Vojvodina - BirdsWatch

8/13/2019 Vojvodina - BirdsWatch

1/16

POSMATRANJE PTICA

U VOJVODINI

www.vojvodinaonline.com

TuristickaorganizacijaVojvodine


2/16

Najznacajniji lokaliteti za posmatranje ptica

Srbija je izrazito bogata stanitima i vrstama ptica od kojih su mnoge znaajne za domau i meunarodnuzatitu. Meu njima, vojvoanski rezervati prirode spadaju u najbolje prouene i poznate javnosti. UPokrajini je od kraja 19. veka do danas zabeleeno ukupno 312 vrsta ptica, to predstavlja ak 42%svih vrsta naenih u Evropi. Pored toga, danas se u Vojvodini gnezdi 196 vrsta ptica ili 82% ornitofauneSrbije.

Nekada nepregledna ravnica pod stepama, slatinama i movarama, Vojvodina je danas uglavnomobeumljena, preorana i isuena itnica. Mnoge ptice su time nepovratno izgubile vredna stanita i svrstalese u red retkih i ugroenih vrsta. Danas se meu najugroenije vojvoanske ptice ubrajaju orao krsta, sivavetruka, stepski soko, velika droplja i modrovrana za iji se opstanak vodi svakodnevna bitka.

U ovoj brouri predstavljena su zatiena prirodna dobra na kojima postoji organizovana uvarska i vodika

sluba, pa samim tim i mogunost za obilazak i posmatranje ptica. No, postoje i brojna druga mesta iromVojvodine na kojima moete uivati u pticama. Na primer, u gotovo svakom selu i gradu u Vojvodini u tokuzime okupljaju se velika zimska jata sova malih uara, a najvee svetsko jato nalazi se u Kikindi.Upoznajte arobni svet ptica i krenite u avanturu vesutra!

egendLegenda1. Ludako jezero2. Gornje Podunavlje3. Slano kopovo4. Panjaci velike droplje5. Jegrika6. Carska bara7. Fruka gora8. Zasavica9. Obedska bara10. Deliblatska peara

11. Vrake planine

12. erdapska klisura13. Ovarsko-kablarskaklisura14. Kanjon Uvca iMileevke

1.

2.

3.

4.

5.

6.7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

2.


3/16

Posmatranje ptica podrazumeva boravak u prirodi uz visokupsihiku i fiziku aktivnost, kao i ljubav prema pticama iprirodi u kojoj se nalaze. Sticanjem znanja i vetina kojeposmatranje ptica iziskuje, razvija se svest i potreba zazdravom ivotnom sredinom.

Milioni posmatraa ptica irom sveta putuju u potraziza ouvanim stanitima i mestima sa velikim brojemvrsta ptica i njihovih jedinki. Oni predstavljaju monoorganizovan pokret ekoturista koji u brojnim zemljama urazvoju znaajno pomau i podstiu odrivi razvoj lokalnihzajednica i zatitu prirode i ptica. Budui da je zatita prirode u Srbiji nedovoljnopromovisana i podrana od strane dravnih institucija i opte javnosti, organizovanje posmatranja ptica u

zatienim delovima prirode namee se kao razumno reenje za upotpunjavanje pomenute praznine. Poredtoga, zatita ptica i stanita kod lokalnog stanovnitva u Srbiji esto je predmet neodobravanja, upravousled nerazumevanja uloge i mogue dobrobiti same lokalne zajednice.

irom sveta prisutan je trend poveanja broja amaterskih posmatraa ptica koji poseuju najraznovrsnijedestinacije zbog uivanja u pticama. U bliskom okruenju Srbije (Maarska, Bugarska, Rumunija) ovaj vidturizma uveliko se razvija i dobija sve vei znaaj. Znaaj se ogleda kroz pruanje alternativa neodrivomgazdovanju prirodom (umarstvo, poljoprivreda, lov, ribolov) i obrazovanja lokalnog stanovnitva o znaajuprirodnih vrednosti u njihovom okruenju.

Za razliku od drugih neodrivih oblika turizma, posmatranje ptica omoguava neogranieno korienjeresursa. Ovo nije masovan oblik turizma vespada u specijalna interesovanja (nie), koje Strategija o razvojuturizma Republike Srbije preporuuje za razvoj u budunosti. Turisti koji dolaze u potragu za pticama ineto tokom cele godine, a njihovi zahtevi ukljuuju objekte za smetaj manjeg kapaciteta (porodini hoteli,seoska domainstva), autentinu hranu i pie i lokalne vodie. Dolazak stranih turista na lokalitete na kojimauglavnom nema razvijenog turizma, kod lokalnog stanovnitva jaa svest o vrednostima koje ih okruuju.Ova lanana reakcija izaziva oseanje ponosa, a zatim i potrebe da se te vrednosti ouvaju i zatite.Promovisanje novootkrivenih vrednosti moe stvoriti bolji imid lokaliteta ili regiona. Pored nesumnjiveekoloke, bioloke, etnoloke, kulturoloke, etike i estetske vrednosti ptica, jasni su i ekonomski razlozi zazatitu vrsta i njihovih stanita.

Razvoj posmatranja ptica u Srbiji ne iziskuje velika ulaganja budui da postojea infrastruktura uz malotruda moe zadovoljiti zahteve inostranih i domaih klijenata. Postojei hoteli, moteli i lovake kue u blizinizatienih prirodnih dobara mogu postati prave male oaze ekoturizma i centri odrivog razvoja lokalnihzajednica. Neophodno je nastaviti sa promocijom prirodne batine Srbije, posebno na specijalizovanimsajmovima za posmatranje ptica i ekoturizam. Panju bi trebalo usmeriti i ka organizovanim posetamarezervatima od strane kolske dece i porodica u vidu izleta i kola u prirodi iji je prevashodni cilj obrazovanjeire populacije. Na ovaj nain rezervati dobijaju posetioce koji podravaju njihove napore za zatitomprirode, a posetioci obogauju svoj ivot jedinstvenim iskustvima.

Za vie informacija posetite sledee internet stranice:

www.birdwatchserbia.comwww.visitvojvodina.comwww.pticevojvodine.rswww.wild-serbia.com

Na fotografiji: posmatrai ptica sa Zasavice

Uvod

3.

Foto:MilanRui


4/16

Ludako jezero je mozaian vodeniekosistem na krajnjem severu Srbije.Ovaj Specijalni rezervat prirode svake

godine je domain dobro poznatog ornitolokogkampa. Ravniarsko jezero okruuju znaajnepovrine pod trskom, slatinama i obradivimzemljitem. Na Selevenjskim pustarama iSubotikoj peari nalaze se vredne i zatienestepe i umo-stepe koje su dom velikog brojaretkih biljaka i ivotinja.

Znaajne vrste ptica: crnovrati gnjurac,vodeni bik, apljica, uta aplja, grogotovac,eja movarica, barski petlovan, sivi barskipetli, muljaa, crnoglavi galeb, belobrkaigra, crna igra, kukuvija, kukumavka,leganj, pupavac, pelarica, modrovrana, crnauna, umska eva, stepska trepteljka, evarskitrstenjak, veliki trstenjak, trstenjak mlakar,

modrovoljka, obini cvri, cvri potoar,brkata senica, senica vuga, rusi svraak, sivisvraak i vuga.

Crnovratignjurac

Muljaa

Sibirska perunika

Foto: Milan Rui

Ludasko jezero iokolne pescare

Foto:KatarinaPaunovi

Foto: Katarina Paunovi

Foto:MilanRui

4.


5/16

Crnaroda

Mali detli

Katarina Paunovi

Ovaj Specijalni rezervat prirodeobuhvata deo meunarodno vanogvodenog stanita koji se protee du

plavne doline Dunava u Srbiji, Hrvatskoji Maarskoj. Rezervat predstavlja mozaikouvanih ritova, hrastovih i vrbovo-topolovihuma, slatinskih livada i panjaka okruenihnaseljima i oranicama. Posebno vredne sustare poplavne hrastove ume koje nestajuirom Evrope.

Znaajne vrste ptica:crna roda, apljica,gak, kaiar, patka njorka, belorepan, oraoklikta, osiar, crna lunja, eja movarica,stepski soko, crna una, srednji detli, malidetli, grlica, uta pliska, belovrata muharica,rusi svraak, obini cvrii cvripotoar.

GornjePodunavlje

Zelene krastae

Foto:WernerGoussey

Foto:MilanRui


5.


6/16

Slano kopovo je jedno od najlepihprirodnih jezera Panonske nizijei poznato je po spektakularnim

seobama dralova. Specijalni rezervatprirode sastoji se od velikog slanogjezera okruenog tracima i ouvanomslatinom.

Znaajne vrste ptica: vodeni bik,

grogotovac, iljkan, patka njorka, ejalivadarka, stepski soko, siva vetruka, dral,muljaa, crni sprudnik, crvenonogi sprudnik,sprudnik pijukavac, sprudnik migavac, velikacarska ljuka, mala carska ljuka, vlastelica,sabljarka, morski alar, kukumavka, ritskasova, modrovoljka, sivi svraak i obinabeloguza.

Sabljarka

dralovi

Srne


Slanokopovo



Foto:KatarinaPauno

vi

6.


7/16

Ovaj Specijalni rezervat prirodeutoite je poslednjih velikihdroplji u Srbiji. Nalazi se na severu

Banata, izmeu reke Tise i rumunskegranice i obuhvata velike povrine podslatinama, stepama i poljoprivrednimzemljitem.

Znaajne vrste ptica: eja livadarka,siva vetruka, stepski soko, prepelica,

velika droplja, dral, ritska sova, pupavac,modrovrana, stepska trepteljka, uta pliska,obina beloguza, obina travarka, rusisvraak, sivi svraak i velika strnadica.

Velikadroplja

Ritska sova

Foto: Slobodan Puzovi

Pasnjacivelike droplje

Lastin repak

Foto:SlobodanPuzovi


Foto: Milan Vogrin

7.


8/16

Vijugavi tok reice Jegrike, nasvom putu dugom oko 65 km,obrazuje mozaina stanita sa

barama, tracima, ikarama, poplavnimlivadama, panjacima i drvoredima. Parkprirode okruen je brojnim naseljimai obradivim zemljitem, a jedan deovodotoka pretvoren je u ribnjak.

Znaajne vrste ptica: crnovrati gnjurac,

mali gnjurac, veliki grnjurac, mali vranac,vodeni bik, apljica, uta aplja, kaiar,patka njorka, eja movarica, barski petlovan,sivi barski petli, crvenonogi sprudnik,belobrka igra, crna igra, modrovoljka,crnoglava travarka, evarski trstenjak, senicavuga, brkata senica, sivi svraak i barskastrnadica.

Siva

aplja

Senica vuga

Beli lokvanj

Foto: Lorand Vig

Jegricka




8.


9/16

Specijalni rezervat prirode StariBegejCarska bara jedno je odnajpoznatijih vodenih stanita u

Srbiji. Mozainim predelima dominirajupoplavne ume, mrtvaje, plitke bare,najvei traci u Srbiji, plavne livade,stepski panjaci i slatine. Okolni ribnjacimeu najveima su u Evropi i domainisu ogromnog broja vodenih ptica.

Znaajne vrste ptica: mali vranac, vodenibik, apljica, velika bela aplja, uta aplja,kaiar, plovka kaikara, patka njorka,grogotovac, belorepan, eja movarica,osiar, jastreb, barski petlovan, prdavac,sivi barski petli, belobrka igra, mali detli,seoski detli, vijoglava, rusi svraak, senicavuga, brkata senica, veliki trstenjak, trstenjakmlakar, cvripotoar i obini cvri.

Belorepan

Gak


Carskabara

Barske kornjae




9.


10/16

Jedini vojvoanski nacionalni parkprotee se du 78 km duge planinekoja je u praistoriji predstavljala

ostrvo u Panonskom moru. Greben Frukegore uglavnom je pod umama, a napadinama se nalaze mozaina stanitapanjaka, livada, oranica, vonjaka,vinograda i naselja.

Znaajne vrste ptica: krsta, osiar,

jastreb, lastaviar, stepski soko, grlica,

uk,kukumavka, pupavac, pelarica, umska

eva, ubasta eva, stepska trepteljka, utapliska, umska trepteljka, crna una, sivauna, seoski detli, srednji detli, belovratamuharica, siva senica, dugokljuni puzi, rusisvraak, vuga, utarica, batokljun, crnogrlastrnadica, vinogradska strnadica, crnoglavastrnadica i velika strnadica.

Crnauna

Crnoglava strnadica

Gladiev plavac


Fruskagora


Foto: Milan Rui


10.


11/16

Jedini vojvoanski nacionalni parkprotee se du 78 km duge planinekoja je u praistoriji predstavljala

ostrvo u Panonskom moru. Specijalnirezervat prirode prostire se du 33 kmtoka reke Zasavice. Podrujem dominirajurena stanita okruena mozaikombara, plavnih uma, zabrana hrasta,topole i vrbe, poljoprivrednog zemljitai panjaka. Zasavica je poznata kaocentar za ouvanje genetikih resursa

domaih ivotinja. Balkanski magarci,podolska govead i svinje manguliceuivaju na prostranom panjaku.

Znaajne vrste ptica: mali gnjurac, malivranac, apljica, gak, mala bela aplja, patkanjorka, belorepan, eja movarica, jastreb,lastaviar, grlica, kukavica, kukuvija, utina,kukumavka, zelena una, seoski detli, malidetli, ubasta eva, stepska trepteljka, utapliska, mali slavuj, crna crvenorepka, obinatravarka, obina grmua, trstenjak rogoar, velikitrstenjak, obini cvri, uti volji, siva muharica,senica vuga, rusi svraak, vuga, poljski vrabac,utarica, batokljun i velika strnadica.

Kai

ar

Patka njorka

Zelena aba


Zasavica




11.


12/16

Specijalni rezervat prirode Obedska

Bara jedan je od najstarijihzatienih prostora na svetu(od 1874. godine). Ovo je sezonskiplavljeno podruje koje se sastoji odplavnog podruja reke Save, sa barama,vlanim livadama i mrtvajama, okruenihhrastovim i vrbovo-topolovim umama.

Znaajne vrste ptica: mali gnjurac, malivranac, vodeni bik, apljica, gak, mala belaaplja, velika bela

aplja, crvena

aplja, crnaroda, kaiar, rioglava patka, patka njorka,

belorepan, orao klikta, eja movarica, osiar,jastreb, lastaviar, barski petli, sivi barskipetli, grlica, kukavica, kukuvija, kukumavka,pelarica, zelena una, seoski detli, malidetli, vijoglava, crna crvenorepka, cvripotoar, obini cvri, veliki trstenjak, utivolji, belovrata muharica, senica vuga,dugokljuni puzi, rusi svraak, vuga, utarica,batokljun, barska strnadica i velika strnadica.

Velikitrstenjak

uta aplja

Crveni vilin konjic


Obedskabara

Foto:MilanRui



12.


13/16

Ovaj u Evropi jedinstven predeo

sastoji se od 33.000 ha panjaka,livada, obradivog zemljita imeovite ume na prostranom peskovitompodruju. Specijalni rezervat prirodeogranien je rekama Dunav, Tami iKara i predstavlja stanite za brojneretke i ugroene vrste meu kojima subanatski bour, gorocvet, tekunica, slepokue, pegavi tvor i vuk.

Znaajne vrste ptica: belorepan, krsta,

zmijar, patuljasti orao, crna lunja, rii miar,siva vetruka, lastaviar, stepski soko, grlica,kukuvija, kukumavka, uk, leganj, pelarica,modrovrana, pupavac, vijoglava, ubastaeva, umska eva, bregunica, stepskatrepteljka, pirgasta grmua, rusi svraak, sivisvraak, vuga i velika strnadica.

Patuljasti orao

Pelarica

Tekunica

Foto: Milan Rui

Deliblatskapescara

Foto:WernerGoussey



13.


14/16

VVrake planine su luno oblikovan

masiv u jugoistonom Banatu,nadomak Vrca. Na njima senalazi i najvii vrh Vojvodine, Gudurikivrh (641 m). Ovaj Predeo izuzetnihodlika prekriven je meovitim umamahrasta, bukve i graba, vinogradima iprostranim poljoprivrednim povrinama.

Znaajne vrste ptica: orao klikta,zmijar, jastreb, grlica, kukavica, umskasova, dugorepa sova, pupavac, crna una,zelena una, planinski detli, seoski detli,srednji detli, mali detli, vijoglava, umskaeva, umska trepteljka, potona pliska,siva muharica, belovrata muharica, sivasenica, dugokljuni puzi, rusi svraak,vuga, konopljarka, utarica, batokljun,vinogradska strnadica i velika strnadica.

umskasova

Strnadica utovoljka

Vrsackeplanine

arka

Foto: Milivoj Vuanovi



Foto:MilanRui

14.


15/16

Dosadasnje aktivnosti na razvoju posmatranja ptica

Urednik: Biljana Mareta. Tekst: Milan Ruii Biljana Mareta. Dizajn: Bojana akiFotografije: Katarina Paunovi, Milan Rui, Dr Slobodan Puzovi, Werner Goussey, Milan Vogrin, Lorand Vig i MilivojVuanovi.

Posmatranje ptica u Srbiji ima veliki potencijal zbog ouvane prirode,velikog broja vrsta ptica i njihovih stanita. Tokom burnih 1990-ihgodina Srbija nije bila esto poseivana destinacija i za veliki brojturista jo uvek je nepoznata. Ovo neotkriveno blago u srcu Evrope

moe da ponudi puno toga iskrenim ljubiteljima prirode.

Veliki potencijal prepoznat je od strane vodee receptivne agencije uSrbiji, turistike agencije Magelan corporationkoja je prva zapoelaaktivnosti na promociji posmatranja ptica u Srbiji i dovoenjuturistikih grupa iz inostranstva.

Ove aktivnosti ostvaruju se kroz Asocijaciju za razvoj turizmaVisitVojvodina. Doveli smo specijalizovane novinare i turoperatoreiz Velike Britanije (2004. i 2005), radili smo edukaciju upravljaa

zatienih prirodnih dobara (2006-2008), kreirali veb sajt www.birdwatchserbia.com (2007), organizovali prvu konferenciju o

posmatranju ptica (decembar 2008), tampali brouru na engleskomjeziku u cilju promocije posmatranja ptica u Velikoj Britaniji i nadrugim stranim tritima (2009) i konano, pripremili ovu brouruna srpskom jeziku (februar 2010). Kao rezultati naih napora, dolesu turistike grupe iz Belgije i Velike Britanije.

Aktivnosti VisitVojvodine podrali su: Turistika organizacijaVojvodine, Turistika organizacija Srbije, Turistika organizacijaNovog Sada, Sekretarijat za zatitu ivotne sredine i odrivi razvojAP Vojvodine. lanice klastera Istar 21, koji se bavi razvojem ipromocijom turizma du Dunava, takoe su prepoznale znaaj ipodrale razvoj posmatranja ptica.

Pored razvoja i promocije posmatranja ptica, VisitVojvodinaradi naouvanju prirode, multietnikog kulturnog naslea u Vojvodini, atakoe je i jedan od pokretaa prvog domaeg online rezervacionogsistema i najveeg turistikog sajta o turizmu Srbije, VisitSerbia.

Magelan corporation sarauje sa profesionalnim i odgovornim

lokalnim partnerima koji pruaju kvalitetne usluge i brinu o ouvanjuivotne sredine. Na osnovni cilj je da se posetiocima priuti istinskouivanje i ansa da doive sve lepote Srbije. Kao dodatak izuzetnoraznolikom ptiijem svetu, osim tura posmatranja ptica, turisti takoemogu da uivaju u bogatom kulturno-istorijskom nasleu manastira,dvoraca, muzeja i salaa, u uzbudljivom provodu, u upoznavanjumetana i njihovih obiaja, u tradicionalnim specijalitetima igostoljubivou po kojoj je Srbija nadaleko poznata.

Turistika organizacija Vojvodinewww.vojvodinaonline.com

Izvrno vee Vojvodinewww.vojvodina.gov.rs

www.magelan.rs

Turistiki portal i online rezer-vacioni sistem

www.visitserbia.org

Asocijacija za razvoj turizma uVojvodini

www.visitvojvodina.com

Udruenje za unapredjenje

saradnje i razvoj turizma u

Podunavljuwww.istar21.com

www.birdwatchserbia.com

15.


16/16

Documents

Vojvodina - BirdsWatch