Symposium: The challenges of National Preventive Mechanisms (NPMs) in psychiatric care, Berlin, Germany, 27th September 2017

Tomcuk dr Aleksandar, Montenegro NPM team member

NPM Crne Gore

• Crna Gora je ratifikovala Opcioni protokol uz Konvenciju Ujedinjenih nacija protiv mučenja (OPCAT) u martu 2009. godine i odredila svoj Ombudsman kao NPM u avgustu 2011. godine

• Radno tijelo NPM –a Crne Gore je obrazovano 2015 godine po javnom pozivu

• NPM Crne Gore čine 11 stručnjaka iz različitih oblasti koji su ispunili kriterijume utvrđene Pravilima o radu zaštitnika

• NPM preduzima mjere za sprječavanje mučenja i drugih oblika surovih, neljudskih ili ponižavajućih kazni ili postupaka, sprovođenjem redovnih i kontrolnih obilazaka mjesta u kojima se nalaze ili se mogu naći lica lišena slobode ili lica kojima je ograničeno kretanje ,odlukom suda ili drugog državnog organa

NPM Crne Gore - aktivnosti• Aktivnosti 2015.22 obilaska(20 redovnih i 2 kontrolna)od kojih 21 bez prethodne najave

• Aktivnosti 2016.23 obilaska(5 redovnih i 18 kontrolnih),

od kojih 22 bez prethodne najave

• Aktivnosti 2017.• 17 obilazaka (5redovnih i 12 kontrolnih)

NPM Crne Gore – psihijatrija -područje djelovanja

• Zakon o zdravstvenoj zaštiti• Zakon o zaštiti i ostvarivanju prava mentalno oboljelih lica (Sl.list

RCG ,br 32/2005 i Sl .list Crne Gore br 27/2013)• Zakon o pravima pacijenata• CPT standardi• Ustanove iz mreže javnog zdravlja (Ministarstvo zdravlja):1. Specijalna bolnica za psihijatriju Kotor – 241 krevet2. Psihijatrijska klinika Kliničkog centra Crne Gore – 40 kreveta 3. Psihijatrijsko odjeljenje Opšte bolnice Nikšić - 26 kreveta

• 1. Zavod za izvršenje krivičnih sankcija Podgorica (Ministarstvo pravde)

NPM Crne Gore - psihijatrija -realizovane aktivnosti

• Specijalna bolnica za psihijatriju Kotor1 redovna (2015) i 2 kontrolne posjete (2014,2016)

• Psihijatrijska klinika Kliničkog centra Crne Gore 1 redovna posjeta (2017)• Zavod za izvršenje krivičnih sankcija Podgorica -zdravstvena služba

1 redovna posjeta (2016)• Psihijatrijska klinika Kliničkog centra Crne Gore Podgorica

1 redovna posjeta(2017)• Psihijatrijsko odjeljenje O.B.Nikšić

1 redovna posjeta (2017)

NPM Crne Gore- psihijatrija –uočene slabosti

• Loši materijalno-higijenski uslovi boravka i liječenja osoba sa mentalnim problemima (dotrajali mokri čvorovi, bolesničke sobe sa neadekvatnim grijanjem i dotrajalom stolarijom, nedostatak posteljine, ćebadi ,dušeka...)

• Nedostatak profesionalnog kadra• Nedostatak službi i servisa psihijatrije u zajednici koji direktno

uslovljavaju dugotrajni boravak osoba sa mentalnim problemima u instituciji (od nekoliko do 20,30 godina)

• Status i uslovi na forenzičkom odjeljenju u Specijalnoj bolnici za psihijatriju Kotor

• Postojanje liste čekanja zatvorenika za specijalističke preglede i dijagnostičke procedure koje se obavljaju u zdravstvenim ustanovama van zatvora

NPM Crne Gore – psihijatrija

• Tokom posjeta i direktnih povjerljivih razgovora (bez prisustva službenih lica) sa osobama liječenim u stacionarnim psihijatrijskim ustanovama u Crnoj Gori nijedna od intervjuisanih osoba se nije požalila na bilo koji vid mučenja, torture ili nehumanog postupanja ili kažnjavanja od strane osoblja i uglavnom su se pohvalno izjasnili o radu i brizi osoblja prema njima.

„Unapređenje zaštite ljudskih prava pritvorenih i zatvorenih lica u Crnoj Gori”, projekat u okviru Horizontalnog

programa Evropske unije i Savjeta Evrope za zemlje Zapadnog Balkana i Turske

• Ekspertska misija sprovedena 29. i 30. juna 2017.u Crnoj Gori (konsultanti Savjeta Evrope)

• Ciljevi projekta :• Pomoći vlastima u jačanju mehanizama nadzora i mehanizma

postupanja po žalbama u ustanovama za mentalno zdravlje i njihovim pacijentima

• Jačanje saradnje između unutrašnjih i spoljašnjih organa za nadzor rada psihijatrijskih ustanova

NPM Crne Gore Izazovi – Preporuke ekspertske misije NPM-u

• Tražiti dodatna finansijska i ljudska sredstva za povećanje broja posjeta mestima za lišavanje slobode

• Razmotriti izdavanje posebnih izveštaja o rezultatima monitoringa ustanova u okviru Ministarstva zdravlja i Ministarstva rada i socijalnog staranja

• Omogućiti NPM-u da izdvoji dovoljno sredstava za zapošljavanje stručnjaka iz oblasti psihijatrije kako bi pomogao mehanizmu u svom radu

• Ombudsman može razmotrititi sprovođenje aktivnosti u cilju podizanja svijesti putem distribucije informativnih listova i kontaktnih podataka korisnicima ustanova.

• Ucilju izbjegavanja preklapanja i spašavanja već oskudnih resursa, potrebno je uspostaviti određeni nivo dozvoljene koordinacije sa nevladinim organizacijama aktivnim u oblasti monitoringa

SW

Snage1.Formiran kao posebno odjeljenje u okviru kancelarije Zaštitnika

2.Postoji strateški i godišnji planovi rada čija je realizacija do sada iznosila 95%planiranih aktivnosti

3.Osoblje NPM-a je dobilo specijalne obuke podržane od projekatima SOCCER Ii PREDIM Savjeta Evrope

Slabosti1.Ograničenost finansijskih resursa-budžet uglavnom nepromijenjen

2.Nemogućnost preusmjeravanja viška sredstava iz drugih budžetskih linija za potrebe NPM-a3.Nedostatak ljudskih resursa

NPM CRNE GORE

Thank you for your attention!

https://www.youtube.com/watch?v=h1mWtBbiwlU

spbdobrota@t-com.me