Ulusal Metroloji Enstitüsü

GENEL METROLOJİ

TÜBİTAK UME

P.K. 21 41470 Gebze - KOCAELİ

Tel: 262 6466355

Faks: 262 6465914

http: // www.ume.tubitak.gov.tr

METROLOJİNİN TANIMI

Kelime olarak metreden türetilmiş olup anlamı

ÖLÇME BİLİMİ’dir.

Metrolojinin Görevi :

Bütün ölçme sistemlerinin temeli olan birimlerin (SI ve

türevleri) tanımlayarak bilim ve teknolojinin kullanımına

sunmak ve yapılan bütün ölçümlerin güvenilirliğini ve

doğruluğunu sağlamaktır.

Metrolojinin Faaliyet Alanları

BİLİMSEL METROLOJİ

UME

ENDÜSTRİYEL METROLOJİ

TSE, İKİNCİL LABORATUVARLAR

YASAL METROLOJİ

SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI ÖLÇÜLER VE STANDARTLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

DİĞER

BAKANLIK MERKEZ LABORATUVARLARI, SİLAHLI KUVVETLER, ASKERİ LABORATUVARLAR

Metrolojinin Tarihçesi

İlk Çağlarda Ölçme

Ortaçağ ve sonrasında, gelişen Ölçme teknikleri ve

Ölçümbilim

Uluslararası standartta metre ve kütle prototiplerinin

doğuşu ve metre Konvansiyonu (1875)

Metre Konvansiyonu ardından ölçüm bilimde gelişmeler

Ülkemizde metroloji alanındaki gelişmeler,

20.yy.’da metroloji ve Uluslararası alanda gerçekleştirilen

çalışmalar

Ortalama “ayak” uzunluğunun tespiti

1576

foot = ayak

ft=0.3048m =30.48cm

1994

594mmx420mm -(A2)

yerine 1.98x1.40ns

Uzunluk Birimi Yard’ın Tanımı

M.Ö.4000 yıllarında Firavun dirseği en yaygın uzunluk standardı olarak kullanılıyordu.463.3mm =1 dirsek =1.5ayak = 2 karış=6 el genişliği=24 parmak

M.Ö. 1101 yılında Kral 1.Henry’ nin burnundan el başparmağına kadar olan mesafe YARD olarak tanımlanmaktaydı.

Fransız Bilimler Akademisindeki bilim insanları devrim niteliğinde bir karar

aldılar. Ölçüler standartlaştırılmalıydı. Bu işi tek başına üstlenen Akademi, tüm

uluslarca kabul edilebilecek ölçü sistemleri saptama çalışmasına başladı.

Akademi tarafından kurulan, aralarında Jean-Charles de Borda, Joseph-Louis

Lagrange ve Pierre-Simon Laplace’ın da bulunduğu seçkin

bilim insanlarından oluşan bir komisyon yeni uzunluk

biriminin Dünya’nın çevresinden çıkarılmasını önerdi.

Fransa Ulusal Meclisi 1791’de yeni uzunluk biriminin,

Paris üzerinden geçen meridyen uzunluğunun çeyrek

kısmının 10 milyonda biri olmasında görüş birliğine vardı.

Sonunda 1798 yılında ölçümler tamamlandı. Kutuplardan geçen meridyenin

uzunluğu tespit edildi ve bu meridyenin çeyreğinin 10 milyonda biri alınarak 1

metre olarak adlandırılan büyüklük saptanmış oldu.

Hesaplanan bu büyüklüğe göre, Hollandalı Jan Hendrik van Swinden metrik

sistemin uzunluk standardı olarak ilk metre prototipini 1799’da

Fransız yetkililere 25 mm x 4 mm büyüklüğünde ve dikdörtgen

kesitli bir platinyum çubuk şeklinde sundu.

Bu standart aynı yıl Ulusal Fransız Arşivine kaldırıldı. Artık Fransız Bilim

Akademisi tarafından tasarlanan metrik sistem doğmuştu.

1875’te 17 ülke tarafından Paris’te Metre Konvansiyonu imzalandı ve Ölçüler

ve Ağırlıklar Bürosu (BIPM) kuruldu.

1889’da standart metre platin iridyum alaşımından yeniden

yapılıp tanımlandı. yeni metre prototipi 20mm*20mm

boyutlarında X-kesitinde bir çubuk olarak imal edilmiş

ve kullanılmaya başlanmıştır.

.

Bu, platin iridyum alaşımı olan standart

metrenin kullanımına 71 yıl devam edildi.

Sonunda 1960 yılında belli bir kripton

izotopu içeren tüpten salınan ışınımın

tayfındaki en belirgin çizgi temel alınarak,

metre yeniden tanımlandı.

1.650.763,73 adet kırmızı-turuncu ışığın

dalga boyu (XKr = 605,7802103

nanometre) değeri 1 metreyi vermekte idi

artık.

Bugün zaman, diğer tüm fiziksel büyüklüklerden daha

doğru olarak ölçülebilmektedir. 1967’de zaman ölçümünde sezyum saati

kullanılmasının standart ölçü olarak kabul edilmesinden sonra, saniye 10 bin

milyarda bir yanılgı ile ölçülebiliyor. Bunun anlamı, zaman ölçümünde 300

bin yılda, sadece 1 saniye ölçüm yanılgısı yapmak demektir.

Birbirinden oldukça uzak iki nokta arasını ışığın katetme süresi ölçülürse,

noktalar arasındaki uzaklık kullanılarak, ışık hızı bulunabilir. Fakat iki nokta

arasını, yanılgısı büyük olan bir metre ile ölçerseniz, ışık hızını da o kadar

yanlış bulursunuz.

Bugün ışık hızı için bulunan en doğru değer, saniyede 299.792.458.6

metredir. 1983’te Amerika Ulusal Standartlar Bürosuna bulunan bu ölçümün

yanılgısı, sadece 30 santimdir.

Işığın hızı, frekansıyla dalga boyunun çarpımına eşit olduğundan, metre

zaman cinsinden tanımlanabilir.

1970'li yıllarda kararlılığı yüksek lazerlerin ortaya çıkması ile bu

lazerlerin, metre standardının tanımlanmasında kullanılması

düşünülmüştür.

17 Ekim 1983 yılında metre standardı için herhangi bir dalga boyu

belirlemek yerine ışığın vakumdaki sabit hızının kullanılmasına

karar verilmiştir. Bunun için ışığın hızının vakum ortamda 299 792

458 m/s olarak belirlenmesi ve buradan ünitenin elde edilmesi

gerekmiş ve böylece uzunluk standardının fiziksel bir olaya

dayandırılan tanımı gerçekleştirilmiştir.

Günümüzde kullandığımız 1 metre, ışığın boşlukta1/299.729.458.6

saniyede aldığı yoldur.

Günümüzde geçerli metre tanımı

SI BİRİMLER SİSTEMİ

K A

smol

kgcd

m

SI BİRİMLER SİSTEMİ

• Uzunluk : Metre(m)

Metre, ışığın saniyenin 1/299792458 kesri zaman aralığında vakum

ortamda katettiği yolun uzunluğudur.

• Kütle : Kilogram (kg)

Uluslararası kilogram prototipinin kütlesine eşit birimdir.

• Termodinamik Sıcaklık Birimi : Kelvin (K)

Termodinamik sıcaklık birimi Kelvin, suyun üçlü noktasının

termodinamik sıcaklığının 1/273.16 kesridir.

• Madde miktarı : mol (mol)

Karbon 12’nin 0.012kg’da atom sayısını içeren madde miktarıdır.

SI BİRİMLER SİSTEMİ

• Zaman : Saniye (s)

Sezyum 133 atomunun taban durumunun iki ince yapı düzeyleri

arasındaki geçişe karşılık gelen ışınımın 9192631776 periyodunun

süresidir.

• Elektrik Akımı : Amper (A)

Amper sonsuz uzunluktaki ihmal edilebilir dairesel kesiti olan,

birbirinden 1 metre uzaklıkta yerleştirilmiş iki paralel

iletkenin,birbirlerini etkiledikleri metre başına 2x10-7 N’luk kuvveti

üreten sabit akım olarak tanımlanır.

• Işık Şiddeti : Kandela (cd)

Steradyan başına 1/683 Watt radyant şiddeti olan 540x1012 hertz

frekanslı monokromatik ışınım yayan bir kaynağın verilen bir yöndeki

ışık şiddeti kandela olarak tanımlanır.

Kütle Birimi ve Kütle Prototipi

Kütle birimi Kilogram;

yoğunluğu 21500kg/m3

olan %90 Platin ve %10

İridyumalaşımından yapılmış, 39

mm çap ve 39 mm yüksekliğe

sahip silindir biçimli ağırlıktır.

Türetilmiş Birim : Newton

Büyüklük: Kuvvet

Birimler Sistemi: SI

Kuvvet Birimi: Newton (N)

“1 kg’lık kütleye 1 m/s2’lik ivme

veren etki 1 N’dur.”

Newton’un İkinci Kanunu :

F = m . a

Kuvvetin Birimi(L).(M).(T)-2

Standartlar Hiyerarşisine Ait Kavramlar

ULUSAL STANDARD : Bir ülkede resmi olarak tanımış ve ülkedeki diğer tüm

standartlar için değeri referans teşkil eden yüksek doğruluklu standarttır.

REFERANS STANDARDI : TKS laboratuvarı ve diğer firmaların ölçüm

yerlerinde bulundurulan ve buralarda yapılan ölçümler için değeri referans

teşkil eden yüksek doğruluklu standarttır.

TRANSFER STANDARDI : Referans standartlarla kalibre edilmiş ve değeri

firma veya kuruluş içersinde alt seviye çalışma standartları için referans teşkil

eden standarttır

ÇALIŞMA STANDARDI : Referans standartları ve uygun ölçme cihazları ile

kalibrasyonu yapılmış, sıklıkla kalibrasyon ve kontrol işlemlerinde kullanılan,

nispeten daha düşük doğruluğa sahip standarttır.

Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar

Kalibrasyon ; belirli koşullar altında, bir ölçme cihazı veya bir ölçme sisteminin gösterdiği değerler veya, bir maddi ölçüt veya bir referans malzemenin verdiği değerler ile ölçüm standartları ile gerçekleştirilen ve bunlara karşılık gelen değerler arasındaki ilişkiyi kuran işlemler dizisi olarak tanımlanır.

Test ; Bir ürün veya cihazın belirlenen şartlara uygunluğunun kontrol edilmesidir.

Analiz ; Verilen bir maddeyi veya malzemeyi oluşturan yapı taşlarını bulmak için yapılan işlemler dizisidir.

Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar

İzlenebilirlik ; bir ölçüm sonucunun veya bir ölçüm

standardının değerinin belirli referanslarla, genellikle ulusal veya

uluslararası standartlarla, tamamının ölçüm belirsizliği

belirlenmiş olan kesintisiz bir karşılaştırmalı ölçüm zinciri

ileilişkilendirilebilmesi özelliğidir.

Birincil ve İkincil Seviye Kavramları

Laboratuvar Seviyesi

Birincil (Primer)

Seviye

İkincil (Seconder)

Seviye

Ulusal

Laboratuvar

Endüstriyel

Laboratuvar

Uluslar arası

Karşılaştırmalı

Ölçümler

Kalibrasyon

Akreditasyon (Bir

üst seviyeden)

Tanıma Göre Oluşturulan

En Üst Seviye Sistemler

Primer Sistemlerden Türetilmiş ve

Mutlaka Kalibrasyona Gerek Duyan

Sistemler

İzlenebilirlik Şeması

Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar

Ölçme İşlemi

Ölçülecek nesnenin belirlenmesi

Ölçülecek büyüklüğün belirlenmesi

Ölçülecek metodun belirlenmesi

Ölçülecek cihazlarınseçilerek ölçüm

düzeneğinin kurulması

Ölçme işlemininyapılması

Ölçme sonuçlarınındeğerlendirilmesi ve

kontrol edilmesi

Ölçüm ; bir büyüklüğün değerinin bulunmasına yönelik işlemler dizisidir.

ÖLÇÜM

Ölçüm Esasları

Fiziksel Büyüklükler ;kuvvet, basınç, sıcaklık vb.

“Ölçüm sonucu ölçme yöntemine bağlı değildir.”

Fiziksel Olmayan Büyüklükler

(Endüstriyel büyüklükler); sertlik, yüzey pürüzlülüğü vb

“Temelinde herhangi bir yasa veya kanun mevcut değildir veölçüm yöntemine bağlı olarak ölçüm sonucu değişir.”

Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar

Ölçüm Yöntemleri

Doğrudan Ölçüm; termometre ile sıcaklık, terazi ile kütle ölçümü

Dolaylı Ölçüm ; kuvvet ölçümünde F = W=m.g formülüne dayalı bir ölçüm ile sonuca varılması

“Fiziksel olmayan büyüklükler için dolaylı ölçme metodu söz konusu olamaz.”

Ölçüm Çeşitleri

Mutlak Ölçüm; ölçme büyüklüğünün değerinin, aynı büyüklük için

belirlenmiş olan referansa göre bulunması

Mukayeseli Ölçüm; Fiziksel büyüklüğün temel veya türetilmiş aynı çeşit bir

referans ile mukayese yapılarak doğrudan ölçülmesi

Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar

Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar

MUTLAK ÖLÇÜM

REFERANS KULLANILARAK YAPILAN ÖLÇÜM

ÖLÇÜLEN STANDART

MUTLAK ÖLÇÜM YAPAN ÖLÇÜM CİHAZI

ÖLÇÜLEN STANDART

KARŞILAŞTIRMALI ÖLÇÜM YAPAN CİHAZ

R X

A) KARŞILAŞTIRMALI ÖLÇÜM

B) YERİNE KOYMA METODU

X

XR R

1 2 3

MUTLAK ÖLÇÜM YAPAN CİHAZ

R: REFERANS

X: ÖLÇÜLEN STANDART

Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar

Ölçüm Hatası; ölçüm sonucundan, ölçülen büyüklüğe ait gerçek değerin

çıkartılmasıyla elde edilen değerdir.

Ölçüm Doğruluğu (accuracy); ölçüm sonucu ile ölçülen büyüklüğün gerçek

değeri arasındaki yakınlık derecesidir. Nitel bir kavram olduğundan sayısal

olarak ifade edilmemelidir.

Kesinlik (precision); sistemin tekrarlanabilirliğinin bir ölçüsüdür.

Tekrarlanabilirlik; aynı ölçüm koşulları altında (aynı ölçüm prosedürü, aynı

gözlemci, aynı koşullar altında kullanılan aynı ölçme cihazı, aynı konum, aynı

kullanım koşulları, kısa zaman aralığında tekrar) gerçekleştirilen, aynı ölçülen

büyüklüğe ait birbirini izleyen ölçüm sonuçları arasındaki yakınlık derecesidir.

Eğilim (bias); ölçme cihazı göstergesinin sistematik hatasıdır ve ulaşılmak

istenen değerden sapmasıdır.

Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar

Ölçüm Belirsizliği; ölçüm sonucu ile beraber yer alan ve ölçülen büyüklüğe,

gerçek değerinin içinde bulunduğu değerler aralığına karşılık gelebilecek

değerlerin dağılımını karakterize eden parametredir.

Ölçüm belirsizliğinin İstatistiksel İfadesi ; ölçüm hatası sistematik ve rasgele

olmak üzere iki bileşenden oluşur.

Ölçüm hataları, genel olarak belirsizlikle ifade edilir. Hata dağılımı,

istatistiksel metotlar kullanılarak ifade edilir.

Rasgele hata, tekrarlanabilirlik koşulları altında aynı ölçüm sonsuz sayıda

yapıldığında, her bir ölçüm değerinin sonsuz sayıdaki ölçümün

ortalamasından sapmasıdır ve belirli bir istatistiksel dağılım gösterir.

Rasgele hatanın istatistiksel dağılımını, normal dağılım eğrisi ya da

“Gaussian Eğrisi” gösterir.

Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar

Yüksek Kesinlik

Yüksek

Doğruluk

Düşük

Doğruluk

Düşük Kesinlik

Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar

Uluslararası Metroloji Sistemi

Comité international des poids et

mesure (CIPM)

CGPM tarafından seçilen 18 kişiden

oluşur . BIPM ve Metre

Konvensiyonu il ilgili işleri gözetir.

BIPM’de yılda bir toplanır

Uluslararası

Kuruluşlar

Metre Konvensiyonu (1875)

Conférence générale des poids et

mesures (CGPM)

Üye ülke delegelerinden oluşur ve 4

yılda bir toplanır

Diplomatik

Antlaşma

Üye Ülke

Hükümetleri

Bureau internanal des poids et

mesures (BIPM)

Sevre (Fransa)’de çeşitli ülkelerden

gelen 70 civarında personelle çalışan

Uluslararası Metroloji

Laboratuvarları

Comités consultatifs (CC)

Teknik Komiteler

CIPM’e ilgili konularda

danışmanlık yapar. Herbiri CIPM

mensubu bir üye tarafından

yönetilir ve ulusal laboratuvarların

temsilci ve uzmanlarından oluşur

Ulusal

Laboratuvarlar

BIPM

ALMANYATÜRKİYEULUSLARARASI

ULUSAL

ÇALIŞMA

TRANSFER

REFERANS

ÇALIŞMA

TRANSFER

REFERANS

ÇALIŞMA

ULUSAL

ÇALIŞMA

TRANSFER

REFERANS

ÇALIŞMA

TRANSFER

REFERANS

ÇALIŞMA

İKİLİ

EUROMET

IMEKO

EAL

PTB

DKD LABORATUVARI

ENDÜSTRİYEL

LABORATUVAR

AKREDİTASYON

UME

TKS

LABORATUVARI

ENDÜSTRİYEL

LABORATUVAR

AKREDİTASYON

Uluslararası İzlenebilirlik ve Ölçüm Güvenliği

Uluslararası İzlenebilirlik ve Ölçüm Güvenliği

BIPM CIPM CGPM

UME PTB

I

I

A: Akreditasyon I: Intercomparison K: Kalibrasyon

K,AK,A K,A

K,AK,A K,A

K,AK,A K,A

K,AK,A K,A

Türkiye Almanya

BIPM

AKREDİTE

Lab

Yeterli

Lab

UME

Üretim ISO 9000

Uluslar arası

Karşılaştırma

Akreditasyon

Lab Yeterlilik

Belgesi

GüvenR

Ç

Ç

R

Ç

R

Ç

R

Ç

Uluslararası İzlenebilirlik ve Ölçüm Güvenliği

Scheme of equivalence of national

measurement standards through key comparisons

T.J. Quinn

12-02-1997

Seventy five institutes

Participate in CC activity

Fifty key comparisons have

been identified

LABORATUVARLAR ARASI TANIMA PROSEDÜRÜ

1. Bir Kuruluşun Diğerince Tanınması

LABORATUVARLAR ARASI TANIMA PROSEDÜRÜ

2. Bir Kuruluşun Diğerince Tanınması

Uluslararası Organizasyonlar

EOTC Avrupa Test ve Sertifikalandırma Organizasyonu

EAC Avrupa Sertifikalandırma Akreditasyonu Birliği

EAL Avrupa Laboratuvar Akreditasyonu Birliği

EOQ Avrupa Kalite Organizasyonu

EQS Avrupa Kalite Sistemi Değerlendirme ve Sertifikalandırma Komitesi

EUROLAB Avrupa Test ve Analiz Laboratuvarları Organizasyonu

ILAC Uluslararası Laboratuvar Akreditasyonu Birliği

IAF Uluslararası Akreditasyon Forumu

EURACHEM Avrupa Analitik Kimya Laboratuvarları Birliği

Bölgesel Organizasyonlar

30.06.1999 tarihi itibariyle BIPM tarafından tanınan

bölgesel organizasyonlar:

EUROMET : Avrupa

COOMET : Rusya, Doğu Avrupa ve Küba

SIM : Küba hariç Kuzey, Orta, Güney Amerika

APMP : Asya-Pasifik Bölgesi

SADCMET : Güney Afrika Ekonomik Bölgesi

MENAMET : Kuzey Afrika ve Orta Doğu

Laboratuvarların test ve belgelendirme

kuruluşlarının uluslar arası kabül görmüş

kriterlere göre değerlendirilmesi, onaylanması

ve düzenli aralıklarla denetlenmesi ile bu

kuruluşların fonksiyonel olarak birbirlerine

denk olmasının sağlanmasıdır.

AKREDİTASYON

Akreditasyon koşulları büyük ölçüde WECC kuralları ve EN 45000 normlarınca belirlenmiştir. Bir TKS -laboratuvarı şu şartları yerine getirmelidir :

Laboratuvar ve teknik donanım, planlanan kalibrasyon için yeterli olmalıdır,

TKS laboratuvarı standartları, ulusal standartlarına izlenebilir olmalıdır,

Ölçüm yöntemleri, cihaz listeleri, kalibrasyon prosedürü, cihazların periyodik kontrolleri gibi bilgiler, kalibrasyon laboratuvarı personeli için hazırlanmış bir el kitabında tespit edilmiş ve UME tarafından onaylanmış olmalıdır,

Akreditasyon Koşulları

Akreditasyon Koşulları

Başvuruyu yapan, TKS laboratuvarı için yeterli tecrübe, bilgi ve

beceriye (teorik-pratik) sahip bir yönetici ve vekil tayin etmiş

olmalıdır,

Başvuruyu yapan kuruluş, TKS laboratuvarını işletme, niyet ve

durumunda olduğunu belgelemelidir.

LABORATUVAR

•Kalibrasyon

•Test

•Analiz

•Ölçüm

•Tip

SİSTEM

•ISO 9000

•AQAP

ÜRÜN

•E İşareti

•CE İşareti

•TSE Damgası

PERSONEL

•Laboratuvar

•Sistem

•Ürün

AKREDİTASYON

DE

ĞE

RL

EN

DİR

ME

AŞ

AM

AL

AR

I

TKS-Akreditasyon Ofisi Kalibrasyon Laboratuvarı Değerlendirme Uzmanı

BA

ŞV

UR

U

Değerlendirme Belgelerin

SunulmasıBelgelerin Ön

Değerlendirmesi

ŞÖZLEŞME

Değerlendirme

Uzmanının

Görevlendirilmesi

Belgelerin

Değerlendirmesi

DÜZELTMELER

Laboratuvarın Yerinde

Değerlendirmesi

Mukayeseli Ölçümler

Sonuç Raporu

DÜZELTMELER

DÜZELTMELER

Akreditasyon Hakkında

Karar

Akreditasyon Belgesi

Denetim Faaliyetleri Kalibrasyon Faaliyetleri Denetim Faaliyetleri

AK

RE

DİT

AS

YO

N

BAKANLIK

TÜRKAK GENEL KURULU

DENETİM KURULU

YÖNETİM VE KOORDİNASYON KURULU

HUKUK BÜROSU SEKRETERYA

ÜRÜN LABORATUVAR SİSTEM (ISO 9000) PERSONEL DESTEK

ÜHAS

YÖNETİM KURULU

BİLİRKİŞİ

GRUBU

DANIŞMA

KURULU

TEKNİK

KOMİTE

AKREDİTASYON

OFİSİ

LAS

YÖNETİM KURULU

BİLİRKİŞİ

GRUBU

DANIŞMA

KURULU

TEKNİK

KOMİTE

AKREDİTASYON

OFİSİ

SAS

YÖNETİM KURULU

BİLİRKİŞİ

GRUBU

DANIŞMA

KURULU

TEKNİK

KOMİTE

AKREDİTASYON

OFİSİ

PAS

YÖNETİM KURULU

BİLİRKİŞİ

GRUBU

DANIŞMA

KURULU

TEKNİK

KOMİTE

AKREDİTASYON

OFİSİ

DESTEK

SERVİSİ

BİLGİ

MERKEZİ

ULUSLARARASI

İLİŞKİLER

MALİ VE

İDARİ İŞLER

MEDYA

KAMPANYASI

Akreditasyon Konseyinin Yapısı

BAŞBAKANLIK

TÜBİTAK

MAM

TSE

ÖZEL İKİNCİL LAB.

KALİBRASYON

LABORATUVARLARI

BIPM, DİĞER

ULUSLAR ARASI

ENSTİTÜLER

SAVUNMA

BAKANLIĞI

SANAYİ VE TİCARET

BAK.

İÇ İŞLERİ

BAKANLIĞI

SİLAHLI

KUVVETLER

YASAL METROLOJİ

(ÖSGM)

BELEDİYELER

ASKERİ

LABORATUVARLAR

BÖLGE

LABORATUVARLARI

ÖLÇÜ VE

AYARLAR

LABORATUVARLA

RI

UME

Ulusal Ölçme Sistemi

YASAL METROLOJİ

Market terazileri

Benzin pompaları

Gaz, elektrik ve su sayaçları

Taksimetreler

Ticari uzunluk ölçme aletleri

Gürültü ölçer, hava ve su kirliliği ölçen

cihazlar

Egzoz emisyonu ölçen cihazlar

Ticaret

Sağlık

Tıbbi tartım cihazları

Termometreler ve şırıngalar

İşitimölçer (odyometre)

Radyoterapi cihazı

Çevre

Hız ölçen radarlar

Otomobil sürücülerinin, alkol testinde

kullanılan nefes analiz cihazları

Lastik basıncı ölçerler

Toksik kimyasal ölçümünde kullanılan

cihazlar

Güvenlik

International Conference of

Legal Metrology (ICLM)

Uluslararası Yasal Metroloji

Konferansı

International Committe

of

Legal Metrology (CIML)

Uluslararası Yasal Metroloji

Komitesi

International Bureau

of

Legal Metrology (BIML)

Uluslararası Yasal

Metroloji Komitesi

Development

Council

Geliştirme

Konseyi

Technical Advisory

Groups

Teknik Danışman

Grupları

Technical Committees

and

Sub Committees

Presidential Council

Başkanlık Konseyi

Teknik Komiteler ve

Alt Komiteler

Uluslararası Yasal Metroloji Kurumu

(OIML)

Ölçüler ve Ayar Kanunu

11 Ocak 1989 tarihinde kabul edilen 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu 21 Ocak 1989 tarih ve 20056 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bu kanunun amacı “milli ekonominin ve ticaretin gereklerine ve kamu yararına uygun olarak Türkiye hudutları içinde her türlü ölçü ve ölçü aletlerinin doğru yararlı ve uluslararası birimler sistemine uygun olarak imalini ve kullanılmasını sağlamaktır.”

Kanun beş temel bölümden oluşmaktadır:

Terimlerin ve birimlerin tanımları ve kullanılması,

Muayene, damgalama ve yasaklar,

Ceza Hükümleri,

Mali hükümler,

Çeşitli Hükümler

ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ

Başbakanlık, 1981 yılında, “Kamu ve özel sektörün ihtiyaçlarına topluca cevap

verecek, primer seviyede ve ulusal ölçekte” bir metroloji merkezinin kurulmasına

karar vermiş ve fizibilite çalışmalarını yürütmek üzere TÜBİTAK’ı

görevlendirmiştir.

11 Ocak 1992’de TÜBİTAK Yönetim Kurulu, Marmara Araştırma Merkezi

bünyesinde, yarı bağımsız ve teknik özerkliğe sahip Ulusal Metroloji Enstitüsü’ nü

(UME) kurmuştur. 4 Mayıs 1994’te de UME, son derece hassas ortam şartlarına

sahip ve yüksek teknolojik özellikte sistemlerle donatılmış yeni binasına

taşınmıştır.

Buna ek olarak TÜBİTAK, 1994 yılı sonunda, akredite edilmiş laboratuvarlardan

oluşacak olan Türk Kalibrasyon Servisi (TKS)’ni UME bünyesinde kurmuştur.

UME’nin Amaçları

Ülke dahilinde gerçekleştirilen tüm ölçümleri güvence

altına almak ve uluslararası sisteme entegrasyonunu sağlamak,

Mevcut ve yeni ölçme teknolojileri geliştirmek,

Teknolojik ve bilimsel gelişme sağlamak, Türk endüstriyel ürünlerinin gelişmesine ve dış satımına destek olmak,

Ulusal metroloji sistemini kurmak.

UME’nin Verdiği Hizmetler

Kalibrasyon Hizmetleri

Eğitim Hizmetleri

Danışmanlık Hizmetleri

Akreditasyon

Yayınlar

Teknoloji Transferi

Bilgi Transferi