studiji izvodljivosti) (1) 0: Lava-Merdani I: Merdani-Kaonik II: Kaonik-afradini III: afradini-Mali Mounj Odsjek III-1: afradiniDubrovako polje Odsjek III-2: Dubrovako poljeDivjak Odsjek III-3: Divjak-Mali Mounj IV: Mali Mounj-Nevid Polje Procijenjena duina trase kroz utvrena urbana podruja (m) (2) 850 375 Procijenjena duina trase kroz planirana urbana podruja (m) (3) 320 1.590 3.475


25


Dionica (prema Studiji izvodljivosti) Odsjek IV-1: Mali MounjNevid Polje

Procijenjena duina trase kroz utvrena urbana podruja (m) -

Procijenjena duina trase kroz planirana urbana podruja (m) 3.920

Tabela 7. Procjena duina prelaska preferirane varijante trase brze ceste urbanim podrujem u opdinama Busovaa, Vitez, Novi Travnik i Travnik

Znatno preciznija identifikacija mjesta kolizije preferirane varijante brze ceste Lava-Donji Vakuf, dionica:Lava-petlja Nevid Polje sa naseljenim mjestima utvrena je na novim orto-foto snimcima (M 1:5.000), a koji su snimljeni u periodu juni-juli 2009. godine. Detaljnom analizom kolizija preferirane varijante trase sa naseljenim mjestima utvren je ukupan broj objekata koji se nalaze u normalnom profilu ceste (20 m na objektima, odnosno 22 m za trasu na nasipu/usjeku), kao i u zatitnom pojasu (20 m lijevo i desno od krajnje granice normalnog profila brze ceste), a koji se moraju sruiti. Takoer je utvren i broj objekata du preferirane varijante trase koji se ne moraju ruiti, ali za koje se moraju poduzeti obavezno mjere zatite (zatita od buke i potporni zidovi). Kod utvrivanja kolizije preferirane trase sa naseljenim podrujima, izvrena je klasifikacija objekata u tim podrujima na slijedede: Stambeni, Pomodni (upe, tale, itd.) Poljoprivredni (farme, plastenici itd.), i Komercijalni objekti (industrija, trni centri, hoteli, moteli itd.).

Za procjenu znaaja, koriteni su slijededi kriteriji: za uticaj unutar normalnog profila brze ceste: znaajan ukoliko je 1 ili vie objekata (stambenih/poljoprivrednih/komercijalnih) locirano unutar normalnog profila, i za uticaj unutar zatitnog pojasa brze ceste: znaajan ukoliko je 3 ili vie objekata (stambenih) ili 1 ili vie objekata (poljoprivrednih/komercijalnih) locirano unutar zatitnog pojasa.

Prosjean broj objekata za ruenje po 1 km brze ceste (za preferiranu varijantu) je 5. Sumarni rezultati detaljne analize dati su u Tabeli 8. Broj objekata za ruenje u normalnom profilu brze ceste Stambeni objekti 130 Pomodni objekti (objekti u blizini stambenih objekata poput 63 upa, staja i sl.) Vrsta Poljoprivredni objekti (plastenici i sl.) 8 objekta Komercijalni objekti (industrija, trni centri, hoteli, moteli i sl) 15 Ukupan broj objekata 216 Broj objekata za ruenje u zatitnom pojasu brze ceste Stambeni objekti 12 Pomodni objekti (objekti u blizini stambenih objekata poput 6 upa, staja i sl.) Vrsta Poljoprivredni objekti (plastenici i sl.) 13 objekta Komercijalni objekti (industrija, trni centri, hoteli, moteli i sl) 2 Ukupan broj objekata 33 Ukupan broj svih objekata za ruenje du preferirane varijante trase brze 249 cesteTabela 8. Kolizija preferirane varijante dionice brze ceste sa objektima u naseljenim podrujima objekti za ruenje


26


Pregled objekata (po dionicama), sa kojima je preferirana varijanta trase u koliziji dat je u Tabeli 9. Broj objekata za ruenje u normalnom profilu brze ceste Dionica 0 Dionica I Stambeni objekti 15 Pomodni objekti (objekti u blizini stamb. 9 objekata poput upa, staja i sl.) Vrsta objekta Poljoprivredni objekti (plastenici) Komercijalni objekti (hoteli, moteli, restorani, industrije) Ukupan broj objekata po dionicama 24 Ukupan broj objekata na svim dionicama Broj objekata za ruenje u zatitnom pojasu brze ceste Dionica 0 Dionica I Stambeni objekti 1 6 Pomodni objekti (objekti u blizini stamb. 2 1 objekata poput upa, staja i sl.) Vrsta objekta Poljoprivredni objekti (plastenici) Komercijalni objekti (hoteli, moteli, restorani, industrije) Ukupan broj objekata po dionicama 3 7 Ukupan broj objekata na svim dionicama Ukupan broj svih objekata za ruenje du preferirane varijante trase brze ceste Dionica II 2 8 10 Dionica II Dionica III 23 8 3 8 42 Dionica III 1 1 1 3 Dionica IV 90 38 5 7 140 216 Dionica IV 4 2 13 1 20 33

249

Tabela 9. Kolizija preferirane varijante dionice brze ceste sa objektima u naseljenim podrujima objekti za ruenje po poddionicama


27


3.2

KLIMATSKE KARAKTERISTIKE PODRUJA

Podruje kojim prolazi preferirana varijanta trase brze ceste Lava-Donji Vakuf, dionica: Lava-petlja Nevid Polje, nalazi se pod uticajem umjereno kontinentalne klime sa jaim uticajem planinske klime u viim nadmorskim predjelima. Ljeta su relativno topla. Najtopliji mjesec je juli sa srednjom temperaturom u dolinama oko 18,30C. Srednje januarske temperature su negativne i iznose od -2 do -30C. Godinja kolebanja temperatura su dosta velika i iznose oko 200C, a znatno su veda kolebanja u planinskim podrujima, to je karakteristika kontinentalnosti klime. Srednje godinje temperature vazduha u dolinama iznose oko 8,80C sa jako izraenim godinjim dobima, kolebanjima temperature u proljede i jesen i kasnim proljetnim i ranim jesenjim mrazevima. Niske maksimalne vrijednosti temperature u julu i augustu (izmeu 25 i 300C) navode na zakljuak da su ljeta u ovom podruju relativno topla. Znatnije razlike se javljaju u geografskoj raspodjeli temperature, kao i njenih parametara, koje su uslovljene lokalnim uticajima. Na osnovu prikazanog temperaturnog reima moe se zakljuiti da su u ovom podruju ljeta topla, a zime hladne, zbog ega su godinje promjene velike to je uticaj kontinentalne klime. Prosjene godinje padavine su relativno niske i kredu se izmeu 814 i 1.000 mm. Meutim, iako su koliine padavina male, moe se redi da ih ovo podruje ima dovoljno, s obzirom da su one u toku godine dosta ravnomjerno rasporeene. Maksimalne padavine su u jesen. Pored glavnog maksimuma u jesen, javlja se i jedan sekundarni maksimum u proljede. Broj dana sa snjenim pokrivaem povedava se od sjevera ka jugu i u vezi je sa nadmorskom visinom od koje u velikoj mjeri zavisi trajanje snjenog pokrivaa. U niim dijelovima snjeni pokriva traje 4060 dana, dok u planinskom pojasu i do 90 dana. Prosjena visina mu iznosi 30-40 cm. Godinja raspodjela oblanosti pokazuje da je oblaniji dio godine zima, dok je u ljetnoj polovini godine ona mala i iznosi ispod 50%. Trajanje sijanja Sunca je relativno veliko i iznosi prosjeno godinje od 170-180 sati. Uopde uzevi, klima ovog podruja je povoljna, sa uijerenom vlanodu, umjerenim temperaturama, znatnim osunanjem, bez jakih olujnih vjetrova i u osnovi je povoljna za razne ljudske aktivnosti, urbanizaciju, poljoprivredu, turizam, sport i rekreaciju i sl.

3.3

MORFOLOKE KARAKTERISTIKE PODRUJA

Razvijanje trase brze ceste Lava-Donji Vakuf, dionica: Lava petlja Nevid Polje predvia se u duini cca 22 kilometra, to podrazumijeva potez od uda rijeke Lave u Bosnu (poetak na podruju Opdine Zenica) pa do Nevid Polja u blizini Travnika. Po teritorijalnom principu ova saobradajnica prolazi na samom poetku malom duinom kroz Ze-Do Kanton, a onda najvedim dijelom pripada SBK. ire podruje karakterie brdsko planinski reljef, koji na momente ima izrazito strme morfoloke oblike sa intervalom nadmorske visine od cca 400 do cca 600 metara. Podruje predmetne brze ceste u njenoj neposrednoj blizini okruuju vrhovi kao to su Otra Glava (k. 1019), Kvoce (k. 1100), Kicelj (k. 1235), V. Ravan (k.1024) u prostoru Turbeta i Travnika i konano Gradina (k. 989), Hum (k. 741), arac (k. 830) i Crna (k. 852) u podruju Viteza, odnosno uda Lave u rijeku Bosnu, ime se zaokruuje njihov obuhvat oko predmetne trase brze ceste.


28


3.4

GEOLOKE I HIDROGEOLOKE KARAKTERISTIKE PODRUJA

Pri izradi ovog poglavlja bili su raspoloivi geoloki i hidrogeoloki podaci i podloge iz prethodnih istraivanja, djelomine prospekcije i rekognosciranje terena i najzad, komparativno iskustvo obraivaa. Izmeu ostalih, koriteni su listovi Osnovne geoloke karte BiH, M 1:100.000 (list Zenica i list Bugojno), sa tumaima. Takoer su koriteni Tuma Hidrogeoloke karte SFRJ, M 1:500.000; Uputstvo za izradu Hidrogeoloke karte SFRJ, M 1:100.000; manuskripti listova OGK, M 1:25.000, te odgovarajudi fond strune i naune dokumentacije sa raspoloivim relevantnim podacima. Geoloke i hidrogeoloke karakteristike du preferirane varijante brze ceste prezentiraju se u nastavku po dionicama. Geoloke karte podruja du razmatranih dionica za preferiranu varijantu daju se na Slici 5. U narednom tekstu dionice se daju prema Studiji izvodljivosti (od I IV to odgovara Dionici: Lava petlja Nevid Polje). Dionica 0: Lava-Merdani Preferirana varijanta trase prolazi sedimentima srednjeg do gornjeg Miocena M 2,3, koji se u hidrogeolokom smislu tretira kao slabo propusna sredina. U ovom prostoru postoji zamjetan broj izvorinih pojava, ali se moe konstatovati kako je gotovo u pravilu rije o izvorima veoma slabog kapaciteta, koji iskljuivo mogu zadovoljiti potrebe potroaa iz individualnih stambenih jedinica. Dionica I: Merdani-Kaonik Dionicom I, preferirana varijanta trase brze ceste prolazi desnom obalnom stranom rijeke Lave. Sedimenti kroz koje prolazi predmetna dionica, u hidrogeolokom smislu, takoer predstavljaju vodonepropusne materijale Miocena (M2,3), gornje Krede (1K23) i Silur-Devona (S,D?), sa izuzetkom presijecanja uskog aluvijalnog pojasa rijeke Kozice (pritoka Lave). Dionica II: Kaonik-afradini Preferirana varijanta trase brze ceste na Dionici II, predstavljena je kao trasa koja prolazi gornjekrednom flinom serijom. U hidrogeolokom smislu, radi se o vodonepropusnim sedimentima, koji odravaju kontinuitet vodonepropusnosti.


29


Slika 5. Geoloka karta podruja Dionica 0-I- II preferirane varijante brze ceste

Dionica III: afradini-Mali Mounj Odsjek III-1: afradini-Dubrovako Polje Zbog svoje velike zastupljenosti, dionica III podijeljena je na tri odsjeka. U tom smislu, vano je naglasiti, kako je ovo prostor gotovo u potpunosti zastupljen vodonosnim sedimentima kvartarne (Q) starosti, a izraena je i znaajna zastupljenost povrinskih vodotoka, kao i izvorinih pojava u iroj okolici. Preferirana varijanta trase u podruju obuhvata Odsjeka III-1, gotovo u potpunosti prolazi aluvijalnim sedimentima rijeke Lave. Mali izuzetak ini prolazak trase na poetku dionice III, gdje su zastupljeni


30


Kredni (1K23), flini sedimenti. Odsjek III-2: Dubrovako Polje-Divjak Preferirana varijanta trase i na ovom Odsijeku prolazi aluvijalnim sedimentima rijeke Lave. Zbog relativno zgodnog izbjegavanja Lave (sa relativno gustom mreom njenih pritoka), u prostoru Odsjeka III-2, ova varijanata se moe smatrati dosta povoljnim rjeenjem. Na analiziranom podruju egzistira izvorite Kremenik, koje je pozicionirano izmeu magistralnog puta Kaonik-Travnik (M-5) i korita rijeke Lave. U tom smislu vano je naglasiti, kako preferirana varijanta prolazi zonom sanitarne zatite izvorita vode za pide Kremenik, za koju je usvojena Odluka o zatiti izvorita vode za pide Kremenik (Opdina Vitez, 25.10.2007. godine, od strane Opdinskog vijeda Vitez (Broj 01-3-25-6538/07)). Prema ovoj Odluci utvrene su tri zone sanitarne zatite i to: I zatitna zona najstroijeg reima zatite koja je podijeljena na Ia zatitna zona najstroijeg reima zatite-zona izvorita i Ib zatitna zona strogog reima zatite, II zatitna zona ogranienog reima zatite i III zatitna zona blagog reima zatite. Preferirana varijanta trase brze ceste (Dionica III-Odsjek III-2), tangira Ia zonu u duini cca L=291 m, prolazi Ib zonom sanitarne zatite izvorita Kremenik duinom cca L =393 m, te konano, prolazi II zonom sanitarne zatite u duini od cca L = 448 m.

Slika 6. Mjesto prolaska preferirane varijante brze ceste Ib zonom sanitarne zatite izvorita Kremenik

Na podruju Ia zone nalaze se dva bunara sa pripadajudom opremom i cjevovodima, zatitni objekat pumpne stanice u kojem je izgraen sabirni rezervoar i pumpno postrojenje za potiskivanje vode u rezervoar Grbavica, sa svom pratedom opremom, dio potisnog cjevovoda PEHD 350 mm od izvorita ka rezervoaru Grbavica, te pristupni put sa unutranjom infrastrukturom. JKP Vitkom, d.o.o. Vitez upravlja vodoprivrednim i drugim objektima sa pripadajudom opremom, i nadleno je za provoenje svih zatitnih mjera propisanih Odlukom na podruju ove zone. Podruje Ia zone ograeno je zatitnom ogradom, gdje se zabranjuju sve aktivnosti koje nisu u direktnoj vezi sa normalnim radom i odravanjem vodozahvatnih objekata. Neposredno uz Ia zonu, planiran je prolazak servisne saobradajnice brze ceste u duini cca 300 metara. Ova preferirana varijanta brze ceste, usvojena je i u Prostorno-planskoj dokumentaciji Opdine Vitez, kao i Regulacionom planu PC 96 Vitez, za koje su donesene odluke o provoenju.


31


Na podruju Ib zatitne zone izvorita, zabranjene su sve aktivnosti koje nisu u direktnoj vezi sa normalnim radom i odravanjem vodozahvatnih objekata i ne smiju tetno djelovati na izvorite. Izuzetno od prethodnih odredbi, dozvoljavaju se aktivnosti, te ostanak i rad postojedih objekata kako je to navedeno u lanovima 17., 18. i 19. pomenute Odluke. (Prilog 6. i 7.). Na podruju II zatitne zone izvorita, zabranjuje se izvoenje radova, izgradnja objekata i obavljanje aktivnosti, uz izuzetke, kako je to navedeno u lanovima 21., 22. i 23. Odluke. (Prilog 6. i 7.). Na podruju III zatitne zone izvorita, zabranjuje se izvoenje radova, izgradnja objekata i obavljanje aktivnosti, uz izuzetke, kako je to navedeno u lanovima 25, 26, 27 i 28, Odluke. (Prilog 6. i 7.). Odsjek III-3: Divjak-Mali Mounj Preferirana varijanta trase nastavlja cijelom duinom Odsjeka III-3, odnosno do kraja Dionice III. Za ovaj predloeni potez brze ceste, karakteristino je da trasa i dalje prolazi aluvijalnim sedimentima, kao i sedimentima prve rjene terase (dobri vodonosnici), u ijoj podini se nalaze srednje-trijaski masivni dolomiti, koji se takoer svrstavaju u kategoriju dobrih vodonosnika. Preferirana varijanta trase brze ceste (Dionica III-Odsjek III-3), prolazi II zonom sanitarne zatite, duinom cca L = 119 m, te III zonom sanitarne zatite u duini cca L=1.487 m.

Slika 7. Geoloka karta podruja Dionice III preferirane varijante brze ceste


32


Dionica IV: Mali Mounj-Komar Odsjek IV-1: Mali Mounj-Dolac (ili ukljuno Nevid Polje prema Idejnom projektu) Preferirana varijanta trase brze ceste i dalje prolazi kroz zavodnjene masivne dolomite srednjeg Trijasa, koji se nalaze u nivou rasjedom odijeljene fline serije sivo-zelenih pjeskovitih laporaca, grubih pjeara i krenjakih brea gornje Krede. Kredni sedimenti, kao to je ved naglaeno, spadaju u kategoriju vodonepropusnih materijala. Meutim, obzirom na prolazak trase brze ceste rubnim dijelom (prema aluvionu rijeke Lave), ne moe se zanemariti ni injenica lokalnog uticaja na taj znaajan vodonosnik, kojim predmetni Odsjek, upravo prolazi svojom najvedom duinom. Preferirana varijanta trase brze ceste (Dionica IV-Odsjek IV-1), prolazi III zonom sanitarne zatite u duini cca L= 1.420 m.

Slika 8. Geoloka karta podruja Dionice IV-Odsjek IV-1 preferirane varijante brze ceste

Na udaljenosti cca 1 km sjeverno od razmatrane varijante u Novoj Biloj, lokalitet Peduhe, nalazi se izvorite Trebenica, za koje jo uvijek nisu utvrene zone sanitarne zatite. Izvorite je ukljueno u sistem javnog snabdijevanja Nove Bile, a preferirana varijanta brze ceste se ukrta sa cjevovodom koji napaja naselje Gladnik sa ovog izvorita. Predmetnim izvoritem upravlja JKP Trebenica iz Nove Bile.


33


3.4.1 Kvalitet podzemnih vodaU okviru ove take prezentira se nulto (poetno) stanje kvaliteta podzemnih voda (izvorita) du trase Dionice: Lava petlja Nevid Polje. Kvalitet podzemnih voda ne kontrolira se sistematski na razmatranom podruju du preferirane varijante brze ceste. Samo za dva izvorita (Trebenica i Kremenik), koja su zahvadena i koriste se u sistemima javnog vodosnabdijevanja, bili su dostupni odreeni podaci o kvalitetu podzemnih voda od strane komunalnih preduzeda koja upravljaju ovim izvoritima. Prema podacima dobivenim od JKP Trebinjica, voda iz izvorita Trebenica se redovito kontrolie tj. vre se redovite mikrobioloke i fiziko-hemijske analiza ispravnosti vode iz mree u Zavodu za javno zdravstvo SBK/SB u Travniku. Prema izvjetaju iz mjeseca jula 2009. godine, bakterioloke i hemijske analize vode iz izvorita Trebenica udovoljavaju vaedim propisima (Prilog 11.2.,11.3. i 11.4.). JKP Vitkom d.o.o. iz Viteza, koje upravlja izvoritem Kremenik, ukazalo je da su posljednji podaci o kvalitetu i kvantitetu ovog izvorita uraeni u okviru elaborata Zatita izvorita Kremenik, Opdina Vitez iz 2002-2003. godine koji je uradio Institut za hidrotehniku GF u Sarajevu. Rezultati provedenih fiziko-hemijskih analiza vode iz izvorita Kremenik (iz bunara VB-2) u okviru prethodno spomenutog projekta, ukazuju da se radi o veoma kvalitetnoj vodi, koja po svojim karakteristikama zadovoljava uslove propisane Pravilnikom o higijenskoj ispravnosti vode za pide(Sl.list RBiH, br. 2/92). Izuzimajudi prisustvo suspendovanih materija, svi ostali parametri ukazuju na prethodni zakljuak. Karakteristino je da ne dolazi do zamudenja vode na ovom izvoritu, a to je jo jedan od pokazatelja stabilnog kvaliteta vode zahvadene iz bunara VB-2. Tokom izrade projekta zatite izvorita, uzeta su i dva uzorka za bakterioloku analizu vode iz bunara VB-2. Rezultati analiza ukazivali su da su zahvadene vode na izvoritu Kremenik imale blago fekalno zagaenje, s obzirom da je registrovano prisustvo koliformnih bakterija fekalnog porijekla, Escherichia coli i Pseudomonas sp., te Pseudomonas aeruginosa. Ovi rezultati su dati takoer u Prilogu 11.4.

3.5

HIDROGRAFSKE KARAKTERISTIKE

U hidrografskom smislu prostor kojim prolazi preferirana varijanta brze ceste pripada slivu rijeke Bosne. Sliv rijeke Bosne obuhvata centralni dio BiH. Vodni reim rijeke Bosne je pluvijalno-snjeni sa velikim vodama u proljede, te neto niim jesenjim protocima kao rezultat intenzivnih padavina i niskim ljetnim i zimskim protocima. Hidrografija je zastupljena velikim brojem povrinskih vodotoka od kojih su najznaajniji rijeka Bosna i rijeka Lava, iji tok u najvedem obimu prati trasa predmetne brze ceste. Na ovom podruju, kao veoma znaajni, mogu se navesti i vodotoci Bila, Kruica, Ivanovica i Kozica, ali takoer i veliki broj drugih manjih vodotoka (stalnih i povremenih), koji su zbog svoje kvantitativne zastupljenosti veoma znaajan faktor za procjenu uticaja na okoli i bitan reper za procjenu vodnog bilansa, koji posebno za vrijeme nepovoljnih hidrometeorolokih prilika (pojaane padavine, ili period topljenja snijega), moe imati veoma nepovoljan odraz na ouvanje kolovozne konstrukcije. Trasa brze ceste presijeca manje i vede vodotoke mostovima, a njihov broj po dionicama (prema Studiji izvodljivosti) daje se u nastavku.


34


R.b roj 1. 2. 3.

Dionica/Odsjek (prema Studijiizvodljivosti)

Stacionaa km 0+000-km 1+514 km 1+514-km 6+103 km 8+891-km 17+929

Broj mostova 1 most preko rijeke Lave 4 mosta

Duina L=120 m L=150 m/90 m/170 m/135 m

Dionica 0: Lava-Merdani Dionica I: Merdani-Kaonik Dionica III: afradini-Mali Mounj Odsjek III-1: afradini Dubrovako polje

4.

km 8+891-km 13+094

3 mosta preko rijeka Vranjanske, Kruice i Lave 1 most 2 mosta preko rijeke Bile i nadvonjak

L=12 m/22 m/140 m.

5.

Odsjek III-2: Dubrovako poljeDivjak

km 13+094 km 16+322

L=18 m

6.

Odsjek III-3: Divjak-Mali Mounj

km 16+322km 17+929

L=100 m/320 m

7. 8. 9.

Dionica IV: Mali Mounj-Komar Odsjek IV-1: Mali Mounj-Dolac vorite Nevid Polje

km 17+929-km 42+265 (za ovu SUO obrauje se dionica ukljunosa vorite Nevid Polje dio Dionice IV)

17+929-km 25+260 21+900

nema mostova

-

Tabela 10. Broj i duina mostova na dionici: Lava-petlja Nevid Polje

Ostali vodotoci su manji, koji se obino prelaze tipskim objektima (propustima) ukoliko nisu bujinog karaktera i ukoliko se ne radi o dubodolinama. Pregled duina regulacije vodotoka iz Idejnog rjeenja, po dionicama, daje se u narednoj Tabeli. R.broj 1. 2. 3. 4, 5. 6. Dionica/Odsjek (prema Studijiizvodljivosti)

Stacionaa km 0+000-km 1+514 km 1+514-km 6+103 km 6+103-km 8+891 km 8+891-km 17+929 km 17+929-km 42+265 km 17+929-km 25+260

Dionica 0: Lava-Merdani Dionica I: Merdani-Kaonik Dionica II: Kaonik-afradini Dionica III: afradini-Mali Mounj Dionica IV: Mali Mounj-Komar (zaovu SUO obrauje se dionica ukljuno sa Nevid Poljem dio Dionice IV)

Duina regulacije vodotoka (m) 50 70 160

Odsjek IV-1: Mali Mounj-Dolac

1.750

Tabela 11. Duina regulacije vodotokova po dionicama brze ceste za preferiranu varijantu (Lava-petlja Nevid Polje)

3.6

HIDROLOKE KARAKTERISTIKE

Za potrebe izrade ovog dokumenta izvreni su prorauni za procjenu povrinskog i visinskog opsega plavljenja glavnih vodotoka du preferirane varijante trase za projektni nivo poplava stogodinje velike vode. Obraen je vodotok Lave (u slivu Bosne na duini od 49.500 m). Na razmatranom podruju postoji VS Merdani na rijeci Lavi. Povrina sliva iznosi Psl = 939.61 km 2, Q1/100 = 640 m3/s uz specifino oticanje od qsp = 0.68 m3/s/km2. Za procjenu protoka du vodotoka


35


koritena je ovisnost qsp = f(Psl) dobivena regionalnom analizom vie pritoka u slivu Bosne, a raenom za potrebe izrade Idejnog projekta autoceste na koridoru Vc (IPSA/Institut za hidrotehniku 2005/2006. godina). Tako uspostavljena zavisnost data je na Slici 9. i definirana je izrazom:

Slika 9. Ovisnost povrine sliva i specifinog otjecanja za srednje slivove (Fsl = 15 do 150 km2)

Usporedbom rezultata ove regionalne analize s rijekom Lavom ustanovljeno je da je specifino oticanje u ovom slivu oko 15% vede od prosjeka, pa je za potrebe hidraulikih prorauna gornji izraz povedan za taj procent. Prema ovim analizama raspored stogodinjih voda du rijeke Lave dat je u narednoj Tabeli. R.broj 1. 2. 3. 4. 5. 6. Stacionaa (km) 0+000 5+324 6+554 11+208 14+547 19+629 Psl (km2) 939.61 923.44 740.40 715.16 627.19 575.64 Q1/100 (m3/s) 640 637.2 594.7 587.2 557.1 536.6 qsp (m3/s/km2) 0.68 0.69 0.80 0.82 0.89 0.93

Tabela 12. Raspored stogodinjih velikih voda du Lave


36


3.6.1 Hidrauliki proraun linije plavljenjaHidrauliki model za proraun vodnog lica du vodotoka raen je, za stacionarni reim teenja, na bazi principa konzerviranja energije (Bernoulli-jeva jednadba):

Z1

p1 g

v12 2g

Z2

p2 g

2 v2 2g

H1

2

Slika 10. Hidrauliki model za proraun vodnog lica due vodotoka

gdje je: Z Kota dna korita u poprenom profilu Y dubina vode p hidrostatiki pritisak v srednja brzina teenja u profilu gustoda vode g gravitaciono ubrzanje H, he gubitak (disipacija) energije na trenje

Y

p , he g

H1

2

Proraun nije raen za nestacionarno teenje (propagiranje vodnog vala) zbog manjkavosti ulaznih podataka, kao i zbog nesigurnosti kod odabira poplavnih hidrograma. Stacionarni reim teenja uobiajeno se usvaja za proraune iji je cilj utvrivanje poplavnih linija. Kada bi vrijeme nadolaska vrnih protoka, odnosno vodostaja bilo predmetom interesa, tada bi proraun nestacionarnog reima bio neophodan. Za potrebe utvrivanja gubitka energije vodotoka na trenje izmeu dva profila koritena je Chezyjeva, odnosno Manning-ova formula (jer je koeficijent hrapavosti utvren za Manning-ovu interpretaciju ove formule):

Q

2 1 AR 3 S n


37


gdje je: Q - Protok n - koeficijent hrapavost A - povrina poprenog presjeka R - hidrauliki radijus S - uzduni pad korita Pri tome je svaki profil podijeljen na dio glavnog korita i inundacija, kao na donjoj skici.

Slika 11. Podijela profila na dijelove

Osnovni princip prorauna vodnog profila dat je jednadbom:

dy dxgdje je: So Pad dna korita Sf energetski gradijent Fr Froude-ov broj.

S0

Sf2

1 Fr

y x

S0 S f 1 Fr 2

Za proraune je koriten nekomercijalni program HEC-RAS (verzija 4.0

Documents

Studija Brza Cesta Lasva Travnik