Ne Europe

VULLKANET

VullkaniVullkani eshte nje hapje, apo nje e care ne siperfaqen apo koren e tokes e cila lejon, magmen, hirin vullkanik, dhe gazet te shperhapen nga nensiperfaqja. Vullkanen gjenden kryesisht ne kufijte mes pllakave tektonike, qofshin keto konvergjente, apo divergjente.Si pershembull, kreshta mes-oqeanike Antlantike eshte nje shembull I vullkaneve shkaktuar nga kufiri divergjent I pllakave tektonike, ndersa Unaza e zjarrte e Paqesorit nga kufiri konvergjent.Nga ana tjeter, vullkanet zakonisht nuk formohen ne kufijte mes pllakve tektonike qe ferkohen me njer-tjetren.

Vullkanet ne kontinentin Europian jane te pranishem.Ata jane vullkane Aktive dhe JoaktiveVullkane Aktive Vullkane Joaktive

•Mali Etna•Mali Hekla•Mali Vezuv

•Mali Stromboli•Mali Santorino

•Mali Kamchatka

•Mali Amiada•Mali Korona

•Mali Kronotski

•Mali Pico de Teide etj.

•

Etna ne Sicili ka nje Lartesi prei 3263 m dhe ka shperthyerper here te pare

rreth vitit 1500.Hekla ne Islande eshte 1447 m dhe ka shperthyer per here te pare ne vitin

1104Vezuvi ne Itali eshte 1277 m dhe ka

shperthyer per here te pare ne vitin79.

Ne Evrope

Vullkani Etna Etna, (njohur dhe si Muncibeddhu ),

është vullkan aktiv në Itali i cili ndodhet në bregdetin lindorë të Sicilisë, në afërsi të Mesinës dhe Katanijës.Etna është vullkani më i lartë në Evropë, i cili ngritet në 3.320 metra lartësi mbidetare, por vlenë të cekët se lartësia e vullkanit ndryshon varësisht nga erupsioni. Etna është 51 metra më i ulët se në vitin 1865. Njëherit Etna është edhe maja më e lartë në Itali në jug të Alpeve dhe përfshinë sipërfaqe prej 1.190 km2. Etna është tri herë më e lartë se Vezuvi, i cili poashtu ndodhet në Itali. Etna është njëri ndër vullkanet më aktive në botë.Etna është një vullkan i cili do të shuhet me kalimin e kohës kështu mendon Arianit Gashi gjeolog dhe astronom.

Vullkani Vezuv

Vezuvi është një vullkan në Napoli dhe i vetmi aktiv në pjesën kontinentale të kontinetit tëEvropës. Sipas matjeve të fundit gjatësia e tij arrinë 1281 m, ndërsa thellësia e kraterit 30m. Vezuvi ndodhet në teritorin eItalisë, në Zinxhirrin malësor Apenin, pran gjirit të Napolit. Erupcioni më i njohur ndodhi në vitin 79 pasë lindjes së Krishtit, kur u shkatërruan qytetet Pompei, Herkulanium dheStabi, ndërsa shpërthimi i fundit i madh në vitin 1944.

Vezuvi, që nuk ka shpërthyer që prej vitit 1944, është një kërcënim i madh për qindra mijëra banorë të rajonit të Napolit, theksoi sot një gjeolog i njohur italian duke gjykuar se masat mbrojtëse ishin të pamjaftueshme.''Vezuvi është një vullkan shumë i rrezikshëm. Sipas qindra statistikave ekziston 27 për qind e rrezikut që një shpërthim i tipit eksploziv të ndodhë në 100 vitet e ardhshme'', deklaroi Francesco Russo, president i Urdhërit Gjeologjik të rajonit të Napolit në një konferencë shtypi."Në zonën e rrezikut jetojnë rreth 600 000 persona, gjë që do të thotë se ata janë të kërcënuar nga ky lloj shpërthimi dhe nuk jemi të sigurt nëse do të mundim t'i evakuojmë'', theksoi ai.

Te dhena mbi Vezuvin

"Kjo varet sesa kohë përpara do të njoftohemi për këtë shpërthim. Nëse do të kemi vetëm një javë kohë, kjo do të ishte e vështirë'', shtoi ai.Shpërthimi i fundit i këtij tipi ka ndodhur në vitin 1631 ku si pasojë humbën jetën të paktën 4 000 persona.''Përveç të tjerash një shpërthim i tillë si ai që shkatërroi Pompein në vitin 79 do të ishte kërcënim për pesë milionë persona'', parashikojnë gjeologët. Vezuvi është vullkani më i mbikëqyrur në botë. Çdo lëvizje e tij regjistrohet, emetimet e tij të gazit janë të kontrolluara dhe një satelit e vëzhgon gjithmonë.Shpërthimi i fundit nga Vezuvi ndodhi në muajin mars të vitit 1944.Vullkani nxori llavë për 11 ditë duke shkaktuar 26 të vdekur dhe 12 000 të pastrehë

  Ai ndodhet prane kryeqytetit te vjeter gjerman para bashkimit, Bonn, dhe shtrihet poshte nje liqeni, nga i cili ka marre edhe emrin.

E pra, ky vullkan i frikshem ka nisur te jape shenjat e para te jetes pikerisht ne fillim te 2012, dhe te mendosh se shperthimi i tij i fundit daton 12.900 vjet me pare, ku eshte llogaritur se shperthen cdo dhjete/dymbedhjete mije vjet.

Dimensione e tij jane mbreslenese, eshte disi i ngjashem me vulkanin Mount Pinatubo ne Indonezi, i njejti qe shpertheu ne vitin 1991 duke shkaktuar shperthimim me katastrofik te shekullit te njezete, duke zbritur temperaturen globale te Tokes ne 0.5 grade per nje vit te plote.

Vullkani Laacher See

Vullkani Laacher SeeNese vullkani gjerman vertet duhet te shpertheje, eshte e veshtire te imagjinosh pasojat, llogaritet qe shiu i hirit vullkanik mund te bjere ne te gjithe Europen.Pluhuri vullkanik eshte shkaterrues, ka konsistence shume te dendur, i mjaftueshem per te rrezuar ndertesat dhe nese laget behet percues i energjise elektrike, duke shkaktuar ne atmosfere stuhi gjigande elektrike.Per momentin, vihen re flluska te vogla ta gazit qe jane duke u formuar ne siperfaqen e liqenit, shenje qe vullkani po nxjerr llave.Shperthimi i afert (persa i perket rastit) ne 2012, dhe shqetseimet e komunitetit shkencor, tani per tani bazohen vetem ne artikullin e gazetes qe leshoi alarmin, tabloidi britanik

Vullkane qe mund te shkaterrojne boten Vullkani në Jellouston – SHBA

Në 2.1 milionë vjetët e fundit, rajoni i Jelloustonit në Uajooming ka prodhuar tre shpërthime të mëdha vullkanike. Më i fundit ishte 640.000 vjet më parë. Lava nga vullkani për herë të fundit është prodhuar para rreth 70.000 vjetëve. Shpërthimi më i madh i vullkanit të Jelloustonit kishte prodhuar aq shumë hi sa që ishin mbuluar të gjitha apo pjesët më të mëdha të gjashtëmbëdhjetë shteteve perëndimore. Nga Dallasi deri në Denver, dhe nga Los Anxhelosi deri në Mineapolis, një shpërthim i ri i të njëjtës madhësi do të varroste qytetet e mëdha dhe pjesën më të madhe bujqësore në Shtetet e Bashkuara.

 vullkani Laacher Seesë, në veriperëndim të Gjermanisë, i cili për herë të fundit ka shpërthyer rreth 12.000 vjet më parë dhe i cili, siç beson e përditshmja britanike, është gati të shpërthejë përsëri. Vullani gjerman nuk konsiderohet i shuar, por thjesht joaktiv. Një shpërthim i vullkanit të Laacher Seesë do të shkatërronte shumicën e Evropës që e njohim. Londra është veç 630 kilometra larg tij, ndërsa ish-kryeqyteti i Gjermanisë, Boni, është nja 40 kilometra larg. Por, shpërthimi i mundshëm në një të ardhme i supervullkanit joaktiv në veriperëndim të Gjermanisë nuk është i vetmi kërcënim gjeologjik për vendet e industrializuara të botës.

Rrufeja ne VullkanNe shtellungen qe nxjerr vullkani gjate shperthimit, mund te ndodhe qe hiri vullkanik, temperatura mjaft e larte, avujt e ujit dhe gazet e tjere, te mund te prodhojne energji, ne formen e elektricitetit statik. Kur ai leviz ndodh shkarkesa elektrike, njelloj si ne nje stuhi.

Mitologjia RomakeVete fjala Vullkan vjen nga ishulli I vogel “Vulcano” shekuj me pare. Njerezit besonin se Ky vullkan ishte oxhaku I farkes pra vendit ku farketonte zoti I Zjarrit Vullkani (hefesti)

Vullkani perendia romak I Vullkaneve

Ai ishte farketari I perendive romake.Ata mendonin se llava, rete e pluhuritdhe hiri vullkanik vinin nga farka e Vullkanit, I cili farketonte Rrufete per Jupiterin (babai I zotave ) dhe arme per zotat e tjere (kryesisht Marsin Zotin e luftes)

Hefesti, perendia Grek I Vullkaneve

Mitologjia GrekeHefesti ishte zoti I zjarrit, bir I Zeusit dhe Heres. Ai ishte nje perendi e cale por teper I fuqishem e qe punonte ne farken e tij te nendheshme qe ishte nje vullkan. Gjate

punes se tij vullkani shperthente sepse mendohej qe Hefesti po farketonte!

Perendesha Hawaiane PELE

Mitologjia HawaianeLegjendat Hawaiane tregojne se shperthimet ne vullkane ndodhin per shkak te Peleut, perendeshes se bukur te Vullkaneve, gjate momenteve kur ishte zemeruar.Ajo permendet ne kenget e vjetra Hawaiane, si nje perendi teper e fuqishme por

edhe e brishte. Ajo mund te shkaktonte termete duke perplasur kemben e saj dhe mund te bente vullkanet te shperthenin duke perdorur shkopin e saj magjik.Vullkani Kilauea, ne jug te ishujve Hawai eshte nje nga vullkanet me aktive te Tokes. Ky vullkan mendohet te jete shtepia e Pele.

Vullkani Hekla

Mitologjia Islandeze

Hekla eshte nje nga vullkanet me te medha te Islandes. Te gjithe Europianet e pane Heklen si nje dere te nentokes, apo si nje hyrje per ne ferr apo Purgator. Kur njereait pane bombat e laves te cilat fluturonin dhe per shkak te ftohjes semenjehershme leshonin zhurma , menduan se ato ishin shpirtrat e torturuar qe arratiseshin nga Ferri dhe qe leshonin ato britma dhimbjeje. Ajo shpesh eshte pare edhe si nje vend takim mes magjistareve te magjise se zeze.

•Punuan:•Skerdjan Gurabardhi•Grisilda Skura•Alban Sulaj•Alesia Ullorja•Iva Malkja