Turan Dursun-Din Bu-3-Islamda Toplum Ve Laiklik

2

Kaynak Yaynlar No: 467

Yaync Sertifika No: 14071

ISBN: 978-975-343-464-2 (Tk. No)

978-975-343-472-0 (3. Cilt)

1. Basm: Ekim 2006

2. Basm: Eyll 2008

3. Basm: Ekim 2010

4. Basm: Temmuz 2012

5. Basm: Austos 2013

6. Basm: Haziran 2014

Genel Yayn Ynetmeni

Sadk Usta

Teknik Hazrlk

Analiz Basm Yayn

Bask ve Cilt

Ertem Basm Yayn Datm Sanayi ve Ticaret Limited irketi

Bakent Organize Sanayi Blgesi 22. Cadde No: 6

Malky - Temelli / ANKARA

Tel: 0312 64016 23

Sertifika No: 26886

Bu kitabn yayn haklar Analiz Bas. Yay. Tas. Gda Ticaret ve Sanayi Ltd. ti.nindir.

Eserin btn haklar sakldr. Yaynevinden yazl izin alnmadan ksmen veya tamamen alnt yaplamaz, hibir

ekilde kopya edilemez, oaltlamaz ve yaymlanamaz.

ANALZ BASIM YAYIN TASARIM GIDA TCARET VE SANAY LTD. T.

Galatasaray Merutiyet Cad. Kardeler Han No: 6/3

Beyolu 34430 stanbul

web adresi: www.kaynakyayinlari.com e-posta: [email protected]

Tel: 0212 252 21 56-99 Faks: 0212 249 28 92

3

Turan Dursun

DN BU-3 slam Toplumu ve Laiklik

5

NDEKLER

HASAN YALININ NSZ

BEN, YZYILLARIN DOURDUU LMM 11

SLAMDA TOPLUM 15

KLE 17

Kle Sahibinin Mal 17

Kle, ldrlesiye Dvlebilir 18

Sonu 19

KPEK VE NSAN HAKLARI 20

Gereke 20

Emeki Kpein Haklar 21

Beslenme Hakk 21

Emeki Kpein yi Beslenme Hakkn inemenin Cezas 22

Emeki Kpein Dvlmeme Hakk 23

Kpei Dvmenin Cezas 23

Kpekler de Snf Snf, eit eit 24

Kitab- Gayr-i Mukaddesteki Kpekler 25

RVETLE MSLMAN OLANLAR 26

Ganimetin Paylam 26

Ya Resulallah Adalet Et!.. 27

Bir de Zekt Malndan Rvet 28

Rvet Verilenler: Mellefetl-Kulub 29

slam Hukukular Ne Diyor? 30

ALE 31

Ayrcalkl Aileler 32

brahim ve Muhammed Ailesinin Sekinlii 32

SLAMA GRE MLLET 34

KURBAN 36

Tanr Her Kurban Kabul Etmez 36

Her Admda Kurban 37

brahim ve lk Olu 37

Sorular Sorular... 38

6

Mal Anlaynn Yansmas 39

Muhammed: Ben ki Kurbanln Oluyum 39

Muhammedin Babas: Kurbanlk 39

Muhammed ve 100 Deve Kurbanl 39

SNNET 41

Tevratta Snnet 41

slamda Snnet 41

Muhammede Gre Kadnn Snnet Olmas da Onurlu Bir eydir 42

Snnet Geleneinin Kayna: Eski Msr 42

Snnette Kesilen, Tanrya Armaan 43

DEVE BOYU DN 44

Develi Akl 44

Develi Ses 45

Deve Dile Gelip Alam 45

Muhammede Gre Gkler, Meleklerin Arlndan Deve Gibi nliyor 45

Ktk, Deve Gibi Ses karp Alam 45

Efendi Tanr (Rab), Hac in Ara Olarak Deveyi Tanyor 46

Muhammede Gre nsanlar Kt Develer Gibidir 46

KADIN 47

DNN KADINA BAKII 49

Uursuz Bir Mal 50

Kadnlarnz, Ekin Tarlanz 51

Kadn: Bir Meta 51

Muta Nikh 52

DYANETN YALANLARI VE KADINLARI AAILAMALARI 53

Canverin nerisi 53

Canverin Sorular 54

Diyanet Cevap Yerine Yalana Bavuruyor 54

Kadn Aalayan Hkmler Madde Madde 54

ki Kadnn Tankl, Bir Erkein Tanklna Bedeldir 55

Diyanet eriat Hkmn Savunmak in

Bilimi de Kullanma abasnda 55

Kadnlar, Aklen ve Dinen Eksik Yaratklardr 56

Uursuzluk eyde Vardr: Kanda, Evde ve Atta 56

Diyanetin Yalan 56

Namaz Kateden eyler: Kpek, Eek, Domuz ve Kadn 57

Kadnlar Arasnda Saliha Kadn,

Yz Tane Karga Arasnda Alaca Bir Karga Gibidir 58

7

Benden Sonra. Erkekler in,

Kadndan Zararl Bir Fitne Brakmadm 58

Bana Cehennem Halk Gsterildi; ounluu Kadnlard 59

Kadnlar, nsann Karsna eytan Gibi karlar 59

Kadn Ee Kemii Gibidir, Onu Dorultmak stersen Krarsn.

Onu Kendi Haline Brak ve Eriliiyle Ondan Faydalanmaya Bak 59

Erkekler, Kadnlar zerinde Hkimdirler 59

Zina eitleri 60

Canverin Sorularna Karlk Verilmiyor 60

MUHAMMEDE GRE KADIN UURSUZDUR 61

VE KADINA DAYAK 64

Dnyann En lkel Hukukunda Bile Bulunmayan Hkm 65

EHVET 67

Muhammedin 30 Erkek Gcndeki ehveti 67

slam Hukukuna Gre 9, Hatta 5 Yandaki

Bir Kz da ehvet Konusudur 70

NALLAH 71

Antierim ki Bir Gecede Yz Kadn ey Edeceim 71

nallahszln, Muhammedin Bana Getirdii 72

ZNA 74

I: KURANDA ZNA SZC VE

BU ANLAMDA GEEN SZCKLER 74

II: ZNANIN TANIMI 75

A- slam Hukukularna Gre Tanm 75

B- Laik Ceza Hukukularna Gre Tanm 76

III: ZNA SAYILAN VE SAYILMAYAN 77

A- Zinann Koullar ve Bu Koullara Uymayan Durumlar 77

B- Sonu 91

IV: ZNA CEZASI (HADD) VE UYGULAMALAR 92

A- Ceza Trleri 92

B- Zina Suunun Belirlenmesi 101

C- Cezann Uygulanmas 104

D- zgr nsan ve Kle Cariye Ayrm 106

V: ZNA EDENLE EVLENMEK 108

LAKLK 113

LAKLN, BARIIN VE GENLN OLMAZSA OLMAZLARI 113

I: LAKLK VE OLMAZSA OLMAZLARI 116

A- Laiklik 116

B- Olmazsa Olmazlar 118

8

C- Laiklik Nasl Kua evrilmitir? 122

D- Laikliin Gerekesi 128

II: RTCA 132

A- Trleri 132

III: BARI 134

A- Olmazsa Olmazlar 134

B- Olursa Olmazlar 134

IV: GENLK 135

BN HALDUNUN ESER

MUKADDMENN EVRSNE NSZ 136

GNCEL KONULAR 167

FELAKET SLAMDA 169

EFEND TANRININ EVN MELEKLER M,

KFRLERN UAKLARI MI KORUYACAK? 171

Efendi Tanr, Kbedeki Gvenlii Kaldryor 172

Deccl, Mekkeye ve Medineye Giremez! Biiminde

Muhammedin Verdii Gvence 172

ABD Uaklar Hangi Snf Meleklerden? 174

KURANLI BR SKANDAL 177

Ticaret in de Olsa Yalandan Kanlamaz m? 178

Kurann Gerisinde Kalnd Savnn Korkunluu 178

Ve Tyler rpertici Bir Smr 179

163. MADDENN KALDIRILMASI 180

163. Maddenin Hkmn Kaldrmaya Meclisin Gc Yetmez 180

nsan Haklarn Savunma Adna stenemez 181

Hukuk Adna da stenemez 182

Demokrasi Adna da stenemez 182

adalk Adna da stenemez 182

DN DUYGULARINI NCTMEK SU MUDUR? 184

KARA SESL KARANLIK 188

SEMRA ZAL ve TV AIK OTURUMUNDAK

NVERSTE MOLLALARINA AIK SORULAR 189

Semra zala Sorular 189

Molla Yaar Nuri ztrke Sorular 190

tekilere Soru 190

ELETR VE MEKTUPLARA CEVAPLAR 191

MEKTUPLAR 193

slama Zarar Verilemez 193

9

Cevap: Gerek Ortada 193

Kurann Tasdik Ettii Tevrat ve ncil

Tahrip Edilmeden ncekileridir 194

Cevap: Tahrif, Yalnzca slamn Savdr 194

Yorumlarnzda Biraz Daha ll Olamaz msnz? 194

Cevap: Saldr Deil, Sergileme 195

Evrendeki Bu Dzen Rastlant Sonucu Olamaz 195

Cevap: Evrende Her ey, Deierek Gelmitir ve de Deimekte 195

Tanr Varsa Neden Adaletli Deil? 196

Akl ve Bilim Gzl-man Gzl 196

Kurann Tanrs Akll m? 196

Korkup ekinmek Bir zm Deildir 197

slam Nedir ve Kimler Eliyle Oluturulmutur? 197

Kedeki Yazlar zlerseniz

Sorularnza Karlklar Bulabilirsiniz 197

Kurann Tanrs Akll m? 197

Cevap: Korkup ekinmek Bir zm Deildir 198

SLEYMAN ATEN MEKTUBU VE KARILII 199

Diyanet leri Eski Bakan

Prof. Dr. Sleyman Atein Mektubu 199

Bu Rivayetler rktr Diyebilecek Bir

Hadisi Gsterilebilir mi? 200

Sleyman Atein Yorumu 201

Sleyman Atein Kaynaklar 202

Sleyman Atee Bir ar 203

MEKTUPLAR 204

Kfrler ve Tehditler 204

Kfr ve Tehditler Bouna... 205

vgler 206

Yazlar, Bir Kitap Olarak Yaymlanacak 206

Zebur Diye Bir Kitap Yok 206

Kurann Trkesi 207

Muhammedin Yaamn renmek in Trke Kaynaklar 207

Kuranda 6666 Ayet Bulunduu

Sylentisi Geree Dayanmyor 208

Muhammed Dnemindeki Kurann

Orijinali Hibir Yerde Yoktur 208

Kutuplarda Namaz ve Oru Hakknda ne Ayet,

Ne de Hadis Var

10

ELETR MEKTUPLARI 210

ZAMAN GAZETESYLE GRME 215

DNC YAYIN EVRELERNE YANITLAR (ZAMAN,

MLL GAZETE, YEN ASYA GAZETELER LE

YEN DNCE, PANEL VE TEVHD DERGLER) 226

te Cevabm 226

Sulama ve Aalamalar 226

Bana Verilen Cevap, Yazdklarmn Neresine Ynelik? 229

Bana Cevap Veren Kii, Nelerle Karma kyor? 231

Neyi Tartyoruz? 233

Amacm Nedir, Ben Ne stiyorum? 244

amur Atan Ben Deilim 245

Dinsizim, Sapk Deilim 246

Niin lle de Yalan 252

BR MEKTUBA VE MZA DERGSNE YANIT 254

Keiborlu mam-Hatip Lisesi retmeni

lknur Tznerin Mektubu 254

Nedir lahi Dinler 255

Tahrif 256

mam-Hatip Okulu retmeni Tzner,

Kaynandaki Bilginin Tersini Gsterip Savunuyor 257

Kaynaktaki Anlamyla Kuranda da Tahrif Yaplagelmitir 258

Kurann Bir Harfinin Bile Deimedii Yalan 261

Tevrattaki Samalar 263

Sonu 270

mza Dergisine Yant 270

MEKTUPLAR VE YANITLARI 276

Emekli retmen Ahmet Hamdi Glerin Mektubu 276

Koray Kohann Mektubu 283

SON BLM 285

TURAN DURSUNUN YAYIMLANMI ESERLER 287

YAZARIN KURAN ANSKLOPEDSNE LKN

LGL EVRELERN GRLERNDEN SEMELER 288

YAZARIN, KURAN ANSKLOPEDSNE LKN AIKLAMASI 293

DZN 295

11

BEN, YZYILLARIN DOURDUU LMM

Turan Dursun ldrld, din kurtuldu!

Cinayeti planlayanlar, evinin otuz metre tesinde onun bana kurun skanlar byle

dnmlerdir sanrm. Turan Dursunun ldrlmesini radyolarndan sevin

lklaryla duyuran ranl mollalar da buna inanm olmal. Ne gaflet, ne ilkel

aldan! nsanlk tarihi boyunca srp geliyor bu sava. Bir kere olsun zulmle,

cinayetle safsatann stte kalabildii olmu mudur? Engizisyonun ayakta tutamad

hurafe, imdi canilerin kurunlaryla m zafer kazanacak? nsan akl banazl spre

spre yryor. Odunlar stnde yaklan Giordano Brunolara, derisi yzlen Hallac

Mansurlara bir de Turan Dursunun eklenmesiyle din mrn ka gn uzatabilir

acaba? Turan Dursun Teori dergisinin Austos 1990 tarihli 8. saysnda yle yazmt:

Bilcmle slamclar! yice bilin! Bilin ve unutmayn ki ben, yzyllarn

dourduu bir lmm! slamn, tm dinlerin, tabularn, sonular bugn ve

yarn grlecek lmym. karlar din karanl stne kurulu olanlar, bu

karanlktan trl biimde yararlananlar, tm karanlk bcekleri benden korksunlar.

Ne imzal, ne imzasz yalanlar beni yldrabilecektir. Korksunlar elimdeki ktan.

Bir mum nn bile koca bir oda karanln nasl paraladn anmsasnlar.

Binlerce yllk ilkelliklerin, yalanlarla rlp piyasalara srld imann,

kafalardaki duygulardaki zincirlerinin elbette ki bir gn sonu gelecektir

Turan Dursunun szlnde lmn anlam ite budur. Bu gerek lmn deheti

iinde rpnanlar onu ortadan kaldrarak korkularna are aramlardr. Turan

Dursunun kendi lmne gelince, gene onun yaklamna bavurmak gerekiyor. Turan

Dursunun byk dnce savan izleyenler, bu cesareti nereden aldn,

ldrlmekten korkup korkmadn, kendini iyi koruyup korumadn hep

sormulardr. rticann trmandrlp pervaszca saldrtlmas karsndaki kaya gibi

duruu insanlar sadece hayran brakmam, bu trden sorular akla getirmitir.

Yzyln Ankara Brosunda bana unu anlatmt: Din konusunda geree ulatmda

kendime sordum. Rahat yaamak uruna gerei mezara m gtreyim; halka gerei

anlatmak uruna lm m gze alaym? Turan Dursun bir aydnlanma savas gibi

12

yantlad soruyu. Ve o anda lm yendi. lmn tesine geti. Bu nedenle Turan

Dursunu ldrmek olanakszd. Onun katilleri gereksiz, bouna bir i iin kendilerini

yormulardr. lm Turan Dursunu daha da bytt. imdi onun yazdklar urunda

yaamn feda etmi olmasnn bysyle de ekici hale geldi. Ad lmsz

aydnlanma kurbanlarnn arasna yazld.

Turan Dursunun ls nnde dnmeliyiz. Trkiye bir Cumhuriyet Devrimi

yaadktan sonra, Turan Dursunlarn fikirlerini yazabilmek iin lm gze almalar

gereken ve sonra da ldrldkleri bir lke haline getirilmitir. Atatrkn din

konusunda sylediklerini, Atatrk dneminde okutulan ders kitaplarnn yazdklarn

anmsamann tam zaman. Hayat, herhangi bir doa d etkenin mdahalesi

olmakszn dnya zerinde doal ve zorunlu bir kimyasal ve fiziksel olaylar dizisi

sonucudur (Saak, Mays 1985, say 16) diyen, Muhammedin bir Arap siyaset adam

olduunu, tek tanrl dinlere siyaseten geildiini syleyip yazan Kemalizmden,

(2000e Doru, 22-28 ubat 1987, yl 1, say 8), bugnk kodaman Atatrklne

getirilmitir lke. Dinin toplum yaamndan sklp atlmas, dncenin

zgrletirilmesi, banazla kar mcadele anlamndaki laikliin kl ge savruldu.

12 Eylln katt ivme ile Laiklik dinsizlik deildir laikliine geildi. Okullara

zorunlu din dersinden, Rabta parasyla imam maa denmesine kadar uzanan icraatla

12 Eyll, Muammer Aksoy, etin Eme, Turan Dursun cinayetlerinin kaldrm

talarn da dedi. Turan Dursunun katili tetik ekicilerden ok 12 Eylldr. Suudi

sermayesine kaderini balam iktidar sahipleridir.

Cinayetin arpc bir ekilde gndeme getirdii gerekler var. Mustafa Kemali

Kurtulu Savanda ve hemen sonrasnda mazlum milletler alklad. imdi iktidarda

bulunanlar Pentagon bata, emperyalistler alklyor. Mustafa Kemal hareketini Lenin,

yani dnya komnizminin lideri alklad, bunlar Bush alklyor. Turan Dursun

bylesine geriye dndrlm bir Trkiye tablosunun ortasnda yatyor. Kouyolunun

souk kaldrmnda deil.

Cumhuriyet, Osmanl halifeliini ykarak kuruldu. imdi iktidarda olanlar ise

Ortadounun eriat eyhleriyle, emirleriyle, krallaryla halklara kar saf tutuyorlar.

Bu cephenin patronu ise Amerika. Trkiye bir Amerikan savana ortak edilmek

isteniyor. Neden Turan Dursun, neden imdi sorularna yant ararken bunlar

dnmemek olanaksz. Cinayet, sadece eriat cephesinin azgnln ortaya koymuyor,

bir plana da k tutuyor.

Turan Dursun iin yazarken eksik braklmamas gereken bir nokta var. O,

dncesinin sonularna cesaretle yryen aydnd. Bulgularndan dehete derek

snrlanmay reddetti. Kalemlerin alnp satld, mevki iin, vg iin fikirlerin apka

gibi giyilip karld, iirin bile metalatrld dnce dnyamzda az ey mi?

13

Altnda hibir yayn organ bencillii aranmakszn u soru zerinde de

dnlmesini isteriz: Bu kahraman aydnlanmac, Turan Dursun, neden nce 2000e

Dorunun, sonra da Yzyln yazardr? Neden Marksistlerin nderlik ettii dergilerde

yazabilmi, neden ancak Marksistlerle birleebilmitir? Yazabilmitir szn

vurgulu sylyorum. Turan Dursundan bizzat dinledim: Dou Perinekin beni

anladn, yapmak istediim eyi ancak onunla yapabileceimi, sonuna kadar birlikte

olacamz ilk grmemizde anladm. Kemalizm iktidar partisi olduktan sonra

katlap, dzenin bekisi oldu. Statkoyu korumak n plana geti. 70 yllk tarihi

boyunca geldiimiz noktada artk laiklik de emeki snflarn iidir. Dnyay

dntrme dncesinin merkezi Marksizmdir.

Turan Dursun btn bir din lemine kar, safsataya, hurafeye kar savat. nsanlk

lemi karanl nc oullaryla yara yara ilerliyor. Kurbanlar veriyor. Turan Dursun,

mcadelesi boyunca din ulemasn srekli er meydanna ard. Hep korktular, hep

katlar. Yazdklarm en salam kabul edilen temel kaynaklara dayal. rtenler

varsa, buyursunlar bunlar rtsnler. Bu arya yant verecek cesarette bir din

savunucusu bulunamad. Ama pusu kurup, tetik ekecek katil bulundu.

Yzyl, 9 Eyll 1990, yl 1, say 6

Hasan YALIN

(Turan Dursun, Tabu Can ekiiyor, Din Bu-2, s.9-11)

(Yeniden Dzenlenmi Tam Metin 6. basm Haz14: Turan Dursun, DN BU-3; slamda Toplum ve Laiklik, s.11-13)

15

SLAMDA TOPLUM

17

KLE

Homo Sapiens. 1778 ylnda Limenin insana, dnen insana verdii addr bu.

Bugn yeryz insanlarnn tm bu trden. Eski Yunan dnce dnyasnda

alglayan, konuan hayvan (elhayvann ntk) gibi nitelemeler yaplr. nsann

hayvanlar arasndan syrlp sivrilerek bu aamaya ulamas birden olmamtr.

Kolay da olmamtr. Hem zaman, hem emek gerektirmitir. Milyonlarca yl gemitir

bunun iin. nsan olma aamasnda da bir noktada kalmamtr Homo Sapiens.

Doadaki en temel yasalardan olan deime-deitirme izgisi iinde deimi ve

deitirmitir srekli. Kendini, doay...

amzn insan, ulat aama nedeniyle bugn kleyi, klelik kurumunu

kabul etmez. Bu kurumu, insanlardan kimini kle grmeyi, byle nitelemeyi

insanlk d sayar.

Ne var ki herkesin bildii gibi insanln gemiinde bu kurum vardr. Tarihte

kleci toplum yaam, uzun sre yaanmtr. Bu toplum yaamnda insan

olduklarna baklmakszn kimi insanlar birer mal saylm, alnp satlmlardr.

Bu artk gerilerde, ok gerilerde kalmtr. Ama dinlerde, inanlarda yok

olmamtr. zellikle Sami dinlerin, en bata da Yahudilik ve slam dinlerinin

kutsal kitaplarnda ve eriatlarnda hep yaayagelmitir. Bu dinlerde klelik

kurumu, bugn de vardr, bunlar silininceye dek yarn da olacaktr. Neden ki kutsal

kitap dogmalar ve ERATlar deimez. Deimezlik, donmuluk bunlarn temel

zelliidir. Zamann deimesiyle hkmler de deiir trnden kural kabul edilir

gibi bir tutum gsterildiine de tank olunmutur, ama bu bir yutturmacadr.

Kleci toplum yapsnda kutsal kitaplara birok kural ve ilke olduu gibi

gemitir. Bunlarn iinde de kle, sahibinin maldr ilkesi vardr.

Kle, Sahibinin Mal

nce Tevratta grelim bu ilkeyi:

Tevratta insanlar ikiye ayrlmakta, srailoullar ve onun dnda kalanlar,

srailoullarndan olanlar, Yahudiler, kle durumuna dseler bile Tevratta kle

saylmyorlar. Ksacas: Tevrata gre Yahudi kle olmaz hibir zaman. Baka

insanlara gelince, koullara gre kle olabilirler. Tevratn bak byle:

18

Ve eer kardein senin yannda yoksul derse ve kendisini sana satarsa, onu

kle gibi altrmayacaksn. Senin yannda cretli adam gibi ve konuun gibi

olacaktr. (...) nk onlar, Msr lkesinden kardm kullarmdr. Kle olarak

satlmayacaklardr... (Tevrat, Levililer, 25: 39, 42). Bu kutsal kitapta, kimi insann

kleliiyse doal grlr ve mal olarak alnp satlabilecei bildirilir:

Ve senin maln olacak kleye ve cariyeye gelince: evrenizde olan toplumlardan

kle ve cariye satn alacaksnz. Ve aranzda oturan yabanclarn da ocuklarndan,

onlardan ve lkenizde doup da yannzda bulunan oymaklardan satn alacaksnz. Ve

sizin malnz olacaktr. Ve onlar, kendinizden sonra mlk olarak ocuklarnza miras

olarak brakacaksnz. Her zaman kleleri, onlardan satn alacaksnz. Fakat

kardelerinize, srailoullarna, birbirinize sertlikle efendilik etmeyeceksiniz. (Tevrat,

Levililer, 25: 44-46.)

Tevratn ulusal Tanrs ki Kurana da gemitir, bu ayrm yapmakla kalmaz;

klenin dvlebileceini de bildirir.

Kle, ldrlesiye Dvlebilir

Tevrattaki u tyler rpertici satrlar birlikte okuyalm:

Eer bir adam, klesine ve cariyesine denekle vurur ve o kle, cariye onun elinin

altndayken lrse o adam cezalandrlacaktr. Ancak dvlen kle ve cariye, bir ya da

iki gn yaarsa, adam cezalandrlmayacaktr. nk o kle veya cariye, adamn kendi

maldr. (Tevrat, k, 21: 20-21.)

Grlyor ki dvlen kle hemen lrse sahibinin cezalandrlaca bildiriliyor

(cezann ne olaca da bildirilmiyor. Bu ceza bir azarlama trnden de olabilir) ama

aradan bir gn getikten sonra o kle ya da cariye lrse, dven ve lme yol am

olan adamn cezalandrlmayaca hkme balanyor. Gerekesi de aklanyor:

nk o kle ya da cariye dven adamn kendi maldr.

Bu mantk bugnn insanna elbette ki korkun gelebilir. Ne ki kutsal kitapta hi

eskimeden yayor. Gezegenimizin insanlar bu kitabn hkmlerine tmyle inanm

olsalar, bu mant paylamak zorunda kalacaklar. nk Tanrnn deimez hkm

saylr bu inan dnyasnda.

Kuranda da klelik kurumu vardr. Kimi insanlar erkek kledir; kimileriyse dii

kle. kincisine cariye denir. Kurann Tanrs da, kimi insanlar insan

olularna bakmakszn kle, cariye olarak kabul eder. Ve her birini mal-mlk

sayar. Muhammedin dii klelerinden, yani cariyelerinden sz ederken:

Mmeleket yemnke, yani sa elinle satn aldn (mlk edindiin mal) der iki

yerde. (Bkz. Ahzb Suresi, ayet 50, 55). 13 yerde de teki Mslmanlarn kle ve

cariyelerinden sz edilirken sahiplerinin sa elleriyle satn aldklar (mlk edindikleri

19

mallar) diye bildirilir. (Bkz. Nis Suresi, ayet 3, 24, 25, 26; Nahl Suresi, ayet 71;

Mminn Suresi, ayet 6; Nur Suresi, ayet 21, 23, 58; Rm Suresi, ayet 28, Ahzb

Suresi, ayet 50, 55; Meric Suresi, ayet 30.)

Kle, cariye, Kuranda abd, rakabe, eme gibi szcklerle de anlatlr. Kle

ve cariyeden bolca sz edilir ayetlerde. Ve hepsi de sahiplerinin yasal mal olarak

tantlr. slam eriatn sevimli gsterenler, slamda klelik yoktur derler, demeye

alrlar, ama ite gerek ortada. Kimi zaman da slam, Kuran, kle azat etmeyi

tevik etmitir diyerek durumu kurtarmaya abalarlar. Ancak, slam, slamn kutsal

kitab olan Kuran, klelik kurumunu tanm m, tanmam m, bir baka deyile

insanlardan kimini alnp satlabilen mal niteliinde kle, cariye diye kabul etmi mi

etmemi mi? nemli olan budur. slamn en bata kutsal kitabyla bu kurumu kabul

ettii, hibir biimde yadsnamaz. Saysz hadislerin yannda bu konudaki ayetler de

yoruma gerek kalmayacak biimde ak. zd etmeyse bir baka konu. Kle

sahibi, mal olan kleyi zd eder ya da etmez; bu onun bilecei itir. Tpk

baka maln u ya da bu yolda harcamas gibi. Diyelim ki kendisine u yolda

harcaman sevaptr deniyor. Yine de kii zgrdr, zendirilen sevab isteyebilir de,

istemeyebilir de...

Evet nemli olan klelik kurumunun insanlk dl ortadayken, kabul ediliyor

oluudur.

slam eriatn sergileyen fkh kitaplarn ap baktmz zaman, bu kitaplarn ok

nemli blmlerini kle ve cariyelere ilikin hkmlerin oluturduunu grrz.

Bu blmlerde inceden inceye ayrntlar da yer alr. slam hukuku, bunlarla doludur.

Demek ki gezegenimizin insanlar, Yahudilik gibi slam da benimsemi olsalar,

bugn de yarn da, kimi insanlar birer mal saylacaklar, kle, cariye diye alnp

satlabileceklerdir. Ve tabii insan haklarna ilikin uluslararas boyutta bugn hi

deilse dnyann bir kesiminde geerli olan ilkeler artk o zaman geerli olmayacaktr.

nsanlk, kutsal kitaplarn tayageldikleri kurallar yara yara gemisini yzdrp

bugnlere, bugnk dzeye gelmitir. Klelik konusunda da yle.

Sonu

Kt ve insanlk d bir kurum olan klelik de, tm deimezliiyle dinlerde

vardr. Yorumlarla iyiletirme yoluna gitmek bir ey salamaz. imdiye dek

salamamtr da... Bir kurum byleyse kknden kaldrmak gerekir. Dzeltmek

yetmez. Dinlerde, klelik gibi nice kknden kaznp kaldrlmas gereken ilke ve

insanlk d kurumlar vardr.

Emein Bayra

15 Haziran 1990, yl 3, say 27



20

KPEK VE NSAN HAKLARI

...KPEK beslenirken ETle birlikte ST

ve yal besin verilir. KPEN HAKKI

olan besindir bu...

AVESTA, VENDDAD, 13. BLM

a: Milattan yzyllarca nce. Konu: Kpek haklar ve gvencesi.

Konu nemle ele alnyor. erevesi iziliyor. Gerekleri belirleniyor. Hrmz

(Tanr) adna, kutsal kitap AVESTAda aklanyor. Emeki kpeklerin haklarnn

gereine uymayanlara verilecek cezalar duyuruluyor. insan emekilerinin haklarnn

gereklerine uymayanlar iin bugn dnlemeyecek arlktaki cezalar...

a: Milattan hemen hemen iki bin yl sonra. Konu: nsan emekileri ve haklar.

Bu haklar tartlyor. Kimi yerde kimi lde tannyor, kimi yerdeyse braklp

geiliyor. nsan haklar kabul edilip dnyann her bir yanna duyurulmu olsa bile.

lgin olur diye bir kk karlatrma yapmak istedim. Amacm ne kpekleri

insanlatrmak, ne de insanlar kpekletirmek. Ne byle bir savm var, ne de buna

gcm yeter.

Avestann ilgili blmlerinden kimi paralar olduu gibi dilimize evirerek, kimi

kesimleriniyse zetleyerek sunmaya alacam. Yer yer baka yaptlardan alntlarla

birlikte...

Gereke

Emeki kpeklerin haklar, kutsal kitapta, gerekesiyle birlikte hkme

balanyor. Gereke aklanrken yle deniyor:

Ey Zerdt! Ben Hrmz (Tanr), kpei yarattm. Giyimi kuamyla, ayanda

ayakkabsyla ve keskin dilerinden oluan silahyla birlikte, her an tetikte ve uyank

biimde yarattm. nsan onu doyurmal ki, o da onun maln, mlkn salamca

bekleyebilsin. Ben Hrmz, kpei, hrsza kar koyacak zellikte yarattm bu

dnyada. Kafas yerinde olduu zaman kpek bu zellii gsterir, insanlarn mallarn

koruyabilir. En kk sesle kim uyanabilir ey Zerdt? Ne hrsz, ne de kurt, kpei

21

uyandrmamay baarabilir ve evden bir ey gtrebilir. Kpek kurdu ldrr, ezer,

kovar, kar eritir gibi eritir. (Avesta, Vendidad, Blm: 13.)

Demek ki kpein nemli bir ii, grevi var: Bekilik. Kolay deil bu i. Salkl bir

bekilik iin kafann yerinde olmas gerekir. Bunun iinse emeki kpee iyi

baklmaldr. Hakk yenmemelidir. inin arlna ve nemine uygun olarak

savsaklanamaz haklar vardr onun.

Emeki Kpein Haklar

Emeki kpein, Ahura Mazda, bir baka adyla Hrmz katnda ne denli nemli

olduu ayrntlaryla anlatlr. Zerdt sorar, aklama ister; Hrmz de karlk verir,

anlatr Avestada. nemiyle birlikte haklar da dile getirilir. Ayrca, bu haklara titizlik

gstermenin, insanlarn yararna olduu da belirtilir. Kpeine bakmayan mal mlk

sahibi, retici zararl kmakta. Bu zararn kamuyu ilgilendiren yan da var. Kpeine

iyi bakmayan, haklarna zen gstermeyen kpek sahibinin ok ar cezalarla

cezalandrlmas bundan. Kpeini iyi besleyip koruyacaksn ki kpein de seni,

maln, mlkn korusun.

Beslenme Hakk

Her kpein beslenme hakk vardr. yi beslenme hakk. Emeki kpek iinin

arl nedeniyle ok ve abuk ypranr, abuk kocar.

Zerdtn sorusu zerine Hrmz u bilgiyi vermekte bu konuda:

Ey Zerdt! Bu dnyada kocamlk, kpein bana ok erken gelir. nsanlarn

yanbanda kp bekilik yaparken a braklrsa kpek, iyi ruhun yaratt teki

yaratklardan ok daha hzl biimde kocar. Onun iin kpek beslenirken, etle birlikte

st ve yal besin verilir. Kpein hakk olan besindir bu. (Avesta, Vendidad, Blm:

13.)

Kukusuz amzda ve uygar dnyada insanlarn emekilerinin de byle iyi

beslenme haklar var. nsan Haklan Evrensel Bildirisinin anlattklarna, zellikle

23., 24. ve 25. maddelerine bakarsanz, her insann bu hakk vardr. Ne var ki u

balkl haberleri de okumaktayz:

lkemizden: Yeni Katsay=Keiboynuzu.(6 Mays 1985 gnl Milliyet, birinci

sayfa, birinci haber, manet). cretliye Artk IMF Bile Acyor (6 Mays 1985 gnl

Cumhuriyet, birinci sayfa, birinci haber, manet).

Dnyadan: Taylandda Bedava Pirine Kapmas: 21 l Bangkok (AP)

Taylandda bir hayr kurumu bedava pirin datrken meydana gelen izdihamda

22

21kii ld, bazlar ar olmak zere 40 kii de yaraland. Hayr kurumu 5 kiloluk

pirin ve 190 TL tutarnda para datt. (31.7.1984 gnl Cumhuriyet)

Dnyann birok yerinde, uygar insanln gz nnde kitle kitle insan acndan

lmekte.

Emeki Kpein yi Beslenme Hakkn inemenin Cezas

Emeki kpee kt besin vermenin cezas, Avestada, dnlemeyecek lde

ardr. Babo ite kt besin vermenin cezas bile ok ar.

Kt besin vermenin, kpeine gre oluturduu su, nce belirlenip

derecelendiriliyor, sonra da suun derecesine gre verilecek ceza aklanyor.

Vendidadn 13. Blmnden, dilimize, olduu gibi eviriyorum:

ZERDT- Ey gvdeler dnyasn yaratan! Ey Kutsal Varlk! Bir adam, bir oban

kpeine kt bir besin verse, ne tr bir su ilemi olur?

HRMZ- Birinci dereceden bir aile, bir kabile bakannn nne kt besin

karan kimsenin iledii su trnden bir su ilemi olur.

ZERDT- Ey gvdeler dnyasn yaratan! Ey Kutsal Varlk! Bir adam, bir ev

kpeine kt bir besin verse, ne tr bir su ilemi olur?

HRMZ- Orta dereceli bir aile, bir kabile bakannn nne kt besin karan

kimsenin iledii su trnden bir su ilemi olur.

ZERDT- Ey gvdeler dnyasnn yaratcs! Ey kutsal Varlk! Bir adam, babo

bir kpee kt bir besin verse, ne tr bir su ilemi olur?

HRMZ- Kapsna belirli bir din adam klnda gelen bir din adamna kt besin

veren kimsenin iledii su trnden bir su ilemi olur.

ZERDT- Ey gvdeler dnyasn yaratan! Ey Kutsal Varlk! Bir adam, bir kpek

eniine kt bir besin verse, ne tr bir su ilemi olur?

HRMZ- Erdemli anne babadan olma, ergin bir delikanlya kt besin veren

kimsenin iledii su trnden bir su ilemi olur.

Ve cezalar:

ZERDT- Ey gvdeler dnyasn yaratan! Ey Kutsal Varlk! Bir adam, bir oban

kpeine kt bir besin verse, bu adama verilmesi gereken ceza nedir?

HRMZ- Byle bir su iin verilmesi gereken ceza: 200 kam ve 200 denek

sopa.

tekiler de srasyla aklanyor:

Ev kpeine kt besin vermenin cezas: 90 kam, 90 denek.

Babo kpee kt besin vermenin cezas: 70 kam, 70 denek.

Kpek eniine kt besin vermenin cezas: 50 kam, 50 denek.

23

Grld gibi, en az derecedeki cezaya bile sulu insan dayanamaz. Ksacas:

Hangi snftan kpee olursa olsun kt besin veren kimse ar su ilemi

saylmakta. Kim byle bir su ilese yand. Yiyecei sopalar bitirmeden lr.

Bununla birlikte, cezadan kurtulmak iin kurtulmalk (keffaret) denen yol da var.

Ama o da ok ar. demek, byk apta malvarlna bal. Kurtulmaln derecesi,

cezadaki kam ve denek saysna gre dzenlenmitir.

Emeki Kpein Dvlmeme Hakk

Hibir kpee dayak atlamaz. Hibir kpek, kpekliinin onuruna uymayan bir

duruma uratlamaz. Bu hakk ineyen kimse, ar biimde cezalandrlr.

Kpei Dvmenin Cezas

ZERDT- Bir adam, bir oban kpeine ldrc biimde vursa da ruhunu

gvdesinden ayrsa (yani ldrse), bu adama verilmesi gereken ceza nedir?

HRMZ- 800 kam, 800 denek.

ZERDT- Ey gvdeler dnyasnn yaratcs! Ey Kutsal Varlk! Bir adam, bir ev

kpeine ldrc biimde vursa, bu yzden kpein ruhu gvdesinden ayrlsa, ona

verilmesi gereken ceza nedir?


ZERDT- Ey gvdeler dnyasn yaratan! Ey Kutsal Varlk! Bir adam, babo

kpee ldrc biimde vursa da, bu vuru, onun ruhunu gvdesinden ayrsa, bu

adama verilmesi gereken ceza nedir?


ZERDT- Ey gvdeler dnyasn yaratan! Ey Kutsal Varlk! Bir adam, bir kpek

eniine ldrc biimde vursa da bu vuru onun ruhunu gvdesinden ayrsa, bu

adama verilmesi gereken ceza nedir?


Kpein dvlmeme hakk var da, kutsal kitaplarda tm yaratklarn en onurlusu

diye tantlan insann byle bir hakk yok mu? Var, ama insanna gre. nce

erkek mi, dii mi ona bakmak gerekmekte. Eer diiyse, yani kadnsa ve

kocalysa, Kurana gre dvlebilir. nk kocann dvme hakk vardr.

Nis Suresinin 34. ayetinin, Diyanet leri Bakanlnca yaymlanan Kuran-

Kerim Ve Trke Anlamndaki evirisi yledir:

Allahn kimini kimine stn klmasndan tr ve erkeklerin, mallarndan

sarfetmelerinden dolay erkekler, kadnlar zerine hkimdirler. yi kadnlar, gnlden

boyun eenler ve Allahn korunmasn emrettiini, kocasnn bulunmad zaman da

koruyanlardr. Serkelik etmelerinden (kar gelmelerinden) endielendiiniz

24

(korktuunuz) kadnlara t verin, yataklarnda onlar yalnz brakn, nihayet dvn!

Size itaat ediyorlarsa aleyhlerine yol aramayn. Dorusu Allah Ycedir, Byktr.

Hele kleyse, grnte insansa da, kutsal kitaplara gre, alnp satlan maldr.

(rnek olarak bkz. Kuran, 4/3; 4/24; 4/25; 24/33; 24/ 58; 30/28; 33/50; 33/52.)

Tevrata gre, bir efendi, klesini ldresiye bile dvebilir. Dverek

ldrd kle, elinin altnda hemen lmezse cezalandrlmaz. ldrlesiye

dvlen bir klenin bir gn yaamas, dverek ldren efendinin cezadan

kurtulmas iin yeterlidir. Efendinin dvme hakk vardr. nk kle, onun

maldr.

lgili iki ayetin, Kitab- Mukaddes irketince yaymlanan Eski Ve Yeni Ahit adl

yapttaki evirisi yledir:

Eer bir adam, klesine yahut cariyesine denekle vurur ve onun eli altnda lrse,

mutlaka cezalandrlacaktr. Ancak, bir yahut iki gn yaarsa cezalandrlmayacaktr.

nk kendi maldr. (Tevrat, k, 21: 20-21.)

yi ki nsan Haklar Evrensel Bildirisi gerekleti yzylmzda, iyi ki, bu bildirinin

4. maddesiyle klelik ve kle ticareti, 5. maddesiyle de ikence ve benzeri

insanca olmayan durumlar yasakland. yi ki kabul edip benimsedi uygar lkeler.

Ve iyi ki, lkemiz, devletimiz de bunlar arasnda var.

yi de, byledir diye ikence hi yok mu? nsanlar, insanca olmayan

durumlara hi uratlmyorlar m? Keke evet! diyebilseydik. Anlalan; kabul

etmekle, uygulamak ayr ayr eyler.

Kpekler De Snf Snf, eit eit

Zerdtn kutsal kitabnda bir kpek var ki, son derece deerli. teki kpeklerin

birka kat deerde. Su kpei diye niteleniyor. Vendidadn 14. Blmnde

anlatlr. Bunun dnda snf kpek daha var: oban kpei, ev kpei ve babo

kpek. Bir drdnc snf olarak enikler snf da var.

Emeki kpekte 8 huyun bir arada bulunabilecei aklanyor Avestada:

- Din adam huyu.

Bu yle belirtiliyor:

Din adam gibi artklar yer, din adam gibi kolay sevindirilir, din adam gibi ok

sabrldr, din adam gibi bir lokma ekmekle de yetinebilir.

- Sava huyu.

- ifti huyu.

- Sivrisinek huyu.

- Yol kesici huyu.

- Hrsz huyu.

25

- Orospu huyu.

- ocuk huyu.

Vendidadn 13. Blmnde ayrntlaryla anlatlr bunlar.

Kitab Gayr-i Mukaddesteki Kpekler

Deyim, yaz ve sz ustas Aziz Nesinin. Yeni yaymlanan kitaplarndan birine

koymu. Bir yksnn banda, Kitab- Gayr-i Mukaddesten: 1. Blm, 3. Bab, 5.

Fasldiyor ve nl usta yazar, gerekten byle bir kitap var gibi u alnty yapyor:

nsanlarn kendilerini hi balamayaca ey, bir zamanlar baka bir insana

kpeklik etmek zorunda ya da durumunda kalm olmalardr. Ellerine ilk frsat

getiinde, astlarna kar kurtlaarak, stlerine kar aslan kesilip onlar

paralayarak, bir zamanlar kpeklik etmi olmalarnn hncn karmaya alrlar.

Bir insan ne denli ok aslanlk taslarsa, o denli de ok kpeklik etmi olduu

anlalr.1

Nesinin Mukaddes Olmayan Kitabnda, unlar da var:

nsan, her hayvann ilevini, o hayvandan daha yetkin olarak yapt gibi,

kpeklii de kpekten daha iyi yapyordu. Kpekler ne de olsa insan

olmadklarndan, insanlar gibi kpeklik yapamyorlard. (...) Hem isizlere i

bulmak hem de kpeklere yaptrlan koruma grevini kpeklerden ok daha iyi

yapabilecek olan insanlara yaptrmak daha doru ve daha insancl olacakt. te

bylece tarihte yle bir dnem geldi ki, kimi insanlar kpeklerin yerini ald ve o

insanlar koruma grevini kpeklerden daha iyi yapmaya baladlar.

Kendilerinin korunacak eyleri olmayanlar, korunacak eyleri olanlarn

korunmas gereken eylerini kpeklerden daha iyi koruyorlard. Ne var ki bu

koruyucu insanlar, kpeklii her ne denli kpeklerden ok daha iyi yapyorlardysa

da, gerekten kpek olmadklar iin onlara kpek denilmiyor, yine de insan

deniyordu... (s.74.)

Byk ustann her konuda yazdklar gibi bu konuda yazdklar da gerekten ok

gzel. Ne var ki tmn buraya almann olana yok. Zerdtn kutsal kitabndaki

kpeklerle, Aziz Nesinin kutsal olmayan kitabndaki kpekler (yani kpek ilevini

stlenmi olan insanlar) karlatrlacak olsa, hak ve gvence ynnden

stnln hangi kesimde olduu grlr, ne dersiniz?

Yzyl

30 Eyll 1990, yl 1, say 9



1 Kalpazanlk Bile Yaplamyor, stanbul, 1984, s.70.

26

RVETLE MSLMAN OLANLAR

Malik bn-Avf, Muhammede kar savaanlarn bakumandanyd. 630 ylnda

Huneyn, bir baka adyla Hevazin Savanda Mslmanlara yenilmiti. Mekke ile Taif

arasndaki Huneyn vadisinde yaplan sava, Araplarn Hevazin ve Sakf kabileleriyle,

Mslmanlar arasnda olmutu. Malik bn Avf, Huneyni terk ederek Taife gitmiti.

Kendisi slam dmanyd. Ama neriyi ilgi ekici buldu. nk neri Peygamberden

geliyordu : Eer Mslman olursa, tm mallar ve tutsak ailesi kendisine geri

verilecek, ceza grmeyecek, dahas 100 deve alacak, bir de kendisine ynetimde yetki

verilecekti. Hemen kabul etti ve Mslman oldu.

Buhr mtercimi Kamil Mirasa gre bu neri, aheser bir Semahati Nebeviye

(olaanst peygamberlik cmertlii) idi.1

Ama temel tefsirlerden olan Taber tefsirine gre ise bu dpedz rvetti.2

Peygamber;Rvet verene de alana da Allah lanet etsin demiti. Rveti veren

slamn peygamberi idi.

Peygamber; Rvet verene de alana da Allah lanet etsin demiti.3 Rveti veren

slamn Peygamberiydi. Alan ise yeni Mslman olmu ya da Mslman olmak zere

olan Kureyin ileri gelenleri.

Ganimetin Paylam

Hevazin savanda elde edilen ganimetler, btn ilgileri zerine toplamt.

Paylatrma gecikip duruyordu. Bu arada Peygamber ganimetleri hemehrilerine

datacak ya da daha ounu Kureyin ileri gelenlerine verecek diye dedikodular

da kmt. Gn gelir, Peygamber ganimetleri datmaya koyulur. Grlr ki

ganimetler gerekten de Kureylilere datlmtr. Ve daha ok ileri gelenlerine.

1 Sahh-i Buhr Muhtasar, Tecrd-i Sarh Tercemesi, c.7, s.141.

2 Camil-Beyn fi Tefsiril Kuran c.10, s.113

3 Ebu Davud, Kitabul-Akdiyye, c.4, hadis 3580; bn Mace, Ahkm, hadis 2313; Tirmiz, Ahkm, hadis 1337.

27

Taber tefsirine gre ganimetin verilme amac Rvetti.

Bir gn Peygamber ile birtakm kimseler Hevazin seferinden dnerken birtakm

Bedevi Araplar ganimet isteyerek Peygamberin etrafn evirdiler. Hatta Peygamberi

son derece taciz ederek Semre ad verilen dikenli aa altna snmaya mecbur

etmilerdi. Peygamber Bedevi Araplarna u iri dikenli aacn dikenleri saysnca

ganimet devesi ve sr farz olunsa, muhakkak ben onlar aranzda taksim ederim.

Sonra siz beni ne cimri, ne yalanc, ne de korkak diye itham edebilirsiniz! dedi.4

Ya Resulallah Adalet Et!..

Hevazin sava ganimetlerinin peygamber tarafndan Kureylilere datlmas

Medineli savalar arasnda itirazlara yol at. lerinden biri, Hz. Muhammede yle

seslendi: Ya Resulllah adalet et! Peygamber buna, Eer ben adalet etmezsem

bedbaht olurum, ben Kureye Mslmanla snmalar arzusu ile ganimet malndan

ok hisse verdim nk onlar cahiliyye devrine yakndrlar cevabn veriyordu. Fakat

sylentiler devam ediyordu. Ensardan, yani Medinelilerden baz kimseler, Allah

Resulllah yarglasn! O, Kureye veriyor da bizi brakyor. Oysa kllarmzdan

Kureylilerin kanlar damlyor diyorlard. (Kaynak: Sahh-i Buhr Muhtasar,

Tecrd-i Sarh Tercemesi, s.505, 510, 511). Peygamber 100 deve verdii Arap erafn

o gn ganimet blmnde bakalarna tercih etmiti. Bu paylamda her mcahite 4

deve verilirken, slama kar savaanlara 100er deve verilmiti.5

4 Sahh-i Buhr Muhtasar, Tecrd-i Sarh Tercemesi, c.8, s.511.

5 Sahh-i Buhr Muhtasar, Tecrd-i Sarh Tercemesi, c.8, hadis 1296.

28

Bir De Zekt Malndan Rvet

Zekt malndan rvet vermek, Tevbe Suresi 60. ayetine de gemiti. yle der:

Sadakalar (zektlar) Allahtan bir farz olarak ancak fakirlere, dknlere, onlar

zerinde alan (zekt toplayan) memurlara, kalpleri slama sndrlacak olanlara,

klelik altnda bulunanlara, borlulara, Allah yoluna ve yolcuya mahsustur. Toplanan

zekt ancak bu saylan yerlere verilir. Allah bilendir, hikmet sahibidir.

Esasen, Taber, rvet szcn bu ayet nedeniyle yorumunda kullanr. Bunlarn

arasnda varlkllarn olmamas gerekir. Ama bu ayette kimlere zekt verilecei de

aklanr. Peygamber, slama kazanmak iin Kureyin ileri gelenlerine, zenginlere

fazlasyla pay vermiti. Ayrca, Kureyin ileri gelenleri sadece ganimetten 100er deve

Rvet veene de alana da Allah lanet etsin.

15 kiilik Mellefetl Kulub listesi

almakla kalmyordu. Kurann ayetiyle zekttan srekli pay alma hakkn elde etmi

oluyorlard Neye karlk? Bunun bir tek cevab vard: Mslman olmaya karlk.

29

Fakat bu zekttan pay alma durumu peygamberin lmnden sonra Ebu Bekirin

halifelii dnemine dein srm, sonra bunlara verilen rvet ferman mer

tarafndan yrtlmt. slam fakihlerinin bir ksm der ki: Olay o zaman bitmitir.

Artk Mellefetl-Kulub ad verilen kesim sona ermitir. Tevbe Suresinin 60.

ayetindeki onlara ilikin hkm de artk geerli deildir. Kimilerine gre, mer ya da

bir bakas ayetin hkmn ortadan kaldrma yetkisinde olmadna gre ayn durum

daha sonra da geerlidir. Yani slam yetkilileri veya eriat uygulayclar diledikleri

kimselere Mslman olmalar, slam glendirmeleri karlnda bir eyler vermek

iin zekt kurumundan yararlanabilirler. Bu kimseler zengin de olsalar bunlara zekt

verme yoluna gidebilirler.

Rvet Verilenler: Mellefetl-Kulub

Mellefetl Kulub, gnlleri slama sndrlan ve pekitirilen kimseler demektir.

Hevazin Savandan sonra Arap kabilelerindeki gl ve etkili kiilerin gnlleri

slama kazandrlmak isteniyordu. En iyi yol, ganimetlerden pay vermekti. Ortada da

bir ganimet vard. Hem de o tarihe kadar alnan ganimetlerden benzeri grlmedik

derecede oktu.

Bunlar; 6 bin kadn, 24 bin deve, 40 bin davar, 4 bin okiyye gmt.6 Peygamber

kabile yeleri arasnda kimlerin ok etkili, nfuzlu olduklarn ok iyi biliyordu.

Mellefetl-Kulubu, yani, rvet verilecekleri bunlar arasndan semiti:

Fahruddin Rz, bn Abbasm Mellafatl-Kulub iin bunlar kabilenin ileri

gelenleriydi szn aktardktan sonra, 15 kiinin adn sayar:

Ebu Sfyan, Hbisolu Akra, Hsn Olu yeyne, Abdul-Uzzzolu Haytip, Amir

Oullarndan Anr olu Sehl, Hiam olu Hars, Amr el Cheni olu Sheyl, Ebus-

Fkh kitaplarnda gnlleri slama kazandrlacak olanlar drt blme ayrlmtr.

6 Sahh-i Buhr Muhtasar, Tecrd-i Sarh Tercemesi, c.7, s.132, hadis no. 1040.

30

Senabil, Hizam olu Hakim, Avf olu Malik, Umeyye olu Safvan, Yerbu olu

Abdurrahman, Kays olu Ced, Mirdas olu Amr, Hars olu Al.

Yerbu olu Abdurrahmann dnda, bunlardan her birine 100er deve verildiini,

Abdurrahmana da 50 deve ihsan edildiini Hizam olu Hakime verilen deve saysnn

70 olduunu sonradan itiraz zerine deve saysnn arttrldb yazan Rznin bu

aktarmas, Buhr ve Msliminde iinde bulunduu deiik hadisilerin aktarmalarna

dayanr.7

slam Hukukular Ne Diyor?

Gnlleri slama kazandrlacaklar fkh kitaplarnda da deerlendiriliyor.

Maliki fakihlerine gre bunlar slama zendirilmek istenen kfirlerdir. Kimilerine

gre de bunlar yar Mslman olmu olanlardr. Ama Mslmanlk henz kalplerine

yerlememitir.

afii fakihlerine gre ise bunlar drt snft. slam fakihlerince bu gr kabul edildi

- Zayf imanllar,

- Zayf imanl, yeni Mslman olmular, ama toplumda etkinlikleri olan, ba

kaldranlar da Mslman yapacak gte bulunan kabile ileri gelenleri,

- man gl olanlar (bakalarndan gelecek olan tehlikeler nlensin diye fazla

ganimet ve zekt verilir.)

- Zekt toplamada etkinliklerinden yararlanlmak istenenler. -Bunlar iinde kafirler

de bulunabilir.- 8

Grlyor ki slam glendirmek iin kimlerin g ve destek salayabileceklerine

inanlyorsa, onlara rvet kaps ak tutulmutu. Toplumda gl olacaklar grlen

kimseler, gerek ganimetlerden, gerek zekt mallarndan fazlasyla

yararlandrlmlard.

Peygamberin, slam glendirmek gerekesiyle, kimi insanlar kazanmak iin

bavurduu rtl denek, ganimet mal ve develeri, hurmalklar, araziler, zektt.

2000e Doru

22 Kasm 1987, yl 1, say 48



7 Rz, et-Tefsirul-Kebir, c.16, s.111; Buhr, Far-zul-Humus/15, c.4, s.56; Farzul Humus/19, c.4, s.59-61; Buhr,

Meazi/56, c.5, s.104-106; Tecrd-i Sarh, c.8, hadis no. 1296-1299-1303; Mslim, Zekt/131-142, c.1, hadis no.1059-

1063; Tirmiz, Zekt, 30 hadis no. 666; Ahmed bn Hanbel, 4/42.

8 Abdurrahman El Ceziri, Kitabul-Fkh Alel Mezahibil-Erbaa, c.1, s.625

31

ALE

Aile, Arapada yoksulluk, arlk demek olan aylden gelir. zerinde

geindirmesi gereken kar, oluk-ocuk arl olan kimse de, yine Arapada bu

kkten treme bir szckle nitelenir. Kuranda da Muhammedin balangta yoksul

anlamnda il olduu anlatlr. Duh Suresinin 8. ayetinde Kurann Tanrs

Muhammede yle sesleniyor:

Ve (Efendi Tanrn) seni yoksul (il) buldu da zengin etti.

Muhammedin zenginlii ilk kars Haticenin mal, Ebubekirin salad mal,

Medinelilerin saladklar mallar ve dnlemeyecek kadar ok olan ganimetler

(rnein Hayber hurmalklar, Fedek hurmalklar, Medine yaknndaki hurmalklar.

Bkz. Tecrd, 1288 no.lu hadisin zah.) ile olmutu.1 Bununla birlikte Muhammedin

son derece yoksul olduu, evinde iki ay ate yanmad, bu evde su ve hurmadan

baka bir yiyecek iecek bulunmad yolunda (bkz. Tecrd, 1424 no.lu hadis) yalan

ve daha alatc yalanlar uydurulmu, Mslmanlar arasna yaylmtr. Bu

uydurmalar, hem yukardaki ayette anlatlana, hem de geree aykrdr. Muhammede

den ganimetler, yani sava srasnda elde edilenler, apul mallar gzden

karlmak istenmi ve baarlmtr da. Savalarda, ganimetten Muhammede

humus ad verilen bete bir pay derdi. Kimileri iinse, ayet inip ganimetin

tm, Muhammede braklmtr. rnein Fedek halkndan (Nadiroullarndan) elde

edilen ganimet byle olmutur.2 Bunu, Kuranda da buluyoruz. Har Suresinin 6.

ayetinde, Efendi Tanr (Rabb), ganimet konusunda Muhammedi koruyarak

(Diyanetin evirisiyle) yle diyor:

Ey inananlar! Onlarn mallarndan, Allahn Peygambere verdii eyler

(ganimetler) iin siz ne at ve ne de deve srdnz. Fakat Allah, peygamberlerine,

diledii kimselere kar stnlk verir. Allah her eye kdirdir.

Bu ayetle, sz konusu ganimetten pay almak isteyen Mslmanlarn sesi kesilmitir.

Yani sz konusu ganimetler, at, deve koturmadan, bir baka deyile savamadan

elde edildii iin tm Muhammede kalmtr. Muhammed ailesinin, ileri srlenin

tersine, ganimetlerle ve daha birok yolla zenginlemi olduu bir gerek.

Muhammed o denli zenginlemiti ki, 60 akn klesi, 20 cariyesi vard.3

Muhammedin karlarndan ie, bir andn bozduu iin kendisine ait olanlardan

1 F. Rz, 31/218.

2 F. Rz, 29/284, Kurtub, 18/9 ve Har Suresi, ayet 6 ile ilgili teki tefsirler.

3 Diyanet Yaynlarndan Tecrd, 1167 no.lu hadisin zah.

32

40 kle birden zd edebilmitir.4 Yoksulluk iinde ld ileri srlen

Muhammedin son haccnda, kendi develerinden 100 DEVE kesmi ve

kestirmitir.5 100 deveyi yalnzca bir hacda feda edebilen yoksul(!) olur mu?

Aile, bilindii gibi, kar, koca ve ocuklardan meydana gelen toplulua denir.

Ayn soydan gelenler dendii de olur. Dar ve geni kapsamls vardr.

Ayrcalkl Aileler

Muhammed, Kureyten kimi ailelere ok nemli ayrcalklar tanmtr. Bunlara

el mellefetl-kulub, yani gnlleri kazanlarak birletirilenler denir. Bunlara,

Tabernin deyimiyle rvet niteliinde (bkz. Tevbe Suresi ayet 60la ilgili yorumu)

ganimetten ok fazla pay verilmitir, zengin olmalarna baklmakszn zekt

verilebilecei bildirilmitir. Zekttaki ayrcalklar Kurana da (bkz. Tevbe Suresi,

ayet 60) geirilmitir.6

Kuranda, aile sekinliinden aka sz edilir. Kurann Tanrs, eski

toplumlarda da kimi aileleri sekin kldn aklar. Kimi kiileri sekin

yaptn da...

Kuranda mrn Ailesi anlamna gelen bir sure vardr: l-mrn. Bu surenin 33.

ayetinde yle denir:

Kuku yok ki Tanr, demi, Nuhu, brahim Ailesini, mrn Ailesini dnyalara

stn, sekin yapmtr.

brahim Ve Muhammed Ailesinin Sekinlii

Tarihte brahim Peygamber diye birinin yaayp yaamad belli deildir.

Yalnzca Tevrata, oradan da Kurana gemi olan eski sylencelerde yer alr. Yani

bir maval insandr.7 Byle olmakla birlikte Yahudilikte ve slamda nemlidir.

Nis Suresinin 54. ayetinin Diyanet evirisindeki anlam yledir:

Yoksa Allahn bol nimetinden verdii kimseleri mi ekemiyorlar? Oysa brahim

ailesine Kitab ve hikmet verdik, onlara byk hkmranlk bahettik.

Kuran yorumlarnda, Yahudilerin Muhammedi ekememeleri zerine byle

dendii anlatlr.8 brahim Ailesine nasl bir stnlk verilmise, Muhammede ve

ailesine de yle bir stnlk verildiini, onun iin bunun kskanlmamas gerektii

aklanm oluyor.

4 Bkz. Tecrd, 699 no.lu hadisin zah.

5 Bkz. Buhr, es- Sahh, Kitabul-Hacc/122; Tecrd, 829 no.lu hadis ve zah, 1654 no.lu hadisin zah; Mslim, es-

Sahh, Kitabul-Hacc/147, hadis no. 1218; Ahmed bn Hanbel, Msned, 1/214.

6 Geni bilgi iin bkz. elinizdeki kitapta Rvetle Mslman Olanlar balkl yaz, s.26.

7 Turan Dursun, Din Bu-1/Tanr ve Kuran, brahim Peygamber Maval, Kaynak Yaynlar, stanbul 2006, s.113.

8 rnein bkz. Muhammed Ali Sabn, Safvett-Tefsr, 1/282.

33

Namazlarda ve baka zamanlarda okunan salavtlarda u anlamdaki Arapa szler

okunur:

Ey Tanr! brahime ve ailesine rahmet ettiin gibi, Muhammede ve ailesine de

rahmet et! Ve brahimi, ailesini mbarek kldn gibi, Muhammedi ve ailesini de

mbarek kl...

Salavt, salt szcnn ouludur. Salt da eer Tanrdan olursa rahmet

(acma) anlamn ierir.

Muhammed ve ailesine salavt demek, Muhammed ve ailesine Tanrdan rahmet

demektir. nanrlarn salt etmeleri de, dua etmeleridir. Diyanetin resm

evirisinde vme anlam verilmitir salta. Azb Suresinin 56. ayetine u anlam

veriliyor:

phesiz Allah ve melekleri, Peygamber Muhammedi verler, Ey inananlar! Siz

de onu vn ve ona esenlik dileyin.

Gerekte vme, biraz zorlamal bir anlam. Dua etmek anlam daha uygun.

Bu ayette de grld gibi, Kurann Tanrs, inanrlarna seslenerek, onlardan,

Peygamberine, Muhammede dua etmelerini istiyor!

Burada yle bir soru sorulabilir:

Tanr niye bunu istiyor? Muhammede rahmet mi edecek, iyilik mi yapacak;

dilediini yapar, eder. Bunun iin neden dua ettiriyor? Kukusuz, iman gzlyle

grlemeyecek bir eliki var burada. Ama Muhammedin de bir amac bulunduu,

gzden karlmamal. Asl nemli olan bu amatr: Muhammed, zerinde daha youn

bir ilgi toplansn istemitir. Saltta hedeflenen bu. Hadislerde, salavt iine

Muhammedin ailesi de sokulunca her zaman Muhammedle birlikte ailesi de

anlr olmutur. Ailesi derken, Muhammedin ana babasnn da bunun iine,

girmesi gerekirdi. Ama, slamda mmin olmayanlar, yani inanmayanlar, aileden

saylmazlar. (Bkz. Tevbe Suresi, ayet 23-24.) nanmam olarak ldkleri iin

Muhammedin ana ve babas ailesinden saylmyorlar. Kurann Tanrs bu

konuda ok titizdir. Nhun, inanmam olan olunu ailesinden saydramad

bildirilir. Hd Suresinin 45 ve 46. ayetlerinde yle dendii grlr: (eviri

Diyanetin)

Nh Rabbine seslendi: Rabbim! Olum, benim ailemdendi. Dorusu Senin ve

vadin haktr. Sen, hkmedenlerin en iyi hkmedenisin. Allah: Ey Nh! O senin

ailenden saylmaz. nk kt bir i ilemitir. yleyse bilmediin eyi benden

isteme. te sana t. Bilgisizlerden olma! dedi.

Emein Bayra

29 Eyll 1990, yl 3, say 29



34

SLAMA GRE MLLET

Gerekte din ve millet bir deildir. Birinin baka, brnn baka tanm vardr.

Gelin grn ki slama gre, dinle millet birdir. Biri neyse, br de odur.

Millet szc Kuranda 15 kez geer. (Bkz. Bakara: 120, 130, 135; l-i mrn:

95; Nis: 125, Enm: 61, Arf: 88, 89; Yusuf: 37, 38 brahim: 13; Kehf: 20; Nahl:

123; Hac: 78; Sd: 7.) Bunlarn tmnde de din anlamndadr. rnein bir brahim

milleti deyimi yer alr; brahim dini demektir. Yahudilerin, Hristiyanlarn

milletlerinden sz edilir; dinleri anlatlmak istenir. Atalarn milleti konu olur;

Atalarn dini amalanr. nl Kuran yorumcusu, dil bilimci Isfahanl Rb (lm.

1108), temel kaynak kitaplardan olan el-Mfredt (Arapa) adl kitabnda yle der:

Millet de din gibi; Tanrnn, kullar iin peygamberlerinin dilleriyle, Tanrnn

gvencesinde olsunlar diye yasalatrd eyin addr.1 Yalnz Rb, milletle din

arasnda yle bir fark bulduunu belirtiyor: Tanrnn dini deyimi var. Ama

Tanrnn dini anlamnda da olsa Tanrnn milleti deyimine rastlanmyor. Buna

karlk: Falanca peygamberin milleti denebiliyor, falanca peygamberin dini

denebildii gibi. kisi de ayn anlamda.

Kuran, Muhammedi ve Mslmanlarn, brahimin milletinde, yani onun

dininde gsterir. Birok yerde... Muhammede: Biz yalnzca brahimin milletine

balyz! denmesi gerektii de bildirilir. (Bkz. Bakara: 135.) Ayrca brahimin

milletinden (dininden) uzaklamay bir beyinsizlik olarak niteler Kuran. (Bkz.

Bakara: 130.) Buna uyarak, Mslman Trkler de, kendilerini brahim milletinden

saymlardr. Atatrkn Trk toplumunu gerek anlamyla millet (ulus) yapma

yoluna gittii dnemlere dein, bu lkede, brahim milletindenim! denmesi gerektii

sylenmitir herkese. Seluklularda, Osmanllarda byle olmutur hep. ocuklara ders

verilirken, din (slam) ve millet bir midir, ayr mdr? diye sorulmu, cevabnn

birdir olmas gerektii anlatlmtr. Bu soru ve cevap, ilmuhallerde de yer

almtr. stenen karlk alnmaynca, dersten ve snftan geirilmemitir

renciler. Bugn din renimi veren okullarda, Kuran kurslarnda, dinle milletin

bir olduunun, Mslman olan her Trkn de brahim milletinden olduunun

retildiinden kuku duyulmasn hi. Dahas: Laik saylan okullardaki din ve

1 Bkz. Mfredat, M -L -L.

35

ahlak derslerinde de bunun byle retildiine kuku yok. nk Kuran

retiliyor, hadis retiliyor, fkh retiliyor... Bunlarn hepsinde de bu byle.

Gerekte Araplardan bakalarnn kendilerini Mslman saymalar alas bir

olaydr. Ne denli yorumlar yaplrsa yaplsn; gerek o ki Kuran, yalnzca Araplara

seslenir. Araplardan bakasn muhatab almamtr. Ayetlerin ak anlatmlar buna

tanktr. Dahas: Kuran, balangta Araplarn tmne de seslenmemitir. Enm

Suresinin 92. ve ra Suresinin 7. ayetlerine gre, Kurann seslendii kesim,

Mekke ve evresidir. Bu ayetlerin, Diyanetin resm evirisindeki anlam yledir:

Bu indirdiimiz (Kuran), kendinden ncekileri dorulayan, Mekkelileri ve

etrafndakileri uyaran mubarek Kitabdr. Ahirete inananlar, buna inanrlar.

Namazlarna da devam ederler. (Enm Suresi, ayet 92.)

Ey Muhammed! Bylece ehirlerin anas olan Mekkede ve evresinde bulunanlar

uyarman, phe gtrmeyen toplanma gnyle uyarman iin, sana Arapa okunan bir

kitap vahyettik. nsanlarn bir takm cennete, bir takm da lgn alevli cehenneme

girer. (r Suresi, ayet 7.)

Byleyken Araplardan bakalarnn Mslman olmalarna almaz m? Fetihler

olmasayd bu alas durum, belki de hibir zaman gereklemeyecekti.

Trklerin Mslmanl ayrca zerinde durulacak bir durum. Muhammedin ve

Araplarn Trklere nasl baktklarn, deerli, aydn bilim adam Prof. Dr. lhan Arsel,

Arap Milliyetilii ve Trkler adl kitabnda ok ak ve seik biimde dile getirmitir.

Kuranda, slamn btnnde, dinle millet, daha dorusu slam eriatyla,

millet e anlaml olunca; dinci kesimin milliyetiliklerinin, milliliklerinin ne

anlama geldiini anlamak zor olmasa gerek. lkemizdeki slamclarn milli gr,

Trk toplumunun ulusal gr deildir, ERATI GRtr. Buna hi kuku

yok. Bu grn sahiplerine hangi millettensiniz? diye sorulduunda, eer

ekindikleri bir yan yoksa, ortam elverili buluyorlarsa, kesinlikle u karl

vereceklerdir: brahim Aleyhisselm milletindenim!

Bu arada Trk ve slam sentezcilerine ne denir? Ne denebilir?

2000e Doru

9 Temmuz 1989, yl 3, say 28



36

KURBAN

demin iki olu vardr: Kbil ve Hbil. Birincisi ifti, ikincisi de koyun obandr.

Efendiye yani Tanrya birer kurban sunma yoluna giderler. iftinin kurban ne

olabilir? Kukusuz tarm rnlerinden. Ve ifti bu tr bir kurban sunar. obansa

srnn ilk doanlarndan ve yalarndan getirip koyar. Tanr, obann kurbanna

bakar, yani kabul ettiini gsterir bu kurban. iftininkine ise hi bakmaz. Yani bu

kurban kabul etmediini belli eder. Bu hikyenin anlatld Tevratta daha sonra,

duruma ierleyen iftinin (Kbilin), kardei oban (Hbili) ldrerek hncn ald

yazlr. (Tevrat, Tekvin, Bap 4: 1-7)

Tanr Her Kurban Kabul Etmez

yi ama, Efendi Tanr, zavall iftinin sunduunu niye kabul etmemitir?

Anlatlmak istenen u olmal: Birincisi, iftinin kurban olarak sunduu tarm

rn, belki de turfanda yani ilk yetien trden deildi. Oysa Kutsal Kitapta,

Efendi Tanrnn hep turfanda trnden rn istedii ilenir (Tevrat, k, Bap 22:

29; Bap 23: 16, 19; Saylar, Bap 18: 12; Sleymann Meselleri, Bap 3: 9) Efendi

Tanrnn beendii bu.

Ayrca, Kbilin (iftinin) sunduu, kan deildi. Oysa Efendi Tanr, daha ok

kan sever. Sunulan kurbannda, daha ok kan olmasn ister. slama da bu

gemitir. Dahas kurbanda kan dklmesi vazgeilemeyecek bir kouldur. O denli

ki, tm fkh kitaplarnda anlatldna gre: kan aktlmazsa, kurban caiz olmaz.

Kurban bayramndaki kurban yle tanmlanr: Koullarnn olumas durumunda,

Tanr yaknln salamak amacyla belirli gnlerde, belirli yata kesilen (yani kan

aktlan) belirli hayvandr.1 Kurbanda kan temel ama olduu iin, hacc srasnda

sunulan kurbanlardan kiminin bir ad da kan anlamna gelen dem dir. (Fkh

kitaplar, cinayetler blm)

Sonra Efendi Tanr, kendisine sunulan kurbann zrsz olmasn ister. Bu da

slama gemitir (Fkh kitaplar, Udhiyye blm). Kurban en iyisinden olmaldr.

1 Drer, Kitabul-Udhiyye, 1/265 ve teki fkh kitaplar.

37

Yine Efendi Tanr, sunulan kurban, ilk doanlardan olursa daha ok beenir.

Tevratta bu da zellikle anlatlr (Tevrat, k, Bap 13: 1, 12, 13, 15; Bap 22: 29, 30;

Bap 34: 19; Levililer, Bap 27: 26; Saylar, Bap 3: 13; Bap 8: 16, 17; Bap 18: 15, 17;

Tesniye, Bap 15: 19.) Kbilin kurbannn neden kabul edilmedii ve Hbilinkinin

neden kabul edildii ncilde ise yle anlatlr: Hbil, Tanrya, Kabilden daha iyi

kurban sundu... (ncil, braniler, 11: 4).

Demek ki Efendi Tanrnn istedii koullara uygun olan kurban, Hbilin

kurbanyd. Kan vard, kurban en iyisindendi ve de ilk doand.

Her Admda Kurban

Anadoluda yeni evlenen iftlere kurban kesilir. iftler kurbann zerinden atlarlar.

Kanlarn da alnlarna srerler. Nedeni, evliliklerin mutlu gemesi. Kan aktmak, uur

ve mutluluk anlamna geliyor. Yamur yamad zaman, cuma gnleri duaya klr

ve kurban kesilir. Yaana kadar bu olay tekrarlanr. Toplumumuzda her nemli

gelimeye kurban kesmek eski bir gelenektir. Yeni bir araba m alnd? Hemen kurban

kesilir. Araba kann zerinden geer, uur saylr. Devlet bykleri de kurbanla

karlanr. Fabrika ve yeni iyerleri aldnda, ocuu olmayanlarn kutsal yerleri

ziyaretlerinde, futbol takmlarnn sezon allarnda... Ad stnde Kurban

Bayramnda ise hayvan kesimi katliam boyutlarna ular.

Kurban kesmenin kkeni nerede? slami bir gelenek mi? Yoksa daha eski alara m

uzanyor?

brahim ve lk Olu

lk doann Tanrya kurban edilmesi ok eski bir gelenektir. Kurandan okuyalm:

te o zaman biz ona (brahime) uslu bir olan mjdesi verdik. (ocuk doup

byd.) ocuk kendisiyle birlikte yrme ana eriince, (babas): Oulcuum!

Dmde seni kesiyor olduumu grdm. Bir dn, ne dersin? dedi. (Olan da:)

Baba! Sana buyurulan yap. O zaman, Tanr dilerse, beni sabredenlerden bulursun!

diye karlk verdi. kisi de boyun eince ve (babas) onu aln zerine yatrnca biz

seslendik ona: Ey brahim! Dn doruca yerine getirdin. Biz iyi davrananlar ite

byle dllendiririz. Apak bir denemeydi bu kukusuz! Biz kurtulmalk (fidye)

olarak ona, byk bir kurbanlk verdik. (Sfft Suresi, ayet 101-107.)

38

Bu ayetlerde anlatlan ykye gre zet olarak unlar olmu:

1- brahim bir ocuk istemi Tanrdan. yle akll uslu olsun! Ve de olan!

2- brahimin dilei kabul edilmi. Bir olu olmu.

3- Ne var ki bu ilk olan kurban olarak kesmesi gerekmi. nk Tanrdan yle

buyruk alm. Hem de dnde!

4- Olan biraz byynce babas dn am. Olan da kesileceini, ama bunun

bir Tanr buyruu olduunu anlaynca, babasna, buyurulan ekinmeden yapmasn

sylemi.

5- Ve brahim, kesmek iin olan yz stne yatrm. Kesecek!

6- te tam o srada Tanr: brahim! diye balam seslenmeye. Olunu

kesmemesini bildirmi. Dnde grdne bal kaldn, sadakat gsterdiini

anlatm. Bu bir denemeydi (seni denedik)! demi.

7- Ve de (kukusuz gkten) bir kurbanlk gndermi. Bir byk kurbanlk.

Sorular Sorular...

brahim, ocuunu kurban etmek, kesmek iin bir d nasl kant saym?

Bunun Tanrdan olabileceini nasl (daha dorusu niin) dnm? Bu olan bir

armaan olarak veren Tanrysa nasl olur da yatrp kesmemi buyurur? Byle

ARMAAN olur mu? Tanrnn amac armaan vermek mi cinayet iletmek, z

ocuunu keserek sonsuz aclara gmmek mi? diye neden dnmemi?

Burada olduu gibi baka konularda da, Kuranda Tanrnn insanlar

denediinden sz edilir. Tanrnn denemeleri kime kar, niin? Bir ey renmeye, ya

da kantlamaya gereksinimi mi var?

Bir baka kii de, dnde grdn bir kant sayarak, brahimin tutumunu

gsterirse ne olur? brahimin yksyle buna yol alm olmuyor mu?

Hemen belirtilmeli ki, bu yola giden Mslmanlara da rastlanmtr.

Tanr, brahime -dte de olsa- olunu kesmesini gerekten buyurmu da,

sonradan buyruunu geri mi almtr? Byleyse, Tanrlkla badar m bu?

Tanr brahime ocuunu kestirmeyeceini bildirirken olann yerine bir

kurtulmala (fidyeye) neden gerek grm? Bir baka canly kurban etmek niye?

Ya da bunun iin bir kurbanlk yaratp gndermek?

Akla gelebilen, ama karlksz kalan sorulardr bunlar.

Ayetlerden anlalan o ki, ilk doan olann Tanrya kurban edilmesi

biimindeki eski inancn bir yansmas var burada.

Kurandaki yknn kayna, kukusuz Yahudi kaynaklar ve en bata da Tevrat.

Ayn yk Tevratta da anlatlr.

39

Mal Anlaynn Yansmas

brahimin ocuunu kurban olarak sunmaya gtrmesinden sz edilmesi, bir

durumu daha yanstr:

Bu dinlerde insan, kimi durumlarda maldr. rnein kle, sahibinin maldr.

Kar, kocann maldr. ocuk da, zellikle babann maldr. brahime, ocuunu

kurban etme yetkisinin verilmesi bundan.

Muhammed: Ben ki Kurbanln Oluyum

Muhammedin byle dedii aktarlr. Ve yorumlanr ki: Kurbanlklardan biri

brahimin olu smaildi; br de Muhammedin babas Abdullah.2

Gelin grn ki, bir terslik var gibi: brahimin olu, Tevrattaki ve Kurandaki

Efendi (Rab) Tanr iin adanmken; Muhammedin babas Abdullah,

Mslmanlarn put saydklar Hubel iin adanmt.3 Yani Peygamberin babas bir

put iin kurban olarak adanm ve bu adama putlara kar gsterilegelmi olan

Muhammedce de benimsenmi.

Aslnda bunda bir terslik yok. Put denen Hubel, gerekte el Bal anlamndadr.

Yani Fenikelilerin en byk ve nl Tanrs Bal. Mezopotamyada ve Araplar iinde

de son derece yaygn bir tapnma alan bulan, tannan Balin anlam da efendidir.

u demek oluyor: Tevratn ve Kurann Tanrs nasl efendi (rab) niteliini

tayorsa, bunlara kaynaklk eden Bal de bu nitelikteydi.4

Demek ki, babasnn Bale (Hubele) kurban olarak adanmln Muhammedin

benimsemesinde, gerekte bir terslik yok. Kendi Tanrsyla, bu Tanr arasnda bir

fark olmad iin. Her ne denli fark varm gibi gsteriliyor olsa da...

Peki Muhammedin babasnn kurban olarak adanmas olay nedir?

Muhammedin Babas: Kurbanlk

Anlatlanlara gre yle olmu:

Muhammedin dedesi Abdulmuttalib, 10 tane olu olursa, birini TANRIya kurban

edeceini syleyerek adakta bulunur. Sonra 10 olu olmutur. Oullar gelime

dnemine girince durumu bildirir onlara. Andm, adamdr, iinizden birini kurban

olarak keseceim. Hepsini toplar Kbeye, Hubelin nne gtrr. 10 tane okun

zerine 10 olunun adn yazar. Ve Muhammedin babas Abdullahn adnn yazl

2 Acln, Keful-Hafa, Arapa, 1985, 1/230, hadis no. 606. Ayrca bkz. tefsirler, rnein F. Rz, 26/152.

3 bnul-Kelb, Kitabul-Esmm, tahkik: Ahmed Zeki Paa, Ankara, 1969, Arapas, s.18, Trkesi Putlar Kitab,

lahiyat Yay, eviri Beyza Dngen, s.36.

4 Dr. Muhammed Abdulmuid Han, El Esatirul-Arabiyye Kablel-slm, Arapa, Kahire, 1937, s.114 ve t.

40

bulunduu ok kar sonunda. Kurbanlk Abdullahtr. Kurban yeri olan saf ve Naile

adl putlarn yanna gtrlr. Abdulmuttalib ba eline almtr. akas yok, kesecek

olunu. Ama sonunda kabilesinden kiiler onu bu iten vazgeilirler. Birtakm neriler

gelitirerek... Sonunda devenin bana orap rerler. Abdullahn yerine deve kurban

edilir.5

Yine anlatldna gre, Abdulmuttalibin ada ZEMZEM Kuyusunu kazma

srasnda olmu. Abdulmuttalib kurbanlk olan olunu kesecei srada kendisine:

Tanrn raz et de, olunun yerine deve kurban edilmesini kabul etsin... demiler.

Sonra yle olmu ve adam 100 deve kurban ederek iin iinden kurtulmu.6

Abdulmuttalibin kurban olarak kestii anlatlan 100 deveden sz edilince,

Muhammedin kestii ve kestirdii 100 deve akla geliyor ister istemez:

Buhrnin de yer verdii bir hadise gre, Muhammed, Veda Haccnda 100

DEVE KURBAN olarak sunmutu. Bunlardan byk bir kesimini de kendi eliyle

kesmiti. Kalann, damad Aliye kestirmiti.7

Muhammedin 100 deve kurban edebilmi olmas, servetinin bykln de

ortaya koyuyor. Yahudilerden elde ettii ganimet olarak oka ve ok nemli

hurmalklar da olan Muhammed, ok da yoksul tantlr.

Enes unu anlatyor:

Bir arpa ekmei ve bir bayat yala Peygambere vardm. Peygamberin zrh da

Medinede bir Yahudiye REHN olarak verilmiti.8 Yani Peygamber bu denli

yoksul demek istenir. Ve Muhammedin bu yoksulluu cami cemaatlerine de

anlatlarak inananlar alatlr.

Kurban Bayram, kurbann, kurbanlklarn bayramdr. Ve en eski alarn

tanrlara kurban geleneini yanstr.

2000e Doru

16 Temmuz 1989, yl 3, say 29



5 bn shak, es-Sire, tahkik: Muhammed Hamidullah, Arapa, Konya, 1981, s.10-18, fkra: 16-22; bn Hiam, es-Sire,

1/50; Beyza Dngen, Putlar Kitab, s.75, not: 190.

6 Acln, 1/230; F. Rz, 26/152. Ve teki tefsirler.

7 Buhr, es-Sahh, Kitabul-Hac/121-122; Tecrd, hadis no. 829; Mslim, es-Sahh, Kitabu1-Hac/348-349, hadis no.

1317.

8 Bkz. Tecrd, hadis no. 966.

41

SNNET

Geenlerde bir gazete birinci haber olarak, yaplan snnetlerin ounda ocuklarn

zarar grdn, uzmanlarn azndan duyuruyordu. Bir doktor arkadam da, hibir

snnetin, cinsel ynden nemli olan sinirlerden bir kesimine zarar vermeden

gerekletirilemediini sylemiti. Dndrc bir durum. Kukusuz, snnetin, salk

ynnden ne denli yararl olduunu syleyebilecek uzman (!) da kacaktr ve

kmtr. Sala zararl olduu tp dnyasnda kabul edilen, zellikle kimi hastalar

iin bir eit lm demek olan oru iin de kimi doktor (!) ok yararldr

fetvasn vermiyor mu?

Snnet, slama, birok ey gibi Yahudilikten gemedir. Yahudilie de eski

Msrdan.

Tevratta Snnet

Tevratn Tekvin blmnde unlar okuyoruz:

Ve Allah brahime yle dedi: Sen ve senden sonra soyundan gelenler, ahdimi

tutacaksnz. Seninle ve senden sonra soyundan gelecek olanlarla benim aramdaki,

uymanz gereken szleme (ahd) udur:

- Aranzda her erkek snnet edilecektir. Gulfe etinizde (yani erkeklik organnn

ucundaki deriyi keserek) snnet olunacaksnz.

Bu, sizinle benim aramdaki szlemenin belirtisi olacaktr.

(Tevrat, Tekvin, Bap 17: 9-11.)

Yine burada aklandna gre, Efendi Tanrnn (Rabb) buyruu odur ki, ocuk

sekiz gnlkken snnet edilmelidir. (Bkz. Tekvin, Bap 17: 12.)

Tevratn bu aklamasna gre, Tanr ile brahim ve zrriyeti arasnda bir

AHD, yani bir SZLEME olmutur. Snnet de bu szlemenin

vazgeilemeyecek bir gereidir.

ncildeyse snnet, gerekli grlmez. Ve brahimin, snnetsizken imannn

geerli olduu anmsatlr. (Bkz. Pavlusun Romallara Mektubu, 4: 9-11.)

slamda Snnet

Snnetin hadislerde ve slam fkhndaki karl: hatn, htne ve

htnettir. Htn, kadn ve erkek cinsel organlarnda snnet edilen yer anlamnda

da kullanlr. Muhammedin u sz, fkh kitaplarnda yer alr:

42

ki htn kavutuunda, boy abdesti gerekli olur.2

Muhammedin bu szn, gvenilir saylan hadis kitaplarnda da bulmaktayz.

rnein Tirmiz ile Nesenin es-Snenlerinde, Ahmet bn Hanbelin Msnedinde

var bu hadis.2

ki htn kavutuunda denirken, erkein cinsel organnn snnet edilen

kesimiyle, kadnn cinsel organnn snnet yeri birbirine dokunduunda... demek

isteniyor. Muhammedin bu konudaki aklamas u biimde de aktarlr:

Erkek kadnn drt kesimi (iki kolu ve iki baca) arasna oturup da ey ettii ve

snnet yeri snnet yerine dedii zaman, boy abdesti gerekli olur.3

Bu hadise gre, iki snnet yeri kavutuunda, erkein menisi gelsin gelmesin; boy

abdesti gerekli olur. Hanefi kesimi de bunu dayanak almtr. Oysa Muhammed, cinsel

birleim srasnda meni gelmediinde, yalnzca namaz abdesti almak gerektiini

de syler.4

Yukardaki hadislerden aka anlaldna gre, erkein cinsel organnn snnet

yeri olduu gibi kadnn cinsel organnn da snnet yeri vardr slamda.

Muhammede Gre Kadnn Snnet Olmas Da Onurlu Bir eydir

Muhammedin yle dedii hadislerde yer alr:

Snnet, erkekler iin snnettir, kadnlar iinse onurdur (mekrume).5

Bununla birlikte Muhammed, cinsel istei azaltt gerekesiyle, kadn snnet

edilirken ileri gidilmesinden yana olmadn belirtmitir.6

Muhammed, ilk snnet olan insann, brahim olduunu ileri srer.7 Yine

Muhammedin aklamasna gre, brahim, 80 yandayken ve KESERle snnet

olmutur.8

Snnet Geleneinin Kayna: Eski Msr

Herodot (M 490-425), yalnz Msrllar ve bu deti Msrllardan alm olanlar

snnet olular diyor.9 Sigmund Freud (1856-1939) da snneti, Musann Msrllardan

ald grndedir. Musann kendisinin de bir Msrl olduunu dnmekte.10

1 Merginn, Hidye, 1/14 ve teki fkh kitaplar.

2 Acln, Keful-Hafa, 1/86, hadis no. 207.

3 Buhr, es-Sahh, Kitabul-Gusl/28; Tecrd, hadis no. 201: Mslim, es-Sahh, Kitabul-Hayz/88, hadis no. 349.

4 Tecrd, hadis no. 138-139.

5 Ahmet bn Hanbel, Msned, 5/75.

6 Ebu Davud, Snen, Kitabul-Edeb/179, hadis no. 5271.

7 el Muvatta, Kitabu Sfatin-Nebiyy/4.

8 Buhr, es-Sahh, Kitabul-Enbiya/8; Tecrd, hadis no. 1379; Mslim, es-Sahh, Kitabul-Fedil/151, hadis no. 2370.

9 Heredot Tarihi, ev. Mntekim kmen, Remzi Kitabevi, stanbul, 1973, s.116

10 Sigmund Freud, Musa ve Tektanrclk, ev. Erol Sevil, stanbul, 1976, s.32 ve t.

43

Snnette Kesilen, Tanrya Armaan

Tanrya, Tanraya armaan sunmak iin yaplrd snnet. rnein Kybelenin

rahipleri, erkeklik organlarn, kkten kesip ana Tanraya armaan ediyorlard. Bir

bereket verici diye inanlan Tanr Dumuzi iin de kadnlar snnet oluyor ve

organlarndan sunuyorlard. Prof. Dr. Philip Hitti Sami toplumlarndaki snnet

geleneinin asl kkeninin de bu olduu grndedir.11 Ne var ki, Sami

toplumlarndaki tanr, hem efendi, hem de erkek (Seyyid, Rabb) olarak

dnlm olduuna gre, erkeklerden kesilen cinsel organ parasnn Ona armaan

edilmesinin uygunluu tartlabilir!

Prof. Dr. Sedat Veyis rnek, snnet geleneinin, Sami toplumlarnda ve ilkellerde

bulunduunu yazar.12

Yzyl

16 Eyll 1990, yl 1, say 7



11 Hitti, Tarihu Suriye, 1958, s.126.

12 rnek, Etnoloji Szl, Snnet.

44

DEVE BOYU DN

slam, balangta aireti hedef almtr. Airet iinde de en yaknlar... (Bkz.

uar Suresi, ayet 214.) Aile boyu deyimindeki anlamyla airet boyudur o srada.

Sonra Mekke ve evresi (mml-Kur ve men havleh) hedeflemitir. (Bkz. Enm

Suresi, ayet 92; ra Suresi, ayet 7.) Boyu da o kadardr. Ve gerek Kuran

ayetlerinde, gerek hadislerde bu boy, Araplar amamtr. Atatrkn Arap

Dini demesi de bundan.1 Kendilerini Mslman sayan toplumlar varsa da, slam,

temel kaynaklaryla, Araplardan bakasn muhatab saymaz. Muhammedin kimi

toplumlara zel bir dmanl da vardr. Trkler de bunlar iindedir.* Yani slam,

gsterildiinin tersine, hibir zaman insanlk boyuna ulamamtr.

Ayrca da, hemen tm kapsamyla deve boyu kadardr.

Deve, l insan iin son derece nemlidir. Bir zamanlar totem olarak da yani

insanlarla arasnda dinsel, bysel bir yaknlk bulunduuna inanlan bir hayvan diye

sayg grmtr. En ilkel dinlerden totemizmde bu tr hayvanlar oktur. Devenin

bu nitelikte sayg grm bir hayvan olduunun kkl izleri slamda da grlr. Deve,

Yahudilikte, bir tabu konusuydu. Tpk domuz gibi eti yenmeyen

hayvanlardand. (Bkz. Tevrat, Levililer, 11: 4-7.) Deveyi srailin kendisine haram

saydna, l-i mrn Suresinin 93. ayetinde de deinme olduu, Kuran

yorumcularnca ileri srlr.2 slamda, devenin dokunulmazl kaldrlmsa da ona

olan sayg srmtr.

Deve, birok konuda Arabn lsdr. Doal olarak slamn da... Hemen her

kesimi develidir.

Develi Akl

Akl, Arapada ikl szcnden gelir; bu szckse deveyi balamaya yarayan

ip, kstekten.3 Deve iin akll (kl) dendiinde, bal deve, kstekli deve demek

olur. Bu kaynaktan treme olan slamdaki akl da, ipin, kstein deveyi balamas

gibi, inam balayan, kstekleyen bir akldr.4

1 Afet nan, Meden Bilgiler, s.364-365.

* lgili kaynaklarda genie grmek iin bkz. Trkler steseler de Mslman Olamazlar balkl blm. (Turan Dursun,

Tabu Can ekiiyor, Din Bu-3, s.98-104; Yeniden Dzenlenmi Tam Metin, DN BU-1, Tanr ve Kuran, s.236-240.)

2 Tefsirler, rnein Muhammed Ali Sabn, Safvetut-Tefsir, 1/218.

3 Rgb, el-Mfredt, A-K-L.

4 Rgb, ayn yerde.

45

Develi Ses

Bir sesten, bir iniltiden mi sz ediliyor? Eer benzetme sz konusuysa en bata

deve sesine benzetilir.

leri srldne gre, deve, alar gibi, inler gibi ses karrm. Bir gn,

Muhammedin yannda gerekten de alayp inlemi ve gz yalar dkerek

yaknm.

Deve Dile Gelip Alam

Muhammed, Medineli birinin evinin evresine gitmi. Birden karya bir deve

km. Alamaya, inlemeye balam deve. Gzyalar dkyormu. Muhammed,

devenin kulaklarnn arkasna dokunmu, okam; deve susmu. Sonra da: Kim bu

devenin sahibi? diye sormu. Medineli bir gen, Benim demi. Sonra Muhammed

yle konumu:

Tanrnn sana verdii bir hayvan konusunda Tanrdan korkmuyor musun sen?

Bana yaknd, senin onu a braktn ve ok srp yorduunu syledi.5

Zerdt, kpeklere ok deer verirdi ve kpee kt davrananlar cezalandrrd.

(Bkz. bu kitapta Kpek ve nsan Haklar balkl yaz.) Muhammed iin de deve

deerli.

Muhammede Gre Gkler, Meleklerin Arlndan Deve Gibi nliyor

Deve, tad ykn arlndan ses karr inlerse, gkler de inler Muhammede

gre. Muhammed, gklerin de, tad meleklerin arlndan dolay ses karp

inlediini aklyor.

Muhammed yle diyor:

Ben, sizin grmediinizi gryor, iitmediinizi iitiyorum. Gk, deve gibi inledi

(ses kard). Byle inleyip ses karmakta da hakldr. nk gkte, her drt parmak

yerde bile, alnn koyup secde etmekte olan bir melek bulunur.6

Meleklerin maddi arlklarda m var ki byle deniyor?

Bu tr sorunun, develi aklda ve develi imanda yeri olamaz. Cevabnn da...

Ktk, Deve Gibi Ses karp Alam

Muhammed, nceleri bir ktn zerine kp hutbe okuyormu. Sonra hutbe iin

minber yaplnca, Muhammedin kendisinden ayrlacan anlayan ktk, balam

develer gibi inlemeye. Hem de gebe develer gibi...7

5 Ebu Davud, Snen, Kitabul-Cihd/47, hadis no. 2549.

6 Tirmiz, Snen, Kitabuz- Zhd/9, hadis no. 2312, bn Mace, Snen, Kitabuz-Zhd/19, hadis no. 4190.

7 Buhrde de yer alan bu hadisi grmek iin bkz. Tecrd, hadis no. 499.

46

Efendi Tanr (Rab), Hac in Ara Olarak Deveyi Tanyor

Kurann Tanrs yle diyor:

Ve insanlar hacca ar. Yryerek ya da her tr ark deveyle uzak yollardan

sana gelirler. (Hacc Suresi, ayet 27.) Niin ark (zayf) deve? Hac yolu uzun olunca,

develerin bu yolda zayflayacaklar dnlm. (Bkz. Tefsirler, rnein F. Rz,

23/28.) Otobs, otomobil, uak... Bunlar dnlemezdi elbette. Tanrnn tm

gelecekleri bildii ileri srlyor olsa da...

Muhammede Gre nsanlar Kt Develer Gibidir

nsanlar, yz deve gibidir ki, bu develer iinde, iyi-kullanl olan kolay kolay

bulamazsn.8

Yzyl

2 Eyll 1990, yl 1, say 5



8 Buhrde de yer alan bu hadis iin bkz. Tecrd, hadis no. 2040.

47

KADIN

49

DNN KADINA BAKII

Bugnk semavi (gksel) diye bilinen dinler, inanlarn, efendi-kle

dnemlerinde ald biimlerin rndr. Sbilik dininden biimlenip kurumlam

olan Yahudilik de, Hristiyanlk da, slam da byle. Kle, cariye, nasl alnp satlan

bir mal durumundaysa, kadn da yledir. Temel bu. Sonradan biraz anlay

gelimeleri olmusa da, dinlerdeki anlaylar, bu temel stne kurulmutur.

Kuranda kocaya 6 kez BAL denir. (Bkz. Bakara: 228; Nis: 128; Nr: 31.) Bir

baka yerde de bir puta, Tanrya Bal dendii grlr. (Bkz. Safft: 125.) Bal,

sz konusu dinlerin kaynann biimlendii dnemlerin Fenikelilerinde en byk

Tanrdr. Ve efendi anlamndadr. Tpk Rabb gibi, tpk Yunanllarn Adonisi

gibi. nk ikisi de Bal den kopya.1

Efendi anlaml bir put, bir tanr olan Bal ad, Kuran ayetlerinde neden

kocaya da verilmitir?

Bu, kocaya ve karsna nasl bakldn da ortaya koymakta. Koca, Kuranda

karsinin efendisidir. Ayn zamanda da bir tr tanr durumundadr karsi iin.

Bal denmesi bundan.

Koca efendi olunca, kars da, ne denli zgr (hurree) saylrsa saylsn; dii

kle (cariye) saylr. Dii kle gibi alnp satlmas yoktur. Ama kocaya verilen

yetki, kar iin uygun grlen konum, alnp satlmaya yakn bir durum sergiler.

Sonuta kadn, bir tr mal saylr.

Byle olduu iindir ki, Kur anda, Sd Suresinin 23. ve 24. ayetlerinde kadna

dii koyun anlamna gelen Nace denmitir.2

Hadislerdeki aklamaya da uygundur bu. Muhammedin anlatmasna gre, koca

r, yani oban, onun karsysa raiyyeden, yani srdendir.3 Kocann oban,

karnnsa, srden biri olarak grlmesi, slamn bandan bu yana sregelmi,

kadnn bu konumu, tm Mslmanlarca benimsenmitir.

Srdekiler, mallardan oluur. Bu durumda, slam dncesi, kadn srden

saymakla da, ona mal, erkein mal gzyle baktn bir kez daha ortaya koyar.

1 Bilgi iin bkz. Prof. Dr. Philip Hitti, Tarihu Suriye ve Lbnan ve Filistin, s.125-126.

2 Bkz. Tefsirler, rnein Taber, Camil-Beyn, 23/92-97.

3 Buhr, es-Sahh, Kitabul-Cuma/11; Mslim, es-Sahh, Kitabul-mar/20, hadis no. 1829.

50

Kadna, slamn mal diye baktn gsteren ok ey vardr. Pek ok hkm, pek

ok eriat kural. Bir boanma kurumunu ele alalm. Boanma, slamda bilindii

gibi erkein hakkdr. Erkek, kadn boayabilir de, kadn erkei boayamaz.

Neden?

Ayn temelden dolaydr bu da. Yani slam, kadn mal-mlk grd iin. Bir

maln, mlkn sahibi, diledii zaman bu maldan, mlkten vazgeebilir. Kaldrp

atabilir, satabilir. Kimse karamaz. Ama bir maln, mlkn, kendi sahibini atabilecei,

satabilecei dnlemez. Koca da, karsnn mlk sahibi trnden sahibidir.

Karsn boamas da bir tr vazgemedir mal ve mlkten. Sonra bu mal, mlk

gidip yeni sahip bulamaz. Kadn da koca bulamaz. slam, mal grd kadna

byle bir irade vermez. O kadna koca olacak biri varsa, o gelip kadn bulur. Mal,

mlk, yeni sahibinin gelip bulmas gibi.

Medeni Yasayla, byle bir durumdan, yani mal-mlk olma niteliinden

kurtarlmak istenmitir. Ne lde kurtarlabilmitir? Bu, tartlabilir.

Uursuz Bir Mal

Kadn, slam eriatnn gznde yalnzca bir mal deil; uursuzdurda.

Muhammed, ok ak biimde, kadnda da uursuzluk bulunduunu syler.4

Bununla birlikte slam kurtarmaya alanlar, slamda uursuzluk inanc yoktur

diyorlar. Bata da Diyanet leri Bakanl.

Bilindii gibi, lkemizin onur duyaca nitelikteki bir bilim adam Prof. Dr. lhan

Arselin, her biri yzak olan kitaplar arasnda bir de (son kitab) eriat ve Kadn adl

kitab vardr. Arsel bu kitab daha ok, Diyanetin yaynlarna, en bata da Sahh-i

Buhr Muhtasar Tecrd-i Sarh Tercemesi adl kitab ve slam dnyasnda muteber

olan kitaplara dayanarak yazm; slamn, slam eriatnn kadna nasl baktn, tm

plaklyla gzler nne sermitir. Adana Milletvekili Cneyt Canver de,

5.10.1989da Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanlna verdii bir soru

nergesinde, Diyanetin kadn aalayc hkmler ieren yayn konusunda sorular

sormutu.

4 Bkz. Buhr, es Sahh, Kitabul-Cidd/7; Mslim, es Sahh, Kitabus-Selm/115-116, hadis no. 2225; Ebu Davud,

Snen, Kitabut-Tbb/24, hadis no. 3922; Tirmiz, Snen, Kitabul- Edeb/58, hadis no. 2824; bn Mace, Snen, Kitabun-

Nikh/55, hadis no. 1995; Nese, Snen, Kitabul-Hayl/5, hadis no. 3598; Mlik bn Enes, el-Muvatta, Kitabul-

stizan/8, hadis no. 22, s.972; Ahmed bn Hanbel, 2/8...

51

Canver, ksaca:

1- Diyanetin neden kadn aalayc hkmler ieren yaynlara yer verdiini,

btn hkmlerin yaylmasna araclk ettiini,

2- Diyanetin kadnn ada konumundan yana m, eriattaki konumundan yana

m olduunu sormutu.

Diyanetin hangi konumdan yana olduu belli. lgili bakanlk, konuyu Diyanete

havale edince, Diyanet de cevaba girimiti. Cevapta da daha ok lhan Arsele

saldrlar yer alyordu. Bu arada, kadnn, slam eriatndaki konumundan yana

olduunu iyice sergiliyordu. Yine bu arada, kendi yaynlarnda ve hadislerde yer

alanlardan birounu inkr yoluna sapyor, slam sevimli gstermeye abalyordu.

Diyanetin inkr ettikleri arasnda, Muhammedin kadnn uursuz olduunu

anlatan yukardaki hadisi de vardr.

Kadnn eriatta ne denli aalandn grmek iin bu kitabn okunmasn

neririm.

Kadnlarnz, Ekin Tarlanz

Bakara Suresinin 223. ayetinde (Diyanetin resm evirisiyle) yle deniyor:

Kadnlarnz, sizin tarlanzdr. Tarlanza, istediiniz gibi gelin...

nsann tarlas da mlkdr. Bu ayet de aka, kadnn bir mlk grldn

ortaya koyuyor. Dahas da var:

Bu ayetin nedeni (ini nedeni) tartmaldr. bn merden aktarlan ve Buhrnin

de yer verdii bir hadise gre, bu ayette, erkein, kendisi iin bir ekinlik (tarla)

durumunda olan karsyla ters cinsel ilikide bulunabileceinin anlatldn kabul

etmek gerekir. Yani ayet, bu ters ilikiye olur diyor.5

Kimi de ayette, kadnla, normal ilikide bulunmak kouluyla istenen biimde

yatlabileceinin anlatld grnde. F. Rz, her iki kesimin de grlerine ve

kantlarna yer veriyor.6

Hangi gr kabul edilirse edilsin, burada, konumuz nedeniyle bizi ilgilendiren,

kadnn, erkek iin bir ekin tarlas diye sunuluyor olmasdr.

Kadn: Bir Meta

Kuran, kadn, erkek iin bir meta diye sunar. Bu, Nis Suresinin 24. ayetinde

aka gze arpar. Bu ayette, ...Onlardan (kar olarak aldklarnzdan)

5 Bkz. Buhr, es-Sahh, Kitabu Tefsiril-Kuran/39; Celaleddin Syut, el-tkn, Msr, 1978, 1/42; Fahruddin Rz, et-

Tefsirul-Kebir, 6/72/73.

6 Bkz. ayn yer.

52

metalandnzda (yani meta olarak kullandnz zaman) cretlerini (mehirlerini)

verin... Diyanetin evirisindeki anlam da yle: ...onlardan faydalanmanza

mukabil, kararlatrlm olan mehirlerini verin... Ama kadnlar iin kullanlan szck,

meta szcnn bir trevidir.

Kimilerine gre bu ayet, muta nikhyla kadn alnabileceini anlatyor.7 Szlk

anlamyla muta ve meta ayn.8

Kadndan meta olarak yararlanmann bir yolu da muta nikhdr.

Muta Nikh

Belirli bir cret karlnda ve belirli bir sre iin kadndan cinsel ynden

yararlanmak amacyla erkekle kadn anlarlar. Ve bir sre birlikte yaarlar. Bu tr

anlamaya muta nikh denir. Kimi hadisler, bu nikh biiminin Muhammed

dneminde, bir sre bulunduktan sona geerli olmaktan karlp yasaklandn

belirtirken, kimi hadisler her zaman (bugn bile) eriatta geerli olduunu anlatr.9 Bu

nikh biiminin, mer dnemine dein geerli olduunu, sonra merin bunu

kaldrdm anlatan hadis de vardr.10

Bu nikh biimi, bugn slam dnyasnn kimi kesiminde geerlidir.

Kadn, erkee hep sunulur. Cennette de hurilerin erkeklere sunulaca bildirilir

Kuranda. Bu da, slamn, kadna bakn anlatan nice kanttan biri.

Emein Bayra

31 Mart 1990, yl 3, say 25



7 Bkz. F. Rz, 10/49.

8 Bkz. Rgb, el Mfredt, M-T-A.

9 Bkz. F. Rz, 10/49; Mslim, es-Sahh, Kitabun-Nikh/11-32, hadis no. 1404-1407.

10 Bkz. Mslim, Kitabun-Nikh/14-18, hadis no. 1405

53

DYANETN YALANLARI VE

KADINLARI AAILAMALARI

Bilindii gibi, Prof. Dr. lhan Arselin eriat ve Kadn adl bir kitab var. Yazar bu

kitabnda, eriatn kadn nasl grdn, nasl aaladn, kaynaklarn

gstererek ortaya koyuyor. Yani Kuranna, hadislerine dayanarak... Kuran

ortada. Yer verdii hadisler de, tmne yakn bir kesimiyle Diyanet Yaynlarnda,

ounlukla da Sahh-i Buhr Muhtasar Tecrd-i Sarh Tercemesi adl kitapta var.

Canverin nerisi

Adana Milletvekili Cneyt Canver, Prof. Dr. lhan Arselin eriat ve Kadn adl

kitabnn en ba kaynan oluturan Sahh-i Buhr... Tercemesi zerinde duruyor ve

kadnlarla ilgili hkmler nedeniyle bir soru nergesi hazrlyor. 5 Ekim 1989

gnl nergeyi, Bakanln cevaplandrmas isteiyle TBMM Bakanlna veriyor.

Konu, dne dolaa, Diyanet leri Bakanlndan sorulmasna varyor. Bakanlk

soruyor bu kurumdan. Kurum da cevap veriyor.

Diyanet, soru nergesinin eriat ve Kadn adl kitaba dayanlarak hazrlandn

belirtiyor ve eriattaki kadn aalayc hkmler iin de yalan, iftira diyor.

Canverin soru nergesinde, eriatn kadn aalayan hkmlerinden bir

blm yle sralanm bulunuyor:

1- ki kadnn tankl, bir erkein tanklna bedeldir.

2- Kadnlar aklen ve dinen eksik yaratklardr.

3- Uursuzluk eyde vardr: Karda, evde ve atta.

4- Namaz kat eden eyler, kpek, eek, domuz ve kadndr.

5- Kadnlar arasnda saliha kadn, yz tane karga arasnda alaca bir karga gibidir.

6- Benden sonra erkekler iin kadndan zararl bir fitne brakmadm.

7- Bana cehennem halk gsterildi; ounluu kadnlard.

8- Kadnlar, insann karsna eytan gibi karlar.

9- Kadn ee kemii gibidir, onu dorultmak istersen krarsn.

10- Erkekler, kadnlar zerinde hkimdirler. O sebeple ki, Allah erkekleri kadnlara

stn klmtr.

11- Kadnlar, erkeklerin elinde, hrriyetlerini terk etmilerdir.

54

12- Eer erkek tepeden trnaa cerahat olsa, kadn da diliyle yalasa, yine de erkein

hakkn deyemez.

13- Elin zinas, el temasdr. Her kim yabanc kadnn elini tutar ve onunla

tokalarsa, kyamet gnnde, onun iki avucuna ate konur. Birinizin bana demirden

bir iin vurulmas, onun kendisine helal olmayan bir kadnla tokalamasndan daha

hayrldr.

Canverin Sorular

1- Btn bunlar doru ve geerli deilse, Diyanet leri Bakanl niin kadnlar

aalayan, klten ve erkein yannda zavall klan hkmlerin yaylmasna araclk

eder? Aklar msnz?

2- Diyanet leri Bakanlnn bu yaynlar karsnda vatandalar kadnlarn

bugnk ada konumlarna m, yoksa bu yaynlardaki konumlarna m itibar

edeceklerdir? Diyanet leri

Documents

Turan Dursun-Din Bu-3-Islamda Toplum Ve Laiklik