Republika e Kosovës

Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria - Vlada - Government

Ministria e Ekonomisë dhe Financave-Ministarstvo za Privredu i Finansije-Ministry of Econony and Finance

UDHËZIMI ADMINISTRATIV Nr. 15 /2010

PËR ZBATIMIN E LIGJIT NR. 03/L-222 MBI ADMINISTRATËN TATIMORE DHE PROCEDURAT

2

Përmbajtja:

Lënda Neni Faqja Qëllimi dhe fushëveprimi 1 5 Përkufizimet 2 5 Administrata Tatimore e Kosovës 3 6 Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së 4 6 Marrëveshjet me Ndërmarrjet Publike 5 7 Njësia për Hetime Tatimore 6 8 Delegimi i autorizimeve 7 8 Vendimet shpjeguese individuale 8 9 Numrat fiskal 9 13 Lëshimi i numrit fiskal 9.8 14 Mos-lëshimi i numrit fiskal 9.11 15 Personat jo-rezident dhe përfaqësuesit fiskal 10 16 Ndryshimet në formën e biznesit apo ndryshimet tjera në regjistrim 11 19 Çregjistrimi i biznesit 12 23 Deaktivizimi i biznesit 13 26 Anulimi i dokumenteve tatimore përfshirë numrat fiskal 14 27 Certifikatat e TVSh-së dhe të import/eksportit 15 29 Certifikatat e import/eksportit 15.14 30 Tërheqja e certifikatave 15.18 31 Publikimi i emrave dhe numrave të tatimpaguesve 16 33 Kërkesat për libra dhe regjistrime 17 34 Regjistrimi i mallit 18 37 Origjina e mallit 19 40 Faturat dhe kuponët e arkave fiskale 20 43 Pajisjet fiskale 21 47

Ruajtja pa ndryshime në shfrytëzim 21.1 47

Përshkrimi i përgjithshëm i PEF 21.2 47

Regjistruesit e arkave fiskale jo portabël dhe portabël “stand alone” 21.3 48

Sistemi i pikës së shitjes me printerë fiskal si printer të faturave 21.4 48

Softueri dhe hardueri i sendërtuar 21.5 48

Softueri i jashtëm i aplikacionit i përfshirë në Sistemet Fiskale të POS 21.6 49

Rrjeti i komunikimit 21.7 49

Sistemi i kompjuterizuar i integruar i ATK 21.8 50

Krijimi i Komisionit 21.9 50

Aplikimi për autorizim 21.10 50

Lëshimi i numrit specifik të licencës 21.11 52 Mirëmbajtja e të dhënave lidhur me tregtarët e autorizuar, PEF- të e instaluar dhe shfrytëzuesit

21.12 52

Teknikët e autorizuar 21.13 52 Qasja e sigurt në brendi të PEF 21.14 54 Teknikët e autorizuar – kodi kontrollues i qasjes 21.15 54 Ditari i instalimit, riparimit, mirëmbajtjes dhe servisimit 21.16 54

3

Shfrytëzimi i kuponit tatimor 21.17 55 Regjimi i leximit (X) 21.18 55 Regjimi i mbylljes (Z) 21.19 55 Moduli i programimit (P) 21.20 55

Transaksionet mbi pesëqind euro 22 56

Shpenzimet dhe kreditimet e lejuara 23 57 Prishja e mallit për shkak te kalimit te afatit te përdorimit, thyerjes,

vjetrimit apo avarive të tjera. 24

59

Mallrat e shkatërruara apo të dëmtuara nga fatkeqësia apo humbja për shkak të vjedhjes

25

60

Shitje me Lirim 26 61

Qasja në objektet e biznesit/kontrollet te tatimpaguesit 27 62

Sigurimi i informatave apo provave 28 67

Vlerësimi i Drejtorit të Përgjithshëm për tatimin 29 70

Metodat indirekte 30 73

Njoftimi - vlerësimi 31 76

Barra tatimore 32 77

Efektet e një barre të regjistruar 32.3 77

Barrët dhe pronarët përfitues 32.6 80

Barrët dhe të emëruarit 32.7 82

Barrët poseduese 32.9 85

Lirimi i pasurisë 32.10 86

Dispozitat specifike për NSh 32.11 88

Periudha statutore e një barre dhe kërkesat e ri-parashtrimit 32.12 89

Interesi 33 92

Rendi i pagesave 34 95

Veprimet para mbledhjes së detyrueshme të një borxhi tatimor 35 97

Masa për marrjen e pasurisë në pasurinë e mbajtur nga personi i tretë 36 98 Njoftimi i masës për marrjen e pasurisë në banka dhe institucione financiare

36.7 100

Masë për marrjen e pasurisë në posedim të tatimpaguesit 37 104

Njoftimi për konfiskim dhe regjistrimi 37.3 105

Ruajtja e pasurisë së konfiskuar 37.7 106

Procedurat e shitjes 37.8 107

Transferimi i pasurisë (aseteve) 38 114

Kërkesat për falimentim të pavullnetshëm 39 116

Vlerësimet kundër personave përgjegjës 40 117

Kreditimet dhe rimbursimet 41 124

Raportimi i transaksioneve mbi 500€ 42 127

Ndëshkimet dhe lehtësimi nga ndëshkimet 43 129

Qëllimi i ndëshkimeve 43.6 130

Qasja e drejtë dhe e vazhdueshme për ndëshkimet 43.19 132

4

Lehtësimi nga ndëshkimet – Kërkesa dhe përfillja 43.20 132

Shkaku i arsyeshëm 43.41 135

Lehtësimi administrativ 43.55 140

Ndëshkimi administrativ për Certifikatën fiskale 43.71 143

Ndëshkimet administrative për mos-deklarim dhe mos-pagesë 43.76 143 Ndëshkimet administrative për nën-deklarim të tatimit dhe mbi-

deklarim të rimbursimeve tatimore 43.86 146

Mos-dhënia e pasqyrës për informata apo dhënia e pasqyrës me informata të pasakta

43.91 147

Ndëshkimi për mos-krijimin apo mos-mbajtjen e regjistrimeve 43.95 150

Mos-ofrimi i qasjes në libra dhe regjistrime 43.99 152

Kuponët nga arkat fiskale 43.103 155

Obligimet e konsumatorëve 43.104 155

Ndëshkimi për mos-mbajtje në burim të tatimit 43.111 158 Ndëshkimi administrativ për gabimet nga përfaqësuesit e

tatimpaguesit, këshilltarët tatimor, apo personat tjerë që veprojnë në emër të tatimpaguesit

43.115 159

Ndëshkimi për mos-instalim të Pajisjeve Elektronike Fiskale (PEF) 43.122 160

Ndëshkimet administrative për TVSh -

Ndëshkimi për kryerje të furnizimeve pa qenë i regjistruar 43.125 160 Ndëshkimi për mos-lëshim të një fature dhe/ose lëshimi i një fature

të pasaktë 43.128 161

Mos-aplikimi për regjistrim në TVSh apo mos-ekspozimi i duhur i certifikatës së regjistrimit në TVSh

43.132 162

Ndëshkimi për lejim të përdorimit të certifikatës së lëshuar për regjistrim në TVSh nga personi tjetër

43.137 163

Ndëshkimet administrative për mallrat pa origjinë 43.145 164

Ulje tjera në sanksione 43.157 167

Ankesat në Departamentin e Ankesave të ATK-së 44 167

Kompetencat e Departamentit të Ankesave 44.15 170

Dispozitat për komunikim 44.42 174

Bordi i Pavarur për Rishqyrtime 45 176

Zbatimi dhe hyrja në fuqi 46 177

Aneksi A 178

5

Në mbështetje të Nenit 87 të Ligjit Nr. 03/L-222 “Mbi Administratën Tatimore dhe Procedurat”, Ministri i Ekonomisë dhe Financave, Nxjerr:

UDHËZIM ADMINISTRATIV

PËR ZBATIMIN E LIGJIT NR. 03/L-222 MBI ADMINISTRATËN TATIMORE DHE PROCEDURAT

Neni 1 Qëllimi dhe Fushëveprimi

Qëllimi i këtij Udhëzimi Administrativ, është vendosja e procedurave dhe kërkesave për zbatimin e dispozitave të Ligjit Nr. 03/L-222 “Mbi Administratën Tatimore dhe Procedurat” (me tutje i referohemi si Ligji).

Neni 2

Përkufizimet “MEF”, nënkupton Ministrinë e Ekonomisë dhe Financave; “Ministër” nënkupton Ministrin e Ministrisë së Ekonomisë dhe Financave (MEF) “Numër Fiskal”- do të thotë numri me të cilin ATK pajis secilin tatimpagues dhe që përdoret vetëm për qëllime tatimore. “MTI” - nënkupton Ministrinë e Tregtisë dhe Industrisë; “ARBK” - nënkupton Agjencinë e Regjistrimit te Bizneseve të Kosovës në MTI; “Numri i Regjistrimit te Biznesit” - nënkupton numrin e regjistrimit që organizata afariste është pajisur nga ARBK-ja; “Organizatë afariste” – është një term i përgjithshëm dhe përbën çdo lloj të shoqërive tregtare të themeluara në Kosovës sipas ligjit që aktualisht është në fuqi: ndërmarrje personale afariste; ortakëri e përgjithshme; ortakëri e kufizuar, shoqëri me përgjegjësi të kufizuar; dhe shoqëri aksionare. “OJQ” - nënkupton Organizatat jo Qeveritare, sikurse është përkufizuar ne legjislacionin për organizatat jo-qeveritare; “Vizitë në vendndodhje”- nënkupton komunikimin e drejtpërdrejtë që ATK e bën me tatimpaguesin në selinë apo vendin ku ai kryen veprimtari ekonomike. “BQK” – nënkupton Bankën Qendrore të Kosovës. “ATK”, nënkupton Administratën Tatimore të Kosovës; “AF”, ka kuptimin e arkës fiskale; “FPRN”, ka kuptimin e printerit fiskal; “PESh”, ka kuptimin e çdo pike elektronike të shitjes; “TT”, ka kuptimin e Terminalit të Tatimit; “AEFLLT”, ka kuptimin e Aparateve Elektronike Fiskale për Llogaritjen e Tatimit. AEFLLT, duhet të jetë i pajisur me Terminal të Tatimit (TT), të sendërtuar apo të jashtëm. Qëllimi i këtij

6

terminali të jashtëm është t’i transmetojë raportet nga memoria fiskale në një server të Administratës Tatimore përmes internetit duke përdorë sistemin GPRS të komunikimit të operatorëve telefonik mobil; “PEF”, do të ketë të vetmin kuptim për arkën fiskale (AF) ” dhe Printerët Fiskal (FPRN). Një PEF përbën memorien fiskale, memorien punuese ditore, njësinë e procesorit të kontrollit dhe firmuare (versionin softuerik), orën në kohën reale, mekanizmin e printerit, si dhe modulet tjera sikurse janë ekranet, tastaturat, interface-at (sistemet operative) për transmetimin e të dhënave hyrëse dhe dalëse dhe të tjera. Nëse kërkohet, kërkesat teknike dhe funksionale të PEF do të përkufizohen në një dokument special të publikuar nga ATK; “Komisioni”, nënkupton një trup të themeluar nga Ministri i Ekonomisë dhe Financave me detyrë për të rishikuar dhe miratuar PEF, Shpërndarësit e PEF dhe teknikët e autorizuar të PEF; “Rrjeti i të dhënave fiskale”, nënkupton rrjetin e komunikimit të lidhur me PEF dhe ATK-në, që lidhet me bartjen e të dhënave fiskale.

Neni 3

Administrata Tatimore e Kosovës (ATK)

1. Paragrafi 1 i Nenit 2 të Ligjit specifikon se ATK do të ketë status të një Agjencie Ekzekutive dhe po ashtu i atribuon ATK-së ‘autonomi të plotë operacionale” përbrenda MEF. Domethënia e kësaj shprehje është se MEF do të vazhdojë të ketë rol ekskluziv në formulimin e të hyrave të përgjithshme dhe politikave tatimore për shtetin dhe ATK do të vazhdojë të ofrojë të dhënat dhe ndihmën e nevojshme për këtë formulim. Administrimi i tatimeve nga perspektiva operative do të jetë krejtësisht autonome dhe jashtë kontrollit të Ministrit të MEF, apo ndonjë person tjetër jashtë ATK-së, me përjashtime të caktuara të cilat janë të përcaktuara në Ligj, të atilla si:

1.1 përfshirja në emërimin e Drejtorit të ATK-së; dhe 1.2 miratimi dhe publikimi i shkallëve të interesit për pagesa me vonesë dhe rimbursime të

vonuara.

Neni 4 Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së

1. Paragrafi 1 i Nenit 3 të Ligjit parasheh që ATK të drejtohet nga një Drejtor i Përgjithshëm i caktuar nga Kryeministri i Kosovës bazuar në një rekomandim të dorëzuar nga Ministri. Duhet të ndiqet një proces i rekrutimit sipas legjislacionit ekzistues që rregullon emërimet e zyrtarëve të lartë qeveritar si pjesë e procesit të emërimit. Rekrutimi për Drejtor të Përgjithshëm do të fillojë vetëm pasi pozita të bëhet e zbrazët, apo kur Drejtori i Përgjithshëm ekzistues ka prezantuar një dorëheqje të parevokueshme, apo është prezantuar një propozim për shkarkimin e Drejtorit të Përgjithshëm ekzistues dhe është ofruar evidencë e mjaftueshme në përputhje me paragrafin 2 të këtij Neni. 2. Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së mund të shkarkohet vetëm nga Kryeministri i Qeverisë së Kosovës. Sikurse është paraparë në paragrafin 2 të Nenit 3 të Ligjit, shkarkimi i tillë është i autorizuar vetëm kur është gjetur paaftësi profesionale apo sjelljes së keqe, apo nëse Drejtori i Përgjithshëm është shpallur fajtor për vepër penale dhe është dënuar me burg në afat prej gjashtë muajve apo më shumë.

7

3. Deri në përfundim të mbikëqyrjes ndërkombëtare të implementimit të propozimit gjithëpërfshirës për zgjidhjen e statusit të Kosovës, të datës 26 Mars 2007, emërimi dhe shkarkimi i Drejtorit të Përgjithshëm do të jetë në përputhje me dispozitat e Nenit 88 të Ligjit.

Neni 5 Marrëveshjet me Ndërmarrjet Publike

1. Nënparagrafi 3.8 i Nenit 3 të Ligjit, përcakton që Drejtori i Përgjithshëm i Administratës Tatimore te Kosovës (në tekstin e mëposhtëm ATK), ka autorizim të hyjë në marrëveshje me Ndërmarrjet Publike Qendrore dhe Lokale (NP), për të shtyrë mbledhjen e detyrueshme të tatimeve, për qëllim të ndihmës në privatizimin e NP, apo për të ofruar vazhdimësi të veprimtarisë së NP. Ky autorizim, është dhënë për të pranuar rëndësinë strategjike të NP Qendrore dhe Lokale.

2. Sipas nënparagrafit 3.8 të Nenit 3 të Ligjit, autorizimi i Drejtorit të Përgjithshëm, për marrëveshje me NP, për të shtyrë mbledhjen e detyrueshme të tatimeve, zbatohet vetëm në kushtet e mëposhtme :

2.1. Ndihma për privatizimin : 2.1.1. NP duhet të planifikohet për privatizim, brenda 12 muajve të ardhshëm pas

vendimit të Qeverisë se Republikës së Kosovës, për të ndërmarrë veprimin e tillë; 2.1.2. NP duhet të dorëzojnë kërkesë me shkrim te Drejtori i Përgjithshëm, ku

përshkruhet : 2.1.2.1. tatimet për të cilat kërkohet shtyrja; 2.1.2.2. bazën ligjore për kërkesën; 2.1.2.3. procesi i privatizimit, i cili do të ndërmerret (përfshirë një deklaratë se si

do të ndikojë shtyrja e pagesës së tatimit në mbledhjen e borxhit tatimor) dhe datat në të cilat veprimet do të ndërmerren; dhe

2.1.2.4. propozimi për të shlyer borxhin tatimor nëse pranohet shtyrja. 2.1.3. Me pranimin e kërkesës për shtyrje të aksionit të mbledhjes, Drejtori i

Përgjithshëm, urdhëron pushim të menjëhershëm të çdo aksioni të mbledhjes së detyrueshme, të planifikuar apo në vijim, përderisa kërkesa është duke u shqyrtuar. Përveç kësaj, Drejtori i Përgjithshëm do të : 2.1.3.1 shqyrtojë kërkesën me shkrim të NP dhe do të bëjë një përcaktim

(vendim) brenda 15 ditëve; 2.1.3.2 miratojë kërkesën, përveç nëse ekziston një arsye mospranimi, për të cilën

NP njoftohet me shkrim: 2.1.3.3 regjistrojë një barrë tatimore në të gjitha vendet e aplikueshme, nëse nuk

është regjistruar më herët si e tillë; 2.1.3.4 hyjë në një marrëveshje me NP (qoftë me MiM apo formë tjetër të

marrëveshjes), e cila përcakton qartë kushtet e shtyrjes dhe afatet gjatë të cilave borxhi tatimor do të paguhet. Marrëveshja, duhet të përfshijë kushtin se NP, duhet te plotësojë kërkesat e tjera tatimore gjatë marrëveshjes.

2.2. Ofrimi i mundësisë për veprimtari të vazhdueshme të NP: 2.2.1. NP duhet t’i dorëzojnë një kërkesë më shkrim, Drejtorit të Përgjithshëm, në të cilën

përshkruan :

8

2.2.1.1 tatimet për të cilat shtyrja kërkohet; 2.2.1.2 bazën ligjore për kërkesën; 2.2.1.3 ndikimi në vazhdimin e veprimtarisë nëse shtyrja nuk pranohet; dhe 2.2.1.4 propozimi për të shlyer borxhin tatimor nëse shtyrja pranohet.

2.2.2. Me pranimin e një kërkesë të vlefshme për shtyrje të aksionit të mbledhjes, Drejtori i Përgjithshëm, urdhëron pushimin e menjëhershëm të aksionit të mbledhjes së detyrueshme të planifikuar, apo në vijim përderisa kërkesa është duke u shqyrtuar. Përveç kësaj, Drejtori i Përgjithshëm :

2.2.2.1 shqyrton kërkesën me shkrim të NP dhe do të marrë vendim brenda 15 ditëve; 2.2.2.2 miraton kërkesën, përveç nëse ekziston një arsye e kundërt, për të cilën NP,

duhet të njoftohet me shkrim: 2.2.2.3 regjistron një barrë tatimore, në të gjitha vendet e aplikueshme, nëse nuk është

regjistruar më herët si e tillë; 2.2.2.4 kur detyrimi lidhet me Tatimin në Vlerën e Shtuar (në vijim TVSh), Drejtori i

Përgjithshëm, mund të zvogëlojë detyrimin tatimor, kur NP nuk është në gjendje të mbledhë TVSh nga shumat e faturuara për konsumatorët. Në këto raste, Drejtori i Përgjithshëm, pranon t’i mundësojë NP, pagesën e TVSh vetëm deri në shkallën e inkasimit. Edhe në këto raste, Drejtori i Përgjithshëm, do të bëjë marrëveshjet vetëm për një periudhë deri në 18 muaj, në fund të së cilës NP, detyrimisht duhet të zbatojë dispozitat e borxhit të keq (e parashikuar në Ligjin për TVSh-në, por duke ju referuar ndryshimeve për qëllime të këtij neni), për të ulur detyrimin e vet të TVSh, në ato raste në të cilat, konsumatorët nuk paguajnë faturat e tyre;

2.2.2.5 hyn në marrëveshje me NP (qoftë me MiM apo formë tjetër të marrëveshjes), e cila përcakton kushtet e shtyrjes dhe afatet me të cilat borxhi tatimor do të paguhet.

3. Dispozitat e këtij neni nuk kanë efekt në të drejtën që tatimpaguesi të hyjë në marrëveshje për pagesën me këste të borxheve tatimore. NP kanë të drejtë të bëjnë marrëveshje të tillë, në përputhje me procedurat normale të ATK-së.

Neni 6 Njësia për Hetime Tatimore

Paragrafi 2 i Nenit 6 të Ligjit, autorizon Drejtorin e Përgjithshëm të themelojë Njësinë e Hetimeve Tatimore (më poshtë NjHT), për qëllim të hetimit të veprave të mundshme penale në fushën e tatimeve. Autorizimet, përgjegjësitë dhe procedurat e aplikueshme rregullohen me Udhëzim Administrativ të veçantë.

Neni 7 Delegimi i Autorizimeve

Neni 7 i Ligjit parasheh që Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së të mund t’i delegojë çdo kompetencë apo detyrë sipas ligjit çdo zyrtari të ATK-së, përveç kompetencës së veçantë të delegimit.

9

Neni 8 Vendimet Shpjeguese Individuale

1. Sikurse është paraparë në Nenin 10 të Ligjit, Drejtori i Përgjithshëm mund të lëshojë vendim shpjegues për një person të caktuar për t’i sqaruar se si ATK do të interpretojë dhe aplikojë dispozitat e legjislacionit tatimor për një transaksion apo aranzhim të caktuar i planifikuar nga personi i cili kërkon vendimin shpjegues. Vendimi shpjegues mundet gjithashtu të lëshohet me kërkesë të një tatimpaguesi për një ndryshim në kërkesat për mbajtjen e regjistrimeve apo pagesës së tatimit siç parashihet në Ligjet tatimore të administruara nga ATK. Kërkesat për vendim shpjegues duhet të shoqërohen me një pagesë siç është përshkruar në paragrafin 10 të këtij Neni. 2. Një vendim shpjegues individual është një përcaktim me shkrim i lëshuar për një person nga ATK në përgjigje të pyetjes me shkrim të personit rreth gjendjes së tij për qëllime tatimore apo efekte tatimore të veprimeve apo transaksioneve të tija, si në vijim:

2.1. Një kërkesë për vendim shpjegues individual lidhet me periudhat tatimore për të cilat deklarata tatimore apo dokumenti nuk është obligim ende. Një vendim shpjegues individual aplikohet vetëm në periudhën(at) tatimore për të cilën(at) është kërkuar dhe periudhat tatimore vijuese, për aq sa faktet dhe rrethanat janë të njëjta në periudhat vijuese tatimore sikurse kanë qenë për periudhën tatimore për të cilën vendimi shpjegues individual është lëshuar.

2.2. Nëse një vendim shpjegues nuk mund të lëshohet para kohës kur një deklaratë është obligative, ATK do të lëshojë vendimin shpjegues sa më herët të jetë e mundur. Në rastin e tillë, personit të cilit i lëshohet vendimi shpjegues mund të dorëzojë deklaratë korrigjuese (nëse aplikohet) sikurse parashihet në Ligj. Një vendim shpjegues individual interpreton ligjet tatimore dhe i aplikon ato në grupin e specifikave të fakteve të tatimpaguesit. Një vendim shpjegues individual lëshohet kur është e duhur në interesin e administrimit të shëndoshë tatimorë.

2.3. Kur të jetë lëshuar, vendimi shpjegues individual mund të revokohet apo të modifikohet ashtu si konsiderohet i duhur nga Drejtori i Përgjithshëm. Një revokim apo modifikim i një vendimi shpjegues individual nuk do të ketë efekt retroaktiv përveç nëse si Drejtori i Përgjithshëm ashtu edhe personi i prekur pajtohen për të aplikuar revokimin apo modifikimin në mënyrë retroaktive.

3. Çështjet për të cilat mund të lëshohet vendim shpjegues individual:

3.1. Kërkesat për riorganizim sipas Nenit 26 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat e Korporatave;

3.2. Në çështje të tatimeve në të ardhura (Korporata dhe Personale) që lidhen me transaksionet në pritje apo të përfunduara, me kusht që kërkesa të dorëzohet përpara se të jetë obligim deklarata apo dokumenti tatimor i aplikueshëm;

3.3. Kërkesat e dorëzuara në përputhje me nënparagrafin 3.2 të Nenit 5 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat e Korporatave për të ndryshuar mundësinë për të paguar tatimin bazuar në kontabilitet të tërësishëm për të ardhura dhe shpenzime;

3.4. Kërkesat e dorëzuara në përputhje me paragrafin 4 të Nenit 35 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat e Korporatave për t’u kthyer në llogaritjen e tatimit dhe kryerjen e pagesave

10

në bazë të një përqindje të qarkullimit sikurse është paraparë në nënparagrafin 2.1 të Nenit 35 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat e Korporatave;

3.5. Kërkesat e dorëzuara në përputhje me nënparagrafin 3.2 të Nenit 33 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat Personale që lidhen me ndryshimin e mbajtjes së librave dhe regjistrimeve sipas Nenit 33 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat Personale për të mbajtur librat dhe regjistrimet sikurse është paraparë në Nenin 34 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat Personale.

3.6. Kërkesat e dorëzuara në përputhje me nënparagrafin 2.2 të Nenit 43 për të kthyer raportimin e të ardhurave dhe pagesës së tatimit në përputhje me nënparagrafin 2.1. të Nenit 43 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat Personale.

3.7. Kërkesat e dorëzuara në përputhje me paragrafin 5 të Nenit 10 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat Personale për të ndryshuar metodën e mbajtjes së stokut;

3.8. Kërkesat për të mbajtur regjistrime të centralizuara sipas paragrafit 8 të Nenit 17 të këtij Udhëzimi Administrativ;

3.9 Certifikatat e TVSH-së dhe çështjet e koeficientit të kreditimit; apo 3.10. Çështje tjera për të cilat një person kërkon një vendim shpjegues individual i cili nuk

është në kundërshtim me dispozitat e paragrafit 4 të këtij neni dhe për të cilën Drejtori i Përgjithshëm pajtohet të jetë në përputhje me kërkesën e vendimit shpjegues.

4. Një vendim shpjegues individual përgjithësisht nuk do të lëshohet në rrethanat vijuese:

4.1. Kërkesa përfshinë një çështje nën kontroll, nën ankesë, apo në çështje gjyqësore; 4.2. Kërkesa është bërë në interes të një shoqate apo grupi afarist lidhur me çështjet e

interesit për anëtarët e shoqatës apo grupit. Një vendim shpjegues individual mund të lëshohet nëse shoqata apo grupi afarist është person drejtpërdrejt i prekur nga vendimi shpjegues;

4.3. Kërkesa lidhet me pasojat e legjislacionit të propozuar; 4.4. Kërkesa lidhet me një çështje që gjykohet të jetë e pavlerë nga ATK, për shkak se çështja

nuk bazohet në fakt apo në ligj; 4.5. Kërkesa lidhet me një çështje që në mënyrë të qartë është e zgjidhur ne ligj apo

udhëzimet implementuese; 4.6. Kërkesa lidhet me një transaksion apo çështje në të cilën personi që bën kërkesën nuk

është i ndikuar drejtpërdrejtë; 4.7. Kërkesa lidhet me një situatë hipotetike; apo 4.8. Çdo çështje tjetër që, sipas gjykimit të tij, Drejtori i Përgjithshëm hedh poshtë të lëshojë

një vendim shpjegues individual. 5. Një kërkesë për vendim shpjegues individual duhet të përfshijë me sa vijon (një formë shembull është dhënë në Aneksin A të këtij Udhëzimi Administrativ):

5.1. Emrin, adresën dhe numrin fiskal të personit që bën kërkesën, përfshirë emrin, numrin e telefonit dhe pozitën e personit për kontakt nëse ATK ka pyetje apo ka nevojë për informata tjera;

5.2. Natyra e kërkesës, përfshirë pikën specifike në paragrafin 3 e këtij Neni sipas të cilit është bërë kërkesa;

5.3. Një sqarim të çështjes apo transaksionit për të cilin kërkohet vendim shpjegues, përfshirë një pasqyrë të plotë të fakteve dhe informatave tjera që lidhen me transaksionin apo çështje për të cilat është kërkuar vendim shpjegues;

11

5.4. Kopjet e të gjitha kontratave, marrëveshjeve dhe dokumenteve tjera të aplikueshme të cilat janë përkatëse për çështjet për të cilat kërkohet vendimi shpjegues. Nëse ndonjë kontratë, marrëveshje apo dokument është në gjuhën që nuk konsiderohet të jetë gjuhë zyrtare e Kosovës, kontrata, marrëveshja apo dokumenti i tillë duhet të shoqërohet me një përkthim zyrtar në një gjuhë zyrtare të Kosovës;

5.5. Një analizë të fakteve dhe rrethanave që lidhen me çështjen apo transaksionin për të cilën kërkohet vendimi shpjegues, përfshirë konkluzionin e kërkuesit se çfarë trajtimi tatimor pret për çështjen apo transaksionin. Konkluzioni i kërkuesit duhet të jetë i bazuar në një autorizim ligjor, të tilla si një nen specifik i ligjit tatimor, i cili citohet në analizë. Çdo përcaktim i kundërt me konkluzionin e arritur nga kërkuesi duhet të përfshihet në analizë, për aq sa kërkuesi është në dijeni për përcaktime e kundërta. Nëse dokumentet e përfshira mbështesin konkluzionin e arritur, arsyet për të cilat ato janë të aplikueshme duhet të përfshihen në analizat e dorëzuara;

5.6. Nëse kërkesa lidhet me një shpërndarje të korporatës apo riorganizim, kërkesa duhet të përfshijë, përveç pikave të mësipërme, pasqyrat financiare të periudhave të mëparshme tatimore dhe periudhën e tanishme tatimore përfshirë muajin para kërkesës për vendim shpjegues. Pasqyrat financiare përfshijnë ato të audituara nga një auditor i jashtëm, nëse me Ligjin përkatës kërkohen pasqyrat e tilla financiare të audituara, dhe çdo shënim shoqërues tjetër sqarues me pasqyrat financiare;

5.7. Një pasqyrë lidhur me çdo kërkesë të mëhershme për vendim shpjegues e bërë dhe rezultatet e kërkesës së tillë, përfshirë një pasqyrë nëse e njëjta çështje apo e ngjashme më herët ka pasur vendim shpjegues për të apo nëse kërkesa që e përfshinë atë është dorëzuar apo aktualisht është në pritje;

5.8. Një deklarim se a do ndikohet nga vendimi shpjegues ndonjë deklaratë e personit që kërkon vendimin shpjegues;

5.9. Një kopje e pranimit bankar që tregon pagesën e kërkuar për kërkesë të një vendimi shpjegues; dhe

5.10. Çdo informatë tjetër që konsiderohet e nevojshme për lëshimin e vendimit shpjegues individual të kërkuar.

6. Përveç informatave të kërkuara me paragrafin 5 të këtij Neni, kërkohen informatat vijuese:

6.1. Për vendime shpjeguese që lidhen me nënparagrafët 3.3. deri 3.6 të këtij Neni: 6.1.1. Një deklarim lidhur me aktivitetin dhe rezultatet e pritura ekonomike për vitin

kalendarik aktual dhe pasues me pasqyrën apo dokumentacionin mbështetës që sqaron bazën për aktivitetin dhe rezultatet ekonomike të parapara;

6.1.2. Pasqyrat financiare, siç janë të përshkruara në nënparagrafin 5.5 të këtij Neni, për tri vite kalendarike para vitit për të cilin është kërkuar ndryshimi;

6.1.3. Kopjet e të gjitha deklaratave të dorëzuara gjatë tri viteve kalendarike para vitit për të cilin është kërkuar ndryshimi;

6.2. Për kërkesat e bëra sipas nënparagrafit 3.7 të këtij Neni: 6.2.1. Informatat e kërkuara me nënparagrafin 6.1 më sipër;

6.2.2. Një regjistrim të plotë dhe të detajuar të stokut që është aktual deri në fund të muajit që i paraprin kërkesës;

6.2.3. Një përshkrim i plotë dhe i saktë i metodës së regjistrimit të stokut për të cilën është kërkuar autorizim;

12

6.2.4. Arsyeja afariste për të cilën ndryshimi në metodën e regjistrimit të stokut është kërkuar dhe ndikimin e atij ndryshimi në përcaktimet e mëvonshme tatimore; dhe

6.2.5. Nëse metoda e vlerësimit të stokut është ndryshuar në lidhje me ndryshimin e metodës së regjistrimit të stokut, një përshkrim i plotë i metodës së propozuar të vlerësimit të regjistrimit të stokut, arsyet për miratimin e asaj metode dhe ndikimin e atij ndryshimi në përcaktimet e mëvonshme tatimore.

6.3. Për kërkesat e bëra sipas nënparagrafit 3.8 të këtij Neni: 6.3.1. Identifikimin e vendit qendror ku do të mbahen regjistrimet; 6.3.2. Një përshkrim të detajuar se si do të mblidhen informatat nga secili vend individual

në vendin qendror (nëse të dhënat nuk mblidhen në mënyrë elektronike në vendin qendror, një përshkrim se si të dhënat do të transferohen nga secili vend në vendin qendror dhe metoda që siguron se të dhënat e transferuara futen në sistemin qendror me kohë dhe saktësi);

6.3.3. Shpeshtia e bartjes së të dhënave dhe një përshkrim i kompletuar i fajllave (dosjeve) që do të mbahen në vendin qendror, përfshirë një përshkrim se si të dhënat e vendit individual do të inkorporohen në fajllat qendror;

6.3.4. Një përshkrim të regjistrimeve që do të mbahen në nivelin lokal, nëse ka; dhe 6.3.5. Një përshkrim se si të dhënat nga vendet individuale do të identifikohen në

sistemin qendror.

7. Përgjithësisht, një kërkesë për vendim shpjegues duhet të dorëzohet së paku 90 ditë përpara fillimit të periudhës tatimore me të cilën lidhet vendimi shpjegues. Kërkesat e vendimit shpjegues të bëra sipas nënparagrafëve 3.3 deri në 3.6 të këtij neni duhet të bëhen jo më larg se më 1 mars të periudhës tatimore për të cilën është kërkuar vendimi shpjegues. 8. ATK do të lëshojë përgjigjen e vet për vendimin shpjegues të kërkuar sipas nënparagrafëve 3.1, 3.2, 3.7, 3.8, 3.9 dhe 3.10 të këtij Neni brenda 60 ditëve pas pranimit të të gjitha informatave të nevojshme për lëshimin e një vendimi shpjegues. ATK do të lëshojë përgjigjen e vet për vendimin shpjegues sipas nënparagrafëve 3.3 deri 3.6 të këtij Neni brenda 30 ditëve pas pranimit të të gjitha informatave të nevojshme për lëshimin e një vendimi shpjegues. 9. Në qoftë se, për shkak të mos-pranimit me kohë të informatave të kërkuara apo dorëzimit të informatave joadekuate, ATK nuk është në gjendje të përgjigjet për vendimet shpjeguese të kërkuara sipas nënparagrafëve 3.3 deri 3.6 të këtij Neni para 31 marsit të vitit për të cilin vendimi i tillë shpjegues është kërkuar, ATK do t’i lëshojë një përgjigje negative kërkuesit. Në rastet e tilla, kërkuesi mund të dorëzojë një kërkesë të re për vendim shpjegues në mes të 1 janarit dhe 1 marsit të vitit vijues nëse kërkuesi ende dëshiron të ndryshojë metodën e përcaktimit apo pagesës së tatimit. 10. Një kërkesë për vendim shpjegues duhet të shoqërohet me pagesë të një takse administrative bazuar në llojin e vendimit shpjegues të kërkuar.

10.1. Vendimet shpjeguese të kërkuara sipas nënparagrafëve 3.3 deri 3.6 të këtij Neni kërkojnë pagesën e taksës administrative prej 150€;

10.2. Vendimet shpjeguese të kërkuara sipas nënparagrafit 3.7 të këtij Neni kërkojnë pagesën e taksës administrative prej 250€;

13

10.3. Të gjitha kërkesat tjera për vendimet shpjeguese individuale kërkojnë pagesën e taksës administrative prej 1,000€.

10.4 Drejtori i përgjithshëm do të vendos kur ATK është e përgatitur të administrojë pagesat e taksave administrative të përshkruara në këtë nen dhe do të lëshoj një njoftim publik që shpall datën nga e cila pagesa e taksës administrative do të kërkohet nga ATK.

11. Pavarësisht se një vendim shpjegues individual është tërhequr apo është modifikuar sikurse parashihet në paragrafin 1 të këtij Neni, një vendim shpjegues individual mbetet në efekt vetëm aq sa faktet dhe rrethanat nën të cilat është lëshuar mbeten të pandryshuara. Një ndryshim në fakte dhe rrethana rezulton në një shkëputje të menjëhershme të vendimit shpjegues individual pa njoftim. Një ndryshim në ligj në të cilin është bazuar vendimi shpjegues është ndryshim në rrethana ligjore dhe si rrjedhim do të rezultojë në vendim shpjegues që më nuk ka efekt nga data kur ligji hyn në fuqi. Nëse një person dëshiron të konfirmojë trajtimin tatimor pas ndryshimit në ligj apo ndryshimi tjetër në fakte dhe rrethana, do të jetë e nevojshme një kërkesë e re për vendim shpjegues individual tjetër. 12. Pavarësisht dispozitave të Nenit 77 të Ligjit, një vendim shpjegues individual nuk do të konsiderohet të jetë një përcaktim i Drejtorit të Përgjithshëm që i nënshtrohet procedurave të Ligjit për ankesa. Nëse pranuesi i vendimit shpjegues pajtohet me aplikimin e ligjit për shkak të një keqkuptimi të fakteve apo rrethanave, mund të dorëzojë një kërkesë për ripërfillje përmes një letre tek Drejtori i Përgjithshëm duke specifikuar faktet apo rrethanat që nuk janë kuptuar dhe ndikimin e atij keqkuptimi në vendimin shpjegues të lëshuar. Letra e tillë duhet të dorëzohet brenda 30 dite pas datës kur është lëshuar vendimi shpjegues. Çdo kërkesë e dorëzuar pas 30 ditëve nga data e lëshimit të vendimit shpjegues do të konsiderohet të jetë kërkesë e re për vendim shpjegues, duke iu nënshtruar pagesës së taksës administrative sikurse është përshkruar në paragrafin 10 më sipër. Pas marrjes parasysh të informatave shtesë, Drejtori i Përgjithshëm mund të informojë kërkuesin me shkrim se vendimi shpjegues mbetet i pandryshuar, apo Drejtori i Përgjithshëm mund të lëshojë një vendim shpjegues të ndryshuar i cili zëvendëson vendimin e parë shpjegues. Pritet që Drejtori i Përgjithshëm, apo i deleguari i tij, do të jetë në komunikim të rregullt me personin që ka kërkuar vendim shpjegues individual me qëllim të minimizimit të ndonjë keqkuptimi.

Neni 9 Numrat Fiskal

1. Të gjitha organizatat afariste duhet të sigurojnë numër fiskal nga administrata tatimore përpara se të fillojnë ndonjë aktivitet ekonomik. Ndëshkimet, sikurse janë përshkruar në Nenin 50 të Ligjit aplikohen në personat që kryejnë aktivitet ekonomik pa u pajisur me numër fiskal. Numri fiskal do të jetë numër prej 8 shifrash, plus 1 shifër verifikuese, zakonisht i përzgjedhur duke përdorë një algoritëm që ofron siguri ndaj numrave mashtrues dhe dyfishimit të numrave. 2. Përveç nëse ndryshe parashihet në këtë nen, aplikimet për numër fiskal duhet të dorëzohen në zyrën regjionale të ATK-së në të cilën ndodhet aplikuesi. Përgjithësisht, Organizata afariste duhet që së pari të regjistrohet në ARBK dhe pastaj brenda 15 ditëve duhet të aplikojë për t’u pajisur me numër fiskal.

14

3. Çdo OJQ, pas regjistrimit në Zyrën për Regjistrimin e OJQ-ve brenda 15 dite duhet të aplikojë në ATK për t’u pajisur me numër fiskal sipas rregullave të parapara në paragrafin 1 të këtij neni. 4. Të gjitha organizatat buxhetore të Institucioneve Qendrore dhe Lokale, duhet të pajisen me “numër fiskal”. Institucionet Qendrore apo Lokale, duhet të pajisen me një numër fiskal për qëllime të raportimit të pagave dhe kontributeve pensionale të punëtorëve. Organizatat Buxhetore duhet të dorëzojnë aplikacionet e tyre për numër fiskal në Zyrat Regjionale përkatëse të ATK-së. 5. Pavarësisht numrit të ndërmarrjes afariste personale që një individ ka regjistruar në ARBK, ai do të pajiset vetëm me një “numër fiskal”. Të ardhurat e krijuara nga disa biznese të një individi, do të konsolidohen për qëllime të përcaktimit të detyrimit, dhe llogaritjes, së TVSH dhe Tatimit në të Ardhura Personale. Në kërkesën për numër fiskal, një individ duhet të ofrojë numrin e tij/saj identifikues personal dhe të informojë ATK-në për të gjitha ndërmarrjet afariste personale që i ka në pronësi ai individ, përfshirë emrin tregtar, adresën dhe numrin e regjistrimit të biznesit të secilës ndërmarrje afariste personale që ka në pronësi. Nëse, pas pranimit të një numri fiskal nga ATK, një individ themelon një ndërmarrje të re afariste personale, individi duhet të regjistrojë ndërmarrjen e re afariste personale në ATK para se ta angazhojë atë ndërmarrje afariste personale në aktivitet ekonomik. Asnjë ndërmarrje afariste personale nuk do të regjistrohet deri sa individi nuk ka siguruar numër personal identifikues dhe t’ia ofrojë atë numër ATK-së. 6. Çdo ortakëri do të pajiset vetëm me një “numër fiskal”, pa marrë parasysh numrin e ortakëve të përfshirë në ortakëri. Numri fiskal i ortakërisë duhet të jetë një numër i ndarë dhe të dallohet nga numri fiskal i ndonjë prej ortakëve në ortakëri. 7. Çdo individ, i cili dëshiron apo kërkohet të dorëzojë deklaratë tatimore, duhet të aplikojë dhe të marrë një “numër fiskal” nga ATK, përpara dorëzimit të deklaratës. Individi duhet t’i ofrojë ATK-së numrin e tij/saj identifikues personal me qëllim që të sigurojë numër fiskal. 8. ATK, mund të bëjë një vizitë në vendndodhjen e organizatës afariste, para lëshimit të “numrit fiskal”. Vizita duhet të bëhet brenda 3 ditëve të punës pas pranimit të aplikacionit për numër fiskal. ATK, duhet të marrë vendim për pajisje ose refuzim të “numër fiskal”, brenda 5 ditësh të punës pas pranimit të aplikacionit. Nëse ATK, nuk është në gjendje të gjejë vendndodhjen e organizatës afariste, pas dy përpjekjeve të bëra brenda një periudhe 3 ditore dhe të dokumentuara me aktivitete në terren, nuk do të lëshoj numër fiskal dhe do të informojë organizatën afariste dhe në përputhje me këtë edhe ARBK-në. 9. Çdo Organizatë afariste, që kërkon për t’u pajisur në procedurë të përshpejtuar me “numrit fiskal”, duhet të dorëzojë një aplikacion për numër fiskal në ATK. Para aplikimit në ATK, ai / ajo duhet të ketë marrë Numër të Regjistrimit të Biznesit nga ARBK. Përgjithësisht, aplikacionet për “numër fiskal”, duhet të dorëzohen në Zyrën Regjionale, e cila do të jetë përgjegjëse për çështje tatimore të biznesit. Zyrtarët e njësisë regjionale të shërbimit të tatimpaguesve do të shqyrtojnë aplikacionin, t’i kryejnë verifikimet e duhura, përfshirë vizitat e mundshme në vendndodhjen e biznesit dhe të bëjnë përcaktim në lëshimin e numrit fiskal brenda 5 ditëve të punës pasi të jetë dorëzuar aplikacioni.

15

10. Pas vendosjes nga ATK për të pajisur me numër fiskal Tatimpaguesin, ATK do të pajis tatimpaguesin me një dokument. Dokumenti i tillë do të përmbajë:

10.1. Numrin fiskal të lëshuar për tatimpaguesin, 10.2. Përkujtesën për tatimpaguesin se duhet t’i plotësojë të gjitha kërkesat për deklarim dhe

pagesa të tatimeve me qëllim të mbajtjes së numrit fiskal. 10.3. Kërkesën që dokumenti i tillë të mbahet në lokalet e tatimpaguesit 10.4. Kërkesën që të jetë e gatshme për shqyrtim nga ATK. 10.5. Përkujtesën që numri fiskal i lëshuar për tatimpaguesin duhet të përfshihet në çdo faturë

të dorëzuar dhe çdo kontratë të arritur me ndonjë entitet tjetër. 11. ATK mund të refuzojë pajisjen me “numër fiskal” kur tatimpaguesi ka histori të dobët të përmbushjes së detyrimeve tatimore. Çdo mos-pajisje me “numër fiskal”, do të publikohet për të mirë të tatimpaguesve të tjerë. Publikimi i tillë është përshkruar në Nenin 16 të këtij Udhëzimi Administrativ. 12. ATK mund të refuzojë të lëshojë “numër fiskal” për tatimpaguesin kur ai/ajo:

12.1. Nuk ka dhënë informata të sakta të adresës në aplikacionin për “numër fiskal”; 12.2. Pas dy përpjekjeve nga ATK, nuk gjendet në adresën e dhënë në ARBK; 12.3. Nuk i ofron informatat mbi pronarin(ët) e entitetit zyrtarëve të ATK-së, pas kërkesës 12.4. Nuk ofron informata të tjera të kërkuara nga ATK.

13. ATK mundet po ashtu të refuzojë lëshimin e një “numri fiskal” nëse pronari(ët) i biznesit të ri ka një histori të mos-përmbushjes në raportimin e tatimeve dhe pagesën e detyrimeve tatimore. Historia e mos-përmbushjes përfshinë:

13.1 kur ka pasur në pronësi një biznes i cili për dy apo më shumë muaj nuk ka pambushur detyrimet e TVSh-së;

13.2 nuk ka raportuar të gjithë të punësuarit në një prej Pasqyrave të Mbajtjes në Burim të Tatimit;

13.3 nuk ka raportuar të gjithë të punësuarit në një prej Formularëve të pasqyrës mujore për Kontributet Pensionale dhe nuk ka mbajtur apo paguar në tërësi, për një apo më shumë muaj Mbajtjen në Burim të Tatimit në Paga apo Kontributet Pensionale;

13.4 nuk ka deklaruar apo paguar një apo më shumë deklarata të tatimeve vjetore të tatimit në të ardhura (personale apo të korporatave);

13.5 nuk ka mbajtur në burim apo paguar në tërësi, një apo më shumë kërkesa mujore të mbajtjes në burim të tatimit në qira, dividendë, interes apo kërkesa tjera të mbajtjes në burim të tatimit;

13.6 nuk ka dorëzuar dhe paguar dy a më shumë Pagesa tre mujore të Tatimit dhe Kontributeve për bizneset e vogla individuale apo të mëdha;

13.7 nuk ka dorëzuar dhe paguar dy a më shumë Pasqyra Tremujore të pagesës paradhënie për Korporatat e vogla apo të mëdha

14. Tatimpaguesit, të cilët nuk kanë dhënë informata të sakta në aplikacionin e tyre për “numër fiskal” apo nuk i kanë dhënë informatat edhe me kërkesën e ATK-së, mund të ridorëzojnë një aplikacion për “numër fiskal” në zyrën regjionale të ATK-së. ATK do të shqyrtojë çdo aplikacion të ridorëzuar në të njëjtën mënyrë sikurse të ishte një aplikacion i ri.

16

15. Nëse ATK përcakton se “numri fiskal” nuk do të lëshohet, brenda ditës ajo duhet t’i japë tatimpaguesit një njoftim me shkrim në adresën e biznesit të dhënë në aplikacion duke cekur arsyet e mos-pajisjes me numër fiskal brenda një dite pasi përcaktimi të jetë bërë. Njoftimi duhet të përfshijë informatën për biznesin se mund të jetë në gjendje të marrë numër fiskal duke dorëzuar një garanci bankare sikurse është përshkruar në paragrafin 16 të këtij neni. Për çdo vendim negativ mund të bëhet ankesë në përputhje me Nenin 77 të Ligjit. 16. Bizneseve të reja të cilave iu është refuzuar pajisja me “Numër Fiskal” për shkak të historisë së mos-përmbushjes të detyrimeve tatimore, apo tatimpaguesit të cilët kanë marrë një letër të dytë që propozon anulimin e numrit të tyre fiskal, sipas paragrafit 4 të Nenit 14 të këtij Udhëzimi Administrativ, mund të hynë në një marrëveshje me ATK-në për vendosjen e një garancie bankare të pakthyeshëm, apo ndonjë siguri tjetër e aplikueshme për ATK-në, për ATK-në në shumën e përcaktuar bazuar në qarkullimin e paraparë të biznesit apo obligimet e parapara tatimore të biznesit, por jo më pak se 5,000€. Garancia e tillë bankare, apo siguri tjetër e aplikueshme, do të mbahet nga ATK për një periudhë prej tri vjetëve. Nëse gjatë periudhës tre vjeçare, tatimpaguesi ka raportuar në mënyrë të besueshme dhe ka paguar të gjitha detyrimet tatimore, ATK do t’i kthejë garancinë bankare tatimpaguesit për anulimin. Garancia bankare, apo siguri tjetër, duhet të përfshijë një kusht që ATK mundet të ushtrojë të drejtat e veta nën garanci bankare, apo siguri tjetër, nëse tatimpaguesi më vonë dështon të paguajë një borxh tatimor pas njoftimit apo kërkesës për ta bërë atë dhe kur nuk mund të bëhen marrëveshje për pagesa të borxheve. Kur një garanci bankare e pranueshme, apo siguri tjetër e pranueshme, të jetë dhënë dhe të jetë pranuar nga ATK, tatimpaguesi mund të dorëzojë kërkesën e vet për numër fiskal. Nëse aplikacioni është komplet dhe të gjitha informatat e nevojshme i janë dhënë ATK-së, ATK do të lëshoj numër fiskal brenda 5 ditëve të punës. 17. Nëse ndonjë organizatë afariste angazhohet në biznes pa siguruar së pari numrin fiskal, ai person (individ) apo organizatë afariste (ndryshe nga biznesi individual) do të gjykohet të ketë operuar me një ndërmarrje afariste individuale të paregjistruar, organizatë afariste të paregjistruar apo Kompani me Përgjegjësi të pakufizuar apo ortakëri e përgjithshme. Ndërmarrjet e tilla do t’i nënshtrohen të gjitha detyrimeve tatimore që dalin nga legjislacioni tatimor i aplikueshëm, dhe ndëshkimeve të aplikueshme.

Neni 10 Personat jo-rezident dhe Përfaqësuesit Fiskal

1. Në përputhje me paragrafin 4 të Nenit 11 të Ligjit, çdo person rezident i cili do të bëjë afarizëm apo do të kryejë projekte apo programe në Republikën e Kosovës, përmes një personi jo-rezident, do të kërkohet të ofrojë ATK-së një pasqyrë informatash përpara se personi jo-rezident të fillojë ndonjë veprimtari në Republikën e Kosovës. Pasqyra (raporti) e informatave duhet të përmbajë emrin dhe adresën e personit jo-rezident, numrin e huaj identifikues të tatimpaguesit të personit jo-rezident, natyrën e punës që do të kryhet nga personi jo-rezident, kohëzgjatjen e qëndrimit të peronit jo-rezident në Kosovë, shumën e kompensimit që do të merret nga jo-rezidenti për punën që do të kryhet dhe çdo informatë tjetër që konsiderohet e rëndësishme.

17

2. Raporti i kërkuar sipas paragrafit 2 të këtij Neni duhet të dorëzohet në Divizionin e Edukimit të Tatimpaguesve, në zyrën qendrore të ATK-së. Një kopje e çdo kontrate me shkrim duhet ti bashkëngjitet raportit. Dorëzimi duhet të bëhet së paku 10 ditë para se personi jo-rezident të ketë planifikuar të fillojë punën në Kosovë. Nëse data e cila është 10 ditë para se personi jo-rezident të ketë planifikuar të fillojë punën në Kosovë është fundjavë apo ditë feste, raporti duhet të dorëzohet në ditën e fundit të punës para fundjavës apo ditës së festës. 3. Raporti duhet të dorëzohet ne lidhje me çdo person jo-rezident i angazhuar në aktivitet ekonomike, apo që pritet të angazhohet në aktivitet ekonomik, për një periudhë prej më shumë se dy ditë gjatë vitit kalendarik. Nëse veprimtaria e kontraktuar është një kontratë në vazhdimësi për një periudhë më të gjatë se një vit, kërkohet një raport i vetëm, përderisa qartë pasqyron kohëzgjatjen e aktivitetit ekonomik që pritet të vazhdojë. Me raportin duhet të dorëzohet një kopje e çdo kontrate me shkrim. Shembujt vijues janë përfshirë për të demonstruar synimin e këtij paragrafi, si dhe paragrafët 1 dhe 2 të këtij Neni:

Shembull: Kompania e Kosovës A e angazhon Maqedonia sh.p.k. për të mirëmbajtur rrjetin e tyre të kompjuterëve, sipas kushteve të kontratës, përfaqësuesit e Maqedonia sh.p.k pritet të vizitojnë Kosovën së paku një herë çdo tre muaj (apo katër herë gjatë vitit kalendarik). Kontrata është për një periudhë prej tre vjetëve, duke filluar nga 1 Janari 2010. Kompania e Kosovës A duhet të dorëzojë një raport sikurse është përshkruar në paragrafin 1 të këtij Neni në ATK deri më 22 Dhjetor 2009. Nëse 22 Dhjetori është fundjavë apo ditë feste, raporti duhet të dorëzohet në ditën e fundit të punës përpara fundjavës apo ditës së festës. Meqë kontrata rezulton në një veprimtari të vazhdueshme, Kompani e Kosovës A duhet të dorëzojë vetëm një raport që do të pranohet nga ATK në ose para 22 Dhjetorit 2009. Shembull: Kompania e Kosovës B e angazhon Kompaninë e Turqisë C për të ndihmuar në një kontratë ndërtimore, e cila pritet të zgjasë 3 muaj. Kontrata pritet të fillojë më 1 Prill 2009 dhe të përfundojë më 30 Qershor 2009. Pas përfundimit të kontratës, Kompania e Kosovës B angazhon Kompaninë e Turqisë C për të ndihmuar në një projekt ndërtimor tjetër që fillon më 1 Janar 2010 për një periudhë prej 4 muaj. Kompania e Kosovës B duhet të dorëzojë një raport sikurse është përshkruar në paragrafin 1 të këtij Neni i cili do të pranohet nga ATK deri më 22 Mars 2009 ne lidhje me kontratën e parë. Meqë kontrata nuk është një kontratë vazhduese, Kompania e Kosovës B duhet të dorëzojë një raport për kontratën e dytë që do të pranohet nga ATK deri më 22 Dhjetor 2009. Shembull: Kompania e Kosovës B angazhon një individ nga Mali i Zi për të përmirësuar një problem kompjuterik vetëm një herë. Puna kërkon që individi të udhëtojë në Kosovë dhe të punojë dy ditë. Meqë puna pritet të zgjasë vetë dy ditë, nuk kërkohet raport.

4. Sikurse është paraparë në paragrafin 5 të Nenit 5 të Ligjit, çdo person jo-rezident i cili i nënshtrohet çfarëdo tatimi në Kosovë në pajtim me legjislacionin tatimor të Kosovës, do të caktojë një përfaqësues fiskal përpara se të fillojë ndonjë veprimtari ekonomike në Kosovë. Përfaqësuesi fiskal i caktuar nga personi jo-rezident duhet të jetë një rezident i Kosovës, i cili

18

është i kualifikuar të kryej detyrat e një përfaqësuesi fiskal. Përfaqësues fiskal mund të jetë person fizik ose juridik. 5. Brenda 5 ditëve pasi të jetë caktuar, përfaqësuesi fiskal duhet të dorëzojë aplikacionin e tij për regjistrim në zyrën qendrore të ATK-së, në Divizionin e Edukimit të Tatimpaguesve. ATK ka të drejtë të refuzoj një caktim të një përfaqësuesi fiskal nëse beson se i caktuari nuk është i kualifikuar të kryejë detyrat e një përfaqësuesi fiskal. Së bashku me aplikacionin duhet të jetë një letër e caktimit e nënshkruar nga një person përgjegjës i personit jo-rezident që ka caktuar përfaqësuesin fiskal. Letra e caktimit duhet të tregojë aktet që përfaqësuesi fiskal është i autorizuar të kryej punë në emër të personit jo-rezident. 6. Përfaqësuesi fiskal së paku duhet të jetë i autorizuar:

6.1. Të dorëzojë faturat në emër të personit jo-rezident personave të Kosovës për ato transaksione për të cilat përfaqësuesi fiskal është autorizuar,

6.2. Të pranojë faturat në emër të personit jo-rezident nga persona e Kosovës për ato transaksione për të cilat përfaqësuesi fiskal është autorizuar,

6.3. Të dorëzojë deklaratat e TVSh-së në Kosovë në emër të personit jo-rezident si dhe ato të tatimit në të ardhura nëse duhet të aplikohen,

6.4. Të paguajë detyrimet tatimore dhe të marrë rimbursimet tatimore në emër të personit jo-rezident.

6.5. Të mbajë regjistrimet e transaksioneve për të cilat përfaqësuesi fiskal është caktuar dhe t’i ketë në dispozicion me kërkesë të ATK-së,

6.6. Të veprojë në vend të personit jo-rezident dhe të përfaqësojë personin jo-rezident në kontrollet e mundshme nga ATK.

6.7. Të plotësojë të gjitha obligimet që lidhen me TVSh-në në importe, eksporte dhe obligimet Doganore.

7. Së bashku me aplikacionin për regjistrim të përshkruar në paragrafin 5 të këtij Neni, aplikuesi për përfaqësim fiskal do të bashkëngjet një kopje të vërtetuar të marrëveshjes së përfaqësimit fiskal në mes të aplikuesit për përfaqësim fiskal dhe personit jo-rezident si dhe një kopje të vërtetuar të evidencës së regjistrimit tatimor të personit jo-rezident në vendin e tij te rezidencës. Është e nevojshme të specifikohen qartë në marrëveshje të gjitha aktivitetet të cilat mund të ushtrohen nga përfaqësuesi fiskal 8. ATK do të njoftojë me shkrim për pranim apo refuzim aplikuesin-përfaqësuesin fiskal dhe personin jo-rezident brenda dy (2) ditëve të punës pas përcaktimit për të pranuar apo refuzuar përfaqësimin fiskal nga aplikuesi. 9. Refuzimi i pranimit të Përfaqësuesit Fiskal nga ATK do të bëhet kur:

9.1. aplikuesi për përfaqësues fiskal nuk i përmbush obligimet veta tatimore apo më herët ka kryer shkelje tatimore të cilat janë konsideruar nga ATK si evazion tatimor apo shmangie tatimore,

9.2. aplikuesi ka një histori të kontesteve të paligjshme tatimore, 9.3. përfaqësuesi fiskal nuk është rehabilituar pas një falimentimi apo pas ndonjë procedure

tjetër sipas së cilës aplikuesi është vënë nën mbikëqyrje,

19

10. ATK mund të bëjë anulimin e të drejtës për përfaqësues fiskal nga një përfaqësues fiskal. 10.1. ATK mund të anulojë të drejtën e një personi të veprojë si përfaqësues fiskal kur:

10.1.1. të jetë bërë një deklaratë false nga përfaqësuesi, i përfaqësuari apo në emër të të përfaqësuarit, në lidhje me aplikacionin për autorizim si përfaqësues fiskal,

10.1.2. përfaqësuesi fiskal nuk deklaron apo nuk bën pagesat tatimore deri në datën e duhur,

10.1.3. është e domosdoshme të bëhet për të mbrojtur të hyrat. 10.2. ATK do të njoftojë me shkrim përfaqësuesin fiskal dhe personin jo-rezident për

vendimin e anulimit të përfaqësimit. Në rastet e tilla, duhet të përcaktohet një përfaqësues fiskal i ri brenda 5 ditëve pas njoftimit të bërë personit jo-rezident në përputhje me parimet e njëjta sikur është kërkuar me këtë nen.

10.3. Çdo person i cili është regjistruar si përfaqësues fiskal, brenda 5 ditëve nga ndonjë ndryshim i bërë në emër, themelim apo pronësi të biznesit të tij apo ndonjë ngjarje tjetër e ndodhur që ngrit nevojën e ndryshimit të regjistrimit, do të njoftojë me shkrim Departamentin e Edukimit të Tatimpaguesve për ndryshimin, ndërprerjen apo ngjarjen e tillë dhe t’i japë të gjithat të dhënat e këtyre ndryshimeve.

11. Detyrimi i Përfaqësuesit fiskal:

11.1. Një përfaqësues fiskal konsiderohet të jetë një përfaqësues ligjor sikurse është përshkruar në Nenin 16 të Ligjit

11.2. Një përfaqësues fiskal i detyrohet në tërësi dhe veçmas borxheve tatimore të personit jo-rezident për të cilin ai është caktuar. Për të garantuar kryerjen e këtij detyrimi, nga përfaqësuesi fiskal mund të kërkohet të vendosë një obligacion nga një institucion financiar i pranuar nga BQK dhe me vendndodhje në Kosovë, apo të ofrojë formë tjetër të garancisë me të cilën pajtohet ATK. ATK do të përcaktojë nëse kërkohet garanci dhe do të informojë përfaqësuesin fiskal dhe personin jo-rezident për atë kërkesë. ATK do të japë 30 ditë afat që një garanci e pranueshme të pranohet.

11.3. Nëse përfaqësuesi fiskal, që vepron në emër të personit jo-rezident, nuk paguan ndonjë obligim tatimor në Republikën e Kosovës që ka rrjedhë për çdo periudhë tatimore gjatë së cilës ai ka vepruar si përfaqësues fiskal, ATK do të lëshoj një vlerësim në emër të përfaqësuesit fiskal sikurse është përmendur në paragrafin 13 të këtij neni dhe sikurse është paraparë në Nenin 25 të Ligjit. ATK do të mbledhë një vlerësim të tillë në të njëjtën mënyrë sikurse çdo tatim në përputhje me dispozitat e Ligjit. Sikurse është paraparë në nënparagrafin 14.3 të këtij Neni, detyrimi i përfaqësuesit fiskal mund të ekzistojë edhe pse ai ose ajo ka pushuar të jetë përfaqësues fiskal.

12. Pavarësisht dispozitave të paragrafit 11 të këtij Neni, përfaqësuesi fiskal nuk do të jetë fajtor për ndonjë ndëshkim të përcaktuar nga ATK në lidhje me personin jo-rezident për të cilin ai vepron, përveç nëse:

12.1. Shkelja përbëhet nga kundërshtimi i përfaqësuesit fiskal për një obligim i cili, për arsye të këtij nënparagrafi është vënë si në përfaqësuesin fiskal ashtu edhe në personin jo-rezident,

12.2. Përfaqësuesi fiskal është pajtuar, apo ka komplotuar, në kryerjen e shkeljes nga personi jo-rezident; apo

12.3. Kryerja e shkeljes nga jo-rezidenti i atribuohet çdo shpërfillje nga ana e përfaqësuesit fiskal.

20

13. Edhe pse përfaqësuesi fiskal mundet tashmë të ketë numër fiskal dhe certifikatë të TVSh-së, ai duhet të marrë një numër të ri fiskal dhe numër te ri regjistrimi për TVSh, në emër të jo-rezidentit për të cilin ai vepron. Në këtë rast kërkohet të regjistroj emrin e tij apo të vetin karshi emrit të personit jo-rezident dhe me adresë të përfaqësuesit fiskal:

Shembull: Geosearch Austria, Arben Krasniqi Përfaqësues Fiskal c/o Arben Krasniqi Agim Ramadani, 42 Prishtinë Kjo do ta ndryshojë nga regjistrimi i vet Z. Arben Krasniqi Agim Ramadani, 42 Prishtinë Kështu do të lëshohen numrat fiskal me (emrin e përfaqësuesit fiskal) që vepron në emër të (emri i personit jo-rezident). Kur përfaqësuesi fiskal të dorëzojë aplikacionin e përshkruar në paragrafin 5 të këtij Neni, aplikon si për numrin fiskal ashtu edhe për certifikatë të TVSH-së. 14. Pushimi apo ndërprerja e përfaqësimit fiskal.

14.1. Përfaqësimi nga përfaqësuesi fiskal do të pushojë apo ndërpritet në rastet kur: 14.1.1. Marrëveshja e tij e përfaqësimit me personin jo-rezident skadon apo kur ai

pushon aktivitetin e përfaqësimit gjatë periudhës së përfaqësimit, 14.1.2. Përfaqësuesi fiskal vdes, 14.1.3. Përfaqësuesi fiskal falimenton, bëhet insolvent apo i paaftë. 14.1.4. Kur një person jorezident themelon një njësi të përhershme në Kosovë

14.2. Përfaqësuesi fiskal duhet të njoftojë me shkrim ATK-në se më nuk do të veprojë si përfaqësues. Njoftimi duhet të bëhet brenda 10 ditëve para se ai të pushojë të veprojë si përfaqësues fiskal për një person jo-rezident. Përfaqësuesi fiskal duhet që po ashtu të njoftojë personin jo-rezident se ai më nuk do të veprojë si përfaqësues fiskal i tij. Nëse personi jo-rezident vazhdon të operojë në Republikën e Kosovës, përfaqësuesi fiskal duhet të tregojë atë fakt në njoftimin e tij për ATK-në. Informatat e tilla duhet të dorëzohen në zyrën qendrore të ATK-së, në Divizionin e Edukimit të Tatimpaguesve

14.3. Një përfaqësues fiskal nuk lirohet nga obligimi i tij personal për shkak të ndalimit së vepruari si përfaqësues fiskal. Përfaqësuesi fiskal do të jetë personalisht i detyrueshëm për të gjitha detyrimet tatimore që lindin për periudhat tatimore gjatë së cilës ai ka vepruar si përfaqësues. Nëse do të bëhej një vlerësim shtesë i tatimit nga ATK për një periudhë tatimore gjatë së cilës përfaqësuesi fiskal ka vepruar në emër të personit jo-rezident, përfaqësuesi fiskal do t’i detyrohet pagesës së vlerësimit shtesë tatimor.

14.4. Kur një përfaqësues fiskal pushon të veprojë në emër të një personi jo-rezident i cili vazhdon të jetë i angazhuar në veprimtari ekonomike në Kosovë, personi jo-rezident duhet të caktojë një përfaqësues fiskal të ri brenda 5 ditëve pasi të jetë informuar se përfaqësuesi i tanishëm i caktuar fiskal do të tërhiqet. Një përfaqësues fiskal nuk lirohet nga obligimi i tij personal për shkak të pushimit të veprojë si përfaqësues fiskal.

21

15. Pavarësisht nga paragrafët 4 deri 14 të këtij Neni, një person jo-rezident nuk kërkohet të caktojë përfaqësues fiskal nëse:

15.1. personi jo-rezident kryen një transaksion të vetëm me vlerë më të ulët se 5,000 € brenda12 muajve,

15.2. personi i Kosovës me të cilin personi jo-rezident është i angazhuar në veprimtari ekonomike detyrohet të paguaj TVSh-në përmes mekanizmit të aplikimit të kundërt dhe personi jo-rezident nuk do të ketë të drejtën e zbritjes së TVSh-së së zbritshme.

15.3 personi jorezident do të kryej aktivitet Ekonomik në Kosovë përmes një Njësie të Përhershme.

Neni 11

Ndryshimet në Formën e Biznesit dhe Informata tjera për Regjistrim 1. Çdo ndryshim në informatat e regjistrimit të tatimpaguesit duhet të dorëzohet në ATK së paku 15 ditë pune përpara datës efektive të ndryshimit. Disa ndryshime në informatat e regjistrimit mund të kërkojnë që ATK të lëshoj një numër të ri fiskal. Ndryshimet në informatat e regjistrimit duhet të bëhen në Formularin e Aplikacionit për Numër Fiskal me një shenjë e cila tregon se është dorëzuar për të ndryshuar informatat e regjistrimit. Të gjitha ndryshimet duhet të dorëzohen në zyrën regjionale të ATK-së përgjegjëse për çështjet tatimore të tatimpaguesit. 2. Ndryshimi në informatat e regjistrimit që kërkohen të dorëzohen në ATK përfshinë:

2.1. Ndryshimin në emrin e biznesin; 2.2. Ndryshimin në adresën e biznesit apo shtesën e një vendi të ri të biznesit; 2.3. Ndryshimin në pronësinë e biznesit (entitetet juridike), i cili nuk ndryshon formën

juridike të biznesit; 2.4. Çdo ndryshim në formën e biznesit (Ndërmarrje Afariste Personale në ShPK; ShPK në

Shoqëri Aksionare; Ortakëri e Përgjithshme në Ortakëri të Kufizuar; ortakëri në korporatë; çdo entitet juridik në Ndërmarrje Afariste Personale; dhe çdo ndryshim tjetër i ngjashëm në formën e biznesit);

2.5. Çdo shkrirje e një organizate afariste me një tjetër; 2.6. Çdo ndryshim në aksionarë që kanë interes 10% apo më shumë në një entitet juridik; 2.7. Çdo ndryshim qoftë në ortakë të përgjithshëm apo ortakë të kufizuar; 2.8. Çdo ndryshim në adresën e zyrës kryesore të biznesit; 2.9. Çdo ndryshim në emër apo adresë të personit kontaktues të biznesit 2.10. Çdo ndryshim në emrin dhe adresën e personave përgjegjës të biznesit, dhe 2.11. Çdo marrëveshje që parasheh bashkëpunimin në mes të dy a më shumë organizatave

afariste. 3. Çdo ndryshim në formën e biznesit (Ndërmarrje Afariste Personale në ShPK; ShPK në Shoqëri Aksionare; Ortakëri e Përgjithshme në Ortakëri të Kufizuar; ortakëri në korporatë; çdo entitet juridik në Ndërmarrje Afariste Personale; dhe çdo ndryshim tjetër i ngjashëm në formën e biznesit) do të rezultojë në lëshimin e numrit të ri fiskal për biznesin. Kur një biznes propozon ndryshimin e formës së vet të pronësisë, biznesi i ri duhet të aplikojë për një numër të ri fiskal sipas procedurave të përshkruara në Nenin 9 të këtij Udhëzimi Administrativ. Biznesi i vjetër duhet të kërkojë çregjistrimin në përputhje me procedurat e përshkruara në Nenin 12 të këtij Udhëzimi Administrativ. Nëse biznesi i ri do të jetë tatimpagues i TVSh-së, po ashtu duhet të

22

regjistrohet që të bëhet tatimpagues i TVSh-së dhe të marrë Certifikatën e TVSh-së sikurse është paraparë në Nenin 15 të këtij Udhëzimi Administrativ. Në vijim janë dhënë shembujt e aplikimit të këtij paragrafi:

Shembull: Kompania A, një Ndërmarrje Personale Afariste, vendos se dëshiron të ndryshojë formën e vet të biznesit në një Kompani me Përgjegjësi të Kufizuar, Kompani B, sh.p.k. Kompania B, sh.p.k. duhet të aplikojë për numër fiskal në përputhje me dispozitat e Nenit 9 të këtij Udhëzimi Administrativ. Kompania A, duhet të aplikojë për çregjistrim në përputhje me Nenin 12 të këtij Udhëzimi Administrativ. Nëse Kompani A ka ndonjë borxh të pashlyer tatimor apo nuk ka dorëzuar të gjitha deklaratat e kërkuara, nuk do të çregjistrohet, por do të vendoset në një regjistër të tatimpaguesve joaktivë sipas Nenit 13 të këtij Udhëzimi Administrativ. ATK do të vazhdojë të ndjek mbledhjes e borxhit tatimor dhe dorëzimin e deklaratave të pa dorëzuara nga individi i cili ka pasur në pronësi ndërmarrjen personale afariste. Nëse Kompani A është një tatimpagues i TVSh-së, duhet të dorëzojë Certifikatën e vet të TVSh-së në ATK, sikurse është paraparë në Nenin 12 të këtij Udhëzimi Administrativ dhe legjislacionin e zbatueshëm mbi Tatimin në Vlerën e Shtuar. Nëse Kompania B do të bëhet tatimpagues i TVSh-së, duhet të regjistrohet për TVSh në përputhje me Nenin 15 të këtij Udhëzimi Administrativ dhe legjislacionin e zbatueshëm mbi Tatimin në Vlerën e Shtuar. Pronari i Kompanisë A do të raportojë fitimet e Kompanisë A në deklaratën e tij të tatimit në të ardhurat personale për pjesën e vitit në të cilin biznesi ka operuar si një ndërmarrje personale afariste. Si zyrtar i Kompanisë B sh.p.k., individi do të marrë kompensimin nga sh.p.k. në formë të pagës që i nënshtrohet tatimit të mbajtur në burim. Meqë individi do të ketë të ardhura si nga ndërmarrja personale afariste dhe nga paga, të dy burimet e të ardhurave do të raportohen në deklaratën e tij të tatimit në të ardhurat personale për atë vit. Nëse në vitet pasuese, individi ka vetëm të ardhura nga paga nga Kompania B sh.p.k., nga ai nuk kërkohet të dorëzojë deklaratë vjetore të tatimit në të ardhurat personale. Shembull: Kompania C është një sh.p.k. dhe miraton një vendim të ndryshojë emrin e vet në Kompani Y sh.p.k. Meqë ndryshimi i emrit nuk ndryshon formën e biznesit, Kompanisë Y nuk i duhet numër i ri fiskal, por kërkohet të dorëzojë ndryshimin e emrit në ATK sipas paragrafit 1 të këtij Neni. Shembull: Kosova Partners është një Ortakëri e Përgjithshme e përbërë prej tre ortakëve të përgjithshëm. Ortakët e përgjithshëm janë pajtuar të ndryshojnë formën biznesin e tyre në Ortakëri të Kufizuar. Kosova Partners sh.p.k., Ortakëri e Kufizuar. Meqë ky është ndryshim në formën e biznesit, Kosova Partners duhet të kërkojnë çregjistrim dhe Kosova Partners sh.p.k. duhet të aplikojnë për numër të ri fiskal. Nëse Kosova Partners është tatimpagues i TVSh-së, duhet të dorëzojë Certifikatën e vet të TVSh-së në zyrën regjionale të ATK-së përgjegjëse për çështjet e tija tatimore. Nëse Kosova Partners sh.p.k. do të jetë tatimpagues i TVSh-së, duhet të regjistrohet në TVSh në zyrën regjionale të ATK-së përgjegjëse për çështjet e tija tatimore.

23

4. Çdo marrëveshje në mes të dy a më shumë organizatave afariste për t’u angazhuar në veprimtari të përbashkët ekonomike është e barabartë me themelimin e një biznesi të ri për qëllime të ATK-së. Si rrjedhim, çdo konsorcium, grupim i personave, shoqatë e anëtarëve, ortakëri, etj. duhet të aplikojë dhe të marrë numër fiskal nga ATK sikurse është paraparë në Nenin 4, edhe pse organizatat individuale afariste veç mund të jenë të regjistruara për qëllime tatimore. Nëse veprimtaria e përbashkët ekonomike do të rezultojë në detyrim për TVSh, veprimtaria e përbashkët duhet gjithashtu të regjistrohet për TVSh në ATK. 5. Në kohën e bashkimit të një organizate afariste me një tjetër, bizneset e prekura duhet të përcaktojnë se cili biznes do jetë ai nën të cilën do të kryhet veprimtaria e mëpastajme afariste. Biznesi nën të cilin veprimtaria e mëpastajme afariste do të kryhet do të vazhdojë të përdorë numrin e vet fiskal. Biznesi i cili nuk do të vazhdojë duhet të kërkojë çregjistrim në përputhje me Nenin 12 të këtij Udhëzimi Administrativ. Çdo riorganizim, përfshirë bashkimet, duhet po ashtu të përmbushë kërkesat për riorganizim të vendosur në Ligjin e zbatueshëm mbi Tatimin në të Ardhurat e Korporatave dhe Ligjin mbi Tatimin në të Ardhurat Personale. 6. Sikurse është paraparë në paragrafin 6 të Nenit 11 të Ligjit, çdo transferim i biznesit, që nuk është në përputhje me dispozitat e këtij Neni, do të konsiderohet të jetë vazhdim i biznesit të mëparshëm, me të gjitha pasojat nga kjo. Kjo nënkupton se mos-aplikimi për numër fiskal për biznesin e ri dhe dështimi për të çregjistruar biznesin e mëparshëm do të trajtohet sikur mos të ishte krijuar biznes i ri dhe të gjitha borxhet tatimore të biznesit të mëhershëm do të barten në biznesin e ri si dhe detyrimi për TVSh (nëse biznesi i mëparshëm ka qenë i regjistruar në TVSh) do të vazhdojë. Nëse biznesi i mëparshëm nuk ka qenë ende i detyruar për TVSh, shuma e qarkullimit të realizuar nga pronari i mëparshëm duhet të merret parasysh në përcaktimin e arritjes së pragut të TVSh-së. 7. Paragrafi 6 i Nenit 11 të Ligjit po ashtu parasheh se çdo transferim i biznesit i cili nuk është i mbështetur me kontrata të aplikueshme apo evidencë tjetër të aplikueshme të një akti të shitjes do të konsiderohet të jetë vazhdim i biznesit të mëparshëm. Për qëllime të aplikimit të paragrafit 6 të Nenit 11 të Ligjit, termi ‘shitje’ sikurse është përdorë në fjalinë e mëparshme, gjithashtu do të interpretohet sikur të përbëjë një transferim të biznesit.

Neni 12 Çregjistrimi i Biznesit

1. Sikurse është paraparë në nenin 12 të Ligjit, nëse tatimpaguesi vendos të pushojë veprimtarinë (përfshirë ndryshimin në formën e biznesit apo ndryshimi në llojin e entitetit juridik), duhet të informojë ATK-në me shkrim për vendimin që ka marrë, së paku 60 ditë para planifikimit për pushimin e biznesit. Informatat vijuese duhet të përfshihen, apo të jenë, me njoftimin me shkrim për ATK-në:

1.1. emrin dhe adresën e tatimpaguesit; 1.2. numrin fiskal të tatimpaguesit; 1.3. numrin personal të pronarit, nëse është ndërmarrje afariste personale; 1.4. shumën e borxhit tatimor të mbetur, nëse ka; 1.5. një deklaratë se biznesi pushon dhe një kërkesë për të çregjistruar biznesin në përputhje

me dispozitat e aplikueshme ligjore.

24

1.6. datën e pritur për pushimin e veprimtarisë afariste; 1.7. kopjen e vendimit të organit drejtues (nëse është Shoqëri aksionare apo Shoqëri me

përgjegjësi të kufizuar) i cili autorizon ndërprerjen e veprimtarisë të nënshkruar nga zyrtarët e autorizuar;

1.8. kopjen e marrëveshjes së ortakërisë (nëse është Ortakëri, shoqëri e personave apo konsorcium) e nënshkruar nga të gjithë ortakët, anëtarët e shoqërisë së personave, apo anëtarët e konsorciumit, e cila pasqyron marrëveshjen për të ndërprerë aktivitetin afarist të ortakërisë, shoqërisë së personave, apo konsorciumit;

1.9. kopjen e bilancit të gjendjes përmbyllëse të paraparë dhe pasqyra tjera që lidhen me të; dhe

1.10. një autorizim nga tatimpaguesi për të dorëzuar dokumentet e tilla, 2. ATK brenda 60 ditëve pas marrjes së njoftimit të tatimpaguesit për pushimin e veprimtarisë, verifikon gjendjen tatimore të tatimpaguesit, nëse duhet do të kryejë kontroll të deklaratave tatimore të biznesit. Nëse tatimpaguesi ka shlyer të gjitha detyrimet tatimore, ATK do të jap një vërtetim se tatimpaguesi i ka plotësuar të gjitha kërkesat për çregjistrim. Njoftimi i tillë duhet të dërgohet në ARBK brenda periudhës 60 ditore. Njoftimi duhet të përfshijë emrin dhe adresën e tatimpaguesit, numrin e regjistrimit të biznesit, numrin fiskal të ATK-së dhe një deklaratë që konfirmon se biznesi i ka plotësuar të gjitha kërkesat për çregjistrim. 3. Nëse ATK përcakton se biznesi ka borxhe tatimore (qoftë para apo pas kontrolle), nuk ka dorëzuar të gjitha deklaratat tatimore që kërkohen, apo ka ndonjë stok të mbetur, ATK do të njoftojë tatimpaguesin se nuk i plotëson kërkesat për çregjistrim. Gjithashtu një kopje e njoftimit do t’i dërgohet ARBK. Njoftimi do të përfshijë:

3.1. emrin, adresën dhe numrin fiskal të tatimpaguesit; 3.2. një deklarim se tatimpaguesi nuk i plotëson kërkesat për çregjistrim dhe datën kur është

marrë ai vendim; 3.3. një deklaratë të arsyes(eve) pse nuk janë plotësuar kërkesat për çregjistrim, për

përmbajtur përshkrimin e: 3.3.1. të gjitha borxheve tatimore të pashlyera përfshirë një kopje të raportit të kontrollit

nëse është aplikuar; 3.3.2. të gjitha deklaratave tatimore të padorëzuara, dhe 3.3.3. të drejtës së tatimpaguesit për ankesë.

3.4. veprimeve që duhet të ndërmerren nga tatimpaguesi nëse ai dëshiron të çregjistrohet. 4. Pas njoftimit për mos plotësimin e kërkesave për çregjistrim, ATK do të ndërmarrë veprime për të vendosur tatimpaguesin në regjistrin e tatimpaguesve jo-aktivë në përputhje me paragrafin 6 të Nenit 8 të këtij Udhëzimi Administrativ. ATK gjithashtu do të iniciojë zbatimin e dispozitave të insolvencës të vendosura në Ligjin 2003/4 mbi Likuidimin dhe Riorganizimin e Personave Juridik në Falimentim, apo pasardhësin e tij. 5. Nëse tatimpaguesi më vonë dorëzon të gjitha deklaratat e kërkuara dhe paguan të gjitha borxhet tatimore, mund të dorëzojë një kërkesë tjetër për çregjistrim, e cila do të përfshijë elementet e kërkuara në paragrafin 1 të këtij neni. Me pranimin e kërkesës me shkrim të përshkruar më lartë dhe pas përcaktimit se biznesi i plotëson kërkesat për çregjistrim, ATK do të ndjek hapat e përshkruar në paragrafin 2 të këtij neni

25

6. Pas vendimit për çregjistrim të tatimpaguesit, ATK e heqë tatimpaguesin nga baza e vet e të dhënave. 7. ATK do të publikojë emrat e të gjitha bizneseve të çregjistruara, përfshirë numrin e regjistrimit të biznesit dhe numrin fiskal në përputhje me dispozitat e Nenit 14 të këtij Udhëzimi Administrativ. 8. Vendosja e tatimpaguesit në një regjistër të tatimpaguesve joaktiv nga ATK, nuk e liron tatimpaguesin nga obligimi për të paguar çdo borxh tatimor që mund të jetë obligim. Tatimpaguesit e vendosur në regjistrin e tatimpaguesve joaktiv mund të kthehen në bazën e të dhënave të ATK-së për tatimpaguesit aktiv nëse ATK ka informata që tregojnë se tatimpaguesi është aktiv. Nëse një tatimpagues kthehet në bazën e të dhënve të tatimpaguesve aktiv, ATK duhet të publikojë atë fakt ashtu që bizneset tjera të jenë në dijeni se transaksionet me atë tatimpagues tash u njihen. 9. Me vendosjen e një tatimpaguesi në regjistrin e tatimpaguesve joaktiv, ATK do të njoftojë ARBK për atë veprim dhe arsyet për ndërmarrjen e atij veprimi. Njoftimi duhet të përmbajë emrin dhe adresën e tatimpaguesit; numrin e regjistrimit të biznesit; numrin fiskal të tatimpaguesit; dhe një deklaratë se ATK ka vendosur tatimpaguesin në regjistrin e tatimpaguesve joaktiv. 10. Nëse tatimpaguesi më vonë kthehet në bazën e të dhënave të tatimpaguesve aktiv, ATK do të njoftojë ARBK-në se biznesi sërish është aktiv. Njoftimi i tillë duhet të përmbajë emrin dhe adresën e tatimpaguesit; numrin e regjistrimit të biznesit; numrin fiskal të ATK-së; dhe një deklarim se ATK ka vendosur tatimpaguesin në bazën e të dhënave të tatimpaguesve aktiv. 11. Nëse një tatimpagues ka njoftuar ATK-në që synon të pushoj veprimtaritë afariste sikurse është paraparë në këtë Nen dhe ATK ka përcaktuar se biznesi nuk i plotëson kriteret për çregjistrim sepse ka borxhe tatimore, nuk ka dorëzuar të gjitha deklaratat, apo ka ndonjë stok të

mbetur, ATK do të ndërmarrë masa për të siguruar të gjitha deklarata që kërkohen, sipas paragrafëve 5 dhe 6 të Nenit 13 të këtij Udhëzimi Administrativ. ATK gjithashtu do të ndërmarrë të gjitha veprimet e mundshme të mbledhjes, sipas paragrafëve 3 dhe 4 të Nenit 13 të këtij Udhëzimi Administrativ. Kur të gjitha veprimet të jenë ndërmarrë dhe është konfirmuar se tatimpaguesi më nuk ushtron veprimtari, ATK mund të vendosë tatimpaguesin në një regjistër të tatimpaguesve jo-aktivë, dhe të ndjekë procedurat e çregjistrimit të parapara në këtë Nen. ATK gjithashtu do të iniciojë zbatimin e dispozitave të insolvencës të vendosura në Ligjin 2003/4 mbi Likuidimin dhe Riorganizimin e Personave Juridik në Falimentim, apo pasardhësin e tij.

Neni 13 De-aktivizimi i një Biznesi

1. Sikurse është autorizuar në Nenin 12.6 të Ligjit, ATK mund t’i vendosë tatimpaguesit në një regjistër të tatimpaguesve joaktiv kur një tatimpagues nuk ka ushtruar veprimtari gjatë vitit të kaluar fiskal. Kjo dispozitë aplikohet në ato raste në të cilat tatimpaguesi nuk ka borxh tatimor të

26

pashlyer dhe ATK ka përcaktuar të mos kërkojë ndonjë deklaratë tatimore që mund të jetë obligim. 2. Sikurse është paraparë në paragrafin1 të Nenit 43 të Ligjit, tatimpaguesi që ka borxh tatimor të pashlyer, apo deklarata të padorëzuara, mund të vendoset në regjistrin e tatimpaguesve jo-aktivë deri në atë kohë kur ATK të ketë përcaktuar se borxhi nuk mund të mblidhet për shkak se tatimpaguesi nuk mund të gjendet apo më nuk është aktiv dhe nuk ka asete nga të cilat mund të bëhet mbledhja e borxhit. Nëse më vonë përcaktohet se tatimpaguesi ende është i angazhuar në mënyrë aktive në aktivitet ekonomik, tatimpaguesi do të kthehet në gjendjen aktive. 3. Nëse, si rezultat i përpjekjeve për të mbledhur një borxh tatimor të pashlyer, ATK përcakton se një tatimpagues nuk mund të gjendet apo më nuk është i angazhuar në mënyrë aktive në aktivitet ekonomik, ATK mund të vendos tatimpaguesin në regjistrin e tatimpaguesve joaktiv kur të gjitha veprimet e kërkuara për të gjetur tatimpaguesin apo për të mbledhur borxhin tatimor janë ndërmarrë. Para vendosjes së tatimpaguesit në regjistër të tatimpaguesve joaktiv, ATK duhet të regjistrojë barrët tatimore në të gjithë regjistrat e duhur (nëse përpara nuk janë regjistruar) për të mbrojtur ekuitetin dhe të drejtat e Shtetit në çdo aset që tatimpaguesi ka. Përgjithësisht, ATK duhet të konfiskojë dhe shesë çdo aset të tatimpaguesit para vendosjes së tatimpaguesit në regjistrin e tatimpaguesve jo-aktivë. Nëse ATK përcakton se konfiskimi dhe shitja e aseteve nuk është në interesin më të mirë të Shtetit, arsyet për mos konfiskim dhe shitje të aseteve duhet të dokumentohen qartë. 4. Sikurse u përmend në paragrafin 3 të këtij neni, termi ‘interesi më i mirë i Shtetit’ nënkupton se një përcaktim është bërë për të mos ndërmarrë veprim specifik, të tilla si konfiskimi dhe shitja e aseteve të biznesit sepse të hyrat e parapara nga veprimi i tillë janë më pakë se, apo vetëm pak më shumë se, shpenzimet e ndërmarrjes së veprimit. Për shembull si pikë referimi, nëse një biznes ka asete prej vetëm 300€, shpenzimet e shpalljes së asetit dhe koha e shpenzuar e zyrtarëve të ATK-së në ndërmarrjen e veprimit të konfiskimit dhe shitjes së aseteve janë më të mëdha se shuma që mund të realizohet nga veprimi i konfiskimit dhe shitjes dhe kështu nuk është në interesin me të mirë të Shtetit të ndërmerren veprime. 5. Nëse si rezultat i përpjekjeve për të siguruar deklaratat tatimore të cilat nuk janë dorëzuar, ATK përcakton se tatimpaguesi nuk mund të gjendet apo më nuk është i angazhuar në mënyrë aktive në aktivitet ekonomik, ATK mund ta transferojë tatimpaguesin në regjistrin e tatimpaguesve joaktiv kur të gjitha kontrollimet dhe verifikimet e kërkuara janë bërë dhe janë dokumentuar si duhet. Para transferimit të tatimpaguesit në regjistrin e tatimpaguesve joaktiv, ATK duhet të përcaktoj se a është interesi i shtetit të ndërmarrë veprime të nevojshme për t’i siguruar deklaratat, bazuar në potencialin e mbledhjes. Përgjithësisht, ATK duhet të sigurojë çdo deklaratë që lidhet me një tatim të mbledhur apo të mbajtur në burim meqë mbledhja e një tatimi të tillë mund të bëhet nga asetet e personave përgjegjës të biznesit si dhe nga asetet e biznesit. Në rastet e tatimeve të mbajtura në burim apo të mbledhura, ATK duhet të bëjë vlerësimet kundër personave përgjegjës sikurse është paraparë në paragrafët 4 dhe 5 të Nenit 26 të Ligjit përpara transferimit të tatimpaguesit në regjistrin e tatimpaguesve joaktiv. Nëse është bërë një përcaktim se mbledhja e borxheve tatimore nga personat përgjegjës nuk është e mundur dhe përcaktimi i tillë është dokumentuar, tatimpaguesi mundet të transferohet në regjistrin e tatimpaguesve joaktiv pa siguruar deklaratat delikuente dhe i bëhet vlerësimi zyrtarit përgjegjës. Çdo rast në të

27

cilin është përcaktuar të mos kërkohen deklaratat delikuente sepse nuk është në interesin e Shtetit apo është përcaktuar të mos bëhet një vlerësim për personin përgjegjës sepse një vlerësim i tillë nuk do të ishte i mbledhshëm, kërkon miratimin nga Zëvendësi i Drejtorit të Përgjithshëm (Operacionet), apo zyrtar i lartë i ATK-së. 6. Sikurse është përdorë në paragrafin 5 të këtij neni, termi ‘Interes i Shtetit’ nënkupton se përcaktimi është bërë se shpenzimet për të kërkuar një deklaratë nga një biznes që më nuk është aktiv janë më të mëdha se sa shuma e të hyrave që mund të mblidhet nëse deklaratat janë siguruar dhe përpunuar. Për shembull, si pikë referimi, nëse një sh.p.k. më nuk është aktive dhe nuk ka pasuri nga e cila mund të mblidhet detyrimi tatimor që mund të jetë borxh, ekziston përfitim i vogël që mund të fitohet nga Shteti i Kosovës të kërkojë deklaratën e tatimit në të ardhurat e korporatave që ka 500€ obligim tatimor.

Neni 14 Anulimi i Dokumenteve Përfshirë Numrin Fiskal

1. Autorizimi për të anuluar ndonjë dokument tatimor i paraparë në Nenin 23 të Ligjit përfshinë mundësinë për të revokuar numrin fiskal të tatimpaguesit nëse një tatimpagues dështon për të plotësuar kërkesat e veta të raportimit dhe pagimit. ATK mund të anulojë një numër fiskal të çdo tatimpaguesi i cili vazhdimisht nuk bën me kohë: dorëzimin e deklaratave tatimore, pagesën e detyrimeve tatimore, dorëzimin e informatave, raportet barazuese ose certifikatat vjetore.

1.1. Një tatimpagues do të konsiderohet të mos ketë dorëzuar vazhdimisht me kohë deklaratat nëse: 1.1.1. gjatë një periudhe prej 12 muajve, nuk dorëzon dy apo më tepër deklarata të

TVSh-së; 1.1.2. gjatë një periudhe prej 12 muajve, nuk dorëzon dy apo më shumë Formularë të

Tatimit të mbajtur në Burim në Paga apo Kontribute Pensionale; 1.1.3. gjatë një periudhe prej 36 muajve, nuk dorëzon një apo më shumë deklarata të

tatimit në të ardhura (personale apo korporata); 1.1.4. gjatë një periudhe prej 12 muajve, nuk dorëzon dy apo më shumë deklarata

mujore të mbajtjes në burim të tatimit në qira, dividend, interes apo kërkesa tjera mujore të mbajtjes në burim;

1.1.5. gjatë një periudhe prej 12 muajve, nuk dorëzon dy apo më shumë Pasqyra tremujore të pagesës paradhënie për bizneset e vogla ose të mëdha (biznese individuale apo korporata)

1.1.6. gjatë një periudhe prej 12 muajve, nuk dorëzon dy apo më shumë Pasqyra Tremujore të Tatimit në Qira dhe Pasurinë e Patrupëzuar.

1.1.7. gjatë një periudhe prej 36 muajve, nuk dorëzon me kohë ndonjë pasqyrë informatash apo barazimi sikurse janë, por duke mos u kufizuar vetëm në to: Pasqyra Vjetore e Barazimit të Tatimit në Paga, Certifikata e Kontributeve Pensionale dhe Mbajtjes në Burim të Tatimit, Përmbledhja Vjetore e mbajtjes në Burim të Tatimit në Interes, Dividendë, Të drejtat Pronësore, Qira dhe Fitore në Lotari, Informatat Vjetore të Raportimit të Pagesave prej 500 € a më shumë, etj.

1.2. Një tatimpagues do të konsiderohet të mos ketë paguar vazhdimisht me kohë detyrimet tatimore nëse:

28

1.2.1. gjatë një periudhe prej 12 muajve, nuk paguan obligimin tatimor për tri apo më shumë periudha të TVSh-së;

1.2.2. gjatë një periudhe prej 12 muajve, nuk paguan me kohë obligimin tatimor për tri apo më shumë Formularë të Tatimit të mbajtur në Burim në Paga apo Kontribute Pensionale;

1.2.3. gjatë një periudhe prej 36 muajve, nuk paguan me kohë obligimin tatimor për një apo me shumë deklarata të tatimit në të ardhura (personale apo korporata);

1.2.4. gjatë një periudhe prej 12 muajve, nuk paguan me kohë obligimin tatimor për tri apo më shumë deklarata mujore të mbajtjes në burim të tatimit në qira, dividend, interes apo kërkesa tjera mujore të mbajtjes në burim;

1.2.5. gjatë një periudhe prej 12 muajve, nuk paguan me kohë obligimin tatimor për tri apo më shumë Pasqyra tremujore të pagesës paradhënie për bizneset e vogla ose të mëdha (biznese individuale apo korporata)

1.2.6. gjatë një periudhe prej 12 muajve, nuk paguan me kohë obligimin tatimor për tri apo më shumë Pasqyra Tremujore të Tatimit në Qira dhe Pasurinë e Patrupëzuar.

2. Me qëllim të anulimit të një numri fiskal të tatimpaguesit, zyra regjionale e ATK-së për tatimpaguesit duhet t’i dërgoj tatimpaguesit një njoftim të anulimit të propozuar të numrit fiskal së paku 30 ditë para datës efektive të veprimit. 3. Gjatë periudhës 30 ditore të paraparë, tatimpaguesi mundet të kontaktojë ATK-në dhe të kërkojë të bëhet tatimpagues i rregullt në çdo detyrim tatimor për të cilin është delikuent. Nëse tatimpaguesi ka marrë vetëm një letër që i ka propozuar anulimin e numrit fiskal dhe bën kërkesë të shlyerjes së detyrimeve për t’u bërë i rregullt në të gjitha obligimet tatimore, ATK do ta marrë parasysh atë kërkesë, së bashku me çdo informatë tjetër historike lidhur me tatimpaguesin, në përcaktimin se a duhet anuluar numrin fiskal. Nëse tatimpaguesi më pas bëhet delikuent sërish, ATK do t’i dërgojë një letër tjetër tatimpaguesit duke e informuar se numri fiskal do të anulohet në fund të periudhës 30 ditore. Letra e dytë duhet të shënojë faktin se kjo është letra e dytë e tillë e dërguar tatimpaguesit dhe t’i përshkruaj mundësitë e tatimpaguesit sikurse është paraparë në këtë paragraf dhe paragrafët 4 e 5 të këtij Neni. Tatimpaguesi ka të drejtë në Ankesë për përcaktimin e ATK-së për të anuluar numrin e tij fiskal. Dorëzimi i një ankese nuk do të ndalojë anulimin e numrit fiskal. 4. Një tatimpagues i cili ka marrë një letër të dytë që propozon anulimin e numrit të tij fiskal mund të hyjë në një marrëveshje për të vënë një garanci bankare për ATK-në sikurse është paraparë në paragrafin 16 të Nenit 9 të këtij Udhëzimi Administrativ. Çdo garanci bankare duhet të jetë një shumë e mjaftueshme për të mbuluar 150 % të të gjitha obligimeve tatimore të pashlyera, apo të pazgjidhura, në kohën kur është lëshuar letra e dytë, pa marrë parasysh shumat e parapara të qarkullimit.. 5. Nëse një tatimpagues, i cili është një person juridik, nuk vë garanci bankare sikurse është paraparë në paragrafin 16 të Nenit 9 të këtij Udhëzimi Administrativ, pas lëshimit të letrës së dytë tatimpaguesit duke i propozuar të anulojë numrin fiskal të tatimpaguesit dhe ATK anulon numrin fiskal, ATK duhet të aplikojë në gjykatën kompetente për të vendosur tatimpaguesin në procedimet e insolvencës jo-vullnetare. Procedurat e vendosura me Legjislacionin mbi

29

Likuidimin dhe Ri-organizimin e Personave Ligjor në Falimentim, apo pasardhësin e tij, do të ndiqet për të iniciuar këtë proces.

Neni 15 Certifikatat e TVSh-së dhe import/eksportit

1. Regjistrimi për TVSh. Çdo person që kërkohet të regjistrohet për TVSh (Tatimin në Vlerën e Shtuar) duhet të regjistrohet në TVSh dhe të marrë një Certifikatë të TVSh-së brenda 15 ditëve kalendarike pas plotësimit të kushteve për regjistrim. Neni 58 i Ligjit parasheh ndëshkime për ata tatimpagues të cilët bëjnë furnizime të tatueshme pa qenë të regjistruar për TVSh. Për qëllime të këtij Neni, termi person i tatueshëm do të nënkuptojë çdo person i cili është, apo kërkohet të jetë i regjistruar në TVSh dhe i cili në Kosovë në mënyrë të pavarur kryen ndonjë aktivitet ekonomik në një mënyrë të rregullt apo jo të rregullt, çfarëdo që të jetë qëllimi apo rezultatet e atij aktiviteti ekonomik. 2. Të gjithë personat që bëjnë furnizime prej 50,000€ a më tepër për periudhën e pandërprerë 12 mujore (apo kërkesa të tilla tjera të pragut siç mund të vendosen me legjislacionin e TVSh-së) kërkohet të regjistrohen për TVSh. 3. Furnizimet e bëra nga persona qarkullimi i të cilëve në një periudhë të pandërprerë 12 mujore nuk tejkalon pragun për t’u regjistruar për TVSh nuk mund të ngarkojnë TVSh në furnizimet e tyre sipas legjislacionit të TVSh-së. Personat të cilët i kryejnë këto furnizime nuk kërkohet të regjistrohen sipas legjislacionit të TVSh-së, por duhet të paguajnë TVSh-në në importet e tyre, si dhe të paguajnë TVSh-në në furnizimet e bëra për ata nga personat e tatueshëm. Ata nuk kanë të drejtë të ngarkojnë TVSh-në në furnizimet që ata i bëjnë dhe nuk kanë të drejtë të kreditojnë TVSh-në e zbritshme të paguar në importet dhe në furnizimet e bëra për ta. 4. Personat e tatueshëm të cilët janë të regjistruar për qëllime të TVSh-së sipas legjislacionit të aplikueshëm të TVSh-së kërkohet të dorëzojnë deklaratën tatimore mujore. 5. Personat që dëshirojnë të jenë persona të tatueshëm të TVSh-së munden vullnetarisht të aplikojnë për regjistrim në TVSh pa marrë parasysh qarkullimin e tyre. Kur një tatimpagues bëhet tatimpagues vullnetar për TVSh, zgjedhja mund të revokohet vetëm në përputhje me dispozitat e Ligjit mbi TVSh-në. 6. Çdo person i cili nuk është regjistruar sikurse është paraparë në paragrafët 2 dhe 3 të këtij Neni do të regjistrohen në një mënyrë të detyrueshme nga ATK me efekt retroaktiv nga data kur regjistrimi i tillë është kërkuar. 7. Personat e tatueshëm të regjistruar në mënyrë vullnetare dhe të detyrueshme i nënshtrohen të gjitha kërkesave të TVSh-së në të njëjtën mënyrë sikurse ata tatimpagues të cilat janë regjistruar pasi të kenë arritur pragun për regjistrim. 8. Të gjithë formularët e regjistrimit në TVSh duhet të dorëzohen personalisht, apo nga personi i autorizuar i biznesit, në zyrën regjionale të ATK-së përgjegjëse për çështje tatimore të biznesit. Formularët e regjistrimit në TVSh duhet të shoqërohen me një kopje të dokumenteve për

30

regjistrim të biznesit, Certifikatën e Numrit Fiskal dhe identifikimin zyrtar me fotografi (pasaportë, kartë identiteti, etj.). 9. Nëse një biznes ka më shumë se një degë apo vendndodhje, biznesi duhet të deklarojë vendndodhjen kryesore të biznesit në ATK në kohën e regjistrimit për TVSh. Çdo vendndodhje tjetër e biznesit të tatimpaguesit duhet gjithashtu të ceket ashtu që të mund të lëshohet Certifikatat e duhur e TVSh-së dhe kopja e vërtetuar e certifikatës duhet të ekspozohet në çdo vendndodhje të këtij biznesi me mundësi leximi nga publiku. Çdo ndryshim në ndonjë vendndodhje të biznesit apo vendndodhje kryesore të biznesit, si dhe çdo shtesë, apo heqje nga, numri i vendndodhjeve apo degëve të biznesit, duhet të njoftohen në ATK brenda 15 ditëve kalendarike pasi të jetë bërë ndryshimi. 10. Me marrjen e formularit për Regjistrim në TVSh, ATK do të sigurojë se informatat në formularin e regjistrimit janë të sakta dhe se tatimpaguesi ka kryer të gjitha obligimet tatimore. Përveç kësaj, ATK do të vizitojë secilën vendndodhje të biznesit që tatimpaguesi e ka vënë në listën e formularit të regjistrimit për të siguruar se është dhënë saktësia e të dhënave. ATK do të përcaktojë se a të lëshoj Certifikatë të TVSh-së, apo jo, brenda 10 ditëve të punës pas marrjes së Formularit për Regjistrim në TVSh. 11. Nëse ATK përcakton se tatimpaguesi ka të drejtë për Certifikatë të TVSh-së, do të njoftojë tatimpaguesin për atë përcaktim jo më larg se ditën e ardhshme të punës pas bërjes së përcaktimit. Tatimpaguesit do t’i jepet mundësia të vizitojë zyrën e autorizuese të ATK-së apo t’i dërgohet Certifikata e TVSh-së. 12. Secila Certifikatë e TVSh-së do të ketë një numër serik unik në faqen e vet. Ai Numër Serik, i cili është numri i regjistrimit të tatimpaguesit për TVSh, duhet të përfshihet, së bashku me numrin fiskal të tatimpaguesit, në të gjitha faturat e lëshuara nga tatimpaguesi. 13. Nëse ATK zbulon se tatimpaguesi nuk është i rregullt në të gjitha obligimet tatimore apo se informatat në formularin e regjistrimit nuk janë të sakta, ATK do t’i dërgoj një njoftim me shkrim tatimpaguesit se certifikata e TVSh-së nuk mund të lëshohet. Njoftimi do të informojë tatimpaguesin për arsyet e mos-lëshimit të Certifikatës së TVSh-së dhe t’i përkujtojë tatimpaguesit ndëshkimet për angazhimin në transaksionet me TVSh pa marrë Certifikatën e TVSh-së. Njoftimi gjithashtu do t’i ofrojë tatimpaguesit informatat lidhur me të drejtat e ankesës. ATK do t’i dërgoj tatimpaguesit njoftimin me shkrim brenda 2 ditëve pas përcaktimit se Certifikatat e TVSh-së nuk do të lëshohet. 14. Certifikatat e import/eksportit. Të gjithë personat të cilët kërkohet të marrin një Certifikatë Import/Eksporti para se të ndërmarrin ndonjë aktivitet importi apo eksporti nëse ata:

14.1. importojnë mallra në Kosovë, nëse përndryshe nuk janë të regjistruar për qëllime tatimore, apo

14.2. eksportojnë mallra nga Kosova, nëse përndryshe nuk janë të regjistruar për qëllime tatimore.

15. Të gjithë formularët e regjistrimit të import/eksportit duhet të dorëzohen personalisht, apo nga personi i autorizuar i biznesit, në zyrën regjionale të ATK-së përgjegjëse për çështje tatimore

31

të biznesit. Formularët e regjistrimit të import/eksportit duhet të shoqërohen më një kopje të dokumenteve të regjistrimit të biznesit, Certifikatën e Numrit Fiskal, dhe identifikimin zyrtar me fotografi (pasaportë, kartë identiteti, etj.). 16. Me marrjen e formularit për Regjistrim të import/eksportit, ATK do të sigurojë se informatat në formularin e regjistrimit janë të sakta dhe se tatimpaguesi ka kryer të gjitha obligimet tatimore. Nëse ATK përcakton se tatimpaguesi ka të drejtë për Certifikatë të Import/Eksportit do të shtypë Certifikatën dhe t’ia japë atë tatimpaguesit. Nëse tatimpaguesi nuk është aktual në të gjitha parashtrimet e deklarimeve apo pagesave të tatimeve, nuk do t’i lëshohet Certifikatë e Import/Eksportit deri në kohën kur tatimpaguesi të bëhet i rregullt në të gjitha çështjet tatimore, apo është vendosur një marrëveshje zyrtare për pagesë të çdo tatimi të papaguar. 17. Secila Certifikatë e Import/Eksportit do të ketë një numër serik unik në faqen e vet. 18. Anulimi dhe tërheqja e certifikatave. Sikurse është paraparë në Nenin 23 të Ligjit, Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së mundet të anulojë apo tërheqë një Certifikatë të TVSh-së nëse ATK përcakton se personi të cilit certifikata i është lëshuar ka shkelur ligjin. Shkelja e ligjit që mund të rezultojë në anulimin apo tërheqjen e certifikatës së TVSh-së përfshinë, mirëpo nuk kufizohet vetëm në to:

18.1. Dhënia në përdorim e Certifikatës së TVSH-së një personi tjetër, 18.2. Lëshimi i faturave fals apo fiktive duke shfrytëzuar Certifikatën e TVSH-së 18.3. Mos deklarimi me kohë i dy ose më shumë deklaratave të TVSh-së 18.4. Mos pagesa me kohë e një ose më shumë detyrimeve të TVSh-së, 18.5. Mos dorëzimi dhe mos pagesa me kohë e dy ose më shumë deklaratave tatimore të cilat

tatimpaguesi është i obliguar që ti dorëzojë; apo 18.6. Mos instalimi i PEF, pasi është gjobitur tri ose më shumë herë për këtë dështim.

19. ATK duhet t’i dërgoj tatimpaguesit njoftim me shkrim mbi tërheqjen apo anulimin e Certifikatës së TVSH-së 10 ditë para datës efektive të tërheqjes. Njoftimi i tillë do të përmbajë:

19.1. përshkrimin e arsyeve për propozim të tërheqjes apo anulimit të Certifikatës së TVSh-së.

19.2. deklarim që informon se nëse Certifikata e TVSh-së është tërhequr apo anuluar, tatimpaguesi nuk do të mund të vazhdojë kryerjen e afarizmit dhe nëse tatimpaguesi kryen afarizëm pasi certifikata është tërhequr, ai do t’i nënshtrohet ndëshkimeve të parapara në Ligj..

19.3. të drejtën e tatimpaguesit për t’u ankuar për anulimin apo tërheqjen brenda periudhës 10 ditore duke dorëzuar një ankesë me shkrim te Menaxheri Regjional që ka lëshuar njoftimin.

20. Ankesa e tatimpaguesit duhet të bëhet duke u bazuar në faktin se ATK ka bërë gabim, në faktet e përshkruara sipas paragrafit 18 të këtij neni. Tatimpaguesi duhet të përpilojë një deklaratë me fakteve të qarta duke vërtetuar se propozimi nga ATK për tërheqje apo anulim të Certifikatës së TVSh-së është jo korrekt.

32

21. Nëse një tatimpagues është ankuar sipas paragrafit 20 të këtij neni dhe Menaxheri Regjional pajtohet me faktet e dorëzuara në ankesën e tatimpaguesit, Menaxheri Regjional duhet t’i lëshoj një letër tatimpaguesit në të cilën thuhet se është anuluar propozimi për tërheqje apo anulim të Certifikatës së TVSh-së. 22. Pasi periudha 10 ditore të ketë kaluar, nëse tatimpaguesi nuk është ankuar, apo nëse tatimpaguesi është ankuar mirëpo Menaxheri Regjional nuk pranon ndonjë ndryshim bazuar në ankesën e tatimpaguesit, Menaxheri Regjional duhet të përgatisë një letër për tatimpaguesin duke e informuar atë se Certifikata e TVSh-së është tërhequr apo anuluar. Letra duhet qartë të tregojë bazën në të cilën është marrë vendimi, përfshirë atë se përse ankesa nuk ka ndryshuar përcaktimin e bërë. 23. Letra që informon tatimpaguesin se Certifikata e TVSh-së është anuluar apo tërhequr, duhet që personalisht t’i dërgohet tatimpaguesit nga një zyrtar i ATK-së. Zyrtari i ATK-së duhet t’ia japë letrën personit përgjegjës të tatimpaguesit (nëse është entitet juridik) apo tatimpaguesit (nëse është biznes individual) dhe t’ia sqarojë se certifikata e TVSh-së është tërhequr. Preferohet që, letra t’i dërgohet tatimpaguesit në fund të ditës së punës për të shmangur çrregullimin e panevojshëm të afarizmit. Zyrtari i ATK-së duhet t’ia marrë Certifikatën e TVSh-së dhe të informojë tatimpaguesin se operimi i biznesit pa certifikatë të TVSH-së do të rezultojë me ndëshkime dhe ndjekje penale të mundshme. 24. Një Certifikatë e TVSh-së do të anulohet pa mundësi të rivendosjes, nëse:

24.1. Tatimpaguesi ka lejuar që Certifikata e tij të përdoret nga personi tjetër si nga personi i cili ka lejuar që certifikata e tij të përdoret dhe personi i cili ka përdorë certifikatë do t’i nënshtrohen ndëshkimeve të parapara me Ligj);

24.2. Tatimpaguesi ka lëshuar fatura false apo fiktive. 24.3. Përveç anulimit të Certifikatës së TVSh-së, Menaxheri Regjional do të përgatisë një

raport që kërkon veprim penal sikurse është paraparë në paragrafin 4 të Nenit 58 të Ligjit

25. Një Certifikatë e TVSh-së që është tërhequr për mos-pagesë të tatimit apo mos-dorëzim të deklaratave mund të rivendoset me kërkesë me shkrim të tatimpaguesit kur tatimpaguesi të jetë i rregullt në dorëzimin e deklaratave, apo të ketë bërë marrëveshje të pranueshme për pagesën e borxheve. Kërkesa me shkrim duhet të adresohet tek Menaxheri Regjional i cili ka tërhequr Certifikatën e TVSh-së. Kërkesa duhet të përmbajë numrin fiskal të tatimpaguesit dhe identifikojë certifikatën e TVSH-së që do të ri-vendoset (Emri në certifikatë, Numri serik i Certifikatës dhe adresa e biznesit). Së bashku me kërkesën për ri-vendosjen e certifikatës, tatimpaguesi duhet të deklarojë se është në dijeni për kërkesën për të dorëzuar dhe paguar deklaratat me kohë me qëllim që të mbajë Certifikatën e TVSh-së. Tatimpaguesi duhet të konfirmojë synimin e tij për të mbetur i rregullt në dorëzimin e deklaratave si dhe kryerjen e pagesave me kohë. 26. Me marrjen e kërkesës me shkrim për të rivendosur Certifikatën e TVSh-së dhe konfirmimi se tatimpaguesi ka plotësuar kërkesat për rivendosje, Menaxheri Regjional do të rivendosë Certifikatën e TVSh-së brenda 2 ditëve të punës. Menaxheri Regjional duhet të bëjë çdo

33

përpjekje për të rivendosur Certifikatën e TVSh-së të njëjtën ditë kur është marrë kërkesa, ashtu që tatimpaguesi të mund të rifillojë veprimtarinë afariste. 27. Nëse kanë kaluar më shumë se 30 ditë që kur certifikata është anuluar apo tërhequr, certifikata e anuluar nuk do të rivendoset, por tatimpaguesit do t’i lëshohet certifikatë e re e TVSh-së, e cila do të jetë efektive për transaksionet nga ajo datë e tutje. 28. Nëse konsiderohet si e nevojshme nga Drejtori i Përgjithshëm, ATK mund të zhvilloj një program për të zëvendësuar të gjitha Certifikatat ekzistuese të TVSH-së pas lëshimit të njoftimit për qëllimin që të bëhet kjo dhe të këshillohet tatimpaguesi mbi procedurat për marrjen e certifikatës së zëvendësuar të TVSH-së. Administrata Tatimore mund të refuzoj lëshimin e Certifikatës zëvendësuese të TVSH-së ndaj çdo tatimpaguesi i cili i plotëson kërkesat për refuzim, tërheqje ose anulim të numrit fiskal ose Certifikatës së TVSH-së të caktuar në këtë Udhëzim Administrativ. 29. Kur tatimpaguesi i TVSh-së më nuk konsiderohet të jetë tatimpagues i TVSh-së sipas dispozitave të vendosura në Ligjin mbi Tatimin në Vlerën e Shtuar, tatimpaguesi i TVSh-së duhet të dorëzojë Certifikatën e vet të TVSh-së në zyrën regjionale të ATK-së që është përgjegjëse për çështje tatimore të tatimpaguesit. ATK do të pranojë (njohë) dorëzimin e Certifikatës së TVSh-së. 30. Certifikatat e TVSh-së duhet të dorëzohen brenda 15 ditëve pasi tatimpaguesi të pushojë të jetë tatimpagues i TVSh-së apo pushon veprimtarinë afariste. ATK do të publikojë emrat e të gjithë tatimpaguesve të cilët kanë dorëzuar Certifikatat e tyre të TVSh-së sikurse është përshkruar në Nenin 16 të këtij Udhëzimi Administrativ. 31. ATK do të mbajë një listë të të gjithë tatimpaguesve me Certifikata aktive të TVSh-së dhe do të bëjë publikimin e saj në faqen e vet të internetit (www.atk-ks.org). Lista do të jetë me renditje alfabetike bazuar në emrin e tatimpaguesit. Qëllimi i publikimit është informimi i publikut nëse një tatimpagues i posaçëm ka certifikatë të vlefshme të TVSh-së. ATK duhet t’i ofrojë publikut udhëzimet për qasje në informata. ATK po ashtu do të vendosë një listë të certifikatave të TVSh-së që më nuk janë të vlefshme me datën nga e cila certifikata më nuk është e vlefshme.

Neni 16 Publikimi i Emrave dhe Numrave të Tatimpaguesve

1. Në përputhje me Nenin 23 të Ligjit, ATK është e autorizuar të publikojë emrat, numrat fiskal dhe Numrat e Regjistrimit në TVSh, të të gjithë tatimpaguesve që plotësojnë dispozitat e aplikueshme të Neneve 9 , 12 , 13 , 14 dhe 15 të këtij Udhëzimi Administrativ. 2. ATK do të bëjë publikimin e emrave, numrave fiskal dhe Numrave të Regjistrimit në TVSh të atyre bizneseve në listën në paragrafin 1 të këtij Neni brenda 5 ditëve të punës pasi të jetë marrë vendimi për të ndërmarrë veprimet e specifikuara në Nenin 23 të Ligjit. ATK do të publikojë informatat në ueb faqen e internetit dhe do të lëshoj një njoftim në gazeta ditore në lidhje me listën e publikuar.

34

3. Përveç informatave që do të publikohen sipas paragrafit 2 të këtij neni, ATK duhet të përmbajë një deklaratë që ATK nuk do të njeh ndonjë transaksion të shpenzimeve, përfshirë kreditimet e TVSh-së nëse aplikohet, në lidhje me ato biznese të publikuara nga data e publikimit. 4. Nëse biznesi është rivendosë, ATK do të publikojë informatat e parapara në paragrafin 2 të këtij Neni, duke konfirmuar se biznesi është rivendosur dhe datën efektive nga e cila çdo transaksion për shpenzime, apo kreditim të TVSh-së, do të njihet. Publikimi do të përmbajë informatat e vendosura në faqen e internetit të ATK-së. 5. ATK do të publikojë të gjithë tatimpaguesit të cilët kanë kthyer Certifikatat e tyre të TVSh-së për shkak se më nuk janë persona të tatueshëm. Informatat që do të publikohen janë ato të parapara në paragrafët 2 dhe 3 të këtij Neni.

6. Pas publikimit të paraparë në paragrafët 1, 2, 3 dhe 5 të këtij neni, transaksionet me tatimpaguesit e publikuar nuk do të njihen për qëllime të kërkesës për zbritje të shpenzimeve në një deklaratë tatimore të të ardhurave apo kërkesës për kreditim të zbritshëm në një deklaratë të TVSh-së, sipas paragrafit 9 të Nenit 19 të Ligjit dhe paragrafëve 6 dhe 7 të Nenit 23 të këtij Udhëzimi Administrativ.

Neni 17 Kërkesa për Libra dhe Regjistrime

1. Paragrafi 1 i nenit 13 të Ligjit, kërkon që personi, i cili është i detyruar të paguajë apo mbajë në burim tatimin, të krijojë apo mbajë regjistrime të llogarisë, të cilat janë në përputhje me legjislacionin tatimor. Librat dhe regjistrimet, mbahen me shkrim ose në formë elektronike të mjaftueshme për të përcaktuar detyrimin tatimor, për të paguar apo mbajtur në burim. Regjistrimet e llogarisë, janë regjistrime të cilat janë të mjaftueshme për të treguar dhe sqaruar një transaksion biznesi dhe për të shpalosë (me saktësi të arsyeshme) pozitën e tij financiare në çdo kohë. Regjistrimet e llogarive mundësojnë përgatitjen e llogarive, në përputhje me kërkesat e ligjit. 2. Librat dhe regjistrimet minimale që duhet mbajtur nga bizneset me qarkullim vjetor bruto deri në 50,000€ apo më pak janë:

2.1. Libri i Blerjes, në të cilin duhet të regjistrohen të gjitha blerjet dhe deklaratat; 2.2. Libri i Shitjeve, në të cilin duhet të regjistrohen të gjitha shitjet dhe deklaratat; 2.3. Libri i Arkës, që lidhet me librin e shitjeve dhe librin e blerjeve ashtu që të gjitha hyrjet

dhe daljet në arkë të jenë regjistruar; 2.4. Raportet bankare, përfshirë regjistrimet e depozitave dhe tërheqjeve; 2.5. Kopjet e dokumenteve mbështetëse për hyrjet në libra, duhet të mbeten dhe

shoqërohen me librin e pranueshëm. 2.6. Regjistrimi i Mallit duhet të mbahet së bashku me regjistrimet tjera të mallit të

pranishëm të marra gjatë vitit. 2.7. Libri i të punësuarve në të cilin do të regjistrohen të punësuarit, nëse ka të tillë.

35

2.8. Nga biznesi duhet të bëhet një regjistrim vjetor i mallit, sikurse është përshkruar në Nenin 18 të Udhëzimit Administrativ dhe ai regjistrim i mallit duhet të mbahet së bashku me regjistrimet tjera të mallrave të pranishme të marra gjatë vitit.

3. Blerjet për të cilat një faturë është lëshuar duhet të futet në librin e blerjeve brenda 5 ditëve pas pranimit të faturës së blerjes. Shitjet për të cilat një faturë e shitjes është lëshuar duhet të futet në librin e shitjeve brenda 5 ditëve pas lëshimit të faturës së shitjes. Blerjet me para të gatshme (kesh) dhe shitjet në para të gatshme, duhet të regjistrohen në librat apo ditarët përkatës në bazë ditore, jo më larg se ditën pasardhëse. Përveç kësaj, numri i fillimit dhe numri i përfundimit të secilit kupon të shitjes ditore, duhet të futet në ditarin e shitjeve. 4. Shoqëritë me qarkullim vjetor bruto më shumë se 50,000 € dhe ato të cilat zgjedhin të përcaktojnë detyrimet e tyre tatimore, bazuar në mbajtjen e librave dhe regjistrimeve e duhura, duhet të mbajnë libra dhe regjistrime në përputhje me kërkesat e standardeve të kontabilitetit në Kosovë. Librat dhe regjistrimet e mbajtura, duhet të jenë mjaftueshëm te sakta, për të mundësuar kontabilitet të plotë dhe saktë të të gjitha pikave të të ardhurave dhe shpenzimeve të aplikueshme në një periudhë tatimore. Në minimum, librat dhe regjistrimet e tilla duhet të përfshijnë:

4.1 Librin e Blerjeve, në të cilin regjistrohen të gjitha blerjet dhe kthimet; 4.2 Libri i Shitjeve, në të cilin regjistrohen të gjitha shitjet dhe kthimet; 4.3 Libri i Parasë së Gatshme, në të cilin do të regjistrohen të gjitha hyrjet dhe daljet e

arkës; 4.4 Llogaria kryesore, nëse aplikohet, që përfshinë bilancin hapës, shtimet në kapital,

shpenzimet që duhet kapitalizuar, shkallën e zhvlerësimit, shumën e zhvlerësimit, shitjet dhe bilancin mbyllës;

4.5 Raportet bankare, përfshirë regjistrimet e depozitave dhe tërheqjeve; 4.6 Pasqyrat financiare dhe bilancet e gjendjes siç kërkohet për vendosjen e pikës filluese

për përgatitjen e deklaratave vjetore të tatimit në të ardhurat dhe llogaritjen e obligimit tatimor vjetor.

4.7 Kopjet e dokumenteve mbështetëse për shënimet në librin përkatës, duhet të shoqërohen me librin e zbatueshëm.

4.8 Përveç kësaj, duhet të bëhet një regjistrim i mallit nga biznesi, sikurse është përshkruar në Nenin 18 të këtij Udhëzimi Administrativ dhe ai regjistrim i mallit duhet të mbahet së bashku me regjistrimet tjera të mallit të pranishëm të marra gjatë vitit.

4.9 Libri i të punësuarve në të cilin do të regjistrohen të punësuarit, nëse ka të tillë. 4.10 Duhet të mbahen kopjet e kontratave dhe korrespodencave tjera përkatëse të biznesit.

5. Duke iu nënshtruar dispozitave të paragrafit 6 të këtij neni dhe nënparagrafit 2.2. të Nenit 13 të Ligjit, bizneset mund t’i mbajnë regjistrimet e veprimtarisë ekonomike, në formë elektronike për aq sa ata të mbajnë të gjithë librat, ditarët dhe regjistrimet e kërkuara. Regjistrimet e tilla, duhet që në mënyrë të saktë të llogarisin të ardhurat dhe shpenzimet e aplikueshme të biznesit për një periudhë tatimore, përfshirë të gjitha regjistrimet e nevojshme ndihmëse. Regjistrimet elektronike, mbahen në një formë e cila është e rigjenerueshme dhe është në dispozicion për ATK. Me një kërkesë të arsyeshme të ATK, organizata afariste duhet të shtypë ato regjistrime të veçanta të mbajtura në mënyrë elektronike që kërkohen nga ATK.

36

6. Bizneset, që përdorin regjistrues fiskal të parasë së gatshme dhe pajisje tjera elektronike fiskale dhe lëshojnë kupon fiskal, duhet të mbajnë kopje të rrotullës së letrës nga printeri i pajisjeve për një periudhë deri 6 vjeçare. Në vend të tyre, mund të përdoret një libër elektronik, i cili plotësohet sipas përcaktimeve teknike të publikuara me vendim shpjegues të Drejtorit të Përgjithshëm të ATK-së. Në minimum, të gjitha të dhënat origjinale të transaksioneve duhet të jenë të rigjenerueshme; të dhënat origjinale të transaksioneve duhet të përfshijnë të gjitha transaksionet nga pajisjet elektronike të fiskalizuara; të dhënat duhet të jenë të ruajtura dhe të pandryshueshme; të dhënat duhet të lexohen apo të rigjenerohet në formë të lexueshme; duhet të jenë në dispozicion për ATK me kërkesë në librin elektronik në një mënyrë që lejon që ATK, të lexojë dhe shkarkojë të dhënat një formë që mund të rishikohet dhe të testohet nga ATK. 7. Bizneset, mund të përdorin sistem të lëshimit dhe pranimit të faturave elektronike, i cili plotëson kërkesat për faturim me letër, sipas Ligjit për TVSh-në. Nëse janë siguruar miratimet/vendimet shpjeguese individuale të kërkuara, të dhënat e faturës elektronike duhet të ruhen dhe mbahen në mënyrë të tillë që i lejon biznesit të:

7.1. mbajë të gjitha të dhënat origjinale të faturës; 7.2. parandalojë që të dhënat të prishen ose të humben; 7.3. ri-prodhojë faturat origjinale dhe porositë shoqëruese në çdo kohë në një formë të

lexueshme, veçanërisht me kërkesë të ATK-së; 7.4. gjejë detajet e çdo fature menjëherë dhe lehtësisht; 7.5. mbajë çdo porosi elektronike e dërguar apo pranuar në lidhje me faturat elektronike

dhe t’i referojë ato në faturën e aplikueshme. 8. Nëse një organizatë afariste ka veprimtari në më shumë se një vend, secili vend (degë) do të mbajë regjistrime për transaksionet e veta për të treguar mallrat e pranuara (dokumentet e blerjes apo dokumentet e transferimit, etj.). Secila degë, duhet të identifikohet në faturat e lëshuara. Së paku një here në muaj, dega duhet të transferojë të dhënat në selinë qendrore, ashtu që të gjitha transaksionet e degës të mund të mblidhen në një sistem kontabiliteti për përgatitjen e deklaratave tatimore dhe regjistrimeve financiare të konsoliduara. Regjistrimet e mbledhura duhet të identifikojnë hyrjet në secilën degë, veç e veç. 9. Përveç regjistrimeve të mbajtura në degët të ndryshme, regjistrimet duhet të mbahen në depot apo qendrat e shpërndarjes për të treguar mallrat e marra në depo apo qendër të shpërndarjes dhe të transferuara në degët e biznesit. 10. Lëshimi i centralizuar i faturave për të gjitha degët është i lejueshëm për aq sa dega, së cilës transaksionet i përkasin, identifikohen lehtë në faturën e lëshuar nga vendi qendror dhe regjistrimet e nevojshme që lidhen me transaksionet janë mbajtur në degë. Nëse një biznes me degë të shumëfishta dëshiron të centralizojë të gjitha aktivitet e mbajtjes së librave dhe mbajtjes së shënimeve në mënyrën që nuk është në përputhje me dispozitat e këtij nënparagrafi, organizata afariste, duhet të kërkojë një Vendim Shpjegues Individual nga ATK për të autorizuar shmangien nga këto dispozita. 11. Të gjithë librat dhe regjistrimet e kërkuara të përshkruara në paragrafët 1 deri 7, të këtij neni, duhet të mbahen për një periudhë deri 6 (gjashtë) vjeçare. Regjistrimet që lidhen me pasuritë që janë të zhvlerësueshme gjatë një periudhe prej më shumë se gjashtë vjet, duhet të mbahen për

37

jetëgjatësinë e zhvlerësueshme të pasurive, plus një vit shtesë. Regjistrimet e lidhura me pasuritë që kërkojnë përcaktimin e bazës për trajtimin e fitimeve kapitale apo përcaktimin e fitimit më shitjen e tyre duhet të mbahen deri sa pasuritë e tilla të jenë shitur apo ekspozuar me plus 6 vite shtesë. Librat dhe regjistrimet duhet të mbahen në një mënyrë të renditur që ndihmon përpilimin e tyre në raportet përmbledhëse si dhe të ndihmojnë rishikimin dhe ekzaminimin nga ATK. 12. Kërkesat shtesë të veçanta për aktivitetet që lidhen me furnizuesit e karburanteve:

12.1. Përveç kërkesave tjera të mbajtjes së regjistrimeve të vendosura në këtë nen, furnizuesit e shitjes me pakicë të prodhimeve të naftës, që llogariten me matës (njehsor) në kohën e shpërndarjes me pompë do të regjistrojnë leximet në matës për secilën pompë të instaluar në secilin objekt të biznesit në fillim të secilës ditë. Shitësit e tillë me pakicë duhet gjithashtu të mbajnë regjistrime për blerjet e prodhimeve të naftës të cilat do të përfshijnë sasinë e prodhimeve të blera dhe çmimin për njësi të paguar për secilën blerje.

12.2. Përveç kërkesave tjera të mbajtjes së regjistrimeve të vendosura në këtë nen, furnizuesit me shumicë, dhe importuesit, e prodhimeve të naftës duhet të mbajnë regjistrime të ndara për secilin klient të cilit i është bërë shitja apo furnizimi. Regjistrimet duhet të përfshijnë sasinë e prodhimeve të furnizuara dhe çmimin në njësi të ngarkuar për secilin prodhim të furnizuar.

13. Kërkesat shtesë të veçanta për aktivitetet që lidhen me kontratat afatgjata, përveç kërkesave tjera të mbajtjes së regjistrimeve të vendosura në këtë nen, kompanitë e angazhuara në kontrata afatgjata, sikurse janë projektet ndërtimore apo instaluese që zgjasin 12 muaj të njëpasnjëshëm apo më shumë, duhet të mbajnë kontabilitet të veçantë për secilin projekt. Nëse ka kontrata të shumta në projekt, duhet të ketë kontabilitet të ndarë për secilën kontratë brenda projektit. Për secilën kontratë, duhet të ekzistojë një kontabilitet i ndarë për të gjitha shpenzimet dhe hyrjet (pagesat paradhënie, pagesat të kuotave, etj.)

Neni 18 Regjistrimi i Mallit

1. Paragrafi 4 i Nenit 13 të Ligjit, përcakton se çdo tatimpagues pa marrë parasysh qarkullimin vjetor, përveç mbajtjes së librave dhe regjistrave të parapara me ligj, kërkohet të kryejë regjistrim të mallrave në stoqe në fund të vitit kalendarik. Regjistrimi i tillë, duhet të përfundohet më, apo para, 10 janarit të vitit vijues dhe të jetë në dispozicion për inspektim me kërkesën e ATK. Shënimet e regjistrimit të mallrave, përfshijnë treguesit vijues:

1.1. emërtimin e mallit; 1.2. njësinë matëse, 1.3. sasinë 1.4. çmimin, si dhe 1.5. vlerën.

2. Regjistrimi i mallrave duhet te mbahet me çmimin e kostos.

2.1. Çmimi i kostos për mallrat e blera përfshinë: 2.1.1. çmimin e blerjes;

38

2.1.2. transportimin dhe trajtimin e mallrave deri sa të sillen në vendin aktual në kushtet e tyre të fundit;

2.1.3. pagesa doganore nga importi dhe tatimet tjera të cilat nuk janë të rimbursueshme;

2.1.4. shpenzime tjera që i atribuohen drejtpërdrejtë prodhimeve, materialeve dhe shërbimeve të gatshme;

2.1.5. zbritjet tregtare, uljet dhe pika tjera të ngjashme janë të zbritshme me qëllim të përcaktimit të kostos së blerjes.

2.2. Çmimi i kostos për mallrat e prodhuara apo përpunuara, përfshin : 2.2.1. koston e lëndës së parë; 2.2.2. shpenzimet e lidhura drejtpërdrejtë me njësitë e prodhimit, të tilla si shpenzimet

e fuqisë punëtore; 2.2.3. përndarja sistematike e shpenzimeve fikse indirekte dhe shpenzimet e

ndryshueshme indirekte për prodhimin që del gjatë shndërrimit të materialit në prodhime të gatshme;

2.2.4. shpenzime të tjera që mund t’i shtohen kostos. 3. Tatimpaguesit, që ushtrojnë veprimtari tregtare, shitje me shumicë apo shitje me pakicë, duhet t’i regjistrojnë mallrat e tyre në stoqe. Mallrat e tilla duhet të regjistrohen në një libër apo ditar, zakonisht me titullin. “Mallrat në Stoqe deri më 31 dhjetor (viti)”. Librat tjerë mund të mbahen për të regjistruar llojet e ndryshme të mallrave të përfshirë në një stok te përgjithshëm. 4. Tatimpaguesit të cilët ushtrojnë aktivitete prodhimi zakonisht kanë tri lloje të stoqeve:

4.1. Lënda e parë – mallrat e blera të cilat do të hyjnë në prodhim dhe do të shndërrohen në prodhime finale;

4.2. Procesi i punës – ato mallra të cilat janë në proces të prodhimit dhe përpunimit për prodhim përfundimtar;

4.3. Prodhimet përfundimtare – prodhime të përfunduara të cilat nuk janë vënë për shitje.

5. Pronësia e mallrave duhet të regjistrohet në regjistrin e stokut. Mallrat do të përfshihen në stoqet e blerësit dhe të përjashtohen nga stoqet e shitësit, kur e drejta pronësore kalon nga shitësi te blerësi. Megjithatë, mund të dalin disa çështje të ndërlikuara:

5.1. Mallrat gjatë transportimit nga shitësi tek blerësi, duke iu nënshtruar ligjeve dhe doganave vendore, duhet të përfshihen në stoqet e entitetit financiar përgjegjës për shpenzimet e transportit. Në transportin rrugor, termi “FOB” përdoret ndërkombëtarisht për të shënuar kur kalon e drejta pronësore. Për shembull, termi “FOB destinimi” në faturën e shitësit shënon që blerësi siguron pronësinë e mallrave kur ato arrijnë. Kështu, cilatdo mallra gjatë transportimit në datën e pasqyrës së bilancit do të duhej të përfshihen në stoqet e shitësit, e kundërta ndodhë nëse fatura shënon “FOB në momentin e ngarkimit”.

5.2. Shitja në konsignacion është metodë e marketingut, e cila përdoret shumë shpesh. Pronari (dorëzuesi i mallit) dërgon mallin “në konsignacion” një agjenti (pranuesit të mallit) i cili do të kujdeset për mallin dhe do të tentoj ta shesë. Të drejtat pronësore nuk kalojnë nga dorëzuesi i mallit në pranuesin e mallit kështu që malli në konsignacion mbetet në pasqyrën e bilancit të dorëzuesit, derisa të shitet. Kur pranuesi i mallit e shet mallin e drejta pronësore kalon në blerësin. Pranuesi i mallit e informon dorëzuesin

39

(pronarin) lidhur me shitjen dhe ia dërgon kundërvlerën e shitjes nga e cila zbret shumën e komisionit për pranuesin. Mallrat në konsignacion duhet të regjistrohen në stokun e mallrave të dorëzuesit deri në kohën kur ato vërtet të jenë shitur. Në të njëjtën kohë, sidoqoftë, pranuesi duhet që gjithashtu të regjistrojë mallrat që janë pranuar për shitje në konsignacion, duke shënuar se ato janë mallra në konsignacion duke përmbajtur emrin, adresën dhe informatat identifikuese të pranuesit.

5.3. Mallrat e shitura një blerësi, nuk janë për t’u përfshirë në regjistrimin vjetor të stokut edhe kur mallra të tilla mund të kthehen me garanci, apo të drejtë për t’i kthyer, nëse mallrat nuk e arrijnë pëlqimin e tatimpaguesit. Nëse mallrat e tilla kthehen, regjistrimi i stokut duhet të rregullohet në përputhje me shënimin se janë kthyer dhe datën e kthimit.

6. Me qëllim të barazimit të inventarit fizik me regjistrat kontabël të stoqeve, është e domosdoshme të merren parasysh zërat të cilat duhet të përfshihen në numërimin e stoqeve edhe pse ata artikuj nuk ndodhen fizikisht me mallrat që numërohen. Lista e barazimit të stoqeve, si më poshtë, paraqet situatat që janë marrë parasysh gjatë barazimit të stoqeve, ndihmon procesin e barazimit, dhe asiston në kalkulimin e bilancit të besueshëm të stoqeve.

Zërat të cilët duhet të konsiderohen në stoqe Përshkrimi Shuma Të gjitha stoqet fizike kur bëhet numërimi fizik + mallrat e blera të cilat janë në transit bashkë me të drejtën e cila përcillet në pronarin prej momentit të transportit

- malli i shitur i cili nuk është tërhequr dhe është numëruar me stoqet fizike

+ malli i shitur i cili është në transit bashkë me të drejtën e cila përcillet në pronarin kur të pranohet nga pronari

+ malli në konsignacion në lokacione tjera i cili është ende në pronësi të kompanisë e cila është duke bërë numërimin e stoqeve

- malli i përfshirë në stoqe fizike të cilat i takojnë kompanisë tjetër por mbahen në konsignacion

- mallrat e shkatërruara apo të hequra nga stoqet për shkak se ato janë kalbur apo ju ka skaduar afati

Stoqet e gjithëmbarshme Bilanci i stoqeve në bazë të librave

Korrigjimet e stoqeve në baze te librave

Shembull i listës së barazimit të stoqeve

Zërat të cilët duhet të konsiderohen në stoqe Përshkrimi Shuma Të gjitha stoqet fizike kur bëhet numërimi fizik 250,000

40

+ mallrat e blera të cilat janë në transit bashkë me të drejtën e cila përcillet në pronarin prej momentit të transportit

- malli i shitur i cili nuk është tërhequr dhe është numëruar me stoqet fizike

5,000

+ malli i shitur i cili është në transit bashkë me të drejtën e cila përcillet në pronarin kur të pranohet nga pronari

+ malli në konsignacion në lokacione tjera i cili është ende në pronësi të kompanisë e cila është duke bërë numërimin e stoqeve

30,000

- malli i përfshirë në stoqe fizike të cilat i takojnë kompanisë tjetër por mbahen në konsignacion

- mallrat e shkatërruara apo të hequra nga stoqet për shkak se ato janë kalbur apo ju ka skaduar afati

Stoqet e gjithëmbarshme 275,000 Bilanci i stoqeve në bazë të librave 279,000 Korrigjimet e stoqeve në baze te librave (4,000)

Neni 19

Origjina e Mallit 1. Sikurse është përdorë në këtë Nen, termi, “Mallra” i referohet mallrave komerciale – atyre të cilat një person ka synim t’ia shesë apo furnizojë personit tjetër. Përveç për mallrat që përdoren nga një person në organizatën afariste, termi “mallra” nuk përfshinë gjësendet personale të individit. Paragrafi 5 i Nenit 13 të Ligjit, parashikon që mallrat në zotërim të një tatimpaguesi të jenë të dokumentuara mbi origjinën. Kjo nënkupton se një tatimpagues duhet të jetë në gjendje të ofrojë dokumentacionin mbështetës, i cili arsyeton prejardhjen e mallit si në vendndodhjen, apo vendndodhjet e tatimpaguesit, ashtu edhe për mallrat në qarkullim (jashtë vendndodhjes/eve) së tatimpaguesit). Tatimpaguesit, duhet të jenë në gjendje të dokumentojë të gjitha mallrat nga koha e pranimit (qoftë përmes importimit, blerjes, apo shkëmbimit apo mënyrave tjera) deri sa ato të jenë shitur apo ndryshe të jenë sistemuar, përfshirë dokumentacionin e shitjes apo sistemim tjetër. Në dokumentacionin e mundshëm që duhet të mbahet janë të përfshira:

1.1. Dokumentacioni Doganor – Dokumenti Unik Doganor (në vijim DUD) – Dokumentacioni doganor përfshinë të gjitha dokumentet që kërkohen nga Doganat e Kosovës (këtu e tutje DK), për importimin e mallrave në Kosovë. Dokument kyç për qëllime të ATK, është DUD, i cili është evidencë e pranueshme se mallrat kanë kaluar përmes kufirit dhe i kanë kaluar procedurat e doganave.

1.1.1. DUD aplikohet si vijon: 1.1.1.1. DUD, mund të jetë në emrin e një personi ndryshe nga blerësi i artikullit

të importuar; 1.1.1.2. DUD, mund të jetë në emër të personit, i cili ka blerë dhe ka importuar

mallrat; 1.1.1.3. DUD, mund të jetë në emër të pranuesit e mallrave të importuara; 1.1.1.4. DUD mund të jetë në emër të personit për të cilin mallrat përfundimisht i

janë destinuar. 1.1.2. DUD, mund të përdoret si evidencë se mallrat janë importuar, por, në vetvete

nuk është evidencë e pronësisë së mallrave të importuara. Sipas legjislacionit të DK, destinacioni dhe itinerari i mallrave të importuara duhet të shënohen në

41

DUD dhe pa ato informata, apo dokumentacion tjetër shoqërues lidhur me pronësinë (të tilla si një faturë), nuk është i pranueshëm si provë përfundimtare për origjinën apo pronësinë e mallrave të importuara.

1.1.3. Nëse mallrat e importuara, ndodhen në një vend ndryshe nga ai i shënuar në DUD, apo të transportuara në një drejtim jo të përputhshëm me destinacionin e shënuar në DUD apo dokumentacionin tjetër shoqërues, mallrat e tilla mund të konsiderohen si mallra pa origjinë dhe mund t’i nënshtrohen aplikimit të ndëshkimeve dhe veprimeve administrative. Kjo dispozitë aplikohet vetëm për ato mallra që janë importuar dhe janë transportuar në destinacionin e tyre në Kosovë. Nuk aplikohet për mallrat që janë importuar dhe transportuar në destinacionin e tyre origjinal dhe nuk janë shpërndarë në Kosovë. Evidencë tjetër e origjinës (të tilla si faturat apo dokumentet e transportit), duhet të ofrohen në lidhje me mallrat e tilla.

Shembull : Në rastet kur kompanitë importojnë mallra në Kosovë dhe gjatë transportit vendor ndalen nga Policia e Kosovës (këtu e tutje PK) për dokumentacion, transportuesit duhet te prezantojnë DUD, i cili dëshmon se mallrat kanë kaluar përmes kufirit dhe i janë nënshtruar procedurave doganore. Është me rëndësi te konstatohet marrësi i mallrave, i cili është përshkruar në DUD. Në rastin kur malli është doganuar ne pikën kufitare në Mitrovicë dhe DUD tregon se marrësi është Kompania “X“ ne Prishtinë, malli duhet te dërgohet ne Prishtine te Kompania e përshkruar “X“. Ekzistojnë raste kur mallrat e importuara mund të shiten pa u vendosur në depo të marrësit, për shembull, Kompania “X“ ie shet mallin Kompanisë “Y“ dhe transportuesi është verifikuar nga PK, duhet të prezantojë DUD, në të cilin dëshmohet se marrësi–Importuesi është Kompania “X“dhe fletdërgesën (Dokumenti i Transportimit) e lëshuar nga Kompania “X” për Kompaninë “Y“, e cila tregon se mallrat janë shitur dhe transportohen me mjetin e njëjtë. Nëse drejtuesi i automjetit ndalet në Pejë dhe me kërkesë të personit zyrtar, ai tregon DUD specifikon se mallrat i kanë kaluar procedurat doganore në pikën kufitare në Mitrovicë dhe marrësi i mallit është Kompania “X “ ne Prishtinë dhe vozitësi nuk ka faturë apo fletdërgesë për shitjen e mëtutjeshme te mallit, nënkuptohet se mallrat janë konsideruar të jenë ‘mallra pa origjinë’ dhe i nënshtrohen ndëshkimeve dhe veprimeve administrative të parapara me Ligj.

Rasti kur mallrat vendosen në depo të importuesit “X”

Rasti kur mallrat i shiten Shoqërisë “Y” pa u shkarkuar në depon e Shoqërisë “X”

Kompania “X“

Importues i mallrave

Depo e Kompanisë “X“

Blerësi i Mallrave

Kompania “X”

Importues i mallrave

Kompania Y

Blerësi i mallit nga Kompania “X “

42

1.2. Dokumenti i Transportit/ Fletë-dërgesa është një dokument mbështetës për mallrat të cilat janë transportuar në vend dhe janë destinuar për një destinacion të specifikuar – blerës, pranues, vend deponimi, etj. I tërë transportimi i mallrave në rrugë duhet të shoqërohet me dokumente për transportimin e mallrave (Dokumentet e Transportimit) të cilat duhet të jenë në dy kopje gjatë transportimit të mallrave. Dokumenti i transportimit duhet të jetë më numër dhe të përmbajë me sa vijon: 1.2.1. Emri dhe adresa e transportuesit 1.2.2. Emri dhe adresa e pranuesit të mallrave 1.2.3. Përshkrimi i mallrave, përfshirë sasinë e secilit mall 1.2.4. Vendi ku mallrat do të dërgohen 1.2.5. Çdo informatë tjetër përkatëse.

Në pikën e destinacionit, i adresuari duhet të pranojë marrjen e mallrave dhe t’ia kthejë një kopje transportuesit, duke mbajtur kopjen e dytë për regjistrimet e veta. Me marrjen e një fature për mallra, nëse i adresuari është blerës i mallrave, i adresuari duhet të bashkëngjitet një kopje të faturës së shitjes në dokumentin e transportimit. Në rastin e transportimit të mallrave për vetvete, transportieri mban të dy kopjet e dokumentit të transportit.

1.3. Faturë me TVSh; 1.4. Faturë pa TVSh; 1.5. Certifikatat tatimore/Kuponët/Dëftesat

Dispozitat e lidhura me faturat, në nënparagrafët 1.3, 1.4 dhe 1.5 të këtij neni, janë dhënë në Nenin 20 të këtij Udhëzimi.

2. Përveç shitjeve të rregullta në një vend të fiksuar, gjithashtu ka shitje ambulante apo shitje në vendin e blerësit. Nëse një i punësuar i një kompanie shet mallra në vendin e blerësit (shitje derë më derë apo rrugë e fiksuar), secili automjet i përdorë për transportim të mallrave që do të shiten në vendin e blerësit duhet të përmbajë një regjistër të mallrave në automjetin e transportit, përfshirë një dokument nisjeje i cili dokumenton se mallrat e lëshojnë depon e kompanisë dhe i caktohen automjetit të transportit, i nënshkruar si nga dispeçeri dhe drejtuesi i automjetit të transportit. Mallrat e destinuara për një vend te veçante, duhet të shoqërohen me dokumente transporti sikurse janë përshkruar në nënparagrafin 1.2 të këtij Neni. Drejtuesi i automjetit apo shoqëruesi i tij, duhet të jetë në gjendje të mbajë llogari për të gjitha mallrat e nisura, përfshirë kuponët apo faturat mbajtëse për të gjitha mallrat e shitura apo të dërguara. Transaksionet e planifikuara përmes shitjes ambulante do të trajtohen si shitje nga një degë e kompanisë dhe do të mbahet llogari si për to. Regjistrimet duhet të mbahen sikurse është paraparë në nenin 17 të këtij Udhëzimi Administrativ. 3. Nëse mallrat janë shitur nga një distributor i kompanisë dhe shpërndarësi nuk është i punësuar i saj, por një entitet i pavarur, shpërndarësi duhet të mbajë regjistrime sikurse është përshkruar në nenin 17 të këtij Udhëzimi Administrativ. Shpërndarësi, duhet të jetë në gjendje të mbajë llogari për të gjitha mallrat në automjetin e transportit nga koha e pranimit të mallrave, dhe duke përfshirë, kohën e sistemimit. Shpërndarësi, duhet të jetë në gjendje të nxjerrë fatura për të mbajtur llogari për secilin mall që ka qenë në regjistër të automjetit të transportit, por nuk është

43

më aty. Si një shpërndarës i pavarur, ai duhet të jetë në gjendje të nxjerrë një dokument transporti, që do të mbajë llogarinë për destinacionin e të gjithë artikujve në automjetin e transportimit. 4. Çdo mall në vendin e tatimpaguesit, apo në qarkullim jashtë vendit të tatimpaguesit, i cili nuk ka dokumentacion për të verifikuar pronësinë apo destinacionin, do të konsiderohet si një mall pa origjinë dhe do t’i nënshtrohet ndëshkimeve dhe veprimit administrativ sikurse është përshkruar në Ligj, në veçanti veprimet e parapara në Nenin 59 të Ligjit.

Neni 20 Faturat dhe Kuponët e Regjistruesit të Kesh-it

1. Kërkesat për faturim për transaksionet në mes të personave të tatueshëm: Një faturë me TVSh, e njohur si faturë tatimore, kërkohet të lëshohet nga të gjithë tatimpaguesit të cilat janë të detyruar të paguajnë TVSh për secilin transaksion në të cilin përfshihet furnizimi i mallrave apo shërbimeve për personin tjetër të tatueshëm (personi i cili është i regjistruar në TVSh, apo kërkohet të regjistrohet në TVSh), qoftë ai person tjetër shoqëri tregtare, që do të kalojë shërbimin apo mallrat te personi tjetër, apo është konsumatori përfundimtar. Fatura duhet të lëshohet në së paku në dy kopje origjinale, një për shitësin dhe një për klientin apo blerësin.

1.1. Fatura tatimore duhet te përmbajë elementet vijuese: 1.1.1. Një numër serik, i cili duhet të jetë numër vazhdues, që mundëson identifikimin

e faturës; 1.1.2. Datën/Muajin/Vitin në të cilin fatura është lëshuar; 1.1.3. Emrin dhe adresën e shitësit (që është person i tatueshëm për qëllime të TVSh); 1.1.4. Numrin Identifikues Fiskal të lëshuar nga ATK për shitësin; 1.1.5. Numrin e regjistrimit të TVSh-së i cili është lëshuar nga ATK për shitësin; 1.1.6. Emrin dhe adresën e plotë të shitësit; 1.1.7. Numrin Identifikues Fiskal të lëshuar nga ATK për klientin apo blerësin; 1.1.8. Emrin dhe adresën e plotë të klientit apo blerësit; 1.1.9. Numrin e regjistrimit në TVSh i cili është lëshuar nga ATK, për klientin apo

blerësin, madje edhe nëse ai, mund të mos jetë i detyruar për TVSh mbi atë furnizim, sikurse në rastin e një furnizimi të liruar;

1.1.10. Sasia dhe natyra e mallrave të furnizuara (artikull për artikull ashtu që lloji dhe sasia e secilit mall të jetë identifikuar); apo, shkallën dhe natyrën e shërbimeve të furnizuara. Nëse mallrat janë në transport, sasitë dhe lloji i mallrave në transport duhet të përputhet me sasinë dhe llojin e mallrave në faturë, përderisa ka dokumentacion që mban llogari për ndryshimin. Nëse nuk ka dokumentacion për të bartë llogari për ndryshimet në fatura të krahasuara me mallrat që në të vërtetë janë në stok (qoftë në transit apo në një vend të fiksuar), mallrat në tepricë për të cilat nuk ka llogaritje do të konsiderohen të jenë ‘mallra pa origjinë’ sikurse është përshkruar në Nenin 19 të këtij Udhëzimi Administrativ;

1.1.11. Data në të cilën furnizimi i mallrave apo shërbimeve është bërë apo kompletuar, apo data e pranimit të pagesës në llogari, aq sa ajo datë mund të përcaktohet dhe ndryshon nga data e lëshimit të faturës;

1.1.12. Çmimi i njësisë së secilit mall apo shërbim të furnizuar përfshirë TVSh-në (përveç për ato mallra apo shërbime të liruara nga TVSh, në të cilin rast çmimi i

44

njësisë nuk do të përfshijë TVSh-në); çmimi i njësisë pa TVSh për mallrat apo shërbimet; dhe çmimi i njësisë pas aplikimit te ndonjë zbritje të çmimit apo ulje që nuk është përfshirë në çmimin njësi;

1.1.13. Shkalla e TVSh e aplikuar; 1.1.14. Shuma e TVSh, nëse për shkak të një marrëveshje speciale me Qeverinë e

Kosovës nuk ka TVSh te detyruar, në furnizimin e mallrave apo shërbimeve, duke iu referuar marrëveshjes së veçantë duhet të shënohet në faturë;

1.1.15. Nëse furnizimi i mallrave apo shërbimeve në një furnizim të liruar në përputhje me dispozitat e Ligjit në TVSh, fatura duhet të përfshijë referimin në dispozitat e ligjit që jep lirimin;

1.1.16. Nëse një person i tatueshëm furnizon mallra apo shërbime ku klienti është i detyruar për pagesën e TVSh, referimi në dispozitat e zbatueshme të Ligjit mbi TVSh apo çdo referim tjetër, që tregon se ai furnizim i nënshtrohet procedurës së aplikimit të kthyeshëm duhet të shënohet në faturë;

1.1.17. Në minimum, një faturë duhet të jetë nënshkruar nga shitësi, nëse klienti apo blerësi është dispozicion për të nënshkruar, ai person duhet po ashtu të nënshkruajë faturën tatimore.

1.2. Të gjitha informatat në faturë duhet të jenë të sakta dhe korrekte, ashtu që është me rëndësi të verifikohen të gjitha informatat para se të lëshohet fatura. Në praktikë, mund të ketë forma të ndryshme të faturave, por pa marrë parasysh formën, faturat duhet të përmbajnë elementet e përmendura, më lart për faturën, në veçanti: emrin e blerësit, emrin e shitësit, numrat identifikues fiskal të tyre, adresa e blerësit, adresa e shitësit, numrat e tyre regjistrues në TVSh, përshkrimin e mallrave, shumën e faturës dhe shumën e TVSh.

1.3. Një faturë tatimore duhet të lëshohet para ditës së 15 të muajit vijues për muajin në të cilin ndonjë nga këto në vijim ndodhë (të njohura në Ligjin mbi TVSh si momenti i lindjes së detyrimit tatimor): 1.1.1. furnizimi i mallrave apo shërbimeve për një person tjetër të tatueshëm ndodh; 1.1.2. pagesa në llogari është bërë para mallrave apo shërbimeve janë furnizuar 1.1.3. një furnizim i vazhdueshëm i mallrave (sikurse është elektriciteti) apo

shërbimeve (sikurse është linja e fiksuar telefonike) ndodh, në të cilin rast furnizimi i vazhdueshëm është konsideruar të ndodhë në intervale mujore.

2. Kërkesat e faturës për furnizim nga personi i tatueshëm për personin jo të tatueshëm.

2.1 Kur një person i tatueshëm kryen një furnizim të mallrave apo shërbimeve për një person që është i angazhuar në veprimtari ekonomike, i cili nuk është person i tatueshëm (sikurse është përshkruar në paragrafin 1 të këtij neni), personi i tatueshëm duhet të lëshojë një faturë. Një faturë e lëshuar nga një person i tatueshëm për një person, i cili as nuk është i regjistruar në TVSh e as që nuk kërkohet të jetë i regjistruar në TVSh duhet të përfshijë së paku elementet vijuese: 2.1.1. Numri serik i faturës; 2.1.2. Data/Muaji/Viti në të cilin fatura është lëshuar; 2.1.3. Emri dhe adresa e shitësit (që është person i tatueshëm për qëllime të TVSh); 2.1.4. Emri dhe adresa e blerësit dhe Numri Identifikues Fiskal i blerësit i lëshuar nga

ATK; 2.1.5. Numri Identifikues Fiskal i lëshuar nga ATK për shitësit;

45

2.1.6. Numri i regjistrimit në TVSh i cili është lëshuar nga ATK, për shitësin; 2.1.7. Emri dhe adresa e plotë e shitësit; 2.1.8. Sasia dhe natyra e mallrave të furnizuara (artikull për artikull ashtu që lloji dhe

sasia e secilit mall të jetë identifikuar); apo, shkallën dhe natyrën e shërbimeve të furnizuara;

2.1.9. Data në të cilën furnizimi i mallrave apo shërbimeve është bërë apo kompletuar, apo data e pranimit të pagesës në llogari, aq sa ajo datë mund të përcaktohet dhe ndryshon nga data e lëshimit të faturës;

2.1.10. Çmimi i njësisë së secilit mall apo shërbim të furnizuar përfshirë TVSh-në (përveç për ato mallra apo shërbime të liruara nga TVSh, në të cilin rast çmimi i njësisë nuk do të përfshijë TVSh); çmimi i njësisë pa TVSh për mallrat apo shërbimet; dhe çmimi i njësisë pas aplikimit te ndonjë zbritje të çmimit apo ulje që nuk është përfshirë në çmimin njësi;

2.1.11. Shkalla e TVSh e aplikuar; 2.1.12. Shuma e TVSh, nëse për shkak të një marrëveshje speciale me Qeverinë e

Kosovës nuk ka TVSh të detyruar në furnizimin e mallrave apo shërbimeve, duke iu referuar marrëveshjes së veçantë, duhet të shënohet në faturë;

2.1.13. Nëse furnizimi i mallrave apo shërbimeve në një furnizim i liruar në përputhje me dispozitat e Ligjit në TVSh, fatura duhet të përfshijë referimin në dispozitat e ligjit që jep lirimin.

2.2. Një person i tatueshëm duhet të lëshojë një faturë për një person jo të tatueshëm përpara ditës së 15-të të muajit vijues të muajit në të cilin ndonjë nga këto në vijim ndodhë (të njohura në Ligjin mbi TVSh, si momenti i lindjes së detyrimit tatimor): 2.2.1. furnizimi i mallrave apo shërbimeve për një person tjetër të tatueshëm ndodh; 2.2.2. pagesa në llogari është bërë për mallra apo shërbime që janë furnizuar; 2.2.3. një furnizim i vazhdueshëm i mallrave (sikurse është energjia elektrike) apo

shërbimeve (sikurse është linja e telefonisë fikse) ndodh, në të cilin rast furnizimi i vazhdueshëm është konsideruar të ndodhë në intervale mujore

3. Fatura për transaksionet nga personat jo të tatueshëm. Fatura pa TVSh lëshohet nga bizneset që nuk kanë detyrime për TVSh (bizneset të cilat nuk janë as të regjistruar në TVSh, e as që kërkohet të jenë të regjistruar në TVSh). Këto biznese, nuk kanë të drejtë të përfitojnë nga TVSh apo të vendosin TVSh në faturat e tyre. Një faturë pa TVSh, duhet të përmbajë elementet themelore të një faturës siç janë:

3.1. Emri i blerësit, 3.2. Emri i shitësit; 3.3. Numri Identifikues Fiskal i shitësit; 3.4. Adresa e shitësit; 3.5. Adresa e blerësit; 3.6. Përshkrimi i mallit dhe Sasia, apo shkalla dhe natyra e shërbimeve të dhëna; 3.7. Çmimi për njësi; 3.8. Vlera totale e mallrave apo shërbimeve të furnizuara; 3.9. Informatat tjera që mund të kërkohen nga blerësi.

4. Kuponi i regjistruesit të kesh-it. Secili person i angazhuar në shitje me pakicë (shitjet për klientin përfundimtar) duhet ta fusë atë transaksion në një regjistrues fiskal të keshit, apo pajisje

46

tjetër të aplikueshme sikurse është përshkruar në këtë Udhëzimin Administrativ, që lidhet me regjistruesit fiskal të keshit apo pajisjet elektronike fiskale. Duke pasur parasysh kërkesat për të dokumentuar origjinën e mallrave, një person që kryen blerje në shitjen me pakicë duhet të posedojë një kupon të regjistruesit të keshit që do të ofrojë evidencë dokumentuese për origjinën e mallrave në posedim. Megjithatë, për një blerje me pakicë për të kërkuar si shpenzim në një Deklaratë të Tatimit në të Ardhurat e Korporatave (në vijim TAK) apo Deklaratë e Tatimit në të Ardhurat Personale (në vijim TAP), një kupon i regjistruesit të keshit duhet të shoqërohet me një faturë sikurse është përshkruar në paragrafin 1, 2 apo 3 të këtij Neni, varësisht nga statusi i shitësit dhe blerësit. Një kupon i lëshuar nga një regjistrues i keshit duhet të përmbajë së paku elementet vijuese (specifikacionet teknike pasuese për arkat fiskale dhe pajisjet elektronike fiskale mund të kërkojnë elemente tjera shtesë në një format të veçantë, në të cilin rast një kupon i regjistruesit të keshit duhet të plotësojë ato elemente shtesë për të shmangur ndëshkimet):

4.1. Koka e kuponit: 4.1.1.Emri, adresa dhe numri fiskal i furnizuesit, plus numri i regjistrimit në TVSh nëse

aplikohet; 4.1.2.Numri i telefonit/telefonit mobil të furnizuesit; 4.1.3.Numri identifikues të regjistruesit të keshit; 4.1.4.Identifikimi në rrjet, të tillë sikurse ekziston në një supermarket të madh; 4.1.5.Data dhe koha e furnizimit/lëshimit të kuponit; 4.1.6.Operatori që ka shërbyer.

4.2. Detajet e artikullit të kuponit: 4.2.1.Numri tregues sipas artikullit të mallrave apo shërbimeve të furnizuara apo

tregues tjetër i artikullit siç lejohet nga ATK; 4.2.2.Përshkrimi i shkurtuar i secilit artikull të mallrave apo shërbimeve të furnizuara të

përcjella nga kodi i referimit; 4.2.3.Sasia dhe natyra e mallrave të furnizuara apo shkalla dhe natyra e shërbimeve të

dhëna të shumëzuara me çmimin njësi; 4.2.4.Shuma e rabateve të treguara me shenjën minus dhe shumën; 4.2.5.Shkalla e TVSh me një kod specifik për secilën shkallë dhe për artikull; 4.2.6.Çmimi me TVSh për artikull të shitur duke pasur të njëjtin cilësi me TVSh nëse

aplikohet (pra një çmim total për artikujt e shitur të të njëjtës cilësi); 4.2.7.Çmimi pa TVSh për artikull të shitur të të njëjtës cilësi por pa TVSh për secilën

vijë të artikullit; 4.2.8.Totali, me TVSh për furnizimet e transaksioneve sipas shkallës për klient; 4.2.9.Totali i TVSh sipas shkallës nëse aplikohet

4.3. Fundi i kuponit, duhet të përmbajë logon fiskale që është e përshkruar në specifikacionet teknike dhe funksionale të lëshuara në lidhje me regjistruesit fiskal të keshit (arkat fiskale) / pajisjet elektronike fiskale.

5. Të gjitha faturat dhe kuponët, qofshin të lëshuar nga një arkë fiskale apo tjetër, të lëshuar gjatë një aktiviteti ekonomik të personit pas 18 Gusht 2010 duhet të përmbajnë numrin fiskal të personit që lëshon faturën apo kuponin. Për mospërmbajtje të numrit fiskal personi do t’i nënshtrohet ndëshkimit sikurse është përshkruar në paragrafin 2 të Nenit 53 të Ligjit. Përveç kësaj , faturat e lëshuara pas 1 Tetori 2010 të cilat nuk kanë numër fiskal të vlefshëm, nuk do të njihen si fatura të vlefshme sipas paragrafit 12 të Nenit 23 të këtij Udhëzimi Administrativ.

47

Neni 21

Pajisjet Fiskale

1. Ruajtja pa ndryshime në shfrytëzim 1.1. Të gjithë personat, që kryejnë furnizime me mall dhe/ose ofrojnë shërbime në objektet,

njësitë apo vendet me qasje për publikun, në tregtinë me pakicë ose shumicë kur nuk duhet të lëshohet faturë në përputhje me legjislacionin e zbatueshëm, të paguara me transfere bankare, detyrohen të përdorin PEF, FCR apo FPRN dhe pajisjet tjera të detyrueshme, sipas këtij Udhëzim Administrativ.

1.2. Printimi dhe dhënia e kuponëve fiskal konsumatorëve është i detyrueshëm në momentin e regjistrimit të furnizimit në PEF.

1.3. Asnjë ndryshim në shfrytëzimin e PEF-it nuk mund të kryhet pa aprovim të ATK. 1.4. Drejtori i Përgjithshëm i ATK-se, nxjerr vendim për caktimin e afateve kohore deri kur

personat e tatueshëm duhet të instalojnë dhe të shfrytëzojnë PEF-in e autorizuar. 2. Përshkrimi i përgjithshëm i PEF

2.1. Zbatimi i PEF-ve, përfshin regjistruesit elektronik të arkave, ECR dhe sistemet elektronike të pikave të shitjes, pajisjet e lidhura, pajisjet e transmetimit të të dhënave dhe sistemet, ku përfshihen : 2.1.1. Regjistruesit e arkave fiskale (lloji jo portabël “stand-alone” apo i pavarur dhe

portabël i pavarur), dhe sistemet e Pikave Elektronike të Shitjes për regjistrimin dhe ruajtjen e të dhënave ne përputhje me vendimin e Drejtorit te Përgjithshëm të ATK –se;

2.1.2 Regjistruesi i arkave fiskale ka një memorie fiskale të paprekshme së bashku me memorien punuese;

2.1.3 Të dhënat që do të regjistrohen dhe ruhen në memorie, memoriet punuese dhe në memorien fiskale, lidhen me mallrat e shitura dhe shërbimet e ofruara për konsumatoret, duke shtypur raportin fiskal, siç kërkohet me ligjet në fuqi.

2.2. Printeri fiskal është memorie fiskale dhe është pjesë e pandashme e arkave fiskale, ose si komponent i sistemit : 2.2.1. POS e bazuar në kompjuter personal PC; 2.2.2. Sistemi special elektronik për pikat shitëse të derivateve të lëngëta (vaji, gazi)

pompat apo stacionet. 2.3. Pajisja Elektronike Fiskale për Nënshkrim (PEFN) dhe cilado pajisje fiskale e aprovuar

nga Komisioni sipas paragrafit 11 të këtij Neni, me kusht që ATK-ja të japë miratimin. PEF, ka parametër të posaçëm për të rregulluar statusin e shumë-gjuhësisë. Parametri duhet të ketë 3 mundësi gjuhësore dhe duhet të punojë në gjuhën shqipe, angleze dhe serbe. 2.4. Ekzistojnë katër lloje të sistemeve fiskale të cilat janë klasifikuar si në vijim :

2.4.1. regjistruesi Portabël “stand alone” apo i pavarur i arkave fiskale; 2.4.2. regjistruesi i arkave fiskale jo portabël “stand alone”; 2.4.3. sistemet fiskale të pikave shitëse me Printerë Fiskalë si printerë për shtypje të

dëftesës së pagesës); 2.4.4. Pajisja Elektronike Fiskale e Nënshkrimit (PEFN).

48

Vetëm tri të para, te cilat janë të përcaktuara në paragrafët 3 dhe 4 të këtij neni, janë të autorizuar që të përdoren në Kosovë.

3. Regjistruesit e arkave fiskale jo portabël dhe portabël “stand alone”

3.1. Portabël; “stand alone”; FCR duhet të ketë dimensione të përshtatshme dhe të ketë të instaluara bateritë që mbushen, të cilat lejojnë të printohen së paku 10 000 vija pa rimbushje të baterive. Një FCR i tillë nuk është i obligueshëm të ketë monitor për konsumatorë.

3.2. Regjistruesit e arkave fiskale jo-portabël “stand alone”, duhet të kenë një monitor për konsumatorë, interfejs për të kontrolluar tërheqjen e të hollave të gatshme dhe së paku një interfejs për lidhjen me skanerin e barkodit.

3.3. Arka Fiskale Portabël, “stand alone” dhe regjistruesit e arkës fiskale se tyre, ka të inkorporuar TT, apo interfejs për lidhjen dhe shfrytëzimin e TT të jashtëm.

3.4. Çdo FCR duhet të ketë një numër serik të veçantë i cili është i regjistruar në ATK. 3.5. Arka e regjistrimit mundet të lidhet me një kompjuter qoftë direkt apo nëpërmjet rrjetit.

Asnjë softuer kompjuterik nuk lejohet të ndryshoje të dhënat në memorien fiskale. 4. Sistemi i pikës së shitjes me printerë fiskal si printer të faturave

4.1. Sistemet fiskale të pikave të shitjes duhet të përdorin vetëm Printerin Fiskal. Në një sistem të tillë, FPRN-ja duhet të lidhet me njësinë e kontrollit. Është tipike dhe shumë më fleksibile që njësia e kontrollit të jetë një kompjuter që udhëhiqet nga programi softuerik.

4.2. Çdo FPRN në sistem duhet të ketë një numër serik unik i cili është i regjistruar në ATK. 4.3. Sistemet e POS janë të ndryshëm, specifikacionet funksionale dhe teknike do të

parashikojnë të njëjtat detyrime dhe obligime me të cilat ngarkohen shfrytëzuesit e regjistruesve të arkës fiskale, por nuk do të mandatojnë mënyrën se si do të përmbushen këto obligime.

5. Softueri dhe hardueri i sendërtuar

5.1. Hardueri i integruar përfshin mikroprocesorin ose mikrokontrollorin, si dhe komponentët e tjerë. Softueri i sendërtuar i quajtur “firmware”, vepron si sistem i menaxhimit të të dhënave fiskale dhe, gjithashtu, vepron si program kontrollues për aplikacionin.

5.2. Hardueri dhe softueri, që përdoret nga shfrytëzuesi i PEF-it, është në gjendje që të transferojë në server të ATK-së të dhënat fiskale të shfrytëzuesit në formatin e kërkuar nëpërmes TT, për përpunimin e mëtejmë tatimor.

5.3. Instalimi i çdo PEF-i, nga personi i autorizuar, bëhet në mënyrë që të pamundësojë ndryshimet në programin dhe harduerin origjinal të autorizuar. Kur të jenë instaluar softueri dhe hardueri, çdo modifikim bëhet vetëm nëpërmjet personit të autorizuar, të aprovuar nga Komisioni.

6. Softueri i jashtëm i aplikacionit i përfshirë në Sistemet Fiskale të POS

6.1. Softueri i jashtëm i aplikacionit i përfshirë në sistemin fiskal të POS, mbështet pjesën tjetër të funksioneve sistemore për menaxhim të të dhënave (kontabiliteti, etj).

6.2. Në rastet ku softueri i aplikacionit është i ndërlidhur me përmbajtjen e faturave fiskale, personi i autorizuar që e bën instalimin, së bashku me shfrytëzuesin, të ofrojnë konfirmim me shkrim për ATK se softueri funksionon si duhet në pajtueshmëri me

49

specifikacionet dhe kushtet për sigurinë e të dhënave. Konfirmimi, i cili duhet të bëhet para se PEF të vendoset në veprim, duhet të testojë se softueri i cili gjeneron fletët e kuponëve fiskal operon plotësisht në pajtueshmëri me kërkesat e ligjore tatimore për librat dhe shënimet, me kërkesat e këtij Udhëzimi Administrativ, me specifikacionet teknike dhe funksionale nga Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së, dhe që nuk e shkel në asnjë mënyrë integritetin e të dhënave financiare të PEF-it.

6.3. Konfirmimi me shkrim, që teston funksionimin normal të softuerit, përfshin : 6.3.1. Detajet e plota mbi prodhuesin e softuerit të aplikacionit; 6.3.2. Emrin e saktë të shpërndarjes dhe numrin e versionit aktual të softuerit; 6.3.3. Një kopje të demo versionit të softuerit specifik të ruajtur në një format gjegjës

të videos apo magnetik; 6.3.4. Të dhënat e plota mbi kërkesat e softuerit dhe kushtet operuese në kompjuter; 6.3.5. Funksionimi i Pajisjes Elektronike Fiskale me një sistem të ndërlidhur që

shfrytëzon softuerin e pa autorizuar të aplikacionit për lëshimin e kuponit fiskal është rreptësisht i ndaluar dhe i nënshtrohet implementimit të ndëshkimeve siç parashikohet në legjislacionin tatimor;

6.3.6. Për specifikacionet funksionale dhe teknike të softuerëve, nxirret vendim nga Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së.

7. Rrjeti i komunikimit

7.1. Për transmetimin elektronik të të dhënave fiskale në intervalet e paracaktuara krijohet rrjeti i komunikimit ndërmjet PEF dhe ATK.

7.2. Rrjetet e të dhënave fiskale, FDN, të komunikimit ndërmjet PEF dhe ATK, duhet të jenë: 7.2.1. Të sigurta. Të gjitha lidhjet duhet të operojnë në Rrjete Virtuale Private VPN,

ndërmjet TT dhe rrjetit pasiv të tipit FTP të ATK-së, të lidhura me internet. Ofruesit e telekomunikimit janë përgjegjës për zbatimin dhe mirëmbajtjen e topologjisë dhe operimit të VPN-së përmes teknologjisë GPRS. Ata e mbështesin çdo TT me kartelë të të dhënave SIM, me një adresë dinamike. TT-ja duhet të jetë i konfiguruar që të punojë vetëm me një PEF.

7.2.2. Direkte. Transmetimi i të dhënave fiskale duhet të jetë direkt nga PEF-ja në server të ATK-së përmes TT-së. Iniciativa për kyçje bëhet nga operatori i sistemit fiskal. Të dhënat e bartura fiskale verifikohen përmes procesit MD5 check sum (kontrollimi i shumës). Ky kontroll i shumës shtypet në një raport transferi nga PEF-ja pasi serveri FTP të ketë pranuar skedarin e transferuar të të dhënave. MD5 përfshihet në skedarin e transferuar për të mundësuar verifikimin e skedarit në hapat e mëtutjeshëm.

7.2.3. Efikas: Nuk lejohet lëvizje të panevojshme nëse nuk është përcaktuar nga ATK. Trafiku i rrjetit duhet të caktohet në atë mënyrë që do të zvogëlojë shpenzimet për tatimpaguesin duke përmbushur njëkohësisht të gjitha kërkesat e specifikuara.

7.3. Ofruesit e telekomunikimit duhet të jenë të autorizuar nga ATK që të ofrojnë shërbime për FDN.

50

8. Sistemi i kompjuterizuar i integruar i ATK Sistemi i teknologjisë informative të ATK duhet të pranojë të dhënat fiskale dhe të dhënat tjera periodike të transmetuara nga memoriet fiskale të pajisjeve fiskale elektronike të të gjithë tatimpaguesve të lidhur me sistemin e ATK-së. Sistemi i TI-së informatat në një skedar special elektronik dhe do ta procesojë atë në mënyrë automatike me çdo tatimpagues. Shpeshtësia e transmetimit të të dhënave do të përcaktohet në një vendim të Drejtorit të Përgjithshëm i ATK-së. 9. Krijimi i Komisionit

9.1. Ministri themelon brenda MEF Komisionin përgjegjës, i cili ka për detyrë : 9.1.1. Zhvillimin dhe zbatimin e procedurave të testimit dhe miratimit të PEF-ve dhe

pajisjeve të tjera, duke përfshirë të gjitha modelet dhe llojet e PEF-ve që do të autorizohen për shfrytëzim në Republikën e Kosovës, bazuar në shqyrtimin e specifikacioneve të prodhuesit për të përcaktuar nëse i plotësojnë kërkesat teknike dhe funksionale të përcaktuara për PEF;

9.1.2. Shqyrtimin e shitësve (tregtarëve) të mundshëm të PEF, për t’u siguruar që i plotësojnë kriteret e zhvilluara nga Komisioni për shitjen e PEF-ve;

9.1.3. Testimin e modeleve të propozuara të PEF, për t’u siguruar që plotësojnë specifikacionet teknike dhe funksionale;

9.1.4. Zhvillimin dhe zbatimin e detyrimeve të sigurisë dhe mënyrave për mbikëqyrjen e rrjeteve teknike të riparimin e PEF-ve;

9.1.5. Ministri mund t’i caktojë Komisionit çdo funksion tjetër që ai e konsideron të nevojshëm për funksionimin e mirë të sistemit të PEF-ve.

9.2. Komisioni, përbëhet prej pese anëtarëve. Dy anëtarë nga ATK, dy anëtarë nga Ministria e Ekonomisë dhe Financave, një specialist i pavarur teknik, që është i njohur në këtë lëmi (nga Qeveria, akademia, apo profesioneve private, por që nuk është i lidhur me prodhues apo distributorë të PEF-ve apo ndonjë komponenti). Kryesuesi i komisionit do të caktohet nga Ministri.

9.3. Procedurat për aplikim për autorizim për të shitur, instaluar apo riparuar PEF, procedurat e brendshme dhe funksionimi i komisionit do të përcaktohen nga Komisioni dhe do të miratohen nga Drejtori i ATK-së në marrëveshje me Ministrin.

9.4. Veprimtaria e Komisionit, kryhet me rregullore të veçante, të miratuar nga Ministri. 10. Aplikimi për autorizim

10.1. Çdo prodhues, importues ose montues të PEF, mund të kërkojë të bëhet tregtar i autorizuar i PEF, për një a më shumë modele specifike brenda afateve të publikuara nga Komisioni para shitjes së PEF-ve në Kosovë.

10.2. Kërkesa për të qenë tregtar i autorizuar, dorëzohet në çdo kohë, me kusht që tregtari të mos jetë i autorizuar që të shesë ndonjë PEF, derisa të jetë aprovuar dhe autorizuar nga Komisioni. Pas autorizimit të tregtarëve të parë të PEF, pas së cilës periudhë Komisioni do të shqyrtojë çdo kërkesë tjetër së paku njëherë në gjashtë muaj.

10.3. Instalimi dhe mirëmbajtja e PEF-ve të autorizuar, bëhet vetëm nga i punësuari i emëruar/teknikët i tregtarit të autorizuar, që ka shitur PEF-në.

10.4. Komisioni është përgjegjës të kërkojë dhe të verifikoje çdo informatë dhe të dhënë, si dhe mund të kërkojë informata si: dëshminë e përvojës, solvencën, kredibilitetin, personelin teknik, riparimin e problemeve, etj.

51

10.5. Komisioni brenda 60 ditësh nga data e pranimit të kërkesave dhe informatave, përcakton dhënien apo jo të licencës për kërkuesin.

10.6. Komisioni është përgjegjës të tërheqë dhe anuloje licencën e dhënë në rast se : 10.6.1. përdoruesit ballafaqohen me problemet serioze; 10.6.2. tregtari e ka shkelur ndonjë dispozitë të këtij apo ndonjë akti tjetër nënligjor të

lëshuar lidhur me PEF-te; 10.6.3. tregtari nuk dorëzon deklaratat tatimore ose nuk kryen në kohë pagesën dhe

detyrimet tatimore; 10.6.4. në rast të ndryshimeve të mëdha të kushteve sipas të cilave është dhënë licenca.

10.7. Në rast të ankimi ndaj çdo vendimi negativ të Komisionit, Bordi i Pavarur për Rishqyrtim, është i vetmi organ kompetent ku mund të bëhet ankesa. Bordi i Pavarur për Rishqyrtim, mund të kërkojë ndonjë mendim këshillues duke u bazuar në shqyrtimin e fakteve dhe njohurive për pajisjet elektronike fiskale nga një ekspert i pavarur i TI-së.

10.8. Testet e rregullta periodike: kontrolli për operim të duhur të pajisjeve mund të bëhet nga Komisioni, ose të autorizuar prej Komisionit, nga institucionet, laboratorët apo organizatat e caktuara për t’u siguruar se edhe pas aprovimit fillestar pajisjet elektronike fiskale dhe sistemet vazhdojnë të përmbushin dhe të veprojnë me besueshmëri pas instalimit në objekte.

10.9. ATK, ka të drejtën e rishikimit të çdo instalimi të PEF të bërë nga çdo shitës, për tu siguruar se ajo punon në përputhje me kërkesat dhe specifikacionet e vendosura. Përveç kësaj, ATK, ka të drejtën të rishikojë regjistrimet e çdo shitësi për të siguruar se ai i përmbush të gjitha kërkesat e vendosura në lidhje me autorizimin e tyre për të vepruar si shitës i PEF-ve.

10.10. Komisioni, nëpërmjet Ministrit, nxjerr udhëzim që përshkruan dokumentet dhe informatat që duhet të dorëzohen kur të kërkohet autorizimi për të shitur dhe instaluar PEF. Në udhëzim, përveç kërkesave tjera që Komisioni mund t’i vendosë, duhet të kërkojë që : 10.10.1. Tregtari të garantoje punën me një garanci bankare, apo forma tjera të

garantimit të pranueshëm. Tregtari duhet të ofrojë dëmshpërblim, në rast se pajisja e shitur dhe e instaluar është gjetur se nuk plotëson specifikacionet teknike dhe funksionale, te përcaktuar në aktet në fuqi në kohën e instalimit;

10.10.2. Tregtari të publikojë një doracak për ATK, për qasjen në PEF dhe nxjerrjen e informatave nga PEF, për të ndihmuar kontrollin nga ATK;

10.10.3. Tregtari, duhet të sigurojë se telekomunikimi, ndërmjet blerësit të pajisjes dhe ATK, është nëpërmjet një operatori të telekomunikimit të autorizuar nga ATK;

10.10.4. Marrëveshja e Tregtarit të autorizuar me një operator telekomunikimi të autorizuar, përmban garancinë e duhur për mundësi të vazhdueshme telekomunikimi, ndërmjet blerësit të pajisjes dhe ATK, edhe në rast se kompania e telekomunikimit pushon operimet e veta apo vendos të mos vazhdojë të ofrojë shërbim;

10.10.5. Marrëveshja e tregtarit të autorizuar me kompaninë telekomunikuese të autorizuar, të parashikojë zëvendësimin apo riparimin e garantuar të pajisjeve të veta të komunikimit (modem, etj.), brenda 48 orëve, pasi të jetë raportuar problemi me pajisjen;

52

10.10.6. Marrëveshja e tregtarit të autorizuar me operatorin telekomunikues të autorizuar, përmban dëmshpërblimin dhe zëvendësimin në rast se pajisja komunikuese është gjetur të mos plotësojë specifikacionet teknike dhe funksionale në kohën kur është instaluar pajisja.

10.11. Pas nxjerrjes së vendimit nga Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së, që përkufizon specifikacionet teknike dhe funksionale dhe udhëzimit të Komisionit, i cili përcakton informatat specifike që duhet të dorëzohen me kërkesën për autorizim, Ministri nxjerr një Kërkesë për Shprehjen e Interesimit, e cila fton të gjithë shitësit e PEF në Kosovë, për të dorëzuar kërkesën për autorizim të të gjitha modeleve specifike dhe llojeve të PEF-ve.

11. Lëshimi i numrit specifik të licencës Komisioni, pas kalimit me sukses të gjitha testeve për modelin specifik të pajisjes, i jep kërkuesit një numër special të mbrojtur të licencës. Kjo licencë, ofron garanci për klientët se, ai tregtar, është i autorizuar për të shitur atë pajisje dhe se ai plotëson të gjitha specifikimet dhe kushtet për shfrytëzim si PEF. Komisioni në bazë të rezultateve në testim duhet të nxjerrë vendim për cetifikim të pajisjeve përkatëse me afat jo më të largët se 15 ditë pas aplikimit të tregtarit të autorizuar për certifikim të pajisjes përkatëse. 12. Mirëmbajtja e të dhënave lidhur me tregtarët e autorizuar, PEF- të e instaluar dhe shfrytëzuesit

12.1. ATK-ja mban inventar elektronik të të dhënave, për të gjithë PEF-ve të instaluar, në të cilin përfshihen : 12.1.1. identifikimi i pajisjes së instaluar, llojin e pajisjes PEF, numrin serik,

prodhuesin dhe modelin e PEF; 12.1.2. datën kur është instaluar pajisja dhe kur është aprovuar nga ATK-ja; 12.1.3. emri, adresa dhe numri fiskal i shfrytëzuesit; 12.1.4. vendi ku është instaluar pajisja; 12.1.5. emrin e tregtarit të autorizuar, adresën e tij, numrin fiskal dhe numrin e TVSH-

së të personit të autorizuar 12.1.6. numrin e licencës së lëshuar për biznesin, për llojin e caktuar të PEF-së; 12.1.7. të dhënat për personat e autorizuar që shesin dhe instalojnë PEF; 12.1.8. personat e autorizuar për të riparuar PEF-të, ku përfshihet lloji i PEF që personi

është i autorizuar të riparojë, emrin dhe adresën e tij, numrin identifikues të kartelës, numrin personal identifikues dhe datën e skadimit të autorizimit

12.1.9. numrin e licencës të lëshuar për secilin PEF specifik 12.2. ATK mirëmban dhe rifreskon bazën e të dhënave, për inventarin elektronik.

13. Teknikët e autorizuar

13.1. Tregtari i autorizuar, emëron tekniket që instalojnë dhe riparojnë PEF, për të cilat është i licencuar të shesë. Instalimi i PEF-it të autorizuar duhet të bëhet vetëm nga tekniku i caktuar. Tregtari i autorizuar mund të emërojë personat që nuk janë të punësuar për të riparuar PEF-të, megjithatë, caktimi i një jo të punësuari nuk i heq tregtarit përgjegjësinë për të siguruar se riparimi është bërë në mënyrë korrekte dhe në përputhje me procedurat e përcaktuara.

53

13.2. Tregtari i autorizuar, dorëzon në Komision, emrat, adresat dhe numrat identifikues personal të teknikëve, përpara se ata të jenë autorizuar për instalimin dhe riparimin e PEF-ve. Tregtari i autorizuar duhet të përfshijë të gjitha të dhënat e nevojshme të kompanisë dhe personale (përfshirë këtu edhe kualifikimin teknik) dhe pasaportën me foto të plotë të madhësisë së fytyrës.

13.3. Komisioni shqyrton të dhënat e dorëzuara, nga tregtari i autorizuar. Komisioni mund të kërkoje sqarime të nevojshme, para lëshimit ose refuzimit të autorizimit, për tekniket që do të instalojnë ose riparojnë PEF-të. Me tej, Komisioni autorizon teknikun e emëruar nga tregtari i autorizuar.

13.4. Pas aprovimit të teknikut, Komisioni do të kërkojë nga ATK-ja, që të sigurojë kartelë identifikuese me fotografi e cila identifikon këtë individ, si teknik për instalim apo riparim, ose për të dyja nëse kjo është e duhur. Tekniku, pajiset me numri unik identifikues i cili do të krahasohet me numrin identifikues personal të atij/asaj në bazën e të dhënave të mbajtur nga ATK, përshkruar në paragrafin 12 te këtij neni.

13.5. Kartela identifikuese përmban : 13.5.1. emrin e teknikut; 13.5.2. numrin unik identifikues; 13.5.3. deklaratën se individi është i autorizuar dhe i licencuar për të instaluar (ose

riparuar, ose të dyja) PEF-in e caktuar. 13.5.4. listën e llojeve të PEF, të cilat tekniku është i autorizuar të instalojë apo

riparojë; 13.5.5. datat deri kur kartela identifikuese është e vlefshme.

13.6. Komisioni, mund të autorizojë edhe teknikë të tjerë për të riparuar PEF. Personi, që kërkon të autorizohet si teknik për riparim, dorëzon kërkesë në Komision, përpara se të bëjë ndonjë riparim të PEF. Kërkesa për autorizim përfshin: emrin, adresën, numrin identifikues personal, historinë e punësimit, përvojën teknike dhe një fotografi me dimensione të ngjashme si për pasaportë, me madhësi të plotë të fytyrës. Bashkëngjitur me kërkesën, dorëzon certifikatën nga tregtari i autorizuar se teknikisht është i aftë për të riparuar PEF, kopje të diplomave e certifikatave për trajnim teknik e njohuri për PEF.

13.7. Komisioni, shqyrton kërkesën dhe merr vendim. Për refuzim të kërkesës, bëhet njoftimi me shkrim për arsyet e refuzimit. Kërkesat refuzohen, vetëm nëse nuk është i plotë, kërkuesi qartë nuk është i përgatitur të bëhet teknik i autorizuar për riparim. Nëse aprovohet aplikanti si teknik për riparim, Komisioni, zbaton procedurat e nënparagrafit 13.4 të këtij Neni.

13.8. Teknikët e autorizuar për instalim dhe riparim duhet të ri-autorizohen çdo vit. Teknikët e riparimit dhe instalimit, i dorëzojnë komisionit një kërkese për ripërtërirje, së paku 45 ditë para skadimit të autorizimit ekzistues. Kërkesa për ripërtërirje, përfshin të njëjtat të dhëna dhe certifikatat e kërkuara në aplikacionin e herës së parë. Ripërtërirjet do të aprovohen nga komisioni, përveç nëse ka dëshmi se tekniku nuk është i përgatitur për t’u autorizuar për instalim apo riparim të PEF.

13.9. Nëse një teknik i autorizuar për riparim apo instalim, ndërprenë instalimin apo riparimin e PEF, përpara skadimit të licencës së atij/asaj, i kthen Komisionit licencën brenda 30 ditësh pas ndërprerjes së veprimtarisë së instalimit apo riparimit,

54

14. Qasja e sigurt në brendi të PEF 14.1. Qasja brenda PEF, mbrohet me një dado (burme) speciale, e cila lidh pjesën e sipërme

të PEF me pjesën e poshtme. Kjo dado është vënë në pjesën e dukshme të mbuluesit të PEF në mënyrë që, ndërhyrja brenda PEF, të jetë e pamundur pa heqjen e dados (burmës) mbrojtëse.

14.2. Vula e plumbit (plumba), shfrytëzohet për të vulosur dadon (burmën) e cila nuk toleron gërvishtjen dhe është bërë në atë mënyrë që bën të pamundur heqjen pa e dëmtuar atë.

14.3. Nëse një teknik apo tregtar i autorizuar zbulon se vula e bllombës së plumbit është thyer në PEF, tekniku, menjëherë kontakton të punësuarin e caktuar të ATK. Tekniku, nuk bën asnjë ndërhyrje deri sa nuk autorizohet nga ATK.

14.4. Nëse i punësuari i ATK-së, verifikon një vulë të thyer, lajmëron menjëherë të punësuarin e caktuar në ATK që të shkyçë PEF nga furnizimi i rrymës dhe të mos përdoret deri sa të jetë ekzaminuar dhe përcaktuar se funksionon normalisht.

15. Teknikët e autorizuar – kodi kontrollues i qasjes

15.1. Hapja dhe ri-plombimi i një PEF, bëhet vetëm nga tekniku i autorizuar nga Komisioni, në pajtim me paragrafin 13 te këtij neni.

15.2. Tekniku i autorizuar në PEF, kontrollon përmes memories speciale me program softuerik të Pajisjes Elektronike Fiskale, duke përdorur një algoritëm të veçantë – kod qasjeje – fjalëkalim (password).

16. Ditari i instalimit, riparimit, mirëmbajtjes dhe servisimit

16.1. Çdo PEF, duhet të shoqërohet me “ditarë të instalimit, riparimit, mirëmbajtjes dhe servisimit“, të dhënë nga ofruesi i shërbimeve të tij.

16.2. Pronari i PEF, detyrohet të mbajë ditarin dhe t’ia paraqesë atë në çdo rast ATK-së. 16.3. Para instalimit të PEF, tregtari i autorizuar, duhet të këshillojë ATK-në për blerësin e

PEF-it, numrin fiskal të blerësit, numrin serik të PEF-it që do të instalohet, llojin e PEF-it që do të instalohet, dhe datën e pritur të instalimit. Pas instalimit tregtari i autorizuar, dorëzon në ATK, kopjen e faturës së shitjes dhe certifikatën e teknikut për instalim se PEF është instaluar dhe është në gjendje të mirë pune, si dhe datën e instalimit. Gjatë instalimit, tekniku, zhvillon testin e komunikimit për të siguruar se është në gjendje të vendos lidhjen dhe komunikimin me sistemin e TT-së së ATK-së,

16.4. Pas riparimit të PEF, që ka pasur defekt, tekniku i riparimit, i dorëzon ATK, raportin që përshkruan defektin, datën dhe kohën kur ka ndodhur defekti dhe datën dhe kohën kur PEF-i është kthyer në punë.

16.5. Shfrytëzuesi i PEF, kërkon nga tekniku i punësuar prej tregtarit të autorizuar kontroll vjetor dhe mirëmbajtje të PEF. Një kopje e raportit i dorëzohet Komisionit.

16.6. Pas instalimit, riparimit të defektit, ose mirëmbajtjes vjetore, tekniku i autorizuar plotëson detajet e defektit në ditar dhe të shkruajë informatat personale të atij/asaj siç janë shkruar në kartelën e tij/asaj identifikues së bashku me të dhënat dhe kohën e fillimit dhe përfundimit të procesit të instalimit dhe riparimit.

16.7. Përpara largimit nga objekti pas një riparimi, instalimi, apo mirëmbajtje, tekniku, verifikojë se PEF është në përdorim dhe është duke operuar si duhet.

16.8. ATK, ka të drejtën të rishikojë çdo riparim apo mirëmbajtje të PEF, të bërë nga tekniku i autorizuar, për të siguruar se riparimet dhe mirëmbajtja janë bërë në përputhje me kërkesat dhe kushtet e vendosura. Përveç kësaj, ATK, ka të drejtën të rishikoj

55

regjistrimet e çdo riparimi apo mirëmbajtjeje të dhënë, për të siguruar se ofruesi i mirëmbajtjes apo riparimit i përmbushë të gjitha kërkesat e vendosura në lidhje me autorizimin e tyre për të vepruar si një teknik riparues i PEF-ve.

17. Shfrytëzimi i kuponit tatimor Në rast të prishjes së përkohshme të PEF, shfrytëzuesi është i detyruar të lëshojnë një kupon të shkruar tatimor për çdo shitje të bërë. Nga ATK, do të fiskalizohet blloku tatimor, i cili përmban numrat serik. Bëhet një shënim me shkrim për të gjitha faturat e lëshuara të shitjes si rezultat i prishjes së PEF. Pas riparimit të PEF, përdoruesi, menjëherë e kthen atë në punë. Detajet lidhur me kuponin tatimor, do të përcaktohen nga ATK.

18. Regjimi i leximit (X) Çdo Sistem i Pajisjeve Elektronike Fiskale, duhet të lejojë leximin dhe printimin e të dhënave të regjistruara në memorien fiskale nëpërmes të tastierës për një mori të raporteve statistikore, të cilat janë vetëm për qëllime statistikore, e jo për qëllime tatimore. Kushtet për Regjimin e Leximit do të përcaktohen me vendim nga Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së. 19. Regjimi i mbylljes (Z) Çdo sistem i Pajisjeve Elektronike Fiskale, përmban kushtet e përcaktuara me vendim te nxjerrë nga Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së. Vendimi përmban:

19.1. përgatitjen e mbylljes fiskale të qarkullimit ditor, printimin e Raportit Tatimor Ditor dhe të dhënat të cilat duhet të transmetohen në ATK;

19.2. mundësinë e leximit të përmbajtjes së memories fiskale nëpërmes të raporteve periodike tatimore në pajtueshmëri me specifikacionet e publikuara;

19.3. sigurimin e kushteve për kryerjen e verifikimit, për çdo raport tatimor ditor për qëllime të kontrollit të saktësisë së funksionimit të memories fiskale;

19.1.4. të japë raporte ditore dhe raporte të tjera periodike tatimore që karakterizohen me titullin e raportit të shoqëruar me shenjën Z dhe duhet të përmbajë në fund të kuponit në bold logon fiskale dhe emërtimin “RAPORTI TATIMOR”.

20. Moduli i programimit (P) Secili Sistem i Pajisjes Elektronike Fiskale, përmban gjithashtu :

20.1.1. mundësinë e regjistrimit në memorien fiskale të të dhënave të Tatimpaguesit, të cilat duhet të paraqiten në kuponin tatimor;

20.1.2. mundësinë e programimit në minimum pesë (5) shkalleve tatimore. Shkallët tatimore, janë të shkruara në memorien fiskale. Kjo lejohet në momentin e instalimit ose pas mbylljes së raportit tatimor ditor dhe transmetimit të të dhënave Z në ATK. Duhet të krijohet mundësia për të paraqitur shkallët e ndryshme tatimore me shkronjat prej “A” deri “E”. Shkronja “A” nënkupton shkallën tatimore të përjashtuar, ndërsa shkronjat “B” deri në “E” format e ndryshme të normave tatimore të parapara me ligj. Ndryshimi i shkallës tatimore, ndodh vetëm pasi që raporti tatimor ditor të finalizohet dhe të dhënat përkatëse të jenë transmetuar në memorien fiskale relevante. Ndryshimet bëhen në memorien fiskale jo më shumë se pesë (5) herë. Ndryshimet e shkallës fiskale, kryhen nga mirëmbajtësi në bazë të manualit të posaçëm për ndryshimin e shkallëve tatimore.

56

Neni 22 Transaksionet mbi Pesëqind Euro

1. Paragrafi 7 i Nenit 13 të Ligjit, përcakton se të gjithë personat, të cilët kryejnë transaksione, gjatë aktivitetit të tyre ekonomik në lidhje me furnizimin e mallrave apo shërbimeve, në mes të personave, më të larta se 500 (pesëqind) euro pagesa e transaksionit duhet të bëhet përmes llogarisë bankare. 2. Për transaksionet e bëra nga 1 janari i vitit 2009 deri më 17 gusht 2010, paragrafi 1 i këtij Neni do të aplikohet nga Personat e tatueshëm që nënkupton personat që kërkohet të regjistrohen apo janë të regjistruar për TVSH. Kurse për transaksionet e bëra me datën 18 gusht 2010 apo pas asaj date, paragrafi 1 i këtij Neni do të aplikohet nga të gjithë personat. 3. Për qëllime të këtij neni, termi “person” nënkupton personin siç është përkufizuar në paragrafin 1.26 të Nenit 1 të Ligjit dhe të cilët janë të përfshirë në Aktivitet Ekonomik. 4. Për qëllime të këtij Udhëzimi Administrativ “Transaksion” do të konsiderohet të jetë çmimi i tërësishëm i një furnizimi apo detyrimi të kontraktuar ku shuma e furnizimit apo e detyrimit të kontraktuar është më tepër se 500 (pesëqind) euro. Çdo pagesë në lidhje me transaksionin sikur që është definuar në këtë Udhëzim Administrativ do të bëhet përmes transferimit bankar pa marrë parasysh shumën e pagesës. Shembull : Personi “A” blen mallra për rishitje në tregun e tij. Çmimi i tërësishëm i blerjes është 700 euro. Personi “A” duhet të bëjë pagesën përmes transferimit bankar në lidhje me këtë transaksion edhe pse ai mund të bëjë dy apo më shumë pagesa për të kryer pagesën e mallrave.

5. “Shkëmbimi i transaksioneve” me vlerë më të lartë se 500 euro, i kryer sikurse është paraparë me Nenin 47 të këtij Ligji është i liruar nga kërkesat për të bërë transferim bankar në lidhje me mallrat apo shërbimet e shkëmbyera; megjithatë nëse ndonjë pagesë kërkohet në lidhje me këtë shkëmbim transaksioni, pagesa e tillë duhet të bëhet me transferim bankar edhe nëse shuma e pagesës mund të jetë nën 500 euro. Shembull : Personi “B” blen një automjet nga personi “C” . Çmimi i tërësishëm i transaksionit është 2,000 €. Personi “B” i jep personit “C” automjetin e tij të përdorur si pagesë e pjesshme për këtë transaksion. Personi “C” personit “B” i jep automjetin e tij të përdorur dhe i njeh vlerën prej 1,700€, duke kërkuar nga personi “B” të paguaj diferencën prej 300€. Diferenca prej 300€ duhet të paguhet nga personi “B” me transaksion bankar.

6. Nëse një person nuk bën pagesat e kërkuara me transferim bankar siç kërkohet më këtë nen, personi i tillë do të ndëshkohet sipas Nenit 53 të Ligjit që lidhet me moskrijimin dhe mosmbajtjen e regjistrimeve për çdo transaksion.

57

Neni 23 Shpenzimet dhe Kreditimet e Lejuara

1. Sikurse është paraparë në legjislacionin tatimor përkatës, tatimpaguesit i lejohet të zbresë nga të ardhurat bruto ato shpenzime të paguara apo të ndodhura gjatë periudhës tatimore që lidhen me veprimtarinë ekonomike në atë periudhë nëse këto shpenzime në tërësi apo pjesërisht janë në lidhje me veprimtarinë ekonomike të kryer gjatë periudhës tatimore. Ngjashëm, një tatimpaguesi i lejohet një kreditim në një deklaratë tatimore në përputhje me legjislacionin e TVSh-së në fuqi. Për tu lejuar shpenzimet/kreditimet e tilla, duhet të mbështeten me evidencë duke përfshirë, por duke mos u kufizuar vetëm në sa vijon:

1.1. faturat në të cilat duhet të paraqitet numri fiskal i shitësit/ofruesit 1.2. kontratat; 1.3. deklaratat e doganës, nëse janë të shoqëruara me dokumentacion që provon koston

dhe pronësinë e artikullit(ujve) të importuar; 1.4. kuponët në të cilat duhet të paraqitet numri fiskal i shitësit/ofruesit; 1.5. dokumentet e pagesës; 1.6. dokumentet bankare; 1.7. regjistrimet e listës së pagave; 1.8. biletat; 1.9. dëftesat; 1.10. urdhër transferet; 1.11. dokumente tjera përkatëse.

2. Dokumentet e tilla duhet të jenë të gatshme për inspektim me kërkesën e ATK si parashihet në Nenin 14 të Ligjit. Paragrafi 5 i Nenit 17 i Ligjit autorizon ATK-në të mos lejojë ndonjë kreditim të zbritshëm të TVSh-së i cili nuk është i mbështetur me një faturë të vërtetë dhe të saktë. Ngjashëm, ai paragraf e autorizon ATK-në të mos lejojë ndonjë shpenzim për qëllime të tatimit në të ardhura që nuk është i mbështetur me faturë apo kontratë të vërtetë dhe të saktë. Përmbajtja e kërkuar e një fature apo kuponi është përshkruar në Nenin 20 të këtij Udhëzimi Administrativ. Faturat e lëshuara pas 1 Janarit 2010 është kërkuar të përmbajnë numër fiskal të lëshuar nga ATK për shitësin. Faturat e lëshuara pas asaj date nuk do të konsiderohen të jenë fatura të vërteta dhe të sakta. ATK do të zbatojë këtë dispozitë vetëm në lidhje me faturat e lëshuara pas 1 Tetorit 2010 meqë nuk ka pasur publicitet të duhur lidhur me këtë çështje para asaj date.

3. Nuk do të lejohet zbritje për çdo shpenzim të rrjedhë që lidhet me të ardhurat që i nënshtrohen mbajtjes në burim (në paga, dividendë, interes, të drejta pronësore, qira, fitore në lotari, etj.) përveç nëse shpenzimet e tilla të jenë paguar në ose para 31 marsit të periudhës pasuese tatimore. Çdo shpenzim i mos-lejuar nga ky nënparagraf do të jetë i zbritshëm në periudhën tatimore në të cilën në të vërtetë është paguar. Detyrimi i mbajtjes në burim është i bazuar në parimin se detyrimi për të mbajtur në burim zbatohet vetëm kur shuma themelore (pagat, interesi, etj.) në të vërtetë është paguar, e jo kur ka lindë. Kështu, data që një punëdhënës paguan pagat për të punësuarit e tij është data në të cilën detyrimi për mbajtje në burim del, pa marrë parasysh periudhën e listë-pagesës për të cilën pagat janë paguar. Pagesa e pagave (apo pagesë tjetër që i nënshtrohet mbajtjes në burim) para datës së tyre të pritur është një pagesë e pagave për këtë qëllim dhe i nënshtrohet mbajtjes në burim në kohën e pagesës së pagave përpara.

58

4. Sikurse është paraparë në paragrafin 8 të Nenit 19, që një shpenzim i ndodhur jashtë Kosovës të jetë i zbritshëm dhe i lejueshëm për qëllime tatimore, duhet të jetë i dokumentuar në tërësi me dokumentacion përkatës. Shpenzimet e tilla duhet të jenë bërë ekskluzivisht për veprimtarinë e tij ekonomike në periudhën tatimore të cilës i referohet. Shpenzimet e tilla janë të lejueshme vetëm në Kosovë nëse nuk janë përdorur për qëllime të zbritjes së shpenzimeve në vendin tjetër. Dokumentacion përkatës nënkupton:

4.1. kontratat 4.2. faturat 4.3. kuponët 4.4. dokumentet e pagesës 4.5. biletat e udhëtimit 4.6. urdhër udhëtimet 4.7. autorizimet etj.

5. Varësisht nga lloji i shpenzimit, dokumentacioni mbështetës duhet të jetë përkatës për shpenzimin e tillë p.sh për shpenzimet e udhëtimit për punë jashtë vendit të një personi të autorizuar duhet të jenë:

5.1. autorizimi i atij personi (punëtori) 5.2. urdhri (leja) e udhëtimit 5.3. bileta e udhëtimit 5.4. faturat për shpenzimet e bëra jashtë Kosovës 5.5. dokumentet e pagesës 5.6. kuponët për shpenzimet e ushqimit, si dhe 5.7. dokumente tjera mbështetëse që argumentojnë se shpenzimet e udhëtimit për punë

janë bërë ekskluzivisht për veprimtari ekonomike. 6. Sikurse është paraparë në paragrafin 9 të Nenit 19 të Ligjit, nuk do të njihet asnjë shpenzim për qëllime të tatimit në të ardhura, apo qëllime të kreditimit në TVSh, si rezultat i transaksioneve me:

6.1. tatimpaguesit të cilët asnjëherë nuk janë regjistruar në ATK dhe nuk kanë numër fiskal; 6.2. tatimpaguesit të cilët janë çregjistruar në përputhje me dispozitat e Nenit 12 të këtij

Udhëzimi Administrativ; 6.3. tatimpaguesit të cilët janë de-aktivizuar në përputhje me Nenin 13 të këtij Udhëzimi

Administrativ; 6.4. bizneset të cilat janë regjistruar në ARBK, por nuk mund të gjenden në adresat e

përdorura në atë regjistrim, apo çdo dokument regjistrimi të ofruar ATK-së, që rezulton në mos lëshimin e një numri fiskal; apo

6.5. tatimpaguesit të cilëve u është anuluar apo tërhequr certifikata e TVSh-së (lidhet vetëm me kreditimin e TVSh-së)

7. Data nga e cila shpenzimet nuk do të njihen për qëllime të tatimit në të ardhura, apo qëllime të kreditimit në TVSh, do të jetë ajo datë në të cilën ATK vendos në faqen e internetit njoftimin publik të faktit se transaksioni nuk do të njihet për shpenzime të tatimeve në të ardhura apo qëllime të kreditimit në TVSh. Njoftimi publik do të përmbajë një deklarim se transaksionet nuk do të njihen pas datës së specifikuar.

59

8. Përderisa legjislacioni tjetër përkatës tatimor specifikon shpenzimet e lejueshme që nuk janë përshkruar në këtë nen dhe përfshinë kërkesat për pranimin e shpenzimeve të tilla, legjislacioni tjetër përkatës tatimor do të rregullojë pranimin e shpenzimeve nga ATK.

Neni 24 Prishja e Mallit për Shkak të Kalimit të Afatit të Përdorimit, Thyerjes, Vjetrimit

apo Avarive të tjera

1. Nëse një tatimpagues, i cili llogaritë të ardhurat e tij në bazën reale (duke llogaritur të ardhurat dhe shpenzimet në një Deklaratë Vjetore të te Ardhurave) shkatërron një pjesë apo të gjithë stokun e tij, për shkak të skadimit të afatit të përdorimit të artikullit apo artikujve të stokut, thyerjes të një artikulli apo artikujve të stokut, vjetrimit, apo dëmtimit të një artikulli në stok, prishja e tillë mund të konsiderohet si një shpenzim i aktivitetit ekonomik sikurse është paraparë në paragrafin 10 të Nenit 19 të Ligjit. Shpenzimet e tilla janë të lejueshme në periudhë tatimore përkatëse nën kushtet vijuese:

1.1. Tatimpaguesi njofton me shkrim Drejtuesin Regjional përgjegjës për llogarinë tatimore të atij tatimpaguesi për synimin për të prishur artikujt e stokut të cekur së paku 10 ditë punë paraprakisht nga data e shkatërrimit. Njoftimi i tillë më shkrim duhet të përmbajë: 1.1.1.deklaratën e synimit për të shkatërruar artikullin(ujt) e stokut; 1.1.2.deklaratën e arsyes se shkatërrimi i artikullit/ujve të stokut është i nevojshëm; 1.1.3.listën e artikullit/artikujve të stokut që do të shkatërrohet me një përshkrim të duhur

të artikullit/artikujve që do t’i mundësonin një personi arsyeshëm të identifikojë artikullin/artikujt;

1.1.4.numrin e njësive apo vëllimin e të përfshirë në artikullin/artikujt e stokut që do të shkatërrohet;

1.1.5.çmimin historik të kostos (çmimin e blerjes) të secilit artikull të stokut që do të shkatërrohet.

1.2 Me kërkesë nga ATK, tatimpaguesi duhet të jenë në gjendje të ofrojë dokumentacion të duhur, përfshirë: 1.2.1.një kopje të te gjitha njoftimeve për ATK, që artikujt e stokut do të shkatërrohen siç

kërkohet me nënparagrafin 1.1 të këtij neni; 1.2.2.një listë të të gjithë artikujve të stokut të shkatërruar, e cila përmban emrin e

artikullit, numrin (apo vëllimin) e artikujve të stokut të shkatërruar; 1.2.3.evidenca e blerjes së artikujve të stokut; 1.2.4.çmimi i blerjes për njësi të artikujve të stokut të shkatërruar; 1.2.5.metoda e stokut e përdorë nga tatimpaguesi; 1.2.6.dokumentet e institucioneve përkatëse të cilat kanë verifikuar shkatërrimin e

mallrave, sikurse janë institucione sanitare komunale (nëse aplikohet) apo dokumentacion tjetër për të verifikuar shkatërrimin e artikujve të stokut, përfshirë dokumentacionin e ATK, lidhur me shkatërrimin e mallrave nëse një i punësuar i ATK, ka qenë i pranishëm gjatë shkatërrimit të mallrave.

2. Nëse një tatimpagues sikurse është përshkruar në paragrafin 1 të këtij neni shkatërron artikujt e stokut, për shkak të prishjes së atyre artikujve të stokut (mallrave që prishen sikurse janë pemët dhe perimet), shkatërrimi i tillë mund të konsiderohet si një shpenzim i aktivitetin ekonomik i

60

lejueshëm në periudhën tatimore përkatëse, nëse tatimpaguesi i ofron ATK, më kërkesë me sa vijon:

2.1. një listë të artikullit/artikujve të stokut, që do të shkatërrohen me një përshkrim të duhur të artikullit /artikujve që do t’i mundësonin një personi arsyeshëm të identifikojë artikullin/artikujt;

2.2. numrin e njësive apo vëllimin e të përfshirë në artikullin/artikujt e stokut që do të shkatërrohet;

2.3. çmimi historik i kostos (çmimi i blerjes) për secilin artikull/artikuj që do të shkatërrohet; 2.4. evidenca e blerjes së artikujve të stokut; 2.5. çmimi i blerjes për njësi të artikujve të stokut të shkatërruar; 2.6. dokumentet e institucioneve përkatëse të cilat kanë verifikuar shkatërrimin e mallrave,

sikurse janë institucione sanitare komunale (nëse aplikohet) apo dokumentacion tjetër për të verifikuar shkatërrimin e artikujve të stokut

3. Shuma e shpenzimit të aktivitetit ekonomik e lejuar do të kufizohet në çmimin e blerjes së mallrave të shkatërruar e zbritur me një shumë të pranuar si kompensim si rezultat i shkatërrimit (sigurimi, rimbursimi i fabrikuesit, etj.) 4. Sikurse është paraparë në paragrafin 10 të Nenit 19 të Ligjit, mallrat për të cilat nuk ka dokumentacion të pranueshëm, për të verifikuar shkatërrimin e përshkruar sipas këtij neni, do të konsiderohen si mallra të shitur dhe në përputhje me të do të tatohen. Dokumentacioni i përshkruar në këtë nen, do të konsiderohet i pranueshëm, përderisa ATK të ketë evidencë të dokumentuar që disa apo i gjithë dokumentacioni i ofruar është fals.

Neni 25 Mallrat e Shkatërruara apo të Dëmtuara nga Fatkeqësia apo Humbja për shkak të

Vjedhjes 1. Sikurse është paraparë në paragrafin 10 të Nenit 19 të Ligjit, në rastin e mallrave të shkatërruara apo të dëmtuara nga fatkeqësia apo humbja për shkak të vjedhjes (plaçkitjes), çmimi i kostos të mallrave të shkatërruara, mund të pranohet si shpenzim i zbritshëm për qëllime tatimore. 2. Për qëllime të këtij neni, fatkeqësi përbën shkatërrimin nga shkaqet natyrale apo aksidentet, sikurse janë zjarri, era, uji (përfshirë vërshimet), tërmeti, çrregullimet civile, veprimi vullkanik, aksidenti i automjetit, apo aksidente tjera të cilat janë të verifikueshme dhe të dokumentuara nga institucioni publik i aplikueshëm.

2.1. Kur mallrat të jenë dëmtuar apo shkatërruar nga fatkeqësia, apo janë vjedhur, tatimpaguesi mund t’i lejohet shpenzim i zbritshëm që lidhet me mallrat e dëmtuara, të shkatërruara apo të vjedhura nëse tatimpaguesi i ofron ATK me kërkesë me sa vijon: 2.1.1. një përshkrim të mallrave të dëmtuara, shkatërruara, apo të vjedhura përfshirë

numrin e njësive të secilit lloj të mallit apo vëllimin e secilit lloj të mallit; 2.1.2. evidencë të blerjes së mallrave dhe çmimin me të cilin mallrat janë blerë; 2.1.3. evidencë që mallrat për të cilat një zbritje për shpenzim është kërkuar janë

dëmtuar, shkatërruar apo vjedhur;

61

2.1.4. datën në të cilën mallrat janë dëmtuar, shkatërruar apo vjedhur; 2.1.5. mënyrën me të cilën mallrat janë dëmtuar apo shkatërruar, apo në ngjarjen e cila ka

shkaktuar që mallrat të dëmtohen apo shkatërrohen; 2.1.6. një deklaratë apo raport nga organi kompetent i aplikueshëm që mallrat janë

dëmtuar, shkatërruar apo vjedhur, organ kompetent përbën policinë, zjarrfikësit, zyrtarët shëndetësor komunal, rregulluesit e sigurimit, dhe individë tjerë në cilësi të zyrtarit detyrat e të cilit përfshijnë raportet hetuese të fatkeqësisë apo vjedhjes;

2.1.7. deklaratat e dëshmive të fatkeqësisë; 2.1.8. evidencë tjetër te arsyeshme që mund të kërkohet nga ATK.

2.2. Zbritja e shpenzimit të zbritshëm për mallrat e shkatërruara apo të vjedhura është e kufizuar në çmimin e kostos të mallrave të shkatërruara nga fatkeqësia apo humbja për shkak të vjedhjes, e rregulluar me çdo shumë të pranuar si vlerë dëmshpërblyese plus çdo shumë e pranuar nga sigurimi mbi pasurinë e shkatërruar apo të vjedhur.

2.3. Kur mallrat të jenë dëmtuar nga një fatkeqësi, tatimpaguesit mund t’i lejohet një shpenzim i zbritshëm i barabartë me ndryshimin në vlerën në mes të çmimit të kostos së mallrave dhe shumës së riparueshme përmes një shitje të mallrave të dëmtuara. Nëse mallrat janë të siguruara, shpenzimi i zbritshëm do të jetë i barabartë me ndryshimin në mes të çmimit të kostos dhe shumës së riparuar nga një shitje e mallrave të dëmtuara plus shuma e riparuar nga sigurimi për mallrat e dëmtuara.

2.4. Mallrat e dëmtuara, të shkatërruara apo të vjedhura në një periudhë tatimore mund të zbriten në periudhën në të cilën dëmtimi, shkatërrimi apo humbja ka ndodhë. Shuma e zbritjes së shpenzimit do të ulet nga një rimbursim sigurimi dhe dëmshpërblime tjera sikurse janë përshkruar në 2.2 dhe 2.3 të këtij neni. Përndryshe, nëse një rimbursim sigurimi është paraparë në periudhën tatimore vijuese, zbritja mund të vonohet deri në vitin në të cilin humbja është rimbursuar nga sigurimi, në të cilin rast shuma e zbritshme do të jetë çmimi i kostos minus rimbursimi i sigurimit dhe çdo shumë tjetër e riparuar. Nëse është bërë zgjedhja për të marrë zbritjen në një vit dhe të merret rimbursimi i sigurimit në një vit pasues, zbritja ulet nga çdo shumë e dëmshpërblyer në lidhje me mallrat e dëmtuara apo të shkatërruara në vitin që fatkeqësia ka ndodhë. Shuma e tërësishme e një rimbursimi të sigurimit e pranuar në një vit vijues duhet të përfshihet në të ardhurat në vitin që rimbursimi i sigurimit është pranuar.

3. Nuk do të lejohet zbritje për ndonjë dëm apo shkatërrim i cili është shkaktuar nga një akt i qëllimshëm i tatimpaguesit apo dikush që vepron në interes të tatimpaguesit, të tillë si kur një tatimpagues me qëllim i vë zjarrin mallrave të tij. 4. Nëse një rimbursim sigurimi tejkalon çmimin e kostos së mallrave të dëmtuara, të shkatërruara apo të vjedhura, shuma e rimbursimit mbi çmimin e kostos do të konsiderohet e ardhura për tatimpaguesin në vitin kur është pranuar.

Neni 26 Shitje me Lirim

1. Shitjet me lirim dallohen nga shitjet në të cilat mallrat janë ofruar me çmim të ulur, si pjesë e një plani të marketingut, për të tërhequr klientët për biznesin apo me sugjerimin e prodhuesit për t’i shitur prodhimet e tij. Çmimet e shitjeve, duhet të dokumentohen nga biznesi në mënyrë që të

62

verifikohen mallrat, të cilat në të vërtetë janë shitur me çmim të ulur krahasuar me çmimin normal të shitjes. Dokumentacioni i tillë, mund të përmbajë kopjet e shpalljeve nëpër gazeta, kopjet e reklamave televizive, apo materiale tjera marketingu, përfshirë dokumentacionin e datës së shitjes. Çdo lehtësim (nxitje) e prodhuesit apo lehtësime tjera të marra nga biznesi në lidhje me mallrat e shitura me çmim të ulur duhet të përfshihet në të ardhurat e biznesit. 2. Shitjet me lirim normalisht rezultojnë në humbje për biznesin, sepse çmimi me lirim normalisht është më i vogël se vlera e kostos. Humbjet e tilla janë të lejueshme në vitin që kanë ndodhur, me kusht që tatimpaguesi të dokumentojë arsyet për shitjen e artikujve me humbje dhe i ofron ATK evidencë të arsyeve për ta bërë atë me kërkesën e ATK. Çdo humbje e ndodhur është e kufizuar në ndryshimin në mes çmimit të blerjes dhe çmimit me të cilin mallrat janë shitur, e zbritur nga ndonjë rimbursim sigurimi që lidhet me mallrat e dëmtuara apo kompensimi i marrë në lidhje me mallrat që janë vjetruar. Tatimpaguesi, duhet të jetë në gjendje të ofrojë dokumentacionin i cili tregon datën e blerjes dhe çmimin e blerjes të mallit dhe datën e shitjes dhe çmimin e ulur të shitjes të mallit.

Neni 27 Qasja në Objektet e biznesit/Kontrollet e Tatimpaguesit

1. Neni 14 i Ligjit përmban dispozitat sipas të cilave Drejtori i Përgjithshëm, apo i deleguari i tij/saj, do të ketë qasje të plotë dhe të lirë në çdo objekt ku zhvillohet afarizimi, apo ku ndodhen librat, regjistrimet, kompjuterët apo pajisjet e ngjashme për ruajtje të regjistrimeve kur ekzistojnë fakte të arsyeshme për të konkluduar se qasja mund t’i ofrojë Drejtorit të Përgjithshëm, apo të deleguarit të tij, materialet që lidhen me ndonjë obligim tatimor. Drejtori i Përgjithshëm, apo i deleguari i tij do të ketë qasje në objektet e tilla apo librat dhe regjistrimet kur ato i përkasin tatimpaguesit apo ndonjë personi tjetër që mund të ketë informata që janë relevantë për një obligim tatimor. Qasja mund të kërkohet për qëllim të mbledhjes së një tatimi apo për të hetuar veprat penale në fushën tatimore të ngritura apo të mundshme, si dhe hetimi i akuzave për sjellje të keqe të një punëtori të ATK-së dhe kërcënimet për sigurinë e ATK-së apo punëtorëve të ATK-së. Qasja e tillë gjithashtu mund të kërkohet në rast të një kontrolli, i cili është një ekzaminim i librave dhe regjistrimeve të tatimpaguesit për të përcaktuar nëse është raportuar shuma e saktë e tatimit apo për të konfirmuar saktësinë e një kërkese të tatimpaguesit për rimbursim. 2. Si rregull i përgjithshëm, ATK do t’i japë njoftimin me shkrim tatimpaguesit duke e informuar për qëllimin e ATK-së për qasje në objektet e biznesit të tatimpaguesit për qëllim të fillimit të një kontrolli. Njoftimi i tillë do të jepet së paku tri ditë pune para fillimit të kontrollit, përveç nëse, sipas mendimit të Drejtorit të Përgjithshëm ekzistojnë rrethana përjashtuese që përligjin qasjen në objekte të një tatimpaguesi pa njoftim paraprak, të tilla si situata për rrezik sikurse është paraparë në Nenin 21 të Ligjit, rrethanat përjashtuese përbëjnë:

2.1. ATK posedon informatat që një tatimpagues synon të fsheh, manipulojë, shkatërrojë evidencën tatimore apo evidencë tjetër financiare të tilla si libra, regjistrime, stoqe të mallrave, etj.;

2.2. ATK posedon informatat që i japin ATK-së shkak të arsyeshëm të besojë se rezervat (stoku) e mallrave të mbajtura nga tatimpaguesi nuk janë të sakta apo se tatimpaguesi ka mallra në stok të cilat nuk janë të shoqëruara me evidencën dokumentuese se si janë blerë ato;

63

2.3. ATK ka indikacione se një tatimpagues synon të lëshojë Kosovën duke lënë pas obligime tatimore të pashlyera. Evidenca e tillë mund të përmbajë një kërkesë për vizë në një ambasadë të huaj, një tërheqje e jashtëzakonshme apo transferime tjera bankare të parasë jashtë vendit, etj;

2.4. ATK posedon informata se faktet e raportuara nga tatimpaguesit nuk janë të vërteta dhe të sakta – kështu qasja e menjëhershme në objektet, librat dhe regjistrimet e tatimpaguesit mund të rezultojë në evidencë materiale për rivendosjen e tërë gjendjes tatimore dhe përcaktimin e saktë të detyrimit tatimor.

3. Njoftimi paraprak me shkrim nuk kërkohet kur tatimpaguesi fton apo ndryshe lejon ATK-në të vizitojë objektet e biznesit të tij, p.sh. për një vizitë edukative. 4. Vizitat në objektet e tatimpaguesit nga ana e zyrtarëve të ATK-së për qëllimet vijuese nuk janë kontroll dhe nuk kërkojnë njoftim paraprak:

4.1. vizitat tek aplikuesit për numër fiskal për të verifikuar informatat në aplikacionin e tij për numër fiskal dhe për t’i dhënë informata edukative tatimore tatimpaguesit;

4.2. mbledhja e një obligimi tatimor, i cili nuk është paguar me kohë; 4.3. kërkesa për dorëzimin e një deklarate tatimore, e cila nuk është deklaruar me kohë; 4.4. vizitat tek aplikuesit për licencë për të operuar me lojëra të fatit, lotari, kazino, etj. me

qëllim që të verifikohen informatat në aplikacionin për licencë dhe përshtatshmërinë e aplikuesit për të operuar veprimtari të tilla;

4.5. verifikim të gjendjes së përmbushjes nga tatimpaguesi, përfshirë përmbushjen me kërkesat për arkë fiskale;

4.6. sigurimi i informatave që lidhen me aktivitetin e mëvonshëm të kontrollit, të tilla si verifikimet gjatë dhe pas orarit për të përcaktuar vëllimin e vlerësuar të konsumatorëve në vendndodhjen e biznesit;

4.7. verifikime të ngjashme në vend për të konfirmuar përmbushjen e një tatimpaguesi me ligjet tatimore apo të lojërave të fatit; dhe

4.8. vizitat e zyrtarëve të Njësisë për Hetime Tatimore në pajtim me një hetim lidhur me veprat penale në fushën tatimore të ngritura apo të mundshme.

5. Paragrafi 9 i Nenit 14 të Ligjit kërkon që kontrolli i filluar nga ATK të bazohet në një metodë të përzgjedhjes së rasteve që minimizon mundësinë për shpërdorim të autorizimit të ATK-së. Çdo rast i përzgjedhur për kontroll, qoftë në një zyrë regjionale apo në zyrat qendrore të ATK-së duhet të ketë një arsye qëllimmirë për përzgjedhjen e tij. Metoda e përgjithshme e përzgjedhjes së rastit që do të përdoret bazohet në sistemin e ATK-së për përzgjedhjen e rasteve me rrezik i cili është i caktuar të identifikojë ata tatimpagues me rrezik të lartë që kanë nën-deklaruar të ardhurat apo qarkullimin e tyre apo kanë mbi-deklaruar shumën e kërkesës së tyre për rimbursim. Metodat tjera të përzgjedhjes së rasteve në mënyrë objektive për kontroll mundet po ashtu të përdorën nëse informatat i bëhen me dije ATK-së që tregojnë një arsye për të besuar se deklarata tatimore apo rimbrusimi mund të jetë i pasaktë. Mungesa e një deklarate tatimore e marrjes së një deklarate tatimore nga një tatimpagues i regjistruar apo zbulimi i një personi të angazhuar në aktivitet ekonomik pa qenë i regjistruar po ashtu janë bazë e vlefshme për të filluar një kontroll, sikurse është përcaktimi i një gjendje me rrezik sipas Nenit 21 të Ligjit.

64

6. ATK ka të drejtë të kontrollojë çdo person, sikurse është përkufizuar në Ligj, i cili ka një obligim tatimor ndaj Shtetit të Kosovës. Sikurse është cekur në paragrafin 5 të këtij Neni, përgjithësisht personat që do të kontrollohen do të përzgjidhen bazuar në informatat që bëjnë që ATK të besojë se personi ka nëndeklaruar apo nënpaguar një obligim tatimor apo ka mbideklaruar një shumë rimbursimi. Varësisht nga rrethanat, fushëveprimi i një kontrolli mundet të dallojë nga një kontroll i të gjitha deklaratave tatimore për të gjitha periudhat tatimore që mbulojnë një periudhë të përshkruar kohore (deri në maksimum prej gjashtë viteve të kaluara), gjithashtu e njohur si një kontroll i plotë, nga një kontroll i vetëm një, apo më shumë, periudha tatimore të një, apo më shumë, llojeve të tatimeve, gjithashtu e njohur si një kontroll i pjesshëm apo i shkurtë. Përgjithësisht, përveç në rast të rrezikut sipas Nenit 21 të Ligjit, ATK duhet të informojë një person që do të kontrollohet me fushëveprimin e pritur të kontrollit gjatë takimit të parë me atë person, edhe pse rrethanat të cilat zhvillohen gjatë ecurisë së kontrollit mund të rezultojnë në rritjen ose në uljen e fushëveprimit. Inspektori tatimor i ATK-së do të informojë personin që kontrollohet me ndryshimin në fushëveprim sa më shpejtë të jetë praktike pasi të jetë ndryshuar fushëveprimi. Sipas nevojës, ATK mund të angazhojë persona të tjerë në fushëveprim të kontrollit, nëse ATK beson se transaksionet e tyre lidhen me kontrollin që kryhet apo nëse ATK beson, bazuar në informatat e siguruara gjatë kontrollit aktual, se personi tjetër ka nëndeklaruar të ardhurat apo ka mbideklaruar shpenzimet. Në përfshirjen e tatimpaguesve tjerë në fushëveprimin e kontrollit, ATK duhet të ndjek procedurat e njoftimit sikurse janë përshkruar në paragrafin 2 të këtij Neni, përveç nëse është bërë një përcaktim rreziku sipas Nenit 21 të Ligjit. 7. Përveç në një situatë rreziku sipas Nenit 21 të Ligjit, pas përzgjedhjes së rastit, një kontroll përgjithësisht fillohet duke lëshuar një njoftim me shkrim për tatimpaguesin për qëllimin se do të fillojë një kontroll sikurse është përshkruar në paragrafin 1 të këtij Neni. Njoftimi i tillë duhet të përmbajë:

7.1. Datën e pritur kur do të fillojë kontrolli dhe vendin ku do të ndodhë kontrolli; 7.2. Kërkesën për një takim fillestar për të filluar kontrolli me datën, vendin dhe kohën e

propozuar; 7.3. Llojin(et) e tatimit(eve) dhe periudhën(at) tatimore që do të kontrollohen; 7.4. Kërkesën për regjistrimet që do të shqyrtohen gjatë kontrollit, e cila identifikon me

saktësi të arsyeshme informatat apo dokumentet që do të kërkohen dhe në mënyrë të mjaftueshme të jenë specifike për tatimpaguesin të kuptojë cilat regjistrime duhet të ofrojë, përfshirë një deklaratë se nëse është e nevojshme do të bëhet kërkesë tjetër për regjistrime. Një deklarim që kërkon të gjitha librat dhe regjistrimet nuk është mjaft specifike për qëllime të një kontrolli. Ndërsa një kontroll përparon dhe bëhet e dukshme se janë të nevojshme informatat apo regjistrimet shtesë, duhet të lëshohet një kërkesë me shkrim për informata dhe regjistrime shtesë e cila identifikon me saktësi të arsyeshme informatat apo dokumentet e kërkuara;

7.5. Deklarimin se regjistrimet duhet t’i jepen inspektorit brenda 7 ditëve të dorëzimit të njoftimit që kërkon regjistrimet (30 ditë nëse regjistrimet ndodhen jashtë Kosovës), dhe adresën ku duhet të dërgohen ato regjistrime, apo do të vihen në dispozicion për ATK-në;

7.6. Deklarimin e pasojave, sikurse është përshkruar në Nenin 28 të këtij Udhëzimi Administrativ, për dështim në dhënien e regjistrimeve përbrenda afatit kohor të dhënë në njoftim, përveç nëse të dy palët pajtohen për një zgjatje kohore, sikurse është përshkruar në paragrafin 3 të Nenit 28 të këtij Udhëzimi Administrativ;

65

7.7. Një pasqyrë e të drejtave të tatimpaguesit, përfshirë: 7.7.1. E drejta për privatësi dhe konfidencialitet; 7.7.2. E drejta për shërbime profesionale dhe njerëzore; 7.7.3. E drejta për të qenë i informuar me rrjedhën e ecurisë së kontrollit dhe për të marrë

komunikim të qartë nga ATK; 7.7.4. E drejta për t’u dëgjuar nga inspektori i kontrollit në dhënien e informatave që

lidhen me periudhën(at) nën kontroll, posaçërisht e drejta për t’u dëgjuar para lëshimit të raportit përfundimtar të kontrollit;

7.7.5. E drejta për të marrë komunikim të qartë nga ATK, përfshirë një raport kontrolli që qartë sqaron rezultatet e kontrollit dhe bazën ligjore për të cilën janë arritur konkluzionet; dhe

7.7.6. E drejta për t’u ankuar sikurse parashihet në Nenin 77 të Ligjit. 7.8. Një pasqyrë të obligimeve të tatimpaguesit, përfshirë:

7.8.1. Obligimi për të dhënë qasje të plotë në të gjitha librat dhe regjistrimet, përfshirë ato të cekura në paragrafin 3 të Nenit 14 të Ligjit;

7.8.2. Obligimi për të dhënë informatat dhe dokumentet e sakta me kohë; 7.8.3. Obligimi për të bashkëpunuar në tërësi me zyrtarin(ët) e ATK-së gjatë ecurisë së

kontrollit; dhe 7.8.4. Obligimi për të ndihmuar finalizimin e kontrollit dhe për të pranuar gjetjet, përveç

nëse tatimpaguesi ka bazë të vlefshme për të mos u pajtuar me gjetjet.

8. Një kontroll mund të ndodhë në vendin e caktuar nga ATK në njoftimin e përshkruar në paragrafin 6 të këtij Neni. Përderisa një kontroll përgjithësisht do të ndodhë në vendin e biznesit të tatimpaguesit, gjithashtu mund të ndodhë në zyrën e ATK-së, vendi i përfaqësuesit të tatimpaguesit, apo vend tjetër i caktuar nga ATK. 9. Është detyrë e zyrtarëve të ATK-së të kompletojnë një kontroll në kohën sa më të shkurtër të mundshme, megjithatë ata duhet t’i përmbahen të gjitha procedurave të kontrollit si dhe të kthejë çdo dokument të tatimpaguesit, sa më shpejtë të jetë e mundur. 10. Gjatë një kontrolli, zyrtarët e ATK-së e kanë për obligim të:

10.1. Komunikojnë me tatimpaguesin në mënyrë sa më qartë; 10.2. Kryejnë kontrollin në mënyrë të tillë për të minimizuar shqetësimin e afarizmit të

tatimpaguesit; 10.3. Mbajnë konfidencialitetin e regjistrimeve tatimore dhe aktiviteteve të afarizmit të

tatimpaguesit; 10.4. Trajtojnë me mirësjellje dhe respekt tatimpaguesin, përfaqësuesin e tij të punësuarit dhe

klientët; 10.5. Kryejnë kontrollin në mënyrë profesionale dhe të përcaktojnë obligimin e saktë tatimor

në përputhje me dispozitat e Legjislacionit tatimorë. 11. Procedurat në këtë paragraf nuk aplikohen në rast të rrezikut sipas Nenit 21 të Ligjit. Para lëshimit të raportit përfundimtar me shkrim të kontrollit, ATK do të lëshojë një raport preliminar me shkrim të gjetjeve dhe rregullimeve të mundshme tatimore së paku 5 ditë pune para lëshimit të raportit përfundimtar të kontrollit. Raporti preliminar me shkrim do të informojë tatimpaguesin me të drejtën për një konsultim me Udhëheqësin e Ekipit të Kontrollit dhe

66

periudhën kohore brenda së cilës duhet të kërkohet konsultimi. Nëse tatimpaguesi konteston gjetjet dhe kërkon një konsultim me Udhëheqësin e Ekipit të Kontrollit përgjegjës për kontrollin, tatimpaguesi duhet t’i parashtrojë një kërkesë me shkrim Udhëheqësit të Ekipit të Kontrollit, e cila duhet të pranohet në zyrën e ATK-së brenda kohës së specifikuar në raportin preliminar të kontrollit. Kërkesa e tatimpaguesit duhet të përfshijë një pasqyrë të çështjes(eve) që kontestohen dhe bazën për kontestim. Udhëheqësi i Ekipit do të planifikojë një konsultim brenda 5 dite pune pas pranimit të kërkesës për konsultim. Udhëheqësi i Ekipit duhet në formë zyrtare, të njoftojë tatimpaguesin në lidhje me ditën kur do të bëhet konsultimi. Sikurse është paraparë në paragrafin 3 të Nenit 28 të këtij Udhëzimi Administrativ, të vetmet informata apo dokumente shtesë që mund të ofrohen në këtë konsultim janë informatat apo dokumentet të cilat, në sajë të shkakut të arsyeshëm, nuk kanë mundur të jepen përbrenda afatit të përshkruar për dorëzimin e informatave apo informatat ose dokumentet të cilat nuk janë kërkuar përpara me shkrim. 12. Raporti përfundimtar i kontrollit do t’i lëshohet tatimpaguesit me shkrim dhe do t’i dërgohet në adresën e tij/saj të biznesit sikurse është pasqyruar në regjistrimet e ATK-së, apo në adresë tjetër të tillë të biznesit siç ka kërkuar tatimpaguesi dhe do të përmbajë me sa vijon:

12.1. emrin, adresën dhe numrin fiskal të tatimpaguesit 12.2. Llojin(et) e tatimit dhe periudhën(at) tatimore të përfshira në kontroll dhe të adresuara

në raport; 12.3. Një pasqyrë përmbledhëse e cila përshkruan shumën e rregullimeve të aplikuara për

secilën periudhë tatimore të kontrolluar, rregullimet që kanë rezultuar në tatimin e aplikueshëm në secilën periudhë tatimore të kontrolluar dhe bazën ligjore për rregullim. Nëse kontrolli është rezultat i një përcaktimi për rrezik, pasqyra përmbledhëse duhet të përmbajë bazën për përcaktimin se ka ekzistuar një rrezik;

12.4. Një tekst që përshkruan: 12.4.1. Afarizmin e tatimpaguesit; 12.4.2. Librat dhe regjistrimet e mbajtura nga tatimpaguesi; 12.4.3. Fushëveprimin e kontrollit dhe çështjet që janë adresuar në kontroll; 12.4.4. Gjetjet e kontrollit në lidhje me çështjet që janë kontrolluar; 12.4.5. Rezultatet e konsultimit të mbajtur, nëse është mbajtur, sipas paragrafit 11 të

këtij neni; 12.4.6. Një shtjellim të ligjit si është aplikuar në gjetjet dhe çështjet; 12.4.7. Çdo fakt apo gjetje që janë kontestuar nga tatimpaguesi dhe bazën për pozitën e

marrë nga ATK në lidhje me ato fakte apo gjetje të kontestuara; 12.4.8. Një pasqyrë përmbyllëse lidhur me rregullimet dhe detyrimin tatimor të

rezultuar, përfshirë ndëshkimet dhe interesin e aplikuar. Nëse ndëshkimet janë llogaritur, pasqyra duhet të përfshijë një përshkrim të ndëshkimit dhe bazës ligjore për vënien e ndëshkimit.

12.4.9. Një pasqyrë të së drejtës së tatimpaguesit për t’u ankuar në vendim, si dhe ku të parashtrojë një ankesë dhe afatin kohor brenda së cilit një ankesë duhet të parashtrohet.

12.4.10. Në rast të një vlerësimi për rrezik sipas Nenit 21 të Ligjit, ATK do të vlerësoj detyrimin tatimor menjëherë pas dërgimit të raportit përfundimtar të kontrollit tatimpaguesit, pa marrë parasysh periudhën normale në mes të dërgimit të raportit përfundimtar dhe vlerësimit.

67

12.5. Dosja e rastit të kontrollit do të përmbajë kopjet e të gjitha kërkesave për informata të lëshuara tatimpaguesit dhe letrat e punës së inspektorit dhe dokumentacionin tjetër për rastin, përfshirë kopjet e regjistrimeve të tatimpaguesit.

Neni 28

Mbledhja e Informatave ose Provave 1. Sikurse është paraparë në Nenin 15 të Ligjit Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së mund të kërkojë nga çdo person, qoftë ai person i detyruar për të paguar tatimin, apo jo, të përgatisë regjistrimet/dokumentet, apo të ofrojë informatat, të cilat Drejtori i Përgjithshëm beson se mund të jenë të aplikueshme në përcaktimin e një obligimi tatimor, kërkesë për rimbursim, apo çështje tjera nën juridiksionin e ATK-së. 2. Kërkesa për të paraqitur regjistrimet/dokumentet, apo për të ofruar informatat, duhet të jetë në formular me shkrim dhe të dërguara personit nga i cili kërkohen regjistrimet/dokumentet apo kërkohen informatat. Njoftimi me shkrim duhet të përshkruajë me siguri të arsyeshme regjistrimet/dokumentet apo informatat e kërkuara. Nënparagrafët 7.4, 7.5, dhe 7.6 të Nenit 27 të këtij Udhëzimi Administrativ përshkruajnë kërkesat themelore për njoftimin me shkrim. Kërkesat tjera janë të përshkruara në paragrafin 101 të Nenit 43 të këtij Udhëzimi Administrativ. 3. Neni 15 i Ligjit, përshkruan procedurën që duhet të ndiqet nga Drejtori i Përgjithshëm në mbledhjen e informatave apo evidencës në lidhje me përcaktimin e obligimit tatimor. Ndër të tjera, nënparagrafi 1.1 i Nenit 15 i Ligjit kërkon që personat duhet të ofrojnë regjistrimet/dokumentet e kërkuara brenda 7 ditëve pas dërgimit të një njoftimi me shkrim që në mënyrë të arsyeshme përshkruan regjistrimet/dokumentet e kërkuara. Për regjistrimet që gjenden jashtë Kosovës, periudha për dërgimin e dokumenteve shtyhet për një periudhë minimale prej 30 ditëve, apo më shumë varësisht nga rrethanat. Sikurse është paraparë në paragrafin 8 të Nenit 14 të Ligjit, regjistrimet apo dokumentet që nuk ofrohen përbrenda afatit të vendosur në njoftimin me shkrim nuk do të merren parasysh në ekzaminim, apo çdo ankesë të mëvonshme, përveç sikurse është paraparë në paragrafët 7 dhe 8 të Nenit 14 të Ligjit. Njoftimi me shkrim duhet gjithashtu të përmbajë adresën në të cilën do të dërgohen apo të vihen në dispozicion regjistrimet/dokumentet, dhe një paralajmërim lidhur me pasojat e mosdhënies së regjistrimeve/dokumenteve me kohë.

3.1. Paragrafi 7 i Nenit 14 të Ligjit parasheh një përjashtim nga rregulla e vendosur në Nenin 14 në lidhje me kërkesën për të ofruar regjistrimet/dokumentet e kërkuara brenda 7 ditëve (30 ditë, apo më shumë, për regjistrimet që ndodhen jashtë Kosovës) pas pranimit të njoftimit me shkrim. Paragrafi 7 i Nenit 14 i Ligjit tregon se një person mund të ofrojë evidencë të re në ATK, deri në kohën kur tatimpaguesit i dorëzohet raporti përfundimtar i vlerësimit, nëse tatimpaguesi më përpara, nuk ka qenë në gjendje të ofrojë ato regjistrime/dokumente për shkaqe të cilat janë përtej kontrollit të tatimpaguesit. Për qëllime të këtij paragrafi, raporti përfundimtar i kontrollit është raporti me shkrim i rregullimeve të propozuara, të dhëna tatimpaguesit në përfundimin e një kontrolli. Përveç në rast të rrezikut sipas Nenit 21 të Ligjit, para lëshimit të një raporti përfundimtar të vlerësimit, ATK, duhet t’i lëshojë tatimpaguesit një draft raport me shkrim, duke i dhënë një periudhë prej pesë ditëve në të cilën do të kërkojë konsultim me Udhëheqësin e Ekipit të Kontrollit dhe të përgjigjet me informata dhe dokumentacion shtesë. I vetmi

68

dokumentacion shtesë që mund të ofrohet gjatë kësaj periudhe prej pesë ditëve është se ai dokumentacion që plotëson kriteret e vendosura në paragrafët 7 dhe 8 të Nenit 14, apo dokumentacioni që më herët nuk është kërkuar me shkrim nga ATK.

3.2. Në ato gjendje në të cilat një tatimpagues nuk është në gjendje që me kohë të ofrojë dokumentacionin e kërkuar për shkak të rrethanave përtej kontrollit të tij/saj, tatimpaguesi duhet të jetë në gjendje të demonstrojë përpjekjet e arsyeshme të bëra për t’ju përgjigjur kërkesës për problemet e dala. Shkaqet përtej kontrollit të tatimpaguesit mund të përfshijnë, por nuk limitohen në to: 3.2.1. sëmundja e personit përgjegjës për ofrimin e dokumentacionit të kërkuar, nëse

sëmundja e ka ndaluar personin përgjegjës të shkojë në vendin e tij të punës për një periudhë e cila fillon para pranimit të kërkesës me shkrim dhe ka vazhduar përtej periudhës 7 ditore (30 ditë, apo më shumë, për regjistrimet që ndodhen jashtë Kosovës) të dhënë në kërkesën me shkrim. Sëmundja e tillë duhet të dokumentohet me një certifikatë nga një mjek kujdestar, e shoqëruar me kopjet e faturave për shërbimet e dhëna nga mjeku. Personi nga i cili është kërkuar dokumentacioni duhet të jetë në gjendje të demonstrojë se asnjë individ tjetër nuk ka mundur të ofrojë dokumentacionin e kërkuar;

3.2.2. Vdekja e një anëtari të familjes së ngushtë (bashkëshorti/bashkëshortja, biri, bija, nipi, mbesa, dhëndëri, reja, nëna, vjehrra, babai, vjehrri, motra, kunata, vëllai, apo kunati) i personit përgjegjës për ofrimin e dokumentacionit të kërkuar, nëse vdekja e tillë ka ndodhë brenda periudhës 7 ditore (30 ditë, apo më shumë, për regjistrimet që ndodhen jashtë Kosovës) të dhënë në kërkesën me shkrim dhe tatimpaguesi ka njoftuar ATK se dokumentacioni do të vonohet dhe arsyet për vonesë. Në rastet e tilla, tatimpaguesi dhe ATK duhet të pajtohen në një kohë të zgjatur për dhënien e dokumentacionit.

3.2.3. Zjarri, vërshimi, moti apo shkaqe tjera natyrale kanë parandaluar tatimpaguesin nga ofrimi i regjistrimeve brenda kohës së dhënë, me kusht që tatimpaguesi të informojë ATK se dokumentacioni i kërkuar do të mund të vonohet dhe arsyet e vonesës. Në rastet e tilla, tatimpaguesi dhe ATK duhet të pajtohen në një kohë të zgjatur për dhënien e dokumentacionit.

3.2.4. Dokumentacioni i kërkuar ishte shumë voluminoz për ta nxjerrë brenda afatit kohor të dhënë në kërkesë, edhe pse tatimpaguesi ka bërë një përpjekje të jashtëzakonshme për ta bërë. Në raste të tilla, tatimpaguesi duhet të informojë ATK, për shkaqet e vonesës dhe të pajtohet me një periudhë të arsyeshme kohore brenda së cilës do të ofrojë dokumentet e kërkuara. Në këtë rast, barra është mbi tatimpaguesin të ofrojë regjistrimet brenda afatit të shtyrë kohor të pajtuar.

3.3.Nëse një person dëshiron të ofrojë dokumentacionin e kërkuar në përputhje me dispozitat e paragrafit 7 të Nenit 14 të Ligjit, ai person duhet t’ia kalojë dokumentacionin e kërkuar Zyrtarit kërkues të ATK me një njoftim, letër, e cila përvijon përpjekjet e bëra për të ofruar dokumentacionin brenda afatit kohor të kërkuar. Letra duhet gjithashtu të përshkruajë ato shkaqe përtej kontrollit, që parandalojnë dhënien me kohë të dokumentacionit të kërkuar në ATK. Bashkë me letrën, duhet të jetë dokumentacioni mbështetës i deklarimit të përpjekjeve të bëra, si dhe dokumentacioni për të demonstruar se ka pasur rrethana përtej kontrollit të personit që kanë parandaluar dorëzimin me kohë të dokumenteve apo informatave të kërkuara.

69

3.4.Si rregull e përgjithshme, ATK do të pranojë dokumentacionin apo informatat shtesë të tatimpaguesit nëse kërkesa e tatimpaguesit plotëson kërkesat e vendosura në paragrafin 3.2 të këtij neni.

4. Paragrafi 1 i Nenit 15 të Ligjit, po ashtu parasheh për ATK-në autorizim për të kërkuar nga çdo person, qoftë ai person i detyruar për të paguar tatimin, apo jo, të marrë pjesë në kohën dhe vendin e caktuar në një njoftim me shkrim për të dëshmuar apo për të dhënë informatat lidhur me çështjet e përshkruara në nënparagrafin 1.2 të Nenit 15 të Ligjit. Në rast të kërkesës që personi të paraqitet, njoftimi duhet t’i jepet drejtpërdrejt personit nga zyrtari i ATK-së ose t’i lehet në vendin e biznesit të personit ose në adresën e fundit të njohur nga një zyrtar i ATK-së së paku 48 orë para se të kërkohet për personin të paraqitet. Njoftimi me shkrim duhet të përmbajë:

4.1. Kohën dhe vendin në të cilin kërkohet të paraqitet personi; 4.2. Një përshkrim të çështjes për të cilën kërkohet dëshmia e cila është adekuate për t’i

mundësuar personit të përgatitet për të dhënë dëshminë; 4.3. Një paralajmërim lidhur me mosparaqitjen me kohë dhe në vendin e caktuar; 4.4. Në rast të kërkesës për të dhënë dëshmi ashtu edhe për të ofruar regjistrime/dokumente,

njoftimi me shkrim duhet të jepet, apo të lihet, së paku 7 ditë para datës në të cilën dëshmia dhe regjistrimet/dokumentet janë kërkuar.

5. Në rast nevoje për plotësim me informacion apo dokumentacion, sipas paragrafëve 7 e 8 në Nenin 14 të Ligjit, ATK, duhet të paraqesë kërkesën me shkrim. Paragrafi 2 i Nenit 15 të ligjit, përcakton që, “kur njoftimi kërkon krijimin e dokumenteve apo regjistrimeve tjera, dokumentet apo regjistrimet e tilla duhet të përshkruhen me siguri të arsyeshme.” Një deklarim i përgjithshëm që kërkon “të gjitha librat dhe regjistrimet” nuk përshkruan me siguri të arsyeshme dokumentet apo regjistrimet e kërkuara dhe nuk është i mjaftueshëm për qëllime të aplikimit të dispozitave të paragrafëve 7 dhe 8 të Nenit 14 të Ligjit. Veç kësaj, sikurse është paraparë në paragrafin 8 të Nenit 14 të Ligjit, dokumenti i kërkesës me shkrim duhet të përmbajë një paralajmërim për tatimpaguesin se informatat e kërkuara nuk do të pranohen në çdo nivel të mëvonshëm të ankesave nëse nuk jepen përbrenda afatit të dhënë. Paralajmërimi do të përmbajë të drejtën e tatimpaguesit të kërkojë përjashtim në rast të shkakut të arsyeshëm për mos dhënie me kohë të informatave sikurse janë përshkruar në paragrafin 3.1 të këtij Neni. 6. Sikurse është paraparë në paragrafin 5 të Nenit 15 të Ligjit, bankat dhe institucionet financiare kërkohet që të ofrojnë informatat bankare apo financiare me kërkesë të ATK-së. Informatat e tilla nuk janë të mbrojtura nga ndonjë dispozitë e konfidencialitetit bankar apo sekreti bankar. Informatat që do t’i jepen ATK-së me kërkesë përmbajnë, por nuk kufizohen në:

6.1. Dokumentet e dorëzuara në bankë, apo institucion financiar, për hapjen e një llogarie, përfshirë kartelën e nënshkrimit bankar apo dokument tjetër që tregon personin(at) e autorizuar për të kryer depozita apo tërheqje në apo nga llogaria;

6.2. Kopjet e raporteve bankare apo pasqyrat e llogarive financiare; 6.3. Kopjet e dokumenteve të depozitave, përfshirë dokumentet që lidhen me depozitat e bëra

përmes mjeteve elektronike; 6.4. Kopjet e tërheqjeve bankare apo llogarive financiare, përfshirë tërheqjet përmes

mënyrave elektronike; 6.5. Kopjet e çdo transferimi elektronik të fondeve, përfshirë informatat lidhur me llogarinë

në të cilën janë transferuar fondet, apo llogarinë nga e cila janë depozituar fondet;

70

6.6. Kopjet e aplikacionve për hua, marrëveshjet për hua, marrëveshjet financuese, marrëveshjet për overdraft (mbitërheqje) dhe dokumente të ngjashme; dhe

6.7. Çdo dokument tjetër bankar apo financiar i specifikuar në kërkesën me shkrim nga një zyrtar i autorizuar i ATK-së.

7. Personat të cilët nuk paraqiten në kohën dhe vendin e kërkuar sipas paragrafit 4 të këtij Neni do t’i nënshtrohen një gjobe prej pesëqind (500) euro. Personat të cilët kërkohet të paraqesin regjistrimet/dokumentacionin e kërkuar sipas paragrafit 3 të këtij Neni dhe nuk i përgjigjen kësaj kërkese, po ashtu do t’i detyrohen gjobës prej pesëqind (500) euro. 8. Përveç dispozitave të këtij Neni, tatimpaguesit të cilët nuk paraqiten për të ofruar informatat apo dëshminë apo për të ofruar me kohë qasje në libra dhe regjistrime i nënshtrohen ndëshkimit të paraparë në paragrafin 5 të Neni 53 të Ligjit sikurse është përshkruar në paragrafët 99 deri 101 të Nenit 43 të këtij Udhëzimi Administrativ, i cili po ashtu përshkruan hapat tjerë përtej atyre që kërkohen nga ky Nen e cila duhet të ndërmerret me qëllim të vlerësimit të këtyre ndëshkimeve.

Neni 29 Vlerësimi i Drejtorit të Përgjithshëm për Tatimin

1. Paragrafi 1 i Nenit 17 të Ligjit kërkon që çdo person që i nënshtrohet tatimit sipas legjislacionit të aplikueshëm në Kosovë do të dorëzojë në ATK një deklaratë të plotësuar tatimore siç kërkohet me legjislacionin e tillë. Kur një person që kërkohet të dorëzojë një deklaratë nuk e ka bërë atë, ATK ka autorizim të kërkojë që personi i tillë të dorëzojë një deklaratë sikurse është paraparë në paragrafin 2 të Nenit 17. Kur një person nuk e plotëson obligimin e tij, ATK mund të ushtrojë të drejtat e tij sipas Nenit 19 të Ligjit. 2. Neni 19 i Ligjit, parashikon autorizim për Drejtorin e Përgjithshëm, për të vlerësuar tatimin kur ai/ajo beson se informatat e deklaruara nga një person në një deklaratë tatimore, nuk paraqesin me saktësi detyrimin e vet tatimor, apo kur një person nuk ka dorëzuar një deklaratë të kërkuar me ligj. Përgjithësisht, një vlerësim i bërë për shkak se një deklaratë tatimore nuk ka paraqitur detyrimin e saktë tatimor, të tillë sikurse në rastin e një personi i cili përdor fatura fiktive apo një entitet fiktiv, do të bëhet nga ATK pas një kontrolli sikurse është përshkruar në Nenin 27 të këtij Udhëzimi Administrativ. Në situatat e tilla kur është bërë një përcaktim se tatimi i padeklaruar është në rrezik, sikurse është paraparë në Nenin 21 të Ligjit, do të ndiqen dispozitat e Nenit 27 të këtij Udhëzimi Administrativ përveç kur është theksuar ndonjë përjashtim që lidhet me përcaktimin e rrezikut. 3. Sikurse është paraparë në paragrafin 7 të Nenit 19 të Ligjit, në rast kur një deklaratë tatimore nuk është dorëzuar deri në datën obligative të deklaratës, Drejtori i Përgjithshëm, apo i deleguari i tij, mund të bëjë vlerësim të tatimit pa procedurë kontrolli nëse detyrimi i saktë tatimor mund të përcaktohet pa saktësi të arsyeshme bazuar në informatat në dispozicion të ATK-së. Një zyrtar i ATK-së duhet të kërkojë dorëzimin e deklaratës tatimore delikuente sipas paragrafit 5 të këtij Neni. Një kërkesë e tillë sipas këtij paragrafi duhet të përfshijë një paralajmërim për tatimpaguesin se ATK do të përgatisë një deklaratë dhe ta dorëzojë atë për vlerësim nëse deklarata nuk dorëzohet brenda kohës së paraparë. Nëse tatimpaguesi nuk përgjigjet brenda periudhës së paraparë, ATK do të përgatisë një deklaratë zëvendësuese që pasqyron shumën e të

71

ardhurave dhe shpenzimeve të përfshira në përcaktimin e obligimit tatimor të tatimpaguesit. Tatimpaguesit do t’i dërgohet një raport përfundimtar i vlerësimit përfshirë deklaratën zëvendësuese sikurse është paraparë në paragrafin 12 të Nenit 27 të këtij Udhëzimi Administrativ dhe vlerësimin e përfunduar në përputhje me procedurat operative të ATK-së. 4 Në rast kur një detyrim tatimor është përcaktuar përmes hetimit të një vepre penale në fushën e tatimeve të kryer nga Njësia për Hetime Tatimore e ATK-së, Drejtori i Përgjithshëm mund të bëjë një vlerësim të tatimit bazuar në rezultatet e hetimit të veprës penale në fushën e tatimeve pa pasur nevojë për një procedurë kontrolli. 5. Drejtori i Përgjithshëm, apo i deleguari i tij, do të përgatisë një deklaratë zëvendësuese në ato raste në të cilat një tatimpagues ka shpërfillur apo ka refuzuar të dorëzojë një deklaratë tatimore sikurse kërkohet me ligj dhe shuma e tatimit nuk mund të përcaktohet në mënyrë të arsyeshme bazuar në informatat në dispozicion të ATK-së. Procedura e deklaratës zëvendësuese mundet të iniciohet vetëm pasi afati për dorëzimin e deklaratës të ketë skaduar, vetëm nëse është përcaktuar se tatimi është në rrezik sikurse parashihet në Nenin 19 të Ligjit. ATK do të ndërmarrë veprimet vijuese:

5.1. Para përgatitjes së një deklarate zëvendësuese, Zyrtari Tatimor, duhet të kërkoje, me shkrim, se tatimpaguesi ka dorëzuar deklaratën(at) e kërkuara dhe të vendosë një periudhë specifike kohore brenda së cilës tatimpaguesi duhet vullnetarisht të dorëzojë deklaratën(at).

5.2. Nëse tatimpaguesi nuk dorëzon deklaratën(at) e kërkuara brenda periudhës kohore të dhënë, ATK, duhet të fillojë dhe të kryejë një kontroll në përputhje me procedurat standarde për fillimin e kryerjes së kontrolleve, përfshirë ato dispozita të paragrafit 6 deri 12 të Nenit 27 të këtij Udhëzimi Administrativ.

5.3. Deklarata e përgatitur nga ATK, bazohet në regjistrimet e tatimpaguesit përderisa regjistrimet e verifikuara të jenë në dispozicion. ATK, gjithashtu, do të përdorë informatat më të mira në dispozicion për ATK, duke përfshirë ato të siguruara nga palët e treta, të tilla si bankat, furnizuesi, klientët, etj.

5.4. Nëse ka regjistrime të pamjaftueshme në dispozicion për të bazuar një llogaritje të arsyeshme të te ardhurave, ATK, mundet të përdorë metodat e tilla indirekte sikurse janë përshkruar në Nenin 30 të këtij Udhëzimi.

5.5. Në përcaktimin e shumës së tatimit që do të vlerësohet, ATK do të ushtrojë gjykimin e vet më të mirë, duke rritur në maksimum shumën e të ardhurave deri në shkallën e arsyeshme me kujdes më të vogël në përcaktimin e shpenzimeve. Sikurse është paraparë në Nenin 28 të këtij Udhëzimi Administrativ, çdo regjistrim, apo informatë, që nuk është ofruar nga tatimpaguesi gjatë ecurisë së këtij kontrolli brenda afatit kohor të dhënë nuk do të merret parasysh në ekzaminim apo çdo ankesë të më pastajme nga tatimpaguesi.

5.6. Kur tatimpaguesit t’i dërgohet raporti përfundimtar i vlerësimit, ATK do të përfshijë një kopje të deklaratës zëvendësuese dhe kërkesën që tatimpaguesi të nënshkruajë deklaratën si një tregues se pajtohet me raportin e kontrollit.

6. Pavarësisht dispozitave të paragrafit 2 të Nenit 18, kufizimet vijuese aplikohen në dërgimin e deklaratave të korrigjuara pas një vlerësimi të bërë nga ATK:

72

6.1. Një deklaratë e korrigjuar nuk mund të dorëzohet për të përmirësuar një vlerësim të bërë nga ATK sipas dispozitave të paragrafëve 2 dhe 4 të këtij Neni i cili është mbështetur nga Departamenti i Ankesave, apo të çdo niveli tjetër të ankesave, apo nëse periudha për ankesë ka skaduar; dhe

6.2. Një deklaratë e korrigjuar nuk mund të dorëzohet për të përmirësuar një vlerësim të bërë nga ATK sipas dispozitave të Nenit 27 të këtij Udhëzimi Administrativ, i cili është mbështetur nga Departamenti i Ankesave të ATK-së, apo ndonjë nivel tjetër i ankesave, apo nëse periudha për ankesë ka skaduar, përveç në rast të informatave apo dokumenteve të reja, që janë venë në dispozicion të cilat nuk janë kërkuar me shkrim gjatë ecurisë së kontrollit apo ndonjë niveli të mëvonshëm të ankesave. Në këtë situatë, një deklaratë e ndryshuar mund të merret parasysh nga Drejtori i Përgjithshëm nëse dështimi për ta bërë do të rezultonte në një padrejtësi apo pabarazi të madhe, apo aplikim të pasaktë të ligjit që do të çonte në një obligim tatimor të padrejtë. Informatat, apo dokumentet, që tatimpaguesi është dashur arsyeshëm t’i dijë kanë qenë të rëndësishme për t’u lëshuar por nuk janë ofruar për t’u marrë parasysh gjatë ecurisë së kontrollit apo ankesës, nuk do të merren parasysh sipas kësaj dispozite, edhe nëse ATK mund të mos i ketë kërkuar në mënyrë specifike me shkrim gjatë ecurisë së kontrollit apo ankesës; përveç nëse informatat e tilla janë ofruar dhe nuk janë marrë parasysh gjatë ecurisë së kontrollit apo ankesës dhe nuk ka pasur komunikim me tatimpaguesin për arsyet pse nuk janë marrë parasysh informata apo dokumentet.

7. Përgjithësisht, ATK mund të kontrollojë një tatimpagues vetëm një herë për të njëjtin lloj tatimi dhe periudhë tatimore. Për shembull, nëse ATK kontrollon deklaratën e TVSh-së për Qershor 2008 dhe lëshon një raport përfundimtar të kontrollit dhe bën një vlerësim të tatimit bazuar në atë kontroll, ATK nuk është e autorizuar të kontrollojë të njëjtën periudhë tatimore të TVSh-së për të dytën herë. Nëse gjatë ecurisë së një ankese, në çdo nivel të ankesës janë të nevojshme informata apo dokumente shtesë, të cilat nuk janë penguar për t’u marrë parasysh për shkak të dispozitave të paragrafit 3 të Nenit 28 të këtij Udhëzimi Administrativ, mund të kërkohet që ATK t’i dërgojë një kërkesë me shkrim tatimpaguesit, apo çdo personi tjetër në posedim të informatave apo dokumenteve të nevojshme. Kërkesa e tillë për informata shtesë nuk është kontroll i dytë brenda domethënies së këtij Neni, apo brenda domethënies së paragrafit 11 të Nenit 19 të Ligjit. 8. Paragrafi 11 i Nenit 19 të Ligjit parasheh 3 përjashtime në kufizimet e mundësisë së ATK-së për të ri-kontrolluar një tatimpagues pa autorizim të Drejtorit të Përgjithshëm, kur një ri-kontroll i tillë do të kishte një rezultat të pafavorshëm për tatimpaguesin:

8.1. Nëse faktet bëhen të ditura për ATK-në e të cilat nuk kanë qenë të ditura, dhe të cilat në mënyrë të arsyeshme nuk kanë qenë të ditura, në kohën e kontrollit dhe mos ri-kontrollimi i tatimpaguesit do të rezultonte në një shkelje serioze të detyrës së ATK-së për të mbledhur shumën e drejtë të tatimit. Shembull: ATK ka kryer një kontroll të deklaratës së TVSh-së për Gusht 2009 të Kompanisë A. Gjatë ecurisë së një kontrolli te Kompanisë B, ATK zbulon faturat që lidhin me transaksionet me Kompaninë A, të cilat nuk janë raportuar ne librat e Kompanisë A. Faturat kapin totalin 150,000 euro. Nëse ATK nuk do të ri-hapte deklaratën e TVSh-së

73

së Gushtit 2009 të Kompanisë A, do të kryente një shkelje të detyrës së vet për të mbledhur shumën e saktë të tatimit. Për Drejtorin e Përgjithshëm është me vend të autorizojë një kontroll të dytë të deklaratës së TVSh-së së Gushtit 2009.

8.2. Nëse faktet zbulojnë se një tatimpagues ka lënë jashtë asete të caktuara apo informata tjera të rëndësishme që rezultojnë në mashtrim apo veprim të dënueshëm, Drejtori i Përgjithshëm mund të caktojë një autorizim për ATK-në të kontaktojë për një kontroll të dytë.

Shembull: Si rezultat i pyetjeve nga organi tjetër hetues i Shtetit, ATK bie në dijeni se një tatimpagues që ka llogari bankare në Gjermani me depozita të bëra me më shumë se 100,000 euro në 2008 dhe veprat penale në fushën e tatimeve nuk kanë mundur të sillen. Sipas rregullës së përgjithshme, ATK nuk do të ishte në gjendje të kontrollonte deklaratën e 2008 për Tatimin në të Ardhurat e Korporatave nëse përpara veç ka qenë i kontrolluar. Për të lejuar sjelljen e tillë të shkojë pa hetime nga ATK do të ishte një shkelje serioze e detyrës së ATK-së. Në situatë të tillë, Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së mund të autorizojë një kontroll të dytë për periudhën tatimore 2008, meqë tatimpaguesi ka fshehur ekzistencën e llogarisë bankare gjermane.

8.3. Nëse një rishikim i një rasti të mbyllur tregon se ATK ka bërë një gabim material në aplikimin e ligjit tatimor, Drejtori i Përgjithshëm mund të lëshojë një autorizim me shkrim për të filluar një kontroll. Shembull: ATK gabimisht ka lejuar fatura me vlerë me më shumë se 100,000 euro të cilat nuk kanë pasur dokumentacion adekuat. Rezultati është një kontroll me një aplikim të pasaktë material të ligjit dhe politikave të ATK-së. Në situatë të tillë, Drejtori i Përgjithshëm mund të urdhërojë një ri-kontroll të periudhës tatimore.

9. Dispozitat e paragrafëve 8 dhe 9 të Ligjit që lidhen me shpenzimet e lejueshme dhe shpenzimet e palejueshme dhe kreditimet e TVSh-së janë të rregulluara me Nenin 23 të këtij Udhëzimi Administrativ.

Neni 30 Metodat Indirekte

1. Sikurse është parashikuar në paragrafin 3, të Nenit 19 të Ligjit, kur ekzistojnë rrethanat që bëjnë të vështirë përcaktimin e një detyrimi tatimor për shkak të mungesës së regjistrimeve, regjistrimeve false, apo arsye të ngjashme, ATK mund të përdorë metodat indirekte, të cilat janë të përshtatshme për llogaritjen e detyrimit tatimor të tatimpaguesit. Këto metoda, mund të përdoren në raste kur nuk janë dorëzuar deklaratat, si dhe në rastet në të cilat ka dyshim se nuk ka saktësi të detyrimit tatimor të deklaruar. 2. Para përdorimit të metodës indirekte, ATK, duhet të përcaktojë detyrimin tatimor të saktë duke përdorur metoda direkte të kontrollimit të librave dhe regjistrimeve të tatimpaguesit.

74

3. Metodat indirekte të verifikimit dhe ri-llogaritjes së fitimeve, janë vegla themelore për të sjellë kontrollet në një përfundim të saktë, në mungesë të librave dhe regjistrimeve të duhura. Përdoren disa lloje të metodave indirekte. Disa shembuj të tyre, janë : 3.1. Metoda e Burimit dhe Aplikimit të Fondeve (në vijim MBAF) (gjithashtu e njohur si

metoda e T-llogaritjes).

Përshkrimi i metodës. MBAF në rikonstruktimin e të ardhurave për të përcaktuar detyrimin e vërtetë tatimor është një analizë e rrjedhjes së parasë së tatimpaguesit dhe krahasimi i shpenzimeve të ditura me të gjitha arkëtimet e periudhës. Rritjet dhe uljet neto në aktivë dhe pasivë janë marrë parasysh së bashku me shpenzimet e pazbritshme dhe arkëtimet e patatueshme. Teprica e shpenzimeve mbi shumën e të ardhurave të raportuara dhe të patatueshme janë të ardhura të tatueshme të pa raportuara. 3.2. Metoda e Depozitave Bankare dhe Shpenzimeve të Kesh-it (në vijim MDBShK). Përshkrimi i metodës MDBShK, llogarit të ardhurat duke treguar çfarë ka ndodhë me fondet e tatimpaguesit. Është e bazuar në teorinë që nëse një tatimpagues merr para, mund të ndodhin vetëm dy gjëra: ato ose mund të depozitohen ose mund të shpenzohen. Kjo metodë bazohet në :

3.2.1 Vërtetimin e depozitave në llogaritë bankare, pas rregullimeve të caktuara që janë bërë për arkëtimet e patatueshme, përbën evidencë të arkëtimeve të tatueshme.

3.2.2. Harxhimet, sikurse janë përshkruar në deklaratën, ku janë kryer. Këto harxhime kanë mundur të paguhen vetëm me kredit kartelë, çek apo kesh. Nëse harxhimet janë paguar në kesh, atëherë burimi i tij, duhet të jetë nga një burim i tatueshëm, përveç nëse janë llogaritur ndryshe. Është barrë e tatimpaguesit të vërtetoj burimin e pa tatueshëm për këtë kesh.

MDBShK, mund të përdoret në verifikimin e deklaratave të biznesit dhe atyre që nuk janë të biznesit. Mundet që, furnizimi të çojë në të ardhurat shtesë të pa raportuara, jo vetëm nga shumat dhe shpeshtësia e depozitave, por gjithashtu duke identifikuar burimet e depozitave të tilla. Përcaktimi se sa mjete të depozituara janë shpërndarë apo akumuluar (kujt dhe për çfarë qëllimi) mundet gjithashtu të japë drejtime në burime tjera të të ardhurave. Nëse MDBShK tregon një nënraportim të te ardhurave, mund të jetë për shkak të mos-raportimit të arkëtimeve bruto apo mbi-raportimit të shpenzimeve, apo një kombinim i të dyjave.

3.3. Metoda e Marzhës (në vijim MM) Përshkrimi i metodës MM, nxjerr një rindërtim të të ardhurave, bazuar në përdorimin e përqindjeve apo normave të konsideruara si tipike për shoqërinë, nën verifikimin me qëllim të përcaktimit të vërtetë të detyrimit tatimor. Ajo, përbëhet nga një analizë e shitjeve dhe/ose kostos së shitjeve dhe aplikimit të një përqindje të duhur të marzhës për të arritur të Arkëtimet Bruto të tatimpaguesit. Duke iu referuar, veprimtarive tregtare të ngjashme dhe të krahasueshme,

75

llogaritjet e përqindjeve përcaktojnë shitjet, koston e shitjeve, fitimin bruto apo edhe fitimin neto. Duke përdorur baza të njohura dhe përqindje të aplikueshme model, mund të përcaktohen zërat e të ardhurave apo shpenzimeve. Këto përqindje, merren nga analizat e zërave përkatës të deklaruar në deklaratat tatimore, të dhënat zyrtare të organeve statistikore shtetërore, apo publikimeve për industrinë. Megjithatë, është e preferueshme të përdoren marzhat e vërteta të tatimpaguesit nëse është e mundur. MM është një metodë indirekte që mund të mbulojë dobësitë e MDBShK, MBAF dhe Metoda e Vlerës Neto, të cilat nuk rikonstruktojnë në mënyrë efektive të ardhurat kur kesh-i nuk është depozituar dhe totali i harxhimit të kesh-it nuk mund të përcaktohet përveç nëse jepen vullnetarisht nga tatimpaguesi. Nëse pasurimi personal del se nuk mund të identifikohet, efektiviteti i këtyre metodave është i pakët. Për shembull, ekziston mundësia që blerje apo shpenzime të mëdha personale janë paguar me kesh dhe nuk janë evidente. MM, mundet gjithashtu të përdoret kur kryhen kontrolla për tatimet indirekte. Kostoja e mallrave të shitura është verifikuar dhe Arkëtime Bruto të rezultuara janë përcaktuar bazuar në marzhën aktuale. Kjo metodë është më efektive kur aplikohet në bizneset stoku i të cilave është i rregulluar apo blerjet munden lehtë të ndahen në grupe me të njëjtën përqindje të marzhës. Një intervistë efektive fillestare me tatimpaguesin është kyç në përcaktimin e fakteve përkatëse që janë specifike për biznesin e ekzaminuar. 3.4. Metoda e Njësisë dhe Vëllimit Përshkrimi i metodës Në shumë raste Arkëtimet Bruto munden të përcaktohen apo verifikohen duke aplikuar çmimin e shitjes për vëllimin e punës së bërë nga tatimpaguesi. Numri i njësive apo vëllimi i punës së bërë nga tatimpaguesi mundet të përcaktohet nga librat e tatimpaguesit meqë regjistrimet nën ekzaminim munden të jenë adekuate me koston e mallrave të shitura apo shpenzimeve. Në rastet tjera, përcaktimi i njësive apo vëllimit të kryer mund të vjen nga burimet e palëve të treta. 3.5. Metoda e Vlerës Neto (me poshtë MVN) Përshkrimi i metodës MVN, për përcaktimin e detyrimit të vërtetë tatimor bazohet në teorinë se rritjet në vlerën neto të tatimpaguesit gjatë një viti të tatueshëm, i ndryshuar për shpenzimet e pazbritshme dhe të ardhurat e patatueshme, duhet të rezultojnë nga të ardhurat e tatueshme. Kjo metodë kërkon një rindërtim të plotë të historisë financiare të tatimpaguesit, meqë shteti duhet të llogarisë të gjitha pasuritë, detyrimet, shpenzimet e pazbritshme, dhe burimet e patatueshme të fondeve gjatë periudhës përkatëse. Teoria e MVN është e bazuar në faktin se për çdo vit të dhënë, të ardhurat e tatimpaguesit janë aplikuar apo janë zgjeruar në zërat të cilat janë ose të zbritshme ose të pazbritshme, përfshirë rritjet në vlerën neto të tatimpaguesit përmes blerjes se pasurisë dhe/ose uljes së detyrimeve. Vlera neto e tatimpaguesit (totali pasurive minus totali i detyrimeve) është përcaktuar në fillim dhe në fund të vitit të tatueshëm. Ndryshimi në mes të këtyre dy shumave do të jetë rritje apo ulje e vlerës neto. Pjesa e tatueshme e të ardhurave mund të rikonstruktohet duke llogaritur rritjen në vlerën neto gjatë vitit, duke i shtuar prapë zërat e pazbritshëm, dhe duke zbritur atë pjesë të të ardhurave e cila është

76

pjesërisht apo tërësisht e pa tatueshme. Qëllimi i MVN është të përcaktojë, përmes një ndryshimi në vlerën neto, edhe nëse tatimpaguesi blenë pasuri, duke ulur detyrimet, apo duke bërë shpenzimet me fondet e pa raportuara si të ardhura të tatueshme.

Neni 31

Njoftim - Vlerësimi 1. Neni 22 i Ligjit, Njoftim - vlerësimi, përshkruan kërkesat për lëshimin e një Njoftim Vlerësimi të tatimit. Termi ‘vlerësim’ është përkufizuar në Ligj. 2. Lëshimi i Njoftim-vlerësimit

2.1. Drejtori duhet të lëshojë një Njoftim-Vlerësim dhe t’ia dërgojë tatimpaguesit brenda 5 ditë pune pas shtypjes së Njoftim-vlerësimit. Njoftim-vlerësimi duhet të përfshijë informatat e përmbajtura në Nenin 22.2 të Ligjit. Detyrimi tatimor nuk do të konsiderohet të jetë i vlefshëm apo i ekzekutueshëm derisa Njoftim-vlerësimi të jetë lëshuar dhe dërguar. Paragrafi 3 i këtij Neni përshkruan kërkesat e njoftimit për një vlerësim për rrezik.

2.2. Njoftim-vlerësimi duhet të përfshijë një kërkesë për pagesë të borxhit tatimor brenda 10 ditëve nga data e Njoftim-vlerësimit. Shuma për pagesë në njoftim duhet të përmbajë tatimin, ndëshkimin dhe interesin deri në, dhe duke përfshirë, fundin e periudhës 10 ditore të dhënë në njoftim. Njoftim-vlerësimi i datës 10 Nëntor dhe i dërguar në atë datë, duhet të përfshijë tatimin, ndëshkimin dhe interesin deri më 20 Nëntor. Për të siguruar përmbushjen me këtë kërkesë ligjore, administrata tatimore do të sigurojë që data në njoftim mban të njëjtën datë që njoftimi është vendosur në postë apo është dërguar personalisht sipas 2.3.1 dhe 2.3.2 më poshtë.

2.3. Sikurse është paraparë në Ligj, “Dërgesë” nënkupton shërbimin e një dokumenti përkatës për tatimpaguesin duke: 2.3.1. i dorëzuar dokumentin tatimpaguesit, përfaqësuesit të tatimpaguesit, një anëtari të

familjes së tatimpaguesit, apo një zyrtari, drejtori apo të punësuari të tatimpaguesit (veprimi i tillë gjykohet i përfunduar pa marrë parasysh nëse personi pajtohet të marrë apo jo dokumentin);

2.3.2. i lënë dokumentin në vendbanimin e tatimpaguesit apo vendin e zakonshëm të biznesit;

2.3.3. i çuar dokumentin me postë në adresën e fundit të tatimpaguesit që dihet. 3. Në rast të një vlerësimi për rrezik i bërë sipas dispozitave të nenit 21 të Ligjit, ATK duhet të lëshojë një Njoftim-vlerësim sikurse është paraparë në paragrafin 2 të këtij neni. Megjithatë, Njoftim-vlerësimi i lëshuar do të ketë referim për periudhën 10 ditore të hequr dhe të zëvendësuar me fjalën, ‘menjëherë’. Në rastet e rrezikut, ATK është e autorizuar të fillojë veprim të menjëhershëm për të mbledhur tatimin pa marrë parasysh periudhën 10 ditore të njoftimit që kërkohet për një vlerësim të rregullt të tatimit. Si rrjedhim, menjëherë pas lëshimit të njoftim-vlerësimit dhe dërgimit të tij të tatimpaguesi, ATK mund të regjistrojë barrët tatimore dhe të fillojë aksionin detyrues të mbledhjes së çdo mbetjeje të papaguar të vlerësimit.

77

4. Data e vlerësimit për qëllime të përcaktimit të periudhës gjashtë vjeçare për mbledhje duhet të jetë data në të cilën është dërguar njoftim-vlerësimi nga ATK sikurse është paraparë në paragrafin 12.8 të nenit 33 të Ligjit.

Neni 32

Barra Tatimore 1. Një barrë është ngarkesë apo pengesë që një person ka në pasurinë e tjetrit si siguri për një borxh apo obligim. Në rast të tatimeve të cilat nuk janë paguar në afatin ë përshkruar në ligj për pagesë, Neni 33 i Ligjit parasheh që një barrë do të lind në të mirë të Administratës Tatimore. Paragrafi 1 i Nenit 33 të Ligjit thotë :

“Në qoftë se një person i cili është i detyruar t’i paguajë një lloj tatimi ATK-së sipas legjislacionit të zbatueshëm në Kosovë nuk paguan ose refuzon të paguajë shumën brenda 10 ditëve pas dorëzimit të njoftim të vlerësimit sikurse është paraparë në Nenin 22 të këtij ligji, mbi të gjithë pasuritë që I përkasin atij personi (qoftë e tundshme, patundshme, e prekshme ose e paprekshme) do të vendoset një barrë pagese në një shumë të barabartë me tatimin e papaguar, plus interesin, sanksionet dhe shpenzimet e mbledhjes.”

Kjo barrë statusore është një barrë shumë e gjerë dhe i jep ATK-së një interes sigurues në të gjithë pasurinë (e luajtshme dhe paluajtshme), përfshirë pasurinë e blerë nga borxhliu tatimor pas të lind barra, e tatimpaguesit me qëllim të sigurimit të borxhit tatimor. Përgjithësisht nuk është e nevojshme të specifikohet pasuria së cilës i bashkëngjitet një barrë tatimore meqë është barrë e gjerë dhe e përgjithshme në të gjithë pasurinë apo të drejtat në pasuri të tatimpaguesit. Përjashtimet përfshijnë barrët e të emëruarit dhe barrët e regjistruara në regjistrin e automjeteve. 2. Barra tatimore lind (dhe është e përfunduar) kur ATK plotëson kërkesat sipas paragrafit 1 të Nenit 33 të Ligjit: Njoftim-vlerësimi; njoftimi dhe kërkesa e bërë për tatimpaguesin për pagesë; dhe shpërfillja apo refuzimi për të paguar tatimin brenda periudhës 10 ditore e dhënë në njoftim. Nëse këto tri kërkesa janë plotësuar, barra e ATK është e vlefshme dhe konsiderohet të këtë lindur në ora 5 pas dite në datën e vlerësimit. Përgjithësisht, njoftimi dhe kërkesa duhet të bëhen në formë të shkruar; megjithatë, një kërkesë me gojë që është mirë e dokumentuar mund të bëhet në vend të kërkesës me shkrim. Një barrë tatimore lidhet me të gjithë pasurinë e tatimpaguesit sikurse është përshkruar në paragraf 1te këtij neni. 3. Barra tatimore regjistrohet në regjistrat publik, me qëllim të vendosjes së përparësitë e ATK ne lidhje me transaksionet e caktuara dhe palët tjera të interesuara. Një barrë tatimore mund të regjistrohet kurdo pasi periudhë 10 ditore dhënë në Njoftim-vlerësim ka skaduar, përveç që mund të regjistrohet menjëherë pas dërgimit të Njoftim-vlerësimit në rast të vlerësimit për rrezik. Një barrë nuk e mbron interesin e ATK në pasurinë e patundshme nëse nuk është regjistruar si duhet në një regjistër publik. Nëse një person blen pasuri të një tatimpaguesi i cili ka borxh tatime, blerësi mund të blejë pasurinë pa barrë tatimore, nëse barra tatimore nuk është regjistruar në regjistrin e duhur publik, derisa blerësit i është dhënë njoftimi i vërtetë për ekzistencën e barrës. Një barrë e paregjistruar do të ketë prioritet në një pasuri të tatimpaguesit apo të drejta në pasuri në lidhje me kreditorët e pasiguruar të tatimpaguesit.

3.1. Nëse një furnizues i ofron mallra një tatimpaguesi sipas një marrëveshje kreditore të akorduar, furnizuesi mund të vazhdojë t’i ofrojë ato mallra tatimpaguesit pa u ndikuar nga barra për një periudhë prej 30 ditëve pas marrjes së njoftimit për ekzistencën e barrës. Pas 30 ditëve, çdo mall i furnizuar për tatimpaguesin është furnizim që i nënshtrohet

78

barrës tatimore dhe mund të konfiskohet e shitet nga ATK pa kufizim nga ndonjë kërkesë e furnizuesit.

Shembull: Shitësi me shumicë ‘X’ i ofron perime marketit ‘Z’. Kur X dërgon perimet, ai nuk merr pagesën për perimet bazuar në një marrëveshje që ai ka me Z. Sipas asaj marrëveshje, X i faturon Z për dërgesën, por pagesa nga Z nuk është obligative deri në të parin e muajit vijues. X ka regjistruar një peng në Regjistrin e Pengjeve në të cilin ai kërkon një interes sigurues në rezervat e Z deri në shumën e borxhit që X i ka borxh Z. Z shkakton një borxh tatimor prej 1,000€. ATK dërgon një njoftim-vlerësim dhe Z nuk paguan brenda 10 ditëve të parapara. Data e vlerësimit të ATK-së është 10 Qershori. ATK e regjistron barrën e vet në Regjistrin e Pengut më 20 Gusht. Shitësi me shumicë X vazhdon furnizimin me perime tek marketi Z, i cili vazhdon të shpërfillë apo refuzojë të paguajë borxhin tatimor, edhe pse Z është informuar për pasojat e mos-pagesës. Më 1 Tetor, një zyrtar i ATK viziton X dhe e informon për ekzistencën e borxhit tatimore dhe faktin se është regjistruar një barrë tatimore në Regjistrin e Pengut dhe i jep X një kopje të barrës së regjistruar. X informohet me shumë se çdo mall i dërguar te Z pas 30 Tetorit do t’i nënshtrohet barrës tatimore dhe ATK mund të konfiskojë dhe shet ato mallra për të shlyer borxhin tatimor pa marrë parasysh interesin sigurues (garantues) që X ka regjistruar. Çdo mall i dërguar para 30 Tetorit vazhdon t’i nënshtrohet interesit sigurues të regjistruar të Z. X i dërgon mallra Z më 15 Nëntor. Më 18 Nëntor, ATK ushtron të drejtën e vet të barrës në asetet e Z dhe konfiskon rezervat. Tërë rezervat (stoku) e dërguara pas 30 Tetorit shiten në ankand publik dhe të gjitha mjetet aplikohen në borxhin tatimor të Z, përfshirë shpenzimet e mbledhjes.

3.2. Nëse një kreditor ka ofruar një kredit apo një aranzhim financiar për një tatimpagues, i cili është i siguruar me asete të caktuara të tatimpaguesit sikurse atë të regjistruara në Regjistrin e pengun, kreditori do të vazhdojë të ketë pozitë prioritare në lidhje me paradhëniet e bëra, edhe pse barra tatimore është dorëzuar. Prioriteti do të vazhdojë në lidhje me paradhëniet e bëra përderisa kreditorit i është dhënë njoftim i vërtetë për ekzistencën e një barre tatimore dhe për 30 ditët pas kësaj. Shembull: Banka A hyn në një aranzhim financiar me biznesin B, nëpërmjet së cilës A i jep para paradhënie B në këmbim për një interes sigurues në llogaritë e papaguara të B. Marrëveshja financuese është regjistruar si duhet në Regjistrin e pengut para se ATK të regjistrojë barrën tatimore. Më 10 Qershor, ATK vlerëson një borxh tatimor prej 5,000€ i cili është obligim nga B. ATK i dërgon B një njoftim-vlerësim duke kërkuar që B të paguajë pjesën e mbetur të tatimeve brenda 10 ditëve. B refuzon apo shpërfill të paguajë borxhin tatimor brenda periudhës 10 ditore. Më 5 korrik, ATK regjistron barrën e vet në Regjistrin e pengut. Më 15 Korrik, A i bën një paradhënie B në përputhje me aranzhimin e tyre financiar. A i bën një paradhënie tjetër B më 10 Gusht sipas aranzhimit financiar. Më 20 Gusht, ATK ende nuk ka marrë pagesën për borxhin tatimor dhe B nuk ka bërë ndonjë aranzhim për të paguar borxhin. Në atë datë, një zyrtar i ATK e viziton A dhe e informon se

79

B ka një detyrim tatimor prej 5,000€ plus ndëshkimi dhe interesi që ecin. Zyrtari tatimor i jep një kopje të barrës tatimore A-së dhe e informon se A mund t’i bëjë paradhënie tjera B-së për një periudhë prej 30 ditëve, por pas 30 ditëve, barra tatimore do të ketë prioritet në çdo shumë të llogarisë së papaguar që lind në të mirë të B pas asaj date. Më 22 Shtator, ATK paraqet Njoftimet e Masë për Marrje të Pasurisë në të gjitha llogaritë e papaguara që janë obligim për B. Njoftimet e Masës për Marrje të Pasurisë lidhen me çdo shumë që bëhet obligim për B pas 19 Shtatorit.

3.3 Me përjashtimin e 3.1 dhe 3.2 më sipër, një barrë tatimore, e regjistruar si duhet, ka prioritet mbi çdo kreditor të siguruar i cili i jep kreditim të çfarëdo lloji borxhliut tatimor pasi të jetë regjistruar barra. Shembull: Tatimpaguesi D i ka borxh ATK shumën 50,000 €. Ai ka në pronësi 10 hektar të pasurisë e cila është e lirë dhe pa ndonjë pengesë (nuk ka ndonjë hipotekë të regjistruar kundër saj) ATK regjistron një barrë tatimore në kadastër dhe në regjistrat tjerë të duhur më 10 Qershor 2009. Më 15 Korrik, një bankë lokale i jep hua 80,000€ Tatimpaguesit D dhe merr hipotekë mbi 10 hektarët për të siguruar huan e vet. Tatimpaguesi D nuk paguan barrën tatimore, por e përdor huan për qëllime tjera. Për shkak se barra tatimore ka qenë e regjistruar si duhet para hipotekës bankare, barra tatimore ka përparësi në pasuri mbi hipotekën bankare. Nëse ATK do të konfiskonte tokën dhe e shet atë për 100,000 €, ATK do të merrte pagesën e tërësishme të borxhit të vet tatimor (50,000€ plus shpenzimet e shitjes dhe rrjedhjes pas 10 Qershorit 2009). Blerësi i tokës, merr një titull të qartë për tokën meqë huaja bankare ka qenë më e re se barra tatimore. Banka do të kishte të drejtën të dorëzojë një kërkesë në ATK për cilado mjete të shitjes që tejkalojnë shumën e borxhit tatimor, plus shpenzimet e shitjes dhe rrjedhjet. Nëse tatimpaguesi do të merrte një hua, duke përdorur tokën si sigurim dhe banka ka regjistruar pengun e vet më 1 Qershor 2009, pengu i Bankës do të kishte prioritet mbi barrën tatimore, sepse është regjistruar para se barra tatimore të regjistrohej. Nëse tatimpaguesi, nuk i ka bërë pagesat e veta të pengut dhe Banka i heq të drejtat mbi huan e tij, së pari mjetet do t’i aplikonte në peng, plus shpenzimet dhe rrjedhjet. Nëse ka mjete tepricë, ATK ka të drejtë të kërkojë tepricën e mjeteve nga Banka për të shlyer borxhin e vet, duke supozuar se nuk ka më kreditor tjetër intervenues. Nëse ATK do të konfiskonte tokën dhe pengu bankar të kishte prioritet mbi barrën tatimore, ATK do të shiste pasurinë që i nënshtrohet pengut të bankës. ATK ka të drejtë të konfiskojë vetëm interesin ë tatimpaguesin në pasuri dhe mund të shesë vetëm të drejtën e tatimpaguesit në pasuri. Meqë barra tatimore është e re për barrën bankare, ATK në kohën e shitjes duhet të shpallë se vetëm interesi i tatimpaguesit në pasuri është shitur dhe se shitja është bërë duke iu nënshtruar çdo interesi të barrës apo pengut që mban pozitë të lartë për barrën tatimore. ATK duhet të ofrojë mundësinë për mbajtësit e barrëve të larta për të shpallur ekzistencën e pengut apo barrës së lartë të tyre në kohën e shitjes.

80

4. Sipas paragrafit 3 të Nenit 33 të Ligjit, një barrë me synim për t’u lidhur me pasurinë e palëvizshme duhet të regjistrohet në komunën në të cilën pasuria e lëvizshme gjendet. Vendi i regjistrit i barrëve të tilla është Zyra Kadastrave Komunale e Agjencisë Kadastrave të Kosovës. Me qëllim të lidhjes me pasurinë personale të tatimpaguesit dhe vendosjes së prioritetit të ATK në pasurinë personale, barra duhet të regjistrohet ne Regjistrin e Pengut që gjendet brenda Ministrisë së Tregtisë dhe Industrisë. Barra duhet të regjistrohet në çdo zyrë tjetër përgjegjëse për regjistrimin e pasurisë në Republikën e Kosovës. Varësisht nga zhvillimi i mëtutjeshëm i Regjistrit të Pengut që ndodhet në Ministrinë e Tregtisë dhe Industrisë, barrët në automjete duhet të regjistrohen në Regjistrin e Automjeteve. 5. Një barrë e regjistruar nuk lidhet (i bashkëngjitet) pasurisë së shitur gjatë ecurisë normale të afarizmit të tatimpaguesit. Një shitje e pasurisë së palëvizshme, që i përket tatimpaguesit nuk konsiderohet të jetë e shitur gjatë ecurisë normale të veprimtarisë tregtare. Një shitje në sasi të madhe te stokut, nuk konsiderohet të jetë shitje gjatë ecurisë së zakonshme. Një shitje është e zakonshme, nëse blerja është nga një shitës i cili rregullisht është i angazhuar në shitjen e pasurisë të llojit që blerësi blen dhe të dy, si blerësi edhe shitësi, nuk janë të lidhur dhe veprojnë në mirëbesim. Një blerës dhe një shitës, nuk janë të lidhur, nëse interesat e tyre janë të pavarura nga njëri-tjetri, nëse çmimi që blerësi i paguan shitësit është i drejtë dhe i arsyeshëm sipas rrethanave dhe nëse qëllimi parësor i transaksionit të tyre nuk është mashtrim, vonesë, apo pengim i përpjekjeve për të mbledhur një obligim të një mbajtësi të pengut apo kreditori të barrës.

Shembull: Marketi Z rregullisht u shet perime konsumatorëve të vet, së bashku me artikujt tjerë ushqimore. Myshterinjtë kanë mundësinë të vazhdojnë të blejnë perimet e tyre dhe arktikut tjerë ushqimore, madje edhe pse X ka një interes sigurues në perime dhe administrata tatimore ka barrë tatimore të regjistruar si duhet ne Regjistrin e Pengut. Megjithatë, nëse marketi Z përpiqet t’i shet stokun e tij përmes një shitje në sasi të madhe një blerësi, blerësi duhet të bëjë një hulumtim të plotë të regjistrimit për të siguruar se nuk ka pengesa (barrë) kundër stokut (rezervave). Në këtë rast, blerësi do të blejë stokun që i është nën interesin sigurues të Z dhe Barrën tatimore.

6. Barrët dhe pronarët përfitues. Një barrë tatimore gjithashtu i bashkëngjitet pasurisë që i përket një pale të tretë, e cila gjykohet të jetë pronar përfitues i një biznesi. Paragrafi 7 i Nenit 33 të Ligjit, përcakton:

Barra e përshkruar në Paragrafin 1 të Nenit 27 të këtij Ligji, gjithashtu përvetëson të gjitha pronat që i takojnë palës së tretë për të cilin është konstatuar së është pronar përfitues i biznesit i cili ka krijuar detyrime tatimore, edhe pse biznesi është regjistruar në emër tjetër dhe detyrimi tatimor është krijuar në emrin tjetër. Në rrethanat e tilla, barra tatimore do të përfshijë përshkrimin që do të tregoi se nuk përvetëson vetëm pasurinë e tatimpaguesit në emrin e të cilit është regjistruar biznesi, mirëpo gjithashtu përvetëson edhe pasurinë e pronarit përfitues të biznesit në të cilin është krijuar borxhi tatimor.

81

6.1. Pronar përfitues është përkufizuar në Ligj si individ apo etnitet juridik i cili gëzon përfitimet nga një aset në pronësi (pasuri e lëvizshme apo e palëvizshme) pa marrë parasysh në emër të kujt është titulli; individi apo entiteti juridik i cili ka dominim dhe kontroll mbi një pasuri. Përcaktimi i pronarit përfitues kërkon një hetim të thellë të fakteve dhe rrethanave të rastit. Faktorët që duhet përfillur në bërjen e përcaktimit përfshinë:

6.1.1. kush bën vendimet ditore të afarizmit dhe si janë bërë ato vendime; 6.1.2. kush i paguan faturat; 6.1.3. kush ka autorizimi të lejë peng asetet e biznesit për kreditime; 6.1.4. kush është pronar i aseteve të biznesit; 6.1.5. cila është marrëdhënia ndërmjet pronarit të regjistruar dhe individit të dyshuar të

jetë pronari përfitues; 6.1.6. kush kontrollon llogarinë bankare të biznesit; 6.1.7. çdo evidencë tjetër që pronari i regjistruar nuk është i vërteti, pronari përfitues

(pronari i regjistruar pranon që është paguar të regjistrojë biznesin në emër të tij, etj.);

6.1.8. fakti i dukshëm se një person është duke e menaxhuar biznesin për dikë tjetër, vetvetiu, nuk e bën atë person pronar përfitues të biznesit.

6.2. Kur përcaktimi të jetë bërë se pronari i regjistruar nuk është pronari i vërtetë (pronari përfitues), Zyrtari i ATK, përgatit raport me shkrim, duke sqaruar bazën për atë përcaktim. Raporti duhet të jetë i miratuar Drejtuesi i Zyrtarit te ATK. Pasi raporti të jetë miratuar, ATK përgatit dhe t’i dërgojë një njoftim personit që konsiderohet të jetë pronar përfitues. Njoftimi duhet të përmbajë me sa vijon: 6.2.1. emrin, adresën dhe numrin personal/numrin fiskal të personit që konsiderohet të

jetë pronari përfitues; 6.2.2. bazën faktike për përcaktimin se personi është pronar përfitues; 6.2.3. shumën e tatimit, ndëshkimit dhe interesit që konsiderohet të jetë detyrim nga

tatimpaguesi; 6.2.4. kërkesën se detyrimi të paguhet brenda 10 ditëve nga data e njoftimit; 6.2.5. deklarimin për të drejtat e ankesës që janë në dispozicion.

Data e njoftimit është data nga e cila llogaritet statusi 6 vjeçar i mbledhjes i paraparë në Neni 33.12. 6.3. ATK do të vendosë një llogari të ndarë në sistemin e vet të procesimit për të pasqyruar

borxhin e pronarit përfitues për qëllime monitoruese. Për shkak se veç është borxhi (borxhi i tatimpaguesit) në llogaritë e ATK, borxhi i pronarit përfitues nuk do të përfshihet në llogaritjen e borxheve ndaj ATK. Shuma e mbledhur nga pronari përfitues për borxhin e tatimpaguesit do të aplikohet në borxhin e tatimpaguesit, me qëllim të sigurimit që shuma e përgjithshme e detyrimit tatimor është mbledhur vetëm një herë – qoftë tërësisht nga pronari përfitues, tatimpaguesi, apo me kombinimin e të dyve.

6.4. Kur periudha 10 ditore për pagesë të shumës tatimore të ketë kaluar, ATK mund të regjistrojë barrën e vet kundër pronarit përfitues, edhe pse pronari përfitues mundet ende të ankohet për vendimin. Barra përfshin : Ramadan X, Numri Personal/numri fiskal, si pronar përfitues i Kompanisë ABC (adresa, qyteti, etj.). barra duhet të paraqitet në të gjithë regjistrat e zbatueshëm. Në lidhje me pronarin përfitues barra bart të njëjtat të drejta dhe kompetenca si një barrë tatimore normale.

82

Shembull: Biznesi XYZ është në emrin e Xhemës. Biznesi ka krijuar një detyrim tatimor prej 3,000 €. Kur zyrtari i ATK-së viziton biznesin, Xhema nuk është aty. Ai flet me Ramadanin, i cili thotë se menaxhon biznesin për Xhemën dhe nuk e di se ku është ai. Zyrtari pyet Ramadanin për informatat financiare – emrin e llogarisë bankare, emrin e qiradhënësit, çdo hua që ka biznesi, asetet e biznesit, borxhet që i ka biznesi, faturat mujore të komunaleve, dhe emrat e çdo mbajtësi të pengut. Përmes këtij hulumtimi, zyrtari përcakton se, edhe pse biznesi është regjistruar në emër të Xhemës, Ramadani është pronari përfitues i biznesit. Fitimet e biznesit janë të depozituara në llogarinë personale bankare të tij, pengjet e regjistruara në Regjistrin e Pengjeve janë të nënshkruara nga ai si pronar i biznesit, Ramadani paguan të gjitha faturat e biznesit nga llogaria personale bankare e vet, Ramadani merr dhe qet të punësuarit pa konsultimin me Xhemën, automjetet e përdorura në biznes janë të regjistruara në emër të Ramadanit – Ramadani gëzon të gjitha përfitimet e pronësisë, madje edhe nëse nuk është i regjistruar në emrin e tij. Zyrtari i ATK, përgatit raportin e vet duke sqaruar bazën për përcaktimin që Ramadani është pronari përfitues dhe e dorëzon atë për miratim. Me marrjen e miratimit, Zyrtari i mbledhjes kërkon që t’i dërgohet një njoftim Ramadanit duke e informuar se ai konsiderohet të jetë pronari përfitues i Biznesit XYZ. Pas 10 ditëve, zyrtari i mbledhjes kërkon të paraqitet një barrë si vijon : Ramadan X, Numri Personal (apo numri fiskal), 0000000000, si pronar përfitues i Biznesit XYZ

123 nëna Terezë Prishtinë

7. Barrët dhe të Emëruarit. Barra tatimore gjithashtu do t’i bashkëngjitet pasurisë së veçantë të te emëruarit në përputhje me paragrafin 8 të Nenit 33 të Ligjit, i cili thotë:

Barra e përshkruar në Paragrafin 1 të këtij Neni gjithashtu përvetëson çdo pronë të tatimpaguesit që mbahet nga personi i tretë i cili është konstatuar se mban pronën si i emëruar i tatimpaguesit. Në rrethanat e tilla, barra tatimore do të përfshijë të dhënat se ajo përfshinë jo vetëm pronën e tatimpaguesit, mirëpo gjithashtu përvetëson edhe pronën e veçantë që mbahet nga personi tjetër si i emëruar nga tatimpaguesi.

7.1. I emëruar është dikush i caktuar të veprojë për tjetrin. Sikurse është përdorur në kuptimin e barrës tatimore, i emëruar është një individ, palë e tretë, i cili mban titullin ligjor të pasurisë së një tatimpaguesit, përderisa tatimpaguesi gëzon përdorim dhe përfitim të plotë të pasurisë. Pra, barra tatimore shtrihet në pasurinë që “vërtet” e ka tatimpaguesi edhe pse pala e tretë mban titullin “ligjor” të pasurisë së të emëruarit. Përgjithësisht, pala e tretë, në rastin e të emëruarit do të jetë një individ tjetër, por nuk është gjithnjë ai rast, meqë i emëruari mundet gjithashtu të jetë entitet juridik apo formë tjetër e organizimit. 7.2. Rasti i të emëruarit përgjithësisht përfshin tjetërsim apo transferim mashtrimi të pasurisë së tatimpaguesit për të shmangur detyrimet ligjore. Për të vendosur një rast të barrës për të emëruarin, duhet të tregohet se derisa një palë e tretë mund të ketë titull ligjor të pasurisë, në të vërtetë është tatimpaguesi ai që ka në pronësi pasurinë dhe gëzon përdorim dhe përfitimet

83

të plota të saj. Nuk ka vetëm një faktor të përcaktojë se ekziston rasti i të emëruarit, por një numër i faktorëve të marrë së bashku munden. Rasti i të emëruarit përfshinë, si në vijim:

7.2.1. tatimpaguesi më herët ka pas në pronësi pasurinë; 7.2.2. i emëruari ka paguar pak ose farë për pasurinë; 7.2.3. tatimpaguesi mban posedim apo kontroll mbi pasurinë; 7.2.4. tatimpaguesi vazhdon të përdorë dhe gëzojë pasurinë e bartur, sikurse që

tatimpaguesi ka gëzuar para bartjes; 7.2.5. tatimpaguesi paguan të gjitha apo shumicën e shpenzimeve të pasurisë; 7.2.6. bartja është për arsye të shmangies së tatimit (nuk është kërkesë për të

vendosur/themeluar barrën e të emëruarit). 7.3 Një përcaktim i të emëruarit kërkon analize të fakteve dhe rrethanave të rastit. Faktorët që duhet marrë parasysh në përcaktim, përfshijnë pikat e përcaktuara më lart në 2.7. më sipër. Nëse del se ekziston rasti i të emëruarit, të punësuarit e ATK, duhet përgatitur raport me shkrim, me përshkrimin e fakteve mbi të cilat është bazuar përcaktimi. Raporti, përfshin përcaktimin e shumës së tatimit të vlerësuar kundrejt të emëruarit. Shuma që do të vlerësohet kundrejt të emëruarit është më e vogël nga tatimi që ka tatimpaguesi apo vlera e aseteve mbi të cilat është bazuar përcaktimi për të emëruarin. Raporti me shkrim duhet të miratohet nga një Zyrtar më i lartë i ATK.

7.4. Pas miratimit të raportit me shkrim, ATK, përgatit dhe i dërgon njoftim personit që konsiderohet të jetë i emëruar. Data e njoftimit është data nga e cila llogaritet statuti 6 vjeçar i mbledhjes i paraparë në paragrafin 12 të Nenit 33 të Ligjit. Njoftimi duhet të përmbajë :

7.4.1. emrin, adresën dhe numrin personal / numrin fiskal të personit që konsiderohet të jetë i emëruari;

7.4.2. bazën faktike për përcaktimin se personi është një i dominuar i tatimpaguesit; 7.4.3. shumën e tatimit, ndëshkimit dhe interesi që konsiderohet të jetë obligim nga i

emëruari (shuma duhet të jetë më e vogël nga shuma e tatimit, ndëshkimit dhe interesit apo vlera e aseteve që konsiderohen në përcaktimin se i emëruari ekziston);

7.4.4. një kërkesë që shuma obligative të paguhet brenda 10 ditëve nga data e njoftimit;

7.4.5. një deklarim të te drejtave për ankesë që janë në dispozicion.

7.5. ATK do të vendosë një llogari të ndarë në sistemin e vet të procesimit për të pasqyruar borxhin e të emëruarit për qëllime monitoruese. Për shkak se veç është borxhi (borxhi i tatimpaguesit) në llogaritë e ATK, borxhi i pronarit përfitues nuk do të përfshihet në llogaritjen e borxheve ndaj ATK. Shuma e mbledhur nga i emëruari për borxhin e tatimpaguesit do të aplikohet në borxhin e tatimpaguesit, me qëllim të sigurimit që shuma e përgjithshme e detyrimit tatimor është mbledhur vetëm një herë – qoftë tërësisht nga pronari përfitues, tatimpaguesi, apo me kombinimin e të dyve.

7.6. Kur periudha 10 ditore për pagesë të shumës tatimore përfundon, ATK mund të regjistrojë barrën e vet kundër të emëruarit edhe pse i emëruari mundet ende të ankohet për vendimin. Barra, duhet të paraqitet në të gjithë regjistrat e zbatueshëm. Në lidhje me të emëruarin, barra ka të njëjtat të drejta dhe kompetenca si një barrë tatimore normale.

84

7.7. Barra në rastin e të emëruarit, është e njëjtë me barrën tatimore normale, përveç që i emëruari është identifikuar si emër i tatimpaguesit dhe barra i bashkëngjitet vetëm pasurisë së veçantë të të emëruarit. Shembull 1 : Tatimpaguesi D ka një borxh tatimor ndaj ATK-së. Tatimpaguesi E është një i emëruar i Tatimpaguesit D. Emri në barrë do të ishte Tatimpaguesi E si i emëruar i Tatimpaguesit D. Barra gjithashtu do të identifikojë pasurinë specifike të Tatimpaguesit E (i emëruari) së cilës i bashkëngjitet barra.

Shembull 2 : Tatimpaguesi D ka disa kamionë në Ferizaj dhe vepron si shoqëri tregtare individuale. Ai ka filluar veprimtarinë në Qershor 2008. Në Korrik 2008, blen dy kamion për përdorim në punën e tij dhe një te trete duke marrë hua nga banka. Në Tetor 2008, ai transferon titullin e kamionëve në emër të vëllait, Tatimpaguesi E. Në Janar 2009, ai nuk ishte ne gjendje të paguajë Deklaratën e Dhjetorit për TVSh-së të 2008 (afati deri më 31 Janar 2009), duke krijuar një borxh tatimor prej 700€. Administrata Tatimore i dërgon atij një njoftim-vlerësim më 10 Shkurt. Ai po ashtu nuk ka qenë në gjendje të paguajë deklaratën e TVSh-së për Janar (afati deri më 29 Shkurt 2009) dhe ka marrë një njoftim-vlerësim të datës 8 Mars 2009 në shumë prej 800 €. Një Zyrtar i mbledhjes së detyrueshme të ATK-së kontakton tatimpaguesin D më 12 Mars për të biseduar borxhin tatimor dhe kërkesën për pagesë. Për shkak se Tatimpaguesi D ka transferuar titullin e kamionëve të vëllai i tij (Tatimpaguesi E), shoqëria e tij e kamionëve nuk ka asete nga të cilat mund të bëhen mbledhja e tatimit dhe në biznes nuk ka para të mjaftueshme në llogarinë bankare të biznesit për të shlyer borxhin. Pas inspektimeve, zyrtari përcakton se Tatimpaguesi D ka vazhduar të përdorë kamionët në veprimtarinë e tij dhe nuk i ka paguar kompensim vëllait të tij për përdorimin e tyre. Përveç kësaj, Zyrtari përcakton se Tatimpaguesi D ka vazhduar të bëjë pagesa për huan e kamionit. Bazuar në këto fakte, Zyrtari ka përcaktuar se Tatimpaguesi E është i emëruari i Tatimpaguesit D. Zyrtari përgatit raportin, që analizon faktin se Tatimpaguesi E është i emëruari i Tatimpaguesit D. Menaxheri regjional ka miratuar Raportin. Zyrtari i Mbledhjes mandej ka përgatitur një njoftim-vlerësim duke plotësuar kërkesat e nënparagrafit 7.4. më sipër dhe ia ka dërguar atë Tatimpaguesit E. Njoftimi ka qenë i datës 20 Mars 2009. shuma e vlerësimit kundër Tatimpaguesit E është më e vogël se shuma e tatimit obligativ apo vlera e aseteve të përdorë si bazë për përcaktimin e të emëruarit. Në këtë rast, kamionët janë vlerësuar me 7,500 € secili (një total prej 15,000 €), kështu shuma e vlerësimit është e barabartë me shumën e tatimit, ndëshkimit dhe interesit që është obligim (1,500 €, plus ndëshkimi dhe interesi i rrjedhur). Më 31 mars 2009, Zyrtari i ATK ka regjistruar barrën, e cila ka përfshirë informatat vijuese:

Emri : Tatimpaguesi E (Numri Personal/numri fiskal) si i emëruar i Tatimpaguesit D (numri fiskal), i kufizuar vetëm në pasurinë e përshkruar në këtë barrë.

Adresa : (Adresa e Tatimpaguesit E)

85

Në vetë barrën ka qenë deklarimi vijues: Kjo barrë i bashkëngjitet të gjitha të drejtave, titullit dhe interesit vetëm në pasurinë në

vijim me titullin në emër të Tatimpaguesit E. Një kamion (ngjyra e kamionit) (Prodhuesi dhe Modeli), Numri Regjistrues 111-11-1111

Numrin e Identifikimit të Automjeteve 7GJQ123JH674VIN Një kamion (ngjyra e kamionit) (Prodhuesi dhe Modeli), Numri Regjistrues 222-22-2222, Numrin e Identifikimit të Automjeteve 6KLJ456PL875VIN. Ky njoftim është dorëzuar për të pasqyruar interesin e Barrës Tatimore në pasurinë e përshkruar më sipër dhe jo në pasuri tjetër.

Për shkak se kamionët janë peng si siguri për huan nga banka dhe sigurimi është para barrës tatimore, barra tatimore i bashkëngjitet asaj pjese të kapitalit në kamionë që është tepricë e shumës që i takon bankës.

8. Barrët e regjistruara në emrat qoftë të emëruarit apo pronarëve përfitues, lirohen kur i emëruari apo pronari përfitues, shlyen pjesën e vet të borxhit tatimor edhe pse barra tatimore mbetet në fuqi në lidhje me shumat tjera të mbetura ende detyruese për tatimpaguesin. 9. Barrët poseduese. Për qëllime të këtij neni, ‘barrë poseduese, është një barrë në të cilën prona e një borxhliu është në posedim të palës së tretë për të siguruar borxhin.

9.1 Një barrë tatimore e regjistruar, ka përparësi mbi një barrë pasuese poseduese, përveç rasteve të mëposhtme :

9.1.1 punët e riparimit të bëra nga një mekanik i automobilave; 9.1.2 punët riparuese të bëra nga një zdrukthëtar, hidraulik, moler, elektricist, etj.; 9.1.3 një qiradhënës në lidhje më mallrat e qiramarrësit; 9.1.4 një objekt deponimi me qira; 9.1.5 çdo situatë e ngjashme në të cilën pala e tretë mbetet në posedim të pasurisë personale të prekshme e nënshtruar një barre e cila siguron çmimin e arsyeshëm të riparimit apo përmirësimit të asaj pasurie.

9.2 Pasuria e dhënë për barrët poseduese, sikurse janë ato të përshkruara në nënparagrafët 9.1.1 deri 9.1.5 më sipër është bazuar në nevojën për të mbrojtur qiradhënësit, personat deponues dhe personat riparues nga nevoja për të vërtetuar ekzistencën e barrës, apo mungesën e barrës, përpara ndërmarrjes së punës së riparimeve, vendosjes së marrëveshjes për qira, etj. Do të ishte një ngarkesë e madhe mbi ata persona për të pasur regjistra të tillë të barrëve përpara se të merren vesh për të bërë punën riparuese, hyrjes në një marrëveshje për qira, etj. Shembull : Tatimpaguesi A, një shoqëri tregtare individuale, ka një borxh tatimore prej 1,000 €. ATK, ka regjistruar një barrë në regjistrin e pengut dhe regjistrat tjerë të zbatueshëm. Tatimpaguesit A, i duhet një motor për automjetin e tij. Ai e dërgon automjetin për riparim. Mekaniku te lokali i riparimit bën një riparim të nevojshëm me kosto prej 500 €. Lokali i riparimit, ka një barrë poseduese për 500 € për aq sa për të mbajtur posedimin e automjetit. Ajo barrë

86

poseduese ka prioritet mbi barrën tatimore, edhe pse barra tatimore ka ekzistuar para se borxhi për lokalin e riparimit të ketë lindur. Shembull : Tatimpaguesi B, një entitet ligjor, i nevojitet një objekt deponimi për të deponuar disa prej mallrave të veta. Tatimpaguesi B i ka borxh Administratës Tatimore 2,500 €. Tatimpaguesi B hyn në kontratë me Kompaninë e Deponimit për të Deponuar mallrat. Kontrata e deponimit kërkon pagesat prej 300 € në muaj. Tatimpaguesi B nuk paguan tri pagesa mujore dhe kompania e Deponimit fillon përpjekjet për të nxjerrë jashtë Tatimpaguesin B. Me qëllim të mbulimit të qirasë delikuente (papaguar) Kompania e Deponimit mund t’i shet mallrat për të mbuluar borxhin. Barra tatimore nuk do t’i bashkëngjitet mallrave të Tatimpaguesit B të cilat janë shitur nga Kompania e Deponimit, edhe pse është regjistruar para se të lind borxhi. ATK ka të drejtën të dorëzojë kërkesë për çdo tepricë të mjeteve që kanë dalë nga shitja. 9.3 Nëse një kreditor vendos një barrë poseduese para se ATK të vendosë borxhin tatimor apo kërkesën e barrës, kreditori mund të bëjë përparime kundër sigurimit të dhënë në barrën poseduese deri në atë kohë kur ATK të regjistrojë barrën e vet Regjistrin e Pengut, Zyrën Kadastrale, apo në vendet tjera të përshtatshme të regjistrimit. Pagesat paradhënie mund të vazhdojë të bëhen pasi të jetë regjistruar barra. Nëse ATK jep njoftimin aktual kreditorit për ekzistimin e barrës, kreditori mund të vazhdojë të bëjë pagesa paradhënie për 30 ditë nga data e marrjes së njoftimit aktual dhe ato paradhënie do të kenë përparësi mbi barrën tatimore, ngjashëm me shembullin në nënparagrafin 3.2 të këtij Neni.

10. Lirimi i pasurisë. Paragrafi 10 i Nenit 33 të Ligjit parasheh që ATK mund të lirojë pasuri të veçantë nga efektet e një barre në raste të caktuara. Edhe pse pasuria e veçantë mund të lirohet nga efektet e një barre, e tërë pasuria e mbetur e tatimpaguesit vazhdon të konsiderohet barrë.

10.1. Nënparagrafi 10.1 i Nenit 33 të Ligjit lejon lirimin e një pjese të veçantë të pasurisë së tatimpaguesit pas shlyerjes së pjesshme të detyrimit në një shumë të barabartë me vlerën e interesit të shtetit në pasuri. Me qëllim të pranimit të lirimit sipas kësaj dispozite, tatimpaguesi duhet të dorëzojë një kërkese për lirim të pasurisë nga një barrë bazuar në nënparagrafin 10.1 të Nenit 33 të Ligjit. Së bashku me kërkese duhet të jetë edhe kontrata e shitjes që pasqyron shumën që është paguar për pasurinë, shpërndarja e propozuar e mjeteve, dhe një tregues se tatimpaguesi është hequr tërësisht nga interesi i tij në pasuri. Kërkesa duhet të përfshijë edhe vlerësimet e pasurisë nga dy vlerësues të specializuar të ndryshëm të pasurisë. Pas rishikimit dhe verifikimit të kërkesës, nëse është e rregullt, Drejtori i Përgjithshëm, apo i deleguari i tij, lëshojnë një njoftim tatimpaguesit duke u pajtuar për lirimin e pasurisë në këmbim të pagesës së një shume të përcaktuar që do të shpërndahet nga mjetet e shitjes, me kusht që ATK të marre llogarinë e detajuar për shpërndarjen e mjeteve të shitjes. ATK, lëshon certifikatën e lirimit për blerësin e pasurisë në këmbim të pagesës. Certifikata tregon që pasuria është liruar nga efektet e barrës kundër tatimpaguesit në këmbim të shumës dhe se barra nuk është e bashkëngjitur në atë pjesë të veçantë e pasurisë.

87

Shembull: Tatimpaguesi ka një detyrim tatimor prej 10,000 €, ATK, ka regjistruar barrët e veta në Regjistrin e Pengut dhe Zyrën Kadastrave. Asetet e tatimpaguesit përfshijnë ndërtesën, të vlerësuar 50,000 € dhe parcelën e tokës të vlerësuar me 12,000 €. Ndërtesa është penguar (ngarkuar) nga një hipotekë me bankën për 45,000 €, e cila ka prioritet mbi barrën tatimore (Barra tatimore e regjistruar më 20 Qershor 2008; hipoteka nga banka e datës 10 Mars 2008). Toka është e penguar nga një hipotekë me bankën për 4,500 €, e cila ka prioritet mbi barrën tatimore (Hipoteka e datës 20 Nëntor 2006). Tatimpaguesi nuk ka qenë në gjendje të marrë një hua (kredit) për të paguar detyrimin e tij tatimor dhe ka hyrë në marrëveshje me këste me administratës tatimore duke kërkuar pagesa prej 1,000 €/muaj. Tatimpaguesi është pajtuar të shesë tokën e tij dhe të kërkoje mjetet në borxhin tatimor. Tatimpaguesi merr një ofertë kushtëzuese për të blerë tokë për 12,500 €. Tatimpaguesi dorëzon një Kërkese për lirim të pasurisë ashtu që ai të mund të bartë titullin pa problem tek blerësi i mundshëm. Kërkese përfshinë një kopje të kontratës së shitjes, dy vlerësime të pavarura nga vlerësuesit e licencuar (një që përcakton vlerën e tokës prej 11,750 € dhe tjetra që përcakton vlerën e tokës më 12,500 €). Përveç kësaj, aplikacioni përfshinë një kopje të deklaratës së tatimit në pronë nga Zyra Kadastrave e cila tregon se toka është vlerësuar për qëllime tatimore me 10,000 € për vitin tatimor 2008. Orari i shpagimit të propozuar nga mjetet e shitjes përfshinë pagesën e hipotekës bankare (4,500 €), taksat ligjore për përgatitjen e dokumenteve dhe regjistrimit (500 €), taksat e vlerësimit (400 €) dhe mbetja (7,100 €) për t’u paguar në ATK, kundrejt borxhit tatimor të tatimpaguesit. ATK merr Kërkesën dhe përcakton se është në interesin e saj për ta pranuar dhe për të lëshuar Certifikatën e Lirimit. ATK përgatit letrën për tatimpaguesin, duke e informuar se do t’i lëshojnë një certifikatë lirimi me përfundimin e shitjes, që e largon tatimpaguesin nga të gjithat të drejtat dhe interesat në tokë, dhe me pranimin e pagesës prej 7,100 €. Zyrtari i ATK shoqëron tatimpaguesin në bankë dhe e vëzhgon tatimpaguesin duke bërë pagesën prej 7,100 € në llogarinë bankare të ATK. Me tej Zyrtari i ATK merr një kopje të pagesës me vulën e bankës. Zyrtari i ATK, i jep Certifikatën e Lirimit, të nënshkruar nga Drejtori i Përgjithshëm, apo i caktuari. Si rezultat i lëshimit të Certifikatës së Lirimit, të cilën tatimpaguesi duhet ta regjistrojë në Zyrën Kadastrave, tatimpaguesi ka qenë në gjendje të shesë tokën e tij pa pasur barrë tatimore. Megjithatë, barra tatimore nuk është liruar dhe ende mbetet e bashkëngjitur në ndërtesën që tatimpaguesi ende e ka në pronësi. Administrata Tatimore ka marrë një pagesë të madhe kundrejt borxhit të tij tatimor, cili do të paguhet në tërësi brenda tre muajve bazuar në marrëveshjen me këste prej 1,000 € në muaj.

88

10.2. Nënparagrafi 10.2 i Nenit 33 të Ligjit, lejon lirimin e një parcele të veçantë nga efektet e barrës tatimore me kusht që barra t’u bashkëngjitet mjeteve të shitjes me të njëjtat të drejta që ka në lidhje me pasurinë që është shitur. Me qëllim të marrjes së urdhrit për lirim, tatimpaguesi duhet të dorëzojë një Kërkesë për Lirim të pasurisë nga barra bazuar në nënparagrafin 10.2 të Nenit 33 të Ligjit. Së bashku me kërkesën duhet të jetë kontrata e shitjes që pasqyron shumën që është paguar për pasurinë, shpërndarjen e propozuar të mjeteve, dhe një tregues së tatimpaguesi në tërësi i është hequr interesi në pasuri. Kërkesa, përfshin vlerësimet e pasurisë nga dy vlerësues pasurie të ndryshëm të licencuar, plus një kopje të vlerësimit tatimor të pasurisë së palëvizshme nga Zyra e Tatimit në Pronë në Komunë. Kërkesa, gjithashtu, tregon kushtet sipas së cilave është vendosur një fond i cili do t’i nënshtrohet barrëve dhe kërkesave të shtetit në të njëjtën mënyrë dhe përparësi sikurse që ka qenë pasuria (prona) që cila ka qenë e liruar. Pas rishikimit dhe verifikimit të Kërkesës, nëse çdo gjë është në rregull, Drejtori i Përgjithshëm apo i deleguari, e njofton tatimpaguesin se pajtohet të lirojë pasurinë që i nënshtrohet mjeteve nga shitja e vendosur në një fond që do t’i nënshtrohet barrëve dhe kërkesave të shtetit në të njëjtën mënyrë dhe prioritet sikurse që ka qenë pasuria e liruar. Para lëshimit të certifikatës për lirim, ATK, duhet të marrë një llogari të detajuar për shpërndarjet e pritur të mjeteve. Administrata Tatimore do të ketë të drejtën të pyesë për përparësitë që lidhen më të, si dhe përparësitë e kreditorëve tjerë të lartë. ATK, i jep certifikatën e lirimit blerësit të pasurisë në këmbim të evidencës që mjetet e shitjes janë vendosur në një fond të caktuar që i nënshtrohet barrëve dhe kërkesave të shtetit në të njëjtën mënyrë dhe prioritet sikurse pasuria të ishte e liruar. Shpenzimet e arsyeshme dhe të domosdoshme të dala në lidhje me shitjen e pasurisë apo administrimin e mjeteve të shitjes do të paguhet nga mjetet e shitjes përpara shlyerjes së ndonjë kërkese. Të gjitha kërkesat e mjeteve të shitjes duhet të procesohen brenda 60 ditëve pas shitjes, përveç nëse një kërkesë është dorëzuar në gjyq për rishikim, në të cilin rast mjetet do të shpërndahen sa më shpejtë të jetë e mundur pas vendimit të gjyqit.

Shembull : Të marrim parasysh të njëjtat fakte bazike sikurse në shembullin në nënparagrafin 10.1 më sipër, përveç se aty është një kontest lidhur me titullin dhe të drejtat e tatimpaguesit për të shitur tokën. Si rezultat, gjyqi ka urdhëruar që toka e shitur dhe mjetet të vendosen në një llogari dorëzanie duke qenë në pritje të një përcaktimi të pronarit të vërtetë të tokës. E vetmi dallim në mes të kësaj situate dhe asaj në nënparagrafin 10.1 është se administrata tatimore nuk do të marrë menjëherë pagesën nga mjetet e shitjes. Kur gjyqi të marrë vendim mbi pronarin e vërtetë të tokës, mjetet do të shpërndahen. Në ndërkohë, blerësi do të ketë titull të qartë të tokës dhe do të jetë në gjendje të gëzojë përdorimin e saj. Administrata tatimore do të marrë pagesën nga dorëzoni i balancës së mbetur pas baritjes së shpenzimeve të gjyqit, hipotekës bankare dhe taksave juridike të caktuara. Për shkak të shpenzimeve të gjyqit, administrata tatimore do të marrë një pagesë shumë më të vogël se sa do të merrte sipas shembullit në nënparagrafin 10.1.

11. Dispozitat e veçanta për NSh. Nënparagrafi 10.3 dhe paragrafi 11 i Nenit 33 të Ligjit, përfshin dispozitat e veçanta për Ndërmarrjet Shoqërore (ne vijim NSh), të cilat ndalojnë ATK të ndërmarrë masa të mbledhjes së detyrueshme kundër NSh. NSh janë në juridiksionin e Agjencisë

89

Kosovarë për Privatizim (ne vijim AKP). Ligji mbi AKP, përcakton se AKP është i vetmi organ i autorizuar të shesë një NSh apo asetet e saja. Nënparagrafi 11.1 i Nenit 33 të Ligjit parasheh që ATK të mund të regjistrojë një barrë tatimore kundër aseteve të një NSh që ka një borxh tatimor. Përgjithësisht, ai është i vetmi veprim që ATK mund të ndërmarrë kundër një NSh apo aseteve të saj. Megjithatë, nëse një NSh nuk paguan me kohë një borxh tatimor apo hyn në një marrëveshje për pagesë të një borxhi tatimor dhe dështon në atë marrëveshje, ATK është e autorizuar të vazhdojë veprimin e mbledhjes së atij borxhi tatimor përmes një Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë në llogarinë bankare të NSh apo përmes një Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë në fondet tjera që i janë borxh NSh, përfshirë fondet borxh ndaj NSh nga buxheti i Kosovës. Nënparagrafi 11.2 i Nenit 33 të Ligjit parasheh që ATK, duke e regjistruar si duhet barrën e vet kundër aseteve të NSh, ka të drejtë të kërkojë siguri ndaj mjeteve të shitjes kur asetet të jenë shitur nga AKP. Ndalesa për të ndërmarrë aksione të Mbledhjes së Detyrueshme kundër NSh skadon në mesnatë të 31 Dhjetorit 2010. Çdo aset i NSh, i mbetur pas kësaj date mund të konfiskohet dhe të shitet nga ATK për të shlyer çdo borxh tatimor të NSh. Pritet që AKP, të ketë pasur kohë të mjaftueshme për të shitur të gjitha asetet e NSh deri në atë kohë dhe, nëse ato nuk kanë pasur, ATK duhet të ketë të drejtën të përmbarojë kërkesat e veta kundër aseteve të mbetura. Shih paragrafin 13 të këtij Neni për dispozitat që lidhen me periudhën për mbledhjen e borxheve tatimore nga një NSh.

11.1. Për të siguruar kërkesën e vet të siguruar kundër mjeteve të shitjes së një NSH, lirimi i dispozitave të barrës të paragrafit 10 do të jetë procesi përmes së cilit ATK siguron kërkesën e vet kundrejt mjeteve. Nëse ATK ka një barrë në pasurinë që do të likuidohet sipas dispozitave të atij ligji, AKP duhet të aplikojë në ATK për lirim nga pasuria nga efektet e barrës tatimor sikurse është paraparë në nënparagrafin 10.2 të Ligjit. Megjithatë, nuk është e nevojshme për AKP, të dorëzojë vlerësimet nga personat tjerë në lidhje me përcaktimin e vlerës së pronës. ATK, do të pranojë çmimin e shitjes të pronës ashtu siç është realizuar nga AKP meqë paraqet vlerën e pronës.

11.2. Barra e ATK-së do të aplikohet në mjetet e shitjes në përputhje me Ligjin 03/L-067, duke pranuar se Ligjit 03/L-067 ka dispozita specifike lidhur me vendosjen e një fondi dhe shpërndarjen e mjeteve të shitjes së pronës së NSh, përfshirë ato pagesa mandatare të referuara në nënparagrafin 10.3 të këtij Neni. Synimi i kësaj dispozite është se, për arsye të lirimit të pronës nga efektet e barrës, barra e ATK-së transferohet në mjetet e shitjes së pronës dhe i bashkëngjitet atyre mjeteve me prioritet të njëjtë sikurse e ka pasur për vetë pronën.

11.3. ATK do të lëshojë një Certifikatë Lirimi nga efektet e barrës që i nënshtrohet barrës së ATK-së duke mbajtur të njëjtin prioritet në mjetet e vendosura në fondin e likuidimit sikurse që ka pasur në pasurinë që është shitur. Me kusht që të gjitha kërkesat të jenë plotësuar, ATK do të lëshojë lirimin e vet të pronës brenda 5 ditëve pas pranimit të kontratës së shitjes dhe të evidentojë se në të vërtetë shitja ka ndodhur.

12. Periudha Statusore e një Barre dhe kërkesa e ri-paraqitjes. Sikurse është paraparë në paragrafin 12 të Nenit 33 të Ligjit, një barrë është e ne fuqi për periudhën 6-vjeçare, nga data e vlerësimi dhe tatimi më nuk është i mbledhshëm kur barra të ketë pushuar të jetë e vlefshme. Megjithatë, ka përjashtime në ligj, të cilat mundësojnë që barra të jetë e vlefshme për një periudhë të gjatë kohore. Gjithashtu, është detyruese që një barrë të ri-paraqitet me qëllim që të mbajë vlefshmërinë dhe përparësinë e saj në asete të caktuara.

90

Shembull: Tatimpaguesi C dorëzon një deklaratë të TVSh-së për periudhën tatimore Shtator 2004 më 25 Tetor 2004 e cila përfshinë një balancë tatimore të papaguar prej 1,000€ dhe ajo deklaratë është futur në sistemin e procedimit të të dhënave të ATK-së më 31 Tetor 2004. Në atë datë ATK lëshon një Njoftim-vlerësim për tatimpaguesin dhe lind barra tatimore. Sipas paragrafit 12 të Nenit 33 të Ligjit, ATK ka 6 vjet për të mbledhur atë tatim meqë ajo është periudha kohore gjatë së cilës barra është e vlefshme. Përpos ndonjë veprimi që mund të zgjasë periudhën 6 vjeçare të mbledhjes, autorizimi i ATK-së për të mbledhur atë borxh tatimor skadon më 30 Tetor 2010. Nëse ATK më vonë përcakton përmes një kontrolli të tatimpaguesit se Tatimpaguesi C ka nënraportuar obligimin e tij tatimor dhe bën një vlerësim shtesë më 10 Korrik 2007, në shumë prej 5,000€ dhe lëshon një Njoftim-vlerësim në atë datë, një barrë e re tatimore lind më 10 Korrik 2007 për shumën e tatimit të vlerësuar në atë datë, 5,000€. ATK deri më 9 Korrik 2013 mund të mbledhë atë vlerësim shtesë tatimor, përveç nëse ka pasur ndonjë akt për të zgjatur statutin 6 vjeçar të mbledhjes sikurse është nënshkruar në paragrafin 12 të Nenit 33. 13. Përjashtimet nga statuti gjashtë-vjeçar i mbledhjes (periudha e mbledhjes), janë rastet:

13.1. nëse një tatimpagues dorëzon një ankesë në ATK, periudha për mbledhje shtyhet për periudhën kohore nga data që rasti është pranuar në Ankesat e ATK-së deri kur Ankesat e ATK-së të lëshojnë vendimin përfundimtar, plus gjashtë muaj tjerë. Sikurse është paraparë në Nenin 82 të Ligjit, ATK ndalohet të ndërmarrë masë për marrje të pasurisë derisa rasti është në Ankesa, ndonëse mund të regjistrojë barrët tatimore, dhe të ndërmarrë veprime tjera të mbledhjes, kur të jetë e nevojshme. Shembull : Kërkesa e ankesës së tatimpaguesit është pranuar nga Ankesat e ATK-së më 1 Korrik. ATK lëshon vendimin përfundimtar për rastin më 15 Shtator. Rasti ka qenë në ankesa për 77 ditë. Statuti është shtyrë për 77 ditë, plus 183 ditë tjera, apo gjithsej 260 ditë. Nëse statuti do të skadonte më 20 Tetor 2010, do të shtyhej deri më 6 Korrik 2011 (260 ditë nga data e parë e skadimit të statutit);

13.2. nëse tatimpaguesi ankohet për një vendim të ATK-së në Bordin e Pavarur për Rishqyrtime (ne vijim BPR), periudha për mbledhje shtyhet për periudhën kohore nga data kur rasti është pranuar në BPR, derisa BPR të lëshojë vendimin përfundimtar, plus gjashtë muaj tjerë. Sikurse është paraparë në Nenin 82 të Ligjit, ATK është e ndaluar të ndërmarrë masë për marrje të pasurisë përderisa rasti është në BPR, edhe pse mundet të regjistrojë barrën dhe të ndërmarrë veprime tjera të mbledhjes, kur është e nevojshme. Llogaritja e shtyrjes së statutit është e njëjtë si llogaritja e shtyrjes së statutit për rastin që është dorëzuar në Ankesat e ATK-së sikurse është përshkruar në shembullin e sipërm;

13.3. nëse një borxh i tatimpaguesit është dorëzuar në një gjyq kompetent, periudha për mbledhje shtyhet për periudhën kohore nga data kur rasti është pranuar në gjyq (përfshirë, por nuk është e kufizuar, një gjykimin në apel, një gjykatë për falimentim, një gjyq penal dhe një gjyq ekonomik në një çështje që në veçanti lidhet me borxhin tatimor) gjersa gjyqi i aplikueshëm të ketë lëshuar vendimin përfundimtar, plus gjashtë

91

muaj tjerë (shtesë). Llogaritja e shtyrjes së statutit është e njëjtë si llogaritja e shtyrjes së statutit për rastin që është dorëzuar në Ankesat e ATK-së sikurse është përshkruar në shembullin e sipërm. Përveç atyre rasteve në të cilat një tatimpagues është referuar për ndjekje penale bazuar në një vepër penalë ne fushën e tatimeve, përgjithësisht ATK nuk do të ndërmarrë veprime të mbledhjes së detyrueshme përderisa rasti është nën konsideratë nga gjyqi pa autorizim specifik të gjyqit. Veprimi i mbledhjes së detyrueshme mund të vazhdojë në lidhje me ata tatimpagues që janë referuar për ndjekje penale bazuar në një vepër penale në fushën e tatimeve, përveç nëse ekziston marrëveshje brenda ATK-së apo ndryshe me autoritetin ndjekës.

13.4. nëse tatimpaguesi është një NSh dhe i nënshtrohet privatizimit nga AKP, periudha gjashtë-vjeçare për mbledhjen e tatimit shtyhet pafundësisht. Një barrë kundër një NSh nuk skadon deri në 6 muaj pas shpërndarjes së mjeteve që dalin nga privatizimi që është miratuar nga organi kompetent;

13.5. nëse tatimpaguesi është NP, me pronësi qendrore apo lokale, nuk ka periudhë gjashtë-vjeçare të kufizimit për borxhet tatimore. Periudha e mbledhjes për NP nuk skadon derisa borxhi tatimor i NP të jetë shlyer në tërësi.

Shembull : Nëse një NP, ka borxh tatimor për tatimin e mbajtur në burim për punëtorët gjatë periudhës Janar 2004 dhe borxhi tatimor është vlerësuar në sistemin e ATK më 15 Mars 2004, sipas rrethanave normale, periudha e mbledhjes për këtë borxh tatimor do të skadonte më 14 Mars 2010. Që nga koha kur borxhi bëhet nga NP, periudha e mbledhjes nuk skadon deri sa NP të paguan borxhin tatimor që ka për periudhën Janar 2004.

13.6. Nëse një tatimpagues, i cili ka një borxh tatimor, është jashtë Republikës së Kosovës për një periudhë prej më shumë se 3 muaj kalendarik, periudha gjashtë vjeçare shtyhet për periudhën kohore sa tatimpaguesi është jashtë Kosovës dhe për gjashtë muaj tjerë pas kthimit të tatimpaguesit. Mungesa prej tre muajve llogaritet duke filluar në muajin e parë pas muajit të largimit dhe për dy muaj të plotë kalendarik pasues. Nëse një tatimpagues largohet nga Kosova më 20 mars 2009 dhe kthehet më 21 Qershor 2009, ati tatimpagues nuk do të konsiderohet të ketë qenë jashtë Republikës së Kosovës për qëllime të kësaj dispozite meqë ai/ajo nuk ka qenë jashtë Kosovës për tre muaj të plotë kalendarik pas muajit të largimit.

13.7.Sikurse është paraparë në nënparagrafin 12.7 të Nenit 33, nuk ka periudhë gjashtë vjeçare për borxhet tatimore të një organizate buxhetore. Borxhet tatimore të një organizate buxhetore mbeten deri në kohën e tillë kur paguhet borxhi tatimor.

13.8.ATK dhe tatimpaguesi munden që të pajtohen për shtyrjen e statutit të mbledhjes duke nënshkruar marrëveshje me shkrim sipas nënparagrafit 12.7 të Nenit 33 të Ligjit. Marrëveshja, nënshkruhet nga tatimpaguesit (nëse është entitet juridik, nënshkrimi i një zyrtari të autorizuar të entitetit juridik) dhe nga Zyrtari me autorizim të deleguar për të nënshkruar në interes të DP të ATK. Marrëveshja, përshkruan borxhin tatimor që ekziston (secilën periudhë tatimore e ndarë që do të skadojë duhet të shënohet), datën kur periudha e mbledhjes përfundon dhe datën në të cilën periudha e mbledhjes është zgjatur. Periudha e mbledhjes nuk është për më shume se 24 muaj. Çdo heqje dorë

92

duhet të nënshkruhet nga të dy palët së paku 15 ditë përpara se periudha e mbledhjes të skadojë. Statuti i mbledhjes do të zgjatet vetëm një herë sipas kësaj dispozite.

14. Nëse periudha e mbledhjes është zgjatur për ndonjë nga arsyet e përshkruara në paragrafin 13 të këtij Neni, barra tatimore me të cilën lidhen periudhat e zgjatjes së mbledhjes duhet të ri-dorëzohet në regjistrat e aplikueshëm me qëllim të mbajtjes së përparësisë së ATK. Ri-dorëzimi i tillë, duhet të ndodhë brenda 90 ditëve përpara se periudha e parë e mbledhjes se detyrueshme të përfundoje. Shembull : Shoqëria Tregtare A, ka borxh tatimor për muajt Janar, Shkurt dhe Mars 2003 për TVSh, si dhe për vitin tatimor 2005 për Tatimin në të Ardhurat e Korporatave (ne vijim TAK). Tatimet e TVSh, janë vlerësuar më 5 Mars 2003, 7 Prill 2003 dhe 6 Maj 2003. Borxhi i TAK është vlerësuar më 2 Maj 2006. periudha e mbledhjes për TVSh, pritet të skadojë më 4 mars 2009, 6 Prill 2009 dhe 5 Maj 2009. ATK, ka regjistruar barrët në kadastër dhe regjistrin e pengut për të gjitha tatimet e detyrueshme nga Shoqëria A (TVSh dhe TAK) më 6 Korrik 2006. më 25 Nëntor 2008, ATK dhe Shoqëria A, bien dakord për zgjatje të periudhës së mbledhjes për detyrimet e TVSh, deri më 31 Dhjetor 2010. Deri 4 dhjetor 2008, ATK duhet të ri-dorëzojë barrën e vet si në kadastër ashtu edhe në regjistrin e pengut për të treguar se periudha e mbledhjes për detyrimet e TVSh, është zgjatur deri më 31 Dhjetor 2010 dhe barra për TVSh, mbetet e vlefshme deri atë datë. Barra e ri-dorëzuar, duhet të përfshijë përshkrimin e detyrimeve tatimore të mbuluara me barrën (lloji i tatimit, periudha tatimore dhe shuma e detyrimeve për secilën periudhë tatimore), datën kur barra e parë është regjistruar, numrin e dokumentit të barrës së parë, faktin se barra e ri-dorëzuar është një zgjatje e barrës së parë dhe prioriteti i vendosur nga barra e parë mbetet në efekt deri në datën e vendosur nga barra e ri-dorëzuar. Barra e parë ka përfshirë detyrimin për TAK. Megjithatë, meqë periudha e mbledhjes për detyrimin e TAK nuk skadon deri më 5 Korrik 2012, nuk preket nga kërkesat e ri-dorëzimit dhe nuk ka nevojë të përfshihet ajo periudhë tatimore në barrën e ri-dorëzuar. Barra e ri-dorëzuar në veçanti i referohet detyrimeve të TVSh-së.

Neni 33 Interesi

1. Neni 28 i Ligjit, përcakton se interesi do të rrjedhë në ndonjë pjesë të një borxhi tatimor që nuk është paguar datën e fundit të përshkruar për pagesë. Interesi, llogaritet për secilin muaj apo pjesë të muajit që tatimi mbetet i papaguar nga data kur tatimi është detyrim. Interesi vazhdon të rrjedhë deri dhe përfshinë datën që borxhi tatimor është paguar, përveç asaj siç është paraparë në paragrafin 5 të këtij Neni. 2. Paragrafi 2 i Nenit 28 të Ligjit parasheh që interesi mund të ngarkohet në ato shuma të ndëshkimeve që janë llogaritur si një përqindje e tatimit kryesor dhe jo në ato që janë të bazuara në një shumë fikse. Me qëllim të mbajtjes së thjeshtësisë në sistemin e TI së ATK-së, e vetmi ndëshkim në të cilin interesi do të aplikohet janë ato ndëshkime të parapara me Nenet 51, 54 dhe 60 të Ligjit. Interesi do të vendoset në ndëshkimet e aplikueshme te vlerësuara vetëm pasi njoftimi përfundimtar i është lëshuar tatimpaguesit duke e informuar se interesi do të fillojë të rrjedh në shumat e specifikuara të ndëshkimit të vlerësuar duke filluar në ditën e parë të muajit

93

pas muajit në të cilin është lëshuar njoftimi përfundimtar. Interesi do të rrjedh vetëm në shumën e ndëshkimit të vlerësuar që nga data kur njoftimi përfundimtar i përshkruar në këtë paragraf është lëshuar. Njoftimi Përfundimtar do të lëshohet 120 ditë pas datës në të cilën tatimi, në të cilin ndëshkimet aplikohen, është vlerësuar. Njoftimi Përfundimtar do të përfshijë:

2.1. emrin e tatimpaguesit; 2.2. numrin fiskal të tatimpaguesit 2.3. tatimin dhe periudhën apo periudhat tatimore, me të cilat lidhet njoftimi; 2.4. shumën e tatimit, ndëshkimeve dhe interesit të vlerësuar; 2.5. një kërkesë për pagesë të shumës obligative; 2.6. vendin dhe mënyrën e pagesës së shumës obligative; dhe 2.7. njoftimin se në të parin e muajit pas datës së njoftimit kur do të fillojë të rrjedhë interesi

në ndëshkimet e specifikuara, krahas atij interesi që tashmë rrjedh në tatim. Data në të cilën do të aplikohet interesi mbi ndëshkimet e aplikueshme do të përcaktohet nga ATK bazuar në mundësinë e sistemit të procesimit të të dhënave në ATK për të zbatuar llogaritjen e interesit të tillë. ATK do të lëshojë një njoftim publik duke informuar për datën nga e cila interesi në ndëshkime do të fillojë të rrjedh. Menjëherë pas njoftimit publik, ATK do të lëshojë njoftimet përfundimtare të parapara në këtë paragraf për të të gjithë tatimpaguesit aktiv me borxhe të cilat kanë qenë në ekzistencë në ATK për më shumë se 120 ditë. 3. Shkalla e interesit do të bazohet në shkallën interesin të huadhënies së bankave tregtare në Kosovë, por duhet të jetë një minimum prej 0.5% më e lartë se ajo shkallë. Ministri do të përcaktoje një herë në vit, jo më larg se data 1 dhjetor, ndryshimet në shkallën e interesit për vitin pasardhës. Ndryshimi i shkallës së interesit, nëse ka, do të hyje ne fuqi duke filluar nga 1 Janari i vitit pasardhës. Ministri, mund të ndryshoje më shumë se një herë në vit tatimor shkallën e interesit, në ketë rast ndryshimi hyn në fuqi nga data një e muajit në vijim të përcaktimit të Ministrit. ATK, është përgjegjëse për të publikuar shkallën e interesit, përfshirë publikimin në faqen e internetit të ATK. 4. Sikurse është paraparë në paragrafin 5 të Nenit 28 të Ligjit, interesi i vlerësuar apo i rrjedhur mund të mblidhet në të njëjtën mënyrë dhe me të njëjtat kompetenca zbatuese sikurse të ishte tatim. 5. ATK, mund të hyjë në marrëveshje me këste me tatimpaguesit, përmes së cilave një tatimpagues mund të paguajë borxhin e tij tatimor, në përputhje me afatet dhe kushtet e marrëveshjes. Sipas paragrafit 6 të Nenit 28 të Ligjit, duke filluar nga muaji pas muajit në të cilin është nënshkruar një marrëveshje me këste, deri sa të shlyhet detyrimi tatimor, nuk do të rrjedh interes në borxhin tatimor. Kur tatimpaguesi, dëshiron një marrëveshje për një periudhë më të gjatë se 12 muaj, interesi do të vazhdojë të rrjedhë gjatë kohëzgjatjes së marrëveshjes. Marrëveshja sipas dispozitave të paragrafit 6 të Nenit 28 duhet të plotësojë kushtet vijuese:

5.1. marrëveshja nuk mund të jetë për një periudhë më të gjatë se 12 muaj, duke filluar nga data kur ajo nënshkruhet;

5.2. pagesa e parë sipas marrëveshjes duhet të jetë së paku apo 20% e borxhit të përgjithshëm të përfshirë në marrëveshje;

5.3. tatimpaguesi duhet të bie dakord të mbetet i rregullt në të gjitha detyrimet e tjera tatimore, përfshirë kryerjen me kohë dhe saktësi të pagesave paradhënie tremujore

94

(nëse janë të aplikueshme), regjistrimin për TVSh, kur kërkohet (nëse është e aplikueshme), si edhe dorëzimin e deklaratave që kërkohen të cilat paguhen në tërësi në apo para datës së përshkruar;

5.4. tatimpaguesi duhet të kryejë të gjitha pagesat në apo para datës së përshkruar në marrëveshje. Marrëveshja, përcakton datën në të cilën pagesa periodike duhet të bëhet;

5.5. marrëveshjet mund lejojnë pagesat e shumave të ndryshme për t’u paguar në datën e përshkruar për kryerjen e pagesave periodike;

5.6. pagesat periodike nuk është e detyrueshme të planifikohet në bazë mujore, por një pagesë duhet të planifikohet së paku një në çdo tre muaj.

Shembull : Tatimpaguesi A i ka borxh ATK 2,000€ (përfshirë ndëshkimin dhe interesin e rrjedhur) për TAK për vitin tatimor 2007. TAK për 2007, është e detyruar për t’u paguar deri më 1 Prill 2008. Interesi në borxhin tatimor ka filluar më 1 Prill 2008 dhe ka vazhduar të rrjedhë në të parin e secilit muaj pasues me shkallë prej 1.5% në muaj (shkalla e tanishme e interesit në borxhe tatimore). Më 10 Qershor 2009 tatimpaguesi nënshkruan një marrëveshje me këste me ATK dhe pajtohet të paguajë tatimin me këste mujore gjatë 6 muajve të ardhshëm (duke përfunduar me 10 Dhjetor 2009). Meqë interesi ka rrjedhë më 1 Qershor 2009, interesi për muajin Qershor do të konsiderohet pjesë e shumës obligative në marrëveshjen me këste. Bazuar në paragrafin 6 të Nenit 28 të Ligjit, nuk do të rrjedhë interes tjetër në borxhin tatimor pas 10 Qershorit 2009, duke supozuar se tatimpaguesi ka respektuar afatet e marrëveshjes. Pagesa e parë e tatimpaguesit duhet të jetë një minimum prej 20%. Pas pagesës së parë, marrëveshja kërkon një pagesë prej 300 € të paguhet më 1 Korrik 2009 dhe 1 Gusht 2009; pagesat prej 400 € të paguhen më 15 Shtator dhe 15 Tetor; dhe një pagesë përfundimtare prej 400 € të paguhet më 9 Dhjetor 2009. Nëse këto pagesa janë paguar me kohë dhe të gjitha afatet e marrëveshjes janë respektuar, nuk do të rrjedhë interes në këtë borxh tatimor pas Qershorit 2009. 6. Sikurse është paraparë në paragrafin 2 të Nenit 62 të Ligjit, kur një tatimpagues me një borxh tatimor hyn në një marrëveshje sikurse është përshkruar në paragrafin 5 të këtij Neni dhe përmbush të gjitha dispozitat e marrëveshjes, ndëshkimet e vëna sipas paragrafëve 1 dhe 2 të Nenit 51 të këtij Ligji për dorëzim me vonesë të një deklarate tatimore dhe pagesë me vonesë të tatimit do të ulet në 2% të obligimit tatimor. Kjo dispozitë do të implementohet si vijon:

6.1. ndëshkimi i vënë për dorëzim me vonesë të një deklarate tatimore do të ulet në tërësi; dhe

6.2. ndëshkimi i vënë për pagesë me vonesë të tatimit do të ulet në një maksimum prej 2% të obligimit tatimor sikurse është raportuar nga tatimpaguesi në deklaratën e tij të vetë-vlerësimit, apo siç mund të rregullohet më pastaj nga ATK.

Shembull Tatimpaguesi ka dorëzuar një deklaratë 9 muaj me vonesë me një borxh tatimor prej 1,000€. Për shkak se deklarata ka qenë me vonesë dhe është dorëzuar pa pagesë, ATK ka vlerësuar ndëshkimin për deklarim më vonesë prej 250€ (25% të obligimit tatimor) dhe ndëshkimin për pagesë me vonesë prej 40€ (4% të obligimit tatimore, meqë ndëshkimi për pagesë me vonesë nuk mund të vlerësohet gjatë muajve të njëjtë për të cilën është vlerësuar ndëshkimi për deklarim me vonesë). Tatimpaguesi hyn në një marrëveshje me këste me ATK-në në përputhje me dispozitat e

95

paragrafit 5 të këtij neni dhe në tërësi përmbush kushtet e marrëveshjes. Kur marrëveshja të jetë plotësuar në tërësi, zyrtarët e ATK-së duhet të ndërmarrin veprimet e vijuese: - heqjen e ndëshkimit për deklarim me vonesë 250€ - uljen e ndëshkimit për pagesë me vonesë nga 40€ në 20€ - kthimi i mjeteve tatimpaguesit për çdo mbi-pagesë nëse do të ketë, në përputhje me procedurat e vendosura.h 6. Në përputhje me paragrafin 7 të Nenit 28 të Ligjit, nëse një tatimpagues dështon në një marrëveshje me këste, interesi do të ri-vendoset në mënyrë retroaktive deri në datën kur është nënshkruar marrëveshja. Nëse një tatimpagues dështon në një marrëveshje me këste dhe dëshiron të ri-vendosë një marrëveshje me këste, marrëveshja me këste pasuese nuk do të përfshijë heqjen e interesit. Interesi do të vazhdojë të rrjedhë në çdo marrëveshje me këste pasuese për kohëzgjatjen e marrëveshjes. Kjo dispozitë aplikohet vetëm në detyrimin që ka qenë i përfshirë në marrëveshjen e parë që është prishur, plus çdo detyrim pasues i dalë deri sa detyrimi tatimor i mbetur nuk është paguar. Kur ai detyrim, plus çdo obligimi pasues i deklarimit dhe pagesës së tatimit, të jetë shlyer tërësisht dhe tatimpaguesi sërish krijon një borxh tatimor, ai do të ketë të drejtë për një marrëveshje me këste që do të përfshijë heqjen e interesit nga data kur marrëveshja është nënshkruar ashtu siç është përshkruar në paragrafin 5 të këtij Neni. Duhet të ceket se çdo marrëveshje me këste kërkon që një tatimpagues të mbetet i rregullt në të gjitha tatimet që bëhen obligative gjatë ecurisë së marrëveshjes. Si rrjedhim, nëse tatimpaguesi krijon një obligim tatimor derisa detyrimi i parë mbetet i papaguar, çdo marrëveshje e lidhur deri sa detyrimi i parë mbetet i papaguar duhet të përfshijë të gjitha borxhet shtesë tatimore të papaguara. Shembull : Shoqëria Tregtare B ka borxhin tatimor prej 3,000 € që përfshinë Dhjetorin 2007 për TVSh (2,000 €) dhe TAK për 2007 (1,000 €). Ajo hyn në marrëveshje me këste më 5 Mars 2009. Ajo nuk dorëzon apo nuk paguan deklaratën e TVSh për Prill 2009 (2,500 €) dhe dorëzon deklaratën për TAK pa pagesë (4,000 €). Për shkak se B, nuk ka arritur afatet e marrëveshjes me këste, marrëveshja është prishur dhe interesi është rivënë në borxhin tatimor që është përfshirë në marrëveshje. Çdo marrëveshje e mëtejme duhet të përfshijë borxhin e mbetur tatimor në Dhjetor 2007 për TVSh dhe TAK për 2007, plus detyrimet e TVSh së Prillit 2007 dhe TAK. Interesi do të rrjedhë në këto detyrime gjatë kohëzgjatjes së marrëveshjes. Të supozojmë se B, mbetet i rregullt në shlyerjen e të gjitha detyrimeve tatimore ne vijim, deri më 31 Mars 2010, ai do të ketë të drejtën të një marrëveshje që përfshinë heqjen e interesit sipas paragrafit 5 të këtij nëse ai krijon një borxh tatimor të ri pas 31 Marsit 2010.

Neni 34 Rendi i Pagesave

1. Në përputhje me Nenin 29 të Ligjit, pagesat fillimisht, zbatohen për shpenzimet e mbledhjes (ato shpenzime që dalin nga shpenzimet e konfiskimit dhe shitjes, shpenzimet që shoqërojnë regjistrimin e barrëve në regjistra të ndryshëm, shpenzimet e dala në gjyq, shpenzimet tjera që dalin nga ATK në mbledhjes e një borxhi tatimor, por duke mos përfshirë shpenzimet e rrogave të Zyrtarëve të ATK). Pagesat ne vijim, zbatohen në tatim, mandej në shpenzime dhe në fund në

96

interes. Aplikimi i pagesave në këtë rend aplikohet në mënyrën në të cilën pagesat janë aplikuar në çdo modul tatimor veç e veç, e jo në tërë borxhin tatimor të tatimpaguesit. 2. Përveç nëse ekzistojnë arsye të veçanta e të dokumentuara, pagesat do të zbatohen fillimisht në periudhën tatimore më të vjetër dhe mandej në tatimin tjetër më të vjetër, etj. Një periudhë tatimore individual do të paguhet në tërësi përpara se pagesat të aplikohen në periudhën tjetër tatimore. Për shembull, nëse një tatimpagues ka borxh për 2005, 2006 dhe 2007 në Tatimin ne te Ardhurat Personale (ne vijim TAP), pagesat e bëra në ATK, së pari do të aplikohen në periudhën tatimore 2005 (përfshirë të gjitha shpenzimet e mbledhjes, tatimi, ndëshkimi dhe interesi) përpara se të aplikohet pagesat pasuese në vitin tatimor 2006. Ky rregull zbatohet në të gjitha llojet e tatimeve dhe periudhat tatimore, e jo vetëm në TAP, si është përshkruar në shembull. 3. Përgjithësisht, pagesat do të aplikohen fillimisht për periudhën tatimore që ka datën më të vjetër të vlerësimit, pavarësisht periudhës tatimore të përfshirë. Kur pagesat të kenë filluar të aplikohen në periudhë të veçantë tatimor, e tërë shuma e asaj periudhe tatimore, përfshirë ndëshkimin dhe interesin, do të paguhet para fillimit të aplikimit të pagesave në një periudhe tatimore pasuese. Parimi i pagesës së tërë obligimit të mbetur në një periudhë tatimore aplikohet edhe pse mund të ketë vlerësim të mëvonshëm në atë periudhë tatimore me datën më të fundit të vlerësimit nga data e vlerësimit në periudhat tjera tatimore të pashlyera. Shembull: Nëse një tatimpagues ka borxh në Tatimin në të Ardhurat e Korporatave, si në vetë-vlerësimin e parë ashtu edhe në vlerësimin e kontrollës, kryen një pagesë 7,000 € më 10 Janar 2010, pagesa do të aplikohet Tatimi në të Ardhurat e Korporatave 2004* Tatimi në të Ardhurat e Korporatave 2005* Tatimi i vetëvlerësuar me datë Tatimi i vetëvlerësuar me datë vlerësimi 8 Prill 2005: 1,000 vlerësimi 9 Prill 2006: 1,000 Ndëshkimi 240 Ndëshkimi 288 Interesi 690 Interesi 612 Vlerësimi i kontrollit i datës 10 janar 2008 2,500 Pagesa e aplikuar 270 Ndëshkimi 800 Bilanci Interesi 1,500 Tatimi 730 Pagesa e aplikuar: 6,730 Ndëshkimi 288 Bilanci -0- Interesi 612 * Numrat janë vetëm për qëllime ilustruese dhe nuk paraqesin llogaritje të vërtetë të ndëshkimit dhe interesit. Së pari paguhet bilanci (mbetja) e tërësishme tatimore borxh për 2004, edhe pse tregon shumën e tatimit që është vlerësuar më vonë nga data e vlerësimit tatimor për 2005. Nëse nuk ka problem lidhur me mundësinë për të mbledhur periudhën tatimore 2005 përpara datës së skadimit të statutit të mbledhjes, meqë ai vlerësim skadon më 8 Prill 2012, ATK mund të vendos të aplikojë pagesën manualisht për të paguar së pari shumat e vlerësuara më të vjetra meqë vlerësimi i

97

kontrollit për 2004 nuk skadon deri më 9 Janar 2014, por ajo është një përjashtim në rregullin e përgjithshëm që do të ushtrohet vetëm kur ka shqetësime të vlefshme për datën statutore të mbledhjes. 4. Pavarësisht nga paragrafët 1 dhe 2 të këtij neni, një tatimpagues mund të caktojë ku do të aplikohet pagesa dhe ATK, do të aplikojë pagesën në mënyrën e kërkuar nga tatimpaguesi. Megjithatë, çdo shumë e mbledhur përmes Mbledhjes së Detyrueshme, përfshirë një marrëveshje me këste, do të aplikohet në një mënyrë që paraqet interesin më të mirë të ATK dhe nuk do t’i nënshtrohet caktimit nga tatimpaguesi, përveç nëse në mënyrë të ndërsjellë është pajtuar në mes të tatimpaguesit dhe ATK. ATK, mund të refuzojë të pranojë caktimin e tatimpaguesit për pagesën nëse caktimi i tillë është bërë me qëllim të dëmtimit të Buxhetit të Republikës së Kosovës. Për shembull, nëse një tatimpagues ka një borxh tatimor të cilit statuti pritet t’i skadojë për 6 muaj dhe gjithashtu ka një borxh që ka tri vite përpara se t’i skadojë statuti; administrata tatimore mund të refuzojë një caktim të tatimpaguesit për pagesë në borxhin më të ri, nëse caktimi do të rezultojë në skadimin e statutit të borxhit të vjetër.

Neni 35

Veprimet para Mbledhjes së Detyrueshme të borxhit tatimor 1. Nëse tatimpaguesi shpërfill apo refuzon të paguajë obligimin tatimor brenda 10 ditëve pas dërgimit të një njoftim-vlerësimi sikurse është përshkruar në Nenin 31 të Udhëzimit Administrativ, ATK është e autorizuar të mbledhë obligimin tatimor, plus të rrjedhurat, me masë të marrjes së pasurisë së tatimpaguesit apo të drejtat në pasurinë e tij. Përpara ndërmarrjes së veprimeve të mbledhjes së detyrueshme kundër ndonjë pasurie, apo të drejtave në pasuri, të tatimpaguesit, ATK do të regjistrojë barrën e vet tatimore në regjistrat e aplikueshëm sipas përshkrimit në Nenin 32, të këtij Udhëzimi Administrativ. 2. Për të dhënë një mundësi të fundit për të kryer pagesën vullnetarisht dhe për të siguruar se tatimpaguesi është plotësisht në dijeni për borxhin tatimor dhe pasojat për mospagesë apo për mos-arritje të marrëveshjes për pagesë, ATK dërgon “Njoftim Përfundimtar” te tatimpaguesi dhe e paralajmëron për veprimet e konfiskimeve apo të tjera, brenda 10 ditëve, nëse borxhi tatimor i tërësishëm nuk është paguar, apo aranzhimet për pagesë nuk janë kryer, përpara se koha të ketë skaduar. Njoftimi Përfundimtar, duhet të tregojë qartë se është njoftim i fundit dhe nëse nuk ka përgjigje, veprimi i mbledhjes së detyrueshme, përfshirë konfiskimin e pasurisë së mbajtur nga tatimpaguesi apo një palë e tretë, do të filloje pa paralajmërim tjetër. Njoftimi, dërgohet në adresën e fundit të ditur të vendbanimit apo selinë e shoqërisë së tatimpaguesit, me postë të regjistruar ose të dërguar dorazi. Njoftimi duhet të përfshijë :

2.1. emrin e tatimpaguesit; 2.2. numri identifikues i tatimpaguesit; 2.3. datën e njoftimit; 2.4. lënda dhe periudha apo periudhat tatimore me të cilat lidhet njoftimi; 2.5. shuma e tatimit të vlerësuar, ndëshkimeve dhe interesit; 2.6. një kërkesë për pagesë të shumës obliguese; dhe 2.7. vendi dhe mënyra e pagesës së shumës obliguese.

98

3. Nëse, pas 10 ditëve nga data kur Njoftimi Përfundimtar i është dërguar tatimpaguesit, borxhi tatimor nuk paguhet, ATK, vendos për Masë për Marrje të Pasurisë në pasurinë që i takon tatimpaguesit, qoftë në posedim fizik të tatimpaguesit apo një personi të tretë. Megjithatë, sikurse është paraparë në Nenin 82 të Ligjit, ATK ndalohet të marrë aksion të detyrueshëm kundër pasurisë së paluajtshme përderisa tatimpaguesi ka të drejtë të ankohet në Ankesat e ATK-së apo Bordin e Pavarur për Rishqyrtime (me poshtë BPR), apo përderisa ankesa është pezull në Ankesat e ATK-së apo BPR. 4. Sikurse është paraparë në paragrafin 6 të Nenit 34 të Ligjit, një njoftim përfundimtar nuk është i nevojshëm në rast të një përcaktimi se mbledhja e tatimit është në rrezik. Sikurse është përshkruar në paragrafin 3 të Nenit 31 të këtij Udhëzimi Administrativ, regjistrimi i një barre tatimore dhe mbledhje të detyrueshme mund të ndërmerret menjëherë pas dërgimit të Njoftim-vlerësimit.

Neni 36 Masë për Marrje të Pasurisë të Mbajtur nga një Person i tretë

1. Një masë për marrje pasurie është një instrument konfiskimi përmes së cilës pasuria (qoftë e lëvizshme, e palëvizshme, e prekshme apo e paprekshme), e një borxhliu tatimor transferohet në ATK. Sikurse është përdorë në këtë Nen, termi ‘pasuri’ përfshinë çdo formë të të drejtave, të tanishme apo të mëvonshme, në pasuri; interesat e ekuitetit në pasuri; dhe të ardhura. Sikurse është përdorë në këtë Nen, përveç nëse ceket ndryshe, termi ‘masë për marrje të pasurisë’ i referohet vetëm një konfiskimi të pasurisë të borxhliut tatimor të mbajtur nga një person i tretë. 2. Pas skadimit të periudhës 10 ditore të dhënë në Njoftimin Përfundimtar të përshkruar në Nenin 35 më sipër, ATK mund të vendosë masë në pasurinë në posedim nga një palë e tretë duke dërguar një Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë në palën e tretë. Personat që konsiderohen palë të treta janë bankat; punëdhënësit; borxhlinjtë e tatimpaguesit, përfshirë, por duke mos u kufizuar në, pagesat e kontratës, llogaritë rrjedhëse, qiratë apo lizingjet; autoritetet publike; institucionet tjera financiare; dhe çdo person tjetër i cili është në posedim të pasurisë që i përket tatimpaguesit (qoftë e lëvizshme, e palëvizshme, e trupëzuar, apo e patrupëzuar), apo i cili i ka një obligim tatimpaguesit në kohën kur është bërë masë për marrje të pasurisë. Për sqarim të Nenit 28 të Ligjit, termi “person” përfshin edhe “autoritet publik’ si është Thesari, sipas përcaktimit në Ligj. 3. Për konfiskimin e pasurisë në posedim nga një palë e tretë, një Zyrtar i autorizuar i ATK, duhet të dërgojë një Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë (gjithashtu i njohur si Urdhër për Bllokim dhe Transfere) tek personi në posedim të pasurisë së tatimpaguesit. Përveç kësaj, ATK duhet t’i dërgojë tatimpaguesit një kopje të Njoftimit Masë për Marrje të Pasurisë duhet t’i adresohet personit në posedim të pasurisë, dhe përfshinë:

3.1. Emrin dhe adresën e tatimpaguesit pasuria e të cilit është konfiskuar, përfshirë numrin fiskal të tatimpaguesit;

3.2. identifikimin e detyrimit tatimor ,përfshirë llojin e tatimit, periudhën(at) tatimore, shumën obligative për secilën periudhë tatimore dhe totalin e bilancit obligativ;

3.3. bazën ligjore për ATK-në për të lëshuar një Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë

99

3.4. Obligimi i pranuesit të Njoftimit për Masë për Marrje të Pasurisë për të ekzekutuar Njoftimin për Masë për Marrje të Pasurisë, e cila përfshinë transferimin e çdo fondi të mbajtur në llogarinë e caktuar nga ATK, apo për të bllokuar çdo pasuri tjetër të mbajtur nga pranuesi;

3.5. identifikimi i llogarisë bankare në të cilën do të transferohet çdo fond i mbajtur dhe afati brenda së cilit fondet e tilla duhet të transferohen;

3.6. Udhëzimet se si të përmbushet Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë, përfshirë numrin e llogarisë në të cilën do të bëhet çdo pagesë; dhe

3.7. Përshkrimin e sanksioneve të mundshme për t’iu përmbajtur kërkesave ligjore për përpunimin dhe përgjigjen për një Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë.

4. Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë nuk është i vetmi dokument përmes së cilit ATK, konfiskon pasurinë në posedim të palës së tretë (qoftë e mbajtur fizikisht apo një shumë që personi në posedim është i detyruar për tatimpaguesin), por po ashtu është dokument i cili kërkon që pasuria nën masën për marrje të pasurisë të dorëzohet dhe, nëse pasuria është në formë të parasë që i është borxh, i përket, apo mbahet në emër të tatimpaguesit, paratë e tilla duhet të paguhen në ATK në llogarinë e caktuar në masë për marrje të pasurisë. Shuma që i nënshtrohet Masës për Marrje të Pasurisë, është shumë e plotë e pasurisë së mbajtur nga personi i tretë, deri në shumën totale të tatimit dhe rrjedhjeve obligative sikurse është treguar në Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë; apo shuma të cilën personi i tretë detyrohet të paguajë tatimpaguesin, deri në shumën totale të obligimit tatimor sikurse është treguar në Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë. 5. Sikurse është paraparë në paragrafin 2 të Nenit 34 të Ligjit, Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë i bashkëngjitet vetëm pasurisë së mbajtur nga personi i tretë (apo shumës për të cilën personi i tretë është i obliguar për tatimpaguesin) në kohën kur Njoftimi për Masë për Marrje të Pasurisë është paraqitur. Megjithatë, ai paragraf po ashtu parasheh që masa për marrjen e pasurisë është e vazhdueshme sipas rrethanave vijuese:

5.1. Njoftimi për Masë për Marrje të Pasurisë është i shoqëruar me një kopje të barrës tatimore të regjistruar në Regjistrin e Pengut dhe Njoftimi për Masë për Marrje të Pasurisë nuk përfshinë borxhet tatimore të cilat nuk janë përfshirë në barrën tatimore; dhe

5.2. Njoftimi për Masë për Marrje të Pasurisë përmban një deklarim se është një masë për marrje të pasurisë e vazhdueshme dhe i bashkëngjitet gjithë pasurisë që aktualisht është në posedim të personit të tretë, si dhe çdo pasuri tjetër e tatimpaguesit që mund të vijë në posedim të palës së tretë deri në kohën kur borxhi tatimor, përfshirë të gjitha të rrjedhurat dhe shtesat janë paguar në tërësi, apo deri kur ATK do të lëshojë njoftimin për heqjen e masës për marrjen e pasurisë, cilado qoftë më e hershme.

6. Me pranimin e Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë, personi në posedim të pasurisë, që i përket tatimpaguesit, nuk do të synojë të prishë Masën për Marrje të Pasurisë duke transferuar pasurinë, apo duke kryer pagesën, tek ndonjë personi tjetër (përfshirë tatimpaguesin) të çdo shume që i nënshtrohet masës për marrje të pasurisë. Çdo personi në posedim të parasë, apo të drejtave në para, duhet të paguajë shumën e detyrimit për të paguar apo mbajtur në llogarinë e ATK-së, të caktuar në Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë brenda 10 ditëve pas pranimit të Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë.

100

7. Përveç paragrafëve 1 deri 6 të këtij Neni, trajtim i veçantë kërkohet për dërgimin e Njoftimit për Masë të Marrjes së Pasurisë në banka dhe institucione financiare. Një Njoftim apo Masë për Marrje të Pasurisë i dërguar në një bankë apo institucion financiar është një masë për marrje të pasurisë e vazhdueshme nën kushtet e përshkruara në paragrafin 5 të këtij Neni. Një bankë mund të caktojë një vend të vetëm për dërgimin e të gjitha Njoftimeve për Masë për Marrje të Pasurisë së ATK-së, në rastin e tillë data dhe koha e pranimit nga banka në vendin e saj të caktuar do të jetë data dhe koha e aplikueshme në të gjitha filialet e bankës në lidhje me përmbushjen e Njoftimit për Masë për Marrje të Pasurisë. Bankat do të respektojnë procedurat vijuese:

7.1. Menjëherë të bllokojë të gjitha llogaritë që i përkasin tatimpaguesit me emrin në Njoftimin për Masë për Marrje të Pasurisë;

7.2. T’i përgjigjet ATK-së brenda 5 ditëve nga pranimi i Njoftimit për Masë për Marrje të pasurisë për të informuar ATK-në nëse banka ka ndonjë obligim ndaj tatimpaguesit (përfshirë, por duke mos u kufizuar në, llogarinë(të) që i përket tatimpaguesit, llogarinë(të) e mbajtur nga një person i tretë në emër të tatimpaguesit, apo çdo obligim tjetër që banka i ka tatimpaguesit) dhe shumën(at) për të cilën banka është e obliguar në kohën e dërgimit në bankë të Njoftimit për Masë për Marrje të Pasurisë;

7.3. Të paguajë në llogarinë e caktuar nga ATK shumën e çdo obligimi të bllokuar, deri në shumën e tatimit dhe rrjedhjeve obligative nga ATK-së nga tatimpaguesi;

7.4. Të kryej pagesën që kërkohet në nënparagrafin 7.3. më sipër brenda 10 ditëve pasi të jetë dërguar në bankë Njoftimi për Masë për Marrje të Pasurisë;

7.5. Nëse Njoftimi për Masë për Marrje të Pasurisë që i është dërguar bankës i plotëson të gjitha kërkesat për një masë për marrje të pasurisë të vazhdueshme, sikurse është përshkruar në paragrafin e këtij Neni, obligimi i bankës në lidhje me atë Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë vazhdon deri sa të jetë plotësuar borxhi tatimor, përfshirë të gjitha të rrjedhurat;

7.6. Nëse banka ka një marrëveshje për mbitërheqje me tatimpaguesin e cila nuk është regjistruar në Regjistrin e Pengut, banka nuk do të ketë të drejtë të kompenzojë një shumë borxh në një mbitërheqje kur ATK të ketë paraqitur në bankë një Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë, deri në kohën kur Njoftimi për Masë për Marrje të Pasurisë të jetë shlyer tërësisht;

7.7. Nëse ATK bie në dijeni që më shumë se një bankë ka obligim në lidhje me tatimpaguesin, ATK mund t’i dërgoj një Njoftim për Masë për marrje të Pasurisë secilës prej atyre bankave. Bazuar në përgjigjet nga secila bankë lidhur me shumën me të cilën ato janë të obliguara, ATK do të përpjesëtoj shumat që secila bankë duhet të paguaj në shlyerjen e Njoftimit për Masën për Marrje të Pasurisë. Kjo do të nënkuptojë se fondet nga secila bankë do të transferohen dhe asnjë bankë nuk do të dëmtohet në dërgimin e shumës së tërësishme të fondeve të veta përderisa banka tjetër kërkohet të bartë një shumë më të vogël. Nëse një bankë nuk përgjigjet, ATK nuk do të ketë bazë për përpjesëtim të shumës nga ajo bankë dhe do të mbledhë shumën e tërësishme të obligimit të mbajtur nga ajo bankë, dhe të përpjesëtojë çdo bilanc të mbetur në mes të bankave tjera që janë përgjigjur.

7.8. Kur një bankë të ketë pranuar një Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë nga ATK dhe një urdhër për ekzekutim nga një gjyq, do të aplikohet parimi i pari në kohë, i pari në të drejtë. Sipas këtij parimi, nëse Njoftimi për masë për Marrje të Pasurisë i ATK-së është pranuar para urdhrit të gjyqit për ekzekutim, banka do të respektojë Njoftimin për Masë

101

për Marrje të Pasurisë të ATK-së para urdhrit të gjyqit; nëse urdhri i gjyqit është pranuar para Njoftimit për Masë për Marrje të Pasurisë së ATK-së, banka do të respektojë urdhrin e gjyqit para Njoftimit për Masë për Marrje të Pasurisë. Paragrafi 1 i nenit 35 të Ligjit parasheh që, “çdo person në posedim (apo i obliguar për) të pasurisë së nënshtruar masës për marrje të pasurisë në të cilën një masë për marrje të pasurisë është bërë, me kërkesën e një zyrtari të autorizuar, do t’i dorëzojë pasurinë e tillë (apo të shlyej obligimin e tillë) zyrtarit të autorizuar, përveç nëse pjesa e tillë e pasurisë, në kohën e kërkesës së tillë, i është nënshtruar ekzekutimit nën ndonjë proces gjyqësor”.

7.9. Pa marrë parasysh natyrën vazhduese të Njoftimit për Masë për Marrje të pasurisë, nëse një Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë është paraqitur në një bankë e cila nuk ka obligime për tatimpaguesin, ai Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë nuk është masë për marrje të pasurisë e vazhdueshme dhe banka do të lirohet nga obligimet e veta në lidhje me atë Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë me t’u përgjigjur ATK-së ku tregon se nuk ka obligime nga tatimpaguesit. Nëse më vonë kjo gjendet të jetë e pavërtetë, obligimi i bankës për ATK-në në lidhje me Njoftimin për Masë për Marrje të pasurisë do të jetë efektiv nga data kur Njoftimi për Masë për Marrje të pasurisë fillimisht i është dërguar bankës.

8. Përveç dispozitave të paragrafëve 1 deri 6 të këtij Neni, Njoftimi për Masë për Marrje të pasurisë i paraqitur në Departamentin e Thesarit të Kosovës po ashtu kërkohet të trajtohet në mënyrë të veçantë si vijon:

8.1. ATK është e autorizuar t’ia komunikojë në mënyrë elektronike Departamentit të Thesarit llogaritë që duhet t’i bllokojë, përderisa të dy palët pajtohen për një marrëveshje të tillë dhe transmetimi elektronik nga ATK identifikon borxhliun tatimor, numrin fiskal dhe borxhin total të tij, pavarësisht kërkesave për një Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë siç është përshkruar në paragrafin 3 të këtij Neni;

8.2. Nëse transmetimi i tillë elektronik është vendosur, masa për marrje të pasurisë në Thesar do të jetë e vazhdueshme përderisa ATK të informojë Thesarin se masa për marrjen e pasurisë është e vazhdueshme dhe i vërteton Thesarit se barrët për borxhet tatimore që i nënshtrohen masës për marrje të pasurisë të jenë regjistruar si duhet në Regjistrin e Pengut, pavarësisht kërkesës së përshkruar në paragrafin 5 të këtij Neni;

8.3. Nëse një Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë do të dërgohet përmes një mënyrë ndryshe nga ajo elektronike, ai Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë duhet të plotësojë të gjitha kërkesat e paragrafit 3 të këtij Udhëzimi Administrativ. Ai Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë do të jetë masë për marrje të pasurisë i vazhdueshëm nëse i plotëson kërkesat e paragrafit 5 të këtij Udhëzimi Administrativ;

8.4. Zyrtarët e ATK-së dhe Departamentit të Thesarit do të vendosin procedurat e duhura për të siguruar përmbushjen e dispozitave të këtij Udhëzimi Administrativ.

9. Nëse shuma e nënshtruar masës për marrje të pasurisë nuk është dorëzuar në ATK brenda periudhës 10 ditore të paraparë në paragrafin 6 të këtij neni, ATK do të paraqesë një Kërkesë Përfundimtare tek personi të cilit Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë i është paraqitur. Kërkesa Përfundimtare do të japë një periudhë tjetër 10 ditore për personin të cilit Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë i është paraqitur ku kërkohet të përmbushë kërkesat e masë për marrje të pasurisë. Kërkesa Përfundimtare do t’i paraqitet personalisht një individi përgjegjës i palës së tretë dhe të njoftohet nga individi përgjegjës për të konfirmuar pranimin e Kërkesës

102

Përfundimtare. Konfirmimi do të përfshijë datën dhe kohën kur është paraqitur Kërkesa përfundimtare. Në kohën e dërgimit të Njoftimit Përfundimtar, Zyrtari i autorizuar i ATK do të informojë individin përgjegjës për pasojat e mosplotësimit të kërkesave e Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë dhe Kërkesës Përfundimtare. Nëse personit të cilit i është paraqitur Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë nuk ka mundësi të paguajë shumën e tërësishme të masës për marrje të pasurisë, ATK mund të autorizojë pagesën e shumës obligative me këste, që do të zgjasnin jo më shumë se 6 muaj. 10. Paragrafi 2 i Nenit 35 i Ligjit parasheh, “çdo person, që nuk dorëzon ose refuzon të dorëzojë çdo pasuri që i nënshtrohet një masë për marrje të pasurisë me kërkesën e zyrtarit të caktuar, personalisht do të jetë i detyruar nga shtetit në një shumë të barabartë me vlerën e pasurisë që nuk është dorëzuar, por nuk tejkalon shumën e tatimit për mbledhjen e të cilit është vënë masa për marrjen e pasurisë (së bashku me interesin, sanksionet dhe shpenzimet), sikur të ishte nëndeklarim i tatimit.” Për qëllime të këtij paragrafi, termi person, përveç kuptimit të dhënë në Ligj, do të përbëjë bankën, institucionet financiare, punëdhënësin, qiradhënësin/lizingdhënësin, apo themelta tjera afariste në të cilat Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë është paraqitur. Në qoftë se, pas lëshimit të Njoftimit Përfundimtar, personit të cilit Masa për Marrjen e Pasurisë është paraqitur dështon apo neglizhon të paguajë në ATK shumën që i nënshtrohet Masës për Marrje të Pasurisë, ATK do t’i lëshojë një Njoftim-vlerësim atij personi. Njoftim-vlerësimi do të përmbajë të njëjtat informata siç kërkohen në Nenin 31 të këtij Udhëzimi Administrativ. Përveç kësaj, duhet të cekë se vlerësimi është bërë nën autorizimin e paragrafit 2 të Nenit 35 të Ligjit 03/L-222 Mbi Administratën Tatimore dhe Procedurat, pas (emri i personit kundër kujt është bërë vlerësimi) mospagimit të shumës së cekur në Njoftim-vlerësim, edhe pse Kërkesa përfundimtare i është lëshuar për atë pagesë. Shuma që do të vlerësohet do të jetë nj shumë e barabartë me vlerën e pasurisë së mos-dorëzuar, por nuk do të tejkalojë shumën totale të tatimit për të cilën Kërkesa Përfundimtare është bërë, plus çdo interes, ndëshkim i aplikueshëm dhe shpenzime sikurse janë përshkruar në paragrafin 2 të Nenit 35 të Ligjit. Një vlerësim i bërë në përputhje me dispozitat e paragrafit 2 të Nenit 35 të Ligjit do të jetë i mbledhshëm në të njëjtën mënyrë si tatimi. Pagesa e shumës së vlerësuar sipas Paragrafit 2 të Nenit 35 të Ligjit nuk do ta lirojë personin të cilit Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë dhe Kërkesa Përfundimtare i janë paraqitur nga përgjegjësia për të paguar në ATK shumën e tërësishme të pasurisë së mbajtur nga personi i tretë, deri në shumën totale të tatimit obligativ sikurse është treguar në Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë; apo shumën të cilën personi i tretë është i obliguar t’ia paguajë tatimpaguesit, deri në shumën totale të tatimit te detyruar, sikurse është treguar në Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë. 11. Paragrafi 3 i Nenit 35 të Ligjit parasheh që çdo person i përshkruar në paragrafin 10 të këtij Neni do të t’i detyrohet sanksioneve sikurse janë paraparë në paragrafin 1 të Nenit 55 të Ligjit. Shuma e sanksionit vendoset sipas këtij paragrafi (sipas paragrafit 3 të Nenit 35 të Ligjit) është e kufizuar në një shumë të barabartë me 50% të shumës së mbuluar si rezultat i lëshimit të Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë (shuma e pasurisë së mbajtur nga personi i tretë, deri në shumën totale të tatimit obligativ sikurse është treguar në Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë; apo shumën të cilën personi i tretë është i obliguar t’i paguajë tatimpaguesit, deri në shumën totale të tatimit obligativ sikurse është treguar në Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë).

103

Shembull : Tatimpaguesi A i ka borxh ATK 5,000 € në tatim plus ndëshkimet dhe interesi. Ai ka një llogari në Bankën X me gjithsej 3,000€ dhe ABC sh.p.k. i ka atij 7,000€ borxh për punën që ai e ka bërë gjatë punës normale të biznesit të tij. Administrata Tatimore i paraqet një Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë në Bankën X më 15 Shkurt dhe banka X paguan 3,000€ që është mbajtur për Tatimpaguesin A në llogarinë e caktuar nga ATK më 22 Shkurt. Më 10 Mars, Administrata Tatimore mandej paraqet një Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë në ABC sh.p.k., në shumë prej 3,000€ përfshirë ndëshkimet dhe interesin. Deri më 25 Mars, ABC sh.p.k. nuk i është përgjigjur Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë. Meqë ABC sh.p.k. nuk i është përgjigjur Njoftimit për Masë për Marrje të Pasurisë, Zyrtari i autorizuar i ATK, paraqet një Kërkesë Përfundimtare në ABC sh.p.k. duke i dërguar personalisht Kërkesën Përfundimtare tek Drejtuesi i Përgjithshëm i ABC sh.p.k. dhe duke marrë vërtetimin se ABC sh.p.k. ka marrë kërkesën Përfundimtare, përfshirë datën dhe kohën kur është paraqitur Kërkesa Përfundimtare. Drejtuesi i Përgjithshëm pranon se nuk ka kontest lidhur me shumën borxh për Tatimpaguesin A. Zyrtari i autorizuar i ATK, informon Drejtuesin e Përgjithshëm për pasojat e mos-plotësimit të kërkesave të Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë dhe Kërkesës Përfundimtare. Më 8 Prill, ABC sh.p.k. ende nuk i është përgjigjur Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë apo Kërkesës Përfundimtare. Zyrtari i ATK, përgatit Njoftim-vlerësim, sikurse është përshkruar në paragrafin 10 të këtij Neni. Njoftim-vlerësimi do të tregojë si tatim shumën e përgjithshme të pagesës që ATK duhet të pranojë nga ABC sh.p.k. (3,000 € plus ndëshkimi dhe interesi që ka lindur që kur është paraqitur Kërkesa Përfundimtare); përveç kësaj, Njoftim-vlerësimi do të përfshijë një sanksion në shumën e 1,500 € (apo një shumë të barabartë me 50% të shumës së mbulueshme – për qëllime të këtij shembulli është bërë llogaritja e plotë). Shuma totale e vlerësimit kundër ABC sh.p.k. do të jetë 4,500€, plus interesi që do të lind në shumën e vlerësuar si tatim. ATK është e autorizuar të mbledhë këtë vlerësim sikur të ishte tatim. Vendosja e këtij vlerësimi kundër ABC sh.p.k. nuk e liron atë nga detyrimi, për të plotësuar Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë dhe Kërkesën Përfundimtare. Nëse është e nevojshme, ATK është e autorizuar të paditë ABC sh.p.k, për mos-plotësimin e Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë dhe Kërkesës përfundimtare në përputhje me dispozitat e Nenit 32 të Ligjit. Si ABC sh.p.k., mund të ankohen për vlerësimin. Megjithatë, baza për ankesë është e vogël, sepse Drejtuesi i Përgjithshëm ka qenë i njoftuar drejtpërdrejt se nuk ka kontest lidhur me shumën e detyrimit për Tatimpaguesin A. 12. Nëse personi i tretë mban pasurinë e tatimpaguesit, ndryshe nga paratë e gatshme apo formë tjetër të parasë, të tilla si një pjesë e pajisjes, automjet, etj. Zyrtari i ATK, paraqet Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë, tek personi që mban pasurinë e tatimpaguesit. Në të njëjtën kohë, Zyrtari i jep palës së tretë një kopje të Njoftim për Konfiskim, sipas përshkrimit në paragrafin 3 të këtij Neni 37 të këtij Udhëzimi Administrativ, që përfshin një përshkrim të plotë të pasurisë së konfiskuar. Origjinali dhe Njoftimi për Konfiskim, i jepen tatimpaguesit. Zyrtari i ATK, duhet të gjykojë rastet në të cilat personi i tretë e shfrytëzon pasurinë e tatimpaguesit dhe heqja e pasurisë nga posedimi nga personi i tretë se a do t’i shkaktonte dëm personit të tretë. ATK, duhet të inkurajojë tatimpaguesin të hyjë në një marrëveshje zyrtare që autorizon personin e tretë të mbajë

104

nën posedim pasurinë e konfiskuar, ne atë mënyre që ta mbajë ATK të pa dëmtuar nga ndonjë humbje e vlerës që mund të shkaktohet nga personi i tretë që posedon pasurinë. Kur pasuria konfiskohet, ATK, duhet të vazhdojë të shesë pasurinë në atë mënyrë, si çdo pasuri tjetër të konfiskuar. 13. Nëse Njoftimi për Masë për Marrje të Pasurisë i është paraqitur një punëdhënësi për ta vënë në paga i janë borxh tatimpaguesit, Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë e tillë një masë për marrje të pasurisë është e vazhdueshme sipas paragrafit 7 të Nenit 34 të Ligjit. Njoftimi për Masë për Marrje të Pasurisë e tillë i vihet pagave borxh apo pagave të ardhshme që do të fitohen (përfshirë çdo bonos apo forma tjera të kompensimit) nga koha kur është paraqitur tek punëdhënësi deri në atë kohë kur borxhi tatimor për të cilin është paraqitur masa për marrje të pasurisë është shlyer. Njoftimi për Masë për Marrje të Pasurisë vihet në shumat obligative për tatimpaguesin pasi shumat që i nënshtrohen mbajtjes në burim për pensione dhe tatime të jenë zbritur nga rroga. Përveç kësaj, një shumë prej 20 € në javë do jetë e liruar nga Masa për Marrje të Pasurisë për të lejuar tatimpaguesin të plotësojë nevojat themelore për ushqim sikurse është paraparë në paragrafin 2 të Nenit 37 të Ligjit.

Neni 37 Masë për Marrje të Pasurisë në Posedim të Tatimpaguesit

1. Pasuria në posedim të tatimpaguesit. Sikurse është paraparë në Paragrafin 1 të Nenit 35 të Ligjit, “Nëse një person i cili është i detyruar të paguajë një lloj tatimi nuk paguan ose refuzon të paguajë brenda 10 ditëve pas dorëzimit të një njoftimi për vlerësim, Drejtori ose zyrtari i autorizuar me shkrim nga Drejtori ka të drejtë të ligjshme të mbledhë shumën e tillë (dhe shuma të tjera që janë të mjaftueshme për të mbuluar shpenzimet e Masës për Marrje të Pasurisë) me masën për marrje pasurie që i përket personit të tillë (qoftë në pronësi fizike të tatimpaguesit ose një personi të tretë). 2. Në të shumtën e rasteve, pasuria në posedim të tatimpaguesit do të jetë pasuria e shfrytëzuar nga tatimpaguesi gjatë ecurisë së veprimtarisë ekonomike (pasuri e biznesit). Para konfiskimit të një pasurie të tatimpaguesit, ATK, duhet të merr ato veprime të përshkruara në Nenin 35 e Udhëzimit Administrativ (apo të sigurojë se ato veprime janë ndërmarrë), përveç rishikimit të regjistrimeve dhe regjistrave të aplikueshëm për të përcaktuar të drejtat dhe interesin e tatimpaguesin në pasuri. Sikurse është cekur përpara në këtë Udhëzim Administrativ, ATK është e autorizuar të konfiskojë dhe shesë vetëm të drejtat dhe interesin e tatimpaguesit në çdo pasuri.

2.1 Në shqyrtimin e shënimeve të pasurisë, ATK duhet të identifikojë të gjitha pengesat (kreditorët) kundër pasurisë (pengu në Regjistrin e Pengjeve, hipotekë në kadastër, etj.). Emri i kreditorit të vendosur në regjistër duhet të jetë i cekur në shënimin e ATK, data kur ka lindur pengesa dhe pasuria e penguar.

2.2 ATK duhet të kontaktojë secilin kreditor dhe të përcaktojë shumën e borxhit të pashlyer dhe statusin e borxhit (të tanishëm, të kontestuar, etj.). të gjitha informatat e siguruara duhet të dokumentohen në shënimet (regjistrimet) e ATK.

2.3 Çdo kontest lidhur me pronësinë e pasurisë së tatimpaguesit duhet të ceket 2.4 Bazuar në informatat e siguruara, ATK duhet të përcaktojë aksionet e tatimpaguesit (të

drejtat dhe interesat) në pasuri dhe të përcaktojë nëse ka të aksione (pasuri) të mjaftueshme për të arsyetuar konfiskimin dhe shitjen.

105

2.5 Nëse ka të drejta dhe interesa te pakta në pasuri të tatimpaguesit, Drejtuesi i Zyrës Rajonale, përgjegjës për mbledhjen e borxhit tatimor, duhet të marrë autorizimin me shkrim nga Zëvendës Drejtori i Operacioneve, përpara se të vazhdojë me konfiskimin. Përgjithësisht, konfiskimi i pasurisë në të cilën ka të drejta dhe interesa minimale nuk duhet të ndërmerret përveç nëse tatimpaguesi është një delikuent i vazhdueshëm dhe do të vazhdojë të rrisë borxhin tatimor nëse veprimi i tillë nuk është ndërmarrë. Konfiskimi do të jetë i konfiskuar vetëm pasi të jenë marrë parasysh të gjitha alternativat tjera.

2.6 Nëse nuk ka të drejta dhe interesa në pasuri të tatimpaguesit, administrata tatimore nuk ka autorizim të konfiskojë ndonjë pasuri. Barra e administratës tatimore lidhet vetëm në të drejtat dhe interesat e tatimpaguesit në pasuri. Nëse tatimpaguesi nuk ka të drejta dhe interesa, barra e administratës tatimore nuk vendoset dhe nuk ka bazë juridike për ATK, të konfiskojë pasurinë e tatimpaguesit. Në rastet kur tatimpaguesi vazhdon të krijojë borxhe tatimore, por nuk ka të drejta dhe interesa në pasuri, administrata tatimore duhet të marrë tërësisht parasysh të dërgojë një peticion në gjyq të juridiksionit për shpërbërje të pavullnetshme në falimentim.

3. Për të konfiskuar pasuri të tatimpaguesit, Zyrtari i autorizuar i ATK, pas marrjes së të gjitha veprimeve paraprake të kërkuara sikurse janë përshkruar në këtë nen, do të përpiqet të kontaktojë tatimpaguesin apo përfaqësuesin e tatimpaguesit dhe të kërkojë pagesën e borxhit tatimor. Zyrtari përgjegjës i ATK, duhet të shoqërohet nga një Zyrtar i dytë i ATK, nëse parashihet të konfiskohet pasuri nga tatimpaguesi, apo një palë e tretë. Nëse tatimpaguesi nuk është në gjendje të paguajë borxhin tatimor, apo refuzon ta bëjë dhe Zyrtari ATK, përcakton se duhet të bëhet konfiskimi i pasurisë, Zyrtari i ATK, duhet të informojë tatimpaguesin se do të bëhet konfiskim i pasurisë së tij. Zyrtari i autorizuar i ATK, duhet t’i japë tatimpaguesit Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë sikurse është paraparë në paragrafin 5 të këtij Neni. Zyrtarët e ATK, ne vijim, duhet të kryejnë një regjistrim të pasurisë së konfiskuar dhe t’i japin tatimpaguesit Njoftimin për Konfiskim, i cili përmban:

3.1. emrin dhe adresën e tatimpaguesit; 3.2. adresën ku ndodhet pasuria, nëse ndryshon nga adresa e tatimpaguesit; 3.3. përshkrimin e detyrimit tatimor të pashlyer (lloji i tatimit dhe periudhat tatimore); 3.4. shuma e detyrimit tatimor të vlerësuar plus rrjedhjet deri në datën e konfiskimit; 3.5. një përshkrim i plotë i pasurisë që është konfiskuar.

4. Në përputhje me paragrafin 1, të Nenit 37 të Ligjit, konfiskimit i nënshtrohet aq pasuri e tatimpaguesit sa është e nevojshme për të shlyer borxhin tatimor të tatimpaguesit. ATK, do të bëjë përpjekje të bashkërenduar për të identifikuar pasurinë për konfiskim që mund të plotësojë këtë kërkesë dhe të konfiskojë vetëm këtë pasuri. Nëse nuk është e mundur për të ndarë pasurinë e tatimpaguesit për qëllim të konfiskimit pa dëmtuar vlerën e përgjithshme të pasurisë së tatimpaguesit, është i autorizuar konfiskimi i pasurisë së aplikueshme. Nëse pasuria e vetme e tatimpaguesit e cila mund t’i nënshtrohet konfiskimit është pasuri e luajtshme dhe kapitali i tatimpaguesit tejkalon borxhin tatimor për më shumë se 100%, dhe ATK, ka regjistruar një barrë kundrejt pasurisë, normalisht nuk kërkohet konfiskim nga ATK, për të mbledhur borxhin e vet. Megjithatë, nëse statuti i mbledhjes është brenda një viti të skadimit, konfiskimi i pasurisë së paluajtshme është i autorizuar, edhe pse vlera mund të jetë e pabarabartë me shumën e borxhit tatimor të pashlyer.

106

5. Nëse tatimpaguesi nuk është aty në kohën e konfiskimit, një kopje e Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë i lihet përfaqësuesit të tatimpaguesit në vendin e biznesit, përveç dërgimit të një kopje në adresën e përfaqësuesit të caktuar të tatimpaguesit. Nëse tatimpaguesi është një ndërmarrje personale afariste, një kopje e Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë po ashtu do t’i dorëzohet personalisht në adresën e shtëpisë së tatimpaguesit. Një kopje e Njoftim për Masë për Marrje të Pasurisë me gjithat do t’i lihet apo dërgohet në të njëjtën mënyrë dhe në të njëjtën kohë. 6. Nëse nuk mund të bëhet regjistrim i pasurisë në kohën e konfiskimit, Zyrtari i ATK, do të bëjë përshkrimin e përgjithshëm të pasurisë së konfiskuar në kohën e bërjes së konfiskimit. Brenda 3 ditë pune, pasi është bërë konfiskimi, ATK, jep Njoftim për Konfiskim plotësues që përfshin një përshkrim të plotë të pasurisë së konfiskuar. Njoftimi plotësues i konfiskimit, duhet t’i jepet tatimpaguesit apo përfaqësuesit të tij të caktuar menjëherë pas përfundimit të regjistrimit të pasurisë. Një kopje e Njoftimit për Konfiskim plotësues, do t’i dërgohet tatimpaguesit. Dërgesa me postë duhet të përmbajë një kërkesë që shërbimi postar duhet të certifikojë atë dokument se është dërguar në adresën e kërkuar dhe të shkruajë datën dhe kohën e dërgimit.

6.1. Pas dërgimit të Njoftimit për Konfiskim te tatimpaguesi, ATK duhet të përcaktojë një vlerë të hapur të tregut për secilin artikull të pasurisë së konfiskuar dhe të shënojë atë vlerë në kopjen e ATK-së së Njoftimit për Konfiskim. Për të përcaktuar vlerën e hapur të tregut duhet të merren parasysh vjetërsia, kushtet dhe përdorimi;

6.2. vlera e hapur e tregut do të përcaktohet pa u referuar në ndonjë shumë që mund të jetë borxh kundër pasurisë;

6.3. vlera e hapur e tregut e përcaktuar do të jetë pikë nisjeje për përcaktimin e çmimit minimal ofertues kur pasuria të ofrohet për shitje.

7. Kur pasuria konfiskohet, ATK, ka detyrim të mbrojë pasurinë deri në shkallën e mbrojtjes sa ajo e bërë nga tatimpaguesi. Nëse pasuria, do të lihet në objektet (hapësirat) e tatimpaguesit, atëherë duhet të jetë e përcaktuar pronësia e atyre objekteve. Nëse objektet janë në pronësi të tatimpaguesit, tatimpaguesi duhet të paralajmërohet, lidhur me sanksionet nëse synon të largojë ndonjë pasuri të konfiskuar nga objektet. Duhet të merret parasysh ndryshimi i masave te sigurisë (drynave, çelësave, etj) për të parandaluar qasjen e tatimpaguesit dhe rritjen e sigurisë së pasurisë së konfiskuar.

7.1. Nëse objektet janë në pronësi nga një palë e tretë, ATK, merr detyrimet e tatimpaguesit në lidhje me pronarin e objekteve. Kjo, nënkupton, se ATK, është e detyruar të diskutojë një shumë të pranueshme të qirasë me pronarin, e cila nuk duhet të jetë më e madhe se ajo e paguar nga tatimpaguesi. Nëse tatimpaguesi ka paguar qiranë për një periudhë të specifikuar kohore, ATK, nuk ka detyrim të paguajë qira deri sa ky afat kohore të përfundojë, por duhet të paguajë qiranë nga ajo datë e tutje. ATK, duhet të marre pëlqimin e pronarit për të ndryshuar masat e sigurisë në ambiente (shpenzimet do të ngarkohen në tatimpaguesin si shpenzime të mbledhjes në sistemin e procedimit të të dhënave të ATK) Nëse ATK nuk mund të arrijë marrëveshje të pranueshme me pronarin e objekteve, duhet të largojë pasurinë e konfiskuar nga objektet në mundësinë e parë që jepet, por jo më shumë se 5 ditë pune pasi konfiskimi të jetë bërë.

7.2. Nëse në objektet tregtare të tatimpaguesit, ka veprimtari edhe te shoqërive te tjera, ATK, duhet të ofrojë siguri për pasurinë e konfiskuar të tatimpaguesit pa ndërhyrje në veprimtarinë normale të shoqërisë së dytë, ne mënyre që ajo të kryejë veprimtari.

107

Përgjithësisht në rrethanat e tilla, pasuria e tatimpaguesit duhet të largohet nga objektet. Megjithatë, ATK, mund të bëjë marrëveshje të pranueshme si për shoqërinë tjetër ashtu edhe për pronarin e objekteve (nëse pronari është dikush tjetër e jo tatimpaguesi).

8. Para shpalljes së pasurisë për shitje, Administrata Tatimore duhet të përcaktojë çmimin e ofertës minimale me të cilën pasuria do të shitet. Oferta minimale synon të mbrojë tatimpaguesin dhe të sigurojë se pasuria nuk është shitur me një çmim shumë është më i vogël se vlera e shitjes së detyruar të interesit të tatimpaguesit në pasuri. Çmimi i ofertës minimale duhet të përcaktohet me saktësi me qëllim të ofrimit të ruajtjes së drejtë si të interesit të tatimpaguesit ashtu edhe të interesit të shtetit në pasuri. Oferta minimale nuk mundet asnjëherë të jetë më e madhe se interesi i barrës së shtetit në pasuri (shuma e obligimit tatimor).

8.1 Pika fillestare për përcaktimin e çmimit të ofertës minimale do të jetë vlera e hapur e tregut e përcaktuar në paragrafin 8 të këtij Neni.

8.2 ATK duhet të marrë parasysh shumat e pengesave (përfshirë rrjedhjet e llogaritura deri në datën e shitjes) që kanë prioritet mbi barrën tatimore dhe të zbresë ato shuma nga vlera e hapur e tregut. Kur të shitet, pasuria shitet duke iu nënshtruar kërkesave të kreditorëve që kanë prioritet mbi barrën tatimore, ashtu çmimi i ofertës minimale duhet t’i marrë ato shuma parasysh.

8.3 Pas uljes së blerës së hapur të tregut me shumën e pengesave kundrejt pasurisë, të cilat kanë prioritet mbi borxhin tatimor, ATK duhet që më tutje të ulë vlerën e pasurisë duke u bazuar në faktin se shitja është shitje e detyruar e pasurisë – nuk ndodh në mes të një shitësi të vullnetshëm dhe një blerësi të vullnetshëm. Vështirësitë që lidhen në veçanti me një shitje të detyruar të shtetit (nuk ka garanci të titullit të qartë, nuk ka garanci mbi pasurinë, pasuria është shitur “sikur të jetë”, etj.) duhet të merret parasysh në përcaktimin e vlerës së shitjes së detyruar të pasurisë. Ulja që do të përdoret në përcaktimin e vlerës së shitjes s detyruar (oferta minimale) e pasurisë nuk duhet të jetë më pas se 25% dhe jo më shumë se 50% e vlerës së mbetur pas uljes së vlerës së hapur të tregut me shumën e pengesave kundër pasurisë. Për shembull, administrata tatimore ka konfiskuar një kamion dhe ka përcaktuar se vlera e hapur e tregut e kamionit është 10,000€, e cila është vlera e cekur në kopjen e Njoftimit për Konfiskim të administratës tatimore. Tatimpaguesi e ka blerë kamionin duke marrë një hua në bankë, e cila është bërë para barrës tatimore. Tatimpaguesi ende ka borxh 4,000€ në hua, duke lënë 6,000€ si interes i tatimpaguesit në kamion (dhe gjithashtu interesin të cilit i ngjitet barra tatimore). Bazuar në kushtet e fundit ekonomike, zyrtari i mbledhjes së detyrueshme përcakton se çmimi i ofertës minimale duhet të vendoset duke ulur vlerën e interesit të tatimpaguesit në kamion për 40%. Çmimi i ofertës minimale i vendosur për kamionin është 3,600€ (6,000 minus 2,400€). Çdo blerës në shitjen e administratës tatimore duhet të marrë parasysh faktin se kamioni ka një barrë ekzistuese bankare në shumën prej 4,000€ për të cilën duhet të bëhen aranzhime (ujdi) plotësuese-shlyese, përveç kryerjes së pagesës prej 3,600€ (apo çfarëdo shumë më të lartë që është ofruar në shitjen publike) në administratën tatimore.

9. Kur të jetë konfiskuar pasuria e tatimpaguesit, duhet të shitet brenda një periudhe që fillon 30 ditë nga data e konfiskimit (paragrafi 5 i Nenit 34 të Ligjit) dhe përfundon 60 ditë nga data e konfiskimit. Periudha për shitjen e pasurisë mund të zgjatet nëse rrethanat kërkojnë, sikurse është shtyrja e shitjes, e cila kërkon ri-shpalljen e shitjes. ATK, autorizohet të fillojë shpalljen e shitjes

108

së pasurisë së konfiskuar, përpara se afati prej 30-ditësh të skadojë, me kusht që data e shitjes nuk është me pak se 30 ditë nga data e konfiskimit. Për qëllime të këtij neni, data e konfiskimit është data në të cilën ATK, ka marrë në posedim pasurinë duke lëshuar Njoftimin për Masë për Marrje të Pasurisë dhe Njoftimin për Konfiskim.

9.1 Me qëllim të shitjes së pasurisë, ATK duhet të përgatisë një Njoftim për Shitje, e cila duhet të përmbajë:

9.1.1 emrin e tatimpaguesit; 9.1.2 treguesin se shitja a është përmes Ankandit Publik, apo shitje më oferta të

mbyllura. Nëse është shitje me oferta të mbyllura, procedura me të cilën do të dorëzohen ofertat e mbyllura në ATK;

9.1.3 datën e shitjes; 9.1.4 vendin e shitjes; 9.1.5 deklarimin se vetëm interesat e tatimpaguesit në pasuri shiten dhe se pasuria shitet

“sikur të jetë” pa ndonjë garanci për përshtatshmërinë, përdorimin, vlerën apo pronësinë (për këtë arsye, ATK, nuk duhet të shpallë vlerën që është vënë në pasuri ashtu që mos të jetë në pozitë të sugjerojë vlerën që mund të shkaktojë konflikt qoftë më blerësin ashtu edhe me tatimpaguesin);

9.1.6 përshkrimin e plotë të pasurisë së shitur e përshtatshme për t’i mundësuar një blerësi të interesuar të bëjë vlerësimin e vlerës dhe meritës së pasurisë;

9.1.7 vendin ku mund të shikohet pasuria dhe datat dhe kohën kur mund të bëhet kjo; 9.1.8 afatet e pagesës, te cilat duhet të plotësohen nga ofertuesi i suksesshëm nëse

pagesa bëhet në tërësi me pranimin e ofertës më të lartë apo me këste siç përcaktohet në Njoftimin për Shitje;

9.1.9 kualifikimet që ofertuesit e mundshëm duhet t’i plotësojnë me qëllim që të mund të ofertojnë për pasurinë (nëse është vendosur ndonjë kualifikim); Me qëllim të ofertimit për pasuri të paluajtshme, ofertuesi duhet të ketë evidencë se ka bërë garanci bankare për minimum 10% të borxhit tatimor të pashlyer;

9.1.10 forma me të cilën duhet të bëhet pagesa (përmes transferim bankar) dhe si bëhet pagesa nga ofertuesi i suksesshëm;

9.1.11 deklaratën e autorizimit të ATK, për të kryer shitjen. 9.2 Një kopje e Njoftimit për Shitje duhet t’i dërgohet tatimpaguesit para se të shpallet

pasuria për shitje. Duhet të bëhet një përpjekje për t’ia dorëzuar njoftimin personalisht tatimpaguesit apo përfaqësuesit të tij të autorizuar, nëse nuk është e mundur, një kopje e njoftimit duhet t’i dërgohet në adresën e fundit të ditur të tatimpaguesit.

9.3 Një kopje e Njoftimit për Shitje duhet t’i dërgohet secilit kreditor, që ka një regjistruar barrë kundër pasurisë ashtu që ata të jenë në dijeni se pasuria është në shitje dhe se ata mund të jenë të pranishëm në shitje për të mbrojtur interesat e tyre.

9.4 Pasuria e konfiskuar duhet të shpallet për shitje së paku 10 ditë para planifikimit të datës së shitjes, por jo më shumë se 20 ditë përpara datës së planifikuar për shitje.

9.5 Një kopje e Njoftimit për Shitje duhet të publikohet së paku në një gazetë e qarkullimit të përgjithshëm në Kosovë, si dhe në një gazetë e qarkullimit të përgjithshëm në regjione në të cilin pasuria do të shitet. Një gazetë nuk mund të shërbejë për dy qëllime. Nëse nuk ka gazetë të qarkullimit të përgjithshëm në regjion, shpallja duhet të vendoset në një gazetë të dytë të qarkullimit të përgjithshëm në Kosovë.

9.6 Një kopje e Njoftimit për Shitje duhet të vendoset në së paku tri vende të dukshme publike në komunë apo bashkësinë lokale në të cilën gjendet pasuria që do të shitet.

109

Përveç kësaj, nëse shitja do të mbahet në një vend tjetër, Njoftimi për Shitje duhet të vendoset në së paku tri vende të dukshme publike në komunë apo bashkësi lokale në të cilën do të mbahet shtija.

9.7 Kopjet e Njoftimit për Shitje, duhet t’u dërgohen me postë të gjithë blerësve të interesuar që dihen – blerësve të mundshëm që shpesh marrin pjesë në shitjes e ATK-së dhe blerësve të mundshëm që kontaktojnë ATK dhe kërkojnë një kopje të Njoftimit për Shitje.

9.8 Nëse është e nevojshme për të shtyhet një shitje pasi është shpallur, shitja duhet të ri-planifikohet në një kohë që nuk është më shumë se 90 ditë nga data e konfiskimit. Shitja duhet të ri-shpallet në përputhje me dispozitat e këtij paragrafi dhe nënparagrafët e tij.

10. Kur pasuria ofrohet për shitje me Ankand Publik apo oferta të mbyllura, ATK, duhet të japë kohë para shitjes blerësve të mundshëm për të shikuar dhe ekzaminuar pasurinë. Nëse ka pengesa (barrë) kundër pasurisë e cila ka prioritet mbi barrën tatimore, administrata tatimore duhet t’u japë informatat e aplikueshme blerësve të mundshëm, për të përfshirë emrin e kreditorit, llojin e pengesës (hipotekë, hua, vendim gjyqësor, etj), vendin ku është regjistruar pengesa/barra, data kur është regjistruar pengesa/barra, dhe shuma detyruese. 11. Nëse shitja do të kryhet përmes Ankandit Publik, përgjithësisht duhet të kryhet në vendin në të cilin gjendet pasuria për shitje.

11.1 ATK, siguron që ofertuesit e interesuar janë të regjistruar dhe i plotësojnë të gjitha kualifikimet e përshkruara në Njoftimin për Shitje (nëse kërkohet, të gjithë ofertuesit duhet të paraqesin evidencë që kanë garanci bankare), dhe t’i jepet një numër i ofertuesit;

11.2 Në kohën e shpalljes, Zyrtari i ATK, që do të kryej shitjen duhet të shpallë se ATK e ofron pasurinë e përshkruar në Njoftimin për Shitje për ofertën më të lartë. Zyrtari i ATK, do të bëjë shpalljen vijuese: ATK ofron për shitje pasurinë e përshkruar në Njoftimin për Shitje (nëse ka një apo dy artikuj për shitje, është e dëshirueshme të lexohet përshkrimi i tyre; nëse lista është e gjatë, është e nevojshme që t’u referohet vetëm ofertuesve të mundshëm të Njoftimit për Shitje dhe pasurisë së listuar aty). Shitja do të kryhet me konkurrencë të ofertave të hapura. Pasuria e ofruar për shitje shitet aty ku është dhe në gjendjen e vet të tanishme. ATK, e shet vetëm të drejtën, titullin dhe interesin e (emri i tatimpaguesit) në pasuri. Pasuria shitet duke iu nënshtruar çdo pengese –barre që është më e lartë se barra e administratës tatimore. ATK, është në dijeni për pengesat vijuese kundër pasurisë që janë më të larta se barra e ATK (emrat e personave të cilët mbajnë pengesat dhe shumën detyruese në secilën pengesë – nëse vetëm pasuria e caktuar i nënshtrohet pengesës, identifikoni pasurinë specifike të cilës i është bashkëngjitur (lidhur) pengesa). (Ofroni përfaqësuesit(-ve) të mbajtësit(-ëve) të barrës së lartë një mundësi për të bërë një shpallje lidhur me barrën që ata e kërkojnë dhe shumën që duhet paguar për të shlyer atë kërkesë.) ATK, nuk bën kurrfarë autorizimi apo garancie, nuk shpreh apo nuk lë të kuptohet, lidhur me vlefshmërinë e titullit të pasurisë apo cilësisë, sasisë, peshës, madhësisë apo kushteve të ndonjë pasurie, apo formës për ndonjë përdorim apo qëllim. Afatet e shitjes janë cekur në Njoftimin për Shitje – ato janë (Përshkruani afatet e shitjes). A ka ndonjë pyetje lidhur me procedurën e ofertimit apo afatet e shitjes? A i kuptojnë të gjithë kushtet e kësaj

110

shitjeje dhe kushtet sipas së cilave është ofruar pasuria? (Nëse pasuria do të shitet si një tërësi dhe në grumbull, sqaroni ofertuesve se pasuria së pari do të ofertohet për shitje në grumbull dhe mandej në tërësi individuale). Ofertimi duhet të fillojë me çmimin ofertues minimal. Nëse nuk ka oferta që plotësojnë këtë çmim, shitja do të shtyhet dhe ri-shpallet dikur më vonë. Kur të ofertoni, ju lutemi mbajeni numrin tuaj të ofertuesit ashtu që oferta juaj të regjistrohet si duhet në regjistrimet e shitjes. Oferta minimale për këtë pasuri është përcaktuar të jetë ________ € (varësisht nga rasti). Ankandi tash është i hapur për ofertat tuaja.

11.3 Ndërsa ofertimi ecën, duhet të bëhet një regjistrim e numrit të ofertuesit të secilës ofertë

dhe shumës së ofertuar. Regjistrimi duhet të mbahet në dosjen e shitjes. 11.4 Nëse pasuria është ndarë në tërësi të ndryshme, dhe ATK, ka përcaktuar se do të ofrojë

pasurinë për shitje në grumbull dhe në tërësi të ndara, Zyrtari, që kryen shitjen do të informojë se shitja do të mbahet në dy faza. 11.4.1 Në fazën e parë, pasuria do të ofrohet për shitje në grumbull me çmimin me te

ulët të shitjes së vënë për pasurinë. Pasi ofertimi i pasurisë në grumbull të ketë përfunduar, duhet të përcaktohet dhe të shpallet emri i ofertuesit të suksesshëm dhe shuma e ofertës. Ofertuesi i suksesshëm duhet të informohet se oferta e tij do të mbahet në rezervë duke u varur nga rezultati i shitjes së grupeve individuale.

11.4.2 Në fazën e dytë, pasuria do të shitet në grupe të vendosura para se shitja të jetë shpallur. Ofertimi në secilin grup do të vazhdojë me vendosjen në tabelë shënimin e ofertave në një regjistër të ofertave. Ofertuesi i suksesshëm për secilin grup do të shpallet kur ofertimi për grup ka përfunduar dhe ofertuesi i suksesshëm do të informohet se pranimi i ofertës është një pranim në tentativë (i përkohshëm) duke u varur nga rezultati i ofertimit në grupet e mbetura të pasurisë.

11.4.3 Kur ofertimi në pasurinë e ndarë ka tejkaluar shumën e ofertës për grumbullin, të marrim se shuma ka tejkaluar shumën e ofertës me te ulet, shitja mund të vazhdojë deri sa të jetë marrë shuma e ofertave e barabartë me borxhin tatimor. Nëse, pas pranimit të ofertave të mjaftueshme për të shlyer borxhin tatimor, mbesin ende grupe të pasurisë, ATK, mund t’ia lirojë grupet e mbetura tatimpaguesit.

11.4.4 Nëse oferta me shumën totale për grupet individuale të pasurisë është e barabartë apo më pak se shuma e ofertës për pasurinë në grumbull, pasuria do të deklarohet e shitur për ofertuesin me ofertë më të madhe kur pasuria të jetë ofruar për shitje në grumbull.

11.5 Personi përgjegjës për shitjen do të takohet me ofertuesin e suksesshëm menjëherë pas shitjes për të aranzhuar pagesën përfundimtare dhe për të liruar pasurinë e konfiskuar.

11.6 Kur të gjitha kushtet të jenë plotësuar dhe është pranuar pagesa e tërësishme, ATK do të përgatisë një Dëftesë për Shitje që transferon të gjitha të drejtat, titullin dhe interesin e tatimpaguesit në pasurinë e shitur tek ofertuesi i suksesshëm.

12. ATK mundet po ashtu të ofrojë pasurinë për shitje nëpërmjet shitjes me oferta të mbyllura. Kur bëhet shitje me oferta të mbyllura, pasuria ofrohet vetëm në grumbull. Një shitje me oferta të

111

mbyllura mund të ndodhë në një vend që është më i përcjellë për mbajtjen e shitjeve të tilla, përfshirë edhe Zyrën Regjionale të ATK.

12.1. ATK, siguron se ofertuesit e mundshëm janë regjistruar dhe i plotësojnë kualifikimet e përshkruara në Njoftimin për Shitje, nëse kërkohet, ofertuesit do të paraqesin evidencë se kanë garanci bankare, si edhe do ti jepet një zarf me numër dhe formulari i ofertës së mbyllur.

12.2. Në kohën e shpalljes, Zyrtari i ATK, që do të kryejë shitjen, duhet të shpallë se ATK, e ofron pasurinë e përshkruar në Njoftimin për Shitje për ofertuesin më të lartë. Zyrtari i ATK, bën shpalljen vijuese: ATK ofron për shitje pasurinë e përshkruar në Njoftimin për Shitje (nëse ka një apo dy artikuj për shitje, është e dëshirueshme të lexohet përshkrimi i tyre; nëse lista është e gjatë, është e nevojshme që t’u referohet vetëm ofertuesve të mundshëm të Njoftimit për Shitje dhe pasurisë së listuar aty). Shitja do të kryhet me oferta të mbyllura. Pasuria e ofruar për shitje shitet aty ku është dhe në gjendjen e vet të tanishme. Administrata tatimore e shet vetëm të drejtën, titullin dhe interesin e (emri i tatimpaguesit) në pasuri. Pasuria shitet duke iu nënshtruar çdo pengese –barre që është më e lartë se barra e ATK. ATK, është në dijeni për pengesat vijuese kundër pasurisë që janë më të larta se barra e ATK, (emrat e personave të cilët mbajnë pengesat dhe shumën detyruese në secilën pengesë – nëse vetëm pasuria e caktuar i nënshtrohet pengesës, identifikoni pasurinë specifike së cilën i është bashkëngjitur (lidhur) pengesa. (Ofroni përfaqësuesit(-ve) të mbajtësit(-ëve) të barrës së lartë një mundësi për të bërë një shpallje lidhur me barrën që ata e kërkojnë dhe shumën që duhet paguar për të shlyer atë kërkesë.) ATK, nuk bën kurrfarë autorizimi apo garancia, nuk shpreh apo nuk lë të kuptohet, lidhur me vlefshmërinë e titullit të pasurisë apo cilësisë, sasisë, peshës, madhësisë apo kushteve të ndonjë pasurie, apo formës për ndonjë përdorim apo qëllim. Afatet e shitjes janë cekur në Njoftimin për Shitje – ato janë (Përshkruani afatet e shitjes). A ka ndonjë pyetje lidhur me procedurën e ofertimit apo afatet e shitjes? A i kuptojnë të gjithë kushtet e kësaj shitjeje dhe kushtet sipas së cilave është ofruar pasuria? Oferta minimale për këtë pasuri është përcaktuar të jetë ________ € (varësisht nga rasti). Ofertat e dorëzuara për më pak se kjo shumë nuk do të pranohen dhe do të diskualifikohen gjatë hapjes. Ankandi tash është i hapur për ofertat tuaja.

12.3 Pas kryerjes së deklaratës hyrëse, duhet të jepet një kohë për t’u mundësuar ofertuesve të përgatisin dhe dorëzojnë ofertat e tyre, duke i vendosur ofertat e tyre në ofertë në zarfin e dhënë me numër, duke mbyllur zarfin dhe vendosur atë në një kuti të ofruar për pranim të ofertave të mbyllura. Ofertuesit duhet të paralajmërohen kur të mbesin vetëm pesë minuta për t’i dorëzuar ofertat.

12.4 Kur të ketë kaluar koha për dorëzimin e ofertave të mbyllura, personi përgjegjës për shitje do të shpallë para njerëzve të pranishëm se ofertat do të hapen. Secili zarf do të hiqet nga kutia veç e veç, do të hapet dhe oferta do t’u shpallet (njoftohet) të gjithë të pranishmëve, pas së cilës do të futet në regjistrimin zyrtar të shitjes. Nëse një ofertë është dorëzuar me më pak se oferta minimale, audienca do të informohet me emrin e ofertuesit dhe numrin, të informohet se oferta është më pak se oferta minimale dhe kështu, diskualifikohet. Informatat që do të futen përbëjnë: numrin e ofertuesit, emrin e ofertuesit, pasuria për të cilën është dorëzuar oferta dhe shuma e ofertës së dorëzuar.

12.5 Kur të gjitha ofertat të jenë hapur, të lexohen, verifikohen se ato plotësojnë kushtet minimale dhe të futen në regjistrimin zyrtar të shitjes, personi përgjegjës i shitjes do t’u

112

shpallë atyre që janë të pranishëm ofertën fituese dhe të deklarojë se pasuria i është shitur (emrin e ofertuesit fitues) për (shuma e ofertës fituese).

12.6 Personi përgjegjës për shitjen do të takohet me ofertuesin e suksesshëm menjëherë pas shitjes për të aranzhuar pagesën përfundimtare dhe për të liruar pasurinë e konfiskuar.

12.7 Kur të gjitha kushtet të jenë plotësuar dhe është pranuar pagesa e tërësishme, ATK do të përgatisë një Dëftesë për Shitje që transferon të gjitha të drejtat, titullin dhe interesin e tatimpaguesit në pasurinë e shitur tek ofertuesi i suksesshëm.

13. Nëse nuk ka oferta të dorëzuara, qoftë me gojë apo me ofertë të mbyllur, cilado që plotëson kriterin e ofertës me të ulet, personi përgjegjës për shitje do të shpallë se shitja është shtyrë për mungesë të ofertës minimale dhe do të ri-caktohet në një datë të mëvonshme. 14. Kur shitja shtyhet për mungesë të ofertës minimale, duhet të merret vendim nëse duhet të ulet shuma e ofertës minimale, ose të rishpallet pasuria me të njëjtën ofertë minimale, apo të lë shitjen dhe t’ia kthejë pasurinë tatimpaguesit meqë nuk ka vlerë të mjaftueshme për të shitur.

14.1 Nëse është marrë vendimi për të ulur ofertën minimale, shuma e ofertës së re minimale do të jetë një shumë jo më pak se 40% e vlerës së mbetur pas uljes së vlerës së hapur të tregut me shumën e pengesës-barrës kundër pasurisë. Kjo paraqet një 10% ulje shtesë të shumës së autorizuar në nënparagrafin 8.3 të këtij neni.

14.2 Nëse pasuria do të ofrohet për shitje herën e dytë, duhet të përgatitet një Njoftim për Shitje e re me datën e re të shitjes. Njoftimi për Shitje duhet të përgatitet në përputhje me dispozitat e paragrafit 9 të këtij Neni. Pasuria duhet të rishpallet për shitje brenda 10 ditëve pasi shitja e parë të jetë shtyrë me një datë të shitjes jo më shumë se 30 ditë pas datës së shitjes së parë. Njoftimi për Shitje i ri duhet të publikohet dhe të vendoset në të njëjtën mënyrë sikurse është përshkruar në paragrafin 9 të këtij Neni.

15. Shitja e pasurisë së konfiskuar mundet të tërhiqet dhe pasuria e konfiskuar i kthehet tatimpaguesit në kushtet e mëposhtme :

15.1 Është synuar një shitje fillestare por nuk janë marrë oferta të cilat plotësojnë kriterin e ofertës minimale dhe është përcaktuar se nuk ka të drejta dhe aksione të mjaftueshme në pasuri për të ofruar atë për shitje për të dytën herë; apo

15.2 Pasuria është ofruar për shitje herën e dytë me një ofertë minimale të ulur dhe nuk ka pasur oferta të pranuara që plotësojnë kriterin e ofertës minimale.

15.3 Nëse një shitje e pasurisë së konfiskuar është tërhequr, ATK, dorëzon kërkesë në gjyqin e juridiksionit për fillimin e një procedimi të falimentimit të pavullnetshëm me qëllim të parandalimit të tatimpaguesit të krijojë detyrime të tjera tatimore dhe për t’i mundësuar gjyqit të shesë çdo pasuri të tatimpaguesit nëpërmjet procedurave të veta të shitjes (Shih Nenin 39 të këtij Udhëzimi Administrativ).

16. Shitja mund të anulohet përpara se të përfundojë shitja,nëse është përcaktuar nga ATK për gabime që shkelin kërkesat ligjore apo procedurat e konfiskimit të shitjes nga ATK. Drejtori i Përgjithshëm, ka autorizim të rivlerësoje faktet dhe të vendosë anulimin e shitjes. Vendimi përmban bazën ligjore për anulimin e shitjes. Nëse shitja anulohet, ATK, duhet të përmirësojë mangësitë ligjore apo procedurale dhe të ri-shpallë shitjen. Çdo shitje e mëtejshme, duhet të rishpallet dhe të caktohet, jo më shumë se 30 ditë nga data kur është anuluar shitja.

113

17. Një shitje mund të anulohet me pranimin e një urdhri nga një gjykate, e cila ka juridiksionin e duhur. Nëse vendimi i gjykatës përmban udhëzimet për t’i kthyer pasurinë gjykatës, ATK duhet ta bëjë këtë, përveç nëse beson se ka shkak të mirë për t’u ankuar për atë vendim. Nëse ATK kërkohet t’i kthejë pasurinë gjykatës, duhet ta bëjë me kusht që ATK do të mbajë prioritet në mjetet që do t’i kishte gëzuar po të kishte shitur pasurinë vet. Nëse urdhër anulimi është për qëllim të një dëgjimi për të përcaktuar të drejtat në pasuri, ATK do të mbaj në posedim pasurinë duke u varur në vendimin e gjyqit. Nëse ATK më pastaj autorizohet të shesë pasurinë, do të shpallë shitjen dhe të caktojë atë të mbahet jo më shumë se 30 ditë pas pranimit të autorizimit për të vazhduar me shitjen. 18. Nëse ndonjë ofertues i suksesshëm nuk i plotëson me kohë të gjitha kushtet e një shitje, çdo shumë e paguar apo e garantuar nga ofertuesi do të mbahet nga ATK, si dëm për dështimin e ofertuesit të suksesshëm të kryejë detyrimin, sipas kontratës së tij dhe të kompensojë çdo shpenzim që lidhet me procesin e shitjes. 19. Nëse pasuria e konfiskuar është në rrezik për t’u prishur (dëmtuar, kalbur) apo të humbë vlerën apo shpenzimet për mbajtjen e pasurisë së konfiskuar janë në shpërpjesëtim me shumën e detyrimit tatimor, ATK mund të kryejë një shitje të shpejtë të pasurisë së konfiskuar. Rrethanat e tilla mund të ndodhin nëse pemët apo perimet e freskëta janë të përfshira në artikujt e konfiskuar. Në të njëjtën mënyrë, shpenzimet e mbajtjes së kafshëve të gjalla mund të jenë të tilla që shpenzimet do të ishin në shpërpjesëtim me vlerën e tyre apo borxhi tatimor dhe një shitje e shpejtë do të shpëtonte vlerën për tatimpaguesin dhe do të maksimalizonte përpjekjet e mbledhjes për ATK.

19.1 Një shitje e shpejtë mund të autorizohet me shkrim nga Drejtori i Përgjithshëm kur rrethanat në paragrafin 19 të këtij Neni janë të pranishme, në përputhje me rekomandimin me shkrim të bërë nga Drejtuesi i Regjionit, i cili është përgjegjës për konfiskimin dhe shitje. Rekomandimi i tillë me shkrim duhet të përfshijë arsyet pse është e nevojshme një shitje e shpejtë dhe pasojat nëse nuk mbahet një shitje e shpejtë. Rekomandimi me shkrim duhet gjithashtu të ofrojë një çmim të ofertës minimale për artikujt që do të shiten. Oferta minimale duhet të përcaktohet bazuar në vlerën e hapur të tregut për artikujt që do të shiten, minus çdo pengesë që dihet kundër artikujve që do të shiten dhe mandej zbritet me maksimum 50% për të marrë parasysh natyrën e nevojshme të shitjes.

19.2 Tatimpaguesi, apo përfaqësuesit të tij i autorizuar, duhet t’i jepet një kopje e Njoftimit për Shitje (nëse tatimpaguesi nuk mund të gjendet, përpjekjet për të gjetur tatimpaguesin duhet të dokumentohen) dhe t’i jepet një mundësi për të paguar shumën e ofertës minimale me qëllim që të ri-blejë mallrat e konfiskuar dhe të shmangë shitjen e tyre me çmime të ulëta. Nëse tatimpaguesi paguan çmimin e ofertës minimale, artikujt për shitje me shitje të shpejtë do të lirohen nga konfiskimi dhe do t’i kthehen tatimpaguesit me evidentim të pranimit se shuma e ofertës minimale është paguar në një bankë të autorizuar. Pasuria e ri-blerë nga tatimpaguesi në këtë mënyrë nuk do t’i nënshtrohet konfiskimi të mëvonshëm nga ATK për minimum 30 ditë.

19.3 Një shitje e shpejtë duhet të shpallet sa më gjerë që të jetë e mundur në kohën e lejuar. Duhet të takohen së paku 5 ofertues të mundshëm (që nuk lidhen me Zyrtarët e ATK që kryejnë shitjen apo ndonjë personel mbikëqyrës apo drejtues të ATK) dhe t’i jepet mundësia të jenë të pranishëm për shitje. Njoftimet e shitjes në pritje duhet të vendosen

114

në së paku tri vende të rëndësishme publike së paku një orë para kohës së planifikuar për shitje.

19.4 Një shitje e shpejtë duhet të kryhet si një Ankand Publik. Çmimi i ofertës minimale duhet të shpallet, së bashku me një deklaratë se kjo është një shitje e shpejtë të pasurisë së specifikuar në përputhje me Nenin 34 të Ligjit dhe me dispozitat e këtij Udhëzimi.

19.5 Afatet e shitjes për artikujt e shitur sipas procedurës së shitjes së shpejtë duhet të kërkojnë që ofertuesi i suksesshëm t’i ofrojë evidencë Zyrtarit të autorizuar të ATK që kryen shitjen se ka paguar shumën e tërësishme të ofertës në llogarinë bankare të specifikuar, brenda një (1) ore pasi oferta fituese është shpallur. Përgjithësisht, artikujt që shiten me shitje të shpejtë, shiten në grumbull (grup), se sa të synohet të shiten në artikuj të ndarë. Artikujt e shitur nuk do t’i lirohen ofertuesit të suksesshëm deri sa të mos jetë marrë evidenca e pagesës

20. Pasuria e konfiskuar nga një tatimpagues mund t’i kthehet tatimpaguesit, në tërësi apo në pjesë, në rrethanat :

20.1 Nëse ATK dhe tatimpaguesi kanë bere marrëveshje për rregullimin e borxhit tatimor para shitjes, konfiskimi mund të hiqet dhe pasuria mund t’i kthehet tatimpaguesit përderisa tatimpaguesi paguan të gjitha shpenzimet e dala nga ATK, në konfiskimin dhe ruajtjen e pasurisë. Konfiskimi nuk do të lirohet deri sa koha e tillë kur tatimpaguesi ofron evidencë të kënaqshme për pagesën e të gjitha shpenzimeve të dala nga konfiskimi dhe ruajtja e pasurisë.

20.2 Është përcaktuar se një shumë e tepërt e pasurisë është konfiskuar dhe është e mundur të kryhet një shitje e suksesshme për të plotësuar borxhin tatimor me vetëm një pjesë të pasurisë së konfiskuar dhe ndarja e pasurisë nuk do të krijonte një gjendje të pabarabartë për tatimpaguesin.

20.3 Lirimi i konfiskimit si tërësi, apo pjesërisht, do të ndihmonte mbledhjen e përfundimtare të borxhit tatimor.

20.4 Është përcaktuar se pasuritë i nënshtrohen juridiksionit të një gjyqi apo procesi juridik që ka kërkesë më të lartë mbi pasurinë, përveç nëse organet e tilla pajtohen me konfiskimin dhe shitjen e pasurisë nga Administrata Tatimore.

20.5 Është përcaktuar se konfiskimi ka qenë i gabueshëm apo borxhi që ka formuar bazën për konfiskim është i gabuar apo nuk ekziston më.

20.6 ATK ka përcaktuar të tërheqë shitjen sikurse është paraparë në paragrafin 15 të këtij neni.

Neni 38

Transferimi i Pasurisë (aseteve) 1. Paragrafi 1 i Nenit 42 i Ligjit autorizon ATK-në të transferojë vlerësimin tatimor nga një entitet tek entiteti tjetër duke ndjekur transferimin e aseteve në rrethanat vijuese:

1.1. Tatimpaguesi ka transferuar mjetet tek entiteti tjetër qoftë në parashikimin e krijimit të borxhit tatimor ose pas krijimit të borxhit tatimor;

1.2. Transferimi i mjeteve ka qenë më i vogël se vlera e hapur e tregut të aseteve; 1.3. Transferimi i aseteve e ka lënë tatimpaguesin pa aftësi për të paguar borxhin tatimor;

dhe

115

1.4. ATK ka njoftuar tatimpaguesin dhe entitetin tjetër, për përcaktimin, se transferimi i aseteve do të rezultojë në një vlerësim ndaj palës së tretë dhe duke ju ofruar palës së tretë të drejtën për tu ankuar.

Kur ATK zbulon, qoftë përmes kontrollës apo aksionit të mbledhjes, se ka ndodhur një transfer i pasurisë sikurse është përshkruar në nënparagrafët 1.1 deri në 1.3 të këtij Neni, dhe më qëllim të vendosjes së një vlerësimi sipas Nenit 42 të Ligjit, ATK duhet të ndjekë parimet e përgjithshme të parapara në Nenin 19 deri 21 të Ligjit, si dhe dispozitat e këtij Neni. 2. Paragrafi 3 i Nenit 42 tregon se një transferim i aseteve i bërë brenda 3 muajve (90 ditë) të lindjes së një borxhi tatimor do të konsiderohet të jetë bërë në pritje të lindjes së një borxhi tatimor. Megjithatë, nëse tatimpaguesi mund të ofrojë evidencë se është bërë një marrëveshje e shitjes për së paku 30 ditë, por jo më shumë se 90 ditë, para marrjes së njoftimit për kontrollë tatimor apo inspektim tatimor në pritje, transferi i pasurisë që ka ndodhur në përputhje me marrëveshjen e tillë nuk do të konsiderohet të jetë transfer i pasurisë në pritje të krijimit të borxhit tatimor, madje edhe nëse transferi në të vërtetë nuk ka ndodhë deri pasi tatimpaguesi të ketë marrë njoftimin për kontroll tatimor apo inspektim tatimor në pritje. Transaksioni i tillë duhet të jetë transaksion në të cilin lind transferi i parasë, sikurse është transferi bankar, etj., apo një hua legjitime e bërë përmes një banke apo organizatë huadhënësi të autorizuar. Një transferim i aseteve i cili ndodh më shumë se 90 ditë para pranimit të njoftimit të një kontrolli në pritje përgjithësisht nuk do të konsiderohet të jetë transfero në pritje të lindjes së një borxhi tatimor përveç nëse ka prova për të mbështetur një përcaktim që transferi ka qenë në pritje të lindjes së një borxhi tatimor.

3. Nëse një tatimpagues transferon pasurinë brenda periudhës 30 ditore para se tatimpaguesi të pushon veprimtarinë afariste, transferi i tillë do të konsiderohet të jetë transfer në pritje të krijimit të një borxhi tatimor. Periudha 30 ditore e referuar do të jetë një periudhë e cila fillon 30 ditë para datës në të cilën transferi i pasurisë ndodhë. Nëse biznesi mbyllet më 31 Janar 2009, çdo transfer i bërë në apo pas 1 Janarit 2009 do të konsiderohet të jetë transfer në pritje të krijimit të borxhit tatimor. 4. Nëse ATK, ka vendosur borxh tatimor kundër një tatimpaguesi dhe pasuria e tatimpaguesit më vonë është transferuar përpara se ATK të ketë regjistruar barrën e vet, ATK mund të ketë bazë për të bërë një vlerësim kundër transferuesit nëse të gjitha kushtet e vëna në Ligj dhe Udhëzim Administrativ të aplikueshëm, për vlerësimin e tillë janë plotësuar. 5. Paragrafi 1 i Nenit 42 parasheh që një situatë e transferuesit lind nëse kushtet vijuese janë plotësuar:

5.1.Tatimpaguesi ka transferuar pasurinë (asetet) në entitetin tjetër qoftë në pritje të krijimit të një borxhi tatimor apo pasi të ketë lindur borxhi tatimor (sikurse është përshkruar në paragrafët 2 -4 të këtij Neni);

5.2.Transferimi i pasurisë ka qenë më pak se vlera e hapur e tregut për pasurinë; 5.3. Transferimi i pasurisë ka lënë tatimpaguesin në pamundësi për të paguar borxhin tatimor

dhe,

116

Për qëllime të këtij Neni, termi ‘pasuri’ do të interpretohet të jetë qoftë në njëjës (pasuri) apo në shumës (pasuritë). Vlera e hapur e tregut e pasurisë mund të përcaktohet në çdo mënyrë, për aq sa baza për vlerën është qartë e dokumentuar dhe është e bazuar në të dhëna faktike. Përgjithësisht, vlera e tregut duhet të përcaktohet pasi të është marrë parasysh vlerësimi i moshës dhe kushteve te pasurisë. Në përcaktimin e vlerës së pasurisë, regjistrimet e tatimpaguesit duhet të analizohen për të përcaktuar koston e pasurisë kur ka qenë e re, vlerën filluese sikurse është treguar në tabelën e zhvlerësimit apo në fletët e punës të shoqëruara me tabelën e zhvlerësimit. Vlera e mbetur e pasurisë sikurse është treguar në tabelën e zhvlerësimit duhet të konsiderohet të jetë vlerë e hapur e tregut minimale e pasurisë. Duhet të bëhen pyetje tek dilerët që janë të njohur me pasurinë apo pasurinë e ngjashme. Nëse janë transferuar paratë e gatshme (kesh), vlera e hapur e tregut do të jetë e barabartë me vlerën e parasë së gatshme të transferuar. Nëse pasuritë janë të penguara me barrë të regjistruar në Regjistrin e Pengut apo në kadastër, përcaktimi i vlerës së hapur të tregut duhet të bëhet duke marrë parasysh informatat e siguruara në regjistër. 6. Nëse tatimpaguesi ka transferuar pasurinë sikurse është përshkruar në paragrafin 5 të këtij neni dhe nuk është në gjendje të paguajë borxhet e tija tatimore nga pasuria e mbetur, transferi i pasurisë do të konsiderohet ta ketë lënë tatimpaguesin pa pasur mundësinë të paguajë borxhet e tija tatimore.

Neni 39 Kërkesat për Falimentim të Pavullnetshëm

1. Ligji Nr. 2003/4, “Mbi Likuidimin dhe Ri-organizimin e Personave Juridik në Falimentim” (të shpallur me Rregulloren 2003/7), apo pasardhësin e tij, vendos dispozitat për kërkesat për falimentim, përfshirë falimentimin e pavullnetshëm. Sipas ligjit, procedura e falimentimit lidhet me persona juridik, ose ortakërinë e përgjithshme, ortakërinë e kufizuar, shoqëritë aksionare dhe shoqëritë me përgjegjësi të kufizuar. Ne të nuk përfshihen bizneset private, shoqëritë e sigurimeve, institucionet financiare, ofruesit e pensioneve, apo ndërmarrje publike a shoqërore të cilat nuk janë transformuar ende në entitete juridike. 2. Si një kreditor i tatimpaguesve të cilët kanë borxhe tatimore, ATK, ka të drejtë të dorëzojë një kërkesë në gjykatën kompetente, për të kërkuar që pasuritë e një tatimpaguesi debitor, të vendosen nën juridiksionin e gjykatës, për një likuidim të rregullt të tatimpaguesit borxhli. 3. ATK, dorëzon një kërkesë për falimentim të pavullnetshëm, kur të gjitha gjërat vijuese janë të pranishme :

3.1. Borxhi ka qenë obligim së paku 60 ditë; 3.2. Borxhliu tatimor i ka borxh ATK më shumë se 2,000 €; 3.3. Borxhi nuk është i kushtëzuar apo nuk i nënshtrohet një kontesti të vërtetë (tatimpaguesi

nuk mund të jetë në Ankesa, BPR, apo një gjyq me juridiksion për të dëgjuar ankesat e rasteve tatimore, dhe

3.4. Borxhliu përgjithësisht nuk i paguan borxhet e tija kur ato bëhen detyruese. 4. Një borxhli konsiderohet që përgjithësisht nuk i paguan borxhet e tija kur ATK, vërteton se ai nuk ka paguar një apo më shumë borxhe tatimore.

117

5. Përderisa nuk kërkohet, para dorëzimit të kërkesës në rastin e një ortakërie, ATK duhet të ndërmarre të gjitha veprimet e mundshme për të mbledhur borxhin nga ortakët individualisht. Në një ortakëri të përgjithshme, të gjithë ortakët janë të detyrueshëm bashkërisht dhe veçmas për borxhet e ortakërisë. Kjo nënkupton se borxhet e ortakërisë mund të mblidhen si nga pasuria e ortakërisë ashtu edhe nga pasuritë e ortakëve individualisht. Ortakëritë e kufizuara detyrohen për borxhet e ortakërisë vetëm për shkallën e interesit në ortakëri. Megjithatë, çdo ortakëri e kufizuar kërkohet të ketë një ortak të përgjithshëm, i cili personalisht detyrohet tërësisht për borxhet e ortakërisë së kufizuar. 6. Zyrtari Ligjor, apo personi i caktuar nga Drejtori i Përgjithshëm i ATK, është i autorizuar të dorëzojë kërkesat për shpërbërje të pavullnetshme në falimentim në gjyqin e juridiksionit për falimentim dhe përfaqësojë ATK në gjykatë. 7. Kur gjykata pranon kërkesën, të gjitha pasuritë e tatimpaguesit konsiderohen të jenë nën kujdes të mbrojtur nga gjykata. ATK, si dhe kreditorët tjerë, janë të penguar nga zbatimi i kërkesave të veta kundër pasurive të borxhliut tatimor. Këtu përfshihet hyrja në marrëveshje me këste me tatimpaguesin, nëse ai dëshiron ta bëjë këtë, përderisa gjykata pajtohet me këtë veprim. 8. Me pranimin e kërkesës nga gjykata, ATK, publikon një njoftim në gazetë të qarkullimit të përgjithshëm dhe publikime të tilla juridike në Republikën e Kosovës, për të informuar publikun se tatimpaguesi është në procedure likuidimi dhe ATK, nuk do të pranojë ndonjë trankasion të mëtejme që e përfshijnë atë tatimpagues. Njoftimi i tillë po ashtu do të publikohet në faqen elektronike të ATK-së. 9. Kur gjykata, pranon rastin si të mbyllur, tatimpaguesi konsiderohet të jetë i shpërbërë dhe më nuk do të ekzistojë. Të gjitha borxhet tatimore detyruese nga borxhliu, përpara datës së kërkesës konsiderohen, të shlyera dhe më nuk janë të mbledhshmi, përveç aq sa borxhet e tilla të mund të mblidhen nga personat përgjegjës sikurse është paraparë në Nenet 25 dhe 26 të Ligjit. 10. ATK, autorizohet të anulojë borxhet tatimore, të cilat kanë lindur para datës së kërkesës nga sistemi i procesimit të të dhënave me pranimin e njoftimit për rastin e mbyllur nga gjykata.

Neni 40 Vlerësimet Kundër Personave Përgjegjës

1. Neni 16 i Ligjit parasheh që ata përfaqësues përgjegjës të personave fizik, juridik, ortakëritë dhe drejtorët e shoqërive apo organizatave të painkorporuara (konsorciumet, kooperativat bujqësore etj) kërkohet të plotësojnë obligimet tatimore për personat, ortakëritë dhe shoqëritë apo organizatat që ata përfaqësojnë apo menaxhojnë. Përfaqësuesit përgjegjës përfshijnë, por nuk kufizohen në, individët të cilët janë të emëruar si drejtorë menaxhues apo ortakë menaxhues, individët të caktuar dhe dhënia e autorizimit të nevojshëm për të vepruar për dhe në emër të një personi në lidhje me obligimet tatimore të atij personi dhe personave tjerë të ngjashëm. Nëse një shoqëri apo organizatë e painkorporuar nuk ka menaxher apo drejtor, secili anëtar apo ortak mban përgjegjësinë për të përmbushur obligimet tatimore të shoqërisë apo organizatës së painkorporuar. Termi person përgjegjës po ashtu përfshinë çdo person i cili ka dominim dhe/ose

118

kontroll operativ mbi një biznes apo një asetet dhe ushtron kompetenca të një përfaqësuesi përgjegjës, qoftë i caktuar në mënyrë specifike apo jo. 2. Obligimi për të përmbushur obligimet tatimore përfshinë dorëzimin me kohë dhe të saktë të të gjitha deklaratave tatimore që kërkohen si dhe pagesën me kohë të çdo detyrimi tatimor që del nga dorëzimi i deklaratës apo deklaratës korrigjuese apo që del nga një rregullim nga ATK. Obligimi për të përmbushur obligimet tatimore aplikohet në të gjitha llojet e tatimeve. 3. Sikurse është paraparë në nenin 25 të Ligjit, çdo përfaqësues përgjegjës, anëtar apo ortak i një asociacioni të painkorporuar apo ortakërie, i cili dështon të përmbushë obligimet tatimore të vëna me paragrafin 2 të këtij Neni për shkak të shkeljes me paramendim apo neglizhencës së madhe të detyrës, do të jetë bashkërisht dhe veçmas i detyrueshëm për çdo obligim tatimor të papërmbushur. Detyrimi i përbashkët dhe veçmas po ashtu do të ekzistojë në ato raste në të cilat një kërkesë për rimbursim është paguar apo kreditimet tatimore janë mbi-deklaruar pa fakte ligjore. Për qëllime të këtij neni, aplikohet si vijon:

3.1 Neglizhencë e madhe është një mospërfillje e vetëdijshme dhe vullnetare e nevojës për të përdorë kujdesin e arsyeshëm, i cili me gjasë do të shkaktojë dëme apo të këqija të mëdha të parashikueshme për Buxhetin e Kosovës;

3.2 Neglizhenca e zakonshme është një dështim i thjeshtë për të ushtruar kujdesin e arsyeshëm.

3.3 Shkelje me paramendim e detyrës është shkelja e cila rezulton nga synimi i keq dhe besimi i keq në krahasim me një shkelje në të cilën përfaqësuesi me dije dështon në detyrën e tij për shkak të rrethanave përtej kontrollit të tij.

4. Neni 26 i Ligjit autorizon ATK-në të bëjë një vlerësim kundër përfaqësuesve përgjegjës të përshkruar në paragrafin 1 të këtij Neni bazuar në neglizhencën e tyre të madhe apo shkelje me paramendim e detyrës sikurse është përshkuar në paragrafin 3 të këtij Neni. Megjithatë, sikurse është kufizuar me paragrafin 3 të Nenit 26 të Ligjit, vlerësimet e tilla nuk mund të bëhen deri në kohën kur shlyerja e borxhit tatimor nuk ka pasur sukses përmes detyrimit kundër pasurisë së luajtshme apo të paluajtshme të tatimpaguesit. Në kryerjen e vlerësimeve do të ndiqen procedurat e përshkruara në Nenet 19 deri 22 të Ligjit. 5. Paragrafi 4 i Nenit 26 të Ligjit parasheh: Kur një entitet juridik, apo organizatë ndryshe nga një ndërmarrje afariste personale, nuk ka mbajtur në burim, nuk ka vjelë, apo nuk ka paguar tatimin e mbajtur në burim apo tatimin vjelë, çdo person përgjegjës për mbajtje në burim, vjeljen apo pagimin e tatimit të tillë, dhe i cili qëllimisht nuk mban në burim, nuk vjelë, apo nuk paguan atë tatim, do të mbahet personalisht detyrues nga asetet e tija apo saja për shumën e tatimit të mos-mbajtur, të pa vjelë apo të papaguar. Për qëllime të këtij paragrafi, qëllimi (paramendimi) do të përcaktohet nëse personi - at) vlerësohet të jetë përgjegjës për të paguar, i autorizuar për të paguar, është urdhëruar të paguaj, apo është lejuar të paguajë kreditorët tjerë kur ai person e ka ditur, apo është dashur të dijë se mbajtja në burim e tatimit apo tatimi i vjelë nuk është vjelë, mbajtur në burim apo paguar.

119

6. Termat tatim i mbajtur në burim apo tatim i mbledhur përfshinë TVSh, tatimin e mbajtur në burim në paga, tatimin e mbajtur në qira, tatimin e mbajtur në burim në interes, tatimin e mbajtur në burim në dividendë, tatimin e mbajtur në burim në të drejta pronësore dhe çdo tatim të mbajtur në burim që është aktualisht i vënë, apo mundet të vihet në të ardhmen. 7. Nëse ndonjë formë e biznesit, ndryshe nga shoqëritë tregtare individuale, nuk paguan një tatim të mbledhur apo tatim të mbajtur në burim, ATK është e autorizuar të përcaktojë personin, apo personat, të cilët kanë qenë përgjegjës (person(a) përgjegjës) për dështimin e biznesit për të paguar tatimin e mbledhur apo tatimin e mbajtur në burim (personi(at) përgjegjës).

8. Një vlerësim i personave përgjegjës sipas paragrafit 4 të Nenit 26 i Ligjit ndryshon nga një vlerësim i përfaqësuesve përgjegjës sipas Nenit 25 dhe paragrafit 1 të Nenit 26 të Ligjit. Përderisa dispozitat e përfaqësuesve përgjegjës të Nenit 25 të Ligjit mund të aplikohen për mbajte në burim të tatimit dhe tatimit të mbledhur, standardi për kryerjen e vlerësimit të tillë kërkon një barrë më të lartë të provës. Një vlerësim i bazuar në Nenin 25 të Ligjit kërkon një përcaktim të neglizhencës së madhe dhe paramendimit sikurse është përshkruar në paragrafin 3 të këtij Neni. Sikurse është përshkruar në paragrafët pasues të këtij Neni standardi i vlerësimit për personin përgjegjës për përgjegjësinë dhe paramendimin është me i ulët. Përveç kësaj, kriteret për personin përgjegjës janë më të gjera në fushën në lidhje me personat potencial që do të vlerësohen.

9. Vlerësimi i autorizuar nga ky Nen synon të ndihmojë mbledhjen e tatimit dhe të rrisë përmbushjen vullnetare. Shërben, si një mënyrë alternative e mbledhjes së borxheve tatimore të papaguara që lidhen me tatimet e mbajtura në burim apo tatimeve të mbledhura, kur ato tatime nuk mund të mblidhen në tërësi nga tatimpaguesi apo kur tatimpaguesi nuk ka paguar tatimet bazë. Para inicimit të veprimeve kundër personave përgjegjës, ATK duhet së pari të bëjë një përpjekje të arsyeshme të mbledhë borxhin tatimore nga tatimpaguesi. Zyrtarët e ATK-së duhet të marrin parasysh konfiskimin dhe shitjen e pasurisë së tatimpaguesit para vendosjes së detyrimit personal të personave përgjegjës, megjithatë, veprimi i tillë nuk është parakusht për vlerësimin e personit përgjegjës sipas paragrafit 4 të Nenit 26 të Ligjit. Nëse ka aksione/interesa adekuate në ato pasuri të tatimpaguesit për të shlyer në tërësi borxhin tatimor, konfiskimi dhe shitja e atyre aseteve në përgjithësi duhet të bëhet në vend të kryerjes së vlerësimit të personit përgjegjës. 10. Ekzistojnë dy kërkesa primare të cilat duhet të përcaktohen me qëllim që të bëhet një vlerësim sipas dispozitave të paragrafit 4 të Nenit 26 të Ligjit: Përgjegjësia dhe Qëllimi. Personi(at) kundër kujt është bërë një vlerësim sipas paragrafit 4 të Nenit 26 të Ligjit duhet të jetë përgjegjës sikurse është përshkruar në këtë Nen dhe ka pasur për qëllim (paramendim) mosmbajtjen në burim, mosmbledhjen apo mospagesën e tatimit të mbledhur apo të mbajtur në burim. 11. Vendosja e përgjegjësisë. Përgjegjësia është çështje e statusit, detyrës dhe autorizimit. Një përcaktim i përgjegjësisë varet në faktet dhe rrethanat të secilit rast. Persona përgjegjës mund të përfshijë:

120

11.1. Një zyrtar apo të punësuar të një shoqëri (president, administrator apo drejtor i një entiteti juridik, ortak menaxhues i një ortakërie, drejtor thesari, shef zyrtar financiar, shef zyrtar operues);

11.2.Drejtor shoqërie apo aksionar; 11.3. Ortak; 11.4. Shoqëri tjetër; 11.5. Kontabilist apo përfaqësues tatimor; 11.6. Çdo person tjetër i cili ka autorizim të vendosë cilët kreditorë duhet paguar dhe e

ushtron atë autorizim.

12. Një person përgjegjës ka : 12.1.Detyrë të përmbushë; 12.2.Fuqinë të drejtojë veprimin e mbledhjes së tatimeve apo tatimeve të mbledhura dhe t’i

paguajë ato në ATK; 12.3. Përgjegjësi-dhënien dhe autorizimin për të paguar tatimet e mbledhura apo të mbajtura

në burim; 12.4. Autorizim për të vendosur cilët kreditorë do të paguhen apo jo.

13. Për të përcaktuar se një person a ka status, detyrë dhe autorizim për të siguruar se tatimet e mbajtura në burim apo të mbledhura janë paguar, duhet të merren parasysh detyrat e zyrtarëve sikurse janë parashtruar me ligjet e korporatave si dhe mundësia për individin(ët) të autorizojnë transferet bankare apo pagesat. Përveç kësaj, përcaktohet identiteti i individëve të cilët:

13.1.A janë zyrtarë, drejtorë, apo aksionarë të shoqërisë; 13.2.Marrin dhe qesin nga puna të punësuarit; 13.3. Ushtrojnë autoritet për të përcaktuar cilët kreditorë për të paguar; 13.4. Nënshkruajnë dhe dorëzojnë deklaratat e TVSh apo tatimeve të mbajtura në burim; 13.5. Kontrollojnë listë pagesat/pagesat; 13.6. Kontrollojnë votimin e aksioneve të shoqërisë.

14. Fushëveprimi i plotë i autorizimit dhe përgjegjësisë është i mundshëm me atë se personi përgjegjës a ka pasur mundësinë të ushtrojë gjykim të pavarur në lidhje me çështjet financiare të biznesit. Për shembull, një mbajtës i librave në kompani mund të jetë person i autorizuar për të paguar kreditorët dhe të nënshkruajë deklaratat tatimore. Megjithatë, nëse mbajtësi i librave nuk është në gjendje të marrë vendime lidhur me atë se cilët kreditorë duhet paguar dhe ndërmerr veprime vetëm pas marrjes së udhëzimit nga një person i lartë në biznes, atëherë mbajtësi i librave nuk mund të konsiderohet të jetë person përgjegjës meqë mbajtësi i librave nuk ka pasur autorizim të përcaktojë cilët kreditorë t’i paguajë. Fakti se një person është një zyrtar apo ka aksione në kompani domosdoshmërisht nuk e bën atë person përgjegjës për qëllime të këtij Udhëzimi. Faktorët tjerë, sikurse janë cekur në paragrafët 11 deri 13 të këtij neni, duhet gjithashtu të jenë të pranishëm. 15. Personat me autoritet përfundimtar mbi çështjet financiare të kompanisë munden zakonisht të mos e shmangin përgjegjësinë duke deleguar atë autorizim te dikush tjetër.

121

16. Personat të cilët shërbejnë si vullnetarë vetëm në cilësinë e nderit si drejtorë apo të besuar të OJQ-ve me Status të Përfitimit Publik zakonisht nuk do të konsiderohen përgjegjës përderisa ata të mos kenë marrë pjesë në operimet ditore apo financiare të organizatës dhe të mos kenë pasur njohuri të vërtetë të mos-mbajtjes në burim apo mbledhjes së tatimeve dhe pagesës së tatimeve të mbajtura në burim apo të mbledhura. Shembull: Një e punësuar që punon si sekretare në zyrën e shoqërisë. Ajo kryen depozita në para të gatshme dhe pagesa për shoqërinë rregullisht nën kontrollin dhe urdhrin e Shef Zyrtarit Financiar të Shoqërisë. Ajo urdhërohet të paguajë furnizimet edhe pse shoqëria nuk ka paguar detyrimin e vet të TVSh. E punësuara nuk është person përgjegjës për mos-pagesën e tatimet e mbajtura në burim apo të mbledhura sepse ajo nuk ka mundësinë të ushtrojë gjykim të pavarur se cilat dëftesa t’i paguajë dhe cilat tatime t’i paguajë. Shembull: Kontrolluesi afatgjatë i shoqërisë kurrë nuk ka qenë aksionar, zyrtar, apo drejtor, por ka qenë përgjegjës për mbikëqyrjen e financave të shoqërisë, përfshirë përgatitjen e listës së pagave dhe dorëzimit të deklaratave të kompanisë për TVSh dhe tatimet e mbajtura në burim. Kur shoqëria nuk ka pasur para të mjaftueshme për të paguar listën bruto të pagave për të punësuarit, ai ka paguar listën neto të pagave, por nuk ka paguar tatimin e mbajtur në burim. Për shkak se ai ka pasur autorizim të paguajë tatimet dhe njohuritë se ka pasur borxh tatimor, kontrolluesi mund të konsiderohet të jetë person përgjegjës. 17. Paramendimi. Me paramendim nënkupton me synim, me qëllim, me dashje, me dijeni, ndryshe nga ato të rastësishme. Ndryshe nga shkelja me paramendim të detyrës sikurse është përshkruar në paragrafin 3 të këtij Neni nuk kërkohet qëllimi i keq apo motiv i keq. 18. Për të treguar paramendimin, duhet të demonstrohet se një person përgjegjës ka qenë në dijeni, apo është dashur të jetë në dijeni, të tatimeve të pashlyera dhe me qëllim kanë shpërfillur ligjin apo qartë ka qenë indiferent ndaj kërkesave të veta. Dështimi i një personi përgjegjës për të hetuar apo për të përmirësuar keqmenaxhimin pas njoftimit, apo vënia në dijeni, se mbajtja në burim apo mbledhja e tatimeve nuk është paguar plotëson kriterin e paramendimit. Shembull : Nëse një drejtues i një entiteti juridik ka dorëzuar një deklaratë të TVSh pa bërë pagesën e tërësishme, ai ka njohuri se tatimi është detyrim. Nëse ai dorëzon atë deklaratë pa pagesë të tërësishme, dhe më vonë paguan borxhet e tjera pa paguar detyrimin tatimor, ai ka vepruar me paramendim dhe mund të përcaktohet të jetë i detyrueshëm për mase administrative për mos-mbledhje apo mos-pagesë të tatimit të mbajtur në burim apo të mbledhur. 19. Vlerësimi i ndëshkimit administrativ. Kur një person është përcaktuar të jetë person përgjegjës i cili ka vepruar me paramendim në mos-mbledhjen, mos-mbajtjen në burim dhe mos-pagesën e një tatimit të mbledhur apo të mbajtur në burim, ATK, do të ketë autorizim të vendosë një vlerësim kundër atij personi përgjegjës. Ndonëse faktet dhe rrethanat do të jenë të vështira për t’i provuar, personi përgjegjës që mund të jetë entiteti tjetër juridik, sipas paragrafit 4, Neni 26 i Ligjit.

122

19.1 ATK, do të përgatisë një raport me shkrim duke përshkruar detyrimin tatimor të pashlyer dhe përpjekjet e bëra për të mbledhur tatimin nga biznesi që ka krijuar borxhin tatimor.

19.2 Raporti me shkrim i përshkruar në nënparagrafin 1, më sipër, përfshin një përshkrim me shkrim të fakteve të përdorura për të përcaktuar se personi kundër të cilit vlerësimi është rekomanduar konsiderohet të jetë një person përgjegjës dhe se personi i tillë ka vepruar me paramendim brenda kuptimit të Ligjit.

19.3 Raporti me shkrim duhet t’i dërgohet tatimpaguesit si një Njoftim për Vlerësim të Propozuar dhe përfshin shumën e tatimit të vlerësuar për mos-mbledhje, mos-mbajtje në burim apo mos-pagesë të tatimeve të mbledhura dhe të mbajtura në burim. Duhet që Njoftimi për Vlerësim të Propozuar t’i dërgohet personit përgjegjës përmes kontaktit të drejtpërdrejt me qëllim që të bisedohet raporti dhe të procesohet përmes se cilës është përcaktuar përgjegjësia.

19.4 Shuma e tatimit që do të vlerësohet kundër personit përgjegjës është shuma e tatimit që kërkohet të mbahet në burim apo të mblidhet e cila nuk është paguar. Shuma që do të vlerësohet nuk përfshinë ndonjë ndëshkim apo interes që është vlerësuar apo ka rrjedhur në lidhje me detyrimin tatimor të papaguar. Nëse shuma e papaguar është TVSh, për shembull, shuma që do të vlerësohet kundër personit përgjegjës është shumë e TVSh-së që mbetet e papaguar në kohën kur është bërë vlerësimi, duke mos përfshirë ndëshkimin apo interesin që mund të jetë vlerësuar apo të ketë rrjedhur.

Shembull: Tatimpaguesi A ka borxh detyrimin e TVSh për muajt Janar, Shkurt, Mars dhe Prill. Gjithsej tatimi për deklaratat kur ato janë dorëzuar ka qene 2,000 €. Tatimpaguesi, ka bërë një pagesë e cila ka ulur totalin e shumës së tatimit në 1,750 €. Bilanci i ndëshkimit dhe interesit kap shumë 700 €. Shuma e vlerësimit që do të bëhet kundër Zyrtarit përgjegjës është 1,750 €. Shembull: Shoqëria B ka një borxh tatimor prej 2,000 € përfshirë ndëshkimin dhe interesin për mos-pagesën e një interesi të detyrimit për mbajtje në burim. Shuma e tatimit të mbajtur në burim është 1,200 € dhe bilanci i vlerësimit është ndëshkimi dhe interesi. Shuma e vlerësimit që do të bëhet kundër zyrtarit përgjegjës është 1,200 €. Shembull: Shoqëria C ka një borxh tatimor për mbajtje në burim të tatimit në paga prej 2,500 € përfshirë ndëshkimin dhe interesin, 1,800 € tatim, ndëshkimi 300 € dhe interes 400 €. ATK mbledh 750 € me Masë për Marrje të Pasurisë në llogarinë bankare të Shoqërisë B. Meqë ATK, mund të aplikojë pagesat që rezultojnë nga mbledhja e detyrueshme në interesin më të mirë të Shtetit, pagesa e Masës për Marrje të Pasurisë është aplikuar në ndëshkim dhe interes (700 €) dhe 50 € është aplikuar në tatim. Shuma e vlerësimit që do të bëhet kundër personit përgjegjës është 1,750€ (shuma e tatimit të mbetur si detyrim).

19.5 Tatimpaguesit duhet t’i jepen 15 ditë për t’u përgjigjur vlerësimit të propozuar me informata shtesë për të përcaktuar pse vlerësimi i propozuar nuk është me vend. Çdo përgjigje e bërë brenda periudhës 15 ditëshe duhet të merre parasysh nga Zyrtari i ATK,

123

përgjegjës për rekomandimin dhe miratimin e vlerësimit. Nëse informatat shtesë tregojnë se vlerësimi i propozuar nuk duhet të bëhet, Zyrtari i ATK, që ka bërë atë përcaktim duhet të përgatisë një raport që sqaron se nuk do të bëhet vlerësim kundër individit.

19.6 Pas skadimit të periudhës 15 ditëshe, ATK do t’i lëshojë një Njoftim-Vlerësim tatimpaguesit sikurse është përshkruar në Nenin 31 të këtij Udhëzimi Administrativ (sipas Nenit 22 të Ligjit). Njoftim-vlerësimi do t’i lëshohet “Tatimpaguesit A si person përgjegjës i Shoqërisë B”. Njoftimi do të përfshijë një përshkrim të shkurtër të bazës për vlerësimin, sikurse është: “Ju jeni përcaktuar të jeni person përgjegjës i (emri i shoqërisë) në përputhje me dispozitat e paragrafit 4 të Nenit 26 të Ligjit. Njoftimi do të përmbajë të drejtat e ankesës për tatimpaguesin, siç kërkohet me Nenin 22 të Ligjit.

19.7 Kur të jetë bërë vlerësimi kundër një personi përgjegjës, shuma e vlerësuar është e mbledhshme me të njëjtat procedura sikurse çdo tatim tjetër. Meqë shuma e vlerësuar është tatim, ndëshkim dhe interesi për pagesë me vonesë do të rrjedhë në shumën detyruese duke filluar në të parin e muajit pas kryerjes së vlerësimit.

20. Në përputhje me paragrafin 4 të Nenin 26 të Ligjit, shuma e tatimit të mbajtur në burim apo të mbledhur mund të mblidhet vetëm një herë. Vlerësimi kundër personit përgjegjës thjesht është një mjet për të siguruar mbledhjes e borxhit tatimor dhe nuk synohet të jetë një mjet i mbledhjes së të hyrave shtesë. Nëse entiteti juridik (apo shoqëri tjetër tregtare) e cila ka borxh tatimet themelore paguan borxhin e vet të tërësishëm tatimor, shuma e vlerësuar kundër personit përgjegjës do të hiqet. 21. ATK, do të mbajë një llogari të ndarë për shumat e vlerësuara kundër personave përgjegjës me qëllim të sigurimit se inventari i debitorëve të ATK-së nuk është mbi-raportuar. Çdo shumë e mbledhur nga një person përgjegjës, do të aplikohet në detyrimin tatimor themelor të entitetit juridik dhe një shënim përkujtues i bërë në regjistrin e llogarisë së ndarë të mbajtur për personin përgjegjës. Çdo pagese nga entiteti juridik, e cila është aplikuar në shumën e vet, gjithashtu do të shënohet në llogarinë e ndarë të personit përgjegjës. Kur shuma totale e vlerësuar kundër personit përgjegjës të jetë mbledhur, përfshirë ndëshkimin dhe interesin dhe çdo shumë e mbledhur nga entiteti juridik (apo shoqëri tjetër tregtare) dhe është aplikuar kundër tatimit të tij, një shumë e mjaftueshme për të anuluar borxhin tatimor do të kreditohet në llogarinë e personit përgjegjës. Kur borxhi tatimor të jetë anuluar, çdo barrë e regjistruar kundër personit përgjegjës do të hiqet. 22. Nëse është vlerësuar më shumë se një person përgjegjës për disa borxhe, ATK, duhet të vendosë një proces që siguron që vetëm një shumë e barabartë me shumën tatimore të pambledhur apo të pambajtur në burim nga entiteti juridik (apo shoqëri tjetër tregtare) është mbledhur dhe nuk është bërë mbledhje tepricë. 23. Paragrafi 5 i Nenit 26 të Ligjit, përcakton që kur një entitet juridik, apo shoqëri tjetër tregtare, përveç shoqërisë tregtare individuale, nuk mban në burim apo nuk paguan kontributet pensionale të mbajtura në burim, personi (apo personat) përgjegjës për atë dështim mund të vlerësohen me një shumë të barabartë të kontributit që nuk është mbajtur në burim, nuk është mbledhur apo nuk është paguar.

124

24. Procedurat për zbatimin e paragrafit 5, të Nenit 26 të Ligjit, janë të njëjta si ato për zbatimin e paragrafit 4 të Nenit 26 të Ligjit, sikurse është përshkruar në këtë nen, përveç siç është përshkruar në paragrafin 25 të këtij neni. 25. Ligji “Mbi Pensionet në Kosovë”, kërkon që punëdhënësi të mbajë në burim një shumë të veçantë nga pagat e të punësuarit dhe ta barazojë atë shumë me fondet e vet punëdhënësit. Shuma e tatimit që i nënshtrohet vlerësimit kundër një personi (apo personave) përgjegjës është vetëm shuma e pensionit që punëdhënësi kërkohet të mbajë në burim nga pagat e të punësuarit (përfshirë çdo shumë shtesë të pensioneve që i punësuari pajtohet të mbajë në burim si kontribut pensional). Nuk përfshinë shumën e kontributeve që paguhet nga pjesa e punëdhënësit. Shembull : Shoqëria A ka paguar të punësuarit e vet nga listë-pagesa dhe është kërkuar të mbajë në burim një total prej 2,000 € për kontributet pensionale. Është dashur që ajo shumë të barazohet me detyrimin e përgjithshëm tatimor prej 4,000 €. Shoqëria A nuk paguan ndonjë prej detyrimeve të veta të kontributeve pensionale. Shuma që do të vlerësohet kundër personit (apo personave) përgjegjës është 2,000 € meqë kjo është shuma e kontributit që kërkohet të mbahet në burim dhe shuma e mbajtur në burim, kërkohet të paguhet në Trustin e Kursimeve Pensionale të Republikës së Kosovës.

Neni 41 Kreditimet dhe Rimbursimet

1. Paragrafi 1, Neni 30 i Ligjit, autorizon ATK-në për të aplikuar çdo mbi-pagesë që rezulton nga një vlerësim i ATK-së apo i raportuar në një deklaratë tatimore të dorëzuar nga tatimpaguesi ndaj detyrimit aktual të tatimpaguesit, pa marrë parasysh llojin e tatimit që ka krijuar mbi-pagesën apo detyrimin tatimor të pashlyer. Përveç siç është paraparë në paragrafin 3 të këtij neni, çdo mbi-pagesë mund të aplikohet në detyrimin tatimor aktual nga ATK. 2. Kur një mbi-pagesë është aplikuar në një detyrim tatimor aktual, ATK do t’i lëshojë një njoftim tatimpaguesit duke e informuar për aplikimin e mbi-pagesës. Njoftimi duhet të përmbajë informatat për të treguar shumën e mbi-pagesës dhe llojin e tatimit dhe periudhën tatimore në të cilën mbi-pagesa i është atribuuar, si dhe shumën dhe llojin e tatimit dhe periudhën tatimore së cilës mbi-pagesa i është aplikuar. 3. Pavarësisht paragrafit 1 të këtij neni, ATK nuk do të kreditojë kreditimin e TVSh, kundrejt një borxhi tatimor deri sa kreditimi i tillë ka qenë i bartur për tre muaj. Nëse një tatimpagues me një kreditim të TVSh-së të bartur për tre muaj a më shumë ka borxh tatimor prej më shumë se 5,000 €, ATK mund të njoftojë tatimpaguesin se do të fillojë një kontroll për kreditimin e TVSh-së dhe nëse kreditimi është përcaktuar të jetë i vlefshëm, një shumë e kreditimit deri në shumën e detyrimit tatimor do të aplikohet në detyrimin tatimor dhe mbetja do të rimbursohet. Në raste të tilla, tatimpaguesi nuk do të ketë mundësi të mbajë kreditimin për të aplikuar kundrejt borxheve tatimore pasuese të TVSh-së.

125

4. Sikurse është paraparë në paragrafin 2 të Nenit 30 të Ligjit, një tatimpagues i cili ka një mbi-pagesë në një deklaratë tatimore ka të drejtë të kërkojë një rimbursim të asaj shume, nëse mbi-pagesa kualifikohet për një rimbursim (sikurse në rastin e një kreditimi të TVSh). 5. Për të marrë një rimbursim të një mbi-pagese të një detyrimi tatimor, apo një bilanc kreditor për të cilën tatimpaguesi pranohet të kërkojë rimbursim, tatimpaguesi duhet të dorëzojë një kërkesë në ATK, në një formë të përshkruar nga ATK. Formulari i kërkesës do të dorëzohet në Zyrën Regjionale, apo Zyrën e Tatimpaguesve të Mëdhenj, përgjegjës për çështjet tatimore të tatimpaguesit. Formulari i kërkesës duhet të përmbajë:

5.1. Emrin e tatimpaguesit; 5.2.Adresën fizike të tatimpaguesit; 5.3.Numri Fiskal i tatimpaguesit dhe , nëse aplikohet, Numri i Regjistrimit të TVSh; 5.4.Adresa në të cilën tatimpaguesi dëshiron që njoftimet për rimbursim t’i dërgohen; 5.5.Nëse tatimpaguesi dëshiron që rimbursimi drejtpërdrejtë t’i depozitohet në një llogari

bankare, janë të nevojshme detajet bankare në të cilin rimbursimi duhet të drejtohet; 5.6.Lloji i tatimit, periudha tatimore dhe shuma e rimbursimit të kërkuar; 5.7.Shkaku i mbi-pagesës apo kreditimit, apo si ka ardhur deri të mbi-pagesa apo kreditimi; 5.8.Dokumentacioni i kërkuar për të mbështetur kërkesën e rimbursimit

6. Në rast të një kërkese për rimbursim të rasteve të TVSh-së, dokumentacioni i kërkuar për të mbështetur kërkesën, përveç zërave të përshkruar në paragrafin 5, të këtij Neni, duhet të përfshijë:

6.1.Deklarimin e biznesit lidhur me shkakun e mbi-pagesës së TVSh-së, sikurse janë investimet, blerjet e pazakonshme të mëdha, etj;

6.2.Nëse më shumë se 50% e transaksioneve të kërkuesit janë me një Shoqëri, emri i shoqërisë, adresa e saj, marrëdhënia me kërkuesin, Numri Fiskal i Shoqërisë, Numri i Regjistrimit në TVSh të Shoqërisë.

7. Dokumentet vijuese duhet të jenë në dispozicion në rast se kërkohen për verifikim nga ATK:

7.1.Të gjitha faturat e blerjeve për tre muaj para muajit të krijimit të kreditimit të kërkuar, faturat e blerjeve për muajin në të cilin kreditimi i kërkuar është krijuar, plus faturat e blerjeve për muajt vijues para muajit të kërkesës së rimburismit të TVSh;

7.2. Të gjitha faturat e shitjeve për tre muaj para muajit të krijimit të kreditimit të kërkuar, faturat e shitjeve për muajin në të cilin kreditimi i kërkuar është krijuar, plus faturat e shitjeve për muajt vijues para muajit të kërkesës së rimburismit të TVSh;

7.3.Të gjitha kontratat e realizuara gjatë periudhës për të cilën kërkesa e rimbursimit është kërkuar, apo në proces gjatë asaj kohe;

7.4.Të gjithë dokumentacionin doganor, plus faturat shoqëruese të blerjeve, për të gjitha importet në Kosovë gjatë tre muajve përpara muajit në të cilin kreditimi i kërkuar është krijuar, të gjithë dokumentacionin doganor dhe faturat shoqëruese të blerjeve për muajin në të cilin kreditimi i kërkuar është krijuar, plus dokumentet doganore dhe faturat shoqëruese të blerjeve për muajt pasues para muajit të kërkesës së rimburismit të TVSh;

7.5. Çdo dokumentacion apo kërkesë tjetër e vendosur në Ligjin mbi TVSh; 7.6. Çdo dokumentacion tjetër i kërkuar nga ATK gjatë procedimin e kërkesës.

126

8. Si përjashtim nga paragrafi 5, i këtij neni, mbi-pagesat në Tatimit në të Ardhura të Korporatave (TAK) apo Tatimi ne të Ardhura Personale (TAP), me më pak se 500 € nuk do të kërkohet të dorëzohet një kërkesë për rimbursim. Rimbursimet e tilla, munden të kërkohen duke treguar në deklaratën përkatëse të TAK apo Deklaratën e TAP, kur tatimpaguesi dëshiron të marrë një rimbursim të mbi-pagesës të treguar në deklaratë. Tatimpaguesi duhet të përfshijë informatat e duhura bankare ashtu që mbi-pagesa të mund të paguhet drejtpërdrejtë në llogarinë bankare të caktuar. ATK do të procesojë kërkesat e tilla të rimbursimit menjëherë pas pranimit duke u pasuar me një rishikim të te dhënave të ATK-së të cilat tregojnë se një rimbursim është me vend. 9. Rimbursimi nuk do të lëshohet derisa tatimpaguesi të ketë dorëzuar të gjitha deklaratat tatimore obligative. Një tatimpagues i cili nuk ka dorëzuar të gjitha deklaratat do të konsiderohet se nuk ka dorëzuar kërkesë të vlefshme për rimbursim. Çdo kërkesë rimbursimi e dorëzuar kur tatimpaguesi nuk ka dorëzuar të gjitha deklaratat e kërkuara do të refuzohet. 10. Përkundër faktit se ATK ka aprovuar rimbursimin në përputhje me paragrafin 8 të këtij neni, ATK mban të drejtën të kontrollojë çdo deklaratë të dorëzuar brenda periudhës kohore të paraparë me legjislacionin e aplikueshëm në fuqi. 11. Kërkesa për rimbursim mund të dorëzohet në çdo kohë pas afatit për dorëzimin e deklaratës së aplikueshme deri në 6 vjet nga data kur është paguar tatimi. Për qëllime të përcaktimit të datës së pagesës së tatimit, pagesat paradhënie të Tatimit në të Ardhura të Korporatave (TAK) apo Tatimi ne të Ardhura Personale (TAP), do të konsiderohen të jenë paguar në datën kur deklaratat e tilla janë detyruese për t’u dorëzuar në ATK. 12. Nëse një pagesë është dorëzuar gabimisht, kërkesa për rimbursimin e pagesës së tillë mundet të dorëzohet në ATK, në përputhje me këtë nen, para afatit të deklaratës tatimore për të cilën pagesa është bërë gabimisht. Nëse ka detyrime tatimore të pashlyera, ATK do të aplikojë pagesën në çdo detyrim tatimor aktual, sikurse është paraparë në paragrafin 1 të këtij Neni, para se të kryej pagesën e rimbursimit. 13. ATK duhet të procesojë një kërkesë të vlefshme rimbursimi brenda 60 ditëve nga data kur ajo është pranuar nga ATK. Kërkesat të cilat nuk përmbajnë informatat e kërkuara sipas këtij neni, nuk do të konsiderohen të jenë kërkesa të vlefshme dhe nuk do te pranohen nga Zyra pranuese ne ATK. Gjatë ecurisë së rishikimit të kërkesës së rimbursimit, ATK, mundet të kërkojë informata shtesë nga parashtruesi i kërkesës në përputhje me Nenin 15 të Ligjit. Nëse informatat e tilla, nuk janë dhënë brenda afatit kohor të përshkruar në kërkesën me shkrim, Zyra përgjegjëse e ATK-së, nuk do të aprovojë kërkesën e rimbursimit dhe do të informojë tatimpaguesin për arsyen e mosaprovimit. 14. Nëse ATK, nuk e proceson një kërkesë të vlefshme brenda 60 ditëve pasi të jetë pranuar, duhet të paguajë interes mbi kërkesën me shkallë të interesit të përshkruar nga Ministri. Interesi do të llogaritet në shumën e kërkesës që është miratuar për të rimbursuar tatimpaguesin duke filluar nga dita e 61të pasi kërkesa e vlefshme për rimbursim është pranuar. Nuk do të ketë interes te detyruar në kërkesën e refuzuar të rimbursimit. Nëse kërkesa është refuzuar pas periudhës 60 ditore për arsyet e përshkruara në paragrafin 13 të këtij neni, nuk ka obligim për interes.

127

15. Interesi nuk do të jetë obligativ në asnjë shumë rimbursimi të TVSh-së, që është mbajtur për arsye administrative sikurse është paraparë në Ligjin mbi TVSh, apo në një akt nënligjor të lëshuar në përputhje me dispozitat e atij ligji. 16. Nëse ATK, më pas kontrollon një deklaratë për të cilën rimbursimi është aprovuar dhe përcakton se tatimpaguesit nuk i ka takuar shuma e rimbursuar, apo është dashur ti aprovohet rimbursimi më pak se që në të vërtetë i është aprovuar, do të bëhet një rregullim i tatimit dhe munden të llogariten ndëshkimet dhe interesi i aplikueshëm në rregullimin tatimor.

Neni 42 Raportimi i Transaksioneve mbi 500 €

1. Paragrafi 3 i Nenit 47 të Ligjit, kërkon: “Të gjithë personat e angazhuar në tregti ose afarizëm të cilët tatohen në bazë të të hyrave reale dhe që bëjnë blerje të mallrave ose shërbimeve (apo marrin mallra apo shërbime në barter transaksione) nga personi tjetër i tatueshëm në gjithsejtë pesëqind (500) euro e më shumë në çdo vit të tatueshëm, duhet të paraqesin deklaratë të vërtetë dhe të saktë duke raportuar blerjet e tilla tek ATK-ja. Blerjet e bëra nga Qeveria dhe komunat e Republikës së Kosovës gjithashtu i nënshtrohen këtyre kërkesave për raportim. Deklaratat vjetore obligative me këtë nen do të dorëzohen në ATK, por jo më larg se 31 Mars të vitit vijues.” 2. Në përputhje me paragrafin një të këtij neni, një tatimpagues që tatohet në të ardhura reale duhet të dorëzojë një raport vjetor në ATK nëse ai blen mallra apo furnizime në shumë prej 500 € a më shumë nga një person tjetër i tatueshëm (furnizuesi) në çdo vit të tatueshëm. Për qëllime të këtij neni, termi “person i tatueshëm” do të nënkuptojë çdo person i cili është, apo kërkohet të jetë, i regjistruar në TVSh dhe i cili, në Kosovë në mënyrë të pavarur kryen ndonjë veprimtari ekonomike, në një mënyrë të rregullt apo të parregullt, çfarëdo qoftë qëllimi apo rezultatet e atij aktiviteti ekonomik. Viti i tatueshëm do të jetë periudha që fillon nga 1 Janari dhe përfundon më 31 Dhjetor të çdo viti kalendarik, apo çdo vit tjetër i tatueshëm i paraparë nga ATK për një tatimpagues të veçantë. Personat të përfshirë, por duke mos u kufizuar në ta, që kërkohet të dorëzojnë raportet sipas këtij Neni janë:

2.1. Të gjithë personat e angazhuar në tregti apo veprimtari afariste me kërkesat e nevojshme të detajuara në këtë Nen;

2.2. Qeveria dhe komunat e Republikës së Kosovës; 2.3. OJQ-të, institucionet publike dhe organizatat e ngjashme; 2.4. Universitetet, spitalet dhe institucionet e ngjashme, publike apo private, janë të obliguara

të dorëzojnë deklaratën për të gjitha blerjet e tyre të kërkuara me këtë Nen, qofshin të regjistruar për TVSh apo jo.

3. Raporti duhet të përfshijë të gjitha mallrat dhe shërbimet e blera nga çdo person i cili është, apo kërkohet të jetë, i regjistruar për TVSh dhe i cili, në Kosovë në mënyrë të pavarur kryen ndonjë aktivitet ekonomik në mënyrë të rregullt apo të parregullt, çfarëdo qoftë qëllimi apo rezultatet e aktivitetit ekonomik. Këto blerje duhet të deklarohen, iu nënshtruan apo nuk iu nënshtruan TVSh-së. Furnizimet e përjashtuara duhet të përfshihen në përcaktimin nëse blerjet nga një furnizues janë të barabarta apo tejkalojnë 500 € në një vit të tatueshëm. Furnizimet e tilla

128

duhet të përfshihen në një raport vjetor që kërkohet të dorëzohet në ATK. Dispozitat tjera që lidhen me raportet përfshijnë:

3.1. Pagesat paradhënie që lidhen me blerjet që i nënshtrohen TVSh-së janë të obliguara të përfshihen në deklaratën në përcaktimin nëse blerjet nga një furnizues kanë tejkaluar 500 euro;

3.2. Këstet e paguara pas liferimit të mallrave apo shërbimeve nuk duhet të përfshihen në vlerë e mallrave apo shërbimeve të blera, meqë ajo vlerë veç është përfshirë në deklaratë;

3.3. Blerjet e shërbimeve, që i nënshtrohen TVSh-së si ngarkesë e kthyeshme për pranuesin e shërbimit, kur vendi i furnizimit është Kosova duhet të përfshihen në deklaratë.

3.4. Marrja me qira e pasurisë së patundshme duhet të përfshihet në përcaktimin e vlerës së mallrave dhe shërbimeve të blera, por duhet të deklarohen ndarazi.

4. Sikurse është përshkruar në paragrafin 2 të këtij Neni, të gjitha Organizatat Buxhetore të Qeverisjes Qendrore dhe të gjitha komunat e Republikës së Kosovës i nënshtrohen raportimit të blerjeve të furnizimeve prej 500€ apo më tepër nga një furnizues gjatë një viti kalendarik. 5. Raporti i kërkuar me këtë Nen të këtij Udhëzimi Administrativ, duhet të përfshijë:

5.1. emrin e furnizuesit; 5.2. adresën e furnizuesit; 5.3. numrin fiskal të furnizuesit; 5.4. numrin e TVSh së furnizuesit; 5.5. shumën totale të furnizimeve (në Euro) të blera nga furnizuesi gjatë vitit kalendarik; 5.6. shumën e furnizimeve të tatueshme të blera; 5.7. shumën e furnizimeve të përjashtuara të blera; dhe 5.8. TVSh e paguar në furnizimet e blera.

6. Raportet për vitin e kaluar të tatueshëm duhet të dorëzohen në ATK deri më 31 mars të vitit pasues. Raportet duhet të dorëzohen në një formë të përshkruar nga ATK, në përputhje me udhëzimet e dhëna në formular. 7. Personat që kryejnë blerje vjetore në shumë 500 € ose më shumë, nga 10 apo më shumë furnizues, raportin vjetor të kërkuar duhet ta dorëzojnë sipas paragrafit 2 të këtij Neni, në një format elektronik bazuar në Vendimin Shpjegues Publik. 8. Raportet e para të kërkuara nga ky nen do të priten më apo para 31 marsit 2011.

9. Sikurse është paraparë në paragrafin 4, të Nenit 47 të Ligjit, shitësit i kërkohet të japin emrin e tyre, adresën, Numrin Fiskal dhe numrin e regjistrimit në TVSh me kërkesë të blerësit. 10. Me përjashtim të Organizatave Buxhetore të Qeverisjes Qendrore dhe Komunave të Republikës së Kosovës, personat të cilët nuk dorëzojnë Raportin Vjetor të kërkuar me këtë Nen do t’i nënshtrohen një ndëshkimi deri në 500 € (paragrafi 5 i Nenit 47 të Ligjit). Pavarësisht lëshimit të një ndëshkimi, personi mbetet i detyruar të dorëzojë raportin vjetor dhe mund t’i nënshtrohet një ndëshkimi të mëtutjeshëm nëse mos-dorëzimi i raportit vazhdon pas kërkesës së ATK-së.

129

Neni 43

Ndëshkimet dhe Lehtësimi nga Ndëshkimet 1. Me shumë dispozita të ndryshme të ndëshkimeve, ekziston mundësia të zhvillohet një qasje e drejtë, e njëtrajtshme dhe gjithëpërfshirëse për administrimin e ndëshkimeve. Qëllimi i këtij Neni është të japë udhëzime për fushë veprimtarinë institucionale të ATK, për të gjitha ndëshkimet e vendosura nga ligjet tatimore të Kosovës. Ky Nen është shkruar në formë që shpjegon masat ndëshkimore dhe kushtet bazë për lehtësim, duke ndjekur udhëzimet mbi aplikimin e ndëshkimeve të adresuara në këtë Nen dhe kërkesave specifike për lehtësim nga ndëshkime të caktuara, kur ekzistojnë kërkesa të veçanta. Përderisa ky nen i Udhëzimit Administrativ, është shkruar si material udhëzues për ATK mbi administrimin e ndëshkimeve, është përfshirë në tërësinë e tij në Udhëzimin Administrativ për publikun që gjithashtu të kuptohet roli që luajnë ndëshkimet në ATK dhe mënyrën në të cilën ato do të aplikohen në Kosovë. 2. Çdo funksion në ATK ka rol në administrimin e duhur të ndëshkimeve. Është thelbësore se secili funksion kryen operimet e veta me një theks në promovimin e përmbushjes vullnetare. Duhet të kryhen shqyrtime të duhura të punës për të siguruar njëtrajtshmëri me deklaratën dhe politikën ndëshkimore. Është me rëndësi të sigurohet se qasjet janë të njëtrajtshme dhe informatat e ndëshkimeve janë përdorë për identifikimin dhe dhënien e përgjigjeve problemeve të përmbushjes. Drejtuesit duhet vazhdimisht të rishikojnë informatat e situatave, të cilat mund të sjellin ndryshime në programet e përmbushjes, kurset e trajnimeve, programet edukative, përcaktimin e ndëshkimeve dhe administrimin e ndëshkimeve. 3. Përderisa lehtësimi nga ndëshkimet, kur ndëshkimi të jetë vlerësuar, është përgjegjësi e zyrtarit të ATK-së të caktuar nga Drejtori i Përgjithshëm në përputhje me Nenin 62 të Ligjit, apo përgjegjësi e Ankesave përmes vendimit të tyre, të gjithë të punësuarit duhet të mbajnë në mend objektivat vijuese kur të përcaktojnë ndëshkimet:

3.1. Raste të ngjashme dhe tatimpagues të vendosur në mënyra të ngjashme duhet të trajtohen njësoj.

3.2. Secili tatimpagues, duhet të ketë mundësinë që interesat e tyre të dëgjohen dhe të merren parasysh.

3.3. Përpiquni të merrni një vendim të mirë në rastin e parë. Një vendim i gabuar, edhe pse eventualisht i saktë, ka ndikim negativ në përmbushjen vullnetare.

3.4. Jepni mundësi të duhur që vendimet e pasakta të përmirësohen. 3.5.Trajtoni secilin rast në një mënyrë të paanshme dhe të ndershme (p.sh. afrohuni

punës, jo nga perspektiva shtetërore apo e tatimpaguesit, por në interesin e zbatimin të drejtë dhe të paanshëm të ligjeve tatimore).

3.6.Shfrytëzoni çdo rast, si një mundësi për të edukuar tatimpaguesin, ndihmoni tatimpaguesin të kuptojë detyrimet dhe të drejtat e veta ligjore, dhe ndihmoni tatimpaguesin të kuptojë të drejtat e ankesës dhe, në të gjitha rastet, vëzhgoni të drejtat procedurale të tatimpaguesit.

3.7. Përpiquni që menjëherë të procesoni dhe të zgjidhni secilin rast të tatimpaguesit. 3.8. Përcaktoni secilin ndëshkim në një mënyrë e cila nxitë përmbushjen vullnetare.

130

4. Administrimi i ndëshkimeve nga ATK do të drejtohet nga kjo Deklaratë e Politikave: Ndëshkimet përbëjnë një mjet të rëndësishëm të administratës tatimore për të ndjekur misionin e vet në mbledhjes së efektshme të të hyrave për Buxhetin e Kosovës. Ndëshkimet mbështesin atë mision vetëm nëse ato rrisin përmbushjen vullnetare. Administrata tatimore do të dizajnojë, administrojë dhe vlerësojë programet e ndëshkimeve vetëm në bazën se a bëjnë punën më të mirë të mundshme të inkurajimit të sjelljes së përmbushjes së obligimeve nga ana e tatimpaguesve tanë. Në interesin e një sistemi tatimor efektiv, Administrata Tatimore do të përdorë ndëshkimet për të inkurajuar përmbushjen vullnetare duke: (1) ndihmuar tatimpaguesit të kuptojnë se sjellja në përmbushjen e obligimeve është me vend dhe sjellja mos-përmbushëse është e pa vend: (2) frenuar mos-përmbushjen përmes vendosjes së shpenzimeve shtesë; dhe (3) vendosur drejtësi të sistemit përmes ndëshkimit të drejtë të tatimpaguesve jo-përmbushës. Në fund të kësaj, administrata tatimore administron një sistem të ndëshkimeve që është i caktuar të:

Përsigurojë njëtrajtshmëri; Përsigurojë saktësi për rezultatet në dritën e fakteve dhe ligjit; Ofrojë metoda për tatimpaguesit që të kenë mundësinë t’i dëgjohen dhe merren parasysh

interesat Kërkojë paanësi dhe përkushtim në arritjen e vendimit të saktë; Mundësojë zgjidhje të shpejtë të përcaktimeve (vendimeve) fillestare kur të jenë prezantuar

informatat e mjaftueshme për të treguar se ndëshkimi nuk është me vend; Përsigurojë se ndëshkimet janë përdorë për qëllimin e tyre dhe jo si pika negocimi në

zhvillimin apo përpunimin e rasteve. 5. Pjesa tjetër e këtij Neni më plotësisht do të sqarojë këtë deklaratë politikash, lehtësimi që do të jepet, dhe aplikimin e ndëshkimeve të veçanta të parapara në Ligj.

6. Ndëshkimet ekzistojnë për të inkurajuar përmbushjen vullnetare duke mbështetur standardet e sjelljes që pritet me ligjet dhe aktet nënligjore tatimore të Kosovës. 7. Për shumicën e tatimpaguesve, përmbushja vullnetare përbëhet nga përgatitja e një deklarate të saktë, dorëzimit të saj me kohë, dhe pagesës së çdo obligimi tatimor. Përpjekjet legjitime të bëra për të plotësuar këto obligime përbëjnë sjellje përmbushëse. Shumica e ndëshkimeve aplikohen për sjelljen që dështon në plotësimin e një apo të gjitha këtyre obligimeve. 8. Ndëshkimet inkurajojnë përmbushjen vullnetare duke:

8.1. Përkufizuar standardet e sjelljes përmbushëse; 8.2. Përkufizuar pasojat riparuese për mos-përmbushje, dhe 8.3. Ofruar sanksione monetare kundër tatimpaguesve të cilët nuk i plotësojnë standardet.

9. Këta tre faktorë mbështesin bindjen publike që sistemi tatimor është i drejtë dhe ndëshkimi është një përpjesëtim me rreptësinë e mos-përmbushjes. 10. Tatimpaguesit në Kosovë vlerësojë detyrimet e tyre tatimore ndaj vetvetes dhe i paguajnë ato detyrime vullnetarisht. Ky sistem i vlerësimit dhe pagesës është i bazuar në parimin e përmbushjes vullnetare. Përmbushja vullnetare ekziston kur tatimpaguesit i binden ligjit pa detyrim dhe kërcënim.

131

11. Vetë-vlerësimi përmbushës, kërkon që tatimpaguesi të dijë rregullat për dorëzimin e deklaratave dhe pagimin e tatimeve. ATK, është përgjegjëse për ofrimin e informatave tatimpaguesve, e të cilat përbëjnë:

11.1. Materiale me shkrim, të cilat qartë sqarojnë rregullat; 11.2. Formularë që lejojnë vetë-llogaritjen e detyrimit tatimor.

12. Në një sistem të përmbushjes vullnetare/vetëvlerësimit, tatimpaguesit kanë përgjegjësinë për të përcaktuar se cilat janë obligimet e tyre tatimore dhe duhet të bëjnë përpjekje për të marrë informatat e nevojshme, të kuptojnë se çka nënkuptojnë informatat për ta, dhe të aplikojnë informatat në një mënyrë të saktë. Tatimpaguesit të cilët nuk marrin përgjegjësitë e tyre do të kenë kohë të vështirë të kenë lehtësim sipas kritereve të parapara në këtë Nen apo Ligj. 13. Përveç paragrafit 11 të këtij neni, ATK, duhet gjithashtu të ofrojë mjete për të ruajtur dhe rritur përmbushjen tonë vullnetare me administrim të drejtë, të patjetërsueshëm dhe të saktë të një sistemi të ndëshkimeve. 14. Ndonëse ndëshkimet mbështesin dhe inkurajojnë përmbushjen vullnetare, ato po ashtu sjellin të hyra shtesë për Shtetin, imponojnë pagesa riparuese kundër tatimpaguesve dhe tërthorazi financojnë shpenzimet e zbatimit. Megjithatë, këto rezultate nuk janë arsye për krijimin apo imponimin e ndëshkimeve. 15. Ndëshkimet përkrahin misionin e ATK-së kur ato të inkurajojnë përmbushjen vullnetare. Përmbushja arrihet kur një tatimpagues bën një përpjekje të besueshme për të plotësuar obligimet tatimore të përkufizuara nga ligjet dhe aktet nënligjore tatimore. Ndëshkimet mbështesin përmbushjen vullnetare duke përsiguruar tatimpaguesit e rregullt se shkelësit e tatimeve identifikohen dhe ndëshkohen. 16. ATK ka detyrë të forcoje sistemin tatimor. Masat ndëshkimore, duhet të :

16.1. jenë të ashpra për të frenuar mos-përmbushjen; 16.2. inkurajojnë tatimpaguesit mos-përmbushës të shlyejnë detyrimet; 16.3. jenë në mënyrë objektive të përpjesëtueshme me shkeljen; 16.4. shfrytëzohen si një mundësi për të edukuar tatimpaguesit dhe për të inkurajuar

përmbushjen e tyre në të ardhmen.

17. Personeli i ATK-së mundet të edukojë tatimpaguesit dhe të inkurajojë përmbushjen nga ata në të ardhmen duke:

17.1. shtjelluar shkaqet për delikuencën dhe duke i dëgjuar arsyet dhe shqetësimet e tatimpaguesit për mos-përmbushje,

17.2. siguruar se tatimpaguesit i kuptojnë përgjegjësitë e tyre të deklarimit dhe pagesës, dhe 17.3. siguruar se tatimpaguesit i kuptojnë mundësitë e tyre për të kërkuar lirim nga

ndëshkimet në rrethana të duhura.

18. Ndëshkimet duhet të lidhen me standardet e sjelljes që ato i inkurajojnë. Ndëshkimet më së miri ndihmojë përmbushjen vullnetare nëse ato mbështesin besimin në drejtësinë dhe

132

efektshmërinë e sistemit tatimor. Ky besim inkurajon përmbushjen në fushat që nuk mund të arrihen përmes kontrollave apo programeve tjera. 19. Qasja e ATK-së ndaj administrimit të ndëshkimeve duhet të sigurojë:

19.1 Njëtrajtshmëri: ATK duhet të aplikojë ndëshkimet njësoj në situata të ngjashme. Tatimpaguesit perceptimin e tyre e bazojnë në përvojën e vet për drejtësinë e sistemit dhe informatat që ata i marrin nga media dhe të tjerët. Nëse ATK nuk i administron ndëshkimet në mënyrë uniforme (e udhëzuar nga statuset, rregulloret dhe procedurat e zbatueshme), besueshmëria e përgjithshme në sistemin tatimor rrezikohet.

19.2 Saktësi: ATK duhet të arrijë në vendim të saktë të ndëshkimeve. Saktësia është thelbësore. Vlerësimet me gabime të ndëshkimeve dhe llogaritja e pasaktë i mjegullon tatimpaguesit dhe keq-përfaqëson kompetencën e ATK.

19.3 Paanshmëria: Të punësuarit e ATK, janë përgjegjës për administrimin e dispozitave të ndëshkimeve në një mënyrë të paanshme që është e drejtë dhe pa anim si për shtetin ashtu edhe për tatimpaguesin.

20. Paragrafi 3, i nenit 62 të Ligjit parasheh që një tatimpagues mund të kërkojë lehtësim nga një ndëshkim i vlerësuar, nëse tatimpaguesi beson se shkaku i arsyeshëm, mirë-besimi, vështirësia e panevojshme, apo ekzistojnë fakte te tjera për ulje të ndëshkimeve. ATK do të përfill atë kërkesë dhe do të përcaktojë nëse ka evidencë të mjaftueshme që kërkesa e tatimpaguesit duhet të pranohet dhe duke e bërë këtë do të rrisin efektivitetin e ATK-së. 21. Përgjithësisht, lehtësimi nga ndëshkimet bie në katër kategori të ndara. Ato janë :

21.1. Shkak i arsyeshëm, përfshirë përpjekjen me besim të mirë për të përmbushur ligjin; 21.2. Përjashtimet statusore; 21.3. Akt-dorëheqjet administrative, të tilla si vështirësi e panevojshme apo fakte tjera që do

të rrisin efektivitetin e ATK-së; 21.4. Përmirësimi i gabimit të ATK-së.

22. Për të kërkuar lehtësim, tatimpaguesi duhet të dorëzojë një deklarim me shkrim tek Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së, i cili ofron një përshkrim të plotë të ndëshkimit të vlerësuar; një përshkrim të bazës në të cilën lehtësimi është kërkuar dhe faktet që mbështesin kërkesën për lehtësim; çdo dokument mbështetës të nevojshëm; dhe nënshkrimin e një personi përgjegjës që dëshmon se informatat e dorëzuara janë të vërteta dhe të sakta.

23. Drejtori i Përgjithshëm, mund t’i delegojë autorizimin për të pranuar dhe rishikuar kërkesat për ulje të ndëshkimeve, si ne vijim:

23.1. Një zyrtari te autorizuar, siç është Avokati i Tatimpaguesit, i cili mund t’i bëjë rekomandime Drejtorit te Përgjithshëm. Drejtori i Përgjithshëm mandej i përcjell rekomandimet e tilla tek Zëvendësit e Drejtorit të Përgjithshëm ose tek Drejtoret, te cilët janë te autorizuar që të miratojnë rekomandimet e tilla; ose

23.2. Një komisioni te autorizuar për të pranuar, shqyrtuar dhe miratuar/mohuar kërkesat për ulje të ndëshkimeve.

23.3. Në cilin do rast, vendimi i zyrtarit, apo komisionit me autorizim të deleguar do të zbatohet nga departamenti i TI-së së ATK-së me ta pranuar një dokument të nënshkruar

133

si duhet i cili specifikon zbatimin e kërkuar. Drejtori i Përgjithshëm do të lëshojë udhëzime për publikun mbi procedurat për dorëzimin e kërkesave për ulje të ndëshkimeve, si dhe procedurave të brendshme të ATK-së për të pranuar dhe miratuar/mohuar kërkesat e tilla dhe procedime të mëpastajshme të kërkesave pasi ato të jetë miratuar/mohuar.

24. Në marrjen e vendimit të vet për lehtësim nga ndëshkimet, zyrtari, apo komisioni për lehtësim nga ndëshkimet duhet të marrë parasysh faktet dhe rrethanat e secilit rast. Zyrtari apo komisioni për lehtësim nga ndëshkimet duhet të marrë parasysh udhëzimet e parapara në këtë Nen, në kryerjen e përcaktimit të vet për të miratuar apo mohuar lehtësimin nga ndëshkimi. Zyrtari apo komisioni mund të kërkojë bashkëpunim nga zyra regjionale përgjegjëse për të përfillur kërkesën për ulje. 25. Zyrtari apo komisioni, do të marrë parasysh vetëm kërkesat për lehtësim të dorëzuara para se ankesa të jetë marrë parasysh nga departamenti i Ankesave ne ATK. Për një përcaktim që lidhet me lehtësim nga ndëshkimet mund të bëhet ankesë në Ankesat e ATK-së, por një përcaktim i bërë nga Ankesat e ATK-së nuk mund të merret parasysh më vonë për lehtësim nga ndëshkimet, përveç nëse aplikimi i ndëshkimeve nuk ka qenë pjesë e marrjes parasysh të ankesës. 26. Çdo ndëshkim i vlerësuar si rezultat i mashtrimit tatimor apo vepër tjetër penale në fushën e tatimeve nuk është i pranueshëm për lehtësim. 27. Një kërkesë e tatimpaguesit për lehtësim, bëhet pas pranimit të njoftimit të një vlerësimi. Megjithatë, një tatimpagues mundet të kërkojë lehtësim nga ndëshkimi pas pranimit të njoftimit për vlerësimin e propozuar që del nga një kontroll te tatimpaguesi, duke mos prejudikuar të drejtën e tatimpaguesit për ankesë mbi vlefshmërinë e rregullimit. 28. Kur kërkesa të jetë pranuar, zyrtari apo komisioni, do të analizojë me kujdes arsyet e tatimpaguesit për të përcaktuar nëse lehtësimi nga ndëshkimi është i arsyeshëm. Barra e provës përgjithësisht është mbi tatimpaguesin. 29. Çdo kërkesë duhet të vlerësohet në bazë të vlefshmërisë, duke përfshirë :

29.1. Ngjarjet apo palët e përfshira, dhe 29.2. Nëse tatimpaguesi ka vepruar me kujdes dhe maturi të zakonshme afariste, por për

shkak të rrethanave apo ngjarjeve jashtë vullnetit te tij, nuk ka qenë në gjendje të plotësojë kërkesat tatimore apo nëse aplikohen kritere tjera për lehtësim nga ndëshkimi.

30. Obligimi i tatimpaguesit për të plotësuar kërkesat është në vazhdimësi, edhe nëse është vonë, kujdesi dhe maturia e zakonshme afariste, kërkon që tatimpaguesi të vazhdojë të përpiqet të plotësojë kërkesat. 31. Përcaktoni nëse sqarimi i tatimpaguesit adreson ndëshkimin e vënë:

31.1. Datat dhe sqarimet duhet qartë të korrespondojnë me ngjarjet në të cilat ndëshkimet janë bazuar për të treguar se tatimpaguesi ka të drejtë në lehtësim nga ndëshkimi.

134

32.2. Kërkoni informata tjera nga tatimpaguesi për të qartësuar sqarimin nëse datat dhe sqarimet nuk korrespondojnë me ngjarjet në të cilat ndëshkimi është bazuar.

32. Rishikohen informatat në dispozicion të ATK-së në përcaktimin se a ka ushtruar apo jo tatimpaguesi kujdes dhe maturi të zakonshme afariste. Verifikohen vitet e mëparshme tatimore (se paku dy prej tyre), regjistrimet e pagesave dhe historinë e përgjithshme të përmbushjes së tatimpaguesit:

32.1. I njëjti ndëshkim, i vlerësuar më parë, mundet të tregojë se tatimpaguesi nuk ushtron kujdes të zakonshëm afarist.

32.2. Nëse ky është rasti i parë i tatimpaguesit për sjellje mos-përmbushëse, llogariten këta faktor me arsyet tjera që tatimpaguesi i jep për lehtësim, meqë dështimi i parë në përmbushje nuk shërben si shkak i arsyeshëm, por do t’i jepet vlerë e lartë rëndësisë në marrjen e përcaktimit. Faktorët e tjerë duhet të pasqyrojnë një shpërfillje serioze të ligjeve tatimore.

33. Merret parasysh kohëzgjatja në mes të ngjarjes së cituar si arsye për mos-përmbushje dhe përmbushjes pasuese. Kohëzgjatja në mes të ngjarjeve mund të shërbejë për të anuluar apo ulur efektin e ngjarjes. Lehtësimi nga ndëshkimi, mund të mos jetë me vend nëse pas marrjes parasysh të te gjitha fakteve dhe rrethanave, tatimpaguesi nuk e përmirëson sjelljen mos-përmbushëse. 34. Merren parasysh nëse tatimpaguesi ka mundur të parashohë ngjarjen që ka shkaktuar mos-përmbushjen. 35. Në vijim janë dhënë shembujt kur lehtësimi nga ndëshkimi mund të mos jetë me vend:

35.1. Tatimpaguesi pohon se nuk ka qenë në gjendje të përmbushë kërkesën e deklarimit për shkak të vdekjes në familje. Vdekja ka ndodhur disa muaj para afatit të deklaratës. Deklarata nuk është dorëzuar deri në një vit pas afatit të deklaratës.

35.2. Tatimpaguesi pohon se nuk ka qenë në gjendje të përmbushë kërkesën e deklarimit, sepse shënimet e nevojshme për deklarim kanë qenë nën kontrollin e një pale të tretë, psh. një administruesi të falimentimit apo një kontabilisti. Shënimet, i janë kthyer tatimpaguesit shumë përpara kohës kur deklarata është kërkuar të dorëzohet. Deklarata nuk është dorëzuar disa muaj pasi shënimet janë kthyer.

35.3. Në të dy shembujt, koha e ngjarjes mundet të ndalojë tatimpaguesin nga marrja e lehtësimit nga ndëshkimi përderisa faktorë tjerë të mos justifikojnë vonesën në deklarim.

36. Nëse tatimpaguesi ofron një sqarim i cili mbështet kërkesën e tij, ulen ndëshkimet e aplikueshme. Nëse sqarimi aplikohet vetëm në një pjesë të ndëshkimeve, vetëm ajo pjesë e ndëshkimeve duhet të ulet. 37. Zyrtarët përgjegjës të ATK-së do të dokumentojnë çdo vendim të marrë, sipas këtij Udhëzimi Administrativ, përfshirë bazën në të cilën vendimi është marrë. Çdo informacion i pranuar i cili mbështet vendimin, do të bashkëngjitet në vendim dhe të mbahet në një dosje zyrtare të ATK-së, e cila me lehtësi mundet të gjendet, në rast nevoje.

135

38. Nëse lehtësimi është dhënë para vendosjes së një ndëshkimi që normalisht vlerësohet automatikisht nga SIGTAS-i, duhet të ndërmerren veprime të nevojshme për të ndalur vlerësimin automatik nga SIGTAS-i. Nëse një vlerësim automatik ndodh, duhet të aplikohen dispozitat e këtij Neni meqë lidhen me gabimet e ATK-së. 39. Nëse një vendim përfundimtar tregon se nuk janë plotësuar kriteret për dhënien e lehtësimit nga ndëshkimi, vendimi duhet të dokumentohet sikurse në paragrafin 37 më sipër. Çdo informacion i pranuar që mbështet vendimin, do të bashkëngjitet dhe mbahet në dosje në zyrat e ATK-së, e cila me lehtësi mund të ri-gjendet, në rast nevoje. 40. Tatimpaguesit i dërgohet një njoftim me shkrim për vendimin e mos dhënies së lehtësimit nga ndëshkimi. Njoftimi duhet të përmbajë :

40.1. Sqarimin e plotë të vendimit të ATK-së dhe bazën e refuzimit; 40.2. Informatat mbi procedurat e ankesës që duhet ndjekur nëse tatimpaguesi dëshiron të

ankohet për vendimin. 41. Shkaku i arsyeshëm, mbështetet në faktet dhe rrethanat në situata të veçanta dhe mundëson që ATK të ofrojë lehtësim nga ndëshkimet që janë vlerësuar. Lehtësimi për shkak të arsyeshëm përgjithësisht jepet kur tatimpaguesi ushtron kujdes dhe maturi të zakonshme afariste, në kryerjen e detyrimeve të tij, por nuk është në gjendje të përmbushë ato detyrime. 42. Në funksion të trajtimit të barabartë të tatimpaguesit nga ATK, heqja e ndëshkimeve administrative e bazuar në shkak të arsyeshëm apo dispozitat tjera lehtësuese të përcaktuara në këtë Nen, të bëhen në një mënyrë të njëjtë dhe duhet të jenë në përputhje me arsyet e përcaktuara në Ligj apo Udhëzimet administrative në fuqi. 43. Për ato ndëshkime ku aplikohen shkaqe te arsyeshme, ATK do të marr parasysh çdo arsye e cila vendos se tatimpaguesi ka ushtruar kujdes dhe maturi të zakonshme afariste, por nuk ka qenë në gjendje të përmbushë detyrimin e tij/saj tatimor. Shpjegimet e pranueshme nuk kufizohen vetëm në shpjegimet e dhëna në këtë Udhëzim Administrativ 44. Tatimpaguesi ka shkak të arsyeshëm kur sjellja e justifikon heqjen e një ndëshkimi. Secili rast, duhet të gjykohet individualisht bazuar në faktet dhe rrethanat konkrete. Në marrjen e vendimit mund te merren parasysh pyetjet si në vijim:

44.1 Çka ka ndodhur dhe kur ka ndodhur? 44.2. Gjatë kohës kur tatimpaguesi nuk ka qenë i rregullt, cilat fakte dhe rrethana e kanë

ndaluar atë nga dorëzimi i deklaratës, pagesës së tatimit, apo përmbushje tjetër e ligjit ? 44.3. Si e kanë penguar faktet dhe rrethanat tatimpaguesin nga përmbushja?; 44.4. Si është marrë tatimpaguesi me pjesën e mbetur të çështjeve gjatë kësaj kohe ?; 44.5. Kur faktet dhe rrethanat kanë ndryshuar, çfarë përpjekjesh ka bërë tatimpaguesi për të

qenë i rregullt?. 45. Shkak të arsyeshëm nuk ka, derisa, faktet dhe rrethanave që kanë treguar sjelljen e mos-përmbushjes së tatimpaguesit, kanë pushuar së ekzistuari dhe tatimpaguesi nuk përmbush përsëri detyrimet tatimore brenda një periudhe të arsyeshme kohore. Tatimpaguesi mund të ketë shkak të arsyeshëm për mos-përmbushje nëse:

136

45.1. është bërë një përpjekje e arsyeshme dhe me besim të mirë për të përmbushur ligjin, apo

45.2. tatimpaguesi nuk ka qenë në dijeni për kërkesën dhe në mënyrë të arsyeshme nuk ka mundur të pritet të dijë për kërkesat.

46. Kujdesi dhe maturia e zakonshme afariste. Çdo arsye që vendos se një tatimpagues ka ushtruar kujdes dhe maturi të zakonshme afariste, por nuk ka qenë në gjendje të përmbushë ligjin tatimor, mund të merret parasysh për lehtësim nga ndëshkimi.

46.1. Kujdesi dhe maturia e zakonshme afariste, përbën zbatimin e ligjit të detyrimeve afariste dhe t’i zbatojë kur lindin ngjarjet asyeshmërisht të parapara. Një tatimpagues mund të vendosë shkak të arsyeshëm, duke ofruar fakte dhe rrethana që tregojnë se tatimpaguesi ka ushtruar kujdes dhe maturi të zakonshme afariste (duke marrë atë shkallë të kujdesit që një person asyeshmërisht i matur do të ushtronte), por megjithatë nuk ka qenë në gjendje të përmbushë detyrimin ligjor.

46.2 Në përcaktimin nëse tatimpaguesi ka ushtruar kujdes dhe maturi të zakonshme afariste, shqyrtohen informatat të përfshira si në vijim : 46.2.1. Arsyeja e tatimpaguesit. Arsyeja e tatimpaguesit duhet të adresojë ndëshkimin

e vënë. Për të treguar shkak të arsyeshëm, datat dhe sqarimet duhet të korrespondojnë saktësisht me ngjarjet në të cilat ndëshkimet janë bazuar. Nëse datat dhe sqarimet nuk korrespondojnë me ngjarjet, në të cilat ndëshkimet janë bazuar, kërkohen informata shtesë nga tatimpaguesi.

46.2.2. Historia e përmbushjes. Verifikohen vitet tatimore të mëparshme (së paku 2 vite) të pagesave dhe historia e përgjithshme e përmbushjes së detyrimeve nga tatimpaguesi. I njëjti ndëshkim, që më parë është vlerësuar apo hequr, mund të tregojë se tatimpaguesi nuk ushtron kujdes të zakonshëm afarist. Nëse ky është rasti i parë i tatimpaguesit për sjellje mos-përmbushëse, merret parasysh si edhe arsyet tjera që paraqet tatimpaguesi si arsye, meqë një dështim për përmbushje për herë të parë nuk përben në vetvete shkak të arsyeshëm.

46.2.3. Kohëzgjatja. Merret parasysh kohëzgjatja në mes të ngjarjes së cituar si arsye për mos-përmbushje dhe përmbushjen vijuese. Merret parasysh : 46.2.3.1. kur veprimi është kërkuar nga ligji; 46.2.3.2. periudha kohore gjatë së cilës tatimpaguesi nuk ka qenë në gjendje të

përmbushë ligjin për shkak të rrethanave përtej kontrollit të tatimpaguesit, dhe

46.2.3.3. kur ka përmbushur tatimpaguesi ligjin. 46.2.4 Rrethanat përtej kontrollit të tatimpaguesit. Merret parasysh se a ka mundur

tatimpaguesi të parashikojë ngjarjen, që ka shkaktuar mos-përmbushjen. Shkaku i arsyeshëm në përgjithësi vendoset kur tatimpaguesi ushtron kujdes dhe maturi të zakonshme afariste, por për shkak të rrethanave përtej kontrollit të tatimpaguesit, ai nuk ka qenë në gjendje të plotësojë detyrimin me kohë. Tatimpaguesi ka obligim të vazhdojë të bëjë përpjekje të plotësojë obligimet e tija, madje edhe kur ai/ajo është vonë për ta bërë atë. Kujdesi dhe maturia e zakonshme e biznesit kërkon që tatimpaguesi të vazhdojë të përpiqet të plotësojë kërkesat, ashtu që ato të plotësohen sa më shpejtë të jetë e mundur.

137

47. Mosdija për ligjin. Në disa raste tatimpaguesit mund të mos jenë në dijeni për detyrime të veçanta për të deklaruar dhe/apo paguar tatimet. Standardi i kujdesit dhe maturisë së zakonshme afariste kërkon që tatimpaguesi të bëj përpjekje të arsyeshme për të përcaktuar detyrimet e tyre tatimore. Shkaku i arsyeshëm, mund të vendoset nëse tatimpaguesi tregon padituri të ligjit në lidhje me faktet dhe rrethanat tjera. Shkaku i arsyeshëm asnjëherë nuk duhet te presupozohet, madje edhe në rastet kur mosnjohuria për ligjin shfrytëzohet si baze e kërkesës për lehtësim. Për shembull, merreni parasysh :

47.1. edukimin/arsimimin e tatimpaguesit; 47.2. nëse tatimpaguesi i është nënshtruar tatimit; 47.3. nëse tatimpaguesi është ndëshkuar, apo 47.4. nëse kohëve të fundit ka pasur ndryshime në formularët tatimor apo legjislacionin

tatimor, për të cilat tatimpaguesi, në mënyre të arsyeshme nuk ka pasur mundësi të dijë. 47.5. Niveli i ndërlikueshmërisë së një tatimi apo çështje të përmbushjes është një faktor

tjetër që duhet të merret parasysh në vlerësimin e shkakut të arsyeshëm për shkak të mosdijes për ligjin.

48. Është bërë gabim. Tatimpaguesi mundet të përpiqet të vendosë shkak të arsyeshëm, duke pohuar se është bërë gabim:

48.1. Kjo nuk është në pajtim me standardin e kujdesit dhe maturisë së zakonshme afariste dhe nuk jep bazë për shkak të arsyeshëm.

48.2. Megjithatë, arsyeja për gabim mund të jetë një faktor mbështetës nëse faktet dhe rrethanat shtesë mbështesin përcaktimin se tatimpaguesi ushtron kujdes dhe maturi të zakonshme afariste.

49. Harresa. Tatimpaguesi mund të përpiqet të paraqesë shkak të arsyeshëm duke pohuar se ka harruar apo nuk ka qenë i vëmendshëm apo një palë tjetër ka shkaktuar mos-përmbushje. Përgjithësisht, kjo nuk është në pajtim me standardin e kujdesit dhe maturisë së zakonshme të afarizmit dhe nuk jep bazë për shkak të arsyeshëm. Informatat që do të merren parasysh kur vlerësohet një kërkesë për heqje apo mospranim të një ndëshkimi bazuar në një gabim apo pohim për mosdije të ligjit përfshinë, por nuk kufizohet në :

49.1. Kur dhe si ka dijeni tatimpaguesi për gabimin; 49.2. Shkalla në të cilën tatimpaguesi ka përmirësuar gabimin; 49.3. Marrëdhëniet në mes të tatimpaguesit dhe vartësit; 49.4. Nëse tatimpaguesi ka marrë hapa me kohë për të përmirësuar dështimin pasi e ka

zbuluar; 49.5. Dokumentacioni mbështetës.

50. Mbështetja tek personi tjetër. Mbështetja tek personi tjetër për të kryer një akt të kërkuar përgjithësisht nuk është e mjaftueshme për të vendosur shkakun e arsyeshëm. Është përgjegjësi e tatimpaguesit të dorëzojë një deklaratë me kohë dhe të saktë dhe të kryej pagesat me kohë. Kjo përgjegjësi nuk mund të delegohet. 51. Vdekja, sëmundja serioze apo mungesa e pashmangshme. Vdekja, sëmundja serioze apo mungesa e pashmangshme e tatimpaguesit mund të vendosë shkak të arsyeshëm për deklarim apo pagesë me vonesë, si vijon:

138

51.1. Individuale : Nëse ka pasur vdekje, sëmundje serioze, ose mungesë të pashmangshme të tatimpaguesit apo vdekje, sëmundje serioze në familjen e afërt të tatimpaguesit (psh. bashkëshorti(ja), motra/vëllai, prindërit, gjyshërit, fëmijët).

51.2. Entitet juridik: Nëse ka pasur vdekje, sëmundje serioze, ose mungesë të pashmangshme të personit përgjegjës (apo anëtar i familjes së afërt të personit të tillë) dhe ky person ka pasur autorizim të vetëm për të ekzekutuar deklaratën apo paguar tatimin.

51.3. Nëse dikush, ndryshe nga tatimpaguesi apo personi përgjegjës, është i autorizuar të përmbushë detyrimet, merren parasysh arsyet që nuk ka plotësuar detyrimet kur vlerësohet kërkesa për lehtësim. Në rastin e një biznesi, që ka vetëm një person të autorizuar, përcaktohet nëse ai ka mbajtur kujdesin dhe maturinë e zakonshme afariste.

51.4. Informacioni që duhet marrë parasysh kur të vlerësohet një kërkesë për lehtësim nga ndëshkimet bazuar në shkakun e arsyeshëm për shkak të vdekjes, sëmundjes serioze, apo mungesë të pashmangshme, përfshinë, por nuk kufizohen në : 51.4.1. Marrëdhënia e tatimpaguesit me palët tjera të përfshira; 51.4.2. Data e vdekjes; 51.4.3. Datat, kohëzgjatja dhe ashpërsia e sëmundjes; 51.4.4. Datat dhe arsyet për mungesë; 51.4.5. Si e ka ndaluar ngjarja përmbushjen; 51.4.6. Nëse detyrimet e bizneseve të tjera kanë qenë të paafta, dhe 51.4.7. Nëse detyrimeve tatimore i është kushtuar vëmendje menjëherë kur sëmundja

ka kaluar, apo brenda një periudhe kohore të arsyeshme pas vdekjes, ose mungesës.

52. Pamundësia për të marrë shënimet (regjistrimet). Sqarimet që lidhen me pamundësinë për të marrë te dhënat e nevojshme, mund të përbëjnë shkak të arsyeshëm në disa raste, por jo në të tjerat. Merren parasysh faktet dhe rrethanat që lidhen me secilin rast dhe vlerësohet kërkesa për lehtësim nga ndëshkimet:

52.1. Nëse tatimpaguesi nuk ka qenë në gjendje të marrë të dhënat të nevojshme për të përmbushur detyrimin tatimor, tatimpaguesi mundet ose nuk mundet të jetë në gjendje të vendosë shkak të arsyeshëm. Shkaku i arsyeshëm mundet të vendoset nëse tatimpaguesi ka ushtruar kujdes dhe maturi të zakonshme afariste, por për shkak të rrethanave përtej kontrollit të tatimpaguesit, nuk ka qenë në gjendje të përmbushë detyrimet.

52.2. Informatat që duhet marrë parasysh kur të vlerësohet një kërkesë e tillë përfshinë, por nuk kufizohet, si : 52.2.1. Pse regjistrimet kanë qenë të nevojshme për të përmbushur detyrimet; 52.2.2. Pse regjistrimet nuk kanë qenë në dispozicion dhe cilët hapa janë ndërmarrë për

ti siguruar ato; 52.2.3. Kur dhe si ka rënë në dijeni tatimpaguesi se nuk ka pasur regjistrime të

nevojshme; 52.2.4. Nëse janë hulumtuar mënyrat tjera për të siguruar informatat e nevojshme; 52.2.5. Pse tatimpaguesi nuk ka vlerësuar informatat; 52.2.6. Nëse tatimpaguesi ka kontaktuar ATK-në për udhëzime se çka të bëjë rreth

informatave që i mungojnë;

139

52.2.7. Nëse tatimpaguesi menjëherë ka përmbushur detyrimet sapo ka marrë informatat që i kanë munguar; dhe

52.2.8. Dokumentet mbështetëse, të tilla si kopjet e letrave të shkruara dhe përgjigjet e pranuara në një përpjekje për të marrë informatat e nevojshme.

53. Këshilla. Tatimpaguesi mund të kërkojë lehtësim nga ndëshkimet për shkak të shkakut të arsyeshëm në bazën se ato janë mbështetur në mirëbesim në këshillën (informatën) e marrë nga ATK. Përgjithësisht, për të marrë parasysh lehtësimin nga ndëshkimi, tatimpaguesi, duhet të ketë mbështetje në këshillat me shkrim nga ATK:

53.1. Informatat për të marrë parasysh kur të vlerësohet një kërkesë për heqje apo mospranim të ndëshkimit për shkak të besimit në këshillën me shkrim, përfshijnë, por nuk është e kufizuar, si në vijim : 53.1.1. A ka qenë këshilla përgjigje për një kërkesë të veçantë dhe këshilla e cila është

dhënë bazuar në faktet dhe përmbajtjen e kërkesës ?; 53.1.2. A është mbështetur tatimpaguesi në mënyrë të arsyeshme në këshillën e dhënë? 53.1.3. A ia ka ofruar tatimpaguesi informatat e përshtatshme dhe të sakta ATK-së; 53.1.4. A është kërkuar këshilla në kohen e duhur, për të pritur arsyeshëm një përgjigje

me kohë nga ATK? 53.2. Rastet në vijim tregojnë situata kur një tatimpagues mbështet në këshillën me shkrim të

bërë me kohë nga ATK lidhur me pikën në deklaratën tatimore të dorëzuar. 53.2.1. Tatimpaguesi nuk është mbështetur në mënyrë të arsyeshme në këshillën lidhur

me pikën e përfshirë në deklaratën tatimore nëse këshilla është pranuar pas datës së dorëzimit të deklaratës;

53.2.2. Tatimpaguesi mund të konsiderohet të ketë besim të arsyeshëm në këshillën e pranuar, pasi ka dorëzuar deklaratën dhe ai mandej ka dorëzuar deklaratë korrigjuesi që është në pajtim me këshillën me shkrim;

53.2.3. Tatimpaguesi mund të mos konsiderohet të ketë besim të arsyeshëm në përgjigjen me shkrim që nuk lidhet më një pikë të përfshirë në deklaratë, të tillë si këshilla mbi pagesën e tatimeve të parashikuara, nëse këshilla është marrë pasi pagesa tatimore e parashikuar është detyruese.

53.3. Nëse tatimpaguesi ka të drejtë në lehtësim nga ndëshkimi bazuar në pranimin e këshillës me shkrim, lehtësimi i tillë do të aplikohet për periudhën gjatë së cilës ai është mbështetur në këshillë. Periudha vazhdon deri sa tatimpaguesi të jetë paralajmëruar se këshilla nuk është më e saktë apo më nuk përfaqëson pozitën e ATK-së.

53.4. Tatimpaguesi është paralajmëruar si rezultat i ndonjë ngjarje të mëparshme, që paraqet situate të kundërt dhe ndodh pas lëshimit të këshillës me shkrim në një nga rrethanat vijuese: 53.4.1. Korrespodencë me shkrim nga ATK që këshilla e saj nuk është më e saktë apo

më nuk përfaqëson pozitën e ATK-së; 53.4.2. Miratim i legjislacionit apo ratifikimi i një traktati tatimor; 53.4.3. Vendim gjyqësor; 53.4.4. Lëshimi i një akti nënligjor që lidhet me çështjen; apo 53.4.5. Lëshimi i një vendimi shpjegues, apo publikimi i çdo deklarimi tjetër në faqen e

internetit të ATK.

140

53.5. Tatimpaguesit duhet të dorëzojnë informatat mbështetëse të nevojshme, përfshirë një kopje të korrespodencës me ATK, si edhe përgjigja me shkrim e marrë nga ATK me kërkesën e tyre për lehtësim.

53.6. Edhe pse tatimpaguesi mund të mos kualifikohet për lehtësim bazuar në rastet e shpjeguara në piken 53.2 më lartë, tatimpaguesi mundet edhe më tutje të pranohet për lehtësim nga disa ndëshkime nëse përcaktohet se ai, ka ushtruar kujdes dhe maturi të zakonshme afariste në kërkimin e këshillës nga ATK dhe duke besuar në të për aq sa tatimpaguesi nuk është mbështetur në këshillën.

53.7. Këshilla nga Këshilltari Tatimor. Mbështetja në këshillën nga një këshilltar tatimor, përgjithësisht lidhet me një përjashtim të shkakut të arsyeshëm për nën-deklarim të të ardhurave apo mbi-deklarim të kreditimit/rimbursimit, ose çështje të ngjashme të natyrës teknike apo komplekse. Nëse një këshilltar tatimor, është në gjendje të demonstrojë se gjendja e treguar në një deklaratë tatimore të të ardhurave, e cila ka rezultuar në një nën-deklarim të të ardhurave apo mbi-deklarim të kreditimit/rimbursimit, ka qenë një gjendje e arsyeshme, dhe se tatimpaguesi arsyeshëm është mbështetur në atë këshillë, gjetja e shkakut të arsyeshëm mund të jetë e mundur varësisht nga faktet dhe rrethanat të secilit rast veçmas. Megjithatë, përgjegjësia e tatimpaguesit për të deklaruar dhe/apo paguar tatimet, nuk mund të lirohet duke u mbështetur në këshillën e një këshilltari tatimor.

54. Zjarri, aksidenti, fatkeqësia natyrore dhe çrregullime tjera. Lehtësimi nga një ndëshkim, mund të kërkohet nëse ka pasur mos-përmbushje me kohë të kërkesave për të dorëzuar një deklaratë, apo për të paguar një tatim si rrjedhoje e zjarrit, aksidentit, fatkeqësisë natyrore apo çrregullime tjera.

54.1. Lehtësimi nga ndëshkimi për shkak se tatimpaguesi ka pësuar dëme nga zjarri, aksidenti, fatkeqësia natyrore apo çrregullime tjera mund të merret parasysh nëse, si rrjedhojë e zjarrit, tatimpaguesi nuk ka qenë në gjendje të ketë qasje në regjistrimet e tij; apo si rrjedhojë e një aksidenti, pala përgjegjëse ka qenë në spital dhe nuk ka pasur mundësi të dorëzojë deklaratën apo të paguajë tatimin.

54.2. Zjarri, aksidenti, fatkeqësia natyrore apo çrregullime tjera janë faktorë për t’u marrë parasysh. Një prej këtyre rrethanave në vetvete domosdoshmërisht nuk ofron bazë për lehtësim nga ndëshkimi nëse nuk dokumentohet apo nuk vërtetohet se ngjarja i ka shkaktuar tatimpaguesit pamundësi të përmbush obligimet e tij tatimore.

54.3. Lehtësimi nga ndëshkimi mund të jetë i duhur nëse tatimpaguesi ushtron kujdes dhe maturi të zakonshme afariste, por për shkak të rrethanave përtej kontrollit të tatimpaguesit, ai nuk ka qenë në gjendje të përmbushë kërkesat ligjore.

54.4. Përcaktimi për të dhënë lehtësimin duhet të bazohet në faktet dhe rrethanat që përbëjnë secilin rast veçmas. Faktorët që duhen marrë parasysh janë : 54.4.1. Koha; 54.4.2. Ndikimet në veprimtarinë afariste të tatimpaguesit; 54.4.3. Hapat e ndërmarrë të përpjekjeve për të përmbushur kërkesat ligjore; 54.4.4. Nëse tatimpaguesi ka qenë i rregullt kur ka pasur mundësi.

55. Lehtësimi Administrativ. ATK, mund që zyrtarisht të interpretojë apo qartësojë një dispozitë për lehtësim administrativ nga ndëshkimi që përndryshe do të vlerësohej. Lehtësimi administrativ, mund të adresohet qoftë në një Vendim Sqarues Publik, Komunikatë shtypi, apo

141

komunikim zyrtar, i cili shpreh se politikat e ATK-së, janë të ofrojë lehtësim nga ndëshkimi sipas kushteve të veçanta. 56. Lehtësimi administrativ mund të jetë i nevojshëm kur ka vonesë nga ATK, në:

56.1. Shtypjen apo dorëzimin me postë të formularëve. 56.2. Publikimin e doracakëve dhe shpjegimeve të tjera, apo 56.3. Kushteve të tjera.

57. Kur ATK, përcakton se një prej kushteve të nënparagrafit 56 të këtij neni ekziston, autorizohet të lëshojë një komunikatë zyrtare në formë të një Vendimi Shpjegues Publik, i cili këshillon publikun se afati për dorëzimin e deklaratave është shtyrë, apo se ndëshkime të caktuara do të hiqen për një periudhë kohore e specifikuar, për shkak të udhëzimeve apo direktivave të papërshtatshme, të pamjaftueshme apo të pasakta. Vendimet shpjeguese publike, të tilla, do të publikohen patjetër në mediat e Republikës së Kosovës, si dhe do të vendosen në faqen elektronike të ATK-së. 58. Vështirësia e Panevojshme Financiare. Përgjithësisht vështirësia e panevojshme financiare, nuk prek mundësinë e personit për të deklaruar dhe kështu nuk do të jepte bazë për lehtësim nga ndëshkimi në një situatë mos-deklarimi. Megjithatë, secila kërkesë, duhet të merret parasysh, rast për rast. Vështirësia e panevojshme financiare mund të vendosë shkak të arsyeshëm për disa ndëshkime që nuk lidhen me mos deklarim. 59. Termi “vështirësi e panevojshme financiare’ nënkupton më shumë se një shqetësim për tatimpaguesin. Tatimpaguesi duhet të jetë në gjendje të demonstrojë se ai/ajo duhet të ketë qëndruar ne një humbje të konsiderueshme financiare nëse ai/ajo ka bërë pagesën e kërkuar të tatimit në datën në të cilën pagesa ka qenë obligim. Shembull, Tatimpaguesi mund të ketë humbje për shkak të shitjes së pasurisë më çmim shumë më të ultë se vlera e drejtë e tregut, si rezultat i rrethanave të paparapara. Shkaku i tillë mund të konsiderohet se shkakton vështirësi të panevojshme financiare. Nëse ekziston një treg, shitja e pasurisë me çmimin e tanishëm të tregut zakonisht nuk konsiderohet të rezultojë në një vështirësi të panevojshme. 60. Vështirësia e panevojshme financiare mund të mbështesë lehtësimin nga tatimi shtesë për pagesë me vonesë të tatimit nëse sqarimi për mos-përmbushje mbështet një përcaktim të tillë. Sidoqoftë, pamundësia e qartë për të paguar rregullisht nuk jep bazë për dhënien e lehtësimit nga ndëshkimi. Tatimpaguesi, duhet gjithashtu të tregojë se ka ushtruar kujdes dhe maturi të zakonshme afariste, në kryerjen e pagesës së detyrimeve tatimore. 61. Në përcaktimin se tatimpaguesi ka qenë në pamundësi të paguajë tatimin pavarësisht nga ushtrimi i kujdesit dhe maturisë së zakonshme afariste në kryerjen e pagesës për detyrimin e tij tatimor, do të merren parasysh të gjitha faktet dhe rrethanat e gjendjes financiare të tatimpaguesit, përfshirë shumën dhe natyrën e shpenzimeve të tatimpaguesit, në krahasim me të ardhurat (apo shuma të tjera) që ai, në kohën e shpenzimeve të tilla, ka mundur në mënyrë të arsyeshme të prese për të marrë para datës së përshkruar për pagesën e tatimit. Tatimpaguesi,

142

mund të pohojë se mjaft fonde ka pasur në zotërim, por si rezultat i ngjarjeve të papritura, tatimpaguesi nuk ka qenë në gjendje të paguajë tatimet. 62. Pamundësia e një tatimpaguesi për të paguar mund të jetë faktor kur të merret parasysh lehtësimi nga ndëshkimi nëse tatimpaguesi e tregon se pagesa është bërë në afatin e pagesës, dhe ka mundur të rrjedhë vështirësi e panevojshme financiare. Në rast kur, një tatimpagues dorëzon falimentim, merret parasysh pamundësia për të paguar një faktor nëse insolvenca ka dalë para datës së pagesës së tatimit. 63. Vështirësia e panevojshme nuk mbështet lehtësimin nga ndëshkimi për pagesë me vonesë, në rast të mos-pagesës me kohë të tatimeve të mbajtura në burim apo të mbledhura. Tatimet e mbajtura në burim apo të mbledhura, paraqesin shumat e mbajtura në besim nga tatimpaguesi për Shtetin dhe nuk janë mjete të tatimpaguesit për t’i përdorë për shpenzimet e veta, ndryshe nga pagesa e detyrimit tatimor që del nga detyrimi për të mbajtur në burim apo për të mbledhur tatimet në fjalë. 64. Informatat që duhet të merren parasysh kur të vlerësohet një kërkesë për lehtësim nga ndëshkimet bazuar në vështirësinë e panevojshme financiare përfshinë, por nuk kufizohet me arsyet si në vijim :

64.1.Kur tatimpaguesi e ka ditur se nuk mund të paguajë?. 64.2. Pse tatimpaguesi nuk ka qenë në gjendje të paguajë?. 64.3. A ka studiuar tatimpaguesi mënyra të tjera për të siguruar mjetet e nevojshme?. 64.4. Çka ka dhënë tatimpaguesi në anën e dokumentacionit mbështetës, të tilla si kopjet e

raporteve bankare?. 64.5. A ka paguar tatimpaguesi kur mjetet i janë vënë në dispozicion?.

65. Gabimi i ATK-së. Gabim i ATK-së mund të jetë çdo gabim i bërë nga ATK në llogaritjen apo vlerësimin e tatimit, kreditimin e shumave, etj. Kur një i punësuar nga çdo fushë e ATK-së vëren një rast përdorimi te programit kompjuterik, i cili shkakton një ndëshkim për të vlerësuar një gabim, ai duhet të dorëzojë një raport me shkrim për Zëvendësin e Drejtorit të Përgjithshëm përgjegjës për Teknologjinë Informative, (këtu e tutje TI), duke i përshkruar çështjen se si programimi i gabuar shkakton vlerësime, ndëshkime të pasakta apo probleme tjera, të cilat ndikojnë në saktësinë e bazës së të dhënave të ATK-së. 66. Zëvendësi i Drejtorit të Përgjithshëm (TI), duhet të analizojë çështjen së bashku më personelin e duhur nga TI, Përmbushja dhe Operacionet për të përcaktuar llogaritjen e duhur, kështu që gabimi në program të përmirësohet dhe të përcaktohet shkalla e problemeve të shkaktuara nga gabimi. 67. Nëse mund të bëhet përmirësimi i programimit për të përmirësuar në mënyrë prapavepruese problemin, veprimet e tilla duhet të merren dhe çdo ndëshkim apo vlerësim i pasaktë duhet të përmirësohet me një njoftim për tatimpaguesin duke e informuar për arsyen e rregullimit të regjistrimeve të tij tatimore. 68. Nëse nuk mund të bëhet përmirësimi i programit në mënyrë prapavepruese, duhet të bëhet një rregullim i fiksuar për të siguruar se gabimi nuk do të ndodh në të ardhmen. Duhet të bëhet

143

një listë e shtypur e rasteve me gabime të tatimpaguesve dhe të arrihet një marrëveshje se si do të përmirësohen ato – cili funksion i ATK-së, do të jetë përgjegjës për përmirësimin dhe procedurat përmes së cilave do të bëhen përmirësimet. 69. Nëse gabimi është gabim i izoluar dhe problem që nuk ri-shfaqet, secili ndëshkim duhet të rregullohet dorazi, nga një person përgjegjës pas marrjes së miratimit të duhur. Raste të tilla janë:

69.1. Gabimi matematikor kur të llogaritet me dorë një ndëshkim. 69.2. Çdo gabim tjetër, kur mund të tregohet se:

69.2.1 Tatimpaguesi në fakt ka përmbushur ligjin, dhe 69.2.2 ATK në fillim nuk e ka pranuar atë fakt.

69.3. Vlerësimi automatik i një ndëshkimi kur një nëpunës kompetent i ATK-së, ka përcaktuar se nuk duhet të vlerësohet ndëshkim dhe dokumentacioni për atë përcaktim është në dispozicion.

70. Rregullimet sipas paragrafit 69 më lartë, nuk kërkojnë të merren parasysh nga zyrtari i autorizuar apo komisioni nëse njëri është caktuar sipas paragrafit 23 të këtij Neni, por ato duhet të dokumentohen dhe rregullimet të miratohen nga Zëvendësi i Drejtorit të Përgjithshëm për Përmbushje.

71. Ndëshkimi Administrativ për Certifikatën Fiskale. Sipas paragrafit 1 të Nenit 50 të Ligjit, “Çdo person i cili kryen një veprimtari pa marrë një Certifikatë Fiskale apo pa qenë i regjistruar në ATK, sipas kritereve të përkufizuara në Nenin 11 të këtij Ligji do t’i nënshtrohet një ndëshkimi administrativ në shumë të barabartë me pesëqind (500) Euro.” 72. Paragrafi 2, Neni 50 i Ligjit, shpreh se ATK do t’i lëshojë tatimpaguesit paraprakisht të paregjistruar numër fiskal dhe do të vlerësojë ndëshkimin e paraparë në paragrafin 1 të Nenit 50 të Ligjit. Me kontaktin me biznesin e paregjistruar, zyrtari i ATK-së, merr informata të mjaftueshme identifikues (emrin, adresën, numri personal identifikues, datën e fillimit të veprimtarisë afariste, numrin e të punësuarve, numri i telefonit, te dhënat e llogarisë bankare, çdo veprimtari të mëparshme apo të tanishme, etj.) për të mundësuar futjen e tatimpaguesit në sistemin e TI-së në ATK, për lëshimin e Numrit Fiskal. 73. Sipas Nenit 50 të Ligjit, ATK autorizohet të vendosë ndëshkimin prej 500 €, kur ndonjë person kryen aktivitet ekonomik pa u pajisur me Numër Fiskal. Me qëllim të aplikimit të këtij ndëshkimi, çdo person i angazhuar në aktivitet ekonomik pas 1 Tetorit 2010 pa u pajisur me numër fiskal do t’i nënshtrohet këtij ndëshkimi. 74. ATK do t’i japë informatat ARBK-së në lidhje me të gjithë personat e përfshirë në aktivitet ekonomik pa u pajisur me numër fiskal dhe pa qenë të regjistruar në ARBK. 75. Nuk do të ketë lehtësim nga ky ndëshkim duke u bazuar në shkakun e arsyeshëm. Është përgjegjësi e tatimpaguesit të dijë dhe të kuptojë kërkesat për të filluar një aktivitet ekonomik. 76. Ndëshkimet administrative për mos-deklarim dhe mos-pagesë. Neni 51 i Ligjit, përcakton masa ndëshkimore bazuar në mos-dorëzimin e deklaratës me afatin e duhur dhe mos-pagesën e detyrimit tatimor në afatin e duhur.

144

77. Mos-deklarimi. Ndëshkimi për mos-deklarim (dorëzim të një deklarate tatimore) deri në datën e duhur për dorëzimin e deklaratave të tilla është 5% në shumën e detyrimit tatimor në atë deklaratë. Ndëshkimi vlerësohet deri në maksimum pesë muaj, për çdo muaj apo pjesë të muajit, për të cilën deklarata është vonuar. Sipas kësaj dispozite, ndëshkimi maksimum që do të vlerësohet është 25% e detyrimit tatimor në deklaratën tatimore, duke marrë se deklarata tatimore është dorëzuar 5 muaj me vonesë (5% në muaj për 5 muaj). Shembull : Deklarata e TVSh-së për Korrik 2009 pritet deri më 31 gusht 2009. Nëse ekziston një shumë e detyrimi tatimor (pas aplikimit të kreditimeve të duhura) prej 100 €, ndëshkimi për mos-deklarim do të jetë 5€ (100x0.5) në muaj për 5 muajt e parë sa deklarata është vone. Nëse deklarata është dorëzuar më 2 Shtator, ndëshkimi do të jetë vetëm 5 €; nëse deklarata nuk është dorëzuar deri në Prill 2010, ndëshkimi do të jetë 25 € meqë deklarata është vone më shumë se 5 muaj, por ndëshkimi maksimal është i kufizuar në 25% të detyrimit tatimor. Ngjashëm, një deklaratë e TAK pritet deri më 31 mars. Një Deklaratë e TAK për vitin 2010, duhet të dorëzohet deri më 31 Mars 2011. Nëse tatimi obligativ për vitin është 1,000 € dhe tatimpaguesi ka bërë pagesa paradhënie me kohë gjatë vitit 2010 (përfshirë pagesën e pritur më 15 Janar 2011) prej 950 €, detyrimi tatimor në deklaratë do të jetë 50€. Nëse deklarata është dorëzuar në Gusht 2010, ndëshkimi do të jetë 25% (5% në muaj për 5 muaj) prej 50€, apo 12.50€. 78. Nëse ATK, bën vlerësim të tatimit shtesë më vonë, ndëshkimi për mos-deklarim do të zbatohet në shumën shtesë të tatimit në të njëjtën mënyrë sikurse të ishte aplikuar në deklaratën tatimore të dorëzuar nga tatimpaguesi. 79. Nëse tatimpaguesi asnjëherë nuk dorëzon deklaratë dhe ATK përgatit deklaratë për tatimpaguesin, ndëshkimi për mos-deklarim do të aplikohet në tatimin e përcaktuar nga ATK në shumën prej 5% në muaj, për secilin muaj, që deklarata nuk është dorëzuar, deri në maksimum prej 25%. 80. Mos-pagesa. Nëse tatimpaguesi nuk bën pagesën e tatimit, deri në datën e përshkruar për kryerjen e pagesës së tillë, ATK, ka autorizim të vlerësojë ndëshkimin prej 1% të shumës tatimore të papaguar më kohë, për secilin muaj apo pjesë të muajit, për të cilën tatimi mbetet i papaguar. 81. Mos-pagesa e ndëshkimit (po ashtu njihet si Ndëshkim për Pagesë me Vonesë) ngarkohet për maksimum prej 12 muaj, apo ndëshkimi maksimal prej 12%. 82. Sikurse është paraparë në paragrafin 3 të Nenit 51 të Ligjit, Ndëshkimi për Mos-deklarim dhe Mos-pagesë, nuk vlerësohen për të njëjtin muaj apo pjesë të muajit. Ndëshkimi për Mos-deklarim, do të vlerësohet për periudhën kohore porsa deklarata mbetet e pa dorëzuar (deri në maksimum prej 5 muajve apo 25%). Ndëshkimi për Mos-pagesë, do të fillojë në muajin që pason muajin e fundit për të cilin ndëshkimi për Mos-deklarim është vlerësuar. Nëse deklarata është

145

dorëzuar me kohë pa pagesë, ndëshkimi për Mos-pagesë, do të fillojë nga data kur pagesa është pritur, por nuk është kryer. Shembull : Deklarata e TVSh e Janarit 2009 e pritur deri më 28 Shkurt 2009 është dorëzuar pa pagesë më 10 Qershor 2009 pa pagesë. Tatimi i detyruar në deklaratë ka qenë 1,000 €. Ndëshkimi për Mos-deklarim do të vlerësohet në 1,000 € për një periudhë prej 4 Muajve (Mars, Prill, Maj dhe Qershor) për një total prej 20%, apo 200 €. Nëse detyrimi tatimor ka mbetur i papaguar, ndëshkimi për Mos-pagesë do të vlerësohet me 1% të detyrimit tatimor (1,000 €) më 1 Korrik 2009 dhe do të vazhdojë të zbatohet në të parin e secilit muaj të mëpastajshëm, deri sa të arrijë ndëshkimin maksimal prej 12% (Qershor 2010). Nëse TVSh e Janarit 2009 është dorëzuar me kohë deri më 28 Shkurt por pa pagesë, Ndëshkimi për Mos-pagesë do të vlerësohet me 1 Mars dhe do të vazhdojë me 1% në muaj, deri sa tatimi të paguhet për një periudhë maksimale pre 12 muajve apo 12%. 83. Lirimi nga ndëshkimet për mos-deklarim dhe mos-pagesë. Nëse tatimpaguesi ofron shkak të arsyeshëm për dorëzim me vonesë të një deklarate, sikurse është përshkruar në këtë Nen, ATK, merr parasysh informatat e ofruara në përcaktimin se duhet të jepet lehtësimi, apo jo. Lehtësimi, nuk do të jepet nëse mos-dorëzimi i deklaratës është bazuar në pakujdesi apo mospërfillje, të tilla si harresa për dorëzimin e deklaratës, apo besimi se data për dorëzim ka qenë një datë që është tjetër, nga data e vënë me ligj. Sikurse është cekur në këtë Nen, duhet të merren parasysh të gjitha faktet dhe rrethanat në përcaktimin nëse lehtësimi është me vend. 84. Shkakun e arsyeshëm për Mos-pagesë është vështirë për ta vendosur, sepse kërkon që tatimpaguesi të dëshmoje se ka bërë përpjekje për pagesën e tatimit, por ka ndodhur një ngjarje e papritur që ka marrë përparësi mbi pagesën e tatimit që e ka ndaluar atë që ta bëjë pagesën me kohë. Gjithashtu, mund të jetë e mundur të përcaktohet shkaku i arsyeshëm, mbështetur në gjetjen e vështirësisë së panevojshme financiare, sikurse është përshkruar në paragrafët 58 deri 64 të këtij Neni. Duhet të merret parasysh natyra e ngjarjes dhe sa ligjshmëri ka pasur ndaj pagesës se tatimit. Me disa përjashtime të mundshme, tatimpaguesi duhet të paguajë tatimin përpara se të merret parasysh lehtësimi nga ndëshkimi për Mos-pagesë, meqë ndëshkimi vazhdon deri sa tatimi të paguhet apo ndëshkimi maksimal të jetë arritur. Nëse është arritur ndëshkimi maksimal dhe tatimi ka mbetur i papaguar, nuk mund të ketë shkaqe të arsyeshëm për mos-pagesë të tatimit për atë kohëzgjatje. Shkaku i arsyeshëm për Mos-pagesë, nuk mund të ekzistojë për tatimet e mbajtura në burim, apo tatimet e mbledhura (tatimi i mbajtur në burim në paga, TVSh, etj.). 85. Sipas fakteve dhe rrethanave, lehtësimi, mund të aplikohet vetëm për pjesën e ndëshkimit, në këtë rast, ai jepet për atë pjesë të ndëshkimit për të cilin shkaku i arsyeshëm ka ekzistuar. Nuk ka lehtësim nga ndëshkimi për tatimpaguesin, i cili është dënuar për vepër penale në fushën e tatimeve.

146

86. Ndëshkimet administrative për nën-deklarim të tatimit dhe mbi-deklarim të rimbursimit tatimor. Neni 52 i Ligjit, parasheh ndëshkim për dorëzim të deklaratës në të cilën nën-deklarohet obligimi tatimor apo dorëzimi i deklaratës apo kërkesës e cila mbi-deklaron shumën e obligimit të rimbursimit tatimor. Ky ndëshkim aplikohet vetëm në deklaratat të cilat janë rregulluar gjatë kontrollit të deklaratës apo në rrethanat në të cilat ATK përcakton shumën tatimore obligative kur tatimpaguesi nuk ka dorëzuar deklaratën. 87. Shuma e ndëshkimit e përcaktuar në paragrafin 86 më sipër, varet në shumën e tatimit të nën-deklaruar apo mbi-deklarimin e rimbursimit si vijon:

87.1.Nëse shuma e tatimit të nën-deklaruar (apo të mbi-deklaruar të rimbursimit) është 10% apo më pak (ndryshimi në mes të tatimit të deklaruar (rimbursimit të kërkuar) dhe obligimit tatimor (rimbursimit obligativ) të rregulluar është 10% apo më pak se tatimi i deklaruar apo rimbursimit obligativ), ndëshkimi është 15% i ndryshimit në mes të shumës së saktë të tatimit apo rimbursimit obligativ dhe shumës së tatimit të deklaruar, apo rimbursimit të kërkuar, nga tatimpaguesi.

87.2.Nëse shuma e tatimit të nën-deklaruar (apo të mbi-deklaruar të rimbursimit) është më shumë se 10% (ndryshimi në mes të tatimit të deklaruar (rimbursimit të kërkuar) dhe obligimit tatimor (rimbursimit obligativ) të rregulluar është më shumë se 10% se tatimi i deklaruar apo rimbursimit obligativ), ndëshkimi është 25% i ndryshimit në mes të shumës së saktë të tatimit apo rimbursimit obligativ dhe shumës së tatimit të deklaruar apo rimbursimit të kërkuar, nga tatimpaguesi.

Shembull: Në lidhje me aplikimin e ndëshkimit: Deklarata e TVSh-së është dorëzuar dhe paguar me kohë me një obligim tatimor prej 500€. ATK ka kontrolluar deklaratën dhe ka përcaktuar se tatimi i deklaruar duhet të ketë qenë 540€. Meqë ndryshimi në mes të shumës së raportuar dhe shumës që është dashur të raportohet është 10% a më pak e shumës së shumës së deklaruar, do të aplikohet një ndëshkim prej 15% në 40€ të nën-deklaruara. Llogaritja: Tatimi i deklaruar: €500 Tatimi i përcaktuar nga ATK €540 Ndryshimi € 40 (më pak se 10% e €500) Ndëshkimi € 6 € (40x0.15) Është dorëzuar një kërkesë për rimbursim të TVSh-së duke kërkuar një rimbursim prej 20,000€. ATK, e ka kontrolluar kërkesën dhe ka përcaktuar se rimbursimi i saktë duhet të jetë vetëm 10,000€. Meqë shuma e përcaktuar nga ATK është më shumës e 10%, më pak se shuma e kërkuar nga tatimpaguesi (shuma e kërkuar është më shumë se 10%, më e lartë se shuma e përcaktuar nga ATK), ndëshkimi që do të aplikohet është 25% e ndryshimit në mes të shumës së kërkuar dhe shumës së përcaktuar nga ATK. Llogaritja: Rimbursimi i kërkuar: €20,000 Rimbursimi i përcaktuar nga ATK: €10,000

Ndryshimi: €10,000 (më shumë se 10% e €20,000) Ndëshkimi: € 2,500 (€10,000x25%) Rimbursimi për tatimpaguesin €7,500 (€10,000 minus €2,500)

147

Tatimpaguesi nuk ka dorëzuar deklaratën edhe pse ATK i ka dorëzuar një njoftim me shkrim se nuk e ka marrë deklaratën. ATK nuk ka alternativë veç se të përcaktojë obligimin tatimor duke përdorë metodat indirekte dhe të vlerësojë një shumë prej 5,000€ në tatim. Ndëshkimi për tatim të nën-deklaruar do të jetë 25% e shumës së nën- deklaruar, në këtë rast do të jetë 25% e 5,000€, apo 1,250€. Përveç kësaj, vlerësimi do t’i nënshtrohet një Ndëshkimi për Mos-deklarim prej 5% të obligimit tatimor për secilin muaj që deklarata nuk është dorëzuar deri në një maksimum prej 25%, llogarisim se deklarata është vonuar më shumë se 5 muaj, ndëshkimi për Mos-deklarim gjithashtu do të jetë 25% e 5,000€, apo një shtese prej 1,250€.

88. Lehtësimi nga ndëshkimi. Ekziston bazë e kufizuar për lehtësim nga ndëshkimi i përshkruar në paragrafin 86 (nën-deklarimi/mbi-deklarimi). Nëse tatimpaguesi i ka mbi- deklaruar shpenzimet apo blerjet, të cilat kanë shkaktuar që tatimi të mbi-deklarohet, tatimpaguesi duhet të dëshmojë se mbi-deklarimi i shpenzimeve apo blerjeve është shkaktuar nga një gabim i pa-qëllimtë në llogaritje të shpenzimeve. Nëse tatimpaguesi ka nën-raportuar të ardhurat apo vlerën e shitjeve bazuar në një llogaritje të të ardhurave apo shitjeve e cila gabimisht ka nxjerrë çmimin e shitjes së mallrave të shitur, tatimpaguesi do të kërkohet të dëshmojë se çmimi i shitjeve ka qenë çmim i shitjes qëllimmirë i llogaritur për të dhe një deklaratë të arsyeshme në investime dhe çmim i cili ka reflektuar vlerën e hapur të tregut për mallrat e ngjashëm në kushtet e tregut të ngjashëm. Në raste të tilla, mund të ketë bazë për lehtësim nga ndëshkimi bazuar në shkakun e arsyeshëm dhe faktin se tatimpaguesi ka bërë një përpjekje me mirëbesim që me saktësi të llogarisë shumën e saktë të tatimit apo mbi-pagesën e tatimit. 89. Nëse tatimpaguesi është mbështetur në këshillën më shkrim të marrë nga një këshilltar profesional tatimor, i cili ka njohuri mbi ligjet tatimore dhe aplikim të Standardeve të Kontabilitetit, lehtësimi nga ndëshkimi mund ti jepet. Në rastet e tilla, tatimpaguesi duhet të dëshmojë se këshilltari profesional tatimor i ka dhënë këshillë bazuar në një shpalosje të saktë dhe të plotë të fakteve dhe rrethanave nga tatimpaguesi. Për t’i dhënë lehtësimin, këshilla duhet të lidhet me çështjen në fjalë dhe tatimpaguesi duhet ta ketë përcjellë nga afër atë këshillë. 90. Nuk ka lehtësim nga ndëshkimi për një tatimpagues i cili është dënuar për një vepër penale në fushën e tatimeve për periudhën ne të cilën është kërkuar lehtësimi.

91. Mos-dhënia e Pasqyrës për Informata apo dhënia e Pasqyrës me informata të pasakta. Paragrafi 1 i Nenit 53 i Ligjit parasheh ndëshkimin prej 125€ për mos-dorëzimin me kohë të një pasqyre informatash apo për dorëzim të një pasqyre informatash të pasaktë. Ky ndëshkim aplikohet në secilën deklaratë te pa dorëzuar apo deklaratë të pasaktë deri në maksimum 2,500€.

91.1. Paragrafi 3 i Nenit 47 të Ligjit parasheh një ndëshkim prej 500€ për mos-dorëzim të pasqyrës për informata që lidhet me blerjet vjetore prej 500€ a më shumë nga çdo furnizues. Ky ndëshkim është një ndëshkim i përgjithshëm për mos-dorëzim të pasqyrës vjetore, ku ndëshkimi në paragrafin 1 të Nenit 53 të Ligjit aplikohet në secilën pasqyrë të pa dorëzuar apo për secilën pasqyrë të pasaktë të dorëzuar.

Shembull: Nëse një tatimpagues është i obliguar të japë vetëm një pasqyrë informatash, ndëshkimi i vetëm që do të aplikohet është 500€ ndëshkim për mos-dorëzim të një raporti informativ.

148

Nëse një tatimpagues kërkohet të dorëzojë dy pasqyra informatash, ndëshkimi do të jetë 500€, plus 125€ për mos-dorëzim të deklaratës së dytë, apo në total 625€. Do të ishte e mundshme të përfshihej një ndëshkim tjetër sipas dispozitave të paragrafit 2 të Nenit 53 për mos-krijim të një regjistrimi.

91.2 Ndëshkimi prej 500€ i paraparë në paragrafin 3 të nenit 47 të Ligjit nuk aplikohet në pasqyrat e pasakta. Ndëshkimi prej 125€, paragrafi 1 i Nenit 53 të Ligjit, aplikohet në secilën pasqyrë të pasaktë të dorëzuar, deri në ndëshkimin maksimal prej 2,500€.

91.3 Për qëllime të aplikimit të ndëshkimit për dhënien e një pasqyre informatash të pasaktë, ATK, me qëllim të minimizimit të barrës mbi tatimpaguesit ka autorizuar tatimpaguesit të raportojnë të gjitha informatat identifikuese për furnizuesit e kualifikuar, në një formular. Megjithatë, një ndëshkim prej 125€ do të vlerësohet për secilin shitës të lënë jashtë nga raporti i konsoliduar apo për secilin shitës të kualifikuar për të cilin janë raportuar informatat e pasakta, edhe pse raportohen në një formë të konsoliduar, deri në maksimum prej 2,500€ të paraparë me ligj.

92. Deklaratat informative të kërkuara me ligj, Ligjin mbi Tatimin në të Ardhurat Personale, Ligjin mbi Tatimin në të Ardhurat e Korporatave, apo Ligjin mbi TVSh-në kërkohet t’i dorëzohen pranuesit të të ardhurave (blerësit apo shitësit të mallrave apo shërbimeve në rastin e TVSh-së) deri në datat e specifikuara në legjislacionin përkatës. Ligji gjithashtu parasheh që deklaratat informative të caktuara do t’i jepen ATK-së deri në datat e specifikuara në legjislacionin përkatës. Ndëshkimi aplikohet në secilën deklaratë informative të dorëzuar pas datës së kërkuar, apo për secilën deklaratë informative që kërkohet të dorëzohet e që nuk është dorëzuar. Ndëshkimi gjithashtu aplikohet në secilën deklaratë informative të dorëzuar e cila nuk pasqyron me saktësi informatat e kërkuara me ligj apo akt nënligjor. Ndëshkimet mund të aplikohen si rrjedhojë e kontrollit apo si rrjedhojë e vizitës vëzhguese apo verifikimit të shpejtë përmbushës. 93. Për qëllime të ndëshkimit të përshkruar në këtë nen, deklaratat apo dokumentet tjera që konsiderohen të jenë deklarata informative në të cilat ky ndëshkim aplikohet përfshijnë:

93.1. faturën tatimore që kërkohet të jepet nga një tatimpagues i TVSh-së gjithashtu konsiderohet të jetë një deklaratë informative që i nënshtrohet këtij ndëshkimi;

93.2. Aplikacionin në ATK për të autorizuar një person për instalim apo riparim për pajisjet elektronike fiskale;

93.3. Faturat që kërkohet të lëshohen (tani, apo në të ardhmen) nga çdo biznes për transaksionet e kryera.

94. Tabela 1 në këtë nen përmbledh deklaratat informative në të cilat aplikohet ndëshkimi i paraparë me këtë nënparagraf.

Tabela 1

Pasqyra për informata do t’i jepet:

Ligji Pasqyrë informatash që kërkohet

Afati për dorëzimin e pasqyrës për informata

Shuma e ndëshkimit

Pranuesit (Tatimpagues apo Klient)

Administratës Tatimore (Aplikohet pas 1 Janarit 2010)

Ligji mbi Pasqyrë e 1 Mars €125 për Pasqyrë Pasqyrë Vjetre

149

Tatimin në të Ardhurat Personale

mbajtjes në burim për paga

secilën pasqyrë të vonuar apo të pasaktë; Maksimum €2,500

Vjetore e Mbajtjes në Burim të Tatimit në Paga të paguara një pranuesi

Barazimi dhe kopja e pasqyrës e dhënë secilit pranues

Pasqyrë e mbajtjes në burim për paga

1 Mars €125 për secilën pasqyrë të vonuar apo të pasaktë; Maksimum €2,500

Pasqyrë Vjetore e Mbajtjes në Burim të Pensionit në Paga të paguara një pranuesit

Pasqyrë Vjetre Barazimi dhe kopja e pasqyrës e dhënë secilit pranues

Pasqyrë e mbajtjes në burim për paga

1 Mars €125 për secilën pasqyrë të vonuar apo të pasaktë; Maksimum €2,500

Pasqyrë Vjetore e Mbajtjes në Burim të Fitoreve në Lotari në Paga të paguara një pranuesit

Pasqyrë Vjetre Barazimi dhe kopja e pasqyrës e dhënë secilit pranues

Ligji mbi Tatimin në të ardhurat Personale dhe Ligji mbi Tatimin në të Ardhurat e Korporatave

Pasqyrë e mbajtjes në burim të qirasë

1 Mars €125 për secilën pasqyrë të vonuar apo të pasaktë; Maksimum €2,500

Pasqyrë e Tatimit të Mbajtur në Burim nga qiraja e paguara për qiradhënësin

Pasqyrë Vjetre Barazimi dhe kopja e pasqyrës e dhënë secilit pranues

Ligji mbi Tatimin në të ardhurat Personale dhe Ligji mbi Tatimin në të Ardhurat e Korporatave

Pasqyrë e mbajtjes në burim të interesit

1 Mars €125 për secilën pasqyrë të vonuar apo të pasaktë; Maksimum €2,500

Pasqyrë e Tatimit të Mbajtur në Burim nga interesi i paguar pranuesit

Pasqyrë Vjetre Barazimi dhe kopja e pasqyrës e dhënë secilit pranues

Ligji mbi Tatimin në të ardhurat Personale dhe Ligji mbi Tatimin në të Ardhurat e Korporatave

Pasqyrë e mbajtjes në burim për t drejtat pronësore (Royalties)

1 Mars €125 për secilën pasqyrë të vonuar apo të pasaktë; Maksimum €2,500

Pasqyrë e Tatimit të Mbajtur në Burim nga e drejta pronësore (Royalties) i paguar pranuesit

Pasqyrë Vjetre Barazimi dhe kopja e pasqyrës e dhënë secilit pranues

Ligji mbi Tatimin në të

Pasqyrë e mbajtjes në

1 Mars €125 për secilën

Pasqyrë e tatimit të

Pasqyrë Vjetre Barazimi dhe

150

ardhurat Personale dhe Ligji mbi Tatimin në të Ardhurat e Korporatave

burim në personat e huaj

pasqyrë të vonuar apo të pasaktë; Maksimum €2,500

mbajtur në burim nga pagesa të caktuara për personat e huaj

kopja e pasqyrës e dhënë secilit pranues

Ligji mbi Administratën Tatimore dhe Procedurat

Pasqyrë e blerjeve vjetore mbi 500€ nga një furnizues i vetëm

31 Mars (Aplikohet në blerjet pas 1 Janarit 2010 – pasqyra e parë vjetore pritet deri më 31 Mars 2011)

500€ për dështim të përgjithshëm për të paraqitur; 125€ për secilën pasqyrë të pasaktë dhe për secilën pasqyrë të pa dorëzuar deri në një maksimum prej 2,500€.

Pasqyrë Vjetre e blerjeve më shumë se 500€

Aplikacioni për administratën tatimore për të autorizuar teknikun të instalojë apo riparojë pajisjet elektronike fiskale.

Para instalimit apo riparimit të pajisjes elektronike fiskale

125€ për secilin aplikacion me vonesë apo të pasaktë

Aplikimi

Ligji mbi TVSh-në

Fatura tatimore

15 ditë pas përfundimit të muajit në të cilin ka ndodhur transaksioni i tatueshëm

125€ për secilën pasqyrë me vonesë dhe të pasaktë

Fatura tatimore

95. Ndëshkimi për mos-krijimin dhe mos-mbajtjen e regjistrimeve. Neni 13 i Ligjit dhe Neni 17 i këtij Udhëzimi Administrativ, përshkruan kërkesat për krijimin dhe mbajtjen e regjistrimeve të kërkuara me legjislacion tatimor përkatës në Kosovë. Secili ligj përkatës për çështje tatimore, përfshirë Udhëzimet Administrative që lidhen me to, përmban kërkesa të veçanta për krijimin e regjistrimeve të nevojshme në lidhje me transaksionet, për të përcaktuar detyrimin e saktë tatimor. 96. Paragrafi 2 i Nenit 13 i Ligjit parasheh që regjistrimet e kërkuara të mbahen për së paku 6 vite nga përfundimi i periudhës tatimore me të cilën lidhen ato.

151

97. Paragrafi 2 i Nenit 53 të Ligjit parasheh ndëshkimin për mos-krijim e regjistrimeve të kërkuara apo mos-mbajtjen e atyre regjistrimeve për kohëzgjatjen e kërkuar me legjislacionin e aplikueshëm. Ndëshkimi i vendosur me këtë nen është i bazuar në qarkullimin vjetor të tatimpaguesit për periudhat tatimore të mëparshme, përveç për biznes të ri, në të cilin rast ndëshkimi do të bazohet në qarkullimin vjetor që nga data kur tatimpaguesi është përcaktuar të mos i ketë krijuar librat apo regjistrimet e kërkuara.

97.1.Tatimpaguesit me qarkullim vjetor nga zero deri në 30,000 €, i nënshtrohen një ndëshkimi prej 125€ për mos-krijim apo mos-mbajtje të librave dhe regjistrimeve të kërkuara;

97.2.Tatimpaguesit me qarkullim vjetor nga 30,000€ deri 200,000€ i nënshtrohen një ndëshkimi prej 250€ për mos-krijim apo mos-mbajtje të librave dhe regjistrimeve të kërkuara;

97.3.Tatimpaguesit me qarkullim vjetor nga 200,000€ deri 500,000€ i nënshtrohen një ndëshkimi prej 500€ për mos-krijim apo mos-mbajtje të librave dhe regjistrimeve të kërkuara;

97.4.Tatimpaguesit me qarkullim vjetor mbi 500,000€ i nënshtrohen një ndëshkimi prej 1,000€ për mos-krijim apo mos-mbajtje të librave dhe regjistrimeve të kërkuara.

98. Ndëshkimet për mos-krijim apo mos-mbajtje të librave dhe regjistrimeve të kërkuara do të aplikohen në secilin rast në të cilin një tatimpagues është gjetur se nuk ka librat dhe regjistrimet e kërkuara. Ndëshkimi nuk do të aplikohet ndarazi për secilin libër apo regjistrim që nuk është krijuar apo mbajtur, megjithatë, mund të aplikohet ndarazi në pikat tjera që konsiderohen të jenë mos-krijim apo mos-mbajtje e librave dhe regjistrimeve.

Shembull: Një tatimpagues i cili nuk ka mbajtur një libër të shitjeve apo një libër të blerjeve do të ndëshkohet vetëm që nuk ka krijuar apo nuk ka mbajtur librat e kërkuar. Nëse krahas mos-krijimit apo mos-mbajtjes së librave të kërkuar, tatimpaguesi nuk e përdor numrin fiskal në kuponët e lëshuar, tatimpaguesi gjithashtu do t’i nënshtrohet ndëshkimi për mos-krijim të regjistrimeve (shih nënparagrafin 98.7 të këtij Neni).

Rastet e aplikimit të ndëshkimit përbëjnë, por nuk kufizohen në, me sa vijon:

98.1. Mos-raportimi i të punësuarve, apo rrethana të ngjashme sipas të cilave kërkohet mbajtja në burim dhe raportimi, dhe mos-pagesat e kërkuara përmes transferit bankar. Mos-raportimi i të punësuarve apo mos-pagesat përmes transferit bankar janë rezultat i mos-mbajtjes apo mos-krijimit të regjistrimeve të duhura;

98.2. Mos-përfshirja e numrit fiskal në të gjitha faturat dhe kuponët (përfshirë kuponët e arkave fiskale) të lëshuara nga tatimpaguesi (paragrafi 2 i nenit 53 të Ligjit dhe Neni 20 i këtij Udhëzimi Administrativ).

98.3. Gjatë ecurisë së një kontrolli që mbulon vite të shumta, ndëshkimi për mos-krijim apo mos-mbajtje të librave dhe regjistrimeve të duhura sikurse kërkohet me Nenin 13 të Ligjit mund të aplikohet për secilin vit që është në kontroll;

98.4. Gjatë ecurisë së një verifikimi në terren apo verifikimi përmbushës, ndëshkimi mund të aplikohet në vitin aktual nëse është përcaktuar se tatimpaguesi nuk ka libra apo regjistrime të duhura sikurse është përshkruar në këtë paragraf.

152

98.5. Është e mundur të vlerësohet një ndëshkim për mos-krijim të librave dhe regjistrimeve bazuar në paragrafin 2 të Nenit 53 të Ligjit dhe në të njëjtën kohë, të vlerësohet një ndëshkim për mos-dorëzim të një pasqyre informatash bazuar në paragrafin 1 të Nenit 53 të Ligjit.

Shembull: Nëse një tatimpagues nuk ka krijuar regjistrimet e nevojshme për përgatitjen e një raporti për mbajtje në burim, do të ishte e sigurt se tatimpaguesi nuk ka dorëzuar në ATK apo pranuesve të të ardhurave pasqyrat e nevojshme për mbajtje në burim. Në atë rast, do të aplikoheshin tri ndëshkime me një ndëshkim maksimal të mundshëm prej 3,650€ (1,000€ për mos-krijim të raportit, maksimum 2,500€ për mos-dorëzim të pasqyrave individuale të mbajtjes në burim dhe 125 € për mos-dorëzim në ATK të pasqyrës vjetore për barazim).

98.6. Mos-vendosja e transaksioneve në libra dhe regjistrime përbrenda afateve të parapara

në paragrafin 3 të Nenit 17 të këtij Udhëzim Administrativ po ashtu është një dyshim në krijimin apo mbajtjen e librave dhe regjistrimeve dhe i nënshtrohet ndëshkimit të paraparë në paragrafin 2 të Nenit 53 të Ligjit.

98.7. Një ndëshkim për çdo vit që është nën kontroll mund të aplikohet për secilin prej së paku 5 akteve, apo mosveprimeve, të tilla si mos-krijimi i librave dhe regjistrimeve të kërkuara, mos-pagesa përmes transferimit bankar (e aplikueshme vetëm për transaksionet pas 11 Shkurtit 2009) dhe mos-raportimi i të gjithë të punësuarve të biznesit, dhe mos-përfshirja e numrit fiskal në të gjithë kuponët apo faturat e lëshuara. Meqë ndëshkimi aplikohet në secilin rast të mos-mbajtjes apo mos-krijimit të librave dhe regjistrimeve të duhura një biznes i tillë sikurse ai i përshkruar në paragrafin 97.4 të këtij Neni mund t’i nënshtrohet një ndëshkimi maksimal prej 5,000€ nëse nuk ka krijuar librat dhe regjistrimet e duhura, nuk ka raportuar të punësuarit, nuk ka bërë pagesat përmes transferimit bankar pas 11 Shkurtit 2009 dhe nuk i ka vendosë transaksionet në libra dhe regjistrime, krahas mospërfshirjes së numrit fiskal në fatura dhe kuponë të lëshuar pas 1 Tetorit 2010.

98.8. Çdo distributor i një PEF që dështon t’i ofrojë ATK-së informatat, përfshirë kodet burimore, të ndonjë softueri të instaluar në një PEF, si dhe informatat në operimin e secilit PEF të shpërndarë nga ai distributor do t’i nënshtrohet sanksioneve të parapara në këtë Nen. Distributori po ashtu do t’i nënshtrohet këtij ndëshkimi nëse distributori dështon në mbajtjen e regjistrimeve të duhura që lidhen me instalimin dhe riparimin e PEF-ëve të instaluar dhe të mirëmbajtur/riparuar nga secili distributor apo teknik i tij/saj i autorizuar. Shuma e sanksionit do të bazohet në qarkullimin vjetor të distributorit, sikurse është paraparë në paragrafin 2 të Nenit 53 të Ligjit.

98.9. Përveç librave dhe regjistrimeve të kërkuara për t’u mbajtur nga një tatimpagues gjatë ecurisë normale të aktivitetit të tij/saj ekonomik, personat që kërkohet të instalojnë një PEF (apo shumë PEF) i nënshtrohen ndëshkimeve të parapara në paragrafin 2 të Nenit 53 të Ligjit, nëse personi i tillë dështon në krijimin apo mbajtjen e një regjistrimi të instalimit dhe riparimit të të gjithë PEF-ëve të instaluar në objektet e tij/saj të biznesit. Humbja e regjistrimeve të tilla do të trajtohet si një mos-krijim i regjistrimeve.

99. Mos-ofrimi i qasjes në libra dhe regjistrime. Paragrafi 5 i Nenit 53 të Ligjit, parasheh një ndëshkim prej 100€ në ditë për secilën ditë që ai person, nga i cili kërkohet të ofrojë një nëpunësi

153

të autorizuar të ATK-së të ketë qasje në libra dhe regjistrime, përfshirë memorien fiskale të një PEF apo regjistrimeve të tjera elektronike, nuk i ofron qasjen e kërkuar. Ky ndëshkim aplikohet në çdo person që kërkohet të ofrojë qasje në librat apo regjistrimet, jo vetëm në tatimpaguesin apo përfaqësuesin e tij. Ky ndëshkim është shtesë në ndëshkimin prej 500€ të paraparë në paragrafin 3 të Nenit 15 të Ligjit. 100. Përderisa ndëshkimi i referohet qasjes në libra dhe regjistrime, ndëshkimi gjithashtu aplikohet në çdo person i cili nuk përmbush ndonjë nga kërkesat e Nenit 14 dhe 15 të Ligjit. Personi i cili nuk paraqitet në datën dhe kohën e përshkruar për dhënien e informatave/dëshmisë do t’i nënshtrohet ndëshkimit themelor prej 500€, plus ndëshkimit shtesë prej 100€ në ditë derisa personi të paraqitet për të dhënë informatat/dëshminë e kërkuar. Personi i cili paraqitet, por nuk i jep informatat apo dëshminë do t’i nënshtrohet ndëshkimit, pavarësisht faktit se personi është paraqitur në kohën dhe vendin e kërkuar. Megjithatë, ATK mund të pajtohet të pezullojë ndëshkimin nëse personi nuk ka mundur të japë informatat apo dëshminë me kohë, por pajtohet ta bëjë brenda një periudhe kohore të arsyeshme. Personi i cili vjen të japë dëshmi por refuzon të nënshkruaj regjistrimin e shkruar të dëshmisë, dëshminë nën betim etj, zyrtari i ATK-së, dhe një dëshmitarë i ATK-së, do të vendos emrin e personit në hapsirën për nënshkrim dhe do të shënoj në dokument se personi ka refuzuar të nënshkruaj dokumentin dhe te dy zyrtaret e ATK-se do te nënshkruaj kontraten. 101. Kërkesat për vënien e këtij ndëshkimi, përfshijnë:

101.1. Nëse ATK do të fillojë kontrollin tatimor dhe dëshiron që kontrollin ta kryej në lokalet e tatimpaguesit, ATK duhet të i dërgojë njoftimin me shkrim tatimpaguesit për kontrollin në pritje së paku tri ditë punë para se të fillojë kontrolli, përveç nëse ka rrethana përjashtuese të cilat sipas mendimit të Drejtorit të Përgjithshëm justifikon ndryshe, sikurse është përshkruar në Nenin 27 të këtij Udhëzimi Administrativ. Tatimpaguesi duhet t’i ofrojë ATK-së qasje në objektet e biznesit (qasjen në libra dhe regjistrime) në kohën dhe datën e vendosur në njoftim, apo të bëjnë marrëveshje të pajtueshme të ndërsjella për një kohë apo datë tjetër;

101.2. Një kërkesë për libra apo regjistrime, apo qasja në libra apo regjistrime, duhet të lidhet me: 101.2.1. Hetimin në vazhdim që lidhet me çështje tatimore të kryer nga Njësia për

Hetime Tatimore e ATK-së; 101.2.2. Kontrollin tatimor të kryer nga inspektori tatimor, apo nëpunës tjetër i

autorizuar i ATK-së; 101.2.3. Veprimin e mbledhjes së detyrueshme të ndërmarrë nga zyrtari i mbledhjes

së detyrueshme, apo nëpunës tjetër i autorizuar i ATK-së; apo; 101.2.4. Hetimin e kryer nga një nëpunës tatimor i ndërmarrë nga Zyra e Standardeve

profesionale e ATK-së. 101.3. Përveç nëse nuk parashihet ndryshe në këtë nen dhe sikurse është përshkruar në Nenin

28 të Këtij Udhëzimi Administrativ, ATK duhet t’i ketë lëshuar një njoftim me shkrim mbajtësit të librave dhe regjistrimeve nga i cili kërkohen informatat dhe e cila jep një periudhë kohore të arsyeshme, së paku shtatë (7) ditë (30 ditë për libra dhe regjistrime që gjenden jashtë Kosovës), për mbajtësin e regjistrimeve të përmbushë obligimet. Nëse mbajtësi i regjistrimeve ofron një sqarim të arsyeshëm pse i duhet më shumë kohë se 7 ditë, ose 30 ditë, Zyrtari i ATK-së do t’i japë një zgjatje të periudhës

154

për të përmbushur kërkesën për qasje në libra dhe regjistrime. Zgjatja e tillë do të konfirmohet me shkrim me datën e re për të përmbushur kërkesën e cekur qartë në konfirmimin me shkrim;

101.4. Njoftimi me shkrim që kërkon librat dhe regjistrimet duhet të përshkruajë librat dhe regjistrimet e kërkuara që duhet ofruar zyrtarit kërkues me specifikim të mjaftueshëm për t’i mundësuar personit përgjegjës të kuptojë regjistrimet e kërkuara. Njoftimi duhet të jetë më specifik se sa termi, “të gjitha librat dhe regjistrimet”, duhet të përshkruajë me saktësi të arsyeshme librat dhe regjistrimet specifike të kërkuara;

101.5. Njoftimi me shkrim i përshkruar në 101.3 më sipër duhet të specifikojë datën dhe vendin ku do të ofrohen regjistrimet. Përgjithësisht, librat apo regjistrimet që do të ekzaminohen duhet të ekzaminohen në vendin ku mbahen regjistrimet, përveç nëse janë kërkuar kopjet e regjistrimeve, në të cilin rast regjistrimet duhet të kërkohen të dorëzohen në vendin e caktuar në njoftimin me shkrim;

101.6. Njoftimi me shkrim duhet të përmbajë referimin për autorizim ligjor për të kërkuar qasje në libra dhe regjistrime;

101.7. Nëse mbajtësi i regjistrimeve nuk përgjigjet brenda kohës së dhënë në njoftimin me shkrim (duke kërkuar librat, regjistrimet, apo qasjen në libra apo regjistrime), ATK duhet t’i dërgojë një kërkesë përfundimtare për të përmbushur kërkesën me shkrim për libra, regjistrime, apo mos-mundësimin e qasjes në libra apo regjistrime. Ky njoftim duhet t’i jep tatimpaguesit 5 ditë kalendarike për të përmbushur obligimin. Ky njoftim shtesë është vetëm për një kërkesë paraprake për të vlerësuar ndëshkimin, nuk ka ndikim në dispozitat e paragrafëve 7 dhe 8 të Nenit 14 të Ligjit.

101.8. Nëse mbajtësi i regjistrimeve nuk përmbushë njoftimin përfundimtar, zyrtari i autorizuar i ATK-së duhet të përgatisë njoftimin për mbajtësin e regjistrimeve duke e informuar se vazhdimi i mos-ofrimit të regjistrimeve të kërkuara, apo librave, apo qasjes në libra apo regjistrime, ka rezultuar në vënien e një ndëshkimi themelor prej 500€, plus një ndëshkimi ditor prej 100€ dhe se do të vendoset ndëshkim shtesë prej 100€ për secilën ditë pasuese që vazhdon me mos-ofrimin e librave, regjistrimeve, apo qasjes në libra apo regjistrime. Ndëshkimi do të vlerësohet kundër mbajtësit të regjistrimeve dhe do të jetë i mbledhshëm nga pasuria e mbajtësit të regjistrimeve në të njëjtën mënyrë sikurse tatimin sipas Nenit 49 të Ligjit.

101.9. Për të vlerësuar ndëshkimin kundër një mbajtësi të regjistrimeve, ATK duhet të dërgojë Njoftim-vlerësimin sikurse është përshkruar në Nenin 22 të Ligjit. Njoftim-vlerësimi kërkohet vetëm për ditën e parë kur ndëshkimi është i aplikueshëm. Njoftim-vlerësimi do të jetë në shumën prej 600€ (500€ baza dhe 100€ për ditën e parë) dhe duhet të tregojë se do të vlerësohet me 100€ shtesë për çdo ditë sa mbajtësi i regjistrimeve të mos përmbush kërkesën për libra, regjistrime, apo nuk jep qasje në libra a regjistrime;

101.10. ATK duhet të sigurojë se vlerësimi shtesë i ndëshkimit ndalet në ditën kur mbajtësi i regjistrimeve përmbushë kërkesën e ATK-së. Nuk do të vlerësohet ndëshkim për atë ditë;

101.11. Pavarësisht nga më lartë dhe sikurse është paraparë në paragrafin 4 të Nenit 27 të këtij Udhëzimi Administrativ, nga ATK nuk kërkohet të japë njoftim me shkrim para së të përpiqet të bëjë një vizitë për kontakt lidhur me çështje të mbledhjes së detyrueshme, vizite vëzhguese, një pyetje që lidhet me çështjen nën konsiderim nga Njësia për Hetime Tatimore, një verifikim përmbushës i shpejtë, apo vizitë me qëllim

155

të konfirmimit të informatave të dorëzuara në kërkesë për numër fiskal. Në raste të tilla, tatimpaguesi kërkohet të ofrojë qasje në objektet e biznesit ashtu që zyrtari i ATK-së të mund të kryej punën e tij/saj;

101.12. Nëse tatimpaguesi refuzon të ofrojë qasje në libra dhe regjistrime sipas rrethanave të përshkruara në 101.11 më sipër, tatimpaguesi do të ndëshkohet me 100€ për ditën e parë dhe t’i jepet një paralajmërim me shkrim se çdo mos-ofrim i qasjes i mëtutjeshëm në objekte apo libra e regjistrime për qëllimet e cekura në nënparagrafin 101.11 më sipër do të rezultojë në një ndëshkim prej 500€ plus një ndëshkim prej 100€ në ditë, duke filluar në ditën kur qasja pasuese është mohuar. Paralajmërimi me shkrim do të përfshijë një përshkrim të qasjes apo librave dhe regjistrimeve të kërkuara dhe se qasja apo librat e regjistrimet mund të kërkohen qysh në ditën pasuese të punës. Nëse mohohet qasja, apo librat e regjistrimet nuk vihen në dispozicion në kohën e vizitës së ardhshme, tatimpaguesit do t’i jepet njoftimi me shkrim sikurse është paraparë në nënparagrafin 101.8 të këtij neni dhe do të bëhet vlerësimi sikurse është paraparë në nënparagrafin 101.9 më lartë. Në këto rrethana sikurse është paraparë në nënparagrafin 101.7 të këtij neni nuk kërkohet njoftim i dytë.

102. Përveç ndëshkimit prej 100€ në ditë, i cili vendoset me këtë Nen, paragrafi 5 i Nenit 53 të Ligjit i jep ATK-së autorizim të kërkojë dhe marrë urdhër gjykate nga gjykata kompetente ku kërkon që mbajtësi i regjistrimeve t’i japë regjistrimet apo librat e tilla ashtu siç janë kërkuar, apo të kërkojë që mbajtësi i regjistrimeve të ofrojë qasje në regjistrimet dhe librat e kërkuara. Tutje, sikurse është paraparë në paragrafët 7 dhe 8 të Nenit 14 të Ligjit, regjistrimet e mos-nxjerra brenda afatit të vendosur në paragrafin 7 të Nenit 14 të Ligjit nuk do të merren parasysh në çdo veprim ankesash të mëvonshëm. 103. Kuponët nga Arkat Fiskale. Paragrafi 6 i Nenit 53 të Ligjit parasheh një ndëshkim kundër çdo personi që kërkohet të përdorë një pajisje elektronike fiskale që dështon t’i lëshojë një kupon tatimpaguesit nga pajisja e fiskalizuar. Shuma e ndëshkimit që do të vlerësohet është bazuar në dispozitat e paragrafit 2 të Nenit 53 të Ligjit:

103.1 Në rastin e parë të mos-lëshimit të një kuponi nga pajisja e fiskalizuar, tatimpaguesi do të ndëshkohet sikur vetëm një kupon nuk është lëshuar.

103.2 Megjithatë, në vizitat e mëvonshme, tatimpaguesi do t’i nënshtrohet një ndëshkimi për secilin kupon që nuk është lëshuar deri në maksimum prej 5,000€ (10,000€ në rastin e një tatimpaguesi me qarkullim prej 500,000€ e më shumë). I njëjti ndëshkim aplikohet në të njëjtën mënyrë në rastin e mos-lëshimit të kuponit me dorë në një formë të miratuar nga ATK në rast të prishjes së një pajisje apo ndërprerje të energjisë.

103.3 Lëshimi i kuponit jo të rregullt si rezultat i ngacmimit të PEF-it ashtu që të dhënat e pasakta janë regjistruar në PEF do të konsiderohet si mos-lëshim i kuponit dhe do t’i nënshtrohet ndëshkimit të përshkruar në këtë paragraf.

104. Obligimet e konsumatorit. Paragrafi 7 i Nenit 53 te Ligjit kërkon që secili konsumator që bën blerje të mallrave apo shërbimeve, nga një biznes nga i cili kërkohet të përdorë dhe të instalojë një pajisje elektronike fiskale, të kërkojë kupon në pikën e shitjes. Mos-kërkimi i një kuponi të tillë do ta nënshtrojë konsumatorin para një gjobe prej 20€ nëse ai i lëshon objektet e

156

biznesit pa kupon. Me qëllim të zbatimit të kësaj dispozite, zyrtarët e ATK-së janë të autorizuar të kërkojnë nga konsumatorët të tregojnë kuponët e tyre me t’i lëshuar objektet e biznesit.

104.1 Nëse një konsumator është gjetur pa kupon pasi të ketë kryer blerjen, zyrtari i ATK-së do të marrë emrin, adresën dhe numrin personal identifikues të konsumatorit dhe do të lëshojë njoftimin për gjobë duke e informuar konsumatorin se gjoba duhet të paguhet përmes transferit bankar. Nëse gjoba mbetet e papaguar për një periudhë prej 30 ditëve, ATK do të lëshojë një Njoftim-vlerësim për blerësin dhe do të mbledhë gjobën duke përdorë procedurat e mbledhjes së detyrueshme të parapara me Ligj. ATK do të vendosë një fushatë publicistike për të informuar konsumatorët për këtë dispozitë para se të fillojë të lëshojë gjoba. ATK mundet të lëshojë njoftime paralajmërimi për konsumatorët gjatë fushatës publicistike para se të fillojë lëshimin e gjobave.

104.2 Kjo dispozitë nuk do të zbatohet deri në kohën kur Drejtori i përgjithshëm të ketë siguruar publicitet të duhur, të ketë vendosur kontrollet e duhura të brendshme për të parandaluar shpërdorimet dhe kur të jetë lëshuar një direktivë që ATK është e gatshme dhe e përgatitur të zbatojë këtë dispozitë.

Shembujt e aplikimit të ndëshkimeve:

Shembull 1: Mos-dorëzimi i deklaratave informative: Gjatë ecurisë së një vizite vëzhguese, inspektori tatimor përcakton se tatimpaguesi nuk lëshon fatura siç kërkohet me ligj. Tatimpaguesi i nënshtrohet një ndëshkimi prej 125€ për mos-lëshim të një fature. Nëse inspektori tatimor gjen më shumë se një rast të mos-lëshimit të faturave, tatimpaguesi i nënshtrohet ndëshkimit 125€ për secilin rast të gjetur në të cilin fatura nuk është lëshuar gjatë asaj vizite deri në maksimum prej 2,500€.

Shembull 2: Mos-krijimi apo mos-mbajtja e regjistrimeve: Gjatë ecurisë së një kontrolli, inspektori tatimor përcakton se tatimpaguesi, qarkullimi vjetor i të cilit është 20,000€ nuk ka mbajtur libër shitje siç kërkohet me Ligjin mbi TAK, Tatimpaguesi i nënshtrohet ndëshkimit prej 125€.

Shembull 3: Mos-ofrimi i qasjes në libra dhe regjistrime: Një zyrtar i mbledhjes së detyrueshme ka kërkuar informatat nga banka lidhur me një llogari të mbajtur nga banka në emër të biznesit i cili ka borxhe tatimore. Zyrtari i mbledhjes së detyrueshme i ka dhënë bankës kërkesën e duhur me shkrim dhe pas njoftimit të parë i ka dorëzuar kërkesën përfundimtare për informatat e kërkuara, dhe datën në të cilën informatat janë të nevojshme dhe pasojat për mospërmbushje. Banka nuk i ka ofruar informatat e kërkuara në bazë të sekretit dhe konfidencialitetit të bankës. Ligji në mënyrë specifike parasheh se sekreti apo konfidencialiteti bankar nuk aplikohet në një hetim të ATK-së. ATK i dërgon bankës Njoftim–vlerësimin ku e informon bankën se mos-ofrimi i informatave të kërkuara apo mos-qasja në informatat e kërkuara ka rezultuar në një vlerësim prej 600€ dhe ndëshkimi do të vazhdojë të rrjedhë në shkallën prej 100€ për secilën ditë sa informatat e kërkuara nuk janë dhënë.

157

Shembull 4: Mos-ofrimi i qasjes në libra dhe regjistrime: Inspektori tatimor viziton biznesin me qëllim që të bëjë verifikimin përmbushës të shpejtë. Pronari i biznesit refuzon t’i ofrojë inspektorit tatimor qasjen në librat dhe regjistrimet e tija dhe inspektori tatimor nuk është në gjendje të kryej verifikimin përmbushës të shpejtë. Tatimpaguesi i nënshtrohet një ndëshkimi prej 100€ për mos-ofrim të qasjes së inspektorit tatimor në libra dhe regjistrime për të kryer verifikimin përmbushës të shpejtë. Inspektori tatimor jep paralajmërimin me shkrim sikurse është paraparë në nënparagrafin 101.12 të këtij neni. Nëse inspektori tatimor kryen vizitë te biznesi ditën tjetër dhe tatimpaguesi përsëri refuzon të ofroj qasje në libra dhe regjistrime, tatimpaguesi do t’i nënshtrohet një ndëshkimi prej 600€. Gjatë vizitës së dytë, inspektori tatimor do t’i japë tatimpaguesit njoftimin me shkrim sikurse është paraparë në nënparagrafin 101.8 të këtij neni.

105. Lehtësimi nga ndëshkimet. Lehtësimi nga ndëshkimi për mos-dorëzim të pasqyrës informative mund të merret parasysh bazuar në shkakun e arsyeshëm, nëse tatimpaguesi më vonë ka dorëzuar pasqyrën informative. Faktet dhe rrethanat do të merren parasysh ashtu sikur janë ofruar nga tatimpaguesi. Në vitin e parë në të cilin pasqyrat informative janë obligative, lehtësimi mund të jepet bazuar në mungesën e njohurive të kërkesave nëse tatimpaguesi ka qenë tërësisht i rregullt me të gjitha obligimet tjera tatimore të raportimit dhe pagesës. Pas vitit të parë në të cilin pasqyrat informative janë kërkuar, nuk do t’u jepet lehtësim tatimpaguesve të cilët nuk dorëzojnë pasqyrat informative, përveç nëse dështimi i tillë ka qenë për shkak të rrethanave përtej kontrollit të tatimpaguesit të tilla si ato të përshkruara në paragrafët 46, 51 apo 54 të këtij Neni. 106. Ndëshkimet për mos-ofrim të pasqyrave informative të përshkruara në paragrafin 93 të këtij Neni mund të hiqen për tre muajt e parë në të cilën kërkesat e pasqyrave informative ekzistojnë. Pas periudhës fillestare sqaruese (3 muaj), nuk do të jepet lehtësim për mos-ofrimin e pasqyrave informative të kërkuara; 107. Lehtësimi nga ndëshkimi për mos-krijimin apo mos-mbajtjen e regjistrimeve mund të merret parasysh bazuar në shkakun e arsyeshëm gjatë 6 muajve të parë të operimeve të afarizmit të tatimpaguesit. Lehtësimi do të merret parasysh duke u bazuar në faktet dhe rrethanat ashtu siç janë dhënë nga tatimpaguesi, përfshirë përpjekjet e bëra për të kuptuar kërkesat për mbajtjen e regjistrimeve:

107.1 Nëse nuk ka pasur përpjekje për të kuptuar kërkesat, nuk do t’i jepet lehtësim. 107.2 Nëse tatimpaguesi ka pasur një vizitë nga një zyrtar i ATK-së i cili i ka ofruar

informatat mbi mbajtjen e regjistrimeve dhe obligimeve tjera tatimore, nuk do të merret parasysh lehtësimi për mos-krijim apo mos-mbajtje të regjistrimeve.

108. Lehtësimi nga ndëshkimi për mos-ofrim të qasjes në libra dhe regjistrime mund të merret parasysh nëse mbajtësi i regjistrimeve demonstron se një përpjekje me mirëbesim është bërë për të ofruar librat dhe regjistrimet me kohë, por nuk ka qenë në gjendje për ta bërë atë brenda afatit të dhënë.

108.1 Nuk do të jepet lehtësim nëse tatimpaguesi refuzon të ofrojë qasje në objekt, me kërkesën e një zyrtari të autorizuar të ATK-së.

158

108.2 Nuk do të jepet lehtësim nëse mbajtësi i regjistrimeve refuzon të ofrojë librat dhe regjistrimet e kërkuara me një kërkesë më shkrim e cila specifikon librat apo regjistrimet e kërkuara.

109. Nuk do të ketë lirim nga ndëshkimi për mos-lëshim të një kuponi nga pajisja elektronike e fiskalizuar sikurse është përshkruar në paragrafin 103 të këtij Neni. 110. Lirimi nga ndëshkimi i përshkruar në paragrafin 104 të këtij Neni (mos-kërkimi nga konsumatori i kuponit për blerjen e mallrave apo shërbimeve) mund të jepet nëse ATK nuk ka ndërmarrë publicitet të nevojshëm për të informuar konsumatorët për kërkesën. 111. Ndëshkimi për mos-mbajtje në burim dhe mos-pagesë të tatimit. Neni 54 i Ligjit parasheh ndëshkimin për mos-mbajtje në burim dhe mos-pagesë të tatimit të mbajtur në burim. Shuma e ndëshkimit është 25% të ndryshimit në mes të shumës së saktë të tatimit që është dashur të mbahet në burim dhe shumës që në të vërtetë është mbajtur në burim. Me ligj një person që kërkohet të mbajë ne burim dhe të paguajë tatimin i është besuar përgjegjësia të mbajë në burim shumën tatimore në emër të shtetit dhe të paguajë atë shumë në buxhetin e shtetit. Sistemi i përmbushjes vullnetare dhe buxheti i Kosovës kërkon që ky obligim të përmbushet besnikërisht. 112. Ndëshkimi në paragrafin 111 të këtij neni do të aplikohet në secilin rast në të cilin është kërkuar të mbahet në burim një shumë, por nuk është mbajtur në burim, si dhe në secilin rast në të cilin një shumë e mbajtur në burim nuk është paguar me kohë në buxhetin e shtetit. Ndëshkimi aplikohet vetëm pasi raporti për mbajtje në burim dhe pagesa e aplikueshme janë obligim, e që është në ditën e 15-të të muajit vijues. Shembull 1: Kompania B ka pesë punëtorë dhe secilin punëtor e paguan 500€ në muaj në të parin e secilit muaj. Kompania B kërkohet të mbajë në burim 50€ nga secili i punësuar secilin muaj për një detyrim total mujor të mbajtjes në burim prej 250€ në muaj. Në muajin Maj, Kompania B u paguan të punësuarve rrogat e tyre, por nuk u mban në burim dhe u paguan të punësuarve rrogat bruto. Tatimet e mbajtura në burim në çdo muaj kërkohet të raportohen dhe të paguhen deri në ditën e 15-të të muajit vijues. Meqë Kompania B nuk ka mbajtur në burim tatimet nga të punësuarit e vet për periudhën Maj të listë-pagesave, edhe pse ka paguar listë-pagesën, detyrohet për mbajtjen në burim të tatimit, plus ndëshkimin. Në këtë rast, ATK do të supozojë se listë-pagesa e paguar është paguar si listë-pagesë neto dhe si rrjedhim gjykohet të jetë listë-pagesë bruto 555.50. Kështu, shuma që është dashur të mbahet në burim është e barabartë me 55.50 për të punësuar apo një detyrim total tatimor prej 277.50€. Ndëshkimi që do të aplikohet është 25% e 277.50€, apo 69.30€.

Shembull 2: Nëse Kompania B në të vërtetë ka mbajtur në burim tatimin kur ka bërë listë-pagesën e Majit prej 500€ për të punësuar, por nuk ka paguar kur ka qenë obligim për të paguar më 15 Qershor, ndëshkimi do të ishte 25% të 250€ apo 62.50€. Ndëshkimi për mos-pagesë të tatimit të mbajtur në burim do të vlerësohet në të njëjtën kohë sikur vlerësimi të bëhet për tatimin e papaguar. Ky

159

ndëshkim është krahas ndëshkimit për pagesë me vonesë. Ndëshkimi për mos-mbajtje në burim do të vlerësohet gjatë kontrollit apo dikur kur të përcaktohet se personi ka paguar rroga për personin tjetër, por nuk ka mbajtur në burim tatimin në të ardhura ashtu siç kërkohet. 113. Mosmbajtja në burim apo mospagesa e kontributeve pensionale: Paragrafi 2 i Nenit 54 parasheh ndëshkimin prej 25% për mos-mbajtje në burim apo për pagesë të pjesës së të punësuarit të kontributit pensional. Ky ndëshkim do të aplikohet në të njëjtën mënyrë sikurse është përshkruar në paragrafët 111 dhe 112 më sipër. 114. Nuk ka bazë për lehtësim nga ndëshkimi i vendosur sipas paragrafit 113 të këtij neni. Çdokush i cili punëson një individ dhe paguan rrogat është i obliguar të dijë kërkesat tatimore që lidhen me pagesën e rrogave dhe punësimit të individëve. 115. Ndëshkimi administrativ për gabimet nga përfaqësuesit e tatimpaguesit, këshilltarët tatimor, apo personat e tjerë që veprojnë në emër të tatimpaguesit. Neni 56 i Ligjit përcakton, “Çdo person i cili nënshkruan një deklaratë tatimore në emër të një personi tjetër, i cili bën një gabim në atë deklaratë, do të paguajë një ndëshkim administrativ prej njëqindenjëzetepesë (125) Euro.” Ndëshkimi do të vendoset vetëm nëse gabimi është rezultat i neglizhencës apo paramendimit nga ana e personit që nënshkruan deklaratën. 116. Profesionistët e paguar (qofshin të punësuar nga kompania apo të caktuar nga një kontraktor i jashtëm) duhet të kujdesen për përgatitjen e dokumenteve që do të dorëzohen në ATK meqë ata paguhen të dorëzojnë dokumentet korrekte. Kjo dispozitë synon të ndëshkojë ata persona të cilët nënshkruajnë deklaratat për tatimpaguesin tjetër, për pakujdesinë (neglizhencës) apo me paramendim (me dashje) të tyre, në bërjen e një gabimi në deklaratë, të tilla si:

116.1.gabim matematikor në përllogaritje; 116.2.vendosje e një numri fiskal të pasaktë në deklaratë; 116.3.përdorim i formularit të gabuar (të tilla si formulari i deklaratës së Marsit për TVSh

për dorëzimin e deklaratës së Prillit për TVSh); 116.4.përdorim i një adresë të pasaktë; 116.5.futja e informatave në kuti të gabuar të deklaratës; 116.6.harrimi për të vendosur informata në deklaratë, pasqyrë apo dokument të kërkuar nga

ATK; 116.7.gabimisht dyfishojnë informatat, 116.8.dorëzimin e deklaratës e cila nuk është shkarkuar nga faqja e internetit e ATK-së apo

nuk është dorëzuar në mënyrë elektronike në përputhje me procedurat e vendosura etj.

117. Ky ndëshkim nuk do të aplikohet për një person të punësuar të tatimpaguesit i cili nënshkruan deklaratën në interes të tatimpaguesit nëse ai person nuk ka qenë i përfshirë në përgatitjen e deklaratës apo nuk ka qenë person përgjegjës për gabimin. Megjithatë, nëse i punësuari i cili ka nënshkruar deklaratën në emër të tatimpaguesit, ka qenë i ngarkuar me përgjegjësi të sigurojë se deklaratat e dorëzuara nga tatimpaguesi janë korrekte dhe pa gabime, i punësuari i tillë mund të ndëshkohet.

160

118. Ky ndëshkim nuk do të aplikohet në rrethanat në të cilat një përfaqësues i tatimpaguesit, këshilltar tatimor, apo person tjetër që vepron në interes të tatimpaguesit, ka bërë një interpretim të arsyeshëm të një dispozite të ligjit dhe ATK nuk pajtohet me atë interpretim. 119. Detyrimi i vendosur sipas Nenit 56 të Ligjit, është i kufizuar në vendimet e bëra vetëm mbi informatat në dispozicion nga tatimpaguesi dhe palët e treta. Një përfaqësues/këshilltar/person tjetër i tatimpaguesit nuk i nënshtrohet ndëshkimit, nëse gabimet në ATK drejtpërdrejtë i atribuohen veprimeve të tatimpaguesit për të cilat përfaqësuesi/këshilltari tatimor/personi tjetër i tatimpaguesit nuk ka qenë në dijeni. 120. Nëse shpjegimi i ATK-së vendosë pozitën e ATK-së mbi një çështje, apo Aktvendimet e publikuara të gjykatës, vendosin një interpretim të një dispozite të ligjit, kurse përfaqësuesi i tatimpaguesit shpërfill atë udhëzim dhe ndërmerr një pozitë të kundërt në një deklaratë, mund të aplikohet ndëshkimi mbi të. 121. Në përgjithësi nuk do të pranohet asnjë shkak i arsyeshëm për lehtësim nga ndëshkimi. Megjithatë, nëse një ndëshkim është propozuar në kundërshtim me dispozitat e paragrafëve 117, 118 dhe 119 të këtij Neni, lehtësimi nga ndëshkimi është i mundur. 122. Ndëshkimi për mos-instalim të Pajisjes Elektronike Fiskale (PEF). Paragrafi 1 i Nenit 57 të Ligjit vendos një ndëshkim prej 1,000€ për mos-instalim të një PEF. Ndëshkimi aplikohet në ata persona të cilët kërkohet të instalojnë një PEF për të regjistruar transaksionet gjatë ecurisë së aktivitetit të tyre ekonomik. Ndëshkimi aplikohet në objektet specifike afariste ku kërkohet të instalohet pajisja. Nëse një person ka më shumë se një vend biznesi dhe dështon të instalojë një PEF në ndonjë ka lokacionet e tij/saj, personi do të vlerësohet me një ndëshkim prej 1,000€ për secilin vend ku nuk është instaluar PEF. 123. Paragrafi 2 i Nenit 57 të Ligjit autorizon ATK-në të tërheqë Certifikatën e TVSh-së dhe Numrin Fiskal të personit nëse ai person është gjobitur tri herë apo më shumë për mos-instalim të PEF. Tri apo më shumë gjoba është komulativ për atë person, kështu që personi me shumë biznese mund të ketë marrë vetëm një gjobë për secilin nga tri objektet e biznesit, por ka arritur kriterin për t’ia tërhequr Certifikatën e tij/saj të TVSh-së apo Numrin e tij Fiskal. ATK duhet të ndjek dispozitat e nenit 14 dhe 15 të këtij Udhëzimi Administrativ me qëllim që tërheqjes së Certifikatës së TVSh-së apo Numrit Fiskal. Kur është tërhequr Numri Fiskal, ATK do të kërkojë nga ARBK të çregjistrojë biznesin. 124. ATK gjithashtu është e autorizuar të ndëshkojë një person i cili përpiqet të manipulojë një PEF, të ngacmojë programin e PEF-it apo të dhënat që do të vendosen në PEF, me qëllim që të regjistrojë të dhëna të pasakta në PEF. Ndëshkimi i autorizuar me paragrafin 3 të nenit 57 është 1,000€. Përveç kësaj, personi mund t’i nënshtrohet ndëshkimeve të përshkruara në paragrafët 103 dhe 129 të këtij neni. Ky ndëshkim gjithashtu do të aplikohet në rast të ngacmimit, apo thyerjes, së vulës së PEF-it pa autorizim. 125. Ndëshkimet administrative për TVSh - Ndëshkimi për kryerjen e furnizimeve pa qenë i regjistruar. Paragrafi 1 i Nenit 58 të Ligjit parasheh ndëshkim për një tatimpagues i cili kryen furnizime të tatueshme pa qenë i regjistruar në TVSh. Megjithëse nuk është cekur në mënyrë të

161

veçantë në Ligj, ku ndëshkim aplikohet vetëm në ata tatimpagues që plotësojnë kërkesat për regjistrim në TVSh. 126. Shuma e ndëshkimit që do të vlerësohet drejtpërdrejtë, lidhet me shumën e furnizimeve të bëra nga një person i tatueshëm pasi ai person i tatueshëm bëhet i detyruar për TVSh. Përveç të qenit i detyruar për TVSh në furnizimet e bëra pas kërkesave për të qenë i regjistruar për TVSh, personi i tatueshëm do të konsiderohet si neglizhues (ka dështuar për t’u regjistruar) e bën atë t’i nënshtrohet një ndëshkimi administrativ prej 15% e TVSh-së obligative në furnizimet e bëra pasi të jetë bërë e obligueshme për t’u regjistruar, nëse personi i tatueshëm ka bërë më pak se 10,000 euro furnizime të tatueshme pasi të këtë arritur obligimin për regjistrim. Shembull: Tatimpaguesi B tejkalon pragun e qarkullimit vjetor më 5 Maj 2009. Ligji mbi TVSh-në kërkon që Tatimpaguesi B të regjistrohet për TVSh brenda 15 ditëve pas kalimit të pragut. Në Korrik 2009, gjatë një vizite përmbushëse ATK zbulon se Tatimpaguesi B ka tejkaluar pragun më 5 Maj 2009, por ende nuk është regjistruar në TVSh, edhe pse në kohën ë vizitës përmbushëse, Tatimpaguesi B ka bërë shitje të tatueshme prej 8,000 euro pasi e ka arritur pragun e TVSh-së. Duke u bazuar në vizitën përmbushëse, ATK regjistron Tatimpaguesin B për qëllime të TVSh-së dhe siguron deklaratat e TVSh-së për muajt Maj dhe Qershor. ATK vlerëson ndëshkimin për deklarim me vonesë në deklaratën e Majit (deklarata e Qershorit është konsideruar të jetë e dorëzuar me kohë) dhe vlerëson një ndëshkim prej 15% në TVSh-në obligative në 8,000 euro në furnizimet e bëra pasi Tatimpaguesi B ka tejkaluar pragun e regjistrimit. Llogaritja e ndëshkimit: 8,000 / 7.25 =1,103.45 TVSh e llogaritur në furnizime; 8,000 – 1,103.45 = 6,896.55€ vlera e tatueshme 1,103.45 x 0.15= 165.51€ – shuma e ndëshkimit që do të vlerësohet për kryerjen e furnizimeve të tatueshme pas arritjes së nevojës për regjistrim në TVSh dhe mos-regjistrimit. Ndëshkimi i paraparë në nënparagrafin 3.1 të Nenit 58 të Ligjit për mos-regjistrim në TVSh (250€) do të aplikohet gjithashtu. 127. Nëse tatimpaguesi ka kryer furnizime të tatueshme prej 10,000 euro apo më shumë pasi është dashur të regjistrohet, ndëshkimi do të jetë 25% e TVSh-së obligative në ato furnizime të tatueshme. Shembull: Llogaritja do të ishte: 20,000/7.25= 2,758.62€ TVSh e llogaritur në furnizime; 20,000 - 2,758.62 = 17241.38 € vlera e tatueshme 2,758.62 x 0.25 = 689.65€ - shuma e ndëshkimit që do të vlerësohet për kryerjen e furnizimeve të tatueshme pas arritjes së nevojës për regjistrim në TVSh dhe mos-regjistrimit. 128. Ndëshkimi për mos lëshim të faturës dhe/ose lëshim të faturës së pasaktë. Paragrafi 2 i Nenit 58 i Ligjit parasheh një ndëshkim për mos-lëshim të faturës, apo dokumenteve tjera që shërbejnë si faturë, apo i cili lëshon faturë të pasaktë që rezulton në një ulje të dukshme në shumën e TVSh-së obligative apo një rritje e dukshme e kreditimit të kërkuar. Ndëshkimi i

162

paraparë me kët paragraf do të aplikohet vetëm në tatimpaguesin i cili është i regjistruar në TVSh. 129. Përveç detyrimit për obligimin e TVSh-së që rezulton nga mos-lëshimi i një fature apo lëshimin e një fature të pasaktë, do të aplikohet një ndëshkim administrativ prej 15% në uljen apo rritjen e dukshme në shumën e TVSh-së obligative, nëse mos-lëshimi i faturës apo lëshimi i një fature të pasaktë ka qenë për shkak të neglizhencës së personit të tatueshëm. Neglizhenca për qëllime të këtij ndëshkimi konsiderohet kur personi i tatueshëm nuk lëshon faturë për një furnizim të tatueshëm prej 1,000 euro apo më pak ose lëshon një faturë që është 500 euro apo më pak mbi apo nën shumën që është dashur të përfshihet në faturë. Nuk do të vendoset ndëshkim nëse shuma totale e ndëshkimit është deri në 5€. Shembull: Tatimpaguesi i regjistruar në TVSh ka bërë shitjet prej 750€ dhe 600€ dhe nuk ka lëshuar faturat për këto shitje. Ndëshkimi është llogaritur si në vijim: 750 X 16% = 121 TVSh obligative në shitje; 121 X 15 %= 18.15 Ndëshkimi për mos-lëshim të faturës 600 X 16% = 96 TVSh obligative në shitje; 96 X 15% = 14.40 Ndëshkimi për mos-lëshim të faturës Totali i ndëshkimit që do të aplikohet është : 32.55 130. Ndëshkimi i përshkruar në paragrafin 129 të këtij Neni mund të rritet në 25% nëse mos-lëshimi i faturës, apo lëshimi i një fature të pasaktë, është për shkak të pakujdesisë së madhe. Pakujdesia e madhe është përkufizuar si mos-lëshim të faturës për një person të tatueshëm për furnizim të tatueshëm për më shumë se 1,000€ apo për lëshim të faturës së pasaktë që është më shumë se 500€ mbi apo nën shumën që është dashur të ceket në faturë. 131. Ndëshkimi i përshkruar në paragrafët 129 dhe 130 të këtij neni nuk aplikohen në të njëjtën kohë me ndëshkimet e parapara në paragrafin 125 të këtij Neni. 132. Mos-aplikimi për t’u regjistruar në TVSh apo mos-ekspozimi i duhur i certifikatës së regjistrimit në TVSh. Ligji mbi TVSh-në kërkon nga personat që e kalojnë një prag të specifikuar të qarkullimit brenda çdo 12 muajve të njëpasnjëshëm të regjistrohen në TVSh, kështu bëhen persona të tatueshëm për qëllime të TVSh-së. Ligji mbi TVSh-në përcakton që personi duhet të aplikojë për t’u regjistruar në TVSh brenda 15 ditëve pas kalimit të pragut të specifikuar. Ligji mbi TVSh-në gjithashtu përcakton se personat e tatueshëm mund të aplikojnë për t’u larguar nga regjistri i TVSh-së kur ata të plotësojnë kushtet e specifikuara në Ligjin e TVSh-së. 133. Paragrafi 3 i Nenit 58 të Ligjit përcakton një ndëshkim prej 250€ për mos-regjistrim në TVSh kur kërkohet për ta bërë atë dhe 250€ për mos-ekspozim të Certifikatës së TVSh-së në mënyrën e kërkuar me Ligj. Shembull Në shembullin në paragrafin 126 të këtij neni, Tatimpaguesi B është ndëshkuar për kryerjen e furnizimeve të tatueshme pa qenë i regjistruar në TVSh. Përveç atij ndëshkimi, Tatimpaguesi B po ashtu i nënshtrohet ndëshkimit prej 250€ të paraparë në nenin për mos-regjistrim në TVSh.

163

Ndëshkimet të kombinuara janë 415.51€ - duke kryer furnizime të tatueshme pa qenë i regjistruar dhe për mos-regjistrim. 134. Ligji kërkon që origjinali, gjegjësisht kopja e verifikuar e Certifikatës së Regjistrimit për TVSH, të ekspozohet në secilin vend të veprimtarisë afariste ashtu që të mund të lexohet me lehtësi nga publiku. 135. Paragrafi 3 i Nenit 58 të Ligjit përcakton një ndëshkim prej 250€ për mos-ekspozim të kopjes së Certifikatës së Regjistrimit në TVSh. Një ndëshkim prej 250€ do të aplikohet në personat e tatueshëm të cilët nuk ekspozojnë certifikatën e tyre të TVSh-së në një vend ku mund të lexohet lehtë nga publiku. Kjo nënkupton që kopja e certifikatës duhet të ekspozohet në pjesën publike të biznesit (jo në murin e një zyre, nëse ajo zyrë nuk është me qasje të lehtë për publikun). Përveç kësaj, publiku duhet të jetë në gjendje të lexojë kopjen e certifikatës së regjistrimit në TVSh. Vendosja e certifikatës së TVSh-së në mur ashtu që largësia e certifikatës nga publiku e pamundëson leximin e saj, do të ishte shkelje dhe do t’i nënshtrohej këtij ndëshkimi, madje edhe nëse certifikata është vendosur në një pjesë publike të biznesit. 136. Ndëshkimi i përshkruar në paragrafin 135 të këtij neni, aplikohet vetëm në personat e tatueshëm pasi ata të jenë regjistruar në TVSh. Nuk është ndëshkim që mund të vendoset në të njëjtën kohë sikurse ndëshkimi për mos-regjistrim në TVSh të paraparë në nënparagrafin 3.1 të Nenit 58 të Ligjit. 137. Ndëshkimi për përdorim të certifikatës së TVSH-së nga personi tjetër. Sikurse është paraparë në paragrafin 4 të Nenit 58 të Ligjit, një person i tatueshëm i cili lejon personin tjetër të përdorë certifikatën e tij të regjistrimit në TVSh do ti nënshtrohet një ndëshkimi prej 5,000€. Ngjashëm, një person i cili përdor certifikatën e TVSH-së të lëshuar një personi tjetër, i detyrohet ndëshkimit prej 5,000 euro. Ndëshkimi aplikohet njëjtë në personin i cili ka lejuar personin tjetër që të përdorë Certifikatën e tij të regjistrimit në TVSH dhe në personin i cili në mënyrë ilegale ka përdorë certifikatën e Regjistrimit në TVSH. 138. Lejimi i përdorimit të certifikatës së regjistrimit në TVSh nga personi tjetër është një shkelje serioze dhe ndëshkimi i vënë duhet të tregojë seriozitetin e krimit. 139. Lejimi i përdorimit të certifikatës së regjistrimit në TVSh nga personi tjetër, apo përdorimi i Certifikatës së Regjistrimit në TVSh të personit tjetër, është bazë për tërheqjen e një Certifikate të Regjistrimit në TVSh sikurse është paraparë në Nenin 15 të këtij Udhëzimi Administrativ. 140. Lejimi i personit tjetër për të përdorë certifikatën e regjistrimit në TVSh (dhe përdorimi i certifikatës së regjistrimit në TVSh të personit tjetër) është një formë e mashtrimit dhe evazionit tatimor,. Secili rast i zbuluar nga ATK i përdorimit të pavend i certifikatës së regjistrimit në TVSh, duhet të raportohet tek Njësia për Hetime Tatimore për paraqitje te Prokurori Publik për ndjekje të mundshme penale. Është përgjegjësi e inspektorit që zbulon përdorimin e pavend të një certifikate të regjistrimit në TVSh dhe e udhëheqësit të ekipit të tij/saj të përgatisë raportin e rastit duke përshkruar faktet dhe bazën ligjore për ndjekje penale. Kur të jetë kompletuar, raporti do t’i dërgohet Njësisë për Hetime Tatimore të ATK-së për hetime dhe për përgatitjen e rekomandimit për ndjekje penale.

164

141. Lehtësimi nga ndëshkimi. Ndëshkimet e vlerësuara në përputhje me dispozitat e Nenit 58 të Ligjit në thelb janë ndëshkime fikse dhe përgjithësisht nuk i nënshtrohen lehtësimit administrativ. Ato janë të bazuara në rrethana faktike. Për shembull, mungesa e njohurive për obligimin për të marrë certifikatë regjistrimi në TVSh, nuk është arsye e vlefshme për lehtësimin e ndëshkimit. Duhet të ketë bazë për lehtësim nga ndëshkimi që lidhet me mos-marrjen e certifikatës së regjistrimit në TVSh nëse tatimpaguesi është në gjendje të demonstrojë një pamundësi për t’u regjistruar brenda afatit të specifikuar për shkak të rrethanave përtej kontrollit të tij. Megjithatë, nëse tatimpaguesi nuk ka bërë përpjekje të mëtutjeshme për të marrë certifikatën e TVSh-së, atëherë lehtësimi nuk aplikohet. 142. Nuk ka bazë për lehtësim nga ndëshkimi i vënë për lëshimin e një fature me shuma të pasakta. Tatimpaguesi është dashur të dijë në kohën e lëshimit të faturës që ka qenë faturë e pasaktë, sidoqoftë ai ka vazhduar me lëshimin e saj. Ai veprim përfaqëson akt me paramendim për mospërfillje të ligjit dhe do t’i nënshtrohet aplikimit të ndëshkimit sikurse është paraparë me Ligj.

142.1. Nëse ndëshkimi është vënë për lëshimin e një fature në një format jokorrekt, lirimi mund jetë i mundur bazuar në faktet dhe rrethanat e përfshira.

142.2. Nëse informatat identifikuese në faturë janë në një pozitë të pasaktë, është e duhur të lëshohet një paralajmërim për tatimpaguesin për një shkelje fillestare. Kur pas një periudhe të arsyeshme kohore formati nuk është ndryshuar, atëherë do të aplikohet ndëshkimi.

143. Ekziston bazë minimale për lirim nga ndëshkimi që lidhet me ekspozimin si duhet të certifikatës së regjistrimit në TVSh. Nëse tatimpaguesi ka bërë përpjekje të mirëfilltë për të vënë si duhet certifikatën, mund të jetë e duhur t’i lëshohet një paralajmërim për shkeljen e parë. Nëse me vizitën kthyese një javë më vonë (për shembull), tatimpaguesi ende nuk e ka vendosur si duhet certifikatën e TVSh-së, atëherë do të aplikohet ndëshkimi. 144. Nuk ekziston mundësi lehtësimi nga ndëshkimi i bazuar në lejimin e personit tjetër të përdorë certifikatën e regjistrimit në TVSh. Është një akt ilegal dhe personi i tatueshëm e di se certifikata e tij nuk mund t’i jepet personit tjetër. Personi që përdor certifikatën e regjistrimit në TVSh të personit tjetër gjithashtu është në dijeni se veprimi i tillë nuk është me vend. 145. Ndëshkimet administrative për mallrat pa origjinë. Neni 59 i Ligjit i jep autorizim ATK-së për të marrë mallrat në posedim të një personi nëse ato mallra nuk mund të dokumentohen për origjinën e tyre. Përveç kësaj, Ligji parasheh një ndëshkim prej 25% të vlerës së tregut të mallrave pa origjinë. 146. Autorizimi i dhënë në Nenin 59 të Ligjit e lejon ATK-në të bëjë ndalim në ruajtje të mallrave pa origjinë, duke u varur nga vlerësimi i tatimit të aplikueshëm apo ndëshkimit të aplikueshëm, apo veprimeve tjera administrative të duhura. 147. Paragrafi 5 i Nenit 13 të Ligjit parasheh që “Mallrat në posedim të një tatimpaguesi duhet të dokumentohen për origjinën e tyre.” Neni 19 i këtij Udhëzimi Administrativ përshkruan dokumentet që duhet të mbahen për të konfirmuar origjinën e mallrave në posedim të një

165

tatimpaguesi. Sikurse është përshkruar, dokumentet e tilla përfshijnë faturën me TVSh, faturën pa TVSh, Dokumentin Unik Doganor (DUD), Certifikatat/ Dëftesat tatimore dhe notën e dërgesës. 148. Në qoftë se, gjatë ecurisë së aktiviteteve të caktuara, një zyrtar i ATK-së zbulon mallra për të cilat nuk dëshmohet origjina e tyre, zyrtari do të kërkojë menjëherë ndihmë nga ATK, Policia e Kosovës apo Dogana e Kosovës. Zyrtari i ATK-së duhet të kontaktojë mbikëqyrësit e tij, të raportojë situatën dhe të kërkojë autorizim verbal për të vazhduar me marrjen/ruajtjen e mallrave kur të ketë ardhur ndihma e duhur. Nuk do të ndërmerret veprim në lidhje me mallrat deri sa mos të arrijë ndihma. Nuk duhet që nën çfarëdo rrethane Zyrtari i ATK-së të synojë të përfshihet në lëvizjen e mallrave apo të synojë të konfiskojë mallrat para se të arrijë përkrahja e duhur. 149. Kur të arrijë ndihma, Zyrtari i ATK-së duhet të përgatisë një njoftim të marrjes së përkohshme, duke identifikuar mallrat që konsiderohen të jenë pa origjinë. Njoftimi duhet të përmbajë:

149.1. një deklaratë të autorizimit ligjor për ndërmarrjen e veprimit të marrjes dhe të tregohen qartë arsyet për ndërmarrjen e veprimit të ndalimit në ruajtje;

149.2. të përmbajë një regjistër të mallrave të marra, përfshirë një përshkrim të secilit artikull (apo grupi të artikujve të ngjashëm) dhe numrin (apo vëllimin) e secilit artikull (apo grupi të artikujve).

149.3. Origjinali i atij njoftimi duhet t’i jepet tatimpaguesit sa më shpejtë të jetë e mundur pas veprimit të ndalimit, kurse një kopje do të mbahet nga zyrtari i ATK-së. Kur tatimpaguesit t’i jepet njoftimi për ndalim, zyrtari duhet t’i sqarojë tatimpaguesit se mallrat janë nën përkujdesjen e ATK-së sepse ato nuk ishin të dokumentuara si duhet. Tatimpaguesi duhet të informohet se:

149.3.1. ai ka të drejtë në ankesë për këtë veprim tek Departamenti i Ankesave në ATK;

149.3.2. do të bëhet një vlerësim i ndëshkimit sikurse parashihet në Nenin 59 të Ligjit, bazuar në vlerën e mallrave të ndaluara;

149.3.3. kur të jetë përcaktuar vlera e mallrave dhe të jetë vlerësuar shuma e ndëshkimit, disa mallra do të lirohen nga ATK, ndërsa ATK do të mbajë një shumë të mallrave të mjaftueshme për të shlyer vlerësimin e ndëshkimit në një ankand publik, nëse shuma e ndëshkimit nuk është paguar, dhe

149.3.4. nëse organet tjera, sikurse Doganat, kanë interes në konfiskimin e mallrave që do të kishin mundësi të liroheshin, atyre organeve do t’u jepet mundësia të konfiskojnë mallrat e mbetura.

150. ATK duhet menjëherë të fillojë të përcaktojë vlerën e mallrave të ndaluara me qëllim të përcaktimit të ndëshkimit, që është obligativ në ato mallra. Në të njëjtën kohë, ATK duhet të përcaktojë shënimet e përmbushjes të personit që mban mallrat pa dokumentacion të duhur dhe të sigurojë të gjitha deklaratat që nuk janë dorëzuar, apo të fillojë një kontroll për të përcaktuar nivelin e plotë të detyrimit tatimor të personit në posedim të mallrave pa dokumentacion të duhur. Inspektimi duhet të zgjatet që të përfshijë një përcaktim të pronarit të vërtetë të mallrave (nëse personi në posedim nuk është pronari i vërtetë) dhe një inspektim i plotë i pronarit të vërtetë, përfshirë përcaktimin e çdo obligimi tatimor të pashlyer dhe referimin e mundshëm penal për përpjekje të evazionit (ikjes) tatimor.

166

151. ATK duhet të bëjë një vlerësim rreziku (sipas autorizimit të Nenit 21 të Ligjit) të ndëshkimit obligativ për mallrat e ndaluara. Me përcaktimin e shumës së ndëshkimit obligativ bazuar në vlerën e mallrave të ndaluara, ATK duhet të lëshojë një Njoftim të Vlerësimit në Rrezik që përmban të gjitha detajet e një Njoftim-vlerësimi sikurse është paraparë në Nenin 22 të Ligjit. Njoftim i Vlerësimit në Rrezik duhet të përmbajë një kërkesë për pagesë të menjëhershme të shumës obligative. Njoftimi i Vlerësimit në Rrezik duhet gjithashtu të përmbajë faktin se tatimpaguesi mund të ankohet drejtpërdrejtë në Bordin e Pavarur për Rishqyrtime. Çdo ankesë në Bordin e Pavarur për Rishqyrtime duhet të bëhet brenda 30 ditëve nga data e lëshimit të Njoftim Vlerësimit të Rrezikut. 152. Me vlerësimin e tatimit në rrezik dhe lëshimin e Njoftimit i Vlerësimit në Rrezik, përgjegjësia administrative për rastin e mbledhjes së tatimit, duhet menjëherë të kalojë (jo më larg se në fund të ditës në të cilën njoftimi për rrezik është bërë) tek Udhëheqësi i Ekipit të Mbledhjes së Detyrueshme në Zyrën Regjionale të ATK-së, në të cilin ndalimi i mallrave në ruajtje është bërë. Udhëheqësi i ekipit të mbledhjes së detyrueshme duhet të caktojë një nëpunës të mbledhjes së detyrueshme për rastin, jo më larg se ditën vijuese të pranimit të rastit. Veprimi i mëvonshëm i mbledhjes nuk e parandalon ATK-në të vazhdojë ndonjë aktivitet kontrolli apo hetimi penal që është i nevojshëm. 153. Menjëherë pas pranimit të vlerësimit në rrezik, zyrtari i mbledhjes së detyrueshme duhet të regjistrojë barrën në Zyrën e Regjistrimit të Pengut, si dhe çdo regjistër tjetër të aplikueshëm. 154. Kur barra të jetë regjistruar, zyrtari i mbledhjes së detyrueshme duhet të vizitojë tatimpaguesin dhe të kërkojë pagesën e shumës obligative për vlerësimin në rrezik, plus çdo shumë tjetër që tatimpaguesi mund ta ketë borxh. Nëse tatimpaguesi nuk është në gjendje të paguajë shumën obligative, nëpunësi i Mbledhjes së Detyrueshme duhet t’i lëshojë një Njoftim për Konfiskim tatimpaguesit në lidhje me mallrat që janë mbajtur nën një ndalim në ruajtje. Ky konfiskim në thelb është vazhdim i ndalimit në ruajtje. Njoftimi për Konfiskim duhet të përfshijë:

154.1. emrin e tatimpaguesit të cilit i është konfiskuar pasuria; 154.2. vendndodhjen e pasurisë; 154.3. llojin e detyrimit; 154.4. periudhën tatimore për të cilën detyrimi ka lindur; 154.5. shumën e tatimit/ndëshkimit të vlerësuar; 154.6. përshkrimin e plotë të mallrave të konfiskuara.

155. Shitja e mallrave të konfiskuara duhet të kryhet në përputhje me Nenin 36 të Ligjit dhe dispozitat e Nenit 37 të këtij Udhëzimi Administrativ. 156. Të gjithë zyrtarët e ATK-së të përfshirë në veprimet për zbatimin e Nenit 59 të Ligjit, duhet të dokumentojnë në tërësi veprimet e ndërmarra dhe bazën për ndërmarrjen e atyre veprimeve. Përveç kësaj, posedimi i mallrave pa dokumente të duhura nënkupton evazion tatimor dhe mashtrim tatimor. Si rrjedhim, duhet të përgatitet një raport për të gjitha rrethanat rreth ndalimit dhe konfiskimit, historia e përmbushjes së personit në posedim të mallrave pa origjinë, dhe fakte

167

tjera përkatëse dhe të dorëzohet në Njësinë për Hetime Tatimore të ATK-së për veprim të nevojshëm. 157. Ulje tjera në sanksione. Nëse një tatimpagues vullnetarisht informon ATK-në për një detyrim tatimor, qoftë përmes dorëzimit të një deklarate origjinale apo një deklarate të ndryshuar, para se ATK të informojë tatimpaguesin për një kontroll në pritje apo hetimeve tjera në pritje, ndëshkimi maksimal financiar (apo gjoba) që është i autorizuar është një shumë e barabartë me 25% të ndëshkimit (gjobës) financiare që ndryshe do të vlerësohej. Me qëllim që kjo ulje ndëshkimi të aplikohet, tatimpaguesi duhet të dorëzojë një kërkesë me shkrim në ATK për të kërkuar një ulje në ndëshkim. Kërkesa me shkrim mund të dorëzohet me deklaratë apo deklaratat e ndryshuara që janë dorëzuar, apo mund të dorëzohet pas pranimit të një njoftim-vlerësimi në të cilën janë vlerësuar të gjitha shumat e tërësishme të ndëshkimit. ATK do të shqyrtojë kërkesën e tatimpaguesit dhe do ta përpunojë një ulje të ndëshkimit, përveç nëse ka kontest faktik në të cilin administrata tatimore mund të provojë se tatimpaguesi është njoftuar për një kontroll apo hetim në pritje para dorëzimit të deklaratës apo ndryshimit. 158. Kur një tatimpagues vullnetarisht informon ATK-në për një detyrim tatimor, qoftë përmes dorëzimit të një deklarate origjinale apo një deklarate të ndryshuar, pasi ATK të ketë njoftuar tatimpaguesin për një kontroll apo hetim në pritje, por para se kontrollit apo hetimi të ketë filluar, ndëshkimi (apo gjoba) maksimale financiare që është e autorizuar është 50% të ndëshkimit (apo gjobës) financiare që ndryshe do të vlerësohej. 159. Paragrafi 2 i Nenit 62 të Ligjit parasheh një ulje në sanksione për dorëzim me vonesë dhe pagesë me vonesë të tatimit nëse tatimpaguesi hyn në një marrëveshje për dy apo më shumë këste dhe përmbush kushtet e asaj marrëveshje, përfshirë respektimin e të gjitha obligimeve tjera tatimore aktuale gjatë afatit të asaj marrëveshje. Ulja në sanksione do të ndodhë pasi të jetë përmbushur marrëveshja, sikurse është përshkruar në paragrafin 6 të Nenit 33 të këtij Udhëzimi Administrativ.

Neni 44

Ankesat në Departamentin e Ankesave në ATK

1. Ankesat për vlerësimet tatimore apo përcaktimet zyrtare të bëra nga ATK ekskluzivisht drejtohen nga dispozitat e ankesave të parapara në Nenin 77 të Ligjit. 2. Personi i cili nuk pajtohet me vlerësimin tatimor, përcaktimin zyrtar apo dokumentet tjera tatimore të lëshuar nga ATK apo kërkesat se të drejtat dhe obligimet e tij nuk janë respektuar për shkak të mos-veprimit të ATK-së mund të ankohet në Departamentin e Ankesave (tutje DA) në secilën prej një apo të gjitha fakteve:

2.1. kur janë bërë shkelje procedurale;; 2.2. kur dokumenti i nxjerr ka gabime faktike ose ligjore, pa marrë parasysh se a paraqitet

gabimi në dokument apo jo; 2.3.kur nuk ka dëshmi ose materiale tjera që justifikojnë vlerësimin në rastet e vlerësimit të

personit të tretë; 2.4. kur dokumenti tatimor është në kundërshtim me ligjin.

168

Ligji përkufizon dokumentin tatimor si dokument të lëshuar nga ATK gjatë ushtrimit të detyrave të përcaktuara me ligj. 3. Ortakëria (e përgjithshme ose e kufizuar), grupimi i personave ose marrëveshjet tjera kalimtare, që nuk është person juridik, mund të ankohet ndaj vlerësimi tatimor ose përcaktimi zyrtar të lëshuar nga ATK vetëm përmes përfaqësuesit të përzgjedhur që vepron në bazë të autorizimit me shkrim të siguruar nga të gjithë ortakët, pjesëmarrësit e grupimeve ose personat që janë pjesë e një marrëveshje kalimtare. Përfaqësuesi do të veprojë në emrin e tyre në rastet kontestuese me ATK-në që dalin si rezultat:

3.1 i rritjes së ardhurave bruto, 3.2 ndryshimit të zbritjeve të lejuara ose 3.3 çështjeve tjera relevante për ortakërinë, grupimin e personave ose marrëveshjeve tjera

kalimtare. 4. Ortakët individual, anëtarët e grupimeve ose marrëveshjet tjera kalimtare mund të ankohen në kapacitetet e tyre personale vetëm në vlerësimet e ATK-së që janë relevante për detyrimet e tyre tatimore për pjesën e tyre të të ardhurave ose humbjeve. Çdo ndryshim i mëvonshëm që bën ATK si rezultat i kontrollit ose që vjen nga vendimet e lëshuara nga DA do ta merr parasysh shpërndarjen përkatëse të aksioneve të fitimit ose humbjes. 5. Nëse si rezultat i kontrollit nuk ka ndryshim në tatimin që duhet paguar (vlerësimi zero), tatimpaguesi ende e ka të drejtën për ankesë, edhe pse asnjë tatim shtesë nuk është vlerësuar, nëse në deklaratën tatimore është raportuar humbja dhe shuma e humbjes për t’u bartur tutje është ndryshuar. 6. Ankesa për vlerësim tatimor të ATK-së apo përcaktim tjetër zyrtar i bërë nga ATK, duhet të dorëzohet në DA brenda 30 ditëve nga data kur tatimpaguesi ka marrë vlerësimin zyrtar apo njoftimin për përcaktim tjetër zyrtar. Ligji përkufizon dorëzimin si “shërbim të një dokumenti përkatës për një tatimpagues duke:

6.1. ia dhënë në dorë dokumentin tatimpaguesit, përfaqësuesit të tatimpaguesit, një anëtari të familjes së tatimpaguesit, apo një zyrtari, drejtori apo të punësuarit të tatimpaguesit (një veprim i tillë quhet i kryer pavarësisht nëse personi nuk pranon të marrë dokumentin në dorë);

6.2. e lënë dokumentin në vendbanimin e tatimpaguesit ose në vendin e zakonshëm të biznesit; ose

6.3. e dërguar dokumentin nëpërmjet postës në adresën e fundit të njohur të tatimpaguesit”. Meqë dorëzimi është përkufizuar si shërbim për tatimpaguesin, data e dërgimit do të konsiderohet të jetë data e pranimit. 7. Periudha 30 ditore në të cilën tatimpaguesi duhet të dorëzojë ankesën, sikurse është paraparë në paragrafin 6 të këtij neni, fillon nga dita e parë, pas ditës kur personi ka marrë vendimin zyrtar. Nëse fundi i periudhës 30 ditore është ditë pushimi (e shtunë, e diel apo festë zyrtare), periudha 30 ditore do të përfundojë në ditën e parë pas ditës së pushimit ose festës. 8. Sipas paragrafit 3 të Nenit 77 të Ligjit, periudha kohore për dorëzimin e një ankese, sipas paragrafit 6 të këtij Neni, mund të zgjatet në rastet kur tatimpaguesi nuk ka mundur të dorëzojë

169

ankesën me kohë për shkak të rrethanave përtej kontrollit të tatimpaguesit apo rrethanave të tilla që mos-zgjatja e periudhës kohore do të rezultonte në padrejtësi për tatimpaguesin. Me qëllim të lejimit të zgjatjes së afatit sipas këtij paragrafi, tatimpaguesi duhet të dorëzojë një kërkesë me shkrim në DA, e cila përshkruan rrethanat që i kanë pamundësuar parashtrimin e ankesës me kohë apo padrejtësinë që do të rezultonte nëse ankesa nuk do të dëgjohej. Shembull: Një tatimpagues i cili është dashur të dorëzojë ankesën e tij kundër njoftim-vlerësimit deri më 22 mars 2010, që ka qenë data e fundit për dorëzimin e ankesës, ai ka dorëzuar ankesën e tij më 23 Mars 2010. Së bashku me kërkesën për ankesë ndaj njoftim-vlerësimit është shkruar deklarata që kërkon që ankesa të merret parasysh madje edhe pse është vonë, për shkak të rrethanave përtej kontrollit të tatimpaguesit. Në këtë Shembull, tatimpaguesi është shtruar në spital në ditën e fundit për dorëzimin e ankesës. Së bashku me kërkesën me shkrim për t’u marrë parasysh ankesa me vonesë është dokumentacioni i konfirmimit të shtruarjes në spital (kopja e faturës së spitalit, fletë-lëshimi dhe pasqyra mjekësore nga mjeku). Ankesa është dorëzuar menjëherë pas lirimit nga spitali. 9. Udhëtimi jashtë vendit nuk konsiderohet të jetë përtej kontrollit të tatimpaguesit, përveç nëse udhëtimi është shkaktuar nga një urgjencë, siç mund të jetë vdekja në familjen e ngushtë, urgjenca e papritur afariste, etj. 10. Përgjithësisht, koha për dorëzimin e ankesës nuk do të zgjatet më shumë se 30 ditë nga data e parë për dorëzimin e ankesës. Në atë periudhë kohore, një biznes duhet të rregullojë çfarëdo urgjence apo shkaku të vonesës, ashtu që të mund të përgatisë dhe dorëzojë ankesën. 11. Ankesa për njoftim-vlerësim apo përcaktim zyrtar duhet të dorëzohet me shkrim. Ankesa me shkrim duhet të përmbajë:

11.1 emrin, adresën dhe numrin fiskal të tatimpaguesit; 11.2. përshkrimin e çështjes për të cilën ankohet (njoftim-vlerësimi, përfshirë datën e

njoftimit, datën kur është pranuar njoftimi, lloji i tatimit, periudhat tatimore dhe shuma e tatimit për të cilin ankesa është dorëzuar);

11.3. përcaktimi apo pjesa e përcaktimit për të cilën është bërë ankesa; 11.4. bazën ligjore për ankesë; 11.5. përshkrimin e arsyeve se pse njoftim-vlerësimi apo përcaktimi zyrtar konsiderohet të

jetë jo-korrekt apo i pavend, përfshirë referimet në bazën ligjore për përcaktimin se përcaktimi është jo-korrekt apo i pavend, dhe

11.6. nënshkrimi i tatimpaguesit, zyrtari i caktuar i tatimpaguesit, apo përfaqësuesi i autorizuar i tatimpaguesit.

12. Një ankesë që nuk plotëson kërkesat zyrtare për pranim të parapara në paragrafin 11 të këtij Neni do të refuzohet, nëse ankuesi është njoftuar siç duhet me shkrim për të rregulluar mungesat brenda 7 ditëve të paraqitjes së njoftimit dhe në veçanti është paralajmëruar me këtë njoftim se mos-rregullimi i mangësive do të rezultojë në refuzimin e ankesës së tij. Nëse ankuesi rregullon mungesat përbrenda afatit të vënë, ankesa do të përfillet si e dorëzuar siç duhet nga fillimi.

170

13. Sipas paragrafit 4 të Nenit 77 të Ligjit, nga ATK kërkohet që të lëshojë vendimin me shkrim për tatimpaguesin brenda 60 ditëve nga data e ankesës. Për qëllime të këtij Udhëzimi Administrativ, data e ankesës do të konsiderohet të jetë data kur ankesa është pranuar në ATK. Nëse ankesa është dorëzuar me postë, data e dorëzimit do të konsiderohet të jetë data në të cilën ankesa ka vulën postare nga shërbimi postar. 14. Vendimi i ankesave do t’i përmbajë informatat vijuese:

14.1. emri i tatimpaguesit; 14.2. numri fiskal i tatimpaguesit; 14.3. numri i regjistrimit të ankesave (numri i referencës së rastit); 14.4. data e vendimit; 14.5. shuma e tatimit për çdo tatim dhe periudhë tatimore para ndryshimit; 14.6. shuma e tatimit për çdo tatim dhe periudhë tatimore pas ndryshimit; 14.7. përmbledhje e rastit përfshirë çështjet për të cilat është parashtruar ankesa dhe arsyet

e tatimpaguesit/ baza për ankesë; 14.8. shuma e tatimit të propozuar e mbështetur dhe e pa mbështetur me vendim (sipas

llojit të tatimit dhe periudhës së tatimit); 14.9. baza ligjore sipas së cilës është arritur vendimi; 14.10. analiza faktike dhe ligjore e rastit; 14.11. pasqyrë konkluduese; 14.12. procedura e mëtejme e ankesës dhe korniza për ankesë; 14.13. referimi për çfarëdo delegimi të kompetencave për personin i cili është i autorizuar

për të nënshkruar vendimin; 14.14. nënshkrimi i personit kompetent për nënshkrim të vendimit.

15. Kompetencat e DA. Nëse ankesa është e palejueshme, jashtë afatit apo është dorëzuar nga një person i paautorizuar DA do të refuzojë atë duke lëshuar një vendim për refuzim të ankesës mbi bazën procedurale. 16. DA do të merr parasysh ankesën dhe do të lëshojë një vendim me shkrim brenda 60 ditëve pas dorëzimit të ankesës ose, respektivisht, brenda 60 ditëve pas plotësimit të mospërputhjeve për të cilat është njoftuar ankuesi. 17. DA mundet:

17.1. Të mbështesë Njoftim-vlerësimin, përcaktim zyrtarë, apo dokument tjetër tatimor dhe të refuzojë ankesën. 17.2. Të modifikojë Njoftim-vlerësimin, përcaktim zyrtarë, apo dokument tjetër tatimor

dhe pjesërisht ta mbështesë ankesën 17.3. Të anulojë Njoftim-vlerësimin, përcaktim zyrtarë, apo dokument tjetër tatimor dhe

aprovojë ankesën e tatimpaguesit; 17.4. T’i jep udhëzime zyrtarit përgjegjës të ATK-së që ta nxjerr dokumentin tatimor që

jo-ligjërisht ka refuzuar nxjerrjen e dokumentit tatimor.

171

18. Zyrës regjionale përkatëse, nga DA, i dorëzohet vendimi për rishqyrtim me instruksionet mandatore për nxjerrjen e një raporti të ri, në rastet e:

18.1. Dëshmive të pakompletuara, ku DA nuk mund të mbledh dëshmi gjatë procedurës së ankesës, ose

18.2. Shkelje materiale të rregullave procedurale që paraqiten gjatë kontrollit, që nuk mund të përmirësohen gjatë procedurës së ankesës.

18.3. Kur zyra regjionale përkatëse të ketë lëshuar raportin e ri , ky raport do ti dorëzohet DA e cila do të lëshojë njoftimin të ri me vendimin që informon tatimpaguesin për të drejtat e tij të mëtejshme të ankesës.

18.4. Lëshim i vendimit për zyrën regjionale përkatëse për rishqyrtim do të suspendojë periudhën për lëshimin e vendimit përfundimtarë të ankesave sikurse parashihet në paragrafin 7 të nenit 77 të Ligjit.

18.5. DA do të njoftojë tatimpaguesin për kërkesën për rishqyrtim dhe kohën e cila do të aplikohet për lëshimin e një vendimi final brenda 3 ditëve të punës pasi ti kenë dërguar vendimin zyrës regjionale përkatëse. Njoftimi gjithashtu duhet të përfshijë këshillën për tatimpaguesi se vendimi final nga DA do të lëshohet brenda 45 dite nga dita kur tatimpaguesi është njoftuar për rishikim.

18.6. Zyra regjionale përkatëse duhet të kompletojë rishikimin dhe të dërgojë raportin tek DA me afat kohorë të përcaktuar nga DA.

Shembull: Tatimpaguesi është ankuar në DA të ATK-së për një vlerësim tatimor. DA i ATK-së nuk ka mundur të kuptojë bazën mbi të cilën është bërë vlerësimi për rastin sepse raporti i kontrollit të inspektorit të kontrollit nuk ka plotësuar kërkesat procedurale dhe nuk ka qenë në gjendje të lëshojë një vendim të bazuar në informatat në dispozicion. DA i ATK-së e kthen rastin te zyra regjionale inicuese me udhëzime për veprimet që duhet të merren në të njëjtën kohë, DA i ATK-së do t’i dërgojë njoftimin tatimpaguesit për suspendimin dhe arsyet për suspendim sikurse është paraparë në nënparagrafin 18.5 të këtij Neni. Rasti i ankesave nuk është mbyllur nga ankesat, por është suspenduar për maksimum 15 ditë sikurse është paraparë në paragrafët 43 – 46 të këtij neni. Zyra regjionale duhet të përgatisë një raport të ri kontrolli që i plotëson kërkesat procedurale dhe ia kthen atë DA të ATK-së. Me pranimin e raportit të ri të kontrollit, DA i ATK-së do të lëshojë vendimin e vet për rastin.

19. Referimi i dytë i rastit për kontroll të ri nuk do të lejohet. Rastet e referuara në paragrafin 18 për rishqyrtim dhe lëshim të vlerësimit të ri nuk duhet të konsiderohen si kontroll i dytë, vlerësimi i ri nuk nënkupton rikontroll të tatimpaguesit, por nënkupton rish por është vetëm një shqyrtim bazuar në vendimin e DA-së. 20. Në rastet e përfshira në paragrafin 18 procedura për nxjerrjen e vlerësimit të ri do të vazhdojë në përputhje me udhëzimet e DA-së dhe nuk do të shkaktojë rifillim të procedurës së kontrollit nga fillimi. 21. Kur para skadimit të afatit kohor për vendim e DA lidhur me ankesën, janë dorëzuar ankesa tjera nga persona tjerë për obligimet që dalin nga vlerësimi i kontrollit për të cilin është bërë ankesë, DA mund të bashkojë dosjet e rasteve ashtu që ato të mund të merren parasysh në të

172

njëjtën kohë. Në rast të tillë, DA do të njoftojë të gjitha palët dhe periudha 60 ditëshe për shqyrtim për ankesa do të fillojë në datën kur është dorëzuar ankesa më e fundit.

22. Kur DA të ketë lëshuar vendimin, vendimi i tillë mund të modifikohet vetëm me kërkesën e Drejtorit të Përgjithshëm të ATK-së siç është paraparë në paragrafin 54 të këtij neni. Kur DA të ketë lëshuar vendimin, akti i ankesës nuk duhet të modifikohet në dëm të parashtruesit të ankesës. 23. E drejta për seancë dëgjimore. Parashtruesi i ankesës mund të kërkojë nga Departamenti i Ankesave të organizojë një seancë dëgjimore. Me kërkesën e DA-së Inspektori tatimor obligohet të jetë prezent në seancën dëgjimore të ankesës që të jep arsyet në mbështetje të vlerësimit. 24. Nëse kërkohet mbajtja e seancës dëgjimore, atëherë një seancë e tillë dëgjimore do të mbahet nga DA pa ndonjë shtyrje dhe, ashtu siç praktikohet, brenda 20 ditësh pas dorëzimit të kërkesës. 25. Data e caktuar për seancë dëgjimore nuk do të jetë më herët se 8 ditë nga paraqitja e njoftimit për seancë dëgjimore. Ankuesit do t’i sigurohet kohë e mjaftueshme për tu përgatitur dhe për t’u paraqitur në seancë dëgjimore me kohë dhe pa shpenzime të jashtëzakonshme. 26. Në seancën dëgjimore parashtruesi i ankesës jep deklarimet e tij me gojë por po ashtu mund t’i japë me shkrim, nëse ai lejohet apo udhëzohet të japë një deklaratë me shkrim. Deklaratat me shkrim mund të kërkohen vetëm nëse çështja është komplekse dhe nëse nevojiten më tepër detaje të elaboruara nga DA për zgjidhje të rastit. Nëse ankuesi është udhëzuar apo lejuar të japë një deklaratë me shkrim, atij për atë arsye nuk mund t’i mohohet e drejta që po ashtu të japë deklaratën e tij me gojë. Para dhënies së dëshmisë, ankuesi, apo i caktuari i tij, duhet të betohet se informatat që do të prezantohen janë të vërteta dhe të sakta për aq sa ai/ajo i din më së miri. 27. Parashtruesi i ankesës do të ketë të drejtën e vetëm një seance dëgjimore në lidhje me periudhën tatimore me të cilën lidhet tatimi nën ankesë. 28. Seanca dëgjimore nuk do të jetë publike dhe do të realizohet nga zyrtarët e ankesave të cilët nuk ka qenë paraprakisht të përfshirë në vlerësimin e tatimit.

Shembull 2: ATK ka kontrolluar një ortakëri dhe ka përcaktuar se gabimisht ka llogaritur disa shpenzime. Kjo ka rezultuar në të ardhura shtesë të tatueshme për ortakërinë. Për shkak se ortakët e ortakërisë janë të obliguar për pjesët e tyre të tatimit bazuar në të ardhurat e tatueshme të ortakërisë, rregullimi i kontrollit ndikon në detyrimet e tyre tatimore. Nëse ortakëria ankohet në ATK për vlerësimin e kontrollit, ortakët individual po ashtu mund të ankohen për detyrimin e tyre individual tatimor. Meqë çështjet janë të ndërlidhura dhe do të arrihet një vendim më i mirë duke marrë parasysh të gjitha ankesat në të njëjtën kohë, DA i ATK-së mund të bashkojë ankesat në një ankesë dhe t’i marrë parasysh të gjitha çështjet në të njëjtën kohë. Në akt rast, periudha 60 ditore për t’iu përgjigjur ankesës është e bazuar në ankesën që është dorëzuar më së fundi në DA të ATK-së.

173

29. Si rregull, seanca dëgjimore verbale do të mbahet në zyrat qendrore të ATK-së. ATK-ja mund të përcaktojë ndonjë lokacion tjetër për seancë dëgjimore verbale kurdo që të jetë e nevojshme që të ulen shpenzimet në mënyrë të konsiderueshme dhe që çështja të zgjidhet më tërësisht, shpejt apo lehtë. 30. Personi në seancë dëgjimore mund të ngrit të gjitha çështjet ligjore dhe faktike që lidhen me çështjen nën ankesë, përfshirë:

30.1. kundërshtimin e procedurave të kryera që aplikohen nga administrata tatimore; 30.2. kundërshtimi në ekzistencën apo shumën e detyrimit kryesor tatimor për çfarëdo

periudhe të tatimit që është nën kontest; 30.3. kundërshtimi në korrektësinë e veprimeve të mbledhjes, për aq sa veprimet e mbledhjes

janë në përputhje me dispozitat e Ligjit apo procedurat e këtij Udhëzimi Administrativ; 30.4. çështje të tjera relevante.

31. Çështja nuk mund të parashtrohet në seancë dëgjimore nëse:

31.1. çështja nuk prek interesat e parashtruesit të ankesës; 31.2. çështja është vendosur në procedura të mëparshme administrative dhe juridike.

32. Procesverbali duhet të mbahet për seancën dëgjimore verbale apo veprimeve të tjera të rëndësishme në procedurë, si dhe për deklarimet e rëndësishme verbale të palëve apo palëve të treta ne procedurë. 33. Nëse parashtruesi i ankesës nuk paraqitet në seancë dëgjimore verbale, edhe pse është njoftuar siç duhet, DA mund të vazhdojë me zgjidhje të rastit. 34. Nëse DA mund të vendosë mbi ankesën bazuar në faktet e prezantuara dhe nëse nuk ka kërkesë për seancë dëgjimore nga tatimpaguesi, shqyrtimi mund të vazhdojë pa mbajtje të seancës dëgjimore. Shqyrtimi i ankesës nga DA do të bëhet duke pasur parasysh dëshminë e parashtruar apo të siguruar për DA dhe pa mbajtje të seancës dëgjimore.

35. Tërheqja. Tatimpaguesi mund të tërheqë ankesën me një kërkesë me shkrim të dorëzuar në ATK. 36. Pas tërheqjes ATK-ja do të lëshojë një vendim mbi përfundimin e procedurave administrative. 37. Përderisa ATK-ja të mos lëshojë një vendim mbi përfundimin e procedurave administrative dhe t’ia dërgojë atë tatimpaguesit, tatimpaguesi mund të revokojë tërheqjen e tij. 38. Tërheqja nuk mund të revokohet nëse afati prej 60 ditësh për lëshim të vendimit mbi ankesë ashtu siç është specifikuar në paragrafin 4 të Nenit 77 të Ligjit tashmë ka kaluar. 39. Pezullimi dhe shtyrja e procedurave. DA, bazuar në kërkesën me shkrim të tatimpaguesit, mund të pezullojë apo shtyjë seancën dëgjimore të ankesës për aq kohë sa të konsiderohet e nevojshme, nëse një shtyrje e tillë është e nevojshme për shkak të vdekjes apo sëmundjes, apo ndonjë arsye tjetër e pashmangshme apo urgjente.

174

40. Kërkesa me shkrim do të shoqërohet me dokumente që arsyetojnë bazën për shtyrje. 41. Nëse nuk kërkohet pezullimi apo shtyrja e seancës dëgjimore dhe parashtruesi i ankesës apo përfaqësuesi i tij nuk paraqitet në seancë dëgjimore, çështja do të zgjidhet bazuar në faktet që janë në dispozicion. 42. Komunikimi me tatimpaguesin apo përfaqësuesin e tatimpaguesit. Në shqyrtimin e ankesës së tatimpaguesit, ATK duhet të sigurojë se tatimpaguesi nuk është duke ofruar të dhëna të reja të cilat janë të ndaluara sipas paragrafit 8 të Nenit 14 të Ligjit dhe dispozitave të nenit 28 të këtij Udhëzimi Administrativ. 43. Nëse DA nuk është në gjendje të lëshojë vendim për lëndën për shkak të mungesës së informatave në dosjen e rastit, mund të kërkojë informata shtesë qoftë nga ATK apo nga tatimpaguesi. Në cilindo rast, periudha kohore për të marrë një vendim për rastin suspendohet nga koha kur DA kërkojnë informata shtesë derisa informatat të jenë pranuar në DA, sipas paragrafit 7 të Nenit 77 të Ligjit. 44. DA mund të vendosë fakte shtesë dhe mbledhë dëshmi të reja rreth fakteve që nuk janë vënë gjatë kontrollit. Nëse dëshmia e re nuk është paraqitur nga parashtruesi i ankesës, kopjet e kësaj dëshmie do t’i jepen parashtruesit të ankesës së bashku me vendimin. 45. Zyrtari i ankesave i cili e kryen procedurën, do të marrë informata shtesë (informata që nuk janë kërkuar gjatë kontrollit) nga tatimpaguesi, përfaqësuesi i tatimpaguesit, ATK-ja apo nga palët e treta, përfshirë një agjenci tjetër shtetërore apo institucion. 46. Në rast të kërkesës për sigurim të informatës shtesë dërguar te:

46.1. ndonjë njësi tjetër e ATK-së (zyrat regjionale apo departamentet tjera përbrenda zyrave qendrore të ATK-së), suspendimi do të jetë për një periudhë maksimale prej 15 ditësh shtesë;

46.2. palë të tjera, suspendimi do të jetë maksimum për 30 ditë shtesë; 46.3. tatimpaguesi, suspendimi do të jetë maksimum për 45 ditë.

47. Nëse tatimpaguesi nuk është në gjendje të sigurojë informata shtesë të kërkuara brenda kornizës së specifikuar nga DA, mund të parashtrohet një kërkesë me shkrim për ri-caktimin e afatit të fundit. Çdo kërkesë e tillë duhet justifikuar dhe mund të pranohet nga DA nëse ekzistojnë arsye që janë jashtë kontrollit të tatimpaguesit e që pengojnë sigurimin e informatave brenda afatit kohor të vënë, por në mënyrë të arsyeshme mund të pritet që informatat të sigurohen brenda zgjatjes së kërkuar të afatit të fundit. 48. Nëse nuk ka kërkesë mbi ri-caktimin e afatit të fundit dhe informata nuk pranohet brenda afatit kohor të kërkuar, DA do të marrë vendim mbi rastin bazuar në informatat në dispozicion. 49. Komunikimi i vendimit. Parashtruesi i Ankesës do të njoftohet lidhur me vendimin me shkrim të DA-së. Njoftimi do të bëhet përmes dorëzimit të vendimit duke:

175

49.1. ia dhënë në dorë dokumentin tatimpaguesit, përfaqësuesit të tatimpaguesit, një anëtari të familjes së tatimpaguesit, apo një zyrtari, drejtori apo të punësuari të tatimpaguesit (një veprim i tillë quhet i kryer pavarësisht nëse personi pranon të marrë dokumentin apo jo);

49.2. e lënë dokumentin në vendbanimin e tatimpaguesit ose në vendin e zakonshëm të biznesit; ose

49.3. e dërguar dokumentin nëpërmjet postës në adresën e fundit të njohur të tatimpaguesit.

50. Vendimi i dërguar është dëshmi e qartë (‘prima facie’) e ndryshimit të vlerësimit dhe dhënies së njoftimit për tatimin e ndryshuar, megjithatë, dërgimi i tillë nuk e liron ATK-në nga kërkesa që t’i lëshojë një Njoftim-vlerësim tatimpaguesit sikurse është paraparë në Nenin 31 të këtij Udhëzimi Administrativ. 51. Vendimi i DA-së do të jetë përfundimtar dhe përmbyllës për tatimpaguesit nëse nuk bëhet ndonjë ankesë tjetër në Bordin e Pavarur për Rishqyrtime apo në Gjykatë. 52. Paragrafi 5 i Nenit 77 të Ligjit parasheh që vendimi i DA-së do të paraqet vendimin përfundimtar të Drejtorit të Përgjithshëm të ATK-së dhe do të jetë detyrues për ATK-në, në lidhje me njoftim-vlerësimin apo përcaktimin zyrtar për të cilin është lëshuar. Kur vendimi përfundimtar i DA të jetë lëshuar, të gjitha funksionet e ATK-së do të respektojnë atë vendim dhe do ta implementojnë atë, përfshirë kryerjen e rregullimeve të tilla të nevojshme në sistemin e TI-së në ATK-së. 53. Nëse Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së përcakton se vendimi i DA të ATK-së, duhet të jetë detyrues për ATK-në për të gjitha rastet e ngjashme, Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së do të lëshojë Vendim Shpjegues Publik sikurse parashihet në Nenin 9 të Ligjit. 54. Pavarësisht nga dispozitat e paragrafit 5 të Nenit 77 të Ligjit, nëse Drejtori i Përgjithshëm i ATK-së më pas kupton se vendimi i DA-së nuk ka qenë korrekt dhe mos-korrigjimi i atij vendimi do të rezultonte në një padrejtësi për tatimpaguesin, Drejtori i Përgjithshëm mund të kërkojë nga DA dhe Zyra Ligjore e ATK-së, së bashku me zyrtarë tjerë të mundshëm në ATK, të rishikojë vendimin dhe të përcaktojë nëse duhet të ndryshohet apo nëse tatimpaguesi do të kërkohet të kërkojë ndryshimin përmes Bordit të Pavarur për Rishqyrtime. 55. Përmirësimi i vendimit të ankesave që përmban pasaktësi dhe gabime të dukshme (për shembull, gabime teknike) mund të bëhet në çdo kohë. Përmirësimi i tillë mund të bëhet me gjykimin e Drejtorit te Përgjithshëm ose zyrtarit te autorizuar nga ana e tij/saj apo nga zyrtarët e tillë të autorizuar, me kërkesë të tatimpaguesit. Çdo ndryshim i tillë synon të përmirësojë gabimet materiale apo të dukshme të pasaktësive të vendimit pa ndryshuar përmbajtjen e tij. 56. Në përpunimin e një ankese të tatimpaguesit, paragrafi 8 i nenit 14 të Ligjit parasheh që DA i ATK-së nuk do të marrë parasysh ndonjë dokument apo informatë të dërguar në ATK, nëse:

56.1. ATK ka lëshuar një kërkesë me shkrim ku në mënyrë të arsyeshme ka përshkruar dokumentin apo informatën e kërkuar;

176

56.2. kërkesa përmban një paralajmërim për tatimpaguesin lidhur me pasojat e mospërmbushjes me kërkesën;

56.3. informata e kërkuar është dërguar pas afatit të paraparë në paragrafin 7 të Nenit 14 të Ligjit; dhe

56.4. dokumenti ka ekzistuar në kohën kur është lëshuar kërkesa me shkrim për dokument apo informatë.

Ky nënparagraf nuk duhet të interpretohet që nënkupton se Ankesat apo nivelet e mëpastajshme të ankesave duhet të marrin parasysh informatat apo dokumentet materiale të përgatitura pasi koha për përgjigje në kërkesës me shkrim të ketë skaduar. Rregulla për përcaktimin e shpenzimeve të lejueshme kërkon që të sigurohet, apo përgatitet dokumentacioni mbështetës, njëkohësisht me kohën kur kanë ndodhur shpenzimet apo brenda afatit kohor të lejuar nga dispozitat e aplikueshme të ligjeve tatimore.

57. Dispozitat e paragrafit 56 të këtij Neni po ashtu aplikohen në ankesat e mëvonshme në Bordin e Pavarur për Rishqyrtime dhe/apo në Gjykatë.

58. Sikurse është paraparë në paragrafin 7 të Nenit 77 të Ligjit, nëse DA nuk lëshon vendimin e vet brenda periudhës 60 ditore (apo periudhës së zgjatur kohore për shkak të suspendimit të paraparë në paragrafin 7 të Nenit 77 të Ligjit), tatimpaguesi mundet të dorëzojë një ankesë në Bordin e Pavarur për Rishqyrtime drejtpërdrejtë.

Neni 45 Bordi i Pavarur për Rishqyrtime

1. Tatimpaguesi, i cili nuk është i kënaqur me vendimin e DA, mund të dorëzojë ankesë me shkrim në Bordin e Pavarur për Rishqyrtim (në tekstin e mëtejshëm BPR) brenda 30 ditëve pas pranimit të vendimit të DA. 2. BPR do të ketë autorizim të marrë parasysh ankesat vijuese:

2.1 Ankesën kundër vendimit të DA; 2.2 Ankesën për vlerësimin në rast rreziku të bërë në përputhje me dispozitat e nenit 21 të

Ligjit; 2.3 Ankesën në të cilën DA nuk kanë dhënë vendim brenda afatit kohor të paraparë në

paragrafin 8 të Nenit 77 të Ligjit; 2.4 përcaktimet zyrtare sipas legjislacionit tjetër në Kosovë që parasheh ankesat në Bordin e

tillë. 3. Sikurse është paraparë në paragrafin 2 të Nenit 79 të Ligjit, barra e provës është mbi tatimpaguesin në çdo ankesë para BPR. Kjo nënkupton se i përket tatimpaguesit, apo personit që bën ankesën, të provojë se vlerësimi apo vendimi i përshkruar në paragrafin 2 të këtij Neni është jo-korrekt. 4. Tatimpaguesit nuk i lejohet të paraqesë evidencë të re, sikurse se parashihet në paragrafin 8 të nenit 14 të Ligjit, në seancën para BPR. BPR kërkohet të bëjë përcaktimin e vet bazuar në informatat që më herët janë marrë parasysh nga DA. Sikurse parashihet në paragrafin 4 të Nenit

177

79 të Ligjit, ” dëshmitë, dokumentet dhe provat e tjera të paraqitura nga personi që ankohet në BPR dhe nga ATK do të kufizohet në të njëjtën sasi provash që është siguruar në lidhje me vendimin, vlerësimin dhe përcaktimin e mëparshëm kundër të cilave është bërë ankesë sipas paragrafit 1 të Nenit 79” të Ligjit. Ky kufizim gjithashtu do të aplikohet në ato raste në cilat DA ka dhënë vendimin për shkak se tatimpaguesi nuk ka ofruar informatat shtesë të kërkuara brenda kohës së dhënë. 5. Sikurse është paraparë në Nenin 81 të Ligjit, për një vendim të nxjerrë nga BPR, mund të ushtrohet ankesë në një gjykatë juridiksioni kompetent brenda 60 ditëve të pranimit të njoftimit të vendimit të BPR. 6. Sipas paragrafit 2 të Nenit 82 të Ligjit, ATK-së i ndalohet të mbledhë përmes masës për marrje të pasurisë në pasurinë e paluajtshme gjatë kohës në të cilën tatimpaguesi mundet të dorëzojë ankesë në BPR apo gjatë kohës në të cilën ankesa është pezull para BPR-së.

Neni 46 Zbatimi dhe hyrja në fuqi

1. Ky Udhëzim Administrativ i shfuqizon Udhëzimet Administrative Nr. 05/2005, Nr. 11/2006, Nr. 07/2009, Nr. 12/2009, Nr. 13/2009 dhe Nr. 16/2009, që janë lëshuar më herët në lidhje me Ligjin Nr. 2004/48 mbi Administratën Tatimore dhe Procedurat dhe Ligjin Nr. 03/L-071 mbi Ndryshimin dhe Plotësimin e Ligjit Nr. 2004/48 për Administratën Tatimore dhe Procedurat. 2. Ky Udhëzim Administrativ hynë në fuqi në ditën e nënshkrimit nga Ministri i Ekonomisë dhe Financave. Ahmet SHALA _________________________________________ Ministër i Ministrisë së Ekonomisë dhe Financave Datë: 19/11 /2010

178

Aneksi 1 MOSTRA E FORMATIT TË NJË KËRKESE TË VENDIMIT SHPJEGUES INDIVIDUAL (Vendos datën e kërkesës) ADMINSITRATA TATIMORE E KOSOVËS Bill Clinton & Dëshmorët e Kombit

10000 Prishtinë, Kosovë

Re: KËRKESË PËR VENDIM SHPJEGUES INDIVIDUAL I NDERUARI Zotëri apo Zonjë (Vendos emrin e tatimpaguesit) kërkon vendim shpjegues individual sipas Nenit 10 të Ligjit mbi Administratën Tatimore dhe Procedurat mbi çështjen e specifikuar më poshtë: Shënoni natyrën e kërkesës në të cilën një vendim shpjegues individual është kërkuar duke verifikuar kutinë përkatëse (Shih nënparagrafin 5.2 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

Kërkesë për riorganizimin sipas Nenit 26 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat e Korporatave. Shih nënparagrafin 3.1 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

Kërkesë mbi çështje të tatimit në të ardhura (Korporata dhe Personale) që lidhen me transaksionet e pritura

apo të kryera, me kusht që kërkesa për vendim shpjegues të jetë dorëzuar para deklaratës apo dokumentit të aplikueshëm tatimor që është obligim. Shih nënparagrafin 3.2 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

Kërkesë e dorëzuar në përputhje me nënparagrafin 3.2 të Nenit 5 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat e

Korporatave për të ndryshuar mundësinë për të paguar tatimin bazuar tërësisht në kontabilitet për të ardhura dhe shpenzime. Shih nënparagrafin 3.3 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

Kërkesë e dorëzuar në përputhje me nënparagrafin 4 të Nenit 35 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat e

Korporatave për t’u kthyer në llogaritjen e tatimit dhe kryerjen e pagesave në bazë të një përqindje të qarkullimit sikurse është paraparë në nënparagrafin 2.1. të Nenit 35 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat e Korporatave. Shih nënparagrafin 3.4 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

Kërkesë e dorëzuar në përputhje me nënparagrafin 3.2 të Nenit 33 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat

Personale që lidhet me ndryshimin nga mbajtja e librave dhe regjistrimeve sipas Nenit 33 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat Personale në mbajtjen e librave dhe regjistrimeve sikurse kërkohet me Nenin 34 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat Personale. Shih nënparagrafin 3.5 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

Kërkesë e dorëzuar në përputhje me nënparagrafin 2.2 të Nenit 43 për të kërkuar kthimin e raportimit të të

ardhurave dhe pagesës së tatimit në përputhje me nënparagrafin 2.1 të Nenit 43 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat Personale. Shih nënparagrafin 3.6 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

Kërkesë e dorëzuar në përputhje me nënparagrafin 5 të Nenit 10 të Ligjit mbi Tatimin në të Ardhurat

Personale që lidhet me ndryshimin e metodës së regjistrimit të stokut. Shih nënparagrafin 3.7 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

179

Kërkesë për të mbajtur regjistrime të centralizuara. Shih nenin 17, paragrafi 8 dhe nënparagrafin 3.8 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

Çështje për Certifikatën e TVSh-së dhe koeficientit të kreditimit të parapara në nënparagrafin 3.9 i nenit 8

të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

Çështje tjera për të cilat mund të lëshohet një vendim shpjegues individual. Shih nënparagrafin 3.10 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.. Të dini se Drejtori i Përgjithshëm ka mundësinë të refuzojë lëshimin e një vendimi shpjegues individual në raste të caktuara.

Ju lutemi përshkruani në mënyrë koncize natyrën e vendimit shpjegues të kërkuar: ______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

A. PASQYRË E FAKTEVE Jep informatat e kërkuara me nënparagrafin 5.1 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

1. Informatat e personit që bën kërkesën

Emri: Adresa: Numri Fiskal:

2. Personi për kontakt nëse ATK ka ndonjë pyetje apo i duhen informata tjera

Emri: Telefoni: Pozita:

3. Informatat për personin(at) që do të preken me këtë vendim shpjegues.

Emri: Adresa: Numri Fiskal:

Shtoni listën nëse duhet.

B. PËRSHKRIMI I FAKTEVE DHE INFORMATAVE TJERA QË LIDHEN ME TRANSAKSIONI

APO ÇËSHTJEN PËR TË CILËN NJË VENDIM SHPJEGUES ËSHTË KËRKUAR

Informatat e përgjithshme që lidhen me të gjitha kërkesat. Shih paragrafi 5 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010. [Një sqarim i çështjes apo transaksionit për të cilin kërkohet vendim shpjegues, përfshirë një deklarim të plotë të fakteve dhe informatave tjera që lidhen me transaksionin apo çështjen për të cilin është kërkuar vendimi shpjegues. Shih nënparagrafin 5.3 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

180

Një analizë e fakteve dhe rrethanave që lidhen me këtë çështje apo transaksion për të cilin kërkohet vendim shpjegues, përfshirë konkluzionin e kërkuesit se s’pret trajtimin e tatimit lidhur me çështjen apo transaksionin. Konkluzioni i kërkuesit duhet të bazohet në një autorizim ligjor, të atillë si një nen specifik i ligjit tatimor, i cili është cituar në analizë. Çdo përcaktim i kundërt me konkluzionin e arritur nga kërkuesi duhet të përfshihet në analizë, për aq sa kërkuesi është në dijeni për përcaktimet e tilla të kundërta. Nëse dokumentet e përfshira në kërkesë mbështesin konkluzionin e arritur, arsyet për të cilat ato janë t aplikueshme duhet të përfshihen në analizën e dorëzuar. Shih nënparagrafin 5.5 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010. Informatat specifike që lidhen me kërkesat sipas paragrafëve 3.3 deri 3.6 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010. [Krahas informatave të përgjithshme të mësipërme kërkesa për vendim shpjegues duhet të përmbajë një deklarim lidhur me aktivitetin ekonomik të pritur dhe rezultatet për vitin kalendarik të tanishëm dhe të mëvonshëm me deklarim apo dokumentacion mbështetës që sqaron bazën për aktivitet ekonomik dhe rezultatet e parapara. Shih paragrafin 6.1.1 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010. Informatat specifike që lidhen me kërkesat sipas paragrafit 3.7 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010. [Krahas informatave të përgjithshme të mësipërme kërkesa për vendim shpjegues duhet të përmbajë me sa vijon:

një deklarim lidhur me aktivitetin ekonomik të pritur dhe rezultatet për vitin kalendarik të tanishëm dhe të mëvonshëm me deklarim apo dokumentacion mbështetës që sqaron bazën për aktivitet ekonomik dhe rezultatet e parapara. Shih nënparagrafin 6.2.1 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

një përshkrim të kompletuar dhe të saktë të metodës së mbajtjes së stokut për të cilin është kërkuar autorizimi. Shih nënparagrafin 6.2.3 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

arsyen afariste për të cilën ndryshimi i metodës së mbajtjes së stokut është kërkuar dhe ndikimin e ndryshimit në përcaktimet e mëvonshme tatimore. Shih nënparagrafin 6.2.4 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010; dhe

nëse metoda e vlerësimit të stokut është ndryshuar në lidhje me ndryshimin e metodës së mbajtjes së stokut, një përshkrim komplet të metodës së propozuar në vlerësimin e stokut, arsyet për adoptimin e metodës dhe ndikimin e atij ndryshimi në përcaktimet e mëvonshme tatimore. Shih nënparagrafin 6.2.5 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

Informatat specifike që lidhen me kërkesat sipas paragrafit 3.8 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010. [Krahas informatave të përgjithshme të mësipërme kërkesa për vendim shpjegues duhet të përmbajë:

identifikimin e vendit qendrore ku mbahen regjistrimet. Shih nënparagrafin 6.3.1 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010;

një përshkrim të detajuar se si do të merren informatat nga secila vend individual në vendin qendrore (nëse të dhënat nuk merren në vendin qendror në mënyrë elektronike, një përshkrim se si do të barten të dhënat nga secila vend në vendin qendror dhe metoda e sigurimit se të dhënat e bartura kanë hyrë në sistemin qendror me kohë dhe saktësi). Shih nënparagrafin 6.3.2 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010;

shpeshtia e bartjes së të dhënave dhe një përshkrim i kompletuar i fajllave (dosjeve) që do të mbahen në vendin qendror, përfshirë një përshkrim se si të dhënat e vendit individual do të inkorporohen në fajllat qendror. Shih nënparagrafin 6.3.3 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.; ; dhe

një përshkrim i regjistrimeve që do të mbahen në nivelin lokal, nëse ka. Shih nënparagrafin 6.3.4 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010; dhe

një përshkrim se si të dhënat nga vendet individuale do të identifikohen në sistemin qendror. Shih nënparagrafin 6.3.5 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

181

C. ÇËSHTJET PROCEDURALE 1. Jepni deklarimet e kërkuara më poshtë:

Po Jo N/A Nëse kërkesa ka të bëjë më një transaksion të kryer, a ka dorëzuar tatimpaguesi deklaratën për vitin në të cilin transaksioni është kryer? Shih paragrafin 2 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

Po Jo A përfshinë kërkesa një çështje që është nën inspektim (kontroll), nën ankesë, apo në proces gjyqësor apo çështje tjera për të cilat përgjithësisht nuk lëshohen vendime shpjeguese individuale? Shih paragrafin 4 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

Po Jo A keni dërguar kërkesë përpara (si tatimpagues, përfaqësues i tatimpaguesit, person i lidhur, apo paraardhës) për të njëjtën çështje apo të ngjashme për të njëjtin person? (Shih nënparagrafin 5.7 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.) Nëse po, dhe nëse kërkesa aktualisht është në pritje, ju lutemi jepni informatat mbi numrin pasues dhe datën e dorëzimit. ___________________________________________________________________________ Nëse po, dhe nëse ATK më parë ka lëshuar vendim shpjegues për kërkesën, ju lutemi jepni informatat për numrin e përpunuar të vendimit shpjegues dhe datën e lëshimit . _________________________________________________________

Po Jo N/A A do të ndikohet ndonjë deklaratë e personit që kërkon vendimin shpjegues nga vendimi? Nëse po, ju lutemi jepni informatat mbi llojin e deklaratës dhe vitit me të cilin lidhet, duke ndjek shembullin: Deklarata e tatimit në të ardhurat e korporatave për VF FY 2010 (Shih nënparagrafin 5.8 i nenit 8 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.) ________________________________________________________________ Sinqerisht i juaji, ____________________ _______________________ Nënshkrimin Data (Vendosni emrin e tatimpaguesit apo përfaqësuesit të autorizuar të tatimpaguesit) DEKLARIM: Ky deklarim duhet të nënshkruhet nga tatimpaguesi, e jo nga përfaqësuesi i tatimpaguesit. Deklaroj se ka shqyrtuar këtë kërkesë, përfshirë dokumentet shoqëruese dhe duke u bazuar në njohuritë dhe besimin më të mirë, kërkesa përmban të gjitha faktet relevante që lidhen me kërkesën dhe faktet e tilla janë të vërteta, të sakta dhe komplete. Sinqerisht i juaji, ____________________ _______________________ Nënshkrimin Data (Vendosni emrin e tatimpaguesit)

182

TË BASHKËNGJITURAT

1. Autorizimi me shkrim, nëse përfaqësuesi i tatimpaguesit do të nënshkruajë kërkesën për vendim shpjegues individual apo do të dalë para ATK-në në lidhje me kërkesën.

2. Kopjet e vërteta të të gjitha kontratave, marrëveshjeve dhe dokumenteve tjera të aplikueshme që lidhen me çështjet për t cilat është kërkuar vendimi shpjegues. Nëse ndonjë dokument është në një gjuhë që nuk konsiderohet të jetë gjuhë zyrtare e Kosovës, duhet të shoqërohet me një përkthim zyrtar në një gjuhë zyrtare të Kosovës. Ju lutemi specifikoni numrin e faqeve të bashkëngjitura ________ Shih nënparagrafin 5.4 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

3. Kopjet e vërteta të pasqyrave financiare1 për periudhën tatimore të kaluar dhe periudhën e tanishme tatimore përfshirë muajin para kërkesës së vendimit shpjegues, nëse kërkesa për vendim shpjegues individual lidhet me shpërndarje apo riorganizim të korporatës. Shih nënparagrafin 5.6 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.

4. Për vendimet shpjeguese individuale që lidhen me paragrafët 3.3. deri 3.6 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010: kopjet e vërteta të pasqyrave financiare1 për tri vitet kalendarike para vitit për të cilin është kërkuar

ndryshimi. Shih nënparagrafin 6.1.2 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.. kopjet e të gjitha deklaratave tatimore të dorëzuara gjatë tri viteve kalendarike para vitit për të cilin

është kërkuar ndryshimi. Ju lutemi specifikoni vitet për të cilat janë bashkëngjitur deklaratat tatimore _________, _________, _________ . Shih nënparagrafin 6.1.3 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010..

5. Për vendime shpjeguese individuale që lidhen me nënparagrafin 3.7 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.: kopjet e vërteta të pasqyrave financiare1 për tri vitet kalendarike para vitit për të cilin është kërkuar

ndryshimi. Shih nënparagrafin 6.2.1 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.. kopjet e të gjitha deklaratave tatimore të dorëzuara gjatë tri viteve kalendarike para vitit për të cilin

është kërkuar ndryshimi. Ju lutemi specifikoni vitet për të cilat janë bashkëngjitur deklaratat tatimore_________, _________, _________ . Shih nënparagrafin 6.2.1 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010..

Regjistrim i plotë dhe i detajuar i stokut. Shih nënparagrafin 6.2.2 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010..

6. Informata tjera që konsiderohen të aplikueshme për kërkesën. Shih nënparagrafin 5.10 të udhëzimit administrativ Nr. 15/2010.. Ju lutemi specifikoni çka është bashkëngjitur në kërkesën tuaj krahas informatave të mësipërme: ________________________________________________________________________________________________________________________________________________

7. Evidenca për taksën e paguar. Shih nënparagrafin 5.9 dhe paragrafin 10 të udhëzimit administrativ Nr.

15/2010.

1 Pasqyrat financiare përbëjnë ato të audituara nga një auditor i jashtëm (nëse pasqyrat e tilla financiare kërkohen), bilanci i gjendjes, pasqyra e fitimit dhe humbjes dhe çdo shënim sqarues i shoqëruar me pasqyrat financiare