EKONOMİK GÖRÜNÜM VE REFORM GÜNDEMİ

Naci AĞBAL

Maliye Bakanı

15 Kasım 2016

T.C MALİYE BAKANLIĞI

1

Sunum Planı

Türkiye Ekonomisi

Reform Niteliğinde Yaptığımız Düzenlemeler

İhracata ve Ekonomiye Destekler

Reform Gündemi

2

Türkiye Ekonomisi

3

Ekonomik Büyüme: 27 Çeyrektir Kesintisiz Devam Ediyor

0

1

2

3

4

5

6

20

11

-Ç4

20

12

-Ç1

20

12

-Ç2

20

12

-Ç3

20

12

-Ç4

20

13

-Ç1

20

13

-Ç2

20

13

-Ç3

20

13

-Ç4

20

14

-Ç1

20

14

-Ç2

20

14

-Ç3

20

14

-Ç4

20

15

-Ç1

20

15

-Ç2

20

15

-Ç3

20

15

-Ç4

20

16

-Ç1

20

16

-Ç2

Çeyrekler İtibarıyla Büyüme (%)

4 Kaynak: TÜİK

İstihdam: En Yüksek İstihdam Artışı Sağlayan 2. OECD Ülkesiyiz

6,8

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

Mek

sika

Türk

iye

AB

D

Ko

lom

biy

a

Alm

anya

Bre

zily

a

İngi

lter

e

Şili

Ru

sya

Po

lon

ya

Mac

aris

tan

Fran

sa

Bel

çika

Çek

Cu

mh

uri

yeti

Slo

vaky

a

Dan

imar

ka

Jap

on

ya

Slo

ven

ya

İrla

nd

a

İtal

ya

Po

rtek

iz

Yun

anis

tan

Avr

o B

ölg

esi

İsp

anya

(20

07

-20

16

İsti

hd

am

Değ

işim

i, M

ilyo

n K

işi)

Kaynak: TÜİK, Eurostat, OECD

Enflasyon 2

9,7

18

,4

9,3

7,7

9,7

8,4

10

,1

6,5

6,4

10

,5

6,2

7,4

8,2

8,8

7,5

6,5

5,0

5,0

0

5

10

15

20

25

30

352

00

2

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

20

19

(%)

Kaynak: TÜİK, OVP

Kaynak: TÜİK, TCMB, OVP

Cari Açık

6,1

9,6

6,1

7,7

5,4

4,5 4,3 4,2

2

3

4

5

6

7

8

9

10

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

(GSY

H, %

)

Genel Devlet Açığı

10,8

1,9 1,7 1,6 1,0

-2

0

2

4

6

8

10

122

00

2

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

20

19

(GSY

H, %

)

Maastricht Kriteri: % 3

OVP (2017-2019)

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı

AB Tanımlı Genel Devlet Borç Stoku

74

32,8 31,9 31,0 29,9

25

30

35

40

45

50

55

60

65

70

75

200

2

200

3

200

4

200

5

200

6

200

7

200

8

200

9

201

0

201

1

201

2

201

3

201

4

201

5

201

6

201

7

201

8

201

9

(GSY

H, %

)

OVP (2017-2019)

Maastricht Kriteri: % 60

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

Genel Devlet Açığı

Genel Devlet Açığı ve Borç Stoku (2016)

Kamu Borç Stoku

4,7

3,6

2,9

2,0 1,9

1

2

3

4

5

GelişmekteOlan Ülkeler

G7 OECD Ort. Avro Bölgesi TÜRKİYE

(GSY

H, %

,20

16

)

121,7 116,0

91,7

47,2

32,8

20

50

80

110

140

G7 OECD Ort. AvroBölgesi

GelişmekteOlan

Ülkeler

TÜRKİYE

(GSY

H, %

, 20

16

)

%60

Maastricht Kriteri

Kaynak: IMF, OECD, Kalkınma Bakanlığı

%3 Maastricht Kriteri

Reform Niteliğinde Düzenlemeler

11

GERÇEKLEŞTİRDİĞİMİZ REFORMLAR

12

İşgücü Piyasası Reformu

Katma Değer Zincirinde Yükselme

Yatırımları Teşvik

Tasarrufları Artırma

Yatırım Ortamının

İyileştirilmesi

Uluslararası İşgücü Kanunu • Turkuaz Kart ile nitelikli insan gücü

• Ar-Ge ve nitelikli personele teşvik

Genç ve Kadın İstihdamı • Gençlerin istihdamına destek

• Genç girişimcilere destek

• Doğuma yönelik haklar

Özel istihdam büroları • Geçici iş ilişkisi

• Uzaktan Çalışma

İşbaşı Eğitim Programları • Mesleki yüksekokulların

yapılandırılması

• Çıraklık eğitimi

13

İşgücü Piyasası Reformu

Katma Değerli Üretime Teşvik: Ar-Ge Desteklerini Arttırdık

Ar-Ge ile ilgili vergi teşviklerini ana mevzuatına taşıdık, uygulama birliği sağladık

Tasarım faaliyetlerini destek kapsamına aldık.

Ar-Ge Merkezleri için gerekli personel sayısını 30’dan 15’e indirdik

KOBİ’lere yönelik olarak sipariş üzerine Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerini vergisel açıdan destekledik

Fikri mülkiyet haklarının ticarileştirilmesindeki istisna uygulamasını kolaylaştırdık.

Öğretim elemanlarının Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde sürekli ya da kısmi süreli çalışmasına olanak sağladık

Öğretim üyelerinin Ar-Ge projelerinden elde ettikleri gelirlerin %85’ini alabilmesini mümkün kıldık.

14

Katma Değerli Üretime Teşvik: Ar-Ge’nin Ticarileştirilmesini Etkinleştirdik

Ar-Ge faaliyetlerinin ticarileştirilmesinden elde edilen kazançların %50’sini gelir ve kurumlar vergisinden istisna ettik

Fikri mülkiyet haklarının ticarileştirilmesine yönelik gelir vergisi stopajını %50 azalttık

Buluşların devri ve satışını katma değer vergisinden istisna ettik, yüklenilen vergilerin indirimine imkan sağladık

Desteklenen Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünlere ilişkin yatırımları öncelikli yatırım saydık ve 5. Bölge destekleri sunduk

OECD teknoloji yoğunluk tanımına göre yüksek teknolojili yatırımlar öncelikli yatırım saydık ve 5 inci bölge desteklerinden yararlanmasına olanak sağladık

Orta-yüksek teknolojili yatırımlara IV. Bölge destekleri sunmaya başladık

15

Ar-Ge Destekleri

16

276 FAAL AR-GE MERKEZİ

28.000 AR-GE PERSONELİ

14.000 AR-GE PROJE

51 FAAL, 13 YAPIM AŞAMASINDA TOPLAM 64

TEKNOPARK

41.000 AR-GE PERSONELİ

29.000 AR-GE PROJE

Yatırımları Teşvik

17

Teşvik Sistemini Etkinleştirdik

İşlem Maliyetlerini Azalttık - Süreçleri

Basitleştirdik

Yatırım Ortamındaki Belirsizlikleri

Giderdik

Uluslararası Yatırımları Ülkemize

Kazandırıyoruz

Süper Teşvik Sistemini başlattık

Yatırım döneminde yararlanılabilecek yatırıma katkı oranını %80’e

çıkarttık

Yatırıma katkı tutarının endekslenmesine imkan sağladık

Kurumlar vergisi desteğinde avantajlı yatırıma katkı oranları ile sigorta

primi işveren hissesinde uzun destek sürelerini kalıcı hale getirdik

Stratejik yatırımlarda; yatırıma başlama tarihinden bağımsız olarak faiz desteği verilebilmesini mümkün kıldık

Stratejik yatırımlar dışındaki yatırımlarda da inşaat işleri nedeniyle indirilemeyen KDV iadesini mümkün kıldık

18

Teşvik Sistemini Etkinleştirdik

19

Süper Teşvik Sistemi

Destek Unsurları

Uygulama

Genel Teşvik

Uygulama

Bölgesel

Teşvik

Uygulama

Öncelikli

Yatırımların

Teşviki

Büyük

Ölçekli

Yatırımların

Teşviki

Stratejik

Yatırımların

Teşviki

Proje Bazlı

Yatırımların

(Süper)

Teşviki

KDV İstisnası

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Vergi İndirimi

Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği

Gelir Vergisi Stopajı Desteği

Sigorta Primi Desteği1

Faiz Desteği

Yatırım Yeri Tahsisi

KDV İadesi

10 Yıla Kadar Kurumlar Vergisi İstisnası

Hazine Taşınmazının Bedelsiz Devri

Enerji Tüketim Harcamalarının Karşılanması

Ücret Desteği Sağlanması

Yatırıma Ortak Olunması

Alım Garantisi

İzin, Tahsis, Ruhsat, Lisans Kolaylığı

Altyapı Yatırım Desteği

Faiz Hibe Desteği

20

İmalat sanayi makine ve teçhizat yatırımlarının finansmanında kullanılan kredilere BSMV istisnası getirdik

Sözleşmelerin tek nüshasından damga vergisi ve noter harcı alınması başta olmak üzere işlem vergilerine yönelik birçok iyileştirmeler yaptık

Yatırım teşvik belgesi kapsamında; binalara 5 yıl süreyle, arazilere yatırım teşvik belgesi süresince emlak vergisi muafiyeti tanıdık

Kuruluş işlemlerine ait başvuru evraklarının vergi dairesine elektronik olarak gönderilebilmesini mümkün kıldık

Şirket kuruluş ve defter tasdik işlemlerinde alınan harçların odalar tarafından da tahsil edilmesini sağlayarak işlem süreçlerini kısalttık

Yatırım Maliyetlerini Düşürdük – Süreçleri Kısalttık

İzaha Davet müessesesini getirerek inceleme öncesi mükellefe izahta bulunabilme imkanı sağladık

Vergi teşviklerinden geriye dönük olarak yararlandırılmamaya ilişkin hükümleri VUK’tan çıkararak güvenli bir yatırım ortamı oluşturduk

Döviz kazandırıcı faaliyetlerde damga vergisi ve harç istisnası ihtilaflarını ortadan kaldırdık

Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımında uluslararası mevzuata uyum sağlayarak belirsizlikleri giderdik

Transfer fiyatlandırması belgelendirme yükümlülüğünü tam ve zamanında yerine getirenlere örtülü kazanç dağıtımı nedeniyle yapılacak tarhiyatlarda vergi ziyaı cezasının yarısının alınmasını sağladık

21

Yatırım Ortamındaki Belirsizlikleri Giderdik

Bölgesel yönetim merkezlerine kurumlar vergisi muafiyeti tanıdık ve belirsizlikleri giderdik

Bu merkezlerde çalışanlara, Türkiye dışındaki kazançlar üzerinden döviz olarak ödenen ücretleri gelir vergisinden istisna ettik

İleri teknolojiye sahip şirketlerin satın alınmasına ilişkin işlemleri damga vergisi ve harçtan muaf tuttuk

Kamu özel işbirliği ile uluslararası ikili ve çok taraflı anlaşmalar kapsamında yapılan projelere ilişkin işlemleri döviz kazandırıcı faaliyet kabul ettik

22

Uluslararası Yatırımları Ülkemize Kazandırıyoruz

• Özel Emekliliğin alternatif bir emeklilik olarak desteklenmesi

• Finansman imkanlarının çeşitlendirilmesi

• Yurt İçi tasarrufların artırılması

AMAÇ

• 45 yaş altı zorunlu katılım

• Gelire bağlı olarak % 3 katkı payı

• 1.000 TL devlet katkısı

• 2 ay içinde çıkma hakkı

• Emeklilikte sistemde kalanlara ilave birikimin %5’i

DÜZENLEMELER

23

Tasarrufları Artırma: BES Otomatik Katılım

Gelir vergisi istisnası sağlayarak bireysel emeklilik sistemi ile birikimli hayat sigortalarında daha uzun kalmayı teşvik ettik

Bireysel emeklilik, gruba bağlı bireysel emeklilik ve işveren grup emeklilik sözleşmelerini damga vergisinden istisna tuttuk

Menkul kıymet yatırım fon ve ortaklıkları ile emeklilik yatırım fonlarının para piyasası işlemlerine BSMV istisnası getirdik

Yatırım Ortamının İyileştirilmesi

24

Taşınır Rehni Kanunu Bilirkişi Kanunu

İhracata ve Ekonomiye Destekler

25

İhracata Yönelik Vergisel Teşvikler

KDV İade Sistemini Etkinleştiriyoruz

İhracata Yönelik Destekler

Reel Sektöre Destekler

26

İhracat ve Ekonomiye Destek

İhracat potansiyeli yüksek firma yetkililerine iki yıl süreyle yeşil pasaport

Gelirinin %85’ini yurt dışından elde eden hizmet işletmelerine çalışanları nedeniyle gelir vergisi stopajı teşviki

Hizmet ihracının kapsamını genişlettik: ürün testi, sertifikasyon, veri işleme, veri analizi, mesleki eğitim hizmetlerini dahil ettik

Yüksek ve orta yüksek teknolojili ürünlerin imalatına ilişkin işlemlere damga vergisi ve harç istisnası sağladık

Yurt dışında tanıtım ve pazarlama ve fuarlara katılım için yapılan işlemlere damga vergisi ve harç muafiyeti getirdik

27

İhracat Desteklerini Artırdık

Haksız KDV iadelerinin önlenmesi

Sadeleştirilmiş, Standart Uygulamalar

Etkin, Hızlı, Doğru İade

KDV İade Eylem Planı

28

Odalar, Sektör Temsilcileri, Meslek Kuruluşları ve vergi dairleri ile toplantılar yaptık.

Görüş ve öneriler doğrultusunda mevzuatı sadeleştiren ve uygulamaları kolaylaştıran Tebliğ değişikliği taslakları hazırladık.

KDV İade Eylem Planı

Elektronik altyapıyı iyileştirdik

Kamu kurumlarıyla veri paylaşımı konusunda protokoller imzaladık.

İhtisas Vergi Daireleri kurduk

• Ankara’da Anadolu ve Ankara İhtisas Vergi Daireleri

• İstanbul’da Vatan İhtisas Vergi Dairesi

KDV iade servislerinde çalışan personeli e-uygulamalar ve mevzuat güncellemeleri konusunda uzmanlaştırdık

29

30

1 Milyar TL

3 Milyar TL

• İhracatın desteklenmesine yönelik ayrılan kaynağı 1 milyar TL’den 3 milyar TL’ye çıkarıyoruz.

• Mevcut desteklere ayrılan kaynağı artırıyor, yeni destek unsurlarını hayata geçiriyoruz.

• İhracatçımızın rekabetçi gücünü artıracak şekilde maliyetleri aşağı çeken destekler getiriyoruz.

• Teknoloji yoğun ürünlerin ihracatına ve ihracatın finansmanına destek sağlıyoruz.

İhracat Destekleri (2017 Yılı)

Reel Sektör Destekleri (2017 Yılı)

31

Sosyal Güvenlik Prim Destekleri

Sosyal Güvenlik İşveren Prim Destekleri

• Reel kesim destekleri içerisinde en büyük payı sosyal güvenlik işveren prim desteklerine veriyoruz.

• 2017 yılında 22 milyar TL tutarında işveren primini karşılıyoruz.

Bağ-Kur Prim Desteği

• BAĞ-KUR’lu vatandaşlarımızın primlerini 5 puan indirdik.

• Esnafımızın ödediği primde 82 TL ila 530 TL arasında indirim sağladık.

• Bu destek için bütçemizden 1,5 milyar TL kaynak ayırdık.

32

Faiz Desteği

• 2017 yılında Halk Bankası aracılığıyla kullandırdığımız esnaf kredileri için faiz desteği olarak 1,3 milyar TL kaynak ayırdık.

Esnaf Kredileri Faiz Desteği

• Ziraat Bankası aracılığıyla tarımsal kredilere verdiğimiz faiz destek tutarını %37 artırarak 2,4 milyar TL’ye çıkartıyoruz.

Tarımsal Kredi Faiz Desteği

33

KOBİ Destekleri

Gençlerimize Hibe – Faizsiz Kredi Desteği

• Genç girişimcilerimize KOSGEB üzerinden hibe veya faizsiz kredi olarak 650 milyon TL kaynak ayırdık.

• Kendi işini kurmak isteyen gençlerimize proje karşılığı 50 bin TL’ye kadar karşılıksız nakdi destek veriyoruz.

• Kendi işini kurmak veya geliştirmek isteyen gençlerimize ayrıca 100 bin TL’ye kadar faizsiz kredi veriyoruz.

KOSGEB Destekleri

• KOSGEB üzerinden işletmelerimize 1,1 milyar TL destek:

• Markalaşma

• Kurumsallaşma

• Kapasite geliştirme

• Ar-Ge

• İnovasyon

• İşletmecilik

34

Diğer Destekler

Yatırım Teşvikleri

• Yatırım yapan işletmelerimize sağladığımız destekler için bütçemizden 2017 yılında yaklaşık 600 milyon TL kaynak ayırıyoruz.

• Kurumlar vergisi indirimi başta olmak üzere çeşitli vergi indirimleri ve istisnaları sağlıyoruz.

Turizm Sektörü Destekleri

• 2017 yılında turizm sektörüne verdiğimiz desteği yaklaşık 4 katına çıkararak bütçemizden 522 milyon TL kaynak ayırıyoruz.

35

Reform Gündemi

36

GÜNDEMDEKİ REFORMLAR

37

Demokrasi ve Adalet

Eğitim Reel

Ekonomide Köklü Değişim

Öncelikli Dönüşüm

Programları

Kamu Yönetimi

Kamu Maliyesi

TEŞEKKÜRLER!