91
The Beekeeping as an Alternative to the Unemployment and a Steady Base for a Sustainable Development in the Bulgarian-Serbian Cross-Border Region Study III ANALYSIS OF THE POTENTIAL OF DEVELOPMENT OF ORGANIC BEEKEEPING IN THE NIS AND PIROT DISTRICTS A project implemented by Union of Agricultural Engineers and Technicians of Serbia The project is co-funded by EU trough the BulgariaSerbia IPA Cross-border Programme Project 2007CB16IPO006-2011-2-96

Studija_III.pdf

Embed Size (px)

Citation preview

  • The Beekeeping as an Alternative to the Unemployment and a Steady

    Base for a Sustainable Development in the Bulgarian-Serbian

    Cross-Border Region

    Study III

    ANALYSIS OF THE POTENTIAL OF DEVELOPMENT

    OF ORGANIC BEEKEEPING IN THE NIS AND PIROT DISTRICTS

    A project implemented by

    Union of Agricultural Engineers and Technicians of Serbia

    The project is co-funded by EU trough the BulgariaSerbia IPA Cross-border Programme

    Project 2007CB16IPO006-2011-2-96

  • Union of Agricultural Engineers and Technicians of Serbia

    A

    ANALYSIS OF THE DEVELOPMENT OF ORGANIC BEEKEEPING

    IN THE NIS AND PIROT DISTRICT

    nion of Agricultural Engineers and Technicians of Serbia

    III / STUDY III

    ANALYSIS OF THE POTENTIAL OF DEVELOPMENT OF ORGANIC BEEKEEPING

    NIS AND PIROT DISTRICT

    / Belgrade, 2014.

    nion of Agricultural Engineers and Technicians of Serbia

    POTENTIAL OF DEVELOPMENT OF ORGANIC BEEKEEPING

    NIS AND PIROT DISTRICT

  • AA

    AA

    e ()

    - ,

    () IPA Cross-border .

    : . . ,

    , III , I

    . , . ,

    II ,

    : .

    : , . .

    :

    .

  • 1. ............................................................................................................................. 1 2. , .................................................................................................................. 3 2.1. ......... 3 2.2.

    ....................... 9 2.3.

    ......................................................................... 13 3. ....... 17 4. ........... 18

    4.1. ........................................... 18 4.2. ............ 23 4.3. ............. 29 4.4.

    ................................................................................................................. 30 5. .... 34 6. ......................................................................... 50 6.1.

    .................................................................................................................... 50 6.2.

    ................................................................................................................. 53 7. SWOT a ......... 71 8. .... 74 9. ........................................... 77 10. ........................................................................................... 80 ..................................................................................................................... 84 .................................................................................................................... 85

  • 1

    1.

    - ,

    () IPA .

    ,

    .

    .

    ,

    ,

    .

    ,

    .

    .

    , ,

    .

    :

    1) ;

    2) ( , ), , ;

    3) ;

    4) ;

    5) .

    .

    .

    , ,

    .

    , ,

    -

    ,

    . -

    SPSS . , ,

    .

  • 2

    SWOT a , ,

    .

    .

    .

    187 . 2014. . ,

    ; ; ; ;

    .

    . ,

    .

    .

    2012. . , ,

    , .

  • 3

    2. ,

    .

    ,

    . ,

    .

    .

    .

    2.1.

    . -

    .

    , , ,

    ( ., 2005). (IFOAM he International Federation of Organic Agriculture Movements) ,

    . ,

    , .

    ,

    .1

    IFOAM, :

    1. , , , ;

    2. , ,

    ; 3.

    ;

    1 http://infohub.ifoam.org/en/what-organic/definition-organic-agriculture

    IFOAM, , 1972. () . 750 116 (http://www.ifoam.com/what-is-ifoam). . , .

  • 4

    4.

    .

    , .

    .

    ,

    , ,

    (Baranski et al., 2014).

    ( ) , : , ; ; .

    . (2005), . ,

    ,

    .

    , .

    , ,

    , , .

    : , , . ,

    . ,

    .

    .

    IFOAM 2012. 37,4 ha

    ( ). (12,2 ha), (11,1 ha) (6,8 ha). : , . ,

    , 95% . ,

    , ,

    .

  • 1.

    : FiBL2-IFOAM Survey 2014, excel.html?&L=2#c6202

    63,8 1999.

    US$. (30%),

    .

    (177,4 ), (161,9 ), (100,0 ), (94,0 )

    (, , 120

    5 , (Jansen Schaer, 2012).

    100.000 8%

    .

    2011). ,

    2 Research Institute of Organic Agriculture

    29,6

    18,2

    5

    IFOAM Survey 2014, http://www.organic-world.net/statistics

    US$, 48,6 US$ 1999. 15,2 US$

    2011. 21,5

    3,76 (17%).

    ), (134,3 ), (127,0 ), ) (81,0 ) (Schaak et al., 2013).

    , , , ) , 40

    ,

    (17 ) (9 ),

    .

    ( 300

    BioMiel ,

    ,

    ,

    ,

    Research Institute of Organic Agriculture FiBL.

    8,13,1

    32,5

    8,6

    (2012)

    world.net/statistics-data-tables-

    2011. US$ 4,2

    US$. a 21,5

    6,59 (17%).

    ),

    ) 2010. .

    .

    ,

    1

    ,

    ) . .

    BioMiel Prize

    , 15% (Garibay et al.,

  • 6

    2010. 0,1%, 0,2% (, 2010).

    ,

    . ,

    , -

    ,

    .

    .

    , .

    1990. , TERRAS , ,

    .

    : 1. Serbia Organica

    ; 2.

    ; 3.

    ,

    ,

    , ,

    , . ,

    ,

    (Mrz et al., 2013). (IPARD) . IPARD,

    , ,

    , , .

    . . (2014), 7.500 ha, .

    3

    230.000 ha , 96% ( 201.000 ha),

    3 http://www.zdravasrbija.com/lat/Zdrava%20Srbija/1323-Organska-proizvodnja.php

  • 7

    8.660 ha 4% .

    ( 5.000 ha), ( 2.500 ha) - (1.250 ha). , , ( 90%) - , ,

    .

    . , -

    , 10 . ,

    5-20% (Mrz et al., 2013).

    ,

    . . (2014) 2013. 764 a 1.273 - , 2.037 .

    2014. 1.337 -, 603 . , 1.940 0,29% 668.120 (2012) .

    ,

    , ( ), 717 450 .

    :

    ( , . 30/10),

    ( , . 48/11)

    .

    ,

    ,

    .

  • 8

    (2012), :

    ,

    ,

    ,

    ,

    ,

    .

    ,

    . 2012. : Ecocert Balkan, Control union Danube, Organic control system, Suolo e salute Balkan, Ekto Panonija, SGS Beograd Tuv sud.

    ,

    .

    (, 2012). . ,

    ,

    ,

    . ,

    , .

    .

    : (1) , (2) (3) .

    . ,

    .

    , , , .

    .

    , , .

    . .

    .

    , ,

    (, 2012).

  • 9

    ,

    .

    ,

    . : 1) , 2) ,

    ,

    3) , 4) , , 5) , 6) , 7) , 8) ,

    .

    , , -

    ( ).

    2.2.

    ,

    .

    .

    (Uredba br. 1804/99 European Union Directives 2092/91 Crop Products and 1804/99 on Livestock Products Establishment of criteria for the organic production of agricultural products) ( , . 28/2000). , 2002.

    ( , . 51/2002), . ,

    ( , . 62/2006) .

    ( , . 107/2007, 26/2009). : , .

    20 mm.

  • (

    , 1 mm,

    ,

    .

    , . 7/2008) .

    .

    14/2008)

    .

    1.

    10

    ,

    ) . :

    ,

    , : 20 x 10 mm.

    (

    , ,

    (2006)

    .

    ( ,

    .

    ,

    ,

    .

    2.

    :

    .

    .

    , . 48/11)

    (

    .

    ,

    , .

    .

    ,

  • 11

    () : (EC) . 834/2007

    (EC) . 2092/91 (EC) . 889/2008 (EC) . 834/2007.

    , 7. 2010. ( , . 30/10),

    ( , . 48/11). (2010) :

    1) - .

    ,

    ,

    ; 2) ,

    .

    ; 3)

    .

    : ; ; ; , ; ,

    ; , ,

    ; , ; .

    .

    ; ; ; ; ; ,

  • 12

    . -

    , ,

    ,

    .

    (EC) . 834/2007 . 889/2008. , ,

    ,

    , ,

    .

    ( , . 10/13) , ,

    .

    .

    ,

    ,

    , -

    , ,

    ,

    .

    500 .

    40% ,

    .

    700 .

    2014. ( , . 8/14) 230.000.000 , 93.750.000 .

    . , 2011.

    : 2.800 , 30 .

    1.200.000 . 2011.

    2.400 , 30 ,

    1.000.000 .

  • 13

    (2010) ,

    ,

    ,

    .

    30. .

    .

    ,

    ,

    ,

    ,

    . ,

    : ,

    ,

    ,

    .

    2011. , (2010)

    ,

    . , , -

    , Serbia organica, , ,

    .

    2.3.

    .

    (2014-2024) (2014-2024) .

    (. 34-35)

    :

  • 14

    , ,

    -

    ;

    (2006)4 - ,

    ; 2012.

    6.335 ha 0,11% , 5.360 ha 975 ha , 1061;

    (72%), (16%) ,

    (11%);

    , , , , ; (, ,

    , , , .) , ;

    2012. 961 ( 9, . 35);

    ,

    ,

    ; ,

    , (72% ) (35,85%) (27,96%), ;

    (2010)

    ( , . 48/2011. 40/2012). ( ). - -

    , .

    2011-2018. 2010. , (UNDP) ,

    2011-2018. , 2011. . ,

    ,

    4 01. 2011. .

  • 15

    .

    2012-2016 2009. , , GIZ, .

    11.000 h 50.000 h. 12 :

    1) ;

    2) ; 3) ; 4) ,

    5) ; 6) ; 7)

    ; 8) ; 9) ; 10) ; 11) 12)

    .

    .

    2005/2006, je (19.000 ). 2007/2008. , 2008. 11.000 . 2009. 27 46.000 . 98 53 , 200.000 . 239 , 400.000 . , 2012. 2013. . 2012. , 50% . 2012.

    , 2013. , .

    GIZ ( ) , ,

    ,

  • 16

    .

    ,

    33 834/2007.

  • 17

    3.

    ,

    .

    ,

    : 39% ; 51% ; 49% ; 74% 67% .

    ,

    , -

    .

    ,

    ,

    II ,

    - .

    ,

    Apis melifera carnica .

    .

    XIV . ,

    ( , . 135/04 36/09) ( , . 36/09 88/10). II , : (1) ( , , , , ,

    , ); (2) ( , ) (3) ( , ,

    , ,

    ).

    ,

    , . ,

    , ,

    ,

    .

  • 18

    ,

    .

    4.

    .

    ,

    , , .

    , .

    .

    4.1.

    ,

    .

    , ,

    , ,

    (, , , ), , ( , 2010). 1990- , , ,

    ,

    . ,

    , ,

    ,

    .

    ,

    , ( , 2009). ,

    , .

    ,

    (, 2009). ,

    ,

    .

    2-3% .

    . . (2013), 2% ,

  • 19

    11% . (2012) 2019. 2,4% , .

    ,

    1,5 2,5% .

    .

    , , , ,

    ,

    , .5

    0,3% 2006. , ,

    2012. 0,93% . ,

    . , (2009), 2007. 12,3 . 1. 2011.

    2012.

    %

    2011 2012 0,30 0,30 , , 0,19 0,29 0,26 0,25 0,06 0,05 0,03 0,04 0,84 0,93

    : 2011.

    2012. , 2011. 11,051 , 2010. 6,3 . 2011. : (26%); (24%); (21%); (21%); (8%).

    SO2, NO2, CO, ,

    , , ,

    . (, ), ( ),

    5 , 2012.

  • 20

    (, , , ). (2010), :

    ;

    ; ; ; ;

    .

    .

    63% , 14% . 350 l , 80 l . , 55%, 20%, 25% . , ,

    ,

    46% . 28 , 2006. (, 2010). 5,3% .

    50% . ,

    ,

    , ,

    , ,

    , .

    .

    , ,

    , .

    , .

    (2011)

    75 400 km . 398 0-30 cm. ,

    , , , .

    , , 25-30% (, , , ). ,

  • 21

    ( , , , , , ). 2.

    75

    (mg/kg)

    (mg/kg) % max (As) 0,69-61,45 7,69 1,51 (Cd) 0,27-2,54 0,91 (C) 3,21-35,02 12,74 (Cr) 17,39-202,7 71,56 16,58 (Cu) 4,64-223,82 25,25 1 (Ni) 4,83-438,07 47,28 28,64 (Pb) x 215,45 74,56 5,53 (Zn) 29,98-591,1 77,85 1 : (2011),

    ,

    ,

    , .

    ( , , , , ). (2012), 6.296 km2 . . ,

    , .

    : , , , ,

    , , , ,

    , , (, 2010). : ,

    , ,

    .

    ,

    . . (2009) , UNESCO, 6,5% . , 98 , 16 , 296 - 24 , UNESCO MAB.

  • 22

    3.

    (%) 6,5 5 7,13 3 6,49 8 9,53 3 0,53 2 2,4 6 : http://www.ceecec.net/wp-content/uploads/2010/10/SEE-Report_Serbian.pdf

    215 429 , 600 500 . 26,6% 2.349.720 ha.

    ,

    20%, - 20-25%. , . -

    ,

    , ,

    .

    ,

    . , ,

    .

    -

    , ,

    .

    .

    ,

    , -

    . , ,

    ,

    ,

    .

    , -

    ,

    .

    , ,

  • 23

    , .

    .

    2006. , PRTR . 2003. () .

    ,

    .

    .

    PRTR .

    , ,

    .

    4.2.

    ( , Nissal ...), .

    .

    62 , .

    .

    -75 (---), -121 (-75, - -121 ), -214 ( -), -221 (-). , 77,76 km . ,

    40% , , .

    ,

    . 20% .

    948 m3 . ,

    23 , .

    ,

    . 2 km ( ). - .

  • 24

    14. , .

    4. (t)

    7 20 15 13 15 28 15 30 30 55 37 15 35 : . (2010): ,

    , .

    ,

    ,

    .

    ( , 2008-2013), .

    ,

    .

    . ,

    (, 2010).

    ,

    , , .

    ,

    , .

    ,

    ( a , . 5/68), , I , II .

  • 25

    ,

    305.713,71 m3 . .

    , (2010), : ,

    ;

    ( );

    , , -, -,

    ;

    , , ,

    , .

    2024. ,

    .

    : (1) (2) , , .

    . : (1) ; (2) (3) .

    . 14 , (, 2010).

    ,

    .

    . ,

    II . . ,

    , .

    ,

    , .

    ,

    .

    ,

  • 26

    , , PVC , , , , .

    ,

    , : , , , .

    . 72 ,

    . 1986. .

    ,

    .

    , ,

    , .

    .

    ,

    (, 2010). (2006), ,

    . 100 40 .

    1965. - . 1970- , 1988. (, 2010).

    ,

    , .

    , ,

    . ,

    ,

    .

    : , .

    (, , , , ). PRTR , - j, .

    .

    .

    ;

  • 27

    ; ; .

    5.

    (kg/)

    (kg/) 31 0,8 130 9.072 85 1.814 2.697 1.452 5.754 13.789 1.169 3.621

    : . (2010): , , .

    1.500 , ,

    .

    ,

    , .

    .

    .

    195 km , , .

    ,

    . ,

    . ,

    .

    II, II- II- . ,

    . ,

    , .

    ,

    , .

    , 100 m - 5,2 km o . O 1998. , ,

    . 310.787 m2. 200 .

  • 28

    .

    (Lolland) ,

    .

    :

    ; ; 60 ; 10 ; 15 .

    .

    .

    .

    , 2012-2022. ,

    .

    , ,

    ,

    .

    , (, 2010). -

    - , -

    ( , , , ).

    .

    ,

    I II , . : , , , , (, 2010).

    ,

    USAID, o 86 - . , ,

    ,

    .

  • 29

    2014. 2023. , 25 t 10 t . 28 , .

    a , .

    4.3.

    ,

    .

    ( ), , , .

    , ,

    .

    2015. ,

    . ,

    .

    ,

    . ,

    .

    III . ,

    .

    60% , .

    je , .

    2009-2024 : , , , .

    ,

    . .

    .

    ,

    , ,

    , .

  • 30

    ,

    .

    1.400 , , .

    .

    (2010), ,

    .

    .

    2025 3 km . ,

    , ,

    .

    .

    1992. , .

    98% , .

    .

    ,

    .

    II/III, II. , ph , HNK , I . II/III , I II , , III IV . II . .

    ,

    .

    4.4.

    ,

    ,

    (96,8%). ,

    (), , ( ). , . , 43,3%

    .

  • 31

    ,

    . ,

    .

    . (59,9%) .

    , ,

    .

    6. (%)

    40,9 44,6 85,5

    2,7 11,8 14,5 43,6 56,4 100,0 :

    ,

    . , ,

    ,

    ,

    .

    7.

    30,6 29,6 60,2

    12,9 26,9 39,8

    43,5 56,5 100,0 :

    . , 112 , 57 30,6% . , (55 57 ) ,

    . ,

    ,

    .

    , 66 81,5% , 15 17,2% . ,

  • : 51,0%

    ( 2.

    :

    ,

    .

    ,

    , ,

    ,

    ,

    a

    .

    32

    ,

    , 49,0%

    , ,

    ,

    o 2).

    ,

    , -

    ,

    20

    ,

    ,

    .

    . ,

    0 50 100 150

    ,

    ,

    .

    .

    . ,

    ,

    .

    ,

    ,

    .

    150 200

  • 33

    .

    ( , . 24/98, 26/98 . , . 101/2005) ,

    , ,

    , ; , ( ); , 48 ,

    . 49 ( , . 41/2009) , ,

    : 1) ,

    ,

    2) ,

    .

    .

    ,

    ,

    .

  • 34

    5.

    O , .

    , ,

    ,

    . ,

    , ,

    .

    .

    -

    ,

    ,

    . , ,

    .

    .

    ( 2014. ), . ,

    , ,

    .

    , ,

    . ,

    ,

    .

    , 81,3% , 65,2% .

    107,0 ha, a 123,7 ha. 546 kg , 292 kg . .

    .

    ,

    , .

    : (Cornus mas L.), (Corylus avellana L.), (Alnus glutinosa), (Salix alba), (Prunus spinosa L.); : (Galanthus nivalis L.), (Taraxacum officinale),

  • 35

    (Lamium purpureum L.) (Trifolium repens). (Prunus cerasifera), (Prunus armeniaca), , (Cerasus avium), (Prunus cerasus), (Prunus domestica), (Malus domestica), . (morpha fruticosa), (Melilotus officinalis), (Melilotus albus), (Salvia verticillata) je .

    (Brassica napus var. napus x Brassica pekinensis), (Brassica napus var. leifera). , . (Trifolium pratense) (Medicago sativa) ,

    .

    3. (morpha fruticosa) 4. (Cirsium arvense)

    5. (Trifolium repens) 6. ) (Salvia verticillata)

    .

    ,

  • 36

    .

    (170 m ) (212 m ). 5. .

    : , 2014. 1.

    ,

    .

    (280 m ) (276 m ) (852 m ). (298 m ) (280 m ) ( 1 2). .

    ,

    (390 m ) ( 15. 31. ). ,

    , , ,

  • 37

    4-5 , .

    , 5 10 kg .

    .

    , 40% , , .

    ,

    .6

    2.

    2 km , -.

    4, (), 3, , 5 .

    7 2011.

    6 http://www.ekoregistar.sepa.gov.rs/strategija-odrivog-razvoja-opstine-razanj-20082013; 2008-2013, str. 45-56.

    7 ,

    , 1, , COWI, 2011.

  • 38

    , , , , , ,

    .

    .

    , 43,3% ,

    .

    , .

    ,

    ,

    .

    (208 m ) , (225 m ), (250 m ), (340 m ), .

    (280 m ), (250 m ), (209 m ), (169 m ), . ,

    ,

    (210 m ), (233 m ), (276 m ) (318 m ) .8 ,

    , ,

    .

    .

    .

    , .

    ,

    .

    ,

    . .

    , ,

    .9

    10

    ,

    ,

    pH 100 m ,

    ,

    8 http://www.aleksinac.org/index.php/strategije-razvoja/leap

    9 Ibid.

    10 , 2013; , .

  • 39

    ( , . 6/78). , 5 ( ; 5 ) 100 m

    .

    , 5, pH, , 300 m

    .

    ( 240.000/l E. coli)

    ( , . 6/78).

    .

    2013. ,

    .11

    , 4 km , .

    , ,

    .

    ,

    5-6. , . , , .

    o (240 m ) , (230 m ) (232 m ). ,

    15 km (e 1 2).

    (225 m ), , (280 mnv) , (395 m ), , (372 m ), (310 m ) , (388 m ) . ( ) ( , , ).12

    11 , 2013, , .

    12 http://ckghan.weebly.com/uploads/1/7/3/1/17319064/prilog_4_-_prica_o_zaplanju.pdf .

    , ,

    .

  • 40

    10. 25. ,

    20. 5. . (K 2) (471 m ) , (365 m ) , (480 m ), (399 m ) (500 m ), (680 mnv), (518 m ) (580 m ) . , (519 m ), (380 m ), (500 m ) (600 m ). , ,

    ,

    400 m 650 m, .

    10. , .

    . , 10 kg . (Thymus serpyllum), a (Salvia verticulata), (Cotoneaster tomentosa) (Berberis vulgaris).

    , (Salvia officinalis). , .

    , , . ,

    , .

    , ,

    ,

    . , , ,

    ,

    II, II-a II-b .13

    14 :

    ( ),

    ; ,

    ,

    , , ,

    13 ,

    , 1, , COWI, 2011. 14

    , 2013; , .

  • 41

    ,

    ;

    ,

    , , , , ,

    , .

    ;

    -

    .

    ,

    , 7 km . , -

    .

    ,

    .15

    ,

    , ,

    .

    . ,

    .

    .

    ,

    1,5 km .

    ( , . 6/78). 2013. ,

    .

    ,

    , 2013 .

    , ,

    .

    (300 m ) (232 m ) - , .

    ,

    (222 m ), (340 m ) (230 m ).

    15 ,

    , 1, , COWI, 2011.

  • 42

    ,

    . () , .

    , -

    .

    2014-202316 28 , .

    O .

    .

    (480 mnv), (560 m ), (520 mnv m (400 m ).

    .

    (Trifolium montanum), (Artemisia alba), (Thymus sp.), (Mentha pulegium), (Satureja montana), (Salvia officinalis), (Teucrium chamaedrys) , .

    (469 m ), (540 m ) ,

    490 m . 12.000 ha 5.000 ha 30.000 ha .

    17

    .

    ,

    .

    , , .18

    .

    ,

    .

    (Important Bird Area) (K 1).

    16 http://www.opstinadoljevac.rs/doc/Strategija%20odrzivog%20razvoja%20opstine%20Doljevac.pdf

    17 ,

    . CKOOP, , 2009. 18

    2024. , . 21-22. http://www.zurbnis.rs/pdf/ISP%20PPO%20Svrljig%202024.pdf

  • 43

    ,

    .

    ,

    ,

    .19

    .

    -

    11 km . ( , . 2/91 37/03)

    .

    .20

    ,

    -

    .

    ,

    .

    ,

    . ,

    . , ,

    45 ha, 5 ha. 30 ha. ,

    .

    2 3 , , ,

    , .

    ,

    , .

    (390 m ) (426 m ) .

    ,

    19 Ibid.

    20 ,

    , 1, , COWI, 2011.

  • 44

    .

    .

    . -

    - ,

    -.

    ,

    .21

    (330 m ), (354 m ), (408 m ), (450 m ) (570 m ) ,

    - .

    (698 m ) (523 m ) (770 m ) (820 m ) , .

    ,

    . ,

    (Coronila emerus), (Artemisia alba), (Satureja montana) . (Paliurus spina-christi) . .

    ,

    ,

    .

    .

    60% , . .

    ,

    2009. III/IV . IIa/IIb . ,

    .

    .

    .22

    21 http://www.panoramio.com/photo/33874660

    22 2009-2024, 29-30.

    http://www.belapalanka.org.rs/download/PPO%20BELA%20PALANKA.pdf

  • 45

    ,

    (, , ) 2013. a, -.

    :

    Ka 3.

    . ,

    . O , .

    2011. 12.307 , 2012, 109 , 100 .

    .

    , .

    .

    ( ), . , .

    .

  • 46

    . 15. (470 m ), (417 m ), (424 m ), (410 m ). , . ( 20. ), , .

    (695 m ). (680 m ) . ,

    .

    ,

    (Amorpha fruticosa) .

    ,

    - : (Acer intermedium), (Syringa vulgaris), (Ramonda serbicae) (Ramonda nataliae) .

    ,

    (Adiantum capillus-veneris). , .

    .

    ,

    . ,

    .

    .

    ,

    (557 m ), (597 m ) (695 m ). (Thymus sp). .

    e ,

    .

    ,

    .

    , .

    ,

    .

  • 47

    2011. 57.928 . 1981. , .

    23

    2.911 . , .

    . (430 m ), (396 m ) (407 m ). .

    .

    (691 m ) , (707 m ) , (878 m ) (798 m ). (698 m ) , (714 m ) , (731 m ). , ,

    (Stachys annua) (Satureja montana). . ,

    .

    .

    ,

    .

    ,

    -

    . -

    .

    .

    .

    .

    .24

    481 km2 . ,

    .

    . ,

    - 650 m , .

    . ,

    23 http://www.pirot.rs/images/docs/demografski_podaci.pdf

    24 http://www.pirot.rs/downloads/strategije/SAP_Pirot_SR.pdf , str 3.

  • 7.

    2012-2022. .

    m ) (836 m ) (765 m

    .

    .

    25

    48

    ,

    650 m . , (616

    (764 m

    .

    .

    ), m ).

    , ( )

    .

    1992.

    2025. www.zurbnis.rs/pdf/ISP%20PPo%20

    (616 m ).

    ),

    .25

    (746 (565 m

    ,

    : (

    1992. .

    %20Dimitrovgrad.pdf

  • 49

    . 2025, .

    , II/III , II . II .

    .

    . 1990- , .

    ( 1) . II , , ,

    ( ), ( ), ( ), ( ). (K 1).

    ,

    (K 2), ,

    .

    ,

    ,

    .

    , ,

    .

    .

  • 50

    6.

    6.1.

    ,

    .

    ,

    . ,

    ,

    . ,

    .

    ,

    ,

    .

    ,

    .

    8.

    *

    631.552 31.287 5,0 668.120 21

    +

    43.156 2.621 6,1 47.505 18

    31.283 1.675 5,4 31.572 19 11.873 946 8,0 15.933 17

    +

    11.772 1033 8,8 17.645 17

    6.592 504 7,6 9.371 19 5.180 529 10,2 8.274 16

    (%) +

    27,3 39,4 - 37,1 -

    21,1 30,1 - 29,7 - 43,6 55,9 - 51,9 -

    *

    : (2012)

  • 51

    17.645 37,1% .

    (51,9%), 8.274 , (29,7%). , :

    ,

    ; ,

    ,

    .

    ,

    22 kg , 388 .

    9.

    *

    631.552 31.287 5,0 668.120 21 +

    43.156 2.621 6,1 47.505 18

    31.283 1.675 5,4 31.572 19 11.873 946 8,0 15.933 17

    +

    8.529 644 7,6 11.468 18

    6.592 504 7,6 9.371 19 1.937 140 7,2 2.097 15

    (%) +

    19,8 24,6 - 24,1 -

    21,1 30,1 - 29,7 - 16,3 14,8 - 13,2 -

    *

    : (2012)

    ,

    ,

    11.468 , (9.371) (2.097).

  • 52

    (24,1%), (24,6%). ,

    ,

    . ,

    .

    22 kg , 252 . , ,

    2013. : 12,83 kg 10,68 kg ,26 11,8 kg.

    135 , 208 . , ,

    , ,

    .

    ,

    .

    ,

    (47.505) 22 kg , 1.045 . O ,

    . 2013. 328,8 158,4 , 487,2 (11,8 kg). , ,

    22 kg, .

    ( 8% ), 83,6 .

    . ,

    . ,

    ,

    , . ,

    ,

    .

    26 .

  • 83

    .

    6.2.

    (

    Apis mellifera carnica

    .

    ,

    Apis mellifera macedonicamacedonica .

    .

    ,

    27 Nedi et al. (2014)

    8. (Apis mellifera carnica

    53

    83 . ,

    , . 48/11)

    .

    carnica. ,

    Apis mellifera Apis mellifera

    macedonica,27 ,

    ,

    Apis mellifera carnica Poll.) 9.

    . ,

    ( 8), ,

    mellifera macedonica. mellifera carnica

    A. m.

    ,

    A. m.

  • 54

    sicula, A. m. ligustica A. m. cecropia. ,

    .28 , ,

    . 10% ,

    .

    .

    , ,

    .

    .

    -

    .

    ( ), , , .

    ,

    ,

    . ,

    ,

    .

    .

    ,

    . ,

    , .

    ( 9), .

    .

    ( 10). ,

    () , .

    ,

    ,

    .

    28 Ruttner (1988)

  • ,

    ,

    .

    .

    .

    (53,60%)

    .

    24 kg

    ,

    ,

    .

    10.

    55

    ,

    .

    ,

    ,

    .

    .

    ,

    (53,60%) 30% , 22,60%

    .

    .

    , ,

    .

    ,

    (

    11.

    .

    ,

    ,

    20% 76,20%

    11). , ,

  • ,

    .

    ( ,

    12.

    56

    .

    .

    .

    (

    ) .

    ( 3). ().

    13.

    ,

    ( 12), .

  • :

    3.

    -

    , ,

    ),

    12

    .

    .).

    .

    0

    () ()

    2

    3

    57

    () ( 12 , 2

    12 42 x 11,5 ( 14).

    .

    .

    .

    (. ,

    . ,

    ,

    50 100 150

    10

    14

    31

    163

    42 x 27 cm, , 2

    11,5 cm,

    .

    ,

    .

    ,

    (1953),

    ,

    .

    ().

    .

    163

  • .

    .

    .

    .

    .

    .

    ), ( 43,2 x 20,3 cm.

    .

    ,

    .

    ,

    .

    7 ,

    14.

    58

    .

    .

    .

    ()

    ,

    ,

    () ( 12) ,

    ( ()

    ( o ).

    .

    ,

    ,

    .

    14 , , ,

    ( ,

    ,

    ,

    ,

    .

    1953)

  • .

    ,

    km

    3 km

    .

    .

    .

    15.

    (764 ),

    59

    , ,

    .

    ( 15 16).

    ,

    .

    .

    85,0% ,

    .

    .

    ,

    16.

    ,

    ,

    3

    , 37,4%

    ,

  • 60

    .

    . ,

    .

    , 54,0% . (43,3%)

    .

    .

    , , , , ,

    , , ( 16, 17 18) .

    ,

    .

    (7 10 ) .

    ,

    .

    .

    66,1% .

    ,

    .

    .

    ( 19) , , , ,

    ,

    , .

    .

    .

    ,

    ,

    . ,

    .

    .

  • .

    ,

    .

    ,

    10. 15.

    .

    ,

    .

    .

    .

    17. 61

    .

    .

    ,

    . ,

    .

    15. . .

    , ,

    400 600 20. 5. .

    .

    (Salvia offiinalis L.)

    ,

    ,

    .

    , ,

    ( 20) , .

    18.

    ,

    ,

    ,

    , ,

    .

    ,

    ,

    .

    .

  • .

    178 kg

    150

    ,

    15 .

    ,

    .

    ,

    19.

    62

    .

    15 20 kg .

    .

    3

    kg .

    ,

    (

    .

    20.

    3,3 kg .

    ,

    ,

    ).

    .

  • .

    (

    .

    ,

    ( 23).

    23.

    21. (

    63

    ,

    ( 21 22).

    . ,

    ,

    .

    ,

    ).

    24.

    ( . )

    22.

    ,

    ( . )

  • 64

    , ,

    . ( 24) .

    . 85,7% , , .

    : ,

    , (

    , , . 48/11), , ( 25) .

    .

    , .

    31,0% , 29,8% .

    .

    ,

    , ,

    .

    ,

    ,

    ,

    .

    Varroa destructor , , , ,

    . ,

    .

    . ( ) . 10 ,

    .

    Varroa destructor . 65% ( 26)

  • 65

    .

    . ,

    ,

    . ,

    .

    3 ml . , .

    (, ) . 3 4 4 7 . , ,

    .

    : 35g 1 (1:1). 4 5C. 3 5 ml . ,

    .

    ,

    ,

    .

    , , ,

    , , ( : 10 11).

    .

    .

    10. / : :

    .

    / -

    -

    -

    *

    * . ..

    11. .

    81,0% ,

  • ,

    .

    .

    (12,0%).

    -

    63,0%

    , ,

    .

    ,

    ). ( .

    25.

    66

    . ,

    (20,1%), ,

    .

    4-7 .

    ,

    ( ).

    ,

    - .

    , .

    ,

    -

    ,

    (

    ( 35 ).

    26.

    .

    ,

    .

    ,

    .

    ,

  • 67

    37,5% - . ,

    .

    .

    , ,

    .

    ,

    , .

    ,

    . ,

    .

    .

    .

    ,

    ,

    .

    ,

    .

    .

    , . ,

    ,

    .

    84,7%

    , 37,7% , ( 28) 4,9% .

    .

    ,

    ,

    .

    ,

    , .

    , ( 29 30),

    .

    88,0% , 29,0% , 4,9% .

  • ,

    ( 31).

    .

    ,

    22,4% .

    ,

    28.

    68

    ,

    .

    24,0%

    ,

    , 42,1% ,

    .

    :

    .

    . (80,3%) 50 380 kg

    . , 20,8%

    .

    29.

    ,

    .

    -

    ,

    .

    -

    31,7%

    -

  • .

    .

    ,

    1) ,

    2) ,

    3) , ;

    30.

    69

    ,

    ,

    .

    ,

    ,

    ,

    .

    ,

    ,

    ,

    : ,

    ,

    , ,

    ;

    31.

    -

    ,

    ,

    ,

    ;

  • 70

    4) ,

    ,

    .

  • 71

    7. SWOT a

    SWOT a .

    , ,

    ,

    .

    (55)

    19 17 . ,

    . 100 ,

    .

    ,

    .

    (32,6%) .

    . ,

    , 81,3% ,

    , , . ,

    , , .

    . () .

    , 2014. ,

    .29

    .

    .

    . , 46,0% , 59,4% .

    .

    , 762 13 .

    109, 55 . ,

    29 Agro News, 1373, 16.01.2014.

  • 72

    .

    .

    ,

    ,

    .

    / (72,0%), (83,5%) (75,8%). .

    (2013) 500,00 , ,

    40%. , ,

    SWOT

    ()

    ( )

    -

    ( )

    ()

  • 73

    2014. 500.000 40.000 , 500.000 .

    . 2013. 35 , , , 2011. , .

    30 ,

    .

    30 Agro News, 1370, 13.01.2014. .

  • 74

    8.

    .

    ( 1) .

    , , , .

    ( , 2012 26.000 ha) ,

    .

    .

    .

    42 x 27 cm 42 x 11,5 cm .

    , ,

    .

    ,

    .

    .

    , .

    .

    . , -

    -

    ,

    .

    .

    ,

    ,

    .

  • 75

    . ,

    .

    Varroa destructor .

    ( 63,0% ).

    , ,

    20,1% .

    ,

    .

    ,

    , .

    ,

    ,

    .

    11.468 (24,1% ), 9.371 2.097 .

    18, , 22 kg . 252 ,

    . , 59,4% ,

    .

    8% .

    22 kg ( ), 83,6 .

    .

    20 , . 100 650 , .

    ,

    10% . ,

  • 76

    ( 20 40%),

    .

    ,

    .

    .

  • 77

    9.

    . : 20 ; 21 50 , 51 100 e 100 .

    . , ,

    100 , . (59,4%) , (9,1%) .

    . ,

    20% , 5 35% (Seuert et al., 2012). ,

    ,

    .

    ( ) ( ). ( 350 m),

    . , ,

    , (1.400), (280),

    , . ,

    ,

    20% ,

    (63,6%). .

    10% 20% ,

    (CBI Market Survey, 2009). , ,

    .

    , ,

    ,

  • 78

    .

    ,

    , 10%. ,

    . ,

    ,

    . ,

    , ,

    ,

    , .

    , .

    , ,

    .

    ,

    ,

    .

    500 , .

    ,31

    .

    12. , , ( )

    -

    -

    (-)

    20 97.597 50.892 60.000 21.600 132.492 -34.895 21 50 340.718 108.199 70.000 64.800 242.999 97.720 51 100 711.147 196.938 80.000 126.000 402.938 308.209

    100 1.483.194 472.868 90.000 275.400 838.268 644.926 :

    . Varroa destructor . ,

    .

    , ( 300 ), , 600

    31 .

  • 79

    . , ,

    .

    ,

    20 . ,

    .

    , ,

    100 .

    .

    , .

    ,

    . ,

    ( ), 10 , 12 .

    1.800 . , .

    .

    ,

    ,

    15 . ( http://www.just-organic.rs/ ) 530 . 8 kg ( ) 8.480 , 1.000 1.500 .

    o .

  • 80

    10.

    SWOT , ,

    .

    (961 2012. ) , :

    (2000-2009)

    (2009), (2010)

    (2011)

    (EC) . 834/2007 . 889/2008; 0,3% (2006)

    0,93% (2012) ,

    (2013) 2014. 500 / 40% 700 /32 ;

    (; 1952. ); Serbia organica (2009) (2011);

    2012-2016 (2012; 50.000 ha33) (2014-2024) ;

    1. 2. ,

    (2014). (NUTS 2), o a (72% ), (16%) .

    : (1) 59,4% ; (2) 46,0% .

    , ,

    ,

    32 5,88 / 03.10.2014. .

    33 6,5% .

  • 81

    ,

    (43% ),

    .

    81,3% , 65,2% ,

    .

    ( , ) ,

    .

    :

    ;

    ( ; , , ; ; 1)

    ( 2).

    1.033 17.645 37,1% , 22 kg , 388 .

    ,

    , 644 11.468 24,1% 252 .

    (8% ), 84 .

    ,

    , ,

    ,

    650 12.000

  • 82

    250 .

    ,

    , ,

    .

    : (1) ; (2)

    ; (3)

    .

    , :

    ;

    ; a

    ; ,

    ;

    ; ;

    .

    ,

    , ,

    .

    , o

    . ,

    ,

    . ,

    , .

    .

    .

    ,

  • 83

    ,

    .

    .

    ,

    .

  • 84

    ,

    .

  • 85

    1. Baranski, M., Srednicka-Tober, D., Volakakis, et al. (2014): Higher antioxidant concentrations and less cadmium and pesticide residues in organically-grown crops: a systematic literature review and meta-analyses. British Journal of Nutrition, 1-18.

    2. Bogdanov, S. (2010): Organic beekeeping in different countries. First World Conference on Organic Beekeeping, 27 29 August, 2010, Sunny Beach, Bulgaria: 6-8.

    3. Garibay, S., Ganz, P., Vandame, R., et al. (2011): Prospects and challenges of organic beekeeping. Ecology & Farming, 4: 12-15.

    4. Jansen, B., Schaer, B. (2012): A glimpse on organic markets in Eastern Europe. Biofach. http://orgprints.org/22345/7/gauvrit-schaer-2013-biofach.pdf

    5. , ., , ., , ., Maerz U. (2014): 2014, Serbia organic.

    6. , . (2005): . . , .

    7. , ., , ., , . (2009): :

    . CEECEC . http://www.ceecec.net/wp-content/uploads/2010/10/SEE-Report_Serbian.pdf

    8. Mrz, U., Kalenti, M., Stefanovi, E., Simi, I. (2013): Organska poljoprivreda u Srbiji 2013. Nacionalno udruenje za razvoj organske proizvodnje Serbia Organica.

    9. , , (2013): , 2012.

    10. , , (2013): , 2012., . (2009): .

    http://www.fefa.edu.rs/files/pdf/StudijeIstrazivanja/06ZivotnaSredina.pdf 11. , . (2010): ,

    , .

    12. , . (2012): . , .

    13. CKOOP (2009): ,

    , .

    14. (2013): 2012. 1 2. .

  • 86

    15. Seuert V., Ramankutty N., Foley J. (2012): Comparing the yields of organic and conventional agriculture. http://www.nature.com/nature/journal/v485/n7397/full/nature11069.html

    16. , ., , . (2012): .

    APIECOTECH, 18-19. 2012, , : 88-96. 17. (2014): , . ,

    , . 1-60. 18. Schaak, D., Lernoud, J., Padel, S., Willer, H. (2013): The organic market in Europe

    2011 Nine percent increase compared with 2010. 19. FiBL & IFOAM (2013): The World of Organic Agriculture 2013. Frick and Bonn.

    pp. 224-229. 20. CBI Market Survey (2009): The honey and other bee products market in the EU.

    CBI Market Information Database. 21. Agro News, 1373, 16.01.2014. 1370, 13.01.2014.

    1. ( , . 10/13)

    2. ( , . 30/10) 3. ( , . 41/2009) 4. ( , . 36/09 88/10) 5. (

    , . 62/2006) 6. ( , . 135/04 36/09) 7. ( , . 28/2000). 8. ( , . 24/98, 26/98 .

    , . 101/2005) 9. (2014-2024) 10.

    ( , . 48/2011. 40/2012) 11.

    ( , . 14/2008)

    12. ( , . 7/2008)

    13. ( , . 107/2007, 26/2009)

  • 87

    14. ( , . 51/2002)

    15. 2014. ( , . 8/14)

    16. ( a , . 5/68)

    1. (2013): 2014. 2023. .

    2. (2011): 2009-2024. .

    3. (2011): 2025. .

    4. , COWI (2011): ,

    , 1. 5. (2011):

    2024 . 6. (2011): ,

    2012-2022. 7. (2008):

    2015. . 8. (2007): (2008-

    2013).

    Naslovna strana III studijaStudija_III