Materiały opracowała: Bożena Kluszczyńska

Jak spowodować, by uczniowie zaangażowali się w naukę, potrafili pracować w grupie, samodzielnie się uczyli i rozwijali poczucie własnej wartości?

Uczenie się w szkole nie może ograniczać się jedynie do pamięciowego opanowania pojęć. Ważne jest wyrobienie w uczniach umiejętności samodzielnego wyciągania wniosków z doświadczenia, co pozwala im wyłowić sens, tego co robią, skłania do autorefleksji.

Przez motywację rozumie się najczęściej ogół bodźców zarówno zewnętrznych jak i wewnętrznych, powodujących gotowość ucznia do uczenia się.

motywacja

Motywacja uważana jest przez wielu psychologów za najważniejszy czynnik sprzyjający efektywnemu uczeniu się. Zbyt silna motywacja może jednak paraliżować działanie, powodując nadmierne napięcie emocjonalne. Człowiek najsprawniej rozwiązuje problemy, osiąga najlepsze wyniki przy średniej motywacji, gorsze przy słabej lub przy zbyt wysokiej.

Wyróżniamy dwa rodzaje motywacji:

motywację wewnętrzn

ą

motywację

zewnętrzną.

Motywacja wewnętrzna - to tendencje do podejmowania i kontynuowania działania ze względu na jego treść, czyli osobistą satysfakcję lub przyjemność. Cechą tej motywacji jest ciekawość, związana z potrzebą samo determinacji i skuteczności działania.

Motywacja zewnętrzna

- to tendencje do podejmowania i kontynuowania działania ze względu na pewne konsekwencje, do których one prowadzą, związane z poczuciem, że przyczyna i kontrola działania ma charakter zewnętrzny i nie zależy od nas.

Duże znaczenie motywacji wewnętrznej nie umniejsza jednak wagi motywacji zewnętrznej, która może ją wspierać, ale też prowadzić do jej korekty w sytuacji, gdy jest to pożądane. Nagrody i kary to system wzmocnień, jakim dysponuje nauczyciel.

Aby nauczyciel mógł motywować uczniów do pracy, sam musi tę motywację posiadać, gdyż zależność między poziomem tych dwóch motywacji jest wprost proporcjonalna. Motywacja powinna wypływać z chęci zaspokojenia potrzeb wyższego rzędu takich, jak:  Potrzeba szacunku, czyli akceptacji, uznania, Potrzeba samorealizacji, czyli wykonywania czegoś, do czego ma się zdolności, predyspozycje i co naprawdę lubi się robić Potrzeba poznawcza, czyli zdobywanie wiedzy, rozumienie rzeczywistości.

Jedną z dróg podnoszenia motywacji do pracy jest doskonalenie kompetencji, czyli wiedzy i umiejętności nie tylko w zakresie nauczanego przedmiotu, ale i psychologii, pedagogiki czy dydaktyki.

Kompetencje dydaktyczne wpływają na motywację ważne jest więc, aby umieć:    Rozplanować zajęcia tak, aby w ciągu roku udało się zrealizować podstawę programową;   Logicznie skonstruować lekcję, aby na wszystkie jej ogniwa poświęcić odpowiednią ilość czasu, mieć czas na utrwalenia, wyjaśnienia i odpowiadanie na pytania;      Precyzować cele, zarówno ogólne, jak i operacyjne tak, by faktycznie je osiągnąć;     Uwzględniać cykl uczenia, poczynając od konkretnego przeżycia (doświadczenia) poprzez refleksję, obserwację, aż do umiejętności uogólnienia i wyciągania wniosków;       Dobrać techniki zachęcania uczniów do aktywności np. poprzez metody aktywne, by wciągnąć ich do współtworzenia lekcji.

Czynniki wpływające na rozwój motywacji uczniów można podzielić na trzy grupy:

Dotyczące rodziców Dotycząc

e nauczyci

eli

Dotyczące uczniów

Dotyczące rodziców - dobra atmosfera domowa, sukcesy rodziców; wykształcenie rodziców,satysfakcja – zadowolenie rodziców; pochwały, nagrody materialne, kary,poczucie bezpieczeństwa, warunki do nauki,dobre relacje między rodzicami i dziećmi,status społeczny rodziców, duma rodziców ze swego dziecka, wysokie wymagania rodziców; aspiracje rodziców, autorytet, rozbudzanie zainteresowań; wspieranie dziecka, tolerancja; mądra miłość rodzicielska, akceptacja dziecka, stymulowanie rozwoju dziecka, system wartości uznawany przez rodziców

Dotyczące nauczycieli :zachęta; wspólna praca z uczniami; odnajdywanie w pracy ucznia mocnych stron; pochwała przed rodzicami; pochwała przed klasą; szacunek dla ucznia; praca zespołowa na lekcji; listy pochwalne do rodziców; dobra znajomość uczniów i jego środowiska; pełna akceptacja; cierpliwość nauczyciela; opracowanie systemu oceniania i nagradzania uczniów; obiektywna ocena, wskazywanie wzorców osobowych, prezentacja osiągnięć uczniów na szerszym forum, pozytywna rywalizacja w grupie rówieśniczej, atmosfera zaufania i zrozumienia, konkursy przedmiotowe, indywidualne podejście do ucznia, stawianie celów

Dotyczące uczniów: dobra samoocena; zainteresowania, chęć zdobycia uznania u uczniów i nauczycieli; zadowolenie ze swoich osiągnięć; rywalizacja w klasie; chęć osiągnięcia celu; zdrowie fizyczne i psychiczne; dobre oceny, wcześniejsze pozytywne doświadczenia; satysfakcja z osiągnięć; samodyscyplina; samodzielność; umiejętność współpracy; wiara we własne możliwości; pochwała ze strony nauczyciela, poczucie zadowolenia z siebie; ciekawość świata i wiedzy; pochwała rodziców, zdobycie dobrego zawodu; stypendia; indywidualne cechy charakteru; wytrwałość w dążeniu do celu; zdolność radzenia sobie z porażkami; chęć dorównania innym; chęć zaspokojenia oczekiwań; osiągnięcia sukcesu; dowartościowanie się; zaspokojenie własnych ambicji; zwrócenie uwagi na siebie; chęć nagrody; predyspozycje i zdolności;

Korzyści z motywowania uczniów do nauki:

dla rodziców: aktywne dziecko; dobre oceny; satysfakcja z dziecka, duma; większe możliwości dalszego kształcenia; mniejsze problemy wychowawcze; wzór do naśladowania; mniej zmartwień o jego przyszłość;  dla uczniów: dobre oceny; chęć do pracy; udział w konkursach; zadowolenie; uznanie wśród rówieśników; rozwijanie zainteresowań; większa pewność siebie; wykształcenie solidnych podstaw do dalszej edukacji; wyższa samoocena; jasno wytyczone cele; większa samodzielność i odpowiedzialność;

Korzyści z motywowania uczniów do nauki:

dla nauczyciela: sprawniejsza praca; satysfakcja z pracy; podejmowanie nowych wyzwań; zadowolenie z osiągnięć uczniów; efektywniejsze wykorzystanie czasu pracy; pochwały od zwierzchników, rodziców; autorytet nauczyciela; możliwość pracy pozalekcyjnej (koła zainteresowań); udział uczniów w konkursach i olimpiadach; motywacja do dalszej pracy w zawodzie; poszukiwanie nowych metod pracy; dobra samoocena; 

dla szkoły: promocja szkoły; prestiż szkoły; rozwój szkoły; zwiększony nabór; podniesienie jakości pracy szkoły; łatwość pozyskiwania sponsorów; dobra atmosfera w szkole; uznanie w oczach organów prowadzących i nadzorujących;

Działania, które powodują utratę motywacji u ucznia:

niesprawiedliwa ocena, wygórowane wymagania, osobista niechęć do ucznia, lekceważenie potrzeb ucznia, krytyka osoby a nie jego działań, nauczyciel przyjmuje rolę eksperta, porównuje z innymi, nudna lekcja, nieatrakcyjne metody nauczania

Uczeń zmotywowany do nauki:

- jest pewny siebie- aktywny- zainteresowany- opanowany- wytrwały w dążeniu do celu- pogodny, uśmiechnięty- podejmuje nowe wyzwania- dociekliwy- nie zraża się niepowodzeniami- chętny do działania- ma poczucie własnej wartości

 

Uczeń, któremu brakuje motywacji do nauki:

- apatyczny, obojętny- znudzony,- mało aktywny, niechętny do działania,- nadpobudliwy,- wagaruje- niepewny siebie- ma niskie poczucie własnej wartości- brak skupienia uwagi- nieprzygotowany do lekcji

Pierwszym krokiem dydaktycznym jest wzbudzanie w dziecku zainteresowania przedmiotem nauki.

Po wzbudzeniu odpowiedniej motywacji nauczyciel może przystąpić do przekazywania nowej wiedzy.

Motywowanie jest sztuką, od tego procesu zależą wyniki oraz sukcesy uczniów. Dlatego też nauczyciele powinni stosować techniki motywowania uczniów do pracy.  Praca w grupach sprawia, że wzrośnie jakość pracy, zdolności i umiejętności członków grupy uzupełniają się i sumują, grupa daje oparci i poczucie przynależności, uczniowie lepiej się komunikują;  Istotne jest także ustawienie ławek. Tradycyjne, czyli w rzędach, dobre jest na pracę klasową lub na pracę w parach. Do pracy w grupie ustawiamy stoły tak, aby wszyscy mieli ze sobą kontakt. Na godzinach wychowawczych najlepsze jest ustawianie krzeseł w kręgu (bez ławek, chyba, że są one potrzebna do jakiejś pracy warsztatowej);

 Jeśli jest to możliwe, warto korzystać z pomocy urządzeń audiowizualnych lub komputerowych. Informacje docierają wtedy poprzez różne zmyły, co sprzyja zapamiętywaniu

   Stosowanie możliwie różnych metod nauczania i umiejętne dostosowywanie ich do tematu, celu i stylu uczenia;

  Zwracanie uwagi na potrzeby uczniów. Nie należy mówić monotonnie – modulujemy głosem, pozwalamy uczniom na zadawanie pytań w każdym momencie lekcji. Pozwólmy im pofantazjować (nawet na matematyce jest to możliwe);

  Lekcje powinny być jak najatrakcyjniejsze dla uczniów.

Oto poniżej wybór ok. 40 technik, które być może pomogą zmotywować naszych uczniów do pracy.

Technika 1. Zdania podsumowujące

Cel: Nauczenie uczniów formułowania ważnych dla nich wniosków oraz wyrobienie nawyku uczenia się na podstawie doświadczenia.

Nauczyciel prosi uczniów o dokończenie zdań zaczynających się od zwrotów takich jak: „Dowiedziałem się, że...”, „Zaczynam się zastanawiać...” „Zaskoczyło mnie, że...”. Pomaga to uczniom wyciągnąć najważniejsze wnioski z lekcji lub doświadczenia, dokonać refleksji

Technika 2. Runda bez przymusu Cel: Umożliwienie każdemu uczniowi

wypowiedzenia się oraz stworzenie sytuacji, w której uczeń odpowiedzialnie decyduje o sobie.

Technikę „runda bez przymusu” można stosować w stosunku do całej klasy lub do jej części. Jest użyteczna zwłaszcza wtedy, gdy na zadane pytanie można się spodziewać różnych odpowiedzi, bo daje uczniom szansę poznania różnorodnych opinii.

Poproś każdego ucznia po kolei o zabranie głosu lub, jeśli nie chce tego robić, powiedzenie „pasuję”.

Technika 3. Wymiana w parach Cel: Ćwiczenie wyrażania swoich poglądów i

słuchania innej osoby.Uczniowie dobierają się w pary i dzielą się

swymi poglądami.Zachęcenie uczniów do rozmowy o ich

pomysłach znakomicie mobilizuje do aktywności. Najbardziej angażują się, gdy mogą wymieniać myśli i spostrzeżenia w parach, ponieważ każdy jest wtedy słuchaczem, a następnie mówcą; nikt nie pozostaje na uboczu.

Technika 4. Test powtórka

Cel: Zaangażowanie wszystkich uczniów w powtórkę materiału i korygowanie błędów

Nauczyciel zadaje wiele pytań odnoszących się do omawianego wcześniej materiału, a uczniowie odpowiadają na nie pisemnie. Nauczyciel podaje prawidłowe odpowiedzi, a uczniowie sami sprawdzają poprawność swoich odpowiedzi/rozwiązań.

Test daje uczniom możliwość sprawdzenia, w jakim stopniu opanowali jakąś umiejętność, bądź pewien zakres wiadomości i, ewentualnej korekty błędów. Każdy ma okazję przekonać się, na ile pytań potrafi poprawnie odpowiedzieć, natomiast nauczyciel może się zorientować, w jakim stopniu klasa przyswoiła materiał. Najważniejszym jednak celem jest powtórzenie wiadomości w interesujący sposób.

Technika 5. Głośne myślenie

Cel: Pokazanie uczniom, jak zazwyczaj przebiega proces myślowy i uświadomienie im, że nie zawsze jest to proces liniowy.

Nauczyciel głośno myśli rozwiązując jakiś problem.

Śledząc tok rozumowania nauczyciela, który głośno komentuje rozwiązywanie problemu lub zadania, przekonują się, że dochodzenie do prawidłowej odpowiedzi jest zazwyczaj procesem powolnym i skomplikowanym, rzadko szybkim i prostym.

Technika 6. Głosowanie

Cel: Sprawdzenie toku myślenia uczniów bez zwalniania tempa lekcji.

Zadawanie pytań, na które można odpowiedzieć niewerbalnie np. „Ile osób...?”

Pytania wymagające odpowiedzi słownych spowalniają tempo lekcji, co zwykle nie jest korzystne. Stopień zrozumienia tematu można sprawdzić szybko i łatwo zadając pytania, na które uczniowie odpowiadają przez podniesienie ręki.

Technika 7. Szybkie tempo

Cel: Niedopuszczanie do rozproszenia uwagi uczniów

Tempo pracy tak szybkie, by wszyscy uczniowie byli aktywnie zaangażowani w lekcję.

Szybkie tempo zmusza do pełnego zaangażowania, mobilizuje uwagę. Aby je utrzymać, komponuj lekcję z krótkich części różniących się sposobem pracy lub tematem. Obserwuj klasę i gdy tylko zauważysz, że zaangażowanie i aktywność uczniów słabnie, a ich uwaga odbiega od tematu lekcji, natychmiast wprowadzaj zmianę.

Technika 8. Zasada – „tylko raz”

Cel: Zmobilizowanie uczniów do uważnego słuchania i kształtowanie w nich odpowiedzialności za siebie

Nauczyciel oznajmia, że będzie wyjaśniał tylko jeden raz i uczniowie potrzebujący pomocy będą musieli wykorzystać swą inteligencję, żeby sobie poradzić.

Technika 1. Komunikat: „doceniam to” i „jestem z tobą”.

Cel: Przypomnienie uczniowi, że przynajmniej jeden dorosły go docenia. Zapewnienie uczniom poczucia, że nie są pozostawieni sami sobie.

Użycie stwierdzenia, które komunikuje, że coś faktycznie w uczniu doceniamy.

Użycie komunikatu, wyrażającego empatię lub zrozumienie.

Powinno się zadbać o to, aby doceniani byli wszyscy. W każdym można znaleźć coś godnego uznania, choć zwykle wymaga to dość wnikliwej obserwacji.

Technika 2. Uwaga bez pochwały i zwykłe potwierdzenie.

Cel: Udzielanie wsparcia i zachęcanie, bez nadmiernego uzależniania uczniów od zewnętrznych pochwał.

Potwierdzenie prawidłowości odpowiedzi bez wzbudzania emocji, które mogłyby rozproszyć uwagę.

Poświęcenie uczniowi pełnej uwagi, bez oferowania nagrody.

Nauczyciel informuje ucznia, że jego odpowiedź jest prawidłowa i  przechodzi do dalszego ciągu lekcji.

Technika 3. Reakcja na błędy uczniów – zwykłe zaprzeczenie.

Cel: Poinformowanie ucznia, że odpowiedź jest niepoprawna bez wzbudzania emocji, które mogłyby rozproszyć uwagę.

Nauczyciel informuje ucznia, że jego odpowiedź nie jest prawidłowa i przechodzi do dalszego ciągu lekcji.

Technika 4. Pochwały i nagrody dla wszystkich.

Cel: Zachęcanie wszystkich uczniów do pracy, bez lekceważenia kogokolwiek; dążenie do „scementowania” grupy.

Chwalenie i nagradzanie grupy jako całości.Trzeba pamiętać, aby chwalić cały zespół

klasowy, jeśli tylko na to zasługuje. Nie należy uzależniać pochwał i nagród dla grupy od jej zachowania.

Technika 1. Nauka jako wyzwanie

Cel: Pobudzenie do maksymalnego zaangażowania.Przedstawienie zadania szkolnego jako wyzwania

lub okazji do sprawdzenia się, a nie jako obowiązku lub ciężaru.

Każdy uczeń, który podjął wyzwanie, powinien zostać nagrodzony, nie tylko ten, który odniósł sukces, ale każdy, który podjął się realizacji trudnego zadania. Publiczne docenienie tylko tych, którzy odnieśli sukces powoduje, że pozostałe osoby czują się zlekceważone a nawet upokorzone.

Technika 2. Inspirujące stwierdzenia

Cel: Rozbudzanie w uczniach poczucia siły, by potrafili sprostać wyzwaniom.

Stwierdzenia zagrzewające uczniów do intensywniejszej pracy.

Polega to na uruchomieniu wewnętrznych zasobów człowieka. Jeśli uda się rozniecić w człowieku jego wewnętrzną siłę czy też własną motywację, potrafi on zdobyć się na największy wysiłek.

Technika 3. Wysokie oczekiwania

Cel: Kreowanie wysokich oczekiwań w stosunku do uczniów.

Wytrwała wiara, że uczniowie będę sobie świetnie radzić nawet, jeśli jeszcze nic na to nie wskazuje.

Nauczyciel powinien starać się okazywać uczniom, że wierzy w ich możliwości.

Nigdy nie można zakładać, że uczniowi brakuje chęci do nauki. Jeśli oczekujemy od ludzi tego, co najlepsze, to wysoko prawdopodobne jest, że właśnie to od nich otrzymamy.

Najważniejszym zadaniem nauczyciela

jest rozbudzenie w uczniu motywacji do pracy.

Oto wskazówki jak można nad tym pracować:

•Uświadom sobie, że twoi uczniowie pasjonują się swoimi zajęciami pozaszkolnymi, oznacza to, że potrafią się angażować. Może, więc uda się rozbudzić motywację do działań proponowanych w szkole. Twoje pozytywne oczekiwania stopniowo zaczną się sprawdzać.

•Aby rozbudzić w uczniach chęć do działania pytaj o ich hobby, zainteresowania. Zwróć uwagę, z jakim zapałem opowiadają o swoich zainteresowaniach.

Wypróbuj metodę: „co nowego, co dobrego. Od czasu do czasu na początku lekcji zapytaj: „Czy w waszym życiu wydarzyło się ostatnio coś nowego lub dobrego?”. Zachęć kilku uczniów do wypowiedzi. Dzielenie się przeżyciami buduje w grupie więzi i daje każdemu uczniowi poczucie przynależności do grupy, a nauczycielowi przypomina, że każdy jest niepowtarzalną istotą.

Pamiętaj, że uczniów bardziej mobilizuje do nauki aktywna lekcja niż nagrody i groźby. Praca wynikająca z własnej wewnętrznej motywacji jest możliwa i każdy uczeń może nauczyć się tak pracować. Nikt nie chce słabo czytać, marnie liczyć, czy nie wiedzieć co się dzieje na świecie. Uczniowie chcą dużo wiedzieć i mieć przydatne umiejętności. Rozumieją, że jest to dla nich korzystne. Ich naturalne motywacje sprzyjają więc uczeniu się, tyle tylko, że nie zawsze potrafią to robić.

Zapisuj dla siebie zdania służące afirmacji i wizualizacji. Codziennie zapisz sobie zdanie potwierdzające twoje oczekiwania i pozytywne odczucia, na przykład: „Widzę, że moi uczniowie pracują coraz chętniej, z coraz większym entuzjazmem.” Pisząc, wyobrażaj sobie uczniów uczących się w ten sposób. Im bardziej plastyczny i barwny obraz potrafisz wywołać w myślach, tym szybciej ujrzysz go w rzeczywistości w swojej klasie.

Technika 4. Wybierz sobie prace domową

 Cel: Rozwijanie w uczniach poczucia

odpowiedzialności i zachęcanie ich do wysiłku.Uczniowie mogą wybrać rodzaj i zakres pracy

domowej. Możliwość wyboru pracy domowej zachęca

zdolnych lub zainteresowanych tematem uczniów do wykonania większej pracy, co w innej sytuacji zdarza się niezmiernie rzadko. Co ważniejsze, swoboda wyboru pracy domowej to dla uczniów okazja do ćwiczenia się w podejmowaniu odpowiedzialnych decyzji.

Technika 1. Co dzisiaj robimy?

Cel: Nakłonienie uczniów do współpracy.Nauczyciel konsultuje z uczniami przygotowany

przez siebie plan lekcjiLekcje można rozpoczynać na wiele sposobów.

Jedną z nich jest ustalenie planu lekcji z uczniami. Plan można przedstawić ustnie albo na tablicy. Z

uczniami z starszych klas można uzgadniać plany długofalowe – na tydzień, miesiąc, a nawet na cały semestr.

 

Technika 2. Zadania na dobry początek.Cel: Zajęcie uczniów konkretną pracą od samego

początku lekcji.Zadanie, które uczniowie dostają natychmiast po

wejściu do klasy.Takie rozwiązanie wymaga wcześniejszego

przygotowania planowanego zadania tak, aby uczniowie mogli natychmiast przystąpić do jego wykonania, bez straty czasu i energii na wyczekiwanie. Metoda ta daje nauczycielowi czas na przygotowanie materiałów do lekcji, sprawdzenie listy lub zajęcie się poszczególnymi uczniami.

Technika 3. Co nowego, co dobrego?

Cel: Skupienie uwagi uczniów i stworzenie w klasie dobrej atmosfery.

Zachęcenie uczniów, by podzielili się z innymi tym, co nowego lub dobrego zdarzyło się w ich życiu.

Technika ta buduje atmosferę bezpieczeństwa w klasie, a ponadto pomaga w skupieniu uwagi uczniów i uczy wzajemnego słuchania się.

Technika 4. Motywujące pytania.

Cel: Rozbudzenie zainteresowania lekcją.Pytania wymagające skupienia uwagi i

pobudzające do myślenia.Skoncentrowana uwaga uczniów, znacznie

ułatwia prowadzenie lekcji.

Technika 5. Podnieś rękę.

Cel: Szybkie i proste przyciągnięcie uwagi uczniów pracujących w grupach.

Nauczyciel przerywa dyskusję w małych grupach podnosząc rękę do góry; uczniowie, którzy to zauważą, także podnoszą ręce. Wszyscy trzymają ręce w górze do chwili, kiedy ustaną wszystkie rozmowy.

Sygnalizowanie podniesioną ręką jest szczególnie przydatne do uciszania hałasu w klasie. Sprawdza się dobrze, bo zmusza do innej formy działania.

Technika 6. Dobrze że..., ale następnym razem...

Cel: Nauczenie uczniów analizowania i oceniania własnych zachowań w otwarty i konstruktywny sposób.

Uczniowie analizują swoją pracę, zwracając uwagę na to, co było ich zdaniem dobre i co można by następnym razem zrobić inaczej.

Stosowanie tej metody umożliwia uczniom ćwiczenie rozważnego i konstruktywnego analizowania własnego zachowania. Część „dobrze” pozwala im dostrzec własne uzdolnienia, co korzystnie wpływa na samoocenę.

Gdy uczniowie podczas lekcji pracują w zespołach, odciążony nauczyciel może poświęcić więcej czasu na indywidualną pracę z osobami, które tego potrzebują. Praca w grupach sprzyja też większemu zaangażowaniu całej klasy w proces uczenia się. Uczniowie, którzy już zrozumieli trudniejsze zagadnienia, najczęściej potrafią skutecznie wyjaśnić je innym, co wzmacnia też ich własne zaangażowanie. Ponadto, pracując w grupie uczniowie mają znacznie więcej okazji do wypowiadania się, podejmowania inicjatywy i dokonywania wyborów. Taka technika, na całe życie utrwala dobre nawyki uczenia się.

Warunki pracy grupowej

•Liczebność grupy.•Dobór członków grupy:

a. swobodny dobór,b. dobieranie grup w sposób zorganizowany,c. dobieranie grup z uwzględnieniem zdolności uczniów.

Technika 1. Zadania w grupach, zmiana grup

Cel:    Utrzymanie wysokiego poziomu zaangażowania

w lekcję.Uczniowie zastanawiają się nad problemem w

małych grupach zadaniowych, a potem  zmieniają grupy.

Technika ta składa się z dwóch etapów:Etap 1: Praca w grupach.Etap 2: Wymiana w grupach.

Technika 2. Prezentacja

Cel: Uczenie się szukania różnych możliwości rozwiązania danego problemu oraz rozwagi.

Uczniowie w małych grupach szukają różnych rozwiązań problemu i przedstawiają je na planszy wraz z prawdopodobnymi efektami każdego wariantu, po czym określają, które rozwiązanie jest, według nich, najlepsze.

1.Przedstawienie problemu.2.Tworzenie małych grup. 3.Wyjaśnienie zadania. 4.Podsumowanie i wnioski.

Cel: Dogłębne poznawanie trudnych zagadnień i otwarta wymiana poglądów.

Uczniowie w parach przygotowują argumenty „za” lub „przeciw” dotyczące jakiegoś kontrowersyjnego tematu. Następnie para „za” siada z parą „przeciw”, aby:

1.wyjaśnić sobie swoje stanowiska, lub,2.wypracować stanowisko wspólne dla całej

czwórki.

Technika 3. Debata

Cel:   Sprawne udzielanie głosu.

Nauczyciel prosi o zgłoszenie się chętnych do zabrania głosu, wybiera kilkoro uczniów i ustala kolejność wystąpień.

Technika 4. Kolejność mówców

Technika 5. Grupa wsparcia

Cel:   Zapewnienie wszystkim uczniom poczucia przynależności do grupy i wsparcia ze strony rówieśników.

Kilkoro uczniów, zazwyczaj czworo, regularnie pracuje w tym samym składzie, zapewniając sobie wzajemnie wsparcie.

Technika 6. Wykonujemy zadanie

Cel:   Rozwijanie umiejętności pracy zespołowej.

Niewielka grupa uczniów pracuje nad zadaniem ćwicząc przy tym, umiejętności interpersonalne.

Technika ta w znakomity sposób rozwija umiejętność wspólnego uczenia się. Składa się z czterech etapów.

Etap 1: Przydzielenie indywidualnych zadań.

Etap 2: Przydzielenie grupom zadania polegającego na wykonaniu określonego produktu.

Etap 3: Omówienie umiejętności pracy w grupie.

Etap 4. Omówienie wyników pracy.

Technika 1. Uporządkuj

Cel: Ćwiczenie umiejętności krytycznego myślenia.

Porządkowanie elementów według określonych kategorii.

Technika ta stymuluje rozwijanie umiejętności myślenia. Polega na uporządkowaniu poznanych faktów według kategorii.

Technikę tę można stosować w każdej dziedzinie wiedzy.

Technika 2. Różnice i podobieństwa

Cel: Ćwiczenie spostrzegawczości i umiejętności różnicowania.

Znajdowanie różnic między obiektami.Technika ta stymuluje rozwijanie umiejętności

myślenia. Polega na ćwiczeniu umiejętności różnicowania poznanych faktów.

Zadaniem uczniów jest wskazanie cech, którymi różnią się między sobą dwa lub trzy obiekty. Umiejętność tę można ćwiczyć przy okazji nauczania różnych przedmiotów.

Technika 3. Streszczenia

Cel: Ćwiczenie umiejętności myślenia w kategoriach ogólnych.

Uczniowie robią streszczenia zadanego materiału.

Streszczenie zmusza do myślenia – trzeba zastanowić się nad całością i podzielić informacje na ważne i mniej ważne, godne zapisania i możliwe do pominięcia.

Technika 4. Przewidywania

Cel: Ćwiczenie umiejętności przewidywania.Uczniowie starają się przewidzieć dalszy rozwój

wypadków.Zabawa w „co by było gdyby” uruchamia twórcze

myślenie uczniów, ale również pomaga im wyjść poza schematy myślowe i poznać przyczyny zjawisk.

Przewidywanie uczy również podejmowania decyzji, gdyż uczeń zdaje sobie sprawę z różnych możliwości i łatwiej podejmuje właściwą.

Brak tej umiejętności owocuje czasami na egzaminach absurdalnymi pomyłkami.

Technika 5. Jak można wytłumaczyć?

Cel: Ćwiczenie rozumowania przyczynowo – skutkowego.

Uczniowie próbują wytłumaczyć dane zjawisko lub wydarzenie.

Technika ta ma na celu wyrobienie nawyku zastanawiania się nad zależnością między przyczyną i skutkiem.

Bardzo dobre efekty może dać ta technika w połączeniu z techniką – podobieństwa i różnice.

Technika 6. Rozwiązywanie problemów

Cel: Ćwiczenie umiejętności rozwiązywania problemów.

Dysponując pewnym zasobem informacji uczniowie szukają optymalnego rozwiązania.

Technika 1. Razem:

Cel:    Zachęcanie uczniów, aby powtarzali razem, współpracując i ucząc się od siebie.

Sposoby ułatwiające powtórzenie materiału przy podsumowaniu działu lub przed klasówką.

sposób 1. Powtarzanie chórem

Cel: Pomoc w pamięciowym opanowaniu materiału, a także zwiększenie zaangażowania uczniów i poziomu aktywności w klasie.

Uczniowie chórem powtarzają informacje podawaną przez nauczyciela lub czytają głośno sentencje umieszczone na kartkach.

sposób 2. Nauka w parach

Cel: Utrwalanie wiedzy oraz wzmacnianie więzi między uczniami.

Technika pracy w parach często służy uczniom do wzajemnego wytłumaczenia sobie zagadnienia. Można ją zastosować, gdy uczniowie zgłaszają wątpliwości dotyczące zrozumienia przez nich materiału. W podobny sposób uczniowie mogą ćwiczyć zapamiętywanie informacji, na przykład wzorów matematycznych lub nowych słów lub powtarzać materiał. Metoda polega na wzajemnym zadawaniu sobie pytań

sposób 3. Powtórka – „moim zdaniem”

Cel: Utrwalanie materiału oraz ćwiczenie współpracy między uczniami.

Uczniowie w parach dzielą się tym, co wiedzą na dany temat.

sposób 4. Przekazywanie pytania i odpowiedzi

Cel: Zaakcentowanie szczególnie istotnej informacji.

Nauczyciel podaje pytanie i odpowiedź, które uczniowie przekazują sobie w ten sposób, że jeden uczeń zadaje pytanie, a drugi na nie odpowiada.

Jest to technika pozwalająca w zabawny i prosty sposób utrwalić ważne informacje. Zastosowana na początku lekcji, ożywia uczniów i pomaga skupić ich uwagę.

sposób 5. Ocena koleżeńska

Cel: Powtórzenie wiadomości, ćwiczenie uważnego słuchania, doskonalenie komunikacji przez udzielanie i odbieranie informacji zwrotnej.

Uczniowie przygotowują krótką (jedno – dwuminutową) wypowiedź na temat zadany przez nauczyciela. Jeden z nich prezentuje swoją wypowiedź na forum klasy, a inni udzielają mu informacji zwrotnej zgodnie z ustalonymi wcześniej zasadami.

Technika 2. Test powtórka

Cel: Zaangażowanie wszystkich uczniów w powtórkę materiału i korygowanie błędów. Satysfakcja uczniów z pracy w szkole.

Nauczyciel zadaje szereg pytań odnoszących się do omawianego wcześniej materiału, a uczniowie udzielają na nie pisemnych odpowiedzi. Po każdym pytaniu nauczyciel podaje prawidłową odpowiedź.

Technika 3. Twórcze sprawozdania

Cel: Rozbudzenie zainteresowania,

sprzyjającego uczeniu się u pozostałych uczniów.

Urozmaicone formy sprawozdań.

Technika 4. Najważniejsza jest nauka

Cel: Położenie nacisku na naukę i zmniejszenie napięcia wokół stopni.

Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że w szkole chodzi przede wszystkim o uczenie się, a nie ocenianie. Nauczyciel zachęca uczniów, aby uczyli się nie dla stopni.

Technika 5: Sposób komunikowania ocen

Cel: Zestawienie ocen jest użytecznym wskaźnikiem postępów ucznia.

Sposób przekazywanie ocen uczniowi spełnia wymagania formalne i jednocześnie służy interesowi ucznia.

„Dobra cenzurka” oznacza sukces szkolny, ale niekoniecznie sukces w uczeniu się. Natomiast „zła cenzurka” oznacza kłopoty, których źródło częściej tkwi w sytuacji rodzinnej niż w szkole.

Oto kilka propozycji sporządzania takiego zestawienia ocen, które pełniej odzwierciedlałoby to, co dzieje się w klasie, w której jest położony nacisk na naukę:

Omówienie postępów uczniów. Dobrym uzupełnieniem zestawienia ocen mogą być indywidualne rozmowy z uczniem. Strategia otwartych drzwi. Aby pokazać rodzicom i innym zainteresowanym osobom, jakie postępy robią uczniowie, można zaprosić ich na lekcję.  Strategia pozytywna. Pisemne informacje o wynikach. Ocena rodzicielska lub samoocena według kryteriów wskazanych przez nauczyciela. Technika ta opiera się na ścisłej współpracy z rodzicami lub z uczniami.

RECEPTA DLA NAUCZYCIELA NA SUKCES UCZNIA1. Przekonaj ucznia, że naprawdę lubisz go uczyć. 2. Mów jasno, głośno, wyraźnie, z zapałem. 3. Dbaj o właściwe tempo mówienia. 4. Bądź swobodny i baw się razem z uczniem podczas nauki. 5. Okazuj mu zaufanie. 6. Wyraźnie określ cele. 7. Bądź przygotowany do lekcji. 8. Przygotowuj ciekawe pomoce naukowe. 9. Ogranicz do minimum czynniki rozpraszające uwagę. 10. Dbaj o dobry nastrój ucznia. 11. Przypominaj informację, kiedy uczeń zaczyna ją zapominać. 12. Polegaj na nim, stawiaj na niego, wierz w jego możliwości. 13. Bądź dla niego oparciem, bądź po jego stronie. 14. Nie oszukuj go, dotrzymuj przyrzeczeń. 15. Udzielaj odpowiedzi na najtrudniejsze pytania.

16. Jeśli coś mu się nie uda, zrozum go i zachęć do dalszej pracy. 17. Chwal za wszystko, co da się pochwalić. 18. Doceniaj go. 19. Nigdy nie przerywaj, kiedy on mówi. 20. Pozwól mu kontynuować Twoją myśl na jego sposób. 21. Słuchaj uważnie upewniając się, że dobrze rozumiesz. 22. Rozwijaj jego samodzielność. 23. Zachęcaj do krytycznego myślenia. 24. Okazuj mu swoje pozytywne uczucia. 25. Pokaż mu, że jesteś człowiekiem omylnym i popełniającym błędy. 26. Stosuj różne metody nauczania - bądź nieszablonowy i ekscytujący. 27. Odnoś do rzeczywistości to, czego go uczysz - niech praktyka uzupełnia teorię. 28. Kończ lekcję w takim momencie, żeby miał poczucie niedosytu (jak w dobrym serialu).

Zakończenie 

‘’Żeby dziecko zapalić , trzeba samemu płonąć ‘’

Powodzenia! Dziękuję za

uwagę.