Fundamentals, Design, and Implementation, 9/e

Bölüm 2Varlık-İlişki Veri Modeli:Araçlar ve Teknikler

Chapter 2/2Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Üç Şema Modeli

Üç şema modeli 1975’de ANSI/SPARC tarafından geliştirildiVeri modellemeninç ve rolünü tanımlamak için bir çerçeve sağlıyor

Chapter 2/3Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Üç Şema Modeli (devamla)

Dış şema ya da kullanıcı görüşü (view)– Kullanıcıların veri tabanını nasıl gördüğünü temsil eder

Kavramsal şema– Tüm verileri ve aralarındaki ilişkilerin tanımını da içeren

veri tabanının mantıksal görüşü– Herhangi bir veri depolama aracından bağımsız– Bir kavramsal şema genellikle birçok farklı dış şema

içerebilirİç şema– Belirli bir ürün üzerinde fiziksel olarak bir kavramsal şemanın temsili

– Bir kavramsal şema birçok farklı iç şemalarla temsil edilebilir

Chapter 2/4Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Varlık-İlişki Modeli (E-R Model)

Varlık-İlişki modeli kavramsal şemalar yaratmak için kullanılabilen bir dizi kavram ve grafik simgelerden oluşurDört sürümü var:– Özgün Varlık-İlişki modeli, Peter Chen (1976)– Genişletilmiş Varlık-İlişki modeli : en yaygın

kullanılan model– Bilgi Mühendisliği (IE), James Martin (1990)– IDEF1X NISO ulusal standardı– Birleşik Modelleme Dili (Unified Modeling

Language (UML)) nesne yönelimli yöntemi destekliyor

Chapter 2/5Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Genişletilmiş Varlık İlişki Modeli

Chapter 2/6Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: Varlık-İlişki Diyagramı

Chapter 2/7Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Varlıklar

Kullanıcıların hakkında bilgi toplamak istediği tanımlanabilen şey– Varlık sınıfı: bu sınıftaki varlık formatı

tarafından tanımlanan varlıklar koleksiyonu

– Varlık ögesi (instance): Belli bir varlığın temsili

Genellikle bir varlık sınıfında birçok varlık ögesi bulunur

Chapter 2/8Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: Varlık

Chapter 2/9Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Özellikler

Varlığın özelliklerinin tanımlanmasıBir varlık sınıfındaki tüm ögeler aynıözelliklere sahiptir– Birleşik özellik: Bir grup özellikten oluşan

özellik– Çok değerli özellikler: Birden fazla olası

değeri olan özellik

Chapter 2/10Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Tanımlayıcılar

Varlık ögelerini tanımlar, adlandırır. Bir varlık ögesinin tanımlayıcısı bir ya da daha fazla varlık özelliğinden meydana gelirBir tanımlayıcı ya tekildir ya da değil– Tekil tanımlayıcı: Sadece ve sadece bir varlık

ögesini tanımlar– Tekil olmayan tanımlayıcı: Değer bir dizi ögeyi

tanımlarBirleşik tanımlayıcılar: İki ya da daha fazla özellikten oluşan tanımlayıcılar

Chapter 2/11Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

İlişkiler

Varlıklar ilişkilerle birbiriyle bağlantılandırılır– İlişki sınıfları: varlık sınıfları arasındaki

bağlantılar– İlişki ögeleri: varlık ögeleri arasındaki bağlantılarİlişkilerin özellikleri olabilirBir ilişki sınıfında çok sayıda varlık sınıfıolabilirİlişkinin derecesi: ilişkideki varlık sınıfısayısı

Chapter 2/12Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek:İlişki derecesi

İkinci derece ilişki çok yaygın olup genellikle ikili ilişki terimiyle anılır

Chapter 2/13Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

İkili İlişkiler

1:11:NN:M

Chapter 2/14Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Yineli (recursive) İlişki

Yineli ilişkilertek bir sınıftaki varlıklar arasındaki ilişkilerdir

Chapter 2/15Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Sınır (Cardinality)

Maksimum sınır bir ilişkide yer alan maksimum varlık sayısını gösterirMinimum sınır bir ilişkide varlık olup olmayacağını gösterir

Chapter 2/16Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Zayıf Varlıklar

Zayıf varlıklar mantıksal olarak bir başka varlığa bağlı olmak zorundaZayıf varlıklar veri tabanında bir başka varlık türü (güçlü varlık) olmadıkça veri tabanında yer alamaz– ID-bağımlı varlık: Bir varlığın

tanımlayıcısı bir başka varlığın tanımlayıcısını içerir

Chapter 2/17Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: Zayıf Varlıklar

Chapter 2/18Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: Zayıf Varlıklar

Chapter 2/19Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Alt tür Varlıklar

Alt tür varlık süpertür denen bir başka varlığın özel örneğini temsil eden varlıkBazen IS-A ilişkisi olarak adlandırılırIS-A ilişkisi olan varlıkların aynıtanımlayıcıya sahip olması gerekir

Chapter 2/20Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: Alt tür varlıklar

Chapter 2/21Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: Alt tür varlıklar

Chapter 2/22Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: Alt tür varlıklar

Chapter 2/23Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

IDEF1X Standardı

IDEF1X (Integrated Definition 1, Extended) 1993’de ulusal standart olarak ilan edildiDaha spesifik anlamlarda varlıkları, ilişkileri ve özellikleri tanımlarBazı Varlık-İlişki grafik simgelerini değiştirdiGenişletilmiş E-R modelinde olmayan alanların (domains) tanımını içerirDört İlişki Türü– Belirleyici olmayan bağlantı ilişkileri– Belirleyici olan bağlantı ilişkileri– Spesifik olmayan ilişkiler– Kategorizasyon ilişkileri

IDEF1X’i destekleyen ürünler: ERWin, Visio, Design/2000

Chapter 2/24Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: IDEF1X

Chapter 2/25Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: IDEF1X

Chapter 2/26Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: IDEF1X

Chapter 2/27Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Belirleyici Olmayan Bağlantıİlişkileri

Ebeveynden bir çocuk varlığına ilişkiyi bir kesikli çizgiyle temsil ederVarsayılan sınır 1:N’dir. Ebeveyn zorunlu, çocuk seçmeli– 1 sadece bir çocuğun gerekli olduğunu gösterir– Z sıfır veya 1 çocuk olduğunu gösterir

Chapter 2/28Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Belirleyici Olmayan Bağlantıİlişkileri

Chapter 2/29Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Belirleyici Olan Bağlantı İlişkileri

Genişletilmiş E-R modelindeki ID-bağımlı ilişkilerle aynıdırEbeveynin tanımlayıcısı daima çocuğun tanımlayıcısının bir parçasıdırİlişkiler düz çizgilerle gösterilir, çocuk varlıklar yuvarlak köşelerle temsil edilir (sadece ID-bağımlı varlıklar için)

Chapter 2/30Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Belirleyici Olan Bağlantı İlişkileri

Chapter 2/31Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Spesifik Olmayan İlişkiler

Çoka çoklu ilişkiİlişkiler düz çizginin her iki başındaki içi dolu dairelerle gösterilirBir spesifik olmayan ilişkide minimum sınırlar belirlenemez

Chapter 2/32Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Spesifik Olmayan İlişkiler

Chapter 2/33Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

IDEF1X Notasyonu

Source: ERwin Methods Guide, 1997, p. 48

Chapter 2/34Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Kategorizasyon İlişkileri

Jenerik (doğurgan) bir varlıkla bir başka varlık arasındaki ilişkiye kategori varlığı denirGenişletilmiş E-R modelinde genelleştirmenin özelleştirilmesi/ alt tür ilişkileri (IS-A ilişkileri) olarak adlandırılırKategori kümeleri içinde kategori varlıkları birbirini dışlarİki tür kategori kümesi vardır:– Tam: Kümedeki her olası kategori türü gösterilir (arasında

boşluk olan iki yatay çizgiyle gösterilir)– Eksik: en azından bir kategori eksiktir (kategori kümesi dairesi

tek çizgi üzerine yerleştirilerek gösterilir, çizzgiler arasında boşluk yoktur)

Chapter 2/35Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: Kategorizasyon İlişkileri

Chapter 2/36Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: IDEF1X Modeli ve İlişki Adları

Chapter 2/37Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: IDEF1X Modeli ve İlişki Adları

Chapter 2/38Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Alanlar

Alan bir özelliğin alabileceği değerler dizisi olarak tanımlanırBir spesifik değerler listesi de olabilir ya da önceden tanımlanmış veri özellikleri de olabilir (örneğin, 75 karakterden daha az karakter dizisiAlanlar veri modellemedeki belirsizliği azaltır ve pratikte yararlıdırİki tür alan vardır:– Temel alan: bir veri türü ve muhtemelen bir değer listesi

ya da sınır tanımı vardır– Tür alanı: Temel alanın bir alt seti ya da başka bir alan

türünün alt seti

Chapter 2/39Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: Alan Hiyerarşisi

Chapter 2/40Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

UML-stili Varlık-İlişki Diyagramları

Birleşik Modelleme Dili, Unified Modeling Language (UML)nesne yönelimli programlar (OOP) ve uygulamalar modellemek ve tasarlamak için kullanılan bir dizi yapı ve tekniklerUML varlıkları, ilişkileri ve özellikleri Genişletilmiş E-Rmodelinkilere çok benzerBirçok nesne yönelimli E-R yapıları eklenmiştir:– <Kalıcı> varlık sınıfının veri tabanında var olduğunu gösterir– UML varlık sınıfı özelliklerine izin verir– UML, özelliklerin ve yöntemlerin görünürlüğünü destekler– UML yöntemleri tanımlar

Halen nesne yönelimli notasyonun pratik değeri sınırlı

Chapter 2/41Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: UML

Chapter 2/42Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: UML

Chapter 2/43Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

Örnek: UML

Chapter 2/44Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

UML: Zayıf Varlıklar

Chapter 2/45Copyright © 2004 Database Processing: Fundamentals, Design and Implementation, 9/e

by David M. Kroenke

UML: Alt türler

Fundamentals, Design, and Implementation, 9/e

Bölüm 2Varlık-İlişki Veri Modeli:Araçlar ve Teknikler