KONGREMİZE KATKILARINDAN DOLAYIANA SPONSORLAR

BORSA İSTANBUL

DİĞER SPONSORLARIMIZ

Bemar Kariyer OkuluGöker Doğa EvleriAla Cafe & Bistro

Kahve DünyasıEmerald

Altın Çini SeramikKütahya Porselen

Kütahya BelediyesiKütahya Şeker Fabrikası

TEŞEKKÜR EDER

ZE KATKILARINDAN DOLAYI ANA SPONSORLAR

KÜTAHYA VAL İLİĞİ

ER SPONSORLARIMIZ

Bemar Kariyer Okulu Göker Doğa Evleri Ala Cafe & Bistro

Kahve Dünyası Emerald

Altın Çini Seramik Kütahya Porselen

ya Belediyesi Şeker Fabrikası

ŞEKKÜR EDERİZ

3

SUNUŞ

Mülki İdare ve Halkla İlişkiler

Sosyal bir varlık olan insan dünya üzerindeki tarihi boyunca tek başına yaşamamış, sürekli topluluklar halinde yaşamıştır. İnsanoğlunun toplum haline gelebilmesi için kültür, tarih, din, dil gibi unsurların paylaşılması gerekmektedir. Böylelikle bir kuşaktan diğerine aktarılarak gelen kültürel miras sayesinde insanlar toplum olma özelliğini devam ettirmişlerdir. Kültürel aktarım ise toplumu oluşturan bireylerin birbirleriyle olan yazılı ve sözlü iletişimleri sayesinde mümkün olmaktadır.

Hukuk Devleti anlayışının yerleştirilmesi, bunun önündeki engellerin aşılması, hem de kamu yönetiminin günümüzdeki ideallere ulaşılması bakımından, yönetim geleneğimizin ana öğelerinden biri olan mülki yönetim sistemine ve mülki idare amirlerine önemli rollerin düştüğü gerçeği ortadadır.

Değişmeyen tek şeyin değişim olduğu dünyanın bir gerçeğidir. İdare sistemi ve anlayışı da dünya kurulduğundan günümüze kadar gelişme, değişme, farklılaşma yaşamıştır. Gelişen teknoloji ile birlikte toplumun beklentileri ve ihtiyaçları da değişmektedir. Teknolojik araçlara olan ihtiyaç giderek artmaktadır. Toplumdaki inanç farklılıkları da bu konudaki ihtiyaçları ve istekleri de değiştirmektedir. Eskiden cami istenirken daha sonra diğer ibadet yerlerinin istenmesi buna en iyi örnektir.

Türkiye gelişmişlik düzeyleri birbirinden farklı birçok etnik gurubun bir arada yaşadığı bir ülkedir. Hem coğrafi farklılıklar, hem etnik gruplar, hem de ekonomik grupların farklılıkları ve bunlara ek olarak; köy, şehir, metropol farklılıkları insanların beklentilerini çeşitlendirmekte ve idari anlayışı da bulundukları pozisyona göre değişmektedir.

Bu duruma şöyle bir örnek verebiliriz: Diyarbakır’ın Bismil İlçesindeki bir köyde yaşayanlar; su, araçların gittiği yol, düzenli elektrik, güvenlik, uygun çalışma şartlarının oluşturulmasını beklerken, Konya’nın Akşehir İlçesindeki köyde yaşayan vatandaşların sulama ve damlama sistemleri, yol açma, sathi kaplama, tarlasına elektrik alma, can ve mal güvenliği, çalışma şartları ve ücretlerde daha da iyileştirme gibi beklentileri olmaktadır.

Köylerde bunlar gibi ihtiyaçlar varken şehre gelindiğinde ihtiyaçların daha da çeşitlendiği görülmektedir. Mesela; su, temiz ve içilebilir olmalı ve kesintiler olmamalı, yollar beton sathi kaplama olmalı, güvenli olmalı, farklı alanlarda iş imkânları ve yeterli ücret olmalı.

Bölgeler arasında da ihtiyaçlar farklılık göstermektedir. Her bölgede, bölgenin kendine has özelliklerinden kaynaklanan yenilik ve değişim gözlenmektedir. Bölgelere göre ihtiyaçların, isteklerin farklı ve çeşitli olması, beklenilenin değişikli ği Mülki İdare Amirleri açısından yetki genişliği çerçevesinde değerlendirilmesi ve yerine göre iletişim ve halkla ilişkiler anlayışı geliştirilmesini gerekli kılmaktadır. Bu nedenle; Mülki İdare Amirleri’nin ileti şimde ve hakla ilişkilerde ustalaşması, insanların bedeni, ruhi ve akıl anlayışlarına göre iletişim kurabilmesi gerekmektedir.

4

Mülki İdare Amirleri iletişim ve halkla ilişkileri vatandaşlarla beraber yaptığı gibi kendi ekibine karşı, memurlarına karşı da uygulamalıdır. Onların anlayışlarını da bilmek zorundadır. Her il ve ilçedeki memurların anlayış, algı, beklenti, bakış açıları çeşitlidir. Memurların iş verimliliği ve idarenin yüz akı olmaları için memurlarla da iyi bir iletişim içerisinde olmak zorundadır. Onların devlet vazifelerinin yanında işlerini sevdirerek yapmaları sağlanmalıdır. Bunun yanında her ne kadar Valiliklerde Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü olmasına rağmen, burada uzman kişilerin olmayışı sadece Valilerin bilgi birikimleriyle yönetildiğini ve bu işin yürüdüğünü göstermektedir. Kaymakamlıklarda ise Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Bürosu ve personeli bulunmamaktadır.

Bir diğer taraftan baktığımızda ise Vali ve Kaymakamların Halkla İlişkiler konusunda yeterli eğitim almadıkları gibi konuyla alakalı olarak hizmet içi eğitim de düzenlenmediği görülmektedir. Bu eğitim verilmediğinden idarecilerin rasyonel ve bilimsel yöntemleri bilmediğinden mütevellit, ülkemizde halka yaklaşımın aynı oranda ve eşit seviyede olmadığı herkesçe malumdur. Halk arasında bu vesile ile filanca Kaymakam çok iyiydi, filanca Vali çok iyiydi veya filanca çok iyi değildir gibi kanılar yaygındır. Bu kanılar da devletin birlik ve dirliğine zarar vermektedir.

Halkla İlişkiler anlayışı konusunda ülkemizdeki tüm Vali ve Kaymakamlara yol gösterebilecek bilgi birikiminin, bir dokümanın, bir rehberin hazırlanması gerekmektedir. Vali ve Kaymakamların halkla ilişkiler eğitimi almaları veya hizmet içi eğitimlerde bu eğitimin verilmesi gerekmektedir. Halkla İlişkiler alanında bilimsel araştırma metodu, hiçbir Vali ve Kaymakamın elinde mevcut değildir. Bu konuda bilimsel araştırma (yol gösteren) metodu da oluşturulmalıdır.

Yönetimi geliştirmek, en doğru kararları alabilmek ve uygulayabilmek için kuruluşların organizasyon yapısında bilgi üreten, değerlendiren ve yönetim kademelerinin istifadesine sunan yeni bir yapılanma sürecine girilmiştir. Bu süreçte, sadece kurum içi bilgi üretimi yeterli görülmemekte, ayrıca kurum dışında başta akademik kuruluşlar olmak üzere, çeşitli kuruluşlar ile etkili işbirliği yöntemleri geliştirilmektedir.

Yine dünyada 1900’lü yılların başından beri uygulanan “Bench Marking” yöntemi şirketlerde ve uygulayan birimlerde ciddi gelişmelere ön ayak olmuştur. Vali ve Kaymakamların halkla ilişkiler uygulamalarının tespit edilerek ortaya konulması ve diğerlerine örnek olarak sunulması da bu anlayışın hem ön plana çıkmasını, hem de iyi örneklerin diğer Vali ve Kaymakamlara anlatılarak onlara yön göstermesi, halkla ili şkiler anlayışının gelişmesine yardımcı olacaktır.

İletişim araçlarının çeşitlenmesi ve hızlanması bilgilerinin paylaşımında etkinin (olumlu, olumsuz) yayılmasında Yönetişimi kaçınılmaz hale getirmiştir. Her gün iş talebinde bulunan onlarca vatandaşın bir paket gıda yardımı alabilmek için sıraya giren yoksul kesimlerin eğitimden uzak çocukların, okuma yazma bilmeyen %20 civarındaki yurttaşın, koruma altına alınmak isteyen kimsesiz ve sorunlu çocukların başvuru makamı olarak bilinen Valilik ve Kaymakamlıklar, sosyal devlet yaklaşımının taşradaki uygulayıcısı olarak ciddi bir sorumluluk ve görev yükü altında bulunmaktadır.

5

Sosyal devletin sorumluluk altına giren ve temel görevlerinden olan eğitim, sağlık, sosyal güvenlik, konut, sosyal adalet ve sosyal yardımlaşma gibi konular doğrudan veya dolaylı olarak yasalar tarafından mülki idare amirlerine verilen görevlerdir.

Mülki İdare amirlerinin uygulayıcı, denetleyici ve organize edici özellikleri, gerekli kaynaklarla zenginleştirildi ğinde, toplumun sosyal yaşam seviyesinin yükseltilmesinin yanında, sosyal adaletin gerçekleştirilmesinde önemli aşamalar sağlanmış olacaktır.

Devletler her zaman yaptıkları uygulamaların halkın yararına olduğunu anlatmak ve bunlara halkı inandırmak zorundadır. Bunu da yapacak olan taşradaki idarecilerdir. Ülkemizde bu idareciler Vali ve Kaymakamlardır. İllerde ve ilçelerde devleti ve hükümeti Vali ve Kaymakamlar temsil etmektedir. Sorun varsa ve halk gayri memnunsa bunun idarecilerden kaynaklandığı muhakkaktır. İdarecilerden aşağıya doğru çözüm odaklı ve gerçekten simetrik halkla ilişkiler uygulaması gerekmektedir.

Halkla ilişkiler sorununun çözümü; mutlu devlet, mutlu birey ve devletine bağlı vatandaşlar topluluğu oluşturacaktır. Eşitlik ve vatandaşlar tarafından “devlet bizim için elinden geleni yapıyor” inancı, birlik ve beraberliği pekiştirecek ve ülkede refah yönünde bir ilerleme başlayacaktır. İçeride birlik ilerlemenin olmazsa olmazıdır. Son yıllarda yapılmaya çalışılan demokratik açılım, sosyal projeler halkın doğru ve tarafsız bilgilendirilmesi halkla ilişkilerin önemini ortaya koymaya yeter de artar olaylardır.

Kenan ÇİFTÇİ Kütahya Valisi

7

ÖN SÖZ

Her yıl farklı bir üniversite tarafından gerçekleştirilen Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi’nin bu yılki ev sahibinin Dumlupınar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi olmasından duyduğum mutluluk ve onuru belirterek sunuşuma başlamak istiyorum.

Kendi alanında tam 21 yıldır devam etmesi ve çok sayıda katılımcı ile gerçekleştirilen bir kongre olması nedeniyle, Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongre’sinin benzerleri yanında farklı bir yere sahip olduğu kanısındayım. 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi’nin kuruluşumuzun 21. Yılında Üniversitemiz’de gerçekleştiriliyor olması da bizi ayrıca heyecanlandırmaktadır.

Yönetim ve Organizasyon alanında çalışan birçok farklı üniversiteden akademisyenle birlikte, bu alanda yüksek lisans ve doktora yapan öğrencilerin bildiri sahibi; kamu ya da özel kuruluşlarda görev yapan yönetici ya da yönetici adaylarının da dinleyici olarak bu kongreye katılması değişik yönetsel ve örgütsel sorunlarla birlikte, bu sorunlara yönelik olası çözüm önerilerini farklı bakış açılarıyla değerlendirmeyi de mümkün kılmaktadır. Bununla birlikte bu tür kongrelerin belki de en önemli katkılarından bir tanesi de alanla ilgili çalışan kişilerin sosyal etkileşimlerinin gerçekleşmesi ve birlikteliklerine katkı sağlamasıdır.

Kongre düzenleme kuruluna toplam 381 bildiri özeti gönderilmiştir. Bu bildiri özetleri 3-4 Şubat tarihleri arasında Dumlupınar Üniversitesi’nde bir araya gelen danışma ve hakem kurulu üyelerince değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucunda toplam 147 bildirinin kongrede sunulmasına karar verilmi ştir. Kabul edilen 147 bildiriden 136’sının genişletilmiş özeti kongrede sunulmak üzere gönderilmiş olup, bu bildiriler kongre kitabında yayınlanmıştır.

Düzenli ve titiz çalışmaların, alanla ilgili bilgilerin ve yeniliklerin paylaşıldığı akademik bir ortam oluşmasını sağlayan yönetim ve organizasyon kongrelerinin geçmişten günümüze kadar aynı popülerlikte devam etmesinde; kongrelerin oluşumunu ve gelişimini sağlayan, destekleyen, büyük bir sabır ve özveriyle çalışmalarını yürüten kişi ve kuruluşların büyük katkısının olduğunu düşünüyorum. Bu nedenle 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi’ne gelinceye kadarki 20 kongrenin düzenlenmesinde emeği geçen herkese teşekkürlerimi ve takdirlerimi sunmak isterim. Ayrıca kongreye katkı sağlayan ancak bugün aramızda olmayanlara rahmet diliyor, danışma kurulu üyeliği yaparak kongre çalışmalarına rehberlik edenlere şükranlarımı sunuyor, kongre bildirilerinin değerlendirilmesi sürecinde büyük bir özveriyle çalışan değerlendirme kurulu üyelerine, değerli çalışmalarını paylaşan akademisyenlere ve dinleyici olarak kongrede yer alan katılımcılara teşekkürlerimi sunuyorum.

Son olarak kongrenin ev sahipliğini alma azmini ve cesaretini gösteren, yaklaşık 1 yıl süren yoğun, titiz, yorucu ama bir o kadar da keyifli bir çalışma sonrası sizlerle birlikte olmamızı sağlayan kongre sekreterliği ve kongre düzenleme kurulu üyesi arkadaşlarımız Doç.Dr.M. Kemal DEMİRCİ, Doç.Dr. Gülten EREN GÜMÜŞTEKİN, Yrd.Doç.Dr. Derya ERGUN ÖZLER, Yrd.Doç.Dr. Ceren GİDERLER ATALAY,

8

Yrd.Doç.Dr. Harun BÜBER, Yrd.Doç.Dr. Yavuz BOZKURT Araş.Gör. Meltem DİRİCAN, Araş.Gör. İbrahim KIRMIZI ve Araş.Gör. Mürsel GÜLER’i özverili çalışmalarından dolayı tebrik ediyorum.

Kongrenin arzu edilen şekilde gerçekleştirilmesini sağlamada sponsorların desteği kuşkusuz çok büyüktür. Başta ana sponsorlarımız Borsa İstanbul A.Ş. ve Kütahya Valili ği olmak üzere tüm sponsorlarımıza minnettar olduğumuzu belirtmek isterim. Bunun yanında kongre web sayfasını hazırlayan Öğr.Gör.Ümit Fatih ÖZKAN’a, tasarım işlerini yürüten Adem DÖNMEZ’e, basın halkla ilişkiler faaliyetlerine yardımcı olan Öğr.Gör. Salih AYTEMUR’a da katkılarından dolayı teşekkür ederim.

Prof.Dr.Ahmet KARAASLAN

Dumlupınar Üniversitesi Rektörü Kongre Dönem Başkanı

9

YÖNETİM VE ORGAN İZASYON KONGRELER İ TARİHÇESİ

1. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 20-22 Mayıs 1993 Düzenleyen Kurum İstanbul Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi Dönem Başkanı Prof.Dr. Tamer KOÇEL, Prof.Dr. Behlül ÜSDİKEN Yer Silivri Pamukbank Eğitim Tesisleri Sunulan Bildiri Sayısı 37 (Yayımlanmadı) 2. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 16-18 Mayıs 1994 Düzenleyen Kurum Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dönem Başkanı Prof.Dr. Ceyhan ALDEMİR Yer Kuşadası-Pine Bay Holiday Otel Sunulan Bildiri Sayısı 38 (Yayımlandı) 3. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 29-31 Mayıs 1995 Düzenleyen Kurum İTÜ İşletme Fakültesi İşletme Mühendisliği Bölümü Dönem Başkanı Prof.Dr. Selime SEZGİN Yer İstanbul İTÜ Sosyal Tesisler Sunulan Bildiri Sayısı 84 (Yayımlanmadı) 4. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 29-31 Mayıs 1996 Düzenleyen Kurum ODTÜ İİBF İşletme Bölümü Dönem Başkanı Prof.Dr. Muhan SOSYAL Yer Ankara ODTÜ İİBF Sunulan Bildiri Sayısı 19 5. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 29-31 Mayıs 1997 Düzenleyen Kurum Başkent Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Dönem Başkanı Prof.Dr. Selami SARGUT Yer Kızılcahamam-Patalya Oteli Sunulan Bildiri Sayısı 41 (Yayımlanmadı) 6. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 21-23 Mayıs 1998 Düzenleyen Kurum Anadolu Üniversitesi Dönem Başkanı Prof.Dr. Şan ÖZ-ALP Yer Eskişehir Yunus Emre Kampusu Sunulan Bildiri Sayısı 31 (Yayımlandı) 7. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 27-29 Mayıs 1999 Düzenleyen Kurum İstanbul Bilgi Üniversitesi Dönem Başkanı Prof.Dr. Beyza FURMAN Yer İstanbul Bilgi Üniversitesi Kampusu

10

Sunulan Bildiri Sayısı 45 (Yayımlanmadı) 8. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 25-27 Mayıs 2000 Düzenleyen Kurum Erciyes Üniversitesi İİBF Dönem Başkanı Prof.Dr. Mümin ERTÜRK Yer Kapadokya Dedeman Oteli Sunulan Bildiri Sayısı 62 (Yayımlandı) 9. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 24-26 Mayıs 2001 Düzenleyen Kurum İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dönem Başkanı Prof.Dr. Hayri ÜLGEN Yer Silivri Klassis Otel Sunulan Bildiri Sayısı 72 (Yayımlandı) 10. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 23-25 Mayıs 2002 Düzenleyen Kurum Akdeniz Üniversitesi İİBF Dönem Başkanı Prof.Dr. Fulya SARVAN Yer Antalya Dedeman Otel Sunulan Bildiri Sayısı 79 (Yayımlandı) 11. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 22-24 Mayıs 2003 Düzenleyen Kurum Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dönem Başkanı Prof.Dr. Şan ÖZ-ALP Yer Afyon İkbal Otel Sunulan Bildiri Sayısı 88 (Yayımlandı) 12. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 27-29 Mayıs 2004 Düzenleyen Kurum Uludağ Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Dönem Başkanı Prof.Dr. Zeyyat SABUNCUOĞLU Yer Bursa Kervansaray Termal Otel Sunulan Bildiri Sayısı 96 (Yayımlandı) 13. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 12-15 Mayıs 2005 Düzenleyen Kurum Marmara Üniversitesi Dönem Başkanı Prof.Dr. Uğur YOZGAT Yer İstanbul Dedeman Otel Sunulan Bildiri Sayısı 85 (Yayımlandı) 14. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 25-27 Mayıs 2006 Düzenleyen Kurum Atatürk Üniversitesi Dönem Başkanı Prof.Dr. Dursun BİNGÖL Yer Erzurum Palan Otel Sunulan Bildiri Sayısı 103 (Yayımlandı) 15. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 25-27 Mayıs 2007 Düzenleyen Kurum Sakarya Üniversitesi

11

Dönem Başkanı Prof.Dr. Gültekin YILDIZ Yer Kartepe Green Park Otel Sunulan Bildiri Sayısı 122 (Yayımlandı) 16. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 16-18 Mayıs 2008 Düzenleyen Kurum İstanbul Kültür Üniversitesi Dönem Başkanı Prof.Dr. Tamer KOÇEL Yer Antalya Kervansaray Lara Otel Sunulan Bildiri Sayısı 141 (Yayımlandı) 17. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 21-23 Mayıs 2009 Düzenleyen Kurum Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Dönem Başkanı Prof.Dr. Ömer TORLAK Yer Eskişehir Anemon Otel Sunulan Bildiri Sayısı 130 (Yayımlandı) 18. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 20-22 Mayıs 2010 Düzenleyen Kurum Çukurova Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Dönem Başkanı Prof.Dr. Hüseyin ÖZGEN Yer Adana HiltonSa Oteli Sunulan Bildiri Sayısı 114 (Yayımlandı) 19. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 26-28 Mayıs 2011 Düzenleyen Kurum Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Dönem Başkanı Prof.Dr. Ali AKDEMİR Yer Troya Kültür Merkezi Sunulan Bildiri Sayısı 135 (Yayımlandı) 20. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 24-26 Mayıs 2012 Düzenleyen Kurum Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dönem Başkanı Prof.Dr. Ceyhan ALDEMİR Yer Çeşme Altınyunus Resort & Thermal Hotel Sunulan Bildiri Sayısı 132 (Yayımlandı) 21. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ Tarih 30-31 Mayıs, 1 Haziran 2013 Düzenleyen Kurum Dumlupınar Üniversitesi İ.İ.B.F İşletme Bölümü Dönem Başkanı Prof.Dr. Ahmet KARAASLAN Yer Dumlupınar Üniversitesi İ.İ.B.F İşletme Bölümü Sunulan Bildiri Sayısı 136 (Yayımlandı)

12

KURULLAR

Prof.Dr. Tamer KOÇEL İstanbul Kültür Üniversitesi Prof.Dr. Ceyhan ALDEMİR Dokuz Eylül Üniversitesi Prof.Dr. Dursun BİNGÖL Gazi Üniversitesi Prof.Dr. Ömür N. TİMURCANDAY ÖZMEN Dokuz Eylül Üniversitesi Prof.Dr. Şükrü ÖZEN Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi

Enst. Prof.Dr. Zeyyat SABUNCUOĞLU Uludağ Üniversitesi Prof.Dr. Fulya SARVAN Akdeniz Üniversitesi Prof.Dr. Alaeddin TİLEYL İOĞLU Çankaya Üniversitesi Prof.Dr. Behlül ÜSDİKEN Sabancı Üniversitesi Prof.Dr. Cavide UYARGİL İstanbul Üniversitesi Prof.Dr. Uğur YOZGAT Marmara Üniversitesi Prof.Dr. Fatma KÜSKÜ AKDOĞAN İstanbul Teknik Üniversitesi

BİLDİRİ ÖN DEĞERLEME KURULU Örgüt Teorisi Prof.Dr. İbrahim ANIL Marmara Üniversitesi Prof.Dr. Nazlı WASTİ Orta Doğu Teknik Üniversitesi Prof.Dr. Şükrü ÖZEN Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enst.

Örgütsel Davranış Prof.Dr. Mahmut PAKSOY İstanbul Kültür Üniversitesi Prof.Dr. Enver ÖZKALP Anadolu Üniversitesi Prof.Dr. İnci ARTAN ERDEM Marmara Üniversitesi Prof.Dr. Ferda ERDEM Akdeniz Üniversitesi

Stratejik Yönetim Prof.Dr. Uğur YOZGAT Marmara Üniversitesi Prof.Dr. Kadir VAROĞLU Başkent Üniversitesi Prof.Dr. Mehmet BARCA Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

İnsan Kaynakları Yönetimi Prof.Dr. Dursun BİNGÖL Gazi Üniversitesi Prof.Dr. Zeyyat SABUNCUOĞLU Uludağ Üniversitesi Prof.Dr. Cavide UYARGİL İstanbul Üniversitesi

13

KONGRE YÜRÜTME KURULU

Dönem Başkanı: Prof.Dr. Ahmet KARAASLAN Yürütme Kurulu Ba şkanı: Doç.Dr. M. Kemal DEMİRCİ Yürütme Kurulu Sekreteri: Yrd.Doç.Dr. Ceren GİDERLER ATALAY

Yürütme Kurulu Üyeleri Doç.Dr. Gülten EREN GÜMÜŞTEKİN Yrd.Doç.Dr. N. Derya ERGUN ÖZLER Yrd.Doç.Dr. Harun BÜBER Yrd.Doç.Dr. Yavuz BOZKURT Araş.Gör. Meltem DİRİCAN Araş.Gör. İbrahim KIRMIZI Araş.Gör. Mürsel GÜLER

14

SAYILARLA 21. YÖNET İM VE ORGAN İZASYON KONGRESİ

Gelen Bildiri Özetlerinin Konu Gruplarına Göre Da ğılımı

Konular İlk Gelen Bildiri Özeti

Sayısı Bildiri Kitabında

Yayınlanan Bildiri Sayısı Örgütsel Davranış 181 62 İnsan Kaynakları Yönetimi

76 25

Örgüt Teorisi 49 18 Stratejik Yönetim 75 31 Toplam 381 136

Basılan Bildirilere Göre

Yazarların Bağlı Oldukları Kurumları ve Tekrar Sayısı

SIRA KURUM TEKRAR SAYISI

1 AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 3

2 AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ 1

3 AKDENIZ ÜNİVERSİTESİ 3

4 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ 3

5 ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ 1

6 BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ 1

7 BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ 2

8 BARTIN ÜNİVERSİTESİ 1

9 BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ 8

10 BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ 2

11 BİLKENT ÜNİVERSİTESİ 1

12 BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ 2

13 BOZOK ÜNİVERSİTESİ 1

14 CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ 1

15 CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ 2

16 ÇAĞ ÜNİVERSİTESİ 1

15

17 ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ 1

18 ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ 2

19 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ 4

20 DHB (NEDERLAND) BANK 2

21 DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ 5

22 DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ 2

23 DÜZCE ÜNİVERSİTESİ 3

24 EGE ÜNİVERSİTESİ 1

25 ERCİYES ÜNİVERSİTESİ 2

26 ERZİNCAN ÜNİVERSİTESİ 1

27 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ 1

28 ETİ BOR İŞLETMELERİ A.Ş. 1

29 FIRAT ÜNİVERSİTESİ 2

30 GAZİ ÜNİVERSİTESİ 6

31 GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ 1

32 GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ 3

33 GEBZE YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ 2

34 GEDİK ÜNİVERSİTESİ 1

35 GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ 2

36 GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ 2

37 HALİÇ ÜNİVERSİTESİ 2

38 HİTİT ÜNİVERSİTESİ 1

39 İSTANBUL AREL ÜNİVERSİTESİ 1

40 İSTANBUL AYDIN ÜN İVERSİTESİ 2

41 İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ 2

42 İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ 2

43 İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 2

44 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ 10

45 İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ 2

46 İZMİR EKONOMİ ÜNİVERSİTESİ 1

47 KAHRAMANMARA Ş SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ

1

48 KARA HARP OKULU KOMUTANLIĞI 10

49 KARABÜK ÜNİVERSİTESİ 1

50 KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 2

51 KIRIKKALE ÜN İVERSİTESİ 2

52 KIRKLARELİ ÜNİVERSİTESİ 1

16

53 KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ 2

54 MARMARA ÜNİVERSİTESİ 6

55 MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ 4

56 MELİKŞAH ÜNİVERSİTESİ 2

57 MERSİN ÜNİVERSİTESİ 1

58 MİLL İ SAVUNMA BAKANLI ĞI 1

59 MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜN İVERSİTESİ 1

60 MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ 1

61 NAMIK KEMAL ÜN İVERSİTESİ 1

62 NEVŞEHİR ÜNİVERSİTESİ 4

63 NİĞDE ÜNİVERSİTESİ 2

64 OKAN ÜNİVERSİTESİ 1

65 ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 1

66 OTOKOÇ 1

67 ÖZYEĞİN ÜNİVERSİTESİ 1

68 RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ 1

69 SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 13

70 SELÇUK ÜNİVERSİTESİ 3

71 SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ 3

72 SÜLEYMAN ŞAH ÜNİVERSİTESİ 1

73 TRAKYA ÜNİVERSİTESİ 1

74 TUNCELİ ÜNİVERSİTESİ 2

75 TÜRK HAVA KURUMU ÜNİVERSİTESİ 2

76 TÜRK TELEKOM 1

77 ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ 2

78 UŞAK ÜNİVERSİTESİ 1

79 VİYANA ÜN İVERSİTESİ 1

80 YALOVA ÜNİVERSİTESİ 2

81 YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ 3

82 YILDIRIM BEYAZIT ÜN İVERSİTESİ 3

83 YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 2

84 YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ 2

iii

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ OTURUM: PROF.DR. KEMAL TOSUN SALONU S İNİZM VE GÜVEN

ÇALIŞMA ARKADA ŞLARI ARASINDA GÜVEN İHLAL İ VE GÜVENİN YENİDEN TESİS EDİLMESİ ............................................................................................................................................. 2

Araş.Gör. Dr. Engin Bağış ÖZTÜRK Prof.Dr. Ömür N. T. ÖZMEN

SİNİK DAVRANI ŞLARI NELER TETİKLER?: HEMŞİRELER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA .................................................................................................................................................... 6

Prof.Dr. Rana ÖZEN KUTANİS Araş.Gör.Gülcan KAHRAMAN

KÖTÜ NİYETLİ YÖNETİM (ABUSIVE SUPERVISION) ALGILAMASININ ÇALIŞANLARIN PERFORMANSLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE DUYGUSAL ZEKÂNIN ROLÜ ............................................................................................................................................ 10

Prof.Dr. Mahmut ÖZDEVECİOĞLU Yrd. Doç.Dr. Mahmut AKIN Öğr.Gör. Mustafa KARACA Araş.Gör. Banu İŞTAHLI

İK İNCİ OTURUM: PROF.DR. AT İLLA BARANSEL SALONU L İDERLİK VE KURUMA ETK İSİ

OTANTİK VE DÖNÜŞÜMCÜ LİDERLİK DÜZEYİ ALGILAMASININ ÇALI ŞANLARIN İÇ GİRİŞİMCİLİK EĞİLİMLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN BELİRLENMESİ: KONYA İLİNDE BİR ARAŞTIRMA .......................................................................................................................................... 17

İŞLETMELERİN ULUSLARARASILAŞMASINDA SİVİL TOPLUM KURULUŞLARININ LİDERLİK ROLÜ ........................................................................................................................................... 23

Doç.Dr. M.Kemal DEMİRCİ Öğr.Gör. Hülya ÇINAR

LİDERLİK TARZI, STRATEJİ SEÇİMİ VE PERFORMANS İLİŞKİSİ ....................................................... 30 Yrd.Doç.Dr. Hülya ÖCAL Yrd.Doç.Dr. Nilüfer YÖRÜK KARAKILIÇ

ÜÇÜNCÜ OTURUM: PROF.DR. MEHMET OLUÇ SALONU EK İP YÖNETİM İ

SOSYAL MEDYANIN İŞE ALIMDAK İ ROLÜNÜN PAYDAŞLAR TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: ADAYLARA YÖNEL İK BİR ARAŞTIRMA ...................................................... 37

Prof.Dr. V. Lale TÜZÜNER Araş.Gör. Gülşah VURAL ÖZKAN Araş.Gör. Ece KUZULU Araş.Gör. Selver KURTULDU

EKİP OLUŞTURMA VE ATAMA PROBLEMİ İÇİN BİR MODEL ÖNERİSİ: TCDD YÜKSEK HIZLI TREN SEFERLERİ İÇİN BİR UYGULAMA ................................................................................................ 45

Halim DUMAN Doç.Dr. Metin DAĞDEVİREN Prof.Dr. İhsan YÜKSEL

ÇALIŞANLARIN ESNEK ÇALIŞMAYA İLİŞKİN TUTUMLARINI BEL İRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA .................................................................................................................................................. 51

iv

“ İNFORMAL ÖĞRENME”DE; DESTEKLEYİCİ ÇEVRE, BİREYSEL ÖĞRENME EĞİLİMİ VE FORMAL ÖĞRENME’NİN ETKİSİ .............................................................................................................. 57

Araş.Gör. F.Nazlı SAYĞAN Yük.Lis.Öğr. Nilüfer KIRAÇLI Araş.Gör. Hava YAŞBAY

DÖRDÜNCÜ OTURUM: PROF.DR. SUAT KESKİNOĞLU SALONU GÜVEN VE GÜVENSİZL İK

KARİYER BASAMAKLARINDA YÜKSEL İRKEN GERİBİLDİRİM ARAYI ŞINDA ÖRGÜTÜN ÖĞRENME TRANSFERİNE VERDİĞİ DESTEK, YÖNETİCİNİN DESTEĞİ VE PSİKOLOJİK GÜVEN ALGISININ ROLÜ ............................................................................................ 64

Araş.Gör. Orkun DEMİRBAĞ Doktora Öğrencisi Elif BİLGİNOĞLU Prof.Dr. Uğur YOZGAT

İNSAN KAYNAKLARI YÖNET İMİ UYGULAMALARININ ÇALI ŞANLARIN ÖRGÜTE DUYDUKLARI GÜVENE ETKİSİ: ÖRGÜTSEL ADALETİN ARACILIK ROLÜ .................................... 70

Araş.Gör. A.Taha YURDAKUL Hakan BAYRAMLIK Öğr.Gör.Dr. Şahin ÇETİN

İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN TÜKENMİŞLİĞE ETKİSİNDE İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİĞİN DÜZENLEYİCİ ROLÜ ................................................................................................................................... 77

Araş.Gör. Meryem AYBAS Araş.Gör. Sevgi ELMAS Prof.Dr. Gönen DÜNDAR

BEŞİNCİ OTURUM: PROF.DR. VAHDET AYDIN SALONU TÜKENM İŞL İK SENDROMU VE İŞTEN AYRILMA

YENİ KARİYER TUTUMLARI İLE ÖRGÜTSEL BAĞLILIK İLİŞKİSİ VE BU İLİŞKİDE TÜKENMİŞLİĞİN ROLÜ: AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA ........................................................................... 84

Araş. Gör. İhsan AYTEKİN Yrd. Doç.Dr. Şaban ESEN

ALGILANAN KURUMSAL İTİBARIN ÇALI ŞANLARIN İŞ PERFORMANSINA VE İŞTEN AYRILMA N İYETİNE ETKİSİ .......................................................................................................... 90

Dr. İsmail TOKMAK Yrd.Doç.Dr. Selva STAUB Yrd. Doç.Dr. Hakan TURGUT

TÜKENMİŞLİK SENDROMUNUN ÇALIŞANLARIN İŞ TATMİNİ VE İŞTEN AYRILMA EĞİLİMLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: ÇÖZÜM SOSYAL DESTEKTE Mİ? ...................................................................... 96

Yrd. Doç.Dr. Ceyda MADEN

YAPISAL VE PSİKOLOJİK GÜÇLENDİRMENİN İŞYERİ NEZAKETSİZLİĞİ (INCIVILITY) VE TÜKENM İŞLİĞE ETKİSİ ............................................................................................. 101

Yrd. Doç.Dr. Sema POLATCI Öğr.Gör. Fatih ÖZÇALIK

ALTINCI OTURUM:PROF.DR. CUMHUR FERMAN SALONU İŞGÖREN BULMA

LOJİSTİK İŞLETMELERİN İŞGÖREN BULMA VE SEÇME SÜREÇLERİNİN SEKTÖRE YÖNELİK YÜKSEKÖĞRETİM AÇISINDAN İNCELENMESİ ............................................. 108

Yrd.Doç.Dr. Hatice SARIALTIN

ÇALIŞANLARIN İŞ BULMA KANALLARINA GÖRE PROFİLİNİ TESPİT ETMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yrd.Doç.Dr. Ali Talip AKPINAR

v

YÖNETİCİLERİN İŞGÖREN SEÇİMİNDE ETİK İLKELERE İLİŞKİN DAVRANI ŞLARININ ALGILANMASINA YÖNEL İK BİR İNCELEME ................................................. 126

Yrd.Doç.Dr. Aydın YILMAZER

YEDİNCİ OTURUM:PROF.DR. KEMAL TOSUN SALONU ÖRGÜT TEOR İSİNDE YENİ GELİŞMELER

SOSYAL AĞ DÜZENEKLERİNİN STRATEJİK REKABET AVANTAJI ELDE ETMEDEKİ ROLÜ: MARKALA ŞMIŞ BİR ÜRETİCİ VE PAREKENDECİ ÖRNEĞİ ............................. 133

Yrd.Doç.Dr. Ela ÖZKAN CANBOLAT Araş.Gör. Emine ÇELİKSOY

DİNİ KURUMSAL DÜZENLEMELER NASIL SÜRDÜRÜLÜR? HELAL SERTİFİKA ÖRNEĞİ ......... 138 Yrd.Doç.Dr. Oktay KOÇ

YÖNETİM BİLGİSİNİN FARKLI TAŞIYICILARI = FARKLI RETORİK TERCİHLERİ? ...................... 145 Doç.Dr. Mehmet Eryılmaz Prof.Dr. İsmail Efil

SEKİZİNCİ OTURUM:PROF.DR. AT İLLA BARANSEL SALONU İNOVASYON VE İNOVASYON STRATEJİLERİ

DEPARTMANLAR ARASI ORTAKLAŞA REKABET STRATEJİSİNİN İNOVASYON VE İNOVASYONUN ALGILANAN İŞLETME PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BİR KAMU BANKASINDA UYGULAMA ....................................................................................................... 148

Doktora Öğrencisi Yunus DEMİREL Dr. Nurzahit KESKİN Prof.Dr. Hayri ÜLGEN

KOŞUL BAĞIMLILIK BAKI Ş AÇISIYLA ÖRGÜT YAPISI VE İNOVASYON STRATEJİSİ İLİŞKİSİ: ELEKTRONİK SEKTÖRÜNDE BİR İNCELEME ..................................................................... 157

Doktora Öğrencisi.Hale ALAN Doktora Öğrencisi Cemalettin Öcal FİDANBOY

İNOVASYON STRATEJİSİNİN, ÖĞRENME EĞİLİMİ-İŞLETME PERFORMANSI İLİŞKİSİ ÜZERİNDEKİ ARACILIK ROLÜ ................................................................................................................ 164

Yrd.Doç.Dr. Özlem YAŞAR UĞURLU Yrd.Doç.Dr. Mehmet TEKİNKUŞ Araş.Gör. Sibel AYAS

DOKUZUNCU OTURUM:PROF.DR. MEHMET OLUÇ SALONU PS İKOLOJ İK SÖZLEŞME VE İŞKOL İKL İK

ÖRGÜTSEL ÖZDEŞLEŞMENİN BİR ÖNCÜLÜ OLARAK PSİKOLOJİK SÖZLEŞME ALGISI: KOBİ’LERDE BİR ARAŞTIRMA ................................................................................................................ 171

Mustafa Kemal TOPCU Doç.Dr. H. Nejat BASIM

POZİTİF ORGANİZASYONEL BİLİM ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: İŞE CEZBOLMANIN ORGANİZASYONEL ÇIKTILARA ETK İLERİ .......................................................................................... 176

Arş. Gör. Büşra MÜCELDİLİ Prof. Dr. Oya ERDİL

AKADEM İK PERSONELDE İŞKOLİKLİK: CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİNDE BİR ARAŞTIRMA ................................................................................................................................................ 181

Doç.Dr. Mehmet Sadık ÖNCÜL Yrd. Doç.Dr. Hasan TAĞRAF Araş.Gör. Ahmet Murat ÖZKAN

vi

ONUNCU OTURUM:PROF.DR. SUAT KESK İNOĞLU SALONU YERELLE ŞME VE ULUSLARARASILA ŞMA

KÜÇÜK İŞLETMELERİN ULUSLARARASILAŞMASINI PLANLI DAVRANI Ş KURAMIYLA AÇIKLAYAN B İR MODEL ÖNERİSİ........................................................................................................ 187

Araş.Gör. Aytuğ SÖZÜER Yrd.Doç.Dr. Gültekin ALTUNTAŞ Prof.Dr.Fatih SEMERCİÖZ

EV SAHİBİ ÜLKENİN KURUMSAL YÖNETİŞİM MODELİNİN YABANCI FİRMANIN YEREL ORTAK SEÇİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: ANGLO-SAKSON VE KITA AVRUPASI SİSTEMİNDEN TÜRKİYE’YE GELEN ORTAK GİRİŞİMLER .......................... 193

Doç.Dr. Kader TAN ŞAHİN Öğr.Gör. Ertuğrul KAROĞLU

RİSK YÖNETİM KAVRAMSALLA ŞTIRMALARI VE YERELLEŞME ................................................... 196 Dr. Çağrı TOPAL

ONBİRİNCİ OTURUM:PROF.DR. VAHDET AYDIN SALONU L İDER - ÜYE ETK İLEŞİMİ 1

İŞ ÖZEL YAŞAM DENGESİNİN SAĞLANMASINDA L İDER ÜYE ETKİLEŞİMİNİN ROLÜ ............................................................................................................................................................ 202

Araş.Gör. Mustafa ARAS

ÖRGÜTSEL DESTEK, LİDER VE SOSYAL DESTEĞİN İŞ PERFORMANSINA ETKİSİNDE LİDER-ÜYE ETKİLEŞİMİNİN ROLÜ ................................................................................... 205

Yrd.Doç.Dr.İrfan AKKOÇ Öğr.Grv. Abdullah ÇALIŞKAN Okt.Pınar UÇAK Öğr.Gör. Duygu Özalp

LİDER-ÜYE ETKİLEŞİMİNİN PROAKTİF DAVRANIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ ........................... 208 Doç.Dr. Kürşat ÖZDAŞLI Yrd.Doç.Dr. Pelin KANTEN Dr. Ali Murat ALPARSLAN

ONİK İNCİ OTURUM:PROF.DR. CUMHUR FERMAN SALONU İŞ DOYUMU

MOBİNG VE İŞ DOYUMU ARASINDAK İ İLİŞKİ: MERSİN İLİ TARSUS İLÇESİNDE GÖREV YAPAN ÖĞRETMENLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA ........................................................... 215

Yrd. Doç.Dr. Köksal HAZIR Yük. Lis. Öğr. Hafize ÖĞRETMEN

ALGILANAN ÖRGÜTSEL DEĞİŞİMİN İŞ DOYUMU VE İŞTEN AYRILMA N İYETİ İLE İLİŞKİSİ .. 221 Doktora Öğrencisi. Şenay KARAKUŞ Öğr.Gör. Mecbure YARDIM Yrd.Doç.Dr. Faruk ŞAHİN

İŞ YAŞAMINDA ‘AN’ MI? ‘ANLAM’ MI? ÇALI ŞAN MUTLULU ĞU ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA ................................................................................................................................................ 227

Doç.Dr. Ahmet ERKUŞ Öğr.Gör. Mine AFACAN FINDIKLI

ONÜÇÜNCÜ OTURUM: PROF.DR. KEMAL TOSUN SALONU REKAB ET STRATEJİLERİ

REKABETİN ŞİDDETİ VE PAZAR DİNAM İZMİ İLE PROAKTİF İŞLETME DAVRANI ŞI ARASINDAK İ İLİŞKİLER: RİSK ALMA VE BELİRSİZLİKTEN KAÇINMA EĞİLİMLERİNİN ARACILIK ETK İSİ ....................................................................................................................................... 231

Araş.Gör. Süleyman AĞRAŞ Öğr.Gör. Yunus Emre TAŞGİT Prof.Dr. Nigar DEMİRCAN ÇAKAR

vii

ÇOKULUSLU, ULUSAL VE YEREL SÜPERMARKETLER ARASINDAKİ REKABETTE KÖR NOKTALAR VAR MI?: BURSA’DA FAAL İYET GÖSTEREN SÜPERMARKET ZİNCİRLERİNİN REKABET ALGILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA .................................................. 237

Yrd. Doç.Dr. Umut EROĞLU Prof.Dr. Bilçin TAK

LOJİSTİK YETENEKLERİN İŞLETMELERİN REKABETÇİ DAVRANIŞLARINA ETK İSİ: OTEL İŞLETMELERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA ............................................................................................ 240

Araş.Gör.Süleyman AĞRAŞ Doç.Dr. İzzet KILINÇ

ONDÖRDÜNCÜ OTURUM:PROF.DR. AT İLLA BARANSEL SALONU İNSAN KAYNAKLARI YÖNET İM İ GELİŞİM İ

“ÇEVRE”DEKİ BİLİM: TÜRKİYE’DEK İ İNSAN KAYNAKLARI YÖNET İMİ ARAŞTIRMALARI ..... 252 Yrd. Doç.Dr. Umut KOÇ Araş.Gör. Yücel TÜRKER Araş.Gör. Hamid Murat ÖZCAN

TÜRKİYE’DE İŞGÖRME ANLAYIŞI: KUŞAKLARIN FARKLILA ŞAN İŞ DEĞERLERİNE İLİŞKİN İNSAN KAYNAKLARI YÖNET İMİ STRATEJİLERİ ................................................................................ 255

Doç.Dr. Pınar SÜRAL ÖZER Yrd.Doç.Dr. Engin Deniz ERİŞ Prof.Dr. Ömür Neczan TİMURCANDAY ÖZMEN

İŞ DÜNYASINA YÖNELİK YAYINLARDA İNSAN KAYNAKLARI ALANININ GEL İŞİMİ: TÜRKİYE AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME ....................................................................................................... 258

Doç.Dr.Güler SAĞLAM ARI Doç.Dr.Yasin BOYLU

ONBEŞİNCİ OTURUM:PROF.DR. MEHMET OLUÇ SALONU K İŞİLİK

BİREY - ÖRGÜT UYUMUNUN YARATICILIĞA OLAN ETKİSİNİN BELİRLENMESİ ...................... 264 Araş.Gör. Emrah ÖZSOY

KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN İZLEYİCİ ETKİSİ ( BYSTANDER EFFECT) ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE KONTROL ODAĞININ ROLÜ .................................................................................................................... 268

Prof.Dr. Mahmut ÖZDEVECİOĞLU Yrd. Doç.Dr. Yasemin KAYA Doktora Öğrencisi Tuğba DEDEOĞLU

BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ İLE GÖRÜŞMEDE SAHTECİLİK DAVRANI ŞI İLİŞKİSİNDE ÖZ LİDERLİK STRATEJİLERİNİN ARACILIK ETK İSİ ................................................... 276

Doktora Öğrencisi Cemalettin Öcal FİDANBOY Doktora Öğrencisi Hale ALAN Müh.Baykul AKÇAY

ONALTINCI OTURUM:PROF.DR. SUAT KESK İNOĞLU SALONU İŞ - AİLE İLİŞK İLERİ

PATERNALİST LİDERLİK VE İŞE BAĞLI MUTLULUK İLİŞKİSİNDE İŞ-YAŞAM DENGESİNİN ROLÜ ............................................................................................................................................................ 283

Yrd. Doç.Dr. Gül Selin ERBEN Yrd. Doç.Dr. Ayşe Begüm ÖTKEN

ÖRGÜTSEL YAPILANMADAKİ GİZLİ BİLEŞEN: CİNSİYET ............................................................... 287 Prof.Dr. Rana ÖZEN KUTANİS Doktora Öğrencisi Emine ÇETİNEL

İŞ AİLE YAYILIMI (WORK FAMILY SPILLOVER) KAVRAMI VE ÖLÇM E ARACININ TÜRKÇE FORMUNUN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ANAL İZİ............................................................................ 293

Yrd. Doç.Dr. Sema POLATCI

viii

HİZMETKAR LİDERLİĞİN İŞ-AİLE ZENGİNLEŞMESİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE KAPSAMLI BİR MODEL GELİŞTİRME ARAYIŞLARI: ÖRGÜTLE ÖZDEŞLEŞME VE POZİTİF PSİKOLOJİK KAYNAKLARIN BU ETK İLEŞİMDE ARACILIK ROLÜ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA ....................... 298

Yrd.Doç.Dr.Sezer Cihan Çalışkan Yrd.Doç.Dr. F.Oben ÜRÜ SANI Yrd.Doç.Dr. Özlem ATAN Prof.Dr.Uğur YOZGAT

ONYEDİNCİ OTURUM:PROF.DR. VAHDET AYDIN SALONU STRATEJ İK FAAL İYETLER İN PERFORMANSA ETK İLERİ

FİRMA PERFORMANSI ÜZERİNDE ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİNİN ETKİSİ: İMKB’DE İŞLEM GÖREN TEKNOLOJİ İŞLETMELERİNDE BİR ARAŞTIRMA .................................. 306

Yrd.Doç.Dr. Faruk KALAY Yrd.Doç.Dr. Abdullah OĞRAK Öğr.Gör. Hacer ARSLAN Öğr.Gör. Burcu TURAN

YAT YAPIM KÜMELER İNDE STRATEJİK İTTİFAKLARIN YEN İLİK PERFORMANSI VE FİRMA PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ .................................................................................. 311

Araş.Gör.Murat ATALAY Araş.Gör.Onur DİRLİK Prof.Dr. Emine Fulya Deniz SARVAN

ÖRGÜTSEL ÖĞRENMENİN İNOVASYON VE İNOVASYONUN İŞLETME PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BİR KAMU BANKASINDA UYGULAMA ......................................................... 316

Doktora Öğrencisi Yunus DEMİREL Dr. Nurzahit KESKİN Prof.Dr. Hayri ÜLGEN

STRATEJİK YÖNETİM ÖRGÜTSEL PERFORMANSI NASIL ETKİLER? KİŞİ-ÖRGÜT UYUMUNUN DÜZENLEYİCİ ROLÜ ................................................................................................................................. 323

Doç.Dr.Ömer TURUNÇ

ONSEKİZİNCİ OTURUM: PORF. DR. CUMHUR FERMAN SALONU ÖRGÜTLERDE KAR İYER BAŞARISI VE ÖZ-YETERL İLİK

POLİTİK YETENEKLERİN ALGILANAN KAR İYER BAŞARISI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA ......................................................................................... 334

Yrd.Doç.Dr. Ayşe CİNGÖZ

İŞİ ERTELEME (PROCRASTINATION) İLE ÖNCÜLLERİNDEN BİRİ OLAN ÖZ YETERLİLİK İLİŞKİSİ: ÜNİVERSİTE PERSONELİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA ....................................................... 339

Yrd.Doç.Dr. Korhan KARACAOĞLU Okt. Aslı KAPLAN

ÖRGÜTSEL DESTEK İLE NORMLARDAN SAPMA DAVRANIŞLARI İLİŞKİSİNDE ÖZYETERLİLİĞİN BİÇİMLENDİRİCİ ROLÜ ........................................................................................... 344

Doç Dr.İpek Kalemci TÜZÜN Dr.Fatih ÇETİN Doç.Dr.H. Nejat BASIM

ONDOKUZUNCU OTURUM:PROF.DR. KEMAL TOSUN SALONU ÖRG ÜTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

KAL İTE YÖNETİM SİSTEMLERİNİN HİZMET KAL İTESİNE ETKİSİ: YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARINDA KAR ŞILA ŞTIRMALI B İR ARAŞTIRMA .................................................................. 349

Doç.Dr. Muharrem TUNA Öğr.Gör. Mustafa YILDIRIM Araş.Gör. Tolga GÜL

ix

ÖRGÜTSEL DAYANIKLILIK TEMASININ KAVRAMSALLA ŞTIRILMASI VE ÖLÇÜMÜ ................ 355 Yrd.Doç.Dr. Deniz KANTUR Prof.Dr. Arzu İşeri Say

ÖRGÜTLER ARASI İLİŞKİLERDE KARAR HAKLARININ TAHSİSİ: OTOMOTİV TEDARİK ŞEBEKELERİNİN MERKEZİLEŞMESİ ..................................................................................................... 361

Dr. Tuğba GÜRÇAYLILAR YENİDOĞAN Prof.Dr. Josef WINDSPERGER

YİRM İNCİ OTURUM:PROF.DR. AT İLLA BARANSEL SALONU KURUMSAL TEOR İ

TÜRKİYE’DE KURUMSAL TEORİ ALANINDA ÇALI ŞAN AKADEM İSYENLERİN KÜÇÜK DÜNYA PROBLEMİ ................................................................................................................................................... 366

Yrd. Doç.Dr. Ela ÖZKAN CANBOLAT Araş.Gör. Emine ÇELİKSOY Araş.Gör. Abdullah BAŞ

ÇOKLU KURUMSAL MANTIKLAR VE KURUMSAL G İRİŞİMCİLERİN HAREKET KABİLİYETİ: TÜRK MİLLİ EĞİTİM ALANINDA B İR ÇALIŞMA.................................................................................. 372

Araş.Gör. Miraç Savaş TURHAN Doç.Dr. Ali DANIŞMAN

TÜRKİYE’DEK İ ÜNİVERSİTELERDE GÖREV YAPAN AKADEMİSYENLERİN KURUMSAL KURAM KONULU ÇALI ŞMALARINA İLİŞKİN GENEL BİR DEĞERLENDİRME ............................. 380

Öğr.Gör.Dr. Eyüp Aygün TAYŞİR

YİRM İBİRİNCİ OTURUM:PROF.DR. MEHMET OLUÇ SALONU G İRİŞİMCİLİK VE İNOVASYON

GİRİŞİMCİ BİLİŞİ KAPSAMINDA DUYGULANIM VE YARATICILIK ............. ................................... 386 Prof.Dr. Alev KATRİNLİ Doç.Dr. Gonca GÜNAY Araş.Gör. Begüm Seray Samur TERAMAN

İZMİR İLİNDEKİ ÖNCELİKLİ SEKTÖRLERDE İNOVATİF İŞ DAVRANIŞ KALIPLARININ BELİRLENMESİ ........................................................................................................................................... 389

Prof.Dr. Jülide KESKEN Prof.Dr. Haluk SOYUER Yrd.Doç.Dr. Burak ÇAPRAZ Yrd.Doç.Dr. Burcu ARACIOĞLU Yrd.Doç.Dr. Murat KOCAMAZ Yrd.Doç.Dr. Aydın KOÇAK Yrd.Doç.Dr. Derya KELGÖKMEN İLİC Araş.Gör.Dr. Nazlı A. AYYILDIZ ÜNNÜ Yrd.Doç.Dr. Ural Gökay ÇİÇEKLİ Araş.Gör. Hakan ERKAL

GİRİŞİMCİLİK SÜRECİNİN BİREYSEL VE ÇEVRESEL BELİRLEYİCİLERİ: BÜTÜNLEŞİK BİR MODEL ÖNERİSİ ......................................................................................................................................... 395

Yrd. Doç.Dr. Özge GÖKBULUT ÖZDEMİR

YİRM İİK İNCİ OTURUM:PROF.DR.SUAT KESK İNOĞLU SALONU ÖRGÜTSEL VATANDA ŞLIK DAVRANI ŞI

POZİTİF ÖRGÜTSEL DAVRANIŞIN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK ÜZER İNE ETKİLERİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK ESKİŞEHİR’DE YAPILAN B İR ARAŞTIRMA ........................................................................ 401

Prof.Dr. Enver ÖZKALP Araş.Gör. Saniye SEÇGİN

x

ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIKTAN ZORUNLU VATANDA ŞLIĞA: ZORUNLU VATANDAŞLIK DAVRANI ŞININ BAZI FAKTÖRLERLE İLİŞKİSİ ................................................................................... 407

Doç.Dr. Harun ŞEŞEN Yrd. Doç.Dr. Semih SORAN

DUYGUSAL EMEĞİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANI ŞINA ETKİLERİ: KAMU SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA ............................................................................................................. 411

Dr. Memduh BEGENİRBAŞ Dr. Cem Harun MEYDAN

YİRM İÜÇÜNCÜ OTURUM:PROF.DR. VAHDET AYDIN SALONU KURUMSAL STRATEJİ

STRATEJİK ÜST YÖNETİM EKİBİ GÖREV DAĞILIMININ ÜYELER İN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE İŞLETME PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ BELİRLEYİCİLİĞİ ............................... 419

Dr. Muzaffer AYDEMİR

GLOBAL DİNAM İK YETENEKLERİN ULUSLARASILAŞMA SÜRECİNDE KULLANIMI: İŞLETME GRUPLARI PERSPEKTİFİ ......................................................................................................... 423

Doç.Dr.Kader TAN ŞAHİN Arş.Gör.Kübra MERT Arş.Gör.Tuğba KAPLAN

SAHİPLİK YOĞUNLUĞU VE KURUMSAL ÇEŞİTLENDİRME STRATEJİSİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE VE HOLLANDA’YI KAR ŞILA ŞTIRMALI B İR ARAŞTIRMA ............................................... 427

Öğr.Gör.Dr. İhsan YİĞİT Öğr.Gör.Dr. Nihal KARTALTEPE BEHRAM

YİRM İDÖRDÜNCÜ OTURUM: PROF.DR. CUMHUR FERMAN SALONU İŞ VE İŞ ETİĞİ

İŞİN TASARIMINDA “ İŞ ÖZELLİKLERİ MODELİ”N İN ÇALIŞANLARIN İŞE DUYGUSAL BAĞLILIK ÜZER İNE ETKİSİ ..................................................................................................................... 433

Doç.Dr. Hasan TUTAR Yrd. Doç.Dr. Aydın YILMAZER Öğr.Gör. Salih ARSLAN

SOSYAL SORUMLULUĞU BENİMSEME BİÇİMLERİNİN İNSAN KAYNAKLARI UYGULAMALARINA ETK İLERİ: TÜRKİYE’DE SA8000 SERTİFİKASINA SAHİP İŞLETMELER ÜZERİNDEN BİR DEĞERLENDİRME ............................................................................. 439

Araş.Gör. Sevgi DÖNMEZ MAÇ Doç.Dr. Şuayyip ÇALIŞ

ETİK KOD İHLÂLLER İ VE YAPTIRIMLAR: TÜRKİYE FORTUNE 500 ÖRNEĞİ .............................. 444 Prof.Dr. Serkan BAYRAKTAROĞLU Öğr.Gör.Sevdiye ERSOY YILMAZ

YİRM İBEŞİNCİ OTURUM: PROF.DR. KEMAL TOSUN SALONU L İDER - ÜYE ETK İLEŞİM İ 2

ÇALIŞAN-YÖNETİCİ UYUMU VE LİDER-ÜYE ETKİLEŞİMİ ÇALIŞAN TUTUMLARINI NASIL ETKİLER? İSTANBUL’DAK İ BANKACILAR ÜZERİNE AMPİRİK BİR ÇALIŞMA ................ 450

Yrd. Doç.Dr. Ceyda MADEN

ÇALIŞAN-YÖNETİCİ UYUMU VE LİDER-ÜYE ETKİLEŞİMİ ÜZERİNE BÜTÜNSEL BİR ANAL İZ: İŞ TATMİNİ VE ÖRGÜTSEL BAĞLILIK ÜZER İNDEKİ ETKİLER ....................................... 455

Araş.Gör.Irmak ERDOĞAN Dr.Yasin ROFCANİN

xi

ORTA DÜZEY YÖNETİCİLERDE EFENDİ/KÖLE İKİLEMİ ................................................................... 460 Doç.Dr. Ramazan ERDEM Araş.Gör. Rukiye ÇELİK Araş.Gör. Necla BARDAK Araş.Gör. Elif AKKAŞ Araş.Gör. Tuba SAYGIN Araş.Gör. Nurdan ORAL KARA

YİRM İALTINCI OTURUM: PROF.DR. AT İLLA BARANSEL SALONU PS İKOLOJ İK SERMAYE

PSİKOLOJİK SERMAYENİN ALGILANAN PERFORMANSA VE İŞTEN AYRILMA N İYETİNE ETKİLERİNDE İŞ TATMİNİ VE CİNSİYETİN ROLÜ .............................................................................. 468

Öğr.Grv.Dr. Fatih ÇETİN Prof.Dr. A. Kadir VAROĞLU

SOSYAL SERMAYE VE YENİLİKÇİ İKLİMİN YENİLİKÇİ DAVRANI ŞA ETKİSİ: SAĞLIK SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA ............................................................................................................. 472

Öğr.Grv.Ercan TURGUT

PSİKOLOJİK SERMAYENİN GELİŞTİRİLMESİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA VE PERFORMANS ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ............................................................................................................................. 476

Doktora Ögrencisi Tayfun TOPALOĞLU

DUYGUSAL EMEK İLE TÜKENMİŞLİK ARASINDAK İ İLİŞKİDE PSİKOLOJİK SERMAYENİN ROLÜ ............................................................................................................................................................ 481

Yrd.Doç.Dr. Ali Şükrü ÇETİNKAYA Yrd.Doç.Dr. Metin KAPLAN Prof.Dr. Adem ÖĞÜT

YİRM İYEDİNCİ OTURUM: PROF.DR. SUAT KESK İNOĞLU SALONU İŞTEN AYRILMA N İYETİ

ALGILANAN ÖRGÜTSEL POLİTİKANIN ÇALI ŞANLARIN İŞTEN AYRILMA N İYETİNE ETKİSİNDE DUYGUSAL BAĞLILI ĞIN ROLÜ: KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÇALIŞANLARI ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA .................................................................................................................... 485

Araş.Grv. Özgür AYHAN Doç.Dr. Sait GÜRBÜZ

İŞ TATMİNİ VE ALGILANAN PERFORMANSIN İŞTEN AYRILMA N İYETİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ .................................................................................................................................. 491

Araş.Gör. Gülcan KAHRAMAN

ÖRGÜTSEL İLETİŞİM İLE İŞGÜCÜ DEVİR ORANI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA ...................................................................................................................... 494

Yrd.Doç.Dr. Burcu Özge ÖZASLAN ÇALIŞKAN Öğr.Gör.Dr. Aslı BEYHAN ACAR

YİRM İSEKİZİNCİ OTURUM: PROF.DR. SUAT KESK İNOĞLU SALONU SOSYAL SERMAYE

ORTAK METOD VARYANSI NEDİR? NASIL KONTROL EDİLEBİLİR? ............................................. 500 Yrd. Doç.Dr. Adnan ÖZYILMAZ Öğr.Gör. Seçkin ESER

NEOLİBERAL AKILSALLIK, Y KU ŞAĞI VE SOSYAL SERMAYE: TÜRKİYE'DE X VE Y KUŞAKLARININ İÇ VE DIŞ GRUPLARA OLAN GÜVENİ ................................................................... 509

Prof.Dr. Binali DOĞAN Araş.Gör. Funda ÖZER

ÖRGÜT KÜLTÜRÜ VE ÖRGÜTSEL ÇİFT YÖNLÜLÜĞE ETKİSİ: ÖRGÜTSEL DÜZEYDE BİLGİ PAYLAŞIMININ ARACILIK ETK İSİ ......................................................................................................... 514

Dr. Mine AFACAN FINDIKLI Prof.Dr. İbrahim PINAR

xii

YİRM İDOKUZUNCU OTURUM: PROF.DR. VAHDET AYDIN SALONU ÖRG ÜTSEL ADALET VE CAM TAVAN SENDROMU

KADIN AKADEM İSYENLERDE KARİYER ENGELLERİ VE CAM TAVAN SENDROMU: MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ .................................................................................. 520

Yrd.Doç.Dr. Özlem ÇETİNKAYA BOZKURT Yrd.Doç.Dr. Adnan KALKAN

ÖRGÜTSEL ADALET ALGISININ OLUŞMASINDA “BA ŞKALARINA DÖNÜK UYGULAMALARIN” ANLAMLI ETK İSİ VAR MIDIR? ................................................................................................................ 526

Prof.Dr.Oya AYTEMİZ SEYMEN Öğr.Gör.Taşkın KILIÇ Doktora Öğrencisi Özgür SAÇ

ÖRGÜTSEL ADALET ALGILARI VE TÜKENMİŞLİK İLİŞKİSİNDE ÖZ BENLİK DEĞERLENDİRMELERİNİN DÜZENLEYİCİ ETKİSİ ............................................................................. 532

Doç.Dr. Pınar SÜRAL ÖZER Yrd.Doç.Dr. Güler TOZKOPARAN

OTUZUNCU OTURUM: PROF.DR. CUMHUR FERMAN SALONU ÖRGÜ T TEORİSİ ALAN ARA ŞTIRMASI

TEKNOLOJİ KAVRAMI VE ÖRGÜT YAZINI: SON 15 YILDA NELER DEĞİŞTİ? ............................. 537 Yrd. Doç.Dr. Deniz Tunçalp Doç.Dr. Mehmet Erçek

“ İŞ ETİĞİ” YÖNETİM ALANINDA BA ĞIMSIZ BİR ALAN OLABİLİR Mİ?: TÜRKİYE’ DEKİ AKADEM İK ÇALI ŞMALAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA .................................................................... 542

Doç.Dr.Mehmet Ali KÖSEOĞLU Yrd.Doç.Dr.Erdal AKDEVE

YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRELERİNDE BİLDİRİ-MAKALE İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA ................................................................................................................................................ 548

Öğr.Gör. Ersin IRK Yrd. Doç.Dr. Musa Said DÖVEN

OTUZB İRİNCİ OTURUM: PROF.DR. KEMAL TOSUN SALONU ÖRGÜTLERDE NEGATİF DAVRANI ŞLAR

ÖRGÜTLERDE BİREYSEL SAPMA (DEVIANCE) DAVRANIŞINDAN KOLEKT İF YOLSUZLUĞA (CORRUPTION): SOSYALİZASYON SÜREÇLERİNİN ETKİSİ.............................................................. 551

Yrd.Doç.Dr.Duygu KIZILDAĞ Prof.Dr.Belkıs ÖZKARA

DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER VE ÖRGÜTLERDE SANAL KAYTARMA ............................................ 557 Yrd.Doç.Dr. Metin KAPLAN Yrd.Doç.Dr. Ali Şükrü ÇETİNKAYA

İSTİSMARCI YÖNETİM ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE UYARLAMASI: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ANAL İZİ ....................................................................................................................................................... 559

Arş.Gör.İlksun Didem ÜLBEĞİ Prof.Dr.Hüseyin ÖZGEN

OTUZİK İNCİ OTURUM: PROF.DR. AT İLLA BARANSEL SALONU YATIRIM VE KAYNAK İLİŞK İSİ

KAYNAK BA ĞIMLILI ĞI YAKLA ŞIMI TEMEL İNDE, İMKB-100 ENDEKSİNDEKİ ŞİRKETLERDE VAROLAN ORTAK YÖNETİM KURULU ÜYELİKLERİNE BİR BAKIŞ ................... 565

Doktora Öğrencisi Nadire ÇEREZCİ BAYCAN Prof.Dr. Fatih SEMERCİÖZ

xiii

KÜMEYE ÖZGÜ KAYNAKLARIN BEL İRLENMESİ VE İŞLETMEYE ÖZGÜ KAYNAKLARLA ETKİLEŞİMİ ................................................................................................................................................. 575

Araş.Gör. Sema YİĞİT Prof.Dr. Kadir ARDIÇ

İLİŞKİYE-ÖZGÜ YATIRIMLARIN DA ĞITIM KANALININ PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ ....... 580 Sibel DÜDEN Dr. Tuğba GÜRÇAYLILAR YENİDOĞAN Prof.Dr. Fulya SARVAN

OTUZÜÇÜNCÜ OTURUM: PROF.DR. MEHMET OLUÇ SALONU STRA TEJİK YÖNETİM L İTERATÜRÜ

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE STRATEJİK YÖNETİM LİTERATÜRÜNÜN ÖRÜNTÜSÜ NASIL İLERLİYOR? TÜRKİYE ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA ..................................................................... 585

Doç.Dr. Mehmet Ali KÖSEOĞLU Prof.Dr.Mehmet BARCA Dr.Erdal AKDEVE

STRATEJİK YÖNETİM YAZINININ ENTELEKTÜEL YAPISINDA DE ĞİŞİM: 2001-2012 YILLARI ARASI B İBLİYOMETRİK BİR DEĞERLENDİRME ............................................................... 591

Yrd.Doç.Dr. Çimen KARATAŞ ÇETİN Yrd.Doç.Dr. Didem ÖZER ÇAYLAN

STRATEJİ ALGISI VE STRATEJİ GELİŞTİRME YAKLA ŞIMI YÖNETİCİ DÜZEYLERİ ARASINDA FARKLILIK GÖSTERİYOR MU? .......................................................................................... 601

Yrd.Doç.Dr. Mahmut HIZIROĞLU Dr.Yasin ŞEHİTOĞLU

OTUZDÖRDÜNCÜ OTURUM: PROF.DR. SUAT KESK İNOĞLU SALONU ET İK İKL İM VE DEĞERLER

PSİKOLOJİK GÜÇLENDİRME, ETİK İKLİM VE DAĞITIM ADALET İNİN KİŞİ ÖRGÜT UYUMUNA ETK İSİNDE ÖZ YETERLİLİĞİN ROLÜ .............................................................................. 608

Yrd.Doç.Dr. İrfan AKKOÇ Dr. Abdullah ÇALIŞKAN Öğr.Gör. H. Duygu ÖZALP Okt.Pınar UÇAK

ETİK İKLİM ALGISININ B İREYSEL YENİLİKÇİLİK DAVRANI ŞLARINA ETK İSİNDE HİZMETKÂR LİDERLİĞİN ROLÜ ............................................................................................................. 612

Doktora Öğrencisi Mustafa Kemal Topcu Doktora Öğrencisi Ali Gürsoy Doktora Öğrencisi Bayram Taşbaşı

TÜRKİYE’DE İŞE İLİŞKİN DEĞERLERİN İNCELENMESİ: TÜRKÇE DEYİMLER ÜZERİNDE FOLKLORİK BİR ÇALIŞMA ...................................................................................................................... 618

Yrd.Doç.Dr. Deniz Tunçalp Yrd.Doç.Dr. Kadire Zeynep Sayım

OTUZBEŞİNCİ OTURUM: PROF.DR. VAHDET AYDIN SALONU ÖRGÜTSEL SESSİZL İK VE YABANCILA ŞMA

YÖNETİM TARZININ ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANI ŞLARINA ETK İSİNDE İŞE YABANCILA ŞMANIN ARACILIK ROLÜ ................................................................................................. 624

Yrd.Doç.Dr.Pelin KANTEN Öğr.Gör.Funda ER ÜLKER

ÖRGÜTSEL SESSİZLİK VE BİREYSEL PERFORMANS İLİŞKİSİNDE ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN ROLÜ: Sussan Olmuyor, Susmasan Olmaz..! ................................................................................................ 630

Yrd.Doç.Dr.Hakkı AKTAŞ Dr.Bnb.Eylem ŞİMŞEK

xiv

ÖRGÜTSEL SESSİZLİK ÜZERİNDE ETKİLİ LİDERLİK TARZLARININ BEL İRLENMESİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA ...................................................................................................................... 636

Yrd.Doç.Dr. Recep KILIÇ Yrd.Doç.Dr. Belma KEKLİK Doktora Öğrencisi Harun YILDIZ

OTUZALTINCI OTURUM: PROF.DR. CUMHUR FERMAN SALONU L İDERLİK TİPLERİ VE ÖZELL İKLER İ

ÖRTÜK LİDERLİK: AKADEM İSYENLER ÜZERİNDE METAFORİK BİR ARAŞTIRMA ................... 643 Doç.Dr. Ayşehan ÇAKICI Prof.Dr. A.Celil ÇAKICI Doktora Öğrencisi Ali Emin İSLAMOĞLU

LİDERLİK ÖZELLİKLERİ MÜZAKERE TARZINI ETKİLER Mİ? NİCEL BİR ARAŞTIRMA ............. 649 Doktora Öğrencisi Gamze Ebru ÇİFTÇİ Yrd.Doç.Dr. Melahat ÖNEREN

LİDERİN GÜCÜ VE ÇATIŞMA YÖNETİMİ YAKLA ŞIMLARININ B İLİŞİM TEKNOLOJİSİ ÇALIŞANLARININ UYUM VE İŞTEN AYRILMA N İYETİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ .......... 654

Doktora Öğrencisi Tuna CENKCİ Prof.Dr. Ülkü DİCLE Yrd. Doç.Dr. Ayşe Begüm ÖTKEN

OTUZYED İNCİ OTURUM: PROF.DR. KEMAL TOSUN SALONU ÖRGÜT KÜLTÜRÜ

BİREYCİLİK - TOPLULUKÇULUK DEĞERLERİNİN TÜKENMİŞLİK ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA ......................................................................................... 660

Doç.Dr. Çetin BEKTAŞ Öğr.Gör. Önder SAKAL

KÜLTÜREL ZEKÂNIN KÜLTÜRLERARASI L İDERLİK ÜZERİNE ETKİSİ: ÇOKULUSLU BİR ÖRGÜTTE UYGULAMA ............................................................................................................................. 666

Yrd.Doç.Dr. Faruk ŞAHİN Yrd.Doç.Dr. Onur KÖKSAL

ÖĞRENEN ÖRGÜT UYGULAMALARI, GELİŞİM KÜLTÜRÜ VE İŞGÖREN PERFORMANSI ARASINDAK İ İLİŞKİLERİN İNCELENMESİ: TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA .............. 672

Doç.Dr. Hüseyin YILMAZ

OTUZ SEKİZİNCİ OTURUM: PROF.DR. AT İLLA BARANSEL SALONU ET İK L İDERLİK VE MAKYAVEL İZM

ÖRGÜTLERİN KARANLIK YÜZÜ MAKYAVEL İZM İLE İLGİLİ LİTERATÜR TARAMASI VE ÇALIŞANLARIN MAKYAVEL İST EĞİLİMLERİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA . 679

Yrd.Doç.Dr. Derya ERGUN ÖZLER Yrd.Doç.Dr. Ceren GİDERLER ATALAY Araş.Gör. Meltem DİRİCAN

ETİK LİDERLİK VE NORMATİF BAĞLILIK ARASINDAK İ İLİŞKİNİN SOSYAL MÜBADELE KURAMINDAN HAREKETLE İNCELENMESİ ........................................................................................ 686

Yrd. Doç.Dr. Erkan Demirel Doç.Dr. Neslihan DERİN Yrd.Doç.Dr. Arzu KARACA ÇAKINBERK

ETİK LİDERLİĞİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK VE İŞ DOYUMU İLE İLİŞKİSİNDE MAKYAVEL İZM YÖNELİMİNİN DÜZENLEYİCİ ROLÜ ...................................................................................................... 694

Prof.Dr. Alev KATRİNLİ Doç.Dr. Gonca GÜNAY Araş.Gör. Deniz ZAPTÇIOĞLU

xv

OTUZDOKUZUNCU OTURUM: PROF.DR. MEHMET OLUÇ SALONU İŞ KURMA VE GEL İŞTİRME

ÖRGÜTSEL YEDEKLEMEDE KAVRAMDAN GERÇEĞE: BİR VAKA ÇALI ŞMASI .......................... 698 Prof.Dr. Dursun BİNGÖL

SOSYAL AĞ PERSPEKTİFİNDE GİRİŞİMCİLERİN İŞ KURMA VE GELİŞTİRME FAALİYETLERİNİN İNCELENMESİ ......................................................................................................... 705

Araş.Gör. Meryem Derya YEŞİLTAŞ Doç.Dr. Kemal Can KILIÇ

TEMEL TEKNOLOJİK YETENEKLERİN ANAL İTİK HİYERARŞİ PROSESİ İLE TESPİT EDİLMESİNE YÖNELİK BİR UYGULAMA ÖRNEĞİ ............................................................................. 711

Prof.Dr. A. Asuman AKDOĞAN Doktora Öğrencisi Özgür DEMİRTAŞ Araş.Gör. Selen OFLAZER

HAVAYOLLARI İŞ MODELLERİNİ NASIL TARİF EDİYOR? BİR İÇERİK ANAL İZİ ......................... 717 Yrd.Doç.Dr.Yusuf ŞENGÜR Yrd.Doç.Dr.Ferhan KUYUCAK ŞENGÜR

KIRKINCI OTURUM: PROF.DR. SUAT KESK İNOĞLU SALONU İNSAN KAYNAKLARI İŞLEVLER İ

İNSAN KAYNAKLARI YÖNET İMİNDE KORUMA İŞLEVİ: TÜRKİYE'DE 2006-2010 YILLARI ARASINDA OLUŞAN İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ ÇALI ŞANLAR ÜZERİNDE YOL AÇTIĞI İŞ GÖREMEZLİK DURUMUNUN ANAL İZİ ................................................. 721

Yüksek Lisans Öğrencisi Derya DİNÇER Doç.Dr. Agâh Sinan ÜNSAR

YETENEK YÖNETİMİ UYGULAMALARININ ÜN İVERSİTELER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİNE YÖNELİK KARŞILA ŞTIRMALI B İR ÇALIŞMA........................................ 728

Yrd. Doç.Dr. Öznur BOZKURT Öğr.Gör. Kutbettin ERDURUR

ETİK İKLİM, İŞE YABANCILA ŞMA VE ÖRGÜTSEL ÖZDEŞLEŞMENİN İŞTEN AYRILMA NİYETİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: OTEL İŞLETMELERİNE YÖNELİK BİR UYGULAMA ...................... 731

Doç.Dr. Muharrem TUNA Yrd.Doç.Dr. Murat YEŞİLTAŞ

KIRKB İRİNCİ OTURUM: PROF.DR. VAHDET AYDIN SALONU FARKLILIKLARI N YÖNETİM İ VE İŞ-AİLE ÇATI ŞMASI

KADIN İŞGÖRENLERDE İŞ-AİLE ÇATIŞMASI VE İŞTEN AYRILMA N İYETİ ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNDE İŞE TUTKUNLUĞUN ARACILIK ETK İSİ ........................................................................... 739

Yrd.Doç.Dr. Arzu KARACA ÇAKINBERK Doç.Dr. Mehmet Sadık ÖNCÜL Doç.Dr. Berrin FİLİZÖZ Araş.Gör. Gülşen YILMAZ Araş.Gör. Hilal ERTURHAN

OTEL İŞLETMELERİNDE FARKLILIKLARIN YÖNET İMİ: ÇALIŞAN TUTUMLARINA YÖNEL İK BİR ARAŞTIRMA ........................................................................................................................................ 750

Öğr.Gör.Hakan SEZEREL Doç.Dr. H. Zümrüt TONUS Doç.Dr. A. Barış BARAZ Doç.Dr. Senem BESLER

xvi

KÜLTÜREL FARKLILIK YÖNET İMİ: ÇOK ULUSLU İŞLETMELERDE İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİCİLERİN FARKLILIK YÖNET İMİ STRATEJİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA ................. 757

Doç.Dr. Hasan TUTAR Öğr.Gör.Salih ARSLAN

KIRK İK İNCİ OTURUM: PROF.DR. CUMHUR FERMAN SALONU STRATEJ İK YÖNETİM VE TÜRK İYE

İŞLETME GRUPLARINDA ÇEŞİTLENME VE BİLGİ ALANI YÖNETİMİ ............................................ 764 Doktora Öğrencisi Mehmet Akif KOCA

TÜRKİYE’DE SANAYİ İŞLETMELERİNDE ULUSLARARASI STRATEJİK İŞBİRLİKLERİNİN BAŞARISINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA.............. 775

Araş.Gör.Afet Ayçe BAŞALP Prof.Dr.Mustafa TEPECİ

ÜLKE EKONOMİSİ İLE İŞLETME STRATEJİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ........ 781 Doktora Öğrencisi Çağdaş Akif KAHRAMAN

KIRKÜÇÜNCÜ OTURUM: PROF.DR. KEMAL TOSUN SALONU İŞLETME GRUPLARI VE ARACI KURUMLAR

KALKINMA AJANSLARININ B İR ARACI KURUM OLARAK TÜRK İŞ SİSTEMİ ÜZERİNDEKİ OLASI ETKİLERİNİN İNCELENMESİ: BATI AKDEN İZ BÖLGESİ ÖRNEĞİ ....................................... 788

Araş.Gör.Onur DİRLİK

TÜRK SOSYAL SİGORTA SİSTEMİNDE TAMAMLAYICI B İR KURUM OLARAK ÖZEL SİGORTALARIN OLUŞUMU ..................................................................................................................... 792

Dr. Mustafa M. GÖKOĞLU Prof.Dr. A. Selami SARGUT

İŞLETME GRUPLARI ARAŞTIRMALARININ ÇERÇEVESİ: NESNEL BİR YAKLA ŞIM ................... 798 Araş.Gör. Serkan DİRLİK Prof.Dr. Tuncer ASUNAKUTLU

KADIN AKADEM İSYENLERDE KAR İYER ENGELLER İ VE CAM TAVAN SENDROMU: MEHMET AK İF ERSOY ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Yrd.Doç.Dr. Özlem ÇETİNKAYA BOZKURT Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

Z.Tolunay Uyg.Teknoloji ve İşletmecilik Yüksekokulu ozlemcetinkaya@mehmetakif.edu.tr

Yrd.Doç.Dr. Adnan KALKAN Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

Z. Tolunay Uyg. Teknoloji ve İşletmecilik Yüksekokulu adnankalkan@mehmetakif.edu.tr

ÖZET Üniversitedeki kadın akademisyenlerin erkeklere oranla, üst yönetimlerde ve stratejik öneme sahip po-

zisyonlarda temsil güçlerinin az olmasının nedenlerini araştırmak, bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmada; literatür taramasına dayanarak “Cam Tavan” kavramı açıklanmış ve kadın akademisyenlerin üst düzey yönetici pozisyonuna gelememelerindeki engeller, Türkiye ve diğer ülkelerdeki araştırmalar incelene-rek açıklanmaya çalışılmıştır. Araştırmada veriler Mehmet Akif Ersoy Üniversitesinde görev yapan kadın akademisyenlerden toplanmıştır. Toplanan verilerle faktör analizi ile ankete katılan kadın akademisyenlerin cam tavan algılarında yaş, mesleki deneyim, unvan ve medeni durumları çerçevesinde anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini ölçmek için Paired Samples T Testi uygulanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Cam Tavan, cam tavan algısı, kariyer engelleri, kadın akademisyen.

1.GİRİŞ ÖSYM’nin 2012 yılı istatistiklerine göre Türkiye’de üniversiteler toplamında tüm akademisyenler için-

de kadınların yaklaşık %29 profesör, %33 doçent ve %37 yardımcı doçent, %42 öğretim görevlisi ve %49 araştırma görevlisi unvanına sahip olduğu görülmektedir. Türkiye’deki üniversitelerde, üst akademik mevki-lerde kadın ve erkek yüzdeleri birbirinden dikkat çekici bir şekilde uzaklaşmaktadır. Örneğin profesör statü-sünde çalışanlarda %29 ve %71 gibi büyük bir fark göze çarpmaktadır. Bu fark öğretim görevlisi, uzman ve araştırma görevlisi kadrolarında çalışanlar için azalmaktadır. Buna göre kadın akademisyenler için cam tavan, özellikle yardımcı doçent ve üstü statülerde ciddi bir belirginlik göstermektedir. Bu engel terfi mekanizmala-rının doğrudan etkisiyle meydana gelebileceği gibi, “öğrenilmiş çaresizlik” denilen, kadınların üst mevkilere yükselemeyeceklerini kabullenmeleri ve bu yönde çaba harcamamalarından da kaynaklanabilir (Özdemir ve Tanyıldız, 2011: 5). Türkiye’de üniversitelerde, üst yönetimde görev alan kadın akademisyen sayısı çok azdır. Yükseköğretim Kurumu’nun verilerine göre, 2012 yılında, kadın dekan oranı %15,3, kadın rektör yardımcıla-rının oranı %7 ve kadın rektörlerin oranı % 5,2’dir. Buna göre üniversitelerde rektörlük (% 5,9) gibi üst po-zisyonlarda erkek egemenliğinin devam ettiği görülmektedir.

Bu araştırma kadın akademisyenlerde kariyer engelleri ve cam tavan sendromu algısı konusunda yapı-lan ampirik bir çalışmadır. Araştırma sonuçları bu konuda çalışan akademisyen ve uygulamacılara üniversite-lerde görev yapan kadın akademisyenlerde kariyer engelleri ve cam tavan sendromu konusunda güncel bilgi sağlayacak ve ileride yapılacak araştırmalarda farklı boyutların ve ilişkilerin araştırılmasına sebep olabilecek-tir.

2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE

2.1 Cam Tavan Sendromu Kavramı Birçok çalışma cam tavan hipotezini doğrulamış ve kadınların kariyer yolunda kendi kararları sırasında

bir dizi engellerin yaşandığını (Phillips ve Imhoff, 199) ve aynı zamanda örgütlerde daha yüksek bir konuma gelebilmek için ilerleyen kadınları engelleyen görünmez engellerin varlığını da göstermiştir (Adair, 1999;

21.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi 521

Baxter ve Wright, 2000; Davidson ve Cooper, 1992, Sullivian, 2010). “Cam tavan” kavramı, ilk kez 1986’da Hymovitz ve Schelhardt tarafından Wall Street Journal’ın “i ş yaşamında kadın” konulu bir haberinde kulla-nılmış ve şu şekilde tanımlanmıştır (Lockwood, 2004; Dreher, 2003). Cam tavan; devlette, işletmelerde, eğitim kurumlarında veya kar amacı gütmeyen kuruluşlarda yüksek mevkilere gelmeyi arzulayan ve bunun için çabalayan kadınların karşılaştıkları engellerdir. Örgütlerde cam tavan oluşumuna yol açan unsurlar birey-sel, örgütsel ve toplumsal faktörler etrafında toplanabilmektedir (Dreher, 2003:542).

Tablo 1. Cam Tavan Engelleri (Erçen, 2008: 43) Bireysel Faktörlerden Kaynaklanan Engeller

Örgütsel Faktörlerden Kaynaklanan Engeller

Toplumsal Faktörlerden Kaynaklanan Engeller

• Çoklu Rol Üstlenme • Kadınların kişisel tercih

ve algıları

• Örgüt Kültürü • Örgüt Politikaları • Mentor Eksikliği • Informal İletişim Ağlarına

Katılamama

• Mesleki Ayrım • Stereotipler (Cinsiyetle Bağdaştırılan Kalıp-

laşmış Önyargılar)

3. ARAŞTIRMA

3.1 Araştırmanın Sorunsalı İş dünyasında hiyerarşik bir yapıda çalışanlardan bir grubun, cinsiyet, etnik köken, dini inanç gibi çeşit-

li ayrımcı faktörler nedeniyle belli bir pozisyonun üstüne terfi edememesi durumu “cam tavan etkisi” olarak tanımlanmaktadır (Cotter vd., 2001). Cam tavan kavramı ile anlatılmak istenen, karşılaşılan sorunların belir-sizliğidir. Günümüzde kadınlar çalışma yaşamına büyük ölçüde katılmakta ancak üst düzey yönetim kadrola-rında yeterince yer alamamaktadırlar. Kadınların üst düzey yönetim kadrolarında yeterince yer alamamaları-nın birçok nedeni bulunmaktadır. Bu nedenler kadınların çoklu rol üstlenmesi ve kişisel tercihleri gibi birey-sel faktörlerden kaynaklanabileceği gibi örgütsel ve toplumsal bir takım faktörlerden de kaynaklanabilmekte-dir. Kadınlar karşılarına çıkan bu engeller karşısında bireysel ya da örgütsel stratejileri kullanarak aşmaya çalışmaktadırlar (Taşkın ve Çetin, 2012). Türkiye’deki kadın akademisyenlerle ilgili farklı birçok araştırma mevcuttur (Acar 1983, 1991, 1996; Forster, 2001; Özkanlı 2010, 2007, Özkanlı ve Korkmaz, 2000a, 2000b; Öztürk, 2011; Şenesen, 1996; Özgüç, 1998; Köker, 1988; Günlük Şenesen, 1996; Cindoğdu ve Muradoğlu, 1996; Gönen vd., 2004). Kadın akademisyenlerin sorunları farklı yöntemlerle çeşitli bakış açılarıyla bu eser-lerde tartışılmaktadır.

Tablo 2: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nde Cinsiyete göre Kadın ve Erkek Yöneticilerin Dağılımı

Cinsiyet

Rek

tör

Rek

tör

yrd

.

De

kan

De

kan

yrd

.

En

stitü

müd

ürü

En

stitü

Md

. Y

rd.

Uyg

ula

ma

ve

ara

ştır

ma

me

rke

-zi

müd

ürü

Yü

kse

koku

l m

üdü

rü

Yü

kse

koku

l Md.

Y

rd.

Me

slek

yük

seko

-ku

lu m

üdü

rü

MY

O. M

d. Y

rd.

Kadın --- ---- ---- ---- 1 3 2 ----- 6 1 3 Erkek 1 3 6 10 3 5 9 5 2 9 15 Toplam 1 3 6 10 4 8 11 5 8 10 18

Tablo 2’ye bakıldığında Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nde 2013 yılı verilerine göre üst düzey ve kri-

tik pozisyonlarda kadın akademisyenlerin hemen hemen hiç yer almadığı görülmektedir. 2001–2010 yılları arasında Türkiye’de akademide cam tavan etkisinin arttığı görülmektedir (Özdemir ve Tanyıldız, 2011). Konuyla ilgili araştırmalarda da üniversite üst yönetiminde kadınların oransal olarak düşük olmasının asıl nedeninin, erkek egemen kültür olduğunu göstermektedir (Harley, 2003; Bagilhole ve White, 2005). Özkanlı ve Korkmaz yaptıkları araştırmalarda (2000a ve 2000b) Türkiye’de akademisyen kadınların üst yönetimdeki azlığının, çoğunlukla, günlük yaşamlarında artan sorumluluklarına bağlı olduğu sonucuna ulaşmışlardır.

Üniversitede görev alan kadın akademisyenlerin yönetim kadrolarınca yeterince yer almamasının ne-denlerinin bilinmesi buna yönelik çözüm önerilerinin geliştirilmesi bakımından önem arz etmektedir. Türki-ye’deki kadın akademisyenlerin kariyer engellerinin sebeplerini ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmayla, ulusal yazına bir kaç yönden dikkate değer katkı yapılması amaçlanmaktadır.

522 21.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi

3.2.Araştırmanın Yöntemi Araştırmada ikincil verilerle birlikte, birincil veriler de kullanılmıştır. Birincil verilere yönelik veri top-

lama tekniği olarak anket tekniğinden yararlanılmıştır. Anket soruları Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nde görev yapan 134 kadın akademisyene uygulanmıştır. Kadın akademisyenlerden elde edilen veriler SPSS 15.0 paket programı kullanılarak istatistiki analizler yapılmıştır. Bunlar; KMO faktör uygunluk analizi, faktör analizi ile ankete katılan kadın akademisyenlerin cam tavan algılarında yaş, unvan, mesleki deneyim ve me-deni durumları çerçevesinde anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini ölçmek için t testi analizidir.

3.3.Araştırmada Kullanılan Ölçekler Araştırmanın uygulama kısmında kullanılan anket formu oluşturulurken Öztürk’ün (2011) yüksek lisans

tezinde kullandığı ölçekten yararlanılmıştır. Anket soruları iki bölüm halinde toplam 48 maddeden oluşmak-tadır. Birinci bölüm katılımcıların kişisel bilgilerine ilişkin olup toplam 9 soru yer almaktadır. Anketin ikinci bölümünde cam tavan sendromuna yönelik 5’li Likert tipi (5: Kesinlikle katılıyorum, 4: Katılıyorum, 3: Ne katılıyorum ne katılmıyorum, 2: Katılmıyorum, 1: Kesinlikle katılmıyorum) ölçek ile hazırlanan 39 ifade yer almaktadır. Cam tavan algısına yönelik faktörler bireysel, toplumsal ve örgütsel olmak üzere toplam üç faktör altında toplanmıştır. Bu faktörlere ilişkin 7 farklı değişken (çoklu rol üstlenme, kişisel tercihler, örgüt kültürü, mentor eksikliği, mesleki ayrımcılık, informal iletişim ağlarına katılamama, stereotipler) belirlenmiştir. Ça-lışmada ölçeğin güvenilirliği Cronbach α = 0,724 olarak hesaplanmıştır. Kolmogorov-Smirnov testi ile verile-rin normal dağılıma uyup uymadıklarına bakılmıştır. Kolmogorov-Smirnov testi sonucunda tüm sorulara ait Sig. değerlerinin (0,000) 0,05’in altında olduğu tespit edilmiştir. Bu çerçevede verilerin normal dağılıma uymadıkları görülmüştür.

3.4.Araştırmanın Evren ve Örneklemi Araştırmanın evrenini Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’ne bağlı akademik birimlerde çalışan kadın öğ-

retim elemanları oluşturmaktadır. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Personel Daire Başkanlığı’ndan alınan verilere göre 2012 yılı sonu itibariyle üniversitenin tüm birimlerinde toplam 226 kadın akademisyen görev yapmaktadır. Araştırmanın evrenini oluşturan akademisyenlerden 20 öğretim elemanı doktora eğitimleri nedeniyle şehir dışında bulunmaktadır. Bu sayı evren sayısından çıkarılarak 206 kadın akademisyen sayısı üzerinden örneklem belirlenmiştir. Araştırma bu evren üzerinden rastgele örneklem seçimi ile seçilen %95 güvenirlikte 1347 kadın akademisyen üzerinde yürütülmüştür.

3.5.Araştırmanın Kapsamı Bu çalışmada cam tavana sebep olan bireysel, örgütsel ve toplumsal faktörlerden kaynaklanan engeller

teorik bir çerçevede ele alınmıştır. Bu engellerle kadın akademisyenlerin cam tavan sendromu algılarında, yaşları, medeni durumları, mesleki unvanları ve mesleki deneyimleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu araş-tırmada temel amaç, Türkiye’deki üniversitelerde kadın akademisyenlerin karşılaştığı bireysel, örgütsel ve toplumsal faktörlerden kaynaklanan engelleri incelemektir.

4.BULGULAR VE DEĞERLENDİRME

4.1.Araştırmanın Örneklemine İlişkin Bulgular Araştırmaya katılan örneklemin %61,2’si evli, %37,3 bekâr ve %1,5’i boşanmış kadınlardan oluşmak-

tadır. Yaş değişkeni açısından incelendiğinde genç akademisyenlerin fazla olduğu görülmektedir. Buna göre; katılımcıların %38,1’i 20-30 yaş aralığında, %41’i 31-40 yaş aralığında, %17,9’u 41-50 yaş aralığında ve %3’ünün ise 51 yaş ve üstünde olduğu görülmektedir. Ankete katılanların %4,5’i profesör dr., %11,9’u do-çent dr., %25,4’ü yrd. Doç.Dr. , %35,8’i öğretim görevlisi, %3’ü uzman, %5,2’si okutman ve %14,2’si araş-tırma görevlisi unvanına sahiptir. Anketi cevaplayanların mesleki deneyim süreleri incelendiğinde; %44,8’i 1-5 yıl, %12,7’si 6-10 yıl, %22,4’ü 11-15 yıl, %7,5’i 16-20 yıl ve % 12,7’sinin 21 yıldan fazla bir süredir üniversite-lerde çalışmakta oldukları tespit edilmiştir. Örneklemde evli kadınların % 21,6’sı çocuk sahibi olmamakla birlik-te, %26,1’i tek çocuk, %14,9’u ise iki çocuk sahibidir. Ayrıca yine evli kadın akademisyenlerden eşi de akade-misyen olanların oranı %28,4’dür. Kadınların %33,6’sı farklı meslek gruplarından erkeklerle evlidir. Araştırma-ya katılanların büyük bir kısmının (%65,7) idari görevi yoktur. İdari görevi bulunan kadın akademisyenlerin

7 http://www.surveysystem.com/sscalc.htm

21.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi 523

görev dağılımına bakıldığında ise; %11,2’si ana bilim dalı başkanı, %11,9’u bölüm başkanı, %3’ü bölüm başkan yardımcısı, %1,5’i müdür, %6’sı müdür yardımcısı görevlerini yürütmektedirler.

4.2.Araştırmada Kullanılan Ölçeklere Yönelik Bulgular Araştırmada KMO değeri 0,658 olarak hesaplanmıştır. İkinci bakılan test Bartlett’s testidir. Bartlett’s

testinde Sig. değeri 0,000 anlamlıdır yani değişkenler arasında yüksek korelasyonlar mevcuttur. KMO değeri 0,50’yi geçtiğinden ve Bartlett’s testinde Sig. değeri anlamlı olduğundan veri seti faktör analizi için uygun bulunmuştur. Elde edilen altı faktör, toplam varyansın %47,822’ünü açıklamaktadır.

Tablo 3: Değişkenlere Ait Faktör Yükleri Faktörler Değişkenler Sorular 1 2 3 4 5 6 µ σ

Stereotipler

B29 ,794

1,81 1,05

Toplumsal

B37 ,729 1,82 0,96 B36 ,637 1,91 1,07 B35 ,634 2,07 1,18 B30 ,551 1,72 0,95

Mesleki Ayrımcılık B15 ,795 2,14 0,93 B16 ,742 1,99 0,85 B27 ,573 2,45 1,05

Bireysel

Çoklu Rol Üstlenme

B05

,865 ,855 ,656 ,640

2,22 1,04 B04 2,11 0,94 B07 2,32 1,11 B08 2,35 1,09

Kadınların Kişisel Tercih ve Algıla-rı

B12

,775 4,14 0,79 B13 ,707 3,90 0,94 B14 ,593 3,47 1,15

Örgütsel Örgüt Kültürü ve Politikası B17

,792 3,24 1,23

B18 ,784 2,91 1,16 B21 ,586 2,83 1,04

4.3 Analiz Sonucunda Elde edilen Bulgular Mehmet Akif Ersoy Üniversitesinde görev yapan kadın akademisyenlere ait nitelikler (yaş, unvan, mes-

leki deneyim ve medeni durum) ile cam tavan sendromuna neden olan değişkenlerin (stereotipler, mesleki ayrımcılık, çoklu rol üstlenme, kadınların kişisel tercih ve algıları, örgüt kültürü ve politikası) ortalamaları açısından anlamlı bir farkın olup olmadığı “Paired Samples T Testi” ile sınanmıştır. Sınama sonucunda elde edilen değerler Tablo 4’de verilmiştir. Korelâsyon sütununda, değişkenler arasındaki ilişkilere bakılmıştır.

Tablo 4: Paired Samples T Test Sonuçları

Yaş Unvan Dene-yim

Medeni Durum

Değişkenler

P.Samp. Cor.

Sig. (2-tailed)

P.Samp. Cor.

Sig. (2-tailed)

P.Samp. Cor.

Sig. (2-tailed)

P.Samp. Cor.

Sig. (2-tailed)

Stereotipler -0,107 0,000 0,154 0,000 -0,148 0,000 0,049 0,000 Mesleki Ayrımcılık -0,071 0,000 0,031 0,000 -0,031 0,000 0,078 0,000 Çoklu Rol Üstlenme -0,101 0,000 0,026 0,000 -0,045 0,000 0,087 0,000 Kadınların Kişisel Tercih ve Algıları

-0,101 0,000 -0,116 0,000 -0,128

0,000 0,057

0,000

Örgüt Kültürü ve Politikası 0,089 0,000 -0,018 0,000 0,088 0,000 0,161 0,000 Tablo4’de verilen değerlere göre ortaya konulan hipotezler ve sonuçlar aşağıda açıklanmıştır. Hipotez 1: Akademisyenlerin yaşı, unvanı, deneyim ve medeni durumları ile Stereotipler (kalıplaşmış

önyargılar) arasında anlamlı bir fark vardır. “Paired Samples t Testi” tablosunda akademisyenlerin yaşı ve deneyim ile stereotipler arasında negatif

bir korelasyon olduğu, buna karşılık unvan ve medeni durum ile stereotipler arasında pozitif bir korelasyon olduğu görülmüştür. Sig. (2-tailed) değeri 0,000 verilen önem düzeyinden (0,05) küçük olduğu için H1 hipo-tezimiz kabul edilmiştir. Sonuç olarak %95 güvenirlikle akademisyenlerin yaşı, unvanı, deneyimi ve medeni durumları ile stereotipler arasında anlamlı bir farkın olduğu kabul edilmiştir.

Hipotez 2: Akademisyenlerin yaşı, unvanı, deneyim ve medeni durumları ile mesleki ayrımcılık arasında anlamlı bir fark vardır.

524 21.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi

“Paired Samples t Testi” tablosunda akademisyenlerin yaşı ve deneyim ile mesleki ayrımcılık arasında negatif bir korelasyon olduğu, buna karşılık unvan ve medeni durum ile mesleki ayrımcılık arasında pozitif bir korelasyon olduğu görülmüştür. Sig. (2-tailed) değeri 0,000 verilen önem düzeyinden (0,05) küçük olduğu için H2 hipotezimiz kabul edilmiştir. Sonuç olarak %95 güvenirlikle akademisyenlerin yaşı, unvanı, deneyimi ve medeni durumları ile mesleki ayrımcılık arasında anlamlı bir farkın olduğu kabul edilmiştir.

Hipotez 3: Akademisyenlerin yaşı, unvanı, deneyim ve medeni durumları ile çoklu rol üstlenme arasın-da anlamlı bir fark vardır.

“Paired Samples t Testi” tablosunda akademisyenlerin yaşı ve deneyim ile çoklu rol üstlenme arasında negatif bir korelasyon olduğu, buna karşılık unvan ve medeni durum ile çoklu rol üstlenme arasında pozitif bir korelasyon olduğu görülmüştür. Sig. (2-tailed) değeri 0,000 verilen önem düzeyinden (0,05) küçük olduğu için H3 hipotezimiz kabul edilmiştir. Sonuç olarak %95 güvenirlikle akademisyenlerin yaşı, unvanı, deneyimi ve medeni durumları ile çoklu rol üstlenme arasında anlamlı bir farkın olduğu kabul edilmiştir.

Hipotez 4: Akademisyenlerin yaşı, unvanı, deneyim ve medeni durumları ile kadınların kişisel ter-cih/algıları arasında anlamlı bir fark vardır.

“Paired Samples t Testi” tablosunda akademisyenlerin yaşı, unvan ve deneyim ile kadınların kişisel ter-cih/algıları arasında negatif bir korelasyon olduğu, buna karşılık medeni durum ile kadınların kişisel ter-cih/algıları arasında pozitif bir korelasyon olduğu görülmüştür. Sig. (2-tailed) değeri 0,000 verilen önem düzeyinden (0,05) küçük olduğu için H4 hipotezimiz kabul edilmiştir. Sonuç olarak %95 güvenirlikle akade-misyenlerin yaşı, unvanı, deneyimi ve medeni durumları ile kadınların kişisel tercih/algıları arasında anlamlı bir farkın olduğu kabul edilmiştir.

Hipotez 5: Akademisyenlerin yaşı, unvanı, deneyim ve medeni durumları ile örgüt kültürü/politikası arasında anlamlı bir fark vardır.

“Paired Samples t Testi” tablosunda akademisyenlerin unvan ile örgüt kültürü/politikası arasında nega-tif bir korelasyon olduğu, buna karşılık akademisyenlerin yaşı, deneyimi ve medeni durumları ile örgüt kültü-rü/politikası arasında pozitif bir korelasyon olduğu görülmüştür. Sig. (2-tailed) değeri 0,000 verilen önem düzeyinden (0,05) küçük olduğu için H5 hipotezimiz kabul edilmiştir. Sonuç olarak %95 güvenirlikle akade-misyenlerin yaşı, unvanı, deneyimi ve medeni durumları ile örgüt kültürü/politikası arasında anlamlı bir farkın olduğu kabul edilmiştir.

5. SONUÇ VE ÖNERİLER Bu çalışmada, üniversitedeki kadın akademisyenlerin erkeklere oranla, üst düzey yönetimlerde temsil

güçlerinin az olmasının nedenlerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla Mehmet Akif Ersoy Üniversite-si’ndeki kadın akademisyenlere yönelik bir uygulama yapılmıştır. Bu çalışma sonucunda cam tavan sendro-muna yol açan faktörlerin toplumsal (stereotipler, mesleki ayrımcılık), bireysel (çoklu rol üstlenme, kadınla-rın kişisel tercih ve algıları) ile örgütsel (örgüt kültürü ve politikası) olduğu tespit edilmiştir. Bu değişkenlerin ortalamalarına göre kadın akademisyenlerin üniversitelerin üst düzey yönetim kademelerinin yer alamaması-nın nedenleri arasında birinci sırada bireysel faktör olarak “kadınların kişisel tercih ve algıları” değişkeninin olduğu görülmüştür. Başka bir ifadeyle kadınların bizzat kendi kendilerine koydukları engellerden kaynak-landığı düşünülmektedir. Kadın akademisyenler tarafından üst düzey yönetimde yer alamamanın nedeni olarak ikinci sırada “örgüt kültürü ve örgüt politikaları” görülmektedir. Genellikle geleneksel örgüt yapıları-nın erkek egemenliğine dayandığı görülmekle birlikte örgütler zaman içinde değişim göstererek kadının varlığını kabul ediyor olsa dahi erkeksilik değerleri kültür içinde varlığını korumaya devam etmektedir. Buna karşılık, araştırmaya katılan kadınlar toplumsal faktörler (stereotipler ve mesleki ayrımcılık) ile bireysel faktör olan “çoklu rol üstlenme”, üst düzey yönetimde yer alamamanın sebebi olarak görülmemiştir. Son olarak, bu çalışmada % 95 güvenilirlikle kadın akademisyenlerin yaş, medeni durum, unvan ve mesleki dene-yimlerine göre cam tavan sendromu algıları arasında anlamlı bir farkın olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi ile sınırlandırıldığından genelleme yapılamamaktadır. Bu nedenle farklı çalışmalarda farklı üniversitelerdeki durum tespitinin yapılması yerinde olacaktır. Sonuç olarak kadınlar kendilerinden kaynaklı cam tavan engelleriyle başa çıkabilmek için, kararlı, tutarlı ve hırslı olmalıdır. Ayrıca kadın ve erkek yöneticilerin deneyim ve bilgilerini paylaşabilecekleri sistemler geliştirilmelidir. Genç kadın akademisyenlere kariyer geliştirme danışmanlığı (mentorluk sistemi) sağlanmalıdır.

KAYNAKÇA Acar, F. 1983. Turkish Women in Academia: Roles and Careers. METU Studies in Development, 10(4) 409-446. Acar, F. 1991. Women in Academic Science Careers, Woman in Science: Token Women or Gender Equality?, (Der.)

Stolse-Heiskanen, Londra: UNESCO, Beng Publishers.

21.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi 525

Acar, F. 1996. Türkiye'de Kadın Akademisyenler: Tarihsel Evrim ve Bugünkü Durum. Hasan Coşkun (Ed.) Akademik Yaşamda Kadın: 75–87. Ankara: Türk Alman Kültür İşleri Yayını, No. 9.

Adair, C. K. 1999. Cracking the glass ceiling: Factors influencing women's attainment of senior executive positions. USA: Dissertation.com.

Bagilhole, B. ve White, K. 2005. Benign Burden: gender and senior management in the UK and Australia, 4th European Conference on Gender Equality in Higher Education, Oxford. Baxter, J. ve Wright, E. O. 2000. The glass ceiling hypothesis a comparative study of the United States, Sweden, and

Australia, Gender & Society, 14(2), 275–294. and Barrack Yard to Smart Macho?, Gender and Education, 15(4) 377-392. Cindoğdu , D ve Muradoğlu G. 1996. Türkiye’de Muhasebe ve Finans Dalındaki Bilim Kadınlarının İş ve Aile Rolleri ile

Başetme Stratejileri. Hasan Coşkun (Ed.), Akademik Yaşamda Kadın: 244- 260. Ankara: Türk-Alman Kültür İşleri Yayını.

Cotter, D. A., Hermsen, J. M., Ovadia, S. ve Vanneman, R. 2001. The Glass Ceiling Effect, Social Forces, Vol. 80 (2) 655–81.

Davidson, M. J. ve Cooper, C. L. 1992. Shattering the glass ceiling: The woman manager. London: Paul Chapman Publishing Ltd.

Dreher, G. F. 2003. Breaking the Glass Ceiling: The Effects of Sex Ratios and Work‐Life Programs on Female Leadership at the Top, Human Relations, 56(5) 537‐552.

Forster, N. 2001. A Case Study of Women Academics’ Views on Equal Opportunities, Career Prospects and Work-Family Conflicts in a UK University. Career Development International, 6(1) 28–38.

Gönen, E., Hablemitoğlu, Ş. ve Özmete, E. 2004. Akademisyen Kadınlar, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul. Günlük Şenesen, G. 1996. Türkiye Üniversitelerinin Üst Yönetiminde Kadınların Konumu. Hasan Coşkun (ed). Akademik

Yaşamda Kadın: 209–244. Ankara: Türk-Alman Kültür İşleri Yayını, No.9. Harley, S. 2003. Research Selectivity and Female Academics in UK Universities: From Gentleman’s Club Köker, E. 1988. Türkiye’de Kadın, Eğitim ve Siyaset: Yükseköğrenim Kurumlarında Kadının Durumu Üzerine Bir İncele-

me, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bili-mi Anabilim Dalı, Ankara.

Lockwood, N. 2004. The Glass Ceiling: Domestic and International Perspectives, HR Magazine, http://www.findarticles.com (Erişim: 07.12.2012).

OSYM. 2011-2012 Öğretim Yılı Öğretim Elemanlarının Akademik Görevlerine Göre Sayıları. http://www.osym.gov.tr/dosya/1-60432/h/e10ogretimelemanakdgrvsay.xls (02.04.2013).

Özdemir, D. ve Tanyıldız, Z. E. 2011. Türkiye’de Bilim Kadını Olmak Bilimsel İşgücünde Kadın ve Cam Tavan, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, 1–8.

Özgüç, N. 1998. Türkiye Üniversitelerinde Kadın Coğrafyacılar. In N. Arat (Ed.), Aydınlanmanın Kadınları: 177–201. İstanbul: Cumhuriyet Kitap Kulübü.

Özkanlı, Ö. 2010. Türkiye ve Avustralya’da Yükseköğretim Kurumlarında Üst Düzey Kadın Yöneticilerin Durumu. Anka-ra Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Raporu Ankara.

Özkanlı, Ö. 2007. Türkiye’de Kadın Akademisyenlerin Durumu, Eğitim ve Bilim, 32 (144) 59–70. Özkanlı, Ö. ve Korkmaz, A. 2000a. Kadın Akademisyenler. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayını, No:586. Özkanlı, Ö. ve Korkmaz, A. 2000b. Academic Women in Turkey: The Structure of Attitudes towards Role Conflict, The

Global Awareness Society International Ninth Annual International Conference Proceedings Book. Bloomsburg University Publication. 26–28 Mayıs, New York, USA.

Öztürk, A. 2011. Kadın Öğretim Elemanlarının Cam Tavan Sendromu Üzerine Bir Araştırma: Ankara Üniversitesi Örneği, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, Ankara.

Phillips, S. D. ve Imhoff, A. R. 1997. Women and career development: A decade of research. Annual Review of Psychology, 48: 31-59.

Şenesen, G.G. 1996. Türkiye Üniversitelerinin Üst Yönetiminde Kadınların Konumu, 1990–93. Hasan Coşkun (Ed.) Aka-demik Yaşamda Kadın: 209-244. Ankara: Türk-Alman Kültür İşleri Kurulu Yayını, No.9.

Sullivan, M. 1999. Status of Women in Australian Universities-Myths & Realities. Australian Feminist Studies, 14(30) 427–433.

Taşkın, E. ve Çetin, A. 2012. Kadın Yöneticilerin Cam Tavan Algısının Cam Tavanı Aşma Stratejilerine Etkisi: Bursa Örneği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 33, 19–34.