STUDJI SOĊJALI – It-TIELET SENA (OPTION)studjisocjali.com/wp-content/uploads/2016/02/INDIVIDWU-BHALA... · FORM 3 (OPTION) studjisocjali.com © Joseph Aquilina studjisocjali.com

STUDJI SOĊJALI

JOSEPH AQUILINA

FORM 3 (OPTION) studjisocjali.com

© Joseph Aquilina studjisocjali.com 1

L-Ewwel Tema`

L-Individwu Bħala Ħlejqa Soċjali

Din it-tema` hi mqasma fuq erba` lezzjonijiet; 80-il minuta għal kull lezzjoni. Kull lezzjoni

għandha karta tat-taħriġ jew attivita` abbonata magħha. Aktar informazzjoni fil-werrej.

L-Ewwel Lezzjoni 1. Persuna Unika L-istudenti jagħrfu l-importanza

u juru x’jiġifieri tkun persuna

unika.

2. Ħlejqa Soċjali L-istudenti jifhmu għalfejn huwa

ta` bżonn li tgħix f’komunita`

It-Tieni Lezzjoni 3. Il-Persuna bħala membru

fil-komunita`

L-istudenti jitgħallmu li kull

persuna għandha rwol fil-

komunita`.

4. Interazzjonijiet Soċjali L-istudenti jagħrfu li hemm

relazzjonijiet differenti skont l-

irwoli li nħaddnu.

It-Tielet Lezzjoni 5. Indipendenza u

Interdipendenza

L-istudenti jkunu kapaċi jagħrfu

u jiddinstingwu bejn

indipendenza u

interdipendenza.

6. Soċjeta` Ċivili L-istudenti jifhmu u jitgħallmu

jispjegaw x’inhi soċjeta` ċivili.

Ir-Raba` Lezzjoni Reviżjoni tat-Tema`



ĦLEJQA

L-INDIVIDWU BĦALA

SOĊJALI

L-EWWEL TEMÀ:



Werrej 1. Persuna Unika .......................................................................................... 4

Karta ta’ Taħriġ .................................................................................................................. 8

Attività .................................................................................................................................... 10

2. Ħlejqa Soċjali .......................................................................................... 11

Karta ta’ Taħriġ ............................................................................................................... 14

3. Il-Persuna bħala membru fil-komunita` ............................................ 16

Karta ta’ Taħriġ ............................................................................................................... 19

4. Interazzjonijiet Soċjali ........................................................................... 21

Karta ta’ Taħriġ ............................................................................................................... 24

5. Indipendenza u Interdipendenza ....................................................... 27

Attività .................................................................................................................................... 30

6. Soċjeta` Ċivili ........................................................................................... 31

Karta ta’ Taħriġ ............................................................................................................... 33

Riżorsi ........................................................................................................... 35

Appendiċi ..................................................................................................... 45



Persuna x’inhi? Persuna minn xiex hi ikkaratterizzata? Kif Sokrate, filosfu

Grieg, kien jagħmel użu mill-metodu djalettiku biex jiskopri d-definazzjoni

ta’ kunċetti ta’ natura ġenerali bħal x’inhi qdusija, x’inhi temperanza jew

x’inhu sabiħ; bl-istess mod aħna se nużaw il-metodu djalettiku biex

niskopru x’inhi persuna qabel ma nkunu nistgħu nispjegaw u nifhmu

x’tagħmel persuna differenti.

Li tkun meqjus/a bħala individwu uniku jfisser li kull

persuna hi differenti minn ħaddieħor; kull persuna

għandha identita`.

L-identita` tal-persuna tiddependi fuq ħafna aspetti

differenti. L-aktar aspett ovju huwa l-aspett

bijoloġiku. Kull persuna fid-dinja għandha DNA

differenti minn ta’ ħaddieħor, ħadd ma hu fotokopja

Persuna Unika 1

Persuna

Entita` li għandha

drittijiet morali bħal

indipendenza u

relazzjonijiet soċjali.

Il-kelma ‘persuna’ toriġina minn kelma Griega

‘prosopon’ li tfisser maskri. Qabel, fit-teatru Grieg l-

atturi kienu jilbsu maskra fuq wiċċhom biex jaħbu l-

identita` tagħhom. Matul iż-żminijiet kien hemm ħafna

tibdil u adattamenti għat-tifsira tal-kelma; filfatt ilum

il-ġurnata, l-kelma ‘persuna’ hi identifikata bħala

bniedem uman. Iżda dan xorta waħda ma huwiex

biżżejjed. Biex nifhmu l-essenza tal-kelma, ma

nistgħux nagħmlu użu ta’ sinonimi biss imma għandna

bżonn ngħatu definizzjoni. Persuna hi entita` li

għandha drittijiet morali bħal indipendenza u

relazzjonijiet soċjali. Barra minn hekk, kull persuna

tiddependi minn aspetti differenti li jikkaratterizzawa

minn persuni oħra; għalhekk kull persuna hi meqjusa

bħala individwu uniku.



ta’ ħadd. Insibu ukoll l-aspett fiżiku (it-tul tal-

persuna; il-figura tal-persuna bħal meta tkun

oħxon jew irqiq; il-karnaġġon; il-kulur tax-

xagħar; il-kulur tal-għajnejn), l-aspett mentali

(kulħadd intelliġenti f’oqsma differenti), l-

aspett soċjali (kemm tkun kapaċi tgħix u

tissoċjalizza fis-soċjeta`), l-aspett emozzjonali

(il-mod ta’ kif iħossok jekk mhux ferħan jew

imdejjaq, kburi jew mbeżża), l-aspett morali

(xiex u min jinfluwenzak biex tieħu deċiżjoni) u

l-aspett reliġjuż (ir-reliġjon li persuna tħaddan

u tipprattika).

L-identita` tal-persuna tiddependi ukoll fuq l-isem u l-kunjom, il-

passatempi, l-ikel favorit, il-mużika li tħobb tisma`, ir-residenza u

l-lokalita` fejn tgħix, ma’ min tagħmila, il-livell tal-edukazzjoni, ix-

xogħol li tagħmel, il-livell tal-edukazzjoni u x-xogħol tal-ġenituri,

l-irwol li tħaddan, l-aspett finanzjarju u l-esperjenzi tal-ħajja.

Għalhekk l-identita` tagħna tiddistingwina mill-identita` ta’ ħaddieħor; l-identita`

tirrapreżenta lili bħala persuna. L-identita` tagħna tiddependi fuq numru ta’ aspetti varji; l-

aspetti jikbru u jiżviluppaw matul ħajjitna per eżempju l-identita` li kelna ta’ ħames snin hi

kompletament differenti minn dik li għandna ‘lum il-ġurnata.

Skont in-Nazzjonijiet

Magħquda, il-popolazzjoni

fid-dinja leħqet 7.3 biljun

ruħ sa l-2015



Kull persuna għandha identita`. L-identita`

tagħna tinqasam fi tnejn: identita` personali

u identita` soċjali. L-identita` personali

tirrapreżenta dak li jagħmilni l-veru jien bħal

l-karattru u x’valuri u twemmin li nħaddan;

filwaqt li l-identita` soċjali tirrapreżenta d-

dehra, ismi u kunjomi u l-irwol li nħaddan

fis-soċjeta` bħal iben jew bint xi ħadd u

student/a. Minħabba li kulħadd huwa uniku

jiġifieri differenti, hemm bżonn li jkun hemm

rispett u tolleranza lejn xulxin.

Kulħadd hu uniku per eżempju:

Mother Teresa se tilħaq qaddisa

fl-2016. Mother Teresa hi

persuna unika; hi waqfet karita`

missjunarja fl-1950 fejn

iddedikat ħajjitha għall-missjoni.

Identita`

Kull persuna għandha identita`. L-identita` tagħna

tinqasam fi tnejn: identita` personali u identita` soċjali.

Identita` Personali tirreferi għall-karattru u Identita`

Soċjali għall-apparenza.

Kull persuna għandha identita`

unika li tagħmilna differenti minn

ħaddieħor; l-identita` tal-persuna

tiddependi minn bosta aspetti

differenti.

Jekk nerġgħu nistaqsu l-mistoqsija li staqsejna fil-bidu -

x’inhi persuna? – issa nistgħu nipprovdu tweġiba. Persuna hu

bniedem li huwa meqjus bħala individwu uniku.



Angelina Jolie Pitt hi

attriċi Amerikana, omm ta’

sitt itfal u miżżewġa lill-

attur Amerikan Brad Pitt.

Barra minn hekk, l-attriċi

hi ukoll magħrufa bħala

persuna umanitarja. Fl-

2000, Angelina Jolie Pitt

wriet interess f’affarijiet

umanitarji; ilum il-

ġurnata taħdem bħala

rappreżentanta tal-United Nations High Commissioner for Refugees

(UNHCR).

Int! Inti li

qiegħed/qiegħda

taqra dawn in-noti

ukoll ikkunsidrat/a

bħala individwu

uniku. Inti kif inti

differenti minn

ħaddieħor?



Isem: ____________________________________________ Klassi: __________________

Taqsima A: Wieġeb il-mistoqsijiet kollha li ġejjin billi timmarka l-frażi t-tajba.

1. Il-bniedem huwa individwu uniku. Dan ifisser li

a) L-ebda bniedem ma hu gżira

b) Il-bniedem huwa ħlejqa soċjali

c) Kulħadd huwa differenti minn ħaddieħor

2. Kull persuna għandha identita`. Dan ifisser li

a) Kulħadd hu awtentiku

b) Kulħadd għandu l-istess karatteristiċi

c) Kulħadd għandu isem u kunjom

3. L-identita` tal-individwu tinqasam fi tnejn. Dawn huma

a) Identita` Personali u Identita` Soċjali

b) Identita` Lokali u Identita` Nazzjonali

c) Identita` Maltija u Identita` Għawdxija

4. L-identita` tirrapreżenta lili bħala persuna. Dan ifisser li

a) L-identita` tibqa dejjem l-istess

b) L-identita` tikber u tiżviluppa mal-persuna

c) L-identita` tiddependi mill-aspett bijoloġiku tal-persuna

5. Kull persuna fid-dinja għandha drittijiet morali. Drittijiet morali huma bħal

a) Nobdi ir-regoli u nirrispetta lil ta’ madwari

b) Ngħin lil min hu fil-bżonn u nagħmel xogħol volantarju

c) Liberta` u Indipendenza

(Total ta’ 5 marki)

KARTA TA’ TAĦRIĠ



Taqsima B: Aqra sew is-silta li ġejja u wara wieġeb il-mistoqsijiet

Fis-soċjeta` kulħadd huwa differenti, ħadd ma hu fotokopja ta’ ħadd. L-individwu jiddependi

fuq ħafna aspetti differenti li jagħmluh awtentiku minn ħaddieħor, ibda mid-dehra tal-

persuna u spiċċa fil-karattru.

Fis-soċjeta`, speċjalment fil-komunita` kulħadd għandu bżonn l’għajnuna ta’ xulxin. Ħadd

ma hu maħluq biex jgħix waħdu; kulħadd għandu bżonn li jiddependi fuq ħaddieħor – jien

niddependi minn ħaddieħor u ħaddieħor jiddependi fuqi.

1. Xi tfisser tkun persuna unika? (1 marka)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

2. Kull persuna għandha identita`. L-identita` tinqasam fi tnejn. Iddentifikhom u spjeghom.

(4 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________




Isem: ____________________________________________ Klassi: __________________

Kull persuna hi unika. Dan ifisser li kull persuna hi differenti minn ħaddieħor; kulħadd

għandu identita`. Saqsi ħames persuni x’jagħmilhom oriġinali u niżżel ir-risposti hawnhekk:

ATTIVITÀ

1.

2.

3.

4.

5. Mill-osservazzjoni tiegħek, x’tista` tinduna?

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________



Fit-taqsima ta’ qabel din, iddiskutejna xi tfisser li tkun persuna u x’tagħmel persuna. Persuna

hi entita` li għandha drittijiet morali. Persuna hi individwu uniku – kull persuna għandha

identita` unika li tiddependi minn aspetti differenti bħall-aspett bijoloġiku, aspett fiżiku,

aspett mentali, aspett soċjali, aspett emozzjonali, aspett morali u aspett reliġjuż fost ħafna

oħrajn.

Iżda, barra li persuna hi ikkunsidrata bħala individwu

uniku; persuna hi ukoll meqjusa bħala ħlejqa soċjali.

Biex persuna tissejjaħ ħlejqa soċjali, l-persuna għandha

bżonn tgħix, taħdem u tikkomunika ma’ ħaddieħor

f’soċjeta`. F’soċjeta`, l-individwi ma jistgħux jgħixu

waħidhom imma għandhom bżonn kuntatt u

interazzjoni ma’ nies oħra dan minħabba li l-individwi

huma interdipendenti.

Kull persuna għandha bżonn lil ħaddieħor

minħabba li kulħadd huwa speċjali –

kulħadd għandu rwol u jista` joffri xi ħaġa

differenti. Kif jgħid il-poeta Ingliż, John

Donne, ‘No Man is an Island’; ħadd ma jista`

jgħix waħdu dan minħabba li għandna

bżonn inkunu f’kuntatt ma’ ħaddieħor.

Għalhekk aħna nissejħu ħlejqiet soċjali.

Ħlejqa Soċjali

Ħlejqa Soċjali

Persuna li tgħix, taħdem u tikkomunika ma’ ħaddieħor

f’soċjeta`. Kull persuna għandha bżonn lil ħaddieħor minħabba li kulħadd għandu

rwol u jista` joffri xi ħaġa differenti.

2



Ir-relazzjonijiet umani huma importanti ħafna. Permezz ta’ dawn ir-relazzjonijiet inkunu

nistgħu nikbru u niżvillupaw. F’soċjeta`, meta n-nies jikkomunikaw bejniethom joħolqu sens

ta’ għaqda bejniethom u din twassal biex l-individwu jkun espost għal żewġ tipi ta’

relazzjonijiet, ir-relazzjoni emozzjonali u ir-relazzjoni funzjonali.

Iż-żewġ relazzjonijiet huma differenti minn xulxin. Relazzjoni funzjonali normalment tkun

temporanja, pero hemm possibilta` fejn relazzjoni funzjonali tinbidel f’waħda emozzjonali.

Din tista` sseħħ meta xi ħadd imur ta’ kuljum jixtri għand tal-ħanut u maż-żmien tinbet

ħbieberija; hawnhekk relazzjoni temporanja ssijr waħda permanenti.

Relazzjoni emozzjonali hi

relazzjoni li sseħħ meta l-

individwu jkun qrib ta’

persuni oħra fis-soċjeta`,

b’mod speċjali mal-membri

familjari u l-ħbieb tal-qalb.

Relazzjoni funzjonali hi relazzjoni

li sseħħ bejn l-individwi li ma

jkunux qrib ta’ xulxin. L-għan ta’

din ir-relazzjoni hi li l-individwu

jfittex nies li jkunu jistgħu jagħtuh

servizz bħal tal-ħanut, tabib,

dentist jew xufier tal-karozza tal-

linja.



Ir-relazzjoniet soċjali jagħmluna ħlejqiet soċjali. Barra minn hekk, permezz tal-kuntatt li

jkollna ma’ nies oħra, nkunu aktar fiċ-ċans li niskopru u nkunu l-veru aħna. Normalment,

permezz tar-relazzjonijiet soċjali niġu nfluwenzati bil-mod ta’ kif naħsbu u naġixxu.

Għalhekk, ir-relazzjonijiet soċjali li nesperjenzaw fis-soċjeta` jgħinuna nilħqu l-għan tal-

interazzjoni soċjali.

Fis-soċjeta` kulħadd għandu rwol jew irwoli

assoċjati miegħu. Is-soċjeta` hi magħmula

minn numru ta’ ħlejqiet soċjali b’irwoli

partikolari bħal ta’ omm, missier, zija, ziju,

nanna, nannu, ħu, oħt, kuġin, kuġina, ħabib,

ħabiba, għalliema, tobba, dentisti, pulizija u

pustira fost ħafna oħrajn.

Jien ma nistax nagħmel kollox waħdi u

għalhekk ikolli niddependi fuq nies

differenti b’irwol differenti li jwassluni biex

ikolli numru ta’ relazzjonijiet soċjali

differenti. Dan huwa possibli f’komunita`.

In-nies għandhom bżonn jgħixu

f’komunita` minħabba li l-ebda persuna ma

hi maħluqa biex tgħix waħidha. Meta nkunu

f’kumpanija ta’ ħlejqiet soċjali oħra nkunu

fiċ-ċans li jkollna interazzjoni soċjali fejn l-

attitudni, l-azzjonijiet u l-ħsibijiet tagħna

jiġu żviluppati u influwenzati minn

ħaddieħor.

Relazzjoni

Din tista` tkun emozzjonali bħal mal-membri familjari u l-

ħbieb, inkellha tkun funzjonali ma’ dawk in-nies li jgħatuna

servizz bħal tal-ħanut, tabib jew pulizija fost oħrajn.

Rwol

Il-pożizzjoni soċjali li l-persuna taddotta f’ċirkostanzi

differenti eżempju l-iskola jkolli rwol ta’ student, fil-

familja rwol ta’ iben/bint jew ħu/oħt xi ħadd.



Isem: ____________________________________________ Klassi: __________________


1. L-individwu hu ħlejqa soċjali. Dan ifisser li

a) L-persuna tħobb titkellem ma’ ħafna nies differenti

b) Tiddependi fuq ħaddieħor biex tgħix, taħdem u tikkomunika

c) Kull individwu huwa uniku

2. ‘No Man is an Island’ tfisser li

a) Ħadd ma hu maħluq biex jgħix waħdu

b) Kulħadd huwa indipendenti

c) Aħna għandna aktar minn identita` waħda

3. Ir-relazzjonijiet umani huma importanti ħafna minħabba li

a) Joħolqu sens ta’ għaqda u komunikazzjoni

b) Nistgħu nagħmlu ħbieb ġodda

c) Nkunu nistgħu niftħu qalbna


Taqsima B: Wieġeb dawn il-mistoqsijiet

1. X’tifhem b’ħlejqa soċjali? (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________




2. X’tifhem b’relazzjoni emozzjonali? Agħti eżempji. (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

3. X’tifhem b’relazzjoni funzjonali? Agħti eżempji. (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

4. Semmi żewġ postijiet fejn jista’ jkollna relazzjoni soċjali: (1 marka)

(i) __________________________ (ii) __________________________




Individwi flimkien li jgħixu f’soċjeta` joħolqu sens ta’ komunita`. Aħna bħala ħlejqiet soċjali

uniċi nagħmlu membri fil-komunita`, pero` qabel ma niżviluppaw dan il-kunċett ħa nifhmu

x’inhi l-kelma komunita`.

Komunita` hi unita` soċjali ta’ kull tip jew

daqs fejn valuri komuni jiġu pprattikati.

F’komunita` n-nies jiddependu minn xulxin

permezz ta’ interazzjonijiet soċjali.

F’komunita` kull persuna titqies li għandha

rwol. Irwol hi l-pożizzjoni soċjali li persuna

tħaddan; kull irwol għandu sett ta’ dmirijiet

u drittijiet assoċjati miegħu.

Il-Persuna bħala membru

fil-komunita`

Il-kelma komunita` oriġinat minn kelma antika Franċiża,

comuneté, li ġejja mill-kelma Latina communitas li

tfisser li hemm affarijiet komuni.

Komunita`

Unita` soċjali ta’ kull tip jew

daqs fejn valuri komuni jiġu

pprattikati.

3



Il-komunita` ġewwa s-soċjeta` Maltija

tmur lura għaż-żmien tal-preistorja. Fi

żmien il-preistorja, jiġifieri bejn madwar

5500 u 4500 sena ilu, in-nies ta’ dawk iż-

żminijiet kienu jiddependu fuq xulxin

għal għajxien tagħhom. In-Neolitiċi (l-

ewwel nies li kienu ġew jgħixu fuq il-

gżejjer Maltin) kellhom diversi rwoli bħal

ta’ mara/raġel, omm/missier, bint/iben,

oht/ħu, zija/ziju, nanna/nannu u

bużnanna/bużnannu. Iżda` barra dawn

l-irwoli, kellhom l-irwol ta’ bidwi. Jekk

nħarsu lejn l-istampa provduta naraw

erba’ irġiel jaħdmu f’għalqa fejn

qegħdin jaħartu u jiżirgħu l-qamħ.

Dawn l-irġiel qegħdin jipparteċipaw fil-

komunita` billi jkabbru l-ħxejjex; l-irwol

tagħhom hu wieħed neċessarju għax

qegħdin jikkontribwixxu għall-għajxien

tal-membri familjari tagħhom u l-ħbieb.

Ilum il-ġurnata, bħaż-żmien tal-imgħoddi, kull

persuna li tgħix fis-soċjeta` hi membru f’komunita` u

għalhekk kulħadd jista` jikkontribwixxi permezz ta’

rwoli differenti. Inti li qiegħed/qiegħda taqra dawn in-

noti għandek irwol ta’ student/a fost irwoli oħra. L-

irwol tiegħek joħloq irwol ieħor per eżempju dak ta’

għalliem/a; l-irwol ta’ għalliem/a joħloq irwol tal-

kapitajiet tal-iskola u nkomplu sejrin hekk. Għalhekk

nindunaw li ħadd ma hu maħluq biex jgħix waħdu;

kulħadd għandu bżonn li jiddependi fuq ħaddieħor –

jien niddependi minn ħaddieħor u ħaddieħor

jiddependi fuqi.

Il-preistorja

f’Malta kienet

madwar 5500 u

4500 sena ilu

In-Neolitiċi jagħmlu xogħol ta’ bdiewa



Minbarra l-istituzzjoni edukattiva, fis-

soċjeta` nsibu istituzzjonijiet oħra li

jinvolvu rwoli varji oħra. Jekk inħarsu

madwarna nindunaw li kulħadd għandu

rwol bħal per eżempju l-irwol ta’ tabib li

huwa importanti biex jikura persuni li

huma morda; l-irwol ta’ dentist huwa

importanti biex jgħina nieħdu ħsieb

sniena u ħalqna; l-irwol ta’ avukat huwa

importanti biex jipproteġġi d-drittijiet

tagħna; l-irwol ta’ pulizija u l-gwardjani

huwa li jħarsu l-liġijiet u jaraw li qegħdin

jiġu implimentati; l-irwol tal-ġenitur hu

li jieħu ħsieb it-trobbija ta’ uliedhom; l-

irwol tas-saċerdoti huwa li jħarsu it-twemmin spiritwali tal-fidi reliġjuża; u l-irwol tas-sindku,

tal-Prim Ministru u tal-President huwa li jgħinu fit-tmexxija tal-pajjiż. F’komunita` nsibu ħafna

rwoli differenti li huma kollha essenzjali. Persuna jista` jkollha aktar minn irwol wieħed. Meta

persuna jkollha aktar minn irwol wieħed tissejjaħ li għandha pluralita` ta’ rwoli.

Kull irwol jġib miegħu sett ta’ dmirijiet u

drittijiet; id-dmirijiet huma azzjonijiet li l-

individwu hu mistenni li jwettaq skont l-irwol

li jħaddan u drittijiet huma regoli normattivi li

persuna jistħoqqilha li tingħata per eżempju

d-dritt tal-liberta` tal-kelma jew id-dritt għall-

liberta` tal-opinjoni u espressjoni. Per

eżempju, l-irwol tal-ġenitur għandu d-dmir li

jaħdem/taħdem għal familja biex ikun/tkun

jista`/tista` jipproteġi/tipproteġi l-familja,

pero` l-ġenitur għandu ukoll id-dritt li jiġi

irrispettat mill-membri familjari.

Skont l-irwol li nħaddnu fii-komunita`, jkollna numru ta’ relazzjonijiet soċjali ma’ persuni

oħra. Jista` jkollna relazzjoni emozzjonali u relazzjoni funzjonali. Ir-relazzjoni li l-għalliema

jkollhom mal-istudenti hi waħda funzjonali, iżda r-relazzjoni li l-istudenti jkollhom mal-

membri familjari u l-ħbieb hi waħda emozzjonali.

Pluralita` ta’ rwoli

Meta persuna jkollha aktar

minn irwol wieħed.



Isem: ____________________________________________ Klassi: __________________


1. Individwi flimkien li jgħixu f’soċjeta` joħolqu sens ta’ komunita`. Komunita` hi

a) unita` soċjali

b) grupp soċjali

c) istituzzjoni

2. Kull persuna tista’ tgħin fl-iżvilupp tal-komunità fejn tgħix billi

a) tagħti sehem tagħha fi gruppi lokali bħal għaqdiet taż-żgħażagħ

b) tmur l-iskola u tistudja

c) tixtri biss dak li għandha bżonn

3. F’komunita`, kull individwu jagħti sehmu permezz ta’

a) dmirijiet li jħaddan

b) relazzjonijiet soċjali

c) rwoli differenti



Individwi flimkien li jgħixu f’soċjeta` joħolqu sens ta’ komunita`. Fil-komunita` kulħadd

għandu irwol. Persuna jista` jkollha pluralita` ta’ rwoli. Barra minn hekk, f’komunita`, l-

individwi jiddependu fuq ħaddieħor għax kulħadd jista` jikkontribwixxi, skont il-pożizzjoni

soċjali li l-persuna tħaddan.

1. X’tifhem b’komunita`? (1 marka)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________




2. Taqbel ma’ din il-frażi, ‘ħadd ma hu maħluq biex jgħix waħdu’? Agħti raġuni għat-

tweġiba tiegħek? (1 marka)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

3. X’jiġifieri ‘pluralita` ta’ rwoli’? Agħti eżempji. (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

4. Kull irwol jġib miegħu sett ta’ dmirijiet u drittijiet. Spjega d-differenza bejn dmir u dritt u

provdi xi eżempji biex issaħħaħ it-tweġiba tiegħek. (4 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

5. Skont l-irwol li tħaddan jkollok relazzjoni soċjali. Spjega din il-frażi u agħti eżempji biex

issaħħaħ it-tweġiba tiegħek (4 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

(Total ta’ 12-il marka)



Il-pedament tas-soċjeta` hu li jkun hemm interazzjonijiet soċjali bejn il-membri ħalli s-

soċjalizzazzjoni tkun tista` tiġi implimentata. L-għan ewlieni tal-interazzjoni soċjali hu li jkun

hemm relazzjonijiet u komunikazzjoni bejn tnejn jew aktar individwi fejn ikunu jistgħu

jinfluwenzaw lil xulxin fil-ħsibijiet, fl-ideat, fl-opinjonijiet u fil-gosti tagħhom. Għalhekk, l-

interazzjoni soċjali tista` titqies bħala proċess kontinwu li jseħħ matul ħajjitna li jinfluwenzalna

l-attitudni, l-ħsibijiet u l-azzjonijiet tagħna.

Imma kif isseħħu l-interazzjonijiet soċjali? Fil-

komunita` li aħna membri, niltaqgħu ma’

bosta avvinamenti li jistgħu jlaqqgħuna ma’

individwi oħra. Meta niltaqgħu man-nies

inkunu qegħdin niġu s-soċjalizzati. Għalhekk

meta nkunu qed nintegraw nkunu qed

ninvestu f’xi forma ta’ relazzjoni. Ir-relazzjoni

li jkollna ma’ ħaddieħor tiddependi fuq l-

imġiba soċjali tagħna bħal meta nobdu jew

ma nobdux ir-regoli u l-liġijiet tas-soċjeta` jew

Interazzjonijiet

Interazzjoni Soċjali

Relazzjonijiet u

komunikazzjoni bejn tnejn

jew aktar individwi fejn

ikunu jistgħu jinfluwenzaw lil

xulxin fil-ħsibijiet, fl-ideat,

fl-opinjonijiet u fil-gosti

tagħhom.

4



jekk ngħinux lil xi ħadd. Fi kliem ieħor, l-imġiba tagħna tiddependi fuq kif JIEN inġib ruħi fis-

soċjeta`.

Meta nitkellmu fuq l-imġiba soċjali tal-

individwu ikollna nsemmu l-kunċett ta’

azzjoni soċjali li kien introduċa s-soċjologu

Max Weber. Max Weber kien jemmen li

azzjoni soċjali hi azzjoni li jwettaq l-individwu

lil individwu jew grupp soċjali (aktar minn

persuna waħda) b’raġuni assoċjata. Għal

Max Weber, azzjoni li sseħħ mingħajr ħsieb

ma tistax tissejjaħ azzjoni soċjali, per

eżempju jekk żewġ individwi jaħbtu f’xulxin

waqt li jkunu mixjin hemm l-azzjoni ma tiġiex

ikkunsidrata bħala azzjoni soċjali. Azzjoni

biex tissejjaħ soċjali trid tkun ibbażata fuq

għan u trid titwettaq fil-pubbliku.

Weber iddentifika żewġ tipi ta’ ftehim fejn l-azzjoni tista` tkun diretta bħal meta xi ħadd li

jkun imdejjaq joqgħod waħdu f’solitudni ma jkellem lil ħadd jew inkellha tista` tkun spjegata

bħal meta tiskopri għalfejn xi ħadd qiegħed iwarrab lilu nnifsu.

Il-mod ta’ kif aħna ninteraġġixxu bejnietna, jwassalna biex naddattaw xi forma ta’ azzjoni

bħal meta nxejjru lil xi ħadd li nafu, nieħdu b’idejn xulxin, nintroduċu aħna min aħna, nuru

Imġiba Soċjali

Kif jien inġib ruħi fis-soċjeta`

per eżempju meta ngħin lil min

hu dgħajjef.

Azzjoni Soċjali

Azzjoni ibbażata fuq ħsieb

jew raġuni u trid titwettaq

fil-pubbliku. Azzjoni tista’

tkun diretta jew spjegata.



rispett u tolleranza, nkunu umli, nkunu onesti, nkunu edukati, nisimgħu lil xulxin, ngħinu lil

min hu fil-bżonn, nuru kompassjoni ma’ xi ħadd u nkunu paċenzjużi fost oħrajn.

Dawn l-azzjonijiet jinfluwenzaw ir-relazzjonijiet li jkollna ma’ individwi oħra. L-azzjoni tista`

tkun kemm verbali (permezz ta’ użu ta’ lingwa) jew non-verbali (permezz ta’

komunikazzjoni silenzjuża bħal forma tas-sinjali, lingwaċċ tal-ġisem u espressjonijiet bil-

wiċċ). Meta naddottaw azzjonijiet pożittivi bħal umilta`, imħabba, kompassjoni, paċenzja,

rispett u tolleranza nkunu qed nibnu u nsaħħu r-relazzjoni tagħna ma’ individwi oħra u

inkunu ukoll qed nagħmlu l-ġid fis-soċjeta`; iżda meta ma nipprattikawx azzjonijiet bħal

dawn imma minflok naġġixxu bil-kontra nkunu qed nkisru r-relazzjonijiet li nkunu bnejna u

noħolqu deni u ħsara lil ta’ madwarna.

Interazzjoni soċjali tinqasam fi tnejn, f’dik

emozzjonali u dik funzjonali

Interazzjoni emozzjonali

tirreferi għal meta l-individwi

jintegraw u jikkomunikaw ma’

xulxin mill-qrib bħal per

eżempju mal-membri familjari u

l-ħbieb tal-qalb. F’din it-tip ta’

interazzjoni jħossuna komdi li

niftħu qalbna u naqsmu

opinjonijiet, ideat u esperjenzi

flimkien.

L-interazzjoni emozzjonali

tista` sseħħ id-dar mal-membri

familjari u l-iskola jew f’xi

għaqda soċjali fir-raħal tagħna

bħal mużew, każin tal-banda

jew iċ-ċentru taż-żgħażagħ mal-

ħbieb.

Interazzjoni funzjonali tirreferi

għal meta l-individwu

jikkomunika ma’ membri fil-

komunita` bl-għan li jista`

jaqdih xi ħadd bħal meta xi

ħadd imur għand it-tabib għal

parir mediku; l-interazzjoni ma

hiex mill-qrib. L-interazzjoni

funzjonali tista` sseħħ f’diversi

istituzzjonijiet fis-soċjeta` bħal

fi sptar, knisja u minn nies oħra

li jgħatu servizz.

L-interazzjoni soċjali tagħna tiġi iddeterminata minn żewġ fatturi:

1. Il-kuntest li jkun ħoloq il-bżonn tal-interazzjoni

2. Il-post innifsu fejn seħħett l-interazzjoni



Isem: ____________________________________________ Klassi: __________________


1. Biex ikun hemm soċjalizzazzjoni bejn il-membri hemm bżonn li jkun hemm

a) Imġiba Soċjali

b) Interazzjonijiet Soċjali

c) Relazzjoni Emozzjonali

1. Meta nintegraw nkunu qegħdin ninvestu f’relazzjoni. It-tip ta’ relazzjoni li jkollna

tiddependi mill-:

a) Identita` Tagħna

b) Imġiba Soċjali

c) Komunita`

2. Min kien tkellem fuq il-ħsieb wara l-azzjoni soċjali?

a) Sokrate

b) Max Weber

c) Martin Luther King

3. Azzjoni soċjali hi azzjoni li jwettaq l-individwu. Hemm żewġ tipi ta’ azzjonijiet soċjali:

a) Diretta u Spjegata

b) Diretta u Indiretta

c) Sempliċi u Kumplessa

4. Meta nieħdu b’idejn xulxin, nisimgħu lil xulxin u nuru rispett u tolleranza inkunu

qegħdin inwettqu:

a) Relazzjoni Emozzjonali

b) Azzjoni Soċjali

c) Pluralita` ta’ Rwoli






Li jkun hemm interazzjonijiet soċjali bejn il-membri fil-komunita` huwa ta’ importanza ħalli

jkun hemm xi forma ta’ soċjalizzazzjoni. L-imġiba soċjali ta’ kull individwu hi bżonnjuża. Fl-

Istrina, li isseħħ ta’ kull sena` bl-għan li jinġabru flus permezz ta’ donazzjonijiet għall-

Community Chest Fund, fis-sena` 2015 inġabru aktar minn €4 miljuni.

L-Imġiba soċjali tagħna tinfluwenza l-interazzjonijiet soċjali li jkollna ma` ħaddieħor. L-

azzjoni soċjali li naddottaw tista` tkun verbali jew non-verbali kif ukoll tista` tkun ta’ ġid jew

ta’ deni u ħsara.

1. Agħti tifsira għall-Imġiba Soċjali u provdi żewġ eżempji biex issaħħaħ t-tweġiba tiegħek.

(3 marki)

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

2. L-Imġiba soċjali tagħna tinfluwenza l-interazzjonijiet soċjali. Interazzjoni Soċjali x’inhi?

Agħti eżempji ta’ interazzjonijiet soċjali biex issaħħaħ it-tweġiba tiegħek. (5 marki)

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________



3. X’nifhmu b’azzjoni pożittiva? Agħti eżempju ta’ azzjoni pożittiva. (2 marki)

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

4. X’nifhmu b’azzjoni negattiva? Agħti eżempju ta’ azzjoni negattiva. (2 marki)

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

5. Ħares lejn stampa A u stampa B. X’qed tara? Ikkummenta fl-ispazju provdut.

(3 marki)

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

(Total ta’ 15-il marka)

Stampa A Stampa B



Kull individwu huwa ikkaratterizzat bħala bniedem uniku; ħadd ma hu fotokopja ta’ ħadd –

kulħadd huwa oriġinali. Kulħadd għandu l-identita` tiegħu; l-identita` hi dik li tifridna u

tagħmilna differenti minn ħaddieħor. L-identita` li nħaddnu tgħatina rwol.

F’soċjeta` l-individwi jgħixu, jaħdmu u jikkommunikaw flimkien għax ħadd ma hu maħluq

biex ikun waħdu għalhekk nissejħu ħlejqiet soċjali. In-nies jintegraw flimkien permezz ta’

Indipendenza

u Interdipendenza 5



interazzjonijiet soċjali li jistgħu ikunu emozzjonali u funzjonali, kif ukoll ikkaratterizzati bħala

azzjoni verbali jew non-verbali.

Iżda, barra dawn l-aspetti kollha, l-individwu huwa ukoll meqjus bħala bniedem

indipendenti u interdipendenti.

Meta l-bniedem hu iddentifikat bħala persuna indipendenti dan ifisser li hu bħala persuna

ma għandu bżonn lil ħadd għax kapaċi jfendi għal rasu, jiġifieri ma għandux bżonn

għajnuna ta’ ħadd.

Meta l-bniedem hu iddentifikat bħala persuna interdipendenti dan ifisser li hu bħala

persuna jiddependi fuq l-għajnuna ta’ ħaddieħor.

Eżempju 1:

Derek huwa student ta’ 13-il sena. Matul il-

ġimgħa, Derek ta’ kuljum jqum fis-sitta u nofs

ta’ filgħodu jipprepara biex imur l-iskola. Fis-

sebgħa u kwart, il-kowċ tgħaddi għal Derek

minn quddiem id-dar li twasslu l-iskola. Kif

jirritorna mill-iskola wara nofsinhar, Derek

jiekol platt ikel li tkun ippreparatlu ommu u

immedjatament wara jibda x-xogħol tal-iskola

li kienu tawh l-għalliema. Kif idoqqu l-ħamsa

u nofs, Derek jieqaf milli jkun qiegħed jagħmel

u jmur il-mużew bil-pass għax ma joqgħodx

il-bogħod. Filgħaxija jiekol mal-membri familjari tiegħu u joqgħod jilgħab ftit ma’ ħutu fuq

il-playstation. Qabel ma jorqod Derek jipprepara l-iżveljarin għall-għada.

Hekk kif naqraw din l-istorja mingħajr ma rridu ngħidu li Derek hu pjuttost persuna

indipendenti. Imma kemm hu vera dan kollu? Derek biex imur l-iskola għandu bżonn jaqbad

il-kowċ, mela biex jasal mid-dar għall-iskola għandu bżonn l-għajnuna ta’ xi ħadd. L-ikel li

jsib lest fuq il-mejda wara l-iskola u l-mużew ġie ppreparat mill-ġenituri, għal darba oħra

Derek kellu bżonn l-għajnuna ta’ ħaddieħor. Mela għalhekk, għalkemm Derek huwa

individwu indipendenti (bħal meta jimxi għal mużew u jagħmel ix-xogħol li ngħata mill-

għalliema waħdu) xorta waħda kellhu bżonn jiddependi fuq ħaddieħor, għalhekk Derek hu

bniedem interdipendenti wkoll.

Indipendenti

Meta ma jkollokx bżonn

għajnuna ta’ xi ħadd.

Interdipendenti

Meta jkollok bżonn għajnuna

ta’ ħaddieħor.



Eżempju 2:

Lexie hi persuna bieżla ħafna. Mit-Tnejn sal-Ġimgħa, Lexie taħdem mid-disgħa ta’ filgħodu

sal-ħamsa ta’ wara nofsinhar bħala segretarja. Wara x-xogħol, hekk kif tasal id-dar, tibda

mill-ewwel il-faċendi tad-dar u tipprepara l-ikel. Wara l-ikel tagħmel kuntatt ma’ sħaba

permezz tas-sit elettroniku ‘Facebook’.

Mill-istorja ta’ Lexie nindunaw li Lexie hi bniedma indipendenti ħafna, mill-istorja nindunaw

ukoll li Lexie tgħix għaliha. Iżda għalkemm hi indipendenti - taħdem biex taqla l-flus, tieħu

ħsieb il-faċendi u tipprepara l-ikel – xorta waħda hi interdipendenti għax ghandha bżonn

tiddependi fuq l-imgħallem tagħha biex iħallas il-paga u tiddependi minn tal-ħanut biex

tixtri l-igredjenti għall-ikel u l-prodotti tal-ħasil.

Mill-istejjer noħorġu tagħlima importanti. Kif rajna, Derek jiddependi fuq ħaddieħor biex

jasal l-iskola u biex jiekol, filwaqt li Lexie tiddependi fuq l-imgħallem biex titħallas u mill-

ħwienet biex tixtri l-igredjenti tal-ikel u l-prodotti tal-ħasil. Għalhekk l-irwoli tagħhom

joħolqu rwoli oħra. Dan ifisser li l-interdipendenza iġib magħha d-diviżjoni tax-xogħol.

F’soċjeta`, l-membri soċjali għandhom irwoli u kompiti partikolari li jwasslu għal servizzi u

prodotti li n-nies għandhom bżonn għal l-għajxien tagħhom. Barra minn hekk, skont in-

nies li niddependu fuqhom ikollna interazzjoni soċjali emozzjonali jew interazzjoni soċjali

funzjonali.

Diviżjoni ta’ Xogħol

Meta kulħadd ikollu rwol

partikolari x’jagħmel.



Isem: ____________________________________________ Klassi: __________________

Kompitu ta’ Riflessjoni

Bħal Derek u Lexie, kull ħlejqa soċjali għandha element ta’ indipendenza u interdipendenza.

Fl-ispazju provdut, ikteb paragrafu ta’ madwar 80-100 kelma billi tirrakonta esperjenza

tiegħek jew ta’ sħabek li fiha turi li għalkemm tajjeb tkun indipendenti għandna bżonn lil

xulxin.

ATTIVITÀ



Is-soċjeta` kif taħdem? F’soċjeta` l-gvern jew l-istat ikun responsabli għall-introduzzjoni u l-

implimentazzjoni tal-liġijiet u ordnijiet soċjali, filwaqt li l-ekonomija toffri prodotti u servizzi

li jiġu mparta ma’ flus; it-tnejn huma importanti biex is-soċjeta` taħdem. Pero` istituzzjonijiet,

organizzazzjonijiet u gruppi indipendenti mill-gvern għandhom irwol? X’kontribut

għandhom fis-soċjeta`?

Is-soċjeta` Maltija bħal ħafna soċjetajiet madwar id-dinja tiddependi fuq tliet setturi: is-settur

pubbliku, is-settur privat u s-settur tas-soċjeta` ċivili.

Is-settur pubbliku huwa inkarigat għall-politika u t-tip ta’ tmexxija governattiva; is-settur

privat huwa responsabli għall-ekonomija biex jieħu ħsieb l-attivitajiet li joħolqu prodotti u

servizzi; u s-settur tas-soċjeta` ċivili jinkorpora dak kollu li huwa ikkaratterizzat bħala parti

mis-settur soċjali pero` li ma għandhux x’jaqsam mal-istat jew l-ekonomija. Is-soċjeta` ċivili

tinvolvi istituzzjonijiet, organizzazzjonijiet, gruppi soċjali, gruppi t’interess, gruppi ta’

pressjoni u movumenti li huma indipendenti mill-influwenza tal-istat bħal ma huma l-knejjes

u r-reliġjonijiet, organizzazzjonijiet mhux governattivi (NGOs) bħal Din L-Art Ħelwa u

Fondazzjoni Wirt Artna u trejd unjins bħal Union Ħaddiema Magħqudin (UĦM) u General

Settur Privat

Settur tas-

Soċjeta` Ċivili

Settur Pubbliku

Soċjeta` Ċivili 6



Workers Union (GWU). Il-komunikazzjoni tal-massa mhux dejjem titqies bħala fattur tat-

tielet settur. Dawn il-gruppi u l-organizzazzjonijiet jaħdmu għall-interess tal-individwu.

Is-soċjeta` ċivili tinvolvi l-istituzzjonijiet kollha, l-organizzazzjonijiet volantarji u l-entitajiet

korporattivi li huma iżgħar mill-istat imma akbar mill-istituzzjoni tal-familja.

F’Ottubru ta’ 2015, f’Malta kien hemm

aċċident fejn avvinament, Paqpaqli għall-

Istrina, li kien qiegħed iseħħ biex jinġabru l-

fondi għall-karita` f’sfortunatament spiċċa

f’disgrazzja. Bl-għajnuna ta’ Malta Red

Cross, organizzazzjoni indipendenti mill-

gvern, ipprovdew għajnuna lill-persuni

preżenti. Dan huwa eżempju ċar li juri kif

organizzazzjonijiet f’soċjeta` ċivili

għandhom irwol importanti.

Soċjeta` Ċivili

Istituzzjonijiet,

organizzazzjonijiet, gruppi

soċjali, gruppi t’interess,

gruppi ta’ pressjoni u

movumenti li huma

indipendenti mill-influwenza

tal-istat.

Malta Red Cross



Isem: ____________________________________________ Klassi: ___________________


1. Il-Gvern jew l-istat huwa responsabli għall-

a) Ħajja Sostenibbli

b) Fattur tal-Edukazzjoni u Xogħol Aħjar

c) Introduzzjoni u l-Implimentazzjoni tal-liġijiet u ordinijiet soċjali

2. Ħafna soċjetajiet madwar id-dinja, fosthom is-soċjeta` Maltija, jinqasmu fuq:

a) Żewġ Setturi

b) Tliet Setturi

c) Erba’ Setturi

3. Is-Settur pubbliku huwa responsabli għall-

a) Il-komunikazzjoni tal-Massa

b) Reliġjon

c) Politika

4. Is-Settur privat huwa responsabli għall-

a) Ekonomija

b) Organizzazzjonijiet mhux governattivi

c) Kumpaniji Privati

5. L-istituzzjonijiet tal-edukazzjoni u tas-saħħa huma eżempji ta’ liema settur?

a) Pubbliku

b) Privat

c) Soċjeta` Ċivili





Taqsima B: Wieġeb dawn il-mistoqsijiet li ġejjin.

1. Liema huma it-tliet setturi li nsibu fis-soċjeta` u għal xiex huma responsabli?

(3 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

2. X’tifhem b’Soċjeta` Ċivili? (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________




RIŻORSI GĦAL REVIŻJONI



Isem: _____________________________________ Klassi: __________________

Mimdudin Weqfin


Tisliba



Isem: _________________________________________ Klassi: ___________________

Din il-karta ta’ reviżjoni fiha tliet taqsimiet (A, B u Ċ). Kull taqsima għandha total ta’ 10 marki.

Taqsima A: Wieġeb il-mistoqsijiet kollha li ġejjin billi timmarka l-frażi t-tajba

1. Il-bniedem huwa individwu uniku. Dan ifisser li

a) L-ebda bniedem ma hu gżira

b) Il-bniedem huwa ħlejqa soċjali

c) Kulħadd huwa differenti minn ħaddieħor

2. L-identita` tal-individwu tinqasam fi tnejn. Dawn huma

a) Identita` Personali u Identita` Soċjali

b) Identita` Lokali u Identita` Nazzjonali

c) Identita` Maltija u Identita` Għawdxija

3. L-individwu hu ħlejqa soċjali. Dan ifisser li

a) L-persuna tħobb titkellem ma’ ħafna nies differenti

b) Tiddependi fuq ħaddieħor biex tgħix, taħdem u tikkomunika

c) Kull individwu huwa uniku

4. Ir-relazzjonijiet umani huma importanti ħafna minħabba li

a) Joħolqu sens ta’ għaqda u komunikazzjoni

b) Nistgħu nagħmlu ħbieb ġodda

c) Nkunu nistgħu niftħu qalbna

5. Kull persuna tista’ tgħin fl-iżvilupp tal-komunità fejn tgħix billi

a) tagħti s-sehem tagħha fi gruppi lokali bħal għaqdiet taż-żgħażagħ

b) tmur l-iskola u tistudja

c) tixtri biss dak li għandha bżonn


Karta ta’ Reviżjoni 1



6. Biex ikun hemm soċjalizzazzjoni bejn il-membri hemm bżonn li jkun hemm

a) Imġiba Soċjali

b) Interazzjonijiet Soċjali

c) Relazzjoni Emozzjonali

7. Min kien tkellem fuq il-ħsieb wara l-azzjoni soċjali?

a) Sokrate

b) Max Weber

c) Martin Luther King

8. Azzjoni soċjali hi azzjoni li jwettaq l-individwu. Hemm żewġ tipi ta’ azzjonijiet soċjali:

a) Diretta u Spjegata

b) Diretta u Indiretta

c) Sempliċi u Kumplessa

9. Ħafna soċjetajiet madwar id-dinja, fosthom is-soċjeta` Maltija, jinqasmu fuq:

a) Żewġ Setturi

b) Tliet Setturi

c) Erba’ Setturi

10. Is-Settur pubbliku huwa responsabli għall-

a) Il-komunikazzjoni tal-Massa

b) Reliġjon

c) Politika




Taqsima B: Wieġeb dawn il-mistoqsijiet li ġejjin

1. Xi tfisser tkun persuna unika? (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

2. X’tifhem b’relazzjoni emozzjonali? Agħti eżempji. (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

3. X’tifhem b’komunita`? (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

4. X’nifhmu b’azzjoni pożittiva? Agħti eżempju ta’ azzjoni pożittiva. (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

5. X’tifhem b’Soċjeta` Ċivili? (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________




Taqsima Ċ: Wieġeb fit-tul u provdi l-eżempji biex issaħħaħ it-tweġiba tiegħek.

1. Kull irwol jġib miegħu sett ta’ dmirijiet u drittijiet. Spjega d-differenza bejn dmir u dritt u

provdi xi eżempji biex issaħħaħ it-tweġiba tiegħek. (5 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

2. Skont l-irwol li tħaddan jkollok relazzjoni soċjali. Spjega din il-frażi u agħti eżempji biex

issaħħaħ it-tweġiba tiegħek (5 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________




Isem: _________________________________________ Klassi: ___________________

Din il-karta ta’ reviżjoni fiha tliet taqsimiet (A, B u Ċ). Kull taqsima għandha total ta’ 10 marki.

Taqsima A: Wieġeb il-mistoqsijiet kollha li ġejjin billi timmarka l-frażi t-tajba

1. Kull persuna għandha identita`. Dan ifisser li

a) Kulħadd hu awtentiku

b) Kulħadd għandu l-istess karatteristiċi

c) Kulħadd għandu isem u kunjom

2. L-identita` tirrapreżenta lili bħala persuna. Dan ifisser li

a) L-identita` tibqa dejjem l-istess

b) L-identita` tikber u tiżviluppa mal-persuna

c) L-identita` tiddependi mill-aspett bijoloġiku tal-persuna

3. ‘No Man is an Island’ tfisser li

a) Ħadd ma hu maħluq biex jgħix waħdu

b) Kulħadd huwa indipendenti

c) Aħna għandna aktar minn identita` waħda

4. Individwi flimkien li jgħixu f’soċjeta` joħolqu sens ta’ komunita`. Komunita` hi

a) unita` soċjali

b) grupp soċjali

c) istituzzjoni

5. F’komunita`, kull individwu jagħti sehmu permezz ta’

a) dmirijiet li jħaddan

b) relazzjonijiet soċjali

c) rwoli differenti


Karta ta’ Reviżjoni 2



6. Meta nintegraw nkunu qegħdin ninvestu f’relazzjoni. It-tip ta’ relazzjoni li jkollna

tiddependi mill-:

a) Identita` Tagħna

b) Imġiba Soċjali

c) Komunita`

7. Meta nieħdu b’idejn xulxin, nisimgħu lil xulxin u nuru rispett u tolleranza inkunu

qegħdin inwettqu:

a) Relazzjoni Emozzjonali

b) Azzjoni Soċjali

c) Pluralita` ta’ Rwoli

8. Il-Gvern jew l-istat huwa responsabli għall-

a) Ħajja Sostenibbli

b) Fattur tal-Edukazzjoni u Xogħol Aħjar

c) Introduzzjoni u l-Implimentazzjoni tal-liġijiet u ordinijiet soċjali

9. Is-Settur privat huwa responsabli għall-

a) Ekonomija

b) Organizzazzjonijiet mhux governattivi

c) Kumpaniji Privati

10. L-istituzzjonijiet tal-edukazzjoni u tas-saħħa huma eżempji ta’ liema settur?

a) Pubbliku

b) Privat

c) Soċjeta` Ċivili




Taqsima B: Wieġeb dawn il-mistoqsijiet li ġejjin

1. X’tifhem b’drittijiet morali? (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

2. X’tifhem b’ħlejqa soċjali? (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

3. X’tifhem b’relazzjoni funzjonali? Agħti eżempji. (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

4. X’jiġifieri ‘pluralita` ta’ rwoli’? Agħti eżempji. (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

5. X’nifhmu b’azzjoni negattiva? Agħti eżempju ta’ azzjoni negattiva. (2 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________




Taqsima Ċ: Wieġeb fit-tul u provdi l-eżempji biex issaħħaħ it-tweġiba tiegħek

1. Kull persuna għandha identita`? L-identita` tinqasam fi tnejn. Iddentifikhom u spjeghom.

(5 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

2. L-Imġiba soċjali tagħna tinfluwenza l-interazzjonijiet soċjali. Interazzjoni Soċjali x’inhi?

Agħti eżempji ta’ interazzjonijiet soċjali biex issaħħaħ it-tweġiba tiegħek.

(5 marki)

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________




APPENDIĊI




Tisliba - Tweġibiet

Mimdudin Weqfin

Documents

STUDJI SOĊJALI – It-TIELET SENA (OPTION)studjisocjali.com/wp-content/uploads/2016/02/INDIVIDWU-BHALA... · FORM 3 (OPTION) studjisocjali.com © Joseph Aquilina studjisocjali.com