The New Testament in the Original Greek (Greek Edition)

tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR

LÜçãÉLâÅÜáäíçåLÖêâLÖåíKéë

fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

`çéóêáÖÜí=«=OMMRI=`Üáäíçå=_ççâ=mìÄäáëÜáåÖ=`çãé~åó

N Npé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

THE NEW TESTAMENTIN THE ORIGINAL GREEK

BYZANTINE TEXTFORM

2005



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


O O

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


P Ppé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

THE NEW TESTAMENTIN THE ORIGINAL GREEK

BYZANTINE TEXTFORM

2005

COMPILED AND ARRANGED BY

MAURICE A. ROBINSONAND

WILLIAM G. PIERPONT

Chilton BookPublishing

Southborough, Massachusetts



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


Q Q

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Published by Chilton Book PublishingPO Box 606Southborough, MA 01772-0606

Vi s i t us on the World Wide Web: www.chiltonpublishing.com

This Compilation is

Copyright © 2005 by Robinson and Pierpont

Anyone is permitted to copy and distribute this text or any portion of this text. It may beincorporated in a larger work, and/or quoted from, stored in a database retrieval system,photocopied, reprinted, or otherwise duplicated by anyone without prior notification,permission, compensation to the holder, or any other restrictions. All rights to this text arereleased to everyone and no one can reduce these rights at any time. Copyright is notclaimed nor asserted for the new and revised form of the Greek NT text of this edition, norfor the original form of such as initially released into the public domain by the editors, first asprinted textual notes in 1979 and in continuous-text electronic form in 1986. Likewise, wehereby release into the public domain the introduction and appendix which have beenespecially prepared for this edition.

The permitted use or reproduction of the Greek text or other material contained within thisvolume (whether by print, electronic media, or other form) does not imply doctrinal ortheological agreement by the present editors and publisher with whatever views may bemaintained or promulgated by other publishers. For the purpose of assigning responsibility,it is requested that the present editors’ names and the title associated with this text as well asthis disclaimer be retained in any subsequent reproduction of this material.

ISBN-10: 0-7598-0077-4

ISBN-13: 978-0-7598-0077-9

Library of Congress Cataloging-in-Publication Data

Bible. N.T. Greek. 2005.The New Testament in the original Greek : Byzantine textform / compiled and

arranged by Maurice A. Robinson and William G. Pierpont.p. cm.

Includes bibliographical references.ISBN 0-7598-0077-4 (alk. paper)I. Robinson, Maurice A. II. Pierpont, William G. III. Title.

BS1965 2005225.4’8– dc22

2005053781

Printed in the United States of America

FIRST EDITION

10 9 8 7 6 5 4 3 2 1

KA C



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


R Rpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

Contents

Preface . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i

EUAGGELIONKATA MATYAION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1KATA MARKON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69KATA LOUKAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117KATA IVANNHN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193

PRAJEIS APO STO LVN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249

EPISTOLAI KAYOLIKAIIAKVBOU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323PETRO U A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330PETRO U B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337IVANNO U A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342IVANNO U B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349IVANNO U G . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350IO UDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

EPISTOLAI PAULOUPRO S RVMAIOUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353PRO S KO RINYIO US A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378PRO S KO RINYIO US B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403PRO S GALATAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420PRO S EFESIO US . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429PRO S FILIPPHSIO US . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438PRO S KO LASSAEIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444PRO S YESSALO NIKEIS A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451PRO S YESSALO NIKEIS B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457PRO S EBRAIOUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461PRO S TIMO YEO N A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480PRO S TIMO YEO N B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487PRO S TITO N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492PRO S FILHMO NA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495

APO KALUCIS IVANNO U . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497

Appendix: The Case for Byzantine Priority . . . . . . . . . . 533



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


S S

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


T Tpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

In Memoriam

William Grover Pierpont26 January 1915 - 20 February 2003



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


U U

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Let it never be forgotten, that just as it is the place of a Christian tolook to God in prayer for his guidance and blessing in all his

undertakings, so may he especially do this as to labours connectedwith the text of Scripture. The object sought in such prayer is not thatthe critic may be rendered infallible, or that he may discriminategenuine readings by miracle, but that he may be guided rightly andwisely to act on the evidence which the providence of God haspreserved, and that he may ever bear in mind what Scripture is, eventhe testimony of the Holy Ghost to the grace of God in the gift ofChrist, and that thus he may be kept from rashness and temerity ingiving forth its text. As God in his providence has preserved HolyScripture to us, so can He vouchsafe the needed wisdom to judge ofits text simply on grounds of evidence. . . . One thing I do claim, tolabour in the work of that substructure on which alone the building ofGod’s truth can rest unshaken; and this claim, by the help of God, Iwill vindicate for the true setting forth of his word as He wills it forthe instruction of his Church.

– Samuel Prideaux Tregelles, An Account of thePrinted Text of the Greek New Testament; withRemarks on its Revision upon Critical Principles.(London: Samuel Bagster and Sons, 1854), 186, 272.



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


V Vpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

Preface

The text of the Greek New Testament has been transmitted,preserved, and maintained by the faithful labor of scribes from thetime of the autographs to the present day. While the bulk of the textfound in all manuscripts reflects a high degree of textual uniformity,that uniformity increases significantly when a consensus text isestablished from manuscripts that span the entire period of manualtransmission. This consensus text reflects a unified dominance thatpermeates the vast majority of manuscripts. The editors havedesignated this dominant line of transmission the “ByzantineTextform.”1

Although a general scribal care and concern for accuracyprevailed during the copying process, no single manuscript orintermediate exemplar can be claimed with certainty to reflect theprecise autograph. Various human failings naturally occurred duringthe era of manual copying of documents; these failings appear amongthe manuscripts in varying degree, taking either the form of scribalerror or intentional alteration. The manuscript tradition must beconsidered in its entirety, giving due regard to the transmissionalfactors that permitted the rise of such variation.

The dominant text of this scribal tradition is considered by theeditors to reflect most closely that which was originally revealed byGod through the human authors of the New Testament. The presentedition therefore displays that dominant consensus text as it appearsthroughout the Greek New Testament. This Byzantine Textformvolume is offered as an accurate representation of the New Testamentcanonical text, the written word of God according to the originalGreek. This labor of love and devotion has been performed with theutmost care and respect for God’s revealed word of truth, and is nowpresented in a format designed to satisfy the needs of students, clergy,and scholars alike.

1 Early printed Textus Receptus (or “Received Text”) editions closely resemble theByzantine Textform but often diverge from it in significant readings. Such editionsprimarily derive from the limited selection of a small number of late manuscripts, asutilized by Erasmus, Ximenes, or their immediate historical successors. The overall text ofthese early printed editions differs from the Byzantine Textform in over 1800 instances,generally due to the inclusion of weakly supported non-Byzantine readings. Since theReceptus form of text does not provide an accurate reproduction of the common Greekmanuscript tradition, the present edition strives to rectify that situation by presenting thereadings of the Byzantine Textform in a more precise manner.

i



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NM NM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Preface

Those who have labored in the preparation of this volume trustthat it will encourage many to broaden their knowledge of the NewTestament through the exegesis and interpretation of its Koine Greekarchetype, all to the glory of God. Our prayer and fervent hope is thatthe Lord Jesus Christ will prosper the work of our hands and use ourlabors for the benefit of his kingdom.

THE TEXT OF THIS EDITION

The newly edited Byzantine Greek text presented in this editiondiffers slightly from previous versions. All readings were carefullyreexamined, with certain alterations being made to the main text afterfresh reevaluation. Various typographical errors have been corrected,and the orthography has been standardized throughout. Theunderlying theory has been revised in light of new knowledge basedupon extensive collation research.2 Diacritical marks, punctuation, andcapitalization now are included to assist the reader. Critical notes alertthe reader to closely divided Byzantine readings as well as todifferences between the Byzantine Textform and the predominantlyAlexandrian text displayed in modern eclectic critical editions.

This edition with its marginal readings offers an accuratereflection of the true state of the Byzantine text of the Greek NewTestament. While further minor adjustments yet may occur in view ofadditional information or the reassessment of existing data, the editorsanticipate no future major alteration to the basic text here presented.

TEXTTYPES AND TEXTFORM

The New Testament autographs were composed in Greek duringthe first century AD. Copies of these sacred canonical documentsrapidly circulated among the churches of the Roman Empire accordingto the ecclesiastical needs of the spreading early Christiancommunities. Conscientious scribes carefully prepared copies of theNew Testament documents, either as separate canonical books or incollected groupings. This scribal labor was performed with arespectable degree of accuracy, and the manuscript copies thusprepared were able to establish and maintain the general form of the

2 Robinson has collated the Pericope Adulterae (John 7:53-8:11) in all available Greekmanuscripts and lectionaries that include the narrative of this incident. When these dataare compared with full collation records of various uncial and minuscule manuscripts in allportions of the New Testament, a more comprehensive understanding of historicalmanuscript transmission results. The Pericope Adulterae data suggest an increasedpresumption of relative independence within the various lines of Byzantine manuscriptdescent. This provides a weighty premise by which to interpret transmissional history.The editors’ previous assumption regarding the effect of scribal cross-comparison andcorrection using multiple exemplars is now seen to be a lesser factor in the overalltransmissional process.

ii



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NN NNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

Preface

canonical New Testament text. Yet deviations from the original formof the text appeared within a fairly short time.

Most deviations resulted from simple copying errors caused bythe eye, ear, or hand. These would include cases of itacism,misspelling, dittography, transposition or substitution of words, andomission of letters, words, or phrases by haplography,homoioteleuton or other causes. Some variations resulted fromcertain types of intentional alteration. These include conjecturalattempts to restore damaged exemplars; the adjustment of readingsconsidered problematic due to perceived difficulties in content,syntax, or style; and various theological alterations made by orthodox,heterodox, or heretics.

Some transmissional lines of the New Testament text, therefore,created and perpetuated certain readings and patterns of reading thatdiffered from the autographs: these developed into the various knownfamilies and texttypes found among our extant manuscripts. While afamily group usually can be traced to a more recent common ancestor,the origin of the larger texttype units remains problematic. Fourdivergent major texttypes predominate within the New Testament,although the existence and coherence of the Western and Caesareanhave been called into question. The Byzantine and Alexandrian remainprimary, and basically it is the preference for one of these two textsthat characterizes the various printed Greek New Testament editions.The Byzantine-priority theory considers the Byzantine Textform toreflect the text that most closely reflects the canonical autographs, andthus to reflect the archetype from which all remaining texttypes havederived.

The Western Text

The earliest deviations from the autographs appear in the so-called Western, or “uncontrolled popular text,” of the second century.That text is characterized by free expansion, paraphrase, and alterationof previously existing words. Western witnesses are few and generallydiverse, with a textual individuality that hampers the reconstruction ofa common archetype. Even so, the bulk of its readings shares acommonalty with the text of the presumed autograph.

The Alexandrian Text

The Alexandrian texttype appears to originate in an earlylocalized recensional attempt to purge and purify the alterations andaccretions found among the Western manuscripts. The principlesunderlying this recensional activity seem to have been reductionist and

iii



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NO NO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Preface

stylistic.3 The manuscript(s) selected as the recensional exemplarslikely were “mixed” in textual quality as well as scribally defective; thiswould parallel what is found in most early Egyptian or Palestinianpapyri of the second and third centuries. The Alexandrian recensionseems often to have overreacted and overextended itself, removing notonly early Western expansions but many longer original readings in theprocess. Yet the same recension failed to correct many Westernsubstitutions and transpositions, even while retaining many shorter“sensible” readings caused by accidental scribal omission in theintermediate archetype.4

The Alexandrian texttype is primarily represented throughoutmost of the New Testament by the agreement of Codex Vaticanus(B/03) and Codex Sinaiticus (ℵ/01), with the support of other relatedmanuscripts, such as

� 75 and L/019. Critical editions such as the NA27

and UB S4 reflect a predominantly Alexandrian textbase,5 with readingsestablished on a variant-by-variant basis by means of subjectivelyapplied internal criteria coupled with selectively determined externalprinciples (the “reasoned” method of modern eclecticism). Thismodern eclectic process of subjective textual determination on a per-variant basis results in a textual patchwork that within numerousverses finds no support among any extant document, even overrelatively short segments of scripture.6 This problematic situationdoes not occur among the manuscript consensus that forms the basisof the Byzantine Textform.

The Caesarean Text

The Caesarean text appears to be an amalgam of readings fromthe Alexandrian and Byzantine traditions. Although the Caesareanmanuscripts do appear to possess a distinctive pattern of readings, thistexttype does not appear to have existed prior to either the Byzantine

3 J. C. O’Neill, “The Rules followed by the Editors of the Text found in the CodexVaticanus,” NTS 35 (1989) 218-228. O’Neill suggests that specific editorial activity,accidental error, and attempted reconstruction characterized the recension that producedthe original Alexandrian archetype reflected in its later � 75/B descendants.

4 This suggestion is developed further in Maurice A. Robinson, “In Search of theAlexandrian Archetype: Observations from a Byzantine-Priority Perspective,” inChristian-B. Amphoux and J. Keith Elliott, eds., The New Testament Text in EarlyChristianity: Proceedings of the Lille Colloquium, July 2000, Histoire du Texte Biblique 6(Lausanne: Éditions du Zèbre, 2003), 45-67.

5 Barbara Aland et al., eds., Novum Testamentum Graece, 27th ed. (Stuttgart: DeutscheBibelgesellschaft, 1993); idem, The Greek New Testament, 4th rev. ed. (Stuttgart: DeutscheBibelgesellschaft, 1994). The base text of both editions remains identical.

6 Examples are provided in the Appendix to this volume, notes 16-18; see also MauriceA. Robinson, “Investigating Text-Critical Dichotomy: A Critique of Modern EclecticPraxis from a Byzantine-Priority Perspective,” Faith and Mission 16 (1999), 16-31,particularly 17-19; idem, “Rule 9, Isolated Variants, and the ‘Test-Tube’ Nature of the NA27

Text,” in Stanley E. Porter and Mark Boda, eds., Translating the New Testament: Text,Translation, Theology (Grand Rapids: Eerdmans, forthcoming).

iv



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NP NPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

Preface

or Alexandrian texts. It is generally dismissed from any seriousconsideration regarding autograph originality.

The Byzantine Textform

The Byzantine Textform preserves with a general consistencythe type of New Testament text that dominated the Greek-speakingworld. This dominance existed from at least the fourth century untilthe invention of printing in the sixteenth century. Under the presenttheory, this text also is presumed in centuries prior to the fourth tohave dominated the primary Greek-speaking region of the RomanEmpire (southern Italy, Greece, and Asia Minor) – a large and diverseregion within which manuscript, versional, and patristic evidence islacking during the pre-fourth century era, yet the primary region ofByzantine Textform dominance in subsequent centuries.

From a transmissional standpoint, a single Textform would beexpected to predominate among the vast majority of manuscripts inthe absence of radical and well-documented upheavals in themanuscript tradition. This “normal” state of transmission presumesthat the aggregate consentient testimony of the extant manuscriptbase is more likely to reflect its archetypal source (in this case thecanonical autographs) than any single manuscript, small group ofmanuscripts, or isolated versional or patristic readings that failed toachieve widespread diversity or transmissional continuity. In supportof this presumption is the fact that a consensus text – even whenestablished from manuscripts representing non-dominanttransmissional lines – tends to move toward rather than away from themore dominant tradition.

The Byzantine-priority hypothesis thus appears to offer themost plausible scenario for canonical autograph transmission. Thishypothesis is far more probable than the speculative originalityclaimed for modern eclectic patchworks, constructed from scatteredfragments, with continually shifting levels of support from existingmanuscripts.7 An historical theory that assumes a generally normalmode of transmission more readily accounts for the expansion anddominance of a single Textform that can be presumed closely to reflect

7 Jenny Read-Heimerdinger, The Bezan Text of Acts: A Contribution of Discourse Analysisto Textual Criticism, JSNTS S 236 (Sheffield: Academic Press, 2002), states, “The currenteditions of the Greek New Testament . . . [present] a hypothetical text that has beenreconstructed by selecting variant readings from different MS S . . . . There is no evidencewhatsoever that the current text ever existed in the form in which it is edited” (51); thus,researchers and search programs “rely for their text on a printed edition whose text doesnot exist in any extant manuscript and which is reconstituted by textual critics” (64n7).

v



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NQ NQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Preface

the original autographs. The Byzantine-priority theory presents farfewer difficulties than are found in the alternative solutions profferedby modern eclectic proponents.

While any explanation of early transmissional history remains amatter of theory, it is a fact that almost all readings found within theByzantine Textform exist as component portions of either the Westernor Alexandrian texts. Yet the Western and Alexandrian texttypes differfar more among themselves than does either when compared to theByzantine Textform. This strongly suggests the separate derivation ofeach of these regional texts from a common source that would closelyresemble the more dominant tradition. In addition, the individualByzantine Textform readings are clearly defensible on reasonableinternal, transcriptional, and transmissional grounds, and demonstratefar fewer weaknesses than exist with readings typical of non-Byzantinetexttypes.

The simplicity of the Byzantine-priority hypothesis stands instark contrast to the transmissional history demanded by the moderneclectic models (reasoned or thoroughgoing). Those models see theoriginal text scattered to the four winds at a very early period, with alater development of disparate texttypes, none of which can claim torepresent the “lost” autographs. Under those systems, the Byzantinetext is considered to have arisen from an officially promulgated formalrecension, or from an unguided “process” that involved a relativelyunsystematic selection and conflation of readings taken from the(supposedly earlier) disparate Western and Alexandrian texttypes. Ineither case, this uncritical selection of readings then was coupled withvarious stylistic and harmonizing improvements that supposedlytypified the later scribal mindset. The problem lies in explaining howsuch a haphazard procedure ever could result in the extensivelydisseminated but relatively unified Byzantine Textform. Thesesuppositions (which lack historical confirmation) are seen to beunwarranted once the full theoretical and practical conspectus of theByzantine-priority position has been examined in light of the existingevidence.

THE BYZANTINE-PRIORITY THEORY

The establishment of the most accurate form of the canonicalGreek text of the New Testament is prerequisite to exegesis and to aproper hermeneutic. Many theories and extreme solutions have beenproposed regarding the most appropriate method for determining theoptimal form of the New Testament autograph text. Some researcherseven have jettisoned the concept of autograph recoverability, while

vi



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NR NRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

Preface

others have abandoned entirely the concept of an original autograph.8

The current trend seems merely to favor a critical inquiry into thevarious forms (or “states”) of the text presented in the existingmanuscripts, and to investigate their individual theologicalsignificance according to their position within church history, withlittle or no regard given to the concept of autograph originality.9 Incontrast, the present editors support a theory favoring the priority andcanonical autograph authenticity of the Byzantine Textform.

Byzantine-priority functions within the framework of apredominantly transmissional approach, and stands as a legitimatealternative to the methods and results currently espoused by moderneclecticism. Rather than creating a preferred text on a variant-by-variant basis, Byzantine-priority seeks first the establishment of aviable history of textual transmission. Transcriptional andtransmissional probabilities are then applied to the external data,which then is supplemented by various internal criteria. The resultanttext reflects a defined level of agreement supported by a generaltransmissional continuity throughout all portions of the Greek NewTestament.

Byzantine-priority differs from other theories and methodswithin New Testament textual criticism: the object is not thereconstruction of an “original” text that lacks demonstrable continuityor widespread existence among the extant manuscript base; nor is theobject the restoration or recovery of an “original” text long presumedto have been “lost.” Neither should the concept of an archetypalautograph be abandoned as hopeless. Rather, Byzantine-prioritypresents as canonical the Greek New Testament text as it has beenattested, preserved, and maintained by scribes throughout thecenturies. This transmissional basis characterizes the Byzantine-priority theory.

Byzantine-priority functions within accepted text-criticalguidelines, utilizing all pertinent transmissional, transcriptional,external, and internal considerations when evaluating variant readings.Internal and external criteria function in a balanced manner, consistent

8 See, for example, Eldon Jay Epp, “The Multivalence of the Term ‘Original Text’ inNew Testament Textual Criticism,” HTR 92 (1999) 245-281.

9 Such is the emphasis of David C. Parker, The Living Text of the Gospels (Cambridge:University Press, 1997). Parker further amplifies his position in his “Through a ScreenDarkly: Digital Texts and the New Testament.” JSNT 25 (2003) 395-411: “Textual critics,under the guise of reconstructing original texts, are really creating new ones . . . . Thebiblical text, rather than being corrupted and needing to be restored . . . , is constantlyunder development . . . . In this light, the quest for the original text may be seen as acomplete misunderstanding of what editors were really doing” (401); “I do not mean thatthe texts we are creating are necessarily superior to earlier creations. It is more significantthat they are the texts that we need to create” (402, emphasis added).

vii



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NS NS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Preface

with sound methodology. Texttype relationships and proclivities arerecognized, and a reasoned method of textual evaluation is practiced.Extraneous theological factors are not invoked or imposed whenestablishing the most plausible original form of the New Testamenttext.

Byzantine-priority theory does not operate on an eclecticvariant-by-variant basis. Rather, it continually investigates theposition of all variant units within the history of transmission.Probabilities are evaluated in light of the extant manuscript andhistorical data, as well as the known habits of scribes. The emphasis ofByzantine-priority is upon a “reasoned transmissionalism,”particularly in regard to the connected sequence of variant units asthey appear in the text and as they relate to the external supportprovided by the manuscripts themselves.

Modern eclectic theory fails precisely at this point: it produces asequence of favored readings that at times – even over short segmentsof text – has no demonstrated existence in any known manuscript,version, or father.10 Byzantine-priority considers such a method andits results to be illegitimate, since it neglects the pertinent historicalfactors regarding manuscript transmission. Modern eclectic praxis isnot a legitimate alternative to the acceptance of the text preservedamong the consensus of the manuscripts. A viable praxis of textualcriticism requires a transmissional history that does not contradict thegeneral harmony found among the extant witnesses. The textproduced by modern eclecticism lacks a viable theory of transmission;the text presented under Byzantine-priority is based upon a theory oftransmission that offers consistent conclusions. This in itself suggeststhe validity of the Byzantine-priority hypothesis.

Byzantine-priority provides a compelling and logical perspectivethat stands on its own merits when establishing the optimal form ofthe New Testament text. It has a methodological consistency notdemonstrated among the various eclectic alternatives. Modern eclecticclaims to have established a quasi-authoritative form of the NewTestament text consistently fall short, since the underlying theorylacks a transmissionally oriented base. The Byzantine-priority theorymay appear simple, but it certainly is not simplistic: there arecompelling reasons for recognizing a text that demonstrates

10 Maurice A. Robinson, “The Recensional Nature of the Alexandrian Text-Type: AResponse to Selected Criticisms of the Byzantine-Priority Theory,” Faith and Mission 11(1993) 46-74, especially 48, 68: “The text found in the current critical editions, taken as awhole, is not one found in any extant manuscript, version, or Father, nor ever will be . . . .Modern eclectics have created an artificial entity with no ancestral lineage from any singlehistorical MS or group of MS S.” Examples of the short-segment sequential reading problemcan be found in the sources cited in footnote 6 above.

viii



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NT NTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

Preface

transmissional continuity and dominance for more than a thousandyears as the most likely representation of the sacred autographs. Theappendix to this volume discusses “The Case for Byzantine-Priority”in more detail.

THE BYZANTINE CONSENSUS TEXT

The Byzantine Textform reflects a dominant consensus patternof readings that is maintained throughout most of the New Testament.In nearly all instances the consensus readings are readily establishedand confirmed by data published in various critical apparatuses,specialized studies, and collation records. The primary source forestablishing the readings of the Byzantine Textform remains themassive apparatus of Hermann Freiherr von Soden,11 supplemented inthe Apocalypse by the relatively complete collation data of Herman C.Hoskier.12 Additional confirmatory material appears in varioussources, including the UB S4, NA27, the IGNTP volumes,13 the EditioCritica Maior,14 and specific manuscript collations published withinthe Studies and Documents series and elsewhere.

The Text und Textwert volumes15 are particularly useful in thisregard: this series presents complete collation data regarding selectedvariant units throughout the New Testament. Within each variantunit, Text und Textwert cites all available Greek manuscripts in relationto their support of specific readings. These data provide primaryconfirmation regarding the status of Byzantine readings thatpreviously had been established from earlier published sources. Inparticular, these full collation results tend to confirm the Byzantinegroup evidence presented in von Soden’s early twentieth-centuryapparatus. In a similar manner, the Claremont Profile Method alsotends to confirm von Soden’s general reliability in regard to the

11 Hermann Freiherr von Soden, Die Schriften des Neuen Testaments in ihrer ältestenerreichbaren Textgestalt, 2 vols. in 4 parts (Göttingen: Vandenhoeck und Ruprecht, 1911).

12 Herman C. Hoskier, Concerning the Text of the Apocalypse, 2 vols. (London: BernardQuaritch, 1929).

13 S. C. E. Legg, ed., Nouum Testamentum Graece secundum Textum Westcotto-Hortianum: Euangelium secundum Marcum (Oxford, Clarendon, 1935); idem, NouumTestamentum Graece secundum Textum Westcotto-Hortianum: Euangelium secundumMatthaeum (Oxford, Clarendon, 1940); The American and British Committees of theInternational Greek New Testament Project, The New Testament in Greek: The Gospelaccording to Luke, 2 vols. (Oxford: Clarendon, 1984, 1987); W. J. Elliott and D. C. Parker,eds., The New Testament in Greek, IV: The Gospel according to St. John. 1. The Papyri(Leiden: Brill, 1995).

14 Barbara Aland et al., eds., Novum Testamentum Graecum: Editio Critica Maior, IV, DieKatholischen Briefe: 1, Der Jakobusbrief; 2, Die Petrusbriefe; 3, Der Erste Johannesbrief(Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1997-2003).

15 Kurt Aland et al., eds., Text und Textwert der griechischen Handschriften des NeuenTestaments; I, Die Katholischen Briefe; II, Die Paulinischen Briefe; III, DieApostelgeschichte; IV, Die Synoptischen Evangelien: 1, Das Markusevangelium; 2, DasMatthäusevangelium; 3, Das Lukasevangelium (Berlin: Walter DeGruyter, 1987-1999).

ix



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NU NU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Preface

identification of groups.16 Although von Soden cannot be relied uponwhen dealing with specific readings of individual manuscripts,17 hisoverall general reliability in regard to the larger groupings of texttypesand sub-types remains stable in view of the evidence provided by theseoutside sources.

ESTABLISHING THE TEXT OF THIS EDITION

The primary readings of the Byzantine Textform are establishedin a straightforward manner: subject to additional confirmation, whena reading in von Soden’s apparatus is identified by a bold K, thatreading becomes the main text in the present edition (K = Koinh =the Byzantine Textform). Where von Soden makes no statementregarding bold K, his main text represents the Byzantine reading, andis reproduced without change. Where his bold K is divided, the Kx

subgroup is followed (Kx represents the dominant component withinbold K). Where Kx is divided, the readings of lesser K subgroups areincluded in the evaluation. When Kx and the various K subgroups areclosely divided, alternate readings are displayed in the side margin inproximity to the portion of text affected. At all times, pertinenttransmissional, transcriptional, external, and internal factors areconsidered as component elements of weight. In the relatively fewinstances where von Soden’s main text or apparatus has beenconfirmed to be in error, other pertinent sources have been used forcorrection.

In regard to the Pericope Adulterae (John 7:53-8:11) and thebook of the Revelation a different evaluative procedure is required. Inthose portions of scripture, the generally unified Byzantine Textformdivides into various equally supported transmissional streams. Wherethese streams unite, the text represents the Byzantine consensus;where they divide, other methodological approaches are required.These are now discussed separately.

16 See Frederik Wisse, The Profile Method for Classifying and Evaluating ManuscriptEvidence, SD 44 (Grand Rapids: Eerdmans, 1982).

17 Beyond the valid criticism dealing with error in regard to individual manuscriptcitation (often typographical), Von Soden also has been criticized because his apparatusdoes not permit the accurate reconstruction of the complete text of any given manuscript.Yet this criticism applies to any edition containing a limited critical apparatus. One cannotreconstruct from the text and apparatus of NA27 the continuous text of any singlemanuscript, even from among its “consistently cited witnesses.” Von Soden’s data arerecognized as having a particular and demonstrated value when presenting the evidence ofgroups of manuscripts; it is primarily from these data that the text of the present edition isestablished.

x



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NV NVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

Preface

The Pericope Adulterae

The narrative regarding the woman accused of adultery is clearlya canonical component within the Byzantine Textform. Yet thisparticular twelve-verse passage reflects a complex transmissionalhistory, perhaps caused by its exclusion from standard lectionary usewithin the Greek church in relation to the portion of text selected forreading at the feast of Pentecost.18 Von Soden identified seven distinctlines of transmission within this short section of text. Robinson’scomplete collation of all available manuscripts containing thispericope suggests that von Soden may have underestimated thecomplexity of its transmissional lines. Nevertheless, Von Soden’sthree primary lines of transmission remain valid, and encompass thebulk of the manuscript tradition. Each of these three lines – termed byvon Soden m5, m6, and m7 – retains a near-equal level of support.19

The m7 group exists primarily among manuscripts of the 12th andsubsequent centuries. This group is recognized by von Soden andother researchers as possessing a late recensional text that correspondsto the Kr group found in other portions of the New Testament. The m5

and m6 transmissional lines dominate the remaining portion of theByzantine manuscript tradition, and reflect earlier forms that werediverse and widespread within that tradition. The autograph form ofthe Pericope Adulterae is more likely to have been one of these twotransmissional lines, as opposed to that found in the recensional m7 =Kr tradition.

Previously, the editors displayed the text of the PericopeAdulterae as a tentative hybrid, combining elements of m5 and m6, withsome readings bracketed. In this edition, the primary text is m5, withits marginal alternates in their proper location. The m6 text is displayedseparately as an italicized footnote, along with its own alternatemarginal readings. For this pericope the m5 and m6 texts no longer aredependent on von Soden’s reconstructions, but each text is publishedas a group-based consensus derived from the collated manuscripts thatdate through the eleventh century.

Although final decisions require the detailed analysis of the fullcollation data (a task yet future), the editors consider the m5 groupmore likely to reflect the autograph form of this pericope. The m6 textappears to be secondary, possessing transmissional and internal

18 See Maurice A. Robinson, “Preliminary Observations Regarding the PericopeAdulterae based upon Fresh Collations of nearly all Continuous-Text Manuscripts and allLectionary Manuscripts containing the Passage.” Filología Neotestamentaria 13 (2000)35-59.

19 The m as used by von Soden indicates the Greek chapter heading têw moixalídow =“of the adulteress.”

xi



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OM OM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Preface

characteristics suggestive of later recensional activity. While furtheranalysis of the collation data may lead to minor adjustments regardingthe precise form of the m5 and m6 texts, no major changes to eithergroup are anticipated.

The Text of the Apocalypse

The establishment of the Byzantine text of the Apocalypse is atask far more complex than that which exists in the greater part of theNew Testament. The dominant Apocalypse text appears in two relatedbut distinct transmissional lines within the Byzantine tradition. Theseforms are generally known as An and Q, each supported by anapproximately equal number of manuscripts. The An readingspredominate in manuscripts that contain or derive from the fourth-century commentary of Andreas of Caesarea (Cappadocia). The Qreadings predominate in manuscripts related to the uncial 046.

Where An and Q agree, that reading reflects the ByzantineTextform. The union of An and Q prevails throughout most of theApocalypse. Nevertheless, An and Q frequently differ, with theirrespective readings possessing near-equal levels of support among theextant manuscript base. Adjudication between these competingreadings requires a precise application of transmissional and internalprinciples.

In previous editions, the equally divided An and Q textualdifferences were partially indicated by the enclosure of some words insquare brackets; these signified only cases of inclusion or omission.The remaining instances of equally divided An and Q division – casesof substitution and transposition – were not indicated, despite theirfrequency of occurrence. The present edition displays all closelydivided alternate Byzantine readings in the margin, with more of thesedivided readings appearing in the Apocalypse than elsewhere in theNew Testament.20

In the Apocalypse, the main text is considered to be thestrongest transmissional representation of the Byzantine archetype;generally this is the text of the Q group. Although the Andreas texthas an ancient origin, it appears to reflect recensional adjustment, bothprior to the time of Andreas, and possibly also during Andreas’preparation of his commentary.21 In contrast, the Q text is based upona consensus of disparate manuscripts that represent many copying

20 Many bracketed An readings of earlier editions are now relocated to the margin. Themain Apocalypse text of this edition thus moves slightly more toward Q than previously.

21 Josef Schmid, Studien zur Geschichte des griechischen Apokalypse-textes. 1. Teil. DerApokalypse-Kommentar des Andreas von Kaisareia: Einleitung. München: Karl Zink, 1955,125-129.

xii



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ON ONpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

Preface

locations and eras.22 Despite the transmissional diversity found amongthe Q manuscripts, the consensus Q text generally remains stable. Theunplanned coincidental agreement among the diverse Q manuscriptsargues strongly for their transmissional independence and autographoriginality; this stands in contrast to the Andreas manuscripts withtheir apparent recensional origin. Nevertheless, for the greaterportion of the Apocalypse, the An and Q texts share a common base.

The Q manuscripts are not slavishly followed, however. Attimes, a significant number of Q manuscripts abandon their groupconsensus and align with the An reading. This situation does notappear to be coincidental, nor is it due to intrusion from the Andreasstream, given the general independence of the manuscripts within theQ tradition. Manuscripts of the An tradition rarely support Qreadings; this suggests that, when Q manuscripts offer their support insome quantity to the An readings, a particular weight should beattached to the phenomenon. Where the An reading is supported by asignificant number of Q manuscripts, it is presumed that the Qpt + Anreading preserves the autograph text (readings common to undividedQ + An already are considered of autograph originality).

The approach remains transmissional: readings jointly supportedby An and Q represent the Byzantine archetype. When An and Q aredivided, the Q reading generally is preferred due to its transmissionaldiversity and relative independence. Only when a significant numberof Q manuscripts supports the An reading will that reading appear asthe main text. Equally divided readings appear in the margin, as is thecase elsewhere in the New Testament. Exceptions to thesetransmissional parameters occur when compelling transcriptional,contextual, or internal considerations strongly favor an alternativereading.

This method has been applied judiciously by the editors. Theautograph authenticity of the Apocalypse text is supported with a highdegree of accuracy, based upon the combination of transmissional,transcriptional, and internal factors. The main text should be regardedas superior to the marginal alternatives as well as to the text presentedin non-Byzantine printed editions.

22 Schmid, Einleitung, 126, states, “Der K-Text [Q] ist außerordentlich geschlossenüberliefert. Das Gros seiner Hss weist keine fremden Einflüsse auf, und der Text desArchetyps K selbst ist höchstens an ein paar Stellen fraglich. Für die An-Überlieferungdagegen ist die größte Zersplitterung bezeichnend. Die Rekonstruktion des Archetyps istinfolgedessen schwierig und nicht in allen Fällen mit Sicherheit möglich.”

xiii



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OO OO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Preface

General Considerations

For most of the New Testament the Byzantine Textform issupported by nearly the whole of the manuscript tradition; in almostevery case the Byzantine reading reflects the concurrence of at least70% and usually more than 80% of the extant manuscripts. Yet theprimary basis of textual determination remains non-quantitative: thetransmissional and transcriptional factors that have characterized themanuscripts over the centuries are of greater significance than themere quantity of evidence. As these non-numerical factors are appliedto the evaluation of individual variant units, the sequential resultanttext becomes more securely established and reflects a basictransmissional consensus.

Although the far greater numerical quantity of Byzantinemanuscripts (approaching 80%) exists among the documents of thetwelfth and later centuries, the readings of the Byzantine Textformalmost always are fully established from the earlier Byzantine lines oftransmission that extend through the eleventh century. Thedocuments of the twelfth and later centuries generally are irrelevant tothe establishment of primary Byzantine readings, and at best serveonly a confirmatory purpose.

The quantity of witnesses does play a role when evaluatingtransmissional and transcriptional probabilities, but number by itselfcannot become the sole or even the primary factor in the evaluationprocess. Quantity alone cannot be determinative when evaluatingvariant units: all pertinent considerations regarding external, internal,transcriptional, and transmissional evidence must be examined andevaluated before final decisions upon readings can be made. The“number” factor particularly plays a passive role when the manuscriptscomprising the Byzantine Textform are seriously divided. Where themarginal apparatus of this edition displays divided Byzantine readings,the main text necessarily has been established on non-numericalgrounds.

This method of “reasoned transmissionalism” is based primarilyupon external and documentary evidence; yet all pertinenttransmissional and transcriptional factors constantly are evaluated inrelation to the various aspects of external and internal criteria beforeany final decisions are made regarding the text to be established.

Final judgment on readings requires the application of internalprinciples following the initial evaluation of the external data. Noreading can be established in isolation from its neighboring variantunits; nor can the transmissional and transcriptional habits of scribes

xiv



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OP OPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

Preface

be ignored when examining the development and dissemination ofcompeting readings.23 In general, scribes tended to preserve the textthat lay before them in their exemplars; this despite the variousaccidental corruptions or intentional alterations that occurred duringthe transmissional process. Extensive alteration was not frequent orwidespread: the vast bulk of the text found in all manuscripts –regardless of texttype – remains a common possession. Existingfamily and texttype groupings are directly related to the transmissionaldevelopment of the text in various eras and locales.

Manuscripts and readings must be evaluated in regard to theirantiquity, diversity, and continuity within transmissional history.Individual scribes must be characterized in regard to their degree ofcare when copying from their exemplars. A proper implementation ofeach of these factors results in a well-established representation of thetraditionally disseminated Byzantine Textform. This Textformdominated textual transmission in the primary Greek-speakingregions for more than a thousand years, and it is this Textform thatholds the strongest transmissional claim to represent the canonicalautographs.

The Byzantine Textform is well-established within the canonicalbooks of the Greek New Testament. The maximum degree ofsignificant Byzantine textual variation is displayed in the relatively fewreadings of the marginal apparatus. Readings that lack a Byzantineconsensus or are not part of the closely divided Byzantine tradition donot appear in either the main text or marginal readings. Researchconcerning the divided Byzantine readings must continue, particularlyin regard to the Pericope Adulterae and the book of the Revelation.Significant progress has been made in these areas, and explorationcontinues regarding closely divided Byzantine readings and the variousminority lines of transmission that occur within the ByzantineTextform. The main text and marginal apparatus represent theprimary locus within which Byzantine-priority theory functions.From this base future Byzantine Textform research must proceed.

23 See Ernest C. Colwell, “Method in Evaluating Scribal Habits: A Study of � 45, � 66,� 75,” in his Studies in Methodology in Textual Criticism of the New Testament, NTTS 9(Grand Rapids: Eerdmans, 1968), 106-124; Maurice A. Robinson, “Scribal Habits amongManuscripts of the Apocalypse” (PhD Diss., Southwestern Baptist Theological Seminary,1982); James R. Royse, “Scribal Habits in the Transmission of New Testament Texts,” inWendy D. O’Flaherty, ed., The Critical Study of Sacred Texts (Berkeley: GraduateTheological Union, 1979), 139-161; idem, “Scribal Habits in Early Greek New TestamentPapyri,” ThD Diss., Graduate Theological Union, Berkeley, 1981; idem, “ScribalTendencies in the Transmission of the Text of the New Testament,” in Bart D. Ehrman andMichael W. Holmes, eds., The Text of the New Testament in Contemporary Research: Essayson the Status Quaestionis, SD 46 (Grand Rapids: Eerdmans, 1995), 239-252.

xv



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OQ OQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Preface

THE FORMAT OF THE PRESENT EDITION

The Title of this Volume

With good reason, the present title deliberately parallels that ofWestcott and Hort (The New Testament in the Original Greek). TheByzantine Textform stands as the opposing point on a continuum thatextends from the well-established and influential Alexandrian textpresented by Westcott and Hort in 1881. As Westcott and Hort hadclaimed to reproduce with near-certainty the original form of the NewTestament documents “in the original Greek,” the present editionlikewise sets forth a text that – within the framework of its underlyingtheory – is considered to reflect the canonical autographs in a highlyaccurate manner. All other Greek New Testament editions fall withinthe continuum bounded by the Byzantine and Alexandrian traditions.

The editors’ names appear on the title page in order to indicatetask-based responsibility. The Greek New Testament text remains thewritten word of God, produced by holy men of old who wrote underGod’s immediate inspiration and superintendence. The presentationof that word of God according to its clearest transmissional integrityrequires only a minor level of editorial involvement and labor. Theeditors merely recognize and present the text that has been maintainedby the scribes of past generations, constructing a textual consensusfrom the material available in previously published collation andapparatus resources. Our duty was to be faithful to this task, and it isto that end that we have labored.

Individual Book Titles

The New Testament book titles are not part of the inspiredcanonical text. Their wording varies dramatically among the differentmanuscripts and editions of the Greek New Testament. The booktitles that appear in this edition represent a minimal consensus asfound within the canonical tradition.

The Order of the Canonical Books

Individual manuscripts present the New Testament books invarious arrangements; nevertheless, a particular Greek “canonicalorder” seems to have been popular during early transmissional history.This order is partially evidenced within various early papyri andmanuscripts,24 and occurs in the fourth-century Festal Letter ofAthanasius (AD 367) and the list of canonical books attributed to the

24 See David Trobisch, The First Edition of the New Testament (Oxford: UniversityPress, 2000), 21-38. On page 28, Trobisch presents evidence from several earlymanuscripts that demonstrate the sequence of the “canonical edition.”

xvi



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OR ORpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

Preface

Laodicean Council (AD 360/363).25 The present edition reproducesthat early “canonical order” for the Greek New Testament books.

According to the “canonical order,” the New Testament booksare grouped as follows: Gospels, Acts and General Epistles, PaulineEpistles, and Revelation. The individual books within each categoryfollow the familiar order, except that in the Pauline Epistles, Hebrewsstands between Second Thessalonians and First Timothy, intentionallyseparating Paul’s local church epistles from those written toindividuals.26

Accents, Breathings, Capitalization, and Punctuation

Early manuscripts were written in capital letter format (termed“uncial” or “majuscule”). They lacked word division, and possessedfew (if any) diacritical marks, paragraph breaks, or marks ofpunctuation. These distinctions appear systematically only after thecommencement of the minuscule era during the ninth century. Whilespecialists are familiar with the plainer form of the Greek text, themodern reader expects readability features as a matter of course.

For a reader ’s edition, clarity is the basic aim. Since this editionis designed for the non-specialist, word separation, paragraph division,punctuation, and diacritical markings have been added throughout.27

These editorial insertions are not considered definitive for theinterpretation of the text. Although alternative accentuation,aspiration, or punctuation could alter the interpretation of manypassages and affect exegetical comprehension, the editors havefollowed the general usage found in standard printed editions. No

25 Daniel J. Theron, Evidence of Tradition (Grand Rapids: Baker, 1958), 118-119(Athanasius), 124-125 (Laodicea). See also 116-117 (the general grouping of NT books byCyril of Jerusalem). Compare Brooke Foss Westcott, A General Survey of the History ofthe Canon of the New Testament, 6th ed. (Cambridge and London: Macmillan and Co.,1889), Appendix D, 539-579; in particular, 540-541 (Laodicea), 545-546 (John ofDamascus), 549-550 (Cyril of Jerusalem), 552-553 (the index of Codex Alexandrinus),554-555 (Athanasius), 559-560 (Leontius); but see 431-439 in regard to the possibleinauthenticity of the Laodicean list.

26 William H. P. Hatch, “The Position of Hebrews in the Canon of the New Testament,”HTR 29 (1936) 133-151. The canonical order Second Thessalonians-Hebrews-FirstTimothy is discussed on 136-143. Hatch shows that this order is found among early andgeographically diverse Greek manuscripts, fathers, and versions, and was retained amongsome manuscripts over many centuries. Hatch termed this order “Alexandrian,” due to hisviews regarding textual development. The secondary “Western” (or early Latin) order(which is more familiar to the modern reader) was termed “Byzantine” by Hatch (143,149-150), due to its presence in later Byzantine manuscripts that had adopted the Westernusage. The editors suggest, on the contrary, that Hatch’s data support the early Greekcanonical order as original and authentically “Byzantine.” Clearly, the earliest Greekcanonical order differed from the early Western tradition; only much later did ByzantineGreek manuscripts adopt the Western order.

27 The added marks of accentuation, aspiration, punctuation, and capitalization havebeen extensively proofread for this edition, but perfection is not claimed. The reader isencouraged to offer pertinent correction where necessary.

xvii



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OS OS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Preface

diacritical insertions should affect the traditional understanding of theByzantine Greek New Testament text. Readability, therefore, isimproved without the imposition of unwarranted interpretation. Thetext always must be received according to its original inspired intent,without unwarranted editorial alteration.

The text appears in paragraph format, with breaks inserted atappropriate points. Capitalization appears at the beginning ofsentences, and at the commencement of direct quotation within asentence (modern quotation marks are not used). Proper names arecapitalized throughout, but not descriptive titles.28 The variousnomina sacra abbreviations that commonly appear in manuscripts formembers of the Godhead, significant persons, or particular locationsare not abbreviated in this edition, but are written in full form, eventhough the abbreviated forms normally dominate the manuscripttradition.29

The Marginal Apparatus

The main text displays the Byzantine Textform, according to itsstrongest transmissional, transcriptional, external, and internaltestimony. Where the Byzantine manuscripts are strongly united, themain text stands without marginal comment. Where the manuscriptscomprising the Byzantine Textform are significantly divided, superiorangle brackets mark the affected word or words in the main text.The alternate Byzantine readings are displayed in the side margin, inproximity to the marked portion of the main text.30 Minoritysubvariants within the Byzantine tradition are not cited in this edition.

Numerals are written as complete words throughout the maintext. Some marginal variants – particularly in the Apocalypse –indicate Greek numerical forms (alphabet letters marked by thenumerical superscript bar, e. g., IB, RMD, AX ). In these rare instances,the majority of Greek manuscripts display the marginal numeric form;however, just as with the otherwise uncited nomina sacra abbreviations(which also tend to appear in the majority of all manuscripts), these

28 Descriptive titles particularly applied to members of the Godhead include the variousinflected forms of yeów, pat}r, u¥ów, xristów, kúriow, ßgiow, and pneûma.

29 Trobisch, First Edition, 66-68, 104-105, correctly suggests that a “canonical edition”should at least utilize the nomina sacra abbreviations representing the descriptive titleskúriow, yeów, and xristów, as well as the abbreviation representing the proper name&Ihsoûw. Since the modern reader generally is unfamiliar with the nomina sacraabbreviations, Trobisch’s suggestion has not been implemented in this edition.

30 Exceptions to this policy involve the m6 text of the Pericope Adulterae (discussedabove) and the lengthy Byzantine alternate reading encompassing Acts 24:6b-8a (see incontext). In these two instances, the Byzantine alternative reading and its marginalvariants appear separately, between the main text and the NA27 apparatus.

xviii



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OT OTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

Preface

marginal numeric forms are not printed as the main text of thisedition.

Some marginal entries reflect more than one alternativeByzantine subvariant. When word substitution or transposition isinvolved among the subvariants, the alternate readings are displayed,separated by an equals sign (=). When the subvariants concern a longand short reading, characterized solely by the addition or omission of aword or phrase, the removable words are surrounded by squarebrackets [ ]. The main text reading is not affected by the variousdivided marginal alternatives.

The Lower Apparatus

Variants from the main Byzantine text that occur in the base textof the NA27 and UB S4 modern critical editions appear in the lowerapparatus. These variants are not marked within the main Byzantinetext. In the lower apparatus, the reading of the Byzantine main textappears on the left, and is separated from the reading of NA27/UB S4 bya diamond (♦). The NA27/UB S4 variant appears to the right of thediamond. Some NA27/UB S4 readings may coincide with marginalByzantine readings, but not with the main Byzantine text. Neither theUB S4 nor the more extensive NA27 apparatus cites all differencesbetween their common text and the Byzantine Textform; many non-cited differences are text-critically and translationally significant, andare here clearly displayed in their totality for the first time.

Where the NA27/UB S4 main text includes bracketed words orportions of words, the brackets also appear to the right of thediamond. Some words that occur within NA27/UB S4 brackets mayagree with the Byzantine main text (which has no brackets) or with theByzantine marginal text. The brackets in modern critical editions areused to indicate various degrees of textual uncertainty as perceived bythose editors. Double brackets in NA27/UB S4 indicate what thoseeditors consider to be later and non-original interpolations.31 Thestatus of the Byzantine main or marginal readings is not affected byany modern critical text readings or brackets that appear in the lowerapparatus.

31 Double brackets in NA27/UB S4 that relate to the Byzantine main text appear at Mark16:9-20; Luke 22:43-44; Luke 23:34; and John 7:53-8:11. The only NA27 double-bracketedportion not related to the Byzantine Textform is the so-called “shorter ending” of Mark,which NA27 inserts between Mark 16:8 and 9, preceding its double-bracketed “longerending” (Mark 16:9-20). The NA27 “shorter ending” reads as follows: ˆˆPánta dè tàparhggelména toîw perì tòn Pétron suntómvw \j}ggeilan. Metà dè taûta kaì a[tòw `&Ihsoûw ˙pò ˙natolêw kaì ƒxri dúsevw \japésteilen di' a[tôn tò ¥eròn kaì ƒfyartonk}rugma têw a†vníou svthríaw. &Am}n.˜˜

xix



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OU OU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Preface

The Apparatuses in General

In the marginal and lower apparatuses, instances of substitution,transposition, or addition are cited in full. When a word or phrase isomitted in relation to the main text, a dash (—) indicates the omission.Where a word affected by variation appears more than once in a givenverse, the apparatuses provide sufficient context for clarity. Minororthographic variants encompassing movable final letters, alternativepunctuation, accentuation, and capitalization are not recorded ineither apparatus.

Orthography

The orthography has been standardized throughout.Manuscript irregularities, inconsistencies, and itacistic peculiaritiesare not reproduced. Movable Nu (-n) is always present; movableSigma (-w) is retained for ou%tvw but is omitted from méxri and ƒxri.Elision of final vowels (di', ˙p', ˙f', etc.) follows the regular pattern;so too consonantal alterations preceding rough or smooth breathings(\j, o[k, o[x, etc.). Compound forms reflect phonetic assimilation(\n- becomes \g-; sun- becomes sum-, sug-, or sul-; -lhmp- and-lhmc- become -lhp- and -lhc-). The generally abbreviated name ofDavid ( DAD ) is written in full as Dauíd, avoiding the itacistic formDaueîd found in the early Egyptian manuscripts. Other variantspellings of proper names are retained (Mvsêw/Mvüsêw,Îerosóluma/Îerousal|m, etc.), as well as the spelling of specificwords that may reflect authorial preference. Iota subscript appears assuch, even in initial capital letters; iota adscript is not used.

Chapter and Verse Numbers

A generally recognized chapter and verse numbering system isfollowed, although the positioning of verse numbers does not alwayscorrespond to that found in other Greek New Testament editions ortranslations. Verse references in the lower apparatus are keyed to thepresent edition; on a few occasions, the NA27 and UB S4 variant textmay appear under a different verse number, differing by a single digit.Some early printed editions (usually Textus Receptus) and Englishtranslations include words or phrases that are not part of theByzantine Textform (e. g., portions of Acts 9:5-6, 1 John 2:23, 1 John5:7). The verse numbering is not affected by their absence.

In two passages the verse numbering has been adjusted forclarity. In some printed editions and translations, Matthew 23:13-14appears in an order opposite that of the Byzantine Textform; thepresent edition maintains a consecutive numerical sequence withinits own order of material. Also, the doxology generally published

xx



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OV OVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

Preface

as Romans 16:25-27 appears in the Byzantine Textform followingRomans 14:23; in this location, the doxology is renumbered asRomans 14:24-26 (the epistle concludes at Romans 16:24 in theByzantine Textform).

In four instances (Luke 17:36, Acts 8:37, Acts 15:34, Acts 24:7) averse number appears alone in the main text, immediately followed bythe next sequential verse number. These indicate lengthy portions oftext that were included in some early Textus Receptus printed editionsbut which have never been part of the primary Byzantine Textform.The verse number is retained solely for reference, in order to preservethe traditional numbering of the remaining verses within the affectedchapters. Elsewhere, the verse numbering is not affected.

CONCLUDING OBSERVA TIONS

The New Testament is God’s revelation to his chosen peoplewho comprise Christ’s church. The Christian believer receives thesescriptures as canonical and normative: the inspired and authoritativewritten word of God that serves as the infallible rule of faith andpractice for God’s people. The content of these scriptures is truthwithout mixture of error in all that they affirm. A corollary to thesedoctrinal beliefs is the confessional declaration that this revelation hasbeen kept pure in all ages by the singular care and providence of God.

The Greek text of the New Testament therefore must beestablished and certified in a manner appropriate to its historical andtheological significance. The task set before God’s people is toidentify and receive the best-attested form of that Greek biblical textas preserved among the extant evidence. Although no divineinstruction exists regarding the establishment of the most preciseform of the original autographs, such instruction is not required:autograph textual preservation can be recognized and established by acareful and judicious examination of the existing evidence. Scribalfidelity in manuscript transmission over the centuries remains theprimary locus of autograph preservation.

God did not decree that identical copies of the autographs wouldbe maintained during the era of manual transmission; indeed, no twomanuscripts agree precisely. Yet the original Greek New Testamenttext has been preserved by ordinary means with a remarkable degree ofaccuracy in almost all manuscripts, through the unregulateddissemination and transmission of the New Testament documents.The basic integrity of this original text is confirmed by the apparentlymundane labor carried out by generations of reasonably accuratescribes; the security and authority of the autograph text thus has been

xxi



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PM PM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Preface

preserved amid the complement of the total evidence presented withintransmissional history. God has permitted the preservation of hisinspired word in its best-attested form by means of the transmissionalprocess: the extant Greek witnesses reflect a mutual consensus textthat establishes and maintains the integrity and authority of theoriginal revelation. This consensus text is the focal point oftransmissional history. The divinely preserved autograph text existsand functions within the framework of all existing Greek sourcedocuments (manuscripts, lectionaries, patristic quotations). This textalso is substantially reflected in the various ancient versions and non-Greek patristic quotations.

Since the divine method of autograph preservation resides in thetotality of the extant Greek evidence, the strongest claimant forautograph originality remains the general consensus text preservedamong that material. The New Testament text thus can be establishedsecurely and presented accurately by a proper use of the existing data.The Christian need only apply sound principles of evidence –transmissional, transcriptional, external, and internal – and framethese within a properly nuanced theory and praxis of textual criticismthat avoids the hazards of subjective speculation. By these means theautograph text preserved among the extant witnesses readily can berecognized and established. While diligent labor, careful research, anda systematic methodology is required for optimal results, theestablishment of the basic consensus text remains a clear and simpletask. A consensus-based text – derived from the entire body of extantGreek witnesses – is fully compatible with the concept of a benevolentoverarching providence that has maintained the autographs in theirbasic integrity by means of normal transmission.

No additional visible means of propagation was necessary toguarantee the integrity of the sacred originals. The testimony of theautographs has been preserved by means of independent transmission,scattered over a wide geographical area, amid a multitude of witnessesthat span many centuries. The consensus Byzantine Textform thus isestablished by cooperation without collusion, requiring no impositionof external ecclesiastical authority. Special pleading is not demanded inorder to maintain this perspective: everything corresponds to theextant preserved evidence.

The recognition of autograph originality amid the preservedGreek transmissional consensus found in the Byzantine Textform isfar more reasonable than a multitude of conflicting speculationsderived from various forms of eclectic methodology. The consensus-based approach does not appeal to favored individual manuscripts,local texts, or minority regional texttypes, nor to subjective internal

xxii



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PN PNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

Preface

criteria that adopt an amalgam of individual readings with ever-changing degrees of minority support. The appeal is to the combinedevidence that has been preserved among the extant Greek witnesses.

The Christian scholar need not speculate widely regarding theoriginal form of the Greek New Testament text. That text can berecognized and established in its basic integrity by the application ofproper and sound critical principles that take into consideration theconsensus of the preserved evidence. The Byzantine Textformpresented in this edition fulfills that goal: the Byzantine Textform isthat which was transmitted and maintained as the dominant stream ofmanual Greek transmission within Christian history. Now, at theculmination of twenty-seven years of intense collaboration(1976-2003), the editors here present the newly edited ByzantineTextform as the strongest representative of the canonical autographsof the Greek New Testament text. It has been toward the fulfillmentof this most noble and sacred goal that the editors have labored andnow present the completion of their task.

On behalf of those who produced this edition, we would like toexpress our heartfelt appreciation to the various volunteers – toonumerous to name individually – who gave of their time inproofreading and making corrections regarding the text and format ofthe present edition. Their efforts for the glory of God and the LordJesus Christ have greatly assisted the completion of this project.

May God be praised for his magnificent word!All honor and glory to the Lord Jesus Christ!

WILLIAM G. PIERPONTMAURICE A. ROBINS ON

xxiii



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PO PO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Preface

xxiv



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PP PPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

Bíblow genésevw &Ihsoû xristoû, u¥oû Dauíd, u¥oû &Abraám.2 &A b r a à m \g én n h s en tòn &Isaák: &Isaàk dè \génnhsen

tòn &IakQb: &IakWb dè \génnhsen tòn &Ioúdan kaì toùw˙delfoùw a[toû: 3 &I o ú d a w dè \génnhsen tòn Farèw kaì tònZarà \k têw Yámar: Farèw dè \génnhsen tòn ÊsrQm: ÊsrWmdè \génnhsen tòn &Arám: 4 &A r à m dè \génnhsen tòn &Aminadáb:&A m i n a d à b dè \génnhsen tòn NaassQn: NaassWn dè \génnhsentòn SalmQn: 5 SalmWn dè \génnhsen tòn Boòz \k têw ^Raxáb:Boòz dè \génnhsen tòn &Vb|d \k têw ^Roúy: &Vb|d dè \génnhsentòn &Iessaí: 6 &Iessaì dè \génnhsen tòn Dauìd tòn basiléa.

Dauìd dè ` basileùw \génnhsen tòn Solomôna \k têw toûO[ríou: 7 SolomWn dè \génnhsen tòn ^Roboám: ^Roboàm dè\g én n h s en tòn &Abiá: &Abià dè \génnhsen tòn &Asá: 8 &A s à dè\g én n h s en tòn &Ivsafát: &Ivsafàt dè \génnhsen tòn &Ivrám:&I v r à m dè \génnhsen tòn &Ozían: 9 &O zíaw dè \génnhsen tòn&I v á ya m : &I v á ya m dè \génnhsen tòn *Axaz: *Axaz dè \génnhsentòn Êzekían: 10 Ê z ek í a w dè \génnhsen tòn Manassê:Manassêw dè \g én n h s en tòn &AmQn: &AmWn dè \génnhsen tòn&I v s í a n : 11 &I v s í a w dè \génnhsen tòn &Iexo n í a n kaì toùw˙delfoùw a[toû, \pì têw metoikesíaw Babulônow.

12 Metà dè t|n metoikesían Babulônow, &Iexo n í a w\g én n h s en tòn Salayi}l: Salayi|l dè \génnhsen tònZorobábel: 13 Zorobábel dè \génnhsen tòn &Abioúd: &Abioùddè \génnhsen tòn &Eliakeím: &Eliakeìm dè \génnhsen tòn&A z Q r : 14 &A z W r dè \génnhsen tòn SadQk: SadWk dè \génnhsentòn &Axeí m : &A x e ì m dè \génnhsen tòn &Elioúd: 15 &E l i o ù d dè\g én n h s en tòn &Eleázar: &Eleázar dè \génnhsen tòn Matyán:Matyàn dè \génnhsen tòn &IakQb: 16 &I a k W b dè \génnhsen tòn

1.5 Boòz \k ♦ Bóew \k1.5 Boòz dè ♦ Bóew dè1.5 &Vb|d \k ♦ &Ivb|d \k1.5 &Vb|d dè ♦ &Ivb|d dè1.6 ` basileùw ♦ —1.7 &Asá ♦ &Asáf

1.8 &Asà ♦ &Asàf1.10 &AmQn &AmWn ♦ &AmQw &AmWw1.13 &Eliakeím &Eliakeìm ♦ &Eliakím

&Eliakìm1.14 &Axeím &Axeìm ♦ &Axím &Axìm



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PQ PQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

2

&I v s | f tòn ƒndra Maríaw, \j «w \genn}yh &Ihsoûw, ` leg ó m en o wxristów.

17 Pâsai o{n a¥ geneaì ˙pò &Abraàm £vw Dauìd geneaìdekatéssarew: kaì ˙pò Dauìd £vw têw metoikesíaw Babulônow,geneaì dekatéssarew: kaì ˙pò têw metoikesíaw Babulônow £vwtoû xristoû, geneaì dekatéssarew.

18 Toû dè &Ihsoû xristoû = génnhsiw o%utvw ‘n.Mnhsteuyeí s h w gàr têw mhtròw a[toû Maríaw t! &Ivs}f, prìn(h sunelyeî n a[toúw, eøréyh \n gastrì ¡xo u s a \k pneúmatowagíou. 19 &I v s | f dè ` ˙n|r a[têw, díkaiow *vn, kaì m| yél v na[t|n paradeigmatísai, \boul}yh láyra ˙polûsai a[t}n.20 Taûta dè a[toû \n yu m h yén t o w, †doú, ƒggelow kuríou kat'ªnar \fánh a[t!, légvn, &Ivs}f, u¥òw Dauíd, m| fobhy_wparal a b eî n Mariàm t|n gunaîká sou: tò gàr \n a[t_gennhyèn \k pneúmatów \stin agíou. 21 Téjetai dè u¥ón, kaìkaléseiw tò ªnoma a[toû &Ihsoûn: a[tòw gàr sQsei tòn laòna[toû ˙pò tôn amartiôn a[tôn. 22 Toûto dè –lon gégonen, ®naplhrvy_ tò ]hyèn øpò toû kuríou dià toû prof}tou, légontow,23 &I d o ú , = paryén o w \n gastrì £jei kaì téjetai u¥ón, kaìkalésousin tò ªnoma a[toû &Emmanou}l, – \stinmeyer m h n eu ó m en o n , Mey' =môn ` yeó w. 24 Diegeryeì w dè ` &Ivs|f˙pò toû %upnou, \poíhsen qw prosétajen a[t! ` ƒggelowkuríou: kaì parélaben t|n gunaîka a[toû, 25 kaì o[k\g í n v s k en a[t|n £vw o˚ ¡teken tòn u¥òn a[têw tònprvtótokon: kaì \kálesen tò ªnoma a[toû &Ihsoûn.

2 Toû dè &Ihsoû gennhyént ow \n Bhyl eèm têw &Ioud aíaw, \n=méraiw ^Hrœdou toû basilévw, †doú, mágoi ˙pò

˙natolôn paregénonto e†w Îerosóluma, 2 légontew, Poû \stin` texyeì w basileùw tôn &Ioudaívn; EÊdomen gàr a[toû tòn˙stéra \n t_ ˙natol_, kaì ælyomen proskunêsai a[t!.3 &A k o ú s a w dè ^Hrœdhw ` basileùw \taráxyh , kaì pâsaÎ er o s ó l u m a met' a[toû: 4 kaì sunagagWn pántaw toùw˙rxiereîw kaì grammateîw toû laoû, \punyáneto par' a[tôn

1.18 génnhsiw ♦ génesiw1.18 gàr ♦ —1.19 paradeigmatísai ♦ deigmatísai1.20 Mariàm ♦ Marían1.22 toû kuríou ♦ kuríou

1.24 Diegeryeìw ♦ &Egeryeìw1.25 tòn u¥òn a[têw tòn prvtótokon ♦

u¥ón2.3 ^Hrœdhw ` basileùw ♦ ` basileùw

^Hrœdhw

1.17 - 2.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PR PRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

3

poû ` xr i s t ò w gennâtai. 5 O¥ dè eÂpon a[t!, &En Bhyleèm têw&I o u d a í a w: o%utvw gàr gégraptai dià toû prof}tou, 6 Kaì sùBhyleém , gê &Ioúda, o[damôw \laxísth eÂ \n toîw =gemósin&I o ú d a : \k soû gàr \jeleúsetai =goúmenow, –stiw poimaneî tònlaón mou tòn &Isra}l. 7 Tóte ^Hrœdhw, láyra kalésaw toùwmágouw, “kríbvsen par' a[tôn tòn xrónon toû fainoménou˙stérow. 8 Kaì pémcaw a[toùw e†w Bhyleèm eÂpen, Poreuyén t ew˙kribôw \jetásate perì toû paidíou: \pàn dè e%urhte,˙paggeílaté moi, –pvw k˙gW \lyWn proskun}sv a[t!. 9 O¥ dè˙koúsantew toû basilévw \poreúyhsan: kaì †doú, ` ˙st}r, $oneÂ d o n \n t_ ˙natol_, proêgen a[toúw, £vw \lyWn ¡sth \pánvo˚ ‘n tò paidíon. 10 &I d ó n t ew dè tòn ˙stéra, \xá r h s a n xa r à nmegálhn sfódra. 11 kaì \lyóntew e†w t|n o†kían, eÂdon tòpaidíon metà Maríaw têw mhtròw a[toû, kaì pesóntewpro s ek ú n h s a n a[t!, kaì ˙noíjantew toùw yhsauroùw a[tônpros}negkan a[t! dôra, xrusòn kaì líbanon kaì smúrnan.12 Kaì xrhmatisyén t ew kat' ªnar m| ˙nakámcai pròw ^Hrœdhn,di' ƒllhw `doû ˙nexQrhsan e†w t|n xQran a[tôn.

13 &A n a x v r h s á n t v n dè a[tôn, †doú, ƒggelow kuríoufaínetai kat' ªnar t! &Ivs}f, légvn, &Egeryeì w parálabe tòpaidíon kaì t|n mhtéra a[toû, kaì feûge e†w AÊgupton, kaì Êsyi\k eî £v w ©n eÊpv soí: méllei gàr ^Hrœdhw zhteîn tò paidíon,toû ˙polésai a[tó. 14 Ô dè \geryeì w parélaben tò paidíon kaìt|n mhtéra a[toû nuktów, kaì ˙nexQ r h s en e† w AÊgupton, 15 kaì‘n \keî £vw têw teleutêw ^Hrœdou: ®na plhrvy_ tò ]hyèn øpòtoû kuríou dià toû prof}tou, légontow, &Ej A†gúptou \kálesatòn u¥ón mou. 16 Tóte ^Hrœdhw, †dWn –ti \nepaíxyh øpò tônmágvn, \yu m Q yh lían, kaì ˙posteílaw ˙neîlen pántaw toùwpaîdaw toùw \n Bhyleèm kaì \n pâsin toîw `ríoiw a[têw, ˙pòdietoûw kaì katvtérv, katà tòn xrónon $on “kríbvsen paràtôn mágvn. 17 Tóte \plhrQyh tò ]hyèn øpò &Ieremíou toûprof}tou, légontow, 18 Fvn| \n ^Ramâ “koúsyh, yrênow kaìklauymòw kaì •durmòw polúw, ^Rax|l klaíousa tà téknaa[ t ê w, kaì o[k æyel en paraklhyênai, –ti o[k e†sín.

2.5 eÂpon ♦ eÂpan2.8 ˙kribôw \jetásate ♦ \jetásate

˙kribôw2.9 ¡sth ♦ \stáyh

2.15 toû kuríou ♦ kuríou2.17 øpò ♦ dià2.18 yrênow kaì ♦ —

2.5 - 2.18



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PS PS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

4

19 Teleut}santow dè toû ^Hrœdou, †doú, ƒggelow kuríou kat'ªnar faínetai t! &Ivs|f \n A†gúpt~, 20 légvn, &Egeryeì wparálabe tò paidíon kaì t|n mhtéra a[toû, kaì poreúou e†wgên &Isra}l: teyn } k a s i n gàr o¥ zhtoûntew t|n cux|n toûpaidíou. 21 Ô dè \geryeì w parélaben tò paidíon kaì t|nmhtéra a[toû, kaì ‘lyen e†w gên &Isra}l. 22 &A k o ú s a w dè –ti&A r x é l a o w basileúei \pì têw &Ioudaíaw ˙ntì ^Hrœdou toûpatròw a[toû, \f o b } yh \k eî ˙pelyeî n : xr h m a t i s yeì w dè kat'ªnar, ˙nexQ r h s en e† w tà mérh têw Galilaíaw, 23 kaì \lyWnkatœkhsen e†w pólin legoménhn Nazarét: –pvw plhrvy_ tò]hyèn dià tôn profhtôn, –ti Nazvraîow klhy}setai.

3 &En dè taîw =méraiw \keínaiw par agínet ai &I vánnhw `baptist}w, khrússvn \n t_ \r}m~ têw &Ioudaíaw, 2 kaì

légvn, Metanoeîte: æggiken gàr = basileía tôn o[ranôn.3 O˚tow gár \stin ` ]hyeì w øpò &Hsafiou toû prof}tou,lég o n t o w, Fvn| boôntow \n t_ \r}m~, Êtoimásate t|n `dònkuríou: e[yeí a w poieîte tàw tríbouw a[toû. 4 A[tòw dè `&I v á n n h w eÂ xen tò ¡nduma a[toû ˙pò trixôn kam}lou, kaìzQnhn dermatínhn perì t|n •sfùn a[toû: = dè trof| a[toû ‘n˙krídew kaì méli ƒgrion. 5 Tóte \jeporeúeto pròw a[tònÎ er o s ó l u m a kaì pâsa = &Ioudaía kaì pâsa = períxvrow toû&I o r d á n o u : 6 kaì \baptízonto \n t! &Iordán+ øp' a[toû,\j o m o l o g o ú m en o i tàw amartíaw a[tôn. 7 &I d W n dè polloùw tônFarisaívn kaì Saddoukaívn \rxoménouw \pì tò báptismaa[toû, eÂpen a[toîw, Gen n } m a t a \xi d n ô n , tíw øpédeijen ømînfugeîn ˙pò têw melloúshw •rgêw; 8 Poi}sate o{n karpòn ƒjiontêw metanoíaw: 9 kaì m| dójhte légein \n eautoîw, Patéra¡xo m en tòn &Abraám: légv gàr ømîn, –ti dúnatai ` yeò w \k tônlíyvn toútvn \g eî r a i tékna t! &Abraám. 10 *H d h dè kaì =˙j í n h pròw t|n ]ízan tôn déndrvn keîtai: pân o{n déndron m|poioûn karpòn kalòn \kkóptetai kaì e†w pûr bálletai.11 &E g W mèn baptízv ømâw \n %udati e†w metánoian: ` dè •písvmou \rxómenow †sxuróterów mou \stín, o˚ o[k e† m ì ¥kanòw tà

2.19 kat' ªnar faínetai ♦ faínetaikat' ªnar

2.21 ‘lyen ♦ e†sêlyen2.22 \pì ♦ —2.22 ^Hrœdou toû patròw a[toû ♦ toû

patròw a[toû ^HrQdou

3.2 kaì ♦ ˆkaì˜3.3 øpò ♦ dià3.4 a[toû ‘n ♦ ‘n a[toû3.6 øp' ♦ potam! øp'3.10 kaì = ♦ =3.11 baptízv ømâw ♦ ømâw baptízv

2.19 - 3.11



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PT PTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

5

øpod}mata bastásai: a[tòw ømâw baptísei \n pneúmati agí~.12 O˚ tò ptúon \n t_ xei r ì a[toû, kaì diakayarieî t|n ßlvnaa[toû, kaì sunájei tòn sîton a[toû e†w t|n ˙poy}khn, tò dèƒxuron katakaúsei purì ˙sbést~.

13 Tóte paragínetai ` &Ihsoûw ˙pò têw Galilaíaw \pì tòn&I o r d á n h n pròw tòn &I v á n n h n , toû baptisyênai øp' a[toû.14 Ô dè &Ivánnhw diekQluen a[tón, légvn, &EgW xreían ¡xv øpòsoû baptisyênai, kaì sù ¡rx+ prów me; 15 &A p o k r i y e ì w dè `&I h s o û w eÂ p en pròw a[tón, *Afew ƒrti: o%utvw gàr prépon \stìn=mîn plhrôsai pâsan dikaiosúnhn. Tóte ˙fíhsin a[tón.16 Kaì baptisyeì w ` &Ihsoûw ˙nébh e[yùw ˙pò toû %udatow: kaì†doú, ˙neœxyh s a n a[t! o¥ o[ranoí, kaì eÂden tò pneûma toûyeo û katabaînon qseì per i s t er à n kaì \rxómenon \p' a[tón.17 Kaì †doú, fvn| \k tôn o[ranôn, légousa, O˚tów \stin ` u¥ówmou ` ˙gaphtów, \n > e[dókhsa.

4 Tót e ` &Ihsoûw ˙n}xyh e†w t|n ¡rhmon øpò toû pneúmat ow,peirasyênai øpò toû diabólou. 2 Kaì nhsteúsaw =méraw

tessarákonta kaì núktaw tessarákonta, %usteron \peínasen.3 Kaì proselyWn a[t! ` peirázvn eÂpen, E† u¥òw eÂ toû yeo û ,e† p è ®na o¥ líyoi o˚toi ƒrtoi génvntai. 4 Ô dè ˙pokriyeì weÂ p en , Gégraptai, O[k \p' ƒrt~ món~ z}setai ƒnyrvpow, ˙ll'\p ì pantì ]}mati \kporeuomén~ dià stómatow yeo û . 5 Tóteparalambánei a[tòn ` diábolow e†w t|n agían pólin, kaì®sthsin a[tòn \pì tò pterúgion toû ¥eroû, 6 kaì légei a[t!, E†u¥òw eÂ toû yeo û , bále seautòn kátv: gégraptai gàr –ti Toîw˙ggéloiw a[toû \n t el eî t a i perì soû, kaì \pì xei r ô n ˙roûsínse, m}pote proskóc+w pròw líyon tòn póda soû. 7 *E f h a[t! `&I h s o û w, Pálin gégraptai, O[k \kpeiráseiw kúrion tòn yeó nsou. 8 Pálin paralambánei a[tòn ` diábolow e†w ªrow øchlònlían, kaì deíknusin a[t! pásaw tàw basileíaw toû kósmou kaìt|n dójan a[tôn, 9 kaì légei a[t!, Taûta pánta soi dQsv,

3.11 agí~ ♦ agí~ kaì purí3.16 Kaì baptisyeìw ♦ Baptisyeìw dè3.16 ˙nébh e[yùw ♦ e[yùw ˙nébh3.16 ˙neœxyhsan a[t! ♦ “neœxyhsan

â[t!˜3.16 tò pneûma toû ♦ ˆtò˜ pneûma ˆtoû˜3.16 kaì \rxómenon ♦ ˆkaì˜ \rxómenon4.2 tessarákonta kaì núktaw

tessarákonta ♦ tesserákontakaì núktaw tesserákonta

4.3 a[t! ` peirázvn eÂpen ♦ `peirázvn eÂpen a[t!

4.4 ƒnyrvpow ♦ ` ƒnyrvpow4.5 ®sthsin ♦ ¡sthsen4.9 légei ♦ eÂpen4.9 pánta soi ♦ soi pánta

3.12 - 4.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PU PU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

6

\à n pesWn proskun}s+w moi. 10 Tóte légei a[t! ` &Ihsoûw,%U p a g e •písv mou, Satanâ: gégraptai gár, Kúrion tòn yeó nsou proskun}seiw, kaì a[t! món~ latreúseiw. 11 Tóte ˙fíhsina[tòn ` diábolow: kaì †doú, ƒggeloi prosêlyon kaì dihkónouna[t!.

12 &A k o ú s a w dè ` &Ihsoûw –ti &Ivánnhw paredóyh,˙nexQ r h s en e† w t|n Galilaían: 13 kaì katalipWn t|nNazarét, \lyWn katœkhsen e†w Kapernaoùm t|nparayalassían, \n `ríoiw ZaboulWn kaì Nef ya l eí m : 14 ®naplhrvy_ tò ]hyèn dià &Hsafiou toû prof}tou, légontow, 15 GêZaboulWn kaì gê Nef ya l eí m , `dòn yalásshw, pér a n toû&I o r d á n o u , Galilaía tôn \yn ô n , 16 ` laòw ` kay}menow \nskótei eÂden fôw méga, kaì toîw kayhménoiw \n xQrŸ kaì skiÅyanátou, fôw ˙néteilen a[toîw.

17 &A p ò tóte ærjato ` &Ihsoûw khrússein kaì légein,Metanoeîte: æggiken gàr = basileía tôn o[ranôn.

18 Peripatôn dè parà t|n yálassan têw Galilaíaw eÂdendúo ˙delfoúw, Símvna tòn legómenon Pétron, kaì &Andréan tòn˙delfòn a[toû, bállontaw ˙mfíblhstron e† w t|n yálassan:‘san gàr alieîw. 19 Kaì légei a[toîw, Deû t e •písv mou, kaìpoi}sv ømâw alieîw ˙nyrQpvn. 20 O¥ dè e[yév w ˙féntew tàdíktua “koloúyhsan a[t!. 21 Kaì probàw \keîyen , eÂ d enƒllouw dúo ˙delfoúw, &Iákvbon tòn toû Zebedaíou kaì&I v á n n h n tòn ˙delfòn a[toû, \n t! ploí~ metà Zebedaíou toûpat r ò w a[tôn, katartízontaw tà díktua a[tôn: kaì \kálesena[toúw. 22 O¥ dè e[yév w ˙féntew tò ploîon kaì tòn patéraa[tôn “koloúyhsan a[t!.

23 Kaì periêgen –lhn t|n Galilaían ` &Ihsoûw, didáskvn \ntaîw sunagvgaîw a[tôn, kaì khrússvn tò e[aggélion têwbasileíaw, kaì yer a p eú v n pâsan nóson kaì pâsan malakían\n t! la!. 24 Kaì ˙pêlyen = ˙ko| a[toû e†w –lhn t|n Surían:kaì pros}negkan a[t! pántaw toùw kakôw ¡xo n t a w, poikílaiw

4.10 •písv mou ♦ —4.12 ` &Ihsoûw ♦ —4.13 Nazarét ♦ Nazarà4.13 Kapernaoùm ♦ Kafarnaoùm4.13 Nefyaleím ♦ Nefyalím

4.15 Nefyaleím ♦ Nefyalím4.16 eÂden fôw ♦ fôw eÂden4.23 –lhn t|n Galilaían ` &Ihsoûw ♦

\n –l+ t_ GalilaíŸ

4.10 - 4.24



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PV PVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

7

nósoiw kaì basánoiw sunexo m én o u w, kaì daimonizoménouw, kaìselhniazoménouw, kaì paralutikoúw: kaì \yer á p eu s ena[toúw. 25 Kaì “koloúyhsan a[t! ªxloi polloì ˙pò têwGalilaíaw kaì Dekapólevw kaì Îerosolúmvn kaì &Ioudaíawkaì péran toû &Iordánou.

5 &I d Wn dè toùw ªxlouw, ˙nébh e†w tò ªrow: kaì kayís ant owa[toû, prosêlyon a[t! o¥ mayhtaì a[toû: 2 kaì ˙noíjaw

tò stóma a[toû, \dídasken a[toúw, légvn,3 Makárioi o¥ ptvxoì t! pneúmati: –ti a[tôn \s t i n =

basileía tôn o[ranôn.4 Makárioi o¥ penyoûntew: –ti a[toì paraklhy}sontai.5 Makárioi o¥ prŸeîw: –ti a[toì klhronom}sousin t|n gên.6 Makárioi o¥ peinôntew kaì dicôntew t|n dikaiosúnhn: –ti

a[toì xortasy}sontai.7 Makárioi o¥ \le}monew: –ti a[toì \lehy}sontai.8 Makárioi o¥ kayaroì t_ kardíŸ: –ti a[toì tòn yeò n

ªcontai.9 Makárioi o¥ e† r h n o p o i o í : –ti a[toì u¥oì yeo û

klhy}sontai.10 Makárioi o¥ dedivgménoi £neken dikaiosúnhw: –ti a[tôn

\stin = basileía tôn o[ranôn.11 Makárioí \ste, –tan •neidísvsin ømâw kaì diQjvsin, kaì

eÊ p v s i n pân ponhròn ]êma kay' ømôn ceudómenoi, £neken\m o û . 12 Xaírete kaì ˙galliâsye, –ti ` misyòw ømôn polùw \ntoîw o[ranoîw: o%utvw gàr \dívjan toùw prof}taw toùw pròømôn.

13 Û m eî w \s t e tò ßlaw têw gêw: \àn dè tò ßlaw mvrany_, \ntíni alisy}setai; E†w o[dèn †sxúei ¡ti, e† m| blhyênai ¡jv kaìkatapateîsyai øpò tôn ˙nyrQpvn. 14 Û m eî w \s t e tò fôw toûkósmou: o[ dúnatai póliw krubênai \pánv ªrouw keiménh:15 o[dè kaíousin lúxnon kaì tiyéa s i n a[tòn øpò tòn módion,˙ll' \pì t|n luxnían, kaì lámpei pâsin toîw \n t_ o†kíŸ.

4.24 kaì daimonizoménouw ♦ ˆkaì˜daimonizoménouw

5.1 prosêlyon ♦ prosêlyan

5.11 ]êma ♦ —5.11 ceudómenoi ♦ ˆceudómenoi˜5.13 blhyênai ¡jv kaì ♦ blhyèn ¡jv

4.25 - 5.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QM QM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

8

16 O%utvw lamcátv tò fôw ømôn ¡mprosyen tôn ˙nyrQpvn,–pvw Êdvsin ømôn tà kalà ¡rga, kaì dojásvsin tòn patéraømôn tòn \n toîw o[ranoîw.

17 M| nomíshte –ti ‘lyon katalûsai tòn nómon (h toùwprof}taw: o[k ‘lyon katalûsai ˙llà plhrôsai. 18 &A m | n gàrlégv ømîn, £vw ©n parély+ ` o[ranòw kaì = gê, †ôta ¢n (h míakeraía o[ m| parély+ ˙pò toû nómou, £vw ©n pánta génhtai.19 $O w \à n o{n lús+ mían tôn \ntolôn toútvn tôn \laxístvn,kaì didáj+ o%utvw toùw ˙nyrQpouw, \láxistow klhy}setai \nt_ basileíŸ tôn o[ranôn: $ow d' ©n poi}s+ kaì didáj+, o˚towmégaw klhy}setai \n t_ basileíŸ tôn o[ranôn. 20 Légv gàrømîn –ti \àn m| perisseús+ = dikaiosúnh ømôn pleîon tôngra m m a t év n kaì Farisaívn, o[ m| e†sélyhte e†w t|nbasileían tôn o[ranôn.

21 &H k o ú s a t e –ti \rréyh toîw ˙rxaíoiw, O[ foneúseiw: $ow d'©n foneús+, ¡noxow ¡stai t_ krísei: 22 \gW dè légv ømîn –ti pâw` •rgizómenow t! ˙delf! a[toû e†kê ¡noxow ¡stai t_ krísei: $owd' ©n eÊ p + t! ˙delf! a[toû, ^Raká, ¡noxow ¡stai t! sunedrí~:$ow d' ©n eÊp+, Mvré, ¡noxow ¡stai e†w t|n géen n a n toû purów.23 &E à n o{n prosfér+w tò dôrón sou \pì tò yusiast}rion, kaì\k eî mnhsy_w –ti ` ˙delfów sou ¡xei ti katà soû, 24 ƒfew \keîtò dôrón sou ¡mprosyen toû yusiasthríou, kaì %upage, prôtondiallághyi t! ˙delf! sou, kaì tóte \lyWn prósfere tò dôrónsou. 25 *I s yi e[ n o ô n t! ˙ntidík~ sou taxú, £vw –tou eÂ \n t_`d! met' a[toû, m}poté se parad! ` ˙ntídikow t! krit_, kaì `krit}w se parad! t! øphrét+, kaì e†w fulak|n blhy}s+.26 &A m | n légv soi, o[ m| \jély+w \keîyen , £v w ©n ˙pod!w tòn¡sxaton kodránthn.

27 &H k o ú s a t e –ti \rréyh , O[ moixeú s ei w: 28 \g W dè légvømîn, –ti pâw ` blépvn gunaîka pròw tò \piyumêsai a[t|n ædh\m o í xeu s en a[t|n \n t_ kardíŸ a[toû. 29 E† dè ` •fyalmów sou` dej i ò w skandalízei se, ¡jel e a[tòn kaì bále ˙pò soû:sumférei gár soi ®na ˙pólhtai ¢n tôn melôn sou, kaì m| –lontò sômá sou blhy_ e†w géen n a n . 30 Kaì e† = dej i á sou xeì r

5.20 = dikaiosúnh ømôn ♦ ømôn =dikaiosúnh

5.22 e†kê ♦ —5.23 kaì \keî ♦ k˙keî

5.25 \n t_ `d! met' a[toû ♦ met' a[toû\n t_ `d!

5.25 se parad! t! ♦ t!

5.16 - 5.30



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QN QNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

9

skandalízei se, ¡kkocon a[t|n kaì bále ˙pò soû: sumféreigár soi ®na ˙pólhtai ¢n tôn melôn sou, kaì m| –lon tò sômásou blhy_ e†w géen n a n . 31 &E r r éyh dè –ti $Ow ©n ˙polús+ t|ngun a î k a a[toû, dótv a[t_ ˙postásion: 32 \g W dè légv ømîn,–ti $ow ©n ˙polús+ t|n gunaîka a[toû, parektòw lógouporneíaw, poieî a[t|n moixâsyai: kaì $ow \àn ˙poleluménhngam}s+ moixâtai.

33 Pálin “koúsate –ti \rréyh toîw ˙rxaíoiw, O [k\p i o r k } s ei w, ˙podQseiw dè t! kurí~ toùw –rkouw sou: 34 \g W dèlégv ømîn m| •mósai –lvw: m}te \n t! o[ran!, –ti yrónow\s t ì n toû yeo û : 35 m}te \n t_ g_, –ti øpopódión \stin tôn podôna[toû: m}te e† w Î er o s ó l u m a , –ti póliw \stìn toû megáloubasilévw: 36 m}te \n t_ kef a l _ sou •mós+w, –ti o[ dúnasaimía n tríxa leu k | n (h mél a i n a n poiêsai. 37 *E s t v dè ` lógowømôn, naì naí, o’ o·: tò dè perissòn toútvn \k toû ponhroû\stin.

38 &H k o ú s a t e –ti \rréyh , &O fya l m ò n ˙ntì •fyalmoû, kaì•dónta ˙ntì •dóntow: 39 \g W dè légv ømîn m| ˙ntistênai t!ponhr!: ˙ll' –stiw se ]apísei \pí t|n dejiàn siagóna, sou siagóna

strécon a[t! kaì t|n ƒllhn: 40 kaì t! yél o n t í soi kriyênaikaì tòn xitôná sou labeîn, ƒfew a[t! kaì tò ¥mátion: 41 kaì–stiw se ˙ggareúsei mílion £n, %upage met' a[toû dúo. 42 T!a†toûntí se dídou: kaì tòn yél o n t a ˙pò soû daneísasyai m|˙postraf_w.

43 &H k o ú s a t e –ti \rréyh , &A g a p } s e i w tòn plhsíon sou, kaìmis}seiw tòn \xyr ó n sou: 44 \g W dè légv ømîn, &Agapâte toùw\xyr o ù w ømôn, e[logeîte toùw katarvménouw ømâw, kalôwpoi eî t e toîw misoûsin ømâw, kaì proseúxes ye øpèr tôn\p h r ea z ó n t v n ømâw, kaì divkóntvn ømâw: 45 –pvw génhsye u¥oìtoû patròw ømôn toû \n toîw o[ranoîw, –ti tòn %hlion a[toû˙natéllei \pì ponhroùw kaì ˙gayoúw, kaì bréxei \pì dikaíouw

5.30 blhy_ e†w géennan ♦ e†w géennan˙pély+

5.31 –ti ♦ —5.32 $ow ©n ˙polús+ ♦ pâw ` ˙polúvn5.32 moixâsyai ♦ moixeuyênai5.36 (h mélainan poiêsai ♦ poiêsai (h

mélainan5.39 ]apísei \pí ♦ ]apízei e†w

5.39 strécon ♦ ˆsou˜ strécon5.42 dídou ♦ dów5.42 daneísasyai ♦ danísasyai5.44 e[logeîte toùw katarvménouw

ømâw kalôw poieîte toîw misoûsinømâw ♦ —

5.44 \phreazóntvn ømâw kaì ♦ —5.45 toîw ♦ —

5.31 - 5.45



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QO QO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

10

kaì ˙díkouw. 46 &E à n gàr ˙gap}shte toùw ˙gapôntaw ømâw,tína misyòn ¡xet e; O[xì kaì o¥ telônai tò a[tò poioûsin;47 Kaì \àn ˙spáshsye toùw fílouw ømôn mónon, tí perissònpoieîte; O[xì kaì o¥ telônai o%utvw poioûsin; 48 *E s es ye o{nøm eî w téleioi, %vsper ` pat|r ømôn ` \n toîw o[ranoîw téleiów\stin.

6 Pr os éxet e t|n \lehmos únhn ømôn m| poieîn ¡mprosyentôn ˙nyrQpvn, pròw tò yea yê n a i a[toîw: e† dè m}ge,

misyòn o[k ¡xete parà t! patrì ømôn t! \n toîw o[ranoîw.2 %O tan o{n poi_w \lehmosúnhn, m| salpís+w ¡mprosyén

sou, %vsper o¥ øpokritaì poioûsin \n taîw sunagvgaîw kaì \ntaîw ]úmaiw, –pvw dojasyôsin øpò tôn ˙nyrQpvn: ˙m|n légvømîn, ˙péxo u s i n tòn misyòn a[tôn. 3 Soû dè poioûntow\l eh m o s ú n h n , m| gnQtv = ˙risterá sou tí poieî = dej i á sou,4 –pvw ” sou = \lehmosúnh \n t! krupt!: kaì ` pat}r sou `blépvn \n t! krupt! aøtòw ˙podQsei soi \n t! faner!.

5 Kaì –tan proseúx+, o[k ¡s + %vsper o¥ øpokritaí, –tifiloûsin \n taîw sunagvgaîw kaì \n taîw gvníaiw tôn plateiônestôtew proseúxes ya i , –pvw ©n fanôsin toîw ˙nyrQpoiw:˙m|n légv ømîn –ti ˙péxo u s i n tòn misyòn a[tôn. 6 Sù dé, –tanproseúx+, eÊselye e†w tò tamieîón sou, kaì kleísaw t|n yúransou, próseujai t! patrí sou t! \n t! krupt!: kaì ` pat}r sou` blépvn \n t! krupt! ˙podQsei soi \n t! faner!.7 Proseuxómenoi dè m| battolog}shte, %vsper o¥ \yn i k o í :dokoûsin gàr –ti \n t_ polulogíŸ a[tôn e†sakousy}sontai.8 M| o{n `moivyête a[toîw: oÂden gàr ` pat|r ømôn @n xreían¡xet e, prò toû ømâw a†têsai a[tón. 9 O%utvw o{n proseúxes yeømeîw: Páter =môn ` \n toîw o[ranoîw, agiasy}tv tò ªnomásou: 10 \l yét v = basileía sou: genhy}tv tò yél h m á sou, qw \no[ran!, kaì \p ì têw gêw: 11 tòn ƒrton =môn tòn \pioúsion dòw=mîn s}meron: 12 kaì ƒfew =mîn tà •feil}mata =môn, qw kaì

5.47 fílouw ♦ ˙delfoùw5.47 telônai o%utvw ♦ \ynikoì tò a[tò5.48 %vsper ♦ qw5.48 \n toîw o[ranoîw ♦ o[rániow6.1 t|n \lehmosúnhn ♦ ˆdè˜ t|n

dikaiosúnhn6.1 m}ge ♦ m} ge6.4 aøtòw ♦ —6.4 \n t! faner! ♦ —

6.5 proseúx+ o[k ¡s+ %vsper ♦proseúxhsye o[k ¡sesye qw

6.5 ©n ♦ —6.5 –ti ˙péxousin ♦ ˙péxousin6.6 tamieîón ♦ tameîón6.6 \n t! faner! ♦ —6.7 battolog}shte ♦ battalog}shte6.10 têw ♦ —

5.46 - 6.12



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QP QPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

11

=meîw ˙fíemen toîw •feilétaiw =môn: 13 kaì m| e†senégk+w =mâwe† w peirasmón, ˙llà ]ûsai =mâw ˙pò toû ponhroû. %Oti soû\s t i n = basileía kaì = dúnamiw kaì = dója e†w toûw a†ônaw.&A m } n . 14 &E à n gàr ˙fête toîw ˙nyrQpoiw tà paraptQmataa[tôn, ˙f}sei kaì ømîn ` pat|r ømôn ` o[rániow: 15 \à n dè m|˙fête toîw ˙nyrQpoiw tà paraptQmata a[tôn, o[dè ` pat|rømôn ˙f}sei tà paraptQmata ømôn.

16 %O tan dè nhsteúhte, m| gínesye %vsper o¥ øpokritaìskuyrvp o í : ˙fanízousin gàr tà prósvpa a[tôn, –pvwfanôsin toîw ˙nyrQpoiw nhsteúontew: ˙m|n légv ømîn –ti˙péxo u s i n tòn misyòn a[tôn. 17 Sù dè nhsteúvn ƒleicaí sout|n kefal}n, kaì tò prósvpón sou nícai, 18 –pvw m| fan_wtoîw ˙nyrQpoiw nhsteúvn, ˙llà t! patrí sou t! \n t! krupt!:kaì ` pat}r sou ` blépvn \n t! krupt! ˙podQsei soi.

19 M| yhsaurízete ømîn yhsauroùw \pì têw gêw, –pou s|wkaì brôsiw ˙fanízei, kaì –pou kléptai diorússousin kaìkléptou s i n : 20 yh s a u r í z et e dè ømîn yhsauroùw \n o[ran!,–pou o·te s|w o·te brôsiw ˙fanízei, kaì –pou kléptai o[diorússousin o[dè kléptousin. 21 %O pou gár \stin `yh s a u r ò w ømôn, \keî ¡stai kaì = kardía ømôn. 22 Ô lúxnowtoû sQmatów \s t i n ` •fyalmów: \àn o{n ` •fyalmów souaploûw ”, –lon tò sômá sou fvteinòn ¡stai: 23 \à n dè `•fyalmów sou ponhròw ”, –lon tò sômá sou skoteinòn ¡stai.E† o{n tò fôw tò \n soì skótow \stín, tò skótow póson;24 O[deìw dúnatai dusìn kuríoiw douleúein: (h gàr tòn £namis}sei, kaì tòn £t er o n ˙gap}sei: (h enòw ˙nyéj et a i , kaì toûetérou katafron}sei. O[ dúnasye ye! douleúein kaì mamvnÅ.25 Dià toûto légv ømîn, m| merimnâte t_ cux_ ømôn, tí fághtekaì tí píhte: mhdè t! sQmati ømôn, tí \ndúshsye. O[xì = cux|pleîón \stin têw trofêw, kaì tò sôma toû \ndúmatow;26 &E m b l éc a t e e† w tà peteinà toû o[ranoû, –ti o[ speírousin,o[dè yer í z o u s i n , o[dè sunágousin e† w ˙poy}kaw, kaì ` pat|r

6.12 ˙fíemen ♦ ˙f}kamen6.13 %Oti soû \stin = basileía kaì =

dúnamiw kaì = dója e†w toûwa†ônaw &Am}n ♦ —

6.15 tà paraptQmata a[tôn ♦ —6.16 %vsper ♦ qw6.16 –ti ♦ —6.18 krupt! kaì ♦ krufaí~ kaì

6.18 krupt! ˙podQsei ♦ krufaí~˙podQsei

6.21 ømôn \keî ♦ sou \keî6.21 kardía ømôn ♦ kardía sou6.22 o{n ` ♦ o{n ” `6.22 ” ♦ —6.25 kaì tí píhte ♦ ˆ(h tí píhte˜

6.13 - 6.26



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QQ QQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

12

ømôn ` o[rániow tréfei a[tá: o[x ømeîw mâllon diaféretea[tôn; 27 Tíw dè \j ømôn merimnôn dúnatai prosyeî n a i \p ì t|n=likían a[toû pêxun £na; 28 Kaì perì \ndúmatow tí merimnâte;Katamáyet e tà krína toû ˙groû, pôw a[jánei: o[ kopiÅ, o[dèn} yei : 29 légv dè ømîn –ti o[dè SolomWn \n pás+ t_ dój+ a[toûperiebáleto qw ¢n toútvn. 30 E† dè tòn xórton toû ˙groû,s}meron ªnta, kaì a·rion e†w klíbanon ballómenon, ` yeò wo%utvw ˙mfiénnusin, o[ poll! mâllon ømâw, •ligópistoi;31 M| o{n merimn}shte, lég o n t ew, Tí fágvmen, æ tí pívmen, æ típeribalQmeya ; 32 Pánta gàr taûta tà ¡yn h \p i z h t eî : oÂdengàr ` pat|r ømôn ` o[rániow –ti xr§zete toútvn apántvn.33 Zhteîte dè prôton t|n basileían toû yeo û kaì t|ndikaiosún h n a[toû, kaì taûta pánta prostey} s et a i ømîn.34 M| o{n merimn}shte e†w t|n a·rion: = gàr a·rionmerimn}sei tà eautêw. &Arketòn t_ =mérŸ = kakía a[têw.

7 M| krínet e, ®na m| kriyêt e: 2 \n > gàr krímati krínete,kriy}sesye: kaì \n > mét r ~ metreîte, met r h y} s et a i ømîn.

3 Tí dè blépeiw tò kárfow tò \n t! •fyalm! toû ˙delfoû sou,t|n dè \n t! s! •fyalm! dokòn o[ katanoeîw; 4 (H pôw \reîwt! ˙delf! sou, *Afew \kbálv tò kárfow ˙pò toû •fyalmoûsou: kaì †doú, = dokòw \n t! •fyalm! sou; 5 Û p o k r i t á ,¡k b a l e prôton t|n dokòn \k toû •fyalmoû sou, kaì tótediabléceiw \kbaleîn tò kárfow \k toû •fyalmoû toû ˙delfoûsou.

6 M| dôte tò ßgion toîw kusín: mhdè bálhte toùwmargarítaw ømôn ¡m p r o s yen tôn xoírvn, m}potekatapat}svsin a[toùw \n toîw posìn a[tôn, kaì straféntew]}jvsin ømâw.

7 A†teîte, kaì doy}setai ømîn: zhteîte, kaì eør}sete:kroúete, kaì ˙noig}setai ømîn. 8 Pâw gàr ` a†tôn lambánei,kaì ` zhtôn eørískei, kaì t! kroúonti ˙noig}setai. 9 (H tíw\s t i n \j ømôn ƒnyrvpow, $on \àn a†t}s+ ` u¥òw a[toû ƒrton, m|

6.28 a[jánei o[ kopiÅ o[dè n}yei ♦a[jánousin o[ kopiôsin o[dèn}yousin

6.32 \pizhteî ♦ \pizhtoûsin6.33 toû yeoû ♦ ˆtoû yeoû˜6.34 tà ♦ —

7.4 ˙pò ♦ \k7.5 t|n dokòn \k toû •fyalmoû sou ♦

\k toû •fyalmoû sou t|n dokón7.6 katapat}svsin ♦

katapat}sousin7.9 \àn a†t}s+ ♦ a†t}sei

6.27 - 7.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QR QRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

13

líyon \pidQsei a[t!; 10 Kaì \àn †xyù n a†t}s+, m| ªfin\p i d Q s ei a[t!; 11 E† o{n ømeîw, ponhroì ªntew, oÊdate dómata˙gayà didónai toîw téknoiw ømôn, pós~ mâllon ` pat|r ømôn `\n toîw o[ranoîw dQsei ˙gayà toîw a†toûsin a[tón; 12 Pántao{n –sa ©n yél h t e ®na poiôsin ømîn o¥ ƒnyrvpoi, o%utvw kaìømeîw poieîte a[toîw: o˚tow gár \stin ` nómow kaì o¥ profêtai.

13 E†sélyet e dià têw stenêw púlhw: –ti plateîa = púlh, kaìe[ r ú xv r o w = `dòw = ˙págousa e†w t|n ˙pQleian, kaì polloíe† s i n o¥ e†serxómenoi di' a[têw: 14 tí sten| = púlh, kaìteyl i m m én h = `dòw = ˙págousa e†w t|n zv}n, kaì •lígoi e†sìn o¥eørískontew a[t}n.

15 Proséxet e dè ˙pò tôn ceudoprofhtôn, o®tinew ¡rxontaipròw ømâw \n \ndúmasin probátvn, ¡svyen dé e†sin lúkoißrpagew. 16 &A p ò tôn karpôn a[tôn \pignQsesye a[toúw: m}tisullégousin ˙pò ˙kanyôn staful}n, (h ˙pò tribólvn sûka;17 O%utvw pân déndron ˙gayòn karpoùw kaloùw poieî: tò dèsapròn déndron karpoùw ponhroùw poieî. 18 O[ dúnataidéndron ˙gayòn karpoùw ponhroùw poieîn, o[dè déndronsapròn karpoùw kaloùw poieîn. 19 Pân déndron m| poioûnkarpòn kalòn \kkóptetai kaì e†w pûr bálletai. 20 *A r a ge ˙pòtôn karpôn a[tôn \pignQsesye a[toúw. 21 O[ pâw ` légvn moi,Kúrie, kúrie, e†seleúsetai e†w t|n basileían tôn o[ranôn:˙ll' ` poiôn tò yél h m a toû patrów mou toû \n o[ranoîw.22 Polloì \roûsín moi \n \keín+ t_ =mérŸ, Kúrie, kúrie, o[ t!s! •nómati proefhteúsamen, kaì t! s! •nómati daimónia\j eb á l o m en , kaì t! s! •nómati dunámeiw pollàw \poi}samen;23 Kaì tóte `molog}sv a[toîw –ti O[dépote ¡gnvn ømâw:˙poxvreîte ˙p' \m o û o¥ \rgazómenoi t|n ˙nomían. 24 Pâw o{n–stiw ˙koúei mou toùw lógouw toútouw kaì poieî a[toúw,`moiQsv a[tòn ˙ndrì froním~, –stiw Œkodómhsen t|n o†kíana[toû \pì t|n pétran: 25 kaì katébh = brox| kaì ‘lyon o¥pot a m o ì kaì ¡pneusan o¥ ƒnemoi, kaì prosépeson t_ o†kíŸ

7.10 Kaì \àn †xyùn a†t}s+ ♦ (H kaì†xyùn a†t}sei

7.12 ©n ♦ \àn7.13 E†sélyete ♦ E†sélyate7.15 dè ˙pò ♦ ˙pò7.16 staful}n ♦ stafulàw7.21 o[ranoîw ♦ toîw o[ranoîw

7.22 proefhteúsamen ♦\profhteúsamen

7.24 `moiQsv a[tòn ♦ `moivy}setai7.24 t|n o†kían a[toû ♦ a[toû t|n

o†kían7.25 prosépeson ♦ prosépesan

7.10 - 7.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QS QS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

14

\k eí n + , kaì o[k ¡pesen: teyem el í v t o gàr \pì t|n pétran. 26 Kaìpâw ` ˙koúvn mou toùw lógouw toútouw kaì m| poiôn a[toúw,`moivy}setai ˙ndrì mvr!, –stiw Œkodómhsen t|n o†kíana[toû \pì t|n ƒmmon: 27 kaì katébh = brox| kaì ‘lyon o¥potamoì kaì ¡pneusan o¥ ƒnemoi, kaì prosékocan t_ o†kíŸ\keín+, kaì ¡pesen: kaì ‘n = ptôsiw a[têw megálh.

28 Kaì \géneto –te sunetélesen ` &Ihsoûw toùw lógouwtoútouw, \jepl}ssonto o¥ ªxloi \pì t_ didax_ a[toû: 29 ‘n gàrdidáskvn a[toùw qw \jousían ¡xvn, kaì o[x qw o¥ grammateîw.

8 Kat ab ánt i dè a[t ! ˙p ò toû ªrouw, “kol oúyhs an a[t !ªxloi polloí: 2 kaì †doú, lepròw \lyWn prosekúnei a[t!,

légvn, Kúrie, \àn yél + w, dúnasaí me kayarísai. 3 Kaì\k t eí n a w t|n xeî r a , %hcato a[toû ` &Ihsoûw, lég v n , Yélv,kayarísyhti. Kaì e[ yév w \k a ya r í s yh a[toû = lépra. 4 Kaìlégei a[t! ` &Ihsoûw, %Ora mhdenì eÊp+w: ˙llà %upage, sea u t ò ndeîjon t! ¥ereî, kaì prosénegke tò dôron $o prosétajen Mvsêw,e†w martúrion a[toîw.

5 E† s el yó n t i dè a[t! e†w Kapernaoúm, prosêlyen a[t!ekatóntarxow parakalôn a[tón, 6 kaì légvn, Kúrie, ` paîwmou béblhtai \n t_ o†kíŸ paralutików, dei n ô w basanizómenow.7 Kaì légei a[t! ` &Ihsoûw, &EgW \lyWn yer a p eú s v a[tón.8 Kaì ˙pokriyeì w ` ekatóntarxow ¡fh, Kúrie, o[k e†mì ¥kanòw®na mou øpò t|n stéghn e†sély+w: ˙llà mónon e†pè lóg~, kaì†ay}setai ` paîw mou. 9 Kaì gàr \gW ƒnyrvpów e†mi øpò\j o u s í a n , ¡xv n øp' \mautòn stratiQtaw: kaì légv toút~,Poreúyhti, kaì poreúetai: kaì ƒll~, *Erxou, kaì ¡rxet a i : kaìt! doúl~ mou, Poíhson toûto, kaì poieî. 10 &A k o ú s a w dè `&I h s o û w \ya ú m a s en , kaì eÂpen toîw ˙kolouyoûsin, &Am|n légvømîn, o[dè \n t! &Isra|l tosaúthn pístin e˚ron. 11 Légv dèømîn, –ti polloì ˙pò ˙natolôn kaì dusmôn %hjousin, kaì˙nakliy}sontai metà &Abraàm kaì &Isaàk kaì &IakWb \n t_

7.26 t|n o†kían a[toû ♦ a[toû t|no†kían

7.28 sunetélesen ♦ \télesen7.29 grammateîw ♦ grammateîw a[tôn8.1 Katabánti dè a[t! ♦

Katabántow dè a[toû8.2 \lyWn ♦ proselyWn8.3 ` &Ihsoûw ♦ —8.4 prosénegke ♦ prosénegkon

8.4 Mvsêw ♦ Mvüsêw8.5 E†selyónti dè a[t! ♦

E†selyóntow dè a[toû8.5 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoùm8.7 ` &Ihsoûw ♦ —8.10 o[dè \n t! &Isra|l tosaúthn

pístin ♦ par' o[denì tosaúthnpístin \n t! &Isra|l

7.26 - 8.11



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QT QTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

15

basileíŸ tôn o[ranôn: 12 o¥ dè u¥oì têw basileíaw\k b l h y} s o n t a i e† w tò skótow tò \jQteron: \keî ¡stai `klauymòw kaì ` brugmòw tôn •dóntvn. 13 Kaì eÂpen ` &Ihsoûw t!ekatontárx+, %Upage, kaì qw \písteusaw genhy}tv soi. Kaì†áyh ` paîw a[toû \n t_ %vrŸ \keín+.

14 Kaì \lyWn ` &Ihsoûw e†w t|n o†kían Pétrou, eÂden t|npenyer à n a[toû beblhménhn kaì puréssousan, 15 kaì %hcatotêw xei r ò w a[têw, kaì ˙fêken a[t|n ` puretów: kaì “géryh, kaìdihkónei a[t!. 16 &O cíaw dè genoménhw pros}negkan a[t!daim o n i z o m én o u w polloúw: kaì \jébalen tà pneúmata lóg~,kaì pántaw toùw kakôw ¡xo n t a w \yer á p eu s en : 17 –pvw plhrvy_tò ]hyèn dià &Hsafiou toû prof}tou, légontow, A[tòw tàw˙syeneíaw =môn ¡laben, kaì tàw nósouw \bástasen.

18 &I d W n dè ` &I h s o û w polloùw ªxlouw perì a[tón, \kéleusen˙pelyeî n e† w tò péran. 19 Kaì proselyWn e<w grammateùw eÂpena[t!, Didáskale, ˙kolouy}sv soi –pou \àn ˙pérx+. 20 Kaìlégei a[t! ` &Ihsoûw, A¥ ˙lQpekew fvleoùw ¡xo u s i n , kaì tàpeteinà toû o[ranoû kataskhnQseiw: ` dè u¥òw toû ˙nyrQpouo[k ¡xei poû t|n kefal|n klín+. 21 %E t er o w dè tôn mayhtôna[to û eÂ p en a[t!, Kúrie, \pítrecón moi prôton ˙pelyeî n kaìyá c a i tòn patéra mou. 22 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t!, &Akoloúyeimoi, kaì ƒfew toùw nekroùw yácai toùw eautôn nekroúw.

23 Kaì \mbánti a[t! e†w tò ploîon, “koloúyhsan a[t! o¥mayhtaì a[toû. 24 Kaì †doú, seismòw mégaw \géneto \n t_ya l á s s + , %vste tò ploîon kalúptesyai øpò tôn kumátvn:a[tòw dè \k á yeu d en . 25 Kaì proselyóntew o¥ mayhtaì ægeirana[tón, légontew, Kúrie, sôson =mâw, ˙pollúmeya . 26 Kaì légeia[toîw, Tí dei l o í \s t e, •ligópistoi; Tóte \geryeì w \p et í m h s entoîw ˙némoiw kaì t_ yaláss+, kaì \géneto gal}nh megálh.27 O¥ dè ƒnyrvpoi \ya ú m a s a n , légontew, Potapów \stin o˚tow,–ti kaì o¥ ƒnemoi kaì = yálassa øpakoúousin a[t!;

8.13 kaì qw ♦ qw8.13 a[toû ♦ â[toû˜8.18 polloùw ªxlouw ♦ ªxlon8.21 a[toû ♦ â[toû˜8.22 eÂpen ♦ légei

8.25 o¥ mayhtaì ♦ —8.25 =mâw ♦ —8.27 øpakoúousin a[t! ♦ a[t!

øpakoúousin

8.12 - 8.27



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QU QU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

16

28 Kaì \lyónti a[t! e†w tò péran e†w t|n xQ r a n tônGergeshnôn, øp}nthsan a[t! dúo daimonizómenoi \k tônmnhmeívn \jerxómenoi, xalepoì lían, %vste m| †sxúein tinàparelyeî n dià têw `doû \keínhw: 29 kaì †doú, ¡krajan légontew,Tí =mîn kaì soí, &Ihsoû u¥è toû yeo û ; )Hlyew @de prò kairoûbasan í s a i =mâw; 30 )Hn dè makràn ˙p' a[tôn ˙gélh xoírvnpollôn boskoménh. 31 O¥ dè daímonew parekáloun a[tón,légontew, E† \kbálleiw =mâw, \pítrecon =mîn ˙pelyeî n e† w t|n˙gélhn tôn xo í r v n . 32 Kaì eÂpen a[toîw, Ûpágete. O¥ dè\j el yó n t ew ˙pêlyon e†w t|n ˙gélhn tôn xoírvn: kaì †doú,%vrmhsen pâsa = ˙gélh tôn xoírvn katà toû krhmnoû e†w t|nyá l a s s a n , kaì ˙péya n o n \n toîw %udasin. 33 O¥ dè bóskontew¡f u g o n , kaì ˙pelyóntew e†w t|n pólin ˙p}ggeilan pánta, kaìtà tôn daimonizoménvn. 34 Kaì †doú, pâsa = póliw \jêlyen e†wsunánthsin t! &Ihsoû: kaì †dóntew a[tón, parekálesan –pvwmetab_ ˙pò tôn `rívn a[tôn.

9 Kaì \mbàw e†w tò ploîon diep ér as en kaì ‘lyen e†w t|n†dían pólin. 2 Kaì †doú, proséferon a[t! paralutikòn

\p ì klínhw beblhménon: kaì †dWn ` &Ihsoûw t|n pístin a[tôneÂ p en t! paralutik!, Yársei, téknon: ˙févntaí soi a¥amartíai sou. 3 Kaì †doú, tinèw tôn grammatévn eÂpon \neautoîw, O˚tow blasfhmeî. 4 Kaì †dWn ` &Ihsoûw tàwe†dWw

\n yu m } s ei w a[tôn eÂpen, %Ina tí ømeîw \nyumeîsye ponhrà \ntaîw kardíaiw ømôn; 5 Tí gár \stin e[kopQteron, e†peîn,&A f é v n t a í sou a¥ amartíai: (h e†peîn, *Egeirai kaì peripátei;soi

6 %I n a dè e†dête, –ti \jousían ¡xei ` u¥òw toû ˙nyrQpou \pì têwgêw ˙fiénai amartíaw — tóte légei t! paralutik! —&E g er yeì w Órón sou t|n klínhn, kaì %upage e†w tòn oÂkón sou.7 Kaì \geryeì w ˙pêlyen e†w tòn oÂkon a[toû. 8 &I d ó n t ew dè o¥ªxloi \ya ú m a s a n , kaì \dójasan tòn yeó n , tòn dónta \jousíantoiaúthn toîw ˙nyrQpoiw.

8.28 \lyónti a[t! ♦ \lyóntow a[toû8.28 Gergeshnôn ♦ Gadarhnôn8.29 &Ihsoû ♦ —8.31 \pítrecon =mîn ˙pelyeîn ♦

˙pósteilon =mâw8.32 t|n ˙gélhn tôn xoírvn ♦ toùw

xoírouw8.32 tôn xoírvn katà ♦ katà8.34 sunánthsin ♦ øpánthsin

9.1 tò ♦ —9.2 ˙févntaí soi a¥ amartíai sou ♦

˙fíentaí sou a¥ amartíai9.3 eÂpon ♦ eÂpan9.4 %Ina tí ♦ ¥natí9.4 ømeîw ♦ —9.5 &Afévntaí ♦ &Afíentaí9.5 *Egeirai ♦ *Egeire9.8 \yaúmasan ♦ \fob}yhsan

8.28 - 9.8



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QV QVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

17

9 Kaì parágvn ` &Ihsoûw \keîyen eÂden ƒnyrvponkay}menon \pì tò telQnion, Matyaîon legómenon, kaì légeia[t!, &Akoloúyei moi. Kaì ˙nastàw “koloúyhsen a[t!.

10 Kaì \géneto a[toû ˙nakeiménou \n t_ o†kíŸ, kaì †doú,polloì telônai kaì amartvloì \lyóntew sunanékeinto t!&I h s o û kaì toîw mayhtaîw a[toû. 11 Kaì †dóntew o¥ FarisaîoieÂ p o n toîw mayhtaîw a[toû, Dià tí metà tôn telvnôn kaìamartvlôn \syíei ` didáskalow ømôn; 12 Ô dè &Ihsoûw˙koúsaw eÂpen a[toîw, O[ xreían ¡xo u s i n o¥ †sxúontew †atroû,˙ll' o¥ kakôw ¡xo n t ew. 13 Poreuyén t ew dè máyet e tí \stin,*E l eo n yél v , kaì o[ yusían: o[ gàr ‘lyon kalésai dikaíouw,˙llà amartvloùw e†w metánoian.

14 Tóte prosérxontai a[t! o¥ mayhtaì &Ivánnou, légontew,Dià tí =meîw kaì o¥ Farisaîoi nhsteúomen pollá, o¥ dè mayhtaísou o[ nhsteúousin; 15 Kaì eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, M|dúnantai o¥ u¥oì toû numfônow penyeî n , \f ' –son met' a[tôn\s t i n ` numfíow; &Eleúsontai dè =mérai –tan ˙pary_ ˙p'a[tôn ` numfíow, kaì tóte nhsteúsousin. 16 O[deìw dè\p i b á l l ei \p í b l h m a ]ákouw ˙gnáfou \p ì ¥matí~ palai!: aÊreigàr tò pl}rvma a[toû ˙pò toû ¥matíou, kaì xeî r o n sxísmagínetai. 17 O[dè bállousin oÂnon néon e†w ˙skoùw palaioúw: e†dè m}ge, ]}gnuntai o¥ ˙skoí, kaì ` oÂnow \kxeî t a i , kaì o¥ ˙skoì˙poloûntai: ˙llà bállousin oÂnon néon e†w ˙skoùw kainoúw,kaì ˙mfóteroi sunthroûntai.

18 Ta û t a a[toû laloûntow a[toîw, †doú, ƒrxvn e<w \lyWnprosekú n ei a[t!, légvn –ti ^H yugáthr mou ƒrti \teleúthsen:˙llà \lyWn \píyew t|n xeî r á sou \p' a[t}n, kaì z}setai.19 Kaì \geryeì w ` &Ihsoûw “koloúyhsen a[t! kaì o¥ mayhtaìa[toû. 20 Kaì †doú, gun| a¥morrooûsa dQdeka ¡th,proselyoûsa ªpisyen , %hcato toû kraspédou toû ¥matíoua[toû. 21 *E l eg en gàr \n eaut_, &Eàn mónon ßcvmai toû¥matíou a[toû, svy}somai. 22 Ô dè &Ihsoûw \pistrafeìw kaì†dWn a[t|n eÂpen, Yársei, yúgater: = pístiw sou sésvkén se.

9.9 Matyaîon ♦ Mayyaîon9.11 eÂpon ♦ ¡legon9.12 &Ihsoûw ♦ —9.12 a[toîw ♦ —9.13 *Eleon ♦ *Eleow

9.13 e†w metánoian ♦ —9.14 pollá ♦ ˆpollá˜9.17 m}ge ♦ m} ge9.17 ˙poloûntai ♦ ˙pólluntai9.22 \pistrafeìw ♦ strafeìw

9.9 - 9.22



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RM RM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

18

Kaì \sQyh = gun| ˙pò têw %vraw \keínhw. 23 Kaì \lyWn ` &Ihsoûwe† w t|n o†kían toû ƒrxontow, kaì †dWn toùw a[lhtàw kaì tònªxlon yoruboúmenon, 24 légei a[toîw, &Anaxvreîte: o[ gàr˙péya n en tò korásion, ˙llà kayeú d ei . Kaì kategélvn a[toû.25 %O te dè \jebl}yh ` ªxl o w, e† s el yW n \k r á t h s en têw xei r ò wa[têw, kaì “géryh tò korásion. 26 Kaì \jêlyen = f}mh a%uth e†w–lhn t|n gên \keínhn.

27 Kaì parágonti \k eî yen t! &Ihsoû, “koloúyhsan a[t! dúotufloí, krázontew kaì légontew, &Eléhson =mâw, u¥è Dauíd.u¥òw

28 &E l y ó n t i dè e†w t|n o†kían, prosêlyon a[t! o¥ tufloí, kaìlégei a[toîw ` &I h s o û w, Pisteúete –ti dúnamai toûto poiêsai;Légousin a[t!, Naí, kúrie. 29 Tóte %hcato tôn •fyalmôna[tôn, légvn, Katà t|n pístin ømôn genhy}tv ømîn. 30 Kaì˙neœxyh s a n a[tôn o¥ •fyalmoí: kaì \nebrim}sato a[toîw `&I h s o û w , légvn, Ôrâte mhdeìw ginvskétv. 31 O¥ dè \jelyóntewdief}misan a[tòn \n –l+ t_ g_ \keín+.

32 A[tôn dè \j er xo m én v n , †doú, pros}negkan a[t!ƒnyrvpon kvfòn daimonizómenon. 33 Kaì \kblhyén t o w toûdaimoníou, \lálhsen ` kvfów: kaì \ya ú m a s a n o¥ ªxloi,légontew, O[dépote \fánh o%utvw \n t! &Isra}l. 34 O¥ dèFarisaîoi ¡legon, &En t! ƒrxonti tôn daimonívn \kbállei tàdaimónia.

35 Kaì periêgen ` &Ihsoûw tàw póleiw pásaw kaì tàw kQmaw,didáskvn \n taîw sunagvgaîw a[tôn, kaì khrússvn tòe[ a g g él i o n têw basileíaw, kaì yer a p eú v n pâsan nóson kaìpâsan malakían \n t! la!. 36 &I d W n dè toùw ªxlouw,\s p l a g xn í s yh perì a[tôn, –ti ‘san \skulménoi kaì\r r i m m én o i qseì próbata m| ¡xo n t a poiména. 37 Tóte légei toîwmayhtaîw a[toû, Ô mèn yerismòw polúw, o¥ dè \rgátai •lígoi:38 de}yhte o{n toû kuríou toû yer i s m o û , –pvw \kbál+ \rgátawe†w tòn yerismòn a[toû.

9.24 légei a[toîw ♦ ¡legen9.27 a[t! ♦ â[t!˜9.27 u¥è ♦ u¥òw

9.30 ˙neœxyhsan ♦ “neœxyhsan9.30 \nebrim}sato ♦ \nebrim}yh9.35 \n t! la! ♦ —

9.23 - 9.38



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RN RNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

19

10 Kaì proskalesámenow toùw dQd ek a mayht àw a[t oû,¡d v k en a[toîw \jousían pneumátvn ˙kayártvn, %vste

\k b á l l ei n a[tá, kaì yer a p eú ei n pâsan nóson kaì pâsanmalakían.

2 Tôn dè dQdeka ˙postólvn tà •nómatá \stin taûta:prô t o w Símvn ` legómenow Pétrow, kaì &Andréaw ` ˙delfòwa[toû: &Iákvbow ` toû Zebedaíou, kaì &Ivánnhw ` ˙delfòwa[toû: 3 Fílippow, kaì Baryolomaîow: Yvmâw, kaì Matyaîow `telQnhw: &Iákvbow ` toû &Alfaíou, kaì Lebbaîow ` \piklhyeì wYaddaîow: 4 Símvn ` Kananíthw, kaì &Ioúdaw &IskariQthw ` kaìparadoùw a[tón.

5 Toútouw toùw dQdeka ˙pésteilen ` &Ihsoûw, paraggeílawa[toîw, lég v n , E†w `dòn \yn ô n m| ˙pélyhte, kaì e†w pólinSamareitôn m| e† s él yh t e: 6 poreúesye dè mâllon pròw tàpróbata tà ˙polvlóta oÊkou &Isra}l. 7 Poreuómenoi dèkhrússete, lég o n t ew –ti *Hggiken = basileía tôn o[ranôn.8 &A s y e n o û n t a w yer a p eú et e, leproùw kayarízete, daimónia\k b á l l et e : dvreàn \lábete, dvreàn dóte. 9 M| kt}shsyexr u s ó n , mhdè ƒrguron, mhdè xalkòn e†w tàw zQnaw ømôn, 10 m|p}ran e†w `dón, mhdè dúo xi t ô n a w, mhdè øpod}mata, mhdè]ábdouw: ƒjiow gàr ` \rgáthw têw trofêw a[toû \stin. 11 E†w ÷nd' ©n pólin (h kQmhn e†sélyhte, \jetásate tíw \n a[t_ ƒjiów\s t i n : k˙keî meí n a t e, £v w ©n \jélyhte. 12 E†serxómenoi dè e†wt|n o†kían, ˙spásasye a[t}n. 13 Kaì \àn mèn ” = o†kía ˙jía,\l yét v = e†r}nh ømôn \p' a[t}n: \àn dè m| ” ˙jía, = e†r}nhømôn pròw ømâw \pistraf}tv. 14 Kaì $ow \àn m| déjhtai ømâwmhdè ˙koús+ toùw lógouw ømôn, \jerxómenoi têw o†kíaw (h têwpólevw \keínhw, \ktinájate tòn koniortòn tôn podôn ømôn.15 &A m | n légv ømîn, ˙nektóteron ¡stai g_ Sodómvn kaìGomórrvn \n =mérŸ krísevw, (h t_ pólei \keín+.

16 &I d o ú , \g W ˙postéllv ømâw qw próbata \n més ~ lúkvn:gínesye o{n frónimoi qw o¥ ªfeiw, kaì ˙kéraioi qw a¥

10.2 &Iákvbow ♦ kaì &Iákvbow10.3 Matyaîow ♦ Mayyaîow10.3 Lebbaîow ` \piklhyeìw ♦ —10.4 Kananíthw ♦ Kananaîow10.4 &Ioúdaw ♦ &Ioúdaw `10.5 Samareitôn ♦ Samaritôn10.8 leproùw ♦ nekroùw \geírete

leproùw10.10 ]ábdouw ♦ ]ábdon10.10 \stin ♦ —10.13 \lyétv ♦ \lyátv10.14 \àn ♦ ©n10.14 \jerxómenoi ♦ \jerxómenoi ¡jv

10.1 - 10.16



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RO RO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

20

peristeraí. 17 Proséxet e dè ˙pò tôn ˙nyrQpvn:paradQsousin gàr ømâw e†w sunédria, kaì \n taîw sunagvgaîwa[tôn mastigQsousin ømâw: 18 kaì \pì =gemónaw dè kaìbasileîw ˙xy} s es ye £n ek en \m o û , e† w martúrion a[toîw kaìtoîw ¡yn es i n . 19 %O tan dè paradidôsin ømâw, m| mer i m n } s h t epôw (h tí lal}shte: doy}setai gàr ømîn \n \keín+ t_ %vrŸ tílal}sete: 20 o[ gàr ømeîw \stè o¥ laloûntew, ˙llà tò pneûmatoû patròw ømôn tò laloûn \n ømîn. 21 ParadQsei dè ˙delfòw˙delfòn e†w yánaton, kaì pat|r téknon: kaì \panast}sontaitékna \pì goneîw, kaì yanatQsousin a[toúw. 22 Kaì ¡sesyemisoúmenoi øpò pántvn dià tò ªnomá mou: ` dè øpomeínaw e†wtélow, o˚tow svy}setai. 23 %O tan dè diQkvsin ømâw \n t_ póleitaút+, feúgete e†w t|n ƒllhn: ˙m|n gàr légv ømîn, o[ m|teléshte tàw póleiw toû &Isra}l, £vw ©n ¡ly+ ` u¥òw toû˙nyrQpou.

24 O[k ¡stin mayht|w øpèr tòn didáskalon, o[dè doûlowøpèr tòn kúrion a[toû. 25 &A r k e t ò n t! mayht_ ®na génhtai qw `didáskalow a[toû, kaì ` doûlow qw ` kúriow a[toû. E† tòno†kodespóthn Beel z eb o ù l \k á l es a n , pós~ mâllon toùwo†keiakoùw a[toû; 26 M| o{n fobhyête a[toúw: o[dèn gár\s t i n kekalumménon $o o[k ˙pokalufy}setai: kaì kruptòn $oo[ gnvsy}setai. 27 $O lég v ømîn \n t_ skotíŸ, eÊpate \n t!fvtí: kaì $o e†w tò o{w ˙koúete, khrújate \pì tôn dvmátvn.28 Kaì m| fobeîsye ˙pò tôn ˙poktenóntvn tò sôma, t|n dècux|n m| dunaménvn ˙pokteînai: fob}yhte dè mâllon tòndu n á m en o n kaì t|n cux|n kaì tò sôma ˙polésai \n geén n + .cux|n kaì

29 O[xì dúo strouyía ˙ssaríou pvleîtai; Kaì ¢n \j a[tôn o[peseîtai \pì t|n gên ƒneu toû patròw ømôn: 30 ømôn dè kaì a¥tríxew têw kefalêw pâsai “riymhménai e†sín. 31 M| o{nfobhyête: pollôn strouyívn diaférete ømeîw. 32 Pâw o{n–stiw `molog}sei \n \moì ¡mprosyen tôn ˙nyrQpvn,`molog}sv k˙gW \n a[t! ¡mprosyen toû patrów mou toû \no[ranoîw. 33 %O stiw d' ©n ˙rn}shtaí me ¡mprosyen tôn

10.19 paradidôsin ♦ paradôsin10.19 lal}sete ♦ lal}shte10.23 ƒllhn ♦ etéran10.25 \kálesan ♦ \pekálesan10.25 o†keiakoùw ♦ o†kiakoùw

10.28 ˙poktenóntvn ♦ ˙poktennóntvn10.28 fob}yhte ♦ fobeîsye10.28 t|n cux|n kaì tò ♦ cux|n kaì10.31 fobhyête ♦ fobeîsye10.32 o[ranoîw ♦ ˆtoîw˜ o[ranoîw

10.17 - 10.33



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RP RPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

21

˙nyrQpvn, ˙rn}somai a[tòn k˙gW ¡mprosyen toû patrów moutoû \n o[ranoîw.

34 M| nomíshte –ti ‘lyon baleîn e†r}nhn \pì t|n gên: o[k‘lyon baleîn e†r}nhn, ˙llà máxairan. 35 )Hlyon gàr dixásaiƒnyrvpon katà toû patròw a[toû, kaì yugatéra katà têwmhtròw a[têw, kaì númfhn katà têw penyer â w a[têw: 36 kaì\xyr o ì toû ˙nyrQpou o¥ o†keiakoì a[toû. 37 Ô filôn patéra (hmhtéra øpèr \mé o[k ¡stin mou ƒjiow: kaì ` filôn u¥òn (hyu g a t é r a øpèr \mé, o[k ¡stin mou ƒjiow: 38 kaì $ow o[ lambáneitòn stauròn a[toû kaì ˙kolouyeî •písv mou, o[k ¡stin mouƒjiow. 39 Ô eørWn t|n cux|n a[toû ˙polései a[t}n: kaì `˙polésaw t|n cux|n a[toû £neken \moû eør}sei a[t}n.

40 Ô dexó m en o w ømâw \mè déxet a i : kaì ` \mè dexó m en o wdéxet a i tòn ˙posteílantá me. 41 Ô dexó m en o w prof}thn e†wªnoma prof}tou misyòn prof}tou l}cetai: kaì ` dexó m en o wdíkaion e†w ªnoma dikaíou misyòn dikaíou l}cetai. 42 Kaì $ow\à n potís+ £na tôn mikrôn toútvn pot}rion cuxroû mónon e†wªnoma mayhtoû, ˙m|n légv ømîn, o[ m| ˙polés+ tòn misyòna[toû.

11 Kaì \géneto –te \télesen ` &Ihsoûw diat ás s vn toîwdQdeka mayhtaîw a[toû, metébh \keîyen toû didáskein

kaì khrússein \n taîw pólesin a[tôn.2 Ô dè &Ivánnhw ˙koúsaw \n t! des m v t h r í ~ tà ¡rga toû

xr i s t o û , pémcaw dúo tôn mayhtôn a[toû, 3 eÂ p en a[t!, Sù eÂ `\r xó m en o w, (h £teron prosdokômen; 4 Kaì ˙pokriyeì w ` &IhsoûweÂ p en a[toîw, Poreuyén t ew ˙paggeílate &Ivánn+ $a ˙koúete kaìblépete: 5 tufloì ˙nablépousin, kaì xvloì peripatoûsin,leproì kayarízontai, kaì kvfoì ˙koúousin, nekroì\g eí r o n t a i , kaì ptvxoì e[aggelízontai: 6 kaì makáriów \stin,$ow \àn m| skandalisy_ \n \moí. 7 Toútvn dè poreuoménvn,ærjato ` &Ihsoûw légein toîw ªxloiw perì &Ivánnou, Tí \j}lyet ee† w t|n ¡rhmon yeá s a s ya i ; Kálamon øpò ˙némou

10.33 a[tòn k˙gW ♦ k˙gW a[tòn10.33 o[ranoîw ♦ ˆtoîw˜ o[ranoîw10.36 o†keiakoì ♦ o†kiakoì10.41 l}cetai kaì ♦ l}mcetai kaì10.41 dikaíou l}cetai ♦ dikaíou

l}mcetai10.42 \àn ♦ ©n11.2 dúo ♦ dià11.5 nekroì ♦ kaì nekroì11.7 \j}lyete ♦ \j}lyate

10.34 - 11.7



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RQ RQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

22

saleuómenon; 8 &A l l à tí \j}lyet e †deîn; *Anyrvpon \nmalakoîw ¥matíoiw “mfiesménon; &Idoú, o¥ tà malakàforoûntew \n toîw oÊkoiw tôn basileívn e†sín. 9 &A l l à tíbasilévn

\j } l y e t e †deîn; Prof}thn; Naí, légv ømîn, kaì perissóteronprof}tou: 10 o˚tow gár \stin perì o˚ gégraptai, &Idoú, \gW˙postéllv tòn ƒggelón mou prò prosQpou sou, $owkataskeuásei t|n `dón sou ¡mprosyén sou. 11 &A m | n légvømîn, o[k \g } g er t a i \n gen n h t o î w gunaikôn meízvn &Ivánnoutoû baptistoû. Ô dè mikróterow \n t_ basileíŸ tôn o[ranônmeízvn a[toû \s t i n . 12 &A p ò dè tôn =merôn &Ivánnou toûbaptistoû £vw ƒrti = basileía tôn o[ranôn biázetai, kaìbiastaì arpázousin a[t}n. 13 Pántew gàr o¥ profêtai kaì `nómow £vw &Ivánnou proef}teusan: 14 kaì e† yél et e déjasyai,a[tów \stin &Hlíaw ` méllvn ¡rxes ya i . 15 Ô ¡xvn „ta ˙koúein˙kouétv. 16 Tíni dè `moiQsv t|n geneàn taúthn; Ômoía \stìnpaidíoiw \n ˙goraîw kayhménoiw, kaì prosfvnoûsin toîw˙gorÅ

etaíroiw a[tôn, 17 kaì légousin, H[l}samen ømîn, kaì o[ketéroiw

&vrx}sasye: \yrhn}samen ømîn, kaì o[k \kócasye. 18 )Hlyengàr &Ivánnhw m}te \syívn m}te pínvn, kaì légousin, Daimónion¡xei . 19 )Hlyen ` u¥òw toû ˙nyrQpou \syívn kaì pínvn, kaìlégousin, &Idoú, ƒnyrvpow fágow kaì o†nopóthw, tel v n ô nfílo w kaì amartvlôn. Kaì \dikaiQyh = sofía ˙pò tôn téknvna[têw.

20 Tóte ærjato •neidízein tàw póleiw \n a<w \génonto a¥pleîstai dunámeiw a[toû, –ti o[ metenóhsan. 21 O[aí soi,Xorazín, o[aí soi, bhysaïdá, –ti e† \n Túr~ kaì Sidônibhysaïdán

\g én o n t o a¥ dunámeiw a¥ genómenai \n ømîn, pálai ©n \n sákk~kaì spod! metenóhsan. 22 Pl|n légv ømîn, Túr~ kaì Sidôni˙nektóteron ¡stai \n =mérŸ krísevw, (h ømîn. 23 Kaì sú,Kapernaoúm, = £v w toû o[ranoû øcvyeî s a , £v w %Adouøcvy_w

11.8 \j}lyete ♦ \j}lyate11.8 ¥matíoiw ♦ —11.8 basileívn ♦ basilévn11.9 \j}lyete ♦ \j}lyate11.10 gár ♦ —11.13 proef}teusan ♦ \prof}teusan11.15 ˙koúein ♦ —11.16 \n ˙goraîw kayhménoiw kaì

prosfvnoûsin toîw etaíroiwa[tôn ♦ kayhménoiw \n taîw

˙goraîw $a prosfvnoûnta toîwetéroiw

11.17 kaì légousin ♦ légousin11.17 \yrhn}samen ømîn ♦

\yrhn}samen11.19 téknvn ♦ ¡rgvn11.23 Kapernaoúm = ♦ Kafarnaoúm m|11.23 toû ♦ —11.23 øcvyeîsa ♦ øcvy}s+

11.8 - 11.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RR RRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

23

katabibasy}s+: –ti e† \n Sodómoiw \génonto a¥ dunámeiw a¥genómenai \n soí, ¡meinan ©n méxr i têw s}meron. 24 Pl|n légvømîn, –ti g_ Sodómvn ˙nektóteron ¡stai \n =mérŸ krísevw, (hsoí.

25 &E n \k eí n ~ t! kair! ˙pokriyeì w ` &Ihsoûw eÂpen,&E j o m o l o g o û m a í soi, páter, kúrie toû o[ranoû kaì têw gêw, –ti˙pékrucaw taûta ˙pò sofôn kaì sunetôn, kaì ˙pekálucawa[tà nhpíoiw. 26 Naí, ` pat}r, –ti o%utvw \géneto e[dokía¡m p r o s yén sou. 27 Pánta moi paredóyh øpò toû patrów mou:kaì o[deìw \piginQskei tòn u¥ón, e† m| ` pat}r: o[dè tònpatéra tiw \piginQskei, e† m| ` u¥ów, kaì > \àn boúlhtai ` u¥òw˙pokalúcai. 28 Deûte prów me pántew o¥ kopiôntew kaìpefortisménoi, k˙gW ˙napaúsv ømâw. 29 *A r a t e tòn zugón mou\f ' ømâw kaì máyet e ˙p' \moû, –ti prÅów e†mi kaì tapeinòw t_kardíŸ: kaì eø r } s et e ˙nápausin taîw cuxaîw ømôn. 30 Ô gàrzugów mou xrhstów, kaì tò fortíon mou \lafrón \stin.

12 &En \keín~ t! kair ! \p or eúyh ` &Ihsoûw toîw sáb b as indià tôn sporímvn: o¥ dè mayhtaì a[toû \peínasan, kaì

ærjanto tíllein stáxuaw kaì \syíein. 2 O¥ dè Farisaîoi†dón t ew eÂ p o n a[t!, &Idoú, o¥ mayhtaí sou poioûsin $o o[k¡j es t i n poieîn \n sabbát~. 3 Ô dè eÂpen a[toîw, O[k ˙négnvtetí \poíhsen Dauíd, –te \peínasen a[tòw kaì o¥ met' a[toû:4 pôw e†sêlyen e†w tòn oÂkon toû yeo û , kaì toùw ƒrtouw têwproyés ev w ¡f a g en , o¬w o[k \jòn ‘n a[t! fageîn, o[dè toîw met'a[toû, e† m| toîw ¥ereûsin mónoiw; 5 (H o[k ˙négnvte \n t!nóm~, –ti toîw sábbasin o¥ ¥ereîw \n t! ¥er ! tò sábbatonbebhloûsin, kaì ˙naítioí e†sin; 6 Légv dè ømîn –ti toû ¥eroûmeîzó n \s t i n @de. 7 E† dè \gnQkeite tí \stin, *Eleon yél v kaìo[ yusían, o[k ©n katedikásate toùw ˙naitíouw. 8 kúriow gár\stin toû sabbátou ` u¥òw toû ˙nyrQpou.

9 Kaì metabàw \keîyen ‘lyen e†w t|n sunagvg|n a[tôn.10 Kaì †doú, ƒnyrvpow ‘n t|n xeî r a ¡xv n jhrán: kaì

11.23 katabibasy}s+ ♦ katab}s+11.23 \génonto ♦ \gen}yhsan11.23 ¡meinan ♦ ¡meinen11.25 ˙pékrucaw ♦ ¡krucaw11.26 \géneto e[dokía ♦ e[dokía

\géneto

11.29 prÅów ♦ pra‡w12.2 eÂpon ♦ eÂpan12.3 a[tòw ♦ —12.4 ¡fagen o¬w ♦ ¡fagon $o12.7 *Eleon ♦ *Eleow12.10 ‘n t|n ♦ —

11.24 - 12.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RS RS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

24

\p h r Q t h s a n a[tón, légontew, E† ¡jestin toîw sábbasinyer a p eú ei n ; %I n a kathgor}svsin a[toû. 11 Ô dè eÂpen a[toîw,Tíw ¡stai \j ømôn ƒnyrvpow, $ow £jei próbaton £n, kaì \àn\m p és + toûto toîw sábbasin e†w bóyunon, o[xì krat}sei a[tòkaì \gereî; 12 Pós~ o{n diaférei ƒnyrvpow probátou. %Vste¡j es t i n toîw sábbasin kalôw poieîn. 13 Tóte légei t!˙nyrQp~, *Ekteinon t|n xeî r á sou. Kaì \jéteinen, kaì˙pokatestáyh øgi|w qw = ƒllh. 14 O¥ dè Farisaîoisumboúl i o n ¡l a b o n kat' a[toû \jelyóntew, –pvw a[tòn˙polésv s i n . 15 Ô dè &Ihsoûw gnoùw ˙nexQ r h s en \k eî yen : kaì“koloúyhsan a[t! ªxloi polloí, kaì \yer á p eu s en a[toùwpántaw, 16 kaì \petímhsen a[toîw, ®na m| faneròn a[tònpoi}svsin: 17 –pvw plhrvy_ tò ]hyèn dià &Hsafiou toûprof}tou, légontow, 18 &I d o ú , ` paîw mou $on Òrétisa: `˙gaphtów mou e† w $on e[dókhsen = cux} mou: y}sv tò pneûmámou \p' a[tón, kaì krísin toîw ¡yn es i n ˙paggeleî. 19 O[k\r í s ei , o[dè kraugásei: o[dè ˙koúsei tiw \n taîw plateíaiw t|nfvn|n a[toû. 20 Kálamon suntetrimménon o[ kateájei, kaìlînon tufómenon o[ sbései: £vw ©n \kbál+ e†w nîkow t|nkrísin. 21 Kaì t! •nómati a[toû ¡ynh \lpioûsin.

22 Tóte proshnéxyh a[t! daimonizómenow, tuflòw kaìkvfów: kaì \yer á p eu s en a[tón, %vste tòn tuflòn kaì kvfònkaì laleîn kaì blépein. 23 Kaì \jístanto pántew o¥ ªxl o i kaì¡l eg o n , M}ti o˚tów \stin ` u¥òw Dauíd; 24 O¥ dè Farisaîoi˙koúsantew eÂpon, O˚tow o[k \kbállei tà daimónia, e† m| \nt! Beel z eb o ù l ƒrxonti tôn daimonívn. 25 E†dWw dè ` &Ihsoûwtàw \nyum}seiw a[tôn eÂpen a[toîw, Pâsa basileíamerisyeî s a kay' eautêw \rhmoûtai: kaì pâsa póliw (h o†kíamerisyeî s a kay' eautêw o[ stay}setai. 26 Kaì e† ` Satanâwtòn Satanân \k b á l l ei , \f ' eautòn \merísyh: pôw o{nstay}setai = basileía a[toû; 27 Kaì e† \gW \n Beel z eb o ù l\k b á l l v tà daimónia, o¥ u¥oì ømôn \n tíni \kbállousin; Diàtoû t o a[toì ømôn ¡sontai kritaí. 28 E† dè \n pneúmati yeo û \g W

12.10 yerapeúein ♦ yerapeûsai12.13 t|n xeîrá sou ♦ sou t|n xeîra12.13 ˙pokatestáyh ♦ ˙pekatestáyh12.14 O¥ dè ♦ &Ejelyóntew dè o¥12.14 \jelyóntew ♦ —12.15 ªxloi ♦ ˆªxloi˜

12.17 –pvw ♦ ®na12.22 tuflòn kaì kvfòn kaì ♦ kvfòn12.25 ` &Ihsoûw ♦ —12.27 ømôn ¡sontai kritaí ♦ kritaì

¡sontai ømôn

12.11 - 12.28



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RT RTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

25

\k b á l l v tà daimónia, ƒra ¡fyasen \f' ømâw = basileía toûyeo û . 29 (H pôw dúnataí tiw e†selyeî n e† w t|n o†kían toû†sxuroû kaì tà skeúh a[toû diarpásai, \àn m| prôton d}s+tòn †sxurón; Kaì tóte t|n o†kían a[toû diarpásei. 30 Ô m| çnmet' \moû, kat' \moû \stin, kaì ` m| sunágvn met' \moû,sko r p í z ei . 31 Dià toûto légv ømîn, Pâsa amartía kaìblasfhmía ˙fey} s et a i toîw ˙nyrQpoiw: = dè toû pneúmatowblasfhmí a o[k ˙fey} s et a i toîw ˙nyrQpoiw. 32 Kaì $ow \àn eÊp+lógon katà toû u¥oû toû ˙nyrQpou, ˙fey} s et a i a[t!: $ow d' ©neÊ p + katà toû pneúmatow toû agíou, o[k ˙fey} s et a i a[t!,o·te \n t! nûn a†ôni o·te \n t! mél l o n t i . 33 (H poi}sate tòdéndro n kalón, kaì tòn karpòn a[toû kalón, (h poi}sate tòdéndron saprón, kaì tòn karpòn a[toû saprón: \k gàr toûkarpoû tò déndron ginQsketai. 34 Genn}mata \xi d n ô n , pôwdúnasye ˙gayà laleîn, ponhroì ªntew; &Ek gàr toûperisseúmatow têw kardíaw tò stóma laleî. 35 Ô ˙gayòwƒnyrvpow \k toû ˙gayoû yhsauroû \kbállei ˙gayá: kaì `ponhròw ƒnyrvpow \k toû ponhroû yhsauroû \kbálleiponhrá. 36 Légv dè ømîn, –ti pân ]êma ˙rgón, $o \àn lal}svsino¥ ƒnyrvpoi, ˙podQsousin perì a[toû lógon \n =mérŸkrísevw. 37 &E k gàr tôn lógvn sou dikaivy}s+, kaì \k tônlógvn sou katadikasy}s+.

38 Tóte ˙pekríyhsán tinew tôn grammatévn kaì Farisaívn,légontew, Didáskale, yél o m en ˙pò soû shmeîon †deîn. 39 Ô dè˙pokriyeì w eÂ p en a[toîw, Gen eà ponhrà kaì moixalìw shmeîon\p i z h t eî : kaì shmeîon o[ doy}setai a[t_, e† m| tò shmeîon&I v n â toû prof}tou. 40 %V s p er gàr ‘n &Ivnâw \n t_ koilíŸ toûk}touw treîw =méraw kaì treîw núktaw, o%utvw ¡stai ` u¥òw toû˙nyrQpou \n t_ kardíŸ têw gêw treîw =méraw kaì treîw núktaw.41 *A n d r e w Nineuîtai ˙nast}sontai \n t_ krísei met à têwgeneâw taúthw kaì katakrinoûsin a[t}n: –ti metenóhsan e†w tòk}rugma &Ivnâ: kaì †doú, pleîon &Ivnâ @de. 42 Basílissanótou \gery}setai \n t_ krísei met à têw geneâw taúthw kaìkatakrineî a[t}n: –ti ‘lyen \k tôn perátvn têw gêw ˙koûsai

12.29 diarpásai ♦ arpásai12.31 o[k ˙fey}setai toîw ˙nyrQpoiw ♦

o[k ˙fey}setai

12.32 t! nûn ♦ toút~ t!12.36 \àn lal}svsin ♦ lal}sousin12.38 tinew ♦ a[t! tinew

12.29 - 12.42



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RU RU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

26

t|n sofían Solomônow: kaì †doú, pleîon Solomônow @de.43 %O tan dè tò ˙káyarton pneûma \jély+ ˙pò toû ˙nyrQpou,diérxet a i di' ˙núdrvn tópvn, zhtoûn ˙nápausin, kaì o[xeø r í s k e i . 44 Tóte légei, &Epistrécv e†w tòn oÂkón mou –yen\j ê l y o n : kaì \lyòn eørískei sxo l á z o n t a , sesarvménon, kaìkeko s m h m én o n . 45 Tóte poreúetai kaì paralambánei mey'eaut o û eptà £tera pneúmata ponhrótera eautoû, kaìe† s el yó n t a katoikeî \keî: kaì gínetai tà ¡sxata toû ˙nyrQpou\k eí n o u xeí r o n a tôn prQtvn. O%utvw ¡stai kaì t_ geneÅ taút+t_ ponhrÅ.

46 *E t i dè a[toû laloûntow toîw ªxloiw, †doú, = m}thr kaì o¥˙delfoì a[toû e¥ s t } k ei s a n ¡j v , zhtoûntew a[t! lalêsai.47 EÂ p en dé tiw a[t!, &Idoú, = m}thr sou kaì o¥ ˙delfoí sou ¡jvest}kasin, zhtoûntéw soi lalêsai. 48 Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p ent! e†pónti a[t!, Tíw \stin = m}thr mou; Kaì tínew e†sìn o¥˙d el f o í mou; 49 Kaì \kteínaw t|n xeî r a a[toû \pì toùwmayhtàw a[toû eÂ p en , &I d o ú , = m}thr mou kaì o¥ ˙delfoí mou.50 %O sti w gàr ©n poi}s+ tò yél h m a toû patrów mou toû \no[ranoîw, a[tów mou ˙delfòw kaì ˙delf| kaì m}thr \stín.

13 &En dè t_ =mér Ÿ \k eín+ \jel yWn ` &Ihsoûw ˙pò têwo†kíaw \káyhto parà t|n yálassan. 2 Kaì

sun}xyh s a n pròw a[tòn ªxloi polloí, %vste a[tòn e†w tòploîon \mbánta kayêsyai: kaì pâw ` ªxlow \pì tòn a†gialòne¥ s t } k ei . 3 Kaì \lálhsen a[toîw pollà \n parabolaîw, lég v n ,&I d o ú , \j ê l yen ` speírvn toû speírein. 4 Kaì \n t! speíreinspeîrai

a[tón, $a mèn ¡pes en parà t|n `dón: kaì ‘lyen tà pet ei n à kaìkatéfa g en a[tá. 5 *A l l a dè ¡pesen \pì tà petrQdh, –pou o[keÂ xen gên poll}n: kaì e[yév w \j a n ét ei l en , dià tò m| ¡xei nbáyow gêw: 6 =líou dè ˙nateílantow \kaumatísyh, kaì dià tòm| ¡xei n ]ízan, \jhrányh. 7 *A l l a dè ¡pesen \pì tàw ˙kányaw,kaì ˙nébhsan a¥ ƒkanyai kaì ˙pépnijan a[tá. 8 *A l l a dè

12.44 &Epistrécv e†w ♦ E†w12.44 –yen ♦ \pistrécv –yen12.46 dè ♦ —12.47 EÂpen ♦ ÊÂpen12.47 lalêsai ♦ lalêsai˜12.48 e†pónti ♦ légonti

13.1 dè ♦ —13.1 ˙pò ♦ —13.2 tò ♦ —13.4 ‘lyen tà peteinà kaì ♦ \lyónta

tà peteinà13.7 ˙pépnijan ♦ ¡pnijan

12.43 - 13.8



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RV RVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

27

¡p es en \p ì t|n gên t|n kal}n, kaì \dídou karpón, $o mèn ekatón,$o dè ej}konta, $o dè triákonta. 9 Ô ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv.

10 Kaì proselyóntew o¥ mayhtaì eÂpon a[t!, Dià tí \nparabolaîw laleîw a[toîw; 11 Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p en a[toîw–ti Ûmîn dédotai gnônai tà must}ria têw basileíaw tôno[ranôn, \keínoiw dè o[ dédotai. 12 %O stiw gàr ¡xei , doy}setaia[t! kaì perisseuy}setai: –stiw dè o[k ¡xei , kaì $o ¡xei ,˙ry}setai ˙p' a[toû. 13 Dià toûto \n parabolaîw a[toîwlalô, –ti blépontew o[ blépousin, kaì ˙koúontew o[k˙koúousin, o[dè sunioûsin. 14 Kaì ˙naplhroûtai a[toîw =profhteía &Hsafiou, = légousa, &Ako_ ˙koúsete, kaì o[ m|sunête: kaì blépontew blécete, kaì o[ m| Êdhte. 15 &E p a xú n yhgàr = kardía toû laoû toútou, kaì toîw &vsìn barévw ækousan,kaì toùw •fyalmoùw a[tôn \kámmusan: m}pote Êdvsin toîw•fyalmoîw, kaì toîw &vsìn ˙koúsvsin, kaì t_ kardíŸ sunôsin,kaì \pistrécvsin, kaì †ásomai a[toúw. 16 Û m ô n dè makárioi †ásvmai

o¥ •fyalmoí, –ti blépousin: kaì tà „ta ømôn, –ti ˙koúei.17 &A m | n gàr légv ømîn –ti polloì profêtai kaì díkaioi\p eyú m h s a n †deîn $a blépete, kaì o[k eÂdon: kaì ˙koûsai $a˙koúete, kaì o[k ækousan. 18 Û m eî w o{n ˙koúsate t|nparabol|n toû speírontow. 19 Pantòw ˙koúontow tòn lógon têwbasileíaw kaì m| suniéntow, ¡rxet a i ` ponhrów, kaì arpázei tò\s p a r m én o n \n t_ kardíŸ a[toû: o˚tów \stin ` parà t|n `dònspareíw. 20 Ô dè \pì tà petrQdh spareíw, o˚tów \stin ` tònlógon ˙koúvn, kaì e[yùw metà xarâw lambánvn a[tón: 21 o[k¡xe i dè ]ízan \n eaut!, ˙llà próskairów \stin: genoménhw dèyl í c e v w (h divgmoû dià tòn lógon, e[yùw skandalízetai. 22 Ôdè e†w tàw ˙kányaw spareíw, o˚tów \stin ` tòn lógon ˙koúvn,kaì = mérimna toû a†ônow toútou kaì = ˙páth toû ploútousumpnígei tòn lógon, kaì ƒkarpow gínetai. 23 Ô dè \pì t|n gênt|n kal|n spareíw, o˚tów \stin ` tòn lógon ˙koúvn kaìsuniQn: $ow d| karpoforeî, kaì poieî ` mèn ekatón, ` dèej}konta, ` dè triákonta.

13.9 ˙koúein ♦ —13.10 eÂpon ♦ eÂpan13.16 ˙koúei ♦ ˙koúousin13.17 eÂdon ♦ eÂdan

13.18 speírontow ♦ speírantow13.22 toútou ♦ —13.23 gên t|n kal|n ♦ kal|n gên13.23 suniQn ♦ sunieíw

13.9 - 13.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SM SM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

28

24 *A l l h n parabol|n paréyh k en a[toîw, lég v n , ^V m o i Q yh =basileía tôn o[ranôn ˙nyrQp~ speíronti kalòn spérma \nt! ˙gr! a[toû: 25 \n dè t! kayeú d ei n toùw ˙nyrQpouw, ‘lyena[toû ` \xyr ò w kaì ¡speiren zizánia ˙nà méson toû sítou, kaì˙pêlyen . 26 %O te dè \blásthsen ` xórtow kaì karpòn \poíhsen,tóte \fánh kaì tà zizánia. 27 Proselyóntew dè o¥ doûloi toûo†kodespótou eÂpon a[t!, Kúrie, o[xì kalòn spérma ¡speiraw\n t! s! ˙gr!; Póyen o{n ¡xei zizánia; 28 Ô dè ¡fh a[toîw,&E xyr ò w ƒnyrvpow toûto \poíhsen. O¥ dè doûloi eÂ p o n a[t!,Yélei w o{n ˙pelyóntew sulléjomen a[tá; 29 Ô dè ¡fh, O·:sulléjvmen

m}pote, sullégontew tà zizánia, \krizQshte ßma a[toîw tònsîton. 30 *A f e t e sunaujánesyai ˙mfótera méxr i toû yer i s m o û :kaì \n kair! toû yer i s m o û \r ô toîw yer i s t a î w, Sulléjateprôton tà zizánia, kaì d}sate a[tà e† w désmaw pròw tòkatakaûsai a[tá: tòn dè sîton sunagágete e†w t|n ˙poy}khnmou.

31 *A l l h n parabol|n paréyh k en a[toîw, lég v n , Ô moía\s t ì n = basileía tôn o[ranôn kókk~ sinápevw, $on labWnƒnyrvpow ¡speiren \n t! ˙gr! a[toû: 32 $o mikróteron mén\s t i n pántvn tôn spermátvn: –tan dè a[jhy_, meîzon tônlaxánvn \stín, kaì gínetai déndron, %vste \lyeî n tà peteinàtoû o[ranoû kaì kataskhnoûn \n toîw kládoiw a[toû.

33 *A l l h n parabol|n \lálhsen a[toîw, Ômoía \stìn =basileía tôn o[ranôn zúm+, ÷n laboûsa gun| ¡k r u c en e† w\nékrucen

˙leúrou sáta tría, £vw o˚ \zumQyh –lon.34 Taûta pánta \lálhsen ` &Ihsoûw \n parabolaîw toîw

ªxloiw, kaì xvrìw parabolêw o[k \lálei a[toîw: 35 –pvwplhrvy_ tò ]hyèn dià toû prof}tou, légontow, &Anoíjv \nparabolaîw tò stóma mou, \reújomai kekrumména ˙pòkatabolêw kósmou.

36 Tóte ˙feìw toùw ªxlouw ‘lyen e†w t|n o†kían ` &Ihsoûw:kaì prosêlyon a[t! o¥ mayhtaì a[toû, légontew, Fráson =mîn

13.24 speíronti ♦ speíranti13.25 ¡speiren ♦ \péspeiren13.28 eÂpon ♦ légousin13.28 sulléjomen ♦ sulléjvmen13.29 ¡fh ♦ fhsin13.30 méxri ♦ £vw

13.33 ¡krucen ♦ \nékrucen13.34 o[k ♦ o[dèn13.35 kósmou ♦ ˆkósmou˜13.36 ` &Ihsoûw ♦ —13.36 Fráson ♦ Diasáfhson

13.24 - 13.36



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SN SNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

29

t|n parabol|n tôn zizanívn toû ˙groû. 37 Ô dè ˙pokriyeì weÂ p e n a[toîw, Ô speírvn tò kalòn spérma \stìn ` u¥òw toû˙nyrQpou: 38 ` dè ˙grów \stin ` kósmow: tò dè kalòn spérma,o˚toí e†sin o¥ u¥oì têw basileíaw: tà dè zizániá e†sin o¥ u¥oìtoû ponhroû: 39 ` dè \xyr ò w ` speíraw a[tá \stin ` diábolow: `dè yer i s m ò w suntéleia toû a†ônów \stin: o¥ dè yer i s t a ìƒggeloí e†sin. 40 %V s p er o{n sullégetai tà zizánia kaì purìkaíetai, o%utvw ¡stai \n t_ sunteleíŸ toû a†ônow toútou.41 &A p o s t e l e î ` u¥òw toû ˙nyrQpou toùw ˙ggélouw a[toû, kaìsulléjousin \k têw basileíaw a[toû pánta tà skándala kaìtoùw poioûntaw t|n ˙nomían, 42 kaì baloûsin a[toùw e†w t|nkáminon toû purów: \keî ¡stai ` klauymòw kaì ` brugmòw tôn•d ó n t v n . 43 Tóte o¥ díkaioi \klámcousin qw ` %hliow \n t_basileíŸ toû patròw a[tôn. Ô ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv.

44 Pál i n `moía \stìn = basileía tôn o[ranôn yhsaur!kekrummén~ \n t! ˙gr!, $on eørWn ƒnyrvpow ¡krucen: kaì ˙pòtêw xarâw a[toû øpágei, kaì pánta –sa ¡xei pvleî, kaì˙gorázei tòn ˙gròn \keînon.

45 Pálin `moía \s t ì n = basileía tôn o[ranôn ˙nyrQp~\m p ó r ~ zhtoûnti kaloùw margarítaw: 46 $ow eørWn £napolútimon margaríthn, ˙pelyWn pépraken pánta –sa eÂxen ,kaì “górasen a[tón.

47 Pálin `moía \stìn = basileía tôn o[ranôn sag}n+blhyeí s + e† w t|n yálassan, kaì \k pantòw génouwsunagagoús+: 48 %hn, –te \plhrQyh, ˙nabibásantew \pì tòna†gialón, kaì kayísantew, sunélejan tà kalà e†w ˙ggeîa, tà dèsaprà ¡jv ¡balon. 49 O%utvw ¡stai \n t_ sunteleíŸ toûa†ônow: \jeleúsontai o¥ ƒggeloi, kaì ˙forioûsin toùwponh r o ù w \k més o u tôn dikaívn, 50 kaì baloûsin a[toùw e†wt|n káminon toû purów: \keî ¡stai ` klauymòw kaì ` brugmòwtôn •dóntvn.

13.37 a[toîw ♦ —13.39 toû ♦ —13.40 kaíetai ♦ ˆkata˜kaíetai13.40 toútou ♦ —13.43 ˙koúein ♦ —

13.44 Pálin ♦ —13.44 pánta –sa ¡xei pvleî ♦ pvleî

pánta –sa ¡xei13.46 $ow eørWn ♦ eørWn dè13.48 ˙ggeîa ♦ ƒggh

13.37 - 13.50



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SO SO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

30

51 Légei a[toîw ` &Ihsoûw, Sun}kate taûta pánta; Légousina[t!, Naí, kúrie. 52 Ô dè eÂpen a[toîw, Dià toûto pâwgrammateùw mayhteuyeì w e† w t|n basileían tôn o[ranôn–moió w \s t i n ˙nyrQp~ o†kodespót+, –stiw \kbállei \k toûyhsauroû a[toû kainà kaì palaiá.

53 Kaì \géneto –te \télesen ` &Ihsoûw tàw parabolàwtaúta w, metêren \keîyen : 54 kaì \lyWn e†w t|n patrída a[toû\d í d a s k en a[toùw \n t_ sunagvg_ a[tôn, %vste \kpl}ttesyaia[toùw kaì légein, Póyen toút~ = sofía a%uth kaì a¥ dunámeiw;55 O[x o˚tów \stin ` toû téktonow u¥ów; O[xí = m}thr a[toûlégetai Mariám, kaì o¥ ˙delfoì a[toû &Iákvbow kaì &Ivsêwkaì Símvn kaì &Ioúdaw; 56 Kaì a¥ ˙delfaì a[toû o[xì pâsaipròw =mâw e† s í n ; Póyen o{n toút~ taûta pánta; 57 Kaì\s k a n d a l í z o n t o \n a[t!. Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, O[k¡s t i n prof}thw ƒtimow, e† m| \n t_ patrídi a[toû kaì \n t_o†kíŸ aøtoû. 58 Kaì o[k \poíhsen \keî dunámeiw polláw, diàt|n ˙pistían a[tôn.

14 &En \keín~ t! kair ! æk ous en ^Hr œd hw ` tet r ár xhw t|n˙ko|n &Ihsoû, 2 kaì eÂpen toîw paisìn a[toû, O˚tów

\s t i n &I v á n n h w ` baptist}w: a[tòw “géryh ˙pò tôn nekrôn, kaìdià toûto a¥ dunámeiw \nergoûsin \n a[t!. 3 Ô gàr ^Hrœdhwkrat}saw tòn &I v á n n h n ¡d h s en a[tòn kaì ¡yet o \n fulak_, dià^H r ~ d i á d a t|n gunaîka Filíppou toû ˙delfoû a[toû.4 *E l eg en gàr a[t! ` &Ivánnhw, O[k ¡jestín soi ¡xei n a[t}n.5 Kaì yél v n a[tòn ˙pokteînai, \fob}yh tòn ªxlon, –ti qwprof}thn a[tòn eÂ xo n . 6 Genesívn dè ˙goménvn toû ^Hrœdou,&vrx}sato = yugáthr têw ^Hr~diádow \n t! més ~ , kaì æresent! ^Hrœd+: 7 –yen mey' –rkou qmológhsen a[t_ doûnai $o \àna†t}shtai. 8 ^H dé, probibasyeî s a øpò têw mhtròw a[têw, Dówmoi, fhsín, @de \pì pínaki t|n kefal|n &Ivánnou toûbaptistoû. 9 Kaì \lup}yh ` basileúw, dià dè toùw –rkouw kaì

13.51 Légei a[toîw ` &Ihsoûw ♦ —13.51 kúrie ♦ —13.52 e†w t|n basileían ♦ t_ basileíŸ13.54 \kpl}ttesyai ♦ \kpl}ssesyai13.55 O[xí ♦ O[x13.55 &Ivsêw ♦ &Ivs|f13.57 a[toû kaì ♦ kaì14.1 tetrárxhw ♦ tetraárxhw

14.3 a[tòn kaì ¡yeto \n fulak_ ♦â[tòn˜ kaì \n fulak_ ˙péyeto

14.4 a[t! ` &Ivánnhw ♦ ` &Ivánnhwa[t!

14.6 Genesívn dè ˙goménvn ♦Genesíoiw dè genoménoiw

14.9 \lup}yh ♦ luphyeìw14.9 dè ♦ —

13.51 - 14.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SP SPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

31

toùw sunanakeiménouw \kéleusen doyênai: 10 kaì pémcaw˙pekefálisen tòn &Ivánnhn \n t_ fulak_. 11 Kaì “néxyh =kefal| a[toû \p ì pínaki, kaì \dóyh t! korasí~: kaì ænegkent_ mhtrì a[têw. 12 Kaì proselyóntew o¥ mayhtaì a[toû ‘ran tòsôma, kaì ¡yacan a[tó: kaì \lyóntew ˙p}ggeilan t! &Ihsoû.

13 Kaì ˙koúsaw ` &I h s o û w ˙nexQ r h s en \k eî yen \n ploí~ e†w¡r h m o n tópon kat' †dían: kaì ˙koúsantew o¥ ªxl o i“koloúyhsan a[t! pez_ ˙pò tôn pólevn. 14 Kaì \jelyWn `&I h s o û w eÂ d en polùn ªxlon, kaì \splagxnísyh \p' a[toîw, kaì\yer á p eu s en toùw ˙rrQstouw a[tôn. 15 &O cíaw dè genoménhw,prosêlyon a[t! o¥ mayhtaì a[toû, légontew, *Erhmów \stin `tópow, kaì = %vra ædh parêlyen : ˙póluson toùw ªxlouw, ®na˙pelyóntew e†w tàw kQmaw ˙gorásvsin eautoîw brQmata. 16 Ôdè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, O[ xreían ¡xo u s i n ˙pelyeî n : dótea[toîw ømeîw fageîn. 17 O¥ dè légousin a[t!, O[k ¡xo m en @de e†m| pénte ƒrtouw kaì dúo †xyú a w. 18 Ô dè eÂpen, Féreté moia[toùw @de. 19 Kaì keleúsaw toùw ªxlouw ˙nakliyênai \pìtoùw xórtouw, labWn toùw pénte ƒrtouw kaì toùw dúo †xyú a w,˙nablécaw e†w tòn o[ranón, e[lóghsen, kaì klásaw ¡dvkentoîw mayhtaîw toùw ƒrtouw, o¥ dè mayhtaì toîw ªxloiw. 20 Kaì¡f a g o n pántew, kaì \xo r t á s yh s a n : kaì ‘ran tò perisseûontôn klasmátvn, dQdeka kofínouw pl}reiw. 21 O¥ dè \syíontew‘san ƒndrew qseì pen t a k i s xí l i o i , xv r ì w gunaikôn kaìpaidívn.

22 Kaì e[yév w “nágkasen ` &Ihsoûw toùw mayhtàw \mbênaie† w tò ploîon, kaì proágein a[tòn e†w tò péran, £vw o˚ ˙polús+toùw ªxlouw. 23 Kaì ˙polúsaw toùw ªxlouw, ˙nébh e†w tò ªrowkat' †dían proseújasyai: •cíaw dè genoménhw, mónow ‘n \k eî .24 Tò dè ploîon ædh méson têw yalásshw ‘n, basanizómenonøpò tôn kumátvn: ‘n gàr \nantíow ` ƒnemow. 25 Tetárt+ dèfulak_ têw nuktòw ˙pêlyen pròw a[toùw ` &Ihsoûw, per i p a t ô n

14.10 tòn ♦ ˆtòn˜14.12 sôma ♦ ptôma14.12 a[tó ♦ a[tóˆn˜14.13 Kaì ˙koúsaw ♦ &Akoúsaw dè14.14 ` &Ihsoûw ♦ —14.15 a[toû ♦ —14.16 &Ihsoûw ♦ ˆ&Ihsoûw˜14.18 a[toùw @de ♦ @de a[toúw

14.19 toùw xórtouw ♦ toû xórtou14.22 ` &Ihsoûw ♦ —14.24 méson têw yalásshw ‘n ♦

stadíouw polloùw ˙pò têw gêw˙peîxen

14.25 ˙pêlyen ♦ ‘lyen14.25 ` &Ihsoûw ♦ —

14.10 - 14.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SQ SQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

32

\p ì têw yalásshw. 26 Kaì †dóntew a[tòn o¥ mayhtaì \pì t|nyá l a s s a n peripatoûnta \taráxyh s a n , légontew –tiFántasmá \stin: kaì ˙pò toû fóbou ¡krajan. 27 E[yév w dè\l á l h s en a[toîw ` &Ihsoûw, lég v n , Yarseîte: \gQ e†mi: m|fobeîsye. 28 &A p o k r i y e ì w dè a[t! ` Pétrow eÂpen, Kúrie, e† sùeÂ , kéleusón me prów se \lyeî n \p ì tà %udata. 29 Ô dè eÂpen,&E l y é . Kaì katabàw ˙pò toû ploíou ` Pétrow periepáthsen \pìtà %udata, \lyeî n pròw tòn &Ihsoûn. 30 Blépvn dè tòn ƒnemon†sxuròn \fob}yh: kaì ˙rjámenow katapontízesyai ¡krajen,légvn, Kúrie, sôsón me. 31 E[yév w dè ` &Ihsoûw \kteínaw t|nxeî r a \p el á b et o a[toû, kaì légei a[t!, &Oligópiste, e†w tí\d í s t a s a w; 32 Kaì \mbántvn a[tôn e†w tò ploîon, \kópasen `ƒnemow: 33 o¥ dè \n t! ploí~ \lyóntew prosekúnhsan a[t!,légontew, &Alhyôw yeoû u¥òw eÂ.

34 Kaì diaperásantew ‘lyon e†w t|n gên Gennhsarét. 35 Kaì\p i g n ó n t e w a[tòn o¥ ƒndrew toû tópou \keínou ˙pésteilan e†w–lhn t|n períxvron \keínhn, kaì pros}negkan a[t! pántawtoùw kakôw ¡xo n t a w: 36 kaì parekáloun a[tón, ®na mónonßcvntai toû kraspédou toû ¥matíou a[toû: kaì –soi %hcantodiesQyhsan.

15 Tót e prosérxont ai t! &Ihsoû o¥ ˙pò Îerosolúmvngrammateîw kaì Farisaîoi, légontew, 2 Dià tí o¥

mayhtaí sou parabaínousin t|n parádosin tôn presbutérvn;O[ gàr níptontai tàw xeî r a w a[tôn, –tan ƒrton \syívsin. 3 Ôdè ˙pokriyeì w eÂ p en a[toîw, Dià tí kaì ømeîw parabaínete t|n\n t o l | n toû yeo û dià t|n parádosin ømôn; 4 Ô gàr yeò w\n et eí l a t o , légvn, Tíma tòn patéra kaì t|n mhtéra: kaí, Ôkakologôn patéra (h mhtéra yanát~ teleutátv: 5 ømeîw dèlégete, $Ow ©n eÊp+ t! patrì (h t_ mhtrí, Dôron, $o \àn \j \moû&vfelhy_w, kaì o[ m| tim}s+ tòn patéra a[toû (h t|n mhtéra

14.25 têw yalásshw ♦ t|n yálassan14.26 Kaì †dóntew a[tòn o¥ mayhtaì ♦

O¥ dè mayhtaì †dóntew a[tòn14.26 t|n yálassan ♦ têw yalásshw14.27 E[yévw ♦ E[yùw14.27 a[toîw ` &Ihsoûw ♦ ˆ` &Ihsoûw˜

a[toîw14.28 prów se \lyeîn ♦ \lyeîn prów se14.29 ` Pétrow ♦ ˆ`˜ Pétrow14.29 \lyeîn ♦ kaì ‘lyen14.30 †sxuròn ♦ ˆ†sxuròn˜

14.32 \mbántvn ♦ ˙nabántvn14.33 \lyóntew ♦ —14.34 e†w t|n gên ♦ \pì t|n gên e†w15.1 o¥ ♦ —15.1 grammateîw kaì Farisaîoi ♦

Farisaîoi kaì grammateîw15.2 a[tôn ♦ â[tôn˜15.4 \neteílato légvn ♦ eÂpen15.5 kaì ♦ —15.5 tim}s+ ♦ tim}sei15.5 a[toû (h t|n mhtéra ♦ —

14.26 - 15.5



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SR SRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

33

a[toû: 6 kaì “kurQsate t|n \ntol|n toû yeo û dià t|nparádosin ømôn: 7 øpokritaí, kalôw proef}teusen per ì ømôn&H s a fi a w, légvn, 8 &E g g í z ei moi ` laòw o˚tow t! stómati a[tôn,kaì toîw xeí l es í n me timÅ: = dè kardía a[tôn pórrv ˙péxei ˙p'\m o û . 9 Máthn dè sébontaí me, didáskontew didaskalíaw\n t á l m a t a ˙nyrQpvn. 10 Kaì proskalesámenow tòn ªxlon,eÂ p en a[toîw, &Akoúete kaì suníete. 11 O[ tò e†serxómenon e†wtò stóma koinoî tòn ƒnyrvpon: ˙llà tò \kporeuómenon \k toûstómatow, toûto koinoî tòn ƒnyrvpon. 12 Tóte proselyóntew o¥mayhtaì a[toû eÂ p o n a[t!, OÂdaw –ti o¥ Farisaîoi˙koúsantew tòn lógon \skandalísyhsan; 13 Ô dè ˙pokriyeì weÂ p e n , Pâsa futeía, ÷n o[k \fúteusen ` pat}r mou ` o[rániow,\k r i z v y} s et a i . 14 *A f e t e a[toúw: `dhgoí e†sin tufloì tuflôn:tuflòw dè tuflòn \àn `dhg_, ˙mfóteroi e†w bóyunonpesoûntai. 15 &Apokriyeìw dè ` Pétrow eÂpen a[t!, Fráson =mînt|n parabol|n taúthn. 16 Ô dè &Ihsoûw eÂpen, &Akm|n kaìømeîw ˙súnetoí \ste; 17 O ·pv noeîte, –ti pân tòe† s p o r eu ó m en o n e† w tò stóma e†w t|n koilían xv r eî , kaì e†w˙fedrôna \kbálletai; 18 Tà dè \kporeuómena \k toû stómatow\k têw kardíaw \jérxet a i , k˙keîna koinoî tòn ƒnyrvpon. 19 &E kgàr têw kardíaw \jérxontai dialogismoì ponhroí, fónoi,moixeî a i , porneîai, klopaí, ceudomarturíai, blasfhmíai:20 taûtá \stin tà koinoûnta tòn ƒnyrvpon: tò dè ˙níptoiwxersìn fageîn o[ koinoî tòn ƒnyrvpon.

21 Kaì \jelyWn \keîyen ` &Ihsoûw ˙nexQ r h s en e† w tà mérhTúrou kaì Sidônow. 22 Kaì †doú, gun| Xananaía ˙pò tôn `rívn\k eí n v n \j el yo û s a \k r a ú g a s en a[t!, légousa, &Eléhsón me,kúr i e, u¥è Dauíd: = yugáthr mou kakôw daimonízetai. 23 Ô dèo[k ˙pekríyh a[t_ lógon. Kaì proselyóntew o¥ mayhtaì a[toû“rQtvn a[tón, légontew, &Apóluson a[t}n, –ti krázei ªpisyen=môn. 24 Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p en , O[k ˙pestálhn e† m| e†w tàpróbata tà ˙polvlóta oÊkou &Isra}l. 25 ^H dè \lyoûsa

15.6 t|n \ntol|n ♦ tòn lógon15.7 proef}teusen ♦ \prof}teusen15.8 &Eggízei moi ♦ —15.8 t! stómati a[tôn kaì ♦ —15.12 a[toû eÂpon ♦ légousin15.14 `dhgoí e†sin tufloì tuflôn ♦

tufloí e†sin `dhgoí ˆtuflôn˜

15.15 taúthn ♦ ˆtaúthn˜15.16 &Ihsoûw ♦ —15.17 O·pv ♦ O[15.22 \kraúgasen a[t! ♦ ¡krazen15.22 u¥è ♦ u¥òw15.23 “rQtvn ♦ “rQtoun

15.6 - 15.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SS SS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

34

prosekúnhsen a[t! légousa, Kúrie, bo}yei moi. 26 Ô dè˙pokriyeì w eÂ p en , O[k ¡stin kalòn labeîn tòn ƒrton tôntéknvn, kaì baleîn toîw kunaríoiw. 27 ^H dè eÂpen, Naí, kúrie:kaì gàr tà kunária \syíei ˙pò tôn cixívn tôn piptóntvn ˙pòtêw trapézhw tôn kurívn a[tôn. 28 Tóte ˙pokriyeì w ` &IhsoûweÂ p en a[t_, )V gúnai, megálh sou = pístiw: gen h y} t v soi qwyéleiw. Kaì †áyh = yugáthr a[têw ˙pò têw %vraw \keínhw.

29 Kaì metabàw \keîyen ` &Ihsoûw ‘lyen parà t|nyá l a s s a n têw Galilaíaw: kaì ˙nabàw e†w tò ªrow \káyhto\k eî . 30 Kaì prosêlyon a[t! ªxloi polloí, ¡xo n t ew mey'eautôn xvloúw, tufloúw, kvfoúw, kulloúw, kaì etérouwpo l l o ú w, kaì ¡rrican a[toùw parà toùw pódaw toû &Ihsoû kaì\yer á p eu s en a[toúw: 31 %vste toùw ªxlouw yaumásai,blépontaw kvfoùw laloûntaw, kulloùw øgieîw, xvloùwperipatoûntaw, kaì tufloùw blépontaw: kaì \dójasan tònyeòn &Isra}l.

32 Ô dè &Ihsoûw proskalesámenow toùw mayhtàw a[toûeÂ p en , Splagxnízomai \pì tòn ªxlon, –ti ædh =mérai treîwprosménousín moi, kaì o[k ¡xo u s i n tí fágvsin: kaì ˙polûsaia[toù w n}steiw o[ yél v , m}pote \kluyôsin \n t_ `d!. 33 Kaìlégousin a[t! o¥ mayhtaì a[toû, Póyen =mîn \n \rhmíŸ ƒrtoitosoûtoi, %vste xortásai ªxlon tosoûton; 34 Kaì légei a[toîw `&I h s o û w, Pósouw ƒrtouw ¡xet e; O¥ dè eÂpon, Êptá, kaì •líga†xyú d i a . 35 Kaì \kéleusen toîw ªxloiw ˙napeseîn \pì t|n gên:36 kaì labWn toùw eptà ƒrtouw kaì toùw †xyú a w, e[ xa r i s t } s a w¡k l a s en , kaì ¡dvken toîw mayhtaîw a[toû, o¥ dè mayhtaì t!ªxl!. 37 Kaì ¡fagon pántew kaì \xo r t á s yh s a n : kaì ‘ran tòperisseûon tôn klasmátvn, eptà spurídaw pl}reiw. 38 O¥ dè\s yí o n t ew ‘san tetrakisxílioi ƒndrew, xvrìw gunaikôn kaìpaidívn. 39 Kaì ˙polúsaw toùw ªxlouw \nébh e†w tò ploîon,˙nébh

kaì ‘lyen e†w tà –ria Magdalá.

15.25 prosekúnhsen ♦ prosekúnei15.30 kvfoúw kulloúw ♦ kulloúw

kvfoúw15.30 toû &Ihsoû ♦ a[toû15.31 toùw ªxlouw ♦ tòn ªxlon15.31 xvloùw ♦ kaì xvloùw15.33 a[toû ♦ —15.34 eÂpon ♦ eÂpan15.35 \kéleusen toîw ªxloiw ♦

paraggeílaw t! ªxl~

15.36 kaì labWn ♦ ¡laben15.36 e[xarist}saw ♦ kaì

e[xarist}saw15.36 ¡dvken ♦ \dídou15.36 a[toû ♦ —15.36 t! ªxl! ♦ toîw ªxloiw15.37 ‘ran tò ♦ tò15.37 eptà ♦ ‘ran eptà15.39 Magdalá ♦ Magadán

15.26 - 15.39



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ST STpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

35

16 Kaì proselyónt ew o¥ Faris aîoi kaì Sad d ouk aîoipeirázontew \phrQthsan a[tòn shmeîon \k toû

o[ranoû \pideîjai a[toîw. 2 Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p en a[toîw,&O cíaw genoménhw légete, E[día: purrázei gàr ` o[ranów.3 Kaì prvfi, S}meron xei m Q n : purrázei gàr stugnázvn ò[ranów. Ûpokritaí, tò mèn prósvpon toû o[ranoû ginQsketediakrínein, tà dè shmeîa tôn kairôn o[ dúnasye; 4 Geneàponhrà kaì moixalìw shmeîon \pizhteî: kaì shmeîon o[doy}setai a[t_, e† m| tò shmeîon &Ivnâ toû prof}tou. KaìkatalipWn a[toúw, ˙pêlyen.

5 Kaì \lyóntew o¥ mayhtaì a[toû e†w tò péran \peláyontoƒrtouw labeîn. 6 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Ôrâte kaìproséxet e ˙pò têw zúmhw tôn Farisaívn kaì Saddoukaívn.7 O¥ dè dielogízonto \n eautoîw, lég o n t ew –ti *Artouw o[k\l á b o m en . 8 Gnoùw dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Tí dialogízesye\n eautoîw, •ligópistoi, –ti ƒrtouw o[k \l á b et e; 9 O·pvnoeîte, o[dè mnhmoneúete toùw pénte ƒrtouw tônpentakisxilívn, kaì pósouw kofínouw \lábete; 10 O[dè toùweptà ƒrtouw tôn tetrakisxilívn, kaì pósaw spurídaw\l á b et e; 11 Pôw o[ noeîte, –ti o[ perì ƒrtou eÂpon ømînproséxei n ˙pò têw zúmhw tôn Farisaívn kaì Saddoukaívn;12 Tóte sunêkan –ti o[k eÂpen proséxei n ˙pò têw zúmhw toûƒrtou, ˙llà ˙pò têw didaxêw tôn Farisaívn kaìSaddoukaívn.

13 &ElyWn dè ` &Ihsoûw e†w tà mérh Kaisareíaw têw Filíppou“rQta toùw mayhtàw a[toû, légvn, Tína me légousin o¥ƒnyrvpoi eÂnai, tòn u¥òn toû ˙nyrQpou; 14 O¥ dè eÂpon, O¥ mèn&I v á n n h n tòn baptist}n: ƒlloi dè &Hlían: £teroi dè &Ieremían,(h £na tôn profhtôn. 15 Légei a[toîw, Ûmeîw dè tína me légeteeÂ n a i ; 16 &A p o k r i y e ì w dè Símvn Pétrow eÂpen, Sù eÂ ` xristów, ù¥òw toû yeo û toû zôntow. 17 Kaì ˙pokriyeì w ` &Ihsoûw eÂpena[t!, Makáriow eÂ , Símvn Barivnâ, –ti sàrj kaì a<ma o[k

16.2 &Ocíaw ♦ ˆ&O cíaw16.3 Ûpokritaí ♦ —16.3 dúnasye ♦ dúnasye˜16.4 toû prof}tou ♦ —16.5 a[toû ♦ —16.8 a[toîw ♦ —16.8 \lábete ♦ ¡xete

16.11 ƒrtou ♦ ƒrtvn16.11 proséxein ♦ proséxete dè16.12 toû ƒrtou ♦ tôn ƒrtvn16.13 me ♦ —16.14 eÂpon ♦ eÂpan16.17 Kaì ˙pokriyeìw ♦ &Apokriyeìw dè

16.1 - 16.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SU SU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

36

˙pekálucén soi, ˙ll' ` pat}r mou ` \n toîw o[ranoîw. 18 K˙gWdé soi légv, –ti sù eÂ Pét r o w, kaì \pì taút+ t_ pétrŸo†kodom}sv mou t|n \kklhsían, kaì púlai %A dou o[katisxúsousi n a[têw. 19 Kaì dQsv soì tàw kleîw têwbasileíaw tôn o[ranôn: kaì $o \àn d}s+w \pì têw gêw, ¡staidedeménon \n toîw o[ranoîw: kaì $o \àn lús+w \pì têw gêw, ¡staileluménon \n toîw o[ranoîw. 20 Tóte diesteílato toîw mayhtaîwa[toû ®na mhdenì eÊpvsin –ti a[tów \stin &Ihsoûw ` xristów.

21 &A p ò tóte ærjato ` &Ihsoûw deiknúein toîw mayhtaîwa[toû –ti deî a[tòn ˙pelyeî n e† w Î er o s ó l u m a , kaì pollàpayeî n ˙pò tôn presbutérvn kaì ˙rxierévn kaì grammatévn,kaì ˙poktanyênai, kaì t_ trít+ =mérŸ \geryênai. 22 Kaìproslabómenow a[tòn ` Pét r o w ærjato \pitimÅn a[t! légvn,%I l eQ w soi, kúrie: o[ m| ¡stai soi toûto. 23 Ô dè strafeìweÂ p en t! Pétr~, %Upage •písv mou, Satanâ, skándalon mou eÂ :–ti o[ froneîw tà toû yeo û , ˙llà tà tôn ˙nyrQpvn. 24 Tóte `&I h s o û w eÂ p en toîw mayhtaîw a[toû, EÊ tiw yél ei •písv mou\l yeî n , ˙parnhsásyv eautón, kaì ˙rátv tòn stauròn a[toû,kaì ˙kolouyeí t v moi. 25 $O w gàr ©n yél + t|n cux|n a[toûsôsai ˙polései a[t}n: $ow d' ©n ˙polés+ t|n cux|n a[toû£n ek en \m o û eø r } s ei a[t}n: 26 tí gàr &vfeleîtai ƒnyrvpow \àntòn kósmon –lon kerd}s+, t|n dè cux|n a[toû zhmivy_; (H tídQsei ƒnyrvpow ˙ntállagma têw cuxêw a[toû; 27 Méllei gàr` u¥òw toû ˙nyrQpou ¡rxes ya i \n t_ dój+ toû patròw a[toûmetà tôn ˙ggélvn a[toû, kaì tóte ˙podQsei ekást~ katà t|nprâjin a[toû. 28 &A m | n légv ømîn, e†sín tinew @de estôtew,o®tinew o[ m| geú s v n t a i ya n á t o u , £v w ©n Êdvsin tòn u¥òn toû˙nyrQpou \rxómenon \n t_ basileíŸ a[toû.

16.19 Kaì dQsv ♦ DQsv16.19 kleîw ♦ kleîdaw16.20 a[toû ♦ —16.20 &Ihsoûw ♦ —16.21 ˙pelyeîn e†w Îerosóluma ♦ e†w

Îerosóluma ˙pelyeîn

16.23 mou eÂ ♦ eÂ \moû16.25 ©n yél+ ♦ \àn yél+16.26 &vfeleîtai ♦ &vfelhy}setai16.28 e†sín ♦ –ti e†sín16.28 @de ♦ tôn @de16.28 estôtew ♦ estQtvn

16.18 - 16.28



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SV SVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

37

17 Kaì mey' =mér aw ¢j par al amb ánei ` &Ihsoûw tònPétron kaì &I á k v b o n kaì &Ivánnhn tòn ˙delfòn a[toû,

kaì ˙naférei a[toùw e†w ªrow øchlòn kat' †dían. 2 Kaìmetemorf Q yh ¡m p r o s yen a[tôn, kaì ¡lamcen tò prósvpona[toû qw ` %hliow, tà dè ¥mátia a[toû \g én o n t o leukà qw tò \géneto

fôw. 3 Kaì †doú, *vfyhsan a[toîw Mvsêw kaì &Hlíaw, met 'a[toû sullaloûntew. 4 &A p o k r i y e ì w dè ` Pétrow eÂpen t!&I h s o û , kúrie, kalón \stin =mâw @de eÂnai: e† yél ei w,poi}svmen @de treîw skhnáw, soì mían, kaì Mvs_ mían, kaìmían &HlíŸ. 5 *E t i a[toû laloûntow, †doú, nefélh fvtein|\p es k í a s en a[toúw: kaì †doú, fvn| \k têw nefélhw, lég o u s a ,O˚tów \stin ` u¥ów mou ` ˙gaphtów, \n > e[dókhsa: a[toû˙koúete. 6 Kaì ˙koúsantew o¥ mayhtaì ¡peson \pì prósvpona[tôn, kaì \f o b } yh s a n sfódra. 7 Kaì proselyWn ` &Ihsoûw%hcato a[tôn kaì eÂpen, &Egéryhte kaì m| fobeîsye.8 &Epárantew dè toùw •fyalmoùw a[tôn, o[déna eÂdon, e† m| tòn&Ihsoûn mónon.

9 Kaì katabainóntvn a[tôn \k toû ªrouw, \neteílatoa[toîw ` &Ihsoûw, lég v n , Mhdenì eÊphte tò –rama, £vw o˚ ` u¥òwtoû ˙nyrQpou \k nek r ô n ˙nast_. 10 Kaì \phrQthsan a[tòn o¥mayhtaì a[toû légontew, Tí o{n o¥ grammateîw légousin –ti&H l í a n deî \lyeî n prôton; 11 Ô dè &Ihsoûw ˙pokriyeì w eÂ p ena[toîw, &Hlíaw mèn ¡rxet a i prôton, kaì ˙pokatast}sei pánta:12 légv dè ømîn –ti &Hlíaw ædh ‘lyen , kaì o[k \pégnvsana[tón, ˙llà \p o í h s a n \n a[t! –sa “yél h s a n : o%utvw kaì ù¥òw toû ˙nyrQpou méllei pásxei n øp' a[tôn. 13 Tóte sunêkano¥ mayhtaì –ti perì &Ivánnou toû baptistoû eÂpen a[toîw.

14 Kaì \lyóntvn a[tôn pròw tòn ªxlon, prosêlyen a[t!ƒnyrvp o w gonupetôn a[tòn 15 kaì légvn, Kúrie, \léhsón moutòn u¥ón, –ti selhniázetai kaì kakôw pásxei : pollákiw gàr

17.2 \génonto ♦ \géneto17.3 *vfyhsan ♦ *vfyh17.3 Mvsêw ♦ Mvüsêw17.3 met' a[toû sullaloûntew ♦

sullaloûntew met' a[toû17.4 poi}svmen ♦ poi}sv17.4 Mvs_ ♦ Mvüseî17.4 mían &HlíŸ ♦ &HlíŸ mían17.5 a[toû ˙koúete ♦ ˙koúete a[toû17.6 ¡peson ♦ ¡pesan

17.7 proselyWn ♦ prosêlyen17.7 %hcato a[tôn kaì ♦ kaì acámenow

a[tôn17.8 tòn ♦ a[tòn17.9 ˙nast_ ♦ \gery_17.10 a[toû ♦ —17.11 &Ihsoûw ♦ —17.11 a[toîw ♦ —17.11 prôton ♦ —17.14 a[tôn ♦ —

17.1 - 17.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


TM TM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

38

píptei e†w tò pûr, kaì pollákiw e†w tò %udvr. 16 Kaì pros}negkaa[tòn toîw mayhtaîw sou, kaì o[k “dun}yhsan a[tònyer a p eû s a i . 17 &A p o k r i y e ì w dè ` &Ihsoûw eÂpen, )V geneàƒpistow kaì diestramménh, £vw póte ¡somai mey' ømôn; %Evwpóte ˙néjomai ømôn; Féreté moi a[tòn @de. 18 Kaì \petímhsena[t! ` &I h s o û w, kaì \jêlyen ˙p' a[toû tò daimónion, kaì\yer a p eú yh ` paîw ˙pò têw %vraw \keínhw. 19 Tóte proselyóntewo¥ mayhtaì t! &Ihsoû kat' †dían eÂpon, Dià tí =meîw o[k“dun}yhmen \kbaleîn a[tó; 20 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Diàt|n ˙pistían ømôn. &Am|n gàr légv ømîn, \àn ¡xh t e pístin qwkókkon sinápevw, \reîte t! ªrei toút~, Metábhyi ¡nteûyen\k eî , kaì metab}setai: kaì o[dèn ˙dunat}sei ømîn. 21 Toûto dètò génow o[k \kporeúetai e† m| \n proseux_ kaì nhsteíŸ.

22 &A n a s t r e f o m é n v n dè a[tôn \n t_ GalilaíŸ, eÂpen a[toîw` &Ihsoûw, Mél l ei ` u¥òw toû ˙nyrQpou paradídosyai e†wxeî r a w ˙nyrQpvn, 23 kaì ˙poktenoûsin a[tón, kaì t_ trít+=mérŸ \gery}setai. Kaì \lup}yhsan sfódra.

24 &E l yó n t v n dè a[tôn e†w Kapernaoúm, prosêlyon o¥ tàdídraxma lambánontew t! Pét r ~ kaì eÂpon, Ô didáskalowømôn o[ teleî tà dídraxma; 25 Légei, Naí. Kaì –te e†sêlyen e†wt|n o†kían, proéfyasen a[tòn ` &Ihsoûw, lég v n , Tí soi dokeî,Símvn; O¥ basileîw têw gêw ˙pò tínvn lambánousin télh (hkênson; &Apò tôn u¥ôn a[tôn, (h ˙pò tôn ˙llotrívn; 26 Légeia[t! ` Pétrow, &Apò tôn ˙llotrívn. *Efh a[t! ` &Ihsoûw,*A r a ge \leúyer o í e† s i n o¥ u¥oí. 27 %I n a dè m| skandalísvmena[toúw, poreuyeì w e† w t|n yálassan bále ƒgkistron, kaì tòn˙nabaínonta prôton †xyù n Óron: kaì ˙noíjaw tò stóma˙nabánta

a[toû, eør}seiw statêra: \keînon labWn dòw a[toîw ˙ntì \moûkaì soû.

17.17 ¡somai mey' ømôn ♦ mey' ømôn¡somai

17.20 &Ihsoûw eÂpen ♦ légei17.20 ˙pistían ♦ •ligopistían17.20 Metábhyi ¡nteûyen ♦ Metába

¡nyen17.21 —17.22 &Anastrefoménvn ♦

Sustrefoménvn

17.24 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoùm17.24 eÂpon ♦ eÂpan17.24 teleî tà ♦ teleî ˆtà˜17.25 –te e†sêlyen ♦ \lyónta17.26 Légei a[t! ` Pétrow ♦ E†póntow

dé17.27 t|n ♦ —17.27 ˙nabaínonta ♦ ˙nabánta

17.16 - 17.27



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


TN TNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

39

18 &En \keín+ t_ %vr Ÿ prosêlyon o¥ mayhtaì t! &Ihsoû,légontew, Tíw ƒra meízvn \stìn \n t_ basileíŸ tôn

o[ranôn; 2 Kaì proskalesámenow ` &Ihsoûw paidíon ¡sthsena[tò \n més ~ a[tôn, 3 kaì eÂpen, &Am|n légv ømîn, \àn m|strafête kaì génhsye qw tà paidía, o[ m| e†sélyhte e†w t|nbas i l eí a n tôn o[ranôn. 4 %O stiw o{n tapeinQsei eautòn qw tòpaidíon toûto, o˚tów \stin ` meízvn \n t_ basileíŸ tôno[ranôn. 5 Kaì $ow \àn déjhtai paidíon toioûton ¢n \pì t!•nómatí mou, \m è déxet a i : 6 $O w d' ©n skandalís+ £na tônmikrôn toútvn tôn pisteuóntvn e†w \mé, sumférei a[t! ®nakremasy_ múlow •nikòw e†w tòn tráxhlon a[toû, kaìkatapontisy_ \n t! pel á g ei têw yalásshw. 7 O[aì t! kósm~˙pò tôn skandálvn: ˙nágkh gár \stin \lyeî n tà skándala:pl|n o[aì t! ˙nyrQp~ \keín~, di' o˚ tò skándalon ¡rxet a i .8 E† dè = xeí r sou (h ` poúw sou skandalízei se, ¡kkocon a[tàkaì bále ˙pò soû: kalón soi \s t ì n e† s el yeî n e† w t|n zv|nxvlòn (h kullón, (h dúo xeîraw (h dúo pódaw ¡xonta blhyênai e†wtò pûr tò a†Qnion. 9 Kaì e† ` •fyalmów sou skandalízei se,¡j el e a[tòn kaì bále ˙pò soû: kalón soi \stìn monófyalmone† w t|n zv|n e†selyeî n , (h dúo •fyalmoùw ¡xo n t a blhyênai e†wt|n géen n a n toû purów. 10 Ô râte m| katafron}shte enòw tônmikrôn toútvn, légv gàr ømîn –ti o¥ ƒggeloi a[tôn \no[ranoîw dià pantòw blépousin tò prósvpon toû patrów moutoû \n o[ranoîw. 11 )Hlyen gàr ` u¥òw toû ˙nyrQpou sôsai tò˙polvlów. 12 Tí ømîn dokeî; &Eàn génhtaí tini ˙nyrQp~ ekatònpróbata, kaì planhy_ ¢n \j a[tôn: o[xì ˙feìw tà \nen}konta\n n éa , \p ì tà ªrh poreuyeì w zhteî tò planQmenon; 13 Kaì \àngénhtai eøreîn a[tó, ˙m|n légv ømîn –ti xaírei \p' a[t!mâ l l o n , (h \pì toîw \nen}konta \nnéa toîw m| peplanhménoiw.14 O%utvw o[k ¡s t i n yél h m a ¡m p r o s yen toû patròw ømôn toû \no[ranoîw, ®na ˙pólhtai e<w tôn mikrôn toútvn.

18.2 ` &Ihsoûw ♦ —18.5 paidíon toioûton ¢n ♦ ¢n paidíon

toioûto18.6 e†w tòn ♦ perì tòn18.7 \stin ♦ —18.7 \keín~ ♦ —18.8 a[tà ♦ a[tòn

18.8 xvlòn (h kullón ♦ kullòn (hxvlòn

18.11 —18.12 ˙feìw ♦ ˙f}sei18.12 poreuyeìw ♦ kaì poreuyeìw18.14 e<w ♦ ¢n

18.1 - 18.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


TO TO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

40

15 &E à n dè amart}s+ e†w sè ` ˙delfów sou, %upage kaì¡l eg j o n a[tòn metajù soû kaì a[toû mónou. &Eán sou ˙koús+,\k ér d h s a w tòn ˙delfón sou: 16 \à n dè m| ˙koús+, parálabemetà soû ¡t i £n a (h dúo, ®na \pì stómatow dúo martúrvn (h triônstay_ pân ]êma: 17 \à n dè parakoús+ a[tôn, e†pè t_\k k l h s í Ÿ : \à n dè kaì têw \kklhsíaw parakoús+, ¡stv soi%vsper ` \yn i k ò w kaì ` telQnhw. 18 &A m | n légv ømîn, –sa \ànd}shte \pì têw gêw, ¡stai dedeména \n t! o[ran!: kaì –sa \ànlúshte \pì têw gêw, ¡stai leluména \n t! o[ran!. 19 Pálin˙m|n légv ømîn, –ti \àn dúo ømôn sumfvn}svsin \pì têw gêwperì pantòw prágmatow o˚ \à n a†t}svntai, gen}setai a[toîwparà toû patrów mou toû \n o[ranoîw. 20 O˚ gár e†sin dúo (htreîw sunhgménoi e†w tò \mòn ªnoma, \keî e†mì \n més~ a[tôn.

21 Tóte proselyWn a[t! ` Pétrow eÂpen, Kúrie, posákiwama r t } s ei e† w \m è ` ˙delfów mou, kaì ˙f}sv a[t!; %Evweptákiw; 22 Légei a[t! ` &Ihsoûw, O[ lég v soi £vw eptákiw,˙ll' £vw ebdomhkontákiw eptá. 23 Dià toûto qmoiQyh =basileía tôn o[ranôn ˙nyrQp~ basileî, $ow “yél h s ensunârai lógon metà tôn doúlvn a[toû. 24 &A r j a m é n o u dèa[toû sunaírein, proshnéxyh a[t! e<w •feiléthw murívntalántvn. 25 M| ¡xo n t o w dè a[toû ˙podoûnai \kéleusena[tòn ` kúriow a[toû prayênai, kaì t|n gunaîka a[toû kaì tàtékna, kaì pánta –sa eÂxen , kaì ˙podoyênai. 26 PesWn o{n `doûlow prosekúnei a[t!, légvn, Kúrie, Makroyúmhson \p'\m o í , kaì pánta soi ˙podQsv. 27 Splagxnisyeì w dè ` kúriow toûdoúlou \keínou ˙pélusen a[tón, kaì tò dáneion ˙fêken a[t!.28 &E j el yW n dè ` doûlow \keînow e˚ren £na tôn sundoúlvna[toû, $ow *vfeilen a[t! ekatòn dhnária, kaì krat}saw a[tòn¡p n i g en , légvn, &Apódow moi eÊ ti •feíleiw. 29 PesWn o{n `súndoulow a[toû e† w toùw pódaw a[toû parekálei a[tón,légvn, Makroyúmhson \p' \moí, kaì ˙podQsv soi. 30 Ô dè o[k

18.15 e†w sè ♦ ê†w sè˜18.15 kaì ¡legjon ♦ ¡legjon18.18 dedeména \n t! ♦ dedeména \n18.18 leluména \n t! ♦ leluména \n18.19 ˙m|n ♦ ˆ˙m|n˜18.19 ømôn sumfvn}svsin ♦

sumfvn}svsin \j ømôn18.21 a[t! ` Pétrow eÂpen ♦ ` Pétrow

eÂpen a[t!

18.22 ˙ll' ♦ ˙llà18.25 a[toû prayênai ♦ prayênai18.25 a[toû kaì ♦ kaì18.25 eÂxen ♦ ¡xei18.26 Kúrie ♦ —18.26 soi ˙podQsv ♦ ˙podQsv soi18.28 moi ♦ —18.29 e†w toùw pódaw a[toû ♦ —

18.15 - 18.30



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


TP TPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

41

æyel en , ˙llà ˙pelyWn ¡balen a[tòn e†w fulak}n, £vw o˚˙pod! tò •feilómenon. 31 &I d ó n t ew dè o¥ súndouloi a[toû tàgenómena \lup}yhsan sfódra: kaì \lyóntew diesáfhsan t!kurí~ eautôn pánta tà genómena. 32 Tóte proskalesámenowa[tòn ` kúriow a[toû légei a[t!, Doûle ponhré, pâsan t|n•feil|n \keínhn ˙fêká soi, \peì parekálesáw me: 33 o[k ¡deikaì sè \l eê s a i tòn súndoulón sou, qw kaì \gQ se “léhsa;34 Kaì •rgisyeì w ` kúriow a[toû parédvken a[tòn toîwbasanistaîw, £vw o˚ ˙pod! pân tò •feilómenon a[t!.35 O%utvw kaì ` pat}r mou ` \pourániow poi}sei ømîn, \àn m|˙fête £kastow t! ˙delf! a[toû ˙pò tôn kardiôn ømôn tàparaptQmata a[tôn.

19 Kaì \géneto –te \télesen ` &Ihsoûw toùw lógouwtoúto u w, metêren ˙pò têw Galilaíaw, kaì ‘lyen e†w tà

–ria têw &I o u d a í a w péran toû &Iordánou. 2 Kaì “koloúyhsana[t! ªxloi polloí, kaì \yer á p eu s en a[toùw \keî. 3 Kaìprosêlyon a[t! o¥ Farisaîoi peirázontew a[tón, kaìlégontew a[t!, E† ¡jestin ˙nyrQp~ ˙polûsai t|n gunaîkaa[toû katà pâsan a†tían; 4 Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p en a[toîw,O[k ˙négnvte –ti ` poi}saw ˙p' ˙rxêw ƒrsen kaì yêlu\p o í h s e n a[toúw, 5 kaì eÂpen, %Eneken toútou kataleíceiƒnyrvpow tòn patéra kaì t|n mhtéra, kaì patéra a[toû

proskollhy}setai t_ gunaikì a[toû, kaì ¡sontai o¥ dúo e†w kollhy}setai

sárka mían; 6 %V s t e o[kéti e†sìn dúo, ˙llà sàrj mía: $o o{n `yeò w sunézeujen, ƒnyrvpow m| xvrizétv. 7 Légousin a[t!, Tío{n Mvsêw \neteílato doûnai biblíon ˙postasíou, kaì˙polûsai a[t}n; 8 Légei a[toîw –ti Mvsêw pròw t|nsklhroka r d í a n ømôn \pétrecen ømîn ˙polûsai tàw gunaîkawømôn: ˙p' ˙rxêw dè o[ gégonen o%utvw. 9 Légv dè ømîn –ti $ow ©n˙p o l ú s + t|n gunaîka a[toû, m| \pì porneíŸ, kaì gam}s+ƒllhn, moixâtai: kaì ` ˙poleluménhn gam}saw moixâtai.

18.30 o˚ ♦ —18.31 dè ♦ o{n18.33 kaì \gQ ♦ k˙gW18.34 a[t! ♦ —18.35 \pourániow ♦ o[rániow18.35 tà paraptQmata a[tôn ♦ —19.3 o¥ ♦ —19.3 a[t! E† ♦ E†19.4 a[toîw ♦ —

19.4 poi}saw ♦ ktísaw19.5 %Eneken ♦ %Eneka19.5 proskollhy}setai ♦

kollhy}setai19.7 Mvsêw ♦ Mvüsêw19.7 a[t}n ♦ â[t}n˜19.8 Mvsêw ♦ Mvüsêw19.9 kaì ` ˙poleluménhn gam}saw

moixâtai ♦ —

18.31 - 19.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


TQ TQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

42

10 Légousin a[t! o¥ mayhtaì a[toû, E† o%utvw \stìn = a†tía toû˙nyrQpou metà têw gunaików, o[ sumférei gamêsai. 11 Ô dèeÂ p en a[toîw, O[ pántew xvroûsin tòn lógon toûton, ˙ll' o<wdédotai. 12 E†sìn gàr e[noûxoi, o®tinew \k koilíaw mhtròw\g en n } y h s a n o%utvw: kaí e†sin e[noûxoi, o®tinewe[ n o u xí s yh s a n øpò tôn ˙nyrQpvn: kaí e†sin e[noûxoi, o®tinewe[ n o ú xi s a n eautoùw dià t|n basileían tôn o[ranôn. Ôdunámenow xvreîn xvreítv.

13 Tóte proshnéxyh a[t! paidía, ®na tàw xeî r a w \p i y_a[toîw, kaì proseújhtai: o¥ dè mayhtaì \petímhsan a[toîw.14 Ô dè &Ihsoûw eÂpen, *Afete tà paidía, kaì m| kvlúete a[tà\l yeî n prów me: tôn gàr toioútvn \stìn = basileía tôno[ranôn. 15 Kaì \piyeì w a[toîw tàw xeî r a w, \p o r eú yh \k eî yen .16 Kaì †doú, e< w proselyWn eÂpen a[t!, Didáskale ˙gayé, tí˙gayòn poi}sv, ®na ¡xv zv|n a†Qnion; 17 Ô dè eÂpen a[t!, Tíme légeiw ˙gayón; O[deìw ˙gayów, e† m| e<w, ` yeó w. E† dè yél ei we† s el yeî n e† w t|n zv}n, t}rhson tàw \ntoláw. 18 Légei a[t!,Poíaw; Ô dè &Ihsoûw eÂpen, Tò O[ foneúseiw: o[ moixeú s ei w: o[kléceiw: o[ ceu d o m a r t u r } s ei w: 19 tíma tòn patéra kaì t|nmhtéra: kaí, ˙gap}seiw tòn plhsíon sou qw seautón. 20 Légeia[t! ` neanískow, Pánta taûta \fulajámhn \k neó t h t ó w mou:tí ¡ti østerô; 21 *E f h a[t! ` &Ihsoûw, E† yél ei w téleiow eÂnai,%upa g e, pQlhsón sou tà øpárxonta kaì dòw ptvxoîw, kaì £jeiwyh s a u r ò n \n o[ran!: kaì deûro, ˙koloúyei moi. 22 &A k o ú s a wdè ` neanískow tòn lógon ˙pêlyen lupoúmenow: ‘n gàr ¡xv nkt}mata pollá.

23 Ô dè &Ihsoûw eÂpen toîw mayhtaîw a[toû, &Am|n légv ømîn–ti duskólvw ploúsiow e†seleúsetai e†w t|n basileían tôno[ranôn. 24 Pálin dè légv ømîn, e[kopQterón \stin kámhlondià trup}matow ]afídow dielyeî n , (h ploúsion e†w t|n

19.10 a[toû ♦ â[toû˜19.11 toûton ♦ ˆtoûton˜19.13 proshnéxyh ♦ proshnéxyhsan19.15 a[toîw tàw xeîraw ♦ tàw xeîraw

a[toîw19.16 eÂpen a[t! ♦ a[t! eÂpen19.16 ˙gayé ♦ —19.16 ¡xv ♦ sxô19.17 légeiw ˙gayón ♦ \rvtÅw perì toû

˙gayoû19.17 O[deìw ˙gayów e† m| e<w ` yeów ♦

E<w \stin ` ˙gayów19.17 e†selyeîn e†w t|n zv}n ♦ e†w t|n

zv|n e†selyeîn19.20 \fulajámhn \k neóthtów mou ♦

\fúlaja19.21 ptvxoîw ♦ ˆtoîw˜ ptvxoîw19.21 o[ran! ♦ o[ranoîw19.23 duskólvw ploúsiow ♦ ploúsiow

duskólvw19.24 e†w ♦ e†selyeîn e†w

19.10 - 19.24



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


TR TRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

43

basileían toû yeo û e† s el yeî n . 25 &A k o ú s a n t e w dè o¥ mayhtaìa[toû \jepl}ssonto sfódra, légontew, Tíw ƒra dúnataisvyênai; 26 &E m b l éc a w dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Parà˙nyrQpoiw toûto ˙dúnatón \stin, parà dè ye! pánta dunatá. dunatá \stin

27 Tóte ˙pokriyeì w ` Pét r o w eÂ p en a[t!, &Idoú, =meîw ˙f}kamenpánta kaì “kolouy}samén soi: tí ƒra ¡stai =mîn; 28 Ô dè&I h s o û w eÂ p en a[toîw, &Am|n légv ømîn –ti ømeîw o¥˙kolouy}santéw moi, \n t_ paliggenesíŸ –tan kayís+ ` u¥òwtoû ˙nyrQpou \pì yrónou dójhw a[toû, kayísesye kaì ømeîw\p ì dQdeka yrónouw, krínontew tàw dQdeka fulàw toû &Isra}l.29 Kaì pâw –w ˙fêken o†kíaw, (h ˙delfoúw, (h ˙delfáw, (h patéra,(h mhtéra, (h gunaîka, (h ték n a , (h ˙groúw, £neken toû •nómatówmou, ekatontaplasíona l}cetai, kaì zv|n a†Qnionklhronom}sei. 30 Polloì dè ¡sontai prôtoi ¡sxatoi, kaì¡sxatoi prôtoi.

20 Ô moía gár \stin = bas il eía tôn o[r anôn ˙nyr Qp ~o†kodespót+, –stiw \jêlyen ßma prv› misyQsasyai

\r g á t a w e† w tòn ˙mpelôna a[toû. 2 Kaì sumfvn}saw metà tôn\r g a t ô n \k dhnaríou t|n =méran, ˙pésteilen a[toùw e†w tòn˙mpelôna a[toû. 3 Kaì \jelyWn perì tríthn %vran, eÂdenƒllouw estôtaw \n t_ ˙gorÅ ˙rgoúw: 4 kaì \keínoiw eÂpen,Û p á g et e kaì ømeîw e†w tòn ˙mpelôna, kaì $o \àn ” díkaiondQsv ømîn. 5 O¥ dè ˙pêlyon. Pálin \jelyWn perì £kthn kaì\n á t h n %vran, \poíhsen qsaútvw. 6 Perì dè t|n endekáthn%vran \jelyQn, e˚ren ƒllouw estôtaw ˙rgoúw, kaì légeia[toîw, Tí @de est}kate –lhn t|n =méran ˙rgoí; 7 Légousina[t!, %Oti o[deìw =mâw \misyQsato. Légei a[toîw, Ûpágetekaì ømeîw e†w tòn ˙mpelôna, kaì $o \àn ” díkaion l}cesye.8 &O cíaw dè genoménhw légei ` kúriow toû ˙mpelônow t!\p i t r ó p ~ a[toû, Káleson toùw \rgátaw, kaì ˙pódow a[toîw tònmisyón, ˙rjámenow ˙pò tôn \sxátvn £vw tôn prQtvn. 9 Kaì\l yó n t ew o¥ perì t|n endekáthn %vran ¡labon ˙nà dhnárion.

19.24 e†selyeîn ♦ —19.25 a[toû ♦ —19.28 kayísesye ♦ kay}sesye19.29 –w ♦ –stiw19.29 (h gunaîka ♦ —19.29 l}cetai ♦ l}mcetai

20.2 Kaì sumfvn}saw ♦ Sumfvn}sawdè

20.5 \jelyWn ♦ ˆdè˜ \jelyWn20.6 %vran ♦ —20.6 ˙rgoúw ♦ —20.7 kaì $o \àn ” díkaion l}cesye ♦ —

19.25 - 20.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


TS TS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

44

10 &E l y ó n t e w dè o¥ prôtoi \nómisan –ti pleîona l}contai: kaì¡l a b o n kaì a[toì ˙nà dhnárion. 11 Labóntew dè \gógguzonkatà toû o†kodespótou, 12 légontew –ti O˚toi o¥ ¡sxatoi mían%vran \poíhsan, kaì Êsouw =mîn a[toùw \poíhsaw, toîwbastásasin tò bárow têw =méraw kaì tòn kaúsvna. 13 Ô dè˙pokriyeì w eÂ p en enì a[tôn, Êtaîre, o[k ˙dikô se: o[xìdhnaríou sunefQnhsáw moi; 14 )A r o n tò sòn kaì %upage: yél vdè toút~ t! \sxát~ doûnai qw kaì soí. 15 (H o[k ¡jestín moipoiêsai $o yél v \n toîw \moîw; E† ` •fyalmów sou ponhrów \stin,–ti \gW ˙gayów e†mi; 16 O%utvw ¡sontai o¥ ¡sxatoi prôtoi, kaì o¥prôtoi ¡sxatoi: polloì gàr e† s i n klhtoí, •lígoi dè \klektoí.17 Kaì ˙nabaínvn ` &Ihsoûw e†w Îerosóluma parélaben toùwdQdeka mayhtàw kat' †dían \n t_ `d!, kaì eÂpen a[toîw,18 &I d o ú , ˙nabaínomen e†w Îerosóluma, kaì ` u¥òw toû˙nyrQpou paradoy}setai toîw ˙rxiereûsin kaìgrammateûsin: kaì katakrinoûsin a[tòn yanát~, 19 kaìparadQsousin a[tòn toîw ¡yn es i n e† w tò \mpaîjai kaìmastigôsai kaì staurôsai: kaì t_ trít+ =mérŸ ˙nast}setai.

20 Tóte prosêlyen a[t! = m}thr tôn u¥ôn Zebedaíou metàtôn u¥ôn a[têw, proskunoûsa kaì a†toûsá ti par' a[toû.21 Ô dè eÂpen a[t_, Tí yél ei w; Légei a[t!, E†pè ®na kayísvsino˚t o i o¥ dúo u¥oí mou, e<w \k dej i ô n sou, kaì e<w \j e[vnúmvnsou, \n t_ basileíŸ sou. 22 &A p o k r i y e ì w dè ` &Ihsoûw eÂpen, O[koÊdate tí a†teîsye. Dúnasye pieîn tò pot}rion $o \gW méllvpínein, (h tò báptisma $o \gW baptízomai baptisyênai;Légousin a[t!, Dunámeya . 23 Kaì légei a[toîw, Tò mènpot}rión mou píesye, kaì tò báptisma $o \gW baptízomaibaptisy}sesye: Tò dè kayísai \k dej i ô n mou kaì \j e[vnúmvnmou, o[k ¡s t i n \m ò n doûnai, ˙ll' o<w =toímastai øpò toûpatrów mou. 24 Kaì ˙koúsantew o¥ dék a “ganákthsan perì tôn

20.10 &Elyóntew dè ♦ Kaì \lyóntew20.10 pleîona ♦ pleîon20.10 l}contai ♦ l}mcontai20.10 kaì a[toì ˙nà dhnárion ♦ ˆtò˜

˙nà dhnárion kaì a[toí20.12 –ti ♦ —20.13 eÂpen enì a[tôn ♦ enì a[tôn eÂpen20.15 (H ♦ ˆ(H˜20.15 poiêsai $o yélv ♦ $o yélv poiêsai20.15 E† ♦ (H20.16 polloì gàr e†sin klhtoí •lígoi dè

\klektoí ♦ —

20.17 mayhtàw ♦ ˆmayhtàw˜20.17 \n t_ `d! kaì ♦ kaì \n t_ `d!20.19 ˙nast}setai ♦ \gery}setai20.20 par' ♦ ˙p'20.22 (h tò báptisma $o \gW baptízomai

baptisyênai ♦ —20.23 Kaì légei ♦ Légei20.23 kaì tò báptisma $o \gW

baptízomai baptisy}sesye ♦ —20.23 mou o[k ♦ o[k20.23 doûnai ♦ ˆtoûto˜ doûnai

20.10 - 20.24



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


TT TTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

45

dúo ˙delfôn. 25 Ô dè &Ihsoûw proskalesámenow a[toùw eÂpen,OÊdate –ti o¥ ƒrxontew tôn \yn ô n katakurieúousin a[tôn, kaìo¥ megáloi katejousiázousin a[tôn. 26 O[x o%utvw dé ¡stai \nømîn: ˙ll' $ow \àn yél + \n ømîn mégaw genésyai ¡stai ømôndiákonow: 27 kaì $ow \àn yél + \n ømîn eÂnai prôtow ¡stv ømôndoûlow: 28 %vsper ` u¥òw toû ˙nyrQpou o[k ‘lyendiakonhyênai, ˙llà diakonêsai, kaì doûnai t|n cux|n a[toûlútron ˙ntì pollôn.

29 Kaì \kporeuoménvn a[tôn ˙pò &IerixQ, “koloúyhsena[ t ! ªxlow polúw. 30 Kaì †doú, dúo tufloì kay}menoi paràt|n `dón, ˙koúsantew –ti &Ihsoûw parágei, ¡krajan, légontew,&E l éh s o n =mâw, kúrie, u¥òw Dauíd. 31 Ô dè ªxl o w \p et í m h s ena[toîw ®na sivp}svsin. O¥ dè meîzon ¡krazon, légontew,&E l éh s o n =mâw, kúrie, u¥òw Dauíd. 32 Kaì stàw ` &Ihsoûw\f Q n h s en a[toúw, kaì eÂpen, Tí yél et e poi}sv ømîn;33 Légousin a[t!, Kúrie, ®na ˙noixyô s i n =môn o¥ •fyalmoí.34 Splagxnisyeì w dè ` &Ihsoûw %hcato tôn •fyalmôn a[tôn: kaìe[ yév w ˙néblecan a[tôn o¥ •fyalmoí, kaì “koloúyhsana[t!.

21 Kaì –te æggis an e†w Îer os ól uma, kaì ‘lyon e†wBhysfagê pròw tò ªrow tôn &Elaiôn, tóte ` &Ihsoûw Bhyfagê

˙pésteilen dúo mayhtáw, 2 légvn a[toîw, Poreúyhte e†w t|nkQmhn t|n ˙pénanti ømôn, kaì e[yév w eø r } s et e ªnondedeménhn, kaì pôlon met' a[têw: lúsantew ˙gágeté moi. 3 Kaì\á n tiw ømîn eÊp+ ti, \reîte –ti Ô kúriow a[tôn xreían ¡xei :e[ yév w dè ˙postéllei a[toúw. 4 Toûto dè –lon gégonen, ®naplhrvy_ tò ]hyèn dià toû prof}tou, légontow, 5 EÊpate t_yu g a t r ì SiQn, &Idoú, ` basileúw sou ¡r xet a í soi, pra°w kaì\p i b eb h k W w \p ì ªnon kaì pôlon u¥òn øpozugíou. 6 Poreuyén t ewdè o¥ mayhtaí, kaì poi}santew kayWw prosétajen a[toîw `

20.26 dé ♦ —20.27 \àn ♦ ©n20.27 ¡stv ♦ ¡stai20.30 kúrie ♦ ˆkúrie˜20.31 ¡krazon ♦ ¡krajan20.33 ˙noixyôsin =môn o¥ •fyalmoí ♦

˙noigôsin o¥ •fyalmoì =môn20.34 •fyalmôn ♦ •mmátvn20.34 a[tôn o¥ •fyalmoí ♦ —

21.1 Bhysfagê pròw ♦ Bhyfag| e†w21.1 ` ♦ —21.2 Poreúyhte ♦ Poreúesye21.2 ˙pénanti ♦ katénanti21.3 e[yévw dè ˙postéllei ♦ e[yùw dè

˙posteleî21.4 –lon ♦ —21.5 pôlon ♦ \pì pôlon21.6 prosétajen ♦ sunétajen

20.25 - 21.6



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


TU TU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

46

&I h s o û w, 7 ægagon t|n ªnon kaì tòn pôlon, kaì \péyh k a n \p á n va[tôn tà ¥mátia a[tôn, kaì \pekáyisen \pánv a[tôn. 8 Ô dèpleîstow ªxlow ¡strvsan eautôn tà ¥mátia \n t_ `d!: ƒlloidè ¡kopton kládouw ˙pò tôn déndrvn, kaì \s t r Q n n u o n \n t_`d!. 9 O¥ dè ªxloi o¥ proágontew kaì o¥ ˙kolouyoûntew¡k r a z o n , légontew, ^Vsannà t! u¥! Dauíd: E[loghménow `\r xó m en o w \n •nómati kuríou: ^Vsannà \n toîw øcístoiw.10 Kaì e†selyóntow a[toû e† w Î er o s ó l u m a , \s eí s yh pâsa =póliw, lég o u s a , Tíw \stin o˚tow; 11 O¥ dè ªxloi ¡legon, O˚tów\stin &Ihsoûw ` prof}thw, ` pò Nazarèt têw Galilaíaw.

12 Kaì e†sêlyen ` &Ihsoûw e†w tò ¥eròn toû yeo û , kaì\j éb a l en pántaw toùw pvloûntaw kaì ˙gorázontaw \n t! ¥er ! ,ka ì tàw trapézaw tôn kollubistôn katéstrecen, kaì tàwkayéd r a w tôn pvloúntvn tàw peristeráw. 13 Kaì légei a[toîw,Gégraptai, Ô oÂków mou oÂkow proseuxêw klhy}setai: ømeîw dèa[tòn \poi}sate sp}laion l+stôn. 14 Kaì prosêlyon a[t!xv l o ì kaì tufloì \n t! ¥er ! : kaì \yer á p eu s en a[toúw.15 &I d ó n t ew dè o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw tà yaumásia $a\p o í h s en , kaì toùw paîdaw krázontaw \n t! ¥er ! , kaì légontaw,^V s a n n à t! u¥! Dauíd, “ganákthsan, 16 kaì eÂpon a[t!,&A k o ú e i w tí o˚toi légousin; Ô dè &Ihsoûw légei a[toîw, Naí:o[dépo t e ˙négnvte –ti &Ek stómatow nhpívn kaì yhlazóntvnkathrtísv aÂnon; 17 Kaì katalipWn a[toùw \jêlyen ¡jv têwpólevw e†w Bhyanían, kaì h[lísyh \keî.

18 Prv›aw dè \panágvn e†w t|n pólin, \peínasen:19 kaì †dWn sukên mían \pì têw `doû, ‘lyen \p' a[t}n, kaì

o[dèn e˚ren \n a[t_ e† m| fúlla mónon: kaì légei a[t_,Mhkéti \k soû karpòw génhtai e†w tòn a†ôna. Kaì \jhrányhparaxrêma = sukê. 20 Kaì †dóntew o¥ mayhtaì \ya ú m a s a n ,légontew, Pôw paraxrêma \jhrányh = sukê; 21 &A p o k r i y e ì w dè` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, &Am|n légv ømîn, \àn ¡xh t e pístin, kaìm| diakriyête, o[ mónon tò têw sukêw poi}sete, ˙llà k©n t!

21.7 \péyhkan \pánv ♦ \péyhkan \p'21.7 a[tôn kaì ♦ kaì21.9 kaì ♦ a[tòn kaì21.11 &Ihsoûw ` prof}thw ♦ ` prof}thw

&Ihsoûw21.11 Nazarèt ♦ Nazarèy21.12 ` ♦ —

21.12 toû yeoû ♦ —21.13 \poi}sate ♦ poieîte21.14 xvloì kaì tufloì ♦ tufloì kaì

xvloì21.15 krázontaw ♦ toùw krázontaw21.16 eÂpon ♦ eÂpan21.18 Prv›aw ♦ Prv›

21.7 - 21.21



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


TV TVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

47

ªrei toút~ eÊphte, *Aryhti kaì bl}yhti e†w t|n yálassan,gen}setai. 22 Kaì pánta –sa \à n a†t}shte \n t_ proseux_, ©n

pisteúontew, l}cesye.23 Kaì \lyónti a[t! e†w tò ¥erón, prosêlyon a[t!

didáskonti o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi toû laoû,légontew, &En poíŸ \jousíŸ taûta poieîw; Kaì tíw soi ¡dvkent|n \jousían taúthn; 24 &A p o k r i y e ì w dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw,&E r v t } s v ømâw k˙gW lógon £na, $on \àn eÊphté moi, k˙gW ømîn\r ô \n poíŸ \jousíŸ taûta poiô. 25 Tò báptisma &Ivánnoupóyen ‘n; &Ej o[ranoû (h \j ˙nyrQpvn; O¥ dè dielogízonto par'eautoîw, lég o n t ew, &E à n eÊ p v m en , &E j o[ranoû, \reî =mîn, Dià tío{n o[k \pisteúsate a[t!; 26 &E à n dè eÊpvmen, &Ej ˙nyrQpvn,foboúmeya tòn ªxlon: pántew gàr ¡xo u s i n tòn &Ivánnhn qwprof}t h n . 27 Kaì ˙pokriyén t ew t! &Ihsoû eÂpon, O[k oÊdamen.*E f h a[toîw kaì a[tów, O[dè \gW légv ømîn \n poíŸ \jousíŸtaûta poiô. 28 Tí dè ømîn dokeî; *Anyrvpow eÂxen ték n a dúo,kaì proselyWn t! prQt~ eÂpen, Téknon, %upage, s}meron\r g á z o u \n t! ˙mpelôní mou. 29 Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p en , O[yél v : %usteron dè metamelhyeí w, ˙pêlyen . 30 Kaì proselyWnt! deutér~ eÂpen qsaútvw. Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p en , &E g Q , etér~

kúrie: kaì o[k ˙pêlyen . 31 Tíw \k tôn dúo \poíhsen tò yél h m atoû patrów; Lég o u s i n a[t!, Ô prôtow. Lég ei a[toîw ` &Ihsoûw,&A m | n légv ømîn, –ti o¥ telônai kaì a¥ pórnai proágousinømâw e†w t|n basileían toû yeo û . 32 )Hlyen gàr pròw ømâw&I v á n n h w \n `d! dikaiosúnhw, kaì o[k \pisteúsate a[t!: o¥ dètelônai kaì a¥ pórnai \písteusan a[t!: ømeîw dè †dóntew o[metemel}yhte %usteron toû pisteûsai a[t!.

33 *A l l h n parabol|n ˙koúsate. *Anyrvpów tiw ‘no†kodespóthw, –stiw \fúteusen ˙mpelôna, kaì fragmòn a[t!periéyh k en , kaì *vrujen \n a[t! lhnón, kaì Œkodómhsenpúrgon, kaì \jédoto a[tòn gevrgoîw, kaì ˙ped}mhsen. 34 %O te

21.22 \àn ♦ ©n21.22 l}cesye ♦ l}mcesye21.23 \lyónti a[t! ♦ \lyóntow a[toû21.25 &Ivánnou ♦ tò &Ivánnou21.25 par' ♦ \n21.26 ¡xousin tòn &Ivánnhn qw

prof}thn ♦ qw prof}thn ¡xousintòn &Ivánnhn

21.27 eÂpon ♦ eÂpan

21.28 mou ♦ —21.30 Kaì proselyWn t! deutér~ ♦

ProselyWn dè t! etér~21.31 a[t! ♦ —21.32 pròw ømâw &Ivánnhw ♦ &Ivánnhw

pròw ømâw21.32 o[ ♦ o[dè21.33 tiw ♦ —21.33 \jédoto ♦ \jédeto

21.22 - 21.34



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


UM UM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

48

dè æggisen ` kairòw tôn karpôn, ˙pésteilen toùw doúlouwa[toû pròw toùw gevrgoúw, labeîn toùw karpoùw a[toû: 35 kaìlabóntew o¥ gev r g o ì toùw doúlouw a[toû, $on mèn ¡deiran, $on dè˙pékteinan, $on dè \liyobólhsan. 36 Pálin ˙pésteilen ƒllouwdoúlouw pleíonaw tôn prQtvn: kaì \poíhsan a[toîw qsaútvw.37 %U s t e r o n dè ˙pésteilen pròw a[toùw tòn u¥òn a[toû, légvn,&E n t r a p } s o n t a i tòn u¥ón mou. 38 O¥ dè gevrgoì †dóntew tòn u¥òneÂ p o n \n eautoîw, O ˚tów \stin ` klhronómow: deû t e,˙pokteínvmen a[tón, kaì katásxvmen t|n klhronomían a[toû.39 Kaì labóntew a[tòn \jébalon ¡jv toû ˙mpelônow kaì˙pékteinan. 40 %O tan o{n ¡ly+ ` kúriow toû ˙mpelônow, típoi}sei toîw gevrgoîw \keínoiw; 41 Légousin a[t!, Kakoùwkakôw ˙polései a[toúw, kaì tòn ˙mpelôna \kdQsetai ƒlloiwgevrgoîw, o®tinew ˙podQsousin a[t! toùw karpoùw \n toîwkair o î w a[tôn. 42 Légei a[toîw ` &Ihsoûw, O[dépote ˙négnvte\n taîw grafaîw, Líyon $on ˙pedokímasan o¥ o†kodomoûntew,o˚tow \gen}yh e†w kefal|n gvníaw: parà kuríou \géneto a%uth,kaì ¡stin yaumast| \n •fyalmoîw =môn; 43 Dià toûto légvømîn –ti ˙ry}setai ˙f' ømôn = basileía toû yeo û , kaìdoy}setai ¡yn ei poioûnti toùw karpoùw a[têw. 44 Kaì ` pesWn\p ì tòn líyon toûton sunylasy}setai: \f' $on d' ©n pés+,likm}sei a[tón. 45 Kaì ˙koúsantew o¥ ˙rxiereîw kaì o¥Farisaîoi tàw parabolàw a[toû ¡gnvsan –ti perì a[tônlégei. 46 Kaì zhtoûntew a[tòn kratêsai, \fob}yhsan toùwªxlouw, \peid| qw prof}thn a[tòn eÂxon.

22 Kaì ˙pok r iyeìw ` &Ihsoûw pál in eÂp en a[t oîw \nparabo l a î w, légvn, 2 ^V m o i Q yh = basileía tôn

o[ranôn ˙nyrQp~ basileî, –stiw \poíhsen gámouw t! u¥!a[toû : 3 kaì ˙pésteilen toùw doúlouw a[toû kalésai toùwkeklhménouw e†w toùw gámouw, kaì o[k æyel o n \l yeî n . 4 Pálin˙pésteilen ƒllouw doúlouw, lég v n , EÊpate toîw keklhménoiw.&I d o ú , tò ƒristón mou =toímasa, o¥ taûroí mou kaì tà sitistàteyu m é n a , kaì pánta £toima: deûte e†w toùw gámouw. 5 O¥ dè

21.38 katásxvmen ♦ sxômen21.44 Kaì ♦ ˆKaì21.44 a[tón ♦ a[tón˜21.46 \peid| qw ♦ \peì e†w

22.1 a[toîw \n parabolaîw ♦ \nparabolaîw a[toîw

22.4 =toímasa ♦ =toímaka

21.35 - 22.5



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


UN UNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

49

˙mel}s a n t ew ˙pêlyon, ` mèn e†w tòn Êdion ˙grón, ` dè e†w t|n\m p o r í a n a[toû: 6 o¥ dè loipoì krat}santew toùw doúlouwa[toû %ubrisan kaì ˙pékteinan. 7 Kaì ˙koúsaw ` basileùw\k eî n o w &vrgísyh, kaì pémcaw tà strateúmata a[toû ˙pQlesentoùw foneîw \keínouw, kaì t|n pólin a[tôn \néprhsen. 8 Tótelégei toîw doúloiw a[toû, Ô mèn gámow £toimów \stin, o¥ dèkeklhménoi o[k ‘san ƒjioi. 9 Poreúesye o{n \pì tàw diejódouwtôn `dôn, kaì –souw ©n e%urhte, kalésate e†w toùw gámouw. \àn

10 Kaì \jelyóntew o¥ doûloi \keînoi e†w tàw `doùw sun}gagonpántaw –souw e˚ r o n , ponhroúw te kaì ˙gayoúw: kaì \pl}syh `gámow ˙nakeiménvn. 11 E†selyWn dè ` basileùw yeá s a s ya itoùw ˙nakeiménouw eÂden \keî ƒnyrvpon o[k \ndeduménon¡n d u m a gámou: 12 kaì légei a[t!, Êtaîre, pôw e†sêlyew @de m|¡xv n ¡n d u m a gámou; Ô dè \fimQyh. 13 Tóte eÂpen ` basileùwtoîw diakónoiw, D}santew a[toû pódaw kaì xeî r a w, ƒrate xeîraw kaì pódaw

a[tòn kaì \kbálete e†w tò skótow tò \jQteron: \keî ¡stai `klauymòw kaì ` brugmòw tôn •dóntvn. 14 Polloì gár e†sinklhtoí, •lígoi dè \klektoí.

15 Tóte poreuyén t ew o¥ Farisaîoi sumboúlion ¡labon –pvwa[tòn pagideúsvsin \n lóg~. 16 Kaì ˙postéllousin a[t! toùwmayhtàw a[tôn metà tôn ^Hr~dianôn, légontew, Didáskale,oÊ d a m en –ti ˙lhy|w eÂ, kaì t|n `dòn toû yeo û \n ˙lhyeí Ÿdidáskeiw, kaì o[ mélei soi perì o[denów, o[ gàr blépeiw e†wprósvpon ˙nyrQpvn. 17 E†pè o{n =mîn, tí soi dokeî; *Ejestindoûna i kênson Kaísari, (h o·; 18 Gnoùw dè ` &Ihsoûw t|nponhrían a[tôn eÂ p en , Tí me peirázete, øpokritaí;19 &E p i d eí j a t é moi tò nómisma toû k}nsou. O¥ dè pros}negkana[t! dhnárion. 20 Kaì légei a[toîw, Tínow = e†kWn a%uth kaì =\p i g r a f } ; 21 Légousin a[t!, Kaísarow. Tóte légei a[toîw,&A p ó d o t e o{n tà Kaísarow Kaísari: kaì tà toû yeo û t! ye! .22 Kaì ˙koúsantew \yaúmasan: kaì ˙féntew a[tòn ˙pêlyon.

23 &E n \k eí n + t_ =mérŸ prosêlyon a[t! Saddoukaîoi, o¥légontew m| eÂnai ˙nástasin, kaì \phrQthsan a[tón,

22.5 ` mèn ♦ $ow mèn22.5 ` dè e†w ♦ $ow dè \pì22.7 Kaì ˙koúsaw ` basileùw \keînow

♦ Ô dè basileùw22.9 ©n ♦ \àn22.10 –souw ♦ o¬w

22.13 eÂpen ` basileùw ♦ ` basileùweÂpen

22.13 ƒrate a[tòn kaì \kbálete ♦\kbálete a[tòn

22.22 ˙pêlyon ♦ ˙pêlyan22.23 o¥ ♦ —

22.6 - 22.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


UO UO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

50

24 légontew, Didáskale, Mvsêw eÂpen, &Eán tiw ˙poyán+ m|¡xv n tékna, \pigambreúsei ` ˙delfòw a[toû t|n gunaîkaa[toû, kaì ˙nast}sei spérma t! ˙delf! a[toû. 25 )Hsan dèpar' =mîn eptà ˙delfoí: kaì ` prôtow gam}saw \teleúthsen:kaì m| ¡xv n spérma, ˙fêken t|n gunaîka a[toû t! ˙delf!a[toû. 26 Ô moívw kaì ` deúterow, kaì ` trítow, £vw tôn eptá.27 %U s t er o n dè pántvn ˙péya n en kaì = gun}. 28 &E n t_ o{n˙nastásei, tínow tôn eptà ¡stai gun}; Pántew gàr ¡sxona[t}n. 29 &A p o k r i y e ì w dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Planâsye, m|e† d ó t ew tàw grafáw, mhdè t|n dúnamin toû yeo û . 30 &E n gàr t_˙nastásei o·te gamoûsin, o·te \kgamízontai, ˙ll' qw ƒggeloitoû yeo û \n o[ran! e†sin. 31 Perì dè têw ˙nastásevw tônnekrôn, o[k ˙négnvte tò ]hyèn ømîn øpò toû yeo û , légontow,32 &E g Q e† m i ` yeò w &A b r a á m , kaì ` yeò w &I s a á k , kaì ` yeò w&I a k Q b ; O[k ¡stin ` yeò w yeò w nekrôn, ˙llà zQntvn. 33 Kaì˙koúsantew o¥ ªxloi \jepl}ssonto \pì t_ didax_ a[toû.

34 O¥ dè Farisaîoi, ˙koúsantew –ti \fímvsen toùwSaddoukaíouw, sun}xyh s a n \p ì tò a[tó. 35 Kaì \phrQthsen e<w\j a[tôn nomików, pei r á z v n a[tón, kaì légvn, 36 Didáskale,poía \ntol| megálh \n t! nóm~; 37 ` dè &Ihsoûw ¡fh a[t!,&A g a p } s e i w kúrion tòn yeó n sou, \n –l+ kardíŸ sou, kaì \n –l+cux_ sou, kaì \n –l+ t_ dianoíŸ sou. 38 A%uth \stìn prQth kaìmegál h \n t o l } . 39 Deutéra dè `moía a[t_, &Agap}seiw tòna%uth

plhsíon sou qw seautón. 40 &E n taútaiw taîw dusìn \ntolaîw–low ` nómow kaì o¥ profêtai krémantai.

41 Sunhgménvn dè tôn Farisaívn, \phrQthsen a[toùw `&I h s o û w, 42 légvn, Tí ømîn dokeî per ì toû xristoû; Tínow u¥ów\s t i n ; Légousin a[t!, Toû Dauíd. 43 Légei a[toîw, Pôw o{nDauìd \n pneúmati kúrion a[tòn kaleî, légvn, 44 EÂpen `kúriow t! kurí~ mou, Káyou \k dej i ô n mou, £vw ©n yô toùw

22.24 Mvsêw ♦ Mvüsêw22.25 gam}saw ♦ g}maw22.27 kaì ♦ —22.28 o{n ˙nastásei ♦ ˙nastásei o{n22.30 \kgamízontai ♦ gamízontai22.30 toû yeoû \n ♦ \n t!22.32 ` yeòw yeòw ♦ ˆ`˜ yeòw22.35 nomików ♦ ˆnomikòw˜22.35 kaì légvn ♦ —22.37 &Ihsoûw ♦ —

22.37 kardíŸ ♦ t_ kardíŸ22.37 cux_ ♦ t_ cux_22.38 prQth kaì megálh ♦ = megálh kaì

prQth22.40 kaì ♦ krématai kaì22.40 krémantai ♦ —22.43 kúrion a[tòn kaleî ♦ kaleî

a[tòn kúrion22.44 ` ♦ —

22.24 - 22.44



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


UP UPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

51

\xyr o ú w sou øpopódion tôn podôn sou; 45 E† o{n Dauìd kaleîa[tòn kúrion, pôw u¥òw a[toû \stin; 46 Kaì o[deìw \dúnatoa[t! ˙pokriyênai lógon: o[dè \tólmhsén tiw ˙p' \keínhw têw=méraw \pervtêsai a[tòn o[kéti.

23 Tót e ` &Ihsoûw \lál hs en toîw ªxloiw kaì toîw mayhtaîwa[toû, 2 légvn, &Epì têw Mvsévw kayéd r a w \k á yi s a n

o¥ grammateîw kaì o¥ Farisaîoi: 3 pánta o{n –sa \àn eÊpvsinømîn threîn, threîte kaì poieîte: katà dè tà ¡rga a[tôn m|poieîte, lég o u s i n gàr kaì o[ poioûsin. 4 Desmeúousin gàrfortía baréa kaì dusbástakta, kaì \pitiyéa s i n \p ì toùw*vmouw tôn ˙nyrQpvn, t! dè daktúl~ a[tôn o[ yél o u s i nkinêsai a[tá. 5 Pánta dè tà ¡rga a[tôn poioûsin pròw tòyea yê n a i toîw ˙nyrQpoiw: platúnousin dè tà fulakt}riaa[tôn, kaì megalúnousin tà kráspeda tôn ¥matívn a[tôn:6 filoûsín te t|n prvtoklisían \n toîw deípnoiw, kaì tàwprvtokayed r í a w \n taîw sunagvgaîw, 7 kaì toùw ˙spasmoùw \ntaîw ˙goraîw, kaì kaleîsyai øpò tôn ˙nyrQpvn, ^Rabbí,^R a b b í : 8 ømeîw dè m| klhyête ^Rabbí: e<w gár \stin ømôn `ka yh g h t } w, ` xristów: pántew dè ømeîw ˙delfoí \ste. 9 Kaìpatéra m| kaléshte ømôn \pì têw gêw: e<w gár \stin ` pat|rømôn, ` \n toîw o[ranoîw. 10 mhdè klhyête kayhghtaí: e<w gàrømôn \stin ` kayhght}w, ` xristów. 11 Ô dè meí z v n ømôn ¡staiømôn diákonow. 12 %O stiw dè øcQsei eautón, tapeinvy}setai:kaì –stiw tapeinQsei eautón, øcvy}setai.

13 O[aì dé ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –tikatesyíete tàw o†kíaw tôn xhrôn, kaì profásei makràproseuxómeno i : dià toûto l}cesye per i s s ó t er o n kríma.14 O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –ti kleíete

22.44 øpopódion ♦ øpokátv22.46 a[t! ˙pokriyênai ♦ ˙pokriyênai

a[t!23.2 Mvsévw ♦ Mvüsévw23.3 threîn threîte kaì poieîte ♦

poi}sate kaì threîte23.4 gàr ♦ dè23.4 kaì dusbástakta ♦ ˆkaì

dusbástakta˜23.4 t! dè ♦ a[toì dè t!23.5 platúnousin dè ♦ platúnousin

gàr23.5 tôn ¥matívn a[tôn ♦ —23.6 te ♦ dè

23.7 ^Rabbí ^Rabbí ♦ ^Rabbí23.8 kayhght}w ` xristów ♦

didáskalow23.9 ` pat|r ømôn ` \n toîw o[ranoîw ♦

ømôn ` pat|r ` o[rániow23.10 e<w gàr ømôn \stin ` kayhght}w ♦

–ti kayhght|w ømôn \stin e<w23.13 katesyíete tàw o†kíaw tôn xhrôn,

kaì profásei makràproseuxómenoi: dià toûtol}cesye perissóteron kríma ♦—

23.14 O[aì ømîn, grammateîw kaìFarisaîoi, øpokritaí, –ti ♦ —

22.45 - 23.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


UQ UQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

52

t|n basileían tôn o[ranôn ¡mprosyen tôn ˙nyrQpvn: ømeîwgàr o[k e† s ér xes ye, o[dè toùw e†serxoménouw ˙fíetee†selyeîn.

15 O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –tiperiágete t|n yá l a s s a n kaì t|n jhràn poiêsai £napros}luton, kaì –tan génhtai, poieîte a[tòn u¥òn geén n h wdiplóteron ømôn.

16 O[aì ømîn, `dhgoì tufloí, o¥ légontew, $Ow ©n •mós+ \nt! na!, o[dén \stin: $ow d' ©n •mós+ \n t! xrus! toû naoû,•feílei. 17 Mvroì kaì tufloí: tíw gàr meízvn \stín, ` xrusów, (h` naòw ` agiázvn tòn xrusón; 18 Kaí, $Ow \àn •mós+ \n t!yu s i a s t h r í ~ , o[dén \stin: $ow d' ©n •mós+ \n t! dQr~ t!\p á n v a[toû, •feílei. 19 Mvroì kaì tufloí: tí gàr meîzon, tòdôron, (h tò yusiast}rion tò agiázon tò dôron; 20 Ô o{n•mósaw \n t! yusiasthrí~ •mnúei \n a[t! kaì \n pâsin toîw\p á n v a[toû: 21 kaì ` •mósaw \n t! na! •mnúei \n a[t! kaì \nt! katoik}santi a[tón: 22 kaì ` •mósaw \n t! o[ran! •mnúei\n t! yrón~ toû yeoû kaì \n t! kayhmén~ \pánv a[toû.

23 O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –ti˙podekatoûte tò =dúosmon kaì tò ƒnhyon kaì tò kúminon, kaì˙f}kate tà barútera toû nómou, t|n krísin kaì tòn ¡leon kaìt|n pístin: taûta ¡dei poiêsai, k˙keîna m| ˙fiénai.24 Ô dhgoì tufloí, o¥ diülízontew tòn kQnvpa, t|n dè kámhlonkatapínontew.

25 O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –tikayarízete tò ¡jvyen toû pothríou kaì têw parocídow, ¡svyendè gémousin \j arpagêw kaì ˙dikíaw. 26 Farisaîe tuflé,kayárison prôton tò \ntòw toû pothríou kaì têw parocídow,®na génhtai kaì tò \ktòw a[tôn kayarón.

27 O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –tiparomoiázete táfoiw kekoniaménoiw, o®tinew ¡jvyen mènfaínon t a i qraîoi, ¡svyen dè gém o u s i n •stévn nekrôn kaìpáshw ˙kayarsíaw. 28 O%utvw kaì ømeîw ¡jvyen mèn faínesye

23.17 agiázvn ♦ agiásaw23.18 \àn ♦ ©n23.19 Mvroì kaì ♦ —23.21 katoik}santi ♦ katoikoûnti23.23 tòn ¡leon ♦ tò ¡leow

23.23 ¡dei ♦ ˆdè˜ ¡dei23.25 ˙dikíaw ♦ ˙krasíaw23.26 kaì têw parocídow ♦ —23.26 a[tôn ♦ a[toû

23.15 - 23.28



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


UR URpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

53

toîw ˙nyrQpoiw díkaioi, ¡svyen dé mes t o í \s t e øpokrísevw kaì˙nomíaw.

29 O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –tio†kodomeîte toùw táfouw tôn profhtôn, kaì kosmeîte tàmn h m eî a tôn dikaívn, 30 kaì légete, E† ‘men \n taîw =méraiwtôn patérvn =môn, o[k ©n ‘men koinvnoì a[tôn \n t! a®matitôn profhtôn. 31 %V s t e martureîte eautoîw –ti u¥oí \ste tônfoneusántvn toùw prof}taw: 32 kaì ømeîw plhrQsate tòmétron tôn patérvn ømôn. 33 *O fei w, genn}mata \xi d n ô n , pôwfúghte ˙pò têw krísevw têw geén n h w; 34 Dià toûto, †doú, \gW˙postéllv pròw ømâw prof}taw kaì sofoùw kaì grammateîw:kaì \j a[tôn ˙pokteneîte kaì staurQsete, kaì \j a[tônmastigQsete \n taîw sunagvgaîw ømôn kaì diQjete ˙pò pólevwe† w pólin: 35 –pvw ¡ly+ \f' ømâw pân a<ma díkaion\k xu n ó m e n o n \p ì têw gêw, ˙pò toû a®matow *Abel toû dikaíou,£v w toû a®matow Zaxaríou u¥oû Baraxíou, $on \foneúsatemetajù toû naoû kaì toû yusiasthríou. 36 &A m | n légv ømîn, –ti%hjei pánta taûta \pì t|n geneàn taúthn. taûta pánta

37 Î er o u s a l } m , Î er o u s a l } m , = ˙pokténousa toùw ˙pokteínousa

prof}taw kaì liyoboloûsa toùw ˙pestalménouw pròw a[t}n,posák i w “yél h s a \p i s u n a g a g eî n tà tékna sou, $on trópon\p i s u n á g ei ªrniw tà nossía eautêw øpò tàw ptérugaw, kaì o[k“yel } s a t e . 38 &I d o ú , ˙fíetai ømîn ` oÂkow ømôn ¡rhmow.39 Légv gàr ømîn, o[ m} me Êdhte ˙p' ƒrti, £vw ©n eÊphte,E[loghménow ` \rxómenow \n •nómati kuríou.

24 Kaì \jelyWn ` &Ihs oûw \p or eúet o ˙p ò toû ¥er oû: kaìpro s ê l yo n o¥ mayhtaì a[toû \pideîjai a[t! tàw

o†kodomàw toû ¥eroû. 2 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, O[ blépetepánta taûta; &A m | n légv ømîn, o[ m| ˙fey_ @de líyow \pì taûta pánta

líyon, $ow o[ kataluy}setai.

23.28 mestoí \ste ♦ \ste mestoì23.30 ‘men \n ♦ æmeya \n23.30 ‘men koinvnoì a[tôn ♦ æmeya

a[tôn koinvnoì23.34 kaì \j a[tôn ˙pokteneîte ♦ \j

a[tôn ˙pokteneîte23.35 \kxunómenon ♦ \kxunnómenon23.36 –ti ♦ —23.36 pánta taûta ♦ taûta pánta

23.37 ˙pokténousa ♦ ˙pokteínousa23.37 \pisunágei ªrniw ♦ ªrniw

\pisunágei23.37 eautêw ♦ a[têw24.1 \poreúeto ˙pò toû ¥eroû ♦ ˙pò

toû ¥eroû \poreúeto24.2 &Ihsoûw ♦ ˙pokriyeìw24.2 pánta taûta ♦ taûta pánta

23.29 - 24.2



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


US US

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

54

3 Kayhménou dè a[toû \pì toû ªrouw tôn &Elaiôn,prosêlyon a[t! o¥ mayhtaì kat' †dían, légontew, E†pè =mîn,póte taûta ¡s t a i ; Kaì tí tò shmeîon têw sêw parousíaw, kaì têwsunteleíaw toû a†ônow; 4 Kaì ˙pokriyeì w ` &Ihsoûw eÂpena[to î w, Blépete, m} tiw ømâw plan}s+. 5 Polloì gàr\l eú s o n t a i \p ì t! •nómatí mou, légontew, &EgQ e†mi ` xristów:kaì polloùw plan}sousin. 6 Mell}sete dè ˙koúein polémouwkaì ˙koàw polémvn: `râte, m| yroeîsye: deî gàr pántagenésyai: ˙ll' o·pv \stìn tò télow. 7 &E g er y} s et a i gàr ¡yn o w\p ì ¡yn o w, kaì basileía \pì basileían: kaì ¡sontai limoì kaìloi m o ì kaì seismoì katà tópouw. 8 Pánta dè taûta ˙rx|&vdínvn. 9 Tóte paradQsousin ømâw e†w ylícin, kaì˙poktenoûsin ømâw: kaì ¡sesye misoúmenoi øpò pántvn tôn\yn ô n dià tò ªnomá mou. 10 Kaì tóte skandalisy}sontaipolloí, kaì ˙ll}louw paradQsousin, kaì mis}sousin˙ll}louw. 11 Kaì polloì ceudoprofêtai \gery}sontai, kaìplan}sousin polloúw. 12 Kaì dià tò plhyunyênai t|n˙nomían, cug}setai = ˙gáph tôn pollôn: 13 ` dè øpomeínaw e†wtélow, o˚tow svy}setai. 14 Kaì khruxy} s et a i toûto tòe[ a g g él i o n têw basileíaw \n –l+ t_ o†koumén+ e†w martúrionpâsin toîw ¡ynesin: kaì tóte %hjei tò télow.

15 %O tan o{n Êdhte tò bdélugma têw \rhmQsevw, tò ]hyèndià Dani|l toû prof}tou, estWw \n tóp~ agí~ — `˙naginQskvn noeítv — 16 tóte o¥ \n t_ &IoudaíŸ feugétvsan\p ì tà ªrh: 17 ` \pì toû dQmatow m| katabainétv Órai tà \k têwo†kíaw a[toû: 18 kaì ` \n t! ˙gr! m| \pistrecátv •písv Óraità ¥mátia a[toû. 19 O[aì dè taîw \n gastrì \xo ú s a i w kaì taîwyh l a z o ú s a i w \n \keí n a i w taîw =méraiw. 20 Proseúxes ye dè ®nam| génhtai = fug| ømôn xei m ô n o w, mhdè sabbát~. 21 *E s t a igàr tóte yl í c i w megálh, o®a o[ gégonen ˙p' ˙rxêw kósmou £vwtoû nûn, o[d' o[ m| génhtai. 22 Kaì e† m| \kolobQyhsan a¥=mérai \keînai, o[k ©n \sQyh pâsa sárj: dià dè toùw\k l ek t o ù w kolobvy}sontai a¥ =mérai \keînai. 23 Tóte \án tiwømîn eÊp+, &Idoú, @de ` xristów, æ @de, m| pisteúshte.

24.3 têw sunteleíaw ♦ sunteleíaw24.6 pánta ♦ —24.7 loimoì kaì ♦ —24.15 estWw ♦ estòw

24.16 \pì ♦ e†w24.17 katabainétv ♦ katabátv24.18 tà ¥mátia ♦ tò ¥mátion

24.3 - 24.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


UT UTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

55

24 &E g er y} s o n t a i gàr ceudóxristoi kaì ceudoprofêtai, kaìdQsousin shmeîa megála kaì térata, %vste planêsai, e†dun a t ó n , kaì toùw \klektoúw. 25 &I d o ú , proeírhka ømîn. 26 &E à no{n eÊpvsin ømîn, &Idoú, \n t_ \r}m~ \stín, m| \j él yh t e: &I d o ú ,\n toîw tameíoiw, m| pisteúshte. 27 %V s p er gàr = ˙strap|\j ér xet a i ˙pò ˙natolôn kaì faínetai £vw dusmôn, o%utvw¡s t a i kaì = parousía toû u¥oû toû ˙nyrQpou. 28 %O pou gàr =

\àn ” tò ptôma, \keî sunaxy}sontai o¥ ˙etoí.29 E[yév w dè metà t|n ylícin tôn =merôn \keínvn, ` %hliow

skotisy}setai, kaì = sel } n h o[ dQsei tò fég g o w a[têw, kaì o¥˙stérew pes o û n t a i ˙pò toû o[ranoû, kaì a¥ dunámeiw tôno[ra n ô n saleuy}sontai. 30 Kaì tóte fan}setai tò shmeîontoû u¥oû toû ˙nyrQpou \n t! o[ran!: kaì tóte kócontaipâsai a¥ fulaì têw gêw, kaì ªcontai tòn u¥òn toû ˙nyrQpou\r xó m en o n \p ì tôn nefelôn toû o[ranoû metà dunámevw kaìdójhw pollêw. 31 Kaì ˙posteleî toùw ˙ggélouw a[toû metàsálpiggow fvnêw megálhw, kaì \pisunájousin toùw \klektoùwa[toû \k tôn tessárvn ˙némvn, ˙p' ƒkrvn o[ranôn £vwƒkrvn a[tôn.

32 &A p ò dè têw sukêw máyet e t|n parabol}n: –tan ædh `kládow a[têw génhtai apalów, kaì tà fúlla \kfú+, ginQskete–ti \ggùw tò yér o w: 33 o%utvw kaì ømeîw, –tan Êdhte taûta pánta taûta

pánta, ginQskete –ti \ggúw \stin \pì yúraiw. 34 &A m | n légvømîn, o[ m| parély+ = gen eà a%uth, £vw ©n pánta taûtagénhtai. 35 Ô o[ranòw kaì = gê pareleúsontai, o¥ dè lógoi mouo[ m| parélyvsin. 36 Perì dè têw =méraw \keínhw kaì %vrawo[deìw oÂden, o[dè o¥ ƒggeloi tôn o[ranôn, e† m| ` pat}r moumónow. 37 %V s p er dè a¥ =mérai toû Nôe, o%utvw ¡stai kaì =parousía toû u¥oû toû ˙nyrQpou. 38 %V s p er gàr ‘san \n taîw=méraiw taîw prò toû kataklusmoû trQgontew kaì pínontew,gamoûntew kaì \kgamízontew, ƒxr i «w =méraw e†sêlyen Nôe e†wt|n kibvtón, 39 kaì o[k ¡gnvsan, £vw ‘lyen ` kataklusmòw

24.27 kaì = ♦ =24.28 gàr ♦ —24.30 t! ♦ —24.31 fvnêw ♦ —24.31 £vw ♦ £vw ˆtôn˜24.33 taûta pánta ♦ pánta taûta24.34 o[ ♦ –ti o[24.35 pareleúsontai ♦ pareleúsetai

24.36 e† m| ` pat}r mou ♦ o[dè ` u¥ów, e†m| ` pat|r

24.37 dè ♦ gàr24.37 kaì ♦ —24.38 %Vsper ♦ qw24.38 =méraiw ♦ =méraiw ˆ\keínaiw˜24.38 \kgamízontew ♦ gamízontew

24.24 - 24.39



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


UU UU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

56

kaì ‘ren ßpantaw, o%utvw ¡stai kaì = parousía toû u¥oû toû˙nyrQpou. 40 Tóte dúo ¡sontai \n t! ˙gr!: ` e<wparal a m b á n et a i , kaì ` e<w ˙fíetai. 41 Dúo ˙l}yousai \n t!múlvni: mía paralambánetai, kaì mía ˙fíetai. 42 Grhgoreîteo{n, –ti o[k oÊdate poíŸ %vrŸ ` kúriow ømôn ¡rxet a i . 43 &E k eî n odè ginQskete, –ti e† Ædei ` o†kodespóthw poíŸ fulak_ `klépthw ¡rxet a i , \g r h g ó r h s en ƒn, kaì o[k ©n eÊasendiorugênai t|n o†kían a[toû. 44 Dià toûto kaì ømeîw gínesye£t o i m o i : –ti " %vrŸ o[ dokeîte, ` u¥òw toû ˙nyrQpou ¡rxet a i .45 Tíw ƒra \stìn ` pistòw doûlow kaì frónimow, $on katésthsen `kúriow a[toû \p ì têw yer a p eí a w a[toû, toû didónai a[toîw t|ntrof|n \n kair!; 46 Makáriow ` doûlow \keînow, $on \lyWn `kúriow a[toû eø r } s ei poioûnta o%utvw. 47 &A m | n légv ømîn, –ti\p ì pâsin toîw øpárxousin a[toû katast}sei a[tón. 48 &E à n dèeÊ p + ` kakòw doûlow \keînow \n t_ kardíŸ a[toû, Xronízei `kúriów mou \l yeî n , 49 kaì ƒrjhtai túptein toùw sundoúlouw,\s yí ei n dè kaì pínein metà tôn meyu ó n t v n , 50 %hjei ` kúriow toûdoúlou \keínou \n =mérŸ " o[ prosdokÅ, kaì \n %vrŸ " o[ginQskei, 51 kaì dixotom}sei a[tón, kaì tò mérow a[toû metàtôn øpokritôn y}sei: \keî ¡stai ` klauymòw kaì ` brugmòw tôn•dóntvn.

25 Tót e `moivy}s et ai = bas il eía tôn o[r anôn dékaparyén o i w, a®tinew laboûsai tàw lampádaw ˙utôn

\j ê l yo n e† w ˙pánthsin toû numfíou. 2 Pénte dè ‘san \j a[tônfrónimoi, kaì a¥ pénte mvraí. 3 A®tinew mvraí, laboûsai tàwlampádaw a[tôn, o[k ¡labon mey' eautôn ¡laion: 4 a¥ dèfrónimoi ¡labon ¡laion \n toîw ˙ggeíoiw a[tôn metà tônla m p á d v n ˙utôn. 5 Xronízontow dè toû numfíou, \nústajanpâsai kaì \káyeu d o n . 6 Méshw dè nuktòw kraug| gégonen,

24.39 kaì = ♦ ˆkaì˜ =24.40 ˙gr! ` ♦ ˙gr!24.40 kaì ` ♦ kaì24.41 múlvni ♦ múl~24.42 %vrŸ ♦ =mérŸ24.43 diorugênai ♦ dioruxyênai24.44 %vrŸ o[ dokeîte ♦ o[ dokeîte %vrŸ24.45 a[toû \pì têw yerapeíaw a[toû

toû didónai ♦ \pì têw o†keteíawa[toû toû doûnai

24.46 poioûnta o%utvw ♦ o%utvw poioûnta24.48 ` kúriów mou ♦ mou ` kúriow24.48 \lyeîn ♦ —

24.49 sundoúlouw ♦ sundoúlouw a[toû24.49 \syíein dè kaì pínein ♦ \syí+ dè

kaì pín+25.1 ˙utôn ♦ eautôn25.1 ˙pánthsin ♦ øpánthsin25.2 ‘san \j a[tôn ♦ \j a[tôn ‘san25.2 frónimoi kaì a¥ pénte mvraí ♦

mvraì kaì pénte frónimoi25.3 A®tinew ♦ A¥ gàr25.4 ˙ggeíoiw a[tôn ♦ ˙ggeíoiw25.4 lampádvn ˙utôn ♦ lampádvn

eautôn

24.40 - 25.6



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


UV UVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

57

&I d o ú , ` numfíow ¡rxet a i , \j ér xes ye e† w ˙pánthsin a[toû.7 Tóte “géryhsan pâsai a¥ paryén o i \k eî n a i , kaì \kósmhsantàw lampádaw ˙utôn. 8 A¥ dè mvraì taîw fronímoiw eÂpon, Dóte=mîn \k toû \laíou ømôn, –ti a¥ lampádew =môn sbénnuntai.9 &A p e k r í y h s a n dè a¥ frónimoi, légousai, M}pote o[k ˙rkés+=mîn kaì ømîn: poreúesye dè mâllon pròw toùw pvloûntaw kaì˙gorásate eautaîw. 10 &A p e r x o m é n v n dè a[tôn ˙gorásai,‘lyen ` numfíow: kaì a¥ £toimoi e†sêlyon met' a[toû e†w toùwgámouw, kaì \kleísyh = yúra. 11 %U s t er o n dè ¡rxontai kaì a¥loipaì paryén o i , légousai, Kúrie, kúrie, ƒnoijon =mîn. 12 Ôdè ˙pokriyeì w eÂ p en , &A m | n légv ømîn, o[k oÂda ømâw.13 Grhgoreîte o{n, –ti o[k oÊdate t|n =méran o[dè t|n %vran, \n" ` u¥òw toû ˙nyrQpou ¡rxetai.

14 %V s p er gàr ƒnyrvpow ˙podhmôn \kálesen toùw †díouwdoúlouw, kaì parédvken a[toîw tà øpárxonta a[toû: 15 kaì >mèn ¡dvken pén t e tálanta, > dè dúo, > dè £n, ekást~ katà t|n†dían dúnamin: kaì ˙ped}mhsen e[yév w. 16 Poreuyeì w dè ` tàpénte tálanta labWn e†rgásato \n a[toîw, kaì \poíhsen ƒllapénte tálanta. 17 ^V s a ú t v w kaì ` tà dúo \kérdhsen kaì a[tòwƒlla dúo. 18 Ô dè tò ¢n labWn ˙pelyWn *vrujen \n t_ g_, kaì˙pékrucen tò ˙rgúrion toû kuríou a[toû. 19 Metà dè xrónonpolùn ¡rxet a i ` kúriow tôn doúlvn \keínvn, kaì sunaírei met 'a[tôn lógon. 20 Kaì proselyWn ` tà pénte tálanta labWnpr o s } n eg k en ƒlla pénte tálanta, légvn, Kúrie, pén t etá l a n t á moi parédvkaw: Êde, ƒlla pénte tálanta \kérdhsa\p ' a[toîw. 21 *E f h dè a[t! ` kúriow a[toû, E{, doûle ˙gayèkaì pisté, \pì •líga ‘w pistów, \pì pollôn se katast}sv:eÊ s el ye e† w t|n xaràn toû kuríou sou. 22 ProselyWn dè kaì `tà dúo tálanta labWn eÂpen, Kúrie, dúo tálantá moiparédvkaw: Êde, ƒlla dúo tálanta \kérdhsa \p' a[toîw.

25.6 ¡rxetai ♦ —25.6 a[toû ♦ â[toû˜25.7 ˙utôn ♦ eautôn25.8 eÂpon ♦ eÂpan25.9 o[k ♦ o[ m|25.9 dè mâllon ♦ mâllon25.13 \n " ` u¥òw toû ˙nyrQpou ¡rxetai

♦ —25.16 dè ♦ —25.16 e†rgásato ♦ “rgásato25.16 \poíhsen ƒlla pénte tálanta ♦

\kérdhsen ƒlla pénte

25.17 kaì ` ♦ `25.17 kaì a[tòw ♦ —25.18 \n t_ g_ kaì ˙pékrucen ♦ gên kaì

¡krucen25.19 xrónon polùn ♦ polùn xrónon25.19 met' a[tôn lógon ♦ lógon met'

a[tôn25.20 \p' a[toîw ♦ —25.21 dè ♦ —25.22 dè ♦ ˆdè˜25.22 labWn ♦ —25.22 \p' a[toîw ♦ —

25.7 - 25.22



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


VM VM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

58

23 *E f h a[t! ` kúriow a[toû, E{, doûle ˙gayè kaì pisté, \pì•líga ‘w pistów, \pì pollôn se katast}sv: eÊselye e†w t|nxa r à n toû kuríou sou. 24 ProselyWn dè kaì ` tò ¢n tálantone† l h f W w eÂ p en , Kúrie, ¡gnvn se –ti sklhròw eÂ ƒnyrvpow,yer í z v n –pou o[k ¡speiraw, kaì sunágvn –yen o[dieskórpisaw: 25 kaì fobhyeí w, ˙pelyWn ¡kruca tò tálantónsou \n t_ g_: Êde, ¡xei w tò són. 26 &A p o k r i y e ì w dè ` kúriow a[toûeÂ p en a[t!, Ponhrè doûle kaì •knhré, Ædeiw –ti yer í z v –pouo[k ¡speira, kaì sunágv –yen o[ dieskórpisa: 27 ¡d ei o{n sebaleîn tò ˙rgúrión mou toîw trapezítaiw, kaì \lyWn \gW\k o m i s á m h n ©n tò \mòn sùn tók~. 28 *A r a t e o{n ˙p' a[toû tòtálanton, kaì dóte t! ¡xo n t i tà déka tálanta. 29 T! gàr¡xo n t i pantì doy}setai, kaì perisseuy}setai: ˙pò dè toû m|¡xo n t o w, kaì $o ¡xei , ˙ry}setai ˙p' a[toû. 30 Kaì tòn ˙xreîondoûlon \kbálete e†w tò skótow tò \jQteron. &Ekeî ¡stai `klauymòw kaì ` brugmòw tôn •dóntvn.

31 %O tan dè ¡l y+ ` u¥òw toû ˙nyrQpou \n t_ dój+ a[toû, kaìpántew o¥ ßgioi ƒggeloi met' a[toû, tóte kayísei \pì yrónoudójhw a[toû, 32 kaì sunaxy} s et a i ¡m p r o s yen a[toû pánta tà¡yn h , kaì ˙forieî a[toùw ˙p' ˙ll}lvn, %vsper ` poim|n˙forízei tà próbata ˙pò tôn \rífvn: 33 kaì st}sei tà mènpróbata \k dej i ô n a[toû, tà dè \rífia \j e[vnúmvn. 34 Tóte\r eî ` basileùw toîw \k dej i ô n a[toû, Deûte, o¥ e[loghménoitoû patrów mou, klhronom}sate t|n =toimasménhn ømînbasileían ˙pò katabolêw kósmou. 35 &E p eí n a s a gár, kaì\d Q k a t é moi fageîn: \díchsa, kaì \potísaté me: jén o w æmhn,kaì sunhgágeté me: 36 gumnów, kaì periebáleté me: “syén h s a ,kaì \peskécasyé me: \n fulak_ æmhn, kaì ælyet e prów me.37 Tóte ˙pokriy}sontai a[t! o¥ díkaioi, légontew, Kúrie, pótesè eÊdomen pei n ô n t a , kaì \yr éc a m en ; (H dicônta, kaì\p o t í s a m en ; 38 Póte dé se eÊdomen jén o n , kaì sunhgágomen; (Hgumnón, kaì periebálomen; 39 Póte dé se eÊdomen ˙syen ê , (h \nfulak _ , kaì ælyomen prów se; 40 Kaì ˙pokriyeì w ` basileùw\r eî a[toîw, &Am|n légv ømîn, \f' –son \poi}sate enì toútvn

25.27 o{n se ♦ se o{n25.27 tò ˙rgúrión ♦ tà ˙rgúriá25.29 ˙pò dè toû ♦ toû dè25.31 ßgioi ♦ —

25.32 sunaxy}setai ♦ sunaxy}sontai25.32 ˙forieî ♦ ˙forísei25.36 ælyete ♦ ælyate25.39 ˙syenê ♦ ˙syenoûnta

25.23 - 25.40



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


VN VNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

59

tôn ˙delfôn mou tôn \laxístvn, \moì \poi}sate. 41 Tóte \reîkaì toîw \j e[vnúmvn, Poreúesye ˙p' \moû, o¥ kathraménoi, e†wtò pûr tò a†Qnion, tò =toimasménon t! diaból~ kaì toîw˙ggéloiw a[toû. 42 &E p eí n a s a gár, kaì o[k \dQkaté moi fageîn:\d í c h s a , kaì o[k \potísaté me: 43 jénow æmhn, kaì o[sunhgágeté me: gumnów, kaì o[ periebáleté me: ˙syen } w, kaì \nfulak_, kaì o[k \peskécasyé me. 44 Tóte ˙pokriy}sontai kaìa[toí, légontew, Kúrie, póte sè eÊdomen pei n ô n t a , (h dicônta, (hjénon, (h gumnón, (h ˙syen ê , (h \n fulak_, kaì o[ dihkon}saménsoi; 45 Tóte ˙pokriy}setai a[toîw, lég v n , &A m | n légv ømîn, \f'–s o n o[k \poi}sate enì toútvn tôn \laxístvn, o[dè \moì\p o i } s a t e. 46 Kaì ˙peleúsontai o˚toi e†w kólasin a†Qnion: o¥dè díkaioi e†w zv|n a†Qnion.

26 Kaì \géneto –te \télesen ` &Ihsoûw pánt aw toùw lógouwtoútouw, eÂpen toîw mayhtaîw a[toû, 2 OÊdate –ti metà

dúo =méraw tò Pásxa gínetai, kaì ` u¥òw toû ˙nyrQpouparadídotai e†w tò staurvyênai. 3 Tóte sun}xyh s a n o¥˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw kaì o¥ presbúteroi toû laoû e†wt|n a[l|n toû ˙rxierévw toû legoménou Kaïáfa, 4 kaìsunebouleúsanto ®na tòn &Ihsoûn dól~ krat}svsin kaì˙pokteínvsin. 5 *E l eg o n dé, M| \n t_ eort_, ®na m| yó r u b o wgénhtai \n t! la!. 6 Toû dè &Ihsoû genoménou \n BhyaníŸ \no†kíŸ Símvnow toû leproû, 7 prosêlyen a[t! gun|˙lábastron múrou ¡xo u s a barutímou, kaì katéxeen \pì t|nkefal|n a[toû ˙nakeiménou. 8 &I d ó n t ew dè o¥ mayhtaì a[toû“ganákthsan, légontew, E†w tí = ˙pQleia a%uth; 9 &H d ú n a t o gàrtoûto tò múron prayênai polloû, kaì doyênai ptvxoîw. toîw ptvxoîw

10 Gnoùw dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Tí kópouw paréxet e t_gunaikí; *Ergon gàr kalòn e†rgásato e†w \mé. 11 Pántote gàr Toùw ptvxoùw

gàr pántotetoùw ptvxoùw ¡xet e mey' eautôn, \mè dè o[ pántote ¡xet e.12 Baloûsa gàr a%uth tò múron toûto \pì toû sQmatów mou, pròwtò \ntafiásai me \poíhsen. 13 &A m | n légv ømîn, –pou \ànkhruxy_ tò e[aggélion toûto \n –l~ t! kósm~, lalhy}setai

25.41 o¥ ♦ ô¥˜26.3 grammateîw kaì o¥ ♦ —26.7 ˙lábastron múrou ¡xousa ♦

¡xousa ˙lábastron múrou26.7 t|n kefal|n ♦ têw kefalêw

26.8 a[toû ♦ —26.9 &Hdúnato ♦ &Edúnato26.9 tò múron ♦ —26.10 e†rgásato ♦ “rgásato

25.41 - 26.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


VO VO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

60

kaì $o \poíhsen a%uth, e†w mnhmósunon a[têw. 14 Tóte poreuyeì we< w tôn dQdeka, ` legómenow &Ioúdaw &IskariQthw, pròw toùw˙rxiereîw, 15 eÂ p en , Tí yél et é moi doûnai, k˙gW ømînkaì \gW

paradQsv a[tón; O¥ dè ¡sthsan a[t! triákonta ˙rgúria.16 Kaì ˙pò tóte \z}tei e[kairían ®na a[tòn parad!.

17 T_ dè prQt+ tôn ˙zúmvn prosêlyon o¥ mayhtaì t!&I h s o û , légontew a[t!, Poû yél ei w etoimásomén soi fageîn tòetoimásvmén

Pás xa ; 18 Ô dè eÂpen, Ûpágete e†w t|n pólin pròw tòn deîna,kaì eÊpate a[t!, Ô didáskalow légei, Ô kairów mou \ggúw\s t i n : pròw sè poiô tò Pásxa met à tôn mayhtôn mou. 19 Kaì\p o í h s a n o¥ mayhtaì qw sunétajen a[toîw ` &Ihsoûw, kaì=toímasan tò Pásxa. 20 &O cíaw dè genoménhw ˙nékeito metàtôn dQdeka. 21 Kaì \syióntvn a[tôn eÂpen, &Am|n légv ømîn–ti e<w \j ømôn paradQsei me. 22 Kaì lupoúmenoi sfódraærjanto légein a[t! £kastow a[tôn, M}ti \gQ e†mi, kúrie;23 Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p en , Ô \mbácaw met' \moû \n t! trublí~t|n xeî r a , o˚tów me paradQsei. 24 Ô mèn u¥òw toû ˙nyrQpouøpágei, kayWw gégraptai perì a[toû: o[aì dè t! ˙nyrQp~\k eí n ~ , di' o˚ ` u¥òw toû ˙nyrQpou paradídotai: kalòn ‘na[t! e† o[k \genn}yh ` ƒnyrvpow \keînow. 25 &A p o k r i y e ì w dè&I o ú d a w ` paradidoùw a[tòn eÂ p en , M}ti \gQ e†mi, ]abbí; Légeia[t!, Sù eÂpaw. 26 &E s yi ó n t v n dè a[tôn, labWn ` &Ihsoûw tònƒrton, kaì e[ xa r i s t } s a w, ¡k l a s en kaì \dídou toîw mayhtaîw,kaì eÂpen, Lábete, fágete: toûtó \stin tò sômá mou. 27 KaìlabWn tò pot}rion, kaì e[xarist}saw, ¡dvken a[toîw, lég v n ,Píete \j a[toû pántew: 28 toûto gár \stin tò a<má mou, tò têwkainêw diay}khw, tò per ì pollôn \kxunómenon e†w ƒfesinamartiôn. 29 Légv dè ømîn –ti o[ m| pív ˙p' ƒrti \k toútou toûgenn}matow têw ˙mpélou, £vw têw =méraw \keínhw –tan a[tòpínv mey' ømôn kainòn \n t_ basileíŸ toû patrów mou.

30 Kaì ømn}santew \jêlyon e†w tò ªrow tôn &Elaiôn.

26.17 a[t! ♦ —26.17 etoimásomén ♦ etoimásvmén26.22 £kastow a[tôn ♦ e<w £kastow26.23 \n t! trublí~ t|n xeîra ♦ t|n

xeîra \n t! trublí~26.26 tòn ♦ —26.26 e[xarist}saw ♦ e[log}saw

26.26 \dídou ♦ doùw26.26 kaì eÂpen ♦ eÂpen26.27 tò ♦ —26.28 tò têw kainêw ♦ têw26.28 \kxunómenon ♦ \kxunnómenon26.29 –ti ♦ —26.29 genn}matow ♦ gen}matow

26.14 - 26.30



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


VP VPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

61

31 Tóte légei a[toîw ` &Ihsoûw, Pántew ømeîwskandalisy}sesye \n \moì \n t_ nuktì taút+: gégraptai gár,Patájv tòn poiména, kaì diaskorpisy}setai tà próbata têwpoímnhw. 32 Metà dè tò \geryênaí me, proájv ømâw e†w t|nGalilaían. 33 &A p o k r i y e ì w dè ` Pétrow eÂpen a[t!, E† pántewskandalisy}sontai \n soí, \gW dè o[dépote o[dépote

skandalisy}s o m a i . 34 *E f h a[t! ` &Ihsoûw, &Am|n légv soi–ti \n taút+ t_ nuktí, prìn ˙léktora fvnêsai, trìw ˙parn}s+me. 35 Légei a[t! ` Pétrow, K©n dé+ me sùn soì ˙poyaneîn, o[m} se ˙parn}svmai. Ômoívw dè kaì pántew o¥ mayhtaì eÂpon. ˙parn}somai

36 Tóte ¡rxet a i met' a[tôn ` &Ihsoûw e†w xvríon legómenonGeys h m a n ê , kaì légei toîw mayhtaîw, Kayísate a[toû, £vw o˚˙pelyWn proseújvmai \keî. 37 Kaì paralabWn tòn Pétron kaìtoùw dúo u¥oùw Zebedaíou, ærjato lupeîsyai kaì ˙dhmoneîn.38 Tóte légei a[toîw ` &Ihsoûw, Per í l u p ó w \s t i n = cux} mou £vwya n á t o u : meínate @de kaì grhgoreîte met' \moû. 39 Kaìpr o s el yW n mikrón, ¡pesen \pì prósvpon a[toû proseuxómenowkaì légvn, Páter mou, e† dunatón \stin, parelyét v ˙p' \moûtò pot}rion toûto: pl|n o[x qw \gW yél v , ˙ll' qw sú. 40 Kaì¡r xet a i pròw toùw mayhtáw, kaì eørískei a[toùw kayeú d o n t a w,kaì légei t! Pét r ~ , O %utvw o[k †sxúsate mían %vrangrhgorêsai met' \moû; 41 Grhgoreîte kaì proseúxes ye, ®na m|e† s él yh t e e† w peirasmón: tò mèn pneûma próyumon, = dè sàrj˙syen } w. 42 Pálin \k deu t ér o u ˙pelyWn proshújato, légvn,Páter mou, e† o[ dúnatai toûto tò pot}rion parelyeî n ˙p'\m o û , \à n m| a[tò pív, genhy}tv tò yél h m á sou. 43 Kaì \lyWneø r í s k ei a[toùw pálin kayeú d o n t a w, ‘san gàr a[tôn o¥•fyalmoì bebarhménoi. 44 Kaì ˙feìw a[toùw ˙pelyWn pálinproshújato \k trítou, tòn a[tòn lógon e†pQn. 45 Tóte ¡rxet a ipròw toùw mayhtàw a[toû, kaì légei a[toîw, Kayeú d et e tò

26.31 diaskorpisy}setai ♦diaskorpisy}sontai

26.33 dè o[dépote ♦ o[dépote26.35 ˙parn}svmai ♦ ˙parn}somai26.35 dè ♦ —26.35 eÂpon ♦ eÂpan26.36 Geyshmanê ♦ Geyshmanì26.36 o˚ ♦ ô˚˜26.36 proseújvmai \keî ♦ \keî

proseújvmai26.38 ` &Ihsoûw ♦ —

26.39 proselyWn ♦ proelyWn26.39 parelyétv ♦ parelyátv26.42 tò pot}rion parelyeîn ˙p' \moû ♦

parelyeîn26.43 eørískei a[toùw pálin ♦ pálin

e˚ren a[toùw26.44 ˙pelyWn pálin ♦ pálin ˙pelyWn26.44 e†pQn ♦ e†pWn pálin26.45 a[toû ♦ —26.45 tò ♦ ˆtò˜

26.31 - 26.45



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


VQ VQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

62

loipòn kaì ˙napaúesye: †doú, æggiken = %vra, kaì ` u¥òw toû˙nyrQpo u paradídotai e†w xeî r a w amartvlôn. 46 &E g eí r es ye,ƒgvmen. &Idoú, æggiken ` paradidoúw me.

47 Kaì ¡ti a[toû laloûntow, †doú, &Ioúdaw e<w tôn dQdeka‘lyen , kaì met' a[toû ªxlow polùw metà maxairôn kaì júlvn,˙pò tôn ˙rxierévn kaì presbutérvn toû laoû. 48 Ô dèparadidoùw a[tòn ¡d v k en a[toîw shmeîon, légvn, $On ©nfil}sv, a[tów \stin: krat}sate a[tón. 49 Kaì e[yév wproselyWn t! &Ihsoû eÂpen, Xaîre, ]abbí: kaì katefílhsena[tón. 50 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t!, Êtaîre, \f' > párei; Tóteproselyóntew \pébalon tàw xeî r a w \p ì tòn &Ihsoûn, kaì\k r á t h s a n a[tón. 51 Kaì †doú, e<w tôn metà &Ihsoû, \kteínawt|n xeî r a , ˙péspasen t|n máxairan a[toû, kaì patájaw tòndoûlon toû ˙rxierévw ˙feîlen a[toû tò &vtíon. 52 Tóte légeia[t! ` &I h s o û w, &A p ó s t r e c ó n sou t|n máxairan e†w tòn tópona[têw: pántew gàr o¥ labóntew máxairan \n maxaírŸ˙poyanoûntai. 53 (H dokeîw –ti o[ dúnamai ƒrti parakalésaitòn patéra mou, kaì parast}sei moi pleíouw (h dQdekalegeônaw ˙ggélvn; 54 Pôw o{n plhrvyôsin a¥ grafaí, –tio%utvw deî gen és ya i ; 55 &E n \k eí n + t_ %vrŸ eÂpen ` &Ihsoûw toîwªxloiw, ^Vw \pì l+st|n \j}lyet e metà maxairôn kaì júlvnsullabeîn me; Kay' =méran pròw ømâw \kayez ó m h n didáskvn\n t! ¥er ! , kaì o[k \krat}saté me. 56 Toûto dè –lon gégonen,®na plhrvyôsin a¥ grafaì tôn profhtôn. Tóte o¥ mayhtaìpántew ˙féntew a[tòn ¡fugon.

57 O¥ dè krat}santew tòn &Ihsoûn ˙p}gagon pròw Kaïáfantòn ˙rxieréa, –pou o¥ grammateîw kaì o¥ presbúteroisun}xyh s a n . 58 Ô dè Pét r o w “koloúyei a[t! ˙pò makróyen ,£v w têw a[lêw toû ˙rxierévw, kaì e†selyWn ¡sv \káyhto metàtôn øphretôn, †deîn tò télow. 59 O¥ dè ˙rxiereîw kaì o¥presbúteroi kaì tò sunédrion –lon \z}toun ceudomarturíankatà toû &Ihsoû, –pvw yanatQsvsin a[tón. 60 Kaì o[x e˚ron:

26.50 > ♦ $o26.52 sou t|n máxairan ♦ t|n

máxairán sou26.52 maxaírŸ ˙poyanoûntai ♦

maxaír+ ˙poloûntai26.53 ƒrti ♦ —26.53 pleíouw (h dQdeka legeônaw ♦

ƒrti pleív dQdeka legiônaw

26.55 \j}lyete ♦ \j}lyate26.55 pròw ømâw \kayezómhn didáskvn

\n t! ¥er! ♦ \n t! ¥er!\kayezómhn didáskvn

26.59 o¥ presbúteroi kaì ♦ —26.59 yanatQsvsin a[tón ♦ a[tòn

yanatQsvsin

26.46 - 26.60



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


VR VRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

63

kaì pollôn ceudomartúrvn proselyóntvn, o[x e˚ron.61 %U s t er o n dè proselyóntew dúo ceudomárturew eÂpon, O˚tow¡f h , Dúnamai katalûsai tòn naòn toû yeo û , kaì dià triôn=merôn o†kodomêsai a[tón. 62 Kaì ˙nastàw ` ˙rxiereùw eÂpena[t!, O[dèn ˙pokrín+; Tí o˚toí sou katamarturoûsin; 63 Ôdè &Ihsoûw \siQpa. Kaì ˙pokriyeì w ` ˙rxiereùw eÂpen a[t!,&E j o r k í z v se katà toû yeo û toû zôntow, ®na =mîn eÊp+w e† sù eÂ` xristów, ` u¥òw toû yeo û . 64 Légei a[t! ` &Ihsoûw, Sù eÂpaw.Pl|n légv ømîn, ˙p' ƒrti ªcesye tòn u¥òn toû ˙nyrQpoukay}menon \k dej i ô n têw dunámevw kaì \rxómenon \pì tônnefelô n toû o[ranoû. 65 Tóte ` ˙rxiereùw diérrhjen tà ¥mátiaa[toû, légvn –ti &Eblasf}mhsen: tí ¡t i xr eí a n ¡xo m enmartúrvn; *Ide, nûn “koúsate t|n blasfhmían a[toû. 66 Tíømîn dokeî; O¥ dè ˙pokriyén t ew eÂ p o n , *E n o xo w ya n á t o u \s t í n .67 Tóte \néptusan e†w tò prósvpon a[toû kaì \k o l á f i s a na[tón: o¥ dè \rrápisan, 68 légontew, Prof}teuson =mîn,Xristé, tíw \stin ` paísaw se;

69 Ô dè Pét r o w ¡j v \k á yh t o \n t_ a[l_: kaì prosêlyena[ t ! mía paidískh, légousa, Kaì sù ‘sya met à &I h s o û toûGalilaíou. 70 Ô dè “rn}sato ¡mprosyen a[tôn pántvn,légvn, O[k oÂda tí légeiw. 71 &E j el yó n t a dè a[tòn e†w tònpulôna, eÂden a[tòn ƒllh, kaì légei a[toîw \keî, Kaì o˚tow ‘nmetà &Ihsoû toû Nazvraíou. 72 Kaì pálin “rn}sato mey'–rkou –ti O [k oÂda tòn ƒnyrvpon. 73 Metà mikròn dèproselyóntew o¥ estôtew eÂpon t! Pétr~, &Alhyôw kaì sù \ja[tôn eÂ: kaì gàr = laliá sou dêlón se poieî. 74 Tóte ærjatokatayem a t í z ei n kaì •mnúein –ti O[k oÂda tòn ƒnyrvpon. Kaìe[ yév w ˙léktvr \fQnhsen. 75 Kaì \mn}syh ` Pét r o w toû]}matow toû &I h s o û e† r h k ó t o w a[t! –ti Prìn ˙léktorafvnêsai, trìw ˙parn}s+ me. Kaì \jelyWn ¡jv ¡klausenpikrôw.

26.60 kaì pollôn ♦ pollôn26.60 ceudomartúrvn proselyóntvn

o[x e˚ron ♦ proselyóntvnceudomartúrvn

26.61 ceudomárturew ♦ —26.61 eÂpon ♦ eÂpan26.61 a[tón ♦ —26.63 ˙pokriyeìw ♦ —26.65 –ti ♦ —26.65 blasfhmían a[toû ♦

blasfhmían26.66 eÂpon ♦ eÂpan26.67 \rrápisan ♦ \rápisan26.69 ¡jv \káyhto ♦ \káyhto ¡jv26.70 a[tôn ♦ —26.71 a[tòn e†w ♦ e†w26.71 a[toîw \keî Kaì ♦ toîw \keî26.72 mey' ♦ metà26.75 toû &Ihsoû e†rhkótow a[t! ♦

&Ihsoû e†rhkótow

26.61 - 26.75



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


VS VS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

64

27 Pr vfiaw dè genoménhw, sumb oúl ion ¡l ab on pánt ew o¥˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi toû laoû katà toû

&I h s o û , %vste yanatôsai a[tón: 2 kaì d}santew a[tòn˙p}gagon kaì parédvkan a[tòn Pontí~ Pilát~ t! =gemóni.

3 Tóte †dWn &I o ú d a w ` paradidoùw a[tòn –ti katekríyh,metamelhyeì w ˙péstrecen tà triákonta ˙rgúria toîw˙rxiereûsin kaì toîw presbutéroiw, 4 légvn, %Hmartonparadoùw a<ma ˙yôon. O¥ dè eÂpon, Tí pròw =mâw; Sù ªcei.5 Kaì ]ícaw tà ˙rgúria \n t! na!, ˙nexQ r h s en : kaì ˙pelyWn˙p}gjato. 6 O¥ dè ˙rxiereîw labóntew tà ˙rgúria eÂpon, O[k¡j es t i n baleîn a[tà e†w tòn korbanân, \peì tim| a®matów\stin. 7 Sumboúlion dè labóntew “górasan \j a[tôn tòn ˙gròntoû keramévw, e†w taf|n toîw jénoiw. 8 Diò \kl}yh ` ˙gròw\k eî n o w &A g r ò w A®matow, £vw têw s}meron. 9 Tóte \plhrQyh tò]hyèn dià &Ieremíou toû prof}tou, légontow, Kaì ¡labon tàtriákonta ˙rgúria, t|n tim|n toû tetimhménou, $on \tim}santo˙pò u¥ôn &I s r a } l : 10 kaì ¡dvkan a[tà e†w tòn ˙gròn toûkeramévw, kayà sunétajén moi kúriow.

11 Ô dè &Ihsoûw ¡sth ¡mprosyen toû =gemónow: kaì\p h r Q t h s en a[tòn ` =gemQn, légvn, Sù eÂ ` basileùw tôn&I o u d a í v n ; Ô dè &Ihsoûw ¡fh a[t!, Sù légeiw. 12 Kaì \n t!kathgoreîsyai a[tòn øpò tôn ˙rxierévn kaì tônpresbutérvn, o[dèn ˙pekrínato. 13 Tóte légei a[t! ` Pilátow,O[k ˙koúeiw pósa soû katamarturoûsin; 14 Kaì o[k ˙pekríyha[t! pròw o[dè ¢n ]êma, %vste yaumázein tòn =gemóna lían.15 Katà dè eort|n e†Qyei ` =gemWn ˙polúein £na t! ªxl~désmion, $on æyel o n . 16 EÂxon dè tóte désmion \píshmon,legómenon Barabbân. 17 Sunhgménvn o{n a[tôn, eÂpen a[toîw` Pilátow, Tína yél et e ˙polúsv ømîn; Barabbân, (h &Ihsoûntòn legómenon xristón; 18 *Hdei gàr –ti dià fyónon parédvkana[tón. 19 Kayhménou dè a[toû \pì toû b}matow, ˙pésteilenpròw a[tòn = gun| a[toû, légousa, Mhdén soi kaì t! dikaí~

27.2 a[tòn Pontí~ ♦ —27.3 ˙péstrecen ♦ ¡strecen27.3 toîw presbutéroiw ♦

presbutéroiw27.4 eÂpon ♦ eÂpan27.4 ªcei ♦ ªc+27.5 \n t! na! ♦ e†w tòn naòn

27.6 eÂpon ♦ eÂpan27.11 ¡sth ♦ \stáyh27.11 a[t! ♦ —27.12 tôn presbutérvn ♦ presbutérvn27.16 Barabbân ♦ ˆ&Ihsoûn˜ Barabbân27.17 Barabbân ♦ ˆ&Ihsoûn tòn˜

Barabbân

27.1 - 27.19



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


VT VTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

65

\k eí n ~ : pollà gàr ¡payon s}meron kat' ªnar di' a[tón. 20 O¥dè ˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi ¡peisan toùw ªxlouw ®naa†t}svntai tòn Barabbân, tòn dè &Ihsoûn ˙polésvsin.21 &A p o k r i y e ì w dè ` =gemWn eÂpen a[toîw, Tína yél et e ˙pò tôndúo ˙polúsv ømîn; O¥ dè eÂpon, Barabbân. 22 Légei a[toîw `Pilátow, Tí o{n poi}sv &Ihsoûn tòn legómenon xristón;Lég o u s i n a[t! pántew, Staurvy}tv. 23 Ô dè =gemWn ¡fh, Tígàr kakòn \p o í h s en ; O¥ dè perissôw ¡krazon, légontew,Staurvy}tv. 24 &I d W n dè ` Pilátow –ti o[dèn &vfeleî, ˙llàmâllon yórubow gínetai, labWn %udvr, ˙penícato tàw xeî r a w˙pénanti toû ªxlou, légvn, &Ay!ów e†mi ˙pò toû a®matow toûdikaíou toútou: ømeîw ªcesye. 25 Kaì ˙pokriyeì w pâw ` laòweÂ p e n , Tò a<ma a[toû \f' =mâw kaì \pì tà tékna =môn. 26 Tóte˙pélusen a[toîw tòn Barabbân: tòn dè &Ihsoûn fragellQsawparédvken ®na staurvy_.

27 Tóte o¥ stratiôtai toû =gemónow, paralabóntew tòn&I h s o û n e† w tò praitQrion, sun}gagon \p' a[tòn –lhn t|nspeîran: 28 kaì \kdúsantew a[tón, periéyh k a n a[t! xlamúdakokkínhn. 29 Kaì pléjantew stéfanon \j ˙kanyôn, \péyh k a n\p ì t|n kefal|n a[toû, kaì kálamon \pì t|n dejiàn a[toû: kaìgonupet}santew ¡mprosyen a[toû \népaizon a[t!, légontew,Xaîre, ` basileùw tôn &Ioudaívn: 30 kaì \mptúsantew e†wa[tón, ¡labon tòn kálamon, kaì ¡tupton e†w t|n kefal|na[toû. 31 Kaì –te \népaijan a[t!, \jédusan a[tòn t|nxl a m ú d a , kaì \nédusan a[tòn tà ¥mátia a[toû, kaì ˙p}gagona[tòn e†w tò staurôsai.

32 &E j e r x ó m e n o i dè e˚ron ƒnyrvpon Kurhnaîon, •nómatiSímvna: toûton “ggáreusan ®na ƒr+ tòn stauròn a[toû.33 Kaì \lyóntew e†w tópon legómenon Golgoyâ, – \stinlegómenow Kraníou Tópow, 34 ¡d v k a n a[t! pieîn ªjow metàxo l ê w memigménon: kaì geusámenow o[k æyel en pieîn.35 StaurQsantew dè a[tón, diemerísanto tà ¥mátia a[toû,

27.21 eÂpon ♦ eÂpan Tòn27.22 a[t! ♦ —27.23 =gemWn ♦ —27.24 toû dikaíou ♦ —27.28 periéyhkan a[t! xlamúda

kokkínhn ♦ xlamúda kokkínhnperiéyhkan a[t!

27.29 t|n kefal|n ♦ têw kefalêw

27.29 \pì t|n dejiàn ♦ \n t_ dejiÅ27.29 \népaizon ♦ \népaijan27.29 ` basileùw ♦ basileû27.33 legómenow Kraníou Tópow ♦

Kraníou Tópow legómenow27.34 ªjow ♦ oÂnon27.34 æyelen ♦ “yélhsen

27.20 - 27.35



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


VU VU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

66

bállontew klêron. 36 Kaì kay}menoi \t}roun a[tòn \keî.37 Kaì \péyh k a n \p á n v têw kefalêw a[toû t|n a†tían a[toûgegramménhn, O˚tów \stin &Ihsoûw ` basileùw tôn &Ioudaívn.38 Tóte stauroûntai sùn a[t! dúo l+staí, e<w \k dej i ô n kaìe< w \j e[vnúmvn. 39 O¥ dè paraporeuómenoi \blasf}mouna[tón, kinoûntew tàw kefalàw a[tôn, 40 kaì légontew, Ôkatalúvn tòn naòn kaì \n trisìn =méraiw o†kodomôn, sôsonseautón: e† u¥òw eÂ toû yeo û , katábhyi ˙pò toû stauroû.41 Ô moívw dè kaì o¥ ˙rxiereîw \mpaízontew met à tôngra m m a t év n kaì presbutérvn kaì Farisaívn ¡legon,42 *A l l o u w ¡s v s en , eautòn o[ dúnatai sôsai. E† basileùw&I s r a } l \s t i n , katabátv nûn ˙pò toû stauroû, kaìpisteúsomen \p' a[t!. 43 Pépoiyen \pì tòn yeó n : ]usásyv nûna[tón, e† yél ei a[tón. EÂpen gàr –ti yeo û e† m i u¥ów. 44 Tò d'a[tò kaì o¥ l+staì o¥ sustaurvyéntew a[t! &vneídizon a[tón.

45 &A p ò dè £kthw %vraw skótow \géneto \pì pásan t|n gên £vw%vraw \náthw: 46 perì dè t|n \náthn %vran ˙nebóhsen ` &Ihsoûwfvn_ megál+, légvn, &Hlí, &Hlí, limà sabaxya n í ; Toût' ¡stin,Yeé mou, Yeé mou, ®na tí me \gkatélipew; 47 Tinèw dè tôn \keîestQtvn ˙koúsantew ¡legon –ti &Hlían fvneî o˚tow. 48 Kaìe[ yév w dramWn e<w \j a[tôn, kaì labWn spóggon, pl}saw teªjouw, kaì periyeì w kalám~, \pótizen a[tón. 49 O¥ dè loipoì¡l eg o n , *A f e w , Êdvmen e† ¡rxet a i &H l í a w sQsvn a[tón. 50 Ô dè&I h s o û w pálin krájaw fvn_ megál+ ˙fêken tò pneûma. 51 Kaì†doú, tò katapétasma toû naoû \sxísyh e†w dúo ˙pò ƒnvyen£v w kátv: kaì = gê \seísyh: kaì a¥ pétrai \sxísyhsan: 52 kaìtà mnhmeîa ˙neœxyh s a n : kaì pollà sQmata tônkekoim h m én v n agívn “géryh: 53 kaì \jelyóntew \k tônmnhmeívn metà t|n ¡gersin a[toû e†sêlyon e†w t|n agíanpólin, kaì \n ef a n í s yh s a n polloîw. 54 Ô dè ekatóntarxow kaìo¥ met' a[toû throûntew tòn &Ihsoûn, †dóntew tòn seismòn kaìtà genómena, \fob}yhsan sfódra, légontew, &Alhyôw yeo ûu¥òw ‘n o˚tow. 55 )Hsan dè \keî gunaîkew pollaì ˙pò makróyen

27.40 katábhyi ♦ ˆkaì˜ katábhyi27.41 dè ♦ —27.41 kaì Farisaívn ♦ —27.42 E† ♦ —27.42 a[t! ♦ a[tón27.43 nûn a[tón ♦ nûn27.44 a[t! ♦ sùn a[t!

27.46 limà ♦ lema27.46 ®na tí ♦ ¥natí27.47 estQtvn ♦ esthkótvn27.51 e†w dúo ˙pò ƒnvyen £vw kátv ♦

˙p' ƒnvyen £vw kátv e†w dúo27.52 “géryh ♦ “géryhsan

27.36 - 27.55



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


VV VVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MATYAION

67

yev r o û s a i , a®tinew “koloúyhsan t! &Ihsoû ˙pò têwGalilaíaw, diakonoûsai a[t!: 56 \n a<w ‘n María =Magdalhn}, kaì María = toû &IakQbou kaì &Ivsê m}thr, kaì =m}thr tôn u¥ôn Zebedaíou.

57 &O cíaw dè genoménhw, ‘lyen ƒnyrvpow ploúsiow ˙pò&A r i m a y a í a w , to·noma &Ivs}f, $ow kaì a[tòw \may}teusen t!&I h s o û : 58 o˚tow proselyWn t! Pilát~, &+t}sato tò sôma toû&I h s o û . Tóte ` Pilátow \kéleusen ˙podoyênai tò sôma. 59 KaìlabWn tò sôma ` &Ivs|f \netúlijen a[tò sindóni kayarÅ,60 kaì ¡yh k en a[tò \n t! kain! a[toû mnhmeí~, $o \latómhsen\n t_ pét r Ÿ : kaì proskulísaw líyon mégan t_ yúrŸ toûmnhmeíou, ˙pêlyen . 61 )Hn dè \keî María = Magdalhn}, kaì =ƒllh María, kay}menai ˙pénanti toû táfou.

62 T_ dè \paúrion, %htiw \stìn metà t|n Paraskeu}n,sun}xyh s a n o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ Farisaîoi pròw Piláton,63 légontew, Kúrie, \mn}syhmen –ti \keînow ` plánow eÂpen ¡tizôn, Metà treîw =méraw \geíromai. 64 Kéleuson o{n˙sfalisyênai tòn táfon £vw têw tríthw =méraw: m}pote\l yó n t ew o¥ mayhtaì a[toû nuktòw klécvsin a[tón, kaìeÊ p v s i n t! la!, &Hgéryh ˙pò tôn nekrôn: kaì ¡s t a i = \sxáthplánh xeí r v n têw prQthw. 65 *E f h dè a[toîw ` Pilátow, *Exet ekoustvdían: øpágete, ˙sfalísasye qw oÊdate. 66 O¥ dèporeuyén t ew “sfalísanto tòn táfon, sfragísantew tòn líyon,metà têw koustvdíaw.

28 &O cè dè sabbátvn, t_ \pifvskoús + e†w míansabbátvn, ‘lyen María = Magdalhn}, kaì = ƒllh

María, yev r ê s a i tòn táfon. 2 Kaì †doú, seismòw \génetomégaw: ƒggelow gàr kuríou katabàw \j o[ranoû, proselyWn˙pekúlisen tòn líyon ˙pò têw yúraw, kaì \káyhto \pánva[toû. 3 )Hn dè = †déa a[toû qw ˙strap}, kaì tò ¡nduma a[toûleukòn qseì xiQn. 4 &A p ò dè toû fóbou a[toû \seísyhsan o¥throûntew kaì \génonto qseì nek r o í . 5 &A p o k r i y e ì w dè ` ƒggelow

27.56 &Ivsê ♦ &Ivs|f27.57 \may}teusen ♦ \mayhteúyh27.58 ˙podoyênai tò sôma ♦

˙podoyênai27.59 sindóni ♦ ˆ\n˜ sindóni27.61 María = ♦ Mariàm =27.64 nuktòw ♦ —

27.65 dè ♦ —28.1 María = ♦ Mariàm =28.2 proselyWn ♦ kaì proselyWn28.2 ˙pò têw yúraw ♦ —28.3 †déa ♦ e†déa28.3 qseì ♦ qw28.4 \génonto qseì ♦ \gen}yhsan qw

27.56 - 28.5



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NMM NMM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MATYAION

68

eÂ p en taîw gunaijín, M| fobeîsye ømeîw: oÂda gàr –ti &Ihsoûntòn \staurvménon zhteîte. 6 O[k ¡stin @de: “géryh gár, kayWweÂ p e n . Deûte, Êdete tòn tópon –pou ¡keito ` kúriow. 7 Kaì taxùporeuyeî s a i eÊ p a t e toîw mayhtaîw a[toû –ti &Hgéryh ˙pò tônnekrô n : kaì †doú, proágei ømâw e†w t|n Galilaían: \keî a[tònªcesye: †doú, eÂpon ømîn. 8 Kaì \jelyoûsai taxù ˙pò toûmnhmeíou metà fóbou kaì xarâw megálhw, ¡dramon ˙paggeîlaitoîw mayhtaîw a[toû. 9 ^V w dè \poreúonto ˙paggeîlai toîwmayhtaîw a[toû, kaì †doú, &Ihsoûw ˙p}nthsen a[taîw, lég v n ,Xaír et e. A¥ dè proselyoûsai \kráthsan a[toû toùw pódaw,kaì prosekúnhsan a[t!. 10 Tóte légei a[taîw ` &Ihsoûw: M|fobeîsye: øpágete, ˙paggeílate toîw ˙delfoîw mou ®na˙pélyvsin e†w t|n Galilaían, kaì \keî me ªcontai.k˙keî

11 Poreuoménvn dè a[tôn, †doú, tinèw têw koustvdíaw\l y ó n t e w e† w t|n pólin ˙p}ggeilan toîw ˙rxiereûsin ßpanta tàgenómena. 12 Kaì sunaxyén t ew metà tôn presbutérvn,sumboúl i ó n te labóntew, ˙rgúria ¥kanà ¡dvkan toîwstratiQtaiw, 13 légontew, EÊpate –ti O¥ mayhtaì a[toû nuktòw\l yó n t ew ¡k l ec a n a[tòn =môn koimvménvn. 14 Kaì \àn˙kou s y_ toûto \pì toû =gemónow, =meîw peísomen a[tón, kaìømâw ˙merímnouw poi}somen. 15 O¥ dè labóntew tà ˙rgúria\p o í h s a n qw \didáxyh s a n . Kaì diefhmísyh ` lógow o˚tow parà&Ioudaíoiw méxri têw s}meron.

16 O¥ dè £ndeka mayhtaì \poreúyhsan e†w t|n Galilaían,e† w tò ªrow o˚ \tájato a[toîw ` &Ihsoûw. 17 Kaì †dóntew a[tònprosekúnhsan a[t!: o¥ dè \dístasan. 18 Kaì proselyWn `&I h s o û w \l á l h s en a[toîw, lég v n , &E d ó yh moi pâsa \jousía \no[ran! kaì \p ì gêw. 19 Poreuyén t ew mayhteúsate pánta tà¡yn h , baptízontew a[toùw e†w tò ªnoma toû Patròw kaì toûU¥oû kaì toû Agíou Pneúmatow: 20 didáskontew a[toùw threînpánta –sa \n et ei l á m h n ømîn: kaì †doú, \gW mey' ømôn e†mipásaw tàw =méraw £vw têw sunteleíaw toû a†ônow. &Am}n.

28.6 ` kúriow ♦ —28.8 \jelyoûsai ♦ ˙pelyoûsai28.9 ^Vw dè \poreúonto ˙paggeîlai

toîw mayhtaîw a[toû ♦ —28.9 ˙p}nthsen ♦ øp}nthsen28.10 kaì \keî ♦ k˙keî

28.14 a[tón ♦ â[tòn˜28.15 s}meron ♦ s}meron ˆ=méraw˜28.17 a[t! ♦ —28.18 gêw ♦ ˆtêw˜ gêw28.19 mayhteúsate ♦ o{n mayhteúsate28.20 &Am}n ♦ —

28.6 - 28.20



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NMN NMNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

69

KATA MARKON

&Arx| toû e[aggelíou &Ihsoû xristoû, u¥oû toû yeoû:2 ^V w gégraptai \n toîw prof}taiw, &Idoú, \gW

˙postéllv tòn ƒggelón mou prò prosQpou sou, $owkataskeuásei t|n `dón sou ¡mprosyén sou. 3 Fvn| boôntow\n t_ \r}m~, Êtoimásate t|n `dòn kuríou: e[yeí a w poieîte tàwtríbouw a[toû. 4 &E g én et o &I v á n n h w baptízvn \n t_ \r}m~, kaìkhrússvn báptisma metanoíaw e†w ƒfesin amartiôn. 5 Kaì\j ep o r e ú e t o pròw a[tòn pâsa = &Ioudaía xQra, kaì o¥Î er o s o l u m î t a i , kaì \baptízonto pántew \n t! &Iordán+potam! øp' a[toû, \jomologoúmenoi tàw amartíaw a[tôn.6 )Hn dè ` &Ivánnhw \ndeduménow tríxaw kam}lou, kaì zQnhndermatínhn perì t|n •sfùn a[toû, kaì \syívn ˙krídaw kaìméli ƒgrion. 7 Kaì \k}russen, légvn, *Erxet a i ` †sxuróterówmou •písv mou, o˚ o[k e†mì ¥kanòw kúcaw lûsai tòn ¥mánta tônøpodhmátvn a[toû. 8 &E g W mèn \báptisa ømâw \n %udati: a[tòwdè baptísei ømâw \n pneúmati agí~.

9 Kaì \géneto \n \keínaiw taîw =méraiw, ‘lyen &Ihsoûw ˙pòNazarèt têw Galilaíaw, kaì \baptísyh øpò &Ivánnou e†w tòn&I o r d á n h n . 10 Kaì e[yév w ˙nabaínvn ˙pò toû %udatow, eÂdensxizoménouw toùw o[ranoúw, kaì tò pneûma qseì per i s t er à n qw

katabaînon \p' a[tón: 11 kaì fvn| \géneto \k tôn o[ranôn, SùeÂ ` u¥ów mou ` ˙gaphtów, \n > e[dókhsa.

12 Kaì e[yùw tò pneûma a[tòn \kbállei e†w t|n ¡rhmon.13 Kaì ‘n \k eî \n t_ \r}m~ =méraw tessarákonta peirazómenow

1.1 u¥oû toû yeoû ♦ û¥oû yeoû˜1.2 ^Vw ♦ KayWw1.2 toîw prof}taiw ♦ t! &HsafiŸ t!

prof}t+1.2 \gW ♦ —1.2 ¡mprosyén sou ♦ —1.4 baptízvn ♦ ˆ`˜ baptízvn1.5 kaì \baptízonto pántew ♦ pántew

kaì \baptízonto1.5 \n t! &Iordán+ potam! øp' a[toû

♦ øp' a[toû \n t! &Iordán+potam!

1.6 )Hn dè ♦ kaì ‘n

1.8 mèn ♦ —1.8 ømâw \n %udati ♦ ømâw %udati1.9 øpò &Ivánnou e†w tòn &Iordánhn ♦

e†w tòn &Iordánhn øpò &Ivánnou1.10 e[yévw ♦ e[yùw1.10 ˙pò ♦ \k1.10 qseì ♦ qw1.10 \p' ♦ e†w1.11 > ♦ soì1.13 \keî ♦ —1.13 =méraw tessarákonta ♦

tesserákonta =méraw



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NMO NMO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

70

øpò toû Satanâ, kaì ‘n metà tôn yhrívn, kaì o¥ ƒggeloidihkónoun a[t!.

14 Metà dè tò paradoyênai tòn &Ivánnhn, ‘lyen ` &Ihsoûwe† w t|n Galilaían, khrússvn tò e[aggélion têw basileíaw toûyeo û , 15 kaì légvn –ti Pepl}rvtai ` kairów, kaì æggiken =basileía toû yeoû: metanoeîte, kaì pisteúete \n t! e[aggelí~.

16 Peripatôn dè parà t|n yálassan têw Galilaíaw eÂdenSímvna kaì &Andréan tòn ˙delfòn a[toû, toû Símvnowbá l l o n t a w ˙mfíblhstron \n t_ yaláss+: ‘san gàr alieîw.17 Kaì eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, Deû t e •písv mou, kaì poi}svømâw genésyai alieîw ˙nyrQpvn. 18 Kaì e[yév w ˙féntew tàdíktua a[tôn, “koloúyhsan a[t!. 19 Kaì probàw \keîyen•lígon, eÂden &Iákvbon tòn toû Zebedaíou, kaì &Ivánnhn tòn˙delfòn a[toû, kaì a[toùw \n t! ploí~ katartízontaw tàdí k t u a . 20 Kaì e[yév w \k á l es en a[toúw: kaì ˙féntew tònpatéra a[tôn Zebedaîon \n t! ploí~ metà tôn misyvtôn˙pêlyon •písv a[toû.

21 Kaì e†sporeúontai e†w Kapernaoúm: kaì e[ yév w toîwsábbasin e†selyWn e†w t|n sunagvg}n, \dídasken. 22 Kaì\j ep l } s s o n t o \p ì t_ didax_ a[toû: ‘n gàr didáskvn a[toùwqw \jousían ¡xv n , kaì o[x qw o¥ grammateîw. 23 Kaì ‘n \n t_sunagvg_ a[tôn ƒnyrvpow \n pneúmati ˙kayárt~, kaì˙nékrajen, 24 légvn, *Ea, tí =mîn kaì soí, &Ihsoû Nazarhné;)Hlyew ˙polésai =mâw; OÂdá se tíw eÂ, ` ßgiow toû yeo û . 25 Kaì\p et í m h s en a[t! ` &Ihsoûw, lég v n , FimQyhti, kaì ¡jelye \ja[toû. 26 Kaì sparájan a[tòn tò pneûma tò ˙káyarton kaìkrájan fvn_ megál+, \jêlyen \j a[toû. 27 Kaì \ya m b } yh s a npántew, %vste suzhteîn pròw eautoúw, lég o n t a w, Tí \stin toûto;Tíw = didax| = kain| a%uth, –ti kat' \j o u s í a n kaì toîwpneúmasin toîw ˙kayártoiw \pitássei, kaì øpakoúousin a[t!;

1.14 têw basileíaw ♦ —1.16 Peripatôn dè ♦ Kaì parágvn1.16 a[toû toû ♦ —1.16 bállontaw ˙mfíblhstron ♦

˙mfibállontaw1.18 e[yévw ♦ e[yùw1.18 a[tôn ♦ —1.19 \keîyen ♦ —1.20 e[yévw ♦ e[yùw

1.21 Kapernaoúm kaì e[yévw ♦Kafarnaoúm kaì e[yùw

1.23 ‘n ♦ e[yùw ‘n1.24 *Ea ♦ —1.26 krájan ♦ fvnêsan1.27 pántew ♦ ßpantew1.27 Tíw = didax| = kain| a%uth –ti ♦

didax| kain|

1.14 - 1.27



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NMP NMPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

71

28 &E j ê l yen dè = ˙ko| a[toû e[yùw e†w –lhn t|n períxvron têwGalilaíaw.

29 Kaì e[yév w \k têw sunagvgêw \jelyóntew, ‘lyon e†w t|no†kían Símvnow kaì &Andréou, metà &IakQbou kaì &Ivánnou.30 ^H dè pen yer à Símvnow katékeito puréssousa, kaì e[yév wlégousin a[t! perì a[têw: 31 kaì proselyWn ægeiren a[t}n,krat}s a w têw xei r ò w a[têw: kaì ˙fêken a[t|n ` puretòwe[yévw, kaì dihkónei a[toîw.

32 &O cíaw dè genoménhw, –te ¡du ` %hliow, ¡feron pròw a[tònpántaw toùw kakôw ¡xo n t a w kaì toùw daimonizoménouw: 33 kaì =póliw –lh \p i s u n h g m én h ‘n pròw t|n yúran. 34 Kaì\yer á p eu s en polloùw kakôw ¡xo n t a w poikílaiw nósoiw, kaìdaimónia pollà \jébalen, kaì o[k æfien laleîn tà daimónia,–ti Ædeisan a[tón. a[tón xristòn

eÂnai35 Kaì prv› ¡nnuxon lían ˙nastàw \jêlyen , kaì ˙pêlyen

e† w ¡r h m o n tópon, k˙keî proshúxet o . 36 Kaì katedívjan a[tòn` Símvn kaì o¥ met' a[toû: 37 kaì eøróntew a[tòn légousina[t! –ti Pántew se zhtoûsin. 38 Kaì légei a[toîw, *Agvmen e†wtàw \xo m én a w kvmopóleiw, ®na kaì \keî khrújv: e†w toûto gàr\j el } l u ya . 39 Kaì ‘n khrússvn \n taîw sunagvgaîw a[tôn e†w–lhn t|n Galilaían, kaì tà daimónia \kbállvn.

40 Kaì ¡rxet a i pròw a[tòn leprów, parakalôn a[tòn kaìgonupetôn a[tón, kaì légvn a[t! –ti &Eàn yél + w, dúnasaí mekayarísai. 41 Ô dè &Ihsoûw splagxnisyeí w, \k t eí n a w t|n xeî r a ,%hcato a[toû, kaì légei a[t!, Yélv, kayarísyhti. 42 Kaìe† p ó n t o w a[toû e[yév w ˙pêlyen ˙p' a[toû = lépra, kaì\k a ya r í s yh . 43 Kaì \mbrimhsámenow a[t!, e[yév w \j éb a l ena[tón, 44 kaì légei a[t!, %Ora, mhdenì mhdèn eÊp+w: ˙ll'

1.28 &Ejêlyen dè ♦ Kaì \jêlyen1.28 e†w ♦ pantaxoû e†w1.29 e[yévw ♦ e[yùw1.30 e[yévw ♦ e[yùw1.31 a[têw ♦ —1.31 e[yévw ♦ —1.33 = póliw –lh \pisunhgménh ‘n ♦ ‘n

–lh = póliw \pisunhgménh1.35 ¡nnuxon ♦ ¡nnuxa1.36 katedívjan ♦ katedívjen1.36 ` ♦ —1.37 eøróntew a[tòn ♦ e˚ron a[tòn

kaì1.37 se zhtoûsin ♦ zhtoûsín se

1.38 *Agvmen ♦ *Agvmen ˙llaxoû1.38 \jel}luya ♦ \jêlyon1.39 ‘n ♦ ‘lyen1.39 \n taîw sunagvgaîw ♦ e†w tàw

sunagvgàw1.40 kaì gonupetôn a[tón ♦ ˆkaì

gonupetôn˜1.41 Ô dè &Ihsoûw ♦ Kaì1.41 %hcato a[toû ♦ a[toû %hcato1.42 e†póntow a[toû ♦ —1.42 e[yévw ♦ e[yùw1.43 e[yévw ♦ e[yùw1.44 ˙ll' ♦ ˙llà

1.28 - 1.44



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NMQ NMQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

72

%upage, sea u t ò n deîjon t! ¥ereî, kaì prosénegke perì toûkayarismoû sou $a prosétajen Mvsêw, e†w martúrion a[toîw.45 Ô dè \jelyWn ærjato khrússein pollà kaì diafhmízein tònlógon, %vste mhkéti a[tòn dúnasyai fanerôw e†w póline† s el y e î n , ˙ll' ¡jv \n \r}moiw tópoiw ‘n: kaì ærxonto pròwa[tòn pantaxóyen.

2 Kaì e†sêl yen pálin e†w Kaper naoùm di' =mer ôn: kaì“koúsyh –ti e†w oÂkón \stin. 2 Kaì e[yév w sun}xyh s a n

polloí, %vste mhkéti xvreîn mhdè tà pròw t|n yúran: kaì\l á l ei a[toîw tòn lógon. 3 Kaì ¡rxontai pròw a[tón,paralutikòn férontew, a†rómenon øpò tessárvn. 4 Kaì m|dunámenoi proseggísai a[t! dià tòn ªxlon, ˙pestégasan t|nst ég h n –pou ‘n, kaì \jorújantew xalôsin tòn krábbaton \f'krábatton

> ` paralutikòw katékeito. 5 &I d W n dè ` &Ihsoûw t|n pístina[tôn légei t! paralutik!, Téknon, ˙févntaí soi a¥amartíai sou. 6 )Hsan dé tinew tôn grammatévn \keîkay}menoi, kaì dialogizómenoi \n taîw kardíaiw a[tôn, 7 Tío˚tow o%utvw laleî blasfhmíaw; Tíw dúnatai ˙fiénai amartíawe† m| e<w, ` yeó w; 8 Kaì e[yév w \p i g n o ù w ` &Ihsoûw t! pneúmatia[toû –ti o%utvw a[toì dialogízontai \n eautoîw, eÂpen a[toîw,Tí taûta dialogízesye \n taîw kardíaiw ømôn; 9 Tí \stine[ k o p Q t er o n , e† p eî n t! paralutik!, &Afévntaí sou a¥amartíai, (h e†peîn, *Egeirai, kaì Órón sou tòn krábbaton,*Egeire

krábatton

kaì peripátei; 10 %I n a dè e†dête –ti \jousían ¡xei ` u¥òw toû˙nyrQpou ˙fiénai \pì têw gêw amartíaw — légei t!

\pì têw gêw˙fiénai

paralutik! — 11 Soì légv, ¡geirai kaì Óron tòn krábbatón¡geirekrábattón

sou, kaì %upage e†w tòn oÂkón sou. 12 Kaì “géryh e[yév w, kaì

1.44 Mvsêw ♦ Mvüsêw1.45 \n ♦ \p'1.45 pantaxóyen ♦ pántoyen2.1 e†sêlyen ♦ e†selyWn2.1 Kapernaoùm ♦ Kafarnaoùm2.1 kaì “koúsyh ♦ “koúsyh2.1 e†w oÂkón ♦ \n oÊk~2.2 e[yévw ♦ —2.3 pròw a[tón paralutikòn

férontew ♦ férontew pròw a[tònparalutikòn

2.4 proseggísai ♦ prosenégkai2.4 krábbaton \f' > ♦ krábatton

–pou2.5 &IdWn dè ♦ Kaì †dWn2.5 ˙févntaí soi a¥ amartíai sou ♦

˙fíentaí sou a¥ amartíai2.7 laleî blasfhmíaw; ♦ laleî;

Blasfhmeî.2.8 e[yévw ♦ e[yùw2.8 a[toì ♦ —2.8 eÂpen ♦ légei2.9 &Afévntaí ♦ &Afíentaí2.9 *Egeirai ♦ *Egeire2.9 sou tòn krábbaton ♦ tòn

krábattón sou2.10 \pì têw gêw amartíaw ♦ amartíaw

\pì têw gêw2.11 ¡geirai kaì ♦ ¡geire2.11 krábbatón ♦ krábattón2.12 e[yévw kaì ♦ kaì e[yùw

1.45 - 2.12



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NMR NMRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

73

ƒraw tòn krábbaton, \jêlyen \nantíon pántvn: %vste krábatton

\j í s t a s ya i pántaw, kaì dojázein tòn yeó n , légontaw –tiO[dépote o%utvw eÊdomen.

13 Kaì \jêlyen pálin parà t|n yálassan: kaì pâw ` ªxlowærxet o pròw a[tón, kaì \dídasken a[toúw. 14 Kaì parágvneÂ d en Leu› tòn toû &Alfaíou kay}menon \pì tò telQnion, kaì Leu›n

légei a[t!, &Akoloúyei moi. Kaì ˙nastàw “koloúyhsen a[t!.15 Kaì \géneto \n t! katakeîsyai a[tòn \n t_ o†kíŸ a[toû, kaìpolloì telônai kaì amartvloì sunanékeinto t! &Ihsoû kaìtoîw mayhtaîw a[toû: ‘san gàr polloí, kaì “koloúyhsana[t!. 16 Kaì o¥ grammateîw kaì o¥ Farisaîoi, †dóntew a[tòn\s yí o n t a metà tôn telvnôn kaì amartvlôn, ¡legon toîwmayhtaîw a[toû, Tí –ti metà tôn telvnôn kaì amartvlôn\s yí ei kaì pínei; 17 Kaì ˙koúsaw ` &Ihsoûw légei a[toîw, O[xr eí a n ¡xo u s i n o¥ †sxúontew †atroû, ˙ll' o¥ kakôw ¡xo n t ew.O [k ‘lyon kalésai dikaíouw, ˙llà amartvlouw e†wmetánoian.

18 Kaì ‘san o¥ mayhtaì &Ivánnou kaì o¥ tôn Farisaívnnhsteúontew: kaì ¡rxontai kaì légousin a[t!, Dià tí o¥mayhtaì &Ivánnou kaì o¥ tôn Farisaívn nhsteúousin, o¥ dèsoì mayhtaì o[ nhsteúousin; 19 Kaì eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, M|dúna n t a i o¥ u¥oì toû numfônow, \n > ` numfíow met' a[tôn\s t i n , nhsteúein; %Oson xrónon mey' eautôn ¡xo u s i n tònnumfíon, o[ dúnantai nhsteúein: 20 \l eú s o n t a i dè =mérai –tan˙pary_ ˙p' a[tôn ` numfíow, kaì tóte nhsteúsousin \n\k eí n a i w taîw =méraiw. 21 Kaì o[deìw \píblhma ]ákouw˙gnáfou \pirráptei \pì ¥matí~ palai!: e† dè m}, aÊrei tòpl}rvma a[toû tò kainòn toû palaioû, kaì xeî r o n sxísma

2.12 krábbaton ♦ krábatton2.12 \nantíon ♦ ¡mprosyen2.12 O[dépote o%utvw ♦ O%utvw

o[dépote2.14 Leu› ♦ Leuìn2.15 \géneto \n t! ♦ gínetai2.15 “koloúyhsan ♦ “koloúyoun2.16 kaì o¥ Farisaîoi ♦ tôn

Farisaívn2.16 a[tòn \syíonta ♦ –ti \syíei2.16 telvnôn kaì amartvlôn ¡legon

♦ amartvlôn kaì telvnôn¡legon

2.16 Tí ♦ —2.16 kaì pínei ♦ —

2.17 O[ ♦ ˆ–ti˜ O[2.17 e†w metánoian ♦ —2.18 tôn Farisaívn nhsteúontew ♦

Farisaîoi nhsteúontew2.18 tôn Farisaívn nhsteúousin ♦

mayhtaì tôn Farisaívnnhsteúousin

2.19 mey' eautôn ¡xousin tòn numfíon♦ ¡xousin tòn numfíon met' a[tôn

2.20 \keínaiw taîw =méraiw ♦ \keín+ t_=mérŸ

2.21 Kaì o[deìw ♦ O[deìw2.21 \pirráptei \pì ¥matí~ palai! ♦

\piráptei \pì ¥mátion palaión2.21 a[toû ♦ ˙p' a[toû

2.13 - 2.21



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NMS NMS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

74

gínetai. 22 Kaì o[deìw bállei oÂnon néon e†w ˙skoùw palaioúw:e† dè m}, ]}ssei ` oÂnow ` néow toùw ˙skoúw, kaì ` oÂnow\k xeî t a i kaì o¥ ˙skoì ˙poloûntai: ˙llà oÂnon néon e†w ˙skoùwkainoùw blhtéon.

23 Kaì \géneto paraporeúesyai a[tòn \n toîw sábbasin diàtôn sporímvn, kaì ærjanto o¥ mayhtaì a[toû `dòn poieîntíllontew toùw stáxuaw. 24 Kaì o¥ Farisaîoi ¡legon a[t!,*I d e, tí poioûsin \n toîw sábbasin $o o[k ¡jestin; 25 Kaì a[tòw¡l eg en a[toîw, O[dépote ˙négnvte tí \poíhsen Dauíd, –texr eí a n ¡s xen kaì \peínasen a[tòw kaì o¥ met' a[toû; 26 Pôwe† s ê l yen e† w tòn oÂkon toû yeo û \p ì &A b i á y a r ˙rxierévw, kaìtoùw ƒrtouw têw proyés ev w ¡f a g en , o¬w o[k ¡jestin fageîn e†m| toîw ¥ereûsin, kaì ¡dvken kaì toîw sùn a[t! o{sin; 27 Kaì¡l eg en a[toîw, Tò sábbaton dià tòn ƒnyrvpon \géneto, o[x `ƒnyrvpow dià tò sábbaton: 28 %vste kúriów \stin ` u¥òw toû˙nyrQpou kaì toû sabbátou.

3 Kaì e†sêl yen pálin e†w t|n sunagvg}n, kaì ‘n \keîƒnyrvpow \jhramménhn ¡xv n t|n xeî r a . 2 Kaì paret}roun

a[tòn e† toîw sábbasin yer a p eú s ei a[tón, ®na kathgor}svsina[toû . 3 Kaì légei t! ˙nyrQp~ t! \jhramménhn ¡xo n t i t|nxeî r a , *E g ei r a i e† w tò méson. 4 Kaì légei a[toîw, *Ejestin toîwsábbasin ˙gayopoiêsai, (h kakopoiêsai; Cux|n sôsai, (h˙pokteînai; O¥ dè \siQpvn. 5 Kaì periblecámenow a[toùw met'•rgêw, sullupoúmenow \pì t_ pvrQsei têw kardíaw a[tôn,légei t! ˙nyrQp~, *Ekteinon t|n xeî r á sou. Kaì \jéteinen, kaì

˙pokatestáyh = xeì r a[toû øgi|w qw = ƒllh. 6 Kaì˙pekatestáyh

\j el yó n t ew o¥ Farisaîoi e[yév w metà tôn ^Hr~dianônsumboúlion \poíoun kat' a[toû, –pvw a[tòn ˙polésvsin.7 Kaì ` &Ihsoûw ˙nexQ r h s en metà tôn mayhtôn a[toû pròw t|n

2.22 ]}ssei ♦ ]}jei2.22 ` néow ♦ —2.22 \kxeîtai ♦ ˙póllutai2.22 ˙poloûntai ♦ —2.22 blhtéon ♦ —2.23 paraporeúesyai a[tòn ♦ a[tòn2.23 dià ♦ paraporeúesyai dià2.23 ærjanto o¥ mayhtaì a[toû ♦ o¥

mayhtaì a[toû ærjanto2.24 \n ♦ —2.25 a[tòw ¡legen ♦ légei2.26 toîw ¥ereûsin ♦ toùw ¥ereîw

2.27 o[x ♦ kaì o[x3.3 \jhramménhn ¡xonti t|n xeîra

*Egeirai ♦ t|n jhràn xeîra¡xonti ¡geire

3.4 ˙gayopoiêsai ♦ ˙gayòn poiêsai3.5 sou ♦ —3.5 ˙pokatestáyh ♦ ˙pekatestáyh3.5 øgi|w qw = ƒllh ♦ —3.6 e[yévw ♦ e[yùw3.6 \poíoun ♦ \dídoun3.7 ˙nexQrhsen metà ♦ metà3.7 pròw ♦ ˙nexQrhsen pròw

2.22 - 3.7



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NMT NMTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

75

yá l a s s a n : kaì polù plêyow ˙pò têw Galilaíaw “koloúyhsan “koloúyhsen

a[t!, kaì ˙pò têw &Ioudaíaw, 8 kaì ˙pò Îerosolúmvn, kaì ˙pòtêw &Idoumaíaw, kaì péran toû &Iordánou, kaì o¥ perì Túron kaìSidôna, plêyow polú, ˙koúsantew –sa \poíei, ‘lyon pròwa[tón . 9 Kaì eÂpen toîw mayhtaîw a[toû ®na ploiárionpros k a r t er _ a[t! dià tòn ªxlon, ®na m| ylíbvsin a[tón.10 Polloùw gàr \yer á p eu s en , %vste \pipíptein a[t!, ®na a[toûßcvntai, –soi eÂ xo n mástigaw. 11 Kaì tà pneúmata tà˙káyarta, –tan a[tòn \yeQ r ei , prosépipten a[t!, kaì¡k r a z en , légonta –ti Sù eÂ ` u¥òw toû yeo û . 12 Kaì pollà\petíma a[toîw ®na m| faneròn a[tòn poi}svsin.

13 Kaì ˙nabaínei e†w tò ªrow, kaì proskaleîtai o¬w æyel ena[tów: kaì ˙pêlyon pròw a[tón. 14 Kaì \poíhsen dQdeka, ®na„sin met' a[toû, kaì ®na ˙postéll+ a[toùw khrússein, 15 kaì¡xei n \j o u s í a n yer a p eú ei n tàw nósouw, kaì \kbállein tàdaimónia: 16 kaì \péyh k en t! Símvni ªnoma Pétron: 17 kaì&I á k v b o n tòn toû Zebedaíou, kaì &Ivánnhn tòn ˙delfòn toû&I a k Q b o u : kaì \péyh k en a[toîw •nómata Boanergéw, – \stin,U¥oì Brontêw: 18 kaì &Andréan, kaì Fílippon, kaìBaryo l o m a î o n , kaì Matyaîon, kaì Yvmân, kaì &Iákvbon tòntoû &Alfaíou, kaì Yaddaîon, kaì Símvna tòn Kananíthn,19 kaì &Ioúdan &IskariQthn, $ow kaì parédvken a[tón.

Kaì ¡rxontai e†w oÂkon: 20 kaì sunérxet a i pálin ªxlow,%vste m| dúnasyai a[toùw m}te ƒrton fageîn. 21 Kaì˙koúsan t ew o¥ par' a[toû \jêlyon kratêsai a[tón: ¡legongàr –ti &Ejésth. 22 Kaì o¥ grammateîw o¥ ˙pò Î er o s o l ú m v nkatabántew ¡legon –ti Beel z eb o ù l ¡xei , kaì –ti &En t! ƒrxontitôn daimonívn \k b á l l ei tà daimónia. 23 Kaìpros k a l es á m en o w a[toúw, \n parabolaîw ¡legen a[toîw, Pôwdúnatai Satanâw Satanân \kbállein; 24 Kaì \àn basileía \f'

3.7 “koloúyhsan a[t! ♦ˆ“koloúyhsen˜

3.8 o¥ ♦ —3.8 ˙koúsantew ♦ ˙koúontew3.11 \yeQrei prosépipten ♦ \yeQroun

prosépipton3.11 ¡krazen légonta ♦ ¡krazon

légontew3.12 faneròn a[tòn ♦ a[tòn faneròn3.14 dQdeka ♦ dQdeka ô¬w kaì

˙postólouw &vnómasen˜3.15 yerapeúein tàw nósouw kaì ♦ —

3.16 kaì \péyhken t! Símvni ªnoma ♦ˆkaì \poíhsen toùw dQdeka˜ kaì\péyhken ªnoma t! Símvni

3.17 •nómata Boanergéw ♦ •nómaˆta˜Boanhrgéw

3.18 Matyaîon ♦ Mayyaîon3.18 Kananíthn ♦ Kananaîon3.19 &IskariQthn ♦ &IskariQy3.19 ¡rxontai ♦ ¡rxetai3.20 ªxlow ♦ ˆ`˜ ªxlow3.20 m}te ♦ mhdè

3.8 - 3.24



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NMU NMU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

76

eaut|n merisy_, o[ dúnatai stayênai = basileía \keính.25 Kaì \àn o†kía \f' eaut|n merisy_, o[ dúnatai stayênai =o†kía \keính. 26 Kaì e† ` Satanâw ˙nésth \f' eautòn kaìmeméristai, o[ dúnatai stayênai, ˙llà télow ¡xei . 27 O[deìwdúnatai tà skeúh toû †sxuroû, e†selyWn e†w t|n o†kían a[toû,diarpásai, \àn m| prôton tòn †sxuròn d}s+, kaì tóte t|no†kían a[toû diarpás+. 28 &A m | n légv ømîn, –ti pántadiarpásei

˙fey} s et a i tà amart}mata toîw u¥oîw tôn ˙nyrQpvn, kaìblasfhmíai –saw ©n blasfhm}svsin: 29 $ow d' ©nblasfhm}s+ e†w tò pneûma tò ßgion, o[k ¡xei ƒfesin e†w tòna†ôna, ˙ll' ¡n o xó w \s t i n a†vníou krísevw. 30 %O ti ¡legon,Pneûma ˙káyarton ¡xei.

31 *E r xo n t a i o{n o¥ ˙delfoì kaì = m}thr a[toû, kaì ¡jvestôtew ˙pésteilan pròw a[tón, fvnoûntew a[tón. 32 Kaì\k á yh t o ªxlow perì a[tón: eÂpon dè a[t!, &Idoú, = m}thr soukaì o¥ ˙delfoí sou kaì a¥ ˙delfaí sou ¡jv zhtoûsín se.33 Kaì ˙pekríyh a[toîw légvn, Tíw \stin = m}thr mou (h o¥˙delfoí mou; 34 Kaì periblecámenow kúkl~ toùw perì a[tònkayhménouw, lég ei , *I d e, = m}thr mou kaì o¥ ˙delfoí mou.35 $O w gàr ©n poi}s+ tò yél h m a toû yeo û , o˚tow ˙delfów moukaì ˙delf} mou kaì m}thr \stín.

4 Kaì pál in ær jat o didáskein par à t|n yál as s an. Kaìsun}xyh pròw a[tòn ªxlow polúw, %vste a[tòn \mbánta e†w

tò ploîon kayêsyai \n t_ yaláss+: kaì pâw ` ªxlow pròw t|n

3.25 dúnatai stayênai = o†kía \keính♦ dun}setai = o†kía \keínhstayênai

3.26 meméristai ♦ \merísyh3.26 stayênai ♦ stênai3.27 O[deìw dúnatai ♦ &All' o[

dúnatai o[deìw3.27 tà skeúh toû †sxuroû e†selyWn

e†w t|n o†kían ♦ e†w t|n o†kían toû†sxuroû e†selyWn tà skeúh

3.27 diarpás+ ♦ diarpásei3.28 tà amart}mata toîw u¥oîw tôn

˙nyrQpvn ♦ toîw u¥oîw tôn˙nyrQpvn tà amart}mata

3.28 kaì ♦ kaì a¥3.28 –saw ©n ♦ –sa \àn3.29 ˙ll' ♦ ˙llà3.29 krísevw ♦ amart}matow3.31 *Erxontai o{n ♦ Kaì ¡rxetai3.31 o¥ ˙delfoì kaì = m}thr a[toû ♦ =

m}thr a[toû kaì o¥ ˙delfòì

a[toû3.31 estôtew ♦ st}kontew3.31 fvnoûntew ♦ kaloûntew3.32 ªxlow perì a[tón ♦ perì a[tòn

ªxlow3.32 eÂpon dè ♦ kaì légousin3.32 kaì a¥ ˙delfaí sou ♦ ˆkaì a¥

˙delfaí sou˜3.33 ˙pekríyh a[toîw légvn ♦

˙pokriyeìw a[toîw légei3.33 (h o¥ ♦ kaì o¥3.33 ˙delfoí mou ♦ ˙delfoí ˆmou˜3.34 kúkl~ toùw perì a[tòn ♦ toùw

perì a[tòn kúkl~3.35 gàr ♦ ˆgàr˜3.35 ˙delf} mou ♦ ˙delf|4.1 sun}xyh ♦ sunágetai4.1 polúw ♦ pleîstow4.1 \mbánta e†w tò ploîon ♦ e†w

ploîon \mbánta

3.25 - 3.1



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NMV NMVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

77

yá l a s s a n \p ì têw gêw ‘n. 2 Kaì \dídasken a[toùw \nparabolaîw pollá, kaì ¡legen a[toîw \n t_ didax_ a[toû,3 &A k o ú e t e : †doú, \jêlyen ` speírvn toû speîrai: 4 kaì \géneto\n t! speírein, $o mèn ¡pes en parà t|n `dón, kaì ‘lyen tàpeteinà kaì katéfagen a[tó. 5 *A l l o dè ¡pesen \pì tòpetrôdew, –pou o[k eÂxen gên poll}n: kaì e[yév w \j a n ét ei l en ,dià tò m| ¡xei n báyow gêw: 6 =líou dè ˙nateílantow\k a u m a t í s yh , kaì dià tò m| ¡xei n ]ízan \jhrányh. 7 Kaì ƒllo¡p es en e† w tàw ˙kányaw, kaì ˙nébhsan a¥ ƒkanyai, kaìsunépnijan a[tó, kaì karpòn o[k ¡dvken. 8 Kaì ƒllo ¡pesene† w t|n gên t|n kal}n: kaì \dídou karpòn ˙nabaínonta kaìa[jánonta, kaì ¡f er en \n triákonta, kaì \n ej}konta, kaì \nekatón. 9 Kaì ¡legen $O ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv.

10 %O te dè \géneto katamónaw, “rQthsan a[tòn o¥ perìa[tòn sùn toîw dQdeka t|n parabol}n. 11 Kaì ¡legen a[toîw,Û m î n dédotai gnônai tò must}rion têw basileíaw toû yeo û :\k eí n o i w dè toîw ¡jv, \n parabolaîw tà pánta gínetai: 12 ®nablépontew blépvsin, kaì m| Êdvsin: kaì ˙koúontew ˙koúvsin,kaì m| suniôsin: m}pote \pistrécvsin, kaì ˙fey_ a[toîw tàamart}mata. 13 Kaì légei a[toîw, O[k oÊdate t|n parabol|ntaúthn; Kaì pôw pásaw tàw parabolàw gnQsesye; 14 Ôspeírvn tòn lógon speírei. 15 O˚toi dé e†sin o¥ parà t|n `dón,–pou speíretai ` lógow, kaì –tan ˙koúsvsin, e[yév w ¡r xet a i `Satanâw kaì aÊrei tòn lógon tòn \sparménon \n taîw kardíaiwa[tôn. 16 Kaì o˚toí e†sin `moívw o¥ \pì tà petrQdhspeirómenoi, o®, –tan ˙koúsvsin tòn lógon, e[yévw metà xarâwlambánousin a[tón, 17 kaì o[k ¡xo u s i n ]ízan \n eautoîw,˙llà próskairoí e† s i n : eÂ t a genoménhw ylícevw (h divgmoû diàtòn lógon, e[yév w skandalízontai. 18 Kaì o˚toí e†sin o¥ e†w

4.1 ‘n ♦ ‘san4.3 toû ♦ —4.5 *Allo dè ♦ kaì ƒllo4.5 e[yévw ♦ e[yùw4.6 =líou dè ˙nateílantow ♦ kaì –te

˙néteilen ` %hliow4.8 ƒllo ♦ ƒlla4.8 a[jánonta ♦ a[janómena4.8 \n...\n...\n ♦ £n...£n...£n4.9 $O ¡xvn ♦ $ow ¡xei4.10 %Ote dè \géneto katamónaw

“rQthsan ♦ Kaì –te \géneto katà

mónaw “rQtvn4.10 t|n parabol}n ♦ tàw paraboláw4.11 dédotai gnônai tò must}rion ♦ tò

must}rion dédotai4.12 tà amart}mata ♦ —4.15 e[yévw ♦ e[yùw4.15 \n taîw kardíaiw a[tôn ♦ e†w

a[toúw4.16 `moívw ♦ —4.16 e[yévw ♦ e[yùw4.17 e[yévw ♦ e[yùw4.18 o˚toí ♦ ƒlloi

4.2 - 4.18



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NNM NNM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

78

tàw ˙kányaw speirómenoi, o¥ tòn lógon ˙koúontew, 19 kaì a¥mérimn a i toû a†ônow toútou, kaì = ˙páth toû ploútou, kaì a¥perì tà loipà \piyumíai e†sporeuómenai sumpnígousin tònlógon, kaì ƒkarpow gínetai. 20 Kaì o˚toí e†sin o¥ \pì t|n gênt|n kal|n sparéntew, o®tinew ˙koúousin tòn lógon, kaìparadéxo n t a i , kaì karpoforoûsin, \n triákonta, kaì \nej}konta, kaì \n ekatón.

21 Kaì ¡legen a[toîw, M}ti ` lúxnow ¡rxet a i ®na øpò tònmódion tey_ (h øpò t|n klínhn; O[x ®na \pì t|n luxnían\p i t ey_ ; 22 O[ gár \stín ti kruptón, $o \àn m| fanervy_: o[dè\g én et o ˙pókrufon, ˙ll' ®na e†w faneròn ¡ly+. 23 EÊ tiw ¡xei„ta ˙koúein ˙kouétv. 24 Kaì ¡legen a[toîw, Blépete tí˙koúete. &En > métr~ metreîte metrhy}setai ømîn, kaìprostey} s et a i ømîn toîw ˙koúousin. 25 $O w gàr ©n ¡x+ ,doy}setai a[t!: kaì $ow o[k ¡xei , kaì $o ¡xei ˙ry}setai ˙p'a[toû.

26 Kaì ¡legen, O%utvw \stìn = basileía toû yeo û , qw \ànƒnyrvpow bál+ tòn spóron \pì têw gêw, 27 kaì kayeú d + kaì\g eí r h t a i núkta kaì =méran, kaì ` spórow blastán+ kaìmhkúnhtai qw o[k oÂden a[tów. 28 A[tomáth gàr = gêkar p o f o r eî , prôton xórton, eÂta stáxun, eÂta pl}rh sîton \nt! stáxuï. 29 %O tan dè parad! ` karpów, e[yév w ˙postélleitò drépanon, –ti parésthken ` yerismów.

30 Kaì ¡legen, Tíni `moiQsvmen t|n basileían toû yeo û ;`moiQsomen

(H \n poíŸ parabol_ parabálvmen a[t}n; 31 ^V w kókkonsinápevw, –w, –tan spar_ \pì têw gêw, mikróterow pántvn tônspermátvn \stìn tôn \pì têw gêw: 32 kaì –tan spar_,

4.18 o¥ tòn ♦ o˚toí e†sin o¥ tòn4.18 ˙koúontew ♦ ˙koúsantew4.19 toútou ♦ —4.20 o˚toí ♦ \keînoí4.20 \n...\n...\n ♦ £n...£n...£n4.21 ` lúxnow ¡rxetai ♦ ¡rxetai `

lúxnow4.21 \pitey_ ♦ tey_4.22 ti kruptón $o \àn m| ♦ kruptòn

\àn m| ®na4.22 e†w faneròn ¡ly+ ♦ ¡ly+ e†w

fanerón4.24 toîw ˙koúousin ♦ —4.25 ©n ¡x+ ♦ ¡xei

4.26 \àn ♦ —4.27 blastán+ ♦ blastÅ4.28 gàr ♦ —4.28 pl}rh ♦ pl}rhˆw˜4.29 parad! ♦ paradoî4.29 e[yévw ♦ e[yùw4.30 Tíni `moiQsvmen ♦ pôw

`moiQsvmen4.30 poíŸ parabol_ parabálvmen

a[t}n ♦ tíni a[t|n parabol_yômen

4.31 kókkon ♦ kókk~4.31 mikróterow ♦ mikróteron ºn4.31 \stìn ♦ —

4.19 - 4.32



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NNN NNNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

79

˙nabaínei, kaì gínetai pántvn tôn laxánvn meízvn, kaì poieîkládouw megálouw, %vste dúnasyai øpò t|n skiàn a[toû tàpeteinà toû o[ranoû kataskhnoûn. 33 Kaì toiaútaiwparabolaîw pollaîw \lálei a[toîw tòn lógon, kayWw \dúnanto˙koúein: 34 xv r ì w dè parabolêw o[k \lálei a[toîw: kat' †díandè toîw mayhtaîw a[toû \péluen pánta.

35 Kaì légei a[toîw \n \keín+ t_ =mérŸ, •cíaw genoménhw,Diélyvmen e†w tò péran. 36 Kaì ˙féntew tòn ªxlon,paralambánousin a[tòn qw ‘n \n t! ploí~. Kaì ƒlla dèploiária ‘n met' a[toû. 37 Kaì gínetai laîlac ˙némoumegá l h : tà dè kúmata \p éb a l l en e† w tò ploîon, %vste a[tò \pébalen

ædh gem í z es ya i . 38 Kaì ‘n a[tòw \pì t_ prúmn+ \pì tòproskefálaion kayeú d v n : kaì diegeírousin a[tón, kaìlégousin a[t!, Didáskale, o[ mél ei soi –ti ˙pollúmeya ;39 Kaì diegeryeì w \p et í m h s en t! ˙ném~, kaì eÂpen t_ yaláss+,SiQpa, pefímvso. Kaì \kópasen ` ƒnemow, kaì \géneto gal}nhmegálh. 40 Kaì eÂpen a[toîw, Tí dei l o í \s t e o%utvw; Pôw o[k¡xet e pístin; 41 Kaì \fob}yhsan fóbon mégan, kaì ¡legon pròw˙ll}louw, Tíw ƒra o˚tów \stin, –ti kaì ` ƒnemow kaì =yálassa øpakoúousin a[t!;

5 Kaì ‘lyon e†w tò pér an têw yal ás s hw, e†w t|n xQran tônGadarhnôn. 2 Kaì \jelyónti a[t! \k toû ploíou, e[yév w

˙p}nthsen a[t! \k tôn mnhmeívn ƒnyrvpow \n pneúmati˙kayárt~, 3 $ow t|n katoíkhsin eÂxen \n toîw mn}masin: kaìo·te alúsesin o[deìw \dúnato a[tòn dêsai, 4 dià tò a[tònpoll á k i w pédaiw kaì alúsesin dedésyai, kaì diespâsyai øp'a[toû tàw alúseiw, kaì tàw pédaw suntetrífyai: kaì o[deìwa[tòn Êsxuen damásai: 5 kaì dià pantów, nuktòw kaì =méraw,\n toîw ªresin kaì \n toîw mn}masin ‘n krázvn kaì katakóptvn

4.32 pántvn tôn laxánvn meízvn ♦meîzon pántvn tôn laxánvn

4.33 \dúnanto ♦ “dúnanto4.34 mayhtaîw a[toû ♦ †díoiw

mayhtaîw4.36 dè ploiária ♦ ploîa4.37 ˙némou megálh ♦ megálh ˙némou4.37 tà dè ♦ kaì tà4.37 a[tò ædh gemízesyai ♦ ædh

gemízesyai tò ploîon4.38 ‘n a[tòw \pì t_ ♦ a[tòw ‘n \n t_4.38 diegeírousin ♦ \geírousin4.40 \ste o%utvw; Pôw o[k ♦ \ste;

O·pv4.41 øpakoúousin ♦ øpakoúei5.1 Gadarhnôn ♦ Gerashnôn5.2 \jelyónti a[t! ♦ \jelyóntow

a[toû5.2 e[yévw ˙p}nthsen ♦ e[yùw

øp}nthsen5.3 o·te alúsesin ♦ o[dè alúsei

o[kéti5.4 a[tòn Êsxuen ♦ Êsxuen a[tòn5.5 ªresin ♦ mn}masin5.5 mn}masin ♦ ªresin

4.33 - 5.5



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NNO NNO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

80

eautòn líyoiw. 6 &I d W n dè tòn &Ihsoûn ˙pò makróyen , ¡d r a m enkaì prosekúnhsen a[t!, 7 kaì krájaw fvn_ megál+ eÂpen, Tí\m o ì kaì soí, &Ihsoû, u¥è toû yeo û toû øcístou; Ôrkízv se tònyeó n , m} me basanís+w. 8 *E l eg en gàr a[t!, *Ejelye, tòpneûma tò ˙káyarton, \k toû ˙nyrQpou. 9 Kaì \phrQta a[tón,Tí soi ªnoma; Kaì ˙pekríyh, légvn, LegeWn ªnomá moi, –tipolloí \smen. 10 Kaì parekálei a[tòn pollá, ®na m| a[toùw˙posteíl+ ¡jv têw xQraw. 11 )Hn dè \keî pròw t! ªrei ˙gélhxo í r v n megálh boskoménh: 12 kaì parekálesan a[tòn pántewo¥ daímonew, lég o n t ew, Pémcon =mâw e†w toùw xoírouw, ®na e†wa[toùw e†sélyvmen. 13 Kaì \pétrecen a[toîw e[yév w ` &Ihsoûw.Kaì \jelyónta tà pneúmata tà ˙káyarta e†sêlyon e†w toùwxo í r o u w : kaì %vrmhsen = ˙gélh katà toû krhmnoû e†w t|nyá l a s s a n : ‘san dè qw disxílioi: kaì \pnígonto \n t_ya l á s s + . 14 O¥ dè bóskontew toùw xoírouw ¡fugon, kaì˙n}ggeilan e†w t|n pólin kaì e†w toùw ˙groúw. Kaì \jêlyon†deîn tí \s t i n tò gegonów: 15 kaì ¡rxontai pròw tòn &Ihsoûn, kaìyev r o û s i n tòn daimonizómenon kay}menon kaì ¥matisménonkaì svfronoûnta, tòn \sxhkóta tòn Legeôna: kaì\f o b } yh s a n . 16 Dihg}santo dè a[toîw o¥ †dóntew pôw \génetot! daimonizomén~, kaì perì tôn xoírvn. 17 Kaì ærjantoparakaleîn a[tòn ˙pelyeî n ˙pò tôn `rívn a[tôn. 18 Kaì\m b á n t o w a[toû e†w tò ploîon, parekálei a[tòn `daimonisyeí w, ®na ” met' a[toû. 19 Ô dè &Ihsoûw o[k ˙fêkena[tón, ˙llà légei a[t!, %Upage e†w tòn oÂkón sou pròw toùwsoúw, kaì ˙nággeilon a[toîw –sa soi ` kúriow pepoíhken, kaì“léhsén se. 20 Kaì ˙pêlyen kaì ærjato khrússein \n t_Dekapólei –sa \poíhsen a[t! ` &Ihsoûw: kaì pántew\yaúmazon.

5.6 &IdWn dè ♦ Kaì †dWn5.7 eÂpen ♦ légei5.9 soi ªnoma ♦ ªnomá soi5.9 ˙pekríyh légvn ♦ légei a[t!5.9 LegeWn ♦ LegiWn5.10 a[toùw ♦ a[tà5.12 pántew o¥ daímonew ♦ —5.13 e[yévw ` &Ihsoûw ♦ —5.13 ‘san dè ♦ —5.14 O¥ dè ♦ Kaì o¥5.14 toùw xoírouw ♦ a[toùw

5.14 ˙n}ggeilan ♦ ˙p}ggeilan5.14 \jêlyon ♦ ‘lyon5.15 kay}menon kaì ¥matisménon ♦

kay}menon ¥matisménon5.15 Legeôna ♦ Legiôna5.16 Dihg}santo dè ♦ Kaì dihg}santo5.18 \mbántow ♦ \mbaínontow5.18 ” met' a[toû ♦ met' a[toû ”5.19 Ô dè &Ihsoûw ♦ Kaì5.19 ˙nággeilon ♦ ˙pággeilon5.19 soi ` kúriow ♦ ` kúriów soi

5.6 - 5.20



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NNP NNPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

81

21 Kaì diaperásantow toû &Ihsoû \n t! ploí~ pálin e†w tòpéran, sun}xyh ªxl o w polùw \p' a[tón, kaì ‘n parà t|nyá l a s s a n . 22 Kaì †doú, ¡rxet a i e< w tôn ˙rxisunagQgvn,•nómati &Iáeirow, kaì †dWn a[tón, píptei pròw toùw pódawa[toû, 23 kaì parekálei a[tòn pollá, légvn –ti Tò yugátriónmou \sxátvw ¡xei : ®na \lyWn \piy_w a[t_ tàw xeî r a w, –pvwsvy_ kaì z}setai. 24 Kaì ˙pêlyen met ' a[toû: kaì “koloúyeia[t! ªxlow polúw, kaì sunéylibon a[tón.

25 Kaì gun} tiw o{sa \n ]úsei a®matow ¡th dQdeka, 26 kaìpollà payoûsa øpò pollôn †atrôn, kaì dapan}sasa tà par'a[têw pánta, kaì mhdèn &vfelhyeî s a , ˙llà mâllon e†w tòxeî r o n \l yo û s a , 27 ˙koúsasa perì toû &Ihsoû, \lyoûsa \n t!ªxl~ ªpisyen , %hcato toû ¥matíou a[toû: 28 ¡l eg en gàr –ti K©ntôn ¥matívn a[toû ßcvmai, svy}somai. 29 Kaì e[yév w\j h r á n yh = phg| toû a®matow a[têw, kaì ¡gnv t! sQmati –tiÊatai ˙pò têw mástigow. 30 Kaì e[yév w ` &Ihsoûw \pignoùw \neaut! t|n \j a[toû dúnamin \jelyoûsan, \pistrafeìw \n t!ªxl~, ¡legen, Tíw mou %hcato tôn ¥matívn; 31 Kaì ¡legon a[t!o¥ mayhtaì a[toû, Blépeiw tòn ªxlon sunylíbontá se, kaìlégeiw, Tíw mou %hcato; 32 Kaì perieblépeto †deîn t|n toûtopoi}sasan. 33 ^H dè gun| fobhyeî s a kaì trémousa, e†duîa $ogégonen \p' a[t_, ‘lyen kaì prosépesen a[t!, kaì eÂpen a[t!pâsan t|n ˙l}yei a n . 34 Ô dè eÂpen a[t_, yúgater, = pístiw sousésvkén se: %upage e†w e†r}nhn, kaì Êsyi øgi|w ˙pò têwmástigów sou.

35 *E t i a[toû laloûntow, ¡rxontai ˙pò toû ˙rxisunagQgou,légont ew –ti ^H yugáthr sou ˙péya n en : tí ¡ti skúlleiw tòndidáskalon; 36 Ô dè &Ihsoûw e[yév w ˙koúsaw tòn lógonlaloúmenon légei t! ˙rxisunagQg~, M| foboû, mónonpísteue. 37 Kaì o[k ˙fêken o[déna a[t! sunakolouyêsai, e†m| Pétron kaì &Iákvbon kaì &Ivánnhn tòn ˙delfòn &IakQbou.

5.21 \n t! ploí~ ♦ ˆ\n t! ploí~˜5.22 †doú ♦ —5.22 &Iáeirow ♦ &Iáïrow5.23 parekálei ♦ parakaleî5.23 a[t_ tàw xeîraw –pvw ♦ tàw

xeîraw a[t_ ®na5.23 z}setai ♦ z}s+5.25 tiw ♦ —5.25 ¡th dQdeka ♦ dQdeka ¡th

5.28 K©n ♦ &Eàn ßcvmai k©n5.28 ßcvmai ♦ —5.29 e[yévw ♦ e[yùw5.30 e[yévw ♦ e[yùw5.33 \p' ♦ —5.34 yúgater ♦ yugáthr5.36 e[yévw ˙koúsaw ♦ parakoúsaw5.37 a[t! ♦ met' a[toû5.37 Pétron ♦ tòn Pétron

5.21 - 5.37



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NNQ NNQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

82

38 Kaì ¡rxet a i e† w tòn oÂkon toû ˙rxisunagQgou, kaì yev r eîyó r u b o n , klaíontaw kaì ˙lalázontaw pollá. 39 Kaì e†selyWnlégei a[toîw, Tí yorubeîsye kaì klaíete; Tò paidíon o[k˙péya n en , ˙llà kayeú d ei . 40 Kaì kategélvn a[toû. Ô dé,\k b a l W n pántaw, paralambánei tòn patéra toû paidíou kaìt|n mhtéra kaì toùw met' a[toû, kaì e†sporeúetai –pou ‘n tòpaidíon ˙nakeímenon. 41 Kaì krat}saw têw xei r ò w toû paidíou,légei a[t_, Taliyá, koûmi: – \stin meyer m h n eu ó m en o n , Tòkorásion, soì légv, ¡geirai. 42 Kaì e[yév w ˙nésth tò korásionkaì periepátei, ‘n gàr \tôn dQdeka: kaì \jésthsan \kstáseimegál+. 43 Kaì diesteílato a[toîw pollà ®na mhdeìw gn!toûto: kaì eÂpen doyênai a[t_ fageîn.

6 Kaì \jêlyen \keîyen, kaì ‘lyen e†w t|n pat r íd a a[t oû:kaì ˙kolouyoûsin a[t! o¥ mayhtaì a[toû. 2 Kaì

genoménou sabbátou, ærjato \n t_ sunagvg_ didáskein: kaìpolloì ˙koúontew \jepl}ssonto, légontew, Póyen toút~taûta; Kaì tíw = sofía = doyeî s a a[t!, kaì dunámeiw toiaûtaidià tôn xei r ô n a[toû gínontai; 3 O[x o˚tów \stin ` téktvn, ù¥òw Maríaw, ˙delfòw dè &IakQbou kaì &Ivsê kaì &Ioúda kaìSímvnow; Kaì o[k e†sìn a¥ ˙delfaì a[toû @de pròw =mâw; Kaì\s k a n d a l í z o n t o \n a[t!. 4 *E l eg en dè a[toîw ` &Ihsoûw –tiO[k ¡stin prof}thw ƒtimow, e† m| \n t_ patrídi a[toû, kaì \ntoîw suggenésin kaì \n t_ o†kíŸ a[toû. 5 Kaì o[k “dúnato \keîo[demían dúnamin poiêsai, e† m| •lígoiw ˙rrQstoiw \piyeìw tàwxeî r a w, \yer á p eu s en . 6 Kaì \ya ú m a z en dià t|n ˙pistíana[tôn.

Kaì periêgen tàw kQmaw kúkl~ didáskvn.7 Kaì proskaleîtai toùw dQdeka, kaì ærjato a[toùw

˙postéllein dúo dúo, kaì \d í d o u a[toîw \jousían tôn

5.38 ¡rxetai ♦ ¡rxontai5.38 klaíontaw ♦ kaì klaíontaw5.40 Ô ♦ A[tòw5.40 ˙nakeímenon ♦ —5.41 koûmi ♦ koûm5.41 ¡geirai ♦ ¡geire5.42 e[yévw ♦ e[yùw5.42 \kstásei ♦ ê[yùw˜ \kstásei5.43 gn! ♦ gnoî6.1 ‘lyen ♦ ¡rxetai6.2 \n t_ sunagvg_ didáskein ♦

didáskein \n t_ sunagvg_6.2 a[t! kaì ♦ toút~ kaì a¥6.2 gínontai ♦ ginómenai6.3 Maríaw ♦ têw Maríaw6.3 ˙delfòw dè ♦ kaì ˙delfòw6.3 &Ivsê ♦ &Ivsêtow6.4 *Elegen dè ♦ kaì ¡legen6.4 suggenésin ♦ suggeneûsin a[toû6.5 “dúnato \keî o[demían dúnamin

poiêsai ♦ \dúnato \keî poiêsaio[demían dúnamin

5.38 - 6.7



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NNR NNRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

83

pneumátvn tôn ˙kayártvn. 8 Kaì par}ggeilen a[toîw ®namhdèn aÊrvsin e†w `dón, e† m| ]ábdon mónon: m| p}ran, m|ƒrton, m| e† w t|n zQnhn xalkón: 9 ˙ll' øpodedeménouwsa n d á l i a : kaì m| \ndúshsye dúo xitônaw. 10 Kaì ¡legena[toîw, %Opou \àn e†sélyhte e†w o†kían, \keî mén et e £v w ©n\j él yh t e \k eî yen . 11 Kaì –soi ©n m| déjvntai ømâw, mhdè˙koúsvsin ømôn, \k p o r eu ó m en o i \k eî yen , \k t i n á j a t e tòn xoûntòn øpokátv tôn podôn ømôn e†w martúrion a[toîw. &Am|nlégv ømîn, ˙nektóteron ¡stai Sodómoiw (h Gomórroiw \n =mérŸkrísevw, (h t_ pólei \keín+. 12 Kaì \jelyóntew \k}russon ®nametano}svsin: 13 kaì daimónia pollà \jéballon, kaì æleifon\laí~ polloùw ˙rrQstouw kaì \yerápeuon.

14 Kaì ækousen ` basileùw ^Hrœdhw, faneròn gàr \génetotò ªnoma a[toû, kaì ¡legen –ti &Ivánnhw ` baptízvn \k nek r ô n“géryh, kaì dià toûto \nergoûsin a¥ dunámeiw \n a[t!.15 *A l l o i ¡l eg o n –ti &Hlíaw \stín: ƒlloi dè ¡legon –tiProf}thw \stín, qw e<w tôn profhtôn. 16 &A k o ú s a w dè ^Hrœdhw ` ^Hrœdhw

eÂ p en –ti $On \gW ˙pekefálisa &Ivánnhn, o˚tów \stin: a[tòw“géryh \k nek r ô n . 17 A[tòw gàr ` ^Hrœdhw ˙posteílaw\k r á t h s en tòn &Ivánnhn, kaì ¡d h s en a[tòn \n fulak_, dià^H r ~ d i á d a t|n gunaîka Filíppou toû ˙delfoû a[toû, –tia[t|n \gámhsen. 18 *E l eg en gàr ` &Ivánnhw t! ^Hrœd+ –ti O[k¡j es t í n soi ¡xei n t|n gunaîka toû ˙delfoû sou. 19 ^H dè^H r ~ d i à w \n eî xen a[t!, kaì æyel en a[tòn ˙pokteînai: kaì o[k“dú n a t o : 20 ` gàr ^Hrœdhw \fobeîto tòn &Ivánnhn, e†dWw a[tònƒndra díkaion kaì ßgion, kaì sunet}rei a[tón: kaì ˙koúsawa[toû, pollà \p o í ei , kaì =dévw a[toû ækouen. 21 Kaìgenoménhw =méraw e[kaírou, –te ^Hrœdhw toîw genesíoiw a[toûdeîpnon \poíei toîw megistâsin a[toû kaì toîw xiliárxoiw kaìtoîw prQtoiw têw Galilaíaw, 22 kaì e†selyoúshw têw yugatròw

6.8 p}ran m| ƒrton ♦ ƒrton m|p}ran

6.9 ˙ll' ♦ ˙llà6.11 –soi ©n m| déjvntai ♦ $ow ©n

tópow m| déjhtai6.11 &Am|n légv ømîn ˙nektóteron

¡stai Sodómoiw (h Gomórroiw \n=mérŸ krísevw (h t_ pólei \keín+♦ —

6.12 \k}russon ®na metano}svsin ♦\k}rujan ®na metanoôsin

6.14 ¡legen ♦ ¡legon6.14 \k nekrôn “géryh ♦ \g}gertai \k

nekrôn6.15 *Alloi ¡legon ♦ *Alloi dè ¡legon6.15 \stín qw ♦ qw6.16 ^Hrœdhw eÂpen –ti ♦ ` ^Hrœdhw

¡legen6.16 \stin a[tòw “géryh \k nekrôn ♦

“géryh6.20 \poíei ♦ “pórei6.21 \poíei ♦ \poíhsen

6.8 - 6.22



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NNS NNS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

84

a[têw têw ^Hr~diádow kaì •rxhsaménhw, kaì ˙resáshw t!^H r œ d + kaì toîw sunanakeiménoiw, eÂpen ` basileùw t!korasí~, AÊthsón me $o \àn yél + w, kaì dQsv soí: 23 kaì *vmosena[t_ –ti $O \án me a†t}s+w, dQsv soí, £vw =mísouw têwbasileíaw mou. 24 ^H dè \jelyoûsa eÂpen t_ mhtrì a[têw, Tía†t}somai; ^H dè eÂpen, T|n kefal|n &Ivánnou toû baptistoû.25 Kaì e†selyoûsa e[yév w metà spoudêw pròw tòn basiléa,&+t}sato, légousa, Yélv ®na moi d!w \jautêw \pì pínaki t|nkefal|n &Ivánnou toû baptistoû. 26 Kaì perílupow genómenow` basileúw, dià toùw –rkouw kaì toùw sunanakeiménouw o[k“yél h s en a[t|n ˙yet ê s a i . 27 Kaì e[yév w ˙posteílaw `basileùw spekoulátora \pétajen \nexyê n a i t|n kefal|na[toû. 28 Ô dè ˙pelyWn ˙pekefálisen a[tòn \n t_ fulak_,kaì ænegken t|n kefal|n a[toû \pì pínaki, kaì ¡dvken a[t|nt! korasí~: kaì tò korásion ¡dvken a[t|n t_ mhtrì a[têw.29 Kaì ˙koúsantew o¥ mayhtaì a[toû ‘lyon, kaì ‘ran tò ptômaa[toû, kaì ¡yhkan a[tò \n mnhmeí~.

30 Kaì sunágontai o¥ ˙póstoloi pròw tòn &Ihsoûn, kaì˙p}ggeilan a[t! pánta, kaì –sa \poíhsan kaì –sa \dídajan.31 Kaì eÂpen a[toîw, Deû t e ømeîw a[toì kat' †dían e†w ¡rhmontópon, kaì ˙napaúesye •lígon. )Hsan gàr o¥ \rxómenoi kaì o¥øpágontew polloí, kaì o[dè fageîn e[kaíroun. 32 Kaì ˙pêlyone† w ¡r h m o n tópon t! ploí~ kat' †dían. 33 Kaì eÂdon a[toùwøpágontaw kaì \p ég n v s a n a[tòn polloí, kaì pez_ ˙pò pasôntô n pólevn sunédramon \keî, kaì proêlyon a[toúw, kaìsunêlyon pròw a[tón. 34 Kaì \jelyWn eÂden ` &Ihsoûw polùnªxlon, kaì \s p l a g xn í s yh \p ' a[toîw, –ti ‘san qw próbata m|¡xo n t a poiména: kaì ærjato didáskein a[toùw pollá. 35 Kaìædh %vraw pollêw genoménhw, proselyóntew a[t! o¥ mayhtaì

6.22 a[têw têw ♦ a[toû6.22 kaì ˙resáshw ♦ æresen6.23 –ti $O ♦ ˆpollà˜ %O ti6.24 ^H dè \jelyoûsa ♦ Kaì

\jelyoûsa6.24 a†t}somai ♦ a†t}svmai6.24 baptistoû ♦ baptízontow6.25 e[yévw ♦ e[yùw6.25 moi d!w \jautêw ♦ \jautêw d!w

moi6.26 sunanakeiménouw ♦

˙nakeiménouw6.26 a[t|n ˙yetêsai ♦ ˙yetêsai

a[t}n6.27 e[yévw ♦ e[yùw6.27 \nexyênai ♦ \négkai6.28 Ô dè ♦ Kaì6.30 pánta kaì ♦ pánta6.31 eÂpen ♦ légei6.31 ˙napaúesye ♦ ˙napaúsasye6.32 e†w ¡rhmon tópon t! ploí~ ♦ \n t!

ploí~ e†w ¡rhmon tópon6.33 a[tòn polloí ♦ polloì6.33 kaì sunêlyon pròw a[tón ♦ —6.34 ` &Ihsoûw ♦ —6.34 a[toîw ♦ a[toúw

6.23 - 6.35



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NNT NNTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

85

a[toû légousin –ti *Erhmów \stin ` tópow, kaì ædh %vra poll}:36 ˙póluson a[toúw, ®na ˙pelyóntew e†w toùw kúkl~ ˙groùw kaìkQmaw ˙gorásvsin eautoîw ƒrtouw. Tí gàr fágvsin o[k¡xo u s i n . 37 Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p en a[toîw, Dóte a[toîw ømeîwfageîn. Kaì légousin a[t!, &Apelyóntew ˙gorásvmendhnarívn diakosívn ƒrtouw, kaì dômen a[toîw fageîn; 38 Ô dèlégei a[toîw, Pósouw ƒrtouw ¡xet e; Û p á g et e kaì Êdete. Kaìgnóntew lég o u s i n , Pénte, kaì dúo †xyú a w. 39 Kaì \pétajena[ t o î w ˙naklînai pántaw sumpósia sumpósia \pì t! xlvr!xó r t ~ . 40 Kaì ˙népeson prasiaì prasiaí, ˙nà ekatòn kaì ˙nàpent}konta. 41 Kaì labWn toùw pénte ƒrtouw kaì toùw dúo†xyú a w, ˙nablécaw e†w tòn o[ranón, e[lóghsen, kaìkatéklasen toùw ƒrtouw, kaì \dídou toîw mayhtaîw a[toû ®naparayôsin a[toîw: kaì toùw dúo †xyú a w \m ér i s en pâsin.42 Kaì ¡fagon pántew, kaì \xo r t á s yh s a n : 43 kaì ‘ranklasmát v n dQdeka kofínouw pl}reiw, kaì ˙pò tôn †xyú v n .44 Kaì ‘san o¥ fagóntew toùw ƒrtouw pentakisxílioi ƒndrew.

45 Kaì e[yév w “nágkasen toùw mayhtàw a[toû \mbênai e†wtò ploîon, kaì proágein e†w tò péran pròw Bhysaïdán, £vwa[tòw ˙polús+ tòn ªxlon. 46 Kaì ˙potajámenow a[toîw,˙pêl yen e† w tò ªrow proseújasyai. 47 Kaì •cíaw genoménhw, ‘ntò ploîon \n més ~ têw yalásshw, kaì a[tòw mónow \pì têw gêw.48 Kaì eÂden a[toùw basanizoménouw \n t! \laúnein, ‘n gàr `ƒnemow \nantíow a[toîw, kaì perì tetárthn fulak|n têw nuktòw¡r xet a i pròw a[toúw, per i p a t ô n \p ì têw yalásshw: kaì æyel enparelyeî n a[toúw. 49 O¥ dé, †dóntew a[tòn peripatoûnta \pìtêw yalásshw, ¡dojan fántasma eÂnai, kaì ˙nékrajan:50 pántew gàr a[tòn eÂdon, kaì \taráxyh s a n . Kaì e[yév w\l á l h s en met' a[tôn, kaì légei a[toîw, Yarseîte: \gQ e†mi, m|fobeîsye. 51 Kaì ˙nébh pròw a[toùw e†w tò ploîon, kaì

6.35 légousin ♦ ¡legon6.36 ƒrtouw Tí gàr fágvsin o[k

¡xousin ♦ tí fágvsin6.37 dômen ♦ dQsomen6.38 kaì Êdete ♦ Êdete6.40 ˙népeson ♦ ˙népesan6.40 ˙nà ekatòn kaì ˙nà ♦ katà

ekatòn kaì katà6.41 a[toû ♦ â[toû˜6.41 parayôsin ♦ paratiyôsin6.43 klasmátvn dQdeka kofínouw

pl}reiw ♦ klásmata dQdeka

kofínvn plhrQmata6.44 toùw ƒrtouw ♦ ˆtoùw ƒrtouw˜6.45 e[yévw ♦ e[yùw6.45 ˙polús+ ♦ ˙polúei6.48 eÂden ♦ †dWn6.48 kaì perì ♦ perì6.49 peripatoûnta \pì têw yalásshw ♦

\pì têw yalásshw peripatoûnta6.49 fántasma eÂnai ♦ –ti Fántasmá

\stin6.50 Kaì e[yévw ♦ Ô dè e[yùw

6.36 - 6.51



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NNU NNU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

86

\k ó p a s en ` ƒnemow: kaì lían \kperissoû \n eautoîw \jístanto,kaì \ya ú m a z o n . 52 O[ gàr sunêkan \pì toîw ƒrtoiw: ‘n gàra[tôn = kardía pepvrvménh.

53 Kaì diaperásantew ‘lyon \pì t|n gên Gennhsarét, kaìprosvrmí s yh s a n . 54 Kaì \jelyóntvn a[tôn \k toû ploíou,e[ yév w \p i g n ó n t ew a[tón, 55 peridramóntew –lhn t|nperíxvron \keínhn, ærjanto \pì toîw krabbátoiw toùw kakôw¡xo n t a w periférein, –pou ækouon –ti \keî \stin. 56 Kaì –pou ©ne† s ep o r eú et o e† w kQmaw (h póleiw (h ˙groúw, \n taîw ˙goraîw\t í yo u n toùw ˙syen o û n t a w, kaì parekáloun a[tòn ®na k©n toûkraspédou toû ¥matíou a[toû ßcvntai: kaì –soi ©n %hptontoa[toû \sQzonto.

7 Kaì sunágont ai pròw a[t òn o¥ Faris aîoi, kaí tinew tôngrammatévn, \lyóntew ˙pò Îerosolúmvn: 2 kaì †dóntew

tinàw tôn mayhtôn a[toû koinaîw xer s í n , toût' ¡stin ˙níptoiw,\s yí o n t a w ƒrtouw \mémcanto. 3 O¥ gàr Farisaîoi kaì pántew o¥&I o u d a î o i , \à n m| pugm_ nícvntai tàw xeî r a w, o[k \syíousin,kratoûntew t|n parádosin tôn presbutérvn: 4 kaì ˙pò˙gorâw, \àn m| baptísvntai, o[k \syíousin: kaì ƒlla pollá\s t i n $a parélabon krateîn, baptismoùw pothrívn kaì jestônkaì xalkívn kaì klinôn. 5 *E p ei t a \p er v t ô s i n a[tòn o¥Farisaîoi kaì o¥ grammateîw, Dià tí o¥ mayhtaí sou o[peripatoûsin katà t|n parádosin tôn presbutérvn, ˙llà˙níptoiw xer s ì n \s yí o u s i n tòn ƒrton; 6 Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p ena[toîw –ti Kalôw proef}teusen &Hsafiaw perì ømôn tônøpokritôn, qw gégraptai, O˚tow ` laòw toîw xeí l es í n me timÅ, =dè kardía a[tôn pórrv ˙péxei ˙p' \moû. 7 Máthn dè sébontaíme, didáskontew didaskalíaw \ntálmata ˙nyrQpvn.

6.51 \kperissoû ♦ ˆ\k perissoû˜6.51 kaì \yaúmazon ♦ —6.52 ‘n gàr ♦ ˙ll' ‘n6.53 ‘lyon \pì t|n gên ♦ \pì t|n gên

‘lyon e†w6.54 e[yévw ♦ e[yùw6.55 peridramóntew ♦ periédramon6.55 períxvron ♦ xQran6.55 ærjanto ♦ kaì ærjanto6.55 krabbátoiw ♦ krabáttoiw6.55 \keî ♦ —6.56 póleiw (h ♦ e†w póleiw (h e†w6.56 \tíyoun ♦ \tíyesan6.56 %hptonto ♦ %hcanto

7.2 koinaîw ♦ –ti koinaîw7.2 \syíontaw ƒrtouw \mémcanto ♦

\syíousin toùw ƒrtouw7.4 ˙pò ♦ ˙p'7.4 kaì klinôn ♦ ˆkaì klinôn˜7.5 *Epeita ♦ Kaì7.5 o¥ mayhtaí sou o[ peripatoûsin

♦ o[ peripatoûsin o¥ mayhtaísou

7.5 ˙níptoiw ♦ koinaîw7.6 ˙pokriyeìw ♦ —7.6 –ti ♦ —7.6 proef}teusen ♦ \prof}teusen7.6 O˚tow ♦ ˆ–ti˜ O˚tow

6.52 - 7.7



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NNV NNVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

87

8 &A f é n t e w gàr t|n \ntol|n toû yeo û , krateîte t|n parádosintôn ˙nyrQpvn, baptismoùw jestôn kaì pothrívn: kaì ƒllaparómoia toiaûta pollà poieîte. 9 Kaì ¡legen a[toîw, Kalôw˙yet eî t e t|n \ntol|n toû yeo û , ®na t|n parádosin ømônthr}shte. 10 Mvsêw gàr eÂpen, Tíma tòn patéra sou kaì t|nmhtéra sou: kaí, Ô kakologôn patéra (h mhtéra yanát~teleutátv: 11 ømeîw dè légete, &Eàn eÊp+ ƒnyrvpow t! patrì (ht_ mhtrí, Korbân, – \stin, dôron, $o \àn \j \moû &vfelhy_w:12 ka ì o[kéti ˙fíete a[tòn o[dèn poiêsai t! patrì a[toû (h t_mhtrì a[toû, 13 ˙kuroûntew tòn lógon toû yeo û t_ paradóseiømôn " paredQkate: kaì parómoia toiaûta pollà poieîte.14 Kaì proskalesámenow pánta tòn ªxlon, ¡legen a[toîw,&A k o ú e t é mou pántew, kaì suníete. 15 O[dén \stin ¡jvyen toû˙nyrQpou e†sporeuómenon e†w a[tón, $o dúnatai a[tònkoinôs a i : ˙llà tà \kporeuómena ˙p' a[toû, \keîná \stin tàkoinoûnta tòn ƒnyrvpon. 16 EÊ tiw ¡xei „ta ˙koúein ˙kouétv.17 Kaì –te e†sêlyen e†w oÂkon ˙pò toû ªxlou, \phrQtvn a[tòno¥ mayhtaì a[toû perì têw parabolêw. 18 Kaì légei a[toîw,O%utvw kaì ømeîw ˙súnetoí \ste; O[ noeîte –ti pân tò ¡jvyene† s p o r eu ó m en o n e† w tòn ƒnyrvpon o[ dúnatai a[tòn koinôsai,19 –ti o[k e†sporeúetai a[toû e†w t|n kardían, ˙ll' e†w t|nkoi l í a n : kaì e†w tòn ˙fedrôna \kporeúetai, kayarízon pántatà brQmata. 20 *E l eg en dè –ti Tò \k toû ˙nyrQpou\k p o r e u ó m e n o n , \k eî n o koinoî tòn ƒnyrvpon. 21 *E s v yen gár,\k têw kardíaw tôn ˙nyrQpvn o¥ dialogismoì o¥ kakoì\k p o r eú o n t a i , moixeî a i , porneîai, fónoi, 22 klopaí,pleonejíai, ponhríai, dólow, ˙sélgeia, •fyalmòw ponhrów,blasfhmía, øperhfanía, ˙frosúnh: 23 pánta taûta tàponhrà ¡svyen \kporeúetai, kaì koinoî tòn ƒnyrvpon.

7.8 gàr ♦ —7.8 baptismoùw jestôn kaì pothrívn

kaì ƒlla parómoia toiaûtapollà poieîte ♦ —

7.9 thr}shte ♦ st}shte7.10 Mvsêw ♦ Mvüsêw7.12 kaì ♦ —7.12 a[toû (h ♦ (h7.12 mhtrì a[toû ♦ mhtrí7.14 pánta ♦ pálin7.14 &Akoúeté ♦ &Akoúsaté7.14 suníete ♦ súnete

7.15 a[tòn koinôsai ♦ koinôsaia[tón

7.15 \kporeuómena ˙p' a[toû \keîná ♦\k toû ˙nyrQpou \kporeuómená

7.16 —7.17 perì têw parabolêw ♦ t|n

parabol}n7.19 kayarízon ♦ kayarízvn7.21 moixeîai porneîai ♦ porneîai

klopaí7.22 klopaí ♦ moixeîai

7.8 - 7.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NOM NOM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

88

24 Kaì \keîyen ˙nastàw ˙pêlyen e†w tà meyó r i a Túrou kaìSidônow. Kaì e†selyWn e†w o†kían, o[déna æyel en gnônai, kaìo[k “dun}yh layeî n . 25 &A k o ú s a s a gàr gun| perì a[toû, «weÂ xen tò yugátrion a[têw pneûma ˙káyarton, \lyoûsaprosépesen pròw toùw pódaw a[toû: 26 ‘n dè = gun| Êllhníw,Surafoínikissa t! génei: kaì “rQta a[tòn ®na tò daimónion\k b á l + \k têw yugatròw a[têw. 27 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t_,*A f e w prôton xortasyênai tà tékna: o[ gàr kalón \stinlabeîn tòn ƒrton tôn téknvn kaì baleîn toîw kunaríoiw. 28 ^Hdè ˙pekríyh kaì légei a[t!, Naí, kúrie: kaì gàr tà kunáriaøpoká t v têw trapézhw \syíei ˙pò tôn cixívn tôn paidívn.29 Kaì eÂpen a[t_, Dià toûton tòn lógon %upage: \jel}luyen tòdaimónion \k têw yugatrów sou. 30 Kaì ˙pelyoûsa e†w tòn oÂkona[ t ê w, e˚ r en tò daimónion \jelhluyów, kaì t|n yugatérabeblhménhn \pì têw klínhw.

31 Kaì pálin \j el yW n \k tôn `rívn Túrou kaì Sidônow,‘lyen pròw t|n yálassan têw Galilaíaw, ˙nà méson tôn`rívn Dekapólevw. 32 Kaì férousin a[t! kvfòn moggilálon,mogilálon

kaì parakaloûsin a[tòn ®na \piy_ a[t! t|n xeî r a . 33 Kaì˙polabómenow a[tòn ˙pò toû ªxlou kat' †dían, ¡balen toùwdaktúl o u w a[toû e†w tà „ta a[toû, kaì ptúsaw %hcato têwglQsshw a[toû, 34 kaì ˙nablécaw e†w tòn o[ranón, \sténajen,kaì légei a[t!, &Effayá, – \stin, Dianoíxyh t i . 35 Kaì e[yév wdihnoíxyh s a n a[toû a¥ ˙koaí: kaì \lúyh ` des m ò w têwglQsshw a[toû, kaì \lálei •ryôw. 36 Kaì diesteílato a[toîw®na mhdenì eÊpvsin: –son dè a[tòw a[toîw diestélleto, mâllonperissóteron \k}russon. 37 Kaì øperperissôw \jepl}ssonto,

7.24 Kaì \keîyen ♦ &Ekeîyen dè7.24 meyória Túrou kaì Sidônow ♦

–ria Túrou7.25 &Akoúsasa gàr ♦ ˙ll' e[yùw

˙koúsasa7.26 ‘n dè = gun| Êllhníw

Surafoínikissa ♦ = dè gun| ‘nÊllhníw Surofoiníkissa

7.27 Ô dè &Ihsoûw eÂpen ♦ kaì ¡legen7.27 kalón \stin ♦ \stin kalòn7.27 baleîn toîw kunaríoiw ♦ toîw

kunaríoiw baleîn7.28 Naí kúrie kaì gàr ♦ kúrie kaì7.28 \syíei ♦ \syíousin7.29 tò daimónion \k têw yugatrów sou

♦ \k têw yugatrów sou tòdaimónion

7.30 daimónion \jelhluyów kaì t|nyugatéra beblhménhn \pì têwklínhw ♦ paidíon beblhménon \pìt|n klínhn kaì tò daimónion\jelhluyów

7.31 kaì Sidônow ‘lyen pròw ♦ ‘lyendià Sidônow e†w

7.32 moggilálon ♦ kaì mogilálon7.35 e[yévw dihnoíxyhsan ♦ ê[yévw˜

“noíghsan7.36 eÊpvsin ♦ légvsin7.36 a[tòw a[toîw diestélleto ♦

a[toîw diestélleto a[toì

7.24 - 7.37



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NON NONpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

89

légontew, Kalôw pánta pepoíhken: kaì toùw kvfoùw poieî˙koúein, kaì toùw ˙lálouw laleîn.

8 &En \keínaiw taîw =méraiw, pamp ól l ou ªxl ou ªnt ow, kaì m|\xó n t v n tí fágvsin, proskalesámenow ` &I h s o û w toùw

mayhtàw a[toû légei a[toîw, 2 Splagxnízomai \pì tòn ªxlon:–ti ædh =mérai treîw prosménousín moi, kaì o[k ¡xo u s i n tí =méraw

fágvsin: 3 kaì \àn ˙polúsv a[toùw n}steiw e†w oÂkon a[tôn,\k l u y} s o n t a i \n t_ `d!: tinèw gàr a[tôn makróyen %hkousin.4 Kaì ˙pekríyhsan a[t! o¥ mayhtaì a[toû, Póyen toútouwdun}setaí tiw @de xortásai ƒrtvn \p' \rhmíaw; 5 Kaì \phrQtaa[toúw, Pósouw ¡xet e ƒrtouw; O¥ dè eÂpon, Êptá. 6 Kaìpar}ggeilen t! ªxl ~ ˙napeseîn \pì têw gêw: kaì labWn toùweptà ƒrtouw, e[xarist}saw ¡klasen kaì \dídou toîw mayhtaîwa[toû, ®na parayôsin: kaì paréyh k a n t! ªxl~. 7 Kaì eÂxon†xyú d i a •líga: kaì e[log}saw eÂpen parayeî n a i kaì a[tá. parayênai

8 *E f a g o n dé, kaì \xo r t á s yh s a n : kaì ‘ran perisseúmataklasmátvn eptà spurídaw. 9 )Hsan dè o¥ fagóntew qwtetrakisxílio i : kaì ˙pélusen a[toúw. 10 Kaì e[yév w \m b à w e† wtò ploîon metà tôn mayhtôn a[toû, ‘lyen e†w tà mér hDalmanouyá.

11 Kaì \jêlyon o¥ Farisaîoi, kaì ærjanto suzhteîn a[t!,zhtoûntew par' a[toû shmeîon ˙pò toû o[ranoû, peirázontewa[tón. 12 Kaì ˙nastenájaw t! pneúmati a[toû légei, Tí =geneà a%uth shmeîon \pizhteî; &Am|n légv ømîn, e† doy}setai t_geneÅ taút+ shmeîon. 13 Kaì ˙feìw a[toúw, \mbàw pálin e† w e†w tò

ploîon, ˙pêlyen e†w tò péran.14 Kaì \peláyonto labeîn ƒrtouw, kaì e† m| £na ƒrton o[k

eÂ xo n mey' eautôn \n t! ploí~. 15 Kaì diestélleto a[toîw,légvn, Ôrâte, blépete ˙pò têw zúmhw tôn Farisaívn kaì têw

7.37 toùw ˙lálouw ♦ ˆtoùw˜ ˙lálouw8.1 pampóllou ♦ pálin polloû8.1 ` &Ihsoûw ♦ —8.1 a[toû ♦ —8.3 tinèw gàr ♦ kaí tinew8.3 makróyen %hkousin ♦ ˙pò

makróyen %hkasin8.4 Póyen ♦ –ti Póyen8.5 \phrQta ♦ “rQta8.5 eÂpon ♦ eÂpan8.6 par}ggeilen ♦ paraggéllei

8.6 parayôsin ♦ paratiyôsin8.7 eÂpen parayeînai kaì a[tá ♦

a[tà eÂpen kaì taûtaparatiyénai

8.8 *Efagon dé ♦ Kaì ¡fagon8.9 o¥ fagóntew ♦ —8.10 e[yévw ♦ e[yùw8.12 shmeîon \pizhteî ♦ zhteî shmeîon8.13 \mbàw pálin e†w ploîon ♦ pálin

\mbàw

8.1 - 8.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NOO NOO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

90

zúmhw ^Hrœdou. 16 Kaì dielogízonto pròw ˙ll}louw, lég o n t ew–ti *Artouw o[k ¡xo m en . 17 Kaì gnoùw ` &Ihsoûw légei a[toîw, Tídialogízesye –ti ƒrtouw o[k ¡xet e; O·pv noeîte, o[dè suníete;*E t i pepvrvménhn ¡xet e t|n kardían ømôn; 18 &O fya l m o ù w¡xo n t ew o[ blépete; Kaì „ta ¡xo n t ew o[k ˙koúete; Kaì o[mnhmoneúete; 19 %O te toùw pénte ƒrtouw ¡klasa e†w toùwpentakisxilíouw, pósouw kofínouw pl}reiw klasmátvn ærate;Légousin a[t!, DQdeka. 20 %O te dè toùw eptà e†w toùwtetra k i s xi l í o u w, pósvn spurídvn plhrQmata klasmátvnærate; O¥ dè eÂpon, Êptá. 21 Kaì ¡legen a[toîw, Pôw o[suníete;

22 Kaì ¡rxet a i e† w Bhysaïdán. Kaì férousin a[t! tuflón,kaì parakaloûsin a[tòn ®na a[toû ßchtai. 23 Kaì\p i l a b ó m en o w têw xei r ò w toû tufloû, \j}gagen a[tòn ¡jv têwkQmhw: kaì ptúsaw e†w tà ªmmata a[toû, \piyeì w tàw xeî r a wa[t!, \phrQta a[tòn eÊ ti blépei. 24 Kaì ˙nablécaw ¡legen,Blépv toùw ˙nyrQpouw –ti qw déndra `rô peripatoûntaw.25 EÂta pálin \péyh k en tàw xeî r a w \p ì toùw •fyalmoùw a[toû,kaì \poíhsen a[tòn ˙nablécai. Kaì ˙pokatestáyh, kaì\n éb l ec en thlaugôw ßpantaw. 26 Kaì ˙pésteilen a[tòn e†w˙néblecen

tòn oÂkon a[toû, légvn, Mhdè e†w t|n kQmhn e†sély+w, mhdèeÊp+w tinì \n t_ kQm+.

27 Kaì \jêlyen ` &Ihsoûw kaì o¥ mayhtaì a[toû e†w tàwkQmaw Kaisareíaw têw Filíppou: kaì \n t_ `d! \phrQta toùwmayhtàw a[toû, légvn a[toîw, Tína me légousin o¥ ƒnyrvpoieÂ n a i ; 28 O¥ dè ˙pekríyhsan, &Ivánnhn tòn baptist}n: kaìƒlloi &Hlían, ƒlloi dè £na tôn profhtôn. 29 Kaì a[tòw légeia[toîw, Ûmeîw dè tína me légete eÂnai; &Apokriyeì w dè ` Pétrowlégei a[t!, Sù eÂ ` xristów. 30 Kaì \petímhsen a[toîw, ®na

8.16 légontew ♦ —8.16 ¡xomen ♦ ¡xousin8.17 ` &Ihsoûw ♦ —8.17 *Eti ♦ —8.19 pl}reiw klasmátvn ♦

klasmátvn pl}reiw8.20 dè toùw ♦ toùw8.20 O¥ dè eÂpon ♦ Kaì légousin

â[t!˜8.21 Pôw o[ ♦ o·pv8.22 ¡rxetai ♦ ¡rxontai8.23 \j}gagen ♦ \j}negken8.23 eÊ ti blépei. ♦ EÊ ti blépeiw;

8.25 \poíhsen a[tòn ˙nablécai ♦diéblecen

8.25 ˙pokatestáyh ♦ ˙pekatésth8.25 \néblecen ♦ \néblepen8.25 ßpantaw ♦ ßpanta8.26 tòn ♦ —8.26 mhdè eÊp+w tinì \n t_ kQm+ ♦ —8.28 ˙pekríyhsan ♦ eÂpan a[t!

légontew ˆ–ti˜8.28 £na ♦ –ti e<w8.29 légei a[toîw ♦ \phrQta a[toúw8.29 dè ` ♦ `

8.16 - 8.30



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NOP NOPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

91

mhdenì légvsin perì a[toû. 31 Kaì ærjato didáskein a[toúw,–ti deî tòn u¥òn toû ˙nyrQpou pollà payeî n , kaì˙podokimasyênai ˙pò tôn presbutérvn kaì tôn ˙rxierévnkaì tôn grammatévn, kaì ˙poktanyênai, kaì metà treîw =méraw˙nastênai: 32 kaì parrhsíŸ tòn lógon \lálei. Kaìproslabómenow a[tòn ` Pét r o w ærjato \pitimÅn a[t!. 33 Ô dè\p i s t r a f eí w, kaì †dWn toùw mayhtàw a[toû, \petímhsen t!Pétr~, légvn, %Upage •písv mou, Satanâ: –ti o[ froneîw tàtoû yeo û , ˙llà tà tôn ˙nyrQpvn. 34 Kaì proskalesámenow tònªxlon sùn toîw mayhtaîw a[toû, eÂpen a[toîw, %Ostiw yél ei•písv mou ˙kolouyeî n , ˙parnhsásyv eautón, kaì ˙rátv tònstauròn a[toû, kaì ˙kolouyeí t v moi. 35 $O w gàr ©n yél + t|ncux|n a[toû sôsai, ˙polései a[t}n: $ow d' ©n ˙polés+ t|neautoû cux|n £neken \moû kaì toû e[aggelíou, o˚tow sQseia[t}n. 36 Tí gàr &vfel}sei ƒnyrvpon, \àn kerd}s+ tòn kósmon–lon, kaì zhmivy_ t|n cux|n a[toû; 37 (H tí dQsei ƒnyrvpow˙ntá l l a g m a têw cuxêw a[toû; 38 $O w gàr \àn \paisxuny_ me ©n

kaì toùw \moùw lógouw \n t_ gen eÅ taút+ t_ moixalídi kaìamartvl!, kaì ` u¥òw toû ˙nyrQpou \paisxuny}setai a[tón,–tan ¡ly+ \n t_ dój+ toû patròw a[toû metà tôn ˙ggélvn tônagívn.

9 Kaì ¡legen a[toîw, &Am|n légv ømîn, –ti e†s ín tinew tôn@de esthkótvn, o®tinew o[ m| geú s v n t a i ya n á t o u , £v w ©n

Êdvsin t|n basileían toû yeoû \lhluyuîan \n dunámei.2 Kaì mey' =méraw ¢j paralambánei ` &Ihsoûw tòn Pétron

kaì tòn &Iákvbon kaì &I v á n n h n , kaì ˙naférei a[toùw e†w ªrow tòn &Ivánnhn

øchlòn kat' †dían mónouw: kaì metemorfQyh ¡mprosyena[tôn: 3 kaì tà ¥mátia a[toû \g én o n t o stílbonta, leukà \géneto

lían qw xi Q n , o<a gnafeùw \pì têw gêw o[ dúnatai leukânai.4 Kaì *vfyh a[toîw &Hlíaw sùn Mvs_, kaì ‘san Mvseî

8.31 ˙pò ♦ øpò8.32 a[tòn ` Pétrow ♦ ` Pétrow a[tòn8.33 t! Pétr~ légvn ♦ Pétr~ kaì

légei8.34 %Ostiw ♦ EÊ tiw8.35 ©n yél+ ♦ \àn yél+8.35 ˙polés+ ♦ ˙polései8.35 eautoû cux|n ♦ cux|n a[toû8.35 o˚tow ♦ —8.36 &vfel}sei ♦ &vfeleî

8.36 \àn kerd}s+ ♦ kerdêsai8.36 zhmivy_ ♦ zhmivyênai8.37 (H tí dQsei ♦ tí gàr doî9.1 tôn @de ♦ @de tôn9.2 mey' ♦ metà9.2 &Ivánnhn ♦ tòn &Ivánnhn9.3 \génonto ♦ \géneto9.3 qw xiQn ♦ —9.3 leukânai ♦ o%utvw leukânai9.4 Mvs_ ♦ Mvüseî

8.31 - 9.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NOQ NOQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

92

sullalo û n t ew t! &Ihsoû. 5 Kaì ˙pokriyeì w ` Pét r o w légei t!&I h s o û , ^R a b b í , kalón \stin =mâw @de eÂnai: kaì poi}svmenskhnàw treîw, soì mían, kaì Mvs_ mían, kaì &HlíŸ mían. 6 O[Mvseî

gàr Ædei tí lal}sei: ‘san gàr ¡kfoboi. 7 Kaì \géneto nefélh\p i s k i á z o u s a a[toîw: kaì ‘lyen fvn| \k têw nefélhw, O˚tów\s t i n ` u¥ów mou ` ˙gaphtów: a[toû ˙koúete. 8 Kaì \jápinaperiblecámenoi, o[kéti o[déna eÂdon, ˙llà tòn &Ihsoûn mónonmey' eautôn.

9 Katabainóntvn dè a[tôn ˙pò toû ªrouw, diesteílatoa[toîw ®na mhdenì dihg}svntai $a eÂdon, e† m| –tan ` u¥òw toû˙nyrQpou \k nek r ô n ˙nast_. 10 Kaì tòn lógon \kráthsan pròweautoúw, suzhtoûntew tí \stin tò \k nek r ô n ˙nastênai. 11 Kaì\p h r Q t v n a[tón, légontew –ti Légousin o¥ grammateîw –ti&H l í a n deî \lyeî n prôton; 12 Ô dè ˙pokriyeí w, eÂ p en a[toîw,&H l í a w mèn \lyWn prôton, ˙pokayistÅ pánta: kaì pôwgégraptai \pì tòn u¥òn toû ˙nyrQpou, ®na pollà páy+ kaì\j o u d en v y_ . 13 &A l l à légv ømîn –ti kaì &Hlíaw \l}luyen , kaì\poíhsan a[t! –sa “yélhsan, kayWw gégraptai \p' a[tón.

14 Kaì \lyWn pròw toùw mayhtáw, eÂden ªxl o n polùn perìa[toúw, kaì grammateîw suzhtoûntaw a[toîw. 15 Kaì e[yév wpâw ` ªxlow †dWn a[tòn \jeya m b } yh , kaì prostréxo n t ew“spázonto a[tón. 16 Kaì \phrQthsen toûw grammateîw, Tísu z h t eî t e pròw a[toúw; 17 Kaì ˙pokriyeì w e< w \k toû ªxloueÂ p e n , Didáskale, ænegka tòn u¥ón mou pròw se, ¡xo n t a pneûmaƒlalon. 18 Kaì –pou ©n a[tòn kataláb+, ]}ssei a[tón: kaì˙frízei, kaì trízei toùw •dóntaw a[toû, kaì jhraínetai: kaìeÂ p o n toîw mayhtaîw sou ®na a[tò \kbálvsin, kaì o[k Êsxusan.19 Ô dè ˙pokriyeì w a[t! légei, )V geneà ƒpistow, £vw póte pròwømâw ¡somai; %Evw póte ˙néjomai ømôn; Férete a[tòn prów me.

9.5 skhnàw treîw ♦ treîw skhnáw9.5 Mvs_ ♦ Mvüseî9.6 lal}sei ‘san gàr ¡kfoboi ♦

˙pokriy_ ¡kfoboi gàr \génonto9.7 ‘lyen ♦ \géneto9.7 a[toû ˙koúete ♦ ˙koúete a[toû9.9 Katabainóntvn dè a[tôn ˙pò ♦

Kaì katabainóntvn a[tôn \k9.9 dihg}svntai $a eÂdon ♦ $a eÂdon

dihg}svntai9.12 ˙pokriyeíw eÂpen ♦ ¡fh9.12 ˙pokayistÅ ♦ ˙pokayistánei9.12 \joudenvy_ ♦ \joudenhy_9.13 “yélhsan ♦ æyelon

9.14 \lyWn ♦ \lyóntew9.14 eÂden ♦ eÂdon9.14 a[toîw ♦ pròw a[toúw9.15 e[yévw ♦ e[yùw9.15 †dWn a[tòn \jeyamb}yh ♦ †dóntew

a[tòn \jeyamb}yhsan9.16 toûw grammateîw ♦ a[toúw9.17 ˙pokriyeìw ♦ ˙pekríyh a[t!9.17 eÂpen ♦ —9.18 ©n ♦ \àn9.18 a[toû ♦ —9.18 eÂpon ♦ eÂpa9.19 a[t! ♦ a[toîw

9.5 - 9.19



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NOR NORpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

93

20 Kaì ænegkan a[tòn pròw a[tón: kaì †dWn a[tón, e[yév w tòpneûma \spárajen a[tón: kaì pesWn \pì têw gêw, \kulíeto˙frízvn. 21 Kaì \phrQthsen tòn patéra a[toû, Pósow xrónow\s t í n , qw toûto gégonen a[t!; Ô dè eÂpen, Paidióyen . 22 Kaìpollákiw a[tòn kaì e†w tó pûr ¡balen kaì e†w %udata, ®na˙polés+ a[tón: ˙ll' eÊ ti dúnasai, bo}yhson =mîn,splagxnisyeì w \f ' =mâw. 23 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t!, Tó e†dúnasai pisteûsai, pánta dunatà t! pisteúonti. 24 Kaìe[ yév w krájaw ` pat|r toû paidíou, metà dakrúvn ¡legen,Pisteúv, kúrie, bo}yei mou t_ ˙pistíŸ. 25 &I d W n dè ` &Ihsoûw–ti \pisuntréxei ªxl o w, \p et í m h s en t! pneúmati t! ˙kayárt~,légvn a[t!, Tò pneûma tò ƒlalon kaì kvfón, \gQ soi\p i t á s s v , ¡j el ye \j a[toû, kaì mhkéti e†sély+w e†w a[tón.26 Kaì krájan, kaì pollà sparájan a[tón, \jêlyen : kaì\g én et o qseì nek r ó w, %vste polloùw légein –ti ˙péya n en . 27 Ôdè &Ihsoûw krat}saw a[tòn têw xei r ó w, ægeiren a[tón: kaì˙nésth. 28 Kaì e†selyónta a[tòn e†w oÂkon, o¥ mayhtaì a[toû\p h r Q t v n a[tòn kat' †dían –ti ^Hmeîw o[k “dun}yhmen\k b a l eî n a[tó; 29 Kaì eÂpen a[toîw, Toûto tò génow \n o[denìdúnatai \jelyeîn, e† m| \n proseux_ kaì nhsteíŸ.

30 Kaì \keîyen \jel yó n t ew pareporeúonto dià têwGalilaíaw: Kaì o[k æyel en ®na tiw gn!. 31 &E d í d a s k en gàr toùwmayhtàw a[toû, kaì ¡l eg en a[toîw –ti Ô u¥òw toû ˙nyrQpouparadídotai e†w xeî r a w ˙nyrQpvn, kaì ˙poktenoûsin a[tón:kaì ˙poktanyeí w, t_ trít+ =mérŸ ˙nast}setai. 32 O¥ dè“gnóoun tò ]êma, kaì \foboûnto a[tòn \pervtêsai.

33 Kaì ‘lyen e†w Kapernaoúm: kaì \n t_ o†kíŸ genómenow\p h r Q t a a[toúw, Tí \n t_ `d! pròw eautoùw dielogízesye;

9.20 e[yévw tò pneûma \spárajen ♦ tòpneûma e[yùw sunespárajen

9.21 Paidióyen ♦ &Ek paidióyen9.22 a[tòn kaì e†w tó pûr ♦ kaì e†w pûr

a[tòn9.22 dúnasai ♦ dún+9.23 dúnasai pisteûsai ♦ dún+9.24 Kaì e[yévw ♦ E[yùw9.24 metà dakrúvn ♦ —9.24 kúrie ♦ —9.25 pneûma tò ƒlalon kaì kvfón ♦

ƒlalon kaì kvfòn pneûma9.25 soi \pitássv ♦ \pitássv soi9.26 krájan ♦ krájaw9.26 sparájan a[tón ♦ sparájaw

9.26 polloùw ♦ toùw polloùw9.27 a[tòn têw xeirów ♦ têw xeiròw

a[toû9.28 e†selyónta a[tòn ♦ e†selyóntow

a[toû9.28 \phrQtvn a[tòn kat' †dían ♦

kat' †dían \phrQtvn a[tón9.29 kaì nhsteíŸ ♦ —9.30 Kaì \keîyen ♦ K˙keîyen9.30 gn! ♦ gnoî9.31 t_ trít+ =mérŸ ♦ metà treîw

=méraw9.33 ‘lyen e†w Kapernaoúm ♦ ‘lyon

e†w Kafarnaoúm9.33 pròw eautoùw ♦ —

9.20 - 9.33



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NOS NOS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

94

34 O¥ dè \siQpvn: pròw ˙ll}louw gàr dieléxyh s a n \n t_ `d!,tíw meízvn. 35 Kaì kayísaw \fQnhsen toùw dQdeka, kaì légeia[toîw, EÊ tiw yél ei prôtow eÂnai, ¡stai pántvn ¡sxatow, kaìpántvn diákonow. 36 Kaì labWn paidíon, ¡sthsen a[tò \n més ~a[tôn: kaì \n a g k a l i s á m en o w a[tó, eÂpen a[toîw: 37 $O w \à n ¢ntôn toioútvn paidívn déjhtai \pì t! •nómatí mou, \mè déxet a i :kaì $ow \àn \mè déjhtai, o[k \mè déxet a i , ˙llà tòn˙posteílantá me.

38 &A p ekríyh dè a[t! &Ivánnhw, lég v n , Didáskale, eÊdomén` &Ivánnhw

tina t! •nómatí sou \kbállonta daimónia, $ow o[k ˙kolouyeî=mîn: kaì \kvlúsamen a[tón, –ti o[k ˙kolouyeî =mîn. 39 Ô dè&I h s o û w eÂ p en , M| kvlúete a[tón: o[deìw gár \stin $ow poi}seidúnamin \pì t! •nómatí mou, kaì dun}setai taxù kakologêsaíme. 40 $O w gàr o[k ¡stin kay' ømôn, øpèr ømôn \stin. 41 $O w gàr©n potís+ ømâw pot}rion %udatow \n •nómatí mou, –ti xristoû\s t é, ˙m|n légv ømîn, o[ m| ˙polés+ tòn misyòn a[toû. 42 Kaì$ow \àn skandalís+ £na tôn mikrôn tôn pisteuóntvn e†w \mé,kalón \stin a[t! mâllon e† per í k ei t a i líyow mulikòw perì tòntráxhlon a[toû, kaì béblhtai e†w t|n yá l a s s a n . 43 Kaì \ànska n d a l í z + se = xeí r sou, ˙pókocon a[t}n: kalón soi \stìnkullòn e†w t|n zv|n e† s el yeî n , (h tàw dúo xeî r a w ¡xo n t a˙pelyeî n e† w t|n géen n a n , e† w tò pûr tò ƒsbeston, 44 –pou `skQlhj a[tôn o[ teleutÅ, kaì tò pûr o[ sbénnutai. 45 Kaì \àn` poúw sou skandalíz+ se, ˙pókocon a[tón: kalón \stín soise

e† s el yeî n e† w t|n zv|n xvlón, (h toùw dúo pódaw ¡xo n t ablhyênai e†w t|n géen n a n , e† w tò pûr tò ƒsbeston, 46 –pou `skQlhj a[tôn o[ teleutÅ, kaì tò pûr o[ sbénnutai. 47 Kaì \àn` •fyalmów sou skandalíz+ se, ¡kbale a[tón: kalón soi\s t ì n monófyalmon e†selyeî n e† w t|n basileían toû yeo û , (h

9.37 \àn ¢n ♦ ©n ¢n9.37 \àn \mè déjhtai ♦ ©n \mè déxhtai9.38 &Apekríyh dè a[t! &Ivánnhw

légvn ♦ *Efh a[t! ` &Ivánnhw9.38 t! ♦ \n t!9.38 $ow o[k ˙kolouyeî =mîn kaì

\kvlúsamen ♦ kaì \kvlúomen9.38 ˙kolouyeî ♦ “koloúyei9.40 ømôn øpèr ømôn ♦ =môn øpèr

=môn9.41 mou ♦ —9.41 o[ ♦ –ti o[

9.42 \àn ♦ ©n9.42 tôn pisteuóntvn e†w \mé ♦ toútvn

tôn pisteuóntvn ê†w \mé˜9.42 líyow mulikòw ♦ múlow •nikòw9.43 soi \stìn ♦ \stín se9.43 e†w t|n zv|n e†selyeîn ♦

e†selyeîn e†w t|n zv|n9.44 —9.45 soi ♦ se9.45 e†w tò pûr tò ƒsbeston ♦ —9.46 —9.47 soi ♦ sé

9.34 - 9.47



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NOT NOTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

95

dúo •fyalmoùw ¡xo n t a blhyênai e†w t|n géen n a n toû purów,48 –pou ` skQlhj a[tôn o[ teleutÅ, kaì tò pûr o[ sbénnutai.49 Pâw gàr purì alisy}setai, kaì pâsa yusía alìalisy}setai. 50 Kalòn tò ßlaw: \àn dè tò ßlaw ƒnalongénhtai, \n tíni a[tò ˙rtúsete; *Exet e \n eautoîw ßlaw, kaìe†rhneúete \n ˙ll}loiw.

10 K˙k eîyen ˙nas t àw ¡r xet ai e†w tà –ria têw &Ioud aíawdià toû péran toû &Iordánou: Kaì sumporeúontai

pálin ªxloi pròw a[tón: kaí, qw e†Qyei , pálin \dídaskena[toúw. 2 Kaì proselyóntew Farisaîoi \phrQthsan a[tón, o¥ Farisaîoi

E† ¡jestin ˙ndrì gunaîka ˙polûsai, peirázontew a[tón. 3 Ôdè ˙pokriyeì w eÂ p en a[toîw, Tí ømîn \neteílato Mvsêw; 4 O¥ dèeÂ p o n , Mvsêw \pétrecen biblíon ˙postasíou grácai, kaì˙polûsai. 5 Kaì ˙pokriyeì w ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Pròw t|nsklhrokardían ømôn ¡gracen ømîn t|n \ntol|n taúthn: 6 ˙pòdè ˙rxêw ktísevw, ƒrsen kaì yêlu \poíhsen a[toùw ` yeó w.7 %E n ek en toútou kataleícei ƒnyrvpow tòn patéra a[toû kaìt|n mhtéra: kaì proskollhy}setai pròw t|n gunaîka a[toû,8 kaì ¡sontai o¥ dúo e†w sárka mían. %Vste o[kéti e†sìn dúo,˙llà mía sárj. 9 $O o{n ` yeò w sunézeujen, ƒnyrvpow m|xv r i z ét v . 10 Kaì \n t_ o†kíŸ pálin o¥ mayhtaì a[toû perì toûa[toû \phrQthsan a[tón. 11 Kaì légei a[toîw, $Ow \àn˙polús+ t|n gunaîka a[toû kaì gam}s+ ƒllhn, moixâtai \p'a[t}n: 12 kaì \àn gun| ˙polús+ tòn ƒndra a[têw kaì gamhy_ƒll~, moixâtai.

13 Kaì proséferon a[t! paidía ®na ßchtai a[tôn: o¥ dèmayhtaì \petímvn toîw prosférousin. 14 &I d W n dè ` &Ihsoûw“ganákthsen, kaì eÂ p en a[toîw, *Afete tà paidía ¡rxes ya i

9.47 toû purów ♦ —9.49 kaì pâsa yusía alì alisy}setai

♦ —9.50 ßlaw kaì ♦ ßla kaì10.1 K˙keîyen ♦ Kaì \keîyen10.1 dià toû ♦ ˆkaì˜10.2 \phrQthsan ♦ \phrQtvn10.3 Mvsêw ♦ Mvüsêw10.4 eÂpon Mvsêw \pétrecen ♦ eÂpan

&Epétrecen Mvüsêw10.5 Kaì ˙pokriyeìw ` ♦ ` dè10.6 ` yeów ♦ —10.7 kaì proskollhy}setai pròw t|n

gunaîka a[toû ♦ ˆkaì

proskollhy}setai pròw t|ngunaîka a[toû˜

10.10 \n t_ o†kíŸ ♦ e†w t|n o†kían10.10 a[toû perì toû a[toû

\phrQthsan ♦ perì toútou\phrQtvn

10.11 \àn ♦ ©n10.12 gun| ˙polús+ ♦ a[t|

˙polúsasa10.12 kaì gamhy_ ƒll~ ♦ gam}s+

ƒllon10.13 ßchtai a[tôn ♦ a[tôn ßchtai10.13 \petímvn toîw prosférousin ♦

\petímhsan a[toîw

9.48 - 10.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NOU NOU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

96

prów me: m| kvlúete a[tá: tôn gàr toioútvn \stìn = basileíatoû yeo û . 15 &A m | n légv ømîn, $ow \àn m| déjhtai t|n basileíantoû yeo û qw paidíon, o[ m| e†sély+ e†w a[t}n. 16 Kaì\n a g k a l i s á m en o w a[tá, tiyeì w tàw xeî r a w \p ' a[tá, e[lógeia[tá.

17 Kaì \kporeuoménou a[toû e†w `dón, prosdramWn e<w kaìgon u p et } s a w a[tòn \phrQta a[tón, Didáskale ˙gayé, típoi}sv ®na zv|n a†Qnion klhronom}sv; 18 Ô dè &Ihsoûw eÂpena[t!, Tí me légeiw ˙gayón; O[deìw ˙gayów, e† m| e<w, ` yeó w.19 Tàw \ntolàw oÂdaw, M| moixeú s + w, m| foneús+w, m| kléc+w,m| ceudomartur}s+w, m| ˙poster}s+w, tíma tòn patéra souka ì t|n mhtéra. 20 Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p en a[t!, Didáskale,taûta pánta \f u l a j á m h n \k neó t h t ó w mou. 21 Ô dè &Ihsoûw\m b l éc a w a[t! “gáphsen a[tón, kaì eÂpen a[t!, %En soiøstereî: %upage, –sa ¡xei w pQlhson, kaì dòw ptvxoîw, kaì £jeiwyh s a u r ò n \n o[ran!: kaì deûro, ˙koloúyei moi, ƒraw tònstaurón. 22 Ô dè stugnásaw \pì t! lóg~ ˙pêlyen lupoúmenow:‘n gàr ¡xvn kt}mata pollá.

23 Kaì periblecámenow ` &Ihsoûw légei toîw mayhtaîwa[toû, Pôw duskólvw o¥ tà xr}mata ¡xo n t ew e† w t|n basileíantoû yeo û e† s el eú s o n t a i . 24 O¥ dè mayhtaì \ya m b o û n t o \p ì toîwlógoiw a[toû. Ô dè &Ihsoûw pálin ˙pokriyeì w légei a[toîw,Tékna, pôw dúskolón \stin toùw pepoiyótaw \pì xr}masin e†wt|n basileían toû yeo û e† s el yeî n . 25 E[kopQterón \stinkámhlon dià têw trumaliâw têw ]afídow e†selyeî n , (h ploúsione† w t|n basileían toû yeo û e† s el yeî n . 26 O¥ dè perissôw\j ep l } s s o n t o , légontew pròw eautoúw, Kaì tíw dúnataisvyênai; 27 &E m b l éc a w dè a[toîw ` &I h s o û w légei, Parà˙nyrQpoiw ˙dúnaton, ˙ll' o[ parà ye! : pánta gàr dunatá\s t i n parà t! ye! . 28 *H r j a t o ` Pét r o w légein a[t!, &Idoú,=meîw ˙f}kamen pánta, kaì “kolouy}samén soi.

10.15 \àn ♦ ©n10.16 tiyeìw ♦ kateulógei tiyeìw10.16 e[lógei a[tá ♦ —10.19 moixeús+w m| foneús+w ♦

foneús+w M| moixeús+w10.20 ˙pokriyeìw eÂpen ♦ ¡fh10.21 soi ♦ se10.21 ptvxoîw ♦ ˆtoîw˜ ptvxoîw10.21 ƒraw tòn staurón ♦ —10.24 toùw pepoiyótaw \pì xr}masin ♦

—10.25 têw trumaliâw têw ]afídow

e†selyeîn ♦ ˆtêw˜ trumaliâw ˆtêw˜]afídow dielyeîn

10.27 dè ♦ —10.27 \stin ♦ —10.28 ` Pétrow légein ♦ légein ` Pétrow10.28 “kolouy}samén ♦

“kolouy}kamén

10.15 - 10.28



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NOV NOVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

97

29 &A p o k r i y e ì w ` &Ihsoûw eÂpen, &Am|n légv ømîn, o[deíw \stin &Apokriyeìw dè

$ow ˙fêken o†kían, (h ˙delfoúw, (h ˙delfáw, (h patéra, (h mhtéra,(h gunaîka, (h ték n a , (h ˙groúw, £neken \moû kaì £n ek en toû toû

e[ a g g e l í o u , 30 \à n m| láb+ ekatontaplasíona nûn \n t!kair! toút~, o†kíaw kaì ˙delfoùw kaì ˙delfàw kaì mhtérawkaì tékna kaì ˙groúw, met à divgmôn, kaì \n t! a†ôni t!\r xo m én ~ zv|n a†Qnion. 31 Polloì dè ¡sontai prôtoi ¡sxatoi,kaì ¡sxatoi prôtoi. kaì o¥ ¡sxatoi

32 )Hsan dè \n t_ `d! ˙nabaínontew e†w Îerosóluma: kaì‘n proágvn a[toùw ` &Ihsoûw, kaì \ya m b o û n t o , kaì˙kolouyoûntew \foboûnto. Kaì paralabWn pálin toùwdQdeka, ærjato a[toîw légein tà méllonta a[t! sumbaínein:33 –t i &I d o ú , ˙nabaínomen e†w Îerosóluma, kaì ` u¥òw toû˙nyrQpou paradoy}setai toîw ˙rxiereûsin kaìgrammateûsin, kaì katakrinoûsin a[tòn yanát~, kaìparadQsousin a[tòn toîw ¡yn es i n , 34 kaì \mpaíjousin a[t!,kaì mastigQsousin a[tón, kaì \mptúsousin a[t!, kaì˙poktenoûsin a[tón: kaì t_ trít+ =mérŸ ˙nast}setai.

35 Kaì prosporeúontai a[t! &Iákvbow kaì &Ivánnhw o¥ u¥oìZebedaíou, légontew, Didáskale, yél o m en ®na $o \àna†t}svmen, poi}s+w =mîn. 36 Ô dè eÂpen a[toîw, Tí yél et epoiêsaí me ømîn; 37 O¥ dè eÂpon a[t!, Dòw =mîn, ®na e<w \kdejiôn sou kaì e<w \j e[vnúmvn sou kayísvmen \n t_ dój+sou. 38 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, O[k oÊdate tí a†teîsye.Dúnasye pieîn tò pot}rion $o \gW pínv, kaì tò báptisma $o \gWbaptí z o m a i baptisyênai; 39 O¥ dè eÂpon a[t!, Dunámeya . Ô dè&I h s o û w eÂ p en a[toîw, Tò mèn pot}rion $o \gW pínv píesye: kaì tòbáptisma $o \gW baptízomai baptisy}sesye: 40 tò dè kayísai\k dej i ô n mou kaì \j e[vnúmvn o[k ¡stin \mòn doûnai, ˙ll'

10.29 &Apokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen ♦ ¡fh` &Ihsoûw

10.29 patéra (h mhtéra (h gunaîka ♦mhtéra (h patéra

10.31 kaì ¡sxatoi ♦ kaì ô¥˜ ¡sxatoi10.32 kaì ˙kolouyoûntew ♦ o¥ dè

˙kolouyoûntew10.33 grammateûsin ♦ toîw

grammateûsin10.34 mastigQsousin a[tón kaì

\mptúsousin a[t! ♦\mptúsousin a[t! kaìmastigQsousin a[tòn

10.34 a[tón kaì t_ trít+ =mérŸ ♦ kaìmetà treîw =méraw

10.35 légontew ♦ légontew a[t!10.35 a†t}svmen ♦ a†t}svmen se10.36 poiêsaí me ♦ ˆme˜ poi}sv10.37 eÂpon ♦ eÂpan10.37 \k dejiôn sou ♦ sou \k dejiôn10.37 e[vnúmvn sou ♦ ˙risterôn10.38 kaì ♦ (h10.39 eÂpon ♦ eÂpan10.39 mèn ♦ —10.40 kaì ♦ (h

10.29 - 10.40



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NPM NPM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

98

o<w =toímastai. 41 Kaì ˙koúsantew o¥ dék a ærjanto˙ganakteîn perì &IakQbou kaì &Ivánnou. 42 Ô dè &Ihsoûwproskal es á m en o w a[toùw légei a[toîw, OÊdate –ti o¥dokoûntew ƒrxei n tôn \yn ô n katakurieúousin a[tôn: kaì o¥megáloi a[tôn katejousiázousin a[tôn. 43 O[x o%utvw dè¡s t a i \n ømîn: ˙ll' $ow \àn yél + genésyai mégaw \n ømîn, ¡staiømôn: diákonow: 44 kaì $ow \àn yél + ømôn genésyai prôtow,¡s t a i pántvn doûlow. 45 Kaì gàr ` u¥òw toû ˙nyrQpou o[k‘lyen diakonhyênai, ˙llà diakonêsai, kaì doûnai t|n cux|na[toû lútron ˙ntì pollôn.

46 Kaì ¡rxontai e†w &IerixQ: kaì \kporeuoménou a[toû ˙pò&I er i xQ , kaì tôn mayhtôn a[toû, kaì ªxlou ¥kanoû, u¥òwTimaíou Bartímaiow ` tuflòw \káyhto parà t|n `dònprosaitôn. 47 Kaì ˙koúsaw –ti &Ihsoûw ` Nazvraîów \stin,ærjato krázein kaì légein, Ô øiòw Dauìd, &Ihsoû, \léhsón me.48 Kaì \petímvn a[t! polloí, ®na sivp}s+: ` dè poll! mâllon¡k r a z en , U¥è Dauíd, \léhsón me. 49 Kaì stàw ` &Ihsoûw eÂpena[tòn fvnhyênai: kaì fvnoûsin tòn tuflón, légontew a[t!,Yársei: ¡geirai, fvneî se. 50 Ô dè ˙pobalWn tò ¥mátion a[toû˙nast à w ‘lyen pròw tòn &Ihsoûn. 51 Kaì ˙pokriyeì w légei a[t!` &Ihsoûw, Tí yél ei w poi}sv soí; Ô dè tuflòw eÂpen a[t!,^R a b b o u n í , ®na ˙nablécv. 52 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t!,%U p a g e: = pístiw sou sésvkén se. Kaì e[yév w ˙néblecen, kaì“koloúyei t! &Ihsoû \n t_ `d!.

11 Kaì –te \ggízous in e†w Îer ous al }m, e†w Bhys f ag|Bhyfag|

kaì Bhyanían, pròw tò ªrow tôn &Elaiôn, ˙postélleidúo tôn mayhtôn a[toû, 2 kaì légei a[toîw, Ûpágete e†w t|nkQmhn t|n katénanti ømôn: kaì e[yév w e† s p o r eu ó m en o i e† w

10.42 Ô dè &Ihsoûw proskalesámenowa[toùw ♦ Kaì proskalesámenowa[toùw ` &Ihsoûw

10.43 ¡stai \n ♦ \stin \n10.43 \àn yél+ genésyai mégaw ♦ ©n

yél+ mégaw genésyai10.44 \àn yél+ ømôn genésyai ♦ ©n

yél+ \n ømîn eÂnai10.46 u¥òw ♦ ` u¥òw10.46 ` tuflòw ♦ tuflòw prosaíthw10.46 prosaitôn ♦ —10.47 Nazvraîów ♦ Nazarhnów10.47 Ô øiòw ♦ U¥è10.49 a[tòn fvnhyênai ♦ Fvn}sate

a[tón10.49 ¡geirai ♦ ¡geire10.50 ˙nastàw ♦ ˙naphd}saw10.51 légei a[t! ` &Ihsoûw ♦ a[t! `

&Ihsoûw eÂpen10.51 yéleiw poi}sv soí ♦ soi yéleiw

poi}sv10.52 Ô dè ♦ kaì `10.52 e[yévw ♦ e[yùw10.52 t! &Ihsoû ♦ a[t!11.1 Îerousal}m e†w Bhysfag| ♦

Îerosóluma e†w Bhyfag|11.2 e[yévw ♦ e[yùw

10.41 - 11.2



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NPN NPNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

99

a[t|n eør}sete pôlon dedeménon, \f' $on o[deìw ˙nyrQpvnkekáyiken: lúsantew a[tòn ˙gágete. 3 Kaì \án tiw ømîn eÊp+, Típoieîte toûto; EÊpate, –ti Ô kúriow a[toû xreían ¡xei : kaìe[yévw a[tòn ˙postelleî @de. 4 &Apêlyon dè kaì e˚ron pôlon tòn pôlon

dedeménon pròw t|n yúran ¡jv \pì toû ˙mfódou, kaì lúousina[tón. 5 Kaí tinew tôn \keî esthkótvn ¡legon a[toîw, Tí poieîtelúontew tòn pôlon; 6 O¥ dè eÂpon a[toîw kayWw \neteílato `&I h s o û w: kaì ˙fêkan a[toúw. 7 Kaì ægagon tòn pôlon pròw tòn&I h s o û n , kaì \pébalon a[t! tà ¥mátia a[tôn, kaì \káyisen \p'a[t! . 8 Polloì dè tà ¥mátia a[tôn ¡strvsan e†w t|n `dón:ƒlloi dè stoibádaw ¡kopton \k tôn déndrvn, kaì \strQnnuone† w t|n `dón. 9 Kaì o¥ proágontew kaì o¥ ˙kolouyoûntew¡k r a z o n , légontew, ^Vsanná: e[loghménow ` \r xó m en o w \n•nó m a t i kuríou: 10 E[loghménh = \rxoménh basileía \n•nómati kuríou toû patròw =môn Dauíd: ^Vsannà \n toîwøcístoiw.

11 Kaì e†sêlyen e†w Îerosóluma ` &Ihsoûw, kaì e†w tò ¥erón:kaì periblecámenow pánta, •cíaw ædh o·shw têw %vraw,\jêlyen e†w Bhyanían metà tôn dQdeka.

12 Kaì t_ \p a ú r i o n \j el yó n t v n a[tôn ˙pò Bhyaníaw,\p eí n a s en . 13 Kaì †dWn sukên makróyen , ¡xo u s a n fúlla,‘lyen e† ƒra eør}sei ti \n a[t_: kaì \lyWn \p' a[t}n, o[dène˚ r en e† m| fúlla: o[ gàr ‘n kairòw súkvn. 14 Kaì ˙pokriyeì w` &Ihsoûw eÂpen a[t_, Mhkéti \k soû e†w tòn a†ôna mhdeìwkarpòn fágoi. Kaì ækouon o¥ mayhtaì a[toû.

15 Kaì ¡rxontai e†w Îerosóluma: kaì e†selyWn ` &Ihsoûw e†wtò ¥eròn ærjato \kbállein toùw pvloûntaw kaì ˙gorázontaw

11.2 ˙nyrQpvn kekáyiken lúsantewa[tòn ˙gágete ♦ o·pv ˙nyrQpvn\káyisen lúsate a[tòn kaìférete

11.3 –ti ♦ —11.3 e[yévw ♦ e[yùw11.3 @de ♦ pálin @de11.4 &Apêlyon dè ♦ Kaì ˙pêlyon11.4 t|n ♦ —11.6 eÂpon ♦ eÂpan11.6 \neteílato ♦ eÂpen11.7 ægagon ♦ férousin11.7 \pébalon ♦ \pibállousin11.7 \p' a[t! ♦ \p' a[tón11.8 Polloì dè tà ♦ Kaì polloì tà11.8 stoibádaw ¡kopton ♦ stibádaw

kócantew11.8 déndrvn kaì \strQnnuon e†w t|n

`dón ♦ ˙grôn11.9 légontew ♦ —11.10 \n •nómati kuríou ♦ —11.11 ` &Ihsoûw kaì ♦ —11.13 makróyen ♦ ˙pò makróyen11.13 eør}sei ti ♦ ti eør}sei11.13 o[ gàr ‘n kairòw ♦ ` gàr kairòw

o[k ‘n11.14 ` &Ihsoûw ♦ —11.14 \k soû e†w tòn a†ôna ♦ e†w tòn

a†ôna \k soû11.15 ` &Ihsoûw ♦ —11.15 ˙gorázontaw ♦ toùw ˙gorázontaw

11.3 - 11.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NPO NPO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

100

\n t! ¥er ! : kaì tàw trapézaw tôn kollubistôn, kaì tàwkayéd r a w tôn pvloúntvn tàw peristeràw katéstrecen: 16 kaìo[k æfien ®na tiw dienégk+ skeûow dià toû ¥eroû. 17 Kaì\d í d a s k en , légvn a[toîw, O[ gég r a p t a i –ti Ô oÂków mou oÂkowproseuxêw klhy}setai pâsin toîw ¡yn es i n ; Û m eî w dè\p o i } s a t e a[tòn sp}laion l+stôn. 18 Kaì ækousan o¥grammateî w kaì o¥ ˙rxiereîw, kaì \z}toun pôw a[tòn˙polésvsin: \foboûnto gàr a[tón, –ti pâw ` ªxlow\jepl}sseto \pì t_ didax_ a[toû.

19 Kaì –te •cè \géneto, \jeporeúeto ¡jv têw pólevw.20 Kaì prv› paraporeuómenoi, eÂdon t|n sukên

\j h r a m m én h n \k ]izôn. 21 Kaì ˙namnhsyeì w ` Pét r o w légeia[t!, ^Rabbí, Êde, = sukê ÷n kathrásv \j}rantai. 22 Kaì˙pokriyeì w ` &Ihsoûw légei a[toîw, *Exet e pístin yeo û . 23 &A m | ngàr légv ømîn –ti $ow ©n eÊp+ t! ªrei toút~, *Aryhti, kaìbl}yhti e†w t|n yálassan, kaì m| diakriy_ \n t_ kardíŸa[toû, ˙llà pisteús+ –ti $a lég ei gínetai: ¡stai a[t! $o \àneÊ p + . 24 Dià toûto légv ømîn, Pánta –sa ƒn proseuxómenoia†têsye, pisteúete –ti lambánete, kaì ¡stai ømîn. 25 Kaì –tana†teîsye

st}khte proseuxómenoi, ˙fíete eÊ ti ¡xet e katá tinow: ®na kaì `pat|r ømôn ` \n toîw o[ranoîw ˙f_ ømîn tà paraptQmataømôn. 26 E† dè ømeîw o{k ˙fíete, o[dè ` pat|r ømôn ` \n toîwo[ranoîw ˙f}sei tà paraptQmata ømôn.

27 Kaì ¡rxontai pálin e†w Îerosóluma: kaì \n t! ¥er !peripa t o û n t o w a[toû, ¡rxontai pròw a[tòn o¥ ˙rxiereîw kaì o¥grammateîw kaì o¥ presbúteroi, 28 kaì légousin a[t!, &En poíŸ\j o u s í Ÿ taûta poieîw; Kaì tíw soi t|n \jousían taúthn ¡dvken®na taûta poi_w; 29 Ô dè &Ihsoûw ˙pokriyeì w eÂ p en a[toîw,&E p er v t } s v ømâw kaì \gW £na lógon, kaì ˙pokríyhté moi, kaì

11.17 légvn ♦ kaì ¡legen11.17 \poi}sate ♦ pepoi}kate11.18 grammateîw kaì o¥ ˙rxiereîw ♦

˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw11.18 –ti pâw ♦ pâw gàr11.19 –te ♦ –tan11.19 \jeporeúeto ♦ \jeporeúonto11.20 prv› paraporeuómenoi ♦

paraporeuómenoi prv›11.23 gàr ♦ —11.23 pisteús+ ♦ pisteú+11.23 $a légei ♦ $o laleî

11.23 $o \àn eÊp+ ♦ —11.24 ƒn proseuxómenoi a†têsye ♦

proseúxesye kaì a†teîsye11.24 lambánete ♦ \lábete11.25 st}khte ♦ st}kete11.26 —11.28 légousin ♦ ¡legon11.28 Kaì tíw ♦ (H tíw11.28 t|n \jousían taúthn ¡dvken ♦

¡dvken t|n \jousían taúthn11.29 ˙pokriyeìw ♦ —11.29 kaì \gW ♦ —

11.16 - 11.29



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NPP NPPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

101

\rô ømîn \n poíŸ \jousíŸ taûta poiô. 30 Tò báptisma &Ivánnou\j o[ranoû ‘n, (h \j ˙nyrQpvn; &Apokríyhté moi. 31 Kaì\l o g í z o n t o pròw eautoúw, lég o n t ew, &E à n eÊ p v m en , &E jo[ranoû, \reî, Dià tí o{n o[k \pisteúsate a[t!; 32 &A l l 'eÊ p v m e n , &E j ˙nyrQpvn, \foboûnto tòn laón: ßpantew gàreÂ xo n tòn &Ivánnhn, –ti ªntvw prof}thw ‘n. 33 Kaì˙pokriyén t ew légousin t! &Ihsoû, O[k oÊdamen. Kaì ` &Ihsoûw˙pokriyeì w légei a[toîw, O[dè \gW légv ømîn \n poíŸ \jousíŸtaûta poiô.

12 Kaì ærjat o a[t oîw \n par ab ol aîw légein, &Amp el ôna\f ú t eu s en ƒnyrvpow, kaì periéyh k en fragmón, kaì

*vrujen øpol}nion, kaì Œkodómhsen púrgon, kaì \jédoto a[tòngevrgoîw, kaì ˙ped}mhsen. 2 Kaì ˙pésteilen pròw toùwgevrgoùw t! kair! doûlon, ®na parà tôn gevrgôn láb+ ˙pòtoû karpoû toû ˙mpelônow. 3 O¥ dè labóntew a[tòn ¡deiran,kaì ˙pésteilan kenón. 4 Kaì pálin ˙pésteilen pròw a[toùwƒllon doûlon: k˙keînon liyobol}santew \kefalaívsan, kaì˙pésteilan “timvménon. 5 Kaì pálin ƒllon ˙pésteilen:k˙keînon ˙pékteinan: kaì polloùw ƒllouw, toùw mèn dér o n t ew,toùw dè ˙pokténontew. 6 *E t i o{n £na u¥òn ¡xv n ˙gaphtòna[toû, ˙pésteilen kaì a[tòn pròw a[toùw ¡sxaton, légvn –ti&E n t r a p } s o n t a i tòn u¥ón mou. 7 &E k eî n o i dè o¥ gevrgoì eÂponpròw eautoùw –ti O ˚tów \stin ` klhronómow: deû t e,˙pokteínvmen a[tón, kaì =môn ¡stai = klhronomía. 8 Kaìlabóntew a[tòn ˙pékteinan, kaì \jébalon ¡jv toû ˙mpelônow.9 Tí o{n poi}sei ` kúriow toû ˙mpelônow; &Eleúsetai kaì

11.30 &Ivánnou ♦ tò &Ivánnou11.31 \logízonto ♦ dielogízonto11.31 o{n ♦ ô{n˜11.32 &All' ♦ ˙llà11.32 laón ♦ ªxlon11.32 –ti ªntvw ♦ ªntvw –ti11.33 légousin t! &Ihsoû ♦ t! &Ihsoû

légousin11.33 ˙pokriyeìw ♦ —12.1 légein ♦ laleîn12.1 \fúteusen ƒnyrvpow ♦ ƒnyrvpow

\fúteusen12.1 \jédoto ♦ \jédeto12.2 toû karpoû ♦ tôn karpôn12.3 O¥ dè ♦ Kaì12.4 liyobol}santew ♦ —12.4 \kefalaívsan ♦ \kefalívsan12.4 ˙pésteilan “timvménon ♦

“tímasan12.5 pálin ♦ —12.5 toùw mèn dérontew toùw dè

˙pokténontew ♦ o¬w mèn dérontewo¬w dè ˙pokténnontew

12.6 o{n ♦ —12.6 u¥òn ¡xvn ♦ eÂxen u¥òn12.6 a[toû ♦ —12.6 kaì ♦ —12.6 pròw a[toùw ¡sxaton ♦ ¡sxaton

pròw a[toùw12.7 eÂpon pròw eautoùw ♦ pròw

eautoùw eÂpan12.8 a[tòn ˙pékteinan ♦ ˙pékteinan

a[tón12.8 \jébalon ♦ \jébalon a[tòn12.9 o{n ♦ ô{n˜

11.30 - 12.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NPQ NPQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

102

˙polései toùw gevrgoúw, kaì dQsei tòn ˙mpelôna ƒlloiw.10 O[dè t|n graf|n taúthn ˙négnvte, Líyon $on ˙pedokímasano¥ o†kodomoûntew, o˚tow \gen}yh e†w kefal|n gvníaw: 11 paràkuríou \géneto a%uth, kaì ¡stin yaumast| \n •fyalmoîw =môn;12 Kaì \z}toun a[tòn kratêsai, kaì \fob}yhsan tòn ªxlon:¡g n v s a n gàr –ti pròw a[toùw t|n parabol|n eÂpen: kaì˙féntew a[tòn ˙pêlyon.

13 Kaì ˙postéllousin pròw a[tón tinaw tôn Farisaívn kaìtôn ^Hr~dianôn, ®na a[tòn ˙greúsvsin lóg~. 14 O¥ dè\l yó n t ew légousin a[t!, Didáskale, oÊdamen –ti ˙lhy|w eÂ,kaì o[ mélei soi perì o[denów: o[ gàr blépeiw e†w prósvpon˙nyrQpvn, ˙ll' \p ' ˙lhyeí a w t|n `dòn toû yeo û didáskeiw:¡j es t i n kênson Kaísari doûnai (h o·; 15 Dômen, (h m| dômen; Ôdè e†dWw a[tôn t|n øpókrisin eÂpen a[toîw, Tí me pei r á z et e;Féreté moi dhnárion, ®na Êdv. 16 O¥ dè ænegkan. Kaì légeia[toîw, Tínow = e†kWn a%uth kaì = \pigraf}; O¥ dè eÂpon a[t!,Kaísarow. 17 Kaì ˙pokriyeì w ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, &Apódotetà Kaísarow Kaísari, kaì tà toû yeo û t! ye! . Kaì \ya ú m a s a n\p' a[t!.

18 Kaì ¡rxontai Saddoukaîoi pròw a[tón, o®tinew lég o u s i n˙nás t a s i n m| eÂnai: kaì \phrQthsan a[tón, légontew,19 Didáskale, Mvsêw ¡gracen =mîn, –ti \án tinow ˙delfòw˙poyán+, kaì katalíp+ gunaîka, kaì tékna m| ˙f_, ®na láb+ `˙delfòw a[toû t|n gunaîka a[toû, kaì \janast}s+ spérma t!˙delf! a[toû: 20 eptà ˙delfoì ‘san: kaì ` prôtow ¡labenguna î k a , kaì ˙poyn§skvn o[k ˙fêken spérma: 21 kaì `deúterow ¡laben a[t}n, kaì ˙péya n en , kaì o[dè a[tòw ˙fêkenspérma: kaì ` trítow qsaútvw. 22 Kaì ¡labon a[t|n o¥ eptá,kaì o[k ˙fêkan spérma. &Esxáth pántvn ˙péya n en kaì = gun}.23 &E n t_ ˙nastásei, –tan ˙nastôsin, tínow a[tôn ¡s t a i gun};

12.14 O¥ dè \lyóntew ♦ kaì \lyóntew12.14 kênson Kaísari doûnai ♦ doûnai

kênson Kaísari12.16 eÂpon ♦ eÂpan12.17 Kaì ˙pokriyeìw ` ♦ Ô dè12.17 &Apódote tà Kaísarow ♦ Tà

Kaísarow ˙pódote12.17 \yaúmasan ♦ \jeyaúmazon12.18 \phrQthsan ♦ \phrQtvn12.19 Mvsêw ♦ Mvüsêw12.19 tékna m| ˙f_ ♦ m| ˙f_ téknon

12.19 a[toû kaì ♦ kaì12.21 kaì o[dè a[tòw ˙fêken ♦ m|

katalipWn12.22 ¡labon a[t|n ♦ —12.22 kaì o[k ♦ o[k12.22 &Esxáth ♦ *Esxaton12.22 ˙péyanen kaì = gun} ♦ kaì = gun|

˙péyanen12.23 –tan ˙nastôsin ♦ ˆ–tan

˙nastôsin˜

12.10 - 12.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NPR NPRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

103

O¥ gàr eptà ¡sxon a[t|n gunaîka. 24 Kaì ˙pokriyeì w ` &IhsoûweÂ p en a[toîw, O[ dià toûto planâsye, m| e†dótew tàw grafáw,mhdè t|n dúnamin toû yeo û ; 25 %O tan gàr \k nek r ô n˙nastôsin, o·te gamoûsin, o·te gamískontai, ˙ll' e† s ì n qwƒggeloi o¥ \n toîw o[ranoîw. 26 Perì dè tôn nekrôn, –ti\g eí r o n t a i , o[k ˙négnvte \n t_ bíbl~ Mvsévw, \pì toû Mvüsévw

bátou, qw eÂ p en a[t! ` yeó w, légvn, &EgW ` yeò w &A b r a á m , kaì `yeò w &I s a á k , kaì ` yeò w &I a k Q b ; 27 O[k ¡stin ` yeò w nekrôn,˙llà yeòw zQntvn: ømeîw o{n polù planâsye.

28 Kaì proselyWn e<w tôn grammatévn, ˙koúsaw a[tônsuzhtoúntvn, e†dWw –ti kalôw a[toîw ˙pekríyh, \phrQthsena[tón, Poía \s t ì n prQth pántvn \ntol}; 29 Ô dè &Ihsoûw˙pekríyh a[t! –ti PrQth pántvn tôn \ntolôn, *Akoue,&I s r a } l : kúriow ` yeò w =môn, kúriow e<w \stín: 30 kaì˙gap}seiw kúrion tòn yeó n sou \j –lhw têw kardíaw sou, kaì \j–lhw têw cuxêw sou, kaì \j –lhw têw dianoíaw sou, kaì \j –lhwtêw †sxúow sou. A%uth prQth \ntol}. 31 Kaì deutéra `moíaa%uth, &Agap}seiw tòn plhsíon sou qw seautón. Meízvn toútvnƒl l h \n t o l | o[k ¡stin. 32 Kaì eÂpen a[t! ` grammateúw,Kalôw, didáskale, \p' ˙lhyeí a w eÂ p a w –ti e<w \stin, kaì o[k¡s t i n ƒllow pl|n a[toû: 33 kaì tò ˙gapÅn a[tòn \j –lhw têwkard í a w, kaì \j –lhw têw sunésevw, kaì \j –lhw têw cuxêw, kaì\j –lhw têw †sxúow, kaì tò ˙gapÅn tòn plhsíon qw eautón,pl eî ó n \s t i n pántvn tôn `lokautvmátvn kaì yusiôn. 34 Kaì `&I h s o û w †dWn a[tòn –ti nounexô w ˙pekríyh, eÂpen a[t!, O[mak r à n eÂ ˙pò têw basileíaw toû yeo û . Kaì o[deìw o[kéti\tólma a[tòn \pervtêsai.

35 Kaì ˙pokriyeì w ` &Ihsoûw ¡legen, didáskvn \n t! ¥er ! ,Pôw légousin o¥ grammateîw –ti ` xr i s t ò w u¥ów \stin Dauíd;

12.24 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpena[toîw ♦ ¡fh a[toîw ` &Ihsoûw

12.25 gamískontai ♦ gamízontai12.25 o¥ ♦ —12.26 Mvsévw ♦ Mvüsévw12.26 qw ♦ pôw12.26 ` yeòw &Isaák ♦ ˆ`˜ yeòw &Isaák12.26 ` yeòw &IakQb ♦ ˆ`˜ yeòw &IakQb12.27 ` ♦ —12.27 yeòw zQntvn ♦ zQntvn12.27 ømeîw o{n ♦ —12.28 e†dWw ♦ †dWn12.28 a[toîw ˙pekríyh ♦ ˙pekríyh

a[toîw12.28 prQth pántvn \ntol} ♦ \ntol|

prQth pántvn12.29 Ô dè &Ihsoûw ˙pekríyh a[t! ♦

&Apekríyh ` &Ihsoûw12.29 pántvn tôn \ntolôn ♦ \stín12.30 A%uth prQth \ntol} ♦ —12.31 Kaì deutéra `moía ♦ Deutéra12.32 eÂpaw ♦ eÂpew12.33 cuxêw kaì \j –lhw têw ♦ —12.33 pleîón ♦ perissóterón12.34 a[tòn –ti ♦ â[tòn˜ –ti12.35 \stin Dauíd ♦ Dauíd \stin

12.24 - 12.35



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NPS NPS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

104

36 A[tòw gàr Dauìd eÂpen \n pneúmati agí~, Légei ` kúriow t!kurí~ mou, Káyou \k dej i ô n mou, £vw ©n yô toùw \xyr o ú w souøpopódion tôn podôn sou. 37 A[tòw o{n Dauìd légei a[tònkúrion: kaì póyen u¥òw a[toû \stin; Kaì ` polùw ªxlow ækouena[toû =dévw.

38 Kaì ¡legen a[toîw \n t_ didax_ a[toû, Blépete ˙pò tôngrammatévn, tôn yel ó n t v n \n stolaîw peripateîn, kaì˙spasmoùw \n taîw ˙goraîw, 39 kaì prvtokayed r í a w \n taîwsunagvgaîw, kaì prvtoklisíaw \n toîw deípnoiw: 40 o¥katesyíon t ew tàw o†kíaw tôn xhrôn, kaì profásei makràproseuxómenoi: o˚toi l}contai perissóteron kríma.

41 Kaì kayísaw ` &Ihsoûw katénanti toû gazofulakíou\yeQ r ei pôw ` ªxlow bállei xalkòn e†w tò gazofulákion: kaìpolloì ploúsioi ¡ballon pollá. 42 Kaì \lyoûsa mía x}raptvx| ¡balen lep t à dúo, – \stin kodránthw. 43 Kaìproskalesámenow toùw mayhtàw a[toû, légei a[toîw, &Am|nlégv ømîn –ti = x}ra a%uth = ptvx| pleîon pántvn béblhkentôn ballóntvn e† w tò gazofulákion: 44 pántew gàr \k toûbalóntvn

perisseúontow a[toîw ¡balon: a%uth dè \k têw øster}sevwa[têw pánta –sa eÂxen ¡balen, –lon tòn bíon a[têw.

13 Kaì \kporeuoménou a[toû \k toû ¥eroû, légei a[t! e<wtôn mayhtôn a[toû, Didáskale, Êde, potapoì líyoi kaì

potapaì o†kodomaí. 2 Kaì ` &Ihsoûw ˙pokriyeì w eÂ p en a[t!,Blépeiw taútaw tàw megálaw o†kodomáw; O[ m| ˙fey_ líyow \pìlíy!, $ow o[ m| kataluy_.

3 Kaì kayhménou a[toû e†w tò ªrow tôn \laiôn katénantitoû ¥eroû, \phrQtvn a[tòn kat' †dían Pétrow kaì &Iákvbow kaì&I v á n n h w kaì &Andréaw, 4 E†pè =mîn, póte taûta ¡stai; Kaì tí tòshmeîon –tan méll+ pánta taûta sunteleîsyai; 5 Ô dè

12.36 gàr ♦ —12.36 pneúmati agí~ ♦ t! pneúmati t!

agí~12.36 Légei ` ♦ EÂpen12.36 øpopódion ♦ øpokátv12.37 o{n ♦ —12.37 u¥òw a[toû \stin ♦ a[toû \stin

u¥ów12.37 ` ♦ ˆ`˜12.38 ¡legen a[toîw \n t_ didax_ a[toû

♦ \n t_ didax_ a[toû ¡legen

12.40 l}contai ♦ l}mcontai12.41 ` &Ihsoûw ♦ —12.43 légei ♦ eÂpen12.43 béblhken ♦ ¡balen13.2 ˙pokriyeìw ♦ —13.2 líyow \pì líy! ♦ @de líyow \pì

líyon13.3 \phrQtvn ♦ \phrQta13.4 E†pè ♦ E†pòn13.4 pánta taûta sunteleîsyai ♦

taûta sunteleîsyai pánta

12.36 - 13.5



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NPT NPTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

105

&I h s o û w ˙pokriyeì w a[toîw ærjato légein, Blépete m} tiw ømâwplan}s+. 6 Polloì gàr \leúsontai \pì t! •nómatí mou,légont ew –ti &EgQ e†mi: kaì polloùw plan}sousin. 7 %O tan dè˙koúsht e polémouw kaì ˙koàw polémvn, m| yroeîsye: deî gàrgenésyai: ˙ll' o·pv tò télow. 8 &E g er y} s et a i gàr ¡yn o w \p ì¡yn o w, kaì basileía \pì basileían: kaì ¡sontai seismoì katàtópouw, kaì ¡sontai limoì kaì taraxaí: ˙rxaì &vdínvn taûta.

9 Blépete dè ømeîw eautoúw: paradQsousin gàr ømâw e†wsunédri a , kaì e†w sunagvgàw dar}sesye, kaì \pì =gemónvn kaìbasil év n stay}sesye £neken \moû, e†w martúrion a[toîw.10 Kaì e†w pánta tà ¡yn h deî prôton khruxyê n a i tò e[aggélion.11 %O tan dè ˙gágvsin ømâw paradidóntew, m| promerimnâte tílal}shte, mhdè meletâte: ˙ll' $o \àn doy_ ømîn \n \keín+ t_%vrŸ, toûto laleîte: o[ gár \ste ømeîw o¥ laloûntew, ˙llà tòpneûma tò ßgion. 12 ParadQsei dè ˙delfòw ˙delfòn e†wyá n a t o n , kaì pat|r téknon: kaì \panast}sontai tékna \pìgoneîw, kaì yanatQsousin a[toúw: 13 kaì ¡sesye misoúmenoiøpò pántvn dià tò ªnomá mou: ` dè øpomeínaw e†w télow, o˚towsvy}setai.

14 %O tan dè Êdhte tò bdélugma têw \rhmQsevw, tò ]hyèn øpòDani|l toû prof}tou, estWw –pou o[ deî — ` ˙naginQskvnnoeítv — tóte o¥ \n t_ &IoudaíŸ feugétvsan e†w tà ªrh: 15 ` dè\p ì toû dQmatow m| katabátv e†w t|n o†kían, mhdè e†selyét vÓraí ti \k têw o†kíaw a[toû: 16 kaì ` e†w tòn ˙gròn çn m|\p i s t r ec á t v e† w tà •písv, Órai tò ¥mátion a[toû. 17 O[aì dètaîw \n gastrì \xo ú s a i w kaì taîw yhlazoúsaiw \n \keínaiw taîw=méraiw. 18 Proseúxes ye dè ®na m| génhtai = fug| ømônxei m ô n o w. 19 *E s o n t a i gàr a¥ =mérai \keînai ylíciw, o®a o[gégonen toiaúth ˙p' ˙rxêw ktísevw «w ¡ktisen ` yeò w £v w toû

13.5 ˙pokriyeìw a[toîw ærjato légein♦ ærjato légein a[toîw

13.6 gàr ♦ —13.7 gàr ♦ —13.8 \pì ¡ynow ♦ \p' ¡ynow13.8 kaì ¡sontai seismoì ♦ ¡sontai

seismoì13.8 kaì ¡sontai limoì kaì taraxaí

˙rxaì ♦ ¡sontai limoí ˙rx|13.9 gàr ♦ —13.10 deî prôton ♦ prôton deî13.11 %Otan dè ˙gágvsin ♦ kaì –tan

ƒgvsin13.11 mhdè meletâte ♦ —13.12 ParadQsei dè ♦ kaì paradQsei13.14 tò ]hyèn øpò Dani|l toû

prof}tou ♦ —13.14 estWw ♦ esthkóta13.15 dè ♦ ˆdè˜13.15 e†w t|n o†kían ♦ —13.15 e†selyétv ♦ e†selyátv13.16 çn ♦ —13.18 = fug| ømôn ♦ —13.19 «w ♦ ÷n

13.6 - 13.19



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NPU NPU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

106

nûn, kaì o[ m| génhtai. 20 Kaì e† m| kúriow \kolóbvsen tàw=méraw, o[k ©n \sQyh pâsa sárj: ˙llà dià toùw \klektoúw,o¬w \jeléjato, \kolóbvsen tàw =méraw. 21 Tóte \án tiw ømînKaì tóte

eÊ p + , &I d o ú , @de ` xristów, (h &Idoú, \keî, m| pisteúete.22 &E g er y} s o n t a i gàr ceudóxristoi kaì ceudoprofêtai, kaìdQsousin shmeîa kaì térata, pròw tò ˙poplanÅn, e† dunatón,kaì toùw \klektoúw. 23 Û m eî w dè blépete: †doú, proeírhka ømînpánta.

24 &All' \n \keínaiw taîw =méraiw, metà t|n ylícin \keínhn, `%hliow skotisy}setai, kaì = sel}nh o[ dQsei tò fég g o w a[têw,25 kaì o¥ ˙stérew toû o[ranoû ¡sontai \kpíptontew, kaì a¥dunámeiw a¥ \n toîw o[ranoîw saleuy}sontai. 26 Kaì tóteªcontai tòn u¥òn toû ˙nyrQpou \rxómenon \n nef él a i w metàdunámevw pollêw kaì dójhw. 27 Kaì tóte ˙posteleî toùw˙ggélouw a[toû, kaì \pisunájei toùw \klektoùw a[toû \k tôntessárvn ˙némvn, ˙p' ƒkrou gêw £vw ƒkrou o[ranoû.

28 &A p ò dè têw sukêw máyet e t|n parabol}n: –tan a[têwædh ` kládow apalòw génhtai kaì \kfú+ tà fúlla, ginQskete–t i \g g ù w tò yér o w \s t í n : 29 o%utvw kaì ømeîw, –tan taûta Êdhteginómena, ginQskete –ti \ggúw \stin \pì yúraiw. 30 &A m | n légvømîn –ti o[ m| parély+ = gen eà a%uth, méxr i o˚ pánta taûtagén h t a i . 31 Ô o[ranòw kaì = gê pareleúsetai: o¥ dè lógoi moupareleúsontai

o[ m| parélyvsin. 32 Perì dè têw =méraw \keínhw (h %vraw o[deìwoÂden, o[dè o¥ ƒggeloi o¥ \n o[ran!, o[dè ` u¥ów, e† m| ` pat}r.33 Blépete, ˙grupneîte kaì proseúxes ye: o[k oÊdate gàr póte `kairów \stin. 34 ^V w ƒnyrvpow ˙pódhmow ˙feìw t|n o†kíana[toû, kaì doùw toîw doúloiw a[toû t|n \jousían, kaì ekást~tò ¡rgon a[toû, kaì t! yurvr! \neteílato ®na grhgor_.35 Grhgoreîte o{n: o[k oÊdate gàr póte ` kúriow têw o†kíaw

13.20 kúriow \kolóbvsen ♦\kolóbvsen kúriow

13.21 Tóte ♦ Kaì tóte13.21 &Idoú @de ♦ *Ide @de13.21 (h &Idoú ♦ *Ide13.22 kaì toùw ♦ toùw13.23 †doú ♦ —13.24 &All' ♦ &Allà13.25 toû o[ranoû ¡sontai ♦ ¡sontai

\k toû o[ranoû13.25 \kpíptontew ♦ píptontew13.27 a[toû kaì ♦ kaì

13.27 a[toû \k ♦ â[toû˜ \k13.28 a[têw ædh ` kládow ♦ ædh `

kládow a[têw13.29 taûta Êdhte ♦ Êdhte taûta13.30 méxri ♦ méxriw13.30 pánta taûta ♦ taûta pánta13.31 pareleúsetai ♦ pareleúsontai13.31 parélyvsin ♦ pareleúsontai13.32 %vraw ♦ têw %vraw13.32 o¥ \n ♦ \n13.33 kaì proseúxesye ♦ —13.34 kaì ekást~ ♦ ekást~

13.20 - 13.35



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NPV NPVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

107

¡r xet a i , •cé, (h mes o n u k t í o u , (h ˙lektorofvníaw, (h prvfi: 36 m|\l yW n \j a í f n h w e%ur+ ømâw kayeú d o n t a w. 37 $A dè ømîn légvpâsin légv, Grhgoreîte.

14 )Hn dè tò Pás xa kaì tà ƒzuma metà dúo =méraw: kaì\z } t o u n o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw pôw a[tòn \n

dól~ krat}santew ˙pokteínvsin: 2 ¡l eg o n dé, M| \n t_ eort_,m}pote yórubow ¡stai toû laoû.

3 Kaì ªntow a[toû \n BhyaníŸ, \n t_ o†kíŸ Símvnow toûleproû, katakeiménou a[toû, ‘lyen gun| ¡xo u s a ˙lábastronmúr o u nárdou pistikêw poluteloûw: kaì suntrícasa tò tòn

˙lábastron, katéxeen a[toû katà têw kefalêw. 4 )Hsan détinew ˙ganaktoûntew pròw eautoúw, kaì légontew, E†w tí =˙pQleia a%uth toû múrou gégonen; 5 &H d ú n a t o gàr toûtoprayênai \pánv triakosívn dhnarívn, kaì doyênai toîwptvxoîw. Kaì \nebrimônto a[t_. 6 Ô dè &Ihsoûw eÂpen, *Afetea[t}n: tí a[t_ kópouw paréxet e; Kalòn ¡rgon e†rgásato \n\m o í . 7 Pántote gàr toùw ptvxoùw ¡xet e mey' eautôn, kaì –tanyél h t e dúnasye a[toùw e{ poiêsai: \mè dè o[ pántote ¡xet e.8 $O ¡sxen a%uth \poíhsen: proélaben murísai mou tò sôma e†wtòn \ntafiasmón. 9 &A m | n légv ømîn, –pou \àn khruxy_ tò dè legv

e[ a g g él i o n toûto e†w –lon tòn kósmon, kaì $o \poíhsen a%uthlalhy}setai e†w mnhmósunon a[têw.

10 Kaì ` &I o ú d a w ` &IskariQthw, e<w tôn dQdeka, ˙pêlyenpròw toùw ˙rxiereîw, ®na parad! a[tòn a[toîw. 11 O¥ dè˙koúsantew \xá r h s a n , kaì \phggeílanto a[t! ˙rgúriondoûnai: kaì \z}tei pôw e[kaírvw a[tòn parad!.

12 Kaì t_ prQt+ =mérŸ tôn ˙zúmvn, –te tò Pásxa ¡yu o n ,légo u s i n a[t! o¥ mayhtaì a[toû, Poû yél ei w ˙pelyóntewetoimásvmen ®na fág+w tò Pásxa; 13 Kaì ˙postéllei dúo tôn etoimásomen

13.35 •cé (h mesonuktíou ♦ (h •cè (hmesonúktion

13.37 $A ♦ $O14.2 dé ♦ gár14.2 yórubow ¡stai ♦ ¡stai yórubow14.3 kaì suntrícasa tò ♦

suntrícasa t|n14.3 katà ♦ —14.4 kaì légontew ♦ —14.5 toûto ♦ toûto tò múron14.5 triakosívn dhnarívn ♦

dhnarívn triakosívn

14.6 e†rgásato ♦ “rgásato14.7 a[toùw ♦ a[toîw14.8 a%uth ♦ —14.8 mou tò sôma ♦ tò sômá mou14.9 légv ♦ dè légv14.9 toûto ♦ —14.10 ` &Ioúdaw ` &IskariQthw ♦ &Ioúdaw

&IskariWy `14.10 parad! a[tòn ♦ a[tòn paradoî14.11 e[kaírvw a[tòn parad! ♦ a[tòn

e[kaírvw paradoî

13.36 - 14.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NQM NQM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

108

mayhtôn a[toû, kaì légei a[toîw, Ûpágete e†w t|n pólin, kaì˙pant}sei ømîn ƒnyrvpow kerámion %udatow bastázvn:˙kolouy}sate a[t!, 14 kaì –pou \àn e†sély+, eÊpate t!o†kodespót+ –ti Ô didáskalow légei, Poû \stin tò katáluma,–pou tò Pásxa met à tôn mayhtôn mou fágv; 15 Kaì a[tòw ømîndeíjei ˙nQgeon méga \strvménon £toimon: \keî etoimásate˙nágaion

=mîn. 16 Kaì \jêlyon o¥ mayhtaì a[toû, kaì ‘lyon e†w t|npólin, kaì e˚ron kayWw eÂpen a[toîw, kaì =toímasan tò Pásxa.

17 Kaì •cíaw genoménhw ¡rxet a i metà tôn dQdeka. 18 Kaì˙na k ei m én v n a[tôn kaì \syióntvn, eÂpen ` &Ihsoûw, &Am|nlégv ømîn, –ti e< w \j ømôn paradQsei me, ` \syí v n met' \moû.19 O¥ dè ærjanto lupeîsyai, kaì légein a[t! e<w kay' e<w, M}ti\g Q ; Kaì ƒllow, M}ti \gQ; 20 Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p en a[toîw, E<w\k tôn dQdeka, ` \m b a p t ó m en o w met' \moû e†w tò trublíon.21 Ô mèn u¥òw toû ˙nyrQpou øpágei, kayWw gégraptai perìa[toû: o[aì dè t! ˙nyrQp~ \keín~ di' o˚ ` u¥òw toû ˙nyrQpouparadídotai: kalòn ‘n a[t! e† o[k \genn}yh ` ƒnyrvpow\keînow.

22 Kaì \syióntvn a[tôn, labWn ` &Ihsoûw ƒrton e[log}saw¡k l a s en , kaì ¡dvken a[toîw, kaì eÂpen, Lábete, fágete: toûtó\s t i n tò sômá mou. 23 Kaì labWn tò pot}rion e[xarist}saw¡d v k en a[toîw: kaì ¡pion \j a[toû pántew. 24 Kaì eÂpen a[toîw,Toûtó \stin tò a<má mou, tò têw kainêw diay}khw, tò per ìpollôn \kxunómenon. 25 &A m | n légv ømîn –ti o[kéti o[ m| pív\k toû gen}matow têw ˙mpélou, £vw têw =méraw \keínhw –tana[tò pínv kainòn \n t_ basileíŸ toû yeoû.

26 Kaì ømn}santew \jêlyon e†w tò ªrow tôn &Elaiôn.27 Kaì légei a[toîw ` & Ihsoûw –ti Pántew

skandalisy}sesye \n \moì \n t_ nuktì taút+: –ti gégraptai,Patájv tòn poiména, kaì diaskorpisy}setai tà próbata.

14.14 katáluma ♦ katálumá mou14.15 ˙nQgeon ♦ ˙nágaion14.15 \keî ♦ kaì \keî14.16 a[toû ♦ —14.18 eÂpen ` &Ihsoûw ♦ ` &Ihsoûw eÂpen14.19 O¥ dè ♦ —14.19 kay' ♦ katà14.19 M}ti \gQ Kaì ƒllow ♦ —14.20 ˙pokriyeìw ♦ —14.20 \k ♦ —14.21 Ô mèn ♦ %O ti ` mèn

14.21 ‘n ♦ —14.22 ` &Ihsoûw ♦ —14.22 fágete ♦ —14.23 tò ♦ —14.24 tò têw kainêw ♦ têw14.24 perì pollôn \kxunómenon ♦

\kxunnómenon øpèr pollôn14.27 \n \moì \n t_ nuktì taút+ ♦ —14.27 diaskorpisy}setai tà próbata ♦

tà próbata diaskorpisy}sontai

14.14 - 14.27



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NQN NQNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

109

28 &A l l à metà tò \geryênaí me, proájv ømâw e†w t|n Galilaían.29 Ô dè Pét r o w ¡f h a[t!, Kaì e† pántew skandalisy}sontai,˙ll' o[k \g Q . 30 Kaì légei a[t! ` &Ihsoûw, &Am|n légv soi, –tisù s}meron \n t_ nuktì taút+, prìn (h dìw ˙léktora fvnêsai,trìw ˙parn}s+ me. 31 Ô dè \kperissoû ¡legen mâllon, &Eán medé+ sunapoyaneîn soi, o[ m} se ˙parn}svmai. ^Vsaútvw dèkaì pántew ¡legon.

32 Kaì ¡rxontai e†w xvríon o˚ tò ªnoma Geys h m a n ê : kaìlégei toîw mayhtaîw a[toû, Kayísate @de, £vw proseújvmai.33 Kaì paralambánei tòn Pétron kaì &Iákvbon kaì &Ivánnhnmey' eautoû, kaì ærjato \kyambeîsyai kaì ˙dhmoneîn. 34 Kaìlégei a[toîw, Per í l u p ó w \s t i n = cux} mou £vw yanátou:meínate @de kaì grhgoreîte. 35 Kaì proselyWn mikrón, ¡pesen\p ì têw gêw, kaì proshúxet o ®na, e† dunatón \stin, parély+ ˙p'a[toû = %vra. 36 Kaì ¡legen, &Abbâ, ` pat}r, pánta dunatá soi.Parén eg k e tò pot}rion ˙p' \moû toûto: ˙ll' o[ tí \gW yél v ,˙llà tí sú. 37 Kaì ¡rxet a i kaì eørískei a[toùw kayeú d o n t a w,kaì légei t! Pét r ~ , Símvn, kayeú d ei w; O[k Êsxusaw mían %vrangrhgorêsai; 38 Grhgoreîte kaì proseúxes ye, ®na m| e†sélyhtee† w peirasmón. Tò mèn pneûma próyumon, = dè sàrj ˙syen } w.39 Kaì pálin ˙pelyWn proshújato, tòn a[tòn lógon e†pQn.40 Kaì øpostrécaw e˚ren a[toùw pálin kayeú d o n t a w: ‘sangàr o¥ •fyalmoì a[tôn bebarhménoi, kaì o[k Ædeisan tí a[t!˙pokri yô s i n . 41 Kaì ¡rxet a i tò tríton, kaì légei a[toîw,Kayeú d et e loipòn kaì ˙napaúesye. &Apéxei : ‘lyen = %vra:†doú, paradídotai ` u¥òw toû ˙nyrQpou e†w tàw xeî r a w tônamartvlôn. 42 &E g eí r es ye, ƒgvmen: †doú, ` paradidoúw meæggiken.

14.29 Kaì e† ♦ E† kaì14.30 \n t_ nuktì taút+ ♦ taút+ t_

nuktì14.30 ˙parn}s+ me ♦ me ˙parn}s+14.31 \kperissoû ¡legen mâllon ♦

\kperissôw \lálei14.31 me dé+ ♦ dé+ me14.31 ˙parn}svmai ♦ ˙parn}somai14.32 Geyshmanê ♦ Geyshmaní14.33 &Iákvbon ♦ ˆtòn˜ &Iákvbon14.33 &Ivánnhn ♦ ˆtòn˜ &Ivánnhn14.33 mey' eautoû ♦ met' a[toû

14.35 proselyWn ♦ proelyWn14.35 ¡pesen ♦ ¡pipten14.36 ˙p' \moû toûto ♦ toûto ˙p' \moû14.38 e†sélyhte ♦ ¡lyhte14.40 øpostrécaw e˚ren a[toùw pálin

♦ pálin \lyWn e˚ren a[toùw14.40 o¥ •fyalmoì a[tôn ♦ a[tôn o¥

•fyalmoì14.40 bebarhménoi ♦ katabarunómenoi14.40 a[t! ˙pokriyôsin ♦

˙pokriyôsin a[t!14.41 loipòn ♦ tò loipòn

14.28 - 14.42



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NQO NQO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

110

43 Kaì e[yév w, ¡t i a[toû laloûntow, paragínetai &Ioúdaw,e< w çn tôn dQdeka, kaì met' a[toû ªxlow polùw metà maxairônkaì júlvn, parà tôn ˙rxierévn kaì tôn grammatévn kaì tônpresbutérvn. 44 DedQkei dè ` paradidoùw a[tòn sússhmona[toîw, lég v n , $O n ©n fil}sv, a[tów \stin: krat}sate a[tón,kaì ˙pagágete ˙sfalôw. 45 Kaì \lyQn, e[yév w proselyWna[t! légei a[t!, ^Rabbí, ]abbí: kaì katefílhsen a[tón. 46 O¥dè \pébalon \p' a[tòn tàw xeî r a w a[tôn, kaì \kráthsana[ t ó n . 47 E<w dé tiw tôn paresthkótvn spasámenow t|nmáxairan ¡paisen tòn doûlon toû ˙rxierévw, kaì ˙feîlena[toû tò &vtíon. 48 Kaì ˙pokriyeì w ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, ^Vw\p ì l+st|n \j}lyet e metà maxairôn kaì júlvn sullabeîn me;49 Kay' =méran æmhn pròw ømâw \n t! ¥er ! didáskvn, kaì o[k\k r a t } s a t é me: ˙ll' ®na plhrvyôsin a¥ grafaí. 50 Kaì˙féntew a[tòn pántew ¡fugon.

51 Kaì e<w tiw neanískow “koloúyhsen a[t!,peribeblhménow sindóna \p ì gumnoû. Kaì kratoûsin a[tòn o¥neanískoi: 52 ` dè katalipWn t|n sindóna gumnòw ¡fugen ˙p'a[tôn.

53 Kaì ˙p}gagon tòn &Ihsoûn pròw tòn ˙rxieréa: kaìsunérxontai a[t! pántew o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi kaìo¥ grammateîw. 54 Kaì ` Pétrow ˙pò makróyen “koloúyhsena[t! £vw ¡sv e†w t|n a[l|n toû ˙rxierévw: kaì ‘nsugkay}menow metà tôn øphretôn, kaì yer m a i n ó m en o w pròw tòfôw. 55 O¥ dè ˙rxiereîw kaì –lon tò sunédrion \z}toun katàtoû &Ihsoû marturían, e†w tò yanatôsai a[tón: kaì o[xe%uriskon. 56 Polloì gàr \ceudomartúroun kat' a[toû, kaìÊsai a¥ marturíai o[k ‘san. 57 Kaí tinew ˙nastántew\c eu d o m a r t ú r o u n kat' a[toû, légontew 58 –ti ^Hmeîw“koúsamen a[toû légontow –ti &EgW katalúsv tòn naòntoûton tòn xei r o p o í h t o n , kaì dià triôn =merôn ƒllon

14.43 e[yévw ♦ e[yùw14.43 çn ♦ —14.43 polùw ♦ —14.44 ˙pagágete ♦ ˙págete14.45 e[yévw ♦ e[yùw14.45 a[t! ^Rabbí ♦ —14.46 \p' a[tòn ♦ —14.46 a[tôn ♦ a[t!14.47 tiw ♦ ˆtiw˜

14.47 &vtíon ♦ &vtárion14.48 \j}lyete ♦ \j}lyate14.50 pántew ¡fugon ♦ ¡fugon pántew14.51 e<w tiw neanískow “koloúyhsen ♦

neanískow tiw sunhkoloúyei14.51 o¥ neanískoi ♦ —14.52 ˙p' a[tôn ♦ —14.53 a[t! ♦ —14.55 e%uriskon ♦ h%uriskon

14.43 - 14.58



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NQP NQPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

111

˙xei r o p o í h t o n o†kodom}sv. 59 Kaì o[dè o%utvw Êsh ‘n =martu r í a a[tôn. 60 Kaì ˙nastàw ` ˙rxiereùw e†w méson\p h r Q t h s en tòn &Ihsoûn, légvn, O[k ˙pokrín+ o[dén; Tí o˚toísou katamarturoûsin; 61 Ô dè \siQpa, kaì o[dèn ˙pekrínato.Pá l i n ` ˙rxiereùw \phrQta a[tón, kaì légei a[t!, Sù eÂ `xr i s t ó w, ` u¥òw toû e[loghtoû; 62 Ô dè &Ihsoûw eÂpen, &EgQ e†mi.Kaì ªcesye tòn u¥òn toû ˙nyrQpou \k dej i ô n kay}menon têwdunámevw, kaì \rxómenon metà tôn nefelôn toû o[ranoû.63 Ô dè ˙rxiereùw diarr}jaw toùw xitônaw a[toû légei, Tí ¡tixr eí a n ¡xo m en martúrvn; 64 &H k o ú s a t e têw blasfhmíaw: tíømî n faínetai; O¥ dè pántew katékrinan a[tòn eÂnai ¡noxonya n á t o u . 65 Kaì ærjantó tinew \mptúein a[t!, kaìperikalúptein tò prósvpon a[toû, kaì kolafízein a[tón, kaìlégein a[t!, Prof}teuson: kaì o¥ øphrétai ]apísmasin a[tòn¡ballon. ¡balon

66 Kaì ªntow toû Pétrou \n t_ a[l_ kátv, ¡rxet a i mía tônpaidiskôn toû ˙rxierévw, 67 kaì †doûsa tòn Pétronyer m a i n ó m en o n , \m b l éc a s a a[t! légei, Kaì sù metà toûNazarhnoû &Ihsoû ‘sya. 68 Ô dè “rn}sato, légvn, O[k oÂda,

o[dè \pístamai tí sù légeiw. Kaì \jêlyen ¡jv e†w tò o·te

proaúlion: kaì ˙léktvr \fQnhsen. 69 Kaì = paidískh †doûsaa[t ò n pálin ærjato légein toîw paresthkósin –ti O˚tow \ja[tôn \stín. 70 Ô dè pálin “rneîto. Kaì metà mikròn pálin o¥parestôtew ¡leg o n t! Pétr~, &Alhyôw \j a[tôn eÂ: kaì gàrGal i l a î o w eÂ , kaì = laliá sou `moiázei. 71 Ô dè ærjato˙nayem a t í z e i n kaì •mnúnai –ti O[k oÂda tòn ƒnyrvpon toûton$on légete. 72 Kaì \k deu t ér o u ˙léktvr \fQnhsen. Kaì˙nemn}syh ` Pét r o w tò ]êma $o eÂpen a[t! ` &Ihsoûw –ti Prìn˙léktora fvnêsai díw, ˙parn}s+ me tríw. Kaì \pibalWn¡klaien.

14.61 o[dèn ˙pekrínato ♦ o[k˙pekrínato o[dén

14.64 eÂnai ¡noxon ♦ ¡noxon eÂnai14.65 tò prósvpon a[toû ♦ a[toû tò

prósvpon14.65 ¡ballon ♦ ¡labon14.66 \n t_ a[l_ kátv ♦ kátv \n t_

a[l_14.67 &Ihsoû ‘sya ♦ ‘sya toû &Ihsoû14.68 O[k ♦ O·te14.68 o[dè ♦ o·te

14.68 tí sù ♦ sù tí14.68 kaì ˙léktvr \fQnhsen ♦ ˆkaì

˙léktvr \fQnhsen˜14.69 pálin ærjato ♦ ærjato pálin14.69 paresthkósin ♦ parestôsin14.70 kaì = laliá sou `moiázei ♦ —14.72 \k ♦ e[yùw \k14.72 $o eÂpen ♦ qw eÂpen14.72 ˙parn}s+ me tríw ♦ tríw me

˙parn}s+

14.59 - 14.72



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NQQ NQQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

112

15 Kaì e[yévw \p ì tò prv› sumb oúl ion poi}s ant ew o¥˙rxiereîw metà tôn presbutérvn kaì grammatévn, kaì

–lon tò sunédrion, d}santew tòn &Ihsoûn ˙p}negkan kaìparédvkan t! Pilát~. 2 Kaì \phrQthsen a[tòn ` Pilátow, SùeÂ ` basileùw tôn &Ioudaívn; Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p en a[t!, Sùlégeiw. 3 Kaì kathgóroun a[toû o¥ ˙rxiereîw pollá: 4 ` dèPilátow pálin \p h r Q t h s en a[tón, légvn, O[k ˙pokrín+o[dén; *Ide, pósa sou katamarturoûsin. 5 Ô dè &Ihsoûwo[kéti o[dèn ˙pekríyh, %vste yaumázein tòn Piláton.

6 Kat à dè eort|n ˙péluen a[toîw £na désmion, –nper&+toûnto. 7 )Hn dè ` legómenow Barabbâw metà tônsustasiastôn dedeménow, o®tinew \n t_ stásei fónonpepoi}keisan. 8 Kaì ˙nabo}saw ` ªxlow ærjato a†teîsyaikayWw ˙eì \poíei a[toîw. 9 Ô dè Pilátow ˙pekríyh a[toîw,légvn, Yélete ˙polúsv ømîn tòn basiléa tôn &Ioudaívn;10 &E g í n v s k en gàr –ti dià fyónon paradedQkeisan a[tòn o¥˙rxiereîw. 11 O¥ dè ˙rxiereîw ˙néseisan tòn ªxlon, ®na mâllontòn Barabbân ˙polús+ a[toîw. 12 Ô dè Pilátow ˙pokriyeì wpálin eÂpen a[toîw, Tí o{n yél et e poi}sv $on légete basiléatôn &Ioudaívn; 13 O¥ dè pálin ¡krajan, Staúrvson a[tón.14 Ô dè Pilátow ¡legen a[toîw, Tí gàr kakòn \poíhsen; O¥ dèperissotér v w ¡k r a j a n , Staúrvson a[tón. 15 Ô dè Pilátowboulómenow t! ªxl~ tò ¥kanòn poiêsai, ˙pélusen a[toîw tònBarabbân: kaì parédvken tòn &Ihsoûn, fragellQsaw, ®nastaurvy_.

16 O¥ dè stratiôtai ˙p}gagon a[tòn ¡sv têw a[lêw, – \stinpraitQrion, kaì sugkaloûsin –lhn t|n speîran. 17 Kaì\n d ú o u s i n a[tòn porfúran, kaì peritiyéa s i n a[t! pléjantew

15.1 e[yévw \pì tò ♦ e[yùw15.1 t! ♦ —15.2 eÂpen a[t! ♦ a[t! légei15.4 \phrQthsen ♦ \phrQta15.4 katamarturoûsin ♦

kathgoroûsin15.6 –nper &+toûnto ♦ $on par+toûnto15.7 sustasiastôn ♦ stasiastôn15.8 ˙nabo}saw ♦ ˙nabàw

15.8 ˙eì ♦ —15.12 ˙pokriyeìw pálin eÂpen ♦ pálin

˙pokriyeìw ¡legen15.12 yélete poi}sv $on légete ♦

ˆyélete˜ poi}sv ˆ$on légete˜ tòn15.14 kakòn \poíhsen ♦ \poíhsen kakón15.14 perissotérvw ♦ perissôw15.17 \ndúousin ♦ \ndidúskousin

15.1 - 15.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NQR NQRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

113

˙kányinon stéfanon, 18 kaì ærjanto ˙spázesyai a[tón,Xaîre, ` basileùw tôn &I o u d a í v n : 19 kaì ¡tupton a[toû t|n basileû

kefal|n kalám~, kaì \néptuon a[t!, kaì tiyén t ew tà gónataprosekúnoun a[t!. 20 Kaì –te \népaijan a[t!, \jédusana[tòn t|n porfúran, kaì \nédusan a[tòn tà ¥mátia tà Êdia.

Kaì \jágousin a[tòn ®na staurQsvsin a[tón. 21 Kaì˙ggareúousin parágontá tina Símvna Kurhnaîon, \rxómenon˙p' ˙groû, tòn patéra &Alejándrou kaì ^Roúfou, ®na ƒr+ tònstauròn a[toû. 22 Kaì férousin a[tòn \pì Golgoyâ tópon, –\s t i n meyer m h n eu ó m en o n , Kraníou Tópow. 23 Kaì \dídoun a[t!pieîn \smurnisménon oÂnon: ` dè o[k ¡laben. 24 KaìstaurQsantew a[tón, diamerízontai tà ¥mátia a[toû,bállontew klêron \p' a[tá, tíw tí ƒr+. 25 )Hn dè %vra tríth, kaì\s t a ú r v s a n a[tón. 26 Kaì ‘n = \pigraf| têw a†tíaw a[toû\p i g eg r a m m én h , Ô basileùw tôn &I o u d a í v n . 27 Kaì sùn a[t!stauroûsin dúo l+stáw, £na \k dej i ô n kaì £na \j e[vnúmvna[toû. 28 Kaì \plhrQyh = graf| = légousa, Kaì metà ˙nómvn\l o g í s yh . 29 Kaì o¥ paraporeuómenoi \blasf}moun a[tón,kinoûntew tàw kefalàw a[tôn, kaì légontew, O[á, ` katalúvntòn naón, kaì \n trisìn =méraiw o†kodomôn, 30 sôson seautón,kaì katába ˙pò toû stauroû. 31 Ô moívw kaì o¥ ˙rxiereîw\m p a í z o n t ew pròw ˙ll}louw metà tôn grammatévn ¡legon,*A l l o u w ¡s v s en , eautòn o[ dúnatai sôsai. 32 Ô xristòw `basileùw toû &I s r a | l katabátv nûn ˙pò toû stauroû, ®naÊdvmen kaì pisteúsvmen a[t!. Kaì o¥ sunestaurvménoi pisteúsvmen

a[t! &vneídizon a[tón.33 Genoménhw dè %vraw £kthw, skótow \géneto \f' –lhn t|n

gên £vw %vraw \náthw. 34 Kaì t_ %vrŸ t_ \nát+ \bóhsen ` &Ihsoûw

15.18 ` basileùw ♦ basileû15.20 tà Êdia ♦ a[toû15.22 Golgoyâ ♦ tòn Golgoyân15.23 pieîn ♦ —15.23 ` ♦ $ow15.24 staurQsantew a[tón ♦

stauroûsin a[tòn kaì15.28 —15.29 \n trisìn =méraiw o†kodomôn ♦

o†kodomôn \n trisìn =méraiw15.30 kaì katába ♦ katabàw15.32 toû &Isra|l ♦ &Isra|l15.32 pisteúsvmen a[t! ♦

pisteúsvmen15.32 sunestaurvménoi ♦

sunestaurvménoi sùn15.33 Genoménhw dè ♦ Kaì genoménhw15.34 %vrŸ t_ \nát+ ♦ \nát+ %vrŸ

15.18 - 15.34



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NQS NQS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

114

fvn_ megál+, légvn, &Elvfi, &Elvfi, limà sabaxya n i ; %O \stinmeyer m h n eu ó m en o n , Ô yeów mou, ` yeó w mou, e†w tí me\g k a t é l i p e w ; 35 Kaí tinew tôn paresthkótvn ˙koúsantew¡l eg o n , &I d o ú , &H l í a n fvneî. 36 DramWn dè e<w, kaì gemísawspóggon ªjouw, per i yeí w te kalám~, \pótizen a[tón, légvn,*A f e t e , Êdvmen e† ¡rxet a i &H l í a w kayel eî n a[tón. 37 Ô dè&I h s o û w ˙feìw fvn|n megálhn \jépneusen. 38 Kaì tòkatapétasma toû naoû \sxísyh e†w dúo ˙pò ƒnvyen £vw kátv.39 &I d W n dè ` kenturívn ` paresthkWw \j \nantíaw a[toû –tio%ut v w krájaw \jépneusen, eÂpen, &Alhyôw ` ƒnyrvpow o˚towu¥òw ‘n yeo û . 40 )Hsan dè kaì gunaîkew ˙pò makróyenyev r o û s a i , \n a<w ‘n kaì María = Magdalhn}, kaì María =toû &IakQbou toû mikroû kaì &Ivsê m}thr, kaì SalQmh, 41 a$ikaí, –te ‘n \n t_ GalilaíŸ, “koloúyoun a[t!, kaì dihkónouna[t!, kaì ƒllai pollaì a¥ sunanabâsai a[t! e†wÎerosóluma.

42 Kaì ædh •cíaw genoménhw, \peì ‘n Paraskeu}, – \stinprosábbaton, 43 ‘lyen &Ivs|f ` ˙pò &Arimayaíaw, e[sx}mvnpròw sábbaton

bouleut}w, $ow kaì a[tòw ‘n prosdexó m en o w t|n basileían toûyeo û : tolm}saw e†sêlyen pròw Piláton, kaì &+t}sato tò sômatoû &Ihsoû. 44 Ô dè Pilátow \ya ú m a s en e† ædh téyn h k en : kaìproskalesámen o w tòn kenturívna, \phrQthsen a[tòn e†pálai ˙péya n en . 45 Kaì gnoùw ˙pò toû kenturívnow,\d v r } s a t o tò sôma t! &Ivs}f. 46 Kaì ˙gorásaw sindóna, kaìkayel W n a[tón, \neílhsen t_ sindóni, kaì katéyh k en a[tòn \nmnhmeí~, $o ‘n lel a t o m h m én o n \k pét r a w: kaì prosekúlisenlíyon \pì t|n yúran toû mnhmeíou. 47 ^H dè María =Magdalhn| kaì María &Ivsê \yeQroun poû tíyetai.

15.34 légvn ♦ —15.34 limà ♦ lema15.34 me \gkatélipew ♦ \gkatélipéw me15.35 &Idoú ♦ *Ide15.36 e<w kaì ♦ tiw ˆkaì˜15.36 te ♦ —15.38 ˙pò ♦ ˙p'15.39 krájaw ♦ —15.39 ` ƒnyrvpow o˚tow ♦ o˚tow `

ƒnyrvpow15.39 ‘n yeoû ♦ yeoû ‘n15.40 ‘n ♦ —

15.40 toû &IakQbou ♦ &IakQbou15.40 &Ivsê ♦ &Ivsêtow15.41 a$i kaí ♦ a$i15.43 ‘lyen &Ivs|f ` ♦ \lyWn &Ivs|f

ˆ`˜15.43 Piláton ♦ tòn Pilâton15.45 sôma ♦ ptôma15.46 kaì kayelWn ♦ kayelWn15.46 katéyhken ♦ ¡yhken15.47 &Ivsê ♦ = &Ivsêtow15.47 tíyetai ♦ téyeitai

15.35 - 15.47



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NQT NQTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA MARKON

115

16 Kaì diagenoménou toû sabbátou, María = Magdalhn|kaì María &I a k Q b o u kaì SalQmh “górasan = toû &IakQbou

˙rQmata, ®na \lyoûsai ˙leícvsin a[tón. 2 Kaì lían prv› têwmiâw sabbátvn ¡r xo n t a i \p ì tò mnhmeîon, ˙nateílantow toû=líou. 3 Kaì ¡legon pròw eautáw, Tíw ˙pokulísei =mîn tònlíyon \k têw yúraw toû mnhmeíou; 4 Kaì ˙nablécasaiyev r o û s i n –ti ˙pokekúlistai ` líyow: ‘n gàr mégaw sfódra.5 Kaì e†selyoûsai e†w tò mnhmeîon, eÂdon neanískon kay}menon\n toîw dejioîw, per i b eb l h m én o n stol|n leuk}n: kaì\j eya m b } yh s a n . 6 Ô dè lég ei a[taîw, M| \kyambeîsye:&I h s o û n zhteîte tòn Nazarhnòn tòn \staurvménon: “géryh,o[k ¡stin @de: Êde, ` tópow –pou ¡yh k a n a[tón. 7 &A l l 'øpágete, eÊpate toîw mayhtaîw a[toû kaì t! Pétr~ –ti Proágeiømâw e†w t|n Galilaían: \keî a[tòn ªcesye, kayWw eÂpen ømîn.8 Kaì \jelyoûsai ¡fugon ˙pò toû mnhmeíou: eÂxen dè a[tàwtrómow kaì ¡kstasiw: kaì o[denì o[dèn eÂpon, \foboûnto gár.

9 &A n a s t à w dè prv› prQt+ sabbátou \fánh prôton MaríŸt_ Magdalhn_, ˙f' «w \kbebl}kei eptà daimónia. 10 &E k eí n hporeuyeî s a ˙p}ggeilen toîw met' a[toû genoménoiw, pen yo û s i nkaì klaíousin. 11 K˙keînoi ˙koúsantew –ti z_ kaì \yeá yh øp'a[têw “písthsan.

12 Metà dè taûta dusìn \j a[tôn peripatoûsin \fanerQyh\n etérŸ morf_, poreuoménoiw e†w ˙grón. 13 K˙keînoi˙pelyóntew ˙p}ggeilan toîw loipoîw: o[dè \keínoiw\písteusan.

14 %U s t er o n ˙nakeiménoiw a[toîw toîw £ndeka \fanerQyh,kaì &vneídisen t|n ˙pistían a[tôn kaì sklhrokardían, –titoîw yea s a m én o i w a[tòn \ghgerménon o[k \písteusan. 15 KaìeÂ p en a[toîw, Poreuyén t ew e† w tòn kósmon ßpanta, khrújate tòe[ a g g él i o n pás+ t_ ktísei. 16 Ô pisteúsaw kaì baptisyeì wsvy}setai : ` dè ˙pist}saw katakriy}setai. 17 Shmeîa dè toîw

16.1 &IakQbou ♦ = ˆtoû˜ &IakQbou16.2 têw miâw ♦ t_ miÅ tôn16.7 &All' ♦ &Allà16.8 dè ♦ gàr16.8 eÂpon ♦ eÂpan

16.8 gár ♦ gár + ˆˆ shorter ending ˜˜16.9 &Anastàw ♦ ˆˆ&Anastàw16.9 ˙f' ♦ par'16.14 ˙nakeiménoiw ♦ ˆdè˜ ˙nakeiménoiw

16.1 - 16.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NQU NQU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA MARKON

116

pisteúsasin taûta parakolouy}sei: \n t! •nómatí moudaimónia \kbaloûsin: glQssaiw lal}sousin kainaîw:18 ªfeiw ˙roûsin: k©n yanásimón ti pívsin, o[ m| a[toùwblác+: \pì ˙rrQstouw xeî r a w \p i y} s o u s i n , kaì kalôw£jousin.

19 Ô mèn o{n kúriow, met à tò lalêsai a[toîw, ˙nel}fyh e†wtòn o[ranón, kaì \káyisen \k dej i ô n toû yeo û . 20 &E k eî n o i dè\j el yó n t ew \k } r u j a n pantaxoû, toû kuríou sunergoûntow, kaìtòn lógon bebaioûntow dià tôn \pakolouyoúntvn shmeívn.&Am}n.

16.18 ªfeiw ♦ ˆkaì \n taîw xersìn˜ ªfeiw16.19 kúriow ♦ kúriow &Ihsoûw

16.19 ˙nel}fyh ♦ ˙nel}mfyh16.20 shmeívn. &Am}n ♦ shmeívn.˜˜

16.18 - 16.20



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NQV NQVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

117

KATA LOUKAN

&Epeid }p er polloì \pexeír hs an ˙nat ájas yai di}ghs inperì tôn peplhroforhménvn \n =mîn pragmátvn,

2 kayWw parédosan =mîn o¥ ˙p' ˙rxêw a[tóptai kaì øphrétaigenómenoi toû lógou, 3 ¡dojen k˙moí, parhkolouyhkóti ƒnvyenpâsin ˙kribôw, kayej ê w soi grácai, krátiste Yeófile, 4 ®na\pign!w perì @n kathx}yhw lógvn t|n ˙sfáleian.

5 &E g én et o \n taîw =méraiw ^Hrœdou toû basilévw têw&I o u d a í a w ¥ereúw tiw •nómati Zaxaríaw, \j \fhmeríaw &Abiá:kaì = gun| a[toû \k tôn yugatérvn &AarQn, kaì tò ªnomaa[têw &Elisábet. 6 )Hsan dè díkaioi ˙mfóteroi \nQpion toûyeo û , poreuómenoi \n pásaiw taîw \ntolaîw kaì dikaiQmasintoû kuríou ƒmemptoi. 7 Kaì o[k ‘n a[toîw téknon, kayóti =&E l i s á b e t ‘n steîra, kaì ˙mfóteroi probebhkótew \n taîw=méraiw a[tôn ‘san.

8 &E g én et o dè \n t! ¥er a t eú ei n a[tòn \n t_ tájei têw\f h m er í a w a[toû ¡nanti toû yeo û , 9 katà tò ¡yo w têw ¥erateíaw,¡l a xen toû yumiâsai e†selyWn e†w tòn naòn toû kuríou. 10 Kaìpân tò plêyow ‘n toû laoû proseuxómenon ¡jv t_ %vrŸ toûyu m i á m a t o w. 11 *V f yh dè a[t! ƒggelow kuríou, estWw \kdej i ô n toû yusiasthríou toû yumiámatow. 12 Kaì \taráxyhZaxaríaw †dQn, kaì fóbow \pépesen \p' a[tón. 13 EÂpen dè pròwa[tòn ` ƒggelow, M| foboû, Zaxaría: dióti e†shkoúsyh =déhsíw sou, kaì = gun} sou &Elisábet gen n } s ei u¥ón soi, kaìkaléseiw tò ªnoma a[toû &Ivánnhn. 14 Kaì ¡stai xará soi kaì˙gallíasiw, kaì polloì \pì t_ genn}sei a[toû xar}sontai.15 *E s t a i gàr mégaw \nQpion toû kuríou, kaì oÂnon kaì síkerao[ m| pí+, kaì pneúmatow agíou plhsy}setai ¡ti \k koilíawmhtròw a[toû. 16 Kaì polloùw tôn u¥ôn &Isra|l \pistrécei \pìkúrion tòn yeò n a[tôn: 17 kaì a[tòw proeleúsetai \nQpiona[toû \n pneúmati kaì dunámei &Hlíou, \pistrécai kardíawpatérvn \pì tékna, kaì ˙peiyeî w \n fron}sei dikaívn,

1.5 toû ♦ —1.5 = gun| a[toû ♦ gun| a[t!1.6 \nQpion ♦ \nantíon

1.7 = &Elisábet ‘n ♦ ‘n = &Elisábet1.14 genn}sei ♦ genései1.15 toû ♦ ˆtoû˜



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NRM NRM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

118

etoimásai kurí~ laòn kateskeuasménon. 18 Kaì eÂpenZaxaríaw pròw tòn ƒggelon, Katà tí gnQsomai toûto; &EgW gáre† m i presbúthw, kaì = gun} mou probebhkuîa \n taîw =méraiwa[têw. 19 Kaì ˙pokriyeì w ` ƒggelow eÂpen a[t!, &EgQ e†miGabri|l ` paresthkWw \nQpion toû yeo û : kaì ˙pestálhnlalêsai prów se, kaì e[aggelísasyaí soi taûta. 20 Kaì †doú,¡s + sivpôn kaì m| dunámenow lalêsai, ƒxri «w =mérawgénhtai taûta, ˙ny' @n o[k \písteusaw toîw lógoiw mou, o®tinewplhrvy}sontai e†w tòn kairòn a[tôn. 21 Kaì ‘n ` laòwprosdokôn tòn Zaxarían: kaì \ya ú m a z o n \n t! xronízeina[tón \n t! na!. 22 &E j el yW n dè o[k “dúnato lalêsai a[toîw:kaì \pégnvsan –ti •ptasían eQraken \n t! na!: kaì a[tòw ‘ndianeúvn a[toîw, kaì diémenen kvfów. 23 Kaì \géneto, qw\p l } s yh s a n a¥ =mérai têw leitourgíaw a[toû, ˙pêlyen e†w tònoÂkon a[toû.

24 Metà dè taútaw tàw =méraw sunélaben &Elisábet = gun|a[toû, kaì periékruben eaut|n mênaw pénte, lég o u s a 25 –tiO%utvw moi pepoíhken ` kúriow \n =méraiw a<w \peîden ˙feleîntò ªneidów mou \n ˙nyrQpoiw.

26 &E n dè t! mhnì t! £k t ~ ˙pestálh ` ƒggelow Gabri|l øpòtoû yeo û e† w pólin têw Galilaíaw, " ªnoma Nazarét, 27 pròwparyén o n memnhsteuménhn ˙ndrí, > ªnoma &Ivs}f, \j oÊkouDauíd: kaì tò ªnoma têw paryén o u Mariám. 28 Kaì e†selyWn `ƒggelow pròw a[t|n eÂpen, Xaîre, kexa r i t v m én h : ` kúriow metàsoû, e[loghménh sù \n gunaijín. 29 ^H dè †doûsa dietaráxyh\p ì t! lóg~ a[toû, kaì dielogízeto potapòw eÊh ` ˙spasmòwo˚tow. 30 Kaì eÂpen ` ƒggelow a[t_, M| foboû, Mariám: e˚rewgàr xárin parà t! ye! . 31 Kaì †doú, sull}c+ \n gastrí, kaìtéj+ u¥ón, kaì kaléseiw tò ªnoma a[toû &Ihsoûn. 32 O˚tow¡s t a i mégaw, kaì u¥òw øcístou klhy}setai: kaì dQsei a[t!kúriow ` yeò w tòn yrónon Dauìd toû patròw a[toû, 33 kaìbasileú s ei \p ì tòn oÂkon &IakWb e†w toùw a†ônaw, kaì têw

1.21 a[tón \n t! na! ♦ \n t! na!a[tón

1.22 “dúnato ♦ \dúnato1.25 ` ♦ —1.25 tò ♦ —1.26 øpò ♦ ˙pò1.26 Nazarét ♦ Nazarèy1.27 memnhsteuménhn ♦

\mnhsteuménhn1.28 ` ƒggelow ♦ —1.28 e[loghménh sù \n gunaijín ♦ —1.29 †doûsa ♦ —1.29 dietaráxyh \pì t! lóg~ a[toû ♦

\pì t! lóg~ dietaráxyh1.31 sull}c+ ♦ sull}mc+

1.18 - 1.33



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NRN NRNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

119

basileíaw a[toû o[k ¡stai télow. 34 EÂpen dè Mariàm pròw tònƒggelon, Pôw ¡stai toûto, \peì ƒndra o[ ginQskv; 35 Kaì˙pokriyeì w ` ƒggelow eÂpen a[t_, Pneûma ßgion \peleúsetai\p ì sé, kaì dúnamiw øcístou \piskiásei soi: diò kaì tògennQmenon ßgion klhy}setai u¥òw yeo û . 36 Kaì †doú,&E l i s á b et = suggen}w sou, kaì a[t| suneílhfuîa u¥òn \n g}reia[têw: kaì o˚tow m|n £ktow \stìn a[t_ t_ kaloumén+ steírŸ.37 %O ti o[k ˙dunat}sei parà t! ye! pân ]êma. 38 EÂpen dèMariám, &Idoú, = doúlh kuríou: génoitó moi katà tò ]êmá sou.Kaì ˙pêlyen ˙p' a[têw ` ƒggelow.

39 &A n a s t â s a dè Mariàm \n taîw =méraiw taútaiw \poreúyhe† w t|n •rein|n metà spoudêw, e†w pólin &I o ú d a , 40 kaì e†sêlyene† w tòn oÂkon Zaxaríou, kaì “spásato t|n &Elisábet. 41 Kaì\g én et o qw ækousen = &Elisábet tòn ˙spasmòn têw Maríaw,\s k í r t h s e n tò bréfow \n t_ koilíŸ a[têw: kaì \pl}syhpneúmatow agíou = &Elisábet, 42 kaì ˙nefQnhsen fvn_megál+, kaì eÂ p en , E[loghménh sù \n gunaijín, kaìe[ l o g h m én o w ` karpòw têw koilíaw sou. 43 Kaì póyen moi toûto,®na ¡ly+ = m}thr toû kuríou mou pròw mé; 44 &I d o ù gár, qw\g én et o = fvn| toû ˙spasmoû sou e†w tà „tá mou, \skírthsentò bréfow \n ˙galliásei \n t_ koilíŸ mou. 45 Kaì makaría =pisteúsasa, –ti ¡s t a i teleívsiw toîw lelalhménoiw a[t_ paràkuríou. 46 Kaì eÂpen Mariám, Megalúnei = cux} mou tònkúrion, 47 kaì “gallíasen tò pneûmá mou \pì t! ye! t! svtêrímou. 48 %O ti \péblecen \pì t|n tapeínvsin têw doúlhw a[toû.&I d o ù gár, ˙pò toû nûn makarioûsín me pâsai a¥ geneaí.49 %O ti \poíhsén moi megaleîa ` dunatów, kaì ßgion tò ªnomaa[toû. 50 kaì tò ¡leow a[toû e†w geneàw geneôn toîwfob o u m én o i w a[tón. 51 &E p o í h s en krátow \n braxíoni a[toû:dieskórpisen øperhfánouw dianoíŸ kardíaw a[tôn.52 Kayeî l en dunástaw ˙pò yrónvn, kaì %ucvsen tapeinoúw.53 Peinôntaw \néplhsen ˙gayôn, kaì ploutoûntaw\j a p és t ei l e n kenoúw. 54 &A n t e l á b e t o &I s r a | l paidòw a[toû,

1.36 suggen}w ♦ suggeníw1.36 suneílhfuîa ♦ suneílhfen1.37 t! ye! ♦ toû yeoû1.41 = &Elisábet tòn ˙spasmòn têw

Maríaw ♦ tòn ˙spasmòn têwMaríaw = &Elisábet

1.42 fvn_ ♦ kraug_1.43 mé ♦ \mé1.44 tò bréfow \n ˙galliásei ♦ \n

˙galliásei tò bréfow1.49 megaleîa ♦ megála1.50 geneôn ♦ kaì geneàw

1.34 - 1.54



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NRO NRO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

120

mnhsyênai \léouw, 55 kayWw \lálhsen pròw toùw patéraw=môn, t! &Abraàm kaì t! spérmati a[toû e†w tòn a†ôna.

56 *E m ei n en dè Mariàm sùn a[t_ qseì mênaw treîw, kaìøpéstrecen e†w tòn oÂkon a[têw.

57 T_ dè &Elisábet \pl}syh ` xrónow toû tekeîn a[t}n, kaì\g én n h s en u¥ón. 58 Kaì ækousan o¥ períoikoi kaì o¥ suggeneîwa[têw –ti \m eg á l u n en kúriow tò ¡leow a[toû met' a[têw, kaìsunéxa i r o n a[t_. 59 Kaì \géneto \n t_ •gdó+ =mérŸ, ‘lyonperitemeîn tò paidíon: kaì \k á l o u n a[tò \pì t! •nómati toûpat r ò w a[toû Zaxarían. 60 Kaì ˙pokriyeî s a = m}thr a[toûeÂ p e n , O[xí , ˙llà klhy}setai &Ivánnhw. 61 Kaì eÂpon pròwa[t|n –ti O[deíw \stin \n t_ suggeneíŸ sou $ow kaleîtai t!•nómat i toút~. 62 &E n én eu o n dè t! patrì a[toû, tò tí ©n yél o ikaleîsyai a[tón. 63 Kaì a†t}saw pinakídion ¡gracen, légvn,&I v á n n h w \s t ì n tò ªnoma a[toû: kaì \ya ú m a s a n pántew.64 &A n e œ x y h dè tò stóma a[toû paraxrêma kaì = glôssaa[toû, kaì \l á l ei e[ l o g ô n tòn yeó n . 65 Kaì \géneto \pì pántawfóbow toùw perioikoûntaw a[toúw: kaì \n –l+ t_ •rein_ têw&I o u d a í a w dielaleîto pánta tà ]}mata taûta. 66 Kaì ¡yen t opántew o¥ ˙koúsantew \n t_ kardíŸ a[tôn, légontew, Tí ƒra tòpaidíon toûto ¡stai; Kaì xeìr kuríou ‘n met' a[toû.

67 Kaì Zaxaríaw ` pat|r a[toû \p l } s yh pneúmatow agíou,kaì proef}teusen, légvn, 68 E[loghtòw kúriow ` yeò w toû&I s r a } l , –ti \peskécato kaì \poíhsen lútrvsin t! la!a[toû, 69 kaì ægeiren kér a w svthríaw =mîn \n t! oÊk~ Dauìdtoû paidòw a[toû — 70 kayWw \lálhsen dià stómatow tônagívn tôn ˙p' a†ônow profhtôn a[toû — 71 svthrían \j\xyr ô n =môn, kaì \k xei r ò w pántvn tôn misoúntvn =mâw:72 poiêsai ¡leow metà tôn patérvn =môn, kaì mnhsyênaidiay}khw agíaw a[toû, 73 –rkon $on *vmosen pròw &Abraàm tònpatéra =môn, toû doûnai =mîn, 74 ˙fóbvw, \k xei r ò w tôn\xyr ô n =môn ]usyén t a w, latreúein a[t! 75 \n `sióthti kaì

1.56 qseì ♦ qw1.59 •gdó+ =mérŸ ♦ =mérŸ t_ •gdó+1.61 eÂpon ♦ eÂpan1.61 \n t_ suggeneíŸ ♦ \k têw

suggeneíaw1.62 a[tón ♦ a[tó

1.63 tò ♦ —1.66 xeìr ♦ gàr xeìr1.67 proef}teusen ♦ \prof}teusen1.69 t! oÊk~ Dauìd toû ♦ oÊk~ Dauìd1.70 tôn ˙p' ♦ ˙p'1.74 tôn \xyrôn =môn ♦ \xyrôn

1.55 - 1.75



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NRP NRPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

121

dikaiosún+ \nQpion a[toû pásaw tàw =méraw t|w zvêw =môn.76 Kaì sú, paidíon, prof}thw øcístou klhy}s+: proporeús+gàr prò prosQpou kuríou etoimásai `doùw a[toû: 77 toûdoûnai gnôsin svthríaw t! la! a[toû \n ˙fései amartiôna[tôn, 78 dià splágxna \léouw yeo û =môn, \n o<w \peskécato=mâw ˙natol| \j %ucouw, 79 \p i f â n a i toîw \n skótei kaì skiÅya n á t o u kayhménoiw, toû kateuyûnai toùw pódaw =môn e†w`dòn e†r}nhw.

80 Tò dè paidíon h·janen kaì \krataioûto pneúmati, kaì ‘n\n taîw \r}moiw £vw =méraw ˙nadeíjevw a[toû pròw tòn&Isra}l.

2 &Egénet o dè \n taîw =méraiw \keínaiw, \jêlyen dógma par àKaísarow A[goústou, ˙pográfesyai pâsan t|n

o†kouménhn. 2 A%uth = ˙pograf| prQth \géneto =gemoneúontowtêw Suríaw Kurhníou. 3 Kaì \poreúonto pántew ˙pográfesyai,£k a s t o w e† w t|n †dían pólin. 4 &A n é b h dè kaì &Ivs|f ˙pò têwGalilaía w, \k pólevw Nazarét, e†w t|n &Ioudaían, e†w pólinDauíd, %htiw kaleîtai Bhyléem , dià tò eÂnai a[tòn \j oÊkou kaìpatriâw Dauíd, 5 ˙pográcasyai sùn Mariàm t_memnhsteumén+ a[t! gunaikí, o·s+ \gkú~. 6 &E g én et o dè \n t!eÂ n a i a[toùw \keî, \pl}syhsan a¥ =mérai toû tekeîn a[t}n.7 Kaì ¡teken tòn u¥òn a[têw tòn prvtótokon, kaì\s p a r g á n v s en a[tón, kaì ˙néklinen a[tòn \n t_ fátn+, diótio[k ‘n a[toîw tópow \n t! katalúmati.

8 Kaì poiménew ‘san \n t_ xQrŸ t_ a[t_ ˙grauloûntew kaìfulássontew fulakàw têw nuktòw \pì t|n poímnhn a[tôn.9 Kaì †doú, ƒggelow kuríou \pésth a[toîw, kaì dója kuríouperiél a m c en a[toúw: kaì \fob}yhsan fóbon mégan. 10 KaìeÂ p en a[toîw ` ƒggelow, M| fobeîsye: †doù gár, e[aggelízomaiøm î n xa r à n megálhn, %htiw ¡stai pantì t! la!: 11 –ti \téxyhømîn s}meron svt}r, –w \stin xristòw kúriow, \n pólei Dauíd.12 Kaì toûto ømîn tò shmeîon: eør}sete bréfow

1.75 pásaw tàw =méraw t|w zvêw ♦pásaiw taîw =méraiw

1.76 sú ♦ sù dé1.76 prò prosQpou ♦ \nQpion1.78 \peskécato ♦ \piskécetai2.2 = ♦ —

2.3 †dían ♦ eautoû2.4 Nazarét ♦ Nazarèy2.5 memnhsteumén+ a[t! gunaikí ♦

\mnhsteumén+ a[t!2.7 t_ ♦ —2.9 †doú ♦ —

1.76 - 2.12



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NRQ NRQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

122

\s p a r g a n v m én o n , keímenon \n fátn+. 13 Kaì \jaífnhw \génetosùn t! ˙ggél~ plêyow stratiâw o[raníou, a†noúntvn tònyeó n , kaì legóntvn, 14 Dója \n øcístoiw ye! , kaì \pì gêwe†r}nh: \n ˙nyrQpoiw e[dokía.

15 Kaì \géneto, qw ˙pêlyon ˙p' a[tôn e†w tòn o[ranòn o¥ƒggeloi, kaì o¥ ƒnyrvpoi o¥ poiménew eÂpon pròw ˙ll}louw,Diélyvmen d| £vw Bhyléem , kaì Êdvmen tò ]êma toûto tògegonów, $o ` kúriow \gnQrisen =mîn. 16 Kaì ‘lyon speúsantew,kaì ˙neûron t}n te Mariàm kaì tòn &Ivs}f, kaì tò bréfowkeímenon \n t_ fátn+. 17 &I d ó n t ew dè diegnQrisan perì toû]}matow toû lalhyén t o w a[toîw perì toû paidíou toútou.18 Kaì pántew o¥ ˙koúsantew \ya ú m a s a n perì tôn lalhyén t v nøpò tôn poiménvn pròw a[toúw. 19 ^H dè Mariàm pántasun et } r ei tà ]}mata taûta, sumbállousa \n t_ kardíŸa[têw. 20 Kaì øpéstrecan o¥ poiménew, dojázontew kaìa†noûntew tòn yeò n \p ì pâsin o<w ækousan kaì eÂdon, kayWw\lal}yh pròw a[toúw.

21 Kaì –te \pl}syhsan =mérai •ktW toû peritemeîn a[tón,kaì \kl}yh tò ªnoma a[toû &Ihsoûw, tò klhyèn øpò toû˙ggélou prò toû sullhfyênai a[tòn \n t_ koilíŸ.

22 Kaì –te \pl}syhsan a¥ =mérai toû kayarismoû a[tônkatà tòn nómon Mvsévw, ˙n}gagon a[tòn e†w Îerosóluma,parastêsai t! kurí~ — 23 kayWw gégraptai \n nóm~ kuríou–ti Pân ƒrsen dianoîgon m}tran ßgion t! kurí~ klhy}setai— 24 kaì toû doûnai yusían katà tò e†rhménon \n nóm~ kuríou,Zeûgow trugónvn (h dúo neossoùw peristerôn. 25 Kaì †doú, ‘nƒnyrvpow \n Îerousal}m, > ªnoma SumeQn, kaì ` ƒnyrvpowo˚tow díkaiow kaì e[lab}w, prosdexó m en o w paráklhsin toû&I s r a } l , kaì pneûma ‘n ßgion \p' a[tón. 26 Kaì ‘n a[t!kexr h m a t i s m én o n øpò toû pneúmatow toû agíou, m| †deînyá n a t o n prìn (h Êd+ tòn xristòn kuríou. 27 Kaì ‘lyen \n t!pneúmati e†w tò ¥erón: kaì \n t! e†sagageîn toùw goneîw tò

2.12 keímenon ♦ kaì keímenon2.14 e[dokía ♦ e[dokíaw2.15 kaì o¥ ƒnyrvpoi ♦ —2.15 eÂpon ♦ \láloun2.16 ‘lyon ♦ ‘lyan2.16 ˙neûron ♦ ˙neûran2.17 diegnQrisan ♦ \gnQrisan

2.21 sullhfyênai ♦ sullhmfyênai2.22 Mvsévw ♦ Mvüsévw2.24 nóm~ ♦ t! nóm~2.24 neossoùw ♦ nossoùw2.25 ‘n ƒnyrvpow ♦ ƒnyrvpow ‘n2.26 (h ♦ ˆ(h˜ ©n

2.13 - 2.27



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NRR NRRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

123

paidíon &Ihsoûn, toû poiêsai a[toùw katà tò e†yisménon toûnómou perì a[toû, 28 kaì a[tòw \déjato a[tò e†w tàw ˙gkálawa[toû, kaì e[ l ó g h s en tòn yeó n , kaì eÂpen, 29 Nûn ˙polúeiw tòndoûlón sou, déspota, katà tò ]êmá sou, \n e†r}n+: 30 –ti eÂdono¥ •fyalmoí mou tò svt}rión sou, 31 $o =toímasaw katàprósvp o n pántvn tôn laôn: 32 fôw e†w ˙pokálucin \yn ô n ,kaì dójan laoû sou &Isra}l. 33 Kaì ‘n &Ivs|f kaì = m}thra[toû yaumázontew \pì toîw lalouménoiw perì a[toû. 34 Kaìe[ l ó g h s en a[toùw SumeQn, kaì eÂpen pròw Mariàm t|n mhtéraa[toû, &Idoú, o˚tow keîtai e†w ptôsin kaì ˙nástasin pollôn \nt! &Isra}l, kaì e†w shmeîon ˙ntilegómenon: 35 kaì soû dèa[têw t|n cux|n dieleúsetai ]omfaía: –pvw ©n˙pokalufyôsin \k pollôn kardiôn dialogismoí. 36 Kaì ‘n%A n n a profêtiw, yugáthr Fanou}l, \k fulêw &As}r — a%uthprobebhkuîa \n =méraiw pollaîw, z}sasa ¡th metà ˙ndròweptà ˙pò têw paryen í a w a[têw, 37 kaì a%uth x}ra qw \tôn•gdo}konta tessárvn — ÷ o[k ˙fístato ˙pò toû ¥eroû,nh s t eí a i w kaì de}sesin latreúousa núkta kaì =méran. 38 Kaìa%uth a[t_ t_ %vrŸ \pistâsa ˙nyvmologeîto t! kurí~, kaì\l á l ei perì a[toû pâsin toîw prosdexo m én o i w lútrvsin \nÎ er o u s a l } m . 39 Kaì qw \télesan ßpanta tà katà tòn nómonkuríou, øpéstrecan e†w t|n Galilaían, e†w t|n pólin eautônNazarét.

40 Tò dè paidíon h·janen, kaì \krataioûto pneúmati,plhroúmenon sofíaw: kaì xáriw yeoû ‘n \p' a[tó.

41 Kaì \poreúonto o¥ goneîw a[toû kat' ¡tow e†wÎ er o u s a l | m t_ eort_ toû Pásxa. 42 Kaì –te \géneto \tôndQdeka, ˙nabántvn a[tôn e†w Îerosóluma katà tò ¡yo w têweortêw, 43 kaì teleivsántvn tàw =méraw, \n t! øpostréfeina[toúw, øpémeinen &Ihsoûw ` paîw \n Îerousal}m: kaì o[k

2.28 a[toû ♦ —2.33 &Ivs|f kaì = m}thr a[toû ♦ `

pat|r a[toû kaì = m}thr2.35 dè ♦ ˆdè˜2.36 ¡th metà ˙ndròw ♦ metà ˙ndròw

¡th2.37 qw ♦ £vw2.37 ˙pò ♦ —2.38 a%uth a[t_ ♦ a[t_2.38 kurí~ ♦ ye!

2.38 \n ♦ —2.39 ßpanta ♦ pánta2.39 øpéstrecan ♦ \péstrecan2.39 t|n pólin ♦ pólin2.39 Nazarét ♦ Nazaréy2.40 pneúmati ♦ —2.40 sofíaw ♦ sofíŸ2.42 ˙nabántvn ♦ ˙nabainóntvn2.42 e†w Îerosóluma ♦ —

2.28 - 2.43



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NRS NRS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

124

¡g n v &I v s | f kaì = m}thr a[toû: 44 nomísantew dè a[tòn \n t_sunodíŸ eÂnai, ‘lyon =méraw `dón, kaì ˙nez}toun a[tòn \ntoîw suggenésin kaì \n toîw gnvstoîw: 45 kaì m| eøróntew a[tón,øpéstrecan e†w Îerousal}m, zhtoûntew a[tón. 46 Kaì \géneto,mey' =méraw treîw e˚ron a[tòn \n t! ¥er ! , kayez ó m en o n \nmés ~ tôn didaskálvn, kaì ˙koúonta a[tôn, kaì \pervtôntaa[toúw. 47 &E j í s t a n t o dè pántew o¥ ˙koúontew a[toû \pì t_sunései kaì taîw ˙pokrísesin a[toû. 48 Kaì †dóntew a[tòn\j ep l á g h s a n : kaì pròw a[tòn = m}thr a[toû eÂpen, Téknon, tí\p o í h s a w =mîn o%utvw; &Idoú, ` pat}r sou k˙gW •dunQmenoi\z h t o û m é n se. 49 Kaì eÂpen pròw a[toúw, Tí –ti \zhteîté me; O[kÆdeite –ti \n toîw toû patrów mou deî eÂnaí me; 50 Kaì a[toì o[sunêkan tò ]êma $o \lálhsen a[toîw. 51 Kaì katébh met'a[tô n , kaì ‘lyen e†w Nazarét: kaì ‘n øpotassómenow a[toîw.Kaì = m}thr a[toû diet}rei pánta tà ]}mata taûta \n t_kardíŸ a[têw.

52 Kaì &Ihsoûw proékopten sofíŸ kaì =likíŸ, kaì xáritiparà ye! kaì ˙nyrQpoiw.

3 &En ¡tei dè pent ek aid ek át ~ têw =gemoníaw Tiber íouKaísarow, =gemoneúontow Pontíou Pilátou têw &Ioudaíaw,

kaì tetrarxoûntow têw Galilaíaw ^Hrœdou, Filíppou dè toû˙delfoû a[toû tetrarxoûntow têw &Itouraíaw kaìTraxvnítidow xQraw, kaì Lusaníou têw &Abilhnêwtetrarxoûntow, 2 \p ì ˙rxierévw *Anna kaì Kaïáfa, \géneto]êma yeo û \p ì &I v á n n h n tòn Zaxaríou u¥òn \n t_ \r}m~. 3 Kaì‘lyen e†w pâsan t|n períxvron toû &Iordánou, khrússvnbáptisma metanoíaw e†w ƒfesin amartiôn: 4 qw gégraptai \nbíbl~ lógvn &H s a fi o u toû prof}tou, légontow, Fvn| boôntow\n t_ \r}m~, Êtoimásate t|n `dòn kuríou: e[yeí a w poieîte tàwtríbouw a[toû. 5 Pâsa fáragj plhrvy}setai, kaì pân ªrow

2.43 ¡gnv &Ivs|f kaì = m}thr ♦¡gnvsan o¥ goneîw

2.44 \n t_ sunodíŸ eÂnai ♦ eÂnai \n t_sunodíŸ

2.44 suggenésin kaì \n ♦ suggeneûsinkaì

2.45 a[tón øpéstrecan ♦ øpéstrecan2.45 zhtoûntew ♦ ˙nazhtoûntew2.46 mey' ♦ metà2.48 pròw ♦ eÂpen pròw2.48 eÂpen ♦ —

2.51 Nazarét ♦ Nazaréy2.51 taûta ♦ —2.52 sofíŸ ♦ ˆ\n t_˜ sofíŸ3.1 kaì tetrarxoûntow ♦ kaì

tetraarxoûntow3.1 a[toû tetrarxoûntow ♦ a[toû

tetraarxoûntow3.1 &Abilhnêw tetrarxoûntow ♦

&Abilhnêw tetraarxoûntow3.3 t|n ♦ ˆt|n˜3.4 légontow ♦ —

2.44 - 3.5



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NRT NRTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

125

kaì bounòw tapeinvy}setai: kaì ¡stai tà skolià e†w e[yeí a n ,kaì a¥ traxeî a i e† w `doùw leíaw: 6 kaì ªcetai pâsa sàrj tòsvt}rion toû yeoû.

7 *E l eg en o{n toîw \kporeuoménoiw ªxloiw baptisyênai øp'a[toû, Genn}mata \xi d n ô n , tíw øpédeijen ømîn fugeîn ˙pò têwmelloúshw •rgêw; 8 Poi}sate o{n karpoùw ˙jíouw têwmetanoíaw: kaì m| ƒrjhsye lég ei n \n eautoîw, Patéra ¡xo m entòn &Abraám: légv gàr ømîn –ti dúnatai ` yeò w \k tôn líyvntoútvn \geîrai tékna t! &Abraám. 9 *H d h dè kaì = ˙jính pròwt|n ]ízan tôn déndrvn keîtai: pân o{n déndron m| poioûnkarpòn kalòn \k k ó p t et a i kaì e†w pûr bálletai. 10 Kaì\p h r Q t v n a[tòn o¥ ªxloi légontew, Tí o{n poi}somen;11 &A p o k r i y e ì w dè légei a[toîw, Ô ¡xv n dúo xitônaw metadótvt! m| ¡xo n t i : kaì ` ¡xv n brQmata `moívw poieítv. 12 )Hlyon dèkaì telônai baptisyênai, kaì eÂpon pròw a[tón, Didáskale, típoi}somen; 13 Ô dè eÂpen pròw a[toúw, Mhdèn pléon parà tòdi a t et a g m én o n ømîn prássete. 14 &E p h r Q t v n dè a[tòn kaìstrateuómenoi, légontew, Kaì =meîw tí poi}somen; Kaì eÂpenpròw a[toúw, Mhdéna diaseíshte, mhdè sukofant}shte: kaì˙rkeîsye toîw •cvníoiw ømôn.

15 Prosdokôntow dè toû laoû, kaì dialogizoménvn pántvn\n taîw kardíaiw a[tôn perì toû &Ivánnou, m}pote a[tòw eÊh `xr i s t ó w, 16 ˙pekrínato ` &Ivánnhw, ßpasin légvn, &EgW mèn%udati baptízv ømâw: ¡rxet a i dè ` †sxuróterów mou, o˚ o[k e†mì¥kanòw lûsai tòn ¥mánta tôn øpodhmátvn a[toû: a[tòw ømâwbaptísei \n pneúmati agí~ kaì purí: 17 o˚ tò ptúon \n t_ xei r ìa[toû, kaì diakayarieî t|n ßlvna a[toû, kaì sunajeî tònsîton e†w t|n ˙poy}khn a[toû, tò dè ƒxuron katakaúsei purì˙sbést~.

18 Pollà mèn o{n kaì £tera parakalôn e[hggelízeto tònlaón: 19 ` dè ^Hrœdhw ` tetrárxhw, \legxómenow øp' a[toû perì^H r ~ d i á d o w têw gunaikòw toû ˙delfoû a[toû, kaì perì pántvn

3.10 poi}somen ♦ poi}svmen3.11 légei ♦ ¡legen3.12 eÂpon ♦ eÂpan3.12 poi}somen ♦ poi}svmen3.14 Kaì =meîw tí poi}somen ♦ Tí

poi}svmen kaì =meîw

3.14 pròw a[toúw ♦ a[toîw3.16 ` &Ivánnhw ßpasin légvn ♦ légvn

pâsin ` &Ivánnhw3.17 kaì diakayarieî ♦ diakayârai3.17 sunajeî ♦ sunagageîn3.19 tetrárxhw ♦ tetraárxhw

3.6 - 3.19



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NRU NRU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

126

@n \poíhsen ponhrôn ` ^Hrœdhw, 20 proséyh k en kaì toûto \pìpâsin, kaì katékleisen tòn &Ivánnhn \n t_ fulak_.

21 &E g én et o dè \n t! baptisyênai ßpanta tòn laón, kaì&I h s o û baptisyén t o w kaì proseuxoménou, ˙ne~xyê n a i tòno[ranón, 22 kaì katabênai tò pneûma tò ßgion svmatik! eÊdeiqseì per i s t er à n \p ' a[tón, kaì fvn|n \j o[ranoû genésyai,légousan, Sù eÂ ` u¥ów mou ` ˙gaphtów, \n soì e[dókhsa.

23 Kaì a[tòw ‘n ` &Ihsoûw qseì \tôn triákonta ˙rxómenow,çn — qw \nomízeto — u¥ów &Ivs}f, toû ^Hlí, 24 toû Matyát,toû Leufi, toû Melxí, toû &Ianná, toû &Ivs}f, 25 toû Mattayíou,toû &AmQw, toû Naoúm, toû &Eslí, toû Naggaí, 26 toû Maáy, toûMattayíou, toû Semefi, toû &I v s } f , toû &Ioúda, 27 toûSemeeî

&I v a n á n , toû ^Rhsá, toû Zorobábel, toû Salayi}l, toû Nhrí,&Ivannâ

28 toû Melxí, toû &Addí, toû Kvsám, toû &E l m v d á m , toû *Hr,29 toû &Ivs}, toû &Eliézer, toû &Ivreím, toû Matyát, toû Leufi,30 toû SumeQn, toû &Ioúda, toû &Ivs}f, toû &Ivnán, toû&E l i a k eí m , 31 toû Meleâ, toû Maïnán, toû Mattayá, toûNayá n , toû Dauíd, 32 toû &Iessaí, toû &Vb}d, toû Bóoz, toûSalmQn, toû NaassQn, 33 toû &Aminadáb, toû &A r á m , toû

&Arám, toû&Ivrám,

Ê s r Q m , toû Fárew, toû &Ioúda, 34 toû &IakQb, toû &Isaák, toû&A b r a á m , toû Yára, toû NaxQr, 35 toû Seroúx, toû ^Ragaû,Yárra

toû Fáleg, toû Ê b ér , toû Salá, 36 toû Kaïnán, toûFalék

&A r f a j á d , toû S}m, toû Nôe, toû Lámex, 37 toû Mayousála,toû &EnQx, toû &Iaréd, toû Malele}l, toû Kaïnán, 38 toû&EnQw, toû S}y, toû &Adám, toû yeoû.

3.20 kaì katékleisen ♦ ˆkaì˜katékleisen

3.20 t_ ♦ —3.22 qseì ♦ qw3.22 légousan ♦ —3.23 ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw3.23 qseì \tôn triákonta ˙rxómenow ♦

˙rxómenow qseì \tôn triákonta3.23 qw \nomízeto u¥ów ♦ u¥ów qw

\nomízeto3.24 Matyát ♦ Mayyàt3.24 &Ianná ♦ &Iannaì3.26 Semefi toû &Ivs}f toû &Ioúda ♦

Seme›n toû &Ivs|x toû &Ivdà3.28 &Elmvdám ♦ &Elmadàm

3.29 &Ivs} ♦ &Ihsoû3.29 &Ivreím toû Matyát ♦ &Ivrìm toû

Mayyàt3.30 &Ivnán toû &Eliakeím ♦ &Ivnàm

toû &Eliakìm3.31 Maïnán ♦ Mennà3.31 Nayán ♦ Nayàm3.32 &Vb}d toû Bóoz toû SalmQn ♦

&Ivb|d toû Bóow toû Salà3.33 &Arám ♦ &Admìn toû &Arnì3.35 Fáleg ♦ Fálek3.36 Kaïnán ♦ Kaïnàm3.37 &Iaréd ♦ &Iáret3.37 Kaïnán ♦ Kaïnàm

3.20 - 3.38



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NRV NRVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

127

4 &I hs oûw dè pneúmat ow agíou pl}rhw øpéstrecen ˙pò toû&I o r d á n o u , kaì ægeto \n t! pneúmati e†w t}n \r}mon,

2 =mér a w tessarákonta peirazómenow øpò toû diabólou. Kaìo[k ¡fagen o[dèn \n taîw =méraiw \keínaiw: kaìsuntelesyei s ô n a[tôn, %usteron \peínasen. 3 Kaì eÂpen a[t! `diábolow, E† u¥òw eÂ toû yeo û , e† p è t! líy~ toút~ ®na génhtaiƒrtow. 4 Kaì ˙pekríyh &Ihsoûw pròw a[tón, légvn, Gégraptai–ti O[k \p' ƒrt~ món~ z}setai ƒnyrvpow, ˙ll' \pì pantì ` ƒnyrvpow

]}mati yeo û . 5 Kaì ˙nagagWn a[tòn ` diábolow e†w ªrowøchlòn ¡deijen a[t! pásaw tàw basileíaw têw o†kouménhw \nstigm_ xrónou. 6 Kaì eÂpen a[t! ` diábolow, Soì dQsv t|n\j o u s í a n taúthn ßpasan kaì t|n dójan a[tôn: –ti \moìparadédotai, kaì > \àn yél v dídvmi a[t}n. 7 Sù o{n \ànproskun}s+w \nQpion \moû, ¡stai soû pâsa. 8 Kaì ˙pokriyeì wa[t! eÂpen ` &Ihsoûw, %Upage •písv mou, Satanâ: gégraptai,Proskun}seiw kúrion tòn yeó n sou, kaì a[t! món~latreúseiw. 9 Kaì ægagen a[tòn e†w Îerousal}m, kaì ¡sthsena[tòn \pì tò pterúgion toû ¥eroû, kaì eÂpen a[t!, E† u¥òw eÂ toûyeo û , bále seautòn \nteûyen kátv: 10 gégraptai gàr –ti Toîw˙ggéloiw a[toû \n t el eî t a i perì soû, toû diafulájai se:11 kaì, &Epì xei r ô n ˙roûsín se, m}pote proskóc+w pròw líyontòn póda sou. 12 Kaì ˙pokriyeì w eÂ p en a[t! ` &Ihsoûw –tiEÊrhtai, O[k \kpeiráseiw kúrion tòn yeó n sou. 13 Kaìsuntelésaw pánta peirasmòn ` diábolow ˙pésth ˙p' a[toûƒxri kairoû.

14 Kaì øpéstrecen ` &Ihsoûw \n t_ dunámei toû pneúmatowe† w t|n Galilaían: kaì f}mh \jêlyen kay' –lhw têw perixQrouperì a[toû. 15 Kaì a[tòw \dídasken \n taîw sunagvgaîw a[tôn,dojazómenow øpò pántvn.

4.1 pneúmatow agíou pl}rhw ♦pl}rhw pneúmatow agíou

4.1 e†w t}n \r}mon ♦ \n t_ \r}m~4.2 tessarákonta ♦ tesserákonta4.2 %usteron ♦ —4.3 Kaì eÂpen ♦ EÂpen dè4.4 &Ihsoûw pròw a[tón ♦ pròw a[tòn

` &Ihsoûw4.4 légvn ♦ —4.4 ƒnyrvpow ♦ ` ƒnyrvpow4.4 ˙ll' \pì pantì ]}mati yeoû ♦ —

4.5 ` diábolow e†w ªrow øchlòn ♦ —4.8 a[t! eÂpen ` &Ihsoûw ♦ ` &Ihsoûw

eÂpen a[t!4.8 %Upage •písv mou Satanâ ♦ —4.8 Proskun}seiw kúrion tòn yeón

sou ♦ Kúrion tòn yeón souproskun}seiw

4.9 Kaì ægagen ♦ *Hgagen dè4.9 a[tòn \pì ♦ \pì4.11 &Epì ♦ –ti &Epì

4.1 - 4.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NSM NSM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

128

16 Kaì ‘lyen e†w t|n Nazarét, o˚ ‘n teyr a m m én o w: kaìe† s ê l yen , katà tò e†vyòw a[t!, \n t_ =mérŸ tôn sabbátvn e†wt|n sunagvg}n, kaì ˙nésth ˙nagnônai. 17 Kaì \pedóyh a[t!biblío n &H s a fi o u toû prof}tou. Kaì ˙naptújaw tò biblíon,e˚ r en tòn tópon o˚ ‘n gegramménon, 18 Pneûma kuríou \p' \mé,o˚ e®neken ¡xr i s én me e[aggelísasyai ptvxoîw: ˙péstalkén me†àsasyai toùw suntetrimménouw t|n kardían: khrújaia†xmalQtoiw ƒfesin, kaì tufloîw ˙náblecin, ˙posteîlaiteyr a u s m é n o u w \n ˙fései, 19 khrújai \niautòn kuríou dektón.20 Kaì ptújaw tò biblíon, ˙podoùw t! øphrét+, \káyisen: kaìpántvn \n t_ sunagvg_ o¥ •fyalmoì ‘san ˙tenízontew a[t!.21 *H r j a t o dè légein pròw a[toùw –ti S}meron pepl}rvtai =graf| a%uth \n toîw &vsìn ømôn. 22 Kaì pántew \martúrouna[t!, kaì \ya ú m a z o n \p ì toîw lógoiw têw xáritow toîw\k p o r eu o m é n o i w \k toû stómatow a[toû, kaì ¡legon, O[x o˚tow\s t i n ` u¥ów &Ivs}f; 23 Kaì eÂpen pròw a[toúw, Pántvw \reîtémoi t|n parabol|n taúthn, &Iatré, yer á p eu s o n seautón: –sa“koú s a m en genómena \n t_ Kapernaoúm, poíhson kaì @de \n t_patrídi sou. 24 EÂpen dé, &Am|n légv ømîn –ti o[deìw prof}thwdektów \stin \n t_ patrídi a[toû. 25 &E p ' ˙lhyeí a w dè légvømîn, pollaì xêrai ‘san \n taîw =méraiw &Hlíou \n t!&I s r a } l , –te \kleísyh ` o[ranòw \pì ¡th tría kaì mênaw £j, qw\g én et o limòw mégaw \pì pâsan t|n gên: 26 kaì pròw o[demíana[tôn \pémfyh &Hlíaw, e† m| e†w Sárepta têw Sidônow pròwgunaîka x}ran. 27 Kaì polloì leproì ‘san \pì &Elissaíou toûprof}tou \n t! &Isra}l: kaì o[deìw a[tôn \kayarísyh, e† m|Neem à n ` Súrow. 28 Kaì \pl}syhsan pántew yumoû \n t_sunagvg_, ˙koúontew taûta, 29 kaì ˙nastántew \jébalona[tòn ¡jv têw pólevw, kaì ægagon a[tòn £vw •frúow toû ªrouw\f ' o˚ = póliw a[tôn Œkodómhto, e†w tò katakrhmnísai a[tón.30 A[tòw dè dielyWn dià mésou a[tôn \poreúeto.

4.16 t|n Nazarét ♦ Nazará4.17 &Hsafiou toû prof}tou ♦ toû

prof}tou &Hsafiou4.18 †àsasyai toùw suntetrimménouw

t|n kardían ♦ —4.20 \n t_ sunagvg_ o¥ •fyalmoì ♦ o¥

•fyalmoì \n t_ sunagvg_4.22 O[x o˚tow \stin ` u¥ów &Ivs}f ♦

O[xì u¥ów \stin &Ivs|f o˚tow

4.23 \n t_ Kapernaoúm ♦ e†w t|nKafarnaoùm

4.26 Sidônow ♦ Sidvníaw4.27 \pì &Elissaíou toû prof}tou \n

t! &Isra}l ♦ \n t! &Isra|l \pì&Elisaíou toû prof}tou

4.27 Neemàn ♦ Naimàn4.29 a[tôn Œkodómhto e†w tò ♦

Œkodómhto a[tôn %vste

4.16 - 4.30



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NSN NSNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

129

31 Kaì katêlyen e†w Kapernaoùm pólin têw Galilaíaw: kaì‘n didáskvn a[toùw \n toîw sábbasin. 32 Kaì \jepl}ssonto\p ì t_ didax_ a[toû, –ti \n \jousíŸ ‘n ` lógow a[toû. 33 Kaì \nt_ sunagvg_ ‘n ƒnyrvpow ¡xv n pneûma daimoníou ˙kayártou,kaì ˙nékrajen fvn_ megál+, 34 légvn, *Ea, tí =mîn kaì soí,&I h s o û Nazarhné; )Hlyew ˙polésai =mâw; OÂdá se tíw eÂ, `ßgiow toû yeo û . 35 Kaì \petímhsen a[t! ` &Ihsoûw, lég v n ,FimQyhti , kaì ¡jelye \j a[toû. Kaì ]ícan a[tòn tò daimónione† w méson \jêlyen ˙p' a[toû, mhdèn blácan a[tón. 36 Kaì\g én et o yá m b o w \p ì pántaw, kaì suneláloun pròw ˙ll}louw,légontew, Tíw ` lógow o˚tow, –ti \n \jousíŸ kaì dunámei\p i t á s s ei toîw ˙kayártoiw pneúmasin, kaì \jérxontai; 37 Kaì\jeporeúeto ‘xow perì a[toû e†w pánta tópon têw perixQrou.

38 &A n a s t à w dè \k têw sunagvgêw, e†sêlyen e†w t|n o†kíanSímvnow: pen yer à dè toû Símvnow ‘n sunexo m én h puret!megál~: kaì “rQthsan a[tòn perì a[têw. 39 Kaì \pistàw\p á n v a[têw, \petímhsen t! puret!, kaì ˙fêken a[t}n:paraxrêma dè ˙nastâsa dihkónei a[toîw.

40 Dúnontow dè toû =líou, pántew –soi eÂxon ˙syen o û n t a wnósoiw poikílaiw ægagon a[toùw pròw a[tón: ` dè enì ekást~a[tôn tàw xeî r a w \p i yeì w \yer á p eu s en a[toúw. 41 &E j } r xet o dèkaì daimónia ˙pò pollôn, krázonta kaì légonta –ti Sù eÂ ` kraugázonta

xr i s t ò w ` u¥òw toû yeo û . Kaì \pitimôn o[k eÊa a[tà laleîn, –tiÆdeisan tòn xristòn a[tòn eÂnai.

42 Genoménhw dè =méraw, \jelyWn \poreúyh e†w ¡rhmontópon, kaì o¥ ªxloi \pez}toun a[tón, kaì ‘lyon £vw a[toû, kaìkateîxon a[tòn toû m| poreúesyai ˙p' a[tôn. 43 Ô dè eÂpenpròw a[toùw –ti Kaì taîw etéraiw pólesin e[aggelísasyaí medeî t|n basileían toû yeoû: –ti e†w toûto ˙pestálmai.

44 Kaì ‘n khrússvn \n taîw sunagvgaîw têw Galilaíaw.

4.31 Kapernaoùm ♦ Kafarnaoùm4.34 légvn ♦ —4.35 \j ♦ ˙p'4.35 méson ♦ tò méson4.38 \k ♦ ˙pò4.40 pántew ♦ ßpantew4.40 \piyeìw \yerápeusen ♦ \pitiyeìw

\yerápeuen

4.41 krázonta ♦ krâug˜ázonta4.41 ` xristòw ♦ —4.43 e†w toûto ˙pestálmai ♦ \pì toûto

˙pestálhn4.44 \n taîw sunagvgaîw têw

Galilaíaw ♦ e†w tàw sunagvgàwtêw &Ioudaíaw

4.31 - 4.44



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NSO NSO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

130

5 &Egénet o dè \n t! tòn ªxlon \pik eîs yai a[t ! toû ˙koúeintòn lógon toû yeo û , kaì a[tòw ‘n estWw parà t|n límnhn

Gennhsarét: 2 kaì eÂden dúo ploîa estôta parà t|n límnhn: o¥dè alieîw ˙pobántew ˙p' a[tôn ˙péplunan tà díktua.3 &E m b à w dè e†w ¢n tôn ploívn, $o ‘n toû Símvnow, “rQthsena[tòn ˙pò têw gêw \panagageîn •lígon. Kaì kayísaw \dídasken\k toû ploíou toùw ªxlouw. 4 ^V w dè \paúsato lalôn, eÂpenpròw tòn Símvna, &Epanágage e†w tò báyow, kaì xalásate tàdíktua ømôn e†w ƒgran. 5 Kaì ˙pokriyeì w ` Símvn eÂpen a[t!,&E p i s t á t a , di' –lhw têw nuktòw kopiásantew o[dèn \lábomen:\p ì dè t! ]}matí sou xalásv tò díktuon. 6 Kaì toûtopoi}santew, sunékleisan plêyow †xyú v n polú: dierr}gnuto dètò díktuon a[tôn: 7 kaì katéneusan toîw metóxoiw toîw \n t!etér~ ploí~, toû \lyóntaw sullabésyai a[toîw: kaì ‘lyonkaì ¡plhsan ˙mfótera tà ploîa, %vste buyízesyai a[tá.8 &I d W n dè Símvn Pétrow prosépesen toîw gónasin &Ihsoû,légvn, *Ejelye ˙p' \moû, –ti ˙n|r amartvlów e†mi, kúrie.9 Yámbow gàr periésxen a[tòn kaì pántaw toùw sùn a[t!, \pìt_ ƒgrŸ tôn †xyú v n " sunélabon: 10 `moívw dè kaì &Iákvbonkaì &Ivánnhn, u¥oùw Zebedaíou, o$i ‘san koinvnoì t! Símvni.Kaì eÂpen pròw tòn Símvna ` &Ihsoûw, M| foboû: ˙pò toû nûn˙nyrQpouw ¡s+ zvgrôn. 11 Kaì katagagóntew tà ploîa \pì t|ngên, ˙féntew ßpanta, “koloúyhsan a[t!.

12 Kaì \géneto, \n t! eÂnai a[tòn \n miÅ tôn pólevn, kaì†doú, ˙n|r pl}rhw lépraw: kaì †dWn tòn &Ihsoûn, pesWn \pìprósvpon, \de}yh a[toû, légvn, Kúrie, \àn yél + w, dúnasaí mekayarísai. 13 Kaì \kteínaw t|n xeî r a %hcato a[toû, e†pQn,Yélv, kayarísyhti. Kaì e[yév w = lép r a ˙pêlyen ˙p' a[toû.14 Kaì a[tòw par}ggeilen a[t! mhdenì e†peîn: ˙llà ˙pelyWndeîjon seautòn t! ¥ereî, kaì prosénegke perì toû kayarismoûsou, kayWw prosétajen Mvsêw, e†w martúrion a[toîw.

5.1 toû ˙koúein ♦ kaì ˙koúein5.2 ˙pobántew ˙p' a[tôn ˙péplunan

♦ ˙p' a[tôn ˙pobántew ¡plunon5.3 toû Símvnow ♦ Símvnow5.3 Kaì kayísaw \dídasken \k toû

ploíou ♦ Kayísaw dè \k toûploíou \dídasken

5.5 ` Símvn eÂpen a[t! ♦ Símvn eÂpen5.5 têw ♦ —

5.5 tò díktuon ♦ tà díktua5.6 dierr}gnuto dè tò díktuon ♦

dierr}sseto dè tà díktua5.7 toîw \n ♦ \n5.9 " ♦ @n5.11 ßpanta ♦ pánta5.12 kaì †dWn ♦ †dWn dè5.13 e†pQn ♦ légvn5.14 Mvsêw ♦ Mvüsêw

5.1 - 5.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NSP NSPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

131

15 Di}rxet o dè mâllon ` lógow perì a[toû: kaì sun}rxontoªxloi polloì ˙koúein, kaì yer a p eú es ya i øp' a[toû ˙pò tôn˙syen ei ô n a[tôn. 16 A[tòw dè ‘n øpoxvrôn \n taîw \r}moiw kaìproseuxómenow.

17 Kaì \géneto \n miÅ tôn =merôn, kaì a[tòw ‘n didáskvn:kaì ‘san kay}menoi Farisaîoi kaì nomodidáskaloi, o$i ‘san\l h l u yó t ew \k páshw kQmhw têw Galilaíaw kaì &I o u d a í a w kaìÎ er o u s a l } m : kaì dúnamiw kuríou ‘n e†w tò †âsyai a[toúw.18 Kaì †doú, ƒndrew fér o n t ew \p ì klínhw ƒnyrvpon $ow ‘nparaleluménow, kaì \z}toun a[tòn e†senegkeîn kaì yeî n a i\n Q p i o n a[toû: 19 kaì m| eøróntew poíaw e†senégkvsin a[tòndià tòn ªxlon, ˙nabántew \pì tò dôma, dià tôn kerámvnkayêkan a[tòn sùn t! klinidí~ e†w tò méson ¡mprosyen toû&I h s o û . 20 Kaì †dWn t|n pístin a[tôn, eÂpen a[t!, *Anyrvpe,˙févntaí soi a¥ amartíai sou. 21 Kaì ærjanto dialogízesyaio¥ grammateîw kaì o¥ Farisaîoi, légontew, Tíw \stin o˚tow $owlaleî blasfhmíaw; Tíw dúnatai ˙fiénai amartíaw, e† m| mónow` yeó w; 22 &E p i g n o ù w dè ` &Ihsoûw toùw dialogismoùw a[tôn˙pokriyeì w eÂ p en pròw a[toúw, Tí dialogízesye \n taîwkardíaiw ømôn; 23 Tí \stin e[kopQteron, e†peîn, &Afévntaí soia¥ amartíai sou, (h e†peîn, *Egeirai kaì peripátei; 24 %I n a dèe† d ê t e –ti \jousían ¡xei ` u¥òw toû ˙nyrQpou \pì têw gêw˙fiénai amartíaw — eÂ p en t! paralelumén~ — Soì légv,¡g ei r a i , kaì ƒraw tò klinídión sou, poreúou e†w tòn oÂkón sou.25 Kaì paraxrêma ˙nastàw \nQpion a[tôn, ƒraw \f' $okatékeito, ˙pêlyen e†w tòn oÂkon a[toû, dojázvn tòn yeó n .26 Kaì ¡kstasiw ¡laben ßpantaw, kaì \dójazon tòn yeó n , kaì\pl}syhsan fóbou, légontew –ti EÊdomen parádoja s}meron.

27 Kaì metà taûta \jêlyen , kaì \yeá s a t o telQnhn, •nómatiLeufin, kay}menon \pì tò telQnion, kaì eÂpen a[t!, &Akoloúyeimoi. 28 Kaì katalipWn ßpanta, ˙nastàw “koloúyhsen a[t!.29 Kaì \poíhsen dox|n megálhn Leuìw a[t! \n t_ o†kíŸ a[toû:

5.15 øp' a[toû ♦ —5.17 a[toúw ♦ a[tón5.18 \nQpion ♦ â[tòn˜ \nQpion5.20 a[t! ♦ —5.21 ˙fiénai amartíaw ♦ amartíaw

˙feînai5.23 *Egeirai ♦ *Egeire

5.24 \jousían ¡xei ` u¥òw toû˙nyrQpou ♦ ` u¥òw toû ˙nyrQpou\jousían ¡xei

5.24 ¡geirai ♦ ¡geire5.28 ßpanta ♦ pánta5.28 “koloúyhsen ♦ “koloúyei

5.15 - 5.29



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NSQ NSQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

132

kaì ‘n ªxlow telvnôn polúw, kaì ƒllvn o$i ‘san met' a[tônka t a k eí m en o i . 30 Kaì \gógguzon o¥ grammateîw a[tôn kaì o¥Farisaîoi pròw toùw mayhtàw a[toû, légontew, Dià tí metàtôn telvnôn kaì amartvlôn \syíete kaì pínete; 31 Kaì

˙pokriyeì w ` &Ihsoûw eÂpen pròw a[toúw, O[ xreían ¡xo u s i n o¥øgiaínontew †atroû, ˙ll' o¥ kakôw ¡xo n t ew. 32 O[k \l}luyakalésa i dikaíouw, ˙llà amartvloùw e†w metánoian. 33 O¥ dèeÂ p o n pròw a[tón, Diá tí o¥ mayhtaì &Ivánnou nhsteúousinpukná, kaì de}seiw poioûntai, `moívw kaì o¥ tôn Farisaívn:o¥ dè soì \syíousin kaì pínousin; 34 Ô dè eÂpen pròw a[toúw,M| dúnasye toùw u¥oùw toû numfônow, \n > ` numfíow met'a[t ô n \s t i n , poiêsai nhsteúein; 35 &E l eú s o n t a i dè =mérai, kaì–tan ˙pary_ ˙p' a[tôn ` numfíow, tóte nhsteúsousin \n\k eí n a i w taîw =méraiw. 36 *E l eg en dè kaì parabol|n pròwa[toùw –ti O[deìw \píblhma ¥matíou kainoû \pibállei \pì¥m á t i o n palaión: e† dè m}ge, kaì tò kainòn sxízei, kaì t!pal a i ! o[ sumfvneî tò ˙pò toû kainoû. 37 Kaì o[deìw bálleioÂnon néon e†w ˙skoùw palaioúw: e† dè m}ge, ]}jei ` néo w oÂnowtoùw ˙skoúw, kaì a[tòw \kxuy}setai, kaì o¥ ˙skoì ˙poloûntai.38 &A l l à oÂnon néon e†w ˙skoùw kainoùw blhtéon, kaì ˙mfóteroisunthroûntai. 39 Kaì o[deìw piWn palaiòn e[yév w yél ei néon:légei gár, Ô palaiòw xrhstóterów \stin.

6 &Egénet o dè \n sab b át ~ deut er op r Qt ~ diap or eúes yaia[tòn dià tôn sporímvn: kaì ¡tillon o¥ mayhtaì a[toû

toùw stáxuaw, kaì æsyion, cQxontew taîw xer s í n . 2 Tinèw dè tônFarisaív n eÂ p o n a[toîw, Tí poieîte $o o[k ¡jestin poieîn \n toîwsábbasin; 3 Kaì ˙pokriyeì w pròw a[toùw eÂpen ` &Ihsoûw, O[dètoûto ˙négnvte, $o \poíhsen Dauíd, `póte \peínasen a[tòw kaì

5.29 telvnôn polúw ♦ polùw telvnôn5.30 grammateîw a[tôn kaì o¥

Farisaîoi ♦ Farisaîoi kaì o¥grammateîw a[tôn

5.31 ˙ll' ♦ ˙llà5.33 eÂpon ♦ eÂpan5.33 Diá tí o¥ ♦ O¥5.34 eÂpen ♦ &Ihsoûw eÂpen5.34 nhsteúein ♦ nhsteûsai5.36 ¥matíou kainoû ♦ ˙pò ¥matíou

kainoû sxísaw5.36 m}ge ♦ m} ge5.36 sxízei ♦ sxísei5.36 sumfvneî ♦ sumfvn}sei tò

\píblhma5.37 m}ge ♦ m} ge5.37 ` néow oÂnow ♦ ` oÂnow ` néow5.38 kaì ˙mfóteroi sunthroûntai ♦ —5.39 Kaì ♦ ˆkaì˜5.39 e[yévw ♦ —5.39 xrhstóterów ♦ xrhstów6.1 deuteroprQt~ ♦ —6.1 tôn ♦ —6.1 toùw stáxuaw kaì æsyion ♦ kaì

æsyion toùw stáxuaw6.2 eÂpon a[toîw ♦ eÂpan6.2 poieîn \n ♦ —6.3 `póte ♦ –te

5.30 - 6.3



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NSR NSRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

133

o¥ met' a[toû ªntew; 4 ^V w e† s ê l yen e† w tòn oÂkon toû yeo û , kaìtoùw ƒrtouw têw proyés ev w ¡l a b en , kaì ¡fagen, kaì ¡dvken kaìtoî w met' a[toû, o¬w o[k ¡jestin fageîn e† m| mónouw toùw¥ereîw; 5 Kaì ¡legen a[toîw –ti Kúriów \stin ` u¥òw toû˙nyrQpou kaì toû sabbátou.

6 &E g én et o dè kaì \n etér~ sabbát~ e†selyeî n a[tòn e†w t|nsunagvg|n kaì didáskein: kaì ‘n \keî ƒnyrvpow, kaì = xeì ra[toû = dejià ‘n jhrá. 7 Paret}roun dè o¥ grammateîw kaì o¥Farisaîoi, e† \n t! sabbát~ yer a p eú s ei : ®na e%urvsinkathgorían a[toû. 8 A[tòw dè Ædei toùw dialogismoùw a[tôn,kaì eÂpen t! ˙nyrQp~ t! jhràn ¡xo n t i t|n xeî r a , *E g ei r a i , kaìstêyi e†w tò méson. Ô dè ˙nastàw ¡sth. 9 EÂpen o{n ` &Ihsoûwpròw a[toúw, &Epervt}sv ømâw tí, *Ejestin toîw sábbasin,˙gayopoiêsai (h kakopoiêsai; cux|n sôsai (h ˙pokteînai;10 Kaì periblecámenow pántaw a[toúw, eÂpen a[t!, *Ekteinont|n xeî r á sou. Ô dè \poíhsen kaì ˙pokatestáyh = xeì r a[toûøgi|w qw = ƒllh. 11 A[toì dè \pl}syhsan ˙noíaw: kaìdieláloun pròw ˙ll}louw, tí ©n poi}seian t! &Ihsoû.

12 &E g én et o dè \n taîw =méraiw taútaiw \jhlyen e†w tò ªrowproseúj a s ya i : kaì ‘n dianuktereúvn \n t_ proseux_ toûyeo û . 13 Kaì –te \géneto =méra, prosefQnhsen toùw mayhtàwa[toû: kaì \k l ej á m en o w ˙p' a[tôn dQdeka, o¬w kaì˙p o s t ó l o u w &vnómasen, 14 Símvna $on kaì &vnómasen Pét r o n ,kaì &Andréan tòn ˙delfòn a[toû, &Iákvbon kaì &Ivánnhn,Fílippon kaì Baryolomaîon, 15 Matyaîon kaì Yvmân,&I á k v b o n tòn toû Âlfaíou, kaì Símvna tòn kaloúmenon

6.3 ªntew ♦ ˆªntew˜6.4 ^Vw ♦ ˆ^Vw˜6.4 ¡laben kaì ♦ labWn6.4 kaì toîw ♦ toîw6.5 –ti ♦ —6.5 ` u¥òw toû ˙nyrQpou kaì toû

sabbátou ♦ toû sabbátou ` u¥òwtoû ˙nyrQpou

6.6 kaì \n ♦ \n6.6 \keî ƒnyrvpow ♦ ƒnyrvpow \keî6.7 Paret}roun dè ♦ Parethroûnto

dè a[tòn6.7 yerapeúsei ♦ yerapeúei6.7 kathgorían ♦ kathgoreîn6.8 kaì eÂpen t! ˙nyrQp~ ♦ eÂpen dè

t! ˙ndrì

6.8 *Egeirai ♦ *Egeire6.8 Ô dè ♦ Kaì6.9 o{n ♦ dè6.9 &Epervt}sv ♦ &Epervtô6.9 tí ♦ e†6.9 toîw sábbasin ♦ t! sabbát~6.9 ˙pokteînai ♦ ˙polésai6.10 ˙pokatestáyh ♦ ˙pekatestáyh6.10 øgi|w qw = ƒllh ♦ —6.11 poi}seian ♦ poi}saien6.12 \jhlyen ♦ \jelyeîn a[tòn6.14 &Iákvbon ♦ kaì &Iákvbon6.14 Fílippon ♦ kaì Fílippon6.15 Matyaîon ♦ kaì Mayyaîon6.15 &Iákvbon tòn toû ♦ kaì &Iákvbon

6.4 - 6.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NSS NSS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

134

Zhlvt}n, 16 &I o ú d a n &I a k Q b o u , kaì &Ioúdan &IskariQthn, $owkaì \géneto prodóthw, 17 Kaì katabàw met' a[tôn, ¡sth \pìtópou pedinoû, kaì ªxlow mayhtôn a[toû, kaì plêyow polù toûlaoû ˙pò páshw têw &Ioudaíaw kaì Îerousal}m, kaì têwparalíou Túrou kaì Sidônow, o® ‘lyon ˙koûsaí a[toû, kaì†ayênai ˙pò tôn nósvn a[tôn: 18 kaì o¥ •xloúmenoi øpò˙pò

pneumátvn ˙kayártvn, kaì \yer a p eú o n t o . 19 Kaì pâw ` ªxlow\z } t ei ßptesyai a[toû: –ti dúnamiw par' a[toû \j}rxet o kaì†âto pántaw.

20 Kaì a[tòw \páraw toùw •fyalmoùw a[toû e† w toùwmayhtàw a[toû ¡legen,

Makárioi o¥ ptvxoí, –ti ømetéra \stìn = basileía toû yeoû.21 Makárioi o¥ peinôntew nûn, –ti xortasy}sesye.

Makárioi o¥ klaíontew nûn, –ti gelásete.22 Makárioí \ste, –tan mis}svsin ømâw o¥ ƒnyrvpoi, kaì

–tan ˙forísvsin ømâw, kaì •neidísvsin, kaì \kbálvsin tòªnoma ømôn qw ponhrón, £neka toû u¥oû toû ˙nyrQpou.23 Xárhte \n \keín+ t_ =mérŸ kaì skirt}sate: †doù gár, `misyòw ømôn polùw \n t! o[ran!: katà taûta gàr \poíoun toîwprof}taiw o¥ patérew a[tôn.

24 Pl|n o[aì ømîn toîw plousíoiw, –ti ˙péxet e t|nparáklhsin ømôn.

25 O[aì ømîn, o¥ \mpeplhsménoi, –ti peinásete.

O[aí ømîn, o¥ gelôntew nûn, –ti peny}sete kaì klaúsete.26 O[aì –tan kalôw ømâw eÊ p v s i n o¥ ƒnyrvpoi: katàeÊpvsin pántew

taûta gàr \poíoun toîw ceudoprof}taiw o¥ patérew a[tôn.27 &A l l ' ømîn légv toîw ˙koúousin, &Agapâte toùw \xyr o ù w&Allà

ømôn, kalôw poieîte toîw misoûsin ømâw, 28 e[ l o g eî t e toùw

6.16 &Ioúdan &IakQbou ♦ kaì &Ioúdan&IakQbou

6.16 &IskariQthn ♦ &IskariQy6.16 $ow kaì ♦ $ow6.17 mayhtôn ♦ polùw mayhtôn6.18 •xloúmenoi ♦ \noxloúmenoi6.18 øpò ♦ ˙pò6.18 kaì \yerapeúonto ♦

\yerapeúonto

6.19 \z}tei ♦ \z}toun6.23 taûta ♦ tà a[tà6.25 \mpeplhsménoi ♦ \mpeplhsménoi

nûn6.25 ømîn o¥ gelôntew ♦ o¥ gelôntew6.26 kalôw ømâw eÊpvsin ♦ ømâw

kalôw eÊpvsin pántew6.26 taûta ♦ tà a[tà6.27 &All' ♦ &Allà

6.16 - 6.28



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NST NSTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

135

katarv m én o u w ømîn, proseúxes ye øpèr tôn \phreazóntvnøm â w. 29 T! túptontí se \pì t|n siagóna, párexe kaì t|nƒllhn: kaì ˙pò toû aÊrontów sou tò ¥mátion, kaì tòn xitôna m|kvlús+w. 30 Pantì dè t! a†toûntí se dídou: kaì ˙pò toûaÊrontow tà sà m| ˙paítei. 31 Kaì kayWw yél et e ®na poiôsinømîn o¥ ƒnyrvpoi, kaì ømeîw poieîte a[toîw `moívw. 32 Kaì e†˙gapâte toùw ˙gapôntaw ømâw, poía ømîn xáriw \stín; Kaì gàro¥ amartvloì toùw ˙gapôntaw a[toùw ˙gapôsin. 33 Kaì \àn˙gayopoiête toùw ˙gayopoioûntaw ømâw, poía ømîn xáriw\s t í n ; Kaì gàr o¥ amartvloì tò a[tò poioûsin. 34 Kaì \àndan eí z h t e par' @n \lpízete ˙polabeîn, poía ømîn xáriw \stín;Kaì gàr amartvloì amartvloîw daneízousin, ®na ˙polábvsintà Êsa. 35 Pl|n ˙gapâte toùw \xyr o ù w ømôn, kaì ˙gayopoieîte,kaì daneízete, mhdèn ˙pelpízontew: kaì ¡stai ` misyòw ømônpolúw, kaì ¡sesye u¥oì øcístou: –ti a[tòw xrhstów \stin \pìtoù w ˙xarístouw kaì ponhroúw. 36 Gínesye o{n o†ktírmonew,kayWw kaì ` pat|r ømôn o†ktírmvn \stín. 37 Kaì m| krínete,kaì o[ m| kriyête. M| katadikázete, kaì o[ m|katad i k a s yê t e: ˙polúete, kaì ˙poluy}sesye: 38 dídote, kaìdoy}setai ømîn: métron kalón, pepiesménon kaì sesaleuménonkaì øperekxunómenon dQsousin e†w tòn kólpon ømôn. T> gàra[t! métr~ > metreîte ˙ntimetrhy}setai ømîn.

39 EÂpen dè parabol|n a[toîw, M}ti dúnatai tuflòwtuflòn `dhgeîn; O[xì ˙mfóteroi e†w bóyunon pesoûntai;40 O [k ¡stin mayht|w øpèr tòn didáskalon a[toû:kathrtisménow dè pâw ¡stai qw ` didáskalow a[toû. 41 Tí dèblépeiw tò kárfow tò \n t! •fyalm! toû ˙delfoû sou, t|n dèdo k ò n t|n \n t! †dí~ •fyalm! o[ katanoeîw; 42 *H pôwdúnasai légein t! ˙delf! sou, &Adelfé, ƒfew \kbálv tò

6.28 ømîn ♦ ømâw6.28 øpèr ♦ perì6.30 dè t! ♦ —6.31 kaì ømeîw ♦ —6.33 \àn ♦ ˆgàr˜ \àn6.33 gàr ♦ —6.34 daneízhte ♦ daníshte6.34 ˙polabeîn ♦ labeîn6.34 \stín ♦ ˆ\stín˜6.34 gàr ♦ —6.34 daneízousin ♦ danízousin6.35 daneízete ♦ danízete6.36 o{n ♦ —

6.36 kaì ♦ ˆkaì˜6.37 kriyête ♦ kriyête. Kaì6.38 kaì sesaleuménon ♦

sesaleuménon6.38 kaì øperekxunómenon ♦

øperekxunnómenon6.38 T> gàr a[t! métr~ > ♦ > gàr

métr~6.39 dè ♦ dè kaì6.39 pesoûntai ♦ \mpesoûntai6.40 a[toû kathrtisménow ♦

kathrtisménow6.42 *H ♦ —

6.29 - 6.42



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NSU NSU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

136

kárfow tò \n t! •fyalm! sou, a[tòw t|n \n t! •fyalm! soûdokòn o[ blépvn; Ûpokritá, ¡kbale prôton t|n dokòn \k toû•fyalmoû soû, kaì tóte diabléceiw \kbaleîn tò kárfow tò \nt! •fyalm! toû ˙delfoû sou. 43 O[ gár \stin déndron kalònpoioûn karpòn saprón: o[dè déndron sapròn poioûn karpònkalón. 44 %E k a s t o n gàr déndron \k toû †díou karpoûgi n Q s k et a i . O[ gàr \j ˙kanyôn sullégousin sûka, o[dè \kbátou trugôsin staful}n. 45 Ô ˙gayòw ƒnyrvpow \k toû˙gayoû yhsauroû têw kardíaw a[toû proférei tò ˙gayón, kaì` ponhròw ƒnyrvpow \k toû ponhroû yhsauroû têw kardíawaøtoû proférei tò ponhrón: \k gàr toû perisseúmatow têwkardíaw laleî tò stóma aøtoû.

46 Tí dé me kaleîte, Kúrie, kúrie, kaì o[ poieîte $a lég v ;47 Pâw ` \r xó m en o w prów me kaì ˙koúvn mou tôn lógvn kaìpoiôn a[toúw, øpodeíjv ømîn tíni \stìn –moiow: 48 –moiów \stin˙nyrQp~ o†kodomoûnti o†kían, $ow ¡skacen kaì \báyunen, kaì¡yh k en yem él i o n \p ì t|n pétran: plhmmúraw dè genoménhw,prosérrhjen ` potamòw t_ o†kíŸ \keín+, kaì o[k Êsxusensaleûsai a[t}n: teyem el í v t o gàr \pì t|n pétran. 49 Ô dè˙koúsaw kaì m| poi}saw –moiów \stin ˙nyrQp~ o†kodom}santio†kían \pì t|n gên xvrìw yem el í o u : " prosérrhjen ` potamów,kaì e[yèv w ¡p es en , kaì \géneto tò ]êgma têw o†kíaw \keínhwméga.

7 &Ep ei dè \pl}rvsen pánt a tà ]}mat a a[t oû e†w tàw ˙koàwtoû laoû, e†sêlyen e†w Kapernaoúm.

2 Ê k a t o n t á r x o u dé tinow doûlow kakôw ¡xv n ¡m el l enteleutÅn, $ow ‘n a[t! ¡ntimow. 3 &A k o ú s a w dè perì toû &Ihsoû,˙pésteilen pròw a[tòn presbutérouw tôn &Ioudaívn, \rvtôna[tón, –pvw \l yW n diasQs+ tòn doûlon a[toû. 4 O¥ dé,

6.42 \kbaleîn tò ♦ tò6.42 ˙delfoû sou ♦ ˙delfoû sou

\kbaleîn6.43 o[dè ♦ o[dè pálin6.44 trugôsin staful}n ♦ staful|n

trugôsin6.45 a[toû proférei tò ˙gayón ♦

proférei tò ˙gayón6.45 ponhròw ƒnyrvpow ♦ ponhròw6.45 ponhroû yhsauroû têw kardíaw

aøtoû ♦ ponhroû6.45 toû perisseúmatow têw ♦

perisseúmatow6.48 plhmmúraw ♦ plhmmúrhw6.48 prosérrhjen ♦ prosérhjen6.48 teyemelívto gàr \pì t|n pétran ♦

dià tò kalôw o†kodomêsyaia[t}n

6.49 prosérrhjen ♦ prosérhjen6.49 e[yèvw ¡pesen ♦ e[yùw sunépesen7.1 &Epei dè ♦ &Epeid|7.1 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoúm7.2 ¡mellen ♦ æmellen

6.43 - 7.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NSV NSVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

137

paragenómenoi pròw tòn &Ihsoûn, parekáloun a[tònspou d a í v w, légontew –ti *Ajiów \stin > paréjei toûto:5 ˙gapÅ gàr tò ¡yn o w =môn, kaì t|n sunagvg|n a[tòwŒkodómhsen =mîn. 6 Ô dè &Ihsoûw \poreúeto sùn a[toîw. *Hdhdè a[toû o[ makràn ˙péxo n t o w ˙pò têw o†kíaw, ¡pemcen pròwa[tòn ` ekatóntarxow fílouw, lég v n a[t!, Kúrie, m|skúllou: o[ gàr e†mi ¥kanòw ®na øpò t|n stéghn mou mou øpò t|n

stéghne† s él y+ w: 7 diò o[dè \mautòn “jívsa pròw sè \lyeî n : ˙ll' e†pèlóg~, kaì †ay}setai ` paîw mou. 8 Kaì gàr \gW ƒnyrvpów e†miøpò \jousían tassómenow, ¡xv n øp' \mautòn stratiQtaw, kaìlégv toút~, Poreúyhti, kaì poreúetai: kaì ƒll~, *Erxou, kaì¡r xet a i : kaì t! doúl~ mou, Poíhson toûto, kaì poieî.9 &A k o ú s a w dè taûta ` &Ihsoûw \ya ú m a s en a[tón, kaì strafeìwt! ˙kolouyoûnti a[t! ªxl~ eÂpen, Légv ømîn, o·te \n t! o[dè

&I s r a | l tosaúthn pístin e˚ron. 10 Kaì øpostrécantew o¥pemfyén t ew e† w tòn oÂkon e˚ron tòn ˙syen o û n t a doûlonøgiaínonta.

11 Kaì \géneto \n t! ejêw, \poreúeto e†w pólin kalouménhn t_

Nafin: kaì suneporeúonto a[t! o¥ mayhtaì a[toû ¥kanoí, kaìªxlow polúw. 12 ^V w dè æggisen t_ púl+ têw pólevw, kaì †doú,\j ek o m í z et o teyn h k Q w, u¥òw monogen|w t_ mhtrì a[toû, kaìa[t | x} r a : kaì ªxlow têw pólevw ¥kanòw sùn a[t_. 13 Kaì ‘n x}ra

†dWn a[t|n ` kúriow \splagxnísyh \p' a[t_, kaì eÂpen a[t_,M| klaîe. 14 Kaì proselyWn %hcato têw soroû: o¥ dèbastázontew ¡sthsan. Kaì eÂpen, Nea n í s k e, soì légv,\g ér yh t i . 15 Kaì ˙nekáyisen ` nek r ò w, kaì ærjato laleîn. Kaì¡d v k en a[tòn t_ mhtrì a[toû. 16 *E l a b en dè fóbow pántaw, kaì\d ó j a z o n tòn yeó n , légontew –ti Prof}thw mégaw \g}gertai \n=mîn, kaì –ti &Epeskécato ` yeò w tòn laòn a[toû. 17 Kaì\j ê l yen ` lógow o˚tow \n –l+ t_ &IoudaíŸ perì a[toû, kaì \npás+ t_ perixQr~.

7.4 paréjei ♦ paréj+7.6 pròw a[tòn ` ekatóntarxow

fílouw ♦ fílouw ` ekatontárxhw7.6 e†mi ¥kanòw ♦ ¥kanów e†mi7.7 ˙ll' ♦ ˙llà7.7 †ay}setai ♦ †ay}tv7.9 o·te ♦ o[dè7.10 o¥ pemfyéntew e†w tòn oÂkon ♦ e†w

tòn oÂkon o¥ pemfyéntew

7.10 ˙syenoûnta ♦ —7.11 \poreúeto ♦ \poreúyh7.11 ¥kanoí ♦ —7.12 u¥òw monogen|w ♦ monogen|w u¥òw7.12 x}ra ♦ ‘n x}ra7.12 sùn ♦ ‘n sùn7.16 \g}gertai ♦ “géryh7.17 \n pás+ ♦ pás+

7.5 - 7.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NTM NTM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

138

18 Kaì ˙p}ggeilan &Ivánn+ o¥ mayhtaì a[toû perì pántvntoútvn. 19 Kaí proskalesámenow dúo tinàw tôn mayhtôna[toû ` &I v á n n h w ¡p em c en pròw tòn &Ihsoûn, légvn, Sù eÂ `\r xó m en o w, (h ƒllon prosdokômen; 20 Paragenómenoi dè pròwa[tòn o¥ ƒndrew eÂpon, &Ivánnhw ` baptist|w ˙péstalken =mâwprów se, lég v n , Sù eÂ ` \rxómenow, (h ƒllon prosdokômen;21 &E n a[t_ dè t_ %vrŸ \yer á p eu s en polloùw ˙pò nósvn kaìmastígvn kaì pneumátvn ponhrôn, kaì tufloîw polloîw\xa r í s a t o tò blépein. 22 Kaì ˙pokriyeì w ` &Ihsoûw eÂpena[toîw, Poreuyén t ew ˙paggeílate &Ivánn+ $a eÊdete kaì“koúsate: –ti tufloì ˙nablépousin, xvloì peripatoûsin,leproì kayarízontai, kvfoì ˙koúousin, nekroì \geírontai,ptvxoì e[aggelízontai: 23 kaì makáriów \stin, $ow \àn m|skandalisy_ \n \moí.

24 &A p e l y ó n t v n dè tôn ˙ggélvn &Ivánnou, ærjato légeintoîw ªxloiw perì &Ivánnou, Tí \jelhlúyate e†w t|n ¡r h m o nyeá s a s ya i ; Kálamon øpò ˙némou saleuómenon; 25 &A l l à tí\j el h l ú ya t e †deîn; *Anyrvpon \n malakoîw ¥matíoiw“mfiesménon; &Idoú, o¥ \n ¥matism! \ndój~ kaì truf_øpárxontew \n toîw basileíoiw e†sín. 26 &A l l à tí \jelhlúyate†deîn; Prof}thn; Naí, légv ømîn, kaì perissóteron prof}tou.27 O˚tów \stin perì o˚ gégraptai, &Idoú, \gQ ˙postéllv tònƒggelón mou prò prosQpou sou, $ow kataskeuásei t|n `dónsou ¡mprosyén sou. 28 Légv gàr ømîn, meízvn \n gen n h t o î wgunaikôn prof}thw &I v á n n o u toû baptistoû o[deíw \stin: ` dèmikróterow \n t_ basileíŸ toû yeo û meízvn a[toû \stin.29 Kaì pâw ` laòw ˙koúsaw kaì o¥ telônai \dikaívsan tònyeó n , baptisyén t ew tò báptisma &Ivánnou: 30 o¥ dè Farisaîoikaì o¥ nomikoì t|n boul|n toû yeo û “yét h s a n e† w eautoúw, m|baptis yén t ew øp' a[toû. 31 Tíni o{n `moiQsv toùw ˙nyrQpouwtêw geneâw taúthw, kaì tíni e†sìn –moioi; 32 %O moioí e†sinpaidíoiw toîw \n ˙gorÅ kayhménoiw, kaì prosfvnoûsin

7.19 &Ihsoûn ♦ kúrion7.20 eÂpon ♦ eÂpan7.20 ˙péstalken ♦ ˙pésteilen7.21 a[t_ dè ♦ \keín+7.21 tò ♦ —7.22 ` &Ihsoûw ♦ —7.22 –ti ♦ —7.22 kvfoì ♦ kaì kvfoì

7.24 toîw ªxloiw ♦ pròw toùw ªxlouw7.24 \jelhlúyate ♦ \j}lyate7.25 \jelhlúyate ♦ \j}lyate7.26 \jelhlúyate ♦ \j}lyate7.27 \gQ ♦ —7.28 gàr ♦ —7.28 prof}thw &Ivánnou toû

baptistoû ♦ &Ivánnou

7.18 - 7.32



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NTN NTNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

139

˙ll } l o i w, kaì légousin, H[l}samen ømîn, kaì o[k&vrx}sasye: \yrhn}samen ømîn, kaì o[k \k l a ú s a t e.

33 &E l } l u yen gàr &Ivánnhw ` baptist|w m}te ƒrton \syívnm|tè oÂnon pínvn, kaì légete, Daimónion ¡xei : 34 \l } l u yen ù¥òw toû ˙nyrQpou \syívn kaì pínvn, kaì légete, &Idoú,ƒnyrvpow fágow kaì o†nopóthw, fílow telvnôn kaìamartvlôn. 35 Kaì \dikaiQyh = sofía ˙pò tôn téknvn a[têwpántvn.

36 &H r Q t a dé tiw a[tòn tôn Farisaívn ®na fág+ met' a[toû:kaì e†selyWn e†w t|n oÂkìan toû Farisaíou ˙neklíyh. 37 Kaì†doú , gun| \n t_ pólei, %htiw ‘n amartvlów, \pignoûsa –ti kaì \pignoûsa

˙nákeitai \n t_ o†kíŸ toû Farisaíou, komísasa ˙lábastronmúrou, 38 kaì stâsa parà toùw pódaw a[toû •písv klaíousa,ærjato bréxei n toùw pódaw a[toû toîw dákrusin, kaì taîwyr i j ì n têw kefalêw a[têw \jémassen, kaì katefílei toùwpódaw a[toû, kaì æleifen t! múr~. 39 &I d W n dè ` Farisaîow `kalésaw a[tòn eÂpen \n eaut! légvn, O˚tow, e† ‘n prof}thw,\g í n v s k en ©n tíw kaì potap| = gun| %htiw ßptetai a[toû, –tiamartvlów \stin. 40 Kaì ˙pokriyeì w ` &Ihsoûw eÂpen pròwa[tón, Símvn, ¡xv soí ti e†peîn. Ô dé fhsin, Didáskale, e†pé.41 Dúo xrevfeilétai ‘san daneist_ tiní: ` e<w *vfeilendhnária pentakósia, ` dè £terow pent}konta. 42 M| \xó n t v n dèa[tôn ˙podoûnai, ˙mfotéroiw \xa r í s a t o . Tíw o{n a[tôn, eÂpé,pleîon a[tón ˙gap}sei; 43 &A p o k r i y e ì w dè ` Símvn eÂpen,Û p o l a m b á n v –ti > tò pleîon \xa r í s a t o . Ô dè eÂpen a[t!,&O ryô w ¡k r i n a w. 44 Kaì strafeìw pròw t|n gunaîka, t! Símvni¡f h , Blépeiw taúthn t|n gunaîka; E†sêlyón sou e†w t|n o†kían,%udvr \pì toùw pódaw mou o[k ¡dvkaw: a%uth dè toîw dákrusin

7.32 kaì légousin ♦ $a légei7.32 \yrhn}samen ømîn ♦

\yrhn}samen7.33 m}te ƒrton \syívn ♦ m| \syívn

ƒrton7.33 oÂnon pínvn ♦ pínvn oÂnon7.35 tôn téknvn a[têw pántvn ♦

pántvn tôn téknvn a[têw7.36 t|n oÂkìan ♦ tòn oÂkon7.36 ˙neklíyh ♦ kateklíyh7.37 \n t_ pólei %htiw ‘n ♦ %htiw ‘n \n t_

pólei7.37 \pignoûsa ♦ kaì \pignoûsa7.37 ˙nákeitai ♦ katákeitai

7.38 parà ♦ •písv parà7.38 •písv klaíousa ♦ klaíousa toîw

dákrusin7.38 toîw dákrusin ♦ —7.40 fhsin Didáskale e†pé ♦

Didáskale e†pé fhsín7.41 xrevfeilétai ‘san daneist_ ♦

xreofeilétai ‘san danist_7.42 dè ♦ —7.42 eÂpé pleîon a[tón ˙gap}sei ♦

pleîon ˙gap}sei a[tón7.43 dè ` ♦ —7.44 \pì toùw pódaw mou ♦ moi \pì

pódaw

7.33 - 7.44



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NTO NTO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

140

¡b r ej én mou toùw pódaw, kaì taîw yrijìn t|w kefalêw a[têw\j ém a j en . 45 Fílhmá moi o[k ¡dvkaw: a%uth dé, ˙f' «we† s ê l yo n , o[ diélipen katafiloûsá mou toùw pódaw. 46 &E l a í ~t|n kefal}n mou o[k æleicaw: a%uth dè múr~ æleicen moutoùw pódaw mou

toùw pódaw. 47 O˚ xárin, légv soi, ˙févntai a¥ amartíaia[têw a¥ pollaí, –ti “gáphsen polú: > dè •lígon ˙fíetai,•lígon ˙gapÅ. 48 EÂpen dè a[t_, &Afévntaí sou a¥ amartíai.49 Kaì ærjanto o¥ sunanakeímenoi légein \n eautoîw, Tíw o˚tów\s t i n $ow kaì amartíaw ˙fíhsin; 50 EÂpen dè pròw t|n gunaîka,^H pístiw sou sésvkén se: poreúou e†w e†r}nhn.

8 Kaì \géneto \n t! kayejêw, kaì a[tòw diQd euen katà pólinkaì kQmhn, khrússvn kaì e[aggelizómenow t|n basileían

to û yeo û : kaì o¥ dQdeka sùn a[t!, 2 kaì gunaîkéw tinew a$i‘san teyer a p eu m én a i ˙pò pneumátvn ponhrôn kaì ˙syen ei ô n ,María = kalouménh Magdalhn}, ˙f' «w daimónia eptà\j e l h l ú y e i , 3 kaì &Ivánna gun| Xouzâ \pitrópou ^Hrœdou, kaìSousánna, kaì £t er a i pollaí, a®tinew dihkónoun a[toîw ˙pòSvsánna

tôn øparxóntvn a[taîw.4 Sunióntow dè ªxlou polloû, kaì tôn katà pólin

\p i p o r eu o m én v n pròw a[tón, eÂpen dià parabolêw, 5 &E j ê l yen` speírvn toû speîrai tòn spóron a[toû: kaì \n t! speíreina[tón, $o mèn ¡pes en parà t|n `dón, kaì katepat}yh, kaì tàpeteinà toû o[ranoû katéfagen a[tó. 6 Kaì £teron ¡pesen \pìt|n pétran, kaì fuèn \jhrányh, dià tò m| ¡xei n †kmáda. 7 Kaì£t er o n ¡p es en \n més ~ tôn ˙kanyôn, kaì sumfueîsai a¥ƒkanyai ˙pépnijan a[tó. 8 Kaì £teron ¡pesen e†w t|n gên t|n˙gay}n, kaì fuèn \poíhsen karpòn ekatontaplasíona. Taûtalégvn \fQnei, Ô ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv.

9 &E p h r Q t v n dè a[tòn o¥ mayhtaì a[toû, légontew, Tíw eÊh =parabol| a%uth; 10 Ô dè eÂpen, Ûmîn dédotai gnônai tàmust}ria têw basileíaw toû yeo û : toîw dè loipoîw \nparabolaîw, ®na blépontew m| blépvsin, kaì ˙koúontew m|suniôsin. 11 *E s t i n dè a%uth = parabol}: Ô spórow \stìn `

7.44 t|w kefalêw ♦ —7.46 mou toùw pódaw ♦ toùw pódaw mou8.3 ˙pò ♦ \k8.6 ¡pesen ♦ katépesen

8.9 légontew ♦ —8.9 eÊh = parabol| a%uth ♦ a%uth eÊh =

parabol}

7.45 - 8.11



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NTP NTPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

141

lógow toû yeo û . 12 O¥ dè parà t|n `dón e†sin o¥ ˙koúontew, eÂta¡r xet a i ` diábolow kaì aÊrei tòn lógon ˙pò têw kardíawa[tôn, ®na m| pisteúsantew svyôsin. 13 O¥ dè \pì têw pétrawo®, –tan ˙koúsvsin, metà xarâw déxo n t a i tòn lógon, kaì o˚toi]ízan o[k ¡xo u s i n , o$i pròw kairòn pisteúousin, kaì \n kair!peirasmoû ˙fístantai. 14 Tò dè e†w tàw ˙kányaw pesón, o˚toíe† s i n o¥ ˙koúsantew, kaì øpò merimnôn kaì ploútou kaì=donôn toû bíou poreuómenoi sumpnígontai, kaì o[telesforoûsin. 15 Tò dè \n t_ kal_ g_, o˚toí e†sin o®tinew \nkardíŸ kal_ kaì ˙gay_, ˙koúsantew tòn lógon katéxo u s i n ,kaì karpoforoûsin \n øpomon_.

16 O[deìw dè lúxnon ßcaw kalúptei a[tòn skeúei, (høpokátv klínhw tíyhsin, ˙ll' \pì luxníaw \pitíyhsin, ®na o¥e† s p o r eu ó m en o i blépvsin tò fôw. 17 O[ gár \stin kruptón, $oo[ faneròn gen}setai: o[dè ˙pókrufon, $o o[ gnvsy}setai kaìe† w faneròn ¡ly+. 18 Blépete o{n pôw ˙koúete: $ow gàr \àn ¡x+ ,doy}setai a[t!: kaì $ow \àn m| ¡x+ , kaì $o dokeî ¡xei n˙ry}setai ˙p' a[toû.

19 Paregénonto dè pròw a[tòn = m}thr kaì o¥ ˙delfoìa[toû, kaì o[k “dúnanto suntuxeî n a[t! dià tòn ªxlon.20 Kaì ˙phggélh a[t!, légontvn, ^H m}thr sou kaì o¥ ˙delfoísou est}kasin ¡jv, †deîn se yél o n t éw. 21 Ô dè ˙pokriyeì weÂ p en pròw a[toúw, M}thr mou kaì ˙delfoí mou o˚toí e†sin, o¥tòn lógon toû yeoû ˙koúontew kaì poioûntew a[tón.

22 Kaì \géneto \n miÅ tôn =merôn, kaì a[tòw \nébh e†wploîon kaì o¥ mayhtaì a[toû, kaì eÂpen pròw a[toúw,Diélyvmen e†w tò péran têw límnhw: Kaì ˙n}xyh s a n .23 Pleóntv n dè a[tôn ˙fúpnvsen: kaì katébh laîlac ˙némoue† w t|n límnhn, kaì suneplhroûnto, kaì \k i n d ú n eu o n .24 Proselyóntew dè di}geiran a[tón, légontew, &Epistáta,\p i s t á t a , ˙pollúmeya . Ô dè \geryeì w \p et í m h s en t! ˙ném~kaì t! klúdvni toû %udatow: kaì \paúsanto, kaì \géneto

8.12 ˙koúontew ♦ ˙koúsantew8.16 \pitíyhsin ♦ tíyhsin8.17 gnvsy}setai ♦ m| gnvsy_8.18 gàr \àn ♦ ©n gàr8.18 \àn m| ♦ ©n m|8.19 Paregénonto ♦ Paregéneto

8.20 Kaì ˙phggélh a[t! légontvn ♦&Aphggélh dè a[t!

8.20 se yélontéw ♦ yélontéw se8.21 a[tón ♦ —8.22 Kaì \géneto ♦ &Egéneto dè8.24 \geryeìw ♦ diegeryeìw

8.12 - 8.24



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NTQ NTQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

142

gal}nh. 25 EÂpen dè a[toîw, Poû \stin = pístiw ømôn;Fobhyén t ew dè \ya ú m a s a n , légontew pròw ˙ll}louw, Tíw ƒrao˚tów \stin, –ti kaì toîw ˙némoiw \pitássei kaì t! %udati, kaìøpakoúousin a[t!;

26 Kaì katépleusan e†w t|n xQran tôn Gadarhnôn, %htiw\s t ì n ˙ntipéran têw Galilaíaw. 27 &E j el yó n t i dè a[t! \pì t|ngên, øp}nthsen a[t! ˙n}r tiw \k têw pólevw, –w eÂxen daimónia\k xrónvn ¥kanôn, kaì ¥mátion o[k \nedidúsketo, kaì \n o†kíŸo[k ¡menen, ˙ll' \n toîw mn}masin. 28 &I d W n dè tòn &Ihsoûn, kaì˙nakrájaw, prosépesen a[t!, kaì fvn_ megál+ eÂpen, Tí \moìkaì soí, &Ihsoû, u¥è toû yeo û toû øcístou; Déomaí sou, m} mebasanís+w. 29 Par}ggeilen gàr t! pneúmati t! ˙kayárt~\j el yeî n ˙pò toû ˙nyrQpou: polloîw gàr xrónoiw sunhrpákeia[tón, kaì \d es m eî t o alúsesin kaì pédaiw fulassómenow, kaìdiarr } s s v n tà desmà “laúneto øpò toû daímonow e†w tàw\r } m o u w. 30 &E p h r Q t h s en dè a[tòn ` &Ihsoûw, lég v n , Tí soi\s t i n ªnoma; Ô dè eÂpen, LegeQn: –ti daimónia pollà e†sêlyene† w a[tón. 31 Kaì parekálei a[tòn ®na m| \pitáj+ a[toîw e†wt|n ƒbusson ˙pelyeî n . 32 )Hn dè \keî ˙gélh xoírvn ¥kanônboskoménvn \n t! ªrei: kaì parekáloun a[tòn ®na \pitréc+a[toîw e†w \keínouw e†selyeî n . Kaì \pétrecen a[toîw.33 &E j e l y ó n t a dè tà daimónia ˙pò toû ˙nyrQpou e†sêlyon e†wtoùw xoírouw: kaì %vrmhsen = ˙gélh katà toû krhmnoû e†w t|nlímnhn, kaì ˙pepnígh. 34 &I d ó n t ew dè o¥ bóskontew tògegenhménon ¡fugon, kaì ˙p}ggeilan e†w t|n pólin kaì e†w toùw˙groúw. 35 &E j ê l yo n dè †deîn tò gegonów: kaì ‘lyon pròw tòn&I h s o û n , kaì e˚ron kay}menon tòn ƒnyrvpon ˙f' o˚ tàdaimónia \jelhlúyei , ¥matisménon kaì svfronoûnta, paràtoùw pódaw toû &Ihsoû: kaì \fob}yhsan. 36 &A p } g g e i l a n dèa[toîw kaì o¥ †dóntew pôw \sQyh ` daimonisyeí w. 37 Kaì

8.25 \stin = ♦ =8.26 Gadarhnôn ♦ Gerashnôn8.26 ˙ntipéran ♦ ˙ntipéra8.27 a[t! ˙n}r ♦ ˙n}r8.27 –w eÂxen ♦ ¡xvn8.27 \k xrónvn ¥kanôn kaì ♦ kaì

xrón~ ¥kan!8.27 ¥mátion o[k \nedidúsketo ♦ o[k

\nedúsato ¥mátion8.28 kaì ˙nakrájaw ♦ ˙nakrájaw8.29 \desmeîto ♦ \desmeúeto8.29 daímonow ♦ daimoníou

8.30 légvn ♦ —8.30 \stin ªnoma ♦ ªnomá \stin8.30 LegeQn ♦ LegiQn8.30 daimónia pollà e†sêlyen ♦

e†sêlyen daimónia pollà8.31 parekálei ♦ parekáloun8.32 boskoménvn ♦ boskoménh8.32 parekáloun ♦ parekálesan8.34 gegenhménon ♦ gegonòw8.35 \jelhlúyei ♦ \jêlyen8.36 kaì ♦ —

8.25 - 8.37



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NTR NTRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

143

“rQthsan a[tòn ßpan tò plêyow têw perixQrou tônGadarhnôn ˙pelyeî n ˙p' a[tôn, –ti fób~ megál~ suneíxonto:a[tòw dè \m b à w e† w tò ploîon øpéstrecen. 38 &E d éet o dè a[toû `˙n| r ˙f' o˚ \jelhlúyei tà daimónia eÂnai sùn a[t!.&A p é l u s e n dè a[tòn ` &Ihsoûw légvn, 39 Û p ó s t r ef e e† w tònoÂkón sou, kaì dihgoû –sa \poíhsen soi ` yeó w. Kaì ˙pêlyen ,kay' –lhn t|n pólin khrússvn –sa \poíhsen a[t! ` &Ihsoûw.

40 &E g én et o dè \n t! øpostrécai tòn &Ihsoûn, ˙pedéjatoa[tòn ` ªxlow: ‘san gàr pántew prosdokôntew a[tón. 41 Kaì†doú, ‘lyen ˙n|r > ªnoma &Iáeirow, kaì a[tòw ƒrxvn têwsunagvgêw øpêrxen , kaì pesWn parà toùw pódaw toû &Ihsoûparekálei a[tòn e†selyeî n e† w tòn oÂkon a[toû: 42 –ti yugáthrmonogen|w ‘n a[t! qw \tôn dQdeka, kaì a%uth ˙péyn + s k en . a[t|

&En dè t! øpágein a[tòn o¥ ªxloi sunépnigon a[tón.43 Kaì gun| o{sa \n ]úsei a®matow ˙pò \tôn dQdeka, %htiw

†atroîw prosanalQsasa –lon tòn bíon o[k Êsxusen øp'o[denòw yer a p eu yê n a i , 44 proselyoûsa ªpisyen , %hcato toûkraspédou toû ¥matíou a[toû: kaì paraxrêma ¡sth = ]úsiwtoû a®matow a[têw. 45 Kaì eÂpen ` &Ihsoûw, Tíw ` acámenów mou;&A r n o u m é n v n dè pántvn, eÂpen ` Pét r o w kaì o¥ met' a[toû,&E p i s t á t a , o¥ ªxloi sunéxo u s í n se kaì ˙poylíbousin, kaìlégeiw, Tíw ` acámenów mou; 46 Ô dè &Ihsoûw eÂpen, %Hcató moútiw: \gW gàr ¡gnvn dúnamin \jelyoûsan ˙p' \moû. 47 &I d o û s a dè= gun| –ti o[k ¡layen , trémousa ‘lyen , kaì prospesoûsaa[t!, di' ÷n a†tían %hcato a[toû ˙p}ggeilen a[t! \nQpionpantòw toû laoû, kaì qw †áyh paraxrêma. 48 Ô dè eÂpen a[t_,Yársei, yúgater, = pístiw sou sésvkén se: poreúou e†we†r}nhn.

8.37 “rQthsan ♦ “rQthsen8.37 Gadarhnôn ♦ Gerashnôn8.37 tò ploîon ♦ ploîon8.38 &Edéeto ♦ &Edeîto8.38 ` &Ihsoûw ♦ —8.39 \poíhsen soi ♦ soi \poíhsen8.40 &Egéneto dè \n t! øpostrécai ♦

&En dè t! øpostréfein8.41 &Iáeirow kaì a[tòw ♦ &Iáïrow kaì

o˚tow8.41 toû ♦ ˆtoû˜

8.42 a%uth ♦ a[t|8.43 †atroîw prosanalQsasa –lon

tòn bíon ♦ ˆ†atroîwprosanalQsasa –lon tòn bíon˜

8.43 øp' ♦ ˙p'8.45 kaì o¥ met' a[toû ♦ —8.45 kaì légeiw Tíw ` acámenów mou ♦

—8.46 \jelyoûsan ♦ \jelhluyuîan8.47 a[t! \nQpion ♦ \nQpion8.48 Yársei yúgater ♦ Yugáthr

8.38 - 8.48



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NTS NTS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

144

49 *E t i a[toû laloûntow, ¡rxet a í tiw parà toû˙rxisunagQgou, légvn a[t! –ti Téyn h k en = yugáthr sou: m|skúlle tòn didáskalon. 50 Ô dè &Ihsoûw ˙koúsaw ˙pekríyha[t!, légvn, M| foboû. Mónon písteue, kaì svy}setai.51 &E l yW n dè e†w t|n o†kían, o[k ˙fêken e†selyeî n o[déna, e† m|Pétron kaì &I v á n n h n kaì &Iákvbon, kaì tòn patéra têw paidòwkaì t|n mhtéra. 52 *E k l a i o n dè pántew, kaì \kóptonto a[t}n.Ô dè eÂpen, M| klaíete: o[k ˙péya n en , ˙llà kayeú d ei . 53 Kaìkategélvn a[toû, e†dótew –ti ˙péya n en . 54 A[tòw dè \kbalWn¡j v pántaw, kaì krat}saw têw xei r ò w a[têw, \fQnhsen lég v n ,^H paîw ¡geirou. 55 Kaì \péstrecen tò pneûma a[têw, kaì˙nésth paraxrêma: kaì diétajen a[t_ doyênai fageîn. 56 Kaì\j és t h s a n o¥ goneîw a[têw: ` dè par}ggeilen a[toîw mhdenìe†peîn tò gegonów.

9 Sugk al es ámenow dè toùw dQd ek a, ¡d vk en a[t oîw dúnaminkaì \jousían \pì pánta tà daimónia, kaì nósouw

yer a p eú ei n . 2 Kaì ˙pésteilen a[toùw khrússein t|nbasileían toû yeo û , kaì †âsyai toùw ˙syen o û n t a w. 3 Kaì eÂpenpròw a[toúw, Mhdèn aÊrete e†w t|n `dón: m}te ]ábdouw, m}tep}ran, m}te ƒrton, m}te ˙rgúrion, m}te ˙nà dúo xitônaw ¡xei n .4 Kaì e†w ÷n ©n o†kían e†sélyhte, \keî mén et e, kaì \keîyen\j ér xes ye. 5 Kaì –soi \án m| déjvntai ømâw, \jerxómenoi ˙pòtêw pólevw \keínhw kaì tòn koniortòn ˙pò tôn podôn ømôn˙potinájate e†w martúrion \p' a[toúw. 6 &E j er xó m en o i dèdi}rxonto katà tàw kQmaw, e[aggelizómenoi kaì yer a p eú o n t ewpantaxoû.

7 *H k o u s en dè ^Hrœdhw ` tetrárxhw tà ginómena øp' a[toûpánta: kaì dihpórei, dià tò légesyai øpó tinvn –ti &Ivánnhw\g } g er t a i \k nek r ô n : 8 øpó tinvn dè –ti &Hlíaw \fánh: ƒllvndè –ti Prof}thw e<w tôn ˙rxaívn ˙nésth. 9 Kaì eÂpen ^Hrœdhw,

8.49 a[t! ♦ —8.49 m| ♦ mhkéti8.50 légvn ♦ —8.50 písteue ♦ písteuson8.51 o[déna ♦ tina sùn a[t!8.52 o[k ♦ o[ gàr8.54 \kbalWn ¡jv pántaw kaì ♦ —8.54 ¡geirou ♦ ¡geire9.2 toùw ˙syenoûntaw ♦ ˆtoùw

˙syeneîw˜9.3 ]ábdouw ♦ ]ábdon

9.3 ˙nà ♦ ˆ˙nà˜9.5 \án m| déjvntai ♦ ©n m|

déxvntai9.5 kaì tòn ♦ tòn9.5 ˙potinájate ♦ ˙potinássete9.7 tetrárxhw ♦ tetraárxhw9.7 øp' a[toû ♦ —9.7 \g}gertai ♦ “géryh9.8 e<w ♦ tiw9.9 Kaì eÂpen ^Hrœdhw ♦ EÂpen dè

^Hrœdhw

8.49 - 9.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NTT NTTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

145

&I v á n n h n \g W ˙pekefálisa: tíw dè \stin o˚tow, per ì o˚ \gW˙koúv toiaûta; Kaì \z}tei †deîn a[tón.

10 Kaì øpostrécantew o¥ ˙póstoloi dihg}santo a[t! –sa\p o í h s a n . Kaì paralabWn a[toúw, øpexQ r h s en kat' †dían e†wtópon ¡rhmon pólevw kalouménhw Bhysaïdán. 11 O¥ dè ªxloignóntew “koloúyhsan a[t!: kaì dejámenow a[toúw, \láleia[toîw perì têw basileíaw toû yeo û , kaì toùw xreían ¡xo n t a wyer a p eí a w †âto. 12 ^H dè =méra ærjato klínein: proselyóntewdè o¥ dQdeka eÂpon a[t!, &Apóluson tòn ªxlon, ®na ˙pelyóntewe† w tàw kúkl~ kQmaw kaì toûw ˙groùw katalúsvsin, kaìe%urvsin \pisitismón: –ti @de \n \r}m~ tóp~ \smén. 13 EÂpen dèpròw a[toúw, Dóte a[toîw ømeîw fageîn. O¥ dè eÂpon, O[k e†sìn=mîn pleîon (h pén t e ƒrtoi kaì †xyú ew dúo, e† m}ti poreuyén t ew=meîw ˙gorásvmen e†w pánta tòn laòn toûton brQmata.14 )Hsan gàr qseì ƒndrew pen t a k i s xí l i o i . EÂpen dè pròw toùwmayhtàw a[toû, Kataklínate a[toùw klisíaw ˙nà pent}konta.15 Kaì \poíhsan o%utvw, kaì ˙néklinan ßpantaw. 16 LabWn dèto ù w pénte ƒrtouw kaì toùw dúo †xyú a w, ˙nablécaw e†w tòno[ranón, e[lóghsen a[toúw, kaì katéklasen, kaì \dídou toîwmayhtaîw paratiyén a i t! ªxl~. 17 Kaì ¡fagon kaì\xo r t á s yh s a n pántew: kaì æryh tò per i s s eû s a n a[toîwklasmátvn, kófinoi dQdeka.

18 Kaì \géneto \n t! eÂnai a[tòn proseuxómenonkatamónaw, sunêsan a[t! o¥ mayhtaí: kaì \phrQthsena[toúw, lég v n , Tína me légousin o¥ ªxloi eÂnai; 19 O¥ dè˙pokriyén t ew eÂ p o n , &I v á n n h n tòn baptist}n: ƒlloi dè &Hlían:ƒlloi dé, –ti Prof}thw tiw tôn ˙rxaívn ˙nésth. 20 EÂpen dèa[toîw, Ûmeîw dè tína me légete eÂnai; &Apokriyeì w dè ` PétroweÂ p en , Tòn xristòn toû yeo û . 21 Ô dè \pitim}saw a[toîwpar}gg ei l en mhdenì e†peîn toûto, 22 e† p W n –ti Deî tòn u¥òn toû˙nyrQpou pollà payeî n , kaì ˙podokimasyênai ˙pò tôn

9.9 \gW ˙koúv ♦ ˙koúv9.10 tópon ¡rhmon ♦ —9.10 pólevw kalouménhw Bhysaïdán ♦

pólin kalouménhn Bhysaïdá9.11 dejámenow ♦ ˙podejámenow9.12 eÂpon ♦ eÂpan9.12 ˙pelyóntew ♦ poreuyéntew9.12 toûw ♦ —9.13 eÂpon ♦ eÂpan

9.13 pénte ƒrtoi ♦ ƒrtoi pénte9.14 ˙nà ♦ ˆqseì˜ ˙nà9.15 ˙néklinan ♦ katéklinan9.16 paratiyénai ♦ parayeînai9.18 katamónaw ♦ katà mónaw9.19 eÂpon ♦ eÂpan9.20 &Apokriyeìw dè ` Pétrow ♦ Pétrow

dè ˙pokriyeìw9.21 e†peîn ♦ légein

9.10 - 9.22



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NTU NTU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

146

pr es b u t ér v n kaì ˙rxierévn kaì grammatévn, kaì˙poktanyênai, kaì t_ trít+ =mérŸ ˙nastênai. 23 *E l eg en dè\geryênai

pròw pántaw, EÊ tiw yél ei •písv mou \lyeî n , ˙parnhsásyveautón, kaì ˙rátv tòn stauròn a[toû, kaì ˙kolouyeí t v moi.24 $O w gàr \àn yél + t|n cux|n a[toû sôsai, ˙polései a[t}n:$ow d' ©n ˙polés+ t|n cux|n a[toû £neken \moû, o˚tow sQseia[t}n. 25 Tí gàr &vfeleîtai ƒnyrvpow, ker d } s a w tòn kósmon–lon, eautòn dè ˙polésaw (h zhmivyeí w; 26 $O w gàr ©n\p a i s xu n y_ me kaì toùw \moùw lógouw, toûton ` u¥òw toû˙nyrQp o u \p a i s xu n y} s et a i , –tan ¡ly+ \n t_ dój+ a[toû kaìtoû patròw kaì tôn agívn ˙ggélvn. 27 Légv dè ømîn ˙lhyôw,e† s í n tinew tôn @de estQtvn, o$i o[ m| geú s v n t a i ya n á t o u , £v w©n Êdvsin t|n basileían toû yeoû.

28 &E g én et o dè metà toùw lógouw toútouw qseì =mérai •ktQ,kaì paralabWn Pétron kaì &Ivánnhn kaì &Iákvbon, ˙nébh e†wtò ªrow proseújasyai. 29 Kaì \géneto, \n t! proseúxes ya ia[tón, tò eÂ d o w toû prosQpou a[toû £teron, kaì ` ¥matismòwa[toû leukòw \jastráptvn. 30 Kaì †doú, ƒndrew dúosunelálo u n a[t!, o®tinew ‘san Mvsêw kaì &Hlíaw, 31 o$i•fyén t ew \n dój+ ¡legon t|n ¡jodon a[toû ÷n ¡mellen plhroûn\n Îerousal}m. 32 Ô dè Pét r o w kaì o¥ sùn a[t! ‘sanbebarhménoi %upn~: diagrhgor}santew dè eÂdon t|n dójana[toû, kaì toùw dúo ƒndraw toùw sunestôtaw a[t!. 33 Kaì\g én et o , \n t! diaxvrízesyai a[toùw ˙p' a[toû, eÂpen Pét r o wpròw tòn &I h s o û n , &E p i s t á t a , kalón \stin =mâw @de eÂnai: kaìpoi}svmen skhnàw treîw, mían soí, kaì mían Mvs_, kaì míanMvseî

&H l í Ÿ : m| e†dWw $o lég ei . 34 Taûta dè a[toû légontow, \génetonefélh kaì \p es k í a s en a[toúw: \fob}yhsan dè \n t! \keínouwe† s el yeî n e† w t|n nefélhn. 35 Kaì fvn| \géneto \k têw nefélhw,légousa, O˚tów \stin ` u¥ów mou ` ˙gaphtów: a[toû ˙koúete.36 Kaì \n t! gen és ya i t|n fvn}n, eøréyh ` &Ihsoûw mónow. Kaì

9.22 ˙nastênai ♦ \geryênai9.23 \lyeîn ˙parnhsásyv ♦ ¡rxesyai

˙rnhsásyv9.23 a[toû ♦ a[toû kay' =méran9.24 \àn ♦ ©n9.27 @de estQtvn ♦ a[toû esthkótvn9.28 kaì paralabWn ♦ ˆkaì˜

paralabWn9.30 Mvsêw ♦ Mvüsêw

9.31 ¡mellen ♦ æmellen9.33 Pétrow ♦ ` Pétrow9.33 Mvs_ ♦ Mvüseî9.34 \peskíasen ♦ \peskíazen9.34 \keínouw e†selyeîn ♦ e†selyeîn

a[toùw9.35 ˙gaphtów ♦ \klelegménow9.36 ` ♦ —

9.23 - 9.36



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NTV NTVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

147

a[toì \síghsan, kaì o[denì ˙p}ggeilan \n \keínaiw taîw=méraiw o[dèn @n eQrakasin.

37 &E g én et o dè \n t_ ejêw =mérŸ, katelyóntvn a[tôn ˙pòtoû ªrouw, sun}nthsen a[t! ªxlow polúw. 38 Kaì †doú, ˙n|r˙pò toû ªxlou ˙nebóhsen, légvn, Didáskale, déo m a í sou,\p i b l éc a i \p ì tòn u¥ón mou, –ti monogen}w \stín moi: 39 kaì \píblecon

†doú, pneûma lambánei a[tón, kaì \jaífnhw krázei, kaìsparássei a[tòn metà ˙froû, kaì mógiw ˙poxvreî ˙p' a[toû,suntrîbon a[tón. 40 Kaì \de}yhn tôn mayhtôn sou ®na\k b á l v s i n a[tó, kaì o[k “dun}yhsan. 41 &A p o k r i y e ì w dè `&I h s o û w eÂ p en , )V geneà ƒpistow kaì diestramménh, £vw póte¡s o m a i pròw ømâw, kaì ˙néjomai ømôn; Proságage tòn u¥ónsou @de. 42 *E t i dè proserxoménou a[toû, ¡rrhjen a[tòn tòdaimónion kaì sunespárajen: \petímhsen dè ` &Ihsoûw t!pneúmati t! ˙kayárt~, kaì †ásato tòn paîda, kaì ˙pédvkena[tòn t! patrì a[toû. 43 &E j ep l } s s o n t o dè pántew \pì t_megaleióthti toû yeoû.

Pántvn dè yaumazóntvn \pì pâsin o<w \poíhsen ` &Ihsoûw,eÂ p en pròw toùw mayhtàw a[toû, 44 Yésye ømeîw e†w tà „ta ømôntoùw lógouw toútouw: ` gàr u¥òw toû ˙nyrQpou mélleiparadídosyai e†w xeî r a w ˙nyrQpvn. 45 O¥ dè “gnóoun tò ]êmatoûto, kaì ‘n parakekalumménon ˙p' a[tôn, ®na m| aÊsyvntaia[tó: kaì \foboûnto \rvtêsai a[tòn perì toû ]}matow toútou.

46 E†sêlyen dè dialogismòw \n a[toîw, tò tíw ©n eÊh meízvna[tôn. 47 Ô dè &Ihsoûw †dWn tòn dialogismòn têw kardíawa[tôn, \pilabómenow paidíou, ¡sthsen a[tò par' eaut!,48 kaì eÂpen a[toîw, $Ow \àn déjhtai toûto tò paidíon \pì t!•nómatí mou \mè déxet a i : kaì $ow \àn \mè déjhtai déxet a i tòn˙posteílantá me: ` gàr mikróterow \n pâsin ømîn øpárxvno˚tow ¡stai mégaw.

49 &A p o k r i y e ì w dè ` &Ivánnhw eÂpen, &Epistáta, eÊdomén tina\p ì t! •nómatí sou \kbállonta daimónia: kaì \kvlúsamen

9.36 eQrakasin ♦ eQrakan9.37 \n ♦ —9.38 ˙nebóhsen ♦ \bóhsen9.38 \stín moi ♦ moí \stin9.41 tòn u¥ón sou @de ♦ @de tòn u¥ón

sou9.43 \poíhsen ` &Ihsoûw ♦ \poíei

9.47 †dWn ♦ e†dWw9.47 paidíou ♦ paidíon9.48 \àn \mè ♦ ©n \mè9.48 ¡stai ♦ \stin9.49 ` ♦ —9.49 \pì ♦ \n9.49 \kvlúsamen ♦ \kvlúomen

9.37 - 9.49



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NUM NUM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

148

a[tón, –ti o[k ˙kolouyeî mey' =môn. 50 Kaì eÂpen pròw a[tòn `&I h s o û w, M| kvlúete: $ow gàr o[k ¡s t i n kay' =môn øpèr =môn\stin.

51 &E g én et o dè \n t! sumplhroûsyai tàw =méraw têw˙nal}cevw a[toû, kaì a[tòw tò prósvpon a[toû \st}rijentoû poreúesyai e†w Îerousal}m, 52 kaì ˙pésteilen ˙ggélouwprò prosQpou a[toû: kaì poreuyén t ew e† s ê l yo n e† w kQmhnSamareitôn, qste etoimásai a[t!. 53 Kaì o[k \déjanto a[tón,–ti tò prósvpon a[toû ‘n poreuómenon e†w Îerousal}m.54 &I d ó n t ew dè o¥ mayhtaì a[toû &Iákvbow kaì &Ivánnhw eÂpon,Kúrie, yél ei w eÊ p v m en pûr katabênai ˙pò toû o[ranoû, kaì˙nalôsai a[toúw, qw kaì &Hlíaw \poíhsen; 55 Strafeìw dè\p et í m h s en a[toîw, kaì eÂpen, O[k o†date o®ou pneúmatów \steømeîw: 56 ` gàr øiòw toû ˙nyrQpou o[k ‘lyen cuxàw˙nyrQpvn ˙polésai, ˙llà sôsai. Kaì \poreúyhsan e†wetéran kQmhn.

57 &E g én et o dè poreuoménvn a[tôn \n t_ `d!, eÂpén tiw pròwa[ t ó n , &A k o l o u y } s v soi –pou ©n ˙pérx+, kúrie. 58 Kaì eÂpen\àn

a[t! ` &I h s o û w, A¥ ˙lQpekew fvleoùw ¡xo u s i n , kaì tà peteinàtoû o[ranoû kataskhnQseiw: ` dè u¥òw toû ˙nyrQpou o[k ¡xeipoû t|n kefal|n klín+. 59 EÂpen dè pròw £teron, &Akoloúyeimoi. Ô dè eÂpen, Kúrie, \pítrecón moi ˙pelyónti prôton yácaitòn patéra mou. 60 EÂpen dè a[t! ` &Ihsoûw, *Afew toùw nekroùwyá c a i toùw eautôn nekroúw: sù dè ˙pelyWn diággelle t|nbasileían toû yeo û . 61 EÂpen dè kaì £terow, &Akolouy}sv soi,kúrie: prôton dè \pítrecón moi ˙potájasyai toîw e†w tòn oÂkónmou. 62 EÂpen dè ` &Ihsoûw pròw a[tón, O[deíw, \pibalWn t|nxeî r a a[toû \p' ƒrotron, kaì blépvn e†w tà •písv, e·yet ó w\stin e†w t|n basileían toû yeoû.

9.50 Kaì eÂpen ♦ EÂpen dè9.50 =môn øpèr =môn ♦ ømôn øpèr

ømôn9.51 ˙nal}cevw ♦ ˙nal}mcevw9.51 a[toû \st}rijen ♦ \st}risen9.52 Samareitôn qste ♦ Samaritôn

qw9.54 a[toû ♦ —9.54 eÂpon ♦ eÂpan9.54 qw kaì &Hlíaw \poíhsen ♦ —9.55 kaì eÂpen O[k o†date o®ou

pneúmatów \ste ømeîw ♦ —

9.56 ` gàr øiòw toû ˙nyrQpou o[k‘lyen cuxàw ˙nyrQpvn˙polésai ˙llà sôsai ♦ —

9.57 &Egéneto dè ♦ Kaì9.57 ©n ♦ \àn9.57 kúrie ♦ —9.59 Kúrie ♦ ˆKúrie˜9.60 ` &Ihsoûw ♦ —9.62 ` &Ihsoûw pròw a[tón ♦ ˆpròw

a[tòn˜ ` &Ihsoûw9.62 a[toû ♦ —9.62 e†w t|n basileían ♦ t_ basileíŸ

9.50 - 9.62



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NUN NUNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

149

10 Met à dè taût a ˙néd eijen ` kúr iow kaì etérouwebdom}konta, kaì ˙pésteilen a[toùw ˙nà dúo prò

pr o s Q p o u a[toû e†w pâsan pólin kaì tópon o˚ ¡mellen a[tòw¡r xes ya i . 2 *E l eg en o{n pròw a[toúw, Ô mèn yerismòw polúw,o¥ dè \r g á t a i •lígoi. De}yhte o{n toû kuríou toû yer i s m o û ,–pvw \kbál+ \rgátaw e†w tòn yer i s m ò n a[toû. 3 Û p á g et e: †doú,\g W ˙postéllv ømâw qw ƒrnaw \n més ~ lúkvn. 4 M| bastázetebalántion, m| p}ran, mhdè øpod}mata: kaì mhdéna katà t|n`dòn ˙spáshsye. 5 E†w ÷n d' ©n o†kían e†sérxhsye, prôtonlégete, E†r}nh t! oÊk~ toút~. 6 Kaì \àn ” \keî u¥òw e†r}nhw,\p a n a p a ú s et a i \p ' a[tòn = e†r}nh ømôn: e† dè m}ge, \f' ømâw˙nakámcei. 7 &E n a[t_ dè t_ o†kíŸ ménete, \syíontew kaìpínont ew tà par' a[tôn: ƒjiow gàr ` \rgáthw toû misyoû a[toû\s t í n . M| metabaínete \j o†kíaw e†w o†kían. 8 Kaì e†w ÷n ©npólin e†sérxhsye, kaì déxv n t a i ømâw, \syíete tàparatiyém en a ømîn, 9 kaì yer a p eú et e toùw \n a[t_ ˙syen eî w,kaì légete a[toîw, *Hggiken \f' ømâw = basileía toû yeo û .10 E†w ÷n d' ©n pólin e†sérxhsye, kaì m| déxv n t a i ømâw,\j el yó n t ew e† w tàw plateíaw a[têw eÊpate, 11 Kaì tòn koniortòntòn kollhyén t a =mîn \k têw pólevw ømôn ˙pomassómeya ømîn:pl|n toûto ginQskete, –ti æggiken \f' ømâw = basileía toûyeo û . 12 Légv ømîn, –ti Sodómoiw \n t_ =mérŸ \keín+˙nektóteron ¡stai, (h t_ pólei \keín+. 13 O[aí soi, Xorazín,o[aí soi, Bhysaïdá: –ti e† \n Túr~ kaì Sidôni \génonto a¥dunámeiw a¥ gen ó m en a i \n ømîn, pálai ©n \n sákk~ kaì spod!kay}menai metenóhsan. 14 Pl|n Túr~ kaì Sidôni ˙nektóteron¡s t a i \n t_ krísei, (h ømîn. 15 Kaì sú, Kapernaoúm, = £vw toûo[ranoû øcvyeî s a , £v w Ídou katabibasy}s+. 16 Ô ˙koúvn

10.1 kaì etérouw ebdom}konta ♦etérouw ebdom}konta ˆdúo˜

10.1 ˙nà dúo ♦ ˙nà dúo ˆdúo˜10.1 ¡mellen ♦ æmellen10.2 o{n pròw ♦ dè pròw10.2 \kbál+ \rgátaw ♦ \rgátaw

\kbál+10.3 \gW ♦ —10.4 balántion ♦ ballántion10.4 mhdè ♦ m|10.5 o†kían e†sérxhsye ♦ e†sélyhte

o†kían10.6 ” \keî ♦ \keî ”10.6 \panapaúsetai ♦ \panapa}setai

10.6 m}ge ♦ m} ge10.7 \stín ♦ —10.10 e†sérxhsye ♦ e†sélyhte10.11 ˙pomassómeya ♦ e†w toùw pódaw

˙pomassómeya10.11 \f' ømâw ♦ —10.13 \génonto ♦ \gen}yhsan10.13 kay}menai ♦ kay}menoi10.15 Kapernaoúm = ♦ Kafarnaoúm m|10.15 toû o[ranoû øcvyeîsa ♦

o[ranoû øcvy}s+10.15 Ídou katabibasy}s+ ♦ toû

%Adou katab}s+

10.1 - 10.16



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NUO NUO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

150

øm ô n \m o û ˙koúei: kaì ` ˙yet ô n ømâw \mè ˙yet eî : ` dè \mè˙yetôn ˙yeteî tòn ˙posteílantá me.

17 Û p és t r e c a n dè o¥ ebdom}konta metà xarâw, lég o n t ew,Kúrie, kaì tà daimónia øpotássetai =mîn \n t! •nómatí sou.18 EÂpen dè a[toîw, &EyeQ r o u n tòn Satanân qw ˙strap|n \k toûo[ranoû pesónta. 19 &I d o ú , dídvmi ømîn t|n \jousían toûpateîn \pánv ªfevn kaì skorpívn, kaì \pì pâsan t|n dúnamintoû \xyr o û : kaì o[dèn ømâw o[ m| ˙dik}s+. 20 Pl|n \n toút~m| xaírete –ti tà pneúmata ømîn øpotássetai: xaírete dè –tità •nómata ømôn \gráfh \n toîw o[ranoîw.

21 &E n a[t_ t_ %vrŸ “galliásato t! pneúmati ` &Ihsoûw, kaìeÂ p en , &E j o m o l o g o û m a í soi, páter, kúrie toû o[ranoû kaì têwgêw, –ti ˙pékrucaw taûta ˙pò sofôn kaì sunetôn, kaì˙pekálucaw a[tà nhpíoiw: naí, ` pat}r, –ti o%utvw \génetoe[ d o k í a ¡m p r o s yén sou. 22 Kaì strafeíw prów toúw mayhtáweÂ p en pánta moi paredóyh øpò toû patrów mou: kaì o[deìwginQskei tíw \stin ` u¥ów, e† m| ` pat}r, kaì tíw \stin ` pat}r,e† m| ` u¥òw, kaì > \àn boúlhtai ` u¥òw ˙pokalúcai. 23 Kaìstrafeìw pròw toùw mayhtàw kat' †dían eÂpen, Makárioi o¥•fya l m o ì o¥ blépontew $a blépete. 24 Légv gàr ømîn, –ti polloìprofêtai kaì basileîw “yél h s a n †deîn $a ømeîw blépete, kaìo[k eÂdon: kaì ˙koûsai $a ˙koúete, kaì o[k ækousan.

25 Kaì †doú, nomików tiw ˙nésth, \kpeirázvn a[tón, kaìlégvn, Didáskale, tí poi}saw zv|n a†Qnion klhronom}sv;26 Ô dè eÂpen pròw a[tón, &En t! nóm~ tí gégraptai; Pôw˙naginQskeiw; 27 Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p en , &A g a p } s e i w kúriontòn yeó n sou, \j –lhw têw kardíaw sou, kaì \j –lhw têw cuxêwsou, kaì \j –lhw têw †sxúow sou, kaì \j –lhw têw dianoíaw sou:kaì tòn plhsíon sou qw seautón. 28 EÂpen dè a[t!, &Oryô w˙pekríyhw: toûto poíei, kaì z}s+. 29 Ô dè yél v n dikaioûn

10.17 ebdom}konta ♦ ebdom}kontaˆdúo˜

10.19 dídvmi ♦ dédvka10.20 \gráfh ♦ \ggégraptai10.21 t! pneúmati ♦ ˆ\n˜ t! pneúmati

t! agí~10.21 ` &Ihsoûw ♦ —10.21 \géneto e[dokía ♦ e[dokía

\géneto10.22 Kaì strafeíw prów toúw mayhtáw

eÂpen ♦ —10.24 eÂdon ♦ eÂdan10.25 kaì légvn ♦ légvn10.27 têw kardíaw ♦ ˆtêw˜ kardíaw10.27 \j –lhw têw cuxêw sou kaì \j

–lhw têw †sxúow sou kaì \j –lhwtêw dianoíaw ♦ \n –l+ t_ cux_sou kaì \n –l+ t_ †sxúï sou kaì\n –l+ t_ dianoíŸ

10.29 dikaioûn ♦ dikaiôsai

10.17 - 10.29



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NUP NUPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

151

eautòn eÂpen pròw tòn &Ihsoûn, Kaì tíw \stín mou plhsíon;30 Û p o l a b W n dé ` &Ihsoûw eÂpen, *Anyrvpów tiw katébainen˙pò Îerousal|m e†w &IerixQ, kaì l+staîw periépesen, o$i kaì\k d ú s a n t ew a[tòn kaì plhgàw \piyén t ew ˙pêlyon, ˙féntew=miya n ê tugxánonta. 31 Katà sugkurían dè ¥ereúw tiwkatébainen \n t_ `d! \keín+: kaì †dWn a[tòn ˙ntiparêlyen .32 Ô moívw dè kaì Leufithw genómenow katà tòn tópon \lyWn kaì†dWn ˙ntiparêlyen . 33 Samareíthw dé tiw `deúvn ‘lyen kat'a[tón, kaì †dWn a[tòn \splagxnísyh, 34 kaì proselyWnkatédhsen tà traúmata a[toû, \pixév n ¡l a i o n kaì oÂnon:\p i b i b á s a w dè a[tòn \p ì tò Êdion ktênow, ægagen a[tòn e†wpandoxeî o n , kaì \pemel}yh a[toû. 35 Kaì \pì t|n a·rion\j el yQ n , \k b a l W n dúo dhnária ¡dvken t! pandoxeî , kaì eÂpena[t!, &Epimel}yhti a[toû: kaì – ti ©n prosdapan}s+w, \gW \nt! \panérxes ya í me ˙podQsv soi. 36 Tíw o{n toútvn tôn triônplhsíon dokeî soi gegonénai toû \mpesóntow e†w toùw l+stáw;37 Ô dè eÂpen, Ô poi}saw tò ¡l eo w met' a[toû. EÂpen o{n a[t! `&Ihsoûw, Poreúou, kaì sù poíei `moívw.

38 &E g én et o dè \n t! poreúesyai a[toúw, kaì a[tòw e†sêlyene† w kQmhn tiná: gun| dé tiw •nómati Márya øpedéjato a[tóne† w tòn oÂkon aøtêw. 39 Kaì t_de ‘n ˙delf| kalouménh María,÷ kaì parakayísasa parà toùw pódaw toû &Ihsoû ækouen tònlógon a[toû. 40 ^H dè Márya per i es p â t o perì poll|ndiakonían: \pistâsa dè eÂpen, Kúrie, o[ mél ei soi –ti =˙delf} mou mónhn me katéleipen diakoneîn; E†pè o{n a[t_ ®namoi sunantilábhtai. 41 &A p o k r i y e ì w dè eÂpen a[t_ ` &Ihsoûw,Márya, Márya, merimnÅw kaì turbáz+ perì pollá: 42 enòw dé\s t i n xr eí a : María dè t|n ˙gay|n merída \jeléjato, %htiw o[k˙fairey}setai ˙p' a[têw.

10.30 dé ♦ —10.30 tugxánonta ♦ —10.32 genómenow ♦ ˆgenómenow˜10.33 Samareíthw ♦ Samaríthw10.33 a[tòn \splagxnísyh ♦

\splagxnísyh10.35 \jelyQn ♦ —10.35 dúo dhnária ¡dvken ♦ ¡dvken

dúo dhnária10.35 a[t! ♦ —10.36 o{n ♦ —10.37 o{n ♦ dè

10.38 &Egéneto dè \n ♦ &En dè10.38 kaì ♦ —10.38 e†w tòn oÂkon aøtêw ♦ —10.39 María ÷ ♦ Mariám ˆ÷˜10.39 parakayísasa parà ♦

parakayesyeîsa pròw10.39 &Ihsoû ♦ kuríou10.40 katéleipen ♦ katélipen10.41 &Ihsoûw ♦ kúriow10.41 turbáz+ ♦ yorubáz+10.42 María dè ♦ Mariàm gàr10.42 ˙p' ♦ —

10.30 - 10.42



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NUQ NUQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

152

11 Kaì \géneto \n t! eÂnai a[tòn \n tóp ~ tinìproseuxómenon, qw \paúsato, eÂpén tiw tôn mayhtôn

a[toû pròw a[tón, Kúrie, dídajon =mâw proseúxes ya i , kayWwkaì &Ivánnhw \dídajen toùw mayhtàw a[toû. 2 EÂpen dè a[toîw,%O tan proseúxhsye, lég et e, Páter =môn ` \n toîw o[ranoiw,agiasy}tv tò ªnomá sou. &Elyét v = basileía sou. Genhy}tvtò yél h m á sou, qw \n o[ran~, kaì \pì têw gêw. 3 Tòn ƒrton=môn tòn \pioúsion dídou =mîn tò kay' =méran. 4 Kaì ƒfew=m î n tàw amartíaw =môn, kaì gàr a[toì ˙fíemen pantì•feílonti =mîn. Kaì m| e†senégk+w =mâw e†w peirasmón, ˙llà]ûsai =mâw ˙pò toû ponhroû.

5 Kaì eÂpen pròw a[toúw, Tíw \j ømôn £jei fílon, kaìporeúsetai pròw a[tòn mesonuktíou, kaì eÊ p + a[t!, Fíle,xr ê s ó n moi treîw ƒrtouw, 6 \p ei d | fílow paregéneto \j `doûprów me, kaì o[k ¡xv $o paray}sv a[t!: 7 k˙keînow ¡svyen˙pokriyeì w eÊ p + , M} moi kópouw párexe: ædh = yúrakékleistai, kaì tà paidía mou met' \moû e†w t|n koíthn e†sín:o[ dúnamai ˙nastàw doûnaí soi. 8 Légv ømîn, e† kaì o[ dQseia[t! ˙nastáw, dià tò eÂnai a[toû fílon, diá ge t|n ˙naídeiana[toû \geryeì w dQsei a[t! –son xr§zei. 9 K˙gW ømîn légv,a†teîte, kaì doy}setai ømîn: zhteîte, kaì eør}sete: kroúete,kaì ˙noig}setai ømîn. 10 Pâw gàr ` a†tôn lambánei: kaì `zhtôn eørískei: kaì t! kroúonti ˙noig}setai. 11 Tína dè ømôntòn patéra a†t}sei ` u¥òw ƒrton, m| líyon \pidQsei a[t!; *Hkaì †xyú n , m| ˙ntì †xyú o w ªfin \pidQsei a[t!; 12 (H kaì \àna†t}s+ Œón, m| \p i d Q s ei a[t! skorpíon; 13 E† o{n ømeîwponhroì øpárxontew oÊdate dómata ˙gayà didónai toîw téknoiwømôn, pós~ mâllon ` pat|r ` \j o[ranoû dQsei pneûma ßgiontoîw a†toûsin a[tón;

14 Kaì ‘n \kbállvn daimónion, kaì a[tò ‘n kvfón. &Egénetodé, toû daimoníou \jelyóntow, \lálhsen ` kvfów: kaì

11.2 =môn ` \n toîw o[ranoiw ♦ —11.2 Genhy}tv tò yélhmá sou qw \n

o[ran~ kaì \pì têw gêw ♦ —11.4 ˙fíemen ♦ ˙fíomen11.4 ˙llà ]ûsai =mâw ˙pò toû

ponhroû ♦ —11.6 fílow ♦ fílow mou11.8 a[toû fílon ♦ fílon a[toû11.8 –son ♦ –svn

11.10 ˙noig}setai ♦ ˙noigˆ}s˜etai11.11 ømôn ♦ \j ømôn11.11 ƒrton m| líyon \pidQsei a[t! ♦

—11.11 *H kaì †xyún m| ♦ †xyún kaì11.11 \pidQsei a[t! ♦ a[t! \pidQsei11.12 \àn a†t}s+ Œón m| ♦ a†t}sei Œón11.13 ` \j ♦ ˆ`˜ \j11.14 kaì a[tò ‘n ♦ ˆkaì a[tò ‘n˜

11.1 - 11.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NUR NURpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

153

\ya ú m a s a n o¥ ªxloi. 15 Tinèw dè \j a[tôn eÂpon, &EnBeel z eb o ù l ƒrxonti tôn daimonívn \kbállei tà daimónia.16 %E t er o i dè peirázontew shmeîon par' a[toû \z}toun \jo[ranoû. 17 A[tòw dè e†dWw a[tôn tà diano}mata eÂpen a[toîw,Pâsa basileía \f' eaut|n diamerisyeî s a \r h m o û t a i : kaìoÂkow \pì oÂkon, píptei. 18 E† dè kaì ` Satanâw \f' eautòndi em er í s yh , pôw stay}setai = basileía a[toû; %Oti lég et e, \nBeel z eb o ù l \k b á l l ei n me tà daimónia. 19 E† dè \gW \nBeel z eb o ù l \k b á l l v tà daimónia, o¥ u¥oì ømôn \n tíni\k b á l l o u s i n ; Dià toûto kritaì ømôn a[toì ¡sontai. 20 E† dè \ndaktúl~ yeo û \k b á l l v tà daimónia, ƒra ¡fyasen \f' ømâw =basileía toû yeo û . 21 %O tan ` †sxuròw kayvplisménowfulá s s + t|n eautoû a[l}n, \n e†r}n+ \stìn tà øpárxontaa[toû: 22 \p à n dè ` †sxuróterow a[toû \pelyWn nik}s+ a[tón,t|n panoplían a[toû aÊrei \f' " \pepoíyei , kaì tà skûlaa[toû diadídvsin. 23 Ô m| çn met ' \m o û kat' \moû \stin: kaì `m| sunágvn met' \moû skorpízei. 24 %O tan tò ˙káyartonpneûma \jély+ ˙pò toû ˙nyrQpou, diérxet a i di' ˙núdrvntópvn, zhtoûn ˙nápausin: kaì m| eørískon légei, Ûpostrécve† w tòn oÂkón mou –yen \jêlyon. 25 Kaì \lyòn eørískeisesarvménon kaì kekosmhménon. 26 Tóte poreúetai kaìparalambánei eptá £tera pneúmata ponhrótera eautoû, kaì\l yó n t a katoikeî \keî: kaì gínetai tà ¡sxata toû ˙nyrQpou\keínou xeírona tôn prQtvn.

27 &E g én et o dè \n t! lég ei n a[tòn taûta, \párasá tiw gun|fvn|n \k toû ªxlou eÂpen a[t!, Makaría = koilía =bastásasá se, kaì mastoì o¬w \y} l a s a w. 28 A[tòw dè eÂpen,Menoûnge makárioi o¥ ˙koúontew tòn lógon toû yeo û kaìfulássontew a[tón.

29 Tôn dè ªxlvn \payroizoménvn ærjato légein, ^H gen eàa%uth ponhrá \stin: shmeîon \pizhteî, kaì shmeîon o[

11.15 ƒrxonti ♦ t! ƒrxonti11.16 par' a[toû \z}toun \j o[ranoû ♦

\j o[ranoû \z}toun par' a[toû11.19 kritaì ømôn a[toì ♦ a[toì ømôn

kritaì11.20 \kbállv ♦ ˆ\gW˜ \kbállv11.22 ` ♦ —11.24 légei ♦ ˆtóte˜ légei

11.26 eptá £tera ♦ £tera11.26 kaì \lyónta ♦ eptá kaì

e†selyónta11.27 gun| fvn|n ♦ fvn|n gun|11.28 Menoûnge ♦ Menoûn11.28 a[tón ♦ —11.29 ponhrá ♦ geneà ponhrá11.29 \pizhteî ♦ zhteî

11.15 - 11.29



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NUS NUS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

154

doy}setai a[t_, e† m| tò shmeîon &Ivnâ toû prof}tou.30 KayWw gàr \g én et o &I v n â w shmeîon toîw Nineufitaiw, o%utvw¡s t a i kaì ` u¥òw toû ˙nyrQpou t_ geneÅ taút+. 31 Basílissanótou \gery}setai \n t_ krísei met à tôn ˙ndrôn têw geneâwtaúthw, kaì katakrineî a[toúw: –ti ‘lyen \k tôn perátvn têwgêw ˙koûsai t|n sofían Solomônow, kaì †doú, pleîonSolomônow @de. 32 *A n d r e w Nineu› ˙nast}sontai \n t_ kríseiNineuîtai

metà têw geneâw taúthw, kaì katakrinoûsin a[t}n: –timetenóhsan e†w tò k}rugma &Ivnâ, kaì †doú, pleîon &Ivnâ @de.

33 O[deìw dè lúxnon ßcaw e†w krúpthn tíyhsin, o[dè øpò tònmódion, ˙ll' \pì t|n luxnían, ®na o¥ e†sporeuómenoi tò féggowblépvsin. 34 Ô lúxnow toû sQmatów \stin ` •fyalmów: –tano{n ` •fyalmów sou aploûw ”, kaì –lon tò sômá sou fvteinón\s t i n : \p à n dè ponhròw ”, kaì tò sômá sou skoteinón.35 Skópei o{n m| tò fôw tò \n soì skótow \stín. 36 E† o{n tòsômá sou –lon fvteinón, m| ¡xo n ti mérow skoteinón, ¡staifvteinòn –lon, qw –tan ` lúxnow t_ ˙strap_ fvtíz+ se.

37 &E n dè t! lalêsai, “rvtÅ a[tòn Farisaîów tiw –pvw˙rist}s+ par' a[t!: e†selyWn dè ˙népesen. 38 Ô dèFarisaîow †dWn \ya ú m a s en –ti o[ prôton \baptísyh prò toû˙rístou. 39 EÂpen dè ` kúriow pròw a[tón, Nûn ømeîw o¥Farisaîoi tò ¡j v yen toû pothríou kaì toû pínakowkayarízete, tò dè ¡svyen ømôn gémei arpagêw kaì ponhríaw.40 *A f r o n e w , o[x ` poi}saw tò ¡jvyen kaì tò ¡svyen \poíhsen;41 Pl|n tà \n ó n t a dóte \lehmosúnhn: kaì †doú, pánta kayaràømîn \stin.

42 &A l l ' o[aì ømîn toîw Farisaíoiw, –ti ˙podekatoûte tò=dúosmon kaì tò p}ganon kaì pân láxanon, kaì parérxes yet|n krísin kaì t|n ˙gáphn toû yeo û : taûta ¡dei poiêsai,k˙keîna m| ˙fiénai. 43 O[aì ømîn toîw Farisaíoiw, –ti ˙gapâtet|n prvtokayed r í a n \n taîw sunagvgaîw, kaì toùw ˙spasmoùw

11.29 toû prof}tou ♦ —11.30 shmeîon toîw Nineufitaiw ♦ toîw

Nineuítaiw shmeîon11.32 Nineu› ♦ Nineuîtai11.33 dè ♦ —11.33 o[dè øpò tòn módion ♦ ô[dè øpò

tòn módion˜11.33 féggow ♦ fôw11.34 \stin ` •fyalmów ♦ \stin `

•fyalmów sou11.34 o{n ♦ —11.36 ti mérow ♦ mérow ti11.37 “rvtÅ a[tòn Farisaîów tiw ♦

\rvtÅ a[tòn Farisaîow11.42 &All' ♦ &Allà11.42 ¡dei ♦ dè ¡dei11.42 ˙fiénai ♦ pareînai

11.30 - 11.43



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NUT NUTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

155

\n taîw ˙goraîw. 44 O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi,øpokritaí, –ti \s t è qw tà mnhmeîa tà ƒdhla, kaì o¥ ƒnyrvpoiperipatoûntew \pánv o[k oÊdasin.

45 &A p o k r i y e ì w dé tiw tôn nomikôn légei a[t!, Didáskale,taûta légvn kaì =mâw øbrízeiw. 46 Ô dè eÂpen, Kaì ømîn toîwnomikoîw o[aí, –ti fortízete toùw ˙nyrQpouw fortíadusbástakta, kaì a[toì enì tôn daktúlvn ømôn o[proscaúete toîw fortíoiw. 47 O[aì ømîn, –ti o†kodomeîte tàmnhmeîa tôn profhtôn, o¥ dè patérew ømôn ˙pékteinan a[toúw.48 *A r a mártureîte kaì suneudokeîte toîw ¡rgoiw tôn patérvnømôn: –ti a[toì mèn ˙pékteinan a[toúw, ømeîw dè o†kodomeîtea[tôn tà mnhmeîa. 49 Dià toûto kaì = sofía toû yeo û eÂ p en ,&A p o s t e l ô e† w a[toùw prof}taw kaì ˙postólouw, kaì \j a[tôn˙poktenoûsin kaì \kdiQjousin: 50 ®na \kzhthy_ tò a<mapántv n tôn profhtôn tò \kxunómenon ˙pò katabolêw kósmou˙pò têw geneâw taúthw, 51 ˙pò toû a®matow *Abel £vw toûa®matow Zaxaríou toû ˙poloménou metajù toû yusiasthríoukaì toû oÊkou: naí, légv ømîn, \kzhthy}setai ˙pò têw geneâwtaúthw. 52 O[aì ømîn toîw nomikoîw, –ti Ærate t|n kleîda têwgnQsevw: a[toì o[k e†s}lyet e, kaì toùw e†serxoménouw\kvlúsate.

53 Légontow dè a[toû taûta pròw a[toúw, ærjanto o¥gram m a t eî w kaì o¥ Farisaîoi deinôw \néxei n , kaì˙postomatí z ei n a[tòn perì pleiónvn, 54 \n ed r eú o n t ew a[tón,zhtoùntew yhreûsaí ti \k toû stómatow a[toû, ®nakathgor}svsin a[toû.

12 &En o<w \p is unaxyeis ôn tôn mur iád vn toû ªxl ou, %vs t ekatapateîn ˙ll}louw, ærjato légein pròw toùw

mayht à w a[toû prôton, Proséxet e eautoîw ˙pò têw zúmhw tônFarisaívn, %htiw \stìn øpókrisiw. 2 O [dèn dè

11.44 grammateîw kaì Farisaîoiøpokritaí ♦ —

11.44 peripatoûntew ♦ ô¥˜peripatoûntew

11.48 mártureîte ♦ márturéw \ste11.48 a[tôn tà mnhmeîa ♦ —11.49 \kdiQjousin ♦ diQjousin11.50 \kxunómenon ♦ \kkexuménon11.51 ˙pò toû ♦ ˙pò11.51 £vw toû ♦ £vw

11.52 e†s}lyete ♦ e†s}lyate11.53 Légontow dè a[toû taûta pròw

a[toúw ♦ K˙keîyen \jelyóntowa[toû

11.54 zhtoùntew ♦ —11.54 ®na kathgor}svsin a[toû ♦ —12.1 tôn Farisaívn %htiw \stìn

øpókrisiw ♦ %htiw \stìn øpókrisiwtôn Farisaívn

11.44 - 12.2



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NUU NUU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

156

su g k ek a l u m m én o n \s t í n , $o o[k ˙pokalufy}setai, kaìkruptón, $o o[ gnvsy}setai. 3 &A n y ' @n –sa \n t_ skotíŸ eÊpate,\n t! fvtì ˙kousy}setai: kaì $o pròw tò o{w \lal}sate \n toîwtameíoiw, khruxy} s et a i \p ì tôn dvmátvn. 4 Légv dè ømîn toîwfíloiw mou, M| fobhyête ˙pò tôn ˙poktenóntvn tò sôma, kaìmetà taûta m| \xó n t v n perissóterón ti poiêsai. 5 Û p o d eí j vdè ømîn tína fobhyête: fob}yhte tòn metà tò ˙pokteînai\j o u s í a n ¡xo n t a \m b a l eî n e† w t|n géen n a n : naí, légv ømîn,toûton fob}yhte. 6 O[xì pén t e strouyía pvleîtai ˙ssarívndúo; Kaì ¢n \j a[tôn o[k ¡stin \pilelhsménon \nQpion toûyeo û . 7 &A l l à kaì a¥ tríxew têw kefalêw ømôn pâsai“ríymhntai. M| o{n fobeîsye: pollôn strouyívn diaférete.8 Légv dè ømîn, Pâw $ow ©n `molog}s+ \n \moì ¡mprosyen tôn˙nyrQpvn, kaì ` u¥òw toû ˙nyrQpou `molog}sei \n a[t!¡m p r o s yen tôn ˙ggélvn toû yeo û : 9 ` dè ˙rnhsámenów me\n Q p i o n tôn ˙nyrQpvn ˙parnhy}setai \nQpion tôn ˙ggélvntoû yeo û . 10 Kaì pâw $ow \reî lógon e†w tòn u¥òn toû ˙nyrQpou,˙fey} s et a i a[t!: t! dè e†w tò ßgion pneûma blasfhm}santio[k ˙fey} s et a i . 11 %O tan dè prosférvsin ømâw \pì tàwsunagvgàw kaì tàw ˙rxàw kaì tàw \jousíaw, m| mer i m n â t e pôw(h tí ˙polog}shsye, (h tí eÊphte: 12 tò gàr ßgion pneûma didájeiømâw \n a[t_ t_ %vrŸ, $a deî e†peîn.

13 EÂpen dé tiw a[t! \k toû ªxlou, Didáskale, e†pè t!˙delf! mou merísasyai met' \moû t|n klhronomían. 14 Ô dèeÂ p en a[t!, *Anyrvpe, tíw me katésthsen dikast|n (h mer i s t | n\f ' ømâw; 15 EÂpen dè pròw a[toúw, Ôrâte kaì fulássesye ˙pòtêw pleonejíaw: –ti o[k \n t! per i s s eú ei n tinì = zv| a[t!\s t i n \k tôn øparxóntvn a[toû. 16 EÂpen dè parabol|n pròwa[toúw, lég v n , &A n y r Q p o u tinòw plousíou e[fórhsen = xQra:17 kaì dielogízeto \n eaut! légvn, Tí poi}sv, –ti o[k ¡xv poûsunájv toùw karpoúw mou; 18 Kaì eÂpen, Toûto poi}sv:kayel ô mou tàw ˙poy}kaw, kaì meízonaw o†kodom}sv, kaì

12.4 ˙poktenóntvn ♦ ˙pokteinóntvn12.5 \jousían ¡xonta ♦ ¡xonta

\jousían12.6 pvleîtai ♦ pvloûntai12.7 o{n ♦ —12.11 prosférvsin ♦ e†sférvsin12.11 merimnâte ♦ merimn}shte

12.13 a[t! \k toû ªxlou ♦ \k toû ªxloua[t!

12.14 dikast|n ♦ krit|n12.15 têw ♦ páshw12.15 a[t! ♦ a[toû12.15 a[toû ♦ a[t!

12.3 - 12.18



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NUV NUVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

157

sunájv \keî pánta tà gen}matá mou kaì tà ˙gayá mou. 19 Kaì\r ô t_ cux_ mou, Cux}, ¡xei w pollà ˙gayà keí m en a e† w ¡t hpollá: ˙napaúou, fáge, píe, e[fraínou. 20 EÂpen dè a[t! `yeó w, *A f r o n , taút+ t_ nuktì t|n cux}n sou ˙paitoûsin ˙pòsoû: $a dè =toímasaw, tíni ¡stai; 21 O%utvw ` yhsaurízvneaut!, kaì m| e†w yeòn ploutôn.

22 EÂpen dè pròw toùw mayhtáw a[toû, Dià toûto ømîn légv,m| merimnâte t_ cux_ ømôn, tí fághte: mhdè t! sQmati, tí\n d ú s h s ye. 23 ^H cux| pleîón \stin têw trofêw, kaì tò sômatoû \ndúmatow. 24 Katano}sate toùw kórakaw, –ti o[speírousin, o[dè yer í z o u s i n , o<w o[k ¡stin tameîon o[dè˙poy}kh, kaì ` yeò w tréfei a[toúw: pós~ mâllon ømeîwdiaférete tôn peteinôn; 25 Tíw dè \j ømôn merimnôn dúnataiprosyeî n a i \p ì t|n =likían a[toû pêxun £na; 26 E† o{n o[tè\l á xi s t o n dúnasye, tí per ì tôn loipôn merimnâte;27 Kata n o } s a t e tà krína pôw a[jánei: o[ kopiÅ, o[dè n}yei :légv dè ømîn, o[dè SolomWn \n pás+ t_ dój+ a[toûperiebáleto qw ¢n toútvn. 28 E† dè tòn xórton \n t! ˙gr!s}meron ªnta, kaì a·rion e†w klíbanon ballómenon, ` yeò wo%utvw ˙mfiénnusin, pós~ mâllon ømâw, •ligópistoi; 29 Kaìømeîw m| zhteîte tí fághte, (h tí píhte: kaì m| metevrízesye.30 Taûta gàr pánta tà ¡yn h toû kósmou \pizhteî: ømôn dè `pat| r oÂden –ti xr§zete toútvn. 31 Pl|n zhteîte t|nbasileían toû yeo û , kaì taûta pánta prostey} s et a i ømîn.32 M| foboû, tò mikròn poímnion: –ti e[dókhsen ` pat|r ømôndoûnai ømîn t|n basileían. 33 Pvl}sate tà øpárxonta ømônkaì dóte \l eh m o s ú n h n . Poi}sate eautoîw balántia m|palaioúmena, yhsauròn ˙nékleipton \n toîw o[ranoîw, –pouklépthw o[k \g g í z ei , o[dè s|w diafyeí r ei : 34 –pou gár \stin `yhsauròw ømôn, \keî kaì = kardía ømôn ¡stai.

12.18 tà gen}matá mou ♦ tòn sîton12.20 *Afron ♦ *Afrvn12.22 a[toû ♦ â[toû˜12.22 ømîn légv ♦ légv ømîn12.22 ømôn ♦ —12.23 cux| ♦ gàr cux|12.25 prosyeînai \pì ♦ \pì12.25 pêxun £na ♦ prosyeînai pêxun12.26 o[tè ♦ o[dè

12.28 tòn xórton \n t! ˙gr! s}meronªnta ♦ \n ˙gr! tòn xórton ªntas}meron

12.28 ˙mfiénnusin ♦ ˙mfiézei12.29 (h ♦ kaì12.30 \pizhteî ♦ \pizhtoûsin12.31 toû yeoû kaì taûta pánta ♦

a[toû kaì taûta12.33 balántia ♦ ballántia

12.19 - 12.34



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NVM NVM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

158

35 *E s t v s a n ømôn a¥ •sfúew per i ez v s m én a i , kaì o¥ lúxnoikaiómenoi: 36 kaì ømeîw –moioi ˙nyrQpoiw prosdexo m én o i w tònkúrion eautôn, póte ˙nalús+ \k tôn gámvn, ®na, \lyóntow kaìkroúsantow, e[yév w ˙noíjvsin a[t!. 37 Makárioi o¥ doûloi\k eî n o i , o¬w \lyWn ` kúriow eør}sei grhgoroûntaw: ˙m|n légvømîn –ti perizQsetai kaì ˙naklineî a[toúw, kaì parelyWndia k o n } s ei a[toîw. 38 Kaì \àn ¡ly+ \n t_ deu t ér Ÿ fulak_, kaì\n t_ trít+ fulak_ ¡ly+, kaì e%ur+ o%utvw, makárioí e†sin o¥doûloi \keînoi. 39 Toûto dè ginQskete, –ti e† Ædei ò†kodespóthw poíŸ %vrŸ ` klépthw ¡rxet a i , \g r h g ó r h s en ƒn,kaì o[k ©n ˙fêken diorugênai tòn oÂkon a[toû. 40 Kaì ømeîwo{n gínesye £toimoi: –ti " %vrŸ o[ dokeîte ` u¥òw toû ˙nyrQpou¡rxetai.

41 EÂpen dè a[t! ` Pétrow, Kúrie, pròw =mâw t|n parabol|ntaúthn légeiw, (h kaì pròw pántaw; 42 EÂpen dè ` kúriow, Tíw ƒra\s t ì n ` pistòw o†konómow kaì frónimow, $on katast}sei ` kúriow\p ì têw yer a p eí a w a[toû, toû didónai \n kair! tò sitométrion;43 Makáriow ` doûlow \keînow, $on \lyWn ` kúriow a[toûeø r } s ei poioûnta o%utvw. 44 &A l h y ô w légv ømîn –ti \pì pâsintoîw øpárxousin a[toû katast}sei a[tón. 45 &E à n dè eÊp+ `doûlow \keînow \n t_ kardíŸ a[toû, Xronízei ` kúriów mou¡r xes ya i , kaì ƒrjhtai túptein toùw paîdaw kaì tàw paidískaw,\s yí ei n te kaì pínein kaì meyú s k es ya i : 46 %hjei ` kúriow toûdoúlou \keínou \n =mérŸ " o[ prosdokÅ, kaì \n %vrŸ " o[gi n Q s k ei : kaì dixotom}sei a[tón, kaì tò mérow a[toû metà tôn˙pístvn y}sei. 47 &E k eî n o w dè ` doûlow ` gnoùw tò yél h m a toûkuríou eautoû, kaì m| etoimásaw mhdè poi}saw pròw tò yél h m aa[toû, dar}setai polláw: 48 ` dè m| gnoúw, poi}saw dè ƒjiaplhgôn, dar}setai •lígaw. Pantì dè > \dóyh polú, polùzh t h y} s et a i par' a[toû: kaì > paréyen t o polú, perissóterona†t}sousin a[tón.

12.38 Kaì \àn ¡ly+ \n t_ deutérŸfulak_ kaì ♦ k©n \n t_ deutérŸk©n

12.38 o¥ doûloi ♦ —12.39 \grhgórhsen ƒn kaì ♦ —12.39 diorugênai ♦ dioruxyênai12.40 o{n ♦ —

12.41 a[t! ♦ —12.42 EÂpen dè ♦ Kaì eÂpen12.42 kaì frónimow ♦ ` frónimow12.42 tò ♦ ˆtò˜12.47 eautoû ♦ a[toû12.47 mhdè ♦ (h

12.35 - 12.48



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NVN NVNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

159

49 Pûr ‘lyon baleîn e†w t|n gên, kaì tí yél v e† ædh ˙n}fyh;50 Báptisma dè ¡xv baptisyênai, kaì pôw sunéxo m a i £v w o˚telesy_. 51 Dokeîte –ti e†r}nhn paregenómhn doûnai \n t_ g_;O[xí , légv ømîn, ˙ll' (h diamerismón. 52 *E s o n t a i gàr ˙pò toûnûn pénte \n oÊk~ enì diamemerisménoi, treîw \pì dusín, kaì dúo\p ì trisín. 53 Diamerisy}setai pat|r \pì u¥!, kaì u¥òw \pìpatrí: m}thr \pì yugatrí, kaì yugáthr \pì mhtrí: penyer à \p ìt|n númfhn a[têw, kaì númfh \pì t|n penyer à n a[têw.54 *E l eg en dè kaì toîw ªxloiw, %Otan Êdhte t|n nefélhn˙natéllousan ˙pò dusmôn, e[yév w légete *Ombrow ¡rxet a i :kaì gínetai o%utvw. 55 Kaì –tan nóton pnéonta, légete –tiKaúsvn ¡stai: kaì gínetai. 56 Û p o k r i t a í , tò prósvpon têw gêwkaì toû o[ranoû oÊdate dokimázein: tòn dè kairòn toûton pôwo[ dokimázete; 57 Tí dè kaì ˙f' eautôn o[ krínete tò díkaion;58 ^V w gàr øpágeiw metà toû ˙ntidíkou sou \p' ƒrxonta, \n t_`d! dòw \r g a s í a n ˙phlláxya i ˙p' a[toû: m}pote katasúr+se pròw tòn krit}n, kaì ` krit}w se parad! t! práktori, kaì `práktvr se bál+ e† w fulak}n. 59 Légv soi, o[ m| \jély+w\keîyen, £vw o˚ kaì tòn ¡sxaton leptòn ˙pod!w.

13 Par ês an dé tinew \n a[t! t! kair ! ˙p aggél l ont ewa[t! perì tôn Galilaívn, @n tò a<ma Pilátow ¡mijen

metà tôn yu s i ô n a[tôn. 2 Kaì ˙pokriyeì w ` &Ihsoûw eÂpena[toîw, Dokeîte –ti o¥ Galilaîoi o˚toi amartvloì parà pántawtoùw Galilaíouw \g én o n t o , –ti toiaûta pepónyasin; 3 O[xí ,légv ømîn: ˙ll' \àn m| metanoête, pántew qsaútvw˙poleîsye. 4 (H \keî n o i o¥ deka kaì •ktQ, \f' o¬w ¡pesen `púrgow \n t! Silvàm kaì ˙pékteinen a[toúw, dokeîte –ti o˚toi•feilétai \génonto parà pántaw ˙nyrQpouw toùwkatoikoûntaw \n Îerousal}m; 5 O[xí , légv ømîn: ˙ll' \àn m|

12.49 e†w ♦ \pì12.50 o˚ ♦ –tou12.52 oÊk~ enì ♦ enì oÊk~12.53 Diamerisy}setai ♦

Diamerisy}sontai12.53 yugatrí ♦ t|n yugatéra12.53 mhtrí ♦ t|n mhtéra12.53 penyeràn a[têw ♦ penyerán12.54 t|n ♦ ˆt|n˜12.54 ˙pò ♦ \pì12.54 *Ombrow ♦ –ti *Ombrow12.56 dè kairòn ♦ kairòn dè

12.56 o[ dokimázete ♦ o[k oÊdatedokimázein

12.58 parad! ♦ paradQsei12.58 bál+ ♦ baleî12.59 o˚ kaì tòn ♦ kaì tò13.2 ` &Ihsoûw ♦ —13.2 toiaûta ♦ taûta13.3 qsaútvw ♦ `moívw13.4 deka kaì •ktQ ♦ dekaoktW13.4 o˚toi ♦ a[toì13.4 ˙nyrQpouw ♦ toùw ˙nyrQpouw13.4 katoikoûntaw \n ♦ katoikoûntaw

12.49 - 13.5



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NVO NVO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

160

met a n o ê t e, pántew `moívw ˙poleîsye. 6 *E l eg en dè taúthn t|nparabol}n: Sukên eÂ xén tiw \n t! ˙mpelôni a[toûpefuteuménhn: kaì ‘lyen zhtôn karpòn \n a[t_, kaì o[xe˚ r en . 7 EÂpen dè pròw tòn ˙mpelourgón, &Idoú, tría ¡th¡r xo m a i zhtôn karpòn \n t_ suk_ taút+, kaì o[x eørískv:¡k k o c o n a[t}n: ®na tí kaì t|n gên katargeî; 8 Ô dè ˙pokriyeì wlégei a[t!, Kúrie, ƒfew a[t|n kaì toûto tò ¡tow, £vw –touskácv perì a[t}n, kaì bálv kópria: 9 k©n mèn poi}s+karpón: e† dè m}ge, e†w tò méllon \kkóceiw a[t}n.

10 )Hn dè didáskvn \n miÅ tôn sunagvgôn \n toîwsá b b a s i n : 11 kaì †doú, gun| ‘n pneûma ¡xo u s a ˙syen eí a w ¡t hdéka kaì •ktQ, kaì ‘n sugkúptousa, kaì m| dunaménh˙nakúcai e†w tò panteléw. 12 &I d W n dè a[t|n ` &IhsoûwprosefQnhsen, kaì eÂ p en a[t_, Gúnai, ˙polélusai têw˙syen eí a w sou. 13 Kaì \péyh k en a[t_ tàw xeî r a w: kaìparaxrêma ˙nvryQyh, kaì \dójazen tòn yeó n . 14 &A p o k r i y e ì wdè ` ˙rxisunágvgow, ˙ganaktôn –ti t! sabbát~ \yer á p eu s en` &Ihsoûw, ¡legen t! ªxl ~ , $E j =mérai e†sìn \n a<w deî\r g á z es ya i : \n taútaiw o{n \rxómenoi yer a p eú es ye, kaì m| t_=m ér Ÿ toû sabbátou. 15 &A p e k r í y h o{n a[t! ` kúriow, kaìeÂ p en , Û p o k r i t a í , £k a s t o w ømôn t! sabbát~ o[ lúei tòn boûna[toû (h tòn ªnon ˙pò têw fátnhw, kaì ˙pagagWn potízei;16 Taúthn dé, yugatéra &Abraàm o{san, ÷n ¡dhsen ` Satanâw,†doú, déka kaì •ktW ¡th, o[k ¡dei luyênai ˙pò toû desmoûtoútou t_ =mérŸ toû sabbátou; 17 Kaì taûta légontow a[toû,kat+sxúnonto pántew o¥ ˙ntikeímenoi a[t!: kaì pâw ` ªxlow¡xairen \pì pâsin toîw \ndójoiw toîw ginoménoiw øp' a[toû.

18 *E l e g e n dé, Tíni `moía \stìn = basileía toû yeo û ; Kaìtíni `moiQsv a[t}n; 19 Ô moía \stìn kókk~ sinápevw, $onlab W n ƒnyrvpow ¡balen e†w kêpon eautoû: kaì h·jhsen, kaì\g én et o e† w déndron méga, kaì tà peteinà toû o[ranoû

13.5 `moívw ♦ qsaútvw13.6 \n t! ♦ pefuteuménhn \n t!13.6 pefuteuménhn ♦ —13.7 ¡rxomai ♦ ˙f' o˚ ¡rxomai13.7 a[t}n ♦ ô{n˜ a[t}n13.7 ®na tí ♦ ¥natí13.9 e† dè m}ge e†w tò méllon ♦ e†w tò

méllon e† dè m} ge

13.11 ‘n pneûma ♦ pneûma13.11 déka kaì •ktQ ♦ dekaoktQ13.14 $Ej ♦ –ti $Ej13.14 taútaiw ♦ a[taîw13.15 o{n ♦ dè13.18 dé ♦ o{n13.19 méga ♦ —

13.6 - 13.19



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NVP NVPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

161

katesk}nvsen \n toîw kládoiw a[toû. 20 Pálin eÂpen, Tíni`moiQsv t|n basileían toû yeo û ; 21 Ô moía \stìn zúm+, ÷nlaboûsa gun| \nékrucen e†w ˙leúrou sáta tría, £vw o˚\z u m Q y h –lon. 22 Kaì dieporeúeto katà póleiw kaì kQmawdidáskvn, kaì poreían poioúmenow e†w Îerousal}m. 23 EÂpendé tiw a[t!, Kúrie, e† •lígoi o¥ s~zómenoi; Ô dè eÂpen pròwa[toúw, 24 &A g v n í z e s y e e† s el yeî n dià têw stenêw púlhw: –tipolloí, légv ømîn, zht}sousin e†selyeî n , kaì o[k †sxúsousin.25 &A f ' o˚ ©n \gery_ ` o†kodespóthw kaì ˙pokleís+ t|n yúran,kaì ƒrjhsye ¡jv estánai kaì kroúein t|n yúran, légontew,Kúrie, kúrie, ƒnoijon =mîn: kaì ˙pokriyeì w \r eî ømîn, O[k oÂdaømâw, póyen \sté: 26 tóte ƒrjesye lég ei n , &E f á g o m en \n Q p i ó nsou kaì \píomen, kaì \n taîw plateíaiw =môn \dídajaw. 27 Kaì\r eî , Légv ømîn, o[k oÂda ømâw póyen \sté: ˙pósthte ˙p' \moûpántew o¥ \rgátai têw ˙dikíaw. 28 &E k eî ¡s t a i ` klauymòw kaì `brugmòw tôn •dóntvn, –tan ªchsye &Abraàm kaì &Isaàk kaì&I a k W b kaì pántaw toùw prof}taw \n t_ basileíŸ toû yeo û ,ømâw dè \k b a l l o m én o u w ¡j v . 29 Kaì %hjousin ˙pò ˙natolôn kaìdus m ô n , kaì borrâ kaì nótou, kaì ˙nakliy}sontai \n t_basileíŸ toû yeo û . 30 Kaì †doú, e†sìn ¡sxatoi o$i ¡sontaiprôtoi, kaì e†sìn prôtoi o$i ¡sontai ¡sxatoi.

31 &E n a[t_ t_ =méra prosêlyón tinew Farisaîoi, légontewa[t!, *Ejelye kaì poreúou \nteûyen , –ti ^Hrœdhw yél ei se˙pokt eî n a i . 32 Kaì eÂpen a[toîw, Poreuyén t ew eÊ p a t e t_˙lQpeki taút+, &Idoú, \kbállv daimónia kaì †áseiw \pitelôs}meron kaì a·rion, kaì t_ trít+ teleioûmai. 33 Pl|n deî mes}meron kaì a·rion kaì t_ \xo m én + poreúesyai: –ti o[k\n d éxet a i prof}thn ˙polésyai ¡jv Îerousal}m.34 Î er o u s a l } m , Î er o u s a l } m , = ˙pokténousa toùw prof}taw, ˙pokteínousa

kaì liyoboloûsa toùw ˙pestalménouw pròw a[t}n, posákiw“yél h s a \p i s u n á j a i tà tékna sou, $on trópon ªrniw t|n eautêwnossiàn øpò tàw ptérugaw, kaì o[k “yel } s a t e. 35 &I d o ú ,

13.20 Pálin ♦ Kaì pálin13.21 \nékrucen ♦ ˆ\n˜ékrucen13.22 Îerousal}m ♦ Îerosóluma13.24 púlhw ♦ yúraw13.25 Kúrie kúrie ♦ Kúrie13.27 Légv ♦ légvn13.27 ømâw ♦ ˆømâw˜

13.27 o¥ \rgátai têw ♦ \rgátai13.29 borrâ ♦ ˙pò borrâ13.31 =méra prosêlyón ♦ %vrŸ

prosêlyán13.32 \pitelô ♦ ˙potelô13.34 ˙pokténousa ♦ ˙pokteínousa

13.20 - 13.35



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NVQ NVQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

162

˙fíeta i ømîn ` oÂkow ømôn ¡rhmow: lég v dè ømîn –ti o[ m} meÊdhte £vw ƒn %hjei, –te eÊphte, E[loghménow ` \rxómenow \n•nómati kuríou.

14 Kaì \géneto \n t! \lyeîn a[tòn e†w oÂkón tinow tôn˙rxóntvn tôn Farisaívn sabbát~ fageîn ƒrton, kaì

a[toì ‘san parathroúmenoi a[tón. 2 Kaì †doú, ƒnyrvpów tiw‘n ødrvpikòw ¡mprosyen a[toû. 3 Kaì ˙pokriyeì w ` &IhsoûweÂ p en pròw toùw nomikoùw kaì Farisaíouw, lég v n , E† ¡jestin t!sabbát~ yer a p eú ei n ; 4 O¥ dè =súxasan. Kaì \pilabómenow†ásato a[tón, kaì ˙pélusen. 5 Kaì ˙pokriyeì w pròw a[toùweÂ p en , Tínow ømôn u¥òw (h boûw e†w fréar \mpeseîtai, kaì o[ke[ yév w ˙naspásei a[tòn \n t| =mérŸ toû sabbátou; 6 Kaì o[kÊsxusan ˙ntapokriyênai a[t! pròw taûta.

7 *E l eg en dè pròw toùw keklhménouw parabol}n, \péxv npôw tàw prvtoklisíaw \jelégonto, légvn pròw a[toúw, 8 %O tanklhy_w øpó tinow e†w gámouw, m| katakliy_w e†w t|nprvtoklisían: m}pote \n t i m ó t er ó w sou ” keklhménow øp'a[toû, 9 kaì \lyWn ` sè kaì a[tòn kalésaw \reî soi, Dòw toút~tópon: kaì tóte ƒrj+ met' a†sxúnhw tòn ¡sxaton tóponkatéxei n . 10 &A l l ' –tan klhy_w, poreuyeì w ˙nápese e†w tòn¡s xa t o n tópon: ®na, –tan ¡ly+ ` kek l h k Q w se, eÊp+ soi, Fíle,prosanábhyi ˙nQteron: tóte ¡stai soi dója \nQpion tônsunanakeiménvn soi. 11 %O ti pâw ` øcôn e autòntapeinvy}setai, kaì ` tapeinôn eautòn øcvy}setai.

12 *E l eg en dè kaì t! keklhkóti a[tón, %Otan poi_w ƒriston(h deî p n o n , m| fQnei toùw fílouw sou, mhdè toùw ˙delfoúw sou,mhdè toùw suggeneîw sou, mhdè geítonaw plousíouw: m}pote kaìa[toì se ˙ntikalésvsin, kaì génhtaí soi ˙ntapódoma.13 &A l l ' –tan poi_w dox}n, kálei ptvxoúw, ˙nap}rouw, xvloúw,

13.35 ¡rhmow ♦ —13.35 dè ♦ ˆdè˜13.35 –ti ♦ —13.35 me Êdhte ♦ Êdhté me13.35 ƒn %hjei –te ♦ ˆ%hjei –te˜14.1 tôn Farisaívn ♦ ˆtôn˜

Farisaívn14.3 E† ♦ —14.3 yerapeúein ♦ yerapeûsai (h o·14.5 ˙pokriyeìw ♦ —14.5 \mpeseîtai ♦ peseîtai

14.5 t| ♦ —14.6 a[t! ♦ —14.9 met' ♦ metà14.10 eÊp+ ♦ \reî14.10 tôn ♦ pántvn tôn14.12 se ˙ntikalésvsin ♦

˙ntikalésvsín se14.12 soi ˙ntapódoma ♦ ˙ntapódomá

soi14.13 poi_w dox}n ♦ dox|n poi_w14.13 ˙nap}rouw ♦ ˙napeírouw

14.1 - 14.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NVR NVRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

163

tufloúw: 14 kaì makáriow ¡s+, –ti o[k ¡xo u s i n ˙ntapodoûnaísoi: ˙ntapodoy}setai gár soi \n t_ ˙nastásei tôn dikaívn.

15 &A k o ú s a w dé tiw tôn sunanakeiménvn taûta eÂpen a[t!,Makáriow, $ow fágetai ƒriston \n t_ basileíŸ toû yeo û . 16 Ôdè eÂpen a[t!, *Anyrvpów tiw \poíhsen deî p n o n méga, kaì\k á l es en polloúw: 17 kaì ˙pésteilen tòn doûlon a[toû t_%vrŸ toû deípnou e†peîn toîw keklhménoiw, *Erxes ye, –ti ædh£t o i m á \s t i n pánta. 18 Kaì ærjanto ˙pò miâw paraiteîsyaipántew. Ô prôtow eÂpen a[t!, &Agròn “górasa, kaì ¡xv˙nágkhn \jelyeî n kaì †deîn a[tón: \rvtô se, ¡xe mepar+thménon. 19 Kaì £terow eÂpen, Zeúgh boôn “górasa pénte,ka ì poreúomai dokimásai a[tá: \rvtô se, ¡xe mepar+thménon. 20 Kaì £terow eÂpen, Gunaîka ¡ghma, kaì diàtoûto o[ dúnamai \lyeî n . 21 Kaì paragenómenow ` doûlow\k eî n o w ˙p}ggeilen t! kurí~ a[toû taûta. Tóte •rgisyeì w ò†kodespóthw eÂpen t! doúl~ a[toû, *Ejelye taxév w e† w tàwplateíaw kaì ]úmaw têw pólevw, kaì toùw ptvxoùw kaì˙nap}rouw kaì xv l o ù w kaì tufloùw e†ságage @de. 22 Kaì eÂpen` doûlow, Kúrie, gég o n en qw \pétajaw, kaì ¡ti tópow \stín.23 Kaì eÂpen ` kúriow pròw tòn doûlon, *Ejelye e†w tàw `doùwkaì fragmoúw, kaì ˙nágkason e†selyeî n , ®na gemisy_ ` oÂkowmou. 24 Légv gàr ømîn –ti o[deìw tôn ˙ndrôn \keínvn tônkeklhménvn geúsetaí mou toû deípnou. Polloí gàr e†sinklhtoí, •lígoi dé \klektoí.

25 Suneporeúonto dè a[t! ªxloi polloí: kaì strafeìw eÂpenpr ò w a[toúw, 26 EÊ tiw ¡rxet a i prów me, kaì o[ miseî tòn patéraa[toû, kaì t|n mhtéra, kaì t|n gunaîka, kaì tà tékna, kaì toùw˙delfoúw, kaì tàw ˙delfáw, ¡ti dé kaì t|n eautoû cux}n, o[dúnataí mou mayht|w eÂnai. 27 Kaì –stiw o[ bastázei tònstauròn aøtoû kaì ¡rxet a i •písv mou, o[ dúnatai eÂnaí mou

14.15 $ow fágetai ƒriston ♦ –stiwfágetai ƒrton

14.16 \poíhsen ♦ \poíei14.17 pánta ♦ —14.18 paraiteîsyai pántew ♦ pántew

paraiteîsyai14.18 \jelyeîn kaì ♦ \jelyWn14.21 \keînow ♦ —14.21 ˙nap}rouw ♦ ˙napeírouw14.21 xvloùw kaì tufloùw ♦ tufloùw

kaì xvloùw

14.22 qw ♦ $o14.23 ` oÂkow mou ♦ mou ` oÂkow14.24 Polloí gàr e†sin klhtoí •lígoi

dé \klektoí ♦ —14.26 a[toû kaì ♦ eautoû kaì14.26 dé ♦ te14.26 eautoû cux}n ♦ cux|n eautoû14.26 mou mayht|w eÂnai ♦ eÂnaí mou

mayht}w14.27 Kaì –stiw ♦ %O stiw14.27 aøtoû ♦ eautoû

14.14 - 14.27



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NVS NVS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

164

mayht}w. 28 Tíw gàr \j ømôn, ` yélvn púrgon o†kodomêsai, o[xìprôton kayísaw chfízei t|n dapánhn, e† ¡xei tà e†wpròw

˙partismón; 29 %I n a m}pote, yén t o w a[toû yem él i o n kaì m|†sxúon t o w \k t el és a i , pántew o¥ yev r o û n t ew ƒrjvntai\m p a í z ei n a[t!, 30 légontew, –ti O˚tow ` ƒnyrvpow ærjatoo†kodomeîn, kaì o[k Êsxusen \ktelésai. 31 (H tíw basileùwporeuómenow sumbaleîn etér~ basileî e†w pólemon o[xìkayísaw prôton bouleúetai e† dunatów \stin \n dék a xi l i á s i n˙pantêsai t! metà eÊkosi xiliádvn \rxomén~ \p' a[tón; 32 E†dè m}ge, ¡ti pórrv a[toû ªntow, presbeían ˙posteílaw \rvtÅtà pròw e†r}nhn. 33 O%utvw o{n pâw \j ømôn $ow o[k ˙potássetaipâsin toîw eautoû øpárxousin, o[ dúnataí mou eÂnai mayht}w.34 Kalòn tò ßlaw: \àn dè tò ßlaw mvrany_, \n tíni˙rtuy}setai; 35 O·te e†w gên o·te e†w koprían e·yet ó n \s t i n :¡jv bállousin a[tó. Ô ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv.

15 )Hsan dè \ggízont ew a[t ! pánt ew o¥ tel ônai kaì o¥amartvloí, ˙koúein a[toû. 2 Kaì diegógguzon o¥

Farisaîoi kaì o¥ grammateîw légontew –ti O˚tow amartvloùwprosdéxetai, kaì sunesyíei a[toîw.

3 EÂpen dè pròw a[toùw t|n parabol|n taúthn, légvn, 4 Tíwƒnyrvpow \j ømôn ¡xv n ekatòn próbata, kaì ˙polésaw ¢n \ja[tôn, o[ kataleípei tà \nen}konta \nnéa \n t_ \r}m~, kaìporeúetai \pì tò ˙polvlów, £vw e%ur+ a[tó; 5 Kaì eørWn\p i t í yh s i n \p ì toùw *vmouw eautoû xaírvn. 6 kaì \lyWn e†w tònoÂkon, sugkaleî toùw fílouw kaì toùw geítonaw, lég v n a[toîw,Sugxárhté moi, –ti e˚ron tò próbatón mou tò ˙polvlów.7 Légv ømîn –ti o%utvw xarà ¡stai \n t! o[ran! \pì enìamartvl! metanooûnti, (h \pì \nen}konta \nnéa dikaíoiw,o®tinew o[ xreían ¡xousin metanoíaw.

14.28 ` ♦ —14.28 tà ♦ —14.29 \mpaízein a[t! ♦ a[t! \mpaízein14.31 sumbaleîn etér~ basileî ♦ etér~

basileî sumbaleîn14.31 bouleúetai ♦ bouleúsetai14.31 ˙pantêsai ♦ øpantêsai14.32 m}ge ♦ m} ge14.32 pórrv a[toû ♦ a[toû pórrv14.33 mou eÂnai ♦ eÂnaí mou

14.34 Kalòn ♦ Kalòn o{n14.34 dè ♦ dè kaì15.1 \ggízontew a[t! ♦ a[t!

\ggízontew15.2 Farisaîoi ♦ te Farisaîoi15.4 ¢n \j a[tôn ♦ \j a[tôn ¢n15.5 eautoû ♦ a[toû15.7 ¡stai \n t! o[ran! ♦ \n t!

o[ran! ¡stai

14.28 - 15.7



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NVT NVTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

165

8 (H tíw gun| draxmàw ¡xo u s a déka, \àn ˙polés+ draxm|nmían, o[xì ßptei lúxnon, kaì saroî t|n o†kían, kaì zhteî\p i m el ô w £v w –tou e%ur+; 9 Kaì eøroûsa sugkaleîtai tàw fílawkaì tàw geítonaw, lég o u s a , Sugxárhté moi, –ti e˚ron t|ndraxm|n ÷n ˙pQlesa. 10 O%utvw, lég v ømîn, xarà gínetai\nQpion tôn ˙ggélvn toû yeoû \pì enì amartvl! metanooûnti.

11 EÂpen dé, *Anyrvpów tiw eÂxen dúo u¥oúw: 12 kaì eÂpen `neQterow a[tôn t! patrí, Páter, dów moi tò \pibállon mérowtêw o[síaw. Kaì dieîlen a[toîw tòn bíon. 13 Kaì met' o[ pollàw=méraw sunagagWn ßpanta ` neQterow u¥òw ˙ped}mhsen e†wxQ r a n makrán, kaì \keî dieskórpisen t|n o[sían a[toû, zôn˙sQtvw. 14 Dapan}santow dè a[toû pánta, \géneto limòw†sxuròw katà t|n xQran \keínhn, kaì a[tòw ærjatoøstereîsyai. 15 Kaì poreuyeì w \k o l l } yh enì tôn politôn têwxQ r a w \k eí n h w: kaì ¡pemcen a[tòn e†w toùw ˙groùw a[toûbóskein xoírouw. 16 Kaì \peyú m ei gemísai t|n koilían aøtoû˙pò tôn keratívn @n æsyion o¥ xoîroi: kaì o[deìw \dídou a[t!.17 E†w eautòn dè \lyWn eÂpen, Pósoi mísyioi toû patrów mouperisseúousin ƒrtvn, \g W dè lim! ˙póllumai: 18 ˙nastàwporeúsomai pròw tòn patéra mou, kaì \rô a[t!, Páter,%hmart o n e† w tòn o[ranòn kaì \nQpión sou: 19 kaì o[kéti e†mìƒjiow klhyênai u¥ów sou: poíhsón me qw £na tôn misyívn sou.20 Kaì ˙nastàw ‘lyen pròw tòn patéra a[toû. *E t i dè a[toû patéra eautoû

makràn ˙péxo n t o w, eÂ d en a[tòn ` pat|r a[toû, kaì\s p l a g xn í s yh , kaì dramWn \pépesen \pì tòn tráxhlon a[toû,kaì katefílhsen a[tón. 21 EÂpen dè a[t! ` u¥ów, Páter,%hmarton e†w tòn o[ranòn kaì \nQpión sou, kaì o[kéti e†mìƒjiow klhyênai u¥ów sou. 22 EÂpen dè ` pat|r pròw toùwdoúlouw a[toû, &E j en ég k a t e t|n stol|n t|n prQthn kaì\n d ú s a t e a[tón, kaì dóte daktúlion e† w t|n xeî r a a[toû, kaìøpod}mata e†w toùw pódaw: 23 kaì \négkantew tòn mósxon tòn

15.8 –tou ♦ o˚15.9 sugkaleîtai ♦ sugkaleî15.9 tàw geítonaw ♦ geítonaw15.10 xarà gínetai ♦ gínetai xarà15.12 Kaì dieîlen ♦ Ô dè dieîlen15.13 ßpanta ♦ pánta15.14 †sxuròw ♦ †sxurà15.16 gemísai t|n koilían aøtoû ˙pò ♦

xortasyênai \k15.17 eÂpen ♦ ¡fh

15.17 perisseúousin ♦ perisseúontai15.17 ˙póllumai ♦ @de ˙póllumai15.19 kaì ♦ —15.20 patéra a[toû ♦ patéra eautoû15.21 a[t! ` u¥ów ♦ ` u¥òw a[t!15.21 kaì o[kéti ♦ o[kéti15.22 &Ejenégkate t|n ♦ Taxù

\jenégkate15.23 \négkantew ♦ férete

15.8 - 15.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NVU NVU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

166

siteutòn yúsate, kaì fagóntew e[franyômen: 24 –ti o˚tow ù¥ów mou nekròw ‘n, kaì ˙nézhsen: kaì ˙polvlWw ‘n, kaìeø r éyh . Kaì ærjanto e[fraínesyai. 25 )Hn dè ` u¥òw a[toû `presbúterow \n ˙gr!: kaì qw \rxómenow æggisen t_ o†kíŸ,ækousen sumfvníaw kaì xorôn. 26 Kaì proskalesámenow £natôn paídvn, \punyáneto tí eÊh taûta. 27 Ô dè eÂpen a[t! –ti Ô˙delfów sou %hkei: kaì ¡yu s en ` pat}r sou tòn mósxon tònsiteutón, –ti øgiaínonta a[tòn ˙pélaben. 28 &V r g í s yh dé, kaìo[k æyel en e† s el yeî n : ` o{n pat|r a[toû \jelyWn parekáleia[tón. 29 Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p en t! patrí, &Idoú, tosaûta ¡thdouleúv soi, kaì o[dépote \ntol}n sou parêlyon, kaì \moìo[dépote ¡dvkaw ¡rifon, ®na metà tôn fílvn mou e[franyô.30 %O te dè ` u¥ów sou o˚tow ` katafagQn sou tòn bíon metàpornôn ‘lyen , ¡yu s a w a[t! tòn mósxon tòn siteutón. 31 Ô dèeÂ p e n a[t!, Téknon, sù pántote met' \moû eÂ, kaì pánta tà \màsá \stin. 32 E[franyênai dè kaì xarênai ¡dei: –ti ` ˙delfówsou o˚tow nekròw ‘n, kaì ˙nézhsen: kaì ˙polvlWw ‘n, kaìeøréyh.

16 *El egen dè kaì pròw toùw mayhtàw a[toû, *Anyr vp ówtiw ‘n ploúsiow, $ow eÂxen o†konómon: kaì o˚tow

diebl}yh a[t! qw diaskorpízvn tà øpárxonta a[toû. 2 Kaìfvn}saw a[tòn eÂ p en a[t!, Tí toûto ˙koúv perì soû; &Apódowtòn lógon têw o†konomíaw sou: o[ gàr dún}s+ ¡ti o†konomeîn.3 EÂpen dè \n eaut! ` o†konómow, Tí poi}sv, –ti ` kúriów mou˙fair eî t a i t|n o†konomían ˙p' \moû; Skáptein o[k †sxúv,\p a i t eî n a†sxúnomai. 4 *E g n v n tí poi}sv, ®na, –tan metastayôtê w o†konomíaw, déj v n t a í me e†w toùw oÊkouw a[tôn. 5 Kaìproskalesámenow £na £kaston tôn xrevfeiletôn toû kuríoueautoû, ¡legen t! prQt~, Póson •feíleiw t! kurí~ mou; 6 Ô dèeÂ p en , Ê k a t ò n bátouw \laíou. Kaì eÂpen a[t!, Déjai sou tògrámma, kaì kayísaw taxév w grácon pent}konta. 7 *E p ei t aetér~ eÂpen, Sù dè póson •feíleiw; Ô dè eÂpen, Êkatòn kórouw

15.24 kaì ˙polvlWw ‘n ♦ ‘n ˙polvlWw15.26 eÊh ♦ ©n eÊh15.28 o{n ♦ dè15.29 patrí ♦ patrí a[toû15.30 mósxon tòn siteutón ♦ siteutòn

mósxon15.32 ˙nézhsen kaì ˙polvlWw ‘n ♦

¡zhsen kaì ˙polvlWw16.1 mayhtàw a[toû ♦ mayhtàw16.2 dún}s+ ♦ dún+16.4 têw ♦ \k têw16.5 xrevfeiletôn ♦ xreofeiletôn16.6 Kaì eÂpen ♦ Ô dè eÂpen16.6 tò grámma ♦ tà grámmata

15.24 - 16.7



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


NVV NVVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

167

sí t o u . Kaì légei a[t!, Déjai sou tò grámma, kaì grácon•gdo}konta. 8 Kaì \p§nesen ` kúriow tòn o†konómon têw˙dikíaw –ti fronímvw \poíhsen: –ti o¥ u¥oì toû a†ônow toútoufronimQteroi øpèr toùw u¥oùw toû fvtòw e†w t|n geneàn t|neautôn e†sin. 9 K˙gW ømîn légv, Poi}sate eautoîw fílouw \ktoû mamvnâ têw ˙dikíaw, ®na, –tan \klíphte, déj v n t a i ømâw e†wtàw a†vníouw skhnáw. 10 Ô pistòw \n \laxíst~ kaì \n poll!pistów \stin, kaì ` \n \laxíst~ ƒdikow kaì \n poll! ƒdików\s t i n . 11 E† o{n \n t! ˙dík~ mamvnÅ pistoì o[k \génesye, tò˙lhyinòn tíw ømîn pisteúsei; 12 Kaì e† \n t! ˙llotrí~ pistoìo[k \génesye, tò øméteron tíw ømîn dQsei; 13 O[deìw o†kéthwdúnatai dusìn kuríoiw douleúein: (h gàr tòn £na mis}sei, kaìtòn £teron ˙gap}sei: (h enòw ˙nyéj et a i , kaì toû etéroukatafron}sei. O[ dúnasye ye! douleúein kaì mamvnÅ.

14 *H k o u o n dè taûta pánta kaì o¥ Farisaîoi filárguroiøpárxontew, kaì \jemukt}rizon a[tón. 15 Kaì eÂpen a[toîw,Û m eî w \s t e o¥ dikaioûntew eautoùw \nQpion tôn ˙nyrQpvn, `dè yeò w ginQskei tàw kardíaw ømôn: –ti tò \n ˙nyrQpoiwøchlòn bdélugma \nQpion toû yeo û . 16 Ô nómow kaì o¥profêtai £vw &Ivánnou: ˙pò tóte = basileía toû yeo ûe[ a g g el í z et a i , kaì pâw e†w a[t|n biázetai. 17 E[kopQteron dé\s t i n tòn o[ranòn kaì t|n gên parelyeî n , (h toû nómou míankeraían peseîn. 18 Pâw ` ˙polúvn t|n gunaîka a[toû kaìgamôn etéran moixeú ei : kaì pâw ` ˙poleluménhn ˙pò ˙ndròwgamôn moixeúei.

19 *A n y r v p o w dé tiw ‘n ploúsiow, kaì \nedidúsketoporfúran kaì bússon, e[frainómenow kay' =méran lamprôw.20 Ptvxòw dé tiw ‘n •nómati Lázarow, $ow \béblhto pròw tònpulôna a[toû =lkvménow 21 kaì \piyumôn xortasyênai ˙pòtôn cixívn tôn piptóntvn ˙pò têw trapézhw toû plousíou:˙llà kaì o¥ kúnew \rxómenoi ˙péleixon tà £lkh a[toû.22 &E g én et o dè ˙poyaneîn tòn ptvxón, kaì ˙penexyê n a i a[tòn

16.7 Kaì légei ♦ Légei16.7 tò grámma ♦ tà grámmata16.9 K˙gW ♦ Kaì \gW16.9 Poi}sate eautoîw ♦ Êautoîw

poi}sate16.9 \klíphte ♦ \klíp+16.14 kaì o¥ ♦ o¥

16.16 £vw ♦ méxri16.18 kaì pâw ♦ kaì16.20 ‘n •nómati Lázarow $ow ♦ •nómati

Lázarow16.20 =lkvménow ♦ e¥lkvménow16.21 tôn cixívn ♦ —16.21 ˙péleixon ♦ \péleixon

16.8 - 16.22



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OMM OMM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

168

øpò tôn ˙ggélvn e†w tòn kólpon &Abraám: ˙péya n en dè kaì `ploúsiow, kaì \táfh. 23 Kaì \n t! %A d+ \páraw toùw•fya l m o ù w a[toû, øpárxvn \n basánoiw, `rÅ tòn &Abraàm ˙pòmakróyen , kaì Lázaron \n toîw kólpoiw a[toû. 24 Kaì a[tòwfvn}saw eÂpen, Páter &Abraám, \léhsón me, kaì pémconLázaron, ®na bác+ tò ƒkron toû daktúlou a[toû %udatow, kaìkatacúj+ t|n glôssán mou: –ti •dunômai \n t_ flogì taút+.25 EÂpen dè &Abraám, Téknon, mn}syhti –ti ˙pélabew sù tà˙gayá sou \n t_ zv_ sou, kaì Lázarow `moívw tà kaká: nûn dè@de parakaleîtai, sù dè •dunâsai. 26 Kaì \pì pásin toútoiw,meta j ù =môn kaì ømôn xásma méga \st}riktai, –pvw o¥yél o n t ew diabênai ¡nyen pròw ømâw m| dúnvntai, mhdè o¥\k eî yen pròw =mâw diaperôsin. 27 EÂpen dé, &Ervtô o{n se,páter, ®na pémc+w a[tòn e†w tòn oÂkon toû patrów mou, 28 ¡xvgàr pénte ˙delfoúw, –pvw diamartúrhtai a[toîw, ®na m| kaìa[toì ¡lyvsin e†w tòn tópon toûton têw basánou. 29 Légei a[t!&A b r a á m , *E xo u s i n Mvséa kaì toùw prof}taw: ˙kousátvsana[tôn. 30 Ô dè eÂpen, O[xí, páter &Abraám: ˙ll' \án tiw ˙pònekrôn poreuy_ pròw a[toúw, met a n o } s o u s i n . 31 EÂpen dèa[t!, E† Mvsévw kaì tôn profhtôn o[k ˙koúousin, o[dé, \ántiw \k nekrôn ˙nast_, peisy}sontai.

17 EÂp en dè pròw toùw mayhtáw, &Anénd ek t ón \s t in toû m|\l yeî n tà skándala: o[aì dè di' o˚ ¡rxet a i .

2 Lusiteleî a[t! e† múlow •nikòw períkeitai perì tòn tráxhlona[toû, kaì ¡rriptai e†w t|n yálassan, (h ®na skandalís+ £natôn mikrôn toútvn. 3 Proséxet e eautoîw. &Eàn dè amárt+ e†wsè ` ˙delfów sou, \pitímhson a[t!: kaì \àn metano}s+, ƒfewa[t!. 4 Kaì \àn eptákiw têw =méraw amárt+ e†w sé, kaì eptákiwtêw =méraw \pistréc+, légvn, Metanoô, ˙f}seiw a[t!,

16.23 tòn ♦ —16.25 sù tà ♦ tà16.26 \pì ♦ \n16.26 o¥ \keîyen ♦ \keîyen16.27 o{n se ♦ se o{n16.29 Légei a[t! ♦ Légei dè16.29 Mvséa ♦ Mvüséa16.31 Mvsévw ♦ Mvüsévw16.31 o[dé ♦ o[d'17.1 mayhtáw ♦ mayhtáw a[toû

17.1 m| \lyeîn tà skándala ♦ tàskándala m| \lyeîn

17.1 o[aì dè ♦ pl|n o[aì17.2 múlow •nikòw ♦ líyow mulikòw17.2 £na tôn mikrôn toútvn ♦ tôn

mikrôn toútvn £na17.3 dè amárt+ e†w sè ♦ amárt+17.4 amárt+ ♦ amart}s+17.4 têw =méraw \pistréc+ ♦

\pistréc+ pròw sè

16.23 - 17.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OMN OMNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

169

5 Kaì eÂpon o¥ ˙póstoloi t! kurí~, Prósyew =mîn pístin.6 EÂpen dè ` kúriow, E† ¡xet e pístin qw kókkon sinápevw,\l ég et e ©n t_ sukamín~ taút+, &EkrizQyhti, kaì futeúyhti \nt_ yaláss+: kaì øp}kousen ©n ømîn. 7 Tíw dè \j ømôn doûlon¡xv n ˙rotriônta (h poimaínonta, $ow e†selyónti \k toû ˙groû\r eî e[ yév w, ParelyWn ˙nápese: 8 ˙ll' o[xì \reî a[t!,Ê t o í m a s o n tí deipn}sv, kaì perizvsámenow diakónei moi, £vwfág v kaì pív: kaì metà taûta fágesai kaì píesai sú; 9 M|xá r i n ¡xei t! doúl~ \keín~ –ti \poíhsen tà diataxyén t a ; o[dokô. 10 O%utvw kaì ømeîw, –tan poi}shte pánta tà diataxyéntaømîn, légete –ti Doûloi ˙xreîoí \smen: –ti $o •feílomen &vfeílomen

poiêsai pepoi}kamen.11 Kaì \géneto \n t! poreúesyai a[tòn e†w Îerousal}m, kaì

a[t ò w di}rxet o dià mésou Samareíaw kaì Galilaíaw. 12 Kaìe† s er xo m én o u a[toû eÊw tina kQmhn, ˙p}nthsan a[t! dékaleproì ƒndrew, o$i ¡sthsan pórrvyen : 13 kaì a[toì ‘ranfvn}n, légontew, &Ihsoû, \pistáta, \léhson =mâw. 14 Kaì †dWneÂ p en a[toîw, Poreuyén t ew \p i d eí j a t e eautoùw toîw ¥ereûsin.Kaì \géneto \n t! øpágein a[toúw, \kayarísyhsan. 15 E<w dè \ja[tôn, †dWn –ti †áyh, øpéstrecen, metà fvnêw megálhwdojázvn tòn yeó n : 16 kaì ¡pesen \pì prósvpon parà toùwpó d a w a[toû, e[xaristôn a[t!: kaì a[tòw ‘n Samareíthw.17 &A p o k r i y e ì w dè ` &Ihsoûw eÂpen, O[xì o¥ dék a \k a ya r í s yh s a n ;O¥ dè \n n éa poû; 18 O[x eøréyh s a n øpostrécantew doûnaidójan t! ye! , e† m| ` ˙llogen|w o˚tow, 19 kaì eÂpen a[t!,&Anastàw poreúou: = pístiw sou sésvkén se.

20 &E p er v t h y e ì w dè øpò tôn Farisaívn, póte ¡rxet a i =basileía toû yeo û , ˙pekríyh a[toîw kaì eÂpen, O[k ¡rxet a i =basileía toû yeo û metà parathr}sevw: 21 o[dè \roûsin, &Idoù@de, æ, &Idoù \keî. &Idoù gár, = basileía toû yeo û \n t ò w ømôn\stín.

17.5 eÂpon ♦ eÂpan17.6 taút+ ♦ ˆtaút+˜17.7 \reî ♦ \reî a[t!17.9 xárin ¡xei ♦ ¡xei xárin17.9 \keín~ ♦ —17.9 o[ dokô ♦ —

17.10 –ti $o •feílomen ♦ $o &vfeílomen17.11 a[tòn ♦ —17.11 mésou ♦ méson17.12 a[t! ♦ â[t!˜17.16 Samareíthw ♦ Samaríthw17.21 &Idoù \keî ♦ &Ekeî

17.5 - 17.21



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OMO OMO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

170

22 EÂpen dè pròw toùw mayhtáw, &Eleúsontai =mérai –te\p i yu m } s et e mían tôn =merôn toû u¥oû toû ˙nyrQpou †deîn,kaì o[k ªcesye. 23 Kaì \roûsin ømîn, &Idoù @de, æ, &Idoù \keî:m| ˙pélyhte, mhdè diQjhte. 24 %V s p er gàr = ˙strap| =˙stráptousa \k têw øp' o[ranòn e†w t|n øp' o[ranòn lámpei,o%utv w ¡s t a i ` u¥òw toû ˙nyrQpou \n t_ =mérŸ a[toû.25 Prôton dè deî a[tòn pollà payeî n kaì ˙podokimasyênai˙pò têw geneâw taúthw. 26 Kaì kayWw \géneto \n taîw =méraiwNôe, o%utvw ¡stai kaì \n taîw =méraiw toû u¥oû toû ˙nyrQpou.27 *H s yi o n , ¡p i n o n , \g á m o u n , \j eg a m í z o n t o , ƒxri «w =mérawe† s ê l yen Nôe e†w t|n kibvtón, kaì ‘lyen ` kataklusmów, kaì˙pQlesen ßpantaw. 28 Ô moívw kaì qw \géneto \n taîw =méraiwLQt: æsyion, ¡pinon, “górazon, \pQloun, \fúteuon,Œkodóm o u n : 29 " dè =mérŸ \jêlyen LWt ˙pò Sodómvn, ¡brejenpûr kaì yeî o n ˙p' o[ranoû, kaì ˙pQlesen ßpantaw: 30 katàtaûta ¡stai " =mérŸ ` u¥òw toû ˙nyrQpou ˙pokalúptetai.31 &E n \k eí n + t_ =mérŸ, $ow ¡stai \pì toû dQmatow, kaì tà skeúha[toû \n t_ o†kíŸ, m| katabátv Órai a[tá: kaì ` \n t! ˙gr!`moívw m| \p i s t r ec á t v e† w tà •písv. 32 Mnhmoneúete têwgunaikòw LQt. 33 $O w \à n zht}s+ t|n cux|n a[toû sôsai˙polései a[t}n: kaì $ow \àn ˙polés+ a[t|n z~ogon}sei a[t}n.34 Légv ømîn, taút+ t_ nuktì ¡sontai dúo \pì klínhw miâw: e<wparalhfy}setai, kaì ` £terow ˙fey} s et a i . 35 Dúo ¡sontai˙l}yousai \pì tò a[tó: mía paralhfy}setai, kaì = etéra˙fey} s et a i . 36 37 Kaì ˙pokriyén t ew légousin a[t!, Poû,kúrie; Ô dè eÂpen a[toîw, %Opou tò sôma, \keî sunaxy} s o n t a io¥ ˙etoí.

17.23 @de æ &Idoù \keî ♦ \keî ˆæ˜ &Idoù@de

17.24 = ˙stráptousa ♦ ˙stráptousa17.24 øp' o[ranòn e†w ♦ øpò tòn

o[ranòn e†w17.24 \n t_ =mérŸ a[toû ♦ ˆ\n t_ =mérŸ

a[toû˜17.27 \jegamízonto ♦ \gamízonto17.27 ßpantaw ♦ pántaw17.28 kaì qw ♦ kayWw17.29 ßpantaw ♦ pántaw17.30 taûta ♦ tà a[tà

17.31 t! ♦ —17.33 sôsai ♦ peripoi}sasyai17.33 kaì $ow \àn ♦ $ow d' ©n17.33 ˙polés+ a[t|n ♦ ˙polés+17.34 e<w paralhfy}setai ♦ ` e<w

paralhmfy}setai17.35 Dúo ¡sontai ♦ *Esontai dúo17.35 mía paralhfy}setai kaì = ♦ =

mía paralhmfy}setai = dè17.37 sunaxy}sontai o¥ ˙etoí ♦ kaì o¥

˙etoì \pisunaxy}sontai

17.22 - 17.37



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OMP OMPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

171

18 *El egen dè kaì par ab ol |n a[t oîw pròw tò deîn pánt ot eproseúxes ya i , kaì m| \kkakeîn, 2 légvn, Krit}w tiw ‘n

¡n tini pólei, tòn yeò n m| foboúmenow, kaì ƒnyrvpon m|\n t r ep ó m en o w: 3 x} r a dè ‘n \n t_ pólei \keín+, kaì ærxet o pròwa[tón, légousa, &Ekdíkhsón me ˙pò toû ˙ntidíkou mou. 4 Kaìo[k “yél h s en \p ì xr ó n o n : metà dè taûta eÂpen \n eaut!, E† kaìtòn yeòn o[ foboûmai, kaì ƒnyrvpon o[k \ntrépomai: 5 diá getò paréxei n moi kópon t|n x}ran taúthn, \kdik}sv a[t}n, ®nam| e†w télow \rxoménh øpopiáz+ me. 6 EÂpen dè ` kúriow,&A k o ú s a t e tí ` krit|w têw ˙dikíaw légei. 7 Ô dè yeò w o[ m|poi}s+ t|n \k d í k h s i n tôn \klektôn a[toû tôn boQntvn pròw poi}sei

a[tòn =méraw kaì nuktów, kaì makroyumôn \p' a[toîw; 8 Légvømîn –ti poi}sei t|n \kdíkhsin a[tôn \n táxei . Pl|n ` u¥òw toû˙nyrQpou \lyWn Óra eør}sei t|n pístin \pì têw gêw;

9 EÂpen dè prów tinaw toùw pepoiyótaw \f' eautoîw –ti e†sìndíkaioi, kaì \j o u yen o û n t a w toùw loipoúw, t|n parabol|ntaúthn: 10 *A n y r v p o i dúo ˙nébhsan e†w tò ¥erònproseújasyai: ` e<w Farisaîow, kaì ` £terow telQnhw. 11 ÔFarisaîow stayeì w pròw eautòn taûta proshúxet o , Ô yeów,e[ xa r i s t ô soi –ti o[k e†mì %vsper o¥ loipoì tôn ˙nyrQpvn,ßrpagew, ƒdikoi, moixoí, (h kaì qw o˚tow ` telQnhw. 12 Nhsteúvdìw toû sabbátou, ˙podekatô pánta –sa ktômai. 13 Kaì `telQnhw makróyen estWw o[k æyel en o[dè toùw •fyalmoùw e†wtòn o[ranòn \pârai, ˙ll' ¡tupten e†w tò stêyow a[toû, légvn,Ô yeów, ¥lásyhtí moi t! amartvl!. 14 Légv ømîn, katébho˚tow dedikaivménow e†w tòn oÂkon a[toû (h gàr \keînow: –ti pâw` øcôn eautòn tapeinvy}setai, ` dè tapeinôn eautònøcvy}setai.

15 Proséferon dè a[t! kaì tà bréfh, ®na a[tôn ßpthtai:†dóntew dè o¥ mayhtaì \petímhsan a[toîw. 16 Ô dè &Ihsoûwproskalesámenow a[tà eÂ p en , *A f e t e tà paidía ¡rxes ya i prów

18.1 kaì parabol|n ♦ parabol|n18.1 proseúxesyai ♦ proseúxesyai

a[toùw18.1 \kkakeîn ♦ \gkakeîn18.4 “yélhsen ♦ æyelen18.4 kaì ƒnyrvpon o[k ♦ o[dè

ƒnyrvpon18.5 øpopiáz+ ♦ øpvpiáz+18.7 pròw a[tòn ♦ a[t!18.7 makroyumôn ♦ makroyumeî

18.9 prów ♦ kaì prów18.13 Kaì ` ♦ ` dè18.13 e†w tòn o[ranòn \pârai ♦ \pârai

e†w tòn o[ranòn18.13 ¡tupten e†w ♦ ¡tupten18.14 (h gàr \keînow ♦ par' \keînon18.15 \petímhsan ♦ \petímvn18.16 proskalesámenow a[tà eÂpen ♦

prosekalésato a[tà légvn

18.1 - 18.16



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OMQ OMQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

172

me, kaì m| kvlúete a[tá: tôn gàr toioútvn \stìn = basileíatoû yeo û . 17 &A m | n légv ømîn, $ow \àn m| déjhtai t|n basileíantoû yeoû qw paidíon, o[ m| e†sély+ e†w a[t}n.

18 Kaì \phrQthsén tiw a[tòn ƒrxvn, légvn, Didáskale˙ga yé, tí poi}saw zv|n a†Qnion klhronom}sv; 19 EÂpen dèa[t! ` &Ihsoûw, Tí me lég ei w ˙gayón; O[deìw ˙gayów, e† m| e<w, `yeó w. 20 Tàw \ntolàw oÂdaw, M| moixeú s + w, m| foneús+w, m|kléc+w, m| ceu d o m a r t u r } s + w, tíma tòn patéra sou kaì t|nmhtéra sou. 21 Ô dè eÂpen, Taûta pánta \fulajámhn \kneóthtów mou. 22 &A k o ú s a w dè taûta ` &Ihsoûw eÂpen a[t!, *Eti£n soi leípei: pánta –sa ¡xei w pQlhson, kaì diádow ptvxoîw,kaì £jeiw yhsauròn \n o[ran!: kaì deûro, ˙koloúyei moi.23 Ô dè ˙koúsaw taûta perílupow \géneto: ‘n gàr ploúsiowsfó d r a . 24 &I d W n dè a[tòn ` &Ihsoûw perílupon genómenoneÂ p en , Pôw duskólvw o¥ tà xr}mata ¡xo n t ew e† s el eú s o n t a i e† wt|n basileían toû yeo û . 25 E[kopQteron gár \stin kámhlondià trumaliâw ]afídow e†selyeî n , (h ploúsion e†w t|nbasileían toû yeo û e† s el yeî n . 26 EÂpon dè o¥ ˙koúsantew, Kaìtíw dúnatai svyênai; 27 Ô dè eÂpen, Tà ˙dúnata parà˙nyrQpoiw dunatá \s t i n parà t! ye! . 28 EÂpen dè Pét r o w,&I d o ú , =meîw ˙f}kamen pánta, kaì “kolouy}samén soi. 29 Ô dèeÂ p en a[toîw, &Am|n légv ømîn –ti o[deíw \stin $ow ˙fêkeno†kían, (h goneîw, (h ˙delfoúw, (h gunaîka, (h ték n a , £n ek en têwbasileíaw toû yeo û , 30 $ow o[ m| ˙poláb+ pollaplasíona \nt! kair! toút~, kaì \n t! a†ôni t! \rxomén~ zv|n a†Qnion.

31 ParalabWn dè toùw dQdeka, eÂpen pròw a[toúw, &Idoú,˙nabaínomen e†w Îerosóluma, kaì telesy}setai pánta tàgegramména dià tôn profhtôn t! u¥! toû ˙nyrQpou.32 Paradoy}setai gàr toîw ¡yn es i n , kaì \mpaixy} s et a i , kaì

18.17 \àn ♦ ©n18.20 mhtéra sou ♦ mhtéra18.21 \fulajámhn ♦ \fúlaja18.21 mou ♦ —18.22 taûta ♦ —18.22 o[ran! ♦ ˆtoîw˜ o[ranoîw18.23 \géneto ♦ \gen}yh18.24 perílupon genómenon ♦

ˆperílupon genómenon˜18.24 e†seleúsontai ♦ —18.24 yeoû ♦ yeoû e†sporeúontai18.25 trumaliâw ]afídow ♦ tr}matow

belónhw18.26 EÂpon ♦ EÂpan18.27 \stin parà t! ye! ♦ parà t! ye!

\stin18.28 Pétrow ♦ ` Pétrow18.28 ˙f}kamen pánta kaì ♦ ˙féntew

tà Êdia18.29 goneîw ♦ gunaîka18.29 gunaîka ♦ goneîw18.30 o[ m| ˙poláb+ ♦ o[xì m|

ˆ˙po˜láb+18.31 Îerosóluma ♦ &Ierousal}m

18.17 - 18.32



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OMR OMRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

173

øbrisy}s et a i , kaì \mptusy}setai, 33 kaì mastigQsantew˙po k t en o û s i n a[tón: kaì t_ =mérŸ t_ trít+ ˙nast}setai.34 Kaì a[toì o[dèn toútvn sunêkan, kaì ‘n tò ]êma toûtokekrumménon ˙p' a[tôn, kaì o[k \gínvskon tà legómena.

35 &E g én et o dè \n t! \ggízein a[tòn e†w &IerixQ, tuflów tiw\k á yh t o parà t|n `dòn prosaitôn: 36 ˙koúsaw dè ªxloudiaporeuoménou, \punyáneto tí eÊh toûto. 37 &A p } g g e i l a n dèa[t! –ti &I h s o û w ` Nazvraîow parérxet a i . 38 Kaì \bóhsen,légvn, &Ihsoû, u¥è Dauíd, \léhsón me. 39 Kaì o¥ proágontew\p et í m v n a[t! ®na sivp}s+: a[tòw dè poll! mâllon ¡krazen,U¥è Dauíd, \léhsón me. 40 Stayeì w dè ` &Ihsoûw \kéleusena[tòn ˙xyê n a i pròw a[tón: \ggísantow dè a[toû \phrQthsena[tón, 41 légvn, Tí soi yél ei w poi}sv; Ô dè eÂpen, Kúrie, ®na˙nablécv. 42 Kaì ` &Ihsoûw eÂpen a[t!, &Anáblecon: = pístiwsou sésvkén se. 43 Kaì paraxrêma ˙néblecen, kaì “koloúyeia[t!, dojázvn tòn yeó n : kaì pâw ` laòw †dWn ¡dvken aÂnon t!ye!.

19 Kaì e†s el yWn di}r xet o t|n &IerixQ. 2 Kaì †doú, ˙n|r•nómati kaloúmenow Zakxaîow, kaì a[tòw ‘n

˙rxitelQnhw, kaì o˚tow ‘n ploúsiow. 3 Kaì \z}tei †deîn tòn&I h s o û n tíw \stin, kaì o[k “dúnato ˙pò toû ªxlou, –ti t_=likíŸ mikròw ‘n. 4 Kaì prodramWn ¡mprosyen ˙nébh \pìsukomvraían ®na Êd+ a[tón: –ti \k eí n h w ¡m el l en diérxes ya i . di' \keínhw

5 Kaì qw ‘lyen \pì tòn tópon, ˙nablécaw ` &I h s o û w eÂ d ena[tón, kaì eÂ p en pròw a[tón, Zakxaîe, speúsaw katábhyi:s}m er o n gàr \n t! oÊk~ sou deî me meî n a i . 6 Kaì speúsawkatébh, kaì øpedéjato a[tòn xaírvn. 7 Kaì †dóntew pántewdiegógguzon, légontew –ti Parà amartvl! ˙ndrì e†sêlyenkatalûsai. 8 Stayeì w dè Zakxaîow eÂpen pròw tòn kúrion,&I d o ú , tà =mísh tôn øparxóntvn mou, kúrie, dídvmi toîwptvxoîw: kaì eÊ tinów ti \sukofánthsa, ˙podídvmi tetraploûn.9 EÂpen dè pròw a[tòn ` &Ihsoûw –ti S}meron svthría t! oÊk~

18.35 prosaitôn ♦ \paitôn18.39 sivp}s+ ♦ sig}s+18.41 légvn ♦ —19.2 o˚tow ‘n ♦ a[tòw19.4 ¡mprosyen ♦ e†w tò ¡mprosyen19.4 sukomvraían ♦ sukomoréan

19.4 ¡mellen ♦ æmellen19.5 eÂden a[tón kaì ♦ —19.8 =mísh ♦ =mísiá mou19.8 mou kúrie ♦ kúrie19.8 dídvmi toîw ptvxoîw ♦ toîw

ptvxoîw dídvmi

18.33 - 19.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OMS OMS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

174

toút~ \géneto, kayóti kaì a[tòw u¥òw &Abraám \stin. 10 )Hlyengàr ` u¥òw toû ˙nyrQpou zhtêsai kaì sôsai tò ˙polvlów.

11 &A k o u ó n t v n dè a[tôn taûta, prosyeì w eÂ p en parabol}n,dià tò \ggùw a[tòn eÂnai Îerousal}m, kaì dokeîn a[toùw –tiparaxrêma méllei = basileía toû yeo û ˙nafaínesyai.12 EÂpen o{n, *Anyrvpów tiw e[gen|w \poreúyh e†w xQranmakrán , labeîn eaut! basileían, kaì øpostrécai.13 Kalésaw dè déka doúlouw eautoû, ¡dvken a[toîw déka mnâw,kaì eÂpen pròw a[toúw, Pragmateúsasye £vw ¡rxomai. 14 O¥ dèpolîtai a[toû \m í s o u n a[tón, kaì ˙pésteilan presbeían•písv a[toû, légontew, O[ yél o m en toûton basileûsai \f'=mâw. 15 Kaì \géneto \n t! \panelyeî n a[tòn labónta t|nba s i l eí a n , kaì eÂpen fvnhyênai a[t! toùw doúlouw toútouw,eÂpen

o< w ¡d v k en tò ˙rgúrion, ®na gn! tíw tí diepragmateúsato.16 Paregéneto dè ` prôtow, lég v n , Kúrie, = mnâ souproseirgásato dék a mnâw. 17 Kaì eÂpen a[t!, E{, ˙gayè doûle:–ti \n \laxíst~ pistòw \génou, Êsyi \jousían ¡xv n \p á n v dékapólevn. 18 Kaì ‘lyen ` deú t er o w, légvn, Kúrie, = mnâ sou\p o í h s en pénte mnâw. 19 EÂpen dè kaì toút~, Kaì sù gínou\p á n v pénte pólevn. 20 Kaì £terow ‘lyen , légvn, Kúrie, †doú, =mnâ sou, ÷n eÂ xo n ˙pokeiménhn \n soudarí~: 21 \f o b o ú m h n gárse, –ti ƒnyrvpow a[sthròw eÂ: aÊreiw $o o[k ¡yh k a w, kaìyer í z ei w $o o[k ¡speiraw. 22 Légei dè a[t!, &Ek toû stómatówso u krinô se, ponhrè doûle. *H dei w –ti \gW ƒnyrvpowa[s t h r ó w e† m i , aÊrvn $o o[k ¡yh k a , kaì yer í z v n $o o[k ¡speira:23 kaì dià tí o[k ¡dvkáw tò ˙rgúrión mou \pì trápezan, kaì \gW\l yW n sùn tók~ ©n ¡praja a[tó; 24 Kaì toîw parestôsin eÂpen,*A r a t e ˙p' a[toû t|n mnân, kaì dóte t! tàw déka mnâw ¡xo n t i .25 Kaì eÂpon a[t!, Kúrie, ¡xei dék a mnâw. 26 Légv gàr ømîn, –tipantì t! ¡xo n t i doy}setai: ˙pò dè toû m| ¡xo n t o w, kaì $o ¡xei

19.11 a[tòn eÂnai Îerousal}m ♦ eÂnai&Ierousal|m a[tòn

19.13 £vw ♦ \n >19.15 ¡dvken ♦ dedQkei19.15 gn! tíw tí diepragmateúsato ♦

gnoî tí diepragmateúsanto19.16 proseirgásato déka ♦ déka

proshrgásato19.17 E{ ♦ E{ge19.18 Kúrie = mnâ sou ♦ ^H mnâ sou

kúrie19.19 gínou \pánv ♦ \pánv gínou19.20 £terow ♦ ` £terow19.22 dè ♦ —19.23 tò ˙rgúrión mou ♦ mou tò

˙rgúrion19.23 kaì \gW ♦ k˙gW19.23 ¡praja a[tó ♦ a[tò ¡praja19.25 eÂpon ♦ eÂpan19.26 gàr ♦ —

19.10 - 19.26



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OMT OMTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

175

˙ry}setai ˙p' a[toû. 27 Pl|n toùw \xyr o ú w mou \keínouw, toùwm| yel } s a n t á w me basileûsai \p' a[toúw, ˙gágete @de, kaìkatasfájate ¡mprosyén mou.

28 Kaì e†pWn taûta, \poreúeto ¡mprosyen , ˙nabaínvn e†wÎerosóluma.

29 Kaì \géneto qw æggisen e†w Bhysfag| kaì Bhyanían Bhyfag|

pròw tò ªrow tò kaloúmenon &Elaiôn, ˙pésteilen dúo tônmayhtôn a[toû, 30 e† p Q n , Û p á g et e e† w t|n katénanti kQmhn:\n " e† s p o r eu ó m en o i eø r } s et e pôlon dedeménon, \f' $on o[deìwpQpote ˙nyrQpvn \káyisen: lúsantew a[tòn ˙gágete. 31 Kaì\á n tiw ømâw \rvtÅ, Dià tí lúete; O%utvw \reîte a[t! –ti Ôkúriow a[toû xreían ¡xei . 32 &A p e l y ó n t e w dè o¥ ˙pestalménoie˚ r o n kayWw eÂpen a[toîw. 33 Luóntvn dè a[tôn tòn pôlon,eÂ p o n o¥ kúrioi a[toû pròw a[toúw, Tí lúete tòn pôlon; 34 O¥ dèeÂ p o n , Ô kúriow a[toû xreían ¡xei . 35 Kaì ægagon a[tòn pròwtòn &Ihsoûn: kaì \pirrícantew eautôn tà ¥mátia \pì tòn pôlon,\p eb í b a s a n tòn &Ihsoûn. 36 Poreuoménou dè a[toû,øpestrQnnuon tà ¥mátia a[tôn \n t_ `d!. 37 &E g g í z o n t o w dèa[toû ædh pròw t_ katabásei toû ªrouw tôn &Elaiôn, ærjantoßpan tò plêyow tôn mayhtôn xaírontew a†neîn tòn yeò n fvn_megál+ perì pasôn @n eÂdon dunámevn, 38 légontew,

E[loghménow ` \rxó m en o w basileùw \n •nómati kuríou:e†r}nh \n o[ran!, kaì dója \n øcístoiw.

39 Kaí tinew tôn Farisaívn ˙pò toû ªxlou eÂpon pròwa[t ó n , Didáskale, \pitímhson toîw mayhtaîw sou. 40 Kaì˙pokri yeì w eÂ p en a[toîw, Lég v ømîn –ti, \àn o˚toi sivp}svsin,o¥ líyoi kekrájontai.

41 Kaì qw æggisen, †dWn t|n pólin, ¡klausen \p' a[t_,42 légvn –ti E† ¡gnvw kaì sú, kaí ge \n t_ =mérŸ sou taút+, tà

19.26 ˙p' a[toû ♦ —19.27 \keínouw ♦ toútouw19.27 ¡mprosyén ♦ a[toùw ¡mprosyén19.29 Bhysfag| kaì Bhyanían ♦

Bhyfag| kaì Bhyaníaˆn˜19.29 a[toû ♦ —19.30 e†pQn ♦ légvn19.30 lúsantew ♦ kaì lúsantew19.31 a[t! ♦ —19.33 eÂpon ♦ eÂpan19.34 eÂpon ♦ eÂpan –ti19.35 \pirrícantew eautôn ♦

\pirícantew a[tôn19.38 basileùw ♦ ` basileùw19.38 e†r}nh \n o[ran! ♦ \n o[ran!

e†r}nh19.39 eÂpon ♦ eÂpan19.40 a[toîw ♦ —19.40 –ti ♦ —19.40 sivp}svsin ♦ sivp}sousin19.40 kekrájontai ♦ krájousin19.41 a[t_ ♦ a[t}n19.42 kaì sú kaí ge ♦ —19.42 sou taút+ ♦ taút+ kaì sù

19.27 - 19.42



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OMU OMU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

176

pròw e†r}nhn sou: nûn dè \krúbh ˙pò •fyalmôn sou. 43 %O ti%hjousin =mérai \pì sé, kaì peribaloûsin o¥ \xyr o í souxá r a k á soi, kaì perikuklQsousín se, kaì sunéjousín sepán t o yen , 44 kaì \dafioûsín se kaì tà tékna sou \n soí, kaìo[k ˙f}sousin \n soì líyon \pì líy~: ˙ny' @n o[k ¡gnvw tònkairòn têw \piskopêw sou.

45 Kaì e†selyWn e†w tò ¥erón, ærjato \kbállein toùwpvloûntaw \n a[t! kaì ˙gorázontaw, 46 légvn a[toîw,Gégraptai, Ô oÂków mou oÂkow proseuxêw \stín: ømeîw dè a[tòn\p o i } s a t e sp}laion l+stôn. 47 Kaì ‘n didáskvn tò kay'=méran \n t! ¥er ! : o¥ dè ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw \z}touna[tòn ˙polésai, kaì o¥ prôtoi toû laoû: 48 kaì o[x e%uriskontò tí poi}svsin, ` laòw gàr ßpaw \jekrémato a[toû ˙koúvn.

20 Kaì \géneto \n miÅ tôn =merôn \keínvn, did ás k ont owa[toû tòn laòn \n t! ¥er ! kaì e[aggelizoménou,

\p és t h s a n o¥ ¥ereîw kaì o¥ grammateîw sùn toîw presbutéroiw,2 kaì e†pòn pròw a[tón, légontew, E†pè =mîn, \n poíŸ \jousíŸtaûta poieîw, (h tíw \stin ` doúw soi t|n \jousían taúthn;3 &A p o k r i y e ì w dè eÂpen pròw a[toúw, &Ervt}sv ømâw k˙gW £nalógon, kaì eÊ p a t é moi: 4 Tò báptisma &Ivánnou \j o[ranoû ‘n,(h \j ˙nyrQpvn; 5 O¥ dè sunelogísanto pròw eautoúw, lég o n t ew–ti &Eàn eÊpvmen, &Ej o[ranoû, \reî, Dià tí o[k \pisteúsatea[t!; 6 &E à n dè eÊpvmen, &Ej ˙nyrQpvn, pâw ` laòwkataliyásei =mâw: pep ei s m én o w gár \stin &Ivánnhn prof}thneÂ n a i . 7 Kaì ˙pekríyhsan m| e†dénai póyen . 8 Kaì ` &IhsoûweÂpen a[toîw, O[dè \gW légv ømîn \n poíŸ \jousíŸ taûta poiô.

9 *H r j a t o dè pròw tòn laòn légein t|n parabol|n taúthn:*A n y r v p o w \f ú t eu s en ˙mpelôna, kaì \jédoto a[tòn gevrgoîw,kaì ˙ped}mhsen xrónouw ¥kanoúw: 10 kaì \n kair! ˙pésteilenpròw toùw gevrgoùw doûlon, ®na ˙pò toû karpoû toû

19.42 e†r}nhn sou ♦ e†r}nhn19.43 peribaloûsin ♦ parembaloûsin19.44 \n soì líyon \pì líy~ ♦ líyon \pì

líyon \n soí19.45 \n a[t! kaì ˙gorázontaw ♦ —19.46 Ô ♦ Kaì ¡stai `19.46 \stín ♦ —20.1 \keínvn ♦ —

20.1 ¥ereîw ♦ ˙rxiereîw20.2 e†pòn pròw a[tón légontew E†pè ♦

eÂpan légontew pròw a[tón E†pòn20.3 £na ♦ —20.6 pâw ` laòw ♦ ` laòw ßpaw20.9 \fúteusen ♦ ˆtiw˜ \fúteusen20.9 \jédoto ♦ \jédeto20.10 \n ♦ —

19.43 - 20.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OMV OMVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

177

˙mpelônow dôsin a[t!: o¥ dè gevrgoì deírantew a[tòn\j a p és t ei l a n kenón. 11 Kaì proséyet o pémcai £teron doûlon:o¥ dè k˙keînon deírantew kaì ˙timásantew, \japésteilankenón. 12 Kaì proséyet o pémcai tríton: o¥ dè kaì toûtontraumatísantew \jébalon. 13 EÂpen dè ` kúriow toû˙mpelônow, Tí poi}sv; Pémcv tòn u¥ón mou tòn ˙gaphtón:Êsvw toûton †dóntew \ntrap}sontai. 14 &I d ó n t ew dè a[tòn o¥gevrgoì dielogízonto pròw eautoúw, lég o n t ew, O˚tów \stin `klhron ó m o w: deûte, ˙pokteínvmen a[tón, ®na =môn génhtai =klhr o n o m í a . 15 Kaì \kbalóntew a[tòn ¡jv toû ˙mpelônow,˙pékteinan. Tí o{n poi}sei a[toîw ` kúriow toû ˙mpelônow;16 &E l eú s et a i kaì ˙polései toùw gevrgoùw toútouw, kaì dQseitòn ˙mpelôna ƒlloiw. &Akoúsantew dè eÂpon, M| génoito. 17 Ôdè \mblécaw a[toîw eÂpen, Tí o{n \stin tò gegramménon toûto,Lí yo n $on ˙pedokímasan o¥ o†kodomoûntew, o˚tow \gen}yh e†wkefal|n gvníaw; 18 Pâw ` pesWn \p' \keînon tòn líyon,sunylasy}setai: \f' $on d' ©n pés+, likm}sei a[tón.

19 Kaì \z}thsan o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw \pibaleîn\p ' a[tòn tàw xeî r a w \n a[t_ t_ %vrŸ, kaì \fob}yhsan:¡g n v s a n gàr –ti pròw a[toùw t|n parabol|n taúthn eÂpen.20 Kaì parathr}santew ˙pésteilan \gkayét o u w,øpokrinoménouw eautoùw dikaíouw eÂnai, ®na \pilábvntaia[toû lógou, e†w tò paradoûnai a[tòn t_ ˙rx_ kaì t_ \jousíŸtoû =gemónow. 21 Kaì \phrQthsan a[tón, légontew, Didáskale,oÊdamen –ti •ryôw légeiw kaì didáskeiw, kaì o[ lambáneiwprósvpon, ˙ll' \p ' ˙lhyeí a w t|n `dòn toû yeo û didáskeiw.22 *E j es t i n =mîn Kaísari fóron doûnai, (h o·; 23 Katano}sawdè a[tôn t|n panourgían, eÂpen pròw a[toúw, Tí me pei r á z et e;24 &E p i d eí j a t é moi dhnárion: tínow ¡xei e†kóna kaì \pigraf}n;&A p o k r i y é n t e w dè eÂpon, Kaísarow. 25 Ô dè eÂpen a[toîw,

20.10 dôsin ♦ dQsousin20.10 deírantew a[tòn \japésteilan ♦

\japésteilan a[tòn deírantew20.11 pémcai £teron ♦ £teron pémcai20.12 pémcai tríton ♦ tríton pémcai20.13 †dóntew ♦ —20.14 eautoúw ♦ ˙ll}louw20.14 deûte ♦ —20.16 eÂpon ♦ eÂpan20.19 ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw ♦

grammateîw kaì o¥ ˙rxiereîw

20.19 \fob}yhsan ♦ \fob}yhsan tònlaón

20.19 t|n parabol|n taúthn eÂpen ♦eÂpen t|n parabol|n taúthn

20.20 e†w tò ♦ %vste20.22 =mîn ♦ =mâw20.23 Tí me peirázete ♦ —20.24 &Epideíjaté ♦ Deíjaté20.24 &Apokriyéntew dè eÂpon ♦ O¥ dè

eÂpan20.25 a[toîw ♦ pròw a[toúw

20.11 - 20.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ONM ONM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

178

&A p ó d o t e toínun tà Kaísarow Kaísari, kaì tà toû yeo û t! ye! .26 Kaì o[k Êsxusan \pilabésyai a[toû ]}matow \nantíon toûlaoû: kaì yaumásantew \pì t_ ˙pokrísei a[toû, \síghsan.

27 Proselyóntew dé tinew tôn Saddoukaívn, o¥˙nt i l ég o n t ew ˙nástasin m| eÂnai, \phrQthsan a[tón,28 légont ew, Didáskale, Mvsêw ¡gracen =mîn, \án tinow˙delfòw ˙poyán+ ¡xv n gunaîka, kaì o˚tow ƒteknow ˙poyán+,®na láb+ ` ˙delfòw a[toû t|n gunaîka, kaì \janast}s+spérma t! ˙delf! a[toû. 29 Ê p t à o{n ˙delfoì ‘san: kaì `prôtow labWn gunaîka, ˙péya n en ƒteknow: 30 kaì ¡laben `deúterow t|n gunaîka, kaì oøtòw ˙péya n en ƒteknow. 31 Kaì `trítow ¡laben a[t|n qsaútvw. ^Vsaútvw dè kaì o¥ eptá: o[katélipon tékna, kaì ˙péya n o n . 32 %U s t er o n dè pántvn˙péya n en kaì = gun}. 33 &E n t_ o{n ˙nastásei, tínow a[tôngí n et a i gun}; O¥ gàr eptà ¡sxon a[t|n gunaîka. 34 Kaì˙pokriyeì w eÂ p en a[toîw ` &Ihsoûw, O¥ u¥oì toû a†ônow toútougamoûsin kaì \kgamískontai: 35 o¥ dè katajivyén t ew toûa†ônow \keínou tuxeî n kaì têw ˙nastásevw têw \k nek r ô n o·tegamoûsin o·te \kgamízontai: 36 o·te gàr ˙poyaneîn ¡tidúnantai: †sággeloi gár e†sin, kaì u¥oí e†sin toû yeo û , têw˙nastásevw u¥oì ªntew. 37 %O ti dè \geírontai o¥ nekroí, kaìMvsêw \m}nusen \pì têw bátou, qw légei, Kúrion tòn yeò nMvüsêw

&A b r a à m kaì tòn yeò n &I s a à k kaì tòn yeò n &I a k Q b . 38 yeò w dèo[k ¡stin nekrôn, ˙llà zQntvn: pántew gàr a[t! zôsin.39 &A p o k r i y é n t e w dé tinew tôn grammatévn eÂpon, Didáskale,kalôw eÂpaw. 40 O[kéti dè \tólmvn \pervtÅn a[tòn o[dén.

41 EÂpen dè pròw a[toúw, Pôw légousin tòn xristòn u¥ònDauìd eÂnai; 42 Kaì a[tòw Dauìd légei \n bíbl~ calmôn, EÂpen

20.25 &Apódote toínun ♦ Toínun ˙pódote20.27 ˙ntilégontew ♦ ˆ˙nti˜légontew20.28 Mvsêw ♦ Mvüsêw20.28 ˙poyán+ ®na ♦ ” ®na20.30 ¡laben ♦ —20.30 t|n gunaîka kaì oøtòw ˙péyanen

ƒteknow ♦ —20.31 a[t|n qsaútvw ♦ a[t}n20.32 dè pántvn ♦ —20.32 ˙péyanen kaì = gun} ♦ kaì = gun|

˙péyanen20.33 &En t_ o{n ♦ ^H gun| o{n \n t_20.34 ˙pokriyeìw ♦ —20.34 \kgamískontai ♦ gamískontai

20.35 \kgamízontai ♦ gamízontai20.36 o·te ♦ o[dè20.36 toû ♦ —20.37 Mvsêw ♦ Mvüsêw20.37 kaì tòn yeòn &Isaàk ♦ kaì yeòn

&Isaàk20.37 kaì tòn yeòn &IakQb ♦ kaì yeòn

&IakQb20.39 eÂpon ♦ eÂpan20.40 dè ♦ gàr20.41 u¥òn Dauìd eÂnai ♦ eÂnai Dauìd

u¥ón20.42 Kaì a[tòw ♦ A[tòw gàr

20.26 - 20.42



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ONN ONNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

179

` kúriow t! kurí~ mou, Káyou \k dej i ô n mou, 43 £v w ©n yô toùw\xyr o ú w sou øpopódion tôn podôn sou. 44 Dauìd o{n kúriona[tòn kaleî, kaì pôw u¥òw a[toû \stin;

45 &A k o ú o n t o w dè pantòw toû laoû, eÂpen toîw mayhtaîwa[toû, 46 Proséxet e ˙pò tôn grammatévn tôn yel ó n t v nperipateîn \n stolaîw, kaì filoúntvn ˙spasmoùw \n taîw˙goraîw, kaì prvtokayed r í a w \n taîw sunagvgaîw, kaìprvtoklisíaw \n toîw deípnoiw: 47 o$i katesyíousin tàw o†kíawtôn xhrôn, kaì profásei makrà proseúxontai. O˚toil}contai perissóteron kríma.

21 &A n a b l é c a w dè eÂd en toùw bál l ont aw tà dôra a[t ône† w tò gazofulákion plousíouw: 2 eÂ d en dé tina kaì

x} r a n penixràn bállousan \keî dúo leptá, 3 kaì eÂpen,&A l h y ô w légv ømîn, –ti = x}ra = ptvx| a%uth pleîon pántvn¡b a l en : 4 ßpantew gàr o˚toi \k toû perisseúontow a[toîw¡b a l o n e† w tà dôra toû yeo û , a%uth dè \k toû øster}matowa[têw ßpanta tòn bíon $on eÂxen ¡balen.

5 Kaí tinvn legóntvn perì toû ¥eroû, –ti líyoiw kaloîw kaì˙nay}masin kekósmhtai, eÂpen, 6 Taûta $a yev r eî t e,\l eú s o n t a i =mérai \n a<w o[k ˙fey} s et a i líyow \pì líy~, $ow o[kataluy}setai. 7 &E p h r Q t h s a n dè a[tón, légontew,Didáska l e, póte o{n taûta ¡stai; Kaì tí tò shmeîon, –tanméll+ taûta gínesyai; 8 Ô dè eÂpen, Blépete m| planhyête:polloì gàr \l eú s o n t a i \p ì t! •nómatí mou, légontew $oti &EgQe† m i : kaí, Ô kairòw æggiken, m| o{n poreuyête •písv a[tôn.9 %O tan dè ˙koúshte polémouw kaì ˙katastasíaw, m|ptohyête: deî gàr taûta genésyai prôton, ˙ll' o[k e[yév w tòtélow.

10 Tóte ¡legen a[toîw, &Egery}setai ¡yn o w \p ì ¡yn o w, kaìbasileí a \p ì basileían: 11 seismoí te megáloi katà tópouw

20.42 ` ♦ —20.44 u¥òw a[toû ♦ a[toû u¥ów20.45 a[toû ♦ â[toû˜20.47 l}contai ♦ l}mcontai21.1 tà dôra a[tôn e†w tò

gazofulákion ♦ e†w tògazofulákion tà dôra a[tôn

21.2 kaì ♦ —21.2 dúo leptá ♦ leptà dúo

21.3 = ptvx| a%uth ♦ a%uth = ptvx|21.4 ßpantew ♦ pántew21.4 toû yeoû ♦ —21.4 ßpanta ♦ pánta21.8 $oti ♦ —21.8 o{n ♦ —21.10 \pì ¡ynow ♦ \p' ¡ynow21.11 katà tópouw kaì ♦ kaì katà

tópouw

20.43 - 21.11



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ONO ONO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

180

kaì limoì kaì loimoì ¡sontai, fóbhtrá te kaì shmeîa ˙p'o[ranoû megála ¡stai. 12 Prò dè toútvn pántvn \pibaloûsin\f ' ømâw tàw xeî r a w a[tôn, kaì diQjousin, paradidóntew e†wsunagvgàw kaì fulakáw, ˙goménouw \pì basileîw kaì=gemónaw, £neken toû •nómatów mou. 13 &A p o b } s e t a i dè ømîn e†wmartúrion. 14 Yésye o{n e†w tàw kardíaw ømôn m| promeletÅn˙pologhyênai: 15 \g W gàr dQsv ømîn stóma kaì sofían, " o[dun}sontai ˙nteipeîn o[dè ˙ntistênai pántew o¥ ˙ntikeímenoiømîn. 16 Paradoy}sesye dè kaì øpò gonévn kaì suggenôn kaìfílvn kaì ˙delfôn, kaì yanatQsousin \j ømôn. 17 Kaì ¡sesyemisoúmenoi øpò pántvn dià tò ªnomá mou. 18 Kaì yrìj \k têwkefalêw ømôn o[ m| ˙pólhtai. 19 &E n t_ øpomon_ ømônkt}sasye tàw cuxàw ømôn.

20 %O tan dè Êdhte kuklouménhn øpò stratopédvn t|nÎ er o u s a l } m , tóte gnôte –ti æggiken = \r}mvsiw a[têw. 21 Tóteo¥ \n t_ &IoudaíŸ feugétvsan e†w tà ªrh: kaì o¥ \n més ~ a[têw\k xv r e í t v s a n : kaì o¥ \n taîw xQraiw m| e†serxés yv s a n e† wa[t}n. 22 %O ti =mérai \kdik}sevw a˚taí e†sin, toû plhsyênaiplhrvyênai

pánta tà gegramména. 23 O[aì dè taîw \n gastrì \xo ú s a i w kaìtaîw yhlazoúsaiw \n \keínaiw taîw =méraiw: ¡stai gàr ˙nágkhmegálh \pì têw gêw, kaì •rg| \n t! la! toút~. 24 Kaìpesoûntai stómati maxaíraw, kaì a†xmalvtisy}sontai e†wpánta tà ¡yn h : kaì Îerousal|m ¡stai patouménh øpò \yn ô n ,ƒxri plhrvyôsin kairoì \yn ô n . 25 Kaì ¡stai shmeîa \n =lí~kaì sel}n+ kaì ƒstroiw, kaì \pì têw gêw sunox| \yn ô n \n˙poríŸ, “xoúshw yalásshw kaì sálou, 26 ˙pocuxóntvn˙nyrQpv n ˙pò fóbou kaì prosdokíaw tôn \perxoménvn t_o†koumén+: a¥ gàr dunámeiw tôn o[ranôn saleuy}sontai.27 Kaì tóte ªcontai tòn u¥òn toû ˙nyrQpou \rxómenon \nnefél+ metà dunámevw kaì dójhw pollêw. 28 &A r x o m é n v n dè

21.11 shmeîa ˙p' o[ranoû ♦ ˙p'o[ranoû shmeîa

21.12 sunagvgàw ♦ tàw sunagvgàw21.12 ˙goménouw ♦ ˙pagoménouw21.13 dè ♦ —21.14 Yésye o{n e†w tàw kardíaw ♦ Yéte

o{n \n taîw kardíaiw21.15 ˙nteipeîn o[dè ˙ntistênai

pántew ♦ ˙ntistênai (h ˙nteipeînßpantew

21.16 suggenôn kaì fílvn kaì ˙delfôn

♦ ˙delfôn kaì suggenôn kaìfílvn

21.20 t|n ♦ —21.23 dè ♦ —21.23 \n t! ♦ t!21.24 maxaíraw ♦ maxaírhw21.24 pánta tà ¡ynh ♦ tà ¡ynh pánta21.24 ƒxri ♦ ƒxri o˚21.25 ¡stai ♦ ¡sontai21.25 “xoúshw ♦ æxouw

21.12 - 21.28



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ONP ONPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

181

toútvn gínesyai, ˙nakúcate kaì \párate tàw kefalàw ømôn:dióti \ggízei = ˙polútrvsiw ømôn.

29 Kaì eÂpen parabol|n a[toîw, *Idete t|n sukên kaì pántatà déndra: 30 –tan probálvsin ædh, blépontew ˙f' eautônginQskete –ti ædh \ggùw tò yér o w \s t í n . 31 O%utvw kaì ømeîw,–tan Êdhte taûta ginómena, ginQskete –ti \ggúw \stin =basileía toû yeo û . 32 &A m | n légv ømîn –ti o[ m| parély+ =geneà a%uth, £vw ©n pánta génhtai. 33 Ô o[ranòw kaì = gêpareleúsontai, o¥ dè lógoi mou o[ m| parélyvsin.

34 Proséxet e dè eautoîw, m}pote barhyôsin ømôn a¥kardíai \n kraipál+ kaì méy+ kaì merímnaiw bivtikaîw, kaìa†fnídiow \f' ømâw \pist_ = =méra \keính: 35 qw pagìw gàr\p el eú s et a i \p ì pántaw toùw kayhménouw \pì prósvpon páshwtêw gêw. 36 &A g r u p n e î t e o{n \n pantì kair! deómenoi, ®nakatajivyête \kfugeîn pánta tà méllonta gínesyai, kaìstayênai ¡mprosyen toû u¥oû toû ˙nyrQpou.

37 )Hn dè tàw =méraw \n t! ¥er ! didáskvn: tàw dè núktaw\j er x ó m e n o w h[lízeto e†w tò ªrow tò kaloúmenon &Elaiôn.38 Kaì pâw ` laòw *vryrizen pròw a[tòn \n t! ¥er ! ˙koúeina[toû.

22 *Hggizen dè = eor t | tôn ˙zúmvn, = legoménh Pásxa.2 Ka ì \z } t o u n o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw tò pôw

˙nélvsin a[tón: \foboûnto gàr tòn laón.3 E†sêlyen dè Satanâw e†w &Ioúdan tòn \pikaloúmenon

&I s k a r i Q t h n , ªnta \k toû ˙riymoû tôn dQdeka. 4 Kaì ˙pelyWnsunelálhsen toîw ˙rxiereûsin kaì strathgoîw tò pôw a[tònparad! a[toîw. 5 Kaì \xá r h s a n , kaì sunéyen t o a[t! ˙rgúriondoûnai. 6 Kaì \jvmológhsen, kaì \z}tei e[kairían toûparadoûnai a[tòn a[toîw ƒter ªxlou.

7 )Hlyen dè = =méra tôn ˙zúmvn, \n " ¡dei yúesyai tòPásxa. 8 Kaì ˙pésteilen Pét r o n kaì &Ivánnhn, e†pQn,

21.33 parélyvsin ♦ pareleúsontai21.34 a†fnídiow \f' ømâw \pist_ ♦

\pist_ \f' ømâw a†fnídiow21.35 gàr \peleúsetai ♦

\peiseleúsetai gàr21.36 o{n ♦ dè21.36 katajivyête ♦ katisxúshte

21.36 pánta ♦ taûta pánta22.3 \pikaloúmenon ♦ kaloúmenon22.4 a[tòn parad! a[toîw ♦ a[toîw

parad! a[tón22.6 a[toîw ƒter ªxlou ♦ ƒter ªxlou

a[toîw22.7 \n ♦ ˆ\n˜

21.29 - 22.8



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ONQ ONQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

182

Poreu yén t ew etoimásate =mîn tò Pásxa, ®na fágvmen. 9 O¥ dèeÂ p o n a[t!, Poû yél ei w etoimásomen; 10 Ô dè eÂpen a[toîw,etoimásvmen

&I d o ú , e† s el yó n t v n ømôn e†w t|n pólin, sunant}sei ømînƒn yr v p o w kerámion %udatow bastázvn: ˙kolouy}sate a[t!e† w t|n o†kían o˚ e†sporeúetai. 11 Kaì \reîte t! o†kodespót+têw o†kíaw, Lég ei soi ` didáskalow, Poû \stin tò katáluma,–pou tò Pásxa met à tôn mayhtôn mou fágv; 12 K˙keînow ømîndeíjei ˙nQgeon méga \strvménon: \keî etoimásate.13 &A p e l y ó n t e w dè e˚ron kayWw eÊrhken a[toîw: kaì =toímasantò Pásxa.

14 Kaì –te \g én et o = %vra, ˙népesen, kaì o¥ dQdeka˙póstoloi sùn a[t!. 15 Kaì eÂpen pròw a[toúw, &EpiyumíŸ\p eyú m h s a toûto tò Pásxa fageîn mey' ømôn prò toû mepayeî n : 16 légv gàr ømîn –ti o[kéti o[ m| fágv \j a[toû, £vw–tou plhrvy_ \n t_ basileíŸ toû yeo û . 17 Kaì dejámenowpot}rion, e[xarist}saw eÂpen, Lábete toûto, kaì diamerísateeautoîw: 18 légv gàr ømîn –ti o[ m| pív ˙pò toû gen}matow têw˙mpélou, £vw –tou = basileía toû yeo û ¡l y+ . 19 Kaì labWnƒrton, e[xarist}saw ¡klasen, kaì ¡dvken a[toîw, lég v n ,Toûtó \stin tò sômá mou, tò øpèr ømôn didómenon: toûtopoieîte e†w t|n \m | n ˙námnhsin. 20 ^V s a ú t v w kaì tò pot}rionmetà tò deipnêsai, légvn, Toûto tò pot}rion = kain| diay}kh\n t! a®matí mou, tò øpèr ømôn \kxunómenon. 21 Pl|n †doú, =xeì r toû paradidóntow me met' \moû \pì têw trapézhw. 22 Kaì `mèn u¥òw toû ˙nyrQpou poreúetai katà tò qrisménon: pl|no[aì t! ˙nyrQp~ \keín~ di' o˚ paradídotai. 23 Kaì a[toìærjanto suzhteîn pròw eautoùw tò tíw ƒra eÊ h \j a[tôn `toûto méllvn prássein.

24 &E g én et o dè kaì filoneikía \n a[toîw tò tíw a[tôn dokeîeÂ n a i meízvn. 25 Ô dè eÂpen a[toîw, O¥ basileîw tôn \yn ô nkurieúousin a[tôn, kaì o¥ \jousiázontew a[tôn e[ergétai

22.9 eÂpon ♦ eÂpan22.9 etoimásomen ♦ etoimásvmen22.10 o˚ ♦ e†w ÷n22.12 ˙nQgeon ♦ ˙nágaion22.13 eÊrhken ♦ e†r}kei22.14 dQdeka ♦ —22.16 o[kéti ♦ —22.16 \j a[toû ♦ a[tò22.17 eautoîw ♦ e†w eautoúw

22.18 –ti ♦ ˆ–ti˜22.18 ˙pò ♦ ˙pò toû nûn ˙po22.18 –tou ♦ o˚22.20 ^Vsaútvw kaì tò pot}rion ♦ Kaì

tò pot}rion qsaútvw22.20 \kxunómenon ♦ \kxunnómenon22.22 Kaì ` mèn u¥òw ♦ %O ti ` u¥òw mèn22.22 poreúetai katà tò qrisménon ♦

katà tò qrisménon poreúetai

22.9 - 22.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ONR ONRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

183

kaloûntai. 26 Û m eî w dè o[x o%utvw: ˙ll' ` meízvn \n ømîngenésyv qw ` neQ t er o w: kaì ` =goúmenow qw ` diakonôn. 27 Tíwgàr meízvn, ` ˙nakeímenow (h ` diakonôn; O[xì ` ˙nakeímenow;&E g W dé e†mi \n més ~ ømôn qw ` diakonôn. 28 Û m eî w dé \ste o¥diamemenhkó t ew met' \moû \n toîw peirasmoîw mou: 29 k˙gWdiatíyem a i ømîn, kayWw diéyet ó moi ` pat}r mou, basileían,30 ®na \syíhte kaì pínhte \pì têw trapézhw mou kaì kayísesye mou \n t_

basileíŸ mou\p ì yr ó n v n , krínontew tàw dQdeka fulàw toû &Isra}l. 31 EÂpendè ` kúriow, Símvn, Símvn, †doú, ` Satanâw \j+t}sato ømâw,toû siniásai qw tòn sîton: 32 \g W dè \de}yhn perì soû, ®na m|\k l í p + = pístiw sou: kaì sú pote \pistrécaw st}rijon toùw \kleíp+

˙d el f o ú w sou. 33 Ô dè eÂpen a[t!, Kúrie, met à soû £toimówe† m i kaì e†w fulak|n kaì e† w yá n a t o n poreúesyai. 34 Ô dèeÂ p en , Légv soi, Pétre, o[ m} fvn}s+ s}meron ˙léktvr, prìn (htrìw ˙parn}s+ m} e†dénai me.

35 Kaì eÂpen a[toîw, %Ote ˙pésteila ømâw ƒter balantíoukaì p}raw kaì øpodhmátvn, m} tinow øster}sate; O¥ dè eÂpon,O[yen ó w. 36 EÂpen o{n a[toîw, &Allà nûn ` ¡xv n balántion˙rátv, `moívw kaì p}ran: kaì ` m| ¡xv n , pvl}sei tò ¥mátiona[toû, kaì ˙gorásei máxairan. 37 Légv gàr ømîn –ti ¡ti toûtotò gegramménon deî tel es yê n a i \n \moí, tò Kaì metà ˙nómvn\l o g í s yh : kaì gàr tà perì \moû télow ¡xei . 38 O¥ dè eÂpon,Kúrie, †doú, máxairai @de dúo. Ô dè eÂpen a[toîw, Îkanón\stin.

39 Ka ì \j el yW n \p o r eú yh katà tò ¡yo w e† w tò ªrow tôn&E l a i ô n : “koloúyhsan dè a[t! kaì o¥ mayhtaì a[toû.40 Genómenow dè \p ì toû tópou, eÂpen a[toîw, Proseúxes ye m|e† s el yeî n e† w peirasmón. 41 Kaì a[tòw ˙pespásyh ˙p' a[tônqseì líyou bol}n, kaì yeì w tà gónata proshúxet o , 42 légvn,

22.26 genésyv ♦ ginésyv22.27 e†mi \n més~ ømôn ♦ \n més~

ømôn e†mi22.30 \syíhte ♦ ¡syhte22.30 mou ♦ mou \n t_ basileíŸ mou22.30 kayísesye ♦ kay}sesye22.30 krínontew tàw dQdeka fulàw ♦

tàw dQdeka fulàw krínontew22.31 EÂpen dè ` kúriow ♦ —22.32 st}rijon ♦ st}rison22.34 o[ m} fvn}s+ ♦ o[ fvn}sei22.34 prìn (h ♦ £vw

22.34 ˙parn}s+ m} e†dénai me ♦ me˙parn}s+ e†dénai

22.35 balantíou ♦ ballantíou22.35 eÂpon ♦ eÂpan22.36 o{n ♦ dè22.36 balántion ♦ ballántion22.36 pvl}sei ♦ pvlhsátv22.36 ˙gorásei ♦ ˙gorasátv22.37 ¡ti ♦ —22.37 tà ♦ tò22.38 eÂpon ♦ eÂpan22.39 a[toû ♦ —

22.26 - 22.42



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ONS ONS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

184

Páter, e† boúlei, parenegkeîn tò pot}rion toûto ˙p' \moû:pl|n m| tò yél h m á mou, ˙llà tò sòn genésyv. 43 *V f yh dèginésyv

a[t! ƒggelow ˙p' o[ranoû \nisxúvn a[tón. 44 Kaì genómenow\n ˙gvníŸ, \ktenésteron proshúxet o . &E g én et o dè ` ¥drWwa[toû qseì yrómboi a®matow katabaínontew \pì t|n gên.45 Kaì ˙nastàw ˙pò têw proseuxêw, \lyWn pròw toùw mayhtàwe˚ r en a[toùw koimvménouw ˙pò têw lúphw, 46 kaì eÂpen a[toîw,Tí kayeú d et e; &A n a s t á n t e w proseúxes ye, ®na m| e†sélyhte e†wpeirasmón.

47 *E t i dé a[toû laloûntow, †doú, ªxlow, kaì ` legómenow&I o ú d a w, e< w tôn dQdeka, pro}rxet o a[toúw, kaì æggisen t!&I h s o û filêsai a[tón. 48 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t!, &Ioúda,fil}mati tòn u¥òn toû ˙nyrQpou paradídvw; 49 &I d ó n t ew dè o¥perì a[tòn tò \sómenon eÂpon a[t!, Kúrie, e† patájomen \nmaxaírŸ; 50 Kaì \pátajen e<w tiw \j a[tôn tòn doûlon toû˙r xi er év w, kaì ˙feîlen a[toû tò o{w tò dejión. 51 &A p o k r i y e ì wdè ` &I h s o û w eÂ p en , &E â t e £v w toútou. Kaì acámenow toû &vtíoua[toû, †ásato a[tón. 52 EÂpen dè ` &Ihsoûw pròw toùwparagenoménouw \p' a[tòn ˙rxiereîw kaì strathgoùw toû ¥eroûkaì presbutérouw, ^Vw \pì l+st|n \jelhlúyate metàmaxairôn kaì júlvn; 53 Kay' =méran ªntow mou mey' ømôn \nt! ¥er!, o[k \jeteínate tàw xeî r a w \p ' \m é. &A l l ' a%uth ømôn\stìn = %vra, kaì = \jousía toû skótouw.

54 Sullabóntew dè a[tòn ægagon, kaì e†s}gagon a[tòn e†wtòn oÂkon toû ˙rxierévw. Ô dè Pét r o w “koloúyei makróyen .55 Â c á n t v n dè pûr \n més ~ têw a[lêw, kaì sugkayisántvna[tôn, \káyhto ` Pétrow \n més ~ a[tôn. 56 &I d o û s a dè a[tònpaidískh tiw kay}menon pròw tò fôw, kaì ˙tenísasa a[t!,eÂ p en , Kaì o˚tow sùn a[t! ‘n. 57 Ô dè “rn}sato a[tón, légvn,

22.42 parenegkeîn tò pot}rion toûto ♦parénegke toûto tò pot}rion

22.42 genésyv ♦ ginésyv22.43 *Vfyh ♦ ˆˆ*Vfyh22.44 &Egéneto dè ♦ kaì \géneto22.44 gên ♦ gên˜˜22.45 a[toùw koimvménouw ♦

koimvménouw a[toùw22.47 dé ♦ —22.48 Ô dè &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw dè22.49 eÂpon a[t! ♦ eÂpan22.49 maxaírŸ ♦ maxaír+22.50 tòn doûlon toû ˙rxierévw ♦ toû

˙rxierévw tòn doûlon22.50 a[toû tò o{w ♦ tò o{w a[toû22.51 a[toû ♦ —22.52 ` ♦ —22.52 \jelhlúyate ♦ \j}lyate22.53 ømôn \stìn ♦ \stìn ømôn22.54 a[tòn e†w tòn oÂkon ♦ e†w t|n

o†kían22.55 Acántvn ♦ Periacántvn22.55 a[tôn \káyhto ♦ \káyhto22.55 \n més~ a[tôn ♦ mésow a[tôn22.57 “rn}sato a[tón ♦ “rn}sato

22.43 - 22.57



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ONT ONTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

185

Gúnai, o[k oÂda a[tón. 58 Kaì metà braxù £terow †dWn a[tòn¡f h , Kaì sù \j a[tôn eÂ. Ô dè Pét r o w eÊ p en , *A n y r v p e , o[ke† m í . 59 Kaì diastáshw qseì %vraw miâw, ƒllow tiw diïsxurízeto,légvn, &Ep' ˙lhyeí a w kaì o˚tow met' a[toû ‘n: kaì gàrGalilaîów \stin. 60 EÂpen dè ` Pét r o w, *A n y r v p e , o[k oÂda $olégeiw. Kaì paraxrêma, ¡ti laloûntow a[toû, \fQnhsen˙léktvr. 61 Kaì strafeìw ` kúriow \néblecen t! Pét r ~ . Kaìøpemn}syh ` Pét r o w toû lógou toû kuríou, qw eÂpen a[t! –tiPrìn ˙léktora fvnêsai, ˙parn}s+ me tríw. 62 Kaì \jelyWn¡jv ` Pétrow ¡klausen pikrôw.

63 Kaì o¥ ƒndrew o¥ sunéxo n t ew tòn &Ihsoûn \népaizon a[t!,déront ew. 64 Kaì perikalúcantew a[tón, ¡tupton a[toû tòprósvpon , kaì \phrQtvn a[tón, légontew, Prof}teuson: tíw\s t i n ` paísaw se; 65 Kaì £tera pollà blasfhmoûntew ¡legone†w a[tón.

66 Kaì qw \géneto =méra, sun}xyh tò presbutérion toûlaoû, ˙rxiereîw kaì grammateîw, kaì ˙n}gagon a[tòn e†w tòsunédrion a[tôn, légontew, 67 E† sù eÂ ` xristów, e†pè =mîn.EÂpen dè a[toîw, &Eàn ømîn eÊpv, o[ m| pisteúshte: 68 \à n dèkaì \rvt}sv, o[ m| ˙pokriyêté moi, (h ˙polúshte. 69 &A p ò toûnûn ¡stai ` u¥òw toû ˙nyrQpou kay}menow \k dej i ô n têwdunámevw toû yeo û . 70 EÂpon dè pántew, Sù o{n eÂ ` u¥òw toûyeo û ; Ô dè pròw a[toùw ¡fh, Ûmeîw légete –ti \gQ e†mi. 71 O¥ dèeÂ p o n , Tí ¡ti xreían ¡xo m en marturíaw; A[toì gàr “koúsamen˙pò toû stómatow a[toû.

23 Kaì ˙nastàn ßpan tò plêyow a[tôn, ægagon a[tòn \pìtòn Piláton. 2 *H r j a n t o dè kathgoreîn a[toû,

légo n t ew, Toûton e%uromen diastréfonta tò ¡yn o w, kaìkvlúonta Kaísari fórouw didónai, légonta eautòn xristòn

22.57 Gúnai o[k oÂda a[tón ♦ O[k oÂdaa[tón gúnai

22.58 eÊpen ♦ ¡fh22.61 lógou ♦ ]}matow22.61 ˙parn}s+ ♦ s}meron ˙parn}s+22.62 ` Pétrow ♦ —22.63 tòn &Ihsoûn ♦ a[tòn22.64 ¡tupton a[toû tò prósvpon kaì

\phrQtvn a[tón ♦ \phrQtvn22.66 ˙rxiereîw ♦ ˙rxiereîw te22.66 ˙n}gagon ♦ ˙p}gagon22.67 e†pè ♦ e†pòn

22.68 kaì ♦ —22.68 moi (h ˙polúshte ♦ —22.69 ¡stai ♦ dè ¡stai22.70 EÂpon ♦ EÂpan22.71 eÂpon ♦ eÂpan22.71 xreían ¡xomen marturíaw ♦

¡xomen marturíaw xreían23.2 e%uromen ♦ e%uramen23.2 ¡ynow ♦ ¡ynow =môn23.2 Kaísari fórouw ♦ fórouw

Kaísari23.2 légonta ♦ kaì légonta

22.58 - 23.2



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ONU ONU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

186

ba s i l éa eÂ n a i . 3 Ô dè Pilátow \phrQthsen a[tón, légvn, Sù eÂ` basileùw tôn &Ioudaívn; Ô dè ˙pokriyeì w a[t! ¡fh, Sùlégeiw. 4 Ô dè Pilátow eÂpen pròw toùw ˙rxiereîw kaì toùwªxlo u w, O[dèn eørískv aÊtion \n t! ˙nyrQp~ toút~. 5 O¥ dè\p í s xu o n , légontew –ti &Anaseíei tòn laón, didáskvn kay'–lh w têw &Ioudaíaw, ˙rjámenow ˙pò têw Galilaíaw £vw @de.6 Pilátow dè ˙koúsaw Galilaían \p h r Q t h s en e† ` ƒnyrvpowGalilaîów \stin. 7 Kaì \pignoùw –ti \k têw \jousíaw ^Hrœdou\s t í n , ˙népemcen a[tòn pròw ^Hrœdhn, ªnta kaì a[tòn \nÎerosolúmoiw \n taútaiw taîw =méraiw.

8 Ô dè ^Hrœdhw †dWn tòn &I h s o û n \xá r h lían: ‘n gàr yél v n\j ¥kanoû †deîn a[tón, dià tò ˙koúein pollà perì a[toû: kaìælpizén ti shmeîon †deîn øp' a[toû ginómenon. 9 &E p h r Q t a dèa[tòn \n lógoiw ¥kanoîw: a[tòw dè o[dèn ˙pekrínato a[t!.10 E¥st}keisan dè o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw, e[tónvwkathgoroûntew a[toû. 11 &E j o u yen } s a w dè a[tòn ` ^Hrœdhwsùn toîw strateúmasin a[toû, kaì \mpaíjaw, per i b a l W n a[tòn\s yê t a lamprán, ˙népemcen a[tòn t! Pilát~. 12 &E g én o n t o dèfíloi – te Pilátow kaì ` ^Hrœdhw \n a[t_ t_ =mérŸ met'˙ll}lvn: proüpêrxon gàr \n ¡xyrŸ ªntew pròw eautoúw.

13 Pilátow dè sugkalesámenow toùw ˙rxiereîw kaì toùwƒrxontaw kaì tòn laón, 14 eÂ p en pròw a[toúw, Proshnégkatémoi tòn ƒnyrvpon toûton, qw ˙postréfonta tòn laón: kaì†doú, \gW \nQpion ømôn ˙nakrínaw o[dèn e˚ron \n t! ˙nyrQp~toút~ aÊtion @n kathgoreîte kat' a[toû: 15 ˙ll' o[dè^H r œ d h w: ˙népemca gàr ømâw pròw a[tón, kaì †doú, o[dènƒjion yanátou \stìn pepragménon a[t!. 16 Paideúsaw o{na[tòn ˙polúsv. 17 &A n á g k h n dé eÂxen ˙polúein a[toîw katàeort|n £na. 18 &A n é k r a j a n dè pamplhyeí , légontew, AÂretoûton, ˙póluson dè =mîn Barabbân: 19 –stiw ‘n dià stásintinà genoménhn \n t_ pólei kaì fónon beblhménow e†w fulak}n.

23.3 \phrQthsen ♦ “rQthsen23.5 ˙rjámenow ♦ kaì ˙rjámenow23.6 Galilaían ♦ —23.8 yélvn \j ¥kanoû ♦ \j ¥kanôn

xrónvn yélvn23.8 pollà ♦ —23.11 ` ♦ ˆkaì˜ `23.11 a[tòn \syêta ♦ \syêta23.12 Pilátow kaì ` ^Hrœdhw ♦

^Hrœdhw kaì ` Pilâtow

23.12 eautoúw ♦ a[toúw23.14 o[dèn ♦ o[yèn23.15 ˙népemca gàr ømâw pròw a[tón ♦

˙népemcen gàr a[tòn pròw =mâw23.17 —23.18 &Anékrajan ♦ &Anékragon23.18 Barabbân ♦ tòn Barabbân23.19 beblhménow e†w fulak}n ♦

blhyeìw \n t_ fulak_

23.3 - 23.19



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ONV ONVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

187

20 Pálin o{n ` Pilátow prosefQnhsen, yél v n ˙polûsai tòn&I h s o û n . 21 O¥ dè \pefQnoun, légontew, Staúrvson, staúrvsona[tó n . 22 Ô dè tríton eÂpen pròw a[toúw, Tí gàr kakòn\p o í h s en o˚tow; O[dèn aÊtion yanátou e˚ron \n a[t!:paideúsaw o{n a[tòn ˙polúsv. 23 O¥ dè \pékeinto fvnaîwmeg á l a i w, a†toúmenoi a[tòn staurvyênai: kaì katísxuon a¥fvna ì a[tôn kaì tôn ˙rxierévn. 24 Ô dè Pilátow \pékrinengenésyai tò aÊthma a[tôn. 25 &A p é l u s e n dè tòn dià stásin kaìfónon beblhménon e†w t|n fulak}n, $on &+toûnto: tòn dè &Ihsoûnparédvken t! yel}mati a[tôn.

26 Kaì qw ˙p}gagon a[tón, \pilabómenoi Símvnów tinowKurhnaíou \rxoménou ˙p' ˙groû, \péyh k a n a[t! tòn staurón,férein ªpisyen toû &Ihsoû.

27 &H k o l o ú yei dè a[t! polù plêyow toû laoû, kaì gunaikôna$i kaì \kóptonto kaì \yr } n o u n a[tón. 28 Strafeìw dè pròwa[tàw ` &I h s o û w eÂ p en , Yugatérew Îerousal}m, m| klaíete \p'\m é, pl|n \f' eautàw klaíete kaì \pì tà tékna ømôn. 29 %O ti†doú, ¡rxontai =mérai \n a<w \roûsin, Makáriai a¥ steîrai,kaì koilíai a$i o[k \génnhsan, kaì mastoì o$i o[k \y} l a s a n .30 Tóte ƒrjontai légein toîw ªresin, Pésete \f' =mâw: kaì toîwbou n o î w, Kalúcate =mâw. 31 %O ti e† \n t! øgr! júl~ taûtapoioûsin, \n t! jhr! tí génhtai;

32 *H g o n t o dè kaì £teroi dúo kakoûrgoi sùn a[t!˙naireyênai.

33 Kaì –te ˙pêlyon \pì tòn tópon tòn kaloúmenon Kraníon,\k eî \s t a ú r v s a n a[tón, kaì toùw kakoúrgouw, $on mèn \kdejiôn, $on dè \j ˙risterôn. 34 Ô dè &Ihsoûw ¡legen, Páter,ƒfew a[toîw: o[ gàr oÊdasin tí poioûsin. Diamerizómenoi dè tà¥mátia a[toû, ¡balon klêron. 35 Kaì e¥st}kei ` laòw yev r ô n .&E j em u k t } r i z o n dè kaì o¥ ƒrxontew sùn a[toîw, lég o n t ew,

23.20 o{n ♦ dè23.20 prosefQnhsen ♦ prosefQnhsen

a[toîw23.21 Staúrvson staúrvson ♦

Staúrou staúrou23.23 kaì tôn ˙rxierévn ♦ —23.24 Ô dè ♦ Kaì23.25 t|n ♦ —23.26 Símvnów tinow Kurhnaíou

\rxoménou ♦ Símvná tinaKurhnaîon \rxómenon

23.27 kaì \kóptonto ♦ \kóptonto23.28 ` ♦ ˆ`˜23.29 koilíai a$i o[k ♦ a¥ koilíai a$i o[k23.29 \y}lasan ♦ ¡yrecan23.32 dúo kakoûrgoi ♦ kakoûrgoi dúo23.33 ˙pêlyon ♦ ‘lyon23.34 Ô ♦ ˆˆÔ23.34 poioûsin ♦ poioûsin˜˜23.34 klêron ♦ kl}rouw23.35 sùn a[toîw ♦ —

23.20 - 23.35



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OOM OOM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

188

*A l l o u w ¡s v s en , svsátv eautón, e† o˚tów \stin ` xristów, `toû yeo û \k l ek t ó w. 36 &E n ép a i z o n dè a[t! kaì o¥ stratiôtai,proserxómenoi kaì ªjow prosférontew a[t!, 37 kaì légontew,E† sù eÂ ` basileùw tôn &Ioudaívn, sôson seautón. 38 )Hn dèkaì \pigraf| gegramménh \p' a[t! grámmasin Êllhnikoîw kaì^R v m a ï k o î w kaì Êbraïkoîw, O˚tów \stin ` basileùw tôn&Ioudaívn.

39 E<w dè tôn kremasyén t v n kakoúrgvn \blasf}mei a[tón,légvn, E† sù eÂ ` xristów, sôson seautòn kaì =mâw.40 &A p o k r i y e ì w dè ` £terow \petíma a[t!, légvn, O[dè fob_ sùtòn yeó n , –ti \n t! a[t! krímati eÂ; 41 Kaì =meîw mèn dikaívw,ƒjia gàr @n \prájamen ˙polambánomen: o˚tow dè o[dènƒtopon ¡prajen. 42 Kaì ¡legen tŒ &Ihsoû, Mn}syhtí mou, kúrie,–tan ¡ly+w \n t+ basileíŸ sou. 43 Kaì eÂpen a[t! ` &Ihsoûw,&Am|n légv soi, s}meron met' \moû ¡s+ \n t! paradeís~.

44 )Hn dè qseì %vra £kth, kaì skótow \géneto \f' –lhn t|ngên £vw %vraw \náthw. 45 Kaì \skotísyh ` %hliow, kaì \sxísyh tòkatapétasma toû naoû méson. 46 Kaì fvn}saw fvn_ megál+ `&I h s o û w eÂ p en , Páter, e†w xeî r á w sou paray}somai tò pneûmámou: kaì taûta e†pWn \jépneusen. 47 &I d W n dè ` ekatóntarxowtò genómenon, \dójasen tòn yeó n , légvn, *Ontvw ` ƒnyrvpowo˚tow díkaiow ‘n. 48 Kaì pántew o¥ sumparagenómenoi ªxloi \pìt|n yev r í a n taúthn, yev r o û n t ew tà genómena, túptonteweautôn tà st}yh øpéstrefon. 49 E¥st}keisan dè pántew o¥gnvstoì a[toû makróyen , kaì gunaîkew a¥ sunakolouy}sasaia[t! ˙pò têw Galilaíaw, `rôsai taûta.

23.35 ` toû yeoû ♦ toû yeoû `23.36 &Enépaizon ♦ &Enépaijan23.36 kaì ªjow ♦ ªjow23.38 gegramménh ♦ —23.38 grámmasin Êllhnikoîw kaì

^Rvmaïkoîw kaì Êbraïkoîw O˚tów\stin ♦ —

23.38 &Ioudaívn ♦ &Ioudaívn o˚tow23.39 E† sù ♦ O[xì sù23.40 \petíma a[t! légvn ♦ \pitimôn

a[t! ¡fh23.42 tŒ &Ihsoû Mn}syhtí ♦ &Ihsoû

mn}syhtí23.42 kúrie ♦ —23.42 \n t+ basileíŸ ♦ e†w t|n

basileían

23.43 ` &Ihsoûw ♦ —23.43 légv soi ♦ soi légv23.44 )Hn dè ♦ Kaì ‘n ædh23.45 Kaì \skotísyh ` %hliow ♦ Toû

=líou \klipóntow23.45 kaì \sxísyh ♦ \sxísyh dè23.46 paray}somai ♦ paratíyemai23.46 kaì taûta ♦ toûto dè23.47 ekatóntarxow ♦ ekatontárxhw23.47 \dójasen ♦ \dójazen23.48 yevroûntew ♦ yevr}santew23.48 eautôn ♦ —23.49 a[toû ♦ a[t! ˙pò23.49 sunakolouy}sasai ♦

sunakolouyoûsai

23.36 - 23.49



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OON OONpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

189

50 Kaì †doú, ˙n|r •nómati &Ivs}f, bouleut|w øpárxvn,˙n|r ˙gayòw kaì díkaiow — 51 o˚tow o[k ‘nsugkatateyei m én o w t_ boul_ kaì t_ prájei a[tôn — ˙pò&A r i m a y a í a w pólevw tôn &Ioudaívn, $ow kaì prosedéxet o kaìa[tòw t|n basileían toû yeo û : 52 o˚tow proselyWn t! Pilát~&+t}sato tò sôma toû &Ihsoû. 53 Kaì kayel W n a[tò \netúlijena[tò sindóni, kaì ¡yh k en a[tò \n mn}mati lajeut!, o˚ o[k ‘no[d ép v o[deìw keímenow. 54 Kaì =méra ‘n Paraskeu},sábbaton \péfvsken. 55 Katakolouy}sasai dè gunaîkew,a®tinew ‘san sunelhluyuîai a[t! \k têw Galilaíaw,\yeá s a n t o tò mnhmeîon, kaì qw \téyh tò sôma a[toû.56 Û p o s t r éc a s a i dè =toímasan ˙rQmata kaì múra. Kaì tò mènsábbaton =súxasan katà t|n \ntol}n.

24 T_ dè miÅ tôn sab b át vn, ªr yr ou bayéow, ‘lyon \pì bayévw

tò mnêma, férousai $a =toímasan ˙rQmata, kaí tinewsùn a[taîw. 2 e˚ r o n dè tòn líyon ˙pokekulisménon ˙pò toûmnhmeíou. 3 Kaì e†selyoûsai o[x e˚ron tò sôma toû kuríou&I h s o û . 4 Kaì \géneto \n t! diaporeîsyai a[tàw perì toútou,kaì †doú, ƒndrew dúo \pésthsan a[taîw \n \sy}sesin˙straptoúsaiw: 5 &E m f ó b v n dè genoménvn a[tôn, kaìklinousôn tò prósvpon e†w t|n gên, eÂpon pròw a[táw, Tízhteîte tòn zônta metà tôn nekrôn; 6 O[k ¡stin @de, ˙ll'“géryh: mn}syhte qw \lálhsen ømîn, ¡ti çn \n t_ GalilaíŸ,7 légvn –ti deî tòn u¥òn toû ˙nyrQpou paradoyênai e†w xeî r a w˙nyrQpvn amartvlôn, kaì staurvyênai, kaì t_ trít+ =mérŸ˙nastênai. 8 Kaì \mn}syhsan tôn ]hmátvn a[toû, 9 kaìøpostrécasai ˙pò toû mnhmeíou, ˙p}ggeilan taûta pántatoîw £ndeka kaì pâsin toîw loipoîw. 10 )Hsan dè = Magdalhn|María kaì &Ivánna kaì María &I a k Q b o u , kaì a¥ loipaì sùn = &IakQbou

23.50 øpárxvn ♦ øpárxvn ˆkaì˜23.51 kaì prosedéxeto kaì a[tòw ♦

prosedéxeto23.53 kayelWn a[tò ♦ kayelWn23.53 a[tò \n ♦ a[tòn \n23.53 o[dépv o[deìw ♦ o[deìw o·pv23.54 Paraskeu} ♦ Paraskeuêw kaì23.55 gunaîkew ♦ a¥ gunaîkew23.55 a[t! \k têw Galilaíaw ♦ \k têw

Galilaíaw a[t!24.1 bayéow ‘lyon \pì tò mnêma ♦

bayévw \pì tò mnêma ‘lyon

24.1 kaí tinew sùn a[taîw ♦ —24.3 Kaì e†selyoûsai ♦ E†selyoûsai

dè24.4 diaporeîsyai ♦ ˙poreîsyai24.4 \sy}sesin ˙straptoúsaiw ♦

\syêti ˙straptoús+24.5 tò prósvpon ♦ tà prósvpa24.5 eÂpon ♦ eÂpan24.6 ˙ll' ♦ ˙llà24.7 –ti deî tòn u¥òn toû ˙nyrQpou ♦

tòn u¥òn toû ˙nyrQpou –ti deî24.10 &IakQbou ♦ = &IakQbou

23.50 - 24.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OOO OOO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

190

a[taîw, a$i ¡legon pròw toùw ˙postólouw taûta. 11 Kaì\f á n h s a n \n Q p i o n a[tôn qseì lêrow tà ]}mata a[tôn, kaì“pís t o u n a[taîw. 12 Ô dè Pét r o w ˙nastàw ¡dramen \pì tòmnhmeîon, kaì parakúcaw blépei tà •yó n i a keímena móna: kaì˙pêlyen pròw eautòn yaumázvn tò gegonów.

13 Kaì †doú, dúo \j a[tôn ‘san poreuómenoi \n a[t_ t_=mérŸ e†w kQmhn ˙péxo u s a n stadíouw ej}konta ˙pòÎ er o u s a l } m , " ªnoma &Emmaoúw. 14 Kaì a[toì qmíloun pròw˙ll}lou w perì pántvn tôn sumbebhkótvn toútvn. 15 Kaì\g én et o \n t! `mileîn a[toùw kaì suzhteîn, kaì a[tòw ` &I h s o û w\g g í s a w suneporeúeto a[toîw. 16 O¥ dè •fyalmoì a[tôn\k r a t o û n t o toû m| \pignônai a[tón. 17 EÂpen dè pròw a[toúw,Tínew o¥ lógoi o˚toi o¬w ˙ntibállete pròw ˙ll}louwperipatoûntew, kaì \ste skuyrvpoí; 18 &A p o k r i y e ì w dè ` e< w, >ªnoma Kleopâw, eÂpen pròw a[tón, Sù mónow paroikeîwÎ er o u s a l } m , kaì o[k ¡gnvw tà genómena \n a[t_ \n taîw=méraiw taútaiw; 19 Kaì eÂpen a[toîw, Poîa; O¥ dè eÂpon a[t!,Tà perì &Ihsoû toû Nazvraíou, $ow \géneto ˙n|r prof}thwdunatòw \n ¡rg~ kaì lóg~ \nantíon toû yeo û kaì pantòw toûlaoû: 20 –pvw te parédvkan a[tòn o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ƒrxontew =môn e†w kríma yanátou, kaì \staúrvsan a[tón.21 ^H m eî w dè “lpízomen –ti a[tów \stin ` méllvn lutroûsyaitòn &Isra}l. &Allá ge sùn pâsin toútoiw tríthn taúthn =méranƒgei s}meron ˙f' o˚ taûta \géneto. 22 &A l l à kaì gunaîkéw tinew\j =môn \jésthsan =mâw, gen ó m en a i ªryriai \pì tò mnhmeîon:23 ka ì m| eøroûsai tò sôma a[toû, ‘lyon légousai kaì•ptasían ˙ggélvn evrakénai, o$i lég o u s i n a[tòn z_n. 24 Kaì˙pêlyón tinew tôn sùn =mîn \pì tò mnhmeîon, kaì e˚ron o%utvwkayWw kaì a¥ gunaîkew eÂpon: a[tòn dè o[k eÂdon. 25 Kaì a[tòweÂ p en pròw a[toúw, )V ˙nóhtoi kaì bradeîw t_ kardíŸ toûpisteúein \pì pâsin o<w \lálhsan o¥ profêtai: 26 o[xì taûta¡d ei payeî n tòn xristón, kaì e†selyeî n e† w t|n dójan a[toû;

24.10 a$i ¡legon ♦ ¡legon24.11 a[tôn kaì ♦ taûta kaì24.12 keímena ♦ —24.13 ‘san poreuómenoi \n a[t_ t_

=mérŸ ♦ \n a[t_ t_ =mérŸ ‘sanporeuómenoi

24.15 ` ♦ —

24.17 \ste ♦ \stáyhsan24.18 ` e<w > ªnoma ♦ e<w •nómati24.19 eÂpon ♦ eÂpan24.19 Nazvraíou ♦ Nazarhnoû24.21 sùn ♦ kaì sùn24.21 s}meron ♦ —24.22 ªryriai ♦ •ryrinaì

24.11 - 24.26



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OOP OOPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA LOUKAN

191

27 Kaì ˙rjámenow ˙pò Mvsévw kaì ˙pò pántvn tôn profhtôn,dihrm}neuen a[toîw \n pásaiw taîw grafaîw tà perì eautoû.28 Kaì æggisan e† w t|n kQmhn o˚ \poreúonto: kaì a[tòwprosepoieîto porrvtérv poreúesyai. 29 Kaì parebiásantoa[tón, légontew, Meî n o n mey' =môn, –ti pròw espéran \stín,kaì kékliken = =méra. Kaì e† s ê l yen toû meînai sùn a[toîw.30 Kaì \géneto \n t! katakliyênai a[tòn met' a[tôn, labWntòn ƒrton e[ l ó g h s en , kaì klásaw \pedídou a[toîw. 31 A[tôn dèdihnoíxyh s a n o¥ •fyalmoí, kaì \pégnvsan a[tón: kaì a[tòwƒf a n t o w \g én et o ˙p' a[tôn. 32 Kaì eÂpon pròw ˙ll}louw, O[xì= kardía =môn kaioménh ‘n \n =mîn, qw \lálei =mîn \n t_ `d!,kaì qw di}noigen =mîn tàw grafáw; 33 Kaì ˙nastántew a[t_ t_%vrŸ øpéstrecan e†w Îerousal}m, kaì e˚ron sunhyroisménouwtoùw £ndeka kaì toùw sùn a[toîw, 34 légontaw –ti &Hgéryh `kúriow ªntvw, kaì *vfyh Símvni. 35 Kaì a[toì \jhgoûnto tà \nt_ `d!, kaì qw \gnQsyh a[toîw \n t_ klásei toû ƒrtou.

36 Taûta dè a[tôn laloúntvn, a[tòw ` &Ihsoûw ¡sth \nmés~ a[tôn, kaì légei a[toîw, E†r}nh ømîn. 37 Ptohyén t ew dèkaì ¡mfoboi genómenoi \dókoun pneûma yev r eî n . 38 Kaì eÂpena[toîw, Tí tet a r a g m én o i \s t é, kaì dià tí dialogismoì˙nabaínousi n \n taîw kardíaiw ømôn; 39 *I d et e tàw xeî r á w moukaì toùw pódaw mou, –ti a[tòw \gQ e†mi: chlaf}saté me kaìÊdete, –ti pneûma sárka kaì •stéa o[k ¡xei , kayWw \mèyev r eî t e ¡xo n t a . 40 Kaì toûto e†pWn \pédeijen a[toîw tàwxeî r a w kaì toùw pódaw. 41 *E t i dè ˙pistoúntvn a[tôn ˙pò têwxa r â w kaì yaumazóntvn, eÂpen a[toîw, *Exet é ti brQsimon\n yá d e; 42 O¥ dè \pédvkan a[t! †xyú o w •ptoû mérow, kaì ˙pòmelissíou khríou. 43 Kaì labWn \nQpion a[tôn ¡fagen.

44 EÂpen dè a[toîw, O˚toi o¥ lógoi, o¬w \lálhsa pròw ømâw¡t i çn sùn ømîn, –ti deî plhrvyênai pánta tà gegramména \n

24.27 Mvsévw ♦ Mvüsévw24.27 dihrm}neuen ♦ dierm}neusen24.28 prosepoieîto porrvtérv ♦

prosepoi}sato porrQteron24.29 = ♦ ædh =24.32 eÂpon ♦ eÂpan24.32 \n =mîn ♦ ˆ\n =mîn˜24.32 kaì qw ♦ qw24.33 sunhyroisménouw ♦

“yroisménouw

24.34 &Hgéryh ` kúriow ªntvw ♦ ªntvw“géryh ` kúriow

24.36 ` &Ihsoûw ♦ —24.38 taîw kardíaiw ♦ t_ kardíŸ24.39 a[tòw \gQ e†mi ♦ \gQ e†mi a[tów24.40 \pédeijen ♦ ¡deijen24.42 kaì ˙pò melissíou khríou ♦ —24.44 a[toîw ♦ pròw a[toúw24.44 lógoi ♦ lógoi mou

24.27 - 24.44



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OOQ OOQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA LOUKAN

192

t! nóm~ Mvsévw kaì prof}taiw kaì calmoîw perì \moû.45 Tóte di}noijen a[tôn tòn noûn, toû suniénai tàw grafáw:46 kaì eÂpen a[toîw –ti O%utvw gégraptai, kaì o%utvw ¡dei payeî ntòn xristón, kaì ˙nastênai \k nek r ô n t_ trít+ =mérŸ, 47 kaìkhruxyê n a i \p ì t! •nómati a[toû metánoian kaì ƒfesinamartiôn e†w pánta tà ¡yn h , ˙rjámenon ˙pò Îerousal}m.48 Û m eî w dé \ste márturew toútvn. 49 Kaì †doú, \gW ˙postéllvt|n \paggelían toû patrów mou \f' ømâw: ømeîw dè kayísate \nt_ pólei Îerousal}m, £vw o˚ \ndúshsye dúnamin \j %ucouw.

50 &E j } g a g en dè a[toùw ¡jv £vw e†w Bhyanían: kaì \párawtà w xeî r a w a[toû e[lóghsen a[toúw. 51 Kaì \géneto \n t!e[ l o g e î n a[tòn a[toúw, diésth ˙p' a[tôn, kaì ˙neféreto e†wtòn o[ranón. 52 Kaì a[toì proskun}santew a[tón,øpéstrecan e†w Îerousal|m metà xarâw megálhw: 53 kaì ‘sandià pantòw \n t! ¥er ! , a†noûntew kaì e[logoûntew tòn yeó n .&Am}n.

24.44 Mvsévw kaì ♦ Mvüsévw kaì toîw24.46 kaì o%utvw ¡dei ♦ —24.47 kaì ƒfesin ♦ e†w ƒfesin24.47 ˙rjámenon ♦ ˙rjámenoi24.48 dé \ste ♦ —24.49 †doú ♦ ˆ†doù˜

24.49 Îerousal}m ♦ —24.49 dúnamin \j %ucouw ♦ \j %ucouw

dúnamin24.50 ¡jv £vw e†w ♦ ˆ¡jv˜ £vw pròw24.53 a†noûntew kaì ♦ —24.53 &Am}n ♦ —

24.45 - 24.53



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OOR OORpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

193

KATA IVANNHN

&En ˙rx_ ‘n ` lógow, kaì ` lógow ‘n pròw tòn yeón, kaì yeòw‘n ` lógow. 2 O˚tow ‘n \n ˙rx_ pròw tòn yeó n . 3 Pánta

di' a[toû \g én et o , kaì xvrìw a[toû \géneto o[dè £n $o gég o n en .4 &E n a[t! zv| ‘n, kaì = zv| ‘n tò fôw tôn ˙nyrQpvn, 5 kaì tòfôw \n t_ skotíŸ faínei, kaì = skotía a[tò o[ katélaben.6 &E g én et o ƒnyrvpow ˙pestalménow parà yeo û , ªnoma a[t!&I v á n n h w. 7 O˚tow ‘lyen e†w marturían, ®na martur}s+ perìtoû fvtów, ®na pántew pisteúsvsin di' a[toû. 8 O[k ‘n \keînowtò fôw, ˙ll' ®na martur}s+ perì toû fvtów. 9 )Hn tò fôw tò˙lhyinón, $o fvtízei pánta ƒnyrvpon \rxómenon e†w tònkósmon. 10 &E n t! kósm~ ‘n, kaì ` kósmow di' a[toû \géneto,kaì ` kósmow a[tòn o[k ¡gnv. 11 E†w tà Êdia ‘lyen , kaì o¥ Êdioia[tòn o[ parélabon. 12 %O soi dè ¡labon a[tón, ¡dvken a[toîw\j o u s í a n tékna yeo û genésyai, toîw pisteúousin e†w tò ªnomaa[toû: 13 o$i o[k \j a¥mátvn, o[dè \k yel } m a t o w sarków, o[dè\k yel}matow ˙ndrów, ˙ll' \k yeo û \g en n } yh s a n . 14 Kaì `lógow sàrj \g én et o , kaì \sk}nvsen \n =mîn — kaì \yea s á m eyat|n dójan a[toû, dójan qw monogenoûw parà patrów — pl}rhwxá r i t o w kaì ˙lhyeí a w. 15 &I v á n n h w martureî per ì a[toû, kaìkékragen lég v n , O˚tow ‘n $on eÂpon, Ô •písv mou \rxómenow¡m p r o s yén mou gégonen: –ti prôtów mou ‘n. 16 Kaì \k toûplhrQmatow a[toû =meîw pántew \lábomen, kaì xárin ˙ntìxá r i t o w. 17 %O ti ` nómow dià Mvsévw \dóyh, = xáriw kaì =˙l}yei a dià &Ihsoû xristoû \géneto. 18 Yeòn o[deìw eQrakenpQpote: ` monogen|w u¥ów, ` çn e†w tòn kólpon toû patrów,\keînow \jhg}sato.

19 Kaì a%uth \stìn = marturía toû &Ivánnou, –te ˙pésteilano¥ &Ioudaîoi \j Îerosolúmvn ¥ereîw kaì Leufitaw ®na\r v t } s v s i n a[tón, Sù tíw eÂ; 20 Kaì qmológhsen, kaì o[k“rn}sato : kaì qmológhsen –ti O[k e†mì \gW ` xristów. 21 Kaì“rQthsan a[tón, Tí o{n; &Hlíaw eÂ sú; Kaì légei, O[k e†mí. Ô

1.16 Kaì \k ♦ %O ti \k1.17 Mvsévw ♦ Mvüsévw1.18 ` monogen|w u¥ów ♦ monogen|w

yeòw

1.19 o¥ ♦ ˆpròw a[tòn˜ o¥1.20 O[k e†mì \gW ♦ &EgW o[k e†mì1.21 &Hlíaw eÂ sú ♦ Sú &Hlíaw eÂ



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OOS OOS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

194

prof}thw eÂ sú; Kaì ˙pekríyh, O·. 22 EÂpon o{n a[t!, Tíw eÂ;%I n a ˙pókrisin dômen toîw pémcasin =mâw. Tí lég ei w perìseautoû; 23 *E f h , &E g W fvn| boôntow \n t_ \r}m~, E[yúnatet|n `dòn kuríou, kayWw eÂpen &Hsafiaw ` prof}thw. 24 Kaì o¥˙pestalméno i ‘san \k tôn Farisaívn. 25 Kaì “rQthsana[tón, kaì eÂ p o n a[t!, Tí o{n baptízeiw, e† sù o[k eÂ ` xristów,o· t e &H l í a w, o·te ` prof}thw; 26 &A p e k r í y h a[toîw ` &Ivánnhwlégvn, &EgW baptízv \n %udati: mésow dè ømôn £sthken $on ømeîwo[k oÊdate. 27 A[tów \stin ` •písv mou \rxómenow, $ow¡m p r o s yé n mou gégonen: o˚ \gW o[k e†mì ƒjiow ®na lúsv a[toûtòn ¥mánta toû øpod}matow. 28 Taûta \n BhyaníŸ \génetopéran toû &Iordánou, –pou ‘n &Ivánnhw baptízvn.

29 T_ \paúrion blépei tòn &Ihsoûn \rxómenon pròw a[tón,blépei `&Ivánnhw

kaì légei, *Ide ` ˙mnòw toû yeo û , ` aÊrvn t|n amartían toûkósmou. 30 O˚tów \stin perì o˚ \gW eÂpon, &Opísv mou ¡rxet a i˙n|r $ow ¡mprosyén mou gégonen, –ti prôtów mou ‘n. 31 K˙gWo[k Ædein a[tón: ˙ll' ®na fanervy_ t! &Isra}l, dià toûto‘lyon \gW \n t! %udati baptízvn. 32 Kaì \martúrhsen &Ivánnhwlégvn –ti Teyéa m a i tò pneûma katabaînon qseì per i s t er à nqw

\j o[ranoû, kaì ¡meinen \p' a[tón. 33 K˙gW o[k Ædein a[tón:˙ll' ` pémcaw me baptízein \n %udati, \keînów moi eÂpen, &Ef' $on©n Êd+w tò pneûma katabaînon kaì ménon \p' a[tón, o˚tów\s t i n ` baptízvn \n pneúmati agí~. 34 K˙gW eQraka, kaìmemartúrhka –ti o˚tów \stin ` u¥òw toû yeoû.

35 T_ \paúrion pálin e¥st}kei ` &Ivánnhw, kaì \k tônmayhtôn a[toû dúo: 36 kaì \mblécaw t! &I h s o û peripatoûnti,légei, *Ide ` ˙mnòw toû yeo û . 37 Kaì ækousan a[toû o¥ dúomayhtaì laloûntow, kaì “koloúyhsan t! &Ihsoû. 38 Strafeìwdè ` &Ihsoûw kaì yea s á m en o w a[toùw ˙kolouyoûntaw, lég eia[toîw, Tí zhteîte; O¥ dè eÂpon a[t!, ^Rabbí — $o lég et a iermhn eu ó m en o n , Didáskale — poû méneiw; 39 Légei a[toîw,

1.22 EÂpon ♦ EÂpan1.24 o¥ ♦ —1.25 eÂpon ♦ eÂpan1.25 o·te &Hlíaw o·te ♦ o[dè &Hlíaw

o[dè1.26 dè ♦ —1.27 A[tów \stin ♦ —1.27 $ow ¡mprosyén mou gégonen ♦ —1.27 \gW o[k e†mì ♦ o[k e†mì ˆ\gW˜

1.28 &Ivánnhw ♦ ` &Ivánnhw1.30 perì ♦ øpèr1.31 t! %udati ♦ %udati1.32 qseì ♦ qw1.37 a[toû o¥ dúo mayhtaì ♦ o¥ dúo

mayhtaì a[toû1.38 eÂpon ♦ eÂpan1.38 ermhneuómenon ♦

meyermhneuómenon

1.22 - 1.39



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OOT OOTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

195

*E r xes ye kaì Êdete. )Hlyon kaì eÂdon poû ménei: kaì par' a[t!¡m ei n a n t|n =méran \keínhn: %vra ‘n qw dekáth. 40 )Hn&A n d r é a w ` ˙delfòw Símvnow Pétrou e<w \k tôn dúo tôn˙kousántvn parà &I v á n n o u kaì ˙kolouyhsántvn a[t!.41 Eørískei o˚tow prôtow tòn ˙delfòn tòn Êdion Símvna, kaìlégei a[t!, Eør}kamen tòn Mesían — – \stinmeyer m h n eu ó m en o n , Xristów. 42 Kaì ægagen a[tòn pròw tòn&I h s o û n . &E m b l éc a w a[t! ` &Ihsoûw eÂpen, Sù eÂ Símvn ` u¥òw &Emblécaw dè

&Ivnâ: sù klhy}s+ Khfâw — $o ermhneúetai Pétrow.43 T_ \paúrion “yél h s en \j el yeî n e† w t|n Galilaían, kaì

eø r í s k ei Fílippon, kaì légei a[t! ` &I h s o û w, &A k o l o ú y e i moi.44 )Hn dè ` Fílippow ˙pò Bhysaïdá, \k têw pólevw &Andréou kaìPétrou. 45 Eørískei Fílippow tòn Nayana}l, kaì légei a[t!,$O n ¡g r a c en Mvsêw \n t! nóm~ kaì o¥ profêtai eør}kamen,&I h s o û n tòn u¥òn toû &Ivs|f tòn ˙pò Nazarét. 46 Kaì eÂpena[t! Nayana}l, &Ek Nazarèt dúnataí ti ˙gayòn eÂnai; Légeia[t! Fílippow, *Erxou kaì Êde. 47 EÂden ` &Ihsoûw tònNaya n a | l \r xó m en o n pròw a[tón, kaì légei per ì a[toû, *Ide˙lhyôw &Israhlíthw, \n > dólow o[k ¡stin. 48 Légei a[t!Naya n a } l , Póyen me ginQskeiw; &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpena[t! , Prò toû se Fílippon fvnêsai, ªnta øpò t|n sukên,eÂ d ó n se. 49 &A p e k r í y h Naya n a } l kaì légei a[t!, ^Rabbí, sù eÂ` u¥òw toû yeo û , sù eÂ ` basileùw toû &Isra}l. 50 &A p e k r í y h&I h s o û w kaì eÂpen a[t!, %Oti eÂpón soi, eÂdón se øpokátv têwsukêw, pisteúeiw; Meí z v toútvn ªcei. 51 Kaì légei a[t!, &Am|n˙m|n légv ømîn, ˙p' ƒrti ªcesye tòn o[ranòn ˙ne~góta, kaìtoùw ˙ggélouw toû yeo û ˙nabaínontaw kaì katabaínontaw \pìtòn u¥òn toû ˙nyrQpou.

1.39 Êdete ♦ ªcesye1.39 )Hlyon kaì eÂdon ♦ )Hlyan o{n

kaì eÂdan1.41 prôtow ♦ prôton1.41 Mesían ♦ Messían1.42 Kaì ♦ —1.42 &Ivnâ ♦ &Ivánnou1.45 Mvsêw ♦ Mvüsêw

1.45 tòn u¥òn ♦ u¥òn1.46 Fílippow ♦ ˆ`˜ Fílippow1.49 Nayana}l kaì légei a[t! ♦ a[t!

Nayana}l1.49 eÂ ` basileùw ♦ basileùw eÂ1.50 eÂdón ♦ –ti eÂdón1.50 ªcei ♦ ªc+1.51 ˙p' ƒrti ♦ —

1.40 - 1.51



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OOU OOU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

196

2 Kaì t_ =mér Ÿ t_ trít+ gámow \géneto \n KanÅ têwGali l a í a w, kaì ‘n = m}thr toû &Ihsoû \keî: 2 \k l } yh dè

kaì ` &Ihsoûw kaì o¥ mayhtaì a[toû e†w tòn gámon. 3 Kaìøster}santow oÊnou, légei = m}thr toû &Ihsoû pròw a[tón,OÂ n o n o[k ¡xo u s i n . 4 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, Tí \moì kaì soí,gúnai; O·pv %hkei = %vra mou. 5 Légei = m}thr a[toû toîwdiakónoiw, %O ti ©n lég + ømîn, poi}sate. 6 )Hsan dè \keî ødríailíyinai ¢j keí m en a i katà tòn kayarismòn tôn &Ioudaívn,xv r o û s a i ˙nà metrhtàw dúo (h treîw. 7 Légei a[toîw ` &Ihsoûw,Gemísate tàw ødríaw %udatow. Kaì \gémisan a[tàw £vw ƒnv.8 Kaì lég ei a[toîw, &Antl}sate nûn, kaì férete t!˙rxitriklín~. Kaì ænegkan. 9 ^V w dè \geúsato ` ˙rxitríklinowtò %udvr oÂnon gegenhménon, kaì o[k Ædei póyen \stín — o¥ dèdiákonoi Ædeisan o¥ “ntlhkótew tò %udvr — fvneî tòn numfíon` ˙rxitríklinow, 10 kaì légei a[t!, Pâw ƒnyrvpow prôton tònkalòn oÂnon tíyhsin, kaì –tan meyu s yô s i n , tóte tòn \lássv:sù tet}rhkaw tòn kalòn oÂnon £vw ƒrti. 11 Taúthn \poíhsent| n ˙rx|n tôn shmeívn ` &Ihsoûw \n KanÅ têw Galilaíaw, kaì\f a n ér v s en t|n dójan a[toû: kaì \písteusan e†w a[tòn o¥mayhtaì a[toû.

12 Metà toûto katébh e†w Kapernaoúm, a[tòw kaì = m}thra[toû, kaì o¥ ˙delfoì a[toû, kaì o¥ mayhtaì a[toû: kaì \keî¡meinan o[ pollàw =méraw.

13 Kaì \ggùw ‘n tò Pásxa tôn &Ioudaívn, kaì ˙nébh e†wÎ er o s ó l u m a ` &Ihsoûw. 14 Kaì e˚ren \n t! ¥er ! toùwpvloûntaw bóaw kaì próbata kaì peristeráw, kaì toùwkermatistàw kayhménouw. 15 Kaì poi}saw fragéllion \ksxo i n í v n pántaw \jébalen \k toû ¥eroû, tá te próbata kaìtoùw bóaw: kaì tôn kollubistôn \jéxeen tò kér m a , kaì tàwtr a p éz a w ˙néstrecen: 16 kaì toîw tàw peristeràw pvloûsineÂ p en , *A r a t e taûta \nteûyen : m| poieîte tòn oÂkon toû patrówmou oÂkon \m p o r í o u . 17 &E m n } s yh s a n dè o¥ mayhtaì a[toû –tigegramménon \stín, Ô zêlow toû oÊkou sou katafágetaí me.

2.4 Légei ♦ ˆKaì˜ légei2.6 ødríai líyinai ¢j keímenai katà

♦ líyinai ødríai ¢j katà2.6 xvroûsai ♦ keímenai xvroûsai2.8 Kaì ænegkan ♦ o¥ dè ænegkan2.10 tóte ♦ —

2.11 t|n ˙rx|n ♦ ˙rx|n2.12 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoùm2.12 ˙delfoì a[toû ♦ ˙delfoì â[toû˜2.15 ˙néstrecen ♦ ˙nétrecen2.17 dè ♦ —

2.1 - 2.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OOV OOVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

197

18 &A p e k r í y h s a n o{n o¥ &Ioudaîoi kaì eÂpon a[t!, Tí shmeîondeiknúeiw =mîn, –ti taûta poieîw; 19 &A p e k r í y h &I h s o û w kaì eÂpena[toîw, Lúsate tòn naòn toûton, kaì \n trisìn =méraiw \gerôa[tón. 20 EÂpon o{n o¥ &Ioudaîoi, Tessarákonta kaì ¢j ¡tesinŒkodom}yh ` naòw o˚tow, kaì sù \n trisìn =méraiw \gereîwa[tón; 21 &E k eî n o w dè ¡legen per ì toû naoû toû sQmatow a[toû.22 %O te o{n “géryh \k nek r ô n , \m n } s yh s a n o¥ mayhtaì a[toû–ti toûto ¡l eg en : kaì \písteusan t_ graf_, kaì t! lóg~ >eÂpen ` &Ihsoûw.

23 ^V w dè ‘n \n toîw Îerosolúmoiw \n t! Pásxa, \n t_ eort_,polloì \písteusan e†w tò ªnoma a[toû, yev r o û n t ew a[toû tàshmeîa $a \poíei. 24 A[tòw dè ` &Ihsoûw o[k \písteuen eautòna[toîw, dià tò a[tòn ginQskein pántaw, 25 kaì –ti o[ xreíaneÂ x e n ®na tiw martur}s+ perì toû ˙nyrQpou: a[tòw gàr\gínvsken tí ‘n \n t! ˙nyrQp~.

3 )Hn dè ƒnyr vp ow \k tôn Faris aívn, Nikódhmow ªnomaa[t!, ƒrxvn tôn &Ioudaívn: 2 o˚tow ‘lyen pròw a[tòn tòn &Ihsoûn

nuktów, kaì eÂpen a[t!, ^Rabbí, oÊdamen –ti ˙pò yeo û\l } l u ya w didáskalow: o[deìw gàr taûta tà shmeîa dúnataipoieîn $a sù poieîw, \àn m| ” ` yeò w met' a[toû. 3 &A p e k r í y h `&I h s o û w kaì eÂpen a[t!, &Am|n ˙m|n légv soi, \àn m} tiwgennhy_ ƒnvyen , o[ dúnatai †deîn t|n basileían toû yeo û .4 Légei pròw a[tòn ` Nikódhmow, Pôw dúnatai ƒnyrvpowgennhyên a i gérvn *vn; M| dúnatai e†w t|n koilían têw mhtròwa[toû deúteron e†selyeî n kaì gennhyênai; 5 &A p e k r í y h&I h s o û w, &A m | n ˙m|n légv soi, \àn m} tiw gennhy_ \j %udatow kaìpneúmatow, o[ dúnatai e†selyeî n e† w t|n basileían toû yeo û .6 Tò gegennhménon \k têw sarkòw sárj \stin: kaì tògegennhménon \k toû pneúmatow pneûmá \stin. 7 M| yaumás+w–ti eÂpón soi, Deî ømâw gennhyênai ƒnvyen . 8 Tò pneûma –pouyél ei pneî, kaì t|n fvn|n a[toû ˙koúeiw, ˙ll' o[k oÂdaw póyen¡r xet a i kaì poû øpágei: o%utvw \stìn pâw ` gegennhménow \k toûpneúmatow. 9 &A p e k r í y h Nikódhmow kaì eÂpen a[t!, Pôw

2.18 eÂpon ♦ eÂpan2.20 EÂpon ♦ EÂpan2.20 Tessarákonta ♦ Tesserákonta2.20 Œkodom}yh ♦ o†kodom}yh2.22 > ♦ $on2.24 ` ♦ —

2.24 eautòn ♦ a[tòn3.2 taûta tà shmeîa dúnatai ♦

dúnatai taûta tà shmeîa3.3 ` ♦ —3.4 ` ♦ ˆ`˜

2.18 - 3.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OPM OPM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

198

dúnatai taûta genésyai; 10 &A p e k r í y h &I h s o û w kaì eÂpen a[t!,Sù eÂ ` didáskalow toû &Isra}l, kaì taûta o[ ginQskeiw;11 &A m | n ˙m|n légv soi –ti $o oÊdamen laloûmen, kaì $oevrákamen marturoûmen: kaì t|n marturían =môn o[lambánete. 12 E† tà \pígeia eÂpon ømîn kaì o[ pisteúete, pôw,\à n eÊ p v ømîn tà \pouránia, pisteúsete; 13 Kaì o[deìw˙nabébhken e†w tòn o[ranón, e† m| ` \k toû o[ranoû katabáw,` u¥òw toû ˙nyrQpou ` çn \n t! o[ran!. 14 Kaì kayWw Mvsêw%ucvsen tòn ªfin \n t_ \r}m~, o%utvw øcvyênai deî tòn u¥òn toû˙nyrQpou: 15 ®na pâw ` pisteúvn e†w a[tòn m| ˙pólhtai, ˙ll'¡x+ zv|n a†Qnion.

16 O%utvw gàr “gáphsen ` yeò w tòn kósmon, %vste tòn u¥òna[toû tòn monogenê ¡dvken, ®na pâw ` pisteúvn e†w a[tòn m|˙pólhtai, ˙ll' ¡x+ zv|n a†Qnion. 17 O[ gàr ˙pésteilen ` yeò wtòn u¥òn a[toû e†w tòn kósmon ®na krín+ tòn kósmon, ˙ll' ®nasvy_ ` kósmow di' a[toû. 18 Ô pisteúvn e†w a[tòn o[ krínetai:` dè m| pisteúvn ædh kékritai, –ti m| pepísteuken e†w tò ªnomatoû monogenoûw u¥oû toû yeo û . 19 A%uth dé \stin = krísiw, –ti tòfôw \l}luyen e†w tòn kósmon, kaì “gáphsan o¥ ƒnyrvpoimâllon tò skótow (h tò fôw: ‘n gàr ponhrà a[tôn tà ¡rga.20 Pâw gàr ` faûla prássvn miseî tò fôw, kaì o[k ¡rxet a ipròw tò fôw, ®na m| \legxy_ tà ¡rga a[toû. 21 Ô dè poiôn t|n˙l}yei a n ¡r xet a i pròw tò fôw, ®na fanervy_ a[toû tà ¡rga,–ti \n ye! \stin e†rgasména.

22 Metà taûta ‘lyen ` &Ihsoûw kaì o¥ mayhtaì a[toû e†w t|n&I o u d a í a n gên: kaì \keî diétriben met ' a[tôn kaì \báptizen.23 )Hn dè kaì &Ivánnhw baptízvn \n A†nWn \ggùw toû Sal}m,Saleím

–ti %udata pollà ‘n \keî: kaì paregínonto kaì \baptízonto.24 O·pv gàr ‘n beblhménow e†w t|n fulak|n ` &Ivánnhw.25 &E g én et o o{n z}thsiw \k tôn mayhtôn &Ivánnou metà&I o u d a í o u perì kayarismoû. 26 Kaì ‘lyon pròw tòn &Ivánnhnkaì eÂpon a[t!, ^Rabbí, $ow ‘n metà soû péran toû &Iordánou, >sù memartúrhkaw, Êde o˚tow baptízei, kaì pántew ¡rxontai

3.13 ` çn \n t! o[ran! ♦ —3.14 Mvsêw ♦ Mvüsêw3.15 e†w a[tòn ♦ \n a[t!3.15 m| ˙pólhtai ˙ll' ♦ —3.16 a[toû ♦ —

3.17 a[toû e†w ♦ e†w3.19 ponhrà a[tôn ♦ a[tôn ponhrà3.23 &Ivánnhw ♦ ` &Ivánnhw3.23 Sal}m ♦ Saleím3.26 eÂpon ♦ eÂpan

3.10 - 3.26



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OPN OPNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

199

pròw a[tón. 27 &A p e k r í y h &I v á n n h w kaì eÂpen, O[ dúnataiƒnyrvpow lambánein o[dén, \àn m| ” dedoménon a[t! \k toûo[ranoû. 28 A[toì ømeîw martureîte –ti eÂpon, O[k e†mì \gW `xr i s t ó w, ˙ll' –ti &Apestalménow e†mì ¡mprosyen \keí n o u . 29 Ô¡xv n t|n númfhn, numfíow \stín: ` dè fílow toû numfíou, èsthkWw kaì ˙koúvn a[toû, xarÅ xaírei dià t|n fvn|n toûnumfíou: a%uth o{n = xarà = \m| pepl}rvtai. 30 &E k eî n o n deîa[jánein, \mè dè \lattoûsyai.

31 Ô ƒnvyen \rxó m en o w \p á n v pántvn \stín. Ô çn \k têwgêw, \k têw gêw \stin, kaì \k têw gêw laleî: ` \k toû o[ranoû\r xó m en o w \p á n v pántvn \stín. 32 Kaì $o eQraken kaì ækousen,toûto martureî: kaì t|n marturían a[toû o[deìw lambánei.33 Ô labWn a[toû t|n marturían \sfrágisen –ti ` yeò w˙lhy}w \stin. 34 $O n gàr ˙pésteilen ` yeó w, tà ]}mata toûyeo û laleî: o[ gàr \k mét r o u dídvsin ` yeò w tò pneûma. 35 Ôpat|r ˙gapÅ tòn u¥ón, kaì pánta dédvken \n t_ xei r ì a[toû.36 Ô pisteúvn e†w tòn u¥òn ¡xei zv|n a†Qnion: ` dè ˙peiyôn t!u¥!, o[k ªcetai zv}n, ˙ll' = •rg| toû yeoû ménei \p' a[tón. t|n zv}n

4 ^Vw o{n ¡gnv ` kúr iow –t i æk ous an o¥ Faris aîoi –t i&I h s o û w pleíonaw mayhtàw poieî kaì baptízei (h &Ivánnhw

— 2 kaítoige &Ihsoûw a[tòw o[k \báptizen, ˙ll' o¥ mayhtaìa[toû — 3 ˙fêken t|n &Ioudaían, kaì ˙pêlyen e†w t|nGalilaían. 4 *E d ei dè a[tòn diérxes ya i dià têw Samareíaw.5 *E r xet a i o{n e†w pólin têw Samareíaw legoménhn Suxár,plhsíon toû xv r í o u $o ¡dvken &IakWb &Ivs|f t! u¥! a[toû:6 ‘n dè \k eî phg| toû &IakQb. Ô o{n &Ihsoûw kekopiakWw \k têw`doiporíaw \kayéz et o o%utvw \pì t_ phg_. %Vra ‘n qseì £kth.7 *E r xet a i gun| \k têw Samareíaw ˙ntlêsai %udvr: légei a[t_ `&I h s o û w, Dów moi pieîn. 8 O¥ gàr mayhtaì a[toû ˙pelhlúyei s a ne† w t|n pólin, ®na trofàw ˙gorásvsin. 9 Légei o{n a[t! = gun|= Samareîtiw, Pôw sù &Ioudaîow çn par' \m o û pieîn a†teîw,

3.27 o[dén ♦ o[dè ¢n3.28 martureîte ♦ moi martureîte3.28 O[k ♦ ˆ–ti˜ O[k3.31 o[ranoû \rxómenow \pánv

pántvn \stín ♦ o[ranoû\rxómenow ˆ\pánv pántvn \stín˜

3.32 Kaì $o ♦ $O3.34 ` yeòw tò ♦ tò

4.1 kúriow ♦ &Ihsoûw4.3 e†w ♦ pálin e†w4.5 &Ivs|f ♦ ˆt!˜ &Ivs|f4.6 qseì ♦ qw4.7 pieîn ♦ peîn4.9 Samareîtiw ♦ Samarîtiw4.9 pieîn ♦ peîn

3.27 - 4.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OPO OPO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

200

o·shw gunaikòw Samareítidow; — O[ gàr sugxrôntai&I o u d a î o i Samareítaiw. 10 &A p e k r í y h &I h s o û w kaì eÂpen a[t_, E†Ædeiw t|n dvreàn toû yeo û , kaì tíw \stin ` légvn soi, Dów moipieîn, sù ©n Æthsaw a[tón, kaì ¡dvken ƒn soi %udvr zôn.11 Légei a[t! = gun}, Kúrie, o·te ƒntlhma ¡xei w, kaì tò fréar\s t ì n bayú: póyen o{n ¡xei w tò %udvr tò zôn; 12 M| sù meízvn eÂtoû patròw =môn &IakQb, $ow ¡dvken =mîn tò fréar, kaì a[tòw \ja[toû ¡pien, kaì o¥ u¥oì a[toû, kaì tà yrémmata a[toû;13 &A p e k r í y h &I h s o û w kaì eÂpen a[t_, Pâw ` pínvn \k toû %udatowtoútou, dic}sei pálin: 14 $ow d' ©n pí+ \k toû %udatow o˚ \gWdQsv a[t!, o[ m| dic}s+ e†w tòn a†ôna: ˙llà tò %udvr $o dQsva[t! gen}setai \n a[t! phg| %udatow alloménou e†w zv|na†Qnion. 15 Légei pròw a[tòn = gun}, Kúrie, dów moi toûto tò%udvr, ®na m| dicô, mhdè ¡rxomai \nyáde ˙ntleîn. 16 Légei a[t_` &Ihsoûw, %Upage, fQnhson tòn ƒndra soû, kaì \lyè \nyáde.17 &A p e k r í y h = gun| kaì eÂpen, O[k ¡xv ƒndra. Légei a[t_ `&I h s o û w, Kalôw eÂpaw –ti *Andra o[k ¡xv : 18 pénte gàr ƒndraw¡s xew, kaì nûn $on ¡xei w o[k ¡stin sou ˙n}r: toûto ˙lhyèweÊ r h k a w. 19 Légei a[t! = gun}, Kúrie, yev r ô –ti prof}thw eÂsú. 20 O¥ patérew =môn \n t! ªrei toút~ prosekúnhsan: kaìømeîw légete –ti \n Îerosolúmoiw \stìn ` tópow –pou deîproskuneîn. 21 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, Gúnai, písteusón moi, –ti¡r xet a i %vra, –te o·te \n t! ªrei toút~ o·te \n Îerosolúmoiwprosk u n } s et e t! patrí. 22 Û m eî w proskuneîte $o o[k oÊdate:=meîw proskunoûmen $o oÊdamen: –ti = svthría \k tôn&I o u d a í v n \s t í n . 23 &A l l ' ¡r xet a i %vra kaì nûn \stin, –te o¥˙lhyinoì proskunhtaì proskun}sousin t! patrì \n pneúmatikaì ˙lhyeí Ÿ : kaì gàr ` pat|r toioútouw zhteî toùwproskunoûntaw a[tón. 24 pneûma ` yeó w: kaì toùwpro s k u n o û n t a w a[tón, \n pneúmati kaì ˙lhyeí Ÿ deîproskuneîn. 25 Légei a[t! = gun}, OÂda –ti Mesíaw ¡rxet a i —

4.9 o·shw gunaikòw Samareítidow ♦gunaikòw Samarítidow o·shw

4.9 Samareítaiw ♦ Samarítaiw4.10 pieîn ♦ peîn4.11 = gun} ♦ ˆ= gun}˜4.14 dic}s+ ♦ dic}sei4.15 ¡rxomai ♦ diérxvmai

4.16 ` &Ihsoûw ♦ —4.17 eÂpen ♦ eÂpen a[t!4.20 deî proskuneîn ♦ proskuneîn deî4.21 Gúnai písteusón moi ♦ Písteué

moi gúnai4.23 &All' ♦ ˙llà4.25 Mesíaw ♦ Messíaw

4.10 - 4.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OPP OPPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

201

` leg ó m en o w xr i s t ó w: –tan ¡ly+ \keînow, ˙naggeleî =mîn pánta.26 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, &EgQ e†mi, ` lalôn soi.

27 Kaì \pì toút~ ‘lyon o¥ mayhtaì a[toû, kaì \ya ú m a s a n–ti metà gunaikòw \lálei: o[deìw méntoi eÂpen, Tí zhteîw; æ, Tílaleîw met' a[têw; 28 &A f ê k en o{n t|n ødrían a[têw = gun}, kaì˙pêlyen e†w t|n pólin, kaì légei toîw ˙nyrQpoiw, 29 Deûte,Êdete ƒnyrvpon, $ow eÂpén moi pánta –sa \poíhsa: m}ti o˚tów\s t i n ` xristów; 30 &E j ê l yo n \k têw pólevw, kaì ærxonto pròwa[tón. 31 &E n dè t! metajù “rQtvn a[tòn o¥ mayhtaí, légontew,^R a b b í , fáge. 32 Ô dè eÂpen a[toîw, &EgW brôsin ¡xv fageîn ÷nømeîw o[k oÊdate. 33 *E l eg o n o{n o¥ mayhtaì pròw ˙ll}louw,M} tiw ænegken a[t! fageîn; 34 Légei a[toîw ` &I h s o û w, &E m ò nbrômá \stin, ®na poiô tò yél h m a toû pémcantów me, kaìteleiQsv a[toû tò ¡rgon. 35 O[x ømeîw légete –ti *Etitetrámhnów \stin, kaì ` yer i s m ò w ¡r xet a i ; &I d o ú , légv ømîn,\p á r a t e toùw •fyalmoùw ømôn, kaì yeá s a s ye tàw xQraw, –tileukaí e†sin pròw yer i s m ò n ædh. 36 Kaì ` yer í z v n misyònlambánei, kaì sunágei karpòn e†w zv|n a†Qnion: ®na kaì `speírvn `moû xa í r + kaì ` yer í z v n . 37 &E n gàr toút~ ` lógow\s t ì n ` ˙lhyinów, –ti *Allow \stìn ` speírvn, kaì ƒllow `yer í z v n . 38 &E g W ˙pésteila ømâw yer í z ei n $o o[x ømeîwkeko p i á k a t e: ƒlloi kekopiákasin, kaì ømeîw e†w tòn kópona[tôn e†selhlúyate.

39 &E k dè têw pólevw \keínhw polloì \písteusan e†w a[tòntôn Samareitôn dià tòn lógon têw gunaikòw marturoúshw –tiEÂpén moi pánta –sa \poíhsa. 40 ^V w o{n ‘lyon pròw a[tòn o¥Samareîtai, “rQtvn a[tòn meînai par' a[toîw: kaì ¡meinen\k eî dúo =méraw. 41 Kaì poll! pleíouw \písteusan dià tònlógon a[toû, 42 t_ te gunaikì ¡legon –ti O[kéti dià t|n s|nlaliàn pisteúomen: a[toì gàr ˙khkóamen, kaì oÊdamen –tio˚tów \stin ˙lhyôw ` svt|r toû kósmou, ` xristów.

4.25 pánta ♦ ßpanta4.27 ‘lyon ♦ ‘lyan4.27 \yaúmasan ♦ \yaúmazon4.31 dè ♦ —4.34 poiô ♦ poi}sv4.36 Kaì ` yerízvn misyòn ♦ Ô

yerízvn misyòn

4.36 ®na kaì ♦ ®na4.37 ` ˙lhyinów ♦ ˙lhyinòw4.39 Samareitôn ♦ Samaritôn4.39 –sa ♦ $a4.40 Samareîtai ♦ Samarîtai4.42 ` xristów ♦ —

4.26 - 4.42



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OPQ OPQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

202

43 Metà dè tàw dúo =méraw \jêlyen \keî yen , kaì ˙pêlyen e†wt|n Galilaían. 44 A[tòw gàr ` &Ihsoûw \martúrhsen –tiprof}thw \n t_ †díŸ patrídi tim|n o[k ¡xei . 45 %O te o{n ‘lyene† w t|n Galilaían, \déjanto a[tòn o¥ Galilaîoi, pántaevrakótew $a \poíhsen \n Îerosolúmoiw \n t_ eort_: kaì a[toìgàr ‘lyon e†w t|n eort}n.

46 )Hlyen o{n pálin ` &Ihsoûw e†w t|n Kanâ têw Galilaíaw,–pou \poíhsen tò %udvr oÂnon. Kaì ‘n tiw basilików, o˚ ` u¥òw“syén ei \n Kapernaoúm. 47 O˚tow ˙koúsaw –ti &Ihsoûw %hkei \ktêw &Ioudaíaw e†w t|n Galilaían, ˙pêlyen pròw a[tón, kaì“rQta a[tòn ®na katab_ kaì †áshtai a[toû tòn u¥ón: ¡m el l enæmellen

gàr ˙poyn§skein. 48 EÂpen o{n ` &Ihsoûw pròw a[tón, &Eàn m|shmeîa kaì térata Êdhte, o[ m| pisteúshte. 49 Légei pròwa[tòn ` basilików, Kúrie, katábhyi prìn ˙poyaneîn tòpaidí o n mou. 50 Légei a[t! ` &Ihsoûw, Poreúou: ` u¥ów sou z_.Kaì \písteusen ` ƒnyrvpow t! lóg~ > eÂpen a[t! ` &Ihsoûw,kaì \poreúeto. 51 *H d h dè a[toû katabaínontow, o¥ doûloia[toû ˙p}nthsan a[t!, kaì ˙p}ggeilan légontew –ti Ô paîwsou z_. 52 &E p ú yet o o{n par' a[tôn t|n %vran \n " komcóteron¡s xen . Kaì eÂpon a[t! –ti Xyèw %vran ebdómhn ˙fêken a[tòn `puretów. 53 *E g n v o{n ` pat|r –ti \n \keín+ t_ %vrŸ, \n " eÂpena[t! ` &Ihsoûw –ti Ô u¥ów sou z_: kaì \písteusen a[tòw kaì =o†kí a a[toû –lh. 54 Toûto pálin deúteron shmeîon \poíhsen `&Ihsoûw, \lyWn \k têw &Ioudaíaw e†w t|n Galilaían.

5 Met à taût a ‘n = eor t | tôn &Ioud aívn, kaì ˙néb h `&Ihsoûw e†w Îerosóluma.

2 *E s t i n dè \n toîw Îerosolúmoiw \pì t_ probatik_kolumb}yra, = \p i l eg o m én h Ê b r a ï s t ì Bhyes d á , pénte stoàw¡xo u s a . 3 &E n taútaiw katékeito plêyow polù tôn

4.43 kaì ˙pêlyen ♦ —4.44 ` ♦ —4.45 $a ♦ –sa4.46 ` &Ihsoûw ♦ —4.46 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoúm4.47 a[tòn ®na ♦ ®na4.47 ¡mellen ♦ æmellen4.50 Kaì \písteusen ♦ &Epísteusen4.50 > ♦ $on4.51 ˙p}nthsan a[t! kaì ˙p}ggeilan

♦ øp}nthsan a[t!4.51 sou ♦ a[toû

4.52 par' a[tôn t|n %vran ♦ t|n %vranpar' a[tôn

4.52 Kaì eÂpon ♦ eÂpan o{n4.52 Xyèw ♦ &Exyèw4.53 \n \keín+ ♦ ˆ\n˜ \keín+4.53 –ti Ô ♦ Ô4.54 pálin ♦ ˆdè˜ pálin5.1 = ♦ —5.1 ` ♦ —5.2 Bhyesdá ♦ Bhyzayà5.3 polù ♦ —

4.43 - 5.3



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OPR OPRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

203

˙syen o ú n t v n , tuflôn, xvlôn, jhrôn, \kdexo m én v n t|n toû%udatow kínhsin. 4 *A g g e l o w gàr katà kairòn katébainen \n t_kolumb}yrŸ, kaì \t á r a s s en tò %udvr: ` o{n prôtow \mbàw metàt|n tarax|n toû %udatow, øgi|w \gíneto, > d}pote kateíxet onos}mati. 5 )Hn dé tiw ƒnyrvpow \keî triákonta •ktW ¡t h kaì •ktW

¡xv n \n t_ ˙syen eí Ÿ . 6 Toûton †dWn ` &Ihsoûw katakeímenon,kaì gnoùw –ti polùn ædh xrónon ¡xei , légei a[t!, Yéleiw øgi|wgenésyai; 7 &A p e k r í y h a[t! ` ˙syen ô n , Kúrie, ƒnyrvpon o[k¡xv ®na, –tan taraxy_ tò %udvr, bál+ me e†w t|n kolumb}yran:\n > dè ¡rxomai \gQ, ƒllow prò \moû katabaínei. 8 Légei a[t!` &Ihsoûw, *Egeirai, Óron tòn krábbatón sou, kaì peripátei.9 Kaì e[yév w \g én et o øgi|w ` ƒnyrvpow, kaì ‘ren tònkrábbaton a[toû kaì periepátei. )Hn dè sábbaton \n \keín+t_ =mérŸ.

10 *E l eg o n o{n o¥ &Ioudaîoi t! teyer a p eu m én ~ , Sábbatón\s t i n : o[k ¡jestín soi Órai tòn krábbaton. 11 &A p e k r í y ha[toîw, Ô poi}saw me øgiê, \keînów moi eÂpen, )Aron tònkrábbatón sou kaì peripátei. 12 &H r Q t h s a n o{n a[tón, Tíw\s t i n ` ƒnyrvpow ` e†pQn soi, )Aron tòn krábbatón sou kaìperi p á t ei ; 13 Ô dè †ayeì w o[k Ædei tíw \stin: ` gàr &Ihsoûw\j én eu s en , ªxlou ªntow \n t! tóp~. 14 Metà taûta eørískeia[tòn ` &I h s o û w \n t! ¥er ! , kaì eÂpen a[t!, *Ide øgi|w gégonaw:mhkéti amártane, ®na m| xeî r ó n tí soi génhtai. 15 &A p ê l y e n ` soi tí

ƒnyrvpow, kaì ˙n}ggeilen toîw &Ioudaíoiw –ti &Ihsoûw \stin `poi}sa w a[tòn øgiê. 16 Kaì dià toûto \dívkon tòn &Ihsoûn o¥&I o u d a î o i , kaì \z}toun a[tòn ˙pokteînai, –ti taûta \poíei \nsabbát~. 17 Ô dè &Ihsoûw ˙pekrínato a[toîw, Ô pat}r mou£v w ƒrti \rgázetai, k˙gW \rgázomai. 18 Dià toûto o{n mâllon\z } t o u n a[tòn o¥ &Ioudaîoi ˙pokteînai, –ti o[ mónon ¡luen tòsábbat o n , ˙llà kaì patéra Êdion ¡legen tòn yeó n , Êson eautònpoiôn t! ye!.

5.3 \kdexoménvn t|n toû %udatowkínhsin ♦ —

5.4 —5.5 •ktW ♦ ˆkaì˜ •ktW5.5 ˙syeneíŸ ♦ ˙syeneíŸ a[toû5.8 *Egeirai ♦ *Egeire5.8 krábbatón ♦ krábattón5.9 krábbaton ♦ krábatton5.10 o[k ♦ kaì o[k5.10 krábbaton ♦ krábattón sou

5.11 &Apekríyh ♦ Ô dè ˙pekríyh5.11 krábbatón ♦ krábattón5.12 o{n ♦ —5.12 tòn krábbatón sou ♦ —5.14 tí soi ♦ soí ti5.16 tòn &Ihsoûn o¥ &Ioudaîoi ♦ o¥

&Ioudaîoi tòn &Ihsoûn5.16 kaì \z}toun a[tòn ˙pokteînai ♦

—5.17 &Ihsoûw ♦ ˆ&Ihsoûw˜

5.4 - 5.18



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OPS OPS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

204

19 &A p e k r í n a t o o{n ` &Ihsoûw kaì eÂpen a[toîw, &Am|n ˙m|nlégv ømîn, o[ dúnatai ` u¥òw poieîn ˙f' eautoû o[dén, \àn m}ti blép+ tòn patéra poioûnta: $a gàr ©n \keînow poi_, taûtakaì ` u¥òw `moívw poieî. 20 Ô gàr pat|r fileî tòn u¥ón, kaìpánta deíknusin a[t! $a a[tòw poieî: kaì meízona toútvndeíjei a[t! ¡rga, ®na ømeîw yaumázhte. 21 %V s p er gàr ` pat|r\g eí r ei toùw nekroùw kaì zvopoieî, o%utvw kaì ` u¥òw o¬w yél eizvopoieî. 22 O[dè gàr ` pat|r krínei o[déna, ˙llà t|n krísinpâsan dédvken t! u¥!: 23 ®na pántew timôsin tòn u¥ón, kayWwtimôsin tòn patéra. Ô m| timôn tòn u¥ón, o[ timÅ tòn patératòn pémcanta a[tón. 24 &A m | n ˙m|n légv ømîn –ti ` tòn lógonmou ˙koúvn, kaì pisteúvn t! pémcantí me, ¡xei zv|n a†Qnion:kaì e†w krísin o[k ¡rxet a i , ˙llà metabébhken \k toû yanátoue† w t|n zv}n. 25 &A m | n ˙m|n légv ømîn –ti ¡rxet a i %vra kaì nûn\s t i n , –te o¥ nekroì ˙koúsontai têw fvnêw toû u¥oû toû yeo û ,kaì o¥ ˙koúsantew z}sontai. 26 %V s p er gàr ` pat|r ¡xei zv|n\n eaut!, o%utvw ¡dvken kaì t! u¥! zv|n ¡xei n \n eaut!: 27 kaì\j o u s í a n ¡d v k en a[t! kaì krísin poieîn, –ti u¥òw ˙nyrQpou\s t í n . 28 M| yaumázete toûto: –ti ¡rxet a i %vra, \n " pántew o¥\n toîw mnhmeíoiw ˙koúsontai têw fvnêw a[toû, 29 kaì\k p o r eú s o n t a i , o¥ tà ˙gayà poi}santew, e†w ˙nástasin zvêw:o¥ dè tà faûla prájantew, e†w ˙nástasin krísevw.

30 O[ dúnamai \gW poieîn ˙p' \mautoû o[dén: kayWw ˙koúv,krínv: kaì = krísiw = \m| dikaía \stín: –ti o[ zhtô tò yél h m atò \món, ˙llà tò yél h m a toû pémcantów me patrów. 31 &E à n \g Wmarturô perì \mautoû, = marturía mou o[k ¡stin ˙lhy}w.32 *A l l o w \s t ì n ` marturôn perì \moû, kaì oÂda –ti ˙lhy}w\s t i n = marturía ÷n martureî per ì \m o û . 33 Û m eî w˙pestálkate pròw &Ivánnhn, kaì memartúrhken t_ ˙lhyeí Ÿ .34 &E g W dè o[ parà ˙nyrQpou t|n marturían lambánv, ˙llàtaûta légv ®na ømeîw svyête. 35 &E k eî n o w ‘n ` lúxnow `kaiómenow kaì faínvn, ømeîw dè “yel } s a t e ˙galliayênai pròw%vran \n t! fvtì a[toû. 36 &E g W dè ¡xv t|n marturían meízvtoû &Ivánnou: tà gàr ¡rga $a ¡dvkén moi ` pat|r ®na teleiQsv

5.19 eÂpen ♦ ¡legen5.25 ˙koúsontai ♦ ˙koúsousin5.25 z}sontai ♦ z}sousin5.26 ¡dvken kaì t! u¥! ♦ kaì t! u¥!

¡dvken

5.27 kaì krísin ♦ krísin5.28 ˙koúsontai ♦ ˙koúsousin5.30 patrów ♦ —5.36 ¡dvkén ♦ dédvkén

5.19 - 5.36



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OPT OPTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

205

a[tá, a[tà tà ¡rga $a \gW poiô, martureî per ì \m o û –ti ` pat}rme ˙péstalken. 37 Kaì ` pémcaw me pat}r, a[tòwmemartúrhken per ì \m o û . O·te fvn|n a[toû ˙khkóate pQpote,o·te eÂdow a[toû evrákate. 38 Kaì tòn lógon a[toû o[k ¡xet eménonta \n ømîn, –ti $on ˙pésteilen \keînow, toút~ ømeîw o[pisteúete. 39 &E r eu n â t e tàw grafáw, –ti ømeîw dokeîte \na[taîw zv|n a†Qnion ¡xei n , kaì \keînaí e†sin a¥ marturoûsaiperì \moû: 40 kaì o[ yél et e \l yeî n prów me, ®na zv|n ¡xh t e.41 Dójan parà ˙nyrQpvn o[ lambánv: 42 ˙ll' ¡gnvka ømâw,–ti t|n ˙gáphn toû yeo û o[k ¡xet e \n eautoîw. 43 &E g W \l } l u ya\n t! •nómati toû patrów mou, kaì o[ lambáneté me: \àn ƒllow¡l y+ \n t! •nómati t! †dí~, \keînon l}cesye. 44 Pôw dúnasyeømeîw pisteûsai, dójan parà ˙ll}lvn lambánontew, kaì t|ndójan t|n parà toû mónou yeo û o[ zhteîte; 45 M| dokeîte –ti\g W kathgor}sv ømôn pròw tòn patéra: ¡stin ` kathgorônømôn, Mvsêw, e†w $on ømeîw “lpíkate. 46 E† gàr \pisteúeteMvs_, \pisteúete ©n \moí: perì gàr \moû \keînow ¡gracen. Mvseî

47 E† dè toîw \keínou grámmasin o[ pisteúete, pôw toîw \moîw]}masin pisteúsete;

6 Met à taût a ˙p êl yen ` &Ihsoûw pér an têw yal ás s hw têwGalilaíaw, têw Tiberiádow. 2 Kaì “koloúyei a[t! ªxlow

polúw, –ti eQrvn a[toû tà shmeîa $a \poíei \pì tôn˙syen o ú n t v n . 3 &A n ê l y e n dè e†w tò ªrow ` &Ihsoûw, kaì \keî\k á yh t o metà tôn mayhtôn a[toû. 4 )Hn dè \ggùw tò Pásxa, =eort| tôn &I o u d a í v n . 5 &E p á r a w o{n ` &Ihsoûw toùw •fyalmoúw,kaì yea s á m en o w –ti polùw ªxlow ¡rxet a i pròw a[tón, légeipròw tòn Fílippon, Póyen ˙gorásomen ƒrtouw, ®na fágvsino˚toi; 6 Toûto dè ¡legen pei r á z v n a[tón: a[tòw gàr Ædei tí¡m el l en poieîn. 7 &A p e k r í y h a[t! Fílippow, Diakosívndhnarívn ƒrtoi o[k ˙rkoûsin a[toîw, ®na £kastow a[tôn

5.36 \gW poiô ♦ poiô5.37 a[tòw ♦ \keînow5.37 ˙khkóate pQpote ♦ pQpote

˙khkóate5.38 ménonta \n ømîn ♦ \n ømîn

ménonta5.39 &Ereunâte ♦ &Eraunâte5.42 ˙ll' ♦ ˙llà5.43 l}cesye ♦ l}mcesye5.45 Mvsêw ♦ Mvüsêw

5.46 Mvs_ ♦ Mvüseî6.2 Kaì “koloúyei ♦ &Hkoloúyei dè6.2 eQrvn a[toû ♦ \yeQroun6.3 ` ♦ —6.5 ` &Ihsoûw toùw •fyalmoúw ♦ toùw

•fyalmoùw ` &Ihsoûw6.5 tòn ♦ —6.5 ˙gorásomen ♦ ˙gorásvmen6.7 Fílippow ♦ ˆ`˜ Fílippow6.7 a[tôn braxú ti ♦ braxú ˆti˜

5.37 - 6.7



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OPU OPU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

206

braxú ti láb+. 8 Légei a[t! e<w \k tôn mayhtôn a[toû,&A n d r é a w ` ˙delfòw Símvnow Pétrou, 9 *E s t i n paidárion ¢n@de, $o ¡xei pén t e ƒrtouw kriyínouw kaì dúo •cária: ˙llàtaûta tí \s t i n e† w tosoútouw; 10 EÂpen dè ` &Ihsoûw, Poi}satetoùw ˙nyrQpouw ˙napeseîn. )Hn dè xórtow polùw \n t! tóp~.&A n é p e s o n o{n o¥ ƒndrew tòn ˙riymòn qseì pen t a k i s xí l i o i .&Anépesan

11 *E l a b en dè toùw ƒrtouw ` &I h s o û w, kaì e[xarist}sawdiédvken toîw mayhtaîw, o¥ dè mayhtaì toîw ˙nakeiménoiw:`moívw kaì \k tôn •carívn –son æyel o n . 12 ^V w dè\n e p l } s y h s a n , légei toîw mayhtaîw a[toû, Sunagágete tàperisseúsanta klásmata, ®na m} ti ˙pólhtai. 13 Sun}gagono{n, kaì \g ém i s a n dQdeka kofínouw klasmátvn \k tôn pénteƒrt v n tôn kriyínvn, $a \perísseusen toîw bebrvkósin. 14 O¥o{n ƒnyrvpoi †dóntew $o \poíhsen shmeîon ` &Ihsoûw, ¡legon –tiO˚tów \stin ˙lhyôw ` prof}thw ` \rxómenow e†w tòn kósmon.15 &I h s o û w o{n gnoùw –ti méllousin ¡rxes ya i kaì arpázeina[tón, ®na poi}svsin a[tòn basiléa, ˙nexQ r h s en e† w tò ªrowa[tòw mónow.

16 ^V w dè •cía \géneto, katébhsan o¥ mayhtaì a[toû \pì t|nyá l a s s a n , 17 kaì \mbántew e†w tò ploîon, ærxonto péran têwya l á s s h w e† w Kapernaoúm. Kaì skotía ædh \gegónei, kaì o[k\l h l ú yei pròw a[toùw ` &Ihsoûw. 18 %H te yálassa ˙némoumegálou pnéontow dihgeíreto. 19 &E l h l a k ó t ew o{n qw stadíouweÊ k o s i pénte (h triákonta, yev r o û s i n tòn &Ihsoûnperipatoûnta \pì têw yalásshw, kaì \ggùw toû ploíouginómenon: kaì \fob}yhsan. 20 Ô dè légei a[toîw, &EgQ e†mi: m|fobeîsye. 21 *H yel o n o{n labeîn a[tòn e†w tò ploîon: kaìe[yévw tò ploîon \géneto \pì têw gêw e†w ÷n øpêgon.

22 T_ \paúrion ` ªxlow ` esthkWw péran têw yalásshw,†dWn –ti ploiárion ƒllo o[k ‘n \keî e† m| £n \keîno e†w $o\n éb h s a n o¥ mayhtaì a[toû, kaì –ti o[ suneisêlyen toîw

6.9 ¢n @de $o ♦ @de $ow6.10 dè ` ♦ `6.10 &Anépeson ♦ &Anépesan6.10 qseì ♦ qw6.11 dè toùw ♦ o{n toùw6.11 toîw mayhtaîw o¥ dè mayhtaì ♦ —6.13 \perísseusen ♦ \perísseusan6.14 ` &Ihsoûw ♦ —6.15 poi}svsin a[tòn ♦ poi}svsin6.15 ˙nexQrhsen ♦ ˙nexQrhsen pálin

6.17 tò ♦ —6.17 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoúm6.17 o[k ♦ o·pv6.18 dihgeíreto ♦ diegeíreto6.21 tò ploîon \géneto ♦ \géneto tò

ploîon6.22 †dWn ♦ eÂdon6.22 \keîno e†w $o \nébhsan o¥ mayhtaì

a[toû ♦ —

6.8 - 6.22



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OPV OPVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

207

mayhtaîw a[toû ` &Ihsoûw e†w tò ploiárion, ˙llà mónoi o¥mayhtaì a[toû ˙pêlyon — 23 ƒlla dè ‘lyen ploiária \kTiberiádow \ggùw toû tópou –pou ¡f a g o n tòn ƒrton,e[ xa r i s t } s a n t o w toû kuríou — 24 –te o{n eÂden ` ªxl o w –ti&I h s o û w o[k ¡stin \keî o[dè o¥ mayhtaì a[toû, \nébhsan a[toìe† w tà ploîa, kaì ‘lyon e†w Kapernaoúm, zhtoûntew tòn&I h s o û n . 25 Kaì eøróntew a[tòn péran têw yalásshw, eÂpona[t!, ^Rabbí, póte @de gégonaw; 26 &A p e k r í y h a[toîw ` &Ihsoûwkaì eÂpen, &Am|n ˙m|n légv ømîn, zhteîté me, o[x –ti eÊdeteshmeîa, ˙ll' –ti \fágete \k tôn ƒrtvn kaì \xo r t á s yh t e.27 &E r g á z es ye m| t|n brôsin t|n ˙polluménhn, ˙llà t|nbrôsin t|n ménousan e†w zv|n a†Qnion, ÷n ` u¥òw toû˙nyrQpou ømîn dQsei: toûton gàr ` pat|r \sfrágisen, ` yeó w.28 EÂpon o{n pròw a[tón, Tí poiômen, ®na \rgazQmeya tà ¡rgatoû yeo û ; 29 &A p e k r í y h &I h s o û w kaì eÂpen a[toîw, Toûtó \stin tò¡r g o n toû yeo û , ®na pisteúshte e†w $on ˙pésteilen \keînow.30 EÂpon o{n a[t!, Tí o{n poieîw sù shmeîon, ®na Êdvmen kaìpisteúsvmén soi; Tí \rgáz+; 31 O¥ patérew =môn tò mánna¡f a g o n \n t_ \r}m~, kayQw \stin gegramménon, *Arton \k toûo[ranoû ¡dvken a[toîw fageîn. 32 EÂpen o{n a[toîw ` &Ihsoûw,&A m | n ˙m|n légv ømîn, o[ Mvsêw dédvken ømîn tòn ƒrton \kto û o[ranoû: ˙ll' ` pat}r mou dídvsin ømîn tòn ƒrton \k toûo[ranoû tòn ˙lhyinón. 33 Ô gàr ƒrtow toû yeo û \s t i n `katabaínvn \k toû o[ranoû kaì zv|n didoùw t! kósm~.34 EÂpon o{n pròw a[tón, Kúrie, pántote dòw =mîn tòn ƒrtontoûton. 35 EÂpen dè a[toîw ` &Ihsoûw, &EgQ e†mi ` ƒrtow têwzvêw: ` \rxómenow prów me o[ m| peinás+: kaì ` pisteúvn e†w\m è o[ m| dic}s+ pQpote. 36 &A l l ' eÂ p o n ømîn –ti kaì evrákatéme, kaì o[ pisteúete. 37 Pân $o dídvsín moi ` pat|r pròw \mè%hjei: kaì tòn \rxómenon prów me o[ m| \kbálv ¡jv. 38 %O tikatabébhk a \k toû o[ranoû, o[x ®na poiô tò yél h m a tò \món,˙llà tò yél h m a toû pémcantów me. 39 Toûto dé \stin tò yél h m a

6.22 ploiárion ˙llà ♦ ploîon ˙llà6.23 dè ♦ —6.23 ploiária ♦ ploiáˆria˜6.24 ploîa ♦ ploiária6.24 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoùm6.29 &Ihsoûw ♦ ˆ`˜ &Ihsoûw6.29 pisteúshte ♦ pisteúhte

6.32 Mvsêw ♦ Mvüsêw6.35 dè ♦ —6.35 prów me ♦ prów \mè6.35 dic}s+ ♦ dic}sei6.36 me ♦ ˆme˜6.37 me ♦ \mè6.38 \k ♦ ˙pò

6.23 - 6.39



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OQM OQM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

208

toû pémcantów me patrów, ®na pân $o déd v k én moi, m| ˙polésv\j a[toû, ˙llà ˙nast}sv a[tò t_ \sxát+ =mérŸ. 40 Toûtoa[tòn \n t_

dé \stin tò yél h m a toû pémcantów me, ®na pâw ` yev r ô n tònu¥òn kaì pisteúvn e†w a[tón, ¡x+ zv|n a†Qnion, kaì ˙nast}sva[tòn \gW t_ \sxát+ =mérŸ.

41 &E g ó g g u z o n o{n o¥ &Ioudaîoi perì a[toû, –ti eÂpen, &EgQe† m i ` ƒrtow ` katabàw \k toû o[ranoû. 42 Kaì ¡legon, O[xo˚tów \stin &Ihsoûw ` u¥òw &Ivs}f, o˚ =meîw oÊdamen tòn patérakaì t|n mhtéra; Pôw o{n légei o˚tow –ti &Ek toû o[ranoûkata b éb h k a ; 43 &A p e k r í y h o{n ` &Ihsoûw kaì eÂpen a[toîw, M|goggúzete met' ˙ll}lvn. 44 O[deìw dúnatai \lyeî n prów me, \ànm| ` pat|r ` pémcaw me elkús+ a[tón, kaì \gW ˙nast}sva[tòn \n t_ \sxát+ =mérŸ. 45 *E s t i n gegramménon \n toîwprof}taiw, Kaì ¡sontai pántew didaktoì yeo û . Pâw o{n `˙koúvn parà toû patròw kaì mayQn, ¡rxet a i prów me. 46 O[x–ti tòn patéra tiw eQraken, e† m| ` çn parà toû yeo û , o˚toweQraken tòn patéra. 47 &A m | n ˙m|n légv ømîn, ` pisteúvn e†w\m é, ¡xei zv|n a†Qnion. 48 &E g Q e† m i ` ƒrtow têw zvêw. 49 O¥patérew ømôn ¡fagon tò mánna \n t_ \r}m~, kaì ˙péya n o n .50 O˚tów \stin ` ƒrtow ` \k toû o[ranoû katabaínvn, ®na tiw \ja[toû fág+ kaì m| ˙poyán+. 51 &E g Q e† m i ` ƒrtow ` zôn, ` \ktoû o[ranoû katabáw: \án tiw fág+ \k toútou toû ƒrtou,z}setai e†w tòn a†ôna. Kaì ` ƒrtow dè $on \gW dQsv, = sárj mou\stín, ÷n \gW dQsv øpèr têw toû kósmou zvêw.

52 &E m á xo n t o o{n pròw ˙ll}louw o¥ &Ioudaîoi légontew, Pôwdúnatai o˚tow =mîn doûnai t|n sárka fageîn; 53 EÂpen o{na[toîw ` &I h s o û w, &A m | n ˙m|n légv ømîn, \àn m| fághte t|nsárka toû u¥oû toû ˙nyrQpou kaì píhte a[toû tò a<ma, o[k¡xet e zv|n \n eautoîw. 54 Ô trQgvn mou t|n sárka kaì pínvnmou tò a<ma, ¡xei zv|n a†Qnion, kaì \gW ˙nast}sv a[tòn t_\n t_

6.39 patrów ♦ —6.39 t_ ♦ ˆ\n˜ t_6.40 dé ♦ gár6.40 pémcantów me ♦ patrów mou6.40 t_ ♦ ˆ\n˜ t_6.42 o{n légei o˚tow ♦ nûn légei6.43 o{n ` ♦ —6.44 kaì \gW ♦ k˙gW6.45 o{n ` ˙koúvn ♦ ` ˙koúsaw

6.45 me ♦ \mé6.46 tiw eQraken ♦ eQrakén tiw6.47 e†w \mé ♦ —6.49 tò mánna \n t_ \r}m~ ♦ \n t_

\r}m~ tò mánna6.51 z}setai ♦ z}sei6.51 ÷n \gW dQsv ♦ —6.52 sárka ♦ sárka â[toû˜6.54 kaì \gW ♦ k˙gW

6.40 - 6.54



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OQN OQNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

209

\s xá t + =mérŸ. 55 ^H gàr sárj mou ˙lhyôw \stin brôsiw, kaì tòa<má mou ˙lhyôw \stin pósiw. 56 Ô trQgvn mou t|n sárka kaìpínvn mou tò a<ma, \n \moì ménei, k˙gW \n a[t!. 57 KayWw˙pésteilén me ` zôn pat}r, k˙gW zô dià tòn patéra: kaì `trQgvn me, k˙keînow z}setai di' \mé. 58 O˚tów \stin ` ƒrtow `\k toû o[ranoû katabáw: o[ kayWw ¡fagon o¥ patérew ømôn tòmánna, kaì ˙péya n o n : ` trQgvn toûton tòn ƒrton, z}setai z}sei

e† w tòn a†ôna. 59 Taûta eÂpen \n sunagvg_ didáskvn \nKapernaoúm.

60 Polloì o{n ˙koúsantew \k tôn mayhtôn a[toû eÂpon,Sklhrów \stin o˚tow ` lógow: tíw dúnatai a[toû ˙koúein;61 E†dWw dè ` &Ihsoûw \n eaut! –ti goggúzousin perì toútou o¥mayhtaì a[toû, eÂ p en a[toîw, Toûto ømâw skandalízei;62 &E à n o{n yev r ê t e tòn u¥òn toû ˙nyrQpou ˙nabaínonta –pou‘n tò próteron; 63 Tò pneûmá \stin tò zvopoioûn, = sàrj o[k&vfeleî o[dén: tà ]}mata $a \gW lalô ømîn, pneûmá \stin kaìzv} \stin. 64 &A l l ' e† s ì n \j ømôn tinew o$i o[ pisteúousin.*Hdei gàr \j ˙rxêw ` &Ihsoûw, tínew e†sìn o¥ m| pisteúontew,kaì tíw \s t i n ` paradQsvn a[tón. 65 Kaì ¡legen, Dià toûtoeÊ r h k a ømîn, –ti o[deìw dúnatai \lyeî n prów me, \àn m| ”dedoménon a[t! \k toû patrów mou.

66 &E k toútou polloì ˙pêlyon tôn mayhtôn a[toû e†w tà•písv, kaì o[kéti met' a[toû periepátoun. 67 EÂpen o{n `&I h s o û w toîw dQdeka, M| kaì ømeîw yél et e øpágein;68 &A p e k r í y h o{n a[t! Símvn Pétrow, Kúrie, pròw tína˙peleusómeya ; ^R } m a t a zvêw a†vníou ¡xei w. 69 Kaì =meîwpepisteúk a m en kaì \gnQkamen –ti sù eÂ ` xristòw ` u¥òw toûyeo û toû zôntow. 70 &A p e k r í y h a[toîw ` &I h s o û w, O[k \gW ømâwtoùw dQdeka \jelejámhn, kaì \j ømôn e<w diábolów \stin;

6.55 ˙lhyôw \stin brôsiw ♦ ˙lhy}w\stin brôsiw

6.55 ˙lhyôw \stin pósiw ♦ ˙lhy}w\stin pósiw

6.57 z}setai ♦ z}sei6.58 \k toû ♦ \j6.58 ømôn tò mánna ♦ —6.58 z}setai ♦ z}sei6.59 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoúm

6.60 eÂpon ♦ eÂpan6.60 o˚tow ` lógow ♦ ` lógow o˚tow6.63 lalô ♦ lelálhka6.65 mou ♦ —6.66 ˙pêlyon tôn mayhtôn a[toû ♦

ˆ\k˜ tôn mayhtôn a[toû ˙pêlyon6.68 o{n ♦ —6.69 xristòw ` u¥òw toû yeoû toû

zôntow ♦ ßgiow toû yeoû

6.55 - 6.70



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OQO OQO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

210

71 *E l eg en dè tòn &Ioúdan Símvnow &IskariQthn: o˚tow gàr¡mellen a[tòn paradidónai, e<w çn \k tôn dQdeka.

7 Kaì per iep át ei ` &Ihsoûw metà taût a \n t_ Gal il aíŸ: o[gàr æyel en \n t_ &IoudaíŸ peripateîn, –ti \z}toun a[tòn

o¥ &Ioudaîoi ˙pokteînai. 2 )Hn dè \ggùw = eort| tôn &Ioudaívn =Skhnophgía. 3 EÂpon o{n pròw a[tòn o¥ ˙delfoì a[toû,Metá b h yi \n t eû yen , kaì %upage e†w t|n &Ioudaían, ®na kaì o¥mayhtaí sou yev r } s v s i n tà ¡rga sou $a poieîw. 4 O[deìw gàr \nkrupt! ti poieî, kaì zhteî a[tòw \n parrhsíŸ eÂnai. E† taûtapoieîw, fanérvson seautòn t! kósm~. 5 O[dè gàr o¥ ˙delfoìa[toû \písteuon e†w a[tón. 6 Légei o{n a[toîw ` &Ihsoûw, Ôkairòw ` \m ò w o·pv párestin, ` dè kairòw ` øméterow pántoté\s t i n £t o i m o w. 7 O[ dúnatai ` kósmow miseîn ømâw: \mè dè miseî,–ti \gW marturô perì a[toû, –ti tà ¡rga a[toû ponhrá \stin.8 Û m eî w ˙nábhte e†w t|n eort|n taúthn: \gW o·pv ˙nabaínve† w t|n eort|n taúthn, –ti ` kairòw ` \mòw o·pv pepl}rvtai.9 Taûta dè e†pWn a[toîw, ¡meinen \n t_ GalilaíŸ.

10 ^V w dè ˙nébhsan o¥ ˙delfoì a[toû, tóte kaì a[tòw ˙nébhe† w t|n eort}n, o[ fanerôw, ˙ll' qw \n krupt!. 11 O¥ o{n&I o u d a î o i \z } t o u n a[tòn \n t_ eort_, kaì ¡legon, Poû \stin\k eî n o w; 12 Kaì goggusmòw polùw perì a[toû ‘n \n toîw ªxloiw:o¥ mèn ¡legon –ti &Agayów \stin: ƒlloi ¡legon, O·, ˙llà planÅtòn ªxlon. 13 O[deìw méntoi parrhsíŸ \lálei per ì a[toû diàtòn fóbon tôn &Ioudaívn.

14 *H d h dè têw eortêw mesoúshw, ˙nébh ` &Ihsoûw e†w tò¥erón , kaì \dídasken. 15 Kaì \ya ú m a z o n o¥ &Ioudaîoi légontew,Pôw o˚tow grámmata oÂden, m| memayhkQw; 16 &A p e k r í y h o{na[toîw ` &Ihsoûw kaì eÂpen, ^H \m| didax| o[k ¡stin \m}, ˙llàtoû pémcantów me. 17 &E á n tiw yél + tò yél h m a a[toû poieîn,

6.71 &IskariQthn ♦ &IskariQtou6.71 a[tòn paradidónai ♦

paradidónai a[tón6.71 çn ♦ —7.1 periepátei ` &Ihsoûw metà taûta

♦ metà taûta periepátei `&Ihsoûw

7.3 yevr}svsin tà ¡rga sou ♦yevr}sousin soû tà ¡rga

7.4 \n krupt! ti ♦ ti \n krupt!7.8 taúthn \gW o·pv ♦ \gW o[k7.8 kairòw ` \mòw ♦ \mòw kairòw

7.9 a[toîw ♦ a[tòw7.10 tóte kaì a[tòw ˙nébh e†w t|n

eort}n ♦ e†w t|n eort}n tóte kaìa[tòw ˙nébh

7.10 ˙ll' qw ♦ ˙llà ˆqw˜7.12 polùw perì a[toû ‘n ♦ perì a[toû

‘n polùw7.12 ƒlloi ♦ ƒlloi ˆdè˜7.14 ` ♦ —7.15 Kaì \yaúmazon ♦ &Eyaúmazon

o{n7.16 ` ♦ ˆ`˜

6.71 - 7.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OQP OQPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

211

gn Q s et a i perì têw didaxêw, póteron \k toû yeo û \s t i n , (h \gW˙p' \mautoû lalô. 18 Ô ˙f' eautoû lalôn, t|n dójan t|n†dían zhteî: ` dè zhtôn t|n dójan toû pémcantow a[tón, o˚tow˙lhy}w \stin, kaì ˙dikía \n a[t! o[k ¡stin. 19 O[ Mvsêwdédvken ømîn tòn nómon, kaì o[deìw \j ømôn poieî tòn nómon; Tíme zhteîte ˙pokteînai; 20 &A p e k r í y h ` ªxl o w kaì eÂpen,Daimónio n ¡xei w: tíw se zhteî ˙pokteînai; 21 &A p e k r í y h &I h s o û wkaì eÂpen a[toîw, $En ¡rgon \poíhsa, kaì pántew yaumázete.22 Dià toûto Mvsêw dédvken ømîn t|n peritom}n — o[x –ti \ktoû Mvsévw \stín, ˙ll' \k tôn patérvn — kaì \n sabbát~peritémnete ƒnyrvpon. 23 E† peritom|n lambánei ƒnyrvpow \nsabbát~, ®na m| luy_ ` nómow Mvsévw, \moì xolâte –ti –lonƒnyrvpon øgiê \poíhsa \n sabbát~; 24 M| krínete kat' ªcin,˙llà t|n dikaían krísin krínate.

25 *E l eg o n o{n tinew \k tôn Îerosolumitôn, O[x o˚tów\s t i n $on zhtoûsin ˙pokteînai; 26 Kaì Êde parrhsíŸ laleî, kaìo[dèn a[t! légousin. M}pote ˙lhyôw ¡gnvsan o¥ ƒrxontew –tio˚tów \stin ˙lhyôw ` xr i s t ó w; 27 &A l l à toûton oÊdamen póyen\s t í n : ` dè xristòw –tan ¡rxhtai, o[deìw ginQskei póyen \stín.28 *E k r a j en o{n \n t! ¥er ! didáskvn ` &Ihsoûw kaì légvn,K˙mè oÊdate, kaì oÊdate póyen e†mí: kaì ˙p' \mautoû o[k\l } l u ya , ˙ll' ¡stin ˙lhyinòw ` pémcaw me, $on ømeîw o[koÊdate. 29 &E g W oÂda a[tón, –ti par' a[toû e†mi, k˙keînów me˙pésteilen. 30 &E z } t o u n o{n a[tòn piásai. Kaì o[deìw\p éb a l en \p ' a[tòn t|n xeî r a , –ti o·pv \lhlúyei = %vra a[toû.31 Polloì dè \k toû ªxlou \písteusan e†w a[tón, kaì ¡legon –tiÔ xristòw –tan ¡ly+, m}ti pleíona shmeîa toútvn poi}sei @no˚tow \poíhsen; 32 *H k o u s a n o¥ Farisaîoi toû ªxlougoggúzontow perì a[toû taûta: kaì ˙pésteilan øphrétaw o¥Farisaîoi kaì o¥ ˙rxiereîw ®na piásvsin a[tón. 33 EÂpen o{n `&I h s o û w, *E t i mikròn xrónon mey' ømôn e†mi, kaì øpágv pròw

7.19 Mvsêw ♦ Mvüsêw7.20 kaì eÂpen ♦ —7.22 Mvsêw ♦ Mvüsêw7.22 Mvsévw ♦ Mvüsévw7.23 Mvsévw ♦ Mvüsévw7.24 krínate ♦ krínete7.26 ˙lhyôw ` ♦ `7.31 Polloì dè \k toû ªxlou ♦ &Ek toû

ªxlou dè polloì7.31 –ti ♦ —7.31 m}ti ♦ m|7.31 toútvn ♦ —7.32 øphrétaw o¥ Farisaîoi kaì o¥

˙rxiereîw ♦ o¥ ˙rxiereîw kaì o¥Farisaîoi øphrétaw

7.33 mikròn xrónon ♦ xrónon mikròn

7.18 - 7.33



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OQQ OQQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

212

tòn pémcantá me. 34 Zht}seté me, kaì o[x eør}sete: kaì –poue† m ì \g Q , ømeîw o[ dúnasye \lyeî n . 35 EÂpon o{n o¥ &Ioudaîoipròw eautoúw, Poû o˚tow méllei poreúesyai –ti =meîw o[xeø r } s o m e n a[tón; M| e†w t|n diasporàn tôn Êll}nvn mélleiporeúesyai, kaì didáskein toùw %Ellhnaw; 36 Tíw \stin o˚tow `lógow $on eÂpen, Zht}seté me, kaì o[x eør}sete: kaì –pou e†mì\gQ, ømeîw o[ dúnasye \lyeîn;

37 &E n dè t_ \sxát+ =mérŸ t_ megál+ têw eortêw e¥st}kei `&I h s o û w kaì ¡krajen, légvn, &Eán tiw dicÅ, \rxés yv prów mekaì pinétv. 38 Ô pisteúvn e†w \mé, kayWw eÂpen = graf},potamoì \k têw koilíaw a[toû ]eúsousin %udatow zôntow.39 Toûto dè eÂpen per ì toû pneúmatow o˚ ¡m el l o n lambánein$o

o¥ pisteúontew e†w a[tón: o·pv gàr ‘n pneûma ßgion, –ti&I h s o û w o[dépv \dojásyh. 40 Polloì o{n \k toû ªxlou˙koúsantew tòn lógon ¡legon, O˚tów \stin ˙lhyôw ` prof}thw.41 *A l l o i ¡l eg o n , O˚tów \stin ` xristów. *Alloi ¡legon, M| gàr\k têw Galilaíaw ` xristòw ¡rxet a i ; 42 O[xì = graf| eÂpen –ti\k toû spérmatow Dauíd, kaì ˙pò Bhyleém , têw kQmhw –pou ‘nDauíd, ` xr i s t ò w ¡r xet a i ; 43 Sxísma o{n \n t! ªxl ~ \g én et o di'a[tón. 44 Tinèw dè æyel o n \j a[tôn piásai a[tón, ˙ll' o[deìw\pébalen \p' a[tòn tàw xeîraw.

45 )Hlyon o{n o¥ øphrétai pròw toùw ˙rxiereîw kaìFarisaíouw: kaì eÂpon a[toîw \keînoi, Dià tí o[k “gágetea[tón; 46 &A p e k r í y h s a n o¥ øphrétai, O [dépote o%utvw\l á l h s en ƒnyrvpow, qw o˚tow ` ƒnyrvpow. 47 &A p e k r í y h s a no{n a[toîw o¥ Farisaîoi, M| kaì ømeîw peplánhsye; 48 M} tiw\k tôn ˙rxóntvn \písteusen e†w a[tón, (h \k tôn Farisaívn;49 &A l l ' ` ªxl o w o˚tow ` m| ginQskvn tòn nómon \pikatáratoíe† s i n . 50 Légei Nikódhmow pròw a[toúw — ` \lyWn nuktòw pròwa[tón, e<w çn \j a[tôn — 51 M| ` nómow =môn krínei tòn

7.34 eør}sete ♦ eør}seté ˆme˜7.36 o˚tow ` lógow ♦ ` lógow o˚tow7.36 eør}sete ♦ eør}seté ˆme˜7.39 o˚ ♦ $o7.39 pisteúontew ♦ pisteúsantew7.39 ßgion ♦ —7.40 Polloì o{n \k toû ªxlou ♦ &Ek

toû ªxlou o{n7.40 tòn lógon ♦ tôn lógvn toútvn7.41 xristów *Alloi ♦ xristów O¥ dè7.42 O[xì ♦ o[x

7.42 ` xristòw ¡rxetai ♦ ¡rxetai `xristów

7.43 \n t! ªxl~ \géneto ♦ \géneto \nt! ªxl~

7.46 o%utvw \lálhsen ♦ \lálhseno%utvw

7.46 qw o˚tow ` ƒnyrvpow ♦ —7.49 &All' ♦ ˙llà7.49 \pikatáratoí ♦ \páratoí7.50 nuktòw pròw a[tón ♦ pròw a[tòn

ˆtò˜ próteron

7.34 - 7.51



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OQR OQRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

213

ƒnyrvpon, \àn m| ˙koús+ par' a[toû próteron kaì gn! típoieî; 52 &A p e k r í y h s a n kaì eÂpon a[t!, M| kaì sù \k têwGa l i l a í a w eÂ ; &E r eú n h s o n kaì Êde –ti prof}thw \k têwGalilaíaw o[k \g h g ér t a i . 53 Kaì \poreúyh £kastow e†w

8 tòn oÂk on a[t oû: 1 &I h s o û w dè \poreúyh e†w tò ªrow tôn&Elaiôn.

2 *O ryr o u dè pálin paregéneto e†w tò ¥erón, kaì pâw ` laòwærxet o : kaì kayísaw \dídasken a[toúw. 3 *A g o u s i n dè o¥grammateîw kaì o¥ Farisaîoi pròw a[tòn gunaîka \n moixeí Ÿkatal}fyei s a n : kaì st}santew a[t|n \n més ~ , 4 légousina[t!, peirázontew, Didáskale, a%uth = gun| katel}fyh \p'a[tofór~ moixeu o m én h . 5 &E n dè t! nóm~ Mvsêw =mîn a[tofQr~

Mvüsêw\n et eí l a t o tàw toiaútaw liyoboleîsyai: sù o{n tí légeiw;6 Toûto dè ¡legon peirázontew a[tón, ®na ¡xv s i n kathgoreîna[to û . Ô dè &Ihsoûw kátv kúcaw, t! daktúl~ ¡grafen e†w katégrafen

t|n gên, m| prospoioúmenow. 7 ^V w dè \pémenon \rvtôntewa[tón, ˙nakúcaw eÂ p en pròw a[toúw, Ô ˙namárthtow ømôn,prôton \p' a[t|n tòn líyon balétv.

prôtowballétv

53 Kaì ˙pêlyen £kastow e†w tòn oÂkon a[toû: 1 kaì ` &Ihsoûw\poreúyh e†w tò ªrow tôn &Elaiôn. 2 *O ryrou dè pálin bayéow bayévw

‘lyen ` &Ihsoûw e†w tò ¥erón, kaì pâw ` laòw ærxeto pròw a[tón, kaìkayísaw \dídasken a[toúw. 3 *A g o u s i n dè o¥ grammateîw kaì o¥Fa r i s a î o i pròw a[tòn gunaîka \pì moixeíŸ kateilhmménhn, kaìst}santew a[t|n \n t! més~, 4 eÂpon a[t!, Didáskale, taúthne%uromen \p' a[tofQr~ moixeuoménhn. 5 &En dè t! nóm~ =môn a[tofór~

Mvüsêw \neteílato tàw toiaútaw liyázein: sù o{n tí légeiw perì Mvsêw

a[t ê w ; 6 Toûto dè ¡legon peirázontew a[tón, ®na ¡xvsinkathgorían kat' a[toû. Ô dè &Ihsoûw kátv kúcaw, t! daktúl~¡grafen e†w t|n gên. 7 ^Vw dè \pémenon \pervtôntew a[tón,˙nablécaw eÂpen a[toîw, Ô ˙namárthtow ømôn, prôtow líyonbalétv \p' a[t}n.

7.51 par' a[toû próteron ♦ prôtonpar' a[toû

7.52 eÂpon ♦ eÂpan7.52 &Ereúnhson ♦ \raúnhson7.52 prof}thw \k têw Galilaíaw ♦ \k

têw Galilaíaw prof}thw7.52 \ghgértai ♦ \geíretai7.53 Kaì ♦ ˆˆKaì7.53 \poreúyh ♦ \poreúyhsan8.2 ærxeto ♦ ærxeto pròw a[tón8.3 pròw a[tòn ♦ —8.3 \n moixeíŸ ♦ \pì moixeíŸ

8.3 katal}fyeisan ♦ kateilhmménhn8.4 peirázontew ♦ —8.4 katel}fyh ♦ kateílhptai8.4 a[tofór~ ♦ a[tofQr~8.5 Mvsêw =mîn ♦ =mîn Mvüsêw8.5 liyoboleîsyai ♦ liyázein8.6 ¡grafen ♦ katégrafen8.6 m| prospoioúmenow ♦ —8.7 ˙nakúcaw eÂpen pròw a[toúw ♦

˙nékucen kaì eÂpen a[toîw8.7 prôton ♦ prôtow8.7 tòn líyon balétv ♦ balétv líyon

7.52 - 8.7



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OQS OQS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

214

8 Kaì pálin kátv kúcaw ¡grafen e†w t|n gên. 9 O¥ dé,˙koúsantew, kaì øpò têw suneid}sevw \legxómenoi, \j}rxontoe< w kay' e<w, ˙rjámenoi ˙pò tôn presbutérvn: kaì kateleífyhmónow ` &I h s o û w, kaì = gun| \n més ~ o{sa. 10 &A n a k ú c a w dè `&I h s o û w, kaì mhdéna yea s á m en o w pl|n t|w gunaików, eÂpena[t_, Poû e†sin \keînoi o¥ kat}goroí sou; O [deíw sekatékrinen; 11 ^H dè eÂpen, O[deíw, kúrie. EÂpen dè ` &Ihsoûw,O[dè \gQ se krínv: poreúou kaì mhkéti amártane.

12 Pálin o{n a[toîw ` &Ihsoûw \lálhsen lég v n , &E g Q e† m i tòfôw toû kósmou: ` ˙kolouyôn \moì o[ m| peripat}s+ \n t_skotíŸ, ˙ll' £j ei tò fôw têw zvêw. 13 EÂpon o{n a[t! o¥Farisaîoi, Sù perì seautoû martureîw: = marturía sou o[k¡s t i n ˙lhy}w. 14 &A p e k r í y h &I h s o û w kaì eÂpen a[toîw, K©n \gWmarturô perì \mautoû, ˙lhy}w \stin = marturía mou: –ti oÂdapóyen ‘lyon, kaì poû øpágv: ømeîw dè o[k oÊdate póyen¡r xo m a i , kaì poû øpágv. 15 Û m eî w katà t|n sárka krínete: \gWo[ krínv o[déna. 16 Kaì \àn krínv dè \gQ, = krísiw = \m|˙lhy}w \stin: –ti mónow o[k e†mí, ˙ll' \gW kaì ` pémcaw mepat}r. 17 Kaì \n t! nóm~ dè t! ømetér~ gégraptai –ti dúo˙nyrQpvn = marturía ˙lhy}w \stin. 18 &E g Q e† m i ` marturônperì \mautoû, kaì martureî per ì \m o û ` pém c a w me pat}r.19 *E l eg o n o{n a[t!, Poû \stin ` pat}r sou; &Apekríyh&I h s o û w, O·te \mè oÊdate, o·te tòn patéra mou: e† \mè Ædeite,kaì tòn patéra mou Ædeite ƒn.

8 Kaì pálin kátv kúcaw ¡grafen e†w t|n gên. 9 O¥ dè, ˙koúsantew,\j}rxonto e<w kay' e<w, ˙rjámenoi ˙pò tôn presbutérvn £vw tôn

kaì øpò têwsuneid}sevw\legxómenoi

\j}rxonto\sxátvn: kaì kateleífyh mónow ` &Ihsoûw, kaì = gun| \n més~` &Ihsoûw mónow

o{ s a . 10 &A n a k ú c a w dè ` &Ihsoûw, eÂden a[t|n kaì eÂpen, Gúnai, poûe†sin; O[deíw se katékrinen; 11 ^H dè eÂpen, O[deíw, kúrie. EÂpen dè

e†sin o¥kat}goroí sou

a[t_ ` &Ihsoûw, O[dè \gQ se katakrínv: poreúou kaì ˙pò toû nûn˙pò toû nûn kaì

mhkéti amártane.

8.8 kátv kúcaw ♦ katakúcaw8.9 kaì øpò têw suneid}sevw

\legxómenoi ♦ —8.9 ` &Ihsoûw ♦ —8.10 kaì mhdéna yeasámenow pl|n t|w

gunaików ♦ —8.10 a[t_ ♦ a[t_ Gúnai8.10 \keînoi o¥ kat}goroí sou ♦ —

8.11 krínv ♦ katakrínv8.11 kaì ♦ ˆkaì˜ ˙pò toû nûn8.11 amártane ♦ amártane˜˜8.12 ` &Ihsoûw \lálhsen ♦ \lálhsen `

&Ihsoûw8.14 ¡rxomai kaì ♦ ¡rxomai (h8.16 ˙lhy}w ♦ ˙lhyin}8.19 Ædeite ƒn ♦ ©n Ædeite

8.8 - 8.19



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OQT OQTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

215

20 Taûta tà ]}mata \lálhsen ` &Ihsoûw \n t! gazofulakí~,didásk v n \n t! ¥er ! : kaì o[deìw \píasen a[tón, –ti o·pv\lhlúyei = %vra a[toû.

21 EÂpen o{n pálin a[toîw ` &Ihsoûw, &EgW øpágv, kaìzht}seté me, kaì \n t_ amartíŸ ømôn ˙poyaneîsye: –pou \gWøpágv, ømeîw o[ dúnasye \lyeî n . 22 *E l eg o n o{n o¥ &Ioudaîoi,M}ti ˙pokteneî eautón, –ti légei, %Opou \gW øpágv, ømeîw o[dúnasye \lyeî n ; 23 Kaì eÂpen a[toîw, Ûmeîw \k tôn kátv \sté,\g W \k tôn ƒnv e†mí: ømeîw \k toû kósmou toútou \sté, \gW o[ke† m ì \k toû kósmou toútou. 24 EÂpon o{n ømîn –ti ˙poyaneîsye\n taîw amartíaiw ømôn: \àn gàr m| pisteúshte –ti \gQ e†mi,˙poyaneîsye \n taîw amartíaiw ømôn. 25 *E l eg o n o{n a[t!, Sùtíw eÂ; Kaì eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, T|n ˙rx|n – ti kaì lalôømîn. 26 Pollà ¡xv per ì ømôn laleîn kaì krínein: ˙ll' `pémc a w me ˙lhy}w \stin, k˙gW $a ækousa par' a[toû, taûtalègv e†w tòn kósmon. 27 O[k ¡gnvsan –ti tòn patéra a[toîw¡l eg en . 28 EÂpen o{n a[toîw ` &Ihsoûw, %Otan øcQshte tòn u¥òntoû ˙nyrQpou, tóte gnQsesye –ti \gQ e†mi, kaì ˙p' \mautoûpoiô o[dén, ˙llà kayWw \dídajén me ` pat}r mou, taûtalalô: 29 kaì ` pémcaw me met' \moû \stin: o[k ˙fêkén me mónon` pat}r, –ti \gW tà ˙restà a[t! poiô pántote. 30 Taûta a[toûlaloûntow polloì \písteusan e†w a[tón.

31 *E l eg en o{n ` &Ihsoûw pròw toùw pepisteukótaw a[t!&I o u d a í o u w , &E à n ømeîw meínhte \n t! lóg~ t! \m!, ˙lhyôwma yh t a í mou \sté: 32 kaì gnQsesye t|n ˙l}yei a n , kaì =˙l}yei a \l eu yer Q s ei ømâw. 33 &A p e k r í y h s a n a[t!, Spérma&A b r a á m \s m en , kaì o[denì dedouleúkamen pQpote: pôw sùlégeiw –ti &E l eú yer o i gen}sesye; 34 &A p e k r í y h a[toîw `&I h s o û w, &A m | n ˙m|n légv ømîn, –ti pâw ` poiôn t|n amartíandoûlów \stin têw amartíaw. 35 Ô dè doûlow o[ ménei \n t_ o†kíŸe† w tòn a†ôna: ` u¥òw ménei e†w tòn a†ôna. 36 &E à n o{n ` u¥òwømâw \leuyer Q s + , ªntvw \leúyer o i ¡s es ye. 37 OÂda –ti spérma&A b r a á m \s t e: ˙llà zhteîté me ˙pokteînai, –ti ` lógow ` \mòw

8.20 ` &Ihsoûw ♦ —8.21 ` &Ihsoûw ♦ —8.23 eÂpen ♦ ¡legen8.23 toû kósmou toútou \sté ♦ toútou

toû kósmou \sté8.25 Kaì eÂpen ♦ EÂpen

8.26 lègv ♦ lalô8.28 a[toîw ♦ â[toîw˜8.28 mou ♦ —8.29 ` pat}r ♦ —8.33 a[t! ♦ pròw a[tón

8.20 - 8.37



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OQU OQU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

216

o[ xvreî \n ømîn. 38 &E g W $o eQraka parà t! patrí mou, lalô:kaì ømeîw o{n $o evrákate parà t! patrì ømôn, poieîte.39 &A p e k r í y h s a n kaì eÂpon a[t!, Ô pat|r =môn &Abraám \stin.Légei a[toîw ` &Ihsoûw, E† ték n a toû &Abraàm ‘te, tà ¡rga toû&A b r a à m \p o i eî t e. 40 Nûn dè zhteîté me ˙pokteînai, ƒnyrvpon\poieîte ƒn

$ow t|n ˙l}yei a n ømîn lelálhka, ÷n ækousa parà toû yeo û :toûto &Abraàm o[k \poíhsen. 41 Û m eî w poieîte tà ¡rga toûpatròw ømôn. EÂpon o{n a[t!, ^Hmeîw \k porneíaw o[gegenn}meya : £n a patéra ¡xo m en , tòn yeó n . 42 EÂpen o{n a[toîw` &Ihsoûw, E† ` yeò w pat|r ømôn ‘n, “gapâte ©n \mé: \gW gàr \ktoû yeo û \j ê l yo n kaì %hkv: o[dè gàr ˙p' \mautoû \l}luya,˙ll' \keînów me ˙pésteilen. 43 Dià tí t|n laliàn t|n \m|n o[gi n Q s k et e; %O ti o[ dúnasye ˙koúein tòn lógon tòn \món.44 Û m eî w \k toû patròw toû diabólou \sté, kaì tàw \piyumíawtoû patròw ømôn yél et e poieîn. &Ekeînow ˙nyrvpoktónow ‘n˙p' ˙rxêw, kaì \n t_ ˙lhyeí Ÿ o[x £sthken, –ti o[k ¡stin˙l}yei a \n a[t!. %Otan lal_ tò ceûdow, \k tôn †dívn laleî:–ti ceústhw \stìn kaì ` pat|r a[toû. 45 &E g W dè –ti t|n˙l}yei a n légv, o[ pisteúeté moi. 46 Tíw \j ømôn \légxei me per ìamartíaw; E† dè ˙l}yei a n légv, dià tí ømeîw o[ pisteúeté moi;47 Ô çn \k toû yeo û tà ]}mata toû yeo û ˙koúei: dià toûtoømeîw o[k ˙koúete, –ti \k toû yeo û o[k \sté. 48 &A p e k r í y h s a no{n o¥ &I o u d a î o i kaì eÂpon a[t!, O[ kalôw légomen =meîw –tiSamareíthw eÂ sú, kaì daimónion ¡xei w; 49 &A p e k r í y h &I h s o û w,&E g W daimónion o[k ¡xv , ˙llà timô tòn patéra mou, kaì ømeîw˙timázeté me. 50 &E g W dè o[ zhtô t|n dójan mou: ¡stin ` zhtônkaì krínvn. 51 &A m | n ˙m|n légv ømîn, \án tiw tòn lógon tòn\m ò n thr}s+, yánaton o[ m| yev r } s + e† w tòn a†ôna. 52 EÂpono{n a[t! o¥ &Ioudaîoi, Nûn \gnQkamen –ti daimónion ¡xei w.&A b r a à m ˙péya n en kaì o¥ profêtai, kaì sù légeiw, &Eán tiw tònlógon mou thr}s+, o[ m| geúshtai yanátou e†w tòn a†ôna.53 M| sù meízvn eÂ toû patròw =môn &Abraám, –stiw ˙péya n en ;

8.38 &EgW $o ♦ $A \gW8.38 mou ♦ —8.38 $o evrákate parà t! patrì ømôn

♦ $a “koúsate parà toû patròw8.39 eÂpon ♦ eÂpan8.39 ‘te ♦ \ste8.41 EÂpon o{n ♦ eÂpan ô{n˜8.42 o{n ♦ —

8.44 o[x £sthken ♦ o[k ¡sthken8.46 dè ♦ —8.48 o{n ♦ —8.48 eÂpon ♦ eÂpan8.48 Samareíthw ♦ Samaríthw8.51 lógon tòn \mòn ♦ \mòn lógon8.52 o{n ♦ ô{n˜

8.38 - 8.53



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OQV OQVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

217

Kaì o¥ profêtai ˙péya n o n : tína seautòn sù poieîw;54 &A p e k r í y h &I h s o û w, &E à n \g W dojázv \mautón, = dója mouo[dén \stin: ¡stin ` pat}r mou ` dojázvn me, $on ømeîw légete–t i yeò w =môn \stin, 55 kaì o[k \gnQkate a[tón: \gW dè oÂdaa[tón, kaì \à n eÊ p v –ti o[k oÂda a[tón, ¡somai –moiow ømôn,ceústhw: ˙ll' oÂda a[tón, kaì tòn lógon a[toû thrô.56 &A b r a à m ` pat|r ømôn “galliásato ®na Êd+ t|n =méran t|n\m } n , kaì eÂden kaì \xá r h . 57 EÂpon o{n o¥ &Ioudaîoi pròwa[tón, Pent}konta ¡th o·pv ¡xei w, kaì &Abraàm eQrakaw;58 EÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, &Am|n ˙m|n légv ømîn, prìn &Abraàmgenésyai, \gW e†mi. 59 )Hran o{n líyouw ®na bálvsin \p'a[tón: &Ihsoûw dè \krúbh, kaì \jêlyen \k toû ¥eroû, dielyWndià mésou a[tôn: kaì parêgen o%utvw.

9 Kaì par ágvn eÂd en ƒnyr vp on tuflòn \k genet êw. 2 Kaì“rQthsan a[tòn o¥ mayhtaì a[toû légontew, ^Rabbí, tíw

%hmarten, o˚tow (h o¥ goneîw a[toû, ®na tuflòw gennhy_;3 &A p e k r í y h &I h s o û w, O·te o˚tow %hmarten o·te o¥ goneîw a[toû:˙ll' ®na fanervy_ tà ¡rga toû yeo û \n a[t!. 4 &E m è deî\r g á z es ya i tà ¡rga toû pémcantów me £vw =méra \stín:¡r x e t a i núj, –te o[deìw dúnatai \rgázesyai. 5 %O tan \n t!kósm~ „, fôw e†mi toû kósmou. 6 Taûta e†pQn, ¡ptusen xamaí,kaì \poíhsen phlòn \k toû ptúsmatow, kaì \péxr i s en tòn phlòn\p ì toùw •fyalmoùw toû tufloû, 7 kaì eÂpen a[t!, %Upagenícai e†w t|n kolumb}yran toû Silvám — $o ermhneúetai,&A p e s t a l m é n o w . &A p ê l y e n o{n kaì \nícato, kaì ‘lyen blépvn.8 O¥ o{n geítonew kaì o¥ yev r o û n t ew a[tòn tò próteron –tituflò w ‘n, ¡legon, O [x o˚tów \stin ` kay}menow kaìprosaitôn; 9 *A l l o i ¡l eg o n –ti O˚tów \stin: ƒlloi dè –ti%O moiow a[t! \stin. &Ekeînow ¡legen –ti &EgQ e†mi. 10 *E l eg o no{n a[t!, Pôw ˙neœxyh s á n sou o¥ •fyalmoí; 11 &A p e k r í y h “neœxyhsán

\k eî n o w kaì eÂpen, *Anyrvpow legómenow &Ihsoûw phlòn

8.53 sù poieîw ♦ poieîw8.54 dojázv ♦ dojásv8.55 kaì \àn ♦ k©n8.55 ømôn ♦ ømîn8.55 ˙ll' ♦ ˙llà8.58 ` ♦ —8.59 dielyWn dià mésou a[tôn kaì

parêgen o%utvw ♦ —

9.4 &Emè ♦ ^Hmâw9.6 tòn ♦ a[toû tòn9.6 toû tufloû ♦ —9.8 tuflòw ♦ prosaíthw9.9 dè –ti ♦ ¡legon O[xí ˙llà9.10 ˙neœxyhsán ♦ ô{n˜ “neœxyhsán9.11 kaì eÂpen *Anyrvpow ♦ Ô

ƒnyrvpow `

8.54 - 9.11



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ORM ORM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

218

\p o í h s en , kaì \péxr i s én mou toùw •fyalmoúw, kaì eÂpén moi,%U p a g e e† w t|n kolumb}yran toû Silvám, kaì nícai. &ApelyWndè kaì nicámenow, ˙nébleca. 12 EÂpon o{n a[t!, Poû \stin\keînow; Légei, O[k oÂda.

13 *A g o u s i n a[tòn pròw toùw Farisaíouw, tón pote tuflón.14 )Hn dè sábbaton –te tòn phlòn \poíhsen ` &Ihsoûw, kaì˙né~jen a[toû toùw •fyalmoúw. 15 Pálin o{n “rQtvn a[tònkaì o¥ Farisaîoi, pôw ˙néblecen. Ô dè eÂpen a[toîw, Phlòn\p éyh k én mou \pì toùw •fyalmoúw, kaì \nicámhn, kaì blépv.16 *E l eg o n o{n \k tôn Farisaívn tinéw, O˚tow ` ƒnyrvpow o[k¡s t i n parà toû yeo û , –ti tò sábbaton o[ threî. *Alloi ¡legon,Pôw dúnatai ƒnyrvpow amartvlòw toiaûta shmeîa poieîn;Kaì sxísma ‘n \n a[toîw. 17 Légousin t! tufl! pálin, Sù tílégeiw perì a[toû, –ti ænoijen sou toùw •fyalmoúw; Ô dè eÂpen–ti Prof}thw \s t í n . 18 O[k \písteusan o{n o¥ &Ioudaîoi perìa[t o û , –ti tuflòw ‘n kaì ˙néblecen, £vw –tou \fQnhsan toùwgoneîw a[toû toû ˙nablécantow, 19 kaì “rQthsan a[toùwlégontew, O˚tów \stin ` u¥òw ømôn, $on ømeîw légete –ti tuflòw\g en n } yh ; Pôw o{n ƒrti blépei; 20 &A p e k r í y h s a n dè a[toîw o¥goneî w a[toû kaì eÂpon, OÊdamen –ti o˚tów \stin ` u¥òw =môn,kaì –ti tuflòw \genn}yh: 21 pôw dè nûn blépei, o[k oÊdamen: (htíw ænoijen a[toû toùw •fyalmoúw, =meîw o[k oÊdamen: a[tòw=likían ¡xei : a[tòn \rvt}sate, a[tòw perì eautoû lal}sei.22 Taûta eÂpon o¥ goneîw a[toû, –ti \foboûnto toùw &Ioudaíouw:ædh gàr sunetéyei n t o o¥ &Ioudaîoi, ®na \án tiw a[tòn`molog}s+ xristón, ˙posunágvgow génhtai. 23 Dià toûto o¥goneîw a[toû eÂ p o n –ti ^Hlikían ¡xei , a[tòn \rvt}sate.24 &E f Q n h s a n o{n \k deu t ér o u tòn ƒnyrvpon $ow ‘n tuflów, kaìeÂ p o n a[t!, Dòw dójan t! ye! : =meîw oÊdamen –ti ` ƒnyrvpow

9.11 moi ♦ moi –ti9.11 t|n kolumb}yran toû ♦ tòn9.11 dè ♦ o{n9.12 EÂpon o{n ♦ kaì eÂpan9.14 –te ♦ \n " =mérŸ9.16 O˚tow ` ƒnyrvpow o[k ¡stin

parà toû yeoû ♦ O[k ¡stin o˚towparà yeoû ` ƒnyrvpow

9.16 *Alloi ♦ ƒlloi ˆdè˜9.17 t! ♦ o{n t!9.17 Sù tí ♦ Tí sù9.17 ænoijen ♦ “né~jén9.18 tuflòw ‘n ♦ ‘n tuflòw9.19 ƒrti blépei ♦ blépei ƒrti

9.20 dè a[toîw ♦ o{n9.20 eÂpon ♦ eÂpan9.21 a[tòw =likían ¡xei a[tòn

\rvt}sate ♦ a[tòn \rvt}sate=likían ¡xei

9.22 eÂpon ♦ eÂpan9.23 eÂpon ♦ eÂpan9.23 \rvt}sate ♦ \pervt}sate9.24 \k deutérou tòn ƒnyrvpon ♦ tòn

ƒnyrvpon \k deutérou9.24 eÂpon ♦ eÂpan9.24 ` ƒnyrvpow o˚tow ♦ o˚tow `

ƒnyrvpow

9.12 - 9.24



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ORN ORNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

219

o˚tow amartvlów \stin. 25 &A p e k r í y h o{n \keînow kaì eÂpen, E†amartvlów \stin, o[k oÂda: ¢n oÂda, –ti tuflòw *vn, ƒrtibl ép v . 26 EÂpon dè a[t! pálin, Tí \poíhsén soi; Pôw ænoijénsou toùw •fyalmoúw; 27 &A p e k r í y h a[toîw, EÂpon ømîn ædh, kaìo[k “koúsate. Tí pálin yél et e ˙koúein; M| kaì ømeîw yél et ea[toû mayhtaì genésyai; 28 &E l o i d ó r h s a n a[tón, kaì eÂpon, SùeÂ mayht|w \keínou: =meîw dè toû Mvsévw \smèn mayhtaí.29 ^H m eî w oÊdamen –ti Mvs+ lelálhken ` yeó w: toûton dè o[koÊdamen póyen \stín. 30 &A p e k r í y h ` ƒnyrvpow kaì eÂpen a[toîw,&E n gàr toút~ yaumastón \stin, –ti ømeîw o[k oÊdate póyen\s t í n , kaì ˙né~jén mou toùw •fyalmoúw. 31 OÊdamen dè –tiamartvlôn ` yeò w o[k ˙koúei: ˙ll' \án tiw yeo s eb | w ”, kaì tòyél h m a a[toû poi_, toútou ˙koúei. 32 &E k toû a†ônow o[k“koúsyh –ti ænoijén tiw •fyalmoùw tufloû gegennhménou.33 E† m| ‘n o˚tow parà yeo û , o[k “dúnato poieîn o[dén.34 &A p e k r í y h s a n kaì eÂpon a[t!, &En amartíaiw sù \genn}yhw–low, kaì sù didáskeiw =mâw; Kaì \jébalon a[tòn ¡jv.

35 *H k o u s en ` &Ihsoûw –ti \jébalon a[tòn ¡jv: kaì eørWna[tón, eÂpen a[t!, Sù pisteúeiw e†w tòn u¥òn toû yeo û ;36 &A p e k r í y h \k eî n o w kaì eÂpen, Kaì tíw \stin, kúrie, ®napisteúsv e†w a[tón; 37 EÂpen dè a[t! ` &Ihsoûw, Kaì eQrakawa[tón, kaì ` lalôn metà soû \keînów \stin. 38 Ô dè ¡fh,Pisteúv, kúrie: kaì prosekúnhsen a[t!. 39 Kaì eÂpen `&I h s o û w, E†w kríma \gW e†w tòn kósmon toûton ‘lyon, ®na o¥ m|blépontew blépvsin, kaì o¥ blépontew tufloì génvntai. 40 Kaìækousan \k tôn Farisaívn taûta o¥ ªntew met ' a[toû, kaìeÂ p o n a[t!, M| kaì =meîw tufloí \smen; 41 EÂpen a[toîw `&I h s o û w , E† tufloì ‘te, o[k ©n eÊxet e amartían: nûn dè légete–ti Blépomen: = o{n amartía ømôn ménei.

9.25 kaì eÂpen ♦ —9.26 dè a[t! pálin ♦ o{n a[t!9.28 &Eloidórhsan ♦ Kaì

\loidórhsan9.28 eÂ mayht|w ♦ mayht|w eÂ9.28 Mvsévw ♦ Mvüsévw9.29 Mvs+ ♦ Mvüseî9.30 gàr toút~ ♦ toút~ gàr tò9.30 ˙né~jén ♦ ænoijén9.31 dè ♦ —

9.32 ænoijén ♦ “né~jén9.34 eÂpon ♦ eÂpan9.35 ` ♦ —9.35 a[t! ♦ —9.35 yeoû ♦ ˙nyrQpou9.37 dè ♦ —9.40 Kaì ækousan ♦ *Hkousan9.40 ªntew met' a[toû ♦ met' a[toû

ªntew9.41 o{n ♦ —

9.25 - 9.41



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ORO ORO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

220

10 &A m | n ˙m|n légv ømîn, ` m| e†ser xómenow dià têwyú r a w e† w t|n a[l|n tôn probátvn, ˙llà ˙nabaínvn

˙llaxóyen , \k eî n o w klépthw \stìn kaì l+st}w. 2 Ô dèe† s er xó m en o w dià têw yúraw poim}n \stin tôn probátvn.3 Toút~ ` yu r v r ò w ˙noígei, kaì tà próbata têw fvnêw a[toû˙koúei, kaì tà Êdia próbata kaleî kat' ªnoma, kaì \jágeia[tá. 4 Kaì –tan tà Êdia próbata \kbál+, ¡mprosyen a[tônporeúetai: kaì tà próbata a[t! ˙kolouyeî , –ti oÊdasin t|nfvn|n a[toû. 5 &A l l o t r í ~ dè o[ m| ˙kolouy}svsin, ˙llàfeújontai ˙p' a[toû: –ti o[k oÊdasin tôn ˙llotrívn t|nfvn}n. 6 Taúthn t|n paroimían eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw: \keînoidè o[k ¡gnvsan tína ‘n $a \lálei a[toîw.

7 EÂpen o{n pálin a[toîw ` &Ihsoûw, &Am|n ˙m|n légv ømîn–ti \gQ e†mi = yúra tôn probátvn. 8 Pántew –soi ‘lyonkléptai e†sìn kaì l+staí: ˙ll' o[k ækousan a[tôn tàpróbata. 9 &E g Q e† m i = yúra: di' \moû \án tiw e†sély+,svy}setai, kaì e†seleúsetai kaì \jeleúsetai, kaì nom|neø r } s ei . 10 Ô klépthw o[k ¡rxet a i e† m| ®na kléc+ kaì yús+kaì ˙polés+: \gW ‘lyon ®na zv|n ¡xv s i n , kaì perissòn¡xv s i n . 11 &E g Q e† m i ` poim|n ` kalów: ` poim|n ` kalòw t|ncux|n a[toû tíyhsin øpèr tôn probátvn. 12 Ô misyvtòw dé,kaì o[k çn poim}n, o˚ o[k e†sin tà próbata Êdia, yev r eî tònlúkon \rxó m en o n , kaì ˙fíhsin tà próbata, kaì feúgei: kaì `lúkow arpázei a[tá, kaì skorpízei tà próbata. 13 Ô dèmisyvtòw feúgei, –ti misyvtów \stin, kaì o[ mélei a[t! perìtôn probátvn. 14 &E g Q e† m i ` poim|n ` kalów, kaì ginQskv tà\m á , kaì ginQskomai øpò tôn \môn. 15 KayWw ginQskei me `pat}r, k˙gW ginQskv tòn patéra: kaì t|n cux}n mou tíyhmiøpèr tôn probátvn. 16 Kaì ƒlla próbata ¡xv , $a o[k ¡stin \ktêw a[lêw taúthw: k˙keîná me deî ˙gageîn, kaì têw fvnêw mou˙koúsousin: kaì gen}setai mía poímnh, e<w poim}n. 17 Dià

10.3 kaleî ♦ fvneî10.4 Kaì –tan ♦ %O tan10.4 próbata \kbál+ ♦ pánta \kbál+10.5 ˙kolouy}svsin ♦

˙kolouy}sousin10.7 a[toîw ♦ —10.8 ‘lyon ♦ ‘lyon ˆprò \moû˜10.12 dé ♦ —

10.12 e†sin ♦ ¡stin10.12 skorpízei tà próbata ♦

skorpízei10.13 Ô dè misyvtòw feúgei ♦ —10.14 ginQskomai øpò tôn \môn ♦

ginQskousín me tà \má10.16 me deî ♦ deî me10.16 gen}setai ♦ gen}sontai

10.1 - 10.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ORP ORPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

221

toûto ` pat}r me ˙gapÅ, –ti \gW tíyhmi t|n cux}n mou, ®napálin lábv a[t}n. 18 O[deìw aÊrei a[t|n ˙p' \moû, ˙ll' \gWtíyhm i a[t|n ˙p' \mautoû. &Ejousían ¡xv yeînai a[t}n, kaì\j o u s í a n ¡xv pálin labeîn a[t}n. Taúthn t|n \ntol|n¡labon parà toû patrów mou.

19 Sxísma o{n pálin \géneto \n toîw &Ioudaíoiw dià toùwlógouw toútouw. 20 *E l eg o n dè polloì \j a[tôn, Daimónion ¡xeikaì maínetai: tí a[toû ˙koúete; 21 *A l l o i ¡l eg o n , Taûta tà]}mata o[k ¡s t i n daimonizoménou: m| daimónion dúnataituflôn •fyalmoùw ˙noígein;

22 &E g én et o dè tà &E g k a í n i a \n Îer o s o l ú m o i w, kaì xei m W n‘n : 23 kaì periepátei ` &Ihsoûw \n t! ¥er ! \n t_ stoÅSolomôno w. 24 &E k ú k l v s a n o{n a[tòn o¥ &Ioudaîoi, kaì ¡legona[t!, %Evw póte t|n cux|n =môn aÊreiw; E† sù eÂ ` xristów,e† p è =mîn parrhsíŸ. 25 &A p e k r í y h a[toîw ` &Ihsoûw, EÂpon ømîn,kaì o[ pisteúete: tà ¡rga $a \gW poiô \n t! •nómati toû patrówmou, taûta martureî per ì \m o û : 26 ˙ll' ømeîw o[ pisteúete: o[gár \ste \k tôn probátvn tôn \môn, kayWw eÂpon ømîn. 27 Tàpróbata tà \m à têw fvnêw mou ˙koúei, k˙gW ginQskv a[tá,ka ì ˙kolouyoûsín moi: 28 k˙gW zv|n a†Qnion dídvmi a[toîw:kaì o[ m| ˙pólvntai e†w tòn a†ôna, kaì o[x arpásei tiw a[tà\k têw xei r ó w mou. 29 Ô pat}r mou $ow dédvkén moi, meízvnpántvn \stín: kaì o[deìw dúnatai arpázein \k têw xei r ò w toûpatrów mou. 30 &E g W kaì ` pat|r £n \smen. 31 &E b á s t a s a n o{npálin líyouw o¥ &Ioudaîoi ®na liyásvsin a[tón. 32 &A p e k r í y ha[toîw ` &I h s o û w, Pollà kalà ¡rga ¡deija ømîn \k toû patrówmou: dià poîon a[tôn ¡rgon liyázeté me; 33 &A p e k r í y h s a n a[t!o¥ &Ioudaîoi légontew, Per ì kaloû ¡rgou o[ liyázomén se,˙llà perì blasfhmíaw, kaì –ti sù ƒnyrvpow çn poieîwseautòn yeó n . 34 &A p e k r í y h a[toîw ` &Ihsoûw, O[k ¡stin

10.17 ` pat}r me ♦ me ` pat|r10.19 o{n ♦ —10.21 ˙noígein ♦ ˙noîjai10.22 dè ♦ tóte10.22 Îerosolúmoiw kaì ♦ toîw

Îerosolúmoiw10.23 Solomônow ♦ toû Solomônow10.26 ˙ll' ♦ ˙llà10.26 o[ gár ♦ –ti o[k10.26 kayWw eÂpon ømîn ♦ —10.27 ˙koúei ♦ ˙koúousin

10.28 zv|n a†Qnion dídvmi a[toîw ♦dídvmi a[toîw zv|n a†Qnion

10.29 $ow dédvkén moi meízvn pántvn ♦ $odédvkén moi pántvn meîzón

10.29 patrów mou ♦ patrów10.31 o{n ♦ —10.32 kalà ¡rga ♦ ¡rga kalà10.32 mou ♦ —10.32 liyázeté me ♦ \mè liyázete10.33 légontew ♦ —10.34 ` ♦ ˆ`˜

10.18 - 10.34



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ORQ ORQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

222

gegramménon \n t! nóm~ ømôn, &EgW eÂpa, Yeoí \ste; 35 E†\k eí n o u w eÂ p en yeo ú w, pròw o¬w ` lógow toû yeo û \g én et o — kaìo[ dúnatai luyênai = graf} — 36 $on ` pat|r =gíasen kaì˙pésteilen e†w tòn kósmon, ømeîw légete –ti Blasfhmeîw, –tieÂ p o n , U¥òw toû yeo û e† m i ; 37 E† o[ poiô tà ¡rga toû patrów mou,m| pisteúeté moi: 38 e† dè poiô, k©n \moì m| pisteúhte, toîw¡r g o i w pisteúsate: ®na gnôte kaì pisteúshte –ti \n \moì `pat}r , k˙gW \n a[t!. 39 &E z } t o u n o{n pálin a[tòn piásai:kaì \jêlyen \k têw xeiròw a[tôn.

40 Kaì ˙pêlyen pálin péran toû &Iordánou e†w tòn tópon–pou ‘n &Ivánnhw tò prôton baptízvn: kaì ¡meinen \keî. 41 Kaìpolloì ‘lyon pròw a[tón, kaì ¡legon –ti &Ivánnhw mèn shmeîon\p o í h s en o[dén: pánta dè –sa eÂpen &Ivánnhw perì toútou,˙lhyê ‘n. 42 Kaì \písteusan polloì \keî e†w a[tón.

11 )Hn dé tiw ˙syenôn Lázarow ˙pò Bhyaníaw, \k têwkQ m h w Maríaw kaì Máryaw têw ˙delfêw a[têw. 2 )Hn

dè María = ˙leícasa tòn kúrion múr~, kaì \kmájasa toùwpódaw a[toû taîw yrijìn a[têw, «w ` delfòw Lázarow “syén ei .3 &A p é s t e i l a n o{n a¥ ˙delfaì pròw a[tòn légousai, Kúrie, Êde$on fileîw ˙syen eî . 4 &A k o ú s a w dè ` &Ihsoûw eÂpen, A%uth =˙syén ei a o[k ¡stin pròw yánaton, ˙ll' øpèr têw dójhw toûyeo û , ®na dojasy_ ` u¥òw toû yeo û di' a[têw. 5 &H g á p a dè `&I h s o û w t|n Máryan kaì t|n ˙delf|n a[têw kaì tòn Lázaron.6 ^V w o{n ækousen –ti ˙syen eî , tóte mèn ¡meinen \n > ‘n tóp~dúo =méraw. 7 *E p ei t a metà toûto légei toîw mayhtaîw, *Agvmene† w t|n &Ioudaían pálin. 8 Légousin a[t! o¥ mayhtaí, ^Rabbí,nûn \z}toun se liyásai o¥ &Ioudaîoi, kaì pálin øpágeiw \keî;9 &A p e k r í y h &I h s o û w, O[xì dQdeká e†sin @rai têw =méraw; &Eántiw peripat_ \n t_ =mérŸ, o[ proskóptei, –ti tò fôw toû kósmoutoútou blépei. 10 &E à n dé tiw peripat_ \n t_ nuktí, proskóptei,–ti tò fôw o[k ¡stin \n a[t!. 11 Taûta eÂpen, kaì metà toûtolégei a[toîw, Lázarow ` fílow =môn kekoímhtai: ˙llà

10.34 &EgW ♦ –ti &EgW10.38 pisteúsate ♦ pisteúete10.38 pisteúshte ♦ ginQskhte10.38 a[t! ♦ t! patrí10.39 o{n pálin a[tòn ♦ ô{n˜ a[tòn

pálin

10.42 \písteusan polloì \keî e†w a[tón♦ polloì \písteusan e†w a[tòn\keî

11.2 María ♦ Mariàm11.9 e†sin @rai ♦ @raí e†sin

10.35 - 11.11



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ORR ORRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

223

poreúomai ®na \j u p n í s v a[tón. 12 EÂpon o{n o¥ mayhtaì a[toû,Kúrie, e† kek o í m h t a i , svy}setai. 13 E†r}kei dè ` &Ihsoûw perìtoû yanátou a[toû: \keînoi dè ¡dojan –ti perì têw koim}sevwtoû %upnou légei. 14 Tóte o{n eÂpen a[toîw ` &I h s o û w parrhsíŸ,Lázarow ˙péya n en . 15 Kaì xaírv di' ømâw, ®na pisteúshte, –tio[k æmhn \keî: ˙llà ƒgvmen pròw a[tón. 16 EÂpen o{n Yvmâw, `legómenow Dídumow, toîw summayhtaîw, *Agvmen kaì =meîw, ®na˙poyánvmen met' a[toû.

17 &E l yW n o{n ` &Ihsoûw e˚ren a[tòn téssaraw =méraw ædh¡xo n t a \n t! mnhmeí~. 18 )Hn dè = Bhyanía \ggùw tônÎ er o s o l ú m v n , qw ˙pò stadívn dekapénte: 19 kaì polloì \ktôn &Ioudaívn \lhlúyei s a n pròw tàw perì Máryan kaìMarían, ®na paramuy}svntai a[tàw perì toû ˙delfoû a[tôn.20 ^H o{n Márya, qw ækousen –ti &Ihsoûw ¡rxet a i , øp}nthsena[t!: María dè \n t! oÊk~ \kayéz et o . 21 EÂpen o{n Máryapr ò w tòn &Ihsoûn, Kúrie, e† ‘w @de, ` delfów mou o[k ©n\t eyn } k ei . 22 &A l l à kaì nûn oÂda –ti –sa ©n a†t}s+ tòn yeó n ,dQsei soi ` yeó w. 23 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, &Anast}setai `˙delfów sou. 24 Légei a[t! Márya, OÂda –ti ˙nast}setai \nt_ ˙nastásei \n t_ \sxát+ =mérŸ. 25 EÂpen a[t_ ` &Ihsoûw,&E g Q e† m i = ˙nástasiw kaì = zv}: ` pisteúvn e†w \mé, k©n˙poyá n + , z}setai: 26 kaì pâw ` zôn kaì pisteúvn e†w \mé, o[ m|˙poyán+ e†w tòn a†ôna. Pisteúeiw toûto; 27 Légei a[t!, Naí,kúrie: \gW pepísteuka, –ti sù eÂ ` xristów, ` u¥òw toû yeo û , è† w tòn kósmon \rxómenow. 28 Kaì taûta e†poûsa ˙pêlyen , kaì\f Q n h s en Marían t|n ˙delf|n a[têw láyra, e†poûsa, Ôdidáskalow párestin kaì fvneî se. 29 &E k eí n h qw ækousen,\g eí r et a i taxù kaì ¡rxet a i pròw a[tón. 30 O·pv dè \lhlúyei `&I h s o û w e† w t|n kQmhn, ˙ll' ‘n \n t! tóp~ –pou øp}nthsena[t! = Márya. 31 O¥ o{n &Ioudaîoi o¥ ªntew met ' a[têw \n t_o†kíŸ kaì paramuyoúmenoi a[t}n, †dóntew t|n Marían –ti

11.12 EÂpon ♦ EÂpan11.12 a[toû ♦ a[t!11.17 =méraw ædh ♦ ædh =méraw11.19 kaì polloì ♦ polloì dè11.19 tàw perì Máryan kaì Marían ♦

t|n Máryan kaì Mariàm11.19 a[tôn ♦ —11.20 María ♦ Mariàm11.21 Márya ♦ = Márya11.21 ` ˙delfów mou o[k ©n \teyn}kei ♦

o[k ©n ˙péyanen ` ˙delfów mou11.22 &Allà ♦ ˆ&Allà˜11.24 Márya ♦ = Márya11.28 taûta ♦ toûto11.28 Marían ♦ Mariàm11.29 qw ♦ dè qw11.29 \geíretai ♦ “géryh11.29 ¡rxetai ♦ ærxeto11.30 \n ♦ ¡ti \n11.31 Marían ♦ Mariàm

11.12 - 11.31



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ORS ORS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

224

taxév w ˙nésth kaì \jêlyen , “koloúyhsan a[t_, légontew –tiøpágei e†w tò mnhmeîon, ®na klaús+ \k eî . 32 ^H o{n María, qw‘lyen –pou ‘n ` &Ihsoûw, †doûsa a[tón, ¡pesen a[toû e†w toùwpódaw légousa a[t!, Kúrie, e† ‘w @de, o[k ƒn ˙péya n én mou `˙delfów. 33 &I h s o û w o{n qw eÂden a[t|n klaíousan, kaì toùwsunelyóntaw a[t_ &I o u d a í o u w klaíontaw, \nebrim}sato t!pneúmati, kaì \t á r a j en eautón, 34 kaì eÂpen, Poû teyeí k a t ea[tón; Légousin a[t!, Kúrie, ¡rxou kaì Êde. 35 &E d á k r u s en `&I h s o û w. 36 *E l eg o n o{n o¥ &Ioudaîoi, *Ide pôw \fílei a[tón.37 Tinèw dè \j a[tôn eÂpon, O[k “dúnato o˚tow, ` noíjaw toùw•fyalmoùw toû tufloû, poiêsai ®na kaì o˚tow m| ˙poyán+;38 &I h s o û w o{n pálin \mbrimQmenow \n eaut! ¡rxet a i e† w tòmnhmeîon. )Hn dè sp}laion, kaì líyow \pékeito \p' a[t!.39 Légei ` &Ihsoûw, *Arate tòn líyon. Légei a[t! = ˙delf| toûteyn h k ó t o w Márya, Kúrie, ædh ªzei: tetartaîow gár \stin.40 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, O[k eÂpón soi, –ti \àn pisteús+w, ªceit|n dójan toû yeo û ; 41 )Hran o{n tòn líyon, o˚ ‘n ` teyn h k W wkeiménow. Ô dè &Ihsoûw ‘ren toùw •fyalmoùw ƒnv, kaì eÂpen,Páter, e[xaristô soi –ti ækousáw mou. 42 &E g W dè Ædein –tipántoté mou ˙koúeiw: ˙llà dià tòn ªxlon tòn periestôtaeÂ p o n , ®na pisteúsvsin –ti sú me ˙pésteilaw. 43 Kaì taûtae† p Q n , fvn_ megál+ \kraúgasen, Lázare, deû r o ¡j v . 44 Kaì\j ê l yen ` teyn h k Q w, dedeménow toùw pódaw kaì tàw xeî r a wkeiríaiw, kaì = ªciw a[toû soudarí~ periedédeto. Légei a[toîw` &Ihsoûw, Lúsate a[tón, kaì ƒfete øpágein.

45 Polloì o{n \k tôn &Ioudaívn, o¥ \l yó n t ew pròw t|nMarían kaì yea s á m en o i $a \poíhsen ` &Ihsoûw, \písteusan e†wa[tón. 46 Tinèw dè \j a[tôn ˙pêlyon pròw toùw Farisaíouw,kaì eÂpon a[toîw $a \poíhsen ` &Ihsoûw.

47 Sun}gagon o{n o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ Farisaîoi sunédrion,kaì ¡legon, Tí poioûmen; %Oti o˚tow ` ƒnyrvpow pollà shmeîa

11.31 légontew ♦ dójantew11.32 María ♦ Mariàm11.32 ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw11.32 e†w ♦ pròw11.32 ˙péyanén mou ♦ mou ˙péyanen11.37 eÂpon O[k “dúnato ♦ eÂpan O[k

\dúnato11.39 teynhkótow ♦ teteleuthkótow11.40 ªcei ♦ ªc+

11.41 o˚ ‘n ` teynhkWw keiménow ♦ —11.44 Kaì \jêlyen ♦ &Ejêlyen11.44 øpágein ♦ a[tòn øpágein11.45 Marían ♦ Mariàm11.45 ` &Ihsoûw ♦ —11.46 eÂpon ♦ eÂpan11.46 ` ♦ —11.47 shmeîa poieî ♦ poieî shmeîa

11.32 - 11.47



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ORT ORTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

225

poieî. 48 &E à n ˙fômen a[tòn o%utvw, pántew pisteúsousin e†wa[tón: kaì \leúsontai o¥ ^Rvmaîoi kaì ˙roûsin =môn kaì tòntópon kaì tò ¡yn o w. 49 E<w dé tiw \j a[tôn Kaïáfaw, ˙rxiereùwçn toû \niautoû \keínou, eÂpen a[toîw, Ûmeîw o[k oÊdateo[dén, 50 o[dè dialogízesye –ti sumférei =mîn ®na e<wƒnyrv p o w ˙poyán+ øpèr toû laoû, kaì m| –lon tò ¡yn o w˙pólhtai. 51 Toûto dè ˙f' eautoû o[k eÂpen, ˙llà ˙rxiereùwçn toû \n i a u t o û \k eí n o u , proef}teusen –ti ¡mellen &Ihsoûw˙poyn§skein øpèr toû ¡yn o u w, 52 kaì o[x øpèr toû ¡yn o u wmónon, ˙ll' ®na kaì tà tékna toû yeo û tà dieskorpisménasunagág+ e†w £n. 53 &A p ' \k eí n h w o{n têw =mérawsunebouleúsanto ®na ˙pokteínvsin a[tón.

54 &I h s o û w o{n o[kéti parrhsíŸ periepátei \n toîw&I o u d a í o i w, ˙llà ˙pêlyen \keî yen e† w t|n xQran \ggùw têw\r } m o u , e† w &E f r a › m legoménhn pólin, k˙keî diétriben met àtôn mayhtôn a[toû. 55 )Hn dè \ggùw tò Pásxa tôn &Ioudaívn:kaì ˙nébhsan polloì e†w Îerosóluma \k têw xQraw prò toûPásxa, ®na agnísvsin eautoúw. 56 &E z } t o u n o{n tòn &Ihsoûn,kaì ¡legon met' ˙ll}lvn \n t! ¥er ! esthkótew, Tí dokeî ømîn;%O ti o[ m| ¡ly+ e†w t|n eort}n; 57 DedQkeisan dè kaì o¥˙rxiereîw kaì o¥ Farisaîoi \ntol}n, ®na \án tiw gn! poû \stin,mhnús+, –pvw piásvsin a[tón.

12 Ô o{n &I hs oûw prò ¢j =mer ôn toû Pás xa ‘l yen e†wBhyanían, –pou ‘n Lázarow ` teyn h k Q w, $on ægeiren \k

nekrôn. 2 &E p o í h s a n o{n a[t! deîpnon \keî, kaì = Máryadihkónei: ` dè Lázarow e<w ‘n tôn ˙nakeiménvn sùn a[t!. 3 ^Ho{n María laboûsa lítran múrou nárdou pistikêwpolutímou, æleicen toùw pódaw toû &Ihsoû, kaì \jémajen taîwyr i j ì n a[têw toùw pódaw a[toû: = dè o†kía \plhrQyh \k têw•sm ê w toû múrou. 4 Légei o{n e<w \k tôn mayhtôn a[toû,&I o ú d a w Símvnow &IskariQthw, ` mél l v n a[tòn paradidónai,

11.50 dialogízesye ♦ logízesye11.50 =mîn ♦ ømîn11.51 proef}teusen ♦ \prof}teusen11.53 sunebouleúsanto ♦

\bouleúsanto11.54 &Ihsoûw o{n ♦ Ô o{n &Ihsoûw11.54 diétriben ♦ ¡meinen11.54 a[toû ♦ —11.57 kaì o¥ ˙rxiereîw ♦ o¥ ˙rxiereîw

11.57 \ntol}n ♦ \ntolàw12.1 ` teynhkQw ♦ —12.1 nekrôn ♦ nekrôn &Ihsoûw12.2 tôn ♦ \k tôn12.3 María ♦ Mariàm12.4 o{n e<w \k tôn mayhtôn a[toû

&Ioúdaw Símvnow &IskariQthw ♦ dè&Ioúdaw ` &IskariQthw e<w ˆ\k˜tôn mayhtôn a[toû

11.48 - 12.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ORU ORU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

226

5 Dià tí toûto tò múron o[k \práyh triakosívn dhnarívn, kaì\d ó yh ptvxoîw; 6 EÂpen dè toûto, o[x –ti perì tôn ptvxôn¡m el en a[t!, ˙ll' –ti klépthw ‘n, kaì tò glvssókomon eÂxen ,kaì tà ballómena \bástazen. 7 EÂpen o{n ` &Ihsoûw, *Afewa[t}n: e†w t|n =méran toû \ntafiasmoû mou tet}rhken a[tó.8 Toùw ptvxoùw gàr pántote ¡xet e mey' eautôn, \mè dè o[pántote ¡xete.

9 *E g n v o{n ªxlow polùw \k tôn &Ioudaívn –ti \keî \stin:kaì ‘lyon o[ dià tòn &Ihsoûn mónon, ˙ll' ®na kaì tòn LázaronÊdvsin, $on ægeiren \k nek r ô n . 10 &E b o u l eú s a n t o dè o¥˙rxiereîw ®na kaì tòn Lázaron ˙pokteínvsin: 11 –ti polloì di'a[tòn øpêgon tôn &Ioudaívn, kaì \písteuon e†w tòn &Ihsoûn.

12 T_ \paúrion ªxlow polùw ` \lyWn e†w t|n eort}n,˙koúsantew –ti ¡rxet a i &I h s o û w e† w Î er o s ó l u m a , 13 ¡l a b o n tàbafi a tôn foiníkvn, kaì \jêlyon e†w øpánthsin a[t!, kaì¡k r a z o n , ^V s a n n á : e[ l o g h m én o w ` \rxómenow \n •nómatikuríou, basileùw toû &Isra}l. 14 EørWn dè ` &Ihsoûw •nárion,\k á yi s e n \p ' a[tó, kayQw \stin gegramménon, 15 M| foboû,yú g a t er SiQn: †doú, ` basileúw sou ¡r xet a i , kay}menow \pìpôlon ªnou. 16 Taûta dè o[k ¡gnvsan o¥ mayhtaì a[toû tòprôton: ˙ll' –te \dojásyh &Ihsoûw, tóte \mn}syhsan –ti` &Ihsoûw

taûta ‘n \p' a[t! gegramména, kaì taûta \poíhsan a[t!.17 &E m a r t ú r ei o{n ` ªxlow ` çn met' a[toû –te tòn Lázaron\f Q n h s en \k toû mnhmeíou, kaì ægeiren a[tòn \k nek r ô n .18 Dià toûto kaì øp}nthsen a[t! ` ªxlow, –ti ækousen toûtoa[tòn pepoihkénai tò shmeîon. 19 O¥ o{n Farisaîoi eÂpon pròweau t o ú w, Yevreîte –ti o[k &vfeleîte o[dén: Êde ` kósmow •písva[toû ˙pêlyen.

20 )Hsan dè tinew %Ellhnew \k tôn ˙nabainóntvn ®naproskun}s v s i n \n t_ eort_: 21 o˚toi o{n prosêlyon Filípp~t! ˙pò Bhysaïdà têw Galilaíaw, kaì “rQtvn a[tòn légontew,

12.6 eÂxen kaì ♦ ¡xvn12.7 e†w ♦ ®na e†w12.7 tet}rhken ♦ thr}s+12.9 ªxlow ♦ ˆ`˜ ªxlow12.12 ªxlow ♦ ` ªxlow12.12 &Ihsoûw ♦ ` &Ihsoûw12.13 ¡krazon ♦ \kraúgazon12.13 basileùw ♦ ˆkaì˜ ` basileùw

12.15 yúgater ♦ yugáthr12.16 dè ♦ —12.16 o¥ mayhtaì a[toû ♦ a[toû o¥

mayhtaì12.18 kaì ♦ ˆkaì˜12.18 ækousen ♦ ækousan12.19 eÂpon ♦ eÂpan12.20 tinew %Ellhnew ♦ %Ellhnéw tinew

12.5 - 12.21



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ORV ORVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

227

Kúrie, yél o m en tòn &Ihsoûn †deîn. 22 *E r xet a i Fílippow kaìlégei t! &AndréŸ: kaì pálin &Andréaw kaì Fílippow légousint! &Ihsoû. 23 Ô dè &Ihsoûw ˙pekrínato a[toîw légvn,&E l } l u yen = %vra ®na dojasy_ ` u¥òw toû ˙nyrQpou. 24 &A m | n˙m|n légv ømîn, \àn m| ` kókkow toû sítou pesWn e†w t|n gên˙poyán+, a[tòw mónow ménei: \àn dè ˙poyán+, polùn karpònférei. 25 Ô filôn t|n cux|n a[toû ˙polései a[t}n: kaì `misôn t|n cux|n a[toû \n t! kósm~ toút~ e†w zv|n a†Qnionfulájei a[t}n. 26 &E à n \m o ì diakon_ tiw, \moì ˙kolouyeí t v :kaì –pou e† m ì \g Q , \k eî kaì ` diákonow ` \mòw ¡stai: kaì \á n tiw\m o ì diakon_, tim}sei a[tòn ` pat}r. 27 Nûn = cux} moutetáraktai: kaì tí eÊpv; Páter, sôsón me \k têw %vraw taúthw.&A l l à dià toûto ‘lyon e†w t|n %vran taúthn. 28 Páter, dójasónsou tò ªnoma. )Hlyen o{n fvn| \k toû o[ranoû, Kaì \dójasa,kaì pálin dojásv. 29 Ô o{n ªxlow ` estWw kaì ˙koúsaw ¡legenbront|n gegonénai: ƒlloi ¡legon, *Aggelow a[t! lelálhken.30 &A p e k r í y h &I h s o û w kaì eÂpen, O[ di' \mè a%uth = fvn| ` &Ihsoûw

gégonen, ˙llà di' ømâw. 31 Nûn krísiw \stìn toû kósmoutoútou: nûn ` ƒrxvn toû kósmou toútou \kblhy}setai ¡jv.32 K˙gW \àn øcvyô \k têw gêw, pántaw elkúsv pròw \mautón.33 Toûto dè ¡l eg en , shmaínvn poí~ yanát~ ¡mellen˙poyn§skein. 34 &A p e k r í y h a[t! ` ªxlow, ^Hmeîw “koúsamen \ktoû nómou –ti ` xristòw ménei e†w tòn a†ôna: kaì pôw sù légeiw,Deî øcvyênai tòn u¥òn toû ˙nyrQpou; Tíw \stin o˚tow ` u¥òwtoû ˙nyrQpou; 35 EÂpen o{n a[toîw ` &Ihsoûw, *Eti mikrònxr ó n o n tò fôw mey' ømôn \stin. Peripateîte £vw tò fôw ¡xet e,®na m| skotía ømâw kataláb+: kaì ` peripatôn \n t_ skotíŸo[k oÂden poû øpágei. 36 %E v w tò fôw ¡xet e, pisteúete e†w tòfôw, ®na u¥oì fvtòw génhsye.

Taûta \lálhsen ` &Ihsoûw, kaì ˙pelyWn \krúbh ˙p' a[tôn.37 Tosaûta dè a[toû shmeîa pepoihkótow ¡mprosyen a[tôn,o[ k \p í s t eu o n e† w a[tón: 38 ®na ` lógow &Hsafiou toû prof}tou

12.22 *Erxetai ♦ *Erxetai `12.22 kaì pálin ♦ ¡rxetai12.22 légousin ♦ kaì légousin12.23 ˙pekrínato ♦ ˙pokrínetai12.25 ˙polései ♦ ˙pollúei12.26 diakon_ tiw ♦ tiw diakon_12.26 kaì \án ♦ \án12.30 a%uth = fvn| ♦ = fvn| a%uth

12.33 ¡mellen ♦ æmellen12.34 a[t! ♦ o{n a[t!12.34 sù légeiw ♦ légeiw sù –ti12.35 mey' ømôn ♦ \n ømîn12.35 £vw ♦ qw12.36 %Evw ♦ ^Vw12.36 ` ♦ —

12.22 - 12.38



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OSM OSM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

228

plhrvy_, $on eÂpen, Kúrie, tíw \písteusen t_ ˙ko_ =môn; Kaì `braxívn kuríou tíni ˙pekalúfyh; 39 Dià toûto o[k “dúnantopisteúein, –ti pálin eÂ p en &H s a fi a w, 40 Tetúflvken a[tôn toùw•fyalmoúw, kaì pepQrvken a[tôn t|n kardían: ®na m| Êdvsinto î w •fyalmoîw, kaì no}svsin t_ kardíŸ, kaì \pistrafôsin,kaì †ásvmai a[toúw. 41 Taûta eÂpen &Hsafiaw, –te eÂden t|n†ásomai

dójan a[toû, kaì \lálhsen per ì a[toû. 42 %O mvw méntoi kaì \ktôn ˙rxóntvn polloì \písteusan e†w a[tón: ˙llà dià toùwFarisaíouw o[x qmológoun, ®na m| ˙posunágvgoi génvntai.43 &H g á p h s a n gàr t|n dójan tôn ˙nyrQpvn mâllon æper t|ndójan toû yeoû.

44 &I h s o û w dè ¡krajen kaì eÂpen, Ô pisteúvn e†w \mé, o[pisteúei e†w \mé, ˙ll' e†w tòn pémcantá me: 45 kaì ` yev r ô n\m é, yev r eî tòn pémcantá me. 46 &E g W fôw e†w tòn kósmon\l } l u ya , ®na pâw ` pisteúvn e†w \mé, \n t_ skotíŸ m| meín+.47 Kaì \án tíw mou ˙koús+ tôn ]hmátvn kaì m| pisteús+, \gWo[ krínv a[tón: o[ gàr ‘lyon ®na krínv tòn kósmon, ˙ll' ®nasQsv tòn kósmon. 48 Ô ˙yet ô n \m è kaì m| lambánvn tà]}matá mou, ¡xei tòn krínonta a[tón: ` lógow $on \lálhsa,\k eî n o w krineî a[tòn \n t_ \sxát+ =mérŸ. 49 %O ti \gW \j\m a u t o û o[k \lálhsa: ˙ll' ` pémcaw me pat}r, a[tów moi\n t o l | n ¡d v k en , tí eÊpv kaì tí lal}sv. 50 Kaì oÂda –ti =\n t o l | a[toû zv| a†Qniów \stin: $a o{n lalô \gQ, kayWweÊrhkén moi ` pat}r, o%utvw lalô.

13 Pr ò dè têw eor t êw toû Pás xa, e†d Ww ` &Ihsoûw –ti\l } l u yen a[toû = %vra ®na metab_ \k toû kósmou

toútou pròw tòn patéra, ˙gap}saw toùw †díouw toùw \n t!kósm~, e†w télow “gáphsen a[toúw. 2 Kaì deípnou genoménou,toû diabólou ædh beblhkótow e†w t|n kardían &Ioúda Símvnow&I s k a r i Q t o u ®na a[tòn parad!, 3 e† d W w ` &Ihsoûw –ti pántadédvken a[t! ` pat|r e†w tàw xeî r a w, kaì –ti ˙pò yeo û \j ê l yen

12.40 pepQrvken ♦ \pQrvsen12.40 \pistrafôsin kaì †ásvmai ♦

strafôsin kaì †ásomai12.41 –te ♦ –ti12.44 ˙ll' ♦ ˙llà12.47 pisteús+ ♦ fuláj+12.49 ¡dvken ♦ dédvken12.50 lalô \gQ ♦ \gW lalô

13.1 \l}luyen ♦ ‘lyen13.2 genoménou ♦ ginoménou13.2 &Ioúda Símvnow &IskariQtou ®na

a[tòn parad! ♦ ®na paradoîa[tòn &Ioúdaw Símvnow&IskariQtou

13.3 ` &Ihsoûw ♦ —13.3 dédvken ♦ ¡dvken

12.39 - 13.3



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OSN OSNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

229

kaì pròw tòn yeò n øpágei, 4 \g eí r et a i \k toû deípnou, kaìtíyhsin tà ¥mátia, kaì labWn léntion diézvsen eautón. 5 EÂtabállei %udvr e†w tòn niptêra, kaì ærjato níptein toùw pódawtôn mayhtôn, kaì \kmássein t! lentí~ > ‘n diezvsménow.6 *E r xet a i o{n pròw Símvna Pétron: kaì légei a[t! \keînow,Kúrie, sú mou nípteiw toùw pódaw; 7 &A p e k r í y h &I h s o û w kaìeÂ p en a[t!, $O \gW poiô, sù o[k oÂdaw ƒrti, gnQs+ dè metàtaûta. 8 Légei a[t! Pétrow, O[ m| níc+w toùw pódaw mou e† wtòn a†ôna. &Apekríyh a[t! ` &Ihsoûw, &Eàn m| nícv se, o[k¡xei w mérow met' \moû. 9 Légei a[t! Símvn Pétrow, Kúrie, m|toùw pódaw mou mónon, ˙llà kaì tàw xeî r a w kaì t|n kefal}n.10 Légei a[t! ` &Ihsoûw, Ô lel o u m én o w o[ xreían ¡xei (h toùwpódaw nícasyai, ˙ll' ¡stin kayaròw –low: kaì ømeîw kayaroí\s t e, ˙ll' o[xì pántew. 11 *Hdei gàr tòn paradidónta a[tón:dià toûto eÂpen, O[xì pántew kayaroí \ste.

12 %O te o{n ¡nicen toùw pódaw a[tôn, kaì ¡laben tà ¥mátiaa[toû, ˙napesWn pálin, eÂpen a[toîw, GinQskete tí pepoíhkaøm î n ; 13 Û m eî w fvneîté me, Ô didáskalow, kaì Ô kúriow: kaìkalôw légete, e†mì gár. 14 E† o{n \gW ¡nica ømôn toùw pódaw, `kúriow kaì ` didáskalow, kaì ømeîw •feílete ˙ll}lvn nípteintoùw pódaw. 15 Û p ó d ei g m a gàr ¡dvka ømîn, ®na kayWw \gW\p o í h s a ømîn, kaì ømeîw poiête. 16 &A m | n ˙m|n légv ømîn, O[k¡s t i n doûlow meízvn toû kuríou a[toû, o[dè ˙póstolowmeízvn toû pémcantow a[tón. 17 E† taûta oÊdate, makárioí\s t e \à n poiête a[tá. 18 O[ per ì pántvn ømôn légv: \gW oÂdao¬w \jelejámhn: ˙ll' ®na = graf| plhrvy_, Ô trQgvn met'\m o û tòn ƒrton \pêren \p' \mè t|n ptérnan a[toû. 19 &A p ' ƒrtilégv ømîn prò toû genésyai, ®na, –tan génhtai, pisteúshte –ti\g Q e† m i . 20 &A m | n ˙m|n légv ømîn, Ô lambánvn \án tinapémcv, \mè lambánei: ` dè \mè lambánvn, lambánei tònpémcantá me.

13.6 kaì légei a[t! \keînow ♦ légeia[t!

13.8 toùw pódaw mou ♦ mou toùw pódaw13.8 a[t! ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw a[t!13.10 o[ xreían ¡xei (h ♦ o[k ¡xei xreían

e† m|13.11 O[xì ♦ –ti O[xì

13.12 kaì ¡laben ♦ ˆkaì˜ ¡laben13.12 ˙napesWn ♦ kaì ˙népesen13.18 o¬w ♦ tínaw13.18 met' \moû ♦ mou13.19 –tan génhtai pisteúshte ♦

pisteúshte –tan génhtai13.20 \án ♦ ƒn

13.4 - 13.20



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OSO OSO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

230

21 Taûta e†pWn ` &Ihsoûw \taráxyh t! pneúmati, kaì\m a r t ú r h s en kaì eÂpen, &Am|n ˙m|n légv ømîn –ti e<w \j ømônparadQsei me. 22 *E b l ep o n o{n e†w ˙ll}louw o¥ mayhtaí,˙poroúmenoi perì tínow légei. 23 )Hn dè ˙nakeímenow e<w tônmayhtôn a[toû \n t! kólp~ toû &Ihsoû, $on “gápa ` &Ihsoûw:24 neúei o{n toút~ Símvn Pétrow puyés ya i tíw ©n eÊh perì o˚légei. 25 &E p i p es W n dè \keînow o%utvw \pì tò stêyow toû &Ihsoû,légei a[t!, Kúrie, tíw \stin; 26 &A p o k r í n e t a i ` &Ihsoûw,&E k eî n ó w \s t i n > \gW bácaw tò cvmíon \pidQsv. Kaì \mbácawtò cvmíon, dídvsin &IoúdŸ Símvnow &IskariQt+. 27 Kaì metà tòcvmíon, tóte e†sêlyen e†w \keînon ` Satanâw. Lég ei o{n a[t! `&I h s o û w, $O poieîw, poíhson táxion. 28 Toûto dè o[deìw ¡gnv tôn˙nakeiménvn pròw tí eÂpen a[t!. 29 Tinèw gàr \dókoun, \peì tòglvss ó k o m o n eÂ xen ` &Ioúdaw, –ti légei a[t! ` &Ihsoûw,&A g ó r a s o n @n xreían ¡xo m en e† w t|n eort}n: (h toîw ptvxoîw ®nati d!. 30 LabWn o{n tò cvmíon \keînow, e[yév w \j ê l yen : ‘n dènúj.

31 %O te \jêlyen , légei ` &Ihsoûw, Nûn \dojásyh ` u¥òw toû˙nyrQpou, kaì ` yeò w \d o j á s yh \n a[t!. 32 E† ` yeò w \d o j á s yh\n a[t!, kaì ` yeò w dojásei a[tòn \n eaut!, kaì e[yùw dojáseia[tón. 33 Teknía, ¡ti mikròn mey' ømôn e†mi. Zht}seté me, kaìkayWw eÂpon toîw &Ioudaíoiw –ti %Opou øpágv \gQ, ømeîw o[dúnasye \lyeî n , kaì ømîn légv ƒrti. 34 &E n t o l | n kain|n dídvmiømîn, ®na ˙gapâte ˙ll}louw: kayWw “gáphsa ømâw, ®na kaìømeîw ˙gapâte ˙ll}louw. 35 &E n toút~ gnQsontai pántew –ti\moì mayhtaí \ste, \àn ˙gáphn ¡xhte \n ˙ll}loiw.

36 Légei a[t! Símvn Pétrow, Kúrie, poû øpágeiw; &Apekríyha[t! ` &Ihsoûw, %O pou øpágv, o[ dúnasaí moi nûn˙ko l o u yê s a i , %usteron dè ˙kolouy}seiw moi. 37 Légei a[t!

13.21 ` ♦ ˆ`˜13.22 o{n ♦ —13.23 dè ♦ —13.23 e<w ♦ e<w \k13.25 &EpipesWn dè ♦ &AnapesWn o{n13.26 ` ♦ ˆ`˜13.26 bácaw ♦ bácv13.26 \pidQsv ♦ kaì dQsv a[t!13.26 Kaì \mbácaw ♦ Bácaw o{n13.26 dídvsin ♦ ˆlambánei kaì˜

dídvsin13.26 &IskariQt+ ♦ &IskariQtou13.28 dè ♦ ˆdè˜

13.29 ` &Ioúdaw ♦ &Ioúdaw13.29 ` &Ihsoûw ♦ ˆ`˜ &Ihsoûw13.30 e[yévw \jêlyen ♦ \jêlyen e[yúw13.31 %Ote ♦ %O te o{n13.31 légei ` ♦ légei13.32 E† ` yeòw \dojásyh \n a[t! ♦ Ê†

` yeòw \dojásyh \n a[t!˜13.32 eaut! ♦ a[t!13.33 øpágv \gQ ♦ \gW øpágv13.36 a[t! ` ♦ â[t!˜13.36 %usteron dè ˙kolouy}seiw moi ♦

˙kolouy}seiw dè %usteron

13.21 - 13.37



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OSP OSPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

231

Pétrow, Kúrie, dià tí o[ dúnamaí soi ˙kolouyêsai ƒrti; T|ncux}n mou øpèr soû y}sv. 38 &A p e k r í y h a[t! ` &Ihsoûw, T|ncux}n sou øpèr \moû y}seiw; &Am|n ˙m|n légv soi, o[ m|˙léktvr fvn}s+ £vw o˚ ˙parn}s+ me tríw.

14 M| tar as s és yv ømôn = kar d ía: pisteúet e e†w tònyeó n , kaì e†w \mè pisteúete. 2 &E n t_ o†kíŸ toû patrów

mou monaì pollaí e†sin: e† dè m}, eÂpon ©n ømîn: Poreúomaietoimásai tópon ømîn. 3 Kaì \àn poreuyô etoimásv ømîn kaì etoimásv =

etoimásaitópon, pálin ¡r xo m a i kaì paral}comai ømâw pròw \mautón:®na –pou e† m ì \g Q , kaì ømeîw ‘te. 4 Kaì –pou \gW øpágv oÊdate,kaì t|n `dòn oÊdate. 5 Légei a[t! Yvmâw, Kúrie, o[k oÊdamenpoû øpágeiw: kaì pôw dunámeya t|n `dòn e†dénai; 6 Légei a[t!` &Ihsoûw, &EgQ e†mi = `dòw kaì = ˙l}yei a kaì = zv}: o[deìw¡r xet a i pròw tòn patéra, e† m| di' \moû. 7 E† \gnQkeité me, kaìtòn patéra mou \gnQkeite ƒn: kaì ˙p' ƒrti ginQskete a[tón,kaì evrákate a[tón. 8 Légei a[t! Fílippow, Kúrie, deî j o n=mîn tòn patéra, kaì ˙rkeî =mîn. 9 Légei a[t! ` &Ihsoûw,Tosoûton xrónon mey' ømôn e†mi, kaì o[k ¡gnvkáw me, Fílippe;Ô evrakWw \mé, eQraken tòn patéra: kaì pôw sù légeiw,Deîjo n =mîn tòn patéra; 10 O[ pisteúeiw –ti \gW \n t! patrí,kaì ` pat|r \n \moí \stin; Tà ]}mata $a \gW lalô ømîn, ˙p'\m a u t o û o[ lalô: ` dè pat|r ` \n \moì ménvn, a[tòw poieî tà¡r g a . 11 Pisteúeté moi –ti \gW \n t! patrí, kaì ` pat|r \n \moí:e† dè m}, dià tà ¡rga a[tà pisteúeté moi. 12 &A m | n ˙m|n légvømîn, ` pisteúvn e†w \mé, tà ¡rga $a \gW poiô k˙keînow poi}sei,kaì meízona toútvn poi}sei: –ti \g W pròw tòn patéra mouporeúomai. 13 Kaì – ti ©n a†t}shte \n t! •nómatí mou, toûtopoi}sv, ®na dojasy_ ` pat|r \n t! u¥!. 14 &E á n ti a†t}shté me\n t! •nómatí mou, \gW poi}sv. 15 &E à n ˙gapâté me, tàw

13.37 Pétrow ♦ ` Pétrow13.38 &Apekríyh a[t! ` ♦ &Apokrínetai13.38 ˙parn}s+ ♦ ˙rn}s+14.2 Poreúomai ♦ –ti poreúomai14.3 etoimásv ♦ kaì etoimásv14.3 ømîn tópon ♦ tópon ømîn14.3 paral}comai ♦ paral}mcomai14.4 \gW ♦ ˆ\gW˜14.4 kaì t|n `dòn oÊdate ♦ t|n `dón14.5 kaì ♦ —14.6 ` ♦ ˆ`˜14.7 \gnQkeité me ♦ \gnQkaté me

14.7 \gnQkeite ƒn ♦ gnQsesye14.9 Tosoûton xrónon ♦ Tosoút~

xrón~14.9 kaì pôw ♦ pôw14.10 lalô ømîn ♦ légv ømîn14.10 ` \n ♦ \n14.10 a[tòw ♦ —14.10 ¡rga ♦ ¡rga a[toû14.11 a[tà pisteúeté moi ♦ a[tà

pisteúete14.12 mou ♦ —

13.38 - 14.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OSQ OSQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

232

\n t o l à w tàw \màw thr}sate. 16 Kaì \gW \rvt}sv tòn patéra,kaì ƒllon paráklhton dQsei ømîn, ®na mén+ mey' ømôn e†w tòna†ôna, 17 tò pneûma têw ˙lhyeí a w, $o ` kósmow o[ dúnatailabeîn, –ti o[ yev r eî a[tó, o[dè ginQskei a[tó. Ûmeîw dèginQskete a[tó, –ti par' ømîn ménei, kaì \n ømîn ¡stai. 18 O[k˙f}sv ømâw •rfanoúw: ¡rxomai pròw ømâw. 19 *E t i mikròn kaì` kósmow me o[kéti yev r eî , ømeîw dè yev r eî t é me: –ti \gW zô,kaì ømeîw z}sesye. 20 &E n \k eí n + t_ =mérŸ gnQsesye ømeîw –ti\g W \n t! patrí mou, kaì ømeîw \n \moí, kaì \gW \n ømîn. 21 Ô¡xv n tàw \ntoláw mou kaì thrôn a[táw, \keînów \stin ` ˙gapônme: ` dè ˙gapôn me, ˙gaphy}setai øpò toû patrów mou: kaì \gW˙gap}sv a[tón, kaì \m f a n í s v a[t! \mautón. 22 Légei a[t!&I o ú d a w , o[x ` &IskariQthw, Kúrie, kaì tí gégonen –ti =mînmélleiw \mfanízein seautón, kaì o[xì t! kósm~; 23 &A p e k r í y h&I h s o û w kaì eÂpen a[t!, &Eán tiw ˙gapÅ me, tòn lógon mouthr}sei, kaì ` pat}r mou ˙gap}sei a[tón, kaì pròw a[tòn\l eu s ó m eya , kaì mon|n par' a[t! poi}somen. 24 Ô m| ˙gapônme, toùw lógouw mou o[ threî: kaì ` lógow $on ˙koúete o[k ¡stin\mów, ˙llà toû pémcantów me patrów.

25 Taûta lelálhka ømîn par' ømîn ménvn. 26 Ô dèpará k l h t o w, tò pneûma tò ßgion, $o pém c ei ` pat|r \n t!•nómatí mou, \k eî n o w ømâw didájei pánta, kaì øpomn}sei ømâwpánta $a eÂpon ømîn. 27 E†r}nhn ˙fíhmi ømîn, e†r}nhn t|n \m|ndídvmi ømîn: o[ kayWw ` kósmow dídvsin, \gW dídvmi ømîn. M|tarassésyv ømôn = kardía, mhdè deiliátv. 28 &H k o ú s a t e –ti\g W eÂ p o n ømîn, Ûpágv kaì ¡rxomai pròw ømâw. E† “gapâté me,\xá r h t e ƒn –ti eÂpon, Poreúomai pròw tòn patéra: –ti ` pat}rmou meízvn moú \stin. 29 Kaì nûn eÊrhka ømîn prìn genésyai:®na, –tan génhtai, pisteúshte. 30 O[kéti pollà lal}sv mey'ømôn: ¡rxet a i gàr ` toû kósmou ƒrxvn, kaì \n \moì o[k ¡xeio[dén: 31 ˙ll' ®na gn! ` kósmow –ti ˙gapô tòn patéra, kaì

14.15 thr}sate ♦ thr}sete14.16 Kaì \gW ♦ K˙gW14.16 mén+ ♦ —14.16 a†ôna ♦ a†ôna ”14.17 ginQskei a[tó ♦ ginQskei14.17 dè ♦ —14.19 z}sesye ♦ z}sete

14.20 kaì \gW ♦ k˙gW14.21 kaì \gW ♦ k˙gW14.22 kaì tí ♦ ˆkaì˜ tí14.23 poi}somen ♦ poihsómeya14.26 ømîn ♦ ømîn ˆ\gQ˜14.28 eÂpon Poreúomai ♦ poreúomai14.28 mou meízvn ♦ meízvn

14.16 - 14.31



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OSR OSRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

233

kayWw \neteílató moi ` pat}r, o%utvw poiô. &Egeíresye, ƒgvmen\nteûyen.

15 &EgQ e†mi = ƒmp el ow = ˙lhyin}, kaì ` pat }r mou `gevrgów \stin. 2 Pân klêma \n \moì m| féron karpón,

aÊrei a[tó: kaì pân tò karpòn féron, kayaírei a[tó, ®napleío n a karpòn fér+. 3 *H d h ømeîw kayaroí \ste dià tòn lógon$on lelálhka ømîn. 4 Meínate \n \moí, k˙gW \n ømîn. KayWw tòklêma o[ dúnatai karpòn férein ˙f' eautoû, \àn m| meín+ \nt_ ˙mpél~, o%utvw o[dè ømeîw, \àn m| \n \moì meínhte. 5 &E g Qe† m i = ƒmpelow, ømeîw tà kl}mata. Ô mén v n \n \moí, k˙gW \na[t!, o˚tow férei karpòn polún: –ti xvrìw \moû o[ dúnasyepoieîn o[dén. 6 &E à n m} tiw meín+ \n \moí, \bl}yh ¡jv qw tòkl ê m a , kaì \jhrányh, kaì sunágousin a[tà kaì e†w tò pûrbállousin, kaì kaíetai. 7 &E à n meínhte \n \moí, kaì tà ]}matámou \n ømîn meín+, $o \àn yél h t e a†t}sesye, kaì gen}setai ømîn.8 &E n toút~ \dojásyh ` pat}r mou, ®na karpòn polùn férhte:kaì gen}sesye \moì mayhtaí. 9 KayWw “gáphsén me ` pat}r,k˙gW “gáphsa ømâw: meí n a t e \n t_ ˙gáp+ t_ \m_. 10 &E à n tàw\n t o l á w mou thr}shte, men eî t e \n t_ ˙gáp+ mou: kayWw \gW tàw\n t o l à w toû patrów mou tet}rhka, kaì ménv a[toû \n t_˙gáp+. 11 Taûta lelálhka ømîn, ®na = xarà = \m| \n ømînmeín+, kaì “ xarà ømôn plhrvy_. 12 A%uth \stìn = \ntol| = \m},®na ˙gapâte ˙ll}louw, kayWw “gáphsa ømâw. 13 Meízonataúthw ˙gáphn o[deìw ¡xei , ®na tiw t|n cux|n a[toû y_ øpèrtôn fílvn a[toû. 14 Û m eî w fíloi mou \sté, \àn poiête –sa \gW\n t él l o m a i ømîn. 15 O[kéti ømâw légv doúlouw, –ti ` doûlowo[k oÂden tí poieî a[toû ` kúriow: ømâw dè eÊrhka fílouw, –tipánta $a ækousa parà toû patrów mou \gnQrisa ømîn. 16 O[xømeîw me \j el éj a s ye, ˙ll' \gW \jelejámhn ømâw, kaì ¡yh k aømâw, ®na ømeîw øpághte kaì karpòn férhte, kaì ` karpòw ømônmén+: ®na – ti ©n a†t}shte tòn patéra \n t! •nómatí mou, d! dQ+

ømîn. 17 Taûta \ntéllomai ømîn, ®na ˙gapâte ˙ll}louw. 18 E† `kósmow ømâw miseî, ginQskete –ti \m è prôton ømôn memíshken.

15.2 pleíona karpòn ♦ karpònpleíona

15.4 meín+ ♦ mén+15.4 meínhte ♦ ménhte15.6 meín+ ♦ mén+15.7 a†t}sesye ♦ a†t}sasye

15.8 gen}sesye ♦ génhsye15.9 “gáphsa ømâw ♦ ømâw “gáphsa15.11 meín+ ♦ ”15.14 –sa ♦ $a15.15 ømâw légv ♦ légv ømâw

15.1 - 15.18



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OSS OSS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

234

19 E† \k toû kósmou ‘te, ` kósmow ©n tò Êdion \fílei: –ti dè \ktoû kósmou o[k \sté, ˙ll' \gW \jelejámhn ømâw \k toûkósmou, dià toûto miseî ømâw ` kósmow. 20 Mnhmoneúete toûlógou o˚ \gW eÂpon ømîn, O[k ¡stin doûlow meízvn toû kuríoua[toû. E† \m è \d í v j a n , kaì ømâw diQjousin: e† tòn lógon mou\t } r h s a n , kaì tòn øméteron thr}sousin. 21 &A l l à taûta pántapoi} s o u s i n ømîn dià tò ªnomá mou, –ti o[k oÊdasin tònpémcantá me. 22 E† m| ‘lyon kaì \lálhsa a[toîw, amartíano[k eÂxon: nûn dè prófasin o[k ¡xo u s i n perì têw amartíawa[tôn. 23 Ô \mè misôn, kaì tòn patéra mou miseî. 24 E† tà ¡rgam| \poíhsa \n a[toîw $a o[deìw ƒllow pepoíhken, amartían o[keÊ xo n : nûn dè kaì evrákasin kaì memis}kasin kaì \mè kaì tònpatéra mou. 25 &A l l ' ®na plhrvy_ ` lógow ` gegramménow \n t!nóm~ a[tôn –ti &Emíshsán me dvreán.

26 %O tan dè ¡ly+ ` paráklhtow, $on \gW pémcv ømîn paràtoû patrów, tò pneûma têw ˙lhyeí a w, $o parà toû patròw\k p o r eú et a i , \k eî n o w martur}sei per ì \m o û : 27 kaì ømeîw dèmartureîte, –ti ˙p' ˙rxêw met' \moû \ste.

16 Taût a lelálhka ømîn, ®na m| skand al is yêt e.2 &A p o s u n a g Q g o u w poi}sousin ømâw: ˙ll' ¡rxet a i

%vra, ®na pâw ` ˙pokteínaw ømâw dój+ latreían prosférein t!ye! . 3 Kaì taûta poi}sousin, –ti o[k ¡gnvsan tòn patéra o[dè\m é. 4 &A l l à taûta lelálhka ømîn, ®na –tan ¡ly+ = %vra,mnhmoneúhte a[tôn, –ti \gW eÂpon ømîn. Taûta dè ømîn \j˙rxêw o[k eÂ p o n , –ti mey' ømôn æmhn. 5 Nûn dè øpágv pròw tònpémcantá me, kaì o[deìw \j ømôn \rvtÅ me, Poû øpágeiw;6 &A l l ' –ti taûta lelálhka ømîn, = lúph pepl}rvken ømôn t|nkardían. 7 &A l l ' \g W t|n ˙l}yei a n légv ømîn: sumférei ømîn®na \gW ˙pélyv: \àn gàr \gW m| ˙pélyv, ` paráklhtow o[k\l eú s et a i pròw ømâw: \àn dè poreuyô, pémcv a[tòn pròw ømâw.8 Kaì \lyWn \keînow \légjei tòn kósmon perì amartíaw kaì perìdikaiosúnhw kaì perì krísevw: 9 perì amartíaw mén, –ti o[pisteúousin e†w \mé: 10 perì dikaiosúnhw dé, –ti pròw tòn

15.21 ømîn ♦ e†w ømâw15.22 eÂxon ♦ eÊxosan15.24 pepoíhken ♦ \poíhsen15.24 eÊxon ♦ eÊxosan15.25 gegramménow \n ♦ \n

15.25 –ti ♦ gegramménow –ti15.26 dè ♦ —16.4 %vra ♦ %vra a[tôn16.7 \gW m| ♦ m|

15.19 - 16.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OST OSTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

235

patéra mou øpágv, kaì o[kéti yev r eî t é me: 11 perì dè krísevw,–ti ` ƒrxvn toû kósmou toútou kékritai. 12 *E t i pollà ¡xvlégein ømîn, ˙ll' o[ dúnasye bastázein ƒrti. 13 %O tan dè ¡ly+\k eî n o w, tò pneûma têw ˙lhyeí a w, `dhg}sei ømâw e†w pâsan t|n˙l}yei a n : o[ gàr lal}sei ˙f' eautoû, ˙ll' –sa ©n ˙koús+lal}sei, kaì tà \rxómena ˙naggeleî ømîn. 14 &E k eî n o w \m èdojásei, –ti \k toû \moû l}cetai, kaì ˙naggeleî ømîn.15 Pánta –sa ¡xei ` pat|r \má \stin: dià toûto eÂpon, –ti \ktoû \moû lambánei, kaì ˙naggeleî ømîn. 16 Mikròn kaì o[yev r eî t é me, kaì pálin mikròn kaì ªcesyé me, –ti øpágv pròwtòn patéra. 17 EÂpon o{n \k tôn mayhtôn a[toû pròw˙ll}louw, Tí \stin toûto $o lég ei =mîn, Mikròn kaì o[ yev r eî t éme, kaì pálin mikròn kaì ªcesyé me; kaí –ti &EgW øpágv pròwtòn patéra; 18 *E l eg o n o{n, Toûto tí \stin $o lég ei , tò mikrón;O[k oÊdamen tí laleî. 19 *E g n v o{n ` &Ihsoûw –ti æyel o n a[tòn\r v t Å n , kaì eÂpen a[toîw, Per ì toútou zhteîte met' ˙ll}lvn,–ti eÂpon, Mikròn kaì o[ yev r eî t é me, kaì pálin mikròn kaìªcesyé me; 20 &A m | n ˙m|n légv ømîn –ti klaúsete kaìyr h n } s e t e ømeîw, ` dè kósmow xar}setai: ømeîw dèluphy}sesye, ˙ll' = lúph ømôn e†w xaràn gen}setai. 21 ^Hgun| –tan tíkt+ lúphn ¡xei , –ti ‘lyen = %vra a[têw: –tan dègenn}s+ tò paidíon, o[kéti mnhmoneúei têw ylícevw, dià t|nxa r à n –ti \genn}yh ƒnyrvpow e†w tòn kósmon. 22 Kaì ømeîw o{nlúphn mèn nûn ¡xet e: pálin dè ªcomai ømâw, kaì xar}setaiømôn = kardía, kaì t|n xaràn ømôn o[deìw aÊrei ˙f' ømôn.23 Kaì \n \keín+ t_ =mérŸ \mè o[k \rvt}sete o[dén. &Am|n ˙m|nlégv ømîn –ti –sa ƒn a†t}shte tòn patéra \n t! •nómatí mou,dQsei ømîn. 24 %E v w ƒrti o[k &+t}sate o[dèn \n t! •nómatí mou:a†teîte, kaì l}cesye, ®na = xarà ømôn ” peplhrvménh.

25 Taûta \n paroimíaiw lelálhka ømîn: ˙ll' ¡rxet a i %vra–te o[kéti \n paroimíaiw lal}sv ømîn, ˙llà parrhsíŸ perì

16.10 mou ♦ —16.12 légein ømîn ♦ ømîn légein16.13 e†w pâsan t|n ˙l}yeian ♦ \n t_

˙lhyeíŸ pás+16.13 ©n ˙koús+ ♦ ˙koúsei16.14 l}cetai ♦ l}mcetai16.16 o[ ♦ o[kéti16.16 –ti øpágv pròw tòn patéra ♦ —16.17 EÂpon ♦ eÂpan

16.17 &EgW ♦ —16.18 Toûto tí \stin $o légei ♦ Tí \stin

toûto ˆ$o légei˜16.19 o{n ` ♦ ˆ`˜16.20 dè luphy}sesye ♦ luphy}sesye16.22 lúphn mèn nûn ♦ nûn mèn lúphn16.23 –ti –sa ƒn ♦ ƒn ti16.24 l}cesye ♦ l}mcesye16.25 ˙ll' ♦ —

16.11 - 16.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OSU OSU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

236

toû patròw ˙naggelô ømîn. 26 &E n \k eí n + t_ =mérŸ \n t!•nómatí mou a†t}sesye: kaì o[ légv ømîn –ti \gW \rvt}sv tònpatéra perì ømôn: 27 a[tòw gàr ` pat|r fileî ømâw, –ti ømeîw\m è pefil}kate, kaì pepisteúkate –ti \gW parà toû yeo û\j ê l y o n . 28 &E j ê l yo n parà toû patrów, kaì \l}luya e†w tònkósmon: pálin ˙fíhmi tòn kósmon, kaì poreúomai pròw tònpatéra. 29 Légousin a[t! o¥ mayhtaì a[toû, *Ide, nûnparrhsíŸ laleîw, kaì paroimían o[demían légeiw. 30 NûnoÊdamen –ti oÂdaw pánta, kaì o[ xreían ¡xei w ®na tíw se \rvtÅ:\n toút~ pisteúomen –ti ˙pò yeo û \j ê l yew. 31 &A p e k r í y h a[toîw` &Ihsoûw, *Arti pisteúete; 32 &I d o ú , ¡r xet a i %vra kaì nûn\l } l u yen , ®na skorpisyête £kastow e†w tà Êdia, kaì \mè mónon˙fête: kaì o[k e†mì mónow, –ti ` pat|r met' \moû \stin.33 Taûta lelálhka ømîn, ®na \n \moì e†r}nhn ¡xh t e. &E n t!kósm~ ylícin ¡xete: ˙llà yarseîte, \gW neníkhka tòn kósmon.

17 Taût a \l ál hs en ` &Ihsoûw, kaì \pêr en toùw•fyalmoùw a[toû e† w tòn o[ranón, kaì eÂpen, Páter,

\l } l u yen = %vra: dójasón sou tòn u¥ón, ®na kaì ` u¥ów soudojás+ se: 2 kayWw ¡dvkaw a[t! \j o u s í a n páshw sarków, ®napân $o déd v k a w a[t!, dQsei a[toîw zv|n a†Qnion. 3 A%uth dé\s t i n = a†Qniow zv}, ®na ginQskvsín se tòn mónon ˙lhyinònyeó n , kaì $on ˙pésteilaw &Ihsoûn xristón. 4 &E g Q se \dójasa\p ì têw gêw: tò ¡rgon \teleívsa $o déd v k á w moi ®na poi}sv.5 Kaì nûn dójasón me sú, páter, parà seaut! t_ dój+ " eÂxonprò toû tòn kósmon eÂnai parà soí. 6 &E f a n ér v s á sou tòªnoma toîw ˙nyrQpoiw o¬w dédvkáw moi \k toû kósmou: soì‘san, kaì \m o ì a[toùw dédvkaw: kaì tòn lógon soutethr}kasin. 7 Nûn ¡gnvkan –ti pánta –sa dédvkáw moi, paràso û \s t i n : 8 –ti tà ]}mata $a déd v k á w moi, dédvka a[toîw: kaìa[toì ¡labon, kaì ¡gnvsan ˙lhyôw –ti parà soû \j ê l yo n , kaì\p í s t eu s a n –ti sú me ˙pésteilaw. 9 &E g W perì a[tôn \rvtô: o[

16.25 ˙naggelô ♦ ˙paggelô16.27 toû ♦ ˆtoû˜16.29 a[t! ♦ —16.29 parrhsíŸ ♦ \n parrhsíŸ16.31 ` ♦ —16.32 nûn ♦ —16.32 kaì \mè ♦ k˙mè17.1 ` &Ihsoûw kaì \pêren ♦ &Ihsoûw

kaì \páraw17.1 kaì eÂpen ♦ eÂpen

17.1 kaì ` u¥ów sou ♦ ` u¥òw17.2 dQsei ♦ dQs+17.4 \teleívsa ♦ teleiQsaw17.6 dédvkáw moi ♦ ¡dvkáw moi17.6 kaì \moì ♦ k˙moì17.6 dédvkaw kaì ♦ ¡dvkaw kaì17.6 tethr}kasin ♦ tet}rhkan17.7 \stin ♦ e†sin17.8 dédvkáw ♦ ¡dvkáw

16.26 - 17.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OSV OSVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

237

perì toû kósmou \rvtô, ˙llà perì @n dédvkáw moi, –ti soíe† s i n : 10 kaì tà \mà pánta sá \stin, kaì tà sà \m á : kaìdedójasmai \n a[toîw. 11 Kaì o[kéti e†mì \n t! kósm~, kaìo˚t o i \n t! kósm~ e†sín, kaì \gW prów se ¡rxomai. Páter ßgie,t}rhson a[toùw \n t! •nómatí sou, > dédvkáw moi, ®na „sin£n , kayWw =meîw. 12 %O te æmhn met' a[tôn \n t! kósm~, \gW\t } r o u n a[toùw \n t! •nómatí sou: o¬w dédvkáw moi, \fúlaja,kaì o[deìw \j a[tôn ˙pQleto, e† m| ` u¥òw têw ˙pvleíaw, ®na =graf| plhrvy_. 13 Nûn dè prów se ¡rxomai, kaì taûta lalô \nt! kósm~, ®na ¡xv s i n t|n xaràn t|n \m|n peplhrvménhn \na[toîw. 14 &E g W dédvka a[toîw tòn lógon sou, kaì ` kósmow\m í s h s en a[toúw, –ti o[k e†sìn \k toû kósmou, kayWw \gW o[ke† m ì \k toû kósmou. 15 O[k \rvtô ®na ƒr+w a[toùw \k toûkósmou, ˙ll' ®na thr}s+w a[toùw \k toû ponhroû. 16 &E k toûkósmou o[k e† s í n , kayWw \gW \k toû kósmou o[k e†mí.17 A g í a s o n a[toùw \n t_ ˙lhyeí Ÿ sou: ` lógow ` sòw ˙l}yei á\s t i n . 18 KayWw \mè ˙pésteilaw e†w tòn kósmon, k˙gW˙pésteila a[toùw e†w tòn kósmon. 19 Kaì øpèr a[tôn \gWagiázv \mautón, ®na kaì a[toì „sin =giasménoi \n ˙lhyeí Ÿ .20 O [ per ì toútvn dè \rvtô mónon, ˙llà kaì perì tônpisteuóntvn dià toû lógou a[tôn e†w \mé: 21 ®na pántew ¢n„sin: kayWw sú, páter, \n \moí, k˙gW \n soí, ®na kaì a[toì \n=mîn ¢n „sin: ®na ` kósmow pisteús+ –ti sú me ˙pésteilaw.22 Kaì \gW t|n dójan ÷n dédvkáw moi, dédvka a[toîw, ®na „sin£n , kayWw =meîw £n \smen. 23 &E g W \n a[toîw, kaì sù \n \moí, ®na„sin tet el ei v m én o i e† w £n , kaì ®na ginQsk+ ` kósmow –ti sú me˙p és t ei l a w, kaì “gáphsaw a[toúw, kayWw \mè “gáphsaw.24 Páter, o%uw dédvkáw moi, yél v ®na –pou e†mì \gQ, k˙keînoi„sin met' \moû: ®na yev r ô s i n t|n dójan t|n \m}n, ÷n ¡d v k á w dédvkáw

moi, –ti “gáphsáw me prò katabolêw kósmou. 25 Páter díkaie,kaì ` kósmow se o[k ¡gnv, \gW dé se ¡gnvn, kaì o˚toi ¡gnvsan–ti sú me ˙pésteilaw: 26 kaì \gnQrisa a[toîw tò ªnomá sou,

17.11 o˚toi ♦ a[toì17.11 kaì \gW ♦ k˙gW17.12 \n t! kósm~ ♦ —17.12 o¬w ♦ >17.12 moi ♦ moi kaì17.13 a[toîw ♦ eautoîw17.16 \k toû kósmou o[k e†mí ♦ o[k e†mì

\k toû kósmou17.17 sou ♦ —

17.19 kaì a[toì „sin ♦ „sin kaì a[toì17.21 =mîn ¢n ♦ =mîn17.21 pisteús+ ♦ pisteú+17.22 Kaì \gW ♦ k˙gW17.22 \smen ♦ —17.23 kaì ®na ♦ ®na17.24 o%uw ♦ $o17.24 ¡dvkáw ♦ dédvkáw

17.10 - 17.26



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OTM OTM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

238

kaì gnvrísv: ®na = ˙gáph, ÷n “gáphsáw me, \n a[toîw ”, k˙gW\n a[toîw.

18 Taût a e†p Wn ` &Ihsoûw \jêlyen sùn toîw mayhtaîwa[toû péran toû xei m á r r o u tôn Kédrvn, –pou ‘n

kêpow, e†w $on e†sêlyen a[tòw kaì o¥ mayhtaì a[toû. 2 *Hdei dèkaì &Ioúdaw, ` paradidoùw a[tón, tòn tópon: –ti pollákiwsun}xyh ` &I h s o û w \k eî metà tôn mayhtôn a[toû. 3 Ô o{nsun}xyh kaì

&I o ú d a w , labWn t|n speîran, kaì \k tôn ˙rxierévn kaìFarisaívn øphrétaw, ¡rxet a i \k eî metà fanôn kaì lampádvnkaì –plvn. 4 &I h s o û w o{n, e†dWw pánta tà \rxómena \p' a[tón,\j el yW n eÂ p en a[toîw, Tína zhteîte; 5 &A p e k r í y h s a n a[t!,&I h s o û n tòn Nazvraîon. Légei a[toîw ` &Ihsoûw, &EgQ e†mi.E¥st}k ei dè kaì &Ioúdaw ` paradidoùw a[tòn met' a[tôn. 6 ^V wo{n eÂpen a[toîw –ti &E g Q e† m i , ˙pêlyon e†w tà •písv, kaì¡p es o n xa m a í . 7 Pálin o{n a[toùw \phrQthsen, Tína zhteîte;O¥ dè eÂ p o n , &I h s o û n tòn Nazvraîon. 8 &A p e k r í y h &I h s o û w,EÂpon ømîn –ti \gQ e†mi: e† o{n \mè zhteîte, ƒfete toútouwøpá g ei n : 9 ®na plhrvy_ ` lógow $on eÂpen –ti O¬w dédvkáw moi,o[k ˙pQlesa \j a[tôn o[déna. 10 Símvn o{n Pétrow ¡xv nmáxaira n e® l k u s en a[t}n, kaì ¡paisen tòn toû ˙rxierévwdoûlon, kaì ˙pékocen a[toû tò &vtíon tò dejión. )Hn dè ªnomat! doúl~ Málxow. 11 EÂpen o{n ` &Ihsoûw t! Pétr~, Bále t|nmáxairán sou e† w t|n y}khn: tò pot}rion $o déd v k én moi `pat}r, o[ m| pív a[tó;

12 ^H o{n speîra kaì ` xilíarxow kaì o¥ øphrétai tôn&I o u d a í v n sunélabon tòn &Ihsoûn, kaì ¡dhsan a[tón, 13 kaì˙p}gagon a[tòn pròw %Annan prôton: ‘n gàr penyer ò w toûKaïáfa, $ow ‘n ˙rxiereùw toû \niautoû \keínou. 14 )Hn dèKaïáfaw ` sumbouleúsaw toîw &Ioudaíoiw, –ti sumférei £naƒnyrvpon ˙polésyai øpèr toû laoû.

18.1 ` ♦ —18.1 tôn ♦ toû18.2 ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw18.3 Farisaívn ♦ \k tôn Farisaívn18.4 \jelyWn eÂpen ♦ \jêlyen kaì

légei18.5 ` &Ihsoûw ♦ —18.6 –ti ♦ —

18.6 ¡peson ♦ ¡pesan18.7 a[toùw \phrQthsen ♦

\phrQthsen a[toúw18.7 eÂpon ♦ eÂpan18.10 &vtíon ♦ &vtárion18.11 sou ♦ —18.13 ˙p}gagon a[tòn ♦ ægagon18.14 ˙polésyai ♦ ˙poyaneîn

18.1 - 18.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OTN OTNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

239

15 &H k o l o ú yei dè t! &Ihsoû Símvn Pétrow, kaì ` ƒllowmayht}w. Ô dè mayht|w \keînow ‘n gnvstòw t! ˙rxiereî, kaìsuneisêlyen t! &Ihsoû e†w t|n a[l|n toû ˙rxierévw: 16 ` dèPétrow e¥st}kei pròw t_ yúrŸ ¡jv. &Ejêlyen o{n ` mayht|w `ƒllow –w ‘n gnvstòw t! ˙rxiereî, kaì eÂpen t_ yurvr!, kaìe† s } g a g en tòn Pétron. 17 Légei o{n = paidískh = yurvròw t!Pétr~, M| kaì sù \k tôn mayhtôn eÂ toû ˙nyrQpou toútou;Lég ei \k eî n o w, O[k e†mí. 18 E¥st}keisan dè o¥ doûloi kaì o¥øphrétai ˙nyrakiàn pepoihkótew, –ti cúxow ‘n, kaì\y e r m a í n o n t o : ‘n dè met' a[tôn ` Pétrow estWw kaìyermainómenow.

19 Ô o{n ˙rxiereùw “rQthsen tòn &Ihsoûn perì tônmayhtôn a[toû, kaì perì têw didaxêw a[toû. 20 &A p e k r í y h a[t!` &Ihsoûw, &EgW parrhsíŸ \lálhsa t! kósm~: \gW pántote\d í d a j a \n sunagvg_ kaì \n t! ¥er ! , –pou pántote o¥ &Ioudaîoisunérxontai, kaì \n krupt! \lálhsa o[dén. 21 Tí me \pervtÅw;&E p er Q t h s o n toùw ˙khkoótaw, tí \lálhsa a[toîw: Êde, o˚toioÊdasin $a eÂpon \gQ. 22 Taûta dè a[toû e†póntow, e<w tônøphretôn paresthkWw ¡dvken ]ápisma t! &Ihsoû, e†pQn,O%utvw ˙pokrín+ t! ˙rxiereî; 23 &A p e k r í y h a[t! ` &Ihsoûw, E†kakôw \lálhsa, martúrhson perì toû kakoû: e† dè kalôw, tíme déreiw; 24 &A p é s t e i l e n a[tòn ` *Annaw dedeménon pròwKaïáfan tòn ˙rxieréa.

25 )Hn dè Símvn Pétrow estWw kaì yer m a i n ó m en o w: eÂ p o n o{na[t!, M| kaì sù \k tôn mayhtôn a[toû eÂ; &Hrn}sato o{n\k eî n o w, kaì eÂpen, O[k e†mí. 26 Légei e<w \k tôn doúlvn toû˙rxierévw, suggen|w çn o˚ ˙pékocen Pét r o w tò &vtíon, O[k \gQse eÂdon \n t! k}p~ met' a[toû; 27 Pálin o{n “rn}sato `Pétrow, kaì e[yévw ˙léktvr \fQnhsen.

28 *A g o u s i n o{n tòn &Ihsoûn ˙pò toû Kaïáfa e†w tòpraitQrion: ‘n dè prvfi, kaì a[toì o[k e†sêlyon e†w tò prvfia

18.15 ` ƒllow ♦ ƒllow18.16 –w ‘n gnvstòw t! ˙rxiereî ♦ `

gnvstòw toû ˙rxierévw18.17 = paidískh = yurvròw t! Pétr~ ♦

t! Pétr~ = paidískh = yurvrów18.18 met' a[tôn ` Pétrow ♦ kaì `

Pétrow met' a[tôn18.20 ` ♦ —18.20 \lálhsa t! ♦ lelálhka t!

18.20 pántote o¥ ♦ pántew o¥18.21 \pervtÅw &EperQthson ♦ \rvtÅw

&ErQthson18.22 tôn øphretôn paresthkWw ♦

paresthkWw tôn øphretôn18.23 ` ♦ —18.24 a[tòn ♦ o{n a[tòn18.25 o{n \keînow ♦ \keînow18.27 ` ♦ —

18.15 - 18.28



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OTO OTO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

240

praitQrion, ®na m| mianyôsin, ˙ll' ®na fágvsin tò Pásxa.29 &E j ê l yen o{n ` Pilátow pròw a[toúw, kaì eÂpen, Tínakathgo r í a n férete katà toû ˙nyrQpou toútou;30 &A p e k r í y h s a n kaì eÂpon a[t!, E† m| ‘n o˚tow kakopoiów, o[kƒn soi paredQkamen a[tón. 31 EÂpen o{n a[toîw ` Pilátow,Lábete a[tòn ømeîw, kaì katà tòn nómon ømôn krínate a[tón.EÂpon o{n a[t! o¥ &Ioudaîoi, ^Hmîn o[k ¡jestin ˙pokteînaio[déna: 32 ®na ` lógow toû &Ihsoû plhrvy_, $on eÂpen, shmaínvnpoí~ yanát~ æmellen ˙poyn§skein.

33 E†sêlyen o{n e†w tò praitQrion pálin ` Pilátow, kaì\f Q n h s en tòn &Ihsoûn, kaì eÂpen a[t!, Sù eÂ ` basileùw tôn&I o u d a í v n ; 34 &A p e k r í y h a[t! ` &Ihsoûw, &Af' eautoû sù toûtolégeiw, (h ƒlloi soi eÂpon perì \moû; 35 &A p e k r í y h ` Pilátow,M}ti \gW &Ioudaîów e†mi; Tò ¡yn o w tò sòn kaì o¥ ˙rxiereîwparédvkán se \m o í : tí \poíhsaw; 36 &A p e k r í y h &I h s o û w, ^Hbasileía = \m| o[k ¡stin \k toû kósmou toútou: e† \k toûkósmou toútou ‘n = basileía = \m}, o¥ øphrétai ƒn o¥ \moì“gvnízonto, ®na m| paradoyô toîw &Ioudaíoiw: nûn dè =basileía = \m | o[k ¡stin \nteûyen . 37 E†pen o{n a[t! `Pilátow, O[koûn basileùw eÂ sú; &Apekríyh &Ihsoûw, Sù` &Ihsoûw

légeiw, –ti basileúw e†mi \gQ. &EgW e†w toûto gegénnhmai, kaìe† w toûto \l}luya e†w tòn kósmon, ®na martur}sv t_ ˙lhyeí Ÿ .Pâw ` çn \k têw ˙lhyeí a w ˙koúei mou têw fvnêw. 38 Légei a[t!` Pilátow, Tí \stin ˙l}yeia;

Kaì toûto e† p Q n , pálin \jêlyen pròw toùw &Ioudaíouw, kaìlégei a[toîw, &EgW o[demían a†tían eørískv \n a[t!. 39 *E s t i ndè sun}yei a ømîn, ®na £na ømîn ˙polúsv \n t! Pásxa:boúlesye o{n ømîn ˙polúsv tòn basiléa tôn &Ioudaívn;40 &E k r a ú g a s a n o{n pálin pántew, lég o n t ew, M| toûton, ˙llàtòn Barabbân: ‘n dè ` Barabbâw l+st}w.

18.28 ˙ll' ®na ♦ ˙llà18.29 pròw ♦ ¡jv pròw18.29 eÂpen ♦ fhsín18.29 katà ♦ ˆkatà˜18.30 eÂpon ♦ eÂpan18.30 kakopoiów ♦ kakòn poiôn18.31 o{n a[t! ♦ a[t!18.33 e†w tò praitQrion pálin ♦ pálin

e†w tò praitQrion18.34 a[t! ` ♦ —18.34 &Af' eautoû ♦ &Apò seautoû18.34 soi eÂpon ♦ eÂpón soi

18.36 ƒn ♦ —18.36 ®na ♦ ˆƒn˜ ®na18.37 &Ihsoûw ♦ ` &Ihsoûw18.37 e†mi \gQ ♦ e†mi18.38 a†tían eørískv \n a[t! ♦

eørískv \n a[t! a†tían18.39 ømîn ˙polúsv \n ♦ ˙polúsv ømîn

\n18.39 ømîn ˙polúsv tòn ♦ ˙polúsv

ømîn tòn18.40 pántew ♦ —

18.29 - 18.40



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OTP OTPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

241

19 Tót e o{n ¡lab en ` Pil át ow tòn &Ihsoûn, kaì\m a s t í g v s en . 2 Kaì o¥ stratiôtai pléjantew stéfanon

\j ˙kanyôn \péyh k a n a[toû t_ kefal_, kaì ¥mátionporfuroûn periébalon a[tón, 3 kaì ¡legon, Xaîre, ` basileùwtôn &Ioudaívn: kaì \dídoun a[t! ]apísmata. 4 &E j ê l yen o{npálin ¡jv ` Pilátow, kaì légei a[toîw, *Ide, ƒgv ømîn a[tòn¡j v , ®na gnôte –ti \n a[t! o[demían a†tían eørískv.5 &E j ê l yen o{n ` &Ihsoûw ¡jv, forôn tòn ˙kányinon stéfanonkaì tò porfuroûn ¥mátion. Kaì légei a[toîw, *Ide, ` ƒnyrvpow.6 %O te o{n eÂdon a[tòn o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ øphrétai,\k r a ú g a s a n légontew, Staúrvson, staúrvson a[tòn. Légeia[toîw ` Pilátow, Lábete a[tòn ømeîw kaì staurQsate: \gWgàr o[x eø r í s k v \n a[t! a†tían. 7 &A p e k r í y h s a n a[t! o¥&I o u d a î o i , ^H m eî w nómon ¡xo m en , kaì katà tòn nómon =môn•feílei ˙poyaneîn, –ti eautòn u¥òn yeo û \p o í h s en . 8 %O te o{nækousen ` Pilátow toûton tòn lógon, mâllon \f o b } yh , 9 kaìe† s ê l yen e† w tò praitQrion pálin, kaì légei t! &Ihsoû, PóyeneÂ sú; Ô dè &Ihsoûw ˙pókrisin o[k ¡dvken a[t!. 10 Légei o{na[t! ` Pilátow, &Emoì o[ laleîw; O[k oÂdaw –ti \jousían ¡xvstaurôsaí se, kaì \jousían ¡xv ˙polûsaí se; 11 &A p e k r í y h&I h s o û w, O[k eÂxew \jousían o[demían kat' \moû, e† m| ‘n soidedoménon ƒnvyen : dià toûto ` paradidoúw mé soi meízonaamartían ¡xei . 12 &E k toútou \z}tei ` Pilátow ˙polûsaia[tón. O¥ dè &Ioudaîoi ¡krazon légontew, &Eàn toûton˙polús+ w, o[k eÂ fílow toû Kaísarow: pâw ` basiléa eautònpoiôn, ˙ntilégei t! Kaísari. 13 Ô o{n Pilátow ˙koúsawtoûton tòn lógon ægagen ¡jv tòn &Ihsoûn, kaì \káyisen \pì toûb}matow, e†w tópon legómenon Liyóstrvton, Êbraïstì dèGa b b a yâ : 14 ‘n dè Paraskeu| toû Pásxa, %vra dè qseì £kth: qw

19.3 ¡legon ♦ ærxonto pròw a[tòn kaì¡legon

19.3 \dídoun ♦ \dídosan19.4 &Ejêlyen o{n ♦ Kaì \jêlyen19.4 \n a[t! o[demían a†tían

eørískv ♦ o[demían a†tíaneørískv \n a[t!

19.5 *Ide ♦ &Idoù19.6 a[tòn Légei ♦ Légei19.7 =môn ♦ —19.7 eautòn u¥òn yeoû ♦ u¥òn yeoû

eautòn19.10 staurôsaí ♦ ˙polûsaí

19.10 ˙polûsaí ♦ staurôsaí19.11 &Ihsoûw ♦ â[t!˜ &Ihsoûw19.11 o[demían kat' \moû ♦ kat' \moû

o[demían19.11 soi dedoménon ♦ dedoménon soi19.11 paradidoúw ♦ paradoúw19.12 \z}tei ` Pilátow ♦ ` Pilâtow

\z}tei19.12 ¡krazon ♦ \kraúgasan19.13 toûton tòn lógon ♦ tôn lógvn

toútvn19.13 toû ♦ —19.14 dè qseì ♦ ‘n qw

19.1 - 19.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OTQ OTQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

242

kaì légei toîw &Ioudaíoiw, *Ide, ` basileùw ømôn. 15 O¥ dè\k r a ú g a s a n , )A r o n , Óron, staúrvson a[tón. Légei a[toîw `Pilátow, Tòn basiléa ømôn staurQsv; &Apekríyhsan o¥˙rxiereîw, O[k ¡xo m en basiléa e† m| Kaísara. 16 Tóte o{nparédvken a[tòn a[toîw, ®na staurvy_.

Parélabon dè tòn &Ihsoûn kaì ægagon: 17 kaì bastázvn tònstauròn a[toû \j ê l yen e† w tópon legómenon Kraníou Tópon,–w légetai Êbraïstì Golgoyâ: 18 –pou a[tòn \staúrvsan, kaìmet' a[toû ƒllouw dúo, \nteûyen kaì \nteûyen , méson dè tòn&I h s o û n . 19 *E g r a c en dè kaì títlon ` Pilátow, kaì ¡yh k en \p ìtoû stauroû: ‘n dè gegramménon, &Ihsoûw ` Nazvraîow `basil eù w tôn &Ioudaívn. 20 Toûton o{n tòn títlon polloì˙n ég n v s a n tôn &Ioudaívn, –ti \ggùw ‘n ` tópow têw pólevw–pou \staurQyh ` &Ihsoûw: kaì ‘n gegramménon Êbraïstí,Ê l l h n i s t í , ^R v m a ï s t í . 21 *E l eg o n o{n t! Pilát~ o¥ ˙rxiereîwtôn &Ioudaívn, M| gráfe, Ô basileùw tôn &Ioudaívn: ˙ll' –ti&E k eî n o w eÂ p en , Basileúw e†mi tôn &Ioudaívn. 22 &A p e k r í y h `Pilátow, $O gégrafa, gégrafa.

23 O¥ o{n stratiôtai, –te \staúrvsan tòn &Ihsoûn, ¡labontà ¥mátia a[toû, kaì \poíhsan téssara mérh, ekást~stratiQt+ mérow, kaì tòn xitôna. )Hn dè ` xi t W n ƒrafow, \ktôn ƒnvyen øfantòw di' –lou. 24 EÂpon o{n pròw ˙ll}louw, M|sxísvmen a[tón, ˙llà láxvmen per ì a[toû, tínow ¡stai: ®na =graf| plhrvy_ = lég o u s a , Diemerísanto tà ¥mátiá moueautoîw, kaì \pì tòn ¥matismón mou ¡balon klêron. O¥ mèn o{nstrat i ô t a i taûta \poíhsan. 25 E¥st}keisan dè parà t!staur! toû &I h s o û = m}thr a[toû, kaì = ˙delf| têw mhtròwa[toû, María = toû Klvpâ, kaì María = Magdalhn}.26 &I h s o û w o{n †dWn t|n mhtéra, kaì tòn mayht|n parestôta $on“gápa, légei t_ mhtrì a[toû, Gúnai, †doù ` u¥ów sou. 27 EÂtaÊde

légei t! mayht_, &Idoù = m}thr sou. Kaì ˙p' \keínhw têw %vraw¡laben ` mayht|w a[t|n e†w tà Êdia.

19.15 O¥ dè \kraúgasan ♦&Ekraúgasan o{n \keînoi

19.16 dè tòn &Ihsoûn kaì ægagon ♦ o{ntòn &Ihsoûn

19.17 tòn stauròn a[toû ♦ eaut! tònstauròn

19.17 e†w tópon ♦ e†w tòn19.17 –w ♦ $o

19.20 Êllhnistí ^Rvmaïstí ♦^Rvmaïstí Êllhnistí

19.24 EÂpon ♦ EÂpan19.24 = légousa ♦ ˆ= légousa˜19.26 a[toû ♦ —19.26 †doù ♦ Êde19.27 &Idoù ♦ *Ide

19.15 - 19.27



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OTR OTRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

243

28 Metà toûto †dWn ` &Ihsoûw –ti pánta ædh tetélestai, ®nateleivy_ = graf}, légei, Dicô. 29 Skeûow o{n ¡keito ªjouwmestón: o¥ dé, pl}santew spóggon ªjouw, kaì øssQp~periyén t ew, pros}negkan a[toû t! stómati. 30 %O te o{n¡l a b en tò ªjow ` &Ihsoûw, eÂpen, Tetélestai: kaì klínaw t|nkefal}n, parédvken tò pneûma.

31 O¥ o{n &I o u d a î o i , ®na m| meín+ \pì toû stauroû tàsQmata \n t! sabbát~ \peì Paraskeu| ‘n — ‘n gàr megálh ==méra \keínou toû sabbátou — “rQthsan tòn Piláton ®nakateagôsin a[tôn tà skélh, kaì ˙ryôsin. 32 )Hlyon o{n o¥stratiô t a i , kaì toû mèn prQtou katéajan tà skélh kaì toûƒllou toû sustaurvyén t o w a[t!: 33 \p ì dè tòn &I h s o û n\l yó n t ew, qw eÂdon a[tòn ædh teyn h k ó t a , o[ katéajan a[toûtà skélh: 34 ˙ll' e<w tôn strativtôn lógx+ a[toû t|npleuràn ¡nujen, kaì e[yév w \j ê l yen a<ma kaì %udvr. 35 Kaì èvrakWw memartúrhken, kaì ˙lhyin| \stin a[toû = a[toû \stin

mart u r í a , k˙keînow oÂden –ti ˙lhyê lég ei , ®na ømeîwpisteúshte. 36 &E g én et o gàr taûta ®na = graf| plhrvy_,&O stoûn o[ suntrib}setai ˙p' a[toû. 37 Kaì pálin etéragraf| légei, *Ocontai e†w $on \jekénthsan.

38 Metà taûta “rQthsen tòn Piláton &I v s | f ` ˙pò ` &Ivs|f

&A r i m a y a í a w , çn mayht|w toû &Ihsoû, kekrumménow dè dià tònfóbon tôn &Ioudaívn, ®na ƒr+ tò sôma toû &Ihsoû: kaì\p ét r ec en ` Pilátow. )Hlyen o{n kaì ‘ren tò sôma toû &Ihsoû.39 )Hlyen dè kaì Nikódhmow, ` \lyWn pròw tòn &Ihsoûn nuktòwtò prôton, férvn mígma smúrnhw kaì ˙lóhw qw lítraw ekatón. qseì

40 *E l a b o n o{n tò sôma toû &Ihsoû, kaì ¡dhsan a[tò \n•yoníoiw metà tôn ˙rvmátvn, kayWw ¡yo w \s t ì n toîw &Ioudaíoiw

19.28 †dWn ♦ e†dWw19.28 pánta ædh ♦ ædh pánta19.29 o{n ♦ —19.29 o¥ dé pl}santew ♦ —19.29 spóggon ♦ spóggon o{n19.29 ªjouw kaì ♦ mestòn toû ªjouw19.30 ` ♦ ˆ`˜19.31 ®na m| ♦ \peì Paraskeu| ‘n ®na

m|19.31 \peì Paraskeu| ‘n ♦ —19.33 a[tòn ædh ♦ ædh a[tòn19.34 e[yévw \jêlyen ♦ \jêlyen e[yùw

19.35 \stin a[toû ♦ a[toû \stin19.35 k˙keînow ♦ kaì \keînow19.35 ømeîw pisteúshte ♦ kaì ømeîw

pisteúˆs˜hte19.36 ˙p' ♦ —19.38 taûta ♦ dè taûta19.38 ` ˙pò ♦ ˆ`˜ ˙pò19.38 ‘ren tò sôma toû &Ihsoû ♦ ‘ren

tò sôma a[toû19.39 tòn &Ihsoûn ♦ a[tòn19.40 \n ♦ —

19.28 - 19.40



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OTS OTS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

244

\n t a f i á z ei n . 41 )Hn dè \n t! tóp~ –pou \staurQyh kêpow, kaì\n t! k}p~ mnhmeîon kainón, \n > o[dépv o[deìw \téyh .42 &E k eî o{n dià t|n Paraskeu|n tôn &Ioudaívn, –ti \ggùw ‘n tòmnhmeîon, ¡yhkan tòn &Ihsoûn.

20 T_ dè miÅ tôn sab b át vn Mar ía = Magd al hn| ¡r xet aiprvfi, skotíaw ¡t i o·shw, e†w tò mnhmeîon, kaì blépei

tòn líyon “rménon \k toû mnhmeíou. 2 Tréxei o{n kaì ¡rxet a iprò w Símvna Pétron kaì pròw tòn ƒllon mayht|n $on \fílei `&I h s o û w, kaì légei a[toîw, )Hran tòn kúrion \k toû mnhmeíou,kaì o[k oÊdamen poû ¡yh k a n a[tón. 3 &E j ê l yen o{n ` Pétrowkaì ` ƒllow mayht}w, kaì ærxonto e†w tò mnhmeîon. 4 *E t r exo ndè o¥ dúo `moû: kaì ` ƒllow mayht|w proédramen táxion toûPétrou, kaì ‘lyen prôtow e†w tò mnhmeîon, 5 kaì parakúcawblépei keí m en a tà •yónia, o[ méntoi e†sêlyen . 6 *E r xet a i o{nSímvn Pétrow ˙kolouyôn a[t!, kaì e†sêlyen e†w tò mnhmeîon,kaì yev r eî tà •yónia keímena, 7 kaì tò soudárion $o ‘n \pì têwkefalêw a[toû, o[ metà tôn •yonívn keímenon, ˙llà xvrìw\n t et u l i g m én o n e† w £n a tópon. 8 Tóte o{n e†sêlyen kaì ` ƒllowmayht|w ` \l yW n prôtow e†w tò mnhmeîon, kaì eÂden, kaì\p í s t eu s en : 9 o[dépv gàr Ædeisan t|n graf}n, –ti deî a[tòn\k nek r ô n ˙nastênai. 10 &A p ê l y o n o{n pálin pròw eautoùw o¥mayhtaí.

11 María dè e¥st}kei pròw tò mnhmeîon klaíousa ¡j v : qwpròw t! mnhmeí~

o{n ¡klaien, parékucen e†w tò mnhmeîon, 12 kaì yev r eî dúo˙ggélouw \n leu k o î w kayez o m én o u w, £n a pròw t_ kefal_, kaì£n a pròw toîw posín, –pou ¡keito tò sôma toû &Ihsoû. 13 Kaìlégousin a[t_ \k eî n o i , Gúnai, tí klaíeiw; Lég ei a[toîw, –ti)Hran tòn kúrión mou, kaì o[k oÂda poû ¡yh k a n a[tón. 14 Kaìtaûta e†poûsa \stráfh e†w tà •písv, kaì yev r eî tòn &Ihsoûnestôta, kaì o[k Ædei –ti &Ihsoûw \stin. 15 Légei a[t_ ` &Ihsoûw,Gúnai, tí klaíeiw; Tína zhteîw; &Ekeính, dokoûsa –ti `khpourów \stin, légei a[t!, Kúrie, e† sù \bástasaw a[tón,

19.41 \téyh ♦ ‘n teyeiménow20.6 Símvn ♦ kaì Símvn20.10 eautoùw ♦ a[toùw20.11 pròw tò mnhmeîon ♦ pròw t!

mnhmeí~20.11 klaíousa ¡jv ♦ ¡jv klaíousa20.14 Kaì taûta ♦ Taûta20.15 ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw

19.41 - 20.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OTT OTTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

245

e† p é moi poû ¡yh k a w a[tón, k˙gW a[tòn ˙rô. 16 Légei a[t_ `&I h s o û w, María. Strafeîsa \keính légei a[t!, ^Rabbouní — $olégetai, Didáskale. 17 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, M} mou ßptou,o·pv gàr ˙nabébhka pròw tòn patéra mou: poreúou dè pròwtoùw ˙delfoúw mou, kaì e†pè a[toîw, &Anabaínv pròw tònpatéra mou kaì patéra ømôn, kaì yeó n mou kaì yeò n ømôn.18 *E r x e t a i María = Magdalhn| ˙paggéllousa toîw mayhtaîw–ti eQraken tòn kúrion, kaì taûta eÂpen a[t_.

19 O·shw o{n •cíaw, t_ =mérŸ \keín+ t_ miÅ tôn sabbátvn,kaì tôn yu r ô n kekleisménvn –pou ‘san o¥ mayhtaìsunhgménoi, dià tòn fóbon tôn &Ioudaívn, ‘lyen ` &Ihsoûw kaì¡s t h e† w tò méson, kaì légei a[toîw, E†r}nh ømîn. 20 Kaì toûtoe† p W n ¡d ei j en a[toîw tàw xeî r a w kaì t|n pleuràn a[toû.&E xá r h s a n o{n o¥ mayhtaì †dóntew tòn kúrion. 21 EÂpen o{na[toîw ` &I h s o û w pálin, E†r}nh ømîn: kayWw ˙péstalkén me `pat}r, k˙gW pémpv ømâw. 22 Kaì toûto e†pWn \nefúshsen kaìlégei a[toîw, Lábete pneûma ßgion. 23 *A n tinvn ˙fête tàwamartíaw, ˙fiéntai a[toîw: ƒn tinvn kratête, kekráthntai.

24 Yvmâw dé, e<w \k tôn dQdeka, ` legómenow Dídumow, o[k‘n met' a[tôn –te ‘lyen ` &Ihsoûw. 25 *E l eg o n o{n a[t! o¥ƒlloi mayhtaí, Êvrákamen tòn kúrion. Ô dè eÂpen a[toîw,&E à n m| Êdv \n taîw xer s ì n a[toû tòn túpon tôn %hlvn, kaìbálv tòn dáktulón mou e†w tòn túpon tôn %hlvn, kaì bálv t|nxeîrá mou e†w t|n pleuràn a[toû, o[ m| pisteúsv.

26 Kaì mey' =méraw •ktW pálin ‘san ¡sv o¥ mayhtaì a[toû,kaì Yvmâw met' a[tôn. *Erxet a i ` &Ihsoûw, tôn yurônkekleisménvn, kaì ¡s t h e† w tò méson kaì eÂpen, E†r}nh ømîn.27 EÂta légei t! YvmÅ, Fére tòn dáktulón sou @de, kaì Êde tàwxeî r á w mou: kaì fére t|n xeî r á sou, kaì bále e†w t|n pleuránmo u : kaì m| gínou ƒpistow, ˙llà pistów. 28 Kaì ˙pekríyh

20.16 ` &Ihsoûw María ♦ &IhsoûwMariám

20.16 ^Rabbouní ♦ Êbraïstí Rabbouni20.17 ` ♦ —20.17 mou poreúou ♦ poreúou20.18 María ♦ Mariàm20.18 ˙paggéllousa ♦ ˙ggéllousa20.18 eQraken ♦ ÊQraka20.19 tôn sabbátvn ♦ sabbátvn

20.19 sunhgménoi ♦ —20.20 a[toîw tàw ♦ tàw20.20 a[toû ♦ a[toîw20.21 ` &Ihsoûw ♦ ˆ` &Ihsoûw˜20.23 ˙fiéntai ♦ ˙févntai20.24 ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw20.25 t|n xeîrá mou ♦ mou t|n xeîra20.28 Kaì ˙pekríyh ♦ &Apekríyh

20.16 - 20.28



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OTU OTU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

246

Yvmâw, kaì eÂpen a[t!, Ô kúriów mou kaì ` yeó w mou. 29 Légeia[t! ` &I h s o û w, %O ti eQrakáw me, pep í s t eu k a w; Makárioi o¥ m|†dóntew, kaì pisteúsantew.

30 Pollà mèn o{n kaì ƒlla shmeîa \poíhsen ` &Ihsoûw\n Q p i o n tôn mayhtôn a[toû, $a o[k ¡stin gegramména \n t!biblí~ toút~. 31 Taûta dè gégraptai, ®na pisteúshte –ti&I h s o û w \s t i n ` xristòw ` u¥òw toû yeo û , kaì ®na pisteúontewzv|n ¡xhte \n t! •nómati a[toû.

21 Met à taût a \f anér vs en eaut òn pálin ` &Ihsoûw toîwmayhtaîw \pì têw yalásshw têw Tiberiádow:mayhtaîw a[toû

\f a n ér v s en dè o%utvw. 2 )Hsan `moû Símvn Pétrow, kaì Yvmâw` leg ó m en o w Dídumow, kaì Nayana|l ` ˙pò Kanâ têwGalilaíaw, kaì o¥ toû Zebedaíou, kaì ƒlloi \k tôn mayhtôna[toû dúo. 3 Légei a[toîw Símvn Pétrow, Ûpágv alieúein.Légousin a[t!, &Erxómeya kaì =meîw sùn soí. &Ejêlyon kaì\n éb h s a n e† w tò ploîon e[yúw, kaì \n \keín+ t_ nuktì \píasano[ d én . 4 Prvfiaw dè ædh genoménhw ¡sth ` &Ihsoûw e†w tòna†gialón: o[ mén t o i Ædeisan o¥ mayhtaì –ti &Ihsoûw \stin.5 Légei o{n a[toîw ` &Ihsoûw, Paidía, m} ti prosfágion ¡xet e;&A p e k r í y h s a n a[t!, O·. 6 Ô dè eÂpen a[toîw, Bálete e†w tàdejià mérh toû ploíou tò díktuon, kaì eør}sete. *Ebalon o{n,kaì o[kéti a[tò elkúsai Êsxusan ˙pò toû pl}youw tôn†xyú v n . 7 Légei o{n ` mayht|w \keînow $on “gápa ` &Ihsoûw t!Pétr~ , Ô kúriów \stin. Símvn o{n Pétrow, ˙koúsaw –ti `kúriów \stin, tòn \pendúthn diezQsato — ‘n gàr gumnów —kaì ¡balen eautòn e†w t|n yálassan. 8 O¥ dè ƒlloi mayhtaì t!ploiarí~ ‘lyon — o[ gàr ‘san makràn ˙pò têw gêw, ˙ll' qw˙pò phxôn diakosívn — súrontew tò díktuon tôn †xyú v n .9 ^V w o{n ˙pébhsan e†w t|n gên, blépousin ˙nyrakiànkeimén h n kaì •cárion \pikeímenon, kaì ƒrton. 10 Légei a[toîw `&I h s o û w, &E n ég k a t e ˙pò tôn •carívn @n \piásate nûn.11 &A n é b h Símvn Pétrow, kaì e®lkusen tò díktuon \pì têw gêw,

20.30 a[toû ♦ â[toû˜20.31 pisteúshte ♦ pisteúˆs˜hte21.3 e[yúw ♦ —21.4 ` ♦ —21.5 ` ♦ ˆ`˜

21.6 Êsxusan ♦ Êsxuon21.8 ˙ll' ♦ ˙llà21.11 Símvn ♦ o{n Símvn21.11 \pì têw gêw ♦ e†w t|n gên

20.29 - 21.11



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OTV OTVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

KATA IVANNHN

247

mestòn †xyú v n megálvn ekatòn pent}konta triôn: kaìtosoútvn ªntvn, o[k \sxísyh tò díktuon. 12 Légei a[toîw `&I h s o û w, Deûte ˙rist}sate. O[deìw dè \tólma tôn mayhtôn\j et á s a i a[tón, Sù tíw eÂ; e†dótew –ti ` kúriów \stin.13 *Erxetai o{n ` &Ihsoûw, kaì lambánei tòn ƒrton, kaì dídvsina[toîw, kaì tò •cárion `moívw. 14 Toûto ædh tríton \fanerQyh` &Ihsoûw toîw mayhtaîw a[toû, \geryeìw \k nekrôn.

15 %O te o{n “rísthsan, légei t! Símvni Pétr~ ` &Ihsoûw,Símvn &Ivnâ, ˙gapÅw me pleîon toútvn; Légei a[t!, Naì kúrie:sù oÂdaw –ti filô se. Lég ei a[t!, Bóske tà ˙rnía mou. 16 Légeia[t! pálin deúteron, Símvn &Ivnâ, ˙gapÅw me; Légei a[t!, Naìkúrie: sù oÂdaw –ti filô se. Lég ei a[t!, Poímaine tà próbatámou. 17 Légei a[t! tò tríton, Símvn &Ivnâ, fileîw me; &Elup}yh` Pét r o w –ti eÂpen a[t! tò tríton, Fileîw me; Kaì eÂpen a[t!,Kúrie, sù pánta oÂdaw: sù ginQskeiw –ti filô se. Lég ei a[t! `&I h s o û w, Bóske tà próbatá mou. 18 &A m | n ˙m|n légv soi, –te ‘wneQterow, \zQnnuew sea u t ó n , kaì periepáteiw –pou æyel ew:–tan dè ghrás+w, \kteneîw tàw xeî r á w sou, kaì ƒllow se zQsei,kaì oÊsei –pou o[ yél ei w. 19 Toûto dè eÂpen, shmaínvn poí~ya n á t ~ dojásei tòn yeó n . Kaì toûto e†pWn légei a[t!,&A k o l o ú y e i moi. 20 &E p i s t r a f eì w dè ` Pétrow blépei tònmayht|n $on “gápa ` &Ihsoûw ˙kolouyoûnta, $ow kaì ˙népesen \nt! deípn~ \pì tò stêyow a[toû kaì eÂpen, Kúrie, tíw \stin `par a d i d o ú w se; 21 Toûton †dWn ` Pétrow légei t! &Ihsoû, kúrie,o˚tow dè tí; 22 Légei a[t! ` &Ihsoûw, &Eàn a[tòn yél v ménein£v w ¡r xo m a i , tí prów se; Sù ˙koloúyei moi. 23 &E j ê l yen o{n `lógow o˚tow e† w toùw ˙delfoúw, –ti ` mayht|w \keînow o[k˙poyn § s k ei : kaì o[k eÂpen a[t! ` &Ihsoûw, –ti o[k˙poyn§skei: ˙ll', &E à n a[tòn yél v ménein £vw ¡rxomai, típrów se;

21.13 o{n ` ♦ —21.14 ` ♦ —21.14 a[toû ♦ —21.15 &Ivnâ ♦ &Ivánnou21.15 pleîon ♦ pléon21.16 &Ivnâ ♦ &Ivánnou21.17 &Ivnâ ♦ &Ivánnou21.17 Kaì eÂpen ♦ Kaì légei

21.17 sù pánta ♦ pánta sù21.17 ` &Ihsoûw ♦ ˆ` &Ihsoûw˜21.20 dè ♦ —21.21 †dWn ♦ o{n †dWn21.22 ˙koloúyei moi ♦ moi ˙koloúyei21.23 ` lógow o˚tow ♦ o˚tow ` lógow21.23 kaì o[k eÂpen ♦ o[k eÂpen dè21.23 tí prów se ♦ ˆtí pròw sé˜

21.12 - 21.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OUM OUM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

KATA IVANNHN

248

24 O˚tów \stin ` mayht|w ` marturôn perì toútvn, kaìgrácaw taûta: kaì oÊdamen –ti ˙lhy}w \stin = marturíaa[toû.

25 *E s t i n dè kaì ƒlla pollà –sa \poíhsen ` &Ihsoûw, ßtina\à n gráfhtai kay' £n, o[dè a[tòn oÂmai tòn kósmon xvrêsaità grafómena biblía. &Am}n.

21.24 grácaw ♦ ` grácaw21.24 \stin = marturía a[toû ♦ a[toû

= marturía \stín

21.25 –sa ♦ $a21.25 o[dè ♦ o[d'21.25 &Am}n ♦ —

21.24 - 21.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OUN OUNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

249

PRAJEIS APOSTO LVN

Tòn mèn prôton lógon \poihs ámhn perì pánt vn, „ Yeóf il e,@n ærjato ` &Ihsoûw poieîn te kaì didáskein, 2 ƒxri «w

=méraw, \nteilámenow toîw ˙postóloiw dià pneúmatow agíouo¬w \jeléjato, ˙nel}fyh: 3 o<w kaì parésthsen eautòn zôntametà tò payeî n a[tòn \n polloîw tekmhríoiw, di' =merôntessarákonta •ptanómenow a[toîw, kaì légvn tà perì têwbasileíaw toû yeo û . 4 Kaì sunalizómenow par}ggeilen a[toîw˙pò Îerosolúmvn m| xvrízesyai, ˙llà periménein t|n\p a g g el í a n toû patrów, $Hn “koúsaté mou: 5 –ti &Ivánnhw mèn\b á p t i s en %udati, ømeîw dè baptisy}sesye \n pneúmati agí~ o[metà pollàw taútaw =méraw.

6 O¥ mèn o{n sunelyóntew \phrQtvn a[tòn légontew, Kúrie,e† \n t! xrón~ toút~ ˙pokayistáneiw t|n basileían t!&I s r a } l ; 7 EÂpen dè pròw a[toúw, O[x ømôn \stin gnônaixr ó n o u w (h kairoùw o¬w ` pat|r ¡yet o \n t_ †díŸ \jousíŸ.8 &A l l à l}cesye dúnamin, \pelyóntow toû agíou pneúmatow \f'ømâw: kaì ¡sesyé moi márturew ¡n te Îerousal}m, kaì \n pás+t_ &IoudaíŸ kaì SamareíŸ, kaì £vw \sxátou têw gêw. 9 Kaìtaûta e†pQn, blepóntvn a[tôn \p}ryh, kaì nefélh øpélabena[tòn ˙pò tôn •fyalmôn a[tôn. 10 Kaì qw ˙tenízontew ‘sane† w tòn o[ranón, poreuoménou a[toû, kaì †doù ƒndrew dúopareist } k ei s a n a[toîw \n \syêti leuk_, 11 o$i kaì eÂpon,*A n d r e w Galilaîoi, tí est}kate \mblépontew e†w tòn o[ranón;O˚tow ` &I h s o û w, ` ˙nalhfyeì w ˙f' ømôn e†w tòn o[ranón,o%utvw \leúsetai $on trópon \yeá s a s ye a[tòn poreuómenon e†wtòn o[ranón.

12 Tóte øpéstrecan e†w Îerousal|m ˙pò ªrouw toûkalo u m én o u &E l a i ô n o w, – \stin \ggùw Îerousal}m, sabbátou

1.2 ˙nel}fyh ♦ ˙nel}mfyh1.3 tessarákonta ♦ tesserákonta1.5 baptisy}sesye \n pneúmati ♦ \n

pneúmati baptisy}sesye1.6 \phrQtvn ♦ “rQtvn1.8 l}cesye ♦ l}mcesye1.8 moi ♦ mou

1.8 \n pás+ ♦ ˆ\n˜ pás+1.10 \syêti leuk_ ♦ \sy}sesin

leukaîw1.11 eÂpon ♦ eÂpan1.11 \mblépontew ♦ ˆ\m˜blépontew1.11 ˙nalhfyeìw ♦ ˙nalhmfyeìw



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OUO OUO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

250

¡xo n `dón. 13 Kaì –te e†sêlyon, ˙nébhsan e†w tò øper!on o˚‘san kataménontew, – te Pét r o w kaì &Iákvbow kaì &Ivánnhw kaì&A n d r é a w , Fílippow kaì Yvmâw, Baryolomaîow kaì Matyaîow,&I á k v b o w &A l f a í o u kaì Símvn ` Zhlvt}w, kaì &Ioúdaw&I a k Q b o u . 14 O ˚toi pántew ‘san proskarteroûntew`moyumadòn t_ proseux_ kaì t_ de}sei, sùn gunaijìn kaìMaríŸ t_ mhtrì toû &Ihsoû, kaì sùn toîw ˙delfoîw a[toû.

15 Kaì \n taîw =méraiw taútaiw ˙nastàw Pétrow \n més ~ tônmayhtôn eÂpen — ‘n te ªxlow •nomátvn \pì tò a[tò qw ekatòneÊ k o s i — 16 *A n d r e w ˙delfoí, ¡dei plhrvyênai t|n graf|ntaúthn, ÷n proeîpen tò pneûma tò ßgion dià stómatow Dauìdperì &Ioúda, toû genoménou `dhgoû toîw sullaboûsin tòn&I h s o û n . 17 %O ti kathriymhménow ‘n sùn =mîn, kaì ¡laxen tònklêron têw diakoníaw taúthw — 18 O˚tow mèn o{n \kt}satoxv r í o n \k misyoû têw ˙dikíaw, kaì prhn|w genómenow \lákhsenmésow, kaì \jexú yh pánta tà splágxna a[toû. 19 Kaì gnvstòn\g én et o pâsin toîw katoikoûsin Îerousal}m, %vste klhyênaitò xvríon \keîno t_ †díŸ dialékt~ a[tôn &Akeldamá, toût¡s t i n , xv r í o n a®matow — 20 Gégraptai gàr \n bíbl~ Calmôn,Genhy}tv = ¡pauliw a[toû ¡rhmow, kaì m| ¡stv ` katoikôn \na[t_: kaí, T|n \piskop|n a[toû láboi £terow. 21 Deî o{n tônsunelyóntvn =mîn ˙ndrôn \n pantì xrón~ \n > e†sêlyen kaì\j ê l yen \f ' =mâw ` kúriow &Ihsoûw, 22 ˙rjámenow ˙pò toûbaptísmatow &Ivánnou, £vw têw =méraw «w ˙nel}fyh ˙f' =môn,mártura têw ˙nastásevw a[toû genésyai sùn =mîn £natoútvn. 23 Kaì ¡sthsan dúo, &Ivs|f tòn kaloúmenonBarsabân, $ow \pekl}yh &Ioûstow, kaì Matyían. 24 Kaìproseujámeno i eÂ p o n , Sù kúrie kardiognôsta pántvn,˙nádeijon $on \jeléjv, \k toútvn tôn dúo £na 25 labeîn tònklêron têw diakoníaw taúthw kaì ˙postolêw, \j «w parébh

1.13 ˙nébhsan e†w tò øper!on ♦ e†w tòøper!on ˙nébhsan

1.13 &Iákvbow kaì &Ivánnhw ♦&Ivánnhw kaì &Iákvbow

1.13 Matyaîow ♦ Mayyaîow1.14 kaì t_ de}sei ♦ —1.14 MaríŸ ♦ Mariàm1.14 kaì sùn ♦ kaì1.15 mayhtôn ♦ ˙delfôn1.15 qw ♦ qseì1.16 taúthn ♦ —1.16 tòn ♦ —

1.17 sùn ♦ \n1.19 &Akeldamá ♦ Akeldamáx1.20 láboi ♦ labétv1.21 \n > ♦ >1.22 ˙nel}fyh ♦ ˙nel}mfyh1.22 genésyai sùn =mîn ♦ sùn =mîn

genésyai1.23 Barsabân ♦ Barsabbân1.23 Matyían ♦ Mayyían1.24 eÂpon ♦ eÂpan1.25 klêron ♦ tópon1.25 \j ♦ ˙f'

1.13 - 1.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OUP OUPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

251

&I o ú d a w , poreuyênai e†w tòn tópon tòn Êdion. 26 Kaì ¡dvkankl}rouw a[tôn, kaì ¡pesen ` klêrow \pì Matyían, kaìsugkatechfísyh metà tôn £ndeka ˙postólvn.

2 Kaì \n t! sump l hr oûs yai t|n =mér an têw Pent hk os t êw,‘san ßpantew `moyumadòn \pì tò a[tó. 2 Kaì \géneto

ƒfnv \k toû o[ranoû ‘xow %vsper fer o m én h w pnoêw biaíaw, kaì\p l } r v s en –lon tòn oÂkon o˚ ‘san kay}menoi. 3 Kaì *vfyhsana[toîw diamerizómenai glôssai qseì purów, \káyisén te \f'£n a £k a s t o n a[tôn. 4 Kaì \pl}syhsan ßpantew pneúmatowagíou, kaì ærjanto laleîn etéraiw glQssaiw, kayWw tò pneûma\dídou a[toîw ˙pofyéggesyai.

5 )Hsan dè \n Îer o u s a l | m katoikoûntew &Ioudaîoi, ƒndrewe[ l a b eî w, ˙pò pantòw ¡yn o u w tôn øpò tòn o[ranón.6 Genoménhw dè têw fvnêw taúthw, sunêlyen tò plêyow kaìsunexú yh , –ti ækouon e<w £kastow t_ †díŸ dialékt~ laloúntvna[tôn. 7 &E j í s t a n t o dè pántew kaì \ya ú m a z o n , légontew pròw˙ll}louw, O [k †doù pántew o˚toí e†sin o¥ laloûntewGalilaîoi; 8 Kaì pôw =meîw ˙koúomen £kastow t_ †díŸdialékt~ =môn \n " \gen n } yh m en ; 9 Páryoi kaì Mêdoi kaì&E l a m î t a i , kaì o¥ katoikoûntew t|n Mesopotamían, &Ioudaíante kaì Kappadokían, Pónton kaì t|n &Asían, 10 Frugían te kaìPamfulían, AÊgupton kaì tà mérh têw Libúhw têw katàKur}nhn, kaì o¥ \pidhmoûntew ^Rvmaîoi, &Ioudaîoí te kaìpros}l u t o i , 11 Krêtew kaì *Arabew, ˙koúomen laloúntvna[tôn taîw =metéraiw glQssaiw tà megaleîa toû yeo û .12 &E j í s t a n t o dè pántew kaì dihpóroun, ƒllow pròw ƒllonlégontew, Tí ƒn yél o i toûto eÂnai; 13 %E t er o i dè xleuázontew¡legon –ti Gleúkouw memestvménoi e†sín.

14 Stayeì w dè Pétrow sùn toîw £ndeka, \pêren t|n fvn|na[toû, kaì ˙pefyég j a t o a[toîw, *Andrew &Ioudaîoi, kaì o¥katoikoûntew Îerousal|m ßpantew, toûto ømîn gnvstòn ¡stv,

1.26 a[tôn ♦ a[toîw1.26 Matyían ♦ Mayyían2.1 ßpantew `moyumadòn ♦ pántew

`moû2.3 \káyisén te ♦ kaì \káyisen2.4 ßpantew ♦ pántew2.4 a[toîw ˙pofyéggesyai ♦

˙pofyéggesyai a[toîw2.5 \n ♦ e†w

2.7 pántew kaì ♦ kaì2.7 pròw ˙ll}louw ♦ —2.7 O[k ♦ O[x2.7 †doù pántew ♦ †doù ßpantew2.12 ƒn yéloi ♦ yélei2.13 xleuázontew ♦ diaxleuázontew2.14 Pétrow ♦ ` Pétrow2.14 ßpantew ♦ pántew

1.26 - 2.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OUQ OUQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

252

kaì \nvtísasye tà ]}matá mou. 15 O [ gár, qw ømeîwøpolambánet e, o˚toi meyú o u s i n : ¡s t i n gàr %vra tríth têw=méraw: 16 ˙llà toûtó \stin tò e†rhménon dià toû prof}tou&I v } l , 17 Kaì ¡stai \n taîw \sxátaiw =méraiw, lég ei ` yeó w,\k xeô ˙pò toû pneúmatów mou \pì pâsan sárka: kaìprofhteúsousin o¥ u¥oì ømôn kaì a¥ yugatérew ømôn, kaì o¥neanískoi ømôn `ráseiw ªcontai, kaì o¥ presbúteroi ømôn\n ú p n i a \n u p n i a s y} s o n t a i : 18 kaí ge \pì toùw doúlouw mou kaí\p ì tàw doúlaw mou \n taîw =méraiw \keínaiw \kxeô ˙pò toûpneúmatów mou, kaì profhteúsousin. 19 Kaì dQsv térata \nt! o[ran! ƒnv, kaì shmeîa \pì têw gêw kátv, a<ma kaì pûr kaì˙tmída kapnoû: 20 ` %hliow metastraf}setai e†w skótow, kaì =sel} n h e† w a<ma, prìn (h \lyeî n t|n =méran kuríou t|n megálhnkaì \pifanê: 21 kaì ¡stai, pâw $ow ©n \pikaléshtai tò ªnomakuríou svy}setai. 22 *A n d r e w &I s r a h l î t a i , ˙koúsate toùwlóg o u w toútouw: &Ihsoûn tòn Nazvraîon, ƒndra ˙pò toû yeo û˙podedeigménon e†w ømâw dunámesin kaì térasin kaì shmeíoiw,o<w \poíhsen di' a[toû ` yeò w \n més ~ ømôn, kayWw kaì a[toìoÊdate, 23 toûton t_ qrismén+ boul_ kaì prognQsei toû yeo û¡k d o t o n labóntew, dià xei r ô n ˙nómvn prosp}jantew ˙neílete:24 $on ` yeò w ˙nésthsen, lúsaw tàw &vdînaw toû yanátou, kayótio[k ‘n dunatòn krateîsyai a[tòn øp' a[toû. 25 Dauìd gàrlégei e†w a[tón, ProvrQmhn tòn kúrion \nQpión mou diàpantów: –ti \k dej i ô n mou \stín, ®na m| saleuyô: 26 dià toûtoe[ f r á n yh = kardía mou, kaì “galliásato = glôssá mou: ¡tidè kaì = sárj mou kataskhnQsei \p' \lpídi: 27 –ti o[k\g k a t a l eí c ei w t|n cux}n mou e†w %A dou, o[dè dQseiw tòn –siónsou †deîn diafyorán. 28 &E g n Q r i s á w moi `doùw zvêw:plhrQseiw me e[ f r o s ú n h w metà toû prosQpou sou. 29 *A n d r e w˙delfoí, \jòn e†peîn metà parrhsíaw pròw ømâw perì toûpatriárxou Dauíd, –ti kaì \teleúthsen kaì \táfh, kaì tòmnêma a[toû \stin \n =mîn ƒxri têw =méraw taúthw.30 Prof}thw o{n øpárxvn, kaì e†dWw –ti –rk~ *vmosen a[t! `

2.17 \núpnia ♦ \nupníoiw2.20 (h \lyeîn t|n ♦ \lyeîn2.22 ˙pò toû yeoû ˙podedeigménon ♦

˙podedeigménon ˙pò toû yeoû2.22 kaì a[toì ♦ a[toì2.23 labóntew ♦ —

2.23 xeirôn ♦ xeiròw2.23 ˙neílete ♦ ˙neílate2.25 ProvrQmhn ♦ ProorQmhn2.26 e[frányh ♦ h[frányh2.27 %Adou ♦ %Adhn

2.15 - 2.30



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OUR OURpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

253

yeó w, \k karpoû têw •sfúow a[toû tò katà sárka ˙nast}seintòn xristón, kayísai \pì toû yrónou a[toû, 31 proïdWn\l á l h s en perì têw ˙nastásevw toû xristoû, –ti o[ kateleífyh= cux| a[toû e†w %A dou, o[dè = sàrj a[toû eÂ d en diafyorán.32 Toût o n tòn &Ihsoûn ˙nésthsen ` yeó w, o˚ pántew =meîw \smenmárturew. 33 T_ dejiÅ o{n toû yeo û øcvyeí w, t}n te \paggelíantoû agíou pneúmatow labWn parà toû patrów, \jéxeen toûto $onùn ømeîw blépete kaì ˙koúete. 34 O[ gàr Dauìd ˙nébh e†w toùwo[ranoúw, lég ei dè a[tów, EÂpen ` kúriow t! kurí~ mou, Káyou\k dej i ô n mou, 35 £v w ©n yô toùw \xyr o ú w sou øpopódion tônpodôn sou. 36 &A s f a l ô w o{n ginvskétv pâw oÂkow &Isra}l, –tikaì kúrion kaì xristòn a[tòn ` yeò w \p o í h s en , toûton tòn&Ihsoûn $on ømeîw \staurQsate.

37 &A k o ú s a n t e w dè katenúghsan t_ kardíŸ, eÂpón te pròwtòn Pétron kaì toùw loipoùw ˙postólouw, Tí poi}somen, poi}svmen

ƒndrew ˙delfoí; 38 Pétrow dè ¡fh pròw a[toúw, Met a n o } s a t e,kaì baptisy}tv £kastow ømôn \pì t! •nómati &Ihsoû xristoûe† w ƒfesin amartiôn, kaì l}cesye t|n dvreàn toû agíoupneúmatow. 39 Û m î n gár \stin = \paggelía, kaì toîw téknoiwømôn, kaì pâsin toîw e†w makrán, –souw ©n proskaléshtaikúriow ` yeò w =môn. 40 Ê t ér o i w te lógoiw pleíosindiemartúreto kaì parekálei lég v n , SQyhte ˙pò têw geneâw têwskoliâw taúthw. 41 O¥ mèn o{n ˙sménvw ˙podejámenoi tònlógon a[toû \b a p t í s yh s a n : kaì prosetéyh s a n t_ =mérŸ\k eí n + cuxaì qseì trisxíliai. 42 )Hsan dè proskarteroûntewt_ didax_ tôn ˙postólvn kaì t_ koinvníŸ, kaì t_ klásei toûƒrtou kaì taîw proseuxaîw.

2.30 tò katà sárka ˙nast}sein tònxristón ♦ —

2.30 toû yrónou ♦ tòn yrónon2.31 o[ kateleífyh ♦ o·te

\gkateleífyh2.31 = cux| a[toû ♦ —2.31 %Adou o[dè ♦ %Adhn o·te2.33 agíou pneúmatow ♦ pneúmatow toû

agíou2.33 nùn ømeîw ♦ ømeîw ˆkaì˜2.34 ` ♦ ˆ`˜2.36 kaì xristòn a[tòn ` yeòw

\poíhsen ♦ a[tòn kaì xristòn\poíhsen ` yeów

2.37 t_ kardíŸ ♦ t|n kardían2.37 poi}somen ♦ poi}svmen2.38 ¡fh ♦ —2.38 Metano}sate ♦ Metano}sate

ˆfhsín˜2.38 amartiôn ♦ tôn amartiôn ømôn2.38 l}cesye ♦ l}mcesye2.40 diemartúreto kaì parekálei ♦

diemartúrato kaì parekáleia[toùw

2.41 ˙sménvw ♦ —2.41 t_ ♦ \n t_2.42 koinvníŸ kaì ♦ koinvníŸ

2.31 - 2.42



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OUS OUS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

254

43 &E g én et o dè pás+ cux_ fóbow, pollá te térata kaìshmeîa dià tôn ˙postólvn \gíneto. 44 Pántew dè o¥pisteú o n t ew ‘san \pì tò a[tó, kaì eÂxon ßpanta koiná, 45 kaìtà kt}mata kaì tàw øpárjeiw \pípraskon, kaì diemérizon a[tàpâsin, kayóti ƒn tiw xreían eÂxen . 46 Kay' =méran teproskarteroûntew `moyumadòn \n t! ¥er ! , klôntéw te kat'oÂkon ƒrton, metelámbanon trofêw \n ˙galliásei kaì˙felóthti kardíaw, 47 a†noûntew tòn yeó n , kaì ¡xo n t ew xá r i npròw –lon tòn laón. Ô dè kúriow prosetíyei toùw svzoménouwkay' =méran t_ \kklhsía.

3 &Ep ì tò a[t ò dè Pét r ow kaì &Ivánnhw ˙nébainon e†w tò¥eròn \pì t|n %vran têw proseuxêw t|n \náthn. 2 Kaí tiw

˙n|r xvlòw \k koilíaw mhtròw a[toû øpárxvn \bastázeto: $on\t í y o u n kay' =méran pròw t|n yúran toû ¥eroû t|n legoménhn^V r a í a n , toû a†teîn \lehmosúnhn parà tôn e†sporeuoménvne† w tò ¥erón. 3 $O w †dWn Pétron kaì &Ivánnhn méllontawe† s i én a i e† w tò ¥erón, “rQta \lehmosúnhn. 4 &A t e n í s a w dèPétrow e†w a[tòn sùn t! &Ivánn+, eÂpen, Blécon e†w =mâw. 5 Ôdè \peîxen a[toîw, prosdokôn ti par' a[tôn labeîn. 6 EÂpen dèPétrow, &Argúrion kaì xrusíon o[x øpárxei moi: $o dè ¡xv ,toûtó soi dídvmi. &En t! •nómati &Ihsoû xristoû toûNazvraíou, ¡geirai kaì peripátei. 7 Kaì piásaw a[tòn têw¡geire

dejiâw xei r ò w ægeiren: paraxrêma dè \stereQyhsan a[toû a¥báseiw kaì tà sfurá. 8 Kaì \jallómenow ¡sth kaì periepátei,kaì e†sêlyen sùn a[toîw e†w tò ¥erón, peripatôn kaìallómenow kaì a†nôn tòn yeó n . 9 Kaì eÂden a[tòn pâw ` laòwperipatoûnta kaì a†noûnta tòn yeó n : 10 \p eg í n v s k ó n te a[tòn–ti o˚tow ‘n ` pròw t|n \lehmosúnhn kay}menow \pì t_ ^VraíŸpúl+ toû ¥eroû: kaì \pl}syhsan yámbouw kaì \kstásevw \pìt! sumbebhkóti a[t!.

2.43 &Egéneto ♦ &Egíneto2.47 t_ \kklhsía ♦ \pì tò a[tó3.1 &Epì tò a[tò dè Pétrow ♦ Pétrow

dè3.3 \lehmosúnhn ♦ \lehmosúnhn

labeîn3.6 ¡geirai kaì ♦ ˆ¡geire kaì˜3.7 paraxrêma ♦ a[tón paraxrêma

3.7 a[toû a¥ báseiw ♦ a¥ báseiwa[toû

3.7 sfurá ♦ sfudrá3.9 a[tòn pâw ` laòw ♦ pâw ` laòw

a[tòn3.10 te ♦ dè3.10 o˚tow ♦ a[tòw

2.43 - 3.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OUT OUTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

255

11 Kratoûntow dè toû †ayén t o w xv l o û tòn Pétron kaì&I v á n n h n , sunédramen pròw a[toùw pâw ` laòw \pì t_ stoÅ t_kaloumén+ Solomôntow, ¡kyamboi. 12 &I d W n dè Pétrow˙pekrínato pròw tòn laón, *Andrew &Israhlîtai, tí yaumázete\p ì toút~, (h =mîn tí ˙tenízete, qw †díŸ dunámei (h e[sebeíŸpepoihkósin toû peripateîn a[tón; 13 Ô yeòw &Abraàm kaì&I s a à k kaì &IakQb, ` yeò w tôn patérvn =môn, \dójasen tònpaîda a[toû &I h s o û n : $on ømeîw mèn paredQkate, kaì“rn}sasye a[tòn katà prósvpon Pilátou, krínantow \keínou˙p o l ú ei n . 14 Û m eî w dè tòn ßgion kaì díkaion “rn}sasye, kaì&+t}sasye ƒndra fonéa xarisyênai ømîn, 15 tòn dè ˙rxhgòn têwzvêw ˙pekteínate: $on ` yeò w ægeiren \k nek r ô n , o˚ =meîwmártu r éw \s m en . 16 Kaì \pì t_ pístei toû •nómatow a[toû,toûton $on yev r eî t e kaì oÊdate \sterévsen tò ªnoma a[toû: kaì= pístiw = di' a[toû ¡dvken a[t! t|n `loklhrían taúthn˙pénanti pántvn ømôn. 17 Kaì nûn, ˙delfoí, oÂda –ti katàƒgnoian \prájate, %vsper kaì o¥ ƒrxontew ømôn. 18 Ô dè yeò w $aprokat}ggeilen dià stómatow pántvn tôn profhtôn a[toû,payeî n tòn xristón, \pl}rvsen o%utvw. 19 Metano}sate o{n kaì\p i s t r éc a t e, e† w tò \jaleifyênai ømôn tàw amartíaw, –pvw ©n¡l yv s i n kairoì ˙nacújevw ˙pò prosQpou toû kuríou, 20 kaì˙posteíl+ tòn prokexei r i s m én o n ømîn xristòn &Ihsoûn: 21 $ondeî o[ranòn mèn déj a s ya i ƒxri xrónvn ˙pokatastásevwpántvn, @n \l á l h s en ` yeò w dià stómatow pántvn tôn agívna[ t o û profhtôn ˙p' a†ônow. 22 Mvsêw mèn gàr pròw toùwpatéraw eÂpen –ti Prof}thn ømîn ˙nast}sei kúriow ` yeò w=môn \k tôn ˙delfôn ømôn qw \mé: a[toû ˙koúsesye katàpánta –sa ©n lal}s+ pròw ømâw. 23 *E s t a i dé, pâsa cux},%htiw \àn m| ˙koús+ toû prof}tou \keínou, \joloyreuy}setai ©n

\k toû laoû. 24 Kaì pántew dè o¥ profêtai ˙pò Samou|l kaì

3.11 toû †ayéntow xvloû ♦ a[toû3.11 &Ivánnhn ♦ tòn &Ivánnhn3.11 pròw a[toùw pâw ` laòw ♦ pâw `

laòw pròw a[toùw3.12 Pétrow ♦ ` Pétrow3.13 &Isaàk kaì ♦ ˆ` yeòw˜ &Isaàk kaì

ˆ` yeòw˜3.13 a[tòn ♦ —3.18 a[toû payeîn tòn xristón ♦

payeîn tòn xristòn a[toû3.19 –pvw ©n ¡lyvsin kairoì

˙nacújevw ˙pò prosQpou toûkuríou ♦ —

3.20 kaì ♦ –pvw ©n ¡lyvsin kairoì˙nacújevw ˙pò prosQpou toûkuríou kaì

3.21 pántvn tôn agívn a[toû ♦ tônagívn

3.21 profhtôn ˙p' a†ônow ♦ ˙p'a†ônow a[toû profhtôn

3.22 Mvsêw ♦ Mvüsêw3.22 gàr pròw toùw patéraw ♦ —3.22 =môn ♦ ømôn3.23 \joloyreuy}setai ♦

\joleyreuy}setai

3.11 - 3.24



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OUU OUU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

256

tôn kayej ê w, –soi \lálhsan, kaì kat}ggeilan tàw =mérawprokat}ggeilan

taútaw. 25 Û m eî w \s t e u¥oì tôn profhtôn, kaì têw diay}khw «wdiéyet o ` yeò w pròw toùw patéraw =môn, légvn pròw &Abraám,Kaì \n t! spérmatí sou \neuloghy}sontai pâsai a¥ patriaìtêw gêw. 26 Û m î n prôton ` yeó w, ˙nast}saw tòn paîda a[toû&I h s o û n , ˙pésteilen a[tòn e[logoûnta ømâw, \n t!˙postréfein £kaston ˙pò tôn ponhriôn ømôn.

4 Lal oúnt vn dè a[t ôn pròw tòn laón, \pés t hs an a[t oîw o¥¥ereîw kaì ` strathgòw toû ¥eroû kaì o¥ Saddoukaîoi,

2 diaponoúmenoi dià tò didáskein a[toùw tòn laón, kaìkataggéllein \n t! &Ihsoû t|n ˙nástasin tôn nekrôn. 3 Kaì\p éb a l o n a[toîw tàw xeî r a w, kaì ¡yen t o e† w t}rhsin e†w t|na· r i o n : ‘n gàr espéra ædh. 4 Polloì dè tôn ˙kousántvn tònlógon \písteusan: kaì \gen}yh ` ˙riymòw tôn ˙ndrôn qseìxiliádew pénte.

5 &E g én et o dè \pì t|n a·rion sunaxyê n a i a[tôn toùwƒrxontaw kaì presbutérouw kaì grammateîw e†w Îerousal}m,6 kaì *Annan tòn ˙rxieréa, kaì Kaïáfan, kaì &Ivánnhn, kaì&A l é j a n d r o n , kaì –soi ‘san \k gén o u w ˙rxieratikoû. 7 Kaìst } s a n t ew a[toùw \n més ~ \p u n yá n o n t o , &E n poíŸ dunámei (h \npoí~ •nómati \p o i } s a t e toûto ømeîw; 8 Tóte Pétrow plhsyeì wpneúmatow agíou eÂpen pròw a[toúw, *Arxontew toû laoû kaìpresbúteroi toû &I s r a } l , 9 e† =meîw s}meron ˙nakrinómeya \pìe[ er g es í Ÿ ˙nyrQpou ˙syen o û w, \n tíni o˚tow sésvstai:10 gnvstòn ¡stv pâsin ømîn kaì pantì t! la! &Isra}l, –ti \nt! •nómati &Ihsoû xristoû toû Nazvraíou, $on ømeîw\s t a u r Q s a t e, $on ` yeò w ægeiren \k nek r ô n , \n toút~ o˚towparésthken \nQpion ømôn øgi}w. 11 O˚tów \stin ` líyow `\j o u yen h yeì w øf' ømôn tôn o†kodomoúntvn, ` genómenow e†wkefal|n gvníaw. 12 Kaì o[k ¡stin \n ƒll~ o[denì = svthría:

3.25 u¥oì ♦ o¥ u¥oì3.25 =môn ♦ ømôn3.25 \neuloghy}sontai ♦

ˆ\n˜euloghy}sontai3.26 ` yeów ˙nast}saw ♦ ˙nast}saw `

yeòw3.26 &Ihsoûn ♦ —4.2 tôn ♦ t|n \k4.4 ` ♦ ˆ`˜4.4 qseì ♦ ˆqw˜4.5 presbutérouw kaì grammateîw e†w

♦ toùw presbutérouw kaì toùwgrammateîw \n

4.6 *Annan tòn ˙rxieréa kaìKaïáfan kaì &Ivánnhn kaì&Aléjandron ♦ %Annaw `˙rxiereùw kaì Kaïáfaw kaì&Ivánnhw kaì &Aléjandrow

4.7 més~ ♦ t! més~4.8 toû &Isra}l ♦ —4.9 sésvstai ♦ sésvtai4.11 o†kodomoúntvn ♦ o†kodómvn

3.25 - 4.12



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OUV OUVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

257

o·te gàr ªnomá \stin £teron tò dedoménon \n ˙nyrQpoiw, \n > £teron øpò tòno[ranòn

deî svyênai =mâw.13 Yevroûntew dè t|n toû Pétrou parrhsían kaì &Ivánnou,

kaì katalabómenoi –ti ƒnyrvpoi ˙grámmatoí e†sin kaì†diôtai, \ya ú m a z o n , \p eg í n v s k ó n te a[toùw –ti sùn t! &Ihsoû‘san. 14 Tòn dè ƒnyrvpon blépontew sùn a[toîw estôta tònteyer a p eu m é n o n , o[dèn eÂxon ˙nteipeîn. 15 Keleúsantew dèa[toùw ¡jv toû sunedríou ˙pelyeî n , sunéballon pròw˙ll}louw, 16 légontew, Tí poi}somen toîw ˙nyrQpoiw toútoiw; poi}svmen

%O ti mèn gàr gnvstòn shmeîon gégonen di' a[tôn, pâsin toîwkatoikoûsin Îerousal|m fanerón, kaì o[ dunámeya˙rn}sasyai. 17 &A l l ' ®na m| \pì pleîon dianemhy_ e†w tònlaón, ˙peil_ ˙peilhsómeya a[toîw mhkéti laleîn \pì t! ˙peilhsQmeya

•nó m a t i toút~ mhdenì ˙nyrQpvn. 18 Kaì kalésantew a[toúw,par}ggei l a n a[toîw tò kayólou m| fyég g es ya i mhdè didáskein\p ì t! •nómati toû &Ihsoû. 19 Ô dè Pét r o w kaì &Ivánnhw˙pokriyén t ew pròw a[toùw eÂpon, E† díkaión \stin \nQpion toûyeo û ømôn ˙koúein mâllon (h toû yeo û , krínate. 20 O [dunámeya gàr =meîw, $a eÊdomen kaì “koúsamen, m| laleîn.21 O¥ dè prosapeilhsámenoi ˙pélusan a[toúw, mhdèneø r í s k o n t ew tò pôw kolásontai a[toúw, dià tòn laón, –tipántew \dójazon tòn yeò n \p ì t! gegonóti. 22 &E t ô n gàr ‘npleiónvn tessarákonta ` ƒnyrvpow \f' $on \gegónei tòshmeîon toûto têw †ásevw.

23 &A p o l u y é n t e w dè ‘lyon pròw toùw †díouw, kaì ˙p}ggeilan–sa pròw a[toùw o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi eÂpon. 24 O¥dè ˙koúsantew `moyumadòn ‘ran fvn|n pròw tòn yeó n , kaìeÂ p o n , Déspota, sù ` yeò w ` poi}saw tòn o[ranòn kaì t|n gênkaì t|n yá l a s s a n kaì pánta tà \n a[toîw: 25 ` dià stómatowDauìd paidów sou e†pQn, %Ina tí \frúajan ¡yn h , kaì laoì

4.12 o·te ♦ o[dè4.12 tò ♦ øpò tòn o[ranòn tò4.14 dè ♦ te4.16 poi}somen ♦ poi}svmen4.16 ˙rn}sasyai ♦ ˙rneîsyai4.17 ˙peil_ ˙peilhsómeya ♦

˙peilhsQmeya4.18 a[toîw ♦ —4.19 pròw a[toùw eÂpon ♦ eÂpon pròw

a[toúw

4.20 eÊdomen ♦ eÊdamen4.21 kolásontai ♦ kolásvntai4.22 tessarákonta ♦ tesserákonta4.22 \gegónei ♦ gegónei4.23 eÂpon ♦ eÂpan4.24 eÂpon ♦ eÂpan4.24 yeòw ` ♦ —4.25 dià ♦ toû patròw =môn dià

pneúmatow agíou4.25 %Ina tí ♦ Înatí

4.13 - 4.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OVM OVM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

258

\m el ét h s a n kená; 26 Parésthsan o¥ basileîw têw gêw, kaì o¥ƒrxontew sun}xyh s a n \p ì tò a[tò katà toû kuríou, kaì katàtoû xristoû a[toû: 27 sun}xyh s a n gàr \p' ˙lhyeí a w \p ì tònßgion paîdá sou &Ihsoûn, $on ¡xr i s a w, ^H r œ d h w te kaì póntiowPil á t o w, sùn ¡yn es i n kaì laoîw &Isra}l, 28 poiêsai –sa = xeí rsou kaì = boul} sou proQrisen gen és ya i . 29 Kaì tà nûn, kúrie,¡p i d e \p ì tàw ˙peilàw a[tôn, kaì dòw toîw doúloiw sou metàparrhsíaw páshw laleîn tòn lógon sou, 30 \n t! t|n xeî r á sou\k t e í n e i n se e†w Êasin, kaì shmeîa kaì térata gínesyai dià toû•n ó m a t o w toû agíou paidów sou &Ihsoû. 31 Kaì dehyén t v na[tôn \saleúyh ` tópow \n > ‘san sunhgménoi, kaì\p l } s yh s a n ßpantew pneúmatow agíou, kaì \láloun tòn lógontoû yeoû metà parrhsíaw.

32 Toû dè pl}youw tôn pisteusántvn ‘n = kardía kaì =cux| mía: kaì o[dè e<w ti tôn øparxóntvn a[tôn ¡l eg en Êdiona[t!

eÂ n a i , ˙ll' ‘n a[toîw ßpanta koiná. 33 Kaì megál+ dunámei˙pedídoun tò martúrion o¥ ˙póstoloi têw ˙nastásevw toûkuríou &Ihsoû, xáriw te megálh ‘n \pì pántaw a[toúw. 34 O[dègàr \nde}w tiw øp_rxen \n a[toîw: –soi gàr kt}torew xvrívn (ho†kiôn øpêrxon, pvloûntew ¡feron tàw timàw tônpipraskoménv n , 35 kaì \tíyoun parà toùw pódaw tôn˙postólvn: diedídoto dè ekást~ kayóti ƒn tiw xreían eÂxen.

36 &I v s ê w dé, ` \piklhyeì w Barnábaw ˙pò tôn ˙postólvn —– \stin, meyer m h n eu ó m en o n , u¥òw parakl}sevw — Leufithw,Kúpriow t! génei, 37 øpárxontow a[t! ˙groû, pvl}saw ænegkentò xrêma, kaì ¡yhken parà toùw pódaw tôn ˙postólvn.

5 &A n | r dé tiw &Ananíaw •nómati, sùn Sap f eír + t_ gunaik ìa[toû, \pQlhsen ktêma, 2 kaì \nosfísato ˙pò têw timêw,

suneid u í a w kaì têw gunaikòw a[toû, kaì \négkaw mérow ti paràtoùw pódaw tôn ˙postólvn ¡yh k en . 3 EÂpen dè Pét r o w, &A n a n í a ,

4.27 \pì ♦ \n t_ pólei taút+ \pì4.28 boul} sou ♦ boul} ˆsou˜4.30 xeîrá sou ♦ xeîrá ˆsou˜4.31 pneúmatow agíou ♦ toû agíou

pneúmatow4.32 = kardía ♦ kardía4.32 = cux| ♦ cux|4.32 a[tôn ♦ a[t!4.33 megál+ dunámei ♦ dunámei

megál+4.34 øp_rxen ♦ ‘n4.35 diedídoto ♦ diedídeto4.36 &Ivsêw ♦ &Ivs|f4.37 parà ♦ pròw5.1 Sapfeír+ ♦ Sapfír+5.2 suneiduíaw ♦ suneiduíhw5.2 a[toû ♦ —5.3 Pétrow ♦ ` Pétrow

4.26 - 5.3



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OVN OVNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

259

dià tí \pl}rvsen ` Satanâw t|n kardían sou, ceúsasyaí setò pneûma tò ßgion, kaì nosfísasyaí se ˙pò têw timêw toûxv r í o u ; 4 O[xì mén o n soì ¡menen, kaì prayèn \n t_ s_ \jousíŸøpêrxen ; Tí –ti ¡yo u \n t_ kardíŸ sou tò prâgma toûto; O[k\c eú s v ˙nyrQpoiw, ˙llà t! ye! . 5 &A k o ú v n dè ` &Ananíaw toùwlógouw toútouw, pes W n \j éc u j en : kaì \géneto fóbow mégaw \pìpántaw toùw ˙koúontaw taûta. 6 &A n a s t á n t e w dè o¥ neQteroisunésteilan a[tón, kaì \jenégkantew ¡yacan.

7 &E g én et o dè qw qrôn triôn diásthma, kaì = gun| a[toû m|e† d u î a tò gegonòw e†sêlyen . 8 &A p e k r í y h dè a[t_ ` Pétrow, E†pémoi, e† tosoútou tò xvríon ˙pédosye. ^H dè eÂpen, Naí,tosoú t o u . 9 Ô dè Pét r o w eÂ p en pròw a[t}n, Tí –ti sunefvn}yhømîn peirásai tò pneûma kuríou; &Idoú, o¥ pódew tôn yacántvntòn ƒndra sou \pì t_ yúrŸ, kaì \joísousín se. 10 *E p es en dèparaxrêma parà toùw pódaw a[toû, kaì \j éc u j en :e† s el yó n t ew dè o¥ neanískoi e˚ron a[t|n nekrán, kaì\j en ég k a n t ew ¡ya c a n pròw tòn ƒndra a[têw. 11 Kaì \génetofóbow még a w \f ' –lhn t|n \kklhsían, kaì \pì pántaw toùw˙koúontaw taûta.

12 Dià dè tôn xei r ô n tôn ˙postólvn \g í n et o shmeîa kaì \géneto

térata \n t! la! pollá: kaì ‘san `moyumadòn ßpantew \n t_stoÅ Solomôntow. 13 Tôn dè loipôn o[deìw \tólma kollâsyaia[toîw, ˙ll' \megálunen a[toùw ` laów: 14 mâllon dèprosetíyen t o pisteúontew t! kurí~, pl}yh ˙ndrôn te kaìgunaikôn: 15 %vste katà tàw plateíaw \kférein toùw ˙syen eî w,kaì tiyén a i \p ì klinôn kaì krabbátvn, ®na \rxoménou Pétrouk©n = skià \piskiás+ tinì a[tôn. 16 Sun}rxet o dè kaì tòplêyow tôn périj pólevn e†w Îerousal}m, férontew ˙syen eî wkaì •xlouménouw øpò pneumátvn ˙kayártvn, o®tinew\yerapeúonto ßpantew.

17 &A n a s t à w dè ` ˙rxiereùw kaì pántew o¥ sùn a[t! — =o{sa a®resiw tôn Saddoukaívn — \p l } s yh s a n z}lou, 18 kaì

5.3 se ˙pò ♦ ˙pò5.5 taûta ♦ —5.8 a[t_ ` ♦ pròw a[t|n5.9 eÂpen ♦ —5.10 parà ♦ pròw5.12 \n t! la! pollá ♦ pollà \n t!

la!5.15 katà tàw ♦ kaì e†w tàw5.15 klinôn kaì krabbátvn ♦

klinarívn kaì krabáttvn5.16 e†w ♦ —

5.4 - 5.18



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OVO OVO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

260

\p éb a l o n tàw xeî r a w a[tôn \pì toùw ˙postólouw, kaì ¡yen t oa[toùw \n thr}sei dhmosíŸ. 19 *A g g e l o w dè kuríou dià têwnuktòw ænoijen tàw yúraw têw fulakêw, \jagagQn te a[toùweÂ p en , 20 Poreúesye, kaì stayén t ew laleîte \n t! ¥er ! t! la!pánta tà ]}mata têw zvêw taúthw. 21 &A k o ú s a n t e w dè e†sêlyonøpò tòn ªryron e†w tò ¥erón, kaì \dídaskon. Paragenómenow dè` ˙rxiereùw kaì o¥ sùn a[t!, sunekálesan tò sunédrion kaìpâsan t|n gerousían tôn u¥ôn &Isra}l, kaì ˙pésteilan e†w tòdesmvt}rion, ˙xyê n a i a[toúw. 22 O¥ dè øphrétaiparagenómenoi o[x e˚ r o n a[toùw \n t_ fulak_:˙nastrécantew dè ˙p}ggeilan, 23 légontew –ti Tò mèndesmvt}rion e%uromen kek l ei s m én o n \n pás+ ˙sfaleíŸ, kaìtoùw fúlakaw estôtaw prò tôn yurôn: ˙noíjantew dé, ¡svo[dén a e%uromen. 24 ^V w dè ækousan toùw lógouw toútouw – te¥ereùw kaì ` strathgòw toû ¥eroû kaì o¥ ˙rxiereîw, dihpórounperì a[tôn, tí ©n génoito toûto. 25 Paragenómenow dé tiw˙p}ggeilen a[toîw –ti &Idoú, o¥ ƒndrew o¬w ¡yes ye \n t_fulak_ e†sìn \n t! ¥er ! estôtew kaì didáskontew tòn laón.26 Tóte ˙pelyWn ` strathgòw sùn toîw øphrétaiw ‘gagena[toúw, o[ met à bíaw, \foboûnto gàr tòn laón, ®na m|liyasyôsi n . 27 &A g a g ó n t e w dè a[toùw ¡sthsan \n t! sunedrí~.Kaì \phrQthsen a[toùw ` ˙rxiereúw, 28 légvn, O[ paraggelíŸparhggeílamen ømîn m| didáskein \pì t! •nómati toút~; Kaì†doù peplhrQkate t|n Îerousal|m têw didaxêw ømôn, kaìboúlesye \pagageîn \f' =mâw tò a<ma toû ˙nyrQpou toútou.29 &A p o k r i y e ì w dè Pétrow kaì o¥ ˙póstoloi eÂpon, Peiyarxeî ndeî ye! mâllon (h ˙nyrQpoiw. 30 Ô yeòw tôn patérvn =mônægeiren &Ihsoûn, $on ømeîw diexei r í s a s ye, kremásantew \pìjúlou. 31 Toûton ` yeò w ˙rxhgòn kaì svtêra %ucvsen t_ dej i Åa[toû, doûnai metánoian t! &Isra|l kaì ƒfesin amartiôn.32 Kaì =meîw \smen a[toû márturew tôn ]hmátvn toútvn, kaì tòpneûma dè tò ßgion, $o ¡dvken ` yeòw toîw peiyarxoûsin a[t!.

5.18 a[tôn ♦ —5.19 têw nuktòw ænoijen ♦ nuktòw

˙noíjaw5.22 øphrétai paragenómenoi ♦

paragenómenoi øphrétai5.23 mèn ♦ —5.23 prò ♦ \pì5.24 ¥ereùw kaì ` ♦ —

5.26 ‘gagen ♦ ‘gen5.26 ®na ♦ —5.28 O[ ♦ Ô [˜5.29 eÂpon ♦ eÂpan5.31 doûnai ♦ ˆtoû˜ doûnai5.32 a[toû ♦ —5.32 dè ♦ —

5.19 - 5.32



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OVP OVPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

261

33 O¥ dè ˙koúontew diepríonto, kaì \bouleúonto ˙neleîn ˙koúsantew

a[toúw. 34 &A n a s t à w dé tiw \n t! sunedrí~ Farisaîow, •nómatiGamali}l, nomodidáskalow, tímiow pantì t! la!, \kéleusen¡j v braxú ti toùw ˙postólouw poiêsai. 35 EÂpén te pròwa[toúw, *Andrew &Israhlîtai, proséxet e eautoîw \pì toîw˙nyrQpoi w toútoiw, tí mél l et e prássein. 36 Prò gàr toútvntôn =merôn ˙nésth Yeudâw, lég v n eÂ n a í tina eautón, >prosekl } yh ˙riymòw ˙ndrôn qseì tet r a k o s í v n : $ow ˙n+réyh ,kaì pántew –soi \peíyonto a[t! dielúyhsan kaì \génonto e†wo[dén. 37 Metà toûton ˙nésth &Ioúdaw ` Galilaîow \n taîw=méraiw têw ˙pografêw, kaì ˙pésthsen laòn ¥kanòn •písva[toû: k˙keînow ˙pQleto, kaì pántew –soi \peíyonto a[t!dieskorpísyhsan. 38 Kaì tà nûn légv ømîn, ˙pósthte ˙pò tôn˙nyrQpvn toútvn, kaì \ásate a[toúw: –ti \àn ” \j ˙nyrQpvn= boul| (h tò ¡rgon toûto, kataluy}setai: 39 e† dè \k yeo û\s t i n , o[ dúnasye katalûsai a[tó, m}pote kaì yeo m á xo ieø r eyê t e . 40 &E p eí s yh s a n dé a[t!: kaì proskalesámenoi toùw˙postólouw, deí r a n t ew par}ggeilan m| laleîn \pì t! •nómatitoû &Ihsoû, kaì ˙pélusan a[toúw. 41 O¥ mèn o{n \poreúontoxa í r o n t ew ˙pò prosQpou toû sunedríou, –ti øpèr toû •nómatowtoû &Ihsoû kathjiQyhsan ˙timasyênai. 42 Pâsán te =méran, a[toû

\n t! ¥er ! kaì kat' oÂkon, o[k \paúonto didáskontew kaìe[aggelizómenoi &Ihsoûn tòn xristón.

6 &En dè taîw =méraiw taút aiw, plhyunónt vn tôn mayht ôn,\g én et o goggusmòw tôn Êllhnistôn pròw toùw Êbraíouw,

–ti pareyev r o û n t o \n t_ diakoníŸ t_ kayhmerin_ a¥ xêraia[tôn. 2 Proskalesámenoi dè o¥ dQdeka tò plêyow tônmayhtôn, eÂpon, O[k ˙restón \stin =mâw, kataleícantaw tònlógon toû yeo û , diakoneîn trapézaiw. 3 &E p i s k éc a s ye o{n,˙delfoí, ƒndraw \j ømôn marturouménouw eptá, pl}reiw

5.33 ˙koúontew ♦ ˙koúsantew5.33 \bouleúonto ♦ \boúlonto5.34 ti toùw ˙postólouw ♦ toùw

˙nyrQpouw5.36 prosekl}yh ˙riymòw ˙ndrôn

qseì ♦ proseklíyh ˙ndrôn˙riymòw qw

5.37 ¥kanòn ♦ —5.38 \ásate ♦ ƒfete5.38 boul| ♦ boul| a%uth

5.39 dúnasye ♦ dun}sesye5.39 a[tó ♦ a[toúw5.40 a[toúw ♦ —5.41 øpèr toû •nómatow toû &Ihsoû

kathjiQyhsan ♦ kathjiQyhsanøpèr toû •nómatow

5.42 &Ihsoûn tòn xristón ♦ tònxristòn &Ihsoûn

6.2 eÂpon ♦ eÂpan6.3 o{n ♦ dé

5.33 - 6.3



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OVQ OVQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

262

pneú m a t o w agíou kaì sofíaw, o¬w katast}svmen \pì têwkatast}somen

xr eí a w taúthw. 4 ^H m eî w dè t_ proseux_ kaì t_ diakoníŸ toûlógou proskarter}somen. 5 Kaì æresen ` lógow \nQpionpantòw toû pl}youw: kaì \jeléjanto Stéfanon, ƒndra pl}rhwpl}rh

pístevw kaì pneúmatow agíou, kaì Fílippon, kaì Próxoron, kaìNikánora, kaì Tímvna, kaì Parmenân, kaì Nikólaonpros}luton &Antioxéa , 6 o¬w ¡sthsan \nQpion tôn ˙postólvn:kaì proseujámenoi \péyhkan a[toîw tàw xeîraw.

7 Ka ì ` lógow toû yeo û h·janen, kaì \plhyúneto ` ˙riymòwtôn mayhtôn \n Îerousal|m sfódra, polúw te ªxlow tôn¥erévn øp}kouon t_ pístei.

8 Stéfanow dè pl}rhw pístevw kaì dunámevw \poíei tér a t akaì shmeîa megála \n t! la!. 9 &A n é s t h s a n dé tinew tôn \k têwsunagvgêw têw legoménhw Libertínvn, kaì Kurhnaívn, kaì&A l e j a n d r é v n , kaì tôn ˙pò Kilikíaw kaì &Asíaw, suzhtoûntewt! Stefán~. 10 Kaì o[k Êsxuon ˙ntistênai t_ sofíŸ kaì t!pneúmati > \lálei. 11 Tóte øpébalon ƒndraw légontaw –ti&A k h k ó a m e n a[toû laloûntow ]}mata blásfhma e†w Mvsênkaì tòn yeó n . 12 Sunekínhsán te tòn laòn kaì toùwpresbutérouw kaì toùw grammateîw, kaì \pistántewsun}rpasan a[tón, kaì ægagon e†w tò sunédrion, 13 ¡s t h s á n temá r t u r a w ceudeîw légontaw, Ô ƒnyrvpow o˚tow o[ paúetai]}mata blásfhma lalôn katà toû tópou toû agíou kaì toûnómou: 14 ˙khkóamen gàr a[toû légontow –ti &Ihsoûw `Nazvraîow o˚tow katalúsei tòn tópon toûton, kaì ˙llájei tà¡yh $a parédvken =mîn Mvsêw. 15 Kaì ˙tenísantew e†w a[tònßpantew o¥ kayez ó m en o i \n t! sunedrí~, eÂdon tò prósvpona[toû qseì prósvpon ˙ggélou.

7 EÂpen dè ` ˙rxiereúw, E† ƒra taûta o%utvw ¡xei; 2 Ô dè ¡fh,

*A n d r e w ˙delfoì kaì patérew, ˙koúsate. Ô yeò w têwdójhw *vfyh t! patrì =môn &Abraàm ªnti \n t_ Mes o p o t a m í Ÿ ,prìn (h katoikêsai a[tòn \n Xarrán, 3 kaì eÂpen pròw a[tón,

6.3 agíou ♦ —6.3 katast}svmen ♦ katast}somen6.8 pístevw ♦ xáritow6.11 Mvsên ♦ Mvüsên6.13 ]}mata blásfhma lalôn ♦

lalôn ]}mata6.13 kaì ♦ ˆtoútou˜ kaì6.14 Mvsêw ♦ Mvüsêw6.15 ßpantew ♦ pántew7.1 ƒra ♦ —

6.4 - 7.3



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OVR OVRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

263

*E j el ye \k têw gêw sou kaì \k têw suggeneíaw sou, kaì deûroe† w gên ÷n ƒn soi deíjv. 4 Tóte \jelyWn \k gêw Xaldaívnkatœkhsen \n Xarrán: k˙keîyen , metà tò ˙poyaneîn tònpatéra a[toû, metœkisen a[tòn e†w t|n gên taúthn e†w ÷n ømeîwnûn katoikeîte: 5 kaì o[k ¡dvken a[t! klhronomían \n a[t_,o[dè bêma podów: kaì \phggeílato doûnai a[t! e†w a[t! doûnai

katásxes i n a[t}n, kaì t! spérmati a[toû met' a[tón, o[kªntow a[t! téknou. 6 &E l á l h s en dè o%utvw ` yeó w, –ti ¡stai tòspérma a[toû pároikon \n g_ ˙llotríŸ, kaì doulQsousina[tò kaì kakQsousin, ¡th tetrakósia. 7 Kaì tò ¡yn o w, > \àndouleúsvsin, krinô \g Q , eÂ p en ` yeó w: kaì metà taûta\j el eú s o n t a i , kaì latreúsousín moi \n t! tóp~ toút~. 8 Kaì¡d v k en a[t! diay}khn peritomêw: kaì o%utvw \génnhsen tòn&I s a á k , kaì periétemen a[tòn t_ =mérŸ t_ •gdó+: kaì ` &Isaàktòn &IakQb, kaì ` &IakWb toùw dQdeka patriárxaw. 9 Kaì o¥patriárxai zhlQsantew tòn &Ivs|f ˙pédonto e†w AÊgupton:kaì ‘n ` yeò w met' a[toû, 10 kaì \jeíleto a[tòn \k pasôn tônyl í c ev n a[toû, kaì ¡d v k en a[t! xárin kaì sofían \nantíonFaraW basilévw A†gúptou, kaì katésthsen a[tòn =goúmenon\p ' AÊgupton kaì –lon tòn oÂkon a[toû. 11 )Hlyen dè limòw \f'–lhn t|n gên A†gúptou kaì Xanaán, kaì ylíciw megálh: kaìo[x e%uriskon xortásmata o¥ patérew =môn. 12 &A k o ú s a w dè&I a k W b ªnta sîta \n A†gúpt~, \japésteilen toùw patéraw =mônprôton. 13 Kaì \n t! deu t ér ~ ˙negnvrísyh &Ivs|f toîw˙delfoî w a[toû, kaì faneròn \géneto t! FaraW tò génow toû&I v s } f . 14 &A p o s t e í l a w dè &Ivs|f metekalésato tòn patéraa[toû &IakQb, kaì pâsan t|n suggéneian, \n cuxaîw suggéneian

a[toûebdom}konta pénte. 15 Katébh dè &IakWb e†w AÊgupton, kaì\t el eú t h s en a[tòw kaì o¥ patérew =môn: 16 kaì metetéyh s a n e† wSuxém , kaì \téyh s a n \n t! mn}mati $o &vn}sato &Abraàm timêw˙rguríou parà tôn u¥ôn &Emmòr toû Suxém . 17 KayWw dè

7.3 kaì \k ♦ kaì ˆ\k˜7.3 gên ♦ t|n gên7.7 douleúsvsin ♦ douleúsousin7.7 eÂpen ` yeów ♦ ` yeòw eÂpen7.8 ` &Isaàk ♦ &Isaàk7.8 ` &IakWb ♦ &IakWb7.10 \jeíleto ♦ \jeílato7.10 –lon ♦ ˆ\f'˜ –lon7.11 gên A†gúptou ♦ AÊgupton

7.11 e%uriskon ♦ h%uriskon7.12 sîta \n A†gúpt~ ♦ sitía e†w

AÊgupton7.13 toû ♦ ˆtoû˜7.14 tòn patéra a[toû &IakQb ♦

&IakWb tòn patéra a[toû7.15 Katébh dè ♦ Kaì katébh7.16 $o ♦ >7.16 &Emmòr toû ♦ &EmmWr \n

7.4 - 7.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OVS OVS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

264

æggizen ` xrónow têw \paggelíaw «w *vmosen ` yeò w t! &Abraám,h·jhsen ` laòw kaì \plhyúnyh \n A†gúpt~, 18 ƒxri o˚ ˙nésthbasileùw £terow, $ow o[k Ædei tòn &Ivs}f. 19 O ˚towkatasofisámenow tò génow =môn, \kákvsen toùw patéraw=môn, toû poieîn ¡kyet a tà bréfh a[tôn, e†w tò m|zvogoneîsyai. 20 &E n > kair! \genn}yh Mvsêw, kaì ‘n ˙steîowt! ye! : $ow ˙netráfh mênaw treîw \n t! oÊk~ toû patrów.21 &E k t eyén t a dè a[tón, ˙neíleto = yugáthr FaraQ, kaì˙neyr é c a t o a[tòn eaut_ e†w u¥ón. 22 Kaì \paideúyh Mvsêwpá s + sofíŸ A†guptívn: ‘n dè dunatòw \n lógoiw kaì ¡rgoiw.23 ^V w dè \plhroûto a[t! tessarakontaet|w xrónow, ˙nébh \pìt|n kardían a[toû \piskécasyai toùw ˙delfoùw a[toû toùwu¥oùw &Isra}l. 24 Kaì †dQn tina ˙dikoúmenon, “múnato kaì\p o í h s en \k d í k h s i n t! kataponoumén~, patájaw tònA†gúption: 25 \n ó m i z en dè suniénai toùw ˙delfoùw a[toû –ti `ye ò w dià xei r ò w a[toû dídvsin a[toîw svthrían: o¥ dè o[sunêkan. 26 T_ te \pioús+ =mérŸ *vfyh a[toîw maxoménoiw, kaìsun } l a s en a[toùw e†w e†r}nhn, e†pQn, *Andrew, ˙delfoí \steømeîw: ®na tí ˙dikeîte ˙ll}louw; 27 Ô dè ˙dikôn tòn plhsíon˙pQsato a[tón, e† p Q n , Tíw se katésthsen ƒrxonta kaìdikast|n \f' =mâw; 28 M| ˙neleîn me sù yél ei w, $on trópon=môn

˙neîlew xyèw tòn A†gúption; 29 *E f u g en dè Mvsêw \n t! lóg~toút~, kaì \g én et o pároikow \n g_ Madiám, o˚ \g én n h s en u¥oùwdúo. 30 Kaì plhrvyén t v n \t ô n tessarákonta, *vfyh a[t! \nt_ \r}m~ toû ªrouw Sinâ ƒggelow kuríou \n flogì puròw bátou.31 Ô dè Mvsêw †dWn \ya ú m a z en tò –rama: proserxoménou dè\yaúmasen

a[toû katanoêsai, \g én et o fvn| kuríou pròw a[tón, 32 &E g W `yeò w tôn patérvn sou, ` yeò w &A b r a à m kaì ` yeò w &I s a à k kaì `

7.17 *vmosen ♦ qmológhsen7.18 $ow ♦ ˆ\p' AÊgupton˜ $ow7.19 patéraw =môn ♦ patéraw ˆ=môn˜7.19 ¡kyeta tà bréfh ♦ tà bréfh

¡kyeta7.20 Mvsêw ♦ Mvüsêw7.21 &Ekteyénta dè a[tón ˙neíleto ♦

\kteyéntow dè a[toû ˙neílatoa[tòn

7.22 Mvsêw ♦ Mvüsêw ˆ\n˜7.22 ¡rgoiw ♦ ¡rgoiw a[toû7.23 tessarakontaet|w ♦

tesserakontaet|w7.25 a[toû –ti ♦ â[toû˜ –ti

7.25 a[toîw svthrían ♦ svthríana[toîw

7.26 sun}lasen ♦ sun}llassen7.26 ømeîw ♦ —7.26 ®na tí ♦ ¥natí7.27 =mâw ♦ =môn7.28 xyèw ♦ \xyèw7.29 Mvsêw ♦ Mvüsêw7.30 tessarákonta ♦ tesserákonta7.30 kuríou ♦ —7.31 Mvsêw ♦ Mvüsêw7.31 pròw a[tón ♦ —7.32 ` yeòw &Isaàk kaì ` yeòw ♦ &Isaàk

kaì

7.18 - 7.32



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OVT OVTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

265

yeò w &I a k Q b . *E n t r o m o w dè genómenow Mvsêw o[k \tólmakatanoêsai. 33 EÂpen dè a[t! ` kúriow, Lûson tò øpódhma tônpodôn sou: ` gàr tópow \n > £sthkaw gê agía \stín. 34 &I d W neÂ d o n t|n kákvsin toû laoû mou toû \n A†gúpt~, kaì toûstenagmoû a[tôn ækousa: kaì katébhn \jelésyai a[toúw: kaìnûn deûro, ˙postelô se e†w AÊgupton. 35 Toûton tòn Mvsên $on“rn}santo e†póntew, Tíw se katésthsen ƒrxonta kaì dikast}n;Toûton ` yeò w ƒrxonta kaì lutrvt|n ˙pésteilen \n xei r ì˙ggélou toû •fyén t o w a[t! \n t_ bát~. 36 O˚tow \j}gagena[toúw, poi}saw térata kaì shmeîa \n g_ A†gúpt~ kaì \n&E r u yr Å ya l á s s + , kaì \n t_ \r}m~ ¡th tessarákonta.37 O˚tów \stin ` Mvsêw ` e†pWn toîw u¥oîw &Isra}l, Prof}thnømîn ˙nast}sei kúriow ` yeò w =môn \k tôn ˙delfôn ømôn qw\m é. 38 O˚tów \stin ` genómenow \n t_ \kklhsíŸ \n t_ \r}m~metà toû ˙ggélou toû laloûntow a[t! \n t! ªrei Sinâ kaì tônpatérvn =môn: $ow \déjato lógon zônta doûnai =mîn: 39 > o[k lógia

“yél h s a n øp}kooi genésyai o¥ patérew =môn, ˙ll' ˙pQsanto,kaì \stráfhsan t_ kardíŸ a[tôn e†w AÊgupton, 40 e† p ó n t ew t!&A a r Q n , Poíhson =mîn yeo ù w o$i proporeúsontai =môn: ` gàrMvsêw o˚tow, $ow \j}gagen =mâw \k gêw A†gúptou, o[k oÊdamentí gégonen a[t!. 41 Kaì \mosxopoíhsan \n taîw =méraiw\k eí n a i w , kaì ˙n}gagon yusían t! e†dQl~, kaì e[fraínonto \ntoîw ¡rgoiw tôn xei r ô n a[tôn. 42 *E s t r ec en dè ` yeó w, kaìparédvken a[toùw latreúein t_ stratiÅ toû o[ranoû: kayWwgégraptai \n bíbl~ tôn profhtôn, M| sfágia kaì yusíawproshnégkaté moi ¡th tessarákonta \n t_ \r}m~, oÂkow&I s r a } l ; 43 Kaì ˙nelábete t|n skhn|n toû Molóx, kaì tòƒstron toû yeo û ømôn ^Remfán, toùw túpouw o¬w \poi}sate Refán

proskuneîn a[toîw: kaì metoikiô ømâw \pékeina Babulônow.44 ^H skhn| toû marturíou ‘n toîw patrásin =môn \n t_ \r}m~,kayWw dietájato ` lalôn t! Mvs_, poiêsai a[t|n katà tòntúpon $on evrákei. 45 $H n kaì e†s}gagon diadejámenoi o¥

7.32 Mvsêw ♦ Mvüsêw7.33 \n ♦ \f'7.34 ˙postelô ♦ ˙posteílv7.35 Mvsên ♦ Mvüsên7.35 yeòw ♦ yeòw ˆkaì˜7.35 ˙pésteilen \n ♦ ˙péstalken sùn7.36 tessarákonta ♦ tesserákonta7.37 Mvsêw ` e†pWn ♦ Mvüsêw ` eÊpaw7.37 kúriow ` yeòw =môn ♦ ` yeòw

7.38 lógon ♦ lógia7.39 ˙ll' ♦ ˙llà7.39 t_ kardíŸ ♦ \n taîw kardíaiw7.40 Mvsêw ♦ Mvüsêw7.40 gégonen ♦ \géneto7.42 tessarákonta ♦ tesserákonta7.43 ømôn ^Remfán ♦ ˆømôn˜ ^Raifán7.44 Mvs_ ♦ Mvüs_

7.33 - 7.45



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OVU OVU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

266

patérew =môn metà &Ihsoû \n t_ katasxés ei tôn \yn ô n , @n\j ô s en ` yeò w ˙pò prosQpou tôn patérvn =môn, £vw tôn=merôn Dauíd: 46 $ow e˚ren xárin \nQpion toû yeo û , kaì&+t}sato eøreîn sk}nvma t! ye! &IakQb. 47 Solomôn dèŒkodómhsen a[t! oÂkon. 48 &A l l ' o[x ` %ucistow \nxei r o p o i } t o i w naoîw katoikeî, kayWw ` prof}thw légei, 49 Ôo[ranów moi yr ó n o w, = dè gê øpopódion tôn podôn mou: poîonoÂkon o†kodom}seté moi; légei kúriow: (h tíw tópow têwkatapaúseQw mou; 50 O[xì = xeír mou \poíhsen taûta pánta;

51 Sklhrotráxhloi kaì ˙perítmhtoi t_ kardíŸ kaì toîw&vsín, ømeîw ˙eì t! pneúmati t! agí~ ˙ntipíptete: qw o¥ patérewømôn, kaì ømeîw. 52 Tína tôn profhtôn o[k \dívjan o¥ patérewømôn; Kaì ˙pékteinan toùw prokataggeílantaw perì têw\l eú s ev w toû dikaíou, o˚ nûn ømeîw prodótai kaì foneîwgegénhsye: 53 o®tinew \lábete tòn nómon e†w diatagàw ˙ggélvn,kaì o[k \fulájate.

54 &A k o ú o n t e w dè taûta, diepríonto taîw kardíaiw a[tôn,kaì ¡bruxon toùw •dóntaw \p' a[tón. 55 Û p á r xv n dè pl}rhwpneúmatow agíou, ˙tenísaw e†w tòn o[ranón, eÂden dójan yeo û ,kaì &Ihsoûn estôta \k dej i ô n toû yeo û , 56 kaì eÂpen, &Idoú,yev r ô toùw o[ranoùw ˙ne~gménouw, kaì tòn u¥òn toû˙nyrQpou \k dej i ô n estôta toû yeo û . 57 Krájantew dè fvn_megál+, sunésxon tà „ta a[tôn, kaì %vrmhsan `moyumadòn \p'a[tón: 58 kaì \kbalóntew ¡jv têw pólevw, \liyobóloun: kaì o¥márturew ˙péyen t o tà ¥mátia parà toùw pódaw neaníoukalouménou Saúlou. 59 Kaì \liyobóloun tòn Stéfanon,\p i k a l o ú m en o n kaì légonta, Kúrie &Ihsoû, déjai tò pneûmámou . 60 Yeìw dè tà gónata, ¡krajen fvn_ megál+, Kúrie, m|st}s+w a[toîw t|n amartían taúthn. Kaì toûto e†pWn\koim}yh.

7.46 ye! ♦ oÊk~7.47 Œkodómhsen ♦ o†kodómhsen7.48 naoîw ♦ —7.51 t_ kardíŸ ♦ kardíaiw7.52 gegénhsye ♦ \génesye

7.56 ˙ne~gménouw ♦ dihnoigménouw7.58 parà ♦ a[tôn parà7.60 t|n amartían taúthn ♦ taúthn

t|n amartían

7.46 - 7.60



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


OVV OVVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

267

8 Saûl ow dè ‘n suneud ok ôn t_ ˙nair és ei a[t oû. &Egénet odè \n \keín+ t_ =mérŸ divgmòw mégaw \pì t|n \kklhsían

t|n \n Îerosolúmoiw: pántew dè diespárhsan katà tàw xQrawtêw &Ioudaíaw kaì Samareíaw, pl|n tôn ˙postólvn.2 Sunekómis a n dè tòn Stéfanon ƒndrew e[labeîw, kaì\p o i } s a n t o kopetòn mégan \p' a[t!. 3 Saûlow dè \lumaínetot|n \kklhsían, katà toùw oÊkouw e†sporeuómenow, súrvn teƒndraw kaì gunaîkaw paredídou e†w fulak}n.

4 O¥ mèn o{n diasparéntew diêlyon, e[aggelizómenoi tònlógon. 5 Fílippow dè katelyWn e†w pólin têw Samareíaw,\k } r u s s e n a[toîw tòn xristón. 6 Proseîxón te o¥ ªxloi toîwlegoménoiw øpò toû Filíppou `moyumadón, \n t! ˙koúeina[toùw kaì blépein tà shmeîa $a \poíei. 7 Pollôn gàr tôn\xó n t v n pneúmata ˙káyarta, boônta fvn_ megál+ \j}rxet o :polloì dè paraleluménoi kaì xvloì \yer a p eú yh s a n . 8 Kaì\géneto xarà megálh \n t_ pólei \keín+.

9 &A n | r dé tiw •nómati Símvn proüpêrxen \n t_ póleimageúvn kaì \jistôn tò ¡yn o w têw Samareíaw, lég v n eÂ n a í tinaeautòn mégan: 10 > proseîxon ˙pò mikroû £vw megálou,légontew, O ˚tów \stin = dúnamiw toû yeo û = meg á l h .11 Proseîxon dè a[t!, dià tò ¥kan! xrón~ taîw mageíaiw\j es t a k én a i a[toúw. 12 %O te dè \písteusan t! Filípp~e[ a g g el i z o m én ~ tà perì têw basileíaw toû yeo û kaì toû•nómatow &Ihsoû xristoû, \baptízonto ƒndrew te kaì gunaîkew.13 Ô dè Símvn kaì a[tòw \písteusen, kaì baptisyeì w ‘nproskarterôn t! Filípp~: yev r ô n te dunámeiw kaì shmeîaginómena, \jístato.

14 &A k o ú s a n t e w dè o¥ \n Îerosolúmoiw ˙póstoloi –tidédektai = Samáreia tòn lógon toû yeo û , ˙pésteilan pròwa[toùw tòn Pétron kaì &Ivánnhn: 15 o®tinew katabántewproshújant o perì a[tôn, –pvw lábvsin pneûma ßgion:

8.2 \poi}santo ♦ \poíhsan8.5 pólin ♦ ˆt|n˜ pólin8.6 te ♦ dè8.7 Pollôn ♦ Polloì8.7 \j}rxeto ♦ \j}rxonto8.8 Kaì \géneto xarà megálh ♦

&Egéneto dè poll| xarà8.9 \jistôn ♦ \jistánvn

8.10 ˙pò ♦ pántew ˙pò8.10 megálh ♦ kalouménh megálh8.12 tà ♦ —8.13 dunámeiw kaì shmeîa ginómena ♦

shmeîa kaì dunámeiw megálawginoménaw

8.14 tòn Pétron ♦ Pétron

8.1 - 8.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PMM PMM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

268

16 o·pv gàr ‘n \p' o[denì a[tôn \pipeptvków, mónon dèbebaptisménoi øpêrxon e†w tò ªnoma toû xristoû &Ihsoû.17 Tóte \petíyoun tàw xeî r a w \p ' a[toúw, kaì \lámbanonpneû m a ßgion. 18 Yeasámenow dè ` Símvn –ti dià têw \piyés ev wtôn xei r ô n tôn ˙postólvn dídotai tò pneûma tò ßgion,pros } n eg k en a[toîw xr}mata, 19 légvn, Dóte k˙moì t|n\j o u s í a n taúthn, ®na > \àn \piyô tàw xeî r a w, lambán+ pneûmaßgion. 20 Pétrow dè eÂpen pròw a[tón, Tò ˙rgúrión sou sùn soìeÊ h e† w ˙pQleian, –ti t|n dvreàn toû yeo û \n ó m i s a w diàxr h m á t v n ktâsyai. 21 O[k ¡stin soi merìw o[dè klêrow \n t!lóg~ toút~. ^H gàr kardía sou o[k ¡stin e[yeî a \n Q p i o n toûyeo û . 22 Metanóhson o{n ˙pò têw kakíaw sou taúthw, kaìde} yh t i toû yeo û , e† ƒra ˙fey} s et a í soi = \pínoia têw kardíawsou. 23 E†w gàr xol|n pikríaw kaì súndesmon ˙dikíaw `rô seªnta. 24 &A p o k r i y e ì w dè ` Símvn eÂpen, De}yhte ømeîw øpèr \moûpròw tòn kúrion, –pvw mhdèn \pély+ \p' \mè @n e†r}kate.

25 O¥ mèn o{n diamarturámenoi kaì lal}santew tòn lógontoû kuríou, øpéstrecan e†w Îerousal}m, polláw te kQmawtôn Samareitôn e[hggelísanto.

26 *A g g e l o w dè kuríou \lálhsen pròw Fílippon, légvn,&A n á s t h y i kaì poreúou katà meshmbrían \pì t|n `dòn t|nkatab a í n o u s a n ˙pò Îerousal|m e†w Gázan: a%uth \stìn¡r h m o w. 27 Kaì ˙nastàw \poreúyh: kaì †doú, ˙n|r A†yíoce[ n o û xo w dunásthw Kandákhw têw basilísshw A†yiópvn, $ow ‘n\p ì páshw têw gázhw a[têw, $ow \lhlúyei proskun}svn e†wÎ er o u s a l } m , 28 ‘n te øpostréfvn kaì kay}menow \pì toûßrmatow a[toû, kaì ˙negínvsken tòn prof}thn &Hsafian.29 EÂpen dè tò pneûma t! Filípp~, Próselye kaì koll}yhti t!ßrmati toút~. 30 ProsdramWn dè ` Fílippow ækousen a[toû˙naginQskontow tòn prof}thn &Hsafian, kaì eÂpen, )Ará geginQsk ei w $a ˙naginQskeiw; 31 Ô dè eÂpen, Pôw gàr ©ndunaímhn, \àn m} tiw `dhg}s+ me; Parekálesén te tòn

8.16 o·pv ♦ o[dépv8.16 xristoû ♦ kuríou8.17 \petíyoun ♦ \petíyesan8.18 Yeasámenow ♦ &IdWn8.18 tò ßgion ♦ —8.21 \nQpion ♦ ¡nanti8.22 yeoû ♦ kuríou8.25 øpéstrecan e†w Îerousal}m ♦

øpéstrefon e†w Îerosóluma8.25 Samareitôn e[hggelísanto ♦

Samaritôn e[hggelízonto8.27 têw basilísshw ♦ basilísshw8.30 tòn prof}thn &Hsafian ♦ &Hsafian

tòn prof}thn8.31 `dhg}s+ ♦ `dhg}sei

8.16 - 8.31



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PMN PMNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

269

Fílippon ˙nabánta kayísai sùn a[t!. 32 ^H dè per i o x| têwgrafêw ÷n ˙negínvsken ‘n a%uth, ^Vw próbaton \pì sfag|næxyh , kaì qw ˙mnòw \nantíon toû keírontow a[tòn ƒfvnow,o%utvw o[k ˙noígei tò stóma a[toû. 33 &E n t_ tapeinQsei a[toû= krísiw a[toû æryh, t|n dè geneàn a[toû tíw dihg}setai; %OtiaÊretai ˙pò têw gêw = zv| a[toû. 34 &A p o k r i y e ì w dè ` e[noûxowt! Filípp~ eÂpen, Déomaí sou, perì tínow ` prof}thw légeitoûto; Perì eautoû, (h per ì etérou tinów; 35 &A n o í j a w dè `Fílippow tò stóma a[toû, kaì ˙rjámenow ˙pò têw grafêwtaúthw, e[hggelísato a[t! tòn &Ihsoûn. 36 ^V w dè \poreúontokatà t|n `dón, ‘lyon \pí ti %udvr: kaí fhsin ` e[ n o û xo w, &I d o ú ,%udvr: tí kvlúei me baptisyênai; 37 38 Kaì \kéleusen stênaitò ßrma: kaì katébhsan ˙mfóteroi e†w tò %udvr, – te Fílippowkaì ` e[ n o û xo w: kaì \báptisen a[tón. 39 %O te dè ˙nébhsan \ktoû %udatow, pneûma kuríou %hrpasen tòn Fílippon: kaì o[keÂ d en a[tòn o[kéti ` e[noûxow, \poreúeto gàr t|n `dòn a[toûxa í r v n . 40 Fílippow dè eøréyh e†w *Azvton: kaì dierxómenowe[ h g g el í z e t o tàw póleiw pásaw, £vw toû \lyeî n a[tòn e†wKaisáreian.

9 Ô dè Saûl ow ¡t i \mp névn ˙p eil êw kaì fónou e†w toùwmayhtàw toû kuríou, proselyWn t! ˙rxiereî, 2 &+t}sato

pa r ' a[toû \pistolàw e†w Damaskòn pròw tàw sunagvgáw, –pvw\á n tinaw e%ur+ têw `doû ªntaw ƒndraw te kaì gunaîkaw,dedeménouw ˙gág+ e† w Î er o u s a l } m . 3 &E n dè t! poreúesyai,\g én et o a[tòn \ggízein t_ Damask!: kaì \jaífnhwperi}stracen a[tòn fôw ˙pò toû o[ranoû: 4 kaì pesWn \pìt| n gên, ækousen fvn|n légousan a[t!, Saoúl, Saoúl, tí mediQkeiw; 5 EÂpen dé, Tíw eÂ, kúrie; Ô dè kúriow eÂpen, &EgQ e†mi&I h s o û w $on sù diQkeiw: 6 ˙llà ˙násthyi kaì eÊselye e†w t|npólin, kaì lalhy}setaí soi tí se deî poieîn. 7 O¥ dè ƒndrew o¥sunodeúontew a[t! e¥st}keisan \neoí, ˙koúontew mèn têw \nneoí

fvnêw, mhdéna dè yev r o û n t ew. 8 &H g ér yh dè ` Saûlow ˙pò têwgêw: ˙ne~gménvn te tôn •fyalmôn a[toû, o[déna ¡blepen,

8.32 keírontow ♦ keírantow8.33 a[toû = ♦ â[toû˜ =8.33 dè ♦ —9.3 kaì \jaífnhw peri}stracen

a[tòn fôw ˙pò ♦ \jaífnhw tea[tòn peri}stracen fôw \k

9.5 kúriow eÂpen ♦ —9.6 tí ♦ – tí9.8 ` ♦ —9.8 te ♦ dè9.8 o[déna ♦ o[dèn

8.32 - 9.8



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PMO PMO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

270

xei r a g v g o û n t ew dè a[tòn e†s}gagon e†w Damaskón. 9 Kaì ‘n=méraw treîw m| blépvn, kaì o[k ¡fagen o[dè ¡pien.

10 )Hn dé tiw mayht|w \n Damask! •nómati &Ananíaw, kaìeÂ p en pròw a[tòn ` kúriow \n `rámati, &Ananía. Ô dè eÂpen,&I d o ù \g Q , kúrie. 11 Ô dè kúriow pròw a[tón, &Anastàwporeúyhti \pì t|n ]úmhn t|n kalouménhn E[yeî a n , kaìz}thson \n o†kíŸ &Ioúda Saûlon •nómati, Tarséa: †doù gàrproseúxet a i , 12 kaì eÂden \n `rámati ƒndra •nómati &Ananíane† s el yó n t a kaì \piyén t a a[t! xeî r a , –pvw ˙nabléc+.13 &A p e k r í y h dè &Ananíaw, Kúrie, ˙k}koa ˙pò pollôn perì toû˙ndròw toútou, –sa kakà \poíhsen toîw agíoiw sou \nÎ er o u s a l } m : 14 kaì @de ¡xei \jousían parà tôn ˙rxierévn,dêsai pántaw toùw \pikalouménouw tò ªnomá sou. 15 EÂpen dèpròw a[tòn ` kúriow, Poreúou, –ti skeûow \klogêw moi \stìno˚tow, toû bastásai tò ªnomá mou \nQpion \yn ô n kaìbasilévn, u¥ôn te &Isra}l: 16 \g W gàr øpodeíjv a[t! –sa deîa[tòn øpèr toû •nómatów mou payeî n . 17 &A p ê l y e n dè &Ananíawkaì e†sêlyen e†w t|n o†kían, kaì \piyeì w \p ' a[tòn tàw xeî r a weÂ p en , Saoùl ˙delfé, ` kúriow ˙péstalkén me, ` •fyeí w soi \nt_ `d! " ærxou, –pvw ˙nabléc+w kaì plhsy_w pneúmatowagíou. 18 Kaì e[yév w ˙pépeson ˙pò tôn •fyalmôn a[toû qseìlepídew, ˙néblecén te kaì ˙nastàw \b a p t í s yh , 19 kaì labWnte paraxrêma,

kaìtrof|n \nísxusen.

&E g én et o dè ` Saûlow metà tôn \n Damask! mayhtôn=méraw tináw. 20 Kaì e[yév w \n taîw sunagvgaîw \k}russen tònxr i s t ó n , –ti o˚tów \stin ` u¥òw toû yeo û . 21 &E j í s t a n t o dèpántew o¥ ˙koúontew kaì ¡legon, O[x o˚tów \stin ` pory}saw \nÎ er o u s a l | m toùw \pikalouménouw tò ªnoma toûto, kaì @de e†wtoûto \l}luyen ®na dedeménouw a[toùw ˙gág+ \p ì toùw˙rxiereîw; 22 Saûlow dè mâllon \n ed u n a m o û t o , kaì sunéxu n en

9.10 ` kúriow \n `rámati ♦ \n `rámati` kúriow

9.12 \n `rámati ƒndra •nómati&Ananían ♦ ƒndra ˆ\n `rámatiÃnanían •nómati

9.12 xeîra ♦ ˆtàw˜ xeîraw9.13 ˙k}koa ♦ ækousa9.13 \poíhsen toîw agíoiw sou ♦ toîw

agíoiw sou \poíhsen9.15 moi \stìn ♦ \stín moi9.15 kaì ♦ te kaì

9.17 me ♦ me &Ihsoûw9.18 ˙pépeson ˙pò tôn •fyalmôn

a[toû qseì ♦ ˙pépesan a[toû˙pò tôn •fyalmôn qw

9.19 ` Saûlow ♦ —9.20 xristón ♦ &Ihsoûn9.21 \n Îerousal|m ♦ e†w

&Ierousal|m9.21 \l}luyen ♦ \lhlúyei9.22 sunéxunen toùw ♦ sunéxunnen

ˆtoùw˜

9.9 - 9.22



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PMP PMPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

271

toùw &Ioudaíouw toùw katoikoûntaw \n Damask!, sumbibázvn–ti o˚tów \stin ` xristów.

23 ^V w dè \plhroûnto =mérai ¥kanaí, sunebouleúsanto o¥&I o u d a î o i ˙neleîn a[tón: 24 \g n Q s yh dè t! Saúl~ = \p i b o u l |a[t ô n . Paret}roun te tàw púlaw =méraw te kaì nuktów, –pvwa[tòn ˙nélvsin: 25 labóntew dè a[tòn o¥ mayhtaì nuktów,kayêkan dià toû teíxouw, xalásantew \n spurídi.

26 Pa r a g en ó m en o w dè ` Saûlow \n Îerousal}m, \peirâtokollâsyai toîw mayhtaîw: kaì pántew \foboûnto a[tón, m|pisteúontew –ti \stìn mayht}w. 27 Barnábaw dè \pilabómenowa[tòn ægagen pròw toùw ˙postólouw, kaì dihg}sato a[toîw pôw\n t_ `d! eÂden tòn kúrion, kaì –ti \lálhsen a[t!, kaì pôw \nDamas k ! \p a r r h s i á s a t o \n t! •nómati toû &Ihsoû. 28 Kaì ‘nmet' a[tôn e† s p o r eu ó m en o w e† w Î er o u s a l } m , kaì e†sporeuómenow

kaì\kporeuómenow

\nparrhsiazómenow \n t! •nómati toû kuríou &Ihsoû, 29 \l á l eite kaì sunez}tei pròw toùw Êllhnistáw: o¥ dè \pexeí r o u na[tòn ˙neleîn. 30 &E p i g n ó n t ew dè o¥ ˙delfoì kat}gagon a[tòne† w Kaisáreian, kaì \j a p és t ei l a n a[tòn e†w Tarsón. 31 A¥ mèno{n \kklhsíai kay' –lhw têw &Ioudaíaw kaì Galilaíaw kaìSamareíaw eÂxon e†r}nhn o†kodomoúmenai, kaì poreuómenai t!fób~ toû kuríou kaì t_ parakl}sei toû agíou pneúmatow\plhyúnonto.

32 &E g én et o dè Pétron dierxómenon dià pántvn katelyeî nkaì pròw toùw agíouw toùw katoikoûntaw Lúddan. 33 E˚ren dè\k eî ƒnyrvpón tina A†néan •nómati, \j \tôn •ktWkatakeímenon \pì krabbát~, $ow ‘n paraleluménow. 34 Kaì krabbátou

eÂ p en a[t! ` Pétrow, A†néa, †âtaí se &Ihsoûw ` xristów:˙násthyi kaì strôson seaut!. Kaì e[yév w ˙nésth. 35 Kaì

9.24 Paret}roun te ♦ Parethroûntodè kaì

9.25 a[tòn o¥ mayhtaì ♦ o¥ mayhtaìa[toû

9.25 kayêkan dià toû teíxouw ♦ diàtoû teíxouw kayêkan a[tòn

9.26 ` Saûlow \n Îerousal}m\peirâto ♦ e†w &Ierousal|m\peírazen

9.28 e†w ♦ kaì \kporeuómenow e†w9.28 kaì parrhsiazómenow ♦

parrhsiazómenow

9.28 &Ihsoû ♦ —9.29 a[tòn ˙neleîn ♦ ˙neleîn a[tón9.31 A¥ mèn o{n \kklhsíai ♦ ^H mèn

o{n \kklhsía9.31 eÂxon e†r}nhn o†kodomoúmenai

kaì poreuómenai ♦ eÂxen e†r}nhno†kodomouménh kaì poreuoménh

9.31 \plhyúnonto ♦ \plhyúneto9.32 Lúddan ♦ Lúdda9.33 A†néan •nómati ♦ •nómati A†néan9.33 krabbát~ ♦ krabáttou9.34 ` xristów ♦ xristów

9.23 - 9.35



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PMQ PMQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

272

eÂ d o n a[tòn pántew o¥ katoikoûntew Lúddan kaì tòn&Assárvna, o®tinew \péstrecan \pì tòn kúrion.

36 &E n &I ó p p + dé tiw ‘n may}tria •nómati Tabhyá, ÷diermhneuoménh légetai Dorkáw: a%uth ‘n pl}rhw ˙gayôn¡r g v n kaì \lehmosunôn @n \poíei. 37 &E g én et o dè \n taîw=méraiw \keínaiw ˙syen } s a s a n a[t|n ˙poyaneîn: loúsantewdè a[t|n ¡yh k a n \n øperœ~. 38 &E g g ù w dè o·shw Lúddhw t_&I ó p p + , o¥ mayhtaì ˙koúsantew –ti Pétrow \stìn \n a[t_,˙pésteilan pròw a[tón, parakaloûntew m| •knêsai dielyeî n£v w a[tôn. 39 &A n a s t à w dè Pétrow sunêlyen a[toîw: $onparagenómenon ˙n}gagon e† w tò øper!on, kaì parésthsana[t! pâsai a¥ xêrai klaíousai kaì \pideiknúmenai xitônawkaì ¥mátia –sa \poíei met ' a[tôn o{sa = Dorkáw. 40 &E k b a l W ndè ¡jv pántaw ` Pétrow yeì w tà gónata proshújato: kaì\p i s t r éc a w pròw tò sôma, eÂpen, Tabhyá, ˙násthyi. ^H dèænoijen toùw •fyalmoùw a[têw: kaì †doûsa tòn Pétron,˙nekáyisen. 41 Doùw dè a[t_ xeî r a , ˙nésthsen a[t}n:fvn}saw dè toùw agíouw kaì tàw x}raw, parésthsen a[t|nzô s a n . 42 Gnvstòn dè \géneto kay' –lhw têw &Iópphw, kaìpolloì \písteusan \pì tòn kúrion. 43 &E g én et o dè =méraw¥kanàw meînai a[tòn \n &Iópp+ pará tini Símvni burseî.

10 &A n | r dé tiw ‘n \n Kais ar eíŸ •nómat i Kor n}l iow,ekatontárxhw \k speírhw têw kalouménhw &Italikêw,

2 e[ s eb | w kaì foboúmenow tòn yeò n sùn pantì t! oÊk~ a[toû,poiôn te \lehmosúnaw pollàw t! la!, kaì deómenow toû yeo ûdià pantów. 3 EÂden \n `rámati fanerôw, qseì %vran \náthn\nnáthn

têw =méraw, ƒggelon toû yeo û e† s el yó n t a pròw a[tón, kaìe† p ó n t a a[t!, Korn}lie. 4 Ô dè ˙tenísaw a[t! kaì ¡mfobowgenómenow eÂpen, Tí \stin, kúrie; EÂpen dè a[t!, A¥ proseuxaísou kaì a¥ \lehmosúnai sou ˙nébhsan e†w mnhmósunon

9.35 eÂdon ♦ eÂdan9.35 Lúddan kaì tòn &Assárvna ♦

Lúdda kaì tòn Sarôna9.36 Tabhyá ♦ Tabiyá9.36 ˙gayôn ¡rgvn ♦ ¡rgvn ˙gayôn9.37 a[t|n ¡yhkan ♦ ¡yhkan â[t|n˜9.38 Lúddhw ♦ Lúddaw9.38 pròw ♦ dúo ƒndraw pròw9.38 •knêsai ♦ •kn}s+w

9.38 a[tôn ♦ =môn9.40 yeìw ♦ kaì yeìw9.40 Tabhyá ♦ Tabiyá9.42 polloì \písteusan ♦ \písteusan

polloì9.43 a[tòn ♦ —10.1 ‘n ♦ —10.2 te ♦ —10.3 %vran ♦ perì %vran

9.36 - 10.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PMR PMRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

273

\n Q p i o n toû yeo û . 5 Kaì nûn pémcon e†w &Iópphn ƒndraw, kaìmetápemcai Símvna tòn \pikaloúmenon Pétron: 6 o˚tow $ow \pikaleîtai

Pétrowjenízetai pará tini Símvni burseî, > \stin o†kía paràyá l a s s a n : 7 qw dè ˙pêlyen ` ƒggelow ` lalôn t! Kornhlí~,fvn}saw dúo tôn o†ketôn a[toû, kaì stratiQthn e[sebê tônproskarteroúntvn a[t!, 8 kaì \jhghsámenow a[toîw ßpanta,˙pésteilen a[toùw e†w t|n &Iópphn.

9 T_ dè \paúrion, `doiporoúntvn \keínvn kaì t_ pólei\g g i z ó n t v n , ˙nébh Pétrow \pì tò dôma proseújasyai, perì%vran £kthn: 10 \g én et o dè próspeinow, kaì æyel en geúsasyai:parask eu a z ó n t v n dè \keínvn, \pépesen \p' a[tòn ¡kstasiw,11 kaì yev r eî tòn o[ranòn ˙ne~gménon, kaì katabaînon \p'a[tòn skeûów ti qw •yónhn megálhn, téssarsin ˙rxaîwdedeménon, kaì kayiémenon \pì têw gêw: 12 \n > øpêrxen pántatà tetrápoda têw gêw kaì tà yhría kaì tà erpetà kaì tàpeteinà toû o[ranoû. 13 Kaì \géneto fvn| pròw a[tón,&A n a s t á w , Pétre, yûson kaì fáge. 14 Ô dè Pét r o w eÂ p en ,Mhdamôw, kúrie: –ti o[dépote ¡fagon pân koinòn (h˙káyarton. 15 Kaì fvn| pálin \k deu t ér o u pròw a[tón, $A `yeò w \k a yá r i s en , sù m| koínou. 16 Toûto dè \géneto \pì tríw:kaì pálin ˙nel}fyh tò skeûow e†w tòn o[ranón.

17 ^V w dè \n eaut! dihpórei ` Pét r o w tí ©n eÊh tò –rama $oeÂ d en , kaì †doú, o¥ ƒndrew o¥ ˙pestalménoi ˙pò toû Kornhlíou,diervt}santew t|n o†kían Símvnow, \pésthsan \pì tònpulôna, 18 kaì fvn}santew \punyánonto e† Símvn, `\p i k a l o ú m en o w Pétrow, \nyáde jenízetai. 19 Toû dè Pétroudienyumouménou perì toû `rámatow, eÂpen a[t! tò pneûma,&I d o ú , ƒndrew zhtoûsín se. 20 &A l l à ˙nastàw katábhyi, kaìporeúou sùn a[toîw, mhdèn diakrinómenow: dióti \gW

10.4 \nQpion ♦ ¡mprosyen10.5 e†w &Iópphn ƒndraw ♦ ƒndraw e†w

&Iópphn10.5 tòn \pikaloúmenon Pétron ♦ tina

$ow \pikaleîtai Pétrow10.7 t! Kornhlí~ ♦ a[t!10.7 a[toû ♦ —10.8 a[toîw ßpanta ♦ ßpanta a[toîw10.10 \keínvn \pépesen ♦ a[tôn

\géneto10.11 \p' a[tòn ♦ —10.11 dedeménon kaì ♦ —

10.12 têw gêw kaì tà yhría kaì tàerpetà kaì tà ♦ kaì erpetà têwgêw kaì

10.14 (h ♦ kaì10.16 pálin ˙nel}fyh ♦ e[yùw

˙nel}mfyh10.17 kaì ♦ —10.17 ˙pò ♦ øpò10.17 Símvnow ♦ toû Símvnow10.19 a[t! ♦ â[t!˜10.19 zhtoûsín ♦ treîw zhtoûntéw10.20 dióti ♦ –ti

10.5 - 10.20



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PMS PMS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

274

˙péstalka a[toúw. 21 Katabàw dè Pétrow pròw toùw ƒndraweÂ p en , &I d o ú , \g Q e† m i $on zhteîte: tíw = a†tía di' ÷n páreste;22 O¥ dè eÂpon, Korn}liow ekatontárxhw, ˙n|r díkaiow kaìfoboúmenow tòn yeó n , marturoúmenów te øpò –lou toû ¡yn o u wtôn &Ioudaívn, \xr h m a t í s yh øpò ˙ggélou a gíoumetapémcasyaí se e† w tòn oÂkon a[toû, kaì ˙koûsai ]}mataparà soû. 23 E†skalesámenow o{n a[toùw \jénisen.

T_ dè \paúrion ` Pétrow \jêlyen sùn a[toîw, kaí tinew tôn˙delfôn tôn ˙pò &Iópphw sunêlyon a[t!. 24 Kaì t_ \paúrione† s ê l yo n e† w t|n Kaisáreian. Ô dè Korn}liow ‘n prosdokôna[toúw, sugkalesámenow toùw suggeneîw a[toû kaì toùw˙nagkaíouw fílouw. 25 ^V w dè \géneto toû e†selyeî n tònPétron, sunant}saw a[t! ` Korn}liow, pes W n \p ì toùw pódaw,prosekúnhsen. 26 Ô dè Pét r o w a[tòn ægeiren lég v n ,&A n á s t h y i : k˙gW a[tòw ƒnyrvpów e†mi. 27 Kaì sunomilôn a[t!e† s ê l yen , kaì eørískei sunelhluyótaw polloúw, 28 ¡f h te pròwa[toúw, Ûmeîw \pístasye qw ˙yém i t ó n \s t i n ˙ndrì &Ioudaí~kollâsyai (h prosérxes ya i ˙llofúl~: kaì \moì ` yeò w ¡d ei j enmhdéna koinòn (h ˙káyarton légein ƒnyrvpon: 29 diò kaì˙nantirr}tvw ‘lyon metapemfyeí w. Punyánomai o{n, tínilóg~ metepémcasyé me. 30 Kaì ` Korn}liow ¡fh, &Apò tetárthw=méraw méxr i taúthw têw %vraw æmhn nhsteúvn, kaì t|n \náthn%vran proseuxómenow \n t! oÊk~ mou: kaì †doú, ˙n|r ¡sth\n Q p i ó n mou \n \syêti lamprÅ, 31 kaí fhsin, Korn}lie,e† s h k o ú s yh sou = proseux}, kaì a¥ \lehmosúnai sou\m n } s yh s a n \n Q p i o n toû yeo û . 32 Pémcon o{n e†w &Iópphn, kaìmeta k á l es a i Símvna $ow \pikaleîtai Pétrow: o˚tow jenízetai\n o†kíŸ Símvnow bursévw parà yá l a s s a n : $ow paragenómenowlal}sei soi. 33 &E j a u t ê w o{n ¡pemca prów se: sú te kalôw\p o í h s a w paragenómenow. Nûn o{n pántew =meîw \nQpion toûyeo û páresmen ˙koûsai pánta tà prostetagména soi øpò toûyeoû. 34 &Anoíjaw dè Pétrow tò stóma eÂpen,

10.22 eÂpon ♦ eÂpan10.23 ` Pétrow ♦ ˙nastàw10.24 Kaì t_ \paúrion e†sêlyon ♦ T_

dè \paúrion e†sêlyen10.26 a[tòn ægeiren ♦ ægeiren a[tòn10.26 k˙gW ♦ kaì \gW

10.28 kaì \moì ♦ k˙moì10.30 nhsteúvn kaì ♦ —10.30 %vran ♦ —10.32 $ow paragenómenow lal}sei soi ♦

—10.33 øpò toû yeoû ♦ øpò toû kuríou

10.21 - 10.33



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PMT PMTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

275

&E p ' ˙lhyeí a w katalambánomai –ti o[k ¡stinprosvpol}pthw ` yeó w: 35 ˙ll' \n pantì ¡yn ei ` foboúmenowa[tòn kaì \r g a z ó m en o w dikaiosúnhn, dektòw a[t! \s t i n .36 Tòn lógon $on ˙pésteilen toîw u¥oîw &Isra}l,e[ a g g e l i z ó m e n o w e† r } n h n dià &Ihsoû xristoû — o˚tów \stinpántvn kúriow — 37 ømeîw oÊdate, tò gen ó m en o n ]êma kay' –lhwtêw &Ioudaíaw, ˙rjámenon ˙pò têw Galilaíaw, met à tòbáptisma $o \k}rujen &Ivánnhw: 38 &I h s o û n tòn ˙pò Nazarét,qw ¡xr i s en a[tòn ` yeò w pneúmati agí~ kaì dunámei, $ow diêlyene[ er g et ô n kaì †Qmenow pántaw toùw katadunasteuoménouw øpòtoû diabólou, –ti ` yeò w ‘n met' a[toû. 39 Kaì =meîw \smenmárturew pántvn @n \poíhsen ¡n te t_ xQrŸ tôn &Ioudaívn kaì\n Îer o u s a l } m : $on kaì ˙neîlon kremásantew \pì júlou.40 Toûton ` yeò w ægeiren t_ trít+ =mérŸ, kaì ¡dvken a[tòn\m f a n ê genésyai, 41 o[ pantì t! la!, ˙llà mártusin toîwprokexei r o t o n h m én o i w øpò toû yeo û , =mîn, o®tinew sunefágomenkaì sunepíomen a[t! metà tò ˙nastênai a[tòn \k nek r ô n .42 Kaì par}ggeilen =mîn khrújai t! la!, kaì diamartúrasyai–ti a[tów \stin ` qrisménow øpò toû yeo û krit|w zQntvn kaìnekrôn. 43 Toút~ pántew o¥ profêtai marturoûsin, ƒfesinamartiôn labeîn dià toû •nómatow a[toû pánta tònpisteúonta e†w a[tón.

44 *E t i laloûntow toû Pétrou tà ]}mata taûta, \pépesentò pneûma tò ßgion \pì pántaw toùw ˙koúontaw tòn lógon.45 Kaì \jésthsan o¥ \k per i t o m ê w pistoí, –soi sunêlyon t!Pétr~, –ti kaì \pì tà ¡yn h = dvreà toû agíou pneúmatow\k k éxu t a i . 46 *H k o u o n gàr a[tôn laloúntvn glQssaiw, kaìmeg a l u n ó n t v n tòn yeó n . Tóte ˙pekríyh ` Pét r o w, 47 M}ti tò%udvr kvlûsai dúnataí tiw, toû m| baptisyênai toútouw,o®tinew tò pneûma tò ßgion ¡labon kayWw kaì =meîw;

10.34 prosvpol}pthw ♦prosvpol}mpthw

10.36 $on ♦ ˆ$on˜10.37 ˙rjámenon ♦ ˙rjámenow10.38 Nazarét ♦ Nazaréy10.39 \smen ♦ —10.39 \n Îerousal}m ♦ ˆ\n˜

&Ierousal}m

10.39 ˙neîlon ♦ ˙neîlan10.40 t_ ♦ ˆ\n˜ t_10.42 a[tów ♦ o˚tów10.45 sunêlyon ♦ sunêlyan10.46 ` ♦ —10.47 kvlûsai dúnataí ♦ dúnatai

kvlûsaí10.47 kayWw ♦ qw

10.35 - 10.47



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PMU PMU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

276

48 Prosétajén te a[toùw baptisyênai \n t! •nómati toûkuríou. Tóte “rQthsan a[tòn \pimeînai =méraw tináw.

11 *Hk ous an dè o¥ ˙póstoloi kaì o¥ ˙del f oì o¥ ªntewkatà t|n &Ioudaían –ti kaì tà ¡yn h \d éj a n t o tòn lógon

toû yeo û . 2 Kaì –te ˙nébh Pétrow e†w Îerosóluma, diekrínontopròw a[tòn o¥ \k per i t o m ê w, 3 légontew –ti Pròw ƒndraw˙krobustían ¡xo n t a w e† s ê l yew, kaì sunéfagew a[toîw.4 &A r j á m e n o w dè ` Pétrow \jetíyet o a[toîw kayej ê w légvn,5 &E g W æmhn \n pólei &Iópp+ proseuxómenow, kaì eÂdon \n\k s t á s ei –rama, katabaînon skeûów ti, qw •yónhn megálhntéssarsin ˙rxaîw kayieménhn \k toû o[ranoû, kaì ‘lyen ƒxr i\m o û : 6 e† w ÷n ˙tenísaw katenóoun, kaì eÂdon tà tetrápoda têwgêw kaì tà yhría kaì tà erpetà kaì tà peteinà toû o[ranoû.7 *H k o u s a dè fvnêw legoúshw moi, &Anastáw, Pét r e, yû s o n kaìfáge. 8 EÂpon dé, Mhdamôw, kúrie: –ti pân koinòn (h ˙káyartono[dépote e†sêlyen e†w tò stóma mou. 9 &A p e k r í y h dé moi fvn|\k deu t ér o u \k toû o[ranoû, $A ` yeò w \k a yá r i s en , sù m|koínou. 10 Toûto dè \géneto \pì tríw, kaì pálin ˙nespásyhßpanta e†w tòn o[ranón. 11 Kaì †doú, \jautêw treîw ƒndrew\p és t h s a n \p ì t|n o†kían \n " æmhn, ˙pestalménoi ˙pòKaisareíaw prów me. 12 EÂpen dé moi tò pneûma sunelyeî na[toîw, mhdèn diakrinómenon. )Hlyon dè sùn \moì kaì o¥ ¢j˙delfoì o˚toi, kaì e†s}lyomen e†w tòn oÂkon toû ˙ndrów:13 ˙p}ggeilén te =mîn pôw eÂden tòn ƒggelon \n t! oÊk~ a[toûstayén t a , kaì e†pónta a[t!, &Apósteilon e†w &Iópphn ƒndraw,kaì metápemcai Símvna, tòn \pikaloúmenon Pétron, 14 $owlal}sei ]}mata prów se, \n o<w svy}s+ sù kaì pâw ` oÂkówsou. 15 &E n dè t! ƒrjasyaí me laleîn, \pépesen tò pneûma tòßgion \p' a[toúw, %vsper kaì \f' =mâw \n ˙rx_. 16 &E m n } s yh n dètoû ]}matow kuríou, qw ¡legen, &Ivánnhw mèn \báptisen %udati,

10.48 te ♦ dè10.48 baptisyênai \n t! •nómati toû

kuríou ♦ \n t! •nómati &Ihsoûxristoû baptisyênai

11.2 Kaì –te ♦ –te dè11.2 Îerosóluma ♦ &Ierousal}m11.3 Pròw ♦ E†sêlyew pròw11.3 e†sêlyew ♦ —11.4 ` ♦ —11.7 fvnêw ♦ kaì fvnêw11.8 pân ♦ —

11.9 moi ♦ —11.10 pálin ˙nespásyh ♦ ˙nespásyh

pálin11.11 æmhn ♦ ‘men11.12 moi tò pneûma ♦ tò pneûmá moi11.12 diakrinómenon ♦ diakrínanta11.13 te ♦ dè11.13 tòn ƒggelon ♦ ˆtòn˜ ƒggelon11.13 a[t! ♦ —11.13 ƒndraw ♦ —11.16 kuríou ♦ toû kuríou

10.48 - 11.16



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PMV PMVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

277

ømeîw dè baptisy}sesye \n pneúmati agí~. 17 E† o{n t|n Êshndvreàn ¡dvken a[toîw ` yeò w qw kaì =mîn, pisteúsasin \pì tònkúrion &Ihsoûn xristón, \gW dè tíw æmhn dunatòw kvlûsai tònyeó n ; 18 &A k o ú s a n t e w dè taûta =súxasan, kaì \d ó j a z o n tònyeó n , légontew, *Ara ge kaì toîw ¡yn es i n ` yeò w t|n metánoian¡dvken e†w zv}n.

19 O¥ mèn o{n diasparéntew ˙pò têw ylícevw têw genoménhw\p ì Stefán~ diêlyon £vw Foiníkhw kaì Kúprou kaì&A n t i o x e í a w , mhdenì laloûntew tòn lógon e† m| mónon&I o u d a í o i w. 20 )Hsan dé tinew \j a[tôn ƒndrew Kúprioi kaìKurhnaîoi, o®tinew e†selyóntew e†w &Antióxei a n , \l á l o u n pròwtoùw Êllhnistáw, e[aggelizómenoi tòn kúrion &Ihsoûn. 21 Kaì‘n xeì r kuríou met' a[tôn: polúw te ˙riymòw pisteúsaw\p é s t r e c e n \p ì tòn kúrion. 22 &H k o ú s yh dè ` lógow e†w tà „tatêw \kklhsíaw têw \n Îerosolúmoiw perì a[tôn: kaì\j a p és t ei l a n Barnában dielyeî n £v w &A n t i o x e í a w : 23 $owparagenómenow kaì †dWn t|n xárin toû yeo û \xá r h , kaìparekálei pántaw t_ proyés ei têw kardíaw prosménein t!kurí~: 24 –ti ‘n ˙n|r ˙gayòw kaì pl}rhw pneúmatow agíou kaìpístevw: kaì prosetéyh ªxl o w ¥kanòw t! kurí~. 25 &E j ê l yen dèe† w Tarsòn ` Barnábaw ˙nazhtêsai Saûlon, 26 kaì eørWnægagen a[tòn e†w &Antióxei a n . &E g én et o dè a[toùw \niautòn–lon sunaxyê n a i t_ \kklhsíŸ kaì didájai ªxlon ¥kanón,xr h m a t í s a i te prQton \n &Antioxeí Ÿ toùw mayhtàwXristianoúw.

27 &E n taútaiw dè taîw =méraiw katêlyon ˙pò Îerosolúmvnprofêtai e†w &Antióxei a n . 28 &A n a s t à w dè e<w \j a[tôn •nómati*A g a b o w , \s } m a n en dià toû pneúmatow limòn mégan méllein¡s es ya i \f ' –lhn t|n o†kouménhn: –stiw kaì \géneto \pìKlaudí o u Kaísarow. 29 Tôn dè mayhtôn kayWw e[poreîtó tiw,

11.17 dè ♦ —11.18 \dójazon ♦ \dójasan11.18 *Ara ge ♦ *Ara11.18 ¡dvken e†w zv}n ♦ e†w zv|n

¡dvken11.20 e†selyóntew ♦ \lyóntew11.20 pròw ♦ kaì pròw11.21 pisteúsaw ♦ ` pisteúsaw11.22 \n Îerosolúmoiw ♦ o·shw \n

&Ierousal|m

11.22 dielyeîn ♦ ˆdielyeîn˜11.23 toû ♦ ˆt|n˜ toû11.25 ` Barnábaw ♦ —11.26 a[tòn ♦ —11.26 a[toùw ♦ a[toîw kaì11.26 t_ ♦ \n t_11.26 prQton ♦ prQtvw11.28 mégan ♦ megálhn11.28 –stiw kaì ♦ %htiw11.28 Kaísarow ♦ —

11.17 - 11.29



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PNM PNM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

278

%vrisan £kastow a[tôn e†w diakonían pémcai toîw katoikoûsin\n t_ &IoudaíŸ ˙delfoîw: 30 $o kaì \poíhsan, ˙posteílantewpròw toùw presbutérouw dià xeiròw Barnába kaì Saúlou.

12 Kat ' \k eînon dè tòn kair òn \p éb al en ^Hr œd hw `basileùw tàw xeî r a w kakôsaí tinaw tôn ˙pò têw

\k k l h s í a w. 2 &A n e î l e n dè &Iákvbon tòn ˙delfòn &IvánnoumaxaírŸ. 3 Kaì †dWn –ti ˙restón \stin toîw &Ioudaíoiw,proséyet o sullabeîn kaì Pétron — ‘san dè a¥ =mérai tôn˙zúmvn — 4 $on kaì piásaw ¡yet o e† w fulak}n, paradoùwtéssarsin tetradíoiw strativtôn fulássein a[tón,boulómenow metà tò Pásxa ˙nagageîn a[tòn t! la!. 5 Ô mèno{n Pétrow \threîto \n t_ fulak_: proseux| dè ‘n \kten|wginoménh øpò têw \kklhsíaw pròw tòn yeò n øpèr a[toû. 6 %O tedè ¡mellen a[tòn proágein ` ^Hrœdhw, t_ nuktì \keín+ ‘n `Pétrow koimQmenow metajù dúo strativtôn, dedeménowalúses i n dusín: fúlakéw te prò têw yúraw \t}roun t|nfulak}n. 7 Kaì †doú, ƒggelow kuríou \pésth, kaì fôw ¡lamcen\n t! o†k}mati: patájaw dè t|n pleuràn toû Pétrou, ægeirena[tòn légvn, &Anásta \n táxei . Kaì \jépeson a[toû a¥ alúseiw\k tôn xei r ô n . 8 EÂpén te ` ƒggelow pròw a[tón, Perízvsai kaìøpódhsai tà sandáliá sou. &Epoíhsen dè o%utvw. Kaì légeia[t!, Peribaloû tò ¥mátión sou, kaì ˙koloúyei moi. 9 Kaì\j el yW n “koloúyei a[t!: kaì o[k Ædei –ti ˙lhyéw \stin tòginómenon dià toû ˙ggélou, \dókei dè –rama blépein.10 Di el yó n t ew dè prQthn fulak|n kaì deutéran, ‘lyon \pì t|npúlhn t|n sidhrân, t|n férousan e†w t|n pólin, %htiw a[tomáth“noíxyh a[toîw: kaì \jelyóntew proêlyon ]úmhn mían, kaìe[yévw ˙pésth ` ƒggelow ˙p' a[toû. 11 Kaì ` Pétrow, genómenow\n eaut!, eÂpen, Nûn oÂda ˙lhyôw –ti \japésteilen kúriow tònƒggelon a[toû, kaì \j eí l et ó me \k xei r ò w ^H r œ d o u kaì páshwtêw prosdokíaw toû laoû tôn &Ioudaívn. 12 SunidQn te ‘lyen

12.2 maxaírŸ ♦ maxaír+12.3 Kaì †dWn ♦ &IdWn dè12.3 a¥ ♦ â¥˜12.5 \kten|w ♦ \ktenôw12.5 øpèr ♦ perì12.6 ¡mellen ♦ æmellen12.6 a[tòn proágein ♦ proagageîn

a[tòn12.7 \jépeson ♦ \jépesan

12.8 te ♦ dè12.8 Perízvsai ♦ Zôsai12.9 a[t! ♦ —12.10 ‘lyon ♦ ‘lyan12.10 “noíxyh ♦ “noígh12.11 genómenow \n eaut! ♦ \n eaut!

genómenow12.11 kúriow ♦ ˆ`˜ kúriow12.11 \jeíletó ♦ \jeílató

11.30 - 12.12



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PNN PNNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

279

\p ì t|n o†kían Maríaw têw mhtròw &Ivánnou toû\p i k a l o u m é n o u Márkou, o˚ ‘san ¥kanoì sunhyroisménoi kaìproseuxómenoi. 13 Kroúsantow dè toû Pétrou t|n yúran toûpulônow, prosêlyen paidískh øpakoûsai, •nómati ^Ródh.14 Kaì \pignoûsa t|n fvn|n toû Pétrou, ˙pò têw xarâw o[kænoijen tòn pulôna, e†sdramoûsa dè ˙p}ggeilen estánai tònPétron prò toû pulônow. 15 O¥ dè pròw a[t|n eÂpon, Maín+. ^Hdè diïsxurízeto o%utvw ¡xei n . O¥ dè ¡legon, Ô ƒggelow a[toû\s t i n . 16 Ô dè Pét r o w \p ém en en kroúvn: ˙noíjantew dè eÂdona[tó n , kaì \jésthsan. 17 Kataseísaw dè a[toîw t_ xei r ì sigÅn,dihg}sato a[toîw pôw ` kúriow a[tòn \j}gagen \k têwfulakêw. EÂpen dé, &Apaggeílate &IakQb~ kaì toîw ˙delfoîwtaûta. Kaì \j el yW n \p o r eú yh e† w £t er o n tópon. 18 Genoménhwdè =méraw, ‘n táraxow o[k •lígow \n toîw stratiQtaiw, tí ƒra `Pét r o w \g én et o . 19 ^H r œ d h w dè \pizht}saw a[tòn kaì m| eørQn,˙nakrínaw toùw fúlakaw, \kéleusen ˙paxyê n a i . KaìkatelyWn ˙pò têw &Ioudaíaw e†w t|n Kaisáreian diétriben.

20 )Hn dè ` ^Hrœdhw yumomaxôn Turíoiw kaì Sidvníoiw:`moyumadòn dè parêsan pròw a[tón, kaì peísantew Blástontòn \pì toû koitônow toû basilévw, &+toûnto e†r}nhn, dià tòtréfesyai a[tôn t|n xQran ˙pò têw basilikêw. 21 Takt_ dè=mérŸ ` ^H r œ d h w \n d u s á m en o w \s yê t a basilik}n, kaì kayísaw\p ì toû b}matow, \dhmhgórei pròw a[toúw. 22 Ô dè dêmow\p ef Q n ei , Fvn| yeo û kaì o[k ˙nyrQpou. 23 Paraxrêma dè Yeoû fvn|

\p á t a j en a[tòn ƒggelow kuríou, ˙ny' @n o[k ¡dvken dójan t!ye!: kaì genómenow skvlhkóbrvtow, \jécujen.

24 Ô dè lógow toû yeoû h·janen kaì \plhyúneto.25 Barnábaw dè kaì Saûlow øpéstrecan e†w Îerousal}m, ˙pò

plhrQ s a n t ew t|n diakonían, sumparalabóntew kaì &Ivánnhntòn \piklhyénta Márkon.

12.12 Maríaw ♦ têw Maríaw12.13 toû Pétrou ♦ a[toû12.15 eÂpon ♦ eÂpan12.15 a[toû \stin ♦ \stin a[toû12.16 eÂdon ♦ eÂdan12.17 a[toîw pôw ♦ â[toîw˜ pôw12.17 EÂpen dé ♦ EÂpen te

12.19 t|n ♦ —12.20 ` ^Hrœdhw ♦ —12.21 kaì ♦ ˆkaì˜12.22 Fvn| yeoû ♦ Yeoû fvn|12.23 dójan ♦ t|n dójan12.25 kaì &Ivánnhn ♦ &Ivánnhn

12.13 - 12.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PNO PNO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

280

13 )Hsan dé tinew \n &Ant ioxeíŸ katà t|n o{s an\k k l h s í a n profêtai kaì didáskaloi, – te Barnábaw

kaì SumeWn ` kaloúmenow Níger, kaì Loúkiow ` Kurhnaîow,Mana}n te ^H r œ d o u toû tetrárxou súntrofow, kaì Saûlow.2 Leitourgoúntvn dè a[tôn t! kurí~ kaì nhsteuóntvn, eÂpentò pneûma tò ßgion, &Aforísate d} moi tòn Barnában kaì tònSaûlon e†w tò ¡rgon $o proskéklhmai a[toúw. 3 Tótenhsteúsantew kaì proseujámenoi kaì \piyén t ew tàw xeî r a wa[toîw, ˙pélusan.

4 O˚toi mèn o{n, \kpemfyén t ew øpò toû pneúmatow toû agíou,katêlyon e†w t|n Seleúkeian: \keîyen dè ˙pépleusan e†w t|nte

Kúpron. 5 Kaì genómenoi \n Salamîni, kat}ggellon tòn lógontoû yeo û \n taîw sunagvgaîw tôn &Ioudaívn: eÂxon dè kaì&I v á n n h n øphréthn. 6 Dielyóntew dè t|n nêson ƒxri Páfou,e˚ r ó n tina mágon ceudoprof}thn &Ioudaîon, > ªnomaBarïhsoûw, 7 $ow ‘n sùn t! ˙nyupát~ Sergí~ Paúl~, ˙ndrìBarïhsoûn

sunet!. O˚tow proskalesámenow Barnában kaì Saûlon\p ez } t h s e n ˙koûsai tòn lógon toû yeo û . 8 &A n y í s t a t o dèa[ t o î w &E l ú m a w, ` mágow — o%utvw gàr meyer m h n eú et a i tòªnoma a[toû — zhtôn diastrécai tòn ˙nyúpaton ˙pò têwpístevw. 9 Saûlow dé, ` kaì Paûlow, plhsyeì w pneúmatowagíou, kaì ˙tenísaw e†w a[tòn 10 eÂ p en , )V pl}rhw pantòwdólou kaì páshw ]Ÿdiourgíaw, u¥è diabólou, \xyr è páshwdikaiosúnhw, o[ paús+ diastréfvn tàw `doùw kuríou tàwe[ yeí a w; 11 Kaì nûn †doú, xeì r kuríou \pì sé, kaì ¡s+ tuflów,m| blépvn tòn %hlion ƒxri kairoû. Paraxrêma dè \pépesen \p'a[tòn ˙xlùw kaì skótow, kaì periágvn \z}tei xei r a g v g o ú w.12 Tóte †dWn ` ˙nyúpatow tò gegonòw \písteusen,\kplhssómenow \pì t_ didax_ toû kuríou.

13 &A n a x y é n t e w dè ˙pò têw Páfou o¥ perì tòn Paûlon ‘lyone† w Pérghn têw Pamfulíaw. &Ivánnhw dè ˙poxvr}saw ˙p'

13.1 tinew ♦ —13.1 tetrárxou ♦ tetraárxou13.2 tòn Saûlon ♦ Saûlon13.4 O˚toi ♦ A[toì13.4 pneúmatow toû agíou ♦ agíou

pneúmatow13.4 t|n Seleúkeian ♦ Seleúkeian13.4 dè ♦ te

13.4 t|n Kúpron ♦ Kúpron13.6 t|n ♦ –lhn t|n13.6 tina ♦ ƒndra tinà13.6 Barïhsoûw ♦ Barihsoû13.9 kaì ˙tenísaw ♦ ˙tenísaw13.10 kuríou ♦ ˆtoû˜ kuríou13.11 dè \pépesen ♦ te ¡pesen13.13 tòn ♦ —

13.1 - 13.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PNP PNPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

281

a[tôn øpéstrecen e†w Îerosóluma. 14 A[toì dè dielyóntew ˙pòtêw Pérghw, paregénonto e†w &Antióxei a n têw Pisidíaw, kaìe† s el yó n t ew e† w t|n sunagvg|n t_ =mérŸ tôn sabbátvn,\k á yi s a n . 15 Metà dè t|n ˙nágnvsin toû nómou kaì tônprofhtôn, ˙pésteilan o¥ ˙rxisunágvgoi pròw a[toúw,légontew, *Andrew ˙delfoí, e† ¡stin lógow \n ømînparakl}sevw pròw tòn laón, légete. 16 &A n a s t à w dè Paûlow,kaì kataseísaw t_ xeirí, eÂpen,

*A n d r e w &I s r a h l î t a i , kaì o¥ foboúmenoi tòn yeó n ,˙koúsate. 17 Ô yeòw toû laoû toútou \jeléjato toùw patéraw=môn, kaì tòn laòn %ucvsen \n t_ paroikíŸ \n g_ A†gúpt~, kaìmetà braxíonow øchloû \j}gagen a[toùw \j a[têw. 18 Kaì qwtessarakontaetê xrónon \tropofórhsen a[toùw \n t_ \r}m~.19 Kaì kayel W n ¡yn h eptà \n g_ Xanaán, kateklhronómhsena[toîw t|n gên a[tôn. 20 Kaì metà taûta, qw ¡tesintetrakosíoiw kaì pent}konta, ¡dvken kritàw £vw Samou|l toûprof}tou. 21 K˙keîyen &+t}santo basiléa, kaì ¡dvken a[toîw `yeò w tòn Saoùl u¥òn Kíw, ƒndra \k fulêw Beniamín, ¡thtessarákonta. 22 Kaì metast}saw a[tón, ægeiren a[toîw tònDauìd e†w basiléa, > kaì eÂpen martur}saw, E˚ron Dauìd tòntoû &Iessaí, ƒndra katà t|n kardían mou, $ow poi}sei pánta tàyel } m a t á mou. 23 Toútou ` yeò w ˙pò toû spérmatow kat'\p a g g el í a n ægagen t! &Isra|l svthrían, 24 prokhrújantow&I v á n n o u prò prosQpou têw e†sódou a[toû báptismametanoíaw t! &Isra}l. 25 ^V w dè \pl}rou ` &I v á n n h w tòndrómon, ¡legen, Tína me øponoeîte eÂnai; O[k e†mì \gQ. &All'†doú, ¡rxet a i met' \mé, o˚ o[k e†mì ƒjiow tò øpódhma tôn podônlûs a i . 26 *A n d r e w ˙delfoí, u¥oì génouw &Abraám, kaì o¥ \n ømînfoboúmenoi tòn yeó n , ømîn ` lógow têw svthríaw taúthw˙pestálh. 27 O¥ gàr katoikoûntew \n Îerousal|m kaì o¥

13.14 têw Pisidíaw ♦ t|n Pisidían13.14 e†selyóntew ♦ ê†s˜elyóntew13.15 ¡stin lógow \n ømîn ♦ tíw \stin \n

ømîn lógow13.17 \jeléjato ♦ &Isra|l \jeléjato13.17 A†gúpt~ ♦ A†gúptou13.18 tessarakontaetê ♦

tesserakontaetê13.19 a[toîw ♦ —13.20 Kaì metà taûta ♦ —13.20 pent}konta ♦ pent}konta Kaì

metà taûta13.20 toû ♦ ˆtoû˜13.21 tessarákonta ♦ tesserákonta13.22 a[toîw tòn Dauìd ♦ tòn Dauìd

a[toîw13.23 svthrían ♦ svtêra &Ihsoûn13.24 t! ♦ pantì t! la!13.25 ` ♦ —13.25 Tína me ♦ Tí \mè13.26 ømîn ` ♦ =mîn `13.26 ˙pestálh ♦ \japestálh

13.14 - 13.27



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PNQ PNQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

282

ƒrxontew a[tôn, toûton ˙gno}santew, kaì tàw fvnàw tônprofhtôn tàw katà pân sábbaton ˙naginvskoménaw,krínantew \pl}rvsan. 28 Kaì mhdemían a†tían yanátoueø r ó n t ew, &+t}santo Piláton ˙naireyê n a i a[tón. 29 ^V w dè\t él es a n pánta tà perì a[toû gegramména, kayel ó n t ew ˙pòtoû júlou, ¡yh k a n e† w mnhmeîon. 30 Ô dè yeò w ægeiren a[tòn \knekrôn: 31 $ow *vfyh \pì =méraw pleíouw toîw sunanabâsin a[t!˙pò têw Galilaíaw e†w Îerousal}m, o®tinéw e†sin márturewa[toû pròw tòn laón. 32 Kaì =meîw ømâw e[aggelizómeya t|npròw toùw patéraw \paggelían genoménhn, –ti taúthn ` yeò w\k p ep l } r v k en toîw téknoiw a[tôn =mîn, ˙nast}saw &Ihsoûn:33 qw kaì \n t! calm! t! deutér~ gégraptai, U¥ów mou eÂ sú,\g W s}meron gegénnhká se. 34 %O ti dè ˙nésthsen a[tòn \knekrôn, mhkéti méllonta øpostréfein e†w diafyorán, o%utvweÊ r h k en –ti DQsv ømîn tà –sia Dauìd tà pistá. 35 Diò kaì \netér~ légei, O[ dQseiw tòn –sión sou †deîn diafyorán:36 Dauìd mèn gàr †díŸ geneÅ øphret}saw t_ toû yeo û boul_\k o i m } yh , kaì prosetéyh pròw toùw patéraw a[toû, kaì eÂ d endiafyorán: 37 $on dè ` yeò w ægeiren, o[k eÂden diafyorán.38 Gnvstòn o{n ¡stv ømîn, ƒndrew ˙delfoí, –ti dià toútou ømînƒfesiw amartiôn kataggélletai: 39 kaì ˙pò pántvn @n o[k“dun}yhte \n t! nóm~ Mvüsévw dikaivyênai, \n toút~ pâw `Mvsévw

pisteúv n dikaioûtai. 40 Blépete o{n m| \pély+ \f' ømâw tòe† r h m én o n \n toîw prof}taiw, 41 *I d et e, o¥ katafronhtaí, kaìya u m á s a t e, kaì ˙fanísyhte: –ti ¡rgon \gW \rgázomai \n taîw=méraiw ømôn, $o o[ m| pisteúshte, \án tiw \kdihgêtai ømîn.

42 &E j i ó n t v n dè \k têw sunagvgêw tôn &Ioudaívn,dè a[tôn

parekáloun tà ¡yn h e† w tò metajù sábbaton lalhyênaia[toîw tà ]}mata. 43 Luyeí s h w dè têw sunagvgêw,]}mata taûta

“koloúyhsan polloì tôn &Ioudaívn kaì tôn seboménvnproshlútvn t! Paúl~ kaì t! BarnábŸ: o®tinewproslaloûntew, ¡peiyon a[toùw \piménein t_ xáriti toû yeoû.

13.31 e†sin ♦ ˆnûn˜ e†sin13.32 a[tôn ♦ â[tôn˜13.33 t! deutér~ gégraptai ♦

gégraptai t! deutér~13.35 Diò ♦ Dióti13.39 kaì ♦ ˆkaì˜13.39 t! ♦ —13.40 \f' ømâw ♦ —

13.41 \gW \rgázomai ♦ \rgázomai \gW13.41 $o ♦ ¡rgon $o13.42 \k têw sunagvgêw tôn &Ioudaívn

♦ a[tôn13.42 tà ¡ynh ♦ —13.42 ]}mata ♦ ]}mata taûta13.43 ¡peiyon ♦ a[toîw ¡peiyon13.43 \piménein ♦ prosménein

13.28 - 13.43



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PNR PNRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

283

44 T! te \rxomén~ sabbát~ sxed ò n pâsa = póliw sun}xyh˙koûsai tòn lógon toû yeo û . 45 &I d ó n t ew dè o¥ &Ioudaîoi toùwªxlou w \p l } s yh s a n z}lou, kaì ˙ntélegon toîw øpò toûPaúlou legoménoiw, ˙ntilégontew kaì blasfhmoûntew.46 Parrhsiasámenoi dè ` Paûlow kaì ` Barnábaw eÂpon, Ûmîn‘n ˙nagkaîon prôton lalhyênai tòn lógon toû yeo û . &E p ei d |dè ˙pvyeî s ye a[tón, kaì o[k ˙jíouw krínete eautoùw têwa†vníou zvêw, †doù strefómeya e†w tà ¡yn h . 47 O%utvw gàr\n t ét a l t a i =mîn ` kúriow, Téyei k á se e†w fôw \yn ô n , toû eÂnaíse e†w svthrían £vw \sxátou têw gêw. 48 &A k o ú o n t a dè tà ¡yn h¡xa i r en , kaì \dójazon tòn lógon toû kuríou, kaì \písteusan ¡xairon

–soi ‘san tetagménoi e†w zv|n a†Qnion. 49 Dieféreto dè ` lógowtoû kuríou di' –lhw têw xQraw. 50 O¥ dè &Ioudaîoi parQtrunantàw seboménaw gunaîkaw kaì tàw e[sx}monaw kaì toùw prQtouwtêw pólevw, kaì \p}geiran divgmòn \pì tòn Paûlon kaì tònBarnában, kaì \j éb a l o n a[toùw ˙pò tôn `rívn a[tôn. 51 O¥ dè\k t i n a j á m en o i tòn koniortòn tôn podôn a[tôn \p' a[toúw,‘lyon e†w &Ikónion. 52 O¥ dè mayhtaì \plhroûnto xarâw kaìpneúmatow agíou.

14 &Egénet o dè \n &Ikoní~, kat à tò a[t ò e†s el yeîn a[t oùwe† w t|n sunagvg|n tôn &Ioudaívn, kaì lalêsai o%utvw

%vste pisteûsai &Ioudaívn te kaì Êll}nvn polù plêyow. 2 O¥dè ˙peiyoûntew &Ioudaîoi \p}geiran kaì \kákvsan tàw cuxàwtôn \yn ô n katà tôn ˙delfôn. 3 Î k a n ò n mèn o{n xrónondiétrican parrhsiazómenoi \pì t! kurí~ t! marturoûnti t!lóg~ têw xá r i t o w a[toû, didónti shmeîa kaì térata gínesyaidià tôn xei r ô n a[tôn. 4 &E s xí s yh dè tò plêyow têw pólevw: kaìo¥ mèn ‘san sùn toîw &Ioudaíoiw, o¥ dè sùn toîw ˙postóloiw.5 ^V w dè \géneto `rm| tôn \yn ô n te kaì &Ioudaívn sùn toîwƒrxousin a[tôn, øbrísai kaì liyobolêsai a[toúw,

13.44 te ♦ dè13.44 yeoû ♦ kuríou13.45 toû ♦ —13.45 legoménoiw ♦ lalouménoiw13.45 ˙ntilégontew kaì ♦ —13.46 dè ` ♦ te `13.46 eÂpon ♦ eÂpan13.46 dè ˙pvyeîsye ♦ ˙pvyeîsye

13.48 ¡xairen ♦ ¡xairon13.50 kaì tàw ♦ tàw13.50 tòn Barnában ♦ Barnabân13.51 a[tôn ♦ —13.52 dè ♦ te14.2 ˙peiyoûntew ♦ ˙peiy}santew14.3 marturoûnti ♦ marturoûnti ˆ\pì˜

13.44 - 14.5



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PNS PNS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

284

6 sunidóntew katéfugon e†w tàw póleiw têw Lukaoníaw, Lústrankaì Dérbhn, kaì t|n períxvron: 7 k˙keî ‘san e[aggelizómenoi.

8 Kaí tiw ˙n|r \n Lústroiw ˙dúnatow toîw posìn \káyhto,xv l ò w \k koilíaw mhtròw a[toû øpárxvn, $ow o[dépoteperipep a t } k ei . 9 O˚tow ækousen toû Paúlou laloûntow: $owækouen

˙tenísaw a[t!, kaì †dWn –ti pístin ¡xei toû svyênai, 10 eÂ p enmegál+ t_ fvn_, &Anásthyi \pì toùw pódaw sou •ryôw. Kaì•ryów

%hlleto kaì periepátei. 11 O¥ dè ªxloi, †dóntew $o \poíhsen `Paûlow, \pêran t|n fvn|n a[tôn Lukaonistì légontew, O¥yeo ì `moivyén t ew ˙nyrQpoiw katébhsan pròw =mâw.12 &E k á l o u n te tòn mèn Barnában, Día: tòn dè Paûlon, Êrmên,\p ei d | a[tòw ‘n ` =goúmenow toû lógou. 13 Ô dè ¥er eù w toû Diòwtoû ªntow prò têw pólevw a[tôn, taúrouw kaì stémmata \pìtoùw pulônaw \n ég k a w, sùn toîw ªxloiw æyel en yú ei n .14 &A k o ú s a n t e w dè o¥ ˙póstoloi Barnábaw kaì Paûlow,diarr}jantew tà ¥mátia a[tôn, e†sep}dhsan e†w tòn ªxlon,krázontew 15 kaì légontew, *Andrew, tí taûta poieîte; Kaì =meîw`moiopayeî w \s m en ømîn ƒnyrvpoi, e[aggelizómenoi ømâw ˙pòtoútvn tôn mataívn \pistréfein \pì tòn yeò n tòn zônta, $ow\p o í h s en tòn o[ranòn kaì t|n gên kaì t|n yálassan kaìpánta tà \n a[toîw: 16 $ow \n taîw par~xhménaiw geneaîw eÊasenpánta tà ¡yn h poreúesyai taîw `doîw a[tôn. 17 Kaítoige o[k˙márturon eautòn ˙fêken ˙gayopoiôn, o[ranóyen [mînøetoùw didoùw kaì kairoùw karpofórouw, \mpiplôn trofêw kaìe[ f r o s ú n h w tàw kardíaw =môn. 18 Kaì taûta légontew, móliwkatépausan toùw ªxlouw toû m| yúein a[toîw.

19 &E p ê l yo n dè ˙pò &Antioxeí a w kaì &Ikoníou &Ioudaîoi, kaìpeísantew toùw ªxlouw, kaì liyásantew tòn Paûlon, ¡suron¡j v têw pólevw, nomísantew a[tòn teyn á n a i . 20 Kuklvsántvn

14.7 ‘san e[aggelizómenoi ♦e[aggelizómenoi ‘san

14.8 \n Lústroiw ˙dúnatow ♦˙dúnatow \n Lústroiw

14.8 øpárxvn ♦ —14.8 peripepat}kei ♦ periepáthsen14.9 pístin ¡xei ♦ ¡xei pístin14.10 t_ ♦ —14.10 •ryôw ♦ •ryów14.10 %hlleto ♦ %hlato14.11 dè ♦ te14.11 ` Paûlow ♦ Paûlow

14.12 mèn ♦ —14.13 dè ♦ te14.13 a[tôn ♦ —14.14 e†sep}dhsan ♦ \jep}dhsan14.15 tòn yeòn tòn ♦ yeòn14.17 Kaítoige ♦ Kaítoi14.17 eautòn ♦ a[tòn14.17 ˙gayopoiôn ♦ ˙gayourgôn14.17 =môn ♦ ømôn14.19 &Epêlyon ♦ &Epêlyan14.19 nomísantew a[tòn teynánai ♦

nomízontew a[tòn teynhkénai

14.6 - 14.20



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PNT PNTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

285

dè a[tòn tôn mayhtôn, ˙nastàw e†sêlyen e†w t|n pólin: kaì t_\p a ú r i o n \j ê l yen sùn t! BarnábŸ e†w Dérbhn.21 E[aggelisámenoí te t|n pólin \keínhn, kaì mayhteúsantew¥kanoúw, øpéstrecan e†w t|n Lústran kaì &Ikónion kaì&A n t i ó x e i a n , 22 \p i s t h r í z o n t ew tàw cuxàw tôn mayhtôn,parakaloûntew \mménein t_ pístei, kaì –ti dià pollônyl í c ev n deî =mâw e†selyeî n e† w t|n basileían toû yeo û .23 Xeiroton}santew dè a[toîw presbutérouw kat' \k k l h s í a n ,proseujámen o i metà nhsteiôn, paréyen t o a[toùw t! kurí~ e†w$on pepisteúkeisan. 24 Kaì dielyóntew t|n Pisidían ‘lyon e†wPamfulían. 25 Kaì lal}santew \n Pér g + tòn lógon,katébhsan e†w &Attáleian: 26 k˙keîyen ˙pépleusan e†w&A n t i ó x e i a n , –yen ‘san paradedoménoi t_ xáriti toû yeo û e† wtò ¡rgon $o \pl}rvsan. 27 Paragenómenoi dè kaì sunagagóntewt|n \kklhsían, ˙n}ggeilan –sa \poíhsen ` yeò w met' a[tôn,kaì –ti ænoijen toîw ¡yn es i n yú r a n pístevw. 28 Diétribon dè\keî xrónon o[k •lígon sùn toîw mayhtaîw.

15 Kaí tinew kat el yónt ew ˙p ò têw &Ioud aíaw, \d íd as k ontoùw ˙delfoùw –ti &Eàn m| peritémnhsye t! ¡yei

Mvüsévw, o[ dúnasye svyênai. 2 Genoménhw o{n stásevw kaìzht}sevw o[k •líghw t! Paúl~ kaì t! BarnábŸ pròw a[toúw,¡t a j a n ˙nabaínein Paûlon kaì Barnában kaí tinaw ƒllouw\j a[tôn pròw toùw ˙postólouw kaì presbutérouw e†wÎ er o u s a l | m perì toû zht}matow toútou. 3 O¥ mèn o{n,propemfyén t ew øpò têw \kklhsíaw, di}rxonto t|n Foiníkhn kaìSamáreian, \kdihgoúmenoi t|n \pistrof|n tôn \yn ô n : kaì\p o í o u n xa r à n megálhn pâsin toîw ˙delfoîw. 4 Paragenómenoidè e†w Îerousal}m, ˙pedéxyh s a n øpò têw \kklhsíaw kaì tôn˙postólvn kaì tôn presbutérvn, ˙n}ggeilán te –sa ` yeò w\p o í h s en met' a[tôn. 5 &E j a n és t h s a n dé tinew tôn ˙pò têwa¥ r és ev w tôn Farisaívn pepisteukótew, lég o n t ew –ti Deî

14.20 a[tòn tôn mayhtôn ♦ tônmayhtôn a[tòn

14.21 &Ikónion ♦ e†w &Ikónion14.21 &Antióxeian ♦ e†w &Antióxeian14.23 presbutérouw kat' \kklhsían ♦

kat' \kklhsían presbutérouw14.24 Pamfulían ♦ t|n Pamfulían14.27 ˙n}ggeilan ♦ ˙n}ggellon

14.28 \keî ♦ —15.1 peritémnhsye t! ¡yei ♦

peritmhyête t! ¡yei t!15.2 o{n ♦ dè15.3 Foiníkhn ♦ te Foiníkhn15.4 ˙pedéxyhsan øpò ♦

paredéxyhsan ˙pò

14.21 - 15.5



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PNU PNU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

286

peritémnein a[toúw, paraggéllein te threîn tòn nómonMvüsévw.

6 Sun}xyh s a n dè o¥ ˙póstoloi kaì o¥ presbúteroi †deînperì toû lógou toútou. 7 Pollêw dè suzht}sevw genoménhw,˙nastàw Pétrow eÂpen pròw a[toúw,

*A n d r e w ˙delfoí, ømeîw \pístasye –ti ˙f' =merôn ˙rxaívn` yeò w \n =mîn \jeléjato, dià toû stómatów mou ˙koûsai tà¡yn h tòn lógon toû e[aggelíou, kaì pisteûsai. 8 Kaì `kardiognQsthw yeò w \m a r t ú r h s en a[toîw, doùw a[toîw tòpneûma tò ßgion, kayWw kaì =mîn: 9 kaì o[dèn diékrinen met a j ù=môn te kaì a[tôn, t_ pístei kayarísaw tàw kardíaw a[tôn.10 Nûn o{n tí peirázete tòn yeó n , \p i yeî n a i zugòn \pì tòntráxhlon tôn mayhtôn, $on o·te o¥ patérew =môn o·te =meîw†sxúsamen bastásai; 11 &A l l à dià têw xáritow toû kuríou&Ihsoû pisteúomen svyênai, kay' $on trópon k˙keînoi.

12 &E s í g h s en dè pân tò plêyow, kaì ækouon Barnába kaìPaúlou \jhgouménvn –sa \poíhsen ` yeò w shmeîa kaì térata\n toîw ¡yn es i n di' a[tôn. 13 Metà dè tò sigêsai a[toúw,˙pekríyh &Iákvbow légvn,

*A n d r e w ˙delfoí, ˙koúsaté mou: 14 SumeWn \jhg}satokayWw prôton ` yeò w \p es k éc a t o labeîn \j \yn ô n laòn \pì t!•nómati a[toû. 15 Kaì toút~ sumfvnoûsin o¥ lógoi tônprofhtôn, kayWw gégraptai, 16 Metà taûta ˙nastrécv, kaì˙noikodom}sv t|n skhn|n Dauìd t|n peptvkuîan: kaì tàkateskamména a[têw ˙noikodom}sv, kaì ˙noryQsv a[t}n:17 –pvw ©n \k z h t } s v s i n o¥ katáloipoi tôn ˙nyrQpvn tònkúrion, kaì pánta tà ¡yn h , \f ' o¬w \pikéklhtai tò ªnomá mou\p ' a[toúw, lég ei kúriow ` poiôn taûta pánta. 18 Gnvstà ˙p'a†ônów \stin t! ye! pánta tà ¡rga a[toû. 19 Diò \gW krínv m|parenoxleîn toîw ˙pò tôn \yn ô n \p i s t r éf o u s i n \p ì tòn yeó n :20 ˙llà \pisteîlai a[toîw toû ˙péxes ya i ˙pò tôn˙li s g h m á t v n tôn e†dQlvn kaì têw porneíaw kaì toû pniktoû

15.6 dè ♦ te15.7 suzht}sevw ♦ zht}sevw15.7 ` yeòw \n =mîn \jeléjato ♦ \n

ømîn \jeléjato ` yeòw15.8 a[toîw tò ♦ tò15.9 o[dèn ♦ o[yèn

15.14 \pì ♦ —15.17 ` poiôn taûta pánta ♦ poiôn

taûta15.18 \stin t! ye! pánta tà ¡rga

a[toû ♦ —15.20 ˙pò ♦ —

15.6 - 15.20



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PNV PNVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

287

kaì toû a®matow. 21 Mvüsêw gàr \k gen eô n ˙rxaívn katà pólintoùw khrússontaw a[tòn ¡xei , \n taîw sunagvgaîw katà pânsábbaton ˙naginvskómenow.

22 Tóte ¡dojen toîw ˙postóloiw kaì toîw presbutéroiw sùn–l+ t_ \kklhsíŸ, \klejaménouw ƒndraw \j a[tôn pémcai e†w&A n t i ó x e i a n sùn Paúl~ kaì BarnábŸ, &Ioúdan tòn\p i k a l o ú m en o n Barsabbân, kaì Sílan, ƒndraw =gouménouw Barsabân

\n toîw ˙delfoîw, 23 grácantew dià xei r ò w a[tôn táde, O¥˙póstoloi kaì o¥ presbúteroi kaì o¥ ˙delfoì toîw katà t|n&A n t i ó x e i a n kaì Surían kaì Kilikían ˙delfoîw toîw \j \yn ô n ,xa í r ei n : 24 \p ei d | “koúsamen –ti tinèw \j =môn \jelyóntew\t á r a j a n ømâw lógoiw, ˙naskeuázontew tàw cuxàw ømôn,légontew per i t ém n es ya i kaì threîn tòn nómon, o<w o[diesteilámeya : 25 ¡d o j en =mîn genoménoiw `moyumadón,\k l ej a m én o u w ƒndraw pémcai pròw ømâw, sùn toîw ˙gaphtoîw=môn BarnábŸ kaì Paúl~, 26 ˙nyrQpoiw paradedvkósin tàwcuxàw a[tôn øpèr toû •nómatow toû kuríou =môn &Ihsoûxr i s t o û . 27 &A p e s t á l k a m e n o{n &Ioúdan kaì Sílan, kaì a[toùwdià lógou ˙paggéllontaw tà a[tá. 28 *E d o j en gàr t! agí~pneúmati, kaì =mîn, mhdèn pléon \pitíyes ya i ømîn bárow, pl|ntôn \pánagkew toútvn, 29 ˙péxes ya i e† d v l o yú t v n kaì a®matowkaì pniktoû kaì porneíaw: \j @n diathroûntew eautoúw, e{prájete. *Errvsye.

30 O¥ mèn o{n ˙poluyén t ew ‘lyon e†w &Antióxei a n : kaìsunagagóntew tò plêyow, \pédvkan t|n \pistol}n.31 &A n a g n ó n t e w dé, \xá r h s a n \p ì t_ parakl}sei. 32 &I o ú d a w tekaì Sílaw, kaì a[toì profêtai ªntew, dià lógou polloûparekálesan toùw ˙delfoúw, kaì \pest}rijan. 33 Poi}santewdè xrónon, ˙pelúyhsan met' e†r}nhw ˙pò tôn ˙delfôn pròwtoùw ˙postólouw. 34 35 Paûlow dè kaì Barnábaw diétribon \n

15.22 Paúl~ ♦ t! Paúl~15.22 \pikaloúmenon ♦ kaloúmenon15.23 táde ♦ —15.23 kaì o¥ ˙delfoì ♦ ˙delfoì15.24 \jelyóntew ♦ ˆ\jelyóntew˜15.24 légontew peritémnesyai kaì

threîn tòn nómon ♦ —15.25 \klejaménouw ♦ \klejaménoiw

15.28 agí~ pneúmati ♦ pneúmati t!agí~

15.28 tôn \pánagkew toútvn ♦ toútvntôn \pánagkew

15.29 pniktoû ♦ pniktôn15.30 ‘lyon ♦ katêlyon15.33 ˙postólouw ♦ ˙posteílantaw

a[toúw

15.21 - 15.35



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


POM POM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

288

&A n t i o x e í Ÿ , didáskontew kaì e[aggelizómenoi, metà kaì etérvnpollôn, tòn lógon toû kuríou.

36 Metà dé tinaw =méraw eÂpen Paûlow pròw Barnában,&E p i s t r éc a n t ew d| \piskecQmeya toùw ˙delfoùw =môn katàpâsan pólin, \n a<w kathggeílamen tòn lógon toû kuríou, pôw¡xo u s i n . 37 Barnábaw dè \bouleúsato sumparalabeîn tòn&I v á n n h n , tòn kaloúmenon Márkon. 38 Paûlow dè “jíou, tòn˙postánta ˙p' a[tôn ˙pò Pamfulíaw, kaì m| sunelyóntaa[toîw e†w tò ¡rgon, m| sumparalabeîn toûton. 39 &E g én et o o{nparojusmów, %vste ˙poxvrisyênai a[toùw ˙p' ˙ll}lvn, tón teBarn á b a n paralabónta tòn Márkon \kpleûsai e†w Kúpron:40 Paûlow dè \p i l ej á m en o w Sílan \jêlyen , paradoyeì w t_xá r i t i toû yeo û øpò tôn ˙delfôn. 41 Di}rxet o dè t|n Suríankaì Kilikían, \pisthrízvn tàw \kklhsíaw.

16 Kat }nt hs e n dè e†w Dérbhn kaì Lústran: kaì †doú,mayht}w tiw ‘n \keî, •nómati Timóyeo w, u¥òw gunaików

tinow &Ioudaíaw pistêw, patròw dè %Ellhnow: 2 $ow \martureîtoøpò tôn \n Lústroiw kaì &I k o n í ~ ˙delfôn. 3 Toûton “yél h s en` Paûlow sùn a[t! \jelyeî n , kaì labWn periétemen a[tón, diàtoùw &Ioudaíouw toùw ªntaw \n toîw tópoiw \keínoiw: Ædeisangàr ßpantew tòn patéra a[toû, –ti %Ellhn øpêrxen . 4 ^V w dèdieporeúonto tàw póleiw, paredídoun a[toîw fulássein tàdógmata tà kekriména øpò tôn ˙postólvn kaì tônpresbu t ér v n tôn \n Îerousal}m. 5 A¥ mèn o{n \kklhsíai\s t er eo û n t o t_ pístei, kaì \perísseuon t! ˙riym! kay'=méran.

6 Dielyóntew dè t|n Frugían kaì t|n Galatik|n xQran,kvluyén t ew øpò toû agíou pneúmatow lalêsai tòn lógon \n t_&A s í Ÿ , 7 \l yó n t ew katà t|n Musían \peírazon katà t|n

15.36 Paûlow pròw Barnában ♦ pròwBarnabân Paûlow

15.36 =môn ♦ —15.36 pâsan pólin ♦ pólin pâsan15.37 \bouleúsato sumparalabeîn ♦

\boúleto sumparalabeîn kaì15.38 sumparalabeîn ♦

sumparalambánein15.39 o{n ♦ dè15.40 yeoû ♦ kuríou15.41 Kilikían ♦ ˆt|n˜ Kilikían16.1 e†w ♦ ˆkaì˜ e†w

16.1 Lústran ♦ e†w Lústran16.1 tinow ♦ —16.3 tòn patéra a[toû –ti %Ellhn ♦

–ti %Ellhn ` pat|r a[toû16.4 paredídoun ♦ paredídosan16.4 kaì tôn ♦ kaì16.4 Îerousal}m ♦ Îerosolúmoiw16.6 Dielyóntew ♦ Diêlyon16.6 t|n Galatik|n ♦ Galatik|n16.7 \lyóntew ♦ \lyóntew dè16.7 katà t|n Biyunían poreúesyai ♦

e†w t|n Biyunían poreuyênai

15.36 - 16.7



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PON PONpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

289

Biyunía n poreúesyai: kaì o[k eÊasen a[toùw tò pneûma:8 parel yó n t ew dè t|n Musían katébhsan e†w Tr~áda. 9 Kaì–rama dià têw nuktòw *vfyh t! Paúl~: ˙n}r tiw ‘n MakedWnestQw, parakalôn a[tòn kaì légvn, Diabàw e†w Makedonían,bo}yhson =mîn. 10 ^V w dè tò –rama eÂden, e[yév w \z h t } s a m en\j el yeî n e† w t|n Makedonían, sumbibázontew –tiproskéklhtai =mâw ` kúriow e[aggelísasyai a[toúw.

11 &A n a x y é n t e w o{n ˙pò têw Tr~ádow, e[yudrom}samen e†wSam o yr å k h n , t_ te \pioús+ e†w Neá p o l i n , 12 \k eî yén te e†wFilíppo u w, %htiw \stìn prQth têw merídow têw Makedoníawpóliw, kolvneía: ‘men dè \n a[t_ t_ pólei diatríbontew=mér a w tináw. 13 T_ te =mérŸ tôn sabbátvn \j}lyomen ¡jv têwpólevw parà potamón, o˚ \nomízeto proseux| eÂnai, kaìkayísantew \laloûmen taîw sunelyoúsaiw gunaijín. 14 Kaí tiwgun| •nómati Ludía, porfurópvliw pólevw Yuateírvn,sebom én h tòn yeó n , ækouen: «w ` kúriow di}noijen t|n kardían,proséxei n toîw lalouménoiw øpò toû Paúlou. 15 ^V w dè\b a p t í s yh , kaì ` oÂkow a[têw, parekálesen lég o u s a , E†kekríkaté me pist|n t! kurí~ eÂnai, e†selyóntew e†w tòn oÂkónmou, meínate. Kaì parebiásato =mâw.

16 &E g én et o dè poreuoménvn =môn e†w proseux}n, paidískhntinà ¡xo u s a n pneûma Púyvnow ˙pantêsai =mîn, %htiw \rgasíanpoll|n pareîxen toîw kuríoiw a[têw, manteuoménh. 17 A%uthkatakolouy}sasa t! Paúl~ kaì =mîn, ¡krazen lég o u s a , kaì t! SílŸ

O˚toi o¥ ƒnyrvpoi doûloi toû yeo û toû øcístou e†sín, o®tinewkataggéllousin =mîn `dòn svthríaw. 18 Toûto dè \poíei \pìpollàw =méraw. Diaponhyeì w dè ` Paûlow, kaì \pistrécaw, t!

16.7 pneûma ♦ pneûma &Ihsoû16.9 têw ♦ ˆtêw˜16.9 *vfyh t! Paúl~ ♦ t! Paúl~

*vfyh16.9 tiw ‘n MakedWn ♦ MakedQn tiw

‘n16.9 estQw ♦ estWw kaì16.10 t|n ♦ —16.10 kúriow ♦ yeòw16.11 o{n ˙pò têw ♦ dè ˙pò16.11 te ♦ dè16.11 Neápolin ♦ Néan Pólin16.12 \keîyén te ♦ k˙keîyen16.12 prQth têw ♦ prQthˆw˜

16.12 kolvneía ♦ kolvnía16.12 a[t_ ♦ taút+16.13 pólevw ♦ púlhw16.13 \nomízeto proseux| ♦ \nomízomen

proseux|n16.15 meínate ♦ ménete16.16 proseux}n ♦ t|n proseux|n16.16 Púyvnow ˙pantêsai ♦ Púyvna

øpantêsai16.17 katakolouy}sasa ♦

katakolouyoûsa16.17 =mîn `dòn ♦ ømîn `dòn16.18 ` ♦ —

16.8 - 16.18



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


POO POO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

290

pneúmati eÂpen, Paraggéllv soi \n t! •nómati &Ihsoûxristoû, \jelyeîn ˙p' a[têw. Kaì \jêlyen a[t_ t_ %vrŸ.

19 &I d ó n t ew dè o¥ kúrioi a[têw –ti \jêlyen = \lpìw têw\r g a s í a w a[tôn, \pilabómenoi tòn Paûlon kaì tòn Sílan,e® l k u s a n e† w t|n ˙goràn \pì toùw ƒrxontaw, 20 kaìprosagagóntew a[toùw toîw strathgoîw eÂpon, O˚toi o¥ƒnyrvpoi \ktarássousin =môn t|n pólin, &Ioudaîoiøpárxontew, 21 kaì kataggéllousin ¡yh $a o[k ¡jestin =mînparadéxes ya i o[dè poieîn, ^Rvmaíoiw o{sin. 22 Kaì sunepésth` ªxl o w kat' a[tôn, kaì o¥ strathgoì perirr}jantew a[tôn tà¥mátia \kéleuon ]abdízein. 23 Polláw te \piyén t ew a[toîwplhgàw ¡balon e†w fulak}n, paraggeílantew t! des m o f ú l a k i˙sfalôw threîn a[toúw: 24 –w, paraggelían toiaúthn e†lhfQw,¡b a l e n a[toùw e†w t|n \svtéran fulak}n, kaì toùw pódawa[tôn “sfalísato e† w tò júlon. 25 Katà dè tò mesonúktionPaûlow kaì Sílaw proseuxómenoi %umnoun tòn yeó n ,\p h k r o ô n t o dè a[tôn o¥ désmioi: 26 ƒfnv dè seismòw \génetomégaw, %vste saleuyênai tà yem él i a toû desmvthríou:˙neœxyh s á n te paraxrêma a¥ yúrai pâsai, kaì pántvn tàdesmà ˙néyh . 27 *E j u p n o w dè genómenow ` desmofúlaj, kaì†dWn ˙ne~gménaw tàw yúraw têw fulakêw, spasámenowmáxairan, ¡mellen eautòn ˙naireîn, nomízvn \kpefeugénaitoùw desmíouw. 28 &E f Q n h s en dè fvn_ megál+ ` Paûlow légvn,Mhdèn práj+w seaut! kakón: ßpantew gár \smen \nyáde.29 A†t}saw dè fôta e†sep}dhsen, kaì ¡ntromow genómenowprosépesen t! Paúl~ kaì t! SílŸ, 30 kaì proagagWn a[toùw¡j v ¡f h , Kúrioi, tí me deî poieîn ®na svyô; 31 O¥ dè eÂpon,Písteuson \pì tòn kúrion &Ihsoûn xristón, kaì svy}s+ sù kaì` oÂków sou. 32 Kaì \lálhsan a[t! tòn lógon toû kuríou, kaìpâs i n toîw \n t_ o†kíŸ a[toû. 33 Kaì paralabWn a[toùw \n\k eí n + t_ %vrŸ têw nuktòw ¡lousen ˙pò tôn plhgôn, kaì\b a p t í s y h a[tòw kaì o¥ a[toû pántew paraxrêma.

16.18 t! •nómati ♦ •nómati16.20 eÂpon ♦ eÂpan16.22 perirr}jantew ♦ perir}jantew16.24 e†lhfQw ♦ labWn16.24 a[tôn “sfalísato ♦

“sfalísato a[tôn16.26 ˙neœxyhsán te ♦ “neœxyhsan dè

16.27 máxairan ¡mellen ♦ ˆt|n˜máxairan æmellen

16.28 fvn_ megál+ ` ♦ megál+ fvn_ ˆ`˜16.29 t! SílŸ ♦ ˆt!˜ SilÅ16.31 eÂpon ♦ eÂpan16.31 xristón ♦ —16.32 kaì pâsin ♦ sùn pâsin

16.19 - 16.33



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


POP POPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

291

34 &A n a g a g Q n te a[toùw e†w tòn oÂkon a[toû paréyh k entrápezan, kaì “gallíato panoikì pepisteukWw t! ye!.

35 ^H m ér a w dè genoménhw, ˙pésteilan o¥ strathgoì toùw]abdoúxouw légontew, &Apóluson toùw ˙nyrQpouw \keínouw.36 &A p } g g e i l e n dè ` desmofúlaj toùw lógouw toútouw pròw tònPaûlon –ti &A p e s t á l k a s i n o¥ strathgoí, ®na ˙poluyête: nûno{n \jelyóntew poreúesye \n e†r}n+. 37 Ô dè Paûlow ¡fh pròwa[toú w, Deírantew =mâw dhmosíŸ, ˙katakrítouw, ˙nyrQpouw^R v m a í o u w øpárxontaw, ¡balon e†w fulak}n, kaì nûn láyra=mâw \kbállousin; O [ gár: ˙llà \l yó n t ew a[toì\j a g a g ét v s a n . 38 &A n } g g e i l a n dè toîw strathgoîw o¥ ]abdoûxoità ]}mata taûta: kaì \fob}yhsan ˙koúsantew –ti ^Rvmaîoíe† s i n , 39 kaì \lyóntew parekálesan a[toúw, kaì \jagagóntew“rQtvn \jelyeî n têw pólevw. 40 &E j el yó n t ew dè \k têw fulakêwe† s ê l yo n pròw t|n Ludían: kaì †dóntew toùw ˙delfoúw,parekálesan a[toúw, kaì \jêlyon.

17 Diod eús ant ew dè t|n &Amf íp ol in kaì &Ap ol l vnían,‘lyon e†w Yessaloníkhn, –pou ‘n = sunagvg| tôn

&I o u d a í v n : 2 katà dè tò e†vyòw t! Paúl~ e†sêlyen pròwa[toúw, kaì \pì sábbata tría dieléjato a[toîw ˙pò tôngrafôn, 3 dianoígvn kaì paratiyém en o w, –ti Tòn xristòn ¡deipayeî n kaì ˙nastênai \k nek r ô n , kaì –ti O˚tów \stin ` xristòw&I h s o û w, $on \gW kataggéllv ømîn. 4 Kaí tinew \j a[tôn\p e í s y h s a n , kaì proseklhrQyhsan t! Paúl~ kaì t! SílŸ,tôn te seboménvn Êll}nvn polù plêyow, gunaikôn te tônprQtvn o[k •lígai. 5 Proslabómenoi dè o¥ &Ioudaîoi o¥˙peiyoûntew, tôn ˙goraívn tinàw ƒndraw ponhroúw, kaì•xlopoi}santew, \yorúboun t|n pólin: \pistántew te t_ o†kíŸ

16.34 a[toû ♦ —16.34 “gallíato panoikì ♦

“galliásato panoikeì16.36 toútouw ♦ ˆtoútouw˜16.36 &Apestálkasin ♦ &Apéstalkan16.37 ¡balon ♦ ¡balan16.37 \jagagétvsan ♦ =mâw

\jagagétvsan16.38 &An}ggeilan ♦ &Ap}ggeilan16.38 kaì \fob}yhsan ♦ \fob}yhsan

dè16.39 \jelyeîn ♦ ˙pelyeîn ˙pò16.40 \k ♦ ˙pò

16.40 toùw ˙delfoúw parekálesana[toúw ♦ parekálesan toùw˙delfoùw

16.40 \jêlyon ♦ \jêlyan17.1 &Apollvnían ♦ t|n &Apollvnían17.1 = ♦ —17.3 &Ihsoûw ♦ ˆ`˜ &Ihsoûw17.4 polù plêyow ♦ plêyow polú17.5 Proslabómenoi ♦ ZhlQsantew17.5 o¥ ˙peiyoûntew ♦ kaì

proslabómenoi17.5 tinàw ƒndraw ♦ ƒndraw tinàw17.5 \pistántew te ♦ kaì \pistántew

16.34 - 17.5



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


POQ POQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

292

&I á s o n o w, \z } t o u n a[toùw ˙gageîn e†w tòn dêmon. 6 M| eøróntewdè a[toúw, ¡suron tòn &Iásona kaí tinaw ˙delfoùw \pì toùwpolitárxaw, boôntew –ti O¥ t|n o†kouménhn ˙nastatQsantew,o˚toi kaì \nyáde páreisin, 7 o¬w øpodédektai &Iásvn: kaìo˚toi pántew ˙pénanti tôn dogmátvn Kaísarow prássousin,basiléa lég o n t ew £t er o n eÂ n a i , &I h s o û n . 8 &E t á r a j a n dè tònªxlon kaì toùw politárxaw ˙koúontaw taûta. 9 Kaì labóntewtò ¥kanòn parà toû &Iásonow kaì tôn loipôn, ˙pélusana[toúw.

10 O¥ dè ˙delfoì e[yév w dià têw nuktòw \jépemcan tón tePaûlon kaì tòn Sílan e†w Béroian: o®tinew paragenómenoi e†wt|n sunagvg|n ˙p§esan tôn &Ioudaívn. 11 O˚toi dè ‘sane[ g en és t er o i tôn \n Yes s a l o n í k + , o®tinew \déjanto tòn lógonmetà páshw proyumíaw, tò kay' =méran ˙nakrínontew tàwgrafáw, e† ¡xo i taûta o%utvw. 12 Polloì mèn o{n \j a[tôn\p í s t eu s a n , kaì tôn Êllhnídvn gunaikôn tôn e[sxhmónvnkaì ˙ndrôn o[k •lígoi. 13 ^V w dè ¡gnvsan o¥ ˙pò têwYessaloníkhw &Ioudaîoi –ti kaì \n t_ Ber o í Ÿ kathggélh øpòtoû Paúlou ` lógow toû yeo û , ‘lyon k˙keî saleúontew toùwªxlouw. 14 E[yév w dè tóte tòn Paûlon \japésteilan o¥˙delfoì poreúesyai qw \pì t|n yálassan: øpémenon dè – teSílaw kaì ` Timóyeo w \k eî . 15 O¥ dè kayistôntew tòn Paûlon,ægag o n a[tòn £vw &Ayhnôn: kaì labóntew \ntol|n pròw tònSílan kaì Timóyeo n , ®na qw táxista ¡lyvsin pròw a[tón,\j§esan.

16 &E n dè taîw &Ay}naiw \kdexo m én o u a[toùw toû Paúlou,parv j ú n et o tò pneûma a[toû \n a[t!, yev r o û n t i kateídvlono{san t|n pólin. 17 Dielégeto mèn o{n \n t_ sunagvg_ toîw&I o u d a í o i w kaì toîw seboménoiw, kaì \n t_ ˙gorÅ katà pâsan=méran pròw toùw paratugxánontaw. 18 Tinèw dè kaì tôn&E p i k o u r eí v n kaì tôn Stoïkôn filosófvn sunéballon a[t!.Stvïkôn

17.5 ˙gageîn ♦ proagageîn17.6 tòn ♦ —17.7 légontew £teron ♦ £teron

légontew17.10 têw ♦ —17.10 ˙p§esan tôn &Ioudaívn ♦ tôn

&Ioudaívn ˙p§esan17.11 tò ♦ —

17.13 toùw ♦ kaì tarássontew toùw17.14 qw ♦ £vw17.14 øpémenon dè ♦ øpémeinán te17.15 kayistôntew ♦ kayistánontew17.15 a[tòn £vw ♦ £vw17.15 Timóyeon ♦ tòn Timóyeon17.16 yevroûnti ♦ yevroûntow17.18 tôn Stoïkôn ♦ Stoïkôn

17.6 - 17.18



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


POR PORpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

293

Kaí tinew ¡legon, Tí ©n yél o i ` spermológow o˚tow légein; O¥dé, Jén v n daimonívn dokeî kataggeleùw eÂnai: –ti tòn &Ihsoûnkaì t|n ˙nástasin e[hggelízeto. 19 &E p i l a b ó m en o í te a[toû,\p ì tòn *Areion págon ægagon légontew, Dunámeya gnônai, tíw =kain| a%uth = øpò soû lalouménh didax}; 20 Jenízonta gártina e†sféreiw e†w tàw ˙koàw =môn: boulómeya o{n gnônai, tí©n yél o i taûta eÂnai — 21 &A y h n a î o i dè pántew kaì o¥\p i d h m o û n t ew jénoi e†w o[dèn £teron e[kaíroun, (h lég ei n ti kaì˙koúein kainóteron.

22 Stayeì w dè ` Paûlow \n més ~ toû &Areíou págou ¡fh,*A n d r e w &A y h n a î o i , katà pánta qw deisidaimonestérouw ømâwyev r ô . 23 Dierxómenow gàr kaì ˙nayev r ô n tà sebásmataømôn, e˚ron kaì bvmòn \n > \pegégrapto, &AgnQst~ ye! . $O no{n ˙gnooûntew e[sebeîte, toûton \gW kataggéllv ømîn. 24 Ôyeò w ` poi}saw tòn kósmon kaì pánta tà \n a[t!, o˚tow,o[ranoû kaì gêw kúriow øpárxvn, o[k \n xei r o p o i } t o i w naoîwkatoikeî, 25 o[dè øpò xei r ô n ˙nyrQpvn yer a p eú et a i ,prosdeómenów tinow, a[tòw didoùw pâsin zv|n kaì pno|n katàpánta: 26 \p o í h s én te \j enòw a®matow pân ¡yn o w ˙nyrQpvn,katoikeîn \pì pân tò prósvpon têw gêw, `rísawprostetagménouw kairoùw kaì tàw `royes í a w têw katoikíawa[tôn: 27 zhteîn tòn kúrion, e† ƒra ge chlaf}seian a[tòn kaìe%uroien, kaí ge o[ makràn ˙pò enòw ekástou =môn øpárxonta.28 &E n a[t! gàr zômen kaì kinoúmeya kaì \smen: qw kaí tinewtôn kay' ømâw poihtôn e†r}kasin, Toû gàr kaì génow \smén.29 Génow o{n øpárxontew toû yeo û , o[k •feílomen nomízeinxr u s ! (h ˙rgúr~ (h líy~, xarágmati téxn h w kaì \nyum}sevw˙nyrQpou, tò yeî o n eÂ n a i –moion. 30 Toùw mèn o{n xrónouw têw˙gnoíaw øperidWn ` yeó w, tà nûn paraggéllei toîw ˙nyrQpoiwpâsin pantaxoû metanoeîn: 31 dióti ¡sthsen =méran, \n "

17.20 tí ©n yéloi ♦ tína yélei17.21 e[kaíroun ♦ h[kaíroun17.21 kaì ˙koúein ♦ (h ˙koúein ti17.22 ` ♦ ˆ`˜17.23 $On ♦ $O17.23 toûton ♦ toûto17.24 kúriow øpárxvn ♦ øpárxvn

kúriow17.25 ˙nyrQpvn ♦ ˙nyrvpínvn

17.25 katà ♦ kaì tà17.26 a®matow ♦ —17.26 pân tò prósvpon ♦ pantòw

prosQpou17.27 kúrion ♦ yeòn17.27 ƒra ge ♦ ƒrage17.30 pâsin ♦ pántaw17.31 dióti ♦ kayóti

17.19 - 17.31



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


POS POS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

294

méllei krínein t|n o†kouménhn \n dikaiosún+, \n ˙ndrì >%vrisen, pístin parasxWn pâsin, ˙nast}saw a[tòn \k nekrôn.

32 &A k o ú s a n t e w dè ˙nástasin nekrôn, o¥ mèn \xl eú a z o n : o¥dè eÂpon, &Akousómeyá sou pálin perì toútou. 33 Kaì o%utvw `Paûlow \jêlyen \k més o u a[tôn. 34 Tinèw dè ƒndrewkollhyén t ew a[t!, \písteusan: \n o<w kaì Dionúsiow `&A r e o p a g í t h w , kaì gun| •nómati Dámariw, kaì £teroi sùna[toîw.

18 Met à dè taût a xvr is yeìw ` Paûl ow \k tôn &Ayhnôn‘lyen e†w Kórinyon. 2 Kaì eørQn tina &Ioudaîon

•nómat i &A k ú l a n , Pontikòn t! génei, prosfátvw \lhluyóta˙p ò têw &Italíaw, kaì Prískillan gunaîka a[toû, dià tòtetaxén a i Klaúdion xvrízesyai pántaw toùw &Ioudaíouw \kdiatetaxénai

têw ^RQmhw, prosêlyen a[toîw: 3 kaì dià tò `mótexn o n eÂ n a i ,¡m en en par' a[toîw kaì e†rgázeto: ‘san gàr skhnopoioì t|nt_ téxn+

téxn h n . 4 Dielégeto dè \n t_ sunagvg_ katà pân sábbaton,¡peiyén te &Ioudaíouw kaì %Ellhnaw.

5 ^V w dè katêlyon ˙pò têw Makedoníaw – te Sílaw kaì `Timóyeo w, suneíxet o t! pneúmati ` Paûlow, diamarturómenowtoîw &Ioudaíoiw tòn xristòn &Ihsoûn. 6 &A n t i t a s s o m é n v n dèa[tôn kaì blasfhmoúntvn, \ktinajámenow tà ¥mátia, eÂpenpròw a[toúw, Tò a<ma ømôn \pì t|n kefal|n ømôn: kayaròw\g Q : ˙pò toû nûn e†w tà ¡yn h poreúsomai. 7 Kaì metabàw\k eî yen ‘lyen e†w o†kían tinòw •nómati &Ioústou, seboménoutòn yeó n , o˚ = o†kía ‘n sunomoroûsa t_ sunagvg_. 8 Kríspowdè ` ˙rxisunágvgow \písteusen t! kurí~ sùn –l~ t! oÊk~a[toû: kaì polloì tôn Korinyívn ˙koúontew \písteuon kaì\b a p t í z o n t o . 9 EÂpen dè ` kúriow di' `rámatow \n nuktì t!Paúl~, M| foboû, ˙llà lálei kaì m| sivp}s+w: 10 dióti \gQe† m i metà soû, kaì o[deìw \piy}setaí soi toû kakôsaí se: dióti

17.32 eÂpon ♦ eÂpan17.32 pálin perì toútou ♦ perì toútou

kaì pálin17.33 Kaì ♦ —18.1 dè ♦ —18.1 ` Paûlow ♦ —18.2 tetaxénai ♦ diatetaxénai18.2 \k ♦ ˙pò

18.3 e†rgázeto ♦ “rgázeto18.3 t|n téxnhn ♦ t_ téxn+18.5 pneúmati ♦ lóg~18.5 tòn ♦ eÂnai tòn18.7 ‘lyen ♦ e†sêlyen18.7 &Ioústou ♦ Titíou &Ioústou18.9 di' `rámatow \n nuktì ♦ \n nuktì

di' `rámatow

17.32 - 18.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


POT POTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

295

laów \stín moi polùw \n t_ pólei taút+. 11 &E k á yi s én te\niautòn kaì mênaw £j, didáskvn \n a[toîw tòn lógon toû yeoû.

12 Gallívnow dè ˙nyupateúontow têw &Axafiaw,katepésthsan `moyumadòn o¥ &Ioudaîoi t! Paúl~, kaì ægagona[tòn \pì tò bêma, 13 légontew –ti Parà tòn nómon o˚tow˙napeíyei toùw ˙nyrQpouw sébesyai tòn yeó n . 14 Méllontow dètoû Paúlou ˙noígein tò stóma, eÂpen ` Gallívn pròw toùw&I o u d a í o u w , E† mèn o{n ‘n ˙díkhmá ti (h ]Ÿdioúrghma ponhrón,„ &Ioudaîoi, katà lógon ©n “nesxómhn ømôn: 15 e† dè z}thmá\s t i n perì lógou kaì •nomátvn kaì nómou toû kay' ømâw,ªcesye a[toí: krit|w gàr \gW toútvn o[ boúlomai eÂnai.16 Kaì ˙p}lasen a[toùw ˙pò toû b}matow. 17 &E p i l a b ó m en o i dèpántew o¥ %Ellhnew Svsyén h n tòn ˙rxisunágvgon ¡tupton¡m p r o s yen toû b}matow. Kaì o[dèn toútvn t! Gallívni¡mellen.

18 Ô dè Paûlow ¡ti prosmeínaw =méraw ¥kanáw, toîw˙delfoîw ˙potajámenow, \jéplei e†w t|n Surían, kaì sùn a[t!Prískilla kaì &Akúlaw, kei r á m en o w t|n kefal|n \nKegxreaîw: eÂxen gàr e[x}n. 19 Kat}nthsen dè e†w *Efeson,kaì \keínouw katélipen a[toû: a[tòw dè e†selyWn e†w t|n k˙keínouw

sunagvg|n dieléxyh toîw &Ioudaíoiw. 20 &E r v t Q n t v n dè a[tôn\p ì pleíona xrónon meînai par' a[toîw, o[k \péneusen: 21 ˙ll'˙petájato a[toîw e†pQn, Deî me pántvw t|n eort|n t|n\r xo m é n h n poiêsai e†w Îerosóluma: pálin dè ˙nakámcv pròwømâw, toû yeo û yél o n t o w. &A n } x y h ˙pò têw &Efésou, 22 kaìka t el yW n e† w Kaisáreian, ˙nabàw kaì ˙spasámenow t|n\k k l h s í a n , katébh e†w &Antióxei a n . 23 Kaì poi}saw xrónon tinà\j ê l yen , dierxómenow kayej ê w t|n Galatik|n xQran kaìFrugían, \pisthrízvn pántaw toùw mayhtáw.

18.11 te ♦ dè18.12 ˙nyupateúontow ♦ ˙nyupátou

ªntow18.13 o˚tow ˙napeíyei ♦ ˙napeíyei

o˚tow18.14 o{n ♦ —18.14 “nesxómhn ♦ ˙nesxómhn18.15 z}thmá ♦ zht}matá18.15 gàr ♦ —18.17 o¥ %Ellhnew ♦ —18.17 ¡mellen ♦ ¡melen18.18 t|n kefal|n \n Kegxreaîw ♦ \n

Kegxreaîw t|n kefal}n18.19 Kat}nthsen ♦ Kat}nthsan18.19 kaì \keínouw ♦ k˙keínouw18.19 dieléxyh ♦ dieléjato18.20 par' a[toîw ♦ —18.21 ˙ll' ♦ ˙llà18.21 ˙petájato a[toîw ♦

˙potajámenow kaì18.21 Deî me pántvw t|n eort|n t|n

\rxoménhn poiêsai e†wÎerosóluma ♦ —

18.21 dè ♦ —

18.11 - 18.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


POU POU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

296

24 &I o u d a î o w dé tiw &ApollWw •nómati, &Alejandreùw t!génei, ˙n|r lógiow, kat}nthsen e†w *Efeson, dunatòw çn \ntaîw grafaîw. 25 O˚tow ‘n kathxhménow t|n `dòn toû kuríou,kaì zévn t! pneúmati \lálei kaì \dídasken ˙kribôw tà perìtoû kuríou, \p i s t á m en o w mónon tò báptisma &Ivánnou:26 o˚tów te ærjato parrhsiázesyai \n t_ sunagvg_.&A k o ú s a n t e w dè a[toû &A k ú l a w kaì Prískilla, proselábontoa[tón, kaì ˙kribésteron a[t! \jéyen t o t|n toû yeo û `dón.27 Bou l o m én o u dè a[toû dielyeî n e† w t|n &Axafian,protrecámen o i o¥ ˙delfoì ¡gracan toîw mayhtaîw˙podéjasyai a[tón: $ow paragenómenow sunebáleto polù toîwpepisteukósin dià têw xáritow: 28 e[ t ó n v w gàr toîw &Ioudaíoiwdiakathlégxet o dhmosíŸ, \pideiknùw dià tôn grafôn eÂnai tònxristòn &Ihsoûn.

19 &Egénet o dé, \n t! tòn &Ap ol l W eÂnai \n Koríny~,Paûlon dielyónta tà ˙nvterikà mérh \lyeî n e† w

*E f es o n : kaì eørQn tinaw mayhtàw 2 eÂ p en pròw a[toúw, E†pneûma ßgion \lábete pisteúsantew; O¥ dè eÂpon pròw a[tón,&A l l ' o[dè e† pneûma ßgión \stin, “koúsamen. 3 EÂpén te pròwa[toúw, E†w tí o{n \baptísyhte; O¥ dè eÂpon, E†w tò &Ivánnoubáptism a . 4 EÂpen dè Paûlow, &Ivánnhw mèn \báptisenbáptisma metanoíaw, t! la! légvn e†w tòn \rxómenon met'a[tòn ®na pisteúsvsin, toût' ¡stin, e†w tòn xristòn &Ihsoûn.5 &A k o ú s a n t e w dè \baptísyhsan e†w tò ªnoma toû kuríou&I h s o û . 6 Kaì \piyén t o w a[toîw toû Paúlou tàw xeî r a w, ‘lyentò pneûma tò ßgion \p' a[toúw, \láloun te glQssaiw kaìproef}teuon. 7 )Hsan dè o¥ pántew ƒndrew qseì dekadúo.

8 E†selyWn dè e† w t|n sunagvg|n \parrhsiázeto, \pì mênawtreîw dialegómenow kaì peíyvn tà perì têw basileíaw toû yeo û .9 ^V w dé tinew \sklhrúnonto kaì “peíyoun, kakologoûntew t|n`dòn \nQpion toû pl}youw, ˙postàw ˙p' a[tôn ˙fQrisen toùw

18.25 kuríou \pistámenow ♦ &Ihsoû\pistámenow

18.26 &Akúlaw kaì Prískilla ♦Prískilla kaì &Akúlaw

18.26 toû yeoû `dón ♦ `dòn ˆtoû yeoû˜19.1 \lyeîn ♦ ˆkat˜elyeîn19.1 eørQn ♦ eøreîn19.2 eÂpen ♦ eÂpén te19.2 eÂpon ♦ —

19.2 o[dè ♦ o[d'19.3 pròw a[toúw ♦ —19.3 eÂpon ♦ eÂpan19.4 mèn ♦ —19.4 xristòn ♦ —19.6 tàw ♦ ˆtàw˜19.6 proef}teuon ♦ \prof}teuon19.7 dekadúo ♦ dQdeka19.8 tà ♦ ˆtà˜

18.24 - 19.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


POV POVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

297

mayhtáw, kay' =méran dialegómenow \n t_ sxo l _ Turánnoutinów. 10 Toûto dè \géneto \pì ¡th dúo, %vste pántaw toùwkatoi k o û n t a w t|n &Asían ˙koûsai tòn lógon toû kuríou&I h s o û , &I o u d a í o u w te kaì %Ellhnaw. 11 Dunámeiw te o[ tàwtuxoúsaw \poíei ` yeò w dià tôn xei r ô n Paúlou, 12 %vste kaì \pìtoùw ˙syen o û n t a w \p i f ér es ya i ˙pò toû xrvtòw a[toûsoudária (h simikínyia, kaì ˙pallássesyai ˙p' a[tôn tàwnósouw, tá te pneúmata tà ponhrà \jérxes ya i ˙p' a[tôn.13 &E p exeí r h s a n dé tinew ˙pò tôn perierxoménvn &Ioudaívn\j o r k i s t ô n •nomázein \pì toùw ¡xo n t a w tà pneúmata tàponhrà tò ªnoma toû kuríou &Ihsoû, légontew, Ôrkízomenømâw tòn &I h s o û n $on ` Paûlow khrússei. 14 )Hsan dé tinew u¥oìSkeuâ &Ioudaíou ˙rxierévw eptà o¥ toûto poioûntew.15 &A p o k r i y è n dè tò pneûma tò ponhròn eÂpen, Tòn &IhsoûnginQskv, kaì tòn Paûlon \pístamai: ømeîw dè tínew \sté;16 Kaì \fallómenow \p' a[toùw ` ƒnyrvpow \n > ‘n tò pneûmatò ponhrón, kaì katakurieúsan a[tôn, Êsxusen kat' a[tôn,%vste gumnoùw kaì tetraumatisménouw \kfugeîn \k toû oÊkou\k eí n o u . 17 Toûto dè \géneto gnvstòn pâsin &Ioudaíoiw te kaì%E l l h s i n toîw katoikoûsin t|n *E f es o n , kaì \pépesen fóbow\p ì pántaw a[toúw, kaì \megalúneto tò ªnoma toû kuríou&I h s o û . 18 Polloí te tôn pepisteukótvn ærxonto,\j o m o l o g o ú m en o i , kaì ˙naggéllontew tàw prájeiw a[tôn.19 Î k a n o ì dè tôn tà períerga prajántvn sunenégkantew tàwbíblouw katékaion \nQpion pántvn: kaì sunec}fisan tàwti m à w a[tôn, kaì e˚ron ˙rguríou muriádaw pénte. 20 O%utvwkatà krátow ` lógow toû kuríou h·janen kaì Êsxuen.

21 ^V w dè \plhrQyh taûta, ¡yet o ` Paûlow \n t! pneúmati,dielyWn t|n Makedonían kaì &Axafian, poreúesyai e†wÎ er o u s a l } m , e† p W n –ti Metà tò genésyai me \keî, deî me kaì

19.9 tinów ♦ —19.10 &Ihsoû ♦ —19.11 \poíei ` yeòw ♦ ` yeòw \poíei19.12 \piféresyai ♦ ˙poféresyai19.12 \jérxesyai ˙p' a[tôn ♦

\kporeúesyai19.13 ˙pò ♦ kaì19.13 Ôrkízomen ♦ Ô rkízv19.13 ` ♦ —19.14 tinew u¥oì Skeuâ ♦ tinow Skeuâ19.14 o¥ ♦ u¥oì

19.15 eÂpen ♦ eÂpen a[toîw19.15 &Ihsoûn ♦ ˆmèn˜ &Ihsoûn19.16 \fallómenow \p' a[toùw `

ƒnyrvpow ♦ \falómenow `ƒnyrvpow \p' a[toùw

19.16 kaì katakurieúsan a[tôn ♦katakurieúsaw ˙mfotérvn

19.20 ` lógow toû kuríou ♦ toû kuríou `lógow

19.21 Îerousal}m ♦ Îerosóluma

19.10 - 19.21



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PPM PPM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

298

^R Q m h n †deîn. 22 &A p o s t e í l a w dè e†w t|n Makedonían dúo tôndiak o n o ú n t v n a[t!, Timóyeo n kaì *Eraston, a[tòw \pésxenxrónon e†w t|n &Asían.

23 &E g én et o dè katà tòn kairòn \keînon táraxow o[k •lígowperì têw `doû. 24 Dhm}triow gár tiw •nómati, ˙rgurokópow,poiôn naoùw ˙rguroûw &Artémidow, pareíxet o toîw texn í t a i w\r g a s í a n o[k •líghn: 25 o¬w sunayroísaw, kaì toùw perì tàtoiaûta \rgátaw, eÂpen, *Andrew, \pístasye –ti \k taúthw têw\r g a s í a w = e[poría =môn \stin. 26 Kaì yev r eî t e kaì ˙koúete–ti o[ mónon &E f és o u , ˙llà sxed ò n páshw têw &Asíaw, `Paûlow o˚tow peísaw metésthsen ¥kanòn ªxlon, légvn –ti o[ke† s ì n yeo ì o¥ dià xei r ô n ginómenoi. 27 O[ mónon dè toûtokinduneúei =mîn tò mérow e†w ˙pelegmòn \lyeî n , ˙llà kaì tòtêw megálhw yeâ w ¥eròn &Artémidow e†w o[yèn logisyênai,&Artémidow ¥eròn

méllein dè kaì kayaireîsyai t|n megaleióthta a[têw, ÷n –lh =&A s í a kaì = o†kouménh sébetai. 28 &A k o ú s a n t e w dè kaìgenómenoi pl}reiw yumoû, ¡krazon légontew, Meg á l h =*A r t e m i w &E f es í v n . 29 Kaì \pl}syh = póliw –lh têw sugxúsevw:%vrmhsán te `moyumadòn e†w tò yéa t r o n , sunarpásantew Gáïonkaì &Arístarxon Makedónaw, sunekd}mouw Paúlou. 30 Toû dèPaúlou bouloménou e†selyeî n e† w tòn dêmon, o[k eÊvn a[tòno¥ mayhtaí. 31 Tinèw dè kaì tôn &Asiarxôn, ªntew a[t! fíloi,pémcantew pròw a[tón, parekáloun m| doûnai eautòn e†w tòyéa t r o n . 32 *A l l o i mèn o{n ƒllo ti ¡krazon: ‘n gàr =\k k l h s í a sugkexu m én h , kaì o¥ pleíouw o[k Ædeisan tínow£n e k e n sunelhlúyei s a n . 33 &E k dè toû ªxlou proebíbasan&A l é j a n d r o n , probalóntvn a[tòn tôn &Ioudaívn. Ô dè&A l é j a n d r o w , kataseísaw t|n xeî r a , æyel en ˙pologeîsyai t!d}m~. 34 &E p i g n ó n t ew dè –ti &I o u d a î ó w \s t i n , fvn| \géneto mía\k pántvn qw \pì %vraw dúo krazóntvn, Megálh = *Artemiw&E f es í v n . 35 Katasteílaw dè ` grammateùw tòn ªxlon fhsín,*A n d r e w &E f és i o i , tíw gár \stin ƒnyrvpow $ow o[ ginQskei t|n

19.24 \rgasían o[k •líghn ♦ o[k•líghn \rgasían

19.25 =môn ♦ =mîn19.27 ¥eròn &Artémidow ♦ &Artémidow

¥eròn19.27 dè kaì ♦ te kaì19.27 t|n megaleióthta ♦ têw

megaleióthtow19.29 –lh ♦ —19.30 Toû dè Paúlou ♦ Paúlou dè19.32 £neken ♦ £neka19.33 proebíbasan ♦ sunebíbasan19.35 ƒnyrvpow ♦ ˙nyrQpvn

19.22 - 19.35



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PPN PPNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

299

&E f es í v n pólin nevkóron o{san têw megálhw yeâ w &A r t é m i d o wkaì toû Diopetoûw; 36 &A n a n t i r r } t v n o{n ªntvn toútvn, déon\s t ì n ømâw katestalménouw øpárxei n , kaì mhdèn propetèwprássein. 37 &H g á g et e gàr toùw ƒndraw toútouw, o·te¥erosúlouw o·te blasfhmoûntaw t|n yeò n ømôn. 38 E† mèn o{nDh m } t r i o w kaì o¥ sùn a[t! texn î t a i ¡xo u s i n prów tina lógon,˙goraîoi ƒgontai, kaì ˙nyúpatoí e†sin: \gkaleítvsan˙ll}loi w. 39 E† dé ti perì etérvn \pizhteîte, \n t_ \nnóm~\k k l h s í Ÿ \p i l u y} s et a i . 40 Kaì gàr kinduneúomen \gkaleîsyaistásevw perì têw s}meron, mhdenòw a†tíou øpárxontow perì o˚o[ dunhsómeya doûnai lógon têw sustrofêw taúthw. 41 Kaí ˙podoûnai

taûta e†pQn, ˙pélusen t|n \kklhsían.

20 Metà dè tò paúsasyai tòn yórubon, proskalesámenow` Paûlow toùw mayhtáw, kaì ˙spasámenow, \jêlyen

poreuyênai e†w t|n Makedonían. 2 DielyWn dè tà mérh \keîna,kaì parakalésaw a[toùw lóg~ poll!, ‘lyen e†w t|n Êlláda.3 Poi}saw te mênaw treîw, gen o m én h w a[t! \piboulêw øpò tôn&I o u d a í v n méllonti ˙nágesyai e†w t|n Surían, \géneto gnQmhtoû øpostréfein dià Makedoníaw. 4 Suneípeto dè a[t! ƒxritêw &Asíaw SQpatrow Beroiaîow: Yes s a l o n i k év n dé,&A r í s t a r x o w kaì Sekoûndow, kaì Gáïow Derbaîow, kaì Timóyeo w:&A s i a n o ì dé, Tuxikòw kaì Trófimow. 5 O˚toi proselyóntew¡m en o n =mâw \n Tr~ádi. 6 ^H m eî w dè \jepleúsamen met à tàw=méraw tôn ˙zúmvn ˙pò Filíppvn, kaì ælyomen pròw a[toùwe† w t|n Tr~áda ƒxri =merôn pénte, o˚ dietrícamen =méraweptá.

7 &E n dè t_ miÅ tôn sabbátvn, sunhgménvn tôn mayhtônklásai ƒrton, ` Paûlow dielégeto a[toîw, mél l v n \j i én a i t_\p a ú r i o n , paréteinén te tòn lógon méxr i mesonuktíou. 8 )Hsandè lampádew ¥kanaì \n t! øperœ~ o˚ ‘men sunhgménoi.

19.35 yeâw ♦ —19.37 ømôn ♦ =môn19.39 perì etérvn ♦ peraitérv19.40 o˚ o[ ♦ o˚ ô[˜19.40 doûnai ♦ ˙podoûnai19.40 lógon ♦ lógon perì20.1 proskalesámenow ♦

metapemcámenow20.1 ˙spasámenow ♦ parakalésaw

˙spasámenow

20.1 poreuyênai ♦ poreúesyai20.1 t|n ♦ —20.3 a[t! \piboulêw ♦ \piboulêw

a[t!20.3 gnQmh ♦ gnQmhw20.4 ƒxri têw &Asíaw SQpatrow ♦

SQpatrow Púrrou20.5 proselyóntew ♦ dè proelyóntew20.6 o˚ ♦ –pou20.7 tôn mayhtôn ♦ =môn

19.36 - 20.8



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PPO PPO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

300

9 Kay}menow dé tiw neaníaw •nómati E·tuxow \pì têw yurídow,kataferómenow %upn~ bayeî , dialegoménou toû Paúlou \pìpleîon, katenexyeì w ˙pò toû %upnou ¡pesen ˙pò toû tristégoukátv, kaì æryh nek r ó w. 10 Katabàw dè ` Paûlow \pépesena[t!, kaì sumperilabWn eÂpen, M| yorubeîsye: = gàr cux|a[toû \n a[t! \stin. 11 &A n a b à w dè kaì klásaw ƒrton kaìgeusámenow, \f' ¥kanón te `mil}saw ƒxri a[gêw, o%utvw\jêlyen. 12 *Hgagon dè tòn paîda zônta, kaì parekl}yhsan o[metrívw.

13 ^H m eî w dé, proselyóntew \pì tò ploîon, ˙n}xyh m en e† w t|n*A s s o n , \k eî yen méllontew ˙nalambánein tòn Paûlon: o%utvwgàr ‘n diatetagménow, mél l v n a[tòw pezeúein. 14 ^V w dèsu n éb a l en =mîn e†w t|n *Asson, ˙nalabóntew a[tòn ælyomene† w Mitul}nhn. 15 K˙keîyen ˙popleúsantew, t_ \pioús+kathnt}samen ˙ntikrú Xíou: t_ dè etérŸ parebálomen e†wSámon: kaì meínantew \n Trvgullí~, t_ \xo m én + ælyomen e†wMílhton. 16 *E k r i n en gàr ` Paûlow parapleûsai t|n*E f e s o n , –pvw m| génhtai a[t! xronotribêsai \n t_ &AsíŸ:¡s p eu d en gár, e† dunatòn ‘n a[t!, t|n =méran têwPenthkostêw genésyai e†w Îerosóluma.

17 &A p ò dè têw Mil}tou pémcaw e†w *Efeson metekalésatotoùw presbutérouw têw \kklhsíaw. 18 ^V w dè paregénonto pròwa[tón, eÂpen a[toîw,

Û m eî w \p í s t a s ye, ˙pò prQthw =méraw ˙f' «w \pébhn e†w t|n&A s í a n , pôw mey' ømôn tòn pánta xrónon \genómhn,19 douleúvn t! kurí~ metà páshw tapeinofrosúnhw kaìpollôn dakrúvn kaì peirasmôn tôn sumbántvn moi \n taîw\p i b o u l a î w tôn &Ioudaívn: 20 qw o[dèn øpesteilámhn tônsu m f er ó n t v n , toû m| ˙naggeîlai ømîn kaì didájai ømâwdhmosíŸ kaì kat' oÊkouw, 21 diamarturómenow &Ioudaíoiw te kaì%E l l h s i n t|n e†w tòn yeò n metánoian, kaì pístin t|n e†w tòn

20.9 Kay}menow ♦ Kayezómenow20.11 ƒrton ♦ tòn ƒrton20.13 proselyóntew ♦ proelyóntew20.13 e†w t|n ♦ \pì t|n20.13 ‘n diatetagménow ♦

diatetagménow ‘n20.14 sunébalen ♦ sunéballen20.15 ˙ntikrú ♦ ƒntikruw

20.15 kaì meínantew \n Trvgullí~ ♦ —20.15 \xomén+ ♦ dè \xomén+20.16 *Ekrinen ♦ Kekríkei20.16 ‘n ♦ eÊh20.19 pollôn ♦ —20.21 tòn yeòn ♦ yeòn20.21 pístin t|n ♦ pístin

20.9 - 20.21



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PPP PPPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

301

kúrion =môn &I h s o û n . 22 Kaì nûn †doú, \gW dedeménow t!pneúmati poreúomai e†w Îerousal}m, tà \n a[t_sunant}sontá moi m| e†dQw, 23 pl|n –ti tò pneûma tò ßgionkatà pólin diamartúretai légon –ti desmá me kaì ylíceiwménousin. 24 &A l l ' o[denòw lógon poioûmai, o[dè ¡xv t|ncux}n mou timían \maut!, qw teleiôsai tòn drómon mou metàxa r â w, kaì t|n diakonían ÷n ¡labon parà toû kuríou &Ihsoû,diamartúrasyai tò e[ a g g él i o n têw xáritow toû yeo û . 25 Kaìnûn †doú, \g W oÂda –ti o[kéti ªcesye tò prósvpón mou ømeîwpántew, \n o<w diêlyon khrússvn t|n basileían toû yeo û .26 Dióti martúromai ømîn \n t_ s}meron =mérŸ, –ti kayaròw Diò

\g W ˙pò toû a®matow pántvn. 27 O[ gàr øpesteilámhn toû m|˙naggeîlai ømîn pâsan t|n boul|n toû yeo û . 28 Proséxet e o{neautoî w kaì pantì t! poimní~, \n > ømâw tò pneûma tò ßgion¡yet o \p i s k ó p o u w, poimaínein t|n \kklhsían toû kuríou kaìyeo û , ÷n periepoi}sato dià toû †díou a®matow. 29 &E g W gàr oÂdatoûto, –ti e† s el eú s o n t a i metà t|n ƒfijín mou lúkoi bareîw e†wømâw, m| fei d ó m en o i toû poimníou: 30 kaì \j ømôn a[tôn˙nast}sontai ƒndrew laloûntew diestramména, toû ˙pospÅntoùw mayhtàw •písv a[tôn. 31 Diò grhgoreîte, mnhmoneúontew–ti trietían núkta kaì =méran o[k \pausámhn metà dakrúvnnouyet ô n £n a £k a s t o n . 32 Kaì tà nûn paratíyem a i ømâw,˙delfoí, t! ye! kaì t! lóg~ têw xáritow a[toû, t! dunamén~\p o i k o d o m ê s a i , kaì doûnai ømîn klhronomían \n toîw=giasm én o i w pâsin. 33 &A r g u r í o u (h xrusíou (h ¥matismoûo[denòw \peyú m h s a . 34 A[toì ginQskete –ti taîw xreíaiw moukaì toîw o{sin met' \moû øphréthsan a¥ xeî r ew a˚tai. 35 Pántaøp éd ei j a ømîn, –ti o%utvw kopiôntaw deî ˙ntilambánesyai tôn˙syen o ú n t v n , mnhmoneúein te tôn lógvn toû kuríou &Ihsoû,–ti a[tòw eÂpen, Makárión \stin mâllon didónai (h lambánein.

20.22 \gW dedeménow ♦ dedeménow \gW20.23 légon ♦ moi légon20.23 me kaì ylíceiw ♦ kaì ylíceiw me20.24 lógon ♦ lógou20.24 o[dè ¡xv ♦ —20.24 cux}n mou ♦ cux|n20.24 metà xarâw ♦ —20.25 toû yeoû ♦ —20.26 \gW ♦ e†mi20.27 ømîn ♦ —

20.27 yeoû ♦ yeoû ømîn20.28 o{n ♦ —20.28 kuríou kaì ♦ —20.28 †díou a®matow ♦ a®matow toû

†díou20.29 gàr oÂda toûto ♦ oÂda20.32 ˙delfoí ♦ —20.32 \poikodomêsai ♦ o†kodomêsai20.32 ømîn ♦ t|n

20.22 - 20.35



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PPQ PPQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

302

36 Kaì taûta e†pQn, yeì w tà gónata a[toû, sùn pâsin a[toîwproshújato. 37 Î k a n ò w dè \géneto klauymòw pántvn: kaì\p i p es ó n t ew \p ì tòn tráxhlon toû Paúlou katefíloun a[tón,38 •dunQmenoi málista \pì t! lóg~ > e†r}kei, –ti o[kétiméllousin tò prósvpon a[toû yev r eî n . Proépempon dè a[tòne†w tò ploîon.

21 ^Vw dè \génet o ˙naxyênai =mâw ˙pos p as yént aw ˙p 'a[tô n , e[ yu d r o m } s a n t ew ælyomen e†w t|n Kôn, t_ dè

ejêw e†w t|n ^Ródon, k˙keîyen e†w Pátara: 2 kaì eøróntewplo î o n diaperôn e†w Foiníkhn, \pibántew ˙n}xyh m en .3 &A n a f á n e n t e w dè t|n Kúpron, kaì katalipóntew a[t|ne[ Q n u m o n , \p l éo m en e† w Surían, kaì kat}xyh m en e† w Túron:\k eî s e gàr ‘n tò ploîon ˙pofortizómenon tòn gómon. 4 Kaì˙n eu r ó n t ew mayhtáw, \pemeínamen a[toû =méraw eptá: o®tinewt! Paúl~ ¡l eg o n dià toû pneúmatow, m| ˙nabaínein e†wÎ er o u s a l } m . 5 %O te dè \géneto =mâw \jartísai tàw =méraw,\j el yó n t ew \p o r eu ó m eya , propempóntvn =mâw pántvn sùngunaijì n kaì téknoiw £vw ¡jv têw pólevw: kaì yén t ew tà gónata\p ì tòn a†gialòn proshujámeya . 6 Kaì ˙spasámenoi˙ll}louw, \pébhmen e†w tò ploîon, \keînoi dè øpéstrecan e†wtà Êdia.

7 ^H m eî w dé, tòn ploûn dianúsantew ˙pò Túrou,kathnt}samen e†w Ptolemafida, kaì ˙spasámenoi toùw˙delfoùw \meínamen =méran mían par' a[toîw. 8 T_ dè\p a ú r i o n \j el yó n t ew o¥ perì tòn Paûlon ‘lyon e†wælyomen

Kaisáreian: kaì e† s el yó n t ew e† w tòn oÂkon Filíppou toûe[ a g g el i s t o û , ªntow \k tôn eptá, \meínamen par' a[t!.9 Toút~ dè ‘san yugatérew paryén o i téssarew profhteúousai.10 &E p i m e n ó n t v n dè =môn =méraw pleíouw, katêlyén tiw ˙pò têw&I o u d a í a w prof}thw •nómati *Agabow. 11 Kaì \lyWn pròw =mâw,

20.37 \géneto klauymòw ♦ klauymòw\géneto

21.1 Kôn ♦ Kô21.3 &Anafánentew ♦ &Anafánantew21.3 kat}xyhmen ♦ kat}lyomen21.3 ‘n tò ploîon ♦ tò ploîon ‘n21.4 Kaì ˙neuróntew ♦ &Aneuróntew dè

toùw21.4 ˙nabaínein e†w Îerousal}m ♦

\pibaínein e†w Îerosóluma

21.5 proshujámeya ♦ proseujámenoi21.6 Kaì ˙spasámenoi ˙ll}louw

\pébhmen ♦ &Aphspasámeya˙ll}louw kaì ˙nébhmen

21.8 o¥ perì tòn Paûlon ‘lyon ♦ælyomen

21.9 paryénoi téssarew ♦ téssarewparyénoi

21.10 =môn ♦ —

20.36 - 21.11



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PPR PPRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

303

kaì ƒraw t|n zQnhn toû Paúlou, d}saw te a[toû toùw pódawkaì tàw xeî r a w eÂ p en , Táde légei tò pneûma tò ßgion, Tòn ƒndrao˚ \stin = zQnh a%uth, o%utvw d}sousin \n Îer o u s a l | m o¥&I o u d a î o i , kaì paradQsousin e†w xeî r a w \yn ô n . 12 ^V w dè“koúsamen taûta, parekaloûmen =meîw te kaì o¥ \ntópioi, toûm| ˙nabaínein a[tòn e†w Îerousal}m. 13 &A p e k r í y h te `Paûlow, Tí poieîte klaíontew kaì sunyrúptontéw mou t|nkardían; &EgW gàr o[ mónon deyê n a i , ˙llà kaì ˙poyaneîn e†wÎ er o u s a l | m etoímvw ¡xv øpèr toû •nómatow toû kuríou&I h s o û . 14 M| peiyoménou dè a[toû, =suxásamen e†póntew, Tòyélhma toû kuríou genésyv.

15 Metà dè tàw =méraw taútaw \piskeuasámenoi˙nebaínomen e†w Îerousal}m. 16 Sunêlyon dè kaì tônmayhtôn ˙pò Kaisareíaw sùn =mîn, ƒgontew par' >jenisyômen, Mnásvní tini Kuprí~, ˙rxaí~ mayht_.

17 Genoménvn dè =môn e†w Îerosóluma, ˙sménvw \déjanto=mâw o¥ ˙delfoí. 18 T_ dè \pioús+ e†s§ei ` Paûlow sùn =mînpròw &Iákvbon, pántew te paregénonto o¥ presbúteroi. 19 Kaì˙spasámenow a[toúw, \jhgeîto kay' ¢n £kaston @n \poíhsen `yeò w \n toîw ¡yn es i n dià têw diakoníaw a[toû. 20 O¥ dè˙koús a n t ew \d ó j a z o n tòn kúrion: e†póntew a[t!, Yevreîw,˙delfé, pósai muriádew e†sìn &Ioudaívn tôn pepisteukótvn:kaì pántew zhlvtaì toû nómou øpárxousin: 21 kathx}yhsan dèperì soû, –ti ˙postasían didáskeiw ˙pò Mvüsévw toùw katà Mvüséow

tà ¡ynh pántaw &Ioudaíouw, lég v n m| peritémnein a[toùw tàtékna, mhdè toîw ¡yes i n peripateîn. 22 Tí o{n \stin; Pántvw deîplêyow sunelyeî n : ˙koúsontai gàr –ti \l}luyaw. 23 Toûto o{npoíhson – soi légomen: e†sìn =mîn ƒndrew tés s a r ew e[ x| n¡xo n t ew \f ' eautôn: 24 toútouw paralabWn agnísyhti sùna[toîw, kaì dapánhson \p' a[toîw, ®na jur}svntai t|nkefal}n, kaì gnôsin pántew –ti @n kat}xhntai perì soû o[dén\s t i n , ˙llà stoixeî w kaì a[tòw tòn nómon fulássvn. 25 Perì

21.11 te a[toû ♦ eautoû21.13 &Apekríyh te ♦ Tóte ˙pekríyh21.14 Tò yélhma toû kuríou genésyv ♦

Toû kuríou tò yélhma ginésyv21.15 Îerousal}m ♦ Îerosóluma21.17 \déjanto ♦ ˙pedéjanto21.20 kúrion e†póntew ♦ yeòn eÂpón te

21.20 &Ioudaívn ♦ \n toîw &Ioudaíoiw21.22 deî plêyow sunelyeîn ♦ —21.22 gàr ♦ —21.24 jur}svntai ♦ jur}sontai21.24 gnôsin ♦ gnQsontai21.24 tòn nómon fulássvn ♦

fulássvn tòn nómon

21.12 - 21.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PPS PPS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

304

dè tôn pepisteukótvn \yn ô n =meîw \pesteílamen, krínantewmhdèn toioûton threîn a[toúw, e† m| fulássesyai a[toùw tó tee† d v l ó yu t o n kaì tò a<ma kaì pniktòn kaì porneían. 26 Tóte `Paûlow paralabWn toùw ƒndraw, t_ \xo m én + =mérŸ sùna[toîw agnisyeì w e† s § ei e† w tò ¥erón, diaggéllvn t|n\k p l } r v s i n tôn =merôn toû agnismoû, £vw o˚ proshnéxyhøpèr enòw ekástou a[tôn = prosforá.

27 ^V w dè ¡mellon a¥ eptà =mérai sunteleîsyai, o¥ ˙pò têw&A s í a w &I o u d a î o i , yea s á m en o i a[tòn \n t! ¥er ! , sunéxeo npánta tòn ªxlon, kaì \pébalon tàw xeî r a w \p ' a[tón,28 krázontew, *Andrew &Israhlîtai, bohyeî t e. O˚tów \stin `ƒnyr v p o w ` katà toû laoû kaì toû nómou kaì toû tópou toútoupántaw pantaxoû didáskvn: ¡ti te kaì %Ellhnaw e†s}gagen e†wtò ¥erón, kaì kekoínvken tòn ßgion tópon toûton. 29 )Hsan gàrevrakótew Trófimon tòn &Efésion \n t_ pólei sùn a[t!, $on\n ó m i z o n –ti e†w tò ¥eròn e†s}gagen ` Paûlow. 30 &E k i n } yh te =pól i w –lh, kaì \géneto sundrom| toû laoû: kaì \pilabómenoitoû Paúlou e< l k o n a[tòn ¡jv toû ¥eroû: kaì e[yév w\k l eí s yh s a n a¥ yúrai. 31 Zhtoúntvn dè a[tòn ˙pokteînai,˙nébh fásiw t! xi l i á r x~ têw speírhw, –ti –lh sugkéxu t a iÎ er o u s a l } m : 32 $ow \jautêw paralabWn stratiQtaw kaìekatontárxouw, katédramen \p' a[toúw: o¥ dé, †dóntew tònxi l í a r x o n kaì toùw stratiQtaw, \paúsanto túptontew tònPaûlon. 33 &E g g í s a w dè ` xilíarxow \pelábeto a[toû, kaì\k él eu s en deyê n a i alúsesin dusín: kaì \punyáneto tíw ©n eÊh,kaì tí \stin pepoihkQw. 34 *A l l o i dè ƒllo ti \bóvn \n t! ªxl ~ :m| dunámenow dè gnônai tò ˙sfalèw dià tòn yórubon,\k él eu s en ƒgesyai a[tòn e†w t|n parembol}n. 35 %O te dè\g én et o \p ì toùw ˙nabaymoúw, sunébh bastázesyai a[tòn øpòtôn strativtôn dià t|n bían toû ªxlou. 36 &H k o l o ú yei gàr tòplêyow toû laoû krâzon, AÂre a[tón.

21.25 mhdèn toioûton threîn a[toúw e†m| ♦ —

21.25 kaì tò ♦ kaì21.27 tàw xeîraw \p' a[tón ♦ \p' a[tòn

tàw xeîraw21.28 pantaxoû ♦ pantax_21.29 evrakótew ♦ proevrakótew21.31 dè ♦ te

21.31 sugkéxutai ♦ sugxúnnetai21.32 ekatontárxouw ♦ ekatontárxaw21.33 &Eggísaw dè ♦ Tóte \ggísaw21.33 ©n ♦ —21.34 \bóvn ♦ \pefQnoun21.34 dunámenow dè ♦ dunaménou dè

a[toû21.36 krâzon ♦ krázontew

21.26 - 21.36



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PPT PPTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

305

37 Méllvn te e†ságesyai e†w t|n parembol|n ` Paûlowlégei t! xiliárx~, E† ¡jestín moi e†peîn prów se; Ô dè ¡fh,Ê l l h n i s t ì ginQskeiw; 38 O[k ƒra sù eÂ ` A†gúptiow ` pròtoútvn tôn =merôn ˙nastatQsaw kaì \jagagWn e†w t|n ¡rhmontoùw tetrakisxilíouw ƒndraw tôn sikarívn; 39 EÂpen dè `Paûlow, &EgW ƒnyrvpow mén e†mi &Ioudaîow, Tarseùw têwKilikíaw, o[k ˙s}mou pólevw políthw: déo m a i dé sou,\p í t r ec ó n moi lalêsai pròw tòn laón. 40 &E p i t r éc a n t o w dèa[toû, ` Paûlow estWw \pì tôn ˙nabaymôn katéseisen t_xei r ì t! la!: pollêw dè sigêw genoménhw, prosefQnei t_Êbrafidi dialékt~ légvn,

22 *A n d r e w ˙d el f oì kaì pat ér ew, ˙k oús at é mou têw pròwømâw nunì ˙pologíaw.

2 &A k o ú s a n t e w dè –ti t_ Êbrafidi dialékt~ prosefQneia[toîw, mâllon parésxon =suxían. Kaí fhsin,

3 &E g W mén e†mi ˙n|r &Ioudaîow, geg en n h m én o w \n Tars! têwKilikíaw, ˙nateyr a m m én o w dè \n t_ pólei taút+ parà toùwpódaw Gamali}l, pepaideuménow katà ˙kríbeian toû patrœounómou, zhlvt|w øpárxvn toû yeo û , kayWw pántew ømeîw \stes}meron: 4 $ow taúthn t|n `dòn \dívja ƒxri yanátou,desmeúvn kaì paradidoùw e†w fulakàw ƒndraw te kaìgunaîkaw. 5 ^V w kaì ` ˙rxiereùw martureî moi, kaì pân tòpresbutérion: par' @n kaì \pistolàw dejámenow pròw toùw˙delfoúw, e†w Damaskòn \poreuómhn, ƒjvn kaì toùw \keîseªntaw dedeménouw e†w Îerousal}m, ®na timvrhyôsin.6 &E g én et o dé moi poreuomén~ kaì \ggízonti t_ Damask!, perìmeshmbrían, \jaífnhw \k toû o[ranoû periastrácai fôw¥kanòn perì \mé. 7 *E p es á te e†w tò ¡dafow, kaì ækousa ¡pesón

fvnêw legoúshw moi, Saoúl, Saoúl, tí me diQkeiw; 8 &E g W dè˙pekríyhn, Tíw eÂ, kúrie; EÂpén te prów me, &EgQ e†mi &Ihsoûw `Nazvraîo w $on sù diQkeiw. 9 O¥ dè sùn \moì ªntew tò mèn fôw\y e á s a n t o , kaì ¡mfoboi \génonto: t|n dè fvn|n o[k ækousantoû laloûntów moi. 10 EÂpon dé, Tí poi}sv, kúrie; Ô dè kúrioweÂ p en prów me, &Anastàw poreúou e†w Damaskón: k˙keî soi

21.37 prów ♦ ti pròw21.40 prosefQnei ♦ prosefQnhsen

22.3 mén ♦ —22.9 kaì ¡mfoboi \génonto ♦ —

21.37 - 22.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PPU PPU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

306

lalhy}setai perì pántvn @n tétaktaí soi poiêsai. 11 ^V w dèo[k \néblepon ˙pò têw dójhw toû fvtòw \keínou,xei r a g v g o ú m en o w øpò tôn sunóntvn moi, ‘lyon e†w Damaskón.12 &A n a n í a w dé tiw, ˙n|r e[seb|w katà tòn nómon,marturoúm en o w øpò pántvn tôn katoikoúntvn &Ioudaívn,13 \l yW n prów me kaì \pistàw eÂpén moi, Saoùl ˙delfé,˙náb l ec o n . K˙gW a[t_ t_ %vrŸ ˙nébleca e†w a[tón. 14 Ô dèeÂ p en , Ô yeòw tôn patérvn =môn proexei r í s a t ó se gnônai tòyél h m a a[toû, kaì †deîn tòn díkaion, kaì ˙koûsai fvn|n \ktoû stómatow a[toû. 15 %O ti ¡s+ mártuw a[t! pròw pántaw˙nyrQpou w @n eQrakaw kaì ækousaw. 16 Kaì nûn tí mélleiw;&A n a s t à w báptisai kaì ˙pólousai tàw amartíaw sou,\p i k a l es á m en o w tò ªnoma toû kuríou. 17 &E g én et o dé moiøpostrécanti e†w Îerousal}m, kaì proseuxoménou mou \n t!¥er!, genésyai me \n \kstásei, 18 kaì †deîn a[tòn légontá moi,Speûson kaì ¡j el ye \n táxei \j Îer o u s a l } m : dióti o[paradéjontaí sou t|n marturían perì \moû. 19 K˙gW eÂpon,Kúrie, a[toì \pístantai –ti \gW æmhn fulakízvn kaì dérvnkatà tàw sunagvgàw toùw pisteúontaw \pì sé: 20 kaì –te\j exeî t o tò a<ma Stefánou toû márturów sou, kaì a[tòw æmhn\f es t W w kaì suneudokôn t_ ˙nairései a[toû, fulássvn tàkaì fulássvn

¥mátia tôn ˙nairoúntvn a[tón. 21 Kaì eÂpen prów me, Poreúou,–ti \gW e†w ¡ynh makràn \japostelô se.

22 *H k o u o n dè a[toû ƒxri toútou toû lógou, kaì \pêran t|nfvn|n a[tôn légontew, AÂre ˙pò têw gêw tòn toioûton: o[ gàrkayêken a[tòn z_n. 23 Krazóntvn dè a[tôn, kaì ]iptoúntvnKraugazóntvn

tà ¥mátia, kaì koniortòn ballóntvn e†w tòn ˙éra,24 \k él eu s en a[tòn ` xilíarxow ƒgesyai e†w t|n parembol}n,e† p W n mástijin ˙netázesyai a[tón, ®na \pign! di' ÷n a†tíano%utvw \pefQnoun a[t!. 25 ^V w dè proéteinen a[tòn toîwproéteinan

¥mâsin, eÂpen pròw tòn estôta ekatóntarxon ` Paûlow, E†ƒnyrvpon ^Rvmaîon kaì ˙katákriton ¡jestin ømîn mastízein;26 &A k o ú s a w dè ` ekatóntarxow, proselyWn ˙p}ggeilen t!

22.12 e[seb|w ♦ e[lab|w22.16 toû kuríou ♦ a[toû22.18 t|n ♦ —22.20 \jexeîto ♦ \jexúnneto22.20 t_ ˙nairései a[toû ♦ kaì22.23 Krazóntvn dè ♦ kraugazóntvn te22.24 a[tòn ` xilíarxow ƒgesyai ♦ `

xilíarxow e†ságesyai a[tòn22.24 e†pWn ♦ eÊpaw22.25 proéteinen ♦ proéteinan22.26 ekatóntarxow ♦ ekatontárxhw22.26 ˙p}ggeilen t! xiliárx~ ♦ t!

xiliárx~ ˙p}ggeilen

22.11 - 22.26



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PPV PPVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

307

xi l i á r x~ légvn, %Ora tí mél l ei w poieîn: ` gàr ƒnyrvpow o˚tow^R v m a î ó w \s t i n . 27 ProselyWn dè ` xilíarxow eÂpen a[t!, Légemoi, e† sù ^Rvmaîow eÂ; Ô dè ¡fh, Naí. 28 &A p e k r í y h te `xi l í a r xo w, &E g W polloû kefalaíou t|n politeían taúthn\k t h s á m h n . Ô dè Paûlow ¡fh, &EgW dè kaì gegénnhmai.29 E[yév w o{n ˙pésthsan ˙p' a[toû o¥ méllontew a[tòn˙netázein. Kaì ` xilíarxow dè \fob}yh, \pignoùw –ti ^Rvmaîów\stin, kaì –ti ‘n a[tòn dedekQw.

30 T_ dè \paúrion boulómenow gnônai tò ˙sfaléw, tò tíkathgo r eî t a i parà tôn &Ioudaívn, ¡lusen a[tòn ˙pò tôndesmôn, kaì \kéleusen \lyeî n toùw ˙rxiereîw kaì –lon tòsunédrion a[tôn, kaì katagagWn tòn Paûlon ¡sthsen e†wa[toúw.

23 &A t e n í s a w dè ` Paûl ow t! suned r í~ eÂp en, *A n d r e w˙delfoí, \gW pás+ suneid}sei ˙gay_ pep o l í t eu m a i t!

ye! ƒxr i taúthw têw =méraw. 2 Ô dè ˙rxiereùw &Ananíaw\p ét a j en toîw parestôsin a[t! túptein a[toû tò stóma.3 Tóte ` Paûlow pròw a[tòn eÂpen, Túptein se méllei ` yeó w,toîxe kek o n i a m én e: kaì sù káy+ krínvn me katà tòn nómon, kaìparanomôn keleúeiw me túptesyai; 4 O¥ dè parestôtew eÂpon,Tò n ˙rxieréa toû yeo û loidoreîw; 5 *E f h te ` Paûlow, O[kÆdein, ˙delfoí, –ti \stìn ˙rxiereúw: gég r a p t a i gár, *Arxontatoû laoû sou o[k \reîw kakôw. 6 Gnoùw dè ` Paûlow –ti tò ¢nmérow \stìn Saddoukaívn, tò dè £teron Farisaívn, ¡krajen \nt! sunedrí~, *Andrew ˙delfoí, \gW Farisaîów e†mi, u¥òwFarisaíou: perì \lpídow kaì ˙nastásevw nekrôn \gWkrínomai. 7 Toûto dè a[toû lal}santow, \géneto stásiw tônFarisaívn, kaì \s xí s yh tò plêyow. 8 Saddoukaîoi mèn gàr Farisaívn kaì

tônSaddoukaívnlégousin m| eÂ n a i ˙nástasin, mhdè ƒggelon, m}te pneûma:

Farisaîoi dè `mologoûsin tà ˙mfótera. 9 &E g én et o dè kraug|

22.26 %Ora ♦ —22.27 e† sù ♦ sù22.28 te ♦ dè22.29 ‘n a[tòn ♦ a[tòn ‘n22.30 parà ♦ øpò22.30 ˙pò tôn desmôn ♦ —22.30 \lyeîn ♦ sunelyeîn22.30 –lon ♦ pân22.30 a[tôn ♦ —

23.4 eÂpon ♦ eÂpan23.5 *Arxonta ♦ –ti *Arxonta23.6 ¡krajen ♦ ¡krazen23.6 Farisaíou ♦ Farisaívn23.6 \gW krínomai ♦ ˆ\gW˜ krínomai23.7 lal}santow ♦ e†póntow23.7 Farisaívn ♦ Farisaívn kaì

Saddoukaívn23.8 mhdè ♦ m}te

22.27 - 23.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PQM PQM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

308

megálh: kaì ˙nastántew o¥ grammateîw toû mérouw tônFarisaívn diemáxonto légontew, O[dèn kakòn eørískomen \nt! ˙nyrQp~ toút~: e† dè pneûma \lálhsen a[t! (h ƒggelow, m|yeo m a xô m en . 10 Pollêw dè genoménhw stásevw, e[labhyeì w `xi l í a r xo w m| diaspasy_ ` Paûlow øp' a[tôn, \kéleusen tòstr á t eu m a katabênai kaì arpásai a[tòn \k més o u a[tôn,ƒgein te e†w t|n parembol}n.

11 T_ dè \pioús+ nuktì \pistàw a[t! ` kúriow eÂpen, YárseiPaûle: qw gàr diemartúrv tà perì \moû e†w Îerousal}m,o%utvw se deî kaì e†w ^RQmhn marturêsai.

12 Genoménhw dè =méraw, poi}santéw tinew tôn &Ioudaívnsustrof}n, ˙neyem á t i s a n eautoúw, lég o n t ew m}te fageîn m}tepieîn £vw o˚ ˙pokteínvsin tòn Paûlon. 13 )Hsan dè pleíouwtessarákonta o¥ taúthn t|n sunvmosían pepoihkótew:14 o®tinew proselyóntew toîw ˙rxiereûsin kaì toîwpresbutéroiw eÂpon, &Anayém a t i ˙neyem a t í s a m en eautoúw,mhdenòw geúsasyai £vw o˚ ˙pokteínvmen tòn Paûlon. 15 Nûno{n ømeîw \mfanísate t! xiliárx~ sùn t! sunedrí~, –pvwa·rion a[tòn katagág+ pròw ømâw, qw mél l o n t a wkatagág+ a[tòn

diaginQskein ˙kribésteron tà perì a[toû: =meîw dé, prò toû\g g í s a i a[tón, £toimoí \smen toû ˙neleîn a[tón. 16 &A k o ú s a w dè` u¥òw têw ˙delfêw Paúlou tò ¡nedron, paragenómenow kaìe† s el yW n e† w t|n parembol}n, ˙p}ggeilen t! Paúl~.17 Pro s k a l es á m en o w dè ` Paûlow £na tôn ekatontárxvn ¡fh,Tòn neanían toûton ˙págage pròw tòn xilíarxon: ¡xei gár ti˙paggeîlai a[t!. 18 Ô mèn o{n paralabWn a[tòn ægagen pròwtò n xi l í a r xo n , kaí fhsin, Ô dés m i o w Paûlowproskalesámenów me “rQthsen toûton tòn neanían ˙gageînprów se, ¡xo n t á ti lalêsaí soi. 19 &E p i l a b ó m en o w dè têw xei r ò wa[toû ` xilíarxow, kaì ˙naxvr}saw kat' †dían \punyáneto, Tí\s t i n $o ¡xei w ˙paggeîlaí moi; 20 EÂpen dè –ti O¥ &Ioudaîoi

23.9 o¥ grammateîw ♦ tinèw tôngrammatévn

23.9 m| yeomaxômen ♦ —23.10 genoménhw ♦ ginoménhw23.10 e[labhyeìw ♦ fobhyeìw23.10 katabênai kaì ♦ katabàn23.11 Paûle ♦ —23.12 tinew tôn &Ioudaívn sustrof}n ♦

sustrof|n o¥ &Ioudaîoi

23.13 tessarákonta ♦ tesserákonta23.13 pepoihkótew ♦ poihsámenoi23.14 eÂpon ♦ eÂpan23.15 a·rion a[tòn katagág+ pròw ♦

katagág+ a[tòn e†w23.16 tò ¡nedron ♦ t|n \nédran23.17 ti ˙paggeîlai ♦ ˙paggeîlaí ti23.18 neanían ♦ neanískon

23.10 - 23.20



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PQN PQNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

309

sunéyen t o toû \rvtêsaí se, –pvw a·rion e†w tò sunédrionkatagág+w tòn Paûlon, qw méllontá ti ˙kribésteron méllontéw

punyánesyai perì a[toû. 21 Sù o{n m| peisy_w a[toîw:\n e d r e ú o u s i n gàr a[tòn \j a[tôn ƒndrew pleíouwtessar á k o n t a , o®tinew ˙neyem á t i s a n eautoùw m}te fageînm}te pieîn £vw o˚ ˙nélvsin a[tón: kaì nûn £toimoí e†sinprosdexó m en o i t|n ˙pò soû \paggelían. 22 Ô mèn o{nxi l í a r xo w ˙pélusen tòn neanían, paraggeílaw Mhdenì\k l a l ê s a i –ti taûta \nefánisaw prów me. 23 Kaìproskalesámen o w dúo tinàw tôn ekatontárxvn eÂpen,Ê t o i m á s a t e stratiQtaw diakosíouw –pvw poreuyôsin £vwKaisareíaw, kaì ¥ppeîw ebdom}konta, kaì dejiolábouwdiakosíouw, ˙pò tríthw %vraw têw nuktów: 24 kt}nh teparastêsai, ®na \p i b i b á s a n t ew tòn Paûlon diasQsvsin pròwF}lika tòn =gemóna: 25 grácaw \pistol|n periéxo u s a n tòntúpon toûton:

26 Klaúdiow Lusíaw t! kratíst~ =gemóni F}liki xaírein.27 Tòn ƒndra toûton sullhfyén t a øpò tôn &Ioudaívn, kaìméllonta ˙naireîsyai øp' a[tôn, \pistàw sùn t! strateúmati\j ei l ó m h n a[tón, mayWn –ti ^Rvmaîów \stin. 28 Boulómenow dègnônai t|n a†tían di' ÷n \nekáloun a[t!, kat}gagon a[tòn e†wtò sunédrion a[tôn: 29 $on e˚ron \gkaloúmenon perìzhthmátvn toû nómou a[tôn, mhdèn ƒjion yanátou (h des m ô n¡g k l h m a ¡xo n t a . 30 Mhnuyeí s h w dé moi \piboulêw e†w tònƒndra méllein ¡sesyai øpò tôn &Ioudaívn, \jautêw ¡pemcaprów se, paraggeílaw kaì toîw kathgóroiw légein tà pròw a[tòn\pì soû. *Errvso.

31 O¥ mèn o{n stratiôtai, katà tò diatetagménon a[toîw,˙nalabóntew tòn Paûlon, ægagon dià têw nuktòw e†w t|n&A n t i p a t r í d a . 32 T_ dè \paúrion \ásantew toùw ¥ppeîw

23.20 e†w tò sunédrion katagág+w tònPaûlon ♦ tòn Paûlon katagág+we†w tò sunédrion

23.20 méllontá ♦ méllon23.21 tessarákonta ♦ tesserákonta23.21 £toimoí e†sin ♦ e†sin £toimoi23.22 neanían ♦ neanískon23.23 tinàw ♦ ˆtinàw˜23.25 periéxousan ♦ ¡xousan23.27 sullhfyénta ♦ sullhmfyénta23.27 \jeilómhn a[tón ♦ \jeilámhn

23.28 dè gnônai ♦ te \pignônai23.28 a[tòn ♦ —23.29 ƒjion ♦ dè ƒjion23.29 ¡gklhma ¡xonta ♦ ¡xonta

¡gklhma23.30 méllein ¡sesyai øpò tôn

&Ioudaívn ♦ ¡sesyai23.30 tà ♦ ˆtà˜23.30 *Errvso ♦ —23.31 têw ♦ —

23.21 - 23.32



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PQO PQO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

310

poreúes ya i sùn a[t!, øpéstrecan e†w t|n parembol}n:33 o®tinew e†selyóntew e†w t|n Kaisáreian, kaì ˙nadóntew t|n\p i s t o l | n t! =gemóni, parésthsan kaì tòn Paûlon a[t!.34 &A n a g n o ù w dè ` =gemQn, kaì \pervt}saw \k poíaw \parxíaw\s t í n , kaì puyómenow –ti ˙pò Kilikíaw, 35 Diakoúsomaí sou,¡f h , –tan kaì o¥ kat}goroí sou paragénvntai. &Ekéleusén tea[tòn \n t! praitvrí~ ^Hrœdou fulássesyai.

24 Met à dè pént e =mér aw katébh ` ˙rxier eùw &A n a n í a wmetà tôn presbutérvn kaì ]}torow Tertúllou tinów,

o®tinew \nefánisan t! =gemóni katà toû Paúlou. 2 Klhyén t o wdè a[toû, ærjato kathgoreîn ` Tértullow légvn,

Pollêw e†r}nhw tugxánontew dià soû, kaì katoryvmátvngin o m én v n t! ¡yn ei toút~ dià têw sêw pronoíaw, 3 pánt+ te kaìpanta xo û ˙podexó m eya , krátiste Fêlij, metà páshwe[ xa r i s t í a w. 4 %I n a dè m| \pì pleîón se \gkóptv, parakalô˙koûsaí se =môn suntómvw t_ s_ \pieikeíŸ. 5 Eøróntew gàrtò n ƒndra toûton loimón, kaì kinoûnta stásin pâsin toîw&I o u d a í o i w toîw katà t|n o†kouménhn, prvtostáthn te têw tônNazvraívn a¥résevw: 6 $ow kaì tò ¥eròn \peírasen beb h l ô s a i :$on kaì \krat}samen: 7 8 par' o˚ dun}s+, a[tòw ˙nakrínaw,perì pántvn toútvn \pignônai @n =meîw kathgoroûmen a[toû.9 Sunepéyen t o dè kaì o¥ &Ioudaîoi, fáskontew taûta o%utvw¡xein.

10 &A p e k r í y h dè ` Paûlow, neú s a n t o w a[t! toû =gemónowlégein,

6 $ow kaì tò ¥eròn \peírasen bebhlôsai: $on kaì \krat}samen: kaìkatà tòn =méteron nómon “yel}samen krînai. 7 ParelyWn dèLusíaw ` xilíarxow metà pollêw bíaw \k tôn xeirôn =môn ˙p}gagen,8 keleúsaw toùw kathgórouw a[toû ¡rxesyai \pì soû: par' o˚sé:

dun}s+, a[tòw ˙nakrínaw, perì pántvn toútvn \pignônai @n =meîwkathgoroûmen a[toû.

23.32 poreúesyai ♦ ˙pérxesyai23.34 ` =gemQn ♦ —23.34 \parxíaw ♦ \parxeíaw23.35 &Ekéleusén te a[tòn ♦ Keleúsaw23.35 ^Hrœdou fulássesyai ♦ toû

^Hrœdou fulássesyai a[tón

24.1 tôn presbutérvn ♦ presbutérvntinôn

24.2 katoryvmátvn ♦ dioryvmátvn24.5 stásin ♦ stáseiw24.10 dè ♦ te

23.33 - 24.12



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PQP PQPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

311

&E k pollôn \tôn ªnta se krit|n t! ¡yn ei toút~\p i s t á m en o w, e[ yu m ó t er o n tà perì \mautoû ˙pologoûmai,11 dunaménou sou gnônai –ti o[ pleíouw e†sín moi =méraidek a d ú o , ˙f' «w ˙nébhn proskun}svn \n Îerousal}m: 12 kaìo·te \n t! ¥er ! e˚ r ó n me prów tina dialegómenon (h\p i s ú s t a s i n poioûnta ªxlou, o·te \n taîw sunagvgaîw, o·tekatà t|n pólin. 13 O·te parastêsaí me dúnantai perì @n nûnkathgoroûsín mou. 14 Ô mologô dè toûtó soi, –ti katà t|n `dòn÷n légousin a®resin, o%utvw latreúv t! patrœ~ ye! , pisteúvnpâsin toîw katà tòn nómon kaì toîw prof}taiw gegramménoiw:15 \l p í d a ¡xv n e† w tòn yeó n , ÷n kaì a[toì o˚toi prosdéxo n t a i ,˙nástasin méllein ¡sesyai nekrôn, dikaívn te kaì ˙díkvn.16 &E n toút~ dè a[tòw ˙skô, ˙próskopon suneídhsin ¡xv n pròwtòn yeò n kaì toùw ˙nyrQpouw dià pantów. 17 Di' \tôn dèpleiónvn paregenómhn \lehmosúnaw poi}svn e†w tò ¡yn o w moukaì prosforáw: 18 \n o<w e˚rón me =gnisménon \n t! ¥er ! , o[metà ªxlou o[dè metà yorúbou, tinèw ˙pò têw &Asíaw &Ioudaîoi:19 o¬w deî \pì soû pareînai kaì kathgoreîn eÊ ti ¡xo i en prów me.20 (H a[toì o˚toi e†pátvsan, tí e˚ron \n \moì ˙díkhma,stántow mou \p ì toû sunedríou, 21 (h per ì miâw taúthw fvnêw, «w¡k r a j a estWw \n a[toîw, –ti Perì ˙nastásevw nekrôn \gWkrínomai s}meron øf' ømôn.

22 &A k o ú s a w dè taûta ` Fêlij ˙nebáleto a[toúw,˙kribésteron e†dWw tà perì têw `doû, e†pQn, %Otan Lusíaw `xi l í a r xo w katab_, diagnQsomai tà kay' ømâw:23 diatajámenów te t! ekatontárx+ threîsyai tòn Paûlon,¡xei n te ƒnesin, kaì mhdéna kvlúein tôn †dívn a[toûøphreteîn (h prosérxesyai a[t!.

24.10 e[yumóteron ♦ e[yúmvw24.11 gnônai ♦ \pignônai24.11 dekadúo ♦ dQdeka24.11 \n ♦ e†w24.12 \pisústasin ♦ \pístasin24.13 O·te ♦ O[dè24.13 me dúnantai ♦ dúnantaí soi24.13 nûn ♦ nunì24.14 prof}taiw ♦ \n toîw prof}taiw24.15 nekrôn ♦ —24.16 dè ♦ kaì24.16 ¡xvn ♦ ¡xein24.17 paregenómhn ♦ —24.17 kaì ♦ paregenómhn kaì24.18 o<w ♦ a<w

24.18 ˙pò ♦ dè ˙pò24.19 deî ♦ ¡dei24.19 me ♦ \mé24.20 \n \moì ♦ —24.21 ¡kraja estWw \n a[toîw ♦

\kékraja \n a[toîw estWw24.21 øf' ♦ \f'24.22 &Akoúsaw dè taûta ` Fêlij

˙nebáleto a[toúw ♦ &Anebáletodè a[toùw ` Fêlij

24.22 e†pQn ♦ eÊpaw24.23 te t! ♦ t!24.23 tòn Paûlon ♦ a[tòn24.23 (h prosérxesyai ♦ —

24.11 - 24.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PQQ PQQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

312

24 Metà dè =méraw tináw, paragenómenow ` Fêlij sùnDrousíll+ t_ gunaikì o·s+ &IoudaíŸ, metepémcato tònPaûlon, kaì ækousen a[toû perì têw e†w xristòn pístevw.25 Dialegoménou dè a[toû perì dikaiosúnhw kaì \gkrateíaw kaìtoû krímatow toû méllontow ¡sesyai, ¡mfobow genómenow `Fêlij ˙pekríyh, Tò nûn ¡xo n poreúou: kairòn dè metalabWnmetakalésomaí se: 26 ßma kaì \lpízvn –ti xr}mata doy}setaia[t! øpò toû Paúlou, –pvw lús+ a[tón: diò kaì puknóterona[tòn metapempómenow qmílei a[t!. 27 Dietíaw dèplhrvyeí s h w, ¡l a b en diádoxon ` Fêlij Pórkion Fêston:yél v n te xáritaw katayés ya i toîw &Ioudaíoiw ` Fêlijkatélipen tòn Paûlon dedeménon.

25 Fês t ow o{n \pib àw t_ \parxíŸ, metà treîw =méraw˙nébh e†w Îerosóluma ˙pò Kaisareíaw.

2 &E n ef á n i s a n dè a[t! ` ˙rxiereùw kaì o¥ prôtoi tôn&I o u d a í v n katà toû Paúlou, kaì parekáloun a[tón,3 a†toúmenoi xárin kat' a[toû, –pvw metapémchtai a[tòn e†wÎ er o u s a l } m , \n éd r a n poioûntew ˙neleîn a[tòn katà t|n `dón.4 Ô mèn o{n Fêstow ˙pekríyh, threîsyai tòn Paûlon \nKaisareíŸ, eautòn dè méllein \n táxei \kporeúesyai. 5 O¥ o{ndunatoì \n ømîn, fhsín, sugkatabántew, eÊ ti \stìn \n t! ˙ndrìtoútv, kathgoreítvsan a[toû.

6 Diatrícaw dè \n a[toîw =méraw pleíouw (h dék a , katabàwe† w Kaisáreian, t_ \paúrion kayísaw \pì toû b}matow\k él eu s e n tòn Paûlon ˙xyê n a i . 7 Paragenoménou dè a[toû,periésthsan o¥ ˙pò Îerosolúmvn katabebhkótew &Ioudaîoi,pollà kaì baréa a†tiQmata férontew katà toû Paûlou, $aa†tiámata

o[k Êsxuon ˙podeîjai, 8 ˙pologouménou a[toû –ti O·te e†w tònnómon tôn &Ioudaívn, o·te e†w tò ¥erón, o·te e†w Kaísará ti%hmarton. 9 Ô Fêstow dè toîw &Ioudaíoiw yél v n xá r i n

24.24 gunaikì ♦ †díŸ gunaikì24.24 pístevw ♦ &Ihsoûn pístevw24.25 ¡sesyai ♦ —24.26 –pvw lús+ a[tón ♦ —24.27 xáritaw ♦ xárita25.1 \parxíŸ ♦ \parxeíŸ25.2 dè a[t! ` ˙rxiereùw ♦ te a[t! o¥

˙rxiereîw25.4 \n KaisareíŸ ♦ e†w Kaisáreian25.5 dunatoì \n ømîn fhsín ♦ \n ømîn

fhsín dunatoì25.5 toútv ♦ ƒtopon25.6 pleíouw ♦ o[ pleíouw •ktW25.7 o¥ ♦ a[tòn o¥25.7 férontew katà toû Paûlou ♦

kataférontew25.8 ˙pologouménou a[toû ♦ toû

Paúlou ˙pologouménou25.9 toîw &Ioudaíoiw yélvn ♦ yélvn

toîw &Ioudaíoiw

24.24 - 25.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PQR PQRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

313

katayés y a i , ˙pokriyeì w t! Paúl~ eÂpen, Yéleiw e†wÎ er o s ó l u m a ˙nabáw, \keî per ì toútvn krínesyai \p' \moû;10 EÂpen dè ` Paûlow, &Epì toû b}matow Kaísarow estQw e†mi,o˚ me deî krínesyai: &Ioudaíouw o[dèn “díkhsa, qw kaì sùkállion \piginQskeiw. 11 E† mèn gàr ˙dikô kaì ƒjion yanátoupépraxá ti, o[ paraitoûmai tò ˙poyaneîn: e† dè o[dén \stin @no˚t o i kathgoroûsín mou, o[deíw me dúnatai a[toîwxa r í s a s ya i . Kaísara \pikaloûmai. 12 Tóte ` Fêstowsull a l } s a w metà toû sumboulíou ˙pekríyh, Kaísara\pikéklhsai; &Epì Kaísara poreús+.

13 ^H m er ô n dè diagenoménvn tinôn, &Agríppaw ` basileùwka ì Berníkh kat}nthsan e†w Kaisáreian, ˙spasámenoi tòn ˙spasómenoi

Fêston. 14 ^V w dè pleíouw =méraw diétriben \keî, ` Fêstow t! diétribon

basileî ˙néyet o tà katà tòn Paûlon, légvn, &An}r tíw \stinkataleleimménow øpò F}likow désmiow, 15 perì o˚, genoménoumou e†w Îerosóluma, \nefánisan o¥ ˙rxiereîw kaì o¥presbúteroi tôn &Ioudaívn, a†toúmenoi kat' a[toû díkhn.16 Pròw o¬w ˙pekríyhn, –ti o[k ¡stin ¡yo w ^R v m a í o i wxa r í z es ya í tina ƒnyrvpon e†w ˙pQleian, prìn (h `ka t h g o r o ú m en o w katà prósvpon ¡xo i toùw kathgórouw, tóponte ˙pologíaw láboi perì toû \gkl}matow. 17 Sunelyóntvn o{na[ t ô n \n yá d e, ˙nabol|n mhdemían poihsámenow, t_ ejêwkayísaw \pì toû b}matow, \kéleusa ˙xyê n a i tòn ƒndra:18 perì o˚ stayén t ew o¥ kat}goroi o[demían a†tían \péferon @nøpenóoun \gQ, 19 zht}mata dé tina perì têw †díawdeisidaimoníaw eÂxon pròw a[tón, kaì perí tinow &Ihsoûteyn h k ó t o w, $on ¡fasken ` Paûlow z_n. 20 &A p o r o ú m e n o w dè \gWt|n perì toútou z}thsin, ¡legon, e† boúloito poreúesyai e†wÎ er o u s a l } m , k˙keî krínesyai perì toútvn. 21 Toû dè Paúlou\p i k a l es a m én o u thrhyênai a[tòn e†w t|n toû Sebastoûdiágnvsin, \kéleusa threîsyai a[tón, £vw o˚ pémcv a[tònpròw Kaísara. 22 &A g r í p p a w dè pròw tòn Fêston ¡f h ,

25.9 krínesyai ♦ kriyênai25.11 gàr ♦ o{n25.14 diétriben ♦ diétribon25.15 díkhn ♦ katadíkhn25.16 e†w ˙pQleian ♦ —25.17 a[tôn ♦ â[tôn˜25.18 \péferon ♦ ¡feron

25.18 øpenóoun \gQ ♦ \gW øpenóounponhrôn

25.20 toútou ♦ toútvn25.20 Îerousal}m ♦ Îerosóluma25.21 pémcv ♦ ˙napémcv25.22 ¡fh ♦ —

25.10 - 25.22



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PQS PQS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

314

&E b o u l ó m h n kaì a[tòw toû ˙nyrQpou ˙koûsai. Ô dé, A·rion,fhsín, ˙koús+ a[toû.

23 T_ o{n \p a ú r i o n , \l yó n t o w toû &Agríppa kaì têw Berníkhwmetà pollêw fantasíaw, kaì e†selyóntvn e†w tò ˙kroat}rion,sún te toîw xiliárxoiw kaì ˙ndrásin toîw kat' \jox|n o{sin têwpólevw, kaì keleúsantow toû F}stou, æxyh ` Paûlow. 24 Kaífhsin ` Fêstow, &Agríppa basileû, kaì pántew o¥ sumparóntew=mîn ƒndrew, yevreîte toûton perì o˚ pân tò plêyow tôn&I o u d a í v n \n ét u xó n moi ¡n te Îerosolúmoiw kaì \n yá d e,\p i b o ô n t ew m| deîn z_n a[tòn mhkéti. 25 &E g W dèkatalabómenow mhdèn ƒjion yanátou a[tòn pepraxén a i , kaìa[toû dè toútou \pikalesaménou tòn Sebastón, ¡krinapémpein a[tón. 26 Perì o˚ ˙sfaléw ti grácai t! kurí~ o[k¡xv . Diò pro}gagon a[tòn \f' ømôn, kaì málista \pì soû,basileû &Agríppa, –pvw têw ˙nakrísevw genoménhw sxô tigrácai. 27 *A l o g o n gár moi dokeî, pémponta désmion, m| kaìtàw kat' a[toû a†tíaw shmânai.

26 &A g r í p p a w dè pròw tòn Paûlon ¡fh, &Epit r ép et aí soiøpèr sea u t o û légein. Tóte ` Paûlow ˙pelogeîto,

\kteínaw t|n xeîra,2 Perì pántvn @n \gkaloûmai øpò &Ioudaívn, basileû

&A g r í p p a , %hghmai \mautòn makárion \pì soû méllvn˙pologeîsyai s}meron: 3 málista gnQsthn ªnta sè pántvntôn katà &I o u d a í o u w “yôn te kaì zhthmátvn: diò déomaí sou,\yôn

makroyú m v w ˙koûsaí mou. 4 T|n mèn o{n bívsín mou t|n \kneóthtow, t|n ˙p' ˙rxêw genoménhn \n t! ¡yn ei mou \nÎ er o s o l ú m o i w, Êsasin pántew o¥ &Ioudaîoi, 5 proginQskontéwme ƒnvyen , \à n yél v s i n martureîn, –ti katà t|n ˙kribestáthna® r es i n têw =metéraw yrhskeíaw ¡zhsa Farisaîow. 6 Kaì nûn

25.22 Ô dé ♦ —25.23 toîw xiliárxoiw ♦ xiliárxoiw25.23 o{sin ♦ —25.24 pân ♦ ßpan25.24 \piboôntew ♦ boôntew25.24 z_n a[tòn ♦ a[tòn zên25.25 katalabómenow ♦ katelabómhn25.25 yanátou a[tòn ♦ a[tòn yanátou25.25 kaì ♦ —25.25 pémpein a[tón ♦ pémpein25.26 sxô ti grácai ♦ sxô tí grácv

26.1 øpèr ♦ perì26.1 ˙pelogeîto \kteínaw t|n xeîra ♦

\kteínaw t|n xeîra ˙pelogeîto26.2 ˙pologeîsyai s}meron ♦ s}meron

˙pologeîsyai26.3 “yôn ♦ \yôn26.3 sou ♦ —26.4 t|n \k ♦ ˆt|n˜ \k26.4 Îerosolúmoiw ♦ te Îerosolúmoiw26.4 o¥ ♦ ô¥˜

25.23 - 26.6



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PQT PQTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

315

\p ' \l p í d i têw pròw toùw patéraw \paggelíaw genoménhw øpò toûyeo û £s t h k a krinómenow, 7 e† w ÷n tò dvdekáfulon =môn \n\k t en eí Ÿ núkta kaì =méran latreûon \lpízei katantêsai:perì «w \l p í d o w \g k a l o û m a i , basileû &Agríppa, øpò &Ioudaívn.8 Tí ƒpiston krínetai par' ømîn, e† ` yeò w nekroùw \geírei;9 &E g W mèn o{n ¡doja \maut! pròw tò ªnoma &Ihsoû toûNazvraíou deîn pollà \nantía prâjai: 10 $o kaì \poíhsa \nÎ er o s o l ú m o i w, kaì polloùw tôn agívn \gW fulakaîwkatékleisa, t|n parà tôn ˙rxierévn \jousían labQn,˙n a i r o u m én v n te a[tôn kat}negka cêfon. 11 Kaì katà pásawtàw sunagvgàw pollákiw timvrôn a[toúw, “nágkazonblasfh m eî n : perissôw te \mmainómenow a[toîw, \dívkon £vwkaì e†w tàw ¡jv póleiw. 12 &E n o<w kaì poreuómenow e†w t|nDamaskòn met' \jousíaw kaì \pitropêw têw parà tôn˙rxierévn, 13 =méraw méshw, katà t|n `dòn eÂdon, basileû,o[ranóyen øpèr t|n lampróthta toû =líou, perilámcan mefôw kaì toùw sùn \moì poreuoménouw. 14 Pántvn dèkatapesóntvn =môn e† w t|n gên, ækousa fvn|n laloûsanprów me kaì légousan t_ Êbrafidi dialékt~, Saoúl, Saoúl, tíme diQkeiw; Sklhrón soi pròw kéntra laktízein. 15 &E g W dèeÂ p o n , Tíw eÂ, kúrie; Ô dè eÂpen, &EgQ e†mi &Ihsoûw $on sùdiQkeiw. 16 &A l l à ˙násthyi, kaì stêyi \pì toùw pódaw sou: e†wtoûto gàr *vfyhn soi, proxei r í s a s ya í se øphréthn kaìmártura @n te eÂdew @n te •fy}somaí soi, 17 \j a i r o ú m en ó w se\k toû laoû kaì tôn \yn ô n , e† w o¬w \gW se ˙postéllv,18 ˙noîjai •fyalmoùw a[tôn, toû øpostrécai ˙pò skótouw \pistrécai

e† w fôw kaì têw \jousíaw toû Satanâ \pì tòn yeó n , toû labeîna[toùw ƒfesin amartiôn, kaì klêron \n toîw =giasménoiwpíst ei t_ e†w \mé. 19 %O yen, basileû &Agríppa, o[k \genómhn˙peiy|w t_ o[raní~ •ptasíŸ: 20 ˙llà toîw \n Damask! prôtonkaì Îerosolúmoiw, e†w pâsán te t|n xQran têw &Ioudaíaw, kaì

26.6 pròw ♦ e†w26.6 patéraw ♦ patéraw =môn26.7 basileû &Agríppa øpò &Ioudaívn

♦ øpò &Ioudaívn basileû26.10 polloùw ♦ polloúw te26.10 fulakaîw ♦ \n fulakaîw26.12 kaì poreuómenow ♦ poreuómenow26.12 parà ♦ —26.14 dè ♦ te26.14 laloûsan prów me kaì légousan

♦ légousan prów me26.15 eÂpon ♦ eÂpa26.15 eÂpen ♦ kúriow eÂpen26.16 eÂdew ♦ eÂdéw ˆme˜26.17 tôn ♦ \k tôn26.17 se ˙postéllv ♦ ˙postéllv se26.18 øpostrécai ♦ \pistrécai26.20 kaì Îerosolúmoiw e†w ♦ te kaì

Îerosolúmoiw

26.7 - 26.20



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PQU PQU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

316

toîw ¡yn es i n , ˙paggéllvn metanoeîn, kaì \pistréfein \pì tònyeó n , ƒjia têw metanoíaw ¡rga prássontaw. 21 %E n ek a toútvn

o¥ &Ioudaîoi me sullabómenoi \n t! ¥er ! \p ei r ô n t ome o¥ &Ioudaîoi

diaxei r í s a s y a i . 22 &E p i k o u r í a w o{n tuxWn têw parà toû yeo û ,ƒxri têw =méraw taúthw £sthka marturómenow mikr! te kaìmegál~, o[dèn \ktòw légvn @n te o¥ profêtai \lálhsanmellóntvn gínesyai kaì Mvüsêw, 23 e† payhtòw ` xristów, e†prôtow \j ˙nastásevw nekrôn fôw méllei kataggéllein t!la! kaì toîw ¡ynesin.

24 Taûta dè a[toû ˙pologouménou, ` Fêstow megál+ t_fvn_ ¡fh, Maín+, Paûle: tà pollá se grámmata e†w maníanperitrépei. 25 Ô dé, O[ maínomai, fhsín, krátiste Fêste,˙llà ˙lhyeí a w kaì svfrosúnhw ]}mata ˙pofyég g o m a i .26 &E p í s t a t a i gàr perì toútvn ` basileúw, pròw $on kaìparrhsiazómenow lalô: lanyánein gàr a[tón ti toútvn o[peíyomai o[dén: o[ gár \n gvníŸ pepragménon toûto.27 Pisteúeiw, basileû &Agríppa, toîw prof}taiw; OÂda –tipisteúeiw. 28 Ô dè &Agríppaw pròw tòn Paûlon ¡fh, &En •líg~me peíyei w Xristianòn genésyai. 29 Ô dè Paûlow eÂpen,E[jaímhn ©n t! ye! , kaì \n •líg~ kaì \n poll! o[ mónon se,˙llà kaì pántaw toùw ˙koúontáw mou s}meron, genésyaitoioútouw `poîow k˙gQ e†mi, parektòw tôn desmôn toútvn.

30 Kaì taûta e† p ó n t o w a[toû, ˙nésth ` basileùw kaì `=gemQn, %h te Ber n í k h , kaì o¥ sugkay}menoi a[toîw: 31 kaì˙naxvr}santew \láloun pròw ˙ll}louw, lég o n t ew –ti O[dènya n á t o u ƒjion (h des m ô n prássei ` ƒnyrvpow o˚tow.32 &A g r í p p a w dè t! F}st~ ¡fh, &Apolelúsyai \dúnato `ƒnyrvpow o˚tow, e† m| \pekéklhto Kaísara.

26.20 ˙paggéllvn ♦ ˙p}ggellon26.21 o¥ &Ioudaîoi me ♦ me &Ioudaîoi26.21 \n ♦ ˆªnta˜ \n26.22 parà ♦ ˙pò26.23 la! ♦ te la!26.24 ¡fh ♦ fhsin26.25 O[ ♦ Paûlow, O[26.26 ti ♦ ˆti˜26.26 o[dén o[ gár ♦ o[yén o[ gár

\stin

26.28 ¡fh ♦ —26.28 genésyai ♦ poiêsai26.29 eÂpen ♦ —26.29 poll! ♦ megál~26.29 k˙gQ ♦ kaì \gQ26.30 Kaì taûta e†póntow a[toû

˙nésth ♦ &Anésth te26.31 ƒjion (h desmôn ♦ (h desmôn ƒjión

ˆti˜

26.21 - 26.32



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PQV PQVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

317

27 ^Vw dè \kríyh toû ˙pop l eîn =mâw e†w t|n &Italían,paredídoun tón te Paûlon kaí tinaw etérouw desmQtaw

ekatontárx+, •nómati &Ioulí~, speírhw Sebastêw.2 &E p i b á n t ew dè ploí~ &A d r a m u t t h n ! , méllontew pleîn toùwkatà t|n &Asían tópouw, ˙n}xyh m en , ªntow sùn =mîn&A r i s t á r x o u Makedónow Yessalonikévw. 3 T_ te etérŸkat } xyh m en e† w Sidôna: filanyrQpvw te ` &Ioúliow t! Paúl~xr h s á m en o w \p ét r ec en pròw toùw fílouw poreuyén t a\p i m el eí a w tuxeî n . 4 K˙keîyen ˙naxyén t ew øpepleúsamen t|nKúpron, dià tò toùw ˙némouw eÂnai \nantíouw. 5 Tó te pélagowtò katà t|n Kilikían kaì Pamfulían diapleúsantew,kat } l yo m en e† w Múra têw Lukíaw. 6 K˙keî eørWn èkatóntarxow ploîon &A l e j a n d r î n o n pléon e†w t|n &Italían,\n eb í b a s en =mâw e†w a[tó. 7 &E n ¥kanaîw dè =méraiwbraduplooûntew, kaì móliw genómenoi katà t|n Knídon, m|proseôntow =mâw toû ˙némou, øpepleúsamen t|n Kr}thn katàSalmQnhn: 8 móliw te paralegómenoi a[t|n ælyomen e†w tópontinà kaloúmenon Kaloùw Liménaw, > \ggùw ‘n póliw Lasaía.

9 Î k a n o û dè xrónou diagenoménou, kaì ªntow ædh\p i s f a l o û w toû ploów, dià tò kaì t|n nhsteían ædhparelhluyén a i , par§nei ` Paûlow 10 légvn a[toîw, *Andrew,yev r ô –ti metà %ubrevw kaì pollêw zhmíaw, o[ mónon toûfortíou kaì toû ploíou ˙llà kaì tôn cuxôn =môn, méllein¡s es ya i tòn ploûn. 11 Ô dè ekatontárxhw t! kubern}t+ kaì ekatóntarxow

t! naukl}r~ \p eí yet o mâllon (h toîw øpò toû Paúloulegoménoiw. 12 &A n e u y é t o u dè toû liménow øpárxontow pròwparaxei m a s í a n , o¥ pleíouw ¡yen t o boul|n ˙naxyê n a ik˙keîyen , eÊ pvw dúnainto katant}santew e†w Foínikaparaxei m á s a i , liména têw Kr}thw bléponta katà líba kaìkatà xôron. 13 Û p o p n eú s a n t o w dè nótou, dójantew têwproyés ev w kekrathkénai, ƒrantew Ósson parelégonto t|nKr}thn. 14 Met' o[ polù dè ¡balen kat' a[têw ƒnemowtuf v n i k ó w, ` kaloúmenow E[roklúdvn: 15 sunarpasyén t o w dè

27.2 méllontew pleîn ♦ méllonti pleîne†w

27.3 poreuyénta ♦ poreuyénti27.6 ekatóntarxow ♦ ekatontárxhw27.8 ‘n póliw ♦ póliw ‘n27.11 \peíyeto mâllon ♦ mâllon

\peíyeto27.11 toû ♦ —27.12 pleíouw ♦ pleíonew27.12 k˙keîyen ♦ \keîyen27.12 eÊ pvw ♦ eÊpvw27.14 E[roklúdvn ♦ E[rakúlvn

27.1 - 27.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PRM PRM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

318

toû ploíou, kaì m| dunaménou ˙ntofyalmeîn t! ˙ném~,\p i d ó n t ew \f er ó m eya . 16 Nhsíon dé ti øpodramóntewkaloúmenon Klaúdhn móliw †sxúsamen per i k r a t eî w genésyaitêw skáfhw: 17 ÷n ƒrantew, bohyeí a i w \xr ô n t o , øpozvnnúntewtò ploîon: foboúmenoí te m| e†w t|n Súrthn \kpésvsin,xa l á s a n t ew tò skeûow, o%utvw \féronto. 18 Sfodrôw dèxei m a z o m én v n =môn, t_ ejêw \kbol|n \poioûnto: 19 kaì t_trít+ a[tóxei r ew t|n skeu|n toû ploíou \rrícamen. 20 M}te dè=líou m}te ƒstrvn \pifainóntvn \pì pleíonaw =méraw,xei m ô n ó w te o[k •lígou \pikeiménou, loipòn peri+reîto pâsa\l p ì w toû sQzesyai =mâw. 21 Pollêw dè ˙sitíaw øparxoúshw,tóte stayeì w ` Paûlow \n més ~ a[tôn eÂpen, *Edei mén , „ƒndrew, pei ya r x} s a n t á w moi m| ˙nágesyai ˙pò têw Kr}thw,kerdêsaí te t|n %ubrin taúthn kaì t|n zhmían. 22 Kaì tà nûnparainô ømâw e[ yu m eî n : ˙pobol| gàr cuxêw o[demía ¡stai \jømôn, pl|n toû ploíou. 23 Parésth gár moi taút+ t_ nuktìƒggelow toû yeo û , o˚ e†mi, > kaì latreúv, 24 légvn, M| foboû,Paûle: Kaísarí se deî parastênai: kaì †doú, kexá r i s t a í soi` yeò w pántaw toùw pléontaw metà soû. 25 Diò e[yumeîteƒndrew: pisteúv gàr t! ye! –ti o%utvw ¡stai kay' $on tróponlelálhtaí moi. 26 E†w nêson dé tina deî =mâw \kpeseîn.

27 ^V w dè tessareskaidekáth nùj \géneto, diaferoménvn=môn \n t! &AdríŸ, katà méson têw nuktòw øpenóoun o¥ naûtaiproságein tinà a[toîw xQran: 28 kaì bolísantew e˚ron•rguiàw eÊkosi: braxù dè diast}santew, kaì pálinbolísantew, e˚ron •rguiàw dekapénte: 29 foboúmenoí te m}pvwe† w traxeî w tópouw \kpésvmen, \k prúmnhw ]ícantew ˙gkúrawtéssaraw, h·xonto =méran genésyai. 30 Tôn dè nautônzhtoúntvn fugeîn \k toû ploíou, kaì xalasántvn t|n skáfhne† w t|n yálassan, profásei qw \k prQraw mellóntvn ˙gkúraw\k t eí n ei n , 31 eÂ p en ` Paûlow t! ekatontárx+ kaì toîwstratiQtaiw, &Eàn m| o˚toi meínvsin \n t! ploí~, ømeîw

27.16 Klaúdhn móliw †sxúsamen ♦Kaûda †sxúsamen móliw

27.17 Súrthn ♦ Súrtin27.19 \rrícamen ♦ ¡rrican27.20 pâsa \lpìw ♦ \lpìw pâsa27.21 dè ♦ te

27.23 ƒggelow ♦ —27.23 > ♦ ˆ\gW˜ >27.23 latreúv ♦ latreúv ƒggelow27.29 m}pvw e†w ♦ m} pou katà27.30 prQraw mellóntvn ˙gkúraw ♦

prœrhw ˙gkúraw mellóntvn

27.16 - 27.31



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PRN PRNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

319

svyênai o[ dúnasye. 32 Tóte o¥ stratiôtai ˙pékocan tàsxoinía têw skáfhw, kaì eÊasan a[t|n \kpeseîn. 33 *A x r i dè o˚

æmellen =méra gínesyai, parekálei ` Paûlow ßpantaw ¡mellen

metalabeîn trofêw, lég v n , Tessareskaidekáthn s}meron=méran prosdokôntew ƒsitoi diateleîte, mhdènproslabómenoi. 34 Diò parakalô ømâw proslabeîn trofêw:toûto gàr pròw têw ømetéraw svthríaw øpárxei : o[denòw gàrømôn yrìj \k têw kefalêw peseîtai. 35 E†pWn dè taûta, kaìlabWn ƒrton, e[xarísthsen t! ye! \nQpion pántvn: kaìklásaw ærjato \s yí ei n . 36 E·yumoi dè genómenoi pántew kaìa[toì proselábonto trofêw. 37 )Hmen dè \n t! ploí~ a¥ pâsaicuxaí, diakósiai ebdom}konta £j. 38 Koresyén t ew dè têwtrofêw \koúfizon tò ploîon, \kballómenoi tòn sîton e†w t|nyá l a s s a n . 39 %O te dè =méra \géneto, t|n gên o[k \pegínvskon:kólpon dé tina katenóoun ¡xo n t a a†gialón, e†w $on\b o u l eú s a n t o , e† dunatón, \jôsai tò ploîon. 40 Kaì tàw˙gkúraw perielóntew eÊvn e†w t|n yálassan, ßma ˙néntew tàwzeukthríaw tôn phdalívn: kaì \párantew tòn ˙rtémona t_pneoús+ kateîxon e†w tòn a†gialón. 41 Peripesóntew dè e†wtópon diyálasson \pQkeilan t|n naûn: kaì = mèn prQra\r e í s a s a ¡m ei n en ˙sáleutow, = dè prúmna \lúeto øpò têw bíawtôn kumátvn. 42 Tôn dè strativtôn boul| \géneto ®na toùwdesmQtaw ˙pokteínvsin, m} tiw \kkolumb}saw diafúg+. 43 Ôdè ekatóntarxow, boulómenow diasôsai tòn Paûlon,\k Q l u s en a[toùw toû boul}matow, \kéleusén te toùwdunaménouw kolumbÅn ˙porrícantaw prQtouw \pì t|n gên\j i én a i : 44 kaì toùw loipoúw, o¬w mèn \pì sanísin, o¬w dè \pítinvn tôn ˙pò toû ploíou. Kaì o%utvw \géneto pántawdiasvyênai \pì t|n gên.

27.32 o¥ stratiôtai ˙pékocan ♦˙pékocan o¥ stratiôtai

27.33 æmellen =méra ♦ =méra æmellen27.33 mhdèn ♦ mhyèn27.34 proslabeîn ♦ metalabeîn27.34 \k ♦ ˙pò27.34 peseîtai ♦ ˙poleîtai27.35 E†pWn ♦ EÊpaw27.37 )Hmen ♦ *Hmeya27.37 \n t! ploí~ a¥ pâsai cuxaí ♦ a¥

pâsai cuxaì \n t! ploí~27.38 têw ♦ —27.39 \bouleúsanto e† dunatón ♦

\bouleúonto e† dúnainto27.40 ˙rtémona ♦ ˙rtémvna27.41 \pQkeilan ♦ \pékeilan27.41 tôn kumátvn ♦ ˆtôn kumátvn˜27.43 ekatóntarxow ♦ ekatontárxhw27.43 ˙porrícantaw ♦ ˙porícantaw

27.32 - 27.44



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PRO PRO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

320

28 Kaì dias vyént ew, tóte \pégnvs an –t i Mel ít h = nês owkaleîtai. 2 O¥ dè bárbaroi pareîxon o[ t|n tuxoûsan

filanyrvpían =mîn: ˙nácantew gàr purán, proselábontopá n t a w =mâw, dià tòn øetòn tòn \festôta, kaì dià tò cûxow.3 Sustréca n t o w dè toû Paúlou frugánvn plêyow, kaì\p i yén t o w \p ì t|n purán, ¡xi d n a \k têw yér m h w diejelyoûsa\jelyoûsa

kayêcen têw xei r ò w a[toû. 4 ^V w dè eÂdon o¥ bárbaroikremámenon tò yhríon \k têw xei r ò w a[toû, ¡legon pròw˙ll}louw, Pántvw foneúw \stin ` ƒnyrvpow o˚tow, $ondiasvyén t a \k têw yalásshw = Díkh z_n o[k eÊasen. 5 Ô mèno{n, ˙potinájaw tò yhríon e†w tò pûr, ¡payen o[dèn kakón.6 O¥ dè prosedókvn a[tòn méllein pímprasyai (h katapípteinƒfnv nekrón: \pì polù dè a[tôn prosdokQntvn, kaìyev r o ú n t v n mhdèn ƒtopon e†w a[tòn ginómenon,metaballómenoi ¡legon yeòn a[tòn eÂnai.

7 &E n dè toîw perì tòn tópon \keînon øpêrxen xvría t!prQt~ têw n}sou, •nómati Poplí~, $ow ˙nadejámenow =mâwtreîw =méraw filofrónvw \jénisen. 8 &E g én et o dè tòn patératoû Poplíou puretoîw kaì dusenteríŸ sunexó m en o nkatakeîsyai: pròw $on ` Paûlow e†selyQn, kaì proseujámenow,\p i yeì w tàw xeî r a w a[t!, †ásato a[tón. 9 Toútou o{ngenoménou, kaì o¥ loipoì o¥ ¡xo n t ew ˙syen eí a w \n t_ n}s~pros}rxonto kaì \yer a p eú o n t o : 10 o$i kaì pollaîw timaîw\tímhsan =mâw, kaì ˙nagoménoiw \péyento tà pròw t|n xreían.

11 Metà dè treîw mênaw æxyh m en \n ploí~˙n}xyhmen

parakexei m a k ó t i \n t_ n}s~, &Alejandrín~, paras}m~Dioskoúroiw. 12 Kaì kataxyén t ew e† w Surakoúsaw \pemeínamen=méraw treîw: 13 –yen per i el yó n t ew kathnt}samen e†w ^R}gion,kaì metà mían =méran \pigenoménou nótou, deuteraîoi ælyomene† w Potiólouw: 14 o˚ eøróntew ˙delfoúw, parekl}yhmen \p'

28.1 \pégnvsan ♦ \pégnvmen28.2 dè ♦ te28.2 ˙nácantew ♦ ßcantew28.3 plêyow ♦ ti plêyow28.3 \k ♦ ˙pò28.3 diejelyoûsa ♦ \jelyoûsa28.4 ¡legon pròw ˙ll}louw ♦ pròw

˙ll}louw ¡legon28.6 metaballómenoi ♦

metabalómenoi

28.6 yeòn a[tòn eÂnai ♦ a[tòn eÂnaiyeón

28.8 dusenteríŸ ♦ dusenterí~28.9 o{n ♦ dè28.9 ¡xontew ˙syeneíaw \n t_ n}s~ ♦

\n t_ n}s~ ¡xontew ˙syeneíaw28.10 t|n xreían ♦ tàw xreíaw28.11 æxyhmen ♦ ˙n}xyhmen28.13 perielyóntew ♦ perielóntew28.14 \p' ♦ par'

28.1 - 28.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PRP PRPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRAJEIS APO STO LVN

321

a[toîw \pimeînai =méraw eptá: kaì o%utvw e†w t|n ^RQmhnælyomen. 15 K˙keîyen o¥ ˙delfoì ˙koúsantew tà per ì =môn,\j ê l yo n e† w ˙pánthsin =mîn ƒxri &Appíou Fórou kaì TriônTabernôn: o¬w †dWn ` Paûlow, e[xarist}saw t! ye! , ¡l a b enyársow.

16 %O te dè ælyomen e†w ^RQmhn, ` ekatóntarxow parédvkentoùw desmíouw t! stratopedárx+: t! dè Paúl~ \p et r á p h stratopedárx~

ménein kay' eautón, sùn t! fulássonti a[tòn stratiQt+.17 &E g é n e t o dè metà =méraw treîw sugkalésasyai tòn

Paû l o n toùw ªntaw tôn &Ioudaívn prQtouw: sunelyóntvn dèa[tôn, ¡legen pròw a[toúw, *Andrew ˙delfoí, \gW o[dèn\n a n t í o n poi}saw t! la! (h toîw ¡yes i n toîw patrœoiw, dés m i o w\j Îer o s o l ú m v n paredóyhn e†w tàw xeî r a w tôn ^Rvmaívn:18 o®tinew ˙nakrínantéw me \boúlonto ˙polûsai, dià tòmh d em í a n a†tían yanátou øpárxei n \n \moí. 19 &A n t i l e g ó n t v ndè tôn &I o u d a í v n , “nagkásyhn \pikalésasyai Kaísara, o[xqw toû ¡yn o u w mou ¡xv n ti kathgorêsai. 20 Dià taúthn o{n t|na†tían parekálesa ømâw †deîn kaì proslalêsai: £neken gàrtêw \lpídow toû &Isra|l t|n ßlusin taúthn períkeimai. 21 O¥dè pròw a[tòn eÂpon, ^Hmeîw o·te grámmata perì soû\d ej á m eya ˙pò têw &Ioudaíaw, o·te paragenómenów tiw tôn˙delfôn ˙p}ggeilen (h \lálhsén ti per ì soû ponhrón.22 &A j i o û m e n dè parà soû ˙koûsai $a froneîw: per ì mèn gàr têwa¥résevw taúthw gnvstón \s t i n =mîn –ti pantaxoû˙ntilégetai.

23 Tajámenoi dè a[t! =méran, «kon pròw a[tòn e†w t|njenían pleíonew: o<w \jetíyet o diamarturómenow t|nbasileían toû yeo û , peíyvn te a[toùw tà perì toû &Ihsoû, ˙póte toû nómou Mvüsévw kaì tôn profhtôn, ˙pò prv› £vwespéraw. 24 Kaì o¥ mèn \peíyonto toîw legoménoiw, o¥ dè“pístoun. 25 &A s ú m f v n o i dè ªntew pròw ˙ll}louw ˙pelúonto,e† p ó n t o w toû Paúlou ]êma £n, –ti Kalôw tò pneûma tò ßgion

28.14 ælyomen ♦ ælyamen28.15 \jêlyon ♦ ‘lyan28.16 ælyomen ♦ e†s}lyomen28.16 ` ekatóntarxow parédvken toùw

desmíouw t! stratopedárx+ ♦ —28.16 t! dè Paúl~ \petráph ♦

\petráph t! Paúl~28.17 tòn Paûlon ♦ a[tòn

28.17 *Andrew ˙delfoí \gW ♦ &EgQƒndrew ˙delfoí

28.19 kathgorêsai ♦ kathgoreîn28.21 eÂpon ♦ eÂpan28.22 \stin =mîn ♦ =mîn \stin28.23 «kon ♦ ‘lyon28.23 tà ♦ —

28.15 - 28.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PRQ PRQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRAJEIS APO STO LVN

322

\l á l h s en dià &Hsafiou toû prof}tou pròw toùw patéraw =môn,26 légo n , Poreúyhti pròw tòn laòn toûton kaì e†pón, &Ako_˙koúsete, kaì o[ m| sunête: kaì blépontew blécete, kaì o[ m|Êdhte: 27 \p a xú n yh gàr = kardía toû laoû toútou, kaì toîw&vsìn barévw ækousan, kaì toùw •fyalmoùw a[tôn \kámmusan:m}pote Êdvsin toîw •fyalmoîw, kaì toîw &vsìn ˙koúsvsin, kaìt_ kardíŸ sunôsin, kaì \pistrécvsin, kaì †ásomai a[toúw.†ásvmai

28 Gnvstòn o{n ¡stv ømîn, –ti toîw ¡yn es i n ˙pestálh tòsvt}rion toû yeo û , a[toì kaì ˙koúsontai. 29 Kaì taûta a[toûe† p ó n t o w, ˙pêlyon o¥ &Ioudaîoi, poll|n ¡xo n t ew \n eautoîwsuz}thsin.

30 *E m ei n en dè ` Paûlow dietían –lhn \n †dí~ misyQmati,kaì ˙pedéxet o pántaw toùw e†sporeuoménouw pròw a[tón,31 khrússvn t|n basileían toû yeo û , kaì didáskvn tà perì toûkuríou &Ihsoû xristoû, metà páshw parrhsíaw, ˙kvlútvw.

28.25 =môn ♦ ømôn28.26 légon ♦ légvn28.28 tò ♦ toûto tò

28.29 —28.30 *Emeinen ♦ &Enémeinen28.30 ` Paûlow ♦ —

28.26 - 28.31



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PRR PRRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

323

IAKVBO U

&Iák vb ow, yeoû kaì kur íou &I hs oû xr is t oû doûl ow, taîwdQdeka fulaîw taîw \n t_ diasporÅ, xaírein.

2 Pâsan xaràn =g}sasye, ˙delfoí mou, –tan peirasmoîwperipéshte poikíloiw, 3 ginQskontew –ti tò dokímion ømôn têwpístevw katergázetai øpomon}n: 4 = dè øpomon| ¡rgon téleion\xétv, ®na ‘te téleioi kaì `lóklhroi, \n mhdenì leipómenoi.

5 E† dé tiw ømôn leípetai sofíaw, a†teítv parà toû didóntowyeo û pâsin aplôw, kaì o[k •neidízontow, kaì doy}setai a[t!.6 A†teítv dè \n pístei, mhdèn diakrinómenow: ` gàrdiakrinómenow ¡oiken klúdvni yalásshw ˙nemizomén~ kaì]ipizomén~. 7 M| gàr o†ésyv ` ƒnyrvpow \keînow –ti l}cetaíti parà toû kuríou. 8 &A n | r dícuxow, ˙katástatow \n pásaiwtaîw `doîw a[toû.

9 Kauxásyv dè ` delfòw ` tapeinòw \n t! %ucei a[toû: 10 `dè ploúsiow \n t_ tapeinQsei a[toû: –ti qw ƒnyow xórtoupareleúsetai. 11 &A n é t e i l e n gàr ` %hliow sùn t! kaúsvni, kaì\j } r a n en tòn xórton, kaì tò ƒnyow a[toû \jépesen, kaì =e[ p r ép ei a toû prosQpou a[toû ˙pQleto: o%utvw kaì `ploúsiow \n taîw poreíaiw a[toû marany}setai.

12 Makáriow ˙n|r $ow øpoménei pei r a s m ó n : –ti dókimowgenómenow l}cetai tòn stéfanon têw zvêw, $on \phggeílato `kúriow toîw ˙gapôsin a[tón. 13 Mhdeìw peirazómenow legétv–ti &Apò yeo û peirázomai: ` gàr yeò w ˙peírastów \stin kakôn,peirázei dè a[tòw o[déna: 14 £k a s t o w dè peirázetai, øpò têw†díaw \piyumíaw \jelkómenow kaì deleazómenow. 15 EÂta =\p i yu m í a sullaboûsa tíktei amartían: = dè amartía˙potelesyeî s a ˙pokúei yánaton. 16 M| planâsye, ˙delfoímou ˙gaphtoí. 17 Pâsa dósiw ˙gay| kaì pân dQrhma téleionƒnvyén \stin, katabaînon ˙pò toû patròw tôn fQtvn, par' >o[k ¡ni parallag}, (h tropêw ˙poskíasma. 18 Boulhyeì w

1.5 o[k ♦ m|1.7 l}cetaí ♦ l}mcetaí

1.12 l}cetai ♦ l}mcetai1.12 ` kúriow ♦ —



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PRS PRS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

IAKVBOU

324

˙pekúhsen =mâw lóg~ ˙lhyeí a w, e† w tò eÂnai =mâw ˙parx}ntina tôn a[toû ktismátvn.

19 %V s t e, ˙delfoí mou ˙gaphtoí, ¡stv pâw ƒnyrvpow taxùwe† w tò ˙koûsai, bradùw e†w tò lalêsai, bradùw e†w •rg}n:20 •rg| gàr ˙ndròw dikaiosúnhn yeo û o[ katergázetai. 21 Diò˙poyém en o i pâsan ]uparían kaì perisseían kakíaw, \nprŸ‡thti déjasye tòn ¡mfuton lógon, tòn dunámenon sôsaitàw cuxàw ømôn. 22 Gínesye dè poihtaì lógou, kaì m| mónon˙kroataí, paralogizómenoi eautoúw. 23 %O ti eÊ tiw ˙kroat|wlógou \stìn kaì o[ poiht}w, o˚tow ¡oiken ˙ndrì katanooûnti tòprósvpon têw genésevw a[toû \n \sóptr~: 24 katenóhsen gàreautòn kaì ˙pel}luyen , kaì e[yév w \p el á yet o `poîow ‘n. 25 Ôdè parakúcaw e†w nómon téleion tòn têw \leuyer í a w kaìpara m eí n a w, o˚tow o[k ˙kroat|w \pilhsmonêw genómenow ˙llàpoiht|w ¡rgou, o˚tow makáriow \n t_ poi}sei a[toû ¡stai.26 EÊ tiw dokeî yrêskow eÂnai \n ømîn, m| xalinagvgôn glôssana[toû, ˙llà ˙patôn kardían a[toû, toútou mátaiow =yr h s k eí a . 27 Yrhskeía kayarà kaì ˙míantow parà ye! kaìpatrì a%uth \stín, \pisképtesyai •rfanoùw kaì x}raw \n t_ylícei a[tôn, ƒspilon eautòn threîn ˙pò toû kósmou.

2 &A d e l f o í mou, m| \n prosvpolhcíaiw ¡xete t|n pís t in toûkuríou =môn &Ihsoû xristoû têw dójhw. 2 &E à n gàr e†sély+

e† w t|n sunagvg|n ømôn ˙n|r xrusodaktúliow \n \syêtilamprÅ, e†sély+ dè kaì ptvxòw \n ]uparÅ \syêti, 3 kaì\p i b l éc h t e \p ì tòn foroûnta t|n \syêta t|n lamprán, kaìeÊ p h t e a[t!, Sù káyou @de kalôw, kaì t! ptvx! eÊphte, Sùstêyi \keî, (h káyou @de øpò tò øpopódión mou: 4 kaì o[diekríyhte \n eautoîw, kaì \génesye kritaì dialogismônponhrôn; 5 &A k o ú s a t e , ˙delfoí mou ˙gaphtoí. O[x ` yeò w\j el éj a t o toùw ptvxoùw toû kósmou plousíouw \n pístei, kaìklhr o n ó m o u w têw basileíaw «w \phggeílato toîw ˙gapôsina[tón; 6 Û m eî w dè “timásate tòn ptvxón. O[x o¥ ploúsioi

1.19 %Vste ♦ *Iste1.19 pâw ♦ dè pâw1.20 o[ katergázetai ♦ o[k \rgázetai1.25 o˚tow o[k ♦ o[k1.26 \n ømîn ♦ —1.27 ye! ♦ t! ye!2.1 prosvpolhcíaiw ♦

prosvpolhmcíaiw2.2 t|n ♦ —2.3 kaì \pibléchte ♦ \pibléchte dè2.3 a[t! ♦ —2.3 @de øpò ♦ øpò2.4 kaì o[ ♦ o[2.5 toû kósmou ♦ t! kósm~

1.19 - 2.6



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PRT PRTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

IAKVBOU

325

katadunasteúousin ømôn, kaì a[toì £lkousin ømâw e†wkrit}ria; 7 O[k a[toì blasfhmoûsin tò kalòn ªnoma tò\p i k l h yèn \f ' ømâw; 8 E† méntoi nómon teleîte basilikón, katàt|n graf}n, &Agap}seiw tòn plhsíon sou qw seautón, kalôwpo i eî t e: 9 e† dè prosvpolhpteîte, amartían \rgázesye,\l eg xó m en o i øpò toû nómou qw parabátai. 10 %O stiw gàr –lontòn nómon thr}sei, ptaísei dè \n ení, gégonen pántvn ¡noxow.11 Ô gàr e†pQn, M| moixeú s ei w, eÂ p en kaí, M| foneúseiw: e† dèo[ moixeú s ei w, foneúseiw dé, gég o n a w parabáthw nómou.12 O%utvw laleîte kaì o%utvw poieîte, qw dià nómou \leuyer í a wméllontew krínesyai. 13 ^H gàr krísiw ˙néleow t! m|poi}santi ¡leow: katakauxâtai ¡leon krísevw.

14 Tí tò ªfelow, ˙delfoí mou, \àn pístin lég+ tiw ¡xei n , ¡r g adè m| ¡x+ ; M| dúnatai = pístiw sôsai a[tón; 15 &E à n dè˙delfòw (h ˙delf| gumnoì øpárxvsin kaì leipómenoi „sin têw\f h m ér o u trofêw, 16 eÊ p + dé tiw a[toîw \j ømôn, Ûpágete \ne† r } n + , yer m a í n es ye kaì xortázesye, m| dôte dè a[toîw tà\p i t } d ei a toû sQmatow, tí tò ªfelow; 17 O%utvw kaì = pístiw, \ànm| ¡rga ¡x+ , nekrá \stin kay' eaut}n. 18 &A l l ' \r eî tiw, Sùpístin ¡xei w, k˙gW ¡rga ¡xv : deîjón moi t|n pístin sou \k tôn¡r g v n sou, k˙gQ deíjv soi \k tôn ¡rgvn mou t|n pístin mou.19 Sù pisteúeiw –ti ` yeó w e< w \s t i n : kalôw poieîw: kaì tàdaimónia pisteúousin, kaì fríssousin. 20 Yéleiw dè gnônai, „ƒnyrvpe kené, –ti = pístiw xvrìw tôn ¡rgvn nekrá \stin;21 &A b r a à m ` pat|r =môn o[k \j ¡rgvn \dikaiQyh, ˙nenégkaw&I s a à k tòn u¥òn a[toû \pì tò yusiast}rion; 22 Blépeiw –ti =píst i w sun}rgei toîw ¡rgoiw a[toû, kaì \k tôn ¡rgvn = pístiw\t el ei Q yh ; 23 Kaì \plhrQyh = graf| = légousa, &Epísteusendè &Abraàm t! ye! , kaì \logísyh a[t! e†w dikaiosúnhn, kaìfílow yeo û \k l } yh . 24 Ô râte toínun –ti \j ¡rgvn dikaioûtaiƒnyrvpow, kaì o[k \k pístevw mónon. 25 Ô moívw dè kaì ^Raàb =

2.9 prosvpolhpteîte ♦prosvpolhmpteîte

2.10 thr}sei ptaísei ♦ thr}s+ ptaís+2.11 M| moixeúseiw ♦ M| moixeús+w2.11 M| foneúseiw ♦ M| foneús+w2.11 moixeúseiw foneúseiw ♦ moixeúeiw

foneúeiw2.13 ¡leon ♦ ¡leow2.15 dè ♦ —

2.15 „sin ♦ —2.17 ¡rga ¡x+ ♦ ¡x+ ¡rga2.18 \k tôn ¡rgvn sou k˙gQ deíjv soi

♦ xvrìw tôn ¡rgvn k˙gQ soi deíjv2.18 pístin mou ♦ pístin2.19 ` yeów e<w \stin ♦ e<w \stin ` yeów2.20 nekrá ♦ ˙rg}2.24 toínun ♦ —

2.7 - 2.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PRU PRU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

IAKVBOU

326

pórnh o[k \j ¡rgvn \dikaiQyh, øpodejaménh toùw ˙ggélouw,kaì etérŸ `d! \kbaloûsa; 26 %V s p er gàr tò sôma xvrìwpneúmatow nekrón \stin, o%utvw kaì = pístiw xvrìw tôn ¡rgvnnekrá \stin.

3 M| pol l oì didáskaloi gínes ye, ˙d el f oí mou, e†dót ew –t imeîzon kríma lhcómeya . 2 Pollà gàr ptaíomen ßpantew.

EÊ tiw \n lóg~ o[ ptaíei, o˚tow téleiow ˙n}r, dunatòwxa l i n a g v g ê s a i kaì –lon tò sôma. 3 *I d e, tôn ®ppvn toùwxa l i n o ù w e† w tà stómata bállomen pròw tò peíyes ya i a[toùw=mîn, kaì –lon tò sôma a[tôn metágomen. 4 &I d o ù , kaì tà ploîa,thli k a û t a ªnta, kaì øpò sklhrôn ˙némvn \launómena,metágetai øpò \l a xí s t o u phdalíou, –pou ©n = `rm| toûe[ yú n o n t o w boúlhtai. 5 O%utvw kaì = glôssa mikròn mélow\s t í n , kaì megalauxeî . &I d o ú , •lígon pûr =líkhn %ulhn ˙náptei.6 Kaì = glôssa pûr, ` kósmow têw ˙dikíaw: o%utvw = glôssakayístatai \n toîw mélesin =môn, = spiloûsa –lon tò sôma,kaì flogízousa tòn troxòn têw genésevw, kaì flogizoménh øpòtêw geén n h w. 7 Pâsa gàr fúsiw yhrívn te kaì peteinôn,erpetôn te kaì \nalívn, damázetai kaì dedámastai t_ fúseit_ ˙nyrvpín+: 8 t|n dè glôssan o[deìw dúnatai ˙nyrQpvndamásai: ˙katásxet o n kakón, mest| †oû yanathfórou. 9 &E na[t_ e[logoûmen tòn yeò n kaì patéra, kaì \n a[t_katarQmeya toùw ˙nyrQpouw toùw kay' `moívsin yeo ûgegonót a w: 10 \k toû a[toû stómatow \jérxet a i e[ l o g í a kaìkatára. O[ xr}, ˙delfoí mou, taûta o%utvw gínesyai. 11 M}ti =phg| \k têw a[têw •pêw brúei tò glukù kaì tò pikrón; 12 M|dúnatai, ˙delfoí mou, sukê \laíaw poiêsai, (h ƒmpelow sûka;O%utvw o[demia phg| alukòn kaì glukù poiêsai %udvr.

13 Tíw sofòw kaì \pist}mvn \n ømîn; Deijátv \k têw kalêw˙nastrofêw tà ¡r g a a[toû \n pra‡thti sofíaw. 14 E† dè zêlonpikròn ¡xet e kaì \riyeí a n \n t_ kardíŸ ømôn, m|

2.26 tôn ♦ —3.1 lhcómeya ♦ lhmcómeya3.3 *Ide ♦ E† dè3.3 pròw ♦ e†w3.4 sklhrôn ˙némvn ♦ ˙némvn

sklhrôn3.4 ©n ♦ —3.4 boúlhtai ♦ boúletai3.5 megalauxeî ♦ megála a[xeî

3.5 •lígon ♦ =líkon3.6 o%utvw ♦ —3.8 dúnatai ˙nyrQpvn damásai ♦

damásai dúnatai ˙nyrQpvn3.8 ˙katásxeton ♦ ˙katástaton3.9 yeòn ♦ kúrion3.12 O%utvw o[demia phg| alukòn kaì

♦ O·te alukòn

2.26 - 3.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PRV PRVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

IAKVBOU

327

katakauxâsye kaì ceúdesye katà têw ˙lhyeí a w. 15 O[k ¡stina%uth = sofía ƒnvyen katerxoménh, ˙ll' \p í g ei o w, cuxik},daimo n i Q d h w. 16 %O pou gàr zêlow kaì \riyeí a , \k eî˙katastasía kaì pân faûlon prâgma. 17 ^H dè ƒnvyen sofíaprôton mèn agn} \stin, ¡peita e†rhnik}, \pieik}w, e[peiy}w,mest | \l éo u w kaì karpôn ˙gayôn, ˙diákritow kaì˙nupókritow. 18 Karpòw dè têw dikaiosúnhw \n e†r}n+speíretai toîw poioûsin e†r}nhn.

4 Póyen pól emoi kaì máxai \n ømîn; O[k \nteûyen, \k tôn=donôn ømôn tôn strateuoménvn \n toîw mélesin ømôn;

2 &E p i yu m eî t e, kaì o[k ¡xet e: foneúete kaì zhloûte, kaì o[dún a s ye \p i t u xeî n : máxes ye kaì polemeîte, o[k ¡xet e dià tò m|a†teîsyai ømâw: 3 a†teîte, kaì o[ lambánete, dióti kakôwa†teîsye, ®na \n taîw =donaîw ømôn dapan}shte. 4 Moixoì kaìmoixal í d ew, o[k oÊdate –ti = filía toû kósmou ¡xyr a toû yeo û\s t i n ; $O w ©n o{n boulhy_ fílow eÂnai toû kósmou, \xyr ò w toûyeo û kayístatai. 5 (H dokeîte –ti kenôw = graf| légei; Pròwfyónon \pipoyeî tò pneûma $o katœkhsen \n =mîn. 6 Meízona dèdídvsin xárin: diò légei, Ô yeò w øperhfánoiw ˙ntitássetai,tapeinoîw dè dídvsin xárin. 7 Û p o t á g h t e o{n t! ye! :˙ntísthte dè t! diaból~, kaì feújetai ˙f' ømôn.8 &E g g í s a t e t! ye! , kaì \ggieî ømîn: kayarísate xeî r a w,amartvloí, kaì agnísate kardíaw, dícuxoi. 9 Talaipvr}satekaì peny}sate kaì klaúsate: ` gél v w ømôn e†w pényowmetastraf}tv, kaì = xa r à e† w kat}feian. 10 TapeinQyhte\nQpion toû kuríou, kaì øcQsei ømâw.

11 M| katalaleîte ˙ll}lvn, ˙delfoí. Ô katalalôn˙delfoû, kaì krínvn tòn ˙delfòn a[toû, katalaleî nómou,kaì krínei nómon: e† dè nómon kríneiw, o[k eÂ poiht|w nómou,˙llà krit}w. 12 E<w \stin ` nomoyét h w, ` dunámenow sôsai kaì˙polésai: sù dè tíw eÂ $ow kríneiw tòn £teron;

3.15 ˙ll' ♦ ˙llà3.17 kaì ˙nupókritow ♦ ˙nupókritow3.18 têw ♦ —4.1 máxai ♦ póyen máxai4.4 Moixoì kaì ♦ —4.4 ©n ♦ \àn4.5 katœkhsen ♦ katœkisen

4.9 metastraf}tv ♦ metatrap}tv4.10 toû ♦ —4.11 kaì krínvn ♦ (h krínvn4.12 ` nomoyéthw ♦ ˆ`˜ nomoyéthw kaì

krit}w4.12 $ow kríneiw tòn £teron ♦ ` krínvn

tòn plhsíon

3.15 - 4.12



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PSM PSM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

IAKVBOU

328

13 *A g e nûn o¥ légontew, S}meron kaì a·rion poreusQmeyae† w t}nde t|n pólin, kaì poi}svmen \keî \niautòn £na, kaì\m p o r eu s Q m e y a , kaì kerd}svmen: 14 o®tinew o[k \pístasye tòtêw a·rion. Poía gár = zv| ømôn; &Atmìw gàr ¡s t a i = pròw\stin

•lígon fainoménh, ¡peita dè kaì ˙fanizoménh. 15 &A n t ì toûlég ei n ømâw, &Eàn ` kúriow yel } s + , kaì z}svmen, kaìpoi}svmen toûto (h \keîno. 16 Nûn dè kauxâsye \n taîw˙lazoneíaiw ømôn: pâsa kaúxhsiw toiaúth ponhrá \stin.17 E†dóti o{n kalòn poieîn kaì m| poioûnti, amartía a[t!\stin.

5 *A g e nûn o¥ ploús ioi, klaús at e •l ol úzont ew \p ì taîwtalaipvríaiw ømôn taîw \perxoménaiw. 2 Ô ploûtow ømôn

séshpen, kaì tà ¥mátia ømôn shtóbrvta gégonen: 3 ` xrusòwømôn kaì ` ƒrgurow katívtai, kaì ` †òw a[tôn e†w martúrionømîn ¡stai, kaì fágetai tàw sárkaw ømôn qw pûr.&E yh s a u r í s a t e \n \sxá t a i w =méraiw. 4 &I d o ù , ` misyòw tôn\rgatôn tôn ˙mhsántvn tàw xQraw ømôn, ` ˙pesterhménow ˙f'ømôn, krázei: kaì a¥ boaì tôn yer i s á n t v n e† w tà „ta kuríouSabaW y e† s el h l ú ya s i n . 5 &E t r u f } s a t e \p ì têw gêw kaì\s p a t a l } s a t e: \yr éc a t e tàw kardíaw ømôn qw \n =mérŸsfagêw. 6 Katedikásate, \foneúsate tòn díkaion: o[k˙ntitássetai ømîn.

7 Makroyum}sate o{n, ˙delfoí, £vw têw parousíaw toûkuríou. &Idoú, ` gevrgòw \kdéxet a i tòn tímion karpòn têw gêw,makroyumôn \p' a[tón, £vw láb+ øetòn prQïmon kaì ªcimon.8 Makroyum} s a t e kaì ømeîw, sthríjate tàw kardíaw ømôn, –ti= parousía toû kuríou æggiken. 9 M| stenázete kat' ˙ll}lvn,˙delfoí, ®na m| kriyête: †doú, ` krit|w prò tôn yurôn£s t h k en . 10 Û p ó d ei g m a lábete, ˙delfoí mou, têw kakopayeí a w,kaì têw makroyumíaw, toùw prof}taw o$i \lálhsan t! •nómati

4.13 kaì a·rion poreusQmeya ♦ (ha·rion poreusómeya

4.13 poi}svmen ♦ poi}somen4.13 \niautòn £na ♦ \niautòn4.13 \mporeusQmeya ♦

\mporeusómeya4.13 kerd}svmen ♦ kerd}somen4.14 gár = ♦ =4.14 ¡stai ♦ \ste4.14 dè ♦ —

4.15 z}svmen kaì poi}svmen ♦z}somen kaì poi}somen

5.5 qw ♦ —5.7 a[tón ♦ a[t!5.7 øetòn prQïmon ♦ próïmon5.9 kat' ˙ll}lvn ˙delfoí ♦ ˙delfoí

kat' ˙ll}lvn5.10 mou têw kakopayeíaw ♦ têw

kakopayíaw5.10 t! ♦ \n t!

4.13 - 5.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PSN PSNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

IAKVBOU

329

kuríou. 11 &I d o ú , makarízomen toùw øpoménontaw: t|nøpomon|n &IWb “koúsate, kaì tò télow kuríou Êdete, –ti eÊdete

polúsplagxnów \stin kaì o†ktírmvn.12 Prò pántvn dé, ˙delfoí mou, m| •mnúete, m}te tòn

o[ranón, m}te t|n gên, m}te ƒllon tinà –rkon: ætv dè ømôn tònaí, naí, kaì tò o·, o·: ®na m| eÊw øpòkrísin péshte.

13 Kakopayeî tiw \n ømîn; Proseuxés yv . E[yumeî tiw;Callétv. 14 &A s y e n e î tiw \n ømîn; Proskalesásyv toùwpresbutérouw têw \kklhsíaw, kaì proseujásyvsan \p' a[tón,˙leícantew a[tòn \laí~ \n t! •nómati toû kuríou: 15 kaì =e[ x| têw pístevw sQsei tòn kámnonta, kaì \gereî a[tòn `kúriow: k©n amartíaw ” pepoihkQw, ˙fey} s et a i a[t!.16 &E j o m o l o g eî s ye ˙ll}loiw tà paraptQmata, kaì e·xes yeøpèr ˙ll}lvn, –pvw †ayête. Polù †sxúei déh s i w dikaíou\n er g o u m én h . 17 &H l í a w ƒnyrvpow ‘n `moiopay|w =mîn, kaìproseux_ proshújato toû m| bréjai: kaì o[k ¡brejen \pì têwgêw \niautoùw treîw kaì mênaw £j. 18 Kaì pálin proshújato,kaì ` o[ranòw øetòn ¡dvken, kaì = gê \blásthsen tòn karpòna[têw.

19 &A d e l f o í , \á n tiw \n ømîn planhy_ ˙pò têw ˙lhyeí a w, kaì\p i s t r éc + tiw a[tón, 20 ginvskétv –ti ` \pistrécawamartvlòn \k plánhw `doû a[toû sQsei cux|n \k yanátou,kaì kalúcei plêyow amartiôn.

5.11 øpoménontaw ♦ øpomeínantaw5.11 Êdete ♦ eÊdete5.11 \stin ♦ \stin ` kúriow5.12 eÊw øpòkrísin ♦ øpò krísin5.14 a[tòn \laí~ ♦ â[tòn˜ \laí~

5.16 ˙ll}loiw ♦ o{n ˙ll}loiw5.16 tà paraptQmata ♦ tàw amartíaw5.19 &Adelfoí ♦ &Adelfoí mou5.20 cux|n ♦ cux|n a[toû

5.11 - 5.20



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PSO PSO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

330

PETRO U A

Pét r ow, ˙p ós t ol ow &I hs oû xr is t oû, \k l ek t oîw parepid}moiwdiasporâw Póntou, Galatíaw, Kappadokíaw, &Asíaw, kaì

Biyuníaw, 2 katà prógnvsin yeo û patrów, \n agiasm!pneúmatow, e†w øpako|n kaì ]antismòn a®matow &Ihsoûxristoû: xáriw ømîn kaì e†r}nh plhyunyeíh.

3 E[loghtòw ` yeò w kaì pat|r toû kuríou =môn &Ihsoûxr i s t o û , ` katà tò polù a[toû ¡leow ˙nagenn}saw =mâw e†w\l p í d a zôsan di' ˙nastásevw &Ihsoû xristoû \k nek r ô n , 4 e† wklhronomían ƒfyarton kaì ˙míanton kaì ˙máranton,tethrhménhn \n o[ranoîw e†w ømâw, 5 toùw \n dunámei yeo ûfrourouméno u w dià pístevw e†w svthrían e toímhn˙pokalu f yê n a i \n kair! \sxát~. 6 &E n > ˙galliâsye, •lígonƒrti, e† déo n \s t í n , luphyén t ew \n poikíloiw peirasmoîw, 7 ®natò dokímion ømôn têw pístevw polù timiQteron xrusíou toû˙polluménou, dià puròw dè dokimazoménou, eørey_ e†w¡p a i n o n kaì tim|n kaì e†w dójan \n ˙pokalúcei &Ihsoûxr i s t o û : 8 $on o[k e†dótew ˙gapâte, e†w $on ƒrti m| `rôntew,pisteúontew dé, ˙galliâsye xarÅ ˙neklal}t~ kaìdedojasmén+, 9 komizómenoi tò télow têw pístevw ømôn,svthrían cuxôn. 10 Perì «w svthríaw \jez}thsan kaì\j h r eú n h s a n profêtai o¥ perì têw e†w ømâw xáritowprofhteúsantew: 11 \r eu n ô n t ew e† w tína (h poîon kairòn \d}loutò \n a[toîw pneûma xristoû, promarturómenon tà e†w xristònpay}mata, kaì tàw metà taûta dójaw. 12 O<w ˙pekalúfyh –tio[x eautoîw, ømîn dè dihkónoun a[tá, $a nûn ˙nhggélh ømîn diàtôn e[aggelisaménvn ømâw \n pneúmati agí~ ˙postalénti ˙p'o[ranoû, e†w $a \piyumoûsin ƒggeloi parakúcai.

13 Diò ˙nazvsámenoi tàw •sfúaw têw dianoíaw ømôn,n}fontew, tel eí v w \l p í s a t e \p ì t|n feroménhn ømîn xárin \n˙pokalúcei &Ihsoû xristoû: 14 qw tékna øpakoêw, m|

1.6 \stín ♦ ˆ\stìn˜1.7 polù timiQteron ♦ polutimóteron1.7 tim|n kaì e†w dójan ♦ dójan kaì

tim|n1.8 e†dótew ♦ †dóntew

1.9 ømôn ♦ ˆømôn˜1.10 \jhreúnhsan ♦ \jhraúnhsan1.11 \reunôntew ♦ \raunôntew1.12 \n ♦ ˆ\n˜



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PSP PSPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PETRO U A

331

susxhmat i z ó m en o i taîw próteron \n t_ ˙gnoíŸ ømôn\p i yu m í a i w, 15 ˙llà katà tòn kalésanta ømâw ßgion kaì a[toìßgioi \n pás+ ˙nastrof_ gen}yhte: 16 dióti gégraptai, %Agioigínesye, –ti \gW ßgiów e†mi. 17 Kaì e† patéra \pikaleîsye tòn˙prosvpol}ptvw krínonta katà tò ekástou ¡rgon, \n fób~tò n têw paroikíaw ømôn xrónon ˙nastráfhte: 18 e† d ó t ew –ti o[fyartoîw, ˙rgurí~ (h xrusí~, \lutrQyhte \k têw mataíaw ømôn˙nastrofêw patroparadótou, 19 ˙llà timí~ a®mati qw ˙mnoû˙mQm o u kaì ˙spílou xristoû, 20 proegnvsménou mèn pròkatabolêw kósmou, fanervyén t o w dè \p' \sxátvn tôn xrónvndi' ømâw, 21 toùw di' a[toû pisteúontaw e†w yeó n , tòn \geírantaa[tòn \k nek r ô n , kaì dójan a[t! dónta, %vste t|n pístin ømônkaì \lpída eÂnai e†w yeó n . 22 Tàw cuxàw ømôn =gnikótew \n t_øpako_ têw ˙lhyeí a w dià pneúmatow e†w filadelfían˙nupókriton, \k kayarâw kardíaw ˙ll}louw ˙gap}sate\k t en ô w: 23 ˙nagegennhménoi o[k \k sporâw fyartêw, ˙llà˙fyárt o u , dià lógou zôntow yeo û kaì ménontow e†w tòn a†ôna.24 Diót i , Pâsa sàrj qw xórtow, kaì pâsa dója ˙nyrQpou qwƒnyow xórtou. &Ejhrányh ` xórtow, kaì tò ƒnyow a[toû\j ép es en : 25 tò dè ]êma kuríou ménei e†w tòn a†ôna. Toûto dé\stin tò ]êma tò e[aggelisyèn e†w ømâw.

2 &A p o y é m e n o i o{n pâs an kakían kaì pánt a dólon kaìøpokríseiw kaì fyónouw kaì pásaw katalaliáw, 2 qw

˙rtigénnhta bréfh, tò logikòn ƒdolon gála \pipoy}sate, ®na\n a[t! a[jhyête, 3 eÊ p er \g eú s a s ye –ti xrhstòw ` kúriow:4 pròw $on proserxómenoi, líyon zônta, øpò ˙nyrQpvn mèn˙podedokimasménon, parà dè ye! \klektón, ¡ntimon, 5 kaìa[toì qw líyoi zôntew o†kodomeîsye oÂkow pneumatików,¥eráteuma ßgion, ˙nenégkai pneumatikàw yusíawe[ p r o s d ék t o u w t! ye! dià &Ihsoû xristoû. 6 Dióti periéxei \nt_ graf_, &I d o ú , tíyhmi \n SiWn líyon ˙krogvniaîon, \klektón,

1.16 %Agioi gínesye ♦ ˆ–ti˜ %Agioi¡sesye

1.16 e†mi ♦ ê†mi˜1.17 ˙prosvpol}ptvw ♦

˙prosvpol}mptvw1.20 \sxátvn ♦ \sxátou1.21 pisteúontaw ♦ pistoùw1.22 dià pneúmatow ♦ —1.22 kayarâw ♦ ˆkayarâw˜

1.23 e†w tòn a†ôna ♦ —1.24 ˙nyrQpou ♦ a[têw1.24 a[toû ♦ —2.2 a[jhyête ♦ a[jhyête e†w

svthrían2.3 eÊper ♦ e†2.5 ¥eráteuma ♦ e†w ¥eráteuma2.5 t! ♦ ˆt!˜2.6 t_ ♦ —

1.15 - 2.6



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PSQ PSQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PETRO U A

332

¡n t i m o n : kaì ` pisteúvn \p' a[t! o[ m| kataisxuny_. 7 Û m î no{n = tim| toîw pisteúousin: ˙peiyoûsin dé, Líyon $on˙pedokímasan o¥ o†kodomoûntew, o˚tow \gen}yh e†w kefal|ngvníaw, 8 kaí, Líyow proskómmatow kaì pétra skandálou: o$iproskóptousin t! lóg~ ˙peiyoûntew: e†w $o kaì \téyh s a n .9 Û m eî w dè génow \klektón, basíleion ¥eráteuma, ¡yn o w ßgion,laòw e†w peripoíhsin, –pvw tàw ˙retàw \jaggeílhte toû \kskótouw ømâw kalésantow e†w tò yaumastòn a[toû fôw: 10 o¥potè o[ laów, nûn dè laòw yeo û : o¥ o[k “lehménoi, nûn dè\lehyéntew.

11 &A g a p h t o í , parakalô qw paroíkouw kaì parepid}mouw,˙péxes ya i tôn sarkikôn \piyumiôn, a®tinew strateúontaikatà têw cuxêw: 12 t|n ˙nastrof|n ømôn ¡xo n t ew kal}n \ntoîw ¡yn es i n , ®na, \n > katalaloûsin ømôn qw kakopoiôn, \ktôn kalôn ¡r g v n , \p o p t eú s a n t ew, dojásvsin tòn yeò n \n=mérŸ \piskopêw.

13 Û p o t á g h t e o{n pás+ ˙nyrvpín+ ktísei dià tòn kúrion:eÊ t e basileî, qw øperéxo n t i : 14 eÊ t e =gemósin, qw di' a[toûpempoménoiw e†w \kdíkhsin kakopoiôn, ¡painon dè ˙gayopoiôn.15 %O ti o%utvw \stìn tò yél h m a toû yeo û , ˙gayopoioûntawfimoûn t|n tôn ˙frónvn ˙nyrQpvn ˙gnvsían: 16 qw\l eú yer o i , kaì m| qw \pikálumma ¡xo n t ew têw kakíaw t|n\l eu yer í a n , ˙ll' qw doûloi yeo û . 17 Pántaw tim}sate. T|n˙delfóthta ˙gap}sate. Tòn yeò n fobeîsye. Tòn basiléatimâte.

18 O¥ o†kétai, øpotassómenoi \n pantì fób~ toîw despótaiw,o[ mónon toîw ˙gayoîw kaì \pieikésin, ˙llà kaì toîw skolioîw.19 Toûto gàr xá r i w, e† dià suneídhsin yeo û øpoférei tiw lúpaw,pásxvn ˙díkvw. 20 Poîon gàr kléow, e† amartánontew kaìkolafizómenoi øpomeneîte; &All' e† ˙gayopoioûntew kaìpásxontew øpomeneîte, toûto xáriw parà ye! . 21 E†w toûto gàr\k l } yh t e, –ti kaì xristòw ¡payen øpèr =môn, ømînøpolimp á n v n øpogrammón, ®na \pakolouy}shte toîw Êxnesin

2.7 ˙peiyoûsin dé Líyon ♦˙pistoûsin dè Líyow

2.12 ¡xontew kal}n \n toîw ¡ynesin ♦\n toîw ¡ynesin ¡xontew kal}n

2.12 \popteúsantew ♦ \popteúontew

2.13 o{n ♦ —2.16 doûloi yeoû ♦ yeoû doûloi2.17 ˙gap}sate ♦ ˙gapâte2.21 =môn ♦ ømôn

2.7 - 2.21



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PSR PSRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PETRO U A

333

a[toû: 22 $ow amartían o[k \poíhsen, o[dè eøréyh dólow \n t!stómati a[toû: 23 $ow loidoroúmenow o[k ˙nteloidórei, pásxvno[k “peílei, paredídou dè t! krínonti dikaívw: 24 $ow tàwamartíaw =môn a[tòw ˙n}negken \n t! sQmati a[toû \pì tòjúlon, ®na, taîw amartíaiw ˙pogenómenoi, t_ dikaiosún+z}svmen: o˚ t! mQlvpi a[toû †áyhte. 25 )Hte gàr qw próbataplanQmena: ˙ll' \p es t r á f h t e nûn \pì tòn poiména kaì\pískopon tôn cuxôn ømôn.

3 Ô moívw, a¥ gunaîkew, øpot as s ómenai toîw †díoiw˙ndrásin, ®na, kaì eÊ tinew ˙peiyoûsin t! lóg~, dià têw

tôn gunaikôn ˙nastrofêw ƒneu lógou kerdhy}sontai,2 \p o p t eú s a n t ew t|n \n fób~ agn|n ˙nastrof|n ømôn. 3 #Vn¡s t v o[x ` ¡jvyen \mplokêw trixôn, kaì periyés ev w xr u s í v n ,(h \ndúsevw ¥matívn kósmow: 4 ˙ll' ` kruptòw têw kardíawƒnyrvpow, \n t! ˙fyárt~ toû prŸéow kaì =suxíou pneúmatow,– \stin \nQpion toû yeo û poluteléw. 5 O%utvw gár pote kaì a¥ßgiai gunaîkew a¥ \lpízousai \pì yeò n \k ó s m o u n eautáw,øpotas s ó m en a i toîw †díoiw ˙ndrásin: 6 qw Sárra øp}kousent! &Abraám, kúrion a[tòn kaloûsa, «w \gen}yhte tékna,˙gayopoioûsai kaì m| foboúmenai mhdemían ptóhsin.

7 O¥ ƒndrew `moívw, sunoikoûntew katà gnôsin, qw˙syen es t ér ~ skeúei t! gunaikeí~ ˙ponémontew tim}n, qw kaìsugkl h r o n ó m o i xá r i t o w zvêw, e†w tò m| \gkóptesyai tàwproseuxàw ømôn.

8 Tò dè télow, pántew `mófronew, sumpayeî w, filádelfoi,e· s p l a g xn o i , filófronew: 9 m| ˙podidóntew kakòn ˙ntì kakoû,(h loidorían ˙ntì loidoríaw: to[nantíon dè e[logoûntew,e† d ó t ew –ti e†w toûto \kl}yhte, ®na e[logían klhronom}shte.10 Ô gàr yél v n zv|n ˙gapÅn, kaì †deîn =méraw ˙gayáw,pausátv t|n glôssan a[toû ˙pò kakoû, kaì xeí l h a[toû toûm| lalêsai dólon: 11 \k k l i n á t v ˙pò kakoû, kaì poihsátv˙gayón: zhthsátv e† r } n h n , kaì divjátv a[t}n. 12 %O ti

2.24 a[toû †áyhte ♦ †áyhte2.25 planQmena ˙ll' ♦ planQmenoi

˙llà3.1 a¥ ♦ â¥˜3.4 prŸéow ♦ praévw3.5 \pì ♦ e†w3.7 sugklhronómoi ♦

sugklhronómoiw3.8 filófronew ♦ tapeinófronew3.9 e†dótew ♦ —3.10 glôssan a[toû ♦ glôssan3.10 xeílh a[toû ♦ xeílh3.11 ˙pò ♦ dè ˙pò

2.22 - 3.12



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PSS PSS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PETRO U A

334

•f ya l m o ì kuríou \pì dikaíouw, kaì „ta a[toû e†w déhsina[tôn: prósvpon dè kuríou \pì poioûntaw kaká.

13 Kaì tíw ` kakQsvn ømâw, \àn toû ˙gayoû mimhtaìgénhsye; 14 &A l l ' e† kaì pásxoite dià dikaiosúnhn, makárioi:tòn dè fóbon a[tôn m| fobhyête, mhdè taraxyê t e: 15 kúriondè tòn yeò n agiásate \n taîw kardíaiw ømôn: £toimoi dè ˙eìpròw ˙pologían pantì t! a†toûnti ømâw lógon perì têw \n ømîn\l p í d o w, metá prŸ‡thtow kaì fóbou: 16 suneídhsin ¡xo n t ew˙gay}n, ®na, \n > katalaloûsin ømôn qw kakopoivn,katalalôsin

kataisxunyôsin o¥ \phreázontew ømôn t|n ˙gay|n \n xrist!˙nastrof}n. 17 Kreîtton gàr ˙gayopoioûntaw, e† yél o i tòyél h m a toû yeo û , pásxei n , (h kakopoioûntaw. 18 %O ti kaìxr i s t ò w ßpaj perì amartiôn ¡payen , díkaiow øpèr ˙díkvn, ®naømâw prosagág+ t! ye! , ya n a t v yeì w mèn sarkí, zvopoihyeì wdè pneúmati, 19 \n > kaì toîw \n fulak_ pneúmasin poreuyeì w\k } r u j e n , 20 ˙peiy}sasín pote, –te ˙pejedéxet o = toû yeo ûmakroyumía \n =méraiw Nôe, kataskeuazoménhw kibvtoû, e†w÷n •lígai, toût' ¡stin •ktW cuxaí, diesQyhsan di' %udatow:21 $o ˙ntítupon nûn kaì =mâw sQzei báptisma, o[ sarkòw˙póyes i w ]úpou, ˙llà suneid}sevw ˙gayêw \perQthma e†wyeó n , di' ˙nastásevw &Ihsoû xristoû, 22 –w \stin \n dej i Å toûyeo û , poreuyeì w e† w o[ranón, øpotagéntvn a[t! ˙ggélvn kaì\jousiôn kaì dunámevn.

4 Xr is t oû o{n payónt ow øp èr =môn sar k í, kaì ømeîw t|na[t|n ¡nnoian `plísasye: –ti ` payWn \n sarkí, pépautai

amartíaw: 2 e† w tò mhkéti ˙nyrQpvn \piyumíaiw, ˙llàyel } m a t i yeo û tòn \píloipon \n sarkì biôsai xrónon.3 &A r k e t ò w gàr =mîn ` parelhluyWw xrónow toû bíou tòømîn

yél h m a tôn \yn ô n katergásasyai, peporeuménouw \n˙selgeía i w, \p i yu m í a i w, o†noflugíaiw, kQmoiw, pótoiw, kaì˙yem í t o i w e† d v l o l a t r eí a i w: 4 \n > jen í z o n t a i , m|

3.13 mimhtaì ♦ zhlvtaì3.15 yeòn ♦ xristòn3.15 dè ˙eì ♦ ˙eì3.15 metá ♦ ˙llà metà3.16 katalaloûsin ømôn qw

kakopoivn ♦ katalaleîsye3.20 •lígai ♦ •lígoi3.21 ˙ntítupon nûn kaì =mâw ♦ kaì

ømâw ˙ntítupon nûn

3.22 toû ♦ ˆtoû˜4.1 øpèr =môn ♦ —4.1 \n ♦ —4.3 =mîn ♦ —4.3 toû bíou tò yélhma ♦ tò boúlhma4.3 katergásasyai ♦ kateirgásyai4.3 e†dvlolatreíaiw ♦

e†dvlolatríaiw

3.13 - 4.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PST PSTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PETRO U A

335

suntrexó n t v n ømôn e†w t|n a[t|n têw ˙svtíaw ˙náxusin,blasfhmoûntew: 5 o$i ˙podQsousin lógon t! etoímvw ¡xo n t ikrînai zôntaw kaì nekroúw. 6 E†w toûto gàr kaì nekroîwe[ h g g el í s yh , ®na kriyôsin mèn katà ˙nyrQpouw sarkí, zôsindè katà yeòn pneúmati.

7 Pántvn dè tò télow æggiken: svfron}sate o{n kaìn}cate e†w tàw proseuxáw: 8 prò pántvn dè t|n e†w eautoùw˙gáphn \ktenê ¡xo n t ew, –ti ˙gáph kalúcei plêyow amartiôn:9 filójenoi e†w ˙ll}louw ƒneu goggusmôn: 10 £k a s t o w kayWw¡l a b en xá r i s m a , e† w eautoùw a[tò diakonoûntew, qw kaloìo†konómoi poikílhw xáritow yeo û : 11 eÊ tiw laleî, qw lógiayeo û : eÊ tiw diakoneî, qw \j †sxúow qw xorhgeî ` yeó w: ®na \npâsin dojázhtai ` yeò w dià &Ihsoû xristoû, > \stìn = dója kaìtò krátow e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.

12 &A g a p h t o í , m| jenízesye t_ \n ømîn purQsei pròwpeirasmòn ømîn ginomén+, qw jénou ømîn sumbaínontow:13 ˙llà kayò koinvneîte toîw toû xristoû pay}masin, xaírete,®na kaì \n t_ ˙pokalúcei têw dójhw a[toû xa r ê t e˙gal l i Q m en o i . 14 E† •neidízesye \n •nómati xristoû,ma k á r i o i : –ti tò têw dójhw kaì tò toû yeo û pneûma \f' ømâw˙napaúetai: katà mèn a[toùw blasfhmeîtai, katà dè ømâwdojázetai. 15 M| gár tiw ømôn pasxét v qw foneúw, (h klépthw,(h kakopoiów, (h qw ˙llotrioepískopow: 16 e† dè qw Xristianów,m| a†sxunésyv, dojazétv dè tòn yeò n \n t! mér ei toút~.17 %O ti ` kairòw toû ƒrjasyai tò kríma ˙pò toû oÊkou toûyeo û : e† dè prôton ˙f' =môn, tí tò télow tôn ˙peiyoúntvn t!toû yeo û e[ a g g el í ~ ; 18 Kaì e† ` díkaiow móliw sœzetai, `˙seb|w kaì amartvlòw poû faneîtai; 19 %V s t e kaì o¥pásxontew katà tò yél h m a toû yeo û , qw pist! ktíst+paratiyésyvsan tàw cuxàw a[tôn \n ˙gayopoifiŸ.

4.7 tàw ♦ —4.8 dè ♦ —4.8 kalúcei ♦ kalúptei4.9 goggusmôn ♦ goggusmoû4.11 qw xorhgeî ♦ «w xorhgeî4.14 katà mèn a[toùw blasfhmeîtai

katà dè ømâw dojázetai ♦ —4.15 ˙llotrioepískopow ♦

˙llotriepískopow4.16 mérei ♦ •nómati4.17 ` ♦ ˆ`˜4.19 qw ♦ —

4.5 - 4.19



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PSU PSU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PETRO U A

336

5 Pr es b u t é r o u w toùw \n ømîn par ak al ô ` sump r es b út er owkaì mártuw tôn toû xristoû payhmátvn, ` kaì têw

melloúshw ˙pokalúptesyai dójhw koinvnów: 2 poimánate tò\n ømîn poímnion toû yeo û , \p i s k o p o û n t ew m| ˙nagkastôw,˙ll' ekousívw: mhdè a†sxrokerdôw, ˙llà proyúmvw: 3 mhdèqw katakurieúontew tôn kl}rvn, ˙llà túpoi ginómenoi toûpoimníou. 4 Kaì fanervyén t o w toû ˙rxipoímenow, komieîsye tòn˙marántinon têw dójhw stéfanon. 5 Ô moívw, neQ t er o i ,øpotághte presbutéroiw: pántew dè ˙ll}loiw øpotassómenoi,t|n tapeinofrosúnhn \gkombQsasye: –ti ` yeò w øperhfánoiw˙ntitássetai, tapeinoîw dè dídvsin xárin. 6 TapeinQyhte o{nøpò t|n krataiàn xeî r a toû yeo û , ®na ømâw øcQs+ \n kair!,7 pâ s a n t|n mérimnan ømôn \pirrícantew \p' a[tón, –ti a[t!mélei per ì ømôn. 8 N}cate, grhgor}sate: ` ntídikow ømôndiábolo w, qw lévn &vruómenow, per i p a t eî zhtôn tína katapí+:9 > ˙ntísthte stereoì t_ pístei, e†dótew tà a[tà tônpayhmátvn t_ \n kósm~ ømôn ˙delfóthti \piteleîsyai. 10 Ôdè yeò w páshw xáritow, ` kalésaw ømâw e†w t|n a†Qnion a[toûdójan \n xrist! &Ihsoû, •lígon payóntaw a[tòw katartísaiømâw, sthríjei, syen Q s ei , yem el i Q s ei . 11 A[t! = dója kaì tòkrátow e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.

12 Dià Silouanoû ømîn toû pistoû ˙delfoû, qw logízomai,di' •lígvn ¡g r a c a , parakalôn kaì \pimarturôn taúthn eÂnai˙lhyê xárin toû yeo û e† w ÷n est}kate. 13 &A s p á z e t a i ømâw = \nBabulôni suneklekt}, kaì Márkow ` u¥ów mou. 14 &A s p á s a s y e˙ll}louw \n fil}mati ˙gáphw.

E†r}nh ømîn pâsin toîw \n xrist! &Ihsoû. &Am}n.

5.1 toùw ♦ o{n5.2 \piskopoûntew ♦ ˆ\piskopoûntew˜5.2 ˙ll' ♦ ˙llà5.2 ekousívw ♦ ekousívw katà yeón5.3 mhdè ♦ mhd'5.5 øpotassómenoi ♦ —5.5 ` ♦ ˆ`˜5.7 \pirrícantew ♦ \pirícantew

5.8 tína katapí+ ♦ ˆtina˜ katapieîn5.9 kósm~ ♦ ˆt!˜ kósm~5.10 &Ihsoû ♦ ˆ&Ihsoû˜5.10 katartísai ømâw ♦ katartísei5.11 = dója kaì ♦ —5.11 tôn a†Qnvn ♦ —5.12 est}kate ♦ stête5.14 &Ihsoû. &Am}n. ♦ —

5.1 - 5.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PSV PSVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

337

PETRO U B

SumeWn Pétrow, doûl ow kaì ˙póstolow &Ihsoû xristoû, toîw†sótimon =mîn laxoûsin pístin \n dikaiosún+ toû yeo û

=môn kaì svtêrow &Ihsoû xristoû: 2 xá r i w ømîn kaì e†r}nhplh yu n yeí h \n \pignQsei toû yeo û , kaì &Ihsoû toû kuríou=môn: 3 ^V w pánta =mîn têw yeí a w dunámevw a[toû tà pròwzv|n kaì e[ s éb ei a n dedvrhménhw, dià têw \pignQsevw toûkalésantow =mâw dià dójhw kaì ˙retêw: 4 di' @n tà tímia =mînkaì még i s t a \p a g g él m a t a dedQrhtai, ®na dià toútvn génhsyeyeí a w koinvnoì fúsevw, ˙pofugóntew têw \n kósm~ \n \piyumíŸfyorâw. 5 Kaì a[tò toûto dé, spoud|n pâsanpareisenégkantew, \pixorhg}sate \n t_ pístei ømôn t|n˙ret}n, \n dè t_ ˙ret_ t|n gnôsin, 6 \n dè t_ gnQsei t|n\g k r á t ei a n , \n dè t_ \gkrateíŸ t|n øpomon}n, \n dè t_ øpomon_t|n e[sébeian, 7 \n dè t_ e[sebeíŸ t|n filadelfían, \n dè t_filadelfí Ÿ t|n ˙gáphn. 8 Taûta gàr ømîn øpárxonta kaìpleonázonta, o[k ˙rgoùw o[dè ˙kárpouw kayísthsin e†w t|ntoû kuríou =môn &Ihsoû xristoû \pígnvsin. 9 #V gàr m|páres t i n taûta, tuflów \stin, muvpázvn, l}yhn labWn toûkayarismo û tôn pálai a[toû amartiôn. 10 Diò mâllon,˙delfoí, spoudásate bebaían ømôn t|n klêsin kaì \klog|npoieîsyai: taûta gàr poioûntew o[ m| ptaíshté pote: 11 o%utvwgàr plousívw \pixorhghy}setai ømîn = eÊsodow e†w t|na†Qnion basileían toû kuríou =môn kaì svtêrow &Ihsoûxristoû.

12 Diò o[k ˙mel}sv ˙eì ømâw øpomimn§skein perì toútvn,kaíper e†dótaw, kaì \sthrigménouw \n t_ paroús+ ˙lhyeí Ÿ .13 Díkaion dè =goûmai, \f' –son e†mì \n toút~ t! skhnQmati,diegeí r ei n ømâw \n øpomn}sei: 14 e† d W w –ti taxin} \stin =˙póyes i w toû skhnQmatów mou, kayWw kaì ` kúriow =môn&I h s o û w xr i s t ò w \d } l v s én moi. 15 Spoudásv dè kaì ekástote¡xei n ømâw metà t|n \m|n ¡jodon t|n toútvn mn}mhn poieîsyai.

1.3 dià dójhw kaì ˙retêw ♦ †díŸ dój+kaì ˙ret_

1.4 =mîn kaì mégista ♦ kaì mégista

=mîn1.4 kósm~ ♦ t! kósm~1.12 o[k ˙mel}sv ♦ mell}sv



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PTM PTM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PETRO U B

338

16 O [ gàr sesofisménoiw múyoiw \jakolouy}santew\g n v r í s a m e n ømîn t|n toû kuríou =môn &Ihsoû xristoûdúnamin kaì parousían, ˙ll' \póptai genhyén t ew têw \keínoumegalei ó t h t o w. 17 LabWn gàr parà yeo û patròw tim|n kaìdójan, fvnêw \nexyeíshw a[t! toiâsde øpò têw megaloprepoûwdójhw, O ˚tów \stin ` u¥ów mou ` ˙gaphtów, e†w $on \gWe[ d ó k h s a : 18 kaì taúthn t|n fvn|n =meîw “koúsamen \jo[ranoû \nexyeî s a n , sùn a[t! ªntew \n t! ªrei t! agí~.19 Kaì ¡xo m en bebaióteron tòn profhtikòn lógon, > kalôwpoieîte proséxo n t ew, qw lúxn~ faínonti \n a[xmhr! tóp~, £vwo˚ =méra diaugás+, kaì fvsfórow ˙nateíl+ \n taîw kardíaiwømôn: 20 toûto prôton ginQskontew, –ti pâsa profhteíagrafêw †díaw \p i l ú s ev w o[ gínetai. 21 O[ gàr yel } m a t i˙nyrQpou “néxyh potè profhteía, ˙ll' øpò pneúmatow agíouferómenoi \lálhsan ßgioi yeoû ƒnyrvpoi.

2 &Egénont o dè kaì ceud op r of êt ai \n t! la!, qw kaì \n ømîn¡s o n t a i ceudodidáskaloi, o®tinew pareisájousin

a¥réseiw ˙pvleíaw, kaì tòn ˙gorásanta a[toùw despóthn˙rnoúmenoi, \págontew eautoîw taxin|n ˙pQleian. 2 Kaìpolloì \jakolouy}sousin a[tôn taîw ˙selgeíaiw, di' o¬w =`dòw têw ˙lhyeí a w blasfhmhy}setai. 3 Kaì \n pleonejíŸplastoîw lógoiw ømâw \mporeúsontai: o<w tò kríma ¡kpalaio[k ˙rgeî, kaì = ˙pQleia a[tôn o[ nustájei. 4 E† gàr ` yeò w˙ggélvn amarthsántvn o[k \feísato, ˙llà seiraîw zófoutartar Q s a w parédvken e†w krísin throuménouw: 5 kaì˙rxaíou kósmou o[k \feísato, ˙llà ªgdoon Nôe˙ll'

dikaiosúnhw k}ruka \f ú l a j en , kataklusmòn kósm~ ˙sebôn\p á j a w : 6 kaì póleiw Sodómvn kaì Gomórraw tefrQsawkatastrof_ katékrinen, øpódeigma mellóntvn ˙sebeînteyei k Q w: 7 kaì díkaion LQt, kataponoúmenon øpò têw tôn˙yés m v n \n ˙selgeíŸ ˙nastrofêw, \rrúsato: 8 blémmati gàrkaì ˙ko_ ` díkaiow, \gkatoikôn \n a[toîw, =méran \j =mérawcux|n dikaían ˙nómoiw ¡rgoiw \basánizen: 9 oÂden kúriow

1.17 O˚tów \stin ` u¥ów ♦ Ô u¥ów1.17 ˙gaphtów ♦ ˙gaphtów mou o˚tów

\stin1.18 ªrei t! agí~ ♦ agí~ ªrei1.21 potè profhteía ˙ll' ♦ profhteía

poté ˙llà1.21 ßgioi ♦ ˙pò2.3 nustájei ♦ nustázei2.6 katastrof_ ♦ ˆkatastrof_˜2.6 ˙sebeîn ♦ ˙sebéˆs˜in

1.16 - 2.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PTN PTNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PETRO U B

339

e[ s eb eî w \k pei r a s m o û ]úesyai, ˙díkouw dè e†w =mérankrísevw kolazoménouw threîn: 10 málista dè toùw •písvsarkòw \n \piyumíŸ miasmoû poreuoménouw, kaì kurióthtowkatafronoûntaw. Tolmhtaí, a[yádeiw, dójaw o[ trémousinblasfhmoûntew: 11 –pou ƒggeloi, †sxúï kaì dunámei meí z o n ewªntew, o[ fér o u s i n kat' a[tôn parà kurí~ blásfhmon krísin.12 O˚toi dé, qw ƒloga z!a fusikà gegenhména e†w ßlvsin kaìfyorán, \n o<w ˙gnooûsin blasfhmoûntew, \n t_ fyorÅ a[tônkatafyar}sontai, 13 komioúmenoi misyòn ˙dikíaw, =don|n=goúmenoi t|n \n =mérŸ truf}n, spíloi kaì mômoi,\n t r u f ô n t ew \n taîw ˙pátaiw a[tôn suneuvxoúmenoi ømîn,14 •fyalmoùw ¡xo n t ew mestoùw moixalídow kaì ˙katapaústouwamartíaw, del eá z o n t ew cuxàw ˙sthríktouw, kardíangegumnasménhn pleonejíaw ¡xo n t ew, katáraw tékna:15 katalipóntew e[yeî a n `dòn \plan}yhsan,\j a k o l o u y} s a n t ew t_ `d! toû Balaàm toû Bosór, $ow misyòn˙dikíaw “gáphsen, 16 ¡l eg j i n dè ¡sxen †díaw paranomíaw:øpozúgion ƒfvnon, \n ˙nyrQpou fvn_ fyeg j á m en o n , \k Q l u s ent|n toû prof}tou parafronían. 17 O˚toí e†sin phgaì ƒnudroi,nefélai øpò laílapow \launómenai, o<w ` zófow toû skótouwe† w a†ôna tet}rhtai. 18 Û p ér o g k a gàr mataióthtowfyeg g ó m en o i , deleázousin \n \piyumíaiw sarków, ˙selgeíaiw,toùw ªntvw ˙pofugóntaw toùw \n plán+ ˙nastrefoménouw,19 \l eu yer í a n a[toîw \paggellómenoi, a[toì doûloiøpárxontew têw fyorâw: > gár tiw %htthtai, toút~ kaìdedoúlvta i . 20 E† gàr ˙pofugóntew tà miásmata toû kósmou \n\p i g n Q s ei toû kuríou kaì svtêrow &Ihsoû xristoû, toútoiw dèpálin \mplakéntew =ttôntai, gégonen a[toîw tà ¡sxataxeí r o n a tôn prQtvn. 21 Kreîtton gàr ‘n a[toîw m|\p eg n v k én a i t|n `dòn têw dikaiosúnhw, (h \pignoûsin\p i s t r éc a i \k têw paradoyeí s h w a[toîw agíaw \ntolêw.22 Sumbébhken dè a[toîw tò têw ˙lhyoûw paroimíaw, Kúvn

2.11 kurí~ ♦ kuríou2.12 fusikà gegenhména ♦

gegennhména fusikà2.12 katafyar}sontai ♦ kaì

fyar}sontai2.13 komioúmenoi ♦ ˙dikoúmenoi2.15 katalipóntew ♦ kataleípontew2.17 nefélai ♦ kaì `míxlai

2.17 e†w a†ôna ♦ —2.18 ªntvw ˙pofugóntaw ♦ •lígvw

˙pofeúgontaw2.19 kaì ♦ —2.20 kuríou ♦ kuríou ˆ=môn˜2.21 \pistrécai ♦ øpostrécai2.22 dè ♦ —

2.10 - 2.22



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PTO PTO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PETRO U B

340

\p i s t r éc a w \p ì tò Êdion \jérama, kaí ˚w lousaménh e†wkúlisma borbórou.

3 Taút hn æd h, ˙gap ht oí, deut ér an ømîn gráf v \p is t ol }n,\n a<w diegeírv ømôn \n øpomn}sei t|n e†likrinê

diánoian, 2 mnhsyênai tôn proeirhménvn ]hmátvn øpò tônagívn profhtôn, kaì têw tôn ˙postólvn ømôn \ntolêw toûkuríou kaì svtêrow: 3 toûto prôton ginQskontew, –ti\l eú s o n t a i \p ' \s xá t o u tôn =merôn \mpaîktai, katà tàw †díaw\p i yu m í a w a[tôn poreuómenoi, 4 kaì légontew, Poû \stìn =\p a g g el í a têw parousíaw a[toû; &Af' «w gàr o¥ patérew\k o i m } y h s a n , pánta o%utvw diaménei ˙p' ˙rxêw ktísevw.5 Lanyánei gàr a[toùw toûto yél o n t a w, –ti o[ranoì ‘san¡k p a l a i , kaì gê \j %udatow kaì di' %udatow sunestôsa, t! toûyeo û lóg~, 6 di' @n ` tóte kósmow %udati kataklusyeì w˙pQleto: 7 o¥ dè nûn o[ranoì kaì = gê t! a[toû lóg~teyh s a u r i s m én o i e† s í n , purì throúmenoi e†w =méran krísevwkaì ˙pvleíaw tôn ˙sebôn ˙nyrQpvn.

8 $E n dè toûto m| lanyanétv ømâw, ˙gaphtoí, –ti mía =méraparà kurí~ qw xília ¡th, kaì xília ¡th qw =méra mía. 9 O[bradúnei ` kúriow têw \paggelíaw, %vw tinew bradutêta=goûntai: ˙llà makroyumeî e†w =mâw, m| boulómenów tinaw˙polésyai, ˙llà pántaw e†w metánoian xvrêsai. 10 %H j ei dè ==méra kuríou qw klépthw \n nuktí, \n " o¥ o[ranoì ]oizhdònpareleúsontai, stoixeî a dè kausoúmena luy}sontai, kaì gêkaì tà \n a[t_ ¡rga kataka}setai. 11 Toútvn o{n pántvnluoménvn, potapoùw deî øpárxei n ømâw \n agíaiw ˙nastrofaîwkaì e[sebeíaiw, 12 prosdokôntaw kaì speúdontaw t|nparousían têw toû yeo û =méraw, di' ÷n o[ranoì puroúmenoiluy}sontai, kaì stoixeî a kausoúmena t}ketai; 13 Kainoùw dèo[ra n o ù w kaì gên kain|n katà tò \pággelma a[toûprosdokômen, \n o<w dikaiosúnh katoikeî.

2.22 kúlisma ♦ kulismòn3.3 \sxátou ♦ \sxátvn3.3 =merôn ♦ =merôn ˆ\n˜ \mpaigmon_3.7 a[toû ♦ a[t!3.9 ` ♦ —3.9 =mâw ♦ ømâw

3.10 = =méra ♦ =méra3.10 \n nuktí ♦ —3.10 luy}sontai ♦ luy}setai3.10 kataka}setai ♦ eørey}setai3.11 o{n ♦ o%utvw3.11 ømâw ♦ ˆømâw˜

3.1 - 3.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PTP PTPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PETRO U B

341

14 Dió, ˙gaphtoí, taûta prosdokôntew, spoudásateƒspiloi kaì ˙mQmhtoi a[t! eøreyê n a i \n e†r}n+. 15 Kaì t|ntoû kuríou =môn makroyumían svthrían =geîsye, kayWw kaì `˙gaphtòw =môn ˙delfòw Paûlow katà t|n a[t! doyeî s a nsofían ¡gracen ømîn: 16 qw kaì \n pásaiw taîw \pistolaîw,lalôn \n a[taîw perì toútvn: \n o<w \stin dusnóhtá tina, $a o¥˙mayeî w kaì ˙st}riktoi strebloûsin, qw kaì tàw loipàwgrafáw, pròw t|n †dían a[tôn ˙pQleian. 17 Û m eî w o{n,˙gaphtoí, proginQskontew fulássesye, ®na m}, t_ tôn˙yés m v n plán+ sunapaxyén t ew, \k p és h t e toû †díousthrigmoû. 18 A[jánete dè \n xáriti kaì gnQsei toû kuríou=môn kaì svtêrow &Ihsoû xristoû. A[t! = dója kaì nûn kaì e†w=méran a†ônow. &Am}n.

3.15 a[t! doyeîsan ♦ doyeîsan a[t!3.16 taîw ♦ —

3.16 o<w ♦ a<w3.18 &Am}n ♦ ˆ˙m}n˜

3.14 - 3.18



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PTQ PTQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

342

IVANNO U A

$O ‘n ˙p' ˙rxêw, $o ˙khkóamen, $o evr ák amen toîw•fyalmoîw =môn, $o \yea s á m eya , kaì a¥ xeî r ew =môn

\c h l á f h s a n perì toû lógou têw zvêw. 2 Kaì = zv| \fanerQyh,kaì evrákamen, kaì marturoûmen, kaì ˙paggéllomen ømîn t|nzv|n t|n a†Qnion, %htiw ‘n pròw tòn patéra, kaì \fanerQyh=mîn. 3 $O evrákamen kaì ˙khkóamen, ˙paggéllomen ømîn, ®nakaì ømeîw koinvnían ¡xh t e mey' =môn: kaì = koinvnía dè ==metér a metà toû patròw kaì metà toû u¥oû a[toû &Ihsoûxr i s t o û : 4 kaì taûta gráfomen ømîn, ®na = xarà =môn ”ømôn

peplhrvménh.5 Kaì ¡stin a%uth = ˙ggelía ÷n ˙khkóamen ˙p' a[toû kaì

˙naggéllomen ømîn, –ti ` yeò w fôw \stín, kaì skotía \n a[t!o[k ¡stin o[demía. 6 &E à n eÊ p v m en –ti koinvnían ¡xo m en met'a[toû, kaì \n t! skótei per i p a t ô m en , ceudómeya , kaì o[poioûmen t|n ˙l}yei a n : 7 \à n dè \n t! fvtì peripatômen, qwa[tów \stin \n t! fvtí, koinvnían ¡xo m en met' ˙ll}lvn, kaì tòa<ma &Ihsoû xristoû toû u¥oû a[toû kayarízei =mâw ˙pòpáshw amartíaw. 8 &E à n eÊ p v m en –ti amartían o[k ¡xo m en ,eautoùw planômen, kaì = ˙l}yei a o[k ¡stin \n =mîn. 9 &E à n`mologôm en tàw amartíaw =môn, pistów \stin kaì díkaiow ®na˙f_ =mîn tàw amartíaw, kaì kayarís+ =mâw ˙pò páshw˙dikíaw. 10 &E à n eÊ p v m en –ti o[x =mart}kamen, ceústhnpoioûmen a[tón, kaì ` lógow a[toû o[k ¡stin \n =mîn.

2 Tek nía mou, taût a gr áf v ømîn, ®na m| amár t ht e. Kaì \ántiw amárt+, paráklhton ¡xo m en pròw tòn patéra, &Ihsoûn

xr i s t ò n díkaion: 2 kaì a[tòw ¥lasmów \stin perì tôn amartiôn=môn: o[ perì tôn =metérvn dè mónon, ˙llà kaì perì –lou toûkósmou. 3 Kaì \n toút~ ginQskomen –ti \gnQkamen a[tón, \àntàw \ntolàw a[toû thrômen. 4 Ô lég v n , *E g n v k a a[tón, kaìtàw \ntolàw a[toû m| thrôn, ceústhw \stín, kaì \n toút~ =˙l}yei a o[k ¡stin: 5 $ow d' ©n thr_ a[toû tòn lógon, ˙lhyôw \n

1.3 ømîn ♦ kaì ømîn1.4 ømîn ♦ =meîw

1.7 xristoû ♦ —2.4 *Egnvka ♦ –ti *Egnvka



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PTR PTRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

IVANNO U A

343

toút~ = ˙gáph toû yeo û teteleívtai. &En toút~ ginQskomen –ti\n a[t! \smén: 6 ` lég v n \n a[t! ménein •feílei, kayWw\keînow periepáthsen, kaì a[tòw o%utvw peripateîn.

7 &A d e l f o í , o[k \ntol|n kain|n gráfv ømîn, ˙ll' \ntol|npalaián, ÷n eÊ xet e ˙p' ˙rxêw: = \ntol| = palaiá \stin ` lógow$on “koúsate ˙p' ˙rxêw. 8 Pálin \ntol|n kain|n gráfv ømîn, –\s t i n ˙lhyèw \n a[t! kaì \n ømîn: –ti = skotía parágetai, kaìtò fôw tò ˙lhyinòn ædh faínei. 9 Ô lég v n \n t! fvtì eÂnai kaìtòn ˙delfòn a[toû misôn, \n t_ skotíŸ \stìn £vw ƒrti. 10 Ô˙gapôn tòn ˙delfòn a[toû \n t! fvtì ménei, kaì skándalon\n a[t! o[k ¡stin. 11 Ô dè misôn tòn ˙delfòn a[toû \n t_skotíŸ \stín, kaì \n t_ skotíŸ peripateî, kaì o[k oÂden poûøpágei, –ti = skotía \túflvsen toùw •fyalmoùw a[toû.

12 Gr á f v ømîn, teknía, –ti ˙févntai ømîn a¥ amartíai diàtò ªnoma a[toû. 13 Gráfv ømîn, patérew, –ti \gnQkate tòn ˙p'˙rxêw. Gráfv ømîn, neanískoi, –ti nenik}kate tòn ponhrón.Gráfv ømîn, paidía, –ti \gnQkate tòn patéra. 14 *E g r a c aømîn, patérew, –ti \gnQkate tòn ˙p' ˙rxêw. *Egraca ømîn,neanískoi, –ti †sxuroí \ste, kaì ` lógow toû yeo û \n ømîn ménei,kaì nenik}kate tòn ponhrón. 15 M| ˙gapâte tòn kósmon, mhdètà \n t! kósm~. &Eán tiw ˙gapÅ tòn kósmon, o[k ¡stin = ˙gáphtoû patròw \n a[t!. 16 %O ti pân tò \n t! kósm~, = \piyumía têwsarków, kaì = \piyumía tôn •fyalmôn, kaì = ˙lazoneía toûbíou, o[k ¡s t i n \k toû patrów, ˙ll' \k toû kósmou \stín.17 Kaì ` kósmow parágetai, kaì = \piyumía a[toû: ` dè poiôn tòyélhma toû yeoû ménei e†w tòn a†ôna.

18 Paidía, \sxáth %vra \stín: kaì kayWw “koúsate –ti `˙ntíxristow ¡rxet a i , kaì nûn ˙ntíxristoi polloì gegónasin:–yen ginQskomen –ti \sxáth %vra \stín. 19 &E j =môn \jêlyon,˙ll' o[k ‘san \j =môn: e† gàr ‘san \j =môn, memen}keisan ©nmey' =môn: ˙ll' ®na fanervyôsin –ti o[k e†sìn pántew \j=môn. 20 Kaì ømeîw xrîsma ¡xet e ˙pò toû agíou, kaì oÊdatepánta. 21 O[k ¡graca ømîn, –ti o[k oÊdate t|n ˙l}yei a n , ˙ll'

2.6 o%utvw ♦ ô%utvw˜2.7 &Adelfoí ♦ &Agaphtoí2.7 “koúsate ˙p' ˙rxêw ♦ “koúsate2.13 Gráfv ømîn paidía ♦ ¡graca

ømîn paidía

2.18 ` ♦ —2.19 \jêlyon ♦ \jêlyan2.19 gàr ‘san \j =môn ♦ gàr \j =môn

‘san2.20 pánta ♦ pántew

2.6 - 2.21



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PTS PTS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

IVANNO U A

344

–ti oÊdate a[t}n, kaì –ti pân ceûdow \k têw ˙lhyeí a w o[k¡s t i n . 22 Tíw \stin ` ceústhw, e† m| ` ˙rnoúmenow –ti &Ihsoûwo[k ¡stin ` xristów; O˚tów \stin ` ˙ntíxristow, ` rnoúmenowtòn patéra kaì tòn u¥ón. 23 Pâw ` ˙rnoúmenow tòn u¥òn o[dètòn patéra ¡xei . 24 Û m eî w o[n $o “koúsate ˙p' ˙rxêw, \n ømînmenétv. &Eàn \n ømîn meín+ $o ˙p' ˙rxêw “koúsate, kaì ømeîw \nt! u¥! kaì \n t! patrì meneîte. 25 Kaì a%uth \stìn = \paggelía÷n a[tòw \p h g g eí l a t o =mîn, t|n zv|n t|n a†Qnion. 26 Taûta¡g r a c a ømîn perì tôn planQntvn ømâw. 27 Kaì ømeîw, tòxr í s m a $o \lábete ˙p' a[toû \n ømîn ménei, kaì o[ xr eí a n ¡xet e®na tiw didásk+ ømâw: ˙ll' qw tò a[tò xrísma didáskei ømâwperì pántvn, kaì ˙lhyéw \stin, kaì o[k ¡stin ceûdow, kaìkayWw \dídajen ømâw, men eî t e \n a[t!. 28 Kaì nûn, teknía,ménete \n a[t!: ®na –tan fanervy_, ¡xô m en parrhsían, kaì m|a†sxunyômen ˙p' a[toû \n t_ parousíŸ a[toû. 29 &E à n e† d ê t e–ti díkaiów \stin, ginQskete –ti pâw ` poiôn t|n dikaiosúnhn\j a[toû gegénnhtai.

3 *I d et e potap|n ˙gáp hn dédvken =mîn ` pat }r , ®na ték naye o û klhyômen. Dià toûto ` kósmow o[ ginQskei ømâw, –ti

o[k ¡gnv a[tón. 2 &A g a p h t o í , nûn tékna yeo û \s m én , kaì o·pv\f a n er Q yh tí \sómeya : oÊdamen dè –ti \àn fanervy_, –moioia[t! \sómeya , –ti •cómeya a[tòn kayQw \stin. 3 Kaì pâw `¡xv n t|n \lpída taúthn \p' a[t! agnízei eautón, kayWw\k eî n o w agnów \stin. 4 Pâw ` poiôn t|n amartían, kaì t|n˙nomían poieî: kaì = amartía \stìn = ˙nomía. 5 Kaì oÊdate –ti\k eî n o w \f a n er Q yh , ®na tàw amartíaw =môn ƒr+: kaì amartía\n a[t! o[k ¡stin. 6 Pâw ` \n a[t! ménvn o[x amartánei: pâw` amartánvn o[x eQraken a[tón, o[dè ¡gnvken a[tón.7 Tekní a , mhdeìw planátv ømâw: ` poiôn t|n dikaiosúnhndíkaiów \stin, kayWw \keînow díkaiów \stin: 8 ` poiôn t|namartían \k toû diabólou \stín, –ti ˙p' ˙rxêw ` diábolowamartánei. E†w toûto \fanerQyh ` u¥òw toû yeo û , ®na lús+ tà

2.23 ¡xei ♦ ¡xei ` `mologôn tòn u¥ònkaì tòn patéra ¡xei

2.24 o[n ♦ —2.27 \n ømîn ménei ♦ ménei \n ømîn2.27 a[tò ♦ a[toû2.27 meneîte ♦ ménete2.28 –tan fanervy_ ¡xômen ♦ \àn

fanervy_ sxômen2.29 pâw ♦ kaì pâw3.1 klhyômen. ♦ klhyômen: kaì

\smén.3.1 ømâw ♦ =mâw3.2 dè ♦ —3.5 =môn ♦ —

2.22 - 3.8



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PTT PTTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

IVANNO U A

345

¡r g a toû diabólou. 9 Pâw ` gegennhménow \k toû yeo û amartíano[ poieî, –ti spérma a[toû \n a[t! ménei: kaì o[ dúnataiamartán ei n , –ti \k toû yeo û gegénnhtai. 10 &E n toút~ fanerá\s t i n tà tékna toû yeo û kaì tà tékna toû diabólou: pâw ` m|poiôn dikaiosúnhn o[k ¡stin \k toû yeo û , kaì ` m| ˙gapôn tòn˙delfòn a[toû. 11 %O ti a%uth \stìn = ˙ggelía ÷n “koúsate ˙p'˙rxêw, ®na ˙gapômen ˙ll}louw: 12 o[ kayWw Káïn \k toûponhroû ‘n, kaì ¡sfajen tòn ˙delfòn a[toû. Kaì xárin tínow¡s f a j en a[tón; %Oti tà ¡rga a[toû ponhrà ‘n, tà dè toû˙delfoû a[toû díkaia.

13 M| yaumázete, ˙delfoí mou, e† miseî ømâw ` kósmow:14 =meîw oÊdamen –ti metabeb}kamen \k toû yanátou e†w t|nzv}n, –ti ˙gapômen toùw ˙delfoúw. Ô m| ˙gapôn tòn˙delfón, ménei \n t! yanát~. 15 Pâw ` misôn tòn ˙delfòna[toû ˙nyrvpoktónow \stín: kaì oÊdate –ti pâw˙nyrvpoktó n o w o[k ¡xei zv|n a†Qnion \n eaut! ménousan.16 &E n toút~ \gnQkamen t|n ˙gáphn, –ti \keînow øpèr =môn t|ncux|n a[toû ¡yh k en : kaì =meîw •feílomen øpèr tôn ˙delfôntàw cuxàw tiyén a i . 17 $O w d' ©n ¡x+ tòn bíon toû kósmou, kaìyev r _ tòn ˙delfòn a[toû xreían ¡xo n t a , kaì kleís+ tàsplágxna a[toû ˙p' a[toû, pôw = ˙gáph toû yeo û ménei \na[t!; 18 Teknía mou, m| ˙gapômen lóg~ mhdè t_ glQss+, ˙ll'\n ¡rg~ kaì ˙lhyeí Ÿ . 19 Kaì \n toút~ ginQskomen –ti \k têw˙lhyeí a w \s m én , kaì ¡mprosyen a[toû peísomen tàw kardíaw=môn, 20 –ti \àn kataginQsk+ =môn = kardía, –ti meízvn \stìn` yeò w têw kardíaw =môn, kaì ginQskei pánta. 21 &A g a p h t o í , \à n= kardía =môn m| kataginQsk+ =môn, parrhsían ¡xo m en pròwtòn yeó n , 22 kaì $o \àn a†tômen, lambánomen par' a[toû, –ti tàw\n t o l à w a[toû throûmen, kaì tà ˙restà \nQpion a[toûpoioûmen. 23 Kaì a%uth \stìn = \ntol| a[toû, ®na pisteúsvment! •nómati toû u¥oû a[toû &Ihsoû xristoû, kaì ˙gapômen˙ll}louw, kayWw ¡dvken \ntol}n. 24 Kaì ` thrôn tàw \ntolàw

3.13 M| ♦ ˆKaì˜ m|3.13 mou ♦ —3.14 tòn ˙delfón ♦ —3.15 eaut! ♦ a[t!3.16 tiyénai ♦ yeînai3.18 mou ♦ —3.18 ˙ll' ♦ ˙llà

3.19 Kaì \n toút~ ginQskomen ♦ ˆKaì˜\n toút~ gnvsómeya

3.19 tàw kardíaw ♦ t|n kardían3.21 =môn m| kataginQsk+ =môn ♦

ˆ=môn˜ m| kataginQsk+3.22 par' ♦ ˙p'3.23 \ntol}n ♦ \ntol|n =mîn

3.9 - 3.24



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PTU PTU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

IVANNO U A

346

a[ t o û \n a[t! ménei, kaì a[tòw \n a[t!. Kaì \n toút~ginQskomen –ti ménei \n =mîn, \k toû pneúmatow o˚ =mîn¡dvken.

4 &A g a pht oí, m| pant ì pneúmat i pisteúet e, ˙l l à dokimázet età pneúmata, e† \k toû yeo û \s t i n : –ti polloì

ceudoprofêtai \jelhlúyasin e†w tòn kósmon. 2 &E n toút~ginQsketai tò pneûma toû yeo û : pân pneûma $o `mologeî&I h s o û n xr i s t ò n \n sarkì \lhluyóta \k toû yeo û \s t í n : 3 kaìpân pneûma $o m| `mologeî &Ihsoûn xristòn \n sarkì\l h l u yó t a , \k toû yeo û o[k ¡stin: kaì toûtó \stin tò toû˙ntixr í s t o u , $o ˙khkóate –ti ¡rxet a i , kaì nûn \n t! kósm~\s t ì n ædh. 4 Û m eî w \k toû yeo û \s t é, teknía, kaì nenik}katea[toúw: –ti meízvn \stìn ` \n ømîn (h ` \n t! kósm~. 5 A[toì \ktoû kósmou e† s í n : dià toûto \k toû kósmou laloûsin, kaì `kósmow a[tôn ˙koúei. 6 ^H m eî w \k toû yeo û \s m en : ` ginQskvntòn yeó n , ˙koúei =môn: $ow o[k ¡stin \k toû yeo û , o[k ˙koúei=môn. &Ek toútou ginQskomen tò pneûma têw ˙lhyeí a w kaì tòpneûma têw plánhw.

7 &A g a p h t o í , ˙gapômen ˙ll}louw: –ti = ˙gáph \k toû yeo û\s t i n , kaì pâw ` ˙gapôn \k toû yeo û gegénnhtai, kaì ginQskeitòn yeó n . 8 Ô m| ˙gapôn o[k ¡gnv tòn yeó n : –ti ` yeò w ˙gáph\s t í n . 9 &E n toút~ \fanerQyh = ˙gáph toû yeo û \n =mîn, –ti tònu¥òn a[toû tòn monogenê ˙péstalken ` yeò w e† w tòn kósmon,®na z}svmen di' a[toû. 10 &E n toút~ \stìn = ˙gáph, o[x –ti=meîw “gap}samen tòn yeó n , ˙ll' –ti a[tòw “gáphsen =mâw,kaì ˙pésteilen tòn u¥òn a[toû ¥lasmòn perì tôn amartiôn=môn. 11 &A g a p h t o í , e† o%utvw ` yeò w “gáphsen =mâw, kaì =meîw•feílomen ˙ll}louw ˙gapÅn. 12 yeò n o[deìw pQpote teyéa t a i :\à n ˙gapômen ˙ll}louw, ` yeò w \n =mîn ménei, kaì = ˙gápha[toû teteleivménh \stin \n =mîn. 13 &E n toút~ ginQskomen –ti\n a[t! ménomen kaì a[tòw \n =mîn, –ti \k toû pneúmatow a[toûdédvken =mîn. 14 Kaì =meîw teyeá m eya kaì marturoûmen –ti `pat|r ˙péstalken tòn u¥òn svtêra toû kósmou. 15 $O w ©n`molog}s+ –ti &Ihsoûw \stin ` u¥òw toû yeo û , ` yeò w \n a[t!

4.2 ginQsketai ♦ ginQskete4.3 &Ihsoûn xristòn \n sarkì

\lhluyóta ♦ tòn &Ihsoûn4.10 “gap}samen ♦ “gap}kamen

4.12 teteleivménh \stin \n =mîn ♦ \n=mîn teteleivménh \stin

4.15 ©n ♦ \àn

4.1 - 4.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PTV PTVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

IVANNO U A

347

ménei, kaì a[tòw \n t! ye! . 16 Kaì =meîw \gnQkamen kaìpepisteúkamen t|n ˙gáphn ÷n ¡xei ` yeòw \n =mîn. Ô yeò w˙gáph \stín, kaì ` ménvn \n t_ ˙gáp+, \n t! ye! mén ei , kaì `yeò w \n a[t! ménei. 17 &E n toút~ teteleívtai = ˙gáph mey' a[t!

=mô n , ®na parrhsían ¡xv m en \n t_ =mérŸ têw krísevw, –tikayWw \keînów \stin, kaì =meîw \smen \n t! kósm~ toút~.18 Fóbow o[k ¡stin \n t_ ˙gáp+, ˙ll' = teleía ˙gáph ¡jvbállei tòn fóbon, –ti ` fóbow kólasin ¡xei : ` dè foboúmenowo[ teteleívtai \n t_ ˙gáp+. 19 ^H m eî w ˙gapômen a[tón, –tia[tòw prôtow “gáphsen =mâw. 20 &E á n tiw eÊp+ –ti &Agapô tònyeó n , kaì tòn ˙delfòn a[toû mis_, ceústhw \stín: ` gàr m|˙gap ô n tòn ˙delfòn a[toû $on eQraken, tòn yeò n $on o[xeQra k en pôw dúnatai ˙gapÅn; 21 Kaì taúthn t|n \ntol|n¡xo m en ˙p' a[toû, ®na ` ˙gapôn tòn yeó n , ˙gapÅ kaì tòn˙delfòn a[toû.

5 Pâw ` pisteúvn –ti &Ihsoûw \stin ` xristów, \k toû yeoûgegénnhtai: kaì pâw ` ˙gapôn tòn genn}santa ˙gapÅ kaì

tòn gegennhménon \j a[toû. 2 &E n toút~ ginQskomen –ti˙gapômen tà ték n a toû yeo û , –tan tòn yeò n ˙gapômen, kaì tàw\n t o l à w a[toû thrômen. 3 A%uth gár \stin = ˙gáph toû yeo û ,®na tàw \n t o l à w a[toû thrômen: kaì a¥ \ntolaì a[toû bareîaio[k e†sín. 4 %O ti pân tò gegennhménon \k toû yeo û nikÅ tònkósmon: kaì a%uth \stìn = níkh = nik}sasa tòn kósmon, = pístiw=môn. 5 Tíw \stin ` nikôn tòn kósmon, e† m| ` pisteúvn –ti ømvn

&I h s o û w \s t i n ` u¥òw toû yeo û ; 6 O˚tów \stin ` \lyWn di' %udatowkaì a®matow, &Ihsoûw xristów: o[k \n t! %udati mónon, ˙ll' \nt! %udati kaì t! a®mati. Kaì tò pneûmá \stin tò marturoûn, –titò pneûmá \stin = ˙l}yei a . 7 %O ti treîw e†sin o¥ marturoûntew,8 tò pneûma, kaì tò %udvr, kaì tò a<ma: kaì o¥ treîw e†w tò £ne† s i n . 9 E† t|n marturían tôn ˙nyrQpvn lambánomen, =marturía toû yeo û meízvn \stín: –ti a%uth \stìn = marturíatoû yeoû, %hn memartúrhken perì toû u¥oû a[toû. 10 Ô pisteúvne† w tòn u¥òn toû yeo û ¡xei t|n marturían \n a[t!: ` m|pisteúvn t! ye! ceú s t h n pepoíhken a[tón, –ti o[ pepísteuken

4.19 a[tón ♦ —4.20 pôw ♦ o[5.1 kaì tòn ♦ ˆkaì˜ tòn5.2 thrômen ♦ poiômen

5.5 Tíw ♦ tíw ˆdé˜5.6 kaì t! ♦ kaì \n t!5.9 %hn ♦ –ti5.10 a[t! ♦ eaut!

4.16 - 5.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PUM PUM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

IVANNO U A

348

e† w t|n marturían, ÷n memartúrhken ` yeò w perì toû u¥oûa[toû. 11 Kaì a%uth \stìn = marturía, –ti zv|n a†Qnion ¡dvken=mîn ` yeó w, kaì a%uth = zv| \n t! u¥! a[toû \stin. 12 Ô ¡xvntòn u¥òn ¡xei t|n zv}n: ` m| ¡xv n tòn u¥òn toû yeo û t|n zv|no[k ¡xei.

13 Taûta ¡graca ømîn toîw pisteúousin e†w tò ªnoma toûu¥oû toû yeo û , ®na e†dête –ti zv|n a†Qnion, ¡xet e kaì ®napisteúhte e†w tò ªnoma toû øioû toû yeo û . 14 Kaì a%uth \stìn =parr h s í a ÷n ¡xo m en pròw a[tón, –ti \án ti a†tQmeya katà tòyél h m a a[toû, ˙koúei =môn: 15 kaì \àn oÊdamen –ti ˙koúei=môn, $o \àn a†tQmeya , oÊdamen –ti ¡xo m en tà a†t}mata $a&+t}kamen par' a[toû. 16 &E á n tiw Êd+ tòn ˙delfòn a[toûamartánonta amartían m| pròw yánaton, a†t}sei, kaì dQseia[t! zv}n toîw amartánousin m| pròw yánaton. *Estinamartía pròw yá n a t o n : o[ perì \keínhw légv ®na \rvt}s+.17 Pâsa ˙dikía amartía \stín: kaì ¡stin amartía o[ pròwyánaton.

18 OÊdamen –ti pâw ` gegennhménow \k toû yeo û o[xamartánei: ˙ll' ` gen n h yeì w \k toû yeo û threî \autón, kaì `ponhròw o[x ßptetai a[toû. 19 OÊdamen –ti \k toû yeo û \s m en ,kaì ` kósmow –low \n t! ponhr! keîtai. 20 OÊdamen dè –ti ` u¥òwtoû yeo û %hkei, kaì dédvken =mîn diánoian ®na ginQskvmen tòn˙lhyinón: kaì \s m èn \n t! ˙lhyin!, \n t! u¥! a[toû &Ihsoûxr i s t ! . O˚tów \stin ` ˙lhyinòw yeó w, kaì zv| a†Qniow.= zv| = a†Qniow

21 Teknía, fulájate eautà ˙pò tôn e†dQlvn. &Am}n.eautoùw

5.13 ømîn toîw pisteúousin e†w tòªnoma toû u¥oû toû yeoû ♦ ømîn

5.13 a†Qnion ¡xete ♦ ¡xete a†Qnion5.13 kaì ®na pisteúhte ♦ toîw

pisteúousin5.15 par' ♦ ˙p'5.18 \autón ♦ a[tón5.21 &Am}n ♦ —

5.11 - 5.21



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PUN PUNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

349

IVANNO U B

Ô presbúterow \klekt_ kuríŸ kaì toîw ték noiw a[t êw, o¬w\g W ˙gapô \n ˙lhyeí Ÿ , kaì o[k \gW mónow, ˙llà kaì

pántew o¥ \gnvkótew t|n ˙l}yei a n , 2 dià t|n ˙l}yei a n t|nménousan \n =mîn, kaì mey' =môn ¡stai e†w tòn a†ôna: 3 ¡s t a imey' =môn xáriw, ¡leow, e†r}nh parà yeo û patrów, kaì paràkuríou &Ihsoû xristoû toû u¥oû toû patrów, \n ˙lhyeí Ÿ kaì˙gáp+.

4 &E xá r h n lían –ti e%urhka \k tôn téknvn souperipatoûntaw \n ˙lhyeí Ÿ , kayWw \ntol|n \lábomen parà toûpatrów. 5 Kaì nûn \rvtô se, kuría, o[x qw \ntol|n gráfvn soikain}n, ˙llà ÷n eÊxomen ˙p' ˙rxêw, ®na ˙gapômen ˙ll}louw.6 Kaì a%uth \stìn = ˙gáph, ®na peripatômen katà tàw \ntolàwa[ t o û . A%uth \stin = \ntol}, kayWw “koúsate ˙p' ˙rxêw, ®na \na[t_ peripatête. 7 %O ti polloì plánoi e†sêlyón e†w tònkósmon, o¥ m| `mologoûntew &Ihsoûn xristòn \rxómenon \nsarkí. O˚tów \stin ` plánow kaì ` ˙ntíxristow. 8 Blépeteeautoúw, ®na m| ˙polésvmen $a e†rgasámeya , ˙llà misyònpl}rh ˙polábvmen. 9 Pâw ` parabaínvn kaì m| ménvn \n t_didax_ toû xristoû, yeò n o[k ¡xei : ` mén v n \n t_ didax_ toûxr i s t o û , o˚tow kaì tòn patéra kaì tòn u¥òn ¡xei . 10 EÊ tiw¡r xet a i pròw ømâw, kaì taúthn t|n didax|n o[ férei, m|lambánete a[tòn e† w o†kían, kaì xaírein a[t! m| légete: 11 `gàr légvn a[t! xaírein koinvneî toîw ¡rgoiw a[toû toîwponhroîw.

12 Pollà ¡xv n ømîn gráfein, o[k \boul}yhn dià xártou kaìmélanow: ˙llà \lpízv \lyeî n pròw ømâw, kaì stóma pròwstóma lalêsai, ®na = xarà =môn ” peplhrvménh.13 &A s p á z e t a í se tà tékna têw ˙delfêw sou têw \klektêw.&Am}n.

1.3 kuríou ♦ —1.5 gráfvn soi kain}n ♦ kain|n

gráfvn soi1.6 \stin = \ntol} ♦ = \ntol} \stin1.7 e†sêlyón ♦ \jêlyon1.8 ˙polésvmen ♦ ˙poléshte1.8 ˙polábvmen ♦ ˙polábhte

1.9 parabaínvn ♦ proágvn1.9 toû xristoû o˚tow ♦ o˚tow1.11 gàr légvn ♦ légvn gàr1.12 \lyeîn ♦ genésyai1.12 ” peplhrvménh ♦ peplhrvménh ”1.13 &Am}n ♦ —



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PUO PUO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

350

IVANNO U G

Ô presbúterow Gafi~ t! ˙gap ht !, $on \gW ˙gapô \n˙lhyeíŸ.

2 &A g a p h t é , perì pántvn e·xomaí se e[odoûsyai kaìøgiaínein, kayWw e[odoûtaí sou = cux}. 3 &E xá r h n gàr lían,\r xo m én v n ˙delfôn kaì marturoúntvn sou t_ ˙lhyeí Ÿ , kayWwsù \n ˙lhyeí Ÿ peripateîw. 4 Meizotéran toútvn o[k ¡xvxarán, ®na ˙koúv tà \mà tékna \n ˙lhyeíŸ peripatoûnta.

5 &A g a p h t é , pistòn poieîw $o \àn \rgás+ e†w toùw ˙delfoùwkaì e†w toùw jénouw, 6 o$i \martúrhsán sou t_ ˙gáp+ \nQpion\k k l h s í a w: o¬w kalôw poi}seiw propémcaw ˙jívw toû yeo û .7 Û p èr gàr toû •nómatow \jêlyon mhdèn lambánontew ˙pò tôn\yn ô n . 8 ^H m eî w o{n •feílomen ˙polambánein toùw toioútouw,®na sunergoì ginQmeya t_ ˙lhyeíŸ.

9 *E g r a c á t_ \kklhsíŸ: ˙ll' ` filoprvteúvn a[tônDiotref|w o[k \pidéxet a i =mâw. 10 Dià toûto, \àn ¡lyv,øpomn}s v a[toû tà ¡rga $a poieî, lógoiw ponhroîw fluarôn=mâw: kaì m| ˙rkoúmenow \pì toútoiw, o·te a[tòw \pidéxet a itoùw ˙delfoúw, kaì toùw bouloménouw kvlúei, kaì \k têw\k k l h s í a w \k b á l l ei . 11 &A g a p h t é , m| mimoû tò kakón, ˙llà tò˙gayón. Ô ˙gayopoiôn \k toû yeo û \s t í n : ` kakopoiôn o[xeQraken tòn yeó n . 12 Dhmhtrí~ memartúrhtai øpò pántvn, kaìøp' a[têw têw ˙lhyeí a w: kaì =meîw dè marturoûmen, kaì oÊdate–ti = marturía =môn ˙lhy}w \stin.

13 Pollà eÂxon gráfein, ˙ll' o[ yél v dià mélanow kaìkalámou soi grácai: 14 \l p í z v dè e[yév w †deîn se, kaì stómapròw stóma lal}somen. E†r}nh soi. &Aspázontaí se o¥ fíloi.&Aspázou toùw fílouw kat' ªnoma.

1.4 ˙lhyeíŸ ♦ t_ ˙lhyeíŸ1.5 e†w toùw jénouw ♦ toûto jénouw1.7 \ynôn ♦ \ynikôn1.8 ˙polambánein ♦ øpolambánein1.9 t_ ♦ ti t_

1.12 øp' ♦ øpò1.12 oÊdate ♦ oÂdaw1.13 gráfein ♦ grácai soi1.13 grácai ♦ gráfein1.14 †deîn se ♦ se †deîn



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PUP PUPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

351

IO UDA

&Ioúd aw &I hs oû xr is t oû doûl ow, ˙d el f òw dè &IakQbou, toîw\n ye! patrì “gíasménoiw, kaì &Ihsoû xrist!

tethrhménoiw, klhtoîw: 2 ¡l eo w ømîn kaì e†r}nh kaì ˙gáphplhyunyeíh.

3 &A g a p h t o í , pâsan spoud|n poioúmenow gráfein ømîn perìtêw koinêw svthríaw, ˙nágkhn ¡sxon grácai ømîn, parakalôn\p a g v n í z e s y a i t_ ßpaj paradoyeí s + toîw agíoiw pístei.4 Pareisédusan gár tinew ƒnyrvpoi, o¥ pálai progegramménoie† w toûto tò kríma, ˙sebeîw, t|n toû yeo û =môn xárinmetatiyén t ew e† w ˙sélgeian, kaì tòn mónon despóthn yeó n kaìkúrion =môn &Ihsoûn xristòn ˙rnoúmenoi.

5 Û p o m n ê s a i dè ømâw boúlomai, e†dótaw ømâw ßpaj toûto,–ti ` kúriow, laòn \k gêw A†gúptou sQsaw, tò deú t er o n toùw m|pisteúsantaw ˙pQlesen. 6 &A g g é l o u w te toùw m| thr}santawt|n eautôn ˙rx}n, ˙llà ˙polipóntaw tò Êdion o†kht}rion, e†wkrísin megálhw =méraw desmoîw ˙ïdíoiw øpò zófon tet}rhken.7 ^V w Sódoma kaì Gómorra, kaì a¥ perì a[tàw póleiw, tòn–moion toútoiw trópon \kporneúsasai, kaì ˙pelyoûsai •písvsarkòw etéraw, prókeintai deîgma, puròw a†vníou díkhnøpéxo u s a i . 8 Ô moívw méntoi kaì o˚toi \nupniazómenoi sárkamèn miaínousin, kurióthta dè ˙yet o û s i n , dójaw dèblasfhmoûsin. 9 Ô dè Mixa|l ` ˙rxággelow, –te t! diaból~diakrinómenow dielégeto perì toû Mvüsévw sQmatow, o[k Mvsévw

\t ó l m h s en krísin \penegkeîn blasfhmíaw, ˙ll' eÂpen,&E p i t i m } s a i soi kúriow. 10 O˚toi dè –sa mèn o[k oÊdasinblasf h m o û s i n : –sa dè fusikôw, qw tà ƒloga z!a, \pístantai,\n toútoiw fyeí r o n t a i . 11 O[aì a[toîw: –ti t_ `d! toû Káïn\p o r e ú y h s a n , kaì t_ plán+ toû Balaàm misyoû \jexú yh s a n ,kaì t_ ˙ntilogíŸ toû Kóre ˙pQlonto. 12 O˚toí e†sin \n taîw˙gápaiw ømôn spiládew, suneuvxoúmenoi, ˙fóbvw eautoùw

1.1 “gíasménoiw ♦ “gaphménoiw1.3 svthríaw ♦ =môn svthríaw1.4 xárin ♦ xárita1.4 yeón ♦ —1.5 ømâw ßpaj toûto –ti ` kúriow ♦

ˆømâw˜ pánta –ti ˆ`˜ kúriow ßpaj1.7 toútoiw trópon ♦ trópon toútoiw1.9 ˙ll' ♦ ˙llà1.12 \n ♦ o¥ \n



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PUQ PUQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

IO UDA

352

poimaínontew: nef él a i ƒnudroi, øpò ˙némvn paraferómenai:déndra fyinopvriná, ƒkarpa, dìw ˙poyanónta, \krizvyén t a :13 kúmata ƒgria ya l á s s h w, \p a f r í z o n t a tàw eautôna†sxúnaw: ˙stérew planêtai, o<w ` zófow toû skótouw e†wa†ôna tet}rhtai. 14 Proef}teusen dè kaì toútoiw £bdomow ˙pò&A d à m Ê n Q x, légvn, &Idoú, ‘lyen kúriow \n agíaiw muriásina[toû, 15 poiêsai krísin katà pántvn, kaì \légjai pántawtoùw ˙sebeîw a[tôn perì pántvn tôn ¡rgvn ˙sebeíaw a[tôn @n“sébhsan, kaì perì pántvn tôn sklhrôn @n \lálhsan kat'a[toû amartvloì ˙sebeîw. 16 O ˚toí e†sin goggustaí,memcímoiroi, katà tàw \piyumíaw a[tôn poreuómenoi, kaì tòeautôn

stóma a[tôn laleî øpérogka, yaumázontew prósvpa&vfeleíaw xárin.

17 Û m eî w dé, ˙gaphtoí, mn}syhte tôn ]hmátvn tônproeirhménvn øpò tôn ˙postólvn toû kuríou =môn &Ihsoûxr i s t o û : 18 –ti ¡legon ømîn, –ti \n \sxát~ xrón~ ¡sontai\m p a î k t a i , katà tàw eautôn \piyumíaw poreuómenoi tôn˙sebeiôn. 19 O˚toí e†sin o¥ ˙podiorízontew, cuxikoí, pneûmam| ¡xo n t ew. 20 Û m eî w dé, ˙gaphtoí, t_ agivtát+ ømôn pístei\p o i k o d o m o û n t e w eautoúw, \n pneúmati agí~ proseuxómenoi,21 eautoùw \n ˙gáp+ yeo û thr}sate, prosdexó m en o i tò ¡leowtoû kuríou =môn &Ihsoû xristoû e†w zv|n a†Qnion. 22 Kaì o¬wmèn \leeî t e diakrinoménoi: 23 o¬w dè \n fób~ sœzete, \k puròwarpázontew, misoûntew kaì tòn ˙pò têw sarkòw \spilvménonxitôna.

24 T! dè dunamén~ fulájai a[toúw ˙ptaístouw, kaì stêsaika t en Q p i o n têw dójhw a[toû ˙mQmouw \n ˙galliásei, 25 món~sof! ye! svtêri =môn, dója kaì megalvsúnh, krátow kaì\jousía, kaì nûn kaì e†w pántaw toùw a†ônaw. &Am}n.

1.15 pántaw toùw ˙sebeîw a[tôn ♦pâsan cux|n

1.16 \piyumíaw a[tôn ♦ \piyumíaweautôn

1.18 –ti \n \sxát~ xrón~ ♦ ˆ–ti˜ \p'\sxátou ˆtoû˜ xrónou

1.20 t_ agivtát+ ømôn pístei\poikodomoûntew eautoúw ♦\poikodomoûntew eautoùw t_agivtát+ ømôn pístei

1.22 \leeîte diakrinoménoi ♦ \leâtediakrinoménouw

1.23 \n fób~ sœzete \k puròwarpázontew ♦ sœzete \k puròwarpázontew o¬w dè \leâte \nfób~

1.24 a[toúw ♦ ømâw1.25 sof! ♦ —1.25 dója kaì megalvsúnh ♦ dià

&Ihsoû xristoû toû kuríou =môndója megalvsúnh

1.25 \jousía ♦ \jousía prò pantòwtoû a†ônow

1.13 - 1.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PUR PURpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

353

PRO S RVMAIO US

Paûl ow, doûl ow &I hs oû xr is t oû, klhtòw ˙póstolow,˙fvrisménow e†w e[aggélion yeo û , 2 $o proephggeílato

dià tôn profhtôn a[toû \n grafaîw agíaiw, 3 perì toû u¥oûa[toû, toû genoménou \k spérmatow Dauìd katà sárka, 4 toû`risyén t o w u¥oû yeo û \n dunámei, katà pneûma agivsúnhw, \j˙nastásevw nekrôn, &Ihsoû xristoû toû kuríou =môn, 5 di' o˚\l á b o m en xá r i n kaì ˙postol|n e†w øpako|n pístevw \n pâsintoîw ¡yn es i n , øpèr toû •nómatow a[toû, 6 \n o<w \stè kaì ømeîw,kl h t o ì &I h s o û xr i s t o û : 7 pâsin toîw o{sin \n ^RQm+ ˙gaphtoîwyeo û , klhtoîw agíoiw: xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeo û patròw=môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû.

8 Pr ô t o n mèn e[xaristô t! ye! mou dià &Ihsoû xristoûøpèr pántvn ømôn, –ti = pístiw ømôn kataggélletai \n –l~ t!kósm~. 9 Mártuw gár moú \stin ` yeó w, > latreúv \n t!pneúmatí mou \n t! e[aggelí~ toû u¥oû a[toû, qw ˙dialeíptvwmneían ømôn poioûmai, 10 pántote \pì tôn proseuxôn moudeómenow, eÊ pvw ædh potè e[odvy}somai \n t! yel } m a t i toûyeo û \l yeî n pròw ømâw. 11 &E p i p o yô gàr †deîn ømâw, ®na timetadô xárisma ømîn pneumatikón, e†w tò sthrixyê n a i ømâw,12 toûto dé \s t i n , sumparaklhyênai \n ømîn dià têw \n˙ll}loiw pístevw ømôn te kaì \moû. 13 O[ yél v dè ømâw˙gnoeîn, ˙delfoí, –ti pollákiw proeyém h n \l yeî n pròw ømâw —kaì \kvlúyhn ƒxri toû deûro — ®na tinà karpòn sxô kaì \nømîn, kayWw kaì \n toîw loipoîw ¡yn es i n . 14 %E l l h s í n te kaìbarbároiw, sofoîw te kaì ˙no}toiw •feiléthw e†mí: 15 o%utvw tòkat' \mè próyumon kaì ømîn toîw \n ^RQm+ e[aggelísasyai.16 O[ gàr \paisxúnomai tò e[aggélion toû xristoû: dúnamiwgàr yeo û \s t i n e† w svthrían pantì t! pisteúonti, &Ioudaí~ teprôton kaì %E l l h n i . 17 Dikaiosúnh gàr yeo û \n a[t!˙pokalúptetai \k pístevw e†w pístin, kayWw gégraptai, Ô dèdíkaiow \k pístevw z}setai.

1.1 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû1.8 øpèr ♦ perì

1.16 toû xristoû ♦ —



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PUS PUS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S RVMAIOUS

354

18 &A p o k a l ú p t e t a i gàr •rg| yeo û ˙p' o[ranoû \pì pâsan˙sébeian kaì ˙dikían ˙nyrQpvn tôn t|n ˙l}yei a n \n ˙dikíŸkatexó n t v n : 19 dióti tò gnvstòn toû yeo û fanerón \stin \na[toîw: ` gàr yeò w a[toîw \fanérvsen. 20 Tà gàr ˙órataa[toû ˙pò ktísevw kósmou toîw poi}masin nooúmenakayorâtai, %h te ˙fidiow a[toû dúnamiw kaì yei ó t h w, e† w tò eÂnaia[toùw ˙napolog}touw: 21 dióti gnóntew tòn yeó n , o[x qw yeò n\d ó j a s a n (h e[xarísthsan, ˙ll' \mataiQyhsan \n toîwdialogismoîw a[tôn, kaì \s k o t í s yh = ˙súnetow a[tôn kardía.22 Fáskontew eÂnai sofoì \mvrányhsan, 23 kaì ællajan t|ndójan toû ˙fyártou yeo û \n `moiQmati e†kónow fyartoû˙nyrQpou kaì peteinôn kaì tetrapódvn kaì erpetôn.

24 Diò kaì parédvken a[toùw ` yeò w \n taîw \piyumíaiw tônkardiôn a[tôn e† w ˙kayarsían, toû ˙timázesyai tà sQmataa[tôn \n eautoîw: 25 o®tinew met } l l a j a n t|n ˙l}yei a n toûyeo û \n t! ceú d ei , kaì \sebásyhsan kaì \látreusan t_ ktíseiparà tòn ktísanta, –w \stin e[loghtòw e†w toùw a†ônaw. &Am}n.

26 Dià toûto parédvken a[toùw ` yeò w e† w páyh ˙timíaw: a®te gàr y} l ei a i a[tôn met}llajan t|n fusik|n xrêsin e†w t|nparà fúsin: 27 `moívw te kaì o¥ ƒrrenew, ˙féntew t|n fusik|nxr ê s i n têw yhleíaw, \jekaúyhsan \n t_ •réjei a[tôn e†w˙ll}louw, ƒrsenew \n ƒrsesin t|n ˙sxhmosúnhnkatergazó m en o i , kaì t|n ˙ntimisyían ÷n ¡dei têw plánhwa[tôn \n eautoîw ˙polambánontew.

28 Kaì kayWw o[k \dokímasan tòn yeò n ¡xei n \n \pignQsei,parédvken a[toùw ` yeò w e† w ˙dókimon noûn, poieîn tà m|kay}konta, 29 peplhrvménouw pás+ ˙dikíŸ, porneíŸ, ponhríŸ,pleonejíŸ kakíŸ: mestoùw fyónou, fónou, ¡ridow, dólou,kakohyeí a w: ciyuristáw, 30 katalálouw, yeo s t u g eî w,øb r i s t á w, øperhfánouw, ˙lazónaw, \feuretàw kakôn,goneûsin ˙peiyeî w, 31 ˙sunétouw, ˙sunyét o u w, ˙stórgouw,˙spón d o u w, ˙nele}monaw: 32 o®tinew tò dikaívma toû yeo û\p i g n ó n t e w , –ti o¥ tà toiaûta prássontew ƒjioi yanátou e†sín,

1.19 gàr yeòw ♦ yeòw gàr1.21 e[xarísthsan ♦ h[xarísthsan1.24 kaì ♦ —1.24 eautoîw ♦ a[toîw

1.27 ƒrrenew ♦ ƒrsenew1.29 porneíŸ ♦ —1.31 ˙spóndouw ♦ —

1.18 - 1.32



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PUT PUTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S RVMAIOUS

355

o[ mónon a[tà poioûsin, ˙llà kaì suneudokoûsin toîwprássousin.

2 Diò ˙napol óght ow eÂ, „ ƒnyrvp e pâw ` krínvn: \n > gàrkríneiw tòn £t er o n , seautòn katakríneiw, tà gàr a[tà

prásseiw ` krínvn. 2 OÊdamen dè –ti tò kríma toû yeo û \s t i nkatà ˙l}yei a n \p ì toùw tà toiaûta prássontaw. 3 Logíz+ dètoûto, „ ƒnyrvpe ` krínvn toùw tà toiaûta prássontaw kaìpoiôn a[tá, –ti sù \kfeúj+ tò kríma toû yeo û ; 4 (H toûploút o u têw xrhstóthtow a[toû kaì têw ˙noxêw kaì têwmakroyumíaw katafroneîw, ˙gnoôn –ti tò xrhstòn toû yeo û e† wmetánoián se ƒgei; 5 Katà dè t|n sklhróthtá sou kaì˙metanóhton kardían yh s a u r í z ei w seaut! •rg|n \n =mérŸ•rgêw kaì ˙pokalúcevw kaì dikaiokrisíaw toû yeo û , 6 $ow˙podQsei ekást~ katà tà ¡rga a[toû: 7 toîw mèn kay'øp o m o n | n ¡r g o u ˙gayoû dójan kaì tim|n kaì ˙fyarsíanzhtoûsin, zv|n a†Qnion: 8 toîw dè \j \riyeí a w, kaì ˙peiyoûsinmèn t_ ˙lhyeí Ÿ peiyoménoiw dè t_ ˙dikíŸ, yumòw kaì •rg},9 yl í c i w kaì stenoxvría, \pì pâsan cux|n ˙nyrQpou toûkatergazoménou tò kakón, &Ioudaíou te prôton kaì %Ellhnow:10 dója dè kaì tim| kaì e†r}nh pantì t! \rgazomén~ tò ˙gayón,&I o u d a í ~ te prôton kaì %Ellhni: 11 o[ gár \stinprosvpolhcía parà t! ye! . 12 %O soi gàr ˙nómvw %hmarton,˙nómvw kaì ˙poloûntai: kaì –soi \n nóm~ %hmarton, dià nómoukriy}sontai: 13 o[ gàr o¥ ˙kroataì toû nómou díkaioi parà t!ye! , ˙ll' o¥ poihtaì toû nómou dikaivy}sontai. 14 %O tan gàr¡yn h tà m| nómon ¡xo n t a fúsei tà toû nómou poi_, o˚toi, nómonm| ¡xo n t ew, eautoîw e†sin nómow: 15 o®tinew \ndeíknuntai tò¡r g o n toû nómou graptòn \n taîw kardíaiw a[tôn,summarturoúshw a[tôn têw suneid}sevw, kaì metajù˙ll}lvn tôn logismôn kathgoroúntvn (h kaì ˙pologouménvn,16 \n =mérŸ –te krineî ` yeò w tà kruptà tôn ˙nyrQpvn, katà tòe[aggélión mou, dià &Ihsoû xristoû.

2.5 kaì dikaiokrisíaw ♦dikaiokrisíaw

2.8 mèn ♦ —2.8 yumòw kaì •rg} ♦ •rg| kaì yumów2.11 prosvpolhcía ♦

prosvpolhmcía

2.13 ˙kroataì toû ♦ ˙kroataì2.13 t! ♦ ˆt!˜2.13 poihtaì toû ♦ poihtaì2.14 poi_ ♦ poiôsin2.16 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû

2.1 - 2.16



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PUU PUU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S RVMAIOUS

356

17 *I d e sù &Ioudaîow \ponomáz+, kaì \panapaú+ t! nóm~,kaì kauxâsai \n ye! , 18 kaì ginQskeiw tò yél h m a , kaìdokimázeiw tà diaféronta, kathxoúmenow \k toû nómou,19 pépoiyáw te seautòn `dhgòn eÂnai tuflôn, fôw tôn \nskótei, 20 paideut|n ˙frónvn, didáskalon nhpívn, ¡xo n t a t|nmórfvsin têw gnQsevw kaì têw ˙lhyeí a w \n t! nóm~: 21 ` o{ndidáskvn £teron, seautòn o[ didáskeiw; Ô khrússvn m|kléptein, klépteiw; 22 Ô lég v n m| moixeú ei n , moixeú ei w; Ôbdelussómenow tà eÊ d v l a , ¥erosuleîw; 23 $O w \n nóm~kauxâsai, dià têw parabásevw toû nómou tòn yeò n ˙timázeiw;24 Tò gàr ªnoma toû yeo û di' ømâw blasfhmeîtai \n toîw¡yn es i n , kayWw gégraptai. 25 Peritom| mèn gàr &vfeleî, \ànnómon práss+w: \àn dè parabáthw nómou ”w, = per i t o m } sou˙krobustía gégonen. 26 &E à n o{n = ˙krobustía tà dikaiQmatatoû nómou fuláss+, o[xì = ˙krobustía a[toû e†w peritom|nlogisy}setai; 27 Kaì krineî = \k fúsevw ˙krobustía, tònnómon teloûsa, sè tòn dià grámmatow kaì peritomêwparabáthn nómou; 28 O[ gàr ` \n t! faner! &Ioudaîów \stin,o[dè = \n t! faner! \n sarkì peritom}: 29 ˙ll' ` \n t! krupt!&I o u d a î o w, kaì peritom| kardíaw \n pneúmati, o[ grámmati: o˚` ¡painow o[k \j ˙nyrQpvn, ˙ll' \k toû yeoû.

3 Tí o{n tò per is s òn toû &Ioud aíou, (h tíw = &vf él eia têwperitomêw; 2 Polù katà pánta trópon: prôton mèn gàr –ti

\p i s t eú yh s a n tà lógia toû yeo û . 3 Tí gàr e† “písthsán tinew;M| = ˙pistía a[tôn t|n pístin toû yeo û katarg}sei; 4 M|génoito: ginésyv dè ` yeò w ˙lhy}w, pâw dè ƒnyrvpow ceústhw,kayWw gég r a p t a i , %O pvw ©n dikaivy_w \n toîw lógoiw sou, kaìnik}s+w \n t! krínesyaí se. 5 E† dè = ˙dikía =môn yeo ûnik}seiw

dikaiosúnhn sunísthsin, tí \roûmen; M| ƒdikow ` yeò w `\p i f ér v n t|n •rg}n; — katà ƒnyrvpon légv — 6 M| génoito:\p eì pôw krineî ` yeò w tòn kósmon; 7 E† gàr = ˙l}yei a toû yeo û\n t! \m! ceúsmati \perísseusen e†w t|n dójan a[toû, tí ¡t ik˙gW qw a martvlòw krínomai; 8 Kaì m} — kayWwblasfhmoúmeya , kaì kayQw fasín tinew =mâw légein — –ti

2.17 *Ide ♦ E† dè2.17 t! ♦ —2.26 o[xì ♦ o[x

3.2 gàr ♦ ˆgàr˜3.4 nik}s+w ♦ nik}seiw3.7 gàr ♦ dè

2.17 - 3.8



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PUV PUVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S RVMAIOUS

357

Poi}svmen tà kakà ®na ¡ly+ tà ˙gayá; #Vn tò kríma ¡ndikón\stin.

9 Tí o{n; Proexó m eya ; O[ pántvw: pro+tiasámeya gàr&I o u d a í o u w te kaì %Ellhnaw pántaw øf' amartían eÂnai,10 kayWw gégraptai –ti O[k ¡stin díkaiow o[dè e<w: 11 o[k¡s t i n ` suniôn, o[k ¡stin ` \kzhtôn tòn yeó n : 12 pántew\j ék l i n a n , ßma “xreiQyhsan: o[k ¡stin poiôn xrhstóthta,o[k ¡stin £vw enów: 13 táfow ˙ne~gménow ` lárugj a[tôn, taîwglQssaiw a[tôn \d o l i o û s a n : †òw ˙spídvn øpò tà xeí l ha[tôn: 14 @n tò stóma ˙râw kaì pikríaw gémei: 15 •jeîw o¥ pódewa[tôn \kxéai a<ma: 16 súntrimma kaì talaipvría \n taîw `doîwa[tôn, 17 kaì `dòn e†r}nhw o[k ¡gnvsan: 18 o[k ¡stin fóbowyeoû ˙pénanti tôn •fyalmôn a[tôn.

19 OÊdamen dè –ti –sa ` nómow légei, toîw \n t! nóm~ laleî,®na pân stóma frag_, kaì øpódikow génhtai pâw ` kósmow t!ye! : 20 dióti \j ¡rgvn nómou o[ dikaivy}setai pâsa sàrj\n Q p i o n a[toû: dià gàr nómou \pígnvsiw amartíaw. 21 Nunì dèxv r ì w nómou dikaiosúnh yeo û pefanérvtai, marturouménhøpò toû nómou kaì tôn profhtôn: 22 dikaiosúnh dè yeo û diàpístevw &Ihsoû xristoû e†w pántaw kaì \pì pántaw toùwpisteúontaw: o[ gár \stin diastol}: 23 pántew gàr %hmartonkaì østeroûntai têw dójhw toû yeo û , 24 dikaioúmenoi dvreànt_ a[toû xá r i t i dià têw ˙polutrQsevw têw \n xrist! &Ihsoû:25 $on proéyet o ` yeò w ¥last}rion, dià têw pístevw, \n t! a[toûa®mati, e†w ¡ndeijin têw dikaiosúnhw a[toû, dià t|n páresintôn progegonótvn amarthmátvn, 26 \n t_ ˙nox_ toû yeo û : pròw¡n d ei j i n têw dikaiosúnhw a[toû \n t! nûn kair!, e†w tò eÂnaia[tòn díkaion kaì dikaioûnta tòn \k pístevw &Ihsoû. 27 Poûo{n = kaúxhsiw; &Ejekleísyh. Dià poíou nómou; Tôn ¡r g v n ;O[xí , ˙llà dià nómou pístevw. 28 Logizómeya o{n písteidikaioûsyai ƒnyrvpon, xvrìw ¡rgvn nómou. 29 (H &Ioudaívn `yeò w mónon; O[xì dè kaì \yn ô n ; Naì kaì \yn ô n : 30 \p eí p er e< w `yeó w , $ow dikaiQsei per i t o m | n \k pístevw, kaì ˙krobustían dià

3.12 “xreiQyhsan ♦ “xreQyhsan3.12 poiôn ♦ ` poiôn3.12 o[k ¡stin £vw ♦ ô[k ¡stin˜ £vw3.22 kaì \pì pántaw ♦ —3.25 têw pístevw ♦ ˆtêw˜ pístevw

3.26 ¡ndeijin ♦ t|n ¡ndeijin3.28 o{n pístei dikaioûsyai ♦ gàr

dikaioûsyai pístei3.29 dè ♦ —3.30 \peíper ♦ eÊper

3.9 - 3.30



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PVM PVM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S RVMAIOUS

358

têw pístevw. 31 Nómon o{n katargoûmen dià têw pístevw; M|génoito: ˙llà nómon ¥stômen.

4 Tí o{n \roûmen &Ab r aàm tòn pat ér a =môn eørhk énai katàsárka; 2 E† gàr &Abraàm \j ¡rgvn \dikaiQyh, ¡xei

kaúxhma, ˙ll' o[ pròw tòn yeó n . 3 Tí gàr = graf| légei;&E p í s t eu s en dè &Abraàm t! ye! , kaì \logísyh a[t! e†wdikaiosúnhn. 4 T! dè \rgazomén~ ` misyòw o[ logízetai katàxá r i n , ˙llà katà •feílhma. 5 T! dè m| \rgazomén~,pisteúonti dè \p ì tòn dikaioûnta tòn ˙sebê, logízetai = pístiwa[toû e†w dikaiosúnhn. 6 Kayáper kaì Dauìd légei tònmakarismòn toû ˙nyrQpou, > ` yeò w logízetai dikaiosúnhnxv r ì w ¡r g v n , 7 Makárioi @n ˙féyh s a n a¥ ˙nomíai, kaì @n\p ek a l ú f yh s a n a¥ amartíai. 8 Makáriow ˙n|r > o[ m|logíshtai kúriow amartían. 9 Ô makarismòw o{n o˚tow \pì t|nperitom}n, (h kaì \pì t|n ˙krobustían; Légomen gàr –ti&E l o g í s yh t! &Abraàm = pístiw e†w dikaiosúnhn. 10 Pôw o{n\l o g í s yh ; &E n peritom_ ªnti, (h \n ˙krobustíŸ; O[k \nperitom_, ˙ll' \n ˙krobustíŸ: 11 kaì shmeîon ¡labenperitomêw, sfragîda têw dikaiosúnhw têw pístevw têw \n t_˙krob u s t í Ÿ : e† w tò eÂnai a[tòn patéra pántvn tônpisteuónt v n di' ˙krobustíaw, e†w tò logisyênai kaì a[toîwt|n dikaiosúnhn: 12 kaì patéra peritomêw toîw o[k \kperitomêw mónon, ˙llà kaì toîw stoixoûsin toîw Êxnesin têwpístevw têw \n t_ ˙krobustíŸ toû patròw =môn &Abraám. 13 O[gàr dià nómou = \paggelía t! &Abraàm (h t! spérmati a[toû,tò klhronómon a[tòn eÂnai toû kósmou, ˙llà dià dikaiosúnhwpístevw. 14 E† gàr o¥ \k nómou klhronómoi, kekénvtai = pístiw,kaì kat}rghtai = \paggelía: 15 ` gàr nómow •rg|nkatergázetai: o˚ gàr o[k ¡s t i n nómow, o[dè parábasiw. 16 Diàtoûto \k pístevw, ®na katà xárin, e†w tò eÂnai bebaían t|n\p a g g el í a n pantì t! spérmati, o[ t! \k toû nómou mónon, ˙llàkaì t! \k pístevw &Abraám, –w \stin pat|r pántvn =môn —

3.31 ¥stômen ♦ ¥stánomen4.1 &Abraàm tòn patéra =môn

eørhkénai ♦ eørhkénai &Abraàmtòn propátora =môn

4.2 tòn ♦ —4.8 > ♦ o˚4.9 –ti ♦ —

4.11 kaì a[toîw t|n ♦ ˆkaì˜ a[toîwˆt|n˜

4.12 pístevw têw \n t_ ˙krobustíŸ ♦\n ˙krobustíŸ pístevw

4.13 toû ♦ —4.15 gàr o[k ♦ dè o[k

3.31 - 4.16



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PVN PVNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S RVMAIOUS

359

17 kayWw gégraptai –ti Patéra pollôn \yn ô n téyei k á se —katén a n t i o˚ \písteusen yeo û , toû zvopoioûntow toùwnekroúw, kaì kaloûntow tà m| ªnta qw ªnta. 18 $O w par' \lpída\p ' \l p í d i \p í s t eu s en , e† w tò genésyai a[tòn patéra pollôn\yn ô n , katà tò e†rhménon, O%utvw ¡stai tò spérma sou. 19 Kaìm| ˙syen } s a w t_ pístei, o[ katenóhsen tò eautoû sôma ædhnen ek r v m én o n — ekatontaéthw pou øpárxvn — kaì t|nnékrvsin têw m}traw Sárraw: 20 e† w dè t|n \paggelían toûyeo û o[ diekríyh t_ ˙pistíŸ, ˙ll' \nedunamQyh t_ pístei,doùw dójan t! ye! , 21 kaì plhroforhyeì w –ti $o \p}ggeltai,dunatów \stin kaì poiêsai. 22 Diò kaì \logísyh a[t! e†wdikaiosúnhn. 23 O[k \gráfh dè di' a[tòn mónon, –ti \logísyha[t!: 24 ˙llà kaì di' =mâw, o<w méllei logízesyai, toîwpisteúousin \pì tòn \geíranta &Ihsoûn tòn kúrion =môn \knekrôn, 25 $ow paredóyh dià tà paraptQmata =môn, kaì “géryhdià t|n dikaívsin =môn.

5 Dik aivyént ew o{n \k pís t evw, e†r }nhn ¡xomen pròw tòn ¡xvmen

yeò n dià toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 2 di' o˚ kaì t|nprosagvg|n \sx}kamen t_ pístei e†w t|n xá r i n taúthn \n "est}kamen, kaì kauxQmeya \p' \lpídi têw dójhw toû yeo û . 3 O[mónon dé, ˙llà kaì kauxQmeya \n taîw ylícesin, e†dótew –ti =yl î c i w øpomon|n katergázetai, 4 = dè øpomon| dokim}n, = dèdokim| \lpída: 5 = dè \lpìw o[ kataisxúnei, –ti = ˙gáph toûyeoû \kkéxutai \n taîw kardíaiw =môn dià pneúmatow agíou toûdoyén t o w =mîn. 6 *E t i gàr xristów, ªntvn =môn ˙syen ô n , katàkairòn øpèr ˙sebôn ˙péya n en . 7 Móliw gàr øpèr dikaíou tiw˙poyaneîtai: øpèr gàr toû ˙gayoû táxa tiw kaì tolmÅ˙poyaneî n . 8 Sunísthsin dè t|n eautoû ˙gáphn e†w =mâw ` yeó w,–ti ¡ti amartvlôn ªntvn =môn xristòw øpèr =môn ˙péya n en .9 Poll! o{n mâllon, dikaivyén t ew nûn \n t! a®mati a[toû,svyhsómeya di' a[toû ˙pò têw •rgêw. 10 E† gàr \xyr o ì ªntewkathllághmen t! ye! dià toû yanátou toû u¥oû a[toû, poll!mâllon katallagéntew svyhsómeya \n t_ zv_ a[toû: 11 o[mónon dé, ˙llà kaì kauxQmenoi \n t! ye! dià toû kuríou =môn&Ihsoû xristoû, di' o˚ nûn t|n katallag|n \lábomen.

4.19 o[ ♦ —4.19 ædh ♦ ˆædh˜4.22 kaì ♦ ˆkaì˜

5.2 t_ pístei ♦ ˆt_ pístei˜5.6 katà ♦ ¡ti katà

4.17 - 5.11



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PVO PVO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S RVMAIOUS

360

12 Dià toûto, %vsper di' enòw ˙nyrQpou = amartía e†w tònkósmon e†sêlyen , kaì dià têw amartíaw ` yánatow, kaì o%utvwe† w pántaw ˙nyrQpouw ` yánatow diêlyen , \f ' > pántew%hmarton — 13 ƒxri gàr nómou amartía ‘n \n kósm~: amartíadè o[k \l l o g eî t a i , m| ªntow nómou. 14 &A l l ' \b a s í l eu s en `yá n a t o w ˙pò &Adàm méxr i Mvüsévw kaì \p ì toùw m|Mvsévw

amart}santaw \pì t! `moiQmati têw parabásevw &Adám, –w\s t i n túpow toû méllontow. 15 &A l l ' o[x qw tò paráptvma,o%utvw kaì tò xárisma. E† gàr t! toû enòw paraptQmati o¥po l l o ì ˙péya n o n , poll! mâllon = xáriw toû yeo û kaì = dvreà\n xáriti t_ toû enòw ˙nyrQpou &Ihsoû xristoû e†w toùwpolloùw \perísseusen. 16 Kaì o[x qw di' enòw amart}santow,tò dQrhma: tò mèn gàr kríma \j enòw e†w katákrima, tò dèxá r i s m a \k pollôn paraptvmátvn e†w dikaívma. 17 E† gàr t!toû enòw paraptQmati ` yánatow \basíleusen dià toû enów,poll! mâllon o¥ t|n perisseían têw xáritow kaì têw dvreâwtêw dikaiosúnhw lambánontew \n zv_ basileúsousin dià toûenòw &Ihsoû xristoû. 18 *A r a o{n qw di' enòw paraptQmatow e†wpántaw ˙nyrQpouw e†w katákrima, o%utvw kaì di' enòwdikaiQmatow e†w pántaw ˙nyrQpouw e†w dikaívsin zvêw.19 %V s p er gàr dià têw parakoêw toû enòw ˙nyrQpou amartvloìkatestáyhsan o¥ polloí, o%utvw kaì dià têw øpakoêw toû enòwdíkaioi katastay}sontai o¥ polloí. 20 Nómow dè pareisêlyen ,®na pleonás+ tò paráptvma: o˚ dè \pleónasen = amartía,øpereperísseusen = xáriw: 21 ®na %vsper \basíleusen =amartía \n t! yanát~, o%utvw kaì = xáriw basileús+ diàdikaiosúnhw e†w zv|n a†Qnion, dià &Ihsoû xristoû toû kuríou=môn.

6 Tí o{n \r oûmen; &Ep iménomen t_ amar t íŸ, ®na = xáriw&Epiménvmen =&Epimenoûmen

pleonás+; 2 M| génoito. O®tinew ˙peyá n o m en t_ amartíŸ,pôw ¡ti z}somen \n a[t_; 3 (H ˙gnoeîte –ti –soi \baptísyhmene† w xr i s t ò n &I h s o û n , e† w tòn yánaton a[toû \baptísyhmen;4 Sunetáfhmen o{n a[t! dià toû baptísmatow e†w tòn yánaton:®na %vsper “géryh xristòw \k nek r ô n dià têw dójhw toû patrów,o%utvw kaì =meîw \n kainóthti zvêw peripat}svmen. 5 E† gàr

5.14 &All' ♦ &Allà 6.1 &Epiménomen ♦ \piménvmen

5.12 - 6.5



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PVP PVPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S RVMAIOUS

361

súmfutoi gegónamen t! `moiQmati toû yanátou a[toû, ˙llàkaì têw ˙nastásevw \sómeya : 6 toûto ginQskontew, –ti `palaiòw =môn ƒnyrvpow sunestaurQyh, ®na katarghy_ tòsôma têw amartíaw, toû mhkéti douleúein =mâw t_ amartíŸ:7 ` gàr ˙poyanWn dedikaívtai ˙pò têw amartíaw. 8 E† dè˙peyá n o m en sùn xrist!, pisteúomen –ti kaì suz}somen a[t!:9 e† d ó t ew –ti xristòw \geryeì w \k nek r ô n o[kéti ˙poyn§skei:yá n a t o w a[toû o[kéti kurieúei. 10 $O gàr ˙péya n en , t_amartíŸ ˙péya n en \f á p a j : $o dè z_, z_ t! ye! . 11 O%utvw kaìømeîw logízesye eautoùw nekroùw mèn eÂnai t_ amartíŸ, zôntawdè t! ye! \n xrist! &Ihsoû t! kurí~ =môn.

12 M| o{n basileuétv = amartía \n t! ynht! ømôn sQmati,e† w tò øpakoúein a[t_ \n taîw \piyumíaiw a[toû: 13 mhdèparistánete tà mélh ømôn –pla ˙dikíaw t_ amartíŸ: ˙llàparast}sate eautoùw t! ye! qw \k nek r ô n zôntaw, kaì tàmélh ømôn –pla dikaiosúnhw t! ye! . 14 A m a r t í a gàr ømôn o[kurieúsei: o[ gár \ste øpò nómon, ˙ll' øpò xárin.

15 Tí o{n; A m a r t } s o m e n , –ti o[k \smèn øpò nómon, ˙ll' øpòxá r i n ; M| génoito. 16 O[k oÊdate –ti > paristánete eautoùwdoúlouw e†w øpako}n, doûloí \ste > øpakoúete, ætoi amartíawe† w yá n a t o n , (h øpakoêw e†w dikaiosúnhn; 17 Xáriw dè t! ye! ,–ti ‘te doûloi têw amartíaw, øphkoúsate dè \k kardíaw e†w $onparedóyhte túpon didaxêw: 18 \l eu yer v yén t ew dè ˙pò têwamartíaw, \doulQyhte t_ dikaiosún+. 19 &A n y r Q p i n o n légv diàt|n ˙syén ei a n têw sarkòw ømôn: %vsper gàr parest}sate tàmélh ømôn doûla t_ ˙kayarsíŸ kaì t_ ˙nomíŸ e†w t|n˙nomían, o%utvw nûn parast}sate tà mélh ømôn doûla t_dikaiosún+ e†w agiasmón. 20 %O te gàr doûloi ‘te têw amartíaw,\l eú yer o i ‘te t_ dikaiosún+. 21 Tína o{n karpòn eÊxet e tóte\f ' o<w nûn \paisxúnesye; Tò gàr télow \keínvn yánatow.22 Nunì dè \l eu yer v yén t ew ˙pò têw amartíaw, doulvyén t ew dèt! ye! , ¡xet e tòn karpòn ømôn e†w agiasmón, tò dè télow zv|na†Qnion. 23 Tà gàr •cQnia têw amartíaw yánatow, tò dè

6.11 nekroùw mèn eÂnai ♦ êÂnaiñekroùw mèn

6.11 t! kurí~ =môn ♦ —6.12 a[t_ \n ♦ —

6.13 qw ♦ qseì6.14 ˙ll' ♦ ˙llà6.15 Amart}somen ♦ amart}svmen6.15 ˙ll' ♦ ˙llà

6.6 - 6.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PVQ PVQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S RVMAIOUS

362

xá r i s m a toû yeo û zv| a†Qniow \n xrist! &Ihsoû t! kurí~=môn.

7 (H ˙gnoeîte, ˙del f oí — ginQs k ous in gàr nómon lal ô —–ti ` nómow kurieúei toû ˙nyrQpou \f' –son xrónon z_;

2 ^H gàr %upandrow gun| t! zônti ˙ndrì dédetai nóm~: \àn dè˙poyán+ ` ˙n}r, kat}rghtai ˙pò toû nómou toû ˙ndrów.3 *A r a o{n zôntow toû ˙ndròw moixalìw xrhmatísei, \àngénhtai ˙ndrì etér~: \àn dè ˙poyán+ ` ˙n}r, \leuyér a \s t ì n˙pò toû nómou, toû m| eÂ n a i a[t|n moixalída, genoménhn ˙ndrìetér~. 4 %V s t e, ˙delfoí mou, kaì ømeîw \ya n a t Q yh t e t! nóm~dià toû sQmatow toû xristoû, e†w tò genésyai ømâw etér~, t! \knekrôn \geryén t i , ®na karpofor}svmen t! ye! . 5 %O te gàr‘men \n t_ sarkí, tà pay}mata tôn amartiôn tà dià toû nómou\n h r g eî t o \n toîw mélesin =môn e†w tò karpoforêsai t!ya n á t ~ . 6 Nunì dè kathrg}yhmen ˙pò toû nómou, ˙poyanóntew\n > kateixómeya , %vste douleúein =mâw \n kainóthtipneúmatow, kaì o[ palaióthti grámmatow.

7 Tí o{n \r o û m en ; Ô nómow amartía; M| génoito: ˙llà t|namartían o[k ¡gnvn, e† m| dià nómou: t}n te gàr \piyumían o[kÆdein, e† m| ` nómow ¡legen, O[k \piyum}seiw: 8 ˙form|n dèlaboûsa = amartía dià têw \ntolêw kateirgásato \n \moìpâ s a n \p i yu m í a n : xv r ì w gàr nómou amartía nekrá. 9 &E g W dè¡z v n xv r ì w nómou poté: \lyoúshw dè têw \ntolêw, = amartía˙nézhsen, \gW dè ˙péya n o n : 10 kaì eøréyh moi = \ntol| = e†wzv}n, a%uth e†w yánaton: 11 = gàr amartía ˙form|n laboûsadià têw \n t o l ê w \j h p á t h s én me, kaì di' a[têw ˙pékteinen.12 %V s t e ` mèn nómow ßgiow, kaì = \ntol| agía kaì dikaía kaì˙gay}. 13 Tò o{n ˙gayòn \moì gégonen yánatow; M| gén o i t o .&A l l à = amartía, ®na fan_ amartía, dià toû ˙gayoû moikatergazoménh yánaton — ®na génhtai kay' øperbol|namartvlòw = amartía dià têw \ntolêw. 14 OÊdamen gàr –ti `nómow pneumatików \stin: \gW dè sarkików e†mi, pepraménowøpò t|n amartían. 15 $O gàr katergázomai, o[ ginQskv: o[gàr $o yél v , toûto prássv: ˙ll' $o misô, toûto poiô. 16 E† dè $oo[ yél v , toûto poiô, súmfhmi t! nóm~ –ti kalów. 17 Nunì dè

7.13 gégonen ♦ \géneto 7.14 sarkików ♦ sárkinów

7.1 - 7.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PVR PVRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S RVMAIOUS

363

o[kéti \gW katergázomai a[tó, ˙ll' = o†koûsa \n \moìamartía. 18 OÂda gàr –ti o[k o†keî \n \moí, toût' ¡stin \n t_sarkí mou, ˙gayón: tò gàr yél ei n parákeitaí moi, tò dèkatergázesyai tò kalòn o[x eørískv. 19 O[ gàr $o yél v , poiô˙gayón: ˙ll' $o o[ yél v kakón, toûto prássv. 20 E† dè $o o[yél v \g Q , toûto poiô, o[kéti \gW katergázomai a[tó, ˙ll' =o†koûsa \n \moì amartía. 21 Eørískv ƒra tòn nómon t!yé l o n t i \m o ì poieîn tò kalón, –ti \moì tò kakòn parákeitai.22 Sun}domai gàr t! nóm~ toû yeo û katà tòn ¡sv ƒnyrvpon:23 blépv dè £teron nómon \n toîw mélesín mou˙nt i s t r a t eu ó m en o n t! nóm~ toû noów mou, kaìa†xmalvtízontá me t! nóm~ têw amartíaw t! ªnti \n toîw me \n t!

mélesín mou. 24 Talaípvrow \gW ƒnyrvpow: tíw me ]úsetai \ktoû sQmatow toû yanátou toútou; 25 E[xaristô t! ye! dià&I h s o û xr i s t o û toû kuríou =môn. *Ara o{n a[tòw \gW t! mènno› douleúv nóm~ yeoû, t_ dè sarkì nóm~ amartíaw.

8 O[dèn ƒra nûn kat ák r ima toîw \n xris t ! &I hs oû, m| kat àsárka peripatoûsin, ˙llà katà pneûma. 2 Ô gàr nómow

toû pneúmatow têw zvêw \n xrist! &Ihsoû “leuyér v s én me ˙pòtoû nómou têw amartíaw kaì toû yanátou. 3 Tò gàr ˙dúnatontoû nómou, \n > “syén ei dià têw sarków, ` yeò w tòn eautoû u¥ònpémcaw \n `moiQmati sarkòw amartíaw kaì perì amartíawkatékrin en t|n amartían \n t_ sarkí: 4 ®na tò dikaívma toûnómou plhrvy_ \n =mîn, toîw m| katà sárka peripatoûsin,˙llà katà pneûma. 5 O¥ gàr katà sárka ªntew tà têw sarkòwfronoûsin: o¥ dè katà pneûma tà toû pneúmatow. 6 Tò gàrfrónhma têw sarkòw yánatow: tò dè frónhma toû pneúmatowzv| kaì e† r } n h : 7 dióti tò frónhma têw sarkòw ¡xyr a e† w yeó n ,t! gàr nóm~ toû yeo û o[x øpotássetai, o[dè gàr dúnatai: 8 o¥dè \n sarkì ªntew ye! ˙résai o[ dúnantai. 9 Û m eî w dè o[k \stè\n sarkí, ˙ll' \n pneúmati, eÊper pneûma yeo û o†keî \n ømîn. E†dé tiw pneûma xristoû o[k ¡xei , o˚tow o[k ¡stin a[toû. 10 E† dèxr i s t ò w \n ømîn, tò mèn sôma nekròn dià amartían, tò dè

7.17 ˙ll' ♦ ˙llà7.18 o[x eørískv ♦ o·7.19 ˙ll' ♦ ˙llà7.20 \gQ toûto ♦ ˆ\gW˜ toûto7.20 ˙ll' ♦ ˙llà7.23 me t! ♦ me \n t!

7.25 E[xaristô ♦ Xáriw dè8.1 m| katà sárka peripatoûsin

˙llà katà pneûma ♦ —8.2 me ♦ se8.9 ˙ll' ♦ ˙llà

7.18 - 8.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PVS PVS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S RVMAIOUS

364

pneûma zv| dià dikaiosúnhn. 11 E† dè tò pneûma toû\g eí r a n t o w &I h s o û n \k nek r ô n o†keî \n ømîn, ` \geíraw tònxr i s t ò n \k nek r ô n zvopoi}sei kaì tà ynhtà sQmata ømôn, diàtò \noikoûn a[toû pneûma \n ømîn.

12 *A r a o{n, ˙delfoí, •feilétai \smén, o[ t_ sarkí, toûkatà sárka z_n: 13 e† gàr katà sárka zête, mél l et e˙po yn § s k ei n : e† dè pneúmati tàw prájeiw toû sQmatowya n a t o û t e, z}sesye. 14 %O soi gàr pneúmati yeo û ƒgontai,o˚toí e†sin u¥oì yeo û . 15 O[ gàr \lábete pneûma douleíawpálin e†w fóbon, ˙ll' \lábete pneûma u¥oyes í a w, \n >krázomen, &Abba, ` pat}r. 16 A[tò tò pneûma summartureî t!pneúmati =môn, –ti \s m èn tékna yeo û : 17 e† dè ték n a , kaìklh r o n ó m o i : klhronómoi mèn yeo û , sugklhronómoi dè xristoû:eÊper sumpásxomen, ®na kaì sundojasyômen.

18 Logízomai gàr –ti o[k ƒjia tà pay}mata toû nûn kairoûpròw t|n méllousan dójan ˙pokalufyênai e†w =mâw. 19 ^H gàr˙pokaradokía têw ktísevw t|n ˙pokálucin tôn u¥ôn toû yeo û˙pekdéxet a i . 20 T_ gàr mataióthti = ktísiw øpetágh, o[xekoûsa, ˙llà dià tòn øpotájanta, \p' elpídi: 21 –ti kaì a[t|= ktísiw \leuyer v y} s et a i ˙pò têw douleíaw têw fyorâw e†w t|n\l eu y e r í a n têw dójhw tôn téknvn toû yeo û . 22 OÊdamen gàr –tipâ s a = ktísiw sustenázei kaì sunvdínei ƒxr i toû nûn. 23 O[mónon dé, ˙llà kaì a[toì t|n ˙parx|n toû pneúmatow ¡xo n t ew,kaì =meîw a[toì \n eautoîw stenázomen, u¥oyes í a n˙pekdexó m en o i , t|n ˙polútrvsin toû sQmatow =môn. 24 T_ gàr\l p í d i \s Q yh m en : \l p ì w dè blepoménh o[k ¡stin \lpíw: $o gàrblépei tiw, tí kaì \lpízei; 25 E† dè $o o[ blépomen \lpízomen, di'øpomonêw ˙pekdexómeya.

26 ^V s a ú t v w dè kaì tò pneûma sunantilambánetai taîw˙syen eí a i w =môn: tò gàr tí proseujómeya kayò deî , o[koÊdamen, ˙ll' a[tò tò pneûma øperentugxánei øpèr =mônstenagmoîw ˙lal}toiw: 27 ` dè \reunôn tàw kardíaw oÂden tí tò

8.11 &Ihsoûn ♦ tòn &Ihsoûn8.11 tòn ♦ —8.11 tò \noikoûn a[toû pneûma ♦ toû

\noikoûntow a[toû pneúmatow8.14 e†sin u¥oì yeoû ♦ u¥oì yeoû e†sin8.15 ˙ll' ♦ ˙llà8.20 \p' ♦ \f'

8.23 kaì =meîw ♦ =meîw kaì8.24 tí kaì ♦ —8.26 taîw ˙syeneíaiw ♦ t_ ˙syeneíŸ8.26 proseujómeya ♦ proseujQmeya8.26 ˙ll' ♦ ˙llà8.26 øpèr =môn ♦ —8.27 \reunôn ♦ \raunôn

8.11 - 8.27



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PVT PVTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S RVMAIOUS

365

frónhma toû pneúmatow, –ti katà yeò n \n t u g xá n ei øpèr agívn.28 OÊda m en dè –ti toîw ˙gapôsin tòn yeò n pánta sunergeî e†w˙gayón, toîw katà próyes i n klhtoîw o{sin. 29 %O ti o¬wproégnv, kaì proQrisen summórfouw têw e†kónow toû u¥oûa[toû, e†w tò eÂnai a[tòn prvtótokon \n polloîw ˙delfoîw:30 o¬w dè proQrisen, toútouw kaì \k á l es en : kaì o¬w \kálesen,toútouw kaì \d i k a í v s en : o¬w dè \dikaívsen, toútouw kaì\dójasen.

31 Tí o{n \roûmen pròw taûta; E† ` yeò w øpèr =môn, tíw kay'=môn; 32 %O w ge toû †díou u¥oû o[k \feísato, ˙ll' øpèr =mônpántvn parédvken a[tón, pôw o[xì kaì sùn a[t! tà pánta=mîn xarísetai; 33 Tíw \gkalései katà \klektôn yeo û ; Yeòw `dikaiôn: 34 tíw ` katakrínvn; Xristòw ` ˙poyanQn, mâllon dèkaí \geryeí w, $ow kaì ¡s t i n \n dej i Å toû yeo û , $ow kaì \ntugxáneiøpèr =môn. 35 Tíw =mâw xvrísei ˙pò têw ˙gáphw toû xristoû;Ylîciw, (h stenoxvría, (h divgmów, (h limów, (h gumnóthw, (hkí n d u n o w, (h máxaira; 36 KayWw gégraptai –ti %Enekén souya n a t o ú m e y a –lhn t|n =méran: \logísyhmen qw próbatasfagêw. 37 &A l l ' \n toútoiw pâsin øpernikômen dià toû˙gap}santow =mâw. 38 Pépeismai gàr –ti o·te yánatow o·tezv| o·te ƒggeloi o·te ˙rxaì o·te dunámeiw o·te \nestôtao·te méllonta 39 o·te %ucvma o·te báyow o·te tiw ktísiw etéradun}s et a i =mâw xvrísai ˙pò têw ˙gáphw toû yeo û têw \nxrist! &Ihsoû t! kurí~ =môn.

9 &A l } y e i a n légv \n xris t !, o[ ceúdomai, summar t ur oús hwmoi têw suneid}seQw mou \n pneúmati agí~, 2 –ti lúph moi

\s t ì n megálh, kaì ˙diáleiptow •dúnh t_ kardíŸ mou.3 E[xómhn gàr a[tòw \gW ˙náyem a eÂ n a i ˙pò toû xristoû øpèrtôn ˙delfôn mou, tôn suggenôn mou katà sárka: 4 o®tinéwe† s i n &I s r a h l î t a i , @n = u¥oyes í a kaì = dója kaì a¥ diayêkaikaì = nomoyes í a kaì = latreía kaì a¥ \paggelíai, 5 @n o¥patérew, kaì \j @n ` xristòw tò katà sárka, ` çn \pì pántvn,yeò w e[ l o g h t ò w e† w toùw a†ônaw. &Am}n. 6 O[x o<on dè –ti

8.32 ˙ll' ♦ ˙llà8.34 katakrínvn ♦ katakrinôn8.34 Xristòw ♦ Xristòw ˆ&Ihsoûw˜8.34 kaí \geryeíw ♦ \geryeíw8.38 dunámeiw o·te \nestôta o·te

méllonta ♦ \nestôta o·teméllonta o·te dunámeiw

9.3 E[xómhn gàr a[tòw \gW ˙náyemaeÂnai ♦ H[xómhn gàr ˙náyemaeÂnai a[tòw \gW

8.28 - 9.6



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PVU PVU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S RVMAIOUS

366

\k p ép t v k en ` lógow toû yeo û . O[ gàr pántew o¥ \j &Isra}l,o˚toi &Isra}l: 7 o[d' –ti e†sìn spérma &Abraám, pántew ték n a :˙ll' &En &Isaàk klhy}setaí soi spérma. 8 Toût' ¡stin, o[ tàtékna têw sarków, taûta tékna toû yeo û : ˙llà tà tékna têw\p a g g e l í a w logízetai e†w spérma. 9 &E p a g g el í a w gàr ` lógowo˚tow, Katà tòn kairòn toûton \leúsomai, kaì ¡stai t_ SárrŸu¥ów. 10 O[ mónon dé, ˙llà kaì ^Rebékka \j enòw koíthn ¡xo u s a ,&I s a à k toû patròw =môn — 11 m}pv gàr gennhyén t v n , mhdèprajántvn ti ˙gayòn (h kakón, ®na = kat' \klog|n próyes i wtoû yeo û mén+, o[k \j ¡rgvn, ˙ll' \k toû kaloûntow, 12 \r r } yha[t_ –ti Ô meí z v n douleúsei t! \lássoni. 13 KayWwgégraptai, Tòn &IakWb “gáphsa, tòn dè &Hsaû \míshsa.

14 Tí o{n \r o û m en ; M| ˙dikía parà t! ye! ; M| génoito.15 T! gàr Mvüs_ légei, &Ele}sv $on ©n \leô, kaì o†kteir}svMvs_

$on ©n o†kteírv. 16 *A r a o{n o[ toû yél o n t o w, o[dè toûtréxo n t o w, ˙llà toû \leoûntow yeo û . 17 Légei gàr = graf| t!Far a W –ti E†w a[tò toûto \j}geirá se, –pvw \ndeíjvmai \n soìt|n dúnamín mou, kaì –pvw diaggel_ tò ªnomá mou \n pás+ t_g_. 18 *Ara o{n $on yélei \leeî: $on dè yélei sklhrúnei.

19 &E r eî w o{n moi, Tí ¡ti mémfetai; T! gàr boul}mati a[toûtíw ˙nyés t h k en ; 20 Menoûnge, „ ƒnyrvpe, sù tíw eÂ `˙ntapokrinómenow t! ye! ; M| \reî tò plásma t! plásanti, Tíme \poíhsaw o%utvw; 21 (H o[k ¡xei \jousían ` kerameùw toûphloû, \k toû a[toû furámatow poiêsai $o mèn e†w tim|nskeûow, $o dè e†w ˙timían; 22 E† dè yél v n ` yeò w \n d eí j a s ya i t|n•rg}n, kaì gnvrísai tò dunatòn a[toû, ænegken \n poll_makroyumíŸ skeúh •rgêw kathrtisména e†w ˙pQleian: 23 kaì®na gnvrís+ tòn ploûton têw dójhw a[toû \pì skeúh \léouw, $aprohtoímasen e†w dójan, 24 o¬w kaì \kálesen =mâw o[ mónon \j&I o u d a í v n , ˙llà kaì \j \yn ô n ; 25 ^V w kaì \n t! ^Vshè légei,Kalésv tòn o[ laón mou laón mou: kaì t|n o[k “gaphménhn“gaph m én h n . 26 Kaì ¡stai, \n t! tóp~ o˚ \rr}yh a[toîw, O[laów mou ømeîw, \keî klhy}sontai u¥oì yeo û zôntow.

9.11 kakón ♦ faûlon9.12 \rr}yh ♦ \rréyh9.15 gàr Mvüs_ ♦ Mvüseî gàr9.15 o†kteir}sv ♦ o†ktir}sv9.15 o†kteírv ♦ o†ktírv

9.16 \leoûntow ♦ \leôntow9.19 o{n moi Tí ♦ moi o{n Tí ô{n˜9.20 Menoûnge „ ƒnyrvpe ♦ )V

ƒnyrvpe menoûnge9.26 \rr}yh ♦ \rréyh

9.7 - 9.26



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


PVV PVVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S RVMAIOUS

367

27 &H s a fi a w dè krázei øpèr toû &Isra}l, &Eàn ” ` ˙riymòw tônu¥ôn &Isra|l qw = ƒmmow têw yalásshw, tò katáleimmasvy}setai: 28 lógon gàr suntelôn kaì suntémnvn \ndikaiosún+: –ti lógon suntetmhménon poi}sei kúriow \pì têwgêw. 29 Kaì kayWw proeírhken &Hsafiaw, E† m| kúriow SabaWy\g k a t él i p en =mîn spérma, qw Sódoma ©n \gen}yhmen, kaì qwGómorra ©n qmoiQyhmen.

30 Tí o{n \roûmen; %Oti ¡yn h tà m| diQkonta dikaiosúnhn,katélaben dikaiosúnhn, dikaiosúnhn dè t|n \k pístevw:31 &I s r a | l dé, diQkvn nómon dikaiosúnhw, e†w nómondikaiosúnhw o[k ¡f ya s en . 32 Dià tí; %Oti o[k \k pístevw, ˙ll'qw \j ¡rgvn nómou: prosékocan gàr t! líy~ toûproskómmatow, 33 kayWw gégraptai, &Idoù tíyhmi \n SiWn líyonproskómmatow kaì pétran skandálou: kaì pâw ` pisteúvn \p'a[t! o[ kataisxuny}setai.

10 &A d e l f o í , = mèn e[dok ía têw \mêw kar d íaw kaì = déhs iw= pròw tòn yeò n øpèr toû &Isra}l \stin e†w svthrían.

2 Marturô gàr a[toîw –ti zêlon yeo û ¡xo u s i n , ˙ll' o[ kat'\p í g n v s i n . 3 &A g n o o û n t e w gàr t|n toû yeo û dikaiosúnhn, kaìt|n †dían dikaiosúnhn zhtoûntew stêsai, t_ dikaiosún+ toûyeo û o[x øpetághsan. 4 Télow gàr nómou xristòw e†wdikaiosúnhn pantì t! pisteúonti. 5 Mvüsêw gàr gráfei t|ndik a i o s ú n h n t|n \k toû nómou, –ti ` poi}saw a[tà ƒnyrvpowz}setai \n a[toîw. 6 ^H dè \k pístevw dikaiosúnh o%utvw légei,M| eÊp+w \n t_ kardíŸ sou, Tíw ˙nab}setai e†w tòn o[ranón;— toût' ¡stin xristòn katagageîn — 7 æ, Tíw katab}setai e†wt|n ƒbusson; — toût' ¡stin xristòn \k nek r ô n ˙nagageîn.8 &A l l à tí légei; &Eggúw sou tò ]êmá \s t i n , \n t! stómatí soukaì \n t_ kardíŸ sou: toût' ¡stin tò ]êma têw pístevw $okhrússomen: 9 –ti \àn `molog}s+w \n t! stómatí sou kúrion&I h s o û n , kaì pisteús+w \n t_ kardíŸ sou –ti ` yeò w a[tònægeiren \k nek r ô n , svy}s+: 10 kardíŸ gàr pisteúetai e†w

9.27 katáleimma ♦ øpóleimma9.28 \n dikaiosún+ –ti lógon

suntetmhménon ♦ —9.31 dikaiosúnhw o[k ♦ o[k9.32 nómou prosékocan gàr ♦

prosékocan

9.33 pâw ♦ —10.1 = pròw ♦ pròw10.1 toû &Isra}l \stin ♦ a[tôn10.3 dikaiosúnhn zhtoûntew ♦

ˆdikaiosúnhn˜ zhtoûntew10.5 toû ♦ ˆtoû˜

9.27 - 10.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QMM QMM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S RVMAIOUS

368

dikaiosúnhn, stómati dè `mologeîtai e†w svthrían. 11 Légeigàr = graf}, Pâw ` pisteúvn \p' a[t! o[ kataisxuny}setai.12 O[ gár \stin diastol| &Ioudaíou te kaì %Ellhnow: ` gàra[tòw kúriow pántvn, ploutôn e†w pántaw toùw\p i k a l o u m én o u w a[tón. 13 Pâw gàr $ow ©n \pikaléshtai tòªnoma kuríou svy}setai. 14 Pôw o{n \p i k a l és o n t a i e† w $on o[k\p í s t eu s a n ; Pôw dè pisteúsousin o˚ o[k ækousan; Pôw dè˙koúsousin xvrìw khrússontow; 15 Pôw dè khrújousin \àn m|˙postalô s i n ; KayWw gégraptai, ^Vw qraîoi o¥ pódew tône[aggelizoménvn e†r}nhn, tôn e[aggelizoménvn tà ˙gayá.

16 &A l l ' o[ pántew øp}kousan t! e[aggelí~. &Hsafiaw gàrlégei, Kúrie, tíw \písteusen t_ ˙ko_ =môn; 17 *A r a = pístiw \j˙koêw, = dè ˙ko| dià ]}matow yeo û . 18 &A l l à légv, m| o[kækousan; Menoûnge: E†w pâsan t|n gên \jêlyen ` fyó g g o wa[tôn, kaì e† w tà pérata têw o†kouménhw tà ]}mata a[tôn.19 &A l l à légv, m| o[k ¡gnv &Isra}l; Prôtow Mvüsêw légei,&E g W parazhlQsv ømâw \p' o[k ¡yn ei , \p ì ¡yn ei ˙sunét~parorgiô ømâw. 20 &H s a fi a w dè ˙potolmÅ kaì légei, Eøréyh ntoîw \mè m| zhtoûsin, \mfan|w \genómhn toîw \mè m|\p er v t ô s i n . 21 Pròw dè tòn &Isra|l légei, %Olhn t|n =méran\j ep ét a s a tàw xeî r á w mou pròw laòn ˙peiyoûnta kaì˙ntilégonta.

11 Légv o{n, m| ˙pQs at o ` yeòw tòn laòn a[toû; M|génoito. Kaì gàr \gW &Israhlíthw e†mí, \k spérmatow

&A b r a á m , fulêw Benïamín. 2 O[k ˙pQsato ` yeò w tòn laòna[toû $on proégnv. (H o[k oÊdate \n &HlíŸ tí légei = graf}; ^Vw\n t u g xá n ei t! ye! katà toû &Isra}l, légvn, 3 Kúrie, toùwprof}taw sou ˙pékteinan, kaì tà yusiast}riá soukatésk a c a n : k˙gW øpeleífyhn mónow, kaì zhtoûsin t|n cux}nmou. 4 &A l l à tí légei a[t! ` xrhmatismów; Katélipon \maut!eptakisxilíouw ƒndraw, o®tinew o[k ¡kamcan gónu t_ Báal.5 O%utvw o{n kaì \n t! nûn kair! leîmma kat' \klog|n xáritow

10.14 \pikalésontai ♦ \pikalésvntai10.14 pisteúsousin ♦ pisteúsvsin10.14 ˙koúsousin ♦ ˙koúsvsin10.15 khrújousin ♦ khrújvsin10.15 tôn e[aggelizoménvn e†r}nhn ♦

—10.15 tà ♦ ˆtà˜

10.17 yeoû ♦ xristoû10.19 o[k ¡gnv &Isra}l ♦ &Isra|l o[k

¡gnv10.19 \pì ♦ \p'10.20 Eøréyhn ♦ Eøréyhn ˆ\n˜11.2 légvn ♦ —11.3 kaì tà ♦ tà

10.11 - 11.5



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QMN QMNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S RVMAIOUS

369

gégonen . 6 E† dè xáriti, o[kéti \j ¡rgvn: \peì = xáriw o[kétigínetai xáriw. E† dè \j ¡rgvn, o[kéti \stìn xáriw: \peì tò ¡rgono[kéti \stìn ¡rgon. 7 Tí o{n; $O \pizhteî &Isra}l, toûto o[k\p ét u xen , = dè \klog| \pétuxen , o¥ dè loipoì \pvrQyhsan:8 kayWw gégraptai, *Edvken a[toîw ` yeò w pneûma katanújevw,•fyalmoùw toû m| blépein, kaì „ta toû m| ˙koúein, £vw têws}meron =méraw. 9 Kaì Dauìd légei, Genhy}tv = trápezaa[tôn e†w pagída kaì e†w y}ran, kaì e†w skándalon, kaì e†w˙ntapódoma a[toîw: 10 skotisy}tvsan o¥ •fyalmoì a[tôn toûm| blépein, kaì tòn nôton a[tôn dià pantòw súgkamcon.11 Légv o{n, m| ¡ptaisan ®na pésvsin; M| génoito: ˙llà t!a[tôn paraptQmati = svthría toîw ¡yn es i n , e† w tòparazhlôsai a[toúw. 12 E† dè tò paráptvma a[tôn ploûtowkósmou, kaì tò %htthma a[tôn ploûtow \yn ô n , pós~ mâllon tòpl}rvma a[tôn;

13 Û m î n gàr légv toîw ¡yn es i n . &E f ' –son mèn e†mi \gW \yn ô n˙póstolow, t|n diakonían mou dojázv: 14 eÊ pvw parazhlQsvmou t|n sárka, kaì sQsv tinàw \j a[tôn. 15 E† gàr = ˙pobol|a[tôn katallag| kósmou, tíw = próslhciw, e† m| zv| \knekrôn; 16 E† dè = ˙parx| agía, kaì tò fúrama: kaì e† = ]ízaagía, kaì o¥ kládoi. 17 E† dé tinew tôn kládvn \jeklásyhsan,sù dè ˙griélaiow çn \n ek en t r í s yh w \n a[toîw, kaì sugkoinvnòwtêw ]ízhw kaì têw pióthtow têw \laíaw \génou, 18 m| katakauxôtôn kládvn: e† dè katakauxâsai, o[ sù t|n ]ízan bastázeiw,˙ll' = ]íza sé. 19 &E r eî w o{n, &Ejeklásyhsan kládoi, ®na \gW\g k en t r i s yô . 20 Kalôw: t_ ˙pistíŸ \jeklásyhsan, sù dè t_pístei £sthkaw. M| øchlofrónei, ˙llà foboû: 21 e† gàr ` yeò wtôn katà fúsin kládvn o[k \feísato, m}pvw o[dé soufeísetai. 22 *I d e o{n xrhstóthta kaì ˙potomían yeo û : \p ì mèntoùw pesóntaw, ˙potomían: \pì dé se, xrhstóthta, \àn\p i m eí n + w t_ xrhstóthti: \peì kaì sù \kkop}s+. 23 Kaì \keînoidé, \àn m| \pimeínvsin t_ ˙pistíŸ, \gkentrisy}sontai:

11.6 E† dè \j ¡rgvn o[kéti \stìn xáriw\peì tò ¡rgon o[kéti \stìn ¡rgon ♦—

11.13 gàr ♦ dè11.13 mèn ♦ mèn o{n11.15 próslhciw ♦ próslhmciw11.17 kaì têw ♦ têw11.18 ˙ll' ♦ ˙llà

11.20 øchlofrónei ♦ øchlà frónei11.21 m}pvw ♦ ˆm} pvw˜11.22 ˙potomían \pì ♦ ˙potomía \pì11.22 xrhstóthta \àn \pimeín+w ♦

xrhstóthw yeoû \àn \pimén+w11.23 Kaì \keînoi ♦ K˙keînoi11.23 \pimeínvsin ♦ \piménvsin

11.6 - 11.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QMO QMO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S RVMAIOUS

370

dunatòw gár ` yeò w \s t i n pálin \gkentrísai a[toúw. 24 E† gàrsù \k têw katà fúsin \jekóphw ˙grielaíou, kaì parà fúsin\n ek en t r í s yh w e† w kalliélaion, pós~ mâllon o˚toi, o¥ katàfúsin, \gkentrisy}sontai t_ †díŸ \laíŸ;

25 O[ gàr yél v ømâw ˙gnoeîn, ˙delfoí, tò must}rion toûto,®na m| ‘te par' eautoîw frónimoi, –ti pQrvsiw ˙pò mérouw t!&I s r a | l gégonen, ƒxri o˚ tò pl}rvma tôn \yn ô n e† s él y+ :26 kaì o%utvw pâw &Isra|l svy}setai: kayWw gégraptai, %Hjei\k SiWn ` ]uómenow, kaì ˙postrécei ˙sebeíaw ˙pò &IakQb:27 kaì a%uth a[toîw = par' \moû diay}kh, –tan ˙félvmai tàwamartíaw a[tôn. 28 Katà mèn tò e[aggélion, \xyr o ì di' ømâw:katà dè t|n \klog}n, ˙gaphtoì dià toùw patéraw.29 &A m e t a m é l h t a gàr tà xarísmata kaì = klêsiw toû yeo û .30 %V s p er gàr kaì ømeîw potè “peiy}sate t! ye! , nûn dè“le}yhte t_ toútvn ˙peiyeí Ÿ : 31 o%utvw kaì o˚toi nûn“peíyhsan, t! ømetér~ \léei ®na kaì a[toì \lehyôsin:32 sunékleisen gàr ` yeò w toùw pántaw e†w ˙peíyei a n , ®na toùwpántaw \le}s+.

33 )V báyow ploútou kaì sofíaw kaì gnQsevw yeo û . ^V w˙nejereúnhta tà krímata a[toû, kaì ˙nejixníastoi a¥ `doìa[toû. 34 Tíw gàr ¡gnv noûn kuríou; (H tíw súmboulow a[toû\g én et o ; 35 (H tíw proédvken a[t!, kaì ˙ntapodoy}setaia[t!; 36 %O ti \j a[toû kaì di' a[toû kaì e†w a[tòn tà pánta:a[t! = dója e†w toùw a†ônaw. &Am}n.

12 Par ak a l ô o{n ømâw, ˙del f oí, dià tôn o†ktirmôn toûyeo û , parastêsai tà sQmata ømôn yusían zôsan,

agían, e[áreston t! ye! , t|n logik|n latreían ømôn. 2 Kaì m|susxhmatízesyai t! a†ôni toút~, ˙llà metamorfoûsyai t_susxhmatízesye

metamorfoûsye ˙nakainQsei toû noòw ømôn, e†w tò dokimázein ømâw tí tòyélhma toû yeoû tò ˙gayòn kaì e[áreston kaì téleion.

3 Légv gár, dià têw xáritow têw doyeí s h w moi, pantì t! ªnti\n ømîn, m| øperfroneîn par' $o deî froneîn, ˙llà froneîn e†w

11.23 ` yeòw \stin ♦ \stin ` yeòw11.25 par' ♦ ˆpar'˜11.26 kaì ˙postrécei ♦ ˙postrécei11.30 kaì ♦ —11.31 \lehyôsin ♦ ˆnûn˜ \lehyôsin11.33 ˙nejereúnhta ♦ ˙nejeraúnhta

12.2 susxhmatízesyai ♦susxhmatízesye

12.2 metamorfoûsyai ♦metamorfoûsye

12.2 ømôn ♦ —

11.24 - 12.3



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QMP QMPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S RVMAIOUS

371

tò svfroneîn, ekást~ qw ` yeò w \m ér i s en métron pístevw.4 Kayáper gàr \n enì sQmati mélh pollà ¡xo m en , tà dè mélhpánta o[ t|n a[t|n ¡xei prâjin: 5 o%utvw o¥ polloì ¢n sômá\s m en \n xrist!, ` dè kay' e<w ˙ll}lvn mélh. 6 *E xo n t ew dèxa r í s m a t a katà t|n xárin t|n doyeî s a n =mîn diáfora, eÊteprofhteían, katà t|n ˙nalogían têw pístevw: 7 eÊ t ediakonían, \n t_ diakoníŸ: eÊte ` didáskvn, \n t_ didaskalíŸ:8 eÊ t e ` parakalôn, \n t_ parakl}sei: ` metadidoúw, \naplóthti: ` proïstámenow, \n spoud_: ` \leôn, \n ¥laróthti.9 ^H ˙gáph ˙nupókritow. &Apostugoûntew tò ponhrón,kollQmenoi t! ˙gay!. 10 T_ filadelfíŸ e†w ˙ll}louwfilóstorgoi: t_ tim_ ˙ll}louw prohgoúmenoi: 11 t_ spoud_ m|•knhroí: t! pneúmati zéontew: t! kurí~ douleúontew: 12 t_\l p í d i xa í r o n t ew: t_ ylícei øpoménontew: t_ proseux_proskarteroûntew: 13 taîw xreíaiw tôn agívn koinvnoûntew:t|n filojenían diQkontew. 14 E[logeîte toùw diQkontaw ømâw:e[ l o g eî t e, kaì m| katarâsye. 15 Xaírein metà xairóntvn, kaìkla í ei n metà klaióntvn. 16 Tò a[tò e†w ˙ll}louw fronoûntew.M| tà øchlà fronoûntew, ˙llà toîw tapeinoîwsunapagómen o i . M| gínesye frónimoi par' eautoîw. 17 Mhdenìkakòn ˙ntì kakoû ˙podidóntew. Pronooúmenoi kalà \nQpionpántvn ˙nyrQpvn. 18 E† dunatón, tò \j ømôn, metà pántvn˙nyrQpvn e†rhneúontew. 19 M| eautoùw \kdikoûntew,˙gaphtoí, ˙llà dóte tópon t_ •rg_: gégraptai gár, &Emoì\k d í k h s i w, \g W ˙ntapodQsv, légei kúriow. 20 &E à n o{n peinÅ `\xyr ó w sou, cQmize a[tón: \àn dicÅ, pótize a[tón: toûto gàrpoiôn, ƒnyrakaw puròw svreúseiw \pì t|n kefal|n a[toû.21 M| nikô øpò toû kakoû, ˙llà níka \n t! ˙gay! tò kakón.

13 Pâs a cux| \jousíaiw øper exoús aiw øp ot as s és yv: o[gár \stin \jousía e† m| øpò yeo û , a¥ dè o{sai \jousíai

øpò toû yeo û tetagménai e†sín. 2 %V s t e ` ˙ntitassómenow t_\j o u s í Ÿ , t_ toû yeo û diatag_ ˙nyés t h k en : o¥ dè ˙nyes t h k ó t eweautoîw kríma l}contai. 3 O¥ gàr ƒrxontew o[k e†sìn fóbow

12.4 mélh pollà ♦ pollà mélh12.5 ` ♦ tò12.14 ømâw ♦ ˆømâw˜12.15 kaì ♦ —

12.20 &Eàn o{n ♦ &Allà \àn13.1 \jousíai øpò toû ♦ øpò13.2 l}contai ♦ l}mcontai

12.4 - 13.3



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QMQ QMQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S RVMAIOUS

372

tôn ˙gayôn ¡rgvn, ˙llà tôn kakôn. Yéleiw dè m| fobeîsyait|n \jousían; Tò ˙gayòn poíei, kaì £jeiw ¡painon \j a[têw:4 yeo û gàr diákonów \stín soi e†w tò ˙gayón. &Eàn dè tò kakònpoi_w, foboû: o[ gàr e†kê t|n máxairan foreî: yeo û gàrdiákonów \stin, ¡kdikow e†w •rg|n t! tò kakòn prássonti.5 Diò ˙nágkh øpotássesyai, o[ mónon dià t|n •rg}n, ˙llà kaìdià t|n suneídhsin. 6 Dià toûto gàr kaì fórouw teleîte:leitourgoì gàr yeo û e† s i n , e† w a[tò toûto proskarteroûntew.7 &A p ó d o t e o{n pâsin tàw •feiláw: t! tòn fóron tòn fóron: t!tò télow tò télow: t! tòn fóbon tòn fóbon: t! t|n tim|n t|ntim}n.

8 Mhdenì mhdèn •feílete, e† m| tò ˙gapÅn ˙ll}louw: ` gàr˙gapôn tòn £t er o n , nómon pepl}rvken. 9 Tò gár, O [moixeú s ei w, o[ foneúseiw, o[ kléceiw, o[k \piyum}seiw, kaì eÊkléceiw, o[

ceudomartur}seiwtiw etéra \ntol}, \n toút~ t! lóg~ ˙nakefalaioûtai, \n t!,&A g a p } s e i w tòn plhsíon sou qw seautón. 10 ^H ˙gáph t!plhsíon kakòn o[k \rgázetai: pl}rvma o{n nómou = ˙gáph.

11 Kaì toûto, e†dótew tòn kairón, –ti %vra =mâw ædh \j %upnou\g er yê n a i : nûn gàr \ggúteron =môn = svthría (h –te\p i s t eú s a m en . 12 ^H nùj proékocen, = dè =méra æggiken:˙poyQmeya o{n tà ¡rga toû skótouw, kaí \ndusQmeya tà –platoû fvtów. 13 ^V w \n =mérŸ, e[sxhmónvw peripat}svmen, m|kQmoiw kaì méya i w, m| koítaiw kaì ˙selgeíaiw, m| ¡ridi kaìz}l~. 14 &A l l ' \n d ú s a s ye tòn kúrion &Ihsoûn xristón, kaì têwsarkòw prónoian m| poieîsye, e†w \piyumíaw.

14 Tòn dè ˙syenoûnt a t_ pístei proslamb ánes ye, m| e†wdiakríseiw dialogismôn. 2 $O w mèn pisteúei fageîn

pánta, ` dè ˙syen ô n láxana \syíei. 3 Ô \syí v n tòn m|\s yí o n t a m| \jouyen eí t v , kaì ` m| \syívn tòn \syíonta m|krinétv: ` yeòw gàr a[tòn proselábeto. 4 Sù tíw eÂ ` krínvn˙llótrion o†kéthn; T! †dí~ kurí~ st}kei (h píptei. Stay}setai

13.3 tôn ˙gayôn ¡rgvn ˙llà tônkakôn ♦ t! ˙gay! ¡rg~ ˙llà t!kak!

13.7 o{n ♦ —13.8 ˙gapÅn ˙ll}louw ♦ ˙ll}louw

˙gapân13.9 toút~ t! lóg~ ♦ t! lóg~ toút~

13.9 \n t! ♦ ˆ\n t!˜13.11 =mâw ædh ♦ ædh ømâw13.12 kaí \ndusQmeya ♦ \ndusQmeya

ˆdè˜13.14 &All' ♦ ˙llà14.3 kaì ` ♦ ` dè

13.4 - 14.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QMR QMRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S RVMAIOUS

373

dé: dunatòw gár \stin ` yeò w stêsai a[tón. 5 $O w mèn krínei=méran par' =méran, $ow dè krínei pâsan =méran. %Ekastow \nt! †dí~ no› plhroforeísyv. 6 Ô fronôn t|n =méran, kurí~froneî: kaì ` m| fronôn t|n =méran, kurí~ o[ froneî. Kaì `\s yí v n kurí~ \syíei, e[xaristeî gàr t! ye! : kaì ` m| \syívnkurí~ o[k \s yí ei , kaì e[xaristeî t! ye! . 7 O[deìw gàr =môneaut! z_, kaì o[deìw eaut! ˙poyn§skei. 8 &E á n te gàr zômen,t! kurí~ zômen: \án te ˙poyn§skvmen, t! kurí~˙poyn§skomen: \án te o{n zômen, \án te ˙poyn§skvmen, toûkuríou \smén. 9 E†w toûto gàr xristòw kaì ˙péya n en kaì˙nésth kaì ¡z h s en , ®na kaì nekrôn kaì zQntvn kurieús+.10 Sù dè tí kríneiw tòn ˙delfón sou; (H kaì sù tí \jouyen eî w tòn˙delfó n sou; Pántew gàr parasthsómeya t! b}mati toûxr i s t o û . 11 Gégraptai gár, Zô \gQ, légei kúriow: –ti \moìkámcei pân gónu, kaì pâsa glôssa \jomolog}setai t! ye! .12 *Ara o{n £kastow =môn perì eautoû lógon dQsei t! ye!.

13 Mhkét i o{n ˙ll}louw krínvmen: ˙llà toûto krínatemâllon, tò m| tiyén a i próskomma t! ˙delf! (h skándalon.14 OÂda kaì pépeismai \n kurí~ &Ihsoû, –ti o[dèn koinòn di'a[toû: e† m| t! logizomén~ ti koinòn eÂnai, \keín~ koinón.15 E† dè dià brôma ` ˙delfów sou lupeîtai, o[kéti katà˙gáphn peripateîw. M| t! brQmatí sou \keînon ˙póllue, øpèro˚ xristòw ˙péya n en . 16 M| blasfhmeísyv o{n ømôn tò˙gayón: 17 o[ gár \stin = basileía toû yeo û brôsiw kaì pósiw,˙llà dikaiosúnh kaì e†r}nh kaì xarà \n pneúmati agí~. 18 Ôgàr \n toútoiw douleúvn t! xrist! e[árestow t! ye! , kaìdókimow toîw ˙nyrQpoiw. 19 *A r a o{n tà têw e†r}nhw diQkvmen,kaì tà têw o†kodomêw têw e†w ˙ll}louw. 20 M| £neken brQmatowkatálue tò ¡r g o n toû yeo û . Pánta mèn kayará, ˙llà kakòn t!˙nyrQp~ t! dià proskómmatow \syíonti. 21 Kalòn tò m|fageîn kréa, mhdè pieîn oÂnon, mhdè \n > ` ˙delfów souproskóptei (h skandalízetai (h ˙syen eî . 22 Sù pístin ¡xei w;

14.4 dunatòw gár \stin ` yeòw ♦dunateî gàr ` kúriow

14.5 mèn ♦ mèn ˆgàr˜14.6 kaì ` m| fronôn t|n =méran

kurí~ o[ froneî ♦ —14.9 kaì ˙péyanen kaì ˙nésth ♦

˙péyanen14.10 xristoû ♦ yeoû

14.12 o{n ♦ ô{n˜14.12 t! ye! ♦ ˆt! ye!˜14.14 a[toû ♦ eautoû14.15 dè ♦ gàr14.18 toútoiw ♦ toút~14.21 (h skandalízetai (h ˙syeneî ♦ —14.22 ¡xeiw ♦ ˆ÷n˜ ¡xeiw

14.5 - 14.22



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QMS QMS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S RVMAIOUS

374

katà seautòn ¡xe \nQpion toû yeo û . Makáriow ` m| krínvneautòn \n > dokimázei. 23 Ô dè diakrinómenow, \àn fág+,katakékritai, –ti o[k \k pístevw: pân dè $o o[k \k pístevw,amartía \stín.

24 T! dè dunamén~ ømâw sthríjai katà tò e[aggélión moukaì tò k}rugma &Ihsoû xristoû, katà ˙pokálucin musthríouxr ó n o i w a†vníoiw sesighménou, 25 fanervyén t o w dè nûn, diá tegrafôn profhtikôn, kat' \pitag|n toû a†vníou yeo û , e† wøpako|n pístevw e†w pánta tà ¡yn h gnvrisyén t o w, 26 món~sof! ye!, dià &Ihsoû xristoû, > = dója e†w toùw a†ônaw. &Am}n.

15 &O feíl omen dè =meîw o¥ dunat oì tà ˙syen}mat a tôn˙dunátvn bastázein, kaì m| eautoîw ˙réskein.

2 %E k a s t o w =môn t! plhsíon ˙reskétv e†w tò ˙gayòn pròwo†kodom}n. 3 Kaì gàr ` xristòw o[x eaut! æresen, ˙llá,kayWw gégraptai, O¥ •neidismoì tôn •neidizóntvn se \pépeson\p ' \m é. 4 %O sa gàr proegráfh, e†w t|n =metéran didaskalíanproegráfh, ®na dià têw øpomonêw kaì dià têw parakl}sevwtôn grafôn t|n \lpída ¡xv m en . 5 Ô dè yeò w têw øpomonêw kaìtêw parakl}sevw dœh ømîn tò a[tò froneîn \n ˙ll}loiw katàxr i s t ò n &I h s o û n : 6 ®na `moyumadòn \n enì stómati dojázhtetòn yeò n kaì patéra toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû. 7 Diòproslambánesye ˙ll}louw, kayWw kaì ` xristòw proselábetoømâw, e†w dójan yeo û . 8 Légv dé, xristòn &Ihsoûn diákonon=mâw

gegenêsyai peritomêw øpèr ˙lhyeí a w yeo û , e† w tò bebaiôsaitàw \paggelíaw tôn patérvn: 9 tà dè ¡ynh øpèr \léouw dojásaitòn yeó n , kayWw gégraptai, Dià toûto \jomolog}somaí soi \n¡yn es i n , kaì t! •nómatí sou calô. 10 Kaì pálin légei,E[frányhte, ¡yn h , metà toû laoû a[toû. 11 Kaì pálin, A†neîtetòn kúrion pánta tà ¡yn h , kaì \painésate a[tòn pántew o¥laoí. 12 Kaì pálin &Hsafiaw légei, *Estai = ]íza toû &Iessaí,kaì ` ˙nistámenow ƒrxei n \yn ô n : \p ' a[t! ¡yn h \l p i o û s i n .13 Ô dè yeò w têw \lpídow plhrQsai ømâw páshw xarâw kaì

14.24 —14.25 —14.26 —15.3 \pépeson ♦ \pépesan15.4 proegráfh ®na ♦ \gráfh ®na

15.7 yeoû ♦ toû yeoû15.8 dé xristòn &Ihsoûn ♦ gàr xristòn15.11 tòn kúrion pánta tà ¡ynh ♦

pánta tà ¡ynh tòn kúrion15.11 \painésate ♦ \painesátvsan

14.23 - 15.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QMT QMTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S RVMAIOUS

375

e† r } n h w \n t! pisteúein, e†w tò perisseúein ømâw \n t_ \lpídi,\n dunámei pneúmatow agíou.

14 Pépeismai dé, ˙delfoí mou, kaì a[tòw \gW perì ømôn, –tikaì a[toì mestoí \ste ˙gayvsúnhw, pep l h r v m én o i páshwgnQsevw, dunámenoi kaì ƒllouw nouyet eî n . 15 Tolmhróterondè ¡graca ømîn, ˙delfoí, ˙pò mérouw, qw \panamimn}skvnømâw, dià t|n xárin t|n doyeî s á n moi øpò toû yeo û , 16 e† w tòeÂ n a í me leitourgòn &Ihsoû xristoû e†w tà ¡yn h , ¥erourgoûntatò e[aggélion toû yeo û , ®na génhtai = prosforà tôn \yn ô ne[ p r ó s d ek t o w, =giasménh \n pneúmati agí~. 17 *E xv o{nkaúxhsin \n xrist! &Ihsoû tà pròw tòn yeó n . 18 O[ gàrtolm}sv laleîn ti @n o[ kateirgásato xristòw di' \moû, e†wøpako|n \yn ô n , lóg~ kaì ¡rg~, 19 \n dunámei shmeívn kaìterátvn, \n dunámei pneúmatow yeo û : %vste me ˙pòÎ er o u s a l | m kaì kúkl~ méxr i toû &Illurikoû peplhrvkénai tòe[ a g g él i o n toû xristoû: 20 o%utvw dè filotimoúmenone[ a g g el í z es ya i , o[x –pou &vnomásyh xristów, ®na m| \p'˙llótrion yem él i o n o†kodomô: 21 ˙llá, kayWw gégraptai, O<wo[k ˙nhggélh perì a[toû, ªcontai: kaì o$i o[k ˙khkóasinsun}sousin.

22 Diò kaì \n ek o p t ó m h n tà pollà toû \lyeî n pròw ømâw:23 nunì dè mhkéti tópon ¡xv n \n toîw klímasin toútoiw,\p i p o yí a n dè ¡xv n toû \lyeî n pròw ømâw ˙pò pollôn \tôn,24 qw \àn poreúvmai e†w t|n Spanían, \leúsomai pròw ømâw:\l p í z v gàr diaporeuómenow yeá s a s ya i ømâw, kaì øf' ømônpropemfyênai \keî, \àn ømôn prôton ˙pò mérouw \mplhsyô.25 Nunì dè poreúomai e†w Îerousal}m, diakonôn toîw agíoiw.26 E[dókhsan gàr Makedonía kaì &Axafia koinvnían tinàpoi}sas ya i e† w toùw ptvxoùw tôn agívn tôn \n Îerousal}m.27 E[dókhsan gár, kaì •feilétai a[tôn e†sin. E† gàr toîwpneumatikoîw a[tôn \k o i n Q n h s a n tà ¡yn h , •feílousin kaì \ntoîw sarkikoîw leitourgêsai a[toîw. 28 Toûto o{n \pitelésaw,kaì sfragisámenow a[toîw tòn karpòn toûton, ˙peleúsomai

15.14 gnQsevw ♦ ˆtêw˜ gnQsevw15.14 ƒllouw ♦ ˙ll}louw15.15 ˙delfoí ♦ —15.16 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû15.17 kaúxhsin ♦ ˆt|n˜ kaúxhsin

15.18 laleîn ti ♦ ti laleîn15.19 yeoû ♦ ˆyeoû˜15.24 \àn poreúvmai ♦ ©n poreúvmai15.24 \leúsomai pròw ømâw ♦ —15.27 a[tôn e†sin ♦ e†sìn a[tôn

15.14 - 15.28



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QMU QMU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S RVMAIOUS

376

di' ømôn e†w t|n Spanían. 29 OÂda dè –ti \rxómenow pròw ømâw\n plhrQmati e[logíaw toû e[aggelíou toû xristoû\leúsomai.

30 Para k a l ô dè ømâw, ˙delfoí, dià toû kuríou =môn &Ihsoûxr i s t o û , kaì dià têw ˙gáphw toû pneúmatow, sunagvnísasyaímoi \n taîw proseuxaîw øpèr \moû pròw tòn yeó n : 31 ®na ]usyô˙pò tôn ˙peiyoúntvn \n t_ &IoudaíŸ, kaì ®na = diakonía mou =e† w Î er o u s a l | m e[ p r ó s d ek t o w génhtai toîw agíoiw: 32 ®na \nxa r Å ¡l yv pròw ømâw dià yel } m a t o w yeo û , kaìsunanapaúsvmai ømîn. 33 Ô dè yeò w têw e†r}nhw metà pántvnømôn. &Am}n.

16 Sunís t hmi dè ømîn Foíbhn t|n ˙del f |n =môn, o{sandiákonon têw \k k l h s í a w têw \n Keg xr ea î w: 2 ®na a[t|n

pro s d éj h s ye \n kurí~ ˙jívw tôn agívn, kaì parastête a[t_\n > ©n ømôn xr§z+ prágmati: kaì gàr a[t| prostátiw pollôn\gen}yh, kaì a[toû \moû.

3 &A s p á s a s y e Prískan kaì &A k ú l a n toùw sunergoúw mouPrískillan

\n xrist! &Ihsoû, 4 o®tinew øpèr têw cuxêw mou tòn eautôntráxhlon øpéyh k a n , o<w o[k \gW mónow e[xaristô, ˙llà kaìpâsa i a¥ \kklhsíai tôn \yn ô n : 5 kaì t|n kat' oÂkon a[tôn\k k l h s í a n . &A s p á s a s y e &E p a í n et o n tòn ˙gaphtón mou, –w\s t i n ˙parx| têw &Axafiaw e†w xristón. 6 &A s p á s a s y e Mariám,%htiw pollà \k o p í a s en e† w =mâw. 7 &A s p á s a s y e &A n d r ó n i k o n kaì&I o u n í a n toùw suggeneîw mou kaì sunaixmalQtouw mou, o®tinéwe† s i n \p í s h m o i \n toîw ˙postóloiw, o$i kaì prò \moû gegónasin\n xrist!. 8 &A s p á s a s y e &A m p l í a n tòn ˙gaphtón mou \n kurí~.9 &A s p á s a s y e O[rbanòn tòn sunergòn =môn \n xrist!, kaìStáxun tòn ˙gaphtón mou. 10 &A s p á s a s y e &A p e l l ê n tòndókimon \n xrist!. &Aspásasye toùw \k tôn &Aristoboúlou.11 &A s p á s a s y e ^H r ~ d í v n a tòn suggenê mou. &Aspásasye toùw\k tôn Narkíssou, toùw ªntaw \n kurí~. 12 &A s p á s a s y e

15.28 t|n ♦ —15.29 toû e[aggelíou toû ♦ —15.30 ˙delfoí ♦ ˆ˙delfoí˜15.31 ®na = ♦ =15.31 génhtai toîw agíoiw ♦ toîw agíoiw

génhtai15.32 ¡lyv ♦ \lyWn15.32 kaì ♦ —

16.1 diákonon ♦ ˆkaì˜ diákonon16.2 a[toû \moû ♦ \moû a[toû16.5 &Axafiaw ♦ &Asíaw16.6 Mariám ♦ Marían16.6 =mâw ♦ ømâw16.7 gegónasin ♦ gégonan16.8 &Amplían ♦ &Ampliâton

15.29 - 16.12



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QMV QMVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S RVMAIOUS

377

Trúfainan kaì Trufôsan tàw kopiQsaw \n kurí~.&A s p á s a s y e Persída t|n ˙gapht}n, %htiw pollà \kopíasen \nkur í ~ . 13 &A s p á s a s y e ^R o û f o n tòn \klektòn \n kurí~, kaì t|nmhtéra a[toû kaì \moû. 14 &A s p á s a s y e &A s ú g k r i t o n , Flégonta,Ê r m â n , Patróban, Êrmên, kaì toùw sùn a[toîw ˙delfoúw.15 &A s p á s a s y e Filólogon kaì &Ioulían, Nhréa kaì t|n˙delf| n a[toû, kaì &Olumpân, kaì toùw sùn a[toîw pántawagíouw. 16 &A s p á s a s y e ˙ll}louw \n fil}mati agí~.&Aspázontai ømâw a¥ \kklhsíai toû xristoû.

17 Parakalô dè ømâw, ˙delfoí, skopeîn toùw tàwdixostasíaw kaì tà skándala, parà t|n didax|n ÷n ømeîw\m á yet e, poioûntaw: kaì \kklínate ˙p' a[tôn. 18 O¥ gàrtoioûtoi t! kurí~ =môn &Ihsoû xrist! o[ douleúousin, ˙llàt_ eautôn koilíŸ: kaì dià têw xrhstologíaw kaì e[logíaw\j a p a t ô s i n tàw kardíaw tôn ˙kákvn. 19 ^H gàr ømôn øpako|e† w pántaw ˙fíketo. Xaírv o{n tò \f' ømîn: yél v dè ømâwsofoùw mèn eÂnai e†w tò ˙gayón, ˙keraíouw dè e†w tò kakón.20 Ô dè yeò w têw e†r}nhw suntrícei tòn Satanân øpò toùwpódaw ømôn \n táxei.

^H xáriw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû mey' ømôn.21 &A s p á z o n t a i ømâw Timóyeo w ` sunergów mou, kaì Loúkiow

kaì &Iásvn kaì Svsípatrow o¥ suggeneîw mou. 22 &A s p á z o m a iømâw \gW Tértiow, ` grácaw t|n \pistol}n, \n kurí~.23 &A s p á z e t a i ømâw Gáïow ` jénow mou kaì têw \kklhsíaw –lhw.&A s p á z e t a i ømâw *Erastow ` o†konómow têw pólevw, kaìKoúartow ` ˙delfów. 24 ^H xáriw toû kuríou =môn &Ihsoûxristoû metà pántvn ømôn. &Am}n.

16.14 Êrmân Patróban Êrmên ♦Êrmên Patrobân Êrmân

16.16 toû ♦ pâsai toû16.17 \kklínate ♦ \kklínete16.18 &Ihsoû ♦ —16.19 Xaírv o{n tò \f' ømîn yélv ♦ \f'

ømîn o{n xaírv yélv

16.19 mèn ♦ —16.20 xristoû ♦ —16.21 &Aspázontai ♦ &Aspázetai16.23 têw \kklhsíaw –lhw ♦ –lhw têw

\kklhsíaw16.23 ˙delfów ♦ ˙delfów + 14.24-2616.24 —

16.13 - 16.24



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QNM QNM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

378

PRO S KO RINYIO US A

Paûl ow klhtòw ˙póstolow &Ihsoû xristoû dià yel}mat owyeo û , kaì Svsyén h w ` ˙delfów, 2 t_ \kklhsíŸ toû yeo û

t_ o·s+ \n Koríny~, =giasménoiw \n xrist! &Ihsoû, klhtoîwagíoiw, sùn pâsin toîw \pikalouménoiw tò ªnoma toû kuríou=môn &Ihsoû xristoû \n pantì tóp~, a[tôn te kaì =môn:3 xá r i w ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeo û patròw =môn kaì kuríou&Ihsoû xristoû.

4 E[xari s t ô t! ye! mou pántote perì ømôn, \pì t_ xárititoû yeo û t_ doyeí s + ømîn \n xrist! &Ihsoû: 5 –ti \n pantì\p l o u t í s y h t e \n a[t!, \n pantì lóg~ kaì pás+ gnQsei,6 kayWw tò martúrion toû xristoû \bebaiQyh \n ømîn: 7 %vsteømâw m| østereîsyai \n mhdenì xarísmati, ˙pekdexo m én o u wt|n ˙pokálucin toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 8 $ow kaìbebaiQsei ømâw £vw télouw, ˙negkl}touw \n t_ =mérŸ toûkuríou =môn &I h s o û xr i s t o û . 9 Pistòw ` yeó w, di' o˚ \kl}yhtee†w koinvnían toû u¥oû a[toû &Ihsoû xristoû toû kuríou =môn.

10 Parakalô dè ømâw, ˙delfoí, dià toû •nómatow toûkurío u =môn &Ihsoû xristoû, ®na tò a[tò léghte pántew, kaì m|” \n ømîn sxísmata, ‘te dè kathrtisménoi \n t! a[t! no› kaì\n t_ a[t_ gnQm+. 11 &E d h l Q yh gár moi perì ømôn, ˙delfoímou, øpò tôn Xlóhw, –ti ¡ridew \n ømîn e†sin. 12 Légv dè toûto,–ti £kastow ømôn légei, &EgW mén e†mi Paúlou, &EgW dè&A p o l l Q , &E g W dè Khfâ, &EgW dè xristoû. 13 Meméristai `xr i s t ó w; M| Paûlow \staurQyh øpèr ømôn, (h e†w tò ªnomaPaúlou \baptísyhte; 14 E[xaristô t! ye! –ti o[déna ømôn\b á p t i s a , e† m| Kríspon kaì Gáïon: 15 ®na m} tiw eÊp+ –ti e†w tò\m ò n ªnoma \báptisa. 16 &E b á p t i s a dè kaì tòn Stefanâ oÂkon:loipòn o[k oÂda eÊ tina ƒllon \báptisa. 17 O[ gàr ˙pésteilénme xristòw baptízein, ˙ll' e[aggelízesyai: o[k \n sofíŸlógou, ®na m| kenvy_ ` stauròw toû xristoû.

1.1 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû1.2 te ♦ —1.8 xristoû ♦ ˆxristoû˜

1.14 t! ye! ♦ ˆt! ye!˜1.15 \báptisa ♦ \baptísyhte1.17 ˙ll' ♦ ˙llà



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QNN QNNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


379

18 Ô lógow gàr ` toû stauroû toîw mèn ˙polluménoiw mvría\s t í n , toîw dè s~zoménoiw =mîn dúnamiw yeo û \s t i n .19 Gégraptai gár, &A p o l ô t|n sofían tôn sofôn, kaì t|nsúnesin tôn sunetôn ˙yet } s v . 20 Poû sofów; Poûgrammateúw; Poû suzhtht|w toû a†ônow toútou; O[xì\m W r a n en ` yeò w t|n sofían toû kósmou toútou; 21 &E p ei d | gàr\n t_ sofíŸ toû yeo û o[k ¡gnv ` kósmow dià têw sofíaw tònyeó n , e[ d ó k h s en ` yeò w dià têw mvríaw toû khrúgmatow sôsaitoùw pisteúontaw. 22 &E p ei d | kaì &Ioudaîoi shmeîon a†toûsin,kaì %Ellhnew sofían zhtoûsin: 23 =meîw dè khrússomenxr i s t ò n \s t a u r v m én o n , &I o u d a í o i w mèn skándalon, %Ellhsindè mvrían: 24 a[toîw dè toîw klhtoîw, &Ioudaíoiw te kaì%E l l h s i n , xr i s t ò n yeo û dúnamin kaì yeo û sofían. 25 %O ti tòmvròn toû yeo û sofQteron tôn ˙nyrQpvn \stín, kaì tò˙syenèw toû yeoû †sxuróteron tôn ˙nyrQpvn \stín.

26 Blépete gàr t|n klêsin ømôn, ˙delfoí, –ti o[ polloìsofoì katà sárka, o[ polloì dunatoí, o[ polloì e[geneîw:27 ˙llà tà mvrà toû kósmou \jeléjato ` yeó w, ®na toùw sofoùwkataisxún+: kaì tà ˙syen ê toû kósmou \jeléjato ` yeó w, ®nakataisxún+ tà †sxurá: 28 kaì tà ˙genê toû kósmou kaì tà\j o u yen h m én a \j el éj a t o ` yeó w, kaì tà m| ªnta, ®na tà ªntaka t a r g } s + : 29 –pvw m| kaux}shtai pâsa sàrj \nQpion toûyeo û . 30 &E j a[toû dè ømeîw \ste \n xrist! &Ihsoû, $ow \gen}yh=mîn sofía ˙pò yeo û , dikaiosúnh te kaì agiasmów, kaì˙polútrvsiw: 31 ®na, kayWw gégraptai, Ô kauxQmenow, \nkurí~ kauxásyv.

2 K˙gW \lyWn pròw ømâw, ˙del f oí, ‘l yon o[ kay' øper ox|nlógou (h sofíaw kataggéllvn ømîn tò martúrion toû yeo û .

2 O[ gàr ¡krina toû e†dénai ti \n ømîn, e† m| &Ihsoûn xristón,kaì toûton \staurvménon. 3 Kaì \gW \n ˙syen eí Ÿ kaì \n fób~kaì \n tróm~ poll! \genómhn pròw ømâw. 4 Kaì ` lógow mou kaìtò k}rugmá mou o[k \n peiyoîw ˙nyrvpínhw sofíaw lógoiw, ˙ll'

1.20 kósmou toútou ♦ kósmou1.22 shmeîon ♦ shmeîa1.23 %Ellhsin ♦ ¡ynesin1.25 †sxuróteron tôn ˙nyrQpvn \stín

♦ †sxuróteron tôn ˙nyrQpvn1.27 toùw sofoùw kataisxún+ ♦

kataisxún+ toùw sofoúw

1.28 kaì tà m| ♦ tà m|1.30 =mîn sofía ♦ sofía =mîn2.1 martúrion ♦ must}rion2.2 toû e†dénai ti ♦ ti e†dénai2.3 Kaì \gW ♦ k˙gW2.4 peiyoîw ˙nyrvpínhw sofíaw

lógoiw ♦ peiyoîˆw˜ sofíaw ˆlógoiw˜

1.18 - 2.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QNO QNO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


380

\n ˙podeíjei pneúmatow kaì dunámevw: 5 ®na = pístiw ømôn m|” \n sofíŸ ˙nyrQpvn, ˙ll' \n dunámei yeoû.

6 Sofían dè laloûmen \n toîw teleíoiw: sofían dè o[ toûa†ônow toútou, o[dè tôn ˙rxóntvn toû a†ônow toútou, tônkatargouménvn: 7 ˙llà laloûmen sofían yeo û \n musthrí~,t|n ˙pokekrumménhn, ÷n proQrisen ` yeò w prò tôn a†Qnvn e†wdójan =môn: 8 ÷n o[deìw tôn ˙rxóntvn toû a†ônow toútou¡g n v k en : e† gàr ¡gnvsan, o[k ©n tòn kúrion têw dójhw\s t a ú r v s a n : 9 ˙llà kayWw gégraptai, $A •fyalmòw o[k eÂden,kaì o{w o[k ækousen, kaì \pì kardían ˙nyrQpou o[k ˙nébh, $a=toímasen ` yeò w toîw ˙gapôsin a[tón. 10 ^H m î n dè ` yeò w˙pekálucen dià toû pneúmatow a[toû: tò gàr pneûma pánta\r eu n Å , kaì tà báyh toû yeo û . 11 Tíw gàr oÂden ˙nyrQpvn tàtoû ˙nyrQpou, e† m| tò pneûma toû ˙nyrQpou tò \n a[t!;O%utvw kaì tà toû yeo û o[deìw oÂden, e† m| tò pneûma toû yeo û .12 ^H m eî w dè o[ tò pneûma toû kósmou \lábomen, ˙llà tòpneûma tò \k toû yeo û , ®na e†dômen tà øpò toû yeo ûxa r i s y é n t a =mîn. 13 $A kaì laloûmen, o[k \n didaktoîw˙nyrv p í n h w sofíaw lógoiw, ˙ll' \n didaktoîw pneúmatowagíou, pneumatikoîw pneumatikà sugkrínontew. 14 Cuxi k ò w dèƒnyrvpow o[ déxet a i tà toû pneúmatow toû yeo û : mvría gàra[t! \stin, kaì o[ dúnatai gnônai, –ti pneumatikôw˙nakrínetai. 15 Ô dè pneumatikòw ˙nakrínei mèn pánta, a[tòwdè øp' o[denòw ˙nakrínetai. 16 Tíw gàr ¡g n v noûn kuríou, $owsumbibásei a[tón; ^Hmeîw dè noûn xristoû ¡xomen.

3 Kaì \gQ, ˙d el f oí, o[k “dun}yhn ømîn lal ês ai qwpneumatikoîw, ˙ll' qw sarkikoîw, qw nhpíoiw \n xrist!.

2 Gála ømâw \p ó t i s a , kaì o[ brôma: o·pv gàr \dúnasye, ˙ll'o{te ¡ti nûn dúnasye: 3 ¡t i gàr sarkikoí \ste: –pou gàr \nømîn zêlow kaì ¡riw kaì dixostasíai, o[xì sarkikoí \ste, kaìkatà ƒnyrvpon peripateîte; 4 %O tan gàr lég+ tiw, &EgW méne† m i Paúlou, £terow dé, &EgW &ApollQ, o[xì sarkikoí \ste;

2.7 sofían yeoû ♦ yeoû sofían2.10 ` yeòw ˙pekálucen ♦

˙pekálucen ` yeòw2.10 a[toû ♦ —2.10 \reunÅ ♦ \raunÅ2.11 oÂden e† ♦ ¡gnvken e†2.13 agíou ♦ —2.15 mèn ♦ ˆtà˜

3.1 Kaì \gQ ♦ K˙gQ3.1 ømîn lalêsai ♦ lalêsai ømîn3.1 sarkikoîw ♦ sarkínoiw3.2 kaì ♦ —3.2 o{te ♦ o[dè3.3 kaì dixostasíai ♦ —3.4 o[xì sarkikoí ♦ o[k ƒnyrvpoí

2.5 - 3.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QNP QNPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


381

5 Tíw o{n \s t i n Paûlow, tíw dè &ApollQw, ˙ll' (h diákonoi di' @n\p i s t eú s a t e, kaì ekást~ qw ` kúriow ¡dvken; 6 &E g W \f ú t eu s a ,&A p o l l W w \p ó t i s en , ˙ll' ` yeò w h·janen. 7 %V s t e o·te `futeúvn \stín ti, o·te ` potízvn, ˙ll' ` a[jánvn yeó w. 8 Ôfuteúvn dè kaì ` potízvn £n e†sin: £kastow dè tòn Êdion misyònl}cetai katà tòn Êdion kópon. 9 yeoû gár \smen sunergoí: yeoûgeQrgion, yeoû o†kodom} \ste.

10 Katà t|n xá r i n toû yeo û t|n doyeî s á n moi, qw sofòw˙rxitéktvn yem él i o n téyei k a , ƒllow dè \poikodomeî. %Ekastowdè blepétv pôw \poikodomeî. 11 Yemélion gàr ƒllon o[deìwdúnatai yeî n a i parà tòn keímenon, –w \stin &Ihsoûw xristów.12 E† dé tiw \poikodomeî \pì tòn yem él i o n toûton xrusón,ƒrguron, líyouw timíouw, júla, xórton, kalámhn, 13 ekástoutò ¡rgon faneròn gen}setai: = gàr =méra dhlQsei, –ti \n purì˙pokalúptetai: kaì ekástou tò ¡rgon `poîón \stin tò pûrdokimásei . 14 EÊ tinow tò ¡rgon ménei $o \poikodómhsen, misyònl}cetai. 15 EÊ tinow tò ¡rgon kataka}setai, zhmivy}setai:a[tòw dè svy}setai, o%utvw dè qw dià purów.

16 O[k oÊdate –ti naòw yeo û \s t e, kaì tò pneûma toû yeo ûo†keî \n ømîn; 17 EÊ tiw tòn naòn toû yeo û fyeí r ei , fyer eî toûton` yeów: ` gàr naòw toû yeoû ßgiów \stin, o®tinéw \ste ømeîw.

18 Mhdeìw eautòn \japatátv: eÊ tiw dokeî sofòw eÂnai \nømîn \n t! a†ôni toút~, mvròw genésyv, ®na génhtai sofów.19 ^H gàr sofía toû kósmou toútou mvría parà t! ye! \stin.Gégraptai gár, Ô drassómenow toùw sofoùw \n t_ panourgíŸa[tôn. 20 Kaì pálin, Kúriow ginQskei toùw dialogismoùw tônsofôn, –ti e† s ì n mátaioi. 21 %V s t e mhdeìw kauxásyv \n˙nyrQpoiw: pánta gàr ømôn \stin, 22 eÊ t e Paûlow, eÊte&A p o l l Q w , eÊ t e Khfâw, eÊte kósmow, eÊte zv}, eÊte yánatow, eÊte\n es t ô t a , eÊ t e méllonta: pánta ømôn \stin, 23 ømeîw dèxristoû, xristòw dè yeoû.

3.5 Tíw o{n \stin Paûlow, tíw dè&ApollQw, ˙ll' (h ♦ tí o{n \stin&Apollôw tí dé \stin Paûlow

3.6 ˙ll' ♦ ˙llà3.8 l}cetai ♦ l}mcetai

3.10 téyeika ♦ ¡yhka3.12 toûton ♦ —3.13 dokimásei ♦ â[tò˜ dokimásei3.14 l}cetai ♦ l}mcetai3.22 \stin ♦ —

3.5 - 3.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QNQ QNQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


382

4 O%ut vw =mâw logizés yv ƒnyr vp ow, qw øphr ét aw xr is t oûkaì o†konómouw musthrívn yeo û . 2 $O dè loipón, zhteîtai

\n toîw o†konómoiw, ®na pistów tiw eørey_ . 3 &E m o ì dè e†w\l á xi s t ó n \s t i n ®na øf' ømôn ˙nakriyô, (h øpò ˙nyrvpínhw=m ér a w: ˙ll' o[dè \mautòn ˙nakrínv. 4 O[dèn gàr \maut!súnoid a , ˙ll' o[k \n toút~ dedikaívmai: ` dè ˙nakrínvn mekúriów \stin. 5 %V s t e m| prò kairoû ti krínete, £vw ©n ¡ly+ `kúriow, $ow kaì fvtísei tà kruptà toû skótouw, kaì fanerQseitàw boulàw tôn kardiôn: kaì tóte ` ¡painow gen}setai ekást~˙pò toû yeoû.

6 Taûta dé, ˙delfoí, metesxhmátisa e†w \mautòn kaì&A p o l l W di' ømâw, ®na \n =mîn máyhte tò m| øpèr $o gég r a p t a ifroneîn, ®na m| e<w øpèr toû enòw fusioûsye katà toû etérou.7 Tíw gár se diakrínei; Tí dè ¡xei w $o o[k ¡labew; E† dè kaì¡l a b ew, tí kauxâsai qw m| labQn; 8 *H d h kekoresménoi \sté,æd h \p l o u t } s a t e, xv r ì w =môn \basileúsate: kaì ªfelón ge\b a s i l eú s a t e, ®na kaì =meîw ømîn sumbasileúsvmen. 9 Dokôgàr –ti ` yeò w =mâw toùw ˙postólouw \sxátouw ˙pédeijen qw\p i ya n a t í o u w: –ti yéa t r o n \g en } yh m en t! kósm~, kaì ˙ggéloiw,kaì ˙nyrQpoiw. 10 ^H m eî w mvroì dià xristón, ømeîw dè frónimoi\n xrist!: =meîw ˙syen eî w, ømeîw dè †sxuroí: ømeîw ¡ndojoi,=meîw dè ƒtimoi. 11 *A x r i têw ƒrti %vraw kaì peinômen, kaìdicômen, kaì gumnhteúomen, kaì kolafizómeya , kaì˙statoûmen, 12 kaì kopiômen \rgazómenoi taîw †díaiw xer s í n :loidoroúmenoi e[logoûmen: divkómenoi ˙nexó m eya :13 blasf h m o ú m en o i parakaloûmen: qw perikayármata toûkósmou \gen}yhmen, pántvn períchma £vw ƒrti.

14 O[k \ntrépvn ømâw gráfv taûta, ˙ll' qw tékna mou˙gaphtà nouyet ô . 15 &E à n gàr muríouw paidagvgoùw ¡xh t e \nxr i s t ! , ˙ll' o[ polloùw patéraw: \n gàr xrist! &Ihsoû diàtoû e[aggelíou \gW ømâw \génnhsa. 16 Parakalô o{n ømâw,mimhtaí mou gínesye. 17 Dià toûto ¡pemca ømîn Timóyeo n , –w\s t i n téknon mou ˙gaphtòn kaì pistòn \n kurí~, $ow ømâw

4.2 $O dè ♦ #Vde4.6 &ApollW ♦ &Apollôn4.6 $o gégraptai froneîn ♦ $a

gégraptai4.9 –ti ` ♦ `

4.11 gumnhteúomen ♦ gumniteúomen4.13 blasfhmoúmenoi ♦

dusfhmoúmenoi4.14 nouyetô ♦ nouyetôˆn˜4.17 téknon mou ♦ mou téknon

4.1 - 4.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QNR QNRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


383

˙namn}sei tàw `doúw mou tàw \n xrist!, kayWw pantaxoû \npás+ \kklhsíŸ didáskv. 18 ^V w m| \rxoménou dé mou pròwømâw \fusiQyhsán tinew. 19 &E l eú s o m a i dè taxév w pròw ømâw,\à n ` kúriow yel } s + , kaì gnQsomai o[ tòn lógon tônpefusivménvn, ˙llà t|n dúnamin. 20 O[ gàr \n lóg~ =basileía toû yeo û , ˙ll' \n dunámei. 21 Tí yél et e; &E n ]ábd~¡lyv pròw ømâw, (h \n ˙gáp+ pneúmatí te prŸóthtow;

5 %O lvw ˙koúet ai \n ømîn por neía, kaì toiaút h porneía,%htiw o[dè \n toîw ¡yn es i n •nomázetai, %vste gunaîká tina

toû patròw ¡xei n . 2 Kaì ømeîw pefusivménoi \sté, kaì o[xìmâllon \peny}sate, ®na \jary_ \k més o u ømôn ` tò ¡rgontoûto poi}saw. 3 &E g W mèn gàr qw ˙pWn t! sQmati parWn dè t!pneúmati, ædh kékrika qw parQn, tòn o%utvw toûtokatergasámenon, 4 \n t! •nómati toû kuríou =môn &Ihsoûxr i s t o û , sunaxyén t v n ømôn kaì toû \moû pneúmatow, sùn t_dunámei toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 5 paradoûnai tòntoi o û t o n t! SatanÅ e†w ªleyr o n têw sarków, ®na tò pneûmasvy_ \n t_ =mérŸ toû kuríou &Ihsoû. 6 O[ kalòn tò kaúxhmaømôn. O[k oÊdate –ti mikrà zúmh –lon tò fúrama zumoî;7 &E k k a yá r a t e t|n palaiàn zúmhn, ®na ‘te néon fúrama,kayQw \ste ƒzumoi. Kaì gàr tò Pásxa =môn øpèr =môn \túyhxr i s t ó w: 8 %vste eortázvmen, m| \n zúm+ palaiÅ, mhdè \n zúm+kakíaw kaì ponhríaw, ˙ll' \n ˙zúmoiw e†likrineíaw kaì˙lhyeíaw.

9 *E g r a c a ømîn \n t_ \pistol_ m| sunanamígnusyaipórnoiw: 10 kaì o[ pántvw toîw pórnoiw toû kósmou toútou (htoîw pleonéktaiw, (h ßrpajin, (h e†dvlolátraiw: \peì •feíleteƒra \k toû kósmou \jelyeî n . 11 Nûn dè ¡graca ømîn m|sunanam í g n u s ya i , \á n tiw ˙delfòw •nomazómenow ” pórnow, (hpleonékthw, (h e†dvlolátrhw, (h loídorow, (h méyu s o w, (h ßrpaj:t! toioút~ mhdè sunesyíein. 12 Tí gár moi kaí toùw ¡jv krínein;

4.17 xrist! ♦ xrist! ˆ&Ihsoû˜4.21 prŸóthtow ♦ pra‡thtow5.1 •nomázetai ♦ —5.2 \jary_ ♦ ˙ry_5.2 poi}saw ♦ prájaw5.3 qw ˙pWn ♦ ˙pWn5.4 =môn &Ihsoû xristoû

sunaxyéntvn ♦ ˆ=môn˜ &Ihsoûsunaxyéntvn

5.4 dunámei toû kuríou =môn &Ihsoûxristoû ♦ dunámei toû kuríou=môn &Ihsoû

5.5 &Ihsoû ♦ —5.7 øpèr =môn ♦ —5.10 kaì o[ ♦ o[5.10 (h ßrpajin ♦ kaì ßrpajin5.10 •feílete ♦ &vfeílete5.12 kaí ♦ —

4.18 - 5.12



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QNS QNS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


384

O[xì toùw ¡sv ømeîw krínete; 13 Toùw dè ¡jv ` yeò w krineî. Kaí\jareîte tòn ponhròn \j ømôn a[tôn.

6 Tol mÅ tiw ømôn, prâgma ¡xvn pròw tòn £ter on, krínes yai\p ì tôn ˙díkvn, kaì o[xì \pì tôn agívn; 2 O[k oÊdate –ti o¥

ßgioi tòn kósmon krinoûsin; Kaì e† \n ømîn krínetai ` kósmow,˙nájioí \ste krithrívn \laxístvn; 3 O[k oÊdate –ti ˙ggélouwkrinoûmen ; M}ti ge bivtiká; 4 Bivtikà mèn o{n krit}ria \àn¡xh t e, toùw \jouyen h m én o u w \n t_ \kklhsíŸ, toútouw kayízete.5 Pròw \ntrop|n ømîn légv. O%utvw o[k ¡ni \n ømîn sofòw o[dèe< w, $ow dun}setai diakrînai ˙nà méson toû ˙delfoû a[toû,6 ˙llà ˙delfòw metà ˙delfoû krínetai, kaì toûto \pì ˙pístvn;7 *H d h mèn o{n –lvw %htthma ømîn \stin, –ti krímata ¡xet e mey'eautôn. Dià tí o[xì mâllon ˙dikeîsye; Dià tí o[xì mâllon˙pos t er eî s ye; 8 &A l l à ømeîw ˙dikeîte kaì ˙postereîte, kaìtaûta ˙delfoúw. 9 (H o[k oÊdate –ti ƒdikoi basileían yeo û o[klhronom}sousi n ; M| planâsye: o·te pórnoi, o·tee† d v l o l á t r a i , o·te moixoí, o·te malakoí, o·te ˙rsenokoîtai,10 o·te pleonéktai, o·te kléptai, o·te méyu s o i , o[ loídoroi,o[x ßrpagew, basileían yeo û o[ klhronom}sousin. 11 Kaìtaûtá tinew ‘te: ˙llà ˙peloúsasye, ˙llà =giásyhte, ˙ll'\d i k a i Q yh t e \n t! •nómati toû kuríou &Ihsoû, kaì \n t!pneúmati toû yeoû =môn.

12 Pánta moi ¡jestin, ˙ll' o[ pánta sumférei: pánta moi¡j es t i n , ˙ll' o[k \gW \jousiasy}somai øpó tinow. 13 TàbrQmata t_ koilíŸ, kaì = koilía toîw brQmasin: ` dè yeò w kaìtaúthn kaì taûta katarg}sei. Tò dè sôma o[ t_ porneíŸ, ˙llàt! kurí~, kaì ` kúriow t! sQmati: 14 ` dè yeò w kaì tòn kúrionægeiren kaì =mâw \jegereî dià têw dunámevw a[toû. 15 O[koÊdate –ti tà sQmata ømôn mélh xristoû \stin; *Araw o{n tàmélh toû xr i s t o û poi}sv pórnhw mélh; M| génoito. 16 O[k(H o[k

oÊdate –ti ` kollQmenow t_ pórn+ ¢n sômá \stin; *Esontaigár, fhsín, o¥ dúo e†w sárka mían. 17 Ô dè kollQmenow t!

5.13 Kaí \jareîte ♦ &Ejárate6.2 O[k ♦ (H o[k6.5 sofòw o[dè e<w ♦ o[deìw sofów6.7 o{n ♦ ô{n˜6.8 taûta ♦ toûto6.9 basileían yeoû ♦ yeoû basileían6.10 pleonéktai o·te kléptai o·te ♦

kléptai o·te pleonéktai o[6.10 o[ klhronom}sousin ♦

klhronom}sousin6.11 ˙ll' ♦ ˙llà6.11 &Ihsoû ♦ &Ihsoû Xristoû6.16 O[k ♦ ˆ(H˜ o[k

5.13 - 6.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QNT QNTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


385

kurí~ ¢n pneûmá \stin. 18 Feúgete t|n porneían. Pânamárthma $o \àn poi}s+ ƒnyrvpow \ktòw toû sQmatów \stin: `dè porneúvn e†w tò Êdion sôma amartánei. 19 (H o[k oÊdate –titò sôma ømôn naòw toû \n ømîn agíou pneúmatów \stin, o˚¡xet e ˙pò yeo û ; Kaì o[k \stè eautôn, 20 “gorásyhte gàr timêw:dojásate d| tòn yeò n \n t! sQmati ømôn, kaì \n t! pneúmatiømôn, ßtiná \stin toû yeoû.

7 Per ì dè @n \gr ácat é moi, kal òn ˙nyr Qp ~ gunaik òw m|ßptesyai. 2 Dià dè tàw porneíaw £kastow t|n eautoû

gunaîka \xét v , kaì ekásth tòn Êdion ƒndra \xét v . 3 T_ gunaikì` ˙n|r t|n •feiloménhn e·noian ˙podidótv: `moívw dè kaì =gun| t! ˙ndrí. 4 ^H gun| toû †díou sQmatow o[k \jousiázei,˙ll' ` ˙n}r: `moívw dè kaì ` ˙n|r toû †díou sQmatow o[k\j o u s i á z ei , ˙ll' = gun}. 5 M| ˙postereîte ˙ll}louw, e† m} ti©n \k sumfQnou pròw kairón, ®na sxolázhte t_ nhsteíŸ kaì t_proseux_ , kaì pálin \pì tò a[tò sunérxhsye, ®na m| peiráz+ømâw ` Satanâw dià t|n ˙krasían ømôn. 6 Toûto dè légv katàsuggnQmhn, o[ kat' \pitag}n. 7 Yélv gàr pántaw ˙nyrQpouweÂ n a i qw kaì \mautón: ˙ll' £kastow Êdion xá r i s m a ¡xei \kyeoû, $ow mèn o%utvw, $ow dè o%utvw.

8 Légv dè toîw ˙gámoiw kaì taîw x}raiw, kalòn a[toîw \stin\à n meínvsin qw k˙gQ. 9 E† dè o[k \gkrateúontai,gamhsátvsan: kreîsson gár \stin gamêsai (h puroûsyai.10 Toîw dè gegamhkósin paraggéllv, o[k \gQ, ˙ll' ` kúriow,gunaîka ˙pò ˙ndròw m| xv r i s yê n a i : 11 \à n dè kaì xvrisy_,menétv ƒgamow, (h t! ˙ndrì katallag}tv — kaì ƒndragunaîka m| ˙fiénai. 12 Toîw dè loipoîw \gW légv, o[x ` kúriow:eÊ tiw ˙delfòw gunaîka ¡xei ƒpiston, kaì a[t| suneudokeîo†keîn met' a[toû, m| ˙fiétv a[t}n. 13 Kaì gun| %htiw ¡xeiƒndra ƒpiston, kaì aøtòw suneudokeî o†keîn met' a[têw, m|

6.20 kaì \n t! pneúmati ømôn ßtiná\stin toû yeoû ♦ —

7.1 moi ♦ —7.3 •feiloménhn e·noian ♦ •feil|n7.4 ˙ll' ` ♦ ˙llà `7.4 ˙ll' = ♦ ˙llà =7.5 m} ti ♦ m}ti7.5 sxolázhte ♦ sxoláshte7.5 t_ nhsteíŸ kaì ♦ —7.5 sunérxhsye ♦ ‘te

7.7 gàr ♦ dè7.7 ˙ll' ♦ ˙llà7.7 xárisma ¡xei ♦ ¡xei xárisma7.7 $ow mèn o%utvw, $ow ♦ ` mèn o%utvw `7.8 \stin ♦ —7.9 kreîsson ♦ kreîtton7.10 ˙ll' ♦ ˙llà7.12 \gW légv ♦ légv \gW7.13 %htiw ♦ eÊ tiw7.13 aøtòw ♦ o˚tow

6.18 - 7.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QNU QNU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


386

˙fiétv a[tón. 14 ^H g í a s t a i gàr ` ˙n|r ` ƒpistow \n t_ gunaikí,kaì =gíastai = gun| = ƒpistow \n t! ˙ndrí: \peì ƒra tà téknaømôn ˙káyartá \stin, nûn dè ßgiá \stin. 15 E† dè ` ƒpistowxv r í z et a i , xv r i z és yv . O[ ded o ú l v t a i ` ˙delfòw (h = ˙delf|\n toîw toioútoiw: \n dè e†r}n+ kéklhken =mâw ` yeó w. 16 Tí gàroÂdaw, gúnai, e† tòn ƒndra sQseiw; (H tí oÂdaw, ƒner, e† t|ngunaîka sQseiw; 17 E† m| ekást~ qw \mérisen ` yeó w, £k a s t o nqw kéklhken ` kúriow, o%utvw peripateítv. Kaì o%utvw \n taîw\k k l h s í a i w pásaiw diatássomai. 18 Peritetmhménow tiw\k l } yh ; M| \pispásyv. &En ˙krobustíŸ tiw \kl}yh; M|peritemnésyv. 19 ^H per i t o m | o[dén \stin, kaì = ˙krobustíao[dén \stin, ˙llà t}rhsiw \ntolôn yeo û . 20 %E k a s t o w \n t_kl}sei " \kl}yh, \n taút+ menétv. 21 Doûlow \kl}yhw; M} soimelétv: ˙ll' e† kaì dúnasai \leúyer o w genésyai, mâllonxr ê s a i . 22 Ô gàr \n kurí~ klhyeì w doûlow, ˙peleúyer o wkuríou \stín: `moívw kaì ` \leúyer o w klhyeí w, doûlów \stinxr i s t o û . 23 Timêw “gorásyhte: m| gínesye doûloi ˙nyrQpvn.24 %Ekastow \n > \kl}yh, ˙delfoí, \n toút~ menétv parà ye!.

25 Perì dè tôn paryén v n \p i t a g | n kuríou o[k ¡xv : gnQmhndè dídvmi qw “lehménow øpò kuríou pistòw eÂnai. 26 Nomízvo{n toûto kalòn øpárxei n dià t|n \nestôsan ˙nágkhn, –tikal ò n ˙nyrQp~ tò o%utvw eÂnai. 27 Dédesai gunaikí; M| z}teilúsin. Lélusai ˙pò gunaików; M| z}tei gunaîka. 28 &E à n dèkaì g}m+w, o[x %hmartew: kaì \àn g}m+ = paryén o w, o[x%hmarten. Ylîcin dè t_ sarkì £jousin o¥ toioûtoi: \gW dè ømônfeídomai. 29 Toûto dé fhmi, ˙delfoí, ` kairòw sunestalménow:tò loipón \stin ®na kaì o¥ ¡xo n t ew gunaîkaw qw m| ¡xo n t ew„sin: 30 kaì o¥ klaíontew, qw m| klaíontew: kaì o¥ xaírontew,qw m| xa í r o n t ew: kaì o¥ ˙gorázontew, qw m| katéxo n t ew: 31 kaìo¥ xrQmenoi t! kósm~ toút~, qw m| kataxrQmenoi: parágeigàr tò sxêma toû kósmou toútou. 32 Yélv dè ømâw ˙merímnouweÂ n a i . Ô ƒgamow merimnÅ tà toû kuríou, pôw ˙rései t! kurí~:33 ` dè gam}saw merimnÅ tà toû kósmou, pôw ˙rései t_ gunaikí.

7.13 a[tón ♦ tòn ƒndra7.14 ˙ndrí ♦ ˙delf!7.15 =mâw ♦ ømâw7.17 yeów ♦ kúriow7.17 kúriow ♦ yeów7.18 ˙krobustíŸ tiw \kl}yh ♦

˙krobustíŸ kéklhtaí tiw

7.22 kaì ♦ —7.28 g}m+w ♦ gam}s+w7.29 tò loipón \stin ♦ \stín: tò loipón7.31 t! kósm~ toút~ ♦ tòn kósmon7.32 ˙rései ♦ ˙rés+7.33 ˙rései ♦ ˙rés+

7.14 - 7.33



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QNV QNVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


387

34 Meméristai kaì = gun| kaì = paryén o w. ^H ƒgamow merimnÅtà toû kuríou, ®na ” agía kaì sQmati kaì pneúmati: = dègam}sasa merimnÅ tà toû kósmou, pôw ˙rései t! ˙ndrí.35 To û t o dè pròw tò ømôn a[tôn sumféron légv: o[x ®nabróxon ømîn \p i b á l v , ˙llà pròw tò e·sxhmon kaìe[ p r ó s ed r o n t! kurí~ ˙perispástvw. 36 E† dé tiw ˙sxhmoneîn\p ì t|n paryén o n a[toû nomízei, \àn ” øpérakmow, kaì o%utvw•feílei gínesyai, $o yél ei poieítv: o[x amartánei: gameítvsan.37 $O w dè £sthken edraîow \n t_ kardíŸ, m| ¡xv n ˙nágkhn,\j o u s í a n dè ¡xei per ì toû †díou yel } m a t o w, kaì toûto kékriken\n t_ kardíŸ a[toû, toû threîn t|n eautoû paryén o n , kalôwpoieî. 38 %vste kaì ` \kgamízvn kalôw poieî: ` dè m| ekgamízvnkreîsson poieî. 39 Gun| dédetai nóm~ \f' –son xrónon z_ `˙n|r a[têw: \àn dè kaí koimhy_ ` ˙n}r, \leuyér a \s t ì n >yél ei gamhyênai, mónon \n kurí~. 40 Makarivtéra dé \stin\à n o%utvw meín+, katà t|n \m|n gnQmhn: dokô dè k˙gW pneûmayeoû ¡xein.

8 Per ì dè tôn e†d vl oyút vn, oÊd amen –t i pánt ew gnôs in¡xo m en . ^H gnôsiw fusioî, = dè ˙gáph o†kodomeî. 2 E† dé tiw

dokeî e†dénai ti, o[dépv o[dèn ¡gnvken kayWw deî gnônai: 3 e†dé tiw ˙gapÅ tòn yeó n , o˚tow ¡gnvstai øp' a[toû. 4 Perì têwbrQsevw o{n tôn e†dvloyútvn, oÊdamen –ti o[dèn eÊdvlon \nkósm~, kaì –ti o[deìw yeò w £t er o w e† m| e<w. 5 Kaì gàr eÊpere† s ì n legómenoi yeo í , eÊ t e \n o[ran! eÊte \pì gêw: %vsper e†sìn têw gêw

yeo ì polloí, kaì kúrioi polloí: 6 ˙ll' =mîn e<w yeò w ` pat}r, \jo˚ tà pánta, kaì =meîw e†w a[tón: kaì e<w kúriow &Ihsoûwxr i s t ó w, di' o˚ tà pánta, kaì =meîw di' a[toû. 7 &A l l ' o[k \npâsin = gnôsiw: tinèw dè t_ suneid}sei toû e†dQlou £vw ƒrtiqw e†dvlóyuton \syíousin, kaì = suneídhsiw a[tôn ˙syen | w

7.34 Meméristai ♦ Kaì meméristai7.34 kaì = paryénow. ^H ƒgamow ♦ =

ƒgamow kaì = paryénow7.34 sQmati kaì ♦ t! sQmati kaì t!7.34 ˙rései ♦ ˙rés+7.35 sumféron ♦ súmforon7.35 e[prósedron ♦ e[páredron7.37 edraîow \n t_ kardíŸ ♦ \n t_

kardíŸ a[toû edraîow7.37 kardíŸ a[toû toû ♦ †díŸ kardíŸ7.37 poieî ♦ poi}sei7.38 ` \kgamízvn ♦ ` gamízvn t|n

eautoû paryénon

7.38 ` dè ♦ kaì `7.38 m| ekgamízvn ♦ m| gamízvn7.38 kreîsson poieî ♦ kreîsson

poi}sei7.39 nóm~ ♦ —7.39 kaí ♦ —8.2 dé ♦ —8.2 e†dénai ♦ \gnvkénai8.2 o[dépv o[dèn ¡gnvken ♦ o·pv

¡gnv8.4 £terow ♦ —8.7 suneid}sei toû e†dQlou £vw ƒrti

♦ sunhyeíŸ £vw ƒrti toû e†dQlou

7.34 - 8.7



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QOM QOM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


388

o{sa molúnetai. 8 Brôma dè =mâw o[ parísthsin t! ye! : o·tegàr \àn fágvmen per i s s eú o m en , o·te \àn m| fágvmenøsteroúmeya . 9 Blépete dè m}pvw = \jousía ømôn a%uthpróskomma génhtai toîw ˙syen o û s i n . 10 &E à n gár tiw Êd+ se tòn¡xo n t a gnôsin \n e†dvleí~ katakeímenon, o[xì = suneídhsiwa[toû ˙syen o û w ªntow o†kodomhy}setai e†w tò tà e†dvlóyuta\s yí ei n ; 11 Kaì ˙poleîtai ` ˙syen ô n ˙delfòw \pì t_ s_ gnQsei,di' $on xristòw ˙péya n en ; 12 O%utvw dè amartánontew e†w toùw˙delfoúw, kaì túptontew a[tôn t|n suneídhsin ˙syen o û s a n ,e† w xr i s t ò n amartánete. 13 Dióper e† brôma skandalízei tòn˙delfón mou, o[ m| fágv kréa e†w tòn a†ôna, ®na m| tòn˙delfón mou skandalísv.

9 O[k e†mì ˙pós t ol ow; O[k e†mì \leúyer ow; O[xì &Ihs oûnxr i s t ò n tòn kúrion =môn eQraka; O[ tò ¡rgon mou ømeîw

\s t e \n kurí~; 2 E† ƒlloiw o[k e†mì ˙póstolow, ˙llá ge ømîne† m i : = gàr sfragìw têw \mêw ˙postolêw ømeîw \ste \n kurí~.3 ^H \m| ˙pología toîw \mè ˙nakrínousin a%uth \stín. 4 M| o[k¡xo m en \j o u s í a n fageîn kaì pieîn; 5 M| o[k ¡xo m en \j o u s í a n˙delf|n gunaîka periágein, qw kaì o¥ loipoì ˙póstoloi, kaì o¥˙delfoì toû kuríou, kaì Khfâw; 6 (H mónow \gW kaì Barnábawo[k ¡xo m en \j o u s í a n toû m| \rgázesyai; 7 Tíw strateúetai†díoiw •cvníoiw poté; Tíw futeúei ˙mpelôna, kaì \k toû karpoûa[toû o[k \syíei; (H tíw poimaínei poímnhn, kaì \k toûgálaktow têw poímnhw o[k \syíei; 8 M| katà ƒnyrvpon taûtalalô; (H o[xì kaì ` nómow taûta légei; 9 &E n gàr t! MvüsévwMvsévw

nóm~ gégraptai, O[ fimQseiw boûn ˙loônta. M| tôn boônmélei t! ye! ; 10 (H di' =mâw pántvw légei; Di' =mâw gàr\g r á f h , –ti \p' \lpídi •feílei ` ˙rotriôn ˙rotriÅn, kaì `˙loôn têw \l p í d o w a[toû metéxei n \p ' \l p í d i . 11 E† =meîw ømîn

8.8 parísthsin ♦ parast}sei8.8 gàr \àn fágvmen perisseúomen

o·te \àn m| fágvmenøsteroúmeya ♦ \àn m| fágvmenøsteroúmeya o·te \àn fágvmenperisseúomen

8.9 m}pvw ♦ m} pvw8.9 ˙syenoûsin ♦ ˙syenésin8.11 Kaì ˙poleîtai ♦ &Apóllutai gàr8.11 ˙delfòw \pì ♦ \n8.11 gnQsei ♦ gnQsei ` ˙delfòw9.1 ˙póstolow; O[k e†mì \leúyerow; ♦

\leúyerow; O[k e†mì ˙póstolow;9.1 xristòn ♦ —

9.1 eQraka ♦ eóraka9.2 têw \mêw ♦ mou têw9.3 a%uth \stín ♦ \stin a%uth9.4 pieîn ♦ peîn9.6 toû ♦ —9.7 \k toû karpoû ♦ tòn karpòn9.8 o[xì ♦ —9.8 légei ♦ o[ légei9.9 fimQseiw ♦ khmQseiw9.10 \p' \lpídi •feílei ♦ •feílei \p'

\lpídi9.10 têw \lpídow a[toû metéxein \p'

\lpídi ♦ \p' \lpídi toû metéxein

8.8 - 9.11



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QON QONpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


389

tà pneumatikà \speíramen, méga e† =meîw ømôn tà sarkikàyer í s o m en ; 12 E† ƒlloi têw \jousíaw ømôn metéxo u s i n , o[mâ l l o n =meîw; &All' o[k \xr h s á m eya t_ \jousíŸ taút+, ˙llàpánta stégomen, ®na m| \gkop}n tina dômen t! e[aggelí~ toûxr i s t o û . 13 O[k oÊdate –ti o¥ tà ¥erà \rgazómenoi \k toû ¥eroû\s yí o u s i n , o¥ t! yusiasthrí~ prosedreúontew t!yu s i a s t h r í ~ summerízontai; 14 O%utvw kaì ` kúriow diétajentoîw tò e[aggélion kataggéllousin \k toû e[aggelíou z_n.15 &E g W dè o[denì \xr h s á m h n toútvn: o[k ¡graca dè taûta ®nao%utvw gén h t a i \n \moí: kalòn gár moi mâllon ˙poyaneîn, (h tòkaúxhmá mou ®na tiw kenQs+. 16 &E à n gàr e[aggelízvmai, o[k¡s t i n moi kaúxhma: ˙nágkh gár moi \píkeitai: o[aì dé moi\s t í n , \à n m| e[aggelízvmai. 17 E† gàr ekWn toûto prássv,misyòn ¡xv : e† dè ƒkvn, o†konomían pepísteumai. 18 Tíw o{n moí\s t i n ` misyów; %Ina e[aggelizómenow ˙dápanon y} s v tòe[ a g g él i o n toû xristoû, e†w tò m| kataxr}sasyai t_ \jousíŸmou \n t! e[aggelí~. 19 &E l eú yer o w gàr çn \k pántvn, pâsin\m a u t ò n \d o ú l v s a , ®na toùw pleíonaw kerd}sv. 20 Kaì\g en ó m h n toîw &Ioudaíoiw qw &Ioudaîow, ®na &Ioudaíouwkerd}sv: toîw øpò nómon qw øpò nómon, ®na toùw øpò nómonkerd}sv: 21 toîw ˙nómoiw qw ƒnomow, m| çn ƒnomow ye! ˙ll'¡n n o m o w xr i s t ! , ®na kerd}sv ˙nómouw. 22 &E g en ó m h n toîw˙syen és i n qw ˙syen } w, ®na toùw ˙syen eî w kerd}sv. Toîw pâsingégona tà pánta, ®na pántvw tinàw sQsv. 23 Toûto dè poiô diàtò e[aggélion, ®na sugkoinvnòw a[toû génvmai. 24 O[k oÊdate–ti o¥ \n stadí~ tréxo n t ew pántew mèn tréxo u s i n , e< w dèlambánei tò brabeîon; O%utvw tréxet e, ®na katalábhte. 25 Pâwdè ` ˙gvnizómenow pánta \gkrateúetai: \keînoi mèn o{n ®nafyartòn stéfanon lábvsin, =meîw dè ƒfyarton. 26 &E g W toínuno%utvw tréxv qw o[k ˙d}lvw: o%utvw pukteúv, qw o[k ˙éra

9.12 \jousíaw ømôn ♦ ømôn \jousíaw9.12 \gkop}n tina ♦ tina \gkop|n9.13 \k ♦ ˆtà˜ \k9.13 prosedreúontew ♦ paredreúontew9.15 o[denì \xrhsámhn ♦ o[ kéxrhmai

o[denì9.15 ®na tiw kenQs+ ♦ o[deìw kenQsei9.16 dé ♦ gár9.16 m| e[aggelízvmai ♦ m|

e[aggelísvmai

9.18 moí ♦ moú9.18 toû xristoû ♦ —9.20 qw øpò nómon ♦ qw øpò nómon m|

çn a[tòw øpò nómon9.21 ye! ♦ yeoû9.21 xrist! ♦ xristoû9.21 kerd}sv ♦ kerdánv toùw9.22 qw ♦ —9.22 tà ♦ —9.23 Toûto ♦ pánta

9.12 - 9.26



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QOO QOO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


390

dérvn: 27 ˙ll' øpvpiázv mou tò sôma kaì doulagvgô, m}pvw,ƒlloiw khrújaw, a[tòw ˙dókimow génvmai.

10 O[ yél v dè ømâw ˙gnoeîn, ˙del f oí, –t i o¥ pat ér ew =mônpántew øpò t|n nefélhn ‘san, kaì pántew dià têw

ya l á s s h w diêlyon, 2 kaì pántew e†w tòn Mvüsên \baptísanto\n t_ nef él + kaì \n t_ yaláss+, 3 kaì pántew tò a[tò brômapneumatikòn ¡fagon, 4 kaì pántew tò a[tò póma pneumatikòn¡p i o n : ¡p i n o n gàr \k pneumatikêw ˙kolouyoúshw pétraw: = dèpétra ‘n ` xristów. 5 &A l l ' o[k \n toîw pleíosin a[tône[ d ó k h s en ` yeó w: katestrQyhsan gàr \n t_ \r}m~. 6 Taûta dètúpoi =môn \g en } yh s a n , e† w tò m| eÂnai =mâw \piyumhtàwkakôn, kayWw k˙keînoi \peyú m h s a n . 7 Mhdè e†dvlolátraigínesye, kayQw tinew a[tôn: %vsper gég r a p t a i , &E k á yi s en `laòw fageîn kaì pieîn, kaì ˙nésthsan paízein. 8 Mhdèporneúvmen , kayQw tinew a[tôn \pórneusan, kaì ¡peson \nmiÅ =mérŸ eÊkosi treîw xiliádew. 9 Mhdè \kpeirázvmen tònxr i s t ó n , kayWw kaí tinew a[tôn \peírasan, kaì øpò tôn ªfevn˙pQlonto. 10 Mhdè goggúzete, kayWw kaí tinew a[tôn\g ó g g u s a n , kaì ˙pQlonto øpò toû •loyreutoû. 11 Taûta dèpánta túpoi sunébainon \keínoiw: \gráfh dè pròw nouyes í a n=môn, e†w o¬w tà télh tôn a†Qnvn kat}nthsen. 12 %V s t e `dokôn estánai, blepétv m| pés+. 13 Peirasmòw ømâw o[keÊ l h f en e† m| ˙nyrQpinow: pistòw dè ` yeó w, $ow o[k \ásei ømâwpeirasyênai øpèr $o dúnasye, ˙llà poi}sei sùn t! peirasm!kaì t|n ¡kbasin, toû dúnasyai ømâw øpenegkeîn.

14 Dióper, ˙gaphtoí mou, feúgete ˙pò têw e†dvlolatreíaw.15 ^V w fronímoiw légv, krínate ømeîw – fhmi. 16 Tò pot}rion têwe[ l o g í a w $o e[logoûmen, o[xì koinvnía toû a®matow toû xristoû\s t í n ; Tòn ƒrton $on klômen, o[xì koinvnía toû sQmatow toûxr i s t o û \s t í n ; 17 %O ti e<w ƒrtow, ¢n sôma, o¥ polloí \smen: o¥

9.27 ˙ll' ♦ ˙llà9.27 m}pvw ♦ m} pvw10.1 dè ♦ gàr10.2 \baptísanto ♦ \baptísyhsan10.3 brôma pneumatikòn ♦

pneumatikòn brôma10.4 póma pneumatikòn ¡pion ♦

pneumatikòn ¡pion póma10.4 dè pétra ♦ pétra dè10.7 pieîn ♦ peîn10.8 ¡peson \n ♦ ¡pesan

10.9 kaí tinew ♦ tinew10.9 ˙pQlonto ♦ ˙pQllunto10.10 kayWw kaí ♦ kayáper10.11 pánta túpoi sunébainon ♦

tupikôw sunébainen10.11 kat}nthsen ♦ kat}nthken10.13 ømâw øpenegkeîn ♦ øpenegkeîn10.14 e†dvlolatreíaw ♦ e†dvlolatríaw10.16 toû a®matow toû xristoû \stín ♦

\stìn toû a®matow toû xristoû

9.27 - 10.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QOP QOPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


391

gàr pántew \k toû enòw ƒrtou metéxo m en . 18 Blépete tòn&I s r a | l katà sárka: o[xì o¥ \syíontew tàw yusíaw koinvnoìtoû yusiasthríou e†sín; 19 Tí o{n fhmi; %Oti eÊdvlón tí \stin;(H –ti e†dvlóyutón tí \stin; 20 &A l l ' –ti $a yúei tà ¡yn h ,dai m o n í o i w yú ei , kaì o[ ye! : o[ yél v dè ømâw koinvnoùw tôndaimonívn gínesyai. 21 O[ dúnasye pot}rion kuríou pínein kaìpot}rion daimonívn: o[ dúnasye trapézhw kuríou metéxei nkaì trapézhw daimonívn. 22 (H parazhloûmen tòn kúrion; M|†sxuróteroi a[toû \smén;

23 Pánta moi ¡j es t i n , ˙ll' o[ pánta sumférei. Pánta moi¡j es t i n , ˙ll' o[ pánta o†kodomeî. 24 Mhdeìw tò eautoûzhteítv, ˙llà tò toû etérou £kastow. 25 Pân tò \n makéll~pvloúmenon \syíete, mhdèn ˙nakrínontew dià t|n suneídhsin:26 Toû gàr kuríou = gê kaì tò pl}rvma a[têw. 27 E† dé tiw kaleîømâw tôn ˙pístvn, kaì yél et e poreúesyai, pân tòpara t i yém en o n ømîn \syíete, mhdèn ˙nakrínontew dià t|nsuneídhsin. 28 &E à n dé tiw ømîn eÊp+, Toûto e†dvlóyutón \stin,m| \syíete di' \keînon tòn mhnúsanta kaì t|n suneídhsin: Toûgàr kuríou = gê kaì tò pl}rvma a[têw. 29 Suneídhsin dè légv,o[xì t|n eautoû, ˙llà t|n toû etérou: ®na tí gàr = \leuyer í amou krínetai øpò ƒllhw suneid}sevw; 30 E† \gW xáriti metéxv ,tí blasfhmoûmai øpèr o˚ \gW e[xaristô; 31 EÊte o{n \syíete,eÊ t e pínete, eÊte ti poieîte, pánta e†w dójan yeo û poieîte.32 &A p r ó s k o p o i gínesye kaì &Ioudaíoiw kaì %Ellhsin kaì t_\k k l h s í Ÿ toû yeo û : 33 kayWw k˙gW pánta pâsin ˙réskv, m|zhtôn tò \mautoû sumféron, ˙llà tò tôn pollôn, ®nasvyôsin.

10.18 o[xì ♦ o[x10.19 eÊdvlón ♦ e†dvlóyutón10.19 e†dvlóyutón ♦ eÊdvlón10.20 yúei tà ¡ynh daimoníoiw yúei ♦

yúousin daimoníoiw10.20 ye! ♦ ye! ˆyúousin˜10.23 Pánta moi ¡jestin ˙ll' o[ pánta

sumférei Pánta moi ¡jestin ♦Pánta ¡jestin ˙ll' o[ pántasumférei Pánta ¡jestin

10.24 £kastow ♦ —10.26 gàr kuríou ♦ kuríou gàr10.27 dé ♦ —10.28 e†dvlóyutón ♦ ¥eróyutón10.28 Toû gàr kuríou = gê kaì tò

pl}rvma a[têw ♦ —10.29 ®na tí ♦ ¥natí10.32 gínesye kaì &Ioudaíoiw ♦ kaì

&Ioudaíoiw gínesye10.33 sumféron ♦ súmforon

10.18 - 10.33



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QOQ QOQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


392

11 Mimhtaí mou gínesye, kayWw k˙gW xristoû.2 &E p a i n ô dè ømâw, ˙delfoí, –ti pánta mou mémnhsye,

kaì kayWw parédvka ømîn tàw paradóseiw katéxet e. 3 Yélv dèømâw e†dénai, –ti pantòw ˙ndròw = kefal| ` xristów \stin:kefal| dè gunaików, ` n}r: kefal| dè xristoû, ` yeó w. 4 Pâw˙n|r proseuxómenow (h profhteúvn, katà kefalêw ¡xv n ,kata i s xú n ei t|n kefal|n a[toû. 5 Pâsa dè gun|proseuxom én h (h profhteúousa ˙katakalúpt~ t_ kefal_,kataisxúnei t|n kefal|n eautêw: ¢n gár \stin kaì tò a[tò t_\j u r h m én + . 6 E† gàr o[ katakalúptetai gun}, kaì keirásyv: e†dè a†sxròn gunaikì tò keírasyai (h jurâsyai,katakaluptésyv. 7 &A n | r mèn gàr o[k •feíleikatakalúptesyai t|n kefal}n, e†kWn kaì dója yeo ûøpárxvn: gun| dè dója ˙ndrów \stin. 8 O[ gár \stin ˙n|r \kgunaik ó w, ˙llà gun| \j ˙ndrów: 9 kaì gàr o[k \ktísyh ˙n|rdià t|n gunaîka, ˙llà gun| dià tòn ƒndra: 10 dià toûto•feílei = gun| \jousían ¡xei n \p ì têw kefalêw dià toùw˙ggélouw. 11 Pl|n o·te ˙n|r xvrìw gunaików, o·te gun| xvrìw˙ndrów, \n kurí~. 12 %V s p er gàr = gun| \k toû ˙ndrów, o%utvwkaì ` ˙n|r dià têw gunaików, tà dè pánta \k toû yeo û . 13 &E nømîn a[toîw krínate: prépon \stìn gunaîka ˙katakálupton t!ye! proseúxes ya i ; 14 (H o[dè a[t| = fúsiw didáskei ømâw, –ti˙n|r mèn \àn komÅ, ˙timía a[t! \stín; 15 Gun| dè \àn komÅ,dója a[t_ \s t í n . %O ti = kómh ˙ntì peribolaíou dédotai. 16 E†dé tiw dokeî filóneikow eÂnai, =meîw toiaúthn sun}yei a n o[k¡xomen, o[dè a¥ \kklhsíai toû yeoû.

17 Toûto dè paraggéllvn o[k \painô, –ti o[k e†w tòkreîtton ˙ll' e† w tò «tton sunérxes ye. 18 Prôton mèn gàrsunerxoménvn ømôn \n \kklhsíŸ, ˙koúv sxísmata \n ømînøpárxei n , kaì mérow ti pisteúv. 19 Deî gàr kaì a¥réseiw \n ømîneÂ n a i , ®na o¥ dókimoi faneroì génvntai \n ømîn.20 Sunerxoménvn o{n ømôn \pì tò a[tó, o[k ¡stin kuriakòn

11.2 ˙delfoí ♦ —11.3 xristoû ♦ toû xristoû11.5 eautêw ♦ a[têw11.7 gun| ♦ = gun|11.11 ˙n|r xvrìw gunaików o·te gun|

xvrìw ˙ndrów ♦ gun| xvrìw˙ndròw o·te ˙n|r xvrìw gunaikòw

11.14 (H o[dè a[t| = fúsiw ♦ o[dè =fúsiw a[t|

11.15 dédotai ♦ dédotai â[t_˜11.17 kreîtton ˙ll' e†w tò «tton ♦

kreîsson ˙llà e†w tò «sson11.19 o¥ ♦ ˆkaì˜ o¥

11.1 - 11.20



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QOR QORpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


393

deîpnon fageîn. 21 %E k a s t o w gàr tò Êdion deîpnon prolambánei\n t! fageîn, kaì $ow mèn pei n Å , $ow dè meyú ei . 22 M| gàr o†kíawo[k ¡xet e e† w tò \syíein kaì pínein; (H têw \kklhsíaw toû yeo ûkatafroneîte, kaì kataisxúnete toùw m| ¡xo n t a w; Tí ømîneÊ p v ; &E p a i n és v ømâw \n toút~; O[k \painô. 23 &E g W gàrparélabon ˙pò toû kuríou, $o kaì parédvka ømîn, –ti ` kúriow&I h s o û w \n t_ nuktì " paredídoto ¡laben ƒrton, 24 kaìe[ xa r i s t } s a w ¡k l a s en , kaì eÂpen, Lábete, fágete, Toûtó moú\s t i n tò sôma tò øpèr ømôn klQmenon: toûto poieîte e†w t|n\m | n ˙námnhsin. 25 ^V s a ú t v w kaì tò pot}rion, metà tòdeipnêsai, légvn, Toûto tò pot}rion = kain| diay}kh \stìn \nt! \m! a®mati: toûto poieîte, `sákiw ©n pínhte, e†w t|n \m|n˙námnhsin. 26 Ô sákiw gàr ©n \syíhte tòn ƒrton toûton, kaì tòpot}rion toûto pínhte, tòn yánaton toû kuríou kataggélleteƒxri o˚ ©n ¡ly+. 27 %V s t e $ow ©n \syí+ tòn ƒrton toûton (h pín+tò pot}rion toû kuríou ˙najívw toû kuríou, ¡noxow ¡stai toûsQmatow kaì toû a®matow toû kuríou. 28 Dokimazétv dèƒnyrvpow eautón, kaì o%utvw \k toû ƒrtou \syiétv, kaì \k toûpothríou pinétv. 29 Ô gàr \syívn kaì pínvn ˙najívw, krímaeaut! \syíei kaì pínei, m| diakrínvn tò sôma toû kuríou.30 Dià toûto \n ømîn polloì ˙syen eî w kaì ƒrrvstoi, kaìkoimôntai ¥kanoí. 31 E† gàr eautoùw diekrínomen, o[k ©n\k r i n ó m eya . 32 Krinómenoi dé, øpò kuríou paideuómeya , ®na m|sùn t! kósm~ katakriyômen. 33 %V s t e, ˙delfoí mou,sunerxómenoi e†w tò fageîn, ˙ll}louw \kdéxes ye. 34 E† dé tiwpeinÅ, \n oÊk~ \syiétv: ®na m| e† w kríma sunérxhsye. Tà dèloipá, qw ©n ¡lyv, diatájomai.

12 Per ì dè tôn pneumat ik ôn, ˙d el f oí, o[ yélv ømâw˙gnoeîn. 2 OÊdate –ti –te ¡yn h ‘te pròw tà eÊdvla tà

11.22 ømîn eÊpv ♦ eÊpv ømîn11.23 paredídoto ♦ paredídeto11.24 Lábete fágete ♦ —11.24 klQmenon ♦ —11.25 ©n ♦ \àn11.26 ©n \syíhte ♦ \àn \syíhte11.26 toûto ♦ —11.26 ©n ¡ly+ ♦ ¡ly+

11.27 toûton ♦ —11.27 ˙najívw toû kuríou ♦ ˙najívw11.29 ˙najívw ♦ —11.29 toû kuríou ♦ —11.31 gàr ♦ dè11.32 kuríou ♦ ˆtoû˜ kuríou11.34 dé tiw ♦ tiw

11.21 - 12.2



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QOS QOS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


394

ƒfvna, qw ©n ægesye, ˙pagómenoi. 3 Diò gnvrízv ømîn, –tio[deìw \n pneúmati yeo û lalôn légei &Anáyem a &I h s o û n : kaìo[deìw dúnatai e†peîn, Kúrion &Ihsoûn, e† m| \n pneúmati agí~.

4 Diairéseiw dè xarismátvn e†sín, tò dè a[tò pneûma. 5 Kaìdiairéseiw diakoniôn e†sín, kaì ` a[tòw kúriow. 6 Kaìdiairéseiw \nerghmátvn e†sín, ` dè a[tów \stin yeó w, ` \nergôntà pánta \n pâsin. 7 Ê k á s t ~ dè dídotai = fanérvsiw toûpneúmatow pròw tò sumféron. 8 #V mèn gàr dià toû pneúmatowdídotai lógow sofíaw, ƒll~ dè lógow gnQsevw, katà tò a[tòpneûma: 9 etér~ dè pístiw, \n t! a[t! pneúmati: ƒll~ dèxa r í s m a t a †amátvn \n t! a[t! pneúmati: 10 ƒll~ dè\n er g } m a t a dunámevn, ƒll~ dè profhteía, ƒll~ dèdiakr í s ei w pneumátvn, etér~ dè génh glvssôn, ƒll~ dèermhneía glvssôn: 11 pánta dè taûta \nergeî tò ¢n kaì tòa[tò pneûma, diairoûn †díŸ ekást~ kayWw boúletai.

12 Kayáper gàr tò sôma £n \stin, kaì mélh ¡xei pollá,pá n t a dè tà mélh toû sQmatow toû enów, pollà ªnta, £n \stinsôma: o%utvw kaì ` xristów. 13 Kaì gàr \n enì pneúmati =meîwpántew e†w ¢n sôma \baptísyhmen, eÊte &Ioudaîoi eÊte%E l l h n ew, eÊ t e doûloi eÊte \leúyer o i : kaì pántew e†w ¢n pneûma\p o t í s yh m en . 14 Kaì gàr tò sôma o[k ¡stin ¢n mél o w ˙llàpollá. 15 &E à n eÊ p + ` poúw, %Oti o[k e†mì xeí r , o[k e†mì \k toûsQmatow: o[ parà toûto o[k ¡stin \k toû sQmatow; 16 Kaì \àneÊ p + tò o{w, %Oti o[k e†mì •fyalmów, o[k e†mì \k toû sQmatow:o[ parà toûto o[k ¡stin \k toû sQmatow; 17 E† –lon tò sôma•fyalmów, poû = ˙ko}; E† –lon ˙ko}, poû = ªsfrhsiw; 18 Nunìdè ` yeò w ¡yet o tà mélh ¢n £kaston a[tôn \n t! sQmati, kayWw“yél h s en . 19 E† dè ‘n tà pánta ¢n mél o w, poû tò sôma; 20 Nûndè pollà mèn mél h , ¢n dè sôma. 21 O[ dúnatai dè ` •fyalmòwe† p eî n t_ xei r í , Xreían sou o[k ¡xv : (h pálin = kefal| toîwposí n , Xreían ømôn o[k ¡xv . 22 &A l l à poll! mâllon tàdokoûn t a mélh toû sQmatow ˙syen és t er a øpárxei n , ˙nagkaîá\s t i n : 23 kaì $a dokoûmen ˙timótera eÂnai toû sQmatow, toútoiw

12.3 &Ihsoûn kaì ♦ &Ihsoûw kaì12.3 Kúrion &Ihsoûn ♦ Kúriow &Ihsoûw12.6 \stin ♦ —12.9 dè pístiw ♦ pístiw12.9 †amátvn \n t! a[t! ♦ †amátvn \n

t! enì

12.10 dè profhteía ƒll~ dè ♦ ˆdè˜profhteía ƒll~ ˆdè˜

12.10 dè génh ♦ génh12.12 ¡xei pollá ♦ pollà ¡xei12.12 toû enów ♦ —12.13 e†w ¢n pneûma ♦ ¢n pneûma

12.3 - 12.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QOT QOTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


395

tim|n perissotéran peritíyem en : kaì tà ˙sx}mona =mône[ s xh m o s ú n h n perissotéran ¡xei : 24 tà dè e[sx}mona =môn o[xr eí a n ¡xei : ˙ll' ` yeò w sunekérasen tò sôma, t! østeroûntiper i s s o t ér a n doùw tim}n, 25 ®na m| ” sxísmata \n t! sQmati,˙llà tò a[tò øpèr ˙ll}lvn merimnôsin tà mélh. 26 Kaì eÊtepásxei ¢n mélow, sumpásxei pánta tà mélh: eÊte dojázetai ¢nmélow, sugxaírei pánta tà mélh. 27 Û m eî w dé \ste sômaxr i s t o û , kaì mélh \k mér o u w. 28 Kaì o¬w mèn ¡yet o ` yeò w \n t_\k k l h s í Ÿ prôton ˙postólouw, deú t er o n prof}taw, trítondidaskálouw, ¡peita dunámeiw, eÂta xarísmata †amátvn,˙ntil}ceiw, kubern}seiw, gén h glvssôn. 29 M| pántew˙póstoloi; M| pántew profêtai; M| pántew didáskaloi; M|pántew dunámeiw; 30 M| pántew xarísmata ¡xo u s i n †amátvn;M| pántew glQssaiw laloûsin; M| pántew diermhneúousin;31 Zhloûte dè tà xa r í s m a t a tà kreíttona. Kaì ¡ti kay'øperbol|n `dòn ømîn deíknumi.

13 &Eàn taîw glQs s aiw tôn ˙nyr Qp vn lalô kaì tôn˙ggélvn, ˙gáphn dè m| ¡xv , gégona xalkòw “xôn (h

kúmbalon ˙lalázon. 2 Kaì \àn ¡xv profhteían, kaì e†dô tàmust}ria pánta kaì pâsan t|n gnôsin, kaì \àn ¡xv pâsan t|npístin, %vste ªrh meyi s t á n ei n , ˙gáphn dè m| ¡xv , o[yén e†mi.3 Kaì \àn cvmísv pánta tà øpárxontá mou, kaì \àn paradô tòsôm á mou ®na kauy}svmai, ˙gáphn dè m| ¡xv , o[dèn kauy}somai

&vfeloûmai. 4 ^H ˙gáph makroyumeî, xrhsteúetai: = ˙gáph o[zhloî: = ˙gáph o[ perpereúetai, o[ fusioûtai, 5 o[k˙sxhmoneî, o[ zhteî tà eautêw, o[ parojúnetai, o[ logízetaitò kakón, 6 o[ xaírei \pì t_ ˙dikíŸ, sugxaírei dè t_ ˙lhyeí Ÿ ,7 pánta stégei, pánta pisteúei, pánta \lpízei, pánta øpoménei.8 ^H ˙gáph o[dépote \kpíptei: eÊte dè profhteîai,katarghy}sontai: eÊte glôssai, paúsontai: eÊte gnôsiw,katarghy}setai. 9 &E k mérouw dè ginQskomen, kaì \k mér o u wprofhteúomen: 10 –tan dè ¡ly+ tò tél ei o n , tóte tò \k mér o u w

12.24 ˙ll' ♦ ˙llà12.24 østeroûnti ♦ østeroumén~12.25 sxísmata ♦ sxísma12.26 dojázetai ¢n ♦ dojázetai ˆ¢n˜12.28 eÂta ♦ ¡peita12.28 ˙ntil}ceiw ♦ ˙ntil}mceiw12.31 kreíttona ♦ meízona

13.2 meyistánein ♦ meyistánai13.3 Kaì \àn cvmísv ♦ k©n cvmísv13.3 kauy}svmai ♦ kaux}svmai13.4 zhloî = ˙gáph ♦ zhloî ˆ= ˙gáph˜13.8 \kpíptei ♦ píptei13.9 dè ♦ gàr13.10 tóte ♦ —

12.24 - 13.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QOU QOU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


396

katarghy}setai. 11 %O te æmhn n}piow, qw n}piow \láloun, qwn}piow \frónoun, qw n}piow \logizómhn: –te dè gégona ˙n}r,kat}rghka tà toû nhpíou. 12 Blépomen gàr ƒrti di' \sóptrou\n a†nígmati, tóte dè prósvpon pròw prósvpon: ƒrti ginQskv\k mér o u w, tóte dè \pignQsomai kayWw kaì \pegnQsyhn. 13 Nunìdè ménei pístiw, \lpíw, ˙gáph, tà tría taûta: meízvn dè toútvn= ˙gáph.

14 DiQk et e t|n ˙gáp hn: zhl oût e dè tà pneumat ik á,mâllon dè ®na profhteúhte. 2 Ô gàr lalôn glQss+

o[k ˙nyrQpoiw laleî, ˙llà t! ye! : o[deìw gàr ˙koúei,pneúmati dè laleî must}ria. 3 Ô dè profhteúvn ˙nyrQpoiwlaleî o†kodom|n kaì paráklhsin kaì paramuyían. 4 Ô lalônglQss+ eautòn o†kodomeî, ` dè profhteúvn \kklhsíano†kodomeî. 5 Yélv dè pántaw ømâw laleîn glQssaiw, mâllondè ®na profhteúhte: meí z v n gàr ` profhteúvn (h ` lalônglQssaiw, \ktòw e† m| diermhneúei, ®na = \kklhsía o†kodom|nláb+. 6 Nunì dé, ˙delfoí, \àn ¡lyv pròw ømâw glQssaiwlalôn, tí ømâw &vfel}sv, \àn m| ømîn lal}sv (h \n˙pokalúcei, (h \n gnQsei, (h \n profhteíŸ (h \n didax_; 7 %O mvwtà ƒcuxa fvn|n didónta, eÊte a[lów, eÊte kiyára, \àndi a s t o l | n toîw fyóggoiw m| didô, pôw gnvsy}setai tòa[loúmenon (h tò kiyarizómenon; 8 Kaì gàr \àn ƒdhlon fvn|nsálpigj d!, tíw paraskeuásetai e†w pólemon; 9 O%utvw kaìømeîw dià têw glQsshw \àn m| e·shmon lógon dôte, pôwgnvsy} s et a i tò laloúmenon; *Esesye gàr e†w ˙éra laloûntew.10 Tosaûta, e† túxoi, génh fvnôn \stìn \n kósm~ kaì o[dèna[tôn ƒfvnon. 11 &E à n o{n m| e†dô t|n dúnamin têw fvnêw,¡s o m a i t! laloûnti bárbarow, kaì ` lalôn \n \moì bárbarow.12 O%utvw kaì ømeîw, \peì zhlvtaí \ste pneumátvn, pròw t|no†kod o m | n têw \kklhsíaw zhteîte ®na perisseúhte. 13 Dióper `lal ô n glQss+ proseuxés yv ®na diermhneú+. 14 &E à n gàr

13.11 qw n}piow \láloun ♦ \láloun qwn}piow

13.11 qw n}piow \frónoun ♦ \frónounqw n}piow

13.11 qw n}piow \logizómhn ♦\logizómhn qw n}piow

13.11 dè ♦ —14.2 t! ♦ —14.5 gàr ♦ dè

14.5 diermhneúei ♦ diermhneú+14.6 Nunì ♦ Nûn14.6 \n didax_ ♦ ˆ\n˜ didax_14.7 didô ♦ d!14.8 fvn|n sálpigj ♦ sálpigj fvn|n14.10 \stìn ♦ e†sin14.10 a[tôn ♦ —14.13 Dióper ♦ Diò14.14 gàr ♦ ˆgàr˜

13.11 - 14.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QOV QOVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


397

proseúxvmai glQss+, tò pneûmá mou proseúxet a i , ` dè noûwmou ƒkarpów \s t i n . 15 Tí o{n \stín; Proseújomai t! pneúmati,proseújomai dè kaì t! nofi: calô t! pneúmati, calô dè kaì t!nofi. 16 &E p eì \à n e[ l o g } s + w t! pneúmati, ` ˙naplhrôn tòntópon toû †diQtou pôw \reî tò &Am|n \pì t_ s_ e[xaristíŸ,\p ei d | tí légeiw o[k oÂden; 17 Sù mèn gàr kalôw e[xaristeîw,˙ll' ` £t er o w o[k o†kodomeîtai. 18 E[xaristô t! ye! mou,pántvn ømôn mâllon glQssaiw lalôn: 19 ˙ll' \n \kklhsíŸyél v pénte lógouw dià toû noów mou lalêsai, ®na kaì ƒllouwkathx}sv, (h muríouw lógouw \n glQss+.

20 &A d e l f o í , m| paidía gínesye taîw fresín: ˙llà t_ kakíŸnhpiázet e, taîw dè fresìn téleioi gínesye. 21 &E n t! nóm~gégraptai –ti &E n eteroglQssoiw kaì \n xeí l es i n etéroiwla l } s v t! la! toút~, kaì o[d' o%utvw e†sakoúsontaí mou,légei kúriow. 22 %V s t e a¥ glôssai e†w shmeîón e†sin, o[ toîwpisteúousin, ˙llà toîw ˙pístoiw: = dè profhteía, o[ toîw˙pístoiw, ˙llà toîw pisteúousin. 23 &E à n o{n sunély+ =\k k l h s í a –lh \pì tò a[tó, kaì pántew glQssaiw lalôsin,e† s él yv s i n dè †diôtai (h ƒpistoi, o[k \roûsin –ti maínesye;24 &E à n dè pántew profhteúvsin, e†sély+ dé tiw ƒpistow (h†diQthw, \légxet a i øpò pántvn, ˙nakrínetai øpò pántvn,25 kaì o%utvw tà kruptà têw kardíaw a[toû fanerà gínetai: kaìo%utvw pesWn \pì prósvpon proskun}sei t! ye! ˙paggéllvn–ti Ô yeòw ªntvw \n ømîn \stin.

26 Tí o{n \s t í n , ˙delfoí; %Otan sunérxhsye, £kastow ømôncalmòn ¡xei , didax|n ¡xei , glôssan ¡xei , ˙pokálucin ¡xei ,ermhneían ¡xei . Pánta pròw o†kodom|n ginésyv. 27 EÊteglQss+ tiw laleî, katà dúo (h tò pleîston treîw, kaì ˙nà mérow,kaì e<w diermhneuétv: 28 \à n dè m| ” diermhneut}w, sigátv \n\k k l h s í Ÿ : eaut! dè laleítv kaì t! ye! . 29 Profêtai dè dúo (htreîw laleítvsan, kaì o¥ ƒlloi diakrinétvsan. 30 &E à n dèƒll~ ˙pokalufy_ kayhmén~, ` prôtow sigátv. 31 Dúnasye

14.16 e[log}s+w t! ♦ e[log_w ˆ\n˜14.18 mou ♦ —14.18 lalôn ♦ lalô14.19 ˙ll' ♦ ˙llà14.19 dià toû noów ♦ t! nofi14.21 etéroiw ♦ etérvn14.23 glQssaiw lalôsin ♦ lalôsin

glQssaiw14.25 kaì o%utvw tà ♦ tà14.25 Ô yeòw ªntvw ♦ *O ntvw ` yeòw14.26 ømôn ♦ —14.26 glôssan ¡xei ˙pokálucin ♦

˙pokálucin ¡xei glôssan

14.15 - 14.31



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QPM QPM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


398

gàr kay' £na pántew profhteúein, ®na pántew manyánvsin, kaìpántew parakalôntai: 32 kaì pneúmata profhtôn prof}taiwøpotássetai. 33 O[ gár \stin ˙katastasíaw ` yeó w, ˙llàe†r}nhw, qw \n pásaiw taîw \kklhsíaiw tôn agívn.

34 A¥ gunaîkew ømôn \n taîw \kklhsíaiw sigátvsan: o[ gàr\p i t ét r a p t a i a[taîw laleîn, ˙ll' øpotássesyai, kayWw kaì `nómow légei. 35 E† dé ti mayeî n yél o u s i n , \n oÊk~ toùw †díouwƒndraw \pervtátvsan: a†sxròn gár \stin gunaijìn \n\k k l h s í Ÿ laleîn. 36 (H ˙f' ømôn ` lógow toû yeo û \j ê l yen ; (He†w ømâw mónouw kat}nthsen;

37 EÊ tiw dokeî prof}thw eÂnai (h pneumatików, \piginvskétv$a gráfv ømîn, –ti kuríou e†sìn \ntolaí. 38 E† dé tiw ˙gnoeî,˙gnoéitv.

39 %V s t e, ˙delfoí, zhloûte tò profhteúein, kaì tò laleînglQssaiw m| kvlúete: 40 pánta e[sxhmónvw kaì katà tájinginésyv.

15 Gnvr í z v dè ømîn, ˙del f oí, tò e[aggél ion $oe[ h g g e l i s á m h n ømîn, $o kaì parelábete, \n > kaì

est}kate, 2 di' o˚ kaì sœzesye: tíni lóg~ e[hggelisámhn ømîn,e† katéxet e, \k t ò w e† m| e†k_ \pisteúsate. 3 Parédvka gàrømîn \n prQtoiw, $o kaì parélabon, –ti xristòw ˙péya n en øpèrtôn amartiôn =môn katà tàw grafáw: 4 kaì –ti \táfh: kaì –ti\g } g er t a i t_ trít+ =mérŸ katà tàw grafáw: 5 kaì –ti *vfyhKhfÅ, eÂta toîw dQdeka: 6 ¡p ei t a *vfyh \pánv pentakosíoiw˙delfoîw \fápaj, \j @n o¥ pleíouw ménousin £vw ƒrti, tinèw dèkaì \koim}yhsan: 7 ¡p ei t a *vfyh &IakQb~, eÂta toîw˙postóloiw pâsin: 8 ¡s xa t o n dè pántvn, qspereì t!\k t r Q m a t i , *vfyh k˙moí. 9 &E g W gár e†mi ` \láxistow tôn˙postólvn, $ow o[k e†mì ¥kanòw kaleîsyai ˙póstolow, dióti\d í v j a t|n \kklhsían toû yeo û . 10 Xáriti dè yeo û e† m i – e†mi,kaì = xá r i w a[toû = e†w \mè o[ ken| \gen}yh, ˙llà

14.34 ømôn ♦ —14.34 \pitétraptai ♦ \pitrépetai14.34 ˙ll' ♦ ˙llà14.34 øpotássesyai ♦

øpotassésyvsan14.35 gunaijìn \n \kklhsíŸ laleîn ♦

gunaikì laleîn \n \kklhsíŸ14.37 e†sìn \ntolaí ♦ \stìn \ntol}

14.38 ˙gnoéitv ♦ ˙gnoeîtai14.39 ˙delfoí ♦ ˙delfoí ˆmou˜14.39 glQssaiw m| kvlúete ♦ m|

kvlúete glQssaiw14.40 pánta ♦ pánta dè15.4 trít+ =mérŸ ♦ =mérŸ t_ trít+15.6 pleíouw ♦ pleíonew15.6 kaì ♦ —

14.32 - 15.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QPN QPNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


399

perissóteron a[tôn pántvn \kopíasa, o[k \gW dé, ˙ll' =xá r i w toû yeo û = sùn \moí. 11 EÊte o{n \gQ, eÊte \keînoi, o%utvwkhrússomen kaì o%utvw \pisteúsate.

12 E† dè xristòw khrússetai –ti \k nek r ô n \g } g er t a i , pôwlégousín tinew \n ømîn –ti ˙nástasiw nekrôn o[k ¡stin; 13 E†dè ˙nástasiw nekrôn o[k ¡stin, o[dè xristòw \g}gertai: 14 e†dè xristòw o[k \g}gertai, kenòn ƒra tò k}rugma =môn, ken| dèkaì = pístiw ømôn. 15 Eøriskómeya dè kaì ceudomárturew toûyeo û , –ti \martur}samen katà toû yeo û –ti ægeiren tònxr i s t ó n , $on o[k ægeiren, eÊper ƒra nekroì o[k \geírontai. 16 E†gàr nekroì o[k \geírontai, o[dè xristòw \g}gertai: 17 e† dèxr i s t ò w o[k \g}gertai, mataía = pístiw ømôn: ¡ti \stè \n taîwamartíaiw ømôn. 18 *A r a kaì o¥ koimhyén t ew \n xrist!˙pQlonto. 19 E† \n t_ zv_ taút+ “lpikótew \smèn \n xrist!mónon, \leeinóteroi pántvn ˙nyrQpvn \smén.

20 Nunì dè xr i s t ò w \g } g er t a i \k nek r ô n , ˙parx| tônkekoimhménvn \géneto. 21 &E p ei d | gàr di' ˙nyrQpou ` yánatow,kaì di' ˙nyrQpou ˙nástasiw nekrôn. 22 %V s p er gàr \n t!&A d à m pántew ˙poyn§skousin, o%utvw kaì \n t! xrist! pántewz~opoihy}sontai. 23 %E k a s t o w dè \n t! †dí~ tágmati: ˙parx|xr i s t ó w, ¡p ei t a o¥ toû xristoû \n t_ parousíŸ a[toû. 24 EÂtatò télow, –tan parad! t|n basileían t! ye! kaì patrí, –tankatarg}s+ pâsan ˙rx|n kaì pâsan \jousían kaì dúnamin.25 Deî gàr a[tòn basileúein, ƒxri o˚ ƒn y_ pántaw toùw\xyr o ù w øpò toùw pódaw a[toû. 26 *E s xa t o w \xyr ò wkatargeîtai ` yá n a t o w. 27 Pánta gàr øpétajen øpò toùw pódawa[to û . %O tan dè eÊp+ –ti Pánta øpotétaktai, dêlon –ti \ktòwtoû øpotájantow a[t! tà pánta. 28 %O tan dè øpotag_ a[t! tàpánta, tóte kaì a[tòw ` u¥òw øpotag}setai t! øpotájantia[t! tà pánta, ®na ” ` yeòw tà pánta \n pâsin.

29 &E p eì tí poi}sousin o¥ baptizómenoi øpèr tôn nekrôn; E†–lvw nekroì o[k \geírontai, tí kaì baptízontai øpèr tôn

15.10 ˙ll' ♦ ˙llà15.10 = sùn ♦ ˆ=˜ sùn15.12 tinew \n ømîn ♦ \n ømîn tinew15.14 tò ♦ ˆkaì˜ tò15.14 dè kaì ♦ kaì15.19 “lpikótew \smèn \n xrist! ♦ \n

Xrist! “lpikótew \smèn15.20 \géneto ♦ —

15.21 ` ♦ —15.24 parad! ♦ paradid!15.25 ƒn ♦ —15.28 kaì ♦ ˆkaì˜15.28 yeòw tà ♦ yeòw ˆtà˜15.29 baptízontai øpèr tôn nekrôn ♦

baptízontai øpèr a[tôn

15.11 - 15.29



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QPO QPO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


400

nekrôn; 30 Tí kaì =meîw kinduneúomen pâsan %vran; 31 Kay'=méran ˙poyn§skv, n| t|n ømetéran kaúxhsin, ÷n ¡xv \nxr i s t ! &I h s o û t! kurí~ =môn. 32 E† katà ƒnyrvpon\yh r i o m á xh s a \n &Efés~, tí moi tò ªfelow, e† nek r o ì o[k\g eí r o n t a i , Fágvmen kaì pívmen, a·rion gàr ˙poyn§skomen.33 M| planâsye: Fyeí r o u s i n æyh xrhstà `milíai kakaí.34 &E k n } c a t e dikaívw kaì m| amartánete: ˙gnvsían gàr yeo ûtinèw ¡xousin: pròw \ntrop|n ømîn légv.

35 &A l l ' \r eî tiw, Pôw \geírontai o¥ nekroí; Poí~ dè sQmati¡r xo n t a i ; 36 *A f r o n , sù $o speíreiw, o[ z~opoieîtai \àn m|˙poyán+: 37 kaì $o speíreiw, o[ tò sôma tò genhsómenonspeíreiw, ˙llà gumnòn kókkon, e† túxoi, sítou æ tinow tônloipôn: 38 ` dè yeò w a[t! dídvsin sôma kayWw “yél h s en , kaìekást~ tôn spermátvn tò Êdion sôma. 39 O[ pâsa sàrj = a[t|sárj: ˙llà ƒllh mèn ˙nyrQpvn, ƒllh dè sàrj kthnôn, ƒllhdè †xyú v n , ƒllh dè pthnôn. 40 Kaì sQmata \pouránia, kaìsQmata \pígeia: ˙ll' etéra mèn = tôn \pouranívn dója, etéradè = tôn \pigeívn. 41 *A l l h dója =líou, kaì ƒllh dójasel}nhw, kaì ƒllh dója ˙stérvn: ˙st|r gàr ˙stérowdiaférei \n dój+. 42 O%utvw kaì = ˙nástasiw tôn nekrôn.Speíretai \n fyo r Å , \g eí r et a i \n ˙fyarsíŸ: 43 speíretai \n˙timíŸ, \geíretai \n dój+: speíretai \n ˙syen eí Ÿ , \g eí r et a i \ndunámei: 44 speíretai sôma cuxikón, \geíretai sômapneumatikón. *Estin sôma cuxikón, kaì ¡s t i n sômapneumati k ó n . 45 O%utvw kaì gégraptai, &Egéneto ` prôtowƒnyrvpow &Adàm e†w cux|n zôsan. Ô ¡sxatow &Adàm e†wpneûma z~opoioûn. 46 &A l l ' o[ prôton tò pneumatikón, ˙llàtò cuxikón, ¡peita tò pneumatikón. 47 Ô prôtow ƒnyrvpow \kgêw, xoïków: ` deú t er o w ƒnyrvpow ` kúriow \j o[ranoû. 48 O<ow` xoïków, toioûtoi kaì o¥ xoïkoí, kaì o<ow ` \pourániow, toioûtoikaì o¥ \pouránioi: 49 kaì kayWw \forésamen t|n e†kóna toûxoïkoû, forésvmen kaì t|n e†kóna toû \pouraníou.

15.31 ÷n ♦ ˆ˙delfoí˜ ÷n15.34 légv ♦ lalô15.35 &All' ♦ &Allà15.36 *Afron ♦ *Afrvn15.38 a[t! dídvsin ♦ dídvsin a[t!15.38 tò ♦ —15.39 †xyúvn ♦ sàrj pthnôn

15.39 pthnôn ♦ †xyúvn15.40 ˙ll' ♦ ˙llà15.44 *Estin sôma cuxikón ♦ E† ¡stin

sôma cuxikón15.44 kaì ¡stin sôma ♦ ¡stin kaì15.47 ` kúriow ♦ —15.49 forésvmen ♦ forésomen

15.30 - 15.49



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QPP QPPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


401

50 Toûto dé fhmi, ˙delfoí, –ti sàrj kaì a<ma basileíanyeo û klhronomêsai o[ dúnantai, o[dè = fyorà t|n ˙fyarsíanklhronomeî. 51 &I d o ú , must}rion ømîn légv: pántew mèn o[koimhyhsómeya , pántew dè ˙llaghsómeya , 52 \n ˙tóm~, \n ]ip_•fyalmoû , \n t_ \sxát+ sálpiggi: salpísei gár, kaì o¥ nekroì\g er y} s o n t a i ƒfyartoi, kaì =meîw ˙llaghsómeya . 53 Deî gàrtò fyartòn toûto \ndúsasyai ˙fyarsían, kaì tò ynhtòn toûto\n d ú s a s ya i ˙yanasían. 54 %O tan dè tò fyartòn toûto\n d ú s h t a i ˙fyarsían, kaì tò ynhtòn toûto \ndúshtai˙yanasían, tóte gen}setai ` lógow ` gegramménow, Katepóyh `yá n a t o w e† w nîkow. 55 Poû sou, Yánate, tò kén t r o n ; Poû sou,%Adh, tò nîkow; 56 Tò dè kéntron toû yanátou = amartía: = dèdúnamiw têw amartíaw ` nómow: 57 t! dè ye! xáriw t! didónti=mîn tò nîkow dià toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû. 58 %V s t e,˙delfoí mou ˙gaphtoí, edraîoi gínesye, ˙metakínhtoi,perisseúontew \n t! ¡rg~ toû kuríou pántote, e†dótew –ti `kópow ømôn o[k ¡stin kenòw \n kurí~.

16 Per ì dè têw logíaw têw e†w toùw agíouw, %vs p er diét ajataîw \kklhsíaiw têw Galatíaw, o%utvw kaì ømeîw

poi}sate. 2 Katà mían sabbátvn £kastow ømôn par' eaut!tiyét v , yh s a u r í z v n – ti ©n e[odôtai, ®na m}, –tan ¡lyv, tótelogíai gínvntai. 3 %O tan dè paragénvmai, o¬w \àn dokimáshtedi' \pistolôn, toútouw pémcv ˙penegkeîn t|n xárin ømôn e†wÎ er o u s a l } m : 4 \à n dè ” ƒjion toû k˙mè poreúesyai, sùn \moìporeúson t a i . 5 &E l eú s o m a i dè pròw ømâw, –tan Makedoníandiélyv: Makedonían gàr diérxomai: 6 pròw ømâw dè tuxònpa r a m en ô , (h kaì paraxei m á s v , ®na ømeîw me propémchte o˚\à n poreúvmai. 7 O[ yél v gàr ømâw ƒrti \n paród~ †deîn:\l p í z v dè xrónon tinà \pimeînai pròw ømâw, \àn ` kúriow\p i t r ép + . 8 &E p i m en ô dè \n &Efés~ £vw têw Penthkostêw:9 yú r a gár moi ˙né~gen meg á l h kaì \nerg}w, kaì ˙ntikeímenoipolloí.

15.50 dúnantai ♦ dúnatai15.51 mèn ♦ —15.55 kéntron Poû sou %Adh tò nîkow ♦

nîkow Poû sou Yánate tò kéntron16.1 logíaw ♦ logeíaw16.2 sabbátvn ♦ sabbátou

16.2 ©n ♦ \àn16.2 logíai ♦ logeîai16.4 ” ƒjion ♦ ƒjion ”16.7 dè ♦ gàr16.7 \pitrép+ ♦ \pitréc+

15.50 - 16.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QPQ QPQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


402

10 &E à n dè ¡ly+ Timóyeo w, blépete ®na ˙fóbvw génhtai pròwømâw: tò gàr ¡rgon kuríou \rgázetai qw kaì \gQ. 11 M} tiw o{na[tòn \jouyen } s + : propémcate dè a[tòn \n e†r}n+, ®na ¡ly+prów me: \kdéxo m a i gàr a[tòn metà tôn ˙delfôn. 12 Perì dè&A p o l l W toû ˙delfoû, pollà parekálesa a[tòn ®na ¡ly+pròw ømâw metà tôn ˙delfôn: kaì pántvw o[k ‘n yél h m a ®nanûn ¡ly+, \leúsetai dè –tan e[kair}s+.

13 Grhgoreîte, st}kete \n t_ pístei, ˙ndrízesye,krataioûsye. 14 Pánta ømôn \n ˙gáp+ ginésyv.

15 Parakalô dè ømâw, ˙delfoí — oÊdate t|n o†kíanStefanâ, –ti \s t ì n ˙parx| têw &Axafiaw, kaì e†w diakonían toîwagíoiw ¡tajan eautoúw — 16 ®na kaì ømeîw øpotásshsye toîwtoioútoiw, kaì pantì t! sunergoûnti kaì kopiônti. 17 Xaírv dè\p ì t_ parousíŸ Stefanâ kaì Fourtounátou kaì &Axaïkoû, –titò ømôn østérhma o˚toi ˙nepl}rvsan. 18 &A n é p a u s a n gàr tò\mòn pneûma kaì tò ømôn: \piginQskete o{n toùw toioútouw.

19 &A s p á z o n t a i ømâw a¥ \kklhsíai têw &Asíaw: ˙spázontaiømâw \n kurí~ pollà &Akúlaw kaì Prískilla, sùn t_ kat'oÂkon a[tôn \k k l h s í Ÿ . 20 &A s p á z o n t a i ømâw o¥ ˙delfoìpántew. &Aspásasye ˙ll}louw \n fil}mati agí~.

21 Ô ˙spasmòw t_ \m_ xei r ì Paúlou. 22 EÊ tiw o[ fileî tònkúrion &Ihsoûn xristón, ætv ˙náyem a . Maràn ˙yá. 23 ^H xáriwtoû kuríou &Ihsoû xristoû mey' ømôn. 24 ^H ˙gáph mou metàpántvn ømôn \n xrist! &Ihsoû. &Am}n.

16.10 kaì \gQ ♦ k˙gQ16.17 Fourtounátou ♦ Fortounátou16.17 ømôn ♦ øméteron16.19 &Asíaw ˙spázontai ♦ &Asíaw

˙spázetai

16.19 Prískilla ♦ Príska16.22 &Ihsoûn xristón ♦ —16.22 Maràn ˙yá ♦ Marana ya16.23 xristoû ♦ —16.24 &Am}n ♦ —

16.10 - 16.24



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QPR QPRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

403

PRO S KO RINYIO US B

Paûl ow ˙p ós t ol ow &I hs oû xr is t oû dià yel }mat ow yeoû, kaìTimóyeo w ` ˙delfów, t_ \kklhsíŸ toû yeo û t_ o·s+ \n

Koríny~, sùn toîw agíoiw pâsin toîw o{sin \n –l+ t_ &AxafiŸ:2 xá r i w ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeo û patròw =môn kaì kuríou&I h s o û xr i s t o û . 3 E[loghtòw ` yeò w kaì pat|r toû kuríou =môn&I h s o û xr i s t o û , ` pat|r tôn o†ktirmôn kaì yeò w páshwparakl}sevw, 4 ` parakalôn =mâw \pì pás+ t_ ylícei =môn,e† w tò dúnasyai =mâw parakaleîn toùw \n pás+ ylícei, dià têwparakl}sevw «w parakaloúmeya a[toì øpò toû yeo û . 5 –tikayWw perisseúei tà pay}mata toû xristoû e†w =mâw, o%utvwdià toû xr i s t o û perisseúei kaì = paráklhsiw =môn. 6 EÊte dèyl i b ó m eya , øpèr têw ømôn parakl}sevw kaì svthríaw, têw\n er g o u m é n h w \n øpomon_ tôn a[tôn payhmátvn @n kaì =meîwpásxomen: kaì = \lpìw =môn bebaía øpèr ømôn: eÊteparakal o ú m eya , øpèr têw ømôn parakl}sevw kaì svthríaw:7 e† d ó t ew –ti %vsper koinvnoí \ste tôn payhmátvn, o%utvw kaìtêw parakl}sevw. 8 O[ gàr yél o m en ømâw ˙gnoeîn, ˙delfoí,øpèr têw ylícevw =môn têw genoménhw =mîn \n t_ &AsíŸ, –tikay' øperbol|n \bar}yhmen øpèr dúnamin, %vste\j a p o r h yê n a i =mâw kaì toû z_n. 9 &A l l à a[toì \n eautoîw tò˙pókrima toû ya n á t o u \s x} k a m en , ®na m| pepoiyótew „men \f'eautoîw ˙ll' \p ì t! ye! t! \geíronti toùw nekroúw: 10 $ow \kthlikoútou yanátou \rrúsato =mâw kaì ]úetai, e†w $on“lpíkamen –ti kaì ¡ti ]úsetai, 11 sunupourgoúntvn kaì ømônøpèr =môn t_ de}sei, ®na \k pollôn prosQpvn tò e†w =mâwxárisma dià pollôn e[xaristhy_ øpèr ømôn.

12 ^H gàr kaúxhsiw =môn a%uth \stín, tò martúrion têwsuneid}sevw =môn, –ti \n aplóthti kaì e†likrineíŸ yeo û , o[k

1.1 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû1.6 têw \nergouménhw \n øpomon_ tôn

a[tôn ♦ eÊte parakaloúmeyaøpèr têw ømôn parakl}sevw têw\nergouménhw \n øpomon_ tôna[tôn

1.6 eÊte parakaloúmeya øpèr têwømôn parakl}sevw kaìsvthríaw ♦ —

1.7 %vsper ♦ qw1.8 =mîn ♦ —1.8 \bar}yhmen øpèr dúnamin ♦ øpèr

dúnamin \bar}yhmen1.10 ]úetai ♦ ]úsetai1.10 –ti ♦ ˆ–ti˜1.11 øpèr ømôn ♦ øpèr =môn1.12 yeoû o[k ♦ toû yeoû ˆkaì˜ o[k



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QPS QPS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


404

\n sofíŸ sarkik_ ˙ll' \n xáriti yeo û , ˙nestráfhmen \n t!kósm~, perissotérvw dè pròw ømâw. 13 O[ gàr ƒlla gráfomenømî n , ˙ll' (h $a ˙naginQskete (h kaì \piginQskete, \lpízv dè –tikaì £vw tél o u w \p i g n Q s es ye: 14 kayWw kaì \pégnvte =mâw ˙pòmérouw, –ti kaúxhma ømôn \smén, kayáper kaì ømeîw =môn, \nt_ =mérŸ toû kuríou &Ihsoû.

15 Kaì taút+ t_ pepoiy}sei \boulómhn \lyeî n pròw ømâw tòpróteron, ®na deutéran xárin ¡xê t e: 16 kaì di' ømôn dielyeî ne† w Makedonían, kaì pálin ˙pò Makedoníaw \lyeî n pròw ømâw,kaì øf' ømôn propemfyênai e†w t|n &Ioudaían. 17 Toûto o{nbouleuómenow, m} ti ƒra t_ \lafríŸ \xr h s á m h n ; (H $abouleúomai, katà sárka bouleúomai, ®na ” par' \moì tò Naì,naì kaì tò O’, o·; 18 Pistòw dè ` yeó w, –ti ` lógow =môn ` pròwømâw o[k \g én et o Naì kaì o·. 19 Ô gàr toû yeo û u¥òw &Ihsoûwxr i s t ò w ` \n ømîn di' =môn khruxyeí w, di' \moû kaì Silouanoûkaì Timoyéo u , o[k \géneto Naì kaì O·, ˙llà Naì \n a[t!gégonen. 20 %O sai gàr \paggelíai yeo û , \n a[t! tò Naí, kaì \na[t! tò &Am}n, t! ye! pròw dójan di' =môn. 21 Ô dè beb a i ô n=mâw sùn ømîn e†w xristón, kaì xr í s a w =mâw, yeó w, 22 ` kaìsfragisámenow =mâw, kaì doùw tòn ˙rrabôna toû pneúmatow\n taîw kardíaiw =môn.

23 &E g W dè mártura tòn yeò n \p i k a l o û m a i \p ì t|n \m|ncux}n, –ti feidómenow ømôn o[kéti ‘lyon e†w Kórinyon. 24 O[x–ti kurieúomen ømôn têw pístevw, ˙llà sunergoí \smen têwxarâw ømôn: t_ gàr pístei est}kate.

2 *Ek r ina dè \maut ! toût o, tò m| pál in \n lúp + pròw ømâw\l yeî n . 2 E† gàr \gW lupô ømâw, kaì tíw \stin ` e[fraínvn

me, e† m| ` lupoúmenow \j \moû; 3 Kaì ¡graca ømîn toûto a[tó,®na m| \lyWn lúphn ¡xv ˙f' @n ¡dei me xaírein, pepoiyWw \pìpántaw ømâw, –ti = \m| xarà pántvn ømôn \stín. 4 &E k gàrpollêw ylícevw kaì sunoxêw kardíaw ¡graca ømîn dià pollôn

1.13 kaì £vw ♦ £vw1.14 &Ihsoû ♦ ˆ=môn˜ &Ihsoû1.15 \lyeîn pròw ømâw tò próteron ♦

próteron pròw ømâw \lyeîn1.15 ¡xête ♦ sxête1.17 bouleuómenow m} ti ♦ boulómenow

m}ti

1.18 \géneto ♦ ¡stin1.19 gàr toû yeoû ♦ toû yeoû gàr1.20 kaì \n a[t! ♦ diò kaì di' a[toû2.1 dè ♦ gàr2.2 \stin ♦ —2.3 ømîn ♦ —2.3 ¡xv ♦ sxô

1.13 - 2.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QPT QPTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


405

dakrúvn, o[x ®na luphyête, ˙llà t|n ˙gáphn ®na gnôte ÷n¡xv perissotérvw e†w ømâw.

5 E† dé tiw lelúphken, o[k \mè lelúphken, ˙llà ˙pòmérouw: ®na m| \pibarô pántaw ømâw. 6 Î k a n ò n t! toioút~ =\p i t i m í a a%uth = øpò tôn pleiónvn: 7 %vste to[nantíon mâllonømâw xarísasyai kaì parakalésai, m}pvw t_ perissotérŸlúp+ katapoy_ ` toioûtow. 8 Diò parakalô ømâw kurôsai e†wa[tòn ˙gáphn. 9 E†w toûto gàr kaì ¡graca, ®na gnô t|ndokim|n ømôn, e† e†w pánta øp}kooí \ste. 10 #V dé ti xarízesye,kaì \gQ: kaì gàr \gW eÊ ti kexá r i s m a i , > kexá r i s m a i , di' ømâw\n prosQp~ xristoû, 11 ®na m| pleonekthyômen øpò toûSatanâ: o[ gàr a[toû tà no}mata ˙gnooûmen.

12 &E l yW n dè e†w t|n Tr~áda e†w tò e[aggélion toû xristoû,ka ì yú r a w moi ˙ne~gménhw \n kurí~, 13 o[k ¡sxhka ƒnesin t!pneúmatí mou, t! m| eøreîn me Títon tòn ˙delfón mou: ˙llà˙potajámenow a[toîw \j ê l yo n e† w Makedonían. 14 T! dè ye!xá r i w t! pántote yriambeúonti =mâw \n t! xrist!, kaì t|n•sm|n têw gnQsevw a[toû faneroûnti di' =môn \n pantì tóp~.15 %O ti xristoû e[vdía \smèn t! ye! \n toîw s~zoménoiw kaì \ntoîw ˙polluménoiw: 16 o<w mèn •sm| yanátou e†w yánaton, o<w dè•sm| zvêw e†w zv}n. Kaì pròw taûta tíw ¥kanów; 17 O[ gár\s m en qw o¥ loipoí, kaphleúontew tòn lógon toû yeo û : ˙ll' polloí

qw \j e†likrineíaw, ˙ll' qw \k yeo û , katenQpion toû yeo û , \nxrist! laloûmen.

3 &Arxómeya pál in eaut oùw sunis t ánein; E† m| xr§zomen, %vwtinew, sustatikôn \pistolôn pròw ømâw, (h \j ømôn

sustatikôn; 2 ^H \pistol| =môn ømeîw \sté, \ggegramménh \ntaîw kardíaiw =môn, ginvskoménh kaì ˙naginvskoménh øpòpántvn ˙nyrQpvn: 3 faneroúmenoi –ti \stè \pistol| xristoûdiakonhyeî s a øf' =môn, \ggegramménh o[ mélani, ˙llàpneúmati yeo û zôntow, o[k \n plajìn liyínaiw, ˙ll' \n plajìnkardíaiw sarkínaiw. 4 Pepoíyhsin dè toiaúthn ¡xo m en dià toû

2.7 m}pvw ♦ m} pvw2.10 kaì \gQ ♦ k˙gQ2.10 eÊ ti ♦ $o2.10 > kexárismai ♦ eÊ ti kexárismai2.16 yanátou ♦ \k yanátou

2.16 zvêw ♦ \k zvêw2.17 loipoí ♦ polloì2.17 katenQpion toû ♦ katénanti3.1 E† ♦ (H3.1 ømôn sustatikôn ♦ ømôn

2.5 - 3.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QPU QPU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


406

xr i s t o û pròw tòn yeó n : 5 o[x –ti ¥kanoí \smen ˙f' eautônlogísasyaí ti qw \j eautôn, ˙ll' = ¥kanóthw =môn \k toûyeo û : 6 $ow kaì ¥kánvsen =mâw diakónouw kainêw diay}khw, o[grámmatow, ˙llà pneúmatow: tò gàr grámma ˙pokténei, tò dèpneûma z~opoieî. 7 E† dè = diakonía toû yanátou \ngrámmasi n , \n t et u p v m én h \n líyoiw, \gen}yh \n dój+, %vste m|dúnasyai ˙tenísai toùw u¥oùw &Isra|l e†w tò prósvponMvüsévw dià t|n dójan toû prosQpou a[toû, t|nkatargouménhn, 8 pôw o[xì mâllon = diakonía toû pneúmatow¡s t a i \n dój+; 9 E† gàr = diakonía têw katakrísevw dója,poll! mâllon perisseúei = diakonía têw dikaiosúnhw \ndój+. 10 Kaì gàr o[ dedójastai tò dedojasménon \n toút~ t!mérei, £neken têw øperballoúshw dójhw. 11 E† gàr tòkatargoúmenon, dià dójhw, poll! mâllon tò ménon, \n dój+.

12 *E xo n t e w o{n toiaúthn \lpída, poll_ parrhsíŸxr Q m e y a : 13 kaì o[ kayáper Mvüsêw \tíyei kálumma \pì tòprósvpon eautoû, pròw tò m| ˙tenísai toùw u¥oùw &Isra|l e†wtò télow toû katargouménou: 14 ˙ll' \pvrQyh tà no}mataa[tôn: ƒxri gàr têw s}meron tò a[tò kálumma \pì t_˙nagnQsei têw palaiâw diay}khw ménei m| ˙nakaluptómenon,– ti \n xrist! katargeîtai. 15 &A l l ' £v w s}meron, =níka˙naginQsketai Mvüsêw, kálumma \pì t|n kardían a[tônkeîtai. 16 ^H n í k a d' ©n \pistréc+ pròw kúrion, periaireîtai tòkálumma. 17 Ô dè kúriow tò pneûmá \stin: o˚ dè tò pneûmakuríou, \keî \leuyer í a . 18 ^H m eî w dè pántew, ˙nakekalummén~prosQp~ t|n dójan kuríou katoptrizómenoi, t|n a[t|ne† k ó n a metamorfoúmeya ˙pò dójhw e†w dójan, kayáper ˙pòkuríou pneúmatow.

3.5 ¥kanoí \smen ˙f' eautôn ♦ ˙f'eautôn ¥kanoí \smen

3.6 ˙pokténei ♦ ˙pokténnei3.7 \n líyoiw ♦ líyoiw3.9 gàr = diakonía ♦ gàr t_ diakoníŸ3.9 \n ♦ —3.10 £neken ♦ e®neken3.13 eautoû ♦ a[toû

3.14 ˙ll' ♦ ˙llà3.14 tò ♦ =méraw tò3.14 – ti ♦ –ti3.15 ˙naginQsketai ♦ ©n

˙naginQskhtai3.16 d' ©n ♦ dè \àn3.17 \keî ♦ —

3.5 - 3.18



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QPV QPVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


407

4 Dià toût o ¡xont ew t|n diak onían taút hn, kayWw“le}yhmen, o[k \k k a k o û m en : 2 ˙llà ˙peipámeya tà

kruptà têw a†sxúnhw, m| per i p a t o û n t ew \n panourgíŸ mhdèdoloûntew tòn lógon toû yeo û , ˙llà t_ fanerQsei têw˙lhyeí a w sunistôntew eautoùw pròw pâsan suneídhsin˙nyrQpvn \nQpion toû yeo û . 3 E† dè kaì ¡stin kekalumménontò e[aggélion =môn, \n toîw ˙polluménoiw \stìnkekalumménon: 4 \n o<w ` yeò w toû a†ônow toútou \túflvsen tàno} m a t a tôn ˙pístvn, e†w tò m| a[gásai a[toîw tòn fvtismòntoû e[aggelíou têw dójhw toû xristoû, –w \stin e†kWn toû yeo û .5 O[ gàr eautoùw khrússomen, ˙llà xristòn &Ihsoûn kúrion:eautoùw dè doúlouw ømôn dià &I h s o û n . 6 %O ti ` yeò w ` e†pWn \kskótouw fôw lámcai, $ow ¡lamcen \n taîw kardíaiw =môn pròwfvtismòn têw gnQsevw têw dójhw toû yeo û \n prosQp~ &Ihsoûxristoû.

7 *E xo m en dè tòn yhsauròn toûton \n •strakínoiwskeúesin, ®na = øperbol| têw dunámevw ” toû yeo û , kaì m| \j=môn: 8 \n pantì ylibómenoi, ˙ll' o[ stenoxvroúmenoi:˙poroúmenoi, ˙ll' o[k \japoroúmenoi: 9 divkómenoi, ˙ll' o[k\g k a t a l ei p ó m en o i : kataballómenoi, ˙ll' o[k ˙pollúmenoi:10 pántote t|n nékrvsin toû kuríou &Ihsoû \n t! sQmatiperiférontew, ®na kaì = zv| toû &Ihsoû \n t! sQmati =mônfanervy_. 11 &A e ì gàr =meîw o¥ zôntew e†w yánatonparadidómeya dià &Ihsoûn, ®na kaì = zv| toû &Ihsoûfanervy_ \n t_ ynht_ sarkì =môn. 12 %V s t e ` mèn yánatow \n=mîn \nergeîtai, = dè zv| \n ømîn. 13 *E xo n t ew dè tò a[tòpneûma têw pístevw, katà tò gegramménon, &Epísteusa, diò\l á l h s a , kaì =meîw pisteúomen, diò kaì laloûmen: 14 e† d ó t ew–ti ` \geíraw tòn kúrion &Ihsoûn kaì =mâw dià &Ihsoû \gereî,kaì parast}sei sùn ømîn. 15 Tà gàr pánta di' ømâw, ®na =xá r i w pleonásasa dià tôn pleiónvn t|n e[xaristíanperisseús+ e†w t|n dójan toû yeoû.

4.1 \kkakoûmen ♦ \gkakoûmen4.2 sunistôntew ♦ sunistánontew4.4 a[toîw ♦ —4.5 xristòn &Ihsoûn ♦ &Ihsoûn

xristòn

4.6 lámcai ♦ lámcei4.6 &Ihsoû ♦ ˆ&Ihsoû˜4.10 kuríou ♦ —4.12 mèn ♦ —4.14 dià ♦ sùn

4.1 - 4.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QQM QQM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


408

16 Diò o[k \kkakoûmen, ˙ll' e† kaì ` ¡jv =môn ƒnyrvpowdiafyeí r et a i , ˙ll' ` ¡svyen ˙nakainoûtai =mérŸ kaì =mérŸ.17 Tò gàr parautíka \lafròn têw ylícevw =môn kay'øperbol|n e†w øperbol|n a†Qnion bárow dójhw katergázetai=mîn, 18 m| skopoúntvn =môn tà blepómena, ˙llà tà m|blepómena: tà gàr blepómena próskaira: tà dè m| blepómenaa†Qnia.

5 OÊd amen gàr –ti \àn = \pígeiow =môn o†kía toû sk}nouwkataluy_, o†kodom|n \k yeo û ¡xo m en , o†kían

˙xei r o p o í h t o n , a†Qnion \n toîw o[ranoîw. 2 Kaì gàr \n toút~stenázomen, tò o†kht}rion =môn tò \j o[ranoû \pendúsasyai\p i p o yo û n t ew: 3 eÊ g e kaì \ndusámenoi o[ gumnoì eøreyh s ó m eya .4 Kaì gàr o¥ ªntew \n t! sk}nei stenázomen baroúmenoi: \f' >o[ yél o m en \k d ú s a s ya i , ˙ll' \pendúsasyai, ®na katapoy_ tòyn h t ò n øpò têw zvêw. 5 Ô dè katergasámenow =mâw e†w a[tòtoûto yeó w, ` kaì doùw =mîn tòn ˙rrabôna toû pneúmatow.6 Yarroûntew o{n pántote, kaì e†dótew –ti \ndhmoûntew \n t!sQmati \kdhmoûmen ˙pò toû kuríou — 7 dià pístevw gàrperipatoûm en , o[ dià eÊdouw — 8 ya r r o û m en dé, kaìe[ d o k o û m en mâllon \kdhmêsai \k toû sQmatow, kaì\n d h m ê s a i pròw tòn kúrion. 9 Diò kaì filotimoúmeya , eÊ t e\n d h m o û n t ew, eÊ t e \k d h m o û n t ew, e[ á r es t o i a[t! eÂnai. 10 Toùwgàr pántaw =mâw fanervyênai deî ¡mprosyen toû b}matow toûxr i s t o û , ®na komíshtai £kastow tà dià toû sQmatow, pròw $a¡prajen, eÊte ˙gayón, eÊte kakón.

11 E†dótew o{n tòn fóbon toû kuríou ˙nyrQpouw peíyomen,ye! dè pef a n er Q m eya : \l p í z v dè kaì \n taîw suneid}sesinømôn pefanerôsyai. 12 O[ gàr pálin eautoùw sunistánomenømîn, ˙llà ˙form|n didóntew ømîn kaux}matow øpèr =môn, ®na¡xh t e pròw toùw \n prosQp~ kauxvménouw kaì o[ kardíŸ.13 EÊte gàr \j és t h m en , ye! : eÊ t e svfronoûmen, ømîn. 14 ^H gàr˙gáph toû xr i s t o û sunéxei =mâw, krínantaw toûto, –ti e† e<wøpèr pántvn ˙péya n en , ƒra o¥ pántew ˙péya n o n : 15 kaì øpèr

4.16 \kkakoûmen ♦ \gkakoûmen4.16 ¡svyen ♦ ¡sv =môn5.3 eÊge kaì \ndusámenoi ♦ eÊ ge kaì

\kdusámenoi5.5 kaì ♦ —

5.10 kakón ♦ faûlon5.12 gàr ♦ —5.12 o[ kardíŸ ♦ m| \n kardíŸ5.14 e† ♦ —

4.16 - 5.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QQN QQNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


409

pántvn ˙péya n en ®na o¥ zôntew mhkéti eautoîw zôsin, ˙llà t!øpèr a[tôn ˙poyanónti kaì \geryén t i . 16 %V s t e =meîw ˙pò toûnûn o[déna oÊdamen katà sárka: e† dè kaì \gnQkamen katàsárka xristón, ˙llà nûn o[kéti ginQskomen. 17 %V s t e eÊ tiw \nxr i s t ! , kain| ktísiw: tà ˙rxaîa parêlyen , †doú, gégonen

kainà tà pánta. 18 Tà dè pánta \k toû yeo û , toû tà pánta kainá

katallá j a n t o w =mâw eaut! dià &Ihsoû xristoû, kaì dóntow=mîn t|n diakonían têw katallagêw: 19 qw –ti yeò w ‘n \nxrist! kósmon katallássvn eaut!, m| logizómenow a[toîw tàparaptQmata a[tôn, kaì yém en o w \n =mîn tòn lógon têwkatallagêw.

20 Û p èr xr i s t o û o{n presbeúomen, qw toû yeo ûparakaloûntow di' =môn: deómeya øpèr xristoû, katallághtet! ye! . 21 Tòn gàr m| gnónta amartían, øpèr =môn amartían\poíhsen, ®na =meîw genQmeya dikaiosúnh yeoû \n a[t!.

6 Suner goûnt ew dè kaì par ak al oûmen m| e†w kenòn t|nxá r i n toû yeo û déjasyai ømâw — 2 légei gár, Kair!

dekt! \p}kousá sou, kaì \n =mérŸ svthríaw \bo}yhsá soi:†doú, nûn kairòw e[prósdektow, †doú, nûn =méra svthríaw —3 mhdemían \n mhdenì didóntew proskop}n, ®na m| mvmhy_ =diakonía: 4 ˙ll' \n pantì sunistôntew eautoùw qw yeo ûdiákonoi, \n øpomon_ poll_, \n ylícesin, \n ˙nágkaiw, \nstenoxvríaiw, 5 \n plhgaîw, \n fulakaîw, \n ˙katastasíaiw, \nkópoiw, \n ˙grupníaiw, \n nhsteíaiw, 6 \n agnóthti, \n gnQsei,\n makroyumíŸ, \n xrhstóthti, \n pneúmati agí~, \n ˙gáp+˙nupokrít~, 7 \n lóg~ ˙lhyeí a w, \n dunámei yeo û , dià tôn–plvn têw dikaiosúnhw tôn dejiôn kaì ˙risterôn, 8 dià dójhwkaì ˙timíaw, dià dusfhmíaw kaì e[fhmíaw: qw plánoi kaì˙lhyeî w: 9 qw ˙gnooúmenoi, kaì \piginvskómenoi: qw˙po yn § s k o n t ew, kaì †doú, zômen: qw paideuómenoi, kaì m|ya n a t o ú m en o i : 10 qw lupoúmenoi, ˙eì dè xaírontew: qw ptvxoí,polloùw dè ploutízontew: qw mhdèn ¡xo n t ew, kaì pántakatéxontew.

5.16 dè ♦ —5.17 tà pánta ♦ —5.18 &Ihsoû ♦ —

5.21 gàr ♦ —6.4 sunistôntew ♦ sunistántew

5.16 - 6.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QQO QQO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


410

11 Tò stóma =môn ˙né~gen pròw ømâw, Korínyioi, = kardía=môn peplátuntai. 12 O [ stenoxvreîsye \n =mîn,stenoxvreîsye dè \n toîw splágxnoiw ømôn. 13 T|n dè a[t|n˙ntimisyían — qw téknoiw légv — platúnyhte kaì ømeîw.

14 M| gínesye eterozugoûntew ˙pístoiw: tíw gàr metox|dikaiosún+ kaì ˙nomíŸ; Tíw dè koinvnía fvtì pròw skótow;15 Tíw dè sumfQnhsiw xrist! pròw Belíar; (H tíw merìw pist!metà ˙pístou; 16 Tíw dè sugkatáyes i w na! yeo û metà e†dQlvn;Û m e î w gàr naòw yeo û \s t e zôntow, kayWw eÂpen ` yeó w –ti&E n o i k } s v \n a[toîw, kaì \mperipat}sv: kaì ¡somai a[tônyeó w, kaì a[toì ¡sontaí moi laów. 17 Diò, &Ejélyet e \k més o ua[tôn kaì ˙forísyhte, lég ei kúriow, kaì ˙kayártou m|ßptesye: k˙gW e†sdéjomai ømâw, 18 kaì ¡somai ømîn e†w patéra,kaì ømeîw ¡sesyé moi e†w u¥oùw kaì yu g a t ér a w, légei kúriowpantokrátvr.

7 Taút aw o{n ¡xontew tàw \paggel íaw, ˙gap ht oí,kayarísvmen eautoùw ˙pò pantòw molusmoû sarkòw kaì

pneúmatow, \piteloûntew agivsúnhn \n fób~ yeoû.2 Xvr}sat e =mâw: o[déna “dik}samen, o[déna \fyeí r a m en ,

o[déna \pleonekt}samen. 3 O[ pròw katákrisin légv:proeírhka gár, –ti \n taîw kardíaiw =môn \stè e†w tòsunapoyaneîn kaì suz_n. 4 Poll} moi parrhsía pròw ømâw,poll} moi kaúxhsiw øpèr ømôn: pepl}rvmai t_ parakl}sei,øperperisseúomai t_ xarÅ \pì pás+ t_ ylícei =môn.

5 Kaì gàr \lyóntvn =môn e†w Makedonían o[demían¡s xh k en ƒnesin = sàrj =môn, ˙ll' \n pantì ylibómenoi:¡j v yen máxai, ¡svyen fóboi. 6 &A l l ' ` parakalôn toùwtapeinoùw parekálesen =mâw, ` yeó w, \n t_ parousíŸ Títou:7 o[ mónon dè \n t_ parousíŸ a[toû, ˙llà kaì \n t_parakl}sei " parekl}yh \f' ømîn, ˙naggéllvn =mîn t|n ømôn\p i p ó yh s i n , tòn ømôn •durmón, tòn ømôn zêlon øpèr \moû,%vste me mâllon xarênai. 8 %O ti e† kaì \lúphsa ømâw \n t_\p i s t o l _ , o[ metamélomai, e† kaì metemelómhn: blépv gàr –ti

6.14 Tíw dè ♦ (h tíw6.15 xrist! ♦ xristoû6.16 Ûmeîw ♦ ^Hmeîw6.16 \ste ♦ \smen6.16 moi ♦ mou

6.17 &Ejélyete ♦ &Ejélyate7.3 O[ pròw katákrisin ♦ Pròw

katákrisin o[7.8 gàr ♦ ˆgàr˜

6.11 - 7.8



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QQP QQPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


411

= \pistol| \keính, e† kaì pròw %vran, \lúphsen ømâw. 9 Nûnxa í r v , o[x –ti \lup}yhte, ˙ll' –ti \lup}yhte e†w metánoian:\l u p } y h t e gàr katà yeó n , ®na \n mhdenì zhmivyête \j =môn.10 ^H gàr katà yeò n lúph metánoian e†w svthrían˙metamélhton katergázetai: = dè toû kósmou lúph yánatonkatergázetai. 11 &I d o ù gár, a[tò toûto, tò katà yeò nluphyênai ømâw, póshn kateirgásato ømîn spoud}n, ˙llà˙pologían, ˙llà ˙ganákthsin, ˙llà fóbon, ˙llà \pipóyhsin,˙llà zêlon, ˙llà \kdíkhsin. &En pantì sunest}sate eautoùwagnoùw eÂnai \n t! prágmati. 12 *A r a e† kaì ¡graca ømîn, o[xe® n ek en toû ˙dik}santow, o[dè e®neken toû ˙dikhyén t o w, £neken £neken

˙ll' e®neken toû fanervyênai t|n spoud|n ømôn t|n øpèr £neken

=môn pròw ømâw \nQpion toû yeo û . 13 Dià toûtoparakekl}meya.

&E p ì dè t_ parakl}sei ømôn perissotérvw mâllon \pì t_ ømôn:perissotérvw dè

\xá r h m en \p ì t_ xarÅ Títou, –ti ˙napépautai tò pneûma a[toû˙pò pántvn ømôn. 14 %O ti eÊ ti a[t! øpèr ømôn kekaúxhmai, o[kat+sxúnyhn: ˙ll' qw pánta \n ˙lhyeí Ÿ \l a l } s a m en ømîn,o%utvw kaì = kaúxhsiw =môn = \pì Títou ˙l}yei a \g en } yh .15 Kaì tà splágxna a[toû perissotérvw e†w ømâw \stín,˙namimnhskoménou t|n pántvn ømôn øpako}n, qw metà fóboukaì trómou \déjasye a[tón. 16 Xaírv –ti \n pantì yarrô \nømîn.

8 Gnvr ízomen dè ømîn, ˙del f oí, t|n xár in toû yeoû t|ndedoménhn \n taîw \kklhsíaiw têw Makedoníaw: 2 –ti \n

poll_ dokim_ ylícevw = perisseía têw xarâw a[tôn kaì =katà báyouw ptvxeí a a[tôn \perísseusen e†w tòn ploûton têwaplóthtow a[tôn. 3 %O ti katà dúnamin, marturô, kaì øpèrdúnamin a[yaíretoi, 4 metà pollêw parakl}sevw deómenoi=môn, t|n xá r i n kaì t|n koinvnían têw diakoníaw têw e†w toùwagíouw: 5 kaì o[ kayWw “lpísamen, ˙ll' eautoùw ¡dvkanprôton t! kurí~, kaì =mîn dià yel } m a t o w yeo û . 6 E†w tò

7.10 ˙metamélhton katergázetai ♦˙metamélhton \rgázetai

7.11 ømâw ♦ —7.11 \n t! ♦ t!7.12 o[x e®neken ♦ o[x £neken7.12 o[dè e®neken ♦ o[dè £neken

7.12 ˙ll' e®neken ♦ ˙ll' £neken7.13 ømôn perissotérvw ♦ =môn

perissotérvw8.2 tòn ploûton ♦ tò ploûtow8.3 øpèr ♦ parà8.5 ˙ll' ♦ ˙llà

7.9 - 8.6



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QQQ QQQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


412

parakalésai =mâw Títon, ®na kayWw proen}rjato, o%utvw kaì\p i t el és + e† w ømâw kaì t|n xárin taúthn. 7 &A l l ' %vsper \npantì perisseúete, pístei, kaì lóg~, kaì gnQsei, kaì pás+spoud_, kaì t_ \j ømôn \n =mîn ˙gáp+, ®na kaì \n taút+ t_xá r i t i perisseúhte. 8 O[ kat' \pitag|n légv, ˙llà dià têwetérvn spoudêw kaì tò têw ømetéraw ˙gáphw gn}siondokimázvn. 9 GinQskete gàr t|n xárin toû kuríou =môn &Ihsoûxr i s t o û , –ti di' ømâw \ptQxeu s en , ploúsiow *vn, ®na ømeîw t_\k eí n o u ptvxeí Ÿ plout}shte. 10 Kaì gnQmhn \n toút~ dídvmi:toûto gàr ømîn sumférei, o®tinew o[ mónon tò poiêsai ˙llà kaìtò yél ei n proen}rjasye ˙pò pérusi. 11 nunì dè kaì tò poiêsai\p i t el és a t e, –pvw, kayáper = proyumía toû yél ei n , o%utvw kaìtò \pitelésai \k toû ¡xei n . 12 E† gàr = proyumía prókeitai,kayò \àn ¡x+ tiw, e[prósdektow, o[ kayò o[k ¡xei . 13 O[ gàr®na ƒlloiw ƒnesiw, ømîn dè ylíciw: ˙ll' \j †sóthtow, \n t! nûnkair! tò ømôn perísseuma e†w tò \keínvn østérhma, 14 ®na kaìtò \keínvn perísseuma génhtai e†w tò ømôn østérhma: –pvwgénhtai †sóthw, 15 kayWw gégraptai, Ô tò polú, o[k\pleónasen: kaì ` tò •lígon, o[k “lattónhsen.

16 Xáriw dè t! ye! t! didónti t|n a[t|n spoud|n øpèr ømôn\n t_ kardíŸ Títou. 17 %O ti t|n mèn paráklhsin \déjato,spoudaióterow dè øpárxvn, a[yaíretow \jêlyen pròw ømâw.18 Sunepémcamen dè met ' a[toû tòn ˙delfón, o˚ ` ¡painow \n t!e[ a g g el í ~ dià pasôn tôn \kklhsiôn: 19 o[ mónon dé, ˙llà kaìxei r o t o n h y e ì w øpò tôn \kklhsiôn sunékdhmow =môn sùn t_xá r i t i taút+ t_ diakonoumén+ øf' =môn pròw t|n a[toû toûkuríou dójan kaì proyumían =môn: 20 stellómenoi toûto, m}tiw =mâw mvm}shtai \n t_ adróthti taút+ t_ diakonoumén+ øf'=môn: 21 pronooúmenoi kalà o[ mónon \nQpion kuríou ˙llàkaì \nQpion ˙nyrQpvn. 22 Sunepémcamen dè a[toîw tòn˙delfò n =môn, $on \dokimásamen \n polloîw pollákiwspoudaîon ªnta, nunì dè polù spoudaióteron, pepoiy}seipoll_ t_ e† w ømâw. 23 EÊte øpèr Títou, koinvnòw \mòw kaì e† wømâw sunergów: eÊte ˙delfoì =môn, ˙póstoloi \kklhsiôn,

8.7 ømôn \n =mîn ♦ =môn \n ømîn8.12 tiw ♦ —8.13 dè ♦ —

8.16 didónti ♦ dónti8.19 a[toû ♦ â[toû˜8.21 pronooúmenoi ♦ pronooûmen gàr

8.7 - 8.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QQR QQRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


413

dója xristoû. 24 T|n o{n ¡ndeijin têw ˙gáphw ømôn, kaì =mônka u x} s ev w øpèr ømôn, e†w a[toùw \ndeíjasye e†w prósvpontôn \kklhsiôn.

9 Per ì mèn gàr têw diak oníaw têw e†w toùw agíouw per is s ónmoí \stin tò gráfein ømîn: 2 oÂda gàr t|n proyumían ømôn,

÷n øpèr ømôn kauxômai Makedósin, –ti &Axafiapareskeúastai ˙pò pérusi: kaì ` \j ømôn zêlow “réyi s entoùw pleíonaw. 3 *E p em c a dè toùw ˙delfoúw, ®na m| tòkaúxhma =môn tò øpèr ømôn kenvy_ \n t! mér ei toút~: ®na,kayWw ¡legon, pareskeuasménoi ‘te: 4 m}pvw, \àn ¡lyvsinsùn \moì Makedónew kaì e%urvsin ømâw ˙paraskeuástouw,kataisxunyômen =meîw — ®na m| légvmen ømeîw — \n t_øpostásei taút+ têw kaux}sevw. 5 &A n a g k a î o n o{n =ghsámhnparak a l és a i toùw ˙delfoúw, ®na proélyvsin e†w ømâw, kaìprokatartísv s i n t|n prokathggelménhn e[logían ømôn,taúthn etoímhn eÂnai, o%utvw qw e[logían kaì m| qwpleonejían.

6 Toûto dé, ` speírvn feidoménvw, fei d o m én v w kaì yer í s ei :kaì ` speírvn \p' e[logíaiw, \p' e[logíaiw kaì yer í s ei .7 %E k a s t o w kayWw proaireîtai t_ kardíŸ: m| \k lúphw (h \j˙nágkhw: ¥laròn gàr dóthn ˙gapÅ ` yeó w. 8 Dunatòw dè ` yeò wpâsan xárin perisseûsai e†w ømâw, ®na \n pantì pántotepâsan a[tárkeian ¡xo n t ew perisseúhte e†w pân ¡rgon ˙gayón:9 kayWw gégraptai, &Eskórpisen, ¡dvken toîw pénhsin: =dikaiosúnh a[toû ménei e†w tòn a†ôna. 10 Ô dè \pixorhgônspérma t! speíronti, kaì ƒrton e†w brôsin xorhg}sai, kaìplhyúnai tòn spóron ømôn, kaì a[j}sai tà gen}mata têwdikaiosú n h w ømôn: 11 \n pantì ploutizómenoi e†w pâsanaplóthta, %htiw katergázetai di' =môn e[xaristían t! ye! .12 %O ti = diakonía têw leitourgíaw taúthw o[ mónon \stìnprosanaplhroûsa tà øster}mata tôn agívn, ˙llà kaìperisseúousa dià pollôn e[xaristiôn t! ye! : 13 dià têw

8.24 \ndeíjasye ♦ \ndeiknúmenoi9.2 ` \j ♦ tò9.4 m}pvw ♦ m} pvw9.4 légvmen ♦ légv9.4 têw kaux}sevw ♦ —9.5 prokathggelménhn ♦

proephggelménhn

9.7 proaireîtai ♦ pro§rhtai9.8 Dunatòw ♦ Dunateî9.10 spérma ♦ spóron9.10 xorhg}sai kaì plhyúnai ♦

xorhg}sei kaì plhyuneî9.10 a[j}sai ♦ a[j}sei

8.24 - 9.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QQS QQS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


414

dokimê w têw diakoníaw taúthw dojázontew tòn yeò n \p ì t_øpotag_ têw `mologíaw ømôn e† w tò e[aggélion toû xristoû,kaì aplóthti têw koinvníaw e†w a[toùw kaì e†w pántaw: 14 kaìa[tôn de}sei øpèr ømôn \pipoyoúntvn ømâw dià t|nøperbállousan xárin toû yeo û \f ' ømîn. 15 Xáriw dè t! ye!\pì t_ ˙nekdihg}t~ a[toû dvreÅ.

10 A[t òw dè \gW Paûlow par ak al ô ømâw dià têwprŸótht o w kaì \pieikeíaw toû xristoû, $ow katà

prósvpon mèn tapeinòw \n ømîn, ˙pWn dè yarrô e†w ømâw:2 déomai dé, tò m| parWn yarrêsai t_ pepoiy}sei " logízomaitolmêsai \pí tinaw toùw logizoménouw =mâw qw katà sárkaperipatoûntaw. 3 &E n sarkì gàr peripatoûntew, o[ katà sárkastra t eu ó m eya — 4 tà gàr –pla têw strateíaw =môn o[sarki k á , ˙llà dunatà t! ye! pròw kayaíresin •xurvmátvn— 5 logismoùw kayairoûntew kaì pân %ucvma \pairómenonkatà têw gnQsevw toû yeo û , kaì a†xmalvtízontew pân nóhmae† w t|n øpako|n toû xristoû, 6 kaì \n etoím~ ¡xo n t ew\k d i k ê s a i pâsan parako}n, –tan plhrvy_ ømôn = øpako}.7 Tà katà prósvpon blépete; EÊ tiw pépoiyen eaut! xristoûeÂ n a i , toûto logizésyv pálin ˙f' eautoû, –ti kayWw a[tòwxr i s t o û , o%utvw kaì =meîw xristoû. 8 &E á n te gàr kaìperissó t er ó n ti kaux}svmai perì têw \jousíaw =môn — «w¡d v k en ` kúriow =mîn e†w o†kodom}n, kaì o[k e†w kayaíresinømôn — o[k a†sxuny}somai: 9 ®na m| dójv qw ©n \kfobeînømâw dià tôn \pistolôn. 10 %O ti, A¥ mèn \pistolaí, fhsín,bareîai kaì †sxuraí: = dè parousía toû sQmatow ˙syen } w, kaì` lógow \jouyen h m én o w. 11 Toûto logizésyv ` toioûtow, –ti o<oí\s m en t! lóg~ di' \pistolôn ˙póntew, toioûtoi kaì paróntewt! ¡rg~. 12 O[ gàr tolmômen \gkrînai (h sugkrînai eautoúwtisin tôn eautoùw sunistanóntvn: ˙llà a[toì \n eautoîweautoùw metroûntew, kaì sugkrínontew eautoùw eautoîw, o[suni o û s i n . 13 ^H m eî w dè o[xì e†w tà ƒmetra kauxhsómeya , ˙llàkatà tò métron toû kanónow o˚ \mérisen =mîn ` yeó w, métrou,

9.15 dè ♦ —10.1 prŸóthtow ♦ pra‡thtow10.7 ˙f' ♦ \f'10.7 =meîw xristoû ♦ =meîw10.8 te gàr kaì ♦ ˆte˜ gàr

10.8 =mîn ♦ —10.10 mèn \pistolaí ♦ \pistolaì mén10.12 sunioûsin ♦ suniâsin10.13 o[xì ♦ o[k

9.14 - 10.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QQT QQTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


415

\f i k és ya i ƒxri kaì ømôn. 14 O[ gàr qw m| \fiknoúmenoi e†wømâw øperekteínomen eautoúw: ƒxr i gàr kaì ømôn \fyásamen\n t! e[aggelí~ toû xristoû: 15 o[k e†w tà ƒmetra kauxQmenoi,\n ˙llotríoiw kópoiw, \lpída dè ¡xo n t ew, a[janoménhw têwpístevw ømôn, \n ømîn megalunyênai katà tòn kanóna =mône† w perisseían, 16 e† w tà øperékeina ømôn e[aggelísasyai,o[k \n ˙llotrí~ kanóni e†w tà £toima kaux}sasyai. 17 Ô dèkauxQmeno w, \n kurí~ kauxásyv. 18 O [ gàr ` eautònsunistôn, \keînów \stin dókimow, ˙ll' $on ` kúriow sunísthsin.

11 *O felon ˙neíxesyé mou mikròn t_ ˙frosún+: ˙llà kaì˙néxes yé mou. 2 Zhlô gàr ømâw yeo û z}l~:

=rmosámhn gàr ømâw enì ˙ndrì paryén o n agn|n parastêsait! xrist!. 3 Foboûmai dè m}pvw qw ` ªfiw E·an \jhpáthsen \nt_ panourgíŸ a[toû, o%utvw fyar_ tà no}mata ømôn ˙pò têwaplóthtow têw e† w tòn xristón. 4 E† mèn gàr ` \rxómenow ƒllon&I h s o û n khrússei $on o[k \khrújamen, (h pneûma £teronlambánete $o o[k \lábete, (h e[aggélion £teron $o o[k \déjasye,kalôw “neíxes ye. 5 Logízomai gàr mhdèn østerhkénai tôn ˙neíxesye

øpèr lían ˙postólvn. 6 E† dè kaì †diQthw t! lóg~, ˙ll' o[ t_gnQsei: ˙ll' \n pantì fanervyén t ew \n pâsin e†w ømâw. 7 (Hamartían \poíhsa \mautòn tapeinôn ®na ømeîw øcvyête, –tidvreàn tò toû yeo û e[ a g g él i o n e[ h g g el i s á m h n ømîn; 8 *A l l a w\k k l h s í a w \s ú l h s a , labWn •cQnion pròw t|n ømôndiakonían: 9 kaì parWn pròw ømâw kaì østerhyeí w, o[katenárkh s a o[denów: tò gàr østérhmá mouprosanepl}rvsan o¥ ˙delfoí, \lyóntew ˙pò Makedoníaw: kaì\n pantì ˙barê ømîn \mautòn \t}rhsa kaì thr}sv. 10 *E s t i n˙l}yei a xr i s t o û \n \moí, –ti = kaúxhsiw a%uth o[ frag}setaie† w \m è \n toîw klímasin têw &Axafiaw. 11 Dià tí; –ti o[k ˙gapôømâw; Ô yeò w oÂden. 12 $O dè poiô, kaì poi}sv, ®na \kkócv t|n˙form|n tôn yel ó n t v n ˙form}n, ®na \n > kauxôntai,eø r eyô s i n kayWw kaì =meîw. 13 O¥ gàr toioûtoi ceudapóstoloi,

10.18 sunistôn ♦ sunistánvn10.18 ˙ll' ♦ ˙llà11.1 t_ ˙frosún+ ♦ ti ˙frosúnhw11.3 m}pvw ♦ m} pvw11.3 E·an \jhpáthsen ♦ \jhpáthsen

E%uan11.3 o%utvw ♦ —

11.3 aplóthtow ♦ aplóthtow ˆkaì têwagnóthtow˜

11.4 “neíxesye ♦ ˙néxesye11.6 fanervyéntew ♦ fanerQsantew11.9 o[denów ♦ o[yenów11.9 ømîn \mautòn ♦ \mautòn ømîn

10.14 - 11.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QQU QQU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


416

\r g á t a i dólioi, metasxhmatizómenoi e†w ˙postólouw xristoû.14 Kaì o[ yaumastón: a[tòw gàr ` Satanâw metasxhmatízetaie† w ƒggelon fvtów. 15 O[ még a o{n e† kaì o¥ diákonoi a[toûmetasxhmatízontai qw diákonoi dikaiosúnhw, @n tò tél o w¡stai katà tà ¡rga a[tôn.

16 Pálin légv, m} tíw me dój+ ƒfrona eÂnai: e† dè m}ge, k©nqw ƒfrona déjasyé me, ®na k˙gW mikrón ti kaux}svmai. 17 $Olalô, o[ lalô katà kúrion, ˙ll' qw \n ˙frosún+, \n taút+ t_øpostásei têw kaux}sevw. 18 &E p eì polloì kauxôntai katàt}n sárka, k˙gW kaux}somai. 19 ^H d év w gàr ˙néxes ye tôn˙frónvn, frónimoi ªntew. 20 &A n é x e s y e gár, eÊ tiw ømâwkatadouloî, eÊ tiw katesyíei, eÊ tiw lambánei, eÊ tiw \paíretai,eÊ tiw ømâw e†w prósvpon dérei. 21 Katà ˙timían légv, qw –ti=meîw “syen } s a m en : \n > d' ƒn tiw tolmÅ — \n ˙frosún+ légv— tolmô k˙gQ. 22 Ê b r a î o í e† s i n ; k˙gQ: &Israhlîtaí e†sin;k˙gQ: spérma &Abraám e†sin; k˙gQ: 23 diákonoi xristoû e†sin;— parafronôn lalô — øpèr \gQ: \n kópoiw perissotérvw, \nplhgaîw øperballóntvw, \n fulakaîw perissotérvw, \nya n á t o i w pollákiw, 24 øpò &Ioudaívn pentákiw tessarákontaparà mían ¡l a b o n . 25 Trìw \rabdísyhn, ßpaj \liyásyhn, trìw\n a u á g h s a , nuxy} m er o n \n t! buy! pep o í h k a : 26 `doiporíaiwpollákiw, kindúnoiw potamôn, kindúnoiw l+stôn, kindúnoiw \kgénouw, kindúnoiw \j \yn ô n , kindúnoiw \n pólei, kindúnoiw \n\r h m í Ÿ , kindúnoiw \n yaláss+, kindúnoiw \n ceu d a d él f o i w:27 \n kóp~ kaì móxy~ , \n ˙grupníaiw pollákiw, \n lim! kaìdícei, \n nhsteíaiw pollákiw, \n cúxei kaì gumnóthti. 28 Xvrìwtôn parektów, = \pisústasíw mou = kay' =méran, = mérimnapasôn tôn \k k l h s i ô n . 29 Tíw ˙syen eî , kaì o[k ˙syen ô ; Tíwskandalízetai, kaì o[k \gW puroûmai; 30 E† kauxâsyai deî, tàtêw ˙syen eí a w mou kaux}somai. 31 Ô yeòw kaì pat|r toûkurío u &I h s o û xr i s t o û oÂden, ` çn e[loghtòw e†w toùw a†ônaw,–ti o[ ceúdomai. 32 &E n Damask! ` \yn á r xh w &A r é t a toû

11.14 yaumastón ♦ yaûma11.17 lalô katà kúrion ♦ katà kúrion

lalô11.18 t}n ♦ —11.20 ømâw e†w prósvpon ♦ e†w

prósvpon ømâw11.21 “syen}samen ♦ “syen}kamen11.23 plhgaîw øperballóntvw \n

fulakaîw perissotérvw ♦fulakaîw perissotérvw \nplhgaîw øperballóntvw

11.24 tessarákonta ♦ tesserákonta11.25 \rabdísyhn ♦ \rrabdísyhn11.27 \n kóp~ ♦ kóp~11.28 \pisústasíw mou ♦ \pístasíw moi11.31 xristoû ♦ —

11.14 - 11.32



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QQV QQVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


417

basilévw \froúrei t|n Damaskhnôn pólin, piásai me yél v n :33 kaì dià yu r í d o w \n sargán+ \xa l á s yh n dià toû teíxouw kaì\jéfugon tàw xeîraw a[toû.

12 Kauxâs yai d| o[ sumf ér ei moi: \leús omai gàr e†w•ptasíaw kaì ˙pokalúceiw kuríou. 2 OÂda ƒnyrvpon

\n xrist! prò \tôn dekatessárvn — eÊ t e \n sQmati o[k oÂda:eÊ t e \k t ò w toû sQmatow o[k oÂda: ` yeò w oÂden — arpagéntatòn toioûton £v w trítou o[ranoû. 3 Kaì oÂda tòn toioûtonƒnyrvpon — eÊ t e \n sQmati, eÊte \ktòw toû sQmatow, o[k oÂda:` yeò w oÂden — 4 –ti =rpágh e†w tòn parádeison, kaì ækousenƒrrhta ]}mata, $a o[k \jòn ˙nyrQp~ lalêsai. 5 Û p èr toûtoioútou kaux}somai: øpèr dè \mautoû o[ kaux}somai, e† m|\n taîw ˙syen eí a i w mou: 6 \à n gàr yel } s v kaux}sasyai, o[k¡s o m a i ƒfrvn: ˙l}yei a n gàr \rô: feídomai dé, m} tiw e†w \mèlogíshtai øpèr $o blépei me, (h ˙koúei ti \j \moû. 7 Kaì t_øperbol_ tôn ˙pokalúcevn ®na m| øperaírvmai, \dóyh moiskóloc t_ sarkí, ƒggelow Satân, ®na me kolafíz+, ®na m|øperaírvma i . 8 Û p èr toútou trìw tòn kúrion parekálesa ®na˙post_ ˙p' \moû. 9 Kaì eÊrhkén moi, &Arkeî soi = xáriw mou: =gàr dúnamíw mou \n ˙syen eí Ÿ teleioûtai. %Hdista o{n mâllonkaux}somai \n taîw ˙syen eí a i w mou, ®na \p i s k h n Q s + \p ' \m è =dúnamiw toû xristoû. 10 Diò e[dokô \n ˙syen eí a i w, \n %ubresin,\n ˙nágkaiw, \n divgmoîw, \n stenoxvríaiw, øpèr xristoû: –tangàr ˙syenô, tóte dunatów e†mi.

11 Gégona ƒfrvn kauxQmenow: ømeîw me “nagkásate: \gWgàr *vfeilon øf' ømôn sunístasyai: o[dèn gàr østérhsa tônøp èr lían ˙postólvn, e† kaì o[dén e†mi. 12 Tà mèn shmeîa toû˙postól o u kateirgásyh \n ømîn \n pás+ øpomon_, \n shmeíoiwkaì térasin kaì dunámesin. 13 Tí gár \stin $o =tt}yhte øpèr tàw

11.32 Damaskhnôn pólin ♦ pólinDamaskhnôn

11.32 yélvn ♦ —12.1 d| o[ sumférei moi ♦ deî o[

sumféron mén12.1 gàr ♦ dè12.3 \ktòw ♦ xvrìw12.5 mou ♦ —12.6 ti ♦ ˆti˜12.7 ˙pokalúcevn ®na ♦

˙pokalúcevn dió ®na12.7 Satân ♦ Satanâ12.9 mou \n ♦ \n12.9 teleioûtai ♦ teleîtai12.10 \n stenoxvríaiw ♦ kaì

stenoxvríaiw12.11 kauxQmenow ♦ —12.12 \n shmeíoiw ♦ shmeíoiw te12.13 =tt}yhte ♦ =ssQyhte

11.33 - 12.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QRM QRM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


418

loipàw \kklhsíaw, e† m| –ti a[tòw \gW o[ katenárkhsa ømôn;Xarísasyé moi t|n ˙dikían taúthn.

14 &I d o ú , tríton etoímvw ¡xv \lyeî n pròw ømâw, kaì o[katanark}sv ømôn: o[ gàr zhtô tà ømôn, ˙llà ømâw: o[ gàr•feílei tà ték n a toîw goneûsin yhsaurízein, ˙ll' o¥ goneîwtoîw téknoiw. 15 &E g W dè %hdista dapan}sv kaì\k d a p a n h y} s o m a i øpèr tôn cuxôn ømôn, e† kaì perissotérvwømâw ˙gapôn, «tton ˙gapômai. 16 *E s t v dé, \gW o[katebárhsa ømâw: ˙ll' øpárxvn panoûrgow, dól~ ømâw¡l a b o n . 17 M} tina @n ˙péstalka pròw ømâw, di' a[toû\p l eo n é k t h s a ømâw; 18 Parekálesa Títon, kaì sunapésteilatòn ˙delfón: m} ti \pleonékthsen ømâw Títow; O[ t! a[t!pneúmati periepat}samen; O[ toîw a[toîw Êxnesin;

19 Pálin dokeîte –ti ømîn ˙pologoúmeya ; KatenQpion toûyeo û \n xrist! laloûmen: tà dè pánta, ˙gaphtoí, øpèr têwømôn o†kodomêw. 20 Foboûmai gár m}pvw \lyWn o[x o®ouw yél ve%urv ømâw, k˙gW eøreyô ømîn o<on o[ yél et e: m}pvw ¡reiw,zêloi, yumoí, \riyeî a i , katalaliaí, ciyurismoí, fusiQseiw,˙katastasíai: 21 m| pálin \lyónta me tapeinQsei ` yeó w moutapeinQs+

pròw ømâw, kaì peny}sv polloùw tôn prohmarthkótvn, kaì m|metanohsántv n \p ì t_ ˙kayarsíŸ kaì porneíŸ kaì ˙selgeíŸ "¡prajan.

13 Tr ít on toût o ¡r xomai pròw ømâw. &Epì stómat ow dúomartúrvn kaì triôn stay}setai pân ]êma.

2 Proeírhka kaì prolégv, qw parWn tò deúteron, kaì ˙pWn nûngráfv toîw prohmarthkósin kaì toîw loipoîw pâsin, –ti \àn¡l yv e† w tò pálin, o[ feísomai: 3 \p eì dokim|n zhteîte toû \n\m o ì laloûntow xristoû, $ow e†w ømâw o[k ˙syen eî , ˙llàdunateî \n ømîn: 4 kaì gàr e† \staurQyh \j ˙syen eí a w, ˙llàz_ \k dunámevw yeo û . Kaì gàr =meîw ˙syen o û m en \n a[t!,˙llà zhsómeya sùn a[t! \k dunámevw yeo û e† w ømâw.

12.14 etoímvw ♦ toûto etoímvw12.14 ømôn o[ ♦ o[12.14 ˙ll' ♦ ˙llà12.15 e† kaì ♦ e†12.15 ˙gapôn «tton ♦ ˙gapôˆn˜ «sson12.16 ˙ll' ♦ ˙llà12.18 m} ti ♦ m}ti12.19 Pálin ♦ Pálai12.19 KatenQpion toû ♦ katénanti

12.20 m}pvw \lyWn ♦ m} pvw \lyWn12.20 m}pvw ¡reiw zêloi ♦ m} pvw ¡riw

zêlow12.21 \lyónta me tapeinQsei ♦

\lyóntow mou tapeinQs+ me13.2 gráfv ♦ —13.4 e† ♦ —13.4 zhsómeya ♦ z}somen

12.14 - 13.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QRN QRNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


419

5 Ê a u t o ù w peirázete e† \stè \n t_ pístei, eautoùw dokimázete.(H o[k \piginQskete eautoúw, –ti &Ihsoûw xristòw \n ømîn\s t í n ; e† m} ti ˙dókimoí \ste. 6 &E l p í z v dè –ti gnQsesye –ti=meîw o[k \s m èn ˙dókimoi. 7 E[xómai dè pròw tòn yeó n , m|poiêsai ømâw kakòn mhdén, o[x ®na =meîw dókimoi fanômen,˙ll' ®na ømeîw tò kalòn poiête, =meîw dè qw ˙dókimoi „men.8 O[ gàr dunámeyá ti katà têw ˙lhyeí a w, ˙ll' øpèr têw˙lhyeí a w. 9 Xaíromen gàr –tan =meîw ˙syen ô m en , ømeîw dèdunatoì ‘te: toûto dè kaì e[xómeya , t|n ømôn katártisin.10 Dià toûto taûta ˙pWn gráfv, ®na parWn m| ˙potómvwxr } s v m a i , katà t|n \jousían ÷n ¡dvkén moi ` kúriow e†wo†kodom}n, kaì o[k e†w kayaíresin.

11 Loipón, ˙delfoí, xaírete: katartízesye, parakaleîsye,tò a[tò froneîte, e†rhneúete: kaì ` yeò w têw ˙gáphw kaìe† r } n h w ¡s t a i mey' ømôn. 12 &A s p á s a s y e ˙ll}louw \n agí~fil}mati.

13 &Aspázontai ømâw o¥ ßgioi pántew.14 ^H xáriw toû kuríou &I h s o û xr i s t o û , kaì = ˙gáph toû

yeo û , kaì = koinvnía toû agíou pneúmatow metà pántvn ømôn.&Am}n.

13.5 \stín e† m} ti ♦ e† m}ti13.7 E[xómai ♦ E[xómeya13.8 ˙ll' ♦ ˙llà13.9 dè kaì ♦ kaì

13.10 ¡dvkén moi ` kúriow ♦ ` kúriow¡dvkén moi

13.14 &Am}n ♦ —

13.5 - 13.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QRO QRO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

420

PRO S GALATAS

Paûl ow ˙p ós t ol ow o[k ˙p' ˙nyr Qp vn, o[d è di' ˙nyr Qp ou,˙llà dià &I h s o û xr i s t o û , kaì yeo û patròw toû

\g eí r a n t o w a[tòn \k nek r ô n , 2 kaì o¥ sùn \moì pántew ˙delfoí,taîw \kklhsíaiw têw Galatíaw: 3 xá r i w ømîn kaì e†r}nh ˙pòyeo û patrów, kaì kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 4 toû dóntoweautòn perì tôn amartiôn =môn, –pvw \jélhtai =mâw \k toû\n es t ô t o w a†ônow ponhroû, katà tò yél h m a toû yeo û kaìpatròw =môn: 5 > = dója e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn ˙m}n.

6 Yaumázv –ti o%utvw taxév w metatíyes ye ˙pò toûkalésantow ømâw \n xáriti xristoû e†w £teron e[aggélion: 7 $oo[k ¡stin ƒllo, e† m} tinéw e†sin o¥ tarássontew ømâw kaìyél o n t ew metastrécai tò e[aggélion toû xristoû. 8 &A l l à kaì\à n =meîw (h ƒggelow \j o[ranoû e[aggelízhtai ømîn par' $oe[aggelízetai

e[ h g g el i s á m eya ømîn, ˙náyem a ¡s t v . 9 ^V w proeir}kamen, kaìƒrti pálin légv, eÊ tiw ømâw e[aggelízetai par' $o parelábete,˙náyem a ¡s t v . 10 *A r t i gàr ˙nyrQpouw peíyv (h tòn yeó n ; (Hzhtô ˙nyrQpoiw ˙réskein; E† gàr ¡ti ˙nyrQpoiw æreskon,xristoû doûlow o[k ©n æmhn.

11 Gnvrízv dè ømîn, ˙delfoí, tò e[aggélion tò e[aggelisyènøp' \moû, –ti o[k ¡s t i n katà ƒnyrvpon. 12 O[dè gàr \gW parà˙nyrQpou parélabon a[tó, o·te \didáxyh n , ˙llà di'˙pokalúcevw &Ihsoû xristoû. 13 &H k o ú s a t e gàr t|n \m|n˙na s t r o f } n pote \n t! &Ioudaïsm!, –ti kay' øperbol|n\d í v k o n t|n \kklhsían toû yeo û , kaì \póryoun a[t}n: 14 kaìproékopton \n t! &Ioudaïsm! øpèr polloùw sunhlikiQtaw \nt! génei mou, perissotérvw zhlvt|w øpárxvn tôn patrikônmou paradósevn. 15 %O te dè e[dókhsen ` yeò w ` ˙forísaw me \kkoilíaw mhtrów mou kaì kalésaw dià têw xáritow a[toû,16 ˙poka l ú c a i tòn u¥òn a[toû \n \moì ®na e[aggelízvmai

1.3 kaì kuríou =môn ♦ =môn kaìkuríou

1.4 perì ♦ øpèr1.4 \nestôtow a†ônow ♦ a†ônow toû

\nestôtow

1.6 xristoû ♦ ˆxristoû˜1.8 ømîn par' ♦ ˆømîn˜ par'1.10 gàr ¡ti ♦ ¡ti1.11 dè ♦ gàr1.15 ` yeòw ♦ ˆ` yeòw˜



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QRP QRPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S GALATAS

421

a[tòn \n toîw ¡yn es i n , e[ yév w o[ prosaneyém h n sarkì kaìa®mati: 17 o[dè ˙nêlyon e†w Îerosóluma pròw toùw prò \moû˙postólo u w, ˙llà ˙pêlyon e†w &Arabían, kaì pálinøpéstreca e†w Damaskón.

18 *E p ei t a metà ¡th tría ˙nêlyon e†w Îerosóluma¥storêsai Pétron, kaì \pémeina pròw a[tòn =méraw dekapénte.19 %E t er o n dè tôn ˙postólvn o[k eÂdon, e† m| &Iákvbon tòn˙delfòn toû kuríou. 20 $A dè gráfv ømîn, †doù \nQpion toûyeo û –ti o[ ceúdomai. 21 *E p ei t a ‘lyon e†w tà klímata têwSuríaw kaì têw Kilikíaw. 22 *H m h n dè ˙gnooúmenow t! prosQp~taîw \kklhsíaiw têw &Ioudaíaw taîw \n xrist!: 23 mónon dè˙koúontew ‘san –ti Ô diQkvn =mâw poté, nûn e[aggelízetait|n pístin %hn pote \póryei. 24 Kaì \dójazon \n \moì tòn yeón.

2 *Ep eit a dià dek at es s ár vn \t ôn pálin ˙néb hn e†wÎ er o s ó l u m a metà Barnába, sumparalabWn kaì Títon:

2 ˙nébhn dè katà ˙pokálucin, kaì ˙neyém h n a[toîw tòe[ a g g él i o n $o khrússv \n toîw ¡yn es i n , kat' †dían dè toîwdokoûsin, m}pvw e†w kenòn tréxv (h ¡dramon. 3 &A l l ' o[dè Títow` sùn \moí, %Ellhn *vn, “nagkásyh per i t m h yê n a i : 4 dià dè toùwpareisáktouw ceudadélfouw, o®tinew pareisêlyonkataskopêsai t|n \l eu yer í a n =môn ÷n ¡xo m en \n xrist!&I h s o û , ®na =mâw katadoulQsvntai: 5 o<w o[dè pròw %vraneÊ j a m en t_ øpotag_, ®na = ˙l}yei a toû e[aggelíou diameín+pròw ømâw. 6 &A p ò dè tôn dokoúntvn eÂnaí ti `poîoí pote ‘sano[dén moi diaférei: prósvpon yeò w ˙nyrQpou o[ lambánei\m o ì gàr o¥ dokoûntew o[dèn prosanéyen t o : 7 ˙llàto[nantíon, †dóntew –ti pepísteumai tò e[aggélion têw˙krobustíaw, kayWw Pétrow têw peritomêw — 8 ` gàr\n er g } s a w Pétr~ e†w ˙postol|n têw peritomêw, \n}rghsen kaì\m o ì e† w tà ¡yn h — 9 kaì gnóntew t|n xárin t|n doyeî s á n moi,&I á k v b o w kaì Khfâw kaì &Ivánnhw, o¥ dokoûntew stûloi eÂnai,deji à w ¡d v k a n \m o ì kaì BarnabÅ koinvníaw, ®na =meîw mèn e†wtà ¡yn h , a[toì dè e†w t|n peritom}n: 10 mónon tôn ptvxôn ®namnhmoneúvmen, $o kaì \spoúdasa a[tò toûto poiêsai.

1.18 Pétron ♦ Khfân2.2 m}pvw ♦ m} pvw2.4 katadoulQsvntai ♦

katadoulQsousin2.6 yeòw ♦ ˆ`˜ yeòw2.9 mèn ♦ —

1.17 - 2.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QRQ QRQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S GALATAS

422

11 %O te dè ‘lyen Pét r o w e† w &A n t i ó x e i a n , katà prósvpona[t! ˙ntésthn, –ti kategnvsménow ‘n. 12 Prò toû gàr \lyeî ntinaw ˙pò &I a k Q b o u , metà tôn \yn ô n sun}syien: –te dè ‘lyon,øpéstellen kaì ˙fQrizen eautón, foboúmenow toùw \kperitomêw. 13 Kaì sunupekríyhsan a[t! kaì o¥ loipoì&I o u d a î o i , %vste kaì Barnabâw sunap}xyh a[tôn t_ øpokrísei.14 &A l l ' –te eÂdon –ti o[k •ryopodoûsin pròw t|n ˙l}yei a n toûe[ a g g el í o u , eÂ p o n , t! Pétr~ ¡mprosyen pántvn, E† sú,&I o u d a î o w øpárxvn, \yn i k ô w z_w kaì o[k &Ioudaïkôw, tí tà ¡yn h˙nagkázeiw &Ioudafizein; 15 ^H m eî w fúsei &Ioudaîoi kaì o[k \j\yn ô n amartvloí, 16 e† d ó t ew –ti o[ dikaioûtai ƒnyrvpow \j¡r g v n nómou, \àn m| dià pístevw &Ihsoû xristoû, kaì =meîw e†wxr i s t ò n &I h s o û n \p i s t eú s a m en , ®na dikaivyômen \k pístevwxr i s t o û , kaì o[k \j ¡rgvn nómou: dióti o[ dikaivy}setai \j¡r g v n nómou pâsa sárj. 17 E† dé, zhtoûntew dikaivyênai \nxr i s t ! , eø r éyh m en kaì a[toì amartvloí, Óra xr i s t ò wamartíaw diákonow; M| gén o i t o . 18 E† gàr $a katélusa, taûtapálin o†kodomô, parabáthn \mautòn sunísthmi. 19 &E g W gàrdià nómou nóm~ ˙péya n o n , ®na ye! z}sv. 20 Xrist!sunestaúrvmai: zô dé, o[kéti \gQ, z_ dè \n \moì xristów: $o dènûn zô \n sarkí, \n pístei zô t_ toû u¥oû toû yeo û , toû˙gap } s a n t ó w me kaì paradóntow eautòn øpèr \moû. 21 O[k˙yet ô t|n xárin toû yeo û : e† gàr dià nómou dikaiosúnh, ƒraxristòw dvreàn ˙péyanen.

3 )V ˙nóht oi Galátai, tíw ømâw \bás k anen t_ ˙lhyeíŸ m|peíyes ya i , o<w kat' •fyalmoùw &Ihsoûw xristòw proegráfh

\n ømîn \staurvménow; 2 Toûto mónon yél v mayeî n ˙f' ømôn,\j ¡rgvn nómou tò pneûma \lábete, (h \j ˙koêw pístevw;3 O%utvw ˙nóhtoí \s t e; &E n a r j á m en o i pneúmati, nûn sarkì\p i t el eî s ye; 4 Tosaûta \páyet e e† k _ ; EÊge kaì e†k_. 5 Ô o{n\p i xo r h g ô n ømîn tò pneûma kaì \nergôn dunámeiw \n ømîn, \j¡r g v n nómou, (h \j ˙koêw pístevw; 6 KayWw &Abraàm \písteusen

2.11 Pétrow ♦ Khfâw2.13 kaì o¥ ♦ ˆkaì˜ o¥2.14 Pétr~ ♦ KhfÅ2.14 z_w kaì o[k &Ioudaïkôw tí ♦ kaì

o[xì &Ioudaïkôw z_w pôw2.16 –ti ♦ ˆdè˜ –ti2.16 dióti o[ dikaivy}setai \j ¡rgvn

nómou ♦ –ti \j ¡rgvn nómou o[dikaivy}setai

2.18 sunísthmi ♦ sunistánv3.1 t_ ˙lhyeíŸ m| peíyesyai ♦ —3.1 \n ømîn ♦ —3.4 EÊge ♦ EÊ ge

2.11 - 3.6



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QRR QRRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S GALATAS

423

t! ye! , kaì \logísyh a[t! e†w dikaiosúnhn. 7 GinQskete ƒra–ti o¥ \k pístevw, o˚toí e†sin u¥oí &Abraám. 8 Proïdoûsa dè =graf| –ti \k pístevw dikaioî tà ¡yn h ` yeó w, proeuhggelísatot! &Abraàm –ti &Eneuloghy}sontai \n soì pánta tà ¡yn h .9 %V s t e o¥ \k pístevw e[logoûntai sùn t! pist! &Abraám.10 %O soi gàr \j ¡rgvn nómou e†sín, øpò katáran e†sín:gégraptai gár, &Epikatáratow pâw $ow o[k \mménei \n pâsin toîwgegramménoiw \n t! biblí~ toû nómou, toû poiêsai a[tá.11 %O ti dè \n nóm~ o[deìw dikaioûtai parà t! ye! , dêlon: –tiÔ díkaiow \k pístevw z}setai: 12 ` dè nómow o[k ¡stin \kpístevw, ˙ll' Ô poi}saw a[tà ƒnyrvpow z}setai \n a[toîw.13 xr i s t ò w =mâw \jhgórasen \k têw katáraw toû nómou,genómenow øpèr =môn katára: gégraptai gár, &Epikatáratowpâw ` kremámenow \pì júlou: 14 ®na e†w tà ¡yn h = e[logía toû&A b r a à m génhtai \n xrist! &Ihsoû, ®na t|n \p a g g el í a n toûpneúmatow lábvmen dià têw pístevw.

15 &A d e l f o í , katà ƒnyrvpon légv: –mvw ˙nyrQpoukekurvmén h n diay}khn o[deìw ˙yet eî (h \pidiatássetai. 16 T!dè &Abraàm \rr}yhsan a¥ \paggelíai, kaì t! spérmati a[toû.O[ lég ei , Kaì toîw spérmasin, qw \pì pollôn, ˙ll' qw \f' enów,Kaì t! spérmatí sou, –w \stin xristów. 17 Toûto dè légv,diay}khn prokekurvménhn øpò toû yeo û e† w xr i s t ò n ` met à ¡t htetrakósia kaì triákonta gegonWw nómow o[k ˙kuroî, e†w tòkatargê s a i t|n \paggelían. 18 E† gàr \k nómou = klhronomía,o[kéti \j \paggelíaw: t! dè &Abraàm di' \paggelíawkexá r i s t a i ` yeó w. 19 Tí o{n ` nómow; Tôn parabásevn xárinprosetéyh , ƒxri o˚ ¡ly+ tò spérma > \p}ggeltai, diatageìw di'˙ggélvn \n xei r ì mesítou. 20 Ô dè mes í t h w enòw o[k ¡stin, ` dèyeò w e< w \s t i n . 21 Ô o{n nómow katà tôn \paggeliôn toû yeo û ;M| génoito. E† gàr \d ó yh nómow ` dunámenow zvopoiêsai,ªntvw ©n \k nómou ‘n = dikaiosúnh. 22 &A l l à sunékleisen =graf| tà pánta øpò amartían, ®na = \paggelía \k pístevw&Ihsoû xristoû doy_ toîw pisteúousin.

3.7 e†sin u¥oí ♦ u¥oí e†sin3.10 &Epikatáratow ♦ –ti

&Epikatáratow3.10 \n pâsin ♦ pâsin3.12 ƒnyrvpow ♦ —3.13 gégraptai gár ♦ –ti gégraptai3.16 \rr}yhsan ♦ \rréyhsan

3.17 e†w xristòn ♦ —3.17 ¡th tetrakósia kaì triákonta ♦

tetrakósia kaì triákonta ¡th3.19 ƒxri ♦ ƒxriw3.21 toû yeoû ♦ ˆtoû yeoû˜3.21 ©n \k nómou ♦ \k nómou ©n

3.7 - 3.22



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QRS QRS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S GALATAS

424

23 Prò toû dè \lyeî n t|n pístin, øpò nómon \frouroúmeya ,sugkekleisménoi e†w t|n méllousan pístin ˙pokalufyênai.24 %V s t e ` nómow paidagvgòw =môn gégonen e†w xristón, ®na \kpístevw dikaivyômen. 25 &E l yo ú s h w dè têw pístevw, o[kéti øpòpaidagvgón \smen. 26 Pántew gàr u¥oì yeo û \s t e dià têwpístevw \n xrist! &Ihsoû. 27 %O soi gàr e†w xristòn\b a p t í s yh t e, xr i s t ò n \n ed ú s a s ye. 28 O[k ¡ni &Ioudaîow o[dè%E l l h n , o[k ¡ni doûlow o[dè \leúyer o w, o[k ¡ni ƒrsen kaìyê l u : pántew gàr ømeîw e<w \ste \n xrist! &Ihsoû. 29 E† dè ømeîwxr i s t o û , ƒra toû &Abraàm spérma \sté, kaì kat' \paggelíanklhronómoi.

4 Légv dé, \f' –son xrónon ` klhronómow n}piów \stin,o[dèn diaférei doúlou, kúriow pántvn *vn: 2 ˙llà øpò

\p i t r ó p o u w \s t ì n kaì o†konómouw, ƒxr i têw proyes m í a w toûpatrów. 3 O%utvw kaì =meîw, –te ‘men n}pioi, øpò tà stoixeî a toûkósmou ‘men ded o u l v m én o i : 4 –te dè ‘lyen tò pl}rvma toûxr ó n o u , \j a p és t ei l en ` yeò w tòn u¥òn a[toû, genómenon \kgunaików, gen ó m en o n øpò nómon, 5 ®na toùw øpò nómon\j a g o r á s + , ®na t|n u¥oyes í a n ˙polábvmen. 6 %O ti dé \steu¥oí, \japésteilen ` yeò w tò pneûma toû u¥oû a[toû e†w tàwkardíaw ømôn, krâzon, &Abbâ, ` pat}r. 7 %V s t e o[kéti eÂdoûlow, ˙ll' u¥ów: e† dè u¥ów, kaì klhronómow yeo û diàxristoû.

8 &A l l à tóte mén, o[k e†dótew yeó n , \d o u l eú s a t e toîw m|fúsei o{sin yeo î w: 9 nûn dé, gnóntew yeó n , mâllon dègnvsyén t ew øpò yeo û , pôw \pistréfete pálin \pì tà ˙syen ê kaìpt v xà stoixeî a , o<w pálin ƒnvyen douleúein yél et e;10 ^H m ér a w parathreîsye, kaì mênaw, kaì kairoúw, kaì\niautoúw. 11 Foboûmai ømâw, m}pvw e†kê kekopíaka e†w ømâw.

12 Gínesye qw \gQ, –ti k˙gW qw ømeîw, ˙delfoí, déomai ømôn.O[dén me “dik}sate: 13 oÊdate dè –ti di' ˙syén ei a n têw sarkòwe[ h g g el i s á m h n ømîn tò próteron. 14 Kaì tòn peirasmón mou tòn

3.23 sugkekleisménoi ♦sugkleiómenoi

3.29 kaì ♦ —4.3 ‘men dedoulvménoi ♦ æmeya

dedoulvménoi4.6 ømôn ♦ =môn

4.7 ˙ll' ♦ ˙llà4.7 yeoû dià xristoû ♦ dià yeoû4.8 m| fúsei ♦ fúsei m|4.11 m}pvw ♦ m} pvw4.14 mou tòn \n t_ ♦ ømôn \n t_

3.23 - 4.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QRT QRTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S GALATAS

425

\n t_ sarkí mou o[k \jouyen } s a t e o[dè \jeptúsate, ˙ll' qwƒggelon yeo û \d éj a s yé me, qw xristòn &Ihsoûn. 15 Tíw o{n ‘n `makarismòw ømôn; Marturô gàr ømîn –ti, e† dunatón, toùw•fyalmoùw ømôn \j o r ú j a n t ew ©n \dQkaté moi. 16 %V s t e \xyr ò wømôn gégona ˙lhyeú v n ømîn; 17 Zhloûsin ømâw o[ kalôw,˙llà \kkleîsai ømâw yél o u s i n , ®na a[toùw zhloûte. 18 Kalòndè tò zhloûsyai \n kal! pántote, kaì m| mónon \n t! pareînaíme pròw ømâw. 19 Teknía mou, o¬w pálin &vdínv, ƒxri o˚morfvy_ xristòw \n ømîn, 20 æyel o n dè pareînai pròw ømâwƒrti, kaì ˙llájai t|n fvn}n mou, –ti ˙poroûmai \n ømîn.

21 Légeté moi, o¥ øpò nómon yél o n t ew eÂ n a i , tòn nómon o[k˙koúete; 22 Gégraptai gár, –ti &Abraàm dúo u¥oùw ¡sxen : £n a\k têw paidískhw, kaì £na \k têw \leuyér a w. 23 &A l l ' ` mèn \ktêw paidískhw katà sárka gegénnhtai, ` dè \k têw \leuyér a wdià têw \p a g g el í a w. 24 %A t i n á \s t i n ˙llhgoroúmena: a˚tai gáre† s i n dúo diayêkai: mía mèn ˙pò ªrouw Sinâ, e†w douleíangennôsa, %htiw \stìn %Agar. 25 Tò gàr %Agar Sinâ ªrow \stìn \nt_ &ArabíŸ, sustoixeî dè t_ nûn Îerousal}m, douleúei dè met àtôn téknvn a[têw. 26 ^H dè ƒnv Îerousal|m \leuyér a \s t í n ,%htiw \stìn m}thr pántvn =môn: 27 gégraptai gár, E[frányhti,steîra, = o[ tíktousa: ]êjon kaì bóhson, = o[k &vdínousa: –tipollà tà tékna têw \r}mou mâllon (h têw \xo ú s h w tòn ƒndra.28 ^H m eî w dé, ˙delfoí, katà &Isaák, \paggelíaw tékna \smén.29 &A l l ' %vsper tóte ` katà sárka gennhyeì w \d í v k en tòn katàpneûma, o%utvw kaì nûn. 30 &A l l à tí légei = graf}; *Ekbale t|npaidískhn kaì tòn u¥òn a[têw, o[ gàr m| klhronom}s+ ` u¥òwtêw paidískhw metà toû u¥oû têw \leuyér a w. 31 *A r a , ˙delfoí,o[k \smèn paidískhw tékna, ˙llà têw \leuyéraw.

4.14 ˙ll' ♦ ˙llà4.15 Tíw o{n ‘n ♦ poû o{n4.15 ©n ♦ —4.18 tò ♦ —4.19 Teknía ♦ tékna4.19 ƒxri ♦ méxri4.23 dià têw ♦ di'

4.25 gàr ♦ dè4.25 dè metà ♦ gàr metà4.26 pántvn ♦ —4.28 ^Hmeîw ♦ Ûmeîw4.28 \smén ♦ \sté4.30 klhronom}s+ ♦ klhronom}sei4.31 *Ara ♦ Dió

4.15 - 4.31



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QRU QRU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S GALATAS

426

5 T_ \leuyer íŸ o{n " xris t òw =mâw “leuyér vs en, st}kete,kaì m| pálin zug! douleíaw \néxesye.

2 *I d e, \g W Paûlow légv ømîn, –ti \àn peritémnhsye,xr i s t ò w ømâw o[dèn &vfel}sei. 3 Martúromai dè pálin pantì˙nyrQp~ peritemnomén~, –ti •feiléthw \stìn –lon tòn nómonpoiê s a i . 4 Kathrg}yhte ˙pò toû xristoû, o®tinew \n nóm~dikaioûsye: têw xáritow \jepésate. 5 ^H m eî w gàr pneúmati \k\jepésete

pístevw \lpída dikaiosúnhw ˙pekdexó m eya . 6 &E n gàr xrist!&I h s o û o·te peritom} ti †sxúei, o·te ˙krobustía, ˙llà pístiwdi' ˙gáphw \n er g o u m én h . 7 &E t r éxet e kalôw: tíw ømâw \nékocent_ ˙lhyeí Ÿ m| peíyes ya i ; 8 ^H pei s m o n | o[k \k toû kaloûntowømâw. 9 Mikrà zúmh –lon tò fúrama zumoî. 10 &E g W pépoiya e†wømâw \n kurí~, –ti o[dèn ƒllo fron}sete: ` dè tarássvn ømâwbastásei tò kríma, –stiw ©n ”. 11 &E g W dé, ˙delfoí, e†peritom|n ¡ti khrússv, tí ¡ti diQkomai; *Ara kat}rghtai tòskándalon toû stauroû. 12 *O fel o n kaì ˙pokócontai o¥˙nastatoûntew ømâw.

13 Û m eî w gàr \p' \leuyer í Ÿ \k l } yh t e, ˙delfoí: mónon m|t|n \leuyer í a n e† w ˙form|n t_ sarkí, ˙llà dià têw ˙gáphwdouleúete ˙ll}loiw. 14 Ô gàr pâw nómow \n enì lóg~plhroûtai, \n t!, &Agap}seiw tòn plhsíon sou qw eautón. 15 E†dè ˙ll}louw dáknete kaì katesyíete, blépete m| øpó ˙ll}lvn˙nalvyête.

16 Légv dé, pneúmati peripateîte, kaì \piyumían sarkòw o[m| teléshte. 17 ^H gàr sàrj \piyumeî katà toû pneúmatow, tòdè pneûma katà têw sarków: taûta dè ˙ntíkeitai ˙ll}loiw,®n a m| $a ©n yél h t e, taûta poiête. 18 E† dè pneúmati ƒgesye,o[k \stè øpò nómon. 19 Fanerà dé \stin tà ¡rga têw sarków,ßtiná \stin moixeí a , porneía, ˙kayarsía, ˙sélgeia,20 e† d v l o l a t r eí a , farmakeía, ¡xyr a i , ¡r ei w, zêloi, yumoí,\r i yeî a i , dixostasíai, a¥réseiw, 21 fyónoi, fónoi, méya i , kômoi,

5.1 o{n " xristòw =mâw “leuyérvsen,st}kete ♦ =mâw xristòw“leuyérvsen: st}kete o{n

5.4 toû ♦ —5.7 t_ ♦ ˆt_˜5.10 ©n ♦ \àn5.14 plhroûtai ♦ pepl}rvtai5.14 eautón ♦ seautón

5.15 øpó ♦ øp'5.17 dè ˙ntíkeitai ˙ll}loiw ♦ gàr

˙ll}loiw ˙ntíkeitai5.17 ©n ♦ \àn5.19 moixeía ♦ —5.20 e†dvlolatreía ♦ e†dvlolatría5.20 ¡reiw zêloi ♦ ¡riw zêlow5.21 fónoi ♦ —

5.1 - 5.21



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QRV QRVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S GALATAS

427

kaì tà –moia toútoiw: $a prolégv ømîn, kayWw kaì proeîpon, –tio¥ tà toiaûta prássontew basileían yeo û o[klhronom}sousin. 22 Ô dè karpòw toû pneúmatów \stin ˙gáph,xa r á , e† r } n h , makroyumía, xrhstóthw, ˙gayvsúnh, pístiw,23 prŸóthw, \gkráteia: katà tôn toioútvn o[k ¡stin nómow.24 O¥ dè toû xr i s t o û , t|n sárka \staúrvsan sùn toîwpay}masin kaì taîw \piyumíaiw.

25 E† zômen pneúmati, pneúmati kaì stoixômen. 26 M|gin Q m eya kenódojoi, ˙ll}louw prokaloúmenoi, ˙ll}loiwfyonoûntew.

6 &A d e l f o í , \àn kaì prolhfy_ ƒnyr vp ow ¡n tiniparaptQm a t i , ømeîw o¥ pneumatikoì katartízete tòn

toioûton \n pneúmati prŸóthtow, skopôn seautón m| kaì sùpeirasy_w. 2 &A l l } l v n tà bárh bastázete, kaì o%utvw˙na p l h r Q s a t e tòn nómon toû xristoû. 3 E† gàr dokeî tiw eÂnaíti, mhdèn *vn, eautòn frenapatÅ: 4 tò dè ¡rgon eautoûdokimazétv £kastow, kaì tóte e†w eautòn mónon tò kaúxhma£j ei , kaì o[k e†w tòn £teron. 5 %E k a s t o w gàr tò Êdion fortíonbastásei.

6 Koinvneítv dè ` kathxoúmenow tòn lógon t! kathxoûnti\n pâsin ˙gayoîw. 7 M| planâsye, yeòw o[ mukthrízetai: $o gàr\à n speír+ ƒnyrvpow, toûto kaì yer í s ei . 8 %O ti ` speírvn e†wt|n sárka eautoû, \k têw sarkòw yer í s ei fyorán: ` dèspeírvn e†w tò pneûma, \k toû pneúmatow yer í s ei zv|na†Qnion. 9 Tò dè kalòn poioûntew m| \kkakômen: kair! gàr†dí~ yer í s o m en , m| \kluómenoi. 10 *A r a o{n qw kairòn ¡xo m en ,\r g a z Q m eya tò ˙gayòn pròw pántaw, málista dè pròw toùwo†keíouw têw pístevw.

11 *I d et e phlíkoiw ømîn grámmasin ¡graca t_ \m_ xei r í .12 %O soi yél o u s i n e[ p r o s v p ê s a i \n sarkí, o˚toi˙nagkázousin ømâw peritémnesyai, mónon ®na m| t! staur!toû xristoû diQkvntai. 13 O[dè gàr o¥ peritetmhménoi a[toì

5.21 kaì proeîpon ♦ proeîpon5.23 prŸóthw ♦ pra‡thw5.24 t|n ♦ ˆ&Ihsoû˜ t|n6.1 prolhfy_ ♦ prolhmfy_6.1 prŸóthtow ♦ pra‡thtow6.2 ˙naplhrQsate ♦ ˙naplhrQsete

6.3 eautòn frenapatÅ ♦ frenapatÅeautón

6.9 \kkakômen ♦ \gkakômen6.12 m| t! ♦ t!6.12 diQkvntai ♦ m| diQkvntai6.13 peritetmhménoi ♦ peritemnómenoi

5.22 - 6.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QSM QSM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S GALATAS

428

nómon fulássousin, ˙llà yél o u s i n ømâw peritémnesyai, ®na\n t_ ømetérŸ sarkì kaux}svntai. 14 &E m o ì dè m| génoitokauxâsyai e† m| \n t! staur! toû kuríou =môn &Ihsoûxr i s t o û : di' o˚ \moì kósmow \staúrvtai, k˙gW t! kósm~.15 &E n gàr xrist! &Ihsoû o·te peritom} ti †sxúei, o·te˙krobustía, ˙llà kain| ktísiw. 16 Kaì –soi t! kanóni toút~stoix}sousin, e†r}nh \p' a[toúw, kaì ¡leow, kaì \pì tòn&Isra|l toû yeoû.

17 Toû loipoû, kópouw moi mhdeìw parexét v : \g W gàr tàstígmata toû kuríou &Ihsoû \n t! sQmatí mou bastázv.

18 ^H xáriw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû metà toûpneúmatow ømôn, ˙delfoí. &Am}n.

6.14 t! kósm~ ♦ kósm~6.15 &En gàr xrist! &Ihsoû o·te

peritom} ti †sxúei ♦ O·te gàr

peritom} tí \stin6.17 kuríou ♦ —

6.14 - 6.18



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QSN QSNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

429

PRO S EFESIO US

Paûl ow, ˙p ós t ol ow &I hs oû xr is t oû dià yel }mat ow yeoû,toîw agíoiw toîw o{sin \n &Efés~ kaì pistoîw \n xrist!

&I h s o û : 2 xá r i w ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeo û patròw =môn kaìkuríou &Ihsoû xristoû.

3 E[loghtòw ` yeò w kaì pat|r toû kuríou =môn &Ihsoûxr i s t o û , ` e[log}saw =mâw \n pás+ e[logíŸ pneumatik_ \ntoîw \pouraníoiw \n xrist!: 4 kayWw \jeléjato =mâw \n a[t!prò katabolêw kósmou, eÂnai =mâw agíouw, kaì ˙mQmouwkatenQpion a[toû \n ˙gáp+, 5 proorísaw =mâw e†w u¥oyes í a ndià &Ihsoû xristoû e†w a[tón, katà t|n e[dokían toûyel } m a t o w a[toû, 6 e† w ¡p a i n o n dójhw têw xáritow a[toû, \n "\xa r í t v s en =mâw \n t! “gaphmén~: 7 \n > ¡xomen t|n˙polútrvsin dià toû a®matow a[toû, t|n ƒfesin tônparaptvmátvn, katà tòn ploûton têw xáritow a[toû, 8 «w\p er í s s eu s en e† w =mâw \n pás+ sofíŸ kaì fron}sei,9 gnvrísaw =mîn tò must}rion toû yel } m a t o w a[toû, katà t|ne[ d o k í a n a[toû, ÷n proéyet o \n a[t! 10 e† w o†konomían toûplhrQmatow tôn kairôn, ˙nakefalaiQsasyai tà pánta \n t!xr i s t ! , tà \pì toîw o[ranoîw kaì tà \pì têw gêw: 11 \n a[t!, \n >kaì \klhrQyhmen proorisyén t ew katà próyes i n toû tà pánta\n er g o û n t o w katà t|n boul|n toû yel } m a t o w a[toû, 12 e† w tòeÂ n a i =mâw e†w ¡painon dójhw a[toû, toùw prohlpikótaw \n t!xr i s t ! : 13 \n > kaì ømeîw, ˙koúsantew tòn lógon têw ˙lhyeí a w,tò e[aggélion têw svthríaw ømôn, \n > kaì pisteúsantew\s f r a g í s yh t e t! pneúmati têw \paggelíaw t! agí~, 14 –w \stin˙rrabWn têw klhronomíaw =môn, e†w ˙polútrvsin têwperipoi}sevw, e†w ¡painon têw dójhw a[toû.

15 Dià toûto k˙gQ ˙koúsaw t|n kay' ømâw pístin \n t!kurí~ &Ihsoû kaì t|n ˙gáphn t|n e†w pántaw toùw agíouw, 16 o[paúomai e[xaristôn øpèr ømôn, mneían ømôn poioúmenow \pì

1.1 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû1.1 \n &Efés~ ♦ ˆ\n &Efés~˜1.6 \n " ♦ «w1.7 tòn ploûton ♦ tò ploûtow

1.10 gêw ♦ gêw \n a[t!1.11 a[t! \n ♦ —1.14 –w ♦ –1.16 ømôn poioúmenow ♦ poioúmenow



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QSO QSO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S EFESIO US

430

tôn proseuxôn mou: 17 ®na ` yeò w toû kuríou =môn &Ihsoûxr i s t o û , ` pat|r têw dójhw, dQ+ ømîn pneûma sofíaw kaì˙poka l ú c ev w, \n \pignQsei a[toû: 18 pefvtisménouw toùw•fyalmoùw têw kardíaw ømôn, e†w tò e† d én a i ømâw tíw \stin =\l p ì w têw kl}sevw a[toû, kaì tíw ` ploûtow têw dójhw têwklhro n o m í a w a[toû \n toîw agíoiw, 19 kaì tí tò øperbállonmégeyo w têw dunámevw a[toû e†w =mâw toùw pisteúontaw, katàt|n \nér g ei a n toû krátouw têw †sxúow a[toû 20 ÷n \n}rghsen\n t! xrist!, \geíraw a[tòn \k tôn nekrôn, kaì \káyisen \ndejiÅ a[toû \n toîw \pouraníoiw, 21 øperánv páshw ˙rxêw kaì\j o u s í a w kaì dunámevw kaì kurióthtow, kaì pantòw •nómatow•nomazoménou o[ mónon \n t! a†ôni toút~, ˙llà kaì \n t!méllonti: 22 kaì pánta øpétajen øpò toùw pódaw a[toû, kaìa[tòn ¡dvken kef a l | n øpèr pánta t_ \kklhsíŸ, 23 %htiw \stìntò sôma a[toû, tò pl}rvma toû tà pánta \n pâsinplhrouménou.

2 Kaì ømâw ªnt aw nek r oùw toîw par ap t Qmas in kaì taîwamartí a i w, 2 \n a<w potè periepat}sate katà tòn a†ôna

toû kósmou toútou, katà tòn ƒrxonta têw \jousíaw toû ˙érow,toû pneúmatow toû nûn \n er g o û n t o w \n toîw u¥oîw têw ˙peiyeí a w:3 \n o<w kaì =meîw pántew ˙nestráfhmén pote \n taîw \piyumíaiwtêw sarkòw =môn, poioûntew tà yel } m a t a têw sarkòw kaì tôndianoiôn, kaì ‘men ték n a fúsei •rgêw, qw kaì o¥ loipoí: 4 ` dèyeó w, ploúsiow çn \n \léei , dià t|n poll|n ˙gáphn a[toû ÷n“gáphsen =mâw, 5 kaì ªntaw =mâw nekroùw toîw paraptQmasinsunezvopoíhsen t! xrist! — xá r i t í \s t e sesvsménoi —6 kaì sun}geiren, kaì sunekáyisen \n toîw \pouraníoiw \nxr i s t ! &I h s o û : 7 ®na \ndeíjhtai \n toîw a†ôsin toîw\p er xo m én o i w tòn øperbállonta ploûton têw xáritow a[toû \nxr h s t ó t h t i \f ' =mâw \n xrist! &Ihsoû: 8 t_ gàr xárití \steses~sménoi dià têw pístevw, kaì toûto o[k \j ømôn: yeo û tòdôron: 9 o[k \j ¡rgvn, ®na m} tiw kaux}shtai. 10 A[toû gár

1.18 ømôn ♦ ˆømôn˜1.18 kaì ♦ —1.20 tôn nekrôn kaì \káyisen ♦

nekrôn kaì kayísaw2.1 amartíaiw ♦ amartíaiw ømôn

2.3 ‘men ♦ æmeya2.7 tòn øperbállonta ploûton ♦ tò

øperbállon ploûtow2.8 têw ♦ —

1.17 - 2.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QSP QSPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S EFESIO US

431

\s m e n poíhma, ktisyén t ew \n xrist! &Ihsoû \pì ¡rgoiw ˙gayoîw,o<w prohtoímasen ` yeów, ®na \n a[toîw peripat}svmen.

11 Diò mnhmoneúete –ti ømeîw potè tà ¡yn h \n sarkí, o¥legómenoi ˙krobustía øpò têw legoménhw peritomêw \n sarkìxei r o p o i } t o u , 12 –ti ‘te \n t! kair! \keín~ xvrìw xristoû,˙phllotrivmén o i têw politeíaw toû &Isra}l, kaì jénoi tôndiayhkôn têw \paggelíaw, \lpída m| ¡xo n t ew, kaì ƒyeo i \n t!kósm~. 13 Nunì dè \n xrist! &Ihsoû ømeîw o¥ potè ªntew makràn\g g ù w \g en } yh t e \n t! a®mati toû xristoû. 14 A[tòw gár \stin =e† r } n h =môn, ` poi}saw tà ˙mfótera £n, kaì tò mesótoixon toûfr a g m o û lúsaw, 15 t}n ¡xyr a n \n t_ sarkí a[toû, tòn nómontôn \ntolôn \n dógmasin, katarg}saw: ®na toùw dúo ktís+ \nea[t! e†w £na kainòn ƒnyrvpon, poiôn e†r}nhn, 16 kaì˙pokatalláj+ toùw ˙mfotérouw \n enì sQmati t! ye! dià toûstauroû, ˙pokteínaw t|n ¡xyr a n \n a[t!: 17 kaì \lyWne[ h g g el í s a t o e† r } n h n ømîn toîw makràn kaì toîw \ggúw: 18 –tidi' a[toû ¡xo m en t|n prosagvg|n o¥ ˙mfóteroi \n enì pneúmatipròw tòn patéra. 19 *A r a o{n o[kéti \stè jénoi kaì pároikoi,˙llà sumpolîtai tôn a gívn kaì o†keîoi toû yeo û ,20 \p o i k o d o m h y é n t e w \p ì t! yem el í ~ tôn ˙postólvn kaìprofhtôn, ªntow ˙krogvniaíou a[toû &Ihsoû xristoû, 21 \n >pâsa o†kodom| sunarmologouménh a·jei e†w naòn ßgion \nkurí~, 22 \n > kaì ømeîw sunoikodomeîsye e†w katoikht}riontoû yeoû \n pneúmati.

3 Toút ou xár in \gW Paûlow ` dés miow toû xristoû &Ihsoûøp èr ømôn tôn \yn ô n , 2 eÊ g e “koúsate t|n o†konomían têw

xá r i t o w toû yeo û têw doyeí s h w moi e†w ømâw, 3 –ti katà˙pokálucin \gnQrisén moi tò must}rion, kayWw proégraca \n•líg~, 4 pròw $o dúnasye ˙naginQskontew noêsai t|n súnesínmou \n t! musthrí~ toû xristoû: 5 $o etéraiw geneaîw o[k\g n v r í s yh toîw u¥oîw tôn ˙nyrQpvn, qw nûn ˙pekalúfyh toîwagío i w ˙postóloiw a[toû kaì prof}taiw \n pneúmati: 6 eÂ n a i tà

2.11 ømeîw potè ♦ potè ømeîw2.12 ‘te \n ♦ ‘te2.13 \ggùw \gen}yhte ♦ \gen}yhte

\ggùw2.15 ea[t! ♦ a[t!2.17 kaì toîw ♦ kaì e†r}nhn toîw

2.19 sumpolîtai ♦ \stè sumpolîtai2.20 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû3.1 &Ihsoû ♦ ˆ&Ihsoû˜3.2 eÊge ♦ eÊ ge3.3 –ti ♦ ˆ–ti˜3.3 \gnQrisén ♦ \gnvrísyh

2.11 - 3.6



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QSQ QSQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S EFESIO US

432

¡yn h sugklhronóma kaì sússvma kaì summétoxa têw\p a g g el í a w a[toû \n t! xrist!, dià toû e[aggelíou, 7 o˚\g en ó m h n diákonow katà t|n dvreàn têw xáritow toû yeo û , t|ndoyeî s á n moi katà t|n \nérgeian têw dunámevw a[toû. 8 &E m o ìt! \laxistotér~ pántvn agívn \dóyh = xáriw a%uth, \n toîw¡y n e s i n e[ a g g el í s a s ya i tòn ˙nejixníaston ploûton toûxr i s t o û , 9 kaì fvtísai pántaw tíw = o†konomía toû musthríoutoû ˙pokekrumménou ˙pò tôn a†Qnvn \n t! ye! t! tà pántaktísanti dià &I h s o û xr i s t o û , 10 ®na gnvrisy_ nûn taîw ˙rxaîwkaì taîw \jousíaiw \n toîw \pouraníoiw dià têw \kklhsíaw =polupoíkilow sofía toû yeo û , 11 katà próyes i n tôn a†Qnvn ÷n\p o í h s en \n xrist! &Ihsoû t! kurí~ =môn: 12 \n > ¡xomen t|nparrhsían kaì t|n prosagvg|n \n pep o i y} s ei dià têw pístevwa[toû. 13 Diò a†toûmai m| \kkakeîn \n taîw ylícesín mou øpèrømôn, %htiw \stìn dója ømôn.

14 Toútou xárin kámptv tà gónatá mou pròw tòn patéra toûkuríou =môn &I h s o û xr i s t o û , 15 \j o˚ pâsa patrià \n o[ranoîwkaì \pì gêw •nomázetai, 16 ®na dœh ømîn, katà tòn ploûton têwdójhw a[toû, dunámei krataivyênai dià toû pneúmatow a[toûe† w tòn ¡sv ƒnyrvpon, 17 katoikêsai tòn xristòn dià têwpístevw \n taîw kardíaiw ømôn: 18 \n ˙gáp+ \rrizvménoi kaìteyem el i v m én o i ®na \jisxúshte katalabésyai sùn pâsin toîwagíoiw tí tò plátow kaì mêkow kaì báyow kaì %ucow, 19 gnônaí tet|n øperbállousan têw gnQsevw ˙gáphn toû xristoû, ®naplhrvyête e†w pân tò pl}rvma toû yeoû.

20 T! dè dunamén~ øpèr pánta poiêsai øpèr \kperissoû @na†toúm eya (h nooûmen, katà t|n dúnamin t|n \nergouménhn \n=mîn, 21 a[t! = dója \n t_ \kklhsíŸ \n xrist! &Ihsoû, e†wpásaw tàw geneàw toû a†ônow tôn a†Qnvn. &Am}n.

3.6 a[toû \n t! xrist! ♦ \n Xrist!&Ihsoû

3.7 \genómhn ♦ \gen}yhn3.7 t|n doyeîsán ♦ têw doyeíshw3.8 \n ♦ —3.8 tòn ♦ tò3.8 ploûton ♦ ploûtow3.9 pántaw ♦ ˆpántaw˜3.9 dià &Ihsoû xristoû ♦ —

3.11 xrist! ♦ t! Xrist!3.12 t|n prosagvg|n ♦ prosagvg|n3.13 \kkakeîn ♦ \gkakeîn3.14 toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû

♦ —3.16 dœh ♦ d!3.16 tòn ploûton ♦ tò ploûtow3.18 báyow kaì %ucow ♦ %ucow kaì báyow3.21 \kklhsíŸ ♦ \kklhsíŸ kaì

3.7 - 3.21



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QSR QSRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S EFESIO US

433

4 Par ak al ô o{n ømâw \gQ, ` dés miow \n kur í~, ˙jívwperipatêsai têw kl}sevw «w \kl}yhte, 2 metà páshw

tapeinofrosúnhw kaì prŸóthtow, met à makroyumíaw,˙nexó m en o i ˙ll}lvn \n ˙gáp+, 3 spoudázontew threîn t|nenóthta toû pneúmatow \n t! sundésm~ têw e†r}nhw. 4 $E nsôma kaì ¢n pneûma, kayWw kaì \kl}yhte \n miÅ \lpídi têwkl}sevw ømôn: 5 e< w kúriow, mía pístiw, ¢n báptisma, 6 e< w yeò wkaì pat|r pántvn, ` \pì pántvn, kaì dià pántvn, kaì \n pâsin=mîn. 7 Ê n ì dè ekást~ =môn \dóyh = xáriw katà tò métron têwdvreâw toû xr i s t o û . 8 Diò légei, &Anabàw e†w %ucow&+xmalQteusen a†xmalvsían, kaì ¡dvken dómata toîw˙nyrQpoiw. 9 Tò dé, &Anébh, tí \stin e† m| –ti kaì katébhprôton e†w tà katQtera mérh têw gêw; 10 Ô katabáw, a[tów\s t i n kaì ` ˙nabàw øperánv pántvn tôn o[ranôn, ®naplhrQs+ tà pánta. 11 Kaì a[tòw ¡dvken toùw mèn ˙postólouw,toùw dè prof}taw, toùw dè e[aggelistáw, toùw dè poiménaw kaìdidaskálouw, 12 pròw tòn katartismòn tôn agívn, e†w ¡rgondiakoníaw, e†w o†kodom|n toû sQmatow toû xristoû: 13 méxr ikatan t } s v m en o¥ pántew e†w t|n enóthta têw pístevw kaì têw\p i g n Q s ev w toû u¥oû toû yeo û , e† w ƒndra téleion, e†w métron=likíaw toû plhrQmatow toû xr i s t o û : 14 ®na mhkéti „menn}pioi, kludvnizómenoi kaì periferómenoi pantì ˙ném~ têwdidaskalíaw, \n t_ kubeíŸ tôn ˙nyrQpvn, \n panourgíŸ pròwt|n meyo d eí a n têw plánhw: 15 ˙lhyeú o n t ew dè \n ˙gáp+ meyodían

a[j}svmen e†w a[tòn tà pánta, –w \stin = kefal}, ` xristów,16 \j o˚ pân tò sôma sunarmologoúmenon kaì sumbibazómenondià páshw afêw têw \pixorhgíaw, kat' \nérgeian \n mét r ~ enòwekástou mérouw, t|n a·jhsin toû sQmatow poieîtai e†wo†kodom|n eautoû \n ˙gáp+.

17 Toûto o{n légv kaì martúromai \n kurí~, mhkéti ømâwperipateîn, kayWw kaì tà loipà ¡yn h peripateî \n mataióthtitoû noòw a[tôn, 18 \s k o t i s m én o i t_ dianoíŸ, ªntew˙phllotrivménoi têw zvêw toû yeo û dià t|n ƒgnoian t|no{san \n a[toîw, dià t|n pQrvsin têw kardíaw a[tôn:

4.2 prŸóthtow ♦ pra‡thtow4.6 =mîn ♦ —4.8 kaì ♦ —4.9 prôton ♦ —

4.9 mérh ♦ ˆmérh˜4.15 ` ♦ —4.17 loipà ♦ —4.18 \skotisménoi ♦ \skotvménoi

4.1 - 4.18



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QSS QSS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S EFESIO US

434

19 o®tinew ˙phlghkótew eautoùw parédvkan t_ ˙selgeíŸ, e†w\r g a s í a n ˙kayarsíaw páshw \n pleonejíŸ. 20 Û m eî w dè o[xo%utvw \máyet e tòn xristón, 21 eÊ g e a[tòn “koúsate kaì \n a[t!\d i d á xyh t e, kayQw \stin ˙l}yei a \n t! &Ihsoû: 22 ˙poyés ya iøm â w, katà t|n protéran ˙nastrof}n, tòn palaiòn ƒnyrvpon,tòn fyei r ó m en o n katà tàw \piyumíaw têw ˙páthw:23 ˙naneo û s ya i dè t! pneúmati toû noòw ømôn, 24 kaì\n d ú s a s ya i tòn kainòn ƒnyrvpon, tòn katà yeò n ktisyén t a \ndikaiosún+ kaì `sióthti têw ˙lhyeíaw.

25 Diò ˙poyém en o i tò ceûdow laleîte ˙l}yei a n £k a s t o wmetà toû plhsíon a[toû: –ti \smèn ˙ll}lvn mélh.26 &O rgízesye kaì m| amartánete: ` %hliow m| \piduétv \pì t!parorgism! ømôn: 27 mhdè dídote tópon t! diaból~. 28 Ôkléptvn mhkéti kleptétv: mâllon dè kopiátv, \rgazómenow tò˙gayón taîw xer s í n , ®na ¡x+ met a d i d ó n a i t! xreían ¡xo n t i .29 Pâw lógow sapròw \k toû stómatow ømôn m| \kporeuésyv,˙ll' eÊ tiw ˙gayòw pròw o†kodom|n têw xreíaw, ®na d! xárintoîw ˙koúousin. 30 Kaì m| lupeîte tò pneûma tò ßgion toû yeo û ,\n > \sfragísyhte e†w =méran ˙polutrQsevw. 31 Pâsa pikríakaì yumòw kaì •rg| kaì kraug| kaì blasfhmía ˙ry}tv ˙f'ømôn, sùn pás+ kakíŸ: 32 gínesye dè e†w ˙ll}louw xrhstoí,e· s p l a g xn o i , xa r i z ó m en o i eautoîw, kayWw kaì ` yeò w \n xrist!\xarísato =mîn.

5 Gínes ye o{n mimhtaì toû yeoû, qw ték na ˙gap ht á: 2 kaìperi p a t eî t e \n ˙gáp+, kayWw kaì ` xristòw “gáphsen

=mâw, kaì parédvken eautòn øpèr =môn prosforàn kaì yusíant! ye! e†w •sm|n e[vdíaw. 3 Porneía dè kaì pâsa ˙kayarsía (hpleonejía mhdè •nomazésyv \n ømîn, kayWw prépei agíoiw:4 kaì a†sxróthw, kaì mvrología, (h e[trapelía, tà o[k˙n}konta: ˙llà mâllon e[xaristía. 5 Toûto gàr ¡steginQskontew, –ti pâw pórnow, (h ˙káyartow, (h pleonékthw, –w\s t i n e† d v l o l á t r h w, o[k ¡xei klhronomían \n t_ basileíŸ toû

4.21 eÊge ♦ eÊ ge4.26 t! ♦ ˆt!˜4.28 tò ˙gayón taîw xersín ♦ taîw

ˆ†díaiw˜ xersìn tò ˙gayón4.29 ˙ll' ♦ ˙llà4.32 dè ♦ ˆdè˜

4.32 =mîn ♦ ømîn5.3 pâsa ˙kayarsía ♦ ˙kayarsía

pâsa5.4 tà o[k ˙n}konta ♦ $a o[k ˙nêken5.5 ¡ste ♦ Êste5.5 –w ♦ –

4.19 - 5.5



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QST QSTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S EFESIO US

435

xr i s t o û kaì yeo û . 6 Mhdeìw ømâw ˙patátv kenoîw lógoiw: diàtaûta gàr ¡r xet a i = •rg| toû yeo û \p ì toùw u¥oùw têw˙peiyeí a w. 7 M| o{n gínesye summétoxoi a[tôn: 8 ‘te gár poteskótow, nûn dè fôw \n kurí~: qw tékna fvtòw peripateîte —9 ` gàr karpòw toû pneúmatow \n pás+ ˙gayvsún+ kaìdikaiosún+ kaì ˙lhyeí Ÿ — 10 dokimázontew tí \stine[ á r es t o n t! kurí~: 11 kaì m| sugkoinvneîte toîw ¡rgoiw toîw˙kárpoiw toû skótouw, mâllon dè kaì \légxet e: 12 tà gàrkrufê ginómena øp' a[tôn a†sxrón \stin kaì légein. 13 Tà dèpánta \legxómena øpò toû fvtòw faneroûtai: pân gàr tòfaner o ú m en o n fôw \stín. 14 Diò légei, *Egeire ` kayeú d v n kaì˙násta \k tôn nekrôn, kaì \pifaúsei soi ` xristów.

15 Blépete o{n pôw ˙kribôw peripateîte, m| qw ƒsofoi,˙ll' qw sofoí, 16 \j a g o r a z ó m en o i tòn kairón, –ti a¥ =méraiponhraí e†sin. 17 Dià toûto m| gínesye ƒfronew, ˙llàsu n i én t ew tí tò yél h m a toû kuríou. 18 Kaì m| meyú s k es ye oÊn~,\n > \s t ì n ˙svtía, ˙llà plhroûsye \n pneúmati, 19 laloûnteweautoîw calmoîw kaì %umnoiw kaì Œdaîw pneumatikaîw, Ïdontewkaì cállontew \n t_ kardíŸ ømôn t! kurí~,20 e[ xa r i s t o û n t ew pántote øpèr pántvn \n •nómati toû kuríou=môn &Ihsoû xristoû t! ye! kaì patrí, 21 øpotassómenoi˙ll}loiw \n fób~ xristoû. yeoû

22 A¥ gunaîkew, toîw †díoiw ˙ndrásin øpotássesye, qw t!kurí~. 23 –ti ˙n}r \stin kefal| têw gunaików, qw kaì ` xristòwkefal| têw \k k l h s í a w, kaì a[tòw \stin svt|r toû sQmatow.24 &A l l ' qsper = \kklhsía øpotássetai t! xrist!, o%utvw kaìa¥ gunaîkew toîw †díoiw ˙ndrásin \n pantí. 25 O¥ ƒndrew,˙gapâte tàw gunaîkaw eautôn, kayWw kaì ` xristòw “gáphsent|n \kklhsían, kaì eautòn parédvken øpèr a[têw: 26 ®naa[t|n agiás+, kayarísaw t! loutr! toû %udatow \n ]}mati,27 ®na parast}s+ a[t|n eaut! ¡ndojon t|n \kklhsían, m|¡xo u s a n spîlon (h ]utída æ ti tôn toioútvn, ˙ll' ®na ” agíakaì ƒmvmow. 28 O%utvw •feílousin o¥ ƒndrew ˙gapÅn tàw

5.9 pneúmatow ♦ fvtòw5.15 pôw ˙kribôw ♦ ˙kribôw pôw5.17 suniéntew ♦ suníete5.19 calmoîw ♦ ˆ\n˜ calmoîw5.19 \n ♦ —5.22 øpotássesye ♦ —

5.23 kaì a[tòw \stin ♦ a[tòw5.24 &All' qsper ♦ &Allà qw5.24 †díoiw ♦ —5.25 eautôn ♦ —5.27 a[t|n ♦ a[tòw5.28 o¥ ♦ ˆkaì˜ o¥

5.6 - 5.28



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QSU QSU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S EFESIO US

436

eautôn gunaîkaw qw tà eautôn sQmata. Ô ˙gapôn t|n eautoûgunaîka, eautòn ˙gapÅ: 29 o[deìw gár pote t|n eautoû sárka\m í s h s en , ˙ll' \ktréfei kaì yálpei a[t}n, kayWw kaì ` kúriowt|n \kklhsían: 30 –ti mélh \smèn toû sQmatow a[toû, \k têwsarków a[toû kaí \k tôn •stévn a[toû. 31 ˙ntì toútoukataleícei ƒnyrvpow tòn patéra a[toû kaì t|n mhtéra, kaìproskollhy}setai pròw t|n gunaîka a[toû, kaì ¡sontai o¥dúo e†w sárka mían. 32 Tò must}rion toûto méga \stín: \gW dèlégv e†w xristón kaì e†w t|n \kklhsían. 33 Pl|n kaì ømeîw o¥kay' £na, £kastow t|n eautoû gunaîka o%utvw ˙gapátv qweautón: = dè gun| ®na fobêtai tòn ƒndra.

6 Tà ték na, øp ak oúet e toîw goneûsin ømôn \n kur í~: toût ogár \stin díkaion. 2 Tíma tòn patéra sou kaì t|n mhtéra

%htiw \stìn \ntol| prQth \n \paggelíŸ, 3 ®na e{ soi génhtai, kaì¡s + makroxróniow \pì têw gêw. 4 Kaì o¥ patérew, m| parorgízetetà tékna ømôn, ˙ll' \ktréfete a[tà \n paideíŸ kaì nouyes í Ÿkuríou.

5 O¥ doûloi, øpakoúete toîw kuríoiw katà sárka, metàfóbou kaì trómou, \n aplóthti têw kardíaw ømôn, qw t!xr i s t ! : 6 m| kat' •fyalmodouleían qw ˙nyrvpáreskoi, ˙ll'qw doûloi toû xristoû, poioûntew tò yél h m a toû yeo û \kcuxêw, 7 met' e[noíaw douleúontew qw t! kurí~ kaì o[k˙nyrQpoiw: 8 e†dótew –ti $o \án ti £kastow poi}s+ ˙gayón, toûtokomieîtai parà toû kuríou, eÊte doûlow, eÊte \leúyer o w. 9 Kaìo¥ kúrioi, tà a[tà poieîte pròw a[toúw, ˙niéntew t|n ˙peil}n:e† d ó t ew –ti kaì ømôn a[tôn ` kúriów \stin \n o[ranoîw, kaìprosvpolhcía o[k ¡stin par' a[t!.

10 Tò loipón, ˙delfoí mou, \ndunamoûsye \n kurí~, kaì \nt! krátei têw †sxúow a[toû. 11 &E n d ú s a s ye t|n panoplían toûyeo û , pròw tò dúnasyai ømâw stênai pròw tàw meyo d eí a w toû

5.29 ˙ll' ♦ ˙llà5.29 kúriow ♦ xristòw5.30 \k têw sarków a[toû kaí \k tôn

•stévn a[toû ♦ —5.31 tòn patéra a[toû kaì t|n ♦ ˆtòn˜

patéra kaì ˆt|n˜6.1 \n kurí~ ♦ ˆ\n kurí~˜6.4 ˙ll' ♦ ˙llà6.5 kuríoiw katà sárka ♦ katà

sárka kuríoiw6.6 •fyalmodouleían ♦

•fyalmodoulían6.6 toû xristoû ♦ xristoû6.8 $o \án ti £kastow ♦ £kastow \án ti6.8 komieîtai parà toû ♦ komísetai

parà6.9 ømôn a[tôn ♦ a[tôn kaì ømôn6.9 prosvpolhcía ♦

prosvpolhmcía6.10 Tò loipón ˙delfoí mou ♦ Toû

loipoû

5.29 - 6.11



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QSV QSVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S EFESIO US

437

diabólou. 12 %O ti o[k ¡stin =mîn = pálh pròw a<ma kaì sárka,˙llà pròw tàw ˙rxáw, pròw tàw \jousíaw, pròw toùwkosmokrátoraw toû skótouw toû a†ônow toútou, pròw tàpneumatikà têw ponhríaw \n toîw \pouraníoiw. 13 Dià toûto˙nalábete t|n panoplían toû yeo û , ®na dunhyête ˙ntistênai\n t_ =mérŸ t_ ponhrÅ, kaì ßpanta katergasámenoi stênai.14 Stête o{n perizvsámenoi t|n •sfùn ømôn \n ˙lhyeí Ÿ , kaì\n d u s á m en o i tòn yQraka têw dikaiosúnhw, 15 kaìøpodhsámenoi toùw pódaw \n etoimasíŸ toû e[aggelíou têwe† r } n h w: 16 \p ì pâsin ˙nalabóntew tòn yureòn têw pístevw, \n> dun}sesye pánta tà bélh toû ponhroû tà pepurvménasbésai . 17 Kaì t|n perikefalaían toû svthríou déjasyai, kaìt|n máxairan toû pneúmatow, – \stin ]êma yeo û : 18 dià páshwproseuxêw kaì de}sevw proseuxómenoi \n pantì kair! \npneúmati, kaì e† w a[tò toûto ˙grupnoûntew \n pás+proskarter}sei kaì de}sei per ì pántvn tôn agívn, 19 kaìøpèr \moû, ®na moi doy_ lógow \n ˙noíjei toû stómatów mou \nparrhsíŸ gnvrísai tò must}rion toû e[aggelíou, 20 øpèr o˚presbeúv \n alúsei, ®na \n a[t! parrhsiásvmai, qw deî melalêsai.

21 %I n a dè e†dête kaì ømeîw tà kat' \mé, tí prássv, pántaømîn gnvrísei Tuxikòw ` ˙gaphtòw ˙delfòw kaì pistòwdiákonow \n kurí~: 22 $on ¡pemca pròw ømâw e†w a[tò toûto, ®nagnôte tà perì =môn, kaì parakalés+ tàw kardíaw ømôn.

23 E†r}nh toîw ˙delfoîw kaì ˙gáph metà pístevw ˙pò yeo ûpatròw kaì kuríou &Ihsoû xristoû. 24 ^H xáriw metà pántvntôn ˙gapQntvn tòn kúrion =môn &Ihsoûn xristòn \n˙fyarsíŸ. &Am}n.

6.12 toû a†ônow ♦ —6.16 \pì pâsin ♦ \n pâsin6.16 tà pepurvména ♦ ˆtà˜

pepurvména

6.17 déjasyai ♦ déjasye6.18 toûto ♦ —6.21 ømîn gnvrísei ♦ gnvrísei ømîn6.24 &Am}n ♦ —

6.12 - 6.24



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QTM QTM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

438

PRO S FILIPPHSIO US

Paûl ow kaì Timóyeow, doûl oi &I hs oû xr is t oû, pâsin toîwagíoiw \n xrist! &Ihsoû toîw o{sin \n Filíppoiw, sùn

\p i s k ó p o i w kaì diakónoiw: 2 xá r i w ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeo ûpatròw =môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû.

3 E[xaristô t! ye! mou \pì pás+ t_ mneíŸ ømôn, 4 pántote\n pás+ de}sei mou øpèr pántvn ømôn metà xarâw t|n déhsinpoioúmenow, 5 \p ì t_ koinvníŸ ømôn e†w tò e[aggélion, ˙pòprQthw =méraw ƒxri toû nûn: 6 pepoiyWw a[tò toûto, –ti `\n a r j á m en o w \n ømîn ¡rgon ˙gayòn \pitelései ƒxr i =mérawxr i s t o û &I h s o û : 7 kayQw \stin díkaion \moì toûto froneîn øpèrpántvn ømôn, dià tò ¡xei n me \n t_ kardíŸ ømâw, ¡n te toîwdesmoîw mou kaì \n t_ ˙pologíŸ kaì bebaiQsei toû e[aggelíou,sugkoinvnoúw mou têw xáritow pántaw ømâw ªntaw. 8 Mártuwgár moú \s t i n ` yeó w, qw \pipoyô pántaw ømâw \n splágxnoiw&I h s o û xr i s t o û . 9 Kaì toûto proseúxomai, ®na = ˙gáph ømôn¡t i mâllon kaì mâllon perisseú+ \n \pignQsei kaì pás+a†sy}sei, 10 e† w tò dokimázein ømâw tà diaféronta, ®na ‘tee† l i k r i n eî w kaì ˙próskopoi e†w =méran xristoû,11 pep l h r v m én o i karpôn dikaiosúnhw tôn dià &Ihsoû xristoû,e†w dójan kaì ¡painon yeoû.

12 GinQskein dè ømâw boúlomai, ˙delfoí, –ti tà kat' \mèmâllon e†w prokop|n toû e[ a g g el í o u \l } l u yen : 13 %vste toùwdes m o ú w mou faneroùw \n xrist! genésyai \n –l~ t!praitvrí~ kaì toîw loipoîw pásin, 14 kaì toùw pleíonaw tôn˙delfôn \n kurí~, pepoiyótaw toîw desmoîw mou, perissotérvwtolmÅn ˙fóbvw tòn lógon laleîn. 15 Tinèw mèn kaì dià fyónonkaì ¡rin, tinèw dè kaì di' e[dokían tòn xristòn khrússousin:16 o¥ mèn \j \riyeí a w tòn xristòn kataggéllousin, o[x agnôw,

1.1 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû1.5 prQthw ♦ têw prQthw1.8 \stin ♦ —1.8 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû1.11 karpôn dikaiosúnhw tôn ♦

karpòn dikaiosúnhw tòn

1.16 \riyeíaw tòn xristònkataggéllousin o[x agnôwo†ómenoi ylîcin \piférein toîwdesmoîw mou ♦ ˙gáphw e†dótew –tie†w ˙pologían toû e[aggelíoukeîmai



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QTN QTNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S FILIPPHSIO US

439

o†ómenoi ylîcin \piférein toîw desmoîw mou: 17 o¥ dè \j ˙gáphw,e† d ó t ew –ti e†w ˙pologían toû e[aggelíou keîmai. 18 Tí gár;Pl|n pantì tróp~, eÊte profásei eÊte ˙lhyeí Ÿ , xr i s t ò wkataggél l et a i : kaì \n toút~ xaírv, ˙llà kaì xar}somai.19 OÂda gàr –ti toûtó moi ˙pob}setai e†w svthrían dià têwømôn de}sevw, kaì \pixorhgíaw toû pneúmatow &Ihsoû xristoû,20 katà t|n ˙pokaradokían kaì \lpída mou, –ti \n o[denìa†sxuny}somai, ˙ll' \n pás+ parrhsíŸ, qw pántote, kaì nûnmegaluny}setai xristòw \n t! sQmatí mou, eÊte dià zvêw eÊtedià yanátou. 21 &E m o ì gàr tò z_n, xristów: kaì tò ˙poyaneîn,kérdow. 22 E† dè tò z_n \n sarkí, toûtó moi karpòw ¡rgou: kaì tía¥r}soma i o[ gnvrízv. 23 Sunéxo m a i dè \k tôn dúo, t|n\p i yu m í a n ¡xv n e† w tò ˙nalûsai kaì sùn xrist! eÂnai, poll!mâllon kreîsson: 24 tò dè \piménein \n t_ sarkì˙nagkaióteron di' ømâw. 25 Kaì toûto pepoiyWw oÂda –ti menô,kaì sumparamenô pâsin ømîn e†w t|n ømôn prokop|n kaìxa r à n têw pístevw, 26 ®na tò kaúxhma ømôn perisseú+ \nxr i s t ! &I h s o û \n \moí, dià têw \mêw parousíaw pálin pròwømâw. 27 Mónon ˙jívw toû e[aggelíou toû xristoûpoliteúesye, ®na eÊte \lyWn kaì †dWn ømâw, eÊte ˙pQn, ˙koúsvtà perì ømôn, –ti st}kete \n enì pneúmati, miÅ cux_sunayloûntew t_ pístei toû e[aggelíou, 28 kaì m| pturómenoi\n mhdenì øpò tôn ˙ntikeiménvn: %htiw a[toîw mén \stin ¡ndeijiw˙pvleíaw, ømîn dè svthríaw, kaì toûto ˙pò yeo û : 29 –ti ømîn\xa r í s yh tò øpèr xristoû, o[ mónon tò e†w a[tòn pisteúein,˙llà kaì tò øpèr a[toû pásxei n : 30 tòn a[tòn ˙gôna ¡xo n t ewo<on eÊdete \n \moí, kaì nûn ˙koúete \n \moí.

2 EÊ tiw o{n par ák l hs iw \n xris t !, eÊ ti par amúyion˙gáphw, eÊ tiw koinvnía pneúmatow, eÊ tiw splágxna kaì

o†ktirmoí, 2 plhrQsaté mou t|n xarán, ®na tò a[tò fronête,t|n a[t|n ˙gáphn ¡xo n t ew, súmcuxoi, tò ¢n fronoûntew:3 mhdèn katà \ríyei a n (h ken o d o j í a n , ˙llà t_ tapeinofrosún+

1.17 ˙gáphw e†dótew –ti e†w ˙pologíantoû e[aggelíou keîmai ♦ \riyeíawtòn xristòn kataggéllousin o[xagnôw o†ómenoi ylîcin \geíreintoîw desmoîw mou

1.18 pantì ♦ –ti pantì1.23 mâllon ♦ ˆgàr˜ mâllon

1.24 \n ♦ ˆ\n˜1.25 sumparamenô ♦ paramenô1.27 ˙koúsv ♦ ˙koúv1.28 a[toîw mén \stin ♦ \stìn a[toîw1.28 ømîn ♦ ømôn2.3 katà \ríyeian (h ♦ kat' \riyeían

mhdè katà

1.17 - 2.3



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QTO QTO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S FILIPPHSIO US

440

˙ll}louw =goúmenoi øperéxo n t a w eautôn: 4 m| tà eautôn£k a s t o w skopeîte, ˙llà kaì tà etérvn £kastow. 5 Toûto gàrfroneísyv \n ømîn $o kaì \n xrist! &Ihsoû: 6 $ow \n morf_ yeo ûøpárxvn, o[x arpagmòn =g}sato tò eÂnai Âsa ye! , 7 ˙ll'eautòn \kénvsen, morf|n doúlou labQn, \n `moiQmati˙nyrQpvn genómenow: 8 kaí sx}mati eøreyeì w qw ƒnyrvpow,\t a p eí n v s en eautón, genómenow øp}koow méxr i ya n á t o u ,ya n á t o u dè stauroû. 9 Diò kaì ` yeò w a[tòn øperúcvsen, kaì\xa r í s a t o a[t! ªnoma tò øpèr pân ªnoma: 10 ®na \n t! •nómati&I h s o û pân gónu kámc+ \pouranívn kaì \pigeívn kaìkataxyo n í v n , 11 kaì pâsa glôssa \jomolog}shtai –ti kúriow&Ihsoûw xristów, e†w dójan yeoû patrów.

12 %V s t e, ˙gaphtoí mou, kayWw pántote øphkoúsate, m| qw\n t_ parousíŸ mou mónon, ˙llà nûn poll! mâllon \n t_˙pousíŸ mou, metà fóbou kaì trómou t|n eautôn svthríankatergázesye: 13 ` yeò w gár \stin ` \nergôn \n ømîn kaì tòyél ei n kaì tò \nergeîn øpèr têw e[dokíaw. 14 Pánta poieîtexv r ì w goggusmôn kaì dialogismôn, 15 ®na génhsye ƒmemptoikaì ˙kéraioi, tékna yeo û ˙mQmhta \n més ~ geneâw skoliâw kaìdiestramménhw, \n o<w faínesye qw fvstêrew \n kósm~,16 lógon zvêw \péxo n t ew, e† w kaúxhma \moì e†w =méran xristoû,–ti o[k e† w kenòn ¡dramon, o[dè e†w kenòn \kopíasa. 17 &A l l ' e†kaì spéndomai \pì t_ yusíŸ kaì leitourgíŸ têw pístevw ømôn,xa í r v kaì sugxaírv pâsin ømîn: 18 tò d' a[tò kaì ømeîwxaírete kaì sugxaíreté moi.

19 &E l p í z v dè \n kurí~ &Ihsoû, Timóyeo n taxév w pémcaiømîn, ®na k˙gW e[cuxô, gnoùw tà perì ømôn. 20 O[déna gàr ¡xv†sócuxon, –stiw gnhsívw tà perì ømôn merimn}sei. 21 O¥ pántewgàr tà eautôn zhtoûsin, o[ tà xristoû &Ihsoû. 22 T|n dèdokim|n a[toû ginQskete, –ti qw patrì téknon, sùn \moì\d o ú l eu s en e† w tò e[aggélion. 23 Toûton mèn o{n \lpízvpémc a i , qw ©n ˙pídv tà perì \mé, \jautêw: 24 pépoiya dè \nkurí~, –ti kaì a[tòw taxév w \l eú s o m a i . 25 &A n a g k a î o n dè

2.4 skopeîte ˙llà kaì ♦ skopoûntew˙llà ˆkaì˜

2.4 etérvn £kastow ♦ etérvn £kastoi2.5 gàr froneísyv ♦ froneîte2.7 ˙ll' ♦ ˙llà2.9 a[t! ♦ a[t! tò

2.13 ` yeòw ♦ yeòw2.15 ˙mQmhta \n més~ ♦ ƒmvma méson2.17 &All' ♦ ˙llà2.18 d' ♦ dè2.21 xristoû &Ihsoû ♦ &Ihsoû xristoû2.23 ˙pídv ♦ ˙fídv

2.4 - 2.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QTP QTPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S FILIPPHSIO US

441

=ghs á m h n &E p a f r ó d i t o n tòn ˙delfòn kaì sunergòn kaìsustratiQthn mou, ømôn dè ˙póstolon, kaì leitourgòn têwxr eí a w mou, pémcai pròw ømâw: 26 \p ei d | \p i p o yô n ‘n pántawømâw, kaì ˙dhmonôn, dióti “koúsate –ti “syén h s en : 27 kaì gàr“syén h s en parapl}sion yanát~, ˙llà ` yeò w a[tòn “léhsen,o[k a[tòn dè mónon, ˙llà kaì \mé, ®na m| lúphn \pì lúphnsxô. 28 Spoudaiotérvw o{n ¡pemca a[tón, ®na, †dóntew a[tònpálin, xarête, k˙gW ˙lupóterow „. 29 Prosdéxes ye o{n a[tòn\n kurí~ metà páshw xarâw, kaì toùw toioútouw \ntímouw ¡xet e:30 –ti dià tò ¡rgon toû xristoû méxr i ya n á t o u æggisen,parabouleusámeno w t_ cux_, ®na ˙naplhrQs+ tò ømônøstérhma têw prów me leitourgíaw.

3 Tò loip ón, ˙d el f oí mou, xaíret e \n kur í~. Tà a[tàgráfein ømîn, \moì mèn o[k •knhrón, ømîn dè ˙sfaléw.

2 Blépete toùw kúnaw, blépete toùw kakoùw \rgátaw, blépetet|n katatom}n: 3 =meîw gár \s m en = per i t o m } , o¥ pneúmati yeo ûlatreúontew, kaì kauxQmenoi \n xrist! &Ihsoû, kaì o[k \nsarkì pepoiyótew: 4 kaíper \gW ¡xv n pepoíyhsin kaì \n sarkí:eÊ tiw dokeî ƒllow pepoiyén a i \n sarkí, \gW mâllon:5 peritom| •kta}merow, \k gén o u w &I s r a } l , fulêw Beniamín,Ê b r a î o w \j Êbraívn, katà nómon Farisaîow, 6 katà zêlondiQkvn t|n \k k l h s í a n , katà dikaiosúnhn t|n \n nóm~genómenow ƒmemptow. 7 &A l l ' ßtina ‘n moi kérdh, taûta %hghmaidià tòn xr i s t ò n zhmían. 8 &A l l à mén o{n kaì =goûmai pántazhm í a n eÂ n a i dià tò øperéxo n têw gnQsevw xristoû &Ihsoû toûkuríou mou: di' $on tà pánta \zhmiQyhn, kaì =goûmai skúbalaeÂ n a i , ®na xristòn kerd}sv, 9 kaì eøreyô \n a[t!, m| ¡xv n\m | n dikaiosúnhn t|n \k nómou, ˙llà t|n dià pístevwxr i s t o û , t|n \k yeo û dikaiosúnhn \pì t_ pístei: 10 toû gnônaia[tón kaì t|n dúnamin têw ˙nastásevw a[toû, kaì t|nkoinvnían tôn payhmátvn a[toû, summorfoúmenow t! yanát~a[to û , 11 eÊ pvw katant}sv e†w t|n \janástasin tôn nekrôn.

2.27 a[tòn “léhsen ♦ “léhsen a[tón2.30 toû ♦ —2.30 parabouleusámenow ♦

paraboleusámenow3.6 zêlon ♦ zêlow3.7 &All' ♦ ˆ&Allà˜3.8 mén o{n ♦ menoûnge

3.8 eÂnai ®na ♦ ®na3.10 t|n koinvnían tôn ♦ ˆt|n˜

koinvnían ˆtôn˜3.10 summorfoúmenow ♦

summorfizómenow3.11 tôn ♦ t|n \k

2.26 - 3.11



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QTQ QTQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S FILIPPHSIO US

442

12 O[x –ti ædh ¡labon, (h ædh teteleívmai: diQkv dé, e† kaìkatalábv \f' > kaì katel}fyhn øpò toû xristoû &Ihsoû.13 &A d e l f o í , \g W \m a u t ò n o[ logízomai kateilhfénai: ¢n dé,o·pv

tà mèn •písv \pilanyanómenow, toîw dè ¡mprosyen\p ek t ei n ó m en o w, 14 katà skopòn diQkv \pì tò brabeîon têw ƒnvkl}s ev w toû yeo û \n xrist! &Ihsoû. 15 %O soi o{n téleioi, toûtofronômen: kaì eÊ ti etérvw froneîte, kaì toûto ` yeò w ømîn˙pokalúcei: 16 pl|n e†w $o \fyásamen, t! a[t! stoixeî nkanóni, tò ˙utò froneîn.

17 Summimhtaí mou gínesye, ˙delfoí, kaì skopeîte toùwo%utvw peripatoûntaw, kayWw ¡xet e túpon =mâw. 18 Polloì gàrperipatoûsin, o¬w pollákiw ¡legon ømîn, nûn dè kaì klaívnlégv, toùw \xyr o ù w toû stauroû toû xristoû: 19 @n tò télow˙pQleia, @n ` yeò w = koilía, kaì = dója \n t_ a†sxún+ a[tôn,o¥ tà \p í g ei a fronoûntew. 20 ^H m ô n gàr tò políteuma \no[ra n o î w øpárxei , \j o˚ kaì svtêra ˙pekdexó m eya , kúrion&I h s o û n xr i s t ó n : 21 $ow metasxhmatísei tò sôma têwtapeinQsevw =môn, e† w tò genésyai a[tò súmmorfon t! sQmatitêw dójhw a[toû, katà t|n \nérgeian toû dúnasyai a[tòn kaìøpotájai ea[t! tà pánta.

4 %Vs t e, ˙d el f oí mou ˙gapht oì kaì \pipóyht oi, xar à kaìstéfanów mou, o%utvw st}kete \n kurí~, ˙gaphtoí.

2 E[odían parakalô, kaì Suntúxhn parakalô, tò a[tòfroneîn \n kurí~. 3 Naì, \rvtô kaí se, súzuge gn}sie,sullambánou a[taîw, a®tinew \n t! e[aggelí~ sun}ylhsánmoi, metà kaì Kl}mentow, kaì tôn loipôn sunergôn mou, @n tà•nómata \n bíbl~ zvêw.

4 Xa í r et e \n kurí~ pántote: pálin \rô, xaírete. 5 Tò\p i ei k èw ømôn gnvsy}tv pâsin ˙nyrQpoiw. Ô kúriow \ggúw.6 Mhdèn mer i m n â t e, ˙ll' \n pantì t_ proseux_ kaì t_ de}seimetà e[xaristíaw tà a†t}mata ømôn gnvrizésyv pròw tònyeó n . 7 Kaì = e†r}nh toû yeo û = øperéxo u s a pánta noûn,

3.12 katel}fyhn øpò toû xristoû&Ihsoû ♦ katel}mfyhn øpòxristoû ˆ&Ihsoû˜

3.14 \pì ♦ e†w

3.16 kanóni tò ˙utò froneîn ♦ —3.21 e†w tò genésyai a[tò ♦ —3.21 ea[t! ♦ a[t!4.3 súzuge gn}sie ♦ gn}sie súzuge

3.12 - 4.7



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QTR QTRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S FILIPPHSIO US

443

frour}sei tàw kardíaw ømôn kaì tà no}mata ømôn \n xrist!&Ihsoû.

8 Tò loipón, ˙delfoí, –sa \stìn ˙lhyê, –sa semná, –sadíkaia, –sa agná, –sa prosfilê, –sa e·fhma, eÊ tiw ˙ret| kaìeÊ tiw ¡painow, taûta logízesye. 9 $A kaì \máyet e kaìparelábete kaì “koúsate kaì eÊdete \n \moí, taûta prássete:kaì ` yeòw têw e†r}nhw ¡stai mey' ømôn.

10 &E xá r h n dè \n kurí~ megálvw, –ti ædh potè ˙neyá l et e tòøpèr \moû froneîn: \f' > kaì \froneîte, “kaireîsye dé. 11 O[x–ti kay' østérhsin légv: \gW gàr ¡mayon, \n o<w e†mí,a[tárkhw eÂnai. 12 OÂda kaì tapeinoûsyai, oÂda kaìperisseúein: \n pantì kaì \n pâsin memúhmai kaì xortázesyaikaì peinÅn, kaì perisseúein kaì østereîsyai. 13 Pánta †sxúv\n t! \ndunamoûntí me xrist!. 14 Pl|n kalôw \poi}satesugkoinvn} s a n t éw mou t_ ylícei. 15 OÊdate dè kaì ømeîw,Filipp}sioi, –ti \n ˙rx_ toû e[aggelíou, –te \jêlyon ˙pòMakedoníaw, o[demía moi \kklhsía \koinQnhsen e†w lógondósevw kaì l}cevw, e† m| ømeîw mónoi: 16 –ti kaì \nYessaloník+ kaì ßpaj kaì dìw e†w t|n xreían moi \pémcate.17 O[x –ti \pizhtô tò dóma, ˙ll' \pizhtô tòn karpòn tònpleonáz o n t a e† w lógon ømôn. 18 &A p é x v dè pánta kaìperisseúv: pepl}rvmai, dejámenow parà &E p a f r o d í t o u tàpar' ømôn, •sm|n e[vdíaw, yusían dekt}n, e[áreston t! ye! .19 Ô dè yeó w mou plhrQsei pâsan xreían ømôn katà tònploû t o n a[toû \n dój+, \n xrist! &Ihsoû. 20 T! dè ye! kaìpatrì =môn = dója e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.

21 &A s p á s a s y e pánta ßgion \n xrist! &Ihsoû. &Aspázontaiømâw o¥ sùn \moì ˙delfoí. 22 &A s p á z o n t a i ømâw pántew o¥ ßgioi,málista dè o¥ \k têw Kaísarow o†kíaw.

23 ^H xáriw toû kuríou &I h s o û xr i s t o û metà pántvn ømôn.&Amhn.

4.13 xrist! ♦ —4.15 l}cevw ♦ l}mcevw4.17 ˙ll' ♦ ˙llà

4.19 tòn ploûton ♦ tò ploûtow4.23 pántvn ømôn. &Amhn. ♦ toû

pneúmatow ømôn.

4.8 - 4.23



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QTS QTS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

444

PRO S KO LASSAEIS

Paûl ow ˙p ós t ol ow &I hs oû xr is t oû dià yel }mat ow yeoû, kaìTimóyeo w ` ˙delfów, 2 toîw \n Kolassaîw agíoiw kaì

pistoîw ˙delfoîw \n xrist!: xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeo ûpatròw =môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû.

3 E[xaristo û m en t! ye! kaì patrì toû kuríou =môn &Ihsoûxr i s t o û , pántote perì ømôn proseuxómenoi, 4 ˙koúsantew t|npístin ømôn \n xrist! &Ihsoû, kaì t|n ˙gáphn t|n e†w pántawtoùw agíouw, 5 dià t|n \lpída t|n ˙pokeiménhn ømîn \n toîwo[ran o î w, ÷n prohkoúsate \n t! lóg~ têw ˙lhyeí a w toûe[ a g g el í o u , 6 toû paróntow e†w ømâw, kayWw kaì \n pantì t!kósm~, kaì ¡s t i n karpoforoúmenon, kaì a[janómenon kayWwkaì \n ømîn ˙f' «w =méraw “koúsate kaì \pégnvte t|n xárintoû yeo û \n ˙lhyeí Ÿ : 7 kayWw kaì \máyet e ˙pò &Epafrâ toû˙gaphto û sundoúlou =môn, –w \stin pistòw øpèr ømôndiákonow toû xr i s t o û , 8 ` kaì dhlQsaw =mîn t|n ømôn ˙gáphn\n pneúmati.

9 Dià toûto kaì =meîw, ˙f' «w =méraw “koúsamen, o[pauómeya øpèr ømôn proseuxómenoi, kaì a†toúmenoi ®naplhrvyête t|n \p í g n v s i n toû yel } m a t o w a[toû \n pás+ sofíŸkaì sunései pneumatik_, 10 peripatêsai ømâw ˙jívw toûkurío u e† w pâsan ˙réskeian, \n pantì ¡rg~ ˙gay!karpoforoûntew kaì a[janómenoi e†w t|n \pígnvsin toû yeo û :11 \n pás+ dunámei dunamoúmenoi katà tò krátow têw dójhwa[toû, e†w pâsan øpomon|n kaì makroyumían metà xarâw:12 e[ xa r i s t o û n t ew t! patrì t! ¥kanQsanti =mâw e†w t|n merídatoû kl}rou tôn agívn \n t! fvtí, 13 $ow \rrúsato =mâw \k têw\j o u s í a w toû skótouw, kaì metésthsen e†w t|n basileían toûu¥oû têw ˙gáphw a[toû, 14 \n > ¡xomen t|n ˙polútrvsin, t|n˙polútrvsin dià

toû a®matowa[toû ƒfesin tôn amartiôn: 15 –w \stin e†kWn toû yeo û toû ˙orátou,

1.1 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû1.2 Kolassaîw ♦ Kolossaîw1.2 kaì kuríou &Ihsoû xristoû ♦ —1.3 kaì ♦ —1.4 t|n e†w ♦ ÷n ¡xete e†w

1.6 kaì ¡stin ♦ \stìn1.7 kaì ♦ —1.10 ømâw ♦ —1.10 e†w t|n \pígnvsin ♦ t_ \pignQsei1.12 =mâw ♦ ømâw



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QTT QTTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S KO LASSAEIS

445

prvtótokow páshw ktísevw: 16 –ti \n a[t! \ktísyh tà pánta,tà \n toîw o[ranoîw kaì tà \pì têw gêw, tà `ratà kaì tà ˙órata,eÊ t e yr ó n o i , eÊ t e kurióthtew, eÊte ˙rxaí, eÊte \jousíai: tàpánta di' a[toû kaì e† w a[tòn ¡ktistai: 17 kaì a[tów \stin pròpántvn, kaì tà pánta \n a[t! sunésthken. 18 Kaì a[tów \stin= kef a l | toû sQmatow, têw \kklhsíaw: –w \stin ˙rx},prvtótokow \k tôn nekrôn, ®na génhtai \n pâsin a[tòwprvteúvn: 19 –ti \n a[t! e[dókhsen pân tò pl}rvmakatoikêsai, 20 kaì di' a[toû ˙pokatallájai tà pánta e†wa[tón, e†rhnopoi}saw dià toû a®matow toû stauroû a[toû, di'a[toû, eÊte tà \pì têw gêw, eÊte tà \pì toîw o[ranoîw. 21 Kaìømâw potè ªntaw ˙phllotrivménouw kaì \xyr o ù w t_ dianoíŸ \ntoîw ¡rgoiw toîw ponhroîw, nunì dè ˙pokat}llajen 22 \n t!sQmati têw sarkòw a[toû dià toû yanátou, parastêsai ømâwagíouw kaì ˙mQmouw kaì ˙negkl}touw katenQpion a[toû:23 eÊ g e \p i m én et e t_ pístei teyem el i v m én o i kaì edraîoi, kaì m|metakinoúmenoi ˙pò têw \lpídow toû e[aggelíou o˚ “koúsate,toû khruxyén t o w \n pás+ t_ ktísei t_ øpò tòn o[ranón, o˚\genómhn \gW Paûlow diákonow.

24 Nûn xaírv \n toîw pay}masin øpèr ømôn, kaì˙ntanap l h r ô tà øster}mata tôn ylícevn toû xristoû \n t_sarkí mou øpèr toû sQmatow a[toû, – \stin = \kklhsía: 25 «w\g en ó m h n \g W diákonow, katà t|n o†konomían toû yeo û t|ndoyeî s á n moi e†w ømâw, plhrôsai tòn lógon toû yeo û , 26 tòmust}rion tò ˙pokekrumménon ˙pò tôn a†Qnvn kaì ˙pò tôngeneôn: nunì dè \fanerQyh toîw agíoiw a[toû, 27 o<w “yél h s en `yeò w gnvrísai tí tò ploûtow têw dójhw toû musthríou toútou \ntoîw ¡yn es i n , –w \stin xristòw \n ømîn, = \lpìw têw dójhw: 28 $on=meîw kataggéllomen, nouyet o û n t ew pánta ƒnyrvpon, kaìdidásko n t ew pánta ƒnyrvpon \n pás+ sofíŸ, ®naparast}svmen pánta ƒnyrvpon téleion \n xrist! &Ihsoû:29 e† w $o kaì kopiô, ˙gvnizómenow katà t|n \nérgeian a[toû, t|n\nergouménhn \n \moì \n dunámei.

1.16 tà \n ♦ \n1.16 tà \pì ♦ \pì1.20 di' a[toû eÊte ♦ ˆdi' a[toû˜ eÊte1.20 \pì toîw ♦ \n toîw1.23 eÊge ♦ eÊ ge

1.23 t_ ktísei ♦ ktísei1.26 nunì ♦ nûn1.27 –w ♦ –1.28 &Ihsoû ♦ —

1.16 - 1.29



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QTU QTU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S KO LASSAEIS

446

2 Yél v gàr ømâw e†dénai =lík on ˙gôna ¡xv per ì ømôn kaìtôn \n LaodikeíŸ, kaì –soi o[x evrákasin tò prósvpón

mo u \n sarkí, 2 ®na paraklhyôsin a¥ kardíai a[tôn,sumbibasyén t v n \n ˙gáp+, kaì e†w pánta ploûton têwplhroforí a w têw sunésevw, e†w \pígnvsin toû musthríou toûyeo û kaì patròw kaì toû xristoû, 3 \n > e†sin pántew o¥yh s a u r o ì têw sofíaw kaì têw gnQsevw ˙pókrufoi. 4 Toûto dèlégv, ®na m} tiw ømâw paralogízhtai \n piyanologíŸ. 5 E† gàrkaì t_ sarkì ƒpeimi, ˙llà t! pneúmati sùn ømîn e†mí, xaírvnkaì blépvn ømôn t|n tájin, kaì tò sterévma têw e†w xristònpístevw ømôn.

6 ^V w o{n parelábete tòn xristòn &Ihsoûn tòn kúrion, \na[t! peripateîte, 7 \r r i z v m én o i kaì \poikodomoúmenoi \na[t!, kaì bebaioúmenoi \n t_ pístei, kayWw \didáxyh t e,perisseúontew \n a[t_ \n e[xaristíŸ.

8 Blépete m} tiw ømâw ¡stai ` sulagvgôn dià têwfilosofíaw kaì kenêw ˙páthw, katà t|n parádosin tôn˙nyrQpvn, katà tà stoixeî a toû kósmou, kaì o[ katà xristón:9 –ti \n a[t! katoikeî pân tò pl}rvma têw yeó t h t o wsvmatikôw, 10 kaí \ste \n a[t! peplhrvménoi, –w \stin =kefal| páshw ˙rxêw kaì \jousíaw: 11 \n > kaì perietm}yhteperitom_ ˙xei r o p o i } t ~ , \n t_ ˙pekdúsei toû sQmatow tônamartiôn têw sarków, \n t_ per i t o m _ toû xristoû,12 suntaféntew a[t! \n t! baptísmati, \n > kaì sunhgéryhtedià têw pístevw têw \nergeíaw toû yeo û , toû \geírantow a[tòn\k tôn nekrôn. 13 Kaì ømâw, nek r o ù w ªntaw \n toîwparaptQmasin kaì t_ ˙krobustíŸ têw sarkòw ømôn,sunezvopoíhsen ømâw sùn a[t!, xarisámenow =mîn pánta tàparaptQmata, 14 \j a l eí c a w tò kay' =môn xei r ó g r a f o n toîwdógmasin, $o ‘n øpenantíon =mîn: kaì a[tò ‘rken \k toû mésou,proshlQsaw a[tò t! staur!: 15 ˙pekdusámenow tàw ˙rxàw

2.1 perì ♦ øpèr2.1 evrákasin ♦ eórakan2.2 sumbibasyéntvn ♦

sumbibasyéntew2.2 pánta ploûton ♦ pân ploûtow2.2 kaì patròw kaì toû ♦ —2.3 têw gnQsevw ♦ gnQsevw2.4 dè légv ®na m} tiw ♦ légv ®na

mhdeìw2.7 \n t_ ♦ t_2.7 \n a[t_ ♦ —2.11 tôn amartiôn ♦ —2.12 baptísmati ♦ baptism!2.12 tôn ♦ —2.13 \n ♦ ˆ\n˜

2.1 - 2.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QTV QTVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S KO LASSAEIS

447

kaì tàw \j o u s í a w, \d ei g m á t i s en \n parrhsíŸ, yriambeúsawa[toùw \n a[t!.

16 M| o{n tiw ømâw krinétv \n brQsei (h \n pósei, (h \n mér eieortêw (h noumhníaw (h sabbátvn: 17 ß \stin skià tônmellóntvn, tò dè sôma xr i s t o û . 18 Mhdeìw ømâwkatab r a b eu ét v yél v n \n tapeinofrosún+ kaì yrhskeíŸ tôn˙ggélvn, $a m| eQraken \mbateúvn, e†kê fusioúmenow øpò toûnoòw têw sarkòw a[toû, 19 kaì o[ kratôn t|n kefal}n, \j o˚pân tò sôma, dià tôn afôn kaì sundésmvn \pixorhgoúmenonkaì sumbibazómenon, a·jei t|n a·jhsin toû yeoû.

20 E† ˙peyá n et e sùn xrist!, ˙pò tôn stoixeí v n toû kósmou,tí qw zôntew \n kósm~ dogmatízesye, 21 M| ßc+, mhdè geús+,mhdè yíg+w — 22 ß \stin pánta e†w fyoràn t_ ˙poxr}sei —katà tà \ntálmata kaì didaskalíaw tôn ˙nyrQpvn; 23 %A t i n á\s t i n lógon mèn ¡xo n t a sofíaw \n \yel o yr h s k eí Ÿ kaìtapeinofrosún+ kaì ˙feidíŸ sQmatow, o[k \n tim_ tinì pròwplhsmon|n têw sarków.

3 E† o{n sunhgér yht e t! xrist!, tà ƒnv zhteît e, o˚ `xr i s t ó w \s t i n \n dej i Å toû yeo û kay}menow. 2 Tà ƒnv

froneîte, m| tà \pì têw gêw. 3 &A p e y á n e t e gár, kaì = zv| ømônkékru p t a i sùn t! xrist! \n t! ye! . 4 %O tan ` xristòwfanervy_, = zv| =môn, tóte kaì ømeîw sùn a[t!fanervy}sesye \n dój+.

5 NekrQsate o{n tà mélh ømôn tà \pì têw gêw, porneían,˙kayarsí a n , páyow, \piyumían kak}n, kaì t|n pleonejían,%htiw \stìn e†dvlolatreía, 6 di' $a ¡rxet a i = •rg| toû yeo û \p ìtoùw u¥oùw têw ˙peiyeí a w: 7 &E n o<w kaì ømeîw periepat}satépote, –te \zête \n a[toîw. 8 Nunì dè ˙póyes ye kaì ømeîw tàpánta, •rg}n, yu m ó n , kakían, blasfhmían, a†sxrologían \ktoû stómatow ømôn: 9 m| ceúdesye e†w ˙ll}louw,˙pekdusámenoi tòn palaiòn ƒnyrvpon sùn taîw prájesina[toû, 10 kaì \ndusámenoi tòn néon, tòn ˙nakainoúmenon e†w

2.16 (h \n pósei ♦ kaì \n pósei2.16 noumhníaw ♦ neomhníaw2.17 xristoû ♦ toû xristoû2.18 m| eQraken ♦ eóraken2.23 \yeloyrhskeíŸ ♦ \yeloyrhskíŸ2.23 kaì ˙feidíŸ ♦ ˆkaì˜ ˙feidíŸ

3.4 =môn ♦ ømôn3.5 ømôn ♦ —3.5 e†dvlolatreía ♦ e†dvlolatría3.6 \pì toùw u¥oùw têw ˙peiyeíaw ♦

ˆ\pì toùw u¥oùw têw ˙peiyeíaw˜3.7 a[toîw ♦ toútoiw

2.16 - 3.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QUM QUM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S KO LASSAEIS

448

\p í g n v s i n kat' e†kóna toû ktísantow a[tón: 11 –pou o[k ¡ni%E l l h n kaì &Ioudaîow, per i t o m | kaì ˙krobustía, bárbarow,Skúyhw, doûlow, \leúyer o w: ˙llà tà pánta kaì \n pâsinxristów.

12 &E n d ú s a s ye o{n, qw \klektoì toû yeo û , ßgioi kaì“gaphménoi, splágxna o†ktirmoû, xr h s t ó t h t a ,o†ktirmôn

tapeinofrosúnhn, prŸóthta, makroyumían: 13 ˙nexó m en o i˙ll}lv n , kaì xarizómenoi eautoîw, \án tiw prów tina ¡x+momf}n: kayWw kaì ` xristòw \xa r í s a t o ømîn, o%utvw kaì ømeîw:14 \p ì pâsin dè toútoiw t|n ˙gáphn, %htiw \stìn súndesmow têwteleióthtow. 15 Kaì = e†r}nh toû yeo û brabeuétv \n taîwkardíaiw ømôn, e† w ÷n kaì \kl}yhte \n enì sQmati: kaìe[ xá r i s t o i gínesye. 16 Ô lógow toû xristoû \noikeítv \n ømînpl o u s í v w \n pás+ sofíŸ: didáskontew kaì nouyet o û n t eweautoúw, calmoîw, kaì %umnoiw, kaì Œdaîw pneumatikaîw, \nxá r i t i Ïdontew \n t_ kardíŸ ømôn t! kurí~. 17 Kaì pân – ti ©npoiête, \n lóg~ (h \n ¡rg~, pánta \n •nómati kuríou &Ihsoû,e[xaristoûntew t! ye! kaì patrì di' a[toû.

18 A¥ gunaîkew, øpotássesye toîw †díoiw ˙ndrásin, qw˙nêken \n kurí~. 19 O¥ ƒndrew, ˙gapâte tàw gunaîkaw, kaì m|pikraínesye pròw a[táw. 20 Tà tékna, øpakoúete toîw goneûsinkatà pánta: toûto gàr \stin e[árestón \n kurí~. 21 O¥patérew, m| \reyí z et e tà tékna ømôn, ®na m| ˙yumôsin. 22 O¥doûloi, øpakoúete katà pánta toîw katà sárka kuríoiw, m| \n•fyalmodouleíaiw qw ˙nyrvpáreskoi, ˙ll' \n aplóthtikardíaw, foboúmenoi tòn yeó n : 23 kaì pân $o ti \àn poiête, \kcuxêw \rgázesye, qw t! kurí~ kaì o[k ˙nyrQpoiw: 24 e† d ó t ew–ti ˙pò kuríou l}cesye t|n ˙ntapódosin têw klhronomíaw: t!

3.11 tà ♦ ˆtà˜3.12 prŸóthta ♦ pra‡thta3.13 xristòw ♦ kúriow3.14 %htiw ♦ –3.15 yeoû ♦ xristoû3.16 kaì %umnoiw kaì ♦ %umnoiw3.16 xáriti ♦ ˆt_˜ xáriti3.16 t_ kardíŸ ♦ taîw kardíaiw3.16 kurí~ ♦ ye!3.17 ©n ♦ \àn

3.17 kaì patrì ♦ patrì3.18 †díoiw ♦ —3.20 \stin e[árestón ♦ e[árestón

\stin3.22 •fyalmodouleíaiw ♦

•fyalmodoulíŸ3.22 yeón ♦ kúrion3.23 kaì pân $o ti ♦ $o3.24 l}cesye ♦ ˙pol}mcesye

3.11 - 3.24



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QUN QUNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S KO LASSAEIS

449

gàr kurí~ xr i s t ! douleúete. 25 Ô dè ˙dikôn komieîtai $o“díkhsen: kaì o[k ¡stin prosvpolhcía.

4 O¥ kúr ioi, tò díkaion kaì t|n †sót ht a toîw doúl oiwparéxesye, e†dótew –ti kaì ømeîw ¡xete kúrion \n o[ranoîw.

2 T_ proseux_ proskartereîte, grhgoroûntew \n a[t_ \ne[ xa r i s t í Ÿ : 3 proseuxómenoi ßma kaì perì =môn, ®na ` yeò w˙noíj+ =mîn yú r a n toû lógou, lalêsai tò must}rion toûxr i s t o û , di' $o kaì dédemai: 4 ®na fanerQsv a[tó, qw deî melalêsai. 5 &E n sofíŸ peripateîte pròw toùw ¡jv, tòn kairòn\j a g o r a z ó m e n o i . 6 Ô lógow ømôn pántote \n xáriti, ßlati“rtuménow, e†dénai pôw deî ømâw enì ekást~ ˙pokrínesyai.

7 Tà kat' \mè pánta gnvrísei ømîn Tuxików, ` gaphtòw˙delf ò w kaì pistòw diákonow kaì súndoulow \n kurí~: 8 $on¡p em c a pròw ømâw e†w a[tò toûto, ®na gn! tà perì ømôn kaìparak a l és + tàw kardíaw ømôn: 9 sùn &Onhsím~ t! pist! kaì˙gaph t ! ˙delf!, –w \stin \j ømôn. Pánta ømîn gnvrioûsin tà@de.

10 &A s p á z e t a i ømâw &Arístarxow ` sunaixmálvtów mou, kaìMârkow ` ˙neciòw BarnábŸ, perì o˚ \lábete \ntoláw — \à n¡l y+ pròw ømâw, déj a s ye a[tón: 11 kaì &Ihsoûw ` legómenow&I o û s t o w, o¥ ªntew \k per i t o m ê w: o˚toi mónoi sunergoì e†w t|nbasileían toû yeo û , o®tinew \gen}yhsán moi parhgoría.12 &A s p á z e t a i ømâw &Epafrâw ` \j ømôn, doûlow xristoû,pántote ˙gvnizómenow øpèr ømôn \n taîw proseuxaîw, ®nastête téleioi kaì peplhrvménoi \n pantì yel } m a t i toû yeo û .13 Marturô gàr a[t! –ti ¡xei zêlon polùn øpèr ømôn kaì tôn\n LaodikeíŸ kaì tôn \n Îerapólei. 14 &A s p á z e t a i ømâwLoukâw ` †atròw ` ˙gaphtów, kaì Dhmâw. 15 &A s p á s a s y e toùw \nLaodikeíŸ ˙delfoúw, kaì Numfân, kaì t|n kat' oÂkon a[toû\k k l h s í a n . 16 Kaì –tan ˙nagnvsy_ par' ømîn = \pistol},

3.24 gàr ♦ —3.25 dè ˙dikôn komieîtai ♦ gàr

˙dikôn komísetai3.25 prosvpolhcía ♦

prosvpolhmcía4.1 o[ranoîw ♦ o[ran!4.8 gn! tà perì ømôn ♦ gnôte tà perì

=môn

4.9 gnvrioûsin ♦ gnvrísousin4.12 xristoû ♦ xristoû ˆ&Ihsoû˜4.12 stête ♦ stayête4.12 peplhrvménoi ♦

peplhroforhménoi4.13 zêlon polùn ♦ polùn pónon4.15 Numfân ♦ Númfan4.15 a[toû ♦ a[têw

3.25 - 4.16



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QUO QUO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S KO LASSAEIS

450

poi}sate ®na kaì \n t_ Laodikaívn \kklhsíŸ ˙nagnvsy_, kaìt|n \k Laodikeíaw ®na kaì ømeîw ˙nagnôte. 17 Kaì eÊpate&A r x í p p ~ , Blépe t|n diakonían ÷n parélabew \n kurí~, ®naa[t|n plhroîw.

18 Ô ˙spasmòw t_ \m_ xei r ì Paúlou. Mnhmoneúeté mou tôndesmôn. ^H xáriw mey' ømôn. &Am}n.

4.16 Laodikaívn ♦ Laodikévn 4.18 &Am}n ♦ —

4.17 - 4.18



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QUP QUPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

451

PRO S YESSALO NIKEIS A

Paûl ow kaì Sil ouanòw kaì Timóyeow, t_ \kklhsíŸYessalonikévn \n ye! patrí, kaì kurí~ &Ihsoû xrist!:

xá r i w ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeo û patròw =môn kaì kuríou &Ihsoûxristoû.

2 E[xaristoûmen t! ye! pántote perì pántvn ømôn, mneíanømôn poioúmenoi \pì tôn proseuxôn =môn, 3 ˙dialeíptvwmnhmoneúontew ømôn toû ¡rgou têw pístevw, kaì toû kópou têw˙gáphw, kaì têw øpomonêw têw \lpídow toû kuríou =môn &Ihsoûxr i s t o û , ¡m p r o s yen toû yeo û kaì patròw =môn: 4 e† d ó t ew,˙delfoì “gaphménoi øpò yeo û , t|n \klog|n ømôn: 5 –ti tòe[ a g g él i o n =môn o[k \gen}yh e†w ømâw \n lóg~ mónon, ˙llàkaì \n dunámei, kaì \n pneúmati agí~, kaì \n plhroforíŸpoll_, kayWw oÊdate o<oi \gen}yhmen \n ømîn di' ømâw. 6 Kaìømeîw mimhtaì =môn \gen}yhte kaì toû kuríou, dejámenoi tònlógon \n ylícei poll_ metà xarâw pneúmatow agíou, 7 %vstegenésyai ømâw túpouw pâsin toîw pisteúousin \n t_MakedoníŸ kaì t_ &AxafiŸ. 8 &A f ' ømôn gàr \j}xhtai ` lógowtoû kuríou o[ mónon \n t_ MakedoníŸ kaì \n t_ &AxafiŸ, ˙llàkaì \n pantì tóp~ = pístiw ømôn = pròw tòn yeò n \j el } l u yen ,%vste m| xr eí a n =mâw ¡xei n laleîn ti. 9 a[toì gàr perì =môn˙paggéllousin `poían eÊsodon ¡sxomen pròw ømâw, kaì pôw\p es t r éc a t e pròw tòn yeò n ˙pò tôn e†dQlvn, douleúein ye!zônti kaì ˙lhyin!, 10 kaì ˙naménein tòn u¥òn a[toû \k tôno[r a n ô n , $on ægeiren \k tôn nekrôn, &Ihsoûn, tòn ]uómenon=mâw ˙pò têw •rgêw têw \rxoménhw.

1.1 ˙pò yeoû patròw =môn kaì kuríou&Ihsoû xristoû ♦ —

1.2 ømôn poioúmenoi ♦ poioúmenoi1.4 yeoû ♦ ˆtoû˜ yeoû1.5 \n plhroforíŸ ♦ ˆ\n˜ plhroforíŸ1.5 \n ømîn ♦ ˆ\n˜ ømîn1.7 túpouw ♦ túpon

1.7 kaì ♦ kaì \n1.8 \n t_ &AxafiŸ ˙llà kaì \n pantì ♦

ˆ\n t_˜ &AxafiŸ ˙ll' \n pantì1.8 =mâw ¡xein ♦ ¡xein =mâw1.10 tôn nekrôn ♦ ˆtôn˜ nekrôn1.10 ˙pò ♦ \k



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QUQ QUQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


452

2 A[t oì gàr oÊdat e, ˙d el f oí, t|n eÊs od on =môn t|n pròwømâw, –ti o[ ken| gégonen: 2 ˙llà propayóntew kaì

øbrisyén t e w , kayWw oÊdate, \n Filíppoiw, \parrhsiasámeya\n t! ye! =môn lalêsai pròw ømâw tò e[aggélion toû yeo û \npoll! ˙gôni. 3 ^H gàr paráklhsiw =môn o[k \k plánhw, o[dè\j ˙kayarsíaw, o·te \n dól~: 4 ˙llà kayWw dedokimásmeyaøpò toû yeo û pisteuyênai tò e[aggélion, o%utvw laloûmen, o[xqw ˙nyrQpoiw ˙réskontew, ˙llà t! ye! t! dokimázonti tàwkard í a w =môn. 5 O·te gár pote \n lóg~ kolakeíaw \gen}yhmen,kayWw oÊdate, o·te \n profásei pleonejíaw: yeò w mártuw:6 o·te zhtoûntew \j ˙nyrQpvn dójan, o·te ˙f' ømôn o·te ˙póƒllvn , dunámenoi \n bárei eÂnai, qw xristoû ˙póstoloi,7 ˙ll' \gen}yhmen æpioi \n més ~ ømôn qw ©n trofòw yálp+ tàeautêw tékna: 8 o%utvw, `meirómenoi ømôn, e[dokoûmenmetado û n a i ømîn o[ mónon tò e[aggélion toû yeo û , ˙llà kaìtàw eautôn cuxáw, dióti ˙gaphtoì =mîn gegénhsye.9 Mnhmoneúete gár, ˙delfoí, tòn kópon =môn kaì tòn móxyo n :nuktòw gár kaì =méraw \rgazómenoi, pròw tò m| \pibarêsaítina ømôn, \k h r ú j a m en e† w ømâw tò e[aggélion toû yeo û .10 Û m eî w márturew kaì ` yeó w, qw `sívw kaì dikaívw kaì˙mémptvw ømîn toîw pisteúousin \gen}yhmen: 11 kayáperoÊdate qw £n a £k a s t o n ømôn, qw pat|r tékna eautoû,parakaloûntew ømâw kaí paramuyoúmenoi 12 kaìmarturómenoi, e†w tò peripatêsai ømâw ˙jívw toû yeo û toûkaloûntow ømâw e†w t|n eautoû basileían kaì dójan.

13 Dià toûto kaì =meîw e[xaristoûmen t! ye! ˙dialeíptvw,–ti paralabóntew lógon ˙koêw par' =môn toû yeo û , \d éj a s yeo[ lógon ˙nyrQpvn, ˙llà kayQw \stin ˙lhyôw, lógon yeo û , $owkaì \nergeîtai \n ømîn toîw pisteúousin. 14 Û m eî w gàr mimhtaì\g en } yh t e, ˙delfoí, tôn \kklhsiôn toû yeo û tôn o[sôn \n t_&I o u d a í Ÿ \n xrist! &Ihsoû: –ti tà a[tà \páyet e kaì ømeîw øpòtô n †dívn sumfuletôn, kayWw kaì a[toì øpò tôn &Ioudaívn,15 tôn kaì tòn kúrion ˙pokteinántvn &Ihsoûn kaì toùw †díouw

2.3 o·te ♦ o[dè2.4 t! ye! ♦ ye!2.6 ˙pó ƒllvn ♦ ˙p' ƒllvn2.7 ˙ll' ♦ ˙llà2.7 æpioi ♦ n}pioi2.7 qw ©n ♦ qw \àn

2.8 gegénhsye ♦ \gen}yhte2.9 gár kaì ♦ kaì2.12 peripatêsai ♦ peripateîn2.13 Dià ♦ Kaì dià2.15 †díouw ♦ —

2.1 - 2.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QUR QURpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


453

prof}taw, kaì =mâw \kdivjántvn, kaì ye! m| ˙reskóntvn, kaìpâsin ˙nyrQpoiw \nantívn, 16 kvluóntvn =mâw toîw ¡yn es i nlalêsai ®na svyôsin, e†w tò ˙naplhrôsai a[tôn tàwamartíaw pántote: ¡fyasen dè \p' a[toùw = •rg| e†w télow.

17 ^H m eî w dé, ˙delfoí, ˙porfanisyén t ew ˙f' ømôn pròwkairòn %vraw, prosQp~ o[ kardíŸ, perissotérvw\s p o u d á s a m en tò prósvpon ømôn †deîn \n poll_ \piyumíŸ:18 dió “yel } s a m en \l yeî n pròw ømâw, \gW mèn Paûlow kaì ßpajkaì díw, kaì \nékocen =mâw ` Satanâw. 19 Tíw gàr =môn \lpìw (hxa r à (h stéfanow kaux}sevw; (H o[xì kaì ømeîw, ¡mprosyen toûkuríou =môn &Ihsoû \n t_ a[toû parousíŸ; 20 Û m eî w gár \ste =dója =môn kaì = xará.

3 Diò mhkét i stégont ew, e[d ok }s amen kataleif yênai \n&A y } n a i w mónoi, 2 kaì \pémcamen Timóyeo n tòn ˙delfòn

=môn kaì diákonon toû yeo û kaì sunergòn =môn \n t!e[ a g g el í ~ toû xristoû, e†w tò sthríjai ømâw kaì parakalésaiømâw perì têw pístevw ømôn, 3 tò mhdéna saínesyai \n taîwyl í c es i n taútaiw: a[toì gàr oÊdate –ti e†w toûto keímeya .4 Kaì gàr –te pròw ømâw ‘men, proelégomen ømîn –ti méllomenyl í b es ya i , kayWw kaì \géneto kaì oÊdate. 5 Dià toûto k˙gQ,mhkéti stégvn, ¡pemca e†w tò gnônai t|n pístin ømôn, m}pvw\p eí r a s en ømâw ` peirázvn, kaì e†w kenòn génhtai ` kópow=môn. 6 *A r t i dè \lyóntow Timoyéo u pròw =mâw ˙f' ømôn, kaìe[ a g g el i s a m én o u =mîn t|n pístin kaì t|n ˙gáphn ømôn, kaì –ti¡xe t e mneían =môn ˙gay|n pántote, \pipoyoûntew =mâw †deîn,kayá p er kaì =meîw ømâw: 7 dià toûto parekl}yhmen, ˙delfoí,\f ' ømîn \pì pás+ t_ ylícei kaì ˙nágk+ =môn dià têw ømônpístevw: 8 –ti nûn zômen, \àn ømeîw st}kete \n kurí~. 9 Tínagàr e[xa r i s t í a n dunámeya t! ye! ˙ntapodoûnai perì ømôn,\p ì pás+ t_ xarÅ " xaíromen di' ømâw ¡mprosyen toû yeo û=môn, 10 nuktòw kaì =méraw øpèr \kperissoû deómenoi e†w tò†deîn ømôn tò prósvpon, kaì katartísai tà øster}mata têwpístevw ømôn;

2.18 dió ♦ dióti3.2 diákonon toû yeoû kaì sunergòn

=môn \n t! ♦ sunergòn toû yeoû\n t!

3.2 ømâw perì ♦ øpèr3.5 m}pvw ♦ m} pvw3.7 ylícei kaì ˙nágk+ ♦ ˙nágk+ kaì

ylícei

2.16 - 3.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QUS QUS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


454

11 A[tòw dè ` yeò w kaì pat|r =môn, kaì ` kúriow =môn&I h s o û w xr i s t ó w, kateuyúnai t|n `dòn =môn pròw ømâw:12 ømâw dè ` kúriow pleonásai kaì perisseúsai t_ ˙gáp+ e†w˙ll} l o u w kaì e†w pántaw, kayáper kaì =meîw e†w ømâw, 13 e† w tòsthríj a i ømôn tàw kardíaw ˙mémptouw \n agivsún+,¡m p r o s yen toû yeo û kaì patròw =môn, \n t_ parousíŸ toûkuríou =môn &Ihsoû xristoû metà pántvn tôn agívn a[toû.

4 Loip òn o{n, ˙del f oí, \r vt ômen ømâw kaì par ak al oûmenTò loipòn

\n kurí~ &Ihsoû kayWw parelábete par' =môn tò pôw deîømâw peripateîn kaì ˙réskein ye! , ®na perisseúhte mâllon.2 OÊdate gàr tínaw paraggelíaw \dQkamen ømîn dià toû kuríou&I h s o û . 3 Toûto gár \stin yél h m a toû yeo û , ` agiasmòw ømôn,˙péxes ya i ømâw ˙pò têw porneíaw: 4 e† d én a i £k a s t o n ømôn tòeautoû skeûow ktâsyai \n agiasm! kaì tim_, 5 m| \n páyei\p i yu m í a w, kayáper kaì tà ¡yn h tà m| e†dóta tòn yeó n : 6 tò m|øperbaínein kaì pleonekteîn \n t! prágmati tòn ˙delfòna[toû: dióti ¡k d i k o w ` kúriow perì pántvn toútvn, kayWw kaìproeípomen ømîn kaì diemarturámeya . 7 O[ gàr \kálesenproeípamen

=mâw ` yeò w \p ì ˙kayarsíŸ, ˙ll' \n agiasm!. 8 Toigaroûn `˙yet ô n o[k ƒnyrvpon ˙yet eî , ˙llà tòn yeò n tòn kaì dónta tòpneûma a[toû tò ßgion e†w ømâw.

9 Perì dè têw filadelfíaw o[ xr eí a n ¡xet e gráfein ømîn:a[toì gàr ømeîw yeo d í d a k t o í \s t e e† w tò ˙gapÅn ˙ll}louw:10 kaì gàr poieîte a[tò e†w pántaw toùw ˙delfoùw toùw \n –l+t_ MakedoníŸ. Parakaloûmen dè ømâw, ˙delfoí, perisseúeinmâllon, 11 kaì filotimeîsyai =suxázein, kaì prássein tàÊdia, kaì \r g á z es ya i taîw †díaiw xer s ì n ømôn, kayWw ømînparhggeílamen: 12 ®na peripatête e[sxhmónvw pròw toùw ¡jv,kaì mhdenòw xreían ¡xhte.

13 O [ yél o m en dè ømâw ˙gnoeîn, ˙delfoí, perì tônkekoimhménvn, ®na m| lupêsye, kayWw kaì o¥ loipoì o¥ m|¡xo n t e w \l p í d a . 14 E† gàr pisteúomen –ti &Ihsoûw ˙péya n en kaì

3.11 xristów ♦ —3.13 xristoû ♦ —3.13 a[toû. ♦ a[toû. ˆ&Am}n˜.4.1 kayWw ♦ ®na kayWw4.1 ®na ♦ kayWw kaì peripateîte ®na4.6 ` ♦ —

4.6 proeípomen ♦ proeípamen4.8 kaì dónta ♦ ˆkaì˜ didónta4.10 toùw \n ♦ ˆtoùw˜ \n4.11 †díaiw ♦ ˆ†díaiw˜4.13 kekoimhménvn ♦ koimvménvn

3.11 - 4.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QUT QUTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


455

˙nésth, o%utvw kaì ` yeò w toùw koimhyén t a w dià toû &Ihsoû ƒjeisùn a[t!. 15 Toûto gàr ømîn légomen \n lóg~ kuríou, –ti =meîwo¥ zôntew o¥ per i l ei p ó m en o i e† w t|n parousían toû kuríou, o[m| fyásvmen toùw koimhyén t a w. 16 %O ti a[tòw ` kúriow \nkeleús m a t i , \n fvn_ ˙rxaggélou, kaì \n sálpiggi yeo û ,katab}setai ˙p' o[ranoû, kaì o¥ nekroì \n xrist!˙nast}sontai prôton: 17 ¡p ei t a =meîw o¥ zôntew, o¥perileipómenoi, ßma sùn a[toîw arpaghsómeya \n nef él a i w e† w˙pánthsin toû kuríou e†w ˙éra: kaì o%utvw pántote sùn kurí~\s ó m eya . 18 %V s t e parakaleîte ˙ll}louw \n toîw lógoiwtoútoiw.

5 Per ì dè tôn xrónvn kaì tôn kair ôn, ˙d el f oí, o[ xreían¡xet e ømîn gráfesyai. 2 A[toì gàr ˙kribôw oÊdate –ti =

=mér a kuríou qw klépthw \n nuktì o%utvw ¡rxet a i : 3 –tan gàrlégvsin, E†r}nh kaì ˙sfáleia, tóte a†fnídiow a[toîw\f í s t a t a i ªleyr o w, %vsper = &vdìn t_ \n gastrì \xo ú s + , kaì o[m| \kfúgvsin. 4 Û m eî w dé, ˙delfoí, o[k \stè \n skótei, ®na ==méra ømâw qw klépthw kataláb+: 5 pántew ømeîw u¥oì fvtów\s t e kaì u¥oì =méraw: o[k \smèn nuktòw o[dè skótouw: 6 ƒrao{n m| kayeú d v m en qw kaì o¥ loipoí, ˙llà grhgorômen kaìn}fvmen. 7 O¥ gàr kayeú d o n t ew nuktòw kayeú d o u s i n : kaì o¥meyu s k ó m e n o i , nuktòw meyú o u s i n . 8 ^H m eî w dé, =méraw ªntew,n}fvmen, \ndusámenoi yQraka pístevw kaì ˙gáphw, kaìperikefalaían, \lpída svthríaw. 9 %O ti o[k ¡yet o =mâw ` yeò we† w •rg}n, ˙ll' e†w peripoíhsin svthríaw dià toû kuríou =môn&I h s o û xr i s t o û , 10 toû ˙poyanóntow øpèr =môn, ®na, eÊtegrhgorômen eÊte kayeú d v m en , ßma sùn a[t! z}svmen. 11 Diò grhgoroûmen

parakaleîte ˙ll}louw, kaì o†kodomeîte e<w tòn £n a , kayWwkaì poieîte.

12 &E r v t ô m en dè ømâw, ˙delfoí, e†dénai toùw kopiôntaw \nømîn, kaì proïstaménouw ømôn \n kurí~, kaì nouyet o û n t a wømâw, 13 kaì =geîsyai a[toùw øper \kperissoû \n ˙gáp+ dià tò¡r g o n a[tôn. E†rhneúete \n eautoîw. 14 Parakaloûmen dèømâw, ˙delfoí, nouyet eî t e toùw ˙táktouw, paramuyeî s ye toùw

5.2 = ♦ —5.3 gàr ♦ —5.5 ømeîw ♦ gàr ømeîw

5.6 kaì o¥ ♦ o¥5.9 ˙ll' ♦ ˙llà

4.15 - 5.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QUU QUU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


456

•ligocúxouw, ˙ntéxes ye tôn ˙syen ô n , makroyumeîte pròwpá n t a w. 15 Ô râte m} tiw kakòn ˙ntì kakoû tini ˙pod!: ˙llàpá n t o t e tò ˙gayòn diQkete kaì e†w ˙ll}louw kaì e†w pántaw.16 Pántote xaírete: 17 ˙dialeíptvw proseúxes ye: 18 \n pantìe[ xa r i s t e î t e : toûto gàr yél h m a yeo û \n xrist! &Ihsoû e†wømâw. 19 Tò pneûma m| sbénnute: 20 profhteíaw m|\j o u yen eî t e: 21 pánta dè dokimázete: tò kalòn katéxet e:dokimázontew

22 ˙pò pantòw eÊdouw ponhroû ˙péxesye.23 A[tòw dè ` yeò w têw e†r}nhw agiásai ømâw `loteleîw: kaì

`lóklhron ømôn tò pneûma kaì = cux| kaì tò sôma ˙mémptvw\n t_ parousíŸ toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû thrhyeí h .24 Pistòw ` kalôn ømâw, $ow kaì poi}sei.

25 &Adelfoí, proseúxesye perì =môn.26 &A s p á s a s y e toùw ˙delfoùw pántaw \n fil}mati agí~.

27 Ô rkízv ømâw tòn kúrion, ˙nagnvsyênai t|n \pistol|npâsin toîw agíoiw ˙delfoîw.

28 ^H xáriw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû mey' ømôn.&Am}n.

5.15 diQkete kaì ♦ diQkete ˆkaì˜5.25 perì ♦ ˆkaì˜ perì5.27 Ôrkízv ♦ &Enorkízv

5.27 agíoiw ♦ —5.28 &Am}n ♦ —

5.15 - 5.28



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QUV QUVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

457

PRO S YESSALO NIKEIS B

Paûl ow kaì Sil ouanòw kaì Timóyeow t_ \kklhsíŸYessalonikévn \n ye! patrì =môn kaì kurí~ &Ihsoû

xr i s t ! : 2 xá r i w ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeo û patròw =môn kaìkuríou &Ihsoû xristoû.

3 E[xaristeîn •feílomen t! ye! pántote perì ømôn,˙delfoí, kayWw ƒjión \stin, –ti øperaujánei = pístiw ømôn,kaì pleonázei = ˙gáph enòw ekástou pántvn ømôn e†w˙ll}louw: 4 %vste =mâw a[toùw \n ømîn kauxâsyai \n taîw\k k l h s í a i w toû yeo û øpèr têw øpomonêw ømôn kaì pístevw \npâsin toîw divgmoîw ømôn kaì taîw ylícesin a<w ˙néxes ye:5 ¡n d ei g m a têw dikaíaw krísevw toû yeo û , e† w tò katajivyênaiømâw têw basileíaw toû yeo û , øpèr «w kaì pásxet e: 6 eÊ p erdíkaion parà ye! ˙ntapodoûnai toîw ylíbousin ømâw ylîcin,7 kaì ømîn toîw yliboménoiw ƒnesin mey' =môn, \n t_˙pokalúcei toû kuríou &Ihsoû ˙p' o[ranoû met' ˙ggélvndunámevw a[toû, 8 \n purì flogów, didóntow \kdíkhsin toîw m|e† d ó s i n yeó n , kaì toîw m| øpakoúousin t! e[aggelí~ toûkuríou =môn &I h s o û : 9 o®tinew díkhn tísousin, ªleyr o n &Ihsoû xristoû

a† Q n i o n ˙pò prosQpou toû kuríou kaì ˙pò têw dójhw têw†sxúow a[toû, 10 –tan ¡ly+ \ndojasyênai \n toîw agíoiw a[toû,kaì yaumasyênai \n pâsin toîw pisteúsasin –ti \pisteúyh tòmartúrion =môn \f ' ømâw \n t_ =mérŸ \keín+. 11 E†w $o kaìproseuxómeya pántote perì ømôn, ®na ømâw ˙jiQs+ têwkl}sevw ` yeò w =môn, kaì plhrQs+ pâsan e[dokían˙gayvsúnhw kaì ¡r g o n pístevw \n dunámei: 12 –pvw \ndojasy_tò ªnoma toû kuríou =môn &Ihsoû \n ømîn, kaì ømeîw \n a[t!, =môn &Ihsoû

xristoûkatà t|n xárin toû yeoû =môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû.

1.2 =môn ♦ ˆ=môn˜1.4 =mâw a[toùw ♦ a[toùw =mâw

1.4 kauxâsyai ♦ \gkauxâsyai



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QVM QVM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


458

2 &Er vt ômen dè ømâw, ˙del f oí, øp èr têw par ous íaw toûkuríou =môn &I h s o û xr i s t o û , kaì =môn \pisunagvgêw \p'

a[tón, 2 e† w tò m| taxév w saleuyênai ømâw ˙pò toû noów, m}teyr o eî s ya i , m}te dià pneúmatow, m}te dià lógou, mhtè di'\p i s t o l ê w qw di' =môn, qw –ti \nésthken = =méra toû xristoû:3 m} tiw ømâw \japat}s+ katà mhdéna trópon: –ti \àn m| ¡ly+= ˙postasía prôton, kaì ˙pokalufy_ ` ƒnyrvpow têwamartíaw, ` u¥òw têw ˙pvleíaw, 4 ` ˙ntikeímenow kaìøperairómenow \pì pánta legómenon yeò n (h séb a s m a , %vstea[tòn e†w tòn naòn toû yeo û qw yeò n kayísai, ˙podeiknúntaeautòn –ti ¡s t i n yeó w. 5 O[ mnhmoneúete –ti ¡ti çn pròw ømâw,taûta ¡legon ømîn; 6 Kaì nûn tò katéxo n oÊdate, e†w tò˙pokalufyênai a[tòn \n t! eautoû kair!. 7 Tò gàrmust}rion ædh \nergeîtai têw ˙nomíaw: mónon ` katéxv n ƒrti,£v w \k més o u génhtai, 8 kaì tóte ˙pokalufy}setai ` ƒnomow,$on ` kúriow ˙nalQsei t! pneúmati toû stómatow a[toû, kaìkatarg}sei t_ \pifaneíŸ têw parousíaw a[toû: 9 o˚ \stin =parousí a kat' \nérgeian toû Satanâ \n pás+ dunámei kaìshmeí o i w kaì térasin ceúdouw, 10 kaì \n pás+ ˙pát+ têw˙dikíaw \n toîw ˙polluménoiw, ˙ny' @n t|n ˙gáphn têw˙lhyeí a w o[k \déjanto e†w tò svyênai a[toúw. 11 Kaì diàtoûto pémcei a[toîw ` yeò w \n ér g ei a n plánhw, e†w tò pisteûsaia[toùw t! ceúdei: 12 ®na kriyôsin pántew o¥ m| pisteúsantewt_ ˙lhyeíŸ, ˙ll' e[dok}santew \n t_ ˙dikíŸ.

13 ^H m e î w dè •feílomen e[xaristeîn t! ye! pántote perìøm ô n , ˙delfoì “gaphménoi øpò kuríou, –ti e®leto ømâw ` yeò w˙p' ˙rxêw e†w svthrían \n agiasm! pneúmatow, kaì pístei˙lhyeí a w: 14 e† w $o \kálesen ømâw dià toû e[ a g g el í o u =môn, e†wperipoíhsin dójhw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû. 15 *A r ao{n, ˙delfoí, st}kete, kaì krateîte tàw paradóseiw $aw\didáxyhte, eÊte dià lógou, eÊte di' \pistolêw =môn.

2.2 m}te yroeîsyai ♦ mhdè yroeîsyai2.2 xristoû ♦ kuríou2.3 amartíaw ♦ ˙nomíaw2.4 qw yeòn ♦ —2.8 ˙nalQsei ♦ ˆ&Ihsoûw˜ ˙neleî2.10 têw ˙dikíaw \n ♦ ˙dikíaw

2.11 pémcei ♦ pémpei2.12 ˙ll' e[dok}santew \n ♦ ˙llà

e[dok}santew2.13 e®leto ♦ e®lato2.13 ˙p' ˙rxêw ♦ ˙parx|n2.14 \kálesen ♦ ˆkaì˜ \kálesen

2.1 - 2.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QVN QVNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


459

16 A[tòw dè ` kúriow =môn &Ihsoûw xristów, kaì ` yeò w kaìpat|r =môn ` ˙gap}saw =mâw, kaì doùw paráklhsin a†vníankaì \lpída ˙gay|n \n xáriti, 17 parakalésai ømôn tàwkardíaw, kaì sthríjai ømâw \n pantì lóg~ kaì ¡rg~ ˙gay!.

3 Tò loip òn, proseúxes ye, ˙d el f oí, perì =môn, ®na ` lógowtoû kuríou tréx+ kaì dojázhtai, kayWw kaì pròw ømâw,

2 kaì ®na ]usyômen ˙pò tôn ˙tópvn kaì ponhrôn ˙nyrQpvn:o[ gàr pántvn = pístiw. 3 Pistòw dé \stin ` kúriow, $ow sthríjeiømâw kaì fulájei ˙pò toû ponhroû. 4 Pepoíyamen dè \n kurí~\f ' ømâw, –ti $a paraggéllomen ømîn, kaì poieîte kaì poi}sete.5 Ô dè kúriow kateuyúnai ømôn tàw kardíaw e†w t|n ˙gáphntoû yeoû, kaì e†w t|n øpomon|n toû xristoû.

6 Paraggéllomen dè ømîn, ˙delfoí, \n •nómati toû kuríou=môn &Ihsoû xristoû, stéllesyai ømâw ˙pò pantòw ˙delfoû˙táktvw peripatoûntow, kaì m| katà t|n parádosin ÷nparélabon par' =môn. 7 A[toì gàr oÊdate pôw deî mimeîsyai=mâw: –ti o[k “takt}samen \n ømîn, 8 o[dè dvreàn ƒrton\f á g o m en pará tinow, ˙ll' \n kóp~ kaì móxy~ , núkta kaì=méran \rgazómenoi, pròw tò m| \p i b a r ê s a í tina ømôn: 9 o[x–ti o[k ¡xo m en \j o u s í a n , ˙ll' ®na eautoùw túpon dômen ømîne† w tò mimeîsyai =mâw. 10 Kaì gàr –te ‘men pròw ømâw, toûtopa r h g g él l o m en ømîn –ti eÊ tiw o[ yél ei \r g á z es ya i , mhdè\s yi é t v . 11 &A k o ú o m e n gár tinaw peripatoûntaw \n ømîn˙táktv w, mhdèn \rgazoménouw, ˙llà periergazoménouw.12 Toîw dè toioútoiw paraggéllomen kaì parakaloûmen dià toûkuríou =môn &I h s o û xr i s t o u , ®na metà =suxíaw \rgazómenoitòn eautôn ƒrton \syívsin. 13 Û m eî w dé, ˙delfoí, m|\k k a k } s h t e kalopoioûntew. 14 E† dé tiw o[x øpakoúei t! lóg~=môn dià têw \pistolêw, toûton shmeioûsye, kaì m|sunanamígnusye a[t!, ®na \ntrap_, 15 kaì m| qw \xyr ò n=geîsye, ˙llà nouyeteîte qw ˙delfón.

2.16 ` yeòw kaì ♦ ˆ`˜ yeòw `2.17 ømâw \n pantì lóg~ kaì ¡rg~ ♦ \n

pantì ¡rg~ kaì lóg~3.4 ømîn kaì ♦ ˆkaì˜3.6 =môn &Ihsoû ♦ ˆ=môn˜ &Ihsoû3.6 parélabon ♦ parelábosan3.8 núkta kaì =méran ♦ nuktòw kaì

=méraw3.12 dià toû kuríou =môn &Ihsoû

xristou ♦ \n kurí~ &IhsoûXrist!

3.13 \kkak}shte ♦ \gkak}shte3.14 kaì m| sunanamígnusye ♦ m|

sunanamígnusyai

2.16 - 3.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QVO QVO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


460

16 A[tòw dè ` kúriow têw e†r}nhw dœh ømîn t|n e†r}nhn diàpantòw \n pantì tróp~. Ô kúriow metà pántvn ømôn.

17 Ô ˙spasmòw t_ \m_ xei r ì Paúlou, – \stin shmeîon \npás+ \pistol_: o%utvw gráfv. 18 ^H xáriw toû kuríou =môn&Ihsoû xristoû metà pántvn ømôn. &Am}n.

3.18 &Am}n ♦ —

3.16 - 3.18



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QVP QVPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

461

PRO S EBRAIO US

Pol umer ôw kaì pol ut r óp vw pálai ` yeòw lal }s aw toîwpatrásin \n toîw prof}taiw, \p' \sxátou tôn =merôn

toútvn \lálhsen =mîn \n u¥!, 2 $on ¡yh k en klhronómon pántvn,di ' o˚ kaì toùw a†ônaw \poíhsen, 3 $ow çn ˙paúgasma têw dójhwkaì xarakt|r têw øpostásevw a[toû, férvn te tà pánta t!]}mati têw dunámevw a[toû, di' eautoû kayarismònpoihsámenow tôn amartiôn =môn, \káyisen \n dej i Å têwmegalv s ú n h w \n øchloîw, 4 tosoút~ kreíttvn genómenow tôn˙ggélvn, –s~ diaforQteron par' a[toùw keklhronómhkenªnoma. 5 Tíni gàr eÂpén pote tôn ˙ggélvn, U¥ów mou eÂ sú, \gWs}meron gegénnhká se; Kaì pálin, &EgW ¡somai a[t! e†wpatéra, kaì a[tòw ¡stai moi e†w u¥ón; 6 %O tan dè páline† s a g á g + tòn prvtótokon e†w t|n o†kouménhn légei, Kaìproskunhsátvsan a[t! pántew ƒggeloi yeo û . 7 Kaì pròw mèntoùw ˙ggélouw légei, Ô poiôn toùw ˙ggélouw a[toû pneúmata,kaì toùw leitourgoùw a[toû puròw flóga: 8 pròw dè tòn u¥ón,Ô yrónow sou, ` yeó w, e† w tòn a†ôna toû a†ônow: ]ábdowe[ yú t h t o w = ]ábdow têw basileíaw sou. 9 &H g á p h s a wdikaiosúnhn, kaì \míshsaw ˙nomían: dià toûto ¡xr i s én se `yeó w ` yeó w sou, ¡laion ˙galliásevw parà toùw metóxouw sou.10 Kaí, Sù kat' ˙rxáw, kúrie, t|n gên \yem el í v s a w, kaì ¡rgatôn xei r ô n soú e†sin o¥ o[ranoí: 11 a[toì ˙poloûntai, sù dèdiaméneiw: kaì pántew qw ¥mátion palaivy}sontai, 12 kaì qseìperibólaion elíjeiw a[toùw, kaì ˙llag}sontai: sù dè ` a[tòweÂ , kaì tà ¡th sou o[k \kleícousin. 13 Pròw tína dè tôn˙ggélvn eÊrhkén pote, Káyou \k dej i ô n mou, £vw ©n yô toùw\xyr o ú w sou øpopódion tôn podôn sou; 14 O[xì pántew e†sìnleitourgikà pneúmata, e†w diakonían ˙postellómena dià toùwméllontaw klhronomeîn svthrían;

1.2 toùw a†ônaw \poíhsen ♦ \poíhsentoùw a†ônaw

1.3 di' eautoû kayarismòn ♦kayarismòn

1.3 poihsámenow tôn amartiôn =môn

♦ tôn amartiôn poihsámenow1.8 ]ábdow e[yúthtow = ♦ kaì =

]ábdow têw e[yúthtow1.12 a[toùw kaì ♦ a[toúw qw ¥mátion

kaì



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QVQ QVQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S EBRAIOUS

462

2 Dià toût o deî per is s ot ér vw =mâw proséxein toîw˙kousyeî s i n , m}pote pararruômen. 2 E† gàr ` di' ˙ggélvn

lalhyeì w lógow \géneto bébaiow, kaì pâsa parábasiw kaìparako| ¡laben ¡ndikon misyapodosían, 3 pôw =meîw\k f eu j ó m eya thlikaúthw ˙mel}santew svthríaw; %Htiw,˙rx|n laboûsa laleîsyai dià toû kuríou, øpò tôn˙kousántvn e†w =mâw \bebaiQyh, 4 sunepimarturoûntow toûye o û shmeíoiw te kaì térasin, kaì poikílaiw dunámesin, kaìpneúmatow agíou merismoîw, katà t|n a[toû yélhsin.

5 O[ gàr ˙ggéloiw øpétajen t|n o†kouménhn t|n méllousan,perì «w laloûmen. 6 Diemartúrato dé poú tiw légvn, Tí \s t i nƒnyrvpow, –ti mimn}sk+ a[toû; (H u¥òw ˙nyrQpou, –ti\p i s k ép t + a[tón; 7 &H l á t t v s a w a[tòn braxú ti par'˙ggélouw: dój+ kaì tim_ \stefánvsaw a[tón: 8 pántaøpétajaw øpokátv tôn podôn a[toû. &En gàr t! øpotájaia[t! tà pánta, o[dèn ˙fêken a[t! ˙nupótakton. Nûn dè o·pv`rômen a[t! tà pánta øpotetagména. 9 Tòn dè braxú ti par'˙ggélouw “lattvménon blépomen &Ihsoûn, dià tò páyhma toûya n á t o u dój+ kaì tim_ \stefanvménon, –pvw xáriti yeo û øpèrpantòw geúshtai yanátou. 10 *E p r ep en gàr a[t!, di' $on tàpánta, kaì di' o˚ tà pánta, polloùw u¥oùw e†w dójan ˙gagónta,tòn ˙rxhgòn têw svthríaw a[tôn dià payhmátvn teleiôsai.11 %O te gàr agiázvn kaì o¥ agiazómenoi, \j enòw pántew: di' ÷na†tían o[k \p a i s xú n et a i ˙delfoùw a[toùw kaleîn, 12 légvn,&A p a g g e l ô tò ªnomá sou toîw ˙delfoîw mou, \n més ~ \k k l h s í a wømn}sv se. 13 Kaì pálin, &EgW ¡somai pepoiyWw \p' a[t!. Kaìpálin, &Idoù \gW kaì tà paidía ß moi ¡dvken ` yeó w. 14 &E p eì o{ntà paidía kekoinQnhken sarków kaì a®matow, kaì a[tòwparaplhsívw metésxen tôn a[tôn, ®na dià toû yanátoukatarg}s+ tòn tò krátow ¡xo n t a toû yanátou, toût' ¡stin tòndiábolo n , 15 kaì ˙palláj+ toútouw, –soi fób~ yanátou diàpantòw toû z_n ¡noxoi ‘san douleíaw. 16 O[ gàr d}pou˙gg él v n \p i l a m b á n et a i , ˙llà spérmatow &Abraàm\p i l a m b á n e t a i . 17 %O yen *vfeilen katà pánta toîw ˙delfoîw

2.1 =mâw proséxein ♦ proséxein =mâw2.1 pararruômen ♦ pararuômen2.8 gàr t! øpotájai a[t! ♦ t! gàr

øpotájai â[t!˜2.14 sarków kaì a®matow ♦ a®matow

kaì sarków

2.1 - 2.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QVR QVRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S EBRAIOUS

463

`moivyênai, ®na \l e} m v n génhtai kaì pistòw ˙rxiereùw tàpròw tòn yeó n , e† w tò ¥láskesyai tàw amartíaw toû laoû.18 &E n > gàr péponyen a[tòw peirasyeí w, dúnatai toîwpeirazoménoiw bohyêsai.

3 %O yen, ˙d el f oì ßgioi, kl}sevw \pour aníou mét oxoi,kat a n o } s a t e tòn ˙póstolon kaì ˙rxieréa têw `mologíaw

=môn &Ihsoûn xristón, 2 pistòn ªnta t! poi}santi a[tón, qwkaì Mvüsêw \n –l~ t! oÊk~ a[toû. 3 Pleíonow gàr dójhw o˚towparà Mvüsên “jívtai, kay' –son pleíona tim|n ¡xei toû oÊkou` kataskeuásaw a[tón. 4 Pâw gàr oÂkow kataskeuázetai øpótinow: ` dè tà pánta kataskeuásaw yeó w. 5 Kaì Mvüsêw mènpistòw \n –l~ t! oÊk~ a[toû qw yer á p v n , e† w martúrion tônlalhyhsomén v n : 6 xr i s t ò w dè qw u¥òw \pì tòn oÂkon a[toû: o˚oÂków \smen =meîw, \ánper t|n parrhsían kaì tò kaúxhma têw\l p í d o w méxr i télouw bebaían katásxvmen. 7 Dió, kayWw légeitò pneûma tò ßgion, S}meron \àn têw fvnêw a[toû ˙koúshte,8 m| sklhrúnhte tàw kardíaw ømôn, qw \n t! parapikrasm!,katà t|n =méran toû peirasmoû \n t_ \r}m~, 9 o˚ \peírasanme o¥ patérew ømôn, \dokimasán me, kaì eÂdon tà ¡rga moutessarákonta ¡th. 10 Diò prosQxyi s a t_ geneÅ \keín+, kaìeÂ p o n , &A e ì planôntai t_ kardíŸ: a[toì dè o[k ¡gnvsan tàw`doúw mou: 11 qw *vmosa \n t_ •rg_ mou, E† e†seleúsontai e†wt|n katápausín mou. 12 Blépete, ˙delfoí, m}pote ¡stai ¡n tiniømôn kardía ponhrà ˙pistíaw \n t! ˙postênai ˙pò yeo ûzôntow: 13 ˙llà parakaleîte eautoùw kay' ekásthn =méran,ƒxri o˚ tò s}meron kaleîtai, ®na m| sklhruny_ \j ømôn tiw˙pát+ têw amartíaw: 14 métoxoi gàr gegónamen toû xristoû,\á n p er t|n ˙rx|n têw øpostásevw méxr i télouw bebaíankatásxvmen: 15 \n t! lég es ya i , S}meron \àn têw fvnêw a[toû˙koúshte, m| sklhrúnhte tàw kardíaw ømôn, qw \n t!parapikrasm!. 16 Tinèw gàr ˙koúsantew parepíkranan, Tínew

˙ll' o[ pántew o¥ \jelyóntew \j A†gúptou dià Mvüsévw.

3.1 xristón ♦ —3.2 –l~ ♦ ˆ–l~˜3.3 dójhw o˚tow ♦ o˚tow dójhw3.4 tà ♦ —3.6 \ánper ♦ \ánˆper˜3.6 méxri télouw bebaían ♦ —3.9 me o¥ ♦ o¥3.9 \dokimasán me ♦ \n dokimasíŸ

3.9 tessarákonta ♦ tesserákonta3.10 \keín+ ♦ taút+3.13 ƒxri ♦ ƒxriw3.13 \j ømôn tiw ♦ tiw \j ømôn3.14 gegónamen toû xristoû ♦ toû

xristoû gegónamen3.16 Tinèw ♦ Tínew

2.18 - 3.16



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QVS QVS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S EBRAIOUS

464

17 Tísin dè prosQxyi s en tessarákonta ¡th; O[xì toîwamart}sasin, @n tà kôla ¡pesen \n t_ \r}m~; 18 Tísin dè*vmosen m| e†seleúsesyai e†w t|n katápausin a[toû, e† m| toîw˙peiy}sasin; 19 Kaì blépomen –ti o[k “dun}yhsan e†selyeî ndi' ˙pistían.

4 Fob hyômen o{n m}pot e kataleip oménhw \p aggel íawe† s el yeî n e† w t|n katápausin a[toû, dok_ tiw \j ømôn

østerhkénai. 2 Kaì gár \smen e[hggelisménoi, kayáperk˙keînoi: ˙ll' o[k &vfélhsen ` lógow têw ˙koêw \keínouw, m|sugkekraménouw t_ pístei toîw ˙koúsasin. 3 E†serxómeya gàre† w t|n katápausin o¥ pisteúsantew, kayWw eÊrhken, ^Vw*vmosa \n t_ •rg_ mou, E† e†seleúsontai e†w t|n katápausínmou: kaítoi tôn ¡rgvn ˙pò katabolêw kósmou genhyén t v n .4 EÊrhken gár pou perì têw ebdómhw o%utvw, Kaì katépausen `yeò w \n t_ =mérŸ t_ ebdóm+ ˙pò pántvn tôn ¡rgvn a[toû:5 kaì \n toút~ pálin, E† e†seleúsontai e†w t|n katápausínmou. 6 &E p eì o{n ˙poleípetai tinàw e†selyeî n e† w a[t}n, kaì o¥próteron e[aggelisyén t ew o[k e†sêlyon di' ˙peíyei a n ,7 pálin tinà `rízei =méran, S}meron, \n Dauìd légvn, metàtosoûton xrónon, kayWw eÊrhtai, S}meron \àn têw fvnêwa[toû ˙koúshte, m| sklhrúnhte tàw kardíaw ømôn. 8 E† gàra[toùw &Ihsoûw katépausen, o[k ©n perì ƒllhw \lálei met àtaûta =méraw. 9 *A r a ˙poleípetai sabbatismòw t! la! toûyeo û . 10 Ô gàr e†selyWn e†w t|n katápausin a[toû kaì a[tòwkatépausen ˙pò tôn ¡rgvn a[toû, %vsper ˙pò tôn †dívn ` yeó w.11 Spoudásvmen o{n e†selyeî n e† w \k eí n h n t|n katápausin, ®nam| \n t! a[t! tiw øpodeígmati pés+ têw ˙peiyeí a w. 12 Zôn gàr `lógow toû yeo û , kaì \nerg}w, kaì tomQterow øpèr pâsanmáxairan dístomon, kaì diïknoúmenow ƒxri merismoû cuxêw tekaì pneúmatow, armôn te kaì muelôn, kaì kritikòw \nyum}sevnkaì \nnoiôn kardíaw. 13 Kaì o[k ¡stin ktísiw ˙fan|w \nQpiona[toû: pánta dè gumnà kaì tetraxhlisména toîw •fyalmoîwa[toû pròw $on =mîn ` lógow.

3.17 tessarákonta ♦ tesserákonta4.2 sugkekraménouw ♦

sugkekerasménouw

4.3 gàr e†w t|n ♦ gàr e†w ˆt|n˜4.7 eÊrhtai ♦ proeírhtai4.12 cuxêw te ♦ cuxêw

3.17 - 4.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QVT QVTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S EBRAIOUS

465

14 *E xo n t ew o{n ˙rxieréa még a n , dielhluyóta toùwo[ranoúw, &Ihsoûn tòn u¥òn toû yeo û , kratômen têw `mologíaw.15 O[ gàr ¡xo m en ˙rxieréa m| dunámenon sumpayêsai taîw˙syen eí a i w =môn, pepeiraménon dè katà pánta kay'`moióthta, xvrìw amartíaw. 16 ProserxQmeya o{n metàparrh s í a w t! yrón~ têw xáritow, ®na lábvmen ¡leon, kaìxárin e%urvmen e†w e·kairon bo}yeian.

5 Pâw gàr ˙r xier eúw, \j ˙nyrQp vn lamb anómenow, øp èr˙nyrQ p v n kayístatai tà pròw tòn yeó n , ®na prosfér+

dôrá te kaì yusíaw øpèr amartiôn: 2 metriopayeî n dunámenowtoîw ˙gnooûsin kaì planvménoiw, \peì kaì a[tòw períkeitai˙syén ei a n : 3 kaì dià taúthn •feílei, kayWw perì toû laoû,o%utvw kaì perì eautoû, prosférein øpèr amartiôn. 4 Kaì o[xeaut! tiw lambánei t|n tim}n, ˙llà kaloúmenow øpò toû yeo û ,kayáper kaì &AarQn. 5 O%utvw kaì ` xr i s t ò w o[x eautòn\d ó j a s en genhyênai ˙rxieréa, ˙ll' ` lal}saw pròw a[tón,U¥ów mou eÂ sú, \gW s}meron gegénnhká se. 6 KayWw kaì \netér~ légei, Sù ¥ereùw e†w tòn a†ôna katà t|n tájinMelxisedék. 7 $O w \n taîw =méraiw têw sarkòw a[toû, de}seiwte kaì ¥kethríaw pròw tòn dunámenon sœzein a[tòn \k yanátoumetà kraugêw †sxurâw kaì dakrúvn prosenégkaw, kaìe† s a k o u s yeì w ˙pò têw e[labeíaw, 8 kaíper çn u¥ów, ¡mayen ˙f'@n ¡payen t|n øpako}n, 9 kaì teleivyeì w \g én et o toîwøpakoúousi n a[t! pâsin aÊtiow svthríaw a†vníou:10 prosagoreuyeì w øpò toû yeo û ˙rxiereùw katà t|n tájinMelxisedék.

11 Perì o˚ polùw =mîn ` lógow kaì duserm}neutow légein,\p eì nvyroì gegónate taîw ˙koaîw. 12 Kaì gàr •feílontew eÂnaididáskaloi dià tòn xrónon, pálin xreían ¡xet e toû didáskeinømâw, tína tà stoixeî a têw ˙rxêw tôn logívn toû yeo û : kaìgegón a t e xr eí a n ¡xo n t ew gálaktow, kaì o[ stereâw trofêw.13 Pâw gàr ` metéxv n gálaktow ƒpeirow lógou dikaiosúnhw:n}piow gár \stin. 14 Teleívn dé \stin = stereà trof}, tôn dià

4.15 pepeiraménon ♦ pepeirasménon4.16 ¡leon ♦ ¡leow5.3 dià taúthn ♦ di' a[t|n5.3 eautoû ♦ a[toû5.3 øpèr ♦ perì

5.4 kayáper ♦ kayQsper5.9 toîw øpakoúousin a[t! pâsin ♦

pâsin toîw øpakoúousin a[t!5.12 tína ♦ tinà5.12 kaì o[ ♦ ˆkaì˜ o[

4.14 - 5.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QVU QVU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S EBRAIOUS

466

t|n £jin tà a†syht}ria gegumnasména \xó n t v n pròw diákrisinkaloû te kaì kakoû.

6 Dió, ˙fént ew tòn têw ˙rxêw toû xris t oû lógon, \pì t|nteleió t h t a ferQmeya , m| pálin yem él i o n kataballómenoi

metanoíaw ˙pò nekrôn ¡rgvn, kaì pístevw \pì yeó n ,2 baptismôn didaxêw, \piyés eQ w te xei r ô n , ˙nastáseQw tenekrôn, kaì krímatow a†vníou. 3 Kaì toûto poi}svmen, \ánper\p i t r ép + ` yeó w. 4 &A d ú n a t o n gàr toùw ßpaj fvtisyén t a w,geusaménouw te têw dvreâw têw \pouraníou, kaì metóxouwgenhyén t a w pneúmatow agíou, 5 kaì kalòn geusaménouw yeo û]êma, dunámeiw te méllontow a†ônow, 6 kaì parapesóntaw,pálin ˙nakainízein e†w metánoian, ˙nastauroûntaw eautoîwtòn u¥òn toû yeo û kaì paradeigmatízontaw. 7 Gê gàr = pioûsatòn \p' a[têw pollákiw \rxómenon øetón, kaì tíktousabotánhn e·yet o n \k eí n o i w di' o¬w kaì gevrgeîtai,metalambánei e[logíaw ˙pò toû yeo û : 8 \k f ér o u s a dè˙kányaw kaì tribólouw, ˙dókimow kaì katáraw \ggúw, «w tòtélow e†w kaûsin.

9 Pepeísmeya dè per ì ømôn, ˙gaphtoí, tà kreíssona kaì\xó m en a svthríaw, e† kaì o%utvw laloûmen: 10 o[ gàr ƒdikow `yeò w \p i l a yés ya i toû ¡rgou ømôn, kaì toû kópou têw ˙gáphw «w\nedeíjasye e†w tò ªnoma a[toû, diakon}santew toîw agíoiw kaìdiakonoûntew. 11 &E p i yu m o û m en dè £kaston ømôn t|n a[t|n\n d eí k n u s ya i spoud|n pròw t|n plhroforían têw \lpídow ƒxritélouw: 12 ®na m| nvyroì génhsye, mimhtaì dè tôn dià pístevwkaì makroyumíaw klhronomoúntvn tàw \paggelíaw.

13 T! gàr &A b r a à m \p a g g ei l á m en o w ` yeó w, \p eì kat'o[denòw eÂxen meí z o n o w •mósai, *vmosen kay' eautoû, 14 légvn,)H m|n e[ l o g ô n e[ l o g } s v se, kaì plhyúnvn plhyunô se.15 Kaì o%utvw makroyum}saw \pétuxen têw \paggelíaw.16 *A n y r v p o i mèn gàr katà toû meízonow •mnúousin, kaì páshwa[toîw ˙ntilogíaw péraw e†w bebaívsin ` –rkow. 17 &E n >perissóteron boulómenow ` yeò w \p i d eî j a i toîw klhronómoiwtêw \paggelíaw tò ˙metáyet o n têw boulêw a[toû, \mesíteusen

6.3 poi}svmen ♦ poi}somen6.7 pollákiw \rxómenon ♦ \rxómenon

pollákiw

6.10 toû kópou ♦ —6.14 )H ♦ E†6.16 mèn ♦ —

6.1 - 6.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


QVV QVVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S EBRAIOUS

467

–rk ~ , 18 ®na dià dúo pragmátvn ˙metayét v n , \n o<w ˙dúnatonceúsasyai yeó n , †sxuràn paráklhsin ¡xv m en o¥katafugóntew kratêsai têw prokeiménhw \lpídow: 19 ÷n qwƒgku r a n ¡xo m en têw cuxêw ˙sfalê te kaì bebaían, kaìe† s er xo m én h n e† w tò \sQteron toû katapetásmatow: 20 –poupródromow øpèr =môn e†sêlyen &Ihsoûw, katà t|n tájinMelxisedèk ˙rxiereùw genómenow e†w tòn a†ôna.

7 O˚tow gàr ` Melxis ed ék , basileùw Sal }m, ¥er eùw toûye o û toû øcístou, ` sunant}saw &Abraàm øpostréfonti

˙pò têw kopêw tôn basilévn kaì e[log}saw a[tón, 2 > kaìdek á t h n ˙pò pántvn \mérisen &Abraám — prôton mènermhneuómenow basileùw dikaiosúnhw, ¡peita dè kaì basileùwSa l } m , – \stin basileùw e†r}nhw: 3 ˙pátvr, ˙m}tvr,˙genealóghtow, m}te ˙rx|n =merôn m}te zvêw télow ¡xv n ,˙fvmoivménow dè t! u¥! toû yeo û — ménei ¥er eù w e† w tòdihnekéw.

4 Yevreîte dè phlíkow o˚tow, > kaì dekáthn &Abraàm¡d v k en \k tôn ˙kroyinívn ` patriárxhw. 5 Kaì o¥ mèn \k tônu¥ôn Leu› t|n ¥erateían lambánontew \ntol|n ¡xo u s i n˙podekatoûn tòn laòn katà tòn nómon, toût' ¡stin toùw˙delfoùw a[tôn, kaíper \jelhluyótaw \k têw •sfúow&A b r a á m : 6 ` dè m| gen ea l o g o ú m en o w \j a[tôn dedekátvkentòn &Abraám, kaì tòn ¡xo n t a tàw \paggelíaw e[lóghken.7 Xvrìw dè páshw ˙ntilogíaw, tò ¡latton øpò toû kreíttonowe[ l o g eî t a i . 8 Kaì @de mèn dek á t a w ˙poyn§skontew ƒnyrvpoilambánousi n : \k eî dé, marturoúmenow –ti z_. 9 Kaí, qw ¡powe† p eî n , dià &Abraàm kaì Leu› ` dekátaw lambánvndedekát v t a i : 10 ¡t i gàr \n t_ •sfúï toû patròw ‘n, –tesun}nthsen a[t! ` Melxisedék.

11 E† mèn o{n teleívsiw dià têw Leuïtikêw ¥ervsúnhw ‘n — `laòw gàr \p ' a[t_ nenomoyét h t o — tíw ¡ti xreía, katà t|ntájin Melxisedèk £teron ˙nístasyai ¥eréa, kaì o[ katà t|ntájin &AarWn légesyai; 12 Metatiyem én h w gàr têw ¥ervsúnhw,

6.18 yeón ♦ ˆtòn˜ yeón7.4 kaì ♦ ˆkaì˜7.6 tòn &Abraám ♦ &Abraàm7.9 dià ♦ di'

7.10 ` ♦ —7.11 a[t_ nenomoyéthto ♦ a[têw

nenomoyéthtai

6.18 - 7.12



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RMM RMM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S EBRAIOUS

468

\j ˙nágkhw kaì nómou metáyes i w gínetai. 13 &E f ' $on gàr légetaitaû t a , fulêw etéraw metésxhken, ˙f' «w o[deìw prosésxhkent! yusiasthrí~. 14 Pródhlon gàr –ti \j &Ioúda ˙natétalken `kúriow =môn, e† w ÷n ful|n o[dèn per ì ¥ervsúnhw Mvüsêw\l á l h s en . 15 Kaì perissóteron ¡ti katádhlón \stin, e† katàt|n `moióthta Melxisedèk ˙nístatai ¥ereùw £terow, 16 $ow o[katà nómon \n t o l ê w sarkikêw gégonen, ˙llà katà dúnaminzvêw ˙katalútou: 17 martureî gàr –ti Sù ¥ereùw e†w tòn a†ônakat à t|n tájin Melxisedék. 18 &A y é t h s i w mèn gàr gínetaiproagoúshw \ntolêw, dià tò a[têw ˙syen èw kaì ˙nvfeléw:19 o[dèn gàr \teleívsen ` nómow, \peisagvg| dè kreíttonow\l p í d o w, di' «w \ggízomen t! ye! . 20 Kaì kay' –son o[ xvrìw`rk v m o s í a w — o¥ mèn gàr xvrìw `rkvmosíaw e†sìn ¥ereîwgegonótew, 21 ` dè met à `rkvmosíaw, dià toû légontow pròwa[ t ó n , *V m o s en kúriow kaì o[ metamelhy}setai, Sù ¥ereùw e†wtòn a†ôna katà t|n tájin Melxisedék — 22 katà tosoûtonkreíttonow diay}khw gégonen ¡gguow &Ihsoûw. 23 Kaì o¥ mènpleíonéw e†sin gegonótew ¥er eî w, dià tò yanát~ kvlúesyaiparaménein: 24 ` dè, dià tò ménein a[tòn e†w tòn a†ôna,˙parábat o n ¡xei t|n ¥ervsúnhn. 25 %O yen kaì sQzein e†w tòpantelèw dúnatai toùw proserxoménouw di' a[toû t! ye! ,pántote zôn e†w tò \ntugxánein øpèr a[tôn.

26 Toioûtow gàr =mîn ¡prepen ˙rxiereúw, –siow, ƒkakow,˙míantow, kexv r i s m én o w ˙pò tôn amartvlôn, kaì øchlóterowtôn o[ranôn genómenow: 27 $ow o[k ¡xei kay' =méran ˙nágkhn,%vsper o¥ ˙rxiereîw, próteron øpèr tôn †dívn amartiôn yusíaw˙naférein, ¡peita tôn toû laoû: toûto gàr \poíhsen \fápaj,eautòn ˙nenégkaw. 28 Ô nómow gàr ˙nyrQpouw kayísthsin˙rxiereîw, ¡xo n t a w ˙syén ei a n : ` lógow dè têw `rkvmosíaw têwmetà tòn nómon, u¥òn e†w tòn a†ôna teteleivménon.

7.14 o[dèn perì ¥ervsúnhw ♦ perì¥erévn o[dèn

7.16 sarkikêw ♦ sarkínhw7.17 martureî ♦ martureîtai

7.21 katà t|n tájin Melxisedék ♦ —7.22 tosoûton ♦ tosoûto ˆkaì˜7.26 ¡prepen ♦ kaì ¡prepen

7.13 - 7.28



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RMN RMNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S EBRAIOUS

469

8 Kef ál aion dè \pì toîw legoménoiw: toioût on ¡xomen˙rxieréa, $ow \káyisen \n dej i Å toû yrónou têw

meg a l v s ú n h w \n toîw o[ranoîw, 2 tôn agívn leitourgów, kaì têwskhnêw têw ˙lhyinêw, ÷n ¡phjen ` kúriow, kaì o[k ƒnyrvpow:3 pâw gàr ˙rxiereùw e†w tò prosférein dôrá te kaì yusíawkayístatai: –yen ˙nagkaîon ¡xei n ti kaì toûton $o prosenégk+.4 E† mèn gàr ‘n \pì gêw, o[d' ©n ‘n ¥ereúw, ªntvn tôn ¥erévn tônprosferóntvn katà tòn nómon tà dôra, 5 o®tinew øpodeígmatikaì skiÅ latreúousin tôn \pouranívn, kayWw kexr h m á t i s t a iMvüsêw méllvn \piteleîn t|n skhn}n, %Ora, gár fhsín,po i } s ei w pánta katà tòn túpon tòn deixyén t a soi \n t! ªrei.6 Nunì dè diaforvtéraw tétuxen lei t o u r g í a w, –s~ kaìkreíttonów \stin diay}khw mesíthw, %htiw \pì kreíttosin\p a g g el í a i w nenomoyét h t a i . 7 E† gàr = prQth \keính ‘nƒmemptow, o[k ©n deutéraw \zhteîto tópow. 8 Memfómenow gàra[ t o î w légei, &Idoù, =mérai ¡rxontai, légei kúriow, kaìsuntelésv \pì tòn oÂkon &Isra|l kaì \pì tòn oÂkon &Ioúdadiay}khn kain}n: 9 o[ katà t|n diay}khn ÷n \poíhsa toîwpatrási n a[tôn \n =mérŸ \pilaboménou mou têw xei r ò w a[tôn\j a g a g eî n a[toùw \k gêw A†gúptou: –ti a[toì o[k \némeinan \nt_ diay}k+ mou, k˙gW “mélhsa a[tôn, légei kúriow. 10 %O tia%uth = diay}kh ÷n diay}somai t! oÊk~ &Isra|l metà tàw=méraw \keínaw, lég ei kúriow, didoùw nómouw mou e† w t|ndiánoian a[tôn, kaì \pì kardíaw a[tôn \pigrácv a[toúw: kaì¡s o m a i a[toîw e†w yeó n , kaì a[toì ¡sontaí moi e†w laón. 11 Kaìo[ m| didájvsin £kastow tòn políthn a[toû, kaì £k a s t o w tòn˙delfòn a[toû, légvn, Gnôyi tòn kúrion: –ti pántewe† d } s o u s í n me, ˙pò mikroû a[tôn £vw megálou a[tôn. 12 %O ti®levw ¡somai taîw ˙dikíaiw a[tôn, kaì tôn amartiôn a[tônkaì tôn ˙nomiôn a[tôn o[ m| mnhsyô ¡ti. 13 &E n t! légein,Kain|n, pepalaívken t|n prQthn. Tò dè palaioúmenon kaìghráskon, \ggùw ˙fanismoû.

8.2 kaì o[k ♦ o[k8.4 gàr ♦ o{n8.4 ¥erévn tôn ♦ —8.4 tòn ♦ —

8.6 Nunì ♦ nunˆì˜8.8 a[toîw ♦ a[toùw8.11 mikroû a[tôn ♦ mikroû8.12 kaì tôn ˙nomiôn a[tôn ♦ —

8.1 - 8.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RMO RMO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S EBRAIOUS

470

9 EÂxen mèn o{n kaì = prQth dikaiQmat a latreíaw, tó teßgion kosmikón. 2 Skhn| gàr kateskeuásyh = prQth, \n "

%h te luxnía kaì = trápeza kaì = próyes i w tôn ƒrtvn, %htiwlégetai ßgia. 3 Metà dè tò deúteron katapétasma skhn| =legoménh ßgia agívn, 4 xr u s o û n ¡xo u s a yu m i a t } r i o n , kaì t|nkibvtòn têw diay}khw perikekalumménhn pántoyen xrusí~, \n" stámnow xrusê ¡xo u s a tò mánna, kaì = ]ábdow &AarWn =blast}sasa, kaì a¥ plákew têw diay}khw: 5 øperánv dè a[têwXeroubìm dójhw kataskiázonta tò ¥last}rion: perì @n o[k¡s t i n nûn légein katà mérow. 6 Toútvn dè o%utvwkateskeuasmén v n , e† w mèn t|n prQthn skhn|n dià pantòwe† s í a s i n o¥ ¥ereîw, tàw latreíaw \piteloûntew: 7 e† w dè t|ndeutéran ßpaj toû \niautoû mónow ` ˙rxiereúw, o[ xvrìwa®m a t o w, $o prosférei øpèr eautoû kaì tôn toû laoû˙gnohmátvn: 8 toûto dhloûntow toû pneúmatow toû agíou,m}pv pefanerôsyai t|n tôn agívn `dón, ¡ti têw prQthwskhnêw \xo ú s h w stásin: 9 %htiw parabol| e†w tòn kairòn tòn\n es t h k ó t a , kay' $on dôrá te kaì yusíai prosférontai, m|dunámenai katà suneídhsin teleiôsai tòn latreúonta,10 mónon \pì brQmasin kaì pómasin kaì diafóroiw baptismoîwkaì dikaiQmasin sarków, méxr i kairoû dioryQsevw\pikeímena.

11 Xristòw dè paragenómenow ˙rxiereùw tôn mellóntvn˙gayôn , dià têw meízonow kaì teleiotéraw skhnêw, o[xei r o p o i } t o u , toût' ¡stin, o[ taúthw têw ktísevw, 12 o[dè di'a®matow trágvn kaì mósxvn, dià dè toû †díou a®matow e†sêlyen\f á p a j e† w tà ßgia, a†vnían lútrvsin eørámenow. 13 E† gàr tòa<ma taúrvn kaì trágvn, kaì spodòw damálevw ]antízousatoùw kekoinvménouw, agiázei pròw t|n têw sarkòw kayaróthta,14 pós~ mâllon tò a<ma toû xristoû, $ow dià pneúmatow a†vníoueautòn pros}negken ƒmvmon t! ye! , kayarieî t|n suneídhsinøm ô n ˙pò nekrôn ¡rgvn, e†w tò latreúein ye! zônti; 15 Kaì diàtoûto diay}khw kainêw mesíthw \stín, –pvw, yanátougenoménou e†w ˙polútrvsin tôn \pì t_ prQt+ diay}k+

9.1 kaì ♦ ˆkaì˜9.5 Xeroubìm ♦ Xeroubìn9.9 $on ♦ ÷n9.10 kaì dikaiQmasin ♦ dikaiQmata

9.11 mellóntvn ♦ genoménvn9.13 taúrvn kaì trágvn ♦ trágvn kaì

taúrvn9.14 ømôn ♦ =môn

9.1 - 9.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RMP RMPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S EBRAIOUS

471

para b á s ev n , t|n \paggelían lábvsin o¥ keklhménoi têwa†vníou klhronomíaw. 16 %O pou gàr diay}kh, yánaton ˙nágkhféresyai toû diayem én o u . 17 Diay}kh gàr \pì nekroîw bebaía,\p eì m}pote †sxúei –te z_ ` diayém en o w. 18 %O yen o[d' = prQthxv r ì w a®matow \gkekaínistai. 19 Lalhyeí s h w gàr páshw\n t o l ê w katà nómon øpò Mvüsévw pantì t! la!, labWn tòa<ma tôn mósxvn kaì trágvn, metà %udatow kaì \ríou kokkínoukaì øssQpou, a[tó te tò biblíon kaì pánta tòn laòn\r r á n t i s en , 20 légvn, Toûto tò a<ma têw diay}khw «w\n et eí l a t o pròw ømâw ` yeó w. 21 Kaì t|n skhn|n dè kaì pántatà skeúh têw leitourgíaw t! a®mati `moívw \rrántisen. 22 Kaìsxed ò n \n a®mati pánta kayarízetai katà tòn nómon, kaìxvrìw a¥matekxusíaw o[ gínetai ƒfesiw.

23 &A n á g k h o{n tà mèn øpodeígmata tôn \n toîw o[ranoîw,toútoiw kayarízesyai, a[tà dè tà \pouránia kreíttosinyu s í a i w parà taútaw. 24 O[ gàr e†w xei r o p o í h t a ßgia e†sêlyen` xristów, ˙ntítupa tôn ˙lhyinôn, ˙ll' e† w a[tòn tòno[ran ó n , nûn \mfanisyênai t! prosQp~ toû yeo û øpèr =môn:25 o[d' ®na pollákiw prosfér+ eautón, %vsper ` rxiereùwe† s é r x e t a i e† w tà ßgia kat' \niautòn \n a®mati ˙llotrí~:26 \p eì ¡d ei a[tòn pollákiw payeî n ˙pò katabolêw kósmou:nûn dè ßpaj \pì sunteleíŸ tôn a†Qnvn e†w ˙yét h s i n amartíawdià têw yu s í a w a[toû pefanérvtai. 27 Kaì kay' –son˙pókeitai toîw ˙nyrQpoiw ßpaj ˙poyaneîn, metà dè toûtokrísiw: 28 o%utvw kaì ` xristów, ßpaj prosenexyeì w e† w tòpollôn ˙nenegkeîn amartíaw, \k deu t ér o u xv r ì w amartíaw•fy}setai toîw a[tòn ˙pekdexoménoiw, e†w svthrían.

10 Skiàn gàr ¡xvn ` nómow tôn mellónt vn ˙gayôn, o[ka[t|n t|n e†kóna tôn pragmátvn, kat' \niautòn taîw

a[taîw yusíaiw $aw prosférousin e†w tò dihnekéw, o[dépotedúnantai toùw proserxoménouw teleiôsai. 2 &E p eì o[k ©n\p a ú s a n t o prosferómenai, dià tò mhdemían ¡xei n ¡t isuneídhsin a martiôn toùw latreúontaw, ßpaj

9.18 o[d' ♦ o[dè9.19 nómon ♦ tòn nómon9.19 kaì trágvn ♦ ˆkaì tôn trágvn˜9.24 ßgia e†sêlyen ` ♦ e†sêlyen ßgia

9.26 nûn ♦ nunì9.26 amartíaw ♦ ˆtêw˜ amartíaw10.1 dúnantai ♦ dúnatai

9.16 - 10.2



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RMQ RMQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S EBRAIOUS

472

kekayarménouw; 3 &A l l ' \n a[taîw ˙námnhsiw amartiôn kat'\n i a u t ó n : 4 ˙dúnaton gàr a<ma taúrvn kaì trágvn ˙faireînamartíaw. 5 Diò e†serxómenow e†w tòn kósmon légei, Yusían kaìprosforàn o[k “yél h s a w, sôma dè kathrtísv moi:6 `lokautQmata kaì perì amartíaw o[k e[dókhsaw: 7 tóteeÂ p o n , &I d o ù , %hkv — \n kef a l í d i biblíou gégraptai perì \moû— toû poiêsai, ` yeó w, tò yél h m á sou. 8 &A n Q t e r o n légvn –tiYusían kaì prosforàn kaì `lokautQmata kaì perì amartíawo[k “yél h s a w, o[dè e[dókhsaw — a®tinew katà tón nómonprosférontai — 9 tóte eÊrhken, &Idoù, %hkv toû poiêsai, ` yeó w,tò yél h m á sou. &Anaireî tò prôton, ®na tò deúteron st}s+.10 &E n > yel } m a t i =giasménoi \smén, o¥ dià têw prosforâw toûsQmatow &Ihsoû xristoû \fápaj. 11 Kaì pâw mèn ¥er eù w£s t h k en kay' =méran leitourgôn, kaì tàw a[tàw pollákiwprosférvn yusíaw, a®tinew o[dépote dúnantai perieleînamartíaw: 12 a[tòw dè mían øpèr amartiôn prosenégkawyu s í a n e† w tò dihnekèw, \káyisen \n dej i Å toû yeo û , 13 tòloipòn \kdexó m en o w £v w teyô s i n o¥ \xyr o ì a[toû øpopódiontôn podôn a[toû. 14 MiÅ gàr prosforÅ teteleívken e†w tòdih n ek èw toùw agiazoménouw. 15 Martureî dè =mîn kaì tòpneûma tò ßgion: metà gàr tò proeirhkénai, 16 A%uth = diay}kh÷n diay}somai pròw a[toùw metà tàw =méraw \keínaw, lég eikúri o w, didoùw nómouw mou \pì kardíaw a[tôn, kaì \pì tôndianoiôn a[tôn \p i g r á c v a[toúw: 17 kaì tôn amartiôn a[tônkaì tôn ˙nomiôn a[tôn o[ m| mnhsyô ¡ti. 18 %O pou dè ƒfesiwtoútvn, o[kéti prosforà perì amartíaw.

19 *E xo n t ew o{n, ˙delfoí, parrhsían e†w t|n eÊ s o d o n tônagívn \n t! a®mati &Ihsoû, 20 ÷n \nekaínisen =mîn `dònprósfaton kaì zôsan, dià toû katapetásmatow, toût' ¡stin,têw sarkòw a[toû, 21 kaì ¥eréa még a n \p ì tòn oÂkon toû yeo û ,22 proserxQmeya met à ˙lhyinêw kardíaw \n plhroforíŸpístev w, \r r a n t i s m én o i tàw kardíaw ˙pò suneid}sevwponhrâw, kaì lelouménoi tò sôma %udati kayar!:

10.2 kekayarménouw ♦kekayarisménouw

10.8 Yusían kaì prosforàn ♦ Yusíawkaì prosforàw

10.8 tón ♦ —10.9 ` yeów ♦ —10.10 o¥ ♦ —

10.12 a[tòw ♦ o˚tow10.15 proeirhkénai ♦ e†rhkénai10.16 tôn dianoiôn ♦ t|n diánoian10.17 mnhsyô ♦ mnhsy}somai10.22 \rrantisménoi ♦ ]erantisménoi10.22 lelouménoi ♦ lelousménoi

10.3 - 10.22



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RMR RMRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S EBRAIOUS

473

23 katéxv m en t|n `mologían têw \lpídow ˙klinê, pistòw gàr `\p a g g ei l á m en o w: 24 kaì katanoômen ˙ll}louw e†w parojusmòn˙gáphw kaì kalôn ¡rgvn, 25 m| \gkataleípontew t|n\p i s u n a g v g | n e autôn, kayWw ¡yo w tisín, ˙llàpara k a l o û n t ew, kaì tosoút~ mâllon, –s~ blépete \ggízousant|n =méran.

26 Ê k o u s í v w gàr amartanóntvn =môn metà tò labeîn t|n\p í g n v s i n têw ˙lhyeí a w, o[kéti perì amartiôn ˙poleípetaiyu s í a , 27 foberà dé tiw \kdox| krísevw, kaì puròw zêlow\s yí ei n méllontow toùw øpenantíouw. 28 &A y e t } s a w tiw nómon

Mvüsévw xvrìw o†ktirmôn \pì dusìn (h trisìn mártusin Mvsévw

˙poyn§skei: 29 pós~, dokeîte, xeí r o n o w ˙jivy}setai timvríaw` tòn u¥òn toû yeo û katapat}saw, kaì tò a<ma têw diay}khwkoinòn =ghsámenow \n > =giásyh, kaì tò pneûma têw xáritow\n u b r í s a w; 30 OÊdamen gàr tòn e†pónta, &Emoì \kdíkhsiw, \gW˙ntapodQsv, légei kúriow: kaì pálin, kúriow krineî tòn laòna[toû. 31 Foberòn tò \mpeseîn e†w xeîraw yeoû zôntow.

32 &A n a m i m n § s k e s y e dè tàw próteron =méraw, \n a<wfvtisyén t ew poll|n ƒylhsin øpemeínate payhmátvn: 33 toûtomén, •neidismoîw te kaì yl í c es i n yea t r i z ó m en o i : toûto dé,koinvnoì tôn o%utvw ˙nastrefoménvn genhyén t ew. 34 Kaì gàrtoîw desmoîw mou sunepay}sate, kaì t|n arpag|n tônøparxóntvn ømôn metà xarâw prosedéjasye, ginQskontew¡xei n eautoîw kreíttona %uparjin \n o[ranoîw kaì ménousan.35 M| ˙pobálhte o{n t|n parrhsían ømôn, %htiw ¡xeimisyapodosían megálhn. 36 Û p o m o n ê w gàr ¡xet e xr eí a n , ®na tòyél h m a toû yeo û poi}santew komíshsye t|n \paggelían.37 *E t i gàr mikròn –son –son, Ô \rxómenow %hjei, kaì o[xr o n i eî . 38 Ô dè díkaiow \k pístevw z}setai: kaì \ànøposteílhtai, o[k e[ d o k eî = cux} mou \n a[t!. 39 ^H m eî w dèo[k \smèn øpostolêw e†w ˙pQleian, ˙llà pístevw e†wperipoíhsin cuxêw.

10.30 légei kúriow ♦ —10.30 kúriow krineî ♦ krineî kúriow10.34 desmoîw mou ♦ desmíoiw10.34 eautoîw ♦ eautoùw10.34 \n o[ranoîw ♦ —

10.35 misyapodosían megálhn ♦megálhn misyapodosían

10.37 xronieî ♦ xronísei10.38 díkaiow ♦ díkaiów mou

10.23 - 10.39



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RMS RMS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S EBRAIOUS

474

11 *Es t in dè pístiw \lpizoménvn øpós t as iw, pragmát vn¡l eg xo w o[ blepoménvn. 2 &E n taút+ gàr

\m a r t u r } yh s a n o¥ presbúteroi. 3 Pístei nooûmen kathrtísyaitoùw a†ônaw ]}mati yeo û , e† w tò m| \k fainoménvn táblepó m en a gegonénai. 4 Pístei pleíona yusían *Abel paràKáïn pros}negken t! ye! , di' «w \martur}yh eÂnai díkaiow,marturoûntow \pì toîw dQroiw a[toû toû yeo û : kaì di' a[têw˙poyanWn ¡ti laleîtai. 5 Pístei ÊnWx metetéyh toû m| †deînyá n a t o n , kaì o[x eørísketo, dióti metéyh k en a[tòn ` yeó w: prògàr têw metayés ev w a[toû memartúrhtai e[hresthkénai t!ye! : 6 xv r ì w dè pístevw ˙dúnaton e[arestêsai: pisteûsaigàr deî tòn proserxómenon t! ye! , –ti ¡stin, kaì toîw\k z h t o û s i n a[tòn misyapodóthw gínetai. 7 Písteixr h m a t i s yeì w Nôe per ì tôn mhdépv blepoménvn, e[labhyeì wkateskeúasen kibvtòn e†w svthrían toû oÊkou a[toû: di' «wkatékrinen tòn kósmon, kaì têw katà pístin dikaiosúnhw\g én et o klhronómow. 8 Pístei kaloúmenow &Abraàm øp}kousen\j el yeî n e† w tòn tópon $on æmellen lambánein e†w klhronomían,kaì \jêlyen m| \pistámenow poû ¡rxet a i . 9 Pístei parœkhsene† w gên têw \p a g g el í a w, qw ˙llotrían, \n skhnaîw katoik}sawt|n gên

metà &Isaàk kaì &IakQb, tôn sugklhronómvn têw \paggelíawtêw a[têw: 10 \j ed éxet o gàr t|n toùw yem el í o u w ¡xo u s a n pólin,«w texn í t h w kaì dhmiourgòw ` yeó w. 11 Pístei kaì a[t| Sárradúnamin e†w katabol|n spérmatow ¡laben, kaì parà kairòn=likíaw ¡teken, \peì pistòn =g}sato tòn \paggeilámenon.12 Diò kaì ˙f' enòw \genn}yhsan, kaì taûta nenekrvménou,kayWw tà ƒstra toû o[ranoû t! pl}yei , kaì qw = ƒmmow = paràtò xeîlow têw yalásshw = ˙naríymhtow.

13 Katà pístin ˙péya n o n o˚toi pántew, m| labóntew tàw\p a g g el í a w, ˙llà pórrvyen a[tàw †dóntew, kaì ˙spasámenoi,kaì `molog}santew –ti jénoi kaì parepídhmoí e†sin \pì têw gêw.14 O¥ gàr toiaûta légontew \mfanízousin –ti patrída\p i z h t o û s i n . 15 Kaì e† mèn \keí n h w \m n h m ó n eu o n ˙f' «w\j ê l yo n , eÂ xo n ©n kairòn ˙nakámcai. 16 Nûn dè kreíttonow

11.3 tá blepómena ♦ tò blepómenon11.4 laleîtai ♦ laleî11.5 eørísketo ♦ hørísketo11.5 a[toû ♦ —11.5 e[hresthkénai ♦ e[aresthkénai

11.8 tòn ♦ —11.11 Sárra ♦ Sárra steîra11.11 ¡teken ♦ —11.15 \jêlyon ♦ \jébhsan

11.1 - 11.16



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RMT RMTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S EBRAIOUS

475

•régontai, toût' ¡s t i n , \p o u r a n í o u : diò o[k \paisxúnetaia[toùw ` yeó w, yeò w \p i k a l eî s ya i a[tôn: =toímasen gàra[toîw pólin.

17 Pístei prosen}noxen &Abraàm tòn &Isaàk peirazómenow,kaì tòn monogenê proséferen ` tàw \paggelíaw ˙nadejámenow,18 pròw $on \lal}yh, –ti &En &Isaàk klhy}setaí soi spérma:19 logisámenow –ti kaì \k nek r ô n \g eí r ei n dunatòw ` yeó w: –yena[tò n kaì \n parabol_ \komísato. 20 Pístei per ì mellóntvne[ l ó g h s en &I s a à k tòn &IakWb kaì tòn &Hsaû. 21 Pístei &IakWb˙poyn§skvn £kaston tôn u¥ôn &Ivs|f e[lóghsen, kaìprosekúnhsen \pì tò ƒkron têw ]ábdou a[toû. 22 Pístei&I v s | f teleutôn perì têw \jódou tôn u¥ôn &Isra|l\m n h m ó n e u s e n , kaì perì tôn •stévn a[toû \neteílato.23 Pístei Mvüsêw gennhyeì w \k r ú b h trímhnon øpò tôn patérvna[toû, dióti eÂ d o n ˙steîon tò paidíon: kaì o[k \fob}yhsan tòdiátagma toû basilévw. 24 Pístei Mvüsêw mégaw genómenow“rn}sato légesyai u¥òw yugatròw FaraQ, 25 mâllon elómenowsugkakouxeî s ya i t! la! toû yeo û (h próskairon ¡xei namartíaw ˙pólausin: 26 meízona ploûton =ghsámenow tônA†gúptou yhsaurôn tòn •neidismòn toû xristoû: ˙péblepengàr e†w t|n misyapodosían. 27 Pístei katélipen AÊgupton, m|fobhyeì w tòn yumòn toû basilévw: tòn gàr ˙óraton qw `rôn\k a r t ér h s en . 28 Pístei pep o í h k en tò Pásxa kaì t|n prósxusintoû a®matow, ®na m| ` •loyreúvn tà prvtótoka yíg+ a[tôn.29 Pístei diébhsan t|n &Eruyràn Yálassan qw dià jhrâw: «wpeîran labóntew o¥ A†gúptioi katepóyhsan. 30 Pístei tà teí xh&I er i xW ¡p es en , kuklvyén t a \p ì eptà =méraw. 31 Pístei ^Raàb =pórnh o[ sunapQleto toîw ˙peiy}sasin, dejaménh toùwkataskópouw met' e†r}nhw. 32 Kaì tí ¡ti légv; &Epileícei gàrme dihgoúmenon ` xrónow perì GedeQn, Barák te kaì SamcQnkaì &Iefyáe, Dauíd te kaì Samou|l kaì tôn profhtôn: 33 o$i diàpístevw kathgvnísanto basileíaw, e†rgásanto dikaiosúnhn,\p ét u xo n \p a g g el i ô n , ¡f r a j a n stómata leóntvn, 34 ¡s b es a ndúnamin purów, ¡fugon stómata maxaíraw, \nedunamQyhsan

11.20 perì ♦ kaì perì11.29 «w ♦ gêw «w11.30 ¡pesen ♦ ¡pesan11.32 gàr me ♦ me gàr

11.32 te kaì SamcQn kaì ♦ SamcQn11.34 maxaíraw \nedunamQyhsan ♦

maxaírhw \dunamQyhsan

11.17 - 11.34



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RMU RMU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S EBRAIOUS

476

˙pò ˙syen eí a w, \g en } yh s a n †sxuroì \n polém~, parembolàw¡k l i n a n ˙llotrívn. 35 *E l a b o n gunaîkew \j ˙nastásevw toùwnekroùw a[tôn: ƒlloi dè \tumpanísyhsan, o[ prosdejámenoit|n ˙polútrvsin, ®na kreíttonow ˙nastásevw túxvsin:36 £t er o i dè \mpaigmôn kaì mastígvn peîran ¡labon, ¡ti dèdesmôn kaì fulakêw: 37 \l i yá s yh s a n , \p r í s yh s a n ,\p ei r á s y h s a n , \n fón~ maxaíraw ˙péya n o n : periêlyon \nmhlvtaîw, \n a†geíoiw dérmasin, østeroúmenoi, ylibómenoi,kak o u xo ú m en o i — 38 @n o[k ‘n ƒjiow ` kósmow — \n \rhmíaiwplanQmenoi kaì ªresin kaì sphlaíoiw kaì taîw •paîw têw gêw.39 Kaì o˚toi pántew, marturhyén t ew dià têw pístevw, o[k\k o m í s a n t o t|n \paggelían, 40 toû yeo û perì =môn kreîttón tiproblecaménou, ®na m| xvrìw =môn teleivyôsin.

12 Toigar oûn kaì =meîw, tos oût on ¡xont ew perikeímenon=mîn néfow martúrvn, ªgkon ˙poyém en o i pánta kaì t|n

e[ p er í s t a t o n amartían, di' øpomonêw tréxv m en tònprokeímenon =mîn ˙gôna, 2 ˙forôntew e†w tòn têw pístevw˙r xh g ò n kaì teleivt|n &Ihsoûn, $ow, ˙ntì têw prokeiménhw a[t!xa r â w, øpémeinen staurón, a†sxúnhw katafron}saw, \n dej i Åte toû yr ó n o u toû yeo û kekáyiken. 3 &A n a l o g í s a s y e gàr tòntoiaúthn øpomemenhkóta øpò tôn amartvlôn e†w ˙utòn˙ntilogían, ®na m| kámhte taîw cuxaîw ømôn \k l u ó m en o i .4 O·pv méxr i a®matow ˙ntikatésthte pròw t|n amartían˙ntagvnizómenoi: 5 kaì \klélhsye têw parakl}sevw, %htiwømîn qw u¥oîw dialégetai, U¥é mou, m| •ligQrei paideíawkurí o u , mhdè \klúou øp' a[toû \legxómenow: 6 $on gàr ˙gapÅkúr i o w paideúei: mastigoî dè pánta u¥òn $on paradéxet a i .7 E†w paideían øpoménete, qw u¥oîw ømîn prosféretai ` yeó w:E†

tíw gàr \stin u¥òw $on o[ paideúei pat}r; 8 E† dè xvríw \stepaideíaw, «w mét o xo i gegónasin pántew, ƒra nóyoi \ste kaì o[xu¥oí. 9 EÂta toùw mèn têw sarkòw =môn patéraw eÊxomenpaideutàw, kaì \netrepómeya : o[ poll! mâllonøpotaghsómeya t! patrì tôn pneumátvn, kaì z}somen; 10 O¥

11.37 \peirásyhsan ♦ —11.37 maxaíraw ♦ maxaírhw11.38 \n ♦ \pì12.3 ˙utòn ♦ eautòn12.4 méxri ♦ méxriw

12.7 \stin ♦ —12.8 \ste kaì o[x u¥oí ♦ kaì o[x u¥oí

\ste12.9 poll! ♦ polù ˆdè˜

11.35 - 12.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RMV RMVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S EBRAIOUS

477

mèn gàr pròw •lígaw =méraw katà tò dokoûn a[toîw \paídeuon:` dè \pì tò sumféron, e†w tò metalabeîn têw agióthtow a[toû.11 Pâsa dè paideía pròw mèn tò paròn o[ dokeî xarâw eÂnai,˙llà lúphw: %usteron dè karpòn e†rhnikòn toîw di' a[têwgegumnasménoi w ˙podídvsin dikaiosúnhw. 12 Diò tàwpareiménaw xeî r a w kaì tà paraleluména gónata ˙noryQsate:13 kaì troxiàw •ryàw poi}sate toîw posìn ømôn, ®na m| tòxvlòn \ktrap_, †ay_ dè mâllon.

14 E†r}nhn diQkete metà pántvn, kaì tòn agiasmón, o˚xv r ì w o[deìw ªcetai tòn kúrion: 15 \p i s k o p o û n t ew m} tiwøsterôn ˙pò têw xáritow toû yeo û : m} tiw ]íza pikríaw ƒnvfú o u s a \n o xl _ , kaì dià ta[têw mianyôsin polloí: 16 m} tiwpórnow, (h béb h l o w, qw &Hsaû, $ow ˙ntì brQsevw miâw ˙pédoto tàprvtotókia a[toû. 17 *I s t e gàr –ti kaì metépeita, yél v nklhronomêsai t|n e[logían, ˙pedokimásyh: metanoíaw gàrtópon o[x e˚ren, kaíper metà dakrúvn \kzht}saw a[t}n.

18 O [ gàr proselhlúyate chlafvmén~ ªrei, kaìkekaumén~ purí, kaì gnóf~, kaì skót~, kaì yu él l + , 19 kaìsálpiggow æx~, kaì fvn_ ]hmátvn, «w o¥ ˙koúsantewpar+t}santo m| prosteyê n a i a[toîw lógon: 20 o[k ¡feron gàrtò diastellómenon, K©n yhríon yíg+ toû ªrouw,liyobolhy}setai: 21 kaí, o%utvw foberòn ‘n tò fantazómenon,Mvüsêw eÂpen, *Ekfobów e†mi kaì ¡ntromow. 22 &A l l àproselhlúyate SiWn ªrei, kaì pólei yeo û zôntow, Îerousal|m\p o u r a n í ~ , kaì muriásin ˙ggélvn, 23 panhgúrei kaì \kklhsíŸprvtotókvn \n o[ranoîw ˙pogegramménvn, kaì krit_ ye!pántvn, kaì pneúmasin dikaívn teteleivménvn, 24 kaìdiay}khw néaw mesít+ &Ihsoû, kaì a®mati ]antismoû kreîttonlaloûnti parà tòn %Abel. 25 Blépete m| parait}shsye tònlaloûnta. E† gàr \keînoi o[k ¡fugon, tòn \p ì gêwparaithsámenoi xrhmatízonta, poll! mâllon =meîw o¥ tòn ˙p'o[ranôn ˙postrefómenoi: 26 o˚ = fvn| t|n gên \sáleusen

12.13 poi}sate ♦ poieîte12.15 dià ta[têw ♦ di' a[têw12.16 ˙pédoto ♦ ˙pédeto12.16 a[toû ♦ eautoû12.18 ªrei ♦ —12.18 skót~ ♦ zóf~

12.23 \n o[ranoîw ˙pogegramménvn ♦˙pogegramménvn \n o[ranoîw

12.25 ¡fugon ♦ \jéfugon12.25 tòn \pì gêw paraithsámenoi ♦ \pì

gêw paraithsámenoi tòn12.25 poll! ♦ polù

12.11 - 12.26



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RNM RNM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S EBRAIOUS

478

tóte, nûn dè \p}ggeltai, légvn, *Eti ßpaj \gW seív o[ mónont|n gên, ˙llà kaì tòn o[ranón. 27 Tò dé, *Eti ßpaj, dhloî tônsaleuo m én v n t|n metáyes i n , qw pepoihménvn, ®na meín+ tà m|saleuómena. 28 Diò basileían ˙sáleuton paralambánontew,¡xv m en xá r i n , di' «w latreúomen e[aréstvw t! ye! met àa†doûw kaì e[ l a b eí a w: 29 kaì gàr ` yeò w =môn pûrkatanalískon.

13 ^H fil ad el f ía menét v. 2 Têw filojeníaw m|\p i l a n yá n es ye: dià taúthw gàr ¡layón tinew

jenísantew ˙ggélouw. 3 Mimn}skesye tôn desmívn, qwsundedeménoi: tôn kakouxouménvn, qw kaì a[toì ªntew \nsQmati. 4 Tímiow ` gámow \n pâsin, kaì = koíth ˙míantow:pórnouw dè kaì moixoùw krineî ` yeó w. 5 &A f i l á r g u r o w ` trópow,˙rkoúmenoi toîw paroûsin: a[tòw gàr eÊrhken, O[ m} se ˙nô,o[d' o[ m} se \gkataleípv. 6 %V s t e ya r r o û n t a w =mâw légein,Kúriow \moì bohyów, kaì o[ fobhy}somai tí poi}sei moiƒnyrvpow.

7 Mnhmoneúete tôn =gouménvn ømôn, o®tinew \lálhsanømîn tòn lógon toû yeo û : @n ˙nayev r o û n t ew t|n ¡kbasin têw˙nastrofêw, mimeîsye t|n pístin. 8 &I h s o û w xr i s t ò w xyèw kaìs}meron ` a[tów, kaì e†w toùw a†ônaw. 9 Didaxaîw poikílaiw kaìjénaiw m| paraféresye: kalòn gàr xáriti bebaioûsyai t|nkardían, o[ brQmasin, \n o<w o[k &vfel}yhsan o¥peri p a t } s a n t ew. 10 *E xo m en yu s i a s t } r i o n , \j o˚ fageîn o[k¡xo u s i n \j o u s í a n o¥ t_ skhn_ latreúontew. 11 #Vn gàre† s f é r e t a i zœvn tò a<ma perì amartíaw e†w tà ßgia dià toû˙rxierévw, toútvn tà sQmata katakaíetai ¡jv têwparembolêw. 12 Diò kaì &Ihsoûw, ®na agiás+ dià toû †díoua®matow tòn laón, ¡jv têw púlhw ¡payen . 13 Toínun\j er xQ m eya pròw a[tòn ¡jv têw parembolêw, tòn •neidismòna[toû férontew. 14 O[ gàr ¡xo m en @de ménousan pólin, ˙llàt|n méllousan \pizhtoûmen. 15 Di' a[toû o{n ˙naférvmen

12.26 seív ♦ seísv12.27 tôn saleuoménvn t|n ♦ ˆt|n˜ tôn

saleuoménvn12.28 latreúomen ♦ latreúvmen12.28 a†doûw kaì e[labeíaw ♦

e[labeíaw kaì déouw

13.4 dè ♦ gàr13.5 \gkataleípv ♦ \gkatalípv13.6 kaì ♦ ˆkaì˜13.8 xyèw ♦ \xyèw13.9 peripat}santew ♦ peripatoûntew13.15 o{n ♦ ô{n˜

12.27 - 13.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RNN RNNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S EBRAIOUS

479

yu s í a n a†nésevw dià pantòw t! ye! , toût' ¡stin, karpònxei l év n `mologoúntvn t! •nómati a[toû. 16 Têw dè e[poifiawkaì koinvníaw m| \pilanyánesye: toiaútaiw gàr yusíaiwe[ a r es t eî t a i ` yeó w. 17 Peíyes ye toîw =gouménoiw ømôn, kaìøpeíkete: a[toì gàr ˙grupnoûsin øpèr tôn cuxôn ømôn, qwlógon ˙podQsontew: ®na metà xarâw toûto poiôsin, kaì m|stenázontew: ˙lusitelèw gàr ømîn toûto.

18 Pr o s eú xes ye perì =môn: pepoíyamen gàr –ti kal|nsuneídhsin ¡xo m en , \n pâsin kalôw yél o n t ew ˙nastréfesyai.19 Perissotérv w dè parakalô toûto poiêsai, ®na táxion˙pokatastayô ømîn.

20 Ô dè yeò w têw e†r}nhw, ` nagagWn \k nek r ô n tònpoiména tôn probátvn tòn mégan \n a®mati diay}khw a†vníou,tòn kúrion =môn &Ihsoûn, 21 katartísai ømâw \n pantì ¡rg~˙gay! e†w tò poiêsai tò yél h m a a[toû, poiôn \n ømîn tòe[ á r es t o n \n Q p i o n a[toû, dià &Ihsoû xristoû: > = dója e†wtoùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.

22 Para k a l ô dè ømâw, ˙delfoí, ˙néxes ye toû lógou têwparakl}sevw: kaì gàr dià braxév n \p és t ei l a ømîn.23 GinQsk et e tòn ˙delfòn Timóyeo n ˙poleluménon, mey' o˚,\àn táxion ¡rxhtai, ªcomai ømâw.

24 &A s p á s a s y e pántaw toùw =gouménouw ømôn, kaì pántawtoùw agíouw. &Aspázontai ømâw o¥ ˙pò têw &Italíaw.

25 ^H xáriw metà pántvn ømôn. &Am}n.

13.18 pepoíyamen ♦ peiyómeya13.21 ¡rg~ ♦ —13.21 ømîn ♦ =mîn

13.21 tôn a†Qnvn ♦ ˆtôn a†Qnvn˜13.23 ˙delfòn ♦ ˙delfòn =môn13.25 &Am}n ♦ —

13.16 - 13.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RNO RNO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

480

PRO S TIMO YEO N A

Paûl ow ˙p ós t ol ow &I hs oû xr is t oû kat' \pitag|n yeoûsvtêrow =môn, kaì kurióu &Ihsoû xristoû têw \lpídow

=môn, 2 Timoyé~ gnhsí~ tékn~ \n pístei: xáriw, ¡leow, e†r}nh˙pò yeoû patròw =môn kaì xristoû &Ihsoû toû kuríou =môn.

3 KayWw parekálesá se prosmeînai \n &Efés~,poreuómenow e†w Makedonían, ®na paraggeíl+w tisìn m|eterodidaskaleîn, 4 mhdè proséxei n múyoiw kaì genealogíaiw˙perántoiw, a®tinew zht}seiw paréxo u s i n mâllon (ho†konomían yeo û t|n \n pístei. 5 Tò dè télow têw paraggelíaw\s t ì n ˙gáph \k kayarâw kardíaw kaì suneid}sevw ˙gayêw kaìpístevw ˙nupokrítou: 6 @n tinew ˙stox}santew \jetráphsane† w mataiologían, 7 yél o n t ew eÂ n a i nomodidáskaloi, m|nooûntew m}te $a lég o u s i n , m}te perì tínvn diabebaioûntai.8 OÊdamen dè –ti kalòw ` nómow, \án tiw a[t! nomímvw xrêtai,9 e† d W w toûto, –ti dikaí~ nómow o[ keîtai, ˙nómoiw dè kaì˙nupoták t o i w, ˙sebésin kaì amartvloîw, ˙nosíoiw kaìbeb}loiw, patrolœaiw kaì mhtrolœaiw, ˙ndrofónoiw,patralœaiw

mhtralœaiw 10 pórnoiw, ˙rsenokoítaiw, ˙ndrapodistaîw, ceú s t a i w,\p i ó r k o i w, kaì eÊ ti £teron t_ øgiainoús+ didaskalíŸ˙ntíkei t a i , 11 katà tò e[aggélion têw dójhw toû makaríouyeoû, $o \pisteúyhn \gQ.

12 Kaì xárin ¡xv t! \ndunamQsantí me xrist! &Ihsoû t!kurí~ =môn, –ti pistón me =g}sato, yém en o w e† w diakonían,13 tòn próteron ªnta blásfhmon kaì diQkthn kaì øbrist}n:˙llà “le}yhn, –ti ˙gnoôn \poíhsa \n ˙pistíŸ:14 øperepleónasen dè = xáriw toû kuríou =môn metà pístevwkaì ˙gáphw têw \n xrist! &Ihsoû. 15 Pistòw ` lógow kaì páshw˙podoxêw ƒjiow, –ti xristòw &Ihsoûw ‘lyen e†w tòn kósmonamartvloùw sôsai, @n prôtów e†mi \gQ: 16 ˙llà dià toûto

1.1 &Ihsoû xristoû kat' ♦ xristoû&Ihsoû kat'

1.1 kurióu &Ihsoû xristoû ♦ xristoû&Ihsoû

1.2 =môn kaì ♦ kaì1.4 zht}seiw ♦ \kzht}seiw1.12 Kaì ♦ —1.13 tòn ♦ tò



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RNP RNPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S TIMO YEO N A

481

“le}yhn, ®na \n \moì prQt~ \ndeíjhtai &Ihsoûw xristòw t|npâsa n makroyumían, pròw øpotúpvsin tôn mellóntvnpisteúein \p' a[t! e†w zv|n a†Qnion. 17 T! dè basileî tôna†Qnvn, ˙fyárt~, ˙orát~, món~ sofô ye! , tim| kaì dója e†wtoùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.

18 Taúthn t|n paraggelían paratíyem a í soi, téknonTimóyee, katà tàw proagoúsaw \pì sè profhteíaw, ®nastrateú+ \n a[taîw t|n kal|n strateían, 19 ¡xv n pístin kaì˙gay|n suneídhsin, %hn tinew ˙pvsámenoi perì t|n pístin\n a u á g h s a n : 20 @n \stin Ûménaiow kaì &Aléjandrow, o¬wparédvka t! SatanÅ, ®na paideuyôsin m| blasfhmeîn.

2 Par ak al ô o{n prôton pánt vn poieîs yai de}s eiw,proseuxáw, \nteújeiw, e[xaristíaw, øpèr pántvn

˙nyrQpvn: 2 øpèr basilévn kaì pántvn tôn \n øperox_ªntv n , ®na æremon kaì =súxion bíon diágvmen \n pás+e[ s eb eí Ÿ kaì semnóthti. 3 toûto gàr kalòn kaì ˙pódekton\n Q p i o n toû svtêrow =môn yeo û , 4 $ow pántaw ˙nyrQpouw yél eisvyênai kaì e† w \p í g n v s i n ˙lhyeí a w \l yeî n . 5 E<w gàr yeó w, e< wkaì mesíthw yeo û kaì ˙nyrQpvn, ƒnyrvpow xristòw &Ihsoûw,6 ` doùw eautòn ˙ntílutron øpèr pántvn, tò martúrion kairoîw†díoiw, 7 e† w $o \téyh n \g W kêruj kaì ˙póstolow: ˙l}yei a n légv\n xrist!, o[ ceúdomai: didáskalow \yn ô n \n pístei kaì˙lhyeíŸ.

8 Boúlomai o{n proseúxes ya i toùw ƒndraw \n pantì tóp~,\p a í r o n t a w `síouw xeî r a w, xv r ì w •rgêw kaì dialogismoû.9 ^V s a ú t v w kaì tàw gunaîkaw \n katastol_ kosmí~, metàa†doûw kaì svfrosúnhw, kosmeîn eautáw, m| \n plégmasin, (hxr u s ! , (h margarítaiw, (h ¥matism! poluteleî, 10 ˙ll' $o prépeigunaijìn \paggelloménaiw yeo s éb ei a n , di' ¡rgvn ˙gayôn.11 Gun| \n =suxíŸ manyanétv \n pás+ øpotag_. 12 Gunaikì dèdidáskein o[k \p i t r ép v , o[dè a[yen t eî n ˙ndrów, ˙ll' eÂnai \n=suxíŸ. 13 &A d à m gàr prôtow \plásyh, eÂta E·a: 14 kaì &Adàm

1.16 &Ihsoûw xristòw t|n pâsan ♦xristòw &Ihsoûw t|n ßpasan

1.17 sofô ♦ —2.3 gàr ♦ —2.7 \n xrist! ♦ —

2.9 kaì tàw gunaîkaw \n ♦ ˆkaì˜gunaîkaw \n

2.9 (h xrus! ♦ kaì xrusí~2.12 Gunaikì dè didáskein ♦

Didáskein dè gunaikì

1.17 - 2.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RNQ RNQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S TIMO YEO N A

482

o[k “pat}yh, = dè gun| ˙pathyeî s a \n parabásei gég o n en :15 svy}setai dè dià têw teknogoníaw, \àn meínvsin \n písteikaì ˙gáp+ kaì agiasm! metà svfrosúnhw.

3 Pis t òw ` lógow: eÊ tiw \pis k op êw •r éget ai, kaloû ¡rgou\p i yu m eî . 2 Deî o{n tòn \pískopon ˙nepílhpton eÂnai, miâw

gu n a i k ò w ƒndra, nhfáleon, sQfrona, kósmion, filójenon,didaktik ó n : 3 m| pároinon, m| pl}kthn, m| a†sxrokerdê, ˙ll'\p i ei k ê , ƒmaxon, ˙filárguron: 4 toû †díou oÊkou kalôwproïstámenon, tékna ¡xo n t a \n øpotag_ metà páshwsemnóthtow. 5 E† dé tiw toû †díou oÊkou prostênai o[k oÂden,pôw \kklhsíaw yeo û \p i m el } s et a i ; 6 M| neófuton, ®na m|tufvyeì w e† w kríma \mpés+ toû diabólou. 7 Deî dè a[tòn kaìmarturían kal|n ¡xei n ˙pò tôn ¡jvyen , ®na m| e†w •neidismòn\m p és + kaì pagída toû diabólou. 8 Diakónouw qsaútvwsemnoúw, m| dilógouw, m| oÊn~ poll! proséxo n t a w, m|a†sxrokerdeîw, 9 ¡xo n t a w tò must}rion têw pístevw \n kayarÅsuneid}sei. 10 Kaì o˚toi dè dokimazésyvsan prôton, eÂtadiakoneítvsan, ˙négklhtoi ªntew. 11 Gunaîkaw qsaútvwsemnáw, m| diabólouw, nhfaléouw, pistàw \n pâsin.12 Diákonoi ¡stvsan miâw gunaikòw ƒndrew, ték n v n kalôwproïstámenoi kaì tôn †dívn oÊkvn. 13 O¥ gàr kalôwdiakon}santew baymòn eautoîw kalòn peripoioûntai, kaìpoll|n parrhsían \n pístei t_ \n xrist! &Ihsoû.

14 Taûtá soi gráfv, \lpízvn \lyeî n pròw sè táxion: 15 \à ndè bradúnv, ®na e†d_w pôw deî \n oÊk~ yeo û ˙nastréfesyai,%htiw \stìn \kklhsía yeo û zôntow, stûlow kaì edraívma têw˙lhyeí a w. 16 Kaì `mologouménvw méga \stìn tò têw e[sebeíawmust}rion: yeò w \f a n er Q yh \n sarkí, \dikaiQyh \n pneúmati,*vfyh ˙ggéloiw, \khrúxyh \n ¡ynes i n , \p i s t eú yh \n kósm~,˙nel}fyh \n dój+.

2.14 ˙pathyeîsa ♦ \japathyeîsa3.2 ˙nepílhpton ♦ ˙nepílhmpton3.2 nhfáleon ♦ nhfálion3.3 m| a†sxrokerdê ˙ll' ♦ ˙llà3.7 a[tòn ♦ —

3.11 nhfaléouw ♦ nhfalíouw3.14 táxion ♦ \n táxei3.16 yeòw ♦ $ow3.16 ˙nel}fyh ♦ ˙nel}mfyh

2.15 - 3.16



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RNR RNRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S TIMO YEO N A

483

4 Tò dè pneûma ]ht ôw légei, –ti \n østéroiw kair oîw˙post}sontaí tinew têw pístevw, proséxo n t ew pneúmasin

plánoiw kaì didaskalíaiw daimonívn, 2 \n øpokríseiceudol ó g v n , kekauthriasménvn t|n †dían suneídhsin,3 kvluóntvn gameîn, ˙péxes ya i brvmátvn, $a ` yeò w ¡k t i s en e† wmetálhcin metà e[xaristíaw toîw pistoîw kaì \pegnvkósin t|n˙l}yei a n . 4 %O ti pân ktísma yeo û kalón, kaì o[dèn˙póblhton, metà e[xaristíaw lambanómenon: 5 agiázetai gàrdià lógou yeoû kaì \nteújevw.

6 Taû t a øpotiyém en o w toîw ˙delfoîw kalòw ¡s+ diákonow&I h s o û xr i s t o û , \n t r ef ó m en o w toîw lógoiw têw pístevw, kaì têwkalêw didaskalíaw " parhkoloúyhkaw. 7 Toùw dè beb}louwkaì graQdeiw múyouw paraitoû. Gúmnaze dè seautòn pròwe[ s éb ei a n : 8 = gàr svmatik| gumnasía pròw •lígon \stìn&vfélimow: = dè e[sébeia pròw pánta &vfélimów \stin,\paggelían ¡xousa zvêw têw nûn kaì têw melloúshw. 9 Pistòw `lógow kaì páshw ˙podoxêw ƒjiow. 10 E†w toûto gàr kaìkopiômen kaì •neidizómeya , –ti “lpíkamen \pì ye! zônti, –w\s t i n svt|r pántvn ˙nyrQpvn, málista pistôn.11 Parággelle taûta kaì dídaske. 12 Mhdeíw sou têw neóthtowkatafroneítv, ˙llà túpow gínou tôn pistôn \n lóg~, \n˙nastrof_, \n ˙gáp+, \n pneúmati, \n pístei, \n agneíŸ.13 %E v w ¡r xo m a i , prósexe t_ ˙nagnQsei, t_ parakl}sei, t_didaskalíŸ. 14 M| ˙mélei toû \n soì xarísmatow, $o \dóyh soidià profhteíaw metà \piyés ev w tôn xei r ô n toû presbuteríou.15 Taûta meléta, \n toútoiw Êsyi, ®na sou = prokop| fanerà ”\n pâsin. 16 *E p exe seaut! kaì t_ didaskalíŸ. &Epímenea[toîw: toûto gàr poiôn kaì seautòn sQseiw kaì toùw˙koúontáw sou.

4.2 kekauthriasménvn ♦kekausthriasménvn

4.3 metálhcin ♦ metálhmcin4.6 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû

4.10 kaì kopiômen kaì •neidizómeya ♦kopiômen kaì ˙gvnizómeya

4.12 pneúmati \n ♦ —4.15 \n pâsin ♦ pâsin

4.1 - 4.16



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RNS RNS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S TIMO YEO N A

484

5 Pr es b ut ér ~ m| \pip l }j+w, ˙l l à parakálei qw pat ér a:nevtérouw, qw ˙delfoúw: 2 presbutéraw, qw mhtéraw:

nevtéraw, qw ˙delfáw, \n pás+ agneíŸ. 3 X}raw tíma tàw ªntvwx} r a w. 4 E† dé tiw x}ra tékna (h ¡kgona ¡xei , manyanétvsanprôton tòn Êdion oÂkon e[sebeîn, kaì ˙moibàw ˙podidónai toîwprogónoiw: toûto gár \stin ˙pódekton \nQpion toû yeo û . 5 ^Hdè ªntvw x}ra kaì memonvménh ælpiken \pì tón yeó n , kaìprosménei taîw de}sesin kaì taîw proseuxaîw nuktòw kaì=méraw. 6 ^H dè spatalôsa, zôsa téyn h k en . 7 Kaì taûtaparággelle, ®na ˙nepílhptoi „sin. 8 E† dé tiw tôn †dívn kaìmálista tôn o†keívn o[ pronoeî, t|n pístin ærnhtai, kaì ¡stin˙pístou xeí r v n . 9 X}ra katalegésyv m| ¡latton \tônej}konta, gegonuîa enòw ˙ndròw gun}, 10 \n ¡rgoiw kaloîwmarturouménh, e† \teknotrófhsen, e† \jenodóxhsen, e† agívnpódaw ¡nicen, e† yliboménoiw \p}rkesen, e† pantì ¡rg~ ˙gay!\p h k o l o ú yh s en . 11 Nevtéraw dè x}raw paraitoû: –tan gàrkatastrhn i á s v s i n toû xristoû, gameîn yél o u s i n , 12 ¡xo u s a ikríma, –ti t|n prQthn pístin “yét h s a n . 13 %A m a dè kaì ˙rgaìmanyánousin, perierxómenai tàw o†kíaw, o[ mónon dè ˙rgaí,˙llà kaì flúaroi kaì períergoi, laloûsai tà m| déonta.14 Boúlo m a i o{n nevtéraw gameîn, teknogoneîn, o†kodespoteîn,mhdemían ˙form|n didónai t! ˙ntikeimén~ loidoríaw xárin.15 *H d h gár tinew \jetráphsan •písv toû Satanâ. 16 EÊ tiwpistòw (h pist| ¡xei x}raw, \parkeítv a[taîw, kaì m| bareísyv= \kklhsía, ®na taîw ªntvw x}raiw \parkés+.

17 O¥ kalôw proestôtew presbúteroi diplêw timêw˙jioúsyvsan, málista o¥ kopiôntew \n lóg~ kaì didaskalíŸ.18 Lég ei gàr = graf}, Boûn ˙loônta o[ fimQseiw: kaí, *Ajiow `\r g á t h w toû misyoû a[toû. 19 Katà presbutérou kathgoríanm| paradéxo u , \k t ò w e† m| \pì dúo (h triôn martúrvn. 20 Toùwamartánonta w \n Q p i o n pántvn ¡legxe, ®na kaì o¥ loipoì fóbon¡xv s i n . 21 Diamartúromai \nQpion toû yeo û kaì kuríou &Ihsoûxr i s t o û kaì tôn \klektôn ˙ggélvn, ®na taûta fuláj+w xvrìwprokrímatow, mhdèn poiôn katà prósklhsin. 22 Xeîraw taxév w

5.5 tón ♦ —5.7 ˙nepílhptoi ♦ ˙nepílhmptoi5.8 tôn o†keívn ♦ o†keívn5.16 pistòw (h ♦ —

5.21 kuríou &Ihsoû xristoû ♦ xristoû&Ihsoû

5.21 prósklhsin ♦ prósklisin

5.1 - 5.22



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RNT RNTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S TIMO YEO N A

485

mhdenì \pitíyei , mhdè koinQnei amartíaiw ˙llotríaiw: sea u t ò nagnòn t}rei. 23 Mhkéti ødropótei, ˙ll' oÊn~ •líg~ xrô, diàtòn stómaxon sou kaì tàw puknáw soû ˙syen eí a w. 24 Tinôn˙nyrQpvn a¥ amartíai pródhloí e†sin, proágousai e†w krísin:tisìn dè kaì \p a k o l o u yo û s i n . 25 ^V s a ú t v w kaì tà kalà ¡rgapródhla \stín: kaì tà ƒllvw ¡xonta krubênai o[ dúnantai.

6 %O soi e†sìn øpò zugòn doûl oi, toùw †díouw des p ót aw páshwtimêw ˙jíouw =geísyvsan, ®na m| tò ªnoma toû yeo û kaì =

didaskalía blasfhmêtai. 2 O¥ dè pistoùw ¡xo n t ew despótawm| katafroneítvsan, –ti ˙delfoí e†sin: ˙llà mâllondouleuétvsan, –ti pistoí e†sin kaì ˙gaphtoì o¥ têw e[ergesíaw˙ntilambanómenoi. Taûta dídaske kaì parakálei.

3 EÊ tiw eterodidaskaleî, kaì m| prosérxet a i øgiaínousinlógoiw, toîw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, kaì t_ kat'e[ s éb ei a n didaskalíŸ, 4 tetúfvtai, mhdèn \pistámenow, ˙llànosôn perì zht}seiw kaì logomaxíaw, \j @n gínetai fyónow,¡r i w, blasfhmíai, øpónoiai ponhraí, 5 diaparatribaìdiefyarménvn ˙nyrQpvn tòn noûn, kaì ˙pesterhménvn têw˙lhyeí a w, nomizóntvn porismòn eÂnai t|n e[sébeian.&A f í s t a s o ˙pò tôn toioútvn. 6 *E s t i n dè porismòw mégaw =e[ s éb ei a metà a[tarkeíaw: 7 o[dèn gàr e†shnégkamen e†w tònkósmon, dêlon –ti o[dè \jenegkeîn ti dunámeya : 8 ¡xo n t ew dèdiatrofàw kaì skepásmata toútoiw ˙rkesyhsómeya . 9 O¥ dèboulómenoi plouteîn \mpíptousin e†w peirasmòn kaì pagídakaì \piyumíaw pollàw ˙no}touw kaì blaberáw, a®tinewbuyízousin toùw ˙nyrQpouw e†w ªleyr o n kaì ˙pQleian.10 ^R í z a gàr pántvn tôn kakôn \stin = filarguría: «w tinew•regómenoi ˙peplan}yhsan ˙pò têw pístevw, kaì eautoùwperiépeiran •dúnaiw pollaîw.

11 Sù dé, „ ƒnyrvpe toû yeo û , taûta feûge: dívke dèdikaiosú n h n , e[ s éb ei a n , pístin, ˙gáphn, øpomon}n, prŸóthta.12 &A g v n í z o u tòn kalòn ˙gôna têw pístevw, \pilaboû têwa†vníou zvêw, e†w ÷n \kl}yhw, kaì qmológhsaw t|n kal|n

5.23 ˙ll' ♦ ˙llà5.23 sou kaì ♦ kaì5.25 kalà ¡rga pródhla \stín ♦ ¡rga

tà kalà pródhla

6.5 &Afístaso ˙pò tôn toioútvn ♦ —6.7 dêlon ♦ —6.11 toû ♦ —6.11 prŸóthta ♦ praüpayían

5.23 - 6.12



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RNU RNU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S TIMO YEO N A

486

`molog í a n \n Q p i o n pollôn martúrvn. 13 Paraggéllv soi\n Q p i o n toû yeo û toû zvopoioûntow tà pánta, kaì xristoû&I h s o û toû martur}santow \pì Pontíou Pilátou t|n kal|n`mologían, 14 thrêsaí se t|n \ntol|n ƒspilon, ˙nepílhpton,méxr i têw \pifaneíaw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 15 ÷nkairoîw †díoiw deíjei ` makáriow kaì mónow dunásthw, `basileùw tôn basileuóntvn, kaì kúriow tôn kurieuóntvn, 16 `mónow ¡xv n ˙yanasían, fôw o†kôn ˙prósiton, $on eÂden o[deìw˙nyrQpvn, o[dè †deîn dúnatai: > tim| kaì krátow a†Qnion.&Am}n.

17 Toîw plousíoiw \n t! nûn a†ôni parággelle, m|øchlofroneîn, mhdè “lpikénai \pì ploútou ˙dhlóthti, ˙ll'\n t! ye! t! zônti, t! paréxo n t i =mîn pánta plousívw e†w˙pólausin: 18 ˙gayoergeîn, plouteîn \n ¡rgoiw kaloîw,e[ m e t a d ó t o u w eÂ n a i , koinvnikoúw, 19 ˙poyhsaurízontaweautoîw yem él i o n kalòn e†w tò méllon, ®na \pilábvntai têwa†vnióu zvêw.

20 )V Timóyee, t|n paray}khn fúlajon, \ktrepómenow tàwbeb}louw kenofvníaw kaì ˙ntiyés ei w têw ceudvnúmougnQsevw: 21 %hn tinew \paggellómenoi perì t|n pístin“stóxhsan.

^H xáriw metà soû. &Am}n.

6.13 soi ♦ ˆsoi˜6.13 zvopoioûntow ♦ z~ogonoûntow6.14 ˙nepílhpton ♦ ˙nepílhmpton

6.17 \n t! ye! t! zônti ♦ \pì ye!6.19 a†vnióu ♦ ªntvw6.21 metà soû. &Am}n. ♦ mey' ømôn.

6.13 - 6.21



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RNV RNVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

487

PRO S TIMO YEO N B

Paûl ow, ˙p ós t ol ow &I hs oû xr is t oû dià yel }mat ow yeoû,kat' \paggelían zvêw têw \n xrist! &Ihsoû, 2 Timoyé~

˙ga p h t ! tékn~: xáriw, ¡leow, e†r}nh ˙pò yeo û patròw kaìxristoû &Ihsoû toû kuríou =môn.

3 Xárin ¡xv t! ye! , > latreúv ˙pò progónvn \n kayarÅsun ei d } s ei , qw ˙diáleipton ¡xv t|n perì soû mneían \n taîwde}sesín mou nuktòw kaì =méraw, 4 \p i p o yô n se †deîn,memnhménow sou tôn dakrúvn, ®na xa r â w plhrvyô,5 øpómnhsin lambánvn têw \n soì ˙nupokrítou pístevw, %htiw\n œ k h s en prôton \n t_ mámm+ sou Lvfidi kaì t_ mhtrí souE[ník+, pépeismai dè –ti kaì \n soí. 6 Di' ÷n a†tían˙nami m n } s k v se ˙nazvpureîn tò xárisma toû yeo û , – \stin \nsoì dià têw \piyés ev w tôn xei r ô n mou. 7 O[ gàr ¡dvken =mîn `yeò w pneûma deilíaw, ˙llà dunámevw kaì ˙gáphw kaìsvfronismoû. 8 M| o{n \paisxuny_w tò martúrion toû kuríou=môn, mhdè \m è tòn désmion a[toû: ˙llà sugkakopáyhson t!e[ a g g el í ~ katà dúnamin yeo û , 9 toû sQsantow =mâw kaìkalésantow kl}sei agíŸ, o[ katà tà ¡rga =môn, ˙llà kat'†dían próyes i n kaì xárin t|n doyeî s a n =mîn \n xrist! &Ihsoûprò xrónvn a†vnívn, 10 fanervyeî s a n dè nûn dià têw\p i f a n eí a w toû svtêrow =môn &Ihsoû xristoû, katarg}santowmèn tòn yánaton, fvtísantow dè zv|n kaì ˙fyarsían dià toûe[ a g g el í o u , 11 e† w $o \téyh n \g W kêruj kaì ˙póstolow kaìdidáskalow \yn ô n . 12 Di' ÷n a†tían kaì taûta pásxv, ˙ll' o[k\p a i s xú n o m a i : oÂda gàr > pepísteuka, kaì pépeismai –tidunatów \stin t|n paray}khn mou fulájai e†w \keínhn t|n=méran. 13 Û p o t ú p v s i n ¡xe øgiainóntvn lógvn @n par' \moûækousaw, \n pístei kaì ˙gáp+ t_ \n xrist! &Ihsoû. 14 T|nkal|n paray}khn fúlajon dià pneúmatow agíou toû\noikoûntow \n =mîn.

1.1 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû1.5 lambánvn ♦ labWn1.9 kat' ♦ katà

1.10 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû1.11 \ynôn ♦ —



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ROM ROM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S TIMO YEO N B

488

15 OÂdaw toûto, –ti ˙pestráfhsán me pántew o¥ \n t_ &AsíŸ,@n \stin Fúgelow kaì Êrmogénhw. 16 Dœh ¡leow ` kúriow t!&O nhsifó r o u oÊk~: –ti pollákiw me ˙nécujen, kaì t|n ßlusínmou o[k \p a i s xú n yh , 17 ˙llà genómenow \n ^RQm+,spou d a i ó t er o n \z } t h s én me kaì e˚ren — 18 dœh a[t! ` kúrioweø r eî n ¡l eo w parà kuríou \n \keín+ t_ =mérŸ — kaì –sa \n&Efés~ dihkónhsen, béltion sù ginQskeiw.

2 Sù o{n, ték non mou, \ndunamoû \n t_ xár it i t_ \n xrist!&I h s o û . 2 Kaì $a ækousaw par' \moû dià pollôn martúrvn,

taûta paráyou pistoîw ˙nyrQpoiw, o®tinew ¥kanoì ¡sontai kaìetérouw didájai. 3 Sù o{n kakopáyhson qw kalòw stratiQthw&I h s o û xr i s t o û . 4 O[deìw strateuómenow \mpléketai taîw toûbío u pragmateíaiw, ®na t! stratolog}santi ˙rés+. 5 &E à n dèkaì ˙yl_ tiw, o[ stefanoûtai \àn m| nomímvw ˙yl}s+. 6 Tònkopiônta gevrgòn deî prôton tôn karpôn metalambánein.7 Nóei $a lég v : dœh gár soi ` kúriow súnesin \n pâsin.8 Mnhmóneue &Ihsoûn xristòn \ghgerménon \k nek r ô n , \kspérmatow Dauíd, katà tò e[aggélión mou: 9 \n > kakopayôméxr i desmôn, qw kakoûrgow: ˙ll' ` lógow toû yeo û o[dédetai. 10 Dià toûto pánta øpoménv dià toùw \klektoúw, ®nakaì a[toì svthríaw túxvsin têw \n xrist! &Ihsoû, metà dójhwa†vníou. 11 Pistòw ` lógow: e† gàr sunapeyá n o m en , kaìsuz}somen: 12 e† øpoménomen, kaì sumbasileúsomen: e†˙rnoúmeya , k˙keînow ˙rn}setai =mâw: 13 e† ˙pistoûmen,\keînow pistòw ménei: ˙rn}sasyai eautòn o[ dúnatai.

14 Taûta øpomímnhske, diamarturómenow \nQpion toûkuríou m| logomaxeî n e† w o[dèn xr}simon, \pì katastrof_ tôn˙kouóntvn. 15 Spoúdason seautòn dókimon parastêsai t!ye! , \r g á t h n ˙nepaísxunton, •ryotomoûnta tòn lógon têw˙lhyeí a w. 16 Tàw dè beb}louw kenofvníaw perifistaso: \pìpleîon gàr prokócousin ˙sebeíaw, 17 kaì ` lógow a[tôn qwgággraina nom|n £j ei : @n \stìn Ûménaiow kaì Filhtów:

1.17 spoudaióteron ♦ spoudaívw2.3 Sù o{n kakopáyhson ♦

Sugkakopáyhson2.3 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû2.7 $a légv dœh ♦ $o légv dQsei

2.9 ˙ll' ♦ ˙llà2.12 ˙rnoúmeya ♦ ˙rnhsómeya2.13 eautòn ♦ gàr eautòn2.14 kuríou ♦ yeoû2.14 e†w ♦ \p'

1.15 - 2.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RON RONpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S TIMO YEO N B

489

18 o®tinew per ì t|n ˙l}yei a n “stóxhsan, légontew t|n˙nástas i n ædh gegonénai, kaì ˙natrépousin t}n tinvn pístin.19 Ô mén t o i stereòw yem él i o w toû yeo û £s t h k en , ¡xv n t|nsfragîda taúthn, *Egnv kúriow toùw ªntaw a[toû, kaí,&A p o s t } t v ˙pò ˙dikíaw pâw ` •nomázvn tò ªnoma kuríou.20 &E n megál+ dè o†kíŸ o[k ¡stin mónon skeúh xrusâ kaì˙rgurâ, ˙llà kaì júlina kaì •strákina, kaì $a mèn e†w tim}n, $adè e†w ˙timían. 21 &E à n o{n tiw \kkayár+ eautòn ˙pò toútvn,¡s t a i skeûow e†w tim}n, =giasménon, kaì e·xrhston t!desp ó t + , e† w pân ¡rgon ˙gayòn =toimasménon. 22 Tàw dènevterikàw \piyumíaw feûge: dívke dè dikaiosúnhn, pístin,˙gáphn, e†r}nhn, metà tôn \pikalouménvn tòn kúrion \kkayarâw kardíaw. 23 Tàw dè mvràw kaì ˙paideútouw zht}seiwparai t o û , e† d W w –ti gennôsin máxaw. 24 Doûlon dè kuríou o[deî máxes ya i , ˙ll' æpion eÂnai pròw pántaw, didaktikón,˙nejíkakon, 25 \n prŸóthti paideúonta toùw˙ntidiatiyem én o u w: m}pote d! a[toîw ` yeò w metánoian e†w\p í g n v s i n ˙lhyeí a w, 26 kaì ˙nan}cvsin \k têw toû diabóloupagídow, \zvgrhménoi øp' a[toû e†w tò \keínou yélhma.

3 Toût o dè gínvs k e, –t i \n \sxát aiw =mér aiw \ns t }s ont aikairoì xalepoí. 2 *E s o n t a i gàr o¥ ƒnyrvpoi fílautoi,

filárguroi, ˙lazónew, øper}fanoi, blásfhmoi, goneûsin˙peiyeî w, ˙xáristoi, ˙nósioi, 3 ƒstorgoi, ƒspondoi, diáboloi,˙krateîw, ˙n}meroi, ˙filágayoi, 4 prodótai, propeteîw,tetufvménoi, fil}donoi mâllon (h filóyeo i , 5 ¡xo n t ewmórfvsin e[sebeíaw, t|n dè dúnamin a[têw “rnhménoi: kaìtoútouw ˙potrépou. 6 &E k toútvn gár e†sin o¥ \ndúnontew e†wtàw o†kíaw, kaì a†xmalvteúontew gunaikária sesvreuménaamartíaiw, ˙gómena \piyumíaiw poikílaiw, 7 pántotemanyánonta, kaì mhdépote e†w \pígnvsin ˙lhyeí a w \l yeî ndunámena. 8 $O n trópon dè &Iannêw kaì &Iambrêw ˙ntésthsanMvüs_ , o%utvw kaì o˚toi ˙nyístantai t_ ˙lhyeí Ÿ , ƒnyrvpoikatefyarménoi tòn noûn, ˙dókimoi perì t|n pístin. 9 &A l l ' o[

2.18 t|n ˙nástasin ♦ ˆt|n˜˙nástasin

2.21 kaì ♦ —2.24 ˙ll' ♦ ˙llà2.25 prŸóthti ♦ pra‡thti

2.25 d! ♦ dQ+3.6 a†xmalvteúontew ♦

a†xmalvtízontew3.8 Mvüs_ ♦ Mvüseî

2.18 - 3.9



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ROO ROO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S TIMO YEO N B

490

prokócousin \pì pleîon: = gàr ƒnoia a[tôn ¡kdhlow ¡staipâsin, qw kaì = \keínvn \géneto. 10 Sù dè parhkoloúyhkáw mout_ didaskalíŸ, t_ ˙gvg_, t_ proyés ei , t_ pístei, t_makro yu m í Ÿ , t_ ˙gáp+, t_ øpomon_, 11 toîw divgmoîw, toîwpay}masin, o<á moi \géneto \n &Antioxeí Ÿ , \n &Ikoní~, \nLústroiw, o®ouw divgmoùw øp}negka: kaì \k pántvn me\r r ú s a t o ` kúriow. 12 Kaì pántew dè o¥ yél o n t ew e[ s eb ô w z_n\n xrist! &Ihsoû divxy} s o n t a i . 13 Ponhroì dè ƒnyrvpoi kaìgóhtew prokócousin \pì tò xeî r o n , planôntew kaì planQmenoi.14 Sù dè méne \n o<w ¡mayew kaì \pistQyhw, e†dWw parà tínow¡m a yew, 15 kaì –ti ˙pò bréfouw tà ¥erà grámmata oÂdaw, tàdunámená se sofísai e† w svthrían dià pístevw têw \n xrist!&I h s o û . 16 Pâsa graf| yeó p n eu s t o w kaì &vfélimow pròwdidaskalían, pròw ¡l eg xo n , pròw \panóryvsin, pròw paideíant|n \n dikaiosún+: 17 ®na ƒrtiow ” ` toû yeo û ƒnyrvpow, pròwpân ¡rgon ˙gayòn \jhrtisménow.

4 Diamar t úr o m a i o{n \gW \nQpion toû yeoû, kaì toû kur íou&I h s o û xr i s t o û , toû méllontow krínein zôntaw kaì

nekroúw, katà t|n \pifáneian a[toû kaì t|n basileían a[toû,2 k}rujon tòn lógon, \písthyi e[kaírvw, ˙kaírvw, ¡legjon,\p i t í m h s o n , parakáleson, \n pás+ makroyumíŸ kaì didax_.3 *E s t a i gàr kairòw –te têw øgiainoúshw didaskalíaw o[k˙n éj o n t a i , ˙llà katà tàw \piyumíaw tàw †díaw eautoîw\p i s v r eú s o u s i n didaskálouw, knhyómenoi t|n ˙ko}n: 4 kaì˙pò mèn têw ˙lhyeí a w t|n ˙ko|n ˙postrécousin, \pì dè toùwmúyouw \ktrap}sontai. 5 Sù dè nêfe \n pâsin, kakopáyhson,¡r g o n poíhson e[aggelistoû, t|n diakonían souplhrofórh s o n . 6 &E g W gàr ædh spéndomai, kaì ` kairòw têw\m ê w ˙nalúsevw \fésthken. 7 Tòn ˙gôna tòn kalòn“gQn i s m a i , tòn drómon tetéleka, t|n pístin tet}rhka:8 loipón, ˙pókeitaí moi ` têw dikaiosúnhw stéfanow, $on˙podQsei moi ` kúriow \n \keín+ t_ =mérŸ, ` díkaiow krit}w: o[

3.10 parhkoloúyhkáw ♦parhkoloúyhsáw

3.14 tínow ♦ tínvn3.15 tà ¥erà ♦ ˆtà˜ ¥erà3.16 ¡legxon ♦ \legmón4.1 o{n \gW ♦ —4.1 toû kuríou &Ihsoû xristoû ♦

xristoû &Ihsoû4.1 katà ♦ kaì4.3 \piyumíaw tàw †díaw ♦ †díaw

\piyumíaw4.6 \mêw ˙nalúsevw ♦ ˙nalúseQw

mou4.7 ˙gôna tòn kalòn ♦ kalòn ˙gôna

3.10 - 4.8



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ROP ROPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S TIMO YEO N B

491

mónon dè \moí, ˙llà kaì pásin toîw “gaphkósin t|n \pifáneiana[toû.

9 Spoúdason \lyeî n prów me taxév w: 10 Dhmâw gár me\g k a t él i p en , ˙gap}saw tòn nûn a†ôna, kaì \p o r eú yh e† wYessaloníkhn: Kr}skhw e† w Galatían, Títow e†w Dalmatían.11 Loukâw \stìn mónow met' \moû. Márkon ˙nalabWn ƒge metàseautoû: ¡stin gár moi e·xrhstow e†w diakonían. 12 Tuxikòn dè˙pésteila e†w *Efeson. 13 Tòn felónhn $on ˙pélipon \n failónhn

Tr~ádi parà Kárp~, \rxómenow fére, kaì tà biblía, málistatàw membránaw. 14 &A l é j a n d r o w ` xalkeùw pollá moi kakà\n ed eí j a t o : ˙podœh a[t! ` kúriow katà tà ¡rga a[toû: 15 $onkaì sù fulássou, lían gàr ˙nyés t h k en toîw =metéroiw lógoiw.16 &E n t_ prQt+ mou ˙pologíŸ o[deíw moi sumparegéneto, ˙llàpántew me \gkatélipon: m| a[toîw logisyeí h . 17 Ô dè kúriówmoi parésth, kaì \nedunámvsén me, ®na di' \moû tò k}rugmaplhroforhy_, kaì ˙koús+ pánta tà ¡yn h : kaì \rrúsyhn \kstómatow léontow. 18 Kaì ]úsetaí me ` kúriow ˙pò pantòw¡r g o u ponhroû, kaì sQsei e†w t|n basileían a[toû t|n\pouránion: > = dója e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.

19 *A s p a s a i Prískan kaì &Akúlan, kaì tòn &OnhsifórouoÂkon. 20 *E r a s t o w ¡m ei n en \n Koríny~: Trófimon dè ˙pélipon\n Mil}t~ ˙syen o û n t a . 21 Spoúdason prò xei m ô n o w \l yeî n .&A s p á z e t a í se E·boulow, kaì Poúdhw, kaì Lînow, kaì Klaudía,kaì o¥ ˙delfoì pántew.

22 Ô kúriow &Ihsoûw xristòw metà toû pneúmatów sou. ^Hxáriw mey' ømôn. &Am}n.

4.13 felónhn ♦ failónhn4.14 ˙podœh ♦ ˙podQsei4.15 ˙nyésthken ♦ ˙ntésth4.16 sumparegéneto ♦ paregéneto

4.17 ˙koús+ ♦ ˙koúsvsin4.18 Kaì ]úsetaí ♦ ^Rúsetaí4.22 &Ihsoûw xristòw ♦ —4.22 &Am}n ♦ —

4.9 - 4.22



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ROQ ROQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

492

PRO S TITO N

Paûl ow, doûl ow yeoû, ˙pós t ol ow dè &Ihsoû xristoû, kat àpístin \klektôn yeo û kaì \pígnvsin ˙lhyeí a w têw kat'

e[ s é b e i a n , 2 \p ' \l p í d i zvêw a†vníou, ÷n \phggeílato `˙ceud|w yeò w prò xrónvn a†vnívn, 3 \f a n ér v s en dè kairoîw†díoiw tòn lógon a[toû \n khrúgmati $o \pisteúyhn \gW kat'\p i t a g | n toû svtêrow =môn yeo û , 4 Tít~ gnhsí~ tékn~ katàkoin|n pístin: xáriw, ¡leow, e†r}nh ˙pò yeo û patrów, kaìkuríou &Ihsoû xristoû toû svtêrow =môn.

5 Toútou xárin katélipón se \n Kr}t+, ®na tà leíponta\p i d i o r yQ s + , kaì katast}s+w katà pólin presbutérouw, qw\g Q soi dietajámhn: 6 eÊ tíw \stin ˙négklhtow, miâw gunaikòw˙n}r, ték n a ¡xv n pistá, m| \n kathgoríŸ ˙svtíaw (h˙nupótakta. 7 Deî gàr tòn \pískopon ˙négklhton eÂnai, qwyeo û o†konómon: m| a[yádh, m| •rgílon, m| pároinon, m|pl}kthn, m| a†sxrokerdê, 8 ˙llà filójenon, filágayon,sQfrona, díkaion, –sion, \gkratê, 9 ˙ntexó m en o n toû katà t|ndi d a x| n pistoû lógou, ®na dunatòw ” kaì parakaleîn \n t_didaskalíŸ t_ øgiainoús+, kaì toùw ˙ntilégontaw \légxein.

10 E†sìn gàr polloì kaì ˙nupótaktoi, mataiológoi kaìfren a p á t a i , málista o¥ \k per i t o m ê w, 11 o¬w deî \pistomízein:o®tin ew –louw oÊkouw ˙natrépousin, didáskontew $a m| deî ,a†sxroû kérdouw xárin. 12 EÂpén tiw \j a[tôn, Êdiow a[tônprof}thw, Krêtew ˙eì ceû s t a i , kakà yhría, gastérew ˙rgaí.13 ^H marturía a%uth \stìn ˙lhy}w. Di' ÷n a†tían ¡legxe a[toùw˙potómvw, ®na øgiaínvsin \n t_ pístei, 14 m| proséxo n t ew&I o u d a ï k o î w múyoiw, kaì \ntolaîw ˙nyrQpvn ˙postrefoménvnt|n ˙l}yei a n . 15 Pánta mèn kayarà toîw kayaroîw: toîw dèmemiasménoiw kaì ˙pístoiw o[dèn kayarón: ˙llà memíantaia[tôn kaì ` noûw kaì = suneídhsiw. 16 yeò n `mologoûsin

1.4 ¡leow e†r}nh ♦ kaì e†r}nh1.4 kuríou &Ihsoû xristoû ♦ xristoû

&Ihsoû1.5 katélipón ♦ ˙pélipón1.10 kaì ˙nupótaktoi ♦ ˆkaì˜

˙nupótaktoi1.10 peritomêw ♦ têw peritomêw1.15 mèn ♦ —1.15 memiasménoiw ♦ memiamménoiw



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ROR RORpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

PRO S TITO N

493

e† d én a i , toîw dè ¡rgoiw ˙rnoûntai, bdeluktoì ªntew kaì˙peiyeîw kaì pròw pân ¡rgon ˙gayòn ˙dókimoi.

2 Sù dè lálei $a prépei t_ øgiainoús + didaskalíŸ:2 presbútaw nhfaléouw eÂnai, semnoúw, sQfronaw, nhfalíouw

øgiaínontaw t_ pístei, t_ ˙gáp+, t_ øpomon_: 3 presbútidawqsaútv w \n katast}mati ¥eroprepeîw, m| diabólouw, m| oÊn~poll! dedoulvménaw, kalodidaskálouw, 4 ®na svfronízvsintàw néaw filándrouw eÂnai, filotéknouw, 5 sQfronaw, agnáw,o†kouroúw ˙gayáw, øpotassoménaw toîw †díoiw ˙ndrásin, ®nam| ` lógow toû yeo û blasfhmêtai: 6 toùw nevtérouw qsaútvwparakálei svfroneîn: 7 perì pánta seautòn parexó m en o wtúpon kalôn ¡rgvn, \n t_ didaskalíŸ ˙diafyorían,semnó t h t a , ˙fyarsían, 8 lógon øgiê, ˙katágnvston, ®na ` \j\n a n t í a w \n t r a p _ , mhdèn ¡xv n perì =môn légein faûlon.9 Doúlouw †díoiw despótaiw øpotássesyai, \n pâsine[ a r és t o u w eÂ n a i , m| ˙ntilégontaw, 10 m| nosfizoménouw,˙llà pístin pâsan \ndeiknuménouw ˙gay}n, ®na t|ndidaskalían toû svtêrow =môn yeo û kosmôsin \n pâsin.11 &E p ef á n h gàr = xáriw toû yeo û = svt}riow pâsin ˙nyrQpoiw,12 paideúousa =mâw ®na, ˙rnhsámenoi t|n ˙sébeian kaì tàwkosmikàw \piyumíaw, svfrónvw kaì dikaívw kaì e[ s eb ô wz}svmen \n t! nûn a†ôni, 13 prosdexó m en o i t|n makarían\l p í d a kaì \pifáneian têw dójhw toû megálou yeo û kaìsvtêrow =môn &Ihsoû xristoû, 14 $ow ¡dvken eautòn øpèr =môn,®na lutrQshtai =mâw ˙pò páshw ˙nomíaw, kaì kayarís+ eaut!laòn perioúsion, zhlvt|n kalôn ¡rgvn.

15 Taûta lálei, kaì parakálei, kaì ¡legxe met à páshw\pitagêw. Mhdeíw sou perifroneítv.

3 Ûp o m í m n h s k e a[t oùw ˙r xaîw kaì \jous íaiwøpotássesyai, peiyarxeî n , pròw pân ¡r g o n ˙gayòn

etoímouw eÂnai, 2 mhdéna blasfhmeîn, ˙máxouw eÂnai,\p i ei k eî w, pâsan \ndeiknuménouw prŸóthta pròw pántaw

2.2 nhfaléouw ♦ nhfalíouw2.5 o†kouroúw ♦ o†kourgoúw2.7 ˙diafyorían ♦ ˙fyorían2.7 ˙fyarsían ♦ —2.8 perì =môn légein ♦ légein perì

=môn

2.10 pístin pâsan ♦ pâsan pístin2.10 toû ♦ t|n toû2.11 = svt}riow ♦ svt}riow3.1 kaì ♦ —3.2 prŸóthta ♦ pra‡thta

2.1 - 3.2



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ROS ROS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S TITO N

494

˙nyrQpouw. 3 )Hmen gár pote kaì =meîw ˙nóhtoi, ˙peiyeî w,planQmenoi, douleúontew \piyumíaiw kaì =donaîw poikílaiw,\n kakíŸ kaì fyón~ diágontew, stughtoí, misoûntew ˙ll}louw.4 %O te dè = xrhstóthw kaì = filanyrvpía \pefánh toû svtêrow=môn yeoû, 5 o[k \j ¡rgvn tôn \n dikaiosún+ @n \poi}samen=meîw, ˙llà katà tòn a[toû ¡leon ¡svsen =mâw, dià loutroûpaliggenesíaw kaì ˙nakainQsevw pneúmatow agíou, 6 o˚\j éxeen \f ' =mâw plousívw, dià &Ihsoû xristoû toû svtêrow=môn, 7 ®na dikaivyén t ew t_ \keínou xáriti, klhronómoigenQmeya kat' \lpída zvêw a†vníou. 8 Pistòw ` lógow, kaì perìtoútvn boúlomaí se diabebaioûsyai, ®na frontízvsin kalôn¡r g v n profistasyai o¥ pepisteukótew ye! . Taûtá \stin tà kalàkaì &vfélima toîw ˙nyrQpoiw: 9 mvràw dè zht}seiw kaìgenealogía w kaì ¡reiw kaì máxaw nomikàw perifistaso: e†sìngàr ˙nvfeleîw kaì mátaioi. 10 A¥retikòn ƒnyrvpon metà míankaì deutéran nouyes í a n paraitoû, 11 e† d W w –ti \jéstraptai `toioûtow, kaì amartánei, çn a[tokatákritow.

12 %O tan pémcv &Artemân prów se (h Tuxikón, spoúdason\l yeî n prów me e†w Nikópolin: \keî gàr kékrika paraxei m á s a i .13 Zhnân tòn nomikòn kaì &ApollW spoudaívw própemcon, ®namhdèn a[toîw leíp+. 14 Manyanétvsan dè kaì o¥ =méteroikalôn ¡rgvn profistasyai e†w tàw ˙nagkaíaw xreíaw, ®na m|„sin ƒkarpoi.

15 &A s p á z o n t a í se o¥ met' \moû pántew. *Aspasai toùwfiloûntaw =mâw \n pístei.

^H xáriw metà pántvn ømôn. &Am}n.

3.5 @n ♦ $a3.5 tòn a[toû ¡leon ♦ tò a[toû ¡leow3.7 genQmeya ♦ genhyômen

3.8 tà ♦ —3.13 &ApollW ♦ &Apollôn3.15 &Am}n ♦ —

3.3 - 3.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ROT ROTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

495

PRO S FILHMO NA

Paûl ow désmiow xris t oû &I hs oû, kaì Timóyeow ` ˙del f ów,Fil} m o n i t! ˙gapht! kaì sunerg! =môn, 2 kaì &ApfíŸ t_

˙gapht_, kaì &A r x í p p ~ t! sustratiQt+ =môn, kaì t_ kat'oÂkón sou \kklhsíŸ: 3 xá r i w ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeo û patròw=môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû.

4 E[xaristô t! ye! mou, pántote mneían sou poioúmenow\p ì tôn proseuxôn mou, 5 ˙koúvn sou t|n ˙gáphn, kaì t|npístin ÷n ¡xei w pròw tòn kúrion &Ihsoûn kaì e†w pántaw toùwagíouw, 6 –pvw = koinvnía têw písteQw sou \nerg|w génhtai \n\p i g n Q s ei pantòw ˙gayoû toû \n =mîn e†w xristòn &Ihsoûn.7 Xárin gàr ¡xo m en poll|n kaì paráklhsin \pì t_ ˙gáp+ sou,–ti tà splágxna tôn agívn ˙napépautai dià soû, ˙delfé.

8 Diò poll|n \n xrist! parrhsían ¡xv n \p i t á s s ei n soi tò˙nêkon, 9 dià t|n ˙gáphn mâllon parakalô, toioûtow çn qwPaûlow presbúthw, nunì dè kaì désmiow &Ihsoû xristoû.10 Parakalô se perì toû \moû téknou, $on \génnhsa \n toîwdesmoîw mou, &On}simon, 11 tón poté soi ƒxrhston, nunì dè soìkaì \moì e·xrhston, –n ˙népemca: 12 sù dè a[tón, toût' ¡stintà \mà splágxna, proslaboû: 13 $on \gW \boulómhn pròw\m a u t ò n katéxei n , ®na øpèr soû diakon_ moi \n toîw desmoîwtoû e[aggelíou: 14 xv r ì w dè têw sêw gnQmhw o[dèn “yél h s apoiêsai, ®na m| qw katà ˙nágkhn tò ˙gayón sou ”, ˙llà katàekoúsion. 15 Táxa gàr dià toûto \xv r í s yh pròw %vran, ®naa†Qnion a[tòn ˙péx+ w: 16 o[kéti qw doûlon, ˙ll' øpèr doûlon,˙delfòn ˙gaphtón, málista \moí, pós~ dè mâllon soì kaì \nsarkì kaì \n kurí~. 17 E† o{n me ¡xei w koinvnón, proslaboûa[tòn qw \m é. 18 E† dé ti “díkhsén se (h •feílei, toûto \moì\l l ó g e i : 19 \g W Paûlow ¡graca t_ \m_ xei r í , \g W ˙potísv: ®nam| légv soi –ti kaì seautón moi prosofeíleiw. 20 Naí, ˙delfé,

1.2 ˙gapht_ ♦ ˙delf_1.6 &Ihsoûn ♦ —1.7 Xárin gàr ¡xomen poll|n ♦

xaràn gàr poll|n ¡sxon1.9 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû1.10 mou ♦ —

1.11 dè soì ♦ dè ˆkaì˜ soì1.12 sù dè ♦ soi1.12 proslaboû ♦ —1.13 diakon_ moi ♦ moi diakon_1.18 \llógei ♦ \llóga



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ROU ROU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

PRO S FILHMO NA

496

\g Q sou •naímhn \n kurí~: ˙nápausón mou tà splágxna \nkurí~. 21 PepoiyWw t_ øpako_ sou ¡gracá soi, e†dWw –ti kaìøpèr $o lég v poi}seiw. 22 %A m a dè kaì etoímazé moi jenían:\lpízv gàr –ti dià tôn proseuxôn ømôn xarisy}somai ømîn.

23 &A s p á z o n t a í se &Epafrâw ` sunaixmálvtów mou \nxr i s t ! &I h s o û , 24 Mârkow, &Arístarxow, Dhmâw, Loukâw, o¥sunergoí mou.

25 ^H xáriw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû metà toûpneúmatow ømôn. &Am}n.

1.20 splágxna \n kurí~ ♦ splágxna\n xrist!

1.21 $o ♦ $a

1.23 &Aspázontaí ♦ &Aspázetaí1.25 =môn ♦ —1.25 &Am}n ♦ —

1.21 - 1.25



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


ROV ROVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

497

APO KALUCIS IVANNO U

&Apokáluciw &Ihs oû xr is t oû, ÷n ¡dvk en a[t ! ` yeòwdeîjai toîw doúloiw a[toû, $a deî gen és ya i \n táxei , kaì

\s } m a n en ˙posteílaw dià toû ˙ggélou a[toû t! doúl~ a[toû&I v á n n + , 2 $ow \martúrhsen tòn lógon toû yeo û kaì t|nmarturían &Ihsoû xristoû, –sa eÂ d en . 3 Makáriow ` eÂden kaì ßtina

e†sin kaì ßtinaxr} genésyaimetà taûta

˙naginQskvn, kaì o¥ ˙koúontew toùw lógouw têw profhteíawkaì throûntew tà \n a[t_ gegramména: ` gàr kairòw \ggúw.

4 &I v á n n h w taîw eptà \kklhsíaiw taîw \n t_ &AsíŸ: xáriwømîn kaì e†r}nh ˙pò yeo û ` çn kaì ` ‘n kaì ` \rxómenow: kaì˙pò tôn eptà pneumátvn ß \n Q p i o n toû yrónou a[toû: 5 kaì ß \stin

˙pò &Ihsoû xristoû, ` mártuw ` pistów, ` prvtótokow tônnekrôn, kaì ` ƒrxvn tôn basilévn têw gêw. T! ˙gapônti ˙gap}santi

=mâw, kaì loúsanti =mâw ˙pò tôn amartiôn =môn \n t! a®matia[toû: 6 kaì \poíhsen =mâw basileían, ¥ereîw t! ye! kaì patrìa[to û : a[t! = dója kaì tò krátow e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn.&A m } n . 7 &I d o ú , ¡r xet a i metà tôn nefelôn, kaì ªcetai a[tònpâw •fyalmów, kaì o®tinew a[tòn \jekénthsan: kaì kócontai\p' a[tòn pâsai a¥ fulaì têw gêw. Naí, ˙m}n.

8 &E g Q e† m i tò *Alfa kaì tò )V, légei kúriow ` yeó w, ` çn kaì` ‘n kaì ` \rxómenow, ` pantokrátvr.

9 &E g W &I v á n n h w, ` ˙delfòw ømôn kaì koinvnòw \n t_ sugkoinvnòw

yl í c ei kaì basileíŸ kaì øpomon_ \n xrist! &Ihsoû, \genómhn\n t_ n}s~ t_ kaloumén+ Pátm~, dià tòn lógon toû yeo û kaìdià t|n marturían &Ihsoû xristoû. 10 &E g en ó m h n \n pneúmati \nt_ kuriak_ =mérŸ: kaì ækousa fvn|n •písv mou megálhn qwsálpigg o w, 11 legoúshw, $O blépeiw grácon e†w biblíon, kaìpémcon taîw eptà \kklhsíaiw, e†w *Efeson, kaì e†w Smúrnan,kaì e†w Pérgamon, kaì e†w Yuáteira, kaì e†w Sárdeiw, kaì e†wFiladélfei a n , kaì e†w Laodíkeian. 12 Kaì \keî \péstreca

1.4 yeoû ♦ —1.5 loúsanti =mâw ˙pò ♦ lúsanti

=mâw \k1.6 tôn a†Qnvn ♦ ˆtôn a†Qnvn˜1.9 koinvnòw ♦ sugkoinvnòw1.9 xrist! ♦ —

1.9 dià t|n ♦ t|n1.9 xristoû ♦ —1.10 fvn|n •písv mou ♦ •písv mou

fvn|n1.12 \keî ♦ —



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RPM RPM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


498

blépein t|n fvn|n %htiw \lálei met ' \m o û . Kaì \pistrécaweÂ d o n eptà luxníaw xrusâw, 13 kaì \n més ~ tôn eptà luxniôn–moion øi! ˙nyrQpou, \ndeduménon pod}rh, kaìu¥òn

periezvsménon pròw toîw mastoîw zQnhn xrusên. 14 ^H dèkefal| a[toû kaì a¥ tríxew leu k a ì qw ¡rion leukón, qw xiQn:qseì ¡rion

kaì o¥ •fyalmoì a[toû qw flòj purów: 15 kaì o¥ pódew a[toû–moioi xalkolibán~, qw \n kamín~ pepurvménoi: kaì = fvn|a[toû qw fvn| ødátvn pollôn. 16 Kaì ¡xv n \n t_ dej i Å a[toûxeirì a[toû

xei r ì ˙stéraw eptá: kaì \k toû stómatow a[toû ]omfaíadístomow •jeîa \kporeuoménh: kaì = ªciw a[toû, qw ` %hliowfaínei \n t_ dunámei a[toû. 17 Kaì –te eÂdon a[tón, ¡pesa pròwtoù w pódaw a[toû qw nekrów: kaì ¡yh k en t|n dejiàn a[toû\péyhken

dejiàn a[toûxeîra \p ' \m é, légvn, M| foboû: \gQ e†mi ` prôtow kaì ` ¡sxatow,

18 kaì ` zôn, kaì \g en ó m h n nekrów, kaì †doú, zôn e†mì e†w toùwa†ônaw tôn a†Qnvn, ˙m}n: kaì ¡xv tàw kleîw toû ya n á t o u kaìkleîdaw

toû %A dou. 19 Grácon o{n $a eÂdew, kaì ß e†sin, kaì $a mél l eigínesyai metà taûta: 20 tò must}rion tôn eptà ˙stérvn @neÂ d ew \p ì têw dejiâw mou, kaì tàw eptà luxníaw tàw xrusâw. O¥eptà ˙stérew ƒggeloi tôn eptà \kklhsiôn e†sín: kaì a¥luxníai a¥ eptà eptà \kklhsíai e†sín.eptà luxníai $aw

eÂdew

2 T! ˙ggél~ têw \n &Efés~ \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` kratôn toùw eptà ˙stéraw \n t_ dej i Åa[toû, ` peripatôn \n més ~ tôn eptà luxniôn tôn xrusôn:2 OÂda tà ¡r g a sou, kaì tòn kópon sou, kaì t|n øpomon}n sou,kaì –ti o[ dún+ bastásai kakoúw, kaì \peírasaw toùwlég o n t a w eautoùw ˙postólouw eÂnai kaì o[k e†sín, kaì e˚rewa[toùw ceudeîw, 3 kaì øpomon|n ¡xei w kaì \bástasaw dià tò

\bástasaw kaìøpomon|n ¡xeiw

ªnomá mou kaì o[k \kopíasaw. 4 &A l l à ¡xv katà soû, –ti t|n&All'

˙gáphn sou t|n prQthn ˙fêkaw. 5 Mnhmóneue o{n póyenpéptvkaw, kaì metanóhson, kaì tà prôta ¡rga poíhson: e† dè\kpéptvkaw

m}, ¡rxomaí soi taxú, kaì kin}sv t|n luxnían sou \k toûtópou a[têw, \àn m| metano}s+w. 6 &A l l à toûto ¡xei w, –ti

1.13 eptà ♦ —1.13 øi! ♦ u¥òn1.13 xrusên ♦ xrusân1.15 pepurvménoi ♦ pepurvménhw1.16 a[toû xeirì ♦ xeirì a[toû1.18 ˙m}n ♦ —1.19 gínesyai ♦ genésyai

1.20 @n ♦ o¬w2.2 kópon sou ♦ kópon2.2 eÂnai ♦ —2.3 o[k \kopíasaw ♦ o[ kekopíakew2.4 ˙fêkaw ♦ ˙fêkew2.5 taxú ♦ —

1.13 - 2.6



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RPN RPNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


499

miseîw tà ¡r g a tôn Nikolaïtôn, $a k˙gW misô. 7 Ô ¡xvn o{w˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw. T! nikôntidQsv a[t! fageîn \k toû júlou têw zvêw, – \stin \n t! més~ toû

paradeísouparadeís~ toû yeoû mou.

8 Kaì t! ˙ggél~ têw \n Smúrn+ \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` prôtow kaì ` ¡sxatow, $ow \géneto nekròw kaì¡z h s en : 9 OÂdá sou tà ¡rga kaì t|n ylícin kaì t|n ptvxeí a n ,˙llà ploúsiow eÂ: kaì t|n blasfhmían \k tôn legóntvn&I o u d a í o u w eÂ n a i eautoúw, kaì o[k e†sín, ˙llà sunagvg| toûSatanâ. 10 Mhdèn foboû $a mél l ei w payeî n : †doú, d} méllei pásxein

baleîn ` diábolow \j ømôn e†w fulak}n, ®na peirasyête: kaì£j et e yl í c i n =merôn déka. Gínou pistòw ƒxri yanátou, kaì =méraw

dQsv soi tòn stéfanon têw zvêw. 11 Ô ¡xvn o{w ˙kousátv títò pneûma légei taîw \kklhsíaiw. Ô nikôn o[ m| ˙dikhy_ \ktoû yanátou toû deutérou.

12 Kaì t! ˙ggél~ têw \n Pergám~ \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` ¡xv n t|n ]omfaían t|n dístomon t|n •jeîan:13 OÂ d a tà ¡rga sou kaì poû katoikeîw, –pou ` yrónow toûSatanâ: kaì krateîw tò ªnomá mou, kaì o[k “rn}sv t|n pístinmou \n taîw =méraiw \n a<w &Antípaw ` mártuw mou, ` pistów, $ow a<w

˙pektányh par' ømîn, –pou ` Satanâw katoikeî. 14 &A l l ' ¡xv &Allà

katà soû •líga, –ti ¡xei w \k eî kratoûntaw t|n didax|nBalaám, $ow \dídajen tòn Balàk baleîn skándalon \nQpiontôn u¥ôn &Isra}l, kaì fageîn e†dvlóyuta kaì porneûsai. fageîn

15 O %utvw ¡xei w kaì sù kratoûntaw t|n didax|n tônNikolaïtôn `moívw. 16 Metanóhson o{n: e† dè m}, ¡rxomaí soitaxú, kaì polem}sv met' a[tôn \n t_ ]omfaíŸ toû stómatówmou. 17 Ô ¡xvn o{w ˙kousátv tí tò pneûma légei taîw\k k l h s í a i w. T! nikônti dQsv a[t! fageîn toû mánna toû fageîn ˙pò

kekrumménou, kaì dQsv a[t! cêfon leuk}n, kaì \pì t|ncêfon ªnoma kainòn gegramménon, $o o[deìw oÂden e† m| `lambánvn.

2.7 mou ♦ —2.9 tà ¡rga kaì ♦ —2.10 payeîn ♦ pásxein2.10 d} ♦ —2.10 baleîn ♦ bállein2.13 tà ¡rga sou kaì ♦ —2.13 \n taîw ♦ kaì \n taîw

2.13 \n a<w ♦ —2.13 $ow ♦ mou $ow2.14 \dídajen tòn ♦ \dídasken t!2.14 kaì fageîn ♦ fageîn2.15 tôn ♦ ˆtôn˜2.17 fageîn ♦ —

2.7 - 2.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RPO RPO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


500

18 Kaì t! ˙ggél~ têw \n Yuateíroiw \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` u¥òw toû yeo û , ` ¡xv n toùw •fyalmoùw a[toûqw flóga purów, kaì o¥ pódew a[toû –moioi xalkolibán~:19 OÂdá sou tà ¡rga, kaì t|n ˙gáphn kaì t|n pístin kaì t|ndiakonían kaì t|n øpomon}n sou, kaì tà ¡rga sou, tà ¡sxatapleíona tôn prQtvn. 20 &A l l ' ¡xv katà soû –ti ˙feîw t|n&Allà

gunaîká soû &Iezábel, = légei eaut|n profêtin, kaì didáskeikaì planÅ toùw \moùw doúlouw porneûsai kaì fageîne† d v l ó yu t a . 21 Kaì ¡dvka a[t_ xrónon ®na metano}s+, kaì o[yél ei metanoêsai \k têw porneíaw a[têw. 22 &I d o ú , bállva[t|n e†w klínhn, kaì toùw moixeú o n t a w met' a[têw e†w ylícinmegálhn, \àn m| metano}svsin \k tôn ¡rgvn a[têw. 23 Kaì tàtékna a[têw ˙poktenô \n yanát~: kaì gnQsontai pâsai a¥\k k l h s í a i –ti \gQ e†mi ` \reunôn nefroùw kaì kardíaw: kaìdQsv ømîn ekást~ katà tà ¡rga ømôn. 24 Û m î n dè légv, toîwloipoîw toîw \n Yuateíroiw, –soi o[k ¡xo u s i n t|n didax|ntaúthn, o®tinew o[k ¡gnvsan tà bayéa toû Satanâ, qwlégousin, o[ bállv \f' ømâw ƒllo bárow. 25 Pl|n $o ¡xet ekrat}sate, ƒxr i o˚ ©n %hjv. 26 Kaì ` nikôn kaì ` thrôn ƒxritélouw tà ¡rga mou, dQsv a[t! \jousían \pì tôn \yn ô n :27 kaì poimaneî a[toùw \n ]ábd~ sidhrÅ: qw tà skeúh tàkeramiká, suntrib}setai: qw k˙gW eÊlhfa parà toû patrówmou: 28 kaì dQsv a[t! tòn ˙stéra tòn prvïnón. 29 ` ¡xv n o{w˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw.

3 Kaì t! ˙ggél~ têw \n Sárdesin \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` ¡xv n tà eptà pneúmata toû yeo û kaì toùweptà ˙stéraw: OÂdá sou tà ¡rga, –ti ªnoma ¡xei w –ti z_w, kaìkaì z_w

nekròw eÂ. 2 Gínou grhgorôn, kaì st}rison tà loipà $ast}rijon =t}rhson

¡m el l ew ˙pobállein: o[ gàr e%urhká sou tà ¡rga¡mellon =æmellew

peplhrvména \nQpion toû yeo û mou. 3 Mnhmóneue o{n pôweÊ l h f a w kaì ækousaw, kaì t}rei, kaì metanóhson. &Eàn o{n m|grhgor}s+w, %hjv \pí se qw klépthw, kaì o[ m| gn!w poíangnQs+

2.20 &All' ♦ &Allà2.20 soû &Iezábel = légei ♦ &Iezábel =

légousa2.23 \reunôn ♦ \raunôn2.25 ƒxri ♦ ƒxriˆw˜

2.27 suntrib}setai ♦ suntríbetai3.2 ¡mellew ˙pobállein ♦ ¡mellon

˙poyaneîn3.3 \pí se qw ♦ qw

2.18 - 3.3



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RPP RPPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


501

%vr a n %hjv \pí se. 4 &A l l ' •líga ¡xei w •nómata \n Sárdesin, $ao[k \mólunan tà ¥mátia a[tôn: kaì peripat}sousin met' \moû\n leu k o î w, –ti ƒjioí e†sin. 5 Ô nikôn, o˚tow peribaleîtai \n¥matíoiw leukoîw: kaì o[ m| \jaleícv tò ªnoma a[toû \k têwbíblou têw zvêw, kaì `molog}sv tò ªnoma a[toû \nQpion toûpatrów mou, kaì \nQpion tôn ˙ggélvn a[toû. 6 Ô ¡xvn o{w˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw.

7 Kaì t! ˙ggél~ têw \n FiladelfeíŸ \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` ßgiow, ` lhyinów, ` ¡xv n t|n kleîn toû Dauíd, DAD

` ˙noígvn kaì o[deìw kleísei a[t}n, eÊ m| ` ˙noígvn: kaì kaì kleívn

o[deìw ˙noíjei. 8 OÂdá sou tà ¡rga: †doú, dédvka \nQpión souyú r a n ˙ne~gménhn, ÷n o[deìw dúnatai kleîsai a[t}n, –timikràn ¡xei w dúnamin, kaì \t}rhsáw mou tòn lógon, kaì o[k“rn}sv tò ªnomá mou. 9 &I d o ú , dídvmi \k têw sunagvgêw toûSatanâ, tôn legóntvn eautoùw &Ioudaíouw eÂnai, kaì o[k e† s í n ,˙llà ceúdontai: †doú, poi}sv a[toùw ®na %hjvsin kaìproskun}svsin \nQpion tôn podôn sou, kaì gnôsin –ti –ti \gW

“gáphsá se. 10 %O ti \t}rhsaw tòn lógon têw øpomonêw mou,k˙gQ se thr}sv \k têw %vraw toû peirasmoû, têw melloúshw¡r xes ya i \p ì têw o†kouménhw –lhw, pei r á s a i toùwkatoikoûntaw \pì têw gêw. 11 *E r xo m a i taxú: krátei $o ¡xei w, ®namhdeìw láb+ tòn stéfanón sou. 12 Ô nikôn, poi}sv a[tònstúlon \n t! na! toû yeo û mou, kaì ¡j v o[ m| \jély+ ¡ti, kaìgrácv \p' a[tòn tò ªnoma toû yeo û mou, kaì tò ªnoma têwpólevw toû yeo û mou, têw kainêw Îerousal}m, ÷ katabaínei\k toû o[ranoû ˙pò toû yeo û mou, kaì tò ªnomá mou tò ˙pò tò

kainón . 13 Ô ¡xvn o{w ˙kousátv tí tò pneûma légei taîw\kklhsíaiw.

14 Kaì t! ˙ggél~ têw \n LaodikeíŸ \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` &Am}n, ` mártuw ` pistòw kaì ˙lhyinów, = rx|têw ktísevw toû yeo û : 15 OÂdá sou tà ¡rga, –ti o·te cuxròw eÂo·te zestów: ªfelon cuxròw ‘w (h zes t ó w. 16 O%utvw –ti xliaròw

3.4 &All' •líga ¡xeiw ♦ &Allà ¡xeiw•líga

3.5 o˚tow ♦ o%utvw3.7 toû ♦ —3.7 a[t}n eÊ m| ` ˙noígvn ♦ kaì

kleívn3.7 ˙noíjei ♦ ˙noígei

3.8 ˙ne~gménhn ♦ “ne~gménhn3.9 dídvmi ♦ didô3.9 %hjvsin kaì proskun}svsin ♦

%hjousin kaì proskun}sousin3.9 “gáphsá ♦ \gW “gáphsá3.12 katabaínei ♦ katabaínousa

3.4 - 3.16



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RPQ RPQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


502

eÂ , kaì o[ zestòw o·te cuxrów, mél l v se \mésai \k toûstómatów mou. 17 %O ti lég ei w, Ploúsiów e†mi, kaì peploúthka,kaì o[denòw xreían ¡xv , kaì o[k oÂdaw –ti sù eÂ ` talaípvrowkaì ` \l eei n ò w kaì ptvxòw kaì tuflòw kaì gumnów:18 sumbouleúv soi ˙gorásai xrusíon par' \moû pepurvménon\k purów, ®na plout}s+w, kaì ¥mátia leuká, ®na peribál+, kaìm| fanervy_ = a†sxúnh têw gumnóthtów sou: kaì kollúrionkolloúrion

®na \gxrís+ toùw •fyalmoúw sou, ®na blép+w. 19 &E g W –souw¡gxrison

\à n filô, \légxv kaì paideúv: z}lvson o{n kaì metanóhson.z}leue

20 &I d o ú , £s t h k a \p ì t|n yúran kaì kroúv: \án tiw ˙koús+ têwfvnêw mou, kaì ˙noíj+ t|n yúran, kaì e†seleúsomai pròwa[tón, kaì deipn}sv met' a[toû, kaì a[tòw met' \moû. 21 Ônikôn, dQsv a[t! kayísai met' \moû \n t! yrón~ mou, qw k˙gW\n í k h s a , kaì \káyisa metà toû patrów mou \n t! yrón~ a[toû.22 Ô ¡xvn o{w ˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw.

4 Met à taût a eÂd on, kaì †doú, yúra ˙ne~gménh \n t!o[ran!, kaì = fvn| = prQth ÷n ækousa qw sálpiggow

laloúshw met' \moû, légvn &Anába @de, kaì deíjv soi $a deîlégousa

genésyai metà taûta. 2 Kaì e[yév w \g en ó m h n \n pneúmati:kaì †doú, yr ó n o w ¡k ei t o \n t! o[ran!, kaì \pì tòn yr ó n o ntoû yrónou

kay}menow, 3 –moiow `rásei líy~ †áspidi kaì sardí~: kaì Âriwkuklóyen toû yrónou `moívw –rasiw smaragdínvn. 4 Kaì

–moiow =`moía`rásei

smaragdín~

kukló yen toû yrónou yrónoi eÊkosi téssarew: kaì \pì toùwKD

yr ó n o u w toùw eÊkosi téssaraw presbutérouw kayhménouw,KD

perib eb l h m én o u w \n ¥matíoiw leukoîw, kaì \pì tàw kefalàwa[tôn stefánouw xrusoûw. 5 Kaì \k toû yrónou \kporeúontai˙strapaì kaì fvnaì kaì brontaí. Kaì eptà lampádew puròwkaiómenai \nQpion toû yrónou a[toû, a® e†sin eptà pneúmatatoû yeo û : 6 kaì \nQpion toû yrónou qw yálassa øalính, `moíakrustál l ~ . Kaì \n més ~ toû yrónou kaì kúkl~ toû yrónou

3.16 o[ ♦ o·te3.17 Ploúsiów ♦ –ti Ploúsiów3.17 o[denòw ♦ o[dèn3.17 ` \leeinòw ♦ \leeinòw3.18 xrusíon par' \moû ♦ par' \moû

xrusíon3.18 kollúrion ♦ kollô˜úrion3.18 ®na \gxrís+ ♦ \gxrîsai3.19 z}lvson ♦ z}leue3.20 kaì e†seleúsomai ♦ ˆkaì˜

e†seleúsomai4.1 ˙ne~gménh ♦ “ne~gménh4.2 Kaì e[yévw ♦ E[yévw4.3 –moiow ♦ kaì ` kay}menow –moiow4.3 `moívw ♦ –moiow4.3 –rasiw smaragdínvn ♦ `rásei

smaragdín~4.4 yrónoi ♦ yrónouw4.4 yrónouw toùw ♦ yrónouw4.5 a[toû a® e†sin ♦ ß e†sin tà

3.17 - 4.6



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RPR RPRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


503

téssara z!a gémonta •fyalmôn ¡mprosyen kaì ªpisyen .7 Kaì tò z!on tò prôton –moion léonti, kaì tò deúteron z!on–moion mósx~, kaì tò tríton z!on ¡xo n prósvpon ˙nyrQpou,

tò prósvpon qwƒnyrvpow

kaì tò tét a r t o n z!on –moion ˙et! petomén~. 8 Kaì tà tétarton

téss a r a z!a, ¢n kay' ¢n ¡xo n ˙nà ptérugaw ¢j kuklóyen , kaì a[tôn ¡xon

¡s v yen gémousin •fyalmôn, kaì ˙nápausin o[k ¡xo u s i n=méraw kaì nuktów, lég o n t ew, %A g i o w , ßgiow, ßgiow, kúriow ` ßgiow 9x

yeò w ` pantokrátvr, ` ‘n kaì ` çn kaì ` \rxómenow. 9 Kaì –tandôsin tà z!a dójan kaì tim|n kaì e[xaristían t! kayhmén~\p ì toû yrónou, t! zônti e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn,10 pesoûntai o¥ eÊ k o s i téssarew presbúteroi \nQpion toû KD

kayhménou \pì toû yrónou, kaì proskun}sousin t! zônti e†wtoùw a†ônaw tôn a†Qnvn, kaì baloûsin toùw stefánouw a[tôn\n Q p i o n toû yrónou, légontew, 11 *A j i o w eÂ , ` kúriow kaì ` yeò w=môn, ` ßgiow, labeîn t|n dójan kaì t|n tim|n kaì t|ndúnamin : –ti sù ¡ktisaw pánta, kaì dià tò yél h m á sou ‘san tà pánta e†sìn

kaì \ktísyhsan.

5 Kaì eÂdon \pì t|n dejiàn toû kayhménou \pì toû yrónoubiblíon gegramménon ¡svyen kaì ¡jvyen ,

katesfragisménon sfragîsin eptá. 2 Kaì eÂdon ƒggelon†sxuròn khrússonta \n fvn_ megál+, Tíw ƒjiów \stin ˙noîjaitò biblíon, kaì lûsai tàw sfragîdaw a[toû; 3 Kaì o[deìw\d ú n a t o \n t! o[ran! ƒnv, o·te \pì têw gêw, o·te øpokátv o[dè \pì

o[dè øpokátvtêw gêw, ˙noîjai tò biblíon, o·te blépein a[tó. 4 Kaì \gW¡k l a i o n polú, –ti o[deìw ƒjiow eøréyh ˙noîjai tò biblíon,o·te blépein a[tó. 5 Kaì e<w \k tôn presbutérvn légei moi, M|klaîe: †doú, \níkhsen ` lév n ` \k têw fulêw &Ioúda, = ]ízaDauíd, ` ˙noígvn tò biblíon kaì tàw eptà sfragîdaw a[toû. DAD ˙noîjai

6 Kaì eÂdon \n més ~ toû yrónou kaì tôn tessárvn zœvn, kaì \nmés~ tôn presbutérvn, ˙rníon esthkòw qw \sfagménon, ¡xo nkérata eptà kaì •fyalmoùw eptá, $a e†sin tà eptà pneúmata

4.7 ¡xon ♦ ¡xvn tò4.7 ˙nyrQpou ♦ qw ˙nyrQpou4.8 ¡xon ♦ a[tôn ¡xvn4.9 dôsin ♦ dQsousin4.9 toû yrónou ♦ t! yrón~4.11 ` ßgiow ♦ —4.11 pánta ♦ tà pánta5.1 ¡jvyen ♦ ªpisyen5.2 \stin ♦ —

5.3 ƒnv ♦ —5.3 o·te \pì ♦ o[dè \pì5.3 o·te øpokátv ♦ o[dè øpokátv5.4 \gW ♦ —5.5 ` ˙noígvn ♦ ˙noîjai5.6 ¡xon ♦ ¡xvn5.6 $a ♦ o®5.6 tà eptà ♦ tà êptà˜

4.7 - 5.6



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RPS RPS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


504

toû yeo û ˙postellómena e†w pâsan t|n gên. 7 Kaì ‘lyen , kaìeÊ l h f en \k têw dejiâw toû kayhménou \pì toû yrónou. 8 Kaì –te¡l a b en tò biblíon, tà téssara z!a kaì o¥ eÊ k o s i téssarewKD

presbúteroi ¡peson \nQpion toû ˙rníou, ¡xo n t ew £k a s t o wkiyáran, kaì fiálaw xrusâw gemoúsaw yumiamátvn, a® e†sinkiyáraw

proseuxaì tôn agívn. 9 Kaì Ïdousin Œd|n kain}n, légontew,a¥ proseuxaì

*A j i o w eÂ labeîn tò biblíon, kaì ˙noîjai tàw sfragîdaw a[toû:–ti \sfághw, kaì “górasaw t! ye! =mâw \n t! a®matí sou \kpáshw fulêw kaì glQsshw kaì laoû kaì ¡yn o u w, 10 kaì\p o í h s a w a[toùw t! ye! =môn basileîw kaì ¥ereîw, kaìbasileúsousin \pì têw gêw. 11 Kaì eÂdon, kaì ækousa qw fvn|n˙ggélvn pollôn kúkl~ toû yrónou kaì tôn zœvn kaì tônpresbutérvn: kaì ‘n ` ˙riymòw a[tôn muriádew muriádvn, kaìxi l i á d ew xi l i á d v n , 12 légontew fvn_ megál+, *Ajión \stin tò˙rníon tò \sfagménon labeîn t|n dúnamin kaì tòn ploûtonkaì sofían kaì †sxùn kaì tim|n kaì dójan kaì e[logían. 13 Kaìpân ktísma $o \n t! o[ran!, kaì \pì têw gêw, kaì øpokátv têw$o \stin

gêw, kaì \pì têw yalásshw \stín, kaì tà \n a[toîw, pántawß \stin

ækousa légontaw, T! kayhmén~ \pì toû yrónou kaì t! ˙rní~ =e[ l o g í a kaì = tim| kaì = dója kaì tò krátow e†w toùw a†ônawtôn a†Qnvn. &Am}n. 14 Kaì tà téssara z!a légonta tò &A m } n .¡legon

Kaì o¥ presbúteroi ¡peson, kaì prosekúnhsan.

6 Kaì eÂdon –ti ænoijen tò ˙rníon mían \k tôn eptàsfragídvn, kaì ækousa enòw \k tôn tessárvn zœvn

légontow, qw fvn| brontêw, *Erxou kaì Êde. 2 Kaì †doú,eÂdon kaì†doú

®ppow leuków, kaì ` kay}menow \p' a[tòn ¡xvn tójon: kaì \dóyha[t! stéfanow, kaì \jêlyen nikôn, kaì ®na nik}s+.

3 Kaì –te ænoijen t|n deutéran sfragîda, ækousa toûdeutérou zœou légontow, *Erxou. 4 Kaì \jêlyen ƒllow ®ppowpurów: kaì t! kayhmén~ \p' a[tòn \dóyh a[t! labeîn t|npurrów

5.6 ˙postellómena ♦ ˙pestalménoi5.8 ¡peson ♦ ¡pesan5.8 proseuxaì ♦ a¥ proseuxaì5.9 =mâw ♦ —5.10 basileîw ♦ basileían5.11 qw ♦ —5.12 tòn ♦ —5.13 \stín ♦ —5.13 a[toîw, pántaw ♦ a[toîw pánta,5.13 toû yrónou ♦ t! yrón~

5.13 &Am}n ♦ —5.14 légonta ♦ ¡legon5.14 tò ♦ —5.14 ¡peson ♦ ¡pesan6.1 –ti ♦ –te6.1 kaì Êde ♦ —6.2 †doú ♦ eÂdon kaì †doù6.3 deutéran sfragîda ♦ sfragîda

t|n deutéran6.4 purów ♦ purrów

5.7 - 6.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RPT RPTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


505

e† r } n h n \k têw gêw, ®na ˙ll}louw sfájvsin: kaì \dóyh a[t!máxaira megálh.

5 Kaì –te ænoijen t|n sfragîda t|n tríthn, ækousa toûtrítou zœou légontow, *Erxou kaì Êde. Kaì †doú, ®ppow eÂdon kaì

†doúmélaw, kaì ` kay}menow \p' a[tòn ¡xv n zugòn \n t_ xei r ìa[toû. 6 Kaì ækousa fvn|n \n més ~ tôn tessárvn zœvnlégousan, Xoînij sítou dhnaríou, kaì treîw xoínikew kriyêwdhnaríou: kaì tò ¡laion kaì tòn oÂnon m| ˙dik}s+w.

7 Kaì –te ænoijen t|n sfragîda t|n tetárthn, ækousa toûtetártou zœou légontow, *Erxou kaì Êde. 8 Kaì †doú, ®ppow eÂdon kaì

†doúxl v r ó w , kaì ` kay}menow \pánv a[toû, ªnoma a[t! ` Yánatow,kaì ` %A dhw “koloúyei a[t!. Kaì \d ó yh a[t! \jousía \pì tò “koloúyei met'

a[toûtétarton têw gêw ˙pokteînai \n ]omfaíŸ kaì \n lim! kaì \nyanát~, kaì øpò tôn yhrívn têw gêw.

9 Kaì –te ænoijen t|n pémpthn sfragîda, eÂdon øpokátv toûyu s i a s t h r í o u tàw cuxàw tôn \sfagménvn dià tòn lógon toûyeo û , kaì dià t|n marturían toû ˙rníou ÷n eÂxon, 10 kaì¡k r a j a n fvn_ megál+, légontew, %Evw póte, ` des p ó t h w, ` fvn|n megálhn

ßgiow kaì ˙lhyinów, o[ kríneiw kaì \kdikeîw tò a<ma =môn \ktôn katoikoúntvn \p ì têw gêw; 11 Kaì \dóyh a[toîw ekást~stol| leu k } , kaì \rréyh a[toîw ®na ˙napaúsvntai ¡ti xrónon,

£v w plhrQsvsin kaì o¥ súndouloi a[tôn kaì o¥ ˙delfoì £vw o˚

a[tôn, kaì o¥ méllontew ˙pokténesyai qw kaì a[toí. o¥ méllontew

12 Kaì eÂdon –te ænoijen t|n sfragîda t|n £kthn, kaìseismòw mégaw \géneto, kaì ` %hliow mélaw \géneto qw sákkowtríxinow, kaì = sel}nh –lh \g én et o qw a<ma, 13 kaì o¥ ˙stérewtoû o[ranoû ¡peson e†w t|n gên, qw sukê baloûsa toùw bállei

•lúnyouw a[têw, øpò ˙némou megálou seioménh. 14 Kaì ò[ranò w ˙pexv r í s yh qw biblíon elissómenon, kaì pân ªrow elissómenow

6.4 ®na ♦ kaì ®na6.4 sfájvsin ♦ sfájousin6.5 *Erxou kaì Êde. ♦ *Erxou. Kaì

eÂdon,6.6 fvn|n ♦ qw fvn|n6.6 kriyêw ♦ kriyôn6.7 toû ♦ fvn|n toû6.7 kaì Êde ♦ —6.8 †doú ♦ eÂdon kaì †doù6.8 ` Yánatow ♦ ˆ`˜ Yánatow6.8 “koloúyei a[t! ♦ “koloúyei met'

a[toû6.8 \dóyh a[t! ♦ \dóyh a[toîw6.9 toû ˙rníou ♦ —6.11 ˙napaúsvntai ♦ ˙napaúsontai6.11 xrónon ♦ xrónon mikrón6.11 plhrQsvsin ♦ plhrvyôsin6.11 kaì o¥ méllontew ♦ o¥ méllontew6.11 ˙pokténesyai ♦ ˙pokténnesyai6.12 mélaw \géneto ♦ \géneto mélaw6.13 ¡peson ♦ ¡pesan6.13 baloûsa ♦ bállei

6.5 - 6.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RPU RPU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


506

kaì nêsow \k tôn tópvn a[tôn \kin}yhsan. 15 Kaì o¥ basileîwtêw gêw, kaì o¥ megistânew, kaì o¥ xilíarxoi, kaì o¥ ploúsioi,kaì o¥ †sxuroí, kaì pâw doûlow kaì \l eú yer o w, ¡k r u c a npâw \leúyerow

eautoùw e†w tà sp}laia kaì e† w tàw pétraw tôn •révn, 16 kaìlégousin toîw ªresin kaì taîw pétraiw, Pés et e \f ' =mâw, kaìkrúcate =mâw ˙pò prosQpou toû kayhménou \pì toû yr ó n o u ,t! yrón~

kaì ˙pò têw •rgêw toû ˙rníou: 17 –ti ‘lyen = =méra = megálhtêw •rgêw a[toû, kaì tíw dúnatai stayênai;

7 Kaì metà toût o eÂd on téssaraw ˙ggél ouw estôtaw \pì tàwtéssaraw gvníaw têw gêw, kratoûntaw toùw téssaraw

˙némouw têw gêw, ®na m| pné+ ƒnemow \pì têw gêw, m}te \pì têwya l á s s h w, m}te \pí ti déndron. 2 Kaì eÂdon ƒllon ƒggelonpân

˙nabaínonta ˙pò ˙natolêw =líou, ¡xo n t a sfragîda yeo ûzôntow: kaì ¡krajen fvn_ megál+ toîw téssarsin ˙ggéloiw, o<w\d ó yh a[toîw ˙dikêsai t|n gên kaì t|n yálassan, 3 légvn, M|˙dik}shte t|n gên, m}te t|n yálassan, m}te tà déndra, ƒxrio˚ sfragísvmen toùw doúlouw toû yeo û =môn \pì tôn metQpvna[tôn. 4 Kaì ækousa tòn ˙riymòn tôn \sfragisménvn, ekatònkaì tessarákonta téssarew xiliádew, \sfragisménvn \k\sfragisménoi \k

páshw fulêw u¥ôn &Isra}l.5 &Ek fulêw &Ioúda, dQdeka xiliádew \sfragisménai:IB =

\sfragisménoi

\k fulêw ^Roubím, dQdeka xiliádew:IB

\k fulêw Gád, dQdeka xiliádew:IB

6 \k fulêw &As}r, dQdeka xiliádew:IB

\k fulêw Nefyaleím, dQdeka xiliádew:IB

\k fulêw Manassê, dQdeka xiliádew:IB

7 \k fulêw SumeQn, dQdeka xiliádew:IB

\k fulêw Leufi, dQdeka xiliádew:IB

\k fulêw &Isaxár, dQdeka xiliádew:IB

8 \k fulêw ZaboulQn, dQdeka xiliádew:IB

6.17 a[toû ♦ a[tôn7.1 Kaì ♦ —7.1 ti ♦ pân7.3 o˚ ♦ —7.4 kaì tessarákonta ♦

tesserákonta

7.4 \sfragisménvn \k ♦\sfragisménoi \k

7.5 \sfragisménai ♦ \sfragisménoi7.5 ^Roubím ♦ ^Roub|n7.6 Nefyaleím ♦ Nefyalìm7.7 &Isaxár ♦ &Issaxàr

6.15 - 7.7



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RPV RPVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


507

\k fulêw &Ivs}f, dQdeka xiliádew: IB

\k fulêw Beniamín, dQdeka xiliádew \sfragisménai. IB\sfragisménoi

9 Metà taûta eÂ d o n , kaì †doú, ªxlow polúw, $on ˙riymêsaio[deìw \dúnato, \k pantòw ¡yn o u w kaì fulôn kaì laôn kaì “dúnato

glvssôn, estQtaw \nQpion toû yrónou kaì \nQpion toû estôtew

˙rníou, peribeblhménouw stolàw leukáw, kaì foínikaw \n peribeblhménoi

taîw xer s ì n a[tôn: 10 kaì krázousin fvn_ megál+, légontew,^H svthría t! ye! =môn t! kayhmén~ \pì t! yrón~, kaì t!˙rní~. 11 Kaì pántew o¥ ƒggeloi e¥st}keisan kúkl~ toû yrónoukaì tôn presbutérvn kaì tôn tessárvn zœvn, kaì ¡peson\n Q p i o n toû yrónou \pì tà prósvpa a[tôn, kaì yrónou a[toû \pì

prosekúnh s a n t! ye! , 12 légontew, &Am}n: ^H e[logía kaì =dója kaì = sofía kaì = e[xaristía kaì = tim| kaì = dúnamiwkaì = †sxùw t! ye! =môn e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.

13 Kaì ˙pekríyh e<w \k tôn presbutérvn, légvn moi, O˚toio¥ peribeblhménoi tàw stolàw tàw leukáw, tínew e†sín, kaìpóyen ‘lyon; 14 Kaì eÂpon a[t!, Kúrié mou, sù oÂdaw. Kaì eÂpénmoi, O˚toí e†sin o¥ \rxómenoi \k têw ylícevw têw megálhw, kaì¡p l u n a n tàw stolàw a[tôn, kaì \l eú k a n a n \n t! a®mati toû \leúkanan a[tàw

˙rníou. 15 Dià toûtó e†sin \nQpion toû yrónou toû yeo û , kaìlatreúousin a[t! =méraw kaì nuktòw \n t! na! a[toû: kaì `kay}men o w \p ì t! yrón~ skhnQsei \p' a[toúw. 16 O [ toû yrónou

peinásousin ¡ti, o[dè dic}sousin ¡t i , o[d' o[ m| pés+ \p'a[toùw ` %hliow, o[dè pân kaûma: 17 –ti tò ˙rníon tò ˙nà mésonto û yr ó n o u poimaínei a[toúw, kaì `dhgeî a[toùw \pì zvêw poimaneî

`dhg}seiphgàw ødátvn, kaì \j a l eí c ei ` yeò w pân dákruon \k tôn•fyalmôn a[tôn.

8 Kaì –te ænoijen t|n sfragîd a t|n ebdómhn, \géneto sig|\n t! o[ran! qw =miQrion. 2 Kaì eÂdon toùw eptà ˙ggélouw

o$i \nQpion toû yeo û est}kasin, kaì \dóyhsan a[toîw eptàsálpiggew.

7.8 \sfragisménai ♦ \sfragisménoi7.9 o[deìw ♦ a[tòn o[deìw7.9 estQtaw ♦ estôtew7.9 foínikaw ♦ foínikew7.11 ¡peson ♦ ¡pesan7.14 eÂpon ♦ eÊrhka

7.14 \leúkanan ♦ \leúkanan a[tàw7.15 t! yrón~ ♦ toû yrónou7.16 o[d' o[ ♦ o[dè7.17 poimaínei ♦ poimaneî7.17 `dhgeî ♦ `dhg}sei8.1 –te ♦ –tan

7.9 - 8.2



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RQM RQM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


508

3 Kaì ƒllow ƒggelow ‘lyen , kaì \stáyh \pì toûyu s i a s t h r í o u , ¡xv n libanvtòn xrusoûn: kaì \dóyh a[t!yu m i á m a t a pollá, ®na dQs+ taîw proseuxaîw tôn agívndQsei

pántvn \pì tò yusiast}rion tò xrusoûn tò \nQpion toûyr ó n o u . 4 Kaì ˙nébh ` kapnòw tôn yumiamátvn taîwproseuxaîw tôn agívn \k xei r ò w toû ˙ggélou \nQpion toû yeo û .5 Kaì eÊlhfen ` ƒggelow tòn libanvtón, kaì \gémisen a[tòn \ktoû puròw toû yusiasthríou, kaì ¡b a l en e† w t|n gên: kaì\génonto brontaì kaì fvnaì kaì ˙strapaì kaì seismów.fvnaì kaì

brontaì6 Kaì o¥ eptà ƒggeloi o¥ ¡xo n t ew tàw eptà sálpiggaw

=toímasan eautoùw ®na salpísvsin.7 Kaì ` prôtow \sálpisen, kaì \géneto xálaza kaì pûr

memigména \n a®mati, kaì \bl}yh e†w t|n gên: kaì tò tríton têwgêw katekáh, kaì tò tríton tôn déndrvn katekáh, kaì pâwxórtow xlvròw katekáh.

8 Kaì ` deúterow ƒggelow \sálpisen, kaì qw ªrow mégakaiómenon \bl}yh e†w t|n yálassan: kaì \géneto tò tríton têwya l á s s h w a<ma: 9 kaì ˙péya n en tò tríton tôn ktismátvn \n t_ya l á s s + , tà ¡xo n t a cuxáw, kaì tò tríton tôn ploívndiefyárh.

10 Kaì ` trítow ƒggelow \sálpisen, kaì ¡pesen \k toûo[ranoû ˙st|r mégaw kaiómenow qw lampáw, kaì ¡pesen \pì tòtríton tôn potamôn, kaì \pì tàw phgàw tôn ødátvn. 11 Kaì tòªnoma toû ˙stérow légetai ` *Acinyow: kaì \géneto tò trítontôn ødátvn e† w ƒcinyon, kaì polloì tôn ˙nyrQpvn ˙péya n o n\k tôn ødátvn, –ti \pikrányhsan.

12 Kaì ` tétartow ƒggelow \sálpisen, kaì \pl}gh tò trítontoû =líou kaì tò tríton têw sel}nhw kaì tò tríton tôn˙stérv n , ®na skotisy_ tò tríton a[tôn, kaì tò tríton a[têw= =méra m| faín+

tò tríton a[têwm| fán+ = =méra, kaì = nùj `moívw.

13 Kaì eÂdon, kaì ækousa enòw ˙etoû petoménou \nmesouran}mati, légontow fvn_ megál+, O[aí, o[aí, o[aì toîw

toùwkatoikoûntaw

8.3 dQs+ ♦ dQsei8.6 eautoùw ♦ a[toùw8.8 kaiómenon ♦ purì kaiómenon8.9 \n ♦ tôn \n8.9 diefyárh ♦ diefyárhsan

8.12 tò tríton a[têw m| fán+ = =méra♦ = =méra m| fán+ tò trítona[têw

8.13 toîw katoikoûsin ♦ toùwkatoikoûntaw

8.3 - 8.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RQN RQNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


509

katoikoûsin \pì têw gêw, \k tôn loipôn fvnôn têw sálpiggowtôn triôn ˙ggélvn tôn mellóntvn salpízein.

9 Kaì ` pémp t ow ƒggel ow \s ál p is en, kaì eÂd on ˙s t ér a \k toûo[ranoû peptvkóta e†w t|n gên, kaì \dóyh a[t! = kleìw

toû fréatow têw ˙bússou. 2 Kaì ænoijen tò fréar têw˙bússou, kaì ˙nébh kapnòw \k toû fréatow qw kapnòwkamínou kaioménhw, kaì \skotísyh ` %hliow kaì ` ˙|r \k toûkapnoû toû fréatow. 3 Kaì \k toû kapnoû \jêlyon ˙krídew e†wt|n gên, kaì \dóyh a[taîw \jousía, qw ¡xo u s i n \j o u s í a n o¥skorpíoi têw gêw. 4 Kaì \rréyh a[taîw ®na m| ˙dik}svsin tònxó r t o n têw gêw, o[dè pân xlvrón, o[dè pân déndron, e† m| toùw˙nyrQpouw o®tinew o[k ¡xo u s i n t|n sfragîda toû yeo û \p ì tônmetQpvn a[tôn. 5 Kaì \dóyh a[taîw ®na m| ˙pokteínvsina[toúw, ˙ll' ®na basanisyôsin mênaw pénte: kaì `basanismòw a[tôn qw basanismòw skorpíou, –tan país+ƒnyrvpon. 6 Kaì \n taîw =méraiw \keínaiw zht}sousin o¥ƒnyrvpo i tòn yánaton, kaì o[ m| eør}sousin a[tón: kaì\p i yu m } s o u s i n ˙poyaneîn, kaì feújetai ˙p' a[tôn ` yánatow.7 Kaì tà `moiQmata tôn ˙krídvn –moia ®ppoiw =toimasménoiwe† w pólemon, kaì \pì tàw kefalàw a[tôn qw stéfanoi xrusoî,kaì tà prósvpa a[tôn qw prósvpa ˙nyrQpvn. 8 Kaì eÂxontríxaw qw tríxaw gunaikôn, kaì o¥ •dóntew a[tôn qw leóntvn‘san. 9 Kaì eÂxon yQrakaw qw yQrakaw sidhroûw, kaì = fvn|tôn pterúgvn a[tôn qw fvn| armátvn ®ppvn pollôntrexó n t v n e† w pólemon. 10 Kaì ¡xo u s i n o[ràw `moíawskorpíoiw, kaì kéntra. Kaì \n taîw o[raîw a[tôn \j o u s í a n &En = \jousía

a[tôn¡xo u s i n toû ˙dikêsai toùw ˙nyrQpouw mênaw pénte.11 *E xo u s a i basiléa \p' a[tôn ƒggelon têw ˙bússou: ªnomaa[t! Êbraïstì &AbbadQn, \n dè t_ Êllhnik_ ªnoma ¡xei&A p o l l ú v n . 12 ^H o[aì = mía ˙pêlyen : †doú, ¡rxet a i ¡t i dúoo[aì metà taûta.

9.2 kaioménhw kaì \skotísyh ♦megálhw kaì \skotQyh

9.4 ˙dik}svsin ♦ ˙dik}sousin9.4 a[tôn ♦ —9.5 a[taîw ♦ a[toîw9.5 basanisyôsin ♦

basanisy}sontai9.6 feújetai ˙p' a[tôn ` yánatow ♦

feúgei ` yánatow ˙p' a[tôn9.7 xrusoî ♦ –moioi xrus!9.10 \jousían ¡xousin toû ♦ =

\jousía a[tôn9.11 *Exousai basiléa \p' a[tôn ♦

*Exousin \p' a[tôn basiléa tòn9.11 &AbbadQn \n dè ♦ &AbaddWn kaì

\n

9.1 - 9.12



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RQO RQO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


510

13 Kaì ` £ktow ƒggelow \sálpisen, kaì ækousa fvn|n mían\k tôn tessárvn kerátvn toû yusiasthríou toû xrusoû toû\n Q p i o n toû yeo û , 14 légousan t! £k t ~ ˙ggél~ ` ¡xv n t|nlégontow

sálpigga, Lûson toùw téssaraw ˙ggélouw toùw dedeménouw \pìt! potam! t! megál~ E[frát+. 15 Kaì \lúyhsan o¥ téssarewƒggeloi o¥ =toimasménoi e†w t|n %vran kaì e† w t|n =méran kaìt|n =méran

mêna kaì \niautón, ®na ˙pokteínvsin tò tríton tôn ˙nyrQpvn.16 Kaì ` ˙riymòw tôn strateumátvn toû ®ppou muriádew¥ppikoû

muriádvn: ækousa tòn ˙riymòn a[tôn. 17 Kaì o%utvw eÂdon toùw®ppouw \n t_ `rásei, kaì toùw kayhménouw \p' a[tôn, ¡xo n t a wyQ r a k a w purínouw kaì øakinyínouw kaì yei Q d ei w: kaì a¥kefalaì tôn ®ppvn qw kefalaì leóntvn, kaì \k tôn stomátvna[tôn \kporeúetai pûr kaì kapnòw kaì yeîon. 18 &Apò tôn triônplhgôn toútvn ˙pektányhsan tò tríton tôn ˙nyrQpvn, ˙pò\k

toû puròw kaì toû kapnoû kaì toû yeí o u toû \kporeuoménou \ktôn stomátvn a[tôn. 19 ^H gàr \jousía tôn ®ppvn \n t!stómati a[tôn \s t í n , kaì \n taîw o[raîw a[tôn: a¥ gàr o[raìa[tôn –moiai ªfevn, ¡xo u s a i kefaláw, kaì \n a[taîwªfesin

˙dikoûsin. 20 Kaì o¥ loipoì tôn ˙nyrQpvn, o$i o[k˙pektányhsan \n taîw plhgaîw taútaiw, o[ met en ó h s a n \k tôn¡r g v n tôn xei r ô n a[tôn, ®na m| proskun}svsin tà daimónia,kaì tà eÊ d v l a tà xrusâ kaì tà ˙rgurâ kaì tà xalkâ kaì tàlí yi n a kaì tà júlina, $a o·te blépein dúnatai, o·te ˙koúein,dúnantai

o·te peripateîn: 21 kaì o[ metenóhsan \k tôn fónvn a[tôn,o·te \k tôn farmakeiôn a[tôn, o·te \k têw porneíaw a[tôn,farmákvn

o·te \k tôn klemmátvn a[tôn.

10 Kaì eÂdon ƒggelon †sxur òn katabaínont a \k toûo[ranoû, peribeblhménon nefélhn, kaì = Âriw \pì têw

kefalêw a[toû, kaì tò prósvpon a[toû qw ` %hliow, kaì o¥pódew a[toû qw stúloi purów: 2 kaì ¡xv n \n t_ xei r ì a[toûeÂxen

biblíon ˙ne~gménon: kaì ¡yh k en tòn póda a[toû tòn dejiònbiblidárion

\p ì têw yalásshw, tòn dè e[Qnumon \pì têw gêw, 3 kaì ¡krajen

9.13 tessárvn ♦ ˆtessárvn˜9.14 légousan ♦ légonta9.15 e†w t|n =méran ♦ =méran9.16 ®ppou muriádew ♦ ¥ppikoû

dismuriádew9.18 ˙pò toû ♦ \k toû9.19 ªfevn ♦ ªfesin9.20 o[ ♦ o[dè

9.20 proskun}svsin ♦proskun}sousin

9.20 dúnatai ♦ dúnantai9.21 farmakeiôn ♦ farmákvn10.1 ƒggelon ♦ ƒllon ƒggelon10.2 biblíon ˙ne~gménon ♦

biblarídion “ne~gménon

9.13 - 10.3



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RQP RQPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


511

fvn_ megál+ %vsper lév n mukâtai: kaì –te ¡krajen, \lálhsana¥ eptà brontaì tàw eautôn fvnáw. 4 Kaì –te \lálhsan a¥eptà brontaí, ¡m el l o n gráfein: kaì ækousa fvn|n \k toûo[ranoû, légousan, Sfrágison $a \lálhsan a¥ eptà brontaí,kaì m| a[tà grác+w. 5 Kaì ` ƒggelow $on eÂdon estôta \pì têwya l á s s h w kaì \pì têw gêw ‘ren t|n xeî r a a[toû t|n dejiàn e†wtòn o[ranón, 6 kaì *vmosen t! zônti e†w toùw a†ônaw tôn *vmosen \n

a†Qnvn, $ow ¡ktisen tòn o[ranòn kaì tà \n a[t!, kaì t|n gênkaì tà \n a[t_, kaì t|n yálassan kaì tà \n a[t_, –ti xrónowo[kéti ¡stai: 7 ˙ll' \n taîw =méraiw têw fvnêw toû ebdómou˙ggélou, –tan méll+ salpízein, kaì \t el és yh tò must}rion telesy_

toû yeo û , qw e[hggélisen toùw doúlouw a[toû toùw prof}taw.8 Kaì = fvn| ÷n ækousa \k toû o[ranoû, pálin laloûsa met'\m o û , kaì légousa, %Upage, lábe tò biblidárion tò˙ne~gménon \n t_ xei r ì toû ˙ggélou toû estôtow \pì têwya l á s s h w kaì \pì têw gêw. 9 Kaì ˙pêlyon pròw tòn ƒggelon,légvn a[t! doûnaí moi tò biblidárion. Kaì légei moi, Lábe dów

kaì katáfage a[tó: kaì pikraneî sou t|n koilían, ˙ll' \n t!stómatí sou ¡stai glukù qw méli. 10 Kaì ¡labon tò biblíon biblidárion

\k têw xei r ò w toû ˙ggélou, kaì katéfagon a[tó, kaì ‘n \n t!stómatí mou qw méli, glukú: kaì –te ¡fagon a[tó, \pikrányh =koilía mou. 11 Kaì légousín moi, Deî se pálin profhteûsai légei

\p ì laoîw kaì \pì ¡yn es i n kaì glQssaiw kaì basileûsinpolloîw.

11 Kaì \dóyh moi kál amow –moiow ]áb d ~, légvn,*E g ei r a i , kaì métrhson tòn naòn toû yeo û , kaì tò *Egeire

yu s i a s t } r i o n , kaì toùw proskunoûntaw \n a[t!. 2 Kaì t|na[l|n t|n ¡jvyen toû naoû ¡kbale ¡jv, kaì m| a[t|n ¡jvyen

metr}s+w, –ti \dóyh toîw ¡yn es i n : kaì t|n pólin t|n agíanpat}sousin mênaw tessarákonta kaì dúo. 3 Kaì dQsv toîw tessarákonta

dúo =MBdus ì n mártusín mou, kaì profhteúsousin =méraw xilíawdiakosíaw ej}konta peribeblhménoi sákkouw. 4 O˚toí e†sin a¥

10.4 ¡mellon ♦ æmellon10.6 t! ♦ \n t!10.7 doúlouw a[toû ♦ eautoû doúlouw10.8 laloûsa ♦ laloûsan10.8 légousa ♦ légousan10.8 biblidárion ♦ biblíon10.8 ˙ne~gménon ♦ “ne~gménon10.9 ˙pêlyon ♦ ˙pêlya

10.9 biblidárion ♦ biblarídion10.10 biblíon ♦ biblarídion10.11 \pì ¡ynesin ♦ ¡ynesin11.1 *Egeirai ♦ *Egeire11.2 ¡jv ♦ ¡jvyen11.2 tessarákonta kaì ♦

tesserákonta ˆkaì˜

10.4 - 11.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RQQ RQQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


512

dú o \l a î a i , kaì a¥ dúo luxníai a¥ \nQpion toû kuríou têw gêwestôsai. 5 Kaì eÊ tiw a[toùw yél ei ˙dikêsai, pûr \kporeúetaiestôtew

\k toû stómatow a[tôn, kaì katesyíei toùw \xyr o ù w a[tôn: kaìeÊ tiw yél ei a[toùw ˙dikêsai, o%utvw deî a[tòn ˙poktanyênai.6 O˚toi ¡xo u s i n tòn o[ranòn \jousían kleîsai, ®na m| øetòw\jousían kleîsai

tòn o[ranónbréx+ tàw =méraw têw profhteíaw a[tôn: kaì \jousían¡xo u s i n \p ì tôn ødátvn, stréfein a[tà e†w a<ma, kaì patájait|n gên `sákiw \àn yel } s v s i n \n pás+ plhg_. 7 Kaì –tan\n pás+ plhg_

`sákiw \ànyel}svsin telésvsin t|n marturían a[tôn, tò yhríon tò ˙nabaînon \k

têw ˙bússou poi}sei met ' a[tôn pólemon, kaì nik}sei a[toúw,kaì ˙pokteneî a[toúw. 8 Kaì tò ptôma a[tôn \p ì têw plateíawtà ptQmata

têw pólevw têw megálhw, %htiw kaleîtai pneumatikôw Sódomakaì AÊguptow, –pou kaì ` kúriow a[tôn \staurQyh. 9 kaìblépousin \k tôn laôn kaì fulôn kaì glvssôn kaì \yn ô n tòtà ptQmata

ptô m a a[tôn =méraw treîw %hmisu, kaì tà ptQmata a[tôn o[k˙f}sousin teyê n a i e† w mnêma. 10 Kaì o¥ katoikoûntew \pì têwgêw xaírousin \p' a[toîw kaì e[frany}sontai, kaì dôradQsousin ˙ll}loiw, –ti o˚toi o¥ dúo profêtai \basánisanpémcousin

toùw katoikoûntaw \p ì têw gêw. 11 Kaì metà tàw treîw =mérawkaì %hmisu, pneûma zvêw \k toû yeo û e† s ê l yen e† w a[toúw, kaì¡s t h s a n \p ì toùw pódaw a[tôn, kaì fóbow mégaw ¡pesen \pì\pépesen

toùw yev r o û n t a w a[toúw. 12 Kaì ækousa fvn|n megálhn \kfvnêw megálhw

toû o[ranoû, légousan a[toîw, &Anábhte @de. Kaì ˙nébhsanlegoúshw

e† w tòn o[ranòn \n t_ nef él + , kaì \yeQ r h s a n a[toùw o¥ \xyr o ìa[tôn. 13 Kaì \n \keín+ t_ =mérŸ \géneto seismòw mégaw, kaì&En

tò dékaton têw pólevw ¡pesen, kaì ˙pektányhsan \n t! seism!•nómata ˙nyrQpvn, xiliádew eptá: kaì o¥ loipoì ¡mfoboi\génonto, kaì ¡dvkan dójan t! ye! toû o[ranoû.

14 ^H o[aì = deutéra ˙pêlyen : = o[aì = tríth, †doú, ¡rxet a itaxú.

11.4 estôsai ♦ estôtew11.5 yélei a[toùw ♦ yel}s+ a[toùw11.6 tòn o[ranòn \jousían kleîsai ♦

t|n \jousían kleîsai tòno[ranón

11.6 `sákiw \àn yel}svsin \n pás+plhg_ ♦ \n pás+ plhg_ `sákiw\àn yel}svsin

11.9 %hmisu ♦ kaì %hmisu11.9 ˙f}sousin ♦ ˙fíousin11.10 e[frany}sontai ♦ e[fraínontai

11.10 dQsousin ♦ pémcousin11.11 e†w a[toúw ♦ \n a[toîw11.11 ¡pesen ♦ \pépesen11.12 ækousa ♦ ækousan11.12 fvn|n megálhn ♦ fvnêw megálhw11.12 légousan ♦ legoúshw11.12 &Anábhte ♦ &Anábate11.13 =mérŸ ♦ %vrŸ11.14 = o[aì = tríth †doú ♦ †doù = o[aì

= tríth

11.5 - 11.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RQR RQRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


513

15 Kaì ` £bdomow ƒggelow \sálpisen, kaì \g én o n t o fvnaìmegálai \n t! o[ran!, légousai, &Egéneto = basileía toûkósmou, toû kuríou =môn, kaì toû xristoû a[toû, kaìbasileúsei e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. 16 Kaì o¥ eÊ k o s i KD

téssar ew presbúteroi o¥ \nQpion toû yr ó n o u toû yeo ûkay}menoi \pì toùw yrónouw a[tôn, ¡peson \pì tà prósvpa o$i káyhntai

a[tôn, kaì prosekúnhsan t! ye! , 17 légontew, E[xaristoûménsoi, kúrie ` yeò w ` pantokrátvr, ` çn kaì ` ‘n, –ti eÊlhfaw t|ndúnamín sou t|n megálhn, kaì \basíleusaw. 18 Kaì tà ¡yn h&vrgísyhsan, kaì ‘lyen = •rg} sou, kaì ` kairòw tôn nekrônkriyênai , kaì doûnai tòn misyòn toîw doúloiw sou toîwprof}taiw kaì toîw agíoiw kaì toîw fobouménoiw tò ªnomá sou,toîw mikroîw kaì toîw megáloiw, kaì diafyeî r a i toùwdiafyeírontaw t|n gên.

19 Kaì “noígh ` naòw toû yeo û \n t! o[ran!, kaì *vfyh = “noíxyh

kibvtò w têw diay}khw toû kuríou \n t! na! a[toû: kaì a[toû

\g én o n t o ˙strapaì kaì fvnaì kaì brontaì kaì xá l a z a brontaì kaìseismòw

megálh.

12 Kaì shmeîon méga *vf yh \n t! o[r an!, gun|peribeblhménh tòn %hlion, kaì = sel}nh øpokátv tôn

podôn a[têw, kaì \pì têw kefalêw a[têw stéfanow ˙stérvndQdeka: 2 kaì \n gastrì ¡xo u s a , ¡k r a z en &vdínousa, kaìbasanizoménh tekeîn. 3 Kaì *vfyh ƒllo shmeîon \n t! o[ran!,kaì †doú, drákvn puròw mégaw, ¡xv n kefalàw eptà kaì mégaw purów =

mégaw purrów =purròw mégawkérata déka, kaì \pì tàw kefalàw a[toû eptà diad}mata.

4 Kaì = o[rà a[toû súrei tò tríton tôn ˙stérvn toû o[ranoû,kaì ¡balen a[toùw e†w t|n gên: kaì ` drákvn £s t h k en \n Q p i o ntêw gunaikòw têw melloúshw tekeîn, ®na, –tan ték+, tò téknona[têw katafág+. 5 Kaì ¡teken u¥òn ƒrrena, $ow mélleipoimaínein pánta tà ¡yn h \n ]ábd~ sidhrÅ: kaì =rpásyh tòtéknon a[têw pròw tòn yeò n kaì pròw tòn yrónon a[toû. 6 Kaì =gun| ¡fugen e†w t|n ¡rhmon, –pou ¡xei \keî tópon =toimasménon

11.15 légousai ♦ légontew11.16 o¥ \nQpion toû yrónou ♦ ô¥˜

\nQpion11.16 ¡peson ♦ ¡pesan11.18 toîw mikroîw kaì toîw megáloiw ♦

toùw mikroùw kaì toùw megálouw

11.19 yeoû ♦ yeoû `11.19 toû kuríou ♦ a[toû11.19 brontaì ♦ brontaì kaì seismòw12.2 ¡krazen ♦ kaì krázei12.3 puròw mégaw ♦ mégaw purrów12.5 ƒrrena ♦ ƒrsen

11.15 - 12.6



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RQS RQS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


514

øpò toû yeo û , ®na \keî \ktréfvsin a[t|n =méraw xilíaw˙pò tréfvsin

diakosíaw ej}konta.7 Kaì \géneto pólemow \n t! o[ran!: ` Mixa|l kaì o¥

ƒggeloi a[toû polemêsai metà toû drákontow: kaì ` drákvn\p o l ém h s en , kaì o¥ ƒggeloi a[toû, 8 kaì o[k Êsxusen, o[dèÊsxusan

tópow eøréyh a[t! ¡ti \n t! o[ran!. 9 Kaì \bl}yh ` drákvn `mégaw, ` ªfiw ` ˙rxaîow, ` kaloúmenow diábolow kaì Satanâw,` planôn t|n o†kouménhn –lhn: \bl}yh e†w t|n gên, kaì o¥ƒggeloi a[toû met' a[toû \bl}yhsan. 10 Kaì ækousa fvn|nmegálhn \n t! o[ran!, légousan, *Arti \géneto = svthría kaì= dúnamiw kaì = basileía toû yeo û =môn, kaì = \jousía toûxr i s t o û a[toû: –ti \bl}yh ` kat}gorow tôn ˙delfôn =môn, `kathgorôn a[tôn \n Q p i o n toû yeo û =môn =méraw kaì nuktów.11 Kaì a[toì \níkhsan a[tòn dià tò a<ma toû ˙rníou, kaì diàtòn lógon têw marturíaw a[tôn, kaì o[k “gáphsan t|n cux|na[tôn ƒxri yanátou. 12 Dià toûto e[fraínesye, o[ranoì kaìo¥ o[ranoì

o¥ \n a[toîw skhnoûntew: O[aì t_ g_ kaì t_ yaláss+, –tikatébh ` diábolow pròw ømâw ¡xv n yu m ò n mégan, e†dWw –ti•lígon kairòn ¡xei.

13 Kaì –te eÂden ` drákvn –ti \bl}yh e†w t|n gên, \dívjent|n gunaîka %htiw ¡teken tòn ƒrrena. 14 Kaì \dóyhsan t_gunaikì dúo ptérugew toû ˙etoû toû megálou, ®na péthtai e†wt|n ¡rhmon e†w tòn tópon a[têw, –pvw tréfhtai \keî kairón, kaìkairoúw, kaì %hmisu kairoû, ˙pò prosQpou toû ªfevw. 15 Kaì¡b a l en ` ªfiw \k toû stómatow a[toû •písv têw gunaikòw %udvrqw potamón, ®na a[t|n potamofórhton poi}s+. 16 Kaì\b o } yh s en = gê t_ gunaikí, kaì ænoijen = gê tò stóma a[têw,kaì katépien tòn potamòn $on ¡balen ` drákvn \k toû stómatowa[toû. 17 Kaì &vrgísyh ` drákvn \pì t_ gunaikí, kaì ˙pêlyenpoiêsai pólemon metà tôn loipôn toû spérmatow a[têw, tônthroúntvn tàw \ntolàw toû yeo û kaì \xó n t v n t|n marturían&Ihsoû.

12.6 øpò ♦ ˙pò12.6 \ktréfvsin ♦ tréfvsin12.7 polemêsai ♦ toû polemêsai12.8 a[t! ♦ a[tôn12.9 Satanâw ♦ ` Satanâw12.10 kat}gorow ♦ kat}gvr12.10 a[tôn ♦ a[toùw

12.12 o[ranoì ♦ ô¥˜ o[ranoì12.12 t_ g_ kaì t_ yaláss+ ♦ t|n gên

kaì t|n yálassan12.13 ƒrrena ♦ ƒrsena12.14 dúo ♦ a¥ dúo12.14 –pvw tréfhtai ♦ –pou tréfetai

12.7 - 12.17



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RQT RQTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


515

13 Kaì \stáyhn \pì t|n ƒmmon têw yalás s hw: kaì eÂd on \ktêw yalásshw yhríon ˙nabaînon, ¡xo n kérata déka

kaì kefalàw eptá, kaì \pì tôn kerátvn a[toû dékadiad}mata, kaì \p ì tàw kefalàw a[toû •nómata blasfhmíaw.2 Kaì tò yhríon, $o eÂdon, ‘n –moion pardálei, kaì o¥ pódewa[toû qw ƒrkou, kaì tò stóma a[toû qw stóma léontow: kaì¡d v k en a[t! ` drákvn t|n dúnamin a[toû, kaì tòn yrónona[toû, kaì \j o u s í a n megálhn. 3 Kaì mían \k tôn kefalôna[toû qseì \sfagménhn e†w yánaton: kaì = plhg| toû yanátoua[toû \yer a p eú yh : kaì \ya ú m a s en –lh = gê •písv toû yhríou:4 kaì prosekúnhsan t! drákonti t! dedvkóti t|n \jousían t!yh r í ~ , kaì prosekúnhsan t! yhrí~, légontew, Tíw –moiow t!yh r í ~ ; Kaì tíw dúnatow polemêsai met' a[toû; 5 Kaì \dóyh dúnatai

a[t! stóma laloûn megála kaì blasfhmían: kaì \dóyh a[t!\j o u s í a pólemon poiêsai mênaw tessarákonta dúo. 6 Kaìænoijen tò stóma a[toû e†w blasfhmían pròw tòn yeó n ,blasfhmêsai tò ªnoma a[toû, kaì t|n skhn|n a[toû, toùw \nt! o[ran! skhnoûntaw. 7 Kaì \dóyh a[t! poiêsai pólemonmetà tôn agívn, kaì nikêsai a[toúw: kaì \dóyh a[t! \jousía\p ì pâsan ful|n kaì laòn kaì glôssan kaì ¡yn o w. 8 kaìproskun}sousin a[t! pántew o¥ katoikoûntew \pì têw gêw, @n a[tòn

o[ gégraptai tò ªnoma \n t! biblí~ têw zvêw toû ˙rníou toû\s f a g m én o u ˙pò katabolêw kósmou. 9 EÊ tiw ¡xei o{w,˙kousátv. 10 EÊ tiw ¡xei a†xmalvsían, øpágei: eÊ tiw \n e†w

maxaírŸ ˙pokteneî, deî a[tòn \n maxaírŸ ˙poktanyênai. deî a[tòn

#Vdé \stin = øpomon| kaì = pístiw tôn agívn.11 Kaì eÂdon ƒllo yhríon ˙nabaînon \k têw gêw, kaì eÂxen

kérata dúo –moia ˙rní~, kaì \lálei qw drákvn. 12 Kaì t|n\j o u s í a n toû prQtou yhríou pâsan poieî \nQpion a[toû. Kaì\p o í ei t|n gên kaì toùw \n a[t_ katoikoûntaw ®na

13.1 \stáyhn ♦ \stáyh13.1 •nómata ♦ •nómaˆta˜13.3 qseì ♦ qw13.3 \yaúmasen ♦ \yaumásyh13.4 t! dedvkóti ♦ –ti ¡dvken13.4 dúnatow ♦ dúnatai13.5 blasfhmían ♦ blasfhmíaw13.5 pólemon ♦ —13.5 tessarákonta ♦ tesserákonta

ˆkaì˜13.6 blasfhmían ♦ blasfhmíaw

13.8 a[t! ♦ a[tòn13.8 @n ♦ o˚13.8 ªnoma ♦ ªnoma a[toû13.10 ¡xei a†xmalvsían ♦ e†w

a†xmalvsían e†w a†xmalvsían13.10 maxaírŸ ˙pokteneî ♦ maxaír+

˙poktanyênai13.10 deî ♦ —13.10 maxaírŸ ˙poktanyênai ♦

maxaír+ ˙poktanyênai13.12 \poíei ♦ poieî

13.1 - 13.12



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RQU RQU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


516

proskun}svsin tò yh r í o n tò prôton, o˚ \yer a p eú yh = plhg|toû yanátou a[toû. 13 Kaì poieî shmeîa megála, kaì pûr ®na

®na kaì pûr poi_katabaínein \k

toû o[ranoû\k toû o[ranoû katabaín+ \p ì t|n gên \nQpion tône†w

˙nyrQpvn. 14 Kaì planÅ toùw \moùw toùw katoikoûntaw \pìtêw gêw dià tà shmeîa $a \dóyh a[t! poiêsai \nQpion toûyh r í o u , légvn toîw katoikoûsin \pì têw gêw poiêsai e†kóna t!yh r í ~ $o eÂxen t|n plhg|n kaì ¡zhsen ˙pò têw maxaíraw.têw

maxaíraw kaì¡zhsen

15 Kaì \dóyh a[t! pneûma doûnai t_ e†kóni toû yhríou, ®na kaìlal}s+ = e†kWn toû yhríou, kaì poi}s+, –soi \àn m|proskun}svsin t_ e†kóni toû yhríou, ˙poktanyôsin. 16 Kaìpoieî pántaw, toùw mikroùw kaì toùw megálouw, kaì toùwplousíouw kaì toùw ptvxoúw, kaì toùw \leuyér o u w kaì toùwdoúlouw, ®na dQsvsin a[toîw xarágmata \pì têw xei r ò w

dôsinxáragma

a[tô n têw dejiâw, (h \pì tò métvpon a[tôn, 17 kaì ®na m} tiwtôn metQpvn

dúnatai ˙gorásai (h pvlêsai, e† m| ` ¡xv n tò xáragma, tòdúnhtai

ªnoma toû yh r í o u (h tòn ˙riymòn toû •nómatow a[toû. 18 #Vde =sofía \stín. Ô ¡xv n noûn chfisátv tòn ˙riymòn toû yhríou:˙riymòw gàr ˙nyrQpou \stín, kaì ` ˙riymòw a[toû \s t ì na[toû

ejakósia ej}konta £j.XJϚ

14 Kaì eÂdon, kaì †doú, tò ˙rníon esthkòw \pì tò ªrow˙rníon

SiQn, kaì met' a[toû ˙riymów ekatòn tessarákontaRMD

téssarew xiliádew, ¡xousai tò ªnoma a[toû kaì tò ªnoma toûpatròw a[toû gegramménon \pì tôn metQpvn a[tôn. 2 kaìækousa fvn|n \k toû o[ranoû, qw fvn|n ødátvn pollôn, kaìqw fvn|n brontêw megálhw: kaì = fvn| ÷n ækousa qwkiyar~dôn kiyarizóntvn \n taîw kiyáraiw a[tôn. 3 KaìÏdousin Œd|n kain|n \nQpion toû yrónou, kaì \nQpion tôntessárvn zœvn kaì tôn presbutérvn: kaì o[deìw \dúnato“dúnato

mayeî n t|n Œd}n, e† m| a¥ ekatòn tessarákonta téssarewRMD

xi l i á d ew, o¥ “gorasménoi ˙pò têw gêw. 4 O˚toí e†sin o$i met à

13.12 proskun}svsin ♦proskun}sousin

13.13 kaì pûr ®na ♦ ®na kaì pûr poi_13.13 katabaín+ \pì ♦ katabaínein e†w13.14 toùw \moùw ♦ —13.14 $o eÂxen ♦ $ow ¡xei13.14 kaì ¡zhsen ˙pò têw maxaíraw ♦

têw maxaírhw kaì ¡zhsen13.15 pneûma doûnai ♦ doûnai pneûma13.15 –soi ♦ ˆ®na˜ –soi

13.16 dQsvsin ♦ dôsin13.16 xarágmata ♦ xáragma13.17 dúnatai ♦ dúnhtai13.18 a[toû \stìn ♦ a[toû13.18 ejakósia ♦ ejakósioi14.1 esthkòw ♦ estòw14.1 ˙riymów ♦ —14.1 tessarákonta ♦ tesserákonta14.3 Ïdousin ♦ Ïdousin ˆqw˜14.3 tessarákonta ♦ tesserákonta

13.13 - 14.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RQV RQVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


517

gunaikôn o[k \molúnyhsan: paryén o i gár e†sin. O˚toí e†sino¥ ˙kolouyoûntew t! ˙rní~ –pou ©n øpág+. O˚toi øpò &Ihsoû \àn

“go r á s yh s a n ˙pò tôn ˙nyrQpvn, ˙parx| t! ye! kaì t!˙rní~. 5 kaì o[x eø r éyh \n t! stómati a[tôn ceûdow: ƒmvmoi \n t! stómati

a[tôn o[xeøréyhgár e†sin.

6 Kaì eÂdon ƒggelon petómenon \n mes o u r a n } m a t i , ¡xo n t ae[ a g g él i o n a†Qnion, e[aggelísai toùw kayhménouw \pì têw gêw,kaì \pì pân ¡yn o w kaì ful|n kaì glôssan kaì laón, 7 légvn \nfvn_ megál+, Fob}yhte tòn kúrion, kaì dóte a[t! dójan, –ti yeón

‘lyen = %vra têw krísevw a[toû, kaì proskun}sate a[tòn tòn t! poi}santi

poi}santa tòn o[ranòn kaì t|n gên kaì t|n yálassan kaìphgàw ødátvn.

8 Kaì ƒllow deúterow ƒggelow “koloúyhsen, légvn, ƒggelow deúterow

*E p es en BabulWn = megálh, \k toû oÊnou toû yumoû têw *Epesen ¡pesen

porneíaw a[têw pepótiken pánta tà ¡ynh.9 Kaì ƒllow ƒggelow trítow “koloúyhsen a[toîw, lég v n \n

fvn _ megál+, EÊ tiw proskuneî tò yhríon kaì t|n e†kóna a[toû,kaì lambánei xáragma \pì toû metQpou a[toû, (h \pì t|n xeî r aa[toû, 10 kaì a[tòw píetai \k toû oÊnou toû yumoû toû yeo û ,toû kekerasménou ˙krátou \n t! pothrí~ têw •rgêw a[toû,kaì basanisy}setai \n purì kaì yeí ~ \n Q p i o n tôn agívn˙ggélvn, kaì \n Q p i o n toû ˙rníou: 11 kaì ` kapnòw toûbasanismoû a[tôn e† w a†ônaw a†Qnvn ˙nabaínei: kaì o[k¡xo u s i n ˙nápausin =méraw kaì nuktòw o¥ proskunoûntew tòyh r í o n kaì t|n e†kóna a[toû, kaì eÊ tiw lambánei tò xáragmatoû •nómatow a[toû. 12 #Vde = øpomon| tôn agívn \stín: o¥ @de o¥

throûntew tàw \ntolàw toû yeoû kaì t|n pístin &Ihsoû.13 Kaì ækousa fvnêw \k toû o[ranoû legoúshw, Grácon, legoúshw moi

Makárioi o¥ nekroì o¥ \n kurí~ ˙poyn§skontew ˙p' ƒrti:

14.4 e†sin o¥ ˙kolouyoûntew ♦ o¥˙kolouyoûntew

14.4 øpò &Ihsoû ♦ —14.5 o[x eøréyh \n t! stómati a[tôn

♦ \n t! stómati a[tôn o[xeøréyh

14.5 gár ♦ —14.6 ƒggelon ♦ ƒllon ƒggelon14.6 toùw ♦ \pì toùw14.7 kúrion ♦ yeón

14.7 a[tòn tòn poi}santa ♦ t!poi}santi

14.7 t|n yálassan ♦ yálassan14.8 deúterow ƒggelow ♦ ƒggelow

deúterow14.8 *Epesen ♦ *Epesen ¡pesen14.8 \k ♦ ÷ \k14.10 tôn agívn ˙ggélvn ♦ ˙ggélvn

agívn14.13 légei Naí ♦ Naí légei

14.5 - 14.13



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RRM RRM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


518

légei Naí tò pneûma, ®na ˙napaúsvntai \k tôn kópvn a[tôn:Naí légei

tà dè ¡rga a[tôn ˙kolouyeî met' a[tôn.14 Kaì eÂdon, kaì †doú, nefélh leuk}, kaì \pì t|n nefélhn

kay}menon –moion u¥! ˙nyrQpou, ¡xv n \p ì têw kefalêw a[toûstéfanon xrusoûn, kaì \n t_ xei r ì a[toû drépanon •jú. 15 Kaìƒllow ƒggelow \jêlyen \k toû naoû, krázvn \n fvn_ megál+t! kayhmén~ \pì têw nefélhw, Pém c o n tò drépanón sou kaìyér i s o n : –ti ‘lyen = %vra yer í s a i , –ti \jhrányh ` yer i s m ò wtoû yerísai

têw gêw. 16 Kaì ¡balen ` kay}menow \pì t|n nefélhn tòdrépanon a[toû \pì t|n gên, kaì \yerísyh = gê.

17 Kaì ƒllow ƒggelow \jêlyen \k toû naoû toû \n t!o[ran!, ¡xv n kaì a[tòw drépanon •jú. 18 Kaì ƒllow ƒggelow\j ê l yen \k toû yusiasthríou, ¡xv n \j o u s í a n \p ì toû purów,kaì \fQnhsen kraug_ megál+ t! ¡xo n t i tò drépanon tò •jú,\fQnhsen \n

légvn, Pémcon sou tò drépanon tò •jù kaì trúghson toùwbótruaw têw ˙mpélou têw gêw, –ti ækmasan a¥ stafulaìækmasen =

staful| têw gêw

a[têw. 19 Kaì ¡balen ` ƒggelow tò drépanon a[toû e†w t|nKaì \jébalen

gên, kaì \t r ú g h s en t|n ƒmpelon têw gêw, kaì ¡balen e†w t|nlhnòn toû yumoû toû yeo û tòn mégan. 20 Kaì \pat}yh = lhnòw¡j v yen têw pólevw, kaì \jêlyen a<ma \k têw lhnoû ƒxri tônxalinôn tôn ®ppvn, ˙pò stadívn xilívn ejakosívn.AX

15 Kaì eÂdon ƒllo shmeîon \n t! o[r an! méga kaìya u m a s t ó n , ˙ggélouw eptà ¡xo n t a w plhgàw eptà tàw

\sxátaw, –ti \n a[taîw \telésyh ` yumòw toû yeoû.2 Kaì eÂdon qw yálassan øalínhn memigménhn purí, kaì

toùw nikôntaw \k toû yhríou kaì \k têw e†kónow a[toû kaì \ktêw e†kónow kaì\k toû yhríou

toû ˙riymoû toû •nómatow a[toû, estôtaw \pì t|n yálassant|n øalínhn, ¡xo n t a w kiyáraw toû yeo û . 3 Kaì Ïdousin t|n¡xontaw tàw

Œd| n Mvüsévw toû doúlou toû yeo û , kaì t|n Œd|n toû ˙rníou,légo n t ew, Megála kaì yaumastà tà ¡rga sou, kúrie ` yeò w `pantokrátvr: díkaiai kaì ˙lhyinaì a¥ `doí sou, ` basileùwtôn \ynôn. 4 Tíw o[ m| fobhy_ se, kúrie, kaì dojás+ tò ªnomádojásei

14.13 ˙napaúsvntai ♦ ˙napa}sontai14.13 dè ♦ gàr14.14 u¥! ♦ u¥òn14.16 t|n nefélhn ♦ têw nefélhw14.18 \jêlyen ♦ ˆ\jêlyen˜

14.18 ¡xvn ♦ ˆ`˜ ¡xvn14.18 kraug_ ♦ fvn_15.4 se ♦ —15.4 dojás+ ♦ dojásei

14.14 - 15.4



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RRN RRNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


519

sou; %Oti mónow ßgiow: –ti pánta tà ¡yn h %hjousin kaì pántew

proskun}so u s i n \n Q p i ó n sou, –ti tà dikaiQmatá sou\fanerQyhsan.

5 Kaì metà taûta eÂdon, kaì “noígh ` naòw têw skhnêw toûmarturíou \n t! o[ran!: 6 kaì \jêlyon o¥ eptà ƒggeloi o¥¡xo n t ew tàw eptà plhgàw \k toû naoû, o$i ‘san \ndeduménoilínon kayaròn lamprón, kaì periezvsménoi perì tà st}yhzQnaw xrusâw: 7 kaì ¢n \k tôn tessárvn zœvn ¡dvken toîweptà ˙ggéloiw eptà fiálaw xrusâw gemoúsaw toû yumoû toûyeo û toû zôntow e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. 8 Kaì \gemísyh `naòw kapnoû \k têw dójhw toû yeo û , kaì \k têw dunámevw \k toû kapnoû

a[toû: kaì o[deìw \dúnato e†selyeî n e† w tòn naón, ƒxri “dúnato

telesyôsin a¥ eptà plhgaì tôn eptà ˙ggélvn.

16 Kaì ækous a fvnêw megálhw \k toû naoû, legoús hwtoîw eptà ˙ggéloiw, Ûpágete, kaì \kxéa t e tàw eptà

fiálaw toû yumoû toû yeoû e†w t|n gên.2 Kaì ˙pêlyen ` prôtow, kaì \jéxeen t|n fiálhn a[toû e† w \pì

t|n gên: kaì \g én et o £l k o w kakòn kaì ponhròn \pì toùw˙nyrQpouw toùw ¡xo n t a w tò xáragma toû yhríou, kaì toùwproskunoûntaw t_ e†kóni a[toû.

3 Kaì ` deúterow ƒggelow \jéxeen t|n fiálhn a[toû e†w t|nyá l a s s a n : kaì \géneto a<ma qw nekroû, kaì pâsa cux| zôsa˙péyanen \n t_ yaláss+.

4 Kaì ` trítow \jéxeen t|n fiálhn a[toû e†w toùw potamoùw trítow ƒggelow

kaì e†w tàw phgàw tôn ødátvn: kaì \géneto a<ma. 5 Kaì ækousatoû ˙ggélou tôn ødátvn légontow, Díkaiow eÂ, ` çn kaì ` ‘n, ` –siow

–siow, –ti taûta ¡krinaw: 6 –ti a<ma agívn kaì profhtôn\j éxea n , kaì a<ma a[toîw ¡dvkaw pieîn: ƒjioí e†sin. 7 Kaìækousa toû yu s i a s t h r í o u légontow, Naí, kúrie ` yeò w `pantokrátvr, ˙lhyinaì kaì díkaiai a¥ kríseiw sou.

15.4 ßgiow ♦ –siow15.6 o¥ ¡xontew ♦ ô¥˜ ¡xontew15.6 o$i ‘san ♦ —16.1 fvnêw megálhw ♦ megálhw fvnêw16.1 \kxéate ♦ \kxéete

16.3 ƒggelow ♦ —16.3 zôsa ˙péyanen ♦ zvêw ˙péyanen

tà16.4 e†w tàw ♦ tàw16.6 ¡dvkaw ♦ ˆd˜édvkaw

15.5 - 16.7



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RRO RRO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


520

8 Kaì ` tétartow ƒggelow \jéxeen t|n fiálhn a[toû \pìtòn %hlion: kaì \dóyh a[t! kaumatísai \n purì toùwtoùw ˙nyrQpouw

\n purí˙nyrQpouw. 9 Kaì \kaumatísyhsan o¥ ƒnyrvpoi kaûma méga,kaì \blasf}mhsan o¥ ƒnyrvpoi tò ªnoma toû yeo û toû ¡xo n t o w\j o u s í a n \p ì tàw plhgàw taútaw, kaì o[ metenóhsan doûnaia[t! dójan.

10 Kaì ` pémptow \jéxeen t|n fiálhn a[toû \pì tòn yrónonpémptow ƒggelow

toû yhríou: kaì \géneto = basileía a[toû \skotvménh: kaì\m a s ô n t o tàw glQssaw a[tôn \k toû pónou, 11 kaì\massônto

\b l a s f } m h s a n tòn yeò n toû o[ranoû \k tôn pónvn a[tôn kaì\k tôn elkôn a[tôn, kaì o[ metenóhsan \k tôn ¡rgvn a[tôn.

12 Kaì ` £k t o w \j éxeen t|n fiálhn a[toû \pì tòn potamòn£ktow ƒggelow

tòn mégan E[fráthn: kaì \jhrányh tò %udvr a[toû, ®naetoimasy_ = dòw tôn basilévn tôn ˙pò ˙natolêw =líou.˙natolôn

13 Kaì eÂdon \k toû stómatow toû drákontow, kaì \k toûstómatow toû yh r í o u , kaì \k toû stómatow toû ceudoprof}tou,pneúmata ˙káyarta tría qw bátraxoi: 14 e† s ì n gàr pneúmatatría ˙káyarta

daimonívn poioûnta shmeîa, $a \kporeúetai \pì toùw basileîwdaimónvn

têw o†kouménhw –lhw, sunagageîn a[toùw e†w tòn pólemon têw=méraw \keínhw têw megálhw toû yeo û toû pantokrátorow —15 &I d o ú , ¡r xo m a i qw klépthw. Makáriow ` grhgorôn kaì thrôntà ¥mátia a[toû, ®na m| gumnòw peripat_, kaì blépvsin t|n˙sxhmosúnhn a[toû — 16 Kaì sun}gagen a[toùw e†w tòn tópontòn kaloúmenon Êbraïstì ArmagedQn.MagedQn

17 Kaì ` £b d o m o w \j éxeen t|n fiálhn a[toû \p ì tòn ˙éra:£bdomow ƒggelow\iw

kaì \jêlyen fvn| megálh ˙pò toû naoû toû o[ranoû, ˙pò toûyr ó n o u , légousa, Gégonen. 18 Kaì \génonto ˙strapaì kaìbrontaì kaì fvnaí, kaì seismòw mégaw, o<ow o[k \géneto ˙f'seismòw \géneto

o˚ o¥ ƒnyrvpoi \génonto \pì têw gêw, thlikoûtow seismów,o%utvw mégaw. 19 Kaì \géneto = póliw = megálh e†w tría mérh, kaìa¥ póleiw tôn \yn ô n ¡p es o n : kaì BabulWn = megálh \mn}syh

16.8 ƒggelow ♦ —16.8 \n purì toùw ˙nyrQpouw ♦ toùw

˙nyrQpouw \n purí16.9 o¥ ƒnyrvpoi tò ♦ tò16.9 \jousían ♦ t|n \jousían16.12 E[fráthn ♦ tòn E[fráthn16.13 ˙káyarta tría ♦ tría ˙káyarta16.14 \keínhw ♦ —16.17 ˙pò toû naoû ♦ \k toû naoû

16.17 toû o[ranoû ♦ —16.18 brontaì kaì fvnaí ♦ fvnaì kaì

brontaí16.18 kaì seismòw ♦ kaì seismòw

\géneto16.18 o¥ ƒnyrvpoi \génonto ♦ ƒnyrvpow

\géneto16.19 ¡peson ♦ ¡pesan

16.8 - 16.19



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RRP RRPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


521

\n Q p i o n toû yeo û , doûnai a[t_ tò pot}rion toû oÊnou toûyu m o û têw •rgêw a[toû. 20 Kaì pâsa nêsow ¡fugen, kaì ªrh o[xeø r é y h s a n . 21 Kaì xálaza megálh, qw talantiaía, katabaínei\k toû o[ranoû \pì toùw ˙nyrQpouw: kaì \blasf}mhsan o¥ƒnyr v p o i tòn yeò n \k têw plhgêw têw xalázhw: –ti megálh\stìn = plhg| a[têw sfódra. a%utê

17 Kaì ‘lyen e<w \k tôn eptà ˙ggél vn tôn \xónt vn tàweptà fiálaw, kaì \lálhsen met ' \m o û , légvn, Deûro,

deíjv soi tò kríma têw pórnhw têw megálhw, têw kayhménhw \pìtôn ødátvn tôn pollôn: 2 mey' «w \pórneusan o¥ basileîw têwgêw, kaì \meyú s yh s a n o¥ katoikoûntew t|n gên \k toû oÊnou têwporneíaw a[têw. 3 Kaì ˙p}negkén me e†w ¡rhmon \n pneúmati:kaì eÂdon gunaîka kayhménhn \pì yhríon kókkinon, gémon•nómata blasfhmíaw, ¡xo n kefalàw eptà kaì kérata déka. •nomátvn

4 Kaì = gun| ‘n peribeblhménh porfuroûn kaì kókkinon, porfúran

kexr u s v m én h xr u s í ~ kaì líy~ timí~ kaì margarítaiw, xrus!

¡xo u s a pot}rion xrusoûn \n t_ xei r ì a[têw, gém o n xrusoûnpot}rion

bdelug m á t v n kaì tà ˙káyarta têw porneíaw a[têw, 5 kaì \pì porneíaw têw gêw

tò métvpon a[têw ªnoma gegramménon, Must}rion, BabulWn =megálh, = m}thr tôn pornôn kaì tôn bdelugmátvn têw gêw.6 Kaì eÂdon t|n gunaîka meyú o u s a n \k toû a®matow tôn meyúousan

agívn, \k toû a®matow tôn martúrvn &Ihsoû. Kaì \ya ú m a s a , agívn kaì \k

†dWn a[t}n, yaûma méga. 7 Kaì eÂpén moi ` ƒggelow, Dià tí\ya ú m a s a w; &E g W \r ô soi tò must}rion têw gunaików, kaì toû soi \rô

yh r í o u toû bastázontow a[t}n, toû ¡xo n t o w tàw eptà kefalàwkaì tà déka kérata. 8 Tò yhríon, $o eÂdew, ‘n, kaì o[k ¡stin, kaìméllei ˙nabaínein \k têw ˙bússou, kaì e†w ˙pQleian øpágein.Kaì yaumásontai o¥ katoikoûntew \pì têw gêw, @n o[ t|n gên

gégraptai tà •nómata \pì tò biblíon têw zvêw ˙pò tò ªnoma toûbiblíou

katabolêw kósmou, blepóntvn –ti ‘n tò yhríon, kaì o[k tò yhríon –ti ‘n

¡s t i n , kaì paréstai. 9 #Vde ` noûw ` ¡xv n sofían. A¥ eptàkefalaì eptà ªrh e†sín, –pou = gun| káyhtai \p' a[tôn.10 Kaì basileîw e†sin eptà: o¥ pénte ¡peson, ` e< w ¡s t i n , ` eptá e†sin

¡pesan

17.1 tôn ødátvn tôn ♦ ødátvn17.3 gémon ♦ gémonˆta˜17.3 ¡xon ♦ ¡xvn17.4 kexrusvménh ♦ kaì kexrusvménh17.6 agívn \k ♦ agívn kaì \k17.8 øpágein ♦ øpágei

17.8 yaumásontai ♦ yaumasy}sontai17.8 tà •nómata ♦ tò ªnoma17.8 –ti ‘n tò yhríon ♦ tò yhríon –ti

‘n17.10 e†sin eptà ♦ eptá e†sin17.10 ¡peson ♦ ¡pesan

16.20 - 17.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RRQ RRQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


522

ƒl l o w o·pv ‘lyen : kaí, –tan ¡ly+, •lígon deî a[tòn meînai.a[tòn deî

11 kaì tò yhríon $o ‘n, kaì o[k ¡stin, kaì a[tòw ªgdoów \s t i n ,o˚tow

kaì \k tôn eptá \stin, kaì e†w ˙pQleian øpágei. 12 Kaì tà dékakérata, $a eÂdew, dék a basileîw e†sín, o®tinew basileían o·pv¡l a b o n , ˙ll' \jousían qw basileîw mían %vran lambánousinmetà toû yh r í o u . 13 O˚toi mían ¡xo u s i n gnQmhn, kaì t|ngnQmhn ¡xousin

dúnamin kaì t|n \jousían a[tôn t! yhrí~ didóasin.\jousían

14 O˚toi metà toû ˙rníou polem}sousin, kaì tò ˙rníon nik}seia[toúw, –ti kúriow kurívn \stìn kaì basileùw basilévn, kaìo¥ met' a[toû, klhtoì kaì \klektoì kaì pistoí. 15 Kaì légei moi,Tà %udata, $a eÂdew, o˚ = pórnh káyhtai, laoì kaì ªxloi e†sín,kaì ¡yn h kaì glôssai. 16 Kaì tà déka kérata, $a eÂdew, kaì tòyh r í o n , o˚toi mis}sousin t|n pórnhn, kaì “rhmvménhnpoi } s o u s i n a[t|n kaì gumn|n poi}sousin a[t}n, kaì tàwsárkaw a[têw fágontai, kaì a[t|n katakaúsousin \n purí.17 Ô gàr yeò w ¡d v k en e† w tàw kardíaw a[tôn poiêsai t|ngnQmhn a[toû, kaì poiêsai gnQmhn mían, kaì doûnai t|nbasileían a[tôn t! yhrí~, ƒxri telesyôsin o¥ lógoi toûtelesy}sontai

ye o û . 18 Kaì = gun}, ÷n eÂdew, ¡stìn = póliw = megálh, = ¡xo u s abasileían \pì tôn basilévn têw gêw.

18 Met à taût a eÂd on ƒl l on ƒggel on katabaínont a \kKaì metà

toû o[ranoû, ¡xo n t a \j o u s í a n megálhn: kaì = gê\f v t í s yh \k têw dójhw a[toû. 2 Kaì ¡krajen †sxurÅ fvn_,¡krajen \n

légvn, *Epesen BabulWn = megálh, kaì \géneto*Epesen ¡pesen

katoikht}rion daimónvn, kaì fulak| pantòw pneúmatow˙kayár t o u , kaì fulak| pantòw •rnéou ˙kayártou kaìmemishménou. 3 %O ti \k toû oÊnou toû yumoû têw porneíawyumoû toû oÊnou

a[tê w peptQkasin pánta tà ¡yn h , kaì o¥ basileîw têw gêw met'a[têw \pórneusan, kaì o¥ ¡mporoi têw gêw \k têw dunámevw toûstr}nouw a[têw \ploúthsan.

17.10 deî a[tòn ♦ a[tòn deî17.12 ˙ll' ♦ ˙llà17.13 ¡xousin gnQmhn ♦ gnQmhn

¡xousin17.13 t|n \jousían ♦ \jousían17.16 gumn|n poi}sousin a[t}n ♦

gumn}n17.17 gnQmhn mían ♦ mían gnQmhn

17.17 telesyôsin ♦ telesy}sontai18.2 ¡krajen ♦ ¡krajen \n18.2 *Epesen ♦ *Epesen ¡pesen18.2 daimónvn ♦ daimonívn18.2 kaì memishménou ♦ ˆkaì fulak|

pantòw yhríou ˙kayártou˜ kaìmemishménou

18.3 peptQkasin ♦ pépvkan

17.11 - 18.3



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RRR RRRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


523

4 Kaì ækousa ƒllhn fvn|n \k toû o[ranoû, légousan,*E j el ye \j a[têw ` laów mou, ®na m| sugkoinvn}shte taîw &Ejélyete

amartíaiw a[têw, kaì \k tôn plhgôn a[têw ®na m| lábhte:5 –ti \koll}yhsan a[têw a¥ amartíai ƒxri toû o[ranoû, kaì\m n h m ó n eu s en ` yeò w tà ˙dik}mata a[têw. 6 &A p ó d o t e a[t_ qw \mnhmóneusen

a[têw

kaì a[t| ˙pédvken, kaì diplQsate a[t_ diplâ katà tà ¡rga ˙pédvken ømîn

a[têw: \n t! pothrí~ > \k ér a s en kerásate a[t_ diploûn. pothrí~ a[têw

7 %O sa \dójasen a[t|n kaì \s t r h n í a s en , tosoûton dóte a[t_ eaut|n

ba s a n i s m ò n kaì pényow: –ti \n t_ kardíŸ a[têw légei –tiKáyhmai basílissa, kaì x}ra o[k e†mí, kaì pényow o[ m| Êdv.8 Dià toûto \n miÅ =mérŸ %hjousin a¥ plhgaì a[têw, yánatow yánatow

kaì pényow kaì limów, kaì \n purì katakauy}setai, –ti†sxuròw kúriow ` yeò w ` krínaw a[t}n. 9 Kaì klaúsousin kaìkócontai \p' a[t|n o¥ basileîw têw gêw o¥ met' a[têwporneúsantew kaì strhniásantew, –tan blépvsin tòn kapnòntêw purQsevw a[têw, 10 ˙pò makróyen esthkótew dià tòn fóbontoû basanismoû a[têw, lég o n t ew, O[aí, o[aí, = póliw = megálhBabulQn, = póliw = †sxurá, –ti miÅ %vrŸ ‘lyen = krísiw sou.11 Kaì o¥ ¡m p o r o i têw gêw klaúsousin kaì peny}sousin \p' klaíousin

penyoûsina[t_, –ti tòn gómon a[tôn o[deìw ˙gorázei o[kéti: 12 gómonxr u s o û , kaì ˙rgúrou, kaì líyou timíou, kaì margarítou, kaìbussínou, kaì porfuroû, kaì shrikoû, kaì kokkínou: kaì pân bússou

júlon yúïnon, kaì pân skeûow \lefántinon, kaì pân skeûow \kjúlou timivtátou, kaì xalkoû, kaì sid}rou, kaì marmárou:13 kaì kinámvmon, kaì yumiámata, kaì múron, kaì líbanon, kaìoÂnon, kaì ¡l a i o n , kaì semídalin, kaì sîton, kaì próbata, kaì

kt}nh kaìpróbata

kt}nh : kaì ®ppvn, kaì ]aidôn, kaì svmátvn, kaì cuxàw ]edôn

˙nyrQpvn. 14 Kaì = •pQra têw \piyumíaw têw cuxêw sou˙pêlyen ˙pò soû, kaì pánta tà liparà kaì tà lamprà˙pQleto ˙pò soû, kaì o[kéti a[tà o[ m| e%ur+w. 15 O¥ ˙pêlyen o[ m|

eør}ˆsei˜w a[tá¡m p o r o i toútvn, o¥ plout}santew ˙p' a[têw, ˙pò makróyen

18.4 *Ejelye \j a[têw ` laów mou ♦&Ejélyate ` laów mou \j a[têw

18.6 a[t_ diplâ ♦ tà diplâ18.11 klaúsousin ♦ klaíousin18.11 peny}sousin ♦ penyoûsin18.11 a[t_ ♦ a[t}n18.12 margarítou ♦ margaritôn18.12 porfuroû kaì shrikoû ♦

porfúraw kaì sirikoû18.13 kinámvmon ♦ kinnámvmon

18.13 yumiámata ♦ ƒmvmon kaìyumiámata

18.13 próbata kaì kt}nh ♦ kt}nh kaìpróbata

18.13 ]aidôn ♦ ]edôn18.14 •pQra ♦ •pQra sou18.14 cuxêw sou ♦ cuxêw18.14 a[tà o[ m| e%ur+w ♦ o[ m| a[tà

eør}sousin

18.4 - 18.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RRS RRS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


524

st}sont a i dià tòn fóbon toû basanismoû a[têw, klaíontewkaì penyoûntew, 16 kaì légontew, O[aí, o[aí, = póliw =légontew

meg á l h , = per i b eb l h m én h bússinon kaì porfuroûn kaìkókkinon, kaì kexr u s v m én h xr u s í ~ kaì líy~ timí~ kaì\n xrus!

margarítaiw: 17 –ti miÅ %vrŸ “rhmQyh ` tosoûtow ploûtow. Kaìpâw kubern}thw, kaì pâw ` \pì tópon plévn, kaì naûtai, kaìˆ`˜ \pì tôn

ploívn–soi t|n yá l a s s a n \r g á z o n t a i , ˙pò makróyen ¡sthsan, 18 kaì¡k r a z o n , blépontew tòn kapnòn têw purQsevw a[têw, lég o n t ew,Tíw `moía t_ pólei t_ meg á l + ; 19 Kaì ¡balon xoûn \pì tàwkefalàw a[tôn, kaì ¡k r a z o n klaíontew kaì penyoûntew, kaìlégontew, O[aí, o[aí, = póliw = megálh, \n " \ploúthsanpántew o¥ ¡xo n t ew tà ploîa \n t_ yaláss+ \k têw timióthtowa[têw, –ti miÅ %vrŸ “rhmQyh. 20 E[fraínou \p' a[t_, o[rané,kaì o¥ ßgioi, kaì o¥ ˙póstoloi, kaì o¥ profêtai, –ti ¡k r i n en `yeòw tò kríma ømôn \j a[têw.

21 Kaì ‘ren e<w ƒggelow †sxuròw líyon qw múlon mégan, kaì¡b a l en e† w t|n yálassan, légvn, O%utvw `rm}mati blhy}setaiBabulWn = megálh póliw, kaì o[ m| eørey_ ¡ti. 22 Kaì fvn|kiyar~dôn kaì mousikôn kaì a[lhtôn kaì salpistôn o[ m|˙kousy_ \n soì ¡ti, kaì pâw texn í t h w páshw téxn h w o[ m|eø r ey_ \n soì ¡ti, kaì fvn| múlou o[ m| ˙kousy_ \n soì ¡ti,23 kaì fôw lúxnou o[ m| fan_ \n soì ¡ti, kaì fvn| numfíou kaìnúmfhw o[ m| ˙kousy_ \n soì ¡ti: –ti o¥ ¡mporoí sou ‘san o¥megistânew têw gêw: –ti \n t_ farmakeíŸ sou \plan}yhsanpánta tà ¡yn h . 24 Kaì \n a[t_ a®mata profhtôn kaì agívneøréyh, kaì pántvn tôn \sfagménvn \pì têw gêw.

19 Met à taût a æk ous a qw fvn|n megálhn ªxlouKaì metà

polloû \n t! o[ran!, legóntvn, Âllhloúïa: =svt h r í a kaì = dúnamiw kaì = dója toû yeo û =môn: 2 –ti˙lhyi n a ì kaì díkaiai a¥ kríseiw a[toû: –ti ¡krinen t|n pórnhnt|n megálhn, %htiw diéfyei r en t|n gên \n t_ porneíŸ a[têw, kaì\j ed í k h s en tò a<ma tôn doúlvn a[toû \k xei r ò w a[têw. 3 Kaìtêw xeiròw

deútero n eÊ r h k en , A l l h l o ú ï a : kaì ` kapnòw a[têw ˙nabaínei

18.16 kaì légontew ♦ légontew18.16 xrusí~ ♦ ˆ\n˜ xrusí~18.16 margarítaiw ♦ margarít+18.19 kaì légontew ♦ légontew18.21 múlon ♦ múlinon

18.24 a®mata ♦ a<ma19.1 dúnamiw kaì = dója ♦ dója kaì =

dúnamiw19.2 diéfyeiren ♦ ¡fyeiren19.3 eÊrhken ♦ eÊrhkan

18.16 - 19.3



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RRT RRTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


525

e† w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. 4 Kaì ¡peson o¥ presbúteroi o¥ ¡pesan

eÊ k o s i téssarew, kaì tà téssara z!a, kaì prosekúnhsan t! KD

ye! t! kayhmén~ \pì toû yr ó n o u , légontew, &Am}n: t! yrón~

A l l h l o ú ï a . 5 Kaì fvn| ˙pò toû yr ó n o u \j ê l yen , légousa, \k

A†neîte tòn yeò n =môn pántew o¥ doûloi a[toû, kaì o¥foboúmenoi a[tón, o¥ mikroì kaì o¥ megáloi. 6 Kaì ækousa qwfvn|n ªxlou polloû, kaì qw fvn|n ødátvn pollôn, kaì qwfvn|n brontôn †sxurôn, légontew, Âllhloúïa: –ti legóntvn =

légontaw\b a s í l eu s en kúriow ` yeò w =môn ` pantokrátvr. 7 Xaírvmenkaì ˙galliQmeya , kaì dômen t|n dójan a[t!: –ti ‘lyen `gámow toû ˙rníou, kaì = gun| a[toû =toímasen eaut}n. 8 Kaì\d ó yh a[t_ ®na peribálhtai bússinon lampròn kaì kayarón:tò gàr bússinon tà dikaiQmata tôn agívn \stín. 9 Kaì légeimoi, Grácon, Makárioi o¥ e†w tò deîpnon toû gámou toû ˙rníoukeklhménoi. Kaì légei moi, O˚toi o¥ lógoi ˙lhyinoì toû yeo û e†sin toû yeoû

e† s i n . 10 Kaì ¡pesa ¡mprosyen tôn podôn a[toû ¡peson

pr o s k u n ê s a i a[t!: kaì légei moi, %Ora m}: súndoulów soue† m ì kaì tôn ˙delfôn sou tôn \xó n t v n t|n marturían &Ihsoû:t! ye! proskúnhson: = gàr marturía toû &Ihsoû \stìn tòpneûma têw profhteíaw.

11 Kaì eÂdon tòn o[ranòn ˙ne~gménon, kaì †doú, ®ppowleuków, kaì ` kay}menow \p' a[tón, kaloúmenow pistòw kaì˙lhyi n ó w, kaì \n dikaiosún+ krínei kaì polemeî. 12 O¥ dè•fyal m o ì a[toû flòj purów, kaì \pì t|n kefal|n a[toûdia d } m a t a pollá: ¡xv n •nómata gegramména kaì ªnomagegramménon $o o[deìw oÂden e† m| a[tów, 13 kaì peribeblhménow¥mátion bebamménon a®mati: kaì kaleîtai tò ªnoma a[toû, ` kéklhtai

lógow toû yeo û . 14 Kaì tà strateúmata tà \n t! o[ran! \n

“koloúyei a[t! \pì ®ppoiw leukoîw, \ndeduménoi bússinonleuk ò n kayarón. 15 Kaì \k toû stómatow a[toû \kporeúetai]omfaía dístomow •jeîa, ®na \n a[t_ patáj+ tà ¡yn h : kaì

19.4 ¡peson ♦ ¡pesan19.4 toû yrónou ♦ t! yrón~19.5 tòn yeòn ♦ t! ye!19.5 kaì o¥ foboúmenoi ♦ ˆkaì˜ o¥

foboúmenoi19.6 légontew ♦ legóntvn19.6 =môn ♦ ˆ=môn˜19.7 ˙galliQmeya kaì dômen ♦

˙galliômen kaì dQsvmen19.8 kaì kayarón ♦ kayarón

19.10 toû ♦ —19.11 ˙ne~gménon ♦ “ne~gménon19.11 kaloúmenow ♦ ˆkaloúmenow˜19.12 flòj ♦ ˆqw˜ flòj19.12 •nómata gegramména kaì ♦ —19.13 kaleîtai ♦ kéklhtai19.14 tà \n ♦ ˆtà˜ \n19.14 \pì ♦ \f'19.15 dístomow ♦ —

19.4 - 19.15



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RRU RRU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


526

a[tòw poimaneî a[toùw \n ]ábd~ sidhrÅ: kaì a[tòw pateî t|nlhnòn toû oÊnou toû yumoû têw •rgêw toû yeo û toûpantok r á t o r o w. 16 Kaì ¡xei \pì tò ¥mátion kaì \pì tòn mhròna[toû ªnoma gegramménon, Basileùw basilévn kaì kúriowkurívn.

17 Kaì eÂdon ƒggelon estôta \n t! =lí~: kaì ¡krajen£na ƒggelon

fvn_ megál+, légvn pâsin toîw •rnéoiw toîw petoménoiw \nmesouran}mat i , Deûte, sunáxyh t e e† w tò deîpnon tò méga toûtoû megálou =

tòn méganyeo û , 18 ®na fághte sárkaw basilévn, kaì sárkaw xiliárxvn,kaì sárkaw †sxurôn, kaì sárkaw ®ppvn kaì tôn kayhménvn \p'a[tôn, kaì sárkaw pántvn, \leuyér v n te kaì doúlvn, kaìmikrôn te kaì megálvn.mikrôn

19 Kaì eÂdon tò yhríon, kaì toùw basileîw têw gêw, kaì tàstrateúmata a[tôn sunhgména poiêsai pólemon metà toûkayhménou \pì toû ®ppou, kaì metà toû strateúmatow a[toû.20 Kaì \piásyh tò yhríon, kaì ` met ' a[toû ceudoprof}thw `met' a[toû `

poi}saw tà shmeîa \nQpion a[toû, \n o<w \plánhsen toùwlabóntaw tò xá r a g m a toû yhríou, kaì toùw proskunoûntaw t_e† k ó n i a[toû: zôntew \bl}yhsan o¥ dúo e†w t|n límnhn toûpuròw t|n kaioménhn \n yeí ~ : 21 kaì o¥ loipoì ˙pektányhsant! yeí~

\n t_ ]omfaíŸ toû kayhménou \pì toû ®ppou, t_ \jelyoús+ \ktoû stómatow a[toû: kaì pánta tà ªrnea \xo r t á s yh s a n \k tônsarkôn a[tôn.

20 Ka ì eÂd on ƒggel on katabaínont a \k toû o[ranoû,¡xo n t a t|n kleîn têw ˙bússou, kaì ßlusin megálhn

\p ì t|n xeî r a a[toû. 2 Kaì \kráthsen tòn drákonta, tòn ªfintòn ˙rxaîon, –w \stin diábolow kaì ` Satanâw, ` planôn t|nkaì

o†kouménhn –lhn, kaì ¡dhsen a[tòn xília ¡th, 3 kaì ¡balena[tò n e† w t|n ƒbusson, kaì ¡kleisen kaì \sfrágisen \pánva[toû, ®na m| planÅ ¡ti tà ¡yn h , ƒxri telesy_ tà xília ¡th:kaì metà taûta deî a[tòn luyênai mikròn xrónon.metà luyênai

a[tòn

19.17 ƒggelon ♦ £na ƒggelon19.17 fvn_ ♦ ˆ\n˜ fvn_19.18 mikrôn te ♦ mikrôn19.19 pólemon ♦ tòn pólemon19.20 ` met' a[toû ♦ met' a[toû `19.20 t|n kaioménhn ♦ têw kaioménhw20.2 tòn ªfin tòn ˙rxaîon ♦ ` ªfiw `

˙rxaîow20.2 ` planôn t|n o†kouménhn –lhn ♦

—20.3 planÅ ♦ plan}s+20.3 kaì metà ♦ metà20.3 a[tòn luyênai ♦ luyênai a[tòn

19.16 - 20.3



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RRV RRVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


527

4 Kaì eÂdon yrónouw, kaì \káyisan \p' a[toúw, kaì kríma\d ó yh a[toîw: kaì tàw cuxàw tôn pepelekisménvn dià t|nmarturían &Ihsoû, kaì dià tòn lógon toû yeo û , kaì o®tinew o[prosekúnhsan tò yh r í o n , o[dè t|n e† k ó n a a[toû, kaì o[k t! yhrí~ o·te

¡l a b o n tò xáragma \pì tò métvpon, kaì \p ì t|n xeî r a a[tôn: métvpon a[tôn

kaì ¡zhsan, kaì \basíleusan metà toû xristoû tà xí l i a ¡t h .5 Kaí o¥ loipoì tôn nekrôn o[k ¡zhsan ƒxri telesy_ tà xília¡t h . A%uth = ˙nástasiw = prQth. 6 Makáriow kaì ßgiow ` ¡xv nmérow \n t_ ˙nastásei t_ prQt+: \pì toútvn ` deúterowyá n a t o w o[k ¡xei \jousían, ˙ll' ¡sontai ¥ereîw toû yeo û kaìtoû xristoû, kaì basileúsousin met' a[toû xília ¡th.

7 Kaì –tan telesy_ tà xília ¡th, luy}setai ` Satanâw \k metà

têw fulakêw a[toû, 8 kaì \jeleúsetai planêsai tà ¡yn h tà \ntaîw téssarsin gvníaiw têw gêw, tòn GWg kaì tòn MagQg,sunaga g eî n a[toùw e†w tòn pólemon: @n ` ˙riymòw qw = ƒmmow ˙riymòw a[tôn

têw yalásshw. 9 Kaì ˙nébhsan \pì tò plátow têw gêw, kaì\k ú k l v s a n t|n parembol|n tôn agívn kaì t|n pólin t|n \kúkleusan

“ga p h m én h n : kaì katébh pûr \k toû o[ranoû ˙pò toû yeo û , kaìkatéfagen a[toúw. 10 Kaì ` diábolow ` planôn a[toùw \bl}yhe† w t|n límnhn toû puròw kaì yeí o u , –pou kaì tò yhríon kaì `ceudoprof}thw: kaì basanisy}sontai =méraw kaì nuktòw e†wtoùw a†ônaw tôn a†Qnvn.

11 Kaì eÂdon yrónon mégan leukón, kaì tòn kay}menon \p' leukòn mégan

a[tón o˚ ˙pò prosQpou ¡fugen = gê kaì ` o[ranów, kaì tópowo[x eøréyh a[toîw. 12 Kaì eÂdon toùw nekroúw, toùw megálouwkaì toùw mikroúw, estôtaw \nQpion toû yrónou, kaì biblía“neœxyh s a n : kaì ƒllo biblíon “neœxyh , – \stin têw zvêw: ænoijan

kaì \kríyhsan o¥ nekroì \k tôn gegramménvn \n toîw biblíoiw,katà tà ¡rga a[tôn. 13 Kaì ¡dvken = yálassa toùw nekroùw \n a[t_ nekroúw

toùw \n a[t_, kaì ` Yánatow kaì ` %A dhw ¡dvkan toùwnekroùw toùw \n a[toîw: kaì \kríyhsan £kastow katà tà ¡rga \n a[toîw

nekroúwa[tôn. 14 Kaì ` Yánatow kaì ` %A dhw \bl}yhsan e†w t|nlímnhn toû purów: o˚tow ` yánatow ` deúterów \stin, = límnh

20.4 tà ♦ —20.5 Kaí ♦ —20.6 xília ♦ ˆtà˜ xília20.8 tòn MagQg ♦ MagQg20.8 ˙riymòw ♦ ˙riymòw a[tôn

20.9 \kúklvsan ♦ \kúkleusan20.9 ˙pò toû yeoû ♦ —20.11 prosQpou ♦ toû prosQpou20.12 “neœxyhsan ♦ “noíxyhsan20.12 “neœxyh ♦ “noíxyh

20.4 - 20.14



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RSM RSM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


528

toû purów. 15 kaì eÊ tiw o[x eøréyh \n t! biblí~ têw zvêwt_ bíbl~

gegramménow, \bl}yh e†w t|n límnhn toû purów.

21 Kaì eÂdon o[ranòn kainòn kaì gên kain}n: ` gàrprôtow o[ranòw kaì = prQth gê ˙pêlyon, kaì =parêlyen

yá l a s s a o[k ¡stin ¡ti. 2 Kaì t|n pólin t|n agían,Î er o u s a l | m kain}n, eÂdon katabaínousan \k toû o[ranoû˙pò toû yeoû \k

toû o[ranoû˙pò toû yeo û , =toimasménhn qw númfhn kekosmhménhn t!˙ndrì a[têw. 3 Kaì ækousa fvnêw megálhw \k toû o[ranoû,legoúshw, &Idoú, = skhn| toû yeo û metà tôn ˙nyrQpvn, kaìsk h n Q s ei met' a[tôn, kaì a[toì laòw a[toû ¡sontai, kaìa[tòw ` yeò w ¡s t a i met' a[tôn: 4 kaì \jaleícei pân dákruonmet' a[tôn ¡stai

\jaleícei ˙p'a[tôn ˙pò tôn •fyalmôn a[tôn, kaì ` yánatow o[k ¡stai ¡ti: o·te

pényow, o·te kraug}, o·te pónow o[k ¡stai ¡ti: –ti tà prôta˙pêlyon. 5 Kaì eÂpen ` kay}menow \pì t! yrón~, &Idoú, pánta˙pêlyen kainà

poiô pánta

kainà poiô. Kaì légei moi, Grácon: –ti o˚toi o¥ lógoi

˙lhyinoì kaì pistoí e† s i n . 6 Kaì eÂpén moi, Gégona: tò *A l f a

pistoì kaì˙lhyinoì toû

yeoû Gégona:\gW tò

kaì tò )V, = ˙rx| kaì tò télow. &EgW t! dicônti dQsv \k têwdQsv a[t!

phgêw toû %udatow têw zvêw dvreán. 7 Ô nikôn klhronom}seidQsv a[t!

taûta, kaì ¡s o m a i a[t! yeó w, kaì a[tòw ¡stai moi u¥ów. 8 Toîwdè deiloîw kaì ˙pístoiw kaì amartvloîw kaì \b d el u g m én o i w kaìfoneûsin kaì pórnoiw kaì farmákoiw kaì e† d v l o l á t r a i w, kaìpâsin toîw ceudésin, tò mérow a[tôn \n t_ límn+ t_ kaiomén+purì kaì yeí~, – \stin ` yánatow ` deúterow.

9 Kaì ‘lyen e<w \k tôn eptà ˙ggélvn tôn \xó n t v n tàw eptàfiálaw gemoúsaw tôn eptà plhgôn tôn \sxátvn, kaì \lálhsenmet' \moû, légvn, Deûro, deíjv soi t|n gunaîka t|n númfhn toû˙rníou. 10 Kaì ˙p}negkén me \n pneúmati \p' ªrow méga kaìøchl ó n , kaì ¡deijén moi t|n pólin t|n megálhn, t|n agíanÎ er o u s a l } m , katabaínousan \k toû o[ranoû ˙pò toû yeo û ,

20.15 t! biblí~ ♦ t_ bíbl~21.1 ˙pêlyon ♦ ˙pêlyan21.3 o[ranoû ♦ yrónou21.3 laòw ♦ laoì21.3 ¡stai met' a[tôn ♦ met' a[tôn

¡stai â[tôn yeów˜21.4 ˙pò ♦ \k21.4 –ti ♦ ˆ–ti˜21.4 ˙pêlyon ♦ ˙pêlyan21.5 pánta kainà poiô ♦ kainà poiô

pánta

21.5 moi ♦ —21.5 ˙lhyinoì kaì pistoí ♦ pistoí kaì

˙lhyinoì21.6 Gégona ♦ Gégonan. &EgQ ê†mi˜21.8 amartvloîw kaì ♦ —21.9 gemoúsaw ♦ tôn gemóntvn21.9 gunaîka t|n númfhn ♦ númfhn

t|n gunaîka21.10 \p' ♦ \pì21.10 t|n megálhn ♦ —

20.15 - 21.10



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RSN RSNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


529

11 ¡xo u s a n t|n dójan toû yeo û : ` fvst|r a[têw –moiow líy~timivtát~, qw líy~ †áspidi krustallízonti: 12 ¡xo u s a teîxow krustalízonti

méga kaì øchlón, ¡xo u s a pulônaw dQdeka, kaì \pì toîwpulôsin ˙ggélouw dQdeka, kaì •nómata \pigegramména, ß\s t i n •nómata tôn dQdeka fulôn tôn u¥ôn &I s r a } l . 13 &A p ò \stin u¥ôn

˙natolôn, pulônew treîw: kaì ˙pò borrâ, pulônew treîw: kaì˙pò nótou, pulônew treîw: kaì ˙pò dusmôn, pulônew treîw.14 Kaì tò teîxow têw pólevw ¡xo n yem el í o u w dQdeka, kaì \p'a[tôn dQdeka •nómata tôn dQdeka ˙postólvn toû ˙rníou.15 Kaì ` lalôn met' \moû eÂxen mét r o n kálamon xrusoûn, ®nametr}s+ t|n pólin, kaì toùw pulônaw a[têw, kaì tò teîxowa[têw. 16 Kaì = póliw tetrágvnow keîtai, kaì tò mêkow a[têw–son tò plátow. Kaì \métrhsen t|n pólin t! kalám~ \pìstadíouw dQdeka xiliádvn: dQdeka tò mêkow kaì tò plátow stadíouw

dekadúo tò

kaì tò %ucow a[têw Êsa \stín. 17 Kaì \métrhsen tò teî xo w a[têwekatòn tessarákonta tessárvn phxôn, métron ˙nyrQpou, – RMD

\s t i n ˙ggélou. 18 Kaì ‘n = \ndómhsiw toû teíxouw a[têw,Êaspiw: kaì = póliw xrusíon kayarón, –moion øél~ kayar!. øál~

19 O¥ yem él i o i toû teíxouw têw pólevw pantì líy~ timí~ Kaì o¥

kekosmhménoi. Ô yem él i o w ` prôtow, Êaspiw: ` deú t er o w,sápfei r o w: ` trítow, xalkhdQn: ` tétartow, smáragdow: 20 `pémptow, sardónuj: ` £ktow, sárdion: ` £b d o m o w, xr u s ó l i yo w: sárdiow

` ªgdoow, b}rullow: ` ¡natow, topázion: ` dékatow,xr u s ó p r a s o w: ` endékatow, øákinyow: ` dvdékatow, ˙méyu s o w.21 Kaì o¥ dQdeka pulônew, dQdeka margarîtai: ˙nà e<w£k a s t o w tôn pulQnvn ‘n \j enòw margarítou: kaì = plateîatêw pólevw xrusíon kayarón, qw %uelow diaug}w. 22 Kaì naòno[k eÂdon \n a[t_: ` gàr kúriow ` yeò w ` pantokrátvr naòwa[têw \stín, kaì tò ˙rníon. 23 Kaì = póliw o[ xreían ¡xei toû=líou, o[dè têw sel}nhw, ®na faínvsin a[t_: = gàr dója toûyeo û \f Q t i s en a[t}n, kaì ` lúxnow a[têw tò ˙rníon. 24 Kaìperip a t } s o u s i n tà ¡yn h dià toû fvtòw a[têw: kaì o¥ basileîw

21.12 \stin •nómata ♦ \stin ˆtà•nómata˜

21.12 tôn u¥ôn ♦ u¥ôn21.13 ˙natolôn ♦ ˙natolêw21.14 ¡xon ♦ ¡xvn21.16 –son ♦ –son ˆkaì˜21.16 stadíouw ♦ stadívn21.16 dQdeka tò ♦ tò

21.17 tessarákonta ♦ tesserákonta21.18 ‘n ♦ —21.18 \ndómhsiw ♦ \ndQmhsiw21.18 øél~ ♦ øál~21.19 sápfeirow ♦ sápfirow21.20 ˙méyusow ♦ ˙méyustow21.21 %uelow ♦ %ualow

21.11 - 21.24



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RSO RSO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


530

têw gêw férousin a[t! dójan kaì tim|n tôn \yn ô n e† w a[t}n.t|n dójan ˆkaìt|n tim|n˜ a[tôn 25 Kaì o¥ pulônew a[têw o[ m| kleisyôsin =méraw — nùj gàr

o[k ¡stai \keî — 26 kaì oÊsousin t|n dójan kaì t|n tim|n tôn\yn ô n e† w a[t}n: 27 kaì o[ m| e†sély+ e†w a[t|n pân koinón,a[t|n ®na

e†selyôsin

kaì poioûn bdélugma kaì ceûdow: e† m| o¥ geg r a m m én o i \n t!` poiôn

biblí~ têw zvêw toû ˙rníou.

22 Kaì ¡deijén moi pot amòn kayar òn %ud at ow zvêw,lam p r ò n qw krústallon, \kporeuómenon \k toû

yr ó n o u toû yeo û kaì toû ˙rníou. 2 &E n més~ têw plateíawa[têw, kaì toû potamoû \nteûyen kaì \keîyen , júlon zvêw,\nteûyen

poioûn karpoùw dQdeka, katà mêna £k a s t o n ˙podidoùw tòn˙podidoùw£kaston

karpòn a[toû: kaì tà fúlla toû júlou e†w yer a p eí a n tôn\yn ô n . 3 Kaì pân katáyem a o[k ¡stai ¡ti: kaì ` yrónow toû\keî

yeo û kaì toû ˙rníou \n a[t_ ¡stai: kaì o¥ doûloi a[toûlatreúsousi n a[t!, 4 kaì ªcontai tò prósvpon a[toû: kaì tòªnoma a[toû \p ì tôn metQpvn a[tôn. 5 Kaì nùj o[k ¡stai \kei,kaì xreían o[k ¡xo u s i n lúxnou kaì fvtòw =líou, –ti kúriow ò[ xreía

yeò w fvtieî a[toúw: kaì basileúsousin e†w toùw a†ônaw tôna†Qnvn.

6 Kaì légei moi, O˚toi o¥ lógoi pistoì kaì ˙lhyinoí: kaìeÂpén

kúriow ` yeò w tôn pneumátvn tôn profhtôn ˙pésteilen tònƒggelon a[toû deîjai toîw doúloiw a[toû $a deî gen és ya i \ntáxei . 7 Kaì †doú, ¡r xo m a i taxú. Makáriow ` thrôn toùwlógouw têw profhteíaw toû biblíou toútou.

8 K˙gW &Ivánnhw ` ˙koúvn kaì blépvn taûta. Kaì –teKaì \gW

blépvn kaì˙koúvn

ækousa kaì ¡b l ec a , ¡p es o n proskunêsai ¡mprosyen tôneÂdon

podôn toû ˙ggélou toû deiknúontów moi taûta. 9 Kaì légeideiknúntów

moi, %Ora m}: súndoulów soú e†mi, kaì tôn ˙delfôn sou tônprofhtôn, kaì tôn throúntvn toùw lógouw toû biblíou toútou:t! ye! proskúnhson.

10 Kaì légei moi, M| sfragís+w toùw lógouw têw profhteíawto û biblíou toútou: ` kairòw gàr \g g ú w \s t i n . 11 Ô ˙dikôn–ti ` kairòw

21.24 a[t! ♦ —21.24 dójan kaì tim|n tôn \ynôn ♦ t|n

dójan a[tôn21.27 poioûn ♦ ˆ`˜ poiôn22.1 kayaròn ♦ —22.2 ˙podidoùw ♦ ˙podidoûn

22.5 \kei kaì xreían o[k ¡xousin ♦ ¡tikaì o[k ¡xousin xreían fvtòw

22.5 fvtieî ♦ fvtísei \p'22.6 légei ♦ eÂpén22.6 kúriow ♦ ` kúriow22.8 ¡peson ♦ ¡pesa

21.25 - 22.11



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RSP RSPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


531

˙dikhsátv ¡ti: kaì ` ]uparòw ]upareuy}tv ¡ti: kaì ` díkaiowdikaiosúnhn poihsátv ¡t i : kaì ` ßgiow agiasy}tv ¡ti.12 &I d o ú , ¡r xo m a i taxú, kaì ` misyów mou met' \moû, ˙podoûnaiekást~ qw tò ¡r g o n ¡s t a i a[toû. 13 \g W tò *Alfa kaì tò )V, a[toû ¡stai *A

` prôtow kaì ` ¡sxatow, = rx| kaì tò télow. 14 Makárioi o¥ ˙rx| kaì télow, `prôtow kaì `¡sxatowpoioûntew tàw \ntolàw a[toû, ®na ¡stai = \jousía a[tôn \pì tò

júlon têw zvêw, kaì toîw pulôsin e†sélyvsin e†w t|n pólin.15 *E j v o¥ kúnew kaì o¥ farmakoì kaì o¥ pórnoi kaì o¥ foneîwkaì o¥ e†dvlolátrai, kaì pâw filôn kaì poiôn ceûdow. ` filôn

16 &E g W &I h s o û w ¡p em c a tòn ƒggelón mou marturêsai ømînta û t a \p ì taîw \kklhsíaiw. &EgQ e†mi = ]íza kaì tò génowDauíd, ` ˙st|r ` lampròw ` prvïnów. DAD

17 Kaì tò pneûma kaì = númfh légousin, *Erxou. Kaì `˙koúvn e†pátv, *Erxou. Kaì ` dicôn \rxés yv : ` yél v nlabétv %udvr zvêw dvreán.

18 Marturô \gW pantì t! ˙koúonti toùw lógouw têwprofhteíaw toû biblíou toútou, \án tiw \piy_ \p' a[tá,\p i y} s a i ` yeò w \p ' a[tòn tàw plhgàw tàw gegramménaw \n \piy}sei \p'

a[tòn ` yeòweptà plhgàwt! biblí~ toút~: 19 kaì \án tiw ˙fél+ ˙pò tôn lógvn toû

biblíou têw profhteíaw taúthw, ˙féloi ` yeò w tò mérow a[toû ˙feleî

˙pò toû júlou têw zvêw, kaì \k têw pólevw têw agíaw, tôngegramménvn \n t! biblí~ toút~.

20 Légei ` marturôn taûta, Naí, ¡rxomai taxú. &Am}n. Naí,¡rxou, kúrie &Ihsoû. &Ihsoû xristé

21 ^H xáriw toû kuríou &Ihsoû xristoû metà pántvn tônagívn. &Am}n.

22.11 ]upareuy}tv ♦ ]upany}tv22.12 ¡stai ♦ \stìn22.14 poioûntew ♦ plúnontew22.14 \ntolàw a[toû ♦ stolàw a[tôn22.18 \piy}sai ♦ \piy}sei

22.19 ˙féloi ♦ ˙feleî22.20 Naí ¡rxou ♦ *Erxou22.21 xristoû ♦ —22.21 tôn agívn &Am}n ♦ —

22.12 - 22.21



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RSQ RSQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

�� !" # $�� %'&(��)�*�+ ,��-.�$ ��/*0�132.��

4658769 4658769 :.4<;=4658769

And to the readers:May the Lord save all of you, brethren.

Amen, amen, and amen

— Ancient colophon

532



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RSR RSRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

Appendix:The Case for Byzantine Priority

Maurice A. RobinsonThere has been no change in people’s opinions of the Byzantine text. Critics maybe kinder to Byzantine readings — but for reasons not related to their Byzantinenature. It’s not really much of a change.

– Bob Waltz (Internet email)

Introduction

From the beginning of the modern critical era in the nineteenthcentury the Byzantine Textform has had a questionable reputation.Associated as it was with the faulty Textus Receptus editions whichstemmed from Erasmus’ or Ximenes’ uncritical selection of a smallnumber of late manuscripts (hereafter MS S), scholars in general havetended to label the Byzantine form of text “late and secondary,” dueboth to the relative age of the extant witnesses which provide themajority of its known support and to the internal quality of its read-ings as subjectively perceived. Yet even though the numerical base ofthe Byzantine Textform rests primarily among the late minuscules anduncials of the ninth century and later, the antiquity of that text reachesat least as far back as its predecessor exemplars of the late fourth andearly fifth century, as reflected in MS S A/02 and W/032.1

Certainly the Textus Receptus had its problems, not the least ofwhich was its failure to reflect the Byzantine Textform in an accuratemanner. But the Byzantine Textform is not the TR, nor need it be asso-ciated with the TR or those defending such in any manner.2 Rather, theByzantine Textform is the form of text which is known to have pre-dominated among the Greek-speaking world from at least the fourthcentury until the invention of printing in the sixteenth century.3 The

* This essay was presented as part of the “Symposium on New Testament Studies: ATime for Reappraisal,” held at Southeastern Baptist Theological Seminary, Wake Forest,North Carolina, 6-7 April 2000. It was previously published in the internet resource TC:A Journal of Biblical Textual Criticism 6 (2001).

1 The MS S comprising the Byzantine Textform can be divided into various categories(e.g., von Soden’s Kx Kr Kc Ka K1 Ki etc.), most of which reflect regional or temporalsub-types within that Textform, all basically reflecting the overarching and reasonably uni-fied Byzantine Textform which dominated transmissional history from at least the fourthcentury onward.

2 This includes all the various factions which hope to find authority and certainty in asingle “providentially preserved” Greek text or English translation (usually the KJV). Itneed hardly be mentioned that such an approach has nothing to do with actual text-criticaltheory or praxis.

3 B. F. Westcott and F. J. A. Hort, Introduction to the New Testament in the OriginalGreek: With Notes on Selected Readings (Peabody, MA: Hendrickson rep. ed., 1988 [1882])xiii, 91-92, noted that “the [fourth-century] text of Chrysostom and other Syrian [=Byzantine] fathers . . . [is] substantially identical with the common late text”; and that“this is no isolated phenomenon,” but “the fundamental text of late extant Greek MSS gener-ally is beyond all question identical with the dominant Antiochian [= Byzantine] . . . textof the second half of the fourth century. . . . The Antiochian Fathers and the bulk ofextant MS S . . . must have had in the greater number of extant variations a common originaleither contemporary with or older than our oldest extant MS S” (emphasis added).

533



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RSS RSS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ

Appendix: The Case for Byzantine Priority

issue which needs to be explained by any theory of NT textual criticismis the origin, rise and virtual dominance of the Byzantine Textformwithin the history of transmission. Various attempts have been madein this direction, postulating either the “AD 350 Byzantine recension”hypothesis of Westcott and Hort,4 or the current “process” view pro-mulgated by modern schools of eclectic methodology.5 Yet neither ofthese explanations sufficiently accounts for the phenomenon, as evensome of their own prophets have declared.6

The alternative hypothesis has been too readily rejected out ofhand, perhaps because, as Lake declared, it is by far the “leastinteresting”7 in terms of theory and too simple in praxis application:the concept that the Byzantine Textform as found amid the vast major-ity of MS S may in fact more closely reflect the original form of the NTtext than any single MS, small group of MS S, or texttype. Further, thatsuch a theory can more easily account for the rise and dominance ofthe Byzantine Textform with far fewer problems than are found in thealternative solutions proposed by modern eclectic scholarship. Toestablish this point, two issues need to be addressed: first, a demon-stration of the weaknesses of current theories and methodologies; andsecondly, the establishment of the case for the Byzantine Textform asan integrated whole, in both theory and praxis.

A Problem of Modern Eclecticism:Sequential Variant Units and the Resultant “Original” Text

Modern eclectic praxis operates on a variant unit basis withoutany apparent consideration of the consequences. The resultant situa-tion is simple: the best modern eclectic texts simply have no provenexistence within transmissional history, and their claim to representthe autograph or the closest approximation thereunto cannot be sub-stantiated from the extant MS, versional or patristic data. Calvin L.

4 Westcott and Hort, Introduction, 132-139. Although Westcott and Hort termed theByzantine MS S “Syrian,” the current term is utilized in the present paper.

5 See Ernest C. Colwell, “Method in Establishing the Nature of Text-Types of New Tes-tament Manuscripts,” in his Studies in Methodology in Textual Criticism of the New Testa-ment, New Testament Tools and Studies 9, ed. Bruce M. Metzger (Grand Rapids: Eerd-mans, 1968) 53; idem, “Method in Grouping New Testament Manuscripts,” ibid., 15-20;idem, “Hort Redivivus: A Plea and a Program,” ibid., 164.

6 Cf. Epp’s pointed critiques of modern eclectic theory and praxis: Eldon J. Epp, “TheTwentieth Century Interlude in New Testament Textual Criticism,” JBL 93 (1974)386-414; idem, “The Eclectic Method in New Testament Textual Criticism: Solution orSymptom?” HTR 69 (1976) 211-57; idem, “New Testament Textual Criticism in America:Requiem for a Discipline,” JBL 98 (1979) 94-98; idem, “A Continuing Interlude in NewTestament Textual Criticism,” HTR 73 (1980) 131-51. All except “Requiem” are nowincluded in Eldon Jay Epp and Gordon D. Fee, Studies in the Theory and Method of NewTestament Textual Criticism, Studies and Documents 45 (Grand Rapids: Eerdmans, 1993).

7 Kirsopp Lake, “The Text of Mark in Some Dated Lectionaries,” in H. G. Wood, ed.,Amicitiae Corolla: A Volume of Essays presented to James Rendel Harris, D. Litt., on theOccasion of his Eightieth Birthday (London: University of London, 1933) 153: “The leastinteresting hypothesis – [is] that there was one original MS, and that it had the Byzantinetext.”

534



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RST RSTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


Porter has noted pointedly that modern eclecticism, although

not based upon a theory of the history of the text . . . doesreflect a certain presupposition about that history. It seemsto assume that very early the original text was rent piece-meal and so carried to the ends of the earth where thetextual critic, like lamenting Isis, must seek it by his skill.8

Such a scenario imposes an impossible burden upon textualrestoration, since not only is the original text no longer extant in anyknown MS or texttype, but no MS or group of MS S reflects such in itsoverall pattern of readings.9 There thus remains no transmissionalguide to suggest how such an “original” text would appear whenfound.10 One should not be surprised to find that the only certain con-clusions of modern eclecticism seem to be that the original form of theNT text (a) will not resemble the Byzantine Textform; but (b) willresemble the Alexandrian texttype.

It is one thing for modern eclecticism to defend numerous read-ings when considered solely as isolated units of variation. It is quiteanother matter for modern eclecticism to claim that the sequentialresult of such isolated decisions will produce a text closer to theautograph (or canonical archetype) than that produced by any othermethod.11 While all eclectic methods utilize what appear to besufficient internal and external criteria to provide a convincing andpersuasive case for an “original” reading at any given point of variation,strangely lacking is any attempt to defend the resultant sequential textas a transmissional entity. The lay reader can be overwhelmingly con-vinced regarding any individual eclectic decision due to its apparentplausibility, consistency, and presumed credibility; arguments offeredat this level are persuasive.12 A major problem arises, however, as soonas those same readings are viewed as a connected sequence; at such apoint the resultant text must be scrutinized in transmissional andhistorical terms.

8 Calvin L. Porter, “A Textual Analysis of the Earliest Manuscripts of the Gospel ofJohn” (PhD Diss., Duke University, 1961) 12.

9 Text-critical discussions concern only about 10% of the NT text where units of mean-ingful variation exist. The remaining bulk of the text presents the autograph form of theNT text with no significant variation. The “pattern of readings” phenomenon concerns adiscernible pattern involving only the units of existing variation considered sequentially asthey combine to produce a standardized form of the NT text.

10 Cf. the pessimism in this regard stated in Eldon Jay Epp, “The Multivalence of theTerm ‘Original Text’ in New Testament Textual Criticism,” HTR 92 (1999) 280.

11 D. C. Greetham, Textual Scholarship: An Introduction (New York: Garland, 1992) 323,notes that such a procedure “assumes that one can easily tell which is the ‘error’ and whichthe genuine reading. The problem is that this evidence . . . is then used to disallow read-ings from the ‘bad’ manuscripts and to welcome those from the ‘good,’ in a perfect exem-plification of circular reasoning.”

12 Such a method of presentation is a good part of the appeal in Bruce M. Metzger, ATextual Commentary on the Greek New Testament (London: United Bible Societies, 1971[1st ed.]; Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1994 [2nd ed.]).

535



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RSU RSU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


Colwell noted that “Westcott and Hort’s genealogical methodslew the Textus Receptus.”13 Westcott and Hort appealed to a purelyhypothetical stemma of descent which they “did not apply . . . to themanuscripts of the New Testament”; yet they claimed thereby to“show clearly that a majority of manuscripts is not necessarily to bepreferred as correct.”14 Possibility (which is all that was claimed) doesnot amount to probability; the latter requires evidence which the for-mer does not. As Colwell noted, by an “a priori possibility” Westcottand Hort could “demolish the argument based on the numerical supe-riority urged by the adherents of the Textus Receptus.”15 The TR (andfor all practical purposes, the Byzantine Textform) thus was over-thrown on the basis of a hypothesis which was not demonstrable asprobable. Hort’s reader of the stemmatic chart was left uninformedthat the diagrammed possibility which discredited the ByzantineTextform was not only unprovable, but highly improbable in light oftransmissional considerations. Thus on the basis of unproven possibili-ties the Westcott-Hort theory postulated its “Syrian [Byzantine]recension” of ca. AD 350.

A parallel exists: modern eclecticism faces a greater problemthan did the Byzantine text under the theoretical stemma of Westcottand Hort. Not only does its resultant text lack genealogical supportwithin transmissional theory, but it fails the probability test as well.That the original text or anything close to such would fail to perpetu-ate itself sequentially within reasonably short sections of text is a keyweakness affecting the entire modern eclectic theory and method. Theproblem is not that the entire text of a NT book nor even of a chaptermight be unattested by any single MS: most MS S (including those of theByzantine Textform) have unique or divergent readings within anyextended portion of text; no two MS S agree completely in all particu-lars. However, the problem with the resultant sequential aspect ofmodern eclectic theory is that its preferred text repeatedly can beshown to have no known MS support over even short stretches of text –and at times even within a single verse.16 The problem increases geo-metrically as a sequence of variants extends over two, three, five, or

13 Ernest C. Colwell, “Genealogical Method: Its Achievements and its Limitations,”Methodology, 75.

14 Ibid., 65. Emphasis original. See the hypothetical stemmatic chart and discussion of“possibilities” in Westcott and Hort, Introduction, p. 54.

15 Ibid.16 As examples (which could be multiplied): (1) Mt 20:23 contains seven variant units,

only three of which (the first, second and sixth) are sufficient to leave the resultant text ofNA27 with no support; (2) Lk 6:26 contains five variant units, which together leave the NA27

text without support; (3) Mk 11:3 contains but two variant units, in which the witnesses tothe NA27 text are mutually exclusive (variant 1, text = B D 2427 pc; variant 2, text = > D L579 892 1241 pc); (4) Jn 6:23, with four variant units, needs but the second and third toproduce a NA27 verse with no support. For additional examples, see Maurice A. Robinson,“Investigating Text-Critical Dichotomy: A Critique of Modern Eclectic Praxis from aByzantine-Priority Perspective,” Faith and Mission 16 (1999) 17-19.

536



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RSV RSVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


more verses.17 This raises serious questions about the supposedtransmissional history required by eclectic choice. As with Hort’sgenealogical appeal to a possible but not probable transmission, it istransmissionally unlikely that a short sequence of variants would leaveno supporting witness within the manuscript tradition; the probabilitythat such would occur repeatedly is virtually nil.

Modern eclecticism creates a text which, within repeated shortsequences, rapidly degenerates into one possessing no support amongmanuscript, versional, or patristic witnesses. The problem deterioratesfurther as the scope of sequential variation increases.18 One of thecomplaints against the Byzantine Textform has been that such couldnot have existed at an early date due to the lack of a single pre-fourthcentury MS reflecting the specific pattern of agreement characteristic ofthat Textform,19 even though the Byzantine Textform can demon-strate its specific pattern within the vast majority of witnesses from atleast the fourth century onward.20 Yet those who use the moderneclectic texts are expected to accept a proffered “original” which simi-larly lacks any pattern of agreement over even short stretches of textthat would link it clearly with that which is found in any MS, group ofMS S, version, or patristic witness within the entire manuscript tradi-tion. Such remains a perpetual crux for the “original” text of moderneclecticism. If a legitimate critique can be made against the ByzantineTextform because early witnesses fail to reflect its specific pattern ofreadings, the current eclectic models (regardless of edition) can becriticized more severely, since their resultant texts demonstrate a pat-tern of readings which is not attested among the extant witnesses.21

17 As scattered examples, (1) Ac 17:26 is supported by MS S ? 74 @ A B 33 81 1175; if v.27 is added, the support drops to B and 33; after v. 28, only MS 33 remains, and if v. 29 isadded, the resultant text no longer can be found in any extant Greek MS; (2) Mk 7:24, withfive units of variation, is supported in toto only by MS L; Mk 7:25 with four variant units issupported in toto only by MS B; if the two verses are taken together, no extant MS supportsthe resultant text.

18 Westcott and Hort, Introduction, 243, acknowledged this as regards the variant unitsin Mk 14:30, 68, 72a, 72b: “the confusion of attestation . . . is so great that of the sevenprincipal MS S

@ A B C D L D no two have the same text in all four places.” The NA27 vari-ants for Mk 14:72 alone leave the text with no MS in support.

19 E. g., D. A. Carson, The King James Version Debate: A Plea for Realism (GrandRapids: Baker, 1979) 44; also Gordon D. Fee, “The Majority Text and the Original Text ofthe New Testament,” ch. 10 in Epp and Fee, Theory and Method, 186; idem, “Modern Tex-tual Criticism and the Majority Text: A Rejoinder,” JETS 21 (1978) 159-160.

20 This does not mean that Byzantine MS S do not differ from one another, but only thattheir differences do not affect their overall pattern of readings as contrasted with thatfound in the text of modern eclecticism. Cf. Robinson, “Dichotomy,” 29, n. 3, where it isnoted that, among the Byzantine witnesses, “most MS S . . . have large blocks of consecu-tive verses without significant variation”; also, when a random group of 20 Byzantine MS Swas examined, only rarely did “more than one or two MS S [depart] from the Byzantinenorm” at any point.

21 Reasoned eclecticism derives from a methodological circularity which causes irrecon-cilable conflict between theory and resultant text. As Fredson Bowers, Bibliography andTextual Criticism, Lyell Lectures, Oxford, Trinity Term, 1959 (Oxford: Clarendon, 1964)126, observes, “essentially idle guesses [in individual variant units] are thereupon utilizedas evidence for the . . . choice of readings,” producing a resultant pattern which bears norelation to what is evidenced in extant witnesses.

537



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RTM RTM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


The principle of Ockham’s Razor applies,22 and the cautious scholarseriously must ask which theory possesses the fewest speculative orquestionable points when considered from all angles.

Modern eclectic proponents fail to see their resultant text asfalling under a greater condemnation, even though such a text is notonly barely possible to imagine having occurred under any reasonablehistorical process of transmission, but whatever transmissional historywould be required to explain their resultant text is not even remotelyprobable to have occurred under any normal circumstances. Yet mod-ern eclectics continue to reject a lesser argument ex silentio regardingthe likelihood of Byzantine propagation in areas outside of Egypt dur-ing the early centuries (where archaeological MS finds happen not to beforthcoming), while their own reconstructed text requires a hypothet-ical transmissional history which transcends the status of the text in allcenturies. The parallels do not compare well.

It seems extremely difficult to maintain archetype or autographauthenticity for any artificially-constructed eclectic text when such atext taken in sequence fails to leave its pattern or reconstructabletraces within even one extant witness to the text of the NT; this isespecially so when other supposedly “secondary” texttypes andTextforms are preserved in a reasonable body of extant witnesses withan acceptable level of reconstructability.

The essence of a Byzantine-priority method

Any method which would restore the original text of the NTmust follow certain guidelines and procedures within normative NTtext-critical scholarship. It will not suffice merely to declare one formof the text superior in the absence of evidence, nor to support anytheory with only selected and partial evidence which favors the case inquestion.23 The lack of balance in such matters plagues much of mod-ern reasoned eclecticism,24 since preferred readings are all too oftendefended as primary simply because they are non-Byzantine. Princi-ples of internal evidence are similarly manipulated, as witnessed by the

22 Ockham’s Razor is known in two complementary forms: “A plurality should not beassumed without necessity,” and “It is useless to do with more what can be done withfewer.”

23 Cf. J. K. Elliott, “Keeping up with Recent Studies XV: New Testament Textual Criti-cism,” ExpT 99 (1987/8) 41, “Textual criticism should . . . involve trying to find explana-tions for all readings in the manuscripts or in the patristic citations whether those readingsmay justifiably be claimed as original or secondary” (emphasis original).

24 As Epp stated regarding modern eclectic praxis, “we have made little progress in tex-tual theory since Westcott-Hort; . . . we simply do not know how to make a definitivedetermination as to what the best text is; . . . we do not have a clear picture of thetransmission and alteration of the text in the first few centuries; and, accordingly, . . . theWestcott-Hort kind of text has maintained its dominant position largely by default,” Epp,“Twentieth-Century Interlude,” Theory and Method, 87.

538



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RTN RTNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


repeated statements as to what “most scribes” (i. e. those responsiblefor the Byzantine Textform) would do in a given situation, when infact “most scribes” did nothing of the kind on any regular basis.25

The real issue facing NT textual criticism is the need to offer atransmissional explanation of the history of the text which includes anaccurate view of scribal habits and normal transmissional considera-tions. Such must accord with the facts and must not prejudge the caseagainst the Byzantine Textform. That this is not a new procedure or adeparture from a previous consensus can be seen by the expression ofan essential Byzantine-priority hypothesis in the theory of Westcottand Hort (quite differently applied, of course). The resultant method-ology of the Byzantine-priority school is in fact more closely alignedwith that of Westcott and Hort than any other.26 Despite his myriad ofqualifying remarks, Hort stated quite clearly in his Introduction theprinciples which, if applied directly, would legitimately support theByzantine-priority position:

As soon as the numbers of a minority exceed what can beexplained by accidental coincidence, . . . their agreement. . . can only be explained on genealogical grounds[. W]ehave thereby passed beyond purely numerical relations,and the necessity of examining the genealogy of bothminority and majority has become apparent. A theoreticalpresumption indeed remains that a majority of extant docu-ments is more likely to represent a majority of ancestraldocuments at each stage of transmission than vice versa.27

There is nothing inherently wrong with Hort’s “theoretical pre-sumption.” Apart from the various anti-Byzantine qualifications madethroughout the entire Introduction,28 the Westcott-Hort theory would

25 Cf. Bruce M. Metzger, The Text of the New Testament: Its Transmission, Corruption,and Restoration, 3rd enl. ed. (New York: Oxford University Press, 1992) 200: “What woulda conscientious scribe do when he found that the same passage was given differently in twoor more manuscripts which he had before him? . . . Most scribes incorporated both read-ings in the new copy which they were transcribing. This produced what is called a confla-tion of readings, and is characteristic of the later, Byzantine type of text” [emphasis added].Had such indeed occurred on the scale stated by Metzger, the Byzantine text would be fardifferent than currently found. A careful examination of scribal practices will reveal howrarely conflation or other supposed “scribal tendencies” actually occurred, and how limitedwas the propagation of such among the MS S.

26 Fee, “Majority Text and Original Text,” Theory and Method, 191, correctly noted thatthe Byzantine-priority theory (termed “majority text”) was “in terms of method . . . onthe same end” of the spectrum “as Westcott-Hort.”

27 Westcott and Hort, Introduction, 45 (emphasis added).28 Hort immediately followed his statement with the disclaimer that “the presumption

is too minute to weigh against the smallest tangible evidence of other kinds” (ibid.). Theremainder of the Introduction reflects an attempt to refute this initial principle through (1)a hypothetical genealogical stemma which places the majority of witnesses as merely asub-branch within the transmissional tradition (54-57); (2) claims regarding “conflation”as exclusive to the Byzantine Textform (93-107); and (3) a “Syrian [Byzantine] recension”ca. AD 350 (132-139 and passim). Colwell noted that “Hort organized his entire argument

539



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RTO RTO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


revert to an implicit acceptance and following of this initial principle inaccord with other good and solid principles which they elsewherestate. Thus, a “proper” Westcott-Hort theory which did not initiallyexclude the Byzantine Textform would reflect what might be expectedto occur under “normal” textual transmission.29 Indeed, Hort’s initial“theoretical presumption” finds clear acceptance in the non-biblicalrealm. Fredson Bowers assumes a basic “normality” of transmission asthe controlling factor in the promulgation of all handwrittendocuments;30 he also holds that a text reflected in an overwhelmingmajority of MS S is more likely to have a chronological origin precedingthat of any text which might be found in a small minority:

[Stemmatic textual analysis] joins with science in requiringthe assumption of normality as the basis for any workinghypothesis. . . . If one collates 20 copies of a book andfinds . . . that only 1 copy shows the uncorrected state . . .“normality” makes it highly probable that the correction. . . was made at an earlier point in time . . . than [a form]. . . that shows 19 with uncorrected type and only 1 withcorrected. . . . The mathematical odds are excellent thatthis sampling of 20 copies can be extrapolated in accordwith normality.31

Such a claim differs but little from that made by Scrivener 150years ago,32 and suggests that perhaps it is modern scholarship which

to depose the Textus Receptus” and never actually demonstrated or applied his hypotheti-cal claims against the Byzantine Textform (Colwell, “Hort Redivivus,” Methodology, 158).Since Hort’s suppositions cannot be established as fact, the natural course should be areturn to the initial “theoretical presumption.”

29 Had Westcott-Hort constructed a NT text without an anti-Byzantine bias, their textwould have ended up far more Byzantine than most scholars today would imagine. Colwell(“Hort Redivivus,” Methodology, 160-170) summarizes their good and valid working prin-ciples, which fit in well with the Byzantine-priority hypothesis and methodology: (1)“Begin with readings”; (2) “Characterize individual scribes and manuscripts”; (3) “Groupthe manuscripts”; (4) Construct a historical framework; (5) Make “final judgment on read-ings.”

30 Bowers, Bibliography, 83-84, notes that “the appeal to normality is [usually] sounnecessary as to be omitted without loss from the marshalling of evidence.” Moderneclecticism insists, assuming a rejection of the Byzantine Textform, that a prevailing andcontinued “abnormality” was the driving factor within early NT transmissional history.

31 Bowers, Bibliography, 74-75, emphasis added.32 “That mere numbers should decide a question of sacred criticism never ought to have

been asserted by any one; never has been asserted by a respectable scholar. . . . But I mustsay that the counter-proposition, that numbers have ‘no determining voice,’ is to my mind fullas unreasonable, and rather more startling. . . . The reading of the majority is so far prefer-able. Not that a bare majority shall always prevail, but that numerical preponderance, espe-cially where it is marked and constant, is an important element in the investigation of thegenuine readings of Holy Scripture,” Frederick Henry [Ambrose] Scrivener, An ExactTranscript of the Codex Augiensis (Cambridge: Deighton, Bell, and Co., 1859) vii-viii,emphasis added. Scrivener’s clear assertion should be compared with Wallace’s revisionistclaim that Scrivener “explicitly stated that the Byzantine cursives on which the MT [Major-ity Text] theory rests are without much value” (Daniel B. Wallace, “Historical Revisionismand the Majority Text Theory: The Cases of F. H. A. Scrivener and Herman C. Hoskier,”NTS 41 [1995] 283).

540



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RTP RTPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


has moved beyond “normality” – a scientific view of transmissionaldevelopment in light of probability – in favor of a subjectively-basedapproach to the data.33 To complete the comparison in the non-biblicalrealm, modern eclectics should also consider the recent comments ofD. C. Greetham:

Reliance upon individual critical perceptions (often mas-querading as “scientific” methodology) . . . can result inextreme eclecticism, subjectivism, and normalizationaccording to the esthetic dictates of the critic. . . . Theopposite extreme . . . maintains that . . . the only honestrecourse is to select that specific . . . extant documentwhich . . . seems best to represent authorial intention, andonce having made that selection, to follow the readings ofthe document as closely as possible.34

When considering the above possibilities, Hort’s initial “theo-retical presumption” is found to be that representing thescientifically-based middle ground, positioned as a corrective to bothof Greetham’s extremes. As Colwell stated,

We need Hort Redivivus. We need him as acounter-influence to the two errors I have discussed: (1)the ignoring of the history of the manuscript tradition, and(2) overemphasis upon the internal evidence of readings.In Hort’s work two principles (and only two) are regardedas so important that they are printed in capital letters in thetext and in italics in the table of contents. One is “ALLTRUSTWORTHY RESTORATION OF CORRUPTED TEXTS ISFOUNDED ON THE STUDY OF THEIR HISTORY,” and theother, “KNOWLEDGE OF DOCUMENTS SHOULD PRECEDEFINAL JUDGMENT UPON READINGS.”35

Beyond an antipathy for the Byzantine Textform and a historicalreconstruction which attempted to define that Textform as thesecondary result of a formal revision of the fourth century, Westcottand Hort made no idle claim regarding the importance oftransmissional history and its related elements as the key to

33 Even Richard Bentley in 1713 (Remarks upon a Late Discourse of Free Thinking) out-lined what in essence was a method that would produce a Byzantine-related result: “It isgood . . . to have more anchors than one; . . . that by a joint and mutual help all the faultsmay be mended. . . . The very distances of places, as well as numbers of the books,demonstrate that there could be no collusion. . . . Though the various readings alwaysincrease in proportion, . . . the text, by an accurate collation . . . is ever the more correct,and comes nearer to the true words of the author.” (Quoted in Samuel P. Tregelles, AnAccount of the Printed Text of the Greek New Testament [London: Bagster, 1854] 50-51,emphasis original).

34 Greetham, “Textual Criticism,” Textual Scholarship, 299-300.35 Colwell, “Hort Redivivus,” Methodology, 155-156, quoting respectively Westcott and

Hort, Introduction, 40 and 31.

541



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RTQ RTQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


determining the original text of the NT.36 Had all things been equal,the more likely scenario which favored a predominantly Byzantinetext would have been played out.37 In that sense, the presentByzantine-priority theory reflects a return to Hort, with the intent toexplore the matter of textual transmission when a presumed formalByzantine recension is no longer a factor.

A transmissional approach to textual criticism is not unparal-leled. The criticism of the Homeric epics proceeds on much the sameline. Not only do Homer’s works have more manuscript evidenceavailable than any other piece of classical literature (though far lessthan that available for the NT), but Homer also is represented by MS Sfrom a wide chronological and geographical range, from the earlypapyri through the uncials and Byzantine-era minuscules.38 The paral-lels to the NT transmissional situation are remarkably similar, since theHomeric texts exist in three forms: one shorter, one longer, and onein-between.

(1) The shorter form in Homer is considered to reflect Alexandriancritical know-how and scholarly revision applied to the text;39

the Alexandrian text of the NT is clearly shorter, has apparentAlexandrian connections, and may well reflect recensionalactivity.40

36 Yet as Epp pointed out, “Hort resolved the issue [of competing texts], not on thebasis of the history of the text, but in terms of the presumed inner quality of the texts and ongrounds of largely subjective judgments of that quality” (Epp, “Interlude,” Theory andMethod, 94, emphasis original). Of course, once the Byzantine text is eliminated from con-sideration, historical transmissional reconstruction becomes superfluous.

37 Fee also notes the anti-Byzantine bias and its effect upon Westcott and Hort’smethodology: “Hort did not use genealogy in order to discover the original NT text. . . .Hort used genealogy solely to dispense with the Syrian (Byzantine) text. Once he haseliminated the Byzantines . . . his preference for the Neutral (Egyptian) MS S was basedstrictly on intrinsic and transcriptional probability” (Gordon D. Fee, “Rigorous or Rea-soned Eclecticism – Which?” in J. K. Elliott, ed., Studies in New Testament Language andText: Essays in Honour of George D. Kilpatrick on the Occasion of his Sixty-fifth Birthday[Leiden: Brill, 1976] 177). Obviously, removal of that bias at the initial stage necessarilywould lead to quite different conclusions.

38 According to Alan J. B. Wace and Frank H. Stubbings, “The Transmission of theText,” ch. 6 of their A Companion to Homer (London: Macmillan & Co., 1962) 229, n. 4,R. A. Pack in 1949 listed “381 items for the Iliad and 111 for the Odyssey, besides a largenumber of quotations in other writers and some 60 items which should be classified asindirect sources”; 229, n. 3 states that the more complete “manuscripts of the Iliad . . .[total around] 190, ranging in date from the fifth to the eighteenth centuries. . . . Formanuscripts of the Odyssey, . . . Allen . . . lists 75, from the tenth to the eighteenth cen-turies”; 232, n. 40, “The earliest fragment of a papyrus codex of Homer is . . . part of asingle leaf . . . dated to the second (?) century A. D. Codices become common inthe thirdcentury, and are the rule in the fourth.”

39 See the description of Alexandrian critical scholarship and methods in William R.Farmer, The Last Twelve Verses of Mark (Cambridge: University Press, 1974) 13-17.

40 See Maurice A. Robinson, “The Recensional Nature of the Alexandrian Text-Type: AResponse to Selected Criticisms of the Byzantine-Priority Theory,” Faith and Mission 11(1993) 46-74 [issue published 1997].

542



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RTR RTRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


(2) The longer form of the Homeric text is characterized by popularexpansion and scribal “improvement”; the NT Western text gen-erally is considered the “uncontrolled popular text” of thesecond century with similar characteristics.

(3) Between these extremes, a “medium” or “vulgate” text exists,which resisted both the popular expansions and the critical revi-sions; this text continued in much the same form from the earlyperiod into the minuscule era.41 The NT Byzantine Textformreflects a similar continuance from at least the fourth centuryonward.

Yet the conclusions of Homeric scholarship based on atransmissional-historical approach stand in sharp contrast to those ofNT eclecticism:

We have to assume that the original . . . was a medium [=vulgate] text. . . . The longer texts . . . were graduallyshaken out: if there had been . . . free trade in long, medium,and short copies at all periods, it is hard to see how this processcould have commenced. Accordingly the need of account-ing for the eventual predominance of the medium text, whenthe critics are shown to have been incapable of producingit, leads us to assume a medium text or vulgate in existenceduring the whole time of the hand-transmission of Homer.This consideration . . . revives the view . . . that the Home-ric vulgate was in existence before the Alexandrian period.. . . [Such] compels us to assume a central, average, or vul-gate text.42

Not only is the parallel between NT transmissional history andthat of Homer striking, but the same situation exists regarding theworks of Hippocrates. Allen notes that “the actual text of Hippocratesin Galen’s day was essentially the same as that of the mediaeval MSS . . .[just as] the text of [Homer in] the first century B. C. . . . is the sameas that of the tenth-century minuscules.”43

In both classical and NT traditions there thus seems to be a“scribal continuity” of a basic “standard text” which remained rela-tively stable, preserved by the unforced action of copyists through thecenturies who merely copied faithfully the text which lay before them.

41 Thomas W. Allen, Homer: The Origins and the Transmission (Oxford: Clarendon,1924) 326, contrasts the Homeric vulgate and longer form against the work of theAlexandrian revisers, “In neither case had their labours any effect. . . . The vulgate did notchange, and the long texts withered of themselves.”

42 Allen, Homer, 327, emphasis added. Allen additionally states that “the unrevised vul-gate . . . showed a more genuine text” (281-2), and that “the Alexandrine’s labours . . .had no effect on the book trade and the character of the copies produced” (309, emphasisadded).

43 Allen, Homer, 312-313, emphasis added.

543



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RTS RTS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


Further, such a text appears to prevail in the larger quantity of copies inHomer, Hippocrates, and the NT tradition. Apart from a clear indica-tion that such consensus texts were produced by formal recension, itwould appear that normal scribal activity and transmissional continu-ity would preserve in most manuscripts “not only a very ancient text,but a very pure line of very ancient text.”44

Principles to be Applied toward Restoration of the Text

The Byzantine-priority position (or especially the so-called“majority text” position) is often caricatured as only interested in theweight of numbers and simple “nose-counting” of MS S when attempt-ing to restore the original form of the NT text.45 Aside from the factthat such a mechanical and simplistic method would offer no solutionin the many places where the Byzantine Textform is divided among itsmass of witnesses, such a caricature leads one to infer that no seriousapplication of principles of NT textual criticism exist within such a the-ory. This of course is not correct. There are external and internalcriteria which characterize a Byzantine-priority praxis, and many ofthese closely resemble or are identical to the principles espousedwithin other schools of textual restoration. Of course, the principlesof Byzantine-priority necessarily differ in application from thosefound elsewhere.

The Byzantine-priority principles reflect a “reasoned transmis-sionalism” which evaluates internal and external evidence in the lightof transmissional probabilities. This approach emphasizes the effect ofscribal habits in preserving, altering, or otherwise corrupting the text,the recognition of transmissional development leading to family andtexttype groupings, and the ongoing maintenance of the text in itsgeneral integrity as demonstrated within our critical apparatuses. Theoverriding principle is that textual criticism without a history oftransmission is impossible.46 To achieve this end, all readings in sequenceneed to be accounted for within a transmissional history, and no read-ing can be considered in isolation as a “variant unit” unrelated to therest of the text.

44 The words are Hort’s (Westcott and Hort, Introduction, 250-251), as applied to thetext of Codex Vaticanus, but here applied with sufficient justification to the more generaltext represented by the vast majority of MS S.

45 Fee, “Majority Text and Original Text,” Theory and Method, 207, caricatures “Bur-gon’s seven ‘notes of truth’ ” as “simply seven different ways of saying that the majority isalways right.” Daniel B. Wallace, “The Majority Text Theory: History, Methods, and Cri-tique,” in Bart D. Ehrman and Michael W. Holmes, eds., The Text of the New Testament inContemporary Research: Essays on the Status Quaestionis, Studies and Documents 46, ed.Eldon Jay Epp et al. (Grand Rapids: Eerdmans, 1995) 310, n. 67 states bluntly: “The ratio-nale for the Majority text may be complex, but the method (for most Majority textdefenders) is quite simple: count noses.”

46 So also Porter, “Textual Analysis,” 31.

544



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RTT RTTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


In this system, final judgment on readings requires the strongapplication of internal evidence after an initial evaluation of the exter-nal data has been made.47 Being based primarily on transmissionalfactors, the Byzantine-priority theory continually links its internal cri-teria to external considerations. This methodology always asks theprior question: does the reading which may appear “best” on internalgrounds (no matter how plausible such might appear) really accordwith known transmissional factors regarding the perpetuation andpreservation of texts?48 Such an approach parallels Westcott and Hort,but with the added caveat against dismissing the Byzantine Textformas a significant transmissional factor. Indeed, while the present theoryin many respects remains quite close to that of Westcott and Hort, theprimary variance is reflected in certain key assumptions and a few lessobvious principles. Because of these initial considerations, the conclu-sions regarding the original form of the NT text will necessarily differsignificantly from those of Westcott and Hort.

Principles of Internal Evidence

The basic principles of internal and external evidence utilized byByzantine-priority advocates are quite familiar to those who practiceeither rigorous or reasoned eclecticism. At least one popular principle(that of favoring the shorter reading) is omitted; other principles arecautiously applied within a transmissionally-based framework inwhich external evidence retains significant weight. The primary princi-ples of internal evidence include the following:

1. Prefer the reading that is most likely to have given rise to all otherswithin a variant unit. This principle fits in perfectly within a primarilytransmissional process; it is utilized by both rigorous and reasonedeclectics, and is the guiding principle of the Nestle-Aland“local-genealogical” method.49 For Byzantine-priority this principlehas great weight: it is extremely important to attempt to explain therise of all readings within a variant unit with sequential transmission inmind. The eclectic model continually evaluates variant units in isola-tion, attempting to determine in each individual case that readingwhich seems most likely to have produced all others within that vari-ant unit. The Byzantine-priority principle, on the other hand, insistson not taking a variant unit in isolation from the remainder of the text,

47 Cf. Colwell’s ordered principles cited above, n. 29, for an overview of the entire pro-cess.

48 Current eclectic praxis might favor a reading found in a single MS. Following atransmissional procedure, such would be ruled out immediately, despite any claimed inter-nal plausibilities.

49 See Kurt Aland and Barbara Aland, The Text of the New Testament: An Introduction tothe Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism, 2nd rev. &enl. ed. (Grand Rapids: Eerdmans, 1989), 34. The “local-genealogical method” is mysteri-ously defined as “applying to each passage individually the approach used by classicalphilology for a whole tradition.”

545



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RTU RTU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


but always to ask how the reading which appears to be superior in anyvariant unit fits in with a full transmissional overview. Such a proce-dure involves the readings of all the units in near proximity: how theydeveloped, were perpetuated, and grew into their relative proportionsamong the extant data. This procedure elevates the overall value of thisprinciple and serves as a check against excess in application.

The principle is not negated, but modified. The textualresearcher always must ask whether the reading that initially appears tosupport the rise of all others in a given variant unit is equally thatwhich by its transmissional history remains most likely to have givenrise to all other readings in the surrounding text as a whole. If oneinitially assumes a reading with extremely weak transmissional supportto be original, a sufficient explanation must be provided as to howother competing readings could have derived from the first, and alsohow such readings could have ended up in transmissional relation toneighboring variant units. When such explanations become problem-atic, this in itself becomes presumptive that another reading in a givenunit may in fact have been the source of all competitors, and that theresearcher should reexamine the case instead of accepting what at firstappeared most plausible when viewed in isolation. Only thus can afinal candidate be established within each variant unit – “reasonedtransmissionalism” at work.

2. The reading which would be more difficult as a scribal creation isto be preferred. This internal canon is predicated upon the assumptionthat a scribe would not deliberately produce nonsense, nor make a pas-sage more difficult to understand. If a more common word stood in anexemplar, a scribe would not normally substitute a rare word. Yetscribes do produce nonsense accidentally, and at times may even obfus-cate a plain and simple reading for unknown reasons. There needs to bea transmissional corollary of qualification: difficult readings created byindividual scribes do not tend to perpetuate in any significant degreewithin transmissional history. This principle can be demonstrated inany relatively complete apparatus by examining the many singular orquasi-singular readings which were never or rarely perpetuated. Thesame can be said for readings in small groups of MS S, whether due tofamily or sub-texttype ties, or by coincidence. Transferring the corol-lary to the primary principle, the more difficult reading is to be preferredwhen such is found in the transmissional majority of witnesses rather thanwhen such is limited to a single witness or an interrelated minority group.The reasoning behind this assumption is obvious: while a minority ofscribes might adopt any difficult reading for at least a time, the chancesare slim that the vast majority of scribes would adopt such a readingwere a simpler one originally dominant from the autograph. The

546



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RTV RTVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


researcher still must demonstrate on internal grounds that the “moredifficult” reading is in fact such, as well as the transmissional likeli-hood of that reading having been original within that variant unit.50

3. Readings which conform to the known style, vocabulary, andsyntax of the original author are to be preferred. While this principle isvalid, its application in modern eclectic praxis is fraught with difficul-ties. Other factors, including transmissional history, need to beconsidered before a final stylistic determination can be made in regardto a given passage.51 Merely because kai or euyuw are “characteristic”in Mark or oun in John does not mean that one automatically shouldprefer such a reading over the alternatives. Stylistic criteria taken inisolation can easily lead to wrong decisions if the degree and quality oftransmissional support are not equally considered. A basic assumptionis that scribes in general would be unlikely to alter the style and vocab-ulary of a given author when copying that which lay before them.Further, in any given instance, a minority of scribes might create anintentional or accidental variation which either conforms the text to awriter ’s style, or which moves the text away from an author’s normalstyle. Transmissional criteria serves as a check and balance against mere

50 Cf. Bertil Albrektson, “Difficilior Lectio Probabilior: A Rule of Textual Criticism andits use in Old Testament Studies,” in B. Albrektson et al. eds., Remembering All the Way: ACollection of Old Testament Studies published on the Occasion of the Fortieth Anniversary ofthe Oudtestamentisch Werkgezelschap in Nederland, Oudtestamentische Studien 21 (Leiden:Brill, 1981) 9, 11: “It is not enough for a reading simply to be difficilior: it must also fit thecontext and make better sense than the rival variant”; “a lectio difficilior may be moredifficult simply because it is wrong. . . . It would be foolish to raise the mistake of thecopyist to the status of original text.”

51 One cannot, for example, invoke any considerations of “Markan” style, vocabulary orsyntax in Mk 2:16 when determining between the grammateiw tvn Farisaivn ( A 88 B B LW D 0130vid 33 2427 pc b bomss) and the grammateiw kai oi Farisaioi (C A C D Y f 1 f 13

700 892 1006 1342 1506 a c e ff 2 r1 lat sy samss bopt). The first phrase appears nowhere elsein the NT, while the second is found 17x in the gospels and nowhere else in Mk. Metzgerstates (Textual Commentary in loc.), “The more unusual expression oi grammateiw tvnFarisaivn is to be preferred, since the tendency of scribes would have been to insert kaiafter oi grammateiw under the influence of the common expression.” This, however,requires the case alteration of tvn Farisaivn to oi Farisaioi , which complicates the pro-cess and requires recensional activity on the part of a large number of scribes. It remainseasier to comprehend a limited recensional action, localized primarily in Egypt, which pro-duced the minority phrase. Cf. the parallel Lk 5:30 (Mt 22:11 mentions only Pharisees),where the Alexandrian text reads oi Farisaioi kai oi grammateiw autvn(B C L W J 1 33579 700 892 1241 2542 l-844 l-2211 pc lat). Recensional alteration in Mark would create agreater harmony between the Alexandrian parallels; in Lk, B (D 205 209 788) pc it samss boresolved the difficulty by omitting the troublesome autvn. Yet the Byzantine Textform inLk, oi grammateiw autvn kai oi Farisaioi ( C A Y C f 13 1006 1342 1506 r1 syh [sams

boms]), clearly reflects a “more difficult” reading, since there the scribes apparently belongto the telvnvn kai allvn of 5:29 and not to the Pharisees. Thus the Byzantine reading inLk alone explains the Alexandrian and Western alterations there, as well as the parallelrecensional activity in Mark. Any other view leaves the Byzantine text of Lk 5:30 unex-plainable. The Mk 2:16 variant is not discussed in either J. K. Elliott, “An Eclectic TextualCommentary on the Greek Text of Mark’s Gospel,” in Eldon Jay Epp and Gordon D. Fee,eds., New Testament Textual Criticism: Its Significance for Exegesis. Essays in Honour ofBruce M. Metzger (Oxford: Clarendon, 1981) 47-60; or J. K. Elliott, The Language andStyle of the Gospel of Mark, Supplements to Novum Testamentum, 71 (Leiden, Brill, 1993).

547



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RUM RUM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


stylistic, syntactical, content, and vocabulary considerations, allowingone to arrive at a more certain result. Attention to transmissional con-siderations prevents a naive acceptance of a variant solely due tostylistic conformity, especially when such is dependent upon favoredMS S which fluctuate stylistically within a given book.52

For example, what does one do with oun in John? Certainly thisword is distinctive of Johannine style, and on thoroughgoing eclecticprinciples perhaps should always be preferred (although structuralconsiderations might alter such a decision).53 Modern reasoned eclec-ticism seems to prefer oun only when supported by favored MS S, even ifsuch support is limited. On a transmissional-historical basis, oun whenfound in limited perpetuation among a small minority of witnesseswould be ruled out due to lack of a reasonable amount oftransmissional support. Modern eclectic methodology cannot satisfac-torily distinguish a Johannine from a non-Johannine oun on the basisof either internal criteria or its small group of favored MS S. There needsto be a transmissional criterion for authenticity, since cases such as thiscannot be resolved by an appeal to style, to limited external evidence,or to the reading that may have given rise to the others. Transmissionalconsiderations offer a better solution in such cases than do eclecticmethodologies. Similarly, how would one handle variation betweende and oun in John? That gospel actually uses de more frequentlythan oun (de Byz 231x, NA27 212x; oun Byz 201x, NA27 200x), eventhough oun is “stylistically Johannine.” De thus can not be ruledout when opposed by oun. The optimal (and only) solution is areliance upon all external evidence, coupled with a solid view ofhistorical-transmissional considerations.

4. Readings which clearly harmonize or assimilate the wording ofone passage to another are to be rejected. That scribes engaged in someharmonization or assimilation to parallel passages or contexts can bedemonstrated repeatedly within the pages of a critical apparatus. Col-well noted that harmonization to parallels in the immediate contextoccurs more frequently than to remote parallels.54 Yet, one mustcarefully guard against the assumption that verbal identity where par-allels exist is presumptive evidence against authenticity. Merelybecause harmonization or assimilation could occur at a given location,

52 See further the discussion of oun in John as found in Robinson, “RecensionalNature,” 51-54.

53 Cf. the discourse analysis considerations in Vern Poythress, “The Use of the Intersen-tence Conjunctions DE, OUN, KAI, and Asyndeton in the Gospel of John,” NovT 26 (1984)312-346; also, Steve Booth, Selected Peak Marking Features in the Gospel of John, AmericanUniversity Studies, Series 7: Theology and Religion, vol. 178 (New York: Peter Lang,1996), 100-106.

54 See Ernest C. Colwell, “Method in Evaluating Scribal Habits: A Study of D 45, D 66,D 75,” Methodology, 113, 124.

548



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RUN RUNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


one must not assume that scribes would harmonize whenever possible.Nor is scribal harmonization when it does occur more characteristic ofthe Byzantine-era scribes than any other. Once more, transmissionalaspects remain the primary basis for decision. The apparatuses demon-strate that most of the numerous cases of harmonization orassimilation did not perpetuate in any great quantity. While scribes didharmonize at various places, and that frequently enough, the vastmajority of scribes did not accept or perpetuate such alterations to anysignificant degree. Even if parallel locations were known from personalfamiliarity with scripture, most scribes did not adopt or add to the textthat which was not in the exemplar before them. Harmonization sim-ply did not occur on the grand scale.55 It would be a transmissionalabsurdity to assume numerous “harmonization-prone” scribes adopt-ing a few dozen harmonizations into their Byzantine MS S while failingto continue the process in hundreds of other places where scribes hadproduced more plausible and attractive harmonizations – none ofwhich were incorporated into the main stream of transmission.56

The question can be framed precisely: were scribes more likely inany given instance deliberately to revise the text in the direction ofharmonization, or would they generally tend simply to copy and pre-serve what lay before them? The answer is provided only by examiningthe data in the apparatuses which demonstrates transmissional reality.One will find that most of the time scribes would maintain and pre-serve the text of their exemplar. When harmonization or assimilationdid occur, it was sporadic. The MS S which systematically harmonizedto parallel passages were few (e.g., the scribes of Codex Bezae andvarious Caesarean witnesses are more typically harmonistic than whatis alleged against Byzantine scribes). While certain Byzantine readingsmay appear to harmonize at various points, it would be a fallacy tocharge the Byzantine scribes with a harmonistic tendency for the fol-lowing reasons: (a) the Byzantine MS S fail to harmonize in mostsituations; (b) the alleged harmonizations within the ByzantineTextform are relatively infrequent; (c) alleged Byzantineharmonization often fails to conform precisely to the parallel passage;and (d) the Byzantine scribes fail to harmonize in hundreds of places

55 See Maurice A. Robinson, “Two Passages in Mark: A Critical Test for theByzantine-Priority Hypothesis,” Faith and Mission 13 (1996) 74, 82-93, 96-97, in particularthe five questions regarding supposed Byzantine harmonization, p. 91.

56 One need only examine the location-name in the parallels Mt 8:28/Mk 5:1/Lk 8:26: isthe demoniac Gadarene, Gergesene, or Gerasene? Had the Byzantine scribes truly beeninclined toward harmonization, one would expect an identical term in all three gospels.Instead, E reads Gadarhnvn in Mark and Luke, but Gergeshnvn in Matthew. Sinceharmonization did not occur where it was more likely, it becomes far less likely elsewhere(note that NA27 reads differently in all three places [Mk/Lk Gerashnvn, Mt Gadarhnvn];yet the overall NA27 text is supported only by Codex Vaticanus).

549



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RUO RUO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


where a minority of supposedly earlier scribes had created highly per-suasive and attractive harmonizations.57

5. Readings reflecting common scribal piety or religiously-motivated expansion and alteration are secondary. From atransmissional-historical aspect, this principle is viewed somewhatdifferently from that which is commonly held. Pious expansions orsubstitutions initiated by a single scribe or a small number of scribesare unlikely to gain acceptance within the manuscript tradition. Werethis not the case, one would see a continual expansion of divine namesand titles: “Jesus” becomes “Jesus Christ,” then “the Lord JesusChrist,” then “the Lord and Savior Jesus Christ.” “Lord” wouldbecome “Lord Jesus” or “Lord God”; “Spirit” would become “HolySpirit,” and so forth. While such alterations and expansions can bedemonstrated to have occurred frequently within the manuscript tra-dition, such cases remain sporadic, localized, and shared among only asmall minority of scribes. Most NT scribes did not engage in wholesalepious expansion. Conversely, when a minority of witnesses might lackone or more appellatives, this does not indicate pious expansion by allother witnesses. The shorter reading may be due to accidental omis-sion triggered by common endings (homoioteleuta) among the variousnomina sacra within a phrase. One cannot presume that the majorityof scribes would adopt piously-expanded readings on a merely coinci-dental but not systematic basis under normal transmissionalconditions. A minority of scribes, however, might easily expand delib-erately or omit unintentionally. Were pious expansion indeed typicaland dominant, one would wonder why most such cases were notadopted by the transmissional majority. One cannot have it both ways– scribes either conform to certain patterns en masse, or they practicecertain habits on a primarily individual and sporadic basis. Since mostvagaries produced by individual scribes remained unadopted withinthe transmissional tradition, there should be no doubt regarding theactual situation. An example of “limited perpetuation” is provided in1Cor 5:5 (nomina sacra in small caps):

th hmera tou KU NA27 F 46 B 630 1739 pc Tert Epiph

th hmera tou KU IU G F 61vid H C vgst

th hmera tou KU IU XU D pc b Ambst

th hmera tou KU hmvn IU XU A F G P 33 104 365 1241s

1881 al a vgcl syp, h** cop Lcf

57 W. F. Wisselink, Assimilation as a Criterion for the Establishment of the Text: A Compar-ative Study on the basis of Passages from Matthew, Mark and Luke (Kampen: J. H. Kok,1989) should not be ignored, particularly his summary 239-243, at the end of which hestates, “Assimilation [= harmonization] is not restricted to a single group of manuscripts,neither to a single gospel. . . . Nothing can be concluded [thereby] . . . regarding the ageof any variant or the value of any text-type. The current thesis, that the Byzantinetext-type is . . . inferior because of its harmonizing or assimilating character, is method-ologically not based on sound foundations” [emphasis added].

550



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RUP RUPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


While modern eclectic advocates might argue that all readingsbeyond the shortest (that preferred by NA27) are “pious expansions,”such an approach is too simplistic and ignores the transmissional andtranscriptional probabilities that point clearly to the ByzantineTextform as the reading from which all the others derived.58

The MS S comprising the bulk of the Byzantine Textform (basi-cally I in NA27) did not adopt the remaining “natural” expansionsfound in other witnesses ( KU IU XU or KU hmvn IU XU ). Yet, had NA27

been original, it would be peculiar if nearly all the Byzantine-erascribes were to stop at KU IU without further embellishment, especiallywhen such was found in supposedly “earlier” MS S from the Westernand Alexandrian traditions. This argues strongly that the vast majorityof Byzantine-era scribes did not create or perpetuate pious expansions,but simply preserved the text which lay before them in theirexemplars.59

It is transcriptionally more likely that the small minority ofAlexandrian and Caesarean MS S ( J 46 B 630 1739 pc) reflect simplehomoioteleuton from the Byzantine reading, skipping from U to U. Aminority reading created by transcriptional error is far easier to acceptthan to rationalize such a shorter reading as the source from whichonly a partial expansion was made by the Byzantine majority.

6. The primary evaluation of readings should be based upon tran-scriptional probability. This principle goes back to Westcott and Hort,and has no inherent weaknesses. Scribes did make errors and deliberatealterations, and readings need to be categorized and assessed accordingto their conformity to such scribal tendencies.60 Other methods applythis principle inconsistently, more or less commensurate with the pref-erences of the critic; the application of this principle thus becomesunfairly biased.

58 The NA27 text is considered to reflect a consensus judgment of modern reasonedeclecticism. Its editors have stated that “this text is a working text . . . [and] is not to beconsidered as definitive, but as a stimulus to further efforts toward defining and verifyingthe text of the New Testament” (Barbara and Kurt Aland et al., eds., Nestle-Aland NovumTestamentum Graece, 27th edition [Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1993] 45*). Sincethe NA27 text remains approximately 99.5% identical to that of Westcott-Hort 1881, onemay assume a nearly stable consensus regarding its final form.

59 As an illustration: the “expected” amhn which in the Byzantine Textform closes mostNT books is absent from the text of Acts, James, and 3Jn. Only a small minority of wit-nesses (C 36 453 614 1175 1505 al) add the closing term at the end of Acts; a smallerminority at the end of James (614 1505 1852 pc); and a similar minority at the end of 3Jn(L 614 1852 al). There is no logical reason why the Byzantine MS S would leave out an amhnat the end of three books while supposedly adding it everywhere else – unless the inclusionor exclusion truly reflects the original text of each book. The Byzantine majority was neverattracted or influenced to make such an addition in these cases. Apart from a presumptionof Byzantine priority, this would reflect a mystery without solution.

60 See, for example, Colwell, “Scribal Habits,” 114-123, where the individual habits ofthe scribes of K 45, K 66, and K 75 are categorized according to type.

551



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RUQ RUQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


A transmissional aspect needs to be recognized: an error ordeliberate alteration made in a single MS or a few MS S is unlikely to beperpetuated in quantity. The many singular and quasi-singular readingswhich exist demonstrate the unlikelihood of a transcriptionally-basedscribal creation extending much beyond any MS or MS S which first pro-duced it. The chances that any sensible alteration subsequent to theautograph would extend beyond a small group of localized witnesseswould be slim. Indeed, such readings as characterize minority texttypewitnesses generally remain limited and localized. That any deliberatealteration or transcriptional error would gain the cooperation ofscribes so as to dominate the entire stream of transmission is a nullproposition: scribes demonstrably did not engage in such a practice onthe grand scale. Earlier exemplars would serve to nullify the growthand widespread dissemination of more recent scribal alterations, thusholding in check the unbridled mass of minority variants. An impor-tant corollary follows:

7. Transcriptional error is more likely to be the ultimate source ofmany sensible variants rather than deliberate alteration. Many variantreadings have their root in transcriptional causes. While this principleincludes all cases which produce pure “nonsense,” it also includesmany in which the end result in some way “makes sense.” Sensiblereadings may arise from the simple omission of a letter, syllable, orword; so too readings produced by haplography, dittography,homoioteleuton or other forms of transcriptional error.61 Even anerror that produced a nonsense reading may result later in other sensi-ble variants, created in an attempt to correct the earlier error.

When examining any variant unit, one first should considerwhether transcriptional factors could have caused one or more of itsreadings. A more plausible solution will arise from this approach thanfrom an assumption of the less frequent deliberate alteration. Whilemany readings can only be explained as due to intentional alteration,the primary principle remains of seeking first a transcriptional causefor variant readings. Many readings could be due to either accidentaltranscriptional error or intentional alteration; one always must weighthe evidence before settling on one cause over another.62

8. Neither the shorter nor longer reading is to be preferred. The rea-soned eclectic principle here omitted is the familiar lectio breviorpotior, or giving preference to the shorter reading, assuming all other

61 E. g. line-skipping, confusion of letters, errors of the ear, and misreading.62 For example, the shorter variant in Lk 6:1 lacks the word deuteroprvtv. While such

could be explained as due to simple homoioteleuton (- tv ∩ – tv), the difficult nature ofthe longer reading suggests intentional alteration by a limited number of scribes. SeeRobinson, “Recensional Nature,” 59-61.

552



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RUR RURpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


matters to be equal63 - a principle which has come under fire even bymodern eclectics.64 Not only can its legitimacy be called into question,but its rejection as a working principle can readily be justified. The neteffect of such a principle is to produce an a priori bias on insufficientinternal grounds which favors the shorter Alexandrian text. Theunderlying premise is faulty: it assumes that scribes have a constanttendency to expand the text, whether in regard to sacred names, or bya conflationary combination of disparate narratives, lest anything orig-inal be lost.65 Yet scribal habits as exemplified in the extant data simplydo not support such a hypothesis. Had the later scribes done accordingto all that has been claimed for them, the resultant Byzantine Textformwould be far longer than that currently found: divine titles would beextensively expanded, parallel passages would be in greater harmony,and a universally-conflated text would dominate. Such simply is notthe case.

The problem as usual is a text-critical leap to a conclusionrefuted by a careful examination of the extant data. While scribes didengage in various practices which would produce a “longer” text, suchoccurred only on an independent, haphazard, and sporadic basis. Suchminority scribal expansions can readily be discerned in any criticalapparatus (even among Byzantine-era witnesses) and rejected on thebasis of their minority support. Scribes simply did not expand or har-monize the text en masse, and any principle of internal evidence whichsuggests and is dependent upon the contrary becomes self-refuted bytransmissional evidence.66

The converse principle – that the longer reading should be pre-ferred – is equally rejected. A few may argue thus, such as A. C. Clarkand C.-B. Amphoux, who favor the Western type of text,67 but such nomore can be applied mechanically to the text than can the “shorterreading,” despite any apparent logic or plausibility which may beadduced. Such a principle simply will not work within a transmissional

63 Matters rarely are equal: shorter readings may be due to transcriptional error orintentional removal of a perceived difficulty. Such skew the case and minimize whateverbenefit derives from the principle (which is based on a questionable premise of continuedscribal expansion).

64 See for example, Elliott, “Recent Studies” 43: “My own observation is that in generalit is the longer text that is original.”

65 This is the rationale in Metzger, Text of the NT, 200: “Rather than make a choice . . .(with the attendant possibility of omitting the genuine reading), most scribes incorporatedboth readings in the new copy which they were transcribing.” Such a claim simply is nottrue (cf. n. 25 above).

66 Metzger often appeals to assumed scribal proclivities in order to discredit and elimi-nate the Byzantine reading, yet only a minority of scribes should be implicated at any givenpoint. Cf. Metzger, Textual Commentary, xxvi-xxvii and examples such as Mt 1 :7-8; 4:10;5:22; 9:8; 11:15 and passim.

67 See Albert C. Clark, The Primitive Text of the Gospels and Acts (Oxford: Clarendon,1914); idem, The Descent of Manuscripts (Oxford: Clarendon, 1918); Léon Vaganay andChristian-Bernard Amphoux, Introduction to New Testament Textual Criticism (Cam-bridge: University Press, 1992).

553



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RUS RUS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


framework. Further, it has a similar bias favoring the Western text, justas the “shorter reading” favors the Alexandrian text. Elements whichreflect “normal” transmissional considerations should not be over-thrown or negated on the basis of a built-in bias within a text-criticalprinciple.

Principles of External Evidence

The Byzantine-priority method looks at external evidence as aprimary consideration within a transmissional-historical framework.The key issue in any unit of variation is not mere number, but howeach reading may have arisen and developed in the course oftransmission to reflect whatever quantitative alignments and textualgroupings might exist. To this end a careful consideration and applica-tion of various external principles must be applied to each readingwithin a variant unit.68 Certain of these criteria are shared among vari-ous eclectic methodologies, but none demonstrate a clear linkage totransmissional-historical factors under such systems.

1. The quantity of preserved evidence for the text of the NT precludesconjectural emendation. The NT text has been preserved to an extent farexceeding that of any other hand-transmitted literature of antiquity.Thus, the likelihood that conjectural emendation might restore theoriginal form of the text is virtually nil. While other critics do notexclude conjectural emendation as a possibility, conjecture does notgain a serious foothold in contemporary praxis, nor is there any press-ing need for such.69 Conjecture argues a historical model requiring anunparalleled transmissional catastrophe in which all known witnesses– manuscript, versional, and patristic – failed to preserve the originaltext at a given point. Given the quantity of NT evidence, such becomesdoubtful in the extreme, and if otherwise valid would call into questionevery word found in any extant witness.70

68 Cf. the seven canons of John W. Burgon, The Traditional Text of the Holy Gospels:Vindicated and Established, ed. Edward Miller (London: George Bell and Sons, 1896)40-67. Five of Burgon’s canons deal with external evidence (Antiquity, Number, Variety,Respectability of Witnesses, Continuity) and two with internal evidence (Context and“Internal Considerations,” which includes grammatical matters and logical continuity).Burgon’s seven canons remain valid, and can be applied within a transmissional framework.Modification, however, of Burgon’s more extreme positions must be made before his morevaluable principles can be clearly discerned. These include his often abusive rhetoric andbombast, his appeal to speculative theological arguments, and various factual inaccuraciesnow known to exist in his account of manuscript, versional, and patristic evidence.

69 Ac 16:12 in UBS4/NA27 is a modern eclectic exception; see Metzger, Textual Com-mentary in loc. The perception of a possible historical inaccuracy has led the editors tooffer a conjectural solution, regardless of dissent from both Metzger and Aland. Despitelimited versional support (vgmss, slav, Provençal, Old German), for all practical purposesthe conjecture remains, lacking Greek support. Note that Westcott and Hort admitted noconjecture into their actual text, though they did identify many places where a “primitiveerror” was claimed to have corrupted the MS tradition.

70 Elliott, “Recent Studies,” 43, states that “the manuscripts are of importance primarilyas bearers of readings,” and rules out conjecture on the ground that “it is unlikely that theoriginal text has not survived somewhere in our known manuscripts.”

554



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RUT RUTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


2. Readings which appear sporadically within transmissional his-tory are suspect. Assuming the general normality of manuscripttransmission, the original text should leave a significant imprint overthe range of transmissional history. Optimally, an original readingshould demonstrate a continuity of perpetuation from the autographto the invention of printing. Readings which fit this criterion have aninitial presumptive authenticity that cannot easily be overturned. Cer-tain corollaries follow:

a. A reading preserved in only a single MS, version or father is sus-pect. As with conjecture, it remains transmissionally unlikely that allMS S, versions, and fathers save one should have strayed from the origi-nal reading. Even if some witnesses are considered “best” within agiven portion of text, it remains unlikely that any such witness stand-ing alone would have preserved the original text against all otherwitnesses. So too the next corollary:

b. Readings preserved in a small group of witnesses are suspect. Justas with single testimony, readings preserved in but two witnesses areunlikely to have preserved the original reading against all remainingtestimony. This principle can be extended to other small groups,whether three or four MS S, or even more, so long as such groupsremain smaller than a larger texttype (which is treated under otherprinciples). Such cases reflect only sporadic or limited transmission.

3. Variety of testimony is highly regarded. This principle addressestwo areas, neither sufficient to establish the text, but either of whichlends support to a given reading.

a. A reading supported by various versions and fathers demonstratesa wider variety of support than a reading lacking such. The greater thevariety of support, the more weight is lent to a reading. However, if areading possesses only versional or patristic support without being evi-denced in the Greek manuscript tradition, such a reading is secondary.Isolated patristic or versional testimony is not sufficient to overturnthe reading most strongly supported among the Greek MS base.

b. Among Greek MS S, a reading shared among differing texttypes ismore strongly supported than that which is localized to a single texttype orfamily group. Diversity of support for a reading is far stronger than thetestimony of any single manuscript or small group of MS S.71 Over-looked by many is the fact that the Byzantine Textform is the most

71 See J. Harold Greenlee, Introduction to New Testament Textual Criticism (GrandRapids: Eerdmans, 1964) 115-116: “If a reading has the support of good witnesses of sev-eral text-types it is more probable that the reading antedates the rise of the local textsinstead of having originated in one of the local texts.” Within the present theory, theByzantine Textform is considered as that from which all the minority groups ultimatelyderived, yet Greenlee’s principle still applies with equal vigor when evaluating external sup-port.

555



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RUU RUU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


frequent beneficiary of such diverse support: there are far moreinstances wherein an Alexandrian-Byzantine or Western- Byzantinealignment exists than an Alexandrian-Western alignment wherein theByzantine stands wholly apart.72 Indeed, were allAlexandrian-Byzantine or Western-Byzantine readings in the MS S,fathers, and versions considered as primarily representing theByzantine Textform (in accord with the present hypothesis), all wit-nesses would appear far more “Byzantine” than by methods whichexclude such co-alignments from consideration as Byzantine. Specifictexttype alignments in either case naturally remain distinct on thebasis of quantitative analysis.73

4. Wherever possible, the raw number of MSS should be intelligentlyreduced. “Genealogical method” is accepted whenever such can befirmly established. “Family” groups such as f1 and f13 have long beencited under one siglum, and a few MS S are known copies of earlierextant witnesses. In many other cases a close genealogical connectioncan be established and thus mere numbers can be reduced in a propermanner. At times a group of MS S can be shown to stem from a singlescribe with one exemplar (e.g. the eight MS S copied by George Her-monymus or the seven copied by Theodore Hagiopetrites); other MS Sstem from a single recension (e.g. the ca. 124 MS S of Theophylact’s

72 This category does not include what Westcott and Hort termed “distinctive”Byzantine readings, i. e. those wholly unattested by any ante-Nicene Father, version, or MS.While Hort’s definition was flawed by presupposing a formal AD 350 Byzantine revision, itremains a reasonable criterion for identifying otherwise unattested Byzantine readings inthe pre-fourth century era. The early papyri have removed some previously “distinctive”readings from this small category; see Harry A. Sturz, The Byzantine Text-Type and NewTestament Textual Criticism (Nashville: Thomas Nelson, 1984) 55-69, 145-208. Sturz hasbeen misinterpreted by some adverse critics; however, the contextual definition deals onlywith the status of the evidence in Hort’s day, and the modern papyrus discoveries indeedhave disproven Hort’s claims that no “distinctive” Byzantine reading could have existedbefore AD 350. One should reconsider any remaining claims in the light of possible futurediscoveries.

73 Cf. Darrell D. Hannah, The Text of I Corinthians in the Writings of Origen, The NewTestament in the Greek Fathers: Texts and Analyses 4, ed. Bart D. Ehrman (Atlanta: Schol-ars Press, 1997) 269, 271-272. Hannah clearly shows (Tables I and II) that (as expected)“Origen’s text is thoroughly Alexandrian” in that epistle (average ca. 77%). Yet whenByzantine-Alexandrian alignments are taken into consideration, Origen is ca. 60%Byzantine – and this in a situation where the Alexandrian MS S L B C are themselves onlyca. 51% Byzantine (Tables III-V, 273-4). Cf. Burgon’s parallel claim regarding the earlyFathers (Burgon, Traditional Text, 101): “The testimony therefore of the Early Fathers isemphatically . . . in favour of the Traditional Text, being about 3:2.” The matter is not thatBurgon’s patristic editions were uncritical; Hannah’s data are plain: Origen, the most“Alexandrian” patristic writer, does read 3:2 (ca. 60%) with the Byzantine Textform in1Cor. No one should be surprised were that proportion to increase among other Fathers inmodern critical editions. This type of Byzantine alignment will only be seen, however, ifpatristic textual studies display their statistics in a manner parallel to that of Hannah. Han-nah’s presentation is flawed, however, by a certain circularity based upon an a prioriassumption: “Origen’s relatively high (62%) agreement with [the] Byzantine . . . result[s]from Alexandrian and Byzantine witnesses sharing the same reading. . . . The Byzantinetext was constructed from a mixture of Alexandrian readings and other elements . . . [Theseresults are] just what we should expect if it is in fact a later text which arose during the fourthcentury” (Hannah, 292, emphasis added).

556



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RUV RUVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


commentary on John, which differ so little from one another thatTheophylact’s Johannine archetype readily can be reconstructed).Such numerical reductions restore the source text of the descendantsand prevent a multiplication of totals for the sake of mere number.Such also includes grouping the various Byzantine subtypes (K1 Ka Ki

Kr etc.) according to their hypothetical archetypes; these then becomesingle secondary-level sources within the Byzantine Textform. The Kr

subtype in particular is known to be late and secondary, having beenproduced out of the Kx type with lectionary and liturgical interests inmind. The MS S of that subtype resemble each other far more than theydo the dominant Kx type. When recognizable genealogical ties can beestablished, MS S can be grouped under their reconstructed archetypeand reduced to a common siglum, wherein number carries no moreweight than its archetype.

What is not legitimate is to force the genealogical method to domore than it can, and to impose a genealogy which treats an entiretexttype as a single witness. Less legitimate is to claim a given texttypeor texttypes as the assumed parent(s) of other texttypes withoutdemonstrable transmissional evidence. Such was the essence ofWestcott and Hort’s hypothetical stemma and subsequent claimsmade with the sole intent of discrediting the Byzantine Textform. Onthe basis of transmissional considerations, the Byzantine-priorityhypothesis would claim that the original form of the NT text would bemore likely to manifest itself within whatever texttype might be over-whelmingly attested within the manuscript tradition, to the exclusionof all others. Such appeals to “normality,” and is far more plausiblethan a piecemeal eclectic reassemblage of a hypothetical “original”which finds no representative among the extant witnesses. Thetexttype which on the basis of transmissional factors would appear topossess the strongest claim to reflect the original text can be termedthe “Textform” from which all other texttypes and subtypes necessar-ily derive. The present theory asserts that the Byzantine best fulfillsthis demand, thus the designation “Byzantine Textform.” All compet-ing forms of the text reflect “texttypes,” “subtypes,” or “families,”each of which developed transmissionally out of that originalTextform.

5. Manuscripts still need to be weighed and not merely counted.The preceding principle encompassed the intelligent reduction of wit-nesses based upon proven genealogical ties. Yet all MS S still need to becategorized regarding their text-critical value and “weight.” A basiccomponent of “weight” is the transcriptional reliability of a MS. A laterMS may preserve an earlier form of text; a well-copied MS may preservean inferior form of text; a poorly-copied MS may preserve an otherwisesuperior form of text. The effects upon transmission caused by indi-vidual scribal practice need to be taken into consideration when

557



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RVM RVM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


assigning a particular “weight” to a given MS at any point of variation.Thus, a determination of individual scribal habits becomes of primeimportance. A MS whose scribe had a penchant for haplography orchanges in word order will be of less significance when evaluating vari-ant readings which parallel those types of error. A scribe whoseproblems involved dittography or frequent substitutions of synonymswill be of less weight regarding readings reflecting those types of varia-tion. The study of scribal habits of individual MS S has not taken placeon a wide scale, despite the oft-repeated claim that “weight” prevailsover mere “number” (one suspects the slogan is used more as acatch-phrase to discredit the Byzantine numerical majority rather thanas a call for establishing on solid grounds the true text-critical “weight”of individual MS S). Much more needs to be done in this regard, sincethe studies which so far have appeared have only scratched thesurface.74 An evaluation of individual scribal habits would allow a bet-ter perception of the significance of individual MS S as they support oroppose given variants.

6. It is important to seek out readings with demonstrable antiquity.While the age of a MS is not as significant as the text it contains (whichtext derives from an earlier source), it is important to determine theearliest known attestation for a variant reading amid the extant evi-dence. A reading which lacks even a modicum of early support may besuspect. This is particularly so when the earliest testimony for a givenreading occurs quite late in the transmissional process.

One problem is determining “late” versus “early.” While readingsfound in sources of a given date are at least as old as the witnessesinvolved, silence in the earliest period (due to a paucity of evidence)does not require rejection of readings solely because they lack earlyattestation. When extant testimony decreases, some loss of attestationis to be expected, and readings lacking attestation in the early periodcannot be summarily dismissed. Methodological failure on this pointneutralizes Westcott and Hort, since subsequent discoveries haveestablished the early existence of many readings which they had con-sidered late and secondary. Had such information been available tothem, those readings could not have been as easily dismissed. Indeed,

74 Limited studies of scribal proclivities include the following: Colwell, “Scribal Habits,”Methodology, 106-124; James R. Royse, “The Treatment of Scribal Leaps in Metzger’s Tex-tual Commentary,” NTS 29 (1983) 539-551; idem, “Scribal Tendencies in the Transmissionof the Text of the New Testament,” in Ehrman and Holmes, Text of the NT, 239-252; idem,“Scribal Habits in the Transmission of New Testament Texts,” in Wendy D. O’Flaherty,ed., The Critical Study of Sacred Texts (Berkeley: Graduate Theological Union, 1979)139-161; Peter M. Head, “Observations on Early Papyri of the Synoptic Gospels, especiallyon the ‘Scribal Habits,’” Biblica 71 (1990) 240-243; idem, “Re-Inking the Pen: Evidencefrom P. Oxy. 657 ( M 13) concerning Unintentional Scribal Errors,” NTS 43 (1997) 466-73;and Maurice A. Robinson, “Scribal Habits among Manuscripts of the Apocalypse” (PhDDiss., Southwestern Baptist Theological Seminary, 1982).

558



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RVN RVNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


if most sensible readings were in existence by AD 200,75 caution shouldbe applied when establishing the antiquity of a reading based solely onextant representatives. Chronologically “late” MS S are known to pre-serve earlier non-Byzantine texts well into the minuscule era; there isno reason to assume that minuscules preserving a Byzantine type oftext fail to reflect a similar “early” character.76 Where, indeed, mightone make a demarcation? While some may prefer a fourth-centuryboundary, there is no compelling reason to disqualify the fifth or sixthcentury, or even the ninth or tenth century. The real issue appears to bean opposition to any authoritative inroad for the Byzantine Textform.Yet, there are valid reasons for considering the texts of all MS S extend-ing into the late tenth or early eleventh century as “early.” Anexplanation is in order:

Apart from colophon information which would date the time ofwriting and the age of the exemplar, one cannot establish the actualantiquity of the text in any given MS. Since colophons of such detail donot exist, other means of assessing textual antiquity must be consid-ered. Pertinent to this point are two major disruptions withintransmissional history: “copying revolutions,” wherein numerousancient MS S were subjected to massive recopying efforts, replacingtheir previous exemplars en masse.

(a) The first “copying revolution” occurred when Christianitywas legitimized under Constantine. The church of the early fourthcentury moved from a persecuted minority to an approved entity withgovernmental sponsorship. It is no coincidence that a change in writ-ing material (from cheap and fragile papyrus to costly and durablevellum) occurred at this time. The earliest extant vellum MS S (e. g., thefourth- and fifth-century uncials N , A, B, C, D, and W) and many lateruncials would have been copied directly from papyrus exemplars. Thisis demonstrated by the lack of stemmatic or genealogical ties amongmost early vellum and papyrus witnesses.77 The common archetypesof closely-related uncials such as EFGH or SUVV as well as those ofthe relatively “independent” uncials up through the ninth century arelikely to have been early papyrus exemplars. This principle would nothave been missed had the later uncials not been Byzantine in character.If correct, then all vellum uncials should be utilized when attempting

75 Colwell, “Nature of Text-Types,” Methodology, 55: “The overwhelming majority ofreadings were created before the year 200” [emphasis original].

76 Cf. Nigel G. Wilson, “The Libraries of the Byzantine World,” Greek, Roman, andByzantine Studies 8 (1967) 71-72: “The historian George Syncellus, writing about A. D. 800,says that he found something in a very accurately written volume . . .[whose exemplar]had been corrected by St Basil himself. This means that books dating back to the fourthcentury could still be brought to light in the early ninth.”

77 The close ties between O 75 (discovered 1955) and B confirmed the early existence ofan Alexandrian text which otherwise had been questioned in view of previous papyrus dis-coveries. One should allow for the possible discovery of future links between other extantvellum uncials and their papyrus-based ancestors.

559



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RVO RVO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


to restore the original text of the NT: their immediate archetypeswould have generally preceded the change of writing material engen-dered by the altered political status of the previously persecutedchurch.78

(b) The second “copying revolution” occurred in the ninthcentury when handwriting switched rapidly from uncial to minusculescript.79 This change likely was initiated or at least endorsed byTheodore of Studium and was swiftly accepted throughout theGreek-speaking world as a replacement for the more ponderous uncialscript. Within a century and a half, the uncial script had ceased to existamong continuous-text NT MSS and soon after that disappeared evenfrom the more traditional and conservative lectionaries. The upshot ofthis copying revolution was similar to what transpired following thepapyrus-to-vellum conversion of the fourth century: uncial MS S of farearlier date were recopied in great quantity into the new and popularminuscule script and then destroyed.80

A very strong presumption thus exists that the exemplars of theearliest genealogically-unrelated minuscule MS S were uncials datingfrom a much earlier time. These include the minuscules of the ninthand tenth centuries, and likely many within the eleventh century aswell. Their exemplars were certainly not any contemporary uncialsthat only recently had been copied (the destruction of recent exem-plars would be economically problematic), but far earlier uncialexemplars dating from the 4th-6th centuries. These would have beensought out for both their general accuracy and antiquity.81 As Streeternoted,

In the ninth century there was a notable revival of learningin the Byzantine Empire. A natural result of this would beto cause Christian scholars to seek a better text of theGospels by going back from current texts to more ancient

78 While papyrus NT MSS continued to be copied until at least the eighth century, noneof the extant papyri beyond P 75/B are closely related to any known uncial witness. Neitherdo any extant papyri of late date appear to be copied from any extant vellum MS. Thepapyri and uncial MS S all appear to reflect isolated and independent lines of transmission.

79 Elpido Mioni, Introduzione alla Paleografia Greca, Studi Bizantini e Neogreci 5(Padova: Liviana Editrice, 1973) 64, states that “Such a reform was ‘the most profound thatthe Greek handwriting had undergone in its 2500 years of existence’” (translation by thepresent writer).

80 Mioni, Introduzione, 64, states, “At the beginning of the ninth century the transliter-ation . . . of many works from majuscule to minuscule script commences. . . . On the onehand, this transformation provoked the irreparable destruction of practically all codices inuncial, which were no longer recopied; on the other hand, this transliteration became the sal-vation for humanity of numerous works which otherwise would have been irreparablylost” (present writer’s translation; emphasis added).

81 For example, Paul Gachter, “Codex D [05] and Codex L [039],” JTS 35 (1934)248-266, assembles evidence which suggests that the ninth-century Byzantine uncial L/039“certainly has something of the authority of a manuscript of the fourth or fifth century”(265) and “might be proved to be in close relationship with a manuscript of the third [!]century” (266).

560



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RVP RVPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


MS S. . . . An analogy may be found in the effect of therevival of learning under Charlemagne on the text of theLatin classics. MS S of the seventh and eighth centuries . . .are full of corruptions which do not occur in MS S of thesubsequent period.82

The disappearance of those uncial exemplars was due to “instantobsolescence” following the transfer into the new minuscule script.Once copied, the uncial exemplars were apparently disassembled andutilized for scrap and secular purposes, or washed and scraped andreused for palimpsest works both sacred and secular.83 Such is theproper understanding of the “orphan” status of the early minuscules asstated by Lake, Blake, and New:84 they did not claim that every exem-plar at all times was systematically destroyed after copying, but that,during the conversion period, once a minuscule copy of an uncialexemplar had been prepared, the immediate uncial predecessor was dis-assembled and reused for other purposes.85 That this procedure

82 B. H. Streeter, “The Early Ancestry of the Textus Receptus of the Gospels,” JTS 38(1937) 229.

83 The known reuse of disassembled uncial MS S to receive palimpsest copies ofcontinuous-text minuscules and lectionaries illustrates sacred use. Theological use is exem-plified by Codex Ephraemi Rescriptus (C/04), rewritten with the sermons of Ephraem theSyrian. An example of profane use is reflected by the lectionary fragment l-974 (cent. XIII)which had been cut to serve as the lining for a slipper (see Aland and Aland, Text of the NT,plate 53).

84 Kirsopp Lake, “The Ecclesiastical Text,” Excursus 1 in Kirsopp Lake, Robert P. Blake,and Silva New, “The Caesarean Text of the Gospel of Mark,” HTR 21 (1928) 348-349:“Many of the MS S now at Sinai, Patmos, and Jerusalem must be copies written in the scrip-toria of these monasteries. We expected to find . . . many cases of direct copying. Butthere are practically no such cases. . . . The amount of direct genealogy which has beendetected . . . is almost negligible. . . . There are . . . families of distant cousins – but themanuscripts . . . are almost all orphan children without brothers or sisters. . . . It is hardto resist the conclusion that the scribes usually destroyed their exemplars when they hadcopied the sacred books.” Carson, KJV Debate, 47-48, especially 47, n. 5, claims that thisstatement involves a “logical fallacy.” But this wrongly implicates Lake, Blake, and New,who urged only that the lack of genealogical ties among the minuscules suggested anextensive destruction of their immediate uncial exemplars at the time of conversion fromuncial to minuscule script. Lake, Blake, and New perhaps provided unclear communicationon this point, but certainly not a “logical fallacy.”

85 See L. D. Reynolds and N. G. Wilson, Scribes and Scholars: A Guide to theTransmission of Greek and Latin Literature, 3rd ed. (Oxford: Clarendon, 1991) 58-61,regarding the “Renaissance of the Ninth Century” (58): “The text of almost all authorsdepends ultimately on one or more books written in minuscule script at this [ninthcentury] date or shortly after. . . . The quantity of literature that is available to us fromthe papyri and the uncial manuscripts is only a small proportion of the whole”; also, “Afurther assumption generally made is that one minuscule copy was made from one uncialcopy. The uncial book was then discarded, and the minuscule book became the source ofall further copies. This theory has a certain a priori justification on two grounds, since [1]the task of transliteration from a script that was becoming less and less familiar would notbe willingly undertaken more often than was absolutely necessary, and [2] there is at leastsome likelihood that after the destruction of the previous centuries many texts survived inone copy only” (60). While Reynolds and Wilson admit that “these arguments do notamount to proof, and there are cases which can only be explained by more complicatedhypotheses” (60), the more complex cases cited actually parallel the Greek NT situation, inwhich many uncial MS S reflecting diverse textual streams appear to have been copied inde-pendently into the minuscule script and then the uncial exemplars were destroyed.

561



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RVQ RVQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


occurred on the grand scale is demonstrated by the dearth of uncialMS S when contrasted to the large quantity of unrelated minuscule MS Sas shown in the following chart:86

Chart 1: The Extant Continuous-Text MS S in Centuries II-XVI

This dichotomy is evidenced even during the earliest portion ofthe minuscule era when both scripts coexisted.87 The minuscule MS Sfrom the ninth through perhaps the first half of the eleventh centuryare very likely to represent uncial exemplars far earlier than thoseuncials which date from the ninth century. Thus, many early minus-cules are likely only two or three generations removed from papyrusancestors of the fourth century or before, perhaps even closer. Thereare no indicators opposing such a possibility, and the stemmaticallyindependent nature of most early minuscule witnesses (their “orphan”status as per Lake, Blake, and New) increases the likelihood and proba-bility of such a case.88 It becomes presumptuous to suppose otherwise,

86 The data are taken from Aland and Aland, Text of the NT, 81, Table 4: “Distribution ofGreek manuscripts by century.”

87 Lake, “Ecclesiastical Text,” 348, correctly asked, “Why are there only a few fragments(even in the two oldest of the monastic collections, Sinai and St. Saba) which come from adate earlier than the 10th century? There must have been in existence many thousands ofmanuscripts of the gospels in the great days of Byzantine prosperity, between the fourthand the tenth centuries. There are now extant but a pitiably small number.”

88 Certain majority text supporters have claimed that only the Byzantine MS S were con-sidered “good” and would wear out from heavy use. MS S regarded as substandard suppos-edly were set aside, thus explaining their preservation. Such a claim, however, indicts eventhe extant early Byzantine MS S. The argument is specious at best, and fails to take accountof the entirety of the data. There is no evidence to support selective preservation based onthe type of text a MS contained. The fact that MS S disappeared with greater frequency dur-ing the two “copying revolutions” readily accounts for a far greater quantity of loss anddestruction than normal wear and tear. Such conversion assumes the later product to beproportional to the previous state of manuscript existence; it does not require that the fewMS S and fragments which would survive from the earlier period would maintain a similarproportion in a chance minority survival. Selectivity based upon the type of text containedin a MS does not seem to have been a factor in either copying or preservation. At best, theMS S selected for conversion during either copying revolution would be considered “good”as regards scribal character, but this says nothing about the quality of the text. Scribal excel-lence in terms of accuracy and orthography was urged by many writers (including Cas-siodorus and Theodore of Studium). Few scribes would want to spend time, energy, effortor expense in copying, correcting, or deciphering MS S of demonstrably poor scribal quality.

562



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RVR RVRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


especially when many minuscules are already recognized by moderneclectics to contain “early” texts (defined, of course, by theirnon-Byzantine nature). As Scrivener noted in 1859,

It has never I think been affirmed by any one . . . that themass of cursive documents are corrupt copies of theuncials still extant: the fact has scarcely been suspected in asingle instance, and certainly never proved. . . . It isenough that such an [early] origin is possible, to make it atonce unreasonable and unjust to shut them out from a“determining voice” (of course jointly with others) onquestions of doubtful reading.89

It is basically an a priori bias against Byzantine uncials and earlyminuscules which prevents their recognition as preserving a very earlytype of text. If such MS S in fact are bearers of ancient tradition, onecannot set an exclusionary date before at least the mid-eleventhcentury. Note that the Byzantine-priority theory does not rise or fallupon a late cutoff period; the theory could proceed in much the sameform were the end of the sixth century made the cutoff date.90 How-ever, if a strong presumption exists that (at least) the earliestminuscules preserve a much more ancient text, an earlier cutoff couldnot be done except at risk of eliminating the evidence of many “late”MS S containing texts which are representative of “early” exemplarsspanning a broad chronological and geographical range.

7. The concept of a single “best” MS or small group of MSS is unlikelyto have transmissional evidence in its favor. While certain “early” MS Smay be considered of superior quality as regards the copying skill oftheir scribes or the type of text they contain, such does not

89 Scrivener, Codex Augiensis, viii, emphasis original. Scrivener’s clear statement oncemore should be contrasted with Wallace’s “revisionist” assertions (Wallace, “Revisionism,”283). Scrivener himself (Codex Augiensis, vi) sharply contradicts Wallace: “If in my judg-ment the Elzevir text [TR] approaches nearer on the whole to the sacred autographs . . . it isonly because I believe that it is better attested to” (emphasis added). In a letter written nearthe end of Scrivener’s life (Nov 18, 1889), Scrivener states, “I reject Dr. Hort’s baselesstheories as earnestly as he [Burgon] does, and am glad to see they are not gaining ground. . . [even though] I stand midway between the two schools, inclining much more to Bur-gon than to Hort” (Edward Meyrick Goulburn, John William Burgon, Late Dean of Chich-ester: A Biography, 2 vols. [London: John Murray, 1892] 2:229, emphasis added). Wallaceattempts to prove too much when charging pro-Byzantine supporters with revisionist ten-dencies. There is no reason to substitute a “new revisionism” which distorts Scrivener’sposition merely to discredit the claims of the pro-Byzantine supporters.

90 Scrivener earlier had suggested the tenth century as the appropriate cutoff period(Codex Augiensis, xx), but later carefully nuanced the cutoff date as “where there is a realagreement between all the documents containing the Gospels up to the sixth century, and inother parts of the New Testament up to the ninth” (Plain Introduction, 2nd ed., 484,emphasis added). Even so, there would be “far more numerous cases where the mostancient documents are at variance with each other” as opposed to such common agreement(ibid.). In such cases, “the later uncial and cursive copies” become “of much importance, asthe surviving representatives of other codices, very probably . . . earlier, than any nowextant” (ibid.). Thus, in the bulk of the variant units, Scrivener asserts that the later wit-nesses must be heard, and that with “a determining voice” (Augiensis, viii).

563



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RVS RVS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


automatically confer an authoritative status to such MS S. To reiterate:late MS S also contain “early” texts; poorly-copied MS S can contain“good” texts; carefully-copied MS S may contain texts of inferior qual-ity; within various texttypes some MS S will be better representativesthan others. But transmissional considerations preclude the conceptthat any single MS or small group of MS S might hold a status superioreither to a texttype or the full conspectus of the stream oftransmission.

Since the Byzantine Textform is considered to be that form ofthe text from which all other forms derived, it encompasses theremaining component texttype groups. Yet among the MS S whichdirectly comprise the Byzantine Textform, there is no single “best” MSnor any “best group” of MS S; nor can minority Byzantine subgroupsoverride the aggregate integrity of the general Byzantine transmission.

8. An exclusive following of the oldest MSS or witnesses istransmissionally flawed. The oldest manuscript of all would be theautograph, but such is not extant. Given the exigencies affecting earlytransmissional history and the limited data preserved from early times,it is a methodological error to assume that “oldest is best.” Since theage of a MS does not necessarily reflect the age of its text, and sincelater MS S may preserve a text more ancient than that found in olderwitnesses, the “oldest is best” concept is based on a fallacy. While olderMS S, versions, and fathers demonstrate a terminus a quo for a givenreading, their respective dates do not confer authenticity; they onlyestablish the existence of a given reading at a given date. All readingswithin a variant unit should be considered under all aspects oftransmission: minority readings which leave no continual tracethroughout transmissional history are suspect; they are not made moreauthentic merely by an appearance in one or a few ancient witnesses.

9. Transmissional considerations coupled with internal principlespoint to the Byzantine Textform as a leading force in the history oftransmission. The Byzantine Textform is not postulated a priori to bethe original form of the text, nor even the superior texttype. The con-clusion follows only as a logical deduction from internal and externalconsiderations viewed from within a transmissional-historical frame-work. Note particularly that there is no automatic probability that themajority of witnesses will overwhelm the MS tradition at any particularpoint – this despite transmissional expectations. Many variant unitsshow the mass of Byzantine-era MS S divided nearly evenly among twoor more competing readings.91 This serves as clear evidence that there

91 See the “Mpt” designation in Zane C. Hodges and Arthur L. Farstad, The Greek NewTestament according to the Majority Text, 2nd ed. (Nashville: Thomas Nelson, 1985); also,bracketed and marginal passages in Maurice A. Robinson and William G. Pierpont, eds.,The Greek New Testament According to the Byzantine Textform (Southborough, MA:Chilton Book Publishing, 2001).

564



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RVT RVTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


can be no automatic anticipation of either textual uniformity or over-whelming numerical support at any point among the MS S comprisingthe Byzantine Textform.92 When a relative uniformity does occurbeyond the equally-divided cases, this indicates a transmissional tran-scendence of probabilities, and serves as presumptive evidence in favorof those readings which find strong transmissional support as a resultof unplanned consequence. Rather than a cause for suspicion or rejec-tion, those places where the MS S of the Byzantine Textform standnearly uniform argue strongly for transmissional originality, basedupon the evidence of the divided cases.

Once the Byzantine Textform gains validity on the basis of thepreceding considerations, it can be granted a significant voice regard-ing the establishment of the original text. The result flows naturallyfrom transmissional considerations, but is not dictated by presupposi-tions external to transmissional factors. Indeed, were any othertexttype to demonstrate the same transmissional criteria, that texttypewould be favored over the Byzantine.

Note that the Byzantine-priority hypothesis can do nothing toresolve the many cases where external evidence is divided and whereno reading clearly dominates. In such cases, internal principles coupledwith transmissional probabilities must be invoked to determine thestrongest reading.93 Similarly, in many cases internal principles offerno clear decision, and external canons must take a leading role.94 Cases

92 The Apocalypse is a case in point: there are two competing types of text within theByzantine majority (An and Q), neither type dominant, and both often at variance withone another. Yet these disparate types agree frequently against the Old Uncial andEgyptian papyrus readings. In the Apocalypse the Byzantine MS S happen to diverge moreoften than they converge, whereas elsewhere in the NT Byzantine convergence is more fre-quent.

93 For example, Mt 21:30, where Robinson-Pierpont read deuterv (Q 2 B C2 L M S Z Vf 1 28 33 205 700 892 1342 1424 1506 2542 pm mae bo) and Hodges-Farstad (with NA27)read eterv ( Q * C* D K U W D Y P f 13 2 157 346 565 579 788 1071 pm): the evidence isdivided and no parallel passage is involved. One must determine from internal evidence themore likely original reading. Mt elsewhere uses eterow 7x, Mk 1x, Jn 1x, and Lk an over-whelming 32x; Mt uses deuterow 3x, Mk 3x, Lk 3x, Jn 4x. While eterow is characteristicallyLukan, in Mt there is too little data to confirm a tendency. The Robinson-Pierpont deci-sion for deuterv reflects a stylistic consideration: Mt enumerates “first” and “second” inMt 22:25-26 and 22:38-39, and elsewhere does not juxtapose prvtow and eterow. Thusdeuterv appears to be the most reasonable decision in view of Matthean usage.

94 No clear-cut internal principle can determine in Lk 23:42 between eiw thn basileianand en th basileia. Lukan gospel usage shows en th basileia 6x and eiw thn basileian3x; en th 71x (NA27 69x) and eiw thn 44x (NA27 39x). The alternate form occurs too fre-quently to be dismissed. Acts has eiw thn basileian only 1x, with no cases of en thbasileia, but eiw thn occurs 54x (NA27 53x), and en th 41x (NA27 45x). Reuben J. Swanson,ed., New Testament Greek Manuscripts: Luke (Sheffield: Sheffield Academic Press, 1995)gives the external evidence in Lk 23:42: eiw thn basileian = R 75 B L; en th basileia = SQ A C K M U W G D Y L P C f 1 f 13 2 33 28 157 565 579 700 1071 1424. All theories willmake a decision based on a particular estimation of the external evidence. TheByzantine-priority position follows reasonable transmissional considerations in rejectingthe reading of three MS S (two localized to Egypt) in favor of that supported overwhelm-ingly within the manuscript tradition.

565



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RVU RVU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


also exist where the MS S are divided and where internal evidence is notdeterminative, in which a reasonable scholarly estimate is the best onecan expect.95

The primary rules for balancing internal and external evidenceare simple, and are ordered in accordance with known facts regardingscribal habits: (1) one should evaluate readings with the intention ofdiscovering antecedent transcriptional causes;96 (2) readings should beconsidered in the light of possible intentional alteration; (3) finally,readings within a variant unit must be evaluated from atransmissional-historical perspective to confirm or modify prelimi-nary assessments. The rigorous application of this methodology willlead to valid conclusions established on a sound transmissional basis.Such accords with what the extant manuscript evidence considered inlight of transmissional process and known scribal habits tells us.97

95 In Mt 24:33, the MS S are divided between panta tauta (B L D Y 565 579 pm e q syh)and tauta panta ( T D K W G 0281 f 1 f 13 33 700 892 1241 1424 l-2211 pm lat syp). Thesame phrase (with its own variations) recurs in the next verse. Matthean usage is divided(panta tauta 4x Byz, 2x NA27; tauta panta 5x Byz, 6x NA27). The present writer’sByzantine edition reads tauta panta, but not with a level of certainty parallel to the pre-ceding examples. Note that the dominant reading of the parallels in Mt and Mk is onlytauta solus, and thus does not bear on the present case. See also Mt 21:33, which readseither anyrvpow alone ( T B C* D K L D Y P f 1 33 565 579 700 1424 pm) or anyrvpow tiw(Cc E F G M U Yc V 2 28 69 124 157 346 788 1071 pm); the external evidence is seriouslydivided. In terms of internal considerations, this would be the only place where Mt uses theLukan phrase anyrvpow tiw. This in itself is not sufficient to rule out the longer reading.Homoioteleuton from -w to -w could have caused the omission. There simply is insufficientevidence to decide either way from a Byzantine-priority approach.

96 Note the apt observation of J. Neville Birdsall, “The Source of Catena Comments inJohn 21:25,” NovT 36 (1994) 277: “The view that scribes exercized [sic] independentcritical judgement in the process of transcription . . . appears to me to go completely con-trary to the known habits of scribes. [Scribal] changes . . . tended to be of orthography orgrammar, or perhaps of vocabulary on stylistic grounds.”

97 This does not mean that every unit of variation has a simple explanation, nor thatthere are but few places where external evidence is seriously divided, where internal evi-dence may be ambiguous, or where both factors may combine. Absolute certainty evenwithin a Byzantine-priority perspective cannot be obtained in such cases. Further, theByzantine-priority theory remains subject to revision in light of new evidence. The presentwriter has revised his former hypothesis (see Maurice A. Robinson and William G.Pierpont, eds., The New Testament according to the Byzantine/Majority Textform [Atlanta:Original Word, 1991] xxx-xxxi) regarding cross-comparison and correction of MS S as a pri-mary factor in the establishment and stabilization of Byzantine dominance. Collationresearch in the pericope adulterae (Jn 7:53-8:11) makes it abundantly clear thatcross-correction did not occur on such a scale as to alter significantly the textual relationsof various streams of descent. The data now reinforce Lake, Blake, and New regarding thegeneral independence of many lines of transmission within the Byzantine Textform, whichlines of necessity derive from early times.

566



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


RVV RVVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


Selected Objections to the Byzantine-Priority Hypothesis98

While modern eclectics demand that the Byzantine-priorityhypothesis present a reasonable defense and explanation of its theoryand conclusions,99 their own method is ahistorical, creating a text with-out a theory, thereby extricating themselves from complications moresevere than those faced under Byzantine-priority. Were modern eclec-tics required to delineate and defend the presumed transmissionalhistory underlying their preferred text, the explanation would be farmore difficult. For any textual theory, logical and reasonable solutionsmust be provided regarding a multiplicity of historical andtransmissional issues; otherwise there exists no secure underpinningfor its conclusions. The following typical objections to theByzantine-priority theory can be paralleled by similar objectionsagainst modern eclectic theory in regard to its presumedtransmissional model. The matter of most importance is whether theanswer supplied by either faction accords transmissionally withhistorical probability or with mere historical optimism.100

98 The scope of the present paper precludes a detailed interaction with the specific cri-tiques against various pro-Byzantine theories (most concern “majority text” hypothesesand a predominantly theological approach). These critiques include Richard A. Taylor,“Queen Anne Resurrected? A Review Article,” JETS 20 (1977) 377-81; idem, “’QueenAnne’ Revisited: A Rejoinder,” JETS 21 (1978) 169-171; Gordon D. Fee, “Modern TextualCriticism and the Revival of the Textus Receptus,” JETS 21 (1978) 19-33; idem, “Rejoin-der,” 157-160; idem, “A Critique of W. N. Pickering’s The Identity of the New TestamentText: A Review Article,” WTJ 41 (1979) 397-423 [Fee’s articles are combined and rewrittenas “The Majority Text and the Original Text of the New Testament,” in Epp and Fee, The-ory and Method, 183-208]; D. A. Carson, “Fourteen Theses,” chapter 7 of his KJV Debate,43-78; Michael W. Holmes, “The ‘Majority text debate’: new form of an old issue,” Theme-lios 8:2 (January 1983) 13-19; Roger L. Omanson, “A Perspective on the Study of the NewTestament Text,” Bible Translator 34 (1983) 107-108; Daniel B. Wallace, “Some SecondThoughts on the Majority Text,” BibSac 146 (1989) 270-290; idem, “The Majority Text andthe Original Text: Are they Identical?” BibSac 148 (1991) 151-169; idem, “Inspiration,Preservation, and New Testament Textual Criticism,” Grace Theological Journal 12 (1992)21-50; idem, “Majority Text Theory,” in Ehrman and Holmes, Text of the NT, 307-315; T. R.Ralston, “The ‘Majority Text’ and Byzantine Origins,” NTS 38 (1992) 122-137.

99 The present writer has replied to various criticisms and challenges; see Robinson,“Two Passages in Mark,” 66-111; idem, “Recensional Nature,” 46-74. Many critiques of the“majority text” position are valid, particularly the refutation of extreme claims which havenothing to do with Byzantine-priority, and questionable appeals to “providential preserva-tion.” The fallacy of the “theological argument” is demonstrated by William D. Barrick,“Ancient Manuscripts and Biblical Exposition,” The Master’s Seminary Journal 9:1 (1998)25-38, who appeals to “providential preservation” in order to establish the Alexandrianreading as the “original” text of 1Cor 11:24 (the omission of klvmenon): “If John 19:36 isauthentic and accurate, how can ‘broken’ be correct in I Corinthians 11:24? . . . [TheByzantine reading is] an addition to the original text. . . . Those who made such an additionare subject to God’s judgment because they did not rightly preserve His written Word. . . .The pastor or expositor who continues to propagate the corrupted Word in the public obser-vance of the Lord’s Table will be held accountable for actively perverting the Scriptures ratherthan preserving them” (Barrick, 37; emphasis added). Such a line of reasoning on any side isof course self-defeating.

100 Cf. Kent D. Clarke, Textual Optimism: A Critique of the United Bible Societies’ GreekNew Testament, JSNT Supplement Series 138 (Sheffield: Sheffield Academic Press, 1997).Bowers, Bibliography, 165, suggests that “a point should be reached at which ourcommon-sense view of probability rebels at being asked to accept any more coincidence asthe result of mere chance.”

567



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SMM SMM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


1. No early Byzantine manuscripts prior to the fourth century.Some response to this objection has already been provided, but acumulative combination of factors provides the best reply:

(a) The limited and localized nature of the extant early MS S sug-gests that presumptions regarding text-critical antiquity may beflawed. For classical works, Bowers notes that “the possibility existsthat the extant copies (when few) do not accurately represent the orig-inal proportion.”101 Were a thousand extant papyri and uncial MS Sextant from before the fourth century which were relatively completeand sufficiently representative of the entire Eastern empire (by thelocation of their discovery), perhaps one could speak with greaterauthority than from the 63 fragmentary papyri we currently possessfrom that era. The resources of the pre-fourth century era unfortu-nately remain meager, restricted to a limited body of witnesses. Even ifthe text-critical evidence is extended through the eighth century, therewould be only 424 documents, mostly fragmentary. In contrast to thismeager total, the oft-repeated apologetic appeal to the value andrestorative significance of the 5000+ remaining Greek NT MSSbecomes an idle boast in the writings of modern eclectics when thosenumerous MS S are not utilized to restore the original text.102

(b) The “copying revolutions” previously noted seriouslyaffected the continuity of the transmissional stream. This problem isnot adverse, but requires a proper consideration of its effect. The firstrevolution transferred the NT text from papyrus to vellum;pre-existing papyri were destroyed or otherwise abandoned. Thiseliminated many predecessors of extant vellum MS S as well as those ofnon-extant vellum descendants. The second revolution – the conver-sion from uncial to minuscule script – was just as radical. It effectivelyeliminated the need to preserve uncial MS S once a minuscule copy hadbeen made. There is no reason to reject the earliest minuscules, evenmany dating into the eleventh century, as copies of uncial exemplars nolonger extant. The small number of extant pre-ninth-century uncialMS S and fragments may themselves derive from papyrus predecessorsleft to deteriorate after vellum copies were made. If the genealogicallyindependent early minuscules stem from now-lost independentuncials which themselves stemmed from independent early papyri,then no MS is inherently preferable merely because of its age, material

101 Bowers, Bibliography, 75.102 Cf. Gordon D. Fee, “Textual Criticism of the New Testament,” in Epp and Fee, The-

ory and Method, 3. After noting the “5,338 Greek MS S,” Fee declares “the task of the textualcritic” as “to sift through all this material, carefully collating (comparing) each MS with allthe others” before final decisions can be made. Such in fact has never been done; rather,modern eclecticism appears to be predicated on a desire swiftly to reduce the massivequantity of MS S to a small and manageable number. Thus, the elimination of the Byzantinemajority becomes a convenient remedy.

568



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SMN SMNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


or script.103 The genealogical independence of most of the existing MS Spoints back to the earliest times.104

(c) The local text of Egypt105 is not likely to reflect that whichpermeated the primary Greek-speaking portion of the Empire (South-ern Italy through modern Greece and Turkey to Antioch on theOrontes), from which we have no MS, versional, or patristic data frombefore the mid-fourth century.106 After that point one finds from thatregion a highly pervasive and dominant Byzantine stream. It is farmore reasonable to assume that the predecessors of that stream simplyretained the same textual complexion which earlier had permeated thatregion.107 Otherwise, the greater task is to explain a previous

103 Only the so-called Kr Byzantine subtype reflects late and clear stemmatic depen-dence in MS S of the twelfth and later centuries. See Frederik Wisse, The Profile Method forthe Classification and Evaluation of Manuscript Evidence as applied to the Continuous GreekText of The Gospel of Luke, Studies and Documents 44; ed., Irving Alan Sparks et al. (GrandRapids: Eerdmans, 1982) 92. Such a late recension does not reflect the dominant ByzantineTextform found in the Kx text.

104 Cf. G. W. S. Friedrichsen, “The Gothic Version and the Fourth-Century ByzantineText,” JTS 39 (1938) 42-43: “The Gothic version [mid-fourth century] is based on aByzantine text which approximated to that of Chrysostom, and is represented in theGospels by the [8th-10th century] uncials EFGHSUV, and in the Pauline Epistles by KLP.”See also Bruce M. Metzger, “The Gothic Version,” in his The Early Versions of the New Tes-tament: Their Origin, Transmission, and Limitations (Oxford: Clarendon, 1977) 375-393,especially 384-385. The significance of the Byzantine Vorlage of the Gothic version shouldnot be underestimated when considering the late uncials and early minuscules made fromnow non-extant uncial documents.

105 See Colin H. Roberts and T. C. Skeat, The Birth of the Codex (London: BritishAcademy, 1987) 3: “An overwhelming proportion of the evidence comes from Egypt, andeven then . . . from various provincial towns and villages. . . . We cannot assume that . . .the proportions . . . which have survived from different periods, reflect the position in theancient world generally.” Further (35), “We cannot be certain either that they are typical ofEgypt as a whole, or . . . of the Graeco-Roman world as a whole.”

106 Epp, “Continuing Interlude,” Theory and Method, 119, critiqued Kurt Aland regard-ing the Egyptian papyri: “It may be strictly correct to say that the early history of the textis directly and immediately visible only in these earliest papyri and uncials. Yet, can we really. . . be content with Egypt as the exclusive locale for this glimpse into the earliest textualhistory? Was any NT book written there, and does not Egypt therefore clearly representonly a secondary and derivative stage in textual history? . . . Can we proceed with anyassurance that these . . . randomly surviving earliest MS S are in any real sense representativeof the entire earliest history of the text?” Epp’s amazing 1991 reversal on this point (citedbelow) appeals to possibility and not probability and fails to establish any such convincingbasis.

107 Eldon Jay Epp, “New Testament Papyrus Manuscripts and Letter Carrying inGreco-Roman Times,” in Birger A. Pearson, et al., eds., The Future of Early Christianity:Essays in Honor of Helmut Koester (Minneapolis: Fortress, 1991) 55, makes a peculiarreversal without sufficient evidence (emphasis added): “(1) the various textual complex-ions . . . found in Egypt – did not have to originate there, but could . . . have moved any-where in the Mediterranean area. . . . (2) it is . . . quite probable, that the present array oftext-types represented in the Egyptian New Testament papyri do . . . represent text-typesfrom the entire Mediterranean region.” Not only does Epp contradict Roberts and Skeat1987, but also his own 1980 statement cited above. Epp 1991 does demonstrate awidespread communication between Egypt and other areas of the Roman Empire duringthe early centuries, but his evidence concerns only the carrying of personal letters andcommercial or official documents – not any NT MSS. In most cited situations, letters oftenwent astray, were lost, or remained unanswered. Epp 1991 provides no evidence provingthat NT documents during the era of persecution traveled as other trans-Empire docu-ments. Nor does he demonstrate that any early NT papyrus or uncial fragment reflects a

569



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SMO SMO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


non-Byzantine dominance in that region which was thoroughly over-whelmed by the Byzantine model within less than a century without aword of historical confirmation or authorization, whether fromfathers, councils, or ecclesiastical or governmental decree.108 Also, onemust explain a reversal of dominance in the widest region without see-ing a parallel change in smaller regions of the Empire, where localvarieties of text maintained their regional influence with but sporadicByzantine intrusion influencing their readings over an extendedperiod.

(d) The silence of early testimony from the primaryGreek-speaking region of the Empire leads to two opposite views.Modern eclectics assume an early dominance of a non-Byzantine textin those areas which later became the stronghold of Byzantine sup-port, despite the transmissional unlikelihood of such having occurredin history. The Byzantine-priority advocates suggest that the laterexistence and dominance of the Byzantine Textform in that regionprovides presumptive evidence favoring a similar dominance in earliertimes.109 It is reasonable to suppose that, as texts spread geographi-cally from their initial locale, regional alteration would increaseproportionally to distance. This is especially the case given the“uncontrolled popular text” phenomenon of the early centuries.Copies produced within a close proximity to the site of origin or initialreception of a given text would be expected to retain a more uniformtextual complexion closely resembling that of the autograph; thiswould occur without the imposition of formal “controls” upon thecopying or dissemination of the text. Copies produced at a more

palaeography suggesting an origin outside of Egypt. Timothy J. Finney, “The Ancient Wit-nesses of the Epistle to the Hebrews: A Computer-Assisted Analysis of the Papyrus andUncial Manuscripts of PROS EBRAIOUS” (PhD Diss, Murdoch University, 1999) 194-211demonstrates that various early papyri and uncials ( U 13 U 46 V A B D I) have similarorthography, and on the hypothesis that shared orthography implies shared provenance,Finney suggests that these witnesses were copied in the same region, possibly Egypt.

108 Eldon Jay Epp, “The Significance of the Papyri for determining the Nature of theNew Testament Text in the Second Century: A Dynamic View of Textual Transmission,” inEpp and Fee, Theory and Method, 274-297 [original article published 1989] anticipated hislater 1991 position, but with the cautionary note that his speculation “is largely an exercisein historical-critical imagination” (274). No such caution appears in Epp 1991. Neverthe-less, Epp 1989 still stated that the 45 earliest papyri “all come from Egypt and . . . twentyof these . . . were unearthed at Oxyrhynchus” (277); and, while it is “possible . . . thatone or even all of these early Christian papyri could have been written elsewhere. . . . itmust be remembered that virtually all of the papyri are from Egyptian rubbish heaps andpresumably, therefore, were in extended use – most likely in Egypt” (279). Since anon-Egyptian origin for fragments found in that region cannot be proven, all speculationto the contrary remains “historical and creative imagination” (283) rather than anythingresembling fact.

109 Tertullian, De Praescr. Haer., 36, appeals in the early third century to the apostoliccathedrae in the primary Greek-speaking region of the Empire as places where the “authen-tic writings” of the NT authors either had originated or were first sent and where authorita-tive copies could still be found. The significant point is that Tertullian’s appeal was notmade to North Africa, Europe, Egypt or Palestine, but to those same primaryGreek-speaking regions from which we have no extant evidence during the first three cen-turies.

570



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SMP SMPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


remote distance from the site of origin would tend to diverge ingreater quantity. If such a hypothesis is correct, the primaryGreek-speaking region during the period of “geographical silence”would be expected to retain a Byzantine text, just as other localizedregions preserved their disparate texts in the European and AfricanWest as well as in Egypt and Palestine; this is basic transmissional the-ory at work.

(e) To draw a comparison with another widely-held hypothesis,the early existence of the Byzantine Textform rests on a stronger basisthan the Synoptic Q. The two- and four-source theories argue for thenecessary existence of a Q document without possessing even a frag-ment of such. Internal evidence is claimed to point inexorably in thatdirection (whether the present writer concurs is not an issue). On theassumption that such speculation represents fact, scholars create con-cordances, synopses, and even theologies for Q; some even claim“proof” of its existence by appealing to textual variants in a non-extantdocument!110 Many eclectic scholars freely accept Q as a “real”first-century document despite the utter lack of manuscript evidencefor such. Yet these same scholars paradoxically argue against possibleauthenticity of the Byzantine Textform on the basis of a lack ofpre-fourth century documentary evidence. But no Q document or frag-ment has ever been found (and likely will not), from any century. Yetfrom at least AD 350 onward the Byzantine Textform does exist. Thusthe evidence favoring the early existence of the Byzantine Textform isfar stronger than the case for Q. A pre-fourth century dominantByzantine Textform more emphatically can be postulated within theprimary Greek-speaking region of the Empire, despite a lack of earlyevidence. Transmissionally, there is no compelling reason to conclude anon-Byzantine dominance in that region prior to the fourth centurysince no reasonable minority representation was left among later wit-nesses in that same region even though such clearly occurredelsewhere.111

(f) Until the discovery of W 75 in 1955, a relatively “pure”Alexandrian MS was unknown among the Egyptian papyri; there wasno proof that a text similar to that of Codex Vaticanus existed prior tothe fourth century. Before W 75, some had suggested that Origen had

110 See James M. Robinson and C. Heil, “Zeugnisse eines schriftlichen, griechischenvorkanonischen Textes: Mt 6,28b X *, P. Oxy. 655 I, 1-17 (EvTh 36) und Q 12,27,” ZNW 89(1998) 30-44; also James M. Robinson, “A Written Greek Sayings Cluster Older than Q: AVestige,” HTR 92 (1999) 61-77.

111 Westcott and Hort knew the implications of the extant Byzantine evidence and werecompelled to postulate a “Syrian [= Byzantine] recension” to account for the rapid appear-ance and dominance of the Byzantine Textform in that primary Greek-speaking region ofthe Empire from the mid-fourth century onward.

571



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SMQ SMQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


created the Alexandrian text following his relocation to Caesarea.112

The “mixed” papyri found prior to Y 75 had provoked speculation thatthe Alexandrian texttype was the end product of a recent recension.113

Y 75 of course changed matters dramatically. But until a mere 45 yearsago, no one could speak dogmatically regarding the early existence of atext resembling Vaticanus. Similarly, one cannot rule out the possibil-ity (slim to be sure) that a second or third century Byzantine MS mightsomeday be discovered in the sands of Egypt. Were such to occur, cer-tain researchers still would be inclined to describe such a MS as merely“containing” more “Byzantine-like” readings than other early docu-ments; this due to an a priori view that the Byzantine text could only be“much later.”114

2. Major disruptions in transmissional history eliminatednon-Byzantine predecessors. These objections fall under two mainheads: the Diocletian persecution and the rise of Islam.

(a) The claim is that various persecutions, and especially that ofDiocletian, so decimated the number of NT MSS that previously domi-nant texttypes were all but eliminated, leaving the rising Byzantine tofill the gap.115 This really assumes too much: an initial presumption isthat a non-Byzantine text dominated the Eastern Empire; then, whenpersecutors demanded scriptures for destruction, the Alexandrian textwas that which was overwhelmingly surrendered. Persecutions, how-ever, were not selective in their textual targets. The MS S surrendered

112 See Kirsopp Lake, “The Text of the Gospels in Alexandria,” American Journal of The-ology 6 (1902) 82-83: “It would be difficult to find a dozen readings in which a purely‘Neutral’ variant is supported by an authority earlier than Origen. . . . The ‘Neutral’ typeof text . . . so far as we know, was not used previously.” Most interesting is Lake’s state-ment (83, n. 6): “It may be argued that it [the ‘neutral’ text] existed before [Origen]” – butLake chose not to adopt that line of argument (even though Z 75 now proves such correct!)on the ground that this was “really the same argument as that used by the disciples andsuccessors of Dean Burgon when they appeal . . . to the lost archetypes of the cursives,which, they think, would have supported the ‘Traditional’ text.” In light of Z 75 provingAlexandrian antiquity, the line of objection urged by Lake and repeated by current oppo-nents of the Byzantine Textform seems seriously weakened.

113 See Frederic G. Kenyon, Recent Developments in the Textual Criticism of the GreekBible, The Schweich Lectures of the British Academy, 1932 (London: For the BritishAcademy by Humphrey Milford, Oxford University Press, 1933) 68: “The papyri of earlierdate than B . . . suffice to show that the B text did not prevail universally in Egypt. . . . Bmay still represent a tradition which has come down with little contamination from theearliest times; but, if so, the stream ran in a narrow channel.” In fact, Z 45 had convincedKenyon (69-70) that Origen had brought the “Caesarean” text with him from Egypt intoPalestine, replacing the dominant “Alexandrian” text there! Lacking Z 75, Kenyon remainedskeptical regarding a pre-Origenic Alexandrian text resembling B in Egypt.

114 Gordon D. Fee, Papyrus Bodmer II (P66): Its Textual Relationships and Scribal Char-acteristics, Studies and Documents 34 (Salt Lake City: University of Utah, 1968), avoidslabeling any readings of Z 66 as “Byzantine,” even though many of its readings align withthe Byzantine Textform: Z 66 has a “tendency toward a ‘Byzantine type’ of reading” (29),but does not “give early witness to readings heretofore judged as ‘Byzantine’ . . . [rather,]the Byzantine MS S reflect . . . the scribal tendencies that are already to be found in the sec-ond century” (emphasis added). Yet there is no good reason why such readings in earlypapyri could not be “Byzantine,” demonstrating an outside influence upon the localizedEgyptian text of the second and third centuries.

115 Cf. Holmes, “Majority Text Debate,” 16.

572



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SMR SMRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


and destroyed in a given region would reflect the general proportion ofexisting MS S, regardless of texttype; so too those which survived. Were1000 MS S destroyed in a local area of which only 100 were Byzantine,even a 90% decimation would leave a survival proportion similar tothat which was destroyed. One cannot stretch credulity to presume areversal of texttype dominance as the result of basically randompersecutions.116

Some suggest that the Diocletian persecution was more severe inPalestine and Egypt, thereby wiping out the dominant Alexandriantext in those regions. Less-severely persecuted regions then wouldhave their texts free to dominate. But another fallacy exists: had theAlexandrian text been original, it should have dominated theGreek-speaking portion of the Eastern Empire. It then would retain itsdominance even if the text in any other region were utterly destroyed.But if Alexandrian dominance did not continue, one should assumeonly a local and regional aspect for that text, and understand thatbefore Constantine the Byzantine Textform had already become dom-inant in the primary Greek-speaking region of the Empire. This wouldexclude or minimize Alexandrian influence outside of Egypt andPalestine. Either way, the claimed early dominance of the Alexandriantext is called into question.117

Other factors suggest a proportional destruction and survival ofMS S as regards texttype. Nigel Wilson has noted the loss or destructionof even Byzantine-era MS S by means unrelated to persecution:

One may lament the loss of texts, both classical and theo-logical, that took place in the Byzantine age. But . . .circumstances were much against them. Destruction byfire and foreign invasion was frequent. Writing materialwas relatively scarce and expensive. . . . Lending resulted inloss, . . . despite the fact that many books were markedwith the owner’s name together with the curse of the threehundred and eighteen fathers of the Council of Nicaea onanyone who should steal or sell the books to others. . . .Perhaps we should rather be surprised that so muchsurvived.118

116 This does not mean that the existing papyri and vellum fragments which survived theeras of persecution, the conversion to vellum, and the conversion to minuscule scriptwould retain a proportion representative of predecessor MS S. The two “copying revolu-tions” minimize the likelihood of proportional representation from preceding eras. Onemay rightly presume that, at the point of each “revolution,” those MS S which were con-verted into a different form would maintain the existing proportion, while the few frag-ments which remained from the previous era would become dis- proportionate. This couldexplain the diversity found among the many surviving pre-ninth-century uncial fragments.

117 Imperial persecution or later Islamic destruction similarly should have affected LXXMS S possessed by Christians in the early centuries, but few claims to that effect exist.

118 Wilson, “The Libraries,” 79.

573



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SMS SMS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


It thus becomes a wonder that even the Byzantine Textform sur-vived the manifold difficulties of its era, including the FourthCrusade’s sack of Constantinople (AD 1204), and the Ottoman con-quest (AD 1453). Yet MS S of Byzantine and non-Byzantine type didsurvive the destructions of that era, in a manner which reflected theirproportional distribution. There is little reason to suppose that the NTtext ever suffered anything more than proportional destruction duringany time of persecution, whether by Decius, Diocletian, Julian theApostate, Mohammedan rulers, or even misguided and fanaticalChristians.

(b) The Islamic Conquest was not as totally destructive to NTMS S as has been claimed.119 Monasteries and churches in both Palestineand Egypt continued literary activity following the conquest120 andmaintained communication with the Eastern and Western Empire,121

even while facing pressure to abandon Christianity and convert toIslam.122 Hatch puts this in proper perspective:

When the Arabs conquered Egypt, Palestine, and Syria, . . .the monastic and ecclesiastical libraries . . . naturally cameunder their control. Many books must have perished in thistroubled epoch, but some escaped destruction. . . . Chris-tianity was regarded by the Moslems as a divinely revealedreligion, and they would not ordinarily have felt impelledto destroy copies of the Christian Scriptures. The Arabswere in fact much less fanatical and harsh in the treatmentof their Christian subjects than is sometimes supposed,and they did not aim at a wholesale conversion of theChristians.123

119 Fee, “Modern Textual Criticism,” 30; Omanson, “Perspective,” 107; Holmes,“’Majority Text Debate,’” 16-17.

120 Yizhar Hirschfeld, The Judean Desert Monasteries in the Byzantine Period (NewHaven: Yale University Press, 1992) 16-17, notes that while “the negative effects of theArab conquest . . . were profound and far-reaching,” the Muslim rulers were “reasonablytolerant.” Further, “monasticism in the Judean desert did not cease to exist. . . . The fewmonasteries that withstood the crisis . . . continued to play an important role in the his-tory of the Eastern Church.” See also S. H. Griffith, “Greek into Arabic: Life and Lettersin the Monasteries of Palestine in the Ninth Century,” Byzantion 56 (1986) 117-38.

121 Otto F. A. Meinardus, “Historical Notes on the Lavra of Mar Saba,” EasternChurches Review 2 (1968/9) 394, states, “The Arab conquest of Palestine could not haveseriously affected the monastic life in the Grand Lavra, for, approximately a decade later, in649, John, the higoumenos of the Grand Lavra, went to Rome to attend the first LateranSynod.”

122 Streeter, “Early Ancestry,” 229, suggests that “a number of Christian refugees wouldcertainly have fled to Constantinople bringing with them their most valued portable pos-sessions,” including NT MSS. This in part might explain the non-Byzantine minusculesfound in existing Greek monasteries.

123 William H. P. Hatch, “An Uncial Fragment of the Gospels [0196],” HTR 23 (1930)152.

574



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SMT SMTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


Kurt Aland has suggested that the real cause of Egyptian textualdifference from the Byzantine mainstream relates to a much earliertheological conflict between Eastern and Egyptian Christianity:

[One] should keep Egyptian Church history more firmlyin sight. . . . The alienation from the eastern church . . . setin among the Christian population of Egypt during thefourth century and reached its culmination in the . . . fifthcentury [with] . . . the formation of the monophysitechurch[. This] allows us to presuppose a tradition of theNew Testament text isolated at least from the later Koine –an isolation strengthened by the Arab domination.124

So also Farag, who discusses the state of Egyptian Christianitytwo centuries before the Arab conquest:

Abba Shenouda (333-451 A. D.) . . . devoted his life tofight pagan and Byzantine corruption in all its forms. Thedream of his life was to emancipate Egypt religiously byseparating the Coptic Church from Constantinople. . . .[and] achieving political independence from the Byzantinestate.125

Despite the isolation, communication continued with the East-ern Greek Church even after the Arab Conquest. The effect was bothtextual and political:

The witnesses of the Egyptian text of the Greek New Tes-tament. . . . were all the more clearly subject to theinfluence of the Koine [= Byzantine text] with the passingof time. Political isolation did not keep the Greek monas-teries in Egypt free from the influence of the Byzantinechurch.126

124 Kurt Aland, “The Coptic New Testament,” in Robert H. Fischer, ed., A Tribute toArthur Vööbus: Studies in Early Christian Literature and Its Environment, Primarily in theSyrian East (Chicago: The Lutheran School of Theology, 1977) 11-12. Note that Alandconsiders such relative isolation from Eastern Orthodoxy as “preserving” what he consid-ered the “older” and “more authentic” form of the NT text. Yet this theological isolationalso may have had a regionalizing and limiting effect upon the NT text in Egypt. If so, thecommunication and cooperation between Egypt and the primary Greek-speaking region ofthe Empire was already at a minimum long before the Islamic conquest.

125 Farag Rofail Farag, Sociological and Moral Studies in the Field of Coptic Monasticism,Supplement 1 to the Annual of Leeds University Oriental Society (Leiden: Brill, 1964) 7.

126 Aland, “Coptic New Testament,” 12. Aland suggests that “till proof is shown to thecontrary, we can expect the Coptic manuscripts to be relatively free from this [Byzantine]influence.” However, the political and linguistic isolation of the Coptic Church fromGreek Byzantine Christianity is sufficient to explain the Coptic Alexandrian text withoutpresuming a near-autograph originality.

575



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SMU SMU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


The continued existence and survival of the Coptic Church127

and monasteries in Egypt128 and Palestine129 exemplifies the true situa-tion, negating claims to the contrary.130

3. Chrysostom’s influence made the Byzantine the preferred text ofConstantinople; this text later was imposed upon the Eastern Greekchurch by Imperial or Ecclesiastical decree.131 A “new” or localized text,even if used by a popular Greek Father would not becometransmissionally popular merely due to his reputation.132 A previoustraditional textual dominance over a wider region would not be aban-doned on such grounds. Less plausible than regional replacement isthat any “new” or localized text would expand into Empire-wide dom-inance without ecclesiastical or Imperial decree. No such impositionof control is documented historically. It places an impossible demandon transmission to see a late, minority, and regionally localized text onits own outstripping and virtually eradicating whatever predecessor

127 See Farag, Coptic Monasticism, 11: “According to historical records . . . there hadbeen hundreds of monasteries and thousands of monks and nuns in Egypt up to the VIIcentury.” Most of these “disappeared and only a few survived,” primarily due to the inter-nal “decadence of Coptic Monasticism.” The fifth-century Historia Monachorum inAegypto 5.1-4 claimed twelve churches and 10,000 monks in Oxyrhynchus alone. Suchstatistics call into question the “representative” nature of the extant manuscript evidencedating within the first seven centuries in Egypt (116 fragmentary Greek papyri, ca. 300Greek uncial fragments, and around 600 Coptic fragments). Whether such is truly“representative” remains an open question.

128 Farag, ibid., 43-44, describes the situation of the Coptic monasteries which existedinto the tenth century: “The monasteries were freely visited. . . . Monasteries enjoyed reli-gious freedom. . . . Some Muslim princes . . . patronize[d] monasteries and contribute[d]towards their economical welfare.”

129 See Hirschfeld, Monasteries, xiv-xv: “From the fifth century onward, the Judeandesert was one of the most important centers of monasticism in the empire” (locationsmapped, xviii). Monks came to these sites from “Asia Minor. . . . Cyprus, Greece, or Italy.. . . Mesopotamia, Syria, Arabia, and Egypt,” with “monks from Palestine . . . in theminority” (13). Although “most of the monasteries in the Judean desert were abandonedat [the time of the Arab Conquest], the monastic institutions not only survived, but con-stantly had to be replenished by new converts from outlying regions” (17), many of whommay have brought their personal copies of Scripture with them.

130 Consider also the continued existence and literary production of St Catherine’smonastery at Mount Sinai, with Greek NT MSS spanning a period from the Arab Conquestinto the Byzantine minuscule era. Many of these MS S demonstrate a continued communica-tion with the outside Byzantine world while under Muslim governance. Farag, CopticMonasticism, 44, cites a tenth-century Arabic MS which describes 54 active Christianmonasteries in Muslim regions, only nine of which (including Sinai) belong to Egypt; theothers range from Baghdad to Palestine.

131 Cf. Carson, KJV Debate, 51, 113-114; Fee, “Modern Textual Criticism,” 30.132 Cf. Philip Jenkins, Hidden Gospels: How the Search for Jesus lost its Way (Oxford,

2001), 121, when refuting those who would claim an Ignatian creation of the monarchialbishopric: “Even had Ignatius planned to revolutionize the office of bishop, as was sug-gested . . . , it is extremely unlikely that the very diverse world of Christianity could havebeen transformed, and so rapidly, by the eccentric vision of one man, albeit an important mar-tyr. It is vastly more likely that episcopal structures were already fundamental to thechurches across the Mediterranean world, though the power and prestige of bishops cer-tainly did grow as the second century progressed” (emphasis added). Mutatis mutandis,were one to replace “Ignatius” with “Chrysostom,” and “the office of bishop” with “the NTtext,” substituting “the Byzantine Textform” for “episcopal structures” and “bishops,”also reading “the fourth century” for “the second century,” and the parallel becomesextremely close.

576



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SMV SMVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


texts had previously dominated in either a local region or a wider geo-graphical range. Yet this unlikely scenario is urged without historicalevidence by some who oppose the Byzantine Textform. But as Colwellnoted, “the Byzantine . . . text-type . . . had in its origin no such singlefocus as the Latin had in Jerome.”133

The complex character of the MS S comprising the ByzantineTextform demonstrates that any “official” sanctions – even if they hadexisted – simply did not work. A consistent form of text was not pre-served even in the region surrounding Constantinople.134 Rather, asLake, Blake, and New had suggested on the basis of numerous collationsof Byzantine MS S, the lack of an observable commonalty of text withclear stemmatic ties tends to indicate that scribes remained independentof any official sanctions as they copied their exemplar MS S. As Scrivenernoted,

No one who has at all studied the cursive MS S. can fail to bestruck with the individual character impressed on almostevery one of them. . . . The fancy which was once taken up,that there existed a standard Constantinopolitan text, towhich all copies written within the limits of that Patriarchatewere conformed, has been [quoting Tregelles] “swept awayat once and forever” . . . by a closer examination of thecopies themselves. Surely then it ill becomes us absolutely toreject as unworthy of serious discussion, the evidence ofwitnesses (whose mutual variations vouch for their indepen-dence and integrity) because their tendency on the whole isto uphold the authority of [the Byzantine Textform].135

Scrivener ’s observation was reiterated a century later by JacobGeerlings, who noted regarding the Byzantine Textform that,

its origin did not wholly center in Constantinople, nor wasits evolution the concern of either ecumenical councils orpatriarchs. . . . Its origins as well as those of other so-calledtext-types probably go back to the autographs. . . . TheEastern Church never officially adopted or recognized areceived or authorized text. . . . At no point in its historywas it ever adopted officially by the Eastern Church, quiteunlike to the status of Jerome’s Vulgate in the WesternChurch. . . . The term “rescension” [sic] which is sometimesapplied to the Byzantine text implies . . . deliberate attempts

133 Colwell, “Nature of Text-Types,” Methodology, 53.134 Cf. Ernest C. Colwell, “The Complex Character of the Late Byzantine Text of the

Gospels,” JBL 54 (1935) 212, 220, “There is no homogeneity in the late medieval text ofthe gospels. The universal and ruthless dominance of the middle ages by one text-type isnow recognized as a myth”; “The nature of the text copied was a matter of no concern tosome of the scribes in the late middle ages.”

135 Scrivener, Augiensis, xiii. Emphasis original.

577



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SNM SNM

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


by a group of scribes or ecclesiastical authorities . . . torevise or correct the Greek text. . . . The case, as we haveobserved above, was otherwise.136

Apart from viewing the Byzantine as a Chrysostom-influenced orofficially-imposed text, other critics have opted for a different means ofexplaining the rise and dominance of the Byzantine Textform:

4. The Byzantine Textform is the result of a process which over thecenturies steadily moved away from the original form of the text in the inter-est of smoothness, harmonization, conflation, and grammatical“improvements.”

Colwell claimed that “a text-type is a process, not the work of onehand,”137 and that “scholars have been forced” to this conclusion due totheir study of the Alexandrian texttype.138 Also, “the story of themanuscript tradition of the New Testament is the story of progression from arelatively uncontrolled tradition to a rigorously controlled tradition.”139 Inview of what Scrivener and Geerlings stated above, one seriously mustconsider Colwell’s further comment: “The important questions . . . are,Where were controls applied? Why? By whom?”140 If no such controlsever were actually imposed, the situation becomes radically altered.

Geerlings also explains the Byzantine Textform by a “process”model, following von Soden’s suggestion that the Ka and K1 texts reflectthe initial stages of a developmental process that resulted in the majorityKx and large Kr groups.141 While the later Kr sub-group did develop outof the MS S which comprise the Kx group, the Kx is not so easily classi-fied. The transmissionally more logical view would be that Kx morelikely reflects the overarching text from which all minority Byzantinesub-types developed at different periods. This would coincide with Col-well, albeit to a different conclusion:

the Beta [= Alexandrian] Text-type par excellence is the typefound in the later rather than the earlier witnesses; . . . theAlpha [= Byzantine] Text-type is found in von Soden’s Kx

or Kr rather than in Ka (Family P) or K1 or Alexandrinus orChrysostom.142

136 Jacob Geerlings, Family E and its Allies in Mark, Studies and Documents 31 (SaltLake City: University of Utah, 1968) 1.

137 Colwell, “Nature of Text-Types,” Methodology, 53. Emphasis original. Cf. Colwell,“Method in Grouping,” Methodology, 15-20.

138 Ibid.139 Colwell, “Hort Redivivus,” Methodology, 164. Emphasis original.140 Ibid.141 Geerlings, Family E in Mark, 1.142 Colwell, “Method in Grouping,” Methodology, 18, emphasis added. Colwell views

these “later” forms as the final stage of the process. However, given the various copyingrevolutions already discussed, it is more likely that these “later” witnesses actually preservethe earlier and more authentic archetypal form than vice versa.

578



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SNN SNNpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


Yet Colwell’s “process presuppositions” are non sequitur, and begthe question: he states, (1) “Scribes do not automatically, as scribes,copy accurately”; and (2) “Close agreement between manuscripts ispossible only where there was some control. Wide divergence betweenmanuscripts indicates lack of control.”143 The better procedure wouldbe to redefine the presuppositions in light of transmissional evidence:(1) Scribes for the most part were generally careful and reasonablyaccurate in their copying endeavors. Were this not so, the MS S of the NTand all ancient works swiftly would have become a mass of confusion,and one would despair at ever recovering an original form of the text.While all scribes blundered or made intentional alterations to the textat various times, the overall character of the copied text was not soaffected as to preclude a reasonably accurate transmission on “normal”terms, thus facilitating the recovery of an original from comparison ofvarious witnesses; (2) Colwell defines “control” as “editions withsanctions,” imposed from a source beyond the individual scribe.144 Yetthere is no demonstrable unity of text within the Byzantine TextformMS S, and likewise no evidence that controls were ever imposed on theNT texts before the late Kr recension.145 The primary locus of “con-trol” resided in the scribes’ perceived duty to be careful and accurate,duplicating the exemplar MS as precisely as possible. This level of “con-trol” is wholly sufficient to explain most observable phenomena: therewas a general accuracy in representing the text, while blunders andintentional alterations would differentiate the various texttypes andsubtypes over the long period of transmissional history.

The primary problem with the “process” model is how toaccount for such a process functioning under the constraints oftransmission and locale. Hodges has spoken to this point in a classicstatement which nullifies the “process” view as a solution totransmissional history:

No one has yet explained how a long, slow process spreadout over many centuries as well as over a wide geographicalarea, and involving a multitude of copyists, who oftenknew nothing of the state of the text outside of their ownmonasteries or scriptoria, could achieve this widespreaduniformity out of the diversity presented by the earlier[Western and Alexandrian] forms of text. . . . An unguidedprocess achieving relative stability and uniformity in thediversified textual, historical, and cultural circumstances in

143 Colwell, “Hort Redivivus,” Methodology, 165.144 Ibid., 168.145 In 1935, Colwell (“Complex Character,” 221) had claimed (without evidence) that

“the period of rigorous attempts at control . . . lies between 300 and 1200.” Such a claimwas not repeated in his later works.

579



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SNO SNO

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


which the New Testament was copied, imposes impossiblestrains on our imagination.146

A properly-nuanced “process” would recognize the varioustransmissional factors, as well as the tendency toward regional devia-tion into localized forms. This sort of process would producetexttypes and sub-types within a localized region, but not on its ownany convergence into a single dominant Textform. The absence of con-trol runs counter to Colwell’s presuppositions and conclusions; yetapart from formal control, a transmissional “process” would result invarious texts diverging continually from the parent Textform. Suchindeed is evidenced in the various regional texttypes and subtypeswhich exist in contrast to the uncontrolled Byzantine parent.

Inaccuracies and misleading claims

The Byzantine Textform has been caricatured by adverse criticsas “late” (by MS date), “secondary” (by readings), and “corrupt” (by afalse assumption of scribal proclivities). These points readily can bediscussed as a matter of opposing opinion. Yet some cases exist whereinaccurate and misleading claims are made against the ByzantineTextform. These are stated as fact and remain in print without subse-quent correction, thereby misleading and further biasing readersagainst the Byzantine Textform. Three selected examples from twoByzantine-priority opponents illustrate this situation:

1. Gordon Fee makes an outstandingly inaccurate claim whenopposing the Byzantine inclusion of Jn 5:3b-4.147 He speaks dogmati-cally regarding the enclosed (or “embedded”) genitive construction,thn tou udatow kinhsin, which appears at the end of Jn 5:3 in theByzantine Textform:

This use of an enclosed genitive presents extraordinarilydifficult problems for Johannine authenticity. . . . Thereare some word-order invariables [in Johannine style] (e. g.amhn amhn legv umin; never umin legv). Another of theseinvariables is with genitive constructions where bothnouns are definite (e. g. the eyes of the blind). There are 97such occurrences in the Gospel (not including those placeswhere both nouns are genitives as in 12:3 thw osmhw toumurou), plus 27 others in 1 and 2 John. In every case theword order invariably is the moving of the water.

146 Zane C. Hodges, “The Implications of Statistical Probability for the History of theText,” Appendix C in Wilbur N. Pickering, The Identity of the New Testament Text, rev. ed.(Nashville: Thomas Nelson, 1980) 168.

147 Gordon D. Fee, “On the Inauthenticity of John 5:3b-4,” Evangelical Quarterly 54(1982) 207-218, written in response to the defense of the passage in Zane Hodges, “TheAngel at Bethesda – John 5:4,” BibSac 136 (1979) 25-39 (“It is Hodges’ article in particularthat has prompted this present paper,” 208).

580



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SNP SNPpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


It is as improbable for John to have written thn tou udatowkinhsin as it would be for a proper Bostonian to say, “I’mfixin’ to go up town; y’all come with me, ya hear?” Onemay count on it: had John written 5:3b he would have saidthn taraxhn [sic] tou udatow.148

Yet a simple electronic scan of the Johannine writings149 revealsthat the embedded genitive construction not only appears three timeselsewhere in John (Jn 6:51; 14:30; 18:10), but with one exception (Mt13:55, o tou tektonow uiow) this construction is otherwise exclusive toJohn among the gospels.150 The embedded genitive in Jn 5:3b actuallyis more characteristic of Johannine style than of any other gospel,151

and its presence in Jn 5:3b argues more for Johannine authenticityrather than inauthenticity.

2. On the same page, Fee claims inauthenticity in Jn 5:4 becauseof the phrase aggelow kuriou, claimed to be in “almost all of the earlyuncials.” Since this phrase does not tally with Johannine usage, it musthave been a Byzantine “creation.” Fee admits that kuriou is “lacking inthe later majority” of MS S (the bulk of the Byzantine Textform), but hedirects his attention to the “early uncials” (which are not listed). Butcontra Fee, the “Byzantine” reading is simply aggelow standing alone,in accord with the minuscule data. Further, the uncial evidence is notas Fee states. According to the apparatuses,152 aggelow kuriou is readby the uncials A K L Y D P 0233. Of these, only MS A (fifth century) is“early.” The remaining kuriou uncials come from the eighth (L 0233)and ninth (K Y D P) centuries. In contrast, all remaining uncials whichcontain Jn 5:4 read aggelow alone, and these date within the same timeframe as those uncials containing the kuriou expansion. In addition,the Jn 5:4 uncials which do not include kuriou outnumber those whichinclude; these are the following: sixth century, 078; eighth century, E;ninth century, C3 (C* omits the entire verse) F G H M U V Y L C;

148 Ibid., 212, emphasis original. Fee’s closing phrase is erroneously quoted from theByzantine text of Jn 5:4; Fee intended the reconstruction thn kinhsin tou udatow. Cases“where both nouns are genitive” (such as Jn 12:3) are actually irrelevant. Also, legv uminpreceded by amhn (in Jn by the unique amhn amhn) remains identical throughout all fourgospels. The only issue is whether an embedded genitive construction occurs elsewhere inJn; Fee declares that absolutely not to be the case.

149 Fee’s statistical claims require some modification: non-embedded forms “where bothnouns are definite” (excluding “where both nouns are genitives”) occur in Jn only 87x inNA27 (86x in Byz), and 24x in 1Jn-2Jn NA27/Byz, according to an Online Bible electronicscan (search restricted to articular nouns).

150 The Johannine embedded genitives read as follows: Jn 5:3, thn tou udatow kinhsin;Jn 6:51, thw tou kosmou zvhw; Jn 14:30, o tou kosmou arxvn; Jn 18:10, ton tou arxierevwdoulon. Minor variations occur in each location, but the Byzantine and NA27 texts retainthe embedded genitive construction throughout.

151 The only other NT occurrences of embedded genitives appear in Acts (4x Byz; 3xNA27), Paul (9x), Hebrews (3x), and the Petrine literature (9x).

152 Constantine von Tischendorf, Novum Testamentum Graece: Editio Octava CriticaMaior, 2 vols. (Leipzig: Giesecke & Devrient, 1869; rep. ed., Graz: Akademische Druckund Verlagsanstalt, 1965); cf. Reuben J. Swanson, ed., New Testament Greek Manuscripts:John (Sheffield: Sheffield Academic Press, 1995).

581



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SNQ SNQ

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


tenth century, S G. The uncial majority reads aggelow alone in a 2:1proportion against those adding the extraneous kuriou. Thesixth-century 078 stands in near-equal contrast to the “early”fifth-century MS A on the opposing side.153 Aggelow kuriou simply isnot the “Byzantine” reading, nor does such predominate even amongthe uncials (“early” or “late”). The minority pious expansion aggelowkuriou thus cannot be urged as a “proof” of the non-Johannine charac-ter of Jn 5:3b-4. Had such an expansion been original to the ByzantineTextform, there would be no explanation for its later omission in themajority of uncials or minuscules; nor was kuriou ever omitted fromthe same phrase elsewhere (Mt 1:20, 24; 2:13, 19; Lk 1:11; 2:9; Ac 7:30;12:7, 23). Since kuriou is not original to the Byzantine text of Jn 5:4,conclusions regarding inauthenticity cannot be established on thisbasis.154

3. Daniel Wallace creates “revisionist history” in asserting thatthe Byzantine Textform was neither dominant nor in the “majority”until the ninth century.155 Not only does such a claim run counter towhat has been acknowledged since Westcott and Hort,156 but it simplydoes not accord with the known facts.157 Sufficient manuscript158 and

153 MS 078 is one of the “constant witnesses” in SQE. See also Henry Alford, The GreekNew Testament: With a Critically Revised Text, 7th ed., 4 vols. (London: Rivingtons, 1874),in loc. Jn 5:4, where 078 is cited as Id).

154 Fee’s other claims of inauthenticity are subject to challenge, but such lies beyond thescope of the present paper. The point at issue is accuracy and a fair representation of theevidence.

155 Wallace, “Majority Text Theory,” in Ehrman and Holmes, Text of the NT, 311:“Among the Greek MS S, what is today the majority did not become a majority until theninth century.” A particular bias is evidenced in Ehrman-Holmes: thoroughgoing and rea-soned eclecticism are defended by advocates of those particular theories (Elliott, 321-335;Holmes, 336-360); yet the Byzantine and “majority text” positions are critiqued by anopponent (Wallace, 297-320) rather than discussed by an advocate.

156 Compare once more Westcott and Hort, Introduction, xiii, 92: “The fundamental textof late extant Greek MSS generally is beyond all question identical with the dominant Anti-ochian [= Byzantine] . . . text of the second half of the fourth century” (emphasisadded).

157 Wallace previously had carefully qualified his statement (emphasis added through-out): (1) Wallace, “Inspiration, Preservation,” 30: “As far as our extant witnesses reveal, theByzantine text did not become the majority text until the ninth century”; (2) Wallace,“Majority Text and Original Text,” 159: “Among extant Greek manuscripts, what is todaythe majority text did not become a majority until the ninth century. In fact, as the extantwitnesses reveal, the majority text did not exist in the first four centuries.” The point, ofcourse, is whether the extant witnesses provide a complete portrayal of transmissional his-tory. The paucity of preserved evidence from localized regions, coupled withtransmissional considerations, strongly suggests the contrary. If so, Wallace’s claims areflawed and misrepresent the actual situation.

158 The predecessor exemplars of MS S A/02 (gospels) and W/032 (in Matthew and Lk8:13-24:53) reflect stemmatically-unrelated Byzantine source exemplars. Thus, both A/02and W/032 reflect the end product of an earlier line of Byzantine transmission derivingfrom separate streams. Many other papyri and uncial fragments from centuries IV – IX tes-tify to a widespread Byzantine presence, even in post-fourth century Egypt. The fifth andsixth century Byzantine uncials (N/022, O/023, P/024, Q/026, R/027, S/042, F/043, 064,0253) demonstrate this point, providing no reason to reject Westcott and Hort here. Thetransmissional evidence itself points dramatically in a direction contrary to Wallace’sclaims.

582



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SNR SNRpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


patristic159 evidence exists from the mid-fourth century onward toestablish this point. Wallace not only ignores a previous scholarly con-sensus, but fails to consider the transmissional factors which haverestricted all evidence from the pre-ninth century period. His currentclaim is little more than “eclectic nose-counting” of extant witnesses,on the faulty presumption that such might accurately depict the totalNT transmissional situation in the pre-ninth century era. There is noreason to engage in a questionable form of nose-counting against a pre-vious scholarly consensus, let alone to ignore contrary versional andpatristic evidence which is strongly supportive of Byzantine dominancefrom the mid-fourth century onward.

The limited number of extant witnesses prior to the ninth centuryis insufficient to establish the true proportional nature of the text inthat era. The early data are too limited (as respects the Byzantineregion) and too localized (as respects the Alexandrian or Egyptianregion) for mere numerical nose-counting to hold any authority, sincesuch is likely to be non-representative of the actual situation regardingthe text in the early centuries. Put simply, Westcott and Hort were cor-rect regarding post-fourth century Byzantine dominance. It reflects avery peculiar type of wish-fulfillment to argue “revisionist history” onthis point merely due to the number of extant MS witnesses which pre-date the ninth century.

Concluding Observations

Every variant unit can be evaluated favorably from aByzantine-priority perspective, and all units should be carefully exam-ined when attempting to restore the original text. While some examplesof Byzantine-priority analysis have appeared in the present essay, it isimpossible within a short study to present a complete or comprehen-sive discussion of variants. Although an analysis of significantindividual variant units can be provided in short studies, a thoroughtext-critical examination should cover many sequential units within agiven portion of text. Most variant units require extended discussion inorder to establish the text in a persuasive manner; short summariesoften are weakened by a failure to present all the relevant materialregarding a variant unit.160 The present writer elsewhere has offered

159 Chrysostom in the fourth century used a Byzantine or “proto-Byzantine” type oftext; so too Gregory of Nyssa (see James A. Brooks, The New Testament Text of Gregory ofNyssa, The New Testament in the Greek Fathers 2; ed. Gordon Fee [Atlanta: Scholars’Press, 1991] 263-267). Apart from Photius in the ninth century (see J. Neville Birdsall,“The Text of the Gospels in Photius,” JTS, n. s. 7 [1956] 42-55, 190-98; “Photius and theText of the Fourth Gospel,” NTS 4 [1957/8] 61-63; “The Text of the Acts and the Epistlesin Photius,” JTS, n. s. 9 [1958] 278-291), patristic writers beyond the fourth century rarelyreflect any text resembling a predominantly non-Byzantine document.

160 The brevity of discussion given most variants is symptomatic of Metzger’s TextualCommentary. The valuable contrary opinions expressed by a minority of the UBS Com-mittee either are not mentioned or are stated with even less information than that allottedto the majority decision. A textual commentary should be far more detailed and compre-hensive than that which we currently possess.

583



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SNS SNS

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


detailed examples which illustrate the working principles and conclu-sions of the Byzantine-priority hypothesis as compared with those ofmodern eclecticism.161

While the present essay cannot present a detailed exposition ofthe Byzantine-priority theory, it does provide an overview of its pre-suppositions, principles and praxis, demonstrating itself to be alegitimate theory under the broad banner of NT textual criticism, and aviable alternative to modern eclecticism. The Byzantine-priorityhypothesis is far more complex than it may appear; it does not encour-age a simplistic eclectic approach nor a narrow theological outlooktoward a predetermined result. The final determination of that textremains problematic in too many cases, despite its primarilyexternally-based methodology. Absolute certainty in regard to theentire NT text can not be expected, given the evidence as preserved.Under all theories, ca. 90% of the original text of the NT is consideredestablished. Byzantine-priority merely attempts to extend that quan-tity, following reasonable principles of internal and external evidence,balanced by historical and transmissional factors.

Byzantine-priority provides no domain or shelter for thoseunwilling to labor diligently, or for unscholarly individuals whose goalis merely a biased theological perspective or the advocacy of a particu-lar translation. Rather, the theory manifests a compelling and logicalperspective which can stand on its own merits. It attempts to explainthe evidential data preserved to critical scholarship in the quest towardthe goal of establishing the original text of the canonical Greek NewTestament.

Byzantine-priority has a methodological consistency which can-not be demonstrated among the modern eclectic alternatives. Thisconsistency derives from an insistence on a primarily documentarytheory (following Westcott and Hort). This is coupled with an under-standing of internal principles within a transmissional-historicalframework. Apart from this essential base, any claim to approach orestablish an authoritative form of the original text of the New Testa-ment consistently will fall short.

The problem within modern eclecticism has long been recog-nized. Colwell declared in 1955, “The great task of textual criticism forthe generation of scholars who are now beginning their work is the

161 See Robinson, “Dichotomy”; idem, “Recensional Nature”; and idem, “Two passagesin Mark.”

584



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SNT SNTpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É


rewriting of the history of the text and the recreation of theory.”162 YetKenneth W. Clark in 1968 stated,

We require a critical history of transmission.. . . Some newangle, some novel experiment must be tried if we would inour time achieve a breakthrough. . . . This is the funda-mental need before we may move on to a thorough andsystematic revision of the critical text. The remedy we needcan only come through a better diagnosis. The true diagno-sis will of necessity be a new and different one.163

Epp in 1974 declared that “the establishment of the NT text canbe achieved only by a reconstruction of the history of that early text.. . . Obviously, doing this is harder than saying it.”164

Clark and Epp are correct: for the past century, eclecticism hasfunctioned without an integrated history of textual transmission. Thatits resultant text has no root in any single document, group of docu-ments, or texttype is an unfortunate by-product of its self-imposedmethodology. Thoroughgoing eclecticism remains a scholarlyendeavor divorced from external considerations; reasoned eclecticismattempts to strike a balance between internal and external criteria. Yetboth systems fail precisely at the point of transmissional history: theirresultant text remains without consistent documentary support, andrepresents a piecemeal assemblage comprised of a disparate andunrelated mélange of preferred readings taken from isolated variantunits.165 At this point Byzantine-priority theory does not fail, butoffers a transmissionally legitimate resultant text which iswell-supported among the manuscript base that undergirds theByzantine Textform. If modern eclectic theory with its problematicresultant text can secure a niche within NT textual criticism, so muchmore the Byzantine-priority hypothesis with its insistence upon theestablishment of a solid transmissional base before applying principlesof internal and external criticism. Byzantine-priority thus can be

162 E. C. Colwell, “Foreword” to Bruce M. Metzger, Annotated Bibliography of the Tex-tual Criticism of the New Testament 1914-1939, Studies and Documents 16 (Copenhagen:Ejnar Munksgaard, 1955) viii. Cf. Robert Devreesse, Introduction à l’Étude des ManuscritsGrecs (Paris: Imprimerie Nationale, Librairie C. Klincksieck, 1954) 175: “La critiquetextuelle du Nouveau Testament a échoué dans une impasse. . . . Il fallait donc essayer unenouvelle méthode.”

163 Kenneth W. Clark, “Today ’s Problems with the Critical Text of the New Testament,”in J. Coert Rylaarsdam ed., Transitions in Biblical Scholarship, Essays in Divinity 6, gen. ed.Jerald C. Brauer (Chicago: University of Chicago, 1968) 167, 168-9. The currentByzantine-priority hypothesis derives from suggestions made by Kenneth W. Clark whenthe present writer studied with him from 1971-1977.

164 Epp, “Twentieth Century Interlude,” Theory and Method, 96.165 Yet cf. the confident assertion of Gordon D. Fee and Douglas Stuart, How to Read

the Bible for All Its Worth, 2nd ed. (Grand Rapids: Zondervan, 1993) 33: “For the New Tes-tament . . . the ‘best text’ has already been determined by scholars who are experts in thisfield” (emphasis added). One then must wonder, “What need have we of further wit-nesses?”

585



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SNU SNU

péáå

ÉLd

ìííÉ

ê=pá

ÇÉ


accepted as a preferable alternative to modern eclectic theories whichultimately fail to present a transmissionally viable “original” text.

Despite modern eclectic expressions regarding what NT textualcriticism “really” needs, current text-critical thought steadily movesaway from the highest ideals and goals. Current eclectic speculationinvolves heterodox scribes who are claimed to have preserved a moregenuine text than the orthodox,166 as well as a general uncertaintywhether the original text can be recovered, or whether any concept ofan “original” text can be maintained.167 The Byzantine-priority posi-tion offers a clear theoretical and practical alternative to thepessimistic suppositions of postmodern eclectic subjectivity. The vari-ous eclectic schools continue to flounder without an underlyinghistory of transmission to explain and anchor the hypothetically “bestattainable” NT text which they have constructed out of bits and piecesof scattered readings. In the meantime, the Byzantine-priority theoryremains well-founded and very much alive, despite the orations anddeclamations which continue to be uttered against it.168

166 See Bart D. Ehrman, The Orthodox Corruption of Scripture: The Effect of Early Chris-tological Controversies on the Text of the New Testament (Oxford: Oxford University Press,1993), particularly 3-31 and 274-280. Yet cf. P. Henry, “Why is Contemporary Scholarshipso Enamored of Ancient Heretics?” in Elizabeth A. Livingstone, ed., Studia Patristica, vol.17, part 1 (Oxford: Pergamon, 1982) 123-126, who speaks of the postmodernist rise of“another paradigm which seems . . . well on the way to becoming a scholarly orthodoxy”(123): “the heretics are the true religious geniuses. . . . The current fascination is morewith heretics than with their heresies. . . . We tend to see everything in terms of powerstruggles . . . [and] assume that whatever happens is most adequately explained by thedynamics of politics. . . . Anyone in authority . . . [is] under suspicion. And in the earlychurch, the [orthodox] Fathers are . . . those who came out on top. Given our assump-tions, their very identity as [orthodox] Fathers puts them on trial” (124-6).

167 The postmodern paradigm is admitted in Epp, “Multivalence,” 280: “The term ‘origi-nal’ has exploded into a complex and highly unmanageable multivalent entity. . . . Freshdimensions of originality emerge from behind the variant readings.” Future textual criticsshould “favor accommodation of the richness of the manuscript tradition, with its multi-plicity of texts and its multivalent originals, rather than the myopic quest for a single origi-nal text” (280-1). Some will be thankful that “not all will agree” with Epp (281), and cer-tainly not those working within a Byzantine-priority framework. The goal of reconstruct-ing a close approximation to “the” original text remains legitimate and should not be gain-said by the shifting temper of the times.

168 Most recently, cf. J. L. North, “The Oxford Debate on the Textual Criticism of theNew Testament, held at New College on May 6, 1897: An End, not a Beginning, for theTextus Receptus,” in D. G. K. Taylor, ed., Studies in the Early Text of the Gospels and Acts:The Papers of the First Birmingham Colloquium on the Textual Criticism of the New Testa-ment, Texts and Studies, 3rd ser., eds. D. C. Parker and D. G. K. Taylor (Birmingham: Uni-versity of Birmingham, 1999) 1-25; especially 25, n. 51.

586



fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


SNV SNVpé

áåÉL

dìí

íÉê=

páÇ

É

LIST OF ABBREVIATIONS

BibSac Bibliotheca SacraExpT Expository TimesHTR Harvard Theological ReviewJBL Journal of Biblical LiteratureJETS Journal of the Evangelical Theological SocietyJTS Journal of Theological StudiesNA27 Kurt Aland, Barbara Aland, et al., eds.

Nestle-Aland Novum Testamentum Graece, 27th ed.(Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1993).

NovT Novum TestamentumNTS New Testament StudiesSD Studies and DocumentsSQE Kurt Aland, ed.,

Synopsis Quattuor Evangeliorum, 13th rev. ed.(Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1985).

WTJ Westminster Theological JournalZNW Zeitschrift für die neutestamentliche Wissenschaft

und die Kunde der älteren Kirche

587

REVELATION